dekoniunkturalny

dekoniunktura


SJP.pl

Patrz:

dekoniunktura

dekonspiracja

wyjawienie czegoś ukrywanego, zakonspirowanego


SJP.pl


dekonspirować

1. pozbawiać tajności; ujawniać, demaskować;
2. dekonspirować się - ujawniać się, demaskować się


SJP.pl


dekonstrukcja

analiza tekstu pod kątem jego semiotyczno-językowej budowy


SJP.pl

Dekonstrukcja, dekonstrukcjonizm lub dekonstruktywizm – podejście filozoficzne i zbiór pojęć stworzonych przez Jacques’a Derridę ok. 1960 roku.

Odnosi się do wielości możliwych interpretacji i odczytań języka i wytworów kultury. Zwraca uwagę na to, co sam tekst i język podkreśla jako istotne, ale także to, co pomija. Jacques Derrida twierdził, że dekonstruktywizm nie jest kierunkiem filozoficznym ani nową szkołą myślenia, a jedynie sposobem odbioru tekstu. Komentatorzy i kontynuatorzy Derridy stworzyli jednak charakterystyczny, odrębny nurt w filozofii.

Wikipedia


dekonstrukcjonistka

dekonstrukcjonista


SJP.pl

Patrz:

dekonstrukcjonista

dekonstrukcjonistyczny

dekonstrukcjonizm


SJP.pl

Patrz:

dekonstrukcjonizm

dekonstrukcjonizm

kontrowersyjna teoria analizy tekstu przypisująca mu brak stałego odniesienia przedmiotowego


SJP.pl

Dekonstrukcja, dekonstrukcjonizm lub dekonstruktywizm – podejście filozoficzne i zbiór pojęć stworzonych przez Jacques’a Derridę ok. 1960 roku.

Odnosi się do wielości możliwych interpretacji i odczytań języka i wytworów kultury. Zwraca uwagę na to, co sam tekst i język podkreśla jako istotne, ale także to, co pomija. Jacques Derrida twierdził, że dekonstruktywizm nie jest kierunkiem filozoficznym ani nową szkołą myślenia, a jedynie sposobem odbioru tekstu. Komentatorzy i kontynuatorzy Derridy stworzyli jednak charakterystyczny, odrębny nurt w filozofii.

Wikipedia


dekonstrukcyjny

dekonstrukcja


SJP.pl

Patrz:

dekonstrukcja

dekonstruktor

specjalista zajmujący się dekonstrukcją maszyn, budynków itp.


SJP.pl


dekonstruktywistka

dekonstruktywista


SJP.pl

Patrz:

dekonstruktywista

dekonstruktywistyczny

dekonstruktywizm


SJP.pl

Patrz:

dekonstruktywizm

dekonstruktywizm

nurt we współczesnej sztuce


SJP.pl

  • Dekonstruktywizm – kierunek w filozofii postmodernistycznej i literaturze
  • Dekonstruktywizm – kierunek w architekturze postmodernistycznej

Wikipedia


dekonstruktywny

dotyczący dekonstruktywizmu


SJP.pl


dekonstruować

zmieniać konstrukcję czegoś


SJP.pl


dekonstruowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|dekonstruować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dekonstrukcja ż., konstruktor mos.

 czas. dekonstruować ndk.

 przym. dekonstrukcyjny

Wiktionary


dekonsumpcja

ograniczenie konsumpcji produktów i usług


SJP.pl


dekontaminacja

1. odkażanie biologiczne, radiologiczne lub chemiczne ludzi, sprzętu, terenu itp.;
2. oczyszczenie lub usunięcie zużytej powłoki czegoś, np. lakieru samochodowego


SJP.pl

Dekontaminacja (łac. de- 'od-, wy-'; contaminatio 'zetknięcie; splamienie') – proces polegający na usunięciu i dezaktywacji substancji szkodliwej (chemikaliów, materiałów radioaktywnych, czynników biologicznych), która zagraża życiu lub zdrowiu organizmu żywego poprzez kontakt bezpośredni lub używane sprzęty. Dekontaminacji poddawani są zarazem ludzie, zwierzęta, jak i środowisko nieożywione (infrastruktura itd.).

Wikipedia


dekontaminacyjny

dekontaminacja


SJP.pl

Patrz:

dekontaminacja

dekontenans

dawniej: brak swobody w zachowaniu, niepewność siebie


SJP.pl


dekor

motyw dekoracyjny, zwłaszcza na wyrobach ceramicznych i na dawnej zbroi


SJP.pl


dekoracja

1. ozdabianie, dekorowanie;
2. ozdoba, ornament;
3. dekorowanie odznaką, orderem


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) element upiększający, ozdabiający dany przedmiot, budynek lub jego wnętrze

 (1.2) w lm.: plastycznyastyczne tło sceny teatralnej

Wiktionary

  • Dekoracja – element ozdabiający, ozdoba
  • Dekoracja teatralna – plastyczne tło sceny teatralnej lub planu filmowego
  • Dekoracja ścienna – zespół elementów służący do ozdoby ściany
  • Dekoracja – odznaczanie, przypinanie odznaki, orderu

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Smukła sylwetka i subtelna dekoracja tego neogotyckiego kościoła jest niezwykła.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛkɔˈrat͡sʲja, AS: dekoracʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. udekorowanie n., dekorowanie n., dekoracyjność ż., dekoratywność ż., dekoratorstwo n., dekorator m., dekoratorka ż., dekoratornia ż.

 czas. dekorować ndk., udekorować dk.

 przym. dekoracyjny, dekoratorski

 przysł. dekoracyjnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ozdoba

Wiktionary


dekoracyjnie

przysłówek sposobu

 (1.1) w sposób dekoracyjny, z dużą ilością dekoracji

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛkɔraˈt͡sɨjɲɛ, AS: dekoracyi ̯ńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dekoracja ż., dekoracyjność ż., dekoratywność ż., dekoratorstwo n., dekorator m., dekoratorka ż., dekoratornia ż., dekor m., dekorowanie n., udekorowanie n.

 czas. dekorować ndk., udekorować dk.

 przym. dekoratorski, dekoracyjny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ozdobnie, zdobniczo

Wiktionary


dekoracyjniej

stopień wyższy od przysłówka: dekoracyjnie


SJP.pl


dekoracyjniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: dekoracyjny


SJP.pl


dekoracyjność

dekoracyjny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest dekoracyjne; cecha tych, którzy są dekoracyjni

Wiktionary

Patrz:

dekoracyjny

Powiązane:

 przym. dekoracyjny

 przysł. dekoracyjnie

 rzecz. dekoracja ż., dekorowanie n., udekorowanie n.

 czas. dekorować

Wiktionary


dekoracyjny

1. służący do upiększania czegoś; ozdobny;
2. mający piękną formę;
3. dotyczący dekoracji teatralnej, filmowej itp.


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z dekoracją, stanowiący dekorację

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W budownictwie labradorytu używa się w celach dekoracyjnych.

 (1.1) To dekoracyjne kwiatostany sprawiają, że lilak należy do najbardziej lubianych i rozpoznawalnych roślin ozdobnych.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛkɔraˈt͡sɨjnɨ, AS: dekoracyi ̯ny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dekoracja ż., dekoracyjność ż., dekoratywność ż., dekoratorstwo n., dekorator m., dekoratorka ż., dekoratornia ż., dekor m., dekorowanie n., udekorowanie n.

 czas. dekorować ndk., udekorować dk.

 przym. dekoratorski

 przysł. dekoracyjnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ozdobny, zdobniczy

Wiktionary


dekorator

1. osoba projektująca dekoracje w teatrze; scenograf;
2. osoba specjalizująca się w projektowaniu wystroju wnętrz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba zajmująca się dekorowaniem wnętrz

Wiktionary

  • dekorator – w informatyce, wzorzec projektowy należący do grupy wzorców strukturalnych
  • dekorator – przyrząd kuchenny (szpryca, strzykawka)
  • dekorator – przyrząd kuchenny (rękaw/worek cukierniczy)
  • Dekorator – powieść detektywistyczna Borisa Akunina

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. dekoracja ż., dekorowanie n.

:: fż. dekoratorka ż.

 czas. dekorować ndk.

 przym. dekoracyjny, dekoratorski

 przysł. dekoracyjnie

Wiktionary


dekoratorka

1. kobieta projektująca dekoracje w teatrze;
2. kobieta specjalizująca się w projektowaniu wystroju wnętrz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) osoba płci żeńskiej zajmująca się dekorowaniem wnętrz

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dekoracja ż., dekorowanie n.

:: fm. dekorator

 czas. dekorować ndk.

 przym. dekoracyjny, dekoratorski

 przysł. dekoracyjnie

Wiktionary


dekoratornia

zakład, firma zajmująca się urządzaniem mieszkań


SJP.pl


dekoratorski

dekorator


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z osobą lub zawodem dekoratora

Wiktionary

Patrz:

dekorator

Powiązane:

 rzecz. dekoratorka ż., dekoracja ż., dekorator mos., dekorowanie n., udekorowanie n.

 przysł. dekoracyjnie

 przym. dekoracyjny

 czas. dekorować

Wiktionary


dekoratorstwo

1. zajęcie dekoratora;
2. sztuka dekoratorska


SJP.pl


dekoratywniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: dekoratywny


SJP.pl


dekoratywność

dekoratywny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest dekoratywne; cecha tych, którzy są dekoratywni

Wiktionary

Patrz:

dekoratywny

Powiązane:

 przym. dekoratywny, dekoracyjny

 przysł. dekoratywnie, dekoracyjnie

 rzecz. dekoracja ż., dekorowanie n., udekorowanie n.

 czas. dekorować

Wiktionary


dekoratywny

służący jako dekoracja, upiększenie; dekoracyjny, zdobniczy, ozdobny


SJP.pl


dekornizacja

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zootechn. zabieg usuwania rogów bydłu;

Wiktionary

Wikipedia


dekorować

czasownik

 (1.1) upiększać coś, dodawać dekoracje

 (1.2) przypinać odznaczenie, order lub odznakę

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) A jak nakazuje tradycja, w maju dekorowana jest papierowymi kwiatami.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛkɔˈrɔvat͡ɕ, AS: dekorovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dekoracja ż., dekor m., dekoratorstwo n., dekoratornia ż., dekorator m., dekoratorka ż., dekoracyjność ż., dekoratywność ż., dekorowanie ż., udekorowanie n.

 czas. udekorować dk.

 przym. dekoratorski, dekoracyjny

 przysł. dekoracyjnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) upiększać, adornować, ozdabiać

 (1.2) odznaczać

Wiktionary


dekorowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|dekorować.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na Wielkanoc jest tradycja malowania i dekorowania jajek.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛkɔrɔˈvãɲɛ, AS: dekorovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. udekorowanie n., dekoracja ż., dekoracyjność ż., dekoratywność ż., dekoratorstwo n., dekorator m., dekoratorka ż., dekoratornia ż.

 czas. dekorować ndk., udekorować dk.

 przym. dekoracyjny, dekoratorski

 przysł. dekoracyjnie

Wiktionary


dekort

w handlu: obniżka ceny towaru; bonifikacja, bonifikata, rabat, opust, opust


SJP.pl


dekortykacja

wydobywanie do celów przędnych włókien łykowych z łodyg lnu, konopi, juty


SJP.pl

Dekortykacja – zabieg operacyjny, polegający na usunięciu części zewnętrznej warstwy tkanek organów, takich jak płuca, nerki, mózg.

Najczęściej wykonywana jest dekortykacja płuca.

Wikipedia


dekortykacyjny

przymiotnik od: dekortykacja


SJP.pl


dekortykator

Dekortykacja to wydobywanie, do celów włókienniczych, roślinnych włókien łykowych wyłącznie (bez poddawania innym procesom, np. chemicznym, cieplnym, biologicznym) metodą mechaniczną, poprzez łamanie, miażdżenie i trzepanie łodyg, zwykle lnu, konopi, juty.

Dekortykator to maszyna służąca do tego celu.

Wikipedia


dekorum

decorum;
1. zasada literacka układu i wyglądu dzieła;
2. przestarzale: należyty wygląd


SJP.pl

Decorum – zasada zgodności treści z formą, inaczej jednorodność stylistyczna. Sformułowana przez Arystotelesa, rozwijana przez Cycerona i Horacego. Była stosowana do każdego gatunku literackiego. Polegała na odpowiednim dobraniu stylu pisania, słownictwa i składni do gatunku oraz tematyki dzieła. Ściśle związana z Arystotelesem i jego sposobem ukształtowania starożytnej tragedii.

Wikipedia


dekotora

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) japoński styl obfitego, monumentalnego dekorowania ciężarówek, często w liczne iluminacje, malowidła, elementy przestrzenne, rzeźby itp.

 (1.2) ciężarówka ozdobiona w stylu dekotora (1.1)

Wiktionary


dekować

1. zwykle w odniesieniu do służby wojskowej: unikać obowiązków, chronić w bezpiecznym miejscu, osłaniać;
2. zabezpieczać rośliny na polu przed wymarzaniem poprzez okrycie słomą, obornikiem lub łętami


SJP.pl

czasownik

 (1.1) pomagać komuś w ukrywaniu się i uchylaniu się od obowiązku

 (1.2) wykonywać czynności ochraniające zasiew przed przemarznięcie zimą

 (1.3) gw-pl|Mazury, Warmia. pokrywać, nakrywać

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dɛˈkɔvat͡ɕ, AS: dekovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dekowanie n., zadekowanie n., dekownictwo n., dekownik m.

 czas. zadekować dk.

Wiktionary


dekowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|dekować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zadekowanie n., dekownictwo n., dekownik m.

 czas. dekować ndk., zadekować dk.

Wiktionary


dekówka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Mazury, Warmia. dachówka

Wiktionary


dekownik

potocznie: osoba unikająca obowiązków; leń, kunktator, dezerter


SJP.pl


dekowy

potocznie: dekagramowy (ważący 1 dekagram)


SJP.pl


dekrement

przestarzałe: zmniejszanie się, ubywanie czegoś; ubytek


SJP.pl


dekrementacja

w informatyce: operacja powodująca zmniejszenie wartości argumentu o jeden, realizowana często za pomocą specjalnego rozkazu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) inform. operacja zmniejszenia wartości o jeden

 (1.2) inform. operacja zmiany wskazania iteratora z pewnego elementu na poprzedni

Wiktionary

Inkrementacja (łac. incrementum, wzrost) i dekrementacja (łac. decrementum, ubywanie, ubytek) – operacje informatyczne powodujące odpowiednio zwiększenie lub zmniejszenie wartości argumentu o jeden. Występują zarówno jako operacje w wielu procesorach (np. PDP-11, x86), jak i w językach programowania wyższych rzędów (np. Turbo Pascal, C). Mogą być realizowane jako instrukcja, operator (C i pochodne) lub procedura standardowa (Turbo Pascal).

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌdɛkrɛ̃mɛ̃nˈtat͡sʲja, AS: dekrẽmẽntacʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 czas. dekrementować ndk., zdekrementować dk.

Wiktionary


dekrepitacja

w chemii:
1. głośne pękanie niektórych materiałów krystalicznych podczas wyprażania;
2. odgłos towarzyszący temu procesowi


SJP.pl

Dekrepitacja (ang. decrepitation) - pękanie materiałów z charakterystycznym odgłosem pod wpływem działania wysokiej temperatury, przykładowo podczas prażenia. Przykładem substancji ulegającej dekrepitacji jest azotan ołowiu(II), Pb(NO3)2.

Wikipedia


dekrescent

wiersz, w którym każdy kolejny wers jest krótszy od poprzedniego o jedną sylabę


SJP.pl


dekret

akt prawodawczy mający moc ustawy, wydany z upoważnienia władzy ustawodawczej przez inny organ państwowy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) praw. akt prawny mający moc ustawy, wydany przez organ władzy wykonawczej;

 (1.2) hist. w Polsce w XV-XVI w. – akt prawny wydany samodzielnie przez króla

 (1.4) rel. dokument wydawany przez zwierzchnika diecezji rzymskokatolickiej, decydujący o przydzieleniu duchownego do parafii

 (1.5) adnotacja na dokumencie określająca sposób ujęcia w księgach

Wiktionary

Dekret – akt normatywny mający moc ustawy, wydany nie przez parlament, ale przez organ władzy wykonawczej.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Nowy dekret daje rządowi szeroką władzę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈdɛkrɛt, AS: dekret

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dekretowanie n., zadekretowanie n., dekretacja ż., dekretalia m. lm., dekretały m. lm.

 czas. dekretować

 przym. dekretowy

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. dekretowanie n., zadekretowanie n., dekretacja ż., dekretalia m. lm., dekretały m. lm.

 czas. dekretować

 przym. dekretowy

frazeologia.

etymologia.

 etym|łac|decretum. → decyzja, dekret < etym2|łac|decerno|decernere. → decydować, postanawiać

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) decree, act

* baskijski: (1.1) dekretu

* białoruski: (1.1) дэкрэт m.

* bułgarski: (1.1) декрет m.

* czeski: (1.1) dekret m.

* duński: (1.1) dekret n.

* francuski: (1.1) décret m.

* hiszpański: (1.1) decreto m.

* kataloński: (1.1) decret m.

* łaciński: (1.1) decretum

* niemiecki: (1.1) Erlaß m.

* norweski (bokmål): (1.1) dekret n.

* norweski (nynorsk): (1.1) dekret n.

* nowogrecki: (1.1) διάταγμα n.

* szwedzki: (1.1) dekret n.

* włoski: (1.1) decreto m.

źródła.

== dekret (język chorwacki.) ==

ortografie.

wymowa.

 IPA|děkreːt.

 dzielenie|de|kret.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) dekret

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


dekretacja

w administracji, księgowości: adnotacja na dokumencie ustalająca dalszy tryb załatwiania sprawy


SJP.pl

Dekretacja – zarządzenie odpowiedniej osoby, dotyczące zwłaszcza pism wpływających do komórki organizacyjnej, nadaje właściwy bieg dokumentacji wpływającej zgodnie z przyjętą instrukcją kancelaryjną lub innymi przepisami regulującymi obieg danego rodzaju dokumentów (np. księgowych).

Wikipedia


dekretacyjny

dekretacja


SJP.pl

Patrz:

dekretacja

dekretalia

dekretały;
1. orzeczenia papieskie w sprawach związanych z prawem kościelnym;
2. zbiory tych orzeczeń, stanowiące prawo kanoniczne


SJP.pl


dekretalistka

dekretalista


SJP.pl

Patrz:

dekretalista

dekretarz

dawniej: księga sądowa, w której zapisywano orzeczenia wraz z ich uzasadnieniami


SJP.pl


dekretał

dekretalia;
1. wypowiedź papieska na piśmie zawierająca normatywne wyjaśnienia z zakresu prawa kościelnego;
2. zbiór takich wypowiedzi, które stanowiły kiedyś prawo kanoniczne w Kościele katolickim


SJP.pl


dekretować

1. wydawać (wydać) dekret, ustanawiać (ustanowić) coś dekretem;
2. dokonywać (dokonać) dekretacji, głównie w dokumentach księgowych


SJP.pl


dekretowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|dekretować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zadekretowanie n., dekret m., dekretarz m., dekretał m.

 czas. dekretować ndk., zadekretować dk.

Wiktionary


dekretowy

związany z dekretem


SJP.pl


dekretynizacja

potocznie, żartobliwie: usunięcie z życia publicznego niemądrych osób i bezsensownych zjawisk


SJP.pl


dekryminalizacja

1. zespół działań mających na celu zmniejszenie przestępczości;
2. w prawie: uznanie, że czyn nie jest już przestępstwem


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ograniczenie zakresu i złagodzenie kary ustawowej za określone przestępstwa

Wiktionary

Dekryminalizacja – uznanie, iż czyn nie jest już przestępstwem. Termin ten niekoniecznie musi oznaczać to samo co depenalizacja, ponieważ dany czyn może być kwalifikowany jako wykroczenie, które nie jest przestępstwem, a mimo to ponosi się z tego tytułu odpowiedzialność.

Wikipedia


dekryminalizować

ustawowo uznawać, że coś nie jest przestępstwem


SJP.pl


dekryptaż

odczytanie zaszyfrowanego tekstu; rozszyfrowanie


SJP.pl


dekspantenol

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) farm. analog alkoholowy będący witaminą kwasu pantotenowego, regenerujący skórę

Wiktionary

Pantenol, dekspantenol – organiczny związek chemiczny z grupy alkoholi polihydroksylowych, analog kwasu pantotenowego, jedna z substancji stanowiących witaminę B5. Dekspantenol (izomer D) ulega w organizmie przemianie do kwasu pantotenowego.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Bez dekspantenolu nie poradziłabym sobie z jego zapaleniem skóry.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛkspãnˈtɛ̃nɔl, AS: dekspãntnol

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) nazwy handlowe: ApiPanten, Bepanthen, Dermopanten, Panthenol

Wiktionary


dekstralny

położony z prawej strony; prawy


SJP.pl


dekstran

roztwór wielkocząsteczkowego polimeru glukozy, stosowany jako płyn krwiozastępczy w przypadkach skrwawień, wstrząsu pourazowego i w oparzeniach; fluidex


SJP.pl

Wikipedia


dekstrokardia

sytuacja, kiedy serce znajduje się w prawej części klatki piersiowej


SJP.pl

Dekstrokardia (łac. dextrocardia) – medyczne określenie sytuacji, gdy serce znajduje się po prawej stronie klatki piersiowej.

Jeżeli towarzyszy mu nieprawidłowe (po przeciwnych stronach, jakby odbite w lustrze) położenie innych narządów w obrębie klatki piersiowej i jamie brzusznej mówimy o odwróceniu trzewi (łac. situs inversus).

Wikipedia


dekstrometorfan

organiczny związek chemiczny (pochodna morfiny), używany jako środek przeciwkaszlowy (bromowodorek)


SJP.pl

Dekstrometorfan, DXM (łac. dextromethorphanum) – organiczny związek chemiczny, prawoskrętny enancjomer metorfanu używany w medycynie pod postacią bromowodorku jako lek przeciwkaszlowy.

Wikipedia


dekstroza

monosacharyd (cukier prosty) łatwo rozpuszczalny w wodzie, będący źródłem energii dla każdego żywego organizmu, stosowany głównie w przemyśle spożywczym i w lecznictwie; glukoza, glikoza, cukier gronowy, cukier skrobiowy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) biochem. cukier prosty pozyskany z kukurydzy poprzez hydrolizę skrobi

Wiktionary

Glukoza, D-glukoza – organiczny związek chemiczny, monosacharyd (cukier prosty) z grupy aldoheksoz. Jest białym, drobnokrystalicznym ciałem stałym, z roztworów wodnych łatwo krystalizuje jako monohydrat. Jest bardzo dobrze rozpuszczalna w wodzie (nie zmienia pH roztworu). Ma słodki smak, nieco mniej intensywny od sacharozy.

Enancjomerem D-glukozy jest L-glukoza, niewystępująca w organizmach wyższych.

Wikipedia


dekstryna

pośredni produkt rozkładu skrobi lub glikogenu


SJP.pl

Dekstryny – grupa złożonych węglowodanów, zbudowanych z pochodnych cukrów prostych, połączonych wiązaniami α-1,4-glikozydowymi, o długości od 3 do ok. 12–14 merów.

Wikipedia


dekstryniarnia

zakład lub oddział fabryki chemicznej, gdzie wytwarza się dekstryny


SJP.pl


dekstrynowy

związany z dekstryną


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z dekstryną; zawierający dekstrynę

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dekstryna ż.

Wiktionary


dekulturacja

Dekulturacja – proces społeczny, który zachodzi w trakcie kontaktów międzykulturowych doprowadzających do ubożenia danej kultury poprzez zanikanie jej określonych elementów w danym czasie. Dekulturacja prowadzi do ujednolicania się wszystkich kultur, które pozostają ze sobą we względnie stałym kontakcie. Jest efektem procesów akulturacji.

Wikipedia


dekunek

dekowanie się; ukrywanie się


SJP.pl


dekupaż

decoupage;
1. metoda zdobienia przedmiotów kawałkami wycinanego papieru i lakierów;
2. technologia tłoczenia płaskich kształtów, zwłaszcza w kartonie lub warstwie plastiku


SJP.pl

Dekupaż, Decoupage (fr. découpage, [de.ku.paʒ]) — technika zdobnicza polegająca na przyklejaniu na odpowiednio spreparowaną powierzchnię (np. drewno, metal, szkło, tkanina, plastik, ceramika) wzoru wyciętego z papieru lub serwetki papierowej (technika serwetkowa).

Wikipedia


dekurażować

dawniej:
1. odbierać odwagę, zniechęcać, zrażać;
2. dekurażować się - tracić odwagę


SJP.pl


dekurion

1. w starożytnym Rzymie dowódca dziesięcioosobowego oddziału jazdy;
2. w starożytnych rzymskich mniejszych miastach i osadach wyższy urzędnik lub senator


SJP.pl

Dekurion (łac. decurio) – ma trzy różne znaczenia:

  • Członek senatu (lub rady miejskiej) w municypium (zaanektowane miasto) lub kolonii (miasto założone przez obywateli rzymskich). Dekurioni mieli w swoich miastach uprawnienia podobne do rzymskich senatorów w sprawach administracji lokalnej, finansowych i postępowania sądowego. Od II wieku, w związku z pogarszaniem się sytuacji finansowej cesarstwa, urząd z bardzo zaszczytnego i pożądanego stawał się coraz bardziej uciążliwy. Dekurioni odpowiadali majątkiem za zebranie podatków centralnych. Z braku chętnych urząd stał się dziedziczny i obowiązkowy.
  • W rzymskiej armii dowódca dekurii (decuria), czyli dziesięcioosobowego oddziału jazdy ekwitów, a zatem dziesiętnik. W okresie cesarstwa, gdy armia straciła charakter obywatelski, dekurion to dowódca wojsk przybocznych wodza, a także tytuł dowódcy szwadronu jazdy (ala).
  • Osoba niższa stopniem niż animator

Wikipedia


dekwalifikacja

utrata kwalifikacji


SJP.pl


del

rzeczownik

 (1.1) inform. jeden z klawiszy na klawiaturze komputerowej

Wiktionary

Delete – klawisz na komputerowej klawiaturze architektury PC. Jego najczęstszym zastosowaniem jest usuwanie znaków znajdujących się za kursorem tekstu. Nazwa ta bywa czasem skracana do formy „Del”.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: dɛl, AS: del

Wiktionary


del.

skrót od: deleatur (w poligrafii: znak przekreślenia używany w korekcie drukarskiej)


SJP.pl


dela

nazwisko


SJP.pl


delabializacja

Delabializacja – proces fonetyczny przeciwny do labializacji, zanik zaokrąglenia warg przy wymowie samogłosek tylnych. Np. przejście ū w y (IPA [ɯ:]) i zapewne krótkiego u w ъ (prawdopodobnie [ɯ]) w języku prasłowiańskim.

Wikipedia


delabializować

wymawiać samogłoskę tylną z wargami spłaszczonymi


SJP.pl


delacja

denuncjacja, tajne oskarżenie


SJP.pl


delacroix

[czytaj: delaKRŁA] nazwisko, m.in.: Eugene Delacroix, przedstawiciel malarstwa romantycznego


SJP.pl

Ferdinand Victor Eugène Delacroix (IPA: [ø.ˈʒɛn də.la.kʁˈwa]; ur. 26 kwietnia 1798 w Charenton-Saint-Maurice, zm. 13 sierpnia 1863 w Paryżu) – francuski malarz, przedstawiciel romantyzmu. Sztuki malarskiej uczył się u Pierre-Narcisse Guérina, pozostawał pod silnym wpływem malarstwa Rubensa.

Wikipedia


delacyja

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. ostateczny termin

Wiktionary


deląg

nazwisko


SJP.pl


delaminacja

proces biologiczny zachodzący podczas rozwoju zarodka zwierząt; jeden ze sposobów przebiegu gastrulacji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) uszkodzenie laminatu polegające na utracie spójności poszczególnych warstw składowych

Wiktionary

  • gastrulacja przez delaminację – jeden ze sposobów powstawania gastruli
  • delaminacja – proces degradacji kompozytów

Wikipedia


delanoe

[czytaj: delanoE] nazwisko, m.in. Bertrand Delanoe, francuski polityk


SJP.pl


delaroche

[czytaj: dölaROSZ] nazwisko francuskie, m.in. Paul Delaroche (właściwie: Hippolyte Delaroche) ( 1797-1856) - malarz francuski


SJP.pl


delator

1. tajny oskarżyciel, denuncjator;
2. w dawnej Polsce: oskarżyciel w sprawach karnych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) daw. ktoś, kto denuncjuje, donosi; zdrajca

 (1.2) daw. gwara. więz. osoba okradziona na ulicy

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) – Rozumiem, rozumiem! – zakrzyknął pan Zagłoba. – On to musiał Bohuna na złość puścić. Ale to kryminał taka sprawa i gardłem pachnie. Pierwszy będę delatorem!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dɛˈlatɔr, AS: delator

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. delatorstwo n.

 przym. delatorski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) denuncjator, denuncjant, donosiciel, oskarżyciel

Wiktionary


delatorski

dotyczący delatora lub delatorstwa


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z osobą lub funkcją delatora

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. delator mos.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) oskarżycielski

Wiktionary


delatorstwo

1. poufne donoszenie na innych do władz lub przełożonych; denuncjatorstwo, donosicielstwo;
2. w dawnej Polsce: wniesienie oskarżenia przed sąd; doniesienie


SJP.pl


delatyn

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. osiedle typu miejskiego w obwodzie iwanofrankiwskim rejonie nadwórniańskim Ukrainy, niedaleko Nadwórnej u wschodniego przedproża Gorganów;

Wiktionary

Delatyn (ukr. Делятин) – osiedle typu miejskiego na Ukrainie, w obwodzie iwanofrankiwskim, w rejonie nadwórniańskim, do 1945 miasto w Polsce, w województwie stanisławowskim, w powiecie nadwórniańskim.

W granicach Delatyna znajduje się dawniej samodzielna wieś Łuh.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. delatyński

Wiktionary


delavigne

[czytaj: dölaWIŃ] nazwisko francuskie, m.in. Casimir Delavigne (1793-1843) - poeta francuski


SJP.pl


delawar

Indianin Ameryki Północnej


SJP.pl


delaware

[czytaj: delełer] język Delawarów


SJP.pl

rzeczownik, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. stan w Stanów Zjednoczonych;

 (1.2) geogr. rzeka na wschodzie Stanów Zjednoczonych;

Wiktionary

Delaware (wymowa:/ˈdɛləwɛər/) – stan na wschodnim wybrzeżu Stanów Zjednoczonych, w regionie Stanów Środkowoatlantyckich, na Nizinie Atlantyckiej, nad zatoką Delaware. Na zachodzie i południu graniczy ze stanem Maryland, na północy ze stanem Pensylwania, a na północnym wschodzie z New Jersey. Jeden z trzynastu stanów pierwotnych. Leży na obszarze Niziny Nadbrzeżnej i obok Florydy jest najniżej położonym stanem Stanów Zjednoczonych. Nazwa stanu pochodzi od Thomasa Westa, 3. barona De La Warr (1576- 1618), angielskiego arystokraty i pierwszego gubernatora kolonialnego stanu Wirginia.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. Delawar m., Delawarka ż.

 przym. delawarski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) skr. DE

Wiktionary


delawarka

Indianka Ameryki Północnej


SJP.pl


delawarowie

Indianie Ameryki Północnej


SJP.pl

Delawarowie – plemię Indian Ameryki Północnej należące do algonkiańskiej rodziny językowej. Sami siebie nazywali Lenni Lenape, znani także jako Wapanachki (Naród Czystej Krwi). Nazwa Delaware nadana została przez Francuzów.

Wikipedia


delawarski

przymiotnik od: Delaware


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany ze stanem Delaware, rzeką Delaware lub zatoką Delaware

 (1.2) związany z plemięemieniem Delawarów

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Heyward spostrzegł, że zwiadowca jest zagorzałym przyjacielem Delawarów czy Mohikanów (którzy byli tylko odgałęzieniem licznego plemięemienia delawarskiego), i gotów jest przeciągnąć ten jałowy spór, zmienił więc temat rozmowy.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Delaware

Wiktionary


delbeta

rodzaj szczepionki wzmacniającej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. farm. szczepionka działająca immunostymulująco, składająca się z paciorkowców, gronkowców i pałeczek ropy błękitnej, podawana domięśniowo lub podskórnie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Konował walnie szeregowemu delbetę i zaraz wstanie jak nowonarodzony.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szczepionka Delbeta

Wiktionary


deleatur

w poligrafii: znak przekreślenia używany w korekcie drukarskiej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) poligr. znak używany w korekcie drukarskiej dla oznaczenia skreśleń w tekście

Wiktionary

Deleatur, kasownik (z łac.: ma zostać usunięty, usunięta) – znak korektorski, którym oznacza się fragmenty tekstu, które mają zostać usunięte (pojedyncze litery, słowa, zdania czy całe akapity).

Kształt znaku pochodzi od litery "d" w odręcznym piśmie niemieckim (kurrenta).

Wikipedia

Powiązane:

 skr. del.

Wiktionary


delecja

jeden z typów spontanicznej mutacji genowej dotyczącej zmiany składu nukleotydowego DNA, polegający na utracie jednej lub kilku par nukleotydów z DNA genowego


SJP.pl

Delecja – zmiana w materiale genetycznym polegająca na utracie jego fragmentu. Ubytek taki może obejmować od jednego lub kilku nukleotydów (mutacja punktowa), poprzez ubytek większych fragmentów genów, całych genów lub ich grup (strukturalna aberracja chromosomowa), aż po całe chromosomy (liczbowa aberracja chromosomowa). Niektóre delecje są przyczyną chorób genetycznych, inne mają charakter neutralny.

Wikipedia


delecta

[czytaj: delekta] marka spożywcza


SJP.pl

Delecta – marka branży spożywczej, należąca do grupy kapitałowej Bakalland, dawniej nazwa włocławskich zakładów spożywczych.

Pod marką Delecta sprzedawane są dania gotowe, zupy, desery (kisiele mleczne, kisiele owocowe, galaretki), ciasta gotowe, ciasta do samodzielnego przygotowania, dodatki do ciast, przyprawy oraz kawa zbożowa (Anatol i Kujawianka). Czołowym produktem marki Delecta jest ciasto i krem Karpatka oraz ciasto Krówka.

Wikipedia


delecyjny

delecja


SJP.pl

Patrz:

delecja

deleg.

skrót od: delegacja, delegat


SJP.pl


delegacja

1. wyjazd w sprawach służbowych;
2. grupa ludzi reprezentująca interesy jakiejś zbiorowości;
3. dokument upoważniający do wyjazdu służbowego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) wyjazd w sprawach służbowych

 (1.2) grupa osób reprezentująca pewną społeczność

 (1.3) praw. urz. częściowe lub całkowite przeniesienie swoich kompetencje na inny organ

 (1.4) dokument potwierdzający delegację (1.1)

Wiktionary

  • delegacja, w prawie – przeniesienie części lub całości kompetenecji
  • delegacja – jednostka administracyjna Meksyku
  • Delegacja – albańsko-grecko-francusko-kosowski film fabularny z roku 2018
  • Delegacja – polsko-niemiecko-izraelski film młodzieżowy z roku 2023
Zobacz też
  • delegacja ustawowa
  • delegacja służbowa

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Mama pojechała w delegację do Łodzi.

 (1.1) Jestem w delegacji, utrzymuję kontakt, ale proszę do mnie ciągle nie dzwonić.

 (1.2) Delegacja firmy uczestniczyła w rozmowach z władzami miasta.

 (1.3) Delegacja odbyła się szybko, ale chyba zrozumiałam swoje tymczasowe obowiązki.

 (1.4) Dojechałem, czy może mi Pani podstemplować delegację?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛlɛˈɡat͡sʲja, AS: delegacʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. delegat m., delegatka ż., delegatura ż., delegowanie n., wydelegowanie n., oddelegowanie n.

 czas. delegować ndk., wydelegować dk., oddelegować dk.

 przym. delegacyjny

Wiktionary


delegacki

delegat (rzadko)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) rzad. związany z delegatem, delegatami, dotyczący delegatów

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. delegat mos.

Wiktionary


delegacyjny

dotyczący delegacji


SJP.pl


delegalizacja

uznanie czegoś za nielegalne; zdelegalizowanie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) urzędowe uznanie czegoś za nielegalne

Wiktionary

Delegalizacja – wyjęcie spod prawa, zakazanie działalności.

  • delegalizacja posługiwania się jakimś przedmiotem (pot.) – penalizacja
  • delegalizacja partii politycznej, związku zawodowego, stowarzyszenia, związku wyznaniowego itp.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Uporczywe łamanie prawa przez partię polityczną może spowodować jej delegalizację.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛlɛɡalʲiˈzat͡sʲja, AS: delegalʹizacʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. delegalizowanie n., zdelegalizowanie n.

 czas. delegalizować ndk., zdelegalizować dk.

 przym. delegalizacyjny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zdelegalizowanie

Wiktionary


delegalizacyjny

delegalizacja


SJP.pl

Patrz:

delegalizacja

delegalizować

1. uznawać jakąś organizację lub instytucję za nielegalną; odbierać prawo do istnienia i działania;
2. delegalizować się - stawać się nielegalnym


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. zdelegalizować)

 (1.1) praw. uznawać coś za niezgodne z prawem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To właśnie Jelcyn w listopadzie zawiesza i delegalizuje rządzącą partię komunistyczną (liczy ona w tym momencie blisko dwadzieścia milionów członków).

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. delegalizowanie n., zdelegalizowanie n., delegalizacja ż.

 czas. zdelegalizować dk.

 przym. delegalizacyjny

Wiktionary


delegalizowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) uznawanie czegoś za nielegalne od jakiegoś momentu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdelegalizowanie n., delegalizacja ż.

 czas. zdelegalizować dk., delegalizować ndk.

 przym. delegalizacyjny

Wiktionary


delegat

osoba reprezentująca interesy jakiejś zbiorowości


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) oficjalny wysłannik jakiejś zbiorowości reprezentujący jej interesy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Po wspólnym pokłonie przed pomnikiem delegaci udali się w stronę trybuny.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dɛˈlɛɡat, AS: delegat

Wiktionary

Powiązane:

 czas. delegować

 rzecz. delegacja, delegatka, delegatura

 przym. delegacki

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wysłannik, przest. ablegat

Wiktionary


delegatka

delegat


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) forma żeńska od delegat

Wiktionary

Patrz:

delegat

Powiązane:

 rzecz. delegacja ż., delegat mos.

 czas. delegować

Wiktionary


delegatura

1. przedstawicielstwo jakiejś firmy lub urzędu w terenie;
2. funkcja delegata


SJP.pl


delegitymizacja

Wikipedia


delegitymizować

odbierać zaufanie społeczne, dobre imię, władzę


SJP.pl


delegować

urzędowo:
1. wysłać, wysyłać kogoś w charakterze swego delegata;
2. wysłać, wysyłać pracownika do pracy poza miejscem, w którym pracuje on na co dzień


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. wydelegować)

 (1.1) wysyłać jako przedstawiciela celem wykonania określonego zadania

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. delegacja ż., delegat mos., delegatka ż., delegatura ż., delegowanie n., delegowany mos.

 czas. oddelegować dk., wydelegować dk.

 przym. delegowany

Wiktionary


delegowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|delegować.

Wiktionary

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. delegacja ż.

 czas. delegować ndk.

 przym. delegacyjny

Wiktionary


deleksykalizacja

w językoznawstwie: używanie wyrazu lub zwrotu w znaczeniu pierwotnym, wynikającym z jego budowy


SJP.pl

Deleksykalizacja – rodzaj chwytu stylistycznego, który ma za istotę odwołanie się do określonej etymologii użytego wyrazu w danej wypowiedzi. Ten chwyt jest stosowany do uzyskiwania efektu humorystycznego.

Wikipedia


delekta

nazwisko


SJP.pl


delektować

delektować się - smakować w czymś, zajmować się czymś z przyjemnością, upajać się


SJP.pl


delektowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|delektować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛlɛktɔˈvãɲɛ, AS: delektovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. delektować

Wiktionary


delerue

nazwisko


SJP.pl


deleseria

glon z typu krasnorostów, mający plechę rozgałęzioną, która u niektórych gatunków przybiera kształt liści; rośnie w morzach; żebrowiec


SJP.pl


delesyt

minerał z grupy leptochlorytów, występujący w promienisto-pręcikowych lub ziemistych skupieniach wypełniających próżnie migdałowe w melafirze


SJP.pl


delete

[czytaj: dilit] klawisz na klawiaturze komputera usuwający znak znajdujący się za kursorem; Delete


SJP.pl

Delete – klawisz na komputerowej klawiaturze architektury PC. Jego najczęstszym zastosowaniem jest usuwanie znaków znajdujących się za kursorem tekstu. Nazwa ta bywa czasem skracana do formy „Del”.

Wikipedia


delfcki

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Delftem, dotyczący Delftu, pochodzący z Delftu (miasta w Holandii)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Delft mrz.

Wiktionary


delficki

przymiotnik od: Delfy (starożytne miasto greckie); m.in. wyrocznia delficka - słynna wyrocznia, znajdująca się w światyni Apollina w Delfach, gdzie Pytia odpowiadała na stawiane jej pytania


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który jest niejasny, proroczy, wróżbiarski; wieloznaczny

 (1.2) geogr. związany z Delfami

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na architrawie świątyni delfickiej starożytni napisali: "Poznaj samego siebie", i za Platonem sądzili, że prawda jest przypomnieniem, anamnezą.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dɛlˈfʲit͡sʲci, AS: delfʹicʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Delfy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pytyjski, nieokreślony, dwuznaczny

Wiktionary


delfin

1. dawniej: następca tronu francuskiego;
2. żartobliwie: syn pierworodny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy, nazwa własna

 (2.1) astr. gwiazdozbiór na niebie w pobliżu równika;

Wiktionary

Delfin – ogólne określenie wodnych ssaków z rzędu waleni, z rodzin Delphinidae (delfiny oceaniczne) i Platanistidae (delfiny słodkowodne), obejmujące średniej wielkości walenie charakteryzujące się wydłużonym pyskiem i obecnością melonu. W ściślejszym ujęciu odnosi się ono też do rodzaju należącego do rodziny delfinowatych.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Nie znam nikogo o imieniu Delfin.

 (2.1) W gwiazdozbiorze Delfina pojawiła się kometa.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈdɛlfʲĩn, AS: delfʹĩn

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1) forma żeńska: Delfina

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) skr. Del

Wiktionary


delfina

1. dawniej: następca tronu francuskiego;
2. żartobliwie: syn pierworodny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż.;

 (1.2) geogr. wieś w Polsce, w województwie łódzkim, w gminie Siemkowice;

forma rzeczownika.

 (2.1) D. i B. lp. od Delfin

Wiktionary

  • Delfina – imię
  • Delfina – wieś w woj. łódzkim, w powiecie pajęczańskim, w gminie Siemkowice
  • delfina Francji – tytuł żony następcy tronu francuskiego
  • Delfina – księżniczka Belgi
  • Delfina – członkini monakijskiej rodziny książęcej

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Mieszkałam z Delfiną w jednym pokoju.

 (1.2) Zanim dojedziemy do Delfiny, musimy koniecznie zatankować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Delfin m.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. Delfin m.

frazeologia.

etymologia.

 (1.1) etym|łac|Delphina.

uwagi.

 (1.1) zobacz też: Indeks:Polski - Imiona

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) Delfina, Delphine

* francuski: (1.1) Delphine ż.

* hiszpański: (1.1) Delfina ż.

* łaciński: (1.1) Delphina ż.

* rosyjski: (1.1) Дельфина ż.; (1.2) Дельфина ż.

* włoski: (1.1) Delfina ż.

źródła.

== Delfina (język angielski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, nazwa własna

 (1.1) imię|angielski|ż. Delfina

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


delfinacki

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Delfinatem, dotyczący Delfinatu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Delfinat mrz.

Wiktionary


delfinarium

duży zbiornik wody przeznaczony do hodowli, tresury i pokazów wytresowanych delfinów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) obiekt przeznaczony do hodowli, tresury i pokazów wytresowanych delfinów, lub innych waleni

Wiktionary

Delfinarium – zbiornik wodny przeznaczony do hodowli, tresury i pokazów wytresowanych delfinów, a czasem innych waleni. W pierwotnym znaczeniu delfinarium to akwarium dla delfinów. W szerszym znaczeniu delfinarium nazywany jest cały obiekt, w którym znajduje się zasadniczy zbiornik, jego zaplecze techniczne oraz miejsca przeznaczone dla zwiedzających. Delfinarium jest szczególnym rodzajem oceanarium.

Wikipedia


delfinat

kraina historyczna w południowo-wschodniej Francji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. hist. kraina w południowo-wschodniej Francji;

Wiktionary

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. delfin mos.

 przym. delfinacki, delfinowski

Wiktionary


delfinek

zdrobnienie od: delfin


SJP.pl

Delfinek (Stenella) – rodzaj wodnych ssaków z podrodziny Delphininae w obrębie rodziny delfinowatych (Delphinidae).

Wikipedia


delfini

delfin (ssak); delfinowy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) rzad. dotyczący delfina

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Spytałem Antoniego, czy widział jakieś delfinie harce w Morzu Południowochińskim.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. delfin m.

Wiktionary


delfiniak

drewniana rozpórka umocowana do bukszprytu do napięcia watersztagu


SJP.pl

Delfiniak (łabędziak, strzała Marcina) – rozpórka watersztagu.

Delfiniak to krótkie drzewce stosowane na niektórych żaglowcach, biegnące w płaszczyźnie symetrii jednostki, oparte prostopadle (lub prawie prostopadle) o bukszpryt, zwiększające kąt działania watersztagu na bukszpryt, a przez to zwiększające jego działanie usztywniające. Stosowane jest przy dłuższych bukszprytach.

Wikipedia


delfiniarz

potocznie: sportowiec pływający delfinem; delfinista


SJP.pl


delfinidyna

barwnik roślinny


SJP.pl

Delfinidyna – organiczny związek chemiczny z grupy antocyjanidynów; występuje naturalnie jako barwnik roślinny, między innymi w owocach (np. winogrona, czarne jagody, czarny bez, żurawina) i płatkach kwiatów (np. bratek, kosaciec i malwa), nadając im niebieski kolor. Stosowana jako niebieski barwnik do żywności o numerze E163b.

Wikipedia


delfininy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Delfiny lub z nią związany


SJP.pl


delfinista

1. sportowiec pływający delfinem; delfiniarz;
2. w dawnej Francji: zwolennik delfina - następcy francuskiego tronu


SJP.pl


delfinistka

delfinista


SJP.pl

Patrz:

delfinista

delfinium

roślina z rodziny jaskrowatych; ostróżka


SJP.pl


delfinolog

zoolog badający życie delfinów


SJP.pl


delfinoterapeuta

terapeuta leczący poprzez kontakt z delfinami


SJP.pl


delfinoterapeutyczny

związany z leczeniem poprzez kontakt z delfinami


SJP.pl


delfinoterapia

terapia poprzez kontakt z delfinami


SJP.pl

Delfinoterapia – odmiana zooterapii oraz hydroterapii, w której pacjent znajduje się w bliskim kontakcie z delfinami. Nie istnieją przekonujące dowody naukowe potwierdzające skuteczność tej terapii. Kontrowersyjne są również kwestie etycznego traktowania delfinów w bardzo sztucznym dla nich środowisku.

Wikipedia


delfinowate

rodzina waleni uzębionych, dużych, posługujących się echolokacją, żywiących się rybami, mięczakami i skorupiakami, żyjących w grupach we wszystkich oceanach i przyległych do nich morzach


SJP.pl

Delfinowate, delfiny oceaniczne (Delphinidae) – rodzina ssaków wodnych z parworząd zębowców w obrębie infrarzędu waleni (Cetacea). Należą do niej delfiny oceaniczne i przybrzeżne, których naturalnym środowiskiem życia jest woda słona.

Wikipedia


delfinowaty

o cechach delfinowatych (rodzina waleni uzębionych)


SJP.pl


delfinowiec

rodzaj wodnych ssaków z rodziny delfinowatych


SJP.pl

Delfinowiec (Lagenorhynchus) – rodzaj wodnych ssaków z rodziny delfinowatych (Delphinidae).

Wikipedia


delfinowski

delfin (następca tronu francuskiego); delfinowy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z osobą lub tytułem delfina

 (1.2) należący do delfina

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. delfin mos., Delfinat mrz., delfinowa ż., delfina ż.

 przym. delfinowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) delfinowy

Wiktionary


delfinowy

1. delfin (ssak); delfini;
2. delfin (następca tronu francuskiego); delfinowski


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) hist. należący do delfina (następcy tronu francuskiego)

Wiktionary

Powiązane:

 przym. delfinowski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) delfinowski

Wiktionary


delfiny

grupa ssaków wodnych z rzędu waleni, posiadających wydłużony pysk i narząd echolokacyjny


SJP.pl

Delfin – ogólne określenie wodnych ssaków z rzędu waleni, z rodzin Delphinidae (delfiny oceaniczne) i Platanistidae (delfiny słodkowodne), obejmujące średniej wielkości walenie charakteryzujące się wydłużonym pyskiem i obecnością melonu. W ściślejszym ujęciu odnosi się ono też do rodzaju należącego do rodziny delfinowatych.

Wikipedia


delft

holenderski fajans użytkowy lub dekoracyjny, wytwarzany w Delfcie w XVII i XVIII wieku


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w zachodniej Holandii, w prowincji Holandia Południowa;

 (1.2) geogr. adm. gmina z siedzibą w Delfcie (1.1)

Wiktionary

Delft – miasto i gmina w zachodniej Holandii w prowincji Holandia Południowa, nad rzeką Schie, na południe od Hagi. Od końca XVI wieku jeden z głównych europejskich ośrodków produkcji fajansu, a później porcelany. Ośrodek przemysłu metalowego (produkcja kabli), chemicznego (farmaceutyki), optycznego i elektronicznego, niegdyś również skórzanego i tytoniowego.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. delfcki

Wiktionary


delftycki

Delft (miasto w Holandii)


SJP.pl


delfy

starożytne miasto w środkowej Grecji


SJP.pl

Delfy (gr. Δελφοί Delfoi, łac. Delphi) – stanowisko archeologiczne w Grecji Środkowej obejmujące ruiny antycznego sanktuarium poświęconego Apollinowi, gdzie funkcjonowała wyrocznia delficka oraz sanktuarium Ateny Pronaja („Ateny Strażniczki Świątyni”); ze stanowiskiem sąsiaduje współczesna miejscowość Delfy.

Wikipedia


delgado

Delgado – miasto w środkowym Salwadorze, w departamencie San Salvador, w zespole miejskim San Salvador, położone na północny wschód od stolicy kraju. Ludność (2007): 112,2 tys. (miasto), 120,2 tys. (gmina).

W mieście rozwinął się przemysł ceramiczny oraz rolno-spożywczy.

Wikipedia


delhi

[czytaj: deli]
1. stolica Indii;
2. terytorium związkowe w Indiach


SJP.pl

Wikipedia


delhijczyk

[czytaj: delijczyk] mieszkaniec Delhi (stolicy Indii)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Nowego Delhi

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dɛˈlʲijt͡ʃɨk, AS: delʹii ̯čyk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: fż. delhijka ż.

 przym. delhijski

Wiktionary


delhijka

[czytaj: delijka] mieszkanka Delhi (stolicy Indii)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Nowego Delhi

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dɛˈlʲijka, AS: delʹii ̯ka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: fm. delhijczyk mos.

 przym. delhijski

Wiktionary


delhijski

Delhi [czytaj: delijski]


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) odnoszący się do miasta Nowe Delhi

 (1.2) odnoszący się do miasta Delhi

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Indie — jak podała wczorajsza prasa delhijska — dały Pakistanowi dwa miesiące czasu na „likwidację transgranicznego terroryzmu”.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dɛˈlʲijsʲci, AS: delʹii ̯sʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Delhi n., delhijczyk mos., delhijka ż.

Wiktionary


deli

przysłówek

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. dłużej

Wiktionary

Deliler (tur. deliler dosł. „szaleni”, lp. deli) – w Imperium Osmańskim formacja oddziałów lekkiej jazdy utrzymywanej przy granicy z krajami chrześcijańskimi, podczas wojny pełniąca funkcję straży przedniej.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

 (1.1) delij

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

 (1.1) zobtłum|dłużej.

źródła.

== deli (język angielski.) ==

wymowa. audioUS|En-us-deli.ogg.

 IPA|ˈdɛl i.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) hand. pot. delikatesy

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) delij

Wiktionary


delia

długi, lekko dopasowany wierzchni ubiór męski, podbity futrem


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) hist. długie, lekko dopasowane męskie okrycie wierzchnie, podbite futrem, z futrzanym kołnierzem i szerokimi niezszytymi rękawami, noszone w Polsce przez szlachtę głównie w XVI–XVIII w.

 (1.2) rzad. koc, dera podbita futrem i okrywająca nogi w czasie jazdy powozem, saniami itp.

Wiktionary

Delia – element ubioru męskiego szlachty noszony na żupanie. Rodzaj płaszcza, w odróżnieniu od kontusza nie przepasywana, czasami noszona jak opończa – rozpięta i jedynie zarzucona na ramiona. Wykonana z wełny lub bardziej luksusowych materiałów, często wykańczana futrem. Zwykła delia miała krótkie, luźne i rozcięte rękawy i metalowe guziki, ale bywały delie bardzo bogate, z guzikami ze złota i kołnierzami z soboli. Jak większość ubiorów szlachty była pochodzenia orientalnego (Turcja) i pojawiła się w Polsce w połowie XVI w. Była ulubionym ubiorem galowym towarzyszy husarskich, przy czym często zmieniał się krój, długość kołnierza itp.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈdɛlʲja, AS: delʹi ̯a

Wiktionary


deliberacja

przestarzale: zastanawianie się nad czymś, rozważanie, naradzanie się; namysł, rozwaga


SJP.pl

Deliberacja (łac. deliberare 'rozważać; zastanawiać się' od libra 'waga') to proces rozważania i konfrontowania ze sobą lub z innymi własnych uczuć, emocji czy poglądów.

W psychologii jest to, według Pierre'a Janet, jeden z głównych procesów odpowiadających za kształtowanie i ewolucję osobowości.

Wikipedia


deliberacyjny

deliberacja


SJP.pl

Patrz:

deliberacja

deliberatoria

w Polsce przedrozbiorowej: pisma kancelarii królewskiej, rozsyłane do senatorów przed sejmem


SJP.pl


deliberatywny

mający charakter rozważania; rozważający, zastanawiający się


SJP.pl


deliberować

przestarzale: zastanawiać się nad czymś, rozważać, naradzać się; rozmyślać


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) książk. żart. rozważać, rozmyślać, debatować, roztrząsać

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛlʲibɛˈrɔvat͡ɕ, AS: delʹiberovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. deliberacja ż., deliberowanie n.

Wiktionary


deliberowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|deliberować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛlʲibɛrɔˈvãɲɛ, AS: delʹiberovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. deliberacja ż.

 czas. deliberować

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rozważanie

Wiktionary


delibes

[czytaj: deLIB] nazwisko


SJP.pl


delicja

coś bardzo smacznego; smakołyk, rarytas, specjał, delikates


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) książk. coś pysznego; smakołyk

 (1.2) pot. ciastko biszkoptowe z galaretką, polane czekoladą

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Serniczek cioci Jadzi to prawdziwe delicje.

 (1.2) Kupiłam delicje na wagę, ale nie tak dobre jak wadowickie kremówki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dɛˈlʲit͡sʲja, AS: delʹicʹi ̯a

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) specjał, smakołyk, przysmak, rarytas, frykas, marcepan

Wiktionary


delicje

coś bardzo smacznego; smakołyk, rarytas, specjał, delikates


SJP.pl


delicyje

rzeczownik

 (1.1) stpol. rozkosze

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛlʲiˈt͡sɨjɛ, AS: delʹicyi ̯e

Wiktionary


delij

przysłówek

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. dłużej

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) deli

Wiktionary


delijski

1. Delos (wyspa);
2. problem delijski - jeden z trzech, obok trysekcji kąta i kwadratury koła, wielkich problemów starożytnej matematyki greckiej; podwojenie sześcianu


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Delos, dotyczący Delos

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Delos

Wiktionary


delikacieć

rzadko: stawać się delikatniejszym; delikatnieć


SJP.pl


delikacik

delikatniaczek; lekceważąco:
1. osoba mało odporna psychicznie, przesadnie wrażliwa;
2. osoba słaba fizycznie


SJP.pl


delikat

nazwisko


SJP.pl


delikates

książkowo: smaczny, drogi, wykwintny artykuł spożywczy; specjał, rarytas, przysmak


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) spoż. kulin. wykwintny, wyszukany artykuł spożywczy;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Dziś zabawiać mnie będą tabuny dziewcząt, a stoły będą uginać się od delikatesów. O! Taka będzie impreza!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛlʲiˈkatɛs, AS: delʹikates

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. delikatesy nmos., delikatność ż.

 przym. delikatesowy, delikatny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) frykas, przysmak, specjał

Wiktionary


delikatesik

1. zdrobnienie od: delikates;
2. żartobliwie: osoba rozpieszczona, rozkapryszona


SJP.pl


delikatesowość

delikatesowy


SJP.pl

Patrz:

delikatesowy

delikatesowy

delikatesy, delikates


SJP.pl

Patrz:

delikatesy, delikates

delikatesy

duży sklep spożywczy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) hand. dobrze zaopatrzony sklep spożywczy z wykwintnymi artykułami;

forma rzeczownika|rodzaj=męskorzeczowy.

 (2.1) M., B. i W. lm. od delikates

Wiktionary

Delikatesy (z fr. délicatesse lub niem. Delikatesse) – wykwintne, niecodzienne, wyszukane artykuły spożywcze, dawniej często sprowadzane z kolonii. Niektóre występują tylko lokalnie, na przykład fugu w Japonii lub escamoles w Meksyku. Słowo to ma kilka synonimów, o takim samym lub zbliżonym znaczeniu: specjały, frykasy, delicje, rarytasy, przysmaki, smakołyki.

Delikatesami nazywa się także sklepy z takimi towarami.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Potrzebuję kilku przypraw, zejdę do delikatesów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛlʲikaˈtɛsɨ, AS: delʹikatesy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. delikates m.

 przym. delikatesowy

Wiktionary


delikatniaczek

delikacik; lekceważąco:
1. osoba mało odporna psychicznie, przesadnie wrażliwa;
2. osoba słaba fizycznie


SJP.pl


delikatnie

przysłówek sposobu

 (1.1) w sposób delikatny, subtelnie, nieznacznie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Staś ma zamknięte oczka i delikatnie wydęte usta.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛlʲiˈkatʲɲɛ, AS: delʹikatʹńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. delikatność ż.

 przym. delikatny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) taktownie, lekko

Wiktionary


delikatnieć

stawać się delikatniejszym; delikacieć


SJP.pl


delikatniej

stopień wyższy od przysłówka: delikatnie


SJP.pl


delikatniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: delikatny; bardziej delikatny


SJP.pl


delikatniś

człowiek bardzo rozpieszczony, wydelikacony; pieszczoch


SJP.pl


delikatnisia

kobieta bardzo rozpieszczona, wydelikacona


SJP.pl


delikatniuchny

zdrobnienie od: delikatny; delikatniutki


SJP.pl


delikatniutki

zdrobnienie od: delikatny; delikatniuchny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) zdrobn. od: delikatny

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛlʲikatʲˈɲutʲci, AS: delʹikatʹńutʹḱi

Wiktionary


delikatność

delikatny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co jest delikatne

Wiktionary

Delikatność (fr. La Délicatesse) – francuska komedia romantyczna w reżyserii Stéphane'a Foenkinosa i Davida Foenkinosa. Film jest ekranizacją książki Davida Foenkinosa pod tym samym tytułem, która osiągnęła sprzedaż ponad 700 tys. egzemplarzy we Francji jeszcze przed premierą filmu. Zdjęcia kręcono w Paryżu, Clichy i Montgeroult.

Wikipedia

Patrz:

delikatny

Wymowa:

IPA: ˌdɛlʲiˈkatnɔɕt͡ɕ, AS: delʹikatność

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. delikates mrz.

 przym. delikatny

 przysł. delikatnie

Wiktionary


delikatny

1. kruchy, łamliwy, słaby;
2. drobny, niemasywny;
3. wrażliwy, subtelny;
4. słaby, lekki, nieznaczny;
5. lekkostrawny, lekki;
6. w przenośni: trudny, drażliwy problem


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) charakteryzujący się delikatnością, subtelnością, kruchością

 (1.2) skomplikowany

 (1.3) wymagający taktu, taktowny

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Śliczna, delikatna, o cudnych, koloru morskiej wody oczach, deklamowała dość sztucznie, ale z sobie tylko właściwą manierką, cedząc słowa cukrzonym głosikiem.

 (1.1) Opinię zdrowego mięsa miała wołowina i delikatniejsza cielęcina.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛlʲiˈkatnɨ, AS: delʹikatny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. delikates mrz., delikatność ż.

 przysł. delikatnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) subtelny, słaby, łagodny, smukły, kruchy, lekki

Wiktionary


delikt

czyn niedozwolony, naruszenie prawa; przestępstwo


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) praw. wykroczenie przeciw prawu

Wiktionary

Delikt (łac. delictum – czyn niedozwolony, błąd, przewinienie) – pojęcie prawnicze, mające swe korzenie w czasach starożytnego Rzymu, współcześnie funkcjonuje w wielu dziedzinach prawa.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈdɛlʲikt, AS: delʹikt

Wiktionary

Powiązane:

 przym. deliktowy

Wiktionary


deliktowy

delikt


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z deliktem, dotyczący deliktu

Wiktionary

Patrz:

delikt

Powiązane:

 rzecz. delikt mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przestępczy

Wiktionary


delikwent

1. w prawodawstwie: osoba sądzona za przestępstwo; skazaniec; przestępca;
2. potocznie: ktoś, kto jest zależny od kogoś, np. klient, pacjent


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mężczyzna sądzony za przestępstwo

 (1.2) pot. klient, petent

Wiktionary


delikwentka

kobieta sądzona za przestępstwo, winowajczyni


SJP.pl


delille

[czytaj: deLIL] nazwisko francuskie, np. Jacques Delille, francuski poeta, tłumacz


SJP.pl


delimitacja

1. rozdzielenie czegoś, rozgraniczenie;
2. wytyczenie granic między państwami na podstawie umowy międzynarodowej


SJP.pl

Delimitacja (z łac. limes dpn. limitis „granica”) – pojęcie z zakresu prawa międzynarodowego oznaczające ustalenie przebiegu granicy państwowej. Zazwyczaj podstawą jej przeprowadzenia jest odpowiednia umowa międzynarodowa. Postanowienia o delimitacji najczęściej spotkać można w traktatach pokoju oraz umowach o cesji terytorium.

Wikipedia


delimitacyjny

dotyczący delimitacji


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z delimitacją, rozgraniczaniem, odgraniczaniem

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. delimitacja ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rozgraniczeniowy

Wiktionary


delimitować

usuwać (usunąć) granicę, limit czegoś


SJP.pl


delimitowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|delimitować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. delimitować

Wiktionary


delina

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. deska w podłodze

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. delinka ż., deliny lm nm.

Wiktionary


delineavit

wyrażenie

 (1.1) formułka stawiana czasami przez twórców rycin i rysunków, w podpisie dzieła, obok swojego nazwiska;

Wiktionary

Delineavit, del. (łac. narysował) – formułka (wyrażenie lub skrót) stawiana czasami przez twórców rycin i rysunków, w podpisie dzieła, obok własnego nazwiska.

Podobnie stosowane formułki to: pinxit (u malarza i grafika) oraz sculpsit (u rytownika).

Wikipedia


delinka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. belka podłogowa w chlewie

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. delina ż., deliny lm nm.

Wiktionary


deliny

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. podłoga

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Mama umyli deliny.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. delować ndk.

 rzecz. delinka ż., delina ż.

Wiktionary


delirante

określenie wykonawcze: gorączkowo, z wściekłością


SJP.pl


delirium

1. zaburzenie świadomości, któremu towarzyszą omamy, lęki oraz pobudzenie psychoruchowe; obłęd;
2. delirium tremens - obłęd drżący, ostry stan zaburzeniowy u nałogowych alkoholików objawiający się drżeniem mięśni, zakłóceniem krążenia krwi, urojeniami; biała gorączka


SJP.pl

  • delirium – inaczej majaczenie
  • Delirium – album zespołu Sedes
  • Delirium – album Ellie Goulding
  • Delirium – album Lacuna Coil
  • Delirium – film w reżyserii Igora Podolczaka z 2013 roku
  • Delirium – film w reżyserii Dennisa Iliadisa z 2018 roku

Wikipedia


delirka

potocznie: stan po wypiciu alkoholu, charakteryzuje się trzęsieniem rąk; delirium tremens


SJP.pl


deliryczny

deliryjny;
1. związany z delirium, dotyczący delirium;
2. wywołujący halucynacje, zaburzenia świadomości


SJP.pl


deliryjny

deliryczny;
1. związany z delirium, dotyczący delirium;
2. wywołujący halucynacje, zaburzenia świadomości


SJP.pl


deliryk

potocznie: osoba przeżywająca delirium tremens (psychozę występującą u nałogowych alkoholików)


SJP.pl


dell

komputer marki Dell


SJP.pl

Dell Technologies Inc. (wcześniej Dell Inc. i Dell Computer Corporation) – amerykańskie przedsiębiorstwo z siedzibą w Round Rock w stanie Teksas, które opracowuje, sprzedaje, naprawia i obsługuje komputery oraz powiązane produkty i usługi. Nazwa pochodzi od nazwiska założyciela firmy Michaela Della i jest jednym z największych przedsiębiorstw technologicznych na świecie, zatrudniającą ponad 103 300 osób w różnych krajach.

Wikipedia


dellenit

odmiana petrograficzna porfiru


SJP.pl


delmoplastyczny

delmoplastyka; taksydermiczny, taksidermiczny


SJP.pl


delmoplastyk

rzadko: człowiek zajmujący się wypychaniem nieżywych zwierząt; dermoplasta, taksidermik (rzadko), taksidermista, taksydermista


SJP.pl


delmoplastyka

rzadko: sztuka preparowania zwierząt; taksydermia, taksidermia


SJP.pl


deloitte

[czytaj: dilojt] międzynarodowa firma świadcząca usługi konsultingowe i audytorskie


SJP.pl

Deloitte – międzynarodowa sieć spółek świadczących usługi doradcze i audytorskie. Należy do tzw. wielkiej czwórki firm zajmujących się audytem finansowym.

Wikipedia


delokalizacja

1. przesunięcie z miejsca właściwego, typowego w inne; przemieszczenie;
2. w chemii: delokalizacja elektronów - stan, w którym elektron bierze udział w tworzeniu więcej niż jednego wiązania


SJP.pl


delon

nazwisko francuskie, m.in. Alain Delon [czytaj: aLĘ deLĄ albo aLEN deLON] - aktor francuski


SJP.pl

Nazwisko Delon:

  • Alain Delon (1935–2024) – francuski aktor
  • Anthony Delon (ur. 1964) – francuski aktor
  • Nathalie Delon, właściwie: Francine Canovas (1941–2021) – francuska aktorka
  • Marcus Delon Wesson (ur. 1946, Kansas) – amerykański masowy morderca

Wikipedia


delors

[czytaj: deLOR] nazwisko, m.in. Jacques Delors, francuski polityk


SJP.pl


delos

skalista grecka wyspa w archipelagu Cyklad na Morzu Egejskim


SJP.pl

Delos (gr. Δήλος, Dḗlos, Dilos) – w starożytności zwana początkowo Ortygią, mała, skalista grecka wysepka w archipelagu Cyklad na Morzu Egejskim, na południowy wschód od Grecji kontynentalnej.

Leży w administracji zdecentralizowanej Wyspy Egejskie, w regionie Wyspy Egejskie Południowe, w jednostce regionalnej Mykonos, w gminie Mykonos.

Wikipedia


delosperma

ciepłolubna roślina z rodziny goździków


SJP.pl

Delosperma (Delosperma N. E. Brown) – rodzaj roślin należący do rodziny pryszczyrnicowatych (przypołudnikowatych). Obejmuje 170 gatunków występujących w południowej i wschodniej Afryce, na Madagaskarze i na Półwyspie Arabskim. Jako rośliny zawleczone i zdziczałe rosną na obszarach o ciepłym klimacie.

Wikipedia


delować

czasownik niedokonany

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. układać podłogę z desek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. delówka ż., deliny lm nm.

Wiktionary


delówka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. deski na podłogę

Wiktionary

Powiązane:

 czas. delować ndk.

Wiktionary


delożować

gwarowo: usuwać (usunąć) kogoś z jakiegoś miejsca, eksmitować


SJP.pl

czasownik

 (1.1) gw-pl|Kresy. usuwać z mieszkania

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dulska chciała ją początkowo delożować z powodu niemoralnego prowadzenia się, jednak namyśliła się, iż kokotka może dowieść, że Dulska wiedziała doskonale, komu odnajmuje i przez dwa lata tolerowała ją najspokojniej w swej kamienicy.

Wiktionary


delphi

nazwa środowiska programistycznego


SJP.pl

  • Delphi – miasto w Stanach Zjednoczonych, w stanie Indiana, w hrabstwie Carroll
  • Delphi – środowisko programistyczne
  • Delphi – korporacja zajmująca się produkcją części dla przemysłu samochodowego

Wikipedia


delszy

przymiotnik

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. dłuższy

 (1.2) gw-pl|Śląsk Cieszyński. dalszy

Wiktionary


delta

1. czwarta litera alfabetu greckiego;
2. równinny obszar u ujścia rozwidlającej się rzeki, mający kształt trójkąta;
3. trójkątny układ skrzydeł samolotu;
4. samochód typu Lancia Delta;
5. wariant koronawirusa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) jęz. nazwa czwartej litery alfabetu greckiego, δ;

 (1.2) geogr. ujście rzeki w kształcie trójkąta, wielkiej litery delta (1.1);

 (1.3) mat. pot. wyróżnik funkcji kwadratowej

Wiktionary

Geografia

Belgia

  • Delta – stacja kolejowa w Brukseli

Brazylia

  • Delta – miasto

Grecja

  • Delta – gmina w administracji zdecentralizowanej Macedonia-Tracja, w regionie Macedonia Środkowa, w jednostce regionalnej Saloniki

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Życie w starożytnym Egipcie koncentrowało się wzdłuż Nilu, a szczególnie w jego delcie.

 (1.3) Kiedy delta jest mniejsza od zera, to równanie nie ma pierwiastków rzeczywistych.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈdɛlta, AS: delta

Wiktionary

Powiązane:

 przym. deltowaty, deltowy

Wiktionary


deltiolog

kolekcjoner pocztówek


SJP.pl


deltiologia

hobby polegające na zbieraniu pocztówek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kolekcjonowanie pocztówek;

Wiktionary

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) filokartystyka

Wiktionary


deltoid

czworokąt mający dwie pary boków sąsiednich równych; romboid


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) geom. czworokąt symetryczny względem jednej z przekątnych

Wiktionary

Deltoid – rodzaj czworokąta, definiowany różnie i nierównoważnie:

  • deltoid w sensie najszerszym to każdy czworokąt mający oś symetrii przechodzącą przez jego dwa wierzchołki. Innymi słowy jest to dowolny czworokąt symetryczny względem swojej przekątnej;
  • deltoid w sensie węższym to czworokąt wypukły o powyższej własności;
  • deltoid w sensie najwęższym dodatkowo nie może mieć wszystkich boków równych – nie może być rombem. Większość źródeł nie tworzy jednak takich wyjątków i uważa romb za szczególny przypadek deltoidu.

Wikipedia


deltoida

rzadko: czworokąt mający dwie pary boków sąsiednich równych; deltoid, romboid


SJP.pl

Hipocykloida – krzywa płaska, jaką zakreśla ustalony punkt okręgu toczącego się bez poślizgu wewnątrz okręgu o większym promieniu. Krzywa ta jest szczególnym przypadkiem hipotrochoidy.

Kształt hipocykloidy (liczba ostrzy) zależy od ilorazu {\tfrac {R}{r}} promieni okręgów, nieruchomego do toczącego się.

Wikipedia


deltoidalny

deltoid


SJP.pl

Patrz:

deltoid

deltowaty

ujście deltowate - rozgałęzione ujście rzeki


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki jak delta

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. delta ż.

 przym. deltowy

Wiktionary


deltowy

związany z deltą


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący delty, stworzony w delcie lub przez deltę

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. delta ż.

 przym. deltowaty

Wiktionary


deluwialny

w geologii: osadowy, np. gleby deluwialne - gleby powstające na skutek osadzania się cząstek mineralnych u podnóży wzniesień podczas erozji


SJP.pl


deluwium

w geologii: osad materiału zmytego ze stoku i osadzonego u jego stóp


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) geol. osad powstały u podnóża wzgórz w wyniku zmywania zboczy przez wody opadowe

Wiktionary

Deluwium (łac. deluvium, wymycie), osad deluwialny – luźny lub słabo spojony osad powstający w wyniku akumulacji (osadzania) drobnych cząstek mineralnych z gleb, glin, lessów, pokryw zwietrzelinowych itp., wypłukanych i zmytych ze stoków przez wody opadowe. Deluwia powstają przez przenoszenie produktów wietrzenia z wyższych do niższych części stoku.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. deluwialny

Wiktionary


dem

jednostka administracyjna starożytnego państwa ateńskiego; demos


SJP.pl

Dem (gr. demos δῆμος; l.mn. demoi) – podstawowa jednostka administracyjna i terytorialna w starożytnej Grecji, gmina.

Równolegle słowo to posiadało jeszcze dwa znaczenia.

  • ludność wolna, prawowicie i na stałe zamieszkująca teren danego, konkretnego demu lub wywodząca się zeń.
  • lud, jako źródło prawa i władzy w państwie, jednak w rozumieniu ograniczonym do spisu pełnoprawnych obywateli (polskie określenie: demos).

Wikipedia


dema

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. rzeka w Rosji, w Baszkortostanie i obwodzie orenburskim, uchodzi do Biełej w dorzeczu Wołgi;

Wiktionary

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) Dioma

Wiktionary


demagnetyzacja

w fizyce: przywracanie namagnesowanemu ciału ferromagnetycznego stanu obojętnego; odmagnesowanie


SJP.pl

Rozmagnesowanie, demagnetyzacja (demag) – usunięcie namagnesowania np. narzędzi, okrętów itp.

Wykonuje się je zanikającym, przemiennym polem magnetycznym. Małe przedmioty (narzędzia, maski kineskopów) rozmagnesowuje się przesuwając je przez cewkę zasilaną prądem zmiennym z sieci.

Wikipedia


demagnetyzacyjny

służący do demagnetyzacji - przywracania namagnesowanemu ciału ferromagnetycznemu stanu obojętnego; odmagnesowujący


SJP.pl


demagnetyzer

urządzenie do demagnetyzacji


SJP.pl


demagnetyzować

w fizyce: przywracać namagnesowanemu ciału ferromagnetycznego stan obojętny; odmagnesowywać


SJP.pl


demagog

1. osoba starająca się uzyskać poparcie społeczne, posługując się czczymi obietnicami lub czasem nawet kłamstwem; populista, politykier;
2. przywódca ludu podczas buntu w starożytnych Atenach


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) polityk, działacz, który wygłasza hasła nierealne, lecz dające mu szerokie poparcie

 (1.2) hist. przywódca ludowy w starożytnej Grecji

Wiktionary

  • Osoba stosująca demagogię,
  • Skrótowa nazwa Stowarzyszenia Demagog


Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jeśli ten demagog zostanie przewodniczącym, wystąpię z partii!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dɛ̃ˈmaɡɔk, AS: dẽmagok

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. demagogia ż., demagogizm m., demagogizowanie n.

 czas. demagogizować ndk.

 przym. demagogiczny

 przysł. demagogicznie

Wiktionary


demagogia

1. głoszenie chwytliwych, nierealnych, zgodnych z oczekiwaniami większości haseł politycznych w celu zdobycia poparcia społecznego; populizm, politykierstwo;
2. wszelka akcja obliczona na łatwy poklask i schlebianie najniższym gustom


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) oddziaływanie na uczucia i nastroje polityczne lub społeczne nieuświadomionych mas przez nierealne obietnice, pochlebstwa itp. dla osiągnięcia własnych celów;

Wiktionary

Demagogia (gr. dēmagōgía – prowadzenie ludu) – wpływanie na opinię publiczną w celu pozyskania i utrzymania zwolenników za pomocą nierealnych obietnic oraz zwodniczych haseł.

Demagogia rozwinęła się już w starożytnej Grecji, lecz pierwotnie miała nieco inne niż współcześnie znaczenie. Po grecku znaczy to „prowadzący lud”. Nazywano tak doskonałych mówców potrafiących wpływać na decyzję zgromadzenia ludowego. Izokrates przeciwstawiał demagoga tyranowi, lecz już wówczas Tukidydes zauważał, że demagog prowadzi lud, schlebiając jego próżności.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Prasa zgodnie oceniła wystąpienie premiera jako nieudolną demagogię.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛ̃maˈɡɔɟja, AS: dmagoǵi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. demagog m., demagogizm m., demagogizowanie n.

 czas. demagogizować ndk., demagogować ndk.

 przym. demagogiczny

 przysł. demagogicznie

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

 (1.1) manipulacja, populizm

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. demagog m., demagogizm m., demagogizowanie n.

 czas. demagogizować ndk., demagogować ndk.

 przym. demagogiczny

 przysł. demagogicznie

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) demagogy, demagoguery

* baskijski: (1.1) demagogia

* białoruski: (1.1) дэмагогія ż.

* bułgarski: (1.1) демагогия ż.

* chorwacki: (1.1) demagogija ż.

* czeski: (1.1) demagogie

* duński: (1.1) demagogi w.

* esperanto: (1.1) demagogio

* francuski: (1.1) démagogie ż.

* galicyjski: (1.1) demagoxia ż.

* hiszpański: (1.1) demagogia ż.

* niderlandzki: (1.1) demagogie ż.

* niemiecki: (1.1) Demagogie ż.

* nowogrecki: (1.1) δημαγωγία ż.

* portugalski: (1.1) demagogia ż.

* rosyjski: (1.1) демагогия ż.

* szwedzki: (1.1) demagogi w.

* węgierski: (1.1) demagógia

* włoski: (1.1) demagogia ż.

źródła.

== demagogia (język baskijski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) demagogia

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


demagogiczność

cecha czegoś polegającego na głoszeniu nierealistycznych haseł i posługiwaniu się czczymi obietnicami


SJP.pl


demagogiczny

właściwy demagogowi - osobie starającej się uzyskać poparcie społeczne, posługując się czczymi obietnicami lub czasem nawet kłamstwem; populistyczny, politykierski, pokazowy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z demagogią; typowy dla demagoga; pokrętnie schlebiający masom

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. demagogizowanie n., demagog mos., demagogia ż.

 czas. demagogizować ndk.

 przysł. demagogicznie

Wiktionary


demagogizm

przestarzałe: postępowanie właściwe demagogowi - osobie starającej się uzyskać poparcie społeczne, posługując się czczymi obietnicami lub czasem nawet kłamstwem


SJP.pl


demagogizować

postępować jak demagog - osoba starająca się uzyskać poparcie społeczne, posługując się czczymi obietnicami lub czasem nawet kłamstwem; mamić, bałamucić, zwodzić


SJP.pl


demagogizowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|demagogizować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. demagogia m., demagog m., demagogizm m., , demagogiczność ż.

 czas. demagogizować ndk., demagogować ndk.

 przym. demagogiczny

 przysł. demagogicznie

Wiktionary


demagożka

demagog


SJP.pl

Patrz:

demagog

demakijaż

usuwanie makijażu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) usuwanie makijażu przy pomocy wacika nasączonego odpowiednimi kosmetykami

Wiktionary

  • demakijaż – usuwanie makijażu
  • Demakijaż – album Marii Sadowskiej
  • Demakijaż – film z 2009 w reż. Marii Sadowskiej, Doroty Lamparskiej i Anny Maliszewskiej
  • Demakijaż – polski program telewizyjny prowadzony przez Krzysztofa Ibisza

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Idąc spać, nie zapomnij o demakijażu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛ̃maˈcijaʃ, AS: dmaḱii ̯aš

Wiktionary


demantoid

minerał z grupy granatów, zielona odmiana andradytu; szmaragd uralski


SJP.pl

Demantoid – minerał z gromady krzemianów, zaliczany do grupy granatów (gemmologiczna odmiana andradytu). Minerał bardzo rzadki.

Nazwa pochodzi od niderlandzkiego demant – diament, co ma wskazywać na znaczne podobieństwo ogni kamienia oszlifowanego do diamentu.

Wikipedia


demarch

demarcha;
1. w starożytnym państwie ateńskim i jego koloniach: urzędnik kierujący administracją demu, wybierany na rok
2. w cesarstwie bizantyjskim: urzędnik administracji lokalnej


SJP.pl


demarcha

demarch;
1. w starożytnym państwie ateńskim i jego koloniach: urzędnik kierujący administracją demu, wybierany na rok
2. w cesarstwie bizantyjskim: urzędnik administracji lokalnej


SJP.pl


démarche

[czytaj: deMARSZ] w dyplomacji: oficjalna interwencja dyplomatyczna, wystąpienie protestacyjne, wydanie oświadczenia


SJP.pl


demarczyk

nazwisko


SJP.pl


demarkacja

1. wyznaczenie granic w terenie na podstawie zawartych umów;
2. oddzielanie się tkanek żywych od martwych w postaci nacieku na granicy ogniska martwiczego w organizmie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) wytyczenie granicy pomiędzy dwoma obszarami

Wiktionary

  • demarkacja (medycyna)
  • demarkacja (prawo)
  • Problem demarkacji – filozoficzny problem rozróżnienia nauki od innych dziedzin

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Podsumowaniem prac nad delimitacją i demarkacją granicy zachodniej było podpisanie 27 stycznia 1951 r. we Frankfurcie nad Odrą aktu (…)

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rozgraniczenie

Wiktionary


demarkacyjny

dotyczący demarkacji


SJP.pl


demaskacja

rzadko: demaskowanie, ujawnianie; demaskatorstwo


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ujawnienie prawdy o kimś lub o czymś nieuczciwym lub negatywnym

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Demaskacja mitów narodowych w dramacie Stanisława Wyspiańskiego.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛ̃maˈskat͡sʲja, AS: dmaskacʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. demaskowanie n., demaskator m., demaskatorka ż.

 czas. demaskować

 przym. demaskacyjny, demaskatorski

Wiktionary


demaskacyjny

przymiotnik od: demaskacja


SJP.pl


demaskator

osoba ujawniająca tajne spiski, nielegalne powiązania, działania osób, które swoją działalność chcą pozostawić w ukryciu; sygnalista, demistyfikator, whistleblower


SJP.pl

Demaskator (ang. Blacklight) – australijsko-amerykańsko-chiński dreszczowiec z 2022 roku w reżyserii Marka Williamsa. W głównych rolach wystąpili Liam Neeson, Aidan Quinn i Taylor John Smith. Film miał premierę 10 lutego 2022 roku.

Wikipedia


demaskatorka

kobieta ujawniająca tajne spiski, nielegalne powiązania, działania osób, które swoją działalność chcą pozostawić w ukryciu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) osoba płci żeńskiej, która kogoś lub coś demaskuje, ujawnia ukryte fakty

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. demaskacja ż.

:: fm. demaskator

 czas. demaskować

 przym. demaskatorski

Wiktionary


demaskatorski

wydobywający prawdę spod maskujących ją pozorów


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który demaskuje; który ujawnia to, co skrywane (np. czyjeś tajemnice, tajne informacje)

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W dokumentach ujawnionych przez demaskatorski portal internetowy Wikileaks Rosja i Białoruś zostały określone przez hiszpańskiego prokuratora, specjalistę ds. przestępczości zorganizowanej (…) jako „dosłownie państwa mafijne”.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛ̃maskaˈtɔrsʲci, AS: dmaskatorsʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. demaskacja ż., demaskator m., demaskatorka ż., demaskowanie n., zdemaskowanie n., maska ż., demaskatorstwo n.

 czas. demaskować ndk., zdemaskować dk., maskować ndk.

 przysł. demaskatorsko

Wiktionary


demaskatorstwo

działanie demaskatora, demaskowanie kogoś lub czegoś


SJP.pl


demaskować

ujawniać prawdę o kimś lub o czymś nieuczciwym, negatywnym


SJP.pl


demaskowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|demaskować.

Wiktionary

Demaskowanie - ujawnianie przez przeciwnika danych o wojskach na podstawie cech, według których można wykryć lub ustalić określone obiekty, rozpoznać zamierzenia i działania wojsk. Na podstawie cech demaskujących można np. według pracy radiostacji ustalić typ i miejsce, kolein czołgu określić jego rodzaj, czas przejazdu, kierunek i szybkość jazdy, na podstawie błysków i wybuchów wystrzałów w nocy zdemaskować artylerię.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. zdemaskowanie n., demaskatorstwo n., demaskator m., demaskatorka ż., demaskacja ż.

 czas. demaskować ndk., zdemaskować dk.

 przym. demaskacyjny, demaskatorski

 przysł. demaskacyjnie, demaskatorsko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) demistyfikowanie, obnażanie, negliżowanie

Wiktionary


dematerializacja

znikanie przedmiotów, zjawisko postrzegane w spirytyzmie i okultyzmie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) żart. nagłe zniknięcie z pola widzenia

 (1.2) książk. całkowite, tajemnicze zniknięcie

 (1.3) fiz. anihilacja cząstek i antycząstek

 (1.4) ekon. wniesienie papierów wartościowych na rachunek inwestycyjny

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Ja i mój asystent Pietro pokażemy państwu dematerializację.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛ̃matɛrʲjalʲiˈzat͡sʲja, AS: dmaterʹi ̯alʹizacʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dematerializowanie n.

 czas. dematerializować się, zdematerializować

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1-2) wyparowanie, znikanie, zniknięcie

Wiktionary


dematerializować

1. sprawiać, żeby jakaś postać lub rzecz przestała istnieć;
2. w ekonomii: oddawać papiery wartościowe do banku lub biura maklerskiego w celu zastąpienia ich materialnej postaci zapisem na rachunku inwestycyjnym


SJP.pl


demawend

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. miasto w Iranie, w ostanie Teheran;

Wiktionary

Wikipedia


dembek

nazwisko


SJP.pl

Osoby noszące to nazwisko:

  • Barbara Dembek (1926–1990) – polska Sprawiedliwa wśród Narodów Świata
  • Bernard Dembek (1878–1937) – polski duchowny rzymskokatolicki, biskup

Wikipedia


dembicki

nazwisko


SJP.pl


dembiński

nazwisko


SJP.pl

  • Dembiński – polskie nazwisko, forma żeńska – Dembińska
  • Dembińscy – polski ród szlachecki

Znane osoby:

  • Andrzej Samuel Dembiński herbu Rawicz (zm. 15 lutego 1649) − kasztelan biecki w latach 1618–1649, podstoli krakowski w latach 1604–1618, starosta będziński w latach 1591–1604, kilkukrotny poseł na sejm walny
  • Bogdan Dembiński (ur. 1954) – polski filozof i historyk filozofii, miłośnik astronomii, taternik i żeglarz morski, profesor nauk humanistycznych
  • Bolesław Dembiński (1833–1914) – polski kompozytor i dyrygent
  • Bronisław Dembiński (1858–1939) – polski historyk
  • Czesław Dembiński (ur. 1937) – polski polityk, poseł na Sejm PRL VIII kadencji
  • Erazm Dembiński herbu Rawicz – dziekan krakowski i kantor sandomierski w 1571 roku, sekretarz królewski w 1576 roku
  • Felicjan Cieszkowski-Dembiński (1901–1981) – polski profesor w dziedzinie rolnictwa, agrotechnik, botanik, hodowca roślin, ekonomista
  • Henryk Dembiński (1791–1864) – polski generał
  • Henryk Dembiński (1908–1941) – działacz społeczny
  • Jacek Dembiński (ur. 1969) – polski piłkarz
  • Jakub Dembiński (1427–1490) – kasztelan krakowski, kanclerz wielki koronny
  • Jan Baptysta Dembiński (zm. 1632) – pierwszy polski kapucyn
  • Maciej Dembiński (1804–1878) – polski organista, dyrygent i kompozytor
  • Marian Dembiński (ur. 1947) – polski polityk
  • Michał Dembiński (1803–1873) – polski działacz patriotyczny, wydawca jednych z pierwszych polskich czasopism turystyczno-krajoznawczych
  • Ryszard Dembiński (1934–1986) – polski aktor teatralny i filmowy
  • Ryszard Dembiński (1924–2008) – polski weteran II wojny światowej i polonijny działacz społeczny
  • Stanisław Kostka Dembiński (1708–1781) – wojewoda krakowski
  • Stanisław Tadeusz Dembiński (ur. 1933) – polski fizyk, profesor, były rektor Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, senator I kadencji
  • Stefan Jacek Dembiński (1887–1972) – polski generał
  • Walenty Dembiński (1504–1584) – kasztelan krakowski, kanclerz wielki koronny

Wikipedia


dembowski

nazwisko


SJP.pl

Dembowski, Dembowska

Wikipedia


dembski

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Paweł Dembski (1540-1614) – katolicki ksiądz
  • Janusz Dembski (1929-1997) – polski bibliotekarz, historyk i animator kultury
  • Wojciech Dembski (1934-1995) – polski orientalista
  • Wiesław Dembski (1933-2017) – polski grafik, malarz
  • William A. Dembski (ur. 1960) – amerykański matematyk, filozof, teolog ewangelikalny

Wikipedia


demczuk

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Mychajło Demczuk (1881-1941) – ukraiński działacz społeczny, pedagog
  • Ryszard Demczuk (ur. 1959) – polski marynarz
  • Tomasz Demczuk (ur. 1983) – rosyjski biskup prawosławny

Wikipedia


demencja

otępienie; zespół symptomów związanych z pogarszającą się pamięcią


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. utrata zdolności umysłowych organizmu spowodowana chorobą lub starzeniem się

Wiktionary

Otępienie, demencja (łac. dementia) – grupa chorób mózgu, powodujących długoterminowe i często postępujące obniżenie zdolności myślenia i zapamiętywania, które są na tyle poważne, że utrudniają, a często uniemożliwiają prawidłowe funkcjonowanie. Inne objawy obejmują zaburzenia emocjonalne, kłopoty z komunikacją i językiem oraz utratę aktywności. Świadomość najczęściej pozostaje zachowana. Rozpoznanie otępienia wymaga stwierdzenia odmiany w codziennym funkcjonowaniu umysłowym dotkniętej nim osoby oraz ubytków większych niż można się spodziewać w danym wieku. Nie zaleca się przeprowadzania badań przesiewowych w kierunku demencji w populacji ogólnej.

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) otępienie

Wiktionary


demencyjny

demencja


SJP.pl

Patrz:

demencja

dementi

oficjalne sprostowanie nieprawdziwej lub nieścisłej informacji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) polit. zaprzeczenie ogłoszone oficjalnie; sprostowanie określonych wiadomości

Wiktionary

Dementi – (fr.) oficjalne zaprzeczenie lub sprostowanie informacji

  • Dementi – album zespołu 2Tm2,3
  • Dementi – zespół muzyczny stworzony w 1998 roku
  • Niezależna Agencja Fotograficzna Dementi – społeczna agencja fotograficzna w PRL

Wikipedia

Wymowa:

IPA: dɛ̃ˈmɛ̃ntʲi, AS: dẽmntʹi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dementowanie n., zdementowanie n.

 czas. dementować ndk., zdementować dk.

Wiktionary


dementować

stwierdzać fałszywość jakiejś informacji; prostować, zaprzeczać, przeczyć


SJP.pl

czasownik

 (1.1) prostować nieprawdziwe informacje, zaprzeczać

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W sondażach wymieniani są także Donald Tusk (PO), prezenter telewizyjny Tomasz Lis i były prezydent Lech Wałęsa, który już jednak dementował te pogłoski.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛ̃mɛ̃nˈtɔvat͡ɕ, AS: dmẽntovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dementi n., dementowanie n., zdementowanie n.

 czas. zdementować dk.

Wiktionary


dementowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|dementować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dementi n., zdementowanie n.

 czas. dementować ndk., zdementować dk.

Wiktionary


demeryt

dawniej: ksiądz skazany za wykroczenie przeciw prawu kościelnemu na karę odosobnienia w domu poprawy dla duchownych; demeryta


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) daw. ksiądz, który po wejściu w konflikt z prawem kanonicznym odbywa karę odosobnienia w domu poprawy dla duchownych;

Wiktionary

Demeryt, także demeryta (ze śr.-fr. démérite– przestępstwo) – dawna nazwa określająca księdza skazanego na pokutę w odosobnieniu za wykroczenie przeciw moralności.

Synod w Toledo w 675 nakazywał podawanie demerytom jedynie chleba i wody, biczowanie i obcięcie włosów. Więziono ich w karcerach oraz poddawano karze władzy świeckiej. Sobór trydencki utrzymał karę odosobnienia w zależności od ciężkości przestępstwa. Czasowe pozbawienie wolności następowało za przyzwoleniem władzy świeckiej. W Polsce domy demerytów powstawały przy klasztorach lub, po ich kasacie, w zabudowaniach poklasztornych. Jednym z najbardziej znanych był powstały w 1834 dom księży demerytów w klasztorze w Osiecznej, przeniesiony później do klasztoru w Miejskiej Górce. Sprawy te regulowały np. konkordaty podpisywane z Bawarią w 1817 czy też z Austrią w 1855. Konkordat podpisany z Polską w 1925 ustalał jako miejsce odosobnienia dla duchownych skazanych przez władze świeckie klasztor lub inne pomieszczenia w domach zakonnych. Rozporządzenia ministra sprawiedliwości w 1927 i 1931 wyznaczały takie miejsca w więzieniach w Warszawie na Mokotowie, we Wronkach i Drohobyczu. Kodeks prawa kanonicznego z 1917 regulował kwestię w kan. 2302. W czasach zaborów w domach demerytów osadzano także duchownych za niesubordynację wobec władzy świeckiej.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Co to takiego dom demerytów, zapewne nie wiesz również lub z równą zręcznością udasz, że nie wiesz.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dɛ̃ˈmɛrɨt, AS: dẽmeryt

Wiktionary


demeryta

dawniej: ksiądz skazany za wykroczenie przeciw prawu kościelnemu na karę odosobnienia w domu poprawy dla duchownych; demeryt


SJP.pl

Demeryt, także demeryta (ze śr.-fr. démérite– przestępstwo) – dawna nazwa określająca księdza skazanego na pokutę w odosobnieniu za wykroczenie przeciw moralności.

Synod w Toledo w 675 nakazywał podawanie demerytom jedynie chleba i wody, biczowanie i obcięcie włosów. Więziono ich w karcerach oraz poddawano karze władzy świeckiej. Sobór trydencki utrzymał karę odosobnienia w zależności od ciężkości przestępstwa. Czasowe pozbawienie wolności następowało za przyzwoleniem władzy świeckiej. W Polsce domy demerytów powstawały przy klasztorach lub, po ich kasacie, w zabudowaniach poklasztornych. Jednym z najbardziej znanych był powstały w 1834 dom księży demerytów w klasztorze w Osiecznej, przeniesiony później do klasztoru w Miejskiej Górce. Sprawy te regulowały np. konkordaty podpisywane z Bawarią w 1817 czy też z Austrią w 1855. Konkordat podpisany z Polską w 1925 ustalał jako miejsce odosobnienia dla duchownych skazanych przez władze świeckie klasztor lub inne pomieszczenia w domach zakonnych. Rozporządzenia ministra sprawiedliwości w 1927 i 1931 wyznaczały takie miejsca w więzieniach w Warszawie na Mokotowie, we Wronkach i Drohobyczu. Kodeks prawa kanonicznego z 1917 regulował kwestię w kan. 2302. W czasach zaborów w domach demerytów osadzano także duchownych za niesubordynację wobec władzy świeckiej.

Wikipedia


demeszka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) stpol. szabla z damasceńskiej stali

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jaśniéj widzieć będą oczy
I demeszka śmieléj błyśnie,
Gdy krwi polskiej nie wytoczy,
Gdy łzy polskiéj nie wyciśnie
.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. damasceński

 rzecz. damascenka ż.

Wiktionary


demeter

w mitologii greckiej: bogini zbóż, jedno z najstarszych bóstw ziemi uprawnej; Demetra


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) mitgr. bogini ziemi uprawnej, urodzaju, zboża i rolnictwa, utożsamiana z rzymską Ceres;

 (1.2) astr. planetoida o numerze katalogowym 1108;

Wiktionary

Demeter (także Demetra; stgr. Δημήτηρ, Δήμητρα Dēmḗtēr, Dḗmētra, łac. Ceres) – w mitologii greckiej bogini płodności ziemi, urodzaju, ziemi uprawnej, zbóż, rolnictwa; matka Kory-Persefony. Siostra Zeusa, Posejdona, Hadesa, Hestii i Hery. Miała z Zeusem córkę Korę-Persefonę. Córka Rei i Kronosa.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Demeter opiekowała się wzrostem zbóż od siewu aż po żniwa.

 (1.1) Atrybutami Demeter były: kłosy zbóż, kwiaty maku, makówki, złotogłów (asfodel), narcyz, cyprys, pszczoła, świnia, żuraw, kogut, sierp i pochodnia.

 (1.1) Makówki ofiarowywano Demeter na misteriach eleuzyńskich jako symbol ziemi, snu i zapomnienia (po śmierci i przed odrodzeniem).

 (1.2) Demeter porusza się w obszarze między orbitami Marsa i Jowisza, czyli w pasie głównym planetoid.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dɛ̃ˈmɛtɛr, AS: dẽmeter

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Demetria ż., Demetriusz mos.

 zob. Demetra.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) war. Demetra; Ceres / Cerera

Wiktionary


demetra

mit. gr. bogini zbóż, jedno z najstarszych bóstw ziemi uprawnej; Demeter


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) mitgr. zob. Demeter.

Wiktionary

Demeter (także Demetra; stgr. Δημήτηρ, Δήμητρα Dēmḗtēr, Dḗmētra, łac. Ceres) – w mitologii greckiej bogini płodności ziemi, urodzaju, ziemi uprawnej, zbóż, rolnictwa; matka Kory-Persefony. Siostra Zeusa, Posejdona, Hadesa, Hestii i Hery. Miała z Zeusem córkę Korę-Persefonę. Córka Rei i Kronosa.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Demetra opiekowała się wzrostem zbóż od siewu aż po żniwa.

 (1.1) Atrybutami Demetry były kłos zboża, mak, narcyz, pszczoła, świnia, żuraw i sierp.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dɛ̃ˈmɛtra, AS: dẽmetra

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Demetria ż., Demetriusz mos.

 przym. Demetrzyn

 zob. Demeter.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) war. Demeter; Ceres / Cerera

Wiktionary


demetria

imię żeńskie


SJP.pl

Demetria – żeński odpowiednik imienia Demetriusz. Znaczy "należący do Demeter".

Demetria imieniny obchodzi: 9 kwietnia i 21 czerwca.

Wikipedia


demetriusz

imię męskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) rzad. imię|polski|m.;

Wiktionary

  • Demetriusz – imię
  • Demetriusz – postać biblijna
  • Demetriusz Cynik – filozof grecki żyjący w I wieku n.e.
  • Demetriusz z Aleksandrii – retor grecki żyjący w II wieku n.e.
  • Demetriusz z Alopeke (V/IV w. p.n.e.) – rzeźbiarz grecki
  • Demetriusz z Faleronu (ok. 345–283 p.n.e.) – filozof grecki
  • Demetriusz z Gadary – stronnik Pompejusza, płacił za wznoszone przez niego budowle
  • Demetriusz I Poliorketes (337–283 p.n.e.) – wódz macedoński, król Macedonii w latach 294–288 p.n.e.
  • Demetriusz II Antygonida (ok. 276–229 p.n.e.) – król Macedonii z dynastii Antygonidów od 239 p.n.e.
  • Demetriusz Chronograf (koniec III w. p.n.e.) – żydowski historyk tworzący w języku greckim
  • Demetriusz I Baktryjski – król Baktrii od ok. 190 p.n.e. do ok. 167 p.n.e.
  • Demetriusz I Soter (ok. 187–150 p.n.e.) – władca monarchii Seleukidów od 162 p.n.e.
  • Demetriusz II Nikator (161–125 p.n.e.) – władca monarchii Seleukidów w latach 145–139 p.n.e. i 129–125 p.n.e.
  • Demetriusz III Filopator – władca monarchii Seleukidów w latach 95–88 p.n.e.
  • Demetriusz – patriarcha Antiochii; sprawował urząd w latach 254–260
  • Demetriusz (ur. 1205; zm. 1230) – król Tesaloniki
  • Demetriusz Chalkondyles (1424–1511) – humanista, nauczyciel filozofii greckiej

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) A jeżeli Demetriusz i jego rzemieślnicy mają sprawy przeciw komuś, to na rynku odbywają się sądy, są też prokonsulowie, niechże jedni drugich oskarżają.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dɛ̃ˈmɛtrʲjuʃ, AS: dẽmetrʹi ̯uš

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Demeter ż., Demetra ż., Dymitr m.

Wiktionary


demi

potocznie: osoba odczuwająca popęd płciowy wyłącznie do osób, z którymi nawiązała silną więź emocjonalną; demiseksualista


SJP.pl

Demi (stylizowany na D E M I) – czwarty solowy studyjny album amerykańskiej piosenkarki Demi Lovato wydany w Stanach Zjednoczonych 14 maja 2013 roku nakładem Hollywood Records. W pierwszym tygodniu sprzedaży, album trafił na 3. miejsce amerykańskiej listy przebojów Billboard 200 sprzedając się tam w 110 tysięcy egzemplarzy. Do tej pory płyta rozeszła się w nakładzie 500 tysięcy kopii w Stanach Zjednoczonych.

Wikipedia


demi-monde

[czytaj: dmi-mąd] z francuskiego, przestarzałe: półświatek; środowisko prostytutek i sutenerów usiłujących dorównać światu wyższego towarzystwa


SJP.pl


demi-saison

[czytaj: dmiseZĄ] z francuskiego: przejściowy, międzysezonowy; zwykle o odzieży noszonej wiosną lub jeszienią, np. płaszcz demi-saison


SJP.pl


demi-sec

[czytaj: semi sek] o trunku, zwykle winie: półwytrawny


SJP.pl


demi-vierge

[czytaj: dmi wierż] z francuskiego: półdziewica; kobieta zachowująca fizyczne dziewictwo, ale nieunikająca erotycznych kontaktów


SJP.pl


demian

Demian: Dzieje młodości Emila Sinclaira – powieść niemieckiego pisarza Hermanna Hessego. Napisał ją w roku 1917, wydana została w roku 1919 pod pseudonimem Emil Sinclair, pod którym Hesse zmuszony był publikować swoje artykuły od 1917 roku.

Demian opowiada o dojrzewaniu głównego bohatera i odnajdowaniu własnej tożsamości za pośrednictwem przyjaciela, Maksa Demiana. Emil Sinclair przeżywa wiele wątpliwości, szybko również zauważa swoją odmienność. Demian uświadamia mu rzeczywiste, duchowe przyczyny tych rozterek. Wtajemnicza go w to, co w życiu najważniejsze, pomaga mu odciąć się od tego, co go zniewala. Poprzez swoje działania pomaga mu nie tylko odnaleźć siebie, ale i zjednoczyć się z innymi ludźmi.

Wikipedia


demiańczuk

nazwisko


SJP.pl


demianiuk

nazwisko


SJP.pl


demianów

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. wieś na Ukrainie, w obwodzie iwanofrankiwskim, w rejonie halickim;

Wiktionary

Demianów (ukr. Дем'янів) – wieś na Ukrainie, w obwodzie iwanofrankiwskim, w rejonie iwanofrankiwskim.

Przez wieś przebiega droga krajowa N09. Znajduje tu się stacja kolejowa Bursztyn, położona na linii Lwów – Czerniowce.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. demianowski

Wiktionary


demidowicz

nazwisko


SJP.pl


demidówka

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. osiedle typu miejskiego na Ukrainie, stolica rejonu w obwodzie rówieńskim;

Wiktionary

Demidówka (ukr. Демидівка) – osiedle typu miejskiego na Ukrainie i stolica rejonu obwodu rówieńskiego, położone na Wołyniu.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. demidówecki

Wiktionary


demielinizacja

zanik lub rozpad osłonek mielinowych włókien nerwowych (dendrytów i aksonów) spowodowany przez zakażenia, zatrucia, niedotlenienie i procesy autoimmunologiczne


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) proces patologicznego rozpadu osłonek mielinowych w układzie nerwowym

Wiktionary

Demielinizacja – proces patologiczny układu nerwowego polegający na rozpadzie osłonek mielinowych w ośrodkowym lub obwodowym układzie nerwowym.

Większość włókien nerwowych (aksonów) otoczonych jest osłonką mielinową, w skład której wchodzi mielina. Za wytwarzanie mieliny w ośrodkowym układzie nerwowym odpowiadają oligodendrocyty, zaś w obwodowym układzie nerwowym komórki Schwanna.

Wikipedia


demijohn

[czytaj: DEmidżon] pękaty pojemnik opleciony łoziną, o pojemności najczęściej od 8 do 54 litrów


SJP.pl


demilitaryzacja

1. ograniczenie lub likwidacja sił wojskowych na określonym terytorium; rozbrojenie;
2. przywrócenie cywilnego charakteru czemuś wcześniej zmilitaryzowanemu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) wojsk. proces, w którym określony obszar, państwo lub organizacja pozbawiane są zdolności wojskowych

Wiktionary

Demilitaryzacja (łac. de- 'z (czego), od, wy-' i militaria 'ćwiczenia wojskowe' od militaris 'wojskowy' od miles dpn. militis 'żołnierz') – proces, w którym pozbawia się dany teren wojsk oraz budynków i maszyn o charakterze wojennym. Pojęcie to odnosi się także do rozbrajania formacji militarnych i paramilitarnych (także oddziałów partyzanckich), stanowiąc najczęściej element demobilizacji. Obszar poddany takiemu procesowi nazywany jest strefą zdemilitaryzowaną.

Wikipedia

Powiązane:

 czas. demilitaryzować ndk., zdemilitaryzować dk.

 przym. demilitaryzacyjny

 rzecz. remilitaryzacja ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rozbrojenie

Wiktionary


demilitaryzacyjny

dotyczący demilitaryzacji


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) polit. związany z demilitaryzacją, dotyczący demilitaryzacji, rozbrojenia

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. demilitaryzacja ż.

 czas. demilitaryzować ndk., zdemilitaryzować dk.

Wiktionary


demimondka

dawniej: dama z półświatka; demimondówka


SJP.pl


demimondówka

dawniej: dama z półświatka; demimondka


SJP.pl


demineralizacja

1. usuwanie soli mineralnych z jakiejś substancji, zwłaszcza z wody;
2. utrata soli mineralnych, np. demineralizacja płynów ustrojowych


SJP.pl

  • demineralizacja wody
  • demineralizacja (fizjologia)

Wikipedia


demineralizacyjny

dotyczący demineralizacji


SJP.pl


deminutivum

zdrobnienie, wyraz powstały poprzez dodanie odpowiedniego formantu, oznaczający przedmiot mniejszy w stosunku do przedmiotu opisywanego przez wyraz, do którego dodany został formant; deminutiwum; deminutyw; deminutywum


SJP.pl


deminutiwum

zdrobnienie, wyraz powstały poprzez dodanie odpowiedniego formantu, oznaczający przedmiot mniejszy w stosunku do przedmiotu opisywanego przez wyraz, do którego dodany został formant; deminutivum; deminutyw; deminutywum


SJP.pl


deminutyw

zdrobnienie, wyraz powstały poprzez dodanie odpowiedniego formantu, oznaczający przedmiot mniejszy w stosunku do przedmiotu opisywanego przez wyraz, do którego dodany został formant; deminutivum; deminutiwum; deminutywum


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) jęz. zdrobnienie

Wiktionary

Zdrobnienie (deminutyw, deminutywum, deminutiwum, łac. deminutivum) – wyraz utworzony za pomocą odpowiedniego formantu oznaczający rzecz albo osobę mniejszą od nazywanej wyrazem podstawowym. Zdrobnienie oznaczać może też pozytywny (lub lekko pogardliwy) stosunek do omawianego obiektu.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Tworzenie deminutywów w języku niemieckim jest proste i sprowadza się do dodania do rdzenia odpowiedniego sufiksu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛ̃mʲĩˈnutɨf, AS: dmʹĩnutyf

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. deminutywność ż.

 przym. deminutywny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zdrobnienie

Wiktionary


deminutywność

deminutywny


SJP.pl

Patrz:

deminutywny

deminutywny

w językoznawstwie: zdrabniający, mający charakter zdrobnienia; zdrobniały


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) zdrobniały

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛ̃mʲĩnuˈtɨvnɨ, AS: dmʹĩnutyvny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. deminutyw, deminutywum, deminutiwum, deminutivum, deminutywność

Wiktionary


deminutywum

zdrobnienie, wyraz powstały poprzez dodanie odpowiedniego formantu, oznaczający przedmiot mniejszy w stosunku do przedmiotu opisywanego przez wyraz, do którego dodany został formant; deminutivum; deminutiwum; deminutyw


SJP.pl


demirel

nazwisko, m.in. Süleyman Demirel, turecki polityk


SJP.pl


demirowski

nazwisko


SJP.pl


demirski

nazwisko


SJP.pl


demiseksualista

osoba odczuwająca popęd płciowy wyłącznie do osób, z którymi nawiązała silną więź emocjonalną; demi


SJP.pl


demiseksualizm

popęd płciowy wyłącznie do osób, z którym nawiązało się silną więź emocjonalną


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) seks. neol. odczuwanie popędu seksualnego pod warunkiem nawiązania silnej więzi emocjonalnej;

Wiktionary

Demiseksualność, inaczej demiseksualizm – orientacja seksualna osób, które mogą odczuwać pociąg seksualny do innej osoby wyłącznie w przypadku nawiązania z nią wcześniej silnej więzi emocjonalnej.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) (…) można powiedzieć, że demiseksualizm leży w połowie drogi między seksualizmem a aseksualizmem.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. seks mrz., demiseksualista mos., demiseksualistka ż., demiseksualność ż.

 przym. demiseksualny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) demiseksualność

Wiktionary


demiseksualny

odczuwający popęd płciowy wyłącznie do osób, z którymi nawiązało się silną więź emocjonalną


SJP.pl


demisezonowy

o odzieży: przejściowy, przeznaczony do noszenia wiosną lub jesienią


SJP.pl


demistyfikacja

wykrycie, ujawnienie mistyfikacji; zdemaskowanie


SJP.pl


demistyfikacyjny

ujawniający mistyfikację; demistyfikatorski


SJP.pl


demistyfikator

ten, kto demaskuje jakąś mistyfikację


SJP.pl


demistyfikatorka

kobieta, która demaskuje jakąś mistyfikację


SJP.pl


demistyfikatorski

ujawniający mistyfikację; demistyfikacyjny


SJP.pl


demistyfikować

wykrywać i ujawniać mistyfikację; demaskować


SJP.pl


demitologizacja

1 pozbawienie czegoś cech mitu, legendy; odmitologizowanie;
2. obalenie mitów, legend; odmitologizowanie;
3. nurt religijny dążący do oddzielenia istotnej treści Słowa Bożego od mitów


SJP.pl

Wikipedia


demiurg

1. twórca, protoplasta;
2. dawniej: twórca świata;
3. dawniej: wykonawca wolnego zawodu lub rękodzielnik


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) filoz. idealna siła stwórcza, której dziełem jest rzeczywistość

 (1.2) książk. przen. człowiek obdarzony niesamowitym talentem twórczym

 (1.3) hist. w państwach doryckich starożytnej Grecji wysoki tytuł urzędniczy

 (1.4) hist. w starożytnej Grecji urzędnik wysokiego szczebla

Wiktionary

Demiurg (gr. δημιουργός dēmiourgós) – w filozofii i religiach starożytnych istota boska stwarzająca świat materialny.

Demiurg może być rozumiany jako postać, bezosobowa siła sprawcza czy metafora opisująca funkcjonowanie przyrody.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

 (1.2) demiurg kina / teatru

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

 (1.1) stwórca, twórca

 (1.2) artysta, twórca

 (1.3) urzędnik

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 przym. demiurgiczny

frazeologia.

etymologia.

 (1.1) etym|gr|δημιουργός.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) demiurge

* fiński: (1.1) demiurgi

* francuski: (1.1) démiurge

* interlingua: (1.1) demiurgo

* niderlandzki: (1.1) demiurg

* niemiecki: (1.1) Demiurg m.; (1.2) Demiurg m.; (1.3) Demiurg m.; (1.4) Demiurg m.

* włoski: (1.1) demiurgo

źródła.

== demiurg (język niderlandzki.) ==

wymowa.

 audio|Nl-demiurg.ogg.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) demiurg

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈdɛ̃mʲjurk, AS: dmʹi ̯urk

Wiktionary

Powiązane:

 przym. demiurgiczny

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

 (1.1) stwórca, twórca

 (1.2) artysta, twórca

 (1.3) urzędnik

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 przym. demiurgiczny

frazeologia.

etymologia.

 (1.1) etym|gr|δημιουργός.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) demiurge

* fiński: (1.1) demiurgi

* francuski: (1.1) démiurge

* interlingua: (1.1) demiurgo

* niderlandzki: (1.1) demiurg

* niemiecki: (1.1) Demiurg m.; (1.2) Demiurg m.; (1.3) Demiurg m.; (1.4) Demiurg m.

* włoski: (1.1) demiurgo

źródła.

== demiurg (język niderlandzki.) ==

wymowa.

 audio|Nl-demiurg.ogg.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) demiurg

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


demiurgiczny

demiurg


SJP.pl

Patrz:

demiurg

demko

zdrobnienie od: demo


SJP.pl


demkowicz

nazwisko


SJP.pl


demlin

wieś w Polsce


SJP.pl

Demlin (kaszb.Demlënò, za II RP Dęblin) – wieś kociewska w Polsce, położona w województwie pomorskim, w powiecie starogardzkim, w gminie Skarszewy przy drodze wojewódzkiej nr 224. W skład sołectwa Demlin wchodzi również Nowe Gołębiewko.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa gdańskiego.

Wikipedia


demo

1. demonstracyjna wersja programu komputerowego;
2. demonstracyjne nagranie muzyczne lub zbiór takich nagrań


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) pot. wersja demonstracyjna, np. gry komputerowej, utworu, programu

 (1.2) pot. demonstracja (protest uliczny)

Wiktionary

  • demo − twórczość np.: muzyczna, plastyczna (grafika komputerowa), filmowa, programistyczna; zapisana i udostępniana jako demonstracja możliwości twórców (często w celach promocyjnych − wyjątek demoscena).
    • demo − w kinematograffi, zwiastun, anglicyzm trailer
    • demo − 1) rodzaj albumu muzycznego; 2) pierwsza nagrana, niedopracowana forma utworu muzycznego
    • demo − w informatyce, wersja z ograniczonymi możliwościami, mająca zachęcić do kupna oprogramowania
    • demo − w sztuce komputerowej, zobacz: demoscena
    • tryb demo (RTV) − tryb demonstracyjny w sprzęcie RTV

    Wikipedia

    Wymowa:

    IPA: ˈdɛ̃mɔ, AS: dmo

    Wiktionary

    Synonimy:

     (1.1) demówka

     (1.2) manifa

    Wiktionary


demobil

1. sprzęt wojskowy, który wyszedł z użycia;
2. potocznie: odzież wzorowana na mundurach żołnierskich


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) przestarzały lub zużyty sprzęt wojskowy sprzedawany na rynku cywilnym

Wiktionary

Demobil − wycofany z użytkowania sprzęt wojskowy, przekazywany lub odsprzedawany na rynku cywilnym. Także sprzęt nadprogramowy, pozostały po demobilizacji wojska.

Skład demobilu jest zróżnicowany i może obejmować zarówno oporządzenie indywidualne, pojazdy jak i niektóre elementy uzbrojenia. Jego odbiorcami są z zasady cywile, wykorzystujący zbędne wojsku wyposażenie do prywatnych celów. W Polsce mieniem wojskowym, które wyszło z użycia, dysponuje Agencja Mienia Wojskowego.

Wikipedia


demobilizacja

1. przechodzenie państwa ze stanu wojny do stanu pokoju;
2. zwolnienie do rezerwy osób pełniących służbę wojskową;
3. utrata gotowości do działania, osłabienie chęci do aktywności, walki; zniechęcenie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) rozbrojenie, przejście sił zbrojnych państwa ze stanu wojennego do stanu pokojowego

 (1.2) zwalnianie odbywających czynną służbę wojskową do rezerwy

 (1.3) przen. utrata motywacji do działania

Wiktionary

Demobilizacja – ogół czynności związanych z przejściem państwa ze stanu wojennego do pokojowego.

Celem demobilizacji jest przestawienie gospodarki narodowej, tj. m.in.: przemysłu, rolnictwa, transportu, łączności z produkcji wojskowej na produkcję na potrzeby cywilne, a także redukcja sił zbrojnych poprzez zwalnianie części żołnierzy do rezerwy oraz redukcji środków i sprzętu służącego wojsku podczas prowadzenia wojny.

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Rząd Rwandy planowaćanuje demobilizację wielu żołnierzy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛ̃mɔbʲilʲiˈzat͡sʲja, AS: dmobʹilʹizacʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 czas. demobilizować

 rzecz. demobilizowanie n.

 przym. demobilizacyjny

Wiktionary


demobilizacyjny

dotyczący demobilizacji


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z demobilizacją, dotyczący demobilizacji

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. demobilizacja ż., demobilizowanie n.

 czas. demobilizować ndk., zdemobilizować dk.

Wiktionary


demobilizować

czasownik przechodni niedokonany (dk. zdemobilizować)

 (1.1) wojsk. przenosić powołanych do udziału w walce zbrojnej do rezerwy

 (1.2) wojsk. przeznaczać sprzęt wojskowy do użytku cywilnego

 (1.3) książk. zniechęcać, osłabiać chęć do działania

czasownik zwrotny niedokonany demobilizować się (dk. zdemobilizować się)

 (2.1) wojsk. poddawać się rozbrojeniu i przeniesieniu do rezerwy

 (2.2) książk. zniechęcać się, tracić chęć do działania

Wiktionary

Przykłady

 (1.3) Równocześnie nauczyciel, będąc człowiekiem swego czasu, ulega programom i mentalności, które raczej demobilizują człowieka, zwalniając go od trudu koniecznego wzrastania.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. demobilizacja ż., mobilizacja ż., demobilizowanie n., mobilizowanie n., zdemobilizowanie n., zmobilizowanie n.

 czas. mobilizować ndk., zdemobilizować dk., zmobilizować dk.

 przym. mobilizujący, demobilizacyjny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.3) zniechęcać

 (2.2) zniechęcać się

Wiktionary


demobilizująco

w sposób odbierający motywację i zdolność do działania, walki


SJP.pl


demobilowy

związany z demobilem


SJP.pl


démodé

[czytaj: demoDE] z francuskiego: niemodny, przebrzmiały, staroświecki


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) niemodny

Wiktionary


demodekoza

nużyca; choroba pasożytnicza koni


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. zob. nużyca.

Wiktionary


demodekozy

nużyca; choroba pasożytnicza koni


SJP.pl


demodulacja

proces, w którym z przebiegu zmodulowanego uzyskuje się przebieg modulujący; umożliwia odtworzenie dźwięków mowy i myzyki lub sygnału obrazu w odbiornikach radiowych i telewizyjnych; detekcja


SJP.pl

Modulacja – samorzutna lub celowa zmiana parametrów sygnału. Jeżeli modulowane są sygnały sinusoidalne, to proces ten może powodować zmiany amplitudy, częstotliwości lub fazy drgań. W przypadku fal prostokątnych (często stosowanych w technice cyfrowej) procesowi modulacji podlega szerokość, amplituda, pozycja (układ) oraz gęstość impulsów.

Wikipedia


demodulacyjny

przymiotnik od: demodulacja


SJP.pl


demodulator

urządzenie lub układ służący do detekcji zmodulowanego przebiegu elektrycznego


SJP.pl

Modulacja – samorzutna lub celowa zmiana parametrów sygnału. Jeżeli modulowane są sygnały sinusoidalne, to proces ten może powodować zmiany amplitudy, częstotliwości lub fazy drgań. W przypadku fal prostokątnych (często stosowanych w technice cyfrowej) procesowi modulacji podlega szerokość, amplituda, pozycja (układ) oraz gęstość impulsów.

Wikipedia


demogr.

skrót od: demografia, demograficzny


SJP.pl


demograf

osoba wyspecjalizowana w demografii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba zawodowo zajmująca się demografią

Wiktionary

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. demografia ż.

:: fż. demografka ż.

 przym. demograficzny

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) demographer

* bułgarski: (1.1) демограф m.

* hiszpański: (1.1) demógrafo m.

* słowacki: (1.1) demograf m.

* słoweński: (1.1) demograf m.

* szwedzki: (1.1) demograf w.

* węgierski: (1.1) demográfus

źródła.

== demograf (język słowacki.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj męski żywotny

 (1.1) demograf

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dɛ̃ˈmɔɡraf, AS: dẽmograf

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. demografia ż.

:: fż. demografka ż.

 przym. demograficzny

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. demografia ż.

:: fż. demografka ż.

 przym. demograficzny

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) demographer

* bułgarski: (1.1) демограф m.

* hiszpański: (1.1) demógrafo m.

* słowacki: (1.1) demograf m.

* słoweński: (1.1) demograf m.

* szwedzki: (1.1) demograf w.

* węgierski: (1.1) demográfus

źródła.

== demograf (język słowacki.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj męski żywotny

 (1.1) demograf

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


demografia

nauka zajmująca się ludnością, a zwłaszcza jej statystycznym, ogólnym opisem pod względem: liczby, wieku, płci, rasy, wykształcenia, zawodu itp.


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) nauk. eduk. nauka zajmująca się jakościowym i ilościowym badaniem stanów, struktur, ruchów i rozwoju ludności w określonych warunkach historycznych;

Wiktionary

Demografia – dziedzina nauki zajmująca się powstawaniem, życiem i przemijaniem społeczności ludzkiej. Obejmuje m.in. takie zagadnienia jak: przyrost naturalny, migracje, struktura społeczna (wiek, płeć, przynależność zawodowa, narodowość, wyznanie) oraz ich rozmieszczenie przestrzenne i oddziaływania społeczne i socjologiczne.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zweryfikowanie grupy docelowej dokonuje się na podstawie parametrów, którymi są: geografia, czyli pochodzenie, miejsce zamieszkania; demografia tj. płeć, wykształcenie, stan cywilny, narodowość, zawód.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛ̃mɔˈɡrafʲja, AS: dmografʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. demograf m., demografka ż.

 przym. demograficzny

 przysł. demograficznie

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

 (1.1) nauka

hiponimy.

holonimy.

 (1.1) nauki społeczne

meronimy.

 (1.1) demografia opisowa, demografia porównawcza, demografia historyczna, demografia analityczna, demografia potencjalna, demografia ilościowa, demografia jakościowa, demometria (demografia matematyczna), demografia ekonomiczna, demografia społeczna, demografia teoretyczna

pokrewne.

 rzecz. demograf m., demografka ż.

 przym. demograficzny

 przysł. demograficznie

frazeologia.

etymologia.

 (1.1) etym|gr|δῆμος|γράφω. → lud + pisać

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) demography

* baskijski: (1.1) demografia

* białoruski: (1.1) дэмаграфія ż.

* bułgarski: (1.1) демография ż.

* czeski: (1.1) demografie ż.

* duński: (1.1) demografi w.

* estoński: (1.1) rahvastikuteadus

* fiński: (1.1) väestötiede, demografia

* francuski: (1.1) démographie ż.

* gruziński: (1.1) დემოგრაფია

* hebrajski: (1.1) דמוגרפיה

* hiszpański: (1.1) demografía ż.

* ido: (1.1) demografio

* indonezyjski: (1.1) demografi

* interlingua: (1.1) demographia

* irlandzki: (1.1) déimeagrafaíocht ż.

* jidysz: (1.1) דעמאָגראַפֿיע ż. (demografje)

* kataloński: (1.1) demografia ż.

* kurmandżi: (1.1) demografî

* łaciński: (1.1) demographia ż.

* macedoński: (1.1) демографија ż.

* niderlandzki: (1.1) demografie

* niemiecki: (1.1) Demografie ż., Demographie ż.

* norweski (bokmål): (1.1) demografi

* nowogrecki: (1.1) δημογραφία ż.

* ormiański: (1.1) ժողովրդագրություն

* portugalski: (1.1) demografia ż.

* rosyjski: (1.1) демография ż.

* rumuński: (1.1) demografie

* słowacki: (1.1) demografia ż.

* słoweński: (1.1) demografija ż.

* szwedzki: (1.1) demografi w.

* tagalski: (1.1) talasantauhan

* turecki: (1.1) demografi

* ukraiński: (1.1) демографія ż.

* węgierski: (1.1) demográfia

* włoski: (1.1) demografia ż.

źródła.

== demografia (język baskijski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) demografia

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


demograficzny

przymiotnik

 (1.1) dotyczący demografii

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. demograf m., demografia ż., demografka ż.

 przysł. demograficznie

Wiktionary


demografizm

w socjologii: koncepcja, według której czynniki demograficzne zasadniczo wpływają na zjawiska społeczne


SJP.pl


demografka

demograf


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta zawodowo zajmująca się demografią

Wiktionary

Patrz:

demograf

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. demografia ż.

:: fm. demograf m.

 przym. demograficzny

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* hiszpański: (1.1) demógrafa ż.

* słowacki: (1.1) demografka ż.

źródła.

== demografka (język słowacki.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) demografka

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛ̃mɔˈɡrafka, AS: dmografka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. demografia ż.

:: fm. demograf m.

 przym. demograficzny

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. demografia ż.

:: fm. demograf m.

 przym. demograficzny

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* hiszpański: (1.1) demógrafa ż.

* słowacki: (1.1) demografka ż.

źródła.

== demografka (język słowacki.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) demografka

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


demokr.

skrót od: demokracja, demokratyczny


SJP.pl


demokracja

1. ustrój polityczny, w którym o sprawach państwa większością głosów decydują wszyscy obywatele;
2. państwo o takim ustroju;
3. demokracja socjalistyczna - określenie totalitarnego ustroju w państwach komunistycznych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) polit. ustrój polityczny, w którym źródło władzy stanowi wola większości obywateli;

 (1.2) polit. państwo o ustroju demokratycznym

 (1.3) polit. stronnictwo polityczne opowiadające się za zasadami demokratycznymi

 (1.4) socjol. sposób funkcjonowania i wzajemne relacje w grupie

Wiktionary

Demokracja (gr. dḗmos „lud”, krátos „władza” – dosł. „rządy ludu, ludowładztwo”) – jeden z typów ustroju państwa, zakładający udział obywateli w sprawowaniu władzy.

Demokracja ma swój początek w starożytnej Grecji. Znaczący wkład w rozwój demokracji miał także starożytny Rzym oraz kultura Zachodu (Europa, Ameryka Północna i Południowa).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Gwarantem istnienia demokracji parlamentarnej jest konstytucja.

 (1.3) Wyniki głosowania będą zależeć od tego, jak zagłosuje demokracja.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛ̃mɔˈkrat͡sʲja, AS: dmokracʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. demokrata mos., demokratka ż., demokratyczność ż., demokratyzm mrz., demokratyzacja ż., demokratyzowanie n.

 czas. demokratyzować ndk., zdemokratyzować dk., zdemokratyzować się dk.

 przym. demokratyczny, demokratyzacyjny

 przysł. demokratycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ludowładztwo

Wiktionary


demokrata

1. członek partii demokratycznej;
2. zwolennik demokracji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) zwolennik demokracji

 (1.2) osoba należąca do partii demokratycznej

Wiktionary

Demokracja (gr. dḗmos „lud”, krátos „władza” – dosł. „rządy ludu, ludowładztwo”) – jeden z typów ustroju państwa, zakładający udział obywateli w sprawowaniu władzy.

Demokracja ma swój początek w starożytnej Grecji. Znaczący wkład w rozwój demokracji miał także starożytny Rzym oraz kultura Zachodu (Europa, Ameryka Północna i Południowa).

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

 (1.2) chrześcijański / konserwatywny / liberalny / ludowy / narodowy / obywatelski demokrata • socjaldemokrata • głosować na demokratów

synonimy.

antonimy.

 (1.1) antydemokrata

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. demokracja ż., demokratyzacja ż., demokratyzowanie n.

:: fż. demokratka ż.

 czas. demokratyzować

 przym. demokratyczny, demokratyzacyjny

 przysł. demokratycznie

frazeologia.

etymologia. zob. demokracja.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) democrat

* baskijski: (1.1) demokrata; (1.2) demokrata

* białoruski: (1.1) дэмакрат m.; (1.2) дэмакрат m.

* bułgarski: (1.1) демократ m.; (1.2) демократ m.

* czeski: (1.1) demokrat m.; (1.2) demokrat m.

* duński: (1.1) demokrat w.

* fiński: (1.1) demokraatti

* francuski: (1.1) démocrate

* hiszpański: (1.1) demócrata

* interlingua: (1.1) democrate

* jidysz: (1.1) דעמאָקראַט m. (demokrat)

* kataloński: (1.1) demòcrata

* łotewski: (1.1) demokrāts m.

* niderlandzki: (1.1) democraat m.

* niemiecki: (1.1) Demokrat m.

* norweski (bokmål): (1.1) demokrat

* nowogrecki: (1.1) δημοκρατικός

* rosyjski: (1.1) демократ m.

* slovio: (1.1) demokratnik (демократник)

* słowacki: (1.1) demokrat

* szwedzki: (1.1) demokrat w.

* ukraiński: (1.1) демократ m.

* węgierski: (1.1) demokrata

* włoski: (1.1) democratico

źródła.

== demokrata (język baskijski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) demokrata

przymiotnik

 (2.1) demokratyczny

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛ̃mɔˈkrata, AS: dmokrata

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. demokracja ż., demokratyzacja ż., demokratyzowanie n.

:: fż. demokratka ż.

 czas. demokratyzować

 przym. demokratyczny, demokratyzacyjny

 przysł. demokratycznie

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

 (1.1) antydemokrata

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. demokracja ż., demokratyzacja ż., demokratyzowanie n.

:: fż. demokratka ż.

 czas. demokratyzować

 przym. demokratyczny, demokratyzacyjny

 przysł. demokratycznie

frazeologia.

etymologia. zob. demokracja.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) democrat

* baskijski: (1.1) demokrata; (1.2) demokrata

* białoruski: (1.1) дэмакрат m.; (1.2) дэмакрат m.

* bułgarski: (1.1) демократ m.; (1.2) демократ m.

* czeski: (1.1) demokrat m.; (1.2) demokrat m.

* duński: (1.1) demokrat w.

* fiński: (1.1) demokraatti

* francuski: (1.1) démocrate

* hiszpański: (1.1) demócrata

* interlingua: (1.1) democrate

* jidysz: (1.1) דעמאָקראַט m. (demokrat)

* kataloński: (1.1) demòcrata

* łotewski: (1.1) demokrāts m.

* niderlandzki: (1.1) democraat m.

* niemiecki: (1.1) Demokrat m.

* norweski (bokmål): (1.1) demokrat

* nowogrecki: (1.1) δημοκρατικός

* rosyjski: (1.1) демократ m.

* slovio: (1.1) demokratnik (демократник)

* słowacki: (1.1) demokrat

* szwedzki: (1.1) demokrat w.

* ukraiński: (1.1) демократ m.

* węgierski: (1.1) demokrata

* włoski: (1.1) democratico

źródła.

== demokrata (język baskijski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) demokrata

przymiotnik

 (2.1) demokratyczny

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


demokratka

1. kobieta o przekonaniach demokratycznych;
2. w gwarze szoferskiej: samochód marki Chevrolet


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zwolenniczka demokracji

Wiktionary

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. demokracja ż., demokratyczność ż., demokratyzm m., demokratyzacja ż., demokratyzowanie n.

:: fm. demokrata

 czas. demokratyzować ndk.

 przym. demokratyczny, demokratyzacyjny

 przysł. demokratycznie

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

 (1.1) zobtłum rodz|demokrata.

* bułgarski: (1.1) демократка ż.

* hiszpański: (1.1) demócrata ż.

* niemiecki: (1.1) Demokratin ż.

* portugalski: (1.1) democrata ż.

* słowacki: (1.1) demokratka ż.

* słoweński: (1.1) demokratka ż.

źródła.

== demokratka (język słowacki.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) demokratka

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. demokracja ż., demokratyczność ż., demokratyzm m., demokratyzacja ż., demokratyzowanie n.

:: fm. demokrata

 czas. demokratyzować ndk.

 przym. demokratyczny, demokratyzacyjny

 przysł. demokratycznie

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. demokracja ż., demokratyczność ż., demokratyzm m., demokratyzacja ż., demokratyzowanie n.

:: fm. demokrata

 czas. demokratyzować ndk.

 przym. demokratyczny, demokratyzacyjny

 przysł. demokratycznie

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

 (1.1) zobtłum rodz|demokrata.

* bułgarski: (1.1) демократка ż.

* hiszpański: (1.1) demócrata ż.

* niemiecki: (1.1) Demokratin ż.

* portugalski: (1.1) democrata ż.

* słowacki: (1.1) demokratka ż.

* słoweński: (1.1) demokratka ż.

źródła.

== demokratka (język słowacki.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) demokratka

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


demokratura

forma rządów z elementami demokracji i dyktatury


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) polit. forma sprawowania władzy będąca dyktaturą przybierającą pozory demokracji

Wiktionary


demokratycznie

przysłówek sposobu

 (1.1) zgodnie z założeniami demokracji, w sposób demokratyczny

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nowy prezydent państwa wygrał w demokratycznie przeprowadzonych wyborach.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛ̃mɔkraˈtɨt͡ʃʲɲɛ, AS: dmokratyčʹńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. demokratyzm m., demokratyczność ż., demokracja ż., demokrata m., demokratka ż., demokratyzacja ż., demokratyzowanie n.

 czas. demokratyzować

 przym. demokratyczny

Wiktionary


demokratyczniej

stopień wyższy od przysłówka: demokratycznie


SJP.pl


demokratyczniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: demokratyczny


SJP.pl


demokratyczność

demokratyczny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co demokratyczne

Wiktionary

Patrz:

demokratyczny

Powiązane:

 rzecz. demokracja ż., demokrata m., demokratka ż., demokratyzacja ż., demokratyzowanie n.

 czas. demokratyzować ndk.

 przym. demokratyczny

 przysł. demokratycznie

Wiktionary


demokratyczny

demokracja


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) polit. związany z demokracją

Wiktionary

Patrz:

demokracja

Przykłady

 (1.1) W krajach demokratycznych władzę wybiera społeczeństwo.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛ̃mɔkraˈtɨt͡ʃnɨ, AS: dmokratyčny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. demokracja ż., demokratyczność ż., demokratyzm m., demokrata m., demokratka ż., demokratyzacja ż., demokratyzowanie n.

 przysł. demokratycznie

 czas. demokratyzować ndk.

Wiktionary


demokratyzacja

wprowadzanie zasad demokratycznych, reorganizacja państwa, organizacji itp. według zasad demokracji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) polit. proces przeobrażania systemu politycznego celem rozszerzenia uczestnictwa politycznego obywateli państwa, wprowadzanie zasad rządzenia opartych na współdecydowaniu wszystkich obywateli;

Wiktionary

Demokratyzacja – proces zmierzający do przekształcenia dotychczasowej formy rządów w ustrój demokratyczny. W wyniku głębokich reform w sferze społecznej i politycznej mechanizm ustrojowy państwa zaczyna funkcjonować w oparciu o zasady demokracji.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌdɛ̃mɔkratɨˈzat͡sʲja, AS: dmokratyzacʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. demokratyczność ż., demokratyzm mrz., demokracja ż., demokrata m., demokratka ż., demokratyzowanie n.

 czas. zdemokratyzować, demokratyzować ndk.

 przym. demokratyzacyjny, demokratyczny

 przysł. demokratycznie

Wiktionary


demokratyzacyjny

dotyczący demokratyzacji


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) polit. przekształcający w duchu zasad demokratycznych

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Czy opozycja sprzyja działaniom demokratyzacyjnym w naszym kraju?

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. demokratyzowanie n., demokratka ż., demokrata mos., demokracja ż., demokratyzacja ż.

 czas. demokratyzować ndk., demokratyzować się ndk., zdemokratyzować dk.

Wiktionary


demokratyzm

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) polit. wyznawanie demokratycznych zasad

Wiktionary

Demokratyzm – ideologia polityczna i filozoficzna oparta na poparciu dla demokracji uznawanej za najlepszą formę rządów. Przeciwieństwem demokratyzmu jest antydemokratyzm, którego zwolennicy wolą monarchię lub dyktaturę.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. demokracja ż., demokrata m., demokratka ż., demokratyzacja ż., demokratyzowanie n.

 czas. demokratyzować ndk.

 przym. demokratyczny

 przysł. demokratycznie

Wiktionary


demokratyzować

czasownik przechodni niedokonany (dk. brak)

 (1.1) dokonywać procesu demokratyzacji

czasownik zwrotny niedokonany demokratyzować się (dk. brak)

 (2.1) dokonywać na sobie procesu demokratyzacji

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Liberalizm był aprobowany, bowiem demokratyzował romantyzm i zmuszał do dokonania następnego kroku.

 (1.1) Rewolucja irańska była fascynującym i ważnym wydarzeniem historycznym. Pokazała, jak trudno jest demokratyzować wielonarodowe państwo.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛ̃mɔkratɨˈzɔvat͡ɕ, AS: dmokratyzovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. demokratyczność ż., demokratyzacja ż., demokracja ż., demokrata m., demokratka ż., demokratyzowanie n., demokratyzm m.

 przym. demokratyzacyjny, demokratyczny

 przysł. demokratycznie

 czas. zdemokratyzować

Wiktionary


demokratyzowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) nadawanie czemuś demokratycznego charakteru

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛ̃mɔkratɨzɔˈvãɲɛ, AS: dmokratyzovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. demokratyczność ż., zdemokratyzowanie n., demokratyzm mrz., demokratyzacja ż., demokracja ż., demokrata mos., demokratka ż.

 czas. demokratyzować ndk., zdemokratyzować dk.

 przym. demokratyzacyjny, demokratyczny

 przysł. demokratycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) demokratyzacja

Wiktionary


demokryt

Demokryt z Abdery (ok. 460-ok. 370 p.n.e.), filozof grecki


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;

Wiktionary

Demokryt z Abdery (gr. Δημόκριτος ὁ Ἀβδηρίτης Demokritos ho Abderites, dosł. Demokryt Abderyta, ur. ok. 460 p.n.e., zm. ok. 370 p.n.e.) – myśliciel i podróżnik, uczeń Leucypa, naukowiec, znany jako „śmiejący się filozof”. Prace Demokryta, których stworzył 70, dotyczyły wielu różnych dziedzin (fizyki, astronomii, medycyny, chemii, gramatyki, techniki, logiki, strategii, muzyki itd.) w większości nie zachowały się, przetrwały z nich nieliczne fragmenty, głównie dzięki Epikurowi i poematowi Lukrecjusza „De rerum natura”. Według części historyków był jednym z nauczycieli Hipokratesa. Jego przydomek „śmiejącego się filozofa” wynikał prawdopodobnie z pogody ducha, ale według niektórych źródeł był związany z podejrzewaniem go przez mieszkańców Abdery o szaleństwo – manię.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: dɛ̃ˈmɔkrɨt, AS: dẽmokryt

Wiktionary


demokrytowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Demokryta lub z nim związany


SJP.pl


demolens

szkło okularowe o zerowej zdolności skupiającej


SJP.pl


demoliberalizm

odmiana dziewiętnastowiecznego liberalizmu dopuszczająca pewne elementy demokratyczne; liberalizm demokratyczny


SJP.pl

Liberalizm demokratyczny (demoliberalizm) – wyrosły z tradycji utylitaryzmu odłam myśli liberalnej łączącej wolność z demokracją.

Po raz pierwszy doktryna demoliberalna została zarysowana w wydanej w 1861 roku książce Johna Stuarta Milla O rządzie reprezentatywnym (Consideration on Representative Government). Mill akceptował demokrację, odrzucając część zastrzeżeń wobec niej formułowanych przez liberałów klasycznych i konserwatywnych, postulował jednak cenzus wykształcenia, a także odebranie prawa głosu osobom bez majątku oraz jawność głosowań. Z czasem pomysły te zostały przez demoliberałów odrzucone, a demokracja przyjęta przez nich w swej obecnej, powszechnej formie.

Wikipedia


demoliberalny

demoliberalizm


SJP.pl

Patrz:

demoliberalizm

demolka

potocznie: demolowanie, niszczenie czegoś; rozróba


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. czynność celowego niszczenia czegoś, zwłaszcza pomieszczenia

 (1.2) pot. efekt demolki (1.1)

 (1.3) środ. bójka, bijatyka

 (1.4) środ. przestępców napad na mieszkanie

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dɛ̃ˈmɔlka, AS: dẽmolka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. demolowanie n., zdemolowanie n.

 czas. zdemolować, demolować

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) demolowanie, dewastacja

Wiktionary


demolować

1. niszczyć, rozwalać w gwałtowny sposób;
2. działać na szkodę kogoś lub czegoś


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. zdemolować)

 (1.1) świadomie niszczyć coś w sposób nieodwracalny

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Uczestnicy kłótni w barze demolowali wszystko co im wpadło w ręce.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛ̃mɔˈlɔvat͡ɕ, AS: dmolovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. demolka ż., demolowanie n., zdemolowanie n.

 czas. zdemolować dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dewastować

Wiktionary


demolowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|demolować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛ̃mɔlɔˈvãɲɛ, AS: dmolovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. demolować

 rzecz. demolka

Wiktionary


demolud

potocznie: kraj byłego systemu socjalistycznego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) kraj o ustróju komunistycznym

Wiktionary

  • Demoludy – potoczne określenie bloku wschodniego
  • „Demoludy” – międzynarodowy festiwal teatralny organizowany przez Teatr im. Stefana Jaracza w Olsztynie

Wikipedia


demon

uosobienie złych mocy; szatan; zły duch


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) mit. istota nadprzyrodzona występująca w wierzeniach ludowych, mitologiach i religiach, zajmująca pozycję pośrednią między bogami a ludźmi; o cechach na wpół ludzkich, na wpół boskich; najczęściej nieprzyjazna człowiekowi;

 (1.2) inform. program, który automatycznie przeprowadza określone procesy bez konieczności interakcji z użytkownikiem;

Wiktionary

Demon (stgr. δαίμων daimon, nadprzyrodzona potęga, dola; łac. daemon) – istota występująca w wielu wierzeniach ludowych, mitologiach i religiach, która zajmuje pozycję pośrednią między bogami a ludźmi, między sferą ziemsko-ludzką, materialną a sferą boską, czysto duchową; istota o cechach na wpół ludzkich, na wpół boskich; najczęściej nieprzyjazny człowiekowi duch, związany pierwotnie z pojęciem nieczystości sakralnej.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wszyscy uznali, że został opętany przez demony.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈdɛ̃mɔ̃n, AS: dmõn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. demonizm m., demoniczność ż., demonizowanie n., zdemonizowanie n.

:: zdrobn. demonek m.

:: zgrub. demonisko n.

:: fż. demonica ż., demoniczka ż.

 czas. demonizować ndk., zdemonizować dk.

 przym. demoniczny

 przysł. demonicznie

Wiktionary


demonetaryzacja

1. odebranie banknotom lub monetom prawnego znaczenia pieniądza, wycofanie ich z obiegu;
2. spadek wartości obiegowego pieniądza w okresie inflacji;
3. demonetaryzacja złota - odstąpienie od traktowania złota jako równoważnika pieniądza


SJP.pl


demonetyzacja

demonetaryzacja;
1. odebranie banknotom lub monetom prawnego znaczenia pieniądza, wycofanie ich z obiegu;
2. spadek wartości obiegowego pieniądza w okresie inflacji;
3. demonetyzacja złota - odstąpienie od traktowania złota jako równoważnika pieniądza


SJP.pl


demonetyzować

1. wycofywać z obiegu banknoty, monety;
2. pozbawiać możliwości uzyskania dochodu z opublikowanej w internecie treści


SJP.pl


demonica

demon


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) demon płci żeńskiej

Wiktionary

Wikipedia

Patrz:

demon

Powiązane:

 rzecz. demon mzw.

Wiktionary


demonicznie

przysłówek sposobu

 (1.1) charakterystycznie dla demona (dosłownie lub w przenośni)

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) A wtedy martwe powieki drgnęły, zatrzepotały i odsłoniły oczy, demonicznie zielone na tle szkarłatnej od posoki twarzy.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. demon m., demonik m., demoniczność ż., demonizowanie n., zdemonizowanie n.

 czas. demonizować ndk., zdemonizować dk.

 przym. demoniczny

Wiktionary


demoniczniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: demoniczny


SJP.pl


demoniczność

demoniczny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co demoniczne

Wiktionary

Patrz:

demoniczny

Powiązane:

 rzecz. demon m., demonizowanie n.

 czas. demonizować

 przym. demoniczny

 przysł. demonicznie

Wiktionary


demoniczny

niesamowity; upiorny; szatański


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) przen. taki, który ma w sobie coś z demona; niesamowity

 (1.2) związany z demonem, dotyczący demona

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nie należy imputować globalnemu mocarstwu ani demonicznych, ani imperialistycznych zamiarów pozaplanetarnej ekspansji.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛ̃mɔ̃ˈɲit͡ʃnɨ, AS: dmõńičny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. demon m., demonizowanie n., demoniczność ż.

 czas. demonizować

 przysł. demonicznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) czarci, czartowski, diabelski, diabli, diaboliczny, lucyferyczny, mefistofeliczny, mefistofelowy, sataniczny, szatański, upiorny, z piekła rodem

Wiktionary


demonizacja

1. przypisywanie, przypisanie komuś lub czemuś cech demonicznych;
2. wyolbrzymianie, wyolbrzymienie roli lub złych cech kogoś lub czegoś


SJP.pl


demonizm

1. wiara w demony, złe duchy;
2. demoniczny charakter kogoś lub czegoś; diabolizm, szatańskość


SJP.pl


demonizować

1. wyolbrzymiać złe cechy, negatywne zjawiska;
2. przypisywać demoniczne cechy


SJP.pl

czasownik

 (1.1) wyolbrzymiać znaczenie czegoś złego

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nie demonizuj zagrożenia ze strony tsunami, bo mieszkasz w Zakopanem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛ̃mɔ̃ɲiˈzɔvat͡ɕ, AS: dmõńizovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. demon m., demonizacja ż., demoniczność ż., demonizm m., demonizowanie n.

 czas. zdemonizować dk.

 przym. demoniczny, demoniacki

 przysł. demonicznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przejaskrawiać

Wiktionary


demonizowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) wyolbrzymianie negatywnych zjawisk lub złych cech

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛ̃mɔ̃ɲizɔˈvãɲɛ, AS: dmõńizovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. demon m., demonizacja ż., demoniczność ż., demonizm m.

 przym. demoniczny, demoniacki

 przysł. demonicznie

 czas. zdemonizować dk., demonizować ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) demonizacja, diabolizowanie

Wiktionary


demono-

temat słowotwórczy

 (1.1) pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy z demonem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) demonofobia • demonokracja • demonolatria • demonolog • demonologiczny • demonomania

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. demon mzw.

Wiktionary


demonofobia

chorobliwy lęk przed demonami lub duchami


SJP.pl


demonokracja

rządy demonów, władza szatana


SJP.pl


demonolatria

oddawanie czci demonom


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) rel. czczenie demonów

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Owego Żyda skazano za demonolatrię, do czego on też się przyznał.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛ̃mɔ̃nɔˈlatrʲja, AS: dmõnolatrʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. demonolatra m.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. demonolatra m.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) demonolatry

* interlingua: (1.1) demonolatria

źródła.

== demonolatria (interlingua.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) rel. demonolatria

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


demonolog

specjalista w dziedzinie demonologii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) teol. specjalista w dziedzinie demonologii

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W przedziale poznałem demonologa z Katowic.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. demonologia ż.

:: fż. demonolożka ż.

 przym. demonologiczny

Wiktionary


demonologia

1. dział teologii, którego przedmiotem są moce i siły, które zajmują pośrednią pozycję między Bogiem a ludźmi;
2. dział kulturoznawstwa i etnografii zajmujący się badaniem wyobrażeń o demonach


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) teol. dział teologii zajmujący się demonami

 (1.2) etn. dział etnografii i religioznawstwa zajmujący się badaniem wyobrażeń o demonach;

Wiktionary

Demonologia (gr. δαίμων, daimon; λογος, logos – nauka o demonach) – termin wieloznaczny

  • część doktryny religijnej dotycząca demonów – bytów, mocy i sił o pozycji pośredniej między bogami lub Bogiem a ludźmi;
  • dział teologii rozwijający tę doktrynę; w teologii chrześcijańskiej demonologia jest częścią angelologii, ponieważ demony są uważane za upadłe anioły;
  • dział religioznawstwa badający te doktryny; jest też działem etnografii i historii religii badającym wyobrażenia o demonach, ich przedstawienia w kulturze itp.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ten znany demonolog zajmował się demonologią od wielu lat.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛ̃mɔ̃nɔˈlɔɟja, AS: dmõnoloǵi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. demonolog m., demonolożka ż.

 przym. demonologiczny

 przysł. demonologicznie

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

 (1.1) teologia

 (1.2) etnografia, religioznawstwo

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. demonolog m., demonolożka ż.

 przym. demonologiczny

 przysł. demonologicznie

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) demonology

* białoruski: (1.1) дэманалогія ż.; (1.2) дэманалогія ż.

* bułgarski: (1.1) демонология ż.; (1.2) демонология ż.

* czeski: (1.1) démonologie ż.

* francuski: (1.1) démonologie ż.

* hiszpański: (1.1) demonología ż.

* interlingua: (1.1) demonologia

* rosyjski: (1.1) демонология ż.

* słowacki: (1.1) démonológia ż.

* ukraiński: (1.1) демонологія ż.

* włoski: (1.1) demonologia ż.

źródła.

== demonologia (interlingua.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) demonologia

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


demonologiczny

demonologia


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) teol. dotyczący demonologii (działu teologii)

 (1.2) etn. dotyczący demonologii (działu etnografii)

Wiktionary

Patrz:

demonologia

Przykłady

 (1.1) Uczelnia zorganizuje kongres demonologiczny.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. demon mzw., demonolog m., demonologia ż.

 przysł. demonicznie

 przym. demoniczny

Wiktionary


demonolożka

demonolog


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) teol. specjalistka w dziedzinie demonologii

Wiktionary

Patrz:

demonolog

Przykłady

 (1.1) Wilhelm poznał tę demonolożkę w Maceracie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. demonologia ż.

:: fm. demonolog mos.

Wiktionary


demonoman

demonomania


SJP.pl

Patrz:

demonomania

demonomania

1. opętanie przez demony;
2. przeświadczenie o wszechobecności złych mocy, demonów


SJP.pl


demonopolizacja

likwidowanie monopoli w dziedzinie przemysłu, handlu, komunikacji, informacji, organizacji społecznych itd.


SJP.pl


demonopolizacyjny

demonopolizacja


SJP.pl

Patrz:

demonopolizacja

demonopolizować

likwidować monopol


SJP.pl


demonstracja

1. wystąpienie zbiorowe, np. pochód, zgromadzenie, mające na celu wyrażenie opinii (najczęściej protestu lub poparcia dla kogoś, czegoś); manifestacja;
2. publiczne okazywanie uczuć, poglądów wobec kogoś lub czegoś; manifestacja, przejaw;
3. pokaz, podczas którego wyjaśnia się obserwatorom lub klientom zasady działania jakiegoś urządzenia; prezentacja, promocja;
4. w naukach doświadczalnych: metoda nauczania opierająca na wykonywaniu doświadczeń przed audytorium; pokaz;
5. w wojsku: ruchy wojska w celu zmylenia, odwrócenia uwagi wroga; dywersja;
6. w wojsku: działania wojskowe wobec innego państwa mające na celu stworzenie stanu zagrożenia, wywarcie nacisku


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) czynność pokazywania czegoś

 (1.2) ostentacyjne wyrażanie czegoś w taki sposób, żeby zwrócić na siebie uwagę

 (1.3) polit. zbiorowe wystąpienie mające na celu wyrażenie protestu lub poparcia, zwykle głośne lub gwałtowne;

 (1.4) wojsk. manewr taktyczny odciągający uwagę przeciwnika;

Wiktionary

Demonstracja (łac. demonstratio – wskazanie, inaczej manifestacja) – wystąpienie zbiorowe, zgromadzenie, mające na celu wyrażenie protestującej przeciw czemuś lub popierającej coś części opinii publicznej. Jest to publiczne okazywanie uczuć, postawy wobec czegoś lub kogoś przez jednostkę lub grupę. W państwie demokratycznym stanowi sposób korzystania z wolności zgromadzeń. Jest jednym z przejawów protestu politycznego.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Aby wziąć udział w konkursie, należy stworzyć nagranie filmowe będące oryginalną demonstracją własnej metody oszczędzania pieniędzy i wysłać je na YouTube.

 (1.3) Brałem udział w demonstracjach na rzecz praw kobiet, ciemnoskórych, gejów i dla pokoju.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛ̃mɔ̃w̃ˈstrat͡sʲja, AS: dmõũ̯stracʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. demonstracyjność ż., demonstrator m., demonstrant m., demonstrantka ż., demonstratorka ż., demonstrowanie n., zademonstrowanie n.

 czas. demonstrować ndk., zademonstrować dk.

 przym. demonstratywny

 przysł. demonstracyjnie

Wiktionary


demonstracyjnie

przysłówek sposobu

 (1.1) w sposób demonstracyjny

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Oburzeni wierni odsuwają się od niego demonstracyjnie, a on, nieświadom zgorszenia, które szerzy, toczy życzliwym okiem dokoła i mówi coś do siebie półgłosem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛ̃mɔ̃w̃straˈt͡sɨjɲɛ, AS: dmõũ̯stracyi ̯ńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. demonstracja ż., demonstrant m., demonstrantka ż., demonstrator m., demonstratorka ż., demonstracyjność ż., demonstrowanie n., zademonstrowanie n.

 przym. demonstracyjny, demonstratywny

 czas. demonstrować

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) manifestacyjnie

Wiktionary


demonstracyjność

książkowo: prowokacyjny, demonstracyjny sposób zachowania się, mający na celu zwrócenie czyjejś uwagi, zamanifestowanie swojej obecności; ostentacja, ostentacyjność, manifestacyjność


SJP.pl


demonstracyjny

1. taki, który publicznie coś okazuje, zwraca na siebie uwagę; ostentacyjny, manifestacyjny;
2. taki, który służy prezentacji zasad działania jakiegoś urządzenia, czyichś osiągnięć, pomysłów, np. wersja demonstracyjna gry komputerowej;
3. mający charakter demonstracji - wystąpienia zbiorowego, mającego na celu wyrażenie opinii (najczęściej protestu lub poparcia dla kogoś, czegoś); manifestacyjny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) służący do pokazania produktu, doświadczenia albo urządzenia

 (1.2) obliczony na efekt

 (1.3) związany z demonstracjami ulicznymi

Wiktionary

Powiązane:

 przysł. demonstracyjnie

 rzecz. demonstrant mos., demonstrantka ż., demonstrator mos., demonstratorka ż., demonstrowanie n.

 czas. demonstrować

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) poglądowy, pokazowy

 (1.2) ostentacyjny, na pokaz

Wiktionary


demonstrant

uczestnik demonstracji, zgromadzenia, pochodu zwołanego dla wyrażenia poglądów grupy ludzi; manifestant


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) uczestnik demonstracji

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Demonstranci zgromadzili się przed amerykańską ambasadą w Londynie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dɛ̃ˈmɔ̃w̃strãnt, AS: dẽmõũ̯strãnt

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. demonstrator m., demonstratorka ż., demonstracja ż., demonstracyjność ż., demonstrowanie n., zademonstrowanie n.

:: fż. demonstrantka ż.

 przym. demonstracyjny, demonstratywny

 przysł. demonstracyjnie

 czas. demonstrować

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) manifestant

Wiktionary


demonstrantka

demonstrant


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) forma żeńska od: demonstrant

Wiktionary

Patrz:

demonstrant

Przykłady

 (1.1) Aresztowano trzy najbardziej aktywne demonstrantki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛ̃mɔ̃w̃ˈstrãntka, AS: dmõũ̯strãntka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. demonstrator m., demonstratorka ż., demonstracja ż., demonstracyjność ż., demonstrowanie n., zademonstrowanie n.

:: fm. demonstrant m.

 przym. demonstracyjny, demonstratywny

 przysł. demonstracyjnie

 czas. demonstrować

Wiktionary


demonstrator

1. osoba dokonująca pokazu, wykonująca prezentację czegoś przed jakąś publicznością;
2. organizator lub uczestnik demonstracji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba demonstrująca lub prezentująca coś

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛ̃mɔ̃w̃ˈstratɔr, AS: dmõũ̯strator

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. demonstrant m., demonstrantka ż., demonstracja ż., demonstracyjność ż., demonstrowanie n., zademonstrowanie n.

:: fż. demonstratorka ż.

 przym. demonstracyjny, demonstratywny

 przysł. demonstracyjnie

Wiktionary


demonstratorka

1. kobieta dokonująca pokazu, wykonująca prezentację czegoś przed jakąś publicznością;
2. organizatorka lub uczestniczka demonstracji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) forma żeńska od: demonstrator

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wszyscy patrzyli z zainteresowaniem, gdy demonstratorka pokazywała działanie nowego specyfiku.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛ̃mɔ̃w̃straˈtɔrka, AS: dmõũ̯stratorka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. demonstrant m., demonstrantka ż., demonstracja ż., demonstracyjność ż., demonstrowanie n., zademonstrowanie n.

:: fm. demonstrator m.

 przym. demonstracyjny, demonstratywny

 przysł. demonstracyjnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) prezenterka

Wiktionary


demonstratywny

rzadko: mający charakter dowodu, oparty na dowodzeniu


SJP.pl


demonstrować

1. brać udział w demonstracji; manifestować;
2. publicznie wyrażać swoje uczucia, poglądy, postawy; manifestować;
3. dokonywać pokazu; prezentować


SJP.pl

czasownik

 (1.1) prezentować coś – urządzenie, towar lub działanie czegoś

 (1.2) brać udział w publicznym proteście, demonstracji

 (1.3) okazywać w sposób ostentacyjny swoje uczucia, siłę, możliwości

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Doświadczenie demonstruje zasadę zachowania momentu pędu w ruchu obrotowym.

 (1.2) Na placu przed ministerstwem demonstrowali niezadowoleni.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛ̃mɔ̃w̃ˈstrɔvat͡ɕ, AS: dmõũ̯strovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. demonstracja ż., demonstrant m., demonstrantka ż., demonstrowanie n.

 czas. zademonstrować dk.

 przym. demonstracyjny

 przysł. demonstracyjnie

Wiktionary


demonstrowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|demonstrować.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Demonstrowanie swoich poglądów nie jest mile widziane.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛ̃mɔ̃w̃strɔˈvãɲɛ, AS: dmõũ̯strovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zademonstrowanie n., demonstracyjność ż., demonstracja ż., demonstrant m., demonstrantka ż., demonstrator m., demonstratorka ż.

 czas. demonstrować ndk., zademonstrować dk.

 przym. demonstracyjny, demonstratywny

 przysł. demonstracyjnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pokazywanie, uzewnętrznianie, przejawianie

Wiktionary


demontaż

1. rozkładanie na części składowe maszyn, urządzeń, konstrukcji itp.; rozbiórka;
2. zjawisko stopniowego rozkładu, niszczenia czegoś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) rozkładanie na części przedmiotu tak, że przestaje istnieć jako całość

 (1.2) usunięcie skądś pełniącej daną funkcję instalacji

 (1.3) książk. unicestwienie danej całości mającej określony cel, np. instytucji lub ustroju

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dɛ̃ˈmɔ̃ntaʃ, AS: dẽmõntaš

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. demontowanie n., zdemontowanie n.

 czas. demontować ndk., zdemontować dk.

 przym. demontażowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) demontowanie

 (1.2) demontowanie

 (1.3) demontowanie

Wiktionary


demontażowy

związany z demontażem


SJP.pl


demontażysta

specjalista od rozkładania maszyn, urządzeń na części


SJP.pl


demontować

zdemontowywać;
1. rozkładać na zespoły lub części; rozbierać, rozmontowywać;
2. zdejmować jakieś urządzenie z miejsca, w którym było zamontowane;
3. 2. przenośnie: burzyć jakiś porządek; rozmontowywać


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) rozkładać jakąś całość na części; dokonywać demontażu

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛ̃mɔ̃nˈtɔvat͡ɕ, AS: dmõntovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. demontaż m., demontowanie n., zdemontowanie n.

 czas. zdemontować dk.

 przym. demontażowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rozmontowywać

Wiktionary


demontowalny

1. dający się rozłożyć na zespoły lub części;
2. dający się zdjąć z miejsca, w którym był zamontowany


SJP.pl


demontowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) przeprowadzanie demontażu

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛ̃mɔ̃ntɔˈvãɲɛ, AS: dmõntovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdemontowanie n., demontaż m.

 czas. demontować ndk., zdemontować dk.

 przym. demontażowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rozmontowanie

Wiktionary


demontownia

fabryka lub hala fabryczna, w której się odbywa rozbieranie na części maszyn, urządzeń itp.


SJP.pl


demoralizacja

upadek moralności i zepsucie obyczajów, które przejawiają się w nasileniu przestępstw, rozwiązłości, nieuczciwości, korupcji itp.; deprawacja, zepsucie, wykolejenie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odrzucanie ogólnie przyjętych zasad moralnych

 (1.2) działanie powodujące demoralizację (1.1) u innych

Wiktionary

Powiązane:

 przym. demoralizacyjny

 czas. demoralizować

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) deprawacja

Wiktionary


demoralizacyjny

przymiotnik

 (1.1) związany z demoralizacją; powodujący demoralizację

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. demoralizacja ż.

Wiktionary


demoralizator

osoba, która demoralizuje otoczenie, powoduje czyjś upadek moralności i zepsucie obyczajów; deprawator, gorszyciel


SJP.pl


demoralizatorka

kobieta, która demoralizuje otoczenie, powoduje czyjś upadek moralności i zepsucie obyczajów; deprawatorka, gorszycielka


SJP.pl


demoralizatorski

demoralizator; deprawatorski, demoralizujący


SJP.pl


demoralizować

1. powodować upadek moralności i zepsucie obyczajów; deprawować, gorszyć, znieprawiać;
2. podejmować działania mające na celu obniżenie morale osoby lub grupy osób


SJP.pl

czasownik niedokonany

 (1.1) gorszyć, szerzyć demoralizację

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. demoralizacja ż., demoralizowanie n.

Wiktionary


demoralizujący

taki, który powoduje upadek moralności i zepsucie obyczajów; deprawujący, gorszący


SJP.pl


demorfologizacja

w językoznawstwie: proces utraty wyrazistości morfologicznej, zwłaszcza fleksyjnej, przez określone formy lub całe kategorie fleksyjne


SJP.pl


demos

1. w starożytnej Grecji: lud, pospólstwo;
2. jednostka administracyjna starożytnego państwa ateńskiego; dem


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) obywatele, lud

Wiktionary

Dimos, demos (gr. δήμος – dimos) – jednostka podziału administracyjnego Grecji, odpowiadająca polskiemu pojęciu gminy lub dzielnicy miasta. W starożytności słowo to posiadało więcej znaczeń.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 przym. demotyczny

frazeologia.

etymologia.

 etym|gr.

uwagi.

tłumaczenia.

źródła.

== demos (język angielski.) ==

wymowa.

 bryt. IPA|ˈdɛmɒs.

 amer. IPA|ˈdɛmoʊs.

 audio|LL-Q1860 (eng)-Wodencafe-demos.wav.

znaczenia.

forma rzeczownika|en.

 (1.1) plural|demo.

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈdɛ̃mɔs, AS: dmos

Wiktionary

Powiązane:

 przym. demotyczny

Wiktionary


demoscena

subkultura użytkowników komputerów tworzących dema (dzieła audiowizualne), demonstrujące ich umiejętności


SJP.pl

Demoscena – międzynarodowa subkultura zajmująca się tworzeniem dzieł audiowizualnych, w szczególności tzw. dem – samodzielnych programów demonstrujących możliwości sprzętu komputerowego. Ideą demosceny jest niekomercyjne tworzenie, prezentowanie i wymiana dzieł będących owocem wspólnej pracy osób tworzących kod komputerowy, muzykę i grafikę. Dema i inne produkcje demoscenowe – grafika tekstowa (ASCII-Art i ANSI_art), grafika bitmapowa, grafika wektorowa, wizualizacje 3D, muzyka, animacja, filmy, gry, ziny itp.) są prezentowane przede wszystkim podczas demoparty.

Wikipedia


demoscenowiec

demoscena


SJP.pl

Patrz:

demoscena

demoscenowy

demoscena


SJP.pl

Patrz:

demoscena

demoskop

osoba badająca metodami statystycznymi opinie i nastroje społeczne w celu ustalenia istniejącego stanu i opracowania prognoz; statystyk społeczny


SJP.pl


demoskopia

badanie poglądów i nastrojów społeczeństwa w celu określenia istniejącego stanu i opracowania prognozy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) socjol. badanie opinii publicznej

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. demoskop mos.

Wiktionary


demoskopijny

związany z badaniem poglądów i nastrojów społeczeństwa w celu określenia istniejącego stanu i opracowania prognozy; demoskopowy


SJP.pl


demoskopowy

związany z badaniem poglądów i nastrojów społeczeństwa w celu określenia istniejącego stanu i opracowania prognozy; demoskopijny


SJP.pl


demostenes

Demostenes (384-322 p.n.e.), grecki mówca, polityk


SJP.pl

Demostenes (gr. Δημοσθένης Dēmosthénēs, 384–322 p.n.e.) – mówca grecki, polityk, stanowczy przeciwnik macedońskiej dominacji w świecie greckim.

Wikipedia


demot

potocznie: połączenie wymownego obrazka bądź zdjęcia z komentującym jego zawartość podpisem, wywołujące najczęściej uczucie nostalgii, smutku, tęsknoty lub wzrost niechęci do podjęcia jakichś działań lub decyzji; demotywator


SJP.pl


demotyczny

pismo demotyczne - najbardziej uproszczona forma staroegipskiego pisma hieratycznego


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) odnoszący się do demosu, ludowy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Każda litera wyrażała się za pomocą kilku symbolów hieroglificznych lub kilku znaków demotycznych.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛ̃mɔˈtɨt͡ʃnɨ, AS: dmotyčny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. demos m.

Wiktionary


demotyk

grecki język ludowy (mówiony)


SJP.pl

Język nowogrecki, język grecki nowożytny, greka nowożytna, demotyk(a) (η Ελληνική γλώσσα, i Ellinikí glóssa; τα Ελληνικά, ta Elliniká) – język indoeuropejski używany współcześnie w Grecji (ok. 11 mln mówiących) i na Cyprze (ok. 750 tys.). Jest on jednocześnie językiem urzędowym tych państw (na Cyprze obok tureckiego).

Wikipedia


demotyka

1. odmiana pisma hieratycznego w Dolnym Egipcie w Trzecim Okresie Przejściowym;
2. język potoczny zapisywany tym pismem, używanym w Starożytnym Egipcie


SJP.pl

Demotyka (stgr. δημοτικά demotika ‘ludowe’, od δημοτικὰ γράμματα demotika grammata ‘pismo ludowe’) – nazwa zarówno odmiany pisma wywodzącego się z regionalnego wariantu hieratyki stosowanej w Dolnym Egipcie w trzecim okresie przejściowym, jak i ówczesnego potocznego języka zapisywanego tym pismem używanego w starożytnym Egipcie w epoce późnej, okresie greckim i rzymskim. Jako pismo codziennego użytku wyparło hieratykę w czasach XXVI dynastii. Po raz pierwszy termin ten został wprowadzony przez Herodota dla odróżnienia go od inskrypcji zapisywanych przy użyciu hieratyki lub hieroglifów.

Wikipedia


demotywacja

1. ogół czynników wpływających na niechęć lub wzrost niechęci do podjęcia jakichś działań lub decyzji;
2. stan psychiczny objawiający się brakiem energii, chęci, zapału; zniechęcenie, apatia


SJP.pl


demotywacyjny

obniżający motywację; demotywujący


SJP.pl


demotywator

połączenie wymownego obrazka bądź zdjęcia z komentującym jego zawartość podpisem, wywołujące najczęściej uczucie nostalgii, smutku, tęsknoty lub wzrost niechęci do podjęcia jakichś działań lub decyzji; demot


SJP.pl

Demotywator, demot – demotywujący obrazek, połączenie wymownego obrazka bądź zdjęcia z komentującym jego zawartość podpisem. Demotywator ma najczęściej charakter ironiczny lub cyniczny.

Demotywatory są parodią plakatów motywacyjnych. W wielu biurach (głównie amerykańskich) wiszą plakaty motywujące pracowników do osiągnięcia celu.

Wikipedia


demotywować

powodować, że ktoś traci chęć działania, pozytywne nastawienie wobec kogoś lub czegoś; zniechęcać


SJP.pl

czasownik niedokonany

 (1.1) zniechęcać do działania

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. motyw mrz., demotywacja ż., demotywator m., demotywatorka ż.

 czas. zdemotywować dk.

Wiktionary


demotywujący

demotywować


SJP.pl

Patrz:

demotywować

demówka

potocznie:
1. nagranie demonstracyjne; demo;
2. wersja demonstracyjna programu komputerowego; demo;
3. kobieta, której nie da się poderwać i namówić na seks


SJP.pl

  • Demówka, obecnie Demiwka – wieś na Ukrainie
  • Demówka – zob. demo
  • Demówka EP – minialbum raperów Białasa i Quebonafide

Wikipedia


dempsey

nazwisko, m.in. Jack Dempsey (1895-1983), amerykański bokser


SJP.pl

  • Clint Dempsey – amerykański piłkarz
  • Jack Dempsey – amerykański bokser
  • Jack (Nonpareil) Dempsey – irlandzki bokser
  • Patrick Dempsey – irlandzko-amerykański aktor, model i kierowca wyścigowy

Wikipedia


demski

nazwisko


SJP.pl

  • Eva Demski (ur. 1944) – pisarka niemiecka
  • Władysław Demski (1884-1940) – polski duchowny, błogosławiony

Wikipedia


demuksowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) wyodrębnianie z obrazu wideo ścieżki audio, napisów i innych elementów

Wiktionary


demulgacja

proces odwrotny do emulgacji polegający na rozdzieleniu emulsji poprzez łączenie się drobnych cząsteczek jednego ze składników; deemulgacja


SJP.pl


demulgacyjny

demulgacja


SJP.pl

Patrz:

demulgacja

demulgator

substancja, która dodana do emulsji powoduje rozdzielenie wchodzących w jej skład faz ciekłych; deemulgator


SJP.pl


demulgować

powodować rozdzielenie faz ciekłych emulsji; deemulgować


SJP.pl


demultiplekserowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z demultiplekserem, dotyczący demultipleksera

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. demultiplekser m., multiplo n.

Wiktionary


demurrage

[czytaj: demarejdż] opłata karna, odszkodowanie płacone przez:
1. port armatorowi statku za jego przestój na redzie lub w porcie z winy władz portowych;
2. czarterującego armatorowi w przypadku przedłużenia czasu czarteru ponad ustaloną umowę


SJP.pl

Demurrage – rodzaj odszkodowania, które jest wypłacane przez czarterującego w razie przekroczenia określonego w umowie czarterowej czasu załadunku/rozładunku danego statku, bądź w razie zbyt długiego czasu oczekiwania na wejście do portu przez określony statek.

Wikipedia


den

dna moczanowa (potocznie skaza moczanowa), zapalenie stawów o charakterze napadowym, potem przewlekłym, spowodowane krystalizacją moczanu sodu w płynie stawowym, należy do chorób reumatycznych; artretyzm


SJP.pl

Den – piąty władca starożytnego Egiptu z I dynastii, pierwszy noszący tytuł króla Górnego i Dolnego Egiptu.

Lata panowania:

  • 3050–2995 p.n.e. (Grimal)
  • 2930–2910 p.n.e. (Schneider)
  • 2939–2892 p.n.e. (Kwiatkowski)

Wikipedia


denacjonalizacja

zwrot majątku przejętego przez państwo jego uprzednim właścicielom; odpaństwowienie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ekon. zwrot skonfiskowanych przez państwo dóbr ich prawowitym właścicielom

 (1.2) daw. zniszczenie poczucia przynależności kogoś do określonego narodu

Wiktionary

Denacjonalizacja – proces przekazywania majątku państwowego w ręce prywatne.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Denacjonalizacja polega na sprzedaży własności publicznej jednostkom prywatnym.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. denacjonalizować ndk., zdenacjonalizować dk.

 przym. denacjonalizacyjny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) prywatyzacja

 (1.2) wynarodowienie

Wiktionary


denacjonalizacyjny

denacjonalizacja


SJP.pl

Patrz:

denacjonalizacja

denacyfikacja

działania podjęte po II wojnie światowej w celu oczyszczenia życia politycznego, społecznego i kulturalnego w Niemczech i Włoszech z nazizmu; denazyfikacja, defaszyzacja


SJP.pl


denacyfikacyjny

przymiotnik od: denacyfikacja


SJP.pl


denacyfikować

oczyszczać z nazizmu; denazyfikować


SJP.pl


denar

dynar;
1. w średniowieczu: podstawowa moneta srebrna różnych krajów europejskich, także i Polski;
2. starorzymska moneta srebrna


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) srebrna moneta bita w starożytności i średniowieczu;

 (1.2) monet. waluta Macedonii;

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) daw. ustawiany w ogniu żelazny trójnóg, na którym stawiano garnek

Wiktionary

Denar (łac. dēnārǐŭs, l.mn. denarii, stgr. δηνάριον) – dawna moneta srebrna, pierwszy raz wybita w Rzymie około 215–211 roku p.n.e. Nazwa pochodzi z łac. deni („po dziesięć”), gdyż wówczas miała wartość dziesięciu brązowych asów.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Większość trzynastowiecznych polskich denarów była brakteatami.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈdɛ̃nar, AS: dnar

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1) rzecz. półdenar, denarek

 przym. denarowy

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) dynarek, dryfus

Wiktionary


denarek

zdrobnienie od: denar


SJP.pl


denarowy

związany z denarem


SJP.pl


denasalizacja

zjawisko zaniku rezonansu nosowego głoski


SJP.pl


denaseryzacja

działania mające na celu oczyszczenia życia politycznego, społecznego i kulturalnego Egiptu z socjalistycznej ideologii Gamala Abdela Nasera, autorytarnego władcy Egiptu w latach 1954-70


SJP.pl


denat

1. osoba zmarła śmiercią gwałtowną, nienaturalną;
2. żartobliwie: osoba bardzo zmęczona lub pijana


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba, która zginęła w wyniku morderstwa, samobójstwa lub wypadku

 (1.2) pot. ktoś bardzo pijany lub zmęczony

 (1.3) pot. denaturat

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dowody wskazują, że denat umarł przez truciznę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈdɛ̃nat, AS: dnat

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: fż. denatka ż.

Wiktionary


denatka

1. kobieta zmarła śmiercią gwałtowną, nienaturalną;
2. żartobliwie: kobieta bardzo zmęczona lub pijana


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) osoba płci żeńskiej, która zginęła w wyniku morderstwa, samobójstwa lub wypadku

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: fm. denat

Wiktionary


denaturacik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od denaturat

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To nie denaturat, lecz tylko mały denaturacik.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. denaturat m.

Wiktionary


denaturacja

1. zmiana struktury cząsteczek białkowych pod wpływem działania czynników fizycznych lub chemicznych;
2. zanieczyszczenie spirytusu w celu uniemożliwienia użycia go do konsumpcji


SJP.pl

  • denaturacja białka
  • denaturacja DNA

Wikipedia


denaturacyjny

denaturacja


SJP.pl

Patrz:

denaturacja

denaturalizacja

pozbawienie obywatelstwa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pozbawienie kogoś obywatelstwa

Wiktionary


denaturalizować

1. pozbawiać obywatelstwa;
2. dawniej: pozbawiać naturalności, czynić sztucznym;
3. denaturalizować się -
a) tracić obywatelstwo;
b) dawniej: tracić naturalność, stawać się sztucznym


SJP.pl


denaturat

etanol skażony barwnikiem i substancjami trującymi, wykorzystywany jako rozpuszczalnik i paliwo, np. w kuchenkach turystycznych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) nazwa handlowa skażonego alkoholu etylowego;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Denaturat to alkohol używany do celów technicznych.

 (1.1) W sklepach alkoholi olbrzymi wybór, ale nie brakuje amatorów picia denaturatu.

 (1.1) Od czasu do czasu szybki powiększalnika należy przemyć denaturatem i wytrzeć do sucha.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛ̃naˈturat, AS: dnaturat

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. denaturator mrz., denaturacja ż., denaturowanie n.

:: zdrobn. denaturacik mrz.

 czas. denaturować ndk.

 przym. denaturatowy, denaturacyjny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) skażony spirytus, jagodzianka, jagodzianka na kościach

Wiktionary


denaturka

potocznie: denaturat


SJP.pl


denaturować

1. nieodwracalnie zmieniać strukturę cząsteczek białkowych przez działanie czynników fizycznych lub chemicznych;
2. skażać spirytusu w celu uniemożliwienia użycia go do konsumpcji


SJP.pl


denaturowiec

potocznie: alkoholik pijący denaturat


SJP.pl


denazalizacja

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) jęz. proces w wyniku którego zanikają samogłoski nosowe;

Wiktionary

Denazalizacja lub odnosowienie to zmiana fonetyczna polegająca na zatracie artykulacji nosowej przez samogłoskę nosową i przejściu jej w samogłoskę ustną.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Regionalne anomalie w udźwięcznieniach czy denazalizacjach zależą bardziej od indywidualnego słuchu językowego danego człowieka i jego staranności niż od wpływu dialektu i spotyka się wśród ludzi z różnych stron.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛ̃nazalʲiˈzat͡sʲja, AS: dnazalʹizacʹi ̯a

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) odnosowienie

Wiktionary


denazyfikacja

działania podjęte po II wojnie światowej w celu oczyszczenia życia politycznego, społecznego i kulturalnego w Niemczech z nazizmu; denacyfikacja, defaszyzacja


SJP.pl

Denazyfikacja (niem. Entnazifizierung) – środki podjęte po II wojnie światowej w celu wykorzenienia zasad, ustaw oraz organizacji nazistowskich z życia polityczno-społecznego Niemiec oraz Austrii.

Zapowiedziana została na konferencji jałtańskiej, a konkretne postanowienia podjęto na konferencji poczdamskiej. Realizowana przez wojskowe władze okupacyjne czterech mocarstw (USA, ZSRR, Wielkiej Brytanii, Francji) w podległych im strefach okupacyjnych Niemiec na mocy ustaw oraz rozporządzeń Sojuszniczej Rady Kontroli Niemiec.

Wikipedia


denazyfikacyjny

przymiotnik od: denazyfikacja


SJP.pl


denazyfikator

osoba oczyszczająca życie polityczne, społeczne i kulturalne z nazizmu


SJP.pl


denazyfikować

oczyszczać z nazizmu; denacyfikować


SJP.pl


denazyfikowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) hist. polit. przeprowadzanie procesu denazyfikacji, likwidowanie nazizmu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. denazyfikacja ż.

 czas. denazyfikować ndk.

 przym. denazyfikacyjny

Wiktionary


dendera

regionalna nazwa rośliny z rodziny psiankowatych - bielunia dziędzierzawy; dędera


SJP.pl

Dendera, Tentyra (egip. Junet, stgr. Τεντυρις) – miasto w Górnym Egipcie (Tebaida), na prawym brzegu Nilu; w starożytności ośrodek kultu bogini Hathor, przez Greków utożsamianej z Afrodytą. Położone w okolicy, w której bieg Nilu nietypowo kieruje się ze wschodu na zachód.

Wikipedia


dendrarium

powierzchnia uprawna drzew i krzewów dla celów hodowlanych i badawczych; arboretum


SJP.pl

Arboretum (łac. arbor, arboris – drzewo), ogród dendrologiczny, dendrarium – miejsce, w którym kolekcjonuje się drzewa i krzewy oraz zwykle prowadzi się badania nad nimi. Przy arboretach działają często placówki naukowe badające morfologię, anatomię, ekologię, fizjologię i genetykę roślin drzewiastych oraz możliwości aklimatyzacji gatunków obcych. Arboreta funkcjonować mogą jako placówki samodzielne, ale stanowić też mogą część ogrodów botanicznych o wszechstronnych kolekcjach. Gatunki dawniej nasadzano w kolekcjach arboretów głównie kierując się względami estetycznymi. Współczesne kolekcje gromadzą różne gatunki według kryterium ekologicznego (tworząc grupy o podobnych wymaganiach siedliskowych) lub systematycznego (grupując gatunki i rodzaje spokrewnione).

Wikipedia


dendro-

przedrostek

 (1.1) pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy z drzewem lub drewnem

Wiktionary

Przykłady

składnia.

kolokacje.

 (1.1) dendrochronologia • dendrofilia • dendrogram • dendroklimatologia • dendrologia • dendrometria

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 etym|gr|δένδρον. → drzewo

uwagi.

tłumaczenia.

* bułgarski: (1.1) дендро-

* rosyjski: (1.1) дендро-

* włoski: (1.1) dendro-

źródła.

== dendro- (język słoweński.) ==

wymowa.

znaczenia.

przedrostek

 (1.1) dendro-

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈdɛ̃ndrɔ, AS: dndro

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 etym|gr|δένδρον. → drzewo

uwagi.

tłumaczenia.

* bułgarski: (1.1) дендро-

* rosyjski: (1.1) дендро-

* włoski: (1.1) dendro-

źródła.

== dendro- (język słoweński.) ==

wymowa.

znaczenia.

przedrostek

 (1.1) dendro-

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

 (1.1) dendrografija • dendrologija • dendrometrija

synonimy.

Wiktionary


dendrobena

dżdżownica używana jako przynęta przy łowieniu ryb


SJP.pl


dendrobium

gatunek storczyka; drzewoporzec


SJP.pl

Dendrobium (Dendrobium Sw.) – rodzaj roślin z rodziny storczykowatych (Orchidaceae). Należy do niego ponad 1500 gatunków. Jest to jeden z rodzajów storczykowatych, obejmujących największą liczbę gatunków, dodatkowo odznaczających się niezwykle dużą zmiennością oraz adaptacją do różnych warunków klimatycznych.

Wikipedia


dendrochronologia

metoda określania wieku drewnianych przedmiotów na podstawie analizy koncentrycznych pierścieni wzrostu drzew, tzw. słojów drzewnych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) techn. metoda datowania drewna i wytworów z niego;

Wiktionary

Dendrochronologia – gałąź dendrologii, naukowa metoda datowania zjawisk przyrodniczych, zabytków i znalezisk archeologicznych zawierających drewno. Polega na analizie wzoru przyrostów rocznych (słojów) drzew i pozwala określić wiek z próbek drewna z dokładnością przynajmniej do roku, a czasem nawet co do sezonu. Metoda została opracowana w latach 20. XX wieku przez amerykańskiego astronoma A.E. Douglassa, założyciela Laboratory of Tree-Ring Research na Uniwersytecie Stanu Arizona w Tucson.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Po przebadaniu artefaktu metodą dendrochronologii stwierdzono próby sztucznego postarzania i fałszerstwo.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dendrochronologiczny

Wiktionary


dendrochronologiczny

dotyczący dendrochronologii; związany z dendrochronologią (np. metoda dendrochronologiczna, badania dendrochronologiczne)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z dendrochronologią, dotyczący dendrochronologii

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dendrochronologia ż.

Wiktionary


dendroekologia

dziedzina wiedzy wykorzystująca dendrometrię do rozwiązywania zagadnień ekologicznych, takich jak np. badanie historii pożarów czy gradacji owadów


SJP.pl


dendrofil

osoba cierpiąca dewiację seksualną, w której obiektem seksualnym są drzewa


SJP.pl


dendrofilia

dewiacja seksualna, w której obiektem seksualnym są drzewa


SJP.pl


dendrofilka

kobieta cierpiąca dewiację seksualną, w której obiektem seksualnym są drzewa


SJP.pl


dendrogram

diagram w kształcie drzewa ukazujący związki pomiędzy wybranymi elementami na podstawie przyjętego kryterium


SJP.pl

Dendrogram – diagram w kształcie drzewa ukazujący związki pomiędzy wybranymi elementami na podstawie przyjętego kryterium. Dendrogramem jest filogram, kladogram i fenogram. Dendrogram stosowany jest powszechnie w naukach przyrodniczych do przedstawiania zależności ewolucyjnych i podobieństw między organizmami i zespołami roślinnymi lub zwierzęcymi.

Wikipedia


dendroklimatologia

Dendroklimatologia – nauka zajmująca się rekonstruowaniem warunków klimatycznych i ich zmian w czasie i przestrzeni na podstawie pomiarów słojów drzew. Dzięki technikom dendroklimatologii jest możliwe poznanie kierunków zmian klimatu. Techniki umożliwiają rekonstrukcję danych dotyczących temperatury, opadów i innych czynników klimatycznych.

Wikipedia


dendrolog

specjalista w dziedzinie nauki o drzewach i krzewach; drzewoznawca


SJP.pl

Dendrologia (gr. déndron „drzewo”, lógos „słowo, nauka”), drzewoznawstwo – dział botaniki zajmujący się drzewami i krzewami, w tym m.in. ich morfologią, anatomią, geografią, genetyką. Zajmuje się też introdukcją – wprowadzeniem do uprawy obcych gatunków roślin oraz ich aklimatyzacją.

Wikipedia


dendrologia

nauka o drzewach i krzewach; drzewoznawstwo


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) bot. dział botaniki, nauka o drzewach, krzewach, krzewinkach i pnączach o zdrewniałych łodygach;

Wiktionary

Dendrologia (gr. déndron „drzewo”, lógos „słowo, nauka”), drzewoznawstwo – dział botaniki zajmujący się drzewami i krzewami, w tym m.in. ich morfologią, anatomią, geografią, genetyką. Zajmuje się też introdukcją – wprowadzeniem do uprawy obcych gatunków roślin oraz ich aklimatyzacją.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Podział ten istnieje we wszystkich mi znanych pracach o świerku, dendrologiach, monografiach, kluczach.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛ̃ndrɔˈlɔɟja, AS: dndroloǵi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dendrolog mos., dendrolożka ż., dendrologiczność ż.

 przym. dendrologiczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rzad. drzewoznawstwo; skr. dendr.

Wiktionary


dendrologiczny

związany z nauką o drzewach i krzewach; drzewoznawczy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) bot. leśn. związany z dendrologią, wiedzą o drzewach

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dendrologia ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) drzewoznawczy

Wiktionary


dendrolożka

dendrolog; drzewoznawczyni


SJP.pl


dendrometria

Dendrometria (gr. déndron – drzewo; metréō – mierzę) – nauka zajmująca się metodami pomiaru drzew i drzewostanów. Przede wszystkim określa się:

  • miąższość,
  • przyrost miąższości,
  • wiek drzew i drzewostanów.

Wikipedia


dendrometryczny

przymiotnik od: dendrometria


SJP.pl


dendrymer

pierwsza sztucznie otrzymana substancja, której cząsteczki mają trójwymiarową formę


SJP.pl

Dendrymer (stgr. δενδρον dendron, drzewo) – organiczne związki chemiczne o regularnej, rozgałęzionej budowie, zbudowane z przyłączanych sekwencyjnie merów wielofunkcyjnych.

Dendrymery dzięki swojej wielkiej regularności tworzą fraktalopodobne struktury, które mają szereg unikatowych własności przydatnych w wielu zastosowaniach, np. jako ciekłe siatki dyfrakcyjne, kontrolery stężenia leków w organizmie, składniki testów diagnostycznych w medycynie i wiele innych.Dendrymery otrzymuje się w wyniku sekwencyjnej, naprzemiennej, ściśle kontrolowanej polimeryzacji. Najczęściej dendrymery są otrzymywane w następujący sposób:

  • W pierwszym etapie wyjściowy związek posiadający trzy lub więcej jednakowych grup funkcyjnych (określmy je tu grupami A) poddaje się reakcji z dużym nadmiarem związku posiadającego dwie lub więcej grup funkcyjnych (B) zdolnych do szybkiej i zachodzącej ze 100% wydajnością reakcji z grupami A. Powstaje w ten sposób pierwsza generacja dendrymeru.
  • Ze względu na użycie dużego nadmiaru związku z grupami B, bardzo dużo tych grup pozostaje nieprzereagowanych w produkcie. Jeśli teraz podda się taki związek reakcji ze związkiem zawierającym ponownie dwie lub więcej grup funkcyjnych A to uzyska się dendrymer drugiej generacji posiadający tym razem dużą liczbę nieprzereagowanych grup A, które z kolei można ponownie poddać reakcji ze związkiem z grupami B uzyskując trzecią generację, którą znowu można poddać reakcji ze związkiem A itd.

Wikipedia


dendryt

1. zespół drobnych kryształów tworzący się podczas tężenia stopów metali lub odlewów
2. krystaliczny osad minerałów o kształcie przypominającym odciski liści paproci
3. wypustka neuronu odbierająca impulsy nerwowe od innych komórek
4. wykres w formie rozgałęzionego drzewa; popularnie: drzewo, drzewko


SJP.pl

  • dendryt – element neuronu
  • dendryt – agregat drobnych kryształów
  • dendryt – w teorii grafów graf, który jest acykliczny i spójny

Wikipedia


dendryta

dawny, wschodni asceta, który spędzał życie na drzewach


SJP.pl


dendrytowy

przymiotnik od: dendryt (np. agat dendrytowy, metoda dendrytowa); dendrytyczny


SJP.pl


dendrytyczny

przymiotnik od: dendryt (np. kryształ dendrytyczny, komórka dendrytyczna); dendrytowy


SJP.pl


deneka

nazwisko


SJP.pl


denerwacja

celowe uszkodzenie czuciowych włókien nerwowych jako metoda leczenia przewlekłego bólu


SJP.pl


denerwować

1. drażnić, wyprowadzać z równowagi;
2. martwić się o kogoś lub o coś;
3. denerwować się - wpadać w rozdrażnienie, złość


SJP.pl

czasownik niedokonany (dk. zdenerwować)

 (1.1) działać komuś na nerwy, wyprowadzać kogoś z równowagi emocjonalnej / psychicznej

czasownik zwrotny niedokonany denerwować się (dk. zdenerwować się)

 (2.1) być czymś przejętym, wzburzonym, podekscytowanym; odczuwać zdenerwowanie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Denerwuje mnie twoje zachowanie.

 (2.1) Bardzo denerwowałem się przed tą trudną rozmową.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛ̃nɛrˈvɔvat͡ɕ, AS: dnervovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdenerwowanie n., denerwowanie n., nerw mrz., nerwica ż.

 przym. zdenerwowany, nerwowy, denerwujący

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) irytować, niepokoić, zakłócać spokój, mącić, drażnić, dolewać oliwy do ognia; pot. wnerwiać; wulg. wkurwiać

Wiktionary


denerwowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|denerwować.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Czy denerwowanie innych sprawia ci przyjemność?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛ̃nɛrvɔˈvãɲɛ, AS: dnervovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. denerwować (się) ndk., zdenerwować (się)

 rzecz. zdenerwowanie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) drażnienie, dokuczanie

Wiktionary


denerwujący

pobudzający do gniewu; drażniący, irytujący


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) wprowadzający w stan zdenerwowania, irytacji, wywołujący zdenerwowanie; dokuczliwy, wkurzający

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jego pretensjonalne zainteresowanie sztuką było wyjątkowo denerwujące.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛ̃nɛrvuˈjɔ̃nt͡sɨ, AS: dnervui ̯õncy

Wiktionary

Powiązane:

 czas. denerwować

 przysł. denerwująco

 rzecz. denerwowanie, zdenerwowanie, poddenerwowanie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wpieniający, wnerwiający

Wiktionary


deneuve

nazwisko francuskie, m.in. Catherine Deneuve [czytaj: katRIN deNEW] - francuska aktorka filmowa


SJP.pl


denga

ostra wirusowa choroba zakaźna, przenoszona przez komary


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. ostra wirusowa choroba przenoszona przez komary powodująca m.in. ból głowy, mięśni i stawów oraz charakterystyczną wysypkę;

Wiktionary

Denga – infekcyjna choroba tropikalna wywoływana przez wirus dengi. Objawy obejmują gorączkę, ból głowy, mięśni i stawów oraz charakterystyczną wysypkę, przypominającą spotykaną w odrze. W odosobnionych przypadkach choroba prowadzi do zagrażającej życiu gorączki krwotocznej z krwotokami, trombocytopenią i hipowolemią, może się także rozwinąć wstrząs.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Nie istnieją swoiste leki przeciwwirusowe przeciwko wirusowi dengi.

Wiktionary


deni

moneta macedońska, 1/100 denara


SJP.pl

Deni – dawna północnomacedońska moneta zdawkowa. 1 denar dzielił się na 100 deni.

Deni stał się oficjalnym środkiem płatniczym 10 maja 1993, w związku z ówczesną denominacją denara. W obiegu znajdowały się monety o nominale jedynie 50 deni. Zostały one wycofane z użycia 1 stycznia 2013.

Wikipedia


denialista

sceptyk odrzucający, podważający jakąś prawdę naukową lub fakt


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) psych. socjol. osoba, która odrzuca określone ustalenia naukowe, zaprzecza faktom, hołduje zaklinaniu rzeczywistości

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dookoła pełno jest wciąż klimatycznych denialistów, apologetów przemysłowej produkcji mięsa i rabunkowej deforestacji, a wybory w Polsce wygrywają ci, którzy przyrodę mają za nic.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. denializm m.

:: fż. denialistka ż.

 przym. denialistyczny

Wiktionary


denialistka

denialista


SJP.pl

Patrz:

denialista

denializm

odrzucanie, podważanie prawdy, faktu, rzeczywistości


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) społ. psych. postawa zaprzeczenia faktów i odrzucenia wiedzy naukowej

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. denialista m., denialistka ż.

 przym. denialistyczny

Wiktionary


denier

jednostka miary grubości włókna


SJP.pl

  • Denier – miejscowość i gmina we Francji
  • denier – jednostka gęstości liniowej włókna

Wikipedia


denigrować

czasownik przechodni niedokonany (dk. brak)

 (1.1) daw. rzad. rozpowiadać krzywdzące, nieprawdziwe informacje na czyjś temat

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ten sam Sienkiewicz, którego przed paru laty jeszcze, gdybyśmy mieli wolną elekcyę, wybranoby niechybnie królem polskim, wkrótce później ciągany był w błoto i denigrowany aż do odmowy ostatniej szczypty talentu […]

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zob. oczerniać.

Wiktionary


denim

dżins, jeans;
1. mocna i gruba tkanina bawełniana;
2. ubranie uszyte z denimu


SJP.pl

Denim (z ang. jeans), również teksas i potocznie dżins– tkanina bawełniana wykonana w splocie skośnym, obecnie używana przede wszystkim do produkcji ubrań denimowych. Nazwa dżins pochodzi od francuskiego bleu de Genes czyli błękit genueński, a nazwa denim od miasta Nîmes we Francji (de Nîmes = z Nîmes). W obu tych miastach już od XVI wieku produkowano tkaninę o tym splocie.

Wikipedia


denimowy

denim


SJP.pl

Patrz:

denim

denimy

dżins, jeans;
1. mocna i gruba tkanina bawełniana;
2. ubranie uszyte z denimu


SJP.pl


denis

1. imię męskie;
2. nazwisko


SJP.pl

Osoby:

  • Claire Denis – francuska reżyserka
  • Maurice Denis – francuski malarz
  • Michael Denis – austriacki poeta

Inne:

  • Denis & Denis – chorwacki zespół muzyczny

Zobacz też:

  • Dionizy
  • Saint-Denis

Wikipedia


denise

[czytaj: denis] obce imię żeńskie


SJP.pl

Denise – miasto i gmina w Brazylii, w stanie Mato Grosso.

Wikipedia


denisiuk

nazwisko


SJP.pl


denisowianin

wymarły gatunek człowieka, znany z DNA odkrytego w jaskini Denisowa w Rosji


SJP.pl

Człowiek z Denisowej Jaskini, denisowianin – niezdefiniowany co do rangi systematycznej takson z rodzaju człowiek (Homo) z epoki paleolitu opisany w 2010 r. Zidentyfikowany został w oparciu o analizę molekularną mitochondrialnego DNA z dwóch zębów i kości palca u ręki. Szczątki należały do osobników, które żyły około 41 tys. lat temu. Znaleziono je w Denisowej Jaskini w paśmie górskim Ałtaj na Syberii. Jak wykazały badania, palec i zęby należały do dwóch różnych osób. Jedną z nich było zidentyfikowane na podstawie DNA z małego palca u ręki dziecko płci żeńskiej między piątym a siódmym rokiem życia. Denisowianie wykazywali niskie zróżnicowanie genetyczne, z drugiej zaś strony wysoki i zróżnicowany poziom hybrydyzacji z neandertalczykiem oraz innym (nieznanym dotąd) archaicznym przedstawicielem rodzaju Homo. Przedstawiciele Homo sapiens z Azji i Oceanii wykazują domieszkę genetyczną denisowian, u Papuasów jest ona najwyższa i wynosi ok. 6%.

Wikipedia


denitryfikacja

proces zachodzący w środowiskach beztlenowych (np. w zalanych wodą glebach), podczas którego azotany zostają zredukowane do azotu gazowego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) biochem. proces redukcji azotanów do azotu cząsteczkowego w warunkach beztlenowych;

Wiktionary

Denitryfikacja – reakcja chemiczna polegająca na redukcji azotanów do azotu.

Wikipedia

Powiązane:

 czas. denitryfikować ndk., zdenitryfikować dk.

 przym. denitryfikacyjny

Wiktionary


denitryfikacyjny

dotyczący denitryfikacji


SJP.pl


denitryfikator

Denitryfikator, źródełko – filtr akwarystyczny ostatniego etapu oczyszczania wody. Pozwala na rzadszą wymianę wody oraz ogranicza wzrost glonów.

Usuwa azotany będące końcowym produktem oczyszczania wody przez bakterie tlenowe w filtrze biologicznym. Dodatkowo usuwa część fosforanów.

Wikipedia


deniwelacja

różnica pomiędzy najwyższym i najniższym wzniesieniem na określonym terenie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) geogr. geol. różnica wysokości terenu;

Wiktionary

Deniwelacja – różnica wysokości pomiędzy najwyżej i najniżej położonym punktem na określonym terenie. Termin jest stosowany jako względna miara wysokości góry od jej podstawy lub danego punktu (np. parkingu, początku szlaku, schroniska).

Stosuje się go również w speleologi jako miarę głębokości jaskini. W przypadku gdy najwyżej położonym punktem jest otwór wejściowy, deniwelacja jest głębokością jaskini.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Klimat obszaru Koszalina kształtują masy powietrza napływające znad Oceanu Atlantyckiego, których cechy ulegają modyfikacji za sprawą sąsiedztwa Morza Bałtyckiego i deniwelacji terenu na granicy Pobrzeża Południowobałtyckiego i Pojezierza Pomorskiego.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. deniwelacyjny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) nierówność

Wiktionary


deniwelacyjny

przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do deniwelacji, związany z deniwelacją

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. deniwelacja ż.

Wiktionary


deniwelator

przyrząd służący w geodezji do ustalania poziomu terenu


SJP.pl


denkarka

obrabiarka używana w bednarstwie do wycinania drewnianych den do beczek


SJP.pl


denkiewicz

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Arkadiusz Denkiewicz – polski milicjant
  • Marceli Denkiewicz – polski restaurator, powstaniec styczniowy
  • Marian Denkiewicz – polski wojskowy

Wikipedia


denko

zdrobnienie od: dno


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zdrobn. dno

 (1.2) pot. dno niewielkiego pojemnika

 (1.3) przykrywka czegoś

 (1.4) górna część niektórych nakryć głowy

Wiktionary

Denko, Deńko

  • Denko – część tłoka w silniku
  • Denko – u okrzemek, mniejsza, nakrywana większym wieczkiem, część ściany komórkowej
  • Aichi S1A – prototypowy myśliwiec japoński

Deńko - nazwisko ukraińskie

  • Mikołaj Deńko

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Renia nosi okulary grube jak denka od butelek.

 (1.3) „Chwalicie mą tabakę mości dobrodzieje, • Obaczcież co się wewnątrz tabakierki dzieje.” • Tu wycierając chustką zabrudzone denko, • Pokazał malowaną armiję maleńką (…)

 (1.4) Rogatywka to czapka o główce z kwadratowym denkiem, szczególnie rozpowszechniona w Polsce.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈdɛ̃nkɔ, AS: dnko

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dno n., denuszko n.

 przym. denny

 przysł. dennie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) denuszko

 (1.3) wieczko, przykrywka

Wiktionary


denkowiec

wymarły paleozoiczny koralowiec; tabulat


SJP.pl


denkowy

denko


SJP.pl

Patrz:

denko

denner

[czytaj: dener] nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Balthasar Denner (1685–1749) – niemiecki malarz
  • Johann Christoph Denner (1655–1707) – niemiecki konstruktor instrumentów muzycznych
  • Michael Denner (ur. 1958) – duński gitarzysta

Wikipedia


denniak

w górnictwie: dolna warstwa pokładu rudy żelaza


SJP.pl


dennica

1. spód ula;
2. deska kładziona na całą długość wozu między drabinami;
3. ścianka zamykająca otwór cylindrycznego walczaka lub pionowego zbiornika


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pszcz. dolny element ula

Wiktionary

Element konstrukcji

Dennica może oznaczać element konstrukcji związany z dnem, np.

  • dennica w pszczelarstwie – spodnia część ula
  • dennica w wozie drabiniastym – belka biegnąca wzdłuż całego wozu między drabinami
  • w kotle dennica oznacza stalowe zamknięcie otworu kotła mające kształt cylindryczny, półkulisty lub inny

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wiosną należy oczyścić dennice z osypu zimowego.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dɛ̃ɲˈːit͡sa, AS: dẽ•ńica

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dennicowy

Wiktionary


dennicowy

dennica


SJP.pl

Patrz:

dennica

denniej

stopień wyższy od przysłówka: dennie


SJP.pl


denniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: denny (potocznie: beznadziejny, bezwartościowy)


SJP.pl


dennik

1. ryba morska;
2. poprzeczny element konstrukcji dennej statku


SJP.pl

  • dennik – gatunek morskiej ryby skorpenokształtnej z rodziny dennikowatych.
  • dennik – element szkieletu statku, poprzeczne wiązanie mocowane od góry do stępki, dające oparcie poszyciu dna kadłuba.

Wikipedia


dennikowate

rodzina głębinowych ryb morskich, obejmująca wiele gatunków żyjących w Atlantyku i Pacyfiku


SJP.pl

Dennikowate (Liparidae) – rodzina morskich ryb skorpenokształtnych (Scorpaeniformes).

Wikipedia


dennikowaty

o cechach dennikowatych (rodzina ryb)


SJP.pl


dennis

1. obce imię męskie;
2. nazwisko obce


SJP.pl

Miejscowości w USA:

  • Dennis – miasto w stanie Massachusetts, w hrabstwie Barnstable
  • Dennis – jednostka osadnicza w stanie Massachusetts, w hrabstwie Barnstable
  • Dennis – jednostka osadnicza w stanie Oklahoma, w hrabstwie Delaware

Wikipedia


denny

1. dotyczący dna
2. w przenośni: kiepski, bezwartościowy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z dnem, dolną powierzchnią jakiegoś zagłębienia

 (1.2) pejor. pot. pozbawiony jakiejkolwiek wartości

Wiktionary

  • Denny – wyspa w Anglii, w hrabstwie Somerset
  • Denny – opuszczone miasto w Kalifornii
  • Denny – wyspa w Kanadzie, w Kolumbii Brytyjskiej
  • Denny – miasto w Szkocji
  • (23257) Denny – planetoida

Biografie:

  • Charles Denny – brytyjski kolarz torowy
  • Ebenezer Denny – amerykański polityk
  • James William Denny – amerykański polityk

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. dno n., denko n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) beznadziejny, bezwartościowy, kiepski

Wiktionary


denominacja

1. wymiana pieniędzy w państwie związana z obniżeniem ich nominału (przy zachowanej wartości nabywczej) lub ze zmianą nazwy;
2. zmiana nazwy czegoś; przemianowanie;
3. w Europie: grupa wyznaniowa, która oddzieliła się od macierzystej formacji religijnej; w USA: każda grupa wyznaniowa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ekon. obniżenie nominału danej waluty;

 (1.2) jęz. zmiana nazwy czegoś

 (1.3) kośc. w Europie – grupa wyznaniowa, która oddzieliła się od macierzystej formacji religijnej; w USA – każda grupa wyznaniowa;

Wiktionary

Denominacja – reforma walutowa, polegająca na zastąpieniu dotychczasowej waluty kraju nową, bez ingerencji w kurs walutowy. Denominacji nie należy mylić z dewaluacją, ta bowiem zakłada realne obniżenie wartości waluty krajowej wobec innych walut, podczas gdy denominacja ma charakter usprawnienia czysto technicznego, a wszelkie obniżki mają w tym wypadku charakter wyłącznie nominalny.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. denominator m.

 przym. denominacyjny, bezdenominacyjny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) przemianowanie

Wiktionary


denominacyjny

przymiotnik od: denominacja (np. podział denominacyjny, reforma denominacyjna)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) ekon. związany z denominacją, dotyczący denominacji

 (1.2) rel. związany z denominacją, dotyczący denominacji

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. denominacja ż.

 przym. bezdenominacyjny

Wiktionary


denominator

w ekonomii: waluta służąca do wyznaczania kursów innych walut


SJP.pl


denominować

zmieniać wartość wyrażaną przez jakąś jednostkę


SJP.pl


denotacja

zbiór wszystkich desygnatów danej nazwy, zakres znaczenia nazwy; ekstensja


SJP.pl

Denotacja – zakres danej nazwy N (jej ekstensja), tj. zbiór jej desygnatów, czyli obiektów, o których powiedzenie „To jest N” będzie zdaniem prawdziwym. Denotacją nazwy „kot” jest zbiór wszystkich (przeszłych, obecnych i przyszłych) kotów.

Wikipedia


denotacyjny

przymiotnik od: denotacja (np. opis denotacyjny, status denotacyjny); denotatywny


SJP.pl


denotat

osoba lub przedmiot będący odniesieniem przynależnej mu nazwy; desygnat


SJP.pl


denotatywny

przymiotnik od: denotacja (np. funkcja denotatywna); denotacyjny


SJP.pl


denotować

o nazwie: odnosić się, wyznaczać pewien zakres przedmiotów


SJP.pl


densometr

przyrząd do mierzenia gęstości optycznej; densytometr


SJP.pl


densymetr

przyrząd do mierzenia gęstości cieczy lub stężenia roztworu (używany m.in. do pomiaru gęstości elektrolitu w akumulatorach samochodowych); gęstościomierz; areometr


SJP.pl

Densymetr (łac. densus – gęsty, gr. metréō – mierzę) – rodzaj areometru wyskalowanego w jednostkach gęstości. Służy do mierzenia gęstości cieczy.

Wikipedia


densymetryczny

densymetr


SJP.pl

Patrz:

densymetr

densytometr

przyrząd do mierzenia gęstości optycznej; densometr


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) techn. urządzenie do pomiaru gęstości optycznej materiałów;

 (1.2) med. urządzenie diagnostyczne do pomiaru gęstości kości

Wiktionary

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. densytometria ż.

 przym. densytometryczny

Wiktionary


densytometria

metoda pomiaru stopnia zaczernienia materiałów światłoczułych w wyniku działania światła oraz obróbki chemicznej


SJP.pl

Densytometria – technika pomiaru stopnia zaczernienia światłoczułego materiału fotograficznego w wyniku działania światła i obróbki chemicznej (wywołania i utrwalenia). Stosowana jest w pomiarach czułości ogólnej i barwoczułości materiałów fotograficznych (sensytometria), oraz pomiaru stopnia zaczernienia materiału światłoczułego, a poprzez to pośrednio do pomiaru stopnia pochłaniania promieniowania zaczerniającego materiał światłoczuły.

Wikipedia


dent.

skrót od: dentysta, dentystyczny


SJP.pl

skrót

 (1.1) = med. dentysta

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) O dużym zaskoczeniu przy przylocie do Afryki opowiada lek. dent. Sławomir Burda, który w ramach akcji „Dentysta w Afryce” spędził kilka tygodni w Kamerunie.

Wiktionary


dentalny

wymawiany z udziałem czubka języka i górnego szeregu zębów; zębowy


SJP.pl


dentobus

autobus z gabinetem stomatologicznym


SJP.pl


dentyna

tkanka kostna otaczająca miazgę zębową; zębina


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) stomat. tkanka leżąca pod szkliwem w obrębie korony zęba i pod cementem w obrębie szyjki i korzenia zęba

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Profesor długo rozwodził się na temat dentyny i szkliwa.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dentysta m., dentystka ż., dentystyka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zębina

Wiktionary


dentynowy

dentyna


SJP.pl

Patrz:

dentyna

dentysta

lekarz specjalizujący się w zakresie dentystyki (stomatologii); stomatolog


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) zob. stomatolog.;

Wiktionary

Lekarz dentysta pot. dentysta (z łac. dens dopełniacz dentis „ząb”), dawniej lekarz stomatolog – zawód zaufania publicznego wykonywany przez osobę uprawnioną do praktycznego stosowania wiedzy z zakresu stomatologii.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Boli mnie ząb, więc muszę iść do dentysty.

 (1.1) Chodzę regularnie do dentysty co sześć miesięcy.

 (1.1) Możesz mi polecić dobrego dentystę?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dɛ̃nˈtɨsta, AS: dẽntysta

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dentystyka ż.

:: fż. dentystka ż.

 przym. dentystyczny

 przysł. dentystycznie

 temsłow. dento-, -dont

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) stomatolog, wyrwiząb; gw-pl|Śląsk Cieszyński|zymbiorz.

Wiktionary


dentystka

kobieta specjalizująca się w dziedzinie dentystyki (stomatologii)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. kobieta stomatolog

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ta dentystka pastwiła się nade mną prawie godzinę!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dɛ̃nˈtɨstka, AS: dẽntystka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dentystyka ż., dentofobia ż.

:: fm. dentysta m.

 przym. dentystyczny

 przysł. dentystycznie

 temsłow. dento-, -dont

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) stomatolog, stomatolożka

Wiktionary


dentystyczny

dentystyka; stomatologiczny


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z dentystą (stomatologiem) lub dentystyką (stomatologią)

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nie znoszę zapachu gabinetu dentystycznego.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛ̃ntɨˈstɨt͡ʃnɨ, AS: dntystyčny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dentysta m., dentystka ż., dentystyka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) stomatologiczny

Wiktionary


dentystyka

dział medycyny, nauka zajmująca się chorobami i wadami rozwojowymi zębów, jamy ustnej oraz metodami ich leczenia; stomatologia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. pot. stomatologia

Wiktionary

Stomatologia, dentystyka (gr. stoma – usta + gr. logia – nauka; łac. dens – ząb) – dział medycyny zajmujący się funkcjonowaniem, patologiami i leczeniem zębów, przyzębia, języka, błony śluzowej i innych tkanek jamy ustnej oraz ją otaczających, a także stawu skroniowo-żuchwowego człowieka. Przed wejściem Polski do Unii Europejskiej używano tytułu lekarz stomatolog, potem lekarz dentysta, jednakże Naczelna Izba Lekarska dopuszcza możliwość używania obydwu tytułów.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: dɛ̃nˈtɨstɨka, AS: dẽntystyka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dentysta ż., dentystka ż., dentyna ż.

 przym. dentystyczny

 przysł. dentystycznie

 temsłow. dento-, -dont

Wiktionary


denudacja

proces wietrzenia, erozji i osuwania się mas skalnych, prowadzący do obniżenia wysokości kontynentów


SJP.pl

Denudacja (etym. łac. denudare, ogołacać, odkrywać; inaczej: degradacja, etym. łac. degradatio, obniżenie) – degradacja, procesy denudacyjne – procesy niszczące powodujące wyrównywanie i stopniowe obniżenie powierzchni Ziemi. Obejmuje procesy takie jak wietrzenie, erozja i ruchy masowe (przemieszczanie okruchów skalnych, efektów dezintegracji blokowej i ziarnowej) z terenów górskich i wyżynnych na nizinne, powodujące wyrównanie terenu (peneplenizacja). Zazwyczaj transportowany materiał trafia ostatecznie do oceanów, gdzie jest deponowany w postaci skał okruchowych jak piaskowce. Na obszarach obfitych w zwietrzelinę denudacja zmierza do obniżenia podłoża skalnego.

Wikipedia


denudacyjny

dotyczący denudacji


SJP.pl


denuklearyzacja

tworzenie stref pozbawionych broni nuklearnej; dezatomizacja


SJP.pl


denuklearyzacyjny

dotyczący denuklearyzacji


SJP.pl


denuklearyzować

tworzyć terytoria pozbawione broni nuklearnej; dezatomizować


SJP.pl


denuncjacja

tajne oskarżenie przed władzą, doniesienie, donos


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) poufna skarga na kogoś naruszającego ustalony porządek

Wiktionary

Donos, denuncjacja – poufne lub tajne (anonim) pismo oskarżające daną osobę lub instytucję, skierowane do osoby lub instytucji (np. policji) dysponującej sankcjami wobec oskarżanego w nim. Stanowi gatunek literatury stosowanej.

Prócz donosów ściśle poufnych zdarzają się także donosy drukowane w formie artykułu publicystycznego – donosy drukowane chęć wywołania użycia sankcji wobec osoby oskarżanej wzmacniają poprzez wywieranie nacisku na opinię publiczną.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌdɛ̃nũnˈt͡sʲjat͡sʲja, AS: dnũncʹi ̯acʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. denuncjator m., denuncjatorka ż., denuncjowanie n.

 przym. denuncjatorski, denuncjacyjny

 czas. denuncjować ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) doniesienie; pot. donos, zakapowanie, zakablowanie, podkablowanie, wsypanie, wkopanie

Wiktionary


denuncjacyjny

denuncjacja


SJP.pl

Patrz:

denuncjacja

denuncjant

osoba denuncjująca (poufnie donosząca władzy o popełnieniu wykroczenia); donosiciel, denuncjator, konfident


SJP.pl


denuncjantka

kobieta denuncjująca (poufnie donosząca władzy o popełnieniu wykroczenia); donosicielka, denuncjatorka


SJP.pl


denuncjator

osoba denuncjująca (poufnie donosząca władzy o popełnieniu wykroczenia); donosiciel, denuncjant, konfident


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) ktoś, kto denuncjuje

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛ̃nũnˈt͡sʲjatɔr, AS: dnũncʹi ̯ator

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. denuncjacja ż., denuncjowanie n., zadenuncjowanie n.

:: fż. denuncjatorka ż.

 czas. denuncjować ndk., zadenuncjować dk.

 przym. denuncjatorski, denuncjacyjny

Wiktionary


denuncjatorka

kobieta denuncjująca (poufnie donosząca władzy o popełnieniu wykroczenia); donosicielka, denuncjantka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) osoba płci żeńskiej, która potajemnie donosi na kogoś

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. denuncjacja ż., denuncjowanie n., zadenuncjowanie n.

:: fm. denuncjator

 czas. denuncjować ndk., zadenuncjować dk.

 przym. denuncjatorski, denuncjacyjny

Wiktionary


denuncjatorski

związany z denuncjacją (np. nadzorowanie czegoś w denuncjatorski sposób, list denuncjatorski)


SJP.pl


denuncjatorstwo

poufne donoszenie na innych do władz lub przełożonych; delatorstwo, donosicielstwo


SJP.pl


denuncjować

informować poufnie o czymś władze, zwykle o wykroczeniu przeciw obowiązującemu prawu; donosić


SJP.pl

czasownik

 (1.1) donosić władzom poufnie o popełnieniu przez kogoś wykroczenia, potajemnie oskarżać o takie czyny lub poglądy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pracownicy denuncjowali uczestników spisku.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛ̃nũnˈt͡sʲjɔvat͡ɕ, AS: dnũncʹi ̯ovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. denuncjacja ż., denuncjator m., denuncjatorka ż., denuncjant m., denuncjantka ż., denuncjowanie n., zadenuncjowanie n.

 czas. zadenuncjować dk.

 przym. denuncjatorski, denuncjacyjny

Wiktionary


denuncjowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) potajemne donoszenie władzom o popełnieniu przez kogoś wykroczenia

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛ̃nũnt͡sʲjɔˈvãɲɛ, AS: dnũncʹi ̯ovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. denuncjacja ż., denuncjator m., denuncjatorka ż., zadenuncjowanie n.

 czas. denuncjować ndk., zadenuncjować dk.

 przym. denuncjacyjny

Wiktionary


denver

miasto w Stanach Zjednoczonych, w stanie Kolorado


SJP.pl

Denver – miasto w Stanach Zjednoczonych w stanie Kolorado i stolica tego stanu. Miasto stanowi jednocześnie hrabstwo Denver (wspólna administracja). Położone na równinie u podnóża Gór Skalistych, nad rzeką Platte Południową.

Centrum administracyjne ma powierzchnię 400,7 km² i liczbę ludności 715 522 (2020), natomiast obszar metropolitalny Denver ma powierzchnię 21 790 km² i liczbę ludności 2 963 821 (2020). Jest to największe miasto stanu Kolorado, oraz dziewiętnasta co do wielkości aglomeracja Stanów Zjednoczonych.

Wikipedia


denwerczyk

mieszkaniec Denver


SJP.pl


denwerka

mieszkanka Denver


SJP.pl


denwerski

Denver


SJP.pl

Patrz:

Denver

deo

potocznie o dezodorancie


SJP.pl


deoksyrybonukleaza

enzym trawienny pochodzenia trzustkowego; dezoksyrybonukleaza


SJP.pl

Deoksyrybonukleazy, w skrócie DN-azy – enzymy hydrolityczne z grupy nukleaz katalizujące hydrolizę łańcucha DNA na krótsze łańcuchy lub pojedyncze nukleotydy. Miejscem ataku deoksyrybonukleaz jest wiązanie fosfodiestrowe w szkielecie fosfocukrowym DNA.

Wikipedia


deoksyrybonukleinowy

kwas deoksyrybonukleinowy - organiczny związek chemiczny pełniący rolę nośnika informacji genetycznej organizmów żywych i wirusów; DNA, kwas dezoksyrybonukleinowy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) chem. tylko w wyrażeniu: kwas deoksyrybonukleinowy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. deoksyryboza ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) daw. dezoksyrybonukleinowy

Wiktionary


deoksyryboza

pięciowęglowy cukier wchodzący w skład DNA; dezoksyryboza


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) biochem. monosacharyd będący składnikiem kwasów deoksyrybonukleinowych;

Wiktionary

Deoksyryboza (2-deoksyryboza, dezoksyryboza) – cukier prosty z grupy aldopentoz. W deoksyrybozie w pozycji 2, zamiast grupy hydroksylowej obecnej w rybozie, znajduje się atom wodoru, w związku z czym nie podlega ona pod wzór ogólny węglowodanów [Cx(H2O)y].

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Deoksyryboza jest składnikiem nukleozydów, nukleotydów i kwasów nukleinowych (w tym DNA).

Wiktionary

Powiązane:

 przym. deoksyrybonukleinowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dezoksyryboza

Wiktionary


deontolog

specjalista w zakresie deontologii


SJP.pl


deontologia

1. dział etyki traktujący o obowiązkach moralnych i o tym, co decyduje o moralnej wartości czynów
2. ogół elementarnych zasad moralnych obowiązujących w danym środowisku, zawodzie, np. lekarza, prawnika


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) nauk. dział etyki zajmujący się obowiązkami moralnymi i zasadami postępowania, zwłaszcza w określonych zawodach

Wiktionary

Deontologia (gr. déon, „to, co niezbędne, właściwe”; „obowiązek” i logos, „mowa”, „słowo”; przez ang. deontology, pierwotnie „etyka prywatna” (Jeremy'ego Benthama)) – nauka o powinnościach i obowiązkach, a także pogląd przeciwstawny konsekwencjalizmowi – jeśli chce się osiągnąć dobry rezultat, należy do niego dojść dobrą drogą („cel nie uświęca środków”).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Immanuel Kant jest twórcą klasycznej deontologii w etyce.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) deontology

* arabski: (1.1) علم الواجبات m.

* baskijski: (1.1) deontologia

* czeski: (1.1) deontologie ż.

* esperanto: (1.1) deontologio

* francuski: (1.1) déontologie ż.

* hiszpański: (1.1) deontología ż.

* niderlandzki: (1.1) deontologie ż.

* niemiecki: (1.1) Deontologie ż.

* nowogrecki: (1.1) δεοντολογία ż. (deontología)

* portugalski: (1.1) deontologia ż.

* słowacki: (1.1) deontológia ż.

* turecki: (1.1) deontoloji

* ukraiński: (1.1) деонтологія ż.

* włoski: (1.1) deontologia ż.

źródła.

== deontologia (język baskijski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) filoz. deontologia

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


deontologiczny

odnoszący się do deontologii (np. argumenty deontologiczne, kodeks deontologiczny, wymiar deontologiczny); deontyczny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) filoz. związany z deontologią; rozumiany w zakresie deontologii

Wiktionary


deontologizm

kierunek w etyce, wg którego nakaz miarodajnego autorytetu konstytuuje moralną powinność działania człowieka i zobowiązuje go do działania


SJP.pl


deontyczny

wynikający z obowiązku lub powinności, np. logika deontyczna, normy deontyczne; deontologiczny


SJP.pl


deorbitacja

Deorbitacja – sprowadzenie statku kosmicznego z orbity w gęste warstwy atmosfery. Początek deorbitacji powoduje praca silnika rakietowego o wstecznym ciągu, czyli o ciągu ze zwrotem przeciwnym do zwrotu prędkości statku kosmicznego. Impuls całkowity silnika rakietowego niezbędny do inicjacji deorbitacji zależy od masy statku kosmicznego i wysokości orbity.

Wikipedia


deorbitacyjny

deorbitacja


SJP.pl

Patrz:

deorbitacja

deotyma

grecka filozofka z V w. p.n.e., uważana za nauczycielkę Sokratesa i twórczynię koncepcji miłości platonicznej


SJP.pl

Diotyma z Mantinei lub Deotyma (gr. Διοτίμα, V w. p.n.e.), grecka filozofka. Żyła za czasów Sokratesa. Jej postać znana jest głównie dzięki umieszczeniu jej przez Platona w jego dialogu Uczta. Ponieważ jest to praktycznie jedyne dotyczące jej źródło, nie jest pewne, czy jest postacią historyczną, jednak prawie wszystkie postacie pojawiające się w Dialogach Platona były oparte na rzeczywistych osobach żyjących w starożytnych Atenach.

Wikipedia


dep.

skrót od: departament


SJP.pl

skrót

 (1.1) = departament

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wiceszef IV Dep. MSW płk Adam Pietruszka usłyszał wyrok 25 lat za podżeganie do zabójstwa.

Wiktionary


depa

nazwisko


SJP.pl


depalatalizacja

w językoznawstwie: zanik palatalnej (miękkiej) wymowy głosek, zwłaszcza spółgłosek (np. mazowieckie "lypa" zamiast "lipa"); dyspalatalizacja


SJP.pl

Depalatalizacja – proces fonetyczny przeciwny do palatalizacji (zmiękczenia). Np. zanik miękkości sz, cz, ż, c w języku polskim.

Wikipedia


depaletyzacja

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) rozładowywanie towaru z palet

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛpalɛtɨˈzat͡sʲja, AS: depaletyzacʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. depaletyzator, depaletyzowanie

 czas. depaletyzować

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) depaletyzowanie

Wiktionary


depaletyzator

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) urządzenie do rozładowywania towaru z palet

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛpalɛtɨˈzatɔr, AS: depaletyzator

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. depaletyzacja, depaletyzowanie

 czas. depaletyzować

Wiktionary


depaletyzować

czasownik

 (1.1) rozładowywać towar z palet

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛpalɛtɨˈzɔvat͡ɕ, AS: depaletyzovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. depaletyzacja, depaletyzowanie, depaletyzator

Wiktionary


depaletyzowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) rozładowywanie towaru z palet

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛpalɛtɨzɔˈvãɲɛ, AS: depaletyzovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. depaletyzacja, depaletyzator

 czas. depaletyzować

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) depaletyzacja

Wiktionary


depardieu

[czytaj: döparDJÖ albo deparDJE] nazwisko


SJP.pl


departamencik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od departament

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To nie departament, lecz tylko mały departamencik.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. departament m.

 przym. departamentalny, departamentowy

Wiktionary


departament

1. jednostka administracyjna Republiki Francuskiej oraz wielu państw Afryki i Ameryki Łacińskiej;
2. jednostka organizacyjna wyższego rzędu w ministerstwie lub innej instytucji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) adm. jednostka organizacyjna ministerstwa lub innej instytucji,

 (1.2) adm. jednostka podziału administracyjnego w niektórych państwach,

 (1.3) daw. na Litwie sąd główny

Wiktionary

  • departament – jednostka podziału administracyjnego
  • departament – jednostka podziału administracyjnego we Francji
  • departament – jednostka podziału administracyjnego w Gabonie
  • departament – dawna jednostka podziału administracyjnego w Holandii
  • departament – jednostka podziału administracyjnego w Kamerunie
  • departament – jednostka podziału administracyjnego w Księstwie Warszawskim
  • departament – jednostka organizacyjna organów administracji w Polsce
  • departament – ministerstwo m.in. w USA, Kanadzie

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Do Departamentu należy wykonywanie zadań wynikających z polityki rządu w zakresie ochrony zabytków.

 (1.2) Podział na departamenty został wprowadzony we Francji na miejsce dotychczasowych prowincji.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛparˈtãmɛ̃nt, AS: departãmẽnt

Wiktionary

Powiązane:

 przym. departamentowy, departamentalny

 rzecz. departamencik mrz.

Wiktionary


departamentalizm

struktura administracyjna charakteryzująca się niezależnością departamentów, skutkująca zmniejszonym podporządkowaniem organom władzy politycznej


SJP.pl


departamentalny

związany z departamentem (np. komitet departamentalny, szczebel departamentalny); departamentowy


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z departamentem, dotyczący departamentu, obejmujący zakresem departament

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. departament mrz., departamencik mrz.

 przym. departamentowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) departamentowy

Wiktionary


departamentowy

związany z departamentem (np. system departamentowy, rady departamentowe); departamentalny


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z departamentem, dotyczący departamentu, obejmujący zakresem departament

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. departament mrz., departamencik mrz.

 przym. departamentalny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) departamentalny

Wiktionary


depczyński

nazwisko


SJP.pl


depech

potocznie: fan zespołu Depeche Mode; depeszowiec, depesz


SJP.pl


depees

potocznie: dom pomocy społecznej


SJP.pl


depek

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) środ. praw. nazwa od DPK – dobrowolne poddanie się karze

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈdɛpɛk, AS: depek

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) DPK

Wiktionary


depenalizacja

obniżenie wymiaru i ograniczenie zakresu kar ustawowych za pewne rodzaje przestępstw lub uznanie za legalne czynów wcześniej karalnych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) praw. ograniczenie i złagodzenie wymiaru karalności określonego typu czynu, uznawanego dotychczas za przestępstwo lub wykroczenie;

Wiktionary

Depenalizacja – przeciwieństwo penalizacji, jest to rezygnacja z karalności określonego typu czynu, uznawanego dotychczas za przestępstwo lub wykroczenie. Rozróżnia się depenalizację pełną oraz częściową:

  • depenalizacja pełna polega na całkowitym zniesieniu karalności czynu (zniesienie odpowiedzialności karnej), a tym samym i kary za popełniony czyn, który nie jest już traktowany jako przestępstwo lub wykroczenie,
  • depenalizacja częściowa polega na przekształceniu przestępstwa w wykroczenie (likwidacji typu przestępstwa i wprowadzaniu typu wykroczenia, a zatem likwidacji odpowiedzialności karnej i wprowadzeniu odpowiedzialności za wykroczenie) - inaczej kontrawencjonalizacja lub dekryminalizacja.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Inaczej mówiąc dekryminalizacja lub depenalizacja powoduje przede wszystkim zaniechanie wywierania na tę grupę osób nieustannego nacisku policyjnego.

Wiktionary


depenalizować

rezygnować z karania określonego rodzaju czynów, łagodzić kary za pewne rodzaje przestępstw


SJP.pl


dependencja

1. dawniej: zależność, zawisłość, podległość;
2. dobra, majątek, instytucje zależne od innych instytucji;
3. kraj, państwo zależne od innego;
4. praktyka prawnicza, zajęcie dependenta


SJP.pl

Dependencja – termin wywodzący się z łacińskiego dependare, czyli „być rządzonym przez kogoś”, „zależeć od kogoś”. Obecnie termin dependencja stosowany w politologii, dotyczy dwóch rodzajów zależności terytoriów.

Pierwszy rodzaj dotyczy specyficznej formy zależności kolonialnej terytorium od metropolii. W sensie tym termin dependencja jest wyróżniany w języku polskim – w wielu innych językach jest on natomiast synonimem określenia „terytorium zależne”. Obecnie istnieją cztery takie terytoria:

  • Dependencje Korony brytyjskiej – terytoria w praktyce zależne od Wielkiej Brytanii, choć formalnie nie wchodzące w skład Zjednoczonego Królestwa. Obecnie istnieją trzy takie dependencje: Guernsey, Jersey, Wyspa Man.
  • Dependencja Rossa – terytorium zależne Nowej Zelandii stanowiące konstytucyjną część tego państwa.

Wikipedia


dependent

przestarzale: praktykant, pomocnik u adwokata lub notariusza


SJP.pl


depersonalizacja

depersonifikacja;
1. odebranie czemuś indywidualnego charakteru lub pozbawienie kogoś odrębności;
2. zaburzenie psychiczne występujące głównie w schizofrenii i głębokich stanach depresyjnych, polegające na braku wiary w swoje odczucia, w swój obraz, we własne istnienie itp.


SJP.pl

Depersonalizacja – objaw psychopatologiczny związany ze zmienionym odczuwaniem siebie jako osoby.

Depersonalizację zalicza się do zaburzeń spostrzegania, dokładniej zaś do zaburzeń spostrzegania własnej osoby i otoczenia, będących na pograniczu zaburzeń spostrzegania i zaburzeń świadomości, wraz z derealizacją bądź też do zaburzeń scalania czynności psychicznych, a w ich obrębie do objawów zaburzeń poczucia siebie. W obrębie tych ostatnich depersonalizacja wraz z dezorientacją zaliczają się do ogólnych zaburzeń poczucia siebie, jednej z czterech grup zaburzeń poczucia siebie – oprócz zaburzeń jaźni, schematu ciała i poczucia zdrowia i choroby.

Wikipedia


depersonalizacyjny

przymiotnik od: depersonalizacja (np. zespół depersonalizacyjny, zaburzenia depersonalizacyjne); depersonifikacyjny


SJP.pl


depersonalizować

1. odbierać czemuś indywidualny charakter;
2. pozbawiać kogoś poczucia odrębności;
3. usuwać z dokumentów czyjeś dane personalne;
4. powodować, że relacje międzyludzkie tracą charakter osobowy


SJP.pl


depersonifikacja

depersonalizacja;
1. odebranie czemuś indywidualnego charakteru lub pozbawienie kogoś odrębności;
2. zaburzenie psychiczne występujące głównie w schizofrenii i głębokich stanach depresyjnych, polegające na braku wiary w swoje odczucia, w swój obraz, we własne istnienie itp.


SJP.pl


depersonifikacyjny

przymiotnik od: depersonifikacja; depersonalizacyjny


SJP.pl


depesz

komunikat w formie tekstu przesłany telegraficznie; telegram


SJP.pl


depesza

komunikat w formie tekstu przesłany telegraficznie; telegram


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) telekom. tekst przesłany telegraficznie, blankiet z tym tekstem

 (1.2) telekom. prasowa wiadomość telegraficzna

 (1.3) daw. urzędowa wiadomość, list pilny, dotyczący spraw państwowych

Wiktionary

Telegram (gr. tele – „daleko” + grámma – „litera, pismo”) – tekst przesłany początkowo przez telegraf, później przez dalekopis, współcześnie przez telefon, faks, e-mail lub SMS. Usługę wysyłania telegramów świadczyły placówki pocztowe. Kiedyś telegram był przesyłany w postaci teleksu za pomocą dalekopisu. W placówkach pocztowych nieposiadających dalekopisu, telegram był przekazywany do urzędu nadrzędnego telefonicznie. Obecnie usługa jest świadczona głównie za pośrednictwem internetu, a jej dostępność jest różna w różnych państwach.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Dostał depeszę, że jego matka ciężko zachorowała i musiał zaraz jechać.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) telegram

Wiktionary


depeszka

fanka zespołu muzycznego Depeche Mode


SJP.pl


depeszować

wysyłać depeszę, zawiadamiać o czymś telegraficznie; telegrafować


SJP.pl

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. zadepeszować)

 (1.1) nadawać depeszę

Wiktionary


depeszowiec

1. dziennikarz redagujący najnowsze wiadomości;
2. potocznie: fan zespołu Depeche Mode; depesz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) środ. członek subkultury związanej z zespołem Depeche Mode;

 (1.2) środ. muz. młodz. fan zespołu Depeche Mode

Wiktionary

Depesze lub depeszowcy – subkultura fanów brytyjskiej grupy muzycznej Depeche Mode, która pojawiła się w Polsce w latach 80. XX wieku. Depeszowcy nie są subkulturą według jej ściśle pojętej definicji – nie posiadają własnej ideologii, lecz jedynie własny oryginalny wygląd.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Depeszowcy często nosili ubrania z logo swojego ulubionego zespołu.

 (1.2) Pamiętam nieformalną „wojnę” między depeszowcami a metalowcami.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. depesz

 przym. depeszowski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) depesz

Wiktionary


depeszowski

przymiotnik

 (1.1) charakterystyczny dla okresu działania i twórczości grupy Depeche Mode

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na co dzień z depeszowskich ciuchów zostają mi tylko buty, bo martensy pasują do wszystkiego i są bardzo wygodne.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. depeszowiec mos.

Wiktionary


depeszowy

związany z depeszą


SJP.pl


depigmentacja

proces usuwania pigmentu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) utrata barwy skóry

Wiktionary

Hipopigmentacja – jedno z zaburzeń barwnikowych skóry polegające na niedoborze melaniny w naskórku.

Wikipedia


depigmentacyjny

depigmentacja


SJP.pl

Patrz:

depigmentacja

depilacja

epilacja;
1. usuwanie nadmiernego, niepożądanego owłosienia w celach leczniczych lub kosmetycznych;
2. mechaniczne usuwanie sztywnych włosów ze skór futerkowych w celu ich wykończenia i uszlachetnienia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kosmet. med. usuwanie włosów z miejsc niepożądanych za pomocą urządzeń lub środków chemicznych;

 (1.2) techn. proces uszlachetniania i wykańczania skór futerkowych poprzez mechaniczne usuwanie sztywnych, wystających włosów

Wiktionary

Depilacja – termin określający usuwanie owłosienia ciała.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Poddałem się bezbolesnej depilacji klatki piersiowej.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛpʲiˈlat͡sʲja, AS: depʹilacʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. depilator m., depilowanie n., wydepilowanie n.

 czas. depilować ndk., wydepilować dk.

 przym. depilacyjny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) epilacja

 (1.2) epilacja

Wiktionary


depilacyjny

dotyczący depilacji


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z depilacją, dotyczący depilacji

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. depilacja ż., depilator m., depilowanie n., wydepilowanie n.

 czas. depilować ndk., wydepilować dk.

Wiktionary


depilator

przyrząd służący do usuwania nadmiernego, niechcianego owłosienia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) kosmet. przyrząd służący do usuwania owłosienia razem z cebulkami;

 (1.2) kosmet. preparat kosmetyczny służący do usuwania owłosienia razem z cebulkami

Wiktionary

  • depilator (urządzenie)
  • depilator (substancja)

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Dostępne są depilatory z pęsetami lub z obracającymi się dyskami, które usuwają owłosienie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛpʲiˈlatɔr, AS: depʹilator

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. depilacja ż., depilowanie n., wydepilowanie n.

 czas. depilować ndk., wydepilować dk.

 przym. depilacyjny

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. depilacja ż., depilowanie n., wydepilowanie n.

 czas. depilować ndk., wydepilować dk.

 przym. depilacyjny

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

 (1.1-2) zobacz też: Indeks:Polski - Kosmetyka

 (1.1) zoblistę|brzytwa|golarka|maszynka do golenia|pęseta|żyletka.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) epilator, depilator

* czeski: (1.1) epilátor m.

* interlingua: (1.1) depilatorio

* niemiecki: (1.1) Haarentfernungsmittel n.

źródła.

== depilator (język angielski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) depilator

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

 (1.1) epilator

Wiktionary


depilatorium

środek do usuwania zbędnego owłosienia


SJP.pl


depilować

usuwać niepożądane owłosienie


SJP.pl

czasownik

 (1.1) dokonywać depilacji, usuwać owłosienie z ciała

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zarys i grubość brwi, nadane nam przez naturę możemy zmieniać depilując część włosów.

 (1.1) Wosk jest też najpopularniejszą metodą depilacji wśród Włoszek, które oprócz nóg, okolic bikini i skóry pod pachami depilują też włoski znad górnej wargi.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. depilator m., depilacja ż., depilowanie n., wydepilowanie n.

 czas. wydepilować dk.

 przym. depilacyjny

Wiktionary


depilowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) kosmet. usuwanie zbędnego owłosienia

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. depilacja ż., depilator mrz., wydepilowanie n.

 czas. depilować ndk., wydepilować dk.

 przym. depilacyjny

Wiktionary


depionierka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) harc. zajęcia związane z rozebraniem obozu harcerskiego na jego koniec po zakończeniu wszystkich zajęć, przed wyjazdem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dziś zaczynamy depionierkę.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dekwaterka

Wiktionary


deplanacja

wypaczenie się elementu początkowego płaskiego


SJP.pl


deplazmoliza

przenikanie wody z otoczenia do odwodnionej komórki; turgor


SJP.pl

Deplazmoliza – proces odwrotny do plazmolizy, polegający na pobieraniu wody przez komórkę przeniesioną z roztworu hipertonicznego i zanurzoną w roztworze hipotonicznym. W wyniku deplazmolizy komórka odzyskuje turgor, a błona komórkowa w komórkach roślinnych, ponownie w pełni przylega do ściany komórkowej.

Deplazmoliza zachodzi tylko jeżeli białka błony komórkowej nie uległy denaturacji, a błona jest nierozerwana, dzięki czemu wciąż cechuje ją półprzepuszczalność.

Wikipedia


deplecja

zmniejszenie, wyczerpanie, uszczuplenie


SJP.pl


depluralizacja

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) jęz. przekształcenie zapożyczanego wyrazu występującego pierwotnie w liczbie mnogiej do liczby pojedynczej w języku pożyczającym

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dziś można jednak przypuszczać, że coraz lepsza i powszechniejsza znajomość angielskiego przynajmniej w relacjach polszczyzny z tym językiem depluralizacji zapożyczeń sprzyjać nie będzie, a regułą się staną zachowania gramatyczne takie jak Andrzeja Osęki.

Wiktionary


depnąć

potocznie:
1. nadepnąć;
2. przyspieszyć, prowadząc samochód; wcisnąć gaz do dechy


SJP.pl


depo

dépôt;
1. miejsce postoju oraz naprawy parowozów, wagonów; lokomotywownia;
2. skład, magazyn


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) przest. kolej. miejsce postoju, konserwacji i obsługi lokomotyw i wagonów

 (1.2) przest. magazyn, skład

 (1.3) gw-pl|Śląsk Cieszyński. remiza

Wiktionary

  • w bankowości: rodzaj transakcji na rynku pieniężnym
  • w kolejnictwie: lokomotywownia, a także skład, magazyn, zajezdnia, miejsce postoju i remontu lokomotyw i wagonów
  • w sportach motorowych: aleja serwisowa
  • Wacław Depo – polski biskup rzymskokatolicki, teolog
  • Depo – przystanek kolejowy w miejscowości Krzyczew, w rejonie krzyczewskim, w obwodzie mohylewskim, na Białorus
  • Depo – przystanek kolejowy w miejscowości Ryga, na Łotwie
  • Depo – przystanek kolejowy w pobliżu miejscowości Stare Koszary, w rejonie kowelskim, w obwodzie wołyńskim, na Ukrainie

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) daw. dépôt; współcz. lokomotywownia

 (1.2) daw. dépôt; współcz. magazyn, skład, składnica

Wiktionary


depok

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) gw-pl|Poznań. guzik

Wiktionary

Depok – miasto w Indonezji na Jawie w prowincji Jawa Zachodnia w zespole miejskim Dżakarty.

Wikipedia


depolaryzacja

zmniejszenie stopnia polaryzacji światła, ogniwa galwanicznego itp.


SJP.pl

Depolaryzacja – zmniejszenie ujemnego potencjału elektrycznego wewnątrz neuronu spowodowane napływem przez kanały jonowe w błonie komórkowej jonów sodu do cytoplazmy komórki (potencjał zmienia się średnio od −80 mV do +10 mV). Prowadzi ona do pobudzenia komórki nerwowej lub mięśniowej. Jeżeli wartość potencjału przekroczy wartość progową to dojdzie do przekazania informacji.

Wikipedia


depolaryzacyjny

przymiotnik od: depolaryzacja


SJP.pl


depolaryzator

substancja zmniejszająca polaryzację elektrod w pracujących elektrolizerach


SJP.pl

Depolaryzator (substancja elektroaktywna) – substancja chemiczna obecna w roztworze elektrolitu, która ulegając procesom utleniania bądź redukcji na powierzchni elektrody, przeciwdziała jej polaryzacji, tj. powoduje zmiany potencjału elektrody w kierunku potencjału równowagowego. Pojęcie depolaryzator jest też często używane w sensie ogólniejszym, jako określenie substancji dodawanej do elektrolitu w celu zapobiegania wszelkim niepożądanym reakcjom elektrodowym.

Wikipedia


depolaryzować

znosić lub osłabiać polaryzację


SJP.pl


depolimeryzacja

proces rozpadu polimeru w monomer lub w polimer o zmniejszonym ciężarze cząsteczkowym, zachodzący ze zmianą lub bez zmiany składu chemicznego


SJP.pl

Depolimeryzacja – reakcja chemiczna rozpadu polimeru (związku wielkocząsteczkowego) na monomery, zachodząca tak samo jak reakcja polimeryzacji, tyle że w przeciwną stronę.

Depolimeryzacją nazywa się proces, w którym głównym produktem są wyjściowe monomery. Jeśli proces rozkładu polimeru przebiega z wytworzeniem innych produktów nazywa się go degradacją. Przykładem degradacji, (a nie depolimeryzacji) jest np. rozkład usieciowanej żywicy fenolowo-formaldehydowej (bakelit), która pod wpływem wysokiej temperatury rozkłada się na mieszaninę wielu związków.

Wikipedia


depolimeryzowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|depolimeryzować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. depolimeryzować

Wiktionary


depolityzacja

pozbawienie czegoś charakteru politycznego, oddzielenie od wpływu polityki i polityków


SJP.pl


depolonizacja

zatracenie polskości, wynaradawianie się Polaków


SJP.pl

Depolonizacja – działania w zakresie języka, kultury, własności zmierzające do zmniejszenia poczucia polskości, zaniku pamięci o polskim języku, korzeniach i tradycjach. Przeciwieństwo polonizacji.

Depolonizacja w XVIII/XIX wieku obejmowała celowe działania na terenie wszystkich 3 rozbiorów (zabór pruski, zabór austriacki, zabór rosyjski) Polski.

Wikipedia


depolonizacyjny

dotyczący depolonizacji


SJP.pl


depolonizować

1. odbierać czemuś cechy polskości, polski charakteru;
2. wynaradawiać Polaków;
3. depolonizować się - o Polaku: wynaradawiać się


SJP.pl


deponariusz

osoba, u której coś zdeponowano; depozytariusz


SJP.pl


deponens

czasownik mający formę bierną, a znaczenie czynne - głównie w łacinie


SJP.pl


deponent

1. osoba składająca pieniądze lub przedmioty na przechowanie, w depozyt; depozytor;
2. dawniej: osoba składająca zeznania, świadek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) ekon. osoba posiadająca depozyt

 (1.2) praw. zaprzysiężony świadek

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) ekon. firma lub organizacja posiadająca depozyt

Wiktionary

Deponent – osoba, przedsiębiorstwo lub organizacja, która złożyła depozyt. W odniesieniu do deponentów nie należy stosować terminu depozytariusz, ponieważ odnosi się on do osoby lub instytucji, która przyjmuje depozyt.

W znaczeniu ekonomicznym deponent składa zazwyczaj depozyt bankowy w postaci pieniężnej lub rzeczowej. W zamian za ulokowanie depozytu pieniężnego, bank płaci deponentowi odsetki, które są zależne głównie od długości zadeklarowanego czasu depozytu i stóp procentowych na rynku.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: dɛˈpɔ̃nɛ̃nt, AS: depõnẽnt

Wiktionary

Powiązane:

 czas. deponować ndk., zdeponować dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) depozytor

Wiktionary


deponentka

deponent


SJP.pl

Patrz:

deponent

deponować

składać coś, np. pieniądze, w depozyt


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) praw. pozostawiać gdzieś lub u kogoś pieniądze albo kosztowności, w celu ich zabezpieczenia

 (1.3) ekol. składować dane materiały lub płyny w miejscu, gdzie nie stanowią one zagrożenia dla ludzi i środowiska naturalnego

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Sztabki złota i pierścionki deponowaliśmy w zamówionym przez nas sejfie

 (1.2) Pieniądze na budowę tego domu deponowałem na oprocentowanym koncie

 (1.1) Odpady radioaktywne deponujemy w specjalnej strefie, z dala od elektrowni atomowej

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. deponowanie n., deponent m., deponens m., deponariusz m.

 czas. zdeponować dk.

Wiktionary


depopulacja

zmniejszenie się zaludnienia w terenie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) wyludnienie, zmniejszenie stanu zaludnienia

Wiktionary

Depopulacja albo spadek populacji – dowolne zmniejszenie liczebności jakiegoś organizmu na wskazanym terenie. Zwykle określa się tym terminem drastyczne zmniejszenie populacji ludzi na jakimś obszarze. Może ono być spowodowane zarówno powolnymi trendami demograficznymi, jak migracje czy ujemny przyrost naturalny, bądź gwałtownymi wydarzeniami, takimi jak katastrofy naturalne, epidemie czy wojny.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. depopulacyjny

Wiktionary


depopulacyjny

dotyczący depopulacji


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z depopulacją

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. depopulacja ż.

Wiktionary


depopularyzacja

utrata popularności, stawanie się niepopularnym


SJP.pl


depopularyzować

1. zmniejszać popularność kogoś lub czegoś;
2. depopularyzować się - stawać się mniej popularnym, tracić popularność


SJP.pl


deport

umowa na określony termin


SJP.pl

Deport (ang. backwardation) – to warunki rynkowe, w których cena towaru o dostawie w bliższym terminie jest wyższa niż cena towaru o dłuższym terminie dostawy.

Uwaga: W żargonie branżowym backwardation może odnosić się do sytuacji, w której ceny kontraktów futures znajdują się poniżej bieżącej ceny spot.

Wikipedia


deportacja

1. przymusowe przesiedlenie, zesłanie skazanego do odległego, izolowanego miejsca, połączone z częściowym lub całkowitym ograniczeniem wolności;
2. wydalenie z terenu państwa przebywającego w nim nielegalnie obywatela innego kraju, głównie do kraju ojczystego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zesłanie do określonego miejsca na przymusowy pobyt

 (1.2) praw. polit. wydalenie cudzoziemca poza granice danego kraju

Wiktionary

  • deportacja (politologia) – przymusowe przesiedlenie najczęściej całej grupy osób z powodów politycznych,
  • deportacja (prawo) – wydalenie cudzoziemca na podstawie indywidualnej decyzji administracyjnej

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) W zeszłym tygodniu miały miejsce deportacje nielegalnych imigrantów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛpɔrˈtat͡sʲja, AS: deportacʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. deportowanie n.

 czas. deportować ndk.

 przym. deportacyjny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zesłanie, zsyłka

 (1.2) wydalenie

Wiktionary


deportacyjny

dotyczący deportacji


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący deportacji, deportowania

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W 2015 r. doszło do blisko 400 prób samobójczych w brytyjskich ośrodkach deportacyjnych.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. deportacja ż., deportowanie n.

 czas. deportować ndk.

Wiktionary


deportivo

nazwa wielu klubów sportowych w krajach hispanojęzycznych


SJP.pl

  • Deportivo Alavés – hiszpański klub piłkarski z Vitorii
  • Deportivo Cali – kolumbijski klub piłkarski
  • Deportivo La Coruña – hiszpański klub piłkarski z La Corunii
  • Deportivo Saprissa – kostarykański klub piłkarski

Wikipedia


deportować

czynność polegająca na wydaleniu cudzoziemca z danego kraju


SJP.pl

czasownik przechodni

 (1.1) zsyłać, wywozić z rozkazu władz poza granice państwa lub miejscowości

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nielegalni imigranci zostali deportowani.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛpɔrˈtɔvat͡ɕ, AS: deportovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. deportacja ż., deportowanie n.

 przym. deportacyjny

Wiktionary


deportowana

1. kobieta skazana na deportację;
2. kobieta poddana deportacji


SJP.pl


deportowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|deportować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛpɔrtɔˈvãɲɛ, AS: deportovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. deportacja ż.

 czas. deportować

 przym. deportacyjny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zsyłanie

Wiktionary


deportowany

osoba skazana na deportację


SJP.pl


deportowy

związany z deportem


SJP.pl


depot

dépôt, depo; dawniej:
1. miejsce postoju oraz naprawy parowozów, wagonów; lokomotywownia;
2. skład, magazyn;
3. dworzec, zajezdnia


SJP.pl

Depot – przysiółek wsi Dąbrówka Wielkopolska w Polsce położony w województwie lubuskim, w powiecie świebodzińskim, w gminie Zbąszynek.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zielonogórskiego.

Wikipedia


depozycik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od depozyt

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To nie depozyt, lecz tylko mały depozycik.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. depozyt m.

 przym. depozytowy

Wiktionary


depozycja

1. pozbawienie urzędu duchownego;
2. stopniowe przemieszczanie się luźnych materiałów


SJP.pl

  • depozycja (archeologia)
  • depozycja (geologia)
  • depozycja (geografia)
  • depozycja (medycyna)
  • depozycja (prawo)

Wikipedia


depozycyjny

przymiotnik od: depozycja


SJP.pl


depozyt

1. umowa, na mocy której jedna osoba lub instytucja przyjmuje na przechowanie np. pieniądze czy kosztowności drugiej osoby;
2. pieniądze, kosztowności itp., przechowywane na podstawie tej umowy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) formalne przejęcie na przechowanie czegoś należącego do kogoś innego

 (1.2) miejsce przechowywania wartościowych rzeczy

 (1.3) bank. środki pieniężne przechowywane w banku

Wiktionary

Depozyt (z łac. depositum, r. n. od depositus, imiesłów od deponere ‘odłożyć’, de- 'od-' i ponere ‘ustawić, położyć’) – miejsce przeznaczone do przetrzymywania zabezpieczonych pieniędzy lub innych, wartościowych dla deponenta przedmiotów. Pojęcie to ma wielorakie znaczenie, z biegiem czasu stając się ważnym elementem szeregu instytucji w sferze prawa i bankowości.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. depozytariusz mos., depozytor mos., depozytorium n.

:: zdrobn. depozycik mrz.

 przym. depozytowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przechowanie

 (1.2) depozytorium, skarbiec, skrytka, trezor

 (1.3) lokata

Wiktionary


depozytariusz

osoba, u której złożono depozyt


SJP.pl

Depozytariusz – w prawie międzynarodowym państwo, grupa państw, organizacja międzynarodowa lub organ organizacji międzynarodowej przechowujący oryginał umowy międzynarodowej (wielostronnej) oraz dokumenty z nią związane (dokumenty ratyfikacyjne, zastrzeżenia, sprzeciwy do zastrzeżeń, oświadczenia, itd). Depozytariusz informuje strony umowy o wszelkich zmianach dotyczących tej umowy, np. o przystąpieniu do niej kolejnych stron, wypowiedzenia umowy przez obecną stronę (strony) itd.

Wikipedia


depozytariuszka

kobieta, u której złożono depozyt


SJP.pl


depozytor

osoba składająca pieniądze lub przedmioty wartościowe w depozyt; deponent


SJP.pl


depozytorka

kobieta składająca pieniądze lub przedmioty wartościowe w depozyt; deponentka


SJP.pl


depozytowy

związany z depozytem


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z depozytem, dotyczący depozytu, stanowiący depozyt

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. depozyt mrz., depozycik mrz., depozytariusz mos., depozytor mos., depozytorium n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) powierniczy

Wiktionary


deprawacja

zdemoralizowanie kogoś, doprowadzenie do zepsucia, zgorszenia, upadku moralności; demoralizacja


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zepsucie obyczajów, przyjętych zasad, zejście z uczciwej drogi

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Deprawacja nieletnich jest przestępstwem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛpraˈvat͡sʲja, AS: depravacʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. deprawowanie n., zdeprawowanie n., deprawator m.

 czas. deprawować ndk., zdeprawować dk.

 przym. deprawacyjny, zdeprawowany

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) demoralizacja

Wiktionary


deprawacyjny

deprawacja


SJP.pl

Patrz:

deprawacja

deprawator

osoba demoralizująca otoczenie, powodująca czyjś upadek moralności i zepsucie obyczajów; demoralizator, gorszyciel


SJP.pl


deprawatorka

kobieta, która deprawuje otoczenie, powoduje czyjś upadek moralności i zepsucie obyczajów; demoralizatorka, gorszycielka


SJP.pl


deprawatorski

deprawator; demoralizatorski


SJP.pl


deprawować

pozbawiać zasad moralnych, szerzyć zgorszenie, doprowadzać do zepsucia; demoralizować, gorszyć, znieprawiać


SJP.pl


deprawowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|deprawować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdeprawowanie n., deprawacja ż., deprawator m.

 czas. deprawować ndk., zdeprawować dk.

 przym. deprawacyjny, zdeprawowany

Wiktionary


deprawująco

książkowo: w sposób powodujący deprawację; demoralizująco, gorsząco


SJP.pl


deprecha

potocznie: depresja


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zgrub. pot. psych. depresja

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W naszym słowniku deprecha to po prostu uczucie przygnębienia. Często używamy słowa „depresja” do określenia naszego stanu, kiedy po prostu mamy gorszy dzień.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. depresja ż.

 przym. depresyjny

 przysł. depresyjnie

Wiktionary


deprecjacja

obniżenie wartości czegoś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ekon. spadek wartości dobra lub usługi, zwykle pieniądza w systemie płynnych kursów walut;

 (1.2) obniżenie wartości czegoś

Wiktionary

Deprecjacja (łac. depretiare 'obniżać cenę' od de- 'z, od, wy-' i pretium 'cena; wartość; nagroda') – spadek wartości towaru lub dobra.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Spadek popytu na polskie towary spowodował deprecjację złotego, przez co kurs euro wzrósł z 3,80 zł do 4,20 zł.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛprɛˈt͡sʲjat͡sʲja, AS: deprecʹi ̯acʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. deprecjonowanie n., zdeprecjonowanie n.

 czas. deprecjonować ndk., zdeprecjonować dk.

 przym. deprecjacyjny, deprecjatywny

Wiktionary


deprecjacyjny

obniżający wartość, wyrażający pogardę, negatywny stosunek do kogoś lub czegoś; deprecjatywny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) przym. od deprecjacja

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛprɛt͡sʲjaˈt͡sɨjnɨ, AS: deprecʹi ̯acyi ̯ny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. deprecjacja ż., deprecjonowanie n., zdeprecjonowanie n.

 czas. deprecjonować, zdeprecjonować

 przym. deprecjatywny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) deprecjatywny

Wiktionary


deprecjatywność

cecha czegoś obniżającego wartość, wyrażającego pogardę, negatywny stosunek do kogoś lub czegoś


SJP.pl


deprecjatywny

obniżający wartość, wyrażający pogardę, negatywny stosunek do kogoś lub czegoś; deprecjacyjny


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) jęz. wyrażający negatywny stosunek do kogoś lub czegoś, obniżający jego wartość, wyrażający pogardę lub ironię

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛprɛt͡sʲjaˈtɨvnɨ, AS: deprecʹi ̯atyvny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. deprecjacja ż., deprecjatywność ż., deprecjonowanie n., zdeprecjonowanie n.

 czas. deprecjonować ndk., zdeprecjonować dk.

 przym. deprecjacyjny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) skr. depr.

Wiktionary


deprecjonować

obniżać wartość


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) obniżać wartość, powodować utratę wartości

 (1.2) przedstawiać coś w gorszym świetle, umniejszać wartość

czasownik zwrotny niedokonany deprecjonować się

 (2.1) zmniejszać swoją wartość, tracić na wartości

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Problem z patronami ulic. PiS nie deprecjonuje kandydatów, ale woli innych.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛprɛt͡sʲjɔ̃ˈnɔvat͡ɕ, AS: deprecʹi ̯õnovać

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zdeprecjonować dk.

 rzecz. deprecjacja ż., deprecjonowanie n., zdeprecjonowanie n.

 przym. deprecjacyjny, deprecjatywny

Wiktionary


deprecjonowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|deprecjonować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛprɛt͡sʲjɔ̃nɔˈvãɲɛ, AS: deprecʹi ̯õnovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdeprecjonowanie n., deprecjacja ż.

 czas. deprecjonować ndk., zdeprecjonować dk.

 przym. deprecjacyjny, deprecjatywny

Wiktionary


deprecjonująco

deprecjonujący


SJP.pl

Patrz:

deprecjonujący

deprekować

dawniej: przepraszać, przeprosić w obecności świadków


SJP.pl

czasownik przechodni dwuaspektowy

 (1.1) daw. przeprosić/przepraszać w obecności świadków

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przed pojedynkiem zwyczaj jest posłać przyjacioł, / Układać się. Wszak Hrabia może nas przeprosić, / Deprekować; czekaj Waść, czasu jeszcze dosyć.

Wiktionary


depresant

osoba cierpiąca na depresję


SJP.pl

Depresanty – grupa środków psychoaktywnych działających depresyjnie na ośrodkowy układ nerwowy (uspokajająco, relaksująco, usypiająco, przeciwlękowo i spowalniająco).

Depresanty są często nadużywane (alkohol etylowy jest najpopularniejszym z nich). W dużej dawce mogą powodować utratę świadomości lub nawet śmierć.

Wikipedia


depresantka

kobieta cierpiąca na depresję


SJP.pl


depresator

dodatek do paliwa obniżający temperaturę zamarzania


SJP.pl


depresja

1. zaburzenia psychiczne z grupy zaburzeń afektywnych, charakteryzujące się m. in. obniżeniem nastroju;
2. potocznie: niechorobowy stan pogorszonego nastroju; przygnębienie;
3. niezalany obszar leżący poniżej poziomu morza;
4. okres braku popytu na towary, niskiego poziomu cen i słabej aktywności gospodarczej; dekoniunktura


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) psych. med. chorobliwe przygnębienie i zahamowanie czynności psychicznych;

 (1.2) pozorne pogłębienie poziomu, kąt między płaszczyzną poziomą a linią wiodącą od oka obserwatora do wyodrębnionego punktu na horyzoncie

 (1.3) ekon. faza cyklu koniunkturalnego następująca po kryzysie

 (1.4) geogr. obszar leżący poniżej poziomu morza;

 (1.5) meteorol. obszar obniżonego ciśnienia atmosferycznego

Wiktionary

  • depresja – grupa zaburzeń psychicznych
  • depresja – niż baryczny; w meteorologii system niżowy, w którym występują zazwyczaj układy frontalne
  • depresja – obszar lądu położony poniżej poziomu morza
  • depresja – w topografii wklęsła forma rzeźby terenu
  • Depresja – singel Urszuli
  • Depresja – album muzyczny zespołu De Łindows wydany w 2004 r.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) On choruje na depresję.

 (1.3) Nastąpiła depresja.

 (1.4) Znajdujemy się na obszarze depresji.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dɛˈprɛsʲja, AS: depresʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. depresjonik m., depresjonista m., depresjoniczka ż., depresjonistka ż., depresyjność ż.

:: zdrobn. depresyjka ż.

 przym. depresyjny, depresjonistyczny

 przysł. depresyjnie, depresjonistycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) daw. pot. melancholia

Wiktionary


depresjogenny

przymiotnik jakościowy

 (1.1) psych. sprzyjający rozwijaniu się depresji

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Depresjogenne działanie alkoholu tłumaczy się jego pośrednim wpływem na wiele układów neuroprzekaźnikowych, powodującym taki ich stan, jak spotykany w niektórych depresjach.

Wiktionary


depresyjność

depresyjny


SJP.pl

Patrz:

depresyjny

depresyjny

depresja


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) psych. taki, który wywołuje depresję, przygnębienie

 (1.2) psych. taki, który prezentuje depresję, zniechęcenie

 (1.3) geol. położony poniżej poziomu morza

Wiktionary

Patrz:

depresja

Przykłady

 (1.2) Samobójstwo jest skrajną konsekwencją niechcianej bezdzietności, ale oprócz niego stan ten często wiąże się także z innymi depresyjnymi objawami.

 (1.3) Zagrożenie powodziowe dotyczy mierzei nisko położonych oraz depresyjnych obszarów przymorskich, a także wysokich brzegów klifowych.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. depresja ż., deprecha ż., depresyjność ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dołujący, przygnębiający, smutny

 (1.2) przygnębiony, smutny, załamany, zdołowany, zniechęcony

Wiktionary


deprogramator

rodzaj aparatu ortodontycznego


SJP.pl


deproletaryzacja

proces wzbogacania pracowników najemnych przez uzyskanie praw własności do środków produkcji


SJP.pl


deprymometr

dawniej: barometr - przyrząd do mierzenia ciśnienia powietrza


SJP.pl


deprymować

1. wprowadzać w zakłopotanie, powodować, że ktoś traci pewność siebie;
2. deprymować się - wpadać w zakłopotanie, tracić pewność siebie


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. zdeprymować)

 (1.1) wprawiać w stan zakłopotania, niepewności

 (1.2) zniechęcać, przygnębiać

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Student zarzucił komisji, że umyślnie deprymuje zdających.

 (1.2) Dźwięk uderzających o szybę kropli deszczu deprymuje mnie i wpędza w depresję.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛprɨ̃ˈmɔvat͡ɕ, AS: deprỹmovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. deprymowanie n., zdeprymowanie n.

 czas. zdeprymować dk.

 przym. deprymujący

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) dołować, przygnębiać

Wiktionary


deprymowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|deprymować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛprɨ̃mɔˈvãɲɛ, AS: deprỹmovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. deprymować

 rzecz. zdeprymowanie n.

Wiktionary


deprymujący

taki, który wprowadza w zakłopotanie, powoduje, że ktoś traci pewność siebie; przygnębiający, przygniatający, przytłaczający


SJP.pl


deprywacja

1. w psychologii: pozbawienie możliwości działania, doprowadzenie do bezsilności;
2. w polityce: utrudnianie lub zamknięcie dostępu do stanowisk publicznych określonym grupom ludzi ze względu na narodowość lub rasę


SJP.pl

  • deprywacja – ciągłe niezaspokojenie jakiejś potrzeby biologicznej, bądź psychologicznej
  • deprywacja polityczna
  • deprywacja w antropologii
  • deprywacja w psychologii
    • deprywacja potrzeby
    • deprywacja relatywna
    • deprywacja sensoryczna
    • deprywacja snu
    • deprywacja zmysłowa

Wikipedia


deprywacyjny

przymiotnik od: deprywacja


SJP.pl


deprywatyzacja

odebranie czemuś cech prywatności, spowodowanie, że coś prywatnego, np. religia, staje się przedmiotem publicznym


SJP.pl


depta

nazwisko


SJP.pl


deptać

przygniatać coś, stąpając po tym


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. depnąć)

 (1.1) przygniatać coś, stąpając po tym

 (1.2) przemierzać jakąś drogę lub przestrzeń pieszo, chodzić dużo, stale po jakichś miejscach

 (1.3) przen. brutalnie znieważać, poniewierać kogoś lub coś

 (1.4) przen. brutalnie łamać zasadę, umowę

 (1.5) pot. chodząc zostawiać ślady stóp, brudzić nogami

 (1.6) pot. (także gw-pl|Śląsk Cieszyński.) ornit. o samcach ptaków: zapładniać

 (1.7) kulin. ugniatać kapustę lub winogrona we wstępnej obróbce

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Gnaliśmy na miejsce wypadku, przewracając menażki i depcąc ogniska.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈdɛptat͡ɕ, AS: deptać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rozdeptywanie n., rozdeptanie n., nadepnięcie n., nadeptywanie n., deptak m., deptanie n., depnięcie n., udeptywanie n., udeptanie n., wydeptywanie n., wydeptanie n., przydeptywanie n., przydepnięcie n., zadeptywanie n., zadeptanie n., deptacz mos., deptanka ż.

 czas. depnąć dk., udeptywać ndk., udeptać dk., wydeptywać ndk., wydeptać dk., przydeptywać ndk., przydeptać dk., przydepnąć dk., zadeptywać ndk., zadeptać dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) miażdżyć stopami, rozdeptywać, tratować

Wiktionary


deptacz

osoba udeptująca coś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pot. ten, który depcząc ugniata coś

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. deptak m., deptanie n., podeptanie n., zdeptanie n., wydeptanie n., wydeptywanie n., przydeptywanie n., przydepnięcie n., depnięcie n.

 czas. deptać ndk., podeptać dk., zdeptać dk., wydeptać dk., wydeptywać ndk., przydeptywać ndk., przydepnąć dk.

Wiktionary


deptaczek

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od deptak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. deptak m.

Wiktionary


deptaczka

deptacz


SJP.pl

Patrz:

deptacz

deptak

1. potocznie: elegancki aleja spacerowa, najczęściej w obrębie miasta, wyłączona z ruchu kołowego;
2. w technice: pedał miechów przy organach, służący do kalikowania;
3. w technice: pedał w danych maszynach tkackich;
4. krąg udeptany przez chodzące w kieracie konie;
5. dawniej:urządzenie napędowe w postaci koła z łopatkami, poruszane ciężarem wspinających się ludzi


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) ulica, aleja lub plac tylko dla pieszych

Wiktionary

Strefa piesza, deptak – ulica, skwer, aleja lub plac wyłączone całkowicie (lub prawie całkowicie) z ruchu kołowego. Najczęściej położona w śródmieściu, spełnia funkcje centrum handlowego i gastronomicznego, niekiedy kulturalnego. Strefy piesze lokalizuje się też w związku ze wzmożonym ruchem turystycznym. Podobnym rozwiązaniem jest strefa uspokojonego ruchu, z tym, że w tych obszarach dopuszcza się ograniczony ruch pojazdów, np. w formie woonerf.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jeżdżenie na rowerze po deptaku jest surowo zabronione.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈdɛptak, AS: deptak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. deptacz mos., deptanka ż., deptanie n.

:: zdrobn. deptaczek m.

 czas. deptać ndk., udeptywać ndk.

 przym. deptakowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) strefa piesza

Wiktionary


deptakowy

deptak


SJP.pl

Patrz:

deptak

deptanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) przygniatanie czegoś, następowanie na coś w czasie chodzenia

 (1.2) reg-pl|Mazury. okres godowy ptactwa domowego

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dɛˈptãɲɛ, AS: deptãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rozdeptywanie n., rozdeptanie n., zdeptanie n., udeptanie n., deptacz mos., deptak m., deptanka ż.

 czas. deptać, udeptywać, rozdeptać

Wiktionary


deptanka

deptanie po czymś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) chodzenie po czymś z celowym deptaniem

Wiktionary

Powiązane:

 czas. deptać

 rzecz. deptanie n., deptak mrz.

Wiktionary


deptuła

nazwisko


SJP.pl


deputacik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od deputat

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To nie deputat, lecz tylko mały deputacik.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. deputat m.

Wiktionary


deputacja

1. przestarzale: grupa przedstawicieli, pełnomocników jakiejś zbiorowości, delegacja
2. grupa osób wyznaczona do spełnienia określonej czynności, określonego zadania; komisja


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) hist. urząd posła

 (1.2) hist. wysłanie osoby

 (1.3) przest. delegacja

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛpuˈtat͡sʲja, AS: deputacʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 czas. deputować

 rzecz. deputat

Wiktionary


deputacki

związany z deputatem


SJP.pl


deputant

przestarzale: członek deputacji; deputowany, delegat; deputat


SJP.pl


deputat

przestarzale: członek deputacji; deputowany, delegat; deputant


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) przest. członek deputacji

 (1.2) przest. deputowany

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) część uposażenia lub uposażenie dodatkowe wypłacane w naturze artykułami pierwszej potrzeby, typu opał, żywność;

Wiktionary

  • deputat (ekonomia)
  • deputat (I Rzeczpospolita) – deputat trybunalski

osoby o nazwisku „Deputat”:

  • Marek Deputat (ur. 1964) – polski biegacz długodystansowy

Wikipedia

Przykłady

 (2.1) W tym roku żadna z pracowniczek nie dostała deputatu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dɛˈputat, AS: deputat

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. deputacja ż., deputowany m., deputacik mrz.

 czas. deputować

Wiktionary


deputatka

deputat; deputowana


SJP.pl


deputatowicz

osoba, której przysługuje deputat


SJP.pl


deputatowy

przymiotnik od: deputat


SJP.pl


deputować

dawniej: posłać, posyłać kogoś jako przedstawiciela, wysłannika, pełnomocnika; delegować (wydelegować)


SJP.pl

czasownik

 (1.1) zastępować się kimś

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛpuˈtɔvat͡ɕ, AS: deputovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. deputowanie n., deputacja, deputat

Wiktionary


deputowana

kobieta będąca członkiem parlamentu lub innych władz wybieralnych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) członkini parlamentu lub innych władz wybieralnych

Wiktionary

Deputowany (forma żeńska: deputowana; etymologia: łac. deputatus – wyznaczony) – przedstawiciel ludności w wybieralnym organie przedstawicielskim, takim jak parlament, rada gminy, rada powiatu czy też sejmik województwa.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Nasza Jola została deputowaną do izby niższej.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: fm. deputowany m.

Wiktionary


deputowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|deputować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛputɔˈvãɲɛ, AS: deputovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. deputować

Wiktionary


deputowany

1. członek niższej izby parlamentu w niektórych krajach
2. w Polsce przedrozbiorowej: poseł na sejm wybierany przez stan mieszczański


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) wybrany członek parlamentu lub innego ciała wybieralnego w głosowaniu

Wiktionary

Deputowany (forma żeńska: deputowana; etymologia: łac. deputatus – wyznaczony) – przedstawiciel ludności w wybieralnym organie przedstawicielskim, takim jak parlament, rada gminy, rada powiatu czy też sejmik województwa.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Patrzcie, jak te deputowane się rozlazły po salonach.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: fż. deputowana ż.

Wiktionary


dera

gruby koc, używany głównie jako okrycie na konie; derka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zgrub. od: derka

Wiktionary

Dera (cyr. Дера) – wieś w Bośni i Hercegowinie, w Republice Serbskiej, w mieście Prijedor. W 2013 roku liczyła 753 mieszkańców.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. derka ż.

Wiktionary


deracjonalizacja

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) wyzbycie się racjonalizmu, poznania rozumowego

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Drugim ważnym elementem wpływającym na poziom debat jest środowisko społeczno-polityczne. Im bardziej jest ono zracjonalizowane tym większa szansa na racjonalizację dyskusji. Jednak ogólnoświatowy (nie)ład polityczny zmierza w kierunku deracjonalizacji dyskusji.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. racjonalizować ndk.

 rzecz. racjonalizm mrz., racjonalizacja ż.

 przym. racjonalny, racjonalistyczny

 przysł. racjonalnie, racjonalistycznie

Wiktionary


derain

[czytaj: deRĘ] nazwisko, m.in. André Derain (1880-1954), francuski malarz


SJP.pl


deranżować

dawniej: wprawiać w stan zakłopotania, sprawiać zamieszanie; przeszkadzać, deprymować


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) daw. przeszkadzać, krępować

czasownik zwrotny niedokonany deranżować się

 (2.1) daw. krępować się, żenować się

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) (…) konduktor w zasadzie urzędował tylko na platformach, aby spacerowaniem przez przedziały nie deranżować pasażerów.

Wiktionary


dérapage

[czytaj: derapaż] dawniej: zarzucanie tylnej części samochodu przy gwałtownym hamowaniu lub jeździe po drodze pokrytej lodem albo błotem; derapaż


SJP.pl


derapaż

dawniej: zarzucanie tylnej części samochodu przy gwałtownym hamowaniu lub jeździe po drodze pokrytej lodem albo błotem; dérapage


SJP.pl


deratyzacja

tępienie szkodliwych gryzoni (głównie szczurów i myszy), przeprowadzane ze względu na wyrządzane przez nie szkody gospodarcze i zagrożenie zdrowia ludzi; odszczurzanie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zob. odszczurzanie.;

Wiktionary

Deratyzacja, odszczurzanie – zwalczanie za pomocą środków chemicznych, fizycznych lub biologicznych wszelkich szkodliwych gryzoni, najczęściej szczurów i myszy. Przeważnie zatrutym pokarmem lub za pomocą pułapek, rzadziej innymi metodami.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W naszym bloku przeprowadzono wczoraj deratyzację.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛratɨˈzat͡sʲja, AS: deratyzacʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 czas. deratyzować ndk.

 przym. deratyzacyjny

Wiktionary


deratyzacyjny

dotyczący deratyzacji


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z deratyzacją, odszczurzaniem, dotyczący deratyzacji

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. deratyzacja ż.

 czas. deratyzować ndk.

Wiktionary


deratyzator

osoba zajmująca się zawodowo deratyzacją


SJP.pl


deratyzować

tępić szkodliwe gryzonie; odszczurzać, odmyszać


SJP.pl


derażnia

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto rejonowe na Ukrainie, w obwodzie chmielnickim;

Wiktionary

Derażnia (ukr. Деражня) – miasto na Ukrainie, w obwodzie chmielnickim, w rejonie chmielnickim, nad rzeką Wowk, siedziba hromady. W 2016 roku liczyło ok. 10,4 tys. mieszkańców.

Znajduje tu się stacja kolejowa Derażnia, położona na linii Odessa – Lwów.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. derażnieński

Wiktionary


derbencki

przymiotnik od: Derbent


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Derbentem, dotyczący Derbentu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Derbent mrz.

Wiktionary


derbent

miasto w Federacji Rosyjskiej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. miasto w Dagestanie, najdalej na południe wysunięte miasto Rosji, położone pomiędzy Morzem Kaspijskim a Kaukazem;

Wiktionary

  • Derbent (Rosja) – miasto w Dagestanie, najdalej na południe położone miasto Rosji
  • Derbent (Turcja) – nazwa przesmyku między morzami Kaspijskimi i Czarnym w pobliżu gór Kaspijskich

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. derbentczyk mos., derbentka ż.

 przym. derbencki

Wiktionary


derbistka

klacz uczestnicząca w zawodach


SJP.pl


derbowy

związany z derbami


SJP.pl


derby

1. zawody sportowe z udziałem dwóch drużyn z jednego miasta lub regionu;
2. gonitwa koni odbywająca się raz w roku na dystansie 2400 metrów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) rodzaj angielskiej gonitwy dla koni;

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (2.1) sport. spotkanie dwóch drużyn z tego samego miasta w ramach jednego turnieju, w którym uczestniczą też drużyny z innych miast;

 (2.2) obuwie męskie z otwartą przyszwą, w którym boki buta z dziurkami na sznurowadła są naszyte na wierzch przyszwy

Wiktionary

Derby (wym. [ˈdɑːbi]) – miasto i dystrykt (unitary authority) w środkowej Anglii (Wielka Brytania), w hrabstwie ceremonialnym Derbyshire, nad rzeką Derwent (dopływ Trentu).

Miasto założone zostało ok. 2000 lat temu. Jest obecnie podzielone na 17 okręgów. Derby to miasto typowo przemysłowe. Było ośrodkiem angielskiej rewolucji przemysłowej w XVIII w. Znajduje się tam drugoligowy klub piłkarski Derby County.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Konie tego milionera co roku wygrywają derby.

 (2.1) W derbach Warszawy Legia wygrała z Polonią 1:0 (jeden zero lub jeden do zera).

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈdɛrbɨ, AS: derby

Wiktionary

Powiązane:

 przym. derbowy

Wiktionary

Synonimy:

 (2.2) angielki

Wiktionary


derda

nazwisko


SJP.pl


derdać

dawniej: dyrdać - podbiegać drobnymi kroczkami


SJP.pl


derealizacja

pojawiające się w chorobach psychicznych przekonanie o nierzeczywistości otaczającego świata


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) psych. med. zaburzenie psychiczne polegające na poczuciu obcości świata zewnętrznego i odbieraniu go jako zmienionego lub nierzeczywistego

Wiktionary

Derealizacja – zaburzenie psychiczne określające różnego rodzaju odczuwanie zmian otaczającego świata. Osoba dotknięta derealizacją ma poczucie jakby otaczający ją świat był w jakiś sposób zmieniony, nierealny, oddalony. Główną przyczyną pojawienia się tego zaburzenia jest lęk, jednak może do niej również doprowadzić zmęczenie.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Powiedział, że jedną z reakcji na stres jest niewiara w prawdziwość wydarzeń, derealizacja.

 (1.1) Psychiatria współczesna zna dwa — ściśle ze sobą złączone — typy zaburzeń psychicznych: depersonalizację i derealizację.

Wiktionary


derecki

nazwisko


SJP.pl


dereczka

zdrobnienie od: derka


SJP.pl


dereferencja

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) inform. uzyskanie dostępu do zmiennej lub obiektu w pamięci na podstawie ich adresów lub referencji;

Wiktionary

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌdɛrɛfɛˈrɛ̃nt͡sʲja, AS: dereferncʹi ̯a

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wyłuskanie

Wiktionary


deręgowski

nazwisko


SJP.pl


deregulacja

wycofywanie się państwa z regulowania jakichś dziedzin życia społecznego lub gospodarczego, unieważnienie uznanych za zbędne przepisów prawnych, regulujących jakiś rodzaj aktywności


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) polit. ekon. zniesienie lub ograniczenie przepisów określających coś

Wiktionary

Deregulacja (łac.) – zmniejszenie oddziaływania państwa na rynek. Proces usuwania lub zmniejszania liczby regulacji prawnych lub quasi prawnych ograniczających konkurencję, stwarzających bariery wejścia na rynek, dotyczących prowadzenia działalności gospodarczej lub ustalania cen.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. deregulacyjny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) odregulowanie, zderegulowanie, liberalizacja, poluzowanie przepisów

Wiktionary


deregulacyjny

deregulacja


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) adm. ekon. związany z deregulacją, dotyczący deregulacji

Wiktionary

Patrz:

deregulacja

Powiązane:

 rzecz. deregulacja ż.

Wiktionary


deregulować

zmniejszać liczbę regulacji prawnych w jakiejś dziedzinie życia, gospodarki itp.


SJP.pl


dereistyczny

dereizm


SJP.pl

Patrz:

dereizm

dereizm

myślenie odwracające się od realności świata i praw logiki


SJP.pl

Wikipedia


derek

gruby koc, używany głównie jako okrycie na konie; dera


SJP.pl


derelikt

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) daw. rzecz porzucona

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dɛˈrɛlʲikt, AS: derelʹikt

Wiktionary


deremeński

dracena deremeńska - roślina uprawna z rodziny szparagowatych


SJP.pl


dereń

1. drzewo lub krzew z rodziny dereniowatych, występujący w około 50 gatunkach, o czerwonych, jadalnych owocach;
2. owoc tego drzewa lub krzewu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) bot. nazwa systematyczna|Cornus|L.|ref=tak., rodzaj roślin z rodziny dereniowatych;

 (1.2) bot. ozdobny lub uprawny krzew albo drzewo z rodzaju dereń (1.1), często o jadalnych owocach

 (1.3) spoż. drobny, czerwony owoc derenia (1.2) jadalnego

 (1.4) drewno derenia (1.2)

 (1.5) przest. jujuba

Wiktionary

Dereń (Cornus L.) – rodzaj krzewów z rodziny dereniowatych (Cornaceae). Obejmuje 50 gatunków. Rośliny te występują głównie w strefie umiarkowanej półkuli północnej z nielicznymi przedstawicielami sięgającymi obszaru okołobiegunowego oraz strefy tropikalnej. Do polskiej flory należą cztery gatunki, w tym jeden wymarły (dereń szwedzki C. suecica), dwa introdukowane (biały C. alba i rozłogowy C. sericea) oraz jeden rodzimy dziko rosnący – dereń świdwa C. sanguinea. Derenie rosną w różnych formacjach i siedliskach – na torfowiskach, w lasach i zaroślach, na terenach suchych, na nizinach i w górach.

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Podwórka oddzielone były żywopłotem z derenia.

 (1.2) (…) całe bowiem widły rzeczne i zewnętrzne brzegi były porośnięte częścią zwyczajnym dereniem, częścią świdwą.

 (1.3) Babcia robi doskonałą nalewkę z dereni.

 (1.3) Dostarczano też im bez oporu kukurydzowych placekacków, suszonego dereniu i suszonego bawolego mięsa.

 (1.4) Dereń jest doskonały do toczenia.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈdɛrɛ̃ɲ, AS: derẽń

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dereniówka ż., Dereniówka ż., dereniowce nmos., dereniowate nmos., derenina ż., dereniowaty nmos.

 przym. dereniowy, dereniowaty

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) derenina

Wiktionary


dereniak

wódka otrzymywana za pomocą fermentacji moszczu owoców derenia - małego drzewa, osiągającego wysokość do 9 metrów


SJP.pl


derenina

krzew derenia


SJP.pl


dereniowate

rodzina drzew i krzewów dwuliściennych strefy umiarkowanej


SJP.pl

Wikipedia


dereniowaty

o cechach dereniowatych (rodzina roślin)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) przypominający dereń, podobny do derenia

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (2.1) zob. dereniowate.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dereń m., dereniówka ż., Dereniówka ż., dereniowce nmos., dereniowate nmos., derenina ż.

 przym. dereniowy

Wiktionary


dereniowce

rząd roślin okrytonasiennych


SJP.pl

Dereniowce (Cornales) – rząd roślin okrytonasiennych stanowiący klad bazalny grupy roślin astrowych odpowiadającej nadrzędowi astropodobnych Asteranae w systemie Ruggiero i in. z 2015. Oddzielony ze wspólnego pnia po zróżnicowaniu się linii rozwojowej goździkowców Caryophyllales, a przed wyodrębnieniem się wrzosowców Ericales.

Wikipedia


derenióweczka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: dereniówka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dereniówka ż.

Wiktionary


dereniowiec

przedstawiciel rzędu roślin okrytonasiennych


SJP.pl


dereniówka

nalewka sporządzona z jadalnych owoców derenia - małego drzewa, osiągającego wysokość do 9 metrów; nalewka dereniowa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) spoż. nalewka z derenia

Wiktionary

Dereniówka – nalewka przygotowywana na owocach derenia jadalnego, zazwyczaj na przełomie sierpnia i września.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Napiłbym się babcinej dereniówki.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dereń ż., Dereniówka ż., dereniowce nmos., dereniowate nmos., derenina ż., dereniowaty nmos., derenióweczka ż.

 przym. dereniowy, dereniowaty

Wiktionary


dereniowy

przymiotnik od: dereniem


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z dereniem, dotyczący derenia

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dereń m., dereniówka ż., Dereniówka ż., dereniowce nmos., dereniowate nmos., derenina ż., dereniowaty nmos.

 przym. dereniowaty

Wiktionary


deresz

1. koń o maści karej, gniadej lub kasztanowej z domieszką szarych włosów, dających wrażenie "szpakowatości"; dereszowaty
2. potocznie, przestarzałe: lichy, słaby alkohol; lura, rzadzizna, cienkusz;
3. dawniej: ławka, na której wymierzano uczniom chłosty


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) hipol. koń, którego maść sierści ma mieszane kolory: kary, gniady lub kasztanowaty z białym

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) daw. stpol. ławka, na której wymierzano uczniom karę chłosty

 (2.2) dendr. zepsuty sęk w drewnie dębu

Wiktionary

  • dołczan deresz – owad
  • maść dereszowata (pleśniawa)
  • dawniej ławka, na której chłostano uczniów za karę, podobnie słow. dereš "stołek, na którym bity leży"
  • z ukraińskiego (дереш) krasy koń, u Karłowicza „koń pochodzący z Węgier”

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Więc coraz częściej popędzał konia: deresz rwał już, jakby na skrzydłach, aż mu grała wątroba i pokrywał się pianą.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dereszowaty

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dereszowaty

Wiktionary


dereszowata

klacz o maści karej, gniadej lub kasztanowej z domieszką szarych włosów, dających wrażenie "szpakowatości"


SJP.pl


dereszowaty

o koniu lub jego maści: podobny do deresza, charakterystyczny dla deresza


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) hipol. ciemnej barwy z domieszką białej sierści

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Duży, dereszowaty koń, szedł stępa, dysząc ciężko, kiwając łbem spoconym, żeby go trochę ochłodzić.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. deresz mzw.

Wiktionary


derewiecki

nazwisko


SJP.pl


dereziński

nazwisko


SJP.pl


derik

żuraw masztowy; derrik


SJP.pl


derka

gruby koc, używany głównie jako okrycie na konie; dera


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) stary, zniszczony koc

 (1.2) jeźdz. okrycie dla konia

Wiktionary

Derka – okrycie konia, zakrywające jego cały tułów (kłodę), zad i czasem szyję, wykonane z różnych materiałów w zależności od funkcji, jaką mają spełniać. Derki mocuje się paskami przebiegającymi w okolicy mocowania popręgu oraz między tylnymi nogami konia.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Przykryty tą derką wyglądam jak kloszard.

 (1.2) Zimna noc przed nami. Okryj siwka derką, bo zmarznie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈdɛrka, AS: derka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dera ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) kapa, kropierz

Wiktionary


derkać

o derkaczu: wydawać głos


SJP.pl


derkacz

ptak z rodziny chruścieli


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) ornit. nazwa systematyczna|Crex crex|ref=tak., smukły ptak o terkoczącym głosie;

Wiktionary

Derkacz, derkacz zwyczajny (Crex crex) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny chruścieli (Rallidae). Wędrowny; w sezonie lęgowym zamieszkuje Eurazję, zimuje w Afryce na południe od równika. Większość obserwacji dotyczy jedynie jego charakterystycznego głosu, ponieważ jest to ptak bardzo płochliwy, o skrytym trybie życia.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Grały jej tedy do snu derkacze i przepiórki, migotały gwiazdy, gdy powiew poruszył gałęzie, brzęczały chrząszcze na dębowych liściach – i usnęła wreszcie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈdɛrkat͡ʃ, AS: derkač

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. derkanie n.

 czas. derkać ndk., derknąć dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) daw. pot. chruściel, reg. dziergacz/dzierkacz, kiecak, kaspar

Wiktionary


derkaczyk

rodzaj ptaków z rodziny chruścieli


SJP.pl


derknąć

o derkaczu: wydać charakterystyczny głos


SJP.pl


derkowski

nazwisko


SJP.pl


derlatka

nazwisko


SJP.pl

Derlatka – wieś sołecka w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie garwolińskim, w gminie Trojanów.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa siedleckiego.

Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Woli Zadybskiej.

Wikipedia


derlukiewicz

nazwisko


SJP.pl


derma

1. tworzywo sztuczne imitujące skórę; dermatoid;
2. potoczna nazwa skóry właściwej, czyli środkowej warstwy skóry naturalnej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) techn. tworzywo imitujące skórę;

 (1.2) anat. środkowa warstwa skóry

Wiktionary

Skaj, skay – materiał będący imitacją skóry naturalnej. Jest to tkanina poliestrowa pokryta warstwą plastyfikowanego polichlorku winylu lub poliuretanu o fakturze przypominającej skórę zwierzęcą.

Materiał ten stosuje się w pokryciach tapicerskich, głównie ze względu na niższą cenę w porównaniu do prawdziwej skóry, jak również do wyrobu galanterii, ubrań, obuwia, okładek książek.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

 (1.1) skaj, skay, dermatoid, eko-skóra, skóra ekologiczna, sztuczna skóra

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 temsłow. dermo-, dermato-

frazeologia.

etymologia.

 etym|gr|δέρμα. (dérma) → skóra

 por. ngr. δέρμα

uwagi.

tłumaczenia.

źródła.

== derma (język angielski.) ==

wymowa.

 audio|LL-Q1860 (eng)-Vealhurl-derma.wav.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) anat. skóra właściwa

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈdɛrma, AS: derma

Wiktionary

Powiązane:

 temsłow. dermo-, dermato-

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) skaj, skay, dermatoid, eko-skóra, skóra ekologiczna, sztuczna skóra

Wiktionary


dermabrazja

zabieg chirurgii estetycznej, polegający na złuszczeniu naskórka


SJP.pl


dermato-

przedrostek

 (1.1) pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy ze skórą

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dɛrˈmatɔ, AS: dermato

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. derma ż.

 temsłow. dermo-

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dermo-

Wiktionary


dermatofit

grzyb chorobotwórczy pasożytujący na naskórku, we włosach i paznokciach, wywołujący grzybicę - dermatomikozę


SJP.pl


dermatoglif

rysunek linii papilarnych na dolnych powierzchniach dłoni i stóp


SJP.pl


dermatograf

1. urządzenie do ozdabiania skór lub imitacji skóry różnego rodzaju deseniami poprzez odciskanie;
2. specjalny ołówek do rysowania i pisania na taśmie filmowej; dermograf;
3. w prawie: odcisk palca


SJP.pl


dermatoid

tworzywo sztuczne imitujące skórę; derma


SJP.pl

Skaj, skay – materiał będący imitacją skóry naturalnej. Jest to tkanina poliestrowa pokryta warstwą plastyfikowanego polichlorku winylu lub poliuretanu o fakturze przypominającej skórę zwierzęcą.

Materiał ten stosuje się w pokryciach tapicerskich, głównie ze względu na niższą cenę w porównaniu do prawdziwej skóry, jak również do wyrobu galanterii, ubrań, obuwia, okładek książek.

Wikipedia


dermatoidowy

przymiotnik od: dermatoid


SJP.pl


dermatokosmetyczny

dermatokosmetyka; dermokosmetyczny


SJP.pl


dermatokosmetyk

kosmetyk do pielęgnacji skóry; dermokosmetyk, dermoceutyk


SJP.pl


dermatokosmetyka

zabiegi kosmetyczne do pielęgnacji skóry; dermokosmetyka


SJP.pl


dermatol

lek o działaniu wysuszającym; bizmutawy galusan zasadowy


SJP.pl

Dermatol (łac. Bismuthi subgallas) – nazwa zwyczajowa zasadowego galusanu bizmutawego. Substancja ma postać ciężkiego, żółtego proszku. Dermatol jest wykorzystywany w lecznictwie jako zasypka na skórę, służy jako środek odkażający, osuszający, ściągający i przeciwzapalny. Ponadto może być używany doustnie jako środek przeciwbiegunkowy i osłaniający błonę śluzową żołądka i dwunastnicy (dawniej posiadał duże znaczenie jako lek przeciwwrzodowy). Stosowany jako składnik maści i zasypek w chorobach skóry takich jak: stany zapalne skóry, rany sączące i wrzody. Podobne zastosowanie posiadają inne połączenia bizmutowe, m.in. zasadowy azotan bizmutawy, zasadowy węglan bizmutawy, zasadowy salicylan bizmutawy oraz kseroform.

Wikipedia


dermatolog

lekarz chorób skórnych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) med. lekarz specjalista zajmujący się rozpoznaniem, profilaktyką oraz leczeniem chorób, objawiających się na skórze, paznokciach i włosach

rzeczownik, rodzaj żeński

 (2.1) med. kobieta dermatolog (1.1), dermatolożka

Wiktionary

Dermatologia (gr. derma – skóra) – dziedzina medycyny zajmująca się badaniem oraz opisem struktury i funkcji skóry, a także schorzeniami skóry i jej przydatków (włosów, paznokci) oraz niektórymi chorobami ogólnoustrojowymi, ujawniającymi się przede wszystkim na skórze (np. łagodne i złośliwe nowotwory, jak czerniak złośliwy lub rumień guzowaty).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Lepiej idź z tą zmianą do dermatologa – to może być czerniak.

 (2.1) Żona Stefana jest dermatologiem.

 (2.1) Moja dermatolog nie cierpi, kiedy ktoś mówi o niej „dermatolożka”, jej zdaniem wszyscy powinni używać zwrotu: „pani dermatolog”.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛrmaˈtɔlɔk, AS: dermatolok

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dermatologia ż., dermatologiczność ż.

:: fż. dermatolożka ż.

 przym. dermatologiczny

 przysł. dermatologicznie

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) pot. dermatolożka

Wiktionary


dermatologia

1. dział medycyny zajmujący się problemami i chorobami skóry;
2. oddział chorób skórnych w szpitalu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. nauka zajmująca się chorobami skóry i jej przydatków;

Wiktionary

Dermatologia (gr. derma – skóra) – dziedzina medycyny zajmująca się badaniem oraz opisem struktury i funkcji skóry, a także schorzeniami skóry i jej przydatków (włosów, paznokci) oraz niektórymi chorobami ogólnoustrojowymi, ujawniającymi się przede wszystkim na skórze (np. łagodne i złośliwe nowotwory, jak czerniak złośliwy lub rumień guzowaty).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Piotr postanowił studiować dermatologię.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛrmatɔˈlɔɟja, AS: dermatoloǵi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dermatolog m.

 przym. dermatologiczny

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. dermatolog m.

 przym. dermatologiczny

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) dermatology

* baskijski: (1.1) dermatologia

* białoruski: (1.1) дэрматалогія ż.

* duński: (1.1) dermatologi w.

* francuski: (1.1) dermatologie ż.

* hiszpański: (1.1) dermatología ż.

* interlingua: (1.1) dermatologia

* kataloński: (1.1) dermatologia ż.

* niemiecki: (1.1) Dermatologie ż.

* nowogrecki: (1.1) δερματολογία ż.

* rosyjski: (1.1) дерматология ż.

* słowacki: (1.1) dermatológia ż.

* szwedzki: (1.1) dermatologi w.

* ukraiński: (1.1) дерматологія ż.

* węgierski: (1.1) bőrgyógyászat, dermatológia

* włoski: (1.1) dermatologia

źródła.

== dermatologia (język baskijski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) med. dermatologia

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


dermatologiczny

dotyczący dermatologii


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) med. związany z dermatologią, dotyczący dermatologii

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Łuszczyca to schorzenie dermatologiczne.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dermatolog mos./ż.

Wiktionary


dermatolożka

dermatolog


SJP.pl

Patrz:

dermatolog

dermatom

aparat lub nóż chirurgiczny służący do pobierania przeszczepów skóry, stosowany w chirurgii plastycznej


SJP.pl

Wikipedia


dermatomalny

przymiotnik od: dermatom


SJP.pl


dermatomikoza

rodzaj grzybicy o przebiegu łagodnym


SJP.pl


dermatoplastyka

dziedzina chirurgii zajmująca się operacyjnym uzupełnianiem ubytków skóry i poprawą jej stanu; dermoplastyka


SJP.pl


dermatoskop

urządzenie do badania zmian na skórze


SJP.pl

Dermatoskopia – metoda diagnostyczna stosowana do oceny zmian skórnych.

Pozwala ona w gabinecie lekarza bez pobierania wycinków tkankowych stwierdzić, czy dana zmiana barwnikowa jest groźna, czy nie. Ma szczególne znaczenie w diagnostyce różnicowej czerniaka złośliwego.

Wikipedia


dermatoskopia

w medycynie: badanie diagnostyczne skóry pod powiększeniem


SJP.pl

Dermatoskopia – metoda diagnostyczna stosowana do oceny zmian skórnych.

Pozwala ona w gabinecie lekarza bez pobierania wycinków tkankowych stwierdzić, czy dana zmiana barwnikowa jest groźna, czy nie. Ma szczególne znaczenie w diagnostyce różnicowej czerniaka złośliwego.

Wikipedia


dermatoskopowy

dermatoskop


SJP.pl

Patrz:

dermatoskop

dermatoza

choroba skóry


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. choroba skóry

Wiktionary

Choroby skóry (dermatozy) – schorzenia obejmujące skórę. Mogą one dotyczyć tak powierzchni naskórka, jak i skóry właściwej oraz tkanki podskórnej, a także przydatków – gruczołów łojowych i gruczołów potowych, mieszków włosowych i paznokci. Bywa, że procesy chorobowe zachodzą w obrębie naczyń krwionośnych i naczyń chłonnych oraz zakończeń nerwowych.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌdɛrmaˈtɔza, AS: dermatoza

Wiktionary


dermatyn

minerał, brunatnozielony żelazokrzemian magnezu, zbliżony do serpentynu


SJP.pl


dermo-

temat słowotwórczy

 (1.1) zob. dermato-.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. derma ż.

 temsłow. dermato-

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dermato-

Wiktionary


dermoceutyk

kosmetyk do pielęgnacji skóry; dermatokosmetyk, dermokosmetyk


SJP.pl


dermograf

1. ołówek do rysowania na skórze, imitacjach skóry i szkle, stosowany w celach dydaktycznych i diagnostycznych;
2. specjalny ołówek do rysowania i pisania na taśmie filmowej; dermatograf


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) med. przyrząd używany do pisania po ludzkiej skórze

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Po omówieniu oczekiwań następuje zebranie wywiadu lekarz zaznacza dermografem obszar przeznaczony do lipolizy na ciele lub twarzy.

Wiktionary


dermografizm

występowanie na skórze wypukłych linii pod wpływem mechanicznych podrażnień, świadczące zwykle o zaburzeniu regulacji wegetatywnej naczyń krwionośnych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) med. zmiany skórne wywoływane przez zadrapanie, potarcie lub ucisk skóry;

Wiktionary

Pokrzywka dermograficzna (dermografizm) – jedna z najpowszechniejszych odmian pokrzywki, w której zmiany skórne wywoływane są przez zadrapanie, potarcie lub ucisk skóry.Od kilkunastu do kilkuset sekund po zadziałaniu bodźca mechanicznego, na skórze pojawiają się charakterystyczne bąble pokrzywkowe, których kształt i ułożenie odwzorowuje sposób zadziałania bodźca. Zmiany te utrzymują się najwyżej kilka godzin. Podejrzewa się związek pierwszego epizodu objawów klinicznych z wstrząsem psychicznym w życiu pacjenta. Mediatorem reakcji zapalnej w dermografizmie jest histamina, uwalniana przez komórki tuczne skóry bez obecności antygenów. Przeciwciałami odpowiedzialnymi za powstanie bąbli pokrzywkowych najczęściej są immunoglobuliny E, rzadziej IgA, IgG lub IgM.

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) pokrzywka dermograficzna

Wiktionary


dermokonsultacja

badanie skóry w celu dobrania odpowiednich kosmetyków


SJP.pl


dermokonsultant

specjalista w sprawach pielęgnacji skóry


SJP.pl


dermokonsultantka

specjalistka w sprawach pielęgnacji skóry


SJP.pl


dermokosmetyczny

dermokosmetyka; dermatokosmetyczny


SJP.pl


dermokosmetyk

kosmetyk do pielęgnacji skóry; dermatokosmetyk, dermoceutyk


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) kosmet. farm. produkt kosmetyczny zawierający aktywne biologicznie substancje, które mają mieć działanie podobne do tego, jakie mają leki

Wiktionary


dermokosmetyka

zabiegi kosmetyczne do pielęgnacji skóry; dermatokosmetyka


SJP.pl


dermoplasta

człowiek zajmujący się wypychaniem nieżywych zwierząt; delmoplastyk (rzadko), taksidermik (rzadko), taksidermista, taksydermista


SJP.pl


dermoplastyczny

dermoplastyka


SJP.pl

Patrz:

dermoplastyka

dermoplastyka

dziedzina chirurgii zajmująca się operacyjnym uzupełnianiem ubytków skóry i poprawą jej stanu; dermatoplastyka


SJP.pl

Dermoplastyka – dział chirurgii plastycznej zajmujący się operacyjnym pokrywaniem ubytków skóry oraz usuwaniem wrodzonych i nabytych zniekształceń skóry, w celu poprawienia jej czynności i wyglądu. Do pokrycia ubytków stosuje się przeszczepy różnych tkanek, najczęściej skóry (z innej okolicy ciała lub od innego osobnika), powięzi, tkanki tłuszczowej, a także tworzywa sztuczne.

Wikipedia


dermosan

rodzaj tłustego kremu do pielęgnacji skóry


SJP.pl


dernąć

czasownik

 (1.1) stpol. uciec

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈdɛrnɔ̃ɲt͡ɕ, AS: dernõńć

Wiktionary


derogacja

1. w prawodawstwie: pozbawienie przepisu prawnego mocy obowiązującej przez zastąpienie go innym przepisem prawnym;
2. zawieszenie obowiązywania jakiegoś prawa Unii Europejskiej wobec któregoś państwa członkowskiego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) praw. pozbawienie normy prawnej jej mocy, z zastąpieniem lub bez zastąpienia jej nową;

 (1.2) wyłączenie państwa członkowskiego Unii Europejskiej z obowiązku wypełniania części zobowiązań płynących ze stosowania prawa Unii;

Wiktionary

  • derogacja w prawie
  • derogacja w handlu emisjami
  • derogacja w międzynarodowym systemie ochrony praw człowieka

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wskazuje się, że stan wyjątkowy to przejściowa sytuacja, w której instytucje państwowe są postawione w zagrożonej pozycji, przez co czują się upoważnione do derogacji, czyli zawieszenia pewnych zasad, co wiąże się z ograniczeniem praw i wolności człowieka.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. abrogacja ż., obrogacja ż.

Wiktionary


derogacyjny

dotyczący derogacji, związany z derogacją


SJP.pl


derogować

1. uchylić (uchylać) dotychczas obowiązujący akt prawny, ustawę, przywilej w całości lub częściowo;
2. czasowo lub trwale wyłączyć (wyłączać) nowego członka Unii Europejskiej spod pewnych zasad prawnych Unii


SJP.pl


derożka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Kresy. posp. dorożka

Wiktionary


derrida

nazwisko, m.in. Jacques Derrida (1930-2004), francuski filozof


SJP.pl

Jacques Derrida (ur. 15 lipca 1930 w El-Biar w Algierii, zm. 8 października 2004 w Paryżu) – francuski filozof, uważany za przedstawiciela postmodernizmu.

Wikipedia


derrik

żuraw masztowy; derik


SJP.pl


dersław

imię męskie


SJP.pl


derus

dawniej:
1. zdzierca, zdzierus;
2. obszarpaniec, obdartus


SJP.pl


derusyfikacja

uwalnianie od wpływów rosyjskich


SJP.pl


derusyfikować

uwalniać od wpływów rosyjskich


SJP.pl


deruta

dawniej: ucieczka w nieładzie; zamieszanie, zdezorientowanie, dezorientacja


SJP.pl

Deruta – miejscowość i gmina we Włoszech, w regionie Umbria, w prowincji Perugia.

Według danych na rok 2004 gminę zamieszkuje 8085 osób, 183,8 os./km².

Wikipedia


derutować

dawniej:
1. wprowadzać w błąd, dezorientować;
2. derutować się - tracić pewność siebie


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. brak)

 (1.1) przest. sprowadzać kogoś z prostej drogi, zbijać z tropu

czasownik zwrotny niedokonany derutować się (dk. brak)

 (2.1) przest. być zmieszanym, tracić pewność siebie

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛruˈtɔvat͡ɕ, AS: derutovać

Wiktionary


derwisz

1. członek muzułmańskiego bractwa religijnego o charakterze mistycznym; mewlewita;
2. w niektórych krajach islamskich: pobożny żebrak


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) rel. członek muzułmańskiego bractwa religijnego o charakterze mistycznym

 (1.2) rel. pobożny i ascetyczny muzułmański mnich wędrowny

 (1.3) gw-pl|Śląsk Cieszyński. niegrzeczne dziecko

Wiktionary

Derwisz (pers. درویش, darwisz) – członek muzułmańskiego bractwa religijnego o charakterze mistycznym; także żebrzący, ascetyczny, wędrowny mnich muzułmański (fakir). Bractwa derwiszów zaczęły powstawać w XI wieku i opierały się na doktrynie sufizmu. Część historyków nazywa derwiszami ogólnie mahdystów – bojowników biorących udział w sudańskim powstaniu Mahdiego i w takim kontekście pojawiają się oni w powieści Henryka Sienkiewicza pt. W pustyni i w puszczy.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈdɛrvʲiʃ, AS: dervʹiš

Wiktionary

Powiązane:

 przym. derwiszowski, derwiszowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) fakir

Wiktionary


derwisze

1. członek muzułmańskiego bractwa religijnego o charakterze mistycznym; mewlewita;
2. w niektórych krajach islamskich: pobożny żebrak


SJP.pl

Derwisz (pers. درویش, darwisz) – członek muzułmańskiego bractwa religijnego o charakterze mistycznym; także żebrzący, ascetyczny, wędrowny mnich muzułmański (fakir). Bractwa derwiszów zaczęły powstawać w XI wieku i opierały się na doktrynie sufizmu. Część historyków nazywa derwiszami ogólnie mahdystów – bojowników biorących udział w sudańskim powstaniu Mahdiego i w takim kontekście pojawiają się oni w powieści Henryka Sienkiewicza pt. W pustyni i w puszczy.

Wikipedia


derwiszowski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z derwiszem, dotyczący derwiszów

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. derwisz mos.

 przym. derwiszowy

Wiktionary


derywacja

1. tworzenie wyrazów pochodnych od wyrazu podstawowego;
2. odchylenie pocisku od płaszczyzny rzutu w prawo lub w lewo;
3. przemieszczanie się samolotu w kierunku poprzecznym do wyznaczonej trasy pod wpływem wiatru


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) jęz. tworzenie nowych wyrazów przez dodanie lub usunięcie przedrostków i przyrostków;

 (1.2) jęz. rozwinięcie zdania

 (1.3) lotn. kąt znoszenia samolotu;

 (1.4) wojsk. kąt znoszenia pocisku

 (1.5) socjol. pozalogiczne uzasadnienie ludzkiego działania;

Wiktionary

  • derywacja (socjologia) – pozalogiczne uzasadnienia ludzkiego działania
  • derywacja (językoznawstwo) – jeden z procesów słowotwórczych
  • derywacja (lotnictwo) – kąt znoszenia
  • derywacja (wojskowość) – odchylenie lotu pocisku
  • derywacja (logika)

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌdɛrɨˈvat͡sʲja, AS: deryvacʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. derywat m.

 przym. derywacyjny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) afiksacja

Wiktionary


derywacyjny

dotyczący derywacji


SJP.pl


derywat

wyraz utworzony od innego wyrazu; wyraz pochodny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) wyraz pochodny

Wiktionary

  • derywat (językoznawstwo) – pojęcie związane z językoznawstwem,
  • derywat – pojęcie związane z chemią,
  • derywat – pojęcie związane z ekonomią, inna nazwa instrumentów pochodnych.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wyraz czołg jest derywatem od czasownika czołgać się.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. derywacja ż.

Wiktionary


derywometr

przyrząd pokładowy do wyznaczania derywacji samolotu; znoszeniomierz


SJP.pl


derywować

1. w językoznawstwie: tworzyć wyrazy pochodne od podstawowych
2. w gramatyce generatywnej: rozwijać zdanie


SJP.pl


derzyć

czasownik nieprzechodni niedokonany

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. uciekać, pędzić

Wiktionary


des

dźwięk d obniżony o pół tonu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) muz. dźwięk d obniżony o półton;

Wiktionary

  • stent uwalniający lek (ang. drug-eluting stent)
  • dietylostylbestrol – lek
  • rozlany skurcz przełyku
  • D♭ – dźwięk
  • Data Encryption Standard – standard szyfrowania
  • Deep Ecliptic Survey – program przeszukiwania pasa Kuipera

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

 (1.1) symbol. D♭

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

 (1.1) zoblistę|deses|des|d|dis|disis.

 (1.1) por|hisis|cis.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) D-flat

* niemiecki: (1.1) Des n.

źródła.

== des (esperanto.) ==

morfologia. morfeo|des.

wymowa.

 des

 audio|LL-Q143 (epo)-Lepticed7-des.wav. audio|LL-Q143 (epo)-Robin van der Vliet-des.wav.

znaczenia.

partykuła

 (1.1) tym

odmiana.

 (1.1) nieodm.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dɛs, AS: des

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) symbol. D♭

Wiktionary


des-dur

w muzyce: gama lub tonacja muzyczna oparta na skali durowej, rozpoczynająca się od dźwięku des


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) muz. gama lub tonacja durowa zaczynająca się od dźwięku des (w zapisie nutowym z pięcioma bemolami)

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) muz. akord durowy oparty na tonice tonacji Des-dur (1.1)

Wiktionary


des-moll

w muzyce: gama lub tonacja muzyczna oparta na skali molowej, rozpoczynająca się od dźwięku des


SJP.pl


desa

1. potocznie: salon staroci, handlujący głównie dziełami sztuki oraz antykami; antykwariat, antykwarnia;
2. sklep należący do sieci przedsiębiorstwa Desa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) szt. pot. sklep z dziełami sztuki

Wiktionary

  • Desa – przedsiębiorstwo
W Rumunii
  • Desa – wieś w okręgu Dolj, w gminie Desa
  • Desa – gmina w okręgu Dolj

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

źródła.

== desa (język indonezyjski.) ==

wymowa.

 audio|LL-Q9240 (ind)-Xbypass-desa.wav.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) wieś

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈdɛsa, AS: desa

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

źródła.

== desa (język indonezyjski.) ==

wymowa.

 audio|LL-Q9240 (ind)-Xbypass-desa.wav.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) wieś

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


desakralizacja

1. przejście określonego podmiotu spod władzy kościelnej do świeckiej; zeświecczenie, laicyzacja, sekularyzacja;
2. pozbawienie czegoś cech świętości


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pozbawienie czegoś cech świętości lub utrata przez coś tych cech

 (1.2) proces eliminowania elementów sakralnych (odwrotność konsekracji); jej przejawami są laicyzacja i sekularyzacja, skrajnymi - nawet profanacja; ograniczanie tego, co należy do sfery sacrum

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛsakralʲiˈzat͡sʲja, AS: desakralʹizacʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 czas. desakralizować

Wiktionary

Synonimy:

zeświecczenie, laicyzacja, sekularyzacja

Wiktionary


desakralizacyjny

desakralizacja


SJP.pl

Patrz:

desakralizacja

desakralizować

nadawać czemuś cechy świeckie, usuwać wpływ duchowieństwa z różnych dziedzin życia społecznego; zeświecczać, sekularyzować, laicyzować


SJP.pl


desancik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od desant

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To nie desant, lecz tylko mały desancik.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. desant m., desantowiec mos./mrz.

 przym. desantowy

Wiktionary


desant

przetransportowanie wojsk na teren zajęty przez wroga; także oddziały przerzucone w ten sposób na teren nieprzyjaciela


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) wojsk. operacja taktyczna przeniesienia wojsk na teren nieprzyjaciela;

 (1.2) wojsk. część załogi pojazdu bojowego przeznaczona do spieszenia w czasie walki;

 (1.3) wojsk. żołnierze przewożeni np. na czołgu;

 (1.4) wojsk. formacja wojskowa, która została przerzucona na teren wroga;

 (1.5) więz. paczka żywnościowa

Wiktionary

Desant – operacja taktyczna przeniesienia wojsk na teren przeciwnika, w celu wykonania określonego zadania, najczęściej opanowania terenu przeciwnika lub uchwycenia punktów o istotnym znaczeniu.

Rozróżnia się desanty: strategiczne, operacyjne lub taktyczne. W zależności od wykorzystanego do tego celu środka transportu wyróżnia się desant morski lub powietrzny (szybowcowy, spadochronowy lub śmigłowcowy). Największym nowożytnym manewrem desantowym była powietrzno-morska operacja Overlord, rozpoczęta 6 czerwca 1944 mająca na celu zdobycie przyczółka i rozwinięcie drugiego frontu na terenie zachodniej Francji.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Desant w Normandii był największą operacją morską w Europie w czasie II wojny światowej.

 (1.2) W transporterze opancerzonym przewożeni żołnierze są zwani desantem.

 (1.3) Rosjanie często przewozili żołnierzy piechoty na czołgach jako desant.

 (1.4) Żołnierze desantu zaatakowali działa.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈdɛsãnt, AS: desãnt

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. desantowiec m., desantowanie n., desancik mrz.

 czas. desantować ndk.

 przym. desantowy

Wiktionary


desantować

1. w wojsku: dokonywać desantu;
2. żartobliwie: uciekać, ulatniać się


SJP.pl


desantowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|desantować.

Wiktionary

Desantowanie – działanie wojsk obejmujące załadowanie wydzielonych sił i środków na określone rodzaje transportu (morskiego, powietrznego), przewóz (przelot) do nakazanego rejonu, przygotowanie i zabezpieczenie lądowania desantu w celu wykonania zadania.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. desant m., desantowiec m.

 czas. desantować ndk.

 przym. desantowy

Wiktionary


desantowiec

żołnierz dokonujący desantu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) wojsk. żegl. okręt służący do desantu morskiego

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) wojsk. żołnierz, którego zadaniem jest wykonanie desantu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. desant m., desancik m., kontrdesant m., desantówka ż., desantowanie n., desantówka ż.

 czas. desantować ndk.

 przym. desantowy, kontrdesantowy, przeciwdesantowy

Wiktionary


desantowy

przymiotnik od: desant


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) wojsk. związany z desantem, dotyczący desantu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. desant mrz., desantowiec m., desantowanie n., desancik mrz.

 czas. desantować ndk.

Wiktionary


desargues

[czytaj: dezarg] nazwisko


SJP.pl


desaturacja

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) chem. proces odsycania gazu z cieczy

Wiktionary

  • desaturacja (biochemia)
  • desaturacja – wydzielenie (się) składnika mieszaniny (np. gazu z jego roztworu nasyconego lub cieczy z nasyconego nią podłoża)
  • desaturacja (medycyna)
  • desaturacja – usunięcie barw podczas przetwarzania zdjęcia

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Proces desaturacji przebiega gwałtowniej w wyższej temperaturze.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. saturator mrz., saturacja ż.

 czas. saturować ndk.

Wiktionary


descartes

René Descartes (Kartezjusz) [czytaj: reNE deKART] - francuski filozof i matematyk (1596-1650)


SJP.pl

  • Kartezjusz
  • Descartes (Indre i Loara) – miasto we Francji

Wikipedia


descendent

krewny w linii zstępnej


SJP.pl

Zstępny – każdy kolejny potomek tej samej osoby: dziecko, wnuk, prawnuk, praprawnuk itd. Stosunek faktyczny pomiędzy czyimś zstępnym a daną osobą polega na tym, że ten pierwszy pochodzi od tej drugiej. Osoby te są spokrewnione ze sobą w linii prostej. Wspólni zstępni to zstępni tej samej pary, pochodzący z tego samego związku kobiety i mężczyzny (nie tylko z małżeństwa).

Wikipedia


descendentalny

przymiotnik od: descendent


SJP.pl


descens

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) stpol. upław

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈdɛst͡sɛ̃w̃s, AS: descẽũ̯s

Wiktionary


descort

[czytaj: deskort] rodzaj pieśni w poezji staroprowansalskiej o zmiennej długości wersów, ich rytmu i melodii


SJP.pl


descriptio

[czytaj: deskriptio] w retoryce: obrazowe, plastyczne opisanie czegoś lub kogoś


SJP.pl


deseczka

zdrobnienie od: deska; deszczułka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. zdrobn. od: deska

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dɛˈsɛt͡ʃka, AS: desečka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. deskarka ż., deskowiec mrz., deska ż.

Wiktionary


desegregacja

proces znoszenia wszelkich praktyk oddzielania, izolacji grup rasowych, narodowych lub wyznaniowych


SJP.pl


deseń

haftowany lub wytłaczany wzór zdobiący tkaninę, tapetę, posadzkę


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) ozdobny, powtarzający się wzór – drukowany, tkany lub wytłaczany na powierzchni czegoś

 (1.2) przypadkowy układ powtarzalnych elementów, który daje wrażenie wzoru

Wiktionary

Szrafowanie (nazywane też kreskowaniem) – metoda oddawania kolorów lub stopni szarości za pomocą cienkich, równoległych lub krzyżujących się kresek. Metoda zastępcza stosowana w wielu technikach rysunkowych lub graficznych nie umożliwiających posługiwania się półtonami. Kreski mogą być ciągłe, przerywane lub nawet składające się z rzędów kropek, mogą być o stałej lub różnej gęstości. Szrafowanie może być też stosowane do cieniowania lub ukazania trójwymiarowości motywu obrazu.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. deseniarka ż., deseniowanie n.

 czas. deseniować ndk.

 przym. deseniowy

 przysł. deseniowo

Wiktionary


deseniarka

prasa do wyciskania deseni na skórze


SJP.pl


desenik

drobny deseń


SJP.pl


deseniować

środowiskowo: zdobić deseniem, układać deseń


SJP.pl


deseniowy

przymiotnik od: deseń


SJP.pl


desensybilizacja

1. zabieg medyczny zmniejszający lub likwidujący alergię; odczulanie;
2. zmniejszenie lub zlikwidowanie światłoczułości materiału fotograficznego;
3. w psychologii: zmniejszenie wrażliwości na jakiś bodziec; relaksacja


SJP.pl

Odczulanie, odwrażliwianie, desensybilizacja (łac.) – podawanie małych dawek alergenu, stopniowo coraz większych. Zastosowana po raz pierwszy przez Freemana i Noona w 1911 roku.

Wikipedia


desensybilizacyjny

desensybilizacja


SJP.pl

Patrz:

desensybilizacja

desensytyzacja

zanikanie wrażliwości organizmu na jakiś bodziec w wyniku jego powtarzania


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) psych. terapia polegająca na redukowaniu intensywności reakcji lękowej;

Wiktionary

Desensytyzacja lub odwrażliwianie – proces terapeutyczny polegający na redukowaniu intensywności reakcji lękowej (np. na traumatyczne przeżycia, obiekt wywołujący fobię) poprzez konstruowanie sytuacji, w których osoba (w rzeczywistości lub w wyobraźni) może skonfrontować się ze złagodzoną wersją swoich doświadczeń (czy obiektem lęku). Może oznaczać także pozbawienie wrażliwości wynikające z przyzwyczajenia się do widoku drastycznych scen.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌdɛsɛ̃w̃sɨtɨˈzat͡sʲja, AS: desẽũ̯sytyzacʹi ̯a

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) odwrażliwianie

Wiktionary


deser

jedno z dań podawanych zwykle na końcu posiłku


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) kulin. danie, najczęściej słodkie, serwowane po daniu głównym

Wiktionary

Deser (wyraz pochodzi od francuskiego desservir = „sprzątać ze stołu”) – słodka potrawa podawana jako osobne słodkie danie na koniec posiłku (obiadu, kolacji lub przyjęcia), ale także na podwieczorek albo podczas niezobowiązującego spotkania o dowolnej porze dnia.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) A na deser zjemy dziś lody z truskawkami.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈdɛsɛr, AS: deser

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. deserant m.

:: zdrobn. deserek m.

 przym. deserowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) daw. wety

Wiktionary


deserant

osoba zajmująca się robieniem deserów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba, która przyrządza desery w kawiarni lub restauracji

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. deser mrz.

Wiktionary


deserantka

deserant


SJP.pl

Patrz:

deserant

deserek

zdrobnienie od: deser; nieduży deser


SJP.pl


deserowy

przymiotnik od: deser


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący deseru, właściwy deserowi, słodki, serwowany na deser

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Widelec deserowy należy zostawić na talerzu z lewej strony łyżeczki.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. deser m.

Wiktionary


desertyfikacja

proces powstawania obszarów pustynnych; dezertyfikacja, pustynnienie


SJP.pl

Wikipedia


deses

dźwięk d obniżony o dwa półtony


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) muz. dźwięk d obniżony o cały ton;

Wiktionary

Deses – dźwięk, którego częstotliwość dla deses¹ wynosi około 261,6 Hz. Jest to obniżony za pomocą podwójnego bemola dźwięk d. Dźwięki enharmonicznie równoważne to: his i c.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈdɛsɛs, AS: deses

Wiktionary


desiderium

[czytaj: des-iderium] dawniej: jasno sformułowane żądanie, życzenie lub propozycja; postulat, dezyderium, dezyderat


SJP.pl


design

[czytaj: diZAJN] wzornictwo, projektowanie, projekt; dizajn


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zaw. szt. wzór, projekt wyrobu przemysłowego; także zajmowanie się wzornictwem przemysłowym

 (1.2) zaw. szt. stylistyka jakiegoś przedmiotu, projektu; zespół cech charakterystycznych dla projektanta, firmy itp.

Wiktionary

Design (z ang. design /dɪˈzaɪn/, wzór), wzornictwo, dizajn lub wzornictwo przemysłowe (z ang. industrial design) – wieloznaczny termin odnoszący się do przedmiotów użytkowych i dzieł sztuki, oznaczający ich wygląd albo projektowanie. Design można zdefiniować jako „ogół działań o charakterze twórczym, dotyczącym projektowania dóbr i usług, których celem jest tworzenie wartości dodanej z perspektywy klienta, firmy oraz w wymiarze całego kraju jego powstawania”

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Podoba mi się ten najnowszy design depilatora.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. designer mos., designerka ż.

 przym. designerski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wzornictwo

 (1.2) wzornictwo

Wiktionary


designatus

z łaciny: wybrany; w republice rzymskiej: tytuł noszony przez osobę wybraną na urząd od dnia wyboru do momentu objęcia funkcji


SJP.pl


designer

[czytaj: dizajner] projektant przedmiotów lub systemów użytkowych; dizajner


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) zaw. szt. specjalista od designu, projektant wzorów dla wyrobów przemysłowych

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Odkąd firma ma nowego designera, znacznie wzrosła jej sprzedaż.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. designerski

 rzecz. design n.

:: forma żeńska designerka

Wiktionary


designerka

[czytaj: dizajnerka] projektantka przedmiotów lub systemów użytkowych; dizajnerka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zaw. szt. forma żeńska od: designer, projektantka

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Od kilku dni pomagam znajomej designerce w przygotowaniu świątecznych targów. (z Internetu)

Wiktionary

Powiązane:

 zob. designer.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) projektantka

Wiktionary


designerski

[czytaj: dizajnerski] mający ciekawą formę plastyczną, interesujące wzornictwo


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) zaw. szt. projektancki; przym. od designer

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Marek wygrał konkurs designerski.

Wiktionary

Powiązane:

 zob. designer.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dizajnerski, projektancki

Wiktionary


designerskość

designerski


SJP.pl

Patrz:

designerski

designerstwo

[czytaj: dizajnerstwo] zajęcie designera


SJP.pl


désintéressement

[czytaj: dezęteresmą] brak zainteresowania, bezstronność


SJP.pl


deska

1. płaski, prostokątny kawałek drewna;
2. płaski przedmiot, np. deska surfingowa lub deska kreślarska


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) płaski kawałek drewna;

 (1.2) podłużny, płaski sprzęt, np. sportowy, domowy, kuchenny

 (1.3) przen. grub. kobieta z małym biustem

 (1.4) przen. pot. narta lub snowboard

 (1.5) gwara. sport. plastikowy ochraniacz wkładany w getry

 (1.6) gwara. muz. gitara elektryczna bez pudła rezonansowego

 (1.13) gwara. sport. szachownica

Wiktionary

Deska – drewniany element w kształcie płaskiego i silnie wydłużonego prostopadłościanu, wykorzystywany głównie jako materiał budowlany, półprodukt stolarski do wykonywania mebli lub materiał wykończeniowy w architekturze wnętrz, wykorzystywany na przykład do układania boazerii.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Do budowy szopy użyłem mocnych, dębowych desek.

 (1.1) Mój dziadek zawsze miał w garażu kilka desek na wszelki wypadek.

 (1.3) Moja koleżanka uważa, że bycie deską to nie powód do wstydu.

 (1.3) Nawet jako deska miała dużo pewności siebie.

 (1.4) Wczoraj widziałem nowe deski w serwisie snowboardowym w internecie.

 (1.5) Deski powinny być regularnie czyszczone, żeby były higieniczne.

 (1.5) Zakładanie desek to dla mnie rutyna przed każdym treningiem.

 (1.5) Nowe deski są dużo lżejsze i bardziej elastyczne niż te, których używałem kilka lat temu.

 (1.6) Po koncercie muzycy chętnie rozmawiali o swoich deskach i sprzęcie.

 (1.6) Kasia dostała deskę jako prezent na osiemnaste urodziny.

 (1.13) Na trzeciej desce Bartosz Soćko zremisował z Davidem Navarą, a zwycięski punkt dla drużyny zdobył Jacek Tomczak, który pokonał czarnymi wyżej notowanego Markusa Raggera po bardzo dobrej partii.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈdɛska, AS: deska

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. deskowanie n., deskowiec mrz.

:: zdrobn. deseczka ż., deszczułka ż.

:: zgrub. decha ż.

 przym. deskowy, deskowaty

Wiktionary

Synonimy:

 (1.6) decha

Wiktionary


deskarka

potocznie:
1. snowboardzistka (snowboarderka);
2. windsurferka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) sport. kobieta jeżdżąca lub serfująca na desce

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Polskim deskarkom dostało się najcenniejsze trofeum zawodów.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. deska ż., deskowanie n., deskowiec mrz., deseczka ż., deszczułka ż., decha ż.

:: fm. deskarz mos.

 przym. deskowy, deskowaty

Wiktionary


deskarz

1. osoba jeżdżąca na deskorolce; deskorolkowiec, deskorolkarz, deskorolkowicz, skateboardzista, skateowiec, skejt, skate, skater, skejter;
2. osoba jeżdżąca na desce snowboardowej; snowboardzista;
3. osoba pływająca na desce windsurfingowej; windsurfer


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pot. sport. osoba jeżdżąca na snowboardzie

 (1.2) pot. sport. osoba jeżdżąca na deskorolce

 (1.3) pot. sport. osoba serfująca na wodzie

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Strażnicy chcą dorwać deskarzy jeżdżących wieczorem wokół pomnika.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. deska ż.

:: fż. deskarka ż.

Wiktionary


deski

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) przen. scena teatralna

forma rzeczownika.

 (2.1) D. lp. oraz M., B. i W. lm. od: deska

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na deskach Teatru Dramatycznego wystawiane jest „Wesele” Wyspiańskiego.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈdɛsʲci, AS: desʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. deskowanie n.

Wiktionary


deskolaryzacja

proces mający na celu ograniczenie roli szkolnictwa w życiu społecznym; descholaryzacja


SJP.pl


deskorolka

deska z czterema rolkami, na której można jeździć i wykonywać ewolucje


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) sport. deska na kółkach, służąca do rekreacji oraz sportu;

Wiktionary

Deskorolka (ang. skateboard) – deska wykonana ze sklejki (zwykle 7-warstwowej) pokryta papierem ściernym (grip), posiadająca 4 kółka i 8 łożysk mocowanych do dwóch trucków (osiek) używana do rekreacji, oraz wykonywania ewolucji. Deskorolka pojawiła się w Kalifornii w latach 50. XX wieku, kiedy to entuzjaści surfingu doczepili do desek kółka, żeby móc szlifować technikę surfowania na suchym podłożu.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Lubię jeździć na deskorolce.

 (1.1) Deskorolka przydatna jest jako środek transportu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛskɔˈrɔlka, AS: deskorolka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. deskorolkowiec mos., deskorolkowicz mos., deskorolkarstwo n., deska ż., deskorolkarz mos.

Wiktionary


deskorolkarka

kobieta jeżdżąca na deskorolce; skateboardzistka


SJP.pl


deskorolkarski

deskorolkarz; skejtowski


SJP.pl


deskorolkarstwo

jazda na deskorolce; skateboard, skateboarding, skating, skate, skejt


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) sport. jazda na deskorolce;

Wiktionary

Jazda na deskorolce (ang. skateboarding) – aktywność, w której wykonuje się różne triki na deskorolce. Osobę uprawiającą tę aktywność nazywamy skaterem (lub skateboarderem; w języku angielskim skater oznacza także łyżwiarza, hokeistę-lodowego-niebramkarza, osobę jeżdżącą na łyżworolkach, hulajnodze lub rowerze tzw. BMX). Zawody deskorolkowe rozgrywane są zazwyczaj w określonych kategoriach, zależnie od przeszkód na jakich się odbywają: Bowl (zawody w bowlu – w specjalnym betonowym wgłębieniu przypominającym pusty basen), Vert (na drewnianych bądź betonowych rampach i minirampach), Skatepark (na zwyczajnych skateparkowych przeszkodach) oraz Street (na przeszkodach „naturalnych” stworzonych przez drobną lub średnią architekturę lub też na specjalnie zbudowanych imitujących takowe).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zawody w deskorolkarstwie wygrał chłopak z Ostrawy.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. deskorolka ż., deskorolkarz mos., deskorolkowicz mos., deskorolkowiec mos.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) skateboard, skateboarding, skejt

Wiktionary


deskorolkarz

osoba jeżdżąca na deskorolce; deskorolkowiec, deskorolkowicz, deskarz, skateboardzista, skateowiec, skejt, skate, skater, skejter


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) sport. ktoś, kto jeździ na deskorolce

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Kilku deskorolkarzy rozjeżdżało plac przed pomnikiem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛskɔˈrɔlkaʃ, AS: deskorolkaš

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. deskorolkarstwo n., deskorolka ż.

:: fż. deskorolkarka

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) deskorolkowicz, deskorolkowiec, skateboardzista, skater, skejt

Wiktionary


deskorolki

deska z czterema rolkami, na której można jeździć i wykonywać ewolucje


SJP.pl


deskorolkowicz

osoba jeżdżąca na deskorolce; deskorolkowiec, deskorolkarz, deskarz, skateboardzista, skateowiec, skejt, skate, skater, skejter


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) sport. osoba jeżdżąca na deskorolce

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W skateparku spotykamy deskorolkowiczów z pobliskiego osiedla.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. deskorolka ż., deskorolkarz mos., deskorolkarstwo n., deskorolkowiec mos.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) deskorolkarz, deskorolkowiec, skateboardzista, skater, skejt

Wiktionary


deskorolkowiec

osoba jeżdżąca na deskorolce; deskorolkowicz, deskorolkarz, deskarz, skateboardzista, skateowiec, skejt, skate, skater, skejter


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) sport. osoba jeżdżąca na deskorolce

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na wiosnę deskorolkowcom udało się zdobyć kolejny puchar.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. deskorolka ż., deskorolkarz mos., deskorolkarstwo n., deskorolkowicz mos.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) deskorolkarz, deskorolkowicz, skateboardzista, skater, skejt

Wiktionary


deskorolkowy

deskorolka


SJP.pl

Patrz:

deskorolka

deskować

tworzyć formę do zalania mieszanką betonową; szalować


SJP.pl


deskowanie

szalunek, szalówka, deskówka, szalowanie; w budownictwie:
1. wewnętrzne obicie z desek pokrywające ściany budowli, pomieszczeń, wykopów itp.;
2. prowizoryczna konstrukcja z drewna, tworząca formę dla masy betonowej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|deskować.

 (1.2) bud. ściana, sufit, pokrycie dachu wykonane z desek połączonych lub przylegających krawędziami

 (1.3) bud. forma stosowana przy wznoszeniu konstrukcji, utrzymująca mieszankę betonową aż do jej zastygnięcia w gotowy element

Wiktionary

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. deskarka ż., deski nmos., deskowiec mrz., deska ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.3) szalunek, szalowanie

Wiktionary


deskowaty

1. przypominający deskę, podobny do deski;
2. potocznie:
a) płaski;
b) mający mało wydatny biust


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) podobny do deski, mający cechy deski

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. deskarka ż., deskowiec mrz., decha ż., deska ż.

 przym. deskowy

Wiktionary


deskowiec

potocznie: wysoki i długi blok mieszkalny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) pot. archit. pogard. wysoki i długi blok mieszkalny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. deskarka ż., deska ż., deseczka ż., deszczułka ż., decha ż., deskowanie n., odeskowanie n.

 czas. deskować ndk., odeskowanie n.

 przym. deskowy, deskowaty

Wiktionary


deskowisko

skład tarcicy w tartaku


SJP.pl

Deskowisko – składowisko tarcicy na terenie tartaku.

Ponieważ tarcica zwykle nie jest odbierana natychmiast po przetarciu, musi być przez pewien czas, w odpowiednich warunkach, przechowywana na terenie tartaku. W tym celu składowana jest w sztaplach na deskowisku. Sztaplowanie, oprócz ładu na składowisku umożliwia przewietrzanie tarcicy, co ogranicza paczenie się drewna.

Przez analogię, składowisko kłód nazywane jest czasem kłodowiskiem.

Wikipedia


deskówka

wewnętrzne obicie z desek pokrywające ściany budowli, pomieszczeń lub wykopów; szalowanie, szalówka


SJP.pl


deskowy

przymiotnik od: deska


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z deską, dotyczący deski

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. deskarka ż., deskowiec mrz., deska ż.

 przym. deskowaty

Wiktionary


deskrypcja

1. opis;
2. wyrażenie nie będące imieniem własnym oraz posiadające jedną lub więcej danych nazw odnoszących się do osoby lub zjawiska


SJP.pl

Deskrypcja – nazwa złożona zbudowana przez deskrypcyjny funktor nazwotwórczy określony na argumentach, które mogą być tylko jednostkowymi nazwami indywidualnymi.

Wikipedia


deskrypcyjny

opisowy, opisujący coś; deskryptywny


SJP.pl


deskryptor

  • deskryptor pliku;
  • deskryptor segmentu;
  • deskryptor (bibliotekoznawstwo) – krótkie określniki elementów rzeczywistości lub pojęć abstrakcyjnych służących do katalogowania.

Wikipedia


deskryptorowy

przymiotnik od: deskryptor


SJP.pl


deskryptywizm

opisowość


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) dążność do opisywania faktów w sposób neutralny

 (1.2) jęz. dążność do opisywania realnie używanego języka w sposób neutralny, bez wartościowania jego elementów;

 (1.3) jęz. amerykański strukturalizm;

 (1.4) filoz. deskryptywna teoria nazw

Wiktionary

  • dążność do opisywania osób, rzeczy, faktów, wydarzeń bez ich oceny
  • deskryptywizm – w lingwistyce: neutralne opisywanie systemu językowego
  • deskryptywizm – w lingwistyce: strukturalizm amerykański
  • deskryptywizm – podejście polityki gospodarczej
  • deskryptywizm – w metaetyce
  • deskryptywizm – w filozofii języka: deskryptywna teoria nazw

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. deskryptywista m., deskryptywność ż., deskrypcja ż.

 czas. deskrybować ndk.

 przym. deskryptywny, deskryptywistyczny, deskrypcyjny

Wiktionary


deskryptywny

opisowy, opisujący coś; deskrypcyjny


SJP.pl


desktop

typ obudowy komputera


SJP.pl

  • desktop – obudowa komputera
  • desktop – pulpit
  • desktop – oprogramowanie komputerowe
  • desktop – rozszerzenie plików

Wikipedia


desktopowy

desktop


SJP.pl

Patrz:

desktop

deskur

nazwisko, m.in. Andrzej Deskur, polski aktor


SJP.pl

Deskur (Descour, Góra Złotoskalista) – polski herb szlachecki z indygenatu.

Wikipedia


deskwamacja

złuszczanie się naskórka występujące w chorobach zakaźnych


SJP.pl


desman

ziemnowodny ssak z rodziny kretowatych; chochoł; wychuchol


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) zool. nazwa systematyczna|Desmanini|ref=tak. zwierzę futerkowe z rodziny kretowatych;

Wiktionary

Desman (Desmana) – rodzaj ssaków z podrodziny kretów (Talpinae) w obrębie rodziny kretowatych (Talpidae).

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

 (1.1) wychuchol

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 etym|szw|desmanrätta.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) desman

źródła.

== desman (język angielski.) ==

wymowa.

 audio|LL-Q1860 (eng)-Vealhurl-desman.wav.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) zool. nazwa systematyczna|Desmanini|ref=tak. desman

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈdɛsmãn, AS: desmãn

Wiktionary


desmidia

słodkowodny glon należący do zielenic


SJP.pl


desmidie

rodzina glonów z gromady zielenic


SJP.pl

Desmidie – według różnych ujęć podrząd (Desmidiales) lub rodzina (Desmidiaceae) glonów z gromady zielenic. W większości jednokomórkowe (czasem tworzące nitkowate cenobia, np. Bambusina, Spondylosium). Komórki wykazują symetrię osiową, przy czym lustrzane części, najczęściej posiadające po jednym chloroplaście, oddzielone są przewężeniem i połączone przesmykiem (isthmus). W ten sposób uzyskują atrakcyjne estetycznie kształty półksiężyców (nowik), gwiazd (Micrasterias), krzyży maltańskich (Euastrum) itp. Błona komórkowa segmentowana, z otworkami.

Wikipedia


desmin

minerał z grupy zeolitów, uwodniony glinokrzemian wapnia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) miner. zob. stilbit.

Wiktionary

Stilbit (Desmin) – minerał z gromady krzemianów, zaliczany do grupy zeolitów. Jest minerałem pospolitym.

Nazwa pochodzi od gr. stilbe = połysk; nazwa desmin od gr. desme = wiązka (snop) i nawiązuje do snopowych skupień tego minerału.

Wikipedia


desmofit

morski organizm jednokomórkowy rozmnażający się wegetatywnie przez podział podłużny


SJP.pl


desmologia

dział anatomii zajmujący się budową i działaniem powięzi i ścięgien


SJP.pl


desmologiczny

dotyczący desmologii


SJP.pl


desmosom

połączenie między komórkami przypominające swoisty zatrzask zbudowany z białkowych włókienek


SJP.pl

Desmosomy (ang. macula adherens, łac. maculae adherentes) – połączenie międzykomórkowe ściśle łączące sąsiednie komórki ze sobą na zasadzie zatrzasków za pośrednictwem filamentów pośrednich. W połączeniu tym uczestniczą białka adhezyjne należące do kadheryn (desmogleiny i desmokoliny), cytoplazmatyczna płytka łącząca (desmoplakina) oraz filamenty pośrednie. Odległość pomiędzy błonami komórkowymi sąsiednich komórek w obrębie desmosomu może wynosić od ok. 20 nm do ok. 50 nm. Są szczególnie liczne w tkankach poddawanych stresowi mechanicznemu jak mięsień sercowy (występują tu filamenty desminowe) i tkanki nabłonkowe (filamenty keratynowe, tzw. tonofilamenty).

Wikipedia


desmosomalny

przymiotnik od: desmosom


SJP.pl


desmosomowy

przymiotnik od: desmosom


SJP.pl


desmostyl

przedstawiciel rzędu wymarłych ssaków


SJP.pl


desmostyle

rząd wymarłych ssaków


SJP.pl

Desmostyle (†Desmostylia) – rząd wymarłych ssaków spokrewnionych blisko z trąbowcami (Proboscidae) i brzegowcami (Sirenia). Były to ssaki ziemnowodne, o czteropalczastych kończynach z palcami najprawdopodobniej spiętymi błoną pławną i zakończonymi kopytkami.

Wikipedia


desmotropia

Tautomeria (zwana też dawniej desmotropią) – rodzaj przemiany izomerycznej, w której dany związek chemiczny występuje w dwóch formach (zwanych tautomerami) zawierających tę samą liczbę tych samych atomów w cząsteczce, ale inaczej z sobą połączonych, zgodnie z ogólnym schematem:

R–A–B=C ⇌ A=B–C–R

Wikipedia


desmotropowy

przymiotnik od: desmotropia


SJP.pl


desmurgia

nauka o opatrunkach i materiałach opatrunkowych


SJP.pl

Desmurgia (gr.desmos - więź, więzadło) – dział chirurgii, którego domeną są opatrunki. W kręgu zainteresowania desmurgii leży zarówno materiał służący do opatrywania ran, czyli opatrunek, jak również jego budowa, funkcja oraz sposób założenia.

Wikipedia


desna

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. rzeka w Rosji i na Ukrainie, najdłuższy, lewostronny dopływ Dniepru;

Wiktionary

  • Desna – rzeka w Rosji i na Ukrainie, dopływ Dniepru
  • Desna – osiedle typu miejskiego na Ukrainie w obwodzie czernihowskim
  • Desna – osiedle typu miejskiego na Ukrainie w obwodzie winnickim
  • Desna – ukraiński klub piłkarski z Czernichowa
  • Desna – ochotnicza kolaboracyjna jednostka wojskowa Wehrmachtu na Ukrainie
  • Desná – miasto w Czechach, w kraju libereckim
  • Desná – rzeka w Czechach, dopływ Morawy
  • SA-75 Desna – radziecka rakieta przeciwlotnicza

Wikipedia


desneński

przymiotnik od: Desna, rzeka w Rosji i na Ukrainie


SJP.pl


desocjalizacja

wyobcowanie osoby z jakiejś grupy społecznej na skutek nieprzestrzegania obowiązujących w niej reguł


SJP.pl


desocjalizować

1. izolować od jakiejś społeczności; wyobcowywać;
2. desocjalizować się - odizolowywać się od jakiejś społeczności; wyobcowywać się


SJP.pl


desolidaryzacja

odsunięcie od władzy ludzi wywodzących się z Solidarności


SJP.pl


desorber

ogrzewany zbiornik chłodziarki absorpcyjnej; warnik


SJP.pl

Desorber (warnik) – ogrzewany zbiornik chłodziarki absorpcyjnej służący do odparowywania czynnika chłodniczego z jego stężonego roztworu.

Wikipedia


desorpcja

proces przeciwny do absorpcji i adsorpcji, polegający na uwolnieniu przyswojonych przez absorbent lub adsorbent składników w celu ich identyfikacji i odtworzenia absorbentu (adsorbentu)


SJP.pl

Desorpcja – przemiana fizyczna, odwrotna do sorpcji, polegająca na uwalnianiu cząsteczek, atomów lub jonów z powierzchni lub z masy jednej ciągłej fazy fizycznej do drugiej.

Desorpcji sprzyjają:

  • podwyższenie temperatury
  • zmniejszenie stopnia dyspersji
  • zmniejszenie stężenia zaabsorbowanych lub zaadsorbowanych jonów.

Wikipedia


desorpcyjny

przymiotnik od: desorpcja


SJP.pl


desowietyzacja

uwalnianie od wpływów sowieckich i systemu ustrojowego narzucanego przez ZSRR


SJP.pl


desowietyzować

uwalniać od wpływów sowieckich i systemu ustrojowego narzucanego przez ZSRR


SJP.pl


despekt

dawniej: uchybienie komuś, ubliżenie; afront


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) przest. postępek uchybiający komu

Wiktionary

Despekt – skała w grupie skał Czarciego Korytarza w Doliny Będkowskiej na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej. Znajduje się w obrębie wsi Będkowice, w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim, w gminie Wielka Wieś.

Cztery skały Czarciego Korytarza tworzą dwa równoległe rzędy o pionowych ścianach, pomiędzy którymi jest wąski korytarz. W dolnym rzędzie są skały Ząb i Despekt, w górnym Wschodni Wierzchołek i Czarci Kamień. Uprawiana jest na nich wspinaczka skalna. Paweł Haciski opisuje je pod wspólną nazwą Czarci Korytarz. Również na mapie Geoportalu są opisane pod tą, wspólną nazwą. Wszystkie trzy skały wymienia natomiast internetowa baza topo portalu wspinaczkowego, ponadto do Czarciego Korytarza zalicza znajdująca się po północnej stronie samotną skałę Czarci Kamień.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. despektowanie n.

 czas. despektować ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) afront, dotknięcie, dyshonor, dyzgust, epitet, hańba, niesława, obelga, obraza, plama, policzek, poniżenie, ubliżenie, uchybienie, ujma, urażenie, wstyd, wzgarda, zhańbienie, zmaza, zniewaga, znieważenie

Wiktionary


desperacja

stan rozpaczy, brak nadziei


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zwątpienie w powodzenie działań

 (1.2) stanowczość i zdecydowanie w postępowaniu, spowodowane znalezieniem się w skrajnie trudnym położeniu

Wiktionary

  • Desperacja (powieść) – powieść autorstwa Stephena Kinga
  • Desperacja (film 1988) – polski film historyczny w reż. Zbigniewa Kuźmińskiego
  • Desperacja (film 2006) – amerykański horror w reżyserii Micka Garricka

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. desperat m., desperatka ż.

 czas. desperować ndk.

 przym. desperacki, zdesperowany

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rozpacz

 (1.1) determinacja

Wiktionary


desperacjonizm

filozofia osób zrozpaczonych, zrezygnowanych; defetyzm


SJP.pl


desperacki

właściwy desperatowi - osobie zrozpaczonej, pogrążonej w rozpaczy, beznadziejności; rozpaczliwy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) właściwy desperacie, świadczący o rozpaczy, utracie nadziei i gotowości na wszystko

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. desperat m., desperatka ż., desperacja ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rozpaczliwy

Wiktionary


desperak

nazwisko


SJP.pl


desperat

osoba, która wskutek rozpaczy lub z powodu znalezienia się w sytuacji ekstremalnej, skłonna jest do gwałtownych, czasem nieobliczalnych zachowań; straceniec


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) człowiek, który stracił nadzieję na coś; ktoś, kto jest gotowy na wszystko, bez zwracania uwagi na konsekwencje

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jakiś desperat wyszedł na dach i grozi, że skoczy!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dɛsˈpɛrat, AS: desperat

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. desperacja ż.

:: fż. desperatka ż.

 przym. desperacki, zdesperowany

Wiktionary


desperatka

kobieta, która wskutek rozpaczy lub z powodu znalezienia się w sytuacji ekstremalnej, skłonna jest do gwałtownych, czasem nieobliczalnych zachowań


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta, która jest zdesperowana

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przechodnie ocalili życie desperatce, która chciała skoczyć z estakady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛspɛˈratka, AS: desperatka

Wiktionary

Powiązane:

 zob. desperat.

Wiktionary


desperować

rozpaczać, lamentować


SJP.pl

czasownik

 (1.1) rozpaczać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. desperacja ż.

Wiktionary


despiralizacja

despiralizacja chromosomów - proces zachodzący w przebiegu podziału komórki w etapie mejozy prowadzący do odtworzenia chromatyny


SJP.pl

Despiralizacja chromosomów – proces polegający na rozkondensowaniu chromosomów i odtworzeniu struktury chromatyny. Zaczyna się w telofazie mitozy i mejozy. W interfazie despiralizacja jest już na tyle silna, że możliwa jest transkrypcja – synteza RNA na matrycy DNA. Proces odwrotny – spiralizacja chromosomów następuje w pachytenie.

Wikipedia


despocja

despotia; przestarzałe:
1. państwo rządzone despotycznie;
2. nieograniczona, absolutna władza, sprawowana przez jednostkę lub grupę z zastosowaniem przemocy, terroru, łamaniem praw obywatelskich; tyrania


SJP.pl


despot

tytuł przysługujący władcom niektórych państw (czasem też członkom ich rodzin), zwłaszcza cesarzom bizantyjskim i władcom państwa serbskiego w XV wieku


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) hist. tytuł cesarzy bizantyjskich i ich krewnych

 (1.2) hist. tytuł władców serbskich

Wiktionary

Despota (stgr. δεσπότης, despotēs, r.ż. δέσποινα, despoina, bułg. i serb. деспот, despot, r.ż. деспотица, despotitsa) – tytuł dworski w Cesarstwie Bizantyjskim, przyjęty w Cesarstwie Łacińskim, Bułgarii, Serbii i Cesarstwie Trapezuntu.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈdɛspɔt, AS: despot

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. despotat m., despotyczność ż.

 przym. despotyczny

Wiktionary


despota

tyran, dyktator, satrapa, autokrata;
1. osoba mająca władzę nieograniczoną, niekontrolowaną przez nikogo, rządząca bezwzględnie; władca absolutny, samowładca;
2. osoba bezkompromisowa, narzucająca innym swoje zdanie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) hist. tytuł dworski w Cesarstwie Bizantyjskim, nadawany honorowo synom lub zięciom cesarzy;

 (1.2) polit. władca absolutny, mający nieograniczoną władzę

 (1.3) przen. człowiek bezwzględny, narzucający swoją wolę

Wiktionary

Despota (stgr. δεσπότης, despotēs, r.ż. δέσποινα, despoina, bułg. i serb. деспот, despot, r.ż. деспотица, despotitsa) – tytuł dworski w Cesarstwie Bizantyjskim, przyjęty w Cesarstwie Łacińskim, Bułgarii, Serbii i Cesarstwie Trapezuntu.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jako młodszy syn został w roku 1428 wysłany do Morei w południowej Grecji, gdzie współrządził jako despota ze swymi braćmi (…)

 (1.2) Był bezwzględnym władcą i despotą, który po objęciu tronu zgładził krewnych zagrażających jego władzy.

 (1.3) Dziwię się, jak ona wytrzymuje z takim mężem despotą.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dɛsˈpɔta, AS: despota

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. despotyzm m., despotyczność ż., despotat m.

:: fż. despotka ż.

 przym. despotyczny

 przysł. despotycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) dyktator, tyran, hegemon, autokrata, jedynowładca, satrapa

 (1.3) tyran, autarcha, autokrata, dyktator, dzierżymorda, zamordysta, sobiepanek, satrapa

Wiktionary


despotia

despocja; przestarzałe:
1. państwo rządzone despotycznie;
2. nieograniczona, absolutna władza, sprawowana przez jednostkę lub grupę z zastosowaniem przemocy, terroru, łamaniem praw obywatelskich; tyrania, anarchia


SJP.pl


despotka

kobieta narzucająca wszystkim swoje zdanie, nielicząca się z opiniami innych, tyranizująca otoczenie; tyranka, ksantypa, dyktatorka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) forma żeńska od: despota

Wiktionary

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 zob. despota.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

 (1.1) zobtłum rodz|despota.

* słowacki: (1.1) despotka ż.

* słoweński: (1.1) despotka ż.

źródła.

== despotka (język słowacki.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) despotka

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dɛsˈpɔtka, AS: despotka

Wiktionary

Powiązane:

 zob. despota.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 zob. despota.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

 (1.1) zobtłum rodz|despota.

* słowacki: (1.1) despotka ż.

* słoweński: (1.1) despotka ż.

źródła.

== despotka (język słowacki.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) despotka

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


despotycznie

przysłówek sposobu

 (1.1) w sposób despotyczny

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Hiszpania rządziła swymi koloniami w Ameryce Łacińskiej wyjątkowo despotycznie i brutalnie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛspɔˈtɨt͡ʃʲɲɛ, AS: despotyčʹńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. despotyczność ż., despotyzm m., despotia ż., despocja ż., despota m., despotka ż.

 przym. despotyczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) apodyktycznie, arbitralnie, autorytarnie, autokratycznie, kategorycznie, władczo, tyrańsko

Wiktionary


despotyczniej

stopień wyższy od przysłówka: despotycznie


SJP.pl


despotyczniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: despotyczny


SJP.pl


despotyczność

cecha despoty - osoby, która narzuca wszystkim swoją wolę, nie liczy się z opiniami innych; apodyktyczność, bezwzględność, bezkompromisowość


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co despotyczne; cecha tych, którzy są despotyczni

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. despotyzm m., despotia ż., despota m., despot m., despotka ż.

 przym. despotyczny

 przysł. despotycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) autokratyczność, apodyktyczność, autorytarność

Wiktionary


despotyczny

1. dotyczący despotyzmu, mający nieograniczoną władzę, rządzący państwem w sposób bezwzględny (np. despotyczny władca); tyrański, dyktatorski, totalitarny;
2. odnoszący się do despoty - osoby bezwzględnej, charakterystyczny dla takiej osoby (np. despotyczne zachowanie); autorytatywny, absolutny, autorytarny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) hist. polit. związany z despotyzmem jako formą rządów lub z despotą

 (1.2) książk. narzucający własną wolę i wymagający od innych bezwzględnego posłuszeństwa

 (1.3) charakterystyczny dla despoty lub despotki

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. despotyzm m., despotia ż., despotyczność ż., despot m., despota m., despotka ż.

 przysł. despotycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) absolutystyczny, autokratyczny, tyrański

 (1.2-3) apodyktyczny, arbitralny, autokratyczny, autorytarny, autorytatywny, dyktatorski, kategoryczny, samowładny, tyrański, władczy

Wiktionary


despotyzm

1. system rządów opartych na nieograniczonej władzy monarchy rządzącego w sposób bezwzględny, nieuznającego żadnych praw oprócz własnej woli, opierający się na terrorze i argumentach siły; tyrania, dyktatura, despotia, despocja, reżim, reżym;
2. bezwzględne, bezkompromisowe działanie, nie respektujące opinii innych; absolutyzm, autokracja, autokratyzm


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) polit. bezwzględna i nieograniczona władza, opierająca się na terrorze oraz nieprzestrzeganiu praw i wolności obywatelskich

 (1.2) bezwzględne postępowanie, nieliczące się z nikim i niczym wymuszanie na innych swej woli

Wiktionary

Monarchia despotyczna, despotyzm – ustrój, w którym cała władza nad państwem skupiona jest w ręku jednej osoby, tytułującej się przeważnie królem lub cesarzem. Władca sprawuje legalnie zdobytą władzę, nie podlegając żadnym prawom.

Władca skupia w swoim ręku władzę ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą. W celu utrzymania władzy stosuje często narzędzia siłowe do zastraszania społeczeństwa oraz eliminuje ewentualnych konkurentów. Typowym przykładem jest Egipt i panowanie faraonów.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: dɛsˈpɔtɨsm̥, AS: despotysm̦

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. despocja ż., despotia ż., despota mos., despotka ż., despotyczność ż.

 przym. despotyczny

 przysł. despotycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) autorytaryzm, dyktatura, tyrania, reżim; pot. zamordyzm

 (1.2) apodyktyczność, autokratyzm, autorytaryzm, despotyczność, dyktatura, tyrania

Wiktionary


dessau

1. miasto w Niemczech;
2. Paul Dessau (1894-1979), niemiecki kompozytor i dyrygent


SJP.pl

Dessau – do 2007 miasto na prawach powiatu we wschodnich Niemczech, w Saksonii-Anhalt. Po połączeniu z Roßlau (Elbe) stanowi południową (lewobrzeżną) część Dessau-Roßlau.

Pierwsza wzmianka o mieście pochodzi z 1213 r. Po podziale księstwa Anhalt, do którego należało od początku swego istnienia, znalazło się w granicach Anhalt-Zerbst. W 1396 r. stało się stolicą księstwa niższego rzędu (Fürstentum) – Anhalt-Dessau, które przetrwało do 1561 r. Wówczas miasto powróciło do Anhalt-Zerbst, aby w 1603 r. znowu stać się stolicą Anhalt-Dessau, mającego identyczny status, jak przed 1561 r. W XVIII stuleciu Dessau stanowiło jeden z głównych ośrodków niemieckiego oświecenia. Wtedy powstały m.in. słynne ogrody Dessau-Wörlitz. W 1807 r. Anhalt-Dessau podniesiono do rangi księstwa wyższego rzędu (Herzogtum) i funkcjonowało ono do 1863 r., kiedy stało się częścią ponownie zjednoczonego księstwa Anhalt, będącego od 1871 r. częścią Cesarstwa Niemieckiego. Na I poł. XIX wieku datuje się początek industrializacji i największego w historii rozwoju Dessau.

Wikipedia


dessous

[czytaj: deSU] książkowo, czasem żartobliwie lub eufemistycznie: komplet lub część dziennej bielizny damskiej; desu


SJP.pl

Francja:

  • Abbans-Dessous – gmina
  • Auxon-Dessous – gmina
  • Argut-Dessous – gmina
  • Benque-Dessous-et-Dessus – gmina
  • Clermont-Dessous – gmina
  • Saint-Offenge-Dessous – gmina

Szwajcaria:

  • Ormont-Dessous – gmina w kantonie Vaud, w okręgu Aigle

Zobacz też:

  • Brot-Dessous
  • Dessus

Wikipedia


destabilizacja

zachwianie, utrata stanu pewności, trwałości, brak równowagi, zakłócenie spokojnego rozwoju; chwiejność, nierównowaga, labilność, rozchwianie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zachwianie równowagi, zakłócenie porządku, wprowadzenie chaosu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wydawać by się mogło, iż podstawowym celem wojny w Iraku była jego całkowita destabilizacja.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛstabʲilʲiˈzat͡sʲja, AS: destabʹilʹizacʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 czas. destabilizować ndk., zdestabilizować dk.

 przym. destabilizacyjny

Wiktionary


destabilizacyjny

destabilizacja


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z destabilizacją; powodujący destabilizację

Wiktionary

Patrz:

destabilizacja

Powiązane:

 rzecz. destabilizacja ż.

 czas. destabilizować ndk., zdestabilizować dk.

Wiktionary


destabilizator

1. czynnik zmniejszający lub znoszący równowagę;
2. dodatkowy płat na przedniej części kadłuba samolotu lub rakiety, polepszający sterowności przy prędkościach przydźwiękowych


SJP.pl


destabilizować

powodować destabilizację, zachwianie stanu równowagi


SJP.pl

czasownik niedokonany

 (1.1) wprowadzać destabilizację, doprowadzać do utraty stabilności przez jakiś podmiot, często w sensie politycznym

czasownik zwrotny niedokonany destabilizować się

 (2.1) wchodzić w stan destabilizacji, tracić równowagę

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) UE stanowczo zamierza nadal dawać odpór tym, którzy destabilizują nasze bezpośrednie sąsiedztwo.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. destabilizacja ż.

 przym. destabilizacyjny

Wiktionary


destabilizujący

taki, który powoduje zachwianie stanu równowagi, prowadzi do destabilizacji


SJP.pl


destalinizacja

działania prowadzone po śmierci Stalina, mające na celu oczyszczenia ze stalinizmu życia politycznego, społecznego i kulturalnego w Związku Radzieckim i krajach bloku sowieckiego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) hist. polit. likwidowanie stalinizmu, proces odchodzenia od stalinizmu;

Wiktionary

Destalinizacja – proces zapoczątkowany przez Nikitę Chruszczowa odczytaniem referatu na XX zjeździe KC KPZR 25 lutego 1956 roku, mający na celu porzucenie wprowadzonego przez Józefa Stalina kultu jednostki. Termin określa także zmiany w polityce ZSRR spowodowane tzw. odwilżą polityczną po śmierci Stalina. Destalinizacja zakładała odejście od masowego terroru. W efekcie wydarzeń mających miejsce w ZSRR w polityce wewnętrznej PRL nastąpiła tzw. odwilż gomułkowska.

Wikipedia

Powiązane:

 czas. destalinizować ndk.

Wiktionary


destalinizować

usuwać cechy stalinizmu w dziedzinie politycznej, gospodarczej i kulturalnej


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) hist. polit. usuwać wpływy doktryny stalinowskiej

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W latach przełomu rozpoczęto destalinizować podręczniki szkolne.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. stalinizować ndk.

 rzecz. destalinizacja ż.

Wiktionary


destan

epika wierszem i prozą nawiązująca do dawnych legend, podań, baśni oraz klasycznej, heroicznej poezji irańskiej; dastan


SJP.pl


destandaryzować

1. usuwać jednolite normy, zwłaszcza w przemyśle;
2. destandaryzować się - przestawać być standardowym; różnicować się


SJP.pl


dęstować

dawniej: dusić mięso


SJP.pl


destra

prawa ręka; prawica


SJP.pl


destratyfikator

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1)  urządzenie zapobiegające warstwowemu układowi czegoś

Wiktionary


destrojs

środowiskowo: silny, bezwzględny kibic, stojący najwyżej w hierarchii w swoim środowisku


SJP.pl


destroy

[czytaj: destroj] typowy dla młodzieży styl bycia, charakteryzujący się celowo eksponowanym nieładem


SJP.pl

Destroy – trzeci album studyjny węgierskiej grupy muzycznej Ektomorf.

Wikipedia


destruent

organizm cudzożywny; reducent


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) ekol. zob. reducent.

Wiktionary

Reducenci (łac. redūcō – zmniejszam, niszczę), destruenci (łac. dēstruō – burzę) – organizmy stanowiące końcowy etap łańcucha pokarmowego. Odżywiają się szczątkami innych organizmów i rozkładają złożone związki organiczne na prostsze związki, także nieorganiczne. Do destruentów zalicza się: saprofity, detrytusofagi (detrytusożercy), saprobionty, saproby, nekrofagi.

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) reducent

Wiktionary


destrukcja

akt przeciwstawny kreacji; całkowite zniszczenie lub samoistny rozpad czegoś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) niszczenie, zniszczenie, rozpad

Wiktionary

  • destrukcja, uszkodzenie
  • Destrukcja – film z 2015
  • Destrukcja – drugi tom serii Krucjata

Wikipedia

Wymowa:

IPA: dɛˈstrukt͡sʲja, AS: destrukcʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. destrukcyjność ż., destruktywność ż.

 czas. destruować ndk.

 przym. destrukcyjny, destruktywny

 przysł. destrukcyjnie, destruktywnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rozpad

Wiktionary


destrukcyjnie

przysłówek

 (1.1) w sposób destrukcyjny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. destrukcja ż., destrukcyjność ż.

 przym. destrukcyjny

Wiktionary


destrukcyjniej

stopień wyższy od przysłówka: destrukcyjnie


SJP.pl


destrukcyjność

destrukcyjny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest destrukcyjne; cecha tych, którzy są destrukcyjni

Wiktionary

Patrz:

destrukcyjny

Powiązane:

 rzecz. destrukcja ż.

 przym. destrukcyjny

 przysł. destrukcyjnie

Wiktionary


destrukcyjny

powodujący rozprzężenie lub zniszczenie; destruktywny, niszczący, rujnujący, zgubny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający własność niszczenia czegoś lub burzenia jego struktury

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nadużywanie alkoholu ma destrukcyjny wpływ na osobowość człowieka.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛstrukˈt͡sɨjnɨ, AS: destrukcyi ̯ny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. destrukcja ż., destruktor m., destrukcyjność ż.

 czas. dekonstruować, destruować

 przym. destruktywny, zdestruowany

 przysł. destrukcyjne, destrukcyjnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) destruktywny, niszczycielski

Wiktionary


destrukt

1. papier przeznaczony do zniszczenia; makulatura;
2. banknot wycofany z obiegu;
3. arkusz zepsuty w druku


SJP.pl

Destrukt (z łac. destruetus ‘zniszczony’) – termin odnoszący się do zniszczonych, uszkodzonych przedmiotów, są to np.:

  • w bibliotekarstwie: książki lub czasopisma nienadające się do włączenia do zbiorów
  • w drukarstwie: arkusze zniszczone w procesie druku
  • w bankowości i numizmatyce: zniszczone pieniądze papierowe; monety z wadami powstałymi na etapie bicia, czyli tzw. destrukty mennicze, np. obrócenie rewersu względem awersu, negatywowe odbicie jednej ze stron, niepełny wizerunek spowodowany przesunięciem krążka metalu
  • w budownictwie: materiał o charakterze odpadu, nadający się jednak do ponownego wykorzystania, np. destrukt asfaltowy, betonowy
  • w militarystyce: uszkodzona broń, amunicja, wydobywana z akwenów lub gruntu
  • w archeologii, muzealnictwie i naukach pokrewnych: zniszczone artefakty, np. naczynia, uszkodzona rzeźba (np. korpus bez oryginalnych rąk)

Wikipedia


destruktor

czynnik niszczący


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy lub męskorzeczowy

 (1.1) czynnik lub osoba niszcząca

Wiktionary

Destruktor – specjalna metoda, wywoływana przez program przed usunięciem obiektu i niemal nigdy nie wywoływana wprost w kodzie używającym obiektu. Pod względem funkcjonalnym jest to przeciwieństwo konstruktora.

Destruktor ma za zadanie wykonać czynności składające się na jego „zniszczenie”, inne niż zwolnienie pamięci zajmowanej przez sam obiekt, a przygotowujące obiekt do fizycznego usunięcia. Po jego wykonaniu obiekt znajduje się w stanie osobliwym i zazwyczaj nie można już z tym obiektem zrobić nic poza fizycznym usunięciem. Destruktor zwykle wykonuje takie czynności, jak zamknięcie połączenia z plikiem/gniazdem/potokiem, wyrejestrowanie się z innych obiektów, czasem również zanotowanie faktu usunięcia, a także usunięcie obiektów podległych, które obiekt utworzył lub zostały mu przydzielone jako podległe (jeśli jest ich jedynym właścicielem), lub wyrejestrowanie się z ich użytkowania (jeśli są to obiekty przezeń współdzielone).

Wikipedia

Powiązane:

 przym. destrukcyjny

 czas. destruować

Wiktionary


destruktorka

destruktor


SJP.pl

Patrz:

destruktor

destruktywistyczny

destruktywizm


SJP.pl

Patrz:

destruktywizm

destruktywnie

przysłówek

 (1.1) w sposób destruktywny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. destrukcja ż., destruktywność ż.

 przym. destruktywny

Wiktionary


destruktywniej

stopień wyższy od przysłówka: destruktywnie


SJP.pl


destruktywność

destruktywny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest destruktywne; cecha tych, którzy są destruktywni

Wiktionary

Patrz:

destruktywny

Powiązane:

 przym. destruktywny

 przysł. destruktywnie

 rzecz. destrukcja ż.

Wiktionary


destruktywny

powodujący rozprzężenie lub zniszczenie; destrukcyjny, niszczący, rujnujący, zgubny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) powodujący rozprężenie lub zniszczenie

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. destrukcja m., destruktywność ż.

 przysł. destruktywnie

 przym. destrukcyjny

 czas. destruować

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) destrukcyjny, niszczący, rujnujący, zgubny

Wiktionary


destruować

dokonywać destrukcji, niszczyć


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) książk. niszczyć, rozkładać

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W takich warunkach demagogia partii politycznych destruuje politykę państwa

 (1.1) Miliony ludzi, których wyobrażenie szczęścia łączy się z symboliczną konsumpcją, popadają w katastrofalne długi, niszczą sobie życie, zaharowują się, destruują rodziny, skazują się na samotność.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. destrukcja ż., destruktor m.

 przym. destrukcyjny, destruktywny

Wiktionary


destylacik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od destylat

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To nie destylat, lecz tylko mały destylacik.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. destylat m.

Wiktionary


destylacja

oddzielanie ciał lotnych od nielotnych lub składników ciekłej mieszaniny przez zamianę ich w stan pary, a następnie oziębianie i skraplanie tej pary


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) chem. sposób rozdziału substancji wykorzystujący różnicę w prężnościach par (temperaturach wrzenia);

Wiktionary

Destylacja (łac. destilatio, de- 'od' i stillare 'skraplanie' od stilla 'kropla') – rozdzielanie ciekłej mieszaniny wieloskładnikowej poprzez odparowanie, a następnie skroplenie jej składników. Stosuje się ją w celu wyizolowania lub oczyszczenia jednego lub więcej związków składowych. Proces wykorzystuje różną lotność względną składników mieszaniny.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W celu rozdzielenia substancji naukowcy przeprowadzili destylację.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛstɨˈlat͡sʲja, AS: destylacʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. destylat m., destylator m., destylarnia ż., destylatornia ż., destylowanie n., przedestylowanie n., wydestylowanie n.

 czas. destylować, przedestylować, wydestylować, oddestylowywać

 przym. destylacyjny, destylowany, destylarniany, destylatorski, destylatowy

 przysł. destylacyjnie

Wiktionary


destylacyjny

dotyczący destylacji


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z destylacją, destylowaniem, dotyczący destylacji, destylowania

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. destylat m., destylacja ż., destylator m., destylarnia ż., destylatornia ż., destylowanie n., przedestylowanie n., wydestylowanie n.

 czas. destylować, przedestylować, wydestylować

 przym. destylatowy, destylowany, destylatorski, destylarniany

 przysł. destylacyjnie

Wiktionary


destylarka

mały aparat do destylacji


SJP.pl


destylarnia

zakład lub dział fabryki, gdzie odbywa się destylacja


SJP.pl

Destylarnia – zakład przemysłowy lub laboratorium, w którym przeprowadza się destylację.

Wikipedia


destylarniany

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z destylarnią, dotyczący destylarnii

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. destylator mos. / mrz., destylat m., destylacja ż., destylarnia ż., destylatornia ż., destylowanie n., przedestylowanie n., wydestylowanie n.

 czas. destylować, przedestylować, wydestylować

 przym. destylatowy, destylowany, destylacyjny, destylatorski

 przysł. destylacyjnie

Wiktionary


destylat

czysty produkt destylacji; odpęd


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) produkt destylacji;

Wiktionary

Destylat – produkt destylacji (końcowy lub pośredni), który jest otrzymywany przez skroplenie par lotnych składników (zwykle jednego) destylowanej mieszaniny ciekłej.

W przypadku wyodrębniania jednego związku chemicznego, z mieszaniny dwóch lub więcej związków, jego stężenie w destylacie jest tym większe, im bardziej różni się on temperaturą wrzenia od pozostałych, pod warunkiem, że mieszanina nie znajduje się w punkcie azeotropowym. Na czystość destylatu znaczny wpływ ma też tempo destylacji, które powinno być jak najwolniejsze, ale jednocześnie na tyle szybkie aby zapewnić ciągłość procesu.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Na czystość destylatu znaczny wpływ ma też tempo destylacji.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dɛˈstɨlat, AS: destylat

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. destylacja ż., destylacik mrz.

 czas. oddestylowywać, destylować ndk.

 przym. destylacyjny, destylowany, destylarniany, destylatorski, destylatowy

Wiktionary


destylator

urządzenie służące do destylacji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) techn. aparat służący do destylacji

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) osoba zatrudniona przy destylowaniu

 (2.2) przest. właściciel destylarni

Wiktionary

Destylacja (łac. destilatio, de- 'od' i stillare 'skraplanie' od stilla 'kropla') – rozdzielanie ciekłej mieszaniny wieloskładnikowej poprzez odparowanie, a następnie skroplenie jej składników. Stosuje się ją w celu wyizolowania lub oczyszczenia jednego lub więcej związków składowych. Proces wykorzystuje różną lotność względną składników mieszaniny.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. destylacja ż., destylarnia ż.

 przym. destylacyjny, destylarniany, destylatorski, destylatowy, destylowany

 czas. destylować

Wiktionary


destylatorski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z destylatorem, dotyczący destylatora (osoby coś destylującej)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. destylator mos. / mrz., destylat m., destylacja ż., destylarnia ż., destylatornia ż., destylowanie n., przedestylowanie n., wydestylowanie n.

 czas. destylować, przedestylować, wydestylować

 przym. destylatowy, destylowany, destylacyjny

 przysł. destylacyjnie

Wiktionary


destylatowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z destylatem, dotyczący destylatów

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. destylator mos. / mrz., destylat m., destylacja ż., destylarnia ż., destylatornia ż., destylowanie n., przedestylowanie n., wydestylowanie n.

 czas. destylować, przedestylować, wydestylować

 przym. destylatorski, destylowany, destylacyjny

 przysł. destylacyjnie

Wiktionary


destylować

poddawać destylacji


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) chem. poddawać destylacji czyli procesowi odparowywania i skraplania cieczy w celu usunięcia z niej substancji nielotnych

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pan Schmidt destyluje wódkę w swojej stodole.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. destylacja ż., destylarnia ż., destylat mrz., destylator m., destylowanie n.

 czas. oddestylowywać, wydestylować dk.

 przym. destylowany, destylacyjny, destylarniany, destylatorski, destylatowy

Wiktionary


destylowany

oczyszczony


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) chem. poddany procesowi destylacji

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. destylacja ż., destylarnia ż., destylat mrz., destylator mrz.

 czas. destylować ndk., przedestylować dk.

 przym. destylacyjny, destylarniany, destylatorski, destylatowy

Wiktionary


destynacja

1. środowiskowo: cel podróży;
2. dawniej: przeznaczenie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) daw. przeznaczenie

 (1.2) cel podróży

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛstɨ̃ˈnat͡sʲja, AS: destỹnacʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 czas. destynować ndk.

 rzecz. destynowanie n., destynator mos.

Wiktionary


destynator

osoba, dla której coś przeznaczono; odbiorca towaru wskazany ekspedytorowi przez wysyłającego


SJP.pl


destynować

dawniej: przeznaczać, wyznaczać


SJP.pl


destytucja

dawniej: złożenie z urzędu, wydalenie, zwolnienie ze służby państwowej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) złożenie kogoś z urzędu

Wiktionary

Powiązane:

 czas. destytuować ndk.

Wiktionary


destytuować

dawniej: zwalniać ze służby państwowej, odwoływać z urzędu; dymisjonować


SJP.pl


desu

[czytaj: deSU] książkowo, czasem żartobliwie lub eufemistycznie: komplet lub część dziennej bielizny damskiej; dessous


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) żart. eufem. część lub komplet damskiej bielizny

Wiktionary

De Su – polska żeńska grupa wokalna działająca w latach 1993–2001.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Niesforny wiatr podwinął Hani spódnicę, ukazując różowe, koronkowe desu.

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1) dessous n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dessous, niewymowne

Wiktionary


desuetudo

zjawisko długotrwałego niestosowania lub nieprzestrzegania normy prawnej, wskutek czego traci ona moc obowiązującą; martwe prawo


SJP.pl

Desuetudo (wym. [deswetudo] lub [desłetudo], nie „desuetudo”; z łac. odwyknienie, odzwyczajenie) – termin prawniczy oznaczający jedną z reguł derogacyjnych, według której długotrwałe niestosowanie lub nieprzestrzeganie w praktyce określonej normy prawnej skutkuje utratą przez nią mocy obowiązującej.

Wikipedia


desulfitacja

usuwanie z przetworów (najczęściej owocowych i warzywnych) dwutlenku siarki, użytego do ich konserwacji


SJP.pl


desulfonacja

usuwanie się ze związku chemicznego grupy sulfonowej


SJP.pl


desusy

żartobliwie: damskie majtki; desu, dessous


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) żart. kobiece majtki

Wiktionary


desygnacja

wyznaczanie lub proponowanie kogoś na jakieś stanowisko, do pełnienia określonych funkcji


SJP.pl


desygnacyjny

desygnacja


SJP.pl

Patrz:

desygnacja

desygnat

1. przedmiot myśli odpowiadający wyrazowi
2. osoba lub przedmiot będący odniesieniem przynależnej mu nazwy; denotat


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) jęz. log. dowolny obiekt, do którego zastosowanie danej nazwy ma sens;

Wiktionary

Desygnat (łac. designatus, 'oznaczony') (rzadko: referent) – każdy konkretny obiekt pasujący (denotowany) do nazwy lub, ściślej, każda rzecz oznaczana przez dany znak, wyraz, wyrażenie lub pojęcie (na przykład desygnatem słowa „pies” jest zwierzę, o którym można zgodnie z prawdą powiedzieć, że jest psem).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ten konkretny pies z obrazka jest desygnatem nazwy „pies”.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dɛˈsɨɡnat, AS: desygnat

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. desygnacja ż., desygnowanie n.

 czas. desygnować ndk.

Wiktionary


desygnować

1. zlecić, zlecać komuś objęcie jakiejś funkcji, władzy, jakiegoś stanowiska; nominować, wyznaczyć (wyznaczać), obwołać (obwoływać), powołać (powoływać);
2. w logice: wiązać nazwę z jej odniesieniem przedmiotowym; nazywać


SJP.pl

czasownik niedokonany

 (1.1) mianować kogoś, powierzyć komuś stanowisko

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. desygnat mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wskazywać, wyznaczyć, mianować

Wiktionary


desygnowany

w republice rzymskiej: osoba wybrana na urząd, ale jeszcze go niepełniąca


SJP.pl


desykacja

1. metoda elektrochirurgii polegająca na wysuszaniu powierzchniowej warstwy tkanki, np. płaskiego naczyniaka skóry, za pomocą jednobiegunowej diatermii;
2. stosowanie środków chemicznych do wysuszania liści i łodyg roślin uprawnych przed zbiorem w celu ułatwienia zbioru


SJP.pl

Desykacja (łac. desicco ‘osuszam’), wysychanie – chemiczny zabieg agrotechniczny stosowany w celu wysuszenia roślin uprawnych przed zbiorem (tzw. dosychanie na pniu). Do jego przeprowadzenia wykorzystuje się desykanty (chociaż proces ten może zachodzić również naturalnie, np. pod wpływem działania suchego powietrza).

Wikipedia


desykant

środek chemiczny stosowany do wysuszania listowia i źdźbeł roślin przed zbiorami


SJP.pl

Wikipedia


desynch

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) elektron. pot. stan utraty synchronizacji

Wiktionary


desynchronizacja

1. zakłócenie synchronizacji, zaburzenie zgodności czasowej jakichś zjawisk, zdarzeń;
2. w medycynie: nierytmiczne pobudzenia neuronów korowych mózgu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) proces tracenia synchronizacji

Wiktionary


deszarżować

dawniej: strzelać salwami lub w celu pozbycia się naboju


SJP.pl


deszcz

1. krople wody spadające z chmur;
2. przenośnie: bardzo duża ilość czegoś; grad, ulewa;
3. potocznie: złoty deszcz - oddawanie moczu na ciało partnera lub partnerki; chiński deszczyk, pissing


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) meteorol. opad atmosferyczny, krople wody powstające w chmurach i spadające na ziemię;

 (1.2) przen. duża ilość czegoś, co spada lub pojawia się niespodziewanie

Wiktionary

Deszcz – opad atmosferyczny (hydrometeor), dosięgający powierzchni Ziemi w postaci kropel wody o średnicy większej od 0,5 mm. Gdy krople są mniejsze niż 0,5 mm, opad taki nazywa się mżawką. Opad niesięgający powierzchni Ziemi nazywa się virgą.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Za oknem padał pierwszy, wiosenny deszcz i zmywał z ulic nagromadzony brud i kurz.

 (1.1) Deszcze niespokojne / potargały sad / a my na tej wojnie ładnych parę lat.

 (1.2) Deszczem nagród w tym roku został obsypany film Glińskiego „Cześć Tereska”.

 (1.2) Kiedy zobaczyłem Lilę, trafiła mnie strzała Amora, a właściwie to był deszcz strzał.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dɛʃt͡ʃ, AS: dešč

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. deszczowiec m., deszczówka ż., deszczownia ż., deszczownica ż., dżdżenie n., deżdż m., dżdżownica ż.

:: zdrobn. deszczyk m.

 czas. dżdżyć ndk.

 przym. deszczowy, dżdżysty

 przysł. deszczowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dżdża; slang. wacha

 (1.2) ulewa, burza, grad

Wiktionary


deszczeński

związany z Deszcznem


SJP.pl


deszczno

wieś w Polsce


SJP.pl

Deszczno (niem. Dechsel) – wieś w Polsce położona w województwie lubuskim, w powiecie gorzowskim, w gminie Deszczno.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa gorzowskiego a w latach 1950–1975 do województwa zielonogórskiego.

Wikipedia


deszczochron

dawniej: parasol


SJP.pl


deszczodajny

będący przyczyną deszczu; powodujący deszcz


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) poet. dający deszcz, będący przyczyną deszczu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wieczór w katedrze Świętego Jana organizowało wiele stowarzyszeń, w tym obrońcy deszczodajnych dżungli, […].

Wiktionary


deszczolubny

o roślinie: lubiący klimat o dużej ilości opadów; ombrofilny


SJP.pl


deszczomierz

przyrząd służący do pomiaru ilości opadów atmosferycznych; ombrometr, pluwiometr


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) meteorol. metrol. aparat do pomiaru opadów deszczowych;

Wiktionary

Deszczomierz (ombrometr, pluwiometr) – przyrząd do pomiaru ilości opadów atmosferycznych.

Najpowszechniej używane deszczomierze Hellmanna są naczyniami o ostrych krawędziach, znanej powierzchni górnego otworu (np. w Polsce stosuje się deszczomierze o powierzchni recepcyjnej/zbierającej = 200 cm²), umieszczanymi na wysokości 1 m nad gruntem w przypadku gdy przyrząd jest ustawiony do wysokości 500 m n.p.m. i 1,5 m na wysokości powyżej 500 m n.p.m. Zebraną w naczyniu wodę opadową zlewa się do menzurki wyskalowanej odpowiednio do powierzchni recepcyjnej i mierzy jej objętość, przynajmniej raz na dobę. Do automatycznych pomiarów ciągłych służą pluwiografy rejestrujące ilość, czas trwania i natężenie opadów na pasku umieszczonym na bębnie zegarowym; do zdalnego przekazywania wyników służą telepluwiografy. Obecnie wprowadzane deszczomierze automatyczne dokonują pomiaru wysokości opadu (przykładowo co 0,1 mm) i zapisują tę informację w pamięci elektronicznej, a następnie przekazują je do centrów zbierania danych.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Obecnie wprowadzane deszczomierze automatyczne dokonują pomiaru wysokości opadu i zapisują tę informację w pamięci elektronicznej.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dɛʃˈt͡ʃɔ̃mʲjɛʃ, AS: deščõmʹi ̯eš

Wiktionary

Powiązane:

 zob. deszcz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pluwiometr, ombrometr

Wiktionary


deszczonośny

przynoszący deszcz


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) przynoszący opady deszczu

Wiktionary


deszczoodporność

deszczoodporny


SJP.pl

Patrz:

deszczoodporny

deszczoodporny

nieprzepuszczający wody deszczowej; nieprzemakalny


SJP.pl


deszczosiewność

rozsiewanie diaspor roślin przez wodę deszczową; ombrochoria


SJP.pl


deszczować

w rolnictwie: nawadniać pola uprawne, sady itp. za pomocą sztucznego deszczu z deszczownic


SJP.pl


deszczowiec

płaszcz z tkaniny impregnowanej, chroniący od deszczu


SJP.pl


deszczówka

potocznie:
1. woda deszczowa;
2. opona deszczowa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. woda pochodząca z opadów deszczu

 (1.2) techn. rura kanalizacyjna służąca do odprowadzania wody deszczowej

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Śmieci zapchały rurę odprowadzającą deszczówkę.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. deszcz mrz., deszczownica ż., deżdż mrz.

 przym. deszczowy

Wiktionary


deszczówki

potocznie:
1. woda deszczowa;
2. opona deszczowa


SJP.pl


deszczownia

1. urządzenie do wytwarzania sztucznego deszczu; deszczownica;
2. zbiornik wody deszczowej


SJP.pl

  • Deszczownia (rolnictwo)
  • Deszczownia (akwarystyka)

Wikipedia


deszczowniany

deszczownia


SJP.pl

Patrz:

deszczownia

deszczownica

w rolnictwie: urządzenie do wytwarzania sztucznego deszczu; deszczownia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) rodzaj baterii prysznicowej o dużym „talerzu” zapewniającym szeroki strumień wody, montowanej podtynkowo (na ścianie lub na suficie)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. deszcz m., deszczówka ż.

 przym. deszczowy

Wiktionary


deszczownik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. bot. zimowit

Wiktionary

Deszczownik (Hylaeamys) – rodzaj ssaków z podrodziny bawełniaków (Sigmodontinae) w obrębie rodziny chomikowatych (Cricetidae).

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

 (1.1) zobtłum|ziemowit.

źródła.

== deszczownik (język kaszubski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) parasol

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

 (1.1) zobtłum|ziemowit.

źródła.

== deszczownik (język kaszubski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) parasol

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

 (1.1) szorm

Wiktionary


deszczowny

dawniej: deszczowy, dżdżysty


SJP.pl


deszczowo

przysłówek

 (1.1) tak, jak jest podczas deszczu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Było bardzo mało czasu, zrobiło się pochmurno, deszczowo, wyjątkowo wcześnie zaczęło się zmierzchać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. deszcz m., deszczyk m., deżdż mrz., dżdżystość ż.

 czas. deszczyć ndk.

 przym. deszczowy, dżdżysty

Wiktionary


deszczowo-gradowy

deszczowy i gradowy


SJP.pl


deszczowy

przymiotnik od: deszcz


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z deszczem, odnoszący się do deszczu

przymiotnik jakościowy

 (2.1) obfitujący w deszcz

Wiktionary

Przykłady

 (2.1) W deszczowy dzień przydaje się parasol.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dɛʃˈt͡ʃɔvɨ, AS: deščovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. deszczownica ż., dżdżystość ż., deszcz m., deszczyk m., deszczówka ż., deżdż m.

 przym. dżdżysty

 przysł. deszczowo

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) słotny

Wiktionary


deszczułeczka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: deszczułka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. deszczułka ż.

Wiktionary


deszczułka

mała deska; deseczka


SJP.pl


deszczułkarka

obrabiarka do obróbki deszczułek posadzkowych; parkieciarka


SJP.pl


deszczułkarnia

wytwórnia deszczułek posadzkowych


SJP.pl


deszczułkowy

deszczułka


SJP.pl

Patrz:

deszczułka

deszczyć

czasownik nieprzechodni niedokonany

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. o deszczu padać

Wiktionary

Powiązane:

 przysł. deszczowo

Wiktionary


deszczyk

zdrobnienie od: deszcz (opad lub duża ilość czegoś)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od: deszcz

 (1.2) mały, drobny deszcz lub mżawka

 (1.3) deseń z drobnych kresek

Wiktionary

Deszczyk (ros. Дождик, дождик, пуще!) – radziecki krótkometrażowy film animowany z 1982 roku w reżyserii Borisa Chraniewicza.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈdɛʃt͡ʃɨk, AS: deščyk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. deszcz m., deszczownia ż.

 przym. deszczowy

 przysł. deszczowo

Wiktionary


deszczyński

nazwisko


SJP.pl


deszczysko

zgrubienie od: deszcz; niespodziewany, uporczywy deszcz


SJP.pl

Deszczysko – część wsi Zabrnie w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie dąbrowskim, w gminie Szczucin.

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa tarnowskiego.

Wikipedia


deszczysty

deszczowy; dżdżysty


SJP.pl


deszeret

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) hist. czerwona korona władców Dolnego Egiptu w okresie predynastycznym, mająca podwyższony tył i spiralę z przodu;

Wiktionary

Deszeret (staroegip. dšrt) także: Net – (dosł. czerwony – tzn. korona czerwona) lub Bit (dosł. pszczoła – symbol Dolnego Egiptu, także oznacza: król Dolnego Egiptu) lub Mehes (dosł. korona Dolnego Egiptu) – korona egipskich władców o kształcie ściętej czapy o wysokiej tylnej części, dekorowanej z przodu spiralą Chabet. Był to atrybut władzy faraona nad Dolnym Egiptem.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: dɛˈʃɛrɛt, AS: dešeret

Wiktionary


deszkiewicz

nazwisko


SJP.pl


desznica

wieś w Polsce


SJP.pl

Desznica (j. łemkowski Дошниця) – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie jasielskim, w gminie Nowy Żmigród.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krośnieńskiego.

Miejscowość jest siedzibą parafii Matki Bożej Niepokalanej, należącej do dekanatu Nowy Żmigród, diecezji rzeszowskiej.

Wschodnie zabudowania Desznica stanowi dawna wieś Hałbów.

Wikipedia


deszperactwo

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. niegodziwość

Wiktionary


desztaplować

czasownik

 (1.1) rozkładać towar ze sztapli

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛʃtaˈplɔvat͡ɕ, AS: deštaplovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. desztaplowanie

Wiktionary


desztaplowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) rozkładanie towaru ze sztapli

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛʃtaplɔˈvãɲɛ, AS: deštaplovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. desztaplować

Wiktionary


deszyfracja

odczytywanie zaszyfrowanej, zakodowanej informacji; odczytywanie kodu, dekodowanie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) książk. proces przetwarzania zakodowanej informacji w informację pierwotną; odczytywanie kodu, dekodowanie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pełna deszyfracja trzech czarnych skrzynek, które znajdowały się na pokładzie rządowego Tu-154M, potrwa tydzień – twierdzą eksperci z Instytutu Technicznego Wojsk Lotniczych […].

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. deszyfrowanie n., deszyfrator m., deszyfratorka ż.

 czas. deszyfrować ndk.

Wiktionary


deszyfrant

osoba odczytująca zaszyfrowane, zakodowane informacje


SJP.pl


deszyfrantka

deszyfrant


SJP.pl

Patrz:

deszyfrant

deszyfrator

urządzenie (lub program komputerowy), służący do odgadywania zaszyfrowanych informacji; dekoder


SJP.pl


deszyfraż

1. odczytywanie informacji zapisanych szyfrem, stosowane zwykle w służbie wywiadowczej lub wojskowej;
2. grupa osób systematycznie zajmujących się rozwiązywaniem szyfrów


SJP.pl


deszyfrować

przetwarzać zakodowaną informację w informację pierwotną, bez zmiany jej treści; odczytywać kod, dekodować


SJP.pl


det.

skrót od: detaliczny


SJP.pl


détaché

[czytaj: detaSZE] w muzyce: technika smyczkowania, polegająca na zmianie kierunku ruchu smyczka przy każdym wydobywanym dźwięku


SJP.pl

Wikipedia


detailer

[czytaj: ditejler] osoba zawodowo odnawiająca samochody; autodetailer, autodetailingowiec, detailingowiec


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba zawodowo zajmująca się auto detailingiem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Osoby obawiające się samodzielnego polerowania lakieru, powinny oddać samochód w ręce profesjonalnego detailera.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. auto detailing

 przym. autodetailingowy

Wiktionary


detailerka

detailer [czytaj: ditejlerka]; autodetailerka


SJP.pl


detailing

[czytaj: ditejling] dokładne czyszczenie, odnowienie i konserwacja samochodu; autodetailing, auto detailing, cardetailing, car detailing


SJP.pl


detailingowiec

[czytaj: ditejlingowiec] osoba zawodowo odnawiająca samochody; autodetailer, detailer, autodetailingowiec


SJP.pl


detailingowy

detailing [czytaj: ditejlingowy]; autodetailingowy, cardetailingowy


SJP.pl


detaksa

zwrot podatku VAT od towaru zakupionego z zamiarem wywozu za granicę


SJP.pl


detaksacja

ocenianie wartości, szacowanie czegoś


SJP.pl


detal

1. szczegół, drobiazg, drobnostka;
2. drobny element architektoniczny;
3. handel detaliczny, sprzedaż towarów bezpośrednio konsumentowi


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) szczegół, coś mało ważnego

 (1.2) ekon. forma handlu, w małych ilościach, sprzedaż niehurtowa, bezpośrednio konsumentowi

 (1.3) szczegół, fragment dzieła sztuki

Wiktionary

Detal – niewielki element, szczegół będący integralną częścią większej, złożonej całości. Coś mało ważnego, drobiazg.

  • detal - w architekturze bywa rozumiany jako element dekoracyjny lub też szczegół
  • detal – forma handlu
  • detal – najbliższy z planów filmowych, ukazujący szczegóły niewidoczne z większej perspektywy

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Każdy detal ma często duże znaczenie.

 (1.2) W detalu wszystko kosztuje więcej.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈdɛtal, AS: detal

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. detalista m., detalistka ż.

:: zdrobn. detalik m.

 przym. detaliczny

 przysł. detalicznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szczegół, niuans, drobiazg, drobnostka

 (1.3) szczegół

Wiktionary


detaliczniej

dawny stopień wyższy od przysłówka: detalicznie (dokładnie, drobiazgowo)


SJP.pl


detaliczność

detaliczny


SJP.pl

Patrz:

detaliczny

detaliczny

1. odnoszący się do sprzedaży towarów w małych ilościach;
2. przestarzałe: szczegółowy, drobiazgowy


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) hand. dotyczący drobnej sprzedaży

 (1.2) pot. odnoszący się do szczegółu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. detal mrz., detalista mos.

 czas. detalizować ndk., detalować ndk.

 przysł. detalicznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) niehurtowy

 (1.2) dokładny, drobiazgowy, szczegółowy, wierny

Wiktionary


detalista

kupiec prowadzący handel detaliczny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) hand. przedsiębiorstwo lub kupiec zajmujący się handlem w małych ilościach

 (1.2) przen. człowiek skupiający się na szczegółach

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛtaˈlʲista, AS: detalʹista

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. detal m.

:: fż. detalistka

 przym. detaliczny

 przysł. detalicznie

Wiktionary


detalistka

detalista


SJP.pl

Patrz:

detalista

detalizować

szczegółowo, drobiazgowo rozpatrywać; opowiadać ze szczegółami


SJP.pl


detalować

odtwarzać z rysunków zbiorczych lub montażowych poszczególne elementy składowe jakiegoś mechanizmu w celu sporządzania rysunków warsztatowych, pozwalających na wykonanie każdej części składowej z osobna


SJP.pl


detalowy

dawniej: szczegółowy, drobiazgowy; detaliczny


SJP.pl


detaszować

dawniej:
1. odłączyć (odłączać), oddzielić (oddzielać);
2. w wojsku: odkomenderować (odkomenderowywać) grupę, oddział


SJP.pl


detefon

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) rad. prosty radioodbiornik detektorowy nie wymagający zasilania, produkowany masowo po 1927 roku w Polsce;

Wiktionary

Detefon – nazwa handlowa polskiego radioodbiornika wyposażonego w detektor kryształkowy. Został opracowany w roku 1929 przez Wilhelma Rotkiewicza i produkowany do wybuchu wojny przez Państwową Wytwórnię Łączności, potem przez Państwowe Zakłady Tele- i Radiotechniczne, jako prosty i tani odbiornik po przystępnej cenie. Kosztował 39 ówczesnych złotych (tj. około 10 ówczesnych dolarów USA) w komplecie z anteną i słuchawkami wysokoomowymi. Można było do niektórych odbiorników podłączyć drugą parę słuchawek. Odbiornik dostępny był w systemie sprzedaży ratalnej, sprzedaż prowadziły m.in. urzędy pocztowe. Słuchacze odbiorników kryształkowych płacili połowę abonamentu radiowego – 1,50 zł miesięcznie, a od 1934 r. mieszkańcy wsi płacili złotówkę (od 1936 r. rozciągnięto tę ulgę na wszystkich posiadaczy odbiorników kryształkowych). Normalnie abonament wynosił 3 zł za miesiąc. Równocześnie oddano do użytku nowy nadajnik radiostacji warszawskiej o mocy 120 kW, umożliwiającej odbiór detektorowy na terenie całego kraju.

Wikipedia


detek

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) lwów. melonik

Wiktionary

Detek – wieś i gmina w północno-wschodniej części Węgier, w pobliżu miasta Encs.

Miejscowość leży na obszarze Średniogórza Północnowęgierskiego. Administracyjnie gmina należy do powiatu Encs, wchodzącego w skład komitatu Borsod-Abaúj-Zemplén i jest jedną z jego 36 gmin.

Wikipedia


detekcja

1. wykrywanie dowolnych sygnałów, np. elektrycznych, promieniowania jonizującego;
2. proces, w którym z przebiegu zmodulowanego uzyskuje się przebieg modulujący; umożliwia odtworzenie dźwięków mowy i myzyki lub sygnału obrazu w odbiornikach radiowych i telewizyjnych; demodulacja


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) wykrywanie

Wiktionary

Detekcja:

  • wykrywanie dowolnych sygnałów, np. elektrycznych, promieniowania, w tym np. jonizującego;
  • wykrywanie zdarzeń, np. wykrywanie ruchu obiektów, cząstek elementarnych
  • demodulacja – proces odwrotny do modulacji, w wyniku którego z przebiegu zmodulowanego otrzymuje się przebieg modulujący.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Detekcja twarzy to odnajdywanie twarzy na obrazie, fotografii.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dɛˈtɛkt͡sʲja, AS: detekcʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. detektor m., detektyw m., detektorysta mos.

 przym. detekcyjny

Wiktionary


detekcyjność

cecha czegoś związanego z detekcją, np. parametry detekcyjności


SJP.pl


detekcyjny

detekcja


SJP.pl

Patrz:

detekcja

detektor

1. urządzenie do wykrywania czegoś;
2. urządzenie służące do wyodrębnienia z modulowanego prądu sygnału modulacyjnego; demodulator


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) techn. urządzenie służące wykrywaniu obecności substancji, cząsteczek albo obiektów;

Wiktionary

Detektor – urządzenie służące do wykrywania (detekcji) i ewentualnie rejestracji. Detekcji podlegać mogą różne obiekty, zjawiska i parametry fizyczne. Detektory stosuje się wówczas, gdy badany sygnał nie możne być zarejestrowany bezpośrednio zmysłami człowieka lub wówczas, gdy działa jako element urządzenia automatycznie reagującego na nadejście sygnału oraz wtedy, gdy pożądana jest bezobsługowa rejestracja sygnałów. Detektor zamienia wykrywany sygnał na formę możliwą do obserwacji lub rejestracji.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

 (1.1) czujnik, sensor, wykrywacz

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. detekcja ż., detektyw mos., detektorysta mos.

 przym. detektorowy

frazeologia.

etymologia.

 etym|ang|detector. < etym|łac|detector. → ten, kto odkrywa / ujawnia

uwagi.

tłumaczenia.

* białoruski: (1.1) дэтэктар m.

* bułgarski: (1.1) детектор m.

* rosyjski: (1.1) детектор m.

* ukraiński: (1.1) детектор m.

źródła.

== detektor (język chorwacki.) ==

ortografie.

wymowa.

 IPA|dětektor.

 dzielenie|de|tek|tor.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) detektor, wykrywacz

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dɛˈtɛktɔr, AS: detektor

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. detekcja ż., detektyw mos., detektorysta mos.

 przym. detektorowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) czujnik, sensor, wykrywacz

Wiktionary


detektorowy

detektor


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) techn. związany z detektorem; służący do wykrywania

Wiktionary

Patrz:

detektor

Powiązane:

 rzecz. detektor mrz., detektorysta mos.

Wiktionary


detektorysta

osoba szukająca przedmiotów zakopanych pod ziemią za pomocą wykrywacza metali


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba poszukująca artefaktów historycznych przy pomocy detektora metali

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W tym roku odbyła się już siódma edycja prac poszukiwawczych, w których pod nadzorem archeologa brało udział 70 detektorystów z całego kraju.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. detektor m., detektorek m., detekcja ż., detektyw m.

:: fż. detektorystka ż.

 przym. detektywistyczny, detektorowy, detekcyjny, detektorystyczny

Wiktionary


detektorystka

kobieta szukająca przedmiotów zakopanych pod ziemią za pomocą wykrywacza metali


SJP.pl


detektyw

1. człowiek zajmujący się odpłatnie wynajdywaniem informacji;
2. tajny agent śledczy policji kryminalnej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) człowiek zajmujący się dochodzeniem, śledzeniem, rozwiązywaniem spraw o charakterze kryminalnym jako funkcjonariusz policji lub jako pracownik jakiejś firmy prowadzącej śledztwa

Wiktionary

Detektyw (ang. detective, z łac. detego co oznacza „odkryć, wykryć, wyjawić”.) – tytuł zawodowy osoby świadczącej usługi detektywistyczne oraz nazwa stanowiska utajnionego pracownika policji zajmującego się czynnościami śledczymi w sposób dyskretny. W niektórych krajach nazywany jest tak jawny funkcjonariusz policji albo innych służb ochrony porządku publicznego zajmujący się czynnościami śledczymi.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zwykle głównymi bohaterami kryminałów są detektywi.

 (1.1) Detektyw długo myślał nad rozwiązaniem tej sprawy.

 (1.1) Kontakt detektywa był nieudolny i nie dostarczał żadnych wartościowych informacji.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dɛˈtɛktɨf, AS: detektyf

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. detektorysta mos., detekcja ż., detektor m.

 przym. detektywistyczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) śledczy m.

Wiktionary


detektywistyczny

1. dotyczący detektywa, związany z detektywem;
2. przedstawiający przygody, pracę detektywów


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z detektywistyką i detektywami

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. detektorysta mos., detektywistyka ż., detektyw m.

Wiktionary


detektywka

1. kobieta zajmująca się odpłatnie wynajdywaniem informacji;
2. tajna agentka śledcza policji kryminalnej


SJP.pl


detektywny

przestarzale:
1. detektywistyczny;
2. związany z detekcją sygnałów radiowych; detektorowy


SJP.pl


detencja

dawniej:
1. przymusowe zatrzymanie kogoś w areszcie lub zakładzie psychiatrycznym, najczęściej stosowane wobec sprawcy przestępstwa
2. bezprawne zatrzymanie cudzej własności


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) praw. przymusowe umieszczenie w zamkniętym ośrodku pod nadzorem, np. w szpitalu psychiatrycznym, ośrodku dla uchodźców

Wiktionary

Powiązane:

 przym. detencyjny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) internacja, internowanie

Wiktionary


detencyjny

detencja


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z detencją, dotyczący detencji

Wiktionary

Patrz:

detencja

Powiązane:

 rzecz. detencja ż.

Wiktionary


détente

[czytaj: deTĄT] odprężenie w polityce międzynarodowej; pokojowe współistnienie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) hist. polit. odprężenie w zimnowojennych stosunkach między mocarstwami;

Wiktionary

Wikipedia


detepowiec

środowiskowo: osoba zawodowo zajmująca się przygotowywaniem publikacji za pomocą komputera; DTP-owiec


SJP.pl


detergent

środek powierzchniowo czynny, tj. zmniejszający napięcie powierzchniowe wody; znajduje się w szamponach, płynach do mycia naczyń, proszkach do prania i innych środkach myjących i piorących


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. środek piorący, myjący lub czyszczący; także. substancja chemiczna zawarta w takim środku;

Wiktionary

Detergenty

  1. sole sodowe estrów kwasu siarkowego z wyższymi alkoholami (np. laurylosiarczan sodu)
  2. związki lub ich mieszaniny, które stanowią aktywny czynnik wszelkich środków czystości, takich jak szampony, proszki do prania, płyny do mycia naczyń, środki do mycia naczyń w zmywarkach itd.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W domu używamy jedynie detergentów biodegradowalnych.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dɛˈtɛrɡɛ̃nt, AS: detergẽnt

Wiktionary

Powiązane:

 przym. detergentowy

Wiktionary


detergentowy

przymiotnik od: detergent


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) chem. związany z detergentami, dotyczący detergentów

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. detergent mrz.

Wiktionary


deterioracja

pogorszenie się stanu czegoś; zrujnowanie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pogorszenie stanu, spadek sprawności, przydatności, wartości

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛtɛrʲjɔˈrat͡sʲja, AS: deterʹi ̯oracʹi ̯a

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pogorszenie, zepsucie, zniszczenie, zrujnowanie

Wiktionary


deterioratiwum

w językoznawstwie: wyraz nacechowany ujemnie, deprecjonująco; deterioratywum


SJP.pl


deterioratywny

przymiotnik od: deterioracja


SJP.pl


deterioratywum

w językoznawstwie: wyraz nacechowany ujemnie, deprecjonująco; deterioratiwum


SJP.pl


deterlon

nazwa handlowa substancji powierzchniowo czynnej produkcji polskiej, zawierającej jako główny składnik dodecylobenzenosulfonian sodu


SJP.pl


determinacja

1. zdolność do podejmowania konkretnych, stanowczych decyzji spowodowana mocnym wewnętrznym przekonaniem i siłą woli;
2. determinacja płci - uwarunkowanie płci przez rodzaj chromosomu płciowego niesionego przez zapładniający plemnik;
3. dawniej: postanowienia, decyzja


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdecydowanie i wytrwałość w dążeniu do celu mimo przeciwności

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Realizacja projektu przebiega z determinacją, ale też zgodnie ze zdrowymi zasadami zarządzania finansowego.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdeterminowanie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zdeterminowanie, desperacja

Wiktionary


determinant

parametr określający, wyznaczający coś, wpływający w zasadniczy sposób


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) czynnik mający decydujący wpływ

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛtɛrˈmʲĩnãnt, AS: determʹĩnãnt

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) determinanta

Wiktionary


determinanta

czynnik wpływający na coś w zasadniczy sposób


SJP.pl


determinatyw

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) jęz. występujący w niektórych językach znak określający klasę pojęciową charakteryzującą dane słowo i umieszczany przed lub po nim;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Determinatywy występują m.in. w języku staroegipskim.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛtɛrmʲĩˈnatɨf, AS: determʹĩnatyf

Wiktionary


determinista

zwolennik poglądu filozoficznego, że każde zdarzenie jest ściśle wyznaczone przez warunki, w jakich zachodzi


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) zwolennik determinizmu

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛtɛrmʲĩˈɲista, AS: determʹĩńista

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. determinizm m.

:: fż. deterministka ż.

 przym. deterministyczny

 przysł. deterministycznie

Wiktionary


deterministka

determinista


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zwolenniczka determinizmu

Wiktionary

Patrz:

determinista

Powiązane:

 rzecz. determinizm mrz.

:: fm. determinista

 czas. determinować ndk., zdeterminować dk.

 przym. deterministyczny

 przysł. deterministycznie

Wiktionary


deterministyczny

uwarunkowany przyczynowo, nieprzypadkowy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący determinizmu, związany z determinizmem, oparty na determinizmie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Tylko nie zapominajmy, że koncepcja Pawłowa jest w istocie rzeczy koncepcją deterministyczną, a chrześcijańska koncepcja wychowania - indeterministyczną. [...]

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. determinizm m., determinista m., deterministka ż., indeterminizm mrz.

 przysł. deterministycznie

Wiktionary


determinizm

1. twierdzenie, że wszystkie zjawiska i działania są połączone związkiem przyczynowo-skutkowym;
2. pogląd filozoficzny głoszący, że każde zdarzenie jest jednoznaczne i uwarunkowane swoimi przyczynami


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) filoz. teoria przyczynowo-skutkowa zakładająca, że ciąg określonych zdarzeń nieuchronnie prowadzi do danego skutku, rezultatu;

Wiktionary

Determinizm przyczynowy (łac. determinare – oddzielić, ograniczyć, określić) – koncepcja filozoficzna, według której wszystkie zdarzenia w ramach przyjętych paradygmatów są połączone związkiem przyczynowo-skutkowym, a zatem każde zdarzenie i stan jest zdeterminowane przez swoje uprzednio istniejące przyczyny (również zdarzenia i stany).

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. indeterminizm mrz., determinista mos., deterministka ż.

 czas. determinować ndk., zdeterminować dk.

 przym. deterministyczny

 przysł. deterministycznie

Wiktionary


determinować

wpływać na coś w decydujący sposób


SJP.pl


detersja

wygładzanie i szlifowanie podłoża skalnego materiałem niesionym w dnie lodowca


SJP.pl

Detersja – wygładzanie rzeźby terenu przez transportowany w stopie lodowca materiał morenowy. W wyniku detersji powstają m.in. wygłady lodowcowe.

Wikipedia


detka

nazwisko


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mot. gumowy torus wypełniony powietrzem, znajdujący się wewnątrz opony;

 (1.2) wypełniony powietrzem balon wewnątrz piłki

 (1.3) pot. żart. człowiek zmęczony

 (1.4) pot. człowiek mało zorientowany w jakiejś dziedzinie

 (1.5) białystok. bombka

 (1.6) daw. bąbel, bańka na płynie

 (1.7) daw. perełka dęta, paciorek dęty

 (1.8) daw. rodzaj leguminy, suflet

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Podczas wycieczki rowerowej przebiłem dętkę, co uniemożliwiło dalszą jazdę.

 (1.1) Za załatwienie dętki jednemu z esesmanów dostał przeniesienie do magazynów zbożowych w folwarku Na Budach.

 (1.2) Kiedy okazało się, że przedziurawiona dętka jest niemożliwa do naprawienia, szybko wymienił ją na zapasową.

 (1.3) Jak mam zdecydowanie więcej pracy, to zabieram się do niej, gdy dzieci są już w łóżku. Oczywiście na drugi dzień jestem kompletną dętką, więc staram się, żeby takie sytuacje zdarzały się jak najrzadziej.

 (1.4) Jestem kompletna dętka z matmy.

 (1.6) Czy widziałeś te bańki na wodzie, te z piany dętki?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈdɛ̃ntka, AS: dntka

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dętkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kiszka, kicha

 (1.2) reg. śl. blaza.

 (1.3) pot. flak, pot. denat

 (1.4) pot. ignorant

Wiktionary


dętkomat

automat do sprzedaży dętek rowerowych


SJP.pl


dętkowy

przymiotnik od: dętka


SJP.pl


detoks

1. usuwanie z organizmu substancji trujących; odtruwanie, detoksykacja;
2. oddział szpitalny, w którym przeprowadza się detoks;
3. potocznie: odwyk


SJP.pl

Detoksykacja, potocznie detoks (łac. detoxicatio znaczy „usuwanie toksyny”) – sposób leczenia uzależnień polegający na nagłym odstawieniu danej substancji psychoaktywnej, w połączeniu z terapią farmakologiczną lub psychologiczną.

Wikipedia


detoksowy

detoks


SJP.pl

Patrz:

detoks

detoksykacja

usuwanie z organizmu substancji trujących; odtruwanie, detoks


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) toksykol. oczyszczanie organizmu z substancji trujących;

Wiktionary

Detoksykacja, potocznie detoks (łac. detoxicatio znaczy „usuwanie toksyny”) – sposób leczenia uzależnień polegający na nagłym odstawieniu danej substancji psychoaktywnej, w połączeniu z terapią farmakologiczną lub psychologiczną.

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) detoks, odtruwanie

Wiktionary


detoksykacyjny

związany z detoksykacją


SJP.pl


dętologia

żartobliwie: nadawanie pozorów poważnego, naukowego charakteru twierdzeniom zawierającym treść nieistotną


SJP.pl


detonacja

1. huk towarzyszący eksplozji pocisków, wystrzałom, pękaniu wielkich mas jakiejś substancji itp. ;
2. rodzaj reakcji chemicznej przebiegającej wybuchowo, odznaczającej się bardzo dużą, stałą prędkością liniową rozprzestrzeniania się;
3. nadmiernie szybkie spalanie się paliwa w cylindrze silnika połączone z eksplozją


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) eksplozja materiału wybuchowego połączona z hukiem;

 (1.2) spowodowanie detonacji (1.1)

 (1.3) chem. reakcja chemiczna przebiegająca wybuchowo

 (1.4) mech. nadmiernie szybkie spalanie się mieszanki paliwowej w cylindrze silnika połączone z charakterystycznym stukaniem

Wiktionary

Detonacja (fr. détonation z łac. detonare ‘grzmieć’) – wybuch (fala reakcji chemicznych) rozprzestrzeniający się w materiale wybuchowym z prędkością ponaddźwiękową, a najczęściej z wysoką prędkością hiperdźwiękową (z reguły wynosi od kilku tysięcy m/s do ponad 10 tysięcy m/s), powodujący powstanie w otaczającym go ośrodku fali uderzeniowej. Na jej czole występuje bardzo wysokie ciśnienie (do ok. 50 GPa) i temperatura (do ok. 5800 °C).

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌdɛtɔ̃ˈnat͡sʲja, AS: detõnacʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. detonowanie n., zdetonowanie n., detonator m.

 czas. detonować ndk., zdetonować dk.

 przym. detonacyjny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) eksplozja, wybuch

 (1.2) detonowanie

Wiktionary


detonacyjny

związany z detonacją


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z detonacją, służący do detonacji

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. detonacja ż., detonowanie n., zdetonowanie n., detonator m.

 czas. detonować ndk., zdetonować dk.

Wiktionary


detonator

niewielki ładunek materiału wybuchowego do detonacji właściwego ładunku


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) ładunek materiału wybuchowego przenoszący detonację ze spłonki do kruszącego materiału wybuchowego;

Wiktionary

Detonator:

  1. ładunek pobudzający – materiał wybuchowy umieszczony między spłonką a właściwym materiałem kruszącym miny lub pocisku. Materiały wybuchowe użyte do budowy detonatora muszą się charakteryzować dużą mocą i podwyższoną podatnością na detonację (trotyl prasowany, tetryl, heksogen lub pentryt).
  2. czynnik mechaniczny, elektryczny albo chemiczny powodujący wybuch materii eksplodującej.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Przyczyną niewybuchu był uszkodzony detonator.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛtɔ̃ˈnatɔr, AS: detõnator

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. detonacja ż., detonowanie n., zdetonowanie n.

 czas. detonować ndk., zdetonować dk.

 przym. detonacyjny

Wiktionary


detonometr

przyrząd sygnalizujący zjawiska detonacji, stosowany w silnikach lotniczych


SJP.pl


detonować

1. eksplodować, wybuchać;
2. powodować wybuch;
3. książkowo: peszyć, onieśmielać;
4. w muzyce: grać lub śpiewać nieczysto; fałszować


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. zdetonować)

 (1.1) powodować wybuch

 (1.2) wywoływać onieśmielenie

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. zdetonować)

 (2.1) rozrywać się z hukiem; ulegać eksplozji

 (2.2) muz. wykonywać dźwięki nieczysto

czasownik zwrotny niedokonany detonować się (dk. zdetonować się)

 (3.1) być lub stawać się speszonym

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdetonowanie n., detonator mrz., detonowanie n., detonacja ż.

 przym. detonacyjny

 czas. zdetonować

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) onieśmielać, peszyć, zawstydzać

 (2.1) eksplodować, wybuchać

 (2.2) fałszować

 (3.1) onieśmielać się, peszyć się, zawstydzać się

Wiktionary


detonowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) inicjowanie, powodowanie detonacji

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdetonowanie n., detonacja ż., detonator m.

 czas. detonować ndk., zdetonować dk.

 przym. detonacyjny

Wiktionary


detonowany

1. eksplodować, wybuchać;
2. powodować wybuch;
3. książkowo: peszyć, onieśmielać;
4. w muzyce: grać lub śpiewać nieczysto; fałszować


SJP.pl


detotalitaryzacja

działania po obaleniu rządów totalitarnych, mające na celu oczyszczenia życia politycznego, społecznego i kulturalnego z totalitaryzmu


SJP.pl


detrakcja

wyrywanie przez lodowiec bloków i okruchów skalnych z podłoża


SJP.pl

Detrakcja – proces wyrywania, wydzierania przez lodowiec okruchów i bloków skalnych z podłoża poprzez działalność mechaniczną i zamróz.

Wikipedia


detranzycja

proces odwracania tranzycji płciowej


SJP.pl

Detranzycja – proces zatrzymania lub odwracania tranzycji płciowej. Rozumiana jest jako zaprzestanie terapii korekty płci i próba cofnięcia zmian, jakie zaszły w jej wyniku. Nakierowana jest na przywrócenie cech płciowych zgodnych z płcią przypisaną przy narodzinach. Niektóre osoby przechodzą detranzycję tymczasowo, a inne permanentnie. Detranzycja nie jest tożsama z odczuwaniem żalu z powodu tranzycji. Decyzja o zaprzestaniu procesu tranzycji może być podjęta ze względu na zmianę tożsamości płciowej lub inne powody, takie jak obawy dotyczące zdrowia, presja społeczna, dyskryminacja, stygmatyzacja, przekonania polityczne lub religijne.

Wikipedia


detreomycyna

handlowa nazwa antybiotyku, chloramfenikolu


SJP.pl

Chloramfenikol (chloromycetyna, detreomycyna) – antybiotyk o działaniu bakteriostatycznym wobec szeregu bakterii G- i G+, a także riketsji, mykoplazm, chlamydii i innych. Pierwotnie wyizolowany w 1947 roku przez Paula Burkholdera i współpracowników z produktów Gram-dodatnich bakterii Streptomyces venezuelae. Można go również uzyskać syntetycznie.

Wikipedia


detroicki

[czytaj: ditrojcki albo potocznie detrojcki] przymiotnik od: Detroit


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Detroit, dotyczący Detroit

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Detroit n.

Wiktionary


detroiczanin

[czytaj: ditrojczanin] mieszkaniec Detroit


SJP.pl


detroiczanka

[czytaj: ditrojczanka] mieszkanka Detroit


SJP.pl


detroit

[czytaj: diTROJT albo potocznie deTROit] rzeka i miasto w Stanach Zjednoczonych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) geogr. rzeka na granicy Kanady i Stanów Zjednoczonych;

 (1.2) geogr. miasto w Stanach Zjednoczonych, w stanie Michigan;

 (1.3) geogr. toponim, nazwa kilku miast i gmin w Stanach Zjednoczonych;

Wiktionary

Detroit (wym. [dɨˈtrɔɪt]; z fr. cieśnina) – miasto w Stanach Zjednoczonych, w stanie Michigan na północnym brzegu rzeki Detroit łączącej jeziora St. Clair i Erie. Na południu sąsiaduje z kanadyjskim miastem Windsor. Według danych z 2023 roku liczy 633,2 tys. mieszkańców, oraz 4,3 mln w obszarze metropolitalnym (14. co do wielkości metropolia Stanów Zjednoczonych).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Statek spokojnie płynął po wodach Detroit.

 (1.2) Bartek przyleci z Detroit na ślub Mirka.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. detroicki

Wiktionary


detronizacja

1. pozbawienie panującego monarchy władzy;
2. pozbawienie kogoś najwyższej pozycji w jakiejś grupie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) polit. pozbawienie monarchy jego władzy i tytułu;

 (1.2) przen. pozbawienie kogoś (czegoś) pierwszego miejsca

Wiktionary

Detronizacja (gr. thrónos, tron) – rodzaj depozycji, pozbawienie panującego władcy tronu, pozbawienie urzędu siłą lub pokojowym traktatem. Najczęściej detronizacja jest skutkiem zamachu stanu.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. detronizowanie n., zdetronizowanie n., tron mrz.

 czas. detronizować ndk., zdetronizować dk.

 przym. detronizacyjny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zdetronizowanie

Wiktionary


detronizacyjny

związany z detronizacją


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z detronizacją, dotyczący detronizacji

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. detronizacja ż., detronizowanie n., zdetronizowanie

 czas. detronizować ndk., zdetronizować

Wiktionary


detronizować

1. pozbawiać panującego monarchę władzy;
2. pozbawiać kogoś najwyższej pozycji w jakiejś grupie


SJP.pl

czasownik niedokonany

 (1.1) pozbawiać panującego władzy monarszej

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdetronizowanie n., tron mrz., detronizowanie n., detronizacja ż.

 przym. detronizacyjny

 czas. zdetronizować

Wiktionary


detronizowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) usuwanie monarchy z tronu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdetronizowanie n., detronizacja ż.

 czas. detronizować ndk., zdetronizować dk.

 przym. detronizacyjny

Wiktionary


detrybalizacja

1. rezygnacja z przynależności plemiennej lub jej zatracenie;
2. rezygnacja z odrębności plemiennych na rzecz nowego procesu narodowotwórczego w państwach postkolonialnych


SJP.pl


detrytofag

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) ekol. zwierzę odżywiające się detrytusem

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) detrytusożerca

Wiktionary


detrytus

1. geologia: pokruszony materiał skalny;
2. ekologia: podlegająca rozkładowi lub silnie rozdrobniona materia organiczna pochodzenia zwierzęcego i roślinnego, występująca w toni wodnej w postaci zawiesiny lub w postaci osadów dennych, w środowisku lądowym wchodząca w skład próchnicy glebowej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) ekol. drobnoszczątkowa, martwa materia organiczna;

 (1.2) geol. produkt rozpadu skał;

Wiktionary

  • detrytus – w ekologii: martwa materia organiczna
  • detrytus – w geologii: produkt rozpadu skał

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. detrytusofag mzw., detrytusożerca mzw.

 przym. detrytusowy, detrytyczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) detryt, trypton, abioseston

 (1.2) materiał detrytyczny

Wiktionary


detrytusowy

przymiotnik od: detrytus (np. detrytusowy łańcuch pokarmowy, gytia detrytusowa)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do detrytusu, mający związek z detrytusem

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. detrytus mrz.

Wiktionary


dettlaff

nazwisko


SJP.pl


dettloff

nazwisko, m.in. Szczęsny Dettloff (1878-1961), polski historyk sztuki


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Szczęsny Dettloff – katolicki duchowny i historyk sztuki
  • Werner Dettloff – duchowny katolicki, teolog i dogmatyk

Wikipedia


detto

z włoskiego: to samo, jak wyżej; ditto


SJP.pl


dęty

1. instrument dęty - instrument muzyczny wydający brzmienie na skutek dęcia, dmuchania; aerofon;
2. złożony z muzyków grających na instrumentach dętych, np. tercet dęty;
3. napełniony powietrzem;
4. pozornie ważny, niemający w rzeczywistości większego znaczenia lub wartości;
5. potocznie: wyniosły, zarozumiały, nadęty; pompatyczny, napuszony


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) napełniony powietrzem, pusty w środku

 (1.2) pompatyczny, nadęty, pozornie tylko istotny

 (1.3) muz. o instrumencie: taki w którym źródłem dźwięku jest drgający wewnątrz słup powietrza

 (1.4) muz. o orkiestrze: złożona głównie z instrumentów dętych (1.3)

forma czasownika.

 (2.1) imiesłów przymiotnikowy bierny od: dąć

Wiktionary

Powiązane:

 czas. dąć ndk., nadąć dk.

Wiktionary


deubekizacja

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zob. dezubekizacja.

Wiktionary

Dezubekizacja (nienormatywne formy: deubekizacja, deesbekizacja) – postulat zgłaszany przez różne ugrupowania określające się jako antykomunistyczne dotyczący pozbawienia przywilejów byłych funkcjonariuszy służb bezpieczeństwa PRL. Dezubekizacja jest elementem szeroko rozumianej dekomunizacji.

Zgłaszane pomysły dotyczyły:

  • obniżenia wysokości emerytury;
  • pozbawienia możliwości sprawowania funkcji publicznych.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Mitologia martyrologizująca i wybielająca konfidentów SB - zwłaszcza tych z kręgu kultury (twórczej i akademickiej) oraz z kręgu kruchty - stała się agresywną doktryną polskiego Salonu, kolejnym mechanizmem antylustracyjnym, zmierzającym do zahamowania deubekizacji i do zamknięcia (lub przynajmniej spacyfikowania) Instytutu Pamięci Narodowej (IPN-u).

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dezubekizacja ż.

 przym. deubekizacyjny, dezubekizacyjny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dezubekizacja, deesbekizacja

Wiktionary


deuter

izotop wodoru o liczbie masowej 2, którego jądro zawiera jeden proton i jeden neutron; ciężki wodór


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. izotop wodoru mający w jądrze jeden proton i jeden neutron;

Wiktionary

Deuter (2
H
, D) – stabilny izotop wodoru występujący naturalnie. W wodzie morskiej (SMOW) występuje w ilości około 1 atomu na 6420 atomów protu (około 0,02 grama w 1 litrze wody). Jądro deuteru (deuteron) składa się z jednego protonu i jednego neutronu, podczas gdy jądrem protu jest jeden proton. Masa atomowa deuteru jest około dwukrotnie większa od izotopu 1
H
i wynosi 2,0140 u. Ze względu na małą masę i mały przekrój czynny (0,11 σ/fm²) deuter jest dobrym moderatorem szybkich neutronów. Związki deuteru (np. ciężka woda) wykorzystywane są w reaktorach jądrowych.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈdɛwtɛr, AS: deu̯ter

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. deuteron mrz., deuterowanie n., deuton mrz.

 czas. deuterować ndk.

 przym. deuterowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ciężki wodór, symbol. ²H, D

Wiktionary


deuteranomalia

niedowidzenie barwy zielonej


SJP.pl

Deuteranomalia – zaburzenie rozpoznawania barw, podobnie jak protanomalia charakteryzujące się jedynie obniżoną percepcją nasycenia (ale nie jaskrawości) zieleni. Barwa czerwona, pomarańczowa, żółta, kanarkowa i zielona są przesunięte w kierunku zieleni. Deuteranomalia dotyczy około 6% mężczyzn i około 0,4% kobiet (daje to około 95% wszystkich zaburzeń rozpoznawania barw u mężczyzn).

Wikipedia


deuteranopia

Deuteranopia (daltonizm) – wada wzroku, odmiana ślepoty barw, polegająca na nierozpoznawaniu barwy zielonej (lub myleniu jej z barwą czerwoną). Objawia się to dokładnie brakiem rozróżnienia koloru czerwonego, pomarańczowego, żółtego i zielonego. Percepcja jaskrawości nie zmienia się. Występuje za to brak rozróżnienia w percepcji składowych czerwonej i zielonej, co prowadzi do odbioru fioletu i cyjanu jako ten sam kolor.

Wikipedia


deuterek

związek chemiczny zawierający deuter (ciężki izotop wodoru)


SJP.pl


deuterium

dawniej: izotop wodoru o liczbie masowej 2, którego jądro zawiera jeden proton i jeden neutron; deuter, ciężki wodór


SJP.pl


deutero-izajasz

umowna nazwa anonimowego autora rozdziałów 40-55 biblijnej Księgi Izajasza


SJP.pl

Deutero-Izajasz – od końca XVIII w. umowne określenie anonimowego, nietożsamego z Izajaszem autora rozdziałów 40–55 biblijnej Księgi Izajasza.

Tło rozdziałów 40–55 jest zupełnie odmienne od tła rozdziałów 1–39 Księgi Izajasza, albowiem jest późniejsze od tych ostatnich o około 150 lat. Rozdziały te dotyczą ostatnich lat niewoli babilońskiej i ukazują atmosferę uprowadzonego ludu Izraela, a Autor-prorok informuje o zbliżającym się wyzwoleniu, podkreślając przy tym, że głównym wrogiem Izraelitów nie jest już Asyria, a Babilonia. Deutero-Izajasz wspomina również o Cyrusie II, którym posłuży się Jahwe w celu pogromu Babilonii (Iz 44,28; 45,1). Zdaniem biblistów wprawdzie możliwe jest, że Proto-Izajasz (Izajasz „właściwy”, w odróżnieniu od Deutero- oraz Trito-Izajasza) mógł głosić proroctwa dotyczące przyszłej niewoli babilońskiej i wyswobodzenia Żydów z niej, ale mało prawdopodobne jest, by napisał on w szczegółowej wizji przyszłości aż tyle rozdziałów Księgi. Próba pocieszenia narodu żydowskiego, zawarta w Iz 40,1n, nie miałaby większego sensu, bowiem naród żydowski podczas życia Proto-Izajasza był niepodległy i nic nie wskazywało na utratę niepodległości, tak więc wersety 1-2 rozdziału 40 spełniałyby odwrotną funkcję niż założona przez proroka, byłyby bowiem nie pocieszeniem, a groźbą.

Wikipedia


deuterokanoniczny

księgi deuterokanoniczne - księgi Starego Testamentu, które chrześcijaństwo włączyło do kanonu Biblii później niż pozostałe; odrzucone wcześniej przez protestantyzm i judaizm; księgi wtórokanoniczne


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) rel. o księdze biblijnej: początkowo nieuznawany za kanoniczny

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛwtɛrɔkãnɔ̃ˈɲit͡ʃnɨ, AS: deu̯terokãnõńičny

Wiktionary


deuteron

jądro atomowe deuteru, złożone z neutronu i protonu; deuton


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) fiz. chem. jądro atomu deuteru;

Wiktionary

Deuteron – jądro atomowe deuteru, czyli izotopu wodoru 21H, zwanego ciężkim wodorem. Deuteron składa się z jednego neutronu i jednego protonu.

Liczba atomowa deuteronu wynosi Z=1, zaś liczba masowa A=2, energia wiązania 2,225 MeV. Deuteron oznaczany jest symbolem chemicznym D, lub częściej symbolem d, przyjętym w zapisach przemian jądrowych.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: dɛwˈtɛrɔ̃n, AS: deu̯terõn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. deuter m., deuterowanie n., daw. deuton m.

 czas. deuterować ndk.

 przym. deuterowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) daw. deuton

Wiktionary


deuteronomium

Księga Powtórzonego Prawa; ostatnia księga Pięcioksięgu


SJP.pl

Wikipedia


deuterowy

przymiotnik od: deuter


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) chem. dotyczący deuteru, związany z deuterem, zasilany deuterem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Otóż cząsteczki wody w atmosferze, zarówno zwykłej, jak i tej cięższej - deuterowej (tzw. ciężkiej wody) są rozbijane na atomy przez promieniowanie słoneczne.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛwtɛˈrɔvɨ, AS: deu̯terovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. deuter mrz., deuteron mrz., deuterowanie n., deuton mrz.

 czas. deuterować ndk.

Wiktionary


deuton

jądro atomowe deuteru, złożone z neutronu i protonu; deuteron


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) daw. fiz. chem. deuteron

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dla budowy atomu azotu (ciężar atomowy w zaokrągleniu 14) mamy wzór: N¹⁴ = π₇ w₇ = α₃η (7 protonów i 7 neutronów, albo 3 heljony i 1 deuton).

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. deuter m., deuteron m., deuterowanie n.

 czas. deuterować ndk.

 przym. deuterowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) współcz. deuteron

Wiktionary


deutoplazma

żółtko


SJP.pl

Żółtko, deutoplazma – substancja zapasowa w komórce jajowej, stanowiąca materiał budulcowy i odżywczy dla rozwijającego się zarodka. Jest lepkim, gęstym płynem z zawieszonymi, mikroskopowej wielkości, ziarenkami, płytkami lub kulkami. Składa się m.in. z: białek (witellogenin), węglowodanów (głównie glikogenu), lipidów (głównie fosfolipidów, np. lecytyny), soli mineralnych oraz niektórych witamin. Powstaje w procesie witelogenezy.

Wikipedia


deutoplazmatyczny

deutoplazma


SJP.pl

Patrz:

deutoplazma

deutsch

[czytaj: dojcz] nazwisko


SJP.pl

Geografia

Austria

  • Deutsch Goritz – gmina w kraju związkowym Styria, w powiecie Südoststeiermark
  • Deutsch Kaltenbrunn – gmina w kraju związkowym Burgenland, w powiecie Jennersdorf
  • Deutsch Schützen-Eisenberg – gmina w kraju związkowym Burgenland, w powiecie Oberwart
  • Deutsch-Griffen – gmina w kraju związkowym Karyntia, w powiecie Sankt Veit an der Glan
  • Deutsch-Wagram – miasto w kraju związkowym Dolna Austria, w powiecie Gänserndorf
  • Bad Deutsch-Altenburg – gmina targowa w kraju związkowym Dolna Austria, w powiecie Bruck na der Leitha

Wikipedia


developer

deweloper;
1. osoba lub firma przeznaczająca środki finansowe na budowę domów w celu sprzedaży lub wynajmu;
2. osoba lub instytucja tworząca programy komputerowe


SJP.pl

  • deweloper budowlany (ang. real estate developer) - w budownictwie, inwestor który inwestuje w budowę nieruchomości budynkowych z przeznaczeniem na sprzedaż lub wynajem
  • programista (ang. software developer) - w informatyce, twórca oprogramowania

Wikipedia


developerka

deweloperka;
1. kobieta przeznaczająca środki finansowe na budowę domów w celu sprzedaży lub wynajmu;
2. potocznie: rynek, branża budownictwa deweloperskiego


SJP.pl


devito

nazwisko, m.in. Danny DeVito, amerykański aktor


SJP.pl


devon

wyspa na Morzu Arktycznym


SJP.pl

Devon – hrabstwo administracyjne (niemetropolitalne), ceremonialne i historyczne w Anglii, w regionie South West England, położone we wschodniej części Półwyspu Kornwalijskiego, pomiędzy Kornwalią na zachodzie a hrabstwami Somerset i Dorset na wschodzie. Jest jedynym hrabstwem położonym nad dwoma akwenami morskimi – kanałem La Manche na południu i Kanałem Bristolskim na północy – z oddzielną linią brzegową. Granice hrabstwa administracyjnego są tożsame z hrabstwem ceremonialnym z wyłączeniem Plymouth i Torbay, które stanowią osobne jednostki administracyjne.

Wikipedia


dewa

w hinduizmie: ogólna nazwa każdego z bogów uosabiających siły dobra i harmonii kosmicznej, biorących udział w tworzeniu świata


SJP.pl

Dewa (sanskryt देव, trl. deva, „świetlisty”, „jaśniejący”, „oświecony”, ang. Deva; w innych językach: tybetański lha, chiński tiān (天), koreański chǒn, japoński ten, wiet. thiên) – nieposiadająca ciała fizycznego istota nadprzyrodzona, bóg lub półbóg, występujący w religiach dharmicznych i mitach kultur azjatyckich. Żeńskim odpowiednikiem dewy jest dewi.

Wikipedia


dewadasi

tancerka świątynna wykonująca klasyczne tańce hinduskie


SJP.pl

Dewadasi (w sanskrycie boska niewolnica, port. bailadeira – tancerka, z fr. bayadère – bajadera) – tancerka kultowa w Indiach wykonująca klasyczne tańce indyjskie. Zazwyczaj mieszkała blisko świątyni, była oficjalnie uznawana za boską małżonkę i otaczana dużym szacunkiem. Rozpoczynała naukę tańca w bardzo młodym wieku, około szóstego roku życia.

Wikipedia


dewajtis

Dewajtis. Powieść współczesna – pozytywistyczna powieść obyczajowa Marii Rodziewiczówny z 1889 roku.

Nagrodzona w konkursie literackim „Kuriera Warszawskiego”, drukowana w nim była po raz pierwszy (nr 121-256). Wydanie książkowe ukazało się dopiero w roku następnym nakładem również „Kuriera”. Do końca XIX w. powieść jeszcze dwukrotnie wznawiano, a za życia autorki osiągnęła 13 wydań po polsku. Towarzyszyły temu liczne przekłady na języki obce: litewski (1890), niemiecki (1894), serbski (1896), angielski (1901), francuski (1904), węgierski (1912), czeski (1921), słowacki (1933). W kraju adaptowano ją też na scenę (1910) i na słuchowisko radiowe (1969). W latach wojny i okupacji ukazywała się także na obczyźnie (Londyn 1943; Chicago, Palestyna 1944; Rzym 1945). W okresie powojennym najwięcej wydań osiągnęła w edycji Wydawnictwa Literackiego; wciąż poczytna i wznawiana, również przez wydawnictwa prywatne.

Wikipedia


dewaloryzacja

obniżenie się wartości lub znaczenia czegoś; dewaluacja


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) obniżanie się wartości czegoś

Wiktionary


dewaloryzacyjny

dewaloryzacja


SJP.pl

Patrz:

dewaloryzacja

dewaloryzować

obniżać wartość lub znaczenie czegoś; dewaluować


SJP.pl


dewaluacja

1. urzędowe obniżenie wartości danej waluty w stosunku do złota lub walut zagranicznych; obniżenie się realnej wartości pieniędzy;
2. przenośnie: obniżenie się wartości lub znaczenia czegoś; dewaloryzacja


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ekon. urzędowe obniżenie kursu danej waluty;

 (1.2) książk. obniżenie (się) wartości lub znaczenia czegoś

Wiktionary

Dewaluacja (łac. de 'z (czego), od, wy-' i valor 'wartość') – ustawowe bądź administracyjne osłabienie sztywnego kursu waluty narodowej wobec innych walut przez rząd lub bank centralny, np. w celu poprawienia bilansu płatniczego czy zwiększenia cenowej konkurencyjności zewnętrznej gospodarki danego kraju.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Dewaluacja łata może wprowadzić panikę na rynkach.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛvaluˈwat͡sʲja, AS: devaluacʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dewaluowanie n., zdewaluowanie n.

 czas. dewaluować ndk., zdewaluować dk.

 przym. dewaluacyjny

Wiktionary


dewaluacyjny

związany z dewaluacją


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) przym. od dewaluacja

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To zaś może wywołać - zdaniem prezes Gronkiewicz-Waltz - presję dewaluacyjną, co będzie godzić w inny cel założony w "Pakiecie", czyli ograniczanie inflacji.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛvaluwaˈt͡sɨjnɨ, AS: devaluacyi ̯ny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dewaluacja ż., dewaluowanie n., zdewaluowanie n.

 czas. dewaluować ndk., zdewaluować dk.

Wiktionary


dewaluować

1. przeprowadzać (przeprowadzić) reformę pieniężną opartą na dewaluacji;
2. przenośnie: obniżać (obniżyć) wartość lub znaczenie czegoś; dewaloryzować


SJP.pl

czasownik

 (1.1) ekon. urzędowo obniżać kurs danej waluty

 (1.2) książk. obniżać wartość lub znaczenie czegoś

czasownik zwrotny

 (2.1) książk. tracić na wartości

Wiktionary

Przykłady

 (2.1) Wystarczy przyjrzeć się zmianom rynków Europy Zachodniej i Ameryki Północnej, aby zauważyć, że tradycyjny model konsumpcji towarów powoli się dewaluuje, a ludzie pragną czegoś więcej.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛvaluˈwɔvat͡ɕ, AS: devaluovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dewaluacja ż., dewaluowanie n., zdewaluowanie n.

 czas. zdewaluować dk.

 przym. dewaluacyjny

Wiktionary


dewaluowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|dewaluować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛvaluwɔˈvãɲɛ, AS: devaluovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdewaluowanie n., dewaluacja ż.

 czas. dewaluować ndk., zdewaluować dk.

 przym. dewaluacyjny

Wiktionary


dewanagari

sylabiczne pismo północnoindyjskie używane do zapisu np. sanskrytu i hindi; nagari


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) jęz. pismo sylabiczne używane do zapisu m.in. sanskrytu i hindi;

Wiktionary

Dewanagari (देवनागरी, z sanskr. Devanāgarī; deva „bóg” + nagari „gród, miasto”) – pismo alfabetyczno-sylabiczne, używane w północnych, zachodnich i środkowych Indiach do zapisu kilkunastu języków z grupy języków indoaryjskich, m.in. sanskrytu, hindi, marathi, nepali.

Wikipedia


dewastacja

celowe niszczenie czegoś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) bezwzględne niszczenie, rujnowanie

Wiktionary

Dewastacja – umyślne i bezprawne spowodowanie szkody w mieniu, niszczenie czegoś w wyniku celowego działania lub następujące wskutek zaniedbań. W myśl prawa dewastacja jest zniszczeniem mienia i jest czynem zabronionym.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W gazecie pisali dziś o dewastacji cmentarza żydowskiego.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛvaˈstat͡sʲja, AS: devastacʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdewastowanie n., dewastowanie n., dewastator mos.

 czas. dewastować ndk., zdewastować dk.

 przym. dewastacyjny, dewastatorski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ruina; pot. rujnacja

Wiktionary


dewastacyjny

związany z dewastacją


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z dewastacją; mający na celu dewastację

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dewastacja ż., zdewastowanie n., dewastowanie n., dewastator mos.

 czas. dewastować ndk., zdewastować dk.

 przym. dewastatorski

Wiktionary


dewastator

osoba siejąca spustoszenie, zniszczenie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) książk. osoba, która niszczy, dewastuje

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Policja powinna wyłapać tych dewastatorów parku miejskiego.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛvaˈstatɔr, AS: devastator

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dewastacja ż., dewastowanie n., zdewastowanie n.

 czas. dewastować ndk., zdewastować dk.

 przym. dewastatorski, dewastacyjny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) destruktor, niszczyciel, szkodnik, wandal; pot. żart. psuj

Wiktionary


dewastatorka

kobieta siejąca spustoszenie, zniszczenie


SJP.pl


dewastować

niszczyć, pustoszyć, rujnować


SJP.pl

czasownik przechodni

 (1.1) niszczyć coś celowo

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Grupy satanistyczne dewastują cmentarze chrześcijańskie i obiekty kultu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛvaˈstɔvat͡ɕ, AS: devastovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dewastacja ż., dewastator m., dewastowanie n., zdewastowanie n.

 czas. zdewastować dk.

 przym. dewastacyjny, dewastatorski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) burzyć, demolować, niszczyć, rozwalać, druzgotać, niszczyć, psuć, rujnować, uszkadzać, pustoszyć

Wiktionary


dewastowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|dewastować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛvastɔˈvãɲɛ, AS: devastovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdewastowanie n., dewastacja ż., dewastator mos.

 czas. dewastować ndk., zdewastować dk.

 przym. dewastacyjny, dewastatorski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) niszczenie, rujnowanie, pustoszenie

Wiktionary


dewatnoście

liczebnik główny

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. dziewiętnaście

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dewatnost

Wiktionary


dewatnost

liczebnik główny

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. dziewiętnaście

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dewatnoście

Wiktionary


deweloper

developer;
1. osoba lub firma przeznaczająca środki finansowe na budowę domów w celu sprzedaży lub wynajmu;
2. osoba lub instytucja tworząca programy komputerowe


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) bud. osoba lub przedsiębiorstwo inwestujące w budowę nieruchomości;

 (1.2) inform. twórca oprogramowania

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) druk. magnetyczny proszek, który transportuje toner na wałek

Wiktionary

  • deweloper budowlany (ang. real estate developer) - w budownictwie, inwestor który inwestuje w budowę nieruchomości budynkowych z przeznaczeniem na sprzedaż lub wynajem
  • programista (ang. software developer) - w informatyce, twórca oprogramowania

Wikipedia

Powiązane:

 przym. deweloperski

Wiktionary


deweloperka

developerka;
1. kobieta przeznaczająca środki finansowe na budowę domów w celu sprzedaży lub wynajmu;
2. potocznie: rynek, branża budownictwa deweloperskiego;
3. kobieta tworząca programy komputerowe


SJP.pl


deweloperoza

zbytnie nagromadzenie budynków mieszkalnych wybudowanych przez deweloperów na jakimś terenie


SJP.pl


deweloperstwo

inwestowanie w budowę domów na sprzedaż


SJP.pl


deweloping

rzadko: deweloperstwo - inwestowanie w budowę domów na sprzedaż


SJP.pl


dewerbalny

w językoznawstwie: pochodzący, utworzony od czasownika; odczasownikowy


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) gram. zob. odczasownikowy.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) odczasownikowy

Wiktionary


dewetyna

tkanina będąca imitacją aksamitu; dywetyna


SJP.pl


dewetynowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) rzad. z dewetyny

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Było ciepło, wręcz gorąco, ale niejaki Gibbo, weteran wojny w Omanie i w ogóle bywalec tych okolic, łaził od rana w grubej kurtce dewetynowej i narzekał na zimno.

 (1.1) Dla chłopców od 7 do 4 lat — można tu kupić ubranka, poszukiwane kurtki dewetynowe po 330 zł, wiatrówki i marynarki welwetowe.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dewetyna ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rzad. dywetynowy

Wiktionary


dewey

[czytaj: diłej] nazwisko, m.in. John Dewey (1859-1952), amerykański filozof


SJP.pl

Ludzie:

  • John Dewey (1859-1952) – amerykański pedagog

Miejscowości w USA:

  • Dewey – miasto w stanie Oklahoma, w hrabstwie Washington
  • Dewey – miasto w stanie Wisconsin, w hrabstwie Burnett
  • Dewey – miasto w stanie Wisconsin, w hrabstwie Portage
  • Dewey – miasto w stanie Wisconsin, w hrabstwie Rusk

Wikipedia


dewi

Dewi (devanagari: देवी ; „Bogini”), Śri Devi – imię, którym nazywane są często wszystkie bóstwa żeńskie panteonu hinduistycznego, jako różne aspekty tej samej bogini. Dewi często uważana jest za główne bóstwo na równi z Wisznu i Śiwą. Jest bóstwem dobrotliwym jako Parwati, lub traktowana jest całkowicie niezależnie, a wówczas górę biorą jej groźniejsze aspekty w postaci Durgi i Kali.

Wikipedia


dewiacja

1. silne odchylenie od pewnych ustalonych wartości, norm w postępowaniu, zachowaniu itp. (np. dewiacja seksualna);
2. odchylenie kątowe między kierunkiem magnetycznym a kierunkiem wskazywanym przez igłę magnetyczną kompasu, wywołane przez obiekty znajdujące się w pobliżu kompasu;
3. zboczenie z właściwego kierunku


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) psych. zaburzenie osobowości

Wiktionary

  • Dewiacja kompasu
  • Dewiacja społeczna
  • Dewiacja seksualna – dawna nazwa parafilii seksualnej
  • Dewiacja częstotliwości

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. dewiant mos., dewiantka ż., dewiacyjność ż.

 przym. dewiacyjny

Wiktionary


dewiacyjność

dewiacyjny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co jest dewiacyjne

Wiktionary

Patrz:

dewiacyjny

Powiązane:

 rzecz. dewiacja ż., dewiant mos., dewiantka ż.

 przym. dewiacyjny

Wiktionary


dewiacyjny

związany z dewiacją


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) psych. związany z dewiacją, dotyczący dewiacji

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dewiacja ż., dewiant mos., dewiantka ż., dewiacyjność ż.

Wiktionary


dewiant

osoba zachowująca się w sposób odbiegający od normy; dewiat


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) książk. psych. osoba cierpiąca na zaburzenia psychiczne, przejawiające się w zachowaniu odbiegającym od norm moralnych lub obyczajowych

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ponownie dopuścili dewianta do pracy z dziećmi!

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dewiacja ż., dewiacyjność ż.

:: fż. dewiantka ż.

 przym. dewiacyjny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wykolejeniec

Wiktionary


dewiantka

kobieta zachowująca się w sposób odbiegający od normy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) książk. psych. kobieta cierpiąca na zaburzenia psychiczne, przejawiające się w zachowaniu odbiegającym od norm moralnych lub obyczajowych

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nie powinni zatrudniać dewiantki, skoro wiedzieli, że była już karana.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dewiacja ż., dewiacyjność ż.

:: fm. dewiant mos.

 przym. dewiacyjny

Wiktionary


dewiat

osoba zachowująca się w sposób odbiegający od normy; dewiant


SJP.pl


dewiator

specjalista w zakresie przeprowadzania dewiacji kompasu (ustalania różnicy między kursem kompasowym a kursem magnetycznym, spowodowanej zakłóceniami wskazań kompasu przez obiekty znajdujące się w jego pobliżu)


SJP.pl

  • Dewiator (naprężenie) – macierz opisująca stan czystego ścinania (dewiacyjny) – opisuje zmianę postaci ciała.
  • Dewiator – specjalista zajmujący się określaniem dewiacji kompasu magnetycznego i kompensowaniem jej w celu zmniejszenia wpływu pól magnetycznych okrętu (statku) na kompas, a co z tym związane, zminimalizowania błędów wskazań kompasu.

Wikipedia


dewiować

zachowywać się w sposób rażąco odbiegający od przyjętych norm


SJP.pl


dewitryfikacja

proces krystalizacji składników szkła, zachodzący w warunkach naturalnych pod wpływem zmian ciśnienia i temperatury lub w czasie produkcji wyrobów szklanych; odszklenie


SJP.pl


dewitryfikat

tworzywo o jednorodnej, drobnoziarnistej strukturze, otrzymywane w wyniku odszklenia; tworzywo dewitryfikacyjne, dewitryfikator


SJP.pl


dewitryfikator

tworzywo o jednorodnej, drobnoziarnistej strukturze, otrzymywane w wyniku odszklenia; tworzywo dewitryfikacyjne, dewitryfikat


SJP.pl


dewiza

1. zwięzła zasada, którą ktoś kieruje się w życiu; motto, sentencja, myśl przewodnia;
2. rzadkie zgrubienie od: dewizka (łańcuszek przy zegarku kieszonkowym)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zasada postępowania, którą ktoś wyznaje

 (1.2) herald. tekst umieszczony na wstędze pod herbem

Wiktionary

Dewiza (z fr. devise „godło, zawołanie”, łac. sententia divisa „myśl wydzielona”) – krótkie zdanie definiujące ogólną zasadę postępowania osoby lub rodu osób, organizacji lub instytucji, wyrażone najczęściej w języku narodowym lub po łacinie, rzadziej w innych językach; także rodzaj epigrafu.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. dewizy nmos., dewizka ż.

 przym. dewizowy

 przysł. dewizowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) credo / kredo, motto, idea przewodnia, myśl przewodnia, reguła życiowa

Wiktionary


dewiziarz

potocznie: człowiek nielegalnie handlujący obcymi walutami; cinkciarz, waluciarz


SJP.pl


dewizka

1. łańcuszek przy zegarku kieszonkowym;
2. zdrobnienie od: dewiza


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) łańcuszek do zegarka kieszonkowego

 (1.2) zdrobn. od: dewiza

Wiktionary

Dewizka – złoty lub srebrny łańcuszek do zegarka noszony obecnie tylko do żakietu.

Pierwotnie dewizką nazywano pieczęć z herbem rodowym. Nazwa pochodzi od dewizy – hasła na tarczy herbowej. Dewizki powszechnie używane były w XVIII wieku, zwłaszcza za panowania Augusta III. W Szkatule Królewskiej księżnej Izabeli Czartoryskiej przechowywana była złota dewizka Stanisława Augusta Poniatowskiego na jedwabnej taśmie (obecnie przedmiot uchodzi za zaginiony). Oprócz pieczątki do łańcuszka czy taśmy przyczepiano również breloczki i kluczyki.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Srebrna, gruba dewizka połyskiwała na czarnej kamizelce.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dewiza ż.

Wiktionary


dewizochłonność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ekon. relacja pomiędzy ilością dewiz (walut obcych) wydanych na określone składniki do wartości towarów z nich wyprodukowanych

 (1.2) ekon. całkowite zapotrzebowanie na dewizy (walut obce)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛvʲizɔxˈwɔ̃nːɔɕt͡ɕ, AS: devʹizoχu̯õ•ność

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dewizochłonny

Wiktionary


dewizochłonny

przymiotnik

 (1.1) ekon. wymagający relatywnie dużej ilości dewiz (walut obcych) wydanych na składniki potrzebne do bycia wytworzonym w stosunku do własnej wartości

 (1.2) ekon. wymagający dużej ilości dewiz (walut obcych) w ujęciu całkowitym

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛvʲizɔˈxwɔ̃nːɨ, AS: devʹizoχu̯õ•ny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dewizochłonność

Wiktionary


dewizotwórczy

zapewniający dopływ dewiz


SJP.pl


dewizowiec

potocznie: cudzoziemiec płacący w Polsce dewizami


SJP.pl


dewizówka

w Polsce Ludowej:
1. potocznie: kobieta uprawiająca prostytucję za dewizy (zagraniczne środki płatnicze);
2. środowiskowo: oddział Milicji Obywatelskiej do zwalczania handlu dewizami


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gwara. przestępcza: prostytutka, która świadczy swoje usługi za dewizy

Wiktionary

Dewizówka (ros. Интердевочка) – radziecko-szwedzki dramat obyczajowy z 1989 roku w reżyserii Piotra Todorowskiego, na podstawie powieści Władimira Kunina.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌdɛvʲiˈzufka, AS: devʹizufka

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zob. prostytutka.

Wiktionary


dewizowy

związany z dewizą


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z dewizami, dotyczący dewiz

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dewizy nmos., dewiza ż.

Wiktionary


dewizy

zagraniczne środki płatnicze


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) ekon. zagraniczne środki płatnicze

rzeczownik, rodzaj żeński

 (2.1) M. B. W. lm. zob. dewiza.

Wiktionary

Dewizy (tylko w l. mnogiej) – według polskiego prawa są to papiery wartościowe i inne dokumenty pełniące funkcję środka płatniczego, wystawione w walutach obcych. Nazwa pochodzi z franc. devise – „waluta”.

Dewizami mogą być:

  • krótkoterminowe należności
  • dokumenty stwierdzające istnienie zagranicznych należności u zagranicznych kontrahentów (np. papiery wartościowe pełniące funkcją płatniczą – weksle, czeki, czeki podróżne).

Wikipedia

Wymowa:

IPA: dɛˈvʲizɨ, AS: devʹizy

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dewizowy

 rzecz. dewiza ż.

Wiktionary


dewociarski

właściwy dewotom, dewotkom; nacechowany dewocją


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) rzad. nacechowany dewocją, właściwy dewocji

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Grażyna zapisała się do jakiejś dewociarskiej grupy, z którą w każdy weekend jeździ do Łagiewnik.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dewociarskość ż., dewocja ż., dewocyjność ż., dewot mos., dewotka ż.

 przym. dewocyjny

 przysł. dewociarsko

Wiktionary


dewocja

1. pobożność, gotowość służenia Bogu przez życie w zgodzie z religią;
2. przerost form zewnętrznej pobożności przy braku istotnych treści duchowych; bigoteria


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gorliwe spełnianie praktyk religijnych na pokaz przy jednoczesnym zaniedbaniu duchowości wewnętrznej;

Wiktionary

Dewocja (łac. devotio – poświęcenie, ofiarowanie) lub bigoteria (fr. bigoterie – jw.) – pobożność, gorliwość w zachowaniach religijnych. Cechuje się zwykle rygoryzmem moralnym wobec zachowań własnych oraz innych ludzi. Termin „dewocja” może mieć znaczenie pozytywne i pejoratywne.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: dɛˈvɔt͡sʲja, AS: devocʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dewot mos., dewotka ż., dewocyjność ż., dewocjonalia lm nm.

 przym. dewocyjny, dewociarski

 przysł. dewocyjnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) bigoteria, świętoszkowatość, religianctwo

Wiktionary


dewocjonalia

1. przedmioty przedstawiające świętych lub symbolizujące prawdy wiary;
2. przedmioty używane w praktykach religijnych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) hand. różne drobne przedmioty związane z kultem religijnym, zwykle te będące w obiegu handlowym;

Wiktionary

Dewocjonalia (z łac. devovere – poświęcić) – drobne przedmioty kultu religijnego (np. medaliki, różańce, obrazki) znajdujące się w handlu.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W sklepie z dewocjonaliami kupiłem dziecku strój do pierwszej komunii.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛvɔt͡sʲjɔ̃ˈnalʲja, AS: devocʹi ̯õnalʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dewocjonalista m., dewocjonalistka ż., dewot m., dewotka ż., dewocja ż., wotum n., dewocyjność ż.

 przym. dewocyjny, dewocjonalny

Wiktionary


dewocjonalium

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) drobny przedmiot związany z kultem religijnym

Wiktionary


dewocjonalny

przymiotnik

 (1.1) dotyczący dewocjonalium

Wiktionary


dewocyjność

dewocyjny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co dewocyjne; cecha tych, którzy są dewocyjni

Wiktionary

Patrz:

dewocyjny

Powiązane:

 rzecz. dewocja ż., dewot m., dewotka ż., dewociarstwo n., dewocjonalia nmos.

 przym. dewocyjny, dewociarski

 przysł. dewocyjnie, dewociarsko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) bigoteryjność, religianckość, świętoszkowatość

Wiktionary


dewocyjny

związany z dewocją


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z dewocją

przymiotnik jakościowy

 (2.1) pogard. świętoszkowaty, przesadnie pobożny

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Literaturę dewocyjną znajdziecie w bibliotece parafialnej.

 (2.1) Dewocyjny charakter przemówienia ministra wyśmiała lokalna prasa.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dewocjonalia nmos., dewociarskość ż., dewocja ż., dewot mos., dewotka ż., dewocyjność ż.

 przym. dewociarski

 przysł. dewociarsko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kultowy, pobożnościowy

 (2.1) bigoteryjny, dewociarski, religiancki, świętoszkowaty

Wiktionary


dewódzki

nazwisko


SJP.pl


dewojtylizacja

odchodzenie od nauk i poglądów Jana Pawła II


SJP.pl


dewolaj

rodzaj kotletów


SJP.pl


dewolucja

w administracji - przeniesienie kompetencji z jednego organu na drugi


SJP.pl

  • dewolucja – teoria o stopniowym zaniku złożoności organizmów
  • dewolucja – pojęcie prawnicze

Wikipedia


dewolucyjny

dewolucja; dewolutywny


SJP.pl


dewolutywność

stan prawny przenoszący postępowanie do organu wyższej instancji


SJP.pl

Dewolutywność – stan prawny przenoszący postępowanie do organu wyższej instancji. Dewolutywność spotykana jest w postępowaniu administracyjnym, administracyjnosądowym, cywilnym oraz karnym. Zaskarżony środek rozpatrywany jest przez organ wyższego stopnia w stosunku do tego, który ów środek wydał (w postępowaniu administracyjnym) albo sąd wyższej instancji.

Wikipedia


dewolutywny

dewolucja; dewolucyjny


SJP.pl


dewon

czwarty okres ery paleozoicznej, trwający od ok. 395 do ok. 345 mln lat temu, dzielący się na trzy epoki: dewon dolny, środkowy i górny; okres dewoński


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) geol. czwarty okres geologiczny ery paleozoicznej;

Wiktionary

Dewon – termin o dwojakim znaczeniu:

  • w sensie geochronologicznym – czwarty okres ery paleozoicznej. Trwał około 60 milionów lat (od 419,2 ± 3,2 do 358,9 ± 0,4 mln lat temu). Dzieli się na trzy epoki: dewon wczesny, dewon środkowy i dewon późny.
  • w sensie chronostratygraficznym – czwarty system eratemu paleozoicznego, leżący powyżej syluru, a poniżej karbonu. Dzieli się na trzy oddziały: dewon dolny, dewon środkowy i dewon górny. Międzynarodowy stratotyp granicy sylur–dewon znajduje się w Klonku koło Suchomastów (około 35 km SW od Pragi). Granica oparta jest na pojawieniu się graptolita Monograptus uniformis.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ile kontynentów liczyła Ziemia w dewonie?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈdɛvɔ̃n, AS: devõn

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dewoński

Wiktionary


dewoński

przymiotnik od: dewon (np. okres dewoński)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) geol. dotyczący dewonu, występujący, powstały w dewonie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W okresie międzywojennym w pobliżu Trembowli na dużą skalę eksploatowano złoża piaskowca dewońskiego, cennego wówczas surowca do budowy nawierzchni dróg i elewacji gmachów.

 (1.1) Migracja związków ropopochodnych może dochodzić do znacznych głębokości, degradując zbiorniki wód kredowych, jurajskich, triasowych i dewońskich.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dɛˈvɔ̃j̃sʲci, AS: devõĩ ̯sʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dewon m.

Wiktionary


dewot

człowiek świętoszkowaty, przesadnie religijny; bigot; pobożniś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) przest. osoba manifestacyjnie pobożna

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Sąsiad jest dewotem, ma w przedpokoju aż cztery święte obrazy.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dewociarskość ż., dewocja ż., dewocyjność ż.

:: fż. dewotka ż.

 przym. dewociarski, dewocyjny

 przysł. dewociarsko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) bigot

Wiktionary


dewota

człowiek świętoszkowaty, przesadnie religijny; bigot; pobożniś


SJP.pl

Dewocja (łac. devotio – poświęcenie, ofiarowanie) lub bigoteria (fr. bigoterie – jw.) – pobożność, gorliwość w zachowaniach religijnych. Cechuje się zwykle rygoryzmem moralnym wobec zachowań własnych oraz innych ludzi. Termin „dewocja” może mieć znaczenie pozytywne i pejoratywne.

Wikipedia


dewotka

kobieta manifestacyjnie religijna; bigotka; świętoszka; nabożnisia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) fż. od: dewot

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dɛˈvɔtka, AS: devotka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dewocja ż., dewocyjność ż., dewocjonalia nmos.

:: fm. dewot m.

 przym. dewocyjny, dewociarski

 przysł. dewocyjnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) bigotka, nabożnisia, pobożnisia, świętoszka; pot. moherowy beret, moher

Wiktionary


dewulgaryzacja

utrata, zanik cechy ordynarności, nieprzyzwoitości


SJP.pl


deyna

[czytaj: dejna] nazwisko, np. Kazimierz Deyna (1947-1989), polski piłkarz


SJP.pl

  • Kazimierz Deyna (1947-1989) – polski piłkarz
  • Deyna Cup

Wikipedia


dezabil

swobodny strój domowy poranny lub nocny; niekompletne ubranie, strój negliżowy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) przest. żart. ubiór domowy, negliż

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Była przybrana w czarny dezabil, zapięty pod szyję, a doskonale uwydatniający jej szczupłą i bardzo foremną figurę.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) negliż

Wiktionary


dezabilka

dawniej: swobodny, domowy ubiór ranny lub nocny: negliż, dezabil


SJP.pl


dezadaptacyjny

w psychologii: uniemożliwiający przystosowanie się do otoczenia, warunków, środowiska


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) psych. taki, który uniemożliwia komuś przystosowanie się do otoczenia, warunków, środowiska

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dysadaptacja ż.

Wiktionary


dezaeracja

usunięcie z czegoś powietrza lub innych gazów


SJP.pl


dezaerować

odpowietrzać, pozbawiać gazu; dokonywać dezaeracji


SJP.pl


dezagenturyzacja

usuwanie tajnych agentów z urzędów, wojska itp.; deagenturyzacja


SJP.pl


dezaktualizacja

utrata aktualności, stanie się nieaktualnym


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) utrata aktualności

Wiktionary

Powiązane:

 czas. aktualizować ndk., dezaktualizować ndk.

Wiktionary


dezaktualizować

pozbawiać aktualności, czynić nieaktualnym; deaktualizować


SJP.pl


dezaktywacja

dezaktywizacja, deaktywacja;
1. oczyszczanie z elementów radioaktywnych;
2. pozbawienie czegoś aktywności


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pozbawienie albo osłabienie aktywności czegoś

 (1.2) wyłączenie usługi

Wiktionary

Dezaktywacja (dez- z fr. dés- od łac. de-; aktywacja z łac. activus 'czynny') – usuwanie substancji powodujących skażenie promieniotwórcze terenu, wody, żywności, sprzętu, uzbrojenia, itp. Procesy dezaktywacji świadczone są przez specjalistyczne służby DDD.

Zobacz: dekontaminacja.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. zdezaktywowanie n.

Wiktionary


dezaktywacyjny

dezaktywacja


SJP.pl

Patrz:

dezaktywacja

dezaktywizacja

dezaktywacja, deaktywacja;
1. oczyszczanie z elementów radioaktywnych;
2. pozbawienie czegoś aktywności


SJP.pl


dezaktywować

deaktywować (niezalecane);
1. czynić nieaktywnym, wyłączać;
2. usuwać skażenie promieniotwórcze


SJP.pl


dezaktywująco

dezaktywujący


SJP.pl

Patrz:

dezaktywujący

dezaminacja

reakcja chemiczna polegająca na wyeliminowaniu z cząsteczki grupy aminowej; dezaminacja


SJP.pl

Deaminacja (dezaminacja) - reakcja chemiczna polegająca na eliminacji z cząsteczki związku chemicznego grupy aminowej (-NH2), najczęściej z wydzieleniem amoniaku.

W wielu przypadkach deaminacji towarzyszą reakcje następcze, prowadzące do zastąpienia grupy aminowej inną grupą organiczną. Bardzo częstą formą deaminacji jest przekształcenie grupy aminowej do ketonowej w cyklicznych związkach organicznych. Przykładem może być deaminacja cytozyny, w wyniku której powstaje uracyl.

Wikipedia


dezaminaza

w biochemii: dezaminaza (adeninowa) - enzym katalizujący rozerwanie wiązania pomiędzy węglem i azotem, przy utworzeniu amoniaku jako produktu tej reakcji; aminohydrolaza adenozyny


SJP.pl


dezamortyzacja

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) hist. przejmowanie przez państwo oraz sprzedaży dóbr należących do Kościoła trwający oficjalnie od końca XVIII w. do XX w Hiszpanii

Wiktionary

Dezamortyzacja (hiszp. desamortización) – hiszpański proces zainicjowanej przez państwo i regulowanej ustawowo redystrybucji ziemi; polegał on najpierw na wywłaszczaniu terenów będących pod kontrolą różnych instytucji (głównie Kościoła Katolickiego i wspólnot komunalnych), a następnie ich sprzedaży na licytacjach.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W pewnym sensie całokształt działań związanych z uwłaszczeniem kopalń Basków wpisywał się w prowadzony przez cały XIX wiek w Hiszpanii proces „dezamortyzacji”.

 (1.1) Koszty całego przedsięwzięcia ponosił Kościół, ponieważ dezamortyzacja była kolejnym, po obciążeniach finansowych, bezwzględnym uderzeniem w przywileje ekonomiczne kleru.

Wiktionary


dezaprobacja

dawniej: dezaprobata - negatywna ocena czegoś


SJP.pl


dezaprobata

negatywny stosunek do czegoś, negatywna ocena


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) negatywny stosunek do czegoś, negatywna ocena

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛzaprɔˈbata, AS: dezaprobata

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. aprobata ż.

Wiktionary


dezaprobować

ujemnie oceniać coś, nie pochwalać czegoś; potępiać


SJP.pl


dezaprobujący

dezaprobować


SJP.pl

Patrz:

dezaprobować

dezasemblacja

w informatyce: odtworzenie kodu źródłowego z programu zapisanego w kodzie maszynowym; deasemblacja


SJP.pl

Deasembler, dezasembler (czasem „disasembler” od ang. disassembler) – program komputerowy, który tłumaczy język maszynowy lub kod bajtowy na język asemblera (tj. do postaci mnemonicznej). Deasembler jest niskopoziomowym odpowiednikiem dekompilatora.

Wikipedia


dezasembler

w informatyce: program komputerowy tłumaczący język maszynowy na język asemblera; deasembler


SJP.pl

Deasembler, dezasembler (czasem „disasembler” od ang. disassembler) – program komputerowy, który tłumaczy język maszynowy lub kod bajtowy na język asemblera (tj. do postaci mnemonicznej). Deasembler jest niskopoziomowym odpowiednikiem dekompilatora.

Wikipedia


dezatomizacja

tworzenie stref pozbawionych broni nuklearnej; denuklearyzacja


SJP.pl


dezatomizować

tworzyć terytoria pozbawione broni nuklearnej; denuklearyzować


SJP.pl


dezawantaż

szkoda, strata


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) przest. strata, ubytek

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛzaˈvãntaʃ, AS: dezavãntaš

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) strata, szkoda, ujma, ubytek

Wiktionary


dezawuacja

pomniejszanie czyichś zasług lub wartości czegoś


SJP.pl


dezawuować

nie uznawać czyjegoś prawa do jakichś działań


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. zdezawuować)

 (1.1) umniejszać wartość czegoś lub czyjeś zasługi

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛzavuˈwɔvat͡ɕ, AS: dezavuovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dezawuacja ż., dezawuowanie n.

 czas. zdezawuować dk.

Wiktionary


dezawuowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|dezawuować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. dezawuować ndk.

Wiktionary


deżdż

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) daw. deszcz

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Z nieba lał się deżdż.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dɛʃt͡ʃ, AS: dešč

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. deszcz m., dżdżownica ż., deszczownia ż., deszczówka ż., dżdżawka ż., dżdżownicowate nmos., dżdżystość ż.

 czas. dżdżyć ndk.

 przym. dżdżysty, deszczowy

 przysł. dżdżysto, dżdżyście, deszczowo

Wiktionary


dezel

potocznie: stary, zniszczony lub podniszczony przedmiot; rupiec, grat, gruchot


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy lub męskorzeczowy

 (1.1) pot. stary, wyeksploatowany, zniszczony samochód

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Mój znajomy ciągle jeździ tym swoim dezelem z lat osiemdziesiątych.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. dezelować ndk., zdezelować dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) grat, gruchot, rupieć, rzęch

Wiktionary


dezelować

potocznie: niszczyć w wyniku używania; dezolować


SJP.pl

czasownik niedokonany (dk. brak)

 (1.1) pot. niszczyć coś wskutek intensywnego używania

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛzɛˈlɔvat͡ɕ, AS: dezelovać

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zdezelowany

 rzecz. dezelowanie n., dezel mzw./mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) niszczyć

Wiktionary


dezelowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|dezelować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛzɛlɔˈvãɲɛ, AS: dezelovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. dezelować

Wiktionary


dezercja

1. ucieczka z wojska;
2. przenośnie: ucieczka skądś lub rezygnacja z czegoś z braku odwagi, by stawić czoła trudnościom


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ucieczka z wojska

 (1.2) odejście skądś, rezygnacja, odstąpienie

Wiktionary

Dezercja (łac. desertio „opuszczenie”) – przestępstwo w postaci samowolnego opuszczenia jednostki wojskowej lub pozostawania poza nią, z zamiarem uchylania się od służby wojskowej. Żołnierz dokonujący dezercji określany jest dezerterem.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. dezerter m., dezerterstwo n., dezerterka ż.

 czas. dezerterować ndk., zdezerterować dk.

 przym. dezerterski, dezercyjny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) rejterada

Wiktionary


dezercyjny

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z dezercją, dotyczący dezercji

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dezerterka ż., dezerter mos., dezercja ż.

 czas. dezerterować ndk., zdezerterować dk.

 przym. dezerterski

Wiktionary


dezerter

1. żołnierz, który uciekł z wojska; zbieg;
2. przenośnie: osoba unikająca obowiązków, czegoś sprawiającego kłopot; kapitulant, kunktator


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) wojsk. mężczyzna dokonujący dezercji – ucieczki z wojska

Wiktionary

  • Dezerter – polska grupa muzyczna
  • Dezerter – singel zespołu Dezerter
  • Dezerter – radziecki film z 1933 roku w reżyserii Wsiewołoda Pudowkina
  • Dezerter – polski film z 1958 roku w reżyserii Witolda Lesiewicza i Janusza Weycherta
  • Dezerter – amerykański film z 1971 w reżyserii Burta Kennedy’ego
  • Dezerter – australijski film z 1985 roku w reżyserii Michaela Jenkinsa
  • Dezerter – film z 2002 roku w reżyserii Martina Huberty’ego
  • Dezerter – niemiecki film z 2020 roku w reżyserii Floriana Gallenbergera

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W czasie wojny dezerterów karzą śmiercią przez rozstrzelanie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dezercja ż.

:: fż. dezerterka

 czas. dezerterować ndk.

 przym. dezerterski, dezercyjny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zbieg

Wiktionary


dezerterka

kobieta uciekająca z wojska


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) wojsk. kobieta dokonująca dezercji – ucieczki z wojska

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dezercja ż.

:: fm. dezerter

 czas. dezerterować ndk.

 przym. dezerterski, dezercyjny

Wiktionary


dezerterować

1. dopuszczać się dezercji, uciekać z wojska;
2. przenośnie: uciekać z jakiegoś miejsca, aby uniknąć czegoś przykrego, niewygodnego, sprawiającego kłopot


SJP.pl


dezerterski

dezerter


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z dezerterem, dotyczący dezertera

Wiktionary

Patrz:

dezerter

Powiązane:

 rzecz. dezerterka ż., dezerter mos., dezercja ż.

 czas. dezerterować ndk., zdezerterować dk.

 przym. dezercyjny

Wiktionary


dezertyfikacja

proces powstawania obszarów pustynnych; desertyfikacja, pustynnienie


SJP.pl

Wikipedia


dezeta

DZ - dezeta - typ łodzi żaglowej


SJP.pl

DZ (Dezeta, DeZeta) – bezpokładowy jacht mieczowy wiosłowo-żaglowy (dziesięciowiosłowy, skrót DZ pochodzi od "Dziesięć Załogi") o ożaglowaniu kecza gaflowego, kadłub drewniany lub z tworzywa sztucznego. Powierzchnia ożaglowania ok. 30 m², maksymalna załoga 12 osób.

Wikipedia


dezetatyzacja

ograniczenie wpływu władz państwowych na gospodarkę, usamodzielnienie i prywatyzacja przedsiębiorstw; deetatyzacja


SJP.pl


dezetka

mała dezeta (łódź żaglowa)


SJP.pl


dezful

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. miasto w południowo-zachodnim Iranie, w ostanie Chuzestan;

Wiktionary

Dezful (perski: دزفول) – miasto w południowo-zachodnim Iranie, w ostanie Chuzestan, nad rzeką Dez, przy Kolei Transirańskiej.

W 2011 roku miejscowość liczyła 248 380 mieszkańców; dla porównania, w 2006 było ich 235 819, w 1996 – 202 639, zaś w 1966 – około 84,5 tysiąca. Ośrodek przemysłu spożywczego i skórzanego. Wyrabia się tam dywany. Miejscowość leży na trasie Kolei Transirańskiej.

Wikipedia


dezideologizacja

[czytaj: dez-ideologizacja] pozbawienie czegoś charakteru ideologicznego, oddzielenie od ideologii, zaprzestanie kierowania się jakąś ideologią


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pozbawienie czegoś charakteru ideologicznego

Wiktionary


deziluzja

[czytaj: dez-iluzja] brak, pozbawienie iluzji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) brak iluzji

 (1.2) pozbawienie złudzeń, rozczarowanie

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛzʲiˈluzʲja, AS: dezʹiluzʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 przym. deziluzyjny

Wiktionary


deziluzyjny

[czytaj: dez-iluzyjny] przymiotnik od: deziluzja


SJP.pl


dezindustrializacja

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zanikanie uprzemysłowienia;

Wiktionary

Dezindustrializacja lub odprzemysłowienie – przeciwieństwo industrializacji (uprzemysłowienia); czyli proces w którym następuje zanik standardowych gałęzi przemysłu, zwłaszcza ciężkiego i powiązanych gałęzi (np. górnictwa).

Stanowiące dotychczas główny napęd ekonomiczny racjonalizacja i korzyści skali ustępują miejsca zdolnościom innowacyjnym w sferze techniki oraz innowacjom w kontaktach z klientami. W miejsce przemysłu zwiększa się znaczenie sektora usług. Niekiedy może wystąpić proces dużego wzrostu wydajności pracy w przemysłach wysokiej techniki przy równoczesnym spadku zatrudnienia w tradycyjnych gałęziach przemysłu.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W Polsce dezindustrializacja nastąpiła po roku 1990.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. industrializacja ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) odprzemysłowienie

Wiktionary


dezinflacja

[czytaj: dez-inflacja] w ekonomii: spadek tempa inflacji, wolniejszy wzrost cen


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ekon. spadek tempa inflacji przy zachowaniu jej dodatniej wartości;

Wiktionary

Dezinflacja – obniżanie stopy inflacji, czyli wolniejszy wzrost cen.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Koszty dezinflacji stają się zdecydowanie bardziej wyraźne, gdy tempo wzrostu ulega spowolnieniu z powodu zewnętrznego szoku popytowego, tak jak to się stało w wyniku kryzysu w Rosji

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛzʲĩnfˈlat͡sʲja, AS: dezʹĩnflacʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dezinflacyjny

 rzecz. inflacja ż.

Wiktionary


dezinflacyjny

dezinflacja [czytaj: dez-inflacyjny]


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) przym. od dezinflacja

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dane październikowe potwierdzają spowolnienie wzrostu gospodarczego, jak również potwierdzają, że spokojny trend dezinflacyjny będzie utrzymany w najbliższych miesiącach.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛzʲĩnflaˈt͡sɨjnɨ, AS: dezʹĩnflacyi ̯ny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dezinflacja

Wiktionary


dezinformacja

[czytaj: dez-informacja]
1. fałszywa, rzekoma informacja;
2. zamierzone wprowadzanie w błąd


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) wprowadzenie kogoś w błąd przez podanie mylących lub fałszywych informacji;

Wiktionary

Dezinformacja – zamierzona i konsekwentna formułaprzekazu informacji w tym fałszywych lub zmanipulowanych oraz fabrykowanie takiego przekazu poprzez tworzenie różnego rodzaju nieprawdziwych dokumentów, obrazów graficznych, zdjęć zmodyfikowanych, filmów, organizacji itd. które wprowadzają w błąd (powodują powstanie obrazu świata niezgodnego z rzeczywistością) i wywołują określone efekty w postaci:

  • podejmowania przez odbiorcę błędnych decyzji,
  • wytworzenia poglądu,
  • działania lub jego braku,

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zajmowali się teorią dezinformacji w zastosowaniach wojskowo-politycznych.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dezinformowanie n.

 czas. dezinformować ndk.

 przym. dezinformacyjny

Wiktionary


dezinformacyjny

[czytaj: dez-informacyjny] przymiotnik od: dezinformacja


SJP.pl


dezinformator

[czytaj: dez-informator] osoba wprowadzająca kogoś w błąd; matacz, krętacz, kombinator


SJP.pl


dezinformatorka

kobieta wprowadzająca kogoś w błąd; mataczka, krętaczka, kombinatorka


SJP.pl


dezinformować

[czytaj: dez-informować] wprowadzać w błąd podając fałszywe informacje, udzielać mylących informacji


SJP.pl


dezinstalacja

[czytaj: dez-instalacja] usunięcie zainstalowanego programu komputerowego; deinstalacja, odinstalowanie


SJP.pl

Dezinstalacja programu lub krótko dezinstalacja – proces w założeniu w pełni odwrotny do instalacji.

Wykonywany jest przez specjalny program komputerowy lub skrypt dezinstalacyjny, usuwający pliki aplikacji uprzednio skopiowane na dysk komputera użytkownika z jednoczesnym przywróceniem ustawień środowiska systemu operacyjnego sprzed instalacji – o ile jest to możliwe. Niekiedy usuwanie plików jest dwuetapowe, gdy są one w trakcie dezinstalacji używane przez inne programy (procesy) – wtedy w trakcie instalacji pliki takie są zaznaczane jako podlegające usunięciu po przeładowaniu systemu operacyjnego. Operacja dezinstalacji może być wykonywana na podstawie dziennika instalacji, o ile program instalacyjny taki dziennik utworzył.

Wikipedia


dezinstalator

[czytaj: dez-instalator] program do odinstalowywania innych programów; deinstalator


SJP.pl


dezinstalować

usuwać zainstalowany program komputerowy; odinstalowywać, deinstalować


SJP.pl


dezintegracja

[czytaj: dez-integracja] dezyntegracja;
1. osłabienie integralności lub rozpad całości na elementy cząstkowe;
2. w psychologii: osłabienie lub rozpad wewnętrznej organizacji psychiki (osobowości);
3. w geologii: rozpad skał na bloki, płyty lub ziarna pod wpływem zmian temperatury lub rozrastania się korzeni roślin


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) rozpad jakiejś całości

 (1.2) osłabienie czynników jednoczących

Wiktionary

  • Dezintegracja skał
  • Dezintegracja – termin z zakresu psychologii (zob. dezintegracja pozytywna)

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) war. dezyntegracja, rozpad

Wiktionary


dezintegracyjny

[czytaj: dez-integracyjny] związany z dezintegracją (dezyntegracją); dezyntegracyjny


SJP.pl


dezintegralny

[czytaj: dez-integralny] nieobejmujący wszystkich elementów; dezyntegralny


SJP.pl


dezintegrator

[czytaj: dez-integrator] maszyna do rozdrabniania brył na kawałki określonej wielkości; kruszarka, rozdrabniarka; łamacz; dezyntegrator


SJP.pl


dezintegrować

[czytaj: dez-integrować] powodować dezintegrację, pozbawiać spójności, jednolitości; dezyntegrować


SJP.pl


dezintegrująco

dezintegrujący


SJP.pl

Patrz:

dezintegrujący

dezintermediacja

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zarz. eliminowanie pośredników z łańcucha dostaw i świadczonych usług;

Wiktionary

Dezintermediacja („odpośredniczenie”) – pojęcie stosowane w ekonomii oznaczające eliminowanie pośredników.

W miejsce rozwijania tradycyjnych kanałów dystrybucji, które zawierają pewne rodzaje pośrednictwa (jak np. dystrybutor, hurtownik, broker czy agent), przedsiębiorstwa mogą obsługiwać każdego klienta w sposób bezpośredni (np. przez Internet). Głównym celem tego typu rozwiązań jest ograniczanie kosztów.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌdɛzʲĩntɛrmɛˈdʲjat͡sʲja, AS: dezʹĩntermedʹi ̯acʹi ̯a

Wiktionary


dezinwestycja

[czytaj: dez-inwestycja] wyzbycie się aktywów o niskiej produktywności lub uznanych za zbędne; dywestycja


SJP.pl


dezinwestycyjny

[czytaj: dez-inwestycyjny] związany z dezinwestycją (formą restrukturyzacji przedsiębiorstwa), dotyczący dezinwesycji, np. transakcja dezinwestycyjna


SJP.pl


dezodorancik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od dezodorant

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dezodorant m.

Wiktionary


dezodorant

1. kosmetyk eliminujący lub osłabiający przykry zapach ciała;
2. środek do odświeżania powietrza


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) hig. produkt kosmetyczny pomagający zwalczać nieprzyjemny zapach ciała i jego potu;

Wiktionary

Dezodorant – środek chemiczny pomagający zwalczać nieprzyjemny zapach ciała.

Pierwsze wzmianki o pierwowzorze dezodorantu pojawiły się około 5500 lat temu na terenie dzisiejszych Chin. Początkowo były to minerały zawierające glin. W Europie odpowiedniki dzisiejszych dezodorantów pojawiły się w I wieku p.n.e, 3400 lat później niż w Chinach. Uzyskiwane były również ze związków glinu przez Rzymian.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) (…) Julia Roberts przyznała się u Oprah Winfrey, że nie używa dezodorantu, a kąpiel bierze raz w tygodniu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛzɔˈdɔrãnt, AS: dezodorãnt

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dezodoryzowanie n., dezodoryzacja ż., dezodoryzowanie n., dezodorancik mrz.

 czas. dezodoryzować

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) antyperspirant

Wiktionary


dezodorantowy

dezodorant


SJP.pl

Patrz:

dezodorant

dezodorować

potocznie: dezodorować się - używać preparatu zmniejszającego lub eliminującego nieprzyjemny zapach ciała


SJP.pl


dezodoryzacja

likwidacja przykrej woni z produktów lub pomieszczeń


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) usuwanie niemiłego zapachu;

Wiktionary

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌdɛzɔdɔrɨˈzat͡sʲja, AS: dezodoryzacʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dezodoryzować n., dezodoryzowanie, dezodorant

 czas. dezodoryzować

Wiktionary


dezodoryzacyjny

dezodoryzacja


SJP.pl

Patrz:

dezodoryzacja

dezodoryzator

odwaniacz;
1. substancja eliminująca lub osłabiająca nieprzyjemne zapachy
2. urządzenie przemysłowe do odwaniania produktów


SJP.pl


dezodoryzować

usuwać przykry zapach, niemiłą woń z produktów lub pomieszczeń; odwaniać


SJP.pl

czasownik

 (1.1) usuwać niemiły zapach

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛzɔdɔrɨˈzɔvat͡ɕ, AS: dezodoryzovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dezodoryzacja, dezodoryzowanie, dezodorant

Wiktionary


dezodoryzowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|dezodoryzować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛzɔdɔrɨzɔˈvãɲɛ, AS: dezodoryzovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dezodoryzować n., dezodoryzacja, dezodorant

 czas. dezodoryzować

Wiktionary


dezoksydacja

usuwanie tlenu ze związku chemicznego; odtlenianie, redukcja


SJP.pl


dezoksykortykosteron

hormon wytwarzany przez korę nadnerczy, mający wpływ na gospodarkę sodu i potasu w ustroju; DOCA


SJP.pl

Deoksykortykosteron (łac. Desoxycortonum; daw. dezoksykortykosteron; DOC) – hormon produkowany przez korę nadnerczy, odpowiedzialny za zatrzymywanie w organizmie wody i sodu oraz wydalanie potasu (resorpcja w proksymalnych i dystalnych odcinkach kanalików krętych w nefronie). Jest powszechnie stosowany w lecznictwie.

Wikipedia


dezoksyrybonukleaza

enzym trawienny pochodzenia trzustkowego; deoksyrybonukleaza


SJP.pl


dezoksyrybonukleinowy

kwas dezoksyrybonukleinowy - organiczny związek chemiczny pełniący rolę nośnika informacji genetycznej organizmów żywych i wirusów; DNA, kwas deoksyrybonukleinowy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) daw. chem. tylko w wyrażeniu: kwas dezoksyrybonukleinowy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dezoksyryboza ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) współcz. deoksyrybonukleinowy

Wiktionary


dezoksyryboza

pięciowęglowy cukier wchodzący w skład DNA; deoksyryboza


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) biochem. zob. deoksyryboza.

Wiktionary

Deoksyryboza (2-deoksyryboza, dezoksyryboza) – cukier prosty z grupy aldopentoz. W deoksyrybozie w pozycji 2, zamiast grupy hydroksylowej obecnej w rybozie, znajduje się atom wodoru, w związku z czym nie podlega ona pod wzór ogólny węglowodanów [Cx(H2O)y].

Wikipedia

Powiązane:

 przym. dezoksyrybonukleinowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) deoksyryboza

Wiktionary


dezolacja

przestarzałe: rozpacz, desperacja


SJP.pl


dezolować

potocznie: niszczyć w wyniku używania; dezelować


SJP.pl


dezorganizacja

brak organizacji, porządku; nieład, zamęt, rozprzężenie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) brak porządku, zamęt w jakiejś strukturze, działaniu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W pierwszych dniach oblężenia zaopatrzenie w środki lekarskie uległo dezorganizacji, gdyż większość właścicieli aptek i składnic opuściła miasto.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dezorganizowanie n., zdezorganizowanie n.

 czas. dezorganizować ndk., zdezorganizować dk.

 przym. dezorganizacyjny, zdezorganizowany

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) chaos

Wiktionary


dezorganizacyjny

związany z dezorganizacją


SJP.pl


dezorganizator

osoba wprowadzająca zamęt, chaos, niszcząca coś zorganizowanego


SJP.pl


dezorganizować

1. powodować dezorganizację, niszczyć ład; rozprzęgać;
2. dezorganizować się - ulegać dezorganizacji; rozprzęgać się


SJP.pl


dezorganizujący

1. powodować dezorganizację, niszczyć ład; rozprzęgać;
2. dezorganizować się - ulegać dezorganizacji; rozprzęgać się


SJP.pl

Patrz:

dezorganizować

dezorientacja

1. utrata, brak orientacji;
2. mylny, błędny pogląd;
3. zaburzenie orientacji związanej z miejscem, czasem, sytuacją lub własną osobą


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) brak orientacji w jakiejś sprawie, niewłaściwy pogląd

 (1.2) utrata lub zaburzenie orientacji dotyczącej czasu, miejsca, sytuacji lub tożsamości

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛzɔrʲjɛ̃nˈtat͡sʲja, AS: dezorʹi ̯ẽntacʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 czas. dezorientować, zdezorientować

 przym. zdezorientowany

Wiktionary


dezorientować

1. powodować utratę orientacji, wprowadzać w błąd; mylić;
2. dezorientować się - tracić orientację


SJP.pl


dezorientujący

1. powodować utratę orientacji, wprowadzać w błąd; mylić;
2. dezorientować się - tracić orientację


SJP.pl

Patrz:

dezorientować

dezubekizacja

potocznie: ogół działań mających na celu zniwelowanie efektów działania UB i SB w PRL i pozbawienie agentów tych służb wpływów na życie polityczne i gospodarcze


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) polit. publ. element dekomunizacji, postulat pozbawienia przywilejów byłych funkcjonariuszy służb bezpieczeństwa PRL;

Wiktionary

Dezubekizacja (nienormatywne formy: deubekizacja, deesbekizacja) – postulat zgłaszany przez różne ugrupowania określające się jako antykomunistyczne dotyczący pozbawienia przywilejów byłych funkcjonariuszy służb bezpieczeństwa PRL. Dezubekizacja jest elementem szeroko rozumianej dekomunizacji.

Zgłaszane pomysły dotyczyły:

  • obniżenia wysokości emerytury;
  • pozbawienia możliwości sprawowania funkcji publicznych.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. deubekizacja ż.

 przym. deubekizacyjny, dezubekizacyjny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) deubekizacja, deesbekizacja

Wiktionary


dezubekizacyjny

dezubekizacja


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) publ. związany z dezubekizacją, dotyczący dezubekizacji

Wiktionary

Patrz:

dezubekizacja

Przykłady

 (1.1) Ustawa dezubekizacyjna ma łącznie objąć 32 tys. byłych funkcjonariuszy aparatu bezpieczeństwa PRL.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. deubekizacja ż., dezubekizacja ż., dezubekizowanie n.

 czas. dezubekizować ndk.

Wiktionary


dezurbanistyczny

dezurbanizm


SJP.pl

Patrz:

dezurbanizm

dezurbanizacja

1. odchodzenie od miejskiego charakteru zabudowy;
2. odpływ ludności miejskiej na wieś;
3. tendencja do unikania zwartych skupień w planowaniu i budowaniu miast; dezurbanizm


SJP.pl

Dezurbanizacja – proces polegający na spadku liczby ludności miast w obszarach metropolitalnych oraz aglomeracjach, któremu towarzyszy rozwój oddalonych od nich małych miast.

W demograficzno-strukturalnym modelu cyklu życia miejskiego Leo van den Berga dezurbanizacja jest fazą w rozwoju miasta następującą po suburbanizacji i poprzedzająca reurbanizację. Początkowo jest to dezurbanizacja relatywna, podczas której wrasta liczba ludności na peryferiach, ale wolniej w stosunku do spadku liczby ludności w centrum, a następnie dochodzi do dezurbanizacji absolutnej, podczas której również na przedmieściach i w całym obszarze metropolitalnym następuje wyludnienie.

Wikipedia


dezurbanizacyjny

dezurbanizacja


SJP.pl

Patrz:

dezurbanizacja

dezurbanizm

tendencja do unikania zwartych skupień w planowaniu i budowaniu miast; dezurbanizacja


SJP.pl


dezyderacik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od dezyderat

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To nie dezyderat, lecz tylko mały dezyderacik.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dezyderat m.

Wiktionary


dezyderat

jasno sformułowane żądanie, życzenie lub propozycja; postulat, dezyderium, desiderium


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) żądanie, życzenie, postulat

Wiktionary

Dezyderat (łac. desideratum „pragnienie”) – rodzaj aktu prawnego zawierającego oficjalnie wystosowywane postulaty lub życzenia kierowane przez jedną instytucję do drugiej.

W Sejmie Rzeczypospolitej Polskiej dezyderaty są tworzone przez komisje sejmowe w określonych sprawach i mogą być skierowane do Rady Ministrów lub poszczególnych jej członków, Prezesa NIK, Prezesa NBP, Prokuratora Generalnego lub Głównego Inspektora Pracy – (art. 159 ust. 1 regulaminu Sejmu RP). Adresat nie ma prawnego obowiązku wykonania postulatów zawartych w dezyderacie, ale musi zająć wobec nich stanowisko w ciągu 30 dni od dnia otrzymania dezyderatu, chyba że Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej ustali inny termin.Odpowiedź rozpatruje komisja. W razie nieotrzymania odpowiedzi w terminie lub uznania otrzymanej odpowiedzi za niezadowalającą, komisja może ponowić dezyderat, przedłożyć Marszałkowi Sejmu RP wniosek o zwrócenie odpowiedzi jako niezadowalającej lub przedłożyć Sejmowi RP projekt odpowiedniej uchwały lub rezolucji.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌdɛzɨˈdɛrat, AS: dezyderat

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dezyderacik mrz.

Wiktionary


dezyderata

poemat napisany przez Maxa Ehrmanna, zawierający wskazówki odnośnie dobrego życia


SJP.pl

Dezyderata, oryg. ang. Desiderata (dezyderaty, życzenia) – poemat napisany przez Maxa Ehrmanna, zawierający wskazówki na temat dobrego życia.

Polskie tłumaczenie Dezyderatów w przekładzie Andrzeja Jakubowicza ukazało się w książce Kazimierza Jankowskiego „Hipisi w poszukiwaniu ziemi obiecanej” (Warszawa 1972).

Odwoływali się do niego hippisi, jest też popularny wśród uczestników ruchu Anonimowych Alkoholików.

Wikipedia


dezyderia

dawniej: jasno sformułowane żądanie, życzenie lub propozycja; postulat, dezyderat, desiderium


SJP.pl

Dezyderia – żeński odpowiednik imienia Dezydery. Oznacza "upragniona".

Dezyderia imieniny obchodzi razem z Dezyderym/Dezyderiuszem: 11 lutego i 23 maja.

Wikipedia


dezyderium

dawniej: jasno sformułowane żądanie, życzenie lub propozycja; postulat, dezyderat, desiderium


SJP.pl


dezyderiusz

imię męskie


SJP.pl

  • Dezyderiusz (imię)
  • Dezyderiusz Akwitański – książę Akwitanii
  • Dezyderiusz – król Longobardów w latach 757–774
  • Dezyderiusz – opat klasztoru na Monte Cassino
  • Dezyderiusz – święty chrześcijański, męczennik, zm. w 305 r.
  • Dezyderiusz z Vienne – święty chrześcijański, męczennik, zm. w 607 r.

Wikipedia


dezyderiuszostwo

Dezyderiusz z małżonką; Dezyderiuszowie


SJP.pl


dezyderiuszowie

Dezyderiusz z małżonką; Dezyderiuszostwo


SJP.pl


dezyderiuszowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Dezyderiusza lub z nim związany


SJP.pl


dezyderostwo

Dezydery z małżonką; Dezyderowie


SJP.pl


dezyderowie

Dezydery z małżonką; Dezyderostwo


SJP.pl


dezyderowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Dezyderego lub z nim związany


SJP.pl


dezydery

imię męskie


SJP.pl

Dezydery, również: Dezyderiusz lub Dezyder – imię męskie pochodzenia łacińskiego. Wywodzi się od słowa desiderius oznaczającego „upragniony”. Imię to jest obecne w Polsce od XIII w. Patronem imienia jest m.in. św. Dezydery, arcybiskup Bourges.

Żeńskim odpowiednikiem jest Dezyderia.

Dezydery imieniny obchodzi: 11 lutego, 23 maja i 17 września.

Wikipedia


dezyderzyny

przymiotnik dzierżawczy - należący do Dezyderii lub z nią związany


SJP.pl


dezynfekcja

niszczenie drobnoustrojów chorobotwórczych lub gnilnych w celu zapobiegnięcia zakażeniu; odkażanie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odkażanie, postępowanie mające na celu maksymalne zmniejszenie liczby drobnoustrojów w odkażanym materiale;

Wiktionary

Dezynfekcja (po polsku dosłownie oznacza odkażanie) – postępowanie mające na celu niszczenie drobnoustrojów i ich przetrwalników. Dezynfekcja niszczy formy wegetatywne mikroorganizmów, ale nie zawsze usuwa formy przetrwalnikowe. Zdezynfekowany materiał nie musi być jałowy. Dezynfekcja, w przeciwieństwie do antyseptyki dotyczy przedmiotów i powierzchni użytkowych.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) To pomieszczenie trzeba poddać dezynfekcji.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛzɨ̃nˈfɛkt͡sʲja, AS: dezỹnfekcʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dezynfektor m., zdezynfekowanie n., dezynfekowanie n.

 czas. dezynfekować ndk., zdezynfekować dk.

 przym. dezynfekcyjny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) antyseptyka, sterylizacja, odkażanie, wyjaławianie

Wiktionary


dezynfekcyjny

dezynfekcja


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który dezynfekuje

Wiktionary

Patrz:

dezynfekcja

Przykłady

 (1.1) Kupiłem wczoraj płyn dezynfekcyjny.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛzɨ̃nfɛkˈt͡sɨjnɨ, AS: dezỹnfekcyi ̯ny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dezynfekcja ż., dezynfektor m., zdezynfekowanie n., dezynfekowanie n.

 czas. dezynfekować ndk., zdezynfekować dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) antyseptyczny, odkażający

Wiktionary


dezynfekować

niszczyć drobnoustroje chorobotwórcze lub gnilne w celu zapobiegnięcia zakażeniu; odkażać


SJP.pl

czasownik

 (1.1) dokonywać dezynfekcji

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Domestos jest naprawdę silnym środkiem dezynfekującym.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛzɨ̃nfɛˈkɔvat͡ɕ, AS: dezỹnfekovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dezynfekcja ż., dezynfektor m., dezynfekowanie n., zdezynfekowanie n.

 czas. zdezynfekować dk.

 przym. dezynfekcyjny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) odkażać

Wiktionary


dezynfekowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) med. usuwanie drobnoustrojów chorobotwórczych

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛzɨ̃nfɛkɔˈvãɲɛ, AS: dezỹnfekovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdezynfekowanie n., dezynfekcja ż., dezynfektor m.

 czas. dezynfekować ndk., zdezynfekować dk.

 przym. dezynfekcyjny

Wiktionary


dezynfektor

człowiek zatrudniony przy dezynfekowaniu, przeprowadzający dezynfekcję


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba, która dezynfekuje

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) przyrząd do dezynfekcji

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jan jest profesjonalnym dezynfektorem.

 (2.1) Korzystałeś kiedyś z dezynfektora?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛzɨ̃nˈfɛktɔr, AS: dezỹnfektor

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dezynfekowanie n., dezynfekcja ż.

 czas. dezynfekować ndk.

 przym. dezynfekcyjny

Wiktionary


dezynfektorka

kobieta zatrudniona przy dezynfekowaniu, przeprowadzająca dezynfekcję


SJP.pl


dezynfektyk

środek do niszczenia drobnoustrojów; antyseptyk, środek dezynfekcyjny (odkażający)


SJP.pl


dezynfekujący

niszczyć drobnoustroje chorobotwórcze lub gnilne w celu zapobiegnięcia zakażeniu; odkażać


SJP.pl

Patrz:

dezynfekować

dezynsekcja

tępienie owadów i innych szkodliwych stawonogów, zwłaszcza środkami chemicznymi


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) tępienie stawonogów ze względów sanitarnych i gospodarczych;

Wiktionary

Dezynsekcja – tępienie szkodliwych owadów (zwłaszcza pasożytniczych jak: muchy, komary, pchły, wszy, pluskwy i karaluchy), ich jaj i larw, ze względów sanitarnych i gospodarczych. W szerszym znaczeniu niszczenie stawonogów w ogóle.

Dezynsekcję można wykonać przez zastosowanie środków fizycznych (para, ogień, gorące powietrze, promieniowanie ultrafioletowe, gaz, szron), mechanicznych (wyłapywanie, trzepanie, oczyszczanie), chemicznych (środki owadobójcze) i biologicznych (zwalczanie za pomocą innych organizmów żywych np. nicieni).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Po dezynsekcji w domu nie pozostał ani jeden karaluch.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dezynsekowanie n.

 czas. dezynsekować ndk.

 przym. dezynsekcyjny

Wiktionary


dezynsekcyjny

związany z dezynsekcją


SJP.pl


dezynsekować

tępić owady i inne szkodliwe stawonogi, zwłaszcza środkami chemicznymi


SJP.pl


dezyntegracja

dezintegracja;
1. osłabienie integralności lub rozpad całości na elementy cząstkowe;
2. w psychologii: osłabienie lub rozpad wewnętrznej organizacji psychiki (osobowości);
3. w geologii: rozpad skał na bloki, płyty lub ziarna pod wpływem zmian temperatury lub rozrastania się korzeni roślin


SJP.pl


dezyntegracyjny

związany z dezyntegracją (dezintegracją); dezintegracyjny


SJP.pl


dezyntegralny

nieobejmujący wszystkich elementów; dezintegralny


SJP.pl


dezyntegrator

maszyna do rozdrabniania brył na kawałki określonej wielkości; kruszarka, rozdrabniarka, dezintegrator, łamacz


SJP.pl


dezyntegrować

powodować dezyntegrację, pozbawiać spójności, jednolitości; dezintegrować


SJP.pl


dezynwoltura

nadmierna swoboda w zachowaniu; nonszalancja


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) lekceważące, zbyt swobodne zachowanie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Odnosicie się do mnie z dezynwolturą!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɛzɨ̃nvɔlˈtura, AS: dezỹnvoltura

Wiktionary


dg

dcg; decygram


SJP.pl


dh

skrót od: druh (odczytywany jako cały, odmieniany wyraz)


SJP.pl

skrótowiec, rzeczownik

 (1.1) = harc. drużyna harcerska

 (1.2) = hand. dom handlowy

Wiktionary

Dh – dwuznak występujący w języku albańskim. Reprezentuje spółgłoskę szczelinową międzyzębową dźwięczną /ð/.Jest szóstym znakiem alfabetu albańskiego.

W romanizacji języków indoaryjskich taki sam dwuznak oznacza przydechowe (dysząco dźwięczne) [d]. W romanizacji języków semickich oznacza /ð/.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: dɛ‿ˈxa, AS: de‿χa

Wiktionary


dh.

skrót od: druhna


SJP.pl


dhaka

[czytaj: Daka] stolica Bangladeszu; Dakka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. stolica Bangladeszu;

Wiktionary

Dhaka, Dakka (beng. ঢাকা Ḍhākā, wym. [ˈɖʱaka], ang. Dhaka, hist. Dacca) – stolica Bangladeszu, licząca około 17 mln mieszkańców.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) audio|Pl-Na lotnisku w Dhace nikt nie chciał rozmawiać po angielsku.ogg. Na lotnisku w Dhace nikt nie chciał rozmawiać po angielsku.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dhakijczyk mos., dhakijka ż.

 przym. dhakijski

Wiktionary


dhakijczyk

mieszkaniec Dhaki (Dakki); dakijczyk


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Dhaki

Wiktionary

Wymowa:

IPA: daˈcijt͡ʃɨk, AS: daḱii ̯čyk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Dhaka ż.

:: fż. dhakijka ż.

 przym. dhakijski

Wiktionary


dhakijka

mieszkanka Dhaki (Dakki); dakijka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Dhaki

Wiktionary

Wymowa:

IPA: daˈcijka, AS: daḱii ̯ka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Dhaka ż.

:: fm. dhakijczyk mos.

 przym. dhakijski

Wiktionary


dhakijski

Dhaka (stolica Bangladeszu); dakkijski, dakijski


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) odnoszący się do miasta Dhaka

Wiktionary

Wymowa:

IPA: daˈcijsʲci, AS: daḱii ̯sʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Dhaka ż., dhakijczyk mos., dhakijka ż.

Wiktionary


dhanurasana

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) jedna z asan; pozycja leżąca na brzuchu, w której tułów jest wygięty do góry, nogi uniesione w górę, a ręce chwytają z tyłu za stopy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pozycja łuku, łuk

Wiktionary


dharma

1. w hinduizmie: norma postępowania nakazana przez tradycję i wynikająca z ładu kosmicznego;
2. jeden z trzech klejnotów buddyzmu - nauka Buddy;
3. w filozofii buddyjskiej: element rzeczywistości


SJP.pl

rzeczownik

 (1.1) zob. dharma.

Wiktionary

Dharma (skt. धर्म; pali Dhamma धम्म; chiń. 法, pinyin ; kor. pŏp 법, talma; jap. 法 lub ダルマ daruma; wiet. pháp, đạt-ma; tyb. ལྷ་ཆོས།, Wylie lha chos) – wieloznaczny termin występujący w religiach dharmicznych, np. w buddyzmie i hinduizmie.

Wikipedia


dharman

[czytaj: darman] w hinduizmie: norma postępowania nakazana przez tradycję i wynikająca z ładu kosmicznego; dharma


SJP.pl


dharmiczny

dharma


SJP.pl

Patrz:

dharma

dhaulagiri

[czytaj: dałlagiri] szczyt w Wysokich Himalajach


SJP.pl

Dhaulagiri lub Dhaulagiri I (sanskryt धौलागिरी ‘Biała Góra’) – szczyt w Himalajach środkowo-zachodnich o wysokości 8167 m, oddzielony od pobliskiej Annapurny głęboko wciętą doliną rzeki Kali Gandaki. Różnica wysokości między szczytem Dhaulagiri a rzeką – około 6 km – jest jedną z największych deniwelacji górskich na świecie. Dhaulagiri jest siódmym co do wysokości ośmiotysięcznikiem. Przez pewien czas, od pomiarów z 1818 r. do połowy XIX w., uważany za najwyższą górę świata.

Wikipedia


dhcp

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) inform. protokół dynamicznego konfigurowania hostów; protokół komunikacyjny umożliwiający hostom uzyskanie od serwera na bieżąco danych konfiguracyjnych takich jak: adres IP, adres IP bramy sieciowej, adres serwera DNS, maska podsieci;

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Konflikty adresów należą do przeszłości, ponieważ serwer DHCP steruje centralnie przydzielaniem adresów IP.

Wiktionary


dhekelia

[czytaj: dekelja] terytorium zamorskie Wielkiej Brytanii, położone na Cyprze


SJP.pl

Dhekelia (Dhekelia Sovereign Base Area) – brytyjska baza wojskowa w południowo-wschodniej części Cypru, między Larnaką a Famagustą, będąca częścią terytorium zamorskiego Akrotiri i Dhekelia. Stacjonuje tu garnizon liczący ok. 2200 żołnierzy. Ośrodek administracyjny mieści się w Episkopi (jest wspólny dla Akrotiri i Dhekelii). Utworzona w 1960 roku na podstawie „traktatu dotyczącego ustanowienia Republiki Cypryjskiej” (ang. „Treaty concerning the establishment of the Republic of Cyprus”), podpisanego przez Wielką Brytanię, Grecję, Turcję i Cypr.

Wikipedia


dhl

[czytaj: de-ha-el] niemiecka firma zajmująca się przewozem przesyłek i logistyką


SJP.pl


dhoti

rodzaj długiego męskiego okrycia noszonego na biodrach w Indiach


SJP.pl

Dhoti – tradycyjny strój męski noszony w Indiach składający się z upiętego w pasie kawałka materiału (bawełna, jedwab) o długości 4–5 m i ok. 1 m szerokości. Dhoti występuje zwykle w jasnych kolorach (białym, szarym, jasnobrązowym, żółtym itp.). Kolor szafranowy zarezerwowany jest dla mnichów żyjących w celibacie (patrz: brahmaćarja i sannjasa).

Wikipedia


dhow

[czytaj: dał] dwumasztowiec arabski często spotykany na Morzu Czerwonym i Oceanie Indyjskim


SJP.pl

Dau (dāwa) – tradycyjny arabski statek żaglowy, z jednym lub kilkoma żaglami. Pierwotnie używany był u wybrzeży Półwyspu Arabskiego, Indii i wschodniej Afryki. Duże dau mogą mieć około trzydziestu osób załogi, na mniejszych liczy ona zazwyczaj 12 osób.

Wikipedia


dhtml

skrót od: Dynamic HyperText Markup Language, dynamiczny hipertekstowy język znaczników, technologia obecna w najnowszych przeglądarkach stron WWW umożliwiająca zmianę każdego jej elementu


SJP.pl

Dynamiczny HTML, dynamiczny hipertekstowy język znaczników (ang. Dynamic HyperText Markup Language, DHTML) – umowna nazwa dla technik służących do dynamicznej zmiany treści, wyglądu, zachowania dokumentu HTML, umożliwiających interakcję strony WWW z użytkownikiem i stosowanie efektów wizualnych.

Wikipedia


dhvani

oddziaływanie poezji umożliwiające czytelnikowi zauważenie przenośnych znaczeń czytanych słów


SJP.pl


di-

przedrostek

 (1.1) pierwszy człon wyrazów złożonych oznaczających dwukrotne wystąpienie czegoś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) tlenekditlenek

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dwu-

Wiktionary


diabatyczny

w fizyce: związany z przepływem energii, np. proces diabatyczny - proces, w którym następuje wymiana ciepła z otoczeniem


SJP.pl


diabaz

magmowa skała żyłowa; doleryt


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) geol. magmowa skała żyłowa;

Wiktionary

Diabaz (inna nazwa doleryt) – magmowa skała wulkaniczna o składzie mineralnym bazaltu, ale o grubszym ziarnie (paleobazalt). Najczęściej nazywa się tak skały powstałe w erze paleozoicznej, zwłaszcza w dolnej jej części. Zawiera dużo wapnia. Składa się z plagioklazu i piroksenu, ma strukturę ofitową.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈdʲjabas, AS: dʹi ̯abas

Wiktionary

Powiązane:

 przym. diabazowy

Wiktionary


diabazowy

przymiotnik od: diabaz


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) wykonany z diabazu, zawierający diabaz

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. diabaz mrz.

Wiktionary


diabelec

człowiek nieznośny, przekorny


SJP.pl

Diabelec – osada w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie brodnickim, w gminie Górzno.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa toruńskiego.

Wikipedia


diabelnie

przysłówek sposobu

 (1.1) pot. ekspr. w sposób bardzo silny

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To jest diabelnie trudne zadanie!

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) cholernie, niesamowicie, okropnie, strasznie

Wiktionary


diabelny

przenośnie: ogromny, niesamowity; diaboliczny, diabelski, piekielny


SJP.pl

przymiotnik dzierżawczy

 (1.1) książk. należący do diabła

przymiotnik relacyjny

 (2.1) książk. związany z diabłem, dotyczący diabła

przymiotnik jakościowy

 (3.1) książk. mający cechy diabelskie

 (3.2) pot. taki, o którym mówiący ma złe zdanie

 (3.3) pot. niezwykły

Wiktionary

Przykłady

 (3.3) Mam diabelną ochotę na flaki od samego rana.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. diabeł mos./mzw., diabełek mos./mzw., diablę n., diablica ż., diablik mos./mzw., diablisko mos./n.

 przym. diabelski, diabli

 przysł. diabelnie, diable, diablo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) czarci, diabli, piekielny

 (2.1) czarci, diabli, piekielny

 (3.1) mefistofeliczny, mefistofelowy

 (3.2) piekielny

 (3.3) straszny

Wiktionary


diabelski

diaboliczny;
1. mający cechy przypisywane diabłu; szatański;
2. przebiegły, niebezpieczny; szatański;
3. przenośnie: ogromny, niesamowity; diabelny, piekielny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z diabłem, dotyczący diabła

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Święty Michale Archaniele, broń nas w walce przeciw złobie i zasadzkom diabelskim.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dʲjaˈbɛlsʲci, AS: dʹi ̯abelsʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. diabeł mos., diabełek m., diablik m., diablę n., półdiablę n., diablątko n., diablisko n., diablica ż., diabliczka ż., diablotka ż., diabelskość ż., diaboliczność ż., diabelstwo n.

 przym. diabli, diabelny, diaboliczny

 przysł. diablo, diabelnie, diabelsko, diabolicznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) czarci, czartowski, demoniczny, diabli, diaboliczny, lucyferyczny, mefistofeliczny, mefistofelowy, sataniczny, szatański, z piekła rodem; gw-pl|Górny Śląsk|diobelski.

Wiktionary


diabelskość

diabelski


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest diabelskie; cecha tych, którzy są diabelscy

Wiktionary

Patrz:

diabelski

Powiązane:

 przym. diabelski

 przysł. diabelsko

Wiktionary


diabelstwo

potocznie:
1. cechy przypisywane diabłu, np. zło, przebiegłość;
2. coś złośliwego, denerwującego, niebezpiecznego lub ktoś o takich cechach


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) działanie lub skutki działania diabła

Wiktionary

Powiązane:

 przym. diabelski

 rzecz. diabeł mzw./mos.

Wiktionary


diabetol

handlowa nazwa leku przeciwcukrzycowego; tolbutamid


SJP.pl


diabetolog

specjalista zajmujący się leczeniem cukrzycy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) med. lekarz specjalista zajmujący się profilaktyką, rozpoznawaniem i leczeniem cukrzycy i jej powikłań

rzeczownik, rodzaj żeński

 (2.1) med. lekarka specjalistka diabetologii

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ile razy w roku w twojej sytuacji należy odwiedzać diabetologa?

 (2.1) Agata po studiach chce zostać diabetologiem.

 (2.1) Ile za wizytę bierze twoja diabetolog?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdʲjabɛˈtɔlɔk, AS: dʹi ̯abetolok

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. diabetologia ż.

 przym. diabetologiczny

Wiktionary

Synonimy:

pot. cukrzyk

Wiktionary


diabetologia

dział medycyny, nauka zajmująca się przyczynami, rozpoznaniem i leczeniem cukrzycy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. dziedzina medycyny zajmująca się profilaktyką, rozpoznawaniem i leczeniem cukrzycy oraz jej powikłań;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. diabetolog m.

 przym. diabetologiczny

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) diabetology

* białoruski: (1.1) диабетология ż.

* francuski: (1.1) diabétologie ż.

* rosyjski: (1.1) диабетология ż.

* słowacki: (1.1) diabetológia ż.

* słoweński: (1.1) diabetologija ż.

* szwedzki: (1.1) diabetologi w.

* ukraiński: (1.1) діабетологія ż.

* włoski: (1.1) diabetologia ż.

źródła.

== diabetologia (język włoski.) ==

wymowa.

 IPA|dja.be.to.lo.ˈʤi.a.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. diabetologia

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdʲjabɛtɔˈlɔɟja, AS: dʹi ̯abetoloǵi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. diabetolog m.

 przym. diabetologiczny

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. diabetolog m.

 przym. diabetologiczny

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) diabetology

* białoruski: (1.1) диабетология ż.

* francuski: (1.1) diabétologie ż.

* rosyjski: (1.1) диабетология ż.

* słowacki: (1.1) diabetológia ż.

* słoweński: (1.1) diabetologija ż.

* szwedzki: (1.1) diabetologi w.

* ukraiński: (1.1) діабетологія ż.

* włoski: (1.1) diabetologia ż.

źródła.

== diabetologia (język włoski.) ==

wymowa.

 IPA|dja.be.to.lo.ˈʤi.a.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. diabetologia

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


diabetologiczny

diabetologia


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z diabetologią, dotyczący diabetologii, leczenia cukrzycy

Wiktionary

Patrz:

diabetologia

Wymowa:

IPA: ˌdʲjabɛtɔlɔˈɟit͡ʃnɨ, AS: dʹi ̯abetoloǵičny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. diabetolog m., diabetologia ż.

Wiktionary


diabetolożka

diabetolog


SJP.pl

Patrz:

diabetolog

diabetyczka

chora na cukrzycę


SJP.pl


diabetyczny

diabetyk; cukrzycowy


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z cukrzycą, dotyczący cukrzycy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. diabetyk mos., diabetyczka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) cukrzycowy

Wiktionary


diabetyk

człowiek chory na cukrzycę


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) med. osoba chora na cukrzycę

Wiktionary

Cukrzyca – grupa chorób metabolicznych charakteryzująca się hiperglikemią (podwyższonym poziomem glukozy we krwi) wynikającą z defektu produkcji lub działania insuliny wydzielanej przez komórki beta wysp trzustkowych. Przewlekła hiperglikemia wiąże się z uszkodzeniem, zaburzeniem czynności i niewydolnością różnych narządów, szczególnie oczu, nerek, nerwów, serca i naczyń krwionośnych.Ze względu na przyczynę i przebieg choroby, można wyróżnić: cukrzycę typu 1, typu 2, cukrzycę ciężarnych i inne, rzadziej występujące typy.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Według doniesień prasowych niektórzy diabetycy, ryzykując zdrowie, sprzedają sprzęt do podawania insuliny, który ufundowało im państwo.

 (1.1) Na rynku kosmetycznym pojawiły się specjalne kosmetyki dla diabetyków.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dʲjaˈbɛtɨk, AS: dʹi ̯abetyk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. diabetol m.

:: fż. diabetyczka ż.

 przym. diabetyczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) cukrzyk

Wiktionary


diabeł

1. zły duch, wyobrażany jako istota z rogami, ogonem i kopytami; szatan, czart, bies;
2. potocznie: ktoś zły, niebezpieczny, nieznośny;
3. potocznie: ktoś zdolny, odważny, sprytny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy lub męskozwierzęcy

 (1.1) rel. mit. upadły anioł, kuszący do grzechu;

 (1.2) pot. przen. o kimś niebezpiecznym, denerwującym lub złym

 (1.3) pot. przen. o człowieku ze szczególnymi zdolnościami

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (2.1) zool. nazwa systematyczna|Sarcophilus|ref=tak., rodzaj ssaka z rodziny niełazów;

 (2.2) icht. zob. diabeł morski.

Wiktionary

Diabeł (gr. διάβολος diábolos „oskarżyciel, oszczerca”) – w judaizmie i chrześcijaństwie ogólna nazwa złych, upadłych aniołów; inne określenia: szatan (małą literą), demon.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wiedźma zdecydowanie wyparła się znajomości z diabłem.

 (1.1) Nie zmieni się za wiele, a zwłaszcza w niedzielę, gdy nic się nie dzieje, a diabeł z nudów śpi.

 (1.2) Te małe diabły schowały mi telefon.

 (2.1) Jedynym przedstawicielem rodzaju diabeł jest diabeł tasmański.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈdʲjabɛw, AS: dʹi ̯abeu̯

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. diaboliczność ż., diabelstwo n., diablotka ż., półdiablę n.

:: zdrobn. diabełek m., diablik m., diablątko m., diablę m.

:: zgrub. diablisko n.

:: fż. diablica ż., diabliczka ż.

 przym. diabelski, diabli, diaboliczny, diabelny

 przysł. diablo, diabelnie, diabolicznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szatan; przest. czart, czort, bies, złe, daw. diasek; dial. diabół, diabuł, dieboł, dioboł; gwara. deboł; gw-pl|Górny Śląsk|korfanty.

Wiktionary


diabełek

zdrobnienie od: diabeł


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy lub męskozwierzęcy

 (1.1) zdrobn. od diabeł

 (1.2) mały diabeł

 (1.3) pot. przen. urwis, łobuziak

 (1.4) lud. kukła postaci diabła, rekwizyt zabaw ludowych

 (1.5) daw. hazardowa gra karciana

 (1.6) meteorol. wir pyłowy

Wiktionary

Diabełek – położone na wysokości ok. 1470 m siodełko pomiędzy Wielką Kopą Królową (1531 m) a Skupniowym Upłazem (ok. 1475 m) w polskich Tatrach Zachodnich. Nazwa pochodzi od tego, że podczas wichury wiatr porywa tutaj ziarenka piasku i sypie nimi w oczy „jak sam diabeł”. Do Doliny Olczyskiej opada z niej na północ Żleb Roja o deniwelacji ok. 300 m, w południowo-zachodnim kierunku do Długiego Żlebu w Jaworzynce opada stromy, skalisto-trawiasty stok.

Wikipedia

Przykłady

 (1.3) Eleonora uważa, że straszny diabełek z tego twojego Maciusia.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. diabeł m., diabelstwo n., diablę n., diablątko n.

 przym. diabelski, diabli, diabelny

 przysł. diablo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) czarcik, gw-pl|Śląsk Cieszyński|jaroszek.

 (1.4) dziad, judasz, bałwan, jop

Wiktionary


diablak

Diablak lub Babia Góra (słow. Babia hora, 1724 m) – najwyższy szczyt masywu Babiej Góry w Paśmie Babiogórskim w Beskidzie Żywiecko-Orawskim (w regionalizacji według Jerzego Kondrackiego w Beskidzie Żywieckim, w słowackiej Oravské Beskydy). W masywie Babiej Góry wyróżniono wiele wierzchołków, aby więc sprecyzować, o który dokładnie z nich chodzi, dla najwyższego używa się odrębnej nazwy Diablak.

Wikipedia


diablątko

zdrobnienie od: diablę


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zdrobn. od diablę

 (1.2) mit. mały diabeł

 (1.3) pot. figlarne dziecko

Wiktionary

Przykłady

 (1.3) Usadź te twoje diablątka, bo jeszcze coś ciotce z kredensu strącą.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. diaboliczność ż., diabelstwo n., diablotka ż., półdiablę n., diabełek mos./mzw., diablik mos./mzw., diablę n., diablisko n., diablica ż., diabliczka ż., diabeł mos./mzw.

 czas. diabłować ndk., diabolizować ndk., diabolizować się ndk.

 przym. diabelski, diabli, diaboliczny, diabelny

 przysł. diable, diablo, diabelnie, diabolicznie, diabelsko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) diabełek

 (1.3) rozrabiaka

Wiktionary


diablę

mały diabeł, potomek diabła


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) mit. mały diabeł

 (1.2) pot. figlarny malec

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Patrzcie jak to diablę szybko biega!

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. diabeł mos./mzw., diabełek mos./mzw., diablica ż., diablik mos./mzw., diablisko mos./n.

 przym. diabelny, diabelski, diabli

 przysł. diabelnie, diable, diablo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) diabełek

 (1.2) diabełek, łobuziak, psotnik, urwis

Wiktionary


diabli

związany z diabłem; diabelski


SJP.pl

przymiotnik dzierżawczy

 (1.1) należący do diabła

przymiotnik relacyjny

 (2.1) związany z diabłem, dotyczący diabła

przymiotnik jakościowy

 (3.1) charakterystyczny dla diabła, mający cechy diabła

forma rzeczownika.

 (4.1) M. i W. lm. zob. diabeł.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. diaboliczność ż., diabelstwo n., diablotka ż., półdiablę n., diabełek mos./mzw., diablik mos./mzw., diablątko n., diablę n., diablisko n., diablica ż., diabliczka ż., diabeł mos./mzw.

 czas. diabłować ndk., diabolizować ndk., diabolizować się ndk.

 przym. diabelski, diaboliczny, diabelny

 przysł. diable, diablo, diabelnie, diabolicznie, diabelsko

Wiktionary


diablica

diabeł


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) folk. mit. żeńska forma diabła

 (1.2) przen. zła kobieta

 (1.3) przen. wiedźma, czarownica

Wiktionary

  • Diablica – powieść Fay Weldon
  • Diablica – film z 1989 roku
  • Diablica – film z 1991 roku

Wikipedia

Patrz:

diabeł

Przykłady

 (1.1) Na moczarach spotykają się diablice i porywają młode łosie.

 (1.2) Ta diablica z parteru znowu mnie zwyzywa.

 (1.3) To diablica zamknęła Jasia w komórce, chcąc go potem zjeść.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. diabeł m., diablę n., diablątko n.

 przym. diabli, diabelski, diabelny

 przysł. diablo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) jędza, sekutnica, złośnica

Wiktionary


diablik

malutki demon, imp


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy lub męskozwierzęcy

 (1.1) diabełek, złośliwy duszek

Wiktionary

Diablik (niem. Teufelsgraben, Höllen Graben) – struga na ziemi prudnickiej, w południowo-zachodniej Polsce, w województwie opolskim, powiecie prudnickim, gminie Biała. Dopływ Brodni.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 przym. diabelny, diabelski

 rzecz. diabeł mzw./mos.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

źródła.

== diablik (język słowacki.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj męski żywotny

 (1.1) rel. zdrobn. diabełek

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. diabelny, diabelski

 rzecz. diabeł mzw./mos.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 przym. diabelny, diabelski

 rzecz. diabeł mzw./mos.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

źródła.

== diablik (język słowacki.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj męski żywotny

 (1.1) rel. zdrobn. diabełek

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


diablisko

zgrubienie od: diabeł


SJP.pl


diablo

przysłówek

 (1.1) pot. bardzo

Wiktionary

  • Diablo – jednostka osadnicza w Stanach Zjednoczonych, w stanie Kalifornia, w hrabstwie Contra Costa
  • Diablo – jednostka osadnicza w Stanach Zjednoczonych, w stanie Waszyngton, w hrabstwie Whatcom
  • Diablo – gra komputerowa, pierwsza z serii
  • Diablo – seria gier komputerowych
  • Diablo – seria książek na podstawie gier komputerowych
  • Diablo – fiński zespół deathmetalowy
  • Lamborghini Diablo – samochód
  • Krzysztof „Diablo” Włodarczyk – polski pięściarz

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) One są już diablo stare, nie jedz ich!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈdʲjablɔ, AS: dʹi ̯ablo

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. diabeł mos./mzw., diabełek mos./mzw., diablę n., diablica ż., diablik mos./mzw., diablisko mos./n.

 przym. diabelny, diabelski, diabli

 przysł. diabelnie, diabelsko, diable

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) strasznie; pot. diabelnie, diabelsko

Wiktionary


diablotka

krążek albo pałeczka z kruchego lub francuskiego ciasta, podawane do zup czystych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kulin. dodatek do czystych zup, podawany na gorąco, w postaci zapiekanych kromek bułki paryskiej lub paluszków bądź krążków z kruchego lub francuskiego ciasta;

Wiktionary

Diablotka (fr. diablotins „diabełki, łakocie”) – wypiek z ciasta francuskiego lub kruchego w kształcie krążka lub pałeczki, podawany do bulionu lub barszczu.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Do barszczu podamy diablotki.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. diabelski

 rzecz. diabeł mzw./mos.

Wiktionary


diaboliczniej

stopień wyższy od przysłówka: diabolicznie


SJP.pl


diaboliczniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: diaboliczny; bardziej diaboliczny


SJP.pl


diaboliczność

diaboliczny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest diaboliczne; cecha tych, którzy są diaboliczni

Wiktionary

Patrz:

diaboliczny

Powiązane:

 przym. diaboliczny, diabelski

 przysł. diabolicznie

 rzecz. diabeł mzw./mos.

Wiktionary


diaboliczny

diabelski;
1. mający cechy przypisywane diabłu; szatański;
2. przebiegły, niebezpieczny; szatański;
3. przenośnie: ogromny, niesamowity; diabelny, piekielny


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który przejawia cechy diabła

Wiktionary

Powiązane:

 przym. diabelski, diabli

 rzecz. diablątko n., diabeł mzw., diaboliczność ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) czarci, czartowski, demoniczny, diabelski, diabli, lucyferyczny, mefistofeliczny, mefistofelowy, sataniczny, szatański, z piekła rodem

Wiktionary


diabolizacja

przypisywanie komuś lub czemuś cech diabelskich, szatańskich


SJP.pl


diabolizm

ogół cech zwykle przypisywanych diabłu


SJP.pl


diabolizować

przypisywać cechy diabła; demonizować


SJP.pl


diabolo

rodzaj gry zręcznościowej polegającej na podrzucaniu i chwytaniu obracającej się szpulki sznurkiem umocowanym na dwóch pałeczkach


SJP.pl

Diabolo – zabawa zręcznościowa wymyślona ok. 2000 roku p.n.e. w Chinach, polegająca na obracaniu za pomocą dwóch kijków połączonych ze sobą cienką linką, zabawki w kształcie klepsydry, zwanej właśnie diabolo. W 1906 roku Francuz Gustave Philippart opracował diabolo składające się z dwóch połączonych ze sobą za pomocą śruby metalowych półkul. Z czasem zaczęto stosować półkule z tworzyw sztucznych (najczęściej z gumy).

Wikipedia


diabulimia

zaburzenie odżywiania u cukrzyków polegające na pomijaniu wstrzykiwania insuliny w celu utraty na wadze


SJP.pl

Diabulimia to zaburzenie odżywiania dotyczące osób z cukrzycą typu 1. To, co ją odróżnia od innych zaburzeń odżywiania zawartych w DSM-5, to intencjonalne unikanie, bądź zmniejszanie przyjmowanej dawki insuliny po to, by utrzymać lub zmniejszyć masę ciała.

Wikipedia


diabulimiczka

kobieta celowo pomijająca dawki insuliny w celu utraty na wadze


SJP.pl


diabulimik

osoba celowo pomijająca dawki insuliny w celu utraty na wadze


SJP.pl


diacetyl

[czytaj: di-acetyl] związek chemiczny zbudowany z dwóch grup acetylowych; dwuacetyl


SJP.pl

Wikipedia


diacetylomorfina

silny narkotyk z grupy opiatów, pochodna morfiny; heroina, diamorfina


SJP.pl

Heroina, diacetylomorfina, diamorfina – organiczny związek chemiczny, półsyntetyczny opioid (diacetylowana pochodna morfiny). W postaci czystej heroina jest białą, sypką, bezwonną substancją o gorzkim smaku i temperaturze topnienia 173 °C. Po raz pierwszy heroina została zsyntetyzowana w 1874 r. poprzez acetylację morfiny – opiatu występującego w opium mleczka makowego i suszonej słomie makowej (makówka + ok. 15 cm łodygi), pochodzących z maku lekarskiego (Papaver somniferum). Heroina zaliczana jest do grupy depresantów podobnie jak morfina, w porównaniu do której w przypadku podania drogą dożylną wykazuje około 3–5-krotnie silniejsze lecz krótsze działanie przeciwbólowe. Jest silnym agonistą receptorów opioidowych μ, δ, κ, podobnie jak jej endogenne odpowiedniki – endorfiny. Dzięki grupom acetylowym heroina szybciej niż morfina przechodzi przez barierę krew-mózg. W mózgu jest enzymatycznie metabolizowana do aktywnych terapeutycznie metabolitów: 6-mono-acetylo-morfiny (6-MAM) i morfiny, stąd można spotkać się w stosunku do heroiny z określeniem proleku.

Wikipedia


diacetylowy

diacetyl; dwuacetylowy


SJP.pl


diachil

rodzaj zmiękczającego tynku


SJP.pl


diachronia

diachroniczność;
1. następstwo zjawisk, czynności lub procesów w czasie;
2. w językoznawstwie: analiza faktów językowych uwzględniająca ich rozwój w czasie


SJP.pl

Językoznawstwo diachroniczne (gr. día „przez”, chrónos „czas”), językoznawstwo historyczne – dział językoznawstwa ogólnego zajmujący się badaniem relacji, jakie występują między elementami języka w różnych epokach jego rozwoju. Językoznawstwo diachroniczne bada więc zmiany, jakie zachodzą w języku z upływem czasu. Głównym zadaniem językoznawstwa diachronicznego jest opisanie tych zmian i sformułowanie na tej podstawie możliwie ogólnych zasad obowiązujących w ewolucji języków.

Wikipedia


diachroniczność

diachronia;
1. następstwo zjawisk, czynności lub procesów w czasie;
2. w językoznawstwie: analiza faktów językowych uwzględniająca ich rozwój w czasie


SJP.pl


diachroniczny

dotyczący diachronii


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) jęz. uwarunkowany czasowo

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. diachronia ż.

 przysł. diachronicznie

Wiktionary


diaczek

zdrobnienie od: diak


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) zdrobn. od diak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. diak m.

Wiktionary


diaczenko

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Anatolij Diaczenko – ukraiński piłkarz, trener piłkarski
  • Bohdan Diaczenko – ukraiński hokeista
  • Marina i Siergiej Diaczenko – ukraińscy pisarze fantastyki
  • Petro Diaczenko – ukraiński wojskowy

Wikipedia


diada

zespół dwóch elementów


SJP.pl

Diada (para) – zbiór społeczny składający się z dwóch osób, określany przez niektórych jako grupa społeczna, ponieważ występują w niej interakcje, odróżnianie się od innych oraz to, że członkowie diady mogą o sobie mówić „my”.

Argumentami za nieuznawaniem diady za grupę społeczną są: brak możliwości ustosunkowania się do relacji między członkami grupy – tworzenia sojuszy lub wspólnego przeciwstawiania się innemu członkowi grupy; nieskomplikowana i niedynamiczna całość. Cechą charakterystyczną grupy społecznej jest też to, że jako całość zewnętrzna od jednostki może stosować wobec niej przymus.

Wikipedia


diadektomorf

przedstawiciel podrzędu dużych czworonogów żyjących w karbonie i permie


SJP.pl


diadektomorfy

przedstawiciel podrzędu dużych czworonogów żyjących w karbonie i permie


SJP.pl

Diadektomorfy (Diadectomorpha) – klad dużych czworonogów żyjących w Euroameryce w karbonie i wczesnym permie oraz na obszarze dzisiejszych Chin w późnym permie, blisko spokrewnionych z przodkami owodniowców. Obejmuje duże (do 2 metrów długości) formy drapieżne i jeszcze większe (do 3 metrów) roslinożerne, częściowo wodne lub w pełni lądowe.

Wikipedia


diadem

złota lub srebrna przepaska na głowę wysadzana drogimi kamieniami


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) złota lub srebrna opaska na głowę, zakładana przez królów, książęta i duchownych jako oznaka ich władzy;

Wiktionary

Diadem (z fr. diadème od stgr. διάδημα diádēma, łac. dĭădēmă – przepaska, przewiązka) – ozdobna opaska z drogiej tkaniny lub obręcz ze szlachetnego metalu (złota, srebra), na ogół dodatkowo wysadzana szlachetnymi kamieniami.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈdʲjadɛ̃m, AS: dʹi ̯adẽm

Wiktionary

Powiązane:

 przym. diademowy

Wiktionary


diademkowate

rodzina morskich ryb z rzędu okoniokształtnych


SJP.pl

Diademkowate (Pseudochromidae) – rodzina morskich ryb okoniokształtnych.

Wikipedia


diademowy

diadem


SJP.pl

Patrz:

diadem

diadoch

1. wódz macedoński, który po śmierci Aleksandra Wielkiego władał jego imperium;
2. dziedzic, potomek, następca;
3. epoka (wojny) diadochów - okres po śmierci Aleksandra Wielkiego, kiedy doszło do wielu konfliktów o władzę


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) hist. jeden z wodzów wojsk Aleksandra Wielkiego, którzy po śmierci władcy podzielili między siebie jego państwo;

Wiktionary

Diadochowie (od stgr. διάδοχος diádochos – następca) – termin określający dowódców armii Aleksandra Wielkiego, którzy w powstałym imperium przejęli władzę po jego śmierci w 323 roku p.n.e.

Wywodzili się w większości ze znacznych rodów macedońskich. Początkowo każdy z nich władał jedną z prowincji rozległego imperium. Wkrótce jednak pomiędzy nimi oraz ich następcami wynikły długotrwałe konflikty na tle dążeń do wzajemnego przejmowania ziem odziedziczonych po Aleksandrze.

Wikipedia


diadochia

zdolność wzajemnego zastępowania się atomów, jonów lub cząsteczek w obrębie sieci krystalicznych mieszanin ciał stałych o podobnej budowie


SJP.pl

Diadochia – zdolność wzajemnego zastępowania się atomów, jonów lub cząsteczek w obrębie sieci krystalicznych mieszanin ciał stałych o podobnej budowie.

Zdolność zastępowania się jonów (anion za anion; kation za kation) w strukturach kryształów jest następstwem krystalochemicznego pokrewieństwa pierwiastków. O możliwości zastępowania się jonów decydują zbliżone ich rozmiary. Zjawisko polega na tym, że potrzebują one dla swych analogicznych jonów podobnie wielkich przestrzeni w strukturach kryształów i wskutek tego mogą się wzajemnie podstawiać tworząc jednakowe lub podobne struktury.

Wikipedia


diadumenos

Diadumenos – rzeźba Polikleta, obok Doryforosa najbardziej znana rzeźba tego artysty, przedstawiająca Kanon w klasycznej rzeźbie greckiej.

Jest to posąg nagiego mężczyzny z opaską wokół głowy, mający 1,86 metra wysokości. Został wykonany ok. 420 roku p.n.e. Postać opiera się na prawej nodze wysuniętej do przodu, ręce są podniesione do góry. Rzeźba znana jest z późniejszych kopii. W rzeźbie został wykorzystany kontrapost - ciężar ciała przeniesiony na jedną nogę mocno przytwierdzonej do podłoża, zaś druga jest delikatnie odsunięta w tył i pozostaje w spoczynku. Ciało postaci jest skręcone lekko w prawo.

Wikipedia


diadyczny

1. złożony z dwóch elementów;
2. w matematyce: iloczyn diadyczny - iloczyn dwóch wektorów dający w wyniku tensor


SJP.pl


diadynamiczny

prąd diadymiczny - prąd elektryczny o niskiej częstotliwości, powstały z nałożenia dwóch prądów zmiennych o różnych relacjach fazy i amplitudy


SJP.pl


diadynamik

rodzaj zabiegu fizjoterapeutycznego, stymulacja prądami o niskiej częstotliwości; diadynamika


SJP.pl


diadynamika

rodzaj zabiegu fizjoterapeutycznego, stymulacja prądami o niskiej częstotliwości; diadynamik


SJP.pl


diafanometr

przyrząd do badania płynów za pomocą prześwietlania promieniami świetlnymi


SJP.pl


diafanoskop

Diafanoskop (ang. diaphanoscope) – aparat medyczny do oświetlania jam lub tkanek ciała za pomocą transiluminacji (prześwietlania). Czasami stosowany jest w diagnostyce guzów piersi.

Wikipedia


diafanoskopia

Diafanoskopia gałki ocznej – to badanie okulistyczne, polegające na prześwietleniu diafanoskopem gałki ocznej. Badany przebywa w ciemni i diafanoskop zostaje przystawiony do twardówki. Światło, które emituje diafanoskop, prześwietla gałkę oczną, jeśli nie ma przeszkody (np. guz, ciało obce) pojawia się jednolity różowy refleks ze źrenicy. W przypadku istnienia przeszkody - pojawiają się ubytki refleksu. Diafanoskop przystawia się w różnych punktach gałki ocznej.

Wikipedia


diafazyczny

przymiotnik

 (1.1) jęz. uwarunkowany stylistycznie

Wiktionary


diafon

urządzenie do nadawania powietrznych sygnałów dźwiękowych podczas mgły, poprzez nabrzeżne stacje ostrzegawcze lub inne statki


SJP.pl

Diafon – urządzenie okrętowe lub nabrzeżne do nadawania sygnałów dźwiękowych podczas mgły.

Dźwięk wytwarzany jest przy przechodzeniu sprężonego powietrza (lub pary pod ciśnieniem) przez szczeliny nadajnika.

Wikipedia


diafonia

1. dawna forma śpiewu dwugłosowego, spotykana w muzyce ludowej;
2. rozdźwięk, dysharmonia, dysonans;
3. w telekomunikacji: rodzaj zakłócenia w przesyle sygnału, przesłuch międzykanałowy


SJP.pl


diafoniczny

diafonia


SJP.pl

Patrz:

diafonia

diafonometr

miernik przesłuchu stosowny do oceny jakości linii telekomunikacyjnych


SJP.pl


diafora

powtórzenie retoryczne wzmacniające ekspresywności wypowiedzi


SJP.pl

Diafora (gr. διαφορά diaphorá – "przesunięcie, różnica, odmienność") – figura retoryczna polegająca na powtarzaniu tego samego wyrazu, jednak za każdym razem w innym jego znaczeniu, budując w ten sposób kalambur, grę słów. Diafora może być zbliżona do tautologii lub pleonazmu (określana jest wtedy mianem dilogii), np.:

Matka jest matką.

Wikipedia


diaforetyczny

powodujący diaforezę (obfite pocenie się na całym ciele); napotny


SJP.pl


diaforeza

obfite pocenie się na całym ciele, zwłaszcza wywołane zabiegami medycznymi lub środkami farmakologicznymi


SJP.pl


diafragma

1. w anatomii: duży mięsień w kształcie kopuły, oddzielający klatkę piersiową od niżej położonych narządów; przepona;
2. urządzenie nastawcze w obiektywie, które służy do regulowania ilości światła wpadającego do aparatu; przesłona, przysłona;
3. tarcza z otworem w środku umieszczana w rurze w celu pomiaru lub ograniczenia ilości przepływającej substancji; kryza;
4. przyrząd do prawidłowego ustawiania muszki i szczerbiny w broni strzeleckiej;
5. krążek dopochwowy stosowany jako środek antykoncepcyjny


SJP.pl

Diafragma: (z gr. dia- ="wśród, pomiędzy" + phragma ="płot, ogrodzenie"):

  • diafragma (strzelectwo);
  • diafragma (element optyczny);
  • diafragma (nazwa anat. przepony), pojęcie używane w starożytności;
  • diafragma (środek antykoncepcyjny) krążek z cienkiej gumy, stosowany przez kobiety.
  • diafragma (grzyby) warstwa strzępek w niektórych owocnikach grzybów
  • diafragma (anatomia motyli) – element samczych narządów genitalnych motyli

Wikipedia


diafragmować

regulować dopływ światła w przyrządzie optycznym za pomocą przesłony


SJP.pl


diafragmowy

przymiotnik od: diafragma


SJP.pl


diaftoreza

proces powtórnego przeobrażenia skał metamorficznych, które wskutek ruchów górotwórczych wydźwignięte zostały w płytsze strefy skorupy ziemskiej i znalazły się w warunkach niższych ciśnień i temperatur; metamorfizm wsteczny


SJP.pl

Wikipedia


diagenetyczny

diageneza


SJP.pl

Patrz:

diageneza

diageneza

zespół procesów zachodzących przy względnie niskiej temperaturze i niskim ciśnieniu, prowadzących do wytworzenia litych skał z materiałów osadowych


SJP.pl

Diageneza (gr. δια „przez, na wskroś“ i γένεσις „powstawanie“) – zbiór procesów fizycznych i chemicznych działających na osad po jego depozycji ale przed jego ostateczną lityfikacją. Jako diagenetyczne postrzega się procesy które zachodzą przy względnie niskim ciśnieniu i niskiej temperaturze w przeciwieństwie do procesów metamorfizmu, które zachodzą przy względnie wyższym ciśnieniu i temperaturze. Do procesów diagenetycznych możemy zaliczyć między innymi działanie roztworów, działanie mikroorganizmów oraz rekrystalizację.

Wikipedia


diagnoskop

urządzenie do badania prądów sterujących działaniem układów samochodu


SJP.pl


diagnosta

1. osoba oceniająca i wydająca opinię o stanie lub właściwościach czegoś;
2. mechanik uprawniony do wykonywania przeglądów pojazdów mechanicznych;
3. samodzielny pracownik laboratorium medycznego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) med. lekarz, który stawia diagnozę

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdiagnozowanie n., diagnoza ż., diagnozowanie n., diagnostyka ż.

 czas. diagnozować ndk.

 przym. diagnostyczny, diagnozowalny

Wiktionary


diagnostka

diagnosta


SJP.pl

Patrz:

diagnosta

diagnostyczka

diagnostyk


SJP.pl

Patrz:

diagnostyk

diagnostycznie

przysłówek

 (1.1) w sposób diagnostyczny, w sposób dotyczący diagnostyki

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. diagnozowanie n., diagnostyka ż., diagnoza ż., zdiagnozowanie n.

 przym. diagnostyczny, diagnozowalny

 czas. diagnozować

Wiktionary


diagnostyczny

służący do diagnozowania, oparty na diagnozie, dotyczący diagnozy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący diagnostyki, służący do oceny stanu czegoś lub kogoś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Biopsja to zabieg diagnostyczny.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdʲjaɡnɔˈstɨt͡ʃnɨ, AS: dʹi ̯agnostyčny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. diagnoza ż., diagnostyka ż., diagnostyk m., diagnosta m., diagnozowanie n., zdiagnozowanie n.

 czas. diagnozować ndk., zdiagnozować dk.

 przysł. diagnostycznie

 przym. diagnozowalny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) badawczy

Wiktionary


diagnostyk

lekarz stawiający diagnozę; diagnosta


SJP.pl


diagnostyka

1. rozpoznawanie chorób na podstawie wywiadu, badania lekarskiego, analizy objawów i wyników badań laboratoryjnych;
2. określanie stanu technicznego urządzenia i ustalanie źródeł awarii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. nauka o sposobach rozpoznawania chorób na podstawie przeprowadzonych badań (zarówno u ludzi, jak i u zwierząt);

 (1.2) psych. proces oceny cech i stanów psychicznych człowieka dokonywany przez psychologa za pomocą metod psychologicznych, którymi najczęściej są testy psychologiczne, obserwacja psychologiczna i wywiad;

 (1.3) techn. ocena stanu technicznego maszyny lub urządzenia technicznego;

forma rzeczownika.

 (2.1) D. i B. lp. od: diagnostyk

Wiktionary

  • diagnostyka medyczna
    • diagnostyka laboratoryjna
    • diagnostyka obrazowa
    • diagnostyka preimplantacyjna
    • diagnostyka psychologiczna
  • diagnostyka weterynaryjna
  • diagnostyka techniczna
    • diagnostyka samochodowa

Wikipedia

Wymowa:

IPA: dʲjaˈɡnɔstɨka, AS: dʹi ̯agnostyka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. diagnoza ż., diagnostyk m., diagnosta, diagnozowanie n., zdiagnozowanie n.

 czas. diagnozować ndk., zdiagnozować dk.

 przym. diagnostyczny, diagnozowalny

 przysł. diagnostycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) diagnostyka psychologiczna

 (1.3) diagnostyka techniczna

Wiktionary


diagnoza

1. rozpoznanie choroby na podstawie jej objawów, badania chorego, wywiadu lekarskiego i badań laboratoryjnych;
2. ocena stanu czegoś wystawiona na podstawie badań i analiz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. rozpoznanie choroby

 (1.2) określenie stanu rzeczy lub zjawiska na podstawie dogłębnej analizy

Wiktionary

  • diagnoza (medycyna)
    • diagnoza różnicowa
  • diagnoza (psychologia)
  • diagnoza (pedagogika)
  • diagnoza społeczna
  • diagnoza oświatowa
  • diagnoza taksonomiczna
  • diagnoza techniczna
  • Diagnoza – polski serial telewizyjny

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Diagnoza była jednoznaczna – rak płuc.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dʲjaˈɡnɔza, AS: dʹi ̯agnoza

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. diagnostyka ż., diagnostyk m., diagnosta m., diagnozowanie n., zdiagnozowanie ż.

 czas. diagnozować ndk., zdiagnozować dk.

 przym. diagnostyczny, diagnozowalny, diagnozowy

 przysł. diagnostycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rozpoznanie

 (1.2) analiza, ocena

Wiktionary


diagnozować

1. rozpoznawać chorobę na podstawie odpowiednich badań;
2. oceniać coś, wydawać opinię


SJP.pl

czasownik

 (1.1) wystawiać diagnozę, rozpoznawać daną chorobę po przeprowadzeniu badań

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W noc sylwestrową internista, neurolog i neurochirurg diagnozują: nastąpiła śmierć mózgu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdʲjaɡnɔˈzɔvat͡ɕ, AS: dʹi ̯agnozovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. diagnoza ż., diagnostyka ż., diagnostyk m., diagnosta, diagnozowanie n., zdiagnozowanie n.

 czas. zdiagnozować dk.

 przym. diagnostyczny, diagnozowalny

 przysł. diagnostycznie

Wiktionary


diagnozowalny

przymiotnik relacyjny

 (1.1) med. dający się zdiagnozować

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. diagnoza ż., diagnostyka ż., diagnostyk m., diagnosta m., diagnozowanie n., zdiagnozowanie ż.

 czas. diagnozować ndk., zdiagnozować dk.

 przym. diagnostyczny

 przysł. diagnostycznie

Wiktionary


diagnozowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) med. stawianie diagnozy

 (1.2) ustalanie przyczyn jakiegoś zjawiska i tego, jaki jest stan rzeczy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Niepowodzenia w diagnozowaniu wynikają prawdopodobnie z niedoceniania częstości występowania tych zaburzeń wśród płci żeńskiej oraz niedoskonałości kryteriów klasyfikujących.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdʲjaɡnɔzɔˈvãɲɛ, AS: dʹi ̯agnozovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdiagnozowanie n., diagnoza ż., diagnostyka ż., diagnostyk m., diagnosta m.

 czas. diagnozować ndk., zdiagnozować dk.

 przym. diagnostyczny, diagnozowalny

 przysł. diagnostycznie

Wiktionary


diagnozowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z diagnozą, dotyczący diagnozy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. diagnoza ż.

Wiktionary


diagonal

1. linia, oś ukośna; przekątna, diagonala;
2. tkanina wełniana lub bawełniana o splocie ukośnym;
3. ukośny (biegnący po przekątnej) chodnik w kopalni


SJP.pl

Diagonal – rodzaj tkaniny wełnianej o splocie skośnym z bardzo dużym nachyleniem prążków. Jest stosowana na odzież oraz podszewki.

Wikipedia


diagonala

linia, oś ukośna; przekątna, diagonal


SJP.pl

Diagonala – wyrobisko podziemne drążone w kierunku pośrednim między rozciągłością a nachyleniem pokładu.

Wikipedia


diagonalizacja

w matematyce: transformacja macierzy do postaci diagonalnej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mat. przekształcenie macierzy w macierz diagonalną przez pomnożenie jej przez drugą macierz oraz jej odwrotność

Wiktionary

Diagonalizacja – sprowadzenie macierzy kwadratowej do postaci diagonalnej, a konkretniej rozkład macierzy A\in M_{k}(K) na iloczyn macierzy P,\Delta ,P^{-1}\in M_{k}(K){:}

A=P\Delta P^{-1},

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Diagonalizację macierzy rzeczywistych symetrycznych omówimy w dodatkowym paragrafie 4.7.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. diagonalizowalność ż.

 czas. diagonalizować ndk.

 przym. diagonalizowalny

Wiktionary


diagonalizm

w sztuce: zasada komponowania obrazu lub rzeźby, polegająca na akcentowaniu osi ukośnych


SJP.pl

Diagonalizm (łac. linea diagonalis „linia skośna, przekątna”) – w sztukach plastycznych zasada komponowania obrazu lub rzeźby, polegająca na akcentowaniu jednej lub kilku osi ukośnych i ograniczeniu kompozycyjnego znaczenia pionów i poziomów.

Wikipedia


diagonalny

o układzie ukośnym


SJP.pl


diagraf

przyrząd optyczny pozwalający na przerysowanie z natury konturów przedmiotu


SJP.pl


diagram

1. przedstawienie w umowny, określony sposób zależności pomiędzy różnymi wielkościami lub pojęciami; wykres;
2. urzędowo: graficznie przedstawiony plan jakichś czynności; tabela;
3. rysunek pustych pól krzyżówki;
4. rysunkowy zapis pozycji szachowej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) graficzna, schematyczna ilustracja czegoś, np. struktury, idei, procesu, wartości;

 (1.2) rysunek pól krzyżówki bądź sudoku

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Przedstawiony diagram ukazuje korelację między liczbą bocianów a przyrostem naturalnym.

 (1.2) W każde pole diagramu należy wpisać literę tak, żeby litery sąsiadujące w wierszach i kolumnach tworzyły słowa o podanym znaczeniu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈdʲjaɡrãm, AS: dʹi ̯agrãm

Wiktionary

Powiązane:

 przym. diagramowy

 rzecz. diagramik mrz.

Wiktionary


diagramik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od diagram

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To nie diagram, lecz tylko mały diagramik.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. diagram m.

Wiktionary


diak

1. kleryk, psalmista w Kościele prawosławnym i greckokatolickim
2. pisarz kancelarii książęcej na Rusi
3. urzędnik stojący na czele resortu w Rosji carskiej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) kośc. muz. śpiewak cerkiewny;

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) elektron. tyrystor składający się z dwóch połączonych antyrównolegle dynistorów;

Wiktionary

Wikipedia

Wymowa:

IPA: dʲjak, AS: dʹi ̯ak

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1)

 rzecz. diakówka ż., diakon m., diakonia ż.

:: zdrobn. diaczek m.

 przym. diakowy, diakoński

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) daskał

Wiktionary


diakaustyczny

diakaustyka


SJP.pl

Patrz:

diakaustyka

diakaustyka

stożkowato wklęsła powierzchnia utworzona przez załamujące się ogniskowane promienie


SJP.pl


diakineza

piąte stadium profazy pierwszego podziału mejotycznego


SJP.pl

Diakineza (z gr. dia – przypadek, kinesis – ruch) – ostatni, piąty etap profazy I mejozy, zachodzący po diplotenie. Po diakinezie następuje metafaza I.

Podczas diakinezy:

  • następuje przesunięcie chiazm na końce biwalentów – tzw. terminacja chiazm,
  • biwalenty rozmieszczone są na obwodzie jądra komórkowego,
  • następuje największy stopień spiralizacji chromosomów,
  • pod koniec diakinezy zanika jąderko, rozpada się otoczka jądrowa i powstaje wrzeciono podziałowe, Otoczka jądrowa nie zanika jedynie u workowców właściwych.

Wikipedia


diaklaza

pęknięcie skały powstałe na skutek ciśnienia wewnątrz skorupy ziemskiej, biegnące w wielu kierunkach


SJP.pl


diakon

1. w Kościele katolickim i prawosławnym: duchowny bez pełnych święceń kapłańskich;
2. w Kościele protestanckim: pastor nadzorujący akcje charytatywne;
3. we wczesnym chrześcijaństwie: opiekun ubogich i chorych, pomocnik biskupa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) kośc. duchowny z najniższym stopniem święceń sakramentalnych;

Wiktionary

Diakon (gr. διάκονος diákonos „sługa”) – pierwszy z trzech stopni święceń sakramentalnych w katolicyzmie i prawosławiu oraz trzecia posługa urzędu duchownego w Kościołach protestanckich.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ojciec diakon odczytał dziś ewangelię.

 (1.1) Diakoni nie noszą ornatów, ich strojem jest dalmatyka.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. diakonat m., diakonia ż., diakonikon m., diakonówka ż.

:: fż. diakonisa ż.

 przym. diakoński, diakonacki

 skr. dk.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

 (1.1) duchowny

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. diakonat m., diakonia ż., diakonikon m., diakonówka ż.

:: fż. diakonisa ż.

 przym. diakoński, diakonacki

 skr. dk.

frazeologia.

etymologia.

 (1.1) etym|łac|diaconus. < etym|gr|διάκονος. → sługa

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) deacon

* arabski: (1.1) شماس m.

* baskijski: (1.1) diakono

* białoruski: (1.1) дыякан m.

* bułgarski: (1.1) дякон m.

* duński: (1.1) diakon w.

* hiszpański: (1.1) diácono m.

* kataloński: (1.1) diaca m.

* łaciński: (1.1) diaconus m.

* norweski (bokmål): (1.1) diakon m.

* norweski (nynorsk): (1.1) diakon m.

* nowogrecki: (1.1) διάκονος m., διάκος m.

* rosyjski: (1.1) диакон m.

* starogrecki: (1.1) διάκονος m.

* ukraiński: (1.1) диякон m.

* węgierski: (1.1) diakonus

* włoski: (1.1) diacono m.

źródła.

== diakon (język norweski (bokmål).) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) rel. diakon

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


diakonat

1. w Kościele katolickim i prawosławnym: pierwszy stopień święceń, uprawniających do sprawowania niektórych czynności kapłańskich;
2. w Kościele protestanckim: instytucja dobroczynna będąca pod opieką diakona;
3. urząd, godność diakona


SJP.pl

Diakon (gr. διάκονος diákonos „sługa”) – pierwszy z trzech stopni święceń sakramentalnych w katolicyzmie i prawosławiu oraz trzecia posługa urzędu duchownego w Kościołach protestanckich.

Wikipedia


diakonia

1. nieodpłatna posługa w Kościele katolickim;
2. grupa ludzi pełniąca określoną posługę w ramach jakiejś wspólnoty;
3. dawniej: rzymska kaplica, przy której rezydowali diakoni;
4. dawniej: przytułek dla chorych i ubogich


SJP.pl

Diakonia (gr. διακονία, diakonia – służba) – określenie nieodpłatnej posługi. W Kościele katolickim słowo diakonia dotyczy różnych form działalności, może być np. diakonia liturgiczna, muzyczna, itp. W kościołach protestanckich posługa diakonacka wiąże się głównie z pracą socjalną, oraz pomocą potrzebującym.

Wikipedia


diakonijny

diakonia


SJP.pl

Patrz:

diakonia

diakonikon

pomieszczenie w kościołach przeznaczone dla kapłanów przygotowujących się do mszy


SJP.pl


diakonisa

1. w Kościele protestanckim: siostra zajmująca się działalnością charytatywną; diakoniska;
2. w okresie wczesnochrześcijańskim: dziewica lub wdowa pełniąca posługi religijne i charytatywne


SJP.pl

Diakon (gr. διάκονος diákonos „sługa”) – pierwszy z trzech stopni święceń sakramentalnych w katolicyzmie i prawosławiu oraz trzecia posługa urzędu duchownego w Kościołach protestanckich.

Wikipedia


diakoniska

w Kościele protestanckim: siostra zajmująca się działalnością charytatywną; diakonisa


SJP.pl


diakonka

1. w Kościele protestanckim: pastorka nadzorująca akcje charytatywne;
2. w Kościele anglikańskim: kobieta mająca święcenia diakonatu


SJP.pl


diakonówka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) dom, w którym mieszka śpiewak cerkiewny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. diakon m., diakonat m., diakonia ż., diakonikon m., diakonisa ż.

 przym. diakoński, diakonacki

Wiktionary


diakoński

odnoszący się do diakona, diakonatu


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) kośc. związany z osobą lub tytułem diakona

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. diakon mos., diakonówka ż.

Wiktionary


diakopa

w utworze literackim: wtrącenie przedzielające powtórzenie wyrazów


SJP.pl


diakope

przedzielenie powtórzonych słów w zdaniu przez wtrącenie (np. pójdźcie, o dziatki, pójdźcie wszystkie razem)


SJP.pl


diakrostych

rodzaj rozrywki umysłowej, w której wszystkie litery odgadywanych wyrazów tworzą całość (np. fragment wiersza)


SJP.pl

Diakrostych – rodzaj zadania szaradziarskiego, podobny do szyfrogramu.

Diagram diakrostychu składa się z numerowanych pól, do których przenosi się litery odgadywanych wyrazów. Te tworzą jedną część rozwiązania, która najczęściej jest fragmentem wiersza. Drugą część rozwiązania – zwykle imię i nazwisko autora, tytuł wiersza – tworzą określone litery wyrazów pomocniczych. W kratkach są też wydrukowane litery wskazujące z którego zgadywanego słowa litera pochodzi – ułatwia to korektę błędnych wpisów.

Wikipedia


diakryt

znak graficzny informujący o sposobie wymawiania głoski


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) jęz. typogr. dodatkowy znak w postaci kropki, kreseczki, daszka, haczyka itp. umieszczany przy literze

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przerzucił kilka kartek. Ani znaki akcentuacyjne, ani inne francuskie diakryty i abrewiatury nigdzie nie były dopisane ręcznie.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. diakrytyczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) znak diakrytyczny

Wiktionary


diakrytyczny

w językoznawstwie:
1. odróżniający, wyróżniający;
2. znak diakrytyczny - znak graficzny dodawany do litery w celu oznaczenia brzmień odpowiadających danym literom


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) jęz. odróżniający

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Znakiem diakrytycznym charakterystycznym dla alfabetu języka polskiego jest "ogonek" w literach: "ą" i "ę".

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdʲjakrɨˈtɨt͡ʃnɨ, AS: dʹi ̯akrytyčny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. diakryt mrz.

Wiktionary


diakrytyka

ogół znaków diakrytycznych, charakterystycznych dla określonego języka


SJP.pl

Znaki diakrytyczne, diakrytyki (stgr. διακριτικός diakritikós „odróżniający”) – znaki graficzne używane w alfabetach i innych systemach pisma, umieszczane nad, pod literą, obok lub wewnątrz niej, zmieniające sposób odczytu tej litery i tworzące przez to nową literę. W alfabetach sylabowych mogą zmienić znaczenie całej sylaby.

Wikipedia


dial

związek organiczny o działaniu uspokajającym i nasennym, stosowany w bezsenności, nerwicach i stanach lękowych; dwuallyl; allobarbital


SJP.pl


dial-up

[czytaj: dialap] rodzaj połączenia z internetem; przeciwieństwo stałego łącza


SJP.pl


dial.

skrót od: dialekt, dialektalny, dialektyka, dialektyczny


SJP.pl


dialag

minerał z grupy piroksenów, składnik skał magmowych; diallag


SJP.pl


dialekt

w językoznawstwie: odmiana języka ogólnego (narodowego) charakterystyczna dla jakiegoś terytorium, np. dialekt śląski, mazowiecki; gwara, narzecze


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) jęz. swoista odmiana języka, właściwa dla pewnej społeczności, grupy społecznej lub pewnego terytorium;

 (1.2) jęz. terytorialna odmiana języka, przeciwstawiana jego formie ogólnoetnicznej, standardowej;

 (1.3) pot. jęz. język pozbawiony formy pisanej lub standaryzacji, używany w kraju rozwijającym się lub w odizolowanej części świata, język wernakularny;

Wiktionary

Dialekt – wieloznaczny termin lingwistyczny. W najogólniejszym znaczeniu dialekt to odmiana języka, która odznacza się swoistymi cechami fonetycznymi, leksykalnymi czy gramatycznymi, odróżniającymi ją od innych form tego języka. W szerokim ujęciu dialektem jest każda odmiana języka związana z pewną grupą osób, zarówno niestandardowa odmiana regionalna lub społeczna, jak i język standardowy lub odmiana stosunkowo bliska standardowi. W wąskim znaczeniu dialekt to ograniczona terytorialnie i społecznie odmiana języka, występująca w formie mówionej lub odmiana o niższym prestiżu niż język standardowy.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Narzecze sztokawskie jest dialektem południowosłowiańskim.

 (1.3) Chwała Zmartwychwstałego Pana rozbrzmiewa w j. hiszpańskim, francuskim, polskim, angielskim, włoskim, arabskim i w wielu dialektach afrykańskich.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈdʲjalɛkt, AS: dʹi ̯alekt

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dialektolog m., dialektologia ż., dialektyzacja ż., dialektyzm m.

 przym. dialektalny, dialektologiczny, dialektyczny

 przysł. dialektycznie

 czas. dialektyzować

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) narzecze

 (1.2) narzecze, gwara

 (1.3) narzecze, język wernakularny

Wiktionary


dialektalny

dialekt; dialektowy, dialektyczny


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) jęz. będący częścią dialektu; należący do dialektu; dotyczący dialektu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dialekt mrz., dialektalność ż., dialektolog mos., dialektologia ż., dialektologiczność ż., dialektowość ż., dialektyczność ż., dialektyk mos., dialektyka ż., dialektyzacja ż., dialektyzm mrz., dialektyzowanie n.

 czas. dialektyzować ndk.

 przym. dialektologiczny, dialektowy, dialektyczny

 przysł. dialektycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) war. dialektowy, dialektyczny; skr. dial.

Wiktionary


dialektolog

specjalista w dziedzinie językoznawstwa zajmującej się gwarami i dialektami; gwaroznawca


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) jęz. badacz dialektów

Wiktionary

Dialektologia (gr. dialektos „gwara” i logos „słowo, nauka”), także gwaroznawstwo – dział językoznawstwa zajmujący się badaniem, genezą i systematyką dialektów w obrębie jakiegoś języka lub języków. Dyscyplina ta bada odmiany poszczególnych języków oparte głównie na uwarunkowaniach geograficznych (w przeciwieństwie do odmian o podłożu społecznym – socjolektów, które są przedmiotem zainteresowań socjolingwistyki, czy też form historycznych, których klasyfikacji i opisu dokonuje językoznawstwo diachroniczne). Choć socjolekty bywają włączane w ramy terminu „dialekt”, to dialektologia jako dyscyplina koncentruje się przeważnie na odmianach terytorialnych.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Powszechne wśród badaczy współczesnej polszczyzny, także dialektologów, jest przekonanie o dokonującym się w szybkim tempie procesie zanikania gwar na obszarze Polski.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dialektologia ż.

 przym. dialektologiczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gwaroznawca

Wiktionary


dialektologia

dziedzina językoznawstwa zajmująca się gwarami i dialektami; gwaroznawstwo


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) nauk. jęz. nauka o dialektach i gwarach;

Wiktionary

Dialektologia (gr. dialektos „gwara” i logos „słowo, nauka”), także gwaroznawstwo – dział językoznawstwa zajmujący się badaniem, genezą i systematyką dialektów w obrębie jakiegoś języka lub języków. Dyscyplina ta bada odmiany poszczególnych języków oparte głównie na uwarunkowaniach geograficznych (w przeciwieństwie do odmian o podłożu społecznym – socjolektów, które są przedmiotem zainteresowań socjolingwistyki, czy też form historycznych, których klasyfikacji i opisu dokonuje językoznawstwo diachroniczne). Choć socjolekty bywają włączane w ramy terminu „dialekt”, to dialektologia jako dyscyplina koncentruje się przeważnie na odmianach terytorialnych.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

 (1.1) dialektologia historyczna • katedra dialektologii

synonimy.

 (1.1) gwaroznawstwo

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

 (1.1) językoznawstwo, lingwistyka

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. dialektolog m.

 przym. dialektologiczny

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

 (1.1) Liczba mnoga w tabeli odmiany została podana za Słownikiem gramatycznym języka polskiego. Inne słowniki (np.: Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego, Uniwersalny słownik języka polskiego) odnotowują, że rzeczownik ten nie tworzy liczby mnogiej.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) dialectology

* baskijski: (1.1) dialektologia

* białoruski: (1.1) дыялекталогія ż.

* białoruski (taraszkiewica): (1.1) дыялектолёгія ż.

* bułgarski: (1.1) диалектология ż.

* czeski: (1.1) dialektologie ż.

* hiszpański: (1.1) dialectología ż.

* kaszubski: (1.1) dialektologiô ż.

* niemiecki: (1.1) Dialektologie ż.

* nowogrecki: (1.1) διαλεκτολογία ż.

* rosyjski: (1.1) диалектология ż.

* słowacki: (1.1) dialektológia ż.

* ukraiński: (1.1) діалектологія ż.

* węgierski: (1.1) nyelvjárástan, dialektológia

* włoski: (1.1) dialettologia ż.

źródła.

== dialektologia (język baskijski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) nauk. jęz. dialektologia

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dialektolog m.

 przym. dialektologiczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gwaroznawstwo

Wiktionary


dialektologiczny

dotyczący dziedziny językoznawstwa zajmującej się gwarami i dialektami; gwaroznawczy


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) jęz. związany z dialektologią, nauką o dialektach i gwarach

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dialekt mrz., dialektolog mos., dialektologia ż.

 przym. dialektalny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gwaroznawczy

Wiktionary


dialektolożka

dialektolog


SJP.pl

Patrz:

dialektolog

dialektowy

dialekt; dialektalny, dialektyczny


SJP.pl


dialektyczka

dialektyk


SJP.pl

Patrz:

dialektyk

dialektycznie

przysłówek

 (1.1) w sposób dialektyczny

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dialektyczny, dialektalny

 rzecz. dialektyk mos., dialekt mrz., dialektyka ż.

Wiktionary


dialektyczniej

stopień wyższy od przysłówka: dialektycznie


SJP.pl


dialektyczność

dialektyczny


SJP.pl

Patrz:

dialektyczny

dialektyczny

1. oparty na dialektyce;
2. przestarzałe: dotyczący dialektu, charakterystyczny dla dialektu; dialektalny, dialektowy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) filoz. związany z dialektyką, zgodny z zasadami dialektyki

 (1.2) przest. charakterystyczny dla dialektu, związany z dialektem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) - Cóż za brak myślenia dialektycznego, właśnie przez brak rodzi się nadmiar.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdʲjalɛkˈtɨt͡ʃnɨ, AS: dʹi ̯alektyčny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dialekt mrz., dialektyk mos., dialektyka ż.

 przysł. dialektycznie

 przym. dialektalny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) dialektalny, gwarowy

Wiktionary


dialektyk

1. filozof posługujący się metodą dialektyczną;
2. reprezentant dialektycznej filozofii marksistowskiej;
3. przestarzałe: człowiek wyćwiczony w prowadzeniu dyskusji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) filoz. zwolennik teorii filozoficznej, która za nadrzędne prawo uznaje rozwój przez przeciwieństwa

 (1.2) ktoś, kto umiejętnie posługuje się rozumowaniem, w którym wyciąga się wnioski ze sprzeczności

 (1.3) pot. ktoś biegły w dyskusji

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dialektyka ż.

 przym. dialektyczny, dialektalny

 przysł. dialektycznie

Wiktionary


dialektyka

1. nauka ujmująca wszystkie zjawiska we wzajemnym powiązaniu, traktująca rozwój jako walkę wewnętrznych przeciwieństw;
2. sztuka rozumowania i dyskusji polegająca na dochodzeniu do prawdy poprzez ujawnianie sprzeczności tkwiących w pojęciach i sądach;
3. sprzeczności i przeciwieństwa właściwe jakiemuś zjawisku;
4. umiejętność udowadniania swoich racji; argumentacja, tłumaczenie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) filoz. teoria rzeczywistości postrzeganej jako ciągłe zmiany

 (1.2) filoz. metoda wyrażania myśli polegająca na dochodzeniu do prawdy poprzez ukazywanie sprzeczności zawartych w pojęciach i przekonaniach

forma rzeczownika.

 (2.1) D. i B. lp. od: dialektyk

Wiktionary

Dialektyka (stgr. διαλεκτική τέχνη, łac. dialectica, ars dialectica, ratio dialectica) – nauka zajmująca się poprawnością argumentacji i refutacji podczas wypowiedzi. Kodyfikuje ona zasady poprawnego rozumowania służące do analizy argumentów potwierdzających lub kwestionujących udowadnianą w czasie dyskursu tezę, a także sposoby prowadzenia debaty, w czasie której jeden z uczestników stara się udowodnić tezę, a drugi ją obalić. Przez niektórych autorów niekiedy mylona z logiką.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. dialektyk mos.

 przym. dialektyczny, dialektalny

 przysł. dialektycznie

Wiktionary


dialektyzacja

stylizacja polegająca na wprowadzaniu dialektyzmów do tekstów języka ogólnego


SJP.pl

Dialektyzacja, gwaryzacja – stylizacja polegająca na wprowadzeniu do utworu literackiego (całości lub jego części) słownictwa, zwrotów, form gramatycznych pochodzących z określonego dialektu ludowego, tzw. dialektyzmów. Dialektyzacja jest świadomym zabiegiem literackim służącym odtworzeniu lokalnego kolorytu, charakterystyce środowiska lub poszczególnych bohaterów, np. Chłopi W. Reymonta, Na Skalnym Podhalu K. Przerwy Tetmajera.

Wikipedia


dialektyzm

wyraz, forma gramatyczna lub zdanie pochodzące z dialektu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) jęz. cecha lub element językowy właściwe jakiemuś dialektowi wernakularnemu;

Wiktionary

Dialektyzm (gr. diálogos „rozmowa” i dialektikē „dialektyka” z diálektos „sposób mówienia”), gwaryzm – element językowy właściwy dla dialektu lub grupy dialektów, używany głównie w komunikacji ustnej. Dialektyzmem może być np. pojedynczy wyraz (np. uświerknąć zamiast zmarznąć) lub połączenie wyrazowe (frazeologizm); wyróżnia się także dialektyzmy gramatyczne (pójdźwa zam. pójdźmy), składniowe (np. gęsi lecieli) i fonetyczne (np. kóń zam. koń).

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. dialekt m., dialektyzacja ż.

 przym. dialektalny

 skr. dial.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gwaryzm

Wiktionary


dialektyzować

wprowadzać dialektyzmy do tekstów języka ogólnego


SJP.pl


dialer

program komputerowy do łączenia się z internetem


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) inform. telekom. program obsługujący połączenie komputera z siecią telefoniczną

Wiktionary

Dialer – wyspecjalizowany rodzaj programu komputerowego do łączenia się z Internetem za pomocą modemu. Niekiedy program tego rodzaju, zainstalowany w komputerze bez wiedzy i zgody użytkownika, jest wykorzystywany do nawiązywania połączenia z siecią.

Wikipedia


dialit

rzadki minerał wywodzący się z alkalicznego granitu


SJP.pl


dializa

zabieg stosowany w ostrej niewydolności nerek, którego celem jest oczyszczenie krwi z nadmiaru mocznika


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) metoda oczyszczania roztworów koloidalnych z elektrolitów przy użyciu błony półprzepuszczalnej.

 (1.2) med. zabieg wykonywany u chorych z niewydolnością nerek, stosowany by usunąć szkodliwe produkty przemiany materii;

Wiktionary

Dializa (gr. diálysis = „rozpuszczanie”, „rozdzielanie”) – metoda oczyszczania roztworów koloidalnych z elektrolitów przy użyciu błony półprzepuszczalnej.

W nefrologii stosuje się zabiegi dializacyjne u pacjentów ze schyłkową niewydolnością nerek, którzy nie kwalifikują się do zabiegu przeszczepienia nerki albo oczekują na ten zabieg.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. hemodializa ż.

 czas. dializować ndk.

 przym. dializacyjny

Wiktionary


dializacyjny

związany z dializą


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) med. mający związek z dializą - zabiegiem leczniczym

 (1.2) chem. mający związek z dializą - rozdzielaniem substancji

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Stanowiska wyposażone są w sterowane fotele dializacyjne z odbiornikiem telewizyjnym.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdʲjalʲizaˈt͡sɨjnɨ, AS: dʹi ̯alʹizacyi ̯ny

Wiktionary

Powiązane:

 czas. dializować, dializować się

 rzecz. dializa ż., dializat m., dializator m.

Wiktionary


dializat

preparat poddawany dializie


SJP.pl


dializator

przyrząd do dializy


SJP.pl


dializoterapia

leczenie polegające na oczyszczaniu krwi z substancji toksycznych dla organizmu


SJP.pl

Dializa (gr. diálysis = „rozpuszczanie”, „rozdzielanie”) – metoda oczyszczania roztworów koloidalnych z elektrolitów przy użyciu błony półprzepuszczalnej.

W nefrologii stosuje się zabiegi dializacyjne u pacjentów ze schyłkową niewydolnością nerek, którzy nie kwalifikują się do zabiegu przeszczepienia nerki albo oczekują na ten zabieg.

Wikipedia


dializować

potocznie: poddawać pacjenta zabiegowi dializy - metodzie leczniczej polegającej na usuwaniu z organizmu nadmiaru produktów odpadowych


SJP.pl


dializowy

dializa


SJP.pl

Patrz:

dializa

diallag

minerał z grupy piroksenów, składnik skał magmowych; dialag


SJP.pl

Diallag – minerał z gromady krzemianów (łańcuchowych), zaliczany do piroksenów jednoskośnych (klinopiroksen).

Wikipedia


dialog

1. rozmowa co najmniej dwóch osób na określony temat; polemika, dyskusja, konwersacja, rozmowa;
2. forma wypowiedzi literackiej, mająca postać rozmowy co najmniej dwóch osób;
3. utwór literacki złożony z odrębnych wypowiedzi dwóch lub więcej osób, nie mający jednak charakteru dzieła dramatyczno-scenicznego;
4. gatunek, który występował w literaturze staropolskiej, często o przeznaczeniu dramatycznym


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) rozmowa dwóch osób

 (1.2) liter. utwór literacki niesceniczny, napisany w formie rozmowy

 (1.3) film. teatr. rozmowa toczona przez bohaterów powieści, filmu, sztuki teatralnej itp.

 (1.4) przen. długotrwałe negocjacje, rozmowy między stronami w celu uzgodnienia stanowisk

Wiktionary

  • dialog – gatunek literacki
  • „Dialog” – miesięcznik teatralny
  • „Dialog” – kwartalnik dwujęzyczny
  • Międzynarodowy Festiwal Teatralny „Dialog”
  • Wydawnictwo Akademickie „Dialog”
  • Telefonia Dialog
  • dialog społeczny

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Tomek i Marek prowadzili dialog na temat przyszłości przemysłu polskiego.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈdʲjalɔk, AS: dʹi ̯alok

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dialogowość ż., dialogowanie n.

 czas. dialogować ndk.

 przym. dialogowy

 przysł. dialogowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dwugłos

Wiktionary


dialogiczność

1. dialogiczny;
2. w kulturoznawstwie: cecha dzieł nawiązujących do różnych innych utworów, wypowiedzi, poglądów itp.


SJP.pl


dialogiczny

rzadko: napisany w formie dialogu, zawierający dialogi, będący dialogiem - rozmową co najmniej dwóch osób; dialogowy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) rzad. zob. dialogowy.

Wiktionary


dialogista

1. książkowo: człowiek biegły w sztuce rozmowy;
2. środowiskowo: osoba opracowująca dialogi w filmach


SJP.pl

Dialogista – osoba zawodowo zajmująca się tłumaczeniem lub opracowywaniem ścieżki dialogowej w filmach.Termin „dialogista” w odniesieniu do dialogów filmowych jest najczęściej kojarzony z dubbingiem, jednak odnosi się on również do opracowywania dialogów w formie napisów oraz narracji, potocznie zwanych „szeptankami” (czytane przez lektora). Z kolei osoba pisząca dialogi do seriali w oryginalnej wersji językowej nazywana jest dialogistą scripterem.

Wikipedia


dialogistka

dialogista


SJP.pl

Patrz:

dialogista

dialogit

minerał, węglan manganu; rodochrozyt


SJP.pl


dialogitowy

przymiotnik od: dialogit


SJP.pl


dialogizacja

wprowadzenie dialogu (rozmowy co najmniej dwu osób) do utworu literackiego


SJP.pl


dialogizm

Dialogizm (gr. διαλογισμός dialogismós) – figura retoryczna polegająca na wpleceniu w narrację krótkiego dialogu, wykorzystanego zwykle jako aluzja lub reminiscencja.

Wikipedia


dialogizować

wprowadzać dialog (rozmowę co najmniej dwu osób) do utworu literackiego; dialogować


SJP.pl


dialogować

1. prowadzić dzialog, rozmawiać co najmniej w dwie osoby; rozmawiać, dyskutować, konwersować;
2. wprowadzać dialog (rozmowę co najmniej dwu osób) do utworu literackiego; dialogizować


SJP.pl


dialogowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|dialogować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dialog m.

 czas. dialogować ndk.

Wiktionary


dialogowość

1. występowanie w formie dialogu - rozmowy co najmniej dwu osób, np. dialogowość wiersza;
2. według Michała Bachtina: podstawowa forma funkcjonowania języka, który żyje w sferze dialogowego obcowania


SJP.pl


dialogowy

napisany w formie dialogu, zawierający dialogi, będący dialogiem - rozmową co najmniej dwóch osób; dialogiczny


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z dialogiem, dotyczący dialogu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dialog m.

Wiktionary


dialować

[czytaj: dajalować] potocznie: łączyć się z Internetem za pomocą łącza telefonicznego


SJP.pl


diamagnetyczny

diamagnetyk


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) fiz. mający mniejszą przenikalność magnetyczną niż próżnia, słabo odpychany przez magnes

Wiktionary

Patrz:

diamagnetyk

Przykłady

 (1.1) Cząsteczka hemoglobiny związana z tlenem ma własności diamagnetyczne i nie wpływa na czasy relaksacji jąder wodoru wody.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. diamagnetyk m., diamagnetyzm m.

 przysł. diamagnetycznie

Wiktionary


diamagnetyk

ciało o przenikalności magnetycznej mniejszej od jedności (od przenikalności magnetycznej próżni)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) fiz. ciało o przenikalności magnetycznej mniejszej od próżni, słabo odpychane przez magnes

Wiktionary

Diamagnetyzm – zjawisko polegające na indukcji w ciele znajdującym się w zewnętrznym polu magnetycznym pola przeciwnego, osłabiającego działanie zewnętrznego pola.

Namagnesowanie diamagnetyka jest proporcjonalne do natężenia pola magnetycznego, w którym się znajduje i nie zależy od temperatury. Jest ono zawsze bardzo słabe.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Szybko okazało się, że woda jest tzw. diamagnetykiem — nie lubi pola magnetycznego i ucieka tam, gdzie ono jest najsłabsze.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. diamagnetyzm m., magnes mrz.

 przym. diamagnetyczny

 przysł. diamagnetycznie

Wiktionary


diamagnetyzm

cecha lub zjawisko słabej zależności namagnesowania ciała od pola magnetycznego


SJP.pl

Diamagnetyzm – zjawisko polegające na indukcji w ciele znajdującym się w zewnętrznym polu magnetycznym pola przeciwnego, osłabiającego działanie zewnętrznego pola.

Namagnesowanie diamagnetyka jest proporcjonalne do natężenia pola magnetycznego, w którym się znajduje i nie zależy od temperatury. Jest ono zawsze bardzo słabe.

Wikipedia


diamant

stopień (wielkość) czcionki drukarskiej


SJP.pl


diamantina

rzeka w Australii


SJP.pl

  • Diamantina – miasto w Brazylii
  • Diamantina – rzeka w Australii
  • Rów Diamantiny – rów oceaniczny na Oceanie Indyjskim
  • Diamantina – rodzaj roślin z rodziny zasennikowatych

Wikipedia


diamat

skrót od: materializm dialektyczny


SJP.pl

Materializm dialektyczny, diamat – kierunek filozoficzny zapoczątkowany w II poł. XIX wieku przez Karla Marksa i Friedricha Engelsa, a następnie rozwinięty przez W.I. Lenina, Lwa Trockiego, Różę Luksemburg i in. W XX wieku stał się podstawą filozoficzną stalinizmu, trockizmu i maoizmu. Forma „diamat” (ros. диамат) to skrótowiec pochodzenia rosyjskiego (rusycyzm).

Wikipedia


diamencik

zdrobnienie od: diament


SJP.pl


diament

1. polimorficzna odmiana pierwiastka węgla, najtwardszy minerał występujący w przyrodzie
2. przyrząd służący do rżnięcia szkła i szlifowania drogich kamieni
3. stopień pisma równy czterem punktom typograficznym


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) geol. miner. minerał, przezroczysta odmiana węgla występująca w przyrodzie;

 (1.2) pot. kamień szlachetny oszlifowany z diamentu (1.1) zob. brylant.

 (1.3) techn. przyrząd przeznaczony do rżnięcia szkła i szlifowania kamieni szlachetnych, zazwyczaj z diamentowym ostrzem

 (1.4) typogr. druk. w systemie miar typograficznych Didota, stopień pisma odpowiadający czterem punktom (1,5036 mm)

Wiktionary

Diament – minerał z gromady pierwiastków rodzimych. Nazwa pochodzi od stgr. ἀδάμας adamas (dopełniacz ἀδάμαντος adamantos, łac. diamentum) ‛niepokonany, niezniszczalny’ i nawiązuje do jego wyjątkowej twardości. Jest najtwardszą znaną substancją występującą w przyrodzie.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) To jest twarde jak diament.

 (1.1) Odpowiednio oszlifowany diament to brylant.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈdʲjãmɛ̃nt, AS: dʹi ̯ãmẽnt

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: zdrobn. diamencik m.

 przym. diamentowy

 przysł. diamentowo

Wiktionary


diamentodajny

obfitujący w diamenty, dostarczający diamentów; diamentonośny


SJP.pl


diamentonośny

obfitujący w diamenty


SJP.pl


diamentopodobny

mający niektóre właściwości diamentu


SJP.pl


diamentować

toczyć, wytaczać coś narzędziami o diamentowych ostrzach


SJP.pl


diamentowy

przymiotnik od: diament


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z diamentem, dotyczący diamentu

 (1.2) zbudowany z diamentów

przymiotnik jakościowy

 (2.1) taki jak diament, posiadający cechy diamentu

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Pracuję niemalże jak drogowiec albo budowlaniec, bo używam młota pneumatycznego i tarczy diamentowej – śmieje się Maciej Wokan.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdʲjãmɛ̃nˈtɔvɨ, AS: dʹi ̯ãmẽntovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. diament m., diamencik m., diamentówka ż.

 przysł. diamentowo

Wiktionary


diameter

dawniej: średnica, diametr


SJP.pl


diametr

dawniej: średnica, diameter


SJP.pl


diametralnie

przysłówek sposobu

 (1.1) przeciwstawnie, krańcowo różnie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Moja opinia o jego charakterze zmieniła się z upływem czasu diametralnie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdʲjãmɛˈtralʲɲɛ, AS: dʹi ̯ãmetralʹńe

Wiktionary

Powiązane:

 przym. diametralny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przeciwstawnie, krańcowo różnie

Wiktionary


diametralny

1. przebiegający wzdłuż średnicy, związany z nią;
2. krańcowo różny, odmienny, przeciwstawny


SJP.pl


diamezyczny

przymiotnik

 (1.1) jęz. uwarunkowany środkiem przekazu

Wiktionary


diamid

[czytaj: di-amid] związek chemiczny zawierający dwie grupy amidowe, np. diamid kwasu węglowego; dwuamid


SJP.pl


diamina

[czytaj: di-amina] związek chemiczny, którego cząsteczka zawiera dwie grupy aminowe; dwuamina


SJP.pl


diaminowy

diamina; dwuaminowy


SJP.pl


diamondyt

nazwa techniczna węglika wapnia, wykazującego bardzo dużą twardość


SJP.pl


diamorfina

silny narkotyk z grupy opiatów, pochodna morfiny; diacetylomorfina, heroina


SJP.pl

Heroina, diacetylomorfina, diamorfina – organiczny związek chemiczny, półsyntetyczny opioid (diacetylowana pochodna morfiny). W postaci czystej heroina jest białą, sypką, bezwonną substancją o gorzkim smaku i temperaturze topnienia 173 °C. Po raz pierwszy heroina została zsyntetyzowana w 1874 r. poprzez acetylację morfiny – opiatu występującego w opium mleczka makowego i suszonej słomie makowej (makówka + ok. 15 cm łodygi), pochodzących z maku lekarskiego (Papaver somniferum). Heroina zaliczana jest do grupy depresantów podobnie jak morfina, w porównaniu do której w przypadku podania drogą dożylną wykazuje około 3–5-krotnie silniejsze lecz krótsze działanie przeciwbólowe. Jest silnym agonistą receptorów opioidowych μ, δ, κ, podobnie jak jej endogenne odpowiedniki – endorfiny. Dzięki grupom acetylowym heroina szybciej niż morfina przechodzi przez barierę krew-mózg. W mózgu jest enzymatycznie metabolizowana do aktywnych terapeutycznie metabolitów: 6-mono-acetylo-morfiny (6-MAM) i morfiny, stąd można spotkać się w stosunku do heroiny z określeniem proleku.

Wikipedia


diamynt

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. techn. diament

Wiktionary


dian

związek organiczny, ciało stałe dobrze rozpuszczalne w roztworach wodorotlenków litowców, acetonie, alkoholu etylowym; otrzymywany przez kondensację fenolu z acetonem


SJP.pl

Bisfenol A (BPA) – organiczny związek chemiczny z grupy fenoli, stosowany do produkcji tworzyw sztucznych.

Wikipedia


diana

imię żeńskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) mitrzym. bogini łowów i przyrody, utożsamiana z grecką Artemidą;

 (1.2) imię|polski|ż.;

 (1.3) astr. planetoida o numerze katalogowym 78;

 (1.4) zoonim, imię dla suki

Wiktionary

Postacie

  • Diana – imię
  • Diana (1961-97) – księżna brytyjska, pierwsza żona księcia Karola, była synowa królowej Elżbiety II
  • Aimo Diana – włoski piłkarz
  • Pietro Diana – włoski duchowny katolicki
  • Diana – w mitologii rzymskiej bogini łowów, odpowiednik greckiej Artemidy

Lokalizacje

  • Diana – miasto w stanie Nowy Jork, w hrabstwie Lewis
  • Diana (ang. Diana Town) – gmina w stanie Nowy Jork, w hrabstwie Lewis
  • Diana (ang. Diana Township) – gmina w stanie Dakota Południowa, w hrabstwie Sanborn
  • Diana – przysiółek w województwie śląskim, w powiecie gliwickim, w gminie Wielowieś
  • Diana– region Madagaskaru, ze stolicą w Antsiranana
  • (78) Diana – planetoida z grupy pasa głównego planetoid
  • Diana – stolica historycznej diecezji w Cesarstwie rzymskim w prowincji Numidia

Zoologia

  • diana (Luvarus imperialis) – gatunek ryby okoniokształtnej
  • Diana Risso 1827 synonim rodzaju ryb Luvarus
  • diana (Cercopithecus diana) – gatunek ssaka z rodziny makakowatych

Technika

  • Diana – aparat fotograficzny
  • Diana – kolej linowo-terenowa w Karlowych Warach
  • Diana – polski szybowiec zawodniczy
  • MS „Diana” – jeden z czterech bliźniaczych masowców zbudowanych dla PŻM w stoczni w Warnie
  • „Diane” – nazwa francuskich okrętów
  • „Diana” – rosyjski krążownik z początku XX wieku, jeden z trzech okrętów typu Diana
  • „Diana” – włoski rządowy jacht i awizo z okresu II wojny światowej

Kultura

  • Diana – album Diany Ross
  • Diana – utwór Paula Anki
  • Diana – minialbum Bogusława Wyrobka i zespołu Zygmunta Wicharego
  • Diana – zespół muzyczny
  • Diana – album studyjny amerykańskiego rapera Famous Dexa
  • Diana – szwedzko-brytyjsko-francuski film biograficzny i dramatyczny

Medycyna

  • Diane 35 – hormonalny lek antykoncepcyjny

Zobacz też

  • Kolej linowo-terenowa Diana w Karlowych Warach
  • Wieża widokowa Diana
  • Projekt Diana
  • Diana Katowice
  • Mondi i Diana
  • Diana z Wersalu
  • Cefalà Diana
  • Hypoderma diana

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Moja cioteczna babka ma na imię Diana.

 (1.2) Diany imieniny obchodzą 10 czerwca, a także 13 i 15 sierpnia.

 (1.3) Diana porusza się w obszarze między orbitami Marsa i Jowisza, czyli w pasie głównym planetoid.

 (1.4) Rano Diana użarła mleczarkę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈdʲjãna, AS: dʹi ̯ãna

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) mitgr. Artemida, Artemis

 (1.2) przest. Dyjanna

Wiktionary


dianetyczny

dianetyka


SJP.pl

Patrz:

dianetyka

dianetyka

ogół idei i metod psychoterapii będących podstawą scjentologii


SJP.pl

Scjentologia (ang. Scientology) – ruch religijny uważany również za sektę, przedsiębiorstwo lub organizację pozarządową bez charakteru religijnego.

Podstawy scjentologii zostały opracowane w 1951 przez pisarza fantastyki naukowej L. Rona Hubbarda jako alternatywa psychologii. W 1953 została ona określona przez niego jako „stosowana filozofia religijna”.

Wikipedia


dianiny

przymiotnik dzierżawczy - należący do Diany lub z nią związany


SJP.pl


dianna

imię żeńskie


SJP.pl

Diana – imię żeńskie pochodzenia łacińskiego, oznaczające „boska”, „podobna do bogini”. Jest ono pochodną słów dia lub diva oznaczających „boginię”.

Diana była rzymską boginią księżyca, polowań, lasów i płodności, utożsamiana z grecką boginią Artemidą.

Wikipedia


dianoja

w starożytnej Grecji, głównie u Platona i Arystotelesa: stopniowe poznanie, przeciwne do poznania bezpośredniego


SJP.pl


diapauza

u stawonogów (głównie owadów): okresowe zwolnienie procesów rozwojowych organizmu, będące formą przystosowania do przetrwania niekorzystnych warunków środowiska, np. suszy, chłodów


SJP.pl

Diapauza – wywoływany czynnikami zewnętrznymi, sterowany wewnętrznie (hormonalnie lub neurohormonalnie) okresowy stan zahamowania rozwoju ontogenetycznego, wykorzystywany powszechnie przez organizmy w siedliskach podlegających silnym zmianom warunków środowiskowych. Może trwać od kilku dni do kilku tysięcy lat (np. daktylowiec właściwy) czy nawet wielu milionów lat. W okresie spoczynku organizm nie rozmnaża się, a metabolizm jest najczęściej znacznie spowolniony. U niektórych pluskwiaków i szpecieli w stan diapauzy może zapadać tylko jedna płeć. Głównymi czynnikami wywołującymi diapauzę są skrajne warunki termiczne, brak zasobów lub przegęszczenie.

Wikipedia


diapazon

skala dźwięków instrumentu lub głosu śpiewaka


SJP.pl

Kamerton (diapazon) – przyrząd, stalowy pręt służący do strojenia instrumentów muzycznych.

Najczęściej w postaci jednotonowego instrumentu, nastrojonego na stałe na dźwięk o częstotliwości 440 Hz (od 1953 r.). Dźwięk ten został nazwany kamertonem, jako że służył za podstawę w muzyce kameralnej, kiedyś rozumianej wyłącznie jako instrumentalna (strój chóru był niższy). Nazwa diapazon wzięła się stąd, że do tonu podstawowego dostosowywane są pozostałe wysokości dźwięków w obrębie oktawy (w średniowieczu nazywanej diapazonem).

Wikipedia


diapedeza

zdolność do przenikania krwinek poza światło naczynia krwionośnego


SJP.pl

Wikipedia


diapir

struktura tektoniczna powstała wskutek przebicia się plastycznego jądra antykliny przez młodsze, sztywniejsze skały nadkładu; wysad, egzemat


SJP.pl

Wikipedia


diaporama

pokaz z użyciem przezroczy i podkładu dźwiękowego


SJP.pl

Diaporama – spektakl multimedialny, którego tworzywem są nieruchome obrazy w postaci przezroczy rzutowanych na ekran i zsynchronizowany z nimi dźwięk. Ścieżkę dźwiękową może stanowić muzyka, nagrane dźwięki, słowo czytane itp.

Dźwięk i obraz stanowiącą w tej formie wyrazu nierozerwalną całość. W efekcie otrzymujemy oryginalną formę przekazu autorskiego plasującą się pomiędzy filmem, a niezależnymi od siebie prezentacjami zdjęć i form dźwiękowych.

Wikipedia


diapozytyw

obraz pozytywowy fotograficzny (czarno-biały lub kolorowy), służący do projekcji za pomocą rzutnika; przezrocze; slajd


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) fot. slajd, przezrocze

 (1.2) poligr. przezroczysty pozytyw fotograficzny używany w drukarstwie

Wiktionary

Diapozytyw – pozytywowy obraz (monochromatyczny lub wielobarwny) naniesiony na materiał przezroczysty lub wytworzony w jego wnętrzu. Aby móc go obejrzeć lub wykorzystać do innych celów, niezbędne jest użycie światła przechodzącego. Najczęściej diapozytywy występują w postaci błon fotograficznych, rzadziej w postaci płyt szklanych lub wysokoprzezroczystych tworzyw sztucznych.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. diapozytywowy

Wiktionary


diapozytywowy

związany z diapozytywem


SJP.pl


diapsyd

przedstawiciel wymarłej grupy gadów z gromady zauropsydów


SJP.pl


diapsydy

przedstawiciel wymarłej grupy gadów z gromady zauropsydów


SJP.pl

Diapsydy (Diapsida, z gr. di – dwa + apsis – łuk) – grupa owodniowców z gromady zauropsydów (Sauropsida), w których czaszce rozwinęły się dwie pary otworów skroniowych (po dwa – górny i dolny – za każdym okiem), przez które przewleczone są silne mięśnie szczęk. Dzięki temu czaszka stała się lżejsza a szczęki bardziej ruchliwe. Choć część diapsydów wtórnie straciła jedną lub obie pary otworów skroniowych (m.in. węże), są nadal zaliczane do tej grupy, gdyż ich przodkowie mieli diapsydalną budowę czaszki.

Wikipedia


diar.

skrót od: diariusz


SJP.pl


diarchia

forma administracji i zarządzania, polegająca na istnieniu dwu autorytatywnych władz, np. władz lokalnych i gubernatorów; rządy dwu osób, rząd dwuosobowy


SJP.pl

Diarchia – system rządów, w którym funkcję głowy państwa sprawują dwie osoby. Jest to rzadka forma ustroju.

Wikipedia


diariusz

1. pamiętnik, dziennik;
2. księga protokołów z obrad parlamentu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) dziennik

 (1.2) dziennik obrad parlamentu

Wiktionary

Diariusz (łac. diārium) – rodzaj pamiętnika lub dziennika, w którym opisane wydarzenia są uporządkowane w sposób chronologiczny. Podane w nim informacje opisują najważniejsze wydarzenia z życia codziennego danego człowieka, który je opisuje. Diariusze charakteryzują się tym, że nie jest w nich ważna literacka forma przekazu.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. diarystyka ż., diarysta mos., diarystka ż.

Wiktionary


diariuszowy

przymiotnik od: diariusz


SJP.pl


diartrognatus

gad ssakozębny z górnego triasu


SJP.pl


diarysta

osoba pisząca diariusz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) książk. osoba prowadzący diariusz

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dzieła tego wybitnego węgierskiego diarysty rozchodziły się jak ciepłe bułeczki.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. diarystyka ż., diarystka ż., diariusz mrz.

Wiktionary


diarystka

kobieta pisząca diariusz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) osoba płci żeńskiej prowadząca diariusz

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: fm. diarysta

Wiktionary


diarystyczny

diarystyka


SJP.pl

Patrz:

diarystyka

diarystyka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) liter. dział piśmiennictwa, który obejmuje pamiętniki i diariusze

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. diariusz m., diarysta m., diarystka ż.

 przym. diariuszowy, diarystyczny

Wiktionary


dias

dawniej: diabeł


SJP.pl


diasek

eufemistyczne określenie diabła


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) daw. diabeł

Wiktionary


diaskia

jednoroczna ozdobna roślina doniczkowa


SJP.pl


diaskop

aparat projekcyjny do wyświetlania pojedynczych obrazów w świetle przechodzącym


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) techn. urządzenie projekcyjne służące do wyświetlania przezroczy na ekranie;

Wiktionary

Rzutnik przeźroczy, diaskop lub krótko rzutnik – urządzenie projekcyjne służące do wyświetlania przeźroczy (diapozytywów) na ścianie lub odpowiednim ekranie projekcyjnym. Rzutnik umożliwia prezentację w powiększeniu przezroczy oświetlonych światłem przechodzącym. Wykorzystując rzutnik, tworzono całe diaporamy.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈdʲjaskɔp, AS: dʹi ̯askop

Wiktionary

Powiązane:

 przym. diaskopowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rzutnik, rzutnik przezroczy

Wiktionary


diaskopia

metoda badania stanu skóry w diagnostyce dermatologicznej


SJP.pl

Diaskopia jest stosowanym w diagnostyce dermatologicznej i stomatologicznej testem blednięcia wykonywanym w prosty sposób − poprzez napięcie skóry palcem lub szklaną płytką i obserwację zmiany barwy. Ucisk wywołuje chwilowy odpływ krwi z naczyń w obrębie uciskanego obszaru.

Wikipedia


diaskopowy

związany ze światłem przechodzącym przez coś, z diaskopem lub diaskopią


SJP.pl


diaspor

minerał o doskonałej łupliwości, wodorotlenek glinu


SJP.pl

Diaspor (gr. diaspora = rozproszyć, rozsypywać się) – rzadki minerał z gromady wodorotlenków. Jego nazwa nawiązuje do zachowania tego minerału podczas ogrzewania. Ogrzany do wysokich temperatur przechodzi w korund.

Wikipedia


diaspora

1. rozproszenie jakiejś narodowości wśród innej; grupa tych ludzi, a także terytorium, na którym żyją;
2. ogół części roślin służących do rozmnażania, przenoszone przez wiatr, wodę itp.


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) książk. rozproszenie wspólnoty narodowej lub religijnej poza obszar jej bazowego zamieszkania

 (1.2) książk. członkowie jakiegoś narodu lub wyznawcy jakiejś religii żyjący na obczyźnie lub poza miejscem tradycyjnego zamieszkania;

 (1.3) bot. mikol. twór służący do rozmnażania i rozprzestrzeniania rośliny lub grzyba;

Wiktionary

  • Diaspora – rozproszenie członków danego narodu wśród innych narodów
  • Diaspora – dowolny twór, który służy do rozmnażania i rozprzestrzeniania rośliny lub grzyba
  • Diaspora – rodzaj pasożytów z gromady kokcydiów należącej do sporowców (według współczesnych ustaleń taksonomicznych – do supergrupy Chromalveolata).
  • Diaspora – sieć społecznościowa

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Żydzi żyjący w diasporze mieli odwieczną ambicję powrotu do Syjonu i Ziemi Izraela.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dʲjaˈspɔra, AS: dʹi ̯aspora

Wiktionary

Powiązane:

 przym. diasporyczny, diasporowy

Wiktionary


diasporowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z diasporą, dotyczący diaspory

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. diaspora ż.

Wiktionary


diasporyczny

diaspora


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) przym. od diaspora

Wiktionary

Patrz:

diaspora

Przykłady

 (1.1) Ani izraelskie, ani diasporyczne władze rabiniczne nie zmieniły stanowiska Sądu Rabinackiego (…)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdʲjaspɔˈrɨt͡ʃnɨ, AS: dʹi ̯asporyčny

Wiktionary

Powiązane:

 zob. diaspora.

Wiktionary


diastaza

enzym rozkładający wielocukry na cukry o mniejszych cząsteczkach; amylaza


SJP.pl

Amylazy, diastazy, enzymy amylolityczne (EC 3.2.1) – grupa enzymów zaliczanych do hydrolaz, rozkładających skrobię i inne polisacharydy. α-amylaza występuje m.in. w soku trzustkowym (amylaza trzustkowa) i w ślinie (amylaza ślinowa). Amylazy są także syntezowane w owocach wielu roślin podczas dojrzewania (powoduje to, że stają się one słodsze) oraz podczas kiełkowania ziaren zbóż. Amylaza z ziaren ma istotne znaczenie przy produkcji słodu.

Wikipedia


diastea

krótka przerwa w sedymentacji osadu, spowodowana rozmyciem osadu głównie przez prądy denne; diastem; diastema


SJP.pl


diastem

krótka przerwa w sedymentacji osadu, spowodowana rozmyciem osadu głównie przez prądy denne; diastema; diastea


SJP.pl


diastema

1. krótka przerwa w sedymentacji osadu, spowodowana rozmyciem osadu głównie przez prądy denne; diastem; diastea
2. symetryczna obustronna przerwa w szeregu zębowym u niektórych ssaków


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) anat. stomat. przestrzeń między zębami u niektórych ssaków;

 (1.2) geol. zob. diastem.

Wiktionary

  • diastema (anatomia)
  • diastema (geologia)
  • diastema (roślina)

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Diastema Tomka Karolaka obrosła legendą i stała się jego znakiem rozpoznawczym.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dʲjaˈstɛ̃ma, AS: dʹi ̯astma

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. diastematyka, diastem

 przym. diastematyczny

Wiktionary


diastereoizomer

Diastereoizomery – izomery konfiguracyjne (na przykład optyczne lub E-Z) niepozostające ze sobą w relacji odbić lustrzanych (więc niebędące enancjomerami).

Wikipedia


diastereoizomeria

izomeria przestrzenna obejmująca m.in. izomerię cis-trans i izomerię optyczną


SJP.pl

Diastereoizomery – izomery konfiguracyjne (na przykład optyczne lub E-Z) niepozostające ze sobą w relacji odbić lustrzanych (więc niebędące enancjomerami).

Wikipedia


diastola

w metryce antycznej: wydłużenie krótkiej samogłoski, występujące pod wpływem wzorca metrycznego


SJP.pl

Diastola – proces fonetyczny polegający na wydłużeniu samogłoski wewnątrz wyrazu: dooobra, Red Bull doda ci skrzyyyydeł,

Wikipedia


diastole

faza cyklu pracy serca, w której komory serca będące w rozkurczu napełniają się krwią; rozkurcz serca


SJP.pl

Diastole (rozkurcz) – faza w cyklu pracy serca, w której serce jest w spoczynku (włókna mięśnia sercowego wydłużają się), a komory serca i przedsionki wypełniają się krwią. Rozkurcz komorowy rozpoczyna się wraz z pojawieniem się drugiego tonu serca i kończy się pierwszym tonem serca.

Wikipedia


diastratyczny

przymiotnik

 (1.1) jęz. uwarunkowany socjokulturowo

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Termin diastratyczny oznacza sposób zróżnicowania pomiędzy warstwami socjokulturowymi społeczności używającej danego języka .

Wiktionary


diastrofizm

ogół procesów powodujących deformacje skorupy ziemskiej


SJP.pl

Diastrofizm to w geologii ogół procesów powodujących mechaniczne deformacje skorupy ziemskiej w jej geologicznej ewolucji, np.: wypiętrzenia i zapadnięcia całych obszarów, fałdowania, powstawanie uskoków, trzęsienia ziemi, zmiany linii brzegowej, transgresje i regresje mórz.

Wikipedia


diastyl

rodzaj kolumnady, w której rozstęp między kolumnami jest równy czterokrotności średnicy kolumny


SJP.pl


diat.

skrót od: diatoniczny


SJP.pl


diatermia

leczniczy zabieg przegrzewania tkanek organizmu za pomocą energii cieplnej


SJP.pl

Diatermia (z gr. dia, czyli „przez”, oraz thérme, czyli „ciepło”) − zabieg fizykoterapeutyczny polegający na miejscowym nagrzewaniu tkanek pod wpływem silnego pola elektromagnetycznego, co przyczynia się do rozluźnienia mięśni i łagodzi odczucia bólu.

Wikipedia


diatermiczność

diatermiczny


SJP.pl

Patrz:

diatermiczny

diatermiczny

1. związany z diatermią, terapeutycznym przegrzewaniem tkanek;
2. nóż diatermiczny - przyrząd chirurgiczny, którego ostrze nagrzewane jest prądem elektrycznym w celu przypalenia lub rozcięcia tkanki z ograniczeniem krwawienia


SJP.pl


diatest

narzędzie kontrolne do stwierdzania czy wymiar lub kształt sprawdzanego przedmiotu nie wykraczają poza granice przewidzianej tolerancji; sprawdzian


SJP.pl


diateza

1. skłonność organizmu do zapadania na określone schorzenia; skaza;
2. rozróżnianie czasowników ze względu na strony


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. skłonność do zachorowania na określoną chorobę;

 (1.2) jęz. rozróżnianie czasowników ze względu na strony

Wiktionary

Diateza – wrodzona lub nabyta predyspozycja do zachorowania na jakąś określoną chorobę. Skłonność ta powodowana jest nieprawidłowym działaniem niektórych funkcji organizmu.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Okazało się, że jego częste choroby są wynikiem diatezy.

 (1.2) Mówi się tu, że tzw. strona czynna ma diatezę nienacechowaną. (z Internetu)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dʲjaˈtɛza, AS: dʹi ̯ateza

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) skaza

Wiktionary


diatlon

dyscyplina sportu zimowego składająca się z biegu narciarskiego i strzelania; biathlon; biatlon; diathlon; dwubój zimowy


SJP.pl


diatomeae

[czytaj: djatome] gromada mikroskopijnych glonów jednokomórkowych, obejmująca około 10 tysięcy gatunków; okrzemki


SJP.pl

Okrzemki (Bacillariophyceae, Bacillariophyta, Diatomophyceae) – klasa lub gromada jednokomórkowych glonów. Dział fykologii zajmujący się okrzemkami to diatomologia.

Wikipedia


diatomit

osadowa skała krzemionkowa pochodzenia organicznego; składająca się głównie z opalowych szczątków okrzemek, częściowo przekrystalizowanych w chalcedon


SJP.pl

Ziemia okrzemkowa, diatomit, ziemia diatomowa – skały organogeniczne utworzone głównie z pancerzyków okrzemek (glonów jednokomórkowych). Mogą też zawierać szczątki innych organizmów, detrytyczny kwarc oraz kalcyt, glaukonit, substancje ilaste i związki żelaza. Ziemia okrzemkowa jest biała lub żółtawobiała, porowata, lekka, miękka, pylasta (nie jest zwięzła). Powstaje jako osad w zimnych jeziorach i morzach.

Wikipedia


diatomitowy

przymiotnik od: diatomit


SJP.pl


diatomowy

złożony z dwóch atomów; dwuatomowy


SJP.pl


diatoniczny

w muzyce:
1. szereg diatoniczny - szereg dźwięków odpowiadający gamie C-dur; szereg zasadniczy;
2. skala diatoniczna - skala muzyczna złożona z pięciu całych tonów i dwóch półtonów w obrębie oktawy;
3. dźwięk diatoniczny - dźwięk z takiej skali;
4. półton diatoniczny - utworzony przez dwa sąsiadujące stopnie gamy znajdujące się w odległości sekundy małej lub prymy zwiększonej


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z diatoniką

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. diatonika ż.

Wiktionary


diatonika

w muzyce: ograniczenie się do wykorzystywania tylko dźwięków z szeregu diatonicznego


SJP.pl

Diatonika – pojęcie z języka greckiego, oznaczające w muzyce zasadę oparcia jej przebiegu wyłącznie na dźwiękach jednej skali diatonicznej.

Przeciwieństwem diatoniki jest chromatyka, gdzie podstawową zasadą jest podwyższanie i obniżanie dźwięków skali diatonicznej za pomocą znaków chromatycznych.

Wikipedia


diatopiczny

przymiotnik

 (1.1) jęz. uwarunkowany terytorialnie, regionalnie

Wiktionary


diatrema

erupcyjny komin czynnego wulkanu


SJP.pl

Diatrema – część kanału doprowadzająca magmę do krateru wulkanu. Najbardziej znany jest w mieście Kimberley (RPA).

Wikipedia


diatryba

krytyczny utwór literacki


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) liter. uprawiany w starożytności przez filozofów moralizatorski gatunek literacki w formie swobodnego dialogu lub mowy, łączący prostotę stylu z wywodem retorycznym

 (1.2) liter. polemiczny utwór literacki wywodzący się z diatryby (1.1), wyrażający za pomocą ostrych środków wyrazu gwałtowną krytykę lub protest

 (1.3) książk. emocjonalna wypowiedź w gwałtownym tonie, zawierająca ostrą krytykę kogoś lub czegoś

Wiktionary

Diatryba – gatunek filozoficzno-literacki ukształtowany w starożytnej Grecji. Miał formę dialogu, mowy, kazania lub wykładu o charakterze moralizatorskim. Łączył prostotę i ocierającą się niekiedy o rubaszność swobodę stylu z wywodem retorycznym okraszonym anegdotami i dowcipami. Formę tę upodobali sobie szczególnie cynicy z III w. p.n.e., głównie Tales i Bion z Borystenes.

Wikipedia


diatryma

wielki, nielotny ptak kopalny, spokrewniony z żurawiami


SJP.pl

Gastornis (dawniej Diatryma) − rodzaj prehistorycznych ptaków niezdolnych do lotu, żyjących pod koniec paleocenu i w eocenie, około 56-40 milionów lat temu. Przez pewien okres były największymi zwierzętami lądowymi. Odkryty w XIX wieku, Gastornis został opisany początkowo na podstawie znalezisk z Europy, a następnie szczątki dużego nielotnego ptaka z analogicznych wiekowo osadów z Ameryki Północnej opisano pod nazwą Diatryma. Współczesne badania ustaliły, że formy amerykańskie i europejskie reprezentują ten sam rodzaj, dlatego zgodnie z zasadą priorytetu, obowiązującą w taksonomii, przyjęto wcześniej ustanowioną nazwę rodzajową Gastornis dla form zwanych uprzednio Diatryma. Jeden z gatunków – Gastornis giganteus żył na terenach Nowego Meksyku 50 mln lat temu.

Wikipedia


diaulos

w starożytnych zawodach: konkurencja polegająca na dwukrotnym przebiegnięciu stadionu


SJP.pl

Diaulos (gr. δίαυλος) – dyscyplina sportowa uprawiana w starożytnej Grecji, bieg rozgrywany na dystansie dwóch stadionów – „bieg tam i z powrotem”. Po raz pierwszy wprowadzony do programu XIV igrzysk olimpijskich w 724 p.n.e. Pierwszym zwycięzcą był Hypenos z Elidy.

Wikipedia


diaz

nazwisko, m.in. Cameron Díaz, amerykańska aktorka


SJP.pl

Osoby

  • Bartolomeo Diaz
  • Bernal Díaz del Castillo
  • Cameron Diaz
  • David Díaz
  • Floribeth Mora Diaz
  • Franciszek Diaz
  • Gastón Díaz
  • Hernán Díaz
  • Hidilyn Diaz
  • Jesús Díaz
  • Juan Díaz de Solís
  • Júnior Díaz
  • Lav Diaz
  • Leonardo Díaz
  • Manuel Félix Díaz
  • Mariana Díaz-Oliva
  • Nate Diaz
  • Nelson Díaz
  • Nick Diaz
  • Octavio Díaz
  • Óscar Díaz Asprilla
  • Porfirio Díaz
  • Raphael Diaz
  • Rosir Calderón Díaz
  • Rubén Toribio Díaz
  • Tulio Díaz
  • Víctor Miguel Díaz

Wikipedia


diazepam

lek psychotropowy z grupy benzodiazepin, o działaniu uspokajającym, przeciwlękowym, przeciwdrgawkowym, rozluźniającym mięśnie i ułatwiającym zasypianie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) farm. anksjolityk z grupy benzodiazepin o wzorze sumarycznym wzór chemiczny|C16H13ClN2O., mający działanie uspokajające, przeciwdrgawkowe oraz zwiotczające mięśnie;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Na przykład w Tajlandii, która jest czołowym producentem podróbek i królową przemytu, władze przechwyciły ponad pół miliona tabletek i kapsułek diazepamu.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) relanium, valium; środ. rolki

Wiktionary


diazoniowy

sole diazoniowe - związki chemiczne powstające w reakcji diazowania pierwszorzędowych amin aromatycznych za pomocą kwasu azotawego; dwuazoniowy


SJP.pl


diazotypia

metoda wykonywania stykowych kopii rysunków wykonanych na materiałach przezroczystych; dwuazotypia


SJP.pl

Diazografia, diazotypia – metoda stykowego kopiowania kontrastowych rysunków i dokumentów o podłożu przezroczystym lub półprzezroczystych, wykorzystująca właściwości materiałów diazograficznych

Wikipedia


diazowanie

[czytaj: di-azowanie] reakcja chemiczna aminy aromatycznej z kwasem azotawym, w której powstaje związek diazoniowy; dwuazowanie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|diazować.

Wiktionary

Diazowanie – reakcja chemiczna między pierwszorzędową aminą aromatyczną i kwasem azotawym, w wyniku której powstaje związek diazoniowy. Reakcja diazowania przebiega tylko w środowisku kwaśnym, więc amina, która bierze udział w takiej reakcji ulega rozpuszczeniu w roztworze kwasu solnego lub też kwasu siarkowego, a następnie tworzy chlorowodorek lub siarczan. Reakcja taka przebiega według wzoru:

C6H5NH2 + HCl →(C6H5NH3)+Cl

Wikipedia

Powiązane:

 czas. diazować

Wiktionary


diazowy

[czytaj: di-azowy] zawierający dwa atomy azotu związane ze sobą podwójnie; dwuazowy


SJP.pl


dibatag

dawniej: gatunek ssaka parzystokopytnego z rodziny wołowatych; antylopik ogadeński


SJP.pl

Antylopik ogadeński, dibatang (Ammodorcas clarkei) – gatunek ssaka parzystokopytnego z rodziny wołowatych, jedyny przedstawiciel rodzaju antylopik (Ammodorcas).

Wikipedia


dibetou

[czytaj: dibetu] afrykański gatunek drzewa z rodziny meliowatych


SJP.pl


dibon

Ziban (hist. Dibon) – miejscowość w Jordanii, położona ok. 70 km na południe od Ammanu i ok. 20 km na wschód od Morza Martwego.

Według informacji biblijnej z Księgi Liczb 21:25-30 – Dibon (hebr. דִּיבֹן) to miejsce obozowania Izraelitów w czasie wędrówki z Egiptu do Ziemi Obiecanej pod dowództwem Mojżesza. Najpierw odebrane Moabitom przez Sychona Amorytę, a następnie zdobyte przez Izraelitów.

Wikipedia


dicaprio

[czytaj: dikaprio] nazwisko, m.in. Leonardo DiCaprio, amerykański aktor


SJP.pl


dichlorek

związek chemiczny zawierający w cząsteczce dwa atomy chloru, np. dwuchlorek siarki; dwuchlorek


SJP.pl


dichlorodifenylotrichloroetan

związek chemiczny używany dawniej jako środek owadobójczy; dwuchlorodwufenylotrójchloroetan, DDT


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. roln. wysokotoksyczny chemiczny związek organiczny z grupy chlorowanych węglowodorów, stosowany jako środek owadobójczy;

Wiktionary

Dichlorodifenylotrichloroetan (łac. Clofenotanum; DDT, Azotox) – organiczny związek chemiczny z grupy chlorowanych węglowodorów. Stosowany jest jako środek owadobójczy. Syntezę DDT przeprowadził po raz pierwszy w 1874 austriacki chemik Othmar Zeidler. Właściwości owadobójcze tego związku odkrył Szwajcar Paul Müller, za co otrzymał Nagrodę Nobla w 1948 r.

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) dwuchlorodwufenylotrójchloroetan, skr. DDT

Wiktionary


dichlorodifluorometan

Dichlorodifluorometan (R-12), CCl
2
F
2
– organiczny związek chemiczny z grupy freonów o nazwie handlowej Freon-12. Był używany jako czynnik chłodzący i jako środek napędowy w aerozolach. Jego produkcja została wstrzymana w 1995 roku (na mocy Protokołu montrealskiego z 1987 r.), ze względu na destruktywne działanie na warstwę ozonową, co powoduje powiększanie dziury ozonowej (potencjał niszczenia warstwy ozonowej ODP = 1). Zalecane nieszkodliwe dla środowiska zamienniki R-12 to halogenki alkilowe zawierające wodór, np. 1,1,1,2-tetrafluoroetan (R-134a).

Wikipedia


dichloroetan

skrótowa nazwa 1,2-dichloroetanu (dichlorku etylenu) - związku chemicznego używanego jako rozpuszczalnik np. żywic; dwuchloroetan


SJP.pl

  • 1,1-dichloroetan
  • 1,2-dichloroetan

Wikipedia


dichlorometan

związek chemiczny używany jako rozpuszczalnik do reakcji oraz ekstrakcji; dwuchlorometan, chlorek metylenu


SJP.pl

Dichlorometan, chlorek metylenu, CH
2
Cl
2
– organiczny związek chemiczny z grupy halogenków alkilowych, chlorowa pochodna metanu. W temperaturze pokojowej i przy ciśnieniu atmosferycznym jest bezbarwną, szybko parującą cieczą. Ma charakterystyczny, słodkawy zapach.

Wikipedia


dicho

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) slang. uczn. dyskoteka

 (1.2) slang. rodzaj muzyki

Wiktionary

Dicho – dwudziesty ósmy album zespołu Boys wydany w sierpniu 2009 roku w firmie fonograficznej Green Star. Do piosenek "Tu jest", "Kochać to kochać" oraz "Będziesz moja" zostały nakręcone teledyski.

W piosence Polo dicho wykorzystano fragmenty utworów Radia Chlew i Żiżeja Skwarki.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈdʲixɔ, AS: dʹiχo

Wiktionary


dichogamia

wytwarzanie przez jednego osobnika gamet męskich i żeńskich w różnym czasie, zapobiegające samozapłodnieniu; dychogamia


SJP.pl

Dichogamia, dychogamia – wytwarzanie przez jednego osobnika gamet męskich i żeńskich w różnym czasie. Jest to jeden z mechanizmów mający na celu zapobieganie niekorzystnemu samozapłodnieniu. Wyróżnia się dwa rodzaje dichogamii:

  • protandria, protoandria (gr. protos = pierwszy, andros = mężczyzna) – wcześniejsze dojrzewanie gamet męskich. U roślin kwiatowych polega to na wcześniejszym dojrzewaniu pręcików niż słupków i nosi nazwę przedprątności.
  • protogynia, proterogynia (pisane też: protoginia, proteroginia; z gr. protos = pierwszy, gyne = kobieta) – wcześniejsze dojrzewanie gamet żeńskich. U roślin kwiatowych polega to na wcześniejszym dojrzewaniu słupków, przed pręcikami i nosi nazwę przedsłupności.

Wikipedia


dichorej

w starożytnej wersyfikacji: czterozgłoskowa stopa wierszowa; podwójny chorej (trochej), dychorej, dytrochej


SJP.pl


dichotomia

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przest. zob. dychotomia.

Wiktionary

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

 (1.1) współcz. dychotomia

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 przym. dichotomiczny

frazeologia.

etymologia.

 etym|gr|διχοτομία. (dichotomía) < etym|gr|διχῆ|τομή. < etym|gr|τέμνω. < etym|praindoeur|*tema-.

uwagi.

tłumaczenia.

 (1.1) zobtłum|dychotomia.

źródła.

== dichotomia (interlingua.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) dichotomia, dwudzielność

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdʲixɔˈtɔ̃mʲja, AS: dʹiχotõmʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dichotomiczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) współcz. dychotomia

Wiktionary


dichotomiczny

przymiotnik relacyjny

 (1.1) przest. zob. dychotomiczny.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dichotomia ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) współcz. dychotomiczny

Wiktionary


dichroit

minerał, glinokrzemian magnezu i glinu; kordieryt


SJP.pl

Kordieryt (nazywany także: ijolit, dichroit) – minerał z gromady krzemianów z grupy krzemianów pierścieniowych. Należy do minerałów rzadkich.

Nazwa minerału wywodzi się od nazwiska Louisa Cordiera (1777–1861), francuskiego geologa, który jako pierwszy zajmował się badaniem kordierytu, odkryty w 1813 roku. Nazwy synonimów pochodzą od greckich słów ion – „fiołek” i dichroos – „dwubarwny”.

Wikipedia


dichroizm

dwubarwność wykazywana przez niektóre optycznie czynne substancje


SJP.pl

Dichroizm (od greckiego dikhroos – dwubarwny) – początkowo oznaczał właściwość materiału czy urządzenia polegającą na podziale padającej wiązki światła na dwie wiązki o różnych barwach. Obecnie odnosi się przede wszystkim do właściwości materiałów polegającej na różnym pochłanianiu światła, w zależności od jego polaryzacji, np. dla światła spolaryzowanego liniowo w kierunkach wzajemnie prostopadłych czy też spolaryzowanego kołowo prawo- i lewoskrętnie.

Wikipedia


dichromatyczny

dwubarwny, dwukolorowy; dychromatyczny


SJP.pl


dichromian

sól kwasu chromowego; dwuchromian


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. zob. dwuchromian.

Wiktionary

Dichromiany, MI2Cr2O7 – grupa związków chemicznych, sole kwasu dichromowego (H2Cr2O7).

W temperaturze pokojowej są to substancje krystaliczne o zabarwieniu ciemnopomarańczowym. W środowisku alkalicznym przechodzą w chromiany (sole kwasu chromowego, H2CrO4). Zakwaszenie powoduje odtworzenie jonu dichromianowego.

Nazewnictwo
  • nazwy systematyczne (addytywne):
    • heptaoksydodichromiany(2−) Cr2O2−7
    • μ-oksydo-bis(trioksydo)chromiany(2−) O3CrOCrO2−3

    Wikipedia

    Powiązane:

     rzecz. chromian mrz.

    Wiktionary

    Synonimy:

     (1.1) dwuchromian

    Wiktionary


dichromianowy

dichromian; dwuchromianowy


SJP.pl


dichtować

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. techn. uszczelniać

Wiktionary


dick

[czytaj: dik] obce imię męskie


SJP.pl

  • Dick Cavett – amerykański komik
  • The Dick Cavett Show – amerykański talk show
  • Philip K. Dick – amerykański pisarz science fiction
  • Herbert Dick – zawodnik Legii Warszawa
  • Andy Dick – amerykański aktor
  • (17458) Dick – planetoida
  • Dick – film z 1999
  • Dick jest też zdrobnieniem od angielskiej wersji imienia Ryszard.

Wikipedia


dickens

nazwisko angielskie, m.in. Charles (Karol) Dickens [czytaj: czarls dikens] - powieściopisarz angielski (1812-70)


SJP.pl

Osoby:

  • Charles Dickens (1812-1870) – angielski pisarz
  • Bill Dickens (ur. 1958) – amerykański basista
  • Kim Dickens (ur. 1965) – amerykańska aktorka i modelka
  • Little Jimmy Dickens (1920-2015) – amerykański muzyk country i piosenkarz
  • Melchior Guy-Dickens (1695-1775) − brytyjski dyplomata i żołnierz
  • Stanley Dickens (ur. 1952) – szwedzki kierowca wyścigowy

Wikipedia


dickensowski

[czytaj: dikensowski] właściwy Dickensowi, charakterystyczny dla stylu Dickensa itp.


SJP.pl


dickinson

[czytaj: DIkinson] nazwisko, m.in. Emily Dickinson (1830-1886), amerykańska poetka


SJP.pl

Osoby o nazwisku Dickinson

  • Angie Dickinson – aktorka amerykańska
  • Brian Dickinson – pianista kanadyjski
  • Bruce Dickinson – angielski wokalista
  • Charles Dickinson – pisarz amerykański
  • Daniel S. Dickinson – amerykański polityk
  • David Dickinson – brytyjska osobowość telewizyjna
  • Donald M. Dickinson – polityk amerykański
  • Emily Dickinson – poetka amerykańska
  • George Sherman Dickinson – muzykolog
  • Janice Dickinson – modelka amerykańska
  • Jim Dickinson – muzyk amerykański
  • Jimmy Dickinson – angielski piłkarz
  • John Dickinson – amerykański polityk
  • John Dickinson – wynalazca brytyjski
  • Peter Dickinson – pisarz brytyjski
  • Philemon Dickinson – polityk amerykański
  • Sandra Dickinson – aktorka amerykańska
  • Scott Dickinson – sędzia wrestlingu
  • Terence Dickinson – astronom kanadyjski
  • Velvalee Dickinson – Amerykanka skazana za szpiegostwo podczas II wojny światowej

Wikipedia


dickit

[czytaj: dikit] minerał z grupy krzemianów


SJP.pl

Dickit (dykit) – minerał z gromady krzemianów, zaliczany do grupy minerałów ilastych. Należy do grupy minerałów rzadkich.

Nazwa pochodzi od nazwiska szkockiego chemika Allana Brugh Dicka (1833-1926).

Wikipedia


dickpic

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) fotografia penisa wysyłana przez Internet lub telefon

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wysyłanie dickpiców, nudesów czy seksualnie nacechowanych tekstów bez zgody adresata jest rodzajem przemocy seksualnej.

Wiktionary


dickshaming

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) socjol. krytykowana praktyka zawstydzania, ośmieszania lub obrażania kogoś twierdzeniem o niewielkim rozmiarze penisa

Wiktionary

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

 (1.1) bodyshaming

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 (1.1) etym|ang|dickshaming.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) dickshaming

źródła.

== dickshaming (język angielski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) socjol. dickshaming

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

 (1.1) bodyshaming

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 (1.1) etym|ang|dickshaming.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) dickshaming

źródła.

== dickshaming (język angielski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) socjol. dickshaming

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


dickson

[czytaj: dikson] nazwisko


SJP.pl

  • Gordon R. Dickson (1923–2001) – kanadyjski pisarz fantasy i science-fiction
  • James Dickson – angielski botanik i mykolog
  • William Kennedy Dickson (1860–1935) – amerykański reżyser i pionier kinematografii

Miejscowości w USA:

  • Dickson – miejscowość w stanie Oklahoma, w hrabstwie Carter
  • Dickson – miasto w stanie Tennessee, w hrabstwie Dickson

Wikipedia


dictamen

[czytaj: DIktamen] sztuka pisania prozą; prozatorstwo


SJP.pl


dictum

[czytaj: diktum] powiedzenie, wypowiedź


SJP.pl

Obiter dictum (łac. powiedziane mimochodem) – niewiążąca część precedensowego wyroku sądowego w odróżnieniu od wiążącego ratio decidendi. Pojęcie to występuje w anglosaskim systemie prawnym (common law).

Wikipedia


dicyjan

związek węgla z azotem, bezbarwny, trujący gaz o charakterystycznym zapachu gorzkich migdałów; dwucyjan, cyjan


SJP.pl

Cyjan (stgr. κυάνεος – niebieski) – nieorganiczny związek chemiczny z grupy pseudohalogenów. Jest bezbarwnym, silnie trującym gazem o zapachu gorzkich migdałów.

Wikipedia


dicynodont

wymarły gad ssakokształtny zamieszkujący środowiska błotne


SJP.pl

Dicynodon – rodzaj roślinożernego terapsyda z podrzędu anomodontów.

Z analizy kladystycznej przeprowadzonej przez Kammerera, Angielczyka i Fröbischa (2011) oraz z badań Kammerera (2019) wynika, że rodzaj ten obejmował dwa gatunki żyjące w późnym permie na terenach dzisiejszej Afryki: gatunek typowy Dicynodon lacerticeps, którego szczątki odkryto w Południowej Afryce (Karru) oraz D. angielczyki, którego skamieniałości odkryto w Tanzanii. Zamieszkiwał głównie środowiska błotne i prawdopodobnie dobrze pływał. Miał dwa duże kły sterczące z górnej szczęki (stąd pochodzi jego nazwa, dosłownie „podwójny psi ząb”). Długość ciała wynosiła ok. 1,2 m.

Wikipedia


didache

wczesnochrześcijański utwór, będący kompilację wielu źródeł, zawierający opis praktyk religijnych


SJP.pl

Wikipedia


didaskalia

wskazówka autora dotycząca sposobu wystawienia utworu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) wskazówki autora, tekst poboczny zawierający objaśnienia dotyczące sposobu wystawienia sztuki

Wiktionary

Didaskalia (gr. διδασκαλία didaskalía „nauka, instrukcja; protokoły z przedstawień w teatrze”), inaczej tekst poboczny − wskazówki pisarza dla wystawiających dramat.

Są one pisane obok głównego tekstu, zwykle innym krojem (czasami również kolorem) czcionki (pochyłym bądź podkreślonym). Didaskalia dotyczą zwykle wyglądu bohaterów, rekwizytów lub oświetlenia. Ich celem jest pomoc reżyserowi w konstruowaniu scenariusza czy scenopisu, a następnie realizacji sztuki teatralnej, słuchowiska lub innego spektaklu.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Początkujący lektor ośmieszył się czytaniem na głos również didaskaliów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdʲidaˈskalʲja, AS: dʹidaskalʹi ̯a

Wiktionary


didaskaliowy

przymiotnik od: didaskalia


SJP.pl


didaskalium

wskazówka autora dotycząca sposobu wystawienia utworu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zob. didaskalia.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wędrówkę tę trzeba rozumieć dosłownie, a didaskalium w tym zakresie nie pozostawia wątpliwości: „Seneka bierze za rękę Gwaranta i prowadzi przez wszystkie miejsca znakomitsze”.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dydaktyka ż., dydaktyczność ż., Dydak m.

 przym. Dydakowy, dydaktyczny

 przysł. dydaktycznie

Wiktionary


diderot

nazwisko francuskie, m.in. Denis Diderot [czytaj deNI diDRO albo dideRO] - francuski filozof, krytyk literatury i sztuki, pisarz i encyklopedysta (1713-84)


SJP.pl

Denis Diderot (wym. ['dəni 'did(ə)ʁo]; ur. 5 października 1713 w Langres, zm. 31 lipca 1784 w Paryżu) – francuski pisarz, krytyk literatury i sztuki, filozof i encyklopedysta okresu Oświecenia.

Wikipedia


didgeridoo

[czytaj: didżeridu] instrument dęty australijskich aborygenów; didjeridoo


SJP.pl

Didgeridoo (IPA [dɪdʒərɪˈduː]) – instrument dęty australijskich Aborygenów.

Nie istnieją żadne wiarygodne źródła, według których można by określić dokładnie, kiedy instrument ten został wynaleziony. Badania archeologiczne aborygeńskich malowideł skalnych w północnej Australii sugerują, że mieszkańcy rejonu Kakadu używają didgeridoo od przynajmniej 1500 lat.

Wikipedia


didier

[czytaj: diDJE] nazwisko francuskie


SJP.pl


didjeridoo

[czytaj: didżeridu] instrument dęty australijskich aborygenów; didgeridoo


SJP.pl

Didgeridoo (IPA [dɪdʒərɪˈduː]) – instrument dęty australijskich Aborygenów.

Nie istnieją żadne wiarygodne źródła, według których można by określić dokładnie, kiedy instrument ten został wynaleziony. Badania archeologiczne aborygeńskich malowideł skalnych w północnej Australii sugerują, że mieszkańcy rejonu Kakadu używają didgeridoo od przynajmniej 1500 lat.

Wikipedia


didot

krój pisma drukarskiego opracowany ok. 1775 r. przez François-Ambroise Didota


SJP.pl

Rodzina Didotów – francuska rodzina księgarzy, rytowników i wydawców.

Wikipedia


didrachma

moneta grecka o wartości dwóch drachm


SJP.pl

Drachma (stgr. δραχμή drachmḗ od dratchomai – chwytam) – podstawowa moneta srebrna w starożytnej Grecji, rozpowszechniona też w państwach Azji Mniejszej i w części starożytnego Bliskiego Wschodu (m.in. Syria, Egipt) oraz w Kartaginie; jako podstawowa jednostka monetarna emitowana również w Grecji nowożytnej (1832–2002).

Wikipedia


diduch

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) etn. tradycyjna ozdoba bożonarodzeniowa w postaci snopu zboża,

Wiktionary

Diduch (dosł. dziad), okłót – w tradycji wschodniosłowiańskiej i góralskiej pierwszy skoszony podczas żniw snop pszenicy i owsa lub niemłóconego żyta, ustawiany kłosem do góry w kącie izby na Szczodre Gody, a obecnie na Boże Narodzenie. Uważany był za wróżbę urodzaju w następnym roku i traktowany jako swego rodzaju talizman przeciw złym mocom.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zdarzało się i tak, że w kącie pokoju stawiano inną bożonarodzeniową ozdobę – snop zboża, zwany diduchem (dosł. dziadem), który miał służyć jako zasłona nowo narodzonemu Dzieciątku, skrytemu za snopem i podglądającemu, czy w rodzinie panuje zgoda.

Wiktionary


didur

nazwisko, m.in. Adam Didur (1874-1946), polski śpiewak


SJP.pl


didymos

Greckie słowo didymos (gr. δίδυμος) oznacza „bliźniak”.

Wikipedia


didżej

osoba prowadząca program muzyczny w radiu, telewizji, klubie muzycznym itp., utrzymująca kontakt z odbiorcami przez różne komentarze, niekoniecznie związane z muzyką; dyskdżokej; disc jockey


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) muz. osoba prowadząca program muzyczny w radiu, telewizji, klubie muzycznym itp., utrzymująca kontakt z odbiorcami przez różne komentarze, niekoniecznie związane z muzyką

Wiktionary

DJ (ang. disc jockey) – osoba zajmująca się dobieraniem oraz odtwarzaniem i miksowaniem muzyki na żywo. DJ najczęściej stara się stworzyć płynność muzyczną w swoim występie, łącząc ze sobą różne utwory muzyczne, dodając efekty dźwiękowe, sample, utwory typu a capella. DJ-e turntabliści posługują się także skreczem.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Kupiliśmy naszemu didżejowi nowy gramofon.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. DJ mos., dyskdżokej mos., disc jockey mos., didżejka ż.

 przym. didżejski

 przym. rzad. didżejowski

 skr. DJ

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) DJ, dyskdżokej, disc jockey

Wiktionary


didżejka

kobieta prowadząca program muzyczny w radiu, telewizji, klubie muzycznym itp., utrzymująca kontakt z odbiorcami przez różne komentarze, niekoniecznie związane z muzyką


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ż. od didżej

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. didżej mos.

 przym. didżejski

Wiktionary


didżejować

potocznie: pełnić rolę didżeja


SJP.pl


didżejowski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) rzad. didżejski

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W tym roku MGOPS Drohiczyn organizuje: w ramach zdobywania nowych kompetencji warsztaty "didżejowskie", informatyczno—programistyczne, wideo[–]filmowania, fotograficzne, a w ramach organizacji czasu wolnego warsztaty: wokalne, umuzykalniające i wędkarskie, dziennikarskie i teatralne.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. didżej mos.

Wiktionary


didżejski

didżej


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z didżejem, dotyczący didżeja

Wiktionary

Patrz:

didżej

Powiązane:

 rzecz. didżej m., didżejka ż., DJ m.

 skr. DJ

Wiktionary


diec.

skrót od: diecezja, diecezjalny


SJP.pl

skrót

 (1.1) = kośc. diecezja

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Biskup Piotr Turzyński odwiedził uchodźców, którzy przebywają na terenie gminy Wieniawa w diec. radomskiej.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) bpstwo

Wiktionary


diecezja

1. kościelna jednostka administracyjna pod zarządem biskupa, dzieląca się na dekanaty i parafie;
2. jednostka administracyjna w imperium rzymskim, zarządzana przez wikariusza


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kośc. jednostka administracyjna zarządzana przez biskupa;

 (1.2) hist. jednostka administracyjna w starożytnym Rzymie;

Wiktionary

Diecezja (pot. biskupstwo) – jednostka administracyjna w kościołach chrześcijańskich podległa biskupowi.

W prawie Kościoła rzymskokatolickiego jest określana jako podstawowa forma kościoła partykularnego, w których istnieje i z których składa się jeden Kościół katolicki. Jest zarządzana przez biskupa diecezjalnego, którego w zarządzaniu wspierają: kuria, synod, kapituła katedralna, konsultorzy, rada kapłańska i rada duszpasterska.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Sąsiaduje z diecezją przemyską od wschodu, z diecezją sandomierską od północy i z diecezją tarnowską od zachodu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dʲjɛˈt͡sɛzʲja, AS: dʹi ̯ecezʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. archidiecezja ż., diecezjanin mos., diecezjanka ż.

 przym. diecezjalny, wewnątrzdiecezjalny, archidiecezjalny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pot. biskupstwo; reg. śl. diecezyjo.

Wiktionary


diecezjalny

diecezja


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący diecezji, związany z diecezją

Wiktionary

Patrz:

diecezja

Przykłady

 (1.1) Muzeum Diecezjalne w Pelplinie można zwiedzać codziennie oprócz poniedziałku.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdʲjɛt͡sɛˈzʲjalnɨ, AS: dʹi ̯ecezʹi ̯alny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. diecezja ż., diecezjanin mos., diecezjanka ż.

Wiktionary


diecezjanin

mieszkaniec danej diecezji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) kośc. członek wspólnoty diecezjalnej

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wszystkich diecezjan zapewniam o pamięci w modlitwie i udzielam pasterskiego błogosławieństwa.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. diecezja ż.

:: fż. diecezjanka ż.

 przym. diecezjalny

Wiktionary


diecezjanka

mieszkanka danej diecezji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kośc. członkini wspólnoty diecezjalnej

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przykład naszej błogosławionej diecezjanki sprawia, że widzimy w niej przede wszystkim patronkę teściowych.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. diecezja ż.

:: fm. diecezjanin mos.

 przym. diecezjalny

Wiktionary


diecezyjo

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. rel. diecezja

Wiktionary


dieffenbachia

roślina zielna z rodziny obrazkowatych; diffenbachia; difenbachia


SJP.pl

Difenbachia, diffenbachia (Dieffenbachia Schott) – rodzaj roślin z rodziny obrazkowatych, obejmujący 57 gatunków, pochodzących z tropikalnej Ameryki, od Meksyku do Argentyny i Paragwaju.

Wikipedia


diegetyczny

1. w filmoznawstwie: będący częścią świata przedstawionego w filmie;
2. opowiadający historię przy użyciu słów; narracyjny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) książk. narracyjny

 (1.2) film. (np. o muzyce filmowej, dźwięku) narracyjny (nie będący tłem), należący do świata przedstawionego w filmie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ponadto Fieguth sądzi, że wtórny poziom znaczeniowy cyklu ma charakter diegetyczny (narracyjny).

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. diegeza ż.

Wiktionary


diegeza

1. w starożytnej Grecji: kategoria estetyczna przeciwstawiana mimesis, oznaczająca naśladowanie zdarzeń poprzez opowiadanie historii przy użyciu słów, a nie przez przedstawienie unaoczniające;
2. w filmologii: fikcyjny byt na ekranie, tworzony przez widza na podstawie literalnych wskazówek autora


SJP.pl

Diegeza (z gr. διηγεῖσθαι dihgeῖsthai 'opowiadać (szczegółowo)') – pojęcie z zakresu narratologii określające wszystkie elementy składające się na świat przedstawiony dzieła.

Wikipedia


diego

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.

Wiktionary

  • Diego – hiszpańskie imię męskie;
  • Diego – brazylijski piłkarz;
  • Diego – fikcyjna postać, bohater gier komputerowych z cyklu Gothic;
  • Diego – fikcyjna postać, tygrys szablastozębny, bohater filmów animowanych z cyklu Epoka lodowcowa;
  • San Diego – miasto i hrabstwo w stanie Kalifornia;
  • San Diego – miasto w stanie Teksas;

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Mam na imię Diego i jestem piłkarzem z Barcelony.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

 San Diego • Diego Garcia

etymologia.

 (1.1) etym|hiszp|Diego.

uwagi.

 

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) Diego

* białoruski: (1.1) Дыега m.

* hiszpański: (1.1) Diego m.

* kataloński: (1.1) Didac m.

* łaciński: (1.1) Didacus m.

* łotewski: (1.1) Djego m.

* nowogrecki: (1.1) Ντιέγκο m.

* portugalski: (1.1) Diego m., Diogo m.

* rosyjski: (1.1) Диего m.

* serbski: (1.1) Дијего m.

* ukraiński: (1.1) Дієго m.

źródła.

== Diego (język angielski.) ==

wymowa.

 audio|LL-Q1860 (eng)-Vealhurl-Diego.wav.

znaczenia.

rzeczownik, nazwa własna

 (1.1) Diego

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


dieldryna

syntetyczny środek owadobójczy, silnie toksyczny, wykorzystywany w rolnictwie do ochrony gleby i ziarna, w weterynarii jako środek odkażający dla owiec oraz jako środek konserwujący drewno i chroniący produkty wełniane przed molami


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) chem. toksyczny związek chloroorganiczny o wzorze sumarycznym wzór chemiczny|C12H8Cl6O., trwały w środowisku, używany, zwłaszcza dawniej, jako insektycyd;

Wiktionary

Dieldryna (łac. dieldrinum) – organiczny związek chemiczny, syntetyczny insektycyd chloroorganiczny. W środowisku lub we wnętrzu organizmu dieldryna powstaje po szybkim rozpadzie aldryny i ma do niej podobną strukturę chemiczną. Jest ona trwała w środowisku i ulega bioakumulacji.

Wikipedia


dielektryczny

dielektryk


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) fiz. słabo lub w ogóle nie przewodzący ładunków elektrycznych

Wiktionary

Patrz:

dielektryk

Wymowa:

IPA: ˌdʲiɛlɛkˈtrɨt͡ʃnɨ, AS: dʹi elektryčny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dielektryk mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) izolacyjny, nieprzewodzący

Wiktionary


dielektryk

[czytaj: di-elektryk] materiał źle przewodzący prąd elektryczny, o bardzo dużej oporności; izolator


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) materiał, który bardzo słabo przewodzi prąd;

Wiktionary

Dielektryk, izolator elektryczny – materiał, w którym bardzo słabo przewodzony jest prąd elektryczny. Może to być rezultatem niskiej koncentracji ładunków swobodnych, niskiej ich ruchliwości, lub obu tych czynników równocześnie.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Drewno to typowy dielektryk.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdʲiɛˈlɛktrɨk, AS: dʹi elektryk

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dielektryczny, elektryczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) izolator

Wiktionary


diemjanka

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. hydron. rzeka w Rosji, prawy dopływ Irtysza;

Wiktionary

Diemjanka (ros. Демьянка) – rzeka w Rosji, prawy dopływ Irtyszu. Długość rzeki wynosi 1160 km, powierzchnia dorzecza 34 800 km².

Wikipedia


dien

węglowodór nienasycony o dwóch wiązaniach podwójnych; diolefina


SJP.pl

Dieny – grupa organicznych związków chemicznych, węglowodory nienasycone, w których występują dwa wiązania podwójne między atomami węgla. Ogólny wzór dienów otwarto-łańcuchowych to CnH2n-2, zaś dienów cyklicznych to CnH2n-4.

Wikipedia


dienowy

dien


SJP.pl

Patrz:

dien

dieny

w chemii: grupa związków organicznych obejmująca acykliczne i cykliczne węglowodory nienasycone, w cząsteczkach których występują 2 wiązania podwójne; diolefiny (rzadziej)


SJP.pl

Dieny – grupa organicznych związków chemicznych, węglowodory nienasycone, w których występują dwa wiązania podwójne między atomami węgla. Ogólny wzór dienów otwarto-łańcuchowych to CnH2n-2, zaś dienów cyklicznych to CnH2n-4.

Wikipedia


dieppe

[czytaj: dip] miasto we Francji


SJP.pl

  • Dieppe – miasto we Francji
  • Dieppe – miasto w Kanadzie, w prowincji Nowy Brunszwik

Wikipedia


diera

starogrecka galera o dwóch rzędach wioseł


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) hist. staroż. mar. galera z dwoma rzędami wioseł, początkowo tylko wiosłowa, a następnie żaglowo-wiosłowa;

Wiktionary

Diera, birema (od stgr. diērēs, łac. biremis) – określenie starożytnych galer wyposażonych w dwa rzędy wioseł, będących rozwinięciem konstrukcji monery. Inne greckie określenie takiego dwurzędowca to dikrotos.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈdʲjɛra, AS: dʹi ̯era

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dwurzędowiec, birema

Wiktionary


diereza

1. w językoznawstwie: poziomy dwukropek (..) wpisany nad drugą samogłoską dyftongu, sygnalizujący oddzielne wymawianie każdej samogłoski;
2. w metryce antycznej i w wierszu sylabotonicznym: zbieganie się końca stopy i końca wyrazu lub zestroju akcentowego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) typogr. diakryt w postaci dwóch kropek umieszczanych nad literą w celu zaznaczenia jej wymowy jako część oddzielnej sylaby;

 (1.2) jęz. w metryce: zbieżność granicy stopy akcentowej z granicą wyrazu;

Wiktionary

  • Diereza – rodzaj cezury
  • Diereza – znak diakrytyczny
  • Diereza – pokrywanie się granicy wyrazu z granicą stopy akcentowej

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Na koniec pierwszej połowy pentametru przypada zawsze koniec wyrazu; zachodzi więc tutaj główna diereza, dzieląca wiersz na dwie równe części.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dierezowy

Wiktionary


dierezowy

przymiotnik od: diereza


SJP.pl


diesel

[czytaj: dizel] dizel;
1. typ tłokowego silnika spalinowego, napędzanego olejem napędowym; silnik dieslowski, silnik Diesla; ropniak;
2. potocznie:
a) samochód z silnikiem Diesla; ropniak;
b) olej napędowy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) techn. silnik wysokoprężny;

 (1.2) mot. pot. pojazd z dieslem (1.1)

Wiktionary

  • Silnik o zapłonie samoczynnym
  • Olej napędowy
  • Diesel – włoska marka odzieżowa
  • Diesel – niskoprocentowy napój alkoholowy powstały z połączenia piwa i coli
  • Diesel – planetoida
Osoby
  • Rudolf Diesel (1858–1913) – niemiecki konstruktor, twórca silnika nazwanego jego imieniem
  • Vin Diesel (ur. 1967) – amerykański aktor, reżyser, scenarzysta, kaskader i producent filmowy
  • Kevin Nash ps. Diesel – amerykański wrestler

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Następnym razem kupię diesel, bo benzyniak mnie zbyt dużo kosztuje.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈdʲizɛl, AS: dʹizel

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dieslowski, dieslowy

Wiktionary


dieselek

[czytaj: dizelek] zdrobnienie od: diesel


SJP.pl


dieselgate

[czytaj: dizelgejt] skandal dotyczący fałszowania wyników kontroli spalin przez Volkswagena w 2015 roku; Volkswagengate


SJP.pl

Afera Volkswagena, potocznie volkswagengate lub dieselgate – ujawniony we wrześniu 2015 roku, proceder montowania w samochodach produkowanych przez koncern Volkswagen Group oprogramowania, pozwalającego na manipulację wynikami pomiarów emisji z układu wydechowego.

Wikipedia


dieselizacja

dawniej: zastępowanie parowozów lokomotywami z silnikiem wysokoprężnym


SJP.pl


diesis

[czytaj dies-is] interwał stanowiący różnicę pomiędzy oktawą czystą a trzema nietemperowanymi tercjami wielkimi, odpowiadający stosunkowi częstotliwości dźwięków równemu 128:125


SJP.pl


dieslowski

[czytaj: dizlowski] silnik dieslowski - silnik wysokoprężny; diesel, silnik Diesla


SJP.pl


dieslowy

diesel [czytaj: dizlowy]


SJP.pl


dieta

1. sposób odżywiania się;
2. wynagrodzenie z tytułu pełnienia szczególnej funkcji, suma przeznaczona na koszty utrzymania w podróży służbowej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. sposób odżywiania się

 (1.2) pot. odchudzanie się, niskokaloryczne jedzenie

 (1.3) pieniądze na podróż służbową

 (1.4) wynagrodzenie dzienne (za każdy dzień pracy) za pełnienie szczególnych funkcji (np. posła)

Wiktionary

Dieta (z stgr. δίαιτα diaita – „styl życia”) – sposób odżywiania. Potocznie używane nieprawidłowo, w stosunku do diet odchudzających.

Termin dieta, stosowany w nauce o żywieniu człowieka ma różne znaczenia. Ogólnie wyróżnia się 4 rodzaje diet:

  • dieta zwyczajowa (naturalna) – powszechny w danej społeczności sposób odżywiania się. W medycynie dietę tego rodzaju nazywa się dietą podstawową.
  • dieta alternatywna – przyjęty w sposób świadomy sposób odżywiania się mający na celu rezygnację ze stosowania niektórych pokarmów i metod ich przygotowania (np. wegetarianizm). Do diet alternatywnych zalicza się również diety eliminacyjne.
  • dieta lecznicza, dieta terapeutyczna – żywienie, w którym z przyczyn zdrowotnych zmodyfikowano podaż składników energetycznych i substancji odżywczych. Diety tego rodzaju są niezbilansowane w stosunku do potrzeb żywieniowych zdrowego człowieka, ale ich okresowe stosowanie ma uzasadnienie terapeutyczne. W medycynie pod nazwą dieta rozumie się dietę leczniczą.
  • dieta doświadczalna – specjalnie skomponowane pożywienie wykorzystywane w badaniach żywieniowych, które mogą być prowadzone na zwierzętach laboratoryjnych lub ludziach.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Twoja dieta powinna zawierać więcej witamin.

 (1.2) Pan dyrektor jest na diecie, bo ma za duży brzuch.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈdʲjɛta, AS: dʹi ̯eta

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dietetyka ż., dietetyk m., dietetyczka ż., dietetyczność ż.

 przym. dietetyczny

 przysł. dietetycznie

Wiktionary


dietariusz

urzędnik nie będący na etacie, pobierający wynagrodzenie dzienne, diety; diurnista


SJP.pl


dieter

[czytaj: diter] imię niemieckie


SJP.pl

Dyter, Diter – imię męskie pochodzenia germańskiego, zapisywane w Polsce od 1306 roku w formach Dyter, Tyter, a w postaci Dederek, Dederko i Deder – od 1417 roku, także Tader i Tadyr (które to formy mogły także pochodzić od imienia Teodor).

Wikipedia


dietetyczka

dietetyk


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) forma żeńska od: dietetyk

Wiktionary

Patrz:

dietetyk

Przykłady

 (1.1) Magda chodzi do dietetyczki, bo chce się skutecznie odchudzić.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdʲjɛtɛˈtɨt͡ʃka, AS: dʹi ̯etetyčka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dieta ż., dietetyka ż.

:: fm. dietetyk m.

 przym. dietetyczny

Wiktionary


dietetyczność

1. odpowiadanie wymaganiom diety lub dietetyki, np. dietetyczność kuchni;
2. o potrawach: zdrowość, niskokaloryczność, delikatność, np. dietetyczność posiłku


SJP.pl


dietetyczny

1. spełniający wymagania diety lub dietetyki;
2. o potrawach: zdrowy, niskokaloryczny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) med. spełniający wymagania diety lub dietetyki albo z nimi związany

 (1.2) książk. o posiłku: niskokaloryczny, zdrowy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Mam już dość dietetycznej kuchni mojej żony.

 (1.2) Od tygodnia jem dietetyczne pieczywo i nie schudłam ani kilograma!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdʲjɛtɛˈtɨt͡ʃnɨ, AS: dʹi ̯etetyčny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dieta ż., dietetyka ż., dietetyk m., dietetyczka ż.

 przysł. dietetycznie

Wiktionary


dietetyk

specjalista opracowujący diety


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) med. specjalista w zakresie racjonalnego żywienia, opracowujący diety dostosowane do potrzeb ludzi zdrowych oraz do różnych schorzeń;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Mój dietetyk zabronił mi pić kawę.

 (1.1) Ulryk jest dietetykiem, który właśnie wydał książkę ze stoma wegańskimi i wegetariańskimi przepisami.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dʲjɛˈtɛtɨk, AS: dʹi ̯etetyk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dieta ż., dietetyka ż.

:: fż. dietetyczka ż.

 przym. dietetyczny

 przysł. dietetycznie

Wiktionary


dietetyka

1. nauka zajmująca się zasadami racjonalnego odżywiania człowieka;
2. praktyczne stosowanie odpowiednich przepisów odżywiania


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. nauka zajmująca się zasadami racjonalnego żywienia człowieka, w zależności od wykonywanej pracy lub stanu zdrowia;

forma rzeczownika.

 (2.1) D. i B. lp. od: dietetyk

Wiktionary

Dietetyka – nauka medyczna o żywieniu człowieka zajmująca się:

  • zasadami żywienia człowieka zdrowego
  • zasadami żywienia człowieka chorego
  • oceny stanu odżywienia
  • oceny wzajemnego wpływu farmakoterapii i żywienia
  • zapobiegania chorobom zależnym od żywienia
  • kontrolowania jakości produktów żywnościowych i warunków ich przechowywania
  • biochemicznymi podstawami żywienia
  • prowadzenia edukacji żywieniowej
  • psychologią żywienia
  • technologiami gastronomicznymi.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: dʲjɛˈtɛtɨka, AS: dʹi ̯etetyka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dieta ż., dietetyk m., dietetyczka ż.

 przym. dietetyczny

 przysł. dietetycznie

Wiktionary


dietka

zdrobnienie od: dieta


SJP.pl


dietl

Osoby:

  • Bronisław Dietl – polski urzędnik państwowy
  • Eduard Dietl – niemiecki generał
  • Franz Dietl – niemiecki duchowny
  • Jerzy Dietl – polski ekonomista
  • Józef Dietl – polsko-austriacki lekarz
  • Marek Dietl – polski ekonomista
  • Tomasz Dietl – polski fizyk

Inne:

  • Dietl – bateria artlerii

Zobacz też:

  • Dietel

Wikipedia


dietmar

[czytaj: ditmar] niemieckie imię męskie


SJP.pl

Ditmar, Dietmar – imię męskie pochodzenia germańskiego. Wywodzi się od słów diot "lud" oraz mari "sławny", mogło oznaczać "człowieka cieszącego się sławą wśród ludu". Staropolskim wariantem jest forma Dziećmar.

Ditmar imieniny obchodzi: 2 stycznia, 5 marca, 18 maja i 28 września.

Wikipedia


dietoholiczka

kobieta stosująca różnego rodzaju diety


SJP.pl


dietoholik

osoba stosująca różnego rodzaju diety


SJP.pl


dietoholizm

stosowanie różnego rodzaju diet traktowane jako objaw choroby


SJP.pl


dietowy

dieta


SJP.pl

Patrz:

dieta

dietozależny

zależny od diety


SJP.pl


dietozerowy

związany z dietą zero, głodówką


SJP.pl


dietrich

[czytaj: ditrich] nazwisko niemieckie, m.in. Marlena Dietrich (właściwie Maria Magdalena von Losch) (1904-92), amerykańska aktorka filmowa pochodzenia niemieckiego


SJP.pl

  • Teodoryk – imię męskie
Osoby o nazwisku Dietrich
  • Amalie Dietrich (1821-1891) – niemiecka botanik i zoolog
  • Anne Dietrich (ur. 1980) – niemiecka bobsleistka
  • Bernd Dietrich (ur. 1944) – niemiecki wokalista
  • Christian Wilhelm Ernst Dietrich (1712-1774) − niemiecki malarz
  • Franciszek Dietrich (1775-1848) – polski ksiądz, nauczyciel, tłumacz i autor podręczników
  • Georg Dietrich (1922-2013) – przedsiębiorca niemiecki
  • Hermann Dietrich (1879-1954) – niemiecki polityk, minister finansów i wicekanclerz w Republice Weimarskiej
  • Johannes Dietrich (ur. 1985) – niemiecki pływak
  • Josef Dietrich (1892-1966) – hitlerowiec
  • Marek Dietrich (1934-2009) – polski inżynier mechanik
  • Marlene Dietrich (1901-1992) – niemiecko-amerykańska aktorka i piosenkarka
  • Norbert Dietrich (ur. 1931) – niemiecki gimnastyk
  • Otto Dietrich (1897-1952) – niemiecki SS-Obergruppenführer
  • Peter Dietrich (ur. 1944) – niemiecki piłkarz
  • Robert Dietrich (1986-2011) – niemiecki hokeista
  • Roberto Dietrich (ur. 1964) – rumuński polityk
  • Sixtus Dietrich (ok. 1493-1548) – niemiecki kompozytor
  • Tadeusz Dietrich (1905-1960) – polski ekonomista, polityk komunistyczny
  • Veit Dietrich (1506-1549) – niemiecki działacz reformacyjny
  • Walter Dietrich (1902-1979) – szwajcarski piłkarz
  • Wanda Dietrich (ur. 1946) – polska PRL-owska polityk
  • Wilfried Dietrich (1933-1992) – niemiecki zapaśnik
  • Władysław Dietrich (1862-1914) – polski malarz
  • Wolf Dietrich von Beichlingen (1665-1725) – polityk saski

Wikipedia


dietro

określenie wykonawcze: od tyłu, cofając się; stosowane w odniesieniu do imitacji wstecznej


SJP.pl


dietyl

[czytaj: di-etyl] związek chemiczny, np. szczawian dietylu; dwuetyl


SJP.pl


dietyloamid

[czytaj: di-etyloamid] dietyloamid kwasu lizergowego - organiczny związek chemiczny, substancja psychoaktywna; LSD, dwuetyloamid


SJP.pl


dietyloamina

[czytaj: di-etyloamina] amina drugorzędowa stosowana do produkcji gum, farb, żywic; dwuetyloamina


SJP.pl

Dietyloamina – organiczny związek chemiczny, amina drugorzędowa.

Jest bardzo łatwopalna, rozpuszczalna w wodzie i etanolu.

Dietyloaminę otrzymuje się z amoniaku i etanolu. W wyniku reakcji powstają także etyloamina i trietyloamina. Dietyloamina używana jest jako czynnik antykorozyjny oraz przy produkcji gum, farb, leków i żywic.

Obrót dietyloaminą podlega kontroli, gdyż może ona być używana do produkcji nielegalnych substancji psychoaktywnych.

Wikipedia


dietylowy

dietyl [czytaj: di-etylowy]; dwuetylowy


SJP.pl


difalia

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) anat. seks. wada wrodzona polegająca na posiadaniu podwójnego penisa

Wiktionary

Difalia, duplikacja prącia – rzadkie zaburzenie rozwojowe, w którym samiec przychodzi na świat z dwoma prąciami. Pierwszy odnotowany przypadek opisał Johannes Jacob Wecker w 1609. Zaburzenie to występuje z częstością około 1 na 5,5 miliona urodzeń.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) diphallia

* fiński: (1.1) difallia

* francuski: (1.1) diphallia

* hiszpański: (1.1) difalia

* niderlandzki: (1.1) diphallia

* niemiecki: (1.1) Diphallie ż.

* nowogrecki: (1.1) διφαλία ż.

* rosyjski: (1.1) дифаллия ż.

* turecki: (1.1) diphallia

* ukraiński: (1.1) дифалія ż.

źródła.

== difalia (język hiszpański.) ==

wymowa. IPA3|di.ˈfa.lja.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. seks. difalia

odmiana.

 (1.1) lm. difalias

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dʲiˈfalʲja, AS: dʹifalʹi ̯a

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) diphallia

* fiński: (1.1) difallia

* francuski: (1.1) diphallia

* hiszpański: (1.1) difalia

* niderlandzki: (1.1) diphallia

* niemiecki: (1.1) Diphallie ż.

* nowogrecki: (1.1) διφαλία ż.

* rosyjski: (1.1) дифаллия ż.

* turecki: (1.1) diphallia

* ukraiński: (1.1) дифалія ż.

źródła.

== difalia (język hiszpański.) ==

wymowa. IPA3|di.ˈfa.lja.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. seks. difalia

odmiana.

 (1.1) lm. difalias

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


difenbachia

roślina zielna z rodziny obrazkowatych; dieffenbachia; diffenbachia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) bot. doniczkowa roślina ozdobna o nakrapianych liściach i silnie trującym soku;

Wiktionary

Difenbachia, diffenbachia (Dieffenbachia Schott) – rodzaj roślin z rodziny obrazkowatych, obejmujący 57 gatunków, pochodzących z tropikalnej Ameryki, od Meksyku do Argentyny i Paragwaju.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia. od nazwiska przyrodnika E. Dieffenbacha

uwagi. inna pisownia diffenbachia i dieffenbachia

tłumaczenia.

* słowacki: (1.1) difenbachia ż.

* ukraiński: (1.1) диффенбахія ż.

źródła.

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdʲifɛ̃nˈbaxʲja, AS: dʹifẽnbaχʹi ̯a

Wiktionary


difenol

związek z dwoma grupami fenolowymi; dwufenol


SJP.pl


difenyl

organiczny związek chemiczny, dimer benzenu; dwufenyl, bifenyl


SJP.pl

Wikipedia


difenyloamina

związek chemiczny używany jako fungicyd; dwufenyloamina


SJP.pl

Difenyloamina – organiczny związek chemiczny z grupy amin. Jest to bezbarwne ciało stałe o charakterystycznym zapachu.

Wikipedia


difenyloetan

organiczny związek chemiczny; dwufenyloetan


SJP.pl


difenylometan

związek chemiczny powstający z benzolu przez działanie chlorku benzylu w obecności chlorku glinowego; dwufenylometan


SJP.pl


difenylowy

difenyl; dwufenylowy


SJP.pl


diff

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy lub męskorzeczowy

 (1.1) inform. program komputerowy wyświetlający różnice między dwoma plikami tekstowymi;

 (1.2) środ. w serwisach typu wiki: strona ukazująca różnice pomiędzy dwoma wersjami artykułu; także link do takiej strony

Wiktionary

diff – program komputerowy działający w konsoli, wyświetlający różnice między dwoma plikami tekstowymi na poziomie poszczególnych wierszy. Ukazuje, które wiersze występują w obu plikach, a które są unikalne.

Poniżej przykładowe wyjście programu: wiersze wspólne dla porównywanych plików nie są oznaczane, wiersze występujące tylko w pierwszym pliku są poprzedzone minusem, a tylko w drugim – plusem:

Wikipedia

Wymowa:

IPA: dʲif, AS: dʹif

Wiktionary


diffenbachia

roślina zielna z rodziny obrazkowatych; dieffenbachia; difenbachia


SJP.pl

Difenbachia, diffenbachia (Dieffenbachia Schott) – rodzaj roślin z rodziny obrazkowatych, obejmujący 57 gatunków, pochodzących z tropikalnej Ameryki, od Meksyku do Argentyny i Paragwaju.

Wikipedia


diflugia

pierwotniak z rzędu tekameb


SJP.pl


difoltowo

środowiskowo: domyślnie


SJP.pl


difosforan

sól lub ester kwasu difosforowego; dwufosforan


SJP.pl


difosforanowy

difosforan; dwufosforanowy


SJP.pl


difosfotiamina

pochodna tiaminy; pirofosforan tiaminy


SJP.pl


digambara

zwolennik jednego z dwóch kierunków dżinizmu


SJP.pl


digambarowie

zakon ascetów o surowej regule, zwolennicy jednego z dwóch kierunków dżinizmu


SJP.pl

Digambarowie (dewanagari: दिगंबर) – jeden z dwóch głównych (obok śwetambarów) kierunków w łonie dźinizmu.

Wikipedia


digamma

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) jęz. litera z archaicznego alfabetu greckiego, oznaczająca głoskę IPA4|v. lub IPA4|w. oraz liczbę 6

Wiktionary

Digamma (stgr. ϝαύ/δίγάμμα, pisana Ϝϝ lub Ͷͷ) – litera, która występowała w archaicznym alfabecie greckim, w którym oznaczała głoskę /v/ lub /w/. W greckim systemie liczbowym oznacza liczbę 6. Pochodzi prawdopodobnie (tak jak i ypsilon) od fenickiej litery waw. Nie znamy jej oryginalnej greckiej nazwy, prawdopodobnie brzmiała ona Ϝαῦ (wym. wau). Nazwa „digamma” („podwójna gamma”) powstała później, ze względu na jej kształt. Digammy używano do zapisu liczby 6 tylko w starożytności, od czasów bizantyjskich służy do tego ligatura stigma () stanowiąca połączenie sigmy i tau. Współcześnie zamiast stigmy często używa się ciągu liter sigma i tau (ΣΤ στ). Za pośrednictwem alfabetu zachodniogreckiego digamma jako litera F przeszła do alfabetu łacińskiego.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) digamma

* interlingua: (1.1) digamma

źródła.

== digamma (język angielski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) jęz. digamma

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dʲiˈɡãmːa, AS: dʹigã•ma

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) digamma

* interlingua: (1.1) digamma

źródła.

== digamma (język angielski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) jęz. digamma

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


digeniczny

przywry digeniczne - podgromada płazińców, obejmująca bezwarunkowe pasożyty wewnętrzne kręgowców o ciele nieczłonowanym i listkowanym; przywry digenetyczne, przywry dwurodne


SJP.pl


digenit

ciemnoniebieski minerał, siarczek miedzi; dygenit


SJP.pl


digesta

duża część kodeksu napisanego przez Justyniana I Wielkiego na podstawie pism prawników rzymskich; faktyczna kodyfikacja prawa rzymskiego; pandekta, pandekty


SJP.pl

Digesta Justyniana (łac. Digesta Iustiniani, pełna nazwa: Iustiniani Augusti Digesta seu Pandectae) – Wybór fragmentów pism 39 jurystów dokonany urzędowo i podniesionych do rangi ustawy. Najobszerniejsza z trzech części wielkiej kompilacji prawa rzymskiego podjętej w latach 528 – 534 przez cesarza Justyniana I Wielkiego.

Wikipedia


digestif

[czytaj: diżestif] napój alkoholowy podawany po posiłku, ułatwiający trawienie


SJP.pl


digestorium

oszklona komora laboratoryjna, z której za pomocą wentylatora lub naturalnego ciągu usuwane są szkodliwe gazy; dygestorium


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) chem. laboratoryjna przeszklona komora, zaopatrzona w wentylację wywiewną

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dygestorium n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dygestorium, wyciąg laboratoryjny

Wiktionary


digger

członek angielskiej lewicowej organizacji chłopskiej; kopacz


SJP.pl


diggerzy

angielska lewicowa organizacja chłopska powstała w połowie XVII w., propagująca komunizm utopijny, dążąca do równości społecznej, zniesienia własności ziemskiej i powstania republiki demokratycznej; kopacze


SJP.pl

Diggerzy (z ang. Kopacze) – antyfeudalna i antyklerykalna angielska organizacja chłopska, odłam lewellerów (tzw. prawdziwi lewellerzy) w czasie rewolucji angielskiej.

Diggerzy wywodzili się z najbiedniejszych warstw społecznych. Reprezentowali radykalne poglądy, wśród których były: potępienie wojen i nierówności społecznych. Nawoływali do zniesienia własności prywatnej i zniesienia przywilejów. Twierdzili że prywatna własność ziemska powstała na skutek zagrabienia ziemi przez feudałów, którzy uczynili biedaków swoimi niewolnikami. Źródło zła upatrywali w prywatnej własności. Głównym ideologiem diggerów oraz autorem większości wydawanych przez nich pamfletów był kupiec Gerrard Winstanley. Antyklerykalizm diggerów przejawiał się głównie w krytyce księży. Winstanley twierdził, że podtrzymują oni ustrój feudalny i ucisk społeczny. Wzywał Olivera Cromwella do wprowadzenia demokratycznej republiki agrarnej, zniesienia dziesięciny i przekazania ziemi ludowi.

Wikipedia


digi

[czytaj: didżi] cyfrowy; digital


SJP.pl


digibook

[czytaj: digiBUK] książka będąca jednocześnie opakowaniem na płytę kompaktową


SJP.pl


digilanid

zespół glikozydów wyizolowanych z liści naparstnicy wełnistej, wzmacniający mięsień sercowy, stosowany głównie w niewydolności krążenia


SJP.pl


digipack

[czytaj: digipak] opakowanie na płytę kompaktową


SJP.pl

Digipak – opatentowany przez firmę MeadWestvaco, Inc. rodzaj opakowania na płyty kompaktowe o średnicy 12 cm, takie jak CD, DVD, HD-DVD czy Blu-ray.

Opakowanie przypomina książkę, okładka wykonana jest z tektury, a płyta osadzona w plastikowej, zwykle przezroczystej tacce przyklejonej do wewnętrznej części okładki.

Wikipedia


digital

[czytaj: didżital] cyfrowy; digi


SJP.pl


digitalina

trująca substancja uzyskiwana z liści naparstnicy, w bardzo małych dawkach używana także jako składnik leków nasercowych


SJP.pl


digitalis

naparstnica;
1. trująca bylina z rodziny trędownikowatych;
2. środek nasercowy otrzymywany z liści tej rośliny


SJP.pl

Naparstnica (Digitalis L.) – rodzaj roślin z rodziny babkowatych (Plantaginaceae), w systemach XX-wiecznych klasyfikowany zwykle do rodziny trędownikowatych (Scrophulariaceae). Rodzaj obejmuje 19 gatunków (lub 22 po włączeniu tu krzewiastych przedstawicieli rodzaju Isoplexis z wysp Makaronezji) występujących głównie na obszarze śródziemnomorskim, w Afryce Północnej, Europie, Azji Zachodniej i Azji Środkowej. Najbardziej zróżnicowane są na Półwyspie Iberyjskim i w Azji Mniejszej. W Polsce gatunkiem rodzimym jest tylko naparstnica zwyczajna D. grandiflora, ale szereg innych jest uprawianych i dziczejących, przy czym zadomowionym antropofitem jest spośród nich tylko naparstnica purpurowa D. purpurea, przejściowo dziczeją: naparstnica rdzawa D. ferruginea, gładka D. laevigata i wełnista D. lanata.

Wikipedia


digitalizacja

dygitalizacja, cyfryzacja;
1. nadawanie postaci cyfrowej różnego rodzaju danym; digityzacja;
2. upowszechnienie się umiejętności korzystania z techniki cyfrowej w różnych dziedzinach życia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) inform. przetwarzanie danych analogowych, pisanych do postaci cyfrowej, także. rozpowszechnianie techniki cyfrowej;

Wiktionary

Cyfryzacja (inaczej digitalizacja) – proces przekształcania informacji analogowej do postaci cyfrowej (tj. czytelny dla komputerów i urządzeń cyfrowych).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) O tym, czy w celu ochrony dziedzictwa kulturowego zbiory m.in. gazet i czasopism należy poddać mikrofilmowaniu czy też digitalizacji, prowadzone są od dawna dyskusje na forach internetowych […]

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdʲiɟitalʲiˈzat͡sʲja, AS: dʹiǵitalʹizacʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 czas. digitalizować

 przym. digitalny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dygitalizacja, cyfryzacja, ucyfrowienie

Wiktionary


digitalizacyjny

digitalizacja; dygitalizacyjny


SJP.pl


digitalizator

urządzenie przetwarzające sygnał analogowy na sygnał cyfrowy; dygitalizator, digitizer, dygitalizer, dyskretyzator, konwertor analogowo-cyfrowy


SJP.pl


digitalizować

nadawać czemuś (muzyce, obrazowi, danym) postać cyfrową; dygitalizować, cyfryzować


SJP.pl


digitalny

wykorzystujący technikę cyfrową; cyfrowy, dygitalny, digitalowy, dygitalowy


SJP.pl


digitalowy

wykorzystujący technikę cyfrową; cyfrowy, digitalny, dygitalny, dygitalowy


SJP.pl


digitizer

[czytaj: digiTAJzer] urządzenie przetwarzające sygnał analogowy na sygnał cyfrowy; dygitalizer, digitalizator, dygitalizator, dyskretyzator, konwertor analogowo-cyfrowy


SJP.pl

Tablet graficzny, digitizer – urządzenie wskazujące służące przede wszystkim do rysowania elementów graficznych na komputerze, choć z powodzeniem może działać w zastępstwie myszy komputerowej.

Wikipedia


digitoksyna

glikozyd nasercowy pozyskiwany (obok digoksyny) z liści naparstnicy purpurowej i wełnistej, stosowany w niewydolności mięśnia sercowego


SJP.pl

Digitoksyna (łac. Digitoxinum) – organiczny związek chemiczny z grupy glikozydów, jego aglikon zawiera pochodną steranu. Jest silną trucizną.

Zaliczana jest do leków z grupy glikozydów nasercowych. Stosuje się ją w chorobach serca. Jest otrzymywana z naparstnicy purpurowej (Digitalis purpurea).

Wikipedia


digitopresura

odprężający i relaksujący masaż punktów energetycznych ciała


SJP.pl


digitopunktura

terapia polegająca na uciskaniu odpowiednich punktów ciała końcami palców, stosowana zwłaszcza w kosmetyce


SJP.pl


digitron

lampa elektronowa o dziesięciu katodach (ponumerowanych cyframi od 0 do 9), stosowana jako wyświetlacz cyfrowy


SJP.pl


digityzacja

nadawanie postaci cyfrowej różnego rodzaju danym; dygitalizacja, digitalizacja, cyfryzacja


SJP.pl


diglosja

dwujęzyczność


SJP.pl

Dyglosja (z gr. διγλωσσία, diglossia „dwujęzyczność”) – sytuacja, w której jedna społeczność językowa posługuje się dwiema odmianami języka (systemami językowymi), spełniającymi różne funkcje i mającymi własny zakres zastosowania. Charles Ferguson opisał dyglosję jako kontrast między dwoma wariantami językowymi, wyższym (H, high) i niższym (L, low). Stanowi formę społecznego bidialektyzmu lub bilingwizmu. Czasem dochodzi do współistnienia więcej niż dwóch systemów językowych.

Wikipedia


digoksyna

glikozyd nasercowy pozyskiwany (obok digitoksyny) z liści naparstnicy purpurowej i wełnistej, stosowany w niewydolności mięśnia sercowego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) farm. jeden z glikozydów naparstnicy, lek kardiotoniczny;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Moja ciotka przyjmuje digoksynę na niewydolność serca i arytmię.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdʲiɡɔˈksɨ̃na, AS: dʹigoksna

Wiktionary


digraf

1. wykres matematyczny, w którym zbiór połączeń, zwanych łukami, jest zbiorem uporządkowanych par wierzchołków; graf skierowany;
2. głoska zapisana dwiema literami; dwuznak


SJP.pl

  • digraf – rodzaj grafu
  • digraf – dwuznak, pojęcie w piśmiennictwie.

Wikipedia


dihydralazyna

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) farm. lek rozszerzający obwodowe naczynia tętnicze, będący pochodną hydrazynoftalazyny

Wiktionary

Dihydralazyna (łac. dihydralazinum) – organiczny związek chemiczny, lek hipotensyjny, pochodna hydrazynoftalazyny. Obniża przede wszystkim ciśnienie rozkurczowe rozszerzając bezpośrednio tętniczki obwodowe, rozszerza naczynia krwionośne, zwiększa przepływ krwi oraz zmniejsza obciążenie następcze.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Maksymalna dawka dobowa dihydralazyny to 125 miligramów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdʲixɨdralaˈzɨ̃na, AS: dʹiχydralazna

Wiktionary


dihydrotachysterol

organiczny związek chemiczny, analog witaminy D, regulujący prawidłowe stężenie wapnia we krwi


SJP.pl


dijon

[czytaj: diżon]
1. gatunek musztardy; musztarda diżońska;
2. sos na bazie musztardy diżońskiej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy lub nijaki, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. miasto i gmina we Francji, w regionie Burgundia, którego jest historyczną stolicą;

Wiktionary

Dijon (wymowa, diʒɔ̃) – miasto i gmina we Francji, w regionie Burgundia-Franche-Comté, w departamencie Côte-d’Or, historyczna stolica Burgundii.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wcześniej, bo już od 1940 r., w północnej strefie okupowanej działało siedem placówkaacówek gestapo: w Paryżu, Nancy, Dijonie, Orleanie, Rouen, Rennes, Bordeaux.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. diżoński

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

 (1.1) miasto

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 przym. diżoński

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) Dijon

* białoruski: (1.1) Дыжон

* czeski: (1.1) Dijon

* francuski: (1.1) Dijon

* hiszpański: (1.1) Dijon

* kataloński: (1.1) Dijon

* litewski: (1.1) Dižonas

* niemiecki: (1.1) Dijon

* rosyjski: (1.1) Дижон

* słowacki: (1.1) Dijon

* słoweński: (1.1) Dijon

* ukraiński: (1.1) Діжон

* włoski: (1.1) Digione

źródła.

== Dijon (język słowacki.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj męski nieżywotny, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. Dijon

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


dikamba

nazwa zwyczajowa herbicydu z grupy pochodnych kwasu benzoesowego


SJP.pl


dikarboksylowy

kwasy dikarboksylowe - kwasy karboksylowe zawierające dwie grupy karboksylowe (−COOH)


SJP.pl


dikarion

Dikarion lub jądra sprzężone – dwa haploidalne, zróżnicowane płciowo jądra występujące w jednej komórce. Taka sytuacja, zwana dikariofazą jest charakterystyczna dla grzybów należących do klas podstawczaki (Basidiomycota) i workowce (Ascomycota). Zróżnicowane płciowo jądra dawniej oznaczano jako (+) i (– ), obecnie najczęściej opisywane są jako Mat1 i Mat2. O płciowości decydują bowiem allele zlokalizowane na chromosomach w miejscu zwyczajowo określanym jako MAT. Allele te są idiomorfami znacznie różniącymi się wielkością. Ich sekwencja różni się od siebie, prawdopodobnie maja one inne pochodzenie ewolucyjne.

Wikipedia


dikasterion

miejsce zebrań sądów w Attyce


SJP.pl


dikastikon

zapłata, którą otrzymywali po rozprawie sędziowie ateńscy


SJP.pl


dikaustyka

podwójna kaustyka


SJP.pl


dikdik

mała antylopa z rodziny krętorogich


SJP.pl

Dikdik (Madoqua) – rodzaj ssaków kopytnych z podrodziny antylop (Antilopinae) w rodzinie wołowatych (Bovidae). Pierwsze ślady pobytu antylopy na Ziemi szacuje się na okres 3,5 mln lat temu, kiedy to w północnej Tanzanii w jednym z wykopalisk w Laetoli natrafiono na ślady zostawiane w popiele wyrzucanym przez wulkan. Znaleziono tam też ich odchody, tzw. koprolity w postaci skamieniałych kulek.

Wikipedia


dike

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) mitgr. bogini i uosobienie sprawiedliwości, utożsamiana z rzymską Justycją; jedna z Hor;

 (1.2) astr. planetoida o numerze katalogowym 99;

Wiktionary

  • Dike – w mitologii greckiej bogini sprawiedliwości, jedna z trzech hor
  • Dike – planetoida o numerze katalogowym 99
  • Dike – miasto w Stanach Zjednoczonych, w stanie Iowa


Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W sztukach plastycznych Dike bywa przedstawiana jako młoda kobieta z jakimś kwiatem lub rośliną w ręce.

 (1.2) Dike porusza się w obszarze między orbitami Marsa i Jowisza, czyli w pasie głównym planetoid.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈdʲikɛ, AS: dʹike

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Justycja; rzad. Sprawiedliwość

Wiktionary


diketon

związek organiczny o cząsteczkach zawierających 2 grupy karbonylowe (ketonowe)


SJP.pl


diketonowy

przymiotnik od: diketon


SJP.pl


dikka

podium w meczecie dla czytającego głośno Koran; dakka


SJP.pl

  • Dakka (architektura) – podium w meczecie
  • Dhaka – stolica Bangladeszu

Wikipedia


diklofenak

niesteroidowy lek o silnym działaniu przeciwzapalnym, przeciwbólowym i przeciwgorączkowym


SJP.pl

Diklofenak (łac. diclofenacum) – niesteroidowy lek przeciwzapalny (NLPZ). Pochodna kwasu aminofenylooctowego o silnym działaniu przeciwzapalnym, przeciwbólowym i przeciwgorączkowym, wykazująca też działanie bakteriobójcze.

Działanie leku polega głównie na hamowaniu cyklooksygenaz: w większym stopniu indukowalnej (COX-2), odpowiedzialnej za syntezę prostaglandyn prozapalnych w miejscu zapalenia, niż konstytutywnej (COX-1), odpowiedzialnej za syntezę prostaglandyn spełniających funkcję fizjologiczne w przewodzie pokarmowym i nerkach (powinowactwo do (COX-2) porównywalne z celekoksybem). Z przewodu pokarmowego wchłania się szybko i całkowicie. Maksymalne stężenie w osoczu osiąga w ciągu 1–2 h, a w płynie stawowym po 2–4 h. Stężenia w osoczu pozostają w zależności liniowej od dawki. Okres półtrwania we krwi i płynie stawowym wynosi 2 h. W 99,7% wiąże się z białkiem osocza, głównie albuminami. Wydala się prawie całkowicie w ciągu 12 h, ok. 60% z moczem i 33% z kałem, głównie w postaci glukuronianów. Hamuje agregację płytek krwi (słabiej i krócej niż kwas acetylosalicylowy).

Wikipedia


dikolon

w poezji antycznej: strofa złożona z dwu członów, która łączy wersy o dwu różnych miarach


SJP.pl


dikreozaur

rodzaj dinozaura z infrarzędu zauropodów


SJP.pl

Wikipedia


diks

nazwisko


SJP.pl


diktiosom

część układu Golgiego


SJP.pl

Diktiosom, stos Golgiego – występujący u wszystkich organizmów eukariotycznych element aparatu Golgiego składający się z 5-8 łukowato wygiętych, spłaszczonych cystern oraz odpączkowujących pęcherzyków. Ich liczba zależy od aktywności wydzielniczej komórki. W diktiosomie wyróżniane są dwa bieguny: cis (formowania) i trans (dojrzewania).

Wikipedia


dikumarol

pochodna kumaryny, związek powstający w zgniłej koniczynie; melitoksyna, antyprotrombina, antywitamina K


SJP.pl

Wikipedia


dikwat

nazwa zwyczajowa herbicydu powodującego wysuszenie rośliny


SJP.pl


dil

potocznie: ubity interes, zawarta umowa; deal


SJP.pl

Dil (hindi: दल, urdu: دل) – bollywoodzki komediodramat wyreżyserowany w 1990 przez debiutanta Indra Kumara. W rolach głównych sławni indyjscy aktorzy Aamir Khan, Madhuri Dixit i Anupam Kher. Tematem filmu są narodziny i obrona miłości także przed nieakceptacją rodziców.

Wikipedia


dilbert

komiksowa postać pracownika korporacji, stworzona przez Scotta Adamsa


SJP.pl

Wikipedia


dildo

sztuczny członek służący do masturbacji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) seks. sztuczny penis

Wiktionary

  • Dildo (Nowa Fundlandia i Labrador) – miejscowość w Kanadzie
  • Dildo (wyspa) – wyspa w prowincji Nowa Fundlandia i Labrador (Kanada)
  • Dildo Key – wyspa w stanie Floryda (USA)
  • Dildo – angielskie słowo oznaczające sztuczny męski członek

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈdʲildɔ, AS: dʹildo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wulg. jebadło

Wiktionary


diler

dealer;
1. osoba lub firma pośrednicząca w sprzedaży towarów, zwłaszcza drogich
2. osoba zajmująca się rozprowadzaniem narkotyków


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) sprzedawca-dystrybutor

Wiktionary

Diler – anglicyzm, spolszczona wersja angielskiego słowa dealer, oznaczającego osobę pośredniczącą w transakcjach kupna i sprzedaży.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈdʲilɛr, AS: dʹiler

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dilowanie n.

:: fż. dilerka ż.

 czas. dilować ndk.

 przym. dilerski

Wiktionary


dilerka

dealerka;
1. kobieta pośrednicząca w sprzedaży towarów, zwłaszcza drogich;
2. kobieta zajmująca się rozprowadzaniem narkotyków;
3. potocznie: zajęcie, praca dilera, dilerki; dilerstwo, dealerstwo


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta pośrednicząca w transakcjach handlowych

Wiktionary

Diler – anglicyzm, spolszczona wersja angielskiego słowa dealer, oznaczającego osobę pośredniczącą w transakcjach kupna i sprzedaży.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. dilowanie n.

:: fm. diler

 czas. dilować ndk.

 przym. dilerski

Wiktionary


dilerski

diler; dealerski


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z dilerem, dotyczący dilera

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. diler mos., dilerka ż.

Wiktionary


dilerstwo

dealerstwo;
1. pośredniczenie w sprzedaży produktów określonej firmy, zwłaszcza drogich, np. samochodów;
2. rozprowadzanie narkotyków


SJP.pl


dili

potocznie: ubity interes, zawarta umowa; deal


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) geogr. stolica Timoru Wschodniego;

Wiktionary

Dili (port. Díli) – stolica Timoru Wschodniego, położona na północnym wybrzeżu wyspy Timor, w archipelagu Małych Wysp Sundajskich, nad cieśniną Ombai. Liczba mieszkańców miasta 59 tysięcy, 163 000 w aglomeracji (2006). Miasto stanowi centrum gospodarcze i handlowe kraju – znajduje się tu główny port morski i port lotniczy. Przemysł włókienniczy, chemiczny, spożywczy; rzemiosło.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

 (1.1) kolokacje miejscowość|D=Dili|Ms=Dili.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. dilijczyk mos., dilijka ż.

 przym. dilijski

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) Dili

* baskijski: (1.1) Dili

* czeski: (1.1) Dili

* hiszpański: (1.1) Dili

* japoński: (1.1) ディリ

* szwedzki: (1.1) Dili

źródła.

== Dili (język angielski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, nazwa własna

 (1.1) geogr. Dili

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈdʲilʲi, AS: dʹilʹi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dilijczyk mos., dilijka ż.

 przym. dilijski

Wiktionary


dilijczyk

mieszkaniec Dili (stolicy Timoru Wschodniego)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Dili

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dʲiˈlʲijt͡ʃɨk, AS: dʹilʹii ̯čyk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Dili n.

:: fż. dilijka ż.

 przym. dilijski

Wiktionary


dilijka

mieszkanka Dili (stolicy Timoru Wschodniego)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Dili

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dʲiˈlʲijka, AS: dʹilʹii ̯ka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Dili n.

:: fm. dilijczyk mos.

 przym. dilijski

Wiktionary


dilijski

przymiotnik od: Dili, stolicy Timoru Wschodniego


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) odnoszący się do miasta Dili

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dʲiˈlʲijsʲci, AS: dʹilʹii ̯sʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Dili n., dilijczyk m., dilijka ż.

Wiktionary


dilmah

herbata marki Dilmah


SJP.pl


dilofozaur

rodzaj dinozaura z podrzędu teropodów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) zool. paleont. nazwa systematyczna|Dilophosaurus|ref=tak., rodzaj dinozaura żyjącego w epoce jury wczesnej na terenie Ameryki Północnej;

 (1.2) zool. zwierzę z rodzaju dilofozaur (1.1)

Wiktionary

Dilofozaur (Dilophosaurus) – rodzaj dinozaura, teropoda żyjącego w Ameryce Północnej w epoce jury wczesnej, około 193 milionów lat temu. Trzy szkielety odkryto w północnej Arizonie w 1940, dwa najlepiej zachowane zebrano w 1942. Największą kompletnością cechuje się holotyp umieszczony początkowo w nowym gatunku rodzaju megalozaur jako M. wetherilli przez Samuela Wellesa w 1954. Welles znalazł większy szkielet należący do tego samego gatunku w 1964. Zrozumiał, że zwierzę nosiło grzebienie na czaszce i przeniósł je do odrębnego rodzaju Dilophosaurus w 1970, tworząc Dilophosaurus wetherilli. Nazwa rodzajowa oznacza "dwugrzebieniowego jaszczura", epitet gatunkowy upamiętnia Johna Wetherilla, członka rady Nawaho. Później znaleziono kolejne okazy, w tym młodocianego. Zwierzęciu przypisano też odciski stóp, w tym ślady odpoczynku. Kolejny gatunek, Dilophosaurus sinensis z Chin, nazwano w 1993, jednak później przeniesiono go do odrębnego rodzaju sinozaur.

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Dilofozaur należy do najwcześniejszych dużych drapieżników wśród dinozaurów.

Wiktionary


dilować

potocznie: rozprowadzać narkotyki; dealować


SJP.pl


dilthey

nazwisko, m.in. Wilhelm Dilthey (1833-1911), niemiecki filozof


SJP.pl


diltiazem

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) farm. lek rozszerzający naczynia, stosowany m.in. w nadciśnieniu tętniczym i chorobie wieńcowej, należący do pierwszej generacji antagonistów wapnia; pochodna benzotiazepiny

Wiktionary

Diltiazem (łac. diltiazemum) – organiczny związek chemiczny, lek z grupy antagonistów wapnia, pochodna benzotiazepiny, blokujący kanał wapniowy typu L, a przez to zmniejszający niezbędną do skurczu ilość wapnia w komórkach. Jego działanie obejmuje naczynia tętnicze, w najwyższym stopniu wieńcowe, słabiej obwodowe, bardzo słabo żylne. Działanie to zwiększa przepływ wieńcowy i obniża ciśnienie tętnicze, w konsekwencji zmniejszając obciążenie następcze lewej komory, a zatem i zapotrzebowanie serca na tlen. Lek także, działając bezpośrednio na węzeł zatokowy zwalnia czynność serca. Nie ma negatywnego wpływu na metabolizm lipidów i cukrów (w czym wykazuje podobieństwo do innych antagonistów wapnia). Dostępność biologiczna diltiazemu wynosi przy systematycznym podawaniu ok. 90%.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Czy rzadsze stosowanie diltiazemu to oznaka końca tego farmaceutyku?

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) nazwy handlowe: Dilzem, Oxycardil

Wiktionary


diluendo

określenie wykonawcze: gasnąco, zamierająco


SJP.pl


dim

wymiar przestrzeni liniowej


SJP.pl

Dim jest czwartym albumem studyjnym japońskiego zespołu The Gazette. Był wydany 15 lipca 2009 roku w Japonii. Album zajął drugie miejsce na liście Oricon w dziennej liście przebojów i piąte miejsce w tygodniowej liście przebojów, w pierwszym tygodniu sprzedano 37 797 egzemplarzy albumu.

Wikipedia


dimas

nazwisko, m.in. Stawros Dimas, grecki polityk


SJP.pl

Dimas, właśc. Dimas Manuel Marques Teixeira (ur. 16 lutego 1969 w Johannesburgu, RPA), piłkarz portugalski grający na pozycji środkowego obrońcy.

Wikipedia


dimer

cząsteczka powstała z połączenia się dwóch monomerów, cząsteczek prostych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. oligomer zbudowany z dwóch merów;

Wiktionary

Dimery – najprostsze oligomery. Składają się tylko z dwóch merów (elementów łańcucha). Są efektem dimeryzacji, tj. połączenia dwóch jednakowych cząsteczek.

Dimery można otrzymać w wyniku reakcji dwóch związków, z których każdy ma tylko jedną grupę funkcyjną zdolną do polimeryzacji. Np. kondensacja trimetylosilanolu:

Me3SiOH + HOSiMe3 → Me3SiOSiMe3 + H2O

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Cyklizacji do dimerów sprzyja też prowadzenie reakcji w dużym rozcieńczeniu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈdʲĩmɛr, AS: dʹĩmer

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dimeryzacja ż.

 przym. dimeryczny

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. dimeryzacja ż.

 przym. dimeryczny

frazeologia.

etymologia.

 etymn|pol|di-|mer.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) dimer

* słowacki: (1.1) dimér m.

* włoski: (1.1) dimero m.

źródła.

== dimer (język angielski.) ==

wymowa.

 audio|LL-Q1860 (eng)-Flame, not lame-dimer.wav.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) biochem. dimer

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


dimerkaprol

syntetyczny związek stosowany jako odtrutka w zatruciach metalami ciężkimi


SJP.pl

Dimerkaprol, BAL (łac. Dimercaprolum; z ang. British anti-Lewisite) – chelatujący związek chemiczny stworzony przez brytyjskich biochemików na Uniwersytecie Oxfordzkim podczas II wojny światowej. Został wynaleziony w sekrecie jako antidotum na bojowy środek trujący o nazwie luizyt.

Wikipedia


dimeryczny

w chemii: powstały z połączenia się dwóch monomerów, takich samych cząsteczek prostych


SJP.pl


dimeryzacja

reakcja chemiczna, w czasie której z monomerów powstają dimery


SJP.pl

Dimeryzacja – reakcja chemiczna (rodzaj polimeryzacji), w której dwa monomery łączą się w dimer (często w obecności katalizatora). Przykładem tej reakcji może być kondensacja trimetylosilanolu:

Me3SiOH + HOSiMe3 → Me3SiOSiMe3 + H2O

Wikipedia


dimetoat

organiczny związek chemiczny używany do zwalczania insektów i roztoczy na roślinach uprawnych


SJP.pl

Dimetoat – organiczny związek chemiczny z grupy estrów kwasu ditiofosforowego, insektycyd fosforanoorganiczny służący do zwalczania insektów i roztoczy na uprawach roślinnych.

Wikipedia


dimetria

w matematyce: rodzaj rzutu aksonometrycznego


SJP.pl

  • dimetria ukośna
  • dimetria prostokątna

Wikipedia


dimetrodon

Dimetrodon – mięsożerny synapsyd zamieszkujący we wczesnym i środkowym permie około 280–265 mln lat temu tereny dzisiejszej Ameryki Północnej i Europy (większość jego skamieniałości odkryto na obszarze USA, w Teksasie, Oklahomie i fragmentaryczne w Nowym Meksyku; skamieniałości jednego gatunku D. teutonis odkryto w środkowych Niemczech).

Wikipedia


dimetryczny

dimetria


SJP.pl

Patrz:

dimetria

dimetyl

związek chemiczny, np. siarczan dimetylu; dwumetyl


SJP.pl


dimetyloamina

amina alifatyczna, gaz o zapachu zgniłych ryb; dwumetyloamina


SJP.pl

Wikipedia


dimetyloeter

organiczny związek chemiczny z grupy eterów, produkowany z gazu ziemnego, węgla lub biomasy; dimetyloeter, eter dimetylowy, eter dwumetylowy


SJP.pl

Wikipedia


dimetyloformamid

pochodna kwasu mrówkowego; ciecz będąca doskonałym rozpuszczalnikiem wielu związków organicznych


SJP.pl

Wikipedia


dimetyloglioksym

kryształ nierozpuszczalny w wodzie, stosowany w analizie chemicznej


SJP.pl

Dimetyloglioksym – organiczny związek chemiczny z grupy oksymów. Jest stosowany w analizie chemicznej (jako odczynnik Czugajewa) do wykrywania szeregu metali, zwłaszcza jonów niklu (Ni2+):

Reakcja ta jest bardzo czuła – pozwala wykryć jedną część niklu w 400 tysiącach części wody (tj. 2,5 ppm).

Wikipedia


dimetylowy

eter dimetylowy - organiczny związek chemiczny z grupy eterów, produkowany z gazu ziemnego, węgla lub biomasy; dimetyloeter, eter dwumetylowy


SJP.pl


diminuendo

określenie wykonawcze: coraz ciszej; decrescendo


SJP.pl

Wikipedia


dimm

rodzaj złącza na płycie głównej komputera


SJP.pl


dimocznik

związek chemiczny stosowany w analizie chemicznej; dwumocznik


SJP.pl


dimorficzny

dimorfizm; dymorfizm


SJP.pl


dimorfizm

występowanie organizmów jednego gatunku w dwu różnych formach (np. dymorfizm płciowy); dymorfizm


SJP.pl


dimorfoteka

roślina kwiatowa z rodziny astrowatych, uprawiana dla celów ozdobnych


SJP.pl

Dimorfoteka (Dimorphotheca Moench) – rodzaj roślin z rodziny astrowatych. Obejmuje 19 gatunków. Występują w południowej Afryce – na południe od Namibii, Botswany i Zimbabwe. Są to rośliny jednoroczne, byliny lub krzewinki pochodzące z Afryki Południowej i są spokrewnione z gatunkami rodzaju kościanik Osteospermum. W Polsce rośliny te są uprawiane. Dimorfoteka gruczołowata D. pluvialis przejściowo dziczeje z upraw (ma status efemerofita).

Wikipedia


dimos

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) adm. grecki odpowiednik gminy administracyjnej;

Wiktionary

Dimos, demos (gr. δήμος – dimos) – jednostka podziału administracyjnego Grecji, odpowiadająca polskiemu pojęciu gminy lub dzielnicy miasta. W starożytności słowo to posiadało więcej znaczeń.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

 (1.1) demos

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 (1.1) etym|el|δήμος.

uwagi.

tłumaczenia.

* nowogrecki: (1.1) δήμος m.

źródła.

== dimos (język hiszpański.) ==

wymowa. IPA3|ˈdi.mos.

znaczenia.

forma czasownika|es.

 (1.1) forma verbal|czasownik=dar|osoba=1|liczba=lm|czas=pps|tryb=ind.

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) demos

Wiktionary


din

1. Deutsches Institute für Normung, Niemiecki Instytut Normalizacyjny, instytut naukowy w Niemczech;
2. (od instytutu DIN) światłoczułość; oznaczenie stopnia światłoczułości


SJP.pl

rzeczownik

 (1.1) miar. fot. miara światłoczułości;

Wiktionary

  • DIN – skrótowe określenie nazwy Niemieckiego Instytutu Normalizacyjnego (Deutsches Institut für Normung) oraz norm przez ten instytut stworzonych, m.in.:
    • DIN 476 – obecnie ISO 216. Norma stworzona w 1922 roku, określająca formaty arkuszy papieru (np. A4),
    • DIN (fotografia) – norma określająca czułość materiału światłoczułego,
    • Szyna DIN – standard szyny montażowej,
    • Złącze DIN – złącze elektryczne wykonane zgodnie z normą DIN,
    • Mini-DIN – złącze elektryczne opracowane przez Niemiecki Instytut Normalizacyjny, zminiaturyzowana wersja złącza DIN,
    • DIN 75490 – (ISO 7736) norma określająca rozmiar zatok montażowych dla radioodbiorników samochodowych,
    • DIN Setting – norma określająca siłę mocowań wiązań butów narciarskich w celu ich poprawnego wyczepiania,
    • DIN 1451 – norma określająca rodzaj czcionki typu sans-serif stosowanej w drogownictwie niemieckim,
    • FF DIN – odmiana czcionki DIN 1451 o mniejszej wadze,
    • DIN 47100 – norma standaryzująca kolory żył kabli komunikacyjnych w zależności od ich numeru,
    • DIN 72552 – norma standaryzująca numerację wszystkich złączek elektrycznych występujących w samochodzie,
    • DIN 66399 – norma regulująca wymogi i obowiązki w zakresie bezpiecznego niszczenia dokumentów i nośników danych,
    • DIN 31635 – standard transliteracji alfabetu arabskiego,
    • DIN 13164 – norma określająca skład apteczki.

    Wikipedia

    Wymowa:

    IPA: dʲĩn, AS: dʹĩn

    Wiktionary


dina

imię żeńskie


SJP.pl

Dina – imię żeńskie pochodzenia biblijnego. Wywodzi się od hebrajskiego słowa דִּינָה oznaczającego „sędzia”. Najbardziej znaną osobą o tym imieniu była biblijna Dina córka Jakuba i Lei.

Imieniny obchodzi 20 czerwca.

Wikipedia


dinar

dynar;
1. podstawowa jednostka monetarna byłej Jugosławii, Iraku, Jordanii i innych państw
2. dawna złota moneta arabska


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) monet. współczesny i historyczny pieniądz wielu krajów;

Wiktionary

Dinar – złota moneta arabska, bita od VII do XV wieku, używana głównie w handlu międzynarodowym. Początkowo moneta ważyła około 4,25 grama.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) To kosztuje sześć dinarów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈdʲĩnar, AS: dʹĩnar

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. denar mzw.

 przym. dinarowy

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. denar mzw.

 przym. dinarowy

frazeologia.

etymologia. etym|osm|دینار. (dînâr) < etym|arab|دينار. (dīnār) < etym|pgr|δηνάριον. (dēnárion) < etym|łac|denarius.; por. etymn|pol|denar.

uwagi. zoblistę|SDD|DZD.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) dinar

* arabski: (1.1) دينار m. (dīnār)

* baskijski: (1.1) dinar

* kataloński: (1.1) dinar m.

* niemiecki: (1.1) Dinar m.

* osmański: (1.1) دینار (dînâr)

* słowacki: (1.1) dinár m.

* ukraiński: (1.1) динар m.

* węgierski: (1.1) dinár

* włoski: (1.1) dinaro m.

źródła.

== dinar (język angielski.) ==

wymowa.

 bryt. IPA|ˈdiːnɑː(ɹ).

 audio|LL-Q1860 (eng)-Vealhurl-dinar.wav.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) monet. dinar

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


dinarowy

przymiotnik od: dinar


SJP.pl


diner

dinner;
1. restauracja, w której odbywają się produkcje teatralne w czasie kolacji albo po niej;
2. rodzaj szybkiego w przygotowaniu posiłku spożywanego podczas oglądania telewizji


SJP.pl

Diner – pamiątkowa jednostka monetarna Andory, wydawana oficjalnie od roku 1977 (wcześniej jedynie w krótkich nieoficjalnych seriach). Przeznaczona do celów kolekcjonerskich, nie jest używana w normalnym obiegu pieniężnym. Występuje jedynie w formie monet – srebrnych, złotych i bimetalicznych (m.in. brąz z miedzioniklem, także złoto z platyną) oraz tri-metalicznych. Jednostką podwielokrotną wobec dinera jest centym (cèntim): 1 D. = 100 c.

Wikipedia


ding-dong

Ding-dong – utwór muzyczny polskiego zespołu 2 plus 1 z 1978 roku.

Wikipedia


dinghy

[czytaj: dingi] dingi;
1. gumowa pneumatyczna tratwa używana jako łódka ratunkowa;
2. mały jacht mieczowy


SJP.pl


dingi

dinghy;
1. gumowa pneumatyczna tratwa używana jako łódka ratunkowa;
2. jednomasztowy mały jacht mieczowy


SJP.pl


dingo

dziki pies australijski


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) zool. nazwa systematyczna|Canis lupus dingo|ref=tak., ssak z rodziny psowatych, zamieszkujący Australię, Nową Gwineę, oraz Azję Południowo-Wschodnią;

Wiktionary

Dingo australijski, dingo (Canis familiaris dingo) (wcześniej Canis lupus dingo) – przedstawiciel rodziny psowatych, zamieszkuje Australię, Nową Gwineę, a ostatnio stwierdzono, że najprawdopodobniej należą do tego podgatunku również dzikie psy z obszaru Azji Południowo-Wschodniej i Filipin.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Dingo krzyżuje się z psem domowym, dając płodne potomstwo, różni się jednak budową czaszki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈdʲĩŋɡɔ, AS: dʹĩŋgo

Wiktionary


dingue

[czytaj: dęg] z francuskiego: dziwaczny, cudaczny, ekstrawagancki (w odniesieniu do przedmiotów)


SJP.pl

Dingue – solowy album francuskiej aktorki, Emmanuelle Seigner.

Autorami piosenek są francuski piosenkarz Doriand (właśc. Laurent Lescarret) oraz izraelska piosenkarka Keren Ann Zeidel. W przeciwieństwie do albumu Ultra Orange & Emmanuelle, Emmanuelle Seigner zaśpiewała tu w swoim ojczystym języku.

Wikipedia


dink

Ludzie:

  • Hrant Dink, dziennikarz i publicysta, turecki Ormianin,

Inne:

  • Dink Smallwood – gra komputerowa (również nazwisko jej głównego bohatera),
  • Dink Meeker – postać fikcyjna serii Gra Endera (autor: Orson Scott Card).
  • Dink, mały dinozaur – kreskówka o dinozaurze (emitowana na kanale Cartoon Network),

Wikipedia


dinka

język zachodnionilotycki należący do rodziny języków nilo-saharyjskich, używany przez kilka milionów Nilotów (głównie przez plemię Dinków)


SJP.pl

Dinkowie, Dinka – afrykańskie plemię zamieszkujące Sudan Południowy, odłam Nilotów.

Liczbę Dinków szacuje się na ok. 2,9 mln (dane z końca XX wieku). Język dinka należy do rodziny nilo-saharyjskiej, a w jej obrębie do zachodniego odłamu nilotyckiej gałęzi języków wschodniosudańskich.

Wikipedia


dinkowie

lud afrykański mieszkający w południowym Sudanie, w dorzeczu Nilu


SJP.pl

Dinkowie, Dinka – afrykańskie plemię zamieszkujące Sudan Południowy, odłam Nilotów.

Liczbę Dinków szacuje się na ok. 2,9 mln (dane z końca XX wieku). Język dinka należy do rodziny nilo-saharyjskiej, a w jej obrębie do zachodniego odłamu nilotyckiej gałęzi języków wschodniosudańskich.

Wikipedia


dinks

potocznie: niewielka rzecz, której mówiący nie potrafi nazwać; dynks


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) zob. dynks.

Wiktionary

DINK jest akronimem od angielskiego wyrażenia „dual (double) income, no kids”, co znaczy po polsku „podwójny dochód, zero dzieci” i określa małżeństwo lub związek bezdzietny z wyboru, w którym oboje partnerów pracuje zawodowo. Para DINK posiada duży fundusz swobodnej decyzji i możliwość przeznaczania części swoich zarobków na podróże czy produkty luksusowe.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: dʲĩŋks, AS: dʹĩŋks

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dynks mrz.

Wiktionary


dinner

[czytaj: diner] diner;
1. restauracja, w której odbywają się produkcje teatralne w czasie kolacji albo po niej;
2. rodzaj szybkiego w przygotowaniu posiłku spożywanego podczas oglądania telewizji


SJP.pl


dinoceras

wymarły ssak kopytny z rodziny Dinocerata; dinocerat


SJP.pl


dinocerat

wymarły ssak kopytny z rodziny Dinocerata; dinoceras


SJP.pl


dinofit

organizm jednokomórkowy zaopatrzony w wici, zaliczany do królestwa protistów; bruzdnica


SJP.pl


dinornis

jeden z wymarłych rodzajów ptaków z rzędu moa


SJP.pl


dinoterium

Deinoteria (łac. Deinotheriidae, dosłownie straszne bestie) – rodzina pierwotnych trąbowców, która wyodrębniła się bardzo wcześnie, najprawdopodobniej jeszcze w eocenie. Była to grupa siostrzana trąbowców słoniokształtnych Elephantiformes.

Wikipedia


dinozaur

[czytaj: diNOzałr]
1. przedstawiciel wymarłej grupy gadów znanych od późnego triasu do końca ery mezozoicznej;
2. przenośnie: osoba żyjąca bardzo długo lub zajmująca się czymś do późnych lat


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) zool. paleont. wymarły gad naczelny z grupy archozaurów, która zdominowały ziemskie ekosystemy na ponad 160 mln lat, pojawiając się w środkowym triasie;

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) przen. pejor. pot. stary człowiek

Wiktionary

Dinozaury (Dinosauria) – zróżnicowany klad zauropsydów. Pojawiły się w triasie, około 237 milionów lat temu. Stanowiły dominującą grupę kręgowców lądowych od początku jury (około 201 milionów lat temu) przez 135 milionów lat, do końca kredy (66 milionów lat temu), kiedy wymieranie kredowe (wyznaczające granicę kreda-trzeciorzęd i koniec mezozoiku) doprowadziło do zniknięcia większości linii. Zapis kopalny wskazuje, że w jurze ptaki wyewoluowały z dinozaurów zaliczanych do teropodów, wobec czego przez literaturę przedmiotu wydaną w XXI wieku uznawane są za grupę dinozaurów. Przeżywając katastrofę sprzed 66 milionów lat, dzięki swym potomkom stały się kontynuatorami linii dinozaurów po czasy współczesne.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Film o dinozaurach dziecko potraktowało w kategoriach bajki o smokach.

 (1.1) Dinozaury dawno temu żyły, ale już wszystkie wyginęły.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dʲĩˈnɔzawr, AS: dʹĩnozau̯r

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dinozaurowy

Wiktionary


dinozaurowy

dinozaur; dinozaurzy


SJP.pl


dinozaury

[czytaj: diNOzałr]
1. przedstawiciel wymarłej grupy gadów znanych od późnego triasu do końca ery mezozoicznej;
2. przenośnie: osoba żyjąca bardzo długo lub zajmująca się czymś do późnych lat


SJP.pl

Dinozaury (Dinosauria) – zróżnicowany klad zauropsydów. Pojawiły się w triasie, około 237 milionów lat temu. Stanowiły dominującą grupę kręgowców lądowych od początku jury (około 201 milionów lat temu) przez 135 milionów lat, do końca kredy (66 milionów lat temu), kiedy wymieranie kredowe (wyznaczające granicę kreda-trzeciorzęd i koniec mezozoiku) doprowadziło do zniknięcia większości linii. Zapis kopalny wskazuje, że w jurze ptaki wyewoluowały z dinozaurów zaliczanych do teropodów, wobec czego przez literaturę przedmiotu wydaną w XXI wieku uznawane są za grupę dinozaurów. Przeżywając katastrofę sprzed 66 milionów lat, dzięki swym potomkom stały się kontynuatorami linii dinozaurów po czasy współczesne.

Wikipedia


dinozaurzy

dinozaur; dinozaurowy


SJP.pl


dinozaurzyca

samica dinozaura


SJP.pl


dintojra

1. sąd polubowny, rozstrzygnięcie sporu między Żydami przez rabina;
2. krwawa rozprawa wyrównująca porachunki w środowisku przestępczym


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) rel. praw. sąd polubowny przed rabinem, rozstrzygający cywilny spór między Żydami;

 (1.2) gw-pl|Warszawa. więz. honorowy sąd przestępczy albo krwawa rozprawa wyrównująca przestępcze porachunki

Wiktionary

Dintojra – nazwa sądu rabinackiego wydającego orzeczenia w sprawach cywilnych Żydów w ramach autonomii gmin żydowskich w diasporze.

Nazwa pochodzi z języka hebrajskiego, gdzie słowo din oznacza sąd, a słowo tora prawo. W późniejszym czasie nazwa została przejęta przez środowisko przestępcze, w którego żargonie oznacza krwawą rozprawę wyrównującą rachunki.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: dʲĩnˈtɔjra, AS: dʹĩntoi ̯ra

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Tora ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) tentoira

Wiktionary


dinukleotyd

dinukleotyd nikotynoamidoadeninowy - koenzym uczestniczący w procesie oddychania komórkowego, niezbędny czynnik przemiany glukozy w organizmie; NAD, dwunukleotyd


SJP.pl


dinx

środowiskowo: mocny napój alkoholowy, np. denaturat, wódka; dinks, dynks


SJP.pl


diobelnie

przysłówek

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. ekspr. okropnie

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. diobłowina ż., dioboł mzw.

 przym. diobelny, diobli

Wiktionary


diobelny

przymiotnik

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. ekspr. okropny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. diobłowina ż., dioboł mzw.

 przysł. diobelnie

 przym. diobli

Wiktionary


diobelski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. diabelski

Wiktionary


diobli

przymiotnik

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. diabelski, diabli

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. diobłowina ż., dioboł mzw.

 przym. diobelny

 przysł. diobelnie

Wiktionary


dioboł

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy lub męskozwierzęcy

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. diabeł

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. diobłowina ż.

 przym. diobelny, diobli

 przysł. diobelnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) deboł

Wiktionary


diobłowina

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. zgorszenie

 (1.2) gw-pl|Śląsk Cieszyński. robienie bezeceństwa

 (1.3) gw-pl|Śląsk Cieszyński. niegodziwość, podłość

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dioboł mzw.

 przym. diobelny, diobli

 przysł. diobelnie

Wiktionary


dioda

przyrząd elektroniczny przewodzący prąd tylko w jednym kierunku


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) elektron. element elektroniczny wykazujący różny opór w zależności od kierunku przepływu prądu;

 (1.2) slang. przen. pryszcz

Wiktionary

Dioda – dwuzaciskowy (dwuelektrodowy) przyrząd półprzewodnikowy, który przewodzi prąd elektryczny w sposób niesymetryczny, to jest w jednym kierunku bardziej niż w przeciwnym.

Historycznie pierwszymi diodami były detektory kryształkowe i diody próżniowe. Obecnie najczęściej spotykanym rodzajem są diody półprzewodnikowe, zbudowane z dwóch warstw odmiennie domieszkowanego półprzewodnika, tworzących razem złącze p-n.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Diody stanowią podstawowe elementy prostowników.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈdʲjɔda, AS: dʹi ̯oda

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. diodówka ż.

:: zdrobn. diodka ż.

 przym. diodowy

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. diodówka ż.

:: zdrobn. diodka ż.

 przym. diodowy

frazeologia.

etymologia.

 (1.1) etym|gr|δίς|ὁδός. (dis + hodos) → dwa razy, podwójnie + droga

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) diode

* baskijski: (1.1) diodo

* białoruski: (1.1) дыёд m.

* bułgarski: (1.1) диод m.

* czeski: (1.1) dioda ż.

* duński: (1.1) diode w.

* esperanto: (1.1) diodo

* fiński: (1.1) diodi

* francuski: (1.1) diode ż.

* hebrajski: (1.1) דיודה ż. (dioda)

* hiszpański: (1.1) diodo m.

* islandzki: (1.1) díóða ż.

* japoński: (1.1) ダイオード

* kaszubski: (1.1) dioda ż.

* kataloński: (1.1) díode m.

* koreański: (1.1) 다이오드

* łaciński: (1.1) diodus m.

* niderlandzki: (1.1) diode ż.

* niemiecki: (1.1) Diode ż.

* norweski (bokmål): (1.1) diode m.

* norweski (nynorsk): (1.1) diode m.

* nowogrecki: (1.1) δίοδος ż.

* rosyjski: (1.1) диод m.

* rumuński: (1.1) diodă

* szwedzki: (1.1) diod w.

* turecki: (1.1) diyot

* ukraiński: (1.1) діод m.

* węgierski: (1.1) dióda

* włoski: (1.1) diodo m.

źródła.

== dioda (język czeski.) ==

thumb|dioda (1.1)

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) dioda

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


diodka

zdrobnienie od: dioda


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od dioda

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dioda ż., diodówka ż.

 przym. diodowy

Wiktionary


diodon

tropikalna ryba morska z rzędu najeżkokształtnych; jeżówka; najeżka; jeżoryb; rybojeż


SJP.pl

Diodon – rodzaj morskich ryb rozdymkokształtnych z rodziny najeżkowatych (Diodontidae).

Wikipedia


diodor

imię męskie pochodzenia greckiego


SJP.pl

Diodor – imię męskie pochodzenia greckiego, od Διοδωρος (Diodoros), co oznacza "dar Zeusa" ("dar Boga"). Imię to jest złożone z członów Διος (Dios) ("Zeusa") i δωρον (doron) ("dar") – por. Teodor i Bożydar. Imię to nosił grecki historyk z I wieku p.n.e., a także wielu świętych katolickich.

Diodor imieniny obchodzi 3 maja i 11 września.

Żeński odpowiednik: Diodora

Wikipedia


diodowy

przymiotnik od: dioda


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) elektr. związany z diodą, dotyczący diod; zbudowany z diod

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dioda ż., diodka ż.

Wiktionary


diodrast

środek kontrastowy przepuszczający promieniowanie rentgenowskie, stosowany dożylnie w urografii


SJP.pl


diofantos

Diofantos (2 połowa III wieku), matematyk grecki


SJP.pl

Diofantos (gr. Διόφαντος = Diophantos, łac. Diophantus; ur. ok. 200/214 n.e., zm. ok. 284/298 n.e.) – matematyk grecki żyjący w III wieku n.e. w Aleksandrii.

Wikipedia


diofantyczny

w teorii liczb: dotyczący liczb naturalnych jako rozwiązań algebraicznych równań lub nierówności, np. równanie diofantyczne - problem ustalenia istnienia rozwiązań równania w liczbach naturalnych


SJP.pl


diogenes

1. Diogenes Laertios (III w.), grecki filozof i doksograf;
2. Diogenes z Synopy (ok. 413-323 p.n.e.), filozof grecki (cynik)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;

 (1.2) filoz. starożytny grecki filozof o przydomku Pies, pochodzący z Synopy, głosiciel ubóstwa i powrotu do natury, prekursor cyników;

Wiktionary

Diogenes – imię męskie pochodzenia greckiego. Wywodzi się z połączenia słów Dios - "Bóg" i genes - "urodzony", oznaczającego "urodzony z Boga".

Diogenes imieniny obchodzi 6 kwietnia.

Do znanych Diogenesów należą:

  • Diogenes z Synopy
  • Diogenes z Apollonii
  • Diogenes z Efezu
  • Diogenes ze Smyrne
  • Diogenes z Seleucji
  • Diogenes Laertios
  • Roman IV Diogenes - cesarz bizantyjski od 1067 do 1071
  • Diogenes z Ojnoandy

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Mam na imię Diogenes i jestem armatorem z Salonik.

 (1.2) Muszę tylko sprzedać moją willę w mieście i jak Diogenes zamieszkać w beczce po winie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dʲjɔˈɡɛ̃nɛs, AS: dʹi ̯ognes

Wiktionary

Powiązane:

 przym. Diogenesowy

Wiktionary


diogenesowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Diogenesa lub z nim związany


SJP.pl


diogenit

meteoryt kamienny zbudowany głównie z ziaren piroksenu


SJP.pl

Diogenit – typ meteorytu kamiennego należącego do achondrytów. Jest skałą magmową, w której skład wchodzą głównie pirokseny. Diogenity wchodzą w skład podgrupy achondrytów nazywanej też HED, do której zaliczają się jeszcze howardyty i eukryty. Badania meteorytów zaliczanych do diogenitów wykazały, że tworzyły się one pod powierzchnią planetoid.

Wikipedia


dioklecjan

cesarz rzymski w latach 284-305


SJP.pl

Dioklecjan, Gaius Aurelius Valerius Diocletianus (ur. 22 grudnia 244 w Salonie, zm. 3 grudnia 313 lub 316 w Spalatum) – cesarz rzymski od 20 listopada 284 do 1 maja 305.

Był niezamożnym człowiekiem niskiego pochodzenia, przez całe życie związany z armią. Wybrany przez żołnierzy na cesarza w 284 roku, a następnie zatwierdzony przez senat rzymski, po dwóch latach podzielił się władzą z Maksymianem. Jego panowanie zapoczątkowuje w dziejach Rzymu okres dominatu, wprowadzający w istocie monarchię opartą na armii i na scentralizowanej biurokracji.

Wikipedia


dioklecjanowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Dioklecjana lub z nim związany


SJP.pl


dioksan

organiczny związek chemiczny w postaci bezbarwnej, oleistej cieczy; dwuoksan, dwutlenek dwuetylenu


SJP.pl

Dioksan – organiczny związek chemiczny z grupy cyklicznych eterów. Występuje w formie trzech izomerów o różnym ułożeniu atomów tlenu w pierścieniu: 1,2-dioksanu, 1,3-dioksanu i 1,4-dioksanu.

Dostępny w handlu odczynnik, stosowany jako rozpuszczalnik, zawiera zwykle prawie wyłącznie 1,4-dioksan i dlatego często nazwa „dioksan”, w uproszczonym użyciu, oznacza tylko ten jeden izomer.

1,4-Dioksan otrzymywany jest z glikolu etylenowego lub tlenku etylenu.

Wikipedia


dioksyna

bardzo toksyczny związek chemiczny powstający w wyniku spalania pewnych tworzyw sztucznych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) chem. potoczna nazwa chlorowanych dibenzodioksyn

Wiktionary

  • 1,4-dioksyna – heterocykliczny związek chemiczny zawierający 2 atomy tlenu (w układzie para) i dwa wiązania podwójne w sześcioczłonowym pierścieniu
  • 1,2-dioksyna – heterocykliczny związek chemiczny zawierający 2 atomy tlenu (w układzie orto) i dwa wiązania podwójne w sześcioczłonowym pierścieniu.
  • dioksyny – potoczna nazwa chlorowanych dibenzodioksyn

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Łososie, śledzie i szproty odławiane w Bałtyku zawierają rakotwórcze dioksyny - wykazały badania specjalistów z Państwowego Instytutu Weterynarii.

Wiktionary


dioksynowy

przymiotnik od: dioksyna


SJP.pl


dioksyny

bardzo toksyczny związek chemiczny powstający w wyniku spalania pewnych tworzyw sztucznych


SJP.pl

Dioksyny, polichlorowane dibenzo-p-dioksyny (ang. polychlorinated dibenzodioxins, PCDDs) – grupa organicznych związków chemicznych, będących pochodnymi dibenzo-1,4-dioksyny (oksantrenu). Ich szkielet tworzy jeden, centralnie położony, pierścień dioksanowy oraz dwa połączone z nim pierścienie benzenowe, w których atomy wodoru podstawione są atomami chloru w różnych konfiguracjach. Jak dotąd poznano i opisano 75 toksycznych kongenerów z grupy PCDDs. Szczególnie niebezpieczne jest 17 z nich, w których cząsteczce znajduje się 4–6 atomów chloru. Najgroźniejsze z nich są jednak te, w których pierwiastek ten występuje w pozycjach: 2,3,7,8.

Wikipedia


diol

alkohol zawierający dwie grupy hydroksylowe


SJP.pl

Diole – grupa organicznych związków chemicznych, alkohole zawierające dwie grupy hydroksylowe. Reaktywność dioli jest zbliżona do innych alkoholi.

Wikipedia


diolefina

węglowodór nienasycony o dwóch wiązaniach podwójnych; dien


SJP.pl


diolefiny

w chemii: grupa związków organicznych obejmująca acykliczne i cykliczne węglowodory nienasycone, w cząsteczkach których występują 2 wiązania podwójne; dieny (częściej)


SJP.pl


diolowy

diol


SJP.pl

Patrz:

diol

dioma

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. rzeka w Rosji, w Baszkortostanie i obwodzie orenburskim, uchodzi do Biełej w dorzeczu Wołgi;

Wiktionary

Dioma (ros. Дёма, baszk. Дим, Dim) – rzeka w Rosji, w Baszkortostanie. Ma 535 km długości, powierzchnię zlewni 12 800 km² i średni przepływ 42,3 m³/s.

Źródła rzeki znajdują się na zboczach wyżyny Wielki Syrt, na granicy z obwodem orenburskim. Płynie w kierunku północno-wschodnim do Baszkortostanu, gdzie tworzy dolinę. Uchodzi do Biełej w granicach Ufy, w pobliżu ujścia rzeki Ufa. Nad Diomą leży m.in. miasto Dawlekanowo.

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) Dema

Wiktionary


diomedes

1. Cato Diomedes (1570-po 1615), muzyk pochodzenia włoskiego;
2. mit. gr.:
a) bohater wojny trojańskiej;
b) król tracki, właściciel koni karmionych ludzkim mięsem, skradzionych przez Heraklesa w ramach 12 słynnych prac


SJP.pl

  • Diomedes – imię męskie
  • Diomedes – w mitologii greckiej król Tracji, syn Aresa
  • Diomedes – w mitologii greckiej uczestnik wojny trojańskiej, syn Tydeusa
  • Diomedes Grammaticus – gramatyk rzymski z IV w. n.e.
  • Diomedes – planetoida o numerze katalogowym 1437

Wikipedia


diomedesowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Diomedesa lub z nim związany


SJP.pl


dion

nazwisko, m.in. Céline Dion, kanadyjska piosenkarka


SJP.pl

Belgia:

  • Dion – dzielnica Beauraing
  • Dion-le-Mont – dzielnica (section) gminy Chaumont-Gistoux w Regionie Walońskim, w prowincji Brabancja Walońska, w okręgu Nivelles
  • Dion-le-Val – dzielnica (section) gminy Chaumont-Gistoux w Regionie Walońskim, w prowincji Brabancja Walońska, w okręgu Nivelles

Wikipedia


dione

dwunasty księżyc Saturna


SJP.pl

  • Dione – księżyc Saturna
  • Dione – planetoida o numerze katalogowym 106
  • Dione (Diona) – w mitologii greckiej bogini

Wikipedia


dionina

pochodna morfiny (etylomorfina) o właściwościach przeciwbólowych i przeciwkaszlowych


SJP.pl

Etylomorfina, dionina (łac. Aethylmorphinum hydrochloricum, Ethylmorphini hydrochloridum FP XI, syn. Dioninum) – organiczny związek chemiczny, pochodna etylowa morfiny (etylowana grupa hydroksylowa 3-OH przy pierścieniu benzenowym).

Wikipedia


dioniza

imię żeńskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż.

Wiktionary

Dioniza – żeński odpowiednik imienia Dionizy. Imię to pochodzi z Grecji, od Dionizosa, greckiego boga wina.

Dioniza imieniny obchodzi 15 maja, 2 października, 6 grudnia.

Inną formą imienia Dioniza jest Dionizja.

Zdrobnienia: Dionizia, Dyzia, Dionka, Nizia.

Wspomnienie w Kościele: 12 grudnia.

Obce formy: (ang.) Denise, Denice, Denyse.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ile razy Dioniza podchodziła do egzaminu?

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Dionizos mos., Dionizy mos., Dionizja ż.

Wiktionary


dioniziny

przymiotnik dzierżawczy - należący do Dionizy lub z nią związany


SJP.pl


dionizja

imię żeńskie


SJP.pl

Dionizja – żeński odpowiednik imienia Dionizy.

Dionizja imieniny obchodzi: 14 lutego, 15 maja, 2 października, 6 grudnia i 12 grudnia.

Znane osoby o imieniu Dionizja:

  • Denise Richards – amerykańska aktorka
  • Dionizja Wawrzykowska-Wierciochowa (1908–1997) – polska pisarka i eseistka

Wikipedia


dionizjak

rzadko: wino


SJP.pl


dionizje

obrzędy ku czci boga Dionizosa, odprawiane w starożytnej Grecji; Dionizje (traktowane jako święto)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna

 (1.1) hist. antyczne uroczystości ku czci boga Dionizosa

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W Atenach Dionizje obchodzono na wiosnę.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Dionizos mos., Dionizy mos.

 przym. dionizyjski

 przysł. dionizyjsko

Wiktionary


dionizjusz

imię męskie


SJP.pl

Dionizjusz – oboczna forma imienia Dionizy.

Dionizjusz imieniny obchodzi 8 kwietnia, 19 kwietnia, 3 października, 9 października, 10 października i 29 grudnia.

Znane osoby noszące to imię:

  • Dionizjusz Mały
  • Dionizije Dvornić

Wikipedia


dionizjuszowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Dionizjusza lub z nim związany


SJP.pl


dionizos

mit. gr. bóg sił witalnych natury, ekstazy religijnej i wina, związany też z życiem pozagrobowym; Bakchos; Bachus


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) mitgr. bóg latorośli winnej, wina, mistycznego szału, ekstazy, wesołości, sił witalnych natury i form scenicznych, utożsamiany z rzymskim Liberem;

Wiktionary

Dionizos (także Bakchos, Bachus; gr. Διώνυσος Diṓnysos, Διόνυσος Diónysos, Βάκχος Bákchos, łac. Dionysus, Bacchus) – w mitologii greckiej bóg płodności, dzikiej natury, winnej latorośli, teatru i wina jako napoju upajającego i mającego dobroczynny wpływ na człowieka. Syn Zeusa i śmiertelniczki Semele.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Dionizos zapoznał ludzi z uprawą winnej latorośli.

 (1.1) Atrybutami Dionizosa były: tyrs, kielich (kantaros), wino, wieniec z bluszczu lub winorośli, kiść winogron, delfin, lampart, leopard, lew, osioł, pantera i róg obfitości.

 (1.1) Hestia ustąpiła Dionizosowi swoje miejsce w gronie dwunastu największych bóstw olimpijskich.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dʲjɔ̇̃ˈɲizɔs, AS: dʹi ̯o̊̃ńizos

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Dionizje nmos., Dionizy mos., Dioniza ż., Dionizjusz mos., Dionizja ż., Denis mos., Denisa ż., Dionizów mrz., dionizyjskość ż.

 przym. Dionizosowy, dionizyjski

 przysł. dionizyjsko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Bachus, Liber, Liber Pater

Wiktionary


dionizosowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Dionizosa lub z nim związany


SJP.pl


dionizostwo

Dionizy z małżonką; Dionizowie


SJP.pl


dionizowie

Dionizy z małżonką; Dionizostwo


SJP.pl


dionizowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Dionizego lub z nim związany


SJP.pl


dionizy

imię męskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;

forma rzeczownika|rodzaj=żeński.

 (2.1) D. lp., M. B. i W. lm. od: Dioniza

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Panu Dionizemu zrób herbatę z dzikiej róży.

 (1.1) Żona Dionizego została radną Żoliborza.

 (1.1) Przestań wysługiwać się Dionizym i sam podlej rabaty.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dʲjɔ̇̃ˈɲizɨ, AS: dʹi ̯o̊̃ńizy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Dioniza ż., Dionizja ż., Dionizje lm nm., Dionizjusz m., Dionizos mos., Dionizów mrz., dionizyjskość ż.

 przym. dionizyjski

 przysł. dionizyjsko

Wiktionary


dionizyjski

1. związany z kultem Dionizosa, boga sił witalnych, ekstazy religijnej i wina;
2. pełen beztroskiej radości; upojny, bachiczny, orgiastyczny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) rel. związany z kultem Dionizosa

 (1.2) filoz. w filozofii nietzscheańskiej związany z nurtem tragicznym i symbolicznym w sztuce greckiej

 (1.3) żywiołowy, dynamiczny, beztroski

 (1.4) związany z wczesnochrześcijańskim mnichem i pisarzem Dionizym Małym

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Orfeusz nie uznawał misteriów dionizyjskich, natomiast wielką czcią otaczał Apollina.

 (1.2) Unika przepychu, subiektywności, mistycyzmu. Jakby zarzucając nurt dionizyjski na rzecz nurtu apollińskiego.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Dionizy mos., Dionizje lm nm., Dionizos mos.

 przysł. dionizyjsko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.3) bachiczny

Wiktionary


dionizyjsko

przysłówek

 (1.1) na sposób dionizyjski, po dionizyjsku

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Dionizy mos., Dionizos mos., Dionizje lm nm.

 przym. dionizyjski

Wiktionary


dionizyjskość

dionizyjski


SJP.pl

Patrz:

dionizyjski

diopsyd

minerał z grupy piroksenów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) miner. pospolity i szeroko rozpowszechniony minerał z grupy krzemianów zaliczany do grupy piroksenów, krzemian wapnia i magnezu, wzór chemiczny|CaMg[Si2O6].;

Wiktionary

Diopsyd – minerał z grupy krzemianów zaliczany do grupy piroksenów. Jest minerałem pospolitym i szeroko rozpowszechnionym.

Nazwa pochodzi od gr. dis = podwójnie, podwójny i òpsè = twarz, wygląd, w odniesieniu do dwóch sposobów orientowania się graniastosłupa.

Wikipedia


dioptaz

przezroczysty, uwodniony krzemian miedzi, używany w jubilerstwie jako kamień półszlachetny


SJP.pl

Dioptaz – minerał z gromady krzemianów pierścieniowych. Należy do grupy minerałów rzadkich.

Nazwa pochodzi od gr. dia = poprzez i optomai (optos) = widzenie (widziany).

Wikipedia


diopter

przyrząd zwiększający dokładność celowania; przeziernik


SJP.pl

Celownik dioptryjny (diopter) – mechaniczny celownik strzelecki, wyposażony w przeziernik z otworem o bardzo małej średnicy (ok. 1,5 mm, a niekiedy nawet poniżej 1 mm). Stosowany przede wszystkim w broni sportowej.

Wikipedia


dioptra

1. dawny przyrząd geodezyjny i astronomiczny w postaci pręta na okrągłej tarczy z podziałką kątową;
2. dawniej: dioptria (jednostka zdolności zbierającej układu optycznego)


SJP.pl


dioptraż

zdolność zbierająca soczewki wyrażona cyframi w dioptriach


SJP.pl


dioptria

jednostka zdolności zbierającej układu optycznego (soczewki); dla soczewek skupiających mająca wartość dodatnią, dla rozpraszających - ujemną; zdolność zbierająca soczewki o ogniskowej 1 metra


SJP.pl

Dioptria (gr. διόπτρα urządzenie pomiarowe) – jednostka miary zdolności skupiającej układu optycznego, legalna, nienależąca do układu SI (pozaukładowa), stosowana w optyce. Legalność jednostki oznacza, że można jej używać, natomiast nie została ona uznana za jednostkę pochodną w układzie SI. Obecnie nie jest używany żaden skrót dioptrii. Dawniej stosowano oznaczenia D, dpt lub symbol δ (mała delta).

Wikipedia


dioptromierz

miernik zdolności skupiającej (mocy optycznej) układów optycznych


SJP.pl


dioptryka

dział optyki geometrycznej obejmujący zjawiska związane z załamaniem światła


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) fiz. dział optyki zajmujący się badaniami zjawisk załamywania światła;

Wiktionary

Dioptryka (gr. dioptriké, διοπτρική) – dział optyki zajmujący się badaniami zjawisk załamywania światła, szczególnie przez soczewki.

Termin ten wprowadził Johannes Kepler w swoim dziele z 1611 roku: Dioptryka, czyli dowód na to, jak obraz staje się widoczny dzięki nowo wynalezionemu teleskopowi (oryg. fr. Dioptrice seu demonstratio eorum quae visui & visibilibus propter Conspicilla ita pridem inventa accident).

Wikipedia


dior

nazwisko


SJP.pl

  • Christian Dior – francuski projektant, założyciel domu mody
  • Christian Dior SA – francuski dom mody

Fikcyjne postacie ze stworzonej przez J.R.R. Tolkiena mitologii Śródziemia:

  • Dior Eluchíl
  • Dior (namiestnik Gondoru)

Wikipedia


diora

odbiornik radiowy firmy Diora


SJP.pl

Diora S.A. – przedsiębiorstwo produkcyjne z siedzibą w Dzierżoniowie istniejące w latach 1945–2006. Pierwsze polskie przedsiębiorstwo produkujące odbiorniki radiowe w okresie po II wojnie światowej.

Wikipedia


diorama

obraz namalowany częściowo na materiale nieprzezroczystym, a częściowo na przezroczystym, metodą laserunkową, sprawiający wrażenie przestrzeni przy podświetleniu go od tyłu w zaciemnionym wnętrzu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) techn. szt. namalowany na przezroczystej tkaninie lub szkle obraz dający, przy odpowiednim oświetleniu, iluzjonistyczne wrażenie trójwymiarowości

 (1.2) techn. szt. zaaranżowana ekspozycja sprawiająca wrażenie przestrzenności, w której znajdujący się w tle obraz łączy się z umieszczoną przed nim makietą i rekwizytami

Wiktionary

Diorama (z gr. dioráō „widzę na przestrzał”) w malarstwie – rodzaj obrazu w głębokim obramowaniu, gdzie pewne jego części są nieprzezroczyste, malowane na płótnie, a inne przezroczyste są malowane na cienkim materiale techniką laserunkową. Oświetlany z dowolnej strony w ciemnym pomieszczeniu, pozwala na uzyskanie efektów plastycznych w przestrzeni (przy użyciu ruchomych źródeł światła może dawać wrażenie ruchu), czasem uzupełniony sztafażem.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: dʲjɔˈrãma, AS: dʹi ̯orãma

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dioramowy

Wiktionary


dioramowy

przymiotnik od: diorama


SJP.pl


dioryt

magmowa skała głębinowa


SJP.pl

Dioryt – obojętna skała głębinowa, składająca się głównie z (2/3 objętości) plagioklazów (zwykle andezynu i oligoklazu) i amfiboli (hornblenda), niekiedy z dodatkiem piroksenów (augit, hipersten), biotytu oraz skaleni potasowych (ortoklaz, mikroklin). Niektóre odmiany zawierają niewielkie ilości kwarcu (do 5%) bądź oliwinu. Minerałami akcesorycznymi są: magnetyt, ilmenit, apatyt, cyrkon, tytanit. Na diagramie klasyfikacyjnym QAPF dioryt zajmuje pole 10 wraz z gabrem.

Wikipedia


diorytowy

przymiotnik od: dioryt


SJP.pl


dioskur

przenośnie, książkowo: jeden z dwóch nierozłącznych towarzyszy, przyjaciół


SJP.pl

  • Dioskur − imię
  • Dioskur z Aleksandrii (zm. 305-307) − święty męczennik z IV w.
  • Dioskur I (zm. 454) − patriarcha Aleksandrii, założyciel Koptyjskiego Kościoła Ortodoksyjnego
  • Dioskur II (zm. 517) − patriarcha Aleksandrii w latach 516-517
  • Dioskur (zm. 530) − antypapież
  • Dioskur (Atif Ishak, ur. 1946) – duchowny Koptyjskiego Kościoła Ortodoksyjnego
  • Dioskur (Berhaneselasie Gebre Tsion, ur. 1963) – duchowny Etiopskiego Kościoła Ortodoksyjnego
  • Dioskur (Abune Dioskoros (ur. 1935, zm. 2015) – erytrejski duchowny, patriarcha Erytrejskiego Kościoła Ortodoksyjnego

Wikipedia


dioskurowie

przenośnie, książkowo: dwaj nierozłączni towarzysze, przyjaciele


SJP.pl

Dioskurowie (zw. także Tyndarydami; lp gr. Διόσκουρος Dióskouros, lm gr. Διόσκουροι Dióskouroi ‘synowie Zeusa’, lp łac. Dioscurus, lm łac. Dioscuri, Gemini ‘bliźnięta’), Kastor (gr. Κάστωρ Kástōr, łac. Castor) i Polideukes (także Polydeukes, Polluks; gr. Πολυδεύκης Polydeúkēs, łac. Pollux) – w mitologii greckiej bliźniacy, ubóstwieni herosi, Argonauci, uczestnicy łowów kalidońskich i amazonomachii, opiekunowie żeglarzy i żołnierzy.

Wikipedia


dioteletyzm

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) teol. hist. doktryna uznająca istnienie dwóch woli w Jezusie Chrystusie;

Wiktionary

Dioteletyzm – kierunek w teologii chrześcijańskiej przyjmujący, że Jezus Chrystus posiada dwa rodzaje woli, jedną Boską i jedną ludzką oraz że obydwie przejawiały się w działaniu.

Dioteletyzm został uznany za obowiązującą doktrynę na Soborze konstantynopolitańskim III w 681 roku. Doktryna uznana jako naturalna konsekwencja doktryny o dwóch naturach w Chrystusie. Przeciwieństwem dioteletyzmu jest uznawany za heretycki monoteletyzm, według którego wola ludzka została wchłonięta przez wolę Boską.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Sobór konstantynopolitański III uznał dioteletyzm za doktrynę obowiązującą w Kościele.

Wiktionary


dip

zimny, gęsty sos do maczania pieczywa, warzyw itp.


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) kulin. gęsty, pikantny sos lub krem do zamaczania przekąsek, podawany na zimno, przygotowany zwykle na bazie jogurtu, śmietany lub majonezu, czasem twarogu;

 (1.2) sport. ćwiczenie fizyczne polegające na wykonaniu pionowego ruchu w pozycji z wyprostowanym tułowiem i zgiętymi nogami w kolanach, cały czas opierając ręce na dwóch poziomych poręczach znajdujących się po lewej i prawej stronie (mniej więcej na poziomie pasa) od linii patrzenia ćwiczącego;

Wiktionary

Dip (z ang. to dip „zamaczać”) – gęsty, pikantny sos zimny, którego podstawą jest śmietana, twaróg, jogurt, majonez. Swój wyrazisty smak zawdzięcza dodatkom: aromatycznym ziołom, marynatom, owocom, przyprawom.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: dʲip, AS: dʹip

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) maczanka

 (1.2) pompka na poręczach, pompka szwedzka

Wiktionary


dipawali

hinduskie święto ku czci bogini Lakszmi; diwali


SJP.pl

Diwali oraz Dipawali – hinduistyczne święto światła, obchodzone przez kilka dni każdego roku w Indiach.

Najważniejszym dniem obchodów jest Lakshmi Puja, który przypada na amawasja (dzień nowiu, 15 tzn. ostatni dzień ciemnej połowy miesiąca) w miesiącu aszwin lub kartika. Jest to dzień poświęcony Lakszmi (bogini szczęścia i dobrobytu) lub Lakszmi i Ganeśi. Sanskryckie słowo dipawali oznacza dosłownie „rząd lamp” (od słów dipa = „lampa” oraz awali = „rząd”) i odnosi się do lampek oliwnych z wypalanej gliny, które są zapalane przed każdym domem na powitanie Lakszmi. Lampki symbolizują zwycięstwo światła nad ciemnością, dobra nad złem.

Wikipedia


dipeptyd

peptyd złożony z dwóch aminokwasów; dwupeptyd


SJP.pl

Dwupeptydy – organiczne związki chemiczne zbudowane z dwóch reszt aminokwasowych połączonych wiązaniem peptydowym.

W organizmach żywych powstają na drodze biosyntezy, są także pierwotnymi produktami trawienia białek (w żołądku zostaje wydzielony kwas solny, który stymuluje reakcję polegającą na autokatalitycznym odcięciu peptydu blokującego centrum aktywne proenzymu pepsynogenu, w wyniku której przekształca się on w pepsynę, która trawi białka, rozkładając je na dwupeptydy).

Przykładowe dwupeptydy o znaczeniu biologicznym
  • anseryna (β-alanylo-3-metylo-L-histydyna)
  • aspartam (ester metylowy N-[amino(karboksylamino)acetylo]fenyloalaniny)
  • balenina (β-alanylo-1-metylo-L-histydyna)
  • karnozyna (β-alanylo-L-histydyna)
  • kiotorfina (L-tyrozylo-L-arginina)

Wikipedia


dipis

osoba, która wywieziona na przymusowe roboty przez hitlerowskie Niemcy nie wróciła do kraju po zakończeniu II wojny światowej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) hist. osoba, która w wyniku działań wojennych znalazła się poza krajem zamieszkania, wymagająca pomocy, aby wrócić do ojczyzny;

Wiktionary


dipiska

dipis


SJP.pl

Patrz:

dipis

dipladenia

pnącze uprawne z rodziny toinowatych


SJP.pl

Mandewila (Mandevilla) – rodzaj roślin należący do rodziny toinowatych. W Polsce rośliny te znane są głównie pod nazwą dipladenii (jest to jeden z synonimów rodzaju Mandevilla). Gatunkiem typowym jest Mandevilla suaveolens Lindl. Do rodzaju Mandevilla należy ok. 200 gatunków roślin występujących głównie w Ameryce Południowej.

Wikipedia


diplekser

filtr rozdzielczy odprzęgający obwody dwóch źródeł


SJP.pl


dipleurula

typ planktonicznych larw u szkarłupni i półstrunowców


SJP.pl

Dipleurula – ogólny typ planktonicznych larw występujących u pierwotnych wtóroustych (Deuterostomia) – szkarłupni i półstrunowców – zwierząt łączonych w kladzie Ambulacraria.

Larwy typu dipleuruli charakteryzują się obecnością wieńców rzęsek otaczających otwór gębowy oraz dwuboczną (bilateralną) symetrią ciała. Mają w nabłonku wiele pasm monociliarnych komórek. Dorsalna (grzbietowa) strona ich ciała jest wypukła, a wentralna (brzuszna) – wklęsła. Wieńce rzęsek służą do poruszania się i wspomagają pobieranie pokarmu.

Wikipedia


diplodok

wymarły roślinożerny gad z rzędu dinozaurów, o długiej szyi i bardzo długim ogonie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) paleont. gatunek dinozaura roślinożernego z okresu późnej jury;

Wiktionary

Diplodok (Diplodocus) – rodzaj dinozaura z rodziny diplodoków, którego skamieniałe szczątki odkrył po raz pierwszy w 1877 S.W. Williston. Wzorowana na łacinie nazwa rodzajowa ukuta przez Marsha w 1878 pochodzi od starogreckich słów (diploos) „podwójny” i (dokos) „belka”, odnosząc się do dwubelkowych szewronów umiejscowionych w dolnej części ogona. Sądzono, że były unikalne dla diplodoka, jednakże znaleziono je także u innych członków tej rodziny, a także u innych zauropodów, jak choćby mamenchizaura.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: dʲiˈplɔdɔk, AS: dʹiplodok

Wiktionary


diploid

organizm roślinny lub zwierzęcy mający w jądrach komórek somatycznych dwa zespoły chromosomów


SJP.pl

Diploid (gr. διπλος ‘podwójny’) – komórka lub organizm zawierający w swoim genomie podwójny zestaw chromosomów homologicznych. Oznaczany jest jako 2n.

U organizmów rozmnażających się płciowo jeden z nich zazwyczaj pochodzi od matki, zaś drugi od ojca. Większość eukariontów (szczególnie wyższych) jest diploidalna.

Wikipedia


diploidalność

diploidalny


SJP.pl

Diploid (gr. διπλος ‘podwójny’) – komórka lub organizm zawierający w swoim genomie podwójny zestaw chromosomów homologicznych. Oznaczany jest jako 2n.

U organizmów rozmnażających się płciowo jeden z nich zazwyczaj pochodzi od matki, zaś drugi od ojca. Większość eukariontów (szczególnie wyższych) jest diploidalna.

Wikipedia

Patrz:

diploidalny

diploidalny

mający podwójną liczbę chromosomów w komórce


SJP.pl

Diploid (gr. διπλος ‘podwójny’) – komórka lub organizm zawierający w swoim genomie podwójny zestaw chromosomów homologicznych. Oznaczany jest jako 2n.

U organizmów rozmnażających się płciowo jeden z nich zazwyczaj pochodzi od matki, zaś drugi od ojca. Większość eukariontów (szczególnie wyższych) jest diploidalna.

Wikipedia


diplokok

bakteria o kształcie ziarenka fasoli, zwykle chorobotwórcza; dwoinka


SJP.pl


diplont

organizm składający się z komórek o podwójnej (diploidalnej) liczbie chromosomów w jądrze


SJP.pl

Diplont, diplobiont – organizm, którego cały cykl życiowy (z wyjątkiem fazy haploidalnych gamet) jest diploidalny. Oznacza to w praktyce, że jego komórki somatyczne zawierają w swoim genomie podwójny zestaw chromosomów homologicznych (oznaczany jako 2n). Diplontami są wszystkie tkankowce, a także niektóre brunatnice i okrzemki.

Wikipedia


diplopia

podwójne widzenie spowodowane niesprawnością mięśni zewnętrznych gałki ocznej; ambiopia


SJP.pl

Diplopia (widzenie zdwojone, podwójne widzenie) - zaburzenie widzenia stereoskopowego objawiające się widzeniem podwójnych obrazów przedmiotów, które może być powodowane zaburzeniami działania ośrodkowego układu nerwowego lub porażeniem ośrodków motorycznych oka. Obrazy mogą być przesunięte względem siebie w poziomie, lub pionie.

Wikipedia


diploporowy

przymiotnik od: diplopora


SJP.pl


dipol

1. dwubiegunowy układ elektryczny lub magnetyczny;
2. krótkofalowa antena kierunkowa


SJP.pl

Dipol (gr. dipolos, dwa bieguny) – układ dwóch różnoimiennych ładunków elektrycznych lub biegunów magnetycznych, wytwarzający pole dipolowe. Można go scharakteryzować wektorem zwanym momentem dipolowym. Odmiany:

  • dipol elektryczny – układ dwóch różnoimiennych ładunków elektrycznych q, umieszczonych w pewnej odległości l od siebie. Linia przechodząca przez oba ładunki nazywa się osią dipola; tego rodzaju dipole wykazują elektryczny moment dipolowy.
  • dipol magnetyczny – układ wytwarzający pole magnetyczne, które cechuje magnetyczny moment dipolowy, na przykład magnes trwały, pętla z prądem lub solenoid. Wszystkie skończone źródła pola magnetycznego są dipolami.
  • dipol w płaskim przepływie cieczy doskonałej – układ źródła i upustu o jednakowych natężeniach przepływu, gdy odległość między nimi dąży do zera, potencjał zespolony jest w(z)=-{\frac {M}{2\pi }}\cdot {\frac {1}{z}}. Wprowadzony przez analogię pola przepływu cieczy do pola magnetycznego.
  • antena dipolowa – antena w kształcie dwóch ramion, niepołączonych z sobą (dipol prosty) lub złączonych końcami (dipol pętlowy). Typowymi dipolami są dachowe odbiorcze anteny radiowo-telewizyjne.

Wikipedia


dipolowy

przymiotnik od: dipol


SJP.pl


dipówka

miseczka, w której podaje się gęsty sos do maczania pieczywa, warzyw itp.


SJP.pl


diprotodon

największy torbacz w historii Ziemi, żyjący na terenie Australii w okresie plejstocenu


SJP.pl

Wikipedia


dipsja

picie, wchłanianie wody wywoływane wzrostem stężenia jonów sodowych na zewnątrz komórki


SJP.pl


dipsoman

osoba cierpiąca na okresową potrzebę picia alkoholu lub zażywania narkotyków; dypsomaniak, dipsomaniak, dypsoman


SJP.pl


dipsomania

okresowa potrzeba picia alkoholu lub zażywania narkotyków; dypsomania


SJP.pl

Dipsomania lub dypsomania (z gr. dipsa - pragnienie) - to zaburzenie polegające na występującej okresowo potrzebie picia alkoholu. Jest to wytworzony odruch warunkowy pojawiający się mimo prawidłowej regulacji przemiany wodnej. Zaburzenie takie może pojawić się u osób z patologicznie zwiększonym łaknieniem (hiperfagia), w alkoholizmie i u narkomanów. Charakterystyczne jest to, że chorzy odczuwają pragnienie tylko w dzień, nie w nocy.

Wikipedia


dipsomaniaczka

kobieta cierpiąca na okresową potrzebę picia alkoholu lub zażywania narkotyków; dypsomaniaczka, dypsomanka, dipsomanka


SJP.pl


dipsomaniak

osoba cierpiąca na okresową potrzebę picia alkoholu lub zażywania narkotyków; dypsomaniak, dypsoman, dipsoman


SJP.pl


dipsomanka

kobieta cierpiąca na okresową potrzebę picia alkoholu lub zażywania narkotyków; dipsomaniaczka, dypsomaniaczka, dypsomanka


SJP.pl