ceruloplazmina

enzym obecny we krwi, katalizujący utlenianie żelaza; oksydoreduktaza żelazo(II):tlen


SJP.pl

Ceruloplazmina (lub ferroksydaza; nazwa systematyczna: oksydoreduktaza żelazo(II):tlen; EC 1.16.3.1) – enzym z grupy oksydaz, którego kofaktorem są jony miedzi. Ludzka ceruloplazmina zbudowana jest z 1046 aminokwasów (masa cząsteczkowa 132 kDa) i zawiera średnio ok. 6 atomów miedzi. Zawiera ok. 90% miedzi obecnej w surowicy krwi. Bierze udział w homeostazie żelaza i mechanizmach obronnych w stresie oksydacyjnym.Katalizuje utlenianie Fe2+
do Fe3+
:

4Fe2+
+ 4H+
+ O
2
⇌ 4Fe3+
+ 2H
2
O

Wikipedia


cerusyt

węglan ołowiu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) miner. minerał, węglan ołowiu;

Wiktionary

Cerusyt (gr. keros – "wosk"; łac. cereus – "o barwie wosku" lub cerrusa – "biały ołów") – rzadki minerał z grupy węglanów.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Cerusyt powstaje w strefach wietrzenia złóż ołowiu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡sɛˈrusɨt, AS: cerusyt

Wiktionary

Powiązane:

 przym. cerusytowy

Wiktionary


cervantes

[czytaj: serwantes] nazwisko, np. Miguel de Cervantes (1547-1616) pisarz hiszpański, autor przygód Don Kichota z La Manchy


SJP.pl

  • Miguel de Cervantes – pisarz hiszpański okresu Renesansu
  • Ignacio Cervantes – kubański pianista i kompozytor
  • Cervantes (mi Arae) – gwiazda wokół której krążą cztery planety
  • Cervantes – miasto w Australii
  • Cervantes – gmina w Hiszpanii
    • Cervantes – miasto w tej gminie

Wikipedia


cerwid

przedstawiciel ssaków z rodziny jeleniowatych, żyjący w lasostepach i lasotundrach


SJP.pl


cerwikografia

fotografowanie szyjki macicznej dla celów diagnostycznych


SJP.pl


cerwuny

przymiotnik

 (1.1) gw-pl|Łowicz. czerwony

 (1.2) gw-pl|Łowicz. rudy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) żółty

Wiktionary


ceryntyjski

w mitologii greckiej: łania ceryntyjska - niezwykle szybkie zwierzę, mające rogi ze złota, sierść ze srebra, a kopyta z brązu; Ceryntis, łania kerynejska


SJP.pl


ces

dźwięk c obniżony o pół tonu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) muz. dźwięk c obniżony o półton;

Wiktionary

Ces (C♭) – dźwięk, którego częstotliwość dla ces¹ wynosi około 246,9 Hz. Stanowi tonikę gam Ces-dur i ces-moll. Jest to obniżony za pomocą bemola dźwięk c. Enharmonicznie dźwięki o tej samej wysokości to: h i aisis.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: t͡sɛs, AS: ces

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) symbol. C♭

Wiktionary


ces-dur

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) muz. gama lub tonacja durowa zaczynająca się od dźwięku ces (w zapisie nutowym z siedmioma bemolami)

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) muz. akord durowy oparty na tonice tonacji Ces-dur (1.1)

Wiktionary


césar

[czytaj: seZAR] nagroda francuskiej Akademii Sztuki i Techniki Filmowej


SJP.pl

  • César – francuska nagroda filmowa
  • César – departament Kolumbii
  • César – francuski rzeźbiarz
  • César – hiszpański piłkarz
  • César (César Aparecido Rodrigues, ur. 1974) – brazylijski piłkarz
  • César (César Martins de Oliveira (ur. 1956, zm. 2024) – brazylijski piłkarz
  • Cesar – rzeka w Kolumbii

Wikipedia


cesarczyk

dawniej: zwolennik cesarza


SJP.pl


cesarka

cesarskie cięcie, położniczy zabieg operacyjny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. med. cesarskie cięcie

 (1.2) środ. więz. samouszkodzenie przez pocięcie się

 (1.3) środ. więz. rodzaj tatuażu („tatuaż królewski”)

Wiktionary

Cesarka – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie zgierskim, w gminie Stryków.

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do ówczesnego województwa łódzkiego.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. cesarz mos., cesarzowa ż.

Wiktionary


cesarski

1. cesarz;
2. cięcie cesarskie - rodzaj operacji położniczej, otwarcie jamy brzusznej i macicy w celu wyjęcia płodu


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący cesarza; dotyczący cesarstwa

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W stajni parobek z podziwem oglądał cesarskiego konia.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡sɛˈsarsʲci, AS: cesarsʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cesarz mos., cesarzowa ż., cesarstwo n., cesarzowanie n.

 przysł. cesarsko

Wiktionary


cesarsko

przysłówek

 (1.1) na sposób cesarski, po cesarsku

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cesarz mos.

 przym. cesarski

Wiktionary


cesarskość

cesarski


SJP.pl

Patrz:

cesarski

cesarstwo

1. państwo rządzone przez cesarza;
2. panowanie cesarza, władza cesarza


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) polit. ustrój polityczny w którym władzę sprawuje cesarz;

 (1.2) biol. kategoria systematyczna wyższa od królestwa, stosowana w klasyfikacji biologicznej

 (1.3) rzad. władza, godność cesarza

 (1.4) polit. państwo rządzone przez cesarza lub cesarzową

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) cesarz z małżonką

Wiktionary

  • cesarstwo – państwo będące monarchią, w którym rządzi cesarz
  • cesarstwo – w biologii kategoria systematyczna wyższa od królestwa
  • Cesarstwo – amerykański serial telewizyjny z 2005 roku (alternatywnie: Imperium)

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Japonia jest obecnie jedynym cesarstwem.

 (1.2) Ta istota należy do cesarstwa bakterii.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡sɛˈsarstfɔ, AS: cesarstfo

Wiktionary

Powiązane:

 przym. cesarski, cesarzewiczowski

 rzecz. cesarz m., cesarzowa ż., cesarzowanie n., Cezaria ż., cesarzewicz mos.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) domena

Wiktionary


cesarz

tytuł władcy w państwie o rządach monarchicznych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) najwyższy stopień monarchiczny;

Wiktionary

Cesarz (od łac. Caesar) – monarcha, któremu przypisuje się rangę i honor wyższe od króla.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Cesarz to ktoś, kto włada cesarstwem.

 (1.1) Tylko cesarz mógł polować z orłem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡sɛsaʃ, AS: cesaš

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cesarstwo n., cesarzewicz m., cesarzówna ż., cesarzowanie n., cesarka ż., cesarczyk m., antycesarz m.

:: fż. cesarzowa ż.

 przym. cesarski, cesarzewiczowski

 przysł. cesarsko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) imperator, kajzer, cezar, car; stpol. carz; gwara. cysorz m.

Wiktionary


cesarzewicz

syn cesarza


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) syn cesarza

 (1.2) hist. tytuł rosyjskiego następcy tronu;

Wiktionary

Cesarzewicz:

  • Cesarzewicz – w języku polskim – syn cesarza dowolnego kraju
  • Cesarzewicz – rosyjski tytuł państwowy
  • „Cesariewicz” – pancernik

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Hrabia został adiutantem cesarzewicza Mikołaja.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cesarz mos., cesarzowa ż., cesarstwo n., carzyk mos.

:: fż. cesarzówna ż.

 przym. cesarzewiczowski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) carewicz

Wiktionary


cesarzewiczowski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z cesarzewiczem, dotyczący cesarzewicza

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cesarzewicz mos., cesarz mos., cesarzówna ż., cesarzowa ż., cesarstwo n., carzyk mos.

Wiktionary


cesarzowa

1. władczyni cesarstwa;
2. żona cesarza;
3. karta w tarocie;
4. żartobliwie: kobieta, która urodziła dziecko przez cesarskie cięcie; cesarzowa mama


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta cesarz

 (1.2) żona cesarza

Wiktionary

  • Cesarzowa – władczyni
  • Cesarzowa – karta tarota
  • Cesarzowa – film z 2006 roku w reżyserii Zhang Yimou
  • Cesarzowa – powieść z 1956 roku, autorstwa amerykańskiej noblistki Pearl S. Buck

Wikipedia

Przykłady

 (1.1-2) Posłaniec zapomniał skłonić się cesarzowej i ścięto mu głowę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡sɛsaˈʒɔva, AS: cesažova

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cesarz m., cesarstwo n., cesarzewicz m., cesarzówna ż., cesarzowanie n., cesarka ż., cesarczyk m.

 przym. cesarski, cesarzewiczowski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) caryca

 (1.2) bazylisa, caryca, imperatorowa

Wiktionary


cesarzowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|cesarzować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cesarz m., cesarzowa ż., cesarskość ż., cesarstwo n.

 czas. cesarzować ndk.

 przym. cesarski

Wiktionary


cesarzowice

W Polsce
  • Cesarzowice – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. średzkim, w gminie Środa Śląska
  • Cesarzowice – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. wrocławskim, w gminie Kąty Wrocławskie
  • Cesarzowice – gromada

Wikipedia


cesarzówna

córka cesarza


SJP.pl

Cesarzewicz:

  • Cesarzewicz – w języku polskim – syn cesarza dowolnego kraju
  • Cesarzewicz – rosyjski tytuł państwowy
  • „Cesariewicz” – pancernik

Wikipedia


cesarzowy

cesarz (dawniej); cesarski


SJP.pl


cesena

Cesena – miasto i gmina we Włoszech, w regionie Emilia-Romania, w prowincji Forlì-Cesena.Przez centrum miasta przepływa rzeka Savio.

Według danych na rok 2006 gminę zamieszkiwały 94 002 osoby, 376,81 os./km².

Wikipedia


ceses

dźwięk c obniżony o dwa półtony


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) muz. dźwięk c obniżony o cały ton;

Wiktionary

Ceses – dźwięk, którego częstotliwość dla ceses¹ wynosi około 233,1 Hz. Jest to obniżony za pomocą podwójnego bemola dźwięk c. Dźwięki enharmonicznie równoważne (o tej samej wysokości) to: ais i b.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈt͡sɛsɛs, AS: ceses

Wiktionary


cesja

1. przelanie praw na inną osobę;
2. oddanie części obszaru państwa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) praw. zrzeczenie się przez osobę prawną lub fizyczną praw do czegoś na rzecz innej osoby

Wiktionary

  • cesja (prawo międzynarodowe)
  • przelew (prawo)

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. cedowanie n.

 czas. cedować

Wiktionary


cesjonariusz

osoba przyjmująca wierzytelności bądź inne prawa do czegoś od cedenta


SJP.pl

Cesjonariusz (niem. Zessionar) – osoba, która przyjmuje prawa przelane na nią przez kogoś innego. Taki przelew uprawnień, najczęściej wierzytelności, w prawniczej terminologii nazywany jest cesją. Cesjonariusz rzeczone uprawnienia otrzymuje od cedenta, czyli drugiej osoby uczestniczącej w cesji.

Wikipedia


cesjonariuszka

cesjonariusz


SJP.pl

Patrz:

cesjonariusz

cessna

samolot marki Cessna


SJP.pl

Cessna Aircraft Company – jeden z najbardziej znanych producentów lekkich samolotów (nazywanych dawniej Columbia). Historia firmy sięga początków XX w., kiedy to w 1911 r. Clyde Cessna, farmer zamieszkały w USA, wybudował drewniany samolot i przeleciał nim jako pierwszy trasę pomiędzy rzeką Missisipi oraz Górami Skalistymi. Sukces biznesowy jest zasługą jego wnuka – Dwane’a Wallace’a.

Wikipedia


cest

skrót od: Central European Summer Time - czas środkowoeuropejski letni


SJP.pl


cesta

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. droga

Wiktionary

4 miejscowości w Słowenii:

  • Cesta – miejscowość w gminie Ajdovščina
  • Cesta – miejscowość w gminie Krško
  • Cesta – miejscowość w gminie Trebnje
  • Cesta – miejscowość w gminie Kočevje
  • Cesta – miejscowość w gminie Dobrepolje

Wikipedia


cestiusz

piramida Cestiusza - grobowiec w Rzymie


SJP.pl


cestodoza

choroba pasożytnicza człowieka i zwierząt wywoływana przez tasiemce; tasiemczyca


SJP.pl

Tasiemczyca, tenioza (łac. tæniasis, Taenia ‘tasiemiec’) – pasożytnicza choroba odzwierzęca przewodu pokarmowego wywoływana przez tasiemca nieuzbrojonego (Taenia saginata) lub tasiemca uzbrojonego (T. solium). W przypadku tego drugiego gatunku pasożyta żywicielem ostatecznym, poza człowiekiem, mogą być również gibbony oraz pawiany.

Wikipedia


cesyjny

cesja


SJP.pl

Patrz:

cesja

cet

skrót od: Central European Time - czas środkowoeuropejski


SJP.pl


cetan

węglowodór nasycony, wchodzi w skład ropy naftowej


SJP.pl

Heksadekan, cetan — organiczny związek chemiczny z grupy alkanów o szesnastu atomach węgla połączonych w prosty łańcuch. Stosowany jako wzorzec do wyznaczania liczby cetanowej.

Jest jednym ze związków o najniższej liczbie oktanowej: < −30.

Wikipedia


cetanowy

zawierający cetan, dotyczący cetanu (np. liczba cetanowa, indeks cetanowy - wskaźnik charakteryzujący zdolność paliwa używanego w silniku Diesla do samozapłonu)


SJP.pl


cetel

1. kartka z informacją;
2. w obozach koncentracyjnych: więzienne określenie wezwania, kartki z wezwaniem


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) kartka z informacją

 (1.2) gwara więzienna kartka z wezwaniem w obozach hitlerowskich

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡sɛtɛl, AS: cetel

Wiktionary


cetera

nazwisko


SJP.pl


cętka

drobna podłużna plamka znajdująca się na jednolitym tle


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mała plamka na tle o jednolitej barwie

 (1.2) stpol. blaszka ozdobna

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Futro w cętki jest cechą recesywną, kiedy cętki i paski kota krzyżują się, młode mają futro w paski.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡sɛ̃ntka, AS: cntka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cętkowanie n., cętkowaność ż., cętkowatość ż.

 czas. cętkować ndk.

 przym. cętkowany, cętkowaty

Wiktionary


cetki

wieś w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie rypińskim


SJP.pl

Cetki – wieś w Polsce, położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie rypińskim, w gminie Rypin.

Wikipedia


cętkować

pokrywać cętkami; nakrapiać


SJP.pl


cętkowanie

pokrywać cętkami; nakrapiać


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|cętkować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. cętkować

 przym. cętkowany

 rzecz. cętka ż.

Wiktionary


cętkowany

pokryty cętkami, mający cętki; nakrapiany, cętkowaty


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który ma cętki

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cętka ż., cętkowanie n.

 czas. cętkować ndk.

Wiktionary


cętkowatość

podłużne plamki widoczne na określonym tle; cętkowość, cętkowanie


SJP.pl


cętkowaty

pokryty cętkami, nakrapiany; cętkowany


SJP.pl


cętkowość

podłużne plamki widoczne na określonym tle; cętkowatość, cętkowanie


SJP.pl


cętkowy

cętka


SJP.pl

Patrz:

cętka

cetlin

Cetlin – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie sierpeckim, w gminie Gozdowo. Ma status sołectwa. Leży nad Sierpienicą dopływem Skrwy.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa płockiego.

Od 1923 działa we wsi jednostka OSP

Wikipedia


cetnar

dawna, angielsko-amerykańska jednostka masy równa około 40 - 60 kilogramów; centnar


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) daw. pozaukładowa jednostka masy o wartości zależnej od kraju;

Wiktionary

Cetnar – pozaukładowa jednostka masy wynosząca ok. 50 kg.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Kilka pęków sznurów i cetnar mydła dopełniły ładunku, z którym szczęśliwie wylądowałem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡sɛtnar, AS: cetnar

Wiktionary

Powiązane:

 przym. cetnarowy

 rzecz. cent mzw.

Wiktionary


cetnarowicz

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Antoni Cetnarowicz – polski historyk
  • Halina Cetnarowicz – polska lekarka
  • Kazimierz Cetnarowicz – polski harcerz
  • Kamil Cetnarowicz – polski aktor
  • Piotr Cetnarowicz – polski piłkarz

Wikipedia


cetnarówka

dawniej: beczka o pojemności około 50 litrów


SJP.pl


cetnarowy

przymiotnik od: cetnar (np. waga cetnarowa); centnarowy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) daw. związany z cetnarem, dotyczący cetnara

 (1.2) daw. mający masę cetnara

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cetnar mrz.

Wiktionary


cetniewo

willowa dzielnica Władysławowa


SJP.pl

Cetniewo (kaszb. Cétniéwò) – część miasta i dzielnica miasta Władysławowa, mająca charakter turystyczny.

W dzielnicy znajduje się Ośrodek Przygotowań Olimpijskich.

Wieś biskupstwa włocławskiego w powiecie puckim województwa pomorskiego w II połowie XVI wieku.

Wikipedia


cetno

dawniej: liczba parzysta; cet


SJP.pl


cetolog

zoolog zajmujący się wielorybami


SJP.pl


cetologia

dział zoologii zajmujący się wielorybami


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zool. nauka o waleniach;

Wiktionary

Cetologia (od gr. κητος, ketos= "wieloryb" i λόγος, logos= "rozum") – dział teriologii, nauka o waleniach (Cetacea), badająca około osiemdziesiąt gatunków wielorybów, delfinów i morświnowatych.

Cetologowie – naukowcy praktykujący cetologię – badają m.in. ewolucję, dystrybucję, morfologię i zachowanie waleni.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌt͡sɛtɔˈlɔɟja, AS: cetoloǵi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cetolog m.

 przym. cetologiczny

Wiktionary


cetologiczny

cetologia


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) biol. związany z cetologią, dotyczący cetologii

Wiktionary

Patrz:

cetologia

Wymowa:

IPA: ˌt͡sɛtɔlɔˈɟit͡ʃnɨ, AS: cetoloǵičny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cetologia ż., cetolog m.

Wiktionary


cetwiński

nazwisko


SJP.pl


cetyna

świeżo ścięte gałęzie drzew iglastych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) leśn. ścięte lub opadłe świeże, zielone gałęzie drzew iglastych;

 (1.2) leśn. pędy sosnowe wydrążone przez cetyńce i obłamane przez wiatr lub pędy świerkowe ścięte przez wiewiórki

Wiktionary

Cetyna (słow. čečina) – pojęcie stosowane w leśnictwie dotyczące uiglonych, żywych, rzadziej martwych, ułamanych gałązek drzew iglastych.

Może dotyczyć:

  • gałązek sosnowych, świerkowych lub jodłowych uciętych po obaleniu drzew, przeznaczonych na stroisz albo na surowiec do produkcji olejków eterycznych, mączki witaminowo-paszowej, pasty chlorofilowo-karotenowej, ekstraktu kąpielowego lub sztucznego włosia,
  • pędów sosnowych wydrążonych przez cetyńce i obłamanych przez wiatr,
  • pędów świerkowych ściętych przez wiewiórkę w celu ogryzienia pączków kwiatowych.
  • ściętych gałązek drzew iglastych, używanych dawniej przez pasterzy karpackich jako pasza zimowa dla owiec i kóz (praktycznie używano jedynie gałązek jodłowych, obrąbywanych z rosnących drzew).
  • ściętych gałązek drzew iglastych używanych jako podkład przy cedzeniu mleka, zwłaszcza krowiego.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Przedtem jednak z gałęzi, cetyny i liści zbudował zaimprowizowany szałas (…).

 (1.1) (…) leżał na cetynie pogrążony w całkowitej zadumie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cetynowość ż., cetyniak m., cetyniec m.

 przym. cetynowy

Wiktionary


cetynia

miasto i gmina miejska w południowej Czarnogórze


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w południowej Czarnogórze, kolebka państwowości czarnogórskiej;

Wiktionary

Cetynia (czarnog. Цетиње / Cetinje) – miasto w południowej Czarnogórze, siedziba gminy Cetynia. W 2011 roku liczyło 13 918 mieszkańców.

Jest położone u podnóża masywu Lovćen na wysokości ok. 650 m n.p.m. Jugosłowiańskie miasto-bohater. Miasto było kolebką czarnogórskiej państwowości i kultury oraz głównym centrum religijnym, a do 1918 r. stolicą tego kraju. Zgodnie z Konstytucją Czarnogóry z 1992 roku, ze względu na swoje duże znaczenie, Cetynia nosi honorowy tytuł „Stolicy Czarnogóry” („Prijestolnica Crne Gore”). W mieście znajduje się rezydencja prezydenta Czarnogóry, której uroczyste otwarcie miało miejsce 25 listopada 2005.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. cetyński

Wiktionary


cetyniak

motyl; szkodnik lasów iglastych


SJP.pl


cetyniec

chrząszcz, żeruje na drzewach iglastych


SJP.pl

Cetyniec (Tomicus) – rodzaj chrząszczy z podrodziny kornikowatych (Scolytidae).

Występuje ponad 10 gatunków zaliczanych do tego rodzaju, w Polsce żyją przedstawiciele dwóch gatunków:

  • cetyniec mniejszy
  • cetyniec większy

Obydwa cetyńce to groźne szkodniki wtórne lasów sosnowych. Atakują uszkodzone drzewostany. Larwy żerują pod korą, która wskutek tego płatami odpada z drzew.

Wikipedia


cetynowy

związany z cetyną


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z cetyną, dotyczący cetyny; uzyskany z cetyny; uzyskany z cetyny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cetyna ż.

Wiktionary


cetyński

Cetynia (historyczna stolica Czarnogóry)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Cetynią, dotyczący Cetynii, pochodzący z Cetynii

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Cetynia ż.

Wiktionary


cetyryzyna

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) farm. lek przeciwhistaminowy, antagonista receptora H1, używany do leczenia alergii;

Wiktionary

Cetyryzyna (łac. cetirizinum) – antagonista receptora H1, pochodna hydroksyzyny. Lek przeciwhistaminowy II generacji. Blokuje receptory H1 i hamuje chemotaksję eozynofili.

W lecznictwie stosuje się też aktywny izomer lewoskrętny: lewocetyryzynę.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Biorąc przewlekle cetyryzynę czasem trzeba skontrolować serce i zrobić EKG.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡sɛtɨrɨˈzɨ̃na, AS: cetyryzna

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. lewocetyryzyna ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) nazwy handlowe: Acer, Alermed, Alero, Allertec, Alerzina, Amertil, Ceratio, CetAlergin, Cetrizen, Cetyryzyna-Egis, Letizen, Parlazin, Virlix, Zyrtec, ZYX 7

Wiktionary


ceuta

[czytaj: sełta] miasto autonomiczne Hiszpanii, eksklawa w północnym Maroku


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. hiszpańskie miasto będące eksklawą Maroka;

Wiktionary

Ceuta (wym. ['θewta], hiszp. Ciudad Autónoma de Ceuta) – hiszpańska jednostka administracyjna − miasto i twierdza położone na afrykańskim cyplu tworzącym Cieśninę Gibraltarską, niemal naprzeciw Gibraltaru. Jest eksklawą na terytorium Maroka. Powierzchnia około 19,7 km². Liczba mieszkańców: 84 959 (2017). Pod względem administracyjnym Ceuta jest miastem autonomicznym, poprzednio należała do hiszpańskiej prowincji Kadyks. W Ceucie znajduje się najbliższy Europie port afrykański i baza marynarki wojennej. Podobnie jak Melilla, tworzy jednomandatowy okręg wyborczy do hiszpańskiego Kongresu Deputowanych, jednej z dwóch izb parlamentu (Kortezów Generalnych).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Algeciras i Malaga mają wiele linii promowych i wodolotowych docierających na marokańskie wybrzeże Morza Śródziemnego. Najtańsze jest połączenie z Ceutą – promów odpływa codziennie kilkanaście, a cena biletu w jedną stronę to ok. 1900 peset (…)

Wiktionary


ćevapčići

[czytaj: cieWAPcici] danie kuchni bałkańskiej w postaci podłużnego kotleta z mielonego mięsa; cevapcici, czewapcziczi


SJP.pl

Ćevapčići (serb. ћевапчићи) — rozpowszechnione na Bałkanach danie mięsne, sporządzane w wielu lokalnych odmianach. W Albanii znane jest pod nazwą qofte, w Bośni i Chorwacji jako ćevapi, w Bułgarii jako кебапчета, a w Rumunii jako mititei lub mici. Jest pochodną tureckiego kebabu.

Wikipedia


ceviche

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) kulin. sałatka z ryby i owoców morza marynowanych w soku z limonki z dodatkiem cebuli i papryczki chili, poidawana zwykle z słodkimi ziemniakami, sałatą, kukurydzą, awokado lub bananem; specjalność kuchni Ameryki Łacińskiej i Karaibów;

Wiktionary

Ceviche – rodzaj sałatki z owocami morza, która pochodzi najprawdopodobniej z Wicekrólestwa Peru. Potrawa popularna jest w przybrzeżnych regionach Ameryki Łacińskiej i na Karaibach.

Tradycyjne ceviche przyrządza się, zalewając surową, posiekaną rybę sokiem z cytrusów (najczęściej limonki), z dodatkiem cebuli, papryczki chili i soli, i pozostawiając do krótkiego zamarynowania.

Wikipedia


cewa

bęben, na który nawijane są zwoje liny; bobina


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zgrub. od cewka

Wiktionary

Cewa nerwowa, cewka nerwowa – zawiązek układu nerwowego powstający ponad zawiązkiem struny grzbietowej, wzdłuż linii środkowej zarodków strunowców w procesie neurulacji. Zapadające się do wnętrza gastruli komórki grzbietowej ektodermy tworzą rynienkę, a następnie ślepo zakończoną z obu końców rurkowatą strukturę stopniowo przykrywaną ektodermą. U wyżej uorganizowanych strunowców cewka nerwowa rozwija się w mózgowie i rdzeń kręgowy.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. cewka mrz.

Wiktionary


cewebryta

osoba, która stała się popularna dzięki internetowi; internetowy celebryta


SJP.pl


ceweczka

zdrobnienie od: cewka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: cewka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cewka ż.

Wiktionary


cewiacz

robotnik obsługujący maszynę do cewienia; przewijacz


SJP.pl


cewiaczka

robotnica obsługująca maszynę do cewienia; cewiarka; przewijaczka


SJP.pl


cewiarka

1. maszyna służąca do cewienia; przewijarka;
2. robotnica obsługująca maszynę do cewienia; cewiaczka; przewijaczka


SJP.pl


cewiarnia

dział fabryki, w którym odbywa się cewienie przędzy; przewijalnia; przewijarnia


SJP.pl


cewiarski

dotyczący cewienia, pracujący przy cewieniu


SJP.pl


cewić

przewijać przędzę


SJP.pl


cewice

wieś w Polsce w województwie pomorskim


SJP.pl

Cewice (dodatkowa nazwa w j. kaszub. Céwice, niem. Zewitz) – wieś kaszubska w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie lęborskim, w gminie Cewice przy trasie drogi wojewódzkiej nr 212. Miejscowość jest siedzibą gminy Cewice. Na zachód od Cewic przebiegała trasa nieczynnej linii kolejowej nr 237 Lębork-Bytów. Miejscowość obsługiwana była przez znajdującą się w niedalekim Kamieńcu stację kolejową. W pobliskich Siemirowicach znajduje się lotnisko wojskowe. Miejscowość położona jest w północnej części Kaszub, zwanej Nordą.

Wikipedia


cewicki

Cewice


SJP.pl

Patrz:

Cewice

cewiopław

morski stułbiopław tworzący kolonie; rurkopław


SJP.pl


cewka

1. naczynie w kształcie rurki w organizmie ludzkim i zwierzęcym;
2. stożkowy rdzeń do nawijania przędzy;
3. noga sarny;
4. rodzaj sidła kłusowniczego;
5. martwa komórka przewodząca wodę i soki w roślinach; tracheida;
6. rodzaj przewodu elektrycznego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) elektr. zwój izolowanego przewodu elektrycznego, stosowany w urządzeniach elektrotechnicznych i radiotechnicznych;

 (1.2) anat. przewodzące naczynie w organizmie ludzkim lub zwierzęcym

 (1.6) łow. sidła kłusownicze

 (1.7) daw. rurka

Wiktionary

Cewka – część obwodu elektrycznego, zaliczana do elementów biernych. Posiada uzwojenie, czyli zwoje przewodnika nawinięte np. na powierzchnie:

  • walca (cewka cylindryczna),
  • pierścienia (cewka toroidalna),
  • płaską (cewka spiralna lub płaska).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Dla prądu stałego cewka jest elementem rezystancyjnym o rezystancji przewodnika, z którego jest wykonana.

 (1.2) Odcinki wydzielnicze śluzowe mają postać cewek, których ściana jest zbudowana z jednej warstwy komórek sześciennych.

 (1.5) Sarny mają gruczoły zapachowe m.in. między racicami tylnych cewek; wydzielająca się z nich ciecz pozostawia w śladach zapach umożliwiający innym zwierzętom rozpoznanie drogi przejścia.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡sɛfka, AS: cefka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cewa ż., ceweczka ż.

 przym. cewkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zwojnica, solenoid, rzad. induktor

Wiktionary


cewkarz

dawniej: robotnik w przędzalni


SJP.pl


cewkowaty

mający kształt cewki


SJP.pl


cewkowy

przymiotnik od: cewka


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z cewką, dotyczący cewki

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cewka ż.

Wiktionary


cewlino

Cewlino – wieś w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie koszalińskim, w gminie Manowo. Jest miejscowością sołecką. W skład sołectwa wchodzą także osady Kopanica i Kostrzewa.

Według regionalizacji fizycznogeograficznej Cewlino leży na obszarze megaregionu Pozaalpejska Europa Środkowa, prowincji Nizina Środkowoeuropejska, podprowincji Pojezierza Południowobałtyckie, makroregionu Pobrzeże Koszalińskie (313.4), mezoregionu Równina Białogardzka (313.42). Kondracki i Richling zaklasyfikowali mezoregion do typu wysoczyzn młodoglacjalnych przeważnie z jeziorami, w większości o charakterze gliniastym, falistym lub płaskim.

Wikipedia


cewnik

cienka, wąska rurka, służąca do cewnikowania


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) med. cienka rurka wprowadzana do narządów w celu dokonania pomiaru, pobrania próbki, odprowadzenia wydzielin czy wprowadzenia leków;

Wiktionary

Cewnik, kateter − rurka (zwykle giętka, w przeciwieństwie do kaniuli), służąca do wprowadzenia do narządów i jam ciała w celach zróżnicowanych, najczęściej by coś upuścić (pobrać, odbarczyć, odprowadzić), wprowadzić (np. lek, kontrast) lub dokonać pomiaru (ciśnienia, temperatury).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Odprowadzenie moczu z nerki drogą szynowania moczowodu, jak również trudności związane z utrzymaniem takiego cewnika przez dłuższy czas znano od dawna.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡sɛvʲɲik, AS: cevʹńik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cewnikowanie n.

 przym. cewnikowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kateter

Wiktionary


cewnikować

wprowadzać cewnik naturalnymi drogami do jam i narządów ciała w celach leczniczych lub diagnostycznych


SJP.pl


cewnikowanie

wprowadzanie cewnika; kateteryzacja


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) med. zakładanie cewnika do jam i narządów ciała w celu dokonania pomiaru, pobrania próbki, odprowadzenia wydzielin czy wprowadzenia leków

Wiktionary

Cewnik, kateter − rurka (zwykle giętka, w przeciwieństwie do kaniuli), służąca do wprowadzenia do narządów i jam ciała w celach zróżnicowanych, najczęściej by coś upuścić (pobrać, odbarczyć, odprowadzić), wprowadzić (np. lek, kontrast) lub dokonać pomiaru (ciśnienia, temperatury).

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. cewnik m.

 czas. cewnikować

Wiktionary


cewnikowiec

rodzaj glonu, zielenica z nitkowatą plechą


SJP.pl


cewnikowy

związany z cewnikiem


SJP.pl


ceynowa

[czytaj: cejnowa] nazwisko, m.in. Florian Stanisław Ceynowa (1817-1881), kaszubski działacz społeczny i narodowy, pisarz i publicysta; Cejnowa, Cenowa


SJP.pl


cez

pierwiastek chemiczny o symbolu Cs


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. pierwiastek chemiczny o symbolu Cs i liczbie atomowej 55;

Wiktionary

Cez (Cs, łac. caesium) – pierwiastek chemiczny, metal alkaliczny. Nazwa łacińska caesium (błękitny) pochodzi od silnych niebieskich linii spektralnych w widmie cezu.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jakie właściwości chemiczne ma cez?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡sɛs, AS: ces

Wiktionary

Powiązane:

 przym. cezowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) symbol. Cs

Wiktionary


ceza

rodzaj sieci rybackiej do łowienia ryb dennych; niewód


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ryb. sieć rybacka do łowienia przy dnie

Wiktionary

Ceza – typ niewodu, narzędzie do połowu ryb dennych, ciągnione po dnie z zakotwiczonej łodzi; składa się ze stożkowatego worka zwanego matnią o długość około 10 m i 2 skrzydeł o długości 4–6 m.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 przym. cezowy

frazeologia.

etymologia. etym|niem|zeisen. (mocno wiązać)

uwagi.

tłumaczenia.

źródła.

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡sɛza, AS: ceza

Wiktionary

Powiązane:

 przym. cezowy

Wiktionary


cezak

nazwisko


SJP.pl


cezal

potocznie: sklep przedsiębiorstwa CEZAL (Centrala Zaopatrzenia Lecznictwa)


SJP.pl


cezalpinia

drzewo lub pnący krzew z rodziny bobowatych; brezylka, brezylia


SJP.pl


cezar

1. tytuł samowładcy rzymskiego w czasach starożytnych; później również: tytuł następcy tronu; osoba mająca ten tytuł;
2. przenośnie: samowładny wódz, dyktator


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) hist. przydomek rodowy Juliusza Cezara

 (1.2) film. nazwa filmowej nagrody przyznawanej corocznie przez Francuską Akademię Sztuki i Techniki Filmowej

 (1.3) kulin. rodzaj sałatki przyrządzonej głównie z sałaty rzymskiej, grzanek i parmezanu

Wiktionary

  • Gajusz Juliusz Cezar – rzymski polityk, wódz, dyktator i pisarz
  • cezar – jeden z tytułów używanych przez cesarzy rzymskich
  • Cezar – francuska nagroda filmowa
  • Cezar – pseudonim Cezarego Augustynowicza
  • Florin Cezar Ouatu – rumuński śpiewak
  • Cezar – rodzaj sałatki z grzankami i parmezanem

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Cezar, pozostawiwszy silną straż na obu końcach mostu, ruszył do kraju Sugambrów.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cezarianin mos., Cezarion m.

Wiktionary


cezarea

nazwa kilku miast w imperium rzymskim:
1. Cezarea Kapadocka lub Mauretańska (obecnie Kayseri, Turcja);
2. Cezarea Palestyńska lub Nadmorska;
3. Cezarea Filipowa (obecnie Banijas, Syria)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. nazwa szeregu miast i miejscowości na terenie historycznego Imperium Rzymskiego;

 (1.2) geogr. wieś w Izraelu, w Dystrykcie Hajfy;

Wiktionary

Nazwę Cezarea lub Cezareja nosiło kilka różnych miast w Imperium Rzymskim:

  • Cezarea – miejscowość w Izraelu, dawn. Cezarea Nadmorska
  • Cezarea Filipowa – dawna nazwa miasta Banjas
  • Cezarea Kapadocka – dawna nazwa miasta Kayseri w Turcji
  • Cezarea Mauretańska – dawna nazwa miasta Szarszal w Algerii
  • Cezarea Nadmorska (Cezarea Palestyńska) – dawna siedziba prokuratorów rzymskich, obecnie Cezarea w Izraelu

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Towarzyszyli nam niektórzy uczniowie z Cezarei i zaprowadzili do niejakiego Mnazona z Cypru, jednego z pierwszych uczniów, u którego mieliśmy znaleźć gościnę.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. cezarejski

Wiktionary


cezarejski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do Cezarei, związany z Cezareą

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Turyści zwiedzą antyczny teatr cezarejski oraz ruiny akweduktu.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Cezarea ż.

Wiktionary


cezarek

kusak cezarek - gatunek chrząszcza z rodziny kusakowatych


SJP.pl


cezaria

imię żeńskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) rzad. imię|polski|ż.;

Wiktionary

Cezaria – żeński odpowiednik imion męskich Cezary i Cezariusz, alternatywny odpowiednik imienia żeńskiego Cezaryna.

Cezaria imieniny obchodzi 12 stycznia.

Znane osoby noszące imię Cezaria:

  • Cezaria Baudouin de Courtenay Ehrenkreutz Jędrzejewiczowa, uczona polska, etnolog i historyk sztuki;
  • Cesária Évora – piosenkarka światowej sławy;
  • Cezaria Iljin-Szymańska — polska architektka, działaczka podziemia, żona Hubalczyka ps. Sęp, kapitana saperów AK, Marka Szymańskiego.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. cezar m., cesarz m., cesarstwo n.

:: fm. Cezary m.

Wiktionary


cezarianin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) hist. stronnik Gajusza Juliusza Cezara w toczących się w I w. p.n.e. wojnach domowych

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jego duchowi przodkowie to ludzie tacy jak Porcjusz Kato Młodszy, dzielny przeciwnik Juliusza Cezara, konsekwentny do końca, odbierający sobie życie jako komendant oblężonej przez cezarian Utyki.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Cezar mos., Cezarion mos.

 przym. cezariański

Wiktionary


cezarianizm

forma rządów: jedynowładztwo legitymowane zaufaniem mas (mianem cezarianizmu określano np. pozornie demokratyczny ustrój Francji za Napoleona I oraz Napoleona III); cezaryzm


SJP.pl


cezariański

związany z cesarzem; cesarski, cezaryjski


SJP.pl


cezariusz

imię męskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|m.

Wiktionary

Cezariusz – oboczna forma imienia Cezary.

Cezariusz imieniny obchodzi: 25 lutego, 15 kwietnia, 20 kwietnia i 27 sierpnia.

Znane osoby noszące imię Cezariusz:

  • Cezariusz Żórawski (1927–2019) – polski lekarz weterynarii, profesor doktor habilitowany nauk weterynaryjnych

Żeński odpowiednik: Cezaria

Wikipedia


cezariuszostwo

Cezariusz z małżonką; Cezariuszowie


SJP.pl


cezariuszowie

Cezariusz z małżonką; Cezariuszostwo


SJP.pl


cezariuszowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Cezariusza lub z nim związany


SJP.pl


cezaropapizm

1. tendencja prowadząca do przypisywania państwu zwierzchności nad Kościołem, również w materii teologicznej;
2. system rządów, w którym monarcha sprawuje władzę świecką i kościelną


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) hist. polit. system polityczny, w którym monarcha sprawuje władzę zarówno kościelną jak i świecką;

 (1.2) polit. doktryna polityczna propagująca podporządkowanie Kościoła państwu

Wiktionary

Cezaropapizm – tendencja nazywana też cezaryzmem, prowadząca do zwierzchności państwa nad Kościołem i decydowaniu o całokształcie życia religijnego, w tym także w materii teologicznej. Przeciwstawia się systemowi teokracji. Cechy cezaropapizmu występowały w gallikanizmie, febronianizmie i józefinizmie.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Rzeczywiście można mówić o cezaropapizmie w okresie po rewindykacji Justyniana, gdy Wieczne Miasto i jego biskup byli bezpośrednio zależni od cesarza.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. cezaropapistyczny

Wiktionary


cezarostwo

Cezar z małżonką; Cezarowie


SJP.pl


cezarowie

1. tytuł samowładcy rzymskiego w czasach starożytnych; później również: tytuł następcy tronu; osoba mająca ten tytuł;
2. przenośnie: samowładny wódz, dyktator


SJP.pl


cezarowy

przymiotnik od: cezar


SJP.pl


cezary

1. tytuł samowładcy rzymskiego w czasach starożytnych; później również: tytuł następcy tronu; osoba mająca ten tytuł;
2. przenośnie: samowładny wódz, dyktator


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;

Wiktionary

Cezary – łacińskie imię męskie o nieustalonej do końca etymologii. Jedną z koncepcji jest pochodzenie tego imienia od rzeczownika caesaries – „długie włosy, czupryna”, być może też od słowa caedere (ciąć, wycinać), co miało oznaczać: wycięty z łona matki (stąd pojęcie „cesarskie cięcie”). Jego żeńskie odpowiedniki to Cezaryna i Cezaria.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Młodszym bratem św. Gorgonii był św. Cezary z Nazjanzu.

 (1.1) O problemach Cezarego powiedział nam Grzegorz.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡sɛˈzarɨ, AS: cezary

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: fż. Cezaria ż.

:: zdrobn. Czarek mos., Czaruś mos.

Wiktionary


cezaryczny

cezaryzm; cezarystyczny


SJP.pl


cezaryjski

związany z cesarzem; cesarski, cezariański


SJP.pl


cezaryna

imię żeńskie


SJP.pl

Cezaryna – żeński odpowiednik imienia Cezary. Alternatywna forma imienia Cezaria.

Cezaryna imieniny obchodzi 12 stycznia, 8 kwietnia.

Wikipedia


cezaryniny

przymiotnik dzierżawczy - należący do Cezaryny lub z nią związany


SJP.pl


cezarystyczny

cezaryzm; cezaryczny


SJP.pl


cezaryzm

forma rządów: jedynowładztwo legitymowane zaufaniem mas (mianem cezaryzmu określano np. pozornie demokratyczny ustrój Francji za Napoleona I oraz Napoleona III); cezarianizm


SJP.pl

Cezaryzm – określenie systemu rządów, którego nazwa wywodzi się od tytułu Caesar, występującego w starożytnym Rzymie.

Wikipedia


cezas

CEZAS; Centrala Zaopatrzenia Szkół


SJP.pl


cezowy

przymiotnik od: cez (np. bomba cezowa - urządzenie stosowane do niszczenia nowotworów)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący cezu

 (1.2) dotyczący cezy

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1) rzecz. cez m.

 (1.2) rzecz. ceza ż.

Wiktionary


cezura

1. granica chronologiczna, przełomowy moment w dziejach ludzkości;
2. pauza rytmiczna, także średniówka;
3. nieznaczna przerwa między frazami w utworach muzycznych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) liter. muz. pauza dzieląca wers lub frazę muzyczną

 (1.2) przen. przełomowy moment wyznaczający koniec jednej epoki i początek następnej

Wiktionary

  • cezura – moment przełomowy rozdzielający wyraźnie różniące się etapy życia, historii, itp. Wyraźnie, jednoznacznie wyznaczający koniec jednej epoki i początek kolejnej.
  • cezura w poezji – przerwa międzywyrazowa dzieląca wers na części, np. średniówka
  • cezura w muzyce – krótka przerwa w utworze muzycznym pozwalająca na zaczerpnięcie powietrza przez wykonawcę

Wikipedia


cf

symbol kalifornu, pierwiastka chemicznego


SJP.pl


cf.

skrót od: confer (z łaciny: porównaj)


SJP.pl


cfc

[czytaj: s-iefs-I] skrót od: Chelsea Football Club - brytyjski klub piłkarski


SJP.pl


cfci

Congregatio Fratrum Cordis Iesu, Zgromadzenie Braci Serca Jezusowego


SJP.pl


cfmm

skrót od: Congregatio Filiorum Matris Dei Dolorosae, zakon dolorystów


SJP.pl


cg

centygram


SJP.pl

  • CG (ang. choking gas – gaz duszący) fosgen
  • Kongo (oznaczenie kodowe według ISO 3166-2)
  • CG – oznaczenie literowe Grudziądza na tablicach rejestracyjnych pojazdów w Polsce
  • Grafika komputerowa – grafika komputerowa (ang. computer graphics)
  • Cg – język programowania shaderów (ang. C for graphics)
  • Centygram
  • CG (ang. Coast Guard) – Straż Przybrzeża zob. Straż Przybrzeża Stanów Zjednoczonych, Straż Przybrzeża Republiki Indii.

Wikipedia


cgi

skrót od: Common Gateway Interface, znormalizowany interfejs, umożliwiający komunikację pomiędzy oprogramowaniem serwera WWW a innymi programami znajdującymi się na serwerze; z jego pomocą można dynamicznie (na żądanie klienta) generować dokumenty HTML uzupełniając je np. treścią pobieraną z bazy danych


SJP.pl


cgs

Centymetr Gram Sekunda, dawny układ metryczny


SJP.pl


ch

1. połączenie liter oznaczające spółgłoskę "ch";
2. spółgłoska tylnojęzykowa, bezdźwięczna, twarda, szczelinowa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) dwuznak oznaczający spółgłoskę ch (1.2)

 (1.2) spółgłoska szczelinowa miękkopodniebienna bezdźwięczna;

Wiktionary

  • Ch (język programowania)
  • Ch (dwuznak)
  • kod ISO Szwajcaria
  • CH – skrót od ang. continuum hypothesis
  • CH lub ch – centymalna potencja hahnemannowska – w homeopatii – setne rozcieńczenie substancji źródłowej (C – łac. „centum” = sto, H – od nazwiska Samuela Hahnemanna, twórcy homeopatii)

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zawsze myślałem, że moher pisze się przez ch.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

źródła.

== ch (język słowacki.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) dwuznak, szesnasty element alfabetu słowackiego

odmiana.

 (1.1) nieodm.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


cha

wyraz, zwykle powtarzany, oznaczający śmiech, zwłaszcza głośny i spontaniczny; ha


SJP.pl

wykrzyknik

 (1.1) dźwięk. … oznaczający śmiech

Wiktionary

X, Хx (‘cha’) – litera podstawowej cyrylicy używana w języku białoruskim, w języku rosyjskim, w języku ukraińskim oraz języku serbskim, macedońskim, bułgarskim i oznaczająca spółgłoskę [x]. W niektórych językach może oznaczać (przed określonymi literami) spółgłoskę palatalizowaną []. Pochodzi wprost od greckiej litery Χ.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Cha! cha! cha! Głuptasek chce korony! cha! cha! cha!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: xa, AS: χa

Wiktionary

Powiązane:

 przym. uchachany

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ha

Wiktionary


cha-cha

południowoamerykański taniec towarzyski; cza-cza


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) choreogr. zob. cza-cza.

Wiktionary

Cha-cha, cha-cha-cha, cza-cza – kubański, latynoamerykański taniec towarzyski w metrum parzystym 4/4 i typowym tempie 32-33 taktów na minutę, wywodzący się z rumby i mambo.

Taniec cha-chy opiera się na kroku chassé, czyli kroku w formacie odstaw-dostaw-odstaw. Chassé wykonywane do tyłu nosi nazwę back lock (odstaw-skrzyżuj-odstaw), natomiast w przód lock step (format taki sam jak w krokach do tyłu). Aby cha-cha wyglądała efektownie, należy zwrócić uwagę na przeprostowywanie kolan oraz ogólną moc nóg, co ma również wpływ na ruch innych partii ciała, np. bioder.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: t͡ʃa‿ˈt͡ʃa, AS: ča‿ča

Wiktionary


chaba

nazwisko


SJP.pl

Chaba – władca starożytnego Egiptu z III dynastii.

Wikipedia


chabaj

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) gw-pl|Poznań. rzeźnik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chabas m., chabanina

Wiktionary


chabal

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) lwów. adorator

Wiktionary


chabanina

mięso gorszego gatunku


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. posp. mięso gorszego gatunku, także nieświeże

 (1.2) lwów., reg-pl|Kraków., reg-pl|Poznań. byle jakie mięso

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nie będę jadł tej chabaniny.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌxabãˈɲĩna, AS: χabãńĩna

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chabaj m., chabas m.

Wiktionary


chabarowsk

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Federacji Rosyjskiej, na Dalekim Wschodzie, stolica Kraju Chabarowskiego;

Wiktionary

Chabarowsk (ros. Хабаровск) – miasto w Rosji, położone w południowo-wschodnim regionie azjatyckiej części tego kraju, nad Amurem w pobliżu ujścia rzeki Ussuri.

Stolica Kraju Chabarowskiego; 616 tys. mieszkańców (2020). Współrzędne geograficzne: 48°25′ N 135°07′ E.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: xaˈbarɔfsk, AS: χabarofsk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chabarowszczanin mos., chabarowszczanka ż.

 przym. chabarowski

Wiktionary


chabarowski

przymiotnik od: Chabarowsk (miasto w Rosji)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Chabarowskiem, dotyczący Chabarowska

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Chabarowsk m., chabarowszczanin mos., chabarowszczanka ż.

Wiktionary


chabarowszczanin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Chabarowska; osoba z tego miasta

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Chabarowsk mrz.

:: fż. chabarowszczanka ż.

 przym. chabarowski

Wiktionary


chabarowszczanka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Chabarowska; kobieta z tego miasta

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Chabarowsk mrz.

:: fm. chabarowszczanin mos.

 przym. chabarowski

Wiktionary


chabas

regionalnie: duża porcja mięsa, mięso; habas


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) poznań. mięso

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chabanina, chabaj, chabaśnik

Wiktionary


chabaź

gwarowo: chwast, zielsko


SJP.pl


chabazie

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) reg-pl|Dolny Śląsk, Lwów. kwiatki, zarośla

Wiktionary


chabazyt

minerał z grupy zeolitów, uwodniony glinokrzemian wapnia i sodu


SJP.pl

Chabazyt, chabasyt – minerał z gromady krzemianów zaliczany do grupy zeolitów. Minerał pospolity i szeroko rozpowszechniony.

Nazwa pochodzi od gr. khabazios = ziarnko gradu, co trafnie nawiązuje do wyglądu tego minerału.

Wikipedia


chabek

rodzaj dużej, drewnianej, uzbrojonej łodzi przeznaczonej do różnych prac pomocniczych we flocie w XV wieku


SJP.pl


chaber

pospolity chwast polny o niebieskich kwiatach


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) bot. syst. nazwa systematyczna|Centaurea|L.|ref=tak., rodzaj roślin z rodziny astrowatych;

 (1.2) bot. roślina z rodzaju chabrów (1.1)

 (1.3) pot. bot. nazwa systematyczna|Centaurea cyanus|ref=tak., chaber bławatek

 (1.4) bot. roślina z gatunku chaber bławatek

Wiktionary

Chaber (Centaurea L.) – rodzaj roślin z rodziny astrowatych (Asteraceae). Obejmuje według różnych ujęć systematycznych od ok. 250 do ok. 750 gatunków. Zasięg rodzaju obejmuje całą Europę, północną Afrykę i znaczną część Azji (z wyjątkiem jej południowo-wschodniej części). Rośliny z tego rodzaju rosną jako introdukowane na wszystkich innych kontynentach (z wyjątkiem Antarktydy).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Niektóre gatunki chabra są uprawiane jako rośliny ozdobne.

 (1.2) Na obrazie przedstawiony został wazon z chabrami.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈxabɛr, AS: χaber

Wiktionary

Powiązane:

 przym. chabrowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.3) bławatek, gw-pl|Poznań|modrak., gwara. głowacz

Wiktionary


chaberek

nazwisko


SJP.pl


chaberkowo

Chaberkowo (niem. Neu Wuttrienen) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Purda. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. Wieś znajduje się w historycznym regionie Warmia.

Wikipedia


chaberski

nazwisko


SJP.pl


chabet

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) pot. lekcew. lichy, chudy koń

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jej zdaniem koń, którego kupił, niczym się nie różnił od ich zdechłego chabeta.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: fż. chabeta ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) chabeta, szkapa, rosynant, stpol. myrcha

Wiktionary


chabeta

nędzny, zabiedzony, chudy koń; szkapa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. lekcew. lichy, chudy koń

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Starej chabecie niewiele już zostało.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: fm. chabet mzw.

:: zdrobn. chabetka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szkapa, rosynant, stpol. myrcha

Wiktionary


chabetka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od chabeta

 (1.2) lekcew. lichy, mniejszy koń

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) A ile lat ma ta twoja chabetka?

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chabet mzw., chabeta ż.

Wiktionary


chabić

czasownik

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. kraść

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jorg zachabił mi wczorej hefty.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chabienie n.

Wiktionary


chabielice

Chabielice – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie bełchatowskim, w gminie Szczerców.

W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie piotrkowskim.Wieś znajduje się 7 km na południe od miejscowości Szczerców. Jest położona na prawym brzegu rzeki Krasówki (dopływu Widawki), uregulowanej przez KWB Bełchatów. Przez miejscowość przebiega droga wojewódzka nr 483 z Łasku do Częstochowy.Na południowych i zachodnich obrzeżach Chabielic trwają prace wydobywcze Kopalni Węgla Brunatnego Bełchatów.

Wikipedia


chabienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|chabić.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. chabić

Wiktionary


chabierów

Chabierów – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie sieradzkim, w gminie Błaszki. Miejscowość liczy 280 mieszkańców.

W latach 1949–1975 w woj. poznańskim (powiat kaliski). W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa sieradzkiego.

Wikipedia


chabik

nazwisko


SJP.pl


chabina

dawniej: rózga, pręt


SJP.pl


chabinka

gwarowo: cienka gałązka, witka


SJP.pl


chabiński

nazwisko


SJP.pl


chablis

[czytaj: szabLI] rodzaj białego wina


SJP.pl

Chablis (wym. [ʃabli]) – miejscowość i gmina we Francji, w regionie Burgundia-Franche-Comté, w departamencie Yonne.

Według danych na rok 1990 gminę zamieszkiwało 2569 osób, a gęstość zaludnienia wynosiła 66 osób/km² (wśród 2044 gmin Burgundii Chablis plasuje się na 75. miejscu pod względem liczby ludności, natomiast pod względem powierzchni na miejscu 80.).

Wikipedia


chabówka

wieś w województwie małopolskim, w powiecie nowotarskim


SJP.pl

Chabówka – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie nowotarskim, w gminie Rabka-Zdrój. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa nowosądeckiego.

W 1595 roku wieś położona w powiecie szczyrzyckim województwa krakowskiego była własnością kasztelanowej krakowskiej Anny z Sieniawskich Jordanowej.

Wikipedia


chabowo

Chabowo (niem. Alt Falkenberg, nazwa przejściowa – Szymanów, Sokolice Stare) – wieś w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie pyrzyckim, w gminie Bielice.

W latach 1954–1959 wieś należała i była siedzibą władz gromady Chabowo, po jej zniesieniu w gromadzie Bielice. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa szczecińskiego.

Wikipedia


chabowski

przymiotnik od: Chabowo, Chabówka


SJP.pl


chabrolizm

[czytaj: szabrolizm] styl filmowy inspirowany twórczością reżysera filmowego, Claude'a Chabrola; szabrolizm


SJP.pl


chabros

nazwisko


SJP.pl


chabrowiec

powszelatek chabrowiec - motyl z rodziny powszelatkowatych


SJP.pl


chabrówka

drobny motyl z rodziny rusałkowatych; przeplatka chabrówka


SJP.pl


chabrowoniebieski

niebieski o chabrowym odcieniu


SJP.pl


chabrowski

nazwisko


SJP.pl

Chabrowski, Habrowski:

  • Stefan Jan Chabrowski (ur. 1937), artysta malarz
  • Tadeusz Marcin Chabrowski (ur. 1934), polski poeta, duchowny katolicki

Wikipedia


chabrowy

1. chaber;
2. niebieskofioletowy; bławatkowy


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący chabru, należący do chabru, zrobiony z chabru, związany z chabrem

przymiotnik jakościowy

 (2.1) mający kolor intensywnie niebieski, taki jak kolor kwiatu chabra bławatka

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Maciuś podarował swojej mamusi uroczy chabrowy bukiecik.

 (2.1) Kupiłam sobie piękną chabrową sukienkę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: xaˈbrɔvɨ, AS: χabrovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chaber mzw./mrz., chabrowość ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) bławatkowy, szafirowy

Wiktionary


chabsko

Chabsko – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie mogileńskim, w gminie Mogilno.

Wikipedia


chabudai

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) mebl. niski japoński stolik

Wiktionary


chachać

potocznie: chachać się - śmiać się


SJP.pl


chachaj

potocznie: chachać się - śmiać się


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Andrzej Chachaj – polski architekt
  • Elżbieta Chachaj – polska malarka
  • Jacek Chachaj – polski historyk
  • Marian Chachaj – polski historyk
  • Tadeusz Chachaj – polski dyrygent, kompozytor i aranżer
  • Władysław Chachaj – polski lekarz alergolog

Wikipedia


chachalnia

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. wieś w Polsce, w województwie wielkopolskim, w powiecie krotoszyńskim, w gminie Zduny;

Wiktionary

Chachalnia – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie krotoszyńskim, w gminie Zduny.

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa kaliskiego.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Przed laty Chachalnia należała do województwa kaliskiego.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chachalnianin mos., chachalnianka ż.

 przym. chachalniański

Wiktionary


chachalnianin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Chachalni

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jej córka wyszła za rodowitego chachalnianina.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Chachalnia ż.

:: fż. chachalnianka ż.

 przym. chachalniański

Wiktionary


chachalnianka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Chachalni

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dwie rozbawione chachalnianki siedziały na kocu nad ruczajem.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Chachalnia mrz.

:: fm. chachalnianin mos.

 przym. chachalniański

Wiktionary


chachalniański

przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do Chachalni, związany z Chachalnią

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wypasał na chachalniańskich łąkach sto krów.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Chachalnia ż., chachalnianin mos., chachalnianka ż.

Wiktionary


chacham

duchowny karaimski; hacham


SJP.pl


chachanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|chachać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. chachać

Wiktionary


chachar

pogardliwie o włóczędze albo o człowieku pochodzącym z niższych warstw społecznych, głównie o chłopie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. włóczęga, powsinoga

 (1.2) gw-pl|Górny Śląsk. pijak

 (1.3) gw-pl|Górny Śląsk. łobuz

Wiktionary

Powiązane:

 przym. chacharski

Wiktionary


chacharski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. związany z chacharem, dotyczący chachara

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chachar mos., chachor mos.

Wiktionary


chachlowski

nazwisko


SJP.pl


chachmęcić

gmatwać, sprawiać, że coś jest zawiłe


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. brak)

 (1.1) pot. starając się ukryć jakieś informacje, czynić coś trudniejszym do zrozumienia

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dla dziennikarza depeszowego każdy kontakt z politykiem to informacja; nawet wtedy, gdy on się miga od odpowiedzi albo chachmęci, albo odpowiada, ale na inne pytanie.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. nachachmęcić dk., zachachmęcić dk.

Wiktionary


chachmęt

1. potocznie: oszustwo; machlojka, przekręt;
2. dawniej:
a) manowiec, wertep, rozdroże;
b) przenośnie: plątanina, chaos, zamęt


SJP.pl


chachor

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. pijak

 (1.2) gw-pl|Górny Śląsk. dziad

 (1.3) gw-pl|Górny Śląsk. łobuz

 (1.4) gw-pl|Górny Śląsk. także bez pejoratywnego wydźwięku, w znaczeniu zbliżonym do pieron

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ty mi nikaj z chachorami łazić niy bydziesz.

 (1.2) Z Zeflika się latoś pieroński chachor zrobił.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. chacharski

Wiktionary


chachoł

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) pot. pogard. Ukrainiec lub osoba posługująca się językiem ukraińskim

 (1.2) gw-pl|Poznań. kark

Wiktionary


chachulski

nazwisko


SJP.pl


chachuła

nazwisko


SJP.pl

Chachuły (dawn. Chachuła) – dawna wieś, obecnie osiedle na Górnej w Łodzi, w obrębie osiedla administracyjnego Rokicie. Leży na południowym zachodzie miasta, między ulicami Odrzańską a Dubois. Istnieje też ulica Chachuły.

Wikipedia


chachłacki

język chachłacki, gwara chachłacka - określenie różnych gwar wschodniosłowiańskich na obszarze Podlasia


SJP.pl


chaciński

nazwisko


SJP.pl


chaco

[czytaj: czako] formacja roślinna typowa dla pewnych regionów Argentyny, Paragwaju i Boliwii, kompleks zbiorowisk sawannowych i leśnych


SJP.pl

  • chaco – formacja roślinna w Ameryce Południowej – suchy, widny las
  • Gran Chaco, Chaco – kraina geograficzna w Ameryce Południowej, na pograniczu Boliwii, Paragwaju i Argentyny, podzielona na 3 części:
    • Chaco Boreal
    • Chaco Central
    • Chaco Austral
  • Chaco – prowincja w Argentynie
  • Chaco – zachodnia część Paragwaju, departamenty: Presidente Hayes, Boquerón, Górny Paragwaj
  • Park Narodowy Chaco

Wikipedia


chaconne

[czytaj: szaKON] taniec hiszpański z XVI w. w metrum trójdzielnym; ciaccona


SJP.pl

Chaconne – forma muzyczna oparta na hiszpańskim tańcu w metrum 3/4. Chaconne oznacza również sam taniec.

Zawiera szereg wariacji, lecz żadna z nich nie jest dłuższa niż 8 taktów. Jako taniec jest swawolny i rozwiązły.

Wikipedia


chaczapuri

gruzinski zapiekany placek z serem


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) kulin. placek zapiekany z serem, danie kuchni kaukaskich, chlebek serowy;

Wiktionary

Chaczapuri (gruz. ხაჭაპური) – gruziński zapiekany placek z serem. Jedno z tradycyjnych dań kuchni kaukaskiej. Występuje w licznych różniących się od siebie odmianach, m.in.:

  • chaczapuri adżaruli – chaczapuri adżarskie, z serem i jajkiem;
  • chaczapuri imeruli – chaczapuri imeretyńskie, w formie okrągłego placka z zapieczonym w cieście nadzieniem serowym;
  • lobiani – chaczapuri z regionu Raczy, z fasolą;
  • kubdari – chaczapuri z regionu Swanetii, z mięsem;
  • chaczapuri guruli – z regionu Gurii, w kształcie półksiężyca, zwane także ciastem bożonarodzeniowym;
  • chaczapuri megrelskie – podobne do imeretyńskiego, z dodatkowym serem na wierzchu.

Wikipedia


chaczaturian

nazwisko obce, np. Aram Iljicz Chaczaturian (1903-1978) - ormiański kompozytor muzyki poważnej, dyrygent i pedagog


SJP.pl


chad

skrótowiec, rzeczownik, rodzaj nijaki lub męskorzeczowy

 (1.1) = med. psych. choroba afektywna dwubiegunowa

Wiktionary

Chad (Ceadda, Chad z Yorku, Cedda; data urodzenia nieznana, zm. 2 marca 672) – średniowieczny anglosaski duchowny, opat kilku klasztorów, biskup Northumbrii i Mercji, czczony jako święty w Kościele katolickim, prawosławnym i anglikańskim. Jest uznawany za jednego z najważniejszych misjonarzy w państwach anglosaskich i za człowieka, który schrystianizował Mercję.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Prawie zawsze ChAD pustoszy życie cierpiących na nią ludzi.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: xat, AS: χat

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chadowiec m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) F31, zaburzenie afektywne dwubiegunowe, cyklofrenia; przest. psychoza maniakalno-depresyjna; pot. dwubiegunówka

Wiktionary


chadaj

nazwisko


SJP.pl


chadar

ryba z rodziny łososiowatych


SJP.pl


chadecja

potocznie: chrześcijańska demokracja


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) polit. chrześcijańska demokracja

Wiktionary

Chrześcijańska demokracja, potocznie chadecja (od skrótu ChD) – nurt w myśli politycznej i społecznej, który pojawił się pod koniec XIX wieku jako odpowiedź myśli katolickiej na rosnące wpływy socjalizmu, świeckiego w swym charakterze, a skrytykowanego w papieskiej encyklice Rerum novarum papieża Leona XIII. Przed tą encykliką już jednak rodziły się ruchy społeczne w Leuven i Mechelen, publikował swoje prace biskup Ketteler, w 1860 zatwierdzono formalnie prawną strukturę frakcji katolickiej w pruskim parlamencie, tworząc partię Centrum-Frakcja Katolicka.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: xaˈdɛt͡sʲja, AS: χadecʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chadek m., chadeckość ż.

 przym. chadecki

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) skrót ChD

Wiktionary


chadecki

chadecja


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) przym. od chadecja

Wiktionary

Patrz:

chadecja

Przykłady

 (1.1) - To była próba ratowania Unii przed zniknięciem ze sceny politycznej, przed przekształceniem partii o kilkunastoprocentowym elektoracie w niewielkie ugrupowanie chadeckie - tłumaczył wówczas.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: xaˈdɛt͡sʲci, AS: χadecʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chadecja ż., chadek m., chadeckość ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) chrześcijańsko-demokratyczny

Wiktionary


chadeckość

chadecki


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co chadeckie; cecha tych, którzy są chadeccy

Wiktionary

Patrz:

chadecki

Powiązane:

 rzecz. chadek m., chadecja ż.

 przym. chadecki

Wiktionary


chadeczka

1. polityczka należąca do partii chrześcijańsko-demokratycznej;
2. zwolenniczka polityki chadecji


SJP.pl


chadek

polityk należący do partii chrześcijańsko-demokratycznej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) polit. członek bądź sympatyk chadecji

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈxadɛk, AS: χadek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chadecja ż., chadeckość ż.

 przym. chadecki

Wiktionary


chadrych

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. bot. gorczyca polna

Wiktionary


chadwick

[czytaj: czedłyk] nazwisko


SJP.pl

Osoby o nazwisku Chadwick:

  • Edgar Chadwick – angielski piłkarz
  • Edwin Chadwick – angielski reformator społeczny
  • George Whitefield Chadwick – amerykański kompozytor
  • James Chadwick – angielski fizyk
  • John Chadwick – brytyjski filolog
  • Philip George Chadwick – angielski pisarz

Wikipedia


chadzać

1. chodzić, udawać się dokądś od czasu do czasu
2. nosić czasami, miewać coś na sobie jako ubiór


SJP.pl

czasownik nieprzechodni niedokonany

 (1.1) chodzić od czasu do czasu lub regularnie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jeszcze przez kilka dni chadzał Kazimierz, olśniony i odurzony, po brukach świętującej i wiwatującej Warszawy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈxad͡zat͡ɕ, AS: χaʒać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. schadzka ż., przechodka ż., chód mrz., chodzik mrz., chodnik mrz., chodniczek mrz., chodnikowiec mos., chodak mrz., chodaczek mrz., chodzony mrz., chodnica ż., chodliwość ż., chodziarz mos., chodziarka ż., chadzka ż., chadzanie n., chodzenie n.

 czas. obejść, chodzić ndk.

 przym. chodny, chodnikowy, chodliwy, chodziwy, chodziarski

 wykrz. chodu

Wiktionary


chadzanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|chadzać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: xaˈd͡zãɲɛ, AS: χaʒãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. przechodka ż., chód m., chodzik m., chodnik m., chodniczek m., chodnikowiec m., chodak m., chodaczek m., chodzony m., chodnica ż., chodliwość ż., chodziarz m., chodziarka m., chadzka ż., chodzenie n.

 czas. obejść, chodzić ndk., chadzać ndk.

 przym. chodny, chodnikowy, chodliwy, chodziwy, chodziarski

 wykrz. chodu

Wiktionary


chadziaj

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. pogard. szmaciarz, osoba niechlujna

 (1.2) gw-pl|Górny Śląsk.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Tyn pieróński chadziaj. Kaj loucóm zajś te chadziaje? Jou by sie nie dziwiół bo to je chadziaj.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chadziajka ż., chadziajstwo n., chaziaj m.

 przym. chadziajski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szmaciorz, ciarach, dziod

Wiktionary


chadziajski

przymiotnik

 (1.1) związany z chadziajem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Tradycje polskie, hanyskie i chadziajskie trwają w nieustającym zwarciu i konkurują ze sobą na dusze.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chadziaj m.

Wiktionary


chądzyński

nazwisko


SJP.pl


chafre

władca starożytnego Egiptu z okresu Starego Państwa, syn Cheopsa; Chefren


SJP.pl


chaga

[czytaj: czaga] gatunek grzyba z rodziny szczecinkowcowatych; czaga, huba brzozowa, błyskoporek podkorowy


SJP.pl

Błyskoporek podkorowy (Inonotus obliquus (Ach. ex Pers.) Pilát) – gatunek grzybów z rodziny szczeciniakowatych (Hymenochaetaceae).

Wikipedia


chagall

[czytaj: szaGAL] Marc Chagall (1887-1985), francuski malarz i grafik


SJP.pl


chaim

[czytaj: CHA-im] obce imię męskie


SJP.pl


chajder

żydowska początkowa szkoła religijna dla chłopców; cheder


SJP.pl


chajpudyra

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. hydron. rzeka w Nienieckim Okręgu Autonomicznym Rosji, uchodzi do Zatoki Chajpudyrskiej Morza Peczorskiego

Wiktionary

Powiązane:

 przym. chajpudyrski

Wiktionary


chajpudyrski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Chajpudyrą, dotyczący Chajpudyry

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Chajpudyra ż.

Wiktionary


chajtać

chajtać się - potocznie: brać ślub; hajtać się


SJP.pl


chajtanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|chajtać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ochajtanie n.

 czas. chajtać ndk., ochajtać dk.

Wiktionary


chajtnąć

chajtnąć się - potocznie: wziąć ślub; hajtnąć się


SJP.pl


chajtnięty

potocznie: taki, który wziął ślub; hajtnięty, ochajtnięty


SJP.pl


chakas

przedstawiciel ludu zamieszkującego Chakasję


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) etn. członek tureckiego ludu zamieszkującego Chakasję i obwód kemerowski;

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Chakasja ż., chakaski mrz.

:: fż. Chakaska ż.

 przym. chakaski

Wiktionary


chakasja

republika autonomiczna w Rosji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. jedna z republik wchodzących w skład Federacji Rosyjskiej;

Wiktionary

Chakasja (ros. Республика Хакасия, chak. Хака́с Респу́бликазы, tr. Chakás Respúblikazy) – autonomiczna republika w Federacji Rosyjskiej.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. Chakas m., Chakaska ż., chakaski mrz.

 przym. chakaski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ofic. Republika Chakasji

Wiktionary


chakaska

dotyczący Chakasów, związany z Chakasami


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) etn. członkini tureckiego ludu zamieszkującego Chakasję i obwód kemerowski

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Chakasja ż., chakaski mrz.

:: fm. Chakas mos.

 przym. chakaski

Wiktionary


chakaski

dotyczący Chakasów, związany z Chakasami


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Chakasją lub Chakasami, dotyczący Chakasji lub Chakasów

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) jęz. język chakaski;

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Chakasja ż., Chakas mos., Chakaska ż.

Wiktionary


chakowski

nazwisko


SJP.pl


chakrasana

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) jedna z asan; pozycja, w której ciało jest wygięte do góry w łuk, stopy i dłonie oparte są podłodze

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) urdva dhanurasana, pozycja koła, pozycja wzniesionego łuku, koło, wzniesiony łuk

Wiktionary


chalaza

chalazon;
1. gęste pasmo białka, na którym podwieszona jest kula żółtkowa w jajku; powrózek białkowy;
2. u roślin kwiatowych: podstawa zalążka znajdująca się naprzeciw okienka; osadka


SJP.pl

Wikipedia


chalazon

chalaza;
1. gęste pasmo białka, na którym podwieszona jest kula żółtkowa w jajku; powrózek białkowy;
2. u roślin kwiatowych: podstawa zalążka znajdująca się naprzeciw okienka; osadka


SJP.pl


chalcedon

tlenek krzemu, odmiana kwarcu; jego barwne odmiany to: agat, chryzopraz, heliotrop, karneol


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. hist. starożytne miasto w Bitynii, na terenie dzisiejszego Stambułu;

Wiktionary

  • Chalcedon (Chalkedon) – miasto w starożytnej Bitynii, obecnie Kadıköy, dzielnica Stambułu
  • chalcedon – minerał, odmiana kwarcu
  • Chalcedon – potocznie sobór powszechny z 451 r.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Dzięki recepcji Soboru w Chalcedonie osiągnięto nowy stopień rozwoju idei soborowej.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chalcedon m.

 przym. chalcedoński, chalcedonowy

Wiktionary


chalcedonowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z chalcedonem, dotyczący chalcedonu; wykonany z chalcedonu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chalcedon mrz., Chalcedon mrz.

Wiktionary


chalcedoński

dotyczący Chalcedonu, greckiego miasta w starożytnej Bitynii, obecnie dzielnicy Stambułu


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) geogr. hist. odnoszący się do Chalcedonu, związany z Chalcedonem

 (1.2) rel. hist. odnoszący się do czwartego soboru powszechnego biskupów chrześcijańskich w 451 roku, związany z czwartym soborem powszechnym

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Kościołami chalcedońskimi są obecnie wszystkie Kościoły katolickie i wszystkie Cerkwie prawosławne.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Chalcedon m., chalcedon m.

Wiktionary


chalcydycki

Chalkidiki


SJP.pl

Patrz:

Chalkidiki

chaldea

nazwa Babilonii użyta po raz pierwszy w IX w. p.n.e. w inskrypcjach króla Asyrii Aszurnasirpala II; Chaldeja


SJP.pl

Chaldeja, Chaldea, akadyjskie Kaldu, nazwa Babilonii lub jej południowej części użyta po raz pierwszy w inskrypcjach króla Asyrii Aszurnasirpala II (IX w. p.n.e.); od czasów panowania dyn. chaldejskiej (626–539) nazwą Chaldeja objęto obszar całej Babilonii (w świecie antycznym Chaldeja i Kaldu oznaczały to samo). Zamieszkane przez starożytnych Chaldejczyków. Z Ur chaldejskiego pochodził m.in. biblijny Abraham.

Wikipedia


chaldeja

nazwa Babilonii użyta po raz pierwszy w IX w. p.n.e. w inskrypcjach króla Asyrii Aszurnasirpala II; Chaldea


SJP.pl


chaldejczycy

członek starożytnego ludu zachodniosemickiego, przybyłego do południowej Babilonii w połowie XI w. p.n.e.


SJP.pl

Chaldejczycy (akad. trl. Kaldu, hebr. ‏כשדים‎ Kasdim, stgr. Χαλδαίοι, Chaldaioi) – starożytny lud zachodniosemicki posługujący się dialektem języka aramejskiego.

Wikipedia


chaldejczyk

członek starożytnego ludu zachodniosemickiego, przybyłego do południowej Babilonii w połowie XI w. p.n.e.


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) hist. etn. członek starożytnego ludu semickiego;

Wiktionary

Chaldejczycy (akad. trl. Kaldu, hebr. ‏כשדים‎ Kasdim, stgr. Χαλδαίοι, Chaldaioi) – starożytny lud zachodniosemicki posługujący się dialektem języka aramejskiego.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Nabuchodonozor II był ostatnim wielkim królem Chaldejczyków.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Chaldeja ż., chaldejski m.

:: fż. Chaldejka ż.

 przym. chaldejski

Wiktionary


chaldejka

członkini starożytnego ludu zachodniosemickiego, przybyłego do południowej Babilonii w połowie XI w. p.n.e.


SJP.pl


chaldejski

przymiotnik od: Chaldeja


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) odnoszący się do Chaldei lub Chaldejczyków

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) jęz. język z grupy semickiej, używany w Mezopotamii od połowy III tysiąclecia p.n.e. do początków I tysiąclecia n.e.;

 (2.2) jęz. język zaliczany do grupy semickiej, którym posługuje się około 200 tysięcy zamieszkujących głównie Irak;

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Językiem liturgicznym Kościoła chaldejskiego pozostał aramejski.

 (1.1) Informacje te znalazłam na chaldejskim portalu informacyjnym.

 (2.1) Język chaldejski zapisywany był sumeryjskim pismem klinowym.

 (2.2) Współczesny język chaldejski stanowi część tzw. makrojęzyka syryjskiego.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Chaldeja ż., Chaldejczyk mos., Chaldejka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) akadyjski

 (2.2) nowoaramejski

Wiktionary


chalecki

nazwisko


SJP.pl

  • Chalecki – polski herb szlachecki

Osoby o tym nazwisku:

  • Michał Chalecki (zm. po 1521) – dyplomata, polski urzędnik, poseł litewski do Złotej Ordy
  • Andrzej Chalecki (zm. 1595) – urzędnik, marszałek rzeczycki
  • Eustachy Chalecki – dyplomata, poseł do Mołdawii w 1460
  • Dymitr Chalecki (1550-1598) – urzędnik, poseł na Sejm, dworzanin Stefana Batorego
  • Mikołaj Chalecki (1589-1653) – wojewoda nowogródzki, miecznik wielki litewski
  • Hieronim Chalecki (zm. 1672) – polski urzędnik, poseł na Sejm, łowczy podlaski
  • Józef Chalecki (zm. 1559) – urzędnik, marszałek hospodarski
  • Władysław Chalecki (1606-1668) – marszałek Trybunału Głównego Wielkiego Księstwa Litewskiego
  • Aleksander Chalecki (zm. 1651) – polski urzędnik, sekretarz królewski Zygmunta III Wazy
  • Michał Chalecki (1679-1715) – polski urzędnik, poseł na Sejm, oboźny Wielkiego Księstwa Litewskiego
  • Gedeon Chalecki – wicemarszałek Trybunału Głównego Wielkiego Księstwa Litewskiego
  • Piotr Chalecki (1765-1813) – szambelan Stanisława Augusta Poniatowskiego
  • Jan Chalecki (1807-1879 lub 1883) – polski wojskowy
  • Wieńczysław Chalecki (1885-1941) – polski wojskowy, major audytor Wojska Polskiego

Wikipedia


chalif

kalif; tytuł muzułmańskiego przywódcy świeckiego i duchownego; u szyitów: tytuł przywódcy świeckiego; osoba mająca ten tytuł


SJP.pl


chalikantyt

minerał, uwodniony siarczan miedzi; chalkantyt


SJP.pl


chalimoniuk

nazwisko


SJP.pl


chalin

W Polsce
  • Chalin – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. lipnowskim, w gminie Dobrzyń nad Wisłą
  • Chalin – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. międzychodzkim, w gminie Sieraków
  • Chalin – gromada
  • Chalin – gmina

Wikipedia


chalkantyt

minerał, uwodniony siarczan miedzi; chalikantyt


SJP.pl

Chalkantyt (gr. chalkos - miedź, anthos - kwiat; kwiat miedzi) – minerał z gromady siarczanów. Jest powszechnie spotykany w większości kopalń siarczkowych rud miedzi.

Wikipedia


chalkedon

miasto w starożytnej Bitynii, obecnie dzielnica Stambułu w Turcji; Chalcedon


SJP.pl

Chalkedon, Chalcedon (gr. Χαλκηδών Chalkēdṓn, łac. Chalcedonia) – starożytne miasto portowe założone przez greckich kolonistów z Megary w roku 676 p.n.e. nad azjatyckim wybrzeżem Bosforu w krainie Bitynia. Miasto znajdowało się na półwyspie Chalkedońskim u wejścia do cieśniny Bosfor prawie dokładnie naprzeciw starożytnego Byzantionu – późniejszego Konstantynopola.

Wikipedia


chalkidiki

półwysep w Grecji


SJP.pl

Półwysep Chalcydycki (gr. Χαλκιδική, łac. Chalcidice) – półwysep w Grecji, na pobrzeżu Morza Trackiego (północnej części Morza Egejskiego), na południowy wschód od miasta Saloniki; historyczna kraina Chalkidyka. Jego powierzchnia wynosi 2945 km².

Wikipedia


chalkidzki

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Chalkidą, dotyczący Chalkidy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Szczególnie rozpowszechnione były trzy systemy: chalkidzki, ateński i joński. Ten ostatni stał się w IV w. przed Chr. ogólnogreckim alfabetem „klasycznym”.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Chalkida ż.

Wiktionary


chalkocyt

minerał, siarczek miedzi


SJP.pl


chalkofilny

w chemii: pierwiastek chalkofilny - pierwiastek łatwo łączący się z siarką, tworzący trwałe siarczki


SJP.pl


chalkograf

rytownik będący specjalistą w dziedzinie chalkografii; miedziorytnik


SJP.pl


chalkografia

sztuka rytowania w miedzi lub mosiądzu; miedziorytnictwo


SJP.pl


chalkolit

okres przejściowy między epokami kamienia i brązu; eneolit, epoka miedzi


SJP.pl

Chalkolit (od gr. chalkós — miedź i lithos — kamień), także eneolit lub epoka miedzi – jedna z epok prehistorii, okres przejściowy między archeologicznymi epokami kamienia i brązu, w którym u ludów neolitycznych pojawiły się pierwsze użytkowe wyroby z metalu, głównie z miedzi (narzędzia, broń, ozdoby), obok pozostających wciąż w powszechnym użyciu narzędzi wyrabianych z krzemienia i in. kamienia.

Wikipedia


chalkolityczny

chalkolit


SJP.pl

Patrz:

chalkolit

chalkon

nienasycony keton mający dwa pierścienie aromatyczne w cząsteczce


SJP.pl

Chalkon (nazwa systematyczna: 1,3-difenylo-2-propen-1-on, benzylidynoacetofenon) – organiczny związek chemiczny z grupy nienasyconych ketonów aromatycznych.

Może być otrzymany np. w reakcji acetofenonu z benzaldehydem w obecności zasady:

Wikipedia


chalkopiryt

minerał, siarczek miedzi i żelaza


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) miner. piryt miedziowy, siarczek miedzi i żelaza;

Wiktionary

Chalkopiryt (piryt miedziowy) – minerał z gromady siarczków, którego głównym składnikiem jest mieszany siarczek miedzi(II) i żelaza(II) (CuFeS2). Jest minerałem pospolitym i bardzo szeroko rozpowszechnionym.

Nazwa pochodzi od gr. chalkós, "miedź" + pyrítes, "ogniowy" i nawiązuje do składu chemicznego i barwy tego minerału.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. chalkopirytowy

Wiktionary


chalkozyn

minerał, siarczek miedzi; błyszcz miedzi


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) miner. siarczek (I) miedzi, nieprzezroczysty minerał barwy ołowianoszarej, ważne źródło miedzi na użytek przemysłowy;

Wiktionary

Chalkozyn (gr. khalkos, chalkos - "miedź") – minerał z grupy siarczków.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. chalkozynowy

Wiktionary


challenge

[czytaj: czelendż]
1. nazwa zawodów sportowych w niektórych dyscyplinach;
2. bezpośrednia rywalizacja zawodników z czołówki i spoza niej;
3. rodzaj klasyfikacji sportowych dokonywanych przez organizację lub gazetę sportową;
4. w siatkówce i tenisie ziemnym: prośba o elektroniczne sprawdzenie poprawności zagrania


SJP.pl

  • Challenge – międzynarodowe zawody lotnicze rozgrywane w latach 1929–1934
  • Challenge – wykorzystywany w sporcie system umożliwiający rozstrzygnięcie kontrowersyjnych punktów
  • The Challenge – amerykański film fabularny z 2003 roku

Zobacz też:

  • Puchar Challenge

Wikipedia


challenger

[czytaj: czelendżer] turniej klasyfikacyjny, zwykle niższy rangą


SJP.pl

  • Challenger – wahadłowiec NASA
  • Dodge Challenger – samochód osobowy marki Dodge
  • Mk VIII Challenger – brytyjski czołg okresu II wojny światowej
  • Challenger 1, Challenger 2 i Challenger 3 – brytyjskie czołgi podstawowe
  • HMS "Challenger" – osiem okrętów brytyjskiej Royal Navy
  • ATP Challenger Series – cykl turniejów tenisowych
  • Challenger Series – cykl zawodów w łyżwiarstwie figurowym
  • Challenger – polski zespół heavymetalowy
  • Challenger – ciągnik rolniczy gąsienicowy
  • Challenger – parowóz
  • Challenger – moduł księżycowy misji Apollo 17
  • Challenger – film z 1990 roku
  • Challenger – album Memphis May Fire

Wikipedia


challengerka

challenger [czytaj: czelendżerka]


SJP.pl


challengerowy

challenger (turniej) [czytaj: czelendżerwy]


SJP.pl


chalno

wieś położona w województwie kujawsko-pomorskim


SJP.pl

Chalno – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie radziejowskim, w gminie Topólka.

Wieś sołecka – zobacz jednostki pomocnicze gminy Topólka w BIP.

Wikipedia


chalumeau

[czytaj: szaliMO] z francuskiego: dmuchawka;
1. dawny instrument dęty, rodzaj fujarki, pierwowzór klarnetu;
2. niski rejestr klarnetu


SJP.pl


chalupec

nazwisko


SJP.pl


chalupka

Chalupka, Chałupka:

  • Adam Chalupka
  • Ján Chalupka
  • Samo Chalupka
  • Franciszek Chałupka
  • Jan Kwapiński, właśc. Piotr Edmund Chałupka
  • Michael Chalupka

Wikipedia


cham

1. człowiek ordynarny, grubiański, nieokrzesany, niekulturalny; grubianin, prostak, gbur, prymityw;
2. dawniej: człowiek, który należy do niższej warstwy społecznej, zwłaszcza taki, który nie posiada szlachectwa; chłop, wieśniak, włościanin, plebejusz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) rel. postać biblijna, syn Noego;

Wiktionary

Cham (hebr. חָם Ḥam) – według biblijnej Księgi Rodzaju jeden z 3 synów Noego, przodek ludów Kanaanu i Afryki. Od jego imienia wzięła się nazwa grupy ludów chamickich.Za swoje zachowanie w stosunku do ojca został, w popularnym rozumieniu, wraz z potomstwem, przeklęty przez Noego (stąd chamem określa się człowieka źle wychowanego, gbura, prostaka), choć ściśle został przeklęty tylko jeden jego syn Kanaan.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Synami Noego, którzy wyszli z arki, byli Sem, Cham i Jafet. (Rdz 9, 18)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: xãm, AS: χãm

Wiktionary

Powiązane:

 przym. chamicki

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 przym. chamicki

frazeologia.

etymologia. etym|hebr|חם.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) Ham

* arabski: (1.1) حام

* hebrajski: (1.1) חם (Cham)

* interlingua: (1.1) Cham

źródła.

== Cham (interlingua.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, nazwa własna

 (1.1) Cham

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


chamade

[czytaj: szaMAD] sygnał bębnem lub trąbką na znak, że się chce wysłać parlamentariusza do nieprzyjacielskiego dowódcy


SJP.pl


chamaechor

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) bot. roślina, której pędy przemieszczają się po powierzchni ziemi toczone przez wiatr

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) biegacz, biegacz pustynny, biegacz stepowy, biegus

Wiktionary


chaman

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) białystok. cham

Wiktionary

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

 (1.1) zobtłum|cham.

źródła.

== chaman (język francuski.) ==

wymowa.

 audio|LL-Q150 (fra)-LoquaxFR-chaman.wav.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) szaman

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

 (1.1) zobtłum|cham.

źródła.

== chaman (język francuski.) ==

wymowa.

 audio|LL-Q150 (fra)-LoquaxFR-chaman.wav.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) szaman

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


chamberlain

[czytaj: CZEJMbelin] nazwisko


SJP.pl

Osoby:

  • Houston Stewart Chamberlain (1855–1927) – niemiecki teoretyk rasizmu brytyjskiego pochodzenia
  • Joseph Chamberlain (1836–1914) – brytyjski polityk, ojciec Austena i Neville'a
  • Austen Chamberlain (1863–1937) – brytyjski polityk i noblista
  • Neville Chamberlain (1869–1940) – premier Wielkiej Brytanii w latach 1937–1940
  • Richard Chamberlain (1934–2025) – amerykański aktor i piosenkarz
  • Wilt Chamberlain (1936–1999) – amerykański koszykarz. Jedyny w dziejach zdobywca 100 punktów w jednym meczu ligi NBA.

Wikipedia


chambertin

[czytaj: szambertĘ] burgundzkie wino czerwone


SJP.pl


chambord

[czytaj: szamBOR]
1. francuskie miasto w Górnej Normandii (regionie administracyjnym w północnej Francji);
2. francuskie miasto w Centre (regionie administracyjnym w środkowej Francji)


SJP.pl

  • Chambord – francuska gmina w regionie Górna Normandia
  • Chambord – francuska gmina w regionie Centre
  • Zamek w Chambord

Wikipedia


chamedafne

roślina z rodziny wrzosowatych; rozmarynek


SJP.pl

Chamedafne północna (Chamaedaphne calyculata (L.) Moench) – gatunek rośliny należący do rodziny wrzosowatych. Jest jedynym przedstawicielem rodzaju chamedafne (Chamaedaphne Moench). Występuje w północnej części Eurazji i Ameryki Północnej.

Gatunek bywa uprawiany jako ozdobny, mimo że opisywany jest jako niezbyt okazały.

Wikipedia


chamedora

chamedora wytworna - gatunek roślin z rodziny arekowatych


SJP.pl

Chamedora (Chamaedorea Willd.) – rodzaj roślin z rodziny arekowatych (Arecaceae). Obejmuje co najmniej 107 gatunków. Palmy te występują w Ameryce Środkowej. Niektóre gatunki są uprawiane jako rośliny ozdobne.

Wikipedia


chamefit

roślina wieloletnia o odnawiających się pączkach w dole pędów, bardzo blisko gleby, np. wrzos zwyczajny, borówka, mech; roślina niskopączkowa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) bot. krzew lub krzewinka mająca odnawiające się pączki tuż nad powierzchnią ziemi;

Wiktionary

Chamefity, chameofity (gr. χαμαί chamaí = na ziemi, φυτόν phytón = roślina), rośliny niskopączkowe – jedna z form życiowych roślin z klasyfikacji opracowanej przez Christena Raunkiæra. Obejmuje rośliny, których pączki umożliwiające odtworzenie się rośliny w przyszłym sezonie wegetacyjnym znajdują się ponad ziemią, ale nie wyżej niż 0,3 m–0,5 m. Takie usytuowanie pąków zimujących jest przystosowaniem do przetrwania niekorzystnej dla wegetacji pory roku – pod pokrywą śnieżną chronione są przed przemarznięciem. Karłowy wzrost umożliwia tej grupie występowanie także w ekosystemach suchych i gorących (pustynnych).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W skrajnych warunkach klimatycznych Arktyki przeważają drobne chamefity zimujące pod śniegiem lub schowane w płatach mchów i krzaczkowatych porostów.

Wiktionary


chamek

zdrobnienie od: cham; chamuś


SJP.pl


chameleon

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) daw. rzad. herp. kameleon

Wiktionary

  • Chameleon – album muzyczny Helloween
  • Chameleon – album muzyczny Tomasza Stańko
  • Chameleon – album muzyczny Månsa Zelmerlöwa
  • Chameleon – gra komputerowa czeskiego studia Silver Wish Games (obecnie 2K Czech)
  • Chameleon – postać z serii gier Mortal Kombat

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌxãmɛˈlɛɔ̃n, AS: χãmeleõn

Wiktionary


chamera

nazwisko


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. chmura

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) bydzie loć, bo chamery zaś ciągną od zachodu.

Wiktionary


chamerops

chamerops niski - gatunek palmy; palmiczka, karłatka niska


SJP.pl


chamfort

[czytaj: szaFOR] nazwisko


SJP.pl


chamica

chamka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pejor. obraź. kobieta, która zachowuje się niekulturalnie, ordynarnie

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chamstwo n., chamienie n., schamienie n., odchamianie n., odchamienie n.

:: fm. cham

:: zdrobn. chamek m., chamuś m.

:: zgrub. chamidło n., chamisko n.

 czas. chamieć ndk., schamieć dk., odchamiać ndk., odchamić dk.

 przym. chamski, chamowaty

 przysł. chamsko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) chamka ż., chamówa ż., chamówka ż.

Wiktionary


chamici

przedstawiciel grupy ludów niesemickich zamieszkujących północną i północno-wschodnią Afrykę przed ekspansją Arabów


SJP.pl

Chamici – przestarzałe określenie niesemickich ludów zamieszkujących Afrykę Północną przed ekspansją Arabów i innych grup pochodzenia semickiego. Pojęcie to było używane w nauce do lat 60. XX wieku.

Ludy chamickie dzielono w następujący sposób:

  • Chamici północni
    • Berberowie
    • Tuaregowie
    • Tibu
    • Fulanowie
  • Chamici wschodni
    • Bedża
    • Oromo
    • Somalijczycy
    • Afarowie
    • Nubijczycy
    • Koptowie

Wikipedia


chamicki

języki chamickie - grupa języków afrykańskich należących do rodziny językowej semito-chamickiej (od imienia biblijnego Cham)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący ludów niesemickich (głównie w odniesieniu do północnej i północno-wschodniej Afryki przed ekspansją Arabów i innych grup semickich)

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) (…) zostali podbici przez wojowniczy pasterski lud Tutsi należący do rodziny ludów chamickich wywodzących się z Afryki północnej.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: xãˈmʲit͡sʲci, AS: χãmʹicʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Cham m., Chamita m., Chamitka ż.

Wiktionary


chamidło

potocznie: człowiek ordynarny, grubiański, nieokrzesany, niekulturalny; grubianin, prostak, gbur, prymityw, chamisko


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) pot. osoba chamska, prostacka, niekulturalna

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Widziałeś? Nie zrobiła mi miejsca, chociaż grzecznie o to prosiłam. Ale z niej chamidło!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: xãˈmʲidwɔ, AS: χãmʹidu̯o

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chamowatość ż., chamka ż., chamica ż., cham m., chamstwo n., chamisko n.

 przym. chamski, chamowaty

 przysł. chamsko, chamowato

 czas. schamieć

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) chamisko, ordynus, cham, burak, prostak, ćwok

Wiktionary


chamiec

nazwisko


SJP.pl

  • Chamiec – polskie nazwisko.

osoby noszące nazwisko Chamiec

  • Krzysztof Chamiec (1930–2001) – polski aktor teatralny, filmowy i telewizyjny.
  • Ksawery Jaksa-Chamiec (1848–1910) – polski działacz społeczny, publicysta.
  • Zygmunt Chamiec (1882–1948) – polski działacz gospodarczy, organizator polskiej radiofonii, pierwszy dyrektor Polskiego Radia.

Wikipedia


chamisko

potocznie: człowiek ordynarny, grubiański, nieokrzesany, niekulturalny; grubianin, prostak, gbur, prymityw, chamidło


SJP.pl


chamita

przedstawiciel grupy ludów niesemickich zamieszkujących północną i północno-wschodnią Afrykę przed ekspansją Arabów


SJP.pl

Chamita – jednostka osadnicza w Stanach Zjednoczonych, w stanie Nowy Meksyk, w hrabstwie Rio Arriba.

Wikipedia


chamiteks

(okazjonalizm) ironicznie: pracownik ZWCh (Zakładów Włókien Chemicznych) Stilon w Gorzowie Wielkopolskim


SJP.pl


chamityzować

przekształcać w język chamicki, upodabniać do języka chamickiego


SJP.pl


chamka

1. obelżywie o kobiecie prostackiej, niekulturalnej, ordynarnej
2. archaicznie: pogardliwie o kobiecie niższego stanu, zwłaszcza o chłopce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) posp. ordynarna kobieta

 (1.2) przest. kobieta niskiego stanu, zwłaszcza chłopka

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈxãmka, AS: χãmka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chamuś m., chamidło n., chamisko n., chamskość ż., chamowatość ż., chamstwo n., chamienie n., schamienie n.

:: fm. cham m.

:: zgrub. chamica ż.

 czas. chamieć ndk., schamieć dk.

 przym. chamski, chamowaty

 przysł. chamsko, po chamsku

Wiktionary


chamois

[czytaj: szaMŁA] kolor jasnożółty


SJP.pl

Chamois – miejscowość i gmina we Włoszech, w regionie Dolina Aosty, w dolinie Valtournenche w Alpach Pennińskich.

Według danych na styczeń 2009 gminę zamieszkiwały 92 osoby przy gęstości zaludnienia 6,35 os./1 km².

Wikipedia


chamonix

[czytaj: szamoNI] dawniej: Chamonix-Mont-Blanc - miasto we Francji


SJP.pl

Chamonix-Mont-Blanc – miejscowość turystyczna i gmina we Francji, w regionie Owernia-Rodan-Alpy, w departamencie Górna Sabaudia. Leży w dolinie Vallée de Chamonix.

Według danych na rok 1990 gminę zamieszkiwało 9701 osób, a gęstość zaludnienia wynosiła 83 osoby/km² (wśród 2880 gmin regionu Rodan-Alpy Chamonix-Mont-Blanc plasuje się na 72. miejscu pod względem liczby ludności, natomiast pod względem powierzchni na miejscu 8. Gmina jest dobrze znana i lubiana przez narciarzy i alpinistów. Największą popularnością cieszy się Mont Blanc, który jest trzecim najczęściej odwiedzanym szczytem na świecie. Chamonix jest czwartą co do wielkości gminą we Francji o łącznej powierzchni 245 km².

Wikipedia


chamonix-mont-blanc

[czytaj: szamoNI mą BLA] miasto we Francji


SJP.pl

Chamonix-Mont-Blanc – miejscowość turystyczna i gmina we Francji, w regionie Owernia-Rodan-Alpy, w departamencie Górna Sabaudia. Leży w dolinie Vallée de Chamonix.

Według danych na rok 1990 gminę zamieszkiwało 9701 osób, a gęstość zaludnienia wynosiła 83 osoby/km² (wśród 2880 gmin regionu Rodan-Alpy Chamonix-Mont-Blanc plasuje się na 72. miejscu pod względem liczby ludności, natomiast pod względem powierzchni na miejscu 8. Gmina jest dobrze znana i lubiana przez narciarzy i alpinistów. Największą popularnością cieszy się Mont Blanc, który jest trzecim najczęściej odwiedzanym szczytem na świecie. Chamonix jest czwartą co do wielkości gminą we Francji o łącznej powierzchni 245 km².

Wikipedia


chamor

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) rzad. imię|polski|m., jedno z imion biblijnych

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Obrawszy sobie miejsce w pobliżu tego miasta, nabył od synów Chamora, ojca Sychema, za sto kesitów kawał pola, na którym rozbił swe namioty.

Wiktionary


chamosyt

minerał z grupy chlorytów, glinokrzemian żelaza; szamozyt


SJP.pl


chamówa

potocznie: chamskie zachowanie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. chamskie, bezczelne zachowanie; zupełny brak kultury

 (1.2) pot. wiejska zabawa, nieudana dyskoteka

Wiktionary

Wymowa:

IPA: xãˈmuva, AS: χãmuva

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cham, chamstwo

 przym. chamski, chamowaty

 czas. schamieć

Wiktionary


chamowatość

chamowaty


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest chamowate; cecha tych, którzy są chamowaci

Wiktionary

Patrz:

chamowaty

Powiązane:

 rzecz. cham m., chamisko n., chamidło n., chamka ż., chamica ż., chamskość ż., chamienie n., schamienie n.

 czas. chamieć ndk., schamieć dk.

 przym. chamowaty, chamski

 przysł. chamowato, chamsko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ordynarność

Wiktionary


chamowaty

nieokrzesany; grubiański; ordynarny


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) posp. zachowujący się jak cham

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ten nauczyciel jest straszliwie chamowaty.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chamskość ż., chamica ż., cham mos., chamka ż., chamek mos., chamidło n., chamstwo n., chamówa ż., chamówka ż., chamienie n., schamienie n., odchamianie n., odchamienie n., chamowatość ż.

 czas. chamieć ndk., schamieć dk., odchamiać ndk., odchamić dk.

 przym. chamski

 przysł. chamsko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) nieokrzesany, grubiański, ordynarny

Wiktionary


champion

[czytaj: czempion] mistrz sportowy; czempion; szampion


SJP.pl

Geografia

Belgia

  • Champion – dzielnica Namur

Kanada

  • Champion – gmina

Stany Zjednoczone

  • Champion – jednostka osadnicza w stanie Nebraska, w hrabstwie Chase
  • Champion – miasto w stanie Nowy Jork, w hrabstwie Jefferson
  • Champion (ang. Champion Township) – gmina w stanie Michigan, w hrabstwie Marquette
  • Champion (ang. Champion Township) – gmina w stanie Minnesota, w hrabstwie Wilkin
  • Champion (ang. Champion Township) – gmina w stanie Missouri, w hrabstwie Douglas
  • Champion (ang. Champion Town) – gmina w stanie Nowy Jork, w hrabstwie Jefferson
  • Champion (ang. Champion Township) – gmina w stanie Dakota Północna, w hrabstwie Williams
  • Champion (ang. Champion Township) – gmina w stanie Ohio, w hrabstwie Trumbull

Wikipedia


championat

mistrzostwo w jakiejś dyscyplinie sportu; czempionat


SJP.pl


championka

czempionka;
1. mistrzyni w jakiejś dyscyplinie sportu
2. zwierzę (samica), które zostało zwycięzcą zawodów lub konkursu


SJP.pl


champioństwo

[czytaj: czempioństwo] bycie championem, mistrzostwo; czempioństwo


SJP.pl


chamrać

potocznie:
1. gadać, obgadywać;
2. targać, tarmosić, użerać się z czymś lub kimś


SJP.pl


chamranie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|chamrać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. chamrać

Wiktionary


chamsa

1. sardela europejska, ryba z rodziny śledziowatych;
2. piątka, w klasycznych literaturach muzułmańskich Wschodu, ogólna nazwa dzieła poetyckiego składającego się z 5 oddzielnych, większych poematów o powtarzających się tematach


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) etn. symbol szczęścia w formie otwartej dłoni, używany w wielu kulturach jako amulet;

 (1.2) icht. pot. ryba z gatunku sardela europejska

 (1.3) liter. pięcioksiąg

Wiktionary

  • chamsa – pięcioksiąg, utwór poetycki
  • chamsa (sardela europejska) – gatunek morskiej ryby z rodziny sardelowatych (Engraulidae)
  • chamsa – „ręka Fatimy” lub „ręka Miriam”, symbol używany w krajach orientu

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) ręka Fatimy, ręka Miriam, ręka Boga, hamesz, rzad. hamsa

Wiktionary


chamsin

lokalna nazwa suchego, porywistego wiatru wiejącego na Saharze i często wywołującego burze piaskowe; samum, samiel, hamsin


SJP.pl

Chamsin – ciepły, porywisty wiatr wiejący na pustynnych obszarach Egiptu i Libii.

Wiatr ten jest wywoływany przez układy niżowe przesuwające się na wschód w południowej części Morza Śródziemnego w okresie od lutego do czerwca.

Wikipedia


chamski

źle wychowany, prostacki, ordynarny


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) posp. pejor. obraź. ordynarny, grubiański, wyjątkowo nieuprzejmy, właściwy chamowi

 (1.2) daw. pogard. należący do członka niższej klasy społecznej, właściwy chłopu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nie bądź taki chamski, trochę uprzejmości nie zawadzi.

 (1.2) Pokojówka zmieniała ciągle salaterki, przynosiła filigranowe talerzyki, łyżeczki, rogowe nożyki, ale chamski syn wstawał po tych ceremoniach tak samo zgłodniały, jak do nich zasiadał.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈxãmsʲci, AS: χãmsʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chamowatość ż., chamica ż., cham m., chamka ż., chamówa ż., chamidło n., chamstwo n., chamskość ż.

 przysł. chamsko

 przym. chamowaty

 czas. schamieć

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ordynarny, grubiański

 (1.2) włościański, chłopski

Wiktionary


chamsko

przysłówek

 (1.1) w sposób chamski, bezczelnie, niegrzecznie, prostacko

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chamowatość ż., chamica ż., cham m., chamka ż., chamstwo n., chamidło n., chamskość ż.

 przym. chamski, chamowaty

 czas. schamieć

Wiktionary


chamskość

chamski


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest chamskie; cecha tych, którzy są chamscy

Wiktionary

Patrz:

chamski

Powiązane:

 rzecz. cham m., chamka ż., chamowatość ż., chamienie n., schamienie n.

 czas. chamieć ndk., schamieć dk.

 przym. chamski, chamowaty

 przysł. chamsko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) chamowatość, ordynarność

Wiktionary


chamstwo

1. wybitnie złe zachowanie, cechy właściwe chamowi; grubiaństwo, prostactwo, obelżywość;
2. dawniej: pogardliwie o chłopach;
3. grupa osób zachowująca się ordynarnie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zbiór cech należących do chama; brak kultury

 (1.2) daw. pogard. chłopi, lud

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nienawidzę chamstwa.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈxãmstfɔ, AS: χãmstfo

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cham m., chamka ż., chamek m., chamidło n.

 czas. chamieć, odchamiać, odchamiać się/dk. schamieć, odchamić, odchamić się

 przym. chamski

 przysł. chamsko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) nieokrzesanie, ordynarność, grubiaństwo, prostactwo, wulgarność

Wiktionary


chamuś

zdrobnienie od: cham; chamek


SJP.pl


chamy

1. człowiek ordynarny, grubiański, nieokrzesany, niekulturalny; grubianin, prostak, gbur, prymityw;
2. dawniej: człowiek, który należy do niższej warstwy społecznej, zwłaszcza taki, który nie posiada szlachectwa; chłop, wieśniak, włościanin, plebejusz


SJP.pl

Kruta Dołyna (ukr. Крута Долина; hist. Chamy) – wieś na Ukrainie, w obwodzie lwowskim, w rejonie lwowskim (wczesniej w rejonie żółkiewskim). W 2001 roku liczyła 26 mieszkańców.

Wikipedia


chan

dawny tytuł panującego zwierzchnika prowincji lub władcy feudalnego w krajach wschodnich; osoba nosząca ten tytuł


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) hist. głowa chanatu, tytuł oznaczający władcę w dawnych krajach Wschodu;

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) rel. chińska odmiana buddyzmu, z której wywodzi się japoński zen;

Wiktionary

  • chan – tytuł władców u dawnych ludów mongolskich i tureckich
    • Czyngis-chan
    • Batu-chan
    • Kubilaj-chan
  • chan – szkoła chińskiego buddyzmu
  • chan – dom zajezdny dla karawan → karawanseraj
  • Chan – japoński sufiks będący zwrotem grzecznościowym
  • chan – częsty sufiks i powszechne określenie dla forów obrazkowych → imageboard

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Misjonarze i poszukiwacze przygód, tacy jak Marco Polo, mogli bez przeszkód wędrować przez bezkresne państwo chanów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: xãn, AS: χãn

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1)

 rzecz. chanat mrz.

 przym. chanowy

Wiktionary


chanaan

starożytna kraina; Kanaan


SJP.pl

Kanaan, Chanaan (hebr. ‏כְּנַעַן‎ Kənáʻan lub כְּנָעַן Kənāʻan, stgr. Χαναάν Chanaan, arab. ‏کنعان‎ Kanʻān) – kraj niski, nizinny, lub − na podstawie tekstów z Nuzi − Mat Kinahhi (kraj purpurowej wełny), starożytna kraina na wschodnim wybrzeżu Morza Śródziemnego (teren późniejszej Palestyny, Syrii aż do Eufratu i Fenicji).

Wikipedia


chanameel

Chanameel – postać biblijna ze Starego Testamentu.

Kuzyn Jeremiasza. Kiedy Jerozolima była zagrożona ze strony Babilończyków, Chanameel zdecydował się sprzedać swoje pole. Pole to kupił Jeremiasz, żeby pokazać, iż pewnego dnia Babilończycy nie będą panować nad Judą, i że warto będzie mieć tu ziemię na własność. Patrz Jr 32

Źródło: Słownik Postaci Biblijnych. [dostęp 2015-12-26].

Wikipedia


chananejski

przymiotnik

 (1.1) śrpol. kananejski, związany z Kanaanem, dotyczący Kanaanu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Chanaan m., Kanaan mos./mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kananejski, kanaański

Wiktionary


chanani

Chanani (hebr. ‏חנני‎) – postać biblijna ze Starego Testamentu.

Najlepiej znanym z kilku mężczyzn o tym imieniu jest ten, który pojechał do Suzy, aby powiedzieć Nehemiaszowi, że Jerozolima leży wciąż w gruzach, mimo iż część Żydów wróciła z wygnania. Kiedy Nehemiasz odbudował mury Jerozolimy, uczynił Chananiego gubernatorem (zob. Ne 1,2).

Wikipedia


chanat

dawniej:
1. ustrój feudalny, w którym władzę sprawował chan;
2. tereny podległe chanowi


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) hist. polit. władza chana

 (1.2) hist. polit. państwo zarządzane przez chana

Wiktionary

Chanat – dawna, wschodnia forma monarchii, w której panujący władca nosił dziedziczny tytuł chana. Określenie pochodzenia mongolskiego lub tureckiego pojawiło się w starożytności. Chanat mógł być podporządkowany innym chanatom lub być częścią kaganatu lub (w erze nowożytnej) sułtanatu.

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Chanat mógł być podporządkowany innym chanatom lub być częścią kaganatu lub (w erze nowożytnej) sułtanatu.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chan mos.

 przym. chański

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) hist. orda, horda

Wiktionary


chańcza

  • Chańcza – wieś w województwie świętokrzyskim
  • Chańcza – gromada
  • Chańcza – zbiornik retencyjny w województwie świętokrzyskim
Zobacz też
  • Hańcza

Wikipedia


chandler

[czytaj: CZANdler] nazwisko


SJP.pl

miejscowości w USA
  • Chandler – miasto w stanie Arizona, w hrabstwie Maricopa
  • Chandler – miejscowość w stanie Indiana, w hrabstwie Warrick
  • Chandler – miasto w stanie Minnesota, w hrabstwie Murray
  • Chandler – miasto w stanie Oklahoma, w hrabstwie Lincoln
  • Chandler – miasto w stanie Teksas, w hrabstwie Henderson

Wikipedia


chandra

stan przygnębienia, apatii; depresja


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) astr. planetoida z grupy pasa głównego asteroid o numerze 1958;

Wiktionary

  • chandra – stan przygnębienia, złe samopoczucie, niskie poczucie wartości, apatia, poczucie beznadziejności
  • Chandra – miasto na Komorach, na wyspie Anjouan

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

 (1.1) pas główny asteroid

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

 

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) Chandra

źródła.

== Chandra (język angielski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, nazwa własna

 (1.1) imię|angielski|ż.

 (1.2) astr. Chandra (planetoida)

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

 (1.1) pas główny asteroid

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

 

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) Chandra

źródła.

== Chandra (język angielski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, nazwa własna

 (1.1) imię|angielski|ż.

 (1.2) astr. Chandra (planetoida)

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


chandrowaty

mający przygnębiający, beznadziejny charakter


SJP.pl


chandryczny

chandra


SJP.pl

Patrz:

chandra

chandryczyć

chandryczyć się - kłócić się w sposób szczególnie irytujący dla otoczenia; handryczyć się


SJP.pl


chandżar

rodzaj sztyletu; handżar


SJP.pl


chanel

[czytaj: szaNEL] nazwisko


SJP.pl

Chanel SA – francuski dom mody, założony przez Coco Chanel w 1909 roku w Paryżu.

Wikipedia


chanelka

[czytaj: szanelka] potocznie: mała torebka damska na łańcuszku


SJP.pl


chanelowski

[czytaj: szanelowski] w stylu Chanel, francuskiego domu mody


SJP.pl


changaj

góry w środkowej Mongolii


SJP.pl

Wikipedia


changchun

[czytaj: CZANKczun] miasto w Chinach; Czangczun


SJP.pl

Changchun (chiń. upr. 长春; chiń. trad. 長春; pinyin Chángchūn; dosł. „Długa Wiosna”) – miasto w północno-wschodnich Chinach, ośrodek administracyjny prowincji Jilin. W 2010 roku liczba mieszkańców strefy zurbanizowanej wynosiła 2 813 245, zaś cały zespół miejski w 1999 roku liczył 7 025 921 mieszkańców.

Wikipedia


changeant

[czytaj: szanŻĄ] tkanina zmieniająca kolor w zależności od kąta padania światła, używana głównie do produkcji damskiej odzieży


SJP.pl


changsha

[czytaj: CZANKsza] miasto w Chinach; Czangsza


SJP.pl

Changsha (chiń. upr. 长沙; chiń. trad. 長沙; pinyin Chángshā) – miasto o statusie prefektury miejskiej w Chinach, ośrodek administracyjny prowincji Hunan, port nad rzeką Xiang Jiang (uchodzi do jeziora Dongting Hu).

Wikipedia


changzhou

[czytaj: CZANKdżoł] miasto w Chinach; Czangczou


SJP.pl

Changzhou (chiń. 常州; pinyin Chángzhōu) – miasto o statusie prefektury miejskiej we wschodnich Chinach, w prowincji Jiangsu, port nad Wielkim Kanałem, na południowym brzegu Jangcy. W 2010 roku liczba mieszkańców miasta wynosiła 1 000 831. Prefektura miejska w 1999 roku liczyła 3 397 108 mieszkańców. Ośrodek przemysłu bawełnianego, maszynowego i spożywczego.

Wikipedia


chania

miasto w Grecji; Kanea


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. greckie miasto na północno-zachodnim wybrzeżu Krety;

Wiktionary

Chania (gr. Χανιά, tur. Hanya, wł. Canea) – miasto w południowej Grecji, na północno-zachodnim wybrzeżu Krety, w administracji zdecentralizowanej Kreta, w regionie Kreta, w jednostce regionalnej Chania. Siedziba gminy Chania. Zlokalizowane na wybrzeżu Morza Śródziemnego (Morza Kreteńskiego), nad Zatoką Chania. W 2011 r. liczyło 53 910 mieszkańców (drugie pod tym względem miasto wyspy). W latach 1898–1971 główny ośrodek administracyjny Krety.

Wikipedia


chanka

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. jezioro przepływowe w dalekowschodniej części Azji, położone na pograniczu Rosji i Chin, na północ od Władywostoku;

Wiktionary

Chanka (ros. Oзеро Ханка, chin. upr. 兴凯湖, chin. trad. 興凱湖, pinyin Xīngkǎi Hú) – przepływowe jezioro w dalekowschodniej części Azji, położone na pograniczu Rosji i Chin, na północ od Władywostoku (współrzędne geograficzne: 45°0′ N, 132°25′ E).

Wikipedia

Powiązane:

 przym. chankajski

Wiktionary


chankajski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Chanką, dotyczący Chanki

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Chanka ż.

Wiktionary


chankendi

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Azji, stolica Karabachu;

Wiktionary

Chankendi (azer. Xankəndi, orm. Խանքենդի, dawniej Stepanakert, orm. Ստեփանակերտ) – wyludnione miasto w Azerbejdżanie, w regionie Górski Karabach położone u podnóża Masywu Karabaskiego.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. chankendzki

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Stepanakert; daw. Wararakn

Wiktionary


chankendzki

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Chankendi, dotyczący Chankendi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Chankendi

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) chankendyjski, hist. stepanakercki

Wiktionary


channeler

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) ezot. osoba, która zajmuje się channelingiem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W ostatnich latach channelerzy kontaktują się i otrzymują informacje głównie od istot pozaziemskich.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. channeling m.

:: fż. channelerka ż.

Wiktionary


channeling

[czytaj: CZAneling] nawiązywanie kontaktu z wyższymi formami świadomości w celu otrzymywania konkretnych i praktycznych przekazów


SJP.pl

Channeling (z ang. channel 'kanał') także kanalizm – fenomen parapsychologiczny, będący przedmiotem wiary osób związanych z tzw. nową duchowością i New Age, polegający na przesyłaniu przez transcendentny ośrodek emisyjny (np. Jezus Chrystus, aniołowie, bogowie greccy) za pomocą „kanału” (termin zaczerpnięty z kanałów radiowych lub telewizyjnych) pewnych treści do osoby znajdującej się w transie lub w stanie podwyższonej świadomości. Kontakt ten, zdaniem wierzących, następuje drogą pozazmysłową, kanałem mentalnym, na ogół bez użycia języka werbalnego.

Wikipedia


chanowy

przymiotnik od: chan (w znaczeniu osoby), np. chanowe oddziały; chański


SJP.pl


chański

przymiotnik od: chan (w znaczeniu osoby), np. chańskie ziemie; chanowy


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z osobą lub tytułem chana, dotyczący chana

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chan mos., chanat mrz.

 przym. chanowy

Wiktionary


chanson

[czytaj: szanSĄ]
1. termin stosowany na określenie różnych typów francuskich pieśni, opartych na formach ballady;
2. lekka, kabaretowa piosenka francuska


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) muz. hist. rodzaj pieśni francuskiej śpiewanej przez trubadurów i truwerów w XV i XVI w.;

 (1.2) muz. styl piosenki francuskiej, odmiana poezji śpiewanej i piosenki autorskiej, która charakteryzuje się literackim, poetyckim tekstem, melodyjną warstwą muzyczną o skromnej instrumentacji

Wiktionary

Chanson – wielogłosowa forma świeckiej muzyki wokalnej z XV i XVI w. Od XIX w. lekka piosenka solowa.

W twórczości trubadurów i truwerów były to utwory jednogłosowe, oparte na formach ballady, rondeau, virelai. W XIV w. do typu chanson należą liczne ballady Guillaume de Machauta, a w I poł. XV w. ballady przedstawicieli szkoły burgundzkiej: Guillaume’a Dufaya, Gillesa Binchoisa, Nicolasa Grenona, Pierre’a Fontaine’a.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

 (1.1) styl muzyczny

 (1.2) styl muzyczny

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. szansonista m., szansonistka ż.

frazeologia.

etymologia.

 etym|franc|chanson.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) chanson

* niemiecki: (1.1) Chanson ż.

* węgierski: (1.1) sanzon

źródła.

== chanson (język angielski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) muz. chanson

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szansonista m., szansonistka ż.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

 (1.1) styl muzyczny

 (1.2) styl muzyczny

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. szansonista m., szansonistka ż.

frazeologia.

etymologia.

 etym|franc|chanson.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) chanson

* niemiecki: (1.1) Chanson ż.

* węgierski: (1.1) sanzon

źródła.

== chanson (język angielski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) muz. chanson

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


chansonnier

[czytaj: szansoNJE] piosenkarz kabaretowy; szansonista


SJP.pl


chaństwo

dawniej: chanat


SJP.pl


chant

[czytaj: czant] angielska pieśń sakralna


SJP.pl

Chant:

  1. angielska pieśń sakralna, z której wyewoluowały kantyczka i psalm. W chancie nuty nie miały ustalonej wartości, lecz były dostosowane do długości śpiewanego słowa.
  2. gregoriańska pięcioczęściowa forma wokalna oparta na tekstach biblijnych. Kolejne części składowe to:
    1. Intonacja
    2. Pierwsza dominanta
    3. Medytacja
    4. Druga dominanta
    5. Finał

Wikipedia


chanta

członek ludu zamieszkującego zachodnią Syberię


SJP.pl


chantajka

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. hydron. rzeka w Rosji, w Kraju Krasnojarskim, prawy dopływ Jeniseju

Wiktionary

Chantajka (ros. Хантайка) – rzeka w Rosji w Kraju Krasnojarskim, prawy dopływ Jeniseju. W środkowym biegu rzeki znajduje się Zbiornik Chantajski i Chantajska Elektrownia Wodna.

Długość rzeki wynosi 174 km. Powierzchnia dorzecza obejmuje 30 700 km². Średni przepływ wody wynosi w około ~595 m³/s w odległości 62 km od ujścia do Jeniseju.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. chantajski

Wiktionary


chantajski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Chantajką, dotyczący Chantajki

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Chantajka ż.

Wiktionary


chanterelle

[czytaj: kantarelle] najwyższa struna w skrzypcach


SJP.pl

Chanterelle – miejscowość i gmina we Francji, w regionie Owernia-Rodan-Alpy, w departamencie Cantal.

Według danych na rok 1990 gminę zamieszkiwało 165 osób, a gęstość zaludnienia wynosiła 8 osób/km² (wśród 1310 gmin Owernii Chanterelle plasuje się na 683. miejscu pod względem liczby ludności, natomiast pod względem powierzchni na miejscu 430.).

Wikipedia


chantilly

[czytaj: szantiJI]
1. francuskie koronki klockowe z białych lub czarnych nici;
2. sos na bazie bitej śmietany podawany na zimno lub ciepło


SJP.pl

Chantilly – miejscowość i gmina we Francji, w regionie Hauts-de-France, w departamencie Oise.

Według danych na rok 1990 gminę zamieszkiwało 11 341 osób, a gęstość zaludnienia wynosiła 700 osób/km² (wśród 2293 gmin Pikardii Chantilly plasuje się na 18. miejscu pod względem liczby ludności, natomiast pod względem powierzchni na miejscu 165.).

Miejscowość jest znana z rozgrywanych tam wyścigów konnych.

Wikipedia


chantowie

lud zamieszkujący zachodnią Syberię


SJP.pl

Chantowie (dawniej: Ostiacy, w staroruskich kronikach: Jugrowie, nazwy własne Chanti, Chande, Kantek) – lud ugrofiński zamieszkujący zachodnią Syberię, na wschód od rzeki Ob. Posługują się językiem chantyjskim, należącym do języków ugryjskich, oraz – coraz częściej – językiem rosyjskim.

Wikipedia


chanty-mansyjsk

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Federacji Rosyjskiej, stolica Chanty-Mansyjskiego Okręgu Autonomicznego – Jugry;

Wiktionary

Chanty-Mansyjsk (ros. Xaнты-Мaнcийcк) – miasto w Rosji, stolica Chanty-Mansyjskiego Okręgu Autonomicznego, często nazywane „Bramą Syberii”. Liczy 103 117 mieszkańców (2021).

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈxãntɨ ˈmãw̃sɨjsk, AS: χãnty mãũ̯syi ̯sk

Wiktionary

Powiązane:

 przym. chanty-mansyjski

Wiktionary


chanty-mansyjski

Chanty-Mansyjski Okręg Autonomiczny - jednostka podziału administracyjnego w Federacji Rosyjskiej


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Chanty-Mansyjskiem, dotyczący Chanty-Mansyjska

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Chanty-Mansyjsk mrz.

Wiktionary


chantyjka

członkini ludu zamieszkującego zachodnią Syberię


SJP.pl


chantyjski

1. związany z Chantami - ludem zamieszkującym Chanty-Mansyjski Okręg Autonomiczny oraz Jamalsko-Nieniecki Okręg Autonomiczny;
2. język chantyjski - jeden z języków urzędowych Rosji


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Chantami, dotyczący Chantów

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) jęz. język chantyjski;

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Chanta mos., Chantyjka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ostiacki

 (2.1) ostiacki

Wiktionary


chanuka

radosne święto żydowskie upamiętniające oczyszczenie Świątyni Jerozolimskiej przez Judę Machabeusza z bezczeszczących ją posągów, obchodzone przez 8 dni od 25 dnia hebr. miesiąca kislew; Hanukka, Święto Poświęcenia Świątyni, Święto Świateł


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) rel. żyd. ośmiodniowe święto, upamiętniające zwycięstwo Machabeuszy nad Seleucydami oraz oczyszczenie i ponowne poświęcenie świątyni w Jerozolimie po jej sprofanowaniu poprzez umieszczenie tam bóstw greckich;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Przeszłam na judaizm. W piątki wieczorem błogosławię świece. W Chanukę palę kolorowe świeczki. Wie pan, co to jest Chanuka? Takie święto?

Wiktionary

Powiązane:

 przym. chanukowy

 rzecz. chanukija ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Święto Świeczek, Święto Świateł

Wiktionary


chanukija

dziewięcioramienny świecznik żydowski zapalany podczas święta Chanuka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) rel. żyd. judaistyczny dziewięcioramienny świecznik zapalany tradycyjnie z okazji Chanuki;

Wiktionary

Chanukija (hebr. ‏חנוכיה‎) – dziewięcioramienny świecznik żydowski zapalany podczas święta Chanuka.

Istnieje bardzo wiele halachicznych przepisów związanych z ustawianiem chanukii, świec i ich zapalaniem.Zgodnie z tradycją chanukija powinna stać przy drzwiach frontowych domu (na których znajduje się mezuza) lub, gdy drzwi domu nie znajdują się na froncie, ustawiana jest na parapecie okna wychodzącego na ulicę, tak, aby przechodnie mogli ją zobaczyć. Chanuka trwa przez 8 dni, w czasie których zapala się kolejne świeczki – po jednej na każdy dzień. Nie wolno używać świec mających plecione knoty. Zamiast świec niektórzy używają oliwy z oliwek. W naczyniu z oliwą powinien znajdować się jeden knot, by lampka nie przypominała buchającej ogniem pochodni. Świece powinny znajdować się w odległości trzech tefachim od ziemi (tefach = 8 cm albo 9 cm albo 9,6 cm), lecz nie większej niż dziesięć tefachim, choć nawet wtedy micwa zostaje wypełniona. Jeżeli dana osoba mieszka na wysokości dwudziestu amot (ama = 57,6 cm albo 48 cm albo 54 cm) powinna zasięgnąć rady rabina, gdzie zapalić świece.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W piątek wieczorem zarówno chanukiję, jak i świece szabatowe zapalamy 18 minut przed zachodem słońca.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Chanuka ż.

 przym. chanukowy

Wiktionary


chanukowy

1. związany z Chanuką, świętem żydowskim;
2. lampa chanukowa - ośmioramienny świecznik żydowski, zapalany podczas Chanuki


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Chanuką, dotyczący Chanuki

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chanukija ż., Chanuka ż.

Wiktionary


chaoit

minerał zbudowany z węgla, białoszara odmiana grafitu


SJP.pl

Chaoit (biały węgiel) – rzadki białoszary minerał odkryty w przeobrażonym graficie w kraterze Nördlinger Ries w Bawarii. Na podstawie badania dyfrakcji elektronowej zasugerowano, że chaoit może mieć strukturę karbinu (alotropowej odmiany węgla o strukturze polialkinu −(C≡C)n−). Potwierdzeniem tych wniosków mogą być doniesienia o uzyskaniu identycznych struktur poprzez sublimację grafitu w temperaturze 2400–2700 °C lub poprzez naświetlanie grafitu laserem w wysokiej próżni (otrzymane w ten sposób substancje nazwano cerafitem). Jednak późniejsza publikacja zakwestionowała karbinową budowę chaoitu, przypisując uzyskane wyniki dyfrakcji zanieczyszczeniu minerału gliną.

Wikipedia


chaos

bezład, zamęt, zamieszanie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) nieporządek, bezład

 (1.2) mitgr. w kosmologii starożytnych Greków pierwotny stan materii, z którego powstał świat;

 (1.3) mat. wrażliwość rozwiązań równań lub układów równań na niewielkie zaburzenia parametrów;

Wiktionary

  • Chaos – w mitologii greckiej: uosobienie pierwotnego stanu przed uporządkowaniem elementów wszechświata;
  • Chaos – w matematyce: niestabilność rozwiązań równań ze względu na warunki początkowe;
  • Chaos – w biologii: rodzaj ameb należących do supergrupy Amoebozoa;
  • Chaos – planetoida o numerze katalogowym 19521;
  • Chaos – jedna z potęg w świecie Warhammera;
  • Chaos – album rapera Braha;
  • Chaos – fikcyjna postać ze świata Sonic the Hedgehog.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Graficy wedlowscy trochę bardziej poszaleli niż wawelscy, efekt w miarę estetyczny, chociaż i nadmiar chaosu (…)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈxaɔs, AS: χaos

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chaotyczność ż.

 przym. chaotyczny

 przysł. chaotycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) bezład, dezorganizacja, kakofonia, nieporządek, rozgardiasz, zamęt, zamieszanie; przest. kweres; pot. bigos, dom wariatów, galimatias, kocioł, kociokwik, kołomyja, kołowacizna, kołowanina, kołowrotek, koniec świata, meksyk, mętlik, miszmasz, młyn, obłęd, pomieszanie z poplątaniem, przewalanka, sajgon, sądny dzień, szurum-burum, urwanie głowy; wulg. pierdolnik, bajzel, burdel

Wiktionary


chaotycznie

przysłówek

 (1.1) książk. w sposób nieuporządkowany, chaotyczny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chaos mrz., chaotyczność ż.

 przym. chaotyczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) nieporządnie, bezładnie, bezplanowo

Wiktionary


chaotyczniej

stopień wyższy od przysłówka: chaotycznie


SJP.pl


chaotyczniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: chaotyczny


SJP.pl


chaotyczność

nieuporządkowanie; całkowite niezorganizowanie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co chaotyczne; cecha tych, którzy są chaotyczni

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chaos m.

 przym. chaotyczny

 przysł. chaotycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) bezładność, nieskładność

Wiktionary


chaotyczny

znajdujący się w stanie zamętu; bezplanowy, bezładny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) będący w stanie chaosu, odznaczający się chaotycznością, nieuporządkowany, niezorganizowany

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W konsekwencji sytuacja społeczna w Transylwanii podczas bardzo długiego okresu była chaotyczna.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌxaɔˈtɨt͡ʃnɨ, AS: χaotyčny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chaos m., chaotyczność ż.

 przysł. chaotycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) bezładny, nieuporządkowany

Wiktionary


chap

wykrzyknik oznaczający nagłe chwycenie czegoś (zwykle zębami); chaps


SJP.pl

wykrzyknik

 (1.1) pot. wykrzyknik nazywający szybkie pochwycenie czegoś, głównie pożywienia dziobem, zębami, pyskiem

w funkcji czasownika

 (2.1) pot. ugryźć, pochwycić zębami

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Chap! Zaraz cię zjem – zawołał tatuś przebrany za wilka.

 (2.1) Treser wyciągnął rękę z krwistym mięsem, a lew chap i nie ma ani mięsa, ani ręki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: xap, AS: χap

Wiktionary

Powiązane:

 czas. chapnąć

Wiktionary


chapać

potocznie, żartobliwie:
1. gryźć;
2. chwytać (coś);
3. jeść (coś);
4. kraść


SJP.pl

czasownik niedokonany

 (1.1) pot. chwytać, zazwyczaj w usta albo pysk

 (1.2) pot. wykonywać duże lub gwałtowne kęsy

 (2.1) pot. kraść

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Nie chapaj tego tak, bo się zadławisz.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chapanie n.

Wiktionary


chapanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|chapać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. chapać

Wiktionary


chapanina

potocznie: pazerność, zachłanność


SJP.pl


chapanka

staropolska gra karciana


SJP.pl


chaparajos

[czytaj: szaperejołs] skórzane spodnie z frędzlami, noszone na zwykłych spodniach przez kowbojów i pracowników na rancho jako dodatkowa ochrona podczas jazdy konno; chaparejos, chaps


SJP.pl


chaparejos

[czytaj: szaperejołs] skórzane spodnie z frędzlami, noszone na zwykłych spodniach przez kowbojów i pracowników na rancho jako dodatkowa ochrona podczas jazdy konno; chaparajos, chaps


SJP.pl


chaparral

[czytaj: czaparal] gęstwina karłowatych dębów wiecznie zielonych, występująca w Ameryce Północnej (zachodnia część USA), przypominającą wyglądem makię


SJP.pl

Chaparral (wym. czaparal; z hiszp. chaparro – niski) – zimozielona, zaroślowa formacja roślinna stanowiąca charakterystyczny składnik roślinności twardolistnej w zachodniej części Ameryki Północnej (w Kalifornii i północno-zachodnim Meksyku). Jest zachodnioamerykańskim odpowiednikiem makii z basenu Morza Śródziemnego.

Wikipedia


chapati

[czytaj: czapati] rodzaj indyjskiego chleba pszennego; ćapati, czapati, ciapata


SJP.pl

rzeczownik

 (1.1) kulin. rzad. zob. ćapati.

Wiktionary

Ćapati, czapati lub chapati (marathi: पोळी (poli), चपाती (ćapati), hindi: चपाती, urdu: چپاتی, wymowa IPA: cəpa:t̪i) – okrągłe cienkie placuszki z przaśnego ciasta z mąki pszennej; podstawa kuchni w południowej Azji, zwłaszcza w Indiach i Pakistanie oraz wschodniej Afryce. Wykonane są z mąki pszennej, wody i soli. Ćapati piecze się na gorącym kamieniu lub na wypukłym metalowym naczyniu tava. Na koniec trzyma się przez chwilę nad wolnym ogniem, aż na powierzchni placuszka utworzą się rumiane bąble. Placki smaruje się sklarowanym masłem ghee. Ćapati używa się jako sztućców, nabierając nimi jedzoną potrawę.

Wikipedia


chapeć

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) gw-pl|Częstochowa. kapeć

Wiktionary


chaperon

[czytaj: szapeRĄ] dawniej: przyzwoitka, starsza opiekunka towarzysząca młodej kobiecie; szaperon


SJP.pl

  • chaperon – nakrycie głowy
  • białka chaperonowe (opiekuńcze)

Wikipedia


chapiteau

[czytaj: szapiTO] namiot cyrkowy; szapito


SJP.pl

Chapiteau (franc.) – namiot cyrkowy o kształcie elipsy (w cyrkach wieloarenowych) wykonany z brezentu albo tworzyw sztucznych.

Wikipedia


chaplin

[czytaJ: czaplin] nazwisko


SJP.pl

  • Charlie Chaplin – brytyjski aktor komediowy, reżyser i scenarzysta
  • Geraldine Chaplin – amerykańska aktorka, córka Charliego
  • Victoria Chaplin – brytyjsko-amerykańska artystka cyrkowa, klown, córka Charlie
  • Christopher Chaplin – szwajcarsko-angielski kompozytor i aktor, najmłodszy syn Charliego
  • Chaplin – film biograficzny z 1992 roku
  • Chaplin – miasto w USA, w stanie Connecticut, w hrabstwie Windham
  • Chaplin – jednostka osadnicza w stanie Kentucky, w hrabstwie Nelson

Wikipedia


chaplinada

[czytaj: czeplinada]
1. sztuka komiczna, burleska w stylu Charlesa Chaplina;
2. w przenośni: wygłupy, błaznowanie, clownada


SJP.pl


chaplinowski

[czytaj: czeplinowski] taki, jak u Charlesa Chaplina, w stylu aktorstwa Chaplina


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) film. związany z filmową twórczością Charliego Chaplina; właściwy dla niego

Wiktionary


chapman

[czytaj: czapman] nazwisko


SJP.pl

Miejscowości w USA:

  • Chapman – miasto w stanie Kansas, w hrabstwie Dickinson
  • Chapman – wieś w stanie Nebraska, w hrabstwie Merrick
  • Chapman – miasto w stanie Maine, w hrabstwie Aroostook
  • Chapman – miasto w stanie Pensylwania, w hrabstwie Northampton

Wikipedia


chapnąć

chapsnąć; potocznie, żartobliwie:
1. ugryźć;
2. chwycić (coś);
3. zjeść (coś);
4. ukraść


SJP.pl


chapnięcie

chapsnąć; potocznie, żartobliwie:
1. ugryźć;
2. chwycić (coś);
3. zjeść (coś);
4. ukraść


SJP.pl


chappe

[czytaj: szap] przędza jedwabna z kokonów; szapa


SJP.pl


chappell

Stany Zjednoczone:

  • Chappell – miasto w stanie Nebraska, w hrabstwie Deuel

Inne:

  • Chappell – krater na księżycu

Zobacz też:

  • Chapel
  • Chappel

Wikipedia


chaps

wykrzyknik oznaczający nagłe chwycenie czegoś (zwykle zębami); chap


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) gw-pl|Poznań. kęs

wykrzyknik

 (2.1) zob. chap.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: xaps, AS: χaps

Wiktionary

Powiązane:

 czas. chapsnąć

Wiktionary


chapsnąć

chapnąć; potocznie, żartobliwie:
1. ugryźć;
2. chwycić (coś);
3. zjeść (coś);
4. ukraść


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany

 (1.1) gw-pl|Poznań. ugryźć

 (1.2) pot. zob. chapnąć.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈxapsnɔ̃ɲt͡ɕ, AS: χapsnõńć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chapsnięcie n., chaps

 wykrz. chaps

Wiktionary


chapsnięcie

chapnąć; potocznie, żartobliwie:
1. ugryźć;
2. chwycić (coś);
3. zjeść (coś);
4. ukraść


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|chapsnąć.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. chapsnąć

Wiktionary


chaptagaj

dziki wielbłąd


SJP.pl


chara

glon słodkowodny z rzędu ramienic; ramienica


SJP.pl

Wikipedia


charade

[czytaj: szaRA:D lub szaREJD] samochód typu Daihatsu Charade


SJP.pl


charak

nazwisko


SJP.pl


charakter

1. zespół cech psychicznych, właściwych danemu człowiekowi;
2. zespół cech właściwych danemu przedmiotowi lub zjawisku; wygląd, postać, forma;
3. przenośnie o człowieku ze względu na jego osobowość;
4. postać literacka silnie zindywidualizowana


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) psych. zespół cech psychicznych danej osoby

 (1.2) zespół cech psychicznych kogoś, kto odznacza się silną wolą, nieustępliwością i zdecydowaniem

 (1.3) zespół cech wyróżniających dany przedmiot lub zjawisko od innych tego samego rodzaju

Wiktionary

Charakter (z gr. charakteristikos – odróżniający) – piętno, cecha, wizerunek lub właściwość. Zespół cech wyróżniających dany przedmiot, zjawisko, osobę od innych tego samego rodzaju, np. ze względu na wygląd, postać, działanie czy zachowanie.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Maria ma okropny charakter, trudno z nią mieszkać.

 (1.2) Miał charakter i hart, świetną pamięć, talent, gruntowną znajomość świata roślinnego, wyniesioną z czasów, gdy mógł chodzić i patrzeć.

 (1.3) Moja działalność ma charakter czysto społeczny.

 (1.3) Odmowa wykonania polecenia przełożonego o odsunięciu lub niedopuszczeniu do pełnienia służby pociąga za sobą odpowiedzialność dyscyplinarną, wyjątkami są tu przypadki podyktowane charakterem służby lub względami bezpieczeństwa.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: xaˈraktɛr, AS: χarakter

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. charakteryzacja ż., charakterystyka ż., charakteryzowanie n., charakteryzator mos., charakteryzatorka ż., charakternik mos.

:: zdrobn. charakterek m.

:: zgrub. charakterzysko n.

 czas. charakteryzować ndk., scharakteryzować dk.

 przym. charakterny, charakterowy, charakterystyczny

 przysł. charakterystycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) natura, temperament, usposobienie

Wiktionary


charakterek

potocznie, ironicznie: osoba krnąbrna, kapryśna, trudna dla otoczenia; przyjemniaczek, indywiduum


SJP.pl


charakterniak

gwarowo: człowiek z charakterem, zdecydowany


SJP.pl


charakterniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: charakterny


SJP.pl


charakternik

1. człowiek o silnym charakterze;
2. dawniej: czarownik, czarodziej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) daw. czarodziej, człowiek o nadprzyrodzonych właściwościach uważany za czarownika

 (1.2) pot. człowiek o silnej woli, odważny, stanowczy, nacechowany mocnym charakterem

Wiktionary

Charakternik – wśród Kozaków zaporoskich Kozak, któremu przypisywano nadprzyrodzone zdolności (zaklinanie kul, dar jasnowidzenia).

Zajmowali się wróżbiarstwem i lecznictwem ludowym. Prawdopodobnie wywodzili się z pogańskich wołchwów, których do ucieczki na stepy zmusiły prześladowania ze strony chrześcijan.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wiedziałem, że to nie człowiek jak my wszyscy, ale charakternik, co z szatanem jest w aliansie, więc tedy wziąłem się na sposób.

 (1.1) – Niech ich tam piorun zapali ! Wolę mieć sprawę ze zbójem niż z charakternikiem – odpowiedział Białous – bo że ten książę niesamowity, to niesamowity.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) mag

 (1.2) twardziel

Wiktionary


charakterność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest charakterne; cecha tych, którzy są charakterni

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. charakter m., charakterek m., charakterniak mos., charakteryzacja ż.

 przym. charakterny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) hardość

Wiktionary


charakterny

potocznie: mający silny charakter; uparty, stanowczy, bezkompromisowy


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) pot. kwestion. odznaczający się mocnym charakterem; taki, który łatwo się nie poddaje i skłonny jest do buntu; także.: świadczący o takich cechach

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wiele się mówiło wtedy o koniach charakternych. Całe legendy narastały o koniach, których nikt do końca nie potrafił okiełznać ani ujarzmić.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. charakterność ż., charakter mrz., charakterek mrz.; pot. charakterniak mos., daw. charakternik mos., charakteryzacja ż.

 czas. charakteryzować ndk.

 przysł. charakternie, charakterystycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) hardy, uparty, twardy, nieugięty, wytrwały

Wiktionary


charakterolog

specjalista w dziedzinie charakterologii


SJP.pl


charakterologia

dział psychologii dotyczący wiedzy o charakterach ludzkich, wpływom otoczenia i wychowania, związkach z właściwościami fizycznymi


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) dział psychologii, nauka o ludzkim charakterze;

Wiktionary

Charakterologia – (z gr.) – nauka o charakterze.

M.in. w Niemczech i Polsce dziedzina psychologii utożsamiana z nauką o osobowości, choć ze względu na normatywne konotacje i często heurystyczną budowę poszczególnych typologii mniej obecna w głównym nurcie współczesnej psychologii osobowości.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. charakterolog m., charakteryzacja ż.

 przym. charakterologiczny

 przysł. charakterologicznie

Wiktionary


charakterologiczny

charakterologia


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) psych. związany z charakterologią, dotyczący charakterologii

Wiktionary

Patrz:

charakterologia

Powiązane:

 rzecz. charakterologia ż., charakterolog mos.

Wiktionary


charakteropata

osoba dotknięta charakteropatią


SJP.pl

Wikipedia


charakteropatia

w psychologii: trwałe zaburzenia psychiki człowieka wskutek organicznych zmian w nerwowym układzie ośrodkowym, wywołane czynnikami zewnętrznymi; degeneracja psychiczna, degradacja psychiczna, psychodegradacja, psychodegeneracja


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. psych. zmiany osobowości typu psychopatycznego, wyrażające się w odchyleniach charakterologicznych;

Wiktionary

Wikipedia


charakteropatka

charakteropata


SJP.pl

Patrz:

charakteropata

charakteropatyczny

dotyczący charakteropatii


SJP.pl


charakterotwórczy

wyrabiający charakter


SJP.pl


charakterowy

charakter


SJP.pl

Patrz:

charakter

charakterystycznie

przysłówek

 (1.1) w sposób charakterystyczny

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ubrany był dosyć charakterystycznie: żółte spodnie, czerwona koszula i zielony kapelusz.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. charakterystyka ż., charakter m., charakteryzacja ż., charakterystyczność ż.

 czas. charakteryzować ndk.

 przym. charakterystyczny

Wiktionary


charakterystyczniej

stopień wyższy od przysłówka: charakterystycznie


SJP.pl


charakterystyczniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: charakterystyczny; bardziej charakterystyczny


SJP.pl


charakterystyczność

zespół cech charakteryzujących daną osobę, przedmiot lub zagadnienie; swoistość; znamienność


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest charakterystyczne; cecha tych, którzy są charakterystyczni

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. charakter m., charakterek m., charakteryzacja ż., charakteryzowanie n.

 czas. charakteryzować ndk.

 przym. charakterystyczny

 przysł. charakterystycznie

Wiktionary


charakterystyczny

właściwy komuś lub czemuś; wyróżniający się, znamienny, szczególny


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) typowy, właściwy dla pewnej osoby, rzeczy lub pewnego zjawiska

 (1.2) wyróżniający się spośród grupy podobnych osób lub przedmiotów

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Takie zachowanie jest charakterystyczne dla ludzi z autyzmem.

 (1.2) W mieście znajdują się najbardziej charakterystyczne zabytki związane z kulturą starożytną.

 (1.2) Po wejściu do pokoju był wyczuwalny charakterystyczny ostry zapach.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌxaraktɛrɨˈstɨt͡ʃnɨ, AS: χarakterystyčny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. charakter m., charakterystyka ż., charakterystyczność ż., charakteryzacja ż.

 przysł. charakterystycznie

 czas. charakteryzować

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) specyficzny, szczególny, wyjątkowy; książk. dystynktywny

Wiktionary


charakterystyka

1. opis cech charakteryzujących kogoś lub coś;
2. analiza, interpretacja, ukazanie (np. w dziele naukowym, literackim) cech wewnętrznych i zewnętrznych osoby lub postaci literackiej;
3. zależność między pewnymi wielkościami rozważanymi przy badaniu maszyn lub urządzeń; wykres przedstawiający taką zależność


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) opis cech właściwych komuś lub czemuś, zbiór cech charakteryzujących kogoś

 (1.2) przedstawienie cech zewnętrznych oraz wewnętrznych jakiejś osoby lub postaci literackiej

Wiktionary

  • charakterystyka amplitudowo-fazowa
  • charakterystyka Bodego
  • charakterystyka całościowa
  • charakterystyka pierścienia w algebrze
  • charakterystyka impulsowa
  • charakterystyka logarytmiczna amplitudowa i fazowa – patrz charakterystyka Bodego
  • charakterystyka obciążeniowa
  • charakterystyka porównawcza
  • charakterystyka postaci
  • charakterystyka prędkościowa
  • charakterystyka psychologiczna
  • charakterystyka regulacyjna
  • charakterystyka skokowa
  • charakterystyka statyczna
  • charakterystyka (technika)
  • charakterystyka światła nawigacyjnego
  • charakterystyka statyczna normalna
  • charakterystyka warstwicowa
  • charakterystyka widmowa
  • charakterystyka wytrzymałości połukowej

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌxaraktɛrɨsˈtɨka, AS: χarakterystyka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. charakter m., charakteryzacja ż., charakteryzowanie n., charakteryzator m., charakteryzatorka ż.

 czas. charakteryzować

 przym. charakterystyczny

 przysł. charakterystycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) portret

Wiktionary


charakterystyki

wartości liczbowe w statystyce


SJP.pl


charakteryzacja

1. nadawanie czyjejś twarzy i sylwetce cech innej osoby;
2. akcesoria do zmiany czyjegoś wyglądu zewnętrznego;
3. zmieniony wygląd po zastosowaniu tych akcesoriów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) teatr. film. czynność zmiany wyglądu aktora, która nadaje mu zewnętrzne cechy granej postaci

 (1.2) teatr. film. rezultat charakteryzacji (1.1)

 (1.3) teatr. film. akcesoria do charakteryzacji (1.1)

 (1.4) liter. proces tworzenia postaci literackiej;

Wiktionary

  • charakteryzacja – termin literacki
  • charakteryzacja – w matematyce
  • charakteryzacja – w sztuce teatralnej i filmowej

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Podobała mi się charakteryzacja hobbitów w ekranizacji tej trylogii.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌxaraktɛrɨˈzat͡sʲja, AS: χarakteryzacʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. charakter m., charakteryzator m., charakteryzatorka ż., charakteryzatornia ż., charakterność ż., charakteryzowanie n., ucharakteryzowanie n., charakterystyczność ż., charakteryzatorstwo n., charakterologia ż., charakterystyka ż.

 czas. charakteryzować ndk., ucharakteryzować dk., scharakteryzować dk.

 przym. charakterny, charakterystyczny, charakteryzatorski

 przysł. charakternie, charakterystycznie

Wiktionary


charakteryzacyjny

charakteryzacja


SJP.pl

Patrz:

charakteryzacja

charakteryzator

osoba zatrudniona przy charakteryzacji teatralnej, filmowej lub fotograficznej


SJP.pl

Charakteryzator – zawód polegający na nadaniu twarzy i sylwetce aktora cech granej przez niego postaci (wieku, osobowości, wyglądu zewnętrznego). Swoje zadanie charakteryzator wykonuje na podstawie scenariuszy zatwierdzonych przez reżyserów i producentów we współpracy z kostiumografami. Wykorzystuje do tego własną wiedzę i doświadczenia plastyczne. W ekipie filmowej pion charakteryzatorski (w odróżnieniu od np. pionu oświetlenia) pracuje bezpośrednio z aktorem.

Wikipedia


charakteryzatorka

kobieta zatrudniona przy charakteryzacji teatralnej, filmowej lub fotograficznej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) forma żeńska od: charakteryzator

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌxaraktɛrɨzaˈtɔrka, AS: χarakteryzatorka

Wiktionary

Powiązane:

 zob. charakteryzator.

Wiktionary


charakteryzatornia

miejsce w teatrze lub na planie filmowym, gdzie przygotowuje się makijaż, fryzury, charakteryzuje się aktorów


SJP.pl


charakteryzatorski

charakteryzator


SJP.pl

Patrz:

charakteryzator

charakteryzować

1. opisywać charakter kogoś lub czegoś;
2. zmieniać wygląd zewnętrzny człowieka za pomocą odpowiednich środków


SJP.pl

czasownik niedokonany (dk. scharakteryzować)

 (1.1) robić charakterystykę, opisywać cechy charakterystyczne

 (1.2) cechować, być cechą

 (1.3) wykonywać charakteryzację

czasownik zwrotny niedokonany charakteryzować się (dk. scharakteryzować się)

 (2.1) odznaczać, wyróżniać się czymś

 (2.2) wykonywać charakteryzację własnej osoby

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Charakteryzując cechy sztuki awangardowej, nie możemy zapominać o świadomym odrzuceniu dorobku pokoleń artystów.

 (1.2) Sztukę awangardową charakteryzuje ucieczka od realizmu i tradycyjnych form artystycznych.

 (1.3) Długo charakteryzowała aktora na ciężko pobitego.

 (2.1) Jazz charakteryzuje się rytmem synkopowanym.

 (2.2) Jak to pani Basia jest chora?! Mam się sam charakteryzować?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌxaraktɛrɨˈzɔvat͡ɕ, AS: χarakteryzovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. charakterystyczność ż., charakteryzowanie n., charakteryzacja ż., charakterystyka ż., charakter m.

 przym. charakterystyczny

 czas. scharakteryzować, ucharakteryzować

 przysł. charakterystycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) opisywać

Wiktionary


charakteryzowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) definiowanie charakterystycznych cech kogoś lub czegoś

 (1.2) modyfikowanie czyjegoś wyglądu zewnętrznego przy pomocy np. makijażu w celu upodobnienia kogoś do innej osoby

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ze mnie samego wychodzą wszystkie dzieła poety! te charakteryzowania poszczególnego człowieka, jak egzystuje i żyje, tak że ludzie myślą, że go rozpoznają.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌxaraktɛrɨzɔˈvãɲɛ, AS: χarakteryzovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. charakterystyczność ż., ucharakteryzowanie n., charakteryzacja ż., charakterystyka ż., charakter mrz.

 czas. charakteryzować ndk., ucharakteryzować dk.

Wiktionary


charan

Harran, Charan albo Carrhae – stanowisko archeologiczne na terenie starożytnego miasta w południowo-wschodniej Turcji, około 40 kilometrów na południowy wschód od Şanlıurfy. Obecnie jest to miasto należące do prowincji Şanliurfa, liczące 9743 mieszkańców.

Wikipedia


charbielin

3 miejscowości w Polsce:

  • Charbielin – wieś w woj. opolskim, w pow. nyskim, w gminie Głuchołazy
  • Charbielin – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. leszczyńskim, w gminie Włoszakowice
  • Charbielin – osada w woj. wielkopolskim, w pow. wolsztyńskim, w gminie Przemęt

Wikipedia


charbin

miasto w Chinach; Harbin


SJP.pl

Charbin – osada w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie słupeckim, w gminie Powidz, nad jeziorem Niedzięgiel.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa konińskiego.

We wsi znajduje się zabytkowy zespół pałacowy wpisany do krajowego rejestru zabytków pod numeremnr rej.: 335/77 z 21.05.1984 roku. W jego skład wchodzi pałac z 1869 roku (z późniejszymi zmianami) oraz park z końca XIX wieku.

Wikipedia


charbinowice

Charbinowice – wieś sołecka w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie kazimierskim, w gminie Opatowiec.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego.

Wikipedia


charbowo

Charbowo (niem. Kleedorf) – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie gnieźnieńskim, w gminie Kłecko.

Charbowo było własnością rodu Sulimów. W 1520 r. wieś oddawała dziesięcinę do kościoła w Kłecku. W okresie reformacji w Charbowie osiedlili się osadnicy ze Szkocji. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa poznańskiego.


Wikipedia


charboł

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński, Górny Śląsk. stary, zniszczony but

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Kaj som moje charboły?

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szczewik

Wiktionary


charbrowo

Charbrowo (kaszb. Charbrowò lub też Chabrowò, niem. Charbrow) – wieś w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie lęborskim, w gminie Wicko przy drodze wojewódzkiej nr . Wieś jest siedzibą sołectwa, w skład którego wchodzą również miejscowości Krakulice, Charbrowski Bór, Podroże i Cegielnia Charbrowska.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa słupskiego.

Wikipedia


charchać

młodzieżowo:
1. pluć, spluwać; charkać, melać;
2. smarkać


SJP.pl


charchała

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) śrpol. człowiek często plućujący

Wiktionary

Wymowa:

IPA: xarˈxawa, AS: χarχau̯a

Wiktionary


charchot

potocznie: gardłowy, chrypliwy dźwięk, głos; charkot, chargot


SJP.pl


charchotliwy

mający chrypliwy, gardłowy głos; charkliwy, chargotliwy, charkotliwy


SJP.pl


charchut

nazwisko polskie


SJP.pl


charci

odnoszący się do charta


SJP.pl


charciarz

1. osoba hodująca charty;
2. myśliwy polujący z chartami


SJP.pl


charcica

samica charta


SJP.pl

Charczyca, Charcica (biał. Харціца; ros. Хартица) – agromiasteczko na Białorusi, w obwodzie grodzieńskim, w rejonie mostowskim, w sielsowiecie Dubno, nad Niemnem i przy drodze republikańskiej .

Wikipedia


charciczka

charcik


SJP.pl

Patrz:

charcik

charcik

1. karłowata rasa psa z grupy chartów;
2. pies tej rasy;
3. mały lub młody chart, gończy pies myśliwski


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) zdrobn. od: chart

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈxarʲt͡ɕik, AS: χarʹćik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chart m.

Wiktionary


charczący

charczeć


SJP.pl

Patrz:

charczeć

charczeć

1. wydawać chrapliwe dźwięki, będące oznaką kłopotów z oddychaniem;
2. wydawać chrapliwy dźwięk w czasie pracy;
3. mówić coś chrapliwym głosem


SJP.pl

czasownik

 (1.1) mówić chrapliwie

 (1.2) gw-pl|Górny Śląsk. chrapać podczas snu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ojciec charczał do syna umierając w szóstej części tego filmu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈxart͡ʃɛt͡ɕ, AS: χarčeć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. charczenie n.

Wiktionary


charczek

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. nieborak, chorowity

Wiktionary


charczenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|charczeć.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. charczeć

Wiktionary


charczo

gruzińska zupa z wołowiny lub jesiotra, z dodatkiem migdałów i orzechów


SJP.pl

Wikipedia


chardin

[czytaj: szarDĘ] nazwisko


SJP.pl


chardonnay

[czytaj: szardoNE]
1. szczep winorośli wykorzystywanych do produkcji białego wina;
2. wino z winogron tego szczepu


SJP.pl

Chardonnay (wym. [ʃaʁdɔnɛ]) – biała, przemysłowa odmiana winorośli, wykorzystywana do produkcji białego wina oraz win musujących.

Wikipedia


charewicz

nazwisko


SJP.pl

Charewicz:

  • Leon Charewicz
  • Zofia Charewicz

Wikipedia


charga

1. miasto w Egipcie;
2. grupa oaz w południowym Egipcie; Al-Charidża


SJP.pl

Charga (arab. الخارجة, Al-Charidża) – miasto w Egipcie, ośrodek administracyjny muhafazy Nowa Dolina, położone w oazie Charga na Pustyni Libijskiej.

Wikipedia


chargeback

[czytaj: czerdżbek] zwrot środków pobranych z karty płatniczej w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości dotyczących transakcji


SJP.pl

Chargeback (z ang. obciążenie zwrotne) – procedura zwrotu środków za transakcję dokonaną kartą płatniczą realizowana przez wystawcę karty i inicjowana przez klienta w sytuacji, gdy nie otrzymał on produktów albo usług, za które zapłacił (lub np. okazały się uszkodzone), nastąpiła pomyłka techniczna w rozliczeniu transakcji lub transakcja nosiła znamiona oszustwa.

Wikipedia


chargot

potocznie: gardłowy, chrypliwy dźwięk, głos; charkot, charchot


SJP.pl


chargotliwy

mający chrypliwy, gardłowy głos; charkliwy, charkotliwy, charchotliwy


SJP.pl


chariklo

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) mitgr. nimfa opiekująca się małym Achillesem, żona centaura Chirona

 (1.2) mitgr. nimfa, wielbicielka Ateny, matka wróżbity Tejrezjasza

 (1.3) astr. planetoida (prawdopodobnie największa) z grupy centaurów

Wiktionary

(10199) Chariklo (1997 CU26) – prawdopodobnie największa planetoida z grupy centaurów, okrążająca Słońce w ciągu 63 lat w średniej odległości 15,84 au. Odkryta 15 lutego 1997 roku. Planetoida jest piątym – po czterech planetach olbrzymach – znanym nam obiektem Układu Słonecznego mającym pierścienie. Pierścienie zostały zauważone przypadkiem podczas obserwacji zakrycia gwiazdy przez Chariklo.

Wikipedia


charisteria

nazwa publikacji ofiarowywanej w hołdzie osobie o wielkich zasługach i osiągnięciach w jakiejś dziedzinie twórczości lub nauki


SJP.pl


charkać

potocznie:
1. wydawać suchy nieartykułowany głos, chrząkać chrapliwie;
2. głośno pluć, odpluwając wydzielinę z krtani lub gardła


SJP.pl

czasownik

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. pluć

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nie charkej mi sam do zupy.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chark m., charkanie n.

Wiktionary


charkanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|charkać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. obcharkanie n.

 czas. charkać ndk., obcharkać dk.

Wiktionary


charkiewicz

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Ewa Charkiewicz – polska ekonomistka, feministka
  • Grzegorz (Charkiewicz) – polski biskup prawosławny
  • Jarosław Charkiewicz – polski publicysta, tłumacz, prawnik i rusycysta
  • Walerian Charkiewicz – polski historyk, publicysta polityczny, poeta
  • Zygmunt Charkiewicz – radziecki botanik i systematyk

Wikipedia


charkliwy

mający chrypliwy, gardłowy głos; charkotliwy, chargotliwy, charchotliwy


SJP.pl


charknąć

potocznie:
1. wydać suchy nieartykułowany głos, chrząknąć chrapliwie;
2. głośno splunąć, odpluwając wydzielinę z krtani lub gardła;
3. wydać chrapliwy dźwięk w czasie pracy;
4. powiedzieć coś chrapliwym głosem


SJP.pl


charknięcie

potocznie:
1. wydać suchy nieartykułowany głos, chrząknąć chrapliwie;
2. głośno splunąć, odpluwając wydzielinę z krtani lub gardła;
3. wydać chrapliwy dźwięk w czasie pracy;
4. powiedzieć coś chrapliwym głosem


SJP.pl


charkot

potocznie: gardłowy, chrypliwy dźwięk, głos; chargot, charchot


SJP.pl


charkotać

potocznie: wydawać chrapliwy głos, chrząkać chrapliwie


SJP.pl


charkotania

potocznie: wydawać chrapliwy głos, chrząkać chrapliwie


SJP.pl


charkotanie

potocznie: wydawać chrapliwy głos, chrząkać chrapliwie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) wydawanie przez człowieka lub zwierzę charkotliwych, często gardłowych dźwięków

 (1.2) wydawanie przez maszynę lub inną rzecz charkotliwych dźwięków

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. charkotliwość ż., charkot m.

 czas. charkotać ndk.

 przym. charkotliwy

 przysł. charkotliwie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) charczenie, chrapanie, rzężenie

 (1.2) charczenie, rzężenie

Wiktionary


charkotliwiej

stopień wyższy od przysłówka: charkotliwie


SJP.pl


charkotliwość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co charkotliwe; cecha tych, którzy są charkotliwi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. charkotanie n.

 czas. charkotać

 przym. charkotliwy

 przysł. charkotliwie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) chrypliwość

Wiktionary


charkotliwy

mający chrypliwy, gardłowy głos; charkliwy, chargotliwy, charchotliwy


SJP.pl


charków

miasto na Ukrainie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w północno-wschodniej części Ukrainy;

Wiktionary

Charków (ukr. Харків, Charkiw; ros. Харьков Charkow) – miasto w północno-wschodniej części Ukrainy, położone na południowym krańcu Wyżyny Środkoworosyjskiej, stolica obwodu charkowskiego. Na początku 2021 roku, z liczbą mieszkańców wynoszącą około 1,43 mln, Charków zajął drugie miejsce (po Kijowie) wśród najludniejszych ukraińskich miast. Jest jednym z dziesięciu największych miast Ukrainy pod względem powierzchni.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W Charkowie odbędą się niektóre mecze piłkarskich mistrzostw Europy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈxarkuf, AS: χarkuf

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. charkowianin mos., charkowianka ż., Charkowszczyzna ż.

 przym. charkowski

Wiktionary


charkowianin

mieszkaniec Charkowa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Charkowa; osoba z tego miasta

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Charków mrz.

:: fż. charkowianka ż.

 przym. charkowski

Wiktionary


charkowianka

mieszkanka Charkowa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Charkowa; kobieta z tego miasta

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Charków mrz., Charkowszczyzna ż., Charkiw m.

:: fm. charkowianin mos.

 przym. charkowski

Wiktionary


charkowski

1. Charków;
2. obwód charkowski - jeden z 24 obwodów Ukrainy


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Charkowem, dotyczący Charkowa

Wiktionary

Wymowa:

IPA: xarˈkɔfsʲci, AS: χarkofsʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Charków m., charkowianin m., charkowianka ż.

Wiktionary


charlać

czasownik

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. kaszleć

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ujek jak mioł tubera, to ino kurzył i charloł.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cherlok mos.

Wiktionary


charleroi

Charleroi (wa. Tchålerwè, Châlerwè) – miasto w południowej Belgii, w Regionie Walońskim, w prowincji Hainaut, siedziba administracyjna okręgu Charleroi. Największe miasto prowincji, jedno z większych w kraju. Leży na północno-zachodnim krańcu wyżyny Condroz w Ardenach, nad rzeką Sambrą. Mieszkańcy miasta nazywani są Carolos. Pod względem liczby mieszkańców jest największym miastem Walonii.

Wikipedia


charles

[czytaj: czarls] imię angielskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męski, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.

 (1.2) imię|polski|m.

Wiktionary

  • Charles – rzeka w Stanach Zjednoczonych, w stanie Massachusetts
  • Charles – rzeka w Stanach Zjednoczonych, w stanie Maine
  • Charles – miejscowość w Anglii, w hrabstwie Devon

Biografie:

  • Charles (Charles Dias de Oliveira Barbosa, ur. 1984) – brazylijski piłkarz
  • George Charles
  • Jennifer Charles
  • Ray Charles

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W 40. rocznicę wydarzeń 1968 r. NBC powtarza swój kultowy wywiad z Charlesem Mansonem przeprowadzony dokładnie 20 lat wcześniej. [http://www.dziennik.pl/opinie/article178612/Lata_60_rewolucja_na_weekend.html?service=print Dziennik.pl]

 (1.2) Jego misja miała na celu wyjaśnienie sytuacji Charles'owi de Gaulle'owi i przekonanie go, żeby Francja udzieliła wsparcia Stanom Zjednoczonym w ewentualnym konflikcie atomowym.

Wiktionary


charleston

[czytaj: czarlston] szybki taniec w rytmie 4/4, podobny do fokstrota, modny w latach 20. i 30. XX wieku


SJP.pl

  • charleston – taniec towarzyski
  • Charleston – włoski film komediowy z 1977

Miejscowości w Australii:

  • Charleston – miasto w stanie Australia Południowa

Miejscowości w USA:

  • Charleston – miasto w stanie Arkansas, w hrabstwie Franklin
  • Charleston – miasto w stanie Illinois, w hrabstwie Coles
  • Charleston – miasto w stanie Maine, w hrabstwie Penobscot
  • Charleston – miasto w stanie Missisipi, w hrabstwie Tallahatchie
  • Charleston – miasto w stanie Missouri, w hrabstwie Mississippi
  • Charleston – miasto w stanie Nowy Jork, w hrabstwie Montgomery
  • Charleston – miasto w stanie Karolina Południowa, w hrabstwie Charleston, nad Atlantykiem (największe)
  • Charleston – miasto w stanie Tennessee, w hrabstwie Bradley
  • Charleston – miejscowość w stanie Utah, w hrabstwie Wasatch
  • Charleston – miasto w stanie Wirginia Zachodnia, w hrabstwie Kanawha (stolica stanu Wirginia Zachodnia)
  • Charleston – miejscowość w stanie Vermont, w hrabstwie Orleans

Wikipedia


charlestończyk

[czytaj: czarlstończyk] mieszkaniec Charlestonu


SJP.pl


charlestonka

[czytaj: czarlstonka]
1. perkusyjny instrument muzyczny z grupy idiofonów; break-maszyna, high-hat;
2. mieszkanka Charlestonu


SJP.pl


charlestonowy

charleston [czytaj: czarlstonowy]


SJP.pl


charlestoński

[czytaj: czarlstoński] przymiotnik od miasta: Charleston


SJP.pl


charlie

[czytaj: czarli albo czerli] obce imię męskie


SJP.pl

Charlie, właściwie Károly Horváth (ur. 28 października 1947 w Ondódzie) – węgierski muzyk i piosenkarz.

Wikipedia


charlton

[czytaj: czarlton] dzielnica Londynu


SJP.pl

Miasta w USA:

  • Charlton – jednostka osadnicza w stanie Maryland, w hrabstwie Washington
  • Charlton – miasto w stanie Massachusetts, w hrabstwie Worcester
  • Charlton – miasto w stanie Nowy Jork, w hrabstwie Saratoga

Gminy w USA:

  • Charlton (ang. Charlton Town) – gmina w stanie Massachusetts, w hrabstwie Worcester
  • Charlton (ang. Charlton Township) – gmina w stanie Michigan, w hrabstwie Otsego
  • Charlton (ang. Charlton Town) – gmina w stanie Nowy Jork, w hrabstwie Saratoga

Wikipedia


charmant

[czytaj: szarMĄ] powabny, ujmujący


SJP.pl

Charmant – miejscowość i dawna gmina we Francji, w regionie Nowa Akwitania, w departamencie Charente. W dniu 1 stycznia 2016 roku z połączenia trzech ówczesnych gmin – Charmant, Chavenat oraz Juillaguet – utworzono nową gminę Boisné-La Tude. Siedzibą gminy została miejscowość Charmant. W 2013 roku populacja Le Rouget wynosiła 369 mieszkańców.

Wikipedia


charme

[czytaj: szarm] urok, powab, wdzięk osobisty; szarm


SJP.pl

  • La Charme – francuska gmina w regionie Franche-Comté
  • Le Charme – francuska gmina w Regionie Centralnym
  • Charmé – francuska miejscowość i gmina w regionie Poitou-Charentes
  • La Charmée – francuska gmina w regionie Burgundia

Wikipedia


charmeur

[czytaj: szarmör] mężczyzna ujmujący, fascynujący, atrakcyjny


SJP.pl


charmeuse

[czytaj: szarmöz] kobieta ujmująca, fascynująca, atrakcyjna


SJP.pl


charmęzi

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. chrust

Wiktionary


charnowo

W Polsce
  • Charnowo – wieś w woj. pomorskim, w pow. słupskim, w gminie Ustka
  • Charnowo – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. gryfickim, w gminie Płoty
  • Charnowo– zlikwidowany przystanek kolei wąskotorowej w Charnowie, w województwie zachodniopomorskim

Wikipedia


charolaise

[czytaj: szaroLEZ] francuska rasa bydła domowego pochodząca z Masywu Centralnego; szarol


SJP.pl

Wikipedia


charon

1. w mitologii greckiej: przewoźnik dusz przez rzekę Styks lub Acheron do Hadesu;
2. księżyc Plutona


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) mit. przewoźnik dusz zmarłych występujący w mitologii greckiej i etruskiej;

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (2.1) astr. naturalny satelita Plutona;

Wiktionary

  • Charon – w mitologii greckiej przewoźnik dusz zmarłych przez rzekę Acheron (lub Styks)
  • Charon – księżyc Plutona
  • Charon – fińska grupa muzyczna


Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Hemera uchodziła za córkę Ereba i Nyks oraz siostrę Etera, Charona i Nemezys.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈxarɔ̃n, AS: χarõn

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) ⯕

Wiktionary


charszewo

Charszewo – wieś w Polsce, położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie rypińskim, w gminie Rogowo.

Wikipedia


charsznica

wieś w woj. małopolskim


SJP.pl

Charsznica (do czerwca 2004 Charsznica-Wieś) – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie miechowskim, w gminie Charsznica.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego.

Wikipedia


charsznicki

przymiotnik od: Charsznica


SJP.pl


charszniczanin

mieszkaniec Charsznicy


SJP.pl


charszniczanka

mieszkanka Charsznicy


SJP.pl


chart

duży pies myśliwski z charakterystycznym zadem w kształcie łuku


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) kynol. pies myśliwski charakteryzujący się smukłym, wydłużonym ciałem, delikatną głową z wydłużonym pyskiem, długimi kończynami oraz pojemną klatką piersiową;

Wiktionary

Charty – grupa ras psa. Charakterystyczna dla psów z tej grupy jest aerodynamiczna budowa ciała, umożliwiająca osiąganie dużej prędkości w pogoni za zwierzyną. Podczas pogoni psy te kierują się wzrokiem, a nie węchem. Jest to jeden z najstarszych typów psa. Charty są użytkowane do polowań, jako psy ozdobne oraz wyścigowe. Pod względem użytkowym zaliczane są do psów myśliwskich – gończych, ale organizacje kynologiczne klasyfikują je w odrębnej grupie.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: xart, AS: χart

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: zdrobn. charcik m.

:: fż. charcica ż.

 przym. charci

Wiktionary


chartaria

zbiory dokumentów, księgi klasztorne; chartularia


SJP.pl


charter

[czytaj: czarter] umowa między armatorem a frachtującym o wynajęcie statku lub samolotu na określony czas; czarter


SJP.pl


charterować

[czytaj: czarterować] wynajmować statek lub samolot na określony kurs lub czas; czarterować


SJP.pl


charterowy

charter [czytaj: czarterowy]; czarterowy


SJP.pl


chartowaty

typ chartowaty - typ psów o podłużnej, stożkowatej głowie z wąską czaszką i małymi uszami zwróconymi do tyłu


SJP.pl


chartres

[czytaj: szartr] miasto we Francji


SJP.pl

Chartres (wymowa) – miejscowość i gmina we Francji, w Regionie Centralnym-Dolinie Loary, w departamencie Eure-et-Loir.

Wikipedia


chartreuse

[czytaj: szarTRÖZ] francuski likier ziołowy; szartreza


SJP.pl

Chartreuse – francuski likier oparty na destylacie winnym i ekstraktach ze 130 różnych ziół. Jego nazwa pochodzi od klasztoru kartuzów La Grande Chartreuse w okolicach Grenoble.

Istnieją dwa podstawowe typy likieru Chartreuse:

  • Zielony Chartreuse (55% obj. alkoholu)
  • Żółty Chartreuse (43% obj. alkoholu)

Oprócz tego produkowane są jeszcze:

  • Chartreuse VEP
  • Liqueur du 9ème Centenaire
  • Chartreuse 1605

Wikipedia


chartryjski

[czytaj: szartryjski] przymiotnik od: Chartres


SJP.pl


chartularia

zbiory dokumentów, księgi klasztorne; chartaria


SJP.pl


chartum

stolica Sudanu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. stolica Sudanu;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Chartum wspiera ugandyjskich rebeliantów, bo - jak twierdzi - Uganda pomaga sudańskim separatystom z Ludowej Armii Wyzwolenia Sudanu SPLA.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈxartũm, AS: χartũm

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chartumczyk mos., chartumka ż.

 przym. chartumski

Wiktionary


chartumczyk

mieszkaniec Chartumu (stolicy Sudanu); chartumianin


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Chartumu

Wiktionary

Wymowa:

IPA: xarˈtũmt͡ʃɨk, AS: χartũmčyk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Chartum mrz.

:: fż. chartumka ż.

 przym. chartumski

Wiktionary


chartumianin

mieszkaniec Chartumu (stolicy Sudanu); chartumczyk


SJP.pl


chartumianka

chartumka;
1. mieszkanka Chartumu (stolicy Sudanu);
2. mieszkanka Chartumu Północnego (miasta w Sudanie)


SJP.pl


chartumka

mieszkanka Chartumu (stolicy Sudanu); chartumianka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Chartumu

Wiktionary

Wymowa:

IPA: xarˈtũmka, AS: χartũmka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Chartum mrz.

:: fm. chartumczyk mos.

 przym. chartumski

Wiktionary


chartumski

przymiotnik od: Chartum (stolica Sudanu)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do miasta Chartum

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W zoo chartumskim reprezentowane są absolutnie wszystkie gatunki zwierzyny sudańskiej.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: xarˈtũmsʲci, AS: χartũmsʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Chartum m., chartumczyk m., chartumka ż.

Wiktionary


chartyzm

pierwszy masowy ruch polityczny robotników angielskich, żądający demokratycznych reform politycznych; czartyzm


SJP.pl


charybda

jeden z żeńskich potworów czyhający na statki na skałach Przylądka Scylla


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) mitgr. córka Posejdona i Gai, potwór morski czyhający na marynarzy w Cieśninie Mesyńskiej;

Wiktionary

Charybda (gr. Χάρυβδις Chárybdis) – w mitologii greckiej jeden z dwóch potworów morskich (drugim była Skylla) czyhających na żeglarzy po obu stronach cieśniny, lokalizowanej jako Cieśnina Mesyńska.

Wikipedia


charydżyci

wyznawcy jednego z trzech (poza sunnizmem i szyizmem), skrajnego odłamu islamu


SJP.pl

Charydżyzm (arab. خوارج, chawāridż) – najmniejszy z trzech głównych nurtów islamu (obok sunnizmu i szyizmu). Był pierwszą grupą rozłamową w tej religii, powstałą wskutek sporu o sukcesję do tronu kalifa.

Wikipedia


charydżycki

charydżyta


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) rel. związany z charydżytami, dotyczący charydżytów lub charydżyzmu

Wiktionary

Patrz:

charydżyta

Powiązane:

 rzecz. charydżyta mos., charydżyzm mrz.

Wiktionary


charydżyta

członek pierwszego w islamie ugrupowania polityczno-religijnego negującego władzę kalifa


SJP.pl


charydżytka

charydżyta


SJP.pl

Patrz:

charydżyta

charydżyzm

jeden z trzech (obok sunnizmu i szyizmu) nurtów islamu


SJP.pl

Charydżyzm (arab. خوارج, chawāridż) – najmniejszy z trzech głównych nurtów islamu (obok sunnizmu i szyizmu). Był pierwszą grupą rozłamową w tej religii, powstałą wskutek sporu o sukcesję do tronu kalifa.

Wikipedia


charyna

rodzaj węża z rodziny dusicieli; wąż gumowy


SJP.pl


charyta

w mitologii greckiej: każda z trzech córek Zeusa (Eufrozyne, Aglaja lub Talia), bogiń wdzięku, uroków ludzkiego życia i przyrody


SJP.pl


charytatywnie

przysłówek

 (1.1) nie pobierając wynagrodzenia

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Policjanci pomagają dzieciom charytatywnie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. charytatywność ż.

 przym. charytatywny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dobroczynnie

Wiktionary


charytatywność

dobroczynność


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co charytatywne;

Wiktionary

Charytatywność – cecha działań mających na celu niesienie pomocy jej potrzebującym, w sposób bezinteresowny, dobroczynny, filantropijny.

W ścisłym ujęciu jest to nurt chrześcijańskiej filantropii religijnej. Nazwa wywodzi się od łacińskiego słowa caritas, oznaczającego miłosierdzie lub miłość chrześcijańską wobec ubogich. W potocznym użyciu „charytatywność” i „filantropia” bywają traktowane zamiennie, jednak oba terminy różnią się istotnym aspektem. Źródłem charytatywności jest nakaz religijny, zaś filantropia czerpie inspirację ze świeckiej idei humanitaryzmu.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. charytatywny

 przysł. charytatywnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dobroczynność

Wiktionary


charytatywny

płynący z miłości do bliźniego; dobroczynny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dobroczynny, wspierający biednych, potrzebujących i zagrożonych marginalizacją w życiu społecznym

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) We Wrocławiu odbył się koncert charytatywny znanych zespołów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌxarɨtaˈtɨvnɨ, AS: χarytatyvny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. charytatywność ż.

 przysł. charytatywnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) miłosierny, dobroczynny, dobry, filantropijny, humanitarny, przest. zbożny

Wiktionary


charytolog

teolog zajmujący się zagadnieniami łaski Bożej


SJP.pl


charytologia

w teologii chrześcijańskiej: dział dogmatyki, którego przedmiotem jest łaska


SJP.pl

Charytologia (charis łaska, logos słowo) – nauka o Bożej łasce, jedna z dziedzin teologii dogmatycznej.

Wikipedia


charytologiczny

charytologia


SJP.pl

Patrz:

charytologia

charyzjusz

imię męskie


SJP.pl

Charyzjusz – imię męskie pochodzące od przydomka św. Marcina Charity.

Charyzjusz imieniny obchodzi 16 kwietnia.

Wikipedia


charyzma

charyzmat;
1. wszystkie cechy charakteru, które czynią daną osobę wyjątkową na tle społeczeństwa;
2. według teologii: przejaw łaski bożej, dar Ducha Świętego udzielany pojedynczemu człowiekowi lub określonej wspólnocie dla dobra społeczności Kościoła;
3. w religioznawstwie: typ wrażliwości religijnej, wyróżniający daną osobę od otoczenia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha jednostki, dająca jej niekwestionowany autorytet w grupie;

Wiktionary

Charyzma (gr. chárisma „dar”) – termin zaczerpnięty z teologii, gdzie określał jednostki obdarowane łaską boską, „darem bożym”, obecnie rozumiany jest jako:

  • Atrybut, osobista cecha jednostki, wyjątkowa jakość jej przypisywana, coś, co ktoś posiada lub jest w to wyposażony. Charyzmę utożsamia się z wszelkiego rodzaju osobistymi cechami jednostki, które czynią ją wyjątkową na tle reszty społeczności.
  • Relacja między liderem a jego zwolennikami, czyli wpływ, jaki ma ten pierwszy na drugich. Jest to zdolność lidera do wywierania bardzo wyraźnego wpływu na normatywną orientację innych członków wspólnoty. W efekcie ukształtowania się tej relacji powinny ulec transformacji wartości czy też przekonania akceptowane przez zwolenników, a nie tylko ich zachowania. Lider zostaje uznany za charyzmatycznego, gdyż po pierwsze, ma określoną misję do wypełnienia, a po drugie, w sposób spontaniczny zostają uznane przez zwolenników jego wyjątkowe cechy, zdolności czy właściwości. Uznanie to opiera się na irracjonalnych odczuciach i emocjach, dla których punktem odniesienia są cechy czy zdolności lidera postrzegane na podobieństwo boskiego stygmatu.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Andrzej wykazuje się niebywałą charyzmą.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: xaˈrɨzma, AS: χaryzma

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. charyzmat mrz., charyzmatyczka ż.

 przym. charyzmatyczny

 przysł. charyzmatycznie

Wiktionary


charyzmacik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od charyzmat

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. charyzmat m.

Wiktionary


charyzmat

charyzma;
1. wszystkie cechy charakteru, które czynią daną osobę wyjątkową na tle społeczeństwa;
2. według teologii: przejaw łaski bożej, dar Ducha Świętego udzielany pojedynczemu człowiekowi lub określonej wspólnocie dla dobra społeczności Kościoła;
3. w religioznawstwie: typ wrażliwości religijnej, wyróżniający daną osobę od otoczenia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) ogół cech charakteru czyniących daną osobę wyjątkową na tle społeczeństwa

 (1.2) teol. szczególny dar otrzymywany przez człowieka od Ducha Świętego;

 (1.3) rel. typ wrażliwości religijnej, który wyróżnia daną osobę z otoczenia

Wiktionary

Charyzmat (od l.m. stgr. χαρίσματα: chárismata, od l.p. stgr. χάρισμα chárisma „dar”, od stgr. χάρις charis, „piękno, łaska, wdzięczność”) – termin stosowany w chrześcijaństwie, oznaczający dary Ducha Świętego, służące zbudowaniu Kościoła.

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Kościół pierwszych wieków posługiwał się charyzmatami bardzo intensywnie.

 (1.2) Obdarowanie charyzmatem nie może zatem być głównym argumentem świadczącym o świętości człowieka.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. charyzma ż., charyzmatyk m., charyzmatyczka ż., charyzmatyczność ż., charyzmacik mrz.

 przym. charyzmatyczny

 przysł. charyzmatycznie

Wiktionary


charyzmatyczka

1. kobieta obdarzona charyzmą, budząca autorytet u innych;
2. według teologii: kobieta obdarzona darami łaski bożej, wyposażona przez Ducha Świętego w dar służący dobru społeczności Kościoła


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) teol. kobieta obdarzona charyzmatami

 (1.2) teol. członkini wspólnoty charyzmatycznej

 (1.3) teol. członkini ewangelikalnego Kościoła charyzmatycznego

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W spotkaniu z charyzmatyczką z USA w Pionkach wzięło udział prawie sto osób.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. charyzmat m., charyzma ż.

:: fm. charyzmatyk m.

 przym. charyzmatyczny

 przysł. charyzmatycznie

Wiktionary


charyzmatycznie

przysłówek

 (1.1) teol. przy użyciu darów charyzmatycznych

 (1.2) pot. z charyzmą, z zaangażowaniem, inaczej niż przeciętnie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jak posługiwać charyzmatycznie na Mszy Św. z modlitwą w intencji uzdrowienia.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. charyzmat mrz., charyzmatyk mos., charyzmatyczka ż., charyzmatyczność ż., charyzma ż.

 przym. charyzmatyczny

Wiktionary


charyzmatyczniej

stopień wyższy od przysłówka: charyzmatycznie


SJP.pl


charyzmatyczniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: charyzmatyczny


SJP.pl


charyzmatyczność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) teol. cecha tego, co charyzmatyczne

 (1.2) socjol. cecha jednostki, dająca jej niekwestionowany autorytet w grupie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Błędne metodologicznie jest utożsamianie charyzmatyczności katolickiej z ruchem pentekostalnym.

 (1.2) O jego charyzmatyczności decydowały siła woli i hart ducha.

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1) rzecz. charyzmat m., charyzmatyk m., charyzmatyczka ż.

 (1.2) rzecz. charyzma ż., charyzmatyk mos.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) charyzma

Wiktionary


charyzmatyczny

1. obdarzony charyzmą (charyzmatem), czyli szczególnymi właściwościami, budzącymi i utrzymującymi czyjś autorytet wśród innych;
2. w religii: obdarzony charyzmą (charyzmatem), czyli szczególnym darem łaski bożej, darem Ducha Świętego


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) socjol. obdarzony charyzmą, estymą

 (1.2) rel. obdarzony charyzmatami, związany z charyzmatami

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Józef Piłsudski był charyzmatycznym przywódcą, pociągał za sobą tłumy Polaków.

 (1.2) Nie ulega wątpliwości, że ruch charyzmatyczny z całym swoim zapałem ewangelizacyjnym stał się pewnym wyzwaniem dla Kościoła katolickiego i dalej nim jest.

 (1.2) W Licheniu odbyły się warsztaty posługi charyzmatycznej.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. charyzma ż., charyzmatyczność ż., charyzmat mrz., charyzmatyk mos., charyzmatyczka ż., charyzmatyczność ż.

 przysł. charyzmatycznie

Wiktionary


charyzmatyk

1. osoba obdarzona charyzmą, budząca autorytet u innych;
2. według teologii: osoba obdarzona darami łaski bożej, wyposażona przez Ducha Świętego w dar służący dobru społeczności Kościoła


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) rel. ktoś obdarzony charyzmatami;

 (1.2) rel. członek wspólnoty charyzmatycznej

 (1.3) rel. członek ewangelikalnego Kościoła charyzmatycznego

Wiktionary

Charyzmatyk – obdarzony charyzmatami, w znaczeniu religijnym – darami Ducha Świętego. W szerszym znaczeniu oznacza również:

  • wyznawcę ewangelikalnego Kościoła charyzmatycznego (np. zielonoświątkowca, czy neocharyzmatyka),
  • członka ruchu odnowy charyzmatycznej w łonie Kościołów tradycyjnych, np. Katolickiej Odnowy Charyzmatycznej.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Franciszek z Asyżu był włoskim charyzmatykiem.

 (1.2) Każdy członek tej wspólnoty jest charyzmatykiem i posługuje charyzmatami.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. neocharyzmatyk mos., charyzmat mrz.

:: fż. charyzmatyczka ż.

 przym. charyzmatyczny

 przysł. charyzmatycznie

Wiktionary


charz

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) daw. zdrobn. Zachariasz

Wiktionary

  • Charz Pierwszy (lub Charz A) – zachodnia część miasta Nałęczowa w województwie lubelskim, w powiecie puławskim (do 1956 samodzielna wieś)
  • Charz Drugi (lub Charz B) – południowa część miasta Nałęczowa w województwie lubelskim, w powiecie puławskim (do 1956 samodzielna wieś)

Wikipedia

Wymowa:

IPA: xaʃ, AS: χaš

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zachariasz m.

:: zdrobn. Charzyk m.

Wiktionary


charzewice

  • Charzewice – dzielnica Stalowej Woli
  • Charzewice – wieś w województwie małopolskim, w powiecie tarnowskim, w gminie Zakliczyn
  • Charzewice – dawna gmina wiejska
  • Charzewice – gromada w powiecie brzeskim
  • Charzewice – gromada w powiecie tarnobrzeskim

Wikipedia


charzewo

Charzewo – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie gnieźnieńskim, w gminie Kiszkowo. Prowadzi przez nią Wielkopolska Droga św. Jakuba.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa poznańskiego.

Wikipedia


charzewski

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Andrzej Charzewski (1941-), polski polityk, samorządowiec
  • Emil Holuka-Charzewski (1890-), polski oficer
  • Jan Józef Charzewski, urzędnik ziemski XVII wieku
  • Józef Charzewski, urzędnik ziemski XVIII wieku
  • Stanisław Charzewski (1882-1916), polski oficer
  • Tadeusz Charzewski (1892-1924), polski nauczyciel

Wikipedia


charzyk

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) daw. zdrobn. Zachariasz

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈxaʒɨk, AS: χažyk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Charzykowy nmos., Zachariasz, Charz

Wiktionary


charzykowski

przymiotnik od: Charzykowy


SJP.pl


charzykowy

wieś turystyczno-letniskowa w Polsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna

 (1.1) geogr. wieś letniskowa i turystyczna niedaleko Chojnic;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Nigdy nie zapomnę wakacji w Charzykowach.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌxaʒɨˈkɔvɨ, AS: χažykovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Charzyk

 przym. charzykowski

Wiktionary


charzyno

Charzyno (niem. Garrin) – wieś sołecka w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie kołobrzeskim, w gminie Siemyśl.

Według danych z 31 grudnia 2013 r. Charzyno miało 898 mieszkańców.

Wikipedia


charzyński

nazwisko


SJP.pl


charłać

być przez dłuższy czas słabym, mizernym, cierpiącym, chorowitym; cherlać


SJP.pl


charłacki

przestarzale: mizerny, wychudły, nędzny; charłaczy


SJP.pl


charłactwo

skrajne wyniszczenie ustroju z zanikiem tkanki tłuszczowej i mięśni; kacheksja


SJP.pl

Wyniszczenie (kacheksja, z gr. kakòs zły; héxis stan), przestarzale charłactwo (łac. marasmus, inanitio) – znaczny spadek masy ciała wskutek utraty tkanki tłuszczowej, tkanki mięśniowej oraz zwiększonego katabolizmu białek z powodu choroby podstawowej.

Wikipedia


charłaczy

przestarzale: mizerny, wychudły, nędzny; charłacki


SJP.pl


charłaj

być przez dłuższy czas słabym, mizernym, cierpiącym, chorowitym; cherlać


SJP.pl


charłak

człowiek wyniszczony chorobą, wychudzony; kachektyk


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) człowiek schorzały, mizernie wyglądający

 (1.2) człowiek bez środków do życia, biedak

Wiktionary

Mugol (ang. muggle) – określenie z cyklu powieściowego o Harrym Potterze angielskiej autorki J.K. Rowling, oznaczające osobę pozbawioną mocy magicznej oraz – najczęściej – nieposiadającą wiedzy na temat istnienia magicznego świata.

Termin ten stosowany jest w uniwersum przez czarodziejów brytyjskich, z kolei amerykańscy nazywają osoby takie „no-maj” (wym. nołmadż), co stanowi skrót od „no magic” (niemagiczny).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zakonnica uwijała się przy charłakach, starając się ulżyć ich niedoli.

 (1.2) W sieni stało jakiś dwóch charłaków, prosząc feldmarszałka o jałmużnę.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. charłać ndk.

 przym. charłacki

 przysł. charłacko

 rzecz. charłackość ż., charłactwo n., charłaczość ż., charłaczyna ż., charłanie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) cherlak, cherlawiec, chory, słabeusz, wymoczek

 (1.2) biedak

Wiktionary


charłanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|charłać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. charłać

 rzecz. charłak mos.

Wiktionary


charławy

wychudzony, wyniszczony chorobą; charłacki, charłaczy, kachektyczny


SJP.pl


chasa

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) stpol. zgraja

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈxɔ̃w̃sa, AS: χõũ̯sa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chąsba ż., chąśba, chąźba, chądźba, chąśnik

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) chąsza, chąza

Wiktionary


chąsba

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) stpol. kradzież

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chąśnik mos., chąsa ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) starop|chąźba.

Wiktionary


chasbułatow

nazwisko


SJP.pl


chashitsu

w architekturze japońskiej pawilon ogrodowy, wznoszony specjalnie do ceremonialnego picia herbaty


SJP.pl


chąsieński

związany z Chąśnem


SJP.pl


chasmofit

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) bot. roślina korzystająca z gleby powstającej w szczelinach skał

Wiktionary


chasmogamia

zapłodnienie zachodzące w otwartym kwiecie


SJP.pl

Chasmogamia – rodzaj zapylenia zachodzący w otwartym kwiecie. Jej przeciwieństwem jest klejstogamia, zachodząca w kwiecie zamkniętym.

Wikipedia


chasmogamiczny

chasmogamia


SJP.pl

Patrz:

chasmogamia

chąśnik

wojownik - uczestnik słowiańskich wypraw łupieżczych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) hist. członek słowiańskich wypraw łupieżczych, organizowanych w XI i XII wieku;

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈxɔ̃w̃ɕɲik, AS: χõũ̯śńik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chąsa ż., chąsba ż.

Wiktionary


chąśno

gmina wiejska w województwie łódzkim


SJP.pl

Wikipedia


chasor

Chasor, Hazor (hebr. תל חצור, Tel Chacor) – ruiny starożytnego miasta kananejskiego położone na północ od Jeziora Tyberiadzkiego w Górnej Galilei, na północy Izraela. Leży przy kibucu Ajjelet ha-Szachar, przy drodze z Rosz Pinna do Kirjat Szemona.

Wikipedia


chassis

[czytaj: szas-i]
1. podwozie samochodu;
2. obudowa (w komputerach) lub metalowa rama bądź płytka drukowana (w odbiornikach radiowych, telewizyjnych itp.), do której mocowane są podzespoły urządzenia


SJP.pl

  • chassis (IPA: ˈtʃæsi) – słowo dotarło do polszczyzny z języka angielskiego (źródłowo wywodzi się z łaciny: capsa, następnie z francuskiego châssis). Ma wiele znaczeń w różnych dziedzinach:
    • w elektronice – bazowy element konstrukcyjny urządzeń elektronicznych takich jak: radioodbiornik, telewizor, monitor, wzmacniacz akustyczny i in., który może być wykonany w postaci wytrawionej płytki drukowanej najczęściej FR-4, lub CEM-2. Może być też ramą metalową, stanowiącą zasadniczy konstrukcyjny moduł urządzenia; służy do mocowania elementów składowych.
    • w motoryzacji – podwozie, rama konstrukcyjna pojazdu

    Wikipedia


chasyd

członek odłamu judaizmu, odznaczającego się rygorystycznym przestrzeganiem tradycyjnych zwyczajów religijnych i przepisów Talmudu; chusyt


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) rel. wyznawca chasydyzmu

Wiktionary

Chasydyzm (hebr. ‏חסידות‎ chasidut, dosł. „pobożność, bogobojność”), chasydzi (hebr. ‏חסיד‎ chasid, l.mn. ‏חסידים‎ chasidim) – ruch religijny lub pobożnościowy o charakterze mistycznym, powstały w łonie judaizmu. Występował w historii w trzech odmianach:

  • chasydyzm antyczny lub starożytny – jego przedstawiciele znani są także pod nazwą asydejczyków (zwłaszcza w Biblii Tysiąclecia, wyd. III z 1990 r. i dalsze);
  • chasydyzm niemiecki – zwany też aszkenazyjskim lub nadreńskim;
  • chasydyzm polski – powszechnie i potocznie zwany chasydyzmem. Ta odmiana jest najszerzej znana, m.in. dlatego, że rozwija się do dziś (jako ruch o odmiennym charakterze, jest jednak w prostej linii spadkobiercą ruchu powstałego w XVIII wieku).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W drzwiach do bożnicy stało dwóch chasydów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈxasɨt, AS: χasyt

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chasydyzm m.

:: fż. chasydka ż.

 przym. chasydzki

Wiktionary


chasyda

członek odłamu judaizmu, odznaczającego się rygorystycznym przestrzeganiem tradycyjnych zwyczajów religijnych i przepisów Talmudu; chusyt


SJP.pl


chasydka

wyznawczyni chasydyzmu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) rel. wyznawczyni chasydyzmu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przy wejściu do mykwy stała otyła chasydka.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chasydyzm mrz.

:: fm. chasyd m.

 przym. chasydzki

Wiktionary


chasydyzm

ruch religijny w judaizmie, kierowany przez cadyków


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) rel. judaistyczny ruch religijny lub pobożnościowy o charakterze mistycznym;

 (1.2) rel. chasydyzm polski

Wiktionary

Chasydyzm (hebr. ‏חסידות‎ chasidut, dosł. „pobożność, bogobojność”), chasydzi (hebr. ‏חסיד‎ chasid, l.mn. ‏חסידים‎ chasidim) – ruch religijny lub pobożnościowy o charakterze mistycznym, powstały w łonie judaizmu. Występował w historii w trzech odmianach:

  • chasydyzm antyczny lub starożytny – jego przedstawiciele znani są także pod nazwą asydejczyków (zwłaszcza w Biblii Tysiąclecia, wyd. III z 1990 r. i dalsze);
  • chasydyzm niemiecki – zwany też aszkenazyjskim lub nadreńskim;
  • chasydyzm polski – powszechnie i potocznie zwany chasydyzmem. Ta odmiana jest najszerzej znana, m.in. dlatego, że rozwija się do dziś (jako ruch o odmiennym charakterze, jest jednak w prostej linii spadkobiercą ruchu powstałego w XVIII wieku).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W tym czasie studiował chasydyzm pod kierunkiem Dawida ben Szlomy z Lelowa.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chasyd mos., chasydka ż.

 przym. chasydzki

Wiktionary


chasydzki

przymiotnik od: chasyd


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) rel. związany z chasydem, dotyczący chasyda lub chasydyzmu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chasyd mos., chasydka ż., chasydyzm mrz.

Wiktionary


chasza

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) stpol. zgraja

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈxɔ̃w̃ʃa, AS: χõũ̯ša

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) chąsa

Wiktionary


chaszczak

gatunek małego ptaka z rodziny trzciniaków, np. chaszczak madagaskarski


SJP.pl


chaszcze

bardzo gęste, dzikie krzaki; zielska


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) gęste krzaki lub zarośla

Wiktionary


chat

[czytaj: czat] rozmowa prowadzona za pośrednictwem Internetu; czat


SJP.pl

skrótowiec, rodzaj nijaki

 (1.1) = eduk. Chrześcijańska Akademia Teologiczna

Wiktionary

Czat (również chat, z ang. chat [tʃæt] – pogawędka) – rodzaj rozmowy między dwoma lub wieloma użytkownikami komputerów za pośrednictwem Internetu lub innej sieci komputerowej, polegającej na naprzemiennym przesyłaniu wiadomości tekstowych.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Władze inwigilowały profesorów ChAT-u.

Wiktionary


chata

drewniany budynek na wsi lub w górach


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) archit. drewniany budynek mieszkalny na wsi lub w górach;

 (1.2) etn. prosty, prymitywny budynek stawiany przez ludy pierwotne

 (1.3) pot. przen. każde mieszkanie lub dom rodzinny

Wiktionary

Chata (regionalnie: chałpa, chałupa, checza, chyża, izba) – dom wiejski, najczęściej drewniany.

Chaty często składały się z trzech izb: środkowej – sieni i dwóch bocznych – czarnej i białej. Izba czarna była głównym pomieszczeniem, stał w niej piec. Pełniła rolę kuchni a czasem sypialni. Izba biała była pomieszczeniem bardziej reprezentacyjnym. Służyła tylko celom mieszkaniowym. Obok białej izby budowano często dodatkowe pomieszczenie – komorę, służącą jako magazyn. Jeszcze innym pomieszczeniem był służący jako sypialnia alkierz.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W oknach chat widać było światła naftowych kaganków.

 (1.2) Tymczasem w chatach czarowników ozwały się w bomie na szczycie góry dzikie ryki złego Mzimu.

 (1.3) Czasem, jak ma robotę, to nie ma jej w domu po parę dni. A ja mam wolną chatę, chłopaki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈxata, AS: χata

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chatnik m., chatar m.

:: zdrobn. chatka ż., chateńka ż., chatynka ż.

 przym. chatowy, chatkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) chatka, chateńka, chatynka, chałupa, domek

 (1.2) chyża, koleba, szałas, lepianka, pantok, półziemianka

 (1.3) mieszkanie, dom; pot. chałupa; slang. chawira (hawira)

Wiktionary


chatanga

1. miasto w Rosji;
2. rzeka w Rosji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. rzeka w azjatyckiej części Rosji, w Kraju Krasnojarskim, powstaje z połączenia Chety i Kotuja;

Wiktionary

Chatanga (ros. Хатанга) – rzeka w azjatyckiej części Rosji, w Kraju Krasnojarskim. Długość 227 km, długość ciągu rzecznego od źródeł Kotuja 1636 km; powierzchnia dorzecza 364 tys. km²; średni roczny przepływ przy ujściu 3286 m³/s.

Powstaje z połączenia rzek Cheta i Kotuj, płynie w kierunku północno-wschodnim po Nizinie Północnosyberyjskiej, uchodzi estuarium do Zatoki Chatańskiej Morza Łaptiewów.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. chatański

Wiktionary


chatański

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Chatangą, dotyczący Chatangi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Chatanga ż.

Wiktionary


chatar

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) środ. gospodarz schroniska turystycznego lub chatki w górach;

Wiktionary

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. chata ż., chatnik m., chatka ż., chateńka ż., chatynka ż.

 przym. chatowy, chatkowy

Wiktionary


chatbot

[czytaj: czatbot] program, z którym można się komunikować przez chat (czat); czatbot


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) inform. program komputerowy, którego zadaniem jest rozmowa z człowiekiem przez czat;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

 (1.1) bot

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) chatbot

źródła.

== chatbot (język angielski.) ==

wymowa.

 audio|LL-Q1860 (eng)-Lepticed7-chatbot.wav. audioUS|En-us-chatbot.ogg.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) inform. chatbot

odmiana.

przykłady.

Wiktionary


chateaubriand

[czytaj: szatoBRJĄ albo szatoBRJAN] pieczeń z polędwicy wołowej; szatobriand


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) polędwica wołowa pieczona na ruszcie, podawana z ziemniakami;

Wiktionary

  • François-René de Chateaubriand
  • Chateaubriand (potrawa)

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Będąc ostatnio w restauracji zamówiłem chateaubriand.

Wiktionary


chateńka

zdrobnienie od: chatka


SJP.pl


chatgpt

nazwa chatbota


SJP.pl


chatib

w islamie: kaznodzieja wygłaszający kazanie w meczecie


SJP.pl

Chatib (arab. خطيب, ḫaṭīb; tur. hatip) – w islamie kaznodzieja wygłaszający chutbę w meczecie podczas wspólnej piątkowej modlitwy lub modlitw w trakcie świąt bajram. Chatibem jest najczęściej imam każdego meczetu, główny mułła. Ponieważ chutba oprócz treści religijnych odnosi się także do wydarzeń bieżących, chatib bywa nierzadko swego rodzaju felietonistą. Wzorem chatiba był Al-Dżahiz.

Wikipedia


chatka

mały domek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: chata

 (1.2) mała chata

 (1.3) rodzaj schroniska lub schronu turystycznego, głównie w górach

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W głuchej puszczy przed chatką leśnika rota strzelców stanęła zielona.

 (1.3) Pod wierzchołkiem Czarnej Kopy znajdowała się najmniejsza z karkonoskich chatek.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈxatka, AS: χatka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chata ż., chateńka ż., chatynka ż., chatar mos.

 przym. chatkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) chateńka, chatynka

 (1.3) schron turystyczny, bacówka

Wiktionary


chatować

[czytaj: czatować] rozmawiać z kimś za pośrednictwem Internetu; czatować


SJP.pl

czasownik nieprzechodni niedokonany

 (1.1) alternatywna pisownia → czatować

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nikt nikogo nie zmusza do pracy — wolny wybór: albo pracujesz albo chatujesz.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡ʃaˈtɔvat͡ɕ, AS: čatovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chatowanie n., chat m., chatter m., chatownik m., chatroom m.

 przym. chatowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) czatować

Wiktionary


chatowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|chatować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡ʃatɔˈvãɲɛ, AS: čatovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. chatować

Wiktionary


chatowicz

[czytaj: czatowicz] uczestnik czatu; czatowicz, czatownik, chatownik


SJP.pl


chatowiczka

uczestniczka czatu; czatowniczka, czatowiczka, chatowniczka


SJP.pl


chatowniczka

[czytaj: czatowniczka] uczestniczka czatu; czatowniczka, czatowiczka, chatowiczka


SJP.pl


chatownik

[czytaj: czatownik] uczestnik czatu; czatownik, czatowicz, chatowicz


SJP.pl


chatowy

[czytaj: czatowy] przymiotnik od: chat (rozmowa prowadzona za pośrednictwem Internetu; czat), np. chatowi maniacy; czatowy


SJP.pl


chatrak

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) lwów. konfident

Wiktionary


chatroom

[czytaj: czat rum] internetowy kanał dyskusyjny; chat room, czatownia, czateria


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) inform. wirtualna przestrzeń, gdzie odbywają się rozmowy uczestników czatu na określony temat lub grupujące użytkowników o podobnym profilu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Abyście się jednak mogli spotkać, musicie się pojawiać w chatroomie o ustalonej porze. (z Internetu)

 (1.1) Nie zawsze spotykała się z miłym przyjęciem, często była wyrzucana z chatroomów. (z Internetu)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chat mrz./ż., chatownik mos., chat room mrz., czatownia ż.

 czas. chatować ndk.

 przym. chatowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) war. chat room

Wiktionary


chattanooga

[czytaj: czataNUga] miasto w USA


SJP.pl

Chattanooga – miasto w Stanach Zjednoczonych, w stanie Tennessee. Leży nad rzeką Tennessee, niedaleko granicy ze stanem Georgia. Według spisu w 2020 roku liczy 181,1 tys. mieszkańców i jest 4. co do wielkości miastem stanu Tennessee. Obszar metropolitalny Chattanooga obejmuje 567,4 tys. mieszkańców.

Wikipedia


chatyna

regionalnie: mała, nędzna chata


SJP.pl


chatynka

mały drewniany budynek na wsi lub w górach


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: chata

 (1.2) mała lub skromna chata

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chata ż., chatka ż., chatar mos.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) chatka

Wiktionary


chaucer

[czytaj: CZOser] nazwisko


SJP.pl


chaus

gatunek drapieżnego kota; kot błotny, kot bagienny, kot trzcinowy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) zool. nazwa systematyczna|Felis chaus|Schreber|ref=tak., drapieżny ssak z rodziny kotowatych o maskującym umaszczeniu występujący w południowej Azji i Egipcie;

Wiktionary

Kot błotny, chaus, kot bagienny, kot trzcinowy (Felis chaus) – gatunek drapieżnego ssaka z podrodziny kotów (Felinae) w obrębie rodziny kotowatych (Felidae). Opisany w 1777 roku. Spokrewniony ze żbikiem europejskim. Jeden z dwóch kotów (obok kota nubijskiego) znanych z egipskich malowideł; był przez Egipcjan używany do polowania na ptaki. Przypomina budową kota domowego, lecz wyróżnia go maskujące umaszczenie.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Nie odważyłabym się trzymać chausa w domu.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kot bagienny, kot błotny, kot trzcinowy

Wiktionary


chavannes

[czytaj: szaWAN] nazwisko, m.in. Edouard Chavannes (1865-1918) - sinolog francuski; Pierre Cécile Puvis de Chavannes (1824-1898) - malarz francuski


SJP.pl

Francja:

  • Chavannes – gmina w Regionie Centralnym
  • Chavannes – gmina w regionie Rodan-Alpy
  • Chavannes-sur-l’Étang – gmina
  • Chavannes-sur-Reyssouze – gmina
  • Chavannes-sur-Suran – miejscowość

Szwajcaria:

  • Chavannes-de-Bogis – gmina w kantonie Vaud, w okręgu Nyon
  • Chavannes-des-Bois – gmina w kantonie Vaud, w okręgu Nyon
  • Chavannes-le-Chêne – gmina w kantonie Vaud, w okręgu Jura-Nord vaudois
  • Chavannes-le-Veyron – gmina w kantonie Vaud, w okręgu Morges
  • Chavannes-les-Forts – miejscowość w gminie Siviriez w kantonie Fryburg, w okręgu Glâne
  • Chavannes-près-Renens – gmina w kantonie Vaud, w okręgu Ouest lausannois
  • Chavannes-sous-Orsonnens – miejscowość w gminie Villorsonnens w kantonie Fryburg, w okręgu Glâne
  • Chavannes-sur-Moudon – gmina w kantonie Vaud, w okręgu Broye-Vully

Wikipedia


chawa

imię żeńskie


SJP.pl


chawira

potocznie: dom, mieszkanie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gwara przestępcza dom, mieszkanie

 (1.2) prostytutka

 (1.3) gwara przestępcza kryjówka

 (1.4) gwara przestępcza duża kieszeń

Wiktionary

Wymowa:

IPA: xaˈvʲira, AS: χavʹira

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1) zdrobn. chawirka

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) zob. prostytutka.

Wiktionary


chawirka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gwara przestępcza zdrobn. od chawira

Wiktionary

Wymowa:

IPA: xaˈvʲirka, AS: χavʹirka

Wiktionary


chawłodno

Chawłodno – wieś w Polsce, położona w województwie wielkopolskim, w powiecie wągrowieckim, w gminie Gołańcz.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa pilskiego.

Wikipedia


chazael

Chazael (hebr. ‏חֲזָהאֵל‎) – król Aramu-Damaszku, wspominany w Starym Testamencie i źródłach asyryjskich. Jego imię widnieje także na jednej z płytek z kości słoniowej znalezionych w Arslan Tash. Panował od ok. 844/842 p.n.e. do ok. 800 p.n.e.

Wikipedia


chazan

w judaizmie: kantor prowadzący nabożeństwo


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) rel. (w judaizmie) kantor synagogi, urzędnik synagogalny

Wiktionary

Chazan (hebr. ‏חַזָּן‎ chazzan, jid. ‏חזן‎ chazn; inaczej kantor) – w judaizmie osoba prowadząca nabożeństwo z mniejszego pulpitu przed aron ha-kodeszem. W judaizmie ortodoksyjnym funkcję tę pełnią tylko mężczyźni, natomiast w judaizmie reformowanym dopuszcza się do niej kobiety, tzw. chazanit.

Wikipedia


chazar

członek koczowniczego ludu pochodzenia tureckiego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) członek ludu koczowniczego pochodzenia tureckiego

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wg tego listu, Żydzi z Persji i Armenii uciekając przed prześladowaniami zasymilowali się prawie całkowicie pośród przyjmujących ich Chazarów.

 (1.1) W 965 roku wielki książę kijowski Świętosław rozgromił Chazarów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈxazar, AS: χazar

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Chazarka ż.

 przym. chazarski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Kozar

Wiktionary


chazarka

członkini koczowniczego ludu pochodzenia tureckiego


SJP.pl


chazarowie

członek koczowniczego ludu pochodzenia tureckiego


SJP.pl

Wikipedia


chazarski

dotyczący Chazarów, charakterystyczny dla Chazarów


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Chazarami, dotyczący Chazarów

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Chazar m., Chazarka ż.

Wiktionary


chąźba

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) stpol. zob. chąsba.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chąsa ż.

Wiktionary


chazbijewicz

nazwisko


SJP.pl


chaziaj

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) łódź. białystok. bogaty gospodarz

 (1.2) poznań. daw. chłop ze wschodu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chaziajstwo n., chadziaj m.

Wiktionary


chąziebny

przymiotnik

 (1.1) stpol. dotyczący kradzieży

Wiktionary

Wymowa:

IPA: xɔ̃w̃ˈʑɛbnɨ, AS: χõũ̯źebny

Wiktionary


chazmatozaur

przypominający krokodyla archozaur z epoki triasu


SJP.pl


chazmozaur

duży dinozaur roślinożerny z kryzą wokół głowy i trzema rogami, podobny do triceratopsa


SJP.pl


chała

1. podłużna, zwykłe słodka bułka pszenna, zapleciona w warkocz;
2. pospolicie: marna, bezwartościowa rzecz, zwykle o przedstawieniu, filmie, utworze literackim itp.; kicz, szmira, chłam, gniot


SJP.pl

  • chała – demon w mitologii słowiańskiej
  • chała – rodzaj pieczywa

Wikipedia


chałaciarski

przymiotnik od: chałaciarz


SJP.pl


chałaciarz

ubogi Żyd noszący tradycyjny chałat


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) daw. Żyd w chałacie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Był to widocznie żyd, ale ani surdutowiec ani chałaciarz, bo jego suknia jedwabna miała formę raczej księżej sutanny; nie nosił ani pejsów ani jarmułki na głowie, a brodę miał z rzymska przystrzyżoną.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chałat mrz., chałacik mrz., chałatowy mos.

 przym. chałatowy

Wiktionary


chałacik

zdrobnienie od: chałat


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od chałat

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To nie chałat, lecz tylko mały chałacik.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chałat m., chałaciarz mos., chałatowy mos.

 przym. chałatowy

Wiktionary


chałasiński

nazwisko


SJP.pl


chałat

1. długi płaszcz noszony na Wschodzie;
2. luźny fartuch ochronny; kitel


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) szeroka, sięgająca stóp odzież w formie płaszcza noszona w niektórych krajach Wschodu, również przez społeczność żydowską wschodniej Europy

 (1.2) fartuch, wierzchnie okrycie chroniące ubranie

Wiktionary

Chałat (także kapota) – szeroka wierzchnia odzież zapinana z przodu i sięgająca stóp, noszona zwłaszcza przez Żydów we wschodniej Europie.

W Małopolsce, chałat to też nazwa stroju szkolnego lub fartucha, który noszą biolodzy, chemicy, archiwiści i lekarze.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈxawat, AS: χau̯at

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chałacik mrz., chałaciarz mos., chałatowy mos.

 przym. chałatowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) kitel, daw. puderman, pudermantel

Wiktionary


chałatowi

rzadko spotykane określenie Żydów


SJP.pl


chałatowy

przymiotnik od: chałat


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) kraw. związany z chałatem, dotyczący chałatu

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) przest. Żyd noszący chałat

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Kup trochę chałatowego sukna, gdy będziesz w Łodzi.

 (2.1) Przede mną wysiadł jeden chałatowy z wielką torbą.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chałat mrz., chałacik mrz., chałaciarz mos.

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) daw. chałaciarz

Wiktionary


chałbiński

nazwisko


SJP.pl


chałchas

przedstawiciel najliczniejszej spośród ludów mongolskich grupy etnicznej


SJP.pl


chałchasi

najliczniejszy lud mongolski


SJP.pl

Chałchasi, Chałchowie, Chałcha-Mongołowie – grupa etniczna, najliczniejsza spośród ludów mongolskich, zamieszkująca Mongolię (2,1 mln) oraz Mongolię Wewnętrzną. Łączna ich liczba wynosi 6,5 mln.

Chałchasi dzielą się na około 10 pomniejszych grup, które stopniowo zatracają swoją odrębność i są traktowane jako społeczności regionalne.

Wikipedia


chałchaska

język chałchaski - główny język z rodziny mongolskiej języków ałtajskich; utożsamiany z językiem mongolskim


SJP.pl

Patrz:

Chałchas

chałchaski

język chałchaski - główny język z rodziny mongolskiej języków ałtajskich; utożsamiany z językiem mongolskim


SJP.pl

Patrz:

Chałchas

chałka

mała, podłużna, zwykłe słodka bułka pszenna, zapleciona w warkocz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kulin. słodki, pleśćeciony pszenny chleb wywodzący się z tradycji Żydów aszkenazyjskich wypiekających takie bochenki m.in. na święto Rosz ha-Szana;

Wiktionary

Chałka, chała – w kuchni polskiej słodkie, w kuchni żydowskiej tylko lekko słone, puszyste, drożdżowe pieczywo pszenne w postaci zaplecionego warkocza. Można także spotkać wypieki w kształcie bułek lub wałka zamkniętego w okrąg.

Chałka zwana jest też czasem plecionką albo kukiełką (na Podhalu). Jest rytualnym typem pieczywa dla Żydów, w szczególności Aszkenazyjczyków, którzy zwyczajowo spożywają ją w czasie szabatu i świąt. Jej nazwa wywodzi się z hebrajskiego „חַלָּה” (chala).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Na progu piekarni stał piekarz z cudowną, rumianą chałką w ręce, którą wyciągnął w moją stronę.

 (1.1) Na żydowskim targowisku w Jerozolimie widzieliśmy chałki i precle.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈxawka, AS: χau̯ka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chała ż.

:: zdrobn. chałeczka ż.

 przym. chałkowy

Wiktionary


chałkowaty

chałka


SJP.pl

Patrz:

chałka

chałowaty

potocznie: bez wartości, w złym guście; kiczowaty, chałowy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) pot. kiepski, marny, o niskiej wartości

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌxawɔˈvatɨ, AS: χau̯ovaty

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chała

 przym. chałowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szmirowaty, dziadowski

Wiktionary


chałowy

potocznie: bez wartości, w złym guście; kiczowaty, chałowaty


SJP.pl


chałtura

potocznie, pejoratywnie: mało ambitna praca, zwłaszcza artystyczna lub naukowa, podjęta głównie dla zarobku i byle jak wykonana; również produkt takiej pracy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) dodatkowa, łatwa praca (szczególnie z dziedziny kultury, sztuki), ale zazwyczaj mało ambitna, wykonywana jedynie dla szybkiego zarobku, często niedbale

 (1.2) efekt, produkt chałtury (1.1)

Wiktionary

Chałtura – zjawisko pracy zarobkowej (głównie w zawodach artystycznych). W potocznym języku oznacza działalność motywowaną względami wyłącznie zarobkowymi. W wielu przypadkach oznacza pójście na kompromis oraz może stanowić uszczerbek na wizerunku artysty. Chałtura ma zdecydowanie wydźwięk negatywny. W powszechnym rozumieniu jest często kojarzona z występami "celebrytów" na wydarzeniach sponsorowanych przez korporacje niemające na co dzień związku z kulturą, bądź organy władzy publicznej.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Nie mogę dziś wpaść do ciebie, bo mam chałturę na bankiecie dla jakichś nowobogackich.

 (1.2) Przyszedł właściciel galerii obejrzeć moje obrazy, a tu na wierzchu leżą same chałtury.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: xawˈtura, AS: χau̯tura

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chałturnictwo n., chałturnik ż., chałturowiec m., chałturszczyk m., chałturzysta m., chałturzystka ż.

:: zdrobn. chałturka ż.

 przym. chałturowy, chałturniczy

 czas. chałturzyć

Wiktionary


chałturka

niewielka chałtura


SJP.pl


chałturnictwo

podejmowanie działalności jedynie dla zarobku; zajmowanie się dodatkową, zwykle niedbale wykonywaną pracą


SJP.pl


chałturniczka

chałturnik


SJP.pl

Patrz:

chałturnik

chałturniczy

chałtura; chałturowy


SJP.pl


chałturnik

potocznie: osoba wykonująca wyłącznie dla pieniędzy (często niestarannie) mało ambitne zajęcia, zwłaszcza naukowe lub artystyczne; chałturzysta, chałturszczyk


SJP.pl


chałturować

chałturzyć; potocznie:
1. tworzyć coś tandetnego, pozbawionego wartości;
2. podejmować się podatkowej pracy wyłącznie dla pieniędzy


SJP.pl


chałturowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|chałturować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. chałturować

Wiktionary


chałturowiec

potocznie: osoba uprawiająca chałturę; chałturzysta


SJP.pl


chałturowy

chałtura; chałturniczy


SJP.pl


chałturszczyk

potocznie: osoba wykonująca wyłącznie dla pieniędzy (często niestarannie) mało ambitne zajęcia, zwłaszcza naukowe lub artystyczne; chałturzysta, chałturnik


SJP.pl


chałturzenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|chałturzyć.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌxawtuˈʒɛ̃ɲɛ, AS: χau̯tužńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chałtura ż., chałturka ż., chałturnik m., chałturowiec m., chałturzysta m., chałturszczyk m.

 czas. chałturzyć ndk., chałturować ndk.

 przym. chałturowy

Wiktionary


chałturzyć

chałturować; potocznie:
1. tworzyć coś tandetnego, pozbawionego wartości;
2. podejmować się podatkowej pracy wyłącznie dla pieniędzy


SJP.pl

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. brak)

 (1.1) wykonywać dodatkową pracę w dziedzinie kultury i sztuki wyłącznie w celach zarobkowych, nie troszcząc się o poziom (artystyczny itp.)

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Aktor nie będzie już chałturzył w reklamie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: xawˈtuʒɨt͡ɕ, AS: χau̯tužyć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chałtura ż., chałturka ż., chałturnik m., chałturowiec m., chałturszczyk m., chałturzysta m., chałturzystka ż., chałturnictwo n., chałturzenie n.

 przym. chałturowy, chałturniczy

Wiktionary


chałturzysta

potocznie: osoba wykonująca wyłącznie dla pieniędzy (często niestarannie) mało ambitne zajęcia, zwłaszcza naukowe lub artystyczne; chałturszczyk, chałturnik


SJP.pl


chałturzystka

kobieta zarabiająca robieniem chałtur


SJP.pl


chałubiński

nazwisko


SJP.pl


chałupa

1. chłopski, prymitywny budynek mieszkalny;
2. żartobliwie o własnym mieszkaniu lub domu;
3. legowisko zająca w śniegu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) archit. wiejski budynek mieszkalny, zwykle prymitywny

 (1.2) pot. nieduży, zaniedbany budynek o nietrwałej konstrukcji

 (1.3) pot. o domu lub mieszkaniu, zwłaszcza własnym

 (1.4) łow. legowisko zająca w śniegu

Wiktionary

  • chałupa – rodzaj budynku mieszkalnego
  • Chałupa – osada w woj. pomorskim, w pow. bytowskim, w gminie Parchowo

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Należy zwrócić uwagę na wrażliwość estetyczną fundatorów krzyży i kapliczek […] Obiekty te harmonizowały z zabudową wsi, z urodą chałup, wzbogacały krajobraz.

 (1.3) Janek nie poszedł na imprezę, został w chałupie.

 (1.4) Na noc szedł mróz, więc szarak wykopał sobie głębszą chałupę w polu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: xaˈwupa, AS: χau̯upa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chałupnictwo n., chałupnik m., chałupnica ż.

:: zdrobn. chałupka ż., chałupina ż.

:: zgrub. chałupsko n.

 przym. chałupniczy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) chata, dym

 (1.2) chałupsko, buda, rudera

 (1.3) pot. chata; książk. dach nad głową

 (1.4) kopno

Wiktionary


chałupczak

nazwisko


SJP.pl


chałupina

mały, nędzny dom


SJP.pl


chałupinka

zdrobnienie od: chałupina


SJP.pl


chałupisko

1. zgrubienie od: chałupa; pogardliwie o chałupie; chałupsko;
2. dawniej: miejsce zajmowane przez chałupę


SJP.pl

  • Chałupisko – osada w gminie Łącko
  • Chałupisko – szczyt w Gorcach

Wikipedia


chałupka

zdrobnienie od: chałupa


SJP.pl

Chalupka, Chałupka:

  • Adam Chalupka
  • Ján Chalupka
  • Samo Chalupka
  • Franciszek Chałupka
  • Jan Kwapiński, właśc. Piotr Edmund Chałupka
  • Michael Chalupka

Wikipedia


chałupnica

1. kobieta wykonująca u siebie w domu prace rzemieślnicze na zamówienie przedsiębiorcy; chałupniczka;
2. dawniej: kobieta bezrolna, posiadająca tylko chałupę z obejściem;
3. przestarzałe: kobieta wiejska niemająca własnego gospodarstwa ani domu, mieszkająca w cudzej chacie; komornica


SJP.pl


chałupnictwo

praca wykonywana przez rzemieślnika na zlecenie w domu, z surowców dostarczanych przez przedsiębiorcę


SJP.pl

System nakładczy (również chałupnictwo) – produkcja wykonywana we własnym pomieszczeniu i własnymi narzędziami chałupnika dla nakładcy, który dostarczał surowce i materiały oraz odbierał wyroby gotowe. Rozwinęło się od XIII w., zwłaszcza w dziedzinie produkcji tekstyliów.

Wikipedia


chałupniczka

chałupnik


SJP.pl

Patrz:

chałupnik

chałupniczość

chałupniczy


SJP.pl

Patrz:

chałupniczy

chałupniczy

chałupnictwo


SJP.pl

Patrz:

chałupnictwo

chałupnik

rzemieślnik wykonujący u siebie w domu pracę na zamówienie przedsiębiorcy


SJP.pl

Chałupnik:

  • dawniej (XVII–XVIII w.): chłop bezrolny (lub prawie bezrolny) posiadający dom (chałupę) lub w nim mieszkający niekoniecznie na stałe, nieposiadający ziemi lub jedynie mały ogród i obejście. Zwykle zobowiązany odrabiać pańszczyznę. Przykład: „Chałupnicy, ogródki tylko przy chałupie mający, po gr. 6. płacąAktaKrak III 36. W 1767 r. na wsi śląskiej chałupnicy stanowili 15%, zagrodnicy – 49% i kmiecie – 36%.
  • obecnie: rzemieślnik drobnej wytwórczości, wykonujący pracę u siebie w domu na własnym warsztacie na zlecenie i z surowców dostarczanych przez nakładcę. Termin „chałupnik” wiąże się z prawem pracy. Chałupnik korzysta z niektórych praw pracowniczych.

Wikipedia


chałupski

nazwisko


SJP.pl


chałupsko

zgrubienie od: chałupa


SJP.pl


chałupy

1. chłopski, prymitywny budynek mieszkalny;
2. żartobliwie o własnym mieszkaniu lub domu;
3. legowisko zająca w śniegu


SJP.pl

Miejscowości i ich części w Polsce

Wg TERYT jest ich 10, w tym 4 podstawowe
  • Chałupy – część wsi Komarno w woj. dolnośląskim, w pow. karkonoski, w gminie Janowice Wielkie
  • Chałupy – przysiółek wsi Tworzymirki Górne w woj. dolnośląskim, w pow. milickim, w gminie Milicz
  • Chałupy – wieś w woj. łódzkim, w pow. radomszczańskim, w gminie Przedbórz
  • Chałupy – część wsi Wielkie Drogi w woj. małopolskim, w pow. krakowskim, w gminie Skawina
  • Chałupy – część wsi Przecieszyn w woj. małopolskim, w pow. oświęcimskim, w gminie Brzeszcze
  • Chałupy – część wsi Wincentów w woj. mazowieckim, w pow. zwoleńskim, w gminie Tczów
  • Chałupy – osada w woj. opolskim, w pow. kluczborskim, w gminie Lasowice Wielkie
  • Chałupy – wieś w woj. pomorskim, w pow. puckim, w gminie Władysławowo
  • Chałupy – część wsi Zbytków w woj. śląskim, w pow. cieszyńskim, w gminie Strumień
  • Chałupy – osada w woj. zachodniopomorskim, w pow. koszalińskim, w gminie Świeszyno

Wikipedia


chałwa

bardzo słodki wyrób cukierniczy z tłustej, włóknistej masy, otrzymanej z karmelu i miazgi nasion roślin oleistych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kulin. wyrób cukierniczy z karmelu oraz zmiażdżonych nasion oleistych;

Wiktionary

Chałwa (pers. halva, sanskryt halawa, hebr. halwa, arab. halawi, tur. helva, gr. χαλβάς) – wyrób cukierniczy z karmelu oraz miazgi nasion oleistych pochodzący z Iranu. Popularny w wielu innych rejonach świata – na Bałkanach, w krajach śródziemnomorskich i zachodniej Azji.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈxawva, AS: χau̯va

Wiktionary

Powiązane:

 przym. chałwowy

Wiktionary


chałwowy

chałwa


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z chałwą

Wiktionary

Patrz:

chałwa

Powiązane:

 rzecz. chałwa ż.

Wiktionary


chcący

ten, kto czegoś chce, chętny do czegoś


SJP.pl


chcenie

potocznie: to, czego się pragnie; chęć


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczuwanie chęci zrobienia czegoś

Wiktionary

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

 (1.1) niechcenie

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. chcica ż., chciwość ż., chciejstwo n.

 czas. chcieć ndk., zechcieć dk.

 przym. chciwy

frazeologia.

etymologia.

 odczasownikowy od|chcieć.

uwagi.

tłumaczenia.

źródła.

== chcenie (język słowacki.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) chcenie

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈxt͡sɛ̃ɲɛ, AS: χcńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chcica ż., chciwość ż., chciejstwo n.

 czas. chcieć ndk., zechcieć dk.

 przym. chciwy

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

 (1.1) niechcenie

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. chcica ż., chciwość ż., chciejstwo n.

 czas. chcieć ndk., zechcieć dk.

 przym. chciwy

frazeologia.

etymologia.

 odczasownikowy od|chcieć.

uwagi.

tłumaczenia.

źródła.

== chcenie (język słowacki.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) chcenie

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


chceszli

dawniej: czasownik "chcieć" w formie osobowej połączony z partykułą pytającą "-li"; czy chcesz


SJP.pl


chciany

mieć chęć, ochotę na coś


SJP.pl


chcica

silna chęć lub ochota, zwłaszcza w znaczeniu seksualnym


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) posp. silne pragnienie, najczęściej w kontekście seksualnym

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈxʲt͡ɕit͡sa, AS: χʹćica

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chcenie n., chciejstwo n., zachcianka ż., chciwość ż.

 czas. chcieć ndk., zechcieć dk.

 przym. chciwy

 przysł. chciwie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pragnienie, pożądanie, chęć, żądza

Wiktionary


chcieć

mieć chęć, ochotę na coś


SJP.pl

czasownik modalny niedokonany

 (1.1) odczuwać chęć zrobienia czegoś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Mamo, nie chcę dziś iść do szkoły.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: xʲt͡ɕɛ̇t͡ɕ, AS: χʹćėć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chciwość ż., zachcianka ż., chciejstwo n., chcica ż., chcenie n., zechcenie n.

 czas. zechcieć dk.

 przym. chciwy

 przysł. chciwie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pragnąć, pożądać, mieć chęć, mieć ochotę, odczuwać brak, potrzebować, życzyć sobie, pot. mieć chrapkę, napalić się

Wiktionary


chciejca

rzadko: osoba przeświadczona o tym, że coś będzie tak, jak sobie wyobraża, jakby chciała


SJP.pl


chciejlista

lista rzeczy, które dana osoba chciałaby dostać w prezencie; wishlista


SJP.pl


chciejstwo

rzadko:
1. myślenie życzeniowe;
2. chęć do działania


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) pot. branie za rzeczywistość faktów istniejących tylko w sferze własnych marzeń

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈxʲt͡ɕɛ̇jstfɔ, AS: χʹćėi ̯stfo

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chcica ż., chcenie n., chcica ż.

 czas. chcieć ndk., zechcieć dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) myślenie życzeniowe

Wiktionary


chciwie

przysłówek sposobu

 (1.1) w sposób charakteryzujący się chciwością

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Publiczność chciwie spijała słowa z ust mówcy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈxʲt͡ɕivʲjɛ, AS: χʹćivʹi ̯e

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chciwiec mos., chciwość ż., chcica ż.

 czas. chcieć ndk.

 przym. chciwy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zachłannie, pazernie

Wiktionary


chciwiec

człowiek chciwy; chciwus


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pejor. człowiek chcący jak najwięcej zysku tylko dla siebie

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chciwość ż., chciwus mos.

 przym. chciwy

 przysł. chciwie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) chciwus, centuś, harpagon, łapigrosz

Wiktionary


chciwiej

stopień wyższy od przysłówka: chciwie


SJP.pl


chciwość

chciwy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) silne, zwykle nieuzasadnione pragnienie posiadania czegoś

Wiktionary

Wikipedia

Patrz:

chciwy

Przykłady

 (1.1) Piotr z chciwości oszukiwał swoich klientów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈxʲt͡ɕivɔɕt͡ɕ, AS: χʹćivość

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chciwiec m., chcenie n., chcica ż.

 czas. chcieć

 przym. chciwy

 przysł. chciwie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pazerność, zachłanność

Wiktionary


chciwszy

stopień wyższy od przymiotnika: chciwy; bardziej chciwy


SJP.pl


chciwus

potocznie: człowiek chciwy; chciwiec


SJP.pl


chciwuska

chciwus


SJP.pl

Patrz:

chciwus

chciwy

chorobliwie żądny dóbr materialnych, zachłanny


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który odznacza się chciwością

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Mój chciwy kuzyn zagarnął dla siebie wszystkie kopie zamiast rozdać je zebranym.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈxʲt͡ɕivɨ, AS: χʹćivy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chciwość ż., chciwstwo n., chciwiec m., chciwosz m., chcica ż., chcenie n.

 czas. chcieć ndk.

 przysł. chciwie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pazerny, zachłanny

Wiktionary


chd

[czytaj: cha-de] skrót od: Chrześcijańska Demokracja


SJP.pl

skrót

 (1.1) = chrześcijańska demokracja, chadecja

Wiktionary


che

wyraz, zwykle powtarzany, oznaczający śmiech, zwłaszcza złośliwy, ironiczny; he


SJP.pl

Che – hiszpański wykrzyknik używany w części Ameryki Południowej (Argentyna) oraz w hiszpańskiej Walencji. W innym zapisie (tchê) stosowany także w części Brazylii.

Okrzyk che! wyraża radość lub podziw. Słowo posiada także drugie znaczenie – człowiek, przyjaciel, kolega - i jest kolokwialną formą zwracania się do ludzi niezależnie od ich statusu społecznego.

Wikipedia


cheapfake

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) metoda manipulacji polegająca na przerabianiu fotografii prostymi, powszechnie dostępnymi narzędziami graficznymi

Wiktionary

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

 (1.1) deepfake

hiperonimy.

 (1.1) manipulacja, fotomontaż

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 (1.1) etym|ang|cheapfake. < etym|ang|cheep|fake. → tani + fałszywy, fałszywka; określenie ukute w opozycji do „deepfake”, manipulacji obrazem wymagającej zaangażowania zaawansowanych technologii i sztucznej inteligencji

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) cheapfake

źródła.

== cheapfake (język angielski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) cheapfake

odmiana.

 (1.1) lp. cheapfake; lm. cheapfakes

przykłady.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

 (1.1) deepfake

hiperonimy.

 (1.1) manipulacja, fotomontaż

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 (1.1) etym|ang|cheapfake. < etym|ang|cheep|fake. → tani + fałszywy, fałszywka; określenie ukute w opozycji do „deepfake”, manipulacji obrazem wymagającej zaangażowania zaawansowanych technologii i sztucznej inteligencji

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) cheapfake

źródła.

== cheapfake (język angielski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) cheapfake

odmiana.

 (1.1) lp. cheapfake; lm. cheapfakes

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


cheat

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy lub męskorzeczowy

 (1.1) inform. środ. program komputerowy służący do oszukiwania w grach komputerowych

Wiktionary

Cheat – łamanie zasad gry komputerowej ustalonych przez jej autorów poprzez modyfikację elementów mechaniki gry. Celem używania cheatów jest zyskanie przewagi nad komputerem w rozgrywce, a także chęć jak najszybszego zdobycia nagrody. Stosowanie cheatów w grach wieloosobowych jest negatywnie traktowane przez społeczność i może skutkować banem.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. cheater mos., cheaterka ż., cheaterskość ż., cheatowanie n., czit mrz., cziter mos., cziterka ż., cziterskość ż., czitowanie, zcheatowanie n., zczitowanie n.

 czas. cheatować ndk., czitować ndk., zcheatować dk., zczitować dk.

 przym. cheaterski, cheatowy, cziterski, czitowy

Wiktionary


cheater

[czytaj: cziter] osoba oszukująca w grze komputerowej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) środ. osoba oszukująca w grach komputerowych, korzystająca z programów dających mu przewagę nad przeciwnikami

Wiktionary

  • Cheat – termin używany w grach komputerowych
  • Cheater – singel Michaela Jacksona z box setu The Ultimate Collection

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. cheat mrz., cheaterka ż., cheaterskość ż., cheatowanie n., czit mrz., cziter mos., cziterka ż., cziterskość ż., czitowanie, zcheatowanie n., zczitowanie n.

 czas. cheatować ndk., czitować ndk., zcheatować dk., zczitować dk.

 przym. cheaterski, cheatowy, cziterski, czitowy

Wiktionary


cheatować

[czytaj: czitować] środowiskowo: oszukiwać w grze komputerowej


SJP.pl

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. brak)

 (1.1) środ. oszukiwać w grach komputerowych, stosować programy dające przewagę nad przeciwnikami, np. wspomaganie celowania bronią, widzenie przeciwników przez ściany itp.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cheat mrz., cheater mos., cheaterka ż., cheaterskość ż., cheatowanie n., czit mrz., cziter mos., cziterka ż., cziterskość ż., czitowanie, zcheatowanie n., zczitowanie n.

 czas. czitować ndk., zcheatować dk., zczitować dk.

 przym. cheaterski, cheatowy, cziterski, czitowy

Wiktionary


chebd

dziki bez; hebd


SJP.pl


chęć

1. wola, ochota, pragnienie;
2. intencja, zamiar


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pragnienie zrobienia czegoś, ochota na coś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Choć Piotr nie pali już dwa lata, nagle poczuł chęć na papierosa.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: xɛ̃ɲt͡ɕ, AS: χẽńć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chętny m., chętna ż., chuć ż., chutliwość ż.

:: zdrobn. chętka ż.

 przym. chętny, chętliwy, chutny, chutliwy

 przysł. chętnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ochota, chrapka, chętka, apetyt

Wiktionary


chęch

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) bot. gęsto rosnący mech

 (1.2) bot. nadbrzeżne zarośla

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jej stopy delikatnie deptały uginający się pod nimi chęch.

 (1.1) Zając czmychnął i ukrył się w chęchu nad ruczajem.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chęchy lm. nmos.

Wiktionary


chechelski

nazwisko


SJP.pl


chęchy

gwarowo: mokre zarośla, podmokłe tereny, nieużytki


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) łódź., poznań. gęste krzaki

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Chęchami zarosło, trzeba to wyciąć.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chęch m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zarośla

Wiktionary


chechłać

czasownik przechodni

 (1.1) łódź. kroić tępym narzędziem

 (1.2) lud. moczyć, prać bieliznę

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Co tak chechłasz ten chleb? Wziąłbyś inny nóż.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chechłanie n.

Wiktionary


chechłanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|chechłać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. chechłać ndk.

Wiktionary


chechłowo

Chechłowo – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie siemiatyckim, w gminie Drohiczyn.

W czasach II Rzeczypospolitej wieś należała (do 1934) do gminy Narojki.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa białostockiego.

Wikipedia


chęcinianin

mieszkaniec Chęcin


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Chęcin

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W tegorocznym plebiscytebiscycie kolejny raz wygrał chęcinianin.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Chęciny lm. nmos.

:: fż. chęcinianka ż.

 przym. chęciński

Wiktionary


chęcinianka

mieszkanka Chęcin


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Chęcin

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Kilka chęcinianek już czekało przed szkołą.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Chęciny lm. nmos.

:: fm. chęcinianin mos.

 przym. chęciński

Wiktionary


chęciński

przymiotnik od: Chęciny


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do Chęcin, związany z Chęcinami

Wiktionary

Nazwisko polskie, od nazwy miejscowości Chęciny lub Chęcin.

  • Arkadiusz Chęciński (ur. 1971) – polski samorządowiec i przedsiębiorca, prezydent Sosnowca
  • Czesław Chęciński (1851–1916) – polski lekarz patolog, malariolog
  • Jan Chęciński (1826–1874) – polski pisarz, librecista, aktor teatralny
  • Marian Chęciński (1894–1937) – polski działacz komunistyczny
  • Michał Chęciński (1924–2011) – oficer PRL-owskiego kontrwywiadu wojskowego
  • Piotr Chęciński (ur. 1981) – polski dziennikarz telewizyjny
  • Sylwester Chęciński (1930–2021) – polski scenarzysta i reżyser filmowy

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Właśnie zwiedzamy chęcińskie zabytki.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Chęciny lm. nmos., chęcinianin mos., chęcinianka ż.

Wiktionary


chęciny

1. miasto w Polsce;
2. nazwa dwóch wsi w Polsce;
3. część miasta Mszana Dolna


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Polsce, w województwie świętokrzyskim, w powiecie kieleckim;

 (1.2) geogr. nazwa kilku wsi i części miast w Polsce

Wiktionary

Chęciny – miasto w Polsce położone w województwie świętokrzyskim, w powiecie kieleckim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Chęciny. Położone około 15 kilometrów od Kielc, na Wyżynie Kieleckiej, historycznie w Małopolsce.

Według danych z 31 grudnia 2022 roku miasto zajmowało powierzchnię 14,13 km² i liczyło 4316 mieszkańców, z czego liczba mężczyzn wynosiła 2103 osób (48,7%), zaś kobiet – 2213 (51,3%). Gęstość zaludnienia wynosiła 305 osób/km².

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Na zamku w Chęcinach więziono kniazia Andrzeja.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: xɛ̃ɲˈt͡ɕĩnɨ, AS: χẽńćĩny

Wiktionary

Powiązane:

 przym. chęciński

 rzecz. chęcinianin mos., chęcinianka

Wiktionary


checklista

[czytaj: czeklista] lista kontrolna, lista zadań do wykonania


SJP.pl


checkpoint

[czytaj: CZEKpoint]
1. punkt kontrolny na wyścigach sportowych;
2. punkt kontrolny na lotnisku;
3. punkt zapisu w grach komputerowych


SJP.pl

Check Point Software Technologies Ltd. – amerykańsko-izraelski międzynarodowy dostawca oprogramowania z zakresu cyberbezpieczeństwa. Portfolio obejmuje bezpieczeństwo sieci, stacji roboczych, rozwiązań chmurowych, urządzeń mobilnych oraz danych w różnej formie.

Wikipedia


checza

rzadko: chata kaszubska


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) reg. etn. chata kaszubska

Wiktionary

Chata (regionalnie: chałpa, chałupa, checza, chyża, izba) – dom wiejski, najczęściej drewniany.

Chaty często składały się z trzech izb: środkowej – sieni i dwóch bocznych – czarnej i białej. Izba czarna była głównym pomieszczeniem, stał w niej piec. Pełniła rolę kuchni a czasem sypialni. Izba biała była pomieszczeniem bardziej reprezentacyjnym. Służyła tylko celom mieszkaniowym. Obok białej izby budowano często dodatkowe pomieszczenie – komorę, służącą jako magazyn. Jeszcze innym pomieszczeniem był służący jako sypialnia alkierz.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ojciec nie potrzebował tutaj żadnej mapy. Za trzema wierzbami droga szła w prawo i już dochodziliśmy do checzy Bieszków.

Wiktionary


cheddar

[czytaj: czeDAR, CZEdar] twardy żółty ser podpuszczkowy; czedar


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) spoż. twardy, dojrzewający żółty ser podpuszczkowy z mleka krowiego, o lekko kwaskowatym, orzechowym smaku;

Wiktionary

Cheddar, czedar – rodzaj angielskiego sera, który jest produkowany z krowiego mleka. Ser ten jest zaliczany do serów podpuszczkowych, dojrzewających oraz twardych. Ser cheddar zawiera ok. 25% tłuszczu. Ma żółtopomarańczową barwę, smak ostry, lekko kwaskowy oraz orzechowy. Cheddar jest produkowany w kształcie walców.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Krysia przyniosła ze sklepu kilka gatunków sera: brie, camembert i cheddar.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡ʃɛdar, AS: čedar

Wiktionary


cheddarowy

cheddar [czytaj: czedarowy]


SJP.pl


cheder

żydowska początkowa szkoła religijna dla chłopców; chajder


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) rel. elementarna szkoła żydowska o charakterze religijnym, przeznaczona dla chłopców, utrzymywana przez gminę religijną;

Wiktionary

Cheder (hebr. חדר pokój) – szkoła żydowska o charakterze religijnym utrzymywana przez gminę religijną.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈxɛdɛr, AS: χeder

Wiktionary

Powiązane:

 przym. chederowy

Wiktionary


chederowy

przymiotnik od: cheder


SJP.pl


chędogi

1. książkowo: czysty, schludny, porządny, np. "Dom mieszkalny niewielki, lecz zewsząd chędogi." (Adam Mickiewicz);
2. dawniej: piękny, ładny, śliczny, np. "Waćpan stworzyłeś bardzo chędogi wiersz."


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) przest. schludny

 (1.2) daw. piękny, ładny, śliczny

Wiktionary

Wymowa:

IPA: xɛ̃nˈdɔɟi, AS: χẽndoǵi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chędożenie n., ochędóstwo n.

 czas. chędożyć ndk., ochędożyć dk., wychędożyć dk.

 przysł. chędogo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) schludny, czysty, porządny, zadbany, wysprzątany

 (1.1) piękny, ładny, śliczny

Wiktionary


chędogo

przysłówek sposobu

 (1.1) daw. schludnie, czysto, porządnie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) [...] od kopy nożów męskich tak od przebijanych, malowanych, nowokrzenskich, tak „stolikiem piłowanym, tak z gałką, jako spertem i od inszych wszelakich chędogo urobionych okrom tych, któreby były macicą albo inszą materyą na klej sadzone, po gr. 15.

 (1.1) [...] podziwiano także znacznéj wielkości samowary, czajniki, lichtarze, kandelabry i t.d. w guście staroświecko-modnym, chędogo i z dobrym smakiem wypracowane.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: xɛ̃nˈdɔɡɔ, AS: χẽndogo

Wiktionary

Powiązane:

 przym. chędogi

 czas. chędożyć

 rzecz. chędożenie

Wiktionary


chędożej

stopień wyższy od przysłówka: chędogo


SJP.pl


chędożenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) przest. robienie porządku

 (1.2) wulg. o mężczyźnie uprawianie seksu

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌxɛ̃ndɔˈʒɛ̃ɲɛ, AS: χndožńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. chędożyć

 przym. chędogi

 przysł. chędogo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) wulg. jebanie, pierdolenie, pieprzenie, posuwanie; posp. ciupcianie

Wiktionary


chędożyć

1. pospolicie: mieć stosunek seksualny;
2. książkowo: sprzątać, ładzić, porządkować


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) przest. sprzątać, czyścić, porządkować

 (1.2) przest. odbywać z kimś stosunek płciowy

czasownik zwrotny niedokonany chędożyć się

 (2.1) przest. współżyć płciowo ze sobą

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Osobno jest czternaście tysięcy rzemieślników, którzy ręczne bronie robią do szaraju ustawicznie, i powinni je chędożyć w sklepach co tydzień, aby nic pordzewiałego nie nalazło się, kiedy tam cesarz zajrzy.

 (1.1) W Rawie już stojąc na kwaterze, nie miałem obowiązku chędożenia konia, lecz przy trąbieniu pobudki musiałem być w stajni tak jak inni żołnierze, wolałbym jednak był konia chędożyć a spać na sienniku w koszarach, jak mieć kwaterę jaką tam miałem.

 (1.2) Degas żyje jak mały notariusz i nie lubi kobiet; wie, że gdyby je lubił i dużo chędożył, to ze swoją mózgową chorobą byłby w malowaniu do niczego.

 (2.1) I pragnie jak najprędzej połączyć się z tobą. / Ach, już widzę, jak będziecie chędożyć się z sobą.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: xɛ̃nˈdɔʒɨt͡ɕ, AS: χẽndožyć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chędożenie n., chędożyciel m., chędożnik m.

 czas. ochędożyć dk.

 (1.1) przym. chędogi

:: przysł. chędogo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) kopulować, uprawiać seks; wulg. ruchać, bzykać, posuwać, pieprzyć, pierdolić

Wiktionary


chedyw

dziedziczny tytuł wicekrólów Egiptu w okresie 1867-1914; kedyw


SJP.pl

Kedyw – tytuł dziedziczny pochodzenia perskiego, używany w XIX i XX wieku przez władców Egiptu.

Tytuł „kedyw” (tur. Hıdiv), tłumaczony na język polski jako „wicekról”, a na angielski „viceroy”, został po raz pierwszy użyty nieoficjalnie przez Muhammada Alego paszę, ówczesnego osmańskiego namiestnika (wali) Egiptu i Sudanu, uznany oficjalnie przez rząd osmański w 1867, a następnie używany przez Isma’ila Paszę i jego następców do 1914.

Wikipedia


cheerleader

[czytaj: czirlider] kobieta wykonująca w przerwach meczów dynamiczne układy taneczne mające zachęcić drużynę do walki; cheerleaderka, czirliderka, pomponiarka


SJP.pl


cheerleaderka

[czytaj: czirliderka] kobieta wykonująca w przerwach meczów dynamiczne układy taneczne mające zachęcić drużynę do walki; czirliderka, pomponiarka


SJP.pl

Cheerleading (ang. przewodzenie dopingowaniu) – zorganizowane układy składające się z elementów gimnastyki, tańca i akrobacji wykonywane w celu kibicowania zespołom sportowym w czasie meczów. Także osobna dyscyplina sportu. Cheerleading najpopularniejszy jest w Stanach Zjednoczonych, ale przyjął się też w wielu innych krajach.

Wikipedia


cheerleading

[czytaj: czirliding] zagrzewanie drużyny sportowej do walki przez cheerleaderki; czirliding


SJP.pl

Cheerleading (ang. przewodzenie dopingowaniu) – zorganizowane układy składające się z elementów gimnastyki, tańca i akrobacji wykonywane w celu kibicowania zespołom sportowym w czasie meczów. Także osobna dyscyplina sportu. Cheerleading najpopularniejszy jest w Stanach Zjednoczonych, ale przyjął się też w wielu innych krajach.

Wikipedia


cheeseburger

[czytaj: czisburger] hamburger z dodatkowym plastrem sera


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) kulin. hamburger serwowany z plasterastrem żółtego sera;

Wiktionary

Cheeseburger – hamburger z dodanym żółtym serem.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Idziesz do McDonalda? Weź mi cheeseburgera i colę.

Wiktionary


cheeseburgerek

[czytaj: czisburgerek] zdrobnienie od: cheeseburger


SJP.pl


chefren

władca starożytnego Egiptu z okresu Starego Państwa, syn Cheopsa


SJP.pl

Chefren (z gr.; egip. Cha-ef-re – „Niechaj Re objawia się w chwale”), u Herodota Chephren, u Diodora Chabryes – władca starożytnego Egiptu z IV dynastii, z okresu Starego Państwa.

Wikipedia


cheironomia

prowadzenie chóru przez określające melodię ruchy rękami


SJP.pl

Wikipedia


cheironomiczny

notacja cheironomiczna, znaki cheironomiczne - wczesnośredniowieczny rodzaj zapisu nutowego


SJP.pl


chejron

w mitologii greckiej: centaur znany z prawości, mądrości i wiedzy medycznej; Chiron


SJP.pl

Chiron, Chejron (stgr. Χείρων Cheírōn, łac. Chiron) – w mitologii greckiej najmądrzejszy i najbardziej cywilizowany z centaurów.

Był nieśmiertelnym królem centaurów, którego spłodził z magnezyjskimi kobyłami Kentauros, syn Nefele i Iksjona. Według innej wersji jego rodzicami byli tytan Kronos i okeanida Filyra.

Wikipedia


chejroskopia

dziedzina kryminalistyki zajmująca się identyfikacją człowieka na podstawie odbitek linii papilarnych występujących na dłoniach


SJP.pl

Chejroskopia – dział techniki kryminalistycznej, pokrewny do daktyloskopii, zajmujący się badaniem linii papilarnych znajdujących się na krawędziach palców oraz na wewnętrznych częściach dłonii.

Wikipedia


chejroskopijny

chejroskopia; chejroskopowy


SJP.pl


chejroskopowy

chejroskopia; chejroskopijny


SJP.pl


chelacja

reakcja powstawania chelatu (rodzaj związku chemicznego, taki jak np. hemoglobina - chelat żelaza); chelatacja


SJP.pl

Chelatacja, chelatowanie, chelacja (gr. chele – kleszcze, szczypce kraba) – reakcja chemiczna tworzenia chelatu, czyli kompleksowego związku chemicznego o cząsteczce złożonej z organicznej struktury pierścieniowej wielopodstawnego ligandu (pochodzącej z tzw. chelatora, czyli czynnika chelatującego) i związanego z nią kilkoma wiązaniami jonu centralnego – kationu metalu. Nazwa nawiązuje do chwycenia kationu jakby w kleszcze wiązań struktury pierścieniowej.

Wikipedia


chelat

związek kompleksowy stosowany w leczeniu zatruć metalami ciężkimi


SJP.pl

Chelaty, związki chelatowe – związki kompleksowe, w których organiczny ligand łączy się z jonem centralnym za pomocą więcej niż jednego wiązania koordynacyjnego. Jonem centralnym chelatowego związku kompleksowego jest najczęściej dwu- lub trójwartościowy kation metalu.

Wikipedia


chelatacja

reakcja powstawania chelatu (związek chemiczny taki jak np. hemoglobina - chelat żelaza); chelacja


SJP.pl

Chelatacja, chelatowanie, chelacja (gr. chele – kleszcze, szczypce kraba) – reakcja chemiczna tworzenia chelatu, czyli kompleksowego związku chemicznego o cząsteczce złożonej z organicznej struktury pierścieniowej wielopodstawnego ligandu (pochodzącej z tzw. chelatora, czyli czynnika chelatującego) i związanego z nią kilkoma wiązaniami jonu centralnego – kationu metalu. Nazwa nawiązuje do chwycenia kationu jakby w kleszcze wiązań struktury pierścieniowej.

Wikipedia


chelatacyjny

chelatacja


SJP.pl

Patrz:

chelatacja

chelatometria

w chemii: rodzaj kompleksometrii, oznaczanie substancji przez miareczkowanie mianowanym roztworem odczynnika tworzącego z nią chelaty


SJP.pl


chelatować

łączyć w kompleksy chelatowe (kleszczowe) za pomocą związków chelatowych


SJP.pl


chelatowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|chelatować.

Wiktionary

Chelatacja, chelatowanie, chelacja (gr. chele – kleszcze, szczypce kraba) – reakcja chemiczna tworzenia chelatu, czyli kompleksowego związku chemicznego o cząsteczce złożonej z organicznej struktury pierścieniowej wielopodstawnego ligandu (pochodzącej z tzw. chelatora, czyli czynnika chelatującego) i związanego z nią kilkoma wiązaniami jonu centralnego – kationu metalu. Nazwa nawiązuje do chwycenia kationu jakby w kleszcze wiązań struktury pierścieniowej.

Wikipedia

Powiązane:

 czas. chelatować

Wiktionary


chelatowy

przymiotnik od: chelat


SJP.pl


chelodyna

chelodyna rotiańska - gatunek żółwia z rodziny wężoszyjnych


SJP.pl


chelonit

skamieniały szylkret, drogi kamień


SJP.pl


chelsea

[czytaj: czels-i]
1. dzielnica Londynu;
2. londyński klub sportowy


SJP.pl

  • Chelsea – dzielnica Londynu
  • Chelsea F.C. – angielski klub piłkarski
  • Chelsea – brytyjski zespół muzyczny
  • Chelsea – album brytyjskiego zespołu Chelsea
  • Chelsea − dzielnica Manhattanu w Nowym Jorku
  • Chelsea – amerykański zespół muzyczny

Wikipedia


cheltenham

Cheltenham – miasto w Wielkiej Brytanii (Anglia), w hrabstwie Gloucestershire, w dystrykcie Cheltenham, nad rzeką Chelt (dopływ Severn). W 2021 roku miasto liczyło 115 940 mieszkańców.

Położone jest w Cotswold, krainie historycznej, zwanej Sercem Anglii. Mottem miasta jest Salubritas et Eruditio („Zdrowie i Wykształcenie”). Dumą Cheltenham są jedyne w Wielkiej Brytanii naturalne wody alkaliczne. Wody te mają właściwości moczopędne i przeczyszczające, o czym przekonać się można w Town Hall lub Pittville Pump Room, gdzie mieści się również muzeum i galeria mody. W tutejszym uzdrowisku gościli niegdyś Alfred Tennyson i Thomas Hardy. W Cheltenham odbywają się corocznie liczne festivale: muzyki ludowej, jazzu, współczesnej muzyki poważnej, literatury, nauki, konkurs Britain In Bloom (Brytania w kwiatach).

Wikipedia


chem-bełdyr

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. hist. Kyzył, nazwa używana w latach 1918-1926

Wiktionary

Kyzył (ros. Кызы́л) – miasto w Federacji Rosyjskiej, stolica Republiki Tuwy. Miejski kod OKATO to 93 401.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. chem-bełdyrski

Wiktionary


chem.

skrót od: chemia, chemiczny (czytany jako cały, odmienny wyraz)


SJP.pl


chemabrazja

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kosmet. zabieg z użyciem kwasów kosmetycznych wykonywany w celu złuszczenia naskórka i regeneracji skóry

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Fachowo wykonana chemabrazja rozjaśnia skórę, spłyca zmarszczki, usuwa zmiany potrądzikowe.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) peeling chemiczny, chemiczna eksfoliacja, kwasy

Wiktionary


chemia

dział nauki zajmujący się badaniem właściwości atomów, związków chemicznych, jak również reakcji między nimi


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) nauka zajmująca się badaniem substancji pod względem ich budowy i ich wzajemnym wpływem;

 (1.2) pot. dużo sztucznych (nienaturalnych) środków chemicznych

 (1.3) pot. przen. coś, co podświadomie łączy, zbliża dwoje ludzi, również w kontekście erotycznym

 (1.4) pot. med. zob. chemioterapia.

 (1.5) pot. szkolna lekcja chemii (1.1)

Wiktionary

Chemia (arab. كيمياء kīmijāʾ, الخيمياء al-chīmijāʾ prawdopodobnie od stgr. χημ(ε)ία chēm(e)ía, χυμεία chymeía „rozpuszczanie, stapianie”) – nauka przyrodnicza badająca naturę i właściwości substancji, a zwłaszcza przemiany zachodzące pomiędzy nimi. Współcześnie wiadomo, że przemiany substancji wynikają z praw, według których atomy łączą się poprzez wiązania chemiczne w mniej lub bardziej trwałe związki chemiczne, a także praw, według których wiązania tworzą się i ulegają rozrywaniu, prowadząc do przemian jednych substancji chemicznych w inne, co jest nazywane reakcjami chemicznymi. Chemia zajmuje się także rozmaitymi właściwościami substancji wynikającymi bezpośrednio z ich budowy atomowej.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Mój brat studiuje chemię.

 (1.2) W tych warzywach nie ma żadnych zdrowych substancji, tylko sama chemia.

 (1.3) Na koncercie jazzowym między muzykami a słuchaczami musi działać chemia.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈxɛ̃mʲja, AS: χmʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chemik m., chemiczka ż., chemiczność ż., chemikalia lm. nmos., chemizacja ż., chemizator m., chemizowanie n., chemica ż., chemikaliowiec m.

 czas. chemizować ndk.

 przym. chemiczny, chemizacyjny

 przysł. chemicznie

 temsłow. chemio-, chemi-

Wiktionary

Synonimy:

 (1.3) fluidy

Wiktionary


chemiatria

dawny kierunek w chemii, według którego głównym zadaniem chemii jest preparowanie leków i wyjaśnianie procesów zachodzących w organizmie ludzkim; chemia lekarska, jatrochemia


SJP.pl


chemica

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zgrub. od chemiczka

 (1.2) środ. grub. nauczycielka chemii

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Czy chemica nadal stawia wam z poprawy najwyżej „dobry” i uśrednia to z wcześniejszym „niedostatecznym”?

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chemia ż., chemik m., chemiczka ż., chemizowanie n., chemikalium n., chemizator m., chemizatorka ż., chemiczność ż., chemikaliowiec m.

 czas. chemizować ndk.

 przym. chemiczny, chemizacyjny

 przysł. chemicznie

 temsłow. chemio-, chemi-

Wiktionary


chemiczka

1. specjalistka w dziedzinie chemii;
2. nauczycielka chemii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. specjalistka w zakresie chemii, kobieta zajmująca się chemią

 (1.2) pot. uczn. nauczycielka chemii

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Maria Skłodowska-Curie jest bardzo znaną chemiczką.

 (1.2) Nasza chemiczka postawiła wszystkim jedynki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: xɛ̃ˈmʲit͡ʃka, AS: χẽmʹička

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chemia ż., chemikalia nmos., chemikaliowiec m., chemizacja ż., chemizator m., chemizowanie n.

:: fm. chemik m.

 czas. chemizować ndk.

 przym. chemiczny, chemizacyjny

 przysł. chemicznie

Wiktionary


chemicznie

przysłówek sposobu

 (1.1) w sposób odnoszący się do chemii

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ten granatowoniebieski napój wygląda na barwiony chemicznie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: xɛ̃ˈmʲit͡ʃʲɲɛ, AS: χẽmʹičʹńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chemica ż., chemia ż., chemik m., chemiczka ż., chemizm ż., chemiatria ż., chemikalia nmos., chemikaliowiec m., chemizacja ż., chemizator m., chemizowanie n.

 czas. chemizować ndk.

 przym. chemiczny, chemizacyjny

Wiktionary


chemicznofizyczny

związany z chemią fizyczną, działem chemii zajmującym się analizą zjawisk fizycznych zachodzących w trakcie przemian chemicznych; fizykochemiczny


SJP.pl


chemiczny

związany z chemią


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z chemią

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dwa płyny różnią się składem chemicznym.

 (1.1) Każdy pierwiastek ma swój symbol chemiczny.

 (1.1) Jakie właściwości chemiczne ma wolfram?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: xɛ̃ˈmʲit͡ʃnɨ, AS: χẽmʹičny

Wiktionary

Powiązane:

 zob. chemia.

Wiktionary


chemigraf

osoba wyspecjalizowana w dziedzinie chemigrafii


SJP.pl


chemigrafia

obróbka chemiczna powierzchni niektórych metali


SJP.pl

Wikipedia


chemigraficzny

chemigrafia


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z chemigrafią, dotyczący chemigrafii

Wiktionary

Patrz:

chemigrafia

Powiązane:

 rzecz. chemigrafia ż., chemigraf mos.

Wiktionary


chemik

1. specjalista w dziedzinie chemii;
2. nauczyciel chemii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) specjalista w zakresie chemii, osoba zajmująca się chemią

 (1.2) pot. nauczyciel chemii w szkole

Wiktionary

Chemia (arab. كيمياء kīmijāʾ, الخيمياء al-chīmijāʾ prawdopodobnie od stgr. χημ(ε)ία chēm(e)ía, χυμεία chymeía „rozpuszczanie, stapianie”) – nauka przyrodnicza badająca naturę i właściwości substancji, a zwłaszcza przemiany zachodzące pomiędzy nimi. Współcześnie wiadomo, że przemiany substancji wynikają z praw, według których atomy łączą się poprzez wiązania chemiczne w mniej lub bardziej trwałe związki chemiczne, a także praw, według których wiązania tworzą się i ulegają rozrywaniu, prowadząc do przemian jednych substancji chemicznych w inne, co jest nazywane reakcjami chemicznymi. Chemia zajmuje się także rozmaitymi właściwościami substancji wynikającymi bezpośrednio z ich budowy atomowej.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wykształcony chemik mieszał kwas w próbówce.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈxɛ̃mʲik, AS: χmʹik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chemia ż., chemikalia nmos., chemikaliowiec m., chemizacja ż., chemizator m., chemizowanie n.

:: fż. chemiczka ż.

 czas. chemizować ndk.

 przym. chemiczny, chemizacyjny

 przysł. chemicznie

Wiktionary


chemikalia

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) preparaty, odczynniki i inne substancje chemiczne

Wiktionary

Substancja chemiczna (substancja czysta, chemikalia (tylko l.mn.)) – substancja jednorodna, o stałym, określonym składzie chemicznym, jakościowym (co do rodzaju atomów pod względem liczby atomowej i ewentualnie, co do poszczególnych rodzajów atomów w cząsteczce) i najczęściej także ilościowym (liczby atomów różnych rodzajów w cząsteczce); zbiór atomów lub cząsteczek spełniających kryterium stałości składu.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jak na razie, za wykorzystywanie seksualne więźniów, bicie, polewanie ich chemikaliami i zimną wodą oraz rażenie prądem amerykańskie dowództwo ukarało żołnierzy oficjalną naganą.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌxɛ̃mʲiˈkalʲja, AS: χmʹikalʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chemikaliowiec m., chemia ż., chemik m., chemiczka ż., chemizacja ż., chemizator m., chemizowanie n.

 przym. chemiczny, chemizacyjny

 przysł. chemicznie

Wiktionary


chemikaliowiec

typ statku; zbiornikowiec przeznaczony do transportu płynnych chemikaliów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) żegl. statek handlowy przystosowany do przewozu chemikaliów;

Wiktionary

Chemikaliowiec – zbiornikowiec przeznaczony do przewozu płynnych chemikaliów.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. chemikalia nmos., chemia ż., chemik m., chemiczka ż., chemizowanie n., chemikalium n., chemizator m., chemizatorka ż., chemiczność ż., chemica ż.

 czas. chemizować ndk.

 przym. chemiczny, chemizacyjny

 przysł. chemicznie

 temsłow. chemio-, chemi-

Wiktionary


chemikalium

(zwykle w liczbie mnogiej) produkt chemiczny


SJP.pl


chemilitografia

metoda otrzymywania odpowiednich struktur na podłożu półprzewodnikowym z wykorzystaniem chemicznego trawienia


SJP.pl


chemiluminescencja

świecenie zimnego materiału pod wpływem reakcji chemicznych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) fiz. chem. świecenie wywołane reakcją chemiczną;

Wiktionary

Chemiluminescencja – zjawisko emisji fal świetlnych w wyniku reakcji chemicznych.

Zjawisko to występuje, na przykład, podczas utleniania fosforu białego oraz reakcji lucyferyny z lucyferazą.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) O chemiluminescencji wywoływanej przez oksydacyjne procesy rozkładu informowano już w latach 60-tych ubiegłego stulecia.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌxɛ̃mʲilũmʲĩnɛˈst͡sɛ̃nt͡sʲja, AS: χmʹilũmʹĩnescncʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 przym. chemiluminescencyjny

Wiktionary


chemiluminescencyjny

chemiluminecscencja


SJP.pl

Patrz:

chemiluminecscencja

chemiochirurgia

metoda usuwania tkanek, np. naskórka, metodami chemicznymi, stosowana głównie w kosmetyce


SJP.pl


chemiochłonność

chemiochłonny


SJP.pl

Patrz:

chemiochłonny

chemioodporny

odporny na działanie czynników chemicznych; chemoodporny


SJP.pl


chemioterapeuta

specjalista stosujący metodę leczenia za pomocą preparatów chemicznych niszczących drobnoustroje chorobotwórcze lub hamujących rozrost komórek i tkanek nowotworowych; chemoterapeuta


SJP.pl


chemioterapeutka

specjalistka stosująca metodę leczenia za pomocą preparatów chemicznych niszczących drobnoustroje chorobotwórcze lub hamujących rozrost komórek i tkanek nowotworowych; chemoterapeutka


SJP.pl


chemioterapeutyczny

chemioterapia; chemoterapeutyczny


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) med. związany z chemioterapią, dotyczący chemioterapii

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chemioterapia ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) war. chemoterapeutyczny

Wiktionary


chemioterapeutyk

lek przeciw drobnoustrojom otrzymany na zasadzie całkowitej syntezy chemicznej, nie posiadający swojego odpowiednika w przyrodzie; chemoterapeutyk; lek, preparat chemoterapeutyczny


SJP.pl

Chemioterapeutyki – substancje chemiczne stosowane w leczeniu chorób zakaźnych i zakażeń. Są to leki przeciwdrobnoustrojowe otrzymane metodą syntezy chemicznej, nieposiadające swojego odpowiednika w przyrodzie.

Bezpośrednio działanie wszystkich chemioterapeutyków polega na zwalczaniu rozwoju drobnoustrojów w organizmie. Do tej grupy leków należą między innymi sulfonamidy przeciwbakteryjne (w przeciwieństwie do sulfonamidów moczopędnych i przeciwcukrzycowych).

Wikipedia


chemioterapia

metoda leczenia polegająca na stosowaniu preparatów chemicznych niszczących drobnoustroje chorobotwórcze lub hamujących rozrost komórek i tkanek nowotworowych; chemoterapia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) farm. med. terapia syntetycznymi środkami chemicznymi;

Wiktionary

Chemioterapia – używanie syntetycznych związków chemicznych w celu zwalczania chorób wywołanych przez drobnoustroje i pasożyty, a także chorób nowotworowych. Skrótowo często terminem tym określa się leczenie przeciwnowotworowe za pomocą cytostatyków.

Pojęcie chemioterapii wprowadził do medycyny Paul Ehrlich (1854–1915). Zastosował on salwarsan (organiczną pochodną arsenową) w leczeniu chorób wywoływanych przez krętki i pierwotniaki.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Chemioterapia budziła we mnie więcej strachu niż sama choroba.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌxɛ̃mʲjɔtɛˈrapʲja, AS: χmʹi ̯oterapʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 przym. chemioterapeutyczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) war. chemoterapia; pot. chemia

Wiktionary


chemisorpcja

rodzaj adsorpcji, w której między adsorbentem i adsorbatem tworzą się wiązania chemiczne


SJP.pl

Chemisorpcja – adsorpcja chemiczna, polegająca na tworzeniu się silnych wiązań chemicznych między adsorbentem i adsorbatem.

Aby usunąć chemisorbowaną cząsteczkę nie wystarczy silnie obniżyć ciśnienie lub stężenie adsorbatu, wystarczające w przypadku adsorpcji fizycznej. Należy jeszcze silnie podnieść temperaturę. W niektórych przypadkach usunięcie adsorbatu może być niemożliwe bez destrukcji adsorbentu. Przykładem jest tlen chemisorbowany na węglu aktywnym po ogrzaniu wydziela się, ale w postaci tlenków węgla.

Wikipedia


chemizacja

stosowanie osiągnięć chemii w praktyce, przede wszystkim w rolnictwie


SJP.pl


chemizacyjny

przymiotnik od: chemizacja


SJP.pl


chemizator

specjalista w dziedzinie chemizacji


SJP.pl


chemizatorka

specjalistka w dziedzinie chemizacji


SJP.pl


chemizm

właściwości chemiczne


SJP.pl


chemizowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|chemizować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. chemizować

 rzecz. chemikaliowiec mrz., chemica ż., chemia ż., chemiczka ż., chemik mos., chemikalia nmos.

 przysł. chemicznie

Wiktionary


chemnitz

[czytaj: kemnic] miasto w Niemczech


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. miasto na prawach powiatu w południowo-wschodnich Niemczech, położone w Saksonii nad rzeką Chemnitz (1.2) u podnóża Rudaw;

 (1.2) geogr. rzeka w Niemczech, w kraju związkowym Saksonia, biorąca swój początek w mieście Chemnitz (1.1);

Wiktionary

Chemnitz (w latach 1953–1990 Karl-Marx-Stadt) – miasto na prawach powiatu w południowo-wschodnich Niemczech, w Saksonii, nad rzeką Chemnitz, u podnóża Rudaw. Po Lipsku i Dreźnie trzecie co do wielkości miasto Saksonii.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈkɛmnɪʦ

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) hist. Kamienica Saska, hist. Karl-Marx-Stadt (1953-1990)

Wiktionary


chemoautotrof

organizm samożywny (autotrof) wykorzystujący energię pozyskaną z utleniania zredukowanych związków chemicznych celem wytworzenia związków organicznych


SJP.pl

Chemoautotrofy – organizmy chemosyntetyzujące, które wykorzystują energię chemiczną pozyskiwaną z utleniania związków nieorganicznych do produkcji związków organicznych. Przykładem takich organizmów są bakterie metanowe, siarkowe, nitryfikacyjne (Nitrobacter, Nitrosomonas, Nitrosospira), żelaziste (Ferrobacillus) czy wodorowe (Hydrogenomonas). Mają zdolność do przyswajania dwutlenku węgla kosztem energii – w wyniku czego powstają związki przyswajalne dla roślin.

Wikipedia


chemoautotrofia

odżywianie się na drodze chemosyntezy


SJP.pl

Chemoautotrofy – organizmy chemosyntetyzujące, które wykorzystują energię chemiczną pozyskiwaną z utleniania związków nieorganicznych do produkcji związków organicznych. Przykładem takich organizmów są bakterie metanowe, siarkowe, nitryfikacyjne (Nitrobacter, Nitrosomonas, Nitrosospira), żelaziste (Ferrobacillus) czy wodorowe (Hydrogenomonas). Mają zdolność do przyswajania dwutlenku węgla kosztem energii – w wyniku czego powstają związki przyswajalne dla roślin.

Wikipedia


chemoautotroficzny

odżywiający się przez chemosyntezę


SJP.pl


chemogeniczny

w geologii: złoże chemogeniczne - złoże powstałe przez nagromadzenie substancji mineralnych wytrąconych z wody w wyniku zachodzących w niej reakcji chemicznych


SJP.pl


chemokina

niskocząsteczkowe białko z grupy cytokin


SJP.pl


chemokinowy

chemokina


SJP.pl

Patrz:

chemokina

chemolak

dwuskładnikowy lakier stosowany do galanterii z drewna, zwłaszcza do parkietów, boazerii


SJP.pl


chemolitografia

litografía chemiczna


SJP.pl


chemometria

dział chemii zajmujący się wykorzystaniem metod komputerowych i matematycznych w analizowaniu danych chemicznych


SJP.pl

Wikipedia


chemometryczny

chemometria


SJP.pl

Patrz:

chemometria

chemonastia

rodzaj ruchów rośliny, zależny od budowy organu, wywołany chemiczną reakcją na bodziec


SJP.pl

Chemonastia – reakcja nastyczna roślin na działanie czynnika chemicznego. Zachodzi między innymi podczas ruchów aparatów szparkowych, w odpowiedzi na zmiany stężenia CO2 i O2 oraz u roślin owadożernych podczas chwytania ofiary.

Wikipedia


chemonastyczny

chemonastia


SJP.pl

Patrz:

chemonastia

chemoodporność

chemoodporny


SJP.pl

Patrz:

chemoodporny

chemoodporny

odporny na działanie czynników chemicznych; chemioodporny


SJP.pl


chemoproteinowy

odnoszący się do białek złożonych, zawierających oprócz łańcucha białkowego pewne grupy prostetyczne


SJP.pl


chemoreceptor

receptor wrażliwy na substancje chemiczne


SJP.pl

Chemoreceptory – receptory rozróżniające substancje chemiczne, pełniące u wielu organizmów podstawowe funkcje zmysłowe. Są one dość pierwotne filogenetycznie i występują praktycznie u wszystkich grup zwierząt – od pierwotniaków do ssaków (w tym człowieka). Uczestniczą one we wszystkich procesach życiowych, m.in.: odnajdywanie pokarmu, unikanie drapieżników, dobór partnera seksualnego, komunikacja chemiczna.

Wikipedia


chemoreceptorowy

chemoreceptor


SJP.pl

Patrz:

chemoreceptor

chemosterylant

środek chemiczny powodujący bezpłodność, stosowany do ograniczania populacji niektórych zwierząt, wykorzystywany w ochronie roślin


SJP.pl


chemosterylizacja

wywoływanie bezpłodności przez stosowanie chemosterylantów


SJP.pl


chemosyntetyzowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|chemosyntetyzować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. chemosyntetyzować

Wiktionary


chemosynteza

biochemiczny proces asymilacji dwutlenku węgla przy zużytkowaniu energii uzyskanej z utlenienia tlenem atmosferycznym prostych substancji nieorganicznych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) biol. proces przyswajania dwutlenku węgla w oparciu o energię pochodzącą nie ze światła, ale z utleniania prostych związków organicznych lub metanu; występuje u niektórych grzybów i bakterii;

Wiktionary

Chemosynteza – starszy ewolucyjnie od fotosyntezy i mniej od niej skomplikowany sposób autotrofizmu. Przeprowadzają go bakterie nazywane chemoautotrofami, których źródłem energii do asymilacji dwutlenku węgla (CO2) są reakcje utlenienia prostszych związków nieorganicznych lub metanu. Odgrywa ona bardzo ważną rolę w obiegach pierwiastków ważnych biologicznie (np. azotu, węgla lub fosforu). Asymilacja dwutlenku węgla rozpoczyna się od karboksylacji rybulozo-1,5-bisfosforanu.

Wikipedia


chemotaksja

ruch lokomocyjny niższych organizmów lub swobodnych komórek w kierunku bodźca chemicznego lub w przeciwną doń stronę przy jednoczesnym unikaniu granicy bodźca niekorzystnego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) biol. ruch drobnych organizmów lub komórek (np. leukocytów czy plemników) w określonym kierunku pod wpływem różnej wielkości stężenia danej substancji chemicznej w różnych miejscach;

Wiktionary

Chemotaksja – reakcja ruchowa całego organizmu lub zdolnych do samodzielnego ruchu komórek na kierunkowe chemiczne bodźce. Często nie jest łatwo określić, co jest właściwą taksją, a co kinezą. Podobnie, chemotaksja zbliżona jest do chemonastii, która jednak dotyczy tylko fragmentów ciała, a nie całego organizmu (np. ruch czułków rosiczek zamykających ofiarę jest kombinacją haptonastii i chemonastii, a nie chemotaksją). Służy m.in. do odnalezienia pokarmu lub partnera seksualnego (poprzez feromony), a także znajdywaniu się gamet. W zależności od kierunku ruchu w stosunku do kierunku działania bodźca wyróżniane są:

  • chemotaksja dodatnia – w kierunku rosnącego gradientu stężeń, czyli w kierunku źródła chemoatraktanta.
  • chemotaksja ujemna – w kierunku malejącego gradientu stężeń, czyli w kierunku przeciwnym do źródła chemorepelenta.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌxɛ̃mɔˈtaksʲja, AS: χmotaksʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 przym. chemotaktyczny

Wiktionary


chemotaksonomia

dział taksonomii stosujący badanie związków chemicznych występujących w organizmach żywych do ulepszenia ich systematyki


SJP.pl

Wikipedia


chemotaktyczny

dotyczący chemotaktyzmu


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z chemotaksją, dotyczący chemotaksji

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chemotaksja ż.

Wiktionary


chemotaktyzm

ruch kierunkowy żywych komórek roślinnych i zwierzęcych spowodowany bodźcami chemicznymi


SJP.pl


chemoterapeuta

specjalista stosujący metodę leczenia za pomocą preparatów chemicznych niszczących drobnoustroje chorobotwórcze lub hamujących rozrost komórek i tkanek nowotworowych; chemioterapeuta


SJP.pl


chemoterapeutka

specjalistka stosująca metodę leczenia za pomocą preparatów chemicznych niszczących drobnoustroje chorobotwórcze lub hamujących rozrost komórek i tkanek nowotworowych; chemioterapeutka


SJP.pl


chemoterapeutyczny

chemoterapia; chemioterapeutyczny


SJP.pl


chemoterapeutyk

lek przeciw drobnoustrojom otrzymany na zasadzie całkowitej syntezy chemicznej, niemający swojego odpowiednika w przyrodzie; chemioterapeutyk; lek chemoterapeutyczny


SJP.pl


chemoterapia

1. metoda leczenia polegająca na stosowaniu preparatów chemicznych niszczących drobnoustroje chorobotwórcze lub hamujących rozrost komórek i tkanek nowotworowych; chemioterapia;
2. zapobieganie chorobom roślin lub ich zwalczanie przy użyciu związków chemicznych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. farm. zob. chemioterapia.

 (1.2) roln. zwalczanie lub przeciwdziałanie chorobom roślin z użyciem syntetycznych środków chemicznych

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌxɛ̃mɔtɛˈrapʲja, AS: χmoterapʹi ̯a

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pot. chemia

Wiktionary


chemotransdukcja

przenoszenie wewnątrzkomórkowe wywoływane przez substancję chemiczną działającą na komórki postsynaptyczne


SJP.pl


chemotroniczny

chemotronika


SJP.pl

Patrz:

chemotronika

chemotronik

chemik specjalizujący się w stosowaniu zjawisk chemicznych dla celów elektroniki


SJP.pl


chemotronika

gałąź elektrochemii wykorzystująca zjawiska chemiczne dla celów elektroniki


SJP.pl


chemotropiczny

chemotropizm


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) biol. związany z chemotropizmem, dotyczący chemotropizmu

Wiktionary

Patrz:

chemotropizm

Powiązane:

 rzecz. chemotropizm mrz.

Wiktionary


chemotropizm

ruch kierunkowy organizmów roślinnych i zwierzęcych polegający na zwracaniu się w kierunku bodźca chemicznego lub w stronę doń przeciwną


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) bot. reakcja ruchowa roślin w odpowiedzi na czynnik chemiczny;

Wiktionary

Chemotropizm – reakcja ruchowa roślin w odpowiedzi na czynnik chemiczny. Ruch w kierunku zwiększającego się stężenia związku chemicznego określany jest jako chemotropizm dodatni. Chemotropizm ujemny polega na ruchu w kierunki niższego stężenia substancji chemicznej. Bodziec chemiczny stymuluje lub hamuje wzrost komórek.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌxɛ̃mɔˈtrɔpʲism̥, AS: χmotropʹism̦

Wiktionary

Powiązane:

 przym. chemotropiczny

Wiktionary


chemotypia

różnica w składzie chemicznym roślin lub mikroorganizmów tego samego gatunku, wynikająca z odmienności wtórnych metabolitów


SJP.pl


chemoutwardzalny

twardniejący pod wpływem czynników chemicznych


SJP.pl


chemperek

nazwisko


SJP.pl


chemseks

aktywność seksualna z użyciem substancji psychoaktywnych; chemsex


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) seks. współżycie seksualne podejmowane pod wpływem substancji psychoaktywnych, które zwiększają pożądanie i przyjemność

Wiktionary

Chemseks (ang. chemsex, party and play, high and horny) - aktywność seksualna podejmowana pod wpływem narkotyków, przyjmowanych w celu przedłużenia czasu trwania stosunku płciowego i intensyfikacji doznań seksualnych. Pojęcie to stosuje się w szczególności w odniesieniu do mężczyzn mających kontakty seksualne z mężczyznami, a zjawisko to występuje przede wszystkim w środowiskach gejowskich w większych miastach. Określenie chemseks dotyczy narkotyków przyjmowanych doustnie, donosowo lub doodbytniczo; w przypadku substancji przyjmowanych dożylnie używa się określenia slamseks.

Wikipedia


chemsex

aktywność seksualna z użyciem substancji psychoaktywnych; chemseks


SJP.pl

Chemseks (ang. chemsex, party and play, high and horny) - aktywność seksualna podejmowana pod wpływem narkotyków, przyjmowanych w celu przedłużenia czasu trwania stosunku płciowego i intensyfikacji doznań seksualnych. Pojęcie to stosuje się w szczególności w odniesieniu do mężczyzn mających kontakty seksualne z mężczyznami, a zjawisko to występuje przede wszystkim w środowiskach gejowskich w większych miastach. Określenie chemseks dotyczy narkotyków przyjmowanych doustnie, donosowo lub doodbytniczo; w przypadku substancji przyjmowanych dożylnie używa się określenia slamseks.

Wikipedia


chen

henna;
1. naturalny czerwonopomarańczowy barwnik otrzymywany z pędów henny;
2. farba do włosów, której głównym składnikiem jest ten barwnik


SJP.pl

Anser – rodzaj ptaków z podrodziny gęsi (Anserinae) w obrębie rodziny kaczkowatych (Anatidae).

Wikipedia


cheney

[czytaj: czenej lub czeni lub czini] nazwisko


SJP.pl

  • Cheney – miejscowość we Francji
  • Dick Cheney – były wiceprezydent USA

Miejscowości w USA:

  • Cheney – miasto w stanie Kansas, w hrabstwie Sedgwick
  • Cheney – miasto w stanie Waszyngton, w hrabstwie Spokane

Wikipedia


chengdu

Wikipedia


chennai

Ćennaj lub Madras (hindi चेन्नई, trb.: Ćennaj, trl.: Cennai; tamilski சென்னை, trb.: Sennaj; ang. Chennai; do 2000 hindi मद्रास, trb.: Madras, trl.: Madrās; ang. Madras) – miasto w Indiach na Wybrzeżu Koromandelskim nad Zatoką Bengalską. Jest stolicą stanu Tamilnadu oraz największym ośrodkiem kulturalnym, gospodarczym i edukacyjnym południowych Indii. Jest czwartą aglomeracją miejską w Indiach pod względem ludności. Ćennaj jest wśród najczęściej odwiedzanych miast Indii, w 2015 był 45. miejscem na świecie pod względem ruchu turystycznego. Według Wskaźnika Jakości Życia jest najbezpieczniejszym miastem Indii. Miasto to nazywane jest „indyjską stolicą zdrowia”, 45% ruchu turystycznego to turystyka medyczna. Z powodu dynamicznie zwiększającej się liczby ludności oraz ogólnego rozwoju gospodarczego Indii Ćennaj mierzy się wieloma problemami ekologicznymi, ekonomicznymi i społecznymi.

Wikipedia


chenopodium

Komosa (Chenopodium L.) – rodzaj roślin, należący w różnych systemach klasyfikacyjnych do rodziny komosowatych lub szarłatowatych (m.in. system APG IV z 2016). Obejmuje 130 gatunków, przy czym na początku XXI wieku znacznym zmianom uległo ujęcie taksonomiczne rodzaju (wyłączono liczne gatunki do osobnych rodzajów: Chenopodiastrum, Dysphania, Lipandra, Oxybasis i Teloxys), tu zaś włączono gatunki z rodzaju Einadia. Rośliny z tego rodzaju spotykane są na całym niemal świecie. W Polsce występuje 11 gatunków rodzimych lub introdukowanych (liczne gatunki z flory polskiej trafiły w XXI wieku do ww. rodzajów). Rośliny te zasiedlają zwykle siedliska towarzyszące człowiekowi (ruderalne), wiele gatunków to chwasty w uprawach.

Wikipedia


chentejski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z górami Chentej, dotyczący gór Chentej

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Chentej mrz.

Wiktionary


cheops

1. władca starożytnego Egiptu IV dynastii;
2. piramida Cheopsa - największa piramida egipska, wybudowana na przełomie XXVII i XXVI w. p.n.e


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) hist. jeden z faraonów;

Wiktionary

Cheops (z gr.) – władca starożytnego Egiptu IV dynastii z okresu Starego Państwa. Imię "Cheops" to spopularyzowana przez Herodota, grecka forma egipskiego imienia Chu-fu, skrótu od Chnum-chuefui (z egip. Chnum mnie chroni).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Stare cywilizacje, nie tylko egipska, wiedziały co robią, budując piramidy w Babilonii, w meksykańskim Teotihuacan, wśród Olmeków i Majów, w Peru i Boliwii, w Indiach, Kambodży, Australii, Japonii i Chinach, gdzie jest największa na świecie, tak zwana Biała Piramida, mająca 300 metrów wysokości, czyli ponad dwa razy większa od piramidy Cheopsa.

Wiktionary


chepresz

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) hist. w starożytnym Egipcie nakrycie głowy faraonów wykonane z niebieskiego płótna lub skóry, ozdobione z przodu ureuszem, używane podczas bitew i ceremonii

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈxɛprɛʃ, AS: χepreš

Wiktionary


chepri

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mitegip. staroegipski bóg wschodzącego Słońca mający postać skarabeusza;

Wiktionary

Chepri (stający się, Ten-Który-Się-Staje, powstały [sam z Siebie]) – prabóstwo egipskie, czczone pod postacią skarabeusza. Był bogiem wschodzącego słońca. W Starym Państwie uważany za personifikację Atuma i jako taki uznany za stwórcę bóstw. W tekstach Księgi umarłych ma związek z symboliką zmartwychwstania.

Chepri w hieroglifach

Wikipedia


cher

1. dawniej: wietrzna, śnieżna pogoda; zamieć, zadymka;
2. gatunek ptaka z rodziny jaskółkowatych


SJP.pl

Cher (ur. jako Cheryl Sarkisian 20 maja 1946 w El Centro w Kalifornii) – amerykańska piosenkarka, aktorka, pisarka, biznesmenka, komiczka, tancerka, projektantka mody, modelka, filantropka, producentka muzyczna, autorka tekstów i prezenterka telewizyjna. Często określana przez media mianem Bogini Popu (ang. Goddess of Pop).

Wikipedia


chera

1. dawniej: wietrzna, śnieżna pogoda; zamieć, zadymka;
2. gatunek ptaka z rodziny jaskółkowatych


SJP.pl

Chera, chera australijska (Cheramoeca leucosterna) – gatunek małego ptaka z rodziny jaskółkowatych (Hirundinidae), jedyny przedstawiciel rodzaju Cheramoeca. Zamieszkuje Australię. Nie wyróżnia się podgatunków.

Morfologia

Wikipedia


cherbourg

[czytaj: szerBU:R] miasto we Francji


SJP.pl

Cherbourg-en-Cotentin – miasto i gmina we Francji, w regionie Normandia, w departamencie Manche, port nad kanałem La Manche, na półwyspie Cotentin. W 2013 roku liczba ludności wynosiła 80 978 mieszkańców.

Gmina została utworzona 1 stycznia 2016 roku z połączenia pięciu ówczesnych gmin: Cherbourg-Octeville, Équeurdreville-Hainneville, La Glacerie, Querqueville oraz Tourlaville. Siedziba gminy ulokowana została na terenie dawnej gminy Cherbourg-Octeville.

Wikipedia


cherek

nazwisko


SJP.pl


cherem

1. klątwa za naruszenie przepisów religijnych w judaizmie
2. poświęcenie rzeczy lub osoby jako tabu


SJP.pl

Cherem (hebr. חֵרֶם – ‘klątwa’, dziś: ‘bojkot’, ‘ostracyzm’) – kara anatemy nakładana przez sąd rabinacki na osobę, która rażąco naruszyła przykazanie (micwa) lub odmówiła podporządkowania się orzeczeniom prawnym miejscowego rabinatu; najsurowsze klątwy rzucano na denuncjatorów w czasach prześladowań. Do przestępstw przeciw prawu religijnemu, za które grozi kara cheremu, należą: kontynuowanie pracy przed wyprawieniem pochówku zmarłemu, próba obejścia orzeczenia sądu rabinackiego przez odwołanie się do władz państwowych, znieważenie rabina, posiadanie groźnego psa i niezachowywanie stosownych środków bezpieczeństwa, odnoszenie się do kogoś jak do niewolnika, masturbacja, praca w wigilię święta Paschy, nieuzasadnione nałożenie klątwy.Pierwsza wzmianka o cheremie rozumianym jako wykluczenie ze społeczności pochodzi z Księgi Ezdrasza 10, 8: „Jeśli zaś chodzi o każdego, który – wbrew poleceniu przywódców i starszyzny – w ciągu trzech dni nie przybędzie, to cały dobytek jego będzie podlegał klątwie, a on wykluczony będzie ze społeczności powracających z wygnania”.

Wikipedia


cherlać

być przez dłuższy czas słabym, mizernym, cierpiącym, chorowitym; charłać


SJP.pl


cherlacki

związany z cherlakiem


SJP.pl


cherlactwo

potocznie: wątłość, słabowitość, chorowitość; mizeractwo, chuderlawość


SJP.pl


cherlaczek

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) zdrobn. od cherlak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cherlak m.

Wiktionary


cherlaczka

cherlak


SJP.pl

Patrz:

cherlak

cherlak

człowiek wątły, mizerny, chorowity


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy lub męskozwierzęcy

 (1.1) człowiek chorowity, słabowity

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cherlactwo n., cherlawiec m., cherlawość ż., cherlakowatość ż.

:: zdrobn. cherlaczek m.

 przym. cherlawy, cherlakowaty

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) charłak, cherlawiec, chucherko, chuchrak, chuchro, chuderlak, marnota, mimoza, mizeractwo, mizeraczek, mizerak, mizerota, mizerotka, wymoczek, wyskrobek, zdechlak, zgniłek, zmora

Wiktionary


cherlakowaty

o wyglądzie cherlaka; chuderlawy


SJP.pl


cherlanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|cherlać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. cherlać

Wiktionary


cherlawiec

potocznie: człowiek cherlawy; cherlak


SJP.pl


cherlawość

cherlawy


SJP.pl

Patrz:

cherlawy

cherlawy

1. o człowieku: słaby, mizerny, chorowity;
2. przenośnie: taki, który jest w złym stanie; kiepski, lichy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) o człowieku: wątły, słaby i chorowity

 (1.2) przen. będący w złym stanie

Wiktionary

Wymowa:

IPA: xɛrˈlavɨ, AS: χerlavy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cherlawiec m., cherlak mos.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) mizerny

Wiktionary


chermoula

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kulin. rodzaj marynaty pochodzącej z krajów Maghrebu, której podstawowymi składnikami są liście kolendry, czosnek i kumin rozprowadzone w oliwie i soku cytrynowym;

Wiktionary

Chermoula (szermula) – pochodzący z krajów Maghrebu rodzaj marynaty do pieczonych warzyw, mięs i ryb.

Podstawowymi składnikami szermuli są świeża kolendra, czosnek i kmin rzymski. Innymi składnikami, dodawanymi w zależności od przepisu, są papryka słodka lub ostra, szafran lub pieprz, a także kiszona cytryna, cebula i natka pietruszki. Do szermuli dodaje się także sok cytrynowy i oliwę. Jest to marynata używana głównie do ryb i owoców morza.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Kawałki kurczaka włóż do dużej, szklanej miski, nałóż chermoulę i pozostaw do zamarynowania na całą noc.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szermula ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szermula

Wiktionary


cherokee

[czytaj: cziroki] samochód typu Jeep Cherokee


SJP.pl

Czirokezi (ang. Cherokee) – plemię Indian północnoamerykańskichMiejscowości w USA:

  • Cherokee – miejscowość w stanie Alabama, w hrabstwie Colbert
  • Cherokee – miasto w stanie Iowa, w hrabstwie Cherokee
  • Cherokee – jednostka osadnicza w stanie Kalifornia, w hrabstwie Butte
  • Cherokee – miasto w stanie Kansas, w hrabstwie Cherokee
  • Cherokee – miasto w stanie Oklahoma, w hrabstwie Alfalfa
  • Cherokee – jednostka osadnicza w stanie Karolina Północna, w hrabstwie Swain

Wikipedia


cheronea

miejsce bitwy Greków z Macedończykami z 338 roku p.n.e.; Cheroneja


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. hist. greckie miasto w zachodniej Beocji;

Wiktionary

Cheronea, Cheroneja (gr. Χαιρώνεια, Cheronia; łac. Chaeronea) – miejscowość w Grecji, w administracji zdecentralizowanej Tesalia-Grecja Środkowa, w regionie Grecja Środkowa, w jednostce regionalnej Beocja, w gminie Liwadia, położona między rzeką Kifisos a górą Turio. W 2011 roku liczyła 556 mieszkańców.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Bitwa pod Cheroneą, która powaliła Teby na kolana, Tespiom przyniosła radość, pokój i pomyślność.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌxɛrɔ̃ˈnɛa, AS: χerõnea

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Cheroneja ż., cheronejczyk m., cheronejka ż.

 przym. cheronejski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Cheroneja

Wiktionary


cheroneja

miejsce bitwy Greków z Macedończykami z 338 roku p.n.e.; Cheronea


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. hist. greckie miasto w zachodniej Beocji;

Wiktionary

Cheronea, Cheroneja (gr. Χαιρώνεια, Cheronia; łac. Chaeronea) – miejscowość w Grecji, w administracji zdecentralizowanej Tesalia-Grecja Środkowa, w regionie Grecja Środkowa, w jednostce regionalnej Beocja, w gminie Liwadia, położona między rzeką Kifisos a górą Turio. W 2011 roku liczyła 556 mieszkańców.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌxɛrɔ̃ˈnɛja, AS: χerõnei ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Cheronea ż., cheronejczyk m., cheronejka ż.

 przym. cheronejski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Cheronea

Wiktionary


cheronejski

przymiotnik od: Cheronea (miasto starożytne)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Cheroneją, dotyczący Cheronei

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W muzeum cheronejskim przechowywane są artefakty z okolicznych wykopalisk archeologicznych.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌxɛrɔ̃ˈnɛjsʲci, AS: χerõnei ̯sʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Cheronea ż., Cheroneja ż., cheronejczyk m., cheronejka ż.

Wiktionary


cherry

[czytaj: szery]
1. likier lub wino wytwarzane z wiśni; cherry brandy;
2. samochód typu Nissan Cherry


SJP.pl

Stany Zjednoczone:

  • Cherry – wieś w stanie Illinois, w hrabstwie Bureau
  • Cherry (ang. Cherry Township) – gmina w stanie Kansas, w hrabstwie Montgomery
  • Cherry (ang. Cherry Township) – gmina w stanie Minnesota, w hrabstwie St. Louis
  • Cherry (ang. Cherry Township) – gmina w stanie Pensylwania, w hrabstwie Butler
  • Cherry (ang. Cherry Township) – gmina w stanie Pensylwania, w hrabstwie Sullivan
  • hrabstwo Cherry (ang. Cherry County) – w stanie Nebraska
  • Cherry Hill Mall – jednostka osadnicza

Wikipedia


cherson

miasto obwodowe w południowej Ukrainie; Chersoń


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto na południu Ukrainy, nad Dnieprem, stolica obwodu chersońskiego;

Wiktionary

Chersoń (ukr. Херсон, Cherson) – miasto obwodowe na południu Ukrainy nad Dnieprem, stolica obwodu chersońskiego, 283 649 mieszkańców w 2021. W mieście znajduje się stacja kolejowa Chersoń.

Jedyne miasto obwodowe Ukrainy zajęte w ramach rosyjskiej inwazji z 2022 roku. Od 2 marca do 11 listopada 2022 miejscowość znajdowała się pod okupacją sił rosyjskich.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. Chersońszczyzna ż., chersończyk m., chersonka ż.

 przym. chersoński

Wiktionary


chersonez

nazwa kilku miast i półwyspów w starożytnej Grecji


SJP.pl

Chersonez – z gr. – półwysep

Nazwą tą w starożytności określano:

  • Półwysep Gallipoli – Chersonez Tracki
  • Chersonez Taurydzki (Tauryda) – miasto na Krymie, także cały Półwysep Krymski
  • Półwysep Jutlandzki – Chersonez Cymbryjski (zob.: Cymbrowie)

W czasach nowożytnych także:

  • Półwysep Malajski – Złoty Chersonez

Wikipedia


chersoński

1. Chersoń;
2. obwód chersoński - jeden z 24 obwodów Ukrainy


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Chersoniem, dotyczący Chersonia

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Chersoń mrz.

Wiktionary


cherub

cherubin;
1. w chrześcijaństwie: anioł z najwyższego chóru anielskiego;
2. w religiach Wschodu: istota nadprzyrodzona, przedstawiana najczęściej jako skrzydlata postać o ciele zwierzęcia i ludzkiej głowie;
3. dawniej: młodzieniec o wyjątkowej urodzie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy lub męskozwierzęcy

 (1.1) rel. bibl. zob. cherubin.

 (1.2) pot. zob. cherubin.

Wiktionary

Cherub lub cherubin (l.mn. cheruby, cherubini, cherubiny, cherubinowie; hebr. l.p. כְּרוּב kərūv, l.mn. כְּרוּבִים krūvîm od akadyjskiego karābu – błogosławieństwo, modlitwa, poświęcenie) – według wierzeń, potężna nadprzyrodzona istota, stojąca bardzo wysoko w hierarchii bytów, znajdująca się często w bezpośredniej bliskości Boga. Mylona często z uskrzydlonymi puttami pojawiającymi się w dziełach sztuki nowożytnej.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈxɛrup, AS: χerup

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cherubin m., Cherubin m., zdrobn. cherubinek m., cherubinowość ż.

 przym. cherubinowy, cherubowy

Wiktionary


cherubin

cherub;
1. w chrześcijaństwie: anioł z najwyższego chóru anielskiego;
2. w religiach Wschodu: istota nadprzyrodzona, przedstawiana najczęściej jako skrzydlata postać o ciele zwierzęcia i ludzkiej głowie;
3. dawniej: młodzieniec o wyjątkowej urodzie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;

Wiktionary

  • Cherubin (biskup koptyjski)
  • Cherubin (biskup poznański)
  • Cherubin (Đermanović)
  • Cherubin (imię)

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wcześnie rano podwieźliśmy Cherubina na stację kolejową.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cherubin m., cherub m., zdrobn. cherubinek m., cherubinowość ż.

 przym. cherubinowy, cherubowy

Wiktionary


cherubinek

plastyczne przedstawienie w sztuce małego cherubina


SJP.pl


cherubini

cherub;
1. w chrześcijaństwie: anioł z najwyższego chóru anielskiego;
2. w religiach Wschodu: istota nadprzyrodzona, przedstawiana najczęściej jako skrzydlata postać o ciele zwierzęcia i ludzkiej głowie;
3. dawniej: młodzieniec o wyjątkowej urodzie


SJP.pl

  • cherubini (cheruby, cherubiny, cherubinowie) – uskrzydlone istoty nadprzyrodzone, według tradycji chrześciańskiej zaliczane do aniołów
  • Luigi Cherubini

Wikipedia


cherubinkowaty

będący dziecięcej urody, mający wygląd cherubinka


SJP.pl


cherubinkowy

przymiotnik od: cherubinek


SJP.pl


cherubinowość

cherubinowy


SJP.pl

Patrz:

cherubinowy

cherubinowy

przymiotnik od: cherubin


SJP.pl


cherubowy

przymiotnik od: cherub


SJP.pl


cheruskowie

potężne plemię germańskie, zamieszkujące w starożytności tereny między Wezerą i Łabą


SJP.pl

Cheruskowie (łac. Cherusci) – jedno z plemion germańskich, o którym wspomina Tacyt w swym dziele Germania.

Cheruskowie zamieszkiwali tereny północnych Niemiec na zachód od Półwyspu Jutlandzkiego. Za sąsiadów mieli rzymską Galię, Longobardów, Semnonów i Chattów. Na kartach historii pojawili się w 58 p.n.e., kiedy Juliusz Cezar pokonał ich wodza Ariowista, spieszącego na pomoc Celtom w Galii.

Wikipedia


cheshire

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) twardy ser podpuszczkowy, dojrzewający, o ostrym, pikantnym smaku

Wiktionary

Cheshire (wymowa: [ˈt͡ʃɛʃə]) – hrabstwo ceremonialne i historyczne w zachodniej Anglii, w regionie North West England, położone nad estuariami rzek Mersey i Dee, przy granicy z Walią. Do 2009 roku pełniło funkcję administracyjną jako hrabstwo niemetropolitalne.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Z żółtych serów najbardziej lubię cheshire.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) chester

Wiktionary


chester

[czytaj: czester] ser podobny do czedara; czester


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) twardy ser podpuszczkowy, dojrzewający, o ostrym, pikantnym smaku

Wiktionary

Chester (wal. Caer) – miasto w północno-zachodniej Anglii, w hrabstwie ceremonialnym Cheshire, ośrodek administracyjny dystryktu Cheshire West and Chester, położone przy granicy walijskiej, nad rzeką Dee. Ma 118 200 mieszkańców (2011).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Z żółtych serów najbardziej lubię chester.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡ʃɛstɛr, AS: čester

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) cheshire

Wiktionary


chesterfield

[czytaj: CZESterfild] papieros marki Chesterfield


SJP.pl

Geografia

Miejscowości

Wielka Brytania:

  • Chesterfield – miasto w hrabstwie Derbyshire (Anglia)
    • Chesterfield – dystrykt hrabstwa Derbyshire (Anglia)
    • Chesterfield – stacja kolejowa w Chesterfield
    • okręg wyborczy Chesterfield – okręg wyborczy obejmujący miasto Chesterfield (hrab. Derbyshire)
  • Chesterfield – miejscowość w hrabstwie Staffordshire (Anglia)

Wikipedia


chesterfieldzki

Chesterfield [czytaj: czesterfilcki]


SJP.pl


chesterton

Miasta w USA:

  • Chesterton – miasto w stanie Indiana, w hrabstwie Porter

Miasta w Anglii:

  • Chesterton (Cambridge) – miejscowość w hrabstwie Cambridgeshire
  • Chesterton – miejscowość w hrabstwie Gloucestershire
  • Chesterton (Huntingdonshire) – miejscowość w hrabstwie Cambridgeshire
  • Chesterton – miejscowość w hrabstwie Oxfordshire
  • Chesterton – miejscowość w hrabstwie Shropshire
  • Chesterton – miejscowość w hrabstwie Staffordshire
  • Chesterton – miejscowość w hrabstwie Warwickshire

Wikipedia


cheta

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. rzeka w syberyjskiej części Rosji, łącząc się z Kotujem tworzy Chatangę;

Wiktionary

Cheta – jedna z rzek syberyjskich.

Wypływa z podnóża szczytu Kamienia w Górach Putorana, płynie południowym skrajem półwyspu Tajmyr, następnie skręca na północny wschód w kierunku miasta Chatanga, gdzie łączy się z rzeką Kotuj, tworząc rzekę o tej samej nazwie, która uchodzi do Morza Łaptiewów.

Wikipedia


chętka

potocznie: ochota na coś, zwykle krótkotrwała; zachcianka, kaprys, chrapka


SJP.pl


chętkość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest chętkie; cecha tych, którzy są chętcy

Wiktionary

Powiązane:

 przym. chętki

 przysł. chętko

Wiktionary


chętkowski

nazwisko


SJP.pl


chętliwy

przymiotnik

 (1.1) stpol. chętny (np. do pomocy), przychylny

Wiktionary

Wymowa:

IPA: xɛ̃nˈtlʲivɨ, AS: χẽntlʹivy

Wiktionary

Powiązane:

 przym. chętny

 rzecz. chętny mos., chęć ż.

Wiktionary


chętnie

przysłówek sposobu

 (1.1) z chęcią, z ochotą

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) One mówiły chętnie, opowiadając o sprawnej organizacji RGO w Tarnowskiem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈxɛ̃ntʲɲɛ, AS: χntʹńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chęć ż., chętny mos., chuć ż., chutliwość ż.

 przym. chętny, chutny, chutliwy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ochoczo

Wiktionary


chętniej

stopień wyższy od przysłówka: chętnie


SJP.pl


chętniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: chętny


SJP.pl


chętność

chętny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co chętne; cecha tych, którzy są chętni

 (1.2) stpol. przyjemność

 (1.3) stpol. wdzięk

Wiktionary

Patrz:

chętny

Powiązane:

 rzecz. chętny mos., zachęta ż., zachęcanie n., chętka ż., niechętność ż.

 czas. zachęcać ndk., zachęcić dk.

 przym. chętny

Wiktionary


chętny

mający chęć do czegoś; skory, skłonny do czegoś; ochoczy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający chęć zrobienia czegoś

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) ochotnik

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) On twierdził, że jest chętny do pomocy.

 (2.1) Firma szuka chętnych do pracy na stanowisku starszego marynarza.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈxɛ̃ntnɨ, AS: χntny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chęć ż., chętka ż., chuć ż., chutliwość ż., chętność ż.

 przym. chętliwy, chutny, chutliwy

 przysł. chętnie, chutliwie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ochoczy, skłonny, chętliwy, skory, gotowy, skwapliwy

Wiktionary


chetonik

morska ryba okoniokształtna z rodziny chetonikowatych


SJP.pl


chetonikowate

rodzina morskich ryb okoniokształtnych; ustnikowate, szczeciozębowate, szczeciozęby, ryby motyle


SJP.pl

Chetonikowate, ustnikowate, szczeciozębowate, szczeciozęby, ryby motyle (Chaetodontidae) – rodzina morskich ryb okoniokształtnych (Perciformes). Niektóre gatunki spotykane są w hodowlach akwariowych.

Wikipedia


chetonikowaty

o cechach chetonikowatych (rodzina ryb)


SJP.pl


chetyta

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) staroż. członek starożytnego ludu indoeuropejskiego zamieszkującego Anatolię;

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W pobliżu znaleziono groby Chetytów.

 (1.1) Efron Chetyta, który siedział wśród swych współplemieńców, odpowiedział Abrahamowi wobec nich i wobec wszystkich wchodzących w bramę miasta.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: fż. Chetytka ż.

 przym. chetycki

Wiktionary


chevalier

[czytaj: szewalJE] nazwisko, m.in. Maurice Chevalier (1888-1972) - francuski piosenkarz, tancerz i aktor


SJP.pl

  • kawaler, franc. chevalier – tytuł niższej szlachty
  • USS Chevalier (DD-451) – amerykański niszczyciel typu Fletcher

Osoby o tym nazwisku:

  • Anaïs Chevalier – francuska biathlonistka
  • Marcel Chevalier – francuski kat
  • Maurice Chevalier – francuski piosenkarz i aktor

Wikipedia


cheviot

[czytaj: szewiot] rasa owiec o długiej, lśniącej wełnie; szewiot


SJP.pl

  • Cheviot – miasto w Nowej Zelandii
  • Cheviot – miasto w USA, w stanie Ohio
  • The Cheviot – szczyt w Anglii, w paśmie Cheviot Hills
  • Cheviot (szewiot) – rasa owiec

Wikipedia


chevrolet

[czytaj: szewrolet] samochód marki Chevrolet; szewrolet


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy, nazwa własna

 (1.1) mot. marka samochodu

Wiktionary

Chevrolet – amerykański producent samochodów osobowych, SUV-ów, samochodów sportowych, vanów i pickupów z siedzibą w Detroit działający od 1911 roku. Należy do amerykańskiego koncernu General Motors.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Dziadek lubił samochody marki Chevrolet.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chevrolet mzw.

Wiktionary


chevroletka

[czytaj: szewroletka] potocznie: samochód marki Chevrolet


SJP.pl


chevron

[czytaj: szewron] amerykańska korporacja branży energetycznej


SJP.pl

Antarktyda:

  • Chevron Rocks – formacja skalna

Belgia:

  • Chevron – dzielnica (section) gminy Stoumont w Regionie Walońskim, w prowincji Liège, w okręgu Verviers

Osoby:

  • Jean-Noël Chevron – francuski architekt
  • Philip Chevron – irlandzki muzyk

Wikipedia


chewa

[czytaj: czewa] język urzędowy Malawi; czewa


SJP.pl

Chewa, Heva Dağı – najwyższy szczyt Gór Szawszeckich. Wznosi się na wysokość 2812 m n.p.m..

Wikipedia


chewbacca

[czytaj: czubaka] fikcyjna postać z uniwersum Gwiezdnych wojen


SJP.pl

Chewbacca (znany też jako Chewie) – fikcyjna postać z Gwiezdnych wojen, przedstawiciel rasy Wookieech pochodzący z planety Kashyyyk. Jest wojownikiem i pilotem-mechanikiem. Od trzeciej do siódmej części grał go Peter Mayhew. W ósmej i dziewiątej części cyklu oraz w filmie Han Solo: Gwiezdne wojny – historie zastąpił go Joonas Suotamo.

Wikipedia


chewi

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) hist. geogr. niewielka kraina historyczna w północno-wschodniej Gruzji

Wiktionary


chewra

banda, grupa złodziei, środowisko przestępcze; hewra


SJP.pl


chewsuretia

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) hist. geogr. kraina historyczna i geograficzna położona w północno-wschodniej Gruzji;

Wiktionary

Chewsuretia (gruz. ხევსურეთი, dosł. kraj dolin) – kraina historyczno-geograficzna położona w północno-wschodniej Gruzji. Jest to jeden z trzech gruzińskich regionów (obok Tuszetii i Kazbegi), leżących na północ od Pasma Wododziałowego Wielkiego Kaukazu, a więc na Kaukazie Północnym.

Wikipedia


cheyenne

[czytaj: szaJEN]
1. rzeka w Stanach Zjednoczonych;
2. miasto w Stanach Zjednoczonych


SJP.pl

Cheyenne – miasto w północno-środkowo-zachodniej części Stanów Zjednoczonych, stolica i największe miasto stanu Wyoming, a także stolica hrabstwa Laramie. Miasto jest najdalej na północ wysuniętą częścią szybko rozwijającej się aglomeracji Front Range Urban Corridor, w której zawierają się m.in. takie miasta jak Denver czy Colorado Springs.

Wikipedia


chełbia

meduza z gromady krążkopławów


SJP.pl


chełchowski

nazwisko


SJP.pl

  • Henryk Chełchowski − poeta barokowy
  • Hilary Chełchowski − polityk PPR i PZPR, wicepremier
  • Kazimierz Chełchowski − lekarz, działacz społeczny
  • Stanisław Chełchowski − ziemianin, działacz społeczny i podróżnik

Wikipedia


chełkowo

Chełkowo – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie kościańskim, w gminie Śmigiel.

Wikipedia


chełkowski

nazwisko


SJP.pl

  • Andrzej Chełkowski (1929-2005) – ks. pallotyn, misjonarz w Afryce
  • August Chełkowski (1927-1999) – fizyk Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, Marszałek Senatu RP II kadencji w latach 1991-1993
  • Józef Chełkowski (1868-1954) – działacz społeczny, właściciel ziemski, samorządowiec

Wikipedia


chełm

1. miasto w Polsce;
2. dzielnica Gdańska;
3. obszar Krakowa;
4. szczyt w Beskidzie Niskim;
5. szczyt w Beskidzie Wyspowym


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. nazwa kilkunastu miejscowości, dzielnic i części miast w Polsce;

 (1.2) geogr. nazwa kilku gór i wzniesień w Polsce

 (1.3) geogr. mezoregion fizycznogeograficzny, garb na Wyżynie Śląskiej;

 (1.4) geogr. jezioro w gminie Łobez, w województwie zachodniopomorskim;

Wiktionary

Chełm (pod koniec XVIII wieku stosowana też pisownia Hełm) – miasto na prawach powiatu we wschodniej Polsce, w województwie lubelskim. Leży 42 km od granicy z Białorusią i 21 km od granicy z Ukrainą w pobliżu przejścia granicznego w Dorohusku. Leży nad rzeką Uherką, lewym dopływem Bugu, jest trzecim co do liczby ludności miastem w województwie.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Chełm był tuż przede mną, plątanina domów, ogrodów i cerkwi, osypana błyszczącą rosą świateł, piętrzyła się na tle nieba czarnymi, groźnymi konturami.

 (1.2) Dość rozległe, częściowo jedynie zalesione wzgórze Chełmu stanowi kulminację w grzbiecie wododziałowym Wisły i Odry.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: xɛwm, AS: χeu̯m

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chełmianin mos., chełmianka ż., Chełmszczyzna ż.

 przym. chełmski

Wiktionary


chełmce

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. nazwa kilku miejscowości w Polsce;

Wiktionary

W Polsce
  • Chełmce – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. inowrocławskim, w gminie Kruszwica
  • Chełmce – wieś w woj. łódzkim, w pow. skierniewickim, w gminie Kowiesy
  • Chełmce – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. kieleckim, w gminie Strawczyn
  • Chełmce – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. kaliskim, w gminie Opatówek
  • Chełmce – gromada w powiecie inowrocławskim
  • Chełmce – gromada w powiecie kaliskim
  • Chełmce – gromada w powiecie kieleckim

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈxɛwmt͡sɛ, AS: χeu̯mce

Wiktionary


chełmczanin

1. mieszkaniec Chełmka;
2. mieszkaniec Chełmca


SJP.pl


chełmczanka

1. mieszkanka Chełmka;
2. mieszkanka Chełmca


SJP.pl


chełmecki

przymiotnik od: Chełmek; chełmkowski


SJP.pl


chełmek

1. miasto w Polsce;
2. wyspa w Świnoujściu;
3. wieś w Polsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. miasto w Polsce;

Wiktionary

Chełmek – miasto w woj. małopolskim, w powiecie oświęcimskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Chełmek, nad Przemszą.

W 1595 roku wieś położona w powiecie śląskim województwa krakowskiego była własnością kasztelana wiślickiego Mikołaja Ligęzy. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. bielskiego. Chełmek należy do Jaworznicko-Chrzanowskiego Okręgu Przemysłowego.

Według danych GUS z 1 stycznia 2024 r. miasto liczyło 8413 mieszkańców.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈxɛwmɛk, AS: χeu̯mek

Wiktionary

Powiązane:

 przym. chełmecki, chełmkowski

Wiktionary


chełmiak

ptak afrykański; szyszak; turak; bananojad


SJP.pl

Wikipedia


chełmianin

mieszkaniec miasta Chełm


SJP.pl


chełmianka

mieszkanka Chełma


SJP.pl

ChKS Chełmianka Chełm – polski klub piłkarski z siedzibą w Chełmie.

Wikipedia


chełmice

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna

 (1.1) geogr. wzniesienie w województwie pomorskim, w gminie Karsin, najwyższe po Wieżycy

 (1.2) wąskotorowa mijanka w Chełmiczkach, w województwie kujawsko-pomorskim

Wiktionary

Chełmice (kasz. Chôłmice) – wzniesienie na obszarze mezoregionu Bory Tucholskie, położone w województwie pomorskim, w powiecie kościerskim, w gminie Karsin, zlokalizowane w kierunku północno-zachodnim od wsi Wiele. Jego wysokość to 201,5 m n.p.m.. To najwyższe wzniesienie w regionie po Wieżycy.

Chełmice są najwyższym wzniesieniem w gminie Karsin.

Wikipedia


chełmicki

nazwisko


SJP.pl

  • Bogdan Chełmicki (1895-1982) – ziemianin, poseł
  • Bohdan Chełmicki (1880-1962), dyplomata
  • Eustachy Chełmicki (1776-1852) – kapitan
  • Ludwik Chełmicki (1903-1970) – lekkoatleta
  • Mikołaj Chełmicki (zm. 1808) – generał
  • Onufry Chełmicki (1755-1815) – starosta
  • Włodzimierz Chełmicki (1887-1968) – pisarz, krytyk
  • Wojciech Chełmicki (1952-2011) – geograf, hydrolog, profesor zwyczajny
  • Zygmunt Chełmicki (1851-1922) – ksiądz

Wikipedia


chełmiec

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. nazwa kilku miejscowości w Polsce;

Wiktionary

Chełmiec (do 29 maja 1953 – Chełmiec Polski) – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie nowosądeckim, w gminie Chełmiec, której jest siedzibą.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈxɛwmʲjɛt͡s, AS: χeu̯mʹi ̯ec

Wiktionary

Powiązane:

 przym. chełmiecki

Wiktionary


chełmiecki

przymiotnik od: Chełmiec


SJP.pl


chełmieński

przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do Chełmna, związany z Chełmnem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na chełmieńskim ratuszu już wisiały biało-czerwone flagi.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Chełmno n., chełmnianin mos., chełmnianka ż.

 przym. chełmiński

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) chełmiński

Wiktionary


chełminiak

nazwisko


SJP.pl


chełmiński

przymiotnik od: Chełmno


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do Chełmna, związany z Chełmnem

Wiktionary

  • Antoni Chełmiński (ur. 5 stycznia 1863, zm. 23 kwietnia 1905), polski numizmatyk
  • Antoni Chełmiński (ur. 26 czerwca 1905, zm. 10 września 1933), oficer Wojska Polskiego, pilot
  • Franciszek Chełmiński (ur. 23 maja 1862, zm. 1932 w Łodzi) – polski architekt
  • Jan Chełmiński (ur. 1851, zm. 1925) – malarz polsko-amerykański
  • Karol Chełmiński (ur. 1813, zm. 21 kwietnia 1894), uczestnik polskich powstań narodowych, zesłaniec
  • Tomasz Chełmiński (ur. 17 września 1929, zm. 11 kwietnia 2006), polski iluzjonista

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Na chełmińskim ratuszu już wisiały biało-czerwone sztandary.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Chełmno n., chełmnianin mos., chełmnianka ż.

 przym. chełmieński

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) chełmieński

Wiktionary


chełmkowski

przymiotnik od: Chełmek; chełmecki


SJP.pl


chełmnianin

mieszkaniec Chełmna


SJP.pl


chełmnianka

mieszkanka Chełmna


SJP.pl


chełmno

1. miasto w Polsce;
2. nazwa dwóch wsi w Polsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) geogr. nazwa kilku miejscowości w Polsce;

Wiktionary

Chełmno (niem. Culm, Kulm) – miasto w Polsce, w województwie kujawsko–pomorskim, siedziba powiatu chełmińskiego; leży nad Wisłą, u ujścia Fryby. W latach 1945-1975 miejscowość administracyjnie należała do województwa bydgoskiego. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa toruńskiego.

Według danych z 31 grudnia 2023 roku Chełmno liczy 18 052 mieszkańców.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) (…) przebywając długo w Toruniu i Chełmnie, wyuczył się polskiej mowy (…)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈxɛwmnɔ, AS: χeu̯mno

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chełmnianin mos., chełmnianka ż.

 przym. chełmiński, chełmieński

Wiktionary


chełmoniec

Chełmoniec (niem. Gruneberg) – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie golubsko-dobrzyńskim, w gminie Kowalewo Pomorskie.

W czasie kampanii wrześniowej stacjonowała tu 43 Eskadra Towarzysząca.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa toruńskiego.

W miejscowości był przystanek kolejowy Chełmoniec.

Wikipedia


chełmoński

nazwisko


SJP.pl

  • Chełmoński – nazwisko

osoby o nazwisku Chełmoński lub Chełmońska:

  • Anna Chełmońska-Soyta (ur. 1961) – polska profesor nauk weterynaryjnych
  • Adam Chełmoński (1861–1924) – polski lekarz, chirurg, opisał objaw Chełmońskiego
  • Adam Chełmoński (1890–1959) – polski prawnik, poseł na Sejm II Rzeczypospolitej
  • Adam Chełmoński (1929–2001) – polski prawnik
  • Józef Chełmoński (1849–1914) – polski malarz

Wikipedia


chełmski

przymiotnik od: Chełm


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do Chełma, związany z Chełmem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Spotkamy się przy ratuszu na chełmskim rynku.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Chełm m.

Wiktionary


chełmskie

przymiotnik od: Chełm


SJP.pl


chełmsko

przymiotnik od: Chełm


SJP.pl

W Polsce
  • Chełmsko – wieś w woj. lubuskim, w pow. międzyrzeckim, w gminie Przytoczna
  • Chełmsko – kolonia wsi Sulimierz w woj. zachodniopomorskim, w pow. myśliborskim, w gminie Myślibórz
  • Chełmsko – gromada
  • Chełmsko – przystanek kolejowy w Chełmsku, w województwie lubuskim
Zobacz też
  • Chełmsko Śląskie

Wikipedia


chełmszczyzna

jednostka administracyjna Królestwa Polskiego w okresie I Rzeczypospolitej; ziemia chełmska


SJP.pl

Wikipedia


chełmża

miasto w województwie kujawsko-pomorskim


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. nazwa miejscowości w Polsce;

Wiktionary

Chełmża (pol. do 1251 r. Łoza, niem. Culmsee, Kulmsee) – miasto w Polsce położone w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie toruńskim, na zachodnim brzegu Jeziora Chełmżyńskiego. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa toruńskiego.

Według danych GUS z 31 grudnia 2023 roku Chełmża liczyła 13 691 mieszkańców.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Toruńskie Towarzystwo Budownictwa Społecznego jako pierwsze w regionie wyjdzie poza granice miasta, w którym działa, i rozpocznie budowę mieszkań w Chełmży.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈxɛwmʒa, AS: χeu̯mža

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chełmżanin, chełmżanka

 przym. chełmżyński

Wiktionary


chełmżanin

mieszkaniec Chełmży


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Chełmży

Wiktionary

Wymowa:

IPA: xɛwmˈʒãɲĩn, AS: χeu̯mžãńĩn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Chełmża ż.

:: fż. chełmżanka

 przym. chełmżyński

Wiktionary


chełmżanka

mieszkanka Chełmży


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Chełmży

Wiktionary

Wymowa:

IPA: xɛwmˈʒãnka, AS: χeu̯mžãnka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Chełmża ż.

:: fm. chełmżanin mos.

 przym. chełmżyński

Wiktionary


chełmżyński

przymiotnik od: Chełmża


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący Chełmży, związany z Chełmżą

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) 23 czerwca br. przedstawiciele Policji i władz samorządowych uroczyście otworzyli odnowiony gmach chełmżyńskiego komisariatu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: xɛwmˈʒɨ̃j̃sʲci, AS: χeu̯mžĩ ̯sʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Chełmża ż., chełmżanin m., chełmżanka ż.

Wiktionary


chełpa

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) stpol. przechwalanie się

Wiktionary

Chełpa (niem. Helpe) – wieś w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie choszczeńskim, w gminie Choszczno. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa gorzowskiego. W roku 2007 wieś liczyła 42 mieszkańców. Wieś wchodzi w skład sołectwa Wardyń.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈxɛwpa, AS: χeu̯pa

Wiktionary


chełpić

chełpić się - mieć się za kogoś lepszego i okazywać to otoczeniu


SJP.pl


chełpliwiej

stopień wyższy od przysłówka: chełpliwie


SJP.pl


chełpliwość

książkowo: upodobanie do chełpienia się, czyli oznajmiania z dumą i uznaniem o swoich własnych osiągnięciach; zarozumiałość, pyszałkowatość, przemądrzałość


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) wyniosłość, buta

Wiktionary

Powiązane:

 przym. chełpliwy

 przysł. chełpliwie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) daw. chwalba

Wiktionary


chełpliwszy

stopień wyższy od przymiotnika: chełpliwy


SJP.pl


chełpliwy

zarozumiały, samochwalczy, pyszałkowaty, przemądrzały; książkowo:
1. lubiący się chełpić, czyli oznajmiać z dumą i uznaniem o swoich własnych osiągnięciach, sugerując, żę są one wyjątkowe i niepowtarzalne;
2. właściwy komuś, kto tak się zachowuje, np. chełpliwa wypowiedź


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) skłonny do przechwalania się i wynoszenia nad innych

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chełpliwość ż.

 czas. chełpić się

 przysł. chełpliwie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pyszałkowaty, zarozumiały

Wiktionary


chełst

bryźnięcie wody, fali itp.


SJP.pl

W Polsce
  • Chełst – wieś w woj. mazowieckim, w pow. mińskim, w gminie Siennica
  • Chełst – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. czarnkowsko-trzcianeckim, w gminie Drawsko
  • Chełst – gromada
  • Chełst – rzeka, dopływ Łeby w woj. pomorskim, w pow. lęborskim
  • Chełst – potok, dopływ Skorej
Zobacz też
Chełstowo, Chełsty, Chełstów, Chełstówek

Wikipedia


chełstów

bryźnięcie wody, fali itp.


SJP.pl

Chełstów – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie oleśnickim, w gminie Twardogóra.

Wikipedia


chełstówek

Chełstówek – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie oleśnickim, w gminie Twardogóra.

Wikipedia


chełstowo

Chełstowo – wieś sołecka w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie płockim, w gminie Radzanowo.

Prywatna wieś szlachecka, położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie płockim województwa płockiego. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa płockiego.

Wikipedia


chełstowski

nazwisko


SJP.pl


chełznać

czasownik

 (1.1) stpol. kiełznać

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈxɛwznat͡ɕ, AS: χeu̯znać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chełznanie n.

Wiktionary


chełznanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|chełznać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. chełznać ndk.

Wiktionary


chgw

skrót od: chuj go wie; chgw


SJP.pl


chi

1. wyraz, zwykle powtarzany, naśladujący śmiech, zwłaszcza cichy, czasem ironiczny; hi;
2. chińska jednostka długości; cze, czi;
3. nazwa jednej z greckich liter;
4. [czytaj: czi albo ki] wg chińskiego taoizmu i medycyny chińskiej: energia przenikająca cały świat i ludzkie ciało


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) nazwa dwudziestej drugiej litery alfabetu greckiego, χ;

Wiktionary

  • Chi (litera)
  • Chi (energia życiowa)
  • rozkład chi kwadrat
  • Chi (album)

Wikipedia

Wymowa:

IPA: xʲi, AS: χʹi

Wiktionary


chi-kwadrat

1. rozkład chi-kwadrat - metoda rozkładu zmiennej losowej;
2. test zgodności chi-kwadrat - rodzaj testu statystycznego sprawdzającego słuszność hipotez


SJP.pl


chia

[czytaj: CZIja] szałwia hiszpańska lub argentyńska, której nasiona są popularnym dodatkiem spożywczym


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) bot. pot. nazwa systematyczna|Salvia hispanica|ref=tak., szałwia hiszpańska

 (1.2) bot. spoż. nasiona szałwii hiszpańskiej

Wiktionary

Astronomia

  • Chia – krater uderzeniowy na Marsie

Botanika

  • Chia – szałwia hiszpańska, gatunek rośliny z rodziny jasnotowatych, pochodzący z centralnej i południowej części Meksyku oraz z Gwatemali

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

 (1.1) nasiona chia

synonimy.

 (1.1) szałwia hiszpańska

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 etym|ang|chia. < etym|hiszp|chía. < etym|nah|chiyan.

uwagi.

tłumaczenia.

 (1.1) zobtłum|szałwia hiszpańska.

* angielski: (1.1) chia; (1.2) chia

* hiszpański: (1.1) chía ż.

* niemiecki: (1.1) Chia ż.; (1.2) Chiasamen m.

źródła.

== chia (język angielski.) ==

wymowa.

 audio|LL-Q1860 (eng)-Vealhurl-chia.wav.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) bot. spoż. chia

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡ʃʲija, AS: čʹii ̯a

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szałwia hiszpańska

Wiktionary


chianina

rasa bydła z Toskanii, największa na świecie i jedna z najstarszych


SJP.pl


chianti

[czytaj: kjanti] wytrawne wino toskańskie o aromacie fiołków


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) włoskie wino wytrawne;

Wiktionary

  • Chianti – kraina historyczna i region winiarski we Włoszech (w środkowej części Toskanii)
  • chianti – wino produkowane w regionie Chianti

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) – Na początek poprosimy butelkę chianti, a potem zastanowimy się, co dalej.

Wiktionary


chiapas

Wikipedia


chiaroscuro

[czytaj: kjaroskuro]
1. malarstwo, w którym duży nacisk położony jest na wyeksponowanie światłocienia;
2. światłocień


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) szt. rozłożenie światła i cienia na obrazie

 (1.2) szt. ostry kontrast światłocieniowy charakterystyczny dla malarstwa niektórych mistrzów;

 (1.3) szt. odmiana drzeworytu

Wiktionary

Chiaroscuro (wł. chiaro – "jasny" i scuro – "ciemny") – termin stosowany czasem wymiennie ze "światłocieniem", ale kładący bardziej nacisk na różnice w natężeniu światła, podczas gdy "światłocień" oznacza ogólny rozkład świateł i cieni w dziele (malarskim, graficznym, rysunkowym), dzięki którym uzyskuje się wrażenie trójwymiarowości.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Dzięki chiaroscuro scena się ożywia.

 (1.2) Malarz zastosował pierwszy raz chiaroscuro w swym obrazie „Madonna w grocie” w 1483 roku.

 (1.3) Po XVI wieku drzeworyt chiaroscuro stracił na popularności.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.3) drzeworyt światłocieniowy

Wiktionary


chiasm

odmiana składniowego paralelizmu polegająca na powtórzeniu w odwróconej kolejności takiego samego układu członów zdaniowych; chiazm, chiasmus


SJP.pl


chiasmus

odmiana składniowego paralelizmu polegająca na powtórzeniu w odwróconej kolejności takiego samego układu członów zdaniowych; chiasm, chiazm


SJP.pl


chiastolit

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) miner. odmiana andaluzytu;

Wiktionary

Chiastolit (nazywany także: Howdenitem lub Kamieniem krzyżowym) – odmiana andaluzytu, bardzo rzadki minerał z grupy krzemianów.

Nazwa pochodzi od gr. chiasto = przekątnie ułożony oraz chiastos = podobny do krzyża, krzyżowy. Rozpoznawany po charakterystycznym krzyżu widocznym na przekroju kryształu.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

 (1.1) howdenit, kamień krzyżowy

antonimy.

hiperonimy.

 (1.1) andaluzyt

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 etym|gr. chiasto 'ułożony przekątnie'

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) chiastolite

* słowacki: (1.1) chiastolit m.

źródła.

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: xʲjaˈstɔlʲit, AS: χʹi ̯astolʹit

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) howdenit, kamień krzyżowy

Wiktionary


chiazm

odmiana składniowego paralelizmu polegająca na powtórzeniu w odwróconej kolejności takiego samego układu członów zdaniowych; chiasm, chiasmus


SJP.pl

Chiazm (gr. χιασμός chiasmos, χίασμα chiasma – „ułożenie na krzyż”, „skrzyżowanie”) – klasyczna figura retoryczna, odmiana inwersji. Paralelizm składniowy polegający na odwróceniu symetrii dwóch całostek składniowych, z których druga powtarza porządek syntaktyczny składników, ale w odwrotnej kolejności. Szczególnie według schematu: podmiot – orzeczenie, orzeczenie – podmiot, np:

Wikipedia


chiazma

1. miejsce, w którym 2 homologiczne chromosomy mogą wymienić między sobą odcinki
2. skrzyżowanie nerwów wzrokowych


SJP.pl

  • Chiazma (genetyka)
  • Chiazma (anatomia)

Wikipedia


chiba

[czytaj: ciba] miasto w Japonii


SJP.pl

Wikipedia


chibiński

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Chibinami, dotyczący Chibin

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Apatyty chibińskie mogłyby dostarczyć wielu miliardów ton nefelinu, jednakże brak na miejscu taniego opału, a przede wszystkim brak wapienia, którego potrzeba 8 ton na 1 tonę uzyskiwanego z nefelinu aluminium, skłoniły do porzucenia tych ciekawych prób.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Chibiny nmos.

Wiktionary


chibiny

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna

 (1.1) geogr. masyw górski, położony za północnym kołem podbiegunowym u nasady Półwyspu Kolskiego w północnej Rosji;

Wiktionary

Chibiny (ros. Хибины, kil. Умптек) – pasmo górskie w Arktyce, zbudowane głównie z głębinowych skał magmowych (sjenitów), należące do obwodu murmańskiego, położone w Kole podbiegunowym północnym u nasady Półwyspu Kolskiego w północno-zachodniej Rosji.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. chibiński

Wiktionary


chicago

[czytaj: szikago albo czikago] miasto w Stanach Zjednoczonych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Stanach Zjednoczonych;

 (1.2) geogr. rzeka w Stanach Zjednoczonych;

 (1.3) astr. planetoida o numerze 334 znajdująca się w zewnętrznej części głównego pasa planetoidaanetoid;

Wiktionary

Chicago ([ʃɪˈkɑ:gəʊ]) – miasto w Stanach Zjednoczonych, położone nad jeziorem Michigan w stanie Illinois, siedziba hrabstwa Cook, w pobliżu centrum kontynentu północnoamerykańskiego, ponad 800 km od granicy z Kanadą. Stanowi trzecie pod względem wielkości i zaludnienia miasto w Stanach Zjednoczonych (po Nowym Jorku i Los Angeles). Obszar metropolitalny Chicago liczy 9,3 mln mieszkańców i jest to także trzecia co do wielkości amerykańska aglomeracja.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Chicago jest wielkiem centrum zorganizowanej Polonii.

 (1.1) Skład biało-czerwonych zdecydowanie odbiegał od optymalnego, natomiast rywale do Chicago przyjechali w najmocniejszym zestawieniu, z kadrą naszpikowaną medalistami ostatnich mistrzostw świata i igrzysk olimpijskich w Rio de Janeiro.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chicagowianin mos., chicagowianka ż.

 przym. chicagowski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) peryfr. Miasto Wiatrów, peryfr. Wietrzne Miasto

Wiktionary


chicagoski

Chicago [czytaj: czikagoski]; czikagowski, chicagowski


SJP.pl


chicagowski

[czytaj: czikagowski] dotyczący Chicago (miasto w Stanach Zjednoczonych); czikagowski; chicagoski


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do Chicago, związany z Chicago

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przycumujemy przy chicagowskim nabrzeżu portowym.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Chicago n.

 przym. Chicago

Wiktionary


chicano

[czytaj czikano] w USA: członek meksykańskiej mniejszości narodowej


SJP.pl


chicanos

[czytaj: czikanoz] w USA: grupa etniczna o pochodzeniu latynoskim


SJP.pl


chich

potocznie: cichy, tłumiony śmiech, chichot; zwykle w lm - chichy


SJP.pl


chicha

[czytaj: czicza] brazylijski napój alkoholowy; chica


SJP.pl

Chicha – rodzaj napoju alkoholowego wyrabianego przez Rdzennych mieszkańców Ameryki Południowej z rejonu Andów, który istniał już w czasach imperium Inków. Jest wytwarzany ze specjalnego gatunku kukurydzy (tzw. chicha de jora).

Ma blady słomkowy kolor i kwaśny posmak przypominający lekkie wino jabłkowe – cydr.

Wikipedia


chichester

[czytaj: czyczester] miasto w Anglii


SJP.pl

Chichester (wymowa) – miasto o statusie city w południowej Anglii (Wielka Brytania), w hrabstwie West Sussex, w dystrykcie Chichester. W 2001 roku miasto liczyło 27 477 mieszkańców.

Wikipedia


chichewa

[czytaj: cziczewa] język z rodziny bantu używany w południowo-środkowej Afryce, język urzędowy Malawi; cziczewa


SJP.pl


chichocik

potocznie: krótki, tłumiony śmiech; chichotek, śmieszek


SJP.pl


chichot

tłumiony, cichy śmiech


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) tłumiony śmiech o wysokim tonie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na sali zapanowała grobowa cisza, tylko z kąta dobiegał czyjś głupawy chichot.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈxʲixɔt, AS: χʹiχot

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chichotek m., chichotka ż.

:: zdrobn. chichocik m.

 czas. chichotać

Wiktionary


chichota

potocznie: kobieta skłonna do śmiechu; chichotka


SJP.pl


chichotać

potocznie: chichotać (się) - śmiać się; chichrać (się), ryć (się)


SJP.pl

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. zachichotać)

 (1.1) śmiać się niezbyt głośnym, powstrzymywanym śmiechem o wysokim tonie

czasownik zwrotny niedokonany chichotać się (dk. zachichotać się)

 (2.1) to samo znaczenie co (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chichot mrz., chichotanie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) chichotać się, chichrać się

 (2.1) chichotać, chichrać się

Wiktionary


chichotania

potocznie: chichotać (się) - śmiać się; chichrać (się), ryć (się)


SJP.pl


chichotanie

potocznie: chichotać (się) - śmiać się; chichrać (się), ryć (się)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|chichotać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. chichotać

Wiktionary


chichotek

potocznie: cichy, tłumiony śmiech; chichocik, śmieszek


SJP.pl


chichotka

potocznie: kobieta, dziewczyna skłonna do śmiechu; śmieszka


SJP.pl


chichotki

potocznie: cichy, tłumiony śmiech; chichocik, śmieszek


SJP.pl


chichotliwość

chichotliwy


SJP.pl

Patrz:

chichotliwy

chichotliwy

1. skłonny do chichotania; chichoczący;
2. piskliwy, podobny do chichotu


SJP.pl


chichoty

potocznie: kobieta skłonna do śmiechu; chichotka


SJP.pl


chichrać

potocznie: chichrać się - śmiać się; chichotać (się), ryć (się)


SJP.pl


chichrania

potocznie: chichrać się - śmiać się; chichotać (się), ryć (się)


SJP.pl


chichranie

potocznie: chichrać się - śmiać się; chichotać (się), ryć (się)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|chichrać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. chichrać

Wiktionary


chickenburger

[czytaj: czikenburger] hamburger z kotletem z piersi kurczaka


SJP.pl


chief

[czytaj: czif] główny mechanik na statku; czif


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) główny mechanik na statku

Wiktionary

The Chief, a w rzeczywistości dr Niles Caulder – fikcyjna postać występująca w komiksach DC Comics. Jest liderem zespołu superbohaterów Doom Patrol. Postać wystąpiła w serialach telewizyjnych i filmach. Po raz pierwszy pojawił się na ekranie w serialu Titans. Grał go Bruno Bichir. Następnie wystąpił w Doom Patrol. Wcielił się w niego Timothy Dalton.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Kapitan zszedł pod pokład i zauważył umorusanego chiefa.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡ʃʲif, AS: čʹif

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) główny mechanik

Wiktionary


chihuahua

[czytaj: cziłała] bardzo mały, wielkouchy pies o krótkiej sierści, którego rasa ma być rzekomo starsza od cywilizacji Azteków


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) kynol. rasa psów do towarzystwa;

Wiktionary

  • Chihuahua – stan Meksyku
  • Chihuahua – miasto w Meksyku
  • Chihuahua– pustynia na pograniczu Stanów Zjednoczonych i Meksyku
  • Chihuahua – rasa psa
  • Chihuahua – singel DJ BoBo

Wikipedia


chijski

przymiotnik od: Chios


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Chios, dotyczący Chios

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Chios

Wiktionary


chikungunya

[czytaj: czikungunia] tropikalna choroba wirusowa przenoszona przez komary, objawiająca się gorączką i bólem mięśni; czikungunia


SJP.pl

Chikungunya (wymawiane: „czikungunia”), czikungunia – tropikalna choroba wirusowa, występująca głównie w południowej Azji i wschodniej Afryce, podobna do dengi, przenoszona przez komary.

W 2006 wystąpiły masowe zachorowania na wyspach Oceanu Indyjskiego (Reunion, Majotta, Seszele, Mauritius, Komory, Madagaskar, Malediwy) oraz w zachodnich, nadbrzeżnych rejonach Indii i w Malezji.

Wikipedia


chile

[czytaj: czile] chili, chilli, czili; rzadko:
1. ogół gatunków papryki, których owoce mają bardzo ostry smak;
2. owoc chile - rośliny;
3. przyprawa ze sproszkowanych owoców chile - rośliny;
4. ostry sos z dodatkiem chile - przyprawy lub strączków rośliny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) geogr. polit. państwo w Ameryce Południowej;

Wiktionary

Chile (hiszp. Chile, [ˈt͡ʃile]), oficjalnie Republika Chile (República de Chile, wym. [reˈpuβlika ðe ˈt͡ʃile], wymowa) – państwo w Ameryce Południowej, w południowo-zachodniej części kontynentu. Zajmuje powierzchnię 756 102 km², a zamieszkane jest przez 18 549 457 osób (szac. 2023).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Liczne gatunki stewii występują w Ameryce od Chile po północny Meksyk.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡ʃʲilɛ, AS: čʹile

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Chilijczyk mos., Chilijka ż.

 przym. chilijski

Wiktionary


chilenizacja

[czytaj: czilenizacja] przejęcie przez władze państwowe Chile kontroli nad gospodarką, nacjonalizacja w Chile w latach 1964-73


SJP.pl


chili

[czytaj: czili] chilli, czili, chile;
1. ogół gatunków papryki, których owoce mają bardzo ostry smak;
2. owoc chili - rośliny;
3. przyprawa ze sproszkowanych owoców chili - rośliny;
4. ostry sos z dodatkiem chili - przyprawy lub strączków rośliny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) bot. owoc jednej z odmian papryki rocznej o bardzo ostrym smaku;

 (1.2) przyprawa w proszku ze zmielonej papryki chili (1.1)

 (1.3) zimny sos z użyciem owoców papryki chili (1.1) lub przyprawy chili (1.2)

Wiktionary

geografia
  • Chili (ang. Chili Township) – gmina w stanie Illinois, w hrabstwie Hancock
  • Chili (ang. Chili Town) – gmina w stanie Nowy Jork, w hrabstwie Monroe
  • Chili – miasto w stanie Nowy Jork, w hrabstwie Monroe
  • Chili – jednostka osadnicza w stanie Nowy Meksyk, w hrabstwie Rio Arriba
  • Chili – jednostka osadnicza w stanie Wisconsin, w hrabstwie Clark

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Kapsaicyna, alkaloid papryczek chili, zapobiega powstaniu i postępom uszkodzenia wątroby.

Wiktionary


chiliaizm

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) rel. zob. chiliazm.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W historii Kościoła możemy wymienić wiele idei o charakterze mesjańskim, począwszy od wczesnochrześcijańskiego chiliaizmu, […] po idee Moskwy – Trzeciego Rzymu.

Wiktionary


chiliarcha

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) hist. wojsk. w starożytnej Grecji: dowódca oddziału wojskowego liczącego ponad tysiąc osób;

Wiktionary

Chiliarcha (gr. χιλίαρχος chilíarchos [rzadziej χειλίαρχος cheilíarchos lub χιλιάρχης chiliárchēs] – dosł. tysięcznik) – w wojskach starożytnych Greków dowódca oddziału liczącego ponad tysiąc ludzi.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Hefajstion zmarł w październiku 324 r. przed Chr. Umierał jako chiliarcha imperium. Aleksander nigdy nie pogodził się ze śmiercią przyjaciela.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chiliarchia ż.

Wiktionary


chiliasta

zwolennik, głosiciel chiliazmu; milenarysta, millenarysta


SJP.pl


chiliastyczny

dotyczący chiliazmu lub chiliastów (np. wiara chiliastyczna, ruchy chiliastyczne); milenarystyczny, millenarystyczny


SJP.pl


chiliazm

pogląd religijno-historiozoficzny opierający się na wierze w powtórne przyjście i tysiącletnie panowanie Chrystusa na ziemi przed końcem świata; milenaryzm, millenaryzm


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) rel. wiara w powrót Jezusa Chrystusa i nadejście jego rządów na tysiąc lat przed końcem świata

Wiktionary

Millenaryzm lub milenaryzm (łac. mille „tysiąc”), także chiliazm (od gr. χίλια [chilia] „tysiąc”) – w judaizmie i chrześcijaństwie pogląd wyznający bliskie nadejście tysiącletniego panowania Królestwa Bożego, szczególnej formy epoki mesjańskiej. Interpretując pewne fragmenty Biblii, zwłaszcza Księgę Apokalipsy 20,1-7, wyznania i ruchy milenarystyczne wierzą, że owo milenium będzie okresem tysiąca lat zbawienia i panowania szczęśliwości na Ziemi.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Podobieństwo chiliazmu do żydowskich wyobrażeń mesjańskich nie umknęło uwagi obserwatorów, którzy często zarzucali im wtórną judaizację.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) millenaryzm

Wiktionary


chilijczyk

[czytaj: czilijczyk] obywatel Chile


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) obywatel Chile

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Czy Chilijczycy w Chile mówią po chilijsku? Nie, mówią po hiszpańsku.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡ʃʲiˈlʲijt͡ʃɨk, AS: čʹilʹii ̯čyk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Chile n.

:: fż. Chilijka ż.

 przym. chilijski

Wiktionary


chilijka

[czytaj: czilijka] obywatelka Chile


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) obywatelka Chile

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡ʃʲiˈlʲijka, AS: čʹilʹii ̯ka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Chile n.

:: fm. Chilijczyk mos.

 przym. chilijski

Wiktionary


chilijski

[czytaj: czilijski] przymiotnik od: Chile


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) odnoszący się do państwa Chile

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Czy Chilijczycy w Chile mówią po chilijsku? Nie, mówią po hiszpańsku.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡ʃʲiˈlʲijsʲci, AS: čʹilʹii ̯sʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Chile n., Chilijczyk mos., Chilijka ż.

Wiktionary


chiliński

nazwisko


SJP.pl


chill

[czytaj: czil] młodzieżowo: relaks, luz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) slang. zob. chillout.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) slang. chillout, chill-out, chill out

Wiktionary


chill-oucik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od chill-out

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chill-out m.

Wiktionary


chill-out

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) slang. zob. chillout.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chill-oucik mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) chillout, chill out, chill

Wiktionary


chilli

[czytaj: czili] chili, czili, chile;
1. ogół gatunków papryki, których owoce mają bardzo ostry smak;
2. owoc chilli - rośliny;
3. przyprawa ze sproszkowanych owoców chilli - rośliny;
4. ostry sos z dodatkiem chilli - przyprawy lub strączków rośliny


SJP.pl

  • papryka chilli
  • Chilli – polski zespół muzyczny
  • Chilli – album zespołu Chilli

Wikipedia


chillon

[czytaj: sziJĄ] zamek w Szwajcarii


SJP.pl


chilloucik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od chillout

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chillout m.

Wiktionary


chillout

[czytaj: czilałt] spokojna, relaksująca muzyka elektroniczna, przeciwieństwo muzyki dance


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) slang. stan całkowitego wyluzowania, zrelaksowania, ignorowania problemów

Wiktionary

Chillout (także chill out) – gatunek muzyczny, w którego skład wchodzi wiele spokojnych stylów tworzonych przez artystów i producentów sceny muzyki elektronicznej.

Chilloutem jest zarówno wolniejszy house, niektóre formy muzyki tranceowej, ambient, jak i nu jazz, trip-hop, downtempo czy instrumentalny hip-hop. Pojęcie powstało w latach 90. XX wieku ze slangowego określania relaksowania się.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. chilloucik mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) chill-out, chill out, chill

Wiktionary


chilloutować

[czytaj: czilautować] chilloutować się - potocznie: relaksować się, odpoczywać; czilautować się


SJP.pl


chilloutowy

[czytaj: czilałtowy] przymiotnik od: chillout (rodzaj muzyki); łagodny dla ucha, wyciszony, spokojny, np. chilloutowy utwór muzyczny


SJP.pl


chillować

[czytaj: czilować] młodzieżowo: chillować się - odpoczywać, relaksować się; czilować się


SJP.pl


chimborazo

wygasły wulkan w Andach, najwyższy szczyt Ekwadoru, położony w centralnej jego części


SJP.pl

Chimborazo – szczyt pochodzenia wulkanicznego (wygasły stratowulkan) w Andach (Kordyliera Zachodnia – Cordillera Occidental). Najwyższy szczyt Ekwadoru, położony w centralnej jego części na północny wschód od Guayaquil, o wysokości 6263,47 m n.p.m. Góra jest objęta parkiem narodowym Sangay. Mimo iż Chimborazo leży prawie na równiku, jego szczyt pokryty jest lodowcami (granica wiecznego śniegu przebiega tu na wysokości 4800 m). Zdobyty po raz pierwszy 4 stycznia 1880 przez angielskiego podróżnika i andynistę Edwarda Whympera.

Wikipedia


chimek

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. poufała forma imienia Joachim

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|Achim.

Wiktionary


chimera

1. motyw dekoracyjny w postaci Chimery lub podobnego potwora, występujący w sztuce;
2. coś nierealnego; ułuda, mrzonka, fantazja;
3. u zwierząt: osobnik powstały przez połączenie się dwóch odrębnych zarodków;
4. organizm zbudowany z komórek różniących się genetycznie, powstały np. w wyniku mutacji;
5. duża ryba głębinowa z rodziny chimerowatych, żyjąca w Oceanie Atlantyckim i Morzu Śródziemnym; przeraza


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) mitgr. fantastyczny stwór z mitologii greckiej, zwykle opisywany jako ziejący ogniem potwór z głową lwa, tułowiem kozy i ogonem węża;

Wiktionary

w biologii
  • chimera – w genetyce, organizm zbudowany z komórek różniących się genetycznie
  • chimery – niejednoznaczna nazwa zwyczajowa ryb zrosłogłowych, stosowana przez różnych autorów w odniesieniu do:
    • wszystkich zrosłogłowych (Holocephali)
    • rzędu chimerokształtnych (Chimaeriformes)
    • rodziny chimerowatych (Chimaeridae) z rzędu chimerokształtnych

    Wikipedia

    Wymowa:

    IPA: xʲĩˈmɛra, AS: χʹĩmera

    Wiktionary

    Powiązane:

     rzecz. chimera ż., chimeryzm m., mikrochimeryzm m., chimeryczność ż., chimerokształtne nmos., chimerowate nmos.

     przym. chimeryczny, chimerowaty

    Wiktionary

    Synonimy:

     (1.1) daw. Chimajra

    Wiktionary


chimerny

rzadko: kapryśny, dziwaczny, grymaśny; chimeryczny


SJP.pl


chimerowate

rodzina ryb chrzęstnoszkieletowych, o wydłużonym ciele zakończonym długim i cienkim ogonem, występujących w chłodnych głębokich wodach morskich


SJP.pl

Chimerowate, przerazowate, chimery (Chimaeridae) – rodzina morskich ryb zrosłogłowych z rzędu chimerokształtnych (Chimaeriformes). W zapisie kopalnym znane są z kredy.

Wikipedia


chimerowaty

o cechach chimerowatych (rodzina ryb)


SJP.pl


chimery

okazywanie swojego niezadowolenia bez widocznego powodu; fochy, grymasy, humory, dąsy


SJP.pl

w biologii
  • chimera – w genetyce, organizm zbudowany z komórek różniących się genetycznie
  • chimery – niejednoznaczna nazwa zwyczajowa ryb zrosłogłowych, stosowana przez różnych autorów w odniesieniu do:
    • wszystkich zrosłogłowych (Holocephali)
    • rzędu chimerokształtnych (Chimaeriformes)
    • rodziny chimerowatych (Chimaeridae) z rzędu chimerokształtnych

    Wikipedia


chimeryczka

kobieta zmienna, kierująca się kaprysami


SJP.pl


chimeryczniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: chimeryczny


SJP.pl


chimeryczność

zmienność; kierowanie się kaprysem


SJP.pl


chimeryczny

zmieniający usposobienie (zdanie, pogląd) pod wpływem emocji


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) zmienny, kapryśny

 (1.2) nierealny, niemożliwy do urzeczywistnienia

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chimera ż., chimeryczność ż., Chimera ż.

Wiktionary


chimeryk

człowiek zmienny, kieruje się kaprysami, chimerami


SJP.pl


chimeryzm

stan organizmu będącego chimerą


SJP.pl

Chimera (gr. Χίμαιρα, nazwa mitycznego potwora) – organizm zbudowany z komórek różniących się genetycznie.

W świecie roślin chimera pojawia się na skutek zaburzeń mitozy w stożku wzrostu i czasami w wyniku szczepienia roślin (np. laburnocytisus Adama +Laburnocytisus adamii). Wśród zwierząt natomiast chimery mogą powstać wskutek podwójnego zapłodnienia komórki jajowej, połączenia zarodków lub częściowej wymiany komórek między zarodkami. Powstały osobnik ma niektóre narządy zbudowane z komórek o innym składzie chromosomów niż reszta jego organizmu.

Wikipedia


chimichanga

[czytaj: czimiczanga] potrawa meksykańska, smażone burrito


SJP.pl

Chimichanga – potrawa meksykańska. Rodzaj burrito smażonego na oleju lub maśle, popularnego na północy Meksyku, szczególnie w stanach Sonora i Sinaloa. Pszenną tortillę o różnych rozmiarach pokrywa się farszem mięsnym i składa tworząc prostokątną torebkę. Często zdarzają się również inne dodatki, jak fasola, ryż, ser. Danie podawane jest z pikantnymi sosami lub guacamole.

Wikipedia


chimichurri

[czytaj: czimiczuri] argentyński sos pikantny


SJP.pl

Chimichurri (ang. chimichurri) – tradycyjny sos kuchni argentyńskiej i urugwajskiej, będący najpowszechniejszą przyprawą do mięsa, zwłaszcza do argentyńskiej wołowiny przygotowywanej na grillu (asado). Chimichurri jest szeroko rozpowszechniony w krajach Ameryki Łacińskiej i zdobył międzynarodowe uznanie kulinarne dzięki intensywnemu profilowi smakowemu i uniwersalności zastosowań.

Wikipedia


chimkiński

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Chimkami, dotyczący Chimek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Chimki nmos.

Wiktionary


chin

1. wiecznie zielone drzewo i krzew z rodziny marzanowatych, rosnące w Andach, hodowane na Jawie i w Indiach; drzewo chinowe, chinowiec;
2. kora drzewa chinowego, z której wytwarza się środek przeciwgorączkowy i przeciwmalaryczny; kora chinowa;
3. rzadko: związek organiczny, alkaloid otrzymywany z kory chinowca, przeciwmalaryczny i przeciwgorączkowy środek leczniczy; chinina;
4. dawniej: porcelana chińska


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) kynol. zob. chin japoński.

Wiktionary

Osoby:

  • Cheryl Chin – singapurska aktorka

Inne:

  • Chin Check – singel N.W.A
  • Chin japoński – rasa psów

Zobacz też:

  • Aksai Chin
  • Czin
  • Ramegnies-Chin
  • So-chin

Wikipedia


chiń.

skrót od: chiński (czytany jako cały, odmienny wyraz)


SJP.pl


china

1. wiecznie zielone drzewo i krzew z rodziny marzanowatych, rosnące w Andach, hodowane na Jawie i w Indiach; drzewo chinowe, chinowiec;
2. kora drzewa chinowego, z której wytwarza się środek przeciwgorączkowy i przeciwmalaryczny; kora chinowa;
3. rzadko: związek organiczny, alkaloid otrzymywany z kory chinowca, przeciwmalaryczny i przeciwgorączkowy środek leczniczy; chinina;
4. dawniej: porcelana chińska


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) muz. rodzaj talerza perkusyjnego, wydający charakterystyczny, jasny, ostry dźwięk;

 (1.2) farm. chem. rzad. zob. chinina.

 (1.3) bot. zob. chinowiec.

 (1.4) bot. kora chinowca (drzewa chinowego)

Wiktionary

Geografia

Miejscowości w Stanach Zjednoczonych:

  • China – miasto w stanie Maine, w hrabstwie Kennebec
  • China – miasto w stanie Teksas, w hrabstwie Jefferson

Gminy w Stanach Zjednoczonych:

  • China (ang. China Township) – gmina w stanie Illinois, w hrabstwie Lee
  • China (ang. China Town) – gmina w stanie Maine, w hrabstwie Kennebec
  • China (ang. China Township) – gmina w stanie Michigan, w hrabstwie St. Clair

Wikipedia


chinage

[czytaj: sziNAŻ] technika farbiarska polegająca na farbowaniu wybranych partii nici, a nie całych tkanin


SJP.pl


chinalugijski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Chinalugami, dotyczący Chinalugów

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) jęz. język chinalugijski;

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Chinalugowie lm m.

Wiktionary


chinatown

[czytaj: czajnatałn] dzielnica miasta zamieszkana głównie przez ludzi pochodzenia chińskiego


SJP.pl

  • Chinatown – dzielnica w większych miastach zamieszkiwana przez ludność pochodzenia chińskiego
  • Chinatown – dzielnica chińska znajdująca się na terenie miasta Liverpool
  • Chinatown – dzielnica w śródmieściu (downtown) Los Angeles
  • Chinatown – amerykański film fabularny w reżyserii Romana Polańskiego z 1974 r. z Jackiem Nicholsonem
  • Chinatown – album grupy Thin Lizzy z 1980 r.

Wikipedia


chinch

[czytaj: czincz] rodzaj złącza elektronicznego; cinch, czincz


SJP.pl

Złącze RCA (złącze AV) (złącze cinch, wym. /sɪntʃ/) – złącze elektroniczne używane w urządzeniach elektrycznych elektroniki konsumenckiej np. amplituner, magnetowid, gramofon, magnetofon.

Wikipedia


chińcz

nazwisko


SJP.pl


chińczyk

gra planszowa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) obywatel Chin

 (1.2) osoba narodowości chińskiej;

Wiktionary

  • Chińczycy – naród zamieszkujący południowo-wschodnią Azję
  • Chińczyk – obywatel Chińskiej Republiki Ludowej lub Republiki Chińskiej
  • chińczyk – gra planszowa
  • Chińczyk – powieść Henninga Mankella
  • Chińczyk – pseudonim żołnierza Armii Krajowej st. sierż. Wacława Sadrzaka
  • Chińczyk – pseudonim urugwajskiego piłkarza Álvaro Recoba
  • Chińczyk – pseudonim ekwadorskiego piłkarza Luisa Gómeza
  • Chińczyk – pseudonim chilijskiego piłkarza Carlosa Caszely
  • Chińczyk – pseudonim portugalskiego piłkarza Pedro Gonçalvesa
  • Chińczyk – pseudonim Marcina Chlebnego, członka grupy muzycznej Fliper

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Chińczycy są dumni z pięciu tysięcy lat swojej historii, dłuższej niż jakiegokolwiek innego narodu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈxʲĩj̃n͇t͡ʃɨk, AS: χʹĩĩ ̯ṇčyk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chińczyk mzw., Chiny nmos., chiński mrz., chińszczyzna ż., chińskość ż.

:: fż. Chinka

 przym. chiński

 przysł. po chińsku, chińsko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1-2) lekcew. Kitajec / kitajec

Wiktionary


chindelewicz

nazwisko


SJP.pl


chiné

[czytaj: szinE] mieniąca się tkanina jedwabna lub bawełniana


SJP.pl


chineczka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: Chinka

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wachlarze sprzedawała uśmiechnięta Chineczka.

 (1.1) Otóż za przykładem swych dwóch poprzedniczek – a może spontanicznie – Chineczka ta napisała do Andropowa list, w którym zapytywała w prostych słowach, „dlaczego Rosjanie zabili jej najbliższą przyjaciółkę, która znajdowała się w samolocie Boeing 747 zestrzelonym nad wyspą Sachalin.”''

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chiński mrz., Chiny lm nm., Chińczyk mos., Chinka ż., chińczyk mzw., chińszczyzna ż., chińskość ż.

 przym. chiński

 przysł. chińsko, po chińsku

Wiktionary


chinhydron

równomolowa mieszanina chinonu i hydrochinonu


SJP.pl

Chinhydron organiczny związek chemiczny, kompleks chinonu z hydrochinonem w stosunku molowym 1:1. W temperaturze pokojowej występuje w formie czarnozielonych kryształów. Jest stosowany jako składnik elektrody chinhydronowej.

Wikipedia


chinidyna

alkaloid, pochodna chinoliny, izomer optyczny chininy, działa hamująco na układ przywspółczulny, stosowany jako lek antyarytmiczny


SJP.pl

Chinidyna (łac. chinidinum) – organiczny związek chemiczny, alkaloid otrzymywany z kory drzewa chinowego (Cinchona), otrzymywany także syntetycznie.

Jest najstarszym lekiem przeciwarytmicznym, prototypem leków stabilizujących błonę komórkową (grupa IA według podziału Vaughana Williamsa). Chinidyna jest prawoskrętnym izomerem chininy. W przeciwieństwie do niej chinidyna ma słabe działanie przeciwzimnicze, a spotęgowane działanie przeciwarytmiczne. Mechanizm działania polega na zmniejszeniu przewodnictwa i kurczliwości mięśnia sercowego, zmniejszeniu wrażliwości węzła zatokowego, przedłużeniu okresu refrakcji. Ponadto chinidyna zwalnia przewodnictwo włókien przedsionkowych i pęczka Hisa. Oprócz wpływu na serce lek zmniejsza napięcie mięśni gładkich, rozszerza naczynia krwionośne, obniża ciśnienie krwi między innymi przez rozszerzenie naczyń.

Wikipedia


chinina

przeciwmalaryczny środek leczniczy; china


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) chem. farm. organiczny związek chemiczny o gorzkim smaku, znajdujący się w korze drzewa chinowego rosnącego w Ameryce Południowej;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Chinina była pierwszym skutecznym lekiem przeciw malarii. (Wikipedia)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: xʲĩˈɲĩna, AS: χʹĩńĩna

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chinowiec mrz., chinidyna ż.

 przym. chinowy, chininowy

Wiktionary


chininowy

przymiotnik od: chinina


SJP.pl


chinka

obywatelka Chin


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta lub dziewczyna narodowości chińskiej, obywatelka lub mieszkanka Chin

Wiktionary

  • Chinka (film 1967)
  • Chinka (film 1987)
  • Chinka (film 2001)
  • Chinka (film 2009)

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W czasie wakacji poznałam całkiem miłą Chinkę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈxʲĩŋka, AS: χʹĩŋka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chińczyk mzw., Chiny nmos., chiński mrz., chińszczyzna ż.

:: fm. Chińczyk mos.

 przym. chiński

 przysł. chińsko, po chińsku

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pot. pogard. kitajka

Wiktionary


chinkali

potrawa kuchni gruzińskiej, duże pierogi wypełnione bulionem


SJP.pl

Wikipedia


chinków

Chinków – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie buskim, w gminie Solec-Zdrój.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego.

Przez wieś przechodzi zielony szlak turystyczny z Wiślicy do Grochowisk.

Wikipedia


chinoiserie

[czytaj: szinłaZRI]
1. motywy sztuki Dalekiego Wschodu występujące w sztuce europejskiej;
2. ornamentyka naśladująca motywy chińskie, występująca w dobie rokoka


SJP.pl

Chinoiserie (fr., dosł. „chińszczyzna”, wym. szinuazeri) – eklektyczny styl w sztuce, wzornictwie i architekturze europejskiej nawiązujący do kultury chińskiej. Charakteryzuje się zapożyczaniem chińskich motywów i materiałów, m.in. laki, porcelany itd. Chinoiserie pojawiła się we Francji w połowie XVII wieku. Szybko opanowała Europę, a w XVIII wieku stała się jednym z elementów rokoko. Sama nazwa zaczęła być używana w XVIII wieku.

Wikipedia


chinoksyzol

środek działający przeciwzapalnie i przeciwgrzybiczo, stosowany w zapaleniu gardła i jamy ustnej


SJP.pl


chinol

lekceważąco o Chińczyku; Chinol


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pejor. Chińczyk

Wiktionary


chinolina

zasadowy, toksyczny związek heterocykliczny o przykrym zapachu, stosowany do konserwacji preparatów anatomicznych, produkcji barwników i środków farmaceutycznych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) chem. związek chemiczny zawierający azot, wykorzystywany do tworzenia barwników;

Wiktionary

Chinolina (C9H7N) – związek heterocykliczny zawierający azot, zbudowany ze skondensowanych pierścieni: benzenowego i pirydynowego. W temperaturze pokojowej jest bezbarwną cieczą o charakterystycznym zapachu, silnie załamująca światło, rozpuszczalna w alkoholu i eterze, ma własności zasadowe.

Jest ważnym surowcem do otrzymywania barwników, środków farmaceutycznych Jest też stosowana w analizie chemicznej.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jakie właściwości mają roztwory wodne chinoliny?

Wiktionary

Powiązane:

 przym. chinolinowy

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 przym. chinolinowy

frazeologia.

etymologia.

 etym|niemiecki|Chinolin.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) quinoline

* arabski: (1.1) كينولين m.

* białoruski: (1.1) хіналін m.

* czeski: (1.1) chinolin m.

* fiński: (1.1) kinoliini

* japoński: (1.1) キノリン

* łotewski: (1.1) hinolīns m.

* słowacki: (1.1) chinolín m.

* włoski: (1.1) chinolina ż.

źródła.

== chinolina (język włoski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) chem. chinolina

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


chinolinowy

przymiotnik od: chinolina


SJP.pl


chinolka

lekceważąco o Chince; Chinolka


SJP.pl


chinolog

specjalista w zakresie sinologii; sinolog


SJP.pl


chinolon

chemioterapeutyk o działaniu bakteriobójczym


SJP.pl


chinon

związek organiczny używany do produkcji barwników


SJP.pl

  • Chinon Industries – marka sprzętu fotograficznego
  • Chinon – miejscowość we Francji
  • Chinon – wino z regionu Dolina Loary
  • chinony – grupa związków chemicznych
  • chinon – związek chemiczny

Wikipedia


chinonowy

przymiotnik od: chinon


SJP.pl


chinook

[czytaj: cziNUK, czyNUK lub sziNUK]
1. ciepły, wilgotny wiatr znad zachodnich wybrzeży USA
2. ciepły, suchy wiatr wiejący wzdłuż wschodnich zboczy Gór Skalistych;
3. rasa psa pociągowego


SJP.pl

Chinook – ciepły, suchy i porywisty wiatr typu fenowego, wiejący ze wschodnich stoków Gór Skalistych na równiny.

Może spowodować gwałtowny wzrost temperatury nawet o kilkanaście stopni Celsjusza w ciągu zaledwie kilku godzin (rekord odnotowano 22 stycznia 1943, gdy temperatura w Spearfish w Dakocie Pdołudniowej w 2 minuty wzrosła o 27 °C[niewiarygodne źródło?]) i spowodować, że śnieg głęboki na stopę zniknie prawie całkowicie w przeciągu jednego dnia – stąd jego nazwa.

Wikipedia


chinosy

uniwersalne bawełniane spodnie męskie z prostymi nogawkami w pastelowych kolorach


SJP.pl

Chinosy, także chino, spodnie drelichowe – popularne spodnie męskie. Ich historia sięga XIX wieku. Nawiązują krojem do spodni formalnych, jednak wykonane są z innego typu materiałów, sprawiając, że są strojem półformalnym. Mogą występować w różnych wersjach kolorystycznych.

Wikipedia


chinowiec

wiecznie zielone drzewo i krzew z rodziny marzanowatych, rosnące w Andach, hodowane na Jawie i w Indiach; drzewo chinowe, china


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) bot. rodzaj roślin z rodziny marzanowatych;

Wiktionary

Chinowiec, drzewo chinowe (błędnie: drzewo chininowe) (Cinchona L.) – rodzaj roślin z rodziny marzanowatych (Rubiaceae). Obejmuje ponad 40 – 60 tropikalnych gatunków, występujących w stanie dzikim w Andach. Niektóre gatunki obecnie są uprawiane w strefie międzyzwrotnikowej, m.in. na wyspach: Cejlon, Jawa, Jamajka, a także w Indiach, Australii, Nowej Gwinei i Afryce.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. chinina ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) drzewo chinowe

Wiktionary


chinowy

przymiotnik od: china


SJP.pl


chinozol

proszek barwy żółtej o intensywnym, specyficznym zapachu i piekącym smaku


SJP.pl


chiński

1. Chiny;
2. zupka chińska - rozpuszczalna zupa w proszku z makaronem, którą zalewa się wrzącą wodą


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do Chin lub Chińczyków

 (1.2) odnoszący się do języka chińskiego (2.1)

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) jęz. język urzędowy w Chinach;

Wiktionary

Język chiński (chiń. upr. 汉语; chiń. trad. 漢語; pinyin Hànyǔ lub 中文; pinyin Zhōngwén) – język lub grupa spokrewnionych języków (w klasyfikacji ISO 639-3: makrojęzyk) z rodziny języków chińsko-tybetańskich.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Chcesz jeść chińską zupkę na śniadanie?

 (2.1) Leon nauczył się chińskiego na studiach.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈxʲĩj̃sʲci, AS: χʹĩĩ ̯sʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Chineczka ż., Chiny nmos., Chińczyk mos., Chinka ż., chińszczyzna ż., chińskość ż., chińczyk m.

 przysł. po chińsku, chińsko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pot. pogard. kitajski

 (2.1) chińszczyzna; pot. pogard. kitajski

Wiktionary


chińsko

przysłówek

 (1.1) na sposób chiński, po chińsku

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W spisie znalazły się chińsko brzmiące nazwy.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chiński mrz., Chiny lm nm., Chińczyk mos., Chinka ż., Chineczka ż., chińczyk mzw., chińszczyzna ż., chińskość ż.

 przym. chiński

 przysł. po chińsku

Wiktionary


chińskojęzyczny

przymiotnik

 (1.1) posługujący się językiem chińskim

 (1.2) taki, którego mieszkańcy posługują się językiem chińskim

 (1.3) spisany, stworzony w języku chińskim

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pierwszego dnia po przyjeździe wyłączył chińskojęzyczny kanał telewizyjny.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌxʲĩj̃skɔjɛ̃w̃ˈzɨt͡ʃnɨ, AS: χʹĩĩ ̯skoi ̯ẽũ̯zyčny

Wiktionary


chińskość

chiński


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) rzad. cecha tego, co chińskie; chiński charakter czegoś

Wiktionary

Patrz:

chiński

Przykłady

 (1.1) O chińskości dzielnicy świadczą napisy na szyldach.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chiński mrz., Chiny lm nm., Chińczyk mos., Chinka ż., Chineczka ż., chińczyk mzw., chińszczyzna ż.

 przym. chiński

 przysł. chińsko, po chińsku

Wiktionary


chińszczeć

stawać się takim, jak Chińczycy


SJP.pl


chińszczyzna

1. chiński język i kultura;
2. produkty pochodzące z Chin, często jako synonim produktów niskiej jakości;
3. potrawa kuchni chińskiej lub orientalnej;
4. coś trudnego do zrozumienia, zagmatwanego;
5. przestarzale: nadmierna grzeczność, przesadny rytuał


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kultura chińska, język chiński; ogół tego, co chińskie

 (1.2) pejor. przen. pot. wyroby niskiej jakości

 (1.3) pot. danie kuchni azjatyckiej

 (1.4) nadmierna grzeczność

 (1.5) pot. coś niezrozumiałego i trudnego

Wiktionary

Przykłady

 (1.5) To dla mnie chińszczyzna.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: xʲĩj̃ˈʃt͡ʃɨzna, AS: χʹĩĩ ̯ščyzna

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Chiny nmos., Chińczyk m., chińczyk m., Chinka ż., Chineczka ż., chiński m., chińskość ż., schińszczenie n., schińszanie n.

 czas. schińszczyć dk., schińszczać ndk., schińszczeć dk.

 przym. chiński

 przysł. po chińsku, chińsko

Wiktionary


chintz

[czytaj: cinc, czinc lub czints] mocna tkanina bawełniana, zazwyczaj powleczona warstwą wosku, używana do dekoracji wnętrz


SJP.pl


chiny

1. wiecznie zielone drzewo i krzew z rodziny marzanowatych, rosnące w Andach, hodowane na Jawie i w Indiach; drzewo chinowe, chinowiec;
2. kora drzewa chinowego, z której wytwarza się środek przeciwgorączkowy i przeciwmalaryczny; kora chinowa;
3. rzadko: związek organiczny, alkaloid otrzymywany z kory chinowca, przeciwmalaryczny i przeciwgorączkowy środek leczniczy; chinina;
4. dawniej: porcelana chińska


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna

 (1.1) geogr. państwo w Azji;

Wiktionary

Chińska Republika Ludowa, ChRL (chiń. upr. 中华人民共和国; chiń. trad. 中華人民共和國; pinyin Zhōnghuá Rénmín Gònghéguó, wymowa), Chiny (chiń. upr. 中国; chiń. trad. 中國; pinyin Zhōngguó, wymowa) – państwo w Azji Wschodniej, obejmujące historyczne Chiny (bez Tajwanu) oraz Tybet i inne ziemie w Azji Środkowej, zamieszkane w sumie przez 56 grup etnicznych. Chiny to drugie pod względem liczby ludności państwo świata o populacji przekraczającej 1,4 mld osób, co stanowi 18,4% populacji świata. Pod względem powierzchni jest 3. na świecie, a pod względem wielkości gospodarki 2. po USA (pod względem PKB nominalnego) i 1. pod względem PKB realnego.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W zeszłym roku na wakacjach byliśmy w Chinach.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈxʲĩnɨ, AS: χʹĩny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chiński mrz., Chińczyk mos., Chinka ż., Chineczka ż., chińczyk mzw., chińszczyzna ż., chińskość ż.

 przym. chiński

 przysł. chińsko, po chińsku

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ofic. urz. Chińska Republika Ludowa; ofic. skr. ChRL; Państwo Środka, Państwo Zielonego Smoka

Wiktionary


chioggia

[czytaj: kjodżja] miasto we Włoszech


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto i gmina we Włoszech, w regionie Wenecja Euganejska, w prowincji Wenecja;

Wiktionary

Chioggia – miasto i gmina we Włoszech, w regionie Wenecja Euganejska, w prowincji Wenecja.

Historyczne centrum Chioggii położone jest na wyspie (leżącej w południowej części Laguny Weneckiej), która podzielona jest kanałami. Stąd określenie „mała Wenecja”, jak często nazywa się Chioggię. Tuż obok – bezpośrednio nad Adriatykiem – położona jest Sottomarina, nadmorska dzielnica miasta z hotelami i szeroką plażą.

Według danych na rok 2004 gminę zamieszkiwało 51 755 osób, 279,8 os./km².

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wojna wlokła się 100 lat. Raz bitwy wygrywali Genueńczycy, raz Wenecjanie. Decydująca rozegrała się w Chioggii na brzegu laguny, prawie pod pyskami czterech koni ze złoconego brązu, przytaszczonych do Wenecji po klęsce Bizancjum z tamtejszego hipodromu.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. chioggiański

Wiktionary


chioggiański

przymiotnik relacyjny

 (1.1) rzad. związany z Chioggią, dotyczący Chioggii

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Scenografia Awantury w Chioggii autorstwa Marcina Stajewskiego to wielki walor spektaklu. W pastelowe kadry dekoracji wtapiają się wysmakowane kolorystycznie kostiumy chioggiańskich mieszczek.

 (1.1) (…) Fra Pedro przełożył z tomu chioggiańskiego biskupa co najmniej dziewięć wierszy (…)

 (1.1) Lud chioggiański jest właściwym bohaterem tego utworu. Naturalnie, lud taki, jakim go widzi bystry mieszczański obserwator.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Chioggia ż.

Wiktionary


chiolit

minerał zawierający fluor, sód i glin, przypominający strukturą i kolorem kriolit


SJP.pl


chionofil

organizm żyjący w niskich temperaturach; psychrofil, kriofil


SJP.pl

Chionofil – organizm należący do fauny naśnieżnej, przystosowany do przebywania w niskich temperaturach, typowych dla strefy podbiegunowej. Chionofile pojawiają się w zimie, ale występują także w innych porach roku, są one odporne na mróz, ale nie wykształciły morfologicznych lub fizjologicznych przystosowań do życia w niskich temperaturach. Wiele chionofili to relikty polodowcowe.

Wikipedia


chionosfera

strefa całorocznego gromadzenia się śniegów, w której mogą formować się lodowce


SJP.pl


chios

1. wyspa grecka na Morzu Egejskim;
2. miasto w Grecji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. grecka wyspa na Morzu Egejskim, u wybrzeży Azji Mniejszej;

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (2.1) geogr. adm. greckie miasto na wschodnim wybrzeżu wyspy o tej samej nazwie;

Wiktionary

Chios (gr. Χίος, łac. Chius) – wyspa w Grecji na Morzu Egejskim, położona na azjatyckim szelfie kontynentalnym, u wybrzeży Turcji. Wyspa jest zbudowana ze skał wapiennych i kredowych. Ważny ośrodek turystyczny. W przeszłości znana jako „wyspa kupców”, „wyspa kapitanów”.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wyspa Chios stała się schronieniem dla uciekinierów.

 (2.1) Wielu turystów uważa, że Chios jest urocze i spokojne.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. chijski

Wiktionary


chip

[czytaj: czip] układ scalony wyprodukowany w jednym krysztale krzemu; czip


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) elektron. układ scalony

 (1.2) elektron. zob. mikroczip.

Wiktionary

  • chip – pojedyncza struktura półprzewodnikowego układu scalonego, potocznie układ scalony
  • Chip – postać z disnejowskich filmów animowanych;
  • Chip – niemiecki miesięcznik komputerowy;
    • Chip Online – strona internetowa;
  • Chip – polski miesięcznik komputerowy;
  • Chip – czeski miesięcznik komputerowy;
  • ChIP – immunoprecypitacja chromatyny;

Wikipedia

Wymowa:

IPA: t͡ʃʲip, AS: čʹip

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chipset m., czips / chips m., czip m., czipowanie n., zaczipowanie n.

 czas. czipować ndk., zaczipować dk.

 przym. chipowy, czipsowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kość, kostka, czip

Wiktionary


chipotle

[czytaj: czipołtlej] meksykańskie wędzone papryczki jalapeño


SJP.pl


chipować

[czytaj: czipować] zakładać lub wszczepiać chipy, oznaczać coś, zwłaszcza zwierzęta, za pomocą specjalnych układów scalonych; czipować


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. zachipować)

 (1.1) techn. wet. wyposażać w chip

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Weterynarz pojechał chipować psy do sąsiedniej wsi.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chip mrz., chipowanie n.

 przym. chipowy, czipowy

Wiktionary


chipowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) techn. wet. zaopatrywanie w chip

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W naszej gminie chipowania odbywają się na wiosnę.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chip mrz.

 czas. chipować ndk., zachipować dk.

 przym. chipowy, czipowy

Wiktionary


chipówka

[czytaj: czipówka] potocznie: karta wyposażona w chip; czipówka


SJP.pl


chipowy

chip [czytaj: czipowy]; czipowy


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) elektron. związany z chipem, dotyczący chipu, wyposażony w chip

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡ʃʲiˈpɔvɨ, AS: čʹipovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chip m., czip m., chipowanie ndk., czipowanie ndk., zachipowanie dk., zaczipowanie dk.

 czas. chipować ndk., czipować ndk., zachipować dk., zaczipować dk.

 przym. czipowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) czipowy

Wiktionary


chippendale

[czytaj: czypendejl] styl w meblarstwie angielskim


SJP.pl

Chippendale – niejednorodny styl (czasem określany jako style) w meblarstwie angielskim, który pojawił się ok. połowy XVIII wieku. Nazwa pochodzi od nazwiska ebenisty Thomasa Chippendale’a, który wydał w 1754 w Londynie wzornik Gentelman and Cabinet-marker’s Director. Jest to pierwszy styl w meblarstwie angielskim nazwany nie od imienia władcy, ale od nazwiska twórcy.

Wikipedia


chippendales

[czytaj: czipendejls] tancerz erotyczny męskiego zespołu tanecznego; chippendale


SJP.pl

Chippendales – amerykański grupa taneczna składająca się z mężczyzn, którzy wykonują striptiz mając na sobie w górnej części ciała charakterystyczne muszki, białe kołnierze i mankiety koszul noszone na gołym torsie.

Wikipedia


chippendalowski

przymiotnik od: chippendale


SJP.pl


chips

[czytaj: czips] cienki, smażony plasterek ziemniaczany, jedzony na zimno; czips


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) kulin. cienki, smażony plasterek ziemniaka jedzony na zimno jako przekąska;

Wiktionary

Chips – szwedzki zespół muzyczny, założony przez Kikki Danielsson i Lasse Holma w 1979 roku.

Prócz założycieli zespołu, w początkowy skład grupy wchodzili także Lars Westman, Lisa Magnusson, Monica Silverstrand oraz Mats Rådberg. W 1980 roku grupa muzyczna ubiegała się o występ podczas Konkursu Piosenki Eurowizji z utworem „Mycke’ mycke’ mer”, zajmując ostatecznie czwarte miejsce w szwedzkich preselekcjach Melodifestivalen i przegrywając w nich z Lizą Öhman, Janne Lucas oraz Tomasem Ledinem. W tym samym roku zespół wydał swój pierwszy anglojęzyczny album muzyczny zatytułowany Chips. Po jego premierze grupa udała się w trasę koncertową do Niemiec Zachodnich, a jej skład zasiliły Elisabeth Andreassen oraz Britta Johansson.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Uwielbiam chipsy cebulowe.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡ʃʲips, AS: čʹips

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chip mrz., czip mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) war. czips

Wiktionary


chipset

zestaw układów scalonych spełniający jako całość określone zadanie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) elektron. grupa specjalistycznych układów scalonych, przeznaczonych do wspólnej pracy;

Wiktionary

Chipset – grupa specjalistycznych chipów, które są przeznaczone do wspólnej pracy. Mają zazwyczaj zintegrowane oznaczenia i zwykle sprzedawane są jako jeden produkt.

W komputerach termin chipset jest powszechnie używany w odniesieniu do specjalistycznego układu scalonego lub zestawu układów płyty głównej komputera lub karty rozszerzeń.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

 (1.1) mostek północny / południowy chipsetu • sterownik chipsetu

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

 (1.1) układ scalony

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 przym. chipsetowy

 rzecz. chip mrz.

frazeologia.

etymologia.

 (1.1) etym|ang|chipset. < etym|ang|chip|set.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) chipset

* bośniacki: (1.1) čipset m.

* czeski: (1.1) čipová sada ż.

* estoński: (1.1) kiibistik

* hiszpański: (1.1) chipset m.

* niemiecki: (1.1) Chipsatz m.

* nowogrecki: (1.1) τσίπσετ n.

* rosyjski: (1.1) чипсет m.

* turecki: (1.1) chipset

źródła.

== chipset (język angielski.) ==

wymowa.

 audio|LL-Q1860 (eng)-Vealhurl-chipset.wav.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) elektron. chipset

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. chipsetowy

 rzecz. chip mrz.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

 (1.1) układ scalony

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 przym. chipsetowy

 rzecz. chip mrz.

frazeologia.

etymologia.

 (1.1) etym|ang|chipset. < etym|ang|chip|set.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) chipset

* bośniacki: (1.1) čipset m.

* czeski: (1.1) čipová sada ż.

* estoński: (1.1) kiibistik

* hiszpański: (1.1) chipset m.

* niemiecki: (1.1) Chipsatz m.

* nowogrecki: (1.1) τσίπσετ n.

* rosyjski: (1.1) чипсет m.

* turecki: (1.1) chipset

źródła.

== chipset (język angielski.) ==

wymowa.

 audio|LL-Q1860 (eng)-Vealhurl-chipset.wav.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) elektron. chipset

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


chipsik

[czytaj: czipsik] zdrobnienie od: chips; czipsik


SJP.pl


chipsoholiczka

[czytaj: czipsoholiczka] kobieta uwielbiająca jeść chipsy; czipsoholiczka


SJP.pl


chipsoholik

[czytaj: czipsoholik] osoba uwielbiająca jeść chipsy; czipsoholik


SJP.pl


chipsoholizm

[czytaj: czipsoholizm] częste jedzenie chipsów traktowane jako objaw choroby; czipsoholizm


SJP.pl


chipsowy

chips [czytaj: czipsowy]; czipsowy


SJP.pl


chipsy

[czytaj: czips] cienki, smażony plasterek ziemniaczany, jedzony na zimno; czips


SJP.pl

Chipsy (lub czipsy) – popularna przekąska w postaci cienkich, osuszonych plastrów, najczęściej ziemniaków, ale również innych warzyw, zazwyczaj usmażonych w głębokim tłuszczu. Ze względu na wysoką wartość energetyczną chipsów, do ich produkcji stosowane są również zamienniki tłuszczu oraz nowoczesne technologie produkcji, takie jak na przykład gotowanie z zastosowaniem mikrofal, a następnie spryskiwanie niewielką ilością oleju (bez zanurzenia w tłuszczu). Poszczególne smaki uzyskuje się dzięki doborowi przypraw i aromatów, rzadziej ziół.

Wikipedia


chiptune

[czytaj: cziptjun] muzyka syntetyczna tworzona przez układy dźwiękowe


SJP.pl

Chiptune (Chip music) – określenie ogółu muzyki generowanej przez układy dźwiękowe.

Ideą jest wykorzystywanie syntezy dźwięku, czyli jego generowania zamiast odtwarzania gotowych próbek. Stosuje się do tego celu takie układy jak np. MOS 6581 lub CO12294, stąd nazwa chiptune (chip – układ scalony). Brzmienia uzyskiwane w ten sposób subiektywnie mogą wydawać się surowe lub też ubogie. Dzieje się tak za sprawą realizowania prostego w porównaniu do syntezatorów, toru syntezy.

Wikipedia


chira

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) lwów. wódka

Wiktionary


chirac

[czytaj: sziRAK] nazwisko


SJP.pl

  • Chirac (Lozère) – francuska gmina w regionie Langwedocja-Roussillon
  • Chirac (Charente) – francuska gmina w regionie Poitou-Charentes
  • Jacques Chirac (1932–2019) – polityk francuski, prezydent Francji w latach 1995–2007

Wikipedia


chiragra

przewlekła choroba stawów; dna; artretyzm; podagra


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) daw. med. dna moczanowa objawiająca się w palcach dłoni

Wiktionary

Dna moczanowa, inaczej artretyzm, skaza moczanowa, podagra (dawniej pedogra), gdy obejmuje duże palce u stóp – choroba charakteryzująca się zwykle nawracającymi epizodami ostrego zapalenia stawów – zaczerwienionego, tkliwego, gorącego obrzęku stawu. Najczęściej (w ok. 50% przypadków) obejmuje staw śródstopno-paliczkowy mieszczący się u podstawy dużego palca stopy. Może również występować jako guzki dnawe, kamienie nerkowe czy nefropatia moczanowa. Przyczyną dny jest podwyższony poziom kwasu moczowego we krwi. Kwas ten krystalizuje się, a jego kryształki odkładają się w stawach, ścięgnach, a także otaczającej je tkance.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jeden cierpi okrutną w swych nogach podagrę, / Drugi zasię narzeka w ręku na chiragrę.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chiragryk m.

Wiktionary


chiralność

cecha cząsteczek polegająca na nieidentyczności cząsteczki wyjściowej i jej lustrzanego odbicia


SJP.pl

  • symetria chiralna – w matematyce
  • chiralność cząsteczek – w chemii
  • chiralność – w fizyce

Wikipedia


chiralny

chiralność


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) chem. taki, który wraz z innym są dla siebie odbiciami lustrzanymi

Wiktionary

Patrz:

chiralność

Powiązane:

 rzecz. chiralność ż.

Wiktionary


chirashi

[czytaj: cziraszi] rodzaj sushi podawanego w miseczce lub drewnianym pudełku wypełnionym ryżem i z rozrzuconymi na nim różnorodnymi składnikami


SJP.pl

Chirashi-zushi (jap. 散らし鮨, 散らし寿司, ちらし寿司, 散らしずし) − rozproszone, posypane, rozdzielone sushi.

Rodzaj japońskiej potrawy sushi, podawanej w miseczce lub drewnianym pudełku wypełnionym ryżem (zwilżonym octem) i ułożonymi, rozrzuconymi na nim różnorodnymi składnikami: owocami morza, grzybami shiitake, krewetkami, warzywami czy tofu.

Wikipedia


chirico

[czytaj: kiriko] nazwisko


SJP.pl


chirofauna

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ornit. ogół gatunków nietoperzy zamieszkujących określony obszar geograficzny, biotop lub żyjących w określonym okresie geologicznym

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wykład dotyczył chirofauny jaskiń beskidzkich.

Wiktionary


chirograf

dokument średniowieczny używany w dyplomacji zachodnioeuropejskiej


SJP.pl


chirolog

osoba wróżąca z linii dłoni; chiromanta


SJP.pl


chirologia

1. sposób porozumiewania się na migi, stosowany wśród głuchoniemych; daktylografia;
2. wróżenie z rąk; chiromancja


SJP.pl


chirologiczny

chirologia


SJP.pl

Patrz:

chirologia

chiromancja

wróżenie z linii papilarnych dłoni; chirologia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ezot. sztuka wróżenia i odczytywania charakteru człowieka z bruzd na jego dłoniach;

Wiktionary

Chiromancja (z gr. cheir = ręka, manteia = wróżenie) – wróżenie z dłoni. Zagadnienie to było różnie nazywane na przestrzeni wieków np. nauka starożytna, sztuka dywinacyjna, wróżenie lub umiejętność odczytywania losów ludzkich z dłoni. Chirognomia to badanie konturów, zewnętrznych kształtów dłoni (szerokość, długość), spoistości wnętrza dłoni, kształtu palców i określanie ogólnego wyrazu. Chirologia polega na badaniu wnętrza dłoni, tj. wzgórków, linii i znaków.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. chiromanta m., chiromantka ż.

Wiktionary


chiromanta

osoba wróżąca z linii dłoni; chirolog


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) ezot. wróżbita zajmujący się chiromancją, czytający przyszłość z rąk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chiromancista mos., chiromantyk mos.

:: fż. chiromantka ż., chiromantyczka ż., chiromancistka ż.

 przym. chiromancki, chiromantyczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rzad. chiromancista, chiromantyk, rękowieszcz

Wiktionary


chiromantka

kobieta zajmująca się chiromancją, czyli wróżeniem z ręki


SJP.pl


chiron

1. w mitologii greckiej: centaur znany z prawości, mądrości i wiedzy medycznej; Chejron;
2. małe ciało Układu Słonecznego


SJP.pl

  • Chiron – planetoida o numerze katalogowym 2060
  • Chiron (Chejron, gr. Cheiron) – w mitologii greckiej jeden z centaurów

Wikipedia


chironomia

sztuka i nauka wykonywania gestów rąk przy wygłaszaniu mów lub tekstów scenicznych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) sztuka gestykulacji przy wygłaszaniu mów lub tekstów scenicznych;

Wiktionary

Chironomia (gr. cheir = dłoń) – złożony system gestykulacji łączący rytm i ruch, rozwinięty przez starożytnych Greków.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌxʲirɔ̃ˈnɔ̃mʲja, AS: χʹirõnõmʹi ̯a

Wiktionary


chironomiczny

przymiotnik od: chironomia


SJP.pl


chiroplast

przyrząd utrzymujący nadgarstek i palce we właściwej pozycji przy nauce gry na fortepianie, popularny na początku XIX wieku


SJP.pl


chiropraktyczka

chiropraktyk; kręgarka


SJP.pl


chiropraktyczny

chiropraktyka, chiropraktyk


SJP.pl

Patrz:

chiropraktyka, chiropraktyk

chiropraktyk

leczenie zaburzeń układu kostno-mięśniowego za pomocą masażu w obrębie kręgosłupa, delikatniejszy i mniej inwazyjny rodzaj kręgarstwa


SJP.pl

Chiropraktyka – dziedzina medycyny niekonwencjonalnej oparta na diagnozie, leczeniu oraz zapobieganiu mechanicznym zaburzeniom i dysfunkcjom narządu ruchu. W szczególności skupiona na manipulacji kręgosłupa, gdyż według pierwotnych hipotez chiropraktycznych schorzenia układu ruchu mogą wpływać na ogólne zdrowie organizmu poprzez system nerwowy.

Wikipedia


chiropraktyka

leczenie zaburzeń układu kostno-mięśniowego za pomocą masażu w obrębie kręgosłupa, delikatniejszy i mniej inwazyjny rodzaj kręgarstwa


SJP.pl

Chiropraktyka – dziedzina medycyny niekonwencjonalnej oparta na diagnozie, leczeniu oraz zapobieganiu mechanicznym zaburzeniom i dysfunkcjom narządu ruchu. W szczególności skupiona na manipulacji kręgosłupa, gdyż według pierwotnych hipotez chiropraktycznych schorzenia układu ruchu mogą wpływać na ogólne zdrowie organizmu poprzez system nerwowy.

Wikipedia


chiropterofauna

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zool. ogół nietoperzy (nazwa systematyczna|Chiroptera|ref=tak.) na danym terenie

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chiropterologia

Wiktionary


chiropterogamia

zapylanie roślin przez nietoperze


SJP.pl

Zoogamia, zoidiogamia, zwierzęcopylność – zapylenie przez zwierzęta. W ten sposób zapylanych jest większość roślin okrytonasiennych oraz część nagonasiennych. Zwykle zapylaczem są owady, ptaki lub ssaki, a tylko niekiedy inne zwierzęta. Jako zapylacza traktuje się gatunki zwierząt uczestniczące regularnie w procesie. Możliwe jest też przypadkowe zapylanie przez inne gatunki.

Wikipedia


chiropterolog

specjalista w dziedzinie chiropterologii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) zool. naukowiec zajmujący się badaniem nietoperzy

rzeczownik, rodzaj żeński

 (2.1) zool. specjalistka w dziedzinie chiropterologii

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Polscy chiropterolodzy odkryli w peruwiańskich jaskiniach nowy gatunek nietoperzy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌxʲirɔptɛˈrɔlɔk, AS: χʹiropterolok

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chiropterologia ż.

 przym. chiropterologiczny

 przysł. chiropterologicznie

Wiktionary


chiropterologia

nauka o życiu i zwyczajach oraz anatomii nietoperzy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zool. nauka o nietoperzach;

Wiktionary

Chiropterologia – gałąź zoologii (teriologii) zajmująca się badaniem nietoperzy. Nazwa tej dziedziny wiedzy pochodzi od łacińskiej (acz greckiego pochodzenia) nazwy naukowej nietoperzy Chiroptera, co znaczy dosłownie rękoskrzydłe. Ze względu na unikatowy wśród ssaków tryb życia nietoperzy (zdolność do aktywnego lotu, jak również – u większości gatunków – ścisła zależność od dostępności kryjówek w ciągu dnia, przeważająco nocna aktywność oraz echolokacja) nauka ta posługuje się odmienną metodyką niż pozostałe gałęzie teriologii. Do specyficznych narzędzi badawczych należą detektory ultradźwięków oraz sieci do odłowów latających nietoperzy, podobne lub tożsame z sieciami ornitologicznymi. Chiropterologia zbliża się do ornitologii również metodami znakowania zwierząt będących obiektami jej badań, ponieważ nietoperze – podobnie jak ptaki – znakuje się metalowymi obrączkami. Oprócz typowych dla całej zoologii badań taksonomicznych czy populacyjnych, jak również związanych z preferencjami siedliskowymi poszczególnych gatunków, chiropterologia wytworzyła specyficzne dla siebie kierunki badań, np. wybiórczości kryjówek dziennych i zimowych, czy ekologii sensorycznej (sensory ecology) analizującej – często za pomocą skomplikowanych eksperymentów behawioralnych – percepcję zmysłową nietoperzy (wzrokową, słuchową, węchową) i adaptacje sygnałów echolokacyjnych do wykorzystywania różnych siedlisk i różnych typów ofiar. Tę ostatnią rozwijają szczególnie badacze niemieccy (Bjorn Siemers, Elizabeth Kalko). Rozwój chiropterologii jest powiązany z postępami w bioakustyce.Specyfiką chiropterologii jest zaangażowanie w badania naukowe, jak również monitoring i inwentaryzację nietoperzy dla potrzeb ochrony przyrody, dużej liczby przeszkolonych amatorów i organizacji pozarządowych, współpracujących z profesjonalnymi naukowcami zatrudnionymi w placówkach badawczych, bądź nawet realizujących własne projekty. Również ta cecha upodabnia silnie chiropterologię do ornitologii, w którą zaangażowane są tysiące obserwatorów-hobbystów. W Europie amatorzy uczestniczą zwłaszcza w monitoringu liczebności nietoperzy zimujących w kryjówkach podziemnych, wykorzystując fakt, że liczone zwierzęta przebywają wówczas w stanie hibernacji.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Chiropterologia jest działem teriologii, ta zaś - zoologii.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌxʲirɔptɛrɔˈlɔɟja, AS: χʹiropteroloǵi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chiropterolog m., chiropterofauna ż.

 przym. chiropterologiczny

 przysł. chiropterologicznie

Wiktionary


chiropterologiczny

chiropterologia


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) zool. związany z chiropterologią, dotyczący chiropterologii

Wiktionary

Patrz:

chiropterologia

Przykłady

 (1.1) Na Uniwersytecie Wrocławskim dwa razy w roku organizowane są kursy chiropterologiczne dla amatorów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌxʲirɔptɛrɔlɔˈɟit͡ʃnɨ, AS: χʹiropteroloǵičny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chiropterologia ż., chiropterolog m.

Wiktionary


chirotechnika

dziedzina techniki zajmująca się estetyką kształtu produkowanych narzędzi pracy


SJP.pl


chirotonia

w Kościele prawosławnym i greckokatolickim: udzielenie święceń na diakona, prezbitera i biskupa


SJP.pl

Wikipedia


chirurg

lekarz będący specjalistą w dziedzinie chirurgii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) med. lekarz specjalista zajmujący się operacjami i zabiegami

rzeczownik, rodzaj żeński

 (2.1) med. lekarka specjalistka w zakresie chirurgii

Wiktionary

Chirurgia (z grec. cheir − ręka, ergon – czyn, działanie, cheirurgia – ręcznie wykonywana praca) – dziedzina medycyny zajmująca się leczeniem operacyjnym chorób i urazów. Osoba praktykująca chirurgię lub dziedzinę pochodną chirurgii nazywana jest chirurgiem. Jest ona nauką nadrzędną i zawiera wiele podspecjalności. Sama nazwa chirurgia jest zwykle identyfikowana ze specjalnością lekarską o nazwie chirurgia ogólna. Jest to kliniczna dziedzina medycyny. Oprócz chirurgii zabiegowej istnieje jednak szeroki zakres chirurgii zachowawczej.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Chirurg musi być bardzo dokładny.

 (2.1) Żona Kowalskiego jest chirurgiem plastycznym.

 (2.1) Doświadczona chirurg-laparoskopistka przeprowadziła appendektomię.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈxʲirurk, AS: χʹirurk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chirurgia ż.

:: fż. chirurżka ż.

 przym. chirurgiczny

 przysł. chirurgicznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1-2) chirurg ogólny

Wiktionary


chirurgia

1. dział medycyny zajmujący się leczeniem chorób poprzez przeprowadzanie zabiegów operacyjnych;
2. oddział chirurgiczny w szpitalu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. dział medycyny zajmujący się leczeniem operacyjnym;

 (1.2) pot. med. oddział szpitala, kliniki lub uczelni medycznej, który zajmuje się chirurgią (1.1)

Wiktionary

Chirurgia (z grec. cheir − ręka, ergon – czyn, działanie, cheirurgia – ręcznie wykonywana praca) – dziedzina medycyny zajmująca się leczeniem operacyjnym chorób i urazów. Osoba praktykująca chirurgię lub dziedzinę pochodną chirurgii nazywana jest chirurgiem. Jest ona nauką nadrzędną i zawiera wiele podspecjalności. Sama nazwa chirurgia jest zwykle identyfikowana ze specjalnością lekarską o nazwie chirurgia ogólna. Jest to kliniczna dziedzina medycyny. Oprócz chirurgii zabiegowej istnieje jednak szeroki zakres chirurgii zachowawczej.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W Warszawie odbyła się konferencja na temat chirurgii plastycznyastycznej, w której uczestniczyło ponad 300 lekarzy z całej Polski.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: xʲiˈrurʲɟja, AS: χʹirurʹǵi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chirurg m., chirurżka ż., chirurgini ż.

 przym. chirurgiczny

 przysł. chirurgicznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) chirurgia ogólna

 (1.2) chirurgia ogólna

Wiktionary


chirurgicznie

przysłówek sposobu

 (1.1) med. w sposób związany z chirurgią lub za pomocą zabiegu chirurgicznego

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Możemy pozbyć się tej zmiany chirurgicznie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chirurg mos., chirurgia ż.

 przym. chirurgiczny

Wiktionary


chirurgiczny

chirurgia


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) med. związany z chirurgią, dotyczący chirurgii lub chirurgów

przymiotnik jakościowy

 (2.1) pot. charakteryzujący się precyzją, dokładnie odmierzony, wycelowany

Wiktionary

Patrz:

chirurgia

Przykłady

 (1.1) Pacjent zemdlał widząc jakieś chirurgiczne przyrządy.

 (2.1) Snajper trafił do odległego celu z chirurgiczną precyzją.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌxʲirurʲˈɟit͡ʃnɨ, AS: χʹirurʹǵičny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chirurg m., chirurgia ż.

 przysł. chirurgicznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) operacyjny

 (2.1) precyzyjny, dokładny

Wiktionary


chirurżka

chirurg


SJP.pl

Patrz:

chirurg

chirus

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) lwów. pijak

Wiktionary

Hexagrammos – rodzaj ryb skorpenokształtnych z rodziny terpugowatych.

Wikipedia


chisaria

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Bułgarii, w obwodzie Płowdiw;

Wiktionary

Chisaria (bułg. Хисаря) – miasto w Bułgarii, w obwodzie Płowdiw; siedziba administracyjna gminy Chisaria. Według danych Narodowego Instytutu Statystycznego w Bułgarii z 31 grudnia 2011 miasto liczyło 7066 mieszkańców.

Wikipedia


chitarrone

strunowy instrument szarpany, rodzaj mniejszego teorbanu


SJP.pl

Chitarrone (kitaron) – rodzaj lutni. Strunowy szarpany instrument muzyczny, popularny od XVI do XVIII wieku.

Jest typem arcylutni; ma szyjkę długości ok. 120 cm, i korpus lutni. Posiada struny melodyczne (1 pojedyncza i 5 podwójnych) oraz struny basowe w liczbie 5–8. Instrument ten miał szerokie możliwości gry akordowej (wielogłosowej). Wykorzystywany do akompaniamentu przy utworach wokalnych i kameralnych jako instrument realizujący basso continuo.

Wikipedia


chiton

lniana lub wełniana szata noszona przez mężczyzn i kobiety w starożytnej Grecji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) hist. w starożytnej Grecji: lniana i wełniana szata zszyta po bokach, spięta na ramionach;

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (2.1) zool. nazwa systematyczna|Polyplacophora|ref=tak., mięczak z rodzaju chitonów;

Wiktionary

Chiton (stgr. χιτών) – koszula lniana lub wełniana z krótkimi rękawami noszona w starożytnej Grecji; rodzaj tuniki pochodzenia wschodniego (fenickiego).

Składała się z dwóch prostokątnych kawałków materiału zszytych dłuższymi bokami do wysokości ramion, spinanych na ramionach fibulami lub guzikami. Wkładano ją bezpośrednio na ciało, nie zdejmowano do snu (rozpinając tylko pasek); dzieci nosiły bez przepasania. Lżejszą jej odmianę zwano chitonionem (χιτώνιον).

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈxʲitɔ̃n, AS: χʹitõn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chityna ż., chitozan m.

 przym. chitynowy

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) wielotarczowiec, wielopłytkowiec

Wiktionary


chitony

lniana lub wełniana szata noszona przez mężczyzn i kobiety w starożytnej Grecji


SJP.pl

Chitony, wielotarczowce, wielopłytkowce (Polyplacophora) – gromada morskich mięczaków obejmująca około 1000 gatunków. Wielkości od 3 mm do 43 cm (największy jest Cryptochiton stelleri). U chitonów zauważalna jest jeszcze pierwotna metameria, która zaniknęła w pozostałych gromadach mięczaków. Nazwa gromady wywodzi się od greckiego słowa chitōn, które oznacza tunikę i dało też początek nazwie chityna. Ciało ich jest owalne lub spłaszczone, dwubocznie symetryczne. Pancerz złożony jest z ośmiu nachodzących na siebie dachówkowato płytek aragonitowych (płytki te są szare lub brunatne, a pancerz posiada charakterystyczne rzeźbienia).

Wikipedia


chitozan

polisacharyd, pochodna chityny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) biochem. substancja organiczna będąca naturalnym polimerem, polisacharyd, pochodna chityny;

Wiktionary

Chitozan – organiczny związek chemiczny z grupy polisacharydów; pochodna chityny, powstająca w wyniku jej częściowej deacetylacji. Jest nietoksyczny, biokompatybilny i degradowalny.

Jest stosowany w medycynie, m.in. jako składnik materiałów opatrunkowych. Działa antybakteryjnie, przeciwzapalnie i przeciwbólowo, tamuje krwawienie oraz przyspiesza proces gojenia ran. Używa się go także w opatrunkach stosowanych na polu walki w celu doraźnego powstrzymania krwawienia.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. chityna ż., chiton mrz./mzw.

 przym. chitozanowy, chitynowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) poli(2-deoksy-2-aminoglukoza), deacetylowana chityna

Wiktionary


chittyta

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) staroż. członek starożytnego ludu indoeuropejskiego zamieszkującego Anatolię;

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zwróciliśmy się z prośbą o pomoc do Chittytów i nas nie zawiedli.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: fż. Chittytka ż.

 przym. chittycki

Wiktionary


chityna

wielocukier zbliżony budową do celulozy; substancja występująca w błonach komórkowych u grzybów i bakterii, tworząca okrywy ciała bezkręgowców


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) biol. organiczna substancja tworząca m.in. pancerze skorupiaków i pokrywy skrzydeł chrząszczy;

Wiktionary

Chityna (stgr. χιτών chiton ‘wierzchnia szata’) – organiczny związek chemiczny z grupy biopolimerów, polisacharyd zbudowany z cząsteczek β-glukozaminy, połączonych wiązaniami β-1,4-glikozydowymi. Występuje w ścianach komórkowych wodorostów, grzybów i bakterii, a także w szkieletach zewnętrznych stawonogów (które tworzy wraz z białkami oraz solami wapnia i magnezu). Jej obecność potwierdzono także u mięczaków, ramienionogów i mszywiołów.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. chitynowy

 rzecz. chiton mrz./mzw.

Wiktionary


chitynowy

przymiotnik od: chityna


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z chityną, dotyczący chityny, składający się z chityny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chityna ż., chitozan m., chiton m.

Wiktionary


chiwa

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. miasto nad rzeką Amu-darią w wilajecie chorezmijskim Uzbekistanu w Azji Środkowej;

Wiktionary

Chiwa (uzb. Xiva) – miasto nad rzeką Amu-darią w wilajecie chorezmijskim Uzbekistanu w Azji Środkowej, ok. 51 tys. mieszkańców (2004) i ok. 90 tys. w 2017 roku. Położone jest 35 km od stolicy regionu Urgenchu i ledwo 5 km od granicy z Turkmenistanem.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. chiwański

Wiktionary


chiwański

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Chiwą, dotyczący Chiwy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Chiwa ż.

Wiktionary


chiwian

drzewo z rodziny biegunecznikowatych; przetrwał; ajlant; bożodrzew; ailant


SJP.pl


chiwiatyt

rodzaj minerału, siarczek bizmutowo-ołowiowy


SJP.pl


chiłok

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. rzeka w azjatyckiej części Rosji, prawy dopływ Selengi;

Wiktionary

  • Chiłok – rzeka w azjatyckiej części Rosji
  • Chiłok – miasto w azjatyckiej części Rosji

Wikipedia


chjena

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) hist. pot. ChZJN (Chrześcijański Związek Jedności Narodowej)

Wiktionary

Chrześcijański Związek Jedności Narodowej (ChZJN, potocznie Chjena) – powstał 16 sierpnia 1922 jako koalicja wyborcza Związku Ludowo-Narodowego, Chrześcijańsko-Narodowego Stronnictwa Pracy, Narodowo-Chrześcijańskiego Stronnictwa Ludowego i Chrześcijańsko-Narodowego Stronnictwa Rolniczego.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Dlatego w czwartym głosowaniu endecy „dodali” nieco głosów Narutowiczowi, eliminując tym samym kandydata ludowców. Sprawa wydała się więc przesądzona – endecy z Chjeny byli przekonani, że w ostatecznym pojedynku wyborczym ludowcy, nie mając już swojego kandydata – Wojciechowskiego, poprą hrabiego Maurycego Zamoyskiego, który choć nie „ich”, to jednak sto razy lepszy od kandydata konkurencyjnego PSL Wyzwolenia – Narutowicza.

Wiktionary


chjeno-piast

Chjeno-Piast – potoczna nazwa koalicji parlamentarnej w Sejmie II Rzeczypospolitej, która w 1923 i ponownie w 1926 tworzyła zaplecze dla drugiego i trzeciego rządu Wincentego Witosa.

Porozumienie o powołaniu koalicji (zwane paktem lanckorońskim) podpisano 17 maja 1923. W jej skład weszły Polskie Stronnictwo Ludowe „Piast” i Chrześcijański Związek Jedności Narodowej (ironicznie zwany Chjeną). Zgodnie z ustaleniami chadecy i endecy z ChZJN oraz ludowcy z „Piasta” mieli utworzyć w Sejmie I kadencji większość parlamentarną. Dziewięć dni później po uprzedniej dymisji Władysława Sikorskiego, nowym premierem został Wincenty Witos. W skład jego rządu weszło 14 ministrów z koalicji Chjeno-Piast. Gabinet ten urzędował do grudnia 1923, kiedy to utracił większość sejmową w związku z secesją grupy posłów „Piasta”.

Wikipedia


chlabicz

nazwisko


SJP.pl


chlać

potocznie:
1. pić w dużej ilości;
2. pić alkohol w nadmiarze; chlorzyć


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) pot. posp. pić, zwłaszcza alkohol

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Janek chla już od pięciu dni.

 (1.1) Od tygodnia tylko chlejesz. Opamiętaj się wreszcie, stary!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: xlat͡ɕ, AS: χlać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chlanie n., ochlajtus m., ochlaj m.

 czas. ochlać się dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) żłopać, drinkować

Wiktionary


chlacz

człowiek nadużywający alkoholu; pijak, bibosz, chlejus


SJP.pl


chladać

czasownik

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. szukać

Wiktionary


chlajna

rodzaj płaszcza noszonego przez mężczyzn w starożytnej Grecji


SJP.pl

Chlajna (stgr. χλαῖνα), zdrobn. chlajnion – wierzchni ubiór męski w starożytnej Grecji, niekiedy stosowany w odmianie nazywanej lope.

Był to obszerny, chroniący przed zimnem, prostokątny płaszcz wełniany, spinany na piersiach lub na prawym ramieniu, znany już Homerowi. Noszono go poza domem, zwłaszcza na wsi (zamiast himationu), zazwyczaj luźno jako narzutkę na znacznie krótszy i przylegający bezpośrednio do ciała chiton. Kobiety nosiły go niekiedy jak peplos, z wykładaną tzw. apoptygmą, często jednak składano go na pół i wsuwając pod lewe ramię (mężczyźni przerzucali przez ramię), spinano szpilą na prawym.

Wikipedia


chlajus

potocznie: człowiek nadużywający alkoholu; ochlajtus, ochlaptus, ochlapus, opijus, pijus


SJP.pl


chlamida

obszerna męska szata wierzchnia noszona w starożytnej Grecji do jazdy konnej


SJP.pl

  • chlamida (płaszczak, Chlamydoselachus anguineus) – gatunek rekina z rodziny płaszczakowatych
  • chlamida – męska szata noszona w starożytnej Grecji

Wikipedia


chlamidomonas

jednokomórkowy glon występujący głównie w zanieczyszczonych zbiornikach wodnych


SJP.pl


chlamidospor

grubościenny zarodnik przetrwalnikowy grzyba


SJP.pl


chlamidospora

grubościenny zarodnik przetrwalnikowy grzyba


SJP.pl


chlamydia

rodzaj bakterii, pasożyt organizmów eukariotycznych, odgrywający ważną rolę w chorobach zakaźnych przenoszonych drogą płciową


SJP.pl

Chlamydie (łac. Chlamydiae) – rodzaj bakterii bezwzględnie wewnątrzkomórkowych. Bakterie te nie wytwarzają własnego ATP, lecz wymieniają swoje ADP na ATP gospodarza. Bakterie pokrewne riketsjom. W swojej błonie komórkowej zewnętrznej posiadają lipopolisacharyd (LPS), podobnie jak większość bakterii Gram-ujemnych, jednak w przeciwieństwie do nich nie posiadają w ścianie kwasu muraminowego oraz peptydoglikanu. Są zdolne do syntezy własnych białek dzięki posiadaniu rybosomów.

Wikipedia


chlamydie

rodzaj bakterii bezwzględnie wewnątrzkomórkowych


SJP.pl

Chlamydie (łac. Chlamydiae) – rodzaj bakterii bezwzględnie wewnątrzkomórkowych. Bakterie te nie wytwarzają własnego ATP, lecz wymieniają swoje ADP na ATP gospodarza. Bakterie pokrewne riketsjom. W swojej błonie komórkowej zewnętrznej posiadają lipopolisacharyd (LPS), podobnie jak większość bakterii Gram-ujemnych, jednak w przeciwieństwie do nich nie posiadają w ścianie kwasu muraminowego oraz peptydoglikanu. Są zdolne do syntezy własnych białek dzięki posiadaniu rybosomów.

Wikipedia


chlamydioza

bakteryjna choroba przenoszona droga płciową


SJP.pl

Chlamydie (łac. Chlamydiae) – rodzaj bakterii bezwzględnie wewnątrzkomórkowych. Bakterie te nie wytwarzają własnego ATP, lecz wymieniają swoje ADP na ATP gospodarza. Bakterie pokrewne riketsjom. W swojej błonie komórkowej zewnętrznej posiadają lipopolisacharyd (LPS), podobnie jak większość bakterii Gram-ujemnych, jednak w przeciwieństwie do nich nie posiadają w ścianie kwasu muraminowego oraz peptydoglikanu. Są zdolne do syntezy własnych białek dzięki posiadaniu rybosomów.

Wikipedia


chlamydospora

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) biol. grubościenny zarodnik przetrwalnikowy powstający ze strzępek grzybni;

Wiktionary

Chlamydospora – zarodnik grzybów o grubej ścianie komórkowej przystosowany do przetrwania przez dłuższy czas niesprzyjających warunków środowiska. Chlamydospory powstają ze strzępek grzybni i u różnych gatunków mogą tworzyć się w postaci pojedynczych komórek, w formie łańcuchów lub zgrupowań. Powstają głównie w wyniku rozmnażania bezpłciowego i występują u workowców i niższych grzybów. U podstawczaków są rzadkie. Znanych jest kilka gatunków poliporoidalnych, u których chlamydospory tworzą się na podstawkach. Inonotus rickii zamiast bazydiokarpu wytwarza masę chlamydospor.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌxlãmɨdɔˈspɔra, AS: χlãmydospora

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. askospora, bazydiospora, egzospora, mejospora

Wiktionary


chlanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|chlać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. chlać

Wiktionary


chlańsko

potocznie: impreza, na której pije się dużo alkoholu; biba, pijatyka, libacja


SJP.pl


chlap

wyraz naśladujący odgłos powstający przy chlapaniu


SJP.pl

wykrzyknik

 (1.1) odgłos chlapania

Wiktionary

Wymowa:

IPA: xlap, AS: χlap

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chlapacz mos./mrz., chlapanie, chlapa, chlapanina, chlapawica

 czas. chlapać, pochlapać, zachlapać

 przym. chlapiący, pochlapany, zachlapany

Wiktionary


chlapa

potocznie: brzydka, deszczowa pogoda


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) brzydka, deszczowa pogoda

 (1.2) błoto i mokry śnieg

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chlapawica ż., chlapacz mos./mrz.

 czas. chlapać

 wykrz. chlap

Wiktionary


chlapać

1. rozpryskiwać jakąś substancję;
2. uderzać o powierzchnię czegoś z odgłosem podobnym do plusku;
3. potocznie: mówić coś bez zastanowienia;
4. potocznie: wypić wódkę


SJP.pl

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. chlapnąć)

 (1.1) wywoływać rozproszenie płynu z powstaniem plusku

 (1.2) wylewać się porcjami z pluskiem

 (1.3) pot. mówić bez zastanowienia

 (1.4) pot. pić trunek

czasownik zwrotny niedokonany chlapać się (dk. chlapnąć się)

 (2.1) obryzgiwać czymś siebie

 (2.2) oblewać jeden drugiego

 (2.3) pot. spędzać czas na kąpaniu się

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chlapa ż., chlapacz mrz., chlapanie n., chlapanina ż., chlapawica ż., chlapnięcie n.

 czas. rozchlapywać, chlapnąć dk.

 wykrz. chlap, chlapu-chlapu, chlapu, chlap, chlapu, chlapu

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) bryzgać, obryzgiwać, ochlapywać

 (1.3) paplać

 (2.3) kąpać się

Wiktionary


chlapacz

gumowy płat montowany na karoserii samochodowej przy kołach przeciwdziałający nadmiernemu wydobywaniu się wody spod podwozia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) pot. osłona z tyłu koła służąca do zabezpieczania pojazdu przed bryzgami wody, błota

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) pot. ktoś, kto chlapie językiem, mówi byle co

Wiktionary

Chlapacz samochodowy – element montowany seryjnie lub dodawany opcjonalnie do samochodu, który ma na celu ochronę nadwozia przed kamieniami, wodą, błotem.

Montowany jest za kołami samochodu przy jednej lub przy obu osiach.

Szczególne zastosowanie dla chlapacza znalazło się w rajdach samochodowych, które często odbywają się na drogach szutrowych. Chlapacz ma za zadanie ochronić nie tylko nadwozie samochodu, ale przede wszystkim kibiców przed wylatującym spod kół żwirem czy kamieniami.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Naderwany chlapacz nad tylnym kołem szurał po mokrym asfalcie, nad nim zaś w najlepsze rósł mech, któremu łagodna zima nie dała rady. Samochodzik rzęził straszliwie, kaszląc spalinami, lecz dalej parł pod górkę.

 (2.1) Hanka, ja wiem, że ze mnie taki chlapacz jest, że czasami ręce opadają, ale jakby świat był taki pod szyję zapięty, taki zasznurowany jak te twoje cudne usteczka, to ludzkość by się w ogóle nie posuwała.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chlapawica ż., chlapa ż., chlapanina ż., chlapanie n., chlapnięcie n., nachlapanie n.

 czas. chlapać ndk., chlapnąć dk., nachlapać dk., rozchlapywać ndk., rozchlapać dk.

 wykrz. chlap

Wiktionary


chlapanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|chlapać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. chlapać, rozchlapywać

 wykrz. chlap

 rzecz. chlapawica ż., chlapacz mos./mrz.

Wiktionary


chlapawica

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zob. chlapa.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chlapa ż., chlapanina ż., chlapanie n., chlapnięcie n., nachlapanie n., chlapacz m.

 czas. chlapać ndk., chlapnąć dk., nachlapać dk.

 wykrz. chlap, chlapu-chlapu

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) chlapa, chlapanina, słota

Wiktionary


chlapnąć

1. prysnąć jakąś substancją;
2. uderzyć o powierzchnię czegoś z odgłosem podobnym do plusku;
3. potocznie: powiedzieć coś bez zastanowienia; lapnąć;
4. potocznie: wypić wódkę


SJP.pl

czasownik nieprzechodni dokonany

 (1.1) rozproszyć ciecz

 (1.2) pot. powiedzieć coś bezmyślnie

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chlapanie n., chlapnięcie n., chlapacz m., chlapawica ż.

 czas. chlapać ndk.

Wiktionary


chlapnięcie

1. prysnąć jakąś substancją;
2. uderzyć o powierzchnię czegoś z odgłosem podobnym do plusku;
3. potocznie: powiedzieć coś bez zastanowienia; lapnąć;
4. potocznie: wypić wódkę


SJP.pl


chlapu

wyraz dźwiękonaśladowczy, zwykle powtórzony, naśladujący odgłos chlapania, przeważnie używany przez dzieci lub przez dorosłych w rozmowie z nimi; chlapu-chlapu; chlapu, chlapu; chlapu, chlap


SJP.pl


chlasnąć

potocznie:
1. uderzyć z pluskiem, chlupotem;
2. wydać plusk, chlupot;
3. uderzyć z rozmachem i świstem;
4. zrobić coś od razu;
5. rozedrzeć gwałtownie;
6. zaciąć, uderzyć, przeciąć


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. chlastać)

 (1.1) pot. gwałtownie uderzyć z rozmachem i świstem

 (1.2) pot. gwałtownie zranić ostrym przedmiotem

 (1.3) pot. uderzyć czymś zdolnym do przecięcia skóry (np. batem)

 (1.4) pot. gwałtownie oddzielić od całości ostrym narzędziem

 (1.5) pot. (o cieczy) gwałtownie uderzyć o kogoś lub coś, rozpryskując się

 (1.6) pot. rozpryskać jakąś ciecz szybko i gwałtownie

 (1.7) pot. przen. ostro skrytykować kogoś

czasownik zwrotny dokonany chlasnąć się (ndk. chlastać się)

 (2.1) pot. uderzyć siebie samego

 (2.2) pot. uderzyć siebie nawzajem

 (2.3) pot. zranić siebie samego ostrym przedmiotem

 (2.4) pot. uderzyć siebie samego czymś zdolnym do przecięcia skóry

 (2.5) pot. gwałtownie schlapać siebie samego

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) chlusnąć, smagnąć, zbiczować

 (1.3) pociąć

 (1.6) chlusnąć

 (1.7) chlusnąć, wychłostać, zjechać

Wiktionary


chlaśnięcie

potocznie:
1. uderzyć z pluskiem, chlupotem;
2. wydać plusk, chlupot;
3. uderzyć z rozmachem i świstem;
4. zrobić coś od razu;
5. rozedrzeć gwałtownie;
6. zaciąć, uderzyć, przeciąć


SJP.pl


chlast

wykrzyknik nazywający odgłos gwałtownego uderzenia


SJP.pl

wykrzyknik

 (1.1) onomatopeja naśladująca odgłos bicia, chłosty

 (1.2) onomatopeja naśladująca odgłos cięcia nożem, szablą

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chlastanie n., wychlastanie n., pochlastanie n.

 czas. chlastać ndk., wychlastać dk., pochlastać dk.

Wiktionary


chlastać

potocznie:
1. uderzać z pluskiem, chlupotem;
2. wydawać plusk, chlupot;
3. uderzać z rozmachem i świstem;
4. robić coś od razu;
5. rozdzierać gwałtownie;
6. zacinać, uderzać, przecinać


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. chlasnąć)

 (1.1) pot. ciąć kogoś lub siebie

 (1.2) daw. gw-pl|Śląsk Cieszyński. pić

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wykrzykując straszliwe klątwy i ohydne wyzwiska, demeryt chlastał szablą, aż bryzgała jucha.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈxlastat͡ɕ, AS: χlastać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chlastanie n., chlaśnięcie n.

 wykrz. chlast

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ranić

Wiktionary


chlastanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|chlastać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. chlastać

 wykrz. chlast

Wiktionary


chlc

skrótowiec, rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) = med. choroba Leśniowskiego-Crohna;

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ChL-C

Wiktionary


chleb

1. pieczywo z mąki i wody na drożdżach lub na zakwasie, formowane w bochenki; bochenek takiego pieczywa;
2. przenośnie: byt, utrzymanie, zarobek, praca;
3. zboże


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) pieczywo z mąki, wody, z dodatkiem drożdży lub zakwasu;

 (1.2) przen. sposób zarabiania na życie, zawód, źródło utrzymania

 (1.3) pot. wódka

 (1.4) stpol. żywność

 (1.5) stpol. żyto

 (1.6) stpol. zboże

Wiktionary

Chleb – pieczywo otrzymywane z wypieku ciasta będącego jednorodnym połączeniem mąki i wody, poddanego najczęściej, ale nie zawsze, fermentacji alkoholowej, wyrobionego w bochny różnego kształtu i wielkości.

Chleb znany w starożytności nie przypominał współczesnego pulchnego wypieku, raczej zbliżony był do podpłomyka, znanej obecnie macy lub cienkiego podkładu pod pizzę. Taki chleb łatwiej było łamać niż kroić i zapewne stąd wziął się powszechnie znany w wielu kulturach zwyczaj obrzędowego łamania chlebem. Zwyczaj łamania, a nie krojenia chleba, utrzymał się zresztą do dzisiaj w kulturze śródziemnomorskiej (m.in. we Francji).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) To oburzające, żeby w piekarni nie było świeżego chleba!

 (1.2) Sklepikarze skarżą się na supermarkety, że im chleb odbierają.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: xlɛp, AS: χlep

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chlebak mrz., chlebnica ż.

:: zdrobn. chlebaszek mrz., chlebek mrz., chlebuś mrz.

 przym. chlebowy, chlebny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pieczywo; gw-pl|Górny Śląsk|chlyb.

Wiktionary


chlebaczek

zdrobnienie od: chlebak


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od chlebak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chlebak m.

Wiktionary


chlebak

1. skórzana torba używana do przenoszenia żywności podczas wycieczek;
2. drewniany lub metalowy pojemnik używany w gospodarstwach domowych do przechowywania pieczywa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) średniej wielkości pojemnik, w którym przechowuje się pieczywo;

 (1.2) średniej wielkości torba z paskiem, na prowiant;

Wiktionary

Chlebak – pojemnik kuchenny służący do przechowywania pieczywa, zmniejszający jego wysychanie i umożliwiający utrzymanie porządku.

Chlebaki w formie pojemników wykonywane są głównie z drewna, z tworzyw sztucznych i metalu. Chlebak składa się z części nieruchomej (dna) jak i części ruchomej (pokrywy).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Moja mama chleb przechowuje w chlebaku.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈxlɛbak, AS: χlebak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chleb m., chlebek m.

:: zdrobn. chlebaczek m.

 przym. chlebowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przest. chlebnica

Wiktionary


chlebczyn

Chlebczyn – wieś sołecka w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie łosickim, w gminie Sarnaki.

Miejscowość leży przy drodze krajowej nr 19 w odległości 1,5 km na północ od Sarnak i linii kolejowej nr 31 Siedlce – Siemianówka z przystankiem Sarnaki. We wsi funkcjonuje jednostka OSP.

Wikipedia


chlebda

nazwisko


SJP.pl


chlebek

zdrobnienie od: chleb


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od: chleb

 (1.2) mały chleb, niekiedy ze słodkimi dodatkami

 (1.3) bot. lud. ślaz

Wiktionary

  • Chlebek – polskie nazwisko

Osoby o nazwisku Chlebek:

  • Józef Chlebek – polski nauczyciel w Buczaczu, w Galicji w Austro-Węgrzech.
  • Lesław Juliusz Chlebek (2 stycznia 1883–9 kwietnia 1928) – polski nauczyciel, wojskowy i działacz społeczny, oficer Legionów.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Dziś na śniadanie zjadłem dwie kromeczki chlebka z masłem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈxlɛbɛk, AS: χlebek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chleb m., chlebuś m., chlebak m.

 przym. chlebowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) chlebuś

Wiktionary


chlebice

Chlebice (niem. Wiesenthal, w latach 1948–1953 Niemaszchleba) – wieś w Polsce położona w województwie lubuskim, w powiecie żarskim, w gminie Tuplice.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zielonogórskiego.

Wikipedia


chlebicki

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Andrzej Chlebicki – polski botanik, mykolog i herpetolog
  • Jan Chlebicki – polski inżynier chemik

Wikipedia


chlebiński

nazwisko


SJP.pl


chlebnica

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przest. szafa lub pojemnik do składowania chleba

 (1.2) rzad. dzieża do wyrobu ciasta na chleb

 (1.3) daw. specjalna łopata do wkładania chleba do pieca

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Chleb przechowywany w chlebnicy wysycha szybciej – tam przechowujemy tylko chleb tradycyjny i owocowy […]

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chleb mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) chlebak

 (1.2) dzieża

 (1.3) łopata

Wiktionary


chlebno

Chlebno – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie pilskim, w gminie Łobżenica.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa pilskiego.

Wikipedia


chlebny

przymiotnik od: chleb; związany z chlebem, otrzymywany z chleba; chlebowy


SJP.pl


chlebodajny

1. dający chleb;
2. dający zarobek, utrzymanie;
3. urodzajny, żyzny


SJP.pl


chlebodawca

1. książkowo: pracodawca;
2. dawniej: ten, kto daje wyżywienie, utrzymanie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) książk. ten, kto zatrudnia kogoś do pracy, zapewnia zarobek

 (1.2) przest. ten, kto zapewnia wyżywienie, utrzymanie

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: fż. chlebodawczyni ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pracodawca

Wiktionary


chlebodawczyni

1. kobieta dająca wyżywienie;
2. kobieta dająca komuś płatną pracę


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) książk. kobieta zatrudniająca osoby

 (1.2) daw. kobieta żywiąca

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Na powitanie swej chlebodawczyni suczka zamerdała ogonem.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: fm. chlebodawca mos.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pracodawczyni

 (1.2) żywicielka

Wiktionary


chleboholiczka

kobieta uwielbiająca jeść pieczywo


SJP.pl


chleboholik

osoba uwielbiająca jeść pieczywo


SJP.pl


chleboholizm

żartobliwie: zamiłowanie do pieczenia domowego chleba


SJP.pl


chlebomat

automat do sprzedaży pieczywa


SJP.pl


chlebopiek

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) gw-pl|Warszawa. piekarz

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) piekarz

Wiktionary


chlebowice

Chlebowice – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie zgierskim, w gminie Głowno.

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do ówczesnego województwa łódzkiego.

Wikipedia


chlebowiec

1. drzewo z rodziny morwowatych, o jadalnych owocach, rosnące w okolicach zwrotnikowych; drzewo chlebowe;
2. żywiak chlebowiec - niewielki chrząszcz z rodziny kołatkowatych


SJP.pl

Chlebowiec (Artocarpus J. R. Forst. & G. Forst.) – rodzaj roślin z rodziny morwowatych. Obejmuje 56 gatunków. Rośliny te rosną w Azji Południowo-Wschodniej, wyspach zachodniej Oceanii oraz w północnej części Australii. Owoce szeregu gatunków są jadalne. Popularnie uprawiane (współcześnie w tropikach także poza pierwotnym zasięgiem) są takie gatunki jak: chlebowiec właściwy, różnolistny, chempedak i wonny.

Wikipedia


chlebówka

wieś w Polsce


SJP.pl

Chlebówka (niem. Brotsack) – wieś w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie malborskim, w gminie Nowy Staw na obszarze Wielkich Żuław Malborskich przy drodze krajowej nr 55.

Wieś królewska położona była w II połowie XVI wieku w województwie malborskim. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa elbląskiego.

Wikipedia


chlebowo

W Polsce
  • Chlebowo – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. brodnickim, w gminie Świedziebnia
  • Chlebowo – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. lipnowskim, w gminie Lipno
  • Chlebowo – wieś w woj. lubuskim, w pow. krośnieńskim, w gminie Gubin
  • Chlebowo – wieś w woj. mazowieckim, w pow. płockim, w gminie Bulkowo
  • Chlebowo – osada w województwie pomorskim, w powiecie bytowskim, w gminie Miastko
  • Chlebowo – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. konińskim, w gminie Wierzbinek
  • Chlebowo – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. obornickim, w gminie Ryczywół
  • Chlebowo – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. wrzesińskim, w gminie Miłosław
  • Chlebowo – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. drawskim, w gminie Złocieniec
    • Chlebowo – nieczynny przystanek osobowy dawnej linii kolejowej nr 410

    Wikipedia


chlebowski

nazwisko


SJP.pl

Chlebowski (forma żeńska: Chlebowska; liczba mnoga: Chlebowscy) – polskie nazwisko. Najprawdopodobniej pochodzi pośrednio od pokarmu – chleb.

Wikipedia


chlebowy

przymiotnik od: chleb; związany z chlebem, otrzymywany z chleba; chlebny


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) zrobiony z chleba, zawierający chleb

przymiotnik relacyjny

 (2.1) związany z chlebem, odnoszący się do chleba

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chleb mrz., chlebek mrz., chlebuś mrz., chlebak mrz., chlebowiec mrz., chlebowe n.

Wiktionary


chlebożerca

żartobliwie: człowiek lubiący jeść chleb


SJP.pl


chlebuś

pieszczotliwe zdrobnienie od: chleb; chlebek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. chleb

Wiktionary


chlejus

człowiek nadużywający alkoholu; pijak, bibosz, chlacz


SJP.pl


chlejuska

chlejus; alkoholiczka, pijaczka


SJP.pl


chlestakowszczyna

od postaci Chlestakowa z komedii Gogola "Rewizor": bezczelność, hucpiarstwo, tupeciarstwo


SJP.pl


chlestakowszczyzna

od postaci Chlestakowa z komedii Gogola "Rewizor": hucpiarstwo, bezczelność, tupeciarstwo


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) książk. bezczelne łgarstwa

Wiktionary


chlew

budynek z całym zapleczem technicznym przeznaczony do hodowli trzody chlewnej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) pomieszczenie lub wydzielone miejsce przeznaczone dla świń;

 (1.2) przen. miejsce, w którym panuje bałagan i jest brudno

Wiktionary

Chlew, chlewnia, świniarnia – budynek inwentarski służący do przetrzymywania, chowu oraz tuczu trzody chlewnej; także, zespół świń w różnym wieku (lochy, prosięta, knury), lub różnej kategorii (zwierzęta hodowlane, tuczniki) służący odpowiednim celom produkcyjnym, stąd nazwa: chlewnia hodowlana, chlewnia użytkowa, chlewnia o cyklu zamkniętym (chlewnia towarowa), tuczarnia itd..

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W środku obszerniejszego podwórza, przed obórką, chlewem i drwalniami stało kilka fur chłopskich.

 (1.2) Ale tu chlew! Posprzątaj w końcu!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: xlɛf, AS: χlef

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chlewnia ż.

:: zdrobn. chlewek mrz., chlewik ż.

 przym. chlewny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) chlewnia, świniarnia; daw. gw-pl|Poznań|kubel.

Wiktionary


chlewek

zdrobnienie od: chlew; chlewik


SJP.pl


chlewiarnia

zespół chlewów w dużym gospodarstwie rolnym


SJP.pl


chlewice

dawna nazwa Gliwic (miasta na Śląsku)


SJP.pl

W Polsce
  • Chlewice – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. włoszczowskim, w gminie Moskorzew
  • Chlewice – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. myśliborskim, w gminie Boleszkowice
  • Chlewice – gromada

Wikipedia


chlewicki

nazwisko


SJP.pl


chlewiczek

zdrobnienie od: chlewik


SJP.pl


chlewik

zdrobnienie od: chlew; chlewek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od: chlew

Wiktionary

Chlew, chlewnia, świniarnia – budynek inwentarski służący do przetrzymywania, chowu oraz tuczu trzody chlewnej; także, zespół świń w różnym wieku (lochy, prosięta, knury), lub różnej kategorii (zwierzęta hodowlane, tuczniki) służący odpowiednim celom produkcyjnym, stąd nazwa: chlewnia hodowlana, chlewnia użytkowa, chlewnia o cyklu zamkniętym (chlewnia towarowa), tuczarnia itd..

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Znika cuchnąca obórka dla każdej chorej na gruźlicę krowiny i znika dwakroć bardziej cuchnący chlewik dla brudnej świnki, mającej na sobie i w sobie miliony zarazków chorobotwórczych.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈxlɛvʲik, AS: χlevʹik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chlew m., chlewnia ż.

Wiktionary


chlewiska

związany z miejscowością Chlewiska


SJP.pl

W Polsce
  • Chlewiska – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. inowrocławskim, w gminie Dąbrowa Biskupia
  • Chlewiska – wieś w woj. lubelskim, w pow. lubartowskim, w gminie Lubartów
  • Chlewiska – wieś woj. mazowieckim, w pow. siedleckim, w gminie Kotuń
  • Chlewiska – wieś w woj. mazowieckim, w pow. szydłowieckim, w gminie Chlewiska
  • Chlewiska – wieś w woj. podkarpackim, w pow. lubaczowskim, w gminie Narol
  • Chlewiska – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. szamotulskim, w gminie Kaźmierz
  • Chlewiska – osada leśna w woj. wielkopolskim, w pow. szamotulskim, w gminie Kaźmierz

Wikipedia


chlewiski

związany z miejscowością Chlewiska


SJP.pl


chlewiszczanin

mieszkaniec Chlewisk


SJP.pl


chlewiszczanka

mieszkanka Chlewisk


SJP.pl


chlewmistrz

pracownik doglądający hodowli trzody chlewnej


SJP.pl


chlewmistrzyni

kobieta opiekująca się trzodą chlewną; chlewiarka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) osoba płci żeńskiej opiekująca się trzodą chlewną

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: fm. chlewmistrz

Wiktionary


chlewnia

1. budynek do hodowli, chowu i tuczenia świń; chlew, świniarnia;
2. świnie hodowane w danym gospodarstwie, fermie itp.; trzoda chlewna


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zootechn. budynek do przemysłowej hodowli świń

 (1.2) zootechn. przedsiębiorstwo przemysłowej hodowli świń

Wiktionary

Chlew, chlewnia, świniarnia – budynek inwentarski służący do przetrzymywania, chowu oraz tuczu trzody chlewnej; także, zespół świń w różnym wieku (lochy, prosięta, knury), lub różnej kategorii (zwierzęta hodowlane, tuczniki) służący odpowiednim celom produkcyjnym, stąd nazwa: chlewnia hodowlana, chlewnia użytkowa, chlewnia o cyklu zamkniętym (chlewnia towarowa), tuczarnia itd..

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Albert poszedł zanieść zlewki do chlewni.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈxlɛvʲɲa, AS: χlevʹńa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chlew mrz., chlewek mrz., chlewik mrz.

 przym. chlewny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) świniarnia

Wiktionary


chlewny

związany z hodowlą świń


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z chlewem, dotyczący chlewu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Spośród zwierząt gospodarskich w Katowicach w 2010 pogłowie drobiu liczyło 56,8 tys., trzody chlewnej 589, a bydła 126 sztuk.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chlew mrz., chlewnia ż.

Wiktionary


chlewowy

chlew


SJP.pl

Patrz:

chlew

chliborob

członek ukraińskiej partii (Ukrajinśka Chliborobśka Partija) jednoczącej głównie zamożne chłopstwo, działającej w latach 1918-20


SJP.pl


chlip

chlipu;
1. wykrzyknik naśladujący odgłos wydawany podczas głośnego picia;
2. wykrzyknik naśladujący odgłos wydawany podczas płakania, szlochania


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) odgłos płaczu

Wiktionary


chlip-chlip

chlipu-chlipu;
1. wykrzyknik naśladujący odgłos wydawany podczas głośnego picia;
2. wykrzyknik naśladujący odgłos wydawany podczas płakania, szlochania


SJP.pl


chlipać

potocznie:
1. pić głośno, z mlaskaniem; chłeptać, siorbać, siorpać;
2. szlochać, łkać, płakać żałośnie


SJP.pl

czasownik

 (1.1) pić wciągając płyn z odgłosem

 (1.2) płakać żałośnie z cichym westchnieniem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zziębnięty chłopiec łapczywie chlipał gorące kakao.

 (1.2) Dziecko cicho chlipało w kącie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈxlʲipat͡ɕ, AS: χlʹipać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chlipanie n., chlipnięcie n.

 czas. chlipnąć dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) chłeptać

 (1.2) popłakiwać, łkać, szlochać

Wiktionary


chlipalski

nazwisko


SJP.pl


chlipania

potocznie:
1. pić głośno, z mlaskaniem; chłeptać, siorbać, siorpać;
2. szlochać, łkać, płakać żałośnie


SJP.pl


chlipanie

potocznie:
1. pić głośno, z mlaskaniem; chłeptać, siorbać, siorpać;
2. szlochać, łkać, płakać żałośnie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|chlipać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chlipnięcie n.

 czas. chlipać ndk., chlipnąć dk.

Wiktionary


chlipała

potocznie:
1. pić głośno, z mlaskaniem; chłeptać, siorbać, siorpać;
2. szlochać, łkać, płakać żałośnie


SJP.pl


chlipliwiej

stopień wyższy od przysłówka: chlipliwie


SJP.pl


chlipliwy

przypominający żałosne płakanie; chlipiący


SJP.pl


chlipnąć

potocznie:
1. wypić głośno, z mlaskaniem, wydając odgłos podobny do cmokania; siorbnąć, siorpnąć;
2. zaszlochać, załkać, zapłakać żałośnie


SJP.pl


chlipnięcie

potocznie:
1. wypić głośno, z mlaskaniem, wydając odgłos podobny do cmokania; siorbnąć, siorpnąć;
2. zaszlochać, załkać, zapłakać żałośnie


SJP.pl


chlipu

chlip;
1. wykrzyknik naśladujący odgłos wydawany podczas głośnego picia;
2. wykrzyknik naśladujący odgłos wydawany podczas płakania, szlochania


SJP.pl


chlipu-chlipu

chlip-chlip;
1. wykrzyknik naśladujący odgłos wydawany podczas głośnego picia;
2. wykrzyknik naśladujący odgłos wydawany podczas płakania, szlochania


SJP.pl


chliszcz

nazwisko


SJP.pl


chloantyt

minerał, arsenek niklu


SJP.pl

Chloantyt – minerał z gromady arsenków, należy do minerałów rzadkich. Nazwa pochodzi od gr. chloantes (khloantes) – zielonkawy, nawiązując do charakterystycznych nalotów, którymi pokrywa się minerał podczas wietrzenia.

Wikipedia


chlodwig

imię królów Franków; Klodwig


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.

Wiktionary

Chlodwig I (fr. Clovis Ier, łac. Clodovicus, frankijski Chlodowech; ur. ok. 466, zm. 27 października 511) – władca Franków, syn Childeryka I i Basiny. Najsłynniejszy spośród merowińskich władców.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Spory z Chlodwigiem trwały dekadę.

Wiktionary


chloe

[czytaj: klołi]
1. imię żeńskie pochodzenia greckiego;
2. w mitologii greckiej: jedna z nimf


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż.;

Wiktionary

Chloe (wym. Chloe) – imię żeńskie pochodzenia greckiego (gr. Χλοη), oznaczające "zielony pęd", "młode dziewczę". Przydomek greckiej bogini Demeter. Imię Chloe pojawia się także w Biblii, w 1. liście do Koryntian. W okresie baroku i rokoko imię to często było wykorzystywane przez autorów sielanek, nawiązujących do antycznego romansu greckiego Dafnis i Chloe Longosa. Dafnis i Chloe to także balet Ravela.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Doniesiono mi bowiem o was, bracia moi, przez ludzi Chloe, że zdarzają się między wami spory.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Chloris ż., chlor m., chlorek m., chloran m., chlorowiec m., chlorowanie n.

 czas. chlorować ndk.

 przym. chlorowy

Wiktionary


chlor

pierwiastek chemiczny o symbolu Cl


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. pierwiastek chemiczny o symbolu Cl i liczbie atomowej 17;

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy lub męskozwierzęcy

 (2.1) pot. kloszard lub pijak

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Chlor jest gazem trującym.

 (2.1) Pod budką z piwem stał jakiś chlor.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: xlɔr, AS: χlor

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chlorek m., chloran m., chlorowiec m., chlorowanie n., Chloe ż., Chloris ż.

 czas. chlorować ndk.

 przym. chlorowy

 przedr. chloro-

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) symbol. Cl

Wiktionary


chlorak

miernik chlorak (chlorissa cloraria) - gatunek motyla z rodziny miernikowcowatych, o niebieskawozielonych skrzydłach i rozpiętości skrzydeł 18-20 mm, podobny do miernika seledyniaka


SJP.pl


chloral

związek organiczny zawierający chlor, powstały wskutek chlorowania alkoholu etylowego


SJP.pl

Chloral (trichloroetanal, aldehyd trichlorooctowy), CCl3CHO – organiczny związek chemiczny z grupy aldehydów. Jest to bezbarwna, ruchliwa, oleista ciecz o drażniącym słodkawo-eterowym zapachu. Rozpuszcza się w alkoholu etylowym, eterze dietylowym, chloroformie. Z wodą tworzy hydrat CCl3CH(OH)2 zwany wodzianem chloralu lub hydratem chloralu.

Wikipedia


chloramfenikol

antybiotyk działający na liczne bakterie Gram-dodatnie, riketsje i chlamydia; dawniej stosowany głównie w durze brzusznym; chloromycetyna


SJP.pl

Chloramfenikol (chloromycetyna, detreomycyna) – antybiotyk o działaniu bakteriostatycznym wobec szeregu bakterii G- i G+, a także riketsji, mykoplazm, chlamydii i innych. Pierwotnie wyizolowany w 1947 roku przez Paula Burkholdera i współpracowników z produktów Gram-dodatnich bakterii Streptomyces venezuelae. Można go również uzyskać syntetycznie.

Wikipedia


chloramina

gęsta, bezbarwna ciecz o mocnym zapachu i właściwościach bakteriobójczych


SJP.pl

Chloroamina, NH
2
Cl
– nieorganiczny związek chemiczny, monochlorowa pochodna amoniaku.

Wikipedia


chloraminy

gęsta, bezbarwna ciecz o mocnym zapachu i właściwościach bakteriobójczych


SJP.pl

Chloroaminy – grupa organicznych związków chemicznych, chlorowych pochodnych sulfonamidów, powstałych przez działanie podchlorynów na amoniak lub związki zawierające grupę aminową (-NH2) albo iminową (=NH).

Większość wykazuje właściwości bakteriobójcze.

Wikipedia


chloran

sól kwasu chlorowego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. sól kwasu chlorowego (HClO₃); związek chemiczny, w którym jon ClO₃⁻ łączy się z kationem metalu

Wiktionary

Sole tlenowych kwasów chloru – organiczne i nieorganiczne związki chemiczne, sole 4 tlenowych kwasów chloru. Są silnymi utleniaczami, ogrzewane wobec reduktorów mogą rozkładać się wybuchowo. Są zwykle dobrze rozpuszczalne w wodzie. Wraz ze zwiększającą się wartościowością atomu centralnego zmniejszają się właściwości utleniające związku.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Chlorany są silnymi utleniaczami.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. chloranowy

 rzecz. chlor mzw./mos./mrz., Chloe ż.

Wiktionary


chlorany

sól kwasu chlorowego


SJP.pl

Sole tlenowych kwasów chloru – organiczne i nieorganiczne związki chemiczne, sole 4 tlenowych kwasów chloru. Są silnymi utleniaczami, ogrzewane wobec reduktorów mogą rozkładać się wybuchowo. Są zwykle dobrze rozpuszczalne w wodzie. Wraz ze zwiększającą się wartościowością atomu centralnego zmniejszają się właściwości utleniające związku.

Wikipedia


chlorargiryt

minerał, chlorek srebra; srebro rogowe, kerargiryt


SJP.pl


chlorator

przyrząd służący do odkażania wody; chlorownik, chlorownica


SJP.pl


chloratyt

ogólna nazwa materiałów wybuchowych utworzonych przez zmieszanie chloranu potasowego z substancjami bogatymi w węgiel; używane w czasie pierwszej wojny światowej


SJP.pl


chlorawy

kwas chlorawy - nazwa zwyczajowa kwasu chlorowego (III)


SJP.pl


chlorchinaldin

lek bakteriobójczy


SJP.pl

Chlorochinaldol (łac. chlorquinaldolum) – organiczny związek chemiczny, chlorowa pochodna 8-hydroksychinoliny. Stosowany jako lek o działaniu przeciwbakteryjnym i przeciwgrzybiczym.

Wikipedia


chlorcyjan

chlorek kwasu cyjanowodorowego; chlorocyjan


SJP.pl


chlordan

organiczny związek chemiczny, insektycyd z grupy związków dienowych


SJP.pl

Chlordan – organiczny związek chemiczny, insektycyd z grupy związków dienowych o działaniu podobnym do DDT i HCH. Chlordan bywa również stosowany jako herbicyd selektywny.

Wikipedia


chlorek

1. sól kwasu chlorowodorowego;
2. biały, żrący proszek o działaniu wybielającym i dezynfekcyjnym


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. sól kwasu solnego;

Wiktionary

Chlorki – ogólna nazwa związków chemicznych, soli kwasu solnego lub innych związków zawierających chlor.

W chemii nieorganicznej chlorkami nazywa się:

  • sole kwasu solnego;
  • pochodne kwasów, w których przynajmniej jedna grupa OH została zastąpiona przez atom chloru (chlorki kwasowe).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Chlorek sodu to po prostu sól kuchenna.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈxlɔrɛk, AS: χlorek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chlor m., chloran m., chlorowiec m., chlorowanie n., Chloe ż.

 czas. chlorować ndk.

 przym. chlorowy

 temsłow. chloro-

Wiktionary


chlorella

jednokomórkowy glon z typu zielenic żyjący w wielu środowiskach


SJP.pl

Chlorella (Chlorella) – glon z gromady zielenic. Najpowszechniej występujący gatunek to chlorella zwyczajna (Chlorella vulgaris), podczas gdy gatunek typowy to Ch. ellipsoidea Gerneck. Występuje w każdym wodnym i wilgotnym środowisku: w wodach słodkich i słonych, w wilgotnej korze i ziemi (aerofit), a także we wnętrzu innych organizmów, jako zoochlorella. Wśród polskich glonów planktonowych znaleziono następujące gatunki: Ch. ellipsoidea, Ch. luteoviridis, Ch. minutissima i Ch. oocystoides w wodach śródlądowych i Ch. vulgaris w Bałtyku. Jest to glon jednokomórkowy o zielonej barwie i kulistym (ewentualnie elipsoidalnym) kształcie. Nie tworzy kolonii. Zawiera jeden duży, kubkowaty chloroplast. Jest organizmem autotroficznym. Zawiera barwnik zwany chlorofilem, który umożliwia przeprowadzanie fotosyntezy. Chlorella bywa także heterotroficzna, gdy pokarm jest łatwo dostępny (miksotrofizm). Rozmnaża się przez podział komórki na autospory, które wydostają się na zewnątrz po rozerwaniu ściany komórkowej komórki macierzystej.

Wikipedia


chlorenchyma

miękisz asymilacyjny


SJP.pl

Miękisz asymilacyjny, miękisz zieleniowy, chlorenchyma – tkanka roślinna, wyspecjalizowany miękisz, złożony z komórek zawierających liczne soczewkowate chloroplasty. Jest tkanką żywą. Zachodzi w nim proces fotosyntezy. Występuje głównie w liściach i młodych łodygach.

Wikipedia


chlorhydryna

organiczny związek chemiczny zawierające w cząsteczce atom chloru i grupę hydroksylową


SJP.pl


chloris

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) mitgr. bogini kwiatów, utożsamiana z rzymską Florą; jedna z nimf;

 (1.2) mitgr. królewna tebańska, córka Amfiona i Niobe;

 (1.3) mitgr. jedna z Pieryd

 (1.4) mitgr. córka Tejrezjasza

 (1.5) astr. planetoida o numerze katalogowym 410;

Wiktionary

Astronomia

  • Chloris – planetoida o numerze katalogowym 410

Biologia

  • Chloris (chlorynka) – rodzaj roślin z rodziny wiechlinowatych
  • Chloris – rodzaj ptaków z rodziny łuszczakowatych

Wikipedia

Przykłady

 (1.5) Chloris porusza się w obszarze między orbitami Marsa i Jowisza, czyli w pasie głównym planetoid.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chlor mrz., chlorella ż., chloroza ż., Chloe ż.

 temsłow. chloro-

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Flora

 (1.2) Meliboja

Wiktionary


chlorki

1. sól kwasu chlorowodorowego;
2. biały, żrący proszek o działaniu wybielającym i dezynfekcyjnym


SJP.pl

Chlorki – ogólna nazwa związków chemicznych, soli kwasu solnego lub innych związków zawierających chlor.

W chemii nieorganicznej chlorkami nazywa się:

  • sole kwasu solnego;
  • pochodne kwasów, w których przynajmniej jedna grupa OH została zastąpiona przez atom chloru (chlorki kwasowe).

Wikipedia


chlorkować

wybielać coś lub dezynfekować za pomocą chlorku


SJP.pl


chlorkowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|chlorkować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. chlorkować

Wiktionary


chlorkowy

chlorek


SJP.pl

Patrz:

chlorek

chlormetyna

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) chem. med. wojsk. toksyczny związek organiczny, parzący bojowy środek trujący z grupy iperytów azotowych, pierwszy lek przeciwnowotworowy stosowany od lat 40. XX wieku, obecnie praktycznie nieużywany w medycynie;

Wiktionary

Chlorometyna, chlormetyna (łac. chlormethinum) – organiczny związek chemiczny z grupy iperytów azotowych; azotowy analog iperytu siarkowego. Jest związkiem macierzystym dla całej grupy cytostatyków o właściwościach alkilujących.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Pochodne chlormetyny, m.in. cyklofosfamid i ifosfamid, stosowane są w leczeniu nowotworów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌxlɔrmɛˈtɨ̃na, AS: χlormetna

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) chlorometyna, mechloretamina, 2-chloro-N-(2-chloroetylo)-N-metyloetanoamina, 2,2'-dichloro-N-metylodietyloamina, bis(2-chloroetylo)metyloamina, HN2, HN-2

Wiktionary


chloro-

przedrostek

 (1.1) chem. pierwszy człon nazwy związku chemicznego, wskazujący na obecność atomu chloru w cząsteczce

 (1.2) biol. pierwszy człon wyrazów złożonych, wskazujący na związek z zielonym barwnikiem

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈxlɔrɔ, AS: χloro

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Chloris ż., chlor m., chlorek m., chloran m., chloryn m., chlorowanie n.

 czas. chlorować ndk.

 przym. chlorowy, chlorkowy

 temsłow. chlor-

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) chlor-, chlorydo-

 (1.2) chlor-

Wiktionary


chloroacetofenon

rodzaj ketonu, pochodna acetofenonu, o silnym działaniu drażniącym, używany jako gaz łzawiący


SJP.pl

Chloroacetofenon – organiczny związek chemiczny z grupy ketonów, pochodna acetofenonu, stosowany jako drażniący bojowy środek trujący (lakrymator). Oznaczenie wojskowe USA – CN, Wielka Brytania – CAP, Niemcy – O-Salz.

Wikipedia


chloroaceton

halogenopochodna acetonu, w której jeden z atomów wodoru został zastąpiony przez atom chloru


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. związek organiczny z grupy ketonów, chlorowa pochodna acetonu, trujący lakrymator;

Wiktionary

Chloroaceton, chloropropanon, CH3COCH2Cl – organiczny związek chemiczny z grupy ketonów, chlorowa pochodna acetonu, silnie trujący lakrymator (stosowany podczas I wojny światowej jako bojowy środek trujący).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Chloroaceton był używany w czasie I wojny światowej jako bojowy środek trujący.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌxlɔrɔaˈt͡sɛtɔ̃n, AS: χloroacetõn

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) chloropropanon

Wiktionary


chloroamina

związek posiadający w cząsteczce grupę aminową oraz niepowiązany z nią atom chloru


SJP.pl

Chloroamina, NH
2
Cl
– nieorganiczny związek chemiczny, monochlorowa pochodna amoniaku.

Wikipedia


chlorobenzalomalononitryl

związek chemiczny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. wojsk. organiczny związek chemiczny stosowany jako drażniący bojowy środek trujący

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) 2-chlorobenzalomalononitryl; skr. CS

Wiktionary


chlorobenzen

halogenopochodna benzenu w której jeden z atomów wodoru został zastąpiony atomem chloru


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. rozpuszczalnik organiczny będący chlorową pochodną benzenu;

Wiktionary

Chlorobenzen – organiczny związek chemiczny, chlorowa pochodna benzenu. Stosowany jest do produkcji fenolu i jego pochodnych (np. nitrobenzenu), barwników organicznych oraz jako rozpuszczalnik. Jest cieczą palną.

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) chlorek fenylu; wzór sumaryczny: wzór chemiczny|C6H5Cl.

Wiktionary


chloroboran

związek metalu z resztą kwasu borowego i chlorem


SJP.pl


chlorocement

rzadko: materiał budowlany wyrabiany z chloru i cementu


SJP.pl


chlorochina

organiczny związek chemiczny, pochodna chinoliny


SJP.pl

Wikipedia


chlorocyjan

chlorek kwasu cyjanowodorowego; chlorcyjan (rzadko)


SJP.pl

Chlorocyjan, ClCN – nieorganiczny związek chemiczny z grupy chlorków. Jest to chlorek kwasu cyjanowego, bezbarwny gaz o przenikliwym zapachu.

Może zostać otrzymany poprzez utlenianie cyjanku sodu gazowym chlorem:

NaCN + Cl
2
→ ClCN + NaCl

Wikipedia


chloroetan

związek chemiczny, pochodna etanu, zawierająca w cząsteczce jeden atom chloru


SJP.pl

Chloroetan (chlorek etylu), CH3CH2Cl – organiczny związek chemiczny z grupy halogenoalkanów, bezbarwny, łatwopalny gaz.

Jest stosowany do produkcji tetraetyloołowiu, który jest środkiem przeciwstukowym do benzyn z grupy etylin oraz w medycynie jako środek znieczulający miejscowo.

Opary są łatwopalne i narkotyczne.

Wikipedia


chlorofil

naturalny barwnik występujący w chloroplastach roślin zielonych, algach oraz w niektórych bakteriach, umożliwiający przemianę energii świetlnej w energię chemiczną w procesie fotosyntezy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) biochem. organiczny związek chemiczny obecny m.in. w roślinach i algach, nadający im zielony kolor;

Wiktionary

Chlorofile – grupa organicznych związków chemicznych obecnych między innymi w roślinach, algach i bakteriach fotosyntetyzujących (np. w sinicach). Nadaje częściom roślin (głównie liściom) charakterystyczny zielony kolor.

Funkcją chlorofili w organizmach przeprowadzających fotosyntezę jest wychwytywanie kwantów światła i przekazywanie energii wzbudzenia do centrum reakcji fotoukładu, skąd wybijane są elektrony, spożytkowane następnie w dalszych etapach fotosyntezy.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Podczas dłuższego ogrzewania warzywa zabarwione chlorofilem zmieniają barwę z żywozielonej na oliwkowobrunatną.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: xlɔˈrɔfʲil, AS: χlorofʹil

Wiktionary

Powiązane:

 przym. chlorofilowy

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 przym. chlorofilowy

frazeologia.

etymologia.

 etym|franc|chlorophylle. < etym|gr|χλωρός. (khlôrós) + etym|gr|φύλλον. (phúllon)

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) chlorophyll, chlorophyl

* arabski: (1.1) كلوروفيل m., يخضور m.

* azerski: (1.1) xlorofil

* baskijski: (1.1) klorofila

* bengalski: (1.1) ক্লোরোফিল (klōrōphila)

* białoruski: (1.1) хларафіл m.

* białoruski (taraszkiewica): (1.1) хлярафіл m.

* bośniacki: (1.1) hlorofil m.

* bułgarski: (1.1) хлорофил m.

* czeski: (1.1) chlorofyl m.

* estoński: (1.1) klorofüll

* francuski: (1.1) chlorophylle ż.

* gruziński: (1.1) ქლოროფილი (kloropili)

* gudźarati: (1.1) હરિતદ્રવ્ય (haritadravya)

* hebrajski: (1.1) כלורופיל

* hindi: (1.1) पर्णहरित (parṇaharita)

* hiszpański: (1.1) clorofila ż.

* ido: (1.1) klorofilo

* indonezyjski: (1.1) klorofil

* japoński: (1.1) クロロフィル (kurorofiru)

* kaszubski: (1.1) chlorofil m.

* kataloński: (1.1) clorofil·la ż.

* nowogrecki: (1.1) χλωροφύλλη ż.

* ormiański: (1.1) քլորոֆիլ (k'lo'ro'fil)

* rosyjski: (1.1) хлорофилл m.

* słowacki: (1.1) chlorofyl m.

* tajski: (1.1) คลอโรฟิลล์ (khlo.ro.fin)

* tamilski: (1.1) பச்சையம் (paccaiyam)

* turecki: (1.1) klorofil

* ukraiński: (1.1) хлорофіл m.

* węgierski: (1.1) klorofill, levélzöld

źródła.

== chlorofil (język kaszubski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) biochem. chlorofil

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


chlorofilowy

przymiotnik od: chlorofil


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) biochem. związany z chlorofilem

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌxlɔrɔfʲiˈlɔvɨ, AS: χlorofʹilovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chlorofil m.

Wiktionary


chlorofitum

ozdobna roślina doniczkowa z liliowatych, mająca charakterystyczne zielone liście z białym bądź żółtym paskiem; zielistka


SJP.pl

Wikipedia


chlorofluorokarbonowy

freonowy


SJP.pl


chloroform

związek chemiczny - chlorometan, pochodna metanu zawierająca atom chloru w cząsteczce, wykorzystywany jako środek usypiający


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. chlorowa pochodna metanu, lotna, niepalna ciecz, wykorzystywana jako rozpuszczalnik, a dawniej także jako środek znieczulający;

Wiktionary

Chloroform (łac. chloroformium) – organiczny związek chemiczny z grupy halogenoalkanów, chlorowa pochodna metanu.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

 (1.1) trichlorometan

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 przym. chloroformowy

frazeologia.

etymologia.

 etymn|pol|chlor|-form. < etym|franc|chloroforme. < (etym|franc|chlore. → chlor) + etym|franc|forme. skrót od etym|franc|formyle. → formyl, grupa aldehydowa. W języku polskim pierwsze doniesienia o chloroformie pojawiły się drugiej połowie lat 30. XIX wieku.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) chloroform

* baskijski: (1.1) kloroformo

* białoruski: (1.1) хлараформ m.

* bułgarski: (1.1) хлороформ m.

* czeski: (1.1) chloroform m.

* duński: (1.1) kloroform w.

* esperanto: (1.1) kloroformo

* francuski: (1.1) chloroforme m.

* galicyjski: (1.1) cloroformo

* hiszpański: (1.1) cloroformo m., triclorometano

* interlingua: (1.1) chloroformo

* islandzki: (1.1) klóróform n.

* niemiecki: (1.1) Chloroform n.

* nowogrecki: (1.1) χλωροφόρμιο n.

* portugalski: (1.1) clorofórmio m.

* rosyjski: (1.1) хлороформ m.

* rumuński: (1.1) cloroform

* słowacki: (1.1) chloroform m., trichlórmetán m.

* słoweński: (1.1) kloroform m.

* szwedzki: (1.1) kloroform w.

* turecki: (1.1) kloroform

* ukraiński: (1.1) хлороформ m.

* węgierski: (1.1) kloroform

* włoski: (1.1) cloroformio m.

źródła.

== chloroform (język angielski.) ==

wymowa.

 audio|LL-Q1860 (eng)-Vealhurl-chloroform.wav.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) chem. chloroform, trichlorometan

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: xlɔˈrɔfɔrm, AS: χloroform

Wiktionary

Powiązane:

 przym. chloroformowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) trichlorometan

Wiktionary


chloroformować

usypiać za pomocą chloroformu, dawać narkozę


SJP.pl


chloroformowy

przymiotnik od: chloroform


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z chloroformem, dotyczący chloroformu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chloroform mrz.

Wiktionary


chlorofosforan

sól oksychlorku fosforu


SJP.pl


chloroheksydyna

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) farm. syntetyczny antyseptyk o wzorze sumarycznym C22H30Cl2N10, stosowany do odkażania skóry, błon śluzowych, ran i narzędzi chirurgicznych;

Wiktionary

Chloroheksydyna – organiczny związek chemiczny; syntetyczny antyseptyk, pochodna biguanidu. Stosowana w postaci glukonianu lub octanu działa silnie na bakterie Gram-dodatnie, natomiast słabiej na Gram-ujemne. Jest używana głównie jako środek odkażający skórę, błony śluzowe, rany oraz narzędzia chirurgiczne.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Roztwory mydła, detergenty anionowe, jony chlorkowe i środowisko zasadowe zmniejszają aktywność chloroheksydyny.

Wiktionary


chlorohemina

czerwonawo-brązowy chlorek hemu, powstający z hemoglobiny; protohemina


SJP.pl


chlorohydryna

organiczny związek chemiczny zawierające w cząsteczce atom chloru i grupę hydroksylową; chlorhydryna


SJP.pl


chlorohydryny

organiczny związek chemiczny zawierające w cząsteczce atom chloru i grupę hydroksylową; chlorhydryna


SJP.pl

Chlorohydryny – organiczne związki chemiczne zawierające w cząsteczce atom chloru i grupę hydroksylową przy różnych atomach węgla.

Najprostszą chlorohydryną jest chlorohydryna etylenu HOCH2CH2Cl. Związek ten jest otrzymywany przez działanie chlorowodoru na odpowiednie glikole lub przez działanie kwasu podchlorawego na węglowodory nienasycone.

Wikipedia


chlorokauczuk

rodzaj emalii antykorozyjnej


SJP.pl


chlorokauczukowy

przymiotnik od: chlorokauczuk


SJP.pl


chlorokokowce

rząd zielenic właściwych, jednokomórkowych organizmów powszechnie występujący w fitoplanktonie


SJP.pl

Chlorokokowce (Chlorococcales) – rząd zielenic (dawniej bywał łączony z pierwotkowcami).

Jednokomórkowe lub kolonijne (tworzące cenobia). Komórki wegetatywne nie posiadają wici, ale mogą posiadać szczecinki. Rozmnażanie bezpłciowe za pomocą spor tworzących się wewnątrz komórki macierzystej (autospory: zoospory z dwiema równymi wiciami lub bez wici, lub nieruchome aplanospory). Rozmnażanie płciowe stwierdzono tylko u niektórych - izogamia lub oogamia. Komórki jednojądrowe. Chloroplasty najczęściej pojedyncze (czasem podzielone), przyścienne lub rzadziej centralne.

Wikipedia


chlorokokowiec

jednokomórkowy organizm z rzędu zielenic, powszechnie występujący w fitoplanktonie


SJP.pl


chlorokruoryna

zielony barwnik krwi u wieloszczetów


SJP.pl

Chlorokruoryna – duże zewnątrzkomórkowe białko hemowe wiążące tlen, o zielonkawoczerwonym zabarwieniu. Kolor ten jest wynikiem nietypowej budowy grupy hemowej chlorokruoryny, w której jedna z grup winylowych (-HC=CH2) zastąpiona jest grupą aldehydową (-CHO). Występuje u niektórych morskich wieloszczetów.

Wikipedia


chloroliza

rozpad związku chemicznego pod wpływem chloru


SJP.pl


chloromelanit

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) miner. jubil. odmiana jadeitu o barwie ciemnozielonej prawie wpadającej w czerń, zawzawierająca znaczny procent żelaza

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌxlɔrɔ̃mɛˈlãɲit, AS: χlorõmelãńit

Wiktionary


chlorometan

organiczny związek chemiczny, chlorowa pochodna metanu o licznych zastosowaniach przemysłowych


SJP.pl

Chlorometan, CH
3
Cl
– organiczny związek chemiczny, najprostszy przedstawiciel chloroalkanów, chlorowa pochodna metanu. Ma właściwości usypiające.

Wikipedia


chlorometanowy

przymiotnik od: chlorometan


SJP.pl


chloromierz

miernik stężenia chloru w cieczach (zazwyczaj w wodzie)


SJP.pl


chloromonada

jednokomórkowy glon słodkowodny z dwoma wiciami umożliwiającymi aktywne przemieszczanie, pozbawiony ściany komórkowej, zawierający chloroplast


SJP.pl


chloromonady

jednokomórkowy glon słodkowodny z dwoma wiciami umożliwiającymi aktywne przemieszczanie, pozbawiony ściany komórkowej, zawierający chloroplast


SJP.pl

Rafidofity, chloromonady (Raphidophyceae) – gromada (klasa) glonów z supergrupy Chromalveolata (Chromista).

Wikipedia


chloromycetyna

antybiotyk działający na liczne bakterie Gram-dodatnie, riketsje i chlamydia; dawniej stosowany głównie w durze brzusznym; chloramfenikol


SJP.pl

Chloramfenikol (chloromycetyna, detreomycyna) – antybiotyk o działaniu bakteriostatycznym wobec szeregu bakterii G- i G+, a także riketsji, mykoplazm, chlamydii i innych. Pierwotnie wyizolowany w 1947 roku przez Paula Burkholdera i współpracowników z produktów Gram-dodatnich bakterii Streptomyces venezuelae. Można go również uzyskać syntetycznie.

Wikipedia


chloronaftalen

halogenopochodna naftalenu, w której jeden z atomów wodoru został zastąpiony atomem chloru


SJP.pl

  • chloronaftaleny
  • 1-chloronaftalen
  • 2-chloronaftalen

Wikipedia


chloronaftaleny

halogenopochodna naftalenu, w której jeden z atomów wodoru został zastąpiony atomem chloru


SJP.pl

Chloronaftaleny, polichlorowane naftaleny (PCN z ang. polychlorinated naphthalene) – organiczne związki chemiczne będące pochodnymi naftalenu, którego atom lub atomy wodoru zostały zastąpione atomami chloru. Zatem chloronaftaleny należą do chlorowanych związków aromatycznych.

Wikipedia


chlorooctowy

kwas chlorooctowy - związek organiczny, halogenopochodna kwasu octowego, w której jeden z atomów wodoru został zastąpiony atomem chloru


SJP.pl


chloroolefina

organiczny związek chemiczny zawierający podwójne wiązanie węglowe, w którym jeden lub więcej atomów wodoru zostało zastąpionych atomami chloru


SJP.pl


chloropikryna

silnie trująca ciecz o ostrej woni, stosowana do dezynsekcji pomieszczeń oraz jako gaz bojowy; akwinit


SJP.pl

Chloropikryna, trichloro(nitro)metan – organiczny związek chemiczny stosowany jako bojowy środek trujący z grupy drażniących. Otrzymany w 1848 roku przez Johna Stenhousa, używany także jako nematocyd oraz fumigant.

Wikipedia


chloroplast

ciałko zieleni zawierające chlorofil, występujące w komórkach roślinnych i innych organizmach fotosyntetyzujących, zachodzą w nim procesy fotosyntetycznej asymilacji dwutlenku węgla


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) biochem. organellum komórkowe występujące u roślin i glonów eukariotycznych;

Wiktionary

Chloroplast (ze starogreckiego: χλωρός (chlōrós) + πλαστός (plastós) – ciałko zieleni) – otoczone dwoma błonami białkowo-lipidowymi organellum komórkowe występujące u roślin i glonów eukariotycznych. Są rodzajem plastydów. Zawierają zielone barwniki chlorofile pochłaniające energię światła słonecznego potrzebną do fotosyntezy. W nich zachodzi przemiana dwutlenku węgla oraz wody z wykorzystaniem energii świetlnej w glukozę oraz tlen.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wewnątrz chloroplastu następuje przekazanie łańcucha białka kolejnym białkom opiekuńczym i odcięcie peptydu tranzytowego.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: xlɔˈrɔplast, AS: χloroplast

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chloroplastyna ż.

 przym. chloroplastowy

Wiktionary


chloroplastowy

przymiotnik od: chloroplast


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) biochem. związany z chloroplastem, dotyczący chloroplastu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chloroplast mrz.

Wiktionary


chloroplastyna

składnik chloroplastu, barwne białko


SJP.pl


chloroplatynian

w chemii: sól kwasu chloroplatynowego


SJP.pl

Kwas chloroplatynowy, kwas heksachloroplatynowy – nieorganiczny związek chemiczny, jeden z najczęściej spotykanych związków platyny, rozpuszczalny w wodzie. Zwykle występujący w postaci uwodnionej o wzorze H
2
PtCl
6
·6H
2
O
. Sole kwasu chloroplatynowego nazywane są chloroplatynianami.

Wikipedia


chloroplatyniany

w chemii: sól kwasu chloroplatynowego


SJP.pl


chloropochodna

rodzaj halogenopochodnej, w której podstawnikiem jest atom chloru


SJP.pl


chloropren

chloropochodna butadienu używana do wyrobu syntetycznego kauczuku


SJP.pl

Wikipedia


chloroprenowy

przymiotnik od: chloropren


SJP.pl


chloropromazyna

lek przeciwpsychotyczny


SJP.pl

Chloropromazyna (łac. chlorpromazinum) – organiczny związek chemiczny, pochodna fenotiazyny o budowie zbliżonej do chloroprotyksenu. W postaci chlorowodorku stosowana jako lek psychotropowy o działaniu przeciwpsychotycznym, przeciwautystycznym i uspokajającym. Lek zaliczany do leków typowych działających głównie na receptory dopaminergiczne.

Wikipedia


chlorosarin

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. wojsk. związek fosforoorganiczny z grupy chlorofosfonianów, bezpośredni prekursor sarinu;

Wiktionary

Chlorosarin – fosforoorganiczny związek chemiczny z grupy chlorofosfonianów, bezpośredni prekursor sarinu znajdujący się w części B wykazu 1. Konwencji o zakazie broni chemicznej.

Sarin otrzymuje się w dwóch etapach. Najpierw w reakcji metylofosfonianu izopropylu z fosgenem tworzy się chlorosarin, który następnie z fluorkiem sodu tworzy sarin.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W reakcji chlorosarinu z fluorkiem sodu powstaje sarin.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌxlɔrɔˈsarʲĩn, AS: χlorosarʹĩn

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) chlorometylofosfonian izopropylu

Wiktionary


chlorosiarczan

związek powstały w wyniku działania kwasu chlorosulfonowego, np. chlorosiarczan metanu używany jako łzawiący gaz bojowy; chlorosulfon


SJP.pl


chlorosrebrowy

wykonany z chlorku srebra lub nim pokryty


SJP.pl


chlorosulfon

w chemii: związek powstały w wyniku działania kwasu chlorosulfonowego, np. chlorosiarczan metanu używany jako łzawiący gaz bojowy; chlorosiarczan


SJP.pl


chlorosulfonowy

kwas chlorosulfonowy - rodzaj kwasu nieorganicznego; kwas chlorosiarkowy


SJP.pl


chlorotetracyklina

antybiotyk stosowany w chorobach zakaźnych; aureomycyna


SJP.pl

Chlorotetracyklina – organiczny związek chemiczny z grupy antybiotyków tetracyklinowych otrzymywany z hodowli szczepu Streptomyces aurofaciens.

Wikipedia


chlorotyczny

chloroza


SJP.pl

Patrz:

chloroza

chlorować

1. poddawać coś działaniu chloru;
2. wprowadzać jeden lub więcej atomów chloru do cząsteczki związku organicznego


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) chem. techn. traktować coś chlorem lub związkiem, który wydziela chlor

 (1.2) chem. wprowadzać atomy chloru do cząsteczek związków chemicznych

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chlor m., chlorek m., chloryn m., chlorowanie n., podchloryn m., Chloe ż.

 przym. chlorowy, chlorkowy

 temsłow. chloro-

Wiktionary


chlorowanadan

chlorowanadan ołowiu - minerał występujący w strefie utlenienia niektórych złóż rud ołowiu, stanowiący źródło otrzymywania wanadu; wanadynit


SJP.pl


chlorowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|chlorować.

Wiktionary

Halogenowanie – reakcja chemiczna polegająca na addycji (dodaniu), substytucji (podstawieniu) lub przegrupowaniu atomów pierwiastków z grupy fluorowców (halogenów) do cząsteczek dowolnych związków chemicznych.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. chlor m., chlorek m., chloran m., chlorowiec m., Chloe ż.

 czas. chlorować

 przym. chlorowy

 temsłow. chloro-

Wiktionary


chlorowce

grupa pierwiastków chemicznych z 17 grupy układu okresowego oprócz fluoru (chlor, brom, jod i astat), typowe niemetale występujące w przyrodzie w postaci związków, stosowane głównie jako środki dezynfekcyjne i utleniające


SJP.pl

Fluorowce, chlorowce, halogeny – pierwiastki chemiczne 17 (dawniej VIIA lub VII głównej) grupy układu okresowego. Są to fluor, chlor, brom, jod, astat oraz (zsyntetyzowany w drugiej połowie 2009) tenes. Nazwa „halogeny” pochodzi od greckich słów ἁλός „sól” i γένος „tworzyć”.

Wikipedia


chlorowcopochodny

związek chlorowcopochodny - taki organiczny związek chemiczny, w którym atom wodoru został zastąpiony atomem chlorowca


SJP.pl


chlorowcować

wprowadzać atomy chlorowca (chloru, bromu, jodu lub astatu) do związku chemicznego


SJP.pl


chlorowcowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|chlorowcować.

Wiktionary

Halogenowanie – reakcja chemiczna polegająca na addycji (dodaniu), substytucji (podstawieniu) lub przegrupowaniu atomów pierwiastków z grupy fluorowców (halogenów) do cząsteczek dowolnych związków chemicznych.

Wikipedia

Powiązane:

 czas. chlorowcować

Wiktionary


chlorowcowodór

nieorganiczny związek powstały z połączenia chlorowców z wodorem


SJP.pl


chlorowcowodory

nieorganiczny związek powstały z połączenia chlorowców z wodorem


SJP.pl

Fluorowcowodory, halogenowodory – nieorganiczne związki chemiczne fluorowców (halogenów) z wodorem. Do związków tych zalicza się:

Wszystkie fluorowcowodory w warunkach standardowych są gazami (właściwości astatowodoru nie zostały jeszcze (2014) zbadane). W ich cząsteczkach występują wiązania kowalencyjne pomiędzy atomem wodoru a niemetalem.

Wikipedia


chlorowcowy

przymiotnik od: chlorowiec


SJP.pl


chlorowęglan

sól kwasu chlorowęglowego


SJP.pl


chlorowiec

pierwiastek z siedemnastej grupy układu okresowego


SJP.pl


chlorownia

1. dział w fabryce włókienniczej, w którym farbuje się tkaniny;
2. przyrząd do odkażania wody; chlorator, chlorownik, chlorownica


SJP.pl


chlorownica

przyrząd do odkażania wody; chlorator, chlorownik, chlorownia


SJP.pl


chlorownik

przyrząd służący do odkażania wody; chlorator, chlorownica


SJP.pl


chlorowodór

1. nieorganiczny związek chemiczny, gaz o duszącej woni;
2. zwyczajowa nazwa kwasu chlorowodorowego


SJP.pl

Chlorowodór, HCl – nieorganiczny związek chemiczny, połączenie chloru i wodoru. Dobrze rozpuszcza się w wodzie, tworząc kwas solny (kwas chlorowodorowy) z wydzieleniem dużej ilości ciepła.

Wikipedia


chlorowodorek

sól zasady organicznej i kwasu chlorowodorowego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. organiczna sól kwasu chlorowodorowego (kwasu solnego);

Wiktionary

Chlorowodorki – sole zasady organicznej i kwasu solnego, np. chlorowodorki amin (chlorki amoniowe), imin, hydrazyn, oksymów lub semikarbazydów.

Chlorowodorki amin należą do najczęściej stosowanych soli amin. W takiej formie aminy mają lepszą rozpuszczalność w wodzie (choć rozpuszczalność niektórych chlorowodorków amin w zimnej wodzie jest słaba – jednak lepsza niż wolnej aminy). Można je uzyskać w formie krystalicznej, są mniej higroskopijne, mają łatwiejszą do ustalenia temperaturę topnienia i lepsze właściwości mechaniczne. Są bardziej odporne na degradację (np. utlenianie) od neutralnych amin i często taka forma jest wykorzystywana do ich przechowywania i handlu. Leki zawierające ugrupowania aminowe w formie chlorowodorków są łatwo wchłaniane przez organizm pacjenta, jednak czasem chlorowodorki substancji leczniczych mogą mieć niepożądane właściwości, uniemożliwiające ich stosowanie terapeutyczne.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. chlorowodór m.

 przym. chlorowodorkowy, chlorowodorowy

Wiktionary


chlorowodorki

sól zasady organicznej i kwasu chlorowodorowego


SJP.pl

Chlorowodorki – sole zasady organicznej i kwasu solnego, np. chlorowodorki amin (chlorki amoniowe), imin, hydrazyn, oksymów lub semikarbazydów.

Chlorowodorki amin należą do najczęściej stosowanych soli amin. W takiej formie aminy mają lepszą rozpuszczalność w wodzie (choć rozpuszczalność niektórych chlorowodorków amin w zimnej wodzie jest słaba – jednak lepsza niż wolnej aminy). Można je uzyskać w formie krystalicznej, są mniej higroskopijne, mają łatwiejszą do ustalenia temperaturę topnienia i lepsze właściwości mechaniczne. Są bardziej odporne na degradację (np. utlenianie) od neutralnych amin i często taka forma jest wykorzystywana do ich przechowywania i handlu. Leki zawierające ugrupowania aminowe w formie chlorowodorków są łatwo wchłaniane przez organizm pacjenta, jednak czasem chlorowodorki substancji leczniczych mogą mieć niepożądane właściwości, uniemożliwiające ich stosowanie terapeutyczne.

Wikipedia


chlorowodorokauczuk

tworzywo termoplastyczne, produkt przyłączania chlorowodoru do kauczuku naturalnego; hydrochlorokauczuk


SJP.pl


chlorowodorowy

przymiotnik od: chlorowodór


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z chlorowodorem, dotyczący chlorowodoru

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ten roztwór składa się z kwasu chlorowodorowego i azotowego.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chlorowodór mrz., chlorowodorek mrz.

Wiktionary


chlorowy

przymiotnik od: chlor


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) chem. dotyczący chloru, związany z chlorem, zawierający chlor

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chlor m., chlorek m., chlorowanie n., Chloe ż.

 czas. chlorować

 temsłow. chloro-

Wiktionary


chloroza

1. choroba roślin zielonych spowodowana niedoborem chlorofilu, objawiająca się żółknięciem, odbarwieniami liści i łodyg;
2. niedokrwistość występująca najczęściej u młodych dziewcząt w okresie dojrzewania płciowego; blednica


SJP.pl

Chloroza – jeden z rodzajów zmian zabarwienia roślin. Jest to objaw chorobowy polegający na zaburzeniach w wytwarzaniu chlorofilu. Objawia się tym, że chore rośliny stopniowo żółkną. Przyczyny chlorozy są różne:

  • nieinfekcyjne. Może to być brak niektórych pierwiastków – najczęściej żelaza, potasu, magnezu lub azotu. Przyczyną może być także brak składników pokarmowych, nadmiar wapnia w glebie oraz akumulacja nadmiaru fosforanów w roślinie. Wskutek tych powodów roślina cierpiąca na chlorozę nie może przeprowadzać fotosyntezy.
  • infekcyjne, wywołane przez patogeny, głównie wirusy i lęgniowce.

Wikipedia


chlorozłotowy

kwas chlorozłotowy - nieorganiczny związek chemiczny złota z chlorem i wodorem, stosowany w złotnictwie


SJP.pl


chlorum

łacińska nazwa chloru (pierwiastka chemicznego)


SJP.pl


chloryn

nazwa zwyczajowa soli kwasu chlorowego (III)


SJP.pl


chloryna

sól nietrwałego kwasu chlorawego; niektóre chloryny mają zastosowanie w przemyśle papierniczym i włókienniczym jako środki bielące


SJP.pl


chlorynowy

przymiotnik od: chloryn, chloryna


SJP.pl


chloryny

sól nietrwałego kwasu chlorawego; niektóre chloryny mają zastosowanie w przemyśle papierniczym i włókienniczym jako środki bielące


SJP.pl

Sole tlenowych kwasów chloru – organiczne i nieorganiczne związki chemiczne, sole 4 tlenowych kwasów chloru. Są silnymi utleniaczami, ogrzewane wobec reduktorów mogą rozkładać się wybuchowo. Są zwykle dobrze rozpuszczalne w wodzie. Wraz ze zwiększającą się wartościowością atomu centralnego zmniejszają się właściwości utleniające związku.

Wikipedia


chloryt

minerał z grupy skałotwórczych, uwodniony krzemian i glinokrzemian


SJP.pl

Chloryt – minerał, będący mieszaniną glinokrzemianów, magnezu i żelaza, o barwie ciemnozielonej, połysku perłowym, tworzącym łuseczkowate skupienia. Minerał ten należy do krzemianów warstwowych i bywa zaliczany do minerałów ilastych.

Nazwa pochodzi od gr. chloros = jasnozielony (A.G. Werner, 1789 r.).

Wikipedia


chlorytoid

minerał, krzemian żelaza i glinu


SJP.pl

Chlorytoid – minerał z gromady krzemianów. Należy do grupy minerałów rzadkich, rozpowszechnionych tylko w niektórych regionach Ziemi.

Nazwa nawiązuje do powierzchownego podobieństwa tego minerału do chlorytów, lecz bardzo różniący się od strukturalnie, w 1837 roku został zidentyfikowany jako oddzielny minerał.

Wikipedia


chloryty

minerał z grupy skałotwórczych, uwodniony krzemian i glinokrzemian


SJP.pl

Chloryty – grupa minerałów zaliczana do gromady krzemianów. Należą do minerałów szeroko rozpowszechnionych na Ziemi.

Nazwa pochodzi od gr. Chloros (khloros) = zielony i nawiązuje do częstej barwy tych minerałów.

Wikipedia


chlorytyzacja

proces zachodzący podczas wietrzenia krzemianów


SJP.pl

Chlorytyzacja – proces zachodzący w skorupie ziemskiej, prowadzący do przeobrażenia minerałów zawierających żelazo I magnez (np. biotytu, amfibolu, piroksenu, granatu) w chloryty. Przebiega pod wpływem procesów hydrotermalnych w niższych temperaturach, wietrzenia lub niektórych procesów metamorficznych. Skały mają barwę zielonawą.

Wikipedia


chlorzyć

potocznie: pić alkohol w nadmiarze; chlać


SJP.pl


chlotar

imię królów Franków


SJP.pl

Chlotar I (ur. ok. 498 w Soissons, zm. 29 listopada 561), zwany Starym – król Franków, jeden z synów Chlodwiga.

Po śmierci ojca w 511 jako spadek po ojcu dostał Neustrię z głównym miastem Soissons. Jednakże Chlotar był zbyt ambitny, aby długo pozostać na swej dzielnicy.Był głównym prowokatorem morderstwa synów swego brata Chlodomera w 524, gdy ten poległ w czasie wyprawy przeciwko Burgundom, w bitwie koło Vezeronce, w okolicy Vienne. Chlotar zaplanował morderstwo wraz z bratem Childebertem I, a gdy ten zapragnął wycofać się z okrutnego przedsięwzięcia, osobiście zamordował 10-letniego Teudebalda i 7-letniego Guntera. Najmłodszego z synów – Chlodowalda ukryła matka Chlotara – Chrodechilda. Został on duchownym, ściął włosy i zrzekł się władzy. Po zabiciu bratanków Chlotarowi przypadły miasta Tours i Poitiers.

Wikipedia


chluba

1. przedmiot dumy;
2. zaszczyt, chwała


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przedmiot dumy, powód do dumy

 (1.2) stpol. chełpliwość

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Reprezentacja Polski nie przyniosła nam chluby podczas Euro 2012.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈxluba, AS: χluba

Wiktionary

Powiązane:

 przym. chłubliwy, chlubny

Wiktionary


chlubić

chlubić się; szczycić się, być dumnym z kogoś lub czegoś; chełpić się


SJP.pl


chlubniej

stopień wyższy od przysłówka: chlubnie


SJP.pl


chlubniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: chlubny


SJP.pl


chlubność

chlubny


SJP.pl

Patrz:

chlubny

chlubny

przynoszący chwałę, zaszczyt; zaszczytny, chwalebny


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) przynoszący chlubę, zaszczyt; taki jakim można się chlubić

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jedyny chlubny wyjątek stanowiły spółdzielnie rzemieślnicze, które nie dały się podporządkować ówczesnym władzom.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. chlubić się ndk.

 rzecz. chluba ż.

 rzad. chlubiś mos.

 przym. stpol. chłubliwy, chlubliwy

 przysł. chlubnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zaszczytny, chwalebny

Wiktionary


chlubotać

dawniej: chlupotać; wydawać dźwięk charakterystyczny dla przelewającej się cieczy


SJP.pl


chlubotanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|chlubotać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. chlubotać

Wiktionary


chludowo

Chludowo (niem. Goldau) – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie poznańskim, w gminie Suchy Las.

Wieś duchowna, od 1248/1250 z nadania książąt Przemysła I i Bolesława Pobożnego własność Klasztoru Cysterek w Owińskach. Pod koniec XVI wieku leżała w powiecie poznańskim województwa poznańskiego.

Wikipedia


chludziński

nazwisko


SJP.pl

Chludziński – polski herb szlachecki, odmiana herbu Cholewa.

Wikipedia


chlujny

żartobliwie: staranny, czysty, schludny


SJP.pl


chlup

odgłos wpadnięcia do wody


SJP.pl

wykrzyknik

 (1.1) odgłos wpadania czegoś do cieczy lub błota

 (1.2) odgłos uderzania wody o coś

wykrzyknik w użyciu czasownikowym

 (2.1) wpaść do wody, błota, kałuży itp.

Wiktionary

Przykłady

 (2.1) Mięso na rosół chlup do wody, oczywiście zimnej, dopiero później zaczynamy wszystko gotować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: xlup, AS: χlup

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chlupanie, chlupnięcie, chlupot, chlupotanie

 czas. chlupać, chlupotać

 przym. chlupki

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1-2) plusk

 (1.2) plusk

Wiktionary


chlupać

o cieczy: przelewać się, wydając charakterystyczny dźwięk


SJP.pl


chlupanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|chlupać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. chlupać

 wykrz. chlup

Wiktionary


chlupki

przestarzałe: chlupoczący, błotnisty


SJP.pl


chlupotać

wydawać dźwięk charakterystyczny dla przelewającej się cieczy


SJP.pl


chlupotanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|chlupotać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. chlupotać

 wykrz. chlup

Wiktionary


chlupotliwy

wydający odgłos chlupotania; chlupoczący, bulgoczący


SJP.pl


chlusnąć

czasownik przechodni dokonany (ndk. chlustać)

 (1.1) z rozmachem rozlać, rozchlapać lub rozbryzgać ciecz

 (1.2) pot. wypić kieliszek wódki

 (1.3) gw-pl|Warszawa. uciec

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na modelkę w futrze chluśnięto czerwoną farbą.

 (1.2) „Chluśniem, bo uśniem!” – wybełkotał Józef.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈxlusnɔ̃ɲt͡ɕ, AS: χlusnõńć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chluśnięcie n., chlustanie n.

 czas. chlustać ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) chlapnąć

Wiktionary


chluśnięcie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|chlusnąć.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: xluɕˈɲɛ̇̃ɲt͡ɕɛ, AS: χluśńė̃ńće

Wiktionary

Powiązane:

 czas. chlusnąć, chlustać

Wiktionary


chluśniem

chluśniem, bo uśniem - żartobliwe wyrażenie używane w celu zachęcenia do wypicia kolejnej porcji alkoholu


SJP.pl


chlust

dźwięk uderzenia wody o coś; plusk, pluskot


SJP.pl

Chlust – szybka, wieloosobowa, hazardowa gra karciana, popularna wśród szkolnej młodzieży na terenie Górnego Śląska oraz okolic Radomia w czasach PRL-u. Nazwa gry wzięła się od onomatopei oznaczającej odgłos, jaki wydawały karty przy nerwowym rzucaniu ich na stół bądź ziemię przez graczy. Jest nazywana również śląskim pokerem.

Wikipedia


chlustać

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. chlusnąć)

 (1.1) o cieczy: wylewać się strumieniami, rozpryskując się

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nagle jeden z napastników wyjmuje z torby butelkę z pomarańczową cieczą i chlusta nią w twarz kobiecie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈxlustat͡ɕ, AS: χlustać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chlustanie n., chluśnięcie n.

 czas. chlusnąć

Wiktionary


chlustanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|chlustać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. chlustać, chlusnąć

Wiktionary


chlyb

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) góry. gw-pl|Górny Śląsk. chleb

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) góry. Cy mos chlyb?

Wiktionary


chmara

wielka liczba czegoś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) nagromadzenie latających owadów, rzadziej ptaków

 (1.2) łow. stado jeleni, łosi, danieli lub żubrów

 (1.3) przen. duża liczba kogoś lub czegoś

 (1.4) przest. chmura, tuman

Wiktionary

Chmara – nazwisko

  • Adam Chmara
  • Michał Chmara
  • Mirosław Chmara
  • Sebastian Chmara
  • Stepan Chmara

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Pod gałęzią wisiała w powietrzu chmara maleńkich muszek.

 (1.2) Jelenia chmara pomknęła w głąb regla jak błyskawica.

 (1.2) Widuje się tutaj chmary danieli gaszące pragnienie o poranku.

 (1.4) Każde ruszenie jakiegoś rupiecia na strychu, wzbija chmary kurzu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈxmara, AS: χmara

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) hurma, rój

 (1.3) mnóstwo, ćma, tłum

Wiktionary


chmiel

a) ludowa obrzędowa pieśń weselna śpiewana przy oczepinach;
b) muzyka do tej pieśni;
c) taniec do tej pieśni; taniec chmielowy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) bot. nazwa systematyczna|Humulus|L.|ref=tak., rodzaj roślin pnących z rodziny konopiowatych;

 (1.2) bot. pot. roślina z rodzaju chmieli (1.1)

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (2.1) kraków. piwo

 (2.2) tradycyjna pieśń weselna śpiewana przy oczepinach;

forma czasownika.

 (3.1) 2. os. lp. rozk. od: chmielić

Wiktionary

Chmiel (Humulus L.) – rodzaj roślin pnących z rodziny konopiowatych. Należą do niego w zależności od ujęcia systematycznego 3 lub 7 gatunków. Występują one w strefie klimatu umiarkowanego półkuli północnej. W Polsce rośnie dziko i uprawiany jest chmiel zwyczajny H. lupulus, przejściowo dziczeje także chmiel japoński H. scandens.

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) W Czechach o 20% spadła uprawa chmielu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: xmʲjɛl, AS: χmʹi ̯el

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chmielarnia ż., chmielarz m., chmielarstwo n., chmielina ż., chmielnik m., Chmielowice nmos., Chmielnik m., Chmielno n., Chmielaki nmos., Chmiel m., chmielowy m., Chmielina ż., Chmielita ż., Chmielinek m., Chmieliska ż., Chmielisko n., Chmielinko n.

:: zdrobn. chmielik m.

 czas. chmielić ndk., chmielować ndk., podchmielić dk.

 przym. chmielowy, chmielarski, podchmielony

Wiktionary


chmielak

nazwisko


SJP.pl


chmielaki

święto na zakończenie okresu zbioru chmielu, dożynki chmielowe


SJP.pl

Chmielaki Krasnostawskie – Ogólnopolskie Święto Chmielarzy i Piwowarów odbywające się co roku w Krasnymstawie po żniwach chmielowych. Nazywane inaczej dożynkami chmielowo-piwnymi.

Wikipedia


chmielanka

niesobka chmielanka - gatunek motyla z rodziny niesobkowatych, występujący w Azji i Europie


SJP.pl


chmielarczyk

nazwisko


SJP.pl


chmielarnia

plantacja chmielu; chmielnik


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) roln. miejsce uprawy chmielu

 (1.2) zakład parowania chmielu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zaraz za chmielarnią zaczynała się miedza wujostwa.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chmiel m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) chmielnik

Wiktionary


chmielarski

przymiotnik od: chmielarz


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z chmielarstwem albo chmielarzami

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chmielowy mrz., chmielarstwo n., chmielarz mos., chmielarka ż., chmiel mrz., chmielenie n.

 czas. chmielić ndk., chmielować ndk.

 przym. chmielowy, chmielny, podchmielony

Wiktionary


chmielarstwo

uprawa chmielu dla przemysłu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) dziedzina rolnictwa przemysłowego zajmująca się uprawą i przetwarzaniem chmielu

Wiktionary

Powiązane:

 przym. podchmielony

 rzecz. chmiel mzw./mrz.

Wiktionary


chmielarz

człowiek uprawiający chmiel lub handlujący chmielem


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba uprawiająca chmiel

Wiktionary

Chmielarz (niem. Hopfen-Berg, Hopfenberg) - szczyt (585 m n.p.m.) w północnej części Grzbietu Wschodniego w Górach Kaczawskich. Leży między Dłużkiem a Polanką, w grzbiecie ciągnącym się na zachód od Bukowinki poprzez Marciniec, Rogacz, Dłużek, Chmielarz, Polankę, Trzciniec, Zadorę i Lipną nad Wojcieszowem. Sam szczyt leży na południe od linii grzbietowej. Na wierzchołku występują niewielkie skałki.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. podchmielony

 rzecz. chmiel mzw./mrz.

Wiktionary


chmielecki

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Hieronim Chmielecki – polski szlachcic, urzędnik i poseł na Sejm
  • Jerzy Chmielecki – prezydent Legnicy
  • Stefan Chmielecki – polski szlachcic, urzędnik i wojskowy
  • Tymon Tytus Chmielecki – rzymskokatolicki duchowny i dyplomata
  • Feliks W. Kres (wł. Witold Chmielecki) – polski pisarz fantasy

Wikipedia


chmieleniec

Chmieleniec (kaszb. Chmiéléńc) – wieś kaszubska w Polsce, położona w województwie pomorskim, w powiecie wejherowskim, w gminie Łęczyce.

Według danych na dzień 23 października 2019 roku wieś zamieszkuje 184 mieszkańców na powierzchni 12,03 km².

Wikipedia


chmieleński

przymiotnik od: Chmielno


SJP.pl


chmielewko

Miejscowości w Polsce

  • Chmielewko – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie mławskim, w gminie Wieczfnia Kościelna.
  • Chmielewko – przysiółek w województwie mazowieckim, w powiecie pułtuskim, w gminie Świercze, sołectwo Chmielewo (gmina Świercze).

Wikipedia


chmielewo

W Polsce
  • Chmielewo – osada w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. bydgoskim, w gminie Sicienko
  • Chmielewo – część wsi Sosnowo w woj. mazowieckim, w pow. ciechanowskim, w gminie Opinogóra Górna
  • Chmielewo – wieś w woj. mazowieckim, w pow. ostrowskim, w gminie Stary Lubotyń
  • Chmielewo – wieś w woj. mazowieckim, w pow. ostrowskim, w gminie Zaręby Kościelne
  • Chmielewo – wieś w woj. mazowieckim, w pow. płockim, w gminie Wyszogród
  • Chmielewo – wieś w woj. mazowieckim, w pow. pułtuskim, w gminie Pułtusk
  • Chmielewo – wieś w woj. mazowieckim, w pow. pułtuskim, w gminie Świercze
  • Chmielewo – wieś w woj. podlaskim, w pow. kolneńskim, w gminie Stawiski
  • Chmielewo – wieś w woj. podlaskim, w pow. łomżyńskim, w gminie Nowogród
  • Chmielewo – osada wsi Brożówka w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. giżyckim, w gminie Kruklanki
  • Chmielewo – wieś w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. piskim, w gminie Orzysz
  • Chmielewo – osada w woj. wielkopolskim, w pow. obornickim, w gminie Ryczywół
  • Chmielewo – osada w woj. zachodniopomorskim, w pow. drawskim, w gminie Czaplinek

Wikipedia


chmielewski

nazwisko


SJP.pl

Chmielewski (forma żeńska: Chmielewska) – polskie nazwisko.

  • Adam Chmielewski (ur. 1959) – filozof
  • Alfons Chmielewski (1849–1934) – działacz kaszubski
  • Andrzej Chmielewski (polityk) (1960–2019) – polityk
  • Antoni Chmielewski (ur. 1982) – judoka
  • Aron Chmielewski (ur. 1991) – hokeista
  • Bogdan Chmielewski (ur. 1946) – plastyk
  • Daniel Chmielewski (ur. 1983) – autor komiksów
  • Dominik Chmielewski (ur. 1973) – ksiądz, salezjanin
  • Eugeniusz Chmielewski (1930–2008) – mechanik, historyk
  • Eustachy Chmielewski (1900–1977) – architekt
  • Franciszek Chmielewski (????) – miecznik
  • Gracjan Chmielewski (1840–1930) – botanik
  • Gustaw Chmielewski (1880–1935+) – działacz
  • Henryk Chmielewski (bokser) (1914–1998) – bokser
  • Henryk Chmielewski (funkcjonariusz UB) (1907–1970) – pisarz
  • Henryk Chmielewski (lekarz) (1934–2018) – lekarz
  • Henryk Jerzy Chmielewski (ur. 1923–2021) – grafik
  • Ignacy Chmielewski (1788–1869) – ksiądz
  • Jakub Chmielewski (ur. 1947) – polski samorządowiec i menedżer, opozycjonista w PRL
  • Jan Bohdan Chmielewski (1927–2014) – rzeźbiarz
  • Jan Chmielewski (ur. 1983) – kierowca
  • Jan Chmielewski (ur. 1951) – polityk
  • Jan Euzebiusz Chmielewski (1863–1939) – lekarz
  • Janusz Chmielewski (1916–1998) – sinolog
  • Jarosław Chmielewski (ur. 1971) – polityk
  • Jerzy Chmielewski (ur. 1948) – filolog
  • Jerzy Marek Chmielewski (????) – agronom
  • Karl Chmielewski (1903–1991) – SS-Hauptsturmführer
  • Kazimierz Chmielewski (1898–1994) – chemik
  • Konrad Chmielewski (1837–1899) – lekarz
  • Michał Chmielewski (1946–2010) – reżyser cyrkowy
  • Mieczysław Chmielewski – ujednoznacznienie
  • Paweł Chmielewski (zesłaniec) (????) – zesłaniec
  • Paweł Chmielewski (1889–1945) – ksiądz
  • Pimen (Chmielewski) (1923–1993) – biskup prawosławny
  • Piotr Chmielewski (ur. 1970) – kolarz
  • Prokop Chmielowski (1600–1664) – bazylianin
  • Robert Chmielewski (ur. 1965) – aktor
  • Stanisław Chmielewski – ujednoznacznienie
  • Tadeusz Chmielewski (samorządowiec) (ur. 1888) – polski urzędnik samorządowy w II Rzeczypospolitej
  • Tadeusz Chmielewski (aktor) (1892–1970) – polski aktor i reżyser
  • Tadeusz Chmielewski (nauczyciel) (1906–1990) – polski nauczyciel
  • Tadeusz Chmielewski (reżyser) (1927–2016) – reżyser, scenarzysta
  • Tadeusz Chmielewski (inżynier) (ur. 1941) – inżynier budownictwa
  • Tadeusz Chmielewski (muzyk) (1941–2012) – polski muzyk, pianista i kameralista
  • Tomasz Chmielewski (biskup) (1767–1844) – biskup
  • Tomasz Chmielewski (pięcioboista nowoczesny) (ur. 1983) – pięcioboista
  • Waldemar Chmielewski (ur. 1955) – porucznik SB
  • Wasilij Chmielewski (ur. 1948–2002) – lekkoatleta
  • Wiesław Chmielewski (ur. 1957) – pięcioboista
  • Witold Chmielewski (podpułkownik) (1892–1940) – burmistrz Klecka, podpułkownik piechoty Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari, ofiara zbrodni katyńskiej
  • Witold Chmielewski (plastyk) (ur. 1949) – artysta plastyk, profesor sztuk pięknych specjalizujący się w malarstwie
  • Włodzimierz Chmielewski (ur. 1945–2014) – wioślarz
  • Zbigniew Chmielewski (1926–2009) – reżyser filmowy
  • Zdzisław Chmielewski (samorządowiec) (ur. 1957) – inżynier
  • Zdzisław Chmielewski (ur. 1942) – historyk
  • Zygmunt Chmielewski (aktor) (1894–1978) – aktor
  • Zygmunt Chmielewski (polityk) (1873–1939) – chemik

Wikipedia


chmielić

dodawać do czegoś chmielu; chmielować


SJP.pl


chmielina

pęd chmielu


SJP.pl

Chmielina (niem. Hopfenberg, 664 i 643 m n.p.m.) – wzniesienie w południowo-zachodniej Polsce, w Sudetach Środkowych, w środkowej części Gór Sowich.

Wikipedia


chmielinko

Chmielinko (dawniej: Chmielinka, niem. Steinberg, od 15 maja 1943 Trauensteinberg) – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie nowotomyskim, w gminie Lwówek.

Wieś szlachecka Chmielinka położona była w 1580 roku w powiecie poznańskim województwa poznańskiego. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa poznańskiego.

Wikipedia


chmieliński

nazwisko


SJP.pl

Chmieliński (Chmelentz, Chmelentzke, Chmelenz, Chmielinski, Drzewica odmienny) – kaszubski herb szlachecki, według Przemysława Pragerta odmiana herbu Drzewica.

Wikipedia


chmielnianin

mieszkaniec Chmielnika, Chmielna


SJP.pl


chmielnianka

mieszkanka Chmielna


SJP.pl


chmielnicczyzna

powstanie w latach 1648-1655 Kozaków Zaporoskich i chłopstwa ukraińskiego pod przywództwem Bohdana Chmielnickiego; wielka wojna kozacka


SJP.pl


chmielnicki

1. Chmielnik;
2. Chmielnik Rzeszowski;
3. obwód chmielnicki - jeden z 24 obwodów Ukrainy


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Chmielnickim, dotyczący Chmielnickiego (miasta na Ukrainie)

Wiktionary

Chmielnicki (ukr. Хмельницький, Chmelnyćkyj; do 1954 Płoskirów, Proskurów ukr. Проскурів, Proskuriw) – miasto w zachodniej części Ukrainy, nad Bohem, stolica obwodu i rejonu. Miasto liczy 273 713 mieszkańców (2020), dla porównania spis powszechny w 2001 zanotował ich 251 077.

Około 100 km na północ od miasta znajduje się elektrownia jądrowa o mocy 2 GW.

Wikipedia


chmielniczanin

mieszkaniec Chmielnika (miasta w Polsce)


SJP.pl


chmielniczanka

mieszkanka Chmielnika (miasta w Polsce)


SJP.pl


chmielnik

plantacja chmielu; chmielarnia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. toponim, nazwa miasta, dzielnicy Kalisza i kilku wsi w Polsce;

 (1.2) geogr. miasto w Ukrainie, siedziba rejonu chmielnickiego, w obwodzie winnickim

Wiktionary

  • chmielnik – plantacja chmielu
W Polsce
  • Chmielnik – miasto w województwie świętokrzyskim
  • Chmielnik – część miasta Kalisz
  • Chmielnik – część miasta Limanowa
  • Chmielnik – część miasta Szczebrzeszyn

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈxmʲjɛlʲɲik, AS: χmʹi ̯elʹńik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chmiel mrz./mzw.

Wiktionary


chmielno

wieś w Polsce


SJP.pl

W Polsce
  • Chmielno – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. lwóweckim, w gminie Lwówek Śląski
  • Chmielno – wieś w woj. pomorskim, w pow. kartuskim, w gminie Chmielno
  • Chmielno – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. koszalińskim, w gminie Bobolice

Wikipedia


chmielny

dawniej:
1. chmiel; chmielowy;
2. w przenośni: podchmielony


SJP.pl


chmielobranie

zbiory chmielu


SJP.pl


chmielograb

drzewo z rodziny brzozowatych; drzewo chmielowe, ostria


SJP.pl

Chmielograb, ostria (Ostrya Scop.) – rodzaj drzew i krzewów klasyfikowany do rodziny brzozowatych (dawniej często do wyodrębnianej rodziny leszczynowatych). Obejmuje 8–9 gatunków. Rośliny te występują w strefie umiarkowanej na półkuli północnej – jeden gatunek, chmielograb europejski (O. carpinifolia), rośnie w południowej Europie, dwa lub trzy rosną w Ameryce Północnej na południu sięgając po Meksyk, pozostałe gatunki rosną w Azji Wschodniej, głównie w Chinach, tylko chmielograb japoński (O. japonica) poza tym krajem sięga do Korei i Japonii. Gatunki te rosną w lasach, zwykle w miejscach suchych i skalistych.

Wikipedia


chmielować

dodawać do czegoś chmielu; chmielić


SJP.pl


chmielowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|chmielować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. chmielować

Wiktionary


chmielowice

W Polsce
  • Chmielowice – dzielnica Opola
    • Opole Chmielowice – przystanek kolejowy w ww. dzielnicy
    • Chmielowice – gromada
  • Chmielowice – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. kieleckim, w gminie Morawica

Wikipedia


chmielowiec

przędziorek chmielowiec - mały pajączek z rzędu roztoczy, będący szkodnikiem chmielu


SJP.pl

Chmielowiec – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie bełchatowskim, w gminie Kluki.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa piotrkowskiego.

Wieś położona nad rzeką Ścichawką w otoczeniu kompleksów leśnych przy drodze gminnej Kluki – Żar.

Wikipedia


chmielowski

nazwisko


SJP.pl

  • Adam Chmielowski (1845-1916) – święty Albert
  • Antoni Chmielowski (1841-1918) – duchowny
  • Antoni Chmielowski (cichociemny) (1914-1969) – oficer
  • Benedykt Chmielowski (1700-1763) – ksiądz
  • Janusz Chmielowski (1878-1968) – inżynier
  • Piotr Chmielowski (1848-1904) – historyk
  • Piotr Chmielowski (polityk) (ur. 1965) – polityk
  • Wojciech Chmielowski (1811-1853) – ojciec Brata Alberta

Wikipedia


chmielowy

przymiotnik od: chmiel


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z chmielem

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) choreogr. tradycyjny taniec weselny tańczony do melodii chmiela;

Wiktionary

Chmielowy – polski taniec ludowy, tańczony na weselu do melodii Chmiela po oczepinach panny młodej.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Sprzeczamy się, która altana w naszym ogrodzie piękniejsza: różana czy chmielowa?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: xmʲjɛˈlɔvɨ, AS: χmʹi ̯elovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chmiel m.

 przym. chmielarski, podchmielony

Wiktionary


chmoś

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. kum

Wiktionary


chmura

1. kropelki wody, kryształki lodu albo ich mieszanina, skupione i zawieszone w atmosferze;
2. wielka ilość lub liczba czegoś;
3. kłąb czegoś;
4. potocznie: smutek lub niezadowolenie z czegoś;
5. w informatyce: wirtualne miejsce na serwerach internetowych do przechowywania danych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) meteorol. krople wody lub kryształki lodu zawieszone w atmosferze;

 (1.2) przen. inna nieprzejrzysta zawiesina cząsteczek lub drobnych obiektów, która unosi się w powietrzu

 (1.3) inform. model przetwarzania oparty na użytkowaniu usług dostarczonych przez zewnętrzne organizacje;

rzeczownik, rodzaj męski lub żeński

 (2.1) daw. gw-pl|Warszawa. stróż

Wiktionary

Meteorologia

Chmura – obserwowane w atmosferze skupiska kondensatów substancji występującej w postaci pary

Wyraz chmura w określeniach odnoszących się do chmur atmosferycznych:

  • chmura konwekcyjna
  • chmura orograficzna
  • chmura stropowa
  • chmura szelfowa – nieprawidłowe, niezgodne z polskim znaczeniem słowa szelf, żargonowe określenie wału szkwałowego
  • chmura kondensacyjna – chmura Wilsona
  • chmury srebrzyste – obłoki srebrzyste

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Na niebie pojawiły się nagle deszczowe chmury.

 (1.3) Nasza firma pracuje nad nową usługą, umożliwiającą przechowywanie danych w chmurze.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈxmura, AS: χmura

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zachmurzenie n., chmurność ż., chmurzenie n., pochmurność ż., rozchmurzenie n.

:: zdrobn. chmurka ż., chmureczka ż.

 czas. chmurzyć, chmurzyć się ndk., zachmurzyć dk., rozchmurzyć dk., pochmurnieć ndk., spochmurnieć dk.

 przym. pochmurny, zachmurzony, chmurny, bezchmurny

 przysł. pochmurnie, chmurnie, pochmurno

Wiktionary


chmureczka

zdrobnienie od: chmurka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. zdrobn. od: chmura

Wiktionary

Wymowa:

IPA: xmuˈrɛt͡ʃka, AS: χmurečka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chmura ż.

 czas. chmurzyć

Wiktionary


chmurka

mała chmura


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: chmura

 (1.2) mała chmura, obłoczek

 (1.3) niewielki kłąb czegoś

Wiktionary

Elżbieta Sommer, ps. „Chmurka” (ur. 1936, zm. 7 grudnia 2023) – polska prezenterka prognozy pogody w Telewizji Polskiej.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈxmurka, AS: χmurka

Wiktionary

Powiązane:

 zob. chmura.

Wiktionary


chmurkowy

chmurka


SJP.pl

Patrz:

chmurka

chmurnawy

nieco pochmurny, trochę zachmurzony


SJP.pl


chmurnie

przysłówek

 (1.1) meteorol. będąc obfitym w chmury

 (1.2) przen. w sposób ponury czy mroczny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zachmurzenie n., chmurność ż., chmura ż., chmurka ż., chmurzenie n., pochmurnienie n., pochmurność ż., spochmurnienie n.

 czas. chmurzyć ndk., pochmurnieć ndk., spochmurnieć dk.

 przym. chmurny, pochmurny, bezchmurny

 przysł. chmurno, pochmurnie, pochmurno

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) war. chmurno, pochmurnie, pochmurno

 (1.2) mrocznie, ponuro, posępnie, złowróżbnie

Wiktionary


chmurnieć

chmurzyć;
1. zaciągać się chmurami; pochmurnieć;
2. w przenośni: stawać się smutnym; zasępiać się, smutnieć


SJP.pl


chmurniej

stopień wyższy od przysłówków: chmurnie, chmurno


SJP.pl


chmurniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: chmurny


SJP.pl


chmurnik

postać z dawnych wierzeń ludowych, czarodziej mający władzę nad chmurami; płanetnik


SJP.pl

Płanetnik (inne nazwy: chmurnik, obłocznik) – postać z wierzeń słowiańskich, demoniczna lub półdemoniczna istota uosabiająca zjawiska atmosferyczne.

Wierzono, że płanetnicy kierują chmurami, zsyłają burzę i grad. Nazwa „płanetnik” pochodzi od słowa płaneta tzn. chmura, zwłaszcza burzowa (stąd też „chmurnik” i „obłocznik”), wg innego poglądu nazwa pochodzi od łacińskiego słowa planeta i jest stosunkowo młoda, w przeciwieństwie do prawdopodobnie oryginalnych form rodzimych „chmurnik” i „obłocznik”. Na południowej Słowiańszczyźnie w wyniku nałożenia się funkcji doszło do utożsamienia płanetników (zwanych tam zduhaczami) ze żmijami.

Wikipedia


chmurno

przysłówek

 (1.1) chmurnie, pochmurnie

 (1.2) przest. ponuro, posępnie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Było cały dzień chmurno, ale pod wieczór pozimniało i wypogodziło się.

 (1.1) Gdym wjeżdżał do portu, było chmurno, dżdżysto, mglisto, posępnie; słowem taki czas, w jakim najlepiéj jest położyć się spać.

 (1.1) Zrobiło się wietrzno i chmurno. Wszakże deszcz nie pada, więc idziemy dalej.

 (1.2) Król nań chmurno popatrzył i głowę odwrócił.

Wiktionary

Powiązane:

 przysł. chmurnie

 przym. chmurny

Wiktionary


chmurność

chmurny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co chmurne; cecha tych, którzy są chmurni

Wiktionary

Patrz:

chmurny

Powiązane:

 przym. chmurny, pochmurny, bezchmurny

 rzecz. chmura ż., zachmurzenie n.

 czas. chmurzyć się, chmurzyć

 przysł. pochmurno, chmurnie

Wiktionary


chmurny

1. pokryty chmurami, pełen chmur; zachmurzony, pochmurny;
2. ponury, posępny, nachmurzony; pochmurny;
3. będący wyrazem czyjegoś smutku; pochmurny;
4. budzący niepokój, groźny;
5. wzniosły, górny; nierzeczywisty, urojony


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) pokryty chmurami

 (1.2) sprawiający ponure wrażenie

 (1.3) będący źródłem niepokoju

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chmura ż., chmurność ż., zachmurzenie n.

 przysł. chmurno, chmurnie, pochmurno

 czas. chmurzyć się, chmurzyć

 przym. pochmurny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pochmurny, zachmurzony, mglisty, niepogodny, mroczny

 (1.2) mroczny, ponury, posępny, smutny, zasępiony

 (1.3) groźny

Wiktionary


chmurotwórczy

mający wpływ na tworzenie się chmur


SJP.pl


chmurowy

przymiotnik od: chmura


SJP.pl


chmurski

nazwisko


SJP.pl


chmursko

zgrubienie od: chmura; chmurzysko


SJP.pl


chmurzenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|chmurzyć.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chmura ż.

 czas. chmurzyć się, chmurzyć

 przysł. pochmurno, chmurnie

Wiktionary


chmurzyć

1. zaciągać chmurami; chmurnieć;
2. w przenośni: czynić smutnym, posępnym; zasmucać;
3. chmurzyć się -
a) zaciągać się chmurami;
b) w przenośni: stawać się posępnym, smutnym, nadąsanym


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) zasłaniać chmurami

 (1.2) przen. książk. czynić smutnym, ponurym, przygnębionym

czasownik zwrotny niedokonany chmurzyć się

 (2.1) pokrywać się chmurami

 (2.2) przen. stawać się smutnym

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈxmuʒɨt͡ɕ, AS: χmužyć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chmura ż., chmurka ż., chmureczka ż., zachmurzenie n., zachmurzanie n., chmurzenie n., chmurność ż.

 czas. zachmurzyć się, zachmurzać się, chmurnieć, pochmurnieć, rozchmurzyć się, rozchmurzać się

 przym. chmurny, pochmurny, bezchmurny

 przysł. pochmurno, chmurnie

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) zachmurzać się

 (2.2) smutnieć, chmurnieć

Wiktionary


chmurzyca

zgrubienie od: chmura; chmurzysko


SJP.pl


chmurzyński

nazwisko


SJP.pl


chmurzysko

zgrubienie od: chmura; chmursko


SJP.pl


chmyz

1. mały, niepozorny okaz zwierzęcia danego gatunku;
2. mały, niepozorny człowiek;
3. przenośnie: malec, brzdąc, smarkacz


SJP.pl


chmyzowaty

podobny do chmyza; mały, niepozorny


SJP.pl


chna

henna;
1. naturalny czerwonopomarańczowy barwnik otrzymywany z pędów henny;
2. farba do włosów, której głównym składnikiem jest ten barwnik


SJP.pl


chnum

w starożytnym Egipcie: bóg z głową barana, opiekun robotników


SJP.pl

Chnum – w mitologii egipskiej jeden z bogów Górnego Egiptu, patron garncarzy i zachodu słońca, uważany za stwórcę ludzi.

Czczony już w czasach Starego Państwa jako lokalne bóstwo wyspy Elefantyny, następnie jego kult rozpowszechnił się na cały Górny Egipt i Nubię. Jego żoną była bogini Satis, a córką Anuket (tzw. triada elefantyjska). W Esnie czczono go wraz z dwiema boginiami uznawanymi za jego żony: Menhit i Nebtuu oraz jego dziećmi: Neit i Heka. Z kolei w ośrodku kultu w Antinoe czczony był razem z Heket, która była tam uważana za jego małżonkę. Od V dynastii (zgodnie z teorią heliopolitańską) łączony był ze Słońcem (Ra), występując pod imieniem Chnum-Re.

Wikipedia


choana

wewnętrzny otwór nosowy u kręgowców czworonożnych i niektórych ryb; nozdrze wewnętrzne


SJP.pl


choanocyt

występująca w wewnętrznej warstwie ciała gąbek komórka o kształcie cylindrycznym, zaopatrzona w wić i charakterystyczny, otaczający ją kołnierzyk plazmatyczny, wychwytująca z wody cząstki pokarmowe; komórka kołnierzykowata


SJP.pl

Choanocyt, komórka kołnierzykowa – jednowiciowa, owalna lub okrągła komórka wewnętrznej (gastralnej) warstwy ciała gąbek (Porifera) wykazująca duże podobieństwo do wiciowców kołnierzykowych (Choanoflagellata). Komórki kołnierzykowe wyposażone są w pojedyncze wici otoczone wieńcem 30–40 mikrokosmków.

Wikipedia


chobielin

Chobielin – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie nakielskim, w gminie Szubin.

Wikipedia


chobienice

Chobienice (pol. hist. Chobienica, niem. Köbnitz) – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie wolsztyńskim, w gminie Siedlec.

Wikipedia


chobot

dawniej:
1. sandał ze skrzydełkami;
2. rozszerzenie nogawki spodni lub rękawa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) stpol. ogon

 (1.2) daw. sandały, rzadziej inne buty, z przyczepionymi skrzydłami

 (1.3) daw. włók. rozszerzenie nogawki lub rękawa

Wiktionary

  • chobot (Apios) – rodzaj roślin z rodziny bobowatych
W Czechach
  • Chobot – miejscowość i gmina (obec) w Czechach
Miejscowości i ich części w Polsce
  • Chobot – osada wsi Mieleszyn w woj. łódzkim, w pow. wieruszowskim, w gminie Bolesławiec
  • Chobot – część wsi Łęki w woj. małopolskim, w pow. brzeskim, w gminie Borzęcin
  • Chobot – część wsi Przyborów w woj. małopolskim, w pow. brzeskim, w gminie Borzęcin
  • Chobot – część wsi Ponikiew w woj. małopolskim, w pow. wadowickim, w gminie Wadowice
  • Chobot – wieś w woj. małopolskim, w pow. wielickim, w gminie Niepołomice
  • Chobot – wieś w woj. mazowieckim, w pow. mińskim, w gminie Halinów

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈxɔbɔt, AS: χobot

Wiktionary


chobotki

Chobotki – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie monieckim, w gminie Knyszyn.

Wieś posiadała w 1673 roku marszałkowa nadworna koronna Aleksandra Katarzyna Branicka, leżała w ziemi bielskiej województwa podlaskiego w 1795 roku. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa białostockiego.

Wierni kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Świętej Trójcy w Jasionówce.

Wikipedia


choboty

dawniej:
1. sandał ze skrzydełkami;
2. rozszerzenie nogawki spodni lub rękawa


SJP.pl

rzeczownik

 (1.1) stpol. szerokie spodnie

Wiktionary

Wymowa:

IPA: xɔˈbɔtɨ, AS: χoboty

Wiktionary


choby

spójnik

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. jakby, jak

 (1.2) gw-pl|Górny Śląsk. choćby

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Stanik szczylo machy choby afa.

Wiktionary


choć

chociaż;
1. spójnik rozpoczynający zdania podrzędne (lub ich części), wyrażające kontrast, rozbieżność między oczekiwaniami a tym, co się dokonuje, realizuje, np. "Kobieta to bardzo atrakcyjna, choć trudno powiedzieć, że ładna."; ale, mimo;
2. spójnik rozpoczynający zdania podrzędne (lub ich części), wyrażające szczególność, specyfikę sytuacji, w których podejmowane działania są bezskuteczne, prowadzą do nieoczekiwanych rezultatów, np.: "Spróbował, choć wiedział, że się nie uda.";
3. partykuła uwydatniająca treść, na której ma być skoncentrowana szczególna uwaga, np. "Spróbuj choć jednego."; bodaj, przynajmniej * przed spójnikiem "choć" stawiamy zawsze przecinek


SJP.pl

spójnik

 (1.1) używany, aby wyrazić, że to, co jest powiedziane w pierwszej części zdania pomimo przytoczonych w drugiej części zdania okoliczności jest prawdą

partykuła

 (2.1) podkreślenie treści, na której zależy mówiącemu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Cieszył się, choć sam nie wiedział dlaczego.

 (2.1) Choć raz posłuchaj mnie uważnie!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: xɔt͡ɕ, AS: χoć

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) chociaż, stpol. lubo

Wiktionary


choćby

1. spójnik, skrócone "chociażby";
2. partykuła, np. "Przyjdź choćby jutro."


SJP.pl

spójnik

 (1.1) spójnik wzmacniający treść zdania nadrzędnego i komunikujący, że sytuacja podana w zdaniu podrzędnym nie będzie miała lub nie powinna mieć wpływu na realizację zdania nadrzędnego

 (1.2) spójnik wyrażający lekceważenie mówcy wobec określonego wyboru i jednocześnie sugerujący jedną z opcji

partykuła

 (2.1) partykuła wskazująca na dolne ograniczenie jakiejś wielkości lub intensywności jakiegoś zjawiska

 (2.2) partykuła sugerująca, że dołączany składnik jest tylko jednym z wielu możliwych przykładów lub opcji

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Choćby cię smażyli w smole, nie mów bracie, co jest w szkole.

 (1.1) Choćbyśmy na rzęsach stawali, i tak ich nie dogonimy.

 (1.2) Kupisz lepszy wszędzie, choćby i na bazarze.

 (2.1) Chciałbym zarabiać choćby połowę tego co on.

 (2.1) Powinieneś ustąpić jej w jednej choćby kwestii, żeby nie poczuła się urażona.

 (2.1) Pożycz mi choćby stówę!

 (2.1) Jeśli ten chłopak choćby dotknie mojej córki, przetrzepię mu skórę!

 (2.2) Pogadajcie choćby o pogodzie.

 (2.2) Niestety nie wszyscy są kulturalni, weźmy choćby twojego sąsiada.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈxɔd͡ʑbɨ, AS: χoʒ́by

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) nawet gdyby, nawet jeśli, chociażby

 (1.2) chociażby

 (2.1) przynajmniej, co najmniej

 (2.2) na przykład

Wiktionary


choceń

wieś w Polsce


SJP.pl

Choceń – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie włocławskim, w gminie Choceń.

W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Choceń. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa włocławskiego. Z końcem 2019 roku liczyła 1 874 mieszkańców. Jest największą miejscowością gminy Choceń.

Miejscowość jest siedzibą gminy Choceń. We wsi nad jeziorem Borzymowskim funkcjonuje kąpielisko.

Wikipedia


choceński

przymiotnik od: Choceń


SJP.pl


chocheleczka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: chochelka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chochelka ż.

Wiktionary


chochelka

mała chochla


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mała chochla, łyżka wazowa

Wiktionary

Wymowa:

IPA: xɔˈxɛlka, AS: χoχelka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chocheleczka ż., chochla

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) łyżka wazowa, reg. pozn. nabierka.

Wiktionary


chochla

1. łyżka wazowa; warząchew, warzecha;
2. ilość zupy w tej łyżce;
3. w rybołówstwie: długa tyczka do przeciągania sieci pod lodem


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) duża łyżka służąca do nakładania posiłków, najczęściej zupy;

Wiktionary

Chochla – narzędzie do nakładania posiłków (sztuciec); duża łyżka przystosowana do głębokich naczyń. Chochlą zazwyczaj nalewa się zupę lub inne ciecze. Wykonana jest najczęściej z metalu lub tworzyw sztucznych.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Nabrałem chochlą zupy do talerza.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈxɔxla, AS: χoχla

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: zdrobn. chochelka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) warząchew; reg. śl. kielnia.

Wiktionary


chochlarz

rybak używający sieci, które przeciąga się pod lodem za pomocą żerdzi zwanych chochlami


SJP.pl


chochlik

złośliwy duszek, nadprzyrodzona istota występująca w podaniach ludowych; skrzat


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) złośliwy, psotny duszek

 (1.2) drobny błąd w tekście zmieniający jego znaczenie

 (1.3) psotny, wesoły błysk w spojrzeniu

Wiktionary

  • chochlik – niewielkie, lubiące psoty lub złośliwe istoty z podań ludowych
  • chochlik – zjawisko atmosferyczne, inaczej sprite

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Paź o urodzie psotnego chochlika zaskakująco dobrze obeznany był we wszelkiego rodzaju chłopięcych figlach.

 (1.2) Złośliwy chochlik drukarski wkradł się i do naszej rubryki.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chochoł mzw./mos./mrz.

Wiktionary


chochliki

złośliwy duszek, nadprzyrodzona istota występująca w podaniach ludowych; skrzat


SJP.pl


chochlikowaty

podobny do chochlika; psotny, złośliwy


SJP.pl


chochlikowy

przymiotnik od: chochlik


SJP.pl


chochliński

nazwisko


SJP.pl


chochlować

1. regionalnie: jeść łapczywie łyżką;
2. przestarzałe: przeciągać tyki od sieci pod lodem


SJP.pl


chochlowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|chochlować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. chochlować

Wiktionary


chocholi

1. związany z chochołami, mający cechy chochoła;
2. dotyczący Chochoła, postaci z "Wesela" Wyspiańskiego


SJP.pl


chochorowice

Chochorowice – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie nowosądeckim, w gminie Podegrodzie.

Wikipedia


chochowski

nazwisko


SJP.pl


chochoł

1. słomiane okrycie drzewek i krzewów ogrodowych na czas zimy;
2. snopek chroniący przed deszczem ul lub zestawione snopy zboża;
3. ziemnowodny ssak z rodziny kretowatych; desman, wychuchol


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) stpol. śrpol. wierzch, czub

 (1.2) śrpol. wysoko upięta fryzura, kok

 (1.7) gw-pl|Chotel Czerwony, Jeżewo, Biłgoraj. wierzchołek

 (2.2) mężczyzna, do którego mówiący odczuwa lekceważenie lub pogardę

 (2.3) gw-pl|Piaski. przebieraniec owinięty w słomę straszący w zapusty

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (3.1) gw-pl|Jacnia. strach, widziadło

 (3.2) zool. desman

Wiktionary

  • chochoł – słomiana otulina krzewu
  • Chochoł – postać fantastyczna z utworu Stanisława Wyspiańskiego „Wesele”
  • Chochoł piżmowy lub wychuchol ukraiński – ssak z rzędu Soricomorpha
  • chochoł – wzniesienie w Górach Stołowych (Zaworach)
  • chochoł – popularne określenie jednego z błędów logicznych.
  • Chochoł – polski symbol bożonarodzeniowy, zastąpiony choinką w XIX w.

Zobacz też:

  • Chochół
  • Chochoły
  • Chochołów

Wikipedia

Przykłady

 (1.3) Po dwuletniej przerwie wczoraj, w Rydlówce znowu uroczyście osłonięto słomianym chochołem krzak róży.

 (1.4) W mendel idzie 14 snopków [...], które się przykrywają chachołem [...] snopem rozczapierzonym i opuszczonym w okap niby daszkiem.

 (1.6) Kapusta często ma puste głowy albo wyrasta w chochoły.

 (2.2) Felietoniści sporządzali sobie plan pracy: [...] pognębić syjonizm, wyszydzać bumelantów i chochołów spod budki z piwem.

 (2.3) Dawniej owijali się niektórzy w słomę i tych zwano chochołami.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈxɔ.xɔw, AS: χoχou̯

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chochlik m. Chochoł m., Chocholec m.

:: zdrobn. chochołk m.

 przym. chocholaty, chochołaty, chochłaty

Wiktionary

Synonimy:

 (1.3) otulina

 (1.4) gwara. chachoł

 (1.5) sofizmat rozszerzenia, stawianie chochoła, atakowanie chochoła

 (2.1) chachoł

Wiktionary


chochołów

1. słomiane okrycie drzewek i krzewów ogrodowych na czas zimy;
2. snopek chroniący przed deszczem ul lub zestawione snopy zboża;
3. ziemnowodny ssak z rodziny kretowatych; desman, wychuchol


SJP.pl

W Polsce
  • Chochołów – wieś w woj. łódzkim, w pow. kutnowskim, w gminie Żychlin
  • Chochołów – wieś w woj. małopolskim, w pow. nowotarskim, w gminie Czarny Dunajec
  • Chochołów – gromada w powiecie nowotarskim
  • Chochołów – dawna gmina

Wikipedia


chochołowaty

podobny do chochoła; nastroszony, rozczochrany


SJP.pl


chochołowianin

mieszkaniec Chochołowa


SJP.pl


chochołowianka

mieszkanka Chochołowa


SJP.pl


chochołowski

przymiotnik od: Chochołów


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do Chochołowa, związany z Chochołowem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W piątek pojechaliśmy do Chochołowskiej, w sobotę do Kościeliskiej.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Chochołów mrz., chochołowianin mrz., chochołowianka ż., Chochołowski mos., Chochołowska ż.

Wiktionary


chochołowy

związany z chochołem


SJP.pl


chocia

spójnik

 (1.1) daw. choć, chociaż

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈxɔt͡ɕa, AS: χoća

Wiktionary


chocian

imię męskie


SJP.pl

Chociesław, Chocsław – staropolskie imię męskie, złożone z członów Chocie- („chcieć”) i -sław („sława”). Mogło oznaczać "pragnący sławy”.

Chociesław imieniny obchodzi 7 stycznia i 10 maja.

Wikipedia


chocianostwo

Chocian z małżonką; Chocianowie


SJP.pl


chocianów

miasto w Polsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Polsce;

Wiktionary

Chocianów (tuż po wojnie Kaczanów, niem. Kotzenau) – miasto w województwie dolnośląskim, w powiecie polkowickim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Chocianów. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. legnickiego.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: xɔˈt͡ɕãnuf, AS: χoćãnuf

Wiktionary


chocianowianin

mieszkaniec Chocianowa (miasta w Polsce)


SJP.pl


chocianowianka

mieszkanka Chocianowa (miasta w Polsce)


SJP.pl


chocianowice

  • Chocianowice – osada w województwie opolskim, w powiecie kluczborskim, w gminie Lasowice Wielkie
  • Chocianowice – wieś w województwie opolskim, w powiecie kluczborskim, w gminie Lasowice Wielkie
  • Chocianowice – gromada w powiecie oleskim
  • Chocianowice – część miasta Łódź
  • Chocianowice – zajezdnia tramwajowa w Łodzi

Wikipedia


chocianowie

Chocian z małżonką; Chocianostwo


SJP.pl


chocianowski

przymiotnik od: Chocianów


SJP.pl


chocianowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Chociana lub z nim związany


SJP.pl


chociaż

choć;
1. spójnik rozpoczynający zdania podrzędne (lub ich części), wyrażające kontrast, rozbieżność między oczekiwaniami a tym, co się dokonuje, realizuje, np. "Kobieta to bardzo atrakcyjna, chociaż trudno powiedzieć, że ładna."; ale, mimo;
2. spójnik rozpoczynający zdania podrzędne (lub ich części), wyrażające szczególność, specyfikę sytuacji, w których podejmowane działania są bezskuteczne, prowadzą do nieoczekiwanych rezultatów, np.: "Spróbował, chociaż wiedział, że się nie uda.";
3. partykuła uwydatniająca treść, na której ma być skoncentrowana szczególna uwaga, np. "Spróbuj chociaż jednego."; bodaj, przynajmniej * przed spójnikiem "chociaż" stawiamy zawsze przecinek


SJP.pl

spójnik

 (1.1) …przyłączający zdanie podrzędne stwierdzające stan faktyczny, z którego można by sądzić, że to, co stwierdza zdanie nadrzędne nie powinno mieć miejsca

partykuła

 (2.1) …uznająca to, co następuje za minimum, na które można się jednak zgodzić

Wiktionary

Chociaż (biał. Хацяж; ros. Хотяж) – wieś na Białorusi, w obwodzie brzeskim, w rejonie lachowickim, w sielsowiecie Honczary.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Kupił cukier, chociaż miał go w domu.

 (2.1) Wypij chociaż ten jeden kieliszek, a na pewno ci nie zaszkodzi!

 (2.1) Chociaż raz zachowaj się jak prawdziwy mężczyzna!

 (2.1) Nie mogę iść na piwo, bo antybiotyki, to chociaż sobie poczytam.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈxɔt͡ɕaʃ, AS: χoćaš

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) choć, aczkolwiek, jakkolwiek, mimo że, pomimo że

 (2.1) choć, choćby, chociażby, bodaj, bodajby, przynajmniej, co najmniej, reg. śl. aspóń.

Wiktionary


chociażby

co najmniej, przynajmniej


SJP.pl


chociebor

dawne imię męskie


SJP.pl

Chociebor, Kociebor – staropolskie imię męskie, złożone z członów Chocie- („chcieć”) i -bor („walka”). Mogło oznaczać „pragnącego walki”.

Chociebor imieniny obchodzi 6 lipca.

Zobacz też:

  • Chocieborowice

Wikipedia


chocieborowice

Chocieborowice – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie górowskim, w gminie Wąsosz. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa leszczyńskiego.

Wikipedia


chocieborski

Chociebórz


SJP.pl

Patrz:

Chociebórz

chociebórz

wieś w Polsce


SJP.pl

Chociebórz (niem. Koschpendorf) – wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie nyskim, w gminie Kamiennik.

Liczba mieszkańców około 140 osób.

Wikipedia


chociebuski

przymiotnik od: Chociebuż (miasto w Niemczech)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Chociebużem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jubileuszowy rok zaczął się 1 stycznia z wielkim noworocznym koncertem i zakończył się 30 listopada ze świątecznym przedstawieniem w chociebuskim teatrze.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌxɔt͡ɕɛˈbusʲci, AS: χoćebusʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Chociebuż m., chociebużanin mos., chociebużanka ż.

Wiktionary


chociebuż

miasto w Niemczech


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. miasto we wschodnich Niemczech;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Pan Alfred M. z Chociebuża napisał podręcznik języka dolnołużyckiego dla Polaków.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: xɔˈt͡ɕɛbuʃ, AS: χoćebuš

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chociebużanin mos., chociebużanka ż.

 przym. chociebuski

Wiktionary


chociebużanin

mieszkaniec Chociebuża


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Chociebuża

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Chociebuż mrz.

:: fż. chociebużanka ż.

 przym. chociebuski

Wiktionary


chociebużanka

mieszkanka Chociebuża


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Chociebuża

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Chociebuż mrz.

:: fm. chociebużanin mos.

 przym. chociebuski

Wiktionary


chocieć

czasownik

 (1.1) stpol. chcieć

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈxɔt͡ɕɛ̇t͡ɕ, AS: χoćėć

Wiktionary


chociejów

Chociejów (niem. Göttern) – wieś w Polsce położona w województwie lubuskim, w powiecie krośnieńskim, w gminie Gubin.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zielonogórskiego.

Wieś liczy ponad 1000 lat, od 1573 roku należała do majątków Gębickich. W 1952 roku wieś zamieszkiwało 77 osób w 17 gospodarstwach.

Wikipedia


chocielewko

Chocielewko (kaszb. Chòceléwkò) – wieś kaszubska w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie lęborskim, w gminie Nowa Wieś Lęborska w pradolinie Łeby.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa słupskiego.

Wikipedia


chociemir

imię męskie


SJP.pl

Chociemir, Chocimier, Chocimir, Chocimirz, Kociemir, Kociemiar, Kociemier, Kocimiar, Kocimier, Kocimir, Koćmir – staropolskie imię męskie, złożone z członów Chocie- („chcieć”) i -mir („pokój, spokój, dobro”). Mogło oznaczać „pragnący pokoju”.

Chociemir imieniny obchodzi 5 maja i 13 czerwca.

Wikipedia


chociemirostwo

Chociemir z małżonką; Chociemirowie


SJP.pl


chociemirowie

Chociemir z małżonką; Chociemirostwo


SJP.pl


chociemirowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Chociemira lub z nim związany


SJP.pl


chocień

Chocień – kolonia w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie myśliborskim, w gminie Nowogródek Pomorski.

W 2002 r. kolonia miała 46 mieszkańców.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa gorzowskiego.

Wikipedia


chocieszów

  • Chocieszów – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim, w gminie Szczytna
  • Chocieszów – wieś na Ukrainie w rejonie kamieńskim obwodu wołyńskiego
  • Chocieszów – dawna gmina w woj. poleskim (obecnie na Ukrainie)

Wikipedia


chociesław

imię męskie


SJP.pl

Chociesław, Chocsław – staropolskie imię męskie, złożone z członów Chocie- („chcieć”) i -sław („sława”). Mogło oznaczać "pragnący sławy”.

Chociesław imieniny obchodzi 7 stycznia i 10 maja.

Wikipedia


chociesławostwo

Chociesław z małżonką; Chociesławowie


SJP.pl


chociesławowie

Chociesław z małżonką; Chociesławostwo


SJP.pl


chociesławowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Chociesława lub z nim związany


SJP.pl


chocim

miasto na Ukrainie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. miasto rejonowe na zachodniej Ukrainie, w obwodzie czerniowieckim, położone nad Dniestrem;

Wiktionary

Chocim (ukr. Хотин, Chotyn, rum. Hotin) – miasto w południowo-zachodniej części Ukrainy (Besarabia), w obwodzie czerniowieckim, stolica rejonu nad Dniestrem.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jan III Sobieski odniósł zwycięstwo nad Turkami pod Chocimiem.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. chocimski

Wiktionary


chocimierz

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. wieś, a dawniej miasteczko, w rejonie tłumackim obwodu iwanofrankiwskiego;

Wiktionary

  • Chocimierz – część wsi Bierdzany, w Polsce, w woj. opolskim, w pow. opolskim, w gminie Turawa
  • Chocimierz – część wsi Tuchomie, w Polsce, w woj. pomorskim, w pow. bytowskim, w gminie Tuchomie
  • Chocimierz – wieś na Ukrainie, w rejonie tłumackim obwodu iwanofrankiwskiego
  • Chocimierz – dawna gmina wiejska w powiecie tłumackim województwa stanisławowskiego II Rzeczypospolitej

Wikipedia

Powiązane:

 przym. chocimierski

Wiktionary


chocimów

Chocimów – wieś w Polsce, położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie ostrowieckim, w gminie Kunów.

W latach 1954–1968 wieś należała i była siedzibą władz gromady Chocimów, po jej zniesieniu w gromadzie Kunów. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego.

Miejscowość leży na trasie zielonego szlaku rowerowego im. Witolda Gombrowicza.

Wikipedia


chocimski

przymiotnik od: Chocim (miasto na Ukrainie)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z Chocimiem, dotyczący Chocimia

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Chocim m.

Wiktionary


chociszewski

nazwisko


SJP.pl


chociwel

miasto w Polsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Polsce;

Wiktionary

Chociwel (niem. Freienwalde) – miasto w północno-zachodniej Polsce, w woj. zachodniopomorskim, w powiecie stargardzkim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Chociwel. Miasto leży na Pojezierzu Ińskim, nad rzeką Krąpiel i jeziorem Starzyca o charakterystycznym półksiężycowym kształcie.

Według danych z 30 czerwca 2009 roku, miasto miało 3266 mieszkańców.

Ośrodek przemysłu spożywczego i drzewnego.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Niedawno obchodzono 670 (= sześćset siedemdziesiąt) lat praw miejskich Chociwla.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: xɔˈt͡ɕivɛl, AS: χoćivel

Wiktionary

Powiązane:

 przym. chociwelski

Wiktionary


chociwelanin

mieszkaniec Chociwla (miasta w Polsce); chociwlanin


SJP.pl


chociwelanka

mieszkanka Chociwla (miasta w Polsce); chociwlanka


SJP.pl


chociwelski

przymiotnik od: Chociwel


SJP.pl


chociwlanin

mieszkaniec Chociwla (miasta w Polsce); chociwelanin


SJP.pl


chociwlanka

mieszkanka Chociwla (miasta w Polsce); chociwelanka


SJP.pl


chocki

przymiotnik od: Chocz; chodecki


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do Chocza, związany z Choczem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Spacerowaliśmy chwilę po chockim rynku.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Chocz mrz., choczanin mos., choczanka ż.

Wiktionary


choćmirówko

Choćmirówko (kaszb. Nowé Chòcmirowò lub też Nowé Chòczmirowò, niem. Neu Gutzmerow) – wieś w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie słupskim, w gminie Główczyce przy drodze wojewódzkiej nr 213.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa słupskiego.

Wikipedia


choćmirowo

Choćmirowo (kaszb. Stôré Chòcmirowò lub też Stôré Chòczmirowò, niem. Alt Gutzmerow) – wieś w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie słupskim, w gminie Główczyce.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa słupskiego.

W miejscowości był przystanek kolejowy Choćmirowo.

Wikipedia


chocz

miasto w Polsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Polsce, w województwie wielkopolskim, w powiecie pleszewskim;

Wiktionary

Chocz – miasto w województwie wielkopolskim, w powiecie pleszewskim, siedziba gminy Chocz.

Chocz uzyskał lokację miejską przed 1382 rokiem, zdegradowany w 1870 roku, ponowne otrzymanie praw miejskich w 2015 roku.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Do atrakcji turystycznych Chocza należy barokowa kolegiata wraz z pałacem infułatów.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. choczanin mos., choczanka ż.

 przym. chocki

Wiktionary


choczanin

mieszkaniec Chocza (miasta w Polsce)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Chocza

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W tegorocznym plebiscytebiscycie kolejny raz wygrał choczanin.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. chocki

 rzecz. Chocz mrz.

:: fż. choczanka ż.

Wiktionary


choczanka

mieszkanka Chocza (miasta w Polsce)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Chocza

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Chocz mrz.

:: fm. choczanin mos.

 przym. chocki

Wiktionary


choczański

Góry Choczańskie


SJP.pl

Patrz:

Góry Choczańskie

choczeń

Wikipedia


choczewko

Choczewko (kaszb. Chòczéwkò) – osada kaszubska w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie wejherowskim, w gminie Choczewo na obszarze Wysoczyzny Żarnowieckiej. Osada jest siedzibą sołectwa Choczewko, w którego skład wchodzą również miejscowości: Kurowo, Przebendowo i Przebendówko.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa gdańskiego.

W miejscowości był przystanek kolejowy Choczewko.

Wikipedia


choczewo

wieś w Polsce


SJP.pl

Choczewo (kaszub. Chòczewò, niem. Chottschow) – wieś letniskowa w północnej Polsce, położona w województwie pomorskim, w powiecie wejherowskim, w gminie Choczewo, na obszarze Wysoczyzny Żarnowieckiej, w pobliżu Jeziora Choczewskiego, przy drodze wojewódzkiej nr 213 i na trasie linii kolejowej nr 230 (Wejherowo-Garczegorze, obecnie zawieszonej). Miejscowość jest siedzibą gminy Choczewo.

Wikipedia


choczewski

przymiotnik od: Choczewo


SJP.pl


chód

1. stawianie kroków, stąpanie; chodzenie;
2. sposób chodzenia;
3. ruch, działanie maszyny lub mechanizmu;
4. konkurencja lekkoatletyczna, marsz na określony dystans;
5. reguły przemieszczania figur w szachach i innych grach;
6. dawniej: przejście, korytarz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chodzenie, zob. krok.

 (1.2) sport. sport i dyscyplina olimpijska

Wiktionary

Chód – forma lokomocji zwierząt na lądzie przy użyciu kończyn. Jest to seria cyklicznych, naprzemiennych ruchów całego ciała – kończyn i tułowia – powodujących przemieszczanie się. Podczas chodzenia środek ciężkości unosi się i opada w dół. Może również wykonywać niewielkie wahania na boki (chód kołyszący).

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Robert Korzeniowski zdobył dwa medale olimpijskie w chodzie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: xut, AS: χut

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chodak mrz., chodziarz mos., chodziarka ż., chodzik m., chodzony m., chodzenie n., chadzanie n.

 czas. chadzać ndk., chodzić ndk.

 przym. chodziarski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) krok

 (1.2) chód sportowy

Wiktionary


chodacki

nazwisko


SJP.pl


chodaczek

1. zdrobnienie od: chodak;
2. dawniej określenie ubogiego szlachcica;
3. przedstawiciel kroczących (podrodziny skorupiaków)


SJP.pl


chodaczki

zdrobnienie od: chodaki


SJP.pl


chodaczkowy

związany z chodaczkiem


SJP.pl


chodaczów

Chodaczów – wieś w Polsce, położona w województwie podkarpackim, w powiecie leżajskim, w gminie Grodzisko Dolne, w widłach Wisłoka i jego dopływu Leszczynki.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa rzeszowskiego.

Wikipedia


chodak

rodzaj prymitywnego obuwia wykonanego ze słomy, skóry; łapeć; trep; kapeć; krypeć


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) but z drewnianą podeszwą, bez pięty

 (1.2) daw. but cały zrobiony z drewna lub łyka

Wiktionary

Chodaki, chodaczki – proste obuwie, które może być wykonane z drewna (drewniaki), kory (łapcie), skóry (np. kierpce) lub innego materiału. Współcześnie chodak to zwykle but bez pięty, na drewnianej podeszwie i na podwyższonym obcasie.

Dawna zagonowa, uboga szlachta, nosząca częstokroć zamiast droższych butów chodaki z kory lipowej, była zwana od nich szlachtą chodaczkową. Zużyte, stare chodaki nazywano chodaczynami lub chodaczyskami.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Chodząc w chodakach, pielęgniarka budziła cały oddział.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chód mrz.

:: zdrobn. chodaczek mrz.

 czas. obejść, chadzać, chodzić ndk.

 przym. chodaczkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) trep

Wiktionary


chodaki

rodzaj prymitywnego obuwia wykonanego ze słomy, skóry; łapcie, trepy, kapcie, krypcie


SJP.pl

  • Chodaki – rodzaj obuwia
W Polsce
  • Chodaki – wieś w województwie łódzkim, w powiecie poddębickim, w gminie Zadzim
  • Chodaki – osada w województwie łódzkim, w powiecie wieluńskim, w gminie Wieluń
Na Białorusi
  • Chodaki – agromiasteczko w obwodzie brzeskim, w rejonie iwacewickim
  • Chodaki – wieś w obwodzie grodzieńskim, w rejonie smorgońskim
  • Chodaki – wieś na Białorusi, w obwodzie mińskim, w rejonie łohojskim

Wikipedia


chodakiewicz

nazwisko


SJP.pl


chodakówka

wieś w Polsce


SJP.pl

Chodakówka – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie przeworskim, w gminie Kańczuga.

Wieś położona w powiecie przemyskim, była własnością Aleksandra Michała Lubomirskiego, jej posesorem był Stanisław Rusiecki, została spustoszona w czasie najazdu tatarskiego w 1672 roku. Prywatna wieś szlachecka, położona w województwie ruskim, w 1739 roku należała wraz z folwarkiem do klucza Kańczuga Lubomirskich. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa przemyskiego.

Wikipedia


chodakowski

nazwisko


SJP.pl

Chodakowski (Chodakowska, Chodakauskaitė):

  • Andrzej Chodakowski – hokeista
  • Anna Chodakowska – aktorka
  • Ewa Chodakowska-Kavoukis – trenerka fitness
  • Kazimierz Chodakowski – hokeista, olimpijczyk
  • Małgorzata Chodakowska – postać fikcyjna z serialu M jak miłość
  • Małgorzata Chodakowska – rzeźbiarka
  • Mirosław Chodakowski – prawosławny ordynariusz Wojska Polskiego,
  • Sofija Chodakauskaitė-Smetonienė – litewska działaczka społeczna, żona Antanasa Smetony, pierwsza dama Republiki Litewskiej
  • Zorian Dołęga-Chodakowski – etnograf, archeolog, historyk i słowianofil

Wikipedia


chodczanin

mieszkaniec Chodcza


SJP.pl


chodczanka

mieszkanka Chodcza


SJP.pl


chodecki

1. przymiotnik od: Chocz; chocki;
2. przymiotnik od: Chodecz


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący Chodcza, związany z Chodczem

Wiktionary

Wymowa:

IPA: xɔˈdɛt͡sʲci, AS: χodecʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Chodecz mrz., Chodeczka ż.

Wiktionary


chodecz

miasto w województwie kujawsko-pomorskim


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Polsce, w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie włocławskim;

Wiktionary

Chodecz – miasto w Polsce położone w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie włocławskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Chodecz.

Leży na Pojezierzu Kujawskim, w obrębie Wysoczyzny Kujawskiej. Chodecz uzyskał lokację miejską w 1442 roku, zdegradowany po 1800 roku, ponowne nadanie praw miejskich w 1822 roku, degradacja w 1870 roku, nadanie praw miejskich w 1921 roku. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa włocławskiego. W czasie okupacji hitlerowskiej miasto nosiło nazwę Godetz.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W sezonie letnim na plażaaży w Chodczu odbył się szereg imprez sportowo-rekreacyjnych.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈxɔdɛt͡ʃ, AS: χodeč

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Chodeczek m., Chodeczka ż.

 przym. chodecki

Wiktionary


chodeczka

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. rzeka w Polsce, na Pojezierzu Kujawskim; prawy dopływ Zgłowiączki

Wiktionary

Chodeczka – rzeka w centralnej Polsce w dorzeczu Wisły. Przepływa przez obszar Pojezierza Kujawskiego. Dopływ Zgłowiączki. Długość Chodeczki to 36,66 km.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. Chodecz m., Chodeczek m.

 przym. chodecki

Wiktionary


chodel

wieś w województwie lubelskim


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. wieś w Polsce, w województwie lubelskim;

 (1.2) geogr. hist. dawna nazwa rzeki Chodelki

Wiktionary

Chodel – wieś w Polsce, położona w województwie lubelskim, w powiecie opolskim, w gminie Chodel. Leży nad rzeką Chodelką, w Kotlinie Chodelskiej.

Wieś jest sołectwem, siedzibą gminy Chodel. Według Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2011 wieś liczyła 1461 mieszkańców.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Mieszkam w Chodlu i jestem plantatorem malin.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈxɔdɛl, AS: χodel

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chodlowianin m., chodlowianka ż., Chodelka ż., Chodelica ż., Chodlik m.

 przym. chodelski

Wiktionary


chodelski

przymiotnik od: Chodel


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z Chodlem, dotyczący Chodla

Wiktionary

Wymowa:

IPA: xɔˈdɛlsʲci, AS: χodelsʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Chodel

Wiktionary


chodkiewicz

nazwisko


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) polski herb szlachecki;

Wiktionary

Postacie noszące nazwisko Chodkiewicz

  • Anna Alojza Chodkiewicz – hetmanowa wielka litewska, żona Jana Karola
  • Aleksander Chodkiewicz (zm. 1549) – wojewoda nowogródzki
  • Aleksander Chodkiewicz (zm. 1626) – wojewoda trocki
  • Aleksander Krzysztof Chodkiewicz (zm. 1676) – biskup wendeński, kanonik wileński
  • Aleksander Chodkiewicz (1776-1838) – generał, literat, chemik
  • Grzegorz Chodkiewicz – hetman wielki litewski, hetman polny litewski, wojewoda kijowski i witebski
  • Hieronim Chodkiewicz (1500–1561) – starosta generalny żmudzki, działacz państwowy, dziadek Jana Karola
  • Iwan Chodkiewicz – wojewoda kijowski, protoplasta rodu Chodkiewiczów
  • Jan Hieronimowicz Chodkiewicz – marszałek wielki litewski, starosta generalny żmudzki
  • Jan Karol Chodkiewicz – hetman wielki litewski, wojewoda wileński, starosta generalny żmudzki, wojskowy
  • Jan Mikołaj Chodkiewicz – starosta generalny żmudzki
  • Jerzy Chodkiewicz – ujednoznacznienie
  • Jerzy Karol Chodkiewicz – oboźny wielki litewski
  • Karol Chodkiewicz – ochotnik III powstania śląskiego
  • Kazimierz Chodkiewicz – filozof, teozof i ezoteryk, pułkownik żandarmerii
  • Krzysztof Chodkiewicz – wojewoda wileński
  • Leon Chodkiewicz (1913–1988) – inżynier mechanik
  • Marcin Chodkiewicz – polski koszykarz
  • Tyszka Chodkiewicz Koroniewski – szlachcic uważany za protoplastę rodu Chodkiewiczów

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Nasza rodzina od XVIII wieku pieczętuje się Chodkiewiczem.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. Chodkiewiczowy

Wiktionary


chodkowo

Chodkowo – wieś sołecka w Polsce, położona w województwie mazowieckim, w powiecie płockim, w gminie Bodzanów, której od 1 stycznia 2021 jest siedzibą.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa płockiego.

Wikipedia


chodkowski

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Andrzej Chodkowski – polski muzykolog, pedagog, publicysta
  • Edward Chodkowski – polski chemik

Wikipedia


chodliwiej

stopień wyższy od przysłówka: chodliwie


SJP.pl


chodliwość

chodliwy


SJP.pl

Patrz:

chodliwy

chodliwszy

stopień wyższy od przymiotnika: chodliwy


SJP.pl


chodliwy

znajdujący łatwo nabywców, chętnie kupowany; pokupny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) pot. cieszący się popytem; łatwo i szybko sprzedawany

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na bazarze sprzedaję tylko chodliwy towar.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: xɔˈdlʲivɨ, AS: χodlʹivy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chodziarz mos., chodziarka ż., chodliwość ż., chadzanie n., chodzenie n.

 czas. chadzać, chodzić

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pokupny

Wiktionary


chodnica

rozciągnięta pod reją lina, na której marynarze pracujący przy żaglach opierają stopy; perta


SJP.pl


chodnicki

nazwisko


SJP.pl


chodniczek

zdrobnienie od: chodnik


SJP.pl


chodnik

1. miejsce przeznaczone dla ruchu pieszego; trotuar;
2. wąski dywanik podłogowy;
3. korytarz górniczy;
4. kanaliki drążone w miąższu roślin przez owady


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) wydzielona część ulicy przeznaczona dla pieszych;

 (1.2) długi dywan do przykrywania tylko miejsca, po którym się chodzi;

 (1.3) górn. wydrążony tunel w kopalni;

Wiktionary

  • chodnik – część drogi przeznaczoną do ruchu pieszych
  • chodnik (wyrobisko) – w górnictwie podziemnym poziome wyrobisko wykonane w złożu
  • chodnik minowy
  • chodnik przeciwminowy
  • chodnik – w gwarze śląskiej – główny korytarz
  • chodnik podłogowy – rodzaj podłużnego dywanu

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wczoraj znalazłem na chodniku sto złotych.

 (1.2) U babci w chałupie na podłodze leżą stare chodniki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈxɔdʲɲik, AS: χodʹńik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chodzik m., chodak m., chodzony m., chadzka ż., chodzenie n., chadzanie n.

:: zdrobn. chodniczek m.

 czas. chodzić ndk., chadzać ndk.

 przym. chodnikowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) trotuar

Wiktionary


chodnikojezdnia

droga przeznaczona dla pieszych, po której na ustalonych warunkach mogą poruszać się pojazdy


SJP.pl


chodnikowiec

górnik będący specjalistą w przebijaniu chodników


SJP.pl


chodnikówka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) prostytutka

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌxɔdʲɲiˈkufka, AS: χodʹńikufka

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zob. prostytutka.

Wiktionary


chodnikowy

związany z chodnikiem


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący chodnika; stanowiący część chodnika; dziejący się na chodniku

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌxɔdʲɲiˈkɔvɨ, AS: χodʹńikovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. przechodka ż., chodziarz mos., chodnik m., chodzenie n., chadzanie n., chodziarka ż.

 czas. chadzać, chodzić

Wiktionary


chodnów

Chodnów – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie rawskim, w gminie Biała Rawska.

Wieś wspominana w 1450 r. jako Chodnowo.

Na terenie wsi działa OSP Chodnów. Istnieje Szkoła Podstawowa im. Jerzego Popiełuszki. Na skraju wsi pozostałości cmentarza ewangelickiego z XIX-XX w.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa skierniewickiego.

Wikipedia


chodny

służący do chodzenia


SJP.pl


chodorek

nazwisko


SJP.pl


chodorkowski

nazwisko


SJP.pl


chodorów

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto na Ukrainie w rejonie żydaczowskim obwódu lwowski;

Wiktionary

Chodorów (ukr. Ходорів, Chodoriw) – miasto na Ukrainie, w rejonie stryjskim, w obwodzie lwowskim. Siedziba hromady.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. chodorowski

Wiktionary


chodorowski

nazwisko


SJP.pl

Chodorowski, Chodorowska:

  • Antoni Chodorowski – polski grafik
  • Jan Chodorowski – polski brydżysta
  • Jan Chodorowski – polski materiałoznawca
  • Janusz Chodorowski – polski inżynier
  • Zygmunt Chodorowski – polski lekarz
  • Anna Beata Chodorowska – polska poetka
  • Irena Chodorowska – polska brydżystka
  • Irena Chodorowska-Dzikiewicz – polska harcerka
  • Marta Chodorowska – polska aktorka

Wikipedia


chodów

1. potocznie: protekcja, znajomości;
2. dawniej, w łowiectwie:
a) ścieżki zwierząt, przejścia leśne;
b) nogi psa myśliwskiego


SJP.pl

W Polsce
  • Chodów – wieś w woj. łódzkim, w pow. poddębickim, w gminie Wartkowice
  • Chodów – wieś w woj. małopolskim, w pow. miechowskim, w gminie Charsznica
  • Chodów – wieś w woj. mazowieckim, w pow. siedleckim, w gminie Siedlce
  • Chodów – osada w woj. wielkopolskim, w pow. kolskim, w gminie Chodów
  • Chodów – przysiółek wsi Bielany położony w województwie lubelskim, w powiecie bialskim, w gminie Łomazy

Wikipedia


chodowski

przymiotnik od: Chodów


SJP.pl


chodowy

związany z chodem


SJP.pl


chodu

w języku potocznym: wykrzyknienie zachęcające do szybkiej ucieczki


SJP.pl


chody

1. potocznie: protekcja, znajomości;
2. dawniej, w łowiectwie:
a) ścieżki zwierząt, przejścia leśne;
b) nogi psa myśliwskiego


SJP.pl


chodża

hodża;
1. wykształcony muzułmanin; mistrz;
2. w Indiach: członek kasty chodża


SJP.pl

Hodża (lub: Chodża) – tytuł grzecznościowy stosowany dawniej w kulturze muzułmańskiej: nauczyciel, duchowny, pan, mistrz, znawca Koranu i praw islamu. Tytuł występujący na terenach Imperium Osmańskiego oraz Indii.

Wikipedia


chodząca

chora, która może chodzić


SJP.pl


chodzący

potocznie, o urządzeniu mechanicznym: taki, który sprawnie działa


SJP.pl


chodżencki

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Chodżentem, dotyczący Chodżentu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Chodżent mrz.

Wiktionary


chodzenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) poruszanie się pieszo

 (1.2) stałe i regularne przemieszczanie się w jakimś kierunku, do jakieś miejsca

 (1.3) o mechanizmie: działanie

 (1.4) pot. pozostawanie w bliskiej zażyłości emocjonalnej o podłożu seksualnym z drugą osobą, bez formalnego zobowiązania

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Domeną fakira jest chodzenie boso po rozżarzonych węglach.

 (1.2) Nigdy nie lubiłem rodzinnego chodzenia do kościoła.

 (1.4) W piątek jest rocznica Ani i mojego chodzenia.

 (1.4) Uproszczoną, na potrzeby rozwoju młodzieńczego, wersją małżeństwa jest chodzenie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: xɔˈd͡zɛ̃ɲɛ, AS: χoʒńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wchód mrz., zejście n., przechodka ż., nadejście n., chód m., chodzik m., chodnik m., chodniczek m., chodnikowiec m., chodak m., chodaczek m., chodzony m., chodnica ż., chodliwość ż., chodziarz m., chodziarka m., chadzka ż., chadzanie n.

 czas. zejść, obejść, chodzić ndk., chadzać ndk.

 przym. chodny, chodnikowy, chodliwy, chodziwy, chodziarski

 wykrz. chodu

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kroczenie, stąpanie

 (1.2) uczęszczanie

 (1.4) bycie w związku, bycie ze sobą

Wiktionary


chodżent

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. miasto w północnym Tadżykistanie, stolica wilajetu sogdyjskiego, położone nad Syr-darią;

Wiktionary

Chodżent (tadż. Хуҷанд, Chudżand, w latach 1936–1991 Leninabad) – miasto w północnym Tadżykistanie, stolica wilajetu sogdyjskiego (Sughd). Leży nad rzeką Syr-darią.

Drugie (po Duszanbe) pod względem liczby ludności miasto kraju.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. chodżencki

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) hist. Leninabad (1936-1992)

Wiktionary


chodziarka

lekkoatletka specjalizująca się w chodzie sportowym


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) sport. zawodniczka uprawiająca chód sportowy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Córka pani Magdaleny jest chodziarką.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chodzenie n., chód mrz.

:: fm. chodziarz mos.

 czas. chadzać ndk., chodzić ndk.

 przym. chodny, chodnikowy, chodliwy, chodziwy, chodziarski

 wykrz. chodu

Wiktionary


chodziarski

dotyczący chodu sportowego, chodziarzy


SJP.pl


chodziarstwo

potocznie: chód (dyscyplina sportowa)


SJP.pl


chodziarz

sportowiec uprawiający chód


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) sport. zawodnik uprawiający chód sportowy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wybitny tyski chodziarz wywalczył olimpijskie złoto.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chodzenie n., chodzik mrz., chód mrz.

:: fż. chodziarka ż.

 czas. chadzać ndk., chodzić ndk.

 przym. chodny, chodnikowy, chodliwy, chodziwy, chodziarski

 wykrz. chodu

Wiktionary


chodzić

1. przenosić się pieszo z miejsca na miejsce; kroczyć, stąpać;
2. uczęszczać gdzieś systematycznie, brać w czymś udział;
3. często odwiedzać jakieś miejsce lub osobę; bywać;
4. potocznie:
a) o urządzeniach, mechanizmach: być sprawnym, działać, funkcjonować;
b) o środkach lokomocji: kursować;
c) być w obiegu; rozchodzić się, rozprzestrzeniać się, krążyć;
d) drgać, trząść się, chwiać się;
5. środowiskowo: pływać na jakimś wodnym środku transportu;
6. chodzić z kimś - być z kimś w związku;
7. potocznie: chodzi (komuś) o coś -
a) rzecz polega na czymś;
b) komuś zależy na czymś;
c) coś jest istotą sprawy


SJP.pl

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. brak)

 (1.1) poruszać się za pomocą nóg

 (1.2) poruszać się (regularnie) w jakimś kierunku, w jakieś miejsce

 (1.3) o mechanizmie: działać, pracować

 (1.4) o środkach komunikacji: kursować

 (1.5) mieć coś na myśli

 (1.6) pot. spotykać się ze sobą, będąc parą w nieformalnym związku

 (1.7) chodzącyprzen. prawdziwy, będący przykładem czegoś

 (1.8) rozk. chodź, chodźmy, chodźcie → podejdź (podejdźcie, podejdźmy); idź (idźcie, idźmy) za mną

 (1.9) rozk. chodź, chodźmy, chodźciepot. zachęta do zrobienia czegoś

 (1.10) uczęszczać regularnie na jakieś zajęcia

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Co rano chodzę do łazienki.

 (1.1) W tym tygodniu chodziła w koszulce w paski z napisem „Possible”.

 (1.2) Czy w niedzielę też chodzisz do pracy?

 (1.3) Zegarek mi nie chodzi.

 (1.4) Pomiędzy tymi miasteczkami nie chodzi o tej porze żaden autobus.

 (1.5) Nie wiem, o co mu chodzi.

 (1.6) Ela chciałaby chodzić z Jackiem, ale niestety Jacek chodzi już z Elizą.

 (1.7) Antek to chodząca dobroć.

 (1.8) Chodź, coś ci pokażę!

 (1.9) Więc chodź, pomaluj mój świat na żółto i na niebiesko.

 (1.10) Dzieci chodzą do szkoły.

 (1.10) Latem chodziłam na kurs języka hiszpańskiego.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈxɔd͡ʑit͡ɕ, AS: χoʒ́ić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wchód mrz., przechodka ż., uchodźczyni ż., chód m., chodzik m., chodnik m., chodniczek m., chodnikowiec m., chodak m., chodaczek m., chodzony m., chodnica ż., chodliwość ż., chodziarz m., chodziarka m., chadzka ż., chadzanie n., chodzenie n.

 czas. obejść, chadzać ndk.

 przym. chodny, chodnikowy, chodliwy, chodziwy, chodziarski

 wykrz. chodu

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) stawiać kroki

 (1.2) uczęszczać, chadzać

Wiktionary


chodzidło

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) gw-pl|Mazury, Warmia. chodzik dla dziecka

Wiktionary


chodzieski

przymiotnik od: Chodzież


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący Chodzieży, związany z Chodzieżą

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Chodzież ż., chodzieżanin m., chodzieżanka ż.

Wiktionary