zmocować

przywiązać, umocować


SJP.pl


zmoczyć

czasownik przechodni dokonany (ndk. moczyć)

 (1.1) uczynić mokrym; nasączyć cieczą

czasownik zwrotny dokonany zmoczyć się (ndk. moczyć się)

 (2.1) stać się mokrym

 (2.2) med. oddać mocz mimowolnie

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. mocznik mrz., mocz mrz., zmoczenie n., mocznica ż.

 czas. moczyć

 przym. mokry

Wiktionary


zmodernizować

uczynić współczesnym, nowoczesnym, dostosować do współczesności; zaktualizować, uaktualnić, unowocześnić, uwspółcześnić


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. modernizować)

 (1.1) dokonać modernizacji; uczynić bardziej nowoczesnym

czasownik zwrotny dokonany zmodernizować się (ndk. modernizować się)

 (2.1) ulec modernizacji; stać się nowoczesnym

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. modernizacja ż.

 czas. modernizować

Wiktionary


zmoderować

1. pokierować dyskusją; wymoderować;
2. złagodzić napięcia między ludźmi; powściągnąć, powstrzymać, umiarkować;
3. dawniej: naprawić, przerobić


SJP.pl


zmodować

środowiskowo: zmodyfikować grę komputerową


SJP.pl


zmodyfikować

czasownik przechodni dokonany (ndk. modyfikować)

 (1.1) dokonany od|modyfikować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. modyfikacja ż., modyfikowanie n., zmodyfikowanie n.

 czas. pomodyfikować, modyfikować ndk.

Wiktionary


zmodyfikowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zmodyfikować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zmodyfikować dk.

Wiktionary


zmoherować

środowiskowo: upodobnić do słuchacza Radia Maryja i widza TV Trwam


SJP.pl


zmoknąć

być mokrym od deszczu


SJP.pl


zmoknięty

taki, który zmoknął (zmókł); zmokły


SJP.pl


zmokły

być mokrym od deszczu


SJP.pl


zmolestować

1, wymóc coś na kimś natrętnym proszeniem, uporczywym domaganiem się czegoś; wymolestować;
2. nawiązać z kimś kontakt o charakterze seksualnym wbrew jego woli


SJP.pl


zmonetaryzować

przekształcić w coś przynoszącego dochód; zmonetyzować


SJP.pl


zmonetaryzowany

przekształcić w coś przynoszącego dochód; zmonetyzować


SJP.pl


zmonetyzować

1. przekształcić w coś przynoszącego dochód; zmonetaryzować;
2. zamienić zasoby majątkowe na pieniądze


SJP.pl


zmongolizować

nadać cechy mongolskie, uczynić mongolskim


SJP.pl


zmonitować

czasownik przechodni dokonany (ndk. monitować)

 (1.1) urz. rzad. oficjalnie przypomnieć o zaległym obowiązku danej instytucji, firmy lub osoby

 (1.2) przest. surowo napomnieć za niewłaściwe zachowanie

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Zmonitowała ją surowym spojrzeniem, pilnie zagadując o kasztelana.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. monit m., monitor m., monitorium n., monitowanie n., zmonitowanie n.

 czas. monitować ndk.

 przym. monitorialny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) napomnieć, skarcić, zbesztać, zganić

Wiktionary


zmonotonizować

rzadko: uczynić coś monotonnym


SJP.pl


zmontować

złożyć w całość


SJP.pl


zmora

1. dręczący sen;
2. przerażająca postać o niesprecyzowanym wyglądzie, widziana np. we śnie; duch, dziwo, fantom, mara, strach, straszydło, upiór, widmo, widzenie senne, widziadło, zjawa;
3. przenośne: widmo nieszczęścia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) dręczący, przykry sen lub budząca lęk, uporczywie powracająca myśl

 (1.2) przerażająca istota dręcząca ludzi w snach

 (1.3) dokuczliwe, powtarzające się zjawisko

 (1.4) pot. źle, mizernie wyglądająca osoba

Wiktionary

Zmora, zwana też marą (stąd powiedzenie sen mara, Bóg wiara) – w wierzeniach słowiańskich i nordyckich istota półdemoniczna, dusza człowieka żyjącego lub zmarłego, która nocą męczyła śpiących, wysysając z nich krew.

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) W tajemnicy, z okolicy, schodzą się sfory zmor.

Wiktionary


zmordowany

potocznie: bardzo zmęczony; wypruty, skonany, padnięty, wycięty


SJP.pl


zmorski

nazwisko


SJP.pl


zmorsznik

przedstawiciel podrodziny chrząszczy z rodziny kózkowatych


SJP.pl


zmorzenie

zmęczyć lub znudzić kogoś czymś


SJP.pl


zmorzony

zmęczyć lub znudzić kogoś czymś


SJP.pl


zmorzyć

zmęczyć lub znudzić kogoś czymś


SJP.pl


zmorzyński

nazwisko


SJP.pl


zmotać

1. zwinąć w motek, nawinąć wokół czegoś;
2. splątać, zmieszać, pogmatwać


SJP.pl


zmotoryzować

czasownik przechodni dokonany (ndk. motoryzować)

 (1.1) przeprowadzić motoryzację, zaopatrzyć w motor

czasownik zwrotny dokonany zmotoryzować się (ndk. motoryzować się)

 (2.1) rozpocząć używanie pojazdów o napędzie silnikowym

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To Włosi zmotoryzowali swój kraj i wiele krajów europejskich, z Polską na czele.

 (2.1) Od dawna chcieliśmy zmotoryzować się jak Polacy czy Czesi.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zmotoryzowanie n., zmotoryzowany mos.

 czas. motoryzować ndk., motoryzować się ndk.

 przym. zmotoryzowany

Wiktionary


zmotoryzowany

poruszający się pojazdem z silnikiem, np. samochodem, motocyklem


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mot. osoba posiadająca lub poruszająca się samochodem lub motocyklem

przymiotnik

 (2.1) używający pojazdu mechanicznego

forma czasownika.

 (3.1) ims. przymiotnikowy bierny od: zmotoryzować

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wielu zmotoryzowanych potrafi uszanować biednego pieszego chcącego spokojnie przejść przez jezdnię.

 (2.1) Tłumy zmotoryzowanych Polek i Polaków właśnie wyruszają w Tatry czy na Mazury.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zmotoryzowanie n., motorniczy mos., motorówka ż.

 czas. motoryzować ndk., zmotoryzować dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kierowca

Wiktionary


zmotywować

zachęcić, skłonić do czegoś; namówić, nakłonić, przekonać


SJP.pl


zmowa

potajemne porozumienie kilku osób w jakiejś sprawie; spisek; sprzysiężenie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) potajemny układ w jakiejś sprawie

Wiktionary

  • Zmowa – amerykański dramat obyczajowy z 1949 roku w reż. Roberta Wise’a.
  • Zmowa – polski film kryminalny z 1988 roku w reż. Janusza Petelskiego.
  • Zmowa – polski film dokumentalny z 2022 roku w reż. Karoliny Tomaszewicz.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. mówienie n., zmówiny nmos.

 przysł. zmownie

 przym. zmowny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) knowanie, spisek, sprzysiężenie; daw. komplot

Wiktionary


zmówić

1. umówić;
2. zawrzeć zmowę;
3. odmówić (modlitwę, pacierz)


SJP.pl


zmowiny

dawniej: zaręczyny, zmówiny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) przest. oficjalne porozumienie swatów z panną i jej rodzicami o planowaćanowanych zaręczynach i ślubie; odwiedziny swatów zalotnika u rodziców kandydatki na żonę oraz umowa przedślubna zawierana między rodzinami nupturientów;

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jagna spokojnie wszystko przyjmowała, zimno i obojętnie, jakby to nie jej zmówiny były dzisiaj.

 (1.1) Z czasem, gdy zawarcie małżeństwa zaczęło się odbywać w drodze umowy formalnej, akt ten rozpadł się na dwa odrębne akty prawne, oba ważne dla prawnej ważności małżeństwa, a mianowicie na zmówiny (desponsatio, Verlobung) i zdawiny (ślub, traditio puellae, Trauung).

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zmowa ż., mówienie n., zmówienie n., zmawianie n.

 czas. mówić ndk., zmówić dk., zmawiać ndk.

Wiktionary


zmownie

przysłówek

 (1.1) daw. przysł. od: zmowny

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) (…) należy tego środka używać zmownie razem z sąsiadami, aby z jednego budynku wszystkie do przyległych nie schroniły się.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zmowa ż., zmowca m., zmowność ż.

 przym. zmowny

Wiktionary


zmowny

przymiotnik

 (1.1) daw. umówiony, ustalony umową; zgadzający się na co; zgodny; umowny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zmowa ż., zmowca m., zmowność ż.

 przysł. zmownie

Wiktionary


zmóżdżać

potocznie:
1. znajdować rozwiązanie zagadki, problemu; rozkminiać;
2. zmóżdżać się - myśleć nad czymś intensywnie, głęboko zastanawiać się nad czymś; kombinować


SJP.pl


zmóżdżyć

potocznie:
1. znaleźć rozwiązanie zagadki, problemu; rozkminić;
2. zmóżdżyć się - pomyśleć nad czymś intensywnie, głęboko zastanowić się nad czymś


SJP.pl


zmożenie

zwyciężyć kogoś; pokonać; zmęczyć


SJP.pl


zmp

1. skrót od: Związek Młodzieży Polskiej (organizacja młodzieżowa utworzona w sierpniu 1948);
2. skrót od: Zakłady Mechaniczno-Precyzyjne


SJP.pl


zmp-owiec

członek ZMP (Związku Młodzieży Polskiej); zetempowiec


SJP.pl


zmp-owski

ZMP (Związek Młodzieży Polskiej); zetempowski


SJP.pl


zmrażać

1. przenikać, przejmować chłodem; mrozić;
2. przenośnie: przestraszać


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. zmrozić)

 (1.1) stopniowo ochładzać coś do temperatury bliskiej zamarzaniu; silnie oziębiać; ścinać mrozem; powodować przemarznięcie

 (1.2) przen. wywoływać uczucie przerażenia lub chłodnego zaskoczenia

czasownik zwrotny niedokonany zmrażać się (dk. zmrozić się)

 (2.1) być zmrażanym; ulegać zmrażaniu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zimny wiatr zmrażał mu dłonie.

 (1.2) Wzrok Moniki zmrażał bardziej niż mróz.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zmrażanie n.

 czas. zmrozić dk.

Wiktionary


zmrocznik

duży motyl nocny z rodziny zawisakowatych; zawisak, zmrocznikowiec


SJP.pl


zmrocznikowiec

duży motyl nocny z rodziny zawisakowatych; zawisak, zmrocznik


SJP.pl


zmrok

pora dnia po zachodzie słońca


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) moment doby przed zapadnięciem nocy; czas ściemniania się

Wiktionary

Zmierzch żeglarski, zmierzch nautyczny lub zmierzch nawigacyjny (zwany również zmrokiem) – okres po zachodzie Słońca, kiedy środek tarczy słonecznej znajduje się już poniżej 6 stopni kątowych poniżej horyzontu (tarcza słoneczna oglądana z Ziemi ma średnicę ok. pół stopnia, tj. 0°30′), ale ciągle jest jeszcze wyżej niż 12° poniżej horyzontu. Nazwa tej fazy zmierzchu bierze się z faktu, że w tym czasie możliwe jest jeszcze dostatecznie wyraźne obserwowanie linii horyzontu, co ma szczególne znaczenie w astronawigacji (można zmierzyć kąt między horyzontem i gwiazdą), a więc możliwa jest nawigacja jednocześnie w oparciu o obiekty ziemskie, jak i niebieskie. Przed zmierzchem żeglarskim występuje zmierzch cywilny, a po nim – zmierzch astronomiczny.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Pracę należało wykonać przed zmrokiem, gdyż nie dysponowano wówczas sztucznym oświetleniem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zmrɔk, AS: zmrok

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. mrok m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zmierzch

Wiktionary


zmrożenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zmrozić.

Wiktionary


zmróżka

gatunek chrząszcza


SJP.pl

Zmróżka (Cryptocephalus) – rodzaj chrząszczy z rodziny stonkowatych i podrodziny Cryptocephalinae.

Wikipedia


zmrozowisko

kotlina mrozowa


SJP.pl


zmrużać

czasownik przechodni

 (1.1) przymykać powieki, przysłaniać nimi oczy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Słońce oślepiło go, więc zmrużył oczy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzmruʒat͡ɕ, AS: zmružać

Wiktionary

Powiązane:

 czas. dk. zmrużyć, mrużyć

 rzecz. mrużenie n., zmrużanie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) mrużyć

Wiktionary


zmrużanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zmrużać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zmruˈʒãɲɛ, AS: zmružãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zmrużać

Wiktionary


zmrużek

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy lub męskorzeczowyfakt.

 (1.1) daw. ciuciubabka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. mrużek m.

 czas. mrużyć ndk., zmrużyć dk.

Wiktionary


zmrużenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zmrużyć.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zmruˈʒɛ̃ɲɛ, AS: zmružńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zmrużyć

Wiktionary


zmrużyć

czasownik przechodni

 (1.1) dokonany od|zmrużać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzmruʒɨt͡ɕ, AS: zmružyć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zmrużenie n., zmrużek mzw./mrz.

 czas. zmrużać

Wiktionary


zms

skrót od:
1. Związek Młodzieży Socjalistycznej;
2. Zakład Medycyny Sądowej;
3. Zjednoczenie Maszyn Spożywczych "Spomasz"


SJP.pl


zms-owiec

członek ZMS-u (Związku Młodzieży Socjalistycznej); zetemesowiec


SJP.pl


zms-owski

ZMS (Związek Młodzieży Socjalistycznej); zetemesowski


SJP.pl


zmuda

nazwisko


SJP.pl


żmudnie

przysłówek sposobu

 (1.1) w sposób żmudny; długo, z wysiłkiem i cierpliwie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pisanie szło mu żmudnie. Każde zdanie wydawało się zbyt niezgrabne, chropowate, pospolite. Kreślił, przestawiał słowa, zmieniał je, szlifował.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. żmudny

 przysł. żmudno

 rzecz. żmud mrz., żmudność ż., żmudzenie n., żmuda ż.

 czas. żmudzić

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) mozolnie; war. żmudno

Wiktionary


żmudniej

stopień wyższy od przysłówków: żmudnie, żmudno


SJP.pl


żmudniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: żmudny


SJP.pl


żmudność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest żmudne; cecha tych, którzy są żmudni

Wiktionary

Powiązane:

 przym. żmudny

 przysł. żmudnie

Wiktionary


zmudny

dawniej: żmudny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który wymaga dużo czasu, pracy i cierpliwości

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Prasowanie koszul to bardzo żmudna robota.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒmudnɨ, AS: žmudny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żmud m., żmudność ż., żmudzenie n., żmuda ż.

 czas. żmudzić

 przysł. żmudnie, żmudno

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) war. przest. zmudny

Wiktionary


żmudź

historyczna nazwa dolnej Litwy (zachodnia część kraju między dolnym Niemnem, Niewiażą i Windawą)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. hist. etn. jeden z pięciu regionów etnograficznych współczesnej Litwy ze stolicą w Szawlach, a także historyczna nazwa Dolnej Litwy;

Wiktionary

Żmudź (łac. Samogitia, żmudz. Žemaitėjė, lit. Žemaitija, od lit. žemas, 'niski') – jeden z pięciu regionów etnograficznych współczesnej Litwy, a także historyczna nazwa Dolnej Litwy. Dawna jednostka podziału terytorialnego (starostwo równoważne województwu) Rzeczypospolitej Obojga Narodów, jako Księstwo Żmudzkie należące do Wielkiego Księstwa Litewskiego. Od 1918 r. część Republiki Litewskiej.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. żmudzianka ż., żmudzianin mos., Żmudzin mos., Żmudzinka ż., Żmuda, żmudzin mzw.

 przym. żmudzki

Wiktionary


żmudzianin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec wsi Żmudź

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żmudź ż.

:: fż. żmudzianka ż.

 przym. żmudzki

Wiktionary


żmudzianka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka wsi Żmudź

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żmudź ż.

:: fm. żmudzianin m.

 przym. żmudzki

Wiktionary


żmudzić

czasownik niedokonany

 (1.1) przest. trwonić czas, marnować czas

 (1.2) przest. marudzić

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To cesarz Rudolf, co żmudził bezczynny, / Mogąc Italię ratować w złym kresie; / Dziś chorą leczyć próżno chce kto inny.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. żmudny

 przysł. żmudnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) marudzić

Wiktionary


żmudzin

mieszkaniec Żmudzi


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) etn. mieszkaniec Żmudzi lub potomek ludności pochodzącej ze Żmudzi, krainy historycznej wchodzącej obecnie w skład Litwy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Żmudzini najdłużej w Europie opierali się chrystianizacji – ostatecznie zostali ochrzczeni dopiero pod koniec XIV w..

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żmudzin, Żmudzinka ż., Żmudź ż.

 przym. żmudzki

Wiktionary


żmudzinka

mieszkanka Żmudzi


SJP.pl


żmudziński

nazwisko


SJP.pl

  • Adam Żmudziński (1956-), brydżysta
  • Jan Franciszek Żmudziński (1946-), lekarz i profesor weterynarii
  • Kazimierz Żmudziński (-1939), major artylerii Wojska Polskiego
  • Tadeusz Żmudziński (1924-1992), pianista, pedagog
  • Tomasz Żmudziński (1969-), hokeista
  • Wojciech Żmudziński (1961-), jezuita, teolog
  • Wolfgang Żmudziński (1934-2023) – polski notariusz
  • Zenon Żmudziński (1937-), nauczyciel, polityk, poseł na Sejm PRL

Wikipedia


żmudzki

przymiotnik od: Żmudź


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący regionu Żmudź

 (1.2) dotyczący wsi Żmudź

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1) rzecz. Żmudź ż., Żmudzin m., Żmudzinka ż.

 (1.2) rzecz. Żmudź ż., żmudzianin m., żmudzianka ż.

Wiktionary


zmulać

zamulać; potocznie:
1. powodować mdłości, mdlić;
2. męczyć, nużyć;
3. tracić energię, zaczynać być otępiałym; zmulać się;
4. powodować wolniejsze działanie jakiegoś urządzenia;
5. o urządzeniu: zaczynać działać wolniej; zmulać się;
6. dawniej: pokrywać mułem, czynić mulistym


SJP.pl


zmulacz

zamulacz;
1. młodzieżowo: coś wywołującego otępienie, zmęczenie lub smutek;
2. w górnictwie: osoba zatrudniona przy zmulaniu wyrobisk


SJP.pl


zmulczować

czasownik przechodni dokonany (ndk. mulczować)

 (1.1) dokonany od|mulczować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zmulˈt͡ʃɔvat͡ɕ, AS: zmulčovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zmulczowanie n.

Wiktionary


zmulczowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zmulczować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zmulczować

Wiktionary


zmulić

zamulić; potocznie:
1. spowodować mdłości;
2. zmęczyć, znużyć;
3. stracić energię, zacząć być otępiałym; zmulić się;
4. spowodować wolniejsze działanie jakiegoś urządzenia;
5. o urządzeniu: zacząć działać wolniej; zmulić się;
6. dawniej: pokryć mułem, uczynić mulistym


SJP.pl


zmultiplikować

przestarzale: pomnożyć; zmultyplikować


SJP.pl


zmultyplikować

dawniej: pomnożyć; zmultiplikować


SJP.pl


zmumifikować

zabezpieczyć martwe ciało (bądź jego fragment) przed rozkładem poprzez mumifikację


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. mumifikować)

 (1.1) poddać mumifikacji

 (1.2) przen. sztucznie przedłużyć trwanie jakiegoś zwyczaju czy tradycji

czasownik zwrotny dokonany zmumifikować się (ndk. mumifikować się)

 (2.1) ulec mumifikacji, stać się mumią

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Egipcjanin zmumifikował kota i udał się na spoczynek.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. mumia ż., mumifikacja ż., mumifikowanie n., zmumifikowanie n.

 czas. mumifikować ndk.

 przym. mumifikacyjny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zabalsamować

Wiktionary


zmumifikowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) kult. zrobienie mumii

 (1.2) przen. sztuczne przedłużenie istnienia jakiegoś zwyczaju lub tradycji

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pół dnia zajęło mu zmumifikowanie kota starej kapłanki.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. mumia ż., mumifikacja ż., mumifikowanie n.

 czas. mumifikować ndk., zmumifikować dk.

 przym. mumifikacyjny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) mumifikacja

Wiktionary


zmumifikowany

zabezpieczyć martwe ciało (bądź jego fragment) przed rozkładem poprzez mumifikację


SJP.pl


żmurko

nazwisko


SJP.pl


zmurszały

zepsuty, zwietrzały


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) spróchniały (o materiale roślinnym)

Wiktionary

Powiązane:

 czas. murszeć

Wiktionary


zmurszeć

zwykle o drewnie: ulec rozkładowi; spróchnieć, zbutwieć, zgnić


SJP.pl


zmusić

1. nakłonić kogoś do czegoś wbrew jego woli, przez wywarcie na nim presji; przymusić;
2. zmusić się - zmusić siebie samego; przymusić się


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. zmuszać)

 (1.1) nakłonić kogoś przy użyciu wszelkich środków do zrobienia czegoś

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzmuɕit͡ɕ, AS: zmuśić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zmuszenie n., zmuszanie n.

 czas. musieć, zmuszać ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przymusić; popędzić kota, wziąć w obroty

Wiktionary


zmuszać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zmusić)

 (1.1) nakłaniać kogoś do zrobienia czegoś; kazać komuś coś zrobić, wywierać nacisk/presję na kogoś

czasownik zwrotny niedokonany zmuszać się (dk. zmusić się)

 (2.1) przekonywać, skłaniać siebie do zrobienia czegoś, mimo że nie ma się chęci, przekonania

Wiktionary

Przykłady

 (2.1) Zmuszam się do pracy, chociaż wcale nie mam ochoty.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzmuʃat͡ɕ, AS: zmušać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zmuszanie n., zmuszenie n.

 czas. musieć, zmusić dk.

 przysł. musowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przymuszać

Wiktionary


zmuszanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zmuszać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zmuszenie n.

 czas. musieć, zmuszać ndk., zmusić dk.

 przysł. musowo

Wiktionary


żmut

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) reg. bezładna plątanina, kłąb np. włosów, nici, tasiemek

Wiktionary


zmw

Związek Młodzieży Wiejskiej - organizacja skupiająca młodzież ze środowisk wiejskich i małomiasteczkowych, założona w 1928 roku


SJP.pl


zmw-owiec

członek ZMW (Związku Młodzieży Wiejskiej); zetemwuowiec


SJP.pl


zmw-owski

ZMW


SJP.pl

Patrz:

ZMW

zmyć

1. myjąc, oczyścić coś; obmyć;
2. przenośnie: zmazać, naprawić coś;
3. o wodzie: zmieść coś z powierzchni, spłukać


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. zmywać)

 (1.1) dokonany od|zmywać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zmɨt͡ɕ, AS: zmyć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zmywak m., zmywacz m., zmywaczka ż., zmywarka ż., zmywalnia ż., zmyw m., zmywanie n., zmycie n., zmywareczka ż.

 czas. myć, zmywać ndk.

 przym. zmywalny, zmywakowy

Wiktionary


zmydlanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zmydlać.

Wiktionary

Zmydlanie (saponifikacja) – reakcja chemiczna zasadowej hydrolizy estrów, w efekcie której powstają alkohole i sole kwasów tworzących dany ester. W węższym znaczeniu termin ten oznacza zasadową hydrolizę tłuszczów, czyli estrów glicerolu i wyższych kwasów tłuszczowych. W wyniku reakcji zmydlania tłuszczu prowadzonej w obecności NaOH powstaje glicerol i mydła sodowe.

Wikipedia

Powiązane:

 czas. zmydlać ndk.

Wiktionary


zmykać

uciekać


SJP.pl

czasownik

 (1.1) pot. uciekać

 (1.2) stpol. ciągnąć, wlec

 (1.3) śrpol. spuszczać (ze smyczy psy)

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Słychać było, jak Konstanty zmyka do parku, a Korsakow wraca pod drzwi dworu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzmɨkat͡ɕ, AS: zmykać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zmykanie n.

Wiktionary


zmykanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zmykać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zmɨˈkãɲɛ, AS: zmykãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zmykać ndk.

Wiktionary


zmylać

wprowadzać w błąd; mylić, zwodzić


SJP.pl


zmylić

1. wprowadzić w błąd; zwieść, oszukać;
2. poplątać, pomieszać


SJP.pl


zmyślać

czasownik niedokonany

 (1.1) mówić nieprawdę, koloryzować

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zmyślanie n., zmyślenie n., myślenie n., wymyślanie n., przemyślenie n., myśl ż.

 czas. zmyślić dk.

 przym. myślowy, zmyślony

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) konfabulować, robić z gęby cholewę

Wiktionary


zmyślanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zmyślać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. myśl ż.

 czas. zmyślać

 przym. myślowy, zmyślony

Wiktionary


zmyślenie

skłamać, wymyślić sobie coś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zmyślić.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. myśl ż.

 przym. myślowy, zmyślony

 czas. zmyślać

Wiktionary


zmyślić

skłamać, wymyślić sobie coś


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. zmyślać)

 (1.1) dokonany od|zmyślać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzmɨɕlʲit͡ɕ, AS: zmyślʹić

Wiktionary

Powiązane:

 przym. myślowy, zmyślony

 rzecz. myśl ż.

 czas. zmyślać

Wiktionary


zmyślniej

stopień wyższy od przysłówka: zmyślnie


SJP.pl


zmyślniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: zmyślny


SJP.pl


zmyślny

1. bystry, przebiegły, sprytny;
2. pomysłowy, twórczy


SJP.pl


zmyślony

przymiotnik odczasownikowy

 (1.1) będący wymysłem, nieprawdą stworzoną w czyjejś głowie

forma czasownika.

 (2.1) imiesłów przymiotnikowy bierny od zmyślić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zmyślanie n., zmyślenie n.

 czas. zmyślać ndk., zmyślić dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wyimaginowany, wymyślony, wyssany z palca

Wiktionary


zmysł

1. zdolność odbierania określonych bodźców zewnętrznych;
2. talent, zdolność w jakiejś dziedzinie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdolność organizmu do odbierania i analizowania wrażeń określonego rodzaju;

 (1.2) lm. namiętność, pożądanie

 (1.3) wyczucie czegoś, wrodzony zdolności w jakiejś dziedzinie

Wiktionary

Zmysł – zdolność do odbierania bodźców przez istoty żywe, uzyskiwana dzięki reakcji odpowiednich narządów zmysłów na konkretny rodzaj bodźców, płynących doń z otoczenia. Wszystkie narządy zmysłu są częścią układu nerwowego danego organizmu i działają z wykorzystaniem odpowiednich receptorów, wysyłających informację o ich pobudzeniu do odpowiednich analizatorów wrażeń zmysłowych, umiejscowionych w korze mózgu (np. kora wzrokowa, kora ruchowa).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Po tym, jak stracił wzrok, pozostałe zmysły się wyostrzyły.

 (1.3) Dzięki zmysłowi taktycznemu generała bitwa została wygrana, mimo przeważających sił przeciwnika.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zmɨsw̥, AS: zmysu̯̦

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zmysłowość ż.

 przym. zmysłowy

 przysł. zmysłowo

Wiktionary


zmysłówka

wieś w Polsce


SJP.pl

Miejscowości i ich części w Polsce

  • Zmysłówka – część wsi Podobin w woj. małopolskim, w pow. limanowskim, w gminie Niedźwiedź
  • Zmysłówka – wieś w woj. podkarpackim, w pow. krośnieńskim, w gminie Rymanów
  • Zmysłówka – wieś w woj. podkarpackim, w pow. leżajskim, w gminie Grodzisko Dolne
  • Zmysłówka – część wsi Budy Łańcuckie w woj. podkarpackim, w pow. łańcuckim, w gminie Białobrzegi

Wikipedia


zmysłowo

przysłówek

 (1.1) za pomocą zmysłów, za pośrednictwem zmysłów

 (1.2) w sposób namiętny, erotyczny, związany ze zmysłowością

Wiktionary

3 miejscowości w Polsce:

  • Zmysłowo – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. rawickim, w gminie Jutrosin
  • Zmysłowo – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. rawickim, w gminie Miejska Górka
  • Zmysłowo – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. średzkim, w gminie Środa Wielkopolska

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) A ona tańczyła zmysłowo, wyginała kusząco smukłe ciało wężowymi, płynnymi ruchami.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zmɨsˈwɔvɔ, AS: zmysu̯ovo

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zmysłowy

 rzecz. zmysł m., zmysłowość ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) namiętnie, erotycznie

Wiktionary


zmysłowość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co zmysłowe, erotyczne, ponętne

 (1.2) cecha tego, co odnosi się do zmysłów

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Seks bez zmysłowości jest wulgarny, ona to bowiem dodaje mu pieprzyku, tajemniczości (…).

 (1.2) Władza poznawania objawia się w nas, jako postrzegająca albo jako myśląca: w pierwszym razie nazywa się zmysłowością, a w drugim razie rozumem. Zmysłowość jest władzą bierną i mimowolną, a rozum władzą czynną i samodzielną; obie zaś te władze podlegają odmiennym, właściwym sobie prawom (…).

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zmysł m.

 przym. zmysłowy

 przysł. zmysłowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ponętność, seksowność

Wiktionary


zmysłowski

nazwisko


SJP.pl


zmysłowy

przymiotnik

 (1.1) dotyczący zmysłów, odbierany za pomocą zmysłów

 (1.2) taki, który wzbudza pociąg fizyczny; wiąże się z doznaniami erotycznymi

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) W tej roli wystąpiła zarówno aktorka Kalina Jędrusik, której zmysłowy głos i głęboki dekolt wywoływały furię moralistów, oraz piosenkarki, które występowały w śmiałych kreacjach.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zmɨsˈwɔvɨ, AS: zmysu̯ovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zmysł m., zmysłowość ż.

 przysł. zmysłowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) sensoryczny, sensualny, empiryczny, wrażeniowy, czuciowy

 (1.2) podniecający, namiętny

Wiktionary


zmysły

1. popęd płciowy
2. przytomność, świadomość


SJP.pl

Zmysł – zdolność do odbierania bodźców przez istoty żywe, uzyskiwana dzięki reakcji odpowiednich narządów zmysłów na konkretny rodzaj bodźców, płynących doń z otoczenia. Wszystkie narządy zmysłu są częścią układu nerwowego danego organizmu i działają z wykorzystaniem odpowiednich receptorów, wysyłających informację o ich pobudzeniu do odpowiednich analizatorów wrażeń zmysłowych, umiejscowionych w korze mózgu (np. kora wzrokowa, kora ruchowa).

Wikipedia


zmyw

zmywanie powierzchni stoków górskich powodowane przez ulewne deszcze


SJP.pl


zmywać

1. myjąc, czyścić coś; obmywać;
2. przenośnie: zmazywać, naprawiać coś;
3. o wodzie: zmiatać coś z powierzchni, spłukiwać


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) myjąc coś usuwać z tego brud, zanieczyszczenia

 (1.2) usuwać jakieś zanieczyszczenie za pomocą mycia

 (1.3) przen. powodować, że coś przykrego przestaje być widoczne, odczuwalne

 (1.4) o wodzie: usuwać kogoś lub coś z powierzchni

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przestraszyła się, złapała wiadro i ścierkę, i zaczęła zmywać podłogę.

 (1.3) Zdradzony mąż krwią zmywa hańbę.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zmywak m., zmywacz m., zmywaczka ż., zmywarka ż., zmywalnia ż., zmyw m., zmywanie n., zmycie n., zmywareczka ż.

 czas. myć, zmyć dk.

 przym. zmywalny, zmywakowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) obmywać

 (1.3) zmazywać, naprawiać

 (1.4) spłukiwać

Wiktionary


zmywacz

1. rozpuszczalnik do zmywania różnych substancji;
2. substancja do zmywania lakieru z paznokci;
3. preparat do zmywania makijażu;
4. przyrząd do zmywania;
5. osoba myjąca coś


SJP.pl


zmywaczek

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od zmywak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zmywak m.

Wiktionary


zmywak

mała ścierka, gąbka itp. do zmywania naczyń kuchennych; pomywak, myjka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) szmatka, gąbka itp. służące do zmywania naczyń

 (1.2) miejsce do zmywania naczyń znajdujące się na zapleczu baru, stołówki bądź restauracji

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Muszę kupić paczkę zmywaków, bo ten jest już zniszczony.

 (1.2) Darek wyjechał do Anglii i pracuje na zmywaku.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzmɨvak, AS: zmyvak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zmywacz m., zmywaczka ż., zmywarka ż., zmywalnia ż., zmyw m., zmywanie n., zmycie n., zmywareczka ż.

:: zdrobn. zmywaczek m.

 czas. myć, zmywać ndk., zmyć dk.

 przym. zmywalny, zmywakowy

Wiktionary


zmywakowy

przymiotnik od: zmywak


SJP.pl


zmywalnia

pomieszczenie w restauracji lub barze przeznaczone do zmywania naczyń


SJP.pl


zmywalny

przymiotnik relacyjny

 (1.1) taki, który można zmyć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zmywak m., zmywacz m., zmywaczka ż., zmywarka ż., zmywalnia ż., zmyw m., zmywanie n., zmycie n.

 czas. zmywać ndk., zmyć dk.

 przym. zmywakowy

Wiktionary


zmywanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zmywać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zmɨˈvãɲɛ, AS: zmyvãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zmywak m., zmywacz m., zmywaczka ż., zmywarka ż., zmywareczka ż., zmywalnia ż., zmyw m., zmycie n.

 czas. zmywać ndk., zmyć dk.

 przym. zmywakowy, zmywalny

Wiktionary


zmywareczka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: zmywarka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zmywarka ż., zmywak m., zmywacz m., zmywaczka ż., zmywarka ż., zmywalnia ż., zmyw m., zmywanie n., zmycie n.

 czas. zmywać ndk., zmyć dk.

 przym. zmywakowy

Wiktionary


zmywarka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) techn. domowe lub przemysłowe urządzenie do mycia naczyń;

 (1.2) samochód techniczny, który spłukuje zanieczyszczenia z ulic

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zmywarka zmywa naczynia, nie muszę niszczyć rąk.

 (1.2) Zmywarka umyła wczoraj drogę przed domem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zmɨˈvarka, AS: zmyvarka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zmywak m., zmywacz m., zmywaczka ż., zmywalnia ż., zmyw m., zmywanie n., zmycie n.

:: zdrobn. zmywareczka ż.

 czas. zmywać ndk., zmyć dk.

 przym. zmywalny, zmywakowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zmywarka do naczyń

 (1.2) polewaczka

Wiktionary


zmywczy

środowiskowo: związany ze zmywaniem; zmywający; spłukujący


SJP.pl


zmyła

1. myjąc, oczyścić coś; obmyć;
2. przenośnie: zmazać, naprawić coś;
3. o wodzie: zmieść coś z powierzchni, spłukać


SJP.pl


zmyłka

1. zmylenie kogoś, wprowadzenie w błąd;
2. błąd, pomyłka


SJP.pl


zmyłkowy

zmyłka


SJP.pl

Patrz:

zmyłka

zn

symbol cynku, pierwiastka chemicznego


SJP.pl

skrótowiec, rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) wojsk. zapas nienaruszalny

Wiktionary

  • Zn – symbol chemiczny cynku,
  • ZN – norma zakładowa;
  • ZN – zettaniuton, jednostka siły w układzie SI równa 1021N
  • \mathbb {Z} _{n} – pierścień klas reszt (przy odpowiednich warunkach nawet ciało) albo addytywna grupa klas reszt (grupa addytywna tego pierścienia),
  • \mathbb {Z} _{n}^{*} – multiplikatywna grupa klas reszt (grupa multiplikatywna powyższego pierścienia)

Wikipedia


zn.

skrót od: znaczenie (czytany jako cały, odmienny wyraz); znacz.


SJP.pl


znać

mieć pewien zasób wiadomości o kimś, o czymś; wiedzieć, że coś istnieje lub może istnieć


SJP.pl

czasownik modalny niedokonany

 (1.1) mieć informacje na czyjś temat, być komuś w przeszłości przedstawionym

 (1.2) mieć informacje na temat czegoś, mieć z tym do czynienia w przeszłości

 (1.3) umieć coś, wiedzieć

 (1.4) daw. książk. lub lwów. wiedzieć

czasownik zwrotny niedokonany znać się

 (2.1) znać (1.1) samego siebie

 (2.2) znać (1.1) siebie wzajemnie

 (2.3) wiedzieć o czymś bardzo dużo, być ekspertem w pewnej dziedzinie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Kazimierz przechwalał się, że zna królową Anglii.

 (1.2) — Znasz Wikisłownik? — Tak, kilka razy korzystałem z tego projektu.

 (1.3) Piotr zna zasady tworzenia czasowników w esperanto.

 (1.4) On wie, co [to jest] udręczenie, on zna, co [to są] smutku łzy […]

 (2.1) Znał się bardzo dobrze, dlatego wiedział, jak postąpi.

 (2.2) Jacek i Agata znają się od dzieciństwa.

 (2.3) Ona zna się na programowaniu jak mało kto.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: znat͡ɕ, AS: znać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. znawstwo n., znawca m., znawczyni ż., znajomość ż., znanie n., znajomy mos.

 czas. zaznajomić, poznawać ndk., poznać dk., zaznawać ndk., zaznać dk., uznawać ndk., uznać dk.

 przym. znajomy, znany

 przysł. znajomo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) wiedzieć o

Wiktionary


znachodzić

przestarzale: znajdować


SJP.pl


znachor

osoba bez wykształcenia medycznego, zajmująca się leczeniem ludzi


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) książk. człowiek bez uprawnień i bez odpowiedniego wykształcenia medycznego zajmujący się leczeniem ludzi, zwykle za pomocą ziół, zamawiania, guseł, czarów

 (1.2) lekcew. zły lekarz

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Babcia mojej koleżanki leczyła się u znachora.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈznaxɔr, AS: znaχor

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. znachorstwo n.

:: fż. znachorka ż.

 przym. znachorski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) konował

Wiktionary


znachorka

znachor


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) książk. kobieta bez uprawnień i bez odpowiedniego wykształcenia medycznego zajmująca się leczeniem ludzi, zwykle za pomocą ziół, zamawiania, guseł, czarów

 (1.2) lekcew. pogard. zła lekarka

Wiktionary

Wikipedia

Patrz:

znachor

Przykłady

 (1.1) Babcia mojej koleżanki leczyła się u znachorki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: znaˈxɔrka, AS: znaχorka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. znachorstwo n.

:: fm. znachor m.

 przym. znachorski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szeptunka, szeptucha

Wiktionary


znachorski

przymiotnik

 (1.1) dotyczący znachorstwa, właściwy znachorowi

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wraz z ludową formą katolicyzmu chłopscy imigranci przywieźli za ocean także swe wierzenia magiczne, przesądy, czary, przepowiednie i praktyki znachorskie (…).

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. znachor m., znachorka ż., znachorstwo n.

Wiktionary


znachorstwo

leczenie ludzi bez wykształcenia medycznego i odpowiednich uprawnień


SJP.pl


znacjonalizować

przeprowadzić nacjonalizację


SJP.pl


znacz.

skrót od: znaczenie; zn.


SJP.pl


znacząco

przysłówek

 (1.1) w sposób znaczący

 (1.2) mocno, silnie, istotnie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Usłyszeli opowiadanie Tella i mrugając ku sobie znacząco, trącili się łokciami.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. znaczący

 przysł. znacznie

 czas. znaczyć

Wiktionary


znaczący

1. pełen ukrytego znaczenia, stanowiący aluzję do czegoś; porozumiewawczy, wymowny;
2. mający duże znaczenie, odgrywający ważną rolę; istotny, ważny


SJP.pl

forma czasownika.

 (1.1) imiesłów przymiotnikowy czynny od: znaczyć

przymiotnik

 (2.1) istotny, ważny, odgrywający dużą rolę

 (2.2) wymowny, świadczący o czymś, mający ukryte znaczenie

Wiktionary

Wymowa:

IPA: znaˈt͡ʃɔ̃nt͡sɨ, AS: značõncy

Wiktionary

Powiązane:

 przysł. znacząco, znacznie

 przym. znaczny

 rzecz. znak m., znacznik m., znaczek m., odznaka ż., znaczenie n.

 czas. znaczyć ndk., zaznaczyć dk., oznaczyć dk.

Wiktionary


znaczarka

przyrząd do zaznaczania czegoś


SJP.pl


znaczek

1. odznaka noszona na ubraniu;
2. mały znak, stosowany do oznaczenia czegoś;
3. nalepka naklejana na przesyłkach pocztowych lub drukach urzędowych świadcząca o dokonanej opłacie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od: znak

 (1.2) poczt. zob. znaczek pocztowy.

 (1.3) plakietka przypinana na agrafkę lub szpilkę

 (1.4) gw-pl|Bukowina. znamię

Wiktionary

  • znaczek pocztowy
  • znaczek dopłaty pocztowej
  • znaczek paszportowy
  • znaczek skarbowy
  • znaczek skrzydłowy
  • znaczek zucha
  • znaczek – w botanice: hilum – miejsce na łupinie nasiennej

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈznat͡ʃɛk, AS: značek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. znak m., znaczenie n., znakownik m., znakarz m., odznaka ż.

 czas. znaczyć, zaznaczyć, zaznaczać, wyznaczyć, wyznaczać, oznaczyć, oznaczać

 przym. znaczny, znakowy, znaczący, znaczkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) marka

Wiktionary


znaczenie

1. treść wypowiedzi
2. wartość czegoś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) to, co dany wyraz, znak, gest oznacza lub sygnalizuje

 (1.2) wartość, ważność czegoś, waga

 (1.3) plamaamy kolorystyczne w umaszczeniu

 (1.4) odczasownikowy od|znaczyć.

Wiktionary

Znaczenie – pojęcie, które łączy to, co rejestrujemy naszymi zmysłami z jakimś symbolem. Znak, zdanie, gest, czy dźwięk nie mają znaczenia, jeśli nie odnoszą się do czegoś, co jest nam znane.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Pokazanie rozmówcy spodniej części stopy ma w większości afrykańskich krajów obraźliwe znaczenie.

 (1.1) Może mi pan wytłumaczyć, jakie jest znaczenie tego symbolu na pilocie od mojego telewizora? Nigdzie w instrukcji nie znalazłem jego objaśnienia.

 (1.2) Ta sprawa ma duże znaczenie.

 (1.3) Sierść jest biała z niewielkimi znaczeniami brązowymi, rudobrązowymi lub czarnymi.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: znaˈt͡ʃɛ̃ɲɛ, AS: značńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. znak m., znaczek m., znacznik m.

 czas. oznaczać, znaczyć ndk.

 przym. znaczeniowy, znaczący, znakowy, znaczny

 przysł. znaczeniowo, znacznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) sens, treść, wydźwięk, przesłanie

 (1.2) doniosłość, istotność, waga, ważność, wymowa, ranga, rola, prestiż , wielkość.

Wiktionary


znaczeniotwórczy

tworzący znaczenie wyrazu, mający wpływ na znaczenie


SJP.pl


znaczeniowy

przymiotnik od: znaczenie


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany ze znaczeniem, dotyczący znaczenia czegoś

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌznat͡ʃɛ̃ˈɲɔvɨ, AS: značẽńovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. znaczenie n.

 przysł. znaczeniowo

Wiktionary


znaczkarz

dawniej: pracownik zatrudniony przy wydawaniu i odbieraniu znaczków obecności od pracowników; markarz


SJP.pl


znaczkownia

dawniej: pomieszczenie przy wejściu do zakładu, w którym umieszczano znaczki obecności pracowników; markownia; markiernia


SJP.pl


znaczkowy

przymiotnik od: znaczek


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z znaczkiem, dotyczący znaczka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. znaczek m.

Wiktionary


znacznie

przysłówek

 (1.1) dużo, w dużym/znacznym stopniu, bardzo

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jest z nim już znacznie lepiej.

 (1.1) On jest znacznie starszy od niej.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈznat͡ʃʲɲɛ, AS: značʹńe

Wiktionary

Powiązane:

 przym. znaczny, znaczący

 przysł. znacząco

 czas. znaczyć ndk.

 rzecz. znaczenie n., znacznik mrz., znak mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) znacząco, dużo, istotnie, sporo

Wiktionary


znaczniej

stopień wyższy od przysłówka: znacznie


SJP.pl


znaczniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: znaczny


SJP.pl


znacznik

1. przedmiot lub znak graficzny do oznaczania czegoś;
2. narzędzie rolnicze do oznaczania rzędów;
3. substancja chemiczna używania do wykrywania obecności jakichś substancji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) książk. symptom, oznaka czegoś

 (1.2) chem. substancja używana do wykrycia zaistnienia jakiegoś procesu

 (1.3) biol. med. sekwencja peptydowa dołączana do białka w celu ułatwienia jego detekcji, oczyszczania lub zwiększenia rozpuszczalności;

 (1.4) inform. znak lub słowo kluczowe przypisywane określonemu fragmentowi tekstu lub plikowi multimedialnemu

 (1.5) w stenografii znak, litera lub kilka liter oznaczające wyraz w danym systemie stenograficznym;

 (1.6) ogrod. roln. narzędzie do robienia bruzd lub punktów pod sadzenie lub sianie

 (1.7) roln. część siewnika zapewniająca równoległość pasów siewnych

 (1.8) leśn. nóż używany do oznaczania drzew

 (1.9) techn. narzędzie do wykreślania linii i punktów przy trasowaniu przestrzennym

 (1.10) sport. przedmiot oznaczający odległość lub miejsce

Wiktionary

  • znacznik (tag) – pojęcie z dziedziny informatyki
  • znacznik – pojęcie z dziedziny stenografii
  • znacznik (ryszpak) – pojęcie z dziedziny leśnictwa
  • znacznik – pojęcie z dziedziny biologii molekularnej

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. znak mrz., wyznacznik mrz., znaczenie n., znakownik mrz.

 czas. znaczyć ndk., wyznaczać ndk., wyznaczyć dk.

 przysł. znacznie

 przym. znaczący

Wiktionary

Synonimy:

 (1.4) tag

 (1.8) ryszpak

Wiktionary


znaczność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co znaczne

Wiktionary

Powiązane:

 przym. znaczny

Wiktionary


znaczny

1. ważny, znaczący;
2. wyróżniający się czymś


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) książk. istotny, duży, ważny

 (1.2) stpol. wyraźny

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przewidywany jest znaczny wzrost zapotrzebowania na węgiel w RPA.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈznat͡ʃnɨ, AS: značny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. znak mrz., odznaka ż., znaczek mrz., znaczność ż., znaczenie n.

 przysł. znacznie

 czas. znaczyć

 przym. znaczący

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) spory, duży, pokaźny, niemały

Wiktionary


znaczy

1. być określonej treści, zawierać pewną treść;
2. mieć znaczenie, odgrywać ważną rolę;
3. kreślić na czymś znak, symbol, znakować;
4. stanowić znak, ślad czegoś


SJP.pl


znaczyć

1. być określonej treści, zawierać pewną treść;
2. mieć znaczenie, odgrywać ważną rolę;
3. kreślić na czymś znak, symbol, znakować;
4. stanowić znak, ślad czegoś


SJP.pl

czasownik

 (1.1) odgrywać ważną rolę

 (1.2) mieć znaczenie, sens

 (1.3) umieszczać znak na czymś

 (1.4) wskazywać, wyznaczać

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Rozmowa z tobą bardzo dużo dla mnie znaczy.

 (1.2) Francuskie słowo "rien" znaczy: "nic".

 (1.2) Co to ma do diabła znaczyć? Zabieraj te papiery z mojego biurka!

 (1.3) Leśnik znaczył drzewa zieloną farbą.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈznat͡ʃɨt͡ɕ, AS: značyć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. odznaka ż., znaczek mrz., znaczenie, znacznik, znak, znakownik, odznaczenie

 przym. znaczący, znaczny, znakowy

 przysł. znacząco, znacznie

 czas. oznaczać, odznaczać

 ims. znaczący

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) liczyć się, mieć znaczenie

 (1.2) oznaczać

 (1.3) znakować, sygnować, oznaczać, zaznaczać, naznaczać, podkreślać, zakreślać, wyznaczać

Wiktionary


znaczyn

znaczyn dwuplamek - gatunek chrząszcza z rodziny ryjkowcowatych


SJP.pl


znad

przyimek łączący się w dopełniaczu z rzeczownikiem bądź wyrazami o jego funkcji, oznaczający tyle co: z miejsca położonego nad czymś, powyżej czegoś lub w pobliżu czegoś; * forma "znade" możliwa tylko w tradycyjnym połączeniu "znade mnie"


SJP.pl

przyimek

 (1.1) z miejsca powyżej czegoś

 (1.2) z okolic jakiegoś zbiornika wodnego

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na koniec, po godzinie pisania podniósł twarz znad bibuły, spojrzał na szyby zalane deszczem i końcem długiego, kościstego palca powiódł po brzegu zaczerwienionej powieki.

 (1.2) Rymuję po polsku, bo nie jestem z Waszyngtonu, Londynu, Rzymu czy znad Balatonu.

 (1.2) Kuzynostwo przyjechali do nas aż znad morza.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: znat, AS: znat

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) sponad

Wiktionary


znade

przyimek

 (1.1) forma oboczna przyimka → znad

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wczoraj widziałam, jak ktoś znade mnie wyrzucał kawałki chleba na trawnik.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈznadɛ, AS: znade

Wiktionary


znający

mieć pewien zasób wiadomości o kimś, o czymś; wiedzieć, że coś istnieje lub może istnieć


SJP.pl


znajda

1. (r. męski) mężczyzna, który został w dzieciństwie znaleziony przez aktualnych opiekunów;
2. znalezione zwierzę


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) dziecko, które zostało znalezione

 (1.2) znalezione bezpańskie zwierzę

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. znajdźka ż., znajdka ż., znalazca m., znalazczyni ż., znalezienie n., znajdywanie n., znaleźne n., znalezisko n.

 czas. znajdywać ndk., znaleźć dk.

Wiktionary


znajdka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od znajda

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Stephanie była w trakcie pakowania przed przeprowadzką, a ostatnie dwa koty Rona niedawno odeszły za tęczowy most, więc przejął opiekę nad znajdkami.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. znajdźka ż., znajda ż., znajdek m., znajdowanie n., znalezienie n., znaleźne n., znalezisko n., znalazca m., znalazczyni ż., wynalazek m., wynalazca m., wynalazczyni ż., wynalezienie n., wynalazczość ż., odnajdywanie n., odnalezienie n.

 czas. znajdować ndk., znaleźć dk., wynaleźć dk., odnajdywać ndk., odnaleźć dk.

 przym. znaleźny, znaleziskowy, wynalazczy

Wiktionary


znajdować

znajdywać;
1. ustalać miejsce pobytu kogoś lub czegoś;
2. dzięki staraniom zdobywać kogoś lub coś;
3. stwierdzać występowanie czegoś w czymś;
4. natrafiać na kogoś lub na coś;
5. doświadczać czegoś na sobie, spotykać się z czymś;
6. przestarzałe: dochodzić do wniosku, przekonywać się, osądzać


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. znaleźć)

 (1.1) zdobywać to, czego się szuka

 (1.2) odkrywać coś wewnątrz czegoś lub na czymś

 (1.3) przest. oceniać coś; określać swoje uczucia, stosunek do czegoś

czasownik zwrotny niedokonany znajdować się (dk. znaleźć się)

 (2.1) być w jakimś miejscu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nie mogę znaleźć kluczyków do samochodu.

 (1.2) Znalazłam na ulicy 20 (= dwadzieścia) złotych!

 (1.3) – Jak znajdujesz nową dziewczynę Huberta? – Ona jest całkiem miła.

 (2.1) Na szczycie wieży znajduje się stary zegar.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: znajˈdɔvat͡ɕ, AS: znai ̯dovać

Wiktionary

Powiązane:

 czas. znaleźć dk.

 rzecz. znajdka ż., znajdowanie n., znalezienie n., znalezisko n., znalazca mos., znaleźne n., znajdźka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wyszukiwać, przeszukiwać

 (1.2) odkrywać, wykrywać, zauważać

 (1.3) uważać, oceniać, mieć opinię o…

 (2.1) być, przebywać (zobacz. uwagi), stpol. znachodzić się

Wiktionary


znajdowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|znajdować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌznajdɔˈvãɲɛ, AS: znai ̯dovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. znajdować

 rzecz. znajdźka ż., znajdka ż.

Wiktionary


znajduch

1. gwarowo: osoba w dzieciństwie znaleziona przez aktualnych opiekunów; znajda;
2. w łowiectwie: zrzucone poroże jelenia


SJP.pl


znajdywać

znajdować;
1. ustalać miejsce pobytu kogoś lub czegoś;
2. dzięki staraniom zdobywać kogoś lub coś;
3. stwierdzać występowanie czegoś w czymś;
4. natrafiać na kogoś lub na coś;
5. doświadczać czegoś na sobie, spotykać się z czymś;
6. przestarzałe: dochodzić do wniosku, przekonywać się, osądzać


SJP.pl


znajdywanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|znajdywać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. znalazca m., znalazczyni ż., znalezienie n., znajda ż., znaleźne n., znalezisko n.

 czas. znajdywać ndk., znaleźć dk.

Wiktionary


znajdźka

w grze komputerowej: przedmiot dodatkowy, którego znalezienie nie jest wymagane do ukończenia gry


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) środ. grykomp. przedmiot w świecie gry, którego znalezienie jest opcjonalne i nie jest wymagane do jej ukończenia;

Wiktionary

Znajdźka, właśc. przedmiot do zebrania (ang. collectible) – przedmiot umieszczony w wirtualnym świecie w grze komputerowej, którego poszukiwanie i zebranie stanowią czynności opcjonalne, a więc nie są wymagane do ukończenia głównej fabuły w grze. Pojedyncze znajdźki mogą zawierać dodatkowe informacje o uniwersum gry. Za zdobycie kolekcji znajdziek gracz może otrzymać osiągnięcie, dostęp do wcześniej zablokowanych elementów gry, dodatkowe punkty powiększające końcowy wynik rozgrywki, podniesienie statystyk postaci gracza lub dodatkowy element ekwipunku dla bohatera.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Nagrody za zbieranie znajdziek powinny więc nie tylko istnieć, ale być na tyle wartościowe, aby chciało się ich szukać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. znajdować ndk., znaleźć dk.

 rzecz. znajda ż., znajdka ż., znalezienie n., znajdowanie n.

Wiktionary


znajoma

kobieta znajoma


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta, dziewczyna, którą się zna osobiście lub z widzenia

forma przymiotnika.

 (2.1) ż. lp. od: znajomy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. znajomość ż.

:: fm. znajomy m.

 przym. znajomy

 czas. zaznajomić

Wiktionary


znajomek

znajomek; znajoma, koleżanka


SJP.pl


znajomka

znajomek; znajoma, koleżanka


SJP.pl


znajomo

przysłówek sposobu

 (1.1) w sposób przypominający osobie mówiącej jakieś doświadczenie, którego doznała albo człowieka, którego widziała

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ten problem wygląda znajomo; już kiedyś się na niego natknąłem.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zaznajomić, znać

 rzecz. znajomy mos., znajomość ż.

 przym. znajomy

Wiktionary


znajomość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) eduk. wiedza na jakiś temat, umiejętność

 (1.2) utrzymywanie z kimś ogólnych stosunków

 (1.3) relacja osób, opierająca się na utrzymywaniu ogólnych, niezbyt bliskich stosunków

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Znajomość ortografii przydaje się każdemu.

 (1.2) Znajomość z prezydentem miasta może przynieść korzyści.

 (1.3) Ta znajomość przerodziła się w przyjaźń.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: znaˈjɔ̃mɔɕt͡ɕ, AS: znai ̯õmość

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaznajomienie n., znajomy mos., znajoma ż., znajomości lm., znanie n., znawstwo n.

 czas. zaznajomić, znać, poznać dk., poznawać ndk.

 przym. znajomy

 przysł. znajomo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) znanie się

Wiktionary


znajomości

posiadanie znajomych wśród ludzi wpływowych; dojścia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) osoba lub osoby wpływowe, wysoko postawione lub mogące coś załatwić, przyśpieszyć np. jakieś postępowanie w urzędzie

forma rzeczownika.

 (2.1) D. lp., M., B. i W. lm. od: znajomość

Wiktionary

Nepotyzm (łac. nepos – wnuk, potomek) – faworyzowanie członków rodziny przy obsadzaniu stanowisk i przydzielaniu godności.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. znajomość ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) koneksje, kontakty, konszachty, układy, wejścia, wtyki, wpływy, poplecznicy, swój człowiek, zausznicy, zausznice

Wiktionary


znajomostka

zdrobnienie od: znajomość


SJP.pl


znajomy

taki, którego się zna, nieobcy, bliski


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) taki, którego się zna (osobiście lub z widzenia)

przymiotnik

 (2.1) znany komuś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Mój znajomy jest świetnym hydraulikiem.

 (1.1) Teraz stawiam na "znajomych". Mam z kim wyjechać w weekend, zabalować, wyjść na kawę czy obiad. Ale nie angażuję się już tak bardzo emocjonalnie. Tak jest lepiej.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: znaˈjɔ̃mɨ, AS: znai ̯õmy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. znajomość ż., znajomek m.

:: fż. znajoma

 czas. znać, zaznajomić

 przysł. znajomo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pot. znajomek

Wiktionary


znak

1. to, co informuje o czymś poprzez wywoływanie odpowiednich skojarzeń;
2. dowód, oznaka;
3. zjawisko uznawane za zapowiedź czegoś; omen;
4. ślad po czymś;
5. dawniej: herb


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) kształt, któremu przypisuje się określone znaczenie

 (1.2) dźwięk, spojrzenie, gest itp. służący do przekazania informacji

 (1.3) dowód, oznaka czegoś

 (1.4) fakt interpretowany jako zapowiedź czegoś

 (1.5) ślad pozostawiony przez coś

 (1.6) daw. herald. herb lub chorągiew z herbem

 (1.7) mat. dla liczby rzeczywistej informacja, czy jest ona większa od zera, mniejsza od zera, czy równa zeru;

Wiktionary

  • znak – pojęcie z dziedziny semiotyki
  • znak – znak liczby, relacja liczby rzeczywistej względem liczby 0
Organizacje i ruchy społeczne
  • Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak” – polskie wydawnictwo literackie
  • „Znak” – ruch społeczno-polityczny
  • „Znak” – organizacja konspiracyjna

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Podałem mu rękę, po czym uśmiechnąłem się na znak zgody.

 (1.2) Naczelnik, tęgi, rudobrody Niemiec, nakazawszy im znakiem milczenie, począł następnie nasłuchiwać.

 (1.3) Bociani klekot był znakiem nadejścia wiosny.

 (1.4) Ogromny znak na niebie stał się zapowiedzią katastrofy.

 (1.7) Sinus zmienia znak przy przejściu przez zero.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: znak, AS: znak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. znaczek mrz., znacznik mrz., znakownik mrz., odznaczenie n., odznaka ż., znaczenie n.

 czas. znakować ndk., znaczyć ndk., oznaczać ndk., wyznaczać ndk., wyznaczyć dk., zaznaczyć dk., zaznaczać ndk.

 przym. znakowy, znaczący, znaczny

 przysł. znacznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wyobrażenie, przedstawienie, symbol, oznakowanie

 (1.2) gest, ruch, skinienie

 (1.3) oznaka, objaw, sygnał, przejaw, dowód, wyraz, symptom, wskazówka

 (1.4) wróżba, zapowiedź, omen, przepowiednia

 (1.5) szrama, ślad, blizna

Wiktionary


znakarski

znakarz (osoba zajmująca się wytyczaniem szlaków turystycznych)


SJP.pl


znakarz

osoba zajmująca się wytyczaniem szlaków turystycznych


SJP.pl


znakomicie

przysłówek

 (1.1) w sposób znakomity; świetnie

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌznakɔ̃ˈmʲit͡ɕɛ, AS: znakõmʹiće

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. znakomitość ż.

 przym. znakomity

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wyśmienicie, świetnie, wspaniale, doskonale, pierwszorzędnie; pot. w dechę

Wiktionary


znakomiciej

stopień wyższy od przysłówka: znakomicie


SJP.pl


znakomitość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co znakomite

 (1.2) osoba ciesząca się uznaniem

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌznakɔ̃ˈmʲitɔɕt͡ɕ, AS: znakõmʹitość

Wiktionary

Powiązane:

 przym. znakomity

 przysł. znakomicie

Wiktionary


znakomitszy

stopień wyższy od przymiotnika: znakomity


SJP.pl


znakomity

przymiotnik

 (1.1) powszechnie znany i szanowany ze względu na swoje zasługi, pochodzenie itp.

 (1.2) wyróżniający się, wybitny pod jakimś względem; niezwykły, nieprzeciętny

 (1.3) bardzo dobry, doskonały, świetny

 (1.4) będący w przewadze, większości

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Gluksman był znakomitym wydawcą, kochającym książki, miesiącami zastanawiającym się nad szatą graficzną jakiegoś tomu, ale miał węża w kieszeni i z dużymi oporami podpisywał czeki na honoraria.

 (1.3) Ten najnowszy film Machulskiego jest znakomity.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌznakɔ̃ˈmʲitɨ, AS: znakõmʹity

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. znakomitość ż.

 przysł. znakomicie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) znamienity, szanowny, eminentny

 (1.2) niezwykły, wyjątkowy, niepowtarzalny, czołowy, wybitny

 (1.3) bez zarzutu, doskonały, idealny, nienaganny, niezrównany, pierwszorzędny, przedni, świetny, wyborny, wyśmienity

 (1.4) przeważający, znaczny, pokaźny

Wiktionary


znakować

czasownik przechodni niedokonany (dk. oznakować)

 (1.1) stawiać na czym znaki; opatrywać znakiem

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. znak mrz., znakowanie n., znakownik mrz.

 przym. znakowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) oznaczać

Wiktionary


znakowarka

Znakowarka – urządzenie przeznaczone do przemysłowego grawerowania przedmiotów, części maszyn i konstrukcji, wykonanych z metali, tworzyw sztucznych oraz innych materiałów konstrukcyjnych. Znakowarki mają duże zastosowanie w przemyśle elektrycznym, motoryzacyjnym i lotniczym do znakowania części, a także tabliczek znamionowych silników i maszyn, na których znajdują się parametry oraz informacje.

Wikipedia


znakownictwo

sposób umieszczania oznakowań na wyrobach


SJP.pl


znakownik

urządzenie do znakowania


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) narzędzie do znakowania

Wiktionary

Wymowa:

IPA: znaˈkɔvʲɲik, AS: znakovʹńik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. znak m., znaczek m., znacznik m., znakowanie n., oznakowanie n., znakarz m., znakownica ż.

 czas. znakować, znaczyć, oznaczyć, oznaczać, zaznaczyć, zaznaczać, wyznaczyć, wyznaczać

 przym. znakowy, znakarski

Wiktionary


znakowy

przymiotnik od: znak


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany ze znakiem, dotyczący znaku

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. znak m., znaczek m., znakowanie n., oznakowanie n., znakarz m., znakownik m., oznaczenie n., znaczenie n.

 czas. znakować ndk., znaczyć ndk., oznakować dk., oznaczyć dk.

Wiktionary


znakoza

nadmierne nagromadzenie znaków drogowych na jakimś obszarze


SJP.pl


znal

stop cynku z aluminium


SJP.pl

Znal – stop cynku z glinem lub z glinem i miedzią. Jako dodatki stosuje się również mangan, magnez i tytan. Charakteryzuje go niestałość wymiarowa będąca wynikiem naturalnego starzenia. Nazwa jest skrótowcem utworzonym od symboli podstawowych składników: Zn (cynku) i Al (glinu).

Wikipedia


znalazca

osoba, która znalazła coś, należącego do innej osoby


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) ten, który coś znalazł

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. znajda ż., znalezienie n., znajdywanie n., znaleźne n., znalezisko n.

:: fż. znalazczyni ż.

 czas. znajdować, znajdywać ndk., znaleźć dk.

Wiktionary


znalazczyni

kobieta, która znalazła zgubę


SJP.pl


znaleźć

1. szukając, ustalić lokalizację kogoś lub czegoś;
2. natrafić na rzecz pozostawioną gdzieś lub zgubioną


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. znajdować, rzad. znajdywać)

 (1.1) odszukać coś lub kogoś ukrytego

 (1.2) stać się właścicielem dzięki komuś

 (1.3) uzyskać coś, osiągnąć

czasownik zwrotny dokonany znaleźć się (ndk. znajdować się)

 (2.1) pojawić się w danym miejscu lub stanie

 (2.2) pot. zostać odnalezionym

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nareszcie znalazłem moją czapkę, którą zgubiłem dwa dni temu.

 (1.2) Dzięki przyjacielowi znalazłem mieszkanie.

 (1.3) Po tylu latach wreszcie znalazłem uznanie dla moich prac.

 (2.1) Po przejściu przez drzwi, znalazłam się w zupełnie innym świecie.

 (2.2) Spokojnie panie dyrektorze, zguba znalazła się!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈznalɛɕt͡ɕ, AS: znaleść

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. znajdźka ż., znajdka ż., znalezienie n., znalezisko n., znalazca mos., znalazczyni ż., znajda ż., znaleźne n., znajdywanie n.

 czas. znajdować ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wyłowić, wytropić, zlokalizować, wydobyć, wykryć, wypatrzyć, odkryć, wyszukać, pot. wywęszyć, wyniuchać; gw-pl|Śląsk Cieszyński|nóńść., gw-pl|Górny Śląsk|znojść.

Wiktionary


znalezienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|znaleźć.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌznalɛˈʑɛ̇̃ɲɛ, AS: znaleźė̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. znaleźć, znajdować

 rzecz. znajdźka ż., znajdka ż., znalezisko n., znajda ż., znalazca mos., znaleźne n., znajdywanie n.

Wiktionary


znalezisko

coś, co zostało znalezione, odkryte, np. w czasie wykopalisk archeologicznych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) rzecz znaleziona, która budzi szczególne zainteresowanie

Wiktionary

Zwaliska, Zwalisko lub Znalezisko – kilkumetrowej wysokości skały na grzbiecie Łamanej Skały w Beskidzie Małym. Znajdują się tuż obok czerwonego szlaku turystycznego w pobliżu Ski Centrum Czarny Groń w Rzykach. Zbudowane są z piaskowców oraz zlepieńców istebniańskich. Podlegają ochronie prawnej, znajdują się bowiem w obrębie rezerwatu przyrody Madohora. Na mapie Geoportalu opisane są jako zachodnia grupa Wędrujących Kamieni.

Bouldering

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Mamut z zachowanym DNA to bardzo ciekawe znalezisko.

 (1.1) Te cenne znaleziska datuje się na wczesny brąz.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌznalɛˈʑiskɔ, AS: znaleźisko

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. znajdka ż., znalezienie n., znalazca m., znalazczyni ż., znajda ż., znaleźne n., znajdywanie n.

 czas. znajdować ndk., znaleźć dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wykopalisko, odkrycie

Wiktionary


znaleźne

1. potocznie: znaleziony przez przypadek;
2. dawniej: łatwy do znalezienia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) nagroda należna znalazcy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. znajdka ż., znalazca m., znalazczyni ż., znalezienie n., znajdywanie n., znajda ż., znalezisko n.

 czas. znajdować, znajdywać ndk., znaleźć dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński|noleźne.

Wiktionary


znaleźny

1. potocznie: znaleziony przez przypadek;
2. dawniej: łatwy do znalezienia


SJP.pl


znamię

1. plamka lub wypukłość na skórze;
2. górna część słupka rośliny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) plamka, wypukłość na skórze

 (1.2) przen. cecha charakterystyczna właściwa czemuś

 (1.3) bot. u niektórych roślin: górna część słupka

Wiktionary

Znamię (łac. naevus) – zmiana na skórze, będąca skutkiem niedoboru lub nadmiaru jednego ze składników tkankowych.

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Jeżeli przenikanie świata przez chrześcijaństwo było dewizą średniowiecza, to znamieniem nowożytnych czasów będzie zeświecczanie chrześcijańskich idei i form.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. znamienny

 czas. znamionować

Wiktionary


znamieniciej

stopień wyższy od przysłówka: znamienicie


SJP.pl


znamieniowy

związany ze znamieniem - górną częścią słupka u roślin okrytonasiennych


SJP.pl


znamienitość

przestarzale: znakomitość, wybitność, wspaniałość


SJP.pl


znamienitszy

stopień wyższy od przymiotnika: znamienity


SJP.pl


znamienity

wspaniały; godzien podziwu; wybitny; znakomity; sławny


SJP.pl


znamienniej

stopień wyższy od przysłówka: znamiennie


SJP.pl


znamienniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: znamienny


SJP.pl


znamienny

charakterystyczny, znaczący, istotny dla czegoś


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) znamionujący coś lub kogoś; charakterystyczny, właściwy dla kogoś lub czegoś

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. znamię n., znamionko n., znamionowanie n., znamionówka ż.

 czas. znamionować ndk.

 przym. znamionowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) charakterystyczny, typowy

Wiktionary


znamiensk

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. osiedle typu wiejskiego w obwodzie królewieckim w Rosji, położone nad prawym brzegiem Pregoły w miejscu, gdzie wpada do niej Łyna;

Wiktionary

  • Znamiensk – miasto w Rosji, w obwodzie astrachańskim
  • Znamiensk – osiedle w Rosji, w obwodzie królewieckim

Wikipedia

Powiązane:

 przym. znamienski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) hist. Welawa

Wiktionary


znamierowski

nazwisko


SJP.pl

  • Alfred Znamierowski − polski dziennikarz, heraldyk i weksylolog
  • Czesław Znamierowski − polski filozof, etyk i prawnik
  • Jerzy Znamierowski − polski filozof, teozof i antropozof
  • Juliusz Znamierowski – polski prozaik i scenarzysta telewizyjny

Wikipedia


znamionek

małe znamię


SJP.pl


znamionko

małe znamię


SJP.pl


znamionować

znaczyć (np. pies znaczy teren)


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. brak)

 (1.1) książk. wskazywać na istnienie czegoś swoją obecnością

czasownik zwrotny niedokonany znamionować się (dk. brak)

 (2.1) daw. wyróżniać się poprzez posiadanie jakiejś cechy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Mosiężne tabliczki z nazwiskami na drzwiach znamionowały zamożność i solidność finansową mieszkańców — tylko ludzie bez kłopotów pieniężnych mogli mieszkać w takim domu, w którym czynsz przewyższał dobrą pensję urzędniczą.

 (2.1) Charlie ma słuszność, poparł Ślimak, na pół obnażone dziecko, którego już wyniszczone rysy, znamionowały się najgorszemi namiętnościami.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. znamienność ż., znamię n., znamionko n.

 przym. znamienny, znamionowy

 przysł. znamiennie

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) cechować się, charakteryzować się, odznaczać się

Wiktionary


znamionówka

znamionówka tarniówka - motyl z rodziny brudnic, którego larwy są szkodnikami drzew


SJP.pl


znamionowy

dotyczący parametrów charakteryzujących dane urządzenie; nominalny


SJP.pl


znamirowice

wieś w Polsce


SJP.pl

Znamirowice – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie nowosądeckim, w gminie Łososina Dolna, nad Jeziorem Rożnowskim.

Nazwa miejscowości pochodzi od staropolskiego imienia męskiego Znamir. Znajduje się tutaj ośrodek AWF Kraków w którym odbywają się obozy dla studentów, wraz z przystanią jachtową.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa nowosądeckiego.

Wikipedia


znamirowski

nazwisko


SJP.pl


znanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) posiadanie informacje na czyjś temat, być komuś w przeszłości przedstawionym

 (1.2) posiadanie informacje na temat czegoś, mieć z tym do czynienia w przeszłości

 (1.3) umienie czegoś, wiedzenie

 (1.4) daw. książk. lub lwów. wiedzenie

Wiktionary

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

 (1.1-4) nieznanie

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 czas. znać

 rzecz. znajomość ż., znawstwo n., znawca m.

 przym. nieobeznany

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

źródła.

== znanie (slovio.) ==

ortografie. знание

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) wiedza

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈznãɲɛ, AS: znãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. znać

 rzecz. znajomość ż., znawstwo n., znawca m.

 przym. nieobeznany

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

 (1.1-4) nieznanie

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 czas. znać

 rzecz. znajomość ż., znawstwo n., znawca m.

 przym. nieobeznany

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

źródła.

== znanie (slovio.) ==

ortografie. знание

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) wiedza

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


znaniecki

nazwisko


SJP.pl


znany

1. taki, którego wszyscy znają;
2. sławny, popularny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który jest rozpoznawany przez wiele osób

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ten mężczyzna jest bardzo znany w środowisku muzycznym, nagrał wiele przebojów.

 (1.1) Jej wujek jest znanym aktorem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈznãnɨ, AS: znãny

Wiktionary

Powiązane:

 czas. znać

 rzecz. znawstwo n., znawca mos.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) sławny

Wiktionary


znarowić

uczynić konia narowistym


SJP.pl


znarowiony

uczynić konia narowistym


SJP.pl


znaszać

dawniej: znosić;
1. nosząc, gromadzić w jednym miejscu;
2. cierpliwie wytrzymywać coś nieprzyjemnego


SJP.pl


znaszli

dawniej: czasownik "znać" w formie osobowej połączony z partykułą pytającą "-li" (= czy), np. "Znaszli ten kraj, gdzie cytryna dojrzewa?"; czy znasz


SJP.pl


znawca

osoba dobrze się na czymś znająca, mająca wiedzę, doświadczenie w odpowiedniej dziedzinie, umiejąca należycie ocenić coś lub kogoś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba dobrze się na czymś znająca, mająca wiedzę, doświadczenie w odpowiedniej dziedzinie, umiejąca należycie ocenić coś lub kogoś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Franek był prawdziwym znawcą literatury hiszpańskiej.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈznaft͡sa, AS: znafca

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. znanie n., znawstwo n.

:: fż. znawczyni ż.

 czas. znać ndk.

 przym. znany

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) biegły, człowiek kompetentny, ekspert, pot. fachman, fachowiec, pot. fachura, koneser, opiniodawca, praktyk, profesjonalista, rzeczoznawca, pot. spec, specjalista, taksator, zawodowiec, daw. probant

Wiktionary


znawczy

związany z dobrą znajomością czegoś, dużą wiedzą z jakiejś dziedziny, biegłością w analizowaniu, ocenianiu różnych zagadnień z jakiejś dziedziny


SJP.pl


znawczyni

kobieta dobrze się na czymś znająca, mająca wiedzę, doświadczenie w odpowiedniej dziedzinie, umiejąca należycie ocenić coś lub kogoś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta bardzo dobrze się na czymś znająca, ekspertka w jakiejś dziedzinie

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. znawstwo n.

:: fm. znawca m.

 czas. znać ndk.

Wiktionary


znawozić

środowiskowo: użyźnić glebę nawozem; nawieźć, wynawozić


SJP.pl


znawstwo

dobra znajomość czegoś, duża wiedza z jakiejś dziedziny, biegłość w analizowaniu, ocenianiu różnych zagadnień z jakiejś dziedziny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) znanie się na czymś, biegłość w ocenianiu czegoś

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. znawca mos., znawczyni ż., znanie n., doznanie n., doznawanie n., obeznanie n., popoznawanie n., poprzyznawanie n., pozapoznawanie n., pozeznawanie n., poznanie n., poznawanie n., przyznanie n., przyznawanie n., rozeznanie n., rozeznawanie n., rozpoznanie n., rozpoznawanie n., uznanie n., uznawanie n., wyznanie n., wyznawanie n., zapoznanie n., zapoznawanie n., zaznanie n., zaznawanie n., zeznanie n., zeznawanie n., znajomość ż.

 czas. znać ndk., doznać dk., doznawać ndk., obeznać dk., obeznawać ndk., popoznawać dk., poprzyznawać dk., pozapoznawać dk., pozeznawać dk., poznać dk., poznawać ndk., przyznać dk., przyznawać ndk., rozeznać dk., rozeznawać ndk., rozpoznać dk., rozpoznawać ndk., uznać dk., uznawać ndk., wyznać dk., wyznawać ndk., zapoznać dk., zapoznawać ndk., zaznać dk., zaznawać ndk., zeznać dk., zeznawać ndk.

 przym. znany

Wiktionary


znazalizować

w językoznawstwie: nadać głosce rezonans głosowy


SJP.pl


znęcać

1. rzadkie: działać przyciągająco, zachęcać atrakcyjnością; wabić, nęcić, mamić, manić;
2. znęcać się - zadawać cierpienia, pastwić się nad kimś, dręczyć kogoś


SJP.pl


znęcanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|znęcać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. znęcać się, znęcać ndk.

 rzecz. znęty nmos.

Wiktionary


znęcić

zadziałać przyciągająco, zachęcić atrakcyjnością; zwabić, przynęcić


SJP.pl


znegliżować

przestarzałe: zlekceważyć kogoś, nie okazywać szacunku


SJP.pl


znękać

udręczyć kogoś czymś, bardzo utrudzić, zmartwić


SJP.pl


znękany

udręczyć kogoś czymś, bardzo utrudzić, zmartwić


SJP.pl


znerwicować

potocznie:
1. zdenerwować; wnerwić;
2. znerwicować się - zdenerwować się; wnerwić się, wkurzyć się


SJP.pl


znerwicowanie

potocznie:
1. zdenerwować; wnerwić;
2. znerwicować się - zdenerwować się; wnerwić się, wkurzyć się


SJP.pl


znerwicowany

potocznie:
1. zdenerwować; wnerwić;
2. znerwicować się - zdenerwować się; wnerwić się, wkurzyć się


SJP.pl


znęty

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) środ. praw. sprawy karne dotyczące znęcania się;

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈznɛ̃ntɨ, AS: znnty

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. znęcanie

 czas. znęcać się

Wiktionary


żniatynianin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żniatyna

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żniatyn m.

:: fż. żniatynianka ż.

 przym. żniatyński

Wiktionary


żniatynianka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żniatyna

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żniatyn m.

:: fm. żniatynianin m.

 przym. żniatyński

Wiktionary


żniatyński

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Żniatyna

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żniatyn m., żniatynianin m., żniatynianka ż.

Wiktionary


znicz

1. świeca w specjalnym naczyniu, zapalana na grobach dla uczczenia pamięci zmarłych; lampka, płomyk, światełko;
2. specjalna konstrukcja umieszczana w miejscach otoczonych szczególną czcią, w której pali się ogień będący symbolem pamięci o ważnych wydarzeniach;
3. znicz olimpijski - zapalona pochodnia przenoszona z Olimpii do miejsca, w którym odbędzie się kolejna olimpiada


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) szeroka świeca w płytkim zbiorniku palona na grobach, pod pomnikami;

 (1.2) stale palący się ogień dla uczczenia czyjejś pamięci

Wiktionary

  • Znicz – szklane naczynie wypełnione woskiem, stawiane na grobach zmarłych
  • Znicz – akcja policji organizowana około 1 listopada
  • Znicz olimpijski – który jest zapalany w dzień rozpoczęcia igrzysk olimpijskich
  • Michał Znicz – aktor
  • Znicz Jarosław
  • Znicz olimpijski (film)
  • Znicz Pruszków (klub sportowy) – polski klub sportowy
    • Znicz Pruszków (piłka nożna) – polski klub piłkarski
    • Znicz Basket Pruszków → Znicz Pruszków (koszykówka) – polski klub koszykarski

    Wikipedia

    Przykłady

     (1.1) Na grobie generała paliło się wiele zniczy.

    Wiktionary

    Wymowa:

    IPA: zʲɲit͡ʃ, AS: zʹńič

    Wiktionary

    Synonimy:

     (1.1) lampka nagrobkowa

    Wiktionary


zniczek

mały ptaszek z rodziny pokrzewkowatych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) ornit. nazwa systematyczna|Regulus ignicapilla|ref=tak., mały ptak z rodziny mysikrólikowatych;

Wiktionary

Zniczek (zwyczajny) (Regulus ignicapilla) – gatunek małego ptaka z rodziny mysikrólików (Regulidae), wcześniej zaliczany do pokrzewkowatych (Sylviidae).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zniczek to jeden z najmniejszych europejskich ptaków.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzʲɲit͡ʃɛk, AS: zʹńiček

Wiktionary


zniczodzielnia

miejsce na cmentarzu, w którym zostawia się znicze bez wkładu do powtórnego wykorzystania


SJP.pl

Zniczodzielnia – określenie dla regałów, niekiedy przeszklonych, w których pozostawia się zużyte znicze do powtórnego wykorzystania.

Stanowiska takie pojawiły się już przy wielu cmentarzach w Polsce. Do jednych z pierwszych należy powstała w 2019 zniczodzielnia przy cmentarzu w Rudzie Śląskiej. Pierwsze zniczodzielnie w Warszawie pojawiły się przy bramach Cmentarza Północnego na warszawskich Bielanach. Projekt powstał z inicjatywy kilku radnych w ramach Budżetu Obywatelskiego.

Wikipedia


zniczomat

automat do sprzedaży zniczy nagrobkowych


SJP.pl


zniczowy

znicz


SJP.pl

Patrz:

znicz

zniebieszczanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zniebieszczać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zniebieszczać ndk.

 przysł. niebiesko

Wiktionary


zniechęcać

powodować, że ktoś traci chęć działania, pozytywne nastawienie wobec kogoś lub czegoś; zrażać, demotywować


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) wywoływać brak ochoty do czynienia czegoś

 (1.2) powodować utratę pozytywnych odczuć wobec czegoś lub kogoś

czasownik zwrotny zniechęcać się

 (2.1) tracić na coś ochotę

 (2.2) zrażać się do czegoś lub kogoś

 (2.3) zrażać siebie nawzajem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ten kierownik zniechęca zarówno swoich pracowników do roboty, jak i potencjalnych klientów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zʲɲɛˈxɛ̃nt͡sat͡ɕ, AS: zʹńeχncać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zniechęta ż., zniechęcenie n. dk., zniechęcanie n. ndk.

 czas. zniechęcić dk.

 przysł. zniechęcająco

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) demobilizować, uprzedzać, zrażać, źle nastawiać

Wiktionary


zniechęcająco

przysłówek

 (1.1) w sposób odbierający chęć do czegoś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przeciągające się oblężenie działało coraz bardziej zniechęcająco na wojsko Maksymina, któremu zaczęło brakować broni oraz żywności i wody.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zniechęcać ndk., zniechęcić dk.

 rzecz. zniechęcanie n., zniechęcenie n.

Wiktionary


zniechęcający

powodować, że ktoś traci chęć działania, pozytywne nastawienie wobec kogoś lub czegoś; zrażać, demotywować


SJP.pl


zniechęcanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zniechęcać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzʲɲɛxɛ̃nˈt͡sãɲɛ, AS: zʹńeχẽncãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zniechęcenie n. dk.

 czas. zniechęcać ndk., zniechęcić dk.

 przysł. zniechęcająco

Wiktionary


zniechęcenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zniechęcić.

 (1.2) stan braku chęci do działania

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzʲɲɛxɛ̃nˈt͡sɛ̃ɲɛ, AS: zʹńeχẽncńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zniechęcanie n. ndk.

 czas. zniechęcać ndk., zniechęcić dk.

 przysł. zniechęcająco

Wiktionary


zniechęcić

czasownik przechodni dokonany (ndk. zniechęcać)

 (1.1) dokonany od|zniechęcać.

czasownik zwrotny dokonany zniechęcić się (ndk. zniechęcać się)

 (2.1) dokonany od|zniechęcać się.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przewidywana długość oczekiwania zniechęciła ją do złożenia zamówienia.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zʲɲɛˈxɛ̃ɲt͡ɕit͡ɕ, AS: zʹńeχńćić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zniechęcenie n., zniechęcanie n., zniechęta ż.

 przysł. zniechęcająco

 czas. zniechęcać

Wiktionary


zniechęta

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) coś, co zmniejsza chęć do zrobienia czegoś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Niskie wynagrodzenie w szkolnictwie jest największą zniechętą do nauczania.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zniechęcać ndk., zniechęcić dk.

Wiktionary


zniecierpliwić

1. wywołać czyjeś zniecierpliwienie; zdenerwować, podrażnić
2. zniecierpliwić się - stracić cierpliwość


SJP.pl


zniecierpliwienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) utrata cierpliwości, znudzenie czekaniem na coś

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. niecierpliwość ż.

 czas. zniecierpliwić dk., niecierpliwić ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) znużenie, niecierpliwość

Wiktionary


zniecierpliwiony

1. wywołać czyjeś zniecierpliwienie; zdenerwować, podrażnić
2. zniecierpliwić się - stracić cierpliwość


SJP.pl


znieczulać

czasownik przechodni niedokonany (dk. znieczulić)

 (1.1) czynić nieczułym

 (1.2) med. farm. stosować leki znoszące odbieranie impulsów uszkadzających i odczuwanie bólu

czasownik zwrotny niedokonany znieczulać się (dk. znieczulić się)

 (2.1) stawać się nieczułym

 (2.2) slang. pić alkohol

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. znieczulanie n., znieczulenie n.

 czas. znieczulić dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zobojętniać

 (2.1) obojętnieć

Wiktionary


znieczulanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|znieczulać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzʲɲɛt͡ʃuˈlãɲɛ, AS: zʹńečulãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. znieczulać ndk., znieczulić dk.

 rzecz. znieczulenie n.

Wiktionary


znieczulenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) med. wprowadzenie pacjenta w stan bezbolesności

 (1.2) odczasownikowy od|znieczulić.

Wiktionary

Znieczulenie, anestezja (gr. αν- an- “bez” + αἲσθησις aisthesis “zmysłu”) – zjawisko przerwania przewodzenia impulsów nerwowych aferentnych z komórek receptorowych oraz eferentnych do komórek efektorowych pozwalający na bezpieczne i bezbolesne przeprowadzenie pacjenta przez czas operacji lub innego, potencjalnie bolesnego lub nieprzyjemnego zabiegu medycznego. W przeciwieństwie do analgezji blokuje przewodzenie wszystkich impulsów w obie strony.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Monitorowanie oddechu zwierzęcia to ważny aspekt prawidłowego znieczulenia.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. znieczulica ż., znieczulacz m., znieczulanie n.

 czas. znieczulać

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) anestezja

Wiktionary


znieczulić

czasownik przechodni dokonany (ndk. znieczulać)

 (1.1) dokonany od|znieczulać.

czasownik zwrotny dokonany znieczulić się (ndk. znieczulać się)

 (2.1) dokonany od|znieczulać się.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. znieczulanie n.

 czas. znieczulać

Wiktionary


znieczulica

obojętność na cierpienie i potrzeby innych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) książk. brak wrażliwości, obojętność na krzywdę czy potrzeby innych

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. znieczulenie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) obojętność

Wiktionary


zniedołężniały

stać się niedołężnym, stracić sprawność fizyczną


SJP.pl


zniedołężnieć

stać się niedołężnym, stracić sprawność fizyczną


SJP.pl


zniekształcać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zniekształcić)

 (1.1) zmieniać kształt na niekorzystny

 (1.2) przedstawiać w sposób niezgodny z rzeczywistością

czasownik zwrotny niedokonany zniekształcać się (dk. zniekształcić się)

 (2.1) ulegać zniekształceniu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zniekształcanie n., kształcenie n.

 czas. zniekształcić

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) defasonować, deformować, odkształcać

 (1.2) przeinaczać, przekręcać

 (2.1) defasonować się, deformować się, odkształcać się

Wiktionary


zniekształcacz

1. urządzenie zniekształcające głos; modulator głosu;
2. osoba lub rzecz, która coś zniekształca, np. prawdę, otoczenie


SJP.pl


zniekształcanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zniekształcać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zniekształcenie n.

 czas. zniekształcać ndk., zniekształcić dk.

Wiktionary


zniekształcenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) nieprzewidziana zmiana kształtu

 (1.2) przedstawienie czegoś nie tak jak jest

Wiktionary

  • zniekształcenie – mechanizm obronny (psychologia)
  • zniekształcenie – u roślin jeden z objawów chorobowych
  • zniekształcenie (mechanika)
  • zniekształcenie (optyka)

Wikipedia

Powiązane:

 czas. zniekształcić dk.

 rzecz. kształcenie n., zniekształcanie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) deformacja, odchylenie, odkształcenie

 (1.2) przeinaczenie

Wiktionary


zniekształcić

czasownik przechodni dokonany (ndk. zniekształcać)

 (1.1) wywołać niekorzystną zmianę kształtu

 (1.2) przedstawić niezgodnie z realiami, w sposób wypaczony

czasownik zwrotny dokonany zniekształcić się (ndk. zniekształcać się)

 (2.1) ulec zniekształceniu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jeśli przez całe stulecia zmaganie człowieka z przyrodą oznaczało postęp cywilizacji, to współcześnie potrzebny jest ogromny wysiłek dla ratowania zniekształconego środowiska cywilizowanego człowieka.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zniekształcanie n., zniekształcenie n., kształcenie n.

 czas. zniekształcać ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) odkształcić, zdeformować

 (1.2) przeinaczyć, przekręcić, wypaczyć

Wiktionary


znielubiać

potocznie: zaczynać kogoś nie lubić


SJP.pl


znielubić

potocznie: przestać lubić, stracić upodobanie do kogoś lub czegoś


SJP.pl

czasownik dokonany

 (1.1) pot. przestać lubić

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zʲɲɛˈlubʲit͡ɕ, AS: zʹńelubʹić

Wiktionary

Powiązane:

 czas. lubić

 rzecz. znielubienie n.

Wiktionary


znielubienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|znielubić.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. znielubić

Wiktionary


zniemczać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zniemczyć)

 (1.1) narzucać kulturę i język niemiecki

 (1.2) nadawać czemuś charakter niemiecki

czasownik zwrotny niedokonany zniemczać się (dk. zniemczyć się)

 (2.1) książk. przyswajać kulturę i język niemiecki, stawać się Niemcem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Okupant zaczynał zniemczać polskie dzieci.

 (1.2) Prawie wszędzie zniemczano polskie nazwy miejscowości.

 (2.1) Jak szybko zniemczali się mieszkańcy Łużyc?

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Niemcy lm m./lm nm., niemczenie n., niemiec mos./mrz., Niemiec mos., niemra ż., Niemra ż., zniemczanie n.

 czas. niemczyć ndk., niemczyć się ndk., zniemczyć dk., zniemczyć się dk.

 przym. zniemczały

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) germanizować, niemczyć

 (1.2) niemczyć

 (2.1) germanizować się, niemczeć

Wiktionary


zniemczanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zniemczać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zniemczenie n., Niemiec mos., niemczura mos./ż.

 czas. zniemczać ndk., zniemczyć dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) germanizowanie

Wiktionary


zniemczały

forma czasownika.

 (1.1) imiesłów przymiotnikowy bierny od: zniemczać

przymiotnik

 (2.1) taki, który uległ zniemczeniu

Wiktionary

Przykłady

 (2.1) Las należał do jakiegoś zniemczałego szlachciury.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zniemczenie n.

 czas. zniemczać ndk., zniemczeć dk., zniemczyć dk.

Wiktionary


zniemczeć

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. niemczeć)

 (1.1) książk. przyswoić kulturę i język niemiecki, stać się Niemcem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zadając się z tymi osadnikami zniemczejesz doszczętnie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Niemcy lm m./lm nm., niemczenie n., niemiec mos./mrz., Niemiec mos., niemra ż., Niemra ż.

 czas. niemczyć ndk., niemczyć się ndk., niemczeć ndk., zniemczyć dk., zniemczyć się dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zgermanizować się, zniemczyć się

Wiktionary


zniemczenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) narzucenie kultury i języka niemieckiego

 (1.2) nadanie czemuś charakteru niemieckiego

Wiktionary

Wikipedia

Powiązane:

 czas. zniemczeć dk.

 przym. zniemczały

 rzecz. niemczura mos./ż., Niemiec mos., zniemczanie n., niemczenie n., niemieckość ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) germanizacja ż.

Wiktionary


zniemczyć

nadać czemuś cechy niemieckie


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. niemczyć)

 (1.1) narzucić kulturę i język niemiecki

 (1.2) nadać czemuś charakter niemiecki

czasownik zwrotny dokonany zniemczyć się (ndk. niemczyć się)

 (2.1) przyswoić kulturę i język niemiecki, stać się Niemcem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zniemczmy najpierw miasta, potem będziemy niemczyć wieś.

 (1.2) Polską nazwę zniemczono i używano w zmienionej formie do końca okupacji.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Niemcy lm m./lm nm., niemczenie n., niemiec mos./mrz., Niemiec mos., niemra ż., Niemra ż.

 czas. niemczyć ndk., niemczyć się ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zgermanizować

 (1.2) zgermanizować

 (2.1) zgermanizować się, zniemczeć

Wiktionary


znienacka

nagle, niespodziewanie, z zaskoczenia


SJP.pl

przysłówek sposobu

 (1.1) nagle i niespodziewanie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Szedłem chodnikiem, gdy zza rogu znienacka wyjechał chłopiec na rowerze i prawie mnie potrącił.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zʲɲɛ̃ˈnat͡ska, AS: zʹńẽnacka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. nadzieja

 czas. nadziać się

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) nagle, raptem, raptownie, nieoczekiwanie, wtem, wnet, ni stąd ni zowąd, gwałtownie

Wiktionary


znienawidzić

1. poczuć odrazę, wstręt do kogoś lub do czegoś;
2. znienawidzić się:
a) znienawidzić siebie samego;
b) znienawidzić jeden drugiego


SJP.pl

czasownik dokonany (ndk. nienawidzić)

 (1.1) dokonany od|nienawidzić.

czasownik zwrotny dokonany znienawidzić się (ndk. nienawidzić się)

 (2.1) dokonany od|nienawidzić się.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Matka mojego mężczyzny znienawidziła mnie od pierwszego wejrzenia.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. nienawidzenie n., nienawiść ż., nienawistnik mos.

 czas. nienawidzić ndk.

 przym. znienawidzony, nienawistny

 przysł. nienawistnie

Wiktionary


znienawidzony

1. poczuć odrazę, wstręt do kogoś lub do czegoś;
2. znienawidzić się:
a) znienawidzić siebie samego;
b) znienawidzić jeden drugiego


SJP.pl


znieprawiać

książkowo: pozbawiać zasad moralnych, szerzyć zgorszenie, doprowadzać do zepsucia; demoralizować, gorszyć, deprawować


SJP.pl


znieprawić

książkowo: pozbawić zasad moralnych, sprowadzić z uczciwej drogi, doprowadzać do zepsucia; zdemoralizować, zgorszyć, zdeprawować


SJP.pl


znieść

1. przenieść niżej
2. zgromadzić
3. o prądzie wodnym itp.: zmienić kurs np. statku
4. zniszczyć całkowicie
5. unieważnić
6. wytrzymać ból
7. zniszczyć ubranie przez długie noszenie
8. znieść się: (o siłach) zneutralizować się


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. znosić)

 (1.1) dokonany od|znosić.

czasownik zwrotny dokonany znieść się (ndk. znosić się)

 (2.1) dokonany od|znosić się.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Niewolnictwo w Skandynawii zniesiono w XIV wieku.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zʲɲɛ̇ɕt͡ɕ, AS: zʹńėść

Wiktionary

Powiązane:

 czas. nieść

 rzecz. noszowy mos., nosze nmos., znoszenie n., zniesienie n., nios

 przym. noszowy, nośny

Wiktionary


zniesienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|znieść.

Wiktionary

  • Zniesienie (ukr. Знесіння) – dzielnica Lwowa, w rejonie łyczakowskim.
  • Zniesienie (ukr. Знесіння) – część Dubna, do 1933 samodzielna wieś
  • Zniesienie – wzgórze, górujące nad Przemyślem.
  • Zniesienie – polska grupa literacka.
  • Zniesienie – nieistniejąca wieś w obwodzie tarnopolskim

Wikipedia

Wymowa:

IPA: zʲɲɛ̇ˈɕɛ̇̃ɲɛ, AS: zʹńėśė̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. znieść dk., znosić ndk.

 rzecz. noszowy mos., nosze nmos., znoszenie ndk.

 przysł. znośnie

 przym. noszowy

Wiktionary


zniesmaczać

wywoływać u kogoś niesmak - nieprzyjemne wrażenie; obrzydzać, zniechęcać


SJP.pl


zniesmaczony

zdegustowany, niezadowolony, rozczarowany


SJP.pl


zniesmaczyć

wywołać u kogoś niesmak - nieprzyjemne wrażenie; obrzydzić, zdegustować, zbrzydzić


SJP.pl


zniesławiać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zniesławić)

 (1.1) przyczyniać się do złej opinii o kimś, poniżenia go

czasownik zwrotny niedokonany zniesławiać się (dk. zniesławić się)

 (2.1) zniesławiać siebie nawzajem

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zniesławianie n.

 przysł. niesławnie

 przym. niesławny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) oczerniać, pomawiać

Wiktionary


zniesławić

czasownik dokonany (ndk. zniesławiać)

 (1.1) zepsuć komuś opinię, mówiąc o nim złe lub nieprawdziwe rzeczy

czasownik zwrotny dokonany zniesławić się (ndk. zniesławiać się)

 (2.1) zniesławić (1.1) jeden drugiego

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zniesławienie n., zniesławianie n., zniesławiony mos.

 przym. zniesławiony, niesławny

 przysł. niesławnie

Wiktionary


zniesławienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) przestępstwo przeciwko czci człowieka;

Wiktionary

Zniesławienie – według definicji słownikowej czyn polegający na przekazywaniu fałszywych (nieprawdziwych) stwierdzeń na temat osoby, które szkodzą reputacji tej osoby. Pojęcie często utożsamiane z pomówieniem, obmówieniem, oszczerstwem. Pomówienie i zniesławienie są traktowane jako synonimy w doktrynie prawnej i orzecznictwie. Pojęcia to w większości języków świata łączy ogólne znaczenie prawne: upublicznienie lub rozgłoszenie informacji, które podważają reputację jednostki czy grupy, zwłaszcza jeśli są nieprawdziwe lub wprowadzające w błąd. Termin ten definiowany przez prawo jurysdykcji wielu państw jako czyn zabroniony. We współczesnych jurysdykcjach prawa zwyczajowego, aby stanowić zniesławienie, roszczenie musi być zasadniczo fałszywe i musi być skierowane do kogoś innego niż osoba zniesławiona.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Policjant został skazany za zniesławienie.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zniesławić

 przysł. niesławnie

 przym. niesławny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) potwarz, oszczerstwo

Wiktionary


zniewaga

naruszenie czyjejś godności


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) upokorzenie, obrażenie, znieważenie kogoś poprzez krzywdzące, niesprawiedliwe słowa lub czyn;

Wiktionary

Zniewaga – występek polegający na naruszeniu godności innej osoby poprzez obrażanie lub poniżanie czynami lub słowami w jej obecności (celowo) lub pod jej nieobecność, publicznie.

Znieważyć można słowem (ubliżanie), pismem lub czynem poprzez inne obraźliwe zachowanie. Tym samym działaniem można dopuścić się również zniesławienia.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zniewaga jest przestępstwem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zʲɲɛˈvaɡa, AS: zʹńevaga

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. znieważyciel m., znieważanie n., znieważenie n.

 czas. znieważać ndk., znieważyć dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) afront, obelga, obraza, policzek, poniżenie, ujma, upokorzenie; książk. dyshonor; przest. despekt; daw. insult, insultacja

Wiktionary


zniewalać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zniewolić)

 (1.1) niedokonany od|zniewolić.

czasownik zwrotny niedokonany zniewalać się (dk. zniewolić się)

 (2.1) daw. rzad. niedokonany od|zniewolić się.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zniewolenie n., zniewalanie n., niewolnik mos., niewolnictwo n., niewolnica ż.

 przysł. niewolniczo

 przym. niewolniczy

 czas. zniewolić

Wiktionary


zniewalający

taki, który wywiera na kimś ogromne wrażenie, przyciąga uwagę


SJP.pl


zniewalanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zniewalać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. niewolenie n., niewola ż., niewolnictwo n., niewolnik m., niewolnica ż.

 czas. zniewalać ndk., niewolić ndk., zniewolić dk.

 przym. zniewalający, niewolniczy

Wiktionary


znieważać

naruszać czyjąś godność


SJP.pl

czasownik

 (1.1) naruszać czyjąś godność

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Uznała, że nazwanie jej przez nas babsztylem znieważa funkcjonariusza publicznego, czyli ją i zawiadomiła prokuraturę o popełnieniu przestępstwa przez "Super Express".

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zʲɲɛˈvaʒat͡ɕ, AS: zʹńevažać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zniewaga ż., znieważyciel m., znieważanie n., znieważenie n.

 czas. znieważyć dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) obrażać, uwłaczać

Wiktionary


znieważająco

znieważać


SJP.pl

Patrz:

znieważać

znieważanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|znieważać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzʲɲɛvaˈʒãɲɛ, AS: zʹńevažãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. znieważenie n., zniewaga ż., znieważyciel m.

 czas. znieważać ndk., znieważyć dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) obrażanie

Wiktionary


znieważenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|znieważyć.

Wiktionary

Zniewaga – występek polegający na naruszeniu godności innej osoby poprzez obrażanie lub poniżanie czynami lub słowami w jej obecności (celowo) lub pod jej nieobecność, publicznie.

Znieważyć można słowem (ubliżanie), pismem lub czynem poprzez inne obraźliwe zachowanie. Tym samym działaniem można dopuścić się również zniesławienia.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Było to wprost znieważenie rodziny króla polskiego i bardzo łatwo przyszło królowej jakoś wytłumaczyć Sobieskiemu, iż on tego przebaczyć nie mógł, bo to była obraza majestatu jego i lekceważenie go.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzʲɲɛvaˈʒɛ̃ɲɛ, AS: zʹńevažńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. znieważanie n., zniewaga ż., znieważyciel m.

 czas. znieważać ndk., znieważyć dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) obrażenie

Wiktionary


znieważyć

naruszyć czyjąś godność


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. znieważać)

 (1.1) naruszyć godność

czasownik zwrotny dokonany znieważyć się (ndk. znieważać się)

 (2.1) znieważyć siebie nawzajem

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. znieważanie n., znieważenie n., zniewaga ż.

 czas. znieważać

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) obrażać, ubliżać

Wiktionary


zniewieściałość

nabycie cech uznawanych za typowo kobiece, utrata przez mężczyznę męskich cech charakteru


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pogard. posiadanie przez mężczyznę cech uznawanych typowo za kobiece, niewieście

Wiktionary

Zniewieściałość – stan posiadania przez mężczyznę cech stereotypowo kobiecych, lub utrata cech stereotypowo męskich. Określenie to jest zwykle używane w celu krytyki lub wyszydzania tego faktu, w przeciwieństwie do zwykłego opisania mężczyzny jako kobiecego. Zniewieściałość powszechnie kojarzona ze słabością, emocjonalnością oraz nadmiernym dbaniem o wygląd i higienę, a także z zachowaniami homoseksualnymi.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) I podobnie widzimy, jak miasta-państwa rozkwitają i stają się potężne wśród wielkich trudów i wysiłku, a zmierzają do zniszczenia i ruiny przez zniewieściałość i wygodne spokojne życie. Albowiem zniewieściałość zaprasza do bezczynności.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzʲɲɛvʲjɛ̇ɕˈt͡ɕawɔɕt͡ɕ, AS: zʹńevʹi ̯ėśćau̯ość

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. niewiasta ż., niewieścienie n., zniewieścienie n.

 czas. niewieścieć ndk., zniewieścieć dk.

 przym. niewieści, zniewieściały

 przysł. zniewieściale

Wiktionary


zniewieściały

o mężczyźnie, który ma kobiece cechy


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) o mężczyźnie: taki, który ma kobiece cechy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wiele kobiet, które doskonale radzą sobie w życiu, uważa, że faceci są coraz bardziej bezradni, zniewieściali.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzʲɲɛvʲjɛ̇ɕˈt͡ɕawɨ, AS: zʹńevʹi ̯ėśćau̯y

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. niewiasta ż., zniewieściałość ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pot. zbabiały

Wiktionary


zniewieścieć

o mężczyźnie: utracić męskie cechy charakteru i nabrać tych, które są uznawane za typowo kobiece; zgnuśnieć


SJP.pl


zniewolenie

1. ograniczyć lub pozbawić wolności;
2. zmusić do posłuszeństwa, uległości


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zniewolić.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. niewola ż., niewolnik m., niewolnica ż., niewolnictwo n., niewolenie n.

 czas. niewolić ndk., zniewalać ndk., zniewolić dk.

 przym. niewolniczy

 przysł. niewolniczo

Wiktionary


zniewolić

1. ograniczyć lub pozbawić wolności;
2. zmusić do posłuszeństwa, uległości


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. zniewalać)

 (1.1) książk. pozbawić wolności

czasownik zwrotny dokonany zniewolić się (rzad. ndk. zniewalać się)

 (2.1) daw. zmusić się do czegoś, przezwyciężyć w sobie opory

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przeczytajcie uważnie, co mówi Jürgen Stroop, ten kliniczny przykład umysłu zniewolonego przez totalizm.

 (2.1) By się do zamieszkania wspólnego ze mną zniewolić, łamała się moja Anita z sobą bardzo.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. niewola ż., niewolnictwo n., niewolnik m., niewolnica ż., niewolenie n., zniewolenie n., zniewalanie n.

 czas. niewolić ndk., zniewalać ndk.

 przym. niewolniczy

 przysł. niewolniczo

Wiktionary


znikać

1. stawać się niewidocznym;
2. stawać się nieobecnym


SJP.pl

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. zniknąć)

 (1.1) stawać się niewidocznym

 (1.2) przestawać być w jakimś miejscu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Kameleon wcale nie potrafi znikać.

 (1.2) Profesor zniknął tak samo szybko, jak się pojawił.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzʲɲikat͡ɕ, AS: zʹńikać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. znikanie n., zniknięcie n.

 czas. zniknąć

Wiktionary


znikąd

z żadnego miejsca, od nikogo, z żadnej strony


SJP.pl

zaimek przysłowny

 (1.1) w zdaniach przeczących: z żadnego miejsca, od nikogo, z żadnej strony

 (1.2) w zdaniach twierdzących: pot. niespodziewanie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Znikąd nie oczekuję pomocy a tylko zrozumienia.

 (1.2) Nagle znikąd pojawił się Mietek i spytał, czy nie potrzebuję podwózki.

Wiktionary

Powiązane:

 przysł. skąd, skądś, dokąd, dokądś, donikąd

 zaim. dokądś, dokąd, skądś

Wiktionary


znikanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|znikać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zniknąć, znikać ndk.

Wiktionary


znikczemniały

stać się nikczemnym, łajdakiem; złajdaczeć


SJP.pl


znikczemnieć

stać się nikczemnym, łajdakiem; złajdaczeć


SJP.pl


zniknąć

1. stać się nieobecnym;
2. stać się niewidocznym


SJP.pl

czasownik

 (1.1) stać się niewidocznym

 (1.2) przestać być w jakimś miejscu

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzʲɲiknɔ̃ɲt͡ɕ, AS: zʹńiknõńć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zniknięcie n., znikanie n.

 czas. niknąć, znikać ndk.

Wiktionary


zniknięcie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zniknąć.

Wiktionary

Zniknięcie (niderl. Spoorloos) – holenderski dreszczowiec z 1988 roku w reżyserii George’a Sluizera, zrealizowany na podstawie noweli Het gouden ei Tima Krabbé. Zdjęcia kręcono w Amsterdamie oraz w Nîmes.

W 1993 roku powstał amerykański remake Zaginiona bez śladu, również w reżyserii Sluizera.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: zʲɲicˈɲɛ̇̃ɲt͡ɕɛ, AS: zʹńiḱńė̃ńće

Wiktionary

Powiązane:

 czas. znikać ndk., zniknąć dk.

 rzecz. zniknęcie n.

Wiktionary


znikniony

dawniej: taki, który znikł


SJP.pl


znikomo

przysłówek

 (1.1) w znikomy sposób, ledwie

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. znikomość ż.

 przym. znikomy

Wiktionary


znikomy

bardzo mały, niewielki, ledwo widoczny, pod względem rozmiarów lub znaczenia


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) niewielki, prawie żaden

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. znikomość ż.

 przysł. znikomo

Wiktionary


znikopis

Znikopis – zabawka w formie mechanicznej tablicy do rysowania.

Urządzenie zostało wynalezione w drugiej połowie lat 50. XX wieku przez francuskiego inżyniera André Cassagnesa, który nazwał je L'Écran Magique (Magiczny Ekran).

Wikipedia


znikły

1. stać się nieobecnym;
2. stać się niewidocznym


SJP.pl


żnin

miasto w Polsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Polsce;

Wiktionary

Żnin (łac. Znena, niem. Znin, 1941–1945 Dietfurt) – miasto w Polsce, w województwie kujawsko-pomorskim, siedziba powiatu żnińskiego oraz gminy miejsko-wiejskiej Żnin. Jest położone na Pałukach, regionie kulturowym Wielkopolski, między Jeziorem Żnińskim Dużym i Jeziorem Żnińskim Małym. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa bydgoskiego. Według danych GUS z 31 grudnia 2023 roku miasto miało 13 040 mieszkańców.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ʒʲɲĩn, AS: žʹńĩn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żninianin m., żninianka ż.

 przym. żniński

Wiktionary


żninianin

mieszkaniec Żnina


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żnina

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żnin m.

:: fż. żninianka ż.

 przym. żniński

Wiktionary


żninianka

mieszkanka Żnina


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żnina

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żnin m.

:: fm. żninianin m.

 przym. żniński

Wiktionary


żniński

Żnin


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Żnina

Wiktionary

Patrz:

Żnin

Powiązane:

 rzecz. Żnin m., żninianin m., żninianka ż.

Wiktionary


znio

skrótowiec, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) = kult. Zakład Narodowy im. Ossolińskich;

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W gmachu obecnego ZNiO mieściło się gimnazjum katolickie.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Ossolineum

Wiktionary


zniszczalny

podlegający zniszczeniu, mogący być zniszczonym


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dający się zniszczyć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zniszczalność ż., zniszczenie n., niszczenie n., niszczyciel mrz./mos.

 czas. niszczyć

Wiktionary


zniszczały

ulec zniszczeniu


SJP.pl


zniszczeć

ulec zniszczeniu


SJP.pl


zniszczenia

ogół wyrządzonych szkód


SJP.pl


zniszczenie

ulec zniszczeniu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) stan tego, co zostało zniszczone, zrujnowane, zburzone

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zniszczenie jedynej kopii tego dokumentu byłoby zbrodnią!

 (1.1) Patrzył w przerażeniu na zniszczenie miasta spowodowane przez huragan.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zʲɲiʃˈt͡ʃɛ̃ɲɛ, AS: zʹńiščńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. niszczenie n., niszczycielstwo n., niszczyciel mrz./mos., niszczycielka ż., niszczarka ż.

 czas. niszczyć ndk., zniszczyć dk., niszczeć ndk.

 przym. niszczycielski, zniszczony, zniszczalny

 przysł. niszczycielsko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dewastacja, ruina, strata, destrukcja, unicestwienie

Wiktionary


zniszczony

zużyty; wycieńczony


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) zużyty, uszkodzony

 (1.2) przen. zmęczony, wycieńczony, o niezdrowym wyglądzie

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Zniszczony latami ciężkiej pracy organizm nie miał prawa wytrzymać. Umarł.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zʲɲiʃˈt͡ʃɔ̃nɨ, AS: zʹńiščõny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. niszczycielstwo n., niszczyciel mrz./mos., niszczycielka ż., niszczarka ż., niszczenie n., zniszczenie n.

 czas. niszczyć ndk., zniszczyć dk., niszczeć ndk.

 przym. niszczycielski, zniszczalny

 przysł. niszczycielsko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zużyty

 (1.2) wycieńczony

Wiktionary


zniszczyć

czasownik przechodni dokonany (ndk. niszczyć)

 (1.1) dokonany od|niszczyć.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzʲɲiʃt͡ʃɨt͡ɕ, AS: zʹńiščyć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. niszczycielstwo n., niszczyciel m., niszczycielka ż., niszczarka ż., niszczenie n., zniszczenie n.

 czas. niszczeć ndk., niszczyć ndk.

 przym. niszczycielski, zniszczony, zniszczalny

 przysł. niszczycielsko

Wiktionary


znitrozować

przeprowadzić reakcję prowadzącą do otrzymania nitrozozwiązków


SJP.pl


zniuansować

czasownik przechodni dokonany (ndk. niuansować)

 (1.1) rzad. pokazać drobne elementy różniące dwa zjawiska

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. niuans mrz., niuansik mrz., niuansowanie n., zniuansowanie n.

 czas. niuansować ndk.

 przym. niuansowy

Wiktionary


zniuansowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) rzad. pokazanie drobnych elementów różniących dwa zjawiska

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. niuans mrz., niuansik mrz., niuansowanie n.

 czas. niuansować ndk., zniuansować dk.

 przym. niuansowy

Wiktionary


żniwa

koszenie, zbiór i inne czynności wykonywane podczas lata przy zbożu; sam okres trwania tych prac


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) roln. koszenie i zbiórka zboża i niektórych innych roślin uprawnych;

 (1.2) pora roku, kiedy wykonuje się te prace

Wiktionary

Żniwa – zbiór roślin uprawnych w okresie lata, głównie zbóż (m.in. żyta, pszenicy, jęczmienia, owsa), także innych roślin zbieranych na nasiona, po których zostaje ściernisko (rzepak, rośliny strączkowe). Dawniej za początek żniw uważało się rozpoczęcie koszenia żyta. W Polsce żniwa trwają przeważnie dwa miesiące, od 15 czerwca do 15 sierpnia i są dzielone na dwie części: żniwa małe (zbiór jęczmienia ozimego i rzepaku) i żniwa duże (zbiór pozostałych zbóż).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ale wnet przestali o tym deliberować, gdyż żniwa były za pasem (…)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒʲɲiva, AS: žʹńiva

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żniwiarka ż., żniwiarz m., żniwo n., żeniec m., żęcie n.

 przym. żniwny, żniwiarkowy, żniwiarski, żniwowy

 czas. żąć

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przest. kośba

Wiktionary


zniweczenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zniweczyć.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zniweczyć

Wiktionary


zniweczyć

zniszczyć coś doszczętnie; udaremnić, unicestwić


SJP.pl

czasownik

 (1.1) zniszczyć coś doszczętnie

Wiktionary

Powiązane:

 przysł. wniwecz

 rzecz. zniweczenie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) obrócić wniwecz, obrócić w gruzy, obrócić w perzynę, obrócić w popiół, unicestwić, zdemolować, zdewastować, zniszczyć, zrujnować

Wiktionary


zniwelować

1. w technice: wyrównać powierzchnię terenu do jednego poziomu; zrównać, splantować;
2. ustalić wysokość punktów w terenie za pomocą pomiarów geodezyjnych;
3. książkowo: usunąć różnice, np. prawne, kulturowe


SJP.pl


żniwiarka

1. kobieta pracująca przy żniwach;
2. maszyna rolnicza do sprzętu zbóż, która ścina i zgarnia na ściernisko pęki zboża wielkości snopa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta, która pracuje przy żniwach

 (1.2) roln. ciągniona maszyna do żęcia zbóż;

 (1.3) zool. nazwa systematyczna|Messor|ref=tak., rodzaj mrówki z podrodziny Myrmicinae

Wiktionary

Żniwiarka – konna maszyna rolnicza do koszenia zboża i rzepaku, kosząca i odkładająca koszone rośliny w porcje gotowe do wiązania w snopy oraz układająca je, tak by umożliwić następny przejazd maszyny bez przejazdu maszyny po skoszonych roślinach.

Żniwiarka zwana też apligierką lub zrzutką to kosiarka rozbudowana o mechanizm odsuwania skoszonego materiału, w wersjach późniejszych układająca urobek w postaci zbierek gotowych do wykonania snopów.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ʒʲɲiˈvʲjarka, AS: žʹńivʹi ̯arka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żniwo n., żniwa

:: zdrobn. żniwiareczka ż.

:: fm. żniwiarz m.

 przym. żniwny, żniwiarski, żniwiarkowy, żniwowy

Wiktionary


żniwiarko-młockarnia

maszyna rolnicza do młócenia, ścinania i zgarniania ziaren zbóż; żniwiarkomłocarnia


SJP.pl


żniwiarkomłocarnia

maszyna rolnicza do młócenia, ścinania i zgarniania ziaren zbóż; żniwiarko-młockarnia


SJP.pl


żniwiarkowy

przymiotnik od: żniwiarka


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z żniwiarką, dotyczący żniwiarki (maszyny)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żniwiarz mrz., żniwiarka ż., żniwo n., żniwa nmos.

 czas. żniwować ndk.

 przym. żniwiarski, żniwowy, żniwny

Wiktionary


żniwiarnik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Mazury, Warmia. roln. techn. żniwiarka

Wiktionary


żniwiarski

żniwiarz


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany ze żniwiarzem, dotyczący żniwiarza

Wiktionary

Patrz:

żniwiarz

Powiązane:

 rzecz. żniwiarz mrz., żniwiarka ż., żniwo n., żniwa nmos.

 czas. żniwować ndk.

 przym. żniwny, żniwowy, żniwiarkowy

Wiktionary


żniwiarz

mężczyzna pracujący przy żniwach


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba pracująca przy żniwach

Wiktionary

  • Żniwiarz – amerykański serial
  • Żniwiarz – powieść Gai Grzegorzewskiej
  • Żniwiarz – seria książek Pauliny Hendel
  • Żniwiarz – oddział bojowy Armii Krajowej

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Żniwiarze żęli dzisiaj żyto.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒʲɲivʲjaʃ, AS: žʹńivʹi ̯aš

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żniwo n., żniwa nmos.

:: fż. żniwiarka ż.

 przym. żniwny, żniwiarkowy, żniwiarski, żniwowy

Wiktionary


żniwny

okres żniwny - okres, w którym wykonuje się koszenie i zbieranie dojrzałego zboża


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z żniwem, dotyczący żniwa

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Sezon żniwny w pełni!

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żęcie n., dożynki nmos., żniwiarz mrz., żniwiarka ż., żniwo n., żniwa nmos.

 czas. żąć, żniwować ndk.

 przym. żniwiarski, żniwowy, żniwiarkowy

Wiktionary


żniwo

1. przestarzałe:
a) dojrzałe zboże, gotowe do zżęcia
b) zżęte i zebrane zboże, także inne zebrane płody natury, np. owoce; plon, zbiór
2. przenośne: wynik działania, np. krwawe, śmiertelne żniwo: ofiary jakiejś siły niszczącej, np. epidemii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) przest. dojrzałe zboże, gotowe do zżęcia

 (1.2) przest. zboże zżęte i zebrane z pola

 (1.4) slang. atrakcyjna kobieta

Wiktionary

Żniwa – zbiór roślin uprawnych w okresie lata, głównie zbóż (m.in. żyta, pszenicy, jęczmienia, owsa), także innych roślin zbieranych na nasiona, po których zostaje ściernisko (rzepak, rośliny strączkowe). Dawniej za początek żniw uważało się rozpoczęcie koszenia żyta. W Polsce żniwa trwają przeważnie dwa miesiące, od 15 czerwca do 15 sierpnia i są dzielone na dwie części: żniwa małe (zbiór jęczmienia ozimego i rzepaku) i żniwa duże (zbiór pozostałych zbóż).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ja jestem Dawid, jam jest pasterz – / Błagalną wiodę pieśń, / byś się zmiłować chciał nad Piastem, / byś żniwo zwolił zwieść.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒʲɲivɔ, AS: žʹńivo

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żniwiarz m., żniwiarka ż., żniwa nmos., dożynki nmos.

 przym. żniwny, żniwiarkowy, żniwiarski, żniwowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) plon, zbiór

Wiktionary


żniwowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) daw. związany z żniwem, dotyczący żniwa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żniwiarz mrz., żniwiarka ż., żniwo n., żniwa nmos.

 czas. żniwować ndk.

 przym. żniwiarski, żniwny, żniwiarkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) współcz. żniwny

Wiktionary


zniżać

przesuwać na niższy poziom (cenę, głos, lot itp.)


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. zniżyć)

 (1.1) powodować przejście na niższy poziom; czynić niższym

czasownik zwrotny niedokonany zniżać się (dk. zniżyć się)

 (2.1) przechodzić na niższy poziom; stawać się niższym

 (2.2) pejor. odchodzić od pewnych norm, wartości lub zachowywać się w upokarzający sposób

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zniżanie n.

 przym. niski

 temsłow. nisko-

Wiktionary


zniżka

obniżenie (się) czegoś pod względem liczby, nasilenia; obniżka; ulga


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) obniżenie ceny

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzʲɲiʃka, AS: zʹńiška

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zniżyć

 przym. zniżkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rabat, obniżka

Wiktionary


zniżkować

o cenach, kursach, papierów wartościowych itp.: ulegać zniżce


SJP.pl


zniżkowy

przymiotnik od: zniżka


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący zniżki

Wiktionary


zniżyć

1. zmienić pozycję na niższą; obniżyć;
2. o cenie, opłacie itp.: zmniejszyć; obniżyć;
3. zniżyć się:
a) znaleźć się niżej; opaść;
b) dostosować się (do czyjegoś poziomu);
c) poniżyć się


SJP.pl


znobilitować

podnieść znaczenie czegoś, uszlachetnić


SJP.pl


znoić

znoić się - ciężko pracować; męczyć się, trudzić się


SJP.pl


znój

ciężka praca; trud; mozół


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) książk. ciężka praca, wysiłek

 (1.2) daw. upał, gorąco wywołujące pot

 (1.3) daw. fizj. pot

Wiktionary

Powiązane:

 przym. znojny

 przysł. znojnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) trud, wysiłek

Wiktionary


znojek

nazwisko


SJP.pl


znojemski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany ze Znojmem, dotyczący Znojma

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Znojmo n.

Wiktionary


znojmo

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Czechach, w kraju południowomorawskim, na Morawach;

Wiktionary

Wikipedia

Powiązane:

 przym. znojemski

Wiktionary


znojny

wymagający wysiłku


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) pełen znoju, trudu lub wymagający wysiłku

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Leżeli jak strudzeni żniwiarze, którzy zasłużyli na odpoczynek po bardzo znojnym dniu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈznɔjnɨ, AS: znoi ̯ny

Wiktionary

Powiązane:

 przysł. znojnie

 rzecz. znój m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) mozolny, trudny, wymagający, oporny, niełatwy

Wiktionary


znojść

czasownik dokonany

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. znaleźć

Wiktionary


znokautować

czasownik przechodni dokonany (ndk. nokautować)

 (1.1) sport. uniemożliwić rywalowi dalszą walkę poprzez zadanie unieszkodliwiającego ciosu

 (1.2) przen. odnieść nad kimś zwycięstwo w sposób spektakularny

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Polakowi udało się znokautować Niemca zaraz na początku drugiej rundy.

 (1.1) Znokautowawszy przeciwnika, Brazylijczyk został zwycięzcą turnieju.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. nokaut mrz., znokautowanie n., nokautowanie n.

 czas. nokautować ndk.

 przym. nokautowy

Wiktionary


znokautowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) sport. uniemożliwienie rywalowi dalszej walki poprzez zadanie unieszkodliwiającego ciosu

 (1.2) przen. odniesienie nad kimś zwycięstwo w sposób spektakularny

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Szybkie znokautowanie Niemca zapewniło Polakowi mistrzowski tytuł.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. nokaut mrz., nokautowanie n.

 czas. nokautować ndk., znokautować

 przym. nokautowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) knock-out, nokaut

Wiktionary


znominalizować

w językoznawstwie: przekształcić czasownik opisujący zachodzący proces w rzeczownik i nadać mu materialne cechy, np. mieć słabą pamięć, mieć problem, potrzebować pomocy; nominalizować


SJP.pl


znormalizować

1. doprowadzić do stanu normalnego, uspokoić sytuację;
2. ujednolicić, wystandardować


SJP.pl


znormalizowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|znormalizować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. norma ż., normalizacja ż., normalizowanie n.

 czas. normować, normalizować ndk., znormalizować dk.

Wiktionary


znormalniały

taki, który stał się normalnym


SJP.pl


znormalnieć

stać się normalnym


SJP.pl


znos

zbaczanie statku z kursu; dryf


SJP.pl

Znos (ang. drift) – zjawisko znoszenia z kursu jednostki pływającej wskutek oddziaływania na nią prądu wody.

W nawigacji zliczeniowej – kąt o jaki znoszony jest statek przez prąd (poprawka na prąd).

Aby określić kurs jakim statek przemieszcza się nad dnem (kąt drogi nad dnem – KDd) należy do kursu jakim statek płynie po wodzie (kąt drogi po wodzie – KDw) dodać (z odpowiednim znakiem) poprawkę na prąd (pp). Gdy statek znoszony jest z kursu w lewo poprawka na prąd ma znak ujemny, gdy znoszony jest w prawo znak jest dodatni.

KDd = KDw + ±pp

Wikipedia


znosić

1. przenosić niżej;
2. gromadzić;
3. o prądzie wodnym itp.: zmieniać kurs, np. statku;
4. np. o żywiole: niszczyć całkowicie;
5. unieważniać;
6. wytrzymywać ból;
7. tolerować;
8. potocznie, o samicach ptaków: składać jaja;
9. przestarzale albo podniośle: zwyciężać;
10. znosić się - o siłach: neutralizować się


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. znieść)

 (1.1) przemieszczać coś własnymi siłami w dół

 (1.2) zbierać w jednym miejscu

 (1.3) powodować zmianę kursu

 (1.4) o nakazie, zakazie, obowiązku, itp. pozbawić mocy obowiązywania

 (1.5) o ptakach składać jajka

 (1.6) tolerować coś nieprzyjemnego

 (1.7) o rzeczach nieprzyjemnych, sprawach problematycznych tolerować, wytrzymywać

 (1.8) nie znosić: nie cierpieć, nie lubić

czasownik zwrotny niedokonany znosić się

 (2.1) (o ludziach) akceptować, tolerować, pozostawać w dobrych stosunkach

 (2.2) (o przeciwieństwach, czynnikach) doprowadzać do równowagi

 (2.3) daw. Wilno porozumiewać się

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Matematyk zniósł księgi z biblioteki.

 (1.2) Mój mąż zaczął znosić jakieś rupiecie do domu. Zupełnie go nie rozumiem.

 (1.3) Silna wichura zniosła statek, co opóźniło rejs.

 (1.4) Sejm zniósł abonament większością głosów.

 (1.7) Jak długo jeszcze mam znosić twoje chrapanie?

 (1.7) Społeczeństwo nie będzie dłużej znosić takiego traktowania!

 (2.1) Kiedyś nie lubiliśmy się, ale od czasu tamtego wspólnego niezaplanowanego wyjazdu, chyba się już trochę znosimy.

 (2.2) Dzięki umiejętnej dyplomacji ONZ wpływy mocarstw w tym regionie zaczęły się znosić.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈznɔɕit͡ɕ, AS: znośić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. noszowy mos., znoszenie n., zniesienie n., nosze nmos., nosiciel m., donosiciel m., donoszenie n., noszenie n., przynoszenie n., wynoszenie n., nios m., znos m.

 czas. nosić, wznosić, nieść ndk., przenosić ndk., unosić ndk., donieść dk.

 przym. nośny, znośny, donośny, noszowy

 przysł. znośnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przenosić, nosić

 (1.2) zbierać

 (1.4) uchylać, anulować

 (1.7) tolerować

Wiktionary


znośnie

przysłówek sposobu

 (1.1) możliwie do zniesienia

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Olga powiedziała, że na oazie było nawet znośnie, chociaż nudno.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zniesienie n., znoszenie n., nieznośność ż., znośność ż.

 czas. znosić ndk.

 przym. znośny

Wiktionary


znośniej

stopień wyższy od przysłówka: znośnie


SJP.pl


znośniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: znośny


SJP.pl


znośność

cecha kogoś lub czegoś możliwego do zniesienia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest znośne; cecha tych, którzy są znośni

Wiktionary

Powiązane:

 przym. znośny

 przysł. znośnie

 rzecz. nieznośność ż.

Wiktionary


znośny

możliwy do zniesienia, taki, z którym można wytrzymać, niezły


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) możliwy do zniesienia, akceptowalny, taki, z którym można wytrzymać

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wieczorem, kiedy po zachodzie słońca temperatura robi się znośna, nadchodzi czas głównego posiłku dnia.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈznɔɕnɨ, AS: znośny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. nieznośność ż., znośność ż.

 przysł. znośnie

 czas. znosić

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) akceptowalny, do pomyślenia, do przyjęcia, do zniesienia, dopuszczalny, dość dobry, jaki taki, przest. możebny, możliwy, względny

Wiktionary


znoszenie

1. przenosić niżej;
2. gromadzić;
3. o prądzie wodnym itp.: zmieniać kurs, np. statku;
4. np. o żywiole: niszczyć całkowicie;
5. unieważniać;
6. wytrzymywać ból;
7. tolerować;
8. potocznie, o samicach ptaków: składać jaja;
9. przestarzale albo podniośle: zwyciężać;
10. znosić się - o siłach: neutralizować się


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|znosić.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: znɔˈʃɛ̃ɲɛ, AS: znošńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. wznosić, znieść dk., znosić ndk.

 rzecz. nosiciel mos., noszowy mos., nosze nmos., zniesienie dk.

 przysł. znośnie

 przym. noszowy

Wiktionary


znoszeniomierz

przyrząd pokładowy do wyznaczania derywacji samolotu; derywometr


SJP.pl


znoszony

1. przenosić niżej;
2. gromadzić;
3. o prądzie wodnym itp.: zmieniać kurs, np. statku;
4. np. o żywiole: niszczyć całkowicie;
5. unieważniać;
6. wytrzymywać ból;
7. tolerować;
8. potocznie, o samicach ptaków: składać jaja;
9. przestarzale albo podniośle: zwyciężać;
10. znosić się - o siłach: neutralizować się


SJP.pl


znów

znowu;
1. na nowo, ponownie;
2. partykuła podkreślająca któryś z elementów zdania zaprzeczonego lub stosowana dla wyrażenia zniecierpliwienia: właściwie


SJP.pl

przysłówek sposobu

 (1.1) znowu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Barwił krwią ich ogorzałe twarze, tchnął w nich życie i wstali znów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: znuf, AS: znuf

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) znowu, ponownie, powtórnie, jeszcze raz, apiać

Wiktionary


znowu

znów;
1. na nowo, ponownie;
2. partykuła podkreślająca któryś z elementów zdania zaprzeczonego lub stosowana dla wyrażenia zniecierpliwienia: właściwie


SJP.pl

przysłówek sposobu

 (1.1) jeszcze raz, ponownie, na nowo, znów, powtórnie, apiać

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nauczyciele znowu strajkują.

 (1.1) Ten głupi samochód znowu się uszkodził!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈznɔvu, AS: znovu

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) znów; gw-pl|Górny Śląsk|zaś.

Wiktionary


znowuż

wzmocnione znowu


SJP.pl


znp

1. skrót od: Związek Nauczycielstwa Polskiego;
2. skrót od: Związek Narodowy Polski w Kanadzie


SJP.pl

skrótowiec

 (1.1) = społ. eduk. Związek Nauczycielstwa Polskiego;

 (1.2) = med. zespół napięcia przedmiesiączkowego;

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zɛt‿ɛ̃n‿ˈpɛ, AS: zet‿ẽn‿pe

Wiktionary


znp-owski

ZNP (Związek Nauczycielstwa Polskiego lub Związek Narodowy Polski); zetenpowski


SJP.pl


zntk

skrót od: Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego


SJP.pl

skrótowiec

 (1.1) = Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego;

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Remontami pociągów zajmują się ZNTK.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzɛt‿ɛ̃n‿tɛ‿ˈka, AS: zet‿ẽn‿te‿ka

Wiktionary


znudniały

taki, który znudniał


SJP.pl


znudnieć

dawniej:
1. znudzić się, stać się znużonym;
2. stać się nudnym, nieciekawym


SJP.pl


znudzenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) brak zainteresowania

Wiktionary

Powiązane:

 czas. znudzić dk.

 przym. znudzony, nudziarski

 rzecz. nuda ż.

Wiktionary


znudzony

przymiotnik

 (1.1) odczuwający nudę; taki, który stracił zainteresowanie czymś

forma czasownika.

 (2.1) imiesłów przymiotnikowy bierny od: znudzić

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Antek, znudzony, gapił się w telewizor.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: znuˈd͡zɔ̃nɨ, AS: znuʒõny

Wiktionary

Powiązane:

 czas. znudzić dk.

 rzecz. znudzenie

Wiktionary


znużenie

1. sprawić, że ktoś stał się zmęczony; zmęczyć, wyczerpać;
2. wywołać znudzenie, znudzić;
3. znużyć się:
a) zmęczyć się, stracić siły, odczuć wyczerpanie;
b) znudzić się, stać się nudnym


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zmęczenie czymś, znudzenie, uprzykrzenie się czegoś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przerwy śródlekcyjne to takie treści i sposoby działania nauczycieli, które zmierzają do zapobiegania zmęczeniu i znużeniu uczniów w trakcie trwania lekcji…

Wiktionary

Wymowa:

IPA: znuˈʒɛ̃ɲɛ, AS: znužńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. nużyć, znużyć , ims. nużący, znużony

 przym. znużony, nużący

Wiktionary


znużony

1. sprawić, że ktoś stał się zmęczony; zmęczyć, wyczerpać;
2. wywołać znudzenie, znudzić;
3. znużyć się:
a) zmęczyć się, stracić siły, odczuć wyczerpanie;
b) znudzić się, stać się nudnym


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) zmęczony czymś

 (1.2) znudzony czymś

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Jestem strasznie znużony tą lekcją.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: znuˈʒɔ̃nɨ, AS: znužõny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. znużenie

 czas. znużyć

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ociężały, osłabiony, ospały, padnięty, powolny, przemęczony, senny, sfatygowany, skonany, słabowity, spracowany, śpiący, umęczony, utrudzony, wycieńczony, wyczerpany, wykończony, wymęczony, wypluty, wypompowany, zmachany, zmordowany, zmożony, zdrożony, zdyszany, zmęczony, znudzony, zrelaksowany, zwiędły

 (1.2) znudzony, zblazowany, przesycony, niezainteresowany, wynudzony

Wiktionary


znużyć

1. sprawić, że ktoś stał się zmęczony; zmęczyć, wyczerpać;
2. wywołać znudzenie, znudzić;
3. znużyć się:
a) zmęczyć się, stracić siły, odczuć wyczerpanie;
b) znudzić się, stać się nudnym


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. nużyć)

 (1.1) dokonany od|nużyć.

czasownik zwrotny dokonany znużyć się (ndk. nużyć się)

 (2.1) dokonany od|nużyć się.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. nużyć

 rzecz. znużenie n.

 przym. znużony, nużący

Wiktionary


znyk

nazwisko


SJP.pl


zoarium

kolonia osiadłych mszywiołów


SJP.pl


żob

[czytaj: żob] skrót od: Żydowska Organizacja Bojowa


SJP.pl

skrótowiec

 (1.1) = hist. Żydowska Organizacja Bojowa

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) 30 kwietnia 1943 r. – Władysław Gaik „Krzaczek” z GL oraz łącznik ŻOB Tobiasz Szejngut „Tadek” drogą przez kanały miejskie wyprowadzili z getta aż do Łomianek grupę 40 bojowców.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɛt‿ɔ‿ˈbɛ, AS: žet‿o‿be

Wiktionary


zob.

skrót od: zobacz; z.


SJP.pl

skrót

 (1.1) = zobacz

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzɔbat͡ʃ, AS: zobač

Wiktionary


zobać

czasownik

 (1.1) stpol. dziobać

Wiktionary


zobaczenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zobaczyć.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzɔbaˈt͡ʃɛ̃ɲɛ, AS: zobačńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zobaczyć

 rzecz. zobaczysko n.

Wiktionary


zobaczyć

czasownik przechodni dokonany (ndk. brak)

 (1.1) dostrzec, zauważyć, ujrzeć coś

 (1.2) obejrzeć

czasownik zwrotny dokonany zobaczyć się (ndk. brak)

 (2.1) spotkać się z kimś

 (2.2) ujrzeć własne odbicie w czymś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zobaczyłem marynarza idącego brzegiem morza.

 (1.1) To właśnie ja Go zobaczę, / moje oczy ujrzą, nie kto inny; / moje nerki już mdleją z tęsknoty.

 (1.2) Jutro zobaczymy nową sztukę w teatrze.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zɔˈbat͡ʃɨt͡ɕ, AS: zobačyć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zobaczenie n., zobaczysko n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1-2) przest. obaczyć; gw-pl|Górny Śląsk|łobocyć, badnonć.

 (2.1-2) przest. obaczyć się

Wiktionary


zobaczysko

potocznie: zobaczenie się, spotkanie się, zetknięcie się z kimś osobiście; zwykle w wyrażeniu: do zobaczyska - do zobaczenia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) rzad. żart. ponowne spotkanie, ponowne zobaczenie się

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Często tu Was wspominamy i cieszymy się na rychłe zobaczysko.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zobaczenie n.

 czas. zobaczyć dk.

Wiktionary


zobdukować

przestarzale: dokonać oględzin ciała w celu rozpoznania doznanych obrażeń


SJP.pl


zobić

czasownik

 (1.1) stpol. dziobać

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzɔbʲit͡ɕ, AS: zobʹić

Wiktionary


zobligować

zobowiązać kogoś do czegoś


SJP.pl

czasownik dokonany

 (1.1) zobowiązać

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Każda spółka akcyjna jest zobligowana do tworzenia kapitału zapasowego, którego celem jest pokrywanie strat bilansowych.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzɔblʲiˈɡɔvat͡ɕ, AS: zoblʹigovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. obligowanie n., zobligowanie, obligo

 czas. obligować

 przym. obligatoryjny

 przysł. obligatoryjnie

Wiktionary


zobligowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zobligować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zobligować dk.

 rzecz. obligowanie n.

Wiktionary


zobojętnianie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zobojętniać.

Wiktionary

Reakcja zobojętniania (neutralizacji) – reakcja chemiczna między kwasem a zasadą, która prowadzi do zmiany pH środowiska reakcji w kierunku odczynu bardziej obojętnego. W jej wyniku powstaje sól i często, choć nie zawsze, woda. W innym sensie zobojętnianie to każda reakcja, która prowadzi do zmiany pH środowiska, niekoniecznie między kwasem i zasadą, ale także między solą i kwasem lub zasadą, między dwoma kwasami, dwiema zasadami, a nawet dwiema solami.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌzɔbɔjɛ̃ntʲˈɲä̃ɲɛ, AS: zoboi ̯ẽntʹńä̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zobojętniać ndk., zobojętnić dk.

 rzecz. zobojętnienie n., obojętność ż.

Wiktionary


zobojętniały

przymiotnik

 (1.1) pozbawiony emocji, zainteresowania lub reakcji na coś, co wcześniej mogło wzbudzać uwagę, uczucia czy zaangażowanie

 (1.2) będący wyrazem pozbawienia reakcji na to, co poprzednio ją wywoływało

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Po latach pracy w tym zawodzie stał się zobojętniały na krytykę.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zobojętnienie n.

 czas. zobojętniać ndk., zobojętnieć dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) apatyczny

Wiktionary


zobopólnie

zobopólny


SJP.pl

Patrz:

zobopólny

zobopólność

zobopólny


SJP.pl

Patrz:

zobopólny

zobopólny

przestarzale: obopólny (obustronny, wzajemny)


SJP.pl


zobowiązać

obowiązać;
1. nałożyć na kogoś obowiązek zrobienia czegoś;
2. zobowiązać się - wziąć na siebie jakiś obowiązek


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. zobowiązywać)

 (1.1) książk. nałożyć na kogoś obowiązek wykonania jakiejś czynności

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pracownik jest zobowiązany do zwrotu wyposażenia na koniec dnia roboczego.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzɔbɔˈvʲjɔ̃w̃zat͡ɕ, AS: zobovʹi ̯õũ̯zać

Wiktionary

Powiązane:

 aspekt niedokonany zobowiązywać

 rzecz. zobowiązanie n., zobowiązywanie n.

 przym. zobowiązany

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zobligować

Wiktionary


zobowiązanie

obowiązać;
1. nałożyć na kogoś obowiązek zrobienia czegoś;
2. zobowiązać się - wziąć na siebie jakiś obowiązek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) powinność

 (1.2) dług

Wiktionary

Zobowiązanie (łac. obligatio) – rodzaj stosunku cywilnoprawnego definiowany klasycznie w prawie rzymskim jako węzeł prawny (łac. vinculum iuris) łączący dłużnika z wierzycielem: Obligatio est iuris vinculum, quo necessitate adstringimur alicuius solvendae rei secundum nostrae civitatis iuria (łac. zobowiązanie jest węzłem prawnym, który zmusza nas do wykonania świadczenia pewnej rzeczy, według praw naszego państwa), a współcześnie jako polegający na tym, że „wierzyciel może żądać od dłużnika świadczenia, a dłużnik powinien świadczenie spełnić” (art. 353 § 1 Kodeksu cywilnego). Prawo zobowiązań regulujące społeczne formy wymiany dóbr i usług o wartości majątkowej zawarte jest w przypadku prawa polskiego w księdze trzeciej Kodeksu cywilnego.

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Pasywa bieżące obejmują sumę zobowiązań krótkoterminowych, funduszy specjalnych oraz rozliczeń międzyokresowych i dochodów przyszłych okresów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzɔbɔvʲjɔ̃w̃ˈzãɲɛ, AS: zobovʹi ̯õũ̯zãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zobowiązać, zobowiązać się

 przym. zobowiązaniowy, zobowiązany

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zobligowanie

 (1.2) wierzytelność, obligo, obligacja, daw. borg

Wiktionary


zobowiązaniowy

przymiotnik od: zobowiązanie


SJP.pl


zobowiązany

obowiązać;
1. nałożyć na kogoś obowiązek zrobienia czegoś;
2. zobowiązać się - wziąć na siebie jakiś obowiązek


SJP.pl

Dłużnik (łac. debitor) – osoba zobowiązana do spełnienia świadczenia na rzecz innej osoby (wierzyciela) na podstawie łączącego je stosunku zobowiązaniowego.

W postępowaniu egzekucyjnym w administracji odpowiednikiem dłużnika jest zobowiązany.

Wikipedia


zobowiązywać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zobowiązać)

 (1.1) niedokonany od|zobowiązać.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zwyczajowy układ ziemski między chłopem - dzierżawcą a dziedzicem wsi, potwierdzony w statutach Kazimierza Wielkiego, zobowiązywał obie strony do przestrzegania określonych reguł, także prawnych.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzɔbɔvʲjɔ̃w̃ˈzɨvat͡ɕ, AS: zobovʹi ̯õũ̯zyvać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. obowiązek m., zobowiązywanie n.

 czas. zobowiązać

Wiktionary


zobowiązywanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zobowiązywać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzɔbɔvʲjɔ̃w̃zɨˈvãɲɛ, AS: zobovʹi ̯õũ̯zyvãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zobowiązywać, zobowiązać

Wiktionary


zobrazować

przedstawić, odtworzyć coś


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. obrazować)

 (1.1) dokonany od|obrazować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. obraz mrz., obrazek mrz.

 przym. obrazowy

 przysł. obrazowo

Wiktionary


zobrze

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. geogr. Zabrze

Wiktionary


zobyczajać

dawniej: cywilizować, ukulturalniać


SJP.pl


zocha

zdrobnienie od: Zofia


SJP.pl

Wikipedia


zochcin

Zochcin – wieś sołecka w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie opatowskim, w gminie Sadowie

Prywatna wieś szlachecka położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie sandomierskim województwa sandomierskiego. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa tarnobrzeskiego.

Wikipedia


zochna

zdrobnienie od: Zofia


SJP.pl


żochowo

Miejscowości w Polsce

Wg TERYT jest ich 3
  • Żochowo – wieś w woj. mazowieckim, w pow. ostrowskim, w gminie Stary Lubotyń
  • Żochowo – wieś w woj. mazowieckim, w pow. sierpeckim, w gminie Sierpc
  • Żochowo – wieś w woj. pomorskim, w pow. słupskim, w gminie Potęgowo

Wikipedia


żochowski

nazwisko


SJP.pl

Żochowski – polskie nazwisko.

Wikipedia


zociyrka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. kulin. zacierka

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|ściyrka.

Wiktionary


żoczek

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. uczeń

 (1.2) daw. gw-pl|Śląsk Cieszyński. ministrant

 (1.3) daw. gw-pl|Śląsk Cieszyński. mały chłopiec

Wiktionary


zoczyć

1. przestarzale: zobaczyć, ujrzeć, spostrzec;
2. dawniej: zauważyć, przekonać się o czymś


SJP.pl


zodiak

pas nieba podzielony umownie na dwanaście części, na którego tle poruszają się Słońce, Księżyc i planety widoczne z Ziemi


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) astr. astrol. pas firmamentu, ciągnący się wzdłuż ekliptyki, na tle którego przemieszczają się w ciągu roku obserwowane z Ziemi Słońce, Księżyc i planetaanety, podzielony na 12 znaków zodiaku;

 (1.2) astrol. diagram w formie koła używany przez astrologów, w którym każdy ze znaków zodiaku jest oznaczony innym symbolem

Wiktionary

Zodiak (łac. zōdiacus, z gr. ζῳδιακός κύκλος) – pas na sferze niebieskiej w płaszczyźnie ekliptyki o szerokości ok. 16°. W jego obszarze znajduje się widoczne z Ziemi Słońce zataczające w ciągu roku pełny obieg. W astrologii kąt pełny (360°) podzielono na 12 równych części, stąd wyróżnia się 12 astrologicznych znaków zodiaku odpowiadającym 12 gwiazdozbiorom zodiakalnym (w przeciwieństwie do współczesnej astronomii uwzględniającej 13 gwiazdozbiorów przecinających ekliptykę). Współcześnie ze względu na zjawisko precesji pierwotny podział zodiakalny znacząco odbiega od rzeczywistych obserwacji (czas wchodzenia Słońca w dany gwiazdozbiór), a nawet zdarza się, że jest całkowicie rozbieżny.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Gwiazdozbiorów tych jest 12, a wszystkie razem tworzą tzw. zwierzyniec niebieski, czyli zodiak.

 (1.1) Astrologowie przepowiadają przyszłość z położenia planetaanet, Słońca i Księżyca na tle zodiaku.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzɔdʲjak, AS: zodʹi ̯ak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zodiakalność ż., zodiakowość ż., zodyjak m., zodyjaczność ż., zodiakara ż.

 przym. zodiakalny, zodiakowy, zodyjaczny

 temsłow. zoo-

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zwierzyniec niebieski, pas zwierzyńcowy; przest. zodyjak

Wiktionary


zodiakalny

przymiotnik

 (1.1) przym. od zodiak

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przeważały znaki zodiakalne, pentagramy i heksagramy, nie brakowało spiral i tetraktysów (…)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzɔdʲjaˈkalnɨ, AS: zodʹi ̯akalny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zodiakara ż., zodiak

Wiktionary


zodiakara

kobieta wierząca w moc znaków zodiaku, astrologię


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. kobieta lub dziewczyna pasjonująca się znakami zodiaku i horoskopami

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zodiak m.

 przym. zodiakowy, zodiakalny

Wiktionary


zodiakarz

osoba, która wierzy w moc znaków zodiaku, astrologię


SJP.pl


zodiakowy

przymiotnik od: zodiak


SJP.pl


żodyn

zaimek

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk, Śląsk Cieszyński, Zaolzie. nikt

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Żodyn nie wiy, czemu tyn gabaryjok musi wisieć na dupie.

Wiktionary


zofenopryl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) farm. lek przeciwnadciśnieniowy z grupy inhibitorów konwertazy angiotensyny, stosowany również w niewydolności serca i wczesnej fazie zawału serca

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Rozpoczęłaś wreszcie leczenie wiekszą dawką zofenoprylu i widzisz - efekt przyzwoity.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wzór sumaryczny: C22H23NO4S2; nazwa handlowa: Zofenil

Wiktionary


zofia

imię żeńskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż.;

Wiktionary

  • Zofia – imię żeńskie
  • Zofia – film

2 miejscowości w Polsce:

  • Zofia – wieś w woj. łódzkim, w pow. wieluńskim, w gminie Osjaków
  • Zofia – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. konińskim, w gminie Sompolno


Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Moja nauczycielka historii i wiedzy o społeczeństwie ma na imię Zofia.

 (1.1) Zofia Jagiellonka, królewna polska, była matką Albrechta Hohenzollerna, ostatniego wielkiego mistrza krzyżackiego.

 (1.1) W Kościele katolickim na 15 maja przypada wspomnienie św. Zofii z Rzymu, patronki chroniącej od szkód wyrządzonych w uprawach rolnych przez mróz.

 (1.1) Zofie dzień swej patronki, czyli imieniny, obchodzą 15 maja, a także 30 września.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzɔfʲja, AS: zofʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zośka ż.

:: zdrobn. Zosia ż., Zosieńka ż., Zośka ż., Zofka ż.

:: zgrub. Zocha ż., Zochna ż.

:: stpol. przest. Zofija ż.

 przym. Zofin, Zofiowy, Zosin, Zosiowy, Zośczyn, Zośkowy, Zofczyn, Zofkowy

 temsłow. -zofia

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zdrobn. Zosia, Zosieńka, Zośka, Zofka

Wiktionary


zofianka

wieś w Polsce


SJP.pl

Zofianka – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie opolskim, w gminie Poniatowa.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do ówczesnego województwa lubelskiego.

Wieś stanowi sołectwo w gminie Poniatowa. Według Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2011 wieś liczyła 209 mieszkańców.

Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii św. Wojciecha w Wąwolnicy.

Wikipedia


zofianów

Zofianów – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie rawskim, w gminie Biała Rawska.

Wieś wymieniana pod tą nazwą od lat 80. XX wieku. Wcześniej nosiła nazwę Kolonia Lesiew.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa skierniewickiego.

Wikipedia


zofianówka

wieś w Polsce


SJP.pl

Zofianówka (nazwa oboczna Paciurki) – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie lubartowskim, w gminie Michów.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do ówczesnego województwa lubelskiego.

Wieś stanowi sołectwo gminy Michów. Według Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2011 wieś liczyła 52 mieszkańców.

Wikipedia


zofija

regionalna nazwa wilgi


SJP.pl

wykrzyknik

 (1.1) onomatopeja imitująca śpiew samca wilgi

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zofijo

Wiktionary


zofijo

wykrzyknik

 (1.1) onomatopeja imitująca śpiew samca wilgi

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zofija

Wiktionary


zofinin

Zofinin – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie wołomińskim, w gminie Strachówka. Ma status sołectwa.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa siedleckiego.

Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Strachówce.

Wikipedia


zofiny

przymiotnik dzierżawczy - należący do Zofii lub z nią związany


SJP.pl


zofiów

Zofiów – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie rawskim, w gminie Biała Rawska.

Wieś powstałą 12 stycznia 1905 r. w wyniku parcelacji dóbr Porady przez właścicielkę, Zofię Zajączkowską.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa skierniewickiego.

Wikipedia


zofiówka

1. nazwa wielu miejscowości i ich części w Polsce;
2. nazwa dwóch wsi na Ukrainie


SJP.pl

Miejscowości i ich części w Polsce

Wg TERYT jest ich 30, w tym 17 podstawowych
  • Zofiówka – część miasta Gorzów Śląski
  • Zofiówka – część miasta Jastrzębie-Zdrój
  • Zofiówka – część miasta Ostrowiec Świętokrzyski
  • Zofiówka – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. głogowskim, w gminie Jerzmanowa
  • Zofiówka – część wsi Stawki w woj. lubelskim, w pow. janowskim, w gminie Potok Wielki
  • Zofiówka – wieś w woj. lubelskim, w pow. łęczyńskim, w gminie Łęczna
  • Zofiówka – część wsi Dębiny w woj. lubelskim, w pow. opolskim, w gminie Opole Lubelskie
  • Zofiówka – osada w woj. lubuskim, w pow. sulęcińskim, w gminie Lubniewice
  • Zofiówka – wieś w woj. łódzkim, w pow. bełchatowskim, w gminie Drużbice
  • Zofiówka – wieś w woj. łódzkim, w pow. łódzkim wschodnim, w gminie Tuszyn
  • Zofiówka – osada w woj. łódzkim, w pow. pabianickim, w gminie Lutomiersk
  • Zofiówka – przysiółek wsi Teklin w woj. łódzkim, w pow. piotrkowski, w gminie Łęki Szlacheckie
  • Zofiówka – wieś w woj. mazowieckim, w pow. grójeckim, w gminie Błędów
  • Zofiówka – wieś w woj. mazowieckim, w pow. lipskim, w gminie Lipsko
  • Zofiówka – część wsi Borowo w woj. mazowieckim, w pow. płockim, w gminie Drobin
  • Zofiówka – wieś w woj. mazowieckim, w pow. płockim, w gminie Łąck
  • Zofiówka – kolonia wsi Cypriany w woj. mazowieckim, w pow. sochaczewskim, w gminie Rybno
  • Zofiówka – część wsi Kopytów w woj. mazowieckim, w pow. warszawskim zachodnim, w gminie Błonie
  • Zofiówka – część wsi Charytany w woj. podkarpackim, w pow. jarosławskim, w gminie Laszki
  • Zofiówka – część wsi Pogwizdów w woj. podkarpackim, w pow. łańcuckim, w gminie Czarna
  • Zofiówka – kolonia w woj. podlaskim, w pow. grajewskim, w gminie Szczuczyn
  • Zofiówka – wieś w woj. podlaskim, w pow. monieckim, w gminie Knyszyn
  • Zofiówka – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. buskim, w gminie Gnojno
  • Zofiówka – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. kieleckim, w gminie Bieliny
  • Zofiówka – część wsi Rytlów w woj. świętokrzyskim, w pow. koneckim, w gminie Słupia Konecka
  • Zofiówka – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. staszowskim, w gminie Łubnice
  • Zofiówka – osada w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie działdowskim, w gminie Rybno
  • Zofiówka – część wsi Piotrkowo w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. iławskim, w gminie Susz
  • Zofiówka – osada w woj. wielkopolskim, w pow. krotoszyńskim, w gminie Krotoszyn
  • Zofiówka – osada leśna w woj. wielkopolskim, w pow. średzkim, w gminie Zaniemyśl

Wikipedia


zofiowo

Zofiowo – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie czarnkowsko-trzcianeckim, w gminie Czarnków.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa pilskiego.

Wikipedia


zogibka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. kraw. zakładka

Wiktionary


zogowek

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. poduszka

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|zegłowek, zygowek, zogowka.

Wiktionary


zogowka

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. poduszka

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|zegłowek, zogowek, zygowek.

Wiktionary


zogrod

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. ogród

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|zegroda, zogrodek, zogrodka.

Wiktionary


zogrodek

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. ogródek

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|zegroda, zogrod, zogrodka.

Wiktionary


zogrodka

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. ogródek

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|zegroda, zogrod, zogrodek.

Wiktionary


zohar

1. mistyczny komentarz do Tory, Pieśni nad Pieśniami i Księgi Rut, powstały w XIII wieku; Sefer ha-Zohar;
2. moszaw w Izraelu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) bibl. kabalistyczna księga Tory;

Wiktionary

Zohar (hebr. ‏זוהר‎, pełna nazwa ‏ספר הזוהר‎ Sefer ha-Zohar – „Księga blasku”) – mistyczny komentarz do Tory, Pieśni nad Pieśniami i Księgi Rut, powstały w XIII wieku.

Jest napisany po aramejsku i hebrajsku. Dzieło spisał prawdopodobnie Mojżesz z Leonu, ale zawiera ono także fragmenty wcześniejszego pochodzenia. Środowiska ortodoksyjne przypisują autorstwo Zoharu Szymonowi bar Jochajowi, tanaicie z II wieku. Poza komentarzami do wspomnianych ksiąg zawiera rozważania, interpretacje halachy, traktaty o chiromancji i fragmenty filozoficzno-mistyczne. Do dziś pozostaje podstawowym tekstem żydowskiej mistyki i średniowiecznej kabały. Poruszane są w nim zagadnienia natury Boga, powstania i kształtu świata, natury duszy, grzechu, odkupienia, dobra i zła oraz pokrewne.

Wikipedia


zoidiogamia

w botanice: zapylanie kwiatów przez zwierzęta


SJP.pl

Zoogamia, zoidiogamia, zwierzęcopylność – zapylenie przez zwierzęta. W ten sposób zapylanych jest większość roślin okrytonasiennych oraz część nagonasiennych. Zwykle zapylaczem są owady, ptaki lub ssaki, a tylko niekiedy inne zwierzęta. Jako zapylacza traktuje się gatunki zwierząt uczestniczące regularnie w procesie. Możliwe jest też przypadkowe zapylanie przez inne gatunki.

Wikipedia


zoil

złośliwy, niesprawiedliwy krytyk; momus


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) ostry, kąśliwy, niesprawiedliwy krytyk

Wiktionary

  • zoil – niesprawiedliwy krytyk literacki
  • Zoil – singel Katarzyny Nosowskiej i Kazika Staszewskiego

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈzɔjil, AS: zoi ̯il

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zoilowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) momus

Wiktionary


zoisyt

minerał, krzemian wapnia i glinu; zoizyt


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) miner. minerał z grupy krzemianów grupowych;

Wiktionary

Zoisyt, zoizyt – minerał z grupy krzemianów grupowych. Należy do minerałów rzadkich, rozpowszechnionych tylko w niektórych rejonach Ziemi.

Nazwa jest uhonorowaniem Žigi Zoisa, finansującego badania minerałów.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: zɔˈjisɨt, AS: zoi ̯isyt

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zoizyt

Wiktionary


zoizm

określenie obejmujące całokształt życia zwierząt


SJP.pl


zoizyt

minerał, krzemian wapnia i glinu, występujący w skałach metamorficznych; należy do grupy epidotów


SJP.pl

Zoisyt, zoizyt – minerał z grupy krzemianów grupowych. Należy do minerałów rzadkich, rozpowszechnionych tylko w niektórych rejonach Ziemi.

Nazwa jest uhonorowaniem Žigi Zoisa, finansującego badania minerałów.

Wikipedia


zoja

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) rzad. imię|polski|ż.;

Wiktionary

  • Zoe, Zoja – imię
  • Zoja (Zoya) – powieść Danielle Steel
  • Zoja (Зоя) – radziecki film z 1944 w reżyserii Leo Arnsztama, historia Zoi Kosmodiemjanskiej
  • Zoja (Zoya) – amerykański film z 1995 w reżyserii Richarda A. Colli, ekranizacja

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Imię Zoe (Zoja) dość często można spotkać jeszcze dziś jako imię żeńskie, zwłaszcza w Szwajcarii.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzɔja, AS: zoi ̯a

Wiktionary


zok

nazwisko


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. zob. zoka.

 (1.2) stpol. czerwiec

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) czyrwiec, czyrwień

Wiktionary


zoka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. skarpeta

Wiktionary

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia. etym|niem|Socke.

odmiana.

przykłady.

Wiktionary


zokel

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. lamperia

Wiktionary


zokiel

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. lamperia

Wiktionary


zokrystyjo

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. rel. zakrystia

Wiktionary


zokynhalter

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. podwiązka do skarpetki

Wiktionary


zol

układ koloidowy, w którym cząstki substancji gazowej, ciekłej lub stałej zawieszone są w cieczy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. żal

Wiktionary

Zol – układ koloidalny w postaci cząstek koloidalnych rozproszonych w cieczy lub gazie. W praktyce pod tym terminem kryje się większość układów koloidalnych.

Zole, których cząstki koloidalne są rozproszone w gazie, nazywane są gazozolami, gdy są rozproszone w cieczy, nazywane są czasami liozolami, a gdy w ciele stałym – dirozolami. Zole z ośrodkiem rozpraszającym w postaci cieczy, których cząstki koloidalne są tak blisko siebie, że układ zachowuje stabilność kształtu, nazywane są żelami.

Wikipedia


zola

nazwisko, np. Emil Zola (1840-1902), francuski pisarz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. podeszwa

 (1.2) gw-pl|Mazury, Warmia. roln. techn. pięta pługa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zol mrz.

 czas. zolować

Wiktionary


zolendrowy

charakterystyczny dla dwufosfonianu, leku stosowanego w powikłaniach nowotworów kości


SJP.pl


żoliborski

Żoliborz, Żolibórz


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do Żoliborza, związany z Żoliborzem

Wiktionary

Patrz:

Żoliborz, Żolibórz

Przykłady

 (1.1) Film był wyświetlany w jednym z żoliborskich kin.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żolibórz mrz., żoliborzanin m., żoliborzanka ż., Żoliborz mrz.

Wiktionary


żoliborz

dzielnica administracyjna Warszawy; Żolibórz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) gwara. geogr. zob. Żoliborz.

Wiktionary

Żoliborz – dzielnica Warszawy położona w lewobrzeżnej części miasta. Jest jedną z 18 jednostek pomocniczych m.st. Warszawy.

Jest najmniejszą pod względem powierzchni warszawską dzielnicą.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. żoliborzanin m., żoliborzanka ż., Żoliborz m.

 przym. żoliborski

Wiktionary


żoliborzanin

mieszkaniec Żoliborza


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żoliborza

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wielu żoliborzan już odwiedziło nową bibliotekę.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. żoliborski

 rzecz. Żoliborz mrz.

:: fż. żoliborzanka ż.

Wiktionary


żoliborzanka

mieszkanka Żoliborza


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żoliborza

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żoliborz mrz.

:: fm. żoliborzanin mos.

 przym. żoliborski

Wiktionary


zolicić

czasownik

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. zalecać się

Wiktionary


zoll

  • Andrzej Zoll (ur. 1942) – polski prawnik, profesor UJ, prezes TK, RPO
  • Antoni Zoll (1870–1941) – polski prawnik, urzędnik, starosta
  • Fryderyk Wilhelm Zoll (1762–1835) – urzędnik salinarny, burmistrz Myślenic
  • Fryderyk Zoll (1834-1917) – prawnik polski, profesor i rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego
  • Fryderyk Zoll (1865-1948) – prawnik polski, profesor i rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego
  • Fryderyk Zoll (1899-1986) – polski oficer, inżynier
  • Fryderyk Zoll (ur. 1970) – polski prawnik, profesor nauk prawnych
  • Helena Zoll-Adamikowa (1931-2000) – polska historyk i archeolog, profesor zwyczajny nauk humanistycznych
  • Józef Chrystian Zoll (1803–1872) – polski radca rachunkowy i nauczyciel, ojciec Fryderyka (starszego)
  • Maria Zoll-Czarnecka (1928-2016) – polska lekarka, założycielka Przychodni dla Ludzi Bezdomnych w Warszawie
  • Paul Zoll (1911–1999) – amerykański lekarz
  • Sharnee Zoll – amerykańska koszykarka

Wikipedia


zolog

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) poznań. zoo, zoolog, ogród zoologiczny

Wiktionary


zolować

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. przybijać podeszwy do butów

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ale czy ty moji charboły jeszcze szwiec bydzie chcioł zolować?

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zola ż.

Wiktionary


zolpidem

lek nasenny


SJP.pl

Zolpidem – organiczny związek chemiczny, krótkodziałający lek nasenny z grupy imidazopirydyn. Jest wykorzystywany w doraźnym leczeniu bezsenności. Działa szybko (zazwyczaj już w ciągu 15–30 minut od momentu podania) i ma krótki czas biologicznego okresu półtrwania (2–3 godziny). Jego właściwości i działanie nasenne podobne są do działania benzodiazepin, jednak działa dużo bardziej selektywnie.

Wikipedia


zoltan

obce imię męskie


SJP.pl

Zoltán, Zolta, Zaltas, Zsolt (ur. ok. 896, zm. ok. 950 roku) – wódz węgierski z dynastii Arpadów.

Był najmłodszym synem Arpada. Po śmierci ojca otrzymał koczowiska od strony Bodrog, z biegiem Vajasu. Wielkim księciem Węgrów został wtedy jego krewniak Szabolcs. Zoltana dziedzicem ojca uczyniły dopiero późniejsze kroniki.

Wikipedia


zolycić

czasownik niedokonany

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. zalecać się

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zolytnik mos., zolyty lm nm.

Wiktionary


zolycki

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. rel. wypominki za zmarłych

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|zalecki, zalycki.

Wiktionary


zolytnik

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. zalotnik, chłopak

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zolycić ndk., zolyty lm nm.

 rzecz. zolyty nmos.

Wiktionary


zolyty

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. zaloty

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zolycić

 rzecz. zolytnik mos.

Wiktionary


zom

skrót od: zakład oczyszczania miasta


SJP.pl


zómb

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Zaolzie. ząb

Wiktionary


zomba

1. miasto w Malawi;
2. wieś na Węgrzech


SJP.pl

Zomba – miasto w południowej części Malawi w pobliżu płaskowyżu Zomba (2000 m). Czwarte co do wielkości miasto kraju.

Powierzchnia miasta wynosi 2580 km², a populacja 105 tys. mieszkańców.

W latach 1864–1964 miasto było stolicą brytyjskiej kolonii Niasa, a do 1975 roku niepodległego Malawi. Miasto słynie z brytyjskiej architektury kolonialnej. Zomba jest również siedzibą Chancellor College i Uniwersytetu Malawi.

Wikipedia


zombi

zombie;
1. według wierzeń afrykańskich: zmarły przywrócony do życia dzięki użyciu magii;
2. w horrorach: przerażający, ożywiony trup atakujący ludzi


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) etn. liter. popkulturowa fikcyjna postać z horrorów – żywy trup, zmarły ożywiony np. dzięki magii;

Wiktionary

Zombie (żywy trup, umarlak) – fantastyczna postać nieumarła popularna szczególnie w horrorach. Słowo zombie pochodzi prawdopodobnie od afrykańskiego zumbi (fetysz w języku kikongo) lub od nzambi (bóg w języku kimbundu), w Polsce przejęte zostało ono z języka angielskiego; spotkać można się także ze spolszczoną formą zombi. Termin ten rozpowszechnił William Seabrook pod koniec lat 20. XX wieku w swojej książce The Magic Island.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

 (1.1) stawać się / stać się / być zombi

synonimy.

 (1.1) zombie, nieumarły, żywy trup, zombiak

antonimy.

hiperonimy.

 (1.1) postać

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. zombie m., zombiak m.

frazeologia.

etymologia.

 (1.1) etymn|pol|zombie. < etym|ang|zombie. < z języków afrykańskich.

uwagi.

 (1.1) inna pisownia: zombie

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) zombie

* baskijski: (1.1) zonbi

* hiszpański: (1.1) zombi m./ż.

* nowogrecki: (1.1) ζόμπι n.

* szwedzki: (1.1) zombie w.

* węgierski: (1.1) zombi

* włoski: (1.1) zombi m./ż.

źródła.

== zombi (język estoński.) ==

thumb|zombi (1.1)

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) etn. zombi, zombie

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzɔ̃mbʲi, AS: zõmbʹi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zombie m., zombiak m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zombie, nieumarły, żywy trup, zombiak

Wiktionary


zombiak

potocznie: zombi, zombie - ożywiony trup; zombik


SJP.pl


zombie

[czytaj: zombi] zombi;
1. według wierzeń afrykańskich: zmarły przywrócony do życia dzięki użyciu magii;
2. w horrorach: przerażający, ożywiony trup atakujący ludzi


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) zob. zombi.

 (1.2) inform. wpis w tablicy procesów opisujący program, którego wykonanie w systemie operacyjnym zostało zakończone;

 (1.3) inform. komputer przejęty przez hackera

Wiktionary

Zombie (żywy trup, umarlak) – fantastyczna postać nieumarła popularna szczególnie w horrorach. Słowo zombie pochodzi prawdopodobnie od afrykańskiego zumbi (fetysz w języku kikongo) lub od nzambi (bóg w języku kimbundu), w Polsce przejęte zostało ono z języka angielskiego; spotkać można się także ze spolszczoną formą zombi. Termin ten rozpowszechnił William Seabrook pod koniec lat 20. XX wieku w swojej książce The Magic Island.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. zombi mzw.

Wiktionary


zombik

potocznie: zombi, zombie - ożywiony trup; zombiak


SJP.pl


zomo

[czytaj: zomo] skrót od: Zmotoryzowane Odwody Milicji Obywatelskiej


SJP.pl

skrótowiec w funkcji rzeczownika rodzaju nijakiego

 (1.1) = hist. Zmotoryzowane Odwody Milicji Obywatelskiej

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W Sanoku ZOMO spałowało ludzi, którzy szli na patriotyczną manifestację do jednego z kościołów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzɔ̃mɔ, AS: zõmo

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zomowiec mos., ZOMO-wiec mos.

 przym. zomowski, ZOMO-wski

Wiktionary


zomo-wiec

potocznie: funkcjonariusz ZOMO; zomowiec


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) hist. funkcjonariusz ZOMO

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zomowiec mos.

 przym. zomowski, ZOMO-wski

 skr. ZOMO

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) war. zomowiec

Wiktionary


zomo-wski

ZOMO (Zmotoryzowane Odwody Milicji Obywatelskiej); zomowski


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z ZOMO, charakterystyczny dla funkcjonariuszy ZOMO

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zomowiec mos., ZOMO-wiec mos.

 przym. zomowski

 skr. ZOMO

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zomowski

Wiktionary


zomowiec

potocznie: funkcjonariusz ZOMO; ZOMO-wiec


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) hist. funkcjonariusz ZOMO

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ZOMO-wiec mos.

 przym. zomowski, ZOMO-wski

 skr. ZOMO

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) war. ZOMO-wiec

Wiktionary


zomowski

ZOMO (Zmotoryzowane Odwody Milicji Obywatelskiej); ZOMO-wski


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z ZOMO, charakterystyczny dla funkcjonariuszy ZOMO

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zomowiec m., ZOMO-wiec m.

 przym. ZOMO-wski

 skr. ZOMO

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ZOMO-wski

Wiktionary


żomp

dolna część szybu górniczego, położona poniżej ostatniego poziomu, miejsce, gdzie zbiera się woda spływająca z szybu; rząp, rząpie, rząpik, żąp


SJP.pl


zoń

nazwisko


SJP.pl


zona

1. obszar wydzielony z większego obszaru; strefa
2. w Związku Radzieckim: obóz pracy przymusowej; łagier


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta będąca w związku małżeńskim z inną osobą

 (1.2) daw. kobieta, niewiasta

Wiktionary

Strefa Wykluczenia wokół Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej (ukr. Зона відчуження Чорнобильської АЭС, Zona widczużennja Czornobyl’s’koji AES, ang. Chernobyl Nuclear Power Plant Exclusion Zone), potocznie strefa Czarnobylska, Czarnobylska zona (ukr. Чорнобильська зона, Czornobyl’s’ka zona) – zamknięta strefa wokół terenów najbardziej dotkniętych skutkami katastrofy w Czarnobylu zarządzana przez ukraińskie ministerstwo ds. sytuacji nadzwyczajnych. Zajmuje ona północne rejony obwodu kijowskiego i żytomierskiego aż do granic z Białorusią, gdzie graniczy z Poleskim Państwowym Rezerwatem Radiacyjno-Ekologicznym.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Czy twoja żona jest brunetką?

 (1.1) Chciałabym wreszcie poznać żonę Karola.

 (1.1) Cierpliwość, cnotę, przyjaciela i żonę sprawdzić można tylko w niedoli.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒɔ̃na, AS: žõna

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ożenek m., żonkoś m., żenienie n., ożenienie n.

:: zdrobn. żonka ż., żoneczka ż., żonusia ż.

:: zgrub. żonisko n.

 czas. żenić ndk., ożenić dk.

 przym. żonaty, żoniny, żonin

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) małżonka; żart. połowica

Wiktionary


żonąć

czasownik

 (1.1) stpol. gnać, pędzić

 (1.2) stpol. porwać, zająć

 (1.3) stpol. płynąć gwałtownie, rwać

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pasterze żoną trzody z pastwisk.

 (1.3) Rzeka z gór żenie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒɔ̃nɔ̃ɲt͡ɕ, AS: žõnõńć

Wiktionary


zonalny

o kształcie podłużnym, pasmowym


SJP.pl


zonanizować

1. podrażnić narządy płciowe partnera; zmasturbować;
2. zonanizować się:
a) podrażnić własne narządy płciowe w celu zaspokojenia potrzeb seksualnych;
b) wulgarnie: wprawić się w stan nadmiernej ekscytacji


SJP.pl


żonatość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tych, którzy są żonaci

Wiktionary

Powiązane:

 przym. żonaty

Wiktionary


żonaty

mający żonę


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) zwykle o mężczyźnie: mający żonę

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) mężczyzna, który ma żonę

Wiktionary

Stan cywilny – sytuacja prawna osoby wyrażona przez cechy ją indywidualizujące, kształtowana przez zdarzenia naturalne, czynności prawne, orzeczenia sądów, lub decyzje organów, stwierdzona w akcie stanu cywilnego.

Stan cywilny oznacza w szczególności:

  • stanowisko, które jednostka zajmuje w rodzinie lub w społeczeństwie, z którego wynikają jej prawa i obowiązki
  • stanowisko prawne osoby, wynikające z jej przynależności do określonej rodziny
  • ustalony prawnie zespół cech charakteryzujących w społeczeństwie indywidualną pozycje człowieka
  • sytuacje prawną człowieka ze względu na jego przynależność (więzy wynikające z pokrewieństwa oraz więzy łączące małżonków) do rodziny
  • sytuację prawną osoby charakteryzującą się niepodzielnością i niezbywalnością, wynikającą z jej przynależności (pozostawania w stosunkach prawnych pokrewieństwa przysposobienia i małżeństwa) do rodziny
  • zespół cech osoby (przede wszystkim) podlegających obowiązkowej rejestracji
  • sumę cech osoby, charakteryzujących jej sytuację w rodzinie i jej sytuację czysto osobistą.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Chociaż nie jest żonaty, ma już dwoje dzieci.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɔ̃ˈnatɨ, AS: žõnaty

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żona, żoneczka, żonusia

 przym. żonin, żoniny

 czas. żenić/żenić się

Wiktionary


żóńć

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. roln. kosić

Wiktionary


żoncia

pieszczotliwie o żonie; żonunia, żonka, żoneczka, żonusia, żonuś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. pieszcz. żona

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żona ż., żonusia ż., żonka ż., żoneczka ż., żonisko n., żonkoś m.

 czas. żenić się, żenić ndk., ożenić dk.

 przym. żonaty, żoniny, żonin

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) żonka, żoneczka, żonusia

Wiktionary


zonda

ciepły i suchy wiatr fenowy wiejący w Andach


SJP.pl

Zonda – wiatr fenowy, zachodni, wiejący w południowej części Ameryki Południowej.

Powstaje dzięki przeważającej w tej części kontynentu cyrkulacji zachodniej. Masy powietrza, napływające znad Oceanu Spokojnego, napotykając na wysoko wzniesione pasmo Andów, tracą swoją wilgoć i spływają ze wschodniego skłonu tych gór jako ciepły i suchy wiatr, silnie podnoszący temperaturę powietrza i obniżający wilgotność.

Wikipedia


zondulować

1. ułożyć włosy w loki lub fale; zaondulować, wyondulować;
2. w geologii: łagodnie pofałdować podłoże na skutek poprzez lekkie unoszenie się i opadanie; zundulować


SJP.pl


żoneczka

pieszczotliwie o żonie; żonunia, żonka, żonuś, żonusia, żoncia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. zdrobn. od: żona, żonka

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Kiedy zapytałem żoneczkę, co jej kupić na urodziny, odpowiedziała: „Nic” – i teraz mam zagwozdkę.

 (1.1) Gdy żoneczka mówi „zrób, jak chcesz”, to wcale nie oznacza, że mogę zrobić, jak chcę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɔ̃ˈnɛt͡ʃka, AS: žõnečka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żonaty mos., żona ż., żonusia ż., żonusia ż., żoncia ż., żonkoś m., żonisko n., żonka ż.

 przym. żonaty, żonin, żoniny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) żonka, żonusia, żoncia

Wiktionary


żongler

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) artysta cyrkowy żonglujący różnymi przedmiotami;

 (1.2) muzykant, śpiewak i tancerz w średniowieczu;

Wiktionary

  • żongler – artysta cyrkowy
  • Żongler – fikcyjny miesięcznik z cyklu książek i filmów Harry Potter
  • żonglerzy – średniowieczni artyści wędrowni (muzykanci, aktorzy, recytatorzy i poeci)

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Oprócz połykaczy ognia na pokazie wystąpili też żonglerzy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒɔ̃ŋɡlɛr, AS: žõŋgler

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żonglerstwo n., żonglowanie n., pożonglowanie n.

:: fż. żonglerka ż.

 czas. żonglować ndk., pożonglować dk.

 przym. żonglerski

Wiktionary


żonglerka

1. umiejętność żonglowania;
2. kobieta-żongler


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) żonglowanie przedmiotami zwykle podczas popisów cyrkowych

 (1.2) kobieta żongler

 (1.3) pejor. sprawne posługiwanie się czymś (np. przepisami, słowami) w celu osiągnięcia celu

Wiktionary

Żonglerka (fr. jongleur) – rodzaj rozrywkowej aktywności fizycznej, polegający na poruszaniu rekwizytami w niekonwencjonalny sposób. Najbardziej rozpoznawalną formą jest wielokrotne, powtarzalne podrzucanie przedmiotów w powietrze i ponowne ich chwytanie. Rekwizytami mogą być piłki, maczugi, obręcze, diabolo, poi, specjalnie wykonane kije, a także przedmioty codziennego użytku, jak długopisy, pudełka czy kapelusze. Niektórzy żonglerzy zwiększają dramatyzm swoich pokazów, używając przedmiotów takich jak noże, pochodnie czy nawet piły łańcuchowe.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. żonglerstwo n., żonglowanie n.

:: fm. żongler m.

 czas. żonglować ndk.

 przym. żonglerski

Wiktionary


żonglerski

przymiotnik

 (1.1) typowy dla żonglera, związany z żonglerem lub żonglowaniem

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żongler m., żonglerka ż., żonglerstwo n., żonglowanie n.

 czas. żonglować ndk.

Wiktionary


żonglować

1. podrzucać i chwytać kolejno kilka przedmiotów;
2. posługiwać się z dużą zręcznością jakimś przedmiotem


SJP.pl

czasownik niedokonany

 (1.1) szybko, na przemian i cyklicznie podrzucać kilka przedmiotów

 (1.2) zręcznie posługiwać się jakimiś przedmiotami

 (1.3) pejor. zręcznie operować czymś (np. przepisami, słowami), żeby osiągnąć własne cele

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Rzeczywiście! Miałaś rację, Maciek potrafi żonglować siedmioma piłkami jednocześnie.

 (1.3) …Artysta prowadzi dowcipną konferansjerkę, żonglując faktami z życia słynnych kompozytorów i dowodząc często karkołomnych hipotez.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żongler m., żonglerka ż., żonglerstwo n., żonglowanie n.

 przym. żonglerski

Wiktionary


żonianin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żonia

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żoń m.

:: fż. żonianka ż.

 przym. żoński

Wiktionary


żonianka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żonia

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żoń m.

:: fm. żonianin m.

 przym. żoński

Wiktionary


żonin

przymiotnik dzierżawczy

 (1.1) przest. należący do żony

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żonaty mos., żona ż., żonka ż., żoneczka ż., żonusia ż., żoncia ż., żonkoś m., żonisko n.

 przym. żonaty, żoniny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) war. żoniny

Wiktionary


żoniny

rzadko: należący do żony, dotyczący żony


SJP.pl

przymiotnik dzierżawczy

 (1.1) należący do żony

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żonaty mos., żona ż., żoneczka ż., żoncia ż., żonisko n., żonka ż., żonusia ż.

 przym. żonaty, żonin

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) żonin

Wiktionary


żonisko

zgrubienie od: żona; poufale lub z politowaniem o żonie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zgrub. żona

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nie mam zamiaru drażnić mojego żoniska.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żona ż., żoneczka ż., żonka ż., żoncia ż., żonkoś m., żonusia ż.

 przym. żonaty, żoniny, żonin

Wiktionary


zonk

potocznie: przykra niespodzianka, rozczarowanie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) gwara młodzieżowa zdziwienie, coś czego się nie spodziewano

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wszedłem do pokoju, a tam był gość, którego nienawidzę. Ale zonk…

 (1.1) – Proszę wyjąć tę ściągę. – Ale zonk.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zɔ̃ŋk, AS: zõŋk

Wiktionary


żonka

pieszczotliwie o żonie; żonunia, żonuś, żoneczka, żonusia, żoncia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pieszcz. żona

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Obaczym żonkę grzeczną, hożą i bogatą / I ręką powinszujem waszmości kosmatą.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żona ż., żoneczka ż., żonusia ż., żoncia ż., żonisko n., żonkoś m.

 przym. żonaty, żoniny, żonin

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) żoneczka, żonusia, żoncia

Wiktionary


żonkil

roślina ozdobna z rodziny amarylkowatych, gatunek narcyza


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) bot. pot. nazwa systematyczna|Narcissus jonquilla|ref=tak., gatunek narcyza o charakterystycznych żółtych kwiatach;

 (1.2) bot. kwiat żonkila (1.1)

Wiktionary

Narcyz żonkil, żonkil (Narcissus jonquilla L.) – gatunek roślin z rodziny amarylkowatych. Nazwa pochodzi od francuskiego słowa jonquille (żonkil, żółty narcyz), które to słowo wywodzi się z kolei od hiszpańskiego junquillo – zdrobnienia od junco (trzcina, sitowie). Na naturalnych stanowiskach rośnie dziko w Portugalii i Hiszpanii. Od gatunku tego pochodzi wiele mieszańców, które ogrodnicy zaliczają do 7 grupy narcyzów (mieszańce jonquilla).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Kiedy ją znaleziono w żółtym podartym prochowcu, wyglądała jak żonkil zapatrzony w nieboskłon.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒɔ̃ŋʲcil, AS: žõŋʹḱil

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: zdrobn. żonkilek m.

 przym. żonkilowy

Wiktionary


żonkilek

zdrobnienie od: żonkil


SJP.pl


żonkilowy

żonkil


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) bot. dotyczący żonkila, należący do żonkila, zrobiony z żonkila, związany z żonkilem

przymiotnik jakościowy

 (2.1) mający kolor żółty, taki jak kolor kwiatu narcyza żonkila

Wiktionary

Patrz:

żonkil

Przykłady

 (1.1) Maciuś podarował swojej mamusi uroczy żonkilowy bukiecik.

 (2.1) Kupiłam sobie piękny żonkilowy lakier do paznokci.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒɔ̃ŋʲciˈlɔvɨ, AS: žõŋʹḱilovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żonkil mzw./mrz., żonkilek mzw./mrz.

Wiktionary


żonkoś

o mężczyźnie żonatym, zwłaszcza od niedawna


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pot. żart. lub iron. świeżo upieczony małżonek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żona ż., żoncia ż., żoneczka ż., żonisko n., żonka ż., żonusia ż.

 przym. żonin

Wiktionary


żonobijka

żartobliwie: męski podkoszulek na ramiączkach


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. żart. męski podkoszulek na ramiączka, zwykle biały i posiadający głębokie wycięcie

Wiktionary


żonobójca

zabójca własnej żony


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) zabójca własnej żony

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żonobójstwo n.

Wiktionary


żonobójstwo

zabicie własnej żony


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zabójstwo własnej żony

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W czasie policyjnej kariery prowadził cztery sprawy o żonobójstwo.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żonobójca ż.

Wiktionary


zonść

czasownik dokonany

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. zajść

Wiktionary


żoński

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Żonia

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żoń m., żonianin m., żonianka ż.

Wiktionary


zontek

nazwisko


SJP.pl


żonunia

pieszczotliwie o żonie; żonuś, żonka, żoneczka, żonusia, żoncia


SJP.pl


żonuś

pieszczotliwie o żonie; żonunia, żonka, żoneczka, żonuś, żoncia


SJP.pl


żonusia

pieszczotliwie o żonie; żonunia, żonka, żoneczka, żonuś, żoncia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. pieszcz. żona

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Widziałeś gdzieś moją żonusię?

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żonaty mos., żona ż., żoneczka ż., żonka ż., żoncia ż., żonisko n., żonkoś m.

 przym. żonaty, żoniny, żonin

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) żonka, żoneczka, żoncia

Wiktionary


zonynbrele

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. okulary przeciwsłoneczne

Wiktionary


zoo

ogród zoologiczny; rodzaj parku, w którym hoduje się zwierzęta, pełniący funkcję edukacyjną i rekreacyjną oraz chroniący gatunki zwierząt zagrożone wyginięciem


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) ogród zoologiczny

Wiktionary

  • ogród zoologiczny
  • Zoo Safari – polski ogród zoologiczny typu safari w Świerkocinie
  • Zoo Tycoon – symulacja elektroniczna ogrodu zoologicznego

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wczoraj pojechaliśmy całą rodziną do zoo.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzɔː, AS: zo

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zoarium n., zooid m.

 temsłow. zoo-

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ogród zoologiczny, zwierzyniec; pot. zoolog

Wiktionary


zoo-

przedrostek

 (1.1) pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy ze zwierzętami

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) zoo- + plankton = zooplankton

 (1.1) zoo- + -logia = zoologia

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzɔː, AS: zo

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zoo n., zodiak m.

 temsłow. -zoa

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rzad. zwierzo-

Wiktionary


zoobentos

zespół organizmów zwierzęcych zasiedlających dno zbiorników wodnych (bental)


SJP.pl

Zoobentos (gr. ζῷον zôion ‘zwierzę’, bénthos ‘głębina’) – organizmy zwierzęce, które razem z fitobentosem tworzą bentos zasiedlający bental (strefę denną zbiornika wodnego).

Ze względu na rozmiary ciała w zoobentosie wyróżnia się następujące frakcje:

  • mikrobentos (pierwotniaki)
  • mejobentos
  • makrobentos (makrozoobentos)
  • megabentos.

Różne systemy przyjmują odmienne kryteria tego podziału.

Wikipedia


zoocenoza

zwierzęca część biocenozy


SJP.pl

Zoocenoza – zwierzęca część każdej biocenozy. Jest to zespół różnych gatunków zwierząt charakterystycznych dla danego środowiska, połączonych ze sobą łańcuchami pokarmowymi, konkurencją i innymi zależnościami ekologicznymi, będących uzależnione pokarmowo od zamieszkanego przez nie zbiorowiska roślinnego.

Wikipedia


zoochemia

dział nauki zajmujący się badaniem procesów i przemian chemicznych zachodzących w organizmach zwierzęcych


SJP.pl


zoochlorella

glon jednokomórkowy z grupy zielenic żyjący w ciele zwierząt


SJP.pl

Zoochlorella – zielony, jednokomórkowy glon żyjący wewnątrz ciała zwierzęcia lub pierwotniaka „zwierzęcego”.Endosymbiontem najczęściej jest zielenica, gospodarzem są orzęski, gąbki, parzydełkowce, a także płazińce.Jednym z rodzajów glonów tworzących zoochlorelle jest Chlorella. Gatunki gospodarzy często noszą gatunkową nazwę viridis (łac. zielony) – Convoluta viridis (przedstawiciel wirków bezjelitowych), Amoeba viridis (ameba), Hydra viridis (stułbia).

Wikipedia


zoochoria

rozsiewanie owoców lub nasion roślin za pośrednictwem zwierząt; zwierzęcosiewność


SJP.pl

Wikipedia


zoocyd

substancja chemiczna używana do zwalczania szkodników


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. roln. związek chemiczny stosowany w rolnictwie i dalszej produkcji spożywczej, działający trująco na zwierzęta;

Wiktionary

Zoocyd – pestycyd, będący związkiem chemicznym, działającym trująco na zwierzęta.

Wikipedia


zoofag

drapieżne lub pasożytnicze zwierzę (także owadożerna roślina), odżywiające się wyłącznie innymi żywymi zwierzętami


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) ekol. gatunek mięsożerny;

Wiktionary

Zoofag, mięsożerca – gatunek zwierzęcia lub rośliny odżywiający się żywymi lub martwymi tkankami zwierzęcymi. Wśród zoofagów wyróżnia się drapieżniki, padlinożerców oraz pasożyty.

Zoofagia (z gr. zōon – zwierzę, phageín – jeść) albo mięsożerność to sposób odżywiania zwierząt lub roślin.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wśród zoofagów wyróżnia się drapieżniki, padlinożerców oraz pasożyty.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zoofagia ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) mięsożerca

Wiktionary


zoofagia

w biologii: mięsożerność


SJP.pl

Zoofag, mięsożerca – gatunek zwierzęcia lub rośliny odżywiający się żywymi lub martwymi tkankami zwierzęcymi. Wśród zoofagów wyróżnia się drapieżniki, padlinożerców oraz pasożyty.

Zoofagia (z gr. zōon – zwierzę, phageín – jeść) albo mięsożerność to sposób odżywiania zwierząt lub roślin.

Wikipedia


zoofenolog

specjalista badający związki pomiędzy zmianami warunków klimatycznych a etapami rozwojowymi zwierząt


SJP.pl


zoofenologia

Zoofenologia – nauka badająca wpływ klimatu na występowanie oraz długość trwania okresowych zmian w świecie zwierzęcym.

Przykładem mogą być odloty, przeloty, przyloty ptaków oraz migracje innych zwierząt, także wystąpienie rui, okresu godowego, składaniem jaj, wykluwaniem się, narodzinami wybranych gatunków zwierząt w określonym czasie, zapadaniem ssaków w sen zimowy, terminem lotów godowych owadów, wystąpieniem kilku pokoleń owadów itd.

Wikipedia


zoofil

człowiek uprawiający stosunki płciowe ze zwierzętami; sodomita


SJP.pl

Zoofilia (gr. ζωον, zōon – „zwierzę” i φιλία, philia – „przyjaźń” lub „upodobanie”) – rodzaj parafilii seksualnej: stan, w którym jedynym lub preferowanym sposobem osiągania satysfakcji seksualnej jest wykonywanie czynności seksualnych przy udziale zwierząt.

Wikipedia


zoofilia

zboczenie seksualne polegające na uprawianiu stosunków płciowych ze zwierzętami; sodomia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. psych. zaspokajanie popędu płciowego ze zwierzętami

Wiktionary

Zoofilia (gr. ζωον, zōon – „zwierzę” i φιλία, philia – „przyjaźń” lub „upodobanie”) – rodzaj parafilii seksualnej: stan, w którym jedynym lub preferowanym sposobem osiągania satysfakcji seksualnej jest wykonywanie czynności seksualnych przy udziale zwierząt.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌzɔːˈfʲilʲja, AS: zofʹilʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zoofil mos., zoofilka ż.

 przym. zoofilski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) sodomia

Wiktionary


zoofilka

zoofil


SJP.pl

Patrz:

zoofil

zoofilny

zoofilia


SJP.pl

Patrz:

zoofilia

zoofilski

zoofil


SJP.pl

Patrz:

zoofil

zoofit

1. zwierzę z cechami nadającymi mu wygląd rośliny;
2. dawniej: przedstawiciel podgrupy kolonijnych mszywiołów i jamochłonów


SJP.pl


zoofizjoterapeuta

specjalista leczący zwierzęta za pomocą fizjoterapii


SJP.pl


zoofizjoterapia

leczenie zwierząt za pomocą fizjoterapii


SJP.pl

Zoofizjoterapia, również fizjoterapia weterynaryjna lub rehabilitacja zwierząt – nowy dział medycyny weterynaryjnej, który wykorzystuje fizjoterapię, aby poprawić funkcjonowanie i ruchomość stawów, oraz mięśni u zwierząt.

Wikipedia


zoofob

osoba przejawiająca chorobliwy lęk przed zwierzętami


SJP.pl


zoofobia

chorobliwy lęk przed zwierzętami


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. psych. chorobliwy, nieuzasadniony lęk przed zwierzętami;

Wiktionary

Zoofobia (gr. dzōon 'stworzenie; istota; zwierzę' i phóbos 'strach') – chorobliwy, bardzo intensywny lęk przed zwierzętami. Przykładem zoofobii mogą być różnego rodzaju insektofobie: arachnofobia (lęk przed pająkami), ofidiofobia (lęk przed wężami) oraz kynofobia (lęk przed psami).

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

 (1.1) zoofilia

hiperonimy.

 (1.1) fobia

hiponimy.

 (1.1) arachnofobia, apifobia, ofidiofobia, kynofobia

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 etym|gr|ζῷον|φόβος. → zwierzę + strach

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) zoophobia

* fiński: (1.1) zoofobia

* francuski: (1.1) zoophobie ż.

* hiszpański: (1.1) zoofobia ż.

* nowogrecki: (1.1) ζωοφοβία ż.

* portugalski: (1.1) zoofobia ż.

* rosyjski: (1.1) зоофобия ż.

* ukraiński: (1.1) зоофобія ż.

* włoski: (1.1) zoofobia ż.

źródła.

== zoofobia (język fiński.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) med. psych. zoofobia

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzɔːˈfɔbʲja, AS: zofobʹi ̯a

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

 (1.1) zoofilia

hiperonimy.

 (1.1) fobia

hiponimy.

 (1.1) arachnofobia, apifobia, ofidiofobia, kynofobia

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 etym|gr|ζῷον|φόβος. → zwierzę + strach

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) zoophobia

* fiński: (1.1) zoofobia

* francuski: (1.1) zoophobie ż.

* hiszpański: (1.1) zoofobia ż.

* nowogrecki: (1.1) ζωοφοβία ż.

* portugalski: (1.1) zoofobia ż.

* rosyjski: (1.1) зоофобия ż.

* ukraiński: (1.1) зоофобія ż.

* włoski: (1.1) zoofobia ż.

źródła.

== zoofobia (język fiński.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) med. psych. zoofobia

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


zoofobka

kobieta przejawiająca chorobliwy lęk przed zwierzętami


SJP.pl


zoogamia

zapylanie roślin przez zwierzęta


SJP.pl

Zoogamia, zoidiogamia, zwierzęcopylność – zapylenie przez zwierzęta. W ten sposób zapylanych jest większość roślin okrytonasiennych oraz część nagonasiennych. Zwykle zapylaczem są owady, ptaki lub ssaki, a tylko niekiedy inne zwierzęta. Jako zapylacza traktuje się gatunki zwierząt uczestniczące regularnie w procesie. Możliwe jest też przypadkowe zapylanie przez inne gatunki.

Wikipedia


zoogeograf

specjalista w dziedzinie zoogeografii


SJP.pl


zoogeografia

nauka zajmująca się badaniem rozmieszczenia organizmów zwierzęcych na kuli ziemskiej; geografia zwierząt


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) nauka o rozmieszczeniu gatunków zwierząt na kuli ziemskiej

Wiktionary

Zoogeografia, geografia zwierząt – jeden z działów zoologii oraz biogeografii, zajmujący się geograficznym rozmieszczeniem gatunków zwierząt na kuli ziemskiej. Zoogeografia historyczna (genetyczna) zajmuje się rozmieszczeniem zwierząt na podstawie materiału kopalnego. Natomiast paleozoogeografia odnosi się do badania zwierząt z dawnych epok. Zoogeografia ekologiczna zajmuje się badaniem wpływu zewnętrznych warunków na rozmieszczenie zwierząt.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

 (1.1) zoologia, geografia

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. zoogeograf m.

 przym. zoogeograficzny

frazeologia.

etymologia.

 etymn|zoo-|geografia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) zoogeography

* baskijski: (1.1) zoogeografia

* białoruski: (1.1) зоагеаграфія ż.

* białoruski (taraszkiewica): (1.1) зоаґеаґрафія ż.

* bułgarski: (1.1) зоогеография ż.

* czeski: (1.1) zoogeografie

* francuski: (1.1) zoogéographie ż.

* hiszpański: (1.1) zoogeografía ż.

* portugalski: (1.1) zoogeografia ż.

* rosyjski: (1.1) зоогеография ż.

* ukraiński: (1.1) зоогеографія ż.

* włoski: (1.1) zoogeografia ż.

źródła.

== zoogeografia (język baskijski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) nauk. zoogeografia

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzɔːɡɛɔˈɡrafʲja, AS: zogeografʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zoogeograf m.

 przym. zoogeograficzny

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

 (1.1) zoologia, geografia

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. zoogeograf m.

 przym. zoogeograficzny

frazeologia.

etymologia.

 etymn|zoo-|geografia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) zoogeography

* baskijski: (1.1) zoogeografia

* białoruski: (1.1) зоагеаграфія ż.

* białoruski (taraszkiewica): (1.1) зоаґеаґрафія ż.

* bułgarski: (1.1) зоогеография ż.

* czeski: (1.1) zoogeografie

* francuski: (1.1) zoogéographie ż.

* hiszpański: (1.1) zoogeografía ż.

* portugalski: (1.1) zoogeografia ż.

* rosyjski: (1.1) зоогеография ż.

* ukraiński: (1.1) зоогеографія ż.

* włoski: (1.1) zoogeografia ż.

źródła.

== zoogeografia (język baskijski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) nauk. zoogeografia

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


zoogeograficzny

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z zoogeografią, odnoszący się do zoogeografii

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Kangurowate są endemitami australijskiej krainy zoogeograficznej.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zoogeografia ż.

Wiktionary


zoohigiena

nauka zajmująca się ustalaniem zasad właściwego chowu i pielęgnacji zwierząt hodowlanych; higiena zwierząt


SJP.pl

Zoohigiena – nauka zajmująca się badaniem wzajemnych stosunków między organizmem zwierzęcia a środowiskiem zewnętrznym i ustalająca na tej podstawie zasady prawidłowego chowu, pielęgnowania i użytkowania zwierząt domowych. Ściśle związana z weterynarią i zootechniką. Twórcą polskiej szkoły naukowej zoohigieny i dobrostanu zwierząt był Mieczysław Cena.

Terminem tym określa się także działalność mającą na celu utrzymanie zwierząt w zdrowiu przy najwyższej ich wydajności.

Wikipedia


zoohigienistka

zoohigienista


SJP.pl

Patrz:

zoohigienista

zooid

pojedynczy osobnik w kolonii mszywiołów (zoarium)


SJP.pl

Zooid – wieloznaczny termin stosowany w zoologii dla określenia pojedynczego osobnika wchodzącego w skład jakiejś struktury, np. kolonii mszywiołów lub łańcuszka wirków w procesie podziału.

Wikipedia


zooksantella

1. glon żyjący w przezroczystym ciele polipów w symbiozie z koralami rafowymi
2. zooksantella płytkowodna - rodzaj glonu żyjącego w płytkich wodach


SJP.pl

Zooksantelle (zooxanthellae) – jednokomórkowe, fotosyntetyzujące glony o żółtej lub brązowej barwie np. bruzdnice endosymbiotyczne, żyją w symbiozie z promienicami, koralowcami, niektórymi małżami (przydaczniowate), ślimakami tyłoskrzelnymi i innymi organizmami. Dostarczają im produkty syntezy w zamian za dostęp do światła.

Wikipedia


zooksantelle

grupa symbiotycznych jednokomórkowych glonów z typu bruzdnic


SJP.pl

Zooksantelle (zooxanthellae) – jednokomórkowe, fotosyntetyzujące glony o żółtej lub brązowej barwie np. bruzdnice endosymbiotyczne, żyją w symbiozie z promienicami, koralowcami, niektórymi małżami (przydaczniowate), ślimakami tyłoskrzelnymi i innymi organizmami. Dostarczają im produkty syntezy w zamian za dostęp do światła.

Wikipedia


zool.

skrót od: zoologia, zoologiczny (czytany jako cały, odmienny wyraz)


SJP.pl

skrót

 (1.1) = zoologia, zoologiczny

Wiktionary

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* czeski: (1.1) zool.

* esperanto: (1.1) zool.

* niemiecki: (1.1) zool.

* słowacki: (1.1) zool.

źródła.

== zool. (esperanto.) ==

morfologia.

wymowa.

znaczenia.

skrót

 (1.1) = zoologio, zoologia → zool., zoologia, zoologiczny

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Powiązane:

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* czeski: (1.1) zool.

* esperanto: (1.1) zool.

* niemiecki: (1.1) zool.

* słowacki: (1.1) zool.

źródła.

== zool. (esperanto.) ==

morfologia.

wymowa.

znaczenia.

skrót

 (1.1) = zoologio, zoologia → zool., zoologia, zoologiczny

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* czeski: (1.1) zool.

* esperanto: (1.1) zool.

* niemiecki: (1.1) zool.

* słowacki: (1.1) zool.

źródła.

== zool. (esperanto.) ==

morfologia.

wymowa.

znaczenia.

skrót

 (1.1) = zoologio, zoologia → zool., zoologia, zoologiczny

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


zoolatria

kult zwierząt (zarówno konkretnych osobników, jak i całych gatunków) wyrastający z przekonania, że są one wcieleniami lub wysłannikami bogów, stanowiący element religii wielu ludów, np. Indii, starożytnego Egiptu; animalizm


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) rel. religijny kult zwierząt, animalizm;

Wiktionary

Animalizm (łac. animal „zwierzę”), inaczej zoolatria (gr. zoo „zwierzę” + lateria „służba”) – zespół wierzeń występujący w religiach pierwotnych, głównie Egiptu i Indii, którego przedmiotem jest kult zwierząt. Wynika on z idei, że pewni bogowie wcielają się w zwierzęta, a jej konsekwencją jest zoomorfizm, czyli praktyka przedstawiania tych bogów w postaci zwierząt lub z cechami zwierzęcymi. W starożytnym Egipcie wyobrażano sobie bogów pod postacią krokodyla, ibisa, kota, byka lub szakala.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

 (1.1) deifikacja

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) zoolatry

* fiński: (1.1) eläintenpalvonta, zoolatria

* francuski: (1.1) zoolâtrie ż.

* hindi: (1.1) पशुपूजा

* hiszpański: (1.1) zoolatría ż.

* interlingua: (1.1) zoolatria

* nowogrecki: (1.1) ζωολατρία

* portugalski: (1.1) zoolatria ż.

* rosyjski: (1.1) зоолатрия ż.

* rumuński: (1.1) zoolatrie

* włoski: (1.1) zoolatria ż.

źródła.

== zoolatria (język fiński.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) rel. zoolatria

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzɔːˈlatrʲja, AS: zolatrʹi ̯a

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

 (1.1) deifikacja

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) zoolatry

* fiński: (1.1) eläintenpalvonta, zoolatria

* francuski: (1.1) zoolâtrie ż.

* hindi: (1.1) पशुपूजा

* hiszpański: (1.1) zoolatría ż.

* interlingua: (1.1) zoolatria

* nowogrecki: (1.1) ζωολατρία

* portugalski: (1.1) zoolatria ż.

* rosyjski: (1.1) зоолатрия ż.

* rumuński: (1.1) zoolatrie

* włoski: (1.1) zoolatria ż.

źródła.

== zoolatria (język fiński.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) rel. zoolatria

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

 (1.1) eläintenpalvonta

Wiktionary


zoolit

skamieniała pozostałość po wymarłych zwierzętach


SJP.pl


zoolog

specjalista w zakresie zoologii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) biol. specjalista zajmujący się zoologią

 (1.2) środ. harc. harcerz ukarany zakazem opuszczania obozu (ZOO), zwykle wykonujący prace porządkowe

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) pot. przest. ogród zoologiczny, zoo

rzeczownik, rodzaj żeński

 (3.1) biol. specjalistka z dziedziny zoologii

Wiktionary

Zoolog – naukowiec zajmujący się badaniami zwierząt, biolog specjalizujący się w badaniach zoologicznych. W potocznym rozumieniu zoolog to często osoba interesująca się zwierzętami (hobbysta). Zoolog amator nie musi oznaczać dyletanta, oznacza jedynie, że badania zoologiczne nie stanowią źródła utrzymania, nie są zawodem.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

 (2.1) zoo, ogród zoologiczny

antonimy.

hiperonimy.

 (1.1) biolog

 (3.1) biolog

hiponimy.

 (1.1) etolog, entomolog, herpetolog, ichtiolog, ornitolog, paleozoolog, protozoolog, teriolog, zoopsycholog

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. zoologia ż.

 przym. zoologiczny

frazeologia.

etymologia. etym|łac|zoologia.

uwagi.

tłumaczenia.

 (2.1) zobtłum|ogród zoologiczny.

* angielski: (1.1) zoologist

* baskijski: (1.1) zoologo

* białoruski: (1.1) заолаг m.; (3.1) заолаг ż.

* esperanto: (1.1) zoologo, zoologiisto

* kataloński: (1.1) zoòleg m.

* litewski: (1.1) zoologas m.; (3.1) zoologė ż.

* łotewski: (1.1) zoologs m.; (3.1) zooloģe ż.

* romániço: (1.1) zoólogo

* rosyjski: (1.1) зоолог m.; (3.1) зоолог m.

* słoweński: (1.1) zoolog m.

* szwedzki: (1.1) zoolog w.

* ukraiński: (1.1) зоолог m.; (3.1) зоолог m.

* włoski: (1.1) zoologo m.

źródła.

== zoolog (język albański.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) zoolog

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zɔˈːlɔk, AS: z•olok

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zoologia ż.

 przym. zoologiczny

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) zoo, ogród zoologiczny

Wiktionary


zoologia

nauka o zwierzętach


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) biol. dział biologii, nauka o zwierzętach;

Wiktionary

Zoologia (gr. ζῷον zoon ‘zwierzę’, λόγος logos ‘nauka’) – dział biologii badający zwierzęta. Dokładny zakres zoologii ewoluował w związku ze zmienną definicją tego królestwa. W latach 20. XXI wieku obejmuje ono organizmy, które mogą nie odpowiadać potocznemu rozumieniu tego słowa (od gąbek do ludzi). Terminu tego po raz pierwszy użył Johann Schröder w 1659 roku w swoim dziele Zoologia, czyli historia zwierząt przydatnych w badaniach natury i chirurgii. Przedstawiciel tej dziedziny to zoolog, a przedstawicielka – zoolożka.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Już w podstawówce dzieci poznają podstawy zoologii.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzɔːˈlɔɟja, AS: zoloǵi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zoolog m., zoolożka ż.

 przym. zoologiczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) skr. zool.

Wiktionary


zoologiczny

dotyczący zoologii (np. ogród zoologiczny)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z zoologią, dotyczący zoologii

 (1.2) przen. książk. występujący w najostrzejszej formie

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzɔːlɔˈɟit͡ʃnɨ, AS: zoloǵičny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zoologia ż., zoolog m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) radykalny, skrajny, fanatyczny

Wiktionary


zoolożka

zoolog


SJP.pl

Patrz:

zoolog

zoom

[czytaj: zum]
1. urządzenie w kamerze albo aparacie fotograficznym zmieniające rozmiar obrazu poprzez zmianę ogniskowej obiektywu; obiektyw zmiennoogniskowy, transfokator;
2. funkcja programu komputerowego pozwalająca zwiększać lub zmniejszać widziany obiekt


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) fot. techn. pot. zob. obiektyw zmiennoogniskowy.;

 (1.2) fot. funkcja aparatu fotograficznego, projektora multimedialnego itp. lub programu komputerowego pozwalająca na zwiększanie lub zmniejszanie widzianego obiektu (zdjęcia, mapy, obiektu 3D)

Wiktionary

Zoom:

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Kupiłem porządny zoom do mojego kita, mogę teraz zająć się fotografią przyrodniczą.

 (1.1) Mam znajomego, który uważa, że stałki są o wiele lepsze od zoomów w każdym aspekcie. (z Internetu)

 (1.1) Niestety nie da się zastąpić dobrej stałki zoomem i vice versa. (z Internetu)

 (1.2) Wiadomo, że funkcja zoomu cyfrowego to gadżet marketingowy, a jakość zdjęć otrzymywanych tą metodą jest kiepska. (z Internetu)

 (1.2) Program prócz funkcji zoom zawiera marker, którym możliwe jest pisanie po ekranie, oraz opcję blokowania pulpitu na określony czas. (z Internetu)

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zoomować

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) transfokator

Wiktionary


zoomer

[czytaj: zumer] przedstawiciel pokolenia Z, urodzony w latach 1995-2012


SJP.pl

Generacja Z (ang. Generation Z), in. zoomerzy, gen Z, Post-Millennials, pokolenie internetowe, Pokolenie C – kohorta demograficzna następująca po milenialsach.

Według większości źródeł to pokolenie urodzonych po 1995 roku. Nazywane jest również „generacją multitasking”, „cichym pokoleniem”, „Generation V”, „Generation C”. Są to pierwsi ludzie dorastający we w pełni scyfryzowanym społeczeństwie.

Wikipedia


zoomerka

[czytaj: zumerka] przedstawicielka pokolenia Z, urodzona w latach 1995-2012


SJP.pl


zoomorficzny

1. dotyczący zoomorfizmu
2. zbliżony kształtem do zwierzęcia


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) z wyglądu przypominający zwierzę

 (1.2) związany z zoomorfizmem, dotyczący zoomorfizmu

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) W niedostępnym do zwiedzania kompleksie znajduje się kaplica bizantyńska, grobowiec i mozaika z motywami zoomorficznymi.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzɔɔ̃mɔrˈfʲit͡ʃnɨ, AS: zoõmorfʹičny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zoomorfizm m., zoomorficzność ż.

 przysł. zoomorficznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zwierzokształtny

Wiktionary


zoomorfizm

przedstawienie bóstwa w postaci zwierzęcej


SJP.pl

Zoomorfizm – w sztuce plastycznej przedstawianie w kształcie zwierząt (realnych lub fantastycznych) bóstw, pojęć abstrakcyjnych, zjawisk przyrody itp.

Starożytni Egipcjanie przedstawiali swoich bogów jako pół ludzi, pół zwierzęta (ciało człowieka i głowa zwierzęcia) lub stosowano atrybuty zwierzęce. Czczono także te zwierzęta, które symbolizowały bóstwa, np. jeżeli czczono Horusa, to także sokoły.

Wikipedia


zoomować

[czytaj: zumować] powiększać lub pomniejszać kadr, obraz


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) pot. powiększać zdjęcie / kadr, przybliżać widok za pomocą zoomu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Muzyka wali, kamera zoomuje długą lufą, trójka stapia się metaforycznie z kamieniem.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zoom m., zoomowanie n.

Wiktionary


zoomowy

zoom [czytaj: zumowy]


SJP.pl


zoonim

w językoznawstwie: nazwa własna zwierzęcia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) jęz. nazwa własna nadawana zwierzętom, najczęściej domowym;

Wiktionary

Zoonim jest ukształtowaną nazwą własną zwierzęcia, a nie jego określeniem apelatywnym (potocznym), jak np. koń, krowa, świnia (Bubak 1998: 329), choć nazwy pospolite mogą również pełnić funkcję zoonimu. Według Czesława Kosyla zoonimy są efektem antropomorfizacji, ponieważ wskazuje na to: "częste, sekundarne użycie w tej funkcji nazw osobowych np. pies Bartek, kot Baltazar, koń Kuba itp., lecz także odwzorowanie antropomorficznych procesów słowotwórczych np. Ciapuś, Ciapunio, Ciapulek, Ciapeczek, żart. Ciapuliński od imienia psa Ciapek" (Bubak 1998: 329).

Wikipedia

Wymowa:

IPA: zɔˈɔ̃ɲĩm, AS: zoõńĩm

Wiktionary


zoonimia

dział onomastyki zajmujący się nazewnictwem zwierząt


SJP.pl


zoonimiczny

zoonim


SJP.pl

Patrz:

zoonim

zoonotyczny

zoonoza


SJP.pl

Patrz:

zoonoza

zoonoza

w weterynarii: choroba odzwierzęca - choroba zakaźna mogąca przenosić się na ludzi (np. wścieklizna)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) wet. med. choroba zakaźna lub pasożytnicza zwierząt, mogąca wtórnie wystąpić u człowieka;

Wiktionary

Choroby odzwierzęce, zoonozy, antropozoonozy – zakaźne lub pasożytnicze choroby zwierząt, bądź przez zwierzęta tylko roznoszone, przenoszące się na człowieka poprzez kontakt bezpośredni lub surowce pochodzenia zwierzęcego, rzadziej drogą powietrzną (np. toksoplazmoza, bruceloza, wścieklizna, ptasia grypa i inne).

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌzɔɔ̃ˈnɔza, AS: zoõnoza

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zoonozowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) antropozoonoza, choroba odzwierzęca

Wiktionary


zoonozowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z zoonozą, dotyczący zoonozy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zoonoza ż.

Wiktionary


zoonozy

w weterynarii: choroba odzwierzęca - choroba zakaźna mogąca przenosić się na ludzi (np. wścieklizna)


SJP.pl

Choroby odzwierzęce, zoonozy, antropozoonozy – zakaźne lub pasożytnicze choroby zwierząt, bądź przez zwierzęta tylko roznoszone, przenoszące się na człowieka poprzez kontakt bezpośredni lub surowce pochodzenia zwierzęcego, rzadziej drogą powietrzną (np. toksoplazmoza, bruceloza, wścieklizna, ptasia grypa i inne).

Wikipedia


zoopatolog

specjalista badający choroby zwierząt


SJP.pl


zoopatologia

nauka o chorobach zwierząt


SJP.pl

Patologia zwierząt, zoopatologia – nauka zajmująca się ogółem zagadnień związanych z chorobami organizmów zwierzęcych, dział medycyny weterynaryjnej. Zajmuje się badaniami nad przyczynami (etiologia), mechanizmami (patogeneza) i skutkami chorób zwierząt poszczególnych gatunków.

Wikipedia


zooplankton

plankton składający się z drobnych organizmów zwierzęcych zawieszonych w toni wodnej; plankton zwierzęcy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zool. ogół organizmów zwierzęcych wchodzących w skład planktonu;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W skład zooplanktonu wchodzą m.in. pierwotniaki, skorupiaki i larwy owadów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzɔːˈplãŋktɔ̃n, AS: zoplãŋktõn

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zooplanktoniczny

Wiktionary


zooplasta

rzeźbiarz wykonujący figurki zwierząt


SJP.pl


zoopsycholog

specjalista w zakresie zoopsychologii


SJP.pl


zoopsychologia

nauka - psychologia zwierząt


SJP.pl

Zoopsychologia, psychologia zwierząt (zoo- + psychologia – gr. psyché – dusza i lógos – nauka) – dziedzina zoologii lub psychologii zajmująca się badaniem reakcji zmysłowych i instynktowych zachowań zwierząt, ich źródeł i mechanizmów. Jest ściśle związana z zoologią, etologią opisową i socjologią zwierząt. Obecnie jest często wypierana przez etologię.

Wikipedia


zoopsychologiczny

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z zoopsychologią, dotyczący zoopsychologii lub zoopsychologa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zoopsychologia ż., zoopsycholog mos.

Wiktionary


zoopsycholożka

zoopsycholog


SJP.pl

Patrz:

zoopsycholog

zoosemiotyka

Zoosemiotyka (od gr. ζῷον zōon – zwierzę, σῆμα sēma – znak) – nauka o sygnałach w świecie zwierząt, wyłoniona z etologii i semiotyki.

Zoosemiotyka zajmuje się rozpoznawaniem i klasyfikacją sygnałów fizycznych i chemicznych, znaków i symboli generowanych przez zwierzęta oraz form i metod porozumiewania się zwierząt, zarówno w zakresie komunikacji wewnątrzgatunkowej, jak i międzygatunkowej. Zajmuje się również ustalaniem cech wspólnych i różnic z językiem ludzkim. Dzieli się na zoosemantykę, zoosyntaktykę i zoopragmatykę.

Wikipedia


zoosfera

część biosfery zamieszkiwana przez zwierzęta


SJP.pl

Zoosfera (gr. dzóon ‘zwierzę’, sphaira ‘kula’) – część biosfery zamieszkana i eksploatowana przez zwierzęta.

Wikipedia


zoosocjolog

specjalista w zakresie zoosocjologii


SJP.pl


zoosocjologia

nauka - socjologia zwierząt


SJP.pl

Zoosocjologia, socjologia zwierząt (z gr. zoon=zwierzę + "socjologia") – nauka zajmująca się badaniem społecznego życia zwierząt, wzajemnych relacji pomiędzy nimi, strukturą i funkcjonowaniem ich skupisk, a także badaniem ewolucji zbiorowości społecznych. Jest to dziedzina nauki ściśle związana z socjologią ogólną i etologią. Włączana jest czasem do socjologii jako kierunek nazywany biosocjologią.

Wikipedia


zoosocjologiczny

dotyczący zoosocjologii


SJP.pl


zoospora

komórka służąca do bezpłciowego rozmnażania się glonów, śluzowców i grzybów niższych; pływka


SJP.pl

Pływka, zarodnik pływkowy, zoospora, planospora – rodzaj zarodnika występujący u śluzowców (u których nazywany jest myksomonadą), niektórych glonów i grzybów wodnych. Jest to komórka zdolna do poruszania się w wodzie za pomocą wici lub rzęsek. Pływki powstają w komórkach zwanych zoosporangiami. Zazwyczaj są mitosporami, u niektórych jednak grzybów są mejosporami.

Wikipedia


zoosporangium

u glonów i grzybów wodnych: zarodnia wytwarzająca ruchliwe zarodniki - zoospory; zarodnia pływkowa


SJP.pl

Zoosporangium (zarodnia pływkowa) – zarodnia glonów i grzybów produkująca pływki zwane też zoosporami.

U glonów zoosporangia powstają na organizmach diploidalnych i mają kształt owalny. Są jednokomorowe lub wielokomorowe. Jednokomorowe tworzą w swym wnętrzu zoospory haploidalne. Wielokomorowe są silnie wydłużone i tworzą zoospory diploidalne. Zoosporangia rozmieszczone są w różnych miejscach plechy. Czasem są zebrane w poduszeczkowych tworach, albo tworzą skupienia w specjalnych zagłębieniach. Mogą być także osadzone na sporofilach. W zależności od gatunku, w jednym zoosporangium może powstać jedna pływka, lub wiele pływek. Np. u zawłotni (Chlamydomonas) powstaje jedna pływka, u gałęzatki (Cladophora) i wstężnicy (Ulothrix) wiele pływek, przy czym u gałęzatki zaczynają się poruszać już w obrębie zoosporangium i wychodzą z niego przez otwór, u wstężnicy opuszczają go razem, gdyż zlepione są śluzowato-galaretowatą substancją, później rozpuszczającą się.

Wikipedia


zootechn.

skrót od: zootechnika, zootechniczny (czytany jako cały, odmienny wyraz)


SJP.pl


zootechniczka

zootechnik


SJP.pl

Patrz:

zootechnik

zootechniczny

odnoszący się do zootechniki lub zootechnika


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) nauk. odnoszący się do zootechniki, zootechnika

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zootechnik mos., zootechnika ż.

Wiktionary


zootechnik

osoba specjalizująca się w zootechnice


SJP.pl

Zootechnika – nauka o racjonalnym chowie i hodowli zwierząt oraz ich użytkowaniu.

W zakres zootechniki wchodzą takie dyscypliny jak: genetyka, doskonalenie zwierząt, rozród, żywienie, paszoznawstwo, zoohigiena, mechanizacja produkcji zwierzęcej, ekonomika produkcji zwierzęcej, organizacja produkcji zwierzęcej. Do zootechniki należy chów i hodowla zwierząt futerkowych oraz laboratoryjnych, rybactwo, pszczelarstwo, jedwabnictwo.

Wikipedia


zootechnika

nauka zajmująca się chowem, hodowlą i racjonalnym użytkowaniem zwierząt domowych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) nauka o hodowli zwierząt domowych;

forma rzeczownika.

 (2.1) D. i B. lp. od: zootechnik

Wiktionary

Zootechnika – nauka o racjonalnym chowie i hodowli zwierząt oraz ich użytkowaniu.

W zakres zootechniki wchodzą takie dyscypliny jak: genetyka, doskonalenie zwierząt, rozród, żywienie, paszoznawstwo, zoohigiena, mechanizacja produkcji zwierzęcej, ekonomika produkcji zwierzęcej, organizacja produkcji zwierzęcej. Do zootechniki należy chów i hodowla zwierząt futerkowych oraz laboratoryjnych, rybactwo, pszczelarstwo, jedwabnictwo.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zootechnikę można studiować na uczelniach publicznych w trybie stacjonarnym i niestacjonarnym.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzɔːˈtɛxʲɲika, AS: zoteχʹńika

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zootechnik m.

 przym. zootechniczny

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. zootechnik m.

 przym. zootechniczny

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* asturyjski: (1.1) ganadería ż.

* białoruski: (1.1) заатэхнія ż., заатэхніка ż.

* esperanto: (1.1) zootekniko

* francuski: (1.1) zootechnie ż.

* hiszpański: (1.1) zootecnia ż.

* litewski: (1.1) zootechnika ż.

* nowogrecki: (1.1) ζωοτεχνία ż.

* rosyjski: (1.1) зоотехника ż.

* ukraiński: (1.1) зоотехніка ż., зоотехнія ż.

* węgierski: (1.1) zootechnika

* włoski: (1.1) zootecnia ż.

źródła.

== zootechnika (język litewski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zootechnika

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


zooterapeuta

terapeuta leczący z pomocą zwierząt; animaloterapeuta


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) med. terapeuta prowadzący zooterapię

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Stadnina zatrudnia trzech licencjonowanych zooterapeutów.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zooterapeutyczny

Wiktionary


zooterapeutyczny

dotyczący terapii z udziałem zwierząt; animaloterapeutyczny


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) med. związany z zooterapią, dotyczący zooterapii

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zooterapeuta mos.

Wiktionary


zooterapia

forma terapii z udziałem zwierząt; animaloterapia


SJP.pl

Zooterapia (animaloterapia) – terapia z udziałem zwierząt.

Zasadniczo dzielona jest (według terminologii anglosaskiej) na:

  • Animal-assisted activities (AAA) – zajęcia z udziałem zwierząt
  • Animal-assisted therapy (AAT) – terapia z udziałem zwierząt (ukierunkowane i celowe działania terapeutyczne podlegające dokumentacji i ewaluacji)
  • Animal-assisted education (AAE) – edukacja z udziałem zwierząt (w Polsce nie jest odrębną formą, ponieważ zwykle nie występuje samodzielnie, a jej elementy wchodzą w zakres AAA i AAT)

Wikipedia


zootomia

nauka zajmująca się metodami dokonywania sekcji zwierząt; także: dawne określenie anatomii zwierząt


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) nauka zajmująca się metodami dokonywania sekcji zwłok zwierząt;

Wiktionary

Anatomia zwierząt (czasem używana bywa nazwa zootomia, zoon- zwierzę) – gałąź szeroko pojętej anatomii, traktująca o anatomii szczegółowej poszczególnych gatunków zwierząt, jak również o anatomii porównawczej zwierząt.

Anatomia zwierząt odpowiada na szereg pytań, związanych przede wszystkim: z budową makroskopową i umiejscowieniem w organizmie zwierzęcia poszczególnych narządów, czy też układów. Bada również filogenezę narządów (czyli ich rozwój osobniczy), jak również wzajemne umiejscowienie narządów (anatomia topograficzna zwierząt). Ta ostatnia jest szczególnie ważna w przypadku weterynarii, gdzie został nawet wyodrębniony osobny przedmiot podczas studiów weterynaryjnych, gdzie młodzi adepci sztuki weterynaryjnej zajmują się zgłębianiem wiedzy na temat: wzajemnego umiejscowienia narządów w jamach ciała, czy też określaniem topografii miejsc wykonywania zabiegów chirurgicznych, np. iniekcji, biopsji, itp.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 przym. zootomiczny

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* włoski: (1.1) zootomia ż.

źródła.

== zootomia (interlingua.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) nauk. zootomia

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzɔːˈtɔ̃mʲja, AS: zotõmʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zootomiczny

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 przym. zootomiczny

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* włoski: (1.1) zootomia ż.

źródła.

== zootomia (interlingua.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) nauk. zootomia

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


zootomiczny

przymiotnik

 (1.1) przym. od zootomia

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzɔːtɔ̃ˈmʲit͡ʃnɨ, AS: zotõmʹičny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zootomia

Wiktionary


zootop

biol. środowisko życia jakiegoś gatunku zoologicznego


SJP.pl


żopać

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. karcić, strofować

Wiktionary


zopaska

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. zapaska

 (1.2) gw-pl|Górny Śląsk. fartuch kuchenny

Wiktionary


zoperacjonalizować

opracować procedurę, technologię lub algorytm dla rozwiązania jakiegoś problemu


SJP.pl


zoptymalizować

poprawić, dokonać korzystnych zmian, np. podnoszących wydajność, niezawodność, wygodę użytkowania


SJP.pl


zoptymalizowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zoptymalizować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. optymalizowanie n., optimum n., optymalność ż.

 czas. optymalizować ndk., zoptymalizować dk.

 przym. optymalny

 przysł. optymalnie

Wiktionary


zor

skrót od: Związek Odbudowy Rzeczypospolitej, konspiracyjna organizacja wojskowo-polityczna założona w Warszawie w 1939 roku


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. wypalony w lesie teren

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żory lm. nmos.

Wiktionary


zora

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) rzad. imię|polski|ż.;

Wiktionary

  • Zora – imię żeńskie
  • Zora – rodzaj pająków z rodziny trawnikowcowatych
  • Widzewska Oficyna Wydawnicza „Zora” (zapis stylizowany: ZORA)

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

 (1.1) imię Zora • pani / panna Zora • dziewczynka / dziewczyna / kobieta / osoba (człowiek) imieniem Zora • mieć na imię / nazywać się / nosić imię Zora • nadać imię Zora • otrzymać imię Zora • dzień imienin / imieniny Zory

synonimy.

 (1.1) zdrobn. Zorka, Zoreczka, Zorusia, Zorunia

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. zorza ż.

:: zdrobn. Zorka ż., Zoreczka ż., Zorusia ż., Zorunia ż.

:: fm. Zoran mos.

 przym. przest. gwara. Zorzyn

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

 (1.1) rzadko spotykane imię

 (1.1) por|Aurora|Roksana.

 (1.1) zobacz też: Indeks:Polski - Imiona

tłumaczenia.

* czeski: (1.1) Zora ż.

* serbski: (1.1) Зора ż.

* słowacki: (1.1) Zora ż.

* słoweński: (1.1) Zora ż.

źródła.

== Zora (język czeski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|czeski|ż. Zora

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzɔra, AS: zora

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zorza ż.

:: zdrobn. Zorka ż., Zoreczka ż., Zorusia ż., Zorunia ż.

:: fm. Zoran mos.

 przym. przest. gwara. Zorzyn

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zdrobn. Zorka, Zoreczka, Zorusia, Zorunia

Wiktionary


zorać

[czytaj: z-orać]
1. uprawić rolę poprzez oranie, dokończyć orkę; zaorać;
2. przenośnie: porobić bruzdy, zwłaszcza czymś ostrym; poryć


SJP.pl


zoran

obce imię męskie


SJP.pl

Zoran (cyrylica serbska: Зоран) – męskie imię południowosłowiańskie, wywodzące się od słowa zora czyli „zorza, świt, jutrznia”.

Znane osoby o tym imieniu:

  • Zoran Bečić, bośniacki aktor
  • Zoran Baldovaliev, macedoński piłkarz
  • Zoran Ćirjaković, serbski dziennikarz
  • Zoran Cvijanović, serbski aktor
  • Zoran Ćirić, serbski pisarz
  • Zoran Đerić, bośniacki polityk
  • Zoran Đinđić, serbski polityk
  • Zoran Dukić, chorwacki gitarzysta klasyczny
  • Zoran Džorlev, macedoński skrzypek
  • Zoran Erić, serbski kompozytor
  • Zoran Erceg, serbski koszykarz
  • Zoran Filipović, czarnogórski trener piłkarski
  • Zoran G. Jančić, bośniacki pianista
  • Zoran Janjetov, serbski twórca komiksu
  • Zoran Janković (polityk), słoweński polityk
  • Zoran Janković (piłkarz), urodzony w Serbii bułgarski menedżer piłkarski i były gracz
  • Zoran Janković (piłkarz wodny), jugosławski piłkarz wodny
  • Zoran "Bajo" Janković, macedoński muzyk znany z funkcji basisty Aleksandra Makedonskiego
  • Zoran Jovanovski, macedoński piłkarz
  • Zoran Jolevski, macedoński ambasador USA
  • Zoran Knežević (astronom), serbski astronom
  • Zoran Knežević (polityk), serbski polityk
  • Zoran Krušvar, chorwacki pisarz
  • Zoran Ladicorbic, urodzony w Jugosławii amerykański projektant sztuki
  • Zoran Lilić, serbski polityk
  • Zoran Lončar, serbski polityk
  • Zoran Mamić, chorwacki piłkarz
  • Zoran Milanović, chorwacki polityk
  • Zoran Milinković, serbski polityk
  • Zoran Mirković, serbski piłkarz
  • Zoran Mušič, słoweński malarz
  • Zoran Pavlovič, słoweński piłkarz
  • Zoran Planinić, chorwacki koszykarz
  • Zoran Pešić serbski rugbysta
  • Zoran Popović, serbski piłkarz
  • Zoran Popovich burmistrz i sędzia Pensylwanii
  • Zoran Predin, słoweński muzyk
  • Zoran Radmilović, serbski aktor
  • Zoran Radović, serbski koszykarz
  • Zoran Radojičić, serbski lekarz, nauczyciel akademicki
  • Zoran Rankić, serbski aktor
  • Zoran Rant, słoweński inżynier, naukowiec i profesor
  • Zoran Redžić, bośniacki muzyk
  • Zoran Savić, serbski koszykarz
  • Zoran Simjanović, serbski muzyk
  • Zoran Simović, czarnogórski piłkarz
  • Zoran Stanković, serbski polityk
  • Zoran Stojković, serbski polityk
  • Zorán Sztevanovity (Zoran Stefanović), serbsko-węgierski muzyk
  • Zoran Šami, serbski polityk
  • Zoran Terzić, serbski siatkarz i trener
  • Zoran Tošić, serbski piłkarz
  • Zoran Urumov, serbski piłkarz
  • Zoran Vanev, macedoński muzyk
  • Zoran Vujović, chorwacki piłkarz
  • Zoran Vuković, członek serbskich formacji paramilitarnych działających w okolicy miasta Foča
  • Zoran Vuletić (polityk), serbski polityk
  • Zoran Vuletić (muzyk) chorwacki keyboardzista zespołu muzycznego Haustor
  • Zoran Vulić, chorwacki piłkarz
  • Zoran Zaev, macedoński polityk
  • Zoran Žigić, bośniacki Serb, zbrodniarz wojenny
  • Zoran Živković, serbski piłkarz ręczny i trener
  • Zoran Živković (pisarz), serbski pisarz
  • Zoran Živković (polityk), były premier Serbii
  • Zoran Živković (piłkarz), chorwacki piłkarz

Wikipedia


zorany

[czytaj: z-orać]
1. uprawić rolę poprzez oranie, dokończyć orkę; zaorać;
2. przenośnie: porobić bruzdy, zwłaszcza czymś ostrym; poryć


SJP.pl


żórawie

wieś w województwie zachodniopomorskim, w powiecie gryfińskim


SJP.pl

Żórawie (do 1945 r. niem. Kronheide) – wieś w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie gryfińskim, w gminie Gryfino.

W latach 1945–54 istniała gmina Żórawie. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa szczecińskiego.

Wikipedia


żórawina

wieś w Polsce


SJP.pl

Żórawina (łac. Rubra Sirbena, niem. Rothsürben) – wieś (dawniej miasto) w Polsce, położona w województwie dolnośląskim, w powiecie wrocławskim, w gminie Żórawina.

Żórawina uzyskała lokację miejską w 1272 roku, zdegradowana przed 1400 rokiem, ponowne nadanie praw miejskich w 1608 roku nie zostało zrealizowane.

Wikipedia


żórawinianin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żórawiny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żórawina ż.

:: fż. żórawinianka ż.

 przym. żórawiński

Wiktionary


żórawinianka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żórawiny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żórawina ż.

:: fm. żórawinianin m.

 przym. żórawiński

Wiktionary


żórawiński

przymiotnik od: Żórawina


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Żórawiny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żórawina ż., żórawinianin m., żórawinianka ż.

Wiktionary


żórawski

Żórawie


SJP.pl

Żórawski (f. Żórawska, pl. Żórawscy) – polskie nazwisko, historyczny wariant nazwiska Żurawski

  • Alina Żórawska-Witkowska (ur. 1949) – muzykolożka, historyk muzyki baroku i klasycyzmu w Polsce
  • Andrzej Żórawski – syn architekta Juliusza, konstruktor, współautor m.in. Supersamu, katowickiego Spodka, Hali Olivii w Gdańsku
  • Bogusław Żórawski (1902–1973) – kapitan marynarki, cichociemny
  • Cezariusz Żórawski (ur. 1927) – mikrobiolog weterynaryjny, specjalista od zwalczania gruźlicy bydła
  • Juliusz Żórawski (1898–1967) – architekt okresu modernizmu, syn Kazimierza Żorawskiego
  • Juliusz Bronisław Wiktor Żórawski herbu Trąby (1833-1906) – ziemianin, rolnik-doświadczalnik
  • Kazimierz Żorawski (Żórawski) (1866–1953) – syn Juliusza herbu Trąby, matematyk krakowskiej szkoły matematycznej, nauczyciel akademicki
  • Konstanty Żórawski (1874–1956) – elektrotechnik, pionier projektowania, budowy i zastosowania maszyn elektrycznych w przemyśle polskim
  • Marcin Żórawski herbu Trzaska (XVIII w.) – podstoli płocki
  • Marcjan Żórawski (1848–1932) – lekarz weterynarii, konstruktor oftalmoskopu weterynaryjnego
  • Michał Żórawski (1939–2012) – historyk, dyplomata
  • Saturnin Żórawski (1920–1977) – aktor, reżyser teatralny
  • Stanisław Żórawski herbu Trąby (1882–1940) – syn Juliusza herbu Trąby, ziemianin, działacz społeczny
  • Walenty Żórawski (XVI/XVII w.) – murator Warszawy

Wikipedia

Patrz:

Żórawie

zorb

1. grecki taniec ludowy; sirtaki;
2. przezroczysta kula nadmuchiwana powietrzem, z miejscem dla jednej lub kliku osób w środku, używana do staczania się ze zbocza lub unoszenia się na wodzie; zorb


SJP.pl

Zorbing – zabawa polegająca na staczaniu się ze zbocza lub spływaniu rwącą rzeką, strumieniem w plastikowej, nadmuchiwanej, wykonanej z materiałów odpornych na uszkodzenia podwójnej kuli "zorba".

Kula wyposażona jest w pasy bezpieczeństwa.

Pomysł na zorbing powstał w Nowej Zelandii, a jego autorami są Zorbs Dwane i Andrew Akers. Stworzyli oni plastikową kulę (początkowo o szerokości 1 m). Nieco później kulę powiększono do 3,2 m średnicy zewnętrznej.

Wikipedia


zorba

1. grecki taniec ludowy; sirtaki;
2. przezroczysta kula nadmuchiwana powietrzem, z miejscem dla jednej lub kliku osób w środku, używana do staczania się ze zbocza lub unoszenia się na wodzie; zorb


SJP.pl


zorbing

staczanie się po zboczu góry lub unoszenie się na wodzie w specjalnej kuli ze sztucznego tworzywa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zabawa polegająca na staczaniu się z górki we wnętrzu wielkiej, plastikowyastikowej kuli;

Wiktionary

Zorbing – zabawa polegająca na staczaniu się ze zbocza lub spływaniu rwącą rzeką, strumieniem w plastikowej, nadmuchiwanej, wykonanej z materiałów odpornych na uszkodzenia podwójnej kuli "zorba".

Kula wyposażona jest w pasy bezpieczeństwa.

Pomysł na zorbing powstał w Nowej Zelandii, a jego autorami są Zorbs Dwane i Andrew Akers. Stworzyli oni plastikową kulę (początkowo o szerokości 1 m). Nieco później kulę powiększono do 3,2 m średnicy zewnętrznej.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈzɔrbʲĩŋk, AS: zorbʹĩŋk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zorba ż., Zorba m.

Wiktionary


zorbingowy

związany ze staczaniem się po zboczu góry lub unoszeniem się na wodzie w specjalnej kuli ze sztucznego tworzywa


SJP.pl


zorbonauta

osoba uprawiająca zorbing (sport ekstremalny)


SJP.pl


żorek

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy, nazwa własna

 (1.1) postać przedstawiana w postaci płomyka, upamiętniana w rzeźbach

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (2.1) geogr. las miejski w Gliwicach;

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Od zeszłego piątku w Parku Cegielnia znowu możemy oglądać Żorka.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒɔrɛk, AS: žorek

Wiktionary


zorganizować

czasownik przechodni dokonany (ndk. organizować)

 (1.1) dokonany od|organizować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzɔrɡãɲiˈzɔvat͡ɕ, AS: zorgãńizovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. organizatorka ż., organizator mos., zorganizowanie n., organizer mrz., organizacja, organizm

 czas. organizować

 przym. zorganizowany

Wiktionary


zorganizowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zorganizować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzɔrɡãɲizɔˈvãɲɛ, AS: zorgãńizovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zorganizować, organizować

 rzecz. organizator m., organizatorka ż., organizer mrz., organizacja ż.

 przym. organizacyjny

Wiktionary


zorganizowany

przymiotnik

 (1.1) umiejący dobrze zorganizować swój czas, własne sprawy

 (1.2) świadczący o tym, że ktoś potrafi właściwie zorganizować się

forma czasownika.

 (2.1) imiesłów przymiotnikowy bierny od zorganizować

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zorganizować dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dokładny, poukładany, skrupulatny, uporządkowany

 (1.2) uporządkowany

Wiktionary


zorgować

czasownik

 (1.1) gw-pl|Mazury, Warmia. troszczyć się

Wiktionary

Powiązane:

 czas. obzorgować (czuwać, troszczyć się)

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) obzorgować

Wiktionary


zorientować

czasownik przechodni dokonany (ndk. orientować)

 (1.1) ułatwić komuś orientację w czymś, poinformować kogoś, pomóc w zrozumieniu

 (1.2) skierować, ustawić, usytuować coś

czasownik zwrotny dokonany zorientować się (ndk. orientować się)

 (2.1) zdać sobie sprawę z czegoś, zrozumieć o co chodzi

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Czy mógłbyś zorientować mnie w swoich zapiskach z ostatniego wykładu?

 (1.2) Ściany boczne tej piramidy zorientowano podług czterech stron świata.

 (2.1) Szybko zorientowała się w zaistniałej sytuacji, kierując swój wzrok ku otwartym drzwiom.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzɔrʲjɛ̃nˈtɔvat͡ɕ, AS: zorʹi ̯ẽntovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zorientowanie

 przym. zorientowany

Wiktionary


zorientowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zorientować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzɔrʲjɛ̃ntɔˈvãɲɛ, AS: zorʹi ̯ẽntovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zorientować

Wiktionary


zorilla

rodzaj drapieżnego ssaka z rodziny łasicowatych


SJP.pl

Zorilla paskowana, zorilla (Ictonyx striatus) – gatunek drapieżnego ssaka z rodziny łasicowatych zamieszkujący tereny Afryki środkowej i południowej.

Wikipedia


zorin

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Jurij Zorin – radziecki lekkoatleta, sprinter i płotkarz
  • Max Zorin – fikcyjna postać w filmie Zabójczy widok
  • Walerian Zorin – radziecki dyplomata i działacz państwowy

Inne:

  • Zorin OS – dystrybucja Linuksa, oparta na Ubuntu

Wikipedia


zorkiestrowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zorkiestrować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zorkiestrować dk.

Wiktionary


zorn

nazwisko


SJP.pl

Osoby o nazwisku Zorn
  • Anders Zorn (1860–1920) – szwedzki malarz i grafik
  • Franz Zorn (ur. 1970) – austriacki zawodnik ice speedway'a
  • John Zorn (ur. 1953) – amerykański kompozytor, saksofonista i multiinstrumentalista
  • Mary Zorn-Hamm (ur. 1982) – amerykańska łuczniczka
  • Max Zorn (1906–1993) – amerykański matematyk
Inne
  • Zorn – rzeka we Francji, przepływająca przez departament Moselle

Wikipedia


zoroaster

prorok perski z VII/VI w. p.n.e.; Zaratustra; Zaratusztra


SJP.pl

Wikipedia


zoroastrowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Zoroastra lub z nim związany


SJP.pl


zoroastrycki

przymiotnik

 (1.1) rel. dotyczący zaratusztrianizmu, związany z zaratusztrianizmem

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzɔrɔaˈstrɨt͡sʲci, AS: zoroastrycʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zoroastryzm m.

 przym. zoroastryjski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zoroastryjski

Wiktionary


zoroastryjski

przymiotnik

 (1.1) zob. zoroastrycki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzɔrɔaˈstrɨjsʲci, AS: zoroastryi ̯sʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zoroaster m., zoroastryzm m.

 przym. zoroastrycki

Wiktionary


zoroastryzm

staroirańska religia oparta na mazdaizmie, głosząca ustawiczną walkę dobra i zła jako podstawę istnienia świata; zaratustryzm; zaratustrianizm; zaratusztrianizm


SJP.pl

Zaratusztrianizm (zaratustryzm, zoroastryzm, zoroastrianizm, awest. Daēnā Vañuhi; pers. آيين زرتشتی Âjin-e Zaratoszt-i) – religia irańska wywodząca się od Zaratusztry, powstała pomiędzy 1500 a 500 rokiem p.n.e. Liczba wyznawców wynosi 110-120 tys. (2012).

Wikipedia


zorongo

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) choreogr. popularny andaluzyjski taniec ludowy

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zɔˈrɔ̃ŋɡɔ, AS: zorõŋgo

Wiktionary


zorro

Zorro (z hiszp. „Lis”), właśc. Diego de la Vega − postać fikcyjna, która po raz pierwszy pojawiła się w powieści Johnstona McCulleya The Curse of Capistrano z roku 1919. Jest to obrońca mieszkańców Kalifornii (ówczesnej kolonii hiszpańskiej) uciśnionych przez lokalnych gubernatorów i dowódców wojskowych. Pojawia się jako jeździec w czarnej masce i pelerynie. Dobrze włada szpadą.

Wikipedia


zorski

nazwisko


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) odnoszący się do Żor, związany z Żorami

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Autobus zatrzymuje się tuż przy żorskim magistracie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żory nmos., żorzanin mos., żorzanka ż.

Wiktionary


żorstwa

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) lwów. kawałki skały

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Hej, spójrz, to naprawdę żorstwa.

Wiktionary


zorta

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. gatunek, odmiana

Wiktionary


żoruchowo

Żoruchowo (kaszb. Żorëchòwò lub też Żarchòwò, niem. Sorchow) – wieś w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie słupskim, w gminie Główczyce. Wieś jest siedzibą sołectwa "Żoruchowo". Znajduje się tu klasycystyczny pałac z 1833 roku z parkiem leśnym o powierzchni około 4 ha.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa słupskiego.

Wikipedia


żory

miasto w Polsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Polsce;

Wiktionary

Żory (cz. Žáry, Žárov, niem. Sohrau) – miasto na prawach powiatu w południowej Polsce, w województwie śląskim, historycznie na Górnym Śląsku.

Jest jednym z miast należących do Rybnickiego Okręgu Węglowego. Obecnie miasto spełnia funkcje handlową, usługową i logistyczną.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jutro jadę do Żor na urodziny ciotki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒɔrɨ, AS: žory

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żor mrz., żorzanin mos., żorzanka ż.

 przym. żorski

Wiktionary


zorywać

[czytaj: z-orywać] rzadkie:
1. kończyć oranie, dokończać orkę; zaorywać;
2. przenośnie: robić bruzdy, zwłaszcza czymś ostrym; ryć


SJP.pl


zorza

zjawisko świetlne polegające na zmianie barwy nieba, np. zorza polarna


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) meteorol. barwne zjawisko świetlne na niebie

Wiktionary

  • zorza polarna
  • zorza poranna
  • zorza wieczorna
  • Zorza (mitologia) – bogini świtu w mitologii słowiańskiej
  • czasopisma:
    • Zorza – wydawany w Warszawie tygodnik Narodowej Demokracji
    • Zorza – wydawany we Lwowie miesięcznik dla kobiet (1900–1902)
    • Zorza – dwutygodnik dla młodzieży wydawany w latach 1843–1844
    • Zorza (pismo) (ros. „Заря”) – pismo Rosyjskiej Armii Wyzwoleńczej
    • Zorza Ilustrowany tygodnik katolików – pismo wydawane przez Stowarzyszenie „Pax”

    Wikipedia

    Przykłady

     (1.1) Puść mnie, bo już wschodzi zorza!

     (1.1) Kimże jest ta, która świeci z wysoka jak zorza, / piękna jak księżyc, jaśniejąca jak słońce, / groźna jak zbrojne zastępy?

     (1.1) Kiedy ranne wstają zorze, Tobie ziemia, Tobie morze, Tobie śpiewa żywioł wszelki, bądź pochwalon, Boże wielki.

    Wiktionary

    Wymowa:

    IPA: ˈzɔʒa, AS: zoža

    Wiktionary

    Powiązane:

     rzecz. Zorza ż., Zora ż.

    Wiktionary

    Synonimy:

     (1.1) poet. jutrzenka, świt, świtanie, aurora, wschód, brzask

    Wiktionary


zorzak

krocznik zorzak - motyl z rodziny miernikowcowatych


SJP.pl


żorzanin

mieszkaniec Żor


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żor

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Poprzednik prezydenta Żor był żorzaninem.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żory nmos.

:: fż. żorzanka ż.

 przym. żorski

Wiktionary


żorzanka

mieszkanka Żor


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żor

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) 30-letnia żorzanka spowodowała kolizję na drodze.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żory nmos.

:: fm. żorzanin mos.

 przym. żorski

Wiktionary


żorżeta

przezroczysta tkanina jedwabna, bawełniana lub wełniana o nieregularnej, pomarszczonej powierzchni; używana na suknie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) włók. lekka, przejrzysta tkanina nieregularnie marszczona;

Wiktionary

Żorżeta – rodzaj przezroczystej tkaniny o splocie płóciennym. Wyrabiana jest z wełny, bawełny lub jedwabiu. Jest jednobarwną tkaniną o nieregularnie zmarszczonej powierzchni. Nieregularne zmarszczenie powierzchni powstaje wskutek użycia w procesie tkania skręconych nici. Szyje się z niej głównie różne suknie.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Mama kupiła sobie bluzkę z fioletowej żorżety.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɔrˈʒɛta, AS: žoržeta

Wiktionary

Powiązane:

 przym. żorżetowy

Wiktionary


żorżetowy

dotyczący żorżety


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) wykonany z żorżety

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żorżeta ż.

Wiktionary


zorzowy

zorza


SJP.pl

Patrz:

zorza

zorzynek

motyl z rodziny bielinków


SJP.pl


zósemkować

potocznie:
1. spowodować wygięcie się obręczy koła rowerowego w ósemkę na skutek uderzenia;
2. zósemkować się - o kole rowerowym: wygiąć się w ósemkę


SJP.pl


zosia

zdrobnienie od: Zofia (imię żeńskie); Zośka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) zdrobn. od imienia żeńskiego Zofia

Wiktionary

  • Zosia – zdrobnienie od imienia Zofia
  • Zosia – bohaterka Pana Tadeusza
  • Zosia – radziecko-polski film fabularny z 1967 roku
  • Zosia – krater na powierzchni Wenus
  • ZoSia – pseudonim artystyczny polskiej piosenkarki Zosi Karbowiak
  • ZoSIA - Zintegrowany System Informacji Archiwalnej – system informatyczny w polskich archiwach państwowych

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Chciało się Zosi jagódek, / kupić ich za co nie miała, / Jaś ich miał pełen ogródek, / ale go prosić nie śmiała.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzɔɕa, AS: zośa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zośka ż., Zosieńka ż., Zofia ż.

Wiktionary


zosieńka

zdrobnienie od: Zofia (imię żeńskie)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż., zdrobniała, poufała forma imienia Zofia

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zosieńka piecze właśnie placek z rabarbarem.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zofia ż., Zośka ż., Zosia ż., Zocha ż., zośka ż., Zofiówka ż., Zofiowo n., Zofiów m., Zofin m., Zosin m.

 przym. Zofiowy

 temsłow. -zofia

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Zośka ż., Zosia ż., Zocha ż.

Wiktionary


zosin

nazwa wielu miejscowości i ich części w Polsce


SJP.pl

Miejscowości i ich części w Polsce

  • Zosin – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. aleksandrowskim, w gminie Waganiec
  • Zosin – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. golubsko-dobrzyńskim, w gminie Zbójno
  • Zosin – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. włocławskim, w gminie Lubanie
  • Zosin – wieś w woj. lubelskim, w pow. hrubieszowskim, w gminie Horodło
  • Zosin – kolonia w woj. lubelskim, w pow. krasnostawskim, w gminie Fajsławice
  • Zosin – wieś w woj. lubelskim, w pow. lubelskim, w gminie Bełżyce
  • Zosin – kolonia w woj. lubelskim, w pow. łęczyńskim, w gminie Cyców
  • Zosin – wieś w woj. lubelskim, w pow. opolskim, w gminie Opole Lubelskie
  • Zosin – kolonia wsi Wola Chomejowa w woj. lubelskim, w pow. radzyńskim, w gminie Borki
  • Zosin – wieś w woj. lubelskim, w pow. ryckim, w gminie Ułęż
  • Zosin – przysiółek wsi Dziewuliny w woj. łódzkim, w pow. piotrkowskim, w gminie Grabica
  • Zosin – część wsi Gruszów w woj. małopolskim, w pow. proszowickim, w gminie Pałecznica
  • Zosin – wieś w woj. mazowieckim, w pow. sochaczewskim, w gminie Sochaczew
  • Zosin – wieś w woj. podlaskim, w pow. łomżyńskim, w gminie Łomża
  • Zosin – osada w woj. wielkopolskim, w pow. kępińskim, w gminie Kępno

Wikipedia


zosinek

W Polsce
  • Zosinek – część miasta Lublin
  • Zosinek – część miasta Zielonka
  • Zosinek – nieformalna nazwa dzielnicy miasta Legnica
  • Zosinek – część wsi Czarnoziem, w woj. lubelskim, w pow. krasnostawskim, w gminie Krasnystaw
  • Zosinek – wieś w woj. lubelskim, w pow. opolskim, w gminie Chodel
  • Zosinek – kolonia w woj. łódzkim, w pow. kutnowskim, w gminie Krośniewice
  • Zosinek – część wsi Gończyce w woj. mazowieckim, w pow. garwolińskim, w gminie Sobolew
  • Zosinek – przysiółek wsi Przystajnia, w woj. wielkopolskim, w pow. kaliskim, w gminie Brzeziny

Wikipedia


zosinowo

Zosinowo – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie radzyńskim, w gminie Kąkolewnica.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bialskopodlaskiego.

Wieś stanowi sołectwo gminy Kąkolewnica. Według Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2011 wieś liczyła 110 mieszkańców.

Wikipedia


zosiny

przymiotnik dzierżawczy - należący do Zosi lub z nią związany


SJP.pl


zośka

gra polegająca na podbijaniu wewnętrzną stroną stopy szmatki wypchanej zwykle jakimś balastem


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż., zdrobniała, poufała forma imienia Zofia

Wiktionary

  • Tadeusz Zawadzki, ps. Zośka – instruktor harcerski, podporucznik Armii Krajowej, komendant Grup Szturmowych w Warszawie
  • batalion Zośka – harcerski batalion AK biorący udział w powstaniu warszawskim, składający się przede wszystkim z członków Szarych Szeregów
  • zośka – gra zręcznościowa polegająca na podbijaniu nogami lotki wykonanej z pęczka kolorowej włóczki obciążonego ołowianym krążkiem
  • Zośka – Zagonna Studnia – system jaskiń w Tatrach Zachodnich
  • Zośka – klasa jachtu
  • Zofia (zdrobnienie Zośka) – imię żeńskie pochodzenia greckiego
  • footbag (w Polsce nazywany grą w zośkę) – nazwa zbiorcza pokrewnych dyscyplin sportu i przyrządu, który jest w nich wykorzystywany
  • Zachodnia obwodnica Szczecina

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Cześć, jestem Zośka z VIa i chcę z tobą chodzić.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zofia ż., Zosieńka ż., Zosia ż., Zocha ż., zośka ż., Zofiówka ż., Zofiowo n., Zofiów m., Zofin m., Zosin m.

 przym. Zofiowy

 temsłow. -zofia

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Zosieńka ż., Zosia ż., Zocha ż.

Wiktionary


zośmiokrotniać

powiększać ośmiokrotnie


SJP.pl


zośmiokrotnić

powiększyć ośmiokrotnie


SJP.pl


zosp

skrót od: Związek Ochotniczych Straży Pożarnych


SJP.pl


zostać

1. nie zmienić miejsca pobytu, pozostać;
2. stać się pozostałością czegoś;
3. znaleźć się w jakiejś sytuacji;
4. stać się kimś, czymś


SJP.pl

czasownik nieprzechodni dokonany

 (1.1) dokonany od|zostawać.

czasownik zwrotny dokonany zostać się

 (2.1) przest. pozostać, nie zmieniać miejsca

Wiktionary

Przykłady

 (2.1) Kruszce, ziemie, kamienie, wykopane i wycięte nie mogą zostać się w Kopalni, ale się na wierzch do dalszego obrobienia wydobyć muszą, ziemia wprawdzie i kamienie w pewnych okolicznościach mogą się zostać w głębokości: przecięż z mieysca na mieysce przenosić się muszą.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzɔstat͡ɕ, AS: zostać

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zostawać, postawić

 rzecz. zostanie n., ostaniec mrz.

Wiktionary


zostanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zostać.

forma czasownika.

 (2.1) 3. os. lp. przysz. czasownika zostać

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zɔˈstãɲɛ, AS: zostãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zostać, zostawać, postawić

 rzecz. ostaniec mrz.

Wiktionary


zostawać

czasownik nieprzechodni

 (1.1) nie odchodzić/odjeżdżać/…, nie ruszać się z miejsca

 (1.2) być pozostałością po czymś, czego już nie ma

 (1.3) stawać się kimś/czymś

 (1.4) tylko aspekt dokonany: używany do tworzenia strony biernej o aspekcie dokonanym

czasownik zwrotny zostawać się

 (2.1) przest. pozostawać, nie zmieniać miejsca

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nie pójdziesz dziś do szkoły, zostaniesz w domu.

 (1.2) Po urlopie zostało nam trochę zagranicznych monet.

 (1.3) Polski bokser został zwycięzcą pojedynku.

 (1.4) Wszystkie drzewa w parku zostały wycięte.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zɔˈstavat͡ɕ, AS: zostavać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ostaniec mrz., zostanie n. dk., zostawanie n. ndk.

 czas. postawić, pozostawać, zostać dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pozostawać/pozostać

 (1.3) stawać się

Wiktionary


zostawanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zostawać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzɔstaˈvãɲɛ, AS: zostavãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zostawać, postawić

 rzecz. ostaniec mrz.

Wiktionary


zostawiać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zostawić)

 (1.1) kłaść, opuszczać coś w jakimś miejscu i odchodzić, nie biorąc tego ze sobą

 (1.2) odchodzić od kogoś, porzucać go (najczęściej w aspekcie dokonanym)

 (1.3) przeznaczać coś dla kogoś po swojej śmierci (najczęściej w aspekcie dokonanym)

 (1.4) rezygnować z podjęcia lub kontynuacji działania

 (1.5) zapisywać się w pamięci potomnych

 (1.6) zdawać się na kogoś, delegować jakieś zadanie

 (1.7) zachowywać coś dla kogoś

 (1.8) nie pozbywać się, nie wyrzucać

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zawsze zostawiam kluczyki do samochodu w domu i przypominam sobie o nich w połowie drogi.

 (1.2) Zostawiam was tutaj na chwilę z tatą. Wrócę za dwie minuty.

 (1.3) Pradziadek zostawił mi swój zegarek.

 (1.4) Gdy słyszę w radiu tę piosenkę, to zostawiam wszystko, czym się zajmuję, i słucham.

 (1.5) Zostawiam po sobie te wiersze.

 (1.6) Zostawiam to na twojej głowie.

 (1.7) Zostawiam ci ostatni kawałek.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zɔˈstavʲjät͡ɕ, AS: zostavʹi ̯äć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zostawianie n., zostawienie n.

 czas. pozostawiać, nazostawiać, stawiać, postawić, zostawić

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) porzucać, pozbywać się

 (1.2) opuszczać, porzucać

 (1.3) zapisywać

 (1.4) porzucać, zaprzestawać, rezygnować

 (1.7) odkładać, odstawiać

Wiktionary


zostawianie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zostawiać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzɔstaˈvʲjä̃ɲɛ, AS: zostavʹi ̯ä̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zostawiać, postawić

Wiktionary


zostawić

czasownik przechodni dokonany (ndk. zostawiać)

 (1.1) zob. zostawiać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zɔˈstavʲit͡ɕ, AS: zostavʹić

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zostawiać ndk., postawić dk.

 rzecz. zostawienie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński, Zaolzie|zaniechać.

Wiktionary


zostawienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zostawić.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzɔstaˈvʲjɛ̇̃ɲɛ, AS: zostavʹi ̯ė̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zostawić, zostawiać, postawić

Wiktionary


zostera

podwodna bylina z rodziny rdestowatych, o długich, wstęgowatych liściach używanych jako surowiec tapicerski i opakunkowy, występująca w przybrzeżnym pasie mórz strefy umiarkowanej (w tym Morza Bałtyckiego); trawa morska, tasiemnica


SJP.pl

Zostera, tasiemnica (Zostera L.) – rodzaj traw morskich z rodziny zosterowatych (Zosteraceae), obejmujący 15 gatunków występujących w morzach i oceanach w strefie klimatu umiarkowanego i podzwrotnikowego. W Polsce występują dwa gatunki: zostera morska (Z. marina) i zostera drobna (Z. noltii).

Nazwa naukowa rodzaju pochodzi od greckiego słowa ζόστερ (zoster – pas, obręcz).

Wikipedia


zosterofilifit

roślina z gromady kopalnych, żyjąca w dewonie


SJP.pl


zosterowate

rodzina roślin jednoliściennych


SJP.pl

Zosterowate (Zosteraceae Dumort.) – rodzina roślin jednoliściennych. Obejmuje dwa rodzaje (zostera Zostera i Phyllospadix) z ponad 20 gatunkami. Są to rośliny wodne występujące w wodach morskich głównie strefy umiarkowanej półkuli północnej, także w strefie międzyzwrotnikowej wzdłuż wybrzeży wschodniej Afryki, Australii i Nowej Zelandii oraz Chile. Na północy sięgają do Morza Beringa.

Wikipedia


zosterowaty

o cechach zosterowatych (rodzina roślin)


SJP.pl


zoszczenko

nazwisko


SJP.pl


zotac

ZOTAC International (MCO) Limited – chińska firma komputerowa produkująca elektronikę użytkową w formie płyt głównych i kart graficznych bazujących na chipsetach Nvidia. Jest również producentem minikomputerów. Jej siedziba znajduje się w Hongkongu, a ponadto w całych Chinach powstało około 40 fabryk zajmujących się montażem powierzchniowym podzespołów.

Wikipedia


zouk

[czytaj: zuk] gatunek muzyki i styl taneczny wywodzący się z Karaibów, popularny w latach 80. XX wieku


SJP.pl

Wikipedia


zovirax

lek o działaniu przeciwwirusowym, aktywny przeciw wirusom opryszczki i ospy wietrznej


SJP.pl


zowąd

przestarzale: z tamtego miejsca; dziś zwykle w wyrażeniach:
a) ni stąd, ni zowąd - z nieznanych powodów, niespodziewanie (np. Pojawił się w banku ni stąd, ni zowąd.);
b) stąd i zowąd - z tego i z innego miejsca (np. Słychać stąd i zowąd, że coś ma się zmienić.)


SJP.pl


zowiasa

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. techn. zawias

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|bant.

Wiktionary


zowiść

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. zazdrość

Wiktionary

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 przym. zowistny

 czas. zowiścić ndk.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

 (1.1) zobtłum|zazdrość.

źródła.

== zowiść (język wilamowski.) ==

ortografie.

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zawiść, zazdrość

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zowistny

 czas. zowiścić ndk.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 przym. zowistny

 czas. zowiścić ndk.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

 (1.1) zobtłum|zazdrość.

źródła.

== zowiść (język wilamowski.) ==

ortografie.

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zawiść, zazdrość

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


zowiścić

czasownik niedokonany

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. zazdrościć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zowiść ż.

 przym. zowistny

Wiktionary


zowistny

przymiotnik

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. zazdrosny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zowiść ż.

 czas. zowiścić ndk.

Wiktionary


zowitka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. panna z dzieckiem

Wiktionary


zoz

[czytaj: zoz] skrót od: Zakład Opieki Zdrowotnej


SJP.pl


zoziyrki

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. odwiedziny u kobiety, która właśnie urodziła dziecko

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Kież tam pujdziecie na ty zoziyrki, dyć dziecko mo już miesiónc.

Wiktionary


żożoba

krzew rosnący głównie w Meksyku; jojoba


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) bot. zob. jojoba.

Wiktionary


zozula

regionalnie: kukułka; zazula, gżegżółka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) reg. wsch. kukułka

Wiktionary

  • zozula – reg. kukułka;
  • Zozula – ukraińska legumina z kaszy jaglanej i maku;
  • Zozula – nazwisko

Osoby o nazwisku Zozula:

  • Andrzej Zozula – polski ekonomista i samorządowiec, działacz opozycji w PRL
  • Dmytro Zozula – ukraiński piłkarz
  • Gieorgij Zozula – radziecki lotnik wojskowy
  • Fiodor Zozula – radziecki admirał
  • Ołeh Zozula – ukraiński futsalista
  • Roman Zozula – ukraiński piłkarz
  • Wiera Zozula – radziecka saneczkarka, olimpijka

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) O tej swojej przyjaźni raz w cieniu dąbrowy • Kiedy gadali, łącząc swoje czułe mowy • Do kukań zozul i krakań gawronich, – • Alić ryknęło raptem coś koło nich.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gżegżółka, kukułka, zazula

Wiktionary


zozuleńka

zdrobnienie od: zozulka


SJP.pl


zozulka

zdrobnienie od: zozula (regionalnie: kukułka)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) muz. huculski instrument muzyczny, rodzaj okaryny

 (1.2) zdrobn. od: zozula

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zɔˈzulka, AS: zozulka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zazula, zazuleńka, zazulka, zozuleńka

Wiktionary


zozwor

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. kulin. imbir

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ingwer

Wiktionary


zozym

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.

Wiktionary

Zozym – imię męskie pochodzenia greckiego, gr. Ζωσιμος (Zosimos), oznaczające "żywotny"; "pełen sił witalnych". Było to imię kilku świętych i papieża, św. Zozyma. Znacznie większą popularnością, niż w Polsce, cieszyło się ono w prawosławnej Europie wschodniej.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈzɔzɨ̃m, AS: zozỹm

Wiktionary


żoł.

skrót od: żołnierski, żołnierz; żołn.


SJP.pl


zoła

dawniej: popiół pozostały po ługowaniu


SJP.pl


żołądeczek

zdrobnienie od: żołądek


SJP.pl


żołądek

1. workowaty narząd przewodu pokarmowego, stanowiący miejsce częściowego trawienia pokarmu;
2. żołądek mięśniowy - tylna część żołądka ptaków; mielec;
3. rzadkie zdrobnienie od: żołądź; żołędzik


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) anat. część układu pokarmowego przed jelitami, który trawi białka przy udziale kwasu solnego;

Wiktionary

Żołądek (łac. ventriculus, stomachus, gr. gaster) – narząd stanowiący część układu pokarmowego, którego zasadniczą rolą jest trawienie zawartych w pokarmie białek, a trawienie cukrów jest wręcz hamowane przez niskie pH żołądka. Żołądek wydziela sok żołądkowy zawierający enzymy trawienne:

  • podpuszczka – ścina białko w mleku (obecna tylko u niemowląt),
  • pepsynogen – w obecności HCl zostaje przekształcony do pepsyny, która odpowiada za trawienie białek.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Za dużo zjadłem i teraz boli mnie żołądek.

 (1.1) Położył rękę na żołądku i pociągnął długi łyk.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɔˈwɔ̃ndɛk, AS: žou̯õndek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żołądkówka ż., żołądkowiec mos.

:: zdrobn. żołądeczek mrz.

 czas. żołądkować się ndk.

 przym. żołądkowy, wewnątrzżołądkowy

Wiktionary


żołądki

1. workowaty narząd przewodu pokarmowego, stanowiący miejsce częściowego trawienia pokarmu;
2. żołądek mięśniowy - tylna część żołądka ptaków; mielec;
3. rzadkie zdrobnienie od: żołądź; żołędzik


SJP.pl


żołądkiewicz

nazwisko


SJP.pl


żołądkowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|żołądkować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. nieżołądkowanie n.

 czas. żołądkować ndk.

 przym. żołądkowy

Wiktionary


żołądkowiec

osoba cierpiąca na dolegliwości żołądkowe


SJP.pl


żołądkówka

gatunek gorzkiej wódki o korzennym smaku, dobrze działającej w wypadku dolegliwości żołądkowych


SJP.pl


żołądkowo-przełykowy

dotyczący żołądka i przełyku


SJP.pl


żołądkowy

żołądek


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z żołądkiem, dotyczący żołądka

Wiktionary

Patrz:

żołądek

Przykłady

 (1.1) Po zażyciu metforminy możemy odczuwać lekkie sensacje żołądkowe i zaburzenia smaku.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żołądek m., żołądeczek m., żołądkówka ż., żołądkowiec m., żołądkowanie n.

 czas. żołądkować się

 przysł. żołądkowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gastryczny

Wiktionary


żołądź

(r. męski)
1. owoc dębu; żołądź (r. żeński)
2. kolor w kartach, trefl; żołądź (r. żeński)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy, męskorzeczowy lub żeński

 (1.1) dendr. owoc dębu;

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (2.1) karc. jeden z kolorów w kartach;

rzeczownik, rodzaj żeński

 (3.1) anat. zwieńczenie prącia;

Wiktionary

  • żołądź – owoc dębu
  • żołądź – część prącia
  • żołądź – ornament, motyw dekoracyjny
  • żołądź – kolor w kartach do gry: trefl (♣)

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Gotowanych, a następnie prażonych żołędzi używa się do produkcji napoju podobnego do kawy.

 (2.1) Nie mam żołędzia, zagram pikiem.

 (3.1) Napletek okrywa żołądź penisa w stanie spoczynku.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒɔwɔ̃ɲt͡ɕ, AS: žou̯õńć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żołędne n., żołędnica ż.

 przym. żołędny, żołędziowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|ajchla.

 (2.1) trefl, krojc, krajc

Wiktionary


żółć

1. płynna, żółtobrunatna wydzielina wątroby, niezbędna w procesie trawienia i wchłaniania tłuszczów w jelicie;
2. kolor żółty


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. wydzielina wątrobowa;

 (1.2) przen. gniew, zdenerwowanie, oburzenie, irytacja

 (1.3) rzad. kolor żółty

forma czasownika.

 (2.1) 2. os. lp. rozk. od: żółcić

Wiktionary

Żółć (łac. bilis lub fel, gr. chole) – płynna wydzielina wątroby kręgowców uczestnicząca w trawieniu i wchłanianiu tłuszczów.

Żółć wspomaga trawienie poprzez udział w rozkładzie tłuszczów oraz poprzez zapewnienie optymalnego pH dla enzymów trzustkowych i enzymów jelitowych.

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Chciał wylać żółć, która się w nim zebrała, na głowę Stasia.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒuwʲt͡ɕ, AS: žuu̯ʹć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żółtak mrz., żółtość ż., żółtko n., żółcenie n., zażółcenie n., żółtek n./mos.

 czas. żółcić ndk., zażółcić dk.

 przym. żółty, żółtawy, żółciutki, żółciuchny, żółciowy

 przysł. żółto

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) złość

Wiktionary


żółcenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|żółcić.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. żółcić, żółknąć

 przym. żółty

 rzecz. żółty n., żółtak mrz., żółć ż., żółtko n.

 przysł. żółto, żółtawo

 temsłow. żółto-

Wiktionary


żółciak

żółciak siarkowy (Laetiporus sulphureus), gatunek grzyba o siarkowo-żółtej (lub pomarańczowej) barwie owocnika (z czasem bielejącego), porastający drzewa


SJP.pl

Laetiporus Murill (żółciak) – rodzaj grzybów z rodziny Laetiporaceae. Należy do niego 13 gatunków, w Polsce występuje jeden.

Wikipedia


żółcian

rodzaj roślin z rodziny malpigiowatych; Thryallis


SJP.pl


żółcić

1. nadawać czemuś żółty kolor;
2. żółcić się - a). mieć żółty kolor; b). stawać się żółtym; żółknąć


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) nadawać żółtą barwę

czasownik zwrotny niedokonany żółcić się

 (2.1) odznaczać się żółtym kolorem

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒuwʲt͡ɕit͡ɕ, AS: žuu̯ʹćić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żółty n., żółć ż., żółcenie n., żółtak mrz., żółtko n.

 czas. żółcieć ndk., żółknąć ndk.

 przym. żółty, żółciuchny

 przysł. żółto, żółtawo

 temsłow. żółto-

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) żółcieć

Wiktionary


żółcieć

zmieniać kolor na żółty


SJP.pl


żółciecz

gatunek wiecznie zielonego drzewa z rodziny kluzjowatych; mangostan właściwy, garcynia, żółtopla, smaczelina


SJP.pl


żółciej

stopień wyższy od przysłówka: żółto


SJP.pl


żółciejszy

stopień wyższy od przymiotnika: żółty; żółtszy; bardziej żółty


SJP.pl


żółcień

roślina z rodziny imbirowatych, o barwnych kwiatach i mięsistych kłączach; kurkuma, szafraniec, ostryż


SJP.pl


żółcinek

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) syst. zool. nazwa systematyczna|Rhogeessa|H. Allen|ref=tak., rodzaj nietoperzy z podrodziny mroczków występujący w Ameryce;

 (1.2) zool. nietoperz z rodzaju żółcinków (1.1)

Wiktionary

Żółcinek (Rhogeessa) – rodzaj ssaków z podrodziny mroczków (Vespertilioninae) w obrębie rodziny mroczkowatych (Vespertilionidae).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Żadne żółcinki nie występują w Polsce.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żółć ż.

 przym. żółty, żółciutki

Wiktionary


żółcino

Żółcino (niem. Soltin) – wieś w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie kamieńskim, w gminie Kamień Pomorski.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa szczecińskiego.

Wikipedia


żółciotwórczy

sprzyjający wytwarzaniu przez wątrobę żółci


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) med. farm. pobudzający wątrobę do wytwarzania żółci

Wiktionary


żółciówka

rodzaj roślin z rodziny biegunecznikowatych; Amaroria


SJP.pl


żółciowy

dotyczący żółci


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) biol. dotyczący żółci

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒuwʲˈt͡ɕɔvɨ, AS: žuu̯ʹćovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żółty n., żółć ż., żółtak mrz., żółtek m.

 przym. żółty

 temsłow. żółto-

Wiktionary


żółciuchny

przymiotnik

 (1.1) zdrobn. od: żółty

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na obrazie najbardziej rzucały się w oczy żółciuchne banany.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. żółty, żółtawy, żółciutki

 czas. pożółknąć dk., przyżółcić dk., przyżółcić się dk., zażółcić dk., zażółcić się dk., zażółcać ndk., zażółcać się ndk., żółknąć ndk., zżółknąć dk., żółcić ndk., żółcić się ndk.

 rzecz. żółty n., żółć ż., żółtość ż., żółtak mrz., żółtek mos., żółtko n.

 przysł. żółto

 temsłow. żółto-

Wiktionary


żółciusieńki

zdrobnienie od: żółty


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) pot. zdrobn. od: żółty

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒuwʲt͡ɕüˈɕɛ̇̃ɲci, AS: žuu̯ʹćüśė̃ńḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żółtko n.

Wiktionary


żółciutki

zdrobnienie od: żółty


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) zdrobn. od: żółty

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Idzie wiosna, w ręku trzyma bazie, żółciutkie, świeżutkie, dopiero co zerwane.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒuwʲˈt͡ɕutʲci, AS: žuu̯ʹćutʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 przym. żółty, żółciuchny

 rzecz. żółty n., żółcinek mzw., żółć ż., żółtość ż., żółtak mrz., żółtko n.

 przysł. żółto, żółtawo

 temsłow. żółto-

Wiktionary


żółcizna

1. żółty kolor czegoś; żółtość;
2. żółte plamy na liściach niektórych roślin uprawnych, powstałe w wyniku choroby wirusowej; żółtaczka


SJP.pl


żołd

uposażenie wypłacane żołnierzom odbywającym obowiązkową służbę wojskową (dawniej żołnierzom najemnym)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) pensja, pieniądze dawane żołnierzowi za jego służbę;

Wiktionary

Żołd – wynagrodzenie, jakie dostaje żołnierz odbywający zasadniczą służbę wojskową, dawniej również członek wojska najemnego. Pierwszy żołd w Polsce ustanowił w 1388 roku w Piotrkowie Władysław II Jagiełło: wynosił 3 grzywny od kopii.

Zygmunt August i Stefan Batory utworzyli oddziały kozackie dla obrony granicy Polski w zamian za żołd i wolność osobistą. Była to jedna z przyczyn powstania Chmielnickiego.

Żołd w legionach rzymskich nazywany był stipendium.


Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Kapral znowu przepił cały żołd.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɔwt, AS: žou̯t

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żołdak m., żołdactwo n.

 przym. żołdacki

Wiktionary


żołdacki

charakterystyczny dla żołdaka


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący żołdaków

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żołd m., żołdak m., żołdactwo n.

Wiktionary


żołdactwo

pogardliwie: żołnierze postępujący niezgodnie z zasadami honoru żołnierskiego; żołnierstwo, żołdacy, soldateska


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) pogard. osoby służące w wojsku

 (1.2) daw. wojsk. żołnierze najemni pobierający żołd

 (1.3) daw. służba żołnierska

 (1.4) hart ducha żołnierskiego

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Rabunek, pożoga były jego bronią i zachętą do odwagi dla jego żołdactwa, zaprawionego już na rzeziach i pożogach w Wąchocku, Bodzentynie i Staszowie.

 (1.1) W dalszym opisie gorzkiej Męki Pana naszego Jezusa Chrystusa czytamy co następuje: Żołdactwo odprowadziło Zbawiciela, aby Go ukrzyżować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żołd mrz., żołdak mos., żołdownik mos.

 czas. żołdować ndk., żołdować się ndk.

 przym. żołdacki, żołdowy

 przysł. żołdacko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) wojsko, żołnierstwo

 (1.3) żołnierka, żołnierstwo

Wiktionary


żołdaczek

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) zdrobn. od żołdak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żołdak m.

Wiktionary


żołdak

1. pogardliwie: żołnierz dopuszczający się czynów niezgodnych z honorem żołnierskim;
2. dawniej: żołnierz najemny pobierający żołd


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pot. pogard. o niezdyscyplinowanym żołnierzu, szczególnie postępującym brutalnie

 (1.2) daw. najemny żołnierz, który pobiera żołd

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Żołdacy carycy przypuścili szturm na miasto.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒɔwdak, AS: žou̯dak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żołd m., żołdactwo n.

:: zdrobn. żołdaczek m.

 przym. żołdacki

Wiktionary


żołdowy

przymiotnik od: żołd


SJP.pl


żołędne

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) stpol. opłata pobierana w dawnej Polsce przez panów za prawo zbierania żołędzi w ich lasach lub wypasania tam trzody

Wiktionary

Żołędne – osada leśna w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie siemiatyckim, w gminie Mielnik.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Opłacił żołędne, więc mógł pasać świnie w pańskim lesie.

 (1.1) Pan wziął żołędne, a i tak chłopa słudzy psami poszczuli.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɔˈwɛ̃ndnɛ, AS: žou̯ndne

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żołądź mzw./ż.

 przym. żołędny, żołędziowy

Wiktionary


żołędnica

gryzoń z rodziny popielicowatych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) syst. zool. nazwa systematyczna|Eliomys|Wagner|ref=tak., rodzaj niedużego ssaka z rodziny popielicowatych;

 (1.2) zool. gryzoń z rodzaju żołędnica (1.1)

Wiktionary

  • Żołędnica (gryzoń)
  • Żołędnica europejska
  • Żołędnica (wieś)
  • Żołędnica (osada leśna)

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Na uwagę zasługuje natomiast żołędnica, dla której Babia Góra jest jedynym obecnie miejscem występowania w Polsce.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żołądź mrz.

 przym. żołędny

Wiktionary


żołędny

potocznie o kartach do gry: treflowy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) inaczej → trefl, treflowy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Trzeba się będzie również uzbroić w cierpliwość i znieść obecność w programie tych samych, startych jak dwójka żołędna twarzy, tych samych grepsów, których zapewne nie mogą już wytrzymać sami artyści.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɔˈwɛ̃ndnɨ, AS: žou̯ndny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żołędnica ż., żołędne n., żołądź

 przym. żołędziowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) trefl, treflowy

Wiktionary


żołędowianin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żołędowa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żołędowo n.

:: fż. żołędowianka ż.

 przym. żołędowski

Wiktionary


żołędowianka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żołędowa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żołędowo n.

:: fm. żołędowianin m.

 przym. żołędowski

Wiktionary


żołędowo

3 miejscowości w Polsce:

  • Żołędowo – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. bydgoskim, w gminie Osielsko
  • Żołędowo – wieś w woj. mazowieckim, w pow. płońskim, w gminie Nowe Miasto
  • Żołędowo – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. drawskim, w gminie Drawsko Pomorskie

Wikipedia


żołędowski

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Żołędowa

Wiktionary

Osoby o tym nazwisku:

  • Cezary Żołędowski – polski politolog
  • Czesław Żołędowski – polski wojskowy, uczestnik powstania warszawskiego

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. Żołędowo n., żołędowianin m., żołędowianka ż.

Wiktionary


żołędzik

zdrobnienie od: żołądź; żołądek


SJP.pl


żołędziogłowce

gromada około 80 gatunków zwierząt zaliczanych do półstrunowców; jelitodyszce, jelitodyszne, żołędziogłowe


SJP.pl

Jelitodyszne, jelitodyszce (Enteropneusta), żołędziogłowe, żołędziogłowce (Helminthomorpha) – współcześnie żyjąca gromada około 80 gatunków zwierząt zaliczanych do półstrunowców (Hemichordata). Są organizmami morskimi żyjącymi w rytych przez siebie kanałach dennych. Osiągają wielkość od 9 cm do 2,5 m, jednak ich średnia wielkość to ok. 20 cm.

Wikipedia


żołędziogłowe

gromada około 80 gatunków zwierząt zaliczanych do półstrunowców; jelitodyszce, jelitodyszne, żołędziogłowce


SJP.pl

Jelitodyszne, jelitodyszce (Enteropneusta), żołędziogłowe, żołędziogłowce (Helminthomorpha) – współcześnie żyjąca gromada około 80 gatunków zwierząt zaliczanych do półstrunowców (Hemichordata). Są organizmami morskimi żyjącymi w rytych przez siebie kanałach dennych. Osiągają wielkość od 9 cm do 2,5 m, jednak ich średnia wielkość to ok. 20 cm.

Wikipedia


żołędziogłowiec

przedstawiciel gromady zwierząt z typu przedstrunowców; jelitodyszec


SJP.pl


żołędziówka

1. rodzaj łyżwy;
2. sójka żołędziówka - gatunek ptaka z rodziny krukowatych; sójka zwyczajna;
3. galasówka żołędziówka - gatunek owada z rodziny galasówkowatych


SJP.pl


żołędziowy

dotyczący żołędzia


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący żołędzi, owoców dębu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zjadłszy skibę domowego chleba z kubkiem żołędziowej kawy, Polek usiadł na kamiennym stopniu ganeczka.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒɔwɛ̃ɲˈd͡ʑɔvɨ, AS: žou̯ẽńʒ́ovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żołędne n., żołądź

 przym. żołędny

Wiktionary


żółkiet

rodzaj afrykańskich roślin z rodziny astrowatych; Othonna


SJP.pl


żółkiew

miasto na Ukrainie


SJP.pl

Żółkiew (ukr. Жовква, Żowkwa, w latach 1951–1991 Нестеров, Nesterow) – miasto na Ukrainie, w obwodzie lwowskim, w rejonie lwowskim. 13 455 mieszkańców (2025), dla porównania w 2001 roku było ich 13 316.

Żółkiew leży na Roztoczu Wschodnim, nad Świną, około 35 km od granicy z Polską.

Prywatne miasto szlacheckie lokowane w 1596 roku położone było w XVI wieku w województwie ruskim.

Wikipedia


żółkiewczanin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żółkiewki lub Żółkiewki-Osady

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żółkiewka ż.

:: fż. żółkiewczanka ż.

 przym. żółkiewecki, żółkiewski

Wiktionary


żółkiewczanka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żółkiewki lub Żółkiewki-Osady

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żółkiewka ż.

:: fm. żółkiewczanin m.

 przym. żółkiewecki, żółkiewski

Wiktionary


żółkiewecki

przymiotnik od: Żółkiewka; żółkiewski


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Żółkiewki lub Żółkiewki-Osady

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żółkiewka ż., żółkiewczanin m., żółkiewczanka ż.

 przym. żółkiewski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) żółkiewski

Wiktionary


żółkiewicz

nazwisko


SJP.pl


żółkiewka

1. wieś w Polsce;
2. lewy dopływ rzeki Wieprz


SJP.pl

Miejscowości w Polsce
  • Żółkiewka-Osada – wieś gminna w woj. lubelskim, w pow. krasnostawskim, w gminie Żółkiewka
  • Żółkiewka – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. świdnickim, w gminie Strzegom
Rzeka
  • Żółkiewka – rzeka we wschodniej Polsce, lewy dopływ rzeki Wieprz

Wikipedia


żółkiewski

1. przymiotnik od: Żółkiewka; żółkiewecki;
2. przymiotnik od: Żółkiew


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący Żółkiewki lub Żółkiewki-Osady

 (1.2) odnoszący się do Żółkwi na Ukrainie

Wiktionary

  • Żółkiewski – polskie nazwisko

osoby o nazwisku Żółkiewski:

  • Adam Żółkiewski – oboźny wielki koronny
  • Andrzej Żółkiewski (ur. 1952) – aktor teatralny i filmowy
  • Antoni Żółkiewski (1896-1945) – podpułkownik WP, żołnierz AK
  • Antoni Żółkiewski (??-1702) – biskup greckokatolicki
  • Jan Żółkiewski (??-1633) – starosta, syn hetmana
  • Mikołaj Żółkiewski (zm. 1509) – dziad hetmana Stanisława Żółkiewskiego, uczestnik wojen z Tatarami i Wołochami
  • Stanisław Żółkiewski (1547-1620) – hetman wielki koronny i kanclerz wielki koronny
  • Stanisław Żółkiewski (?? - 1588) – ojciec hetmana, wojewoda ruski w latach 1581 - 1588
  • Stefan Żółkiewski (1911-1991) – krytyk literacki, działacz państwowy
  • Wanda Żółkiewska (1912-1989) – pisarka, autorka książek dla dzieci
  • Zofia Żółkiewska (1590-1634) – córka hetmana, żona wojewody ruskiego Jana Daniłłowicza, filantropka

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. Żółkiewka ż., żółkiewczanin m., żółkiewczanka ż.

 przym. żółkiewecki

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) żółkiewecki

Wiktionary


żółknąć

zmieniać kolor na żółty


SJP.pl

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. zżółknąć)

 (1.1) zmieniać swój kolor na żółty

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na południowym krańcu doliny drzewa karlały, trawa żółkła, wypalona sąsiedztwem gorących źródeł tryskających wysoko.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒuwknɔ̃ɲt͡ɕ, AS: žuu̯knõńć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. źółć ż., żółcień ż., żółtaczka ż., żółknięcie n., żółcenie n., pożółcenie n., pożółknięcie n., zżółknięcie n., żółtak mrz., żółtek n./mos.

 czas. żółcić ndk., pożółcić dk., pożółknąć dk., zżółknąć dk.

 przym. żółty, żółtawy

 przysł. żółto, żółtawo

Wiktionary


żółknieć

stawać się żółtym; żółknąć


SJP.pl


żołn.

skrót od: żołnierski, żołnierz; żoł.


SJP.pl


żołna

owadożerny ptak, barwnie upierzony


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ornit. nazwa systematyczna|Meropidae|ref=tak., ptak z rzędu kraskowych

Wiktionary

Żołna (zwyczajna), żołna pospolita, żołna pszczołojad (Merops apiaster) – gatunek średniego ptaka wędrownego z rodziny żołn (Meropidae). Nie wyróżnia się podgatunków. Nie jest zagrożony.

Wikipedia


żołnierczyk

nazwisko


SJP.pl

  • Bronisław Żołnierczyk (1940–), duchowny rzymskokatolicki, działacz społeczny
  • Eugenia Żołnierczyk (1926–1993), pracownica przemysłu motoryzacyjnego
  • Jan Żołnierczyk (1896–1974), działacz robotniczy i komunistyczny
  • Leopold Żołnierczyk (1918–1944), podporucznik Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, odznaczony Orderem Virtuti Militari
  • Marian Żołnierczyk (1940–2007), polityk, samorządowiec, poseł

Wikipedia


żołnierka

1. kobieta żołnierz;
2. rzemiosło żołnierskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) wojsk. służba wojskowa

 (1.2) wojsk. kobieta odbywająca służbę wojskową; członkini sił zbrojnych danego państwa

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Mam na imię Wiktoria i jestem żołnierką.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɔwʲˈɲɛrka, AS: žou̯ʹńerka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żołnierszczyzna ż., żołnierstwo n.

:: fm. żołnierz mos.

 przym. żołnierski

 przysł. żołniersko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wojaczka

Wiktionary


żołnierkiewicz

nazwisko


SJP.pl


żołnierski

żołnierz


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący żołnierza, związany z żołnierzem

Wiktionary

Patrz:

żołnierz

Przykłady

 (1.1) Powtarzał: – Kiep świat – i zasypiał nucąc piosnkę żołnierską.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żołnierz m., żołnierka ż., żołnierzyk mos./mzw.

Wiktionary


żołnierskość

żołnierski


SJP.pl

Patrz:

żołnierski

żołnierstwo

pogardliwie: żołnierze postępujący niezgodnie z zasadami honoru żołnierskiego; żołdactwo, żołdacy, soldateska


SJP.pl


żołnierz

osoba, która pełni służbę wojskową w siłach zbrojnych danego kraju


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) wojsk. członek sił zbrojnych państwa; ; Gloger.

 (1.2) przen. szeregowy członek organizacji przestępczej

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (2.1) ekol. członek podkasty robotnic wyspecjalizowany w obronie kolonii, o rozwiniętym organie ataku i obrony

Wiktionary

Żołnierz – osoba pełniąca służbę w siłach zbrojnych danego państwa.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Kasi bardzo podoba się ten wysoki żołnierz.

 (1.1) Jako wilnianka z urodzenia podczas okupacji była łączniczką i żołnierzem AK.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒɔwʲɲɛʃ, AS: žou̯ʹńeš

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żołnierszczyzna ż.

:: fż. żołnierka ż.

:: zdrobn. żołnierzyk m.

 przym. żołnierski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wojskowy; pot. wojak; pejor. żołdak; zdrobn. żołnierzyk

Wiktionary


żołnierzyk

zdrobnienie od: żołnierz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) zdrobn. od: żołnierz

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (2.1) zabawka w formie drobnej figurki żołnierza

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɔwʲˈɲɛʒɨk, AS: žou̯ʹńežyk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żołnierz m., żołnierka ż.

 przym. żołnierski

Wiktionary


żołnierzyna

(r. męski) lekceważąco: marny żołnierz


SJP.pl


żołnierzysko

zgrubienie od: żołnierz; poufale lub z politowaniem o żołnierzu


SJP.pl


żołnowski

nazwisko


SJP.pl


zołotnik

dawna rosyjska jednostka masy o wartości 4,265 grama, używana głównie w odniesieniu do kruszców i stopów monetarnych


SJP.pl

Zołotnik (ros. золотник) – rosyjska jednostka miary masy, związana historycznie z masą złatników.

1 zołotnik = 4,266 g = 1/48 griwienki (grzywny wagowej) = 1/96 funta = ⅓ łuta = 96 doli.

Wikipedia


żółtaczek

wujek żółtaczek - muchówka z rodziny wujkowatych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od żółtak

forma rzeczownika|rodzaj=żeński.

 (2.1) D. m. od żółtaczka

Wiktionary

Żółtaczek, pielęgnica indyjska, żółtaczek indyjski (Pseudetroplus maculatus) – gatunek ryby z rodziny pielęgnicowatych (Cichlidae); jedyny przedstawiciel rodzaju Pseudetroplus. Bywa hodowany w akwariach.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. żółtak m.

Wiktionary


żółtaczka

wujek żółtaczek - muchówka z rodziny wujkowatych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. ogólnie choroba powodująca zażółcenie skóry, błon śluzowych i białkówki oczu wskutek nagromadzenia się bilirubiny w surowicy krwi i tkankach organizmu;

 (1.2) bot. niedorozwój chlorofilu u roślin powodujący powstawanie żółtych plamaam

Wiktionary

  • Żółtaczka – szereg chorób roślinnych, których wspólnym objawem jest żółkniecie liści, chloroza
  • Żółtaczka – objaw polegający na zażółceniu skóry, błon śluzowych i białkówki oczu
  • Żółtaczka – potoczne określenie wirusowego zapalenia wątroby

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Żółtaczki dzieli się również ze względu na stopień nasilenia.

 (1.2) U roślin żółtaczka ma charakter ogniskowy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒuwˈtat͡ʃka, AS: žuu̯tačka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żółtak mrz., żółty n.

 czas. żółknąć

 przym. żółtaczkowy, żółty

 przysł. żółto, żółtawo

Wiktionary


żółtaczkowy

dotyczący żółtaczki


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) med. związany z żółtaczką, dotyczący żółtaczki; typowy dla żółtaczki

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żółty n., żółtaczka ż., żółtak mrz.

 czas. żółknąć ndk., zżółknąć dk.

 przym. żółty

 przysł. żółto, żółtawo

Wiktionary


żółtak

wiecznie zielone drzewo o charakterystycznie wykształconym pniu i bardzo wąskich trawiastych liściach, pochodzące z Australii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) bot. nazwa systematyczna|Xanthorrhoea|Sm.|ref=tak., rodzaj roślin z rodziny żółtakowatych;

 (1.2) bot. roślina z rodzaju żółtak (1.1)

 (1.3) med. zmiany skórne w postaci żółtawych grudek na powiekach, rozwijające się zwykle u ludzi w średnim i starszym wieku w związku z nieprawidłową gospodarką tłuszczową

 (1.4) mikol. reg. pot. maślak żółty

Wiktionary

  • żółtak (Xanthorrhoea) – rodzaj roślin z rodziny żółtakowatych
  • kępki żółte (żółtaki) – objaw chorobowy
  • Daniel Żółtak – polski piłkarz ręczny

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. żółć ż., żółtaczka ż., żółcień m., żółtko n., żółcenie n., żółknięcie n., zżółknięcie n., żółciak m., pożółcenie n., żółtakowate nmos., żółtek m.

:: zdrobn. żółtaczek m.

 czas. żółcić ndk., żółknąć ndk., zżółknąć dk., pożółcić dk.

 przym. żółty, żółciutki, żółtawy, żółciowy, żółtaczkowy, żółtkowy, żółcieniowy, żółciuchny

 przysł. żółto, żółciutko, żółtawo

 temsłow. żółto-

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) ksantorea

 (1.3) kępka żółta

Wiktionary


żółtakowate

rodzina roślin jednoliściennych z rzędu szparagowców; złotogłowowate


SJP.pl

Wikipedia


żółtakowaty

o cechach żółtakowatych (rodzina roślin)


SJP.pl


żółtańczanin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żółtaniec-Kolonii

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: fż. żółtańczanka ż.

 przym. żółtaniecki

Wiktionary


żółtańczanka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żółtaniec-Kolonii

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: fm. żółtańczanin m.

 przym. żółtaniecki

Wiktionary


żółtaniecki

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Żółtaniec-Kolonii

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żółtańczanin m., żółtańczanka ż.

Wiktionary


żółtański

nazwisko


SJP.pl


żołtarz

staropolska pieśń religijna o żałobnym charakterze


SJP.pl

Żołtarz – staropolska pieśń religijna o charakterze żałobnym. W literaturze występuje m.in. w Pieśni XXIV Jana Kochanowskiego. Znany również jest Żołtarz Jezusów (Jezusa Judasz przedał za pieniądze nędzne...) pochodzący z ok. 1488 autorstwa Władysława z Gielniowa.

Wikipedia


żółtawiec

gatunek motyla dziennego z rodziny bielinków; szlaczkoń siarecznik


SJP.pl


żółtawo

przysłówek sposobu

 (1.1) z użyciem prawie żółtej barwy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Gdy nadciągnął wiatr znad pustyni, za oknem zrobiło się żółtawo, pociemniało.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żółty n., żółć ż., żółtość ż., żółtawość ż., żółcenie n., zażółcenie n., żółtaczka ż., żółtko ż., żółtek n., zażółcenie n., żółknięcie n., zżółknięcie n., żółtak m.

 czas. żółcić ndk., zażółcić dk., żółknąć ndk., zżółknąć dk.

 przym. żółty, żółtawy, żółciutki, żółciuteńki, żółtaczkowy

 przysł. żółciutko, żółciuteńko, żółto

Wiktionary


żółtawobiały

biały o odcieniu żółtawym


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) biały o żółtawym odcieniu

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒuwtavɔˈbʲjawɨ, AS: žuu̯tavobʹi ̯au̯y

Wiktionary


żółtawobrązowawy

nieco brązowy o żółtawym odcieniu


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) brązowawy o żółtawym odcieniu

Wiktionary


żółtawobrązowy

brązowy o odcieniu żółtawym


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) brązowy o żółtawym odcieniu

Wiktionary


żółtawobrunatny

brunatny o odcieniu żółtawym


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) brunatny o żółtawym odcieniu

Wiktionary


żółtawobury

bury o odcieniu żółtawym


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) bury o żółtawym odcieniu

Wiktionary


żółtawoczerwonawy

nieco czerwony o żółtawym odcieniu


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) czerwonawy o żółtawym odcieniu

Wiktionary


żółtawoczerwony

czerwony o odcieniu żółtawym


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) czerwony o żółtawym odcieniu

Wiktionary


żółtawojasnozielony

jasnozielony o żółtawym odcieniu


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) jasnozielony o żółtawym odcieniu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ten gatunek sałaty charakteryzują żółtawojasnozielone liście.

Wiktionary


żółtawordzawy

rdzawy o odcieniu żółtawym


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) rdzawy o żółtawym odcieniu

Wiktionary


żółtaworóżowy

różowy o żółtawym odcieniu


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) różowy o żółtawym odcieniu

Wiktionary


żółtaworudy

rudy o żółtawym odcieniu


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) rudy o żółtawym odcieniu

Wiktionary


żółtawość

żółtawy


SJP.pl

Patrz:

żółtawy

żółtawośniady

śniady o odcieniu żółtawym


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) śniady o żółtawym odcieniu

Wiktionary


żółtawosrebrzysty

srebrzysty o odcieniu żółtawym


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) srebrzysty o żółtawym odcieniu

Wiktionary


żółtawoszary

szary o odcieniu żółtawym


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) szary o żółtawym odcieniu

Wiktionary


żółtawozielony

zielony o odcieniu żółtawym


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) zielony o żółtawym odcieniu

Wiktionary


żółtawy

zbliżony do żółtego, nie do końca żółty, prawie żółty


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) lekko zabarwiony na żółto, podobny do koloru żółtego; niezupełnie żółty, prawie żółty

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przejrzałe owocniki, lekkie i żółtawe, pozostają cały rok na pniu, wskazując miejsce występowania.

 (1.1) Gąsienica jest żółtawa, z czarnobrązową głową, żółtawym rysunkiem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒuwˈtavɨ, AS: žuu̯tavy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żółty n., żółć ż., żółtak mrz., żółtko n., żółtek mos.

 czas. żółknąć ndk., pożółknąć dk., zżółknąć dk.

 przym. żółty, żółciuchny

 przysł. żółtawo, żółto

 temsłow. żółto-

Wiktionary


żółtek

pogardliwie o człowieku rasy żółtej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pogard. ktoś rasy żółtej

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (2.1) lm. D. zob. żółtko.

Wiktionary

Żółtek — polskie nazwisko. Według danych udostępnionych przez Kancelarię Prezesa Rady Ministrów w dniu 27 stycznia 2022 roku nazwisko to nosiło 581 mężczyzn i 560 kobiet.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W Wietnamie było ciężko, jakby spod ziemi zjawiało się nagle pełno żółtków i nasze naprowadzanie było bezużyteczne.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒuwtɛk, AS: žuu̯tek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żółty n., żółtko n., żółć m., żółcień m., żółtak m., żółtość ż., żółtawość, żółknięcie n., zżółknięcie n.

 czas. żółknąć ndk., zżółknąć dk.

 przym. żółty, żółtawy, żółciowy, żółciuchny

 przysł. żółto, żółtawo

 temsłow. żółto-

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Azjata, skośnooki

Wiktionary


żółtko

1. żółta część jajka;
2. potocznie: żółta kartka w piłce nożnej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zool. substancja w jaju owadów, gadów i ptaków, stanowiąca materiał budulcowy i odżywczy dla zarodka;

 (1.2) spoż. wewnętrzna, żółta część jajka drobiu stosowana jako półprodukt przy przygotowywaniu potraw, wypieków i deserów

Wiktionary

Żółtko, deutoplazma – substancja zapasowa w komórce jajowej, stanowiąca materiał budulcowy i odżywczy dla rozwijającego się zarodka. Jest lepkim, gęstym płynem z zawieszonymi, mikroskopowej wielkości, ziarenkami, płytkami lub kulkami. Składa się m.in. z: białek (witellogenin), węglowodanów (głównie glikogenu), lipidów (głównie fosfolipidów, np. lecytyny), soli mineralnych oraz niektórych witamin. Powstaje w procesie witelogenezy.

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Wstępnie rozdrobnione masło lub margarynę wyłożyć na mąkę, posiekać nożem, dodać szczyptę soli i cukier, wbić żółtko, dolać śmietanę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒuwtkɔ, AS: žuu̯tko

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żółtak m., żółty, żółć ż., żółtek m., żółcenie n., żółknięcie n., zżółknięcie n.

 czas. żółcić ndk., żółknąć ndk., zżółknąć dk.

 przym. żółtkowy, żółty, żółtawy, żółciutki, żółciusieńki, żółciuchny

 przysł. żółto, żółtawo

 temsłow. żółto-

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) deutoplazma

Wiktionary


żółtkowy

dotyczący żółtka


SJP.pl


żółtlica

jednoroczna roślina z rodziny astrowatych, pochodząca z Ameryki Środkowej i Południowej


SJP.pl

  • żółtlica (Flavoparmelia) – rodzaj porostów
  • żółtlica (Galinsoga) – rodzaj roślin

Wikipedia


żółtnica

niewielkie, cierniste drzewo z rodziny morwowatych pochodzące z południa Ameryki Południowej, owoce podobne do pomarańczy; maklura


SJP.pl

Żółtnica – wieś w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie szczecineckim, w gminie Szczecinek.

Przed 1945 rokiem nazwa Soltnitz, pochodząca od znajdującego się we wsi składu soli przy szlaku solnym Kołobrzeg - Szczecinek - Lędyczek.

Wikipedia


żółtnik

gruczoł żółtkowy; narząd płazińców i wrotków wytwarzający komórki żółtkowe, które odgrywają ważną rolę w odżywianiu zapłodnionych jaj


SJP.pl

Gruczoł żółtkowy, żółtnik, witellarium – gruczoł układu rozrodczego płazińców wytwarzających jaja ektolecytalne (np. niektóre gatunki wirków, przywr i tasiemców) oraz wrotków. Produkuje bogate w materiały zapasowe komórki żółtkowe, otaczające komórkę jajową pod osłoną jajową. Odgrywają one ważną rolę w odżywianiu zapłodnionych, ubogich w żółtko komórek jajowych.

Wikipedia


żółto

przysłówek sposobu

 (1.1) z użyciem żółtej barwy, z obecnością żółci

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Więc chodź, pomaluj mój świat na żółto i na niebiesko.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żółty n., żółć ż., żółtość ż., żółtawość ż., żółcenie n., zażółcenie n., żółtaczka ż., żółtko ż., żółtek n., zażółcenie n., żółknięcie n., zżółknięcie n., żółtak m.

 czas. żółcić ndk., zażółcić dk., żółknąć ndk., zżółknąć dk.

 przym. żółty, żółtawy, żółciutki, żółciuteńki, żółtaczkowy, żółciuchny

 przysł. żółtawo, żółciutko, żółciuteńko

 temsłow. żółto-

Wiktionary


żółto-

temat słowotwórczy

 (1.1) pierwszy człon przymiotników złożonych wskazujący na żółty odcień barwy określonej przez drugi człon złożenia

 (1.2) pierwszy człon przymiotników złożonych wskazujący na żółtą barwę jednej lub wielu części wielobarwnej całości

 (1.3) pierwszy człon przymiotników złożonych wskazujący na żółtą barwę tego, co nazywa drugi, rzeczownikowy człon złożenia

 (1.4) pierwszy człon rzeczowników złożonych wskazujący na żółty kolor tego, co nazywa drugi człon złożenia

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) żółtobrązowy • żółtopomarańczowy • żółtozielony

 (1.2) żółto-biały • żółto-czerwony • żółto-niebieski • żółto-szary

 (1.3) żółtodzioby • żółtooki • żółtoskóry • żółtowłosy

 (1.4) żółtobrzeżek • żółtodziób

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żółty n., żółć ż., żółtak mrz., żółtość ż., żółtko n., żółcenie n., zażółcenie n., żółtek mos.

 czas. pożółknąć dk., zżółknąć dk., żółknąć ndk., żółcić ndk., zażółcić dk.

 przym. żółty, żółtawy, żółciutki, żółciuchny, żółciowy

 przysł. żółto

Wiktionary


żółto-biały

w części żółty, w części biały; biało-żółty


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) taki, który ma dwa kolory: żółty i biały

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Miał na sobie bluzę w żółto-białe pasy i ciemne sztruksy.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. żółtobiały

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) biało-żółty

Wiktionary


żółto-brunatno-czerwony

mający trzy kolory: żółty, brunatny i czerwony


SJP.pl


żółto-brunatno-zielony

złożony z trzech kolorów: żółtego, brunatnego i zielonego


SJP.pl


żółto-brunatny

złożony z dwóch kolorów: żółtego i brunatnego


SJP.pl


żółto-czarny

w części żółty, w części czarny; czarno-żółty


SJP.pl


żółto-czerwony

w części żółty, w części czerwony


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) taki, który ma dwa kolory: żółty i czerwony

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Miał na sobie bluzkę w żółto-czerwone pasy i ciemne szorty.

 (1.1) O poranku pętlę autobusową przy ul. Woronicza opuściło kilkanaście żółto-czerwonych solarisów.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) czerwono-żółty

Wiktionary


żółto-fioletowy

w części żółty, w części fioletowy


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) taki, który ma dwa kolory: żółty i fioletowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) fioletowo-żółty

Wiktionary


żółto-niebieski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) taki, który ma dwa kolory: żółty i niebieski

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Piłkarze wystąpili w żółto-niebieskich strojach.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) niebiesko-żółty

Wiktionary


żółto-pomarańczowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) taki, który ma dwa kolory: żółty i pomarańczowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pomarańczowo-żółty

Wiktionary


żółto-szary

w części żółty, w części szary


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) taki, który ma dwa kolory: żółty i szary

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Miała na nogach żółto-szare skarpety.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szaro-żółty

Wiktionary


żółto-zielony

w części żółty, w części zielony; zielono-żółty


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) taki, który ma dwa kolory: żółty i zielony

Wiktionary

Powiązane:

 przym. żółtozielony

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zielono-żółty

Wiktionary


żółtobeżowy

beżowy z żółtym odcieniem


SJP.pl


żółtobiaławy

nieco biały o żółtym odcieniu


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) białawy o żółtym odcieniu

Wiktionary


żółtobiały

biały o odcieniu żółtym


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) biały o odcieniu żółtym

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Miąższ jest zielonobiały lub żółtobiały i ma przyjemny, delikatny, lekko słodki smak, podobny do orzechów włoskich.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. żółto-biały

Wiktionary


żółtoblady

blady o żółtym odcieniu


SJP.pl


żółtobrązowy

brązowy o odcieniu żółtym


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) mający kolor brązowy o odcieniu żółtym

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zwierzątko miało żółtobrązowe futerko.

Wiktionary


żółtobrewy

1. mający żółte brwi;
2. bagiennik żółtobrewy - gatunek małego ptaka z rodziny pasówek;
3. zaroślak żółtobrewy - gatunek małego ptaka z rodziny pasówek;
4. mrówczynek żółtobrewy - gatunek małego ptaka z rodziny chronkowatych


SJP.pl


żółtobrody

figówka żółtobroda - gatunek ptaka z rodziny papug wschodnich


SJP.pl

Żółtobrody – brytyjska komedia filmowa z 1983 roku w reżyserii Mela Damskiego, zrealizowana na podstawie scenariusza Grahama Chapmana, Petera Cooka, Bernarda McLenny i Davida Sherlocka.

Film opowiada o fikcyjnym piracie Żółtobrodym, którego postać była oparta na biografiach piratów przełomu XVII i XVIII wieku w rodzaju Henry’ego Morgana.

W filmie wykorzystano żaglowiec zbudowany w 1960 roku na potrzeby filmu Bunt na Bounty.

Wikipedia


żółtobrudny

brudny (szarawy lub brunatny) z żółtym odcieniem


SJP.pl


żółtobrunatnozielony

zielony o odcieniu żółtym i brunatnym


SJP.pl


żółtobrunatny

brunatny o odcieniu żółtym


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) kolor brunatny z żółtym odcieniem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Liście kasztanowców w Krakowie przybrały żółtobrunatną barwę, zwijają się i zaczynają opadać.

Wiktionary


żółtobrzeżek

pływak żółtobrzeżek - duży chrząszcz wodny z rodziny pływakowatych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) syst. ent. nazwa systematyczna|Dytiscus marginalis|Linnaeus|ref=tak., gatunek drapieżnego chrząszcza z rodziny pływakowatych;

 (1.2) ent. chrząszcz z gatunku żółtobrzeżek (1.1)

Wiktionary

Pływak żółtobrzeżek (Dytiscus marginalis) – duży, drapieżny gatunek chrząszcza przystosowany do życia w środowisku wodnym. Larwy osiągają rozmiar do 7 cm długości, postać dorosła do 3,5 cm. Spośród ponad 150 gatunków chrząszczy wodnych występujących w Polsce, jedynymi osiągającymi większe rozmiary osobnikami dorosłymi jest kałużnica czarnozielona i pływak szerokobrzeżek.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Żółtobrzeżki występują również w Japonii.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pływak żółtobrzeżek

Wiktionary


żółtobrzuchy

1. rzadko: mający żółty brzuch;
2. świstak żółtobrzuchy - gatunek gryzonia z rodziny wiewiórkowatych;
3. żółw żółtobrzuchy - podgatunek żółwia ozdobnego; żółw żółtouchy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) rzad. taki, który ma żółty brzuch

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) środ. hist. dla sandomierzan: mieszkaniec prawego brzegu Wisły, szczególnie Tarnobrzega;

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒuwtɔˈbʒuxɨ, AS: žuu̯tobžuχy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żółtobrzuch m., żółtobrzuszek m., żółtobrzuszka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) złotobrzuchy

Wiktionary


żółtobrzuszek

gatunek małego ptaka z rodziny astryldowatych; bengalik złotobrzuchy, żółtobrzuszka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) ornit. zob. bengalik złotobrzuchy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒuwtɔˈbʒuʃɛk, AS: žuu̯tobžušek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żółtobrzuchy mos., żółtobrzuszka ż.

 przym. żółtobrzuchy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) żółtobrzuszka

Wiktionary


żółtobrzuszka

gatunek małego ptaka z rodziny astryldowatych; bengalik złotobrzuchy, żółtobrzuszek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ornit. zob. bengalik złotobrzuchy.

forma rzeczownika.

 (2.1) lp. D. B. zob. żółtobrzuszek.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒuwtɔˈbʒuʃka, AS: žuu̯tobžuška

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żółtobrzuchy mos., żółtobrzuszek

 przym. żółtobrzuchy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) żółtobrzuszek

Wiktionary


żółtobursztynowy

bursztynowy o żółtym odcieniu


SJP.pl


żółtobury

bury o odcieniu żółtym


SJP.pl


żółtocytrynowy

cytrynowy o odcieniu żółtym


SJP.pl


żółtoczapkowy

modrolotka żółtoczapkowa - gatunek ptaka z rodziny papug wschodnich


SJP.pl


żółtoczarny

1. czarny o odcieniu żółtym;
2. krzewioróżka żółtoczarna - gatunek owada z rodziny komarowatych


SJP.pl


żółtoczelny

1. stokówka żółtoczelna - gatunek ptaka z rodziny papugowatych; ajmarka cytrynowa;
2. wąsaczek żółtoczelny - gatunek ptaka z rodziny tukanowatych;
3. długoszpon żółtoczelny - gatunek ptaka z rzędu siewkowych;
4. ślepowron żółtoczelny - gatunek ptaka z rodziny czaplowatych


SJP.pl


żółtoczerwonawy

nieco czerwony o żółtym odcieniu


SJP.pl


żółtoczerwony

czerwony o odcieniu żółtym


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) czerwony o żółtym odcieniu

Wiktionary


żółtoczuby

kakadu żółtoczuba - gatunek ptaka z rodziny kakaduowatych


SJP.pl


żółtodziób

żartobliwie o kimś młodym, dorastającym, nieznającym się na rzeczy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pot. osoba niedoświadczona, laik, amator

Wiktionary

Żółtodziób (ang. The Rookie) – amerykański film kryminalny z 1990 roku w reżyserii Clinta Eastwooda.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Kapral w końcu zorientował się, że ma do czynienia z kompletnym żółtodziobem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒuwˈtɔd͡ʑup, AS: žuu̯toʒ́up

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: zdrobn. żółtodziobek mos., żółtodzióbek mos.

 przym. żółtodzioby, żółtodzióby

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) nowicjusz; pot. frajer, fryc

Wiktionary


żółtodzióbka

żółtodziób


SJP.pl

Patrz:

żółtodziób

żółtodzioby

żartobliwie o kimś młodym, dorastającym, nieznającym się na rzeczy


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który ma żółty dziób

forma rzeczownika|rodzaj=męskoosobowy.

 (2.1) M. i W. lm. od: żółtodziób

Wiktionary

Żółtodzioby (ang. Half Baked) – film komediowy produkcji amerykańskiej z 1998 roku.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌʒuwtɔˈd͡ʑɔbɨ, AS: žuu̯toʒ́oby

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żółtodziób mos.

Wiktionary


żółtogardły

1. tukan żółtogardły, trznadel żółtogardły, wojak żółtogardły - gatunki ptaków;
2. kuna żółtogardła - gatunek ssaka drapieżnego


SJP.pl


żółtogorący

dawniej: jaskrawożółty, żółtopomarańczowy


SJP.pl


żółtogrzywy

mający żółtą grzywę


SJP.pl


żółtogłowy

1. mający żółtą głowę;
2. pyton żółtogłowy - gatunek węża;
3. bilbil żółtogłowy, sępnik żółtogłowy - gatunki ptaków;
4. uistiti żółtogłowa - gatunek małpy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który ma żółtą głowę

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Książę Ramzes wsparł obie ręce o krawędź wozu i z wysokości pagórka patrzył na Libijczyków i swoje wojsko jak żółtogłowy orzeł na pstre kuropatwy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒuwtɔˈɡwɔvɨ, AS: žuu̯togu̯ovy

Wiktionary


żółtokremowy

kremowy o żółtym odcieniu


SJP.pl


żółtokwiatowy

przymiotnik

 (1.1) bot. posiadający żółte kwiaty

Wiktionary


żółtokłosy

mający żółte kłosy


SJP.pl


żółtolicy

1. żółw żółtolicy - gatunek żółwia błotnego;
2. tragopan żółtolicy, czyż żółtolicy - gatunki ptaków;
3. nornik żółtolicy - gatunek gryzonia


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający żółtą barwę na twarzy, przedniej części głowy

Wiktionary


żółtonogi

1. mający żółte nogi;
2. brodziec żółtonogi - gatunek ptaka z rodziny bekasowatych;
3. gadziogłówka żółtonoga - gatunek ważki;
4. mewa żółtonoga - gatunek ptaka wodnego z rodziny mewowatych;
5. nieszczeta żółtonoga - gatunek widelnicy z rodziny nieszczetowatych;
6. wielbłądka żółtonoga - gatunek owada z rzędu wielbłądek;
7. skalniak żółtonogi - gatunek torbacza z rodziny kangurowatych;


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) taki, który ma żółtą nogę lub nogi

Wiktionary


żółtonóżka

polska rasa kur wyhodowana w wyniku krzyżowania zielononóżek kuropatwianych z niuhempszyrami


SJP.pl


żółtoogonowy

1. szczur żółtoogonowy - gatunek myszy;
2. stadnik żółtoogonowy, pyszczak żółtoogonowy - gatunki ryb


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) taki, który ma żółty ogon

Wiktionary


żółtook

rodzaj ptaków z rodziny gołębiowatych


SJP.pl


żółtooki

mający oczy koloru żółtego


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) mający żółte oczy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Marcin wybrał żółtookiego pluszowy miśuszowego misia.

Wiktionary


żółtooliwkowy

oliwkowy o odcieniu żółtym


SJP.pl


żółtopasiasty

mający żółte pasy


SJP.pl


żółtopasy

trzmiel żółtopasy - gatunek trzmiela


SJP.pl


żółtopióry

1. mający żółte pióra;
2. zielenik żółtopióry - gatunek małego ptaka z rzędu wróblowych, zagrożony wyginięciem


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który ma żółte pióra, pierze

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒuwtɔˈpʲjurɨ, AS: žuu̯topʹi ̯ury

Wiktionary


żółtopla

gatunek wiecznie zielonego drzewa z rodziny kluzjowatych; mangostan właściwy, garcynia, smaczelina, żółciecz


SJP.pl


żółtoplamy

miedziopierś żółtoplama - gatunek ważki z rodziny szklarkowatych


SJP.pl


żółtopomarańczowy

pomarańczowy o odcieniu żółtym


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) mający kolor pomarańczowy o odcieniu żółtym

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Z daleka zobaczył żółtopomarańczowego cadillaca mknącego szosą między winnicami.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) bahama yellow

Wiktionary


żółtopory

gorzkoborowik żółtopory - gatunek grzybów z rodziny borowikowatych


SJP.pl


żółtopręgi

dujker żółtopręgi - gatunek antylopy


SJP.pl


żółtopuzik

gatunek jaszczurki z rodziny padalcowatych


SJP.pl

Wikipedia


żółtopłatkowy

koralnik żółtopłatkowy - gatunek ptaka z rodziny koralników


SJP.pl


żółtopłetwy

1. mający żółte płetwy;
2. tuńczyk żółtopłetwy - gatunek ryby okoniokształtnej z rodziny makrelowatych; tuńczyk złoty, albakora żółtopłetwa;
3. oceannik żółtopłetwy - gatunek niewielkiego ptaka z rodziny oceanników; nawałnik żółtopłetwy, nawałnik Wilsona;
4. barwena żółtopłetwa - gatunek ryby z rodziny barwenowatych


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) mający żółte płetwy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Marek ma w akwarium piękne żółtopłetwe rybki.

Wiktionary


żółtopłowy

płowy o odcieniu żółtym


SJP.pl


żółtorożka

przestrożnica żółtorożka - gatunek motyla z rodziny wycinkowatych


SJP.pl


żółtoróżowy

różowy o odcieniu żółtym


SJP.pl


żółtorudawy

rudawy o odcieniu żółtym


SJP.pl


żółtorudy

rudy o odcieniu żółtym


SJP.pl


żółtorzytny

buszówka żółtorzytna, kacykowiec żółtorzytny, nikator żółtorzytny - gatunki ptaków


SJP.pl


żółtość

kolor żółty; żółć


SJP.pl


żółtoskóry

mający żółtą skórę


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) mający żółtą skórę

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) antrop. mężczyzna o żółtym kolorze skóry, przedstawiciel żółtej rasy człowieka

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na dnie terrarium wił się żółtoskóry wąż.

 (2.1) Węgierski reżyser zatrudnił kilkudziesięciu żółtoskórych statystów.

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) żółty, Azjata, skośnooki; pejor. żółtek

Wiktionary


żółtoskrzydły

1. mający żółte skrzydła;
2. żaługa żółtoskrzydła - gatunek błonkówki z rodziny trzpiennikowatych


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który ma żółte skrzydła; posiadający skrzydła koloru żółtego

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒuwtɔˈskʃɨdwɨ, AS: žuu̯toskšydu̯y

Wiktionary


żółtosocza

roślina bulwiasta z rodziny obrazkowatych, rosnąca w tropikalnej strefie Ameryki


SJP.pl

Żółtosocza, ksantosoma lub malanga (Xanthosoma Blume ex Decne.) – rodzaj roślin należący do rodziny obrazkowatych, liczący około 73 gatunki pochodzące z Meksyku i tropikalnych regionów Ameryki Środkowej i Południowej, uprawiane również w Teksasie, na Florydzie, w zachodniej Afryce, na Półwyspie Iberyjskim, w Chinach i Australazji. Gatunkiem typowym jest Xanthosoma sagittifolium (L. Schott).

Wikipedia


żółtosterny

kiściec żółtosterny, kacykowiec żółtosterny, żałobnica żółtosterna - gatunki ptaków


SJP.pl


żółtoszary

szary o odcieniu żółtym


SJP.pl


żółtoszyi

1. ibis żółtoszyi, wydrzyk żółtoszyi, dzięcioł żółtoszyi - gatunki ptaków;
2. flisak żółtoszyi - gatunek chrząszcza;
3. błyszczek żółtoszyi - gatunek nietoperza


SJP.pl


żółtouch

rodzaj nietoperza z podrodziny owocnikowców


SJP.pl

Żółtouch (Vampyressa) – rodzaj ssaków z podrodziny owocnikowców (Stenodermatinae) w obrębie rodziny liścionosowatych (Phyllostomidae).

Wikipedia


żółtouchy

1. żółw żółtouchy - podgatunek żółwia ozdobnego; żółw żółtobrzuchy;
2.
1. bilbil żółtouchy, dzięcioł żółtouchy, żałobnica żółtoucha - gatunki ptaków


SJP.pl


żółtowo

wieś w Polsce


SJP.pl

Żółtowo – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie sierpeckim, w gminie Mochowo. Ma status sołectwa.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa płockiego.

Żółtowo obejmowało w przeszłości obszar, na którym powstało z czasem wiele wsi, a właściwie przysiółków: Myszewo, Myszki, Zegadły, Żabiki, Żuki i Gardzyny. Pierwsze wzmianki o Żółtowie pochodzą z 1366 roku, zapisano je w księgach kościelnych (Szolthovo). Wywodził się stąd ród Żółtowskich herbu Ogończyk. Według tradycji tej rodziny w 1402 roku książę mazowiecki Siemowit IV nadał tę wioskę przodkom Żółtowskich, którzy później przyjęli nazwiska Żółtowscy, używali przydomków: Wojsław, Skarbek i Paluch. Żółtowscy pochodzili od sławnego Wojsława, piastuna i stolnika księcia Bolesława Krzywoustego. W 1427 roku notuje się w tej wsi Piotra „Ogona” z Żółtowa, którego Żółtowscy uznają za swojego głównego przodka. Ród ten szybko stał się jedną z wielu niezbyt zamożnych miejscowych rodzin drobnoszlacheckich. Już w XV wieku wielu z nich zaczęło stąd emigrować, wśród tych, którzy pozostali zdarzały się wybitne osoby, takie jak Edward Żółtowski syn Teofila z Mochowa. Żółtowscy mieszkali na sporym obszarze, na którym powstało później kilka wsi. Dopiero w XVI wieku poszczególne części zaczęły być rozróżniane. Według spisu podatkowego z 1578 roku obszar Żółtowa obejmował następujące części: Żółtowo Gardzyny (prawie 3 łany), Żółtowo Żabiki (9 i ¼ łana w 8 działach), Żółtowo Miski (Myszki) 2 i pół łana w 3 działach, Żabiki Myszewo 2 łany w 3 działach i Żółtowo Żuki (prawie 3 łany w 10 działach) oraz Żółtowo Żegadły 1 i ½ łana.

Wikipedia


żółtowoskowy

rzadko: żółty jak wosk; woskowożółty


SJP.pl


żółtowski

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Michał Żółtowski – polski ziemianin, pisarz historyczny, prawnik, działacz społeczny
  • Marceli Żółtowski – polski wojskowy
  • Marceli Żółtowski – polski ziemianin, poseł do Sejmu Pruskiego
  • Marceli Żółtowski – polski ziemianin, poseł do parlamentu w Berlinie
  • Marceli Żółtowski – polski wojskowy
  • Stanisław Żółtowski – polski ziemianin, działacz gospodarczy i polityk
  • Stanisław Żółtowski – polski działacz polityczny
  • Stanisław Żółtowski – polski malarz
  • Wojciech Żółtowski – polski inżynier
  • Wojciech Żółtowski – polski reżyser

Wikipedia


żółtowłosy

1. mający żółte włosy;
2. wierzchołówka żółtowłosa - gatunek muchówki z rodziny łowikowatych


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) książk. taki, który ma żółte włosy lub sierść

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na werandzie stał żółtowłosy malec.

Wiktionary


żółtozielonawy

nieco zielony o żółtym odcieniu


SJP.pl


żółtozielonkawy

zielonkawy o odcieniu żółtym


SJP.pl


żółtozielony

zielony o odcieniu żółtym


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) kolor zielony z żółtym odcieniem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zmieniła ciuchy z Armii Zbawienia na ubranie we wszystkich kolorach pasteli: żółtozielone dżinsy, różowy tshirt, wrzosowy, kaszmirowy sweter i żółtozielony płaszczyk.

 (1.1) Jego twarz kilkakrotnie zmieniła kolor, a jego świńskie, żółtozielone oczka zaczęły błyszczeć chciwością.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. żółto-zielony, zielono-żółty, zielonożółty

 przysł. żółtozielono, żółto-zielono, zielono-żółto, zielonożółto

Wiktionary


żółtoziem

urodzajna gleba o żółtej barwie, występująca w obrębie wilgotnej strefy zwrotnikowej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) geol. mało żyzna gleba w strefie klimatu równikowego;

Wiktionary

Żółtoziemy – gleby wykształcone w strefie klimatu równikowego, bogate w składniki mineralne jednak przy uprawie szybko ulegają wyjałowieniu.

Żółtoziemy, gleby powstające w warunkach gorącego, wilgotnego klimatu (roczne sumy opadów w granicach 1000–2500 mm), na obszarach pokrytych wilgotnymi i suchymi lasami podrównikowymi. Panująca w tych warunkach wzmożona aktywność biologiczna powoduje, że dostarczana na powierzchnię gleby materia organiczna ulega szybkiemu rozkładowi, który nie sprzyja tworzeniu się miąższego poziomu próchnicznego.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W południowej części tego kraju przeważają żółtoziemy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒuwˈtɔʑɛ̃m, AS: žuu̯toźẽm

Wiktionary


żółtozłocisty

złocisty o żółtym odcieniu; żółtozłoty


SJP.pl


żółtozłoty

złoty o żółtym odcieniu; żółtozłocisty


SJP.pl


żółtszy

stopień wyższy od przymiotnika: żółty; żółciejszy, bardziej żółty


SJP.pl


żółtwa

roślina przypominająca wielki koper, uznawana kiedyś za środek antykoncepcyjny, antyseptyczny i przeczyszczający; sylfion, silfion


SJP.pl


żółty

mający kolor dojrzałego owocu cytryny


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) mający kolor trzeciego pasma tęczy, taki jak kolor żółtka, kwiatu jaskra, owocu cytryny itp.; mający kolor podstawowy;

 (1.2) gw-pl|Łowicz. rudy

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (2.1) pot. żółte (1.1) światło sygnalizacyjne

Wiktionary

Barwa żółta (żółć) – subtraktywna barwa podstawowa, na kole barw dopełnia barwę niebieską. Zakres światła żółtego ma długość fali od 565 do 590 nm. Światło mieszane powstające w wyniku mieszania się świateł pochodzącego z dwóch różnokolorowych źródeł, na przykład światło czerwone i zielone, jest także postrzegane przez ludzkie oko jako kolor żółty.

  • Jako neutralny żółty lub elementarny żółty oznaczono kolor, który odpowiada długości fali 574 nm.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Niosła obrzydliwe, niepokojąco żółte kwiaty. Diabli wiedzą, jak się te kwiaty nazywają, ale są to pierwsze kwiaty, jakie się wiosną pokazują w Moskwie. Te kwiaty rysowały się bardzo wyraziście na tle jej czarnego płaszcza. Niosła żółte kwiaty!

 (1.1) Te pomarańczowe ściany strasznie wyblakły i właściwie są już żółte.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒuwtɨ, AS: žuu̯ty

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żółć ż., żółcień mrz./ż., żółtko n., żółtaczka ż., żółtek mrz./mos., żółtość ż., żółcenie n., żółcizna ż., żółcica ż.

 czas. pożółknąć dk., przyżółcić dk., zażółcić dk., zażółcać ndk., żółknąć ndk., zżółknąć dk., żółcić ndk., żółcić się ndk.

 przym. żółtawy, żółciowy, żółtaczkowy

:: zdrobn. żółciutki, żółciuchny, żółcieniusieńki, żółciuteńki

 przysł. żółto, żółtawo

 temsłow. żółto-

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zdrobn. żółciutki, żółciuchny

Wiktionary


żółtynka

żółtynka ozdobna - gatunek owada z rodziny bzygowatych


SJP.pl


żółw

przedstawiciel rzędu długowiecznych gadów o ciele otoczonym pancerzem; pot. osoba powolna


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) zool. zwierzę z rzędu Testudines, należące do gromady gadów;

 (1.2) wojsk. hist. szyk bojowy legionów rzymskich, polegający na utworzeniu przez legionistów zwartej formacji przypominającej osłoniętego skorupą żółwia (1.1);

 (1.3) inform. kursor graficzny określający współrzędne na ekranie, kierunek oraz rodzaj i kolor pióra, stosowany np. w języku Logo;

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) powolny człowiek

Wiktionary

Żółwie (nazwa systematyczna nieustalona, zobacz Nomenklatura) – rząd owodniowców z gromady zauropsydów (Sauropsida) lub według linneuszowskiej klasyfikacji rząd z gromady gadów (Reptilia). Rząd żółwi dzieli się na 2 podrzędy, 14 rodzin i obejmuje 356 gatunków oraz 122 podgatunki żyjące w czasach nowożytnych, tj. od 1500 roku n.e. W tym czasie wyginęło 7 gatunków oraz 3 podgatunki.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Żółwie są starsze od dinozaurów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒuwf, AS: žuu̯f

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żółwiątko n., żółwinek m., żółwinkowate nmos., żółwie nmos., żółwiak m., żółwiakowate nmos., żółwię n.

:: fż. żółwica ż.

:: zdrobn. żółwik m.

 przym. żółwi, żółwiowy, żółwikowy, żółwinkowaty, żółwiakowaty

 przysł. żółwio

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) testudo; przest. żelazna żaba

Wiktionary


zołwa

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) daw. siostra męża

Wiktionary

Zołwa – dawna kolonia i leśniczówka. Tereny, na których były położone, leżą obecnie na Białorusi, w obwodzie witebskim, w rejonie brasławskim, w sielsowiecie Achremowce.

Inna nazwa miejscowości – Zołowo.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈzɔwva, AS: zou̯va

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zełwa, zełwica

Wiktionary


żółwi

1. żółw; żółwiowy;
2. potocznie: powolny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z żółwiem lub żółwiami

 (1.2) charakterystyczny dla żółwi, mający cechy żółwia

forma rzeczownika.

 (2.1) lm. D. zob. żółw.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na pustyni znalazłem pustą żółwią skorupę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒuwvʲi, AS: žuu̯vʹi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żółw m., żółwik m., żółwica ż., żółwiątko n.

 przym. żółwiowy

Wiktionary


żółwiak

gad z rzędu żółwi ze zredukowanym pancerzem kostnym; ustak


SJP.pl


żółwiaki

gad z rzędu żółwi ze zredukowanym pancerzem kostnym; ustak


SJP.pl

Żółwiakowate, żółwiaki, żółwie trójpazurzaste (Trionychidae) – rodzina gadów z podrzędu żółwi skrytoszyjnych. Do żółwiakowatych należą niektóre spośród największych współczesnych słodkowodnych żółwi. Wiele z nich jest też przystosowanych do życia w wodach brachicznych. Żółwiaki występują obecnie w Ameryce Północnej, Afryce, Azji i na Nowej Gwinei.

Wikipedia


żółwiątko

młode żółwia; żółwię


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zdrobn. od: żółw

 (1.2) pot. młody, mały żółw

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Jeszcze nocą żółwiątka docierają do oceanu.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żółw m., żółwica ż., żółwik m.

 przym. żółwi, żółwiowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) żółwik

Wiktionary


żółwica

samica żółwia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zool. samica żółwia

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ta żółwica dożyła wieku matuzalowego.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒuwˈvʲit͡sa, AS: žuu̯vʹica

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żółwiątko n., żółw, żółwik

 przym. żółwiowy, żółwi

Wiktionary


żółwiczek

zdrobnienie od: żółwik


SJP.pl


żółwię

młode żółwia; żółwiątko


SJP.pl


żółwik

1. zdrobnienie od: żółw;
2. potocznie: krótkie dotknięcie się pięściami, zwykle na powitanie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) zdrobn. od: żółw

 (1.2) pot. młody, mały żółw

 (1.3) pot. lekkie uderzenie się pięściami dwojga osób w geście np. powitania

Wiktionary

Żółwik (Chelone L.) – rodzaj roślin z rodziny babkowatych (w systemach XX-wiecznych tradycyjnie włączany do trędownikowatych). Obejmuje 5–6 gatunków pochodzących ze wschodniej i południowej części Stanów Zjednoczonych oraz z północnego Meksyku. Występują w lasach i na prerii, w miejscach wilgotnych. Gatunki z tego rodzaju to cenione byliny ozdobne, uprawiane w wielu odmianach.

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Obserwowała żółwiki zasuwające do oceanu.

 (1.3) Dawaj żółwika i lecę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒuwvʲik, AS: žuu̯vʹik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żółw mzw., żółwica ż., żółwiątko n.

 przym. żółwi, żółwiowy

Wiktionary


żółwin

wieś w Polsce, położona niedaleko od Bydgoszczy


SJP.pl

Miejscowości i ich części w Polsce

Wg TERYT jest ich 5, w tym 3 podstawowe
  • Żółwin – część miasta Bydgoszcz
  • Żółwin – wieś w woj. lubuskim, w pow. międzyrzeckim, w gminie Międzyrzecz
  • Żółwin – kolonia wsi Żółwin w woj. lubuskim, w pow. międzyrzeckim, w gminie Międzyrzecz
  • Żółwin – wieś w woj. lubuskim, w pow. strzelecko-drezdeneckim, w gminie Zwierzyn
  • Żółwin – wieś w woj. mazowieckim, w pow. pruszkowskim, w gminie Brwinów

Wikipedia


żółwinek

1. żółwinek zbożowy - owad z rodziny tarczówkowatych żywiący się sokami wyssanymi ze źdźbeł i liści zbóż, szkodnik upraw zbożowych;
2. żółwinek żółwik - gatunek pluskwiaka różnoskrzydłego z rodziny żółwinkowatych


SJP.pl

  • żółwinek – człon rodzajowy polskich nazw gatunkowych niektórych pluskwiaków z podrodziny Eurygastrinae:
    • żółwinek austriacki (Eurygaster austriaca)
    • żółwinek bezzębny (Psacasta exanthematica)
    • żółwinek zbożowy (Eurygaster maura)
    • żółwinek żółwik (Eurygaster testudinaria)

Wikipedia


żółwinianin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żółwina

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żółwin m.

:: fż. żółwinianka ż.

 przym. żółwiński

Wiktionary


żółwinianka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żółwina

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żółwin m.

:: fm. żółwinianin m.

 przym. żółwiński

Wiktionary


żółwiniec

3 miejscowości w Polsce:

  • Żółwiniec – osada w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. tucholskim, w gminie Gostycyn
  • Żółwiniec – wieś w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. elbląskim, w gminie Markusy
  • Żółwiniec – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. konińskim, w gminie Wierzbinek
  • Żółwiniec – poprzednia nazwa wsi Żółwieniec w woj. wielkopolskim, w pow. konińskim, w gminie Ślesin

Wikipedia


żółwino

2 wsie w Polsce w woj. zachodniopomorskim:

  • Żółwino – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. choszczeńskim, w gminie Drawno
  • Żółwino – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. kamieńskim, w gminie Wolin

1 przystanek kolejowy:

  • Żółwino – przystanek kolejowy w Żółwinie

Zobacz też: Żółwinko

Wikipedia


żółwiński

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Żółwina

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żółwin m., żółwinianin m., żółwinianka ż.

Wiktionary


żółwiowaty

o cechach żółwia (głównie: powolny jak żółw)


SJP.pl


żółwiowy

żółw; żółwi


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) zrobiony z żółwia

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W Anglii na świąteczny stół podaje się pieczonego indyka nadziewanego kasztanami, zupę żółwiową, deser owocowy, kruche ciasteczka oraz ciasto z niespodzianką.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒuwˈvʲjɔvɨ, AS: žuu̯vʹi ̯ovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żółw m., żółwik m., żółwica ż., żółwiątko n.

 przym. żółwi

Wiktionary


żołynia

Żołynia (niem. Schelling) – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie łańcuckim, w gminie Żołynia; siedziba gminy Żołynia. Przy drodze wojewódzkiej 877 Łańcut–Leżajsk.

Wikipedia


żołyniak

nazwisko


SJP.pl


żołynianin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żołyni

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żołynia ż.

:: fż. żołynianka ż.

 przym. żołyński

Wiktionary


żołynianka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żołyni

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żołynia ż.

:: fm. żołynianin m.

 przym. żołyński

Wiktionary


żołyński

przymiotnik od: Żołynia


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Żołyni

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żołynia ż., żołynianin m., żołynianka ż.

Wiktionary


zołynże

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. geogr. Załęże

Wiktionary


zołza

dokuczliwa, kłótliwa kobieta; jędza


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. kulin. sos

Wiktionary


zołzowaty

1. pot. o cechach zołzy
2. chory na zołzy


SJP.pl


zołzowy

przymiotnik od: zołza


SJP.pl


zołzy

skrofuloza;
1. rzadko spotykana odmiana przewlekłej gruźlicy węzłów chłonnych (najczęściej szyi), spowodowana prątkami gruźlicy;
2. zaraźliwa choroba źrebiąt i młodych koni


SJP.pl

Zołzy (łac. Adenitis equorum lub łac. Coryza contagiosa equorum) – ostra, zakaźna i zaraźliwa choroba koni. Powoduje zapalenia dróg oddechowych i ropienie żuchwowych węzłów chłonnych.

Choroba występuje na całym świecie, najczęściej dotyczy źrebiąt. Może również wystąpić u koni dorosłych, które nie chorowały w młodości.

Zołzami określa się także pakiety węzłów chłonnych podżuchwowych występujące w gruźlicy człowieka.

Wikipedia


zpaf

skrót od: Związek Polskich Artystów Fotografików, stowarzyszenie działające od roku 1947


SJP.pl


zpap

skrót od: Związek Polskich Artystów Plastyków, stowarzyszenie działające od roku 1944


SJP.pl


zpav

Związek Producentów Audio-Video


SJP.pl

skrótowiec, rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) = muz. Związek Producentów Audio-Video;

Wiktionary


zpb

skrót od: Związek Polaków na Białorusi


SJP.pl


zpl

skrót od: Związek Polaków na Litwie


SJP.pl


zpn

[czytaj: zet-pe-EN] skrót od: Związek Piłki Nożnej


SJP.pl


zpo

skrótowiec, rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) = zakłady przemysłu odzieżowego

 (1.2) = zespół placówkaacówek oświatowych

 (1.3) = zakład pielęgnacyjno-opiekuńczy

 (1.4) = zwrotne potwierdzenie odbioru

Wiktionary


zporr

skrót od Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego


SJP.pl


zpp

skrót od: Związek Patriotów Polskich, Zrzeszenie Prawników Polskich


SJP.pl


zprp

skrótowiec, rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) = sport. Związek Piłki Ręcznej w Polsce;

Wiktionary


zpt

skrótowiec w funkcji rzeczownika rodzaju niemęskoosobowego, liczba mnoga

 (1.1) daw. eduk. zajęcia praktyczno–techniczne

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pot. zetpety

Wiktionary


zpz

skrótowiec, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) = med. zespół przewlekłego zmęczenia

 (1.2) = ekon. Zakłady Przemysłu Ziemniaczanego

 (1.3) = eduk. Zakład Psychologii Zwierząt (placówka UW)

Wiktionary


zr

symbol cyrkonu, pierwiastka chemicznego


SJP.pl

Cyrkon (Zr, łac. zirconium) – pierwiastek chemiczny, z grupy metali przejściowych w układzie okresowym. Nazwa pochodzi od minerału o tej samej nazwie – cyrkonu (ZrSiO4). Innym minerałem tego pierwiastka jest baddeleit (ZrO2).

Wikipedia


źr.

skrót od: źródło


SJP.pl


zra

Zjednoczona Republika Arabska


SJP.pl


zrąb

zręb;
1. szkielet, wiązanie budowli; ściana domu z okrąglaków;
2. podstawa, zarys czegoś;
3. brzeg, krawędź, boczna powierzchnia czegoś;
4. wyrąb drzew; poręba


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) archit. element konstrukcji, na której opiera się reszta budowli

 (1.2) przen. podstawy, element potrzebny do powstania czegoś

 (1.3) boczna powierzchnia czegoś, pozioma lub pochyła, zwykle stroma

 (1.4) geol. podłużny obszar skorupy ziemskiej, wypiętrzony na skutek ruchów górotwórczych, znajdujący się między dwiema płaszczyznami uskokowymi;

 (1.5) leśn. wycięcie wszystkich drzew na pewnym obszarze;

 (1.6) leśn. obszar, na którym wycięto wszystkie drzewa

 (1.7) anat. struktura złożona z tkanki łącznej podtrzymująca miąższ organu i nadająca mu kształt;

 (1.8) chem. jądro atomu wraz z jego elektronami niewalencyjnymi

Wiktionary

  • zrąb (geologia)
  • zrąb (górnictwo)
  • zrąb (leśnictwo)
  • zrąb (chemia)
  • zrąb – konstrukcja zrębowa w budownictwie drewnianym
  • Zrąb – miejscowość w województwie lubelskim
  • zrąb narządu

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) O tym, jak tworzyły się zręby organizacji konspiracyjnych w Oświęcimiu, powiązanych ściśle z tajnymi organizacjami poza obozem, muszą wypowiedzieć się historycy (…)

 (1.6) Pola zazieleniły się już, a posiane przez robotników leśnych łubiny na zrębach wyglądały jak porozkładane w lesie dywaniki: żółte, fioletowe, białe.

Wiktionary


zrąbać

1. oddzielić coś od czegoś (np. kawałek drewna), poprzez rąbanie; ściąć;
2. pot. zniszczyć coś, używając bomb, strzelając; zrzucić bomby, ostrzelać;
3. posp. skrytykować kogoś, coś;
4. zrąbać się - posp. spaść (np. ze schodów)


SJP.pl


zrabatować

obniżyć cenę, dać rabat


SJP.pl


zrabiać

dawniej:
1. tworzyć;
2. zrabiać się - męczyć się pracą; urabiać się


SJP.pl


zrąbiec

Zrąbiec – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie radomszczańskim, w gminie Kobiele Wielkie.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa piotrkowskiego.

Wikipedia


zrąbień

zrąbień sosnowiec - gatunek chrząszcza z rodziny bogatkowatych


SJP.pl

Zrąbień (Chrysobothris) – rodzaj chrząszczy zaliczany do rodziny bogatkowatych (Buprestidae Leach 1815), podrodziny Buprestinae Lacordaire, 1857 i plemienia Chrysobothrini Gory & Laporte, 1838 dla którego stanowi rodzaj typowy.

Wikipedia


zrabować

bezprawnie coś zabrać, używszy przy tym przemocy; złupić, zagrabić


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. rabować)

 (1.1) odebrać coś bezprawnie, posługując się przemocą

 (1.2) książk. zabrać wiele rzeczy z budynku, pokoju lub innego terenu bezprawnie i posługując się przemocą

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Uzbrojeni w pistolety napastnicy sterroryzowali całą obsługę i zrabowali precjoza, warte być może nawet ponad 100 tys. zł.

 (1.2) Tułaczka większości wysiedlonych trwała do końca wojny, a ci, którzy wrócili do rodzinnych wsi, znajdowali gospodarstwa doszczętnie zrabowane albo tylko zgliszcza.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rabuś mos., obrabowanie n., obrabowywanie n., rabunkowość ż.

 czas. obrabować, rabować

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zagrabić

 (1.2) splądrować

Wiktionary


zrąbywać

oddzielać coś od czegoś (np. kawałki drewna), poprzez rąbanie; ścinać


SJP.pl


żrać

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. zootechn. jeść (o zwierzęciu)

 (1.2) gw-pl|Śląsk Cieszyński. pogard. jeść jak zwierzę

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żranica ż., żróń mos./mzw.

Wiktionary


zrachowywać

dawniej: zliczać, przeliczać


SJP.pl


zracjonalizować

1. uczynić coś racjonalnym, ulepszyć
2. zracjonalizować się - stać się racjonalnym


SJP.pl


zracjonalizowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) uczynienie czegoś sprawniejszym

 (1.2) ujęcie czegoś w kategoriach rozumowych, a nie emocjonalnych

 (1.3) psych. przeinterpretowanie lub przewartościowanie doświadczenia w taki sposób, że staje się ono mniej dotkliwe i obciążające samoocenę

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. racjonalizowanie n., racjonalizacja ż., racjonalność ż., racjonalizm m., racjonalista m., racjonalistka ż.

 czas. racjonalizować ndk., zracjonalizować dk.

 przym. racjonalny, racjonalistyczny, racjonalizacyjny

 przysł. racjonalnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) usprawnianie

Wiktionary


żrący

1. mogący przeżreć (zniszczyć); gryzący;
2. wywołujący pieczenie;
3. złośliwy, zjadliwy, dokuczliwy


SJP.pl

forma czasownika.

 (1.1) ims. przymiotnikowy czynny do: żreć

przymiotnik

 (2.1) chem. taki, który ma właściwość silnego rozpuszczania wielu substancji organicznych lub reagowania z nimi i „przeżerania się”

Wiktionary

Przykłady

 (2.1) Kwas solny jest bardzo żrący, niszczy skórę.

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) kaustyczny

Wiktionary


zraczać

dawniej: wyznaczać, ustalać termin


SJP.pl


zradlić

zorać ziemię radłem; zredlić


SJP.pl


zradzać

rzadko: rodzić, płodzić; spładzać


SJP.pl


zradzić

potocznie: poradzić sobie z czymś; podołać, uporać się


SJP.pl


zrafinowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zrafinować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zrafinować dk.

Wiktionary


zramolały

potocznie: taki, który stał się ramolem - człowiekiem zniedołężniałym, zgryźliwym, stracił sprawność fizyczną i umysłową; zgrzybiały, zdziadziały, stetryczały


SJP.pl


zramoleć

potocznie: stać się ramolem - człowiekiem zniedołężniałym, zgryźliwym, stracić sprawność fizyczną i umysłową; zniedołężnieć, stępieć umysłowo, zdziadzieć


SJP.pl


żrani

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. zootechn. karma dla bydła

Wiktionary

Powiązane:

 czas. żrać ndk.

 rzecz. żróń mos./mzw.

Wiktionary


zranić

1. zadać ranę, skaleczyć;
2. sprawić przykrość, dotknąć, urazić czyjeś uczucia;
3. zranić się:
a) skaleczyć się;
b) rzadko: zadać sobie rany nawzajem


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany

 (1.1) zadać komuś ranę

 (1.2) spowodować skaleczenie

 (1.3) przen. sprawić komuś przykrość

czasownik zwrotny dokonany zranić się

 (2.1) skaleczyć się

 (2.2) zadać sobie nawzajem rany

 (2.3) przen. sprawić sobie nawzajem przykrość

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nożownik zranił młodego mężczyznę.

 (1.3) Dziewczyna mnie zraniła, mówiąc, że mnie nie kocha.

 (2.1) Wczoraj zraniłem się nożem.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ranka ż., rana ż., zranienie

 czas. ranić

Wiktionary


żranica

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. uczta

Wiktionary

Powiązane:

 czas. żrać ndk.

 rzecz. żrani n., żróń mos./mzw.

Wiktionary


zranienie

1. zadać ranę, skaleczyć;
2. sprawić przykrość, dotknąć, urazić czyjeś uczucia;
3. zranić się:
a) skaleczyć się;
b) rzadko: zadać sobie rany nawzajem


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zranić.

Wiktionary

Rana (łac. vulnus) – przerwanie anatomicznej ciągłości tkanek lub ich uszkodzenie pod wpływem czynnika uszkadzającego. Czynnikiem powodującym powstanie rany może być różnego typu uraz lub proces chorobowy, w tym niedokrwienie tętnicze, niewydolność żylna, zakażenia, zmiany troficzne (odleżyna).

Wikipedia

Powiązane:

 czas. zranić

Wiktionary


zrastać

zrastać się:
1. np. o kości, brzegu rany, organizmach żywych: łączyć się przez rozwijanie się odpowiednich tkanek;
2. książkowo, przenośnie:
a) łączyć się w całość;
b) zespalać się, jednoczyć się z kimś lub z czymś


SJP.pl


zrastanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zrastać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zrastać ndk.

Wiktionary


zrastrować

rozbić obraz na punkty lub linie celem wykonania odbitek przy wykorzystaniu rastra


SJP.pl


zraszać

zwilżać drobnymi kroplami


SJP.pl

czasownik niedokonany

 (1.1) spryskiwać rozpylonym płynem

 (1.2) o deszczu: spadać na coś drobnymi kroplami

 (1.3) o pocie: pokrywać ciało drobnymi kroplami

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zroślicha lubi wilgotne powietrze, szczególnie zimą dobrze się będzie czuła koło nawilżacza, możesz też ją zraszać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rosiczka ż., zraszanie n., zraszacz m., rosa ż.

 czas. zrosić dk.

Wiktionary


zraszacz

Zraszacz – urządzenie służące do rozpylania cieczy

Istnieją różne rodzaje zraszaczy zależnie od zastosowań (nawadnianie, przeciwpożarowe, przeciwprzymrozkowe, zamgławiające).

W celu nawodnienia terenów zielonych stosuje się linie kroplujące, deszczownie oraz zraszacze:

  • mikrozraszacze
  • rotacyjne
  • statyczne
  • młoteczkowe oraz ich kombinacje

Wikipedia


zraszalnia

dział fabryki, gdzie zrasza się coś


SJP.pl


zraszanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zraszać.

 (1.2) pokrywanie czegoś drobnymi kropelkami cieczy

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zraˈʃãɲɛ, AS: zrašãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zraszacz m., zraszaczka ż., rosa ż., rosiczka ż.

 czas. zraszać ndk., zrosić dk.

Wiktionary


zraszarka

1. przyrząd ogrodowy do zraszania;
2. pojazd do spryskiwania dużych powierzchni


SJP.pl


żratwa

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. kłótnia

Wiktionary

Powiązane:

 czas. żrać sie

Wiktionary


zraz

jednoroczny zdrewniały odcinek pędu z kilkoma pączkami szlachetnej rośliny drzewiastej, szczepiony na podkładce w celu otrzymania szczepu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) kulin. kawałek mięsa lub mięsa mielonego, podsmażanego i duszonego z dodatkiem warzyw i przypraw; na ogół w lm.;

 (1.2) ogrod. leśn. część rośliny, którą naszczepia się na podkładce; daw. wycięty z drzewa pęd do szczepienia drzew owocowych;

 (1.3) kawałek odkrojony z większej całości

Wiktionary

Zraz – w ogrodnictwie i leśnictwie jest to szlachetny element szczepu, część rośliny o cechach korzystnych z punktu widzenia człowieka. Zraz zrasta się z formą dziką, podkładką. W wyniku szczepienia, polegającego na sztucznym połączeniu dwóch odrębnych organizmów roślinnych, powstaje nowy organizm roślinny łączący cechy obu tych organizmów.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Dziś na obiad mama zrobiła zrazy, choć wie dobrze, że jestem wegetarianką.

 (1.2) Zrazy pobiera się tylko ze zdrowych roślin matecznych.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zras, AS: zras

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. raz mrz., zdrobn. zrazik

 licz. raz

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) komponent szczepienia

Wiktionary


zrażać

1. wzbudzać w kimś niechęć, działać odpychająco; zniechęcać, odstręczać;
2. zrażać się - tracić zainteresowanie, sympatię do kogoś lub czegoś; zniechęcać się


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. zrazić)

 (1.1) zniechęcać

czasownik zwrotny niedokonany zrażać się (dk. zrazić się)

 (2.1) zniechęcać się

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) On mnie zrażał do tego, aż w końcu zraził.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzraʒat͡ɕ, AS: zražać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zrażanie n., zrażenie n., uraza ż.

 czas. zrazić

Wiktionary


zrażanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zrażać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zrażać, zrazić

 rzecz. uraza ż.

Wiktionary


zrazić

1. wzbudzić w kimś niechęć, zadziałać odpychająco; zniechęcić, odstręczyć;
2. zrazić się - przestać być zainteresowanym kimś lub czymś, stracić sympatię do kogoś; zniechęcić się


SJP.pl

czasownik przechodni

 (1.1) dokonany od|zrażać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zrażanie n., zrażenie n., raz mrz.

 czas. razić, zrażać ndk.

 licz. raz

Wiktionary


zrazik

1. zdrobnienie od: zraz;
2. mały odcinek miąższu niektórych narządów


SJP.pl


zrazikowy

zrazik


SJP.pl

Patrz:

zrazik

zraźnik

sad, plantacja drzew do pozyskiwania zrazów (oczek) w celu okulizacji


SJP.pl


zrazówka

potocznie: pieczeń zrazowa, mięso zrazowe


SJP.pl


zrazowy

przymiotnik od: zraz


SJP.pl


zrazu

przestarzale: z początku, w pierwszej chwili, początkowo


SJP.pl

przysłówek

 (1.1) daw. początkowo, z początku

forma rzeczownika.

 (2.1) D. lp. od: zraz

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Hodowane zrazu w ogrodach klasztornych i aptecznych kaktusy z wolna rozpowszechniały się w Europie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. raz mrz.

 licz. raz

Wiktionary


zrazy

jednoroczny zdrewniały odcinek pędu z kilkoma pączkami szlachetnej rośliny drzewiastej, szczepiony na podkładce w celu otrzymania szczepu


SJP.pl

Zrazy – potrawa z kawałków mięsa lub mięsa mielonego, podsmażanego i duszonego z dodatkiem warzyw i przypraw. Tradycyjne danie kuchni staropolskiej, zwłaszcza szlacheckiej i myśliwskiej, obecne w kuchniach narodów dawnej Rzeczypospolitej szlacheckiej: polskiej, litewskiej, białoruskiej i ukraińskiej.

Wikipedia


zreaktualizować

ponownie uczynić coś aktualnym


SJP.pl


zreaktywować

wznowić działalność czegoś, przywrócić istnienie czegoś, ponownie uaktywnić; reaktywować


SJP.pl


zrealizować

1. sprawić, by plany, marzenia stały się rzeczywistością;
2. zamienić papiery wartościowe na pieniądze


SJP.pl

czasownik przechodni

 (1.1) dokonany od|realizować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzrɛalʲiˈzɔvat͡ɕ, AS: zrealʹizovać

Wiktionary

Powiązane:

 czas. realizować

 rzecz. realizator mrz., zrealizowanie n., realność ż.

 przym. realistyczny, realny

Wiktionary


zrealizowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zrealizować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zrealizować dk., realizować ndk.

 rzecz. realizator mrz., realizacja ż., realność ż.

Wiktionary


zreanimować

przywrócić do życia poprzez zabiegi pobudzające czynność serca i oddychanie


SJP.pl


zreasekurować

ubezpieczyć firmę ubezpieczeniową


SJP.pl


zreasumować

streścić najważniejsze tezy czegoś


SJP.pl


zręb

dawniej: zrąb;
1. szkielet, wiązanie budowli; ściana domu z okrąglaków;
2. podstawa, zarys czegoś;
3. brzeg, krawędź, boczna powierzchnia czegoś;
4. wyrąb drzew; poręba


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) hist. działka gruntu uprawiana przez jedną rodzinę

Wiktionary

Zręb – skała w prawych zboczach Doliny Brzoskwinki w miejscowości Chrosna w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim, w gminie Liszki. Znajduje się na Garbie Tenczyńskim (część Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej) w obrębie Tenczyńskiego Parku Krajobrazowego.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ʑrɛp, AS: źrep

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. źrzeb m., źrebie n., źrzebie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) źrzeb, źrebie, źrzebie

Wiktionary


źrebaczek

zdrobnienie od: źrebak


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) zdrobn. od źrebak

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʑrɛˈbat͡ʃɛk, AS: źrebaček

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. źrebak n., źrebiec m., źrebię n., źrebiątko n., źrebica ż.

 czas. źrebić się

 przym. źrebięcy, źrebny

Wiktionary


źrebak

młode zwierzę z rodziny koniowatych; źrebię


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) młody koń, osioł lub zebra

Wiktionary

Źrebię – określenie młodego samca i samicy konia do ukończenia 1. roku życia. Męskim następcą źrebaka jest ogierek, a żeńskim klaczka.

U dzikich źrebiąt bardzo wyraźna jest bliska więź łącząca je z matką, przynajmniej przez pierwsze 6 miesięcy. Bardzo rzadko źrebięta oddalają się na kilka metrów. Matka uczy źrebię, jak odróżnić rośliny jadalne, jak wyczuć niebezpieczeństwa.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jadąc dzisiaj rowerem widziałem na łące galopującego źrebaka.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʑrɛbak, AS: źrebak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. źrebiec m., źrebię n., źrebiątko n.

:: zdrobn. źrebaczek m.

 przym. źrebięcy

 czas. źrebić się

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) źrebię, źrebiec

Wiktionary


zrębek

wiórek drewna służący do przerobu na masę celulozową, płyty pilśniowe itp.


SJP.pl


źrebiątko

pieszczotliwe zdrobnienie od: źrebię


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zdrobn. od: źrebię (młode konia)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. źrebiec mzw., źrebię n., źrebaczek mzw., źrebak mzw., źrebica ż.

 przym. źrebięcy, źrebny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) źrebak, źrebię

Wiktionary


źrebić

źrebić się - o klaczy: rodzić, wydawać potomstwo


SJP.pl


zrębica

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) daw. hipol. młoda klacz

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Za klaczą ostrożnie dreptała źrebica.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. źrebak mzw., źrebiątko n., źrebaczek mzw., źrebię n.

:: zdrobn. źrebiczka ż.

:: fm. źrebiec mzw.

 czas. oźrebić dk., źrebić ndk., źrebić się ndk.

 przym. źrebięcy, źrebny

Wiktionary


źrebiczka

zdrobnienie od: źrebica


SJP.pl


źrebię

młode zwierzę z rodziny koniowatych; źrebak


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) astr. jeden z gwiazdozbiorów nieba północnego;

Wiktionary

Źrebię – określenie młodego samca i samicy konia do ukończenia 1. roku życia. Męskim następcą źrebaka jest ogierek, a żeńskim klaczka.

U dzikich źrebiąt bardzo wyraźna jest bliska więź łącząca je z matką, przynajmniej przez pierwsze 6 miesięcy. Bardzo rzadko źrebięta oddalają się na kilka metrów. Matka uczy źrebię, jak odróżnić rośliny jadalne, jak wyczuć niebezpieczeństwa.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈʑrɛbʲjɛ, AS: źrebʹi ̯e

Wiktionary

Powiązane:

 przym. źrebny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Mały Koń, skr. Equ

Wiktionary


źrebiec

przestarzale: młody koń, ogier


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) przest. zootechn. młody koń płci męskiej

 (1.2) książk. źrebię

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Źrebiec bez uzdy posuwistym lotem / Uginał trawy w pędzie wybujałym.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʑrɛbʲjɛt͡s, AS: źrebʹi ̯ec

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. źrebak mzw., źrebiątko n., źrebaczek mzw., źrebiczka ż., źrebię n.

:: fż. źrebica ż.

 czas. źrebić się, oźrebić dk., źrebić ndk., źrebić się ndk.

 przym. źrebięcy, źrebny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ogier

 (1.2) źrebak, źrebię

Wiktionary


źrebięciarnia

zagroda dla źrebiąt


SJP.pl


źrebięcy

przymiotnik dzierżawczy

 (1.1) należący do źrebięcia

przymiotnik relacyjny

 (2.1) dotyczący źrebięcia, określający źrebię, używany przy źrebięciu

przymiotnik jakościowy

 (3.1) charakterystyczny dla źrebięcia, mający cechy źrebięcia

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. źrebiec mzw., źrebaczek mzw., źrebak mzw., źrebiątko n., źrebię n., źrebica ż.

 czas. źrebić się, oźrebić dk., źrebić ndk., źrebić się ndk.

 przym. źrebny

Wiktionary


zrębin

Zrębin – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie staszowskim, w gminie Połaniec.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa tarnobrzeskiego.

W wigilię Bożego Narodzenia 1976 roku dokonano w tej miejscowości jednej z głośniejszych zbrodni okresu PRL, zwanej „sprawą połaniecką”, a której głównym sprawcą był Jan Sojda.

Wikipedia


źrebna

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ciężarna klacz, oślica lub zebra

forma przymiotnika.

 (2.1) ż. od: źrebny

Wiktionary

Przykłady

 (2.1) Ta klacz jest źrebna po raz drugi.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʑrɛbna, AS: źrebna

Wiktionary


zrębnica

wysokie obrzeże wokół luku lub kokpitu mocowane najczęściej do wzdłużników


SJP.pl

Zrębnica – pionowa ochrona, przed zalewaniem przez fale wchodzące na pokład, wokół luku lub włazu na pokładzie statku. Ma postać sztywnego i szczelnego fartucha z blachy zakończonego pokrywą luku lub włazu. Wraz z zamknięciem (pokrywa luku) tworzy zamknięcie strugoszczelne w pokładach.

Wikipedia


źrebność

ciąża u koniowatych i wielbłądów


SJP.pl


zrębny

wiek zrębny - wiek drzewa, w którym nadaje się ono do wycinki


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) wet. zootechn. o klaczy, zebrze: spodziewająca się potomstwa

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W stajni ostała się tylko źrebna klacz.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. oźrebienie n., źrebaczek mzw., źrebiarek mos., źrebiątko n., źrebica ż., źrebiczka ż., źrebiec mzw., źrebienie n., źrebię n., Źrebię n., źrebięciarnia ż., źrebięcina ż.

 czas. oźrebić się dk., źrebić się ndk.

 przym. źrebięcy

Wiktionary


zrębowy

przymiotnik od: zrąb


SJP.pl


żreć

1. o zwierzętach: jeść; o człowieku: jeść łapczywie, pożerać;
2. trawić, niszczyć, zżerać;
3. potocznie: żreć się - kłócić się, użerać, żyć z kimś w niezgodzie


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. brak)

 (1.1) o zwierzęciu: jeść

 (1.2) posp. obraź. o człowieku: jeść chciwie, łapczywie lub niechlujnie

 (1.3) o rdzy lub substancji chemicznej: niszczyć, przeżerać, dokuczać sobie wzajemnie, żyć w niezgodzie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Prosięta żarły aż miło.

 (1.2) Żryj to szybciej!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒrɛt͡ɕ, AS: žreć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żerca mos., żer m., żerowisko n., żarłok m., żarłocznik m., żarłoctwo n., żarło n., żarłacz m., żarcie n., zżarcie n., żarłoczność ż.

 czas. zeżreć dk.

 przym. żarłoczny, żarłocki

 przysł. żarłocznie

 przyr. -żerny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) pot. wcinać, szamać; wulg. wpierdalać; daw. pot. ćpać

Wiktionary


zrecenzować

napisać, wygłosić recenzję czegoś


SJP.pl


zręcin

Zręcin (do końca XIX wieku Zrencin) – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie krośnieńskim, w gminie Chorkówka. Leży w dolinie rzeki Jasiołki nazywana do początku XX wieku „Małą Wenecją”.

Miejscowość jest siedzibą rzymskokatolickiej parafii św. Stanisława Biskupa należącej do dekanatu Krosno III w archidiecezji przemyskiej.

Wikipedia


zrecyklingować

wykorzystać odpady technologiczne i surowce wtórne w przemyśle; zrecyklować


SJP.pl


zrecyklować

wykorzystać odpady technologiczne i surowce wtórne w przemyśle; zrecyklingować


SJP.pl


zręcznie

przysłówek

 (1.1) w sprawny sposób

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zręczność ż.

 przym. zręcznościowy, zręczny

 przysł. z rąsi

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) biegle, płynnie, pomysłowo, przebiegle, sprawnie, umiejętnie, zgrabnie, zwinnie, po mistrzowsku, z łatwością; gw-pl|Górny Śląsk|grajfnie.

Wiktionary


zręczniej

stopień wyższy od przysłówka: zręcznie


SJP.pl


zręczniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: zręczny; bardziej zręczny


SJP.pl


zręczność

1. zdolność fizyczna do wykonywania określonych czynności; sprawność, zwinność, gibkość;
2. umiejętność postępowania w taki sposób, by przyniosło ono korzyści; spryt, przebiegłość


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) wysoka sprawność fizyczna, zwinność

 (1.2) umiejętność taktownego postępowania

 (1.3) daw. gw-pl|Warszawa. okazja

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zręczny

 przysł. zręcznie, z rąsi

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) sprawność

Wiktionary


zręcznościówka

potocznie: komputerowa gra zręcznościowa


SJP.pl

Komputerowa gra zręcznościowa – gatunek gry komputerowej, w której pomyślne ukończenie wymaga refleksu i sprawnego operowania przyciskami kontrolera. W grach takich liczy się przede wszystkim szybkość i ciągła akcja, brak jest sytuacji, w których gracz zmuszony byłby do strategicznego myślenia bądź rozwiązania zagadek, jak ma to miejsce w grach przygodowych i logicznych.

Pierwszą produkcją tego typu, która odniosła sukces komercyjny, była gra Pong z 1972 roku.

Wikipedia


zręcznościowy

zręczność


SJP.pl

Patrz:

zręczność

zręczny

1. sprawny fizycznie, zwinny, zgrabny;
2. świadczący o czyjejś sprawności fizycznej, np. zręczne ręce; zwinny, zgrabny;
3. umiejący dostosować sposób postępowania do okoliczności tak, aby osiągnąć jakieś korzyści; sprytny, przebiegły, zmyślny;
4. będący wyrazem czyjegoś sprytu, czyjejś przebiegłości, np. zręczna odpowiedź


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) zwinny

 (1.2) umiejący dostosować sposób postępowania do okoliczności tak, aby osiągnąć jakieś korzyści

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzrɛ̃n͇t͡ʃnɨ, AS: zrṇčny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zręczność ż.

 przysł. zręcznie, z rąsi

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) książk. fertyczny, gibki, giętki, smukły, sprawny, wygimnastykowany, zgrabny, zwinny

 (1.2) sprytny; gw-pl|Górny Śląsk|grajfny.

Wiktionary


zredagować

1. opracować coś, np. utwór, książkę, artykuł itp., pod względem merytorycznym, stylistycznym i językowym w celu nadania mu ostatecznego, optymalnego kształtu, np. zredagować artykuł, tekst depeszy, uchwały, zarządzenia;
2. sprawdzić i poprawić tekst, przygotowując go do druku;
3. w szkole: napisać coś, stworzyć tekst według ustalonych reguł, np. zredagować charakterystykę, opis, list, rozprawkę itp.


SJP.pl

czasownik przechodni

 (1.1) dokonany od|redagować. (opracować pismo)

 (1.2) dokonany od|redagować. (pokierować redakcją)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zredagowanie n., redakcja ż., redaktor mos./ż.

Wiktionary


zredlić

zorać ziemię radłem; zradlić


SJP.pl


zredukować

czasownik przechodni dokonany (ndk. redukować)

 (1.1) dokonany od|redukować.

czasownik zwrotny dokonany zredukować się (ndk. redukować się)

 (2.1) dokonany od|redukować się.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. redukcja ż., redukowanie n., reduktor m.

Wiktionary


zredukowany

mniejszy, drobniejszy w rozmiarach; zdrobniały, zmalały, skarłowaciały, karłowaty


SJP.pl


zreduplikować

podwoić, powtórzyć coś


SJP.pl


zreeksportować

wyeksportować towary sprowadzone z zagranicy


SJP.pl


zreferowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zreferować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. referowanie n., referat m., referacik m., referent m., referentka ż., referencja ż., referencje nmos.

 czas. referować ndk., zreferować dk.

 przym. referatowy

Wiktionary


zrefinansować

czasownik przechodni dokonany (ndk. refinansować)

 (1.1) finans. pozyskać nowe finansowanie

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zrefinansowanie n.

 czas. refinansować

Wiktionary


zreflektować

1. pohamować kogoś, zmusić do opamiętania;
2. zreflektować się - opamiętać się; zwrócić na coś uwagę


SJP.pl


zreformować

1. wprowadzić reformy, ulepszenia; dokonać reformy, przekształcić, zreorganizować;
2. zreformować się - zostać zreorganizowanym, przekształconym; przekształcić się, zreorganizować się


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. reformować)

 (1.1) przeprowadzić reformę

czasownik zwrotny dokonany zreformować się (ndk. reformować się)

 (2.1) podlec reformie

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. reformowanie n., reformowalność ż., reformatorka ż., reformator mos., reformacja ż., reforma ż.

 czas. reformować

 przym. formacyjny, formatywny

Wiktionary


zrefować

zmniejszyć powierzchnię żagla za pomocą linek - refów


SJP.pl


zrefowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zrefować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zrefować dk.

Wiktionary


zrefundować

pokryć koszty poniesione przez kogoś innego


SJP.pl


zregenerować

1. spowodować odtworzenie utraconych cech, właściwości, tkanek, zapasów;
2. zregenerować się - odtworzyć siłami natury utracone cechy właściwości, tkanki, zapasy


SJP.pl


zregenerowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) dokonanie regeneracji

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. regenerowanie n., regeneracja ż.

 czas. zregenerować dk., regenerować dk.

 przym. regeneracyjny, regeneratywny

Wiktionary


zregenerowany

taki, który się zregenerował; odrodzony


SJP.pl


zregionalizować

1. nadać cechy regionalne, powiązać z regionem;
2. podzielić na regiony


SJP.pl


zregulować

1. potocznie: doprowadzić mechanizm do prawidłowego działania; uregulować, wyregulować;
2. dawniej:
a) uporządkować, unormować;
b) wyrównać


SJP.pl


zrehabilitować

poprawić się, naprawić błędy, pozbyć się winy


SJP.pl


zreifikować

potraktować istotę żywą lub ideę jako rzecz; urzeczowić


SJP.pl


zreinkarnować

przejść reinkarnację (wędrówkę dusz)


SJP.pl


zreinkarnowany

taki, który przeszedł reinkarnację; reinkarnowany


SJP.pl


zreinstalować

w informatyce: ponownie zainstalować; przeinstalować


SJP.pl


zreintegrować

reintegrować;
1. ponownie połączyć ze sobą, zacieśniając więzi międzyludzkie;
2. ponownie połączyć w jedną całość


SJP.pl


zrejterować

1. stchórzyć, zrezygnować z czegoś w ostatniej chwili;
2. dawniej o wojsku: wycofać się


SJP.pl


zrejterowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) wycofanie się

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rejterada ż., rejterowanie n., Rejterada m./ż.

 czas. zrejterować dk., rejterować ndk.

Wiktionary


zrekapitulować

podsumować dłuższy wywód


SJP.pl


zrekognoskować

czasownik przechodni dokonany (ndk. rekognoskować)

 (1.1) przest. stwierdzić coś, zbadać

 (1.2) przest. poznać tożsamość osoby

czasownik zwrotny dokonany umyć się (ndk. rekognoskować się)

 (2.1) przest. dowiedzieć się

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zaraz zrekognoskujemy — zawołała Wańdzia i w kilku skokach stała już na stosie koszyków.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rekognoskowanie n., zrekognoskowanie n.

 czas. rekognoskować ndk., rekognoskować się ndk.

Wiktionary


zrekompensować

naprawić, wynagrodzić, np. straty


SJP.pl


zrekonstruować

odnowić, naprawić


SJP.pl


zrekontrować

w grze w brydża: odpowiedzieć rekontrą na kontrę przeciwnika


SJP.pl


zrekontrowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zrekontrować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zrekontrować dk.

Wiktionary


zrękowinowy

zrękowiny (dawniej)


SJP.pl


zrękowiny

dawniej: zaręczyny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) kult. daw. zaręczyny

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Czytałeś w podstawówce „Zrękowiny księżniczki”?

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rączęta nmos., ręka ż.

 przysł. z rąsi

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zaręczyny

Wiktionary


zrekrutować

1. powołać, zaciągnąć do wojska; zwerbować;
2. przyjąć kandydata do pracy lub na uczelnię na podstawie ustalonej wcześniej procedury


SJP.pl


zrekrutowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zrekrutować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zrekrutować dk.

Wiktionary


zrekuzować

dawniej:
1. odmówić, nie przychylić się do czyjejś prośby;
2. o kobiecie: odrzucić propozycję małżeństwa


SJP.pl


zrelatywizować

znaleźć dla jakiejś rzeczy punkt odniesienia; potraktować coś jako rzecz względną


SJP.pl


zrelegalizować

ponownie zalegalizować coś


SJP.pl


zremasterować

poddać nagranie lub film procesom komputerowego opracowania w celu poprawy jakości obrazu lub dźwięku


SJP.pl


zremb

skrótowiec w funkcji rzeczownika rodzaju męskorzeczowego

 (1.1) = daw. Zakład Remontu Maszyn Budowlanych

 (1.2) = daw. Zjednoczenie Mechanizacji Budownictwa

 (1.3) = daw. pot. produkt ZREMB-u (1.1) lub jednego z przedsiębiorstw należących do ZREMB-u (1.2)

Wiktionary


zremiksować

opracować nową wersję jakiegoś utworu muzycznego


SJP.pl


zremontować

potocznie: usunąć do końca ślady zużycia lub zniszczenia


SJP.pl


zrenacjonalizować

zmienić własność sprywatyzowaną na państwową


SJP.pl


zrenderować

przedstawić informacje komputerowe w najodpowiedniejszej formie wizualnej lub dźwiękowej; wyrenderować


SJP.pl


źrenica

część oka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) anat. czarna, okrągła plamka na tęczówce oka, będąca w rzeczywistości rozszerzającym się i zwężającym otworem regulującym dopływ światła do wnętrza oka;

 (1.2) książk. przen. wzrok, oko

 (1.3) przest. przen. coś cenione, cenne lub drogie dla kogoś

 (1.4) opt. obraz otworu przysłony aperturowej

Wiktionary

Źrenica (łac. pupilla) – w anatomii kręgowców otwór w oku, położony przed soczewką, odpowiedzialny za ilość światła padającego na siatkówkę. Chroni wnętrze gałki ocznej przed nadmierną ilością oświetlenia. Kształt źrenicy jest zmienny gatunkowo, może być ona okrągła, owalna lub szczelinowata.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Rzymianki używały wyciągu z pokrzyku jako kosmetyku rozszerzającego źrenice i nadającego im blask. (z Wikipedii)

 (1.3) Mów takim do rozumu, to ziewają, ale praw im duby smalone o świętej źrenicy wolności szlacheckiej, ekscytuj bajędą o równości z królami (…) a wydzieraj się przy tym ze wszystkiej mocy, machaj rękoma jak wiatrak, to się w końcu z czułości popłaczą i gotowi cię nawet porwać na ręce a ogłosić zbawcą ojczyzny.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʑrɛ̃ˈɲit͡sa, AS: źrẽńica

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. źrzenica ż.

:: zdrobn. źreniczka ż.

 przym. źrenicowy, źreniczny, źrzeniczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) daw. źrzenica; reg-pl|Górny Śląsk|lalka., reg-pl|Górny Śląsk|laleczka., gw-pl|Kresy|człowieczek.

Wiktionary


źrenicówka

1. źrenicówka rudawka - gatunek ćmy;
2. przyrząd optometryczny do pomiaru rozstawu źrenic


SJP.pl


źrenicowy

przymiotnik od: źrenica


SJP.pl


źreniczka

zdrobnienie od: źrenica


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. źrenica

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʑrɛ̃ˈɲit͡ʃka, AS: źrẽńička

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. źrenica

 przym. źrenicowy, źreniczny

Wiktionary


źreniczny

przymiotnik od: źrenica


SJP.pl


zreorientować

1. zmienić orientację, głównie w polityce, ideologii;
2. zreorientować się - zmienić własną orientację, głównie w polityce, ideologii


SJP.pl


zreparować

dawniej: zreperować - naprawić coś; nareparować


SJP.pl


zrepasować

naprawić pończochy przez podniesienie sprutych oczek


SJP.pl


zreperować

nareperować;
1. naprawić coś;
2. poprawić stan czegoś, np. zreperować małżeństwo


SJP.pl


zreperowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zreperować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzrɛpɛrɔˈvãɲɛ, AS: zreperovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zreperować dk., reperować ndk., nareperować dk.

 rzecz. reperacja, reperowanie, nareperowanie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) reperacja, naprawa, naprawienie

Wiktionary


zreplikować

wykonać, sporządzić replikę czegoś; powielić, skopiować


SJP.pl


zrepresjonować

zastosować surowe środki w ramach zemsty lub nacisku; sterroryzować


SJP.pl


zreprodukować

1. odtworzyć coś, skopiować metodą drukarską lub fotograficzną;
2. rozmnożyć zwierzęta i rośliny;
3. powielić jakieś wzorce i schematy


SJP.pl


zresetować

1. przywrócić domyślne wartości danego urządzenia lub programu; zerować;
2. uruchomić ponownie system operacyjny komputera;
3. zresetować się - potocznie:
a) zrelaksować się po ciężkiej pracy;
b) zmienić swój punkt widzenia, zwykle w celu zaczęcia czegoś od nowa


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. resetować)

 (1.1) inform. uruchomić ponownie komputer (lub podobne urządzenie) bez uprzedniego wyłączania go z prądu

czasownik zwrotny dokonany zresetować się (ndk. resetować się)

 (2.1) pot. przen. odpocząć (od czegoś), zrelaksować się

Wiktionary

Przykłady

 (2.1) Co zwykle robisz, aby się zresetować po ciężkim dniu?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzrɛsɛˈtɔvat͡ɕ, AS: zresetovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. reset m.

 czas. resetować

Wiktionary


zresocjalizować

1. przystosować kogoś do życia w społeczeństwie; dokonać czyjejś resocjalizacji;
2. zresocjalizować się - przystosować się do życia w społeczeństwie; ulec resocjalizacji


SJP.pl


zrespektować

zastosować się do czegoś, zachować się zgodnie z jakimiś normami


SJP.pl


zrestartować

ponownie uruchomić urządzenie elektroniczne, np. komputer


SJP.pl


zrestrukturyzować

dokonać restrukturyzacji; przebudować, zreorganizować


SJP.pl


zrestrukturyzowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zrestrukturyzować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zrestrukturyzować dk.

Wiktionary


zresztą

w końcu, ostatecznie, wreszcie, poza tym


SJP.pl

partykuła

 (1.1) partykuła wprowadzająca nową informację, nawiązującą do wcześniejszej i uwydatniająca ją

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nie mam ochoty na kino, zresztą jestem spłukany.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzrɛʃtɔ̃w̃, AS: zreštõũ̯

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) poza tym, nawiasem mówiąc, notabene

Wiktionary


zretencjonować

zmagazynować wodę opadową na powierzchni ziemi, w gruncie i w zbiornikach naturalnych i sztucznych


SJP.pl


zretoryzować

nadać czemuś cech retoryki


SJP.pl


zretuszować

dokonać drobnej korekty czegoś, mającej ukryć lub usunąć błędy, niedociągnięcia; wyretuszować


SJP.pl


zreumatyzmowany

cierpiący na chorobę reumatyczną; zreumatyzowany


SJP.pl


zreumatyzowany

cierpiący na chorobę reumatyczną; zreumatyzmowany


SJP.pl


zreuploadować

[czytaj: zreaplołdować lub zri-aplołdować] środowiskowo: ponownie przesłać dane z własnego urządzenia do serwera lub innego urządzenia za pośrednictwem internetu


SJP.pl


zrewaloryzować

dokonać rewaloryzacji


SJP.pl


zrewaloryzowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zrewaloryzować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zrewaloryzować dk.

Wiktionary


zrewaluować

czasownik

 (1.1) dokonany od|rewaluować.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przemilczane zostały na konferencji prasowej amerykańskie postulaty, by Japonia zrewaluowała swoją walutę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzrɛvaluˈwɔvat͡ɕ, AS: zrevaluovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rewaluacja ż., rewaluowanie n., zrewaluowanie n.

 czas. rewaluować ndk.

 przym. rewaluacyjny

Wiktionary


zrewaluowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zrewaluować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzrɛvaluwɔˈvãɲɛ, AS: zrevaluovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rewaluowanie n., rewaluacja ż.

 czas. rewaluować ndk., zrewaluować dk.

 przym. rewaluacyjny

Wiktionary


zrewidować

1. dokonać rewizji, zwłaszcza osobistej; przeszukać;
2. o poglądach: zmienić


SJP.pl


zrewidowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zrewidować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. rewidować, zrewidować dk.

 rzecz. rewizor mos.

Wiktionary


zrewindykować

1. odzyskać utraconą własność lub prawo do czegoś na drodze sądowej;
2. nadać czemuś nowe znaczenie lub nową wartość


SJP.pl


zrewitalizować

1. odnowić zniszczone budynki lub dzielnice miasta;
2. przywrócić cerze młody wygląd przy pomocy zabiegów kosmetycznych;
3. przywrócić aktualność dawnym ideom lub poglądom


SJP.pl


zrewolucjonizowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) polit. pobudzenie do rewolucji

 (1.2) dokonanie radykalnego przełomu w jakiejś dziedzinie

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rewolucyjka ż., rewolucjonizowanie n., rewolucja ż., rewolucjonista m., rewolucjonistka ż., rewolucjonizm m., rewolucyjność ż.

 czas. zrewolucjonizować dk., rewolucjonizować ndk.

 przym. rewolucyjny, rewolucjonistyczny

 przysł. rewolucyjnie

Wiktionary


zrezygnować

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. rezygnować)

 (1.1) odstąpić od czegoś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Paweł zrezygnował z pracy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzrɛzɨɡˈnɔvat͡ɕ, AS: zrezygnovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rezygnowanie n., zrezygnowanie n., rezygnacja ż.

 czas. rezygnować ndk.

 przym. zrezygnowany

Wiktionary


zrezygnowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zrezygnować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzrɛzɨɡnɔˈvãɲɛ, AS: zrezygnovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zrezygnować

 rzecz. rezygnacja ż., rezygnowanie n.

Wiktionary


zrezygnowany

przymiotnik

 (1.1) taki, który pogodził się ze złą, niekorzystną, przykrą sprawą, sytuacją

 (1.2) pełen rezygnacji

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Byłem już człowiekiem dojrzałym i zrezygnowanym, kiedy dowiedziałem się, jak powstają perły.

 (1.1) Patrzyła przed siebie apatycznie, widać było, że jest zupełnie zrezygnowana.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzrɛzɨɡnɔˈvãnɨ, AS: zrezygnovãny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rezygnacja ż., rezygnowanie n.

 czas. zrezygnować dk., rezygnować ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) apatyczny

Wiktionary


zrib

skrótowiec

 (1.1) = polit. Związek Rosji i Białorusi;

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zrʲip, AS: zrʹip

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ZBiR

Wiktionary


zrínyi

[czytaj: ZRIni] nazwisko


SJP.pl

  • Nikola Zrinski − węgierki bohater walk z Osmanami

Pojzdy wojskowe:

  • 43.M Zrínyi I – węgierskie działo pancerne
  • 40/43.M Zrínyi II – węgierska samobieżna haubica

Wikipedia


zripostować

zaripostować;
1. odpowiedzieć komuś na zarzuty celnie i szybko; zareplikować;
2. w szermierce: zadać cięcie lub pchnięcie bezpośrednio po udanej własnej zasłonie


SJP.pl


zripować

środowiskowo: skopiować dane ze źródła typu VHS, DVD, Blu-ray itp. na dysk twardy komputera


SJP.pl


zroastować

[czytaj: zrołstować] poddać kogoś roastowi (komediowemu szkalowaniu)


SJP.pl


zrób

1. wykonać jakąś rzecz lub czynność, zająć się czymś;
2. postąpić w określony sposób


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. zrąb

Wiktionary


zrobaczeć

pokryć, wypełnić się robactwem


SJP.pl


zrobaczywiały

potocznie: zepsuty, nadgryziony przez robaki, pełen robaków; robaczywy


SJP.pl


zrobaczywieć

potocznie: stać się robaczywym, nadgryzionym przez robaki


SJP.pl


źróbek

gwarowo: źrebak


SJP.pl


zrobić

1. wykonać jakąś rzecz lub czynność, zająć się czymś;
2. postąpić w określony sposób


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. robić)

 (1.1) odpowiednimi działaniami spowodować powstanie czegoś

 (1.2) wykonać jakąś czynność, jakieś zadanie

 (2.2) o porach, okresach, zjawiskach itp.: nastać, nastąpić

 (2.3) o wrażeniach, odczuciach, samopoczuciu: ogarnąć kogoś, udzielić się komuś

 (2.4) pot. poprawić swój wygląd uczesaniem, makijażem i strojem

 (2.5) pot. z własnej winy znaleźć się w niekorzystnej sytuacji

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Oni zrobią wszystko dla pieniędzy.

 (1.1) Nie mogę uwierzyć, że ktoś mi zrobił takie świństwo.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzrɔbʲit͡ɕ, AS: zrobʹić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zrobienie n., robotnik m., robienie n., robotnica ż.

 przym. roboczy

 czas. robić ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński|udziełać.

Wiktionary


zrobienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zrobić.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Podszedłem i poprosiłem o zgodę na zrobienie zdjęcia.

 (1.1) W nowym mieszkaniu jest dużo do zrobienia.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zrɔˈbʲjɛ̇̃ɲɛ, AS: zrobʹi ̯ė̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. robić ndk., zrobić dk.

 rzecz. robotnica ż.

Wiktionary


zroby

w górnictwie: wyrobisko w kopalni po wyeksploatowaniu w nim kopaliny; zrób


SJP.pl


żrocz

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. świniak dużo jedzący

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żróń mos./mzw.

Wiktionary


źródełko

zdrobnienie od: źródło


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zdrobn. od źródło

Wiktionary

Denitryfikator, źródełko – filtr akwarystyczny ostatniego etapu oczyszczania wody. Pozwala na rzadszą wymianę wody oraz ogranicza wzrost glonów.

Usuwa azotany będące końcowym produktem oczyszczania wody przez bakterie tlenowe w filtrze biologicznym. Dodatkowo usuwa część fosforanów.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ʑruˈdɛwkɔ, AS: źrudeu̯ko

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. źródło n., źródlisko n., źródleniec mrz.

 przym. źródlany, źródłowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński|szczurek.

Wiktionary


źródlany

wypływający ze źródła


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) pochodzący ze źródła (wodnego)

 (1.2) żyjący w źródłach

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Piję wyłącznie wodę źródlaną.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʑruˈdlãnɨ, AS: źrudlãny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. źródleniec mrz., źródełko n., źródło

 przym. źródłowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kryniczny, zdrojowy

Wiktionary


źródlarka

rodzaj ślimaków z podgromady przodoskrzelnych


SJP.pl

Źródlarka (Bythinella) – zróżnicowany rodzaj ślimaków z podgromady Caenogastropoda, grupujący bardzo małe gatunki słodkowodne.

Wikipedia


źródlarkowate

rodzina ślimaków z podgromady przodoskrzelnych; wodożytkowate


SJP.pl

Źródlarkowate (Hydrobiidae) – duża i mocno zróżnicowana rodzina ślimaków z podgromady przodoskrzelnych, rozprzestrzeniona na wszystkich kontynentach.

Wikipedia


źródlarkowaty

o cechach źródlarkowatych (rodzina ślimaków)


SJP.pl


źródleniec

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) miner. odmiana aragonitu

Wiktionary

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. źródełko n., źródlenie n., źródlisko n., źródlistość ż., źródło n.

 czas. źródlić się ndk.

 przym. źródlany, źródłowy

 przysł. źródlisto

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) martwica wapienna, trawertyn, tuf wapienny

Wiktionary


źródlisko

miejsce, gdzie wytryska źródło


SJP.pl

Źródlisko – zespół źródeł zgrupowanych blisko siebie.

Wikipedia


źródliskowy

przymiotnik od: źródlisko


SJP.pl


zrodzić

dać czemuś życie, zapoczątkować coś


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. rodzić)

 (1.1) dać początek; przyczynić się do powstania

czasownik zwrotny dokonany zrodzić się (ndk. rodzić się)

 (2.1) zostać zrodzonym; wziąć początek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zrodzenie n., rodziciel mos., ród mrz.

 czas. narodzić

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) powstać

Wiktionary


źródło

1. naturalny, samoczynny i skoncentrowany wypływ wody podziemnej; urządzenie wydzielające światło, ciepło, prąd;
2. miejsce pochodzenia czegoś, punkt wyjścia;
3. przyczyna, powód;
4. pochodzenie informacji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) hydrol. miejsce, z którego woda wypływa na powierzchnię ziemi;

 (1.2) to, co stanowi początek czegoś

 (1.3) przyczyna uczuć, zachowań, chorób itp.

 (1.4) często w lm przedmiot, dokument, znalezisko, relacja ustna itp. dostarczające informacji o czymś i będące podstawą do dalszych badań

 (1.5) tylko w lm., inform. kod źródłowy

 (1.6) stpol. gardło

Wiktionary

Źródło – naturalny, skoncentrowany, samoczynny wypływ wody podziemnej na powierzchnię Ziemi. W hydrobiologii strefa źródliskowa określana jest nazwą krenal, dzielący się na eukrenal (źródło właściwe) i hypokrenal (strefę odpływu źródła), natomiast organizmy je zamieszkujące to krenon.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Źródła Wisły znajdują się na zachodnim stoku Baraniej Góry.

 (1.2) Internet nie zawsze jest wiarygodnym źródłem informacji.

 (1.2) Fasola jest dobrym źródłem wysokowartościowego białka roślinnego.

 (1.3) Nadpobudliwość u dziecka bywa źródłem niepowodzeń w szkole.

 (1.4) Jeśli chcesz dokładnie poznać temat, to korzystaj z różnych źródeł.

 (1.5) Źródła Linuksa są dostępne w sieci.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʑrudwɔ, AS: źrudu̯o

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. źródlisko n.

:: zdrobn. źródełko n.

 przym. źródlany, źródłowy

 przysł. źródłowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zdrój, źródlisko, źródełko; podn. krynica

 (1.2) początek, punkt wyjścia, podłoże, przyczyna, powód, geneza, podstawa

 (1.4) dokument, materiał, dane, oficjalnie archiwalia

Wiktionary


źródłosłów

pochodzenie wyrazu; etymologia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) podstawa etymologiczna wyrazu

 (1.2) jęz. słowo wyjściowe w etymologii

Wiktionary

Etymologia – dział językoznawstwa badający pochodzenie wyrazów, zmiany ich znaczenia i formy w miarę upływu czasu.

Ponadto terminem „etymologia” określa się również pochodzenie danego wyrazu. W tym sensie używane jest też określenie „źródłosłów”.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Internacjonalizmy to wyrazy w różnych językach mające wspólny źródłosłów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʑrudˈwɔswuf, AS: źrudu̯osu̯uf

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) etymologia

 (1.2) etymon

Wiktionary


źródłowo

przysłówek

 (1.1) z wykorzystaniem materiałów źródłowych

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ten trudny wątek skrzętnie opracowaliśmy z historykami światowymi i źródłowo uporządkowaliśmy w artykule.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. źródło n., źródłowość ż.

 przym. źródłowy

Wiktionary


źródłowość

przypisywanie pola skalarnego danemu polu wektorowemu przez operator różniczkowy; rozbieżność, dywergencja


SJP.pl


źródłowy

przymiotnik od: źródło


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) (o dokumencie) oryginalny; stanowiący podstawę do dalszych badań

 (1.2) dotyczący dokumentów źródłowych (1.1)

 (1.3) początkowy, wyjściowy, pierwotny

 (1.4) inform. (o programie lub danych) w pierwotnej postaci, umożliwiającej edycję

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na lekcjach historii często korzystamy z tekstów źródłowych.

 (1.2) Dysponujemy bogatą bazą źródłową.

 (1.3) Uwzględniono zarówno pomiary źródłowe, jak i ostateczne wyniki.

 (1.4) Udostępniamy pliki w postaci źródłowej oraz w formacie przeznaczonym do druku.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʑrudˈwɔvɨ, AS: źrudu̯ovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. źródło n., źródełko n., źródleniec mrz.

 przym. źródlany

 przysł. źródłowo

Wiktionary


źródłoznawca

specjalista w dziedzinie nauki o źródłach historycznych, badającej ich pochodzenie i autentyczność


SJP.pl


źródłoznawczy

związany z nauką o źródłach historycznych, badającą ich pochodzenie i autentyczność


SJP.pl


źródłoznawstwo

nauka o źródłach historycznych, badająca ich pochodzenie i autentyczność


SJP.pl

Źródłoznawstwo – dział badań historycznych nad źródłami (ich pochodzeniem, autentycznością, sposobami krytyki naukowej, możliwościami zabezpieczenia i konserwacji oraz ich edycji).

Wikipedia


zrogowacenie

o naskórku i innych nabłonkach: stać się twardym, rogowatym wskutek odkładania się w ich komórkach keratyny; stwardnieć


SJP.pl


zrogowaciały

o naskórku i innych nabłonkach: taki, który stał się twardy wskutek odkładania się keratyny; stwardniały


SJP.pl


zrogowacieć

o naskórku i innych nabłonkach: stać się twardym, rogowatym wskutek odkładania się w ich komórkach keratyny; stwardnieć


SJP.pl

czasownik dokonany

 (1.1) o naskórku: stać się grubym i twardym

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zrogowacenie n., rogowiec m.

 przym. rogowy, rogówkowy

Wiktionary


zrolkować

obrobić powierzchniowo przedmioty, nagniatając je obracającym się krążkiem


SJP.pl


zrolować

zwinąć coś w rolkę, rulon


SJP.pl


zrolowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zrolować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rolada ż., rolka ż., rolkarz mos., rolki nmos.

 przym. rolkarski

Wiktionary


zromantyzować

uczynić romantycznym (poetycznym, tajemniczym, zgodnym z duchem romantyzmu)


SJP.pl


żróń

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. człowiek dużo jedzący

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (2.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. zwierzę dużo jedzące

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żrocz mzw., żrani n., żranica ż.

 czas. żrać

Wiktionary


żronka

żronka pospolita - gatunek błonkówki z rodziny żronkowatych


SJP.pl


żronkowate

rodzina bezskrzydłych os, przypominająca mrówki


SJP.pl

Żronkowate (Mutillidae) – rodzina os. Bezskrzydłe samice gatunków tej rodziny przypominają mrówki. Larwy tych os są parazytoidami błonkówek zakładających gniazda podziemne. Z 5000 gatunków żronkowatych większość występuje w tropikach. W Polsce stwierdzono występowanie czterech gatunków: Myrmosa atra, Paramyrmosa brunnipes, Dasylabris maura i Physetopoda halensis.

Wikipedia


żronkowaty

o cechach żronkowatych (rodzina os)


SJP.pl


zrootować

[czytaj: zrutować] środowiskowo: zmodyfikować system urządzenia (np. telefonu) w celu uzyskania dostępu do zabezpieczonych i ukrytych plików


SJP.pl


zropieć

czasownik nieprzechodni dokonany

 (1.1) med. dokonany od|ropieć.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ropa ż.

 czas. ropieć

Wiktionary


zróść

zróść się - przestarzale: zrosnąć się:
1. np. o kości, brzegu rany, organizmach żywych: złączyć się przez rozwijanie się odpowiednich tkanek;
2. książkowo, przenośnie:
a) złączyć się w całość;
b) zespolić się, zjednoczyć się z kimś lub z czymś


SJP.pl


zrosić

1. pokryć rosą;
2. pokryć, polać kroplami wody; skropić, spryskać;
3. zrosić się - pokryć się, zostać pokrytym rosą, kroplami wody


SJP.pl


zroślak

1. ząb mający dwie korony, ale jeden korzeń;
2. płód bliźniaczy ciąży jednojajowej powstający wskutek zaburzeń rozwojowych


SJP.pl

Bliźnięta nierozdzielone (także bliźnięta syjamskie albo zrośnięte; zroślaki) – rzadka wada rozwojowa, polegająca na występowaniu nietypowego połączenia między częściami ciała należącymi do bliźniąt jednojajowych. Częstość wady szacuje się na 1:50 000 – 1:100 000 urodzeń. W większości przypadków dzieci obarczone wadą rodzą się martwe albo ulegają spontanicznemu poronieniu we wczesnym okresie ciąży, ale część z nich rodzi się żywa.

Wikipedia


zroślaki

1. ząb mający dwie korony, ale jeden korzeń;
2. płód bliźniaczy ciąży jednojajowej powstający wskutek zaburzeń rozwojowych


SJP.pl

Bliźnięta nierozdzielone (także bliźnięta syjamskie albo zrośnięte; zroślaki) – rzadka wada rozwojowa, polegająca na występowaniu nietypowego połączenia między częściami ciała należącymi do bliźniąt jednojajowych. Częstość wady szacuje się na 1:50 000 – 1:100 000 urodzeń. W większości przypadków dzieci obarczone wadą rodzą się martwe albo ulegają spontanicznemu poronieniu we wczesnym okresie ciąży, ale część z nich rodzi się żywa.

Wikipedia


zroślicha

roślina z rodziny obrazkowatych; syngonium


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) bot. nazwa systematyczna|Syngonium|Schott|ref=tak. wiecznie zielone pnącze z rodziny obrazkowatych, obejmujące 34 gatunki występujące głównie w lasach deszczowych tropikalnych regionów Ameryki;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zroślicha lubi wilgotne powietrze, szczególnie zimą dobrze się będzie czuła koło nawilżacza, możesz też ją zraszać.

Wiktionary


zrosnąć

zróść się (przestarzale); zrosnąć się:
1. np. o kości, brzegu rany, organizmach żywych: złączyć się przez rozwijanie się odpowiednich tkanek;
2. książkowo, przenośnie:
a) złączyć się w całość;
b) zespolić się, zjednoczyć się z kimś lub z czymś


SJP.pl


zrośnięty

1. taki, który się zrósł; zrosły;
2. pozostający w nierozerwalnym związku


SJP.pl


zrost

1. zrośnięcie się czegoś;
2. bliznowata tkanka powstała w wyniku choroby lub operacji;
3. wyraz powstały z połączenia kilku wyrazów zachowujących układ składniowy i postać morfologiczną


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zrośnięcie się czegoś

 (1.2) med. bliznowata tkanka powstała w wyniku choroby lub operacji

 (1.3) jęz. wyraz powstały z połączenia kilku wyrazów, zachowujących swój układ składniowy i postać morfologiczną;

 (1.4) coś, co powstało w wyniku połączenia kilku elementów

Wiktionary

  • zrost – w językoznawstwie: wyraz składający się ze „zrośniętych” ze sobą elementów struktury składniowej.
  • zrost – w medycynie: patologiczne, łącznotkankowe twory wyrastające z błon surowiczych ograniczające ruchomość narządów.
  • zrost – w dendrologii zrośnięcie się różnych organów roślin drzewiastych.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: zrɔst, AS: zrost

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zrastanie się n., zrośnięcie się n., zrostek mrz.

 czas. zrastać się ndk., zrosnąć się dk.

 przym. zrostowy, zrośnięty

Wiktionary


zrostek

cząstka słowotwórcza wyrazu występująca przed rdzeniem, po rdzeniu lub wewnątrz rdzenia; afiks


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) jęz. element słowotwórczy dodany do leksemu, np. morfem dodany do rdzenia;

Wiktionary

Formant, zrostek, afiks (od łac. affixum „element przyczepiony”) – słowotwórcza część wyrazu, dodana do jego rdzenia (podstawy słowotwórczej). Formant słowotwórczy modyfikuje wyraz podstawowy pod względem znaczeniowym lub funkcjonalnym.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈzrɔstɛk, AS: zrostek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zrost m., zroślak m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) afiks

Wiktionary


zrostnica

nitkowaty glon słodkowodny z rzędu sprzężnic; gwiazdnica


SJP.pl

Zrostnica (Zygnema) – rodzaj glonów z gromady zielenic. Występuje w wodach słodkich Eurazji, Afryki i Ameryki.

Wikipedia


zrostniczek

rodzaj mchów z rodziny szurpkowatych


SJP.pl


zrostowy

przymiotnik od: zrost


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany ze zrostem, dotyczący zrostu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zrost m.

 czas. zrosnąć się

Wiktionary


zroszować

w szachach: wykonać roszadę


SJP.pl


zrosłogłowe

podgromada ryb chrzęstnych (Holocephali), obejmująca 24 gatunki; chimery


SJP.pl

Wikipedia


zrosłogłówkowe

grupa roślin o zrastających się główkami kwiatostanach groniastych


SJP.pl


zrosłogłowy

o cechach zrosłogłowych (podgromada ryb)


SJP.pl


zrosłopalczaste

rodzina ptaków z rzędu wróblowych; Syndactyles


SJP.pl


zrosłopalczasty

o cechach zrosłopalczastych (rodzina ptaków)


SJP.pl


zrosłopręcikowe

grupa roślin o kwiatach z pręcikami zrośniętymi pylnikami lub pręcikami


SJP.pl


zrosłopręcikowy

przymiotnik

 (1.1) bot. posiadający zrośnięte pręciki kwiatowe

Wiktionary


zrosłopłatkowe

grupa roślin o kwiatach z płatkami częściowo lub całkowicie zrośniętymi


SJP.pl


zrosłoszczękie

rząd ryb żyjących w morzach strefy gorącej o szczękach zrośniętych w mocny dziób


SJP.pl

Wikipedia


zrosły

zróść się (przestarzale); zrosnąć się:
1. np. o kości, brzegu rany, organizmach żywych: złączyć się przez rozwijanie się odpowiednich tkanek;
2. książkowo, przenośnie:
a) złączyć się w całość;
b) zespolić się, zjednoczyć się z kimś lub z czymś


SJP.pl


zrotować

1. wprowadzić w ruch obrotowy wokół własnej osi;
2. zrotować się - obrócić się wokół własnej osi; zawirować, zakręcić się


SJP.pl


zrówieńka

owad z rzędu prostoskrzydłych z rodziny pasikonikowatych


SJP.pl

Isophya – rodzaj owadów prostoskrzydłych z rodziny pasikonikowatych (Tettigoniidae). Obejmuje ponad 80 gatunków rozprzestrzenionych w Europie (ponad 45 gatunków) i zachodniej Azji. Większość gatunków występuje we wschodniej części obszaru śródziemnomorskiego. W języku polskim gatunki z tego rodzaju określane są zwyczajową nazwą zrówieńka. W Polsce stwierdzono występowanie 6 przedstawicieli tego rodzaju:

  • Isophya camptoxypha – zrówieńka karpacka
  • Isophya kraussi – zrówieńka górska
  • Isophya stysi – zrówieńka bieszczadzka
  • Isophya pienensis – zrówieńka pienińska
  • Isophya posthumoidalis – zrówieńka wschodniokarpacka
  • Isophya modesta – zrówieńka turnicka

Wikipedia


zrównać

czasownik przechodni dokonany (ndk. zrównywać)

 (1.1) dokonany od|zrównywać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zrównywanie n., zrównanie n., równina ż.

 czas. równać, zrównywać ndk.

 przym. równy

Wiktionary


zrównanie

powierzchnia pozioma lub prawie pozioma, wytworzona na skutek niszczenia wzniesień powierzchni Ziemi przez procesy denudacyjne; powierzchnia zrównania


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zrównać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zrównać dk.

 rzecz. równina ż.

Wiktionary


zrównoważać

czasownik

 (1.1) doprowadzać do równowagi

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzruvnɔˈvaʒat͡ɕ, AS: zruvnovažać

Wiktionary

Powiązane:

 ims. zrównoważony

 rzecz. zrównoważanie n., równowaga

 przym. zrównoważony

Wiktionary


zrównoważanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zrównoważać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zrównoważać ndk.

 rzecz. równowaga ż.

 przym. zrównoważony

Wiktionary


zrównoważony

przymiotnik

 (1.1) spokojny, opanowany, rozsądny, rozmyślny, panujący nad sobą

 (1.2) świadczący o równowadze, związany z równowagą

 (1.3) środ. zgodny z zasadami zrównoważonego rozwoju

forma czasownika.

 (2.1) imiesłów przymiotnikowy przeszły od: zrównoważyć

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Czy możesz uznać go za mądrego lub zrównoważonego, gdyby cieszył się zdrowiem, jednak nie robił nic aby je zdobyć lub zachować?

 (1.3) W swoim komunikacie z dnia 8 marca 2018 r. Komisja opublikowała swój plan działania w sprawie finansowania zrównoważonego wzrostu gospodarczego, rozpoczynając ambitną i kompleksową strategię w zakresie zrównoważonego finansowania.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzruvnɔvaˈʒɔ̃nɨ, AS: zruvnovažõny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. równowaga ż., zrównoważenie n., zrównoważanie n.

 czas. zrównoważyć dk., zrównoważać ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.3) ekologiczny

Wiktionary


zrównoważyć

czasownik przechodni dokonany (ndk. zrównoważać)

 (1.1) dokonany od|zrównoważać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzruvnɔˈvaʒɨt͡ɕ, AS: zruvnovažyć

Wiktionary

Powiązane:

 ims. zrównoważony

 przym. równoważny, zrównoważony

 rzecz. równowaga ż.

Wiktionary


zrównywanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zrównywać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zrównać, zrównywać ndk.

 rzecz. równina ż.

Wiktionary


zróżnicowalność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest zróżnicowalne

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zróżnicowalny

 przysł. zróżnicowalnie

Wiktionary


zróżnicowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zróżnicować.

 (1.2) duża różnorodność, wyraźne różnienie się rzeczy od siebie

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzruʒʲɲit͡sɔˈvãɲɛ, AS: zružʹńicovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. różnica ż., wyróżnienie n.

 czas. różnić (się), wyróżniać ndk., wyróżnić dk.

Wiktionary


zróżnicowany

przymiotnik

 (1.1) zawierający wiele wyraźnie różniących się od siebie elementów, zjawisk albo wydarzeń

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) różnorodny

Wiktionary


zróżniczkować

czasownik dokonany

 (1.1) mat. wyznaczyć pochodną danej funkcji

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzruʒʲɲit͡ʃˈkɔvat͡ɕ, AS: zružʹńičkovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. różniczka ż., różniczkowanie n., zróżniczkowanie n., różniczkowalność n.

 czas. różniczkować ndk.

 przym. różniczkowy, różniczkowalny

Wiktionary


zróżowiały

taki, który stał się różowym; zaróżowiały, poróżowiały


SJP.pl


zróżowić

zaróżowić;
1. nadać czemuś różową barwę, uczynić różowym;
2. zróżowić się - stać się różowym; zróżowieć, zaróżowieć, poróżowieć


SJP.pl


zróżowieć

stać się różowym; zaróżowieć, zróżowić się, zaróżowić się, poróżowieć


SJP.pl


zrozpaczony

taki, który popadł w rozpacz; zdesperowany; załamany


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) owładnięty rozpaczą

 (1.2) wyrażający rozpacz

Wiktionary

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

 (1.1) załamany, zdruzgotany

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. rozpacz ż.

 czas. rozpaczać

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) distraught, desolated, despairing, heartbroken, broken-hearted; (1.2) desperate

* francuski: (1.1) désespéré

* hiszpański: (1.2) desesperado

* kaszubski: (1.1) zrozpaczony

* niderlandzki: (1.1) wanhopig; (1.2) wanhopig

* niemiecki: (1.2) verzweifelt

źródła.

== zrozpaczony (język kaszubski.) ==

wymowa.

znaczenia.

przymiotnik

 (1.1) zrozpaczony

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rozpacz ż.

 czas. rozpaczać

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) załamany, zdruzgotany

Wiktionary


zrozumiale

przysłówek

 (1.1) w sposób zrozumiały

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zrozumienie n.

 czas. zrozumieć dk.

 przym. zrozumiały

Wiktionary


zrozumialej

stopień wyższy od przysłówka: zrozumiale


SJP.pl


zrozumialszy

stopień wyższy od przymiotnika: zrozumiały


SJP.pl


zrozumiałość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co zrozumiałe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zrozumienie n., rozumienie n.

 czas. zrozumieć dk., rozumieć ndk.

 przym. zrozumiały

Wiktionary


zrozumiały

1. wytworzyć w swoim umyśle prawidłowe wyobrażenie czegoś;
2. właściwie zinterpretować czyjeś słowa, gesty, postępowanie


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dający się zrozumieć, możliwy do zrozumienia

 (1.2) dający się wytłumaczyć, możliwy do wytłumaczenia

forma czasownika.

 (2.1) przesz. 3. os. lm nm. od: zrozumieć

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Skrót myślowy jest zrozumiały tylko w stosownym kontekście.

 (1.2) Trzeba przyznać, że jego działanie wtedy było zrozumiałe.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzrɔzũˈmʲjawɨ, AS: zrozũmʹi ̯au̯y

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zrozumiałość ż., zrozumienie n.

 czas. zrozumieć dk., zrozumiewać ndk.

 przysł. zrozumiale

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) jasny, oczywisty, logiczny, wyraźny, wyrazisty, przejrzysty, prosty, klarowny, przystępny, czytelny

 (1.2) usprawiedliwiony, uzasadniony, słuszny

Wiktionary


zrozumieć

1. wytworzyć w swoim umyśle prawidłowe wyobrażenie czegoś;
2. właściwie zinterpretować czyjeś słowa, gesty, postępowanie


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany

 (1.1) dokonany od|rozumieć.

 (1.2) pojąć coś, prawidłowo zinterpretować

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Słuchajcie więc, królowie, i zrozumiejcie, nauczcie się, sędziowie ziemskich rubieży!.

 (1.2) Wszystko zrozumiałem. A wy?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zrɔˈzũmʲjɛ̇t͡ɕ, AS: zrozũmʹi ̯ėć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zrozumiałość ż., zrozumienie n., rozum mrz., rozumienie n., rozumowanie n., rozumność ż.

 czas. rozumieć ndk.

 przym. zrozumiały, rozumny

 przysł. zrozumiale

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pojąć

Wiktionary


zrozumienie

1. wytworzyć w swoim umyśle prawidłowe wyobrażenie czegoś;
2. właściwie zinterpretować czyjeś słowa, gesty, postępowanie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) wiedza o czymś, umiejętność pojęcia czegoś, pojętność

 (1.2) wyrozumiałość, empatia, serdeczny stosunek do kogoś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pytania zamknięte są łatwiejsze do zrozumienia niż pytania otwarte.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzrɔzũˈmʲjɛ̇̃ɲɛ, AS: zrozũmʹi ̯ė̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rozumienie n., rozumność ż., zrozumiałość ż., rozumowanie n., rozum mrz.

 czas. zrozumieć dk., rozumieć ndk., rozumować ndk.

 przym. zrozumiały, rozumny, rozumowy

 ims. zrozumiały

 przysł. zrozumiale

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pojmowanie, pojętność

Wiktionary


zrp

Związek Rzemiosła Polskiego


SJP.pl


zrucać

dawniej: zrzucać


SJP.pl


zruchać

wulgarnie: odbyć stosunek seksualny; zerżnąć, wyruchać, wygrzmocić


SJP.pl


zrucić

dawniej, dziś gwarowo: zrzucić


SJP.pl


zrugać

potocznie: zwyzywać, zbesztać, złajać


SJP.pl


zrujnować

czasownik przechodni dokonany (ndk. rujnować)

 (1.1) zob. rujnować.

czasownik zwrotny dokonany zrujnować się (ndk. rujnować się)

 (2.1) zob. rujnować się.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Bank dla doraźnej korzyści raczej zrujnuje przedsiębiorstwo, które kredytuje, niż wesprze je w trudnym okresie, licząc na przyszłe korzyści.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zrujˈnɔvat͡ɕ, AS: zrui ̯novać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ruiny ż., zrujnowanie n., rujnowanie n., ruina ż.

 ims. zrujnowany

Wiktionary


zrujnowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zrujnować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzrujnɔˈvãɲɛ, AS: zrui ̯novãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zrujnować

 rzecz. ruiny ż., ruina ż., rujnowanie n.

 ims. zrujnowany

Wiktionary


zrujnowany

przymiotnik

 (1.1) zniszczony, doprowadzony do ruiny

 (1.2) przen. doprowadzony do katastrofy finansowej

 (1.3) przen. zniszczony na zdrowiu fizycznym lub psychicznym

forma czasownika.

 (2.1) imiesłów przymiotnikowy bierny od: zrujnować

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzrujnɔˈvãnɨ, AS: zrui ̯novãny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ruiny ż., ruina ż., zrujnowanie n., rujnowanie n.

 czas. zrujnować dk., rujnować ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zdewastowany, zniszczony

 (1.2) spłukany, zbankrutowany

Wiktionary


zrulować

zwinąć w rulon; zrolować


SJP.pl


zrumienić

w kulinariach: przypiec, przysmażyć na kolor złocistobrązowy; podpiec


SJP.pl


zrumieniony

w kulinariach: przypiec, przysmażyć na kolor złocistobrązowy; podpiec


SJP.pl


zruszać

spulchniać (glebę) za pomocą szpadla, motyki


SJP.pl


zruszczeć

poddać się wpływom kultury i języka Rosjan, stać się Rosjaninem, nabrać cech charakterystycznych dla Rosjan; zrusyfikować się, zruszczyć się


SJP.pl


zruszczyć

czasownik

 (1.1) zmusić kogoś do przyjęcia kultury i języka rosyjskiego

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zrusyfikować

Wiktionary


zruszyć

spulchnić (glebę) za pomocą szpadla, motyki


SJP.pl


zrutynizowany

środowiskowo: mający rutynę, mający związek z rutyną; zrutynowany


SJP.pl


zrutynowany

środowiskowo: mający rutynę, mający związek z rutyną; zrutynizowany


SJP.pl


źryboszek

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) poznań. pieszcz. źrebak

Wiktionary


zryć

rozorać, rozgrzebać, poryć


SJP.pl


zrychtować

potocznie: przygotować, przyszykować, przyrządzić


SJP.pl


zryczany

potocznie: spłakany, zapłakany


SJP.pl


zryczeć

potocznie:
1. zganić, skrzyczeć kogoś;
2. zryczeć się - zmęczyć się długim płaczem; spłakać się


SJP.pl


zrymowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zrymować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zrymować dk.

Wiktionary


zrypać

potocznie:
1. zepsuć coś; rozwalić;
2. ponieść niepowodzenie; zmarnować; spieprzyć


SJP.pl


zrypany

potocznie: zepsuty, zniszczony, nieudany


SJP.pl


zrysować

odwzorować rysunek na kartce


SJP.pl


zrysowywać

dawniej: odtwarzać coś na rysunku; odrysowywać


SJP.pl


zryw

1. nagłe ruszenie z miejsca, poderwanie się; gwałtowne przyspieszenie;
2. zdecydowana akcja, energiczne zabranie się do dzieła, zwiększenie wysiłku, tempa pracy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gwałtowne powstanie lub ruszenie z miejsca

 (1.2) raptowne przyspieszenie w trakcie wykonywania czynności

 (1.3) powstanie zbrojne

Wiktionary

Zryw (inaczej: drugie przyspieszenie bądź szarpnięcie) – miara zmiany przyspieszenia w czasie. Dany jest następującym wzorem

{\vec {z}}={\frac {d{\vec {a}}}{dt}}={\frac {d^{2}{\vec {v}}}{dt^{2}}}={\frac {d^{3}{\vec {r}}}{dt^{3}}},

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Nastąpił też ostatni wielki zryw budownictwa kolejowego i w związku z tym rozwój hutnictwa i produkcji związanej z kolejnictwem.

 (1.3) Dmowski wskazywał, aby porzucić romantyczną tradycję zrywów powstańczych na rzecz chłodnej kalkulacji politycznej.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rwacz mos., zrywacz mos./mrz., zrywak mrz., zrywanie n., zrywarka ż., zrywka ż., zrywność ż.

 czas. rwać ndk., rwać się ndk., zerwać dk., zerwać się dk., zrywać ndk., zrywać się ndk.

 przym. zrywkowy, zrywny

 przysł. zrywami

Wiktionary


zrywać

1. odłączać coś gwałtownie, szarpiąc, za pomocą siły
2. rwąc rozdzielać coś na części;
3. tracić z kimś kontakt, odcinać się;
4. zrywać się - gwałtownie wstawać, podrywać się


SJP.pl

czasownik niedokonany

 (1.1) kończyć, przerywać

 (1.2) o roślinach lub ich owocach zbierać

 (1.3) odłączać coś silnym szarpnięciem

 (1.4) kończyć związek z kimś

czasownik zwrotny niedokonany zrywać się

 (2.1) gwałtownie poruszyć się

 (2.2) wzbijać się do lotu

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzrɨvat͡ɕ, AS: zryvać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zryw mrz., zrywanie n., zerwanie n., zrywka ż., zrywność ż.

 czas. zerwać dk.

 przym. zrywkowy

Wiktionary


zrywacz

1. rzadko: osoba, która coś zrywa;
2. dawniej: osoba, która coś unieważnia


SJP.pl


zrywak

część maszyny, w kształcie dużego ruchomego zęba, montowana jako jedna z możliwych końcówek roboczych koparki


SJP.pl


zrywami

1. nagłe ruszenie z miejsca, poderwanie się; gwałtowne przyspieszenie;
2. zdecydowana akcja, energiczne zabranie się do dzieła, zwiększenie wysiłku, tempa pracy


SJP.pl


zrywanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zrywać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zrɨˈvãɲɛ, AS: zryvãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zrywka ż., zerwanie n., zryw m., zrywność ż.

 czas. zrywać ndk., zerwać dk.

 przym. zrywny, zrywkowy

Wiktionary


zrywarka

1. samobieżny spulchniacz podłoża;
2. maszyna do usuwania starych nawierzchni;
3. maszyna do badania wytrzymałości materiałów lub części konstrukcyjnych na rozciąganie, zginanie, ściskanie


SJP.pl

  • zrywarka (maszyna wytrzymałościowa) – maszyna testująca wytrzymałość materiałów na zrywanie
  • zrywarka (maszyna budowlana)

Wikipedia


zrywka

1. ściąganie ściętych drzew do drogi lub miejsca załadunku;
2. ucieczka, samowolne oddalenie się z jakiegoś miejsca (np. ucieczka z lekcji)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) leśn. ściąganie, ciężkim sprzętem, ściętych drzew z miejsca zrębu do miejsca załadunku lub najbliższej utwardzonej drogi

 (1.2) pot. reg. torba na zakupy z cienkiej plastikowyastikowej folii, którą odrywa się z rolki

 (1.3) slang. reg. ucieczka, najczęściej na umówiony sygnał

 (1.4) slang. ucieczka z więzienia, aresztu lub zakładu poprawczego

Wiktionary

  • zrywka drewna – w leśnictwie; czynność transportu drewna okrągłego
  • zrywka (Pilobolus) – rodzaj grzybów wystrzeliwujących zarodniki
  • zrywka – potoczne, regionalne określenie torby foliowej

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈzrɨfka, AS: zryfka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zrywanie n., zerwanie n., zrywność ż., rwanie n., rwanko n., wyrywanie n., wyrwanie n., urywanie n., urwanie n., przerywanie n., przerwanie n., zryw m., wyrwa ż.

 czas. zrywać ndk., zerwać dk., rwać ndk., wyrywać ndk., wyrwać dk., urywać ndk., urwać dk., przerywać ndk., przerwać dk., zrywacz m., zrywaczka ż.

 przym. zrywny, zrywkowy, zrywowy

 przysł. zrywnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.4) kuna, bryka, cug, pokrywka, wylot, wymyk, wyskok

Wiktionary


zrywkarz

osoba pracująca przy zrywce drewna


SJP.pl


zrywkowy

przymiotnik od: zrywka


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany ze zrywką, dotyczący zrywki

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zrywanie n., zrywka ż., zryw m.

 czas. zrywać ndk., zerwać dk., rwać ndk.

 przym. zrywny

Wiktionary


zrywniej

stopień wyższy od przysłówka: zrywnie


SJP.pl


zrywniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: zrywny; bardziej zrywny


SJP.pl


zrywność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest zrywne; cecha tych, którzy są zrywni

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zryw m., zrywka ż., zrywanie n., zerwanie n.

 czas. zrywać ndk., zerwać dk.

 przym. zrywny

 przysł. zrywnie

Wiktionary


zrywny

o samochodzie: zdolny do nagłego zwiększenia szybkości po ruszeniu z miejsca


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który potrafi mocno przyspieszyć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zryw mrz., zrywność ż., zrywanie n., zrywka ż.

 przym. zrywkowy

Wiktionary


zrywowy

zryw


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany ze zrywem, dotyczący zrywu

Wiktionary

Patrz:

zryw

Powiązane:

 rzecz. zryw m., zrywka ż.

Wiktionary


zrządzać

o działaniu sił wyższych: powodować coś, przyczyniać się do czegoś


SJP.pl

czasownik

 (1.1) powodować coś, niezależnie od woli i świadomego działania człowieka człowieka

Wiktionary


zrządzenie

o działaniu sił wyższych: spowodować coś, przyczynić się do czegoś


SJP.pl


zrządzić

o działaniu sił wyższych: spowodować coś, przyczynić się do czegoś


SJP.pl


zrzaz

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) stpol. coś odciętego

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zʒas, AS: zžas

Wiktionary


źrzały

przymiotnik

 (1.1) daw. dojrzały

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Bydło leży znużone, a owoc źrzały drzemie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʑʒawɨ, AS: źžau̯y

Wiktionary

Powiązane:

 przym. nieźrzały

 czas. źraleć ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) źrały

Wiktionary


źrzeb

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) hist. zob. źreb.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʑʒɛp, AS: źžep

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. źreb m., źrebie n., źrzebie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) źreb, źrebie, źrzebie

Wiktionary


źrzebie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) hist. zob. źreb.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʑʒɛbʲjɛ, AS: źžebʹi ̯e

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. źreb m., źrzeb m., źrebie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) źreb, źrzeb, źrebie

Wiktionary


zrzec

zrzec się - dobrowolnie zrezygnować z czegoś; zrzeknąć się


SJP.pl


zrzeczownikować

rzadko: zrzeczownikować się - przekształcić się w rzeczownik; zsubstantywizować się


SJP.pl


zrzeczywiścić

dawniej: uczynić realnym, urzeczywistnić; zrzeczywistnić


SJP.pl


zrzeczywistnić

dawniej: uczynić realnym, urzeczywistnić; zrzeczywiścić


SJP.pl


zrzęda

człowiek marudny, zgryźliwy; tetryk, maruda, malkontent


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński lub męskoosobowy

 (1.1) pot. osoba, która ma tendencje do ciągłego narzekania

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zrzędliwość ż., zrzędność ż., zrzędzenie n.

 czas. zrzędzić ndk.

 przym. zrzędliwy, zrzędny

 przysł. zrzędliwie, zrzędnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) burczymucha, gderacz, malkontent, maruda

Wiktionary


zrzędliwiej

stopień wyższy od przysłówka: zrzędliwie


SJP.pl


zrzędliwość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest zrzędliwe; cecha tych, którzy są zrzędliwi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zrzęda m./ż., zrzędzenie n., pozrzędzenie n.

 czas. zrzędzić ndk., pozrzędzić dk.

 przym. zrzędliwy

 przysł. zrzędliwie

Wiktionary


zrzędliwszy

stopień wyższy od przymiotnika: zrzędliwy


SJP.pl


zrzędliwy

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który często zrzędzi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zrzęda mos./ż., zrzędliwość ż.

 czas. zrzędzić ndk.

 przysł. zrzędliwie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gderliwy, marudny, mrukliwy, zrzędny

Wiktionary


zrzednąć

stracić gęstość, stać się rzadkim


SJP.pl


zrzędniej

stopień wyższy od przysłówka: zrzędnie


SJP.pl


zrzędniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: zrzędny


SJP.pl


zrzędny

1. często zrzędzący, gderający; marudny, gderliwy;
2. będący przejawem skłonności do zrzędzenia, gderania


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) skłonny do zrzędzenia, lubiący w męczący sposób narzekać lub krytykować

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zrzęda m./ż., zrzędliwość ż., zrzędność ż., zrzędzenie n.

 czas. zrzędzić ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zrzędliwy, gderliwy

Wiktionary


zrzędzący

narzekać, gderać, burczeć na kogoś


SJP.pl


zrzędzenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) książk. narzekanie lub krytykowanie w męczący sposób

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zʒɛ̃nˈd͡zɛ̃ɲɛ, AS: zžẽnʒńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zrzęda m./ż., zrzędność ż.

 czas. zrzędzić ndk.

 przym. zrzędliwy, zrzędny

 przysł. zrzędliwie, zrzędnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) książk. utyskiwanie; pot. burczenie, gderanie, gdakanie, jojczenie, mantyczenie, suszenie głowy, trucie

Wiktionary


zrzędzić

narzekać, gderać, burczeć na kogoś


SJP.pl

czasownik nieprzechodni

 (1.1) w męczący sposób narzekać lub krytykować

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzʒɛ̃ɲd͡ʑit͡ɕ, AS: zžńʒ́ić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zrzęda m./ż., zrzędliwość ż., zrzędność ż., zrzędzenie n.

 przym. zrzędliwy, zrzędny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pot. burczeć, gderać, marudzić, suszyć głowę, truć, biadolić, jęczeć, gdakać, jojczyć; książk. utyskiwać

Wiktionary


zrzedły

stracić gęstość, stać się rzadkim


SJP.pl


zrzeknąć

zrzeknąć się - dobrowolnie zrezygnować z czegoś; zrzec się


SJP.pl


zrzeszać

czasownik niedokonany

 (1.1) skupiać ludzi mających wspólny cel

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zrzeszenie n., rzesza ż.

 czas. zrzeszyć dk.

Wiktionary


zrzeszenie

skupić ludzi jednego zawodu lub mających wspólny cel


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) organizacja skupiająca osoby zajmujące się tą samą sprawą

Wiktionary

Zrzeszenie (niem. Gesellschaft) – w koncepcji Ferdinanda Tönniesa typ zbiorowości społecznej przeciwstawny wspólnocie.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Może założylibyśmy polskie zrzeszenie fanów Wikisłownika, co?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zʒɛˈʃɛ̃ɲɛ, AS: zžešńe

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zrzeszeniowy

 czas. zrzeszyć, zrzeszać

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) związek, stowarzyszenie, towarzystwo, zjednoczenie

Wiktionary


zrzeszeniec

okazjonalnie: członek zrzeszenia


SJP.pl


zrzeszeniowy

przymiotnik od: zrzeszenie


SJP.pl


zrzeszona

skupić ludzi jednego zawodu lub mających wspólny cel


SJP.pl


zrzeszony

skupić ludzi jednego zawodu lub mających wspólny cel


SJP.pl


zrzeszyć

skupić ludzi jednego zawodu lub mających wspólny cel


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. zrzeszać)

 (1.1) dokonany od|zrzeszać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zrzeszanie n., zrzeszenie n.

 czas. zrzeszać ndk.

Wiktionary


zrzez

ścięta część pędu wierzby lub topoli


SJP.pl

Zrzez (inaczej sztober) – ścięta część pędu drzewa liściastego użyta jako sadzonka. Działanie takie służy rozmnażaniu wegetatywnemu.

Gatunki, które rozmnaża się wegetatywnie za pomocą zrzezów to zwykle wierzby i topole. Zrzez najczęściej ma długość 5–10 cm, jego grubość powinna wynosić między 5 a 15 mm. Wybiera się tylko najsilniejsze pędy. Zrzezy powinny pochodzić z reprodukcyjnych, czystych odmianowo, zdrowych plantacji. Najbardziej wartościowe zrzezy otrzymuje się z dolnej i środkowej części pędu. Mają one wtedy większą masę i są bogatsze w substancje zapasowe. Zrzezy, mające być wysadzone jesienią, produkuje się z pędów wyciętych w drugiej połowie października. Wysadzane wiosną pochodzą z rośliny ciętej w okresie od grudnia do marca. Biegunowość sadzonek oznacza się poprzez zanurzenie zrzezów w mleku wapiennym, ułatwia to pracę przy wysadzaniu. Zrzezy przechowuje się w chłodni w temperaturze około 4 °C. Zrzezy po posadzeniu do gleby ukorzeniają się i tworzą nowe rośliny.

Wikipedia


zrzódłować

dawniej: badać pochodzenie wyrazów; etymologizować


SJP.pl


zrzódłowanie

dawniej: pochodzenie wyrazów; etymologia


SJP.pl


zrzucać

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) spychać coś z jakiejś wysokości; sprawić, że coś spada skądś

 (1.2) pot. energicznie zdejmować z siebie ubranie

 (1.3) pot. stawać się szczuplejszym, tracić na wadze

 (1.4) karc. dokładać do bitki kartę w nieatutowym kolorze innym niż kolor wyłożony przez osobę, która zaczęła bitkę (dokładać się do bitki, której się nie bierze)

 (1.5) techn. pozbywać się dużej ilości cieczy, wypuszczać ją

czasownik zwrotny zrzucać się

 (2.1) pot. robić składkę na coś

 (2.2) karc. dokładać najmniej potrzebną kartę do bitki, której się nie bierze

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Wyszedłem na szczyt góry, zrzuciłem z siebie plecak i padłem ze zmęczenia na ziemię.

 (1.3) Żeby przygotować formę do startu w maratonie muszę zrzucić parę kilogramów. W tej chwili ważę zdecydowanie za dużo.

 (1.5) Woda jest zrzucana ze zbiornika retencyjnego, by przyjąć falę powodziową.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzʒut͡sat͡ɕ, AS: zžucać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zrzucanie n., zrzut

 czas. rzucać, zrzucić

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) strącić, pot. zwalić

Wiktionary


zrzucanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zrzucać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zʒuˈt͡sãɲɛ, AS: zžucãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zrzucać, zrzucić

 rzecz. zrzut mrz.

Wiktionary


zrzucenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zrzucić.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zʒuˈt͡sɛ̃ɲɛ, AS: zžucńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zrzucić

 rzecz. zrzut mrz.

Wiktionary


zrzucić

czasownik przechodni dokonany (ndk. zrzucać)

 (1.1) dokonany od|zrzucać.

czasownik zwrotny dokonany zrzucić się (ndk. zrzucać się)

 (2.1) dokonany od|zrzucać się.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Hiacynta z ulgą odetchnęła i otarła pot z czoła. Zrzuciła węzełek z plecyeców, pochyliła się i zaczęła wyrywać miętę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzʒut͡ɕit͡ɕ, AS: zžućić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zrzut m., zrzuta ż., zrzutka ż., zrzutowisko n., zrzucenie n., zrzucanie n.

 czas. zrzucać ndk.

 przym. zrzutowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk, Śląsk Cieszyński|ściepać., gw-pl|Górny Śląsk|ściepninć.

Wiktionary


zrzut

1. zrzucenie ładunku z samolotu;
2. ładunek zrzucony z samolotu na spadochronie
3. zrzut ekranu - przechwyt obrazu wyświetlanego na monitorze; screen, screenshot


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zrzucanie z samolotu rzeczy lub ludzi na spadochronach

 (1.2) rzeczy lub ludzie zrzucani na spadochronach

 (1.3) wypuszczanie wody lub innej cieczy

 (1.4) poroże zrzucone na zimę przez zwierzynę

 (1.5) środ. więz. paczka żywnościowa

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zʒut, AS: zžut

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zrzucanie n., zrzucenie n., rzut m.

 czas. zrzucić, zrzucać, rzucić, zrzucać

 przym. zrzutowy

Wiktionary


zrzuta

potocznie: składka; zrzutka


SJP.pl


zrzutek

1. potocznie: składka na coś, na kogoś; ściepa; ściepka;
2. w sporcie: strącenie tyczki z przeszkody podczas zawodów w skokach;
3. w grach karcianych: pozbycie się karty, która mogłaby przeszkadzać w dalszej grze


SJP.pl


zrzutka

1. potocznie: składka na coś, na kogoś; ściepa; ściepka;
2. w sporcie: strącenie tyczki z przeszkody podczas zawodów w skokach;
3. w grach karcianych: pozbycie się karty, która mogłaby przeszkadzać w dalszej grze


SJP.pl

  • inaczej wypluwka – termin z dziedziny ornitologii
  • zrzutka – termin z dziedziny jeździectwa – obniżenie wysokości lub szerokości przeszkody w skokach przez przeszkody
  • zrzutka – prywatna lub publiczna zbiórka (zwłaszcza pieniędzy) na pewien cel. Zob. zrzutka

Wikipedia


zrzutkowicz

osoba, która wspiera finansowo jakiś cel, dokładając datek do zbieranej kwoty


SJP.pl


zrzutkowiczka

kobieta, która wspiera finansowo jakiś cel, dokładając datek do zbieranej kwoty


SJP.pl


zrzutkowy

zrzutka


SJP.pl

Patrz:

zrzutka

zrzutnia

urządzenie do zrzucania czegoś, np. koksu, bomb głębinowych, granatów


SJP.pl


zrzutnik

rodzaj roślin z rodziny marzanowatych; Ronabea


SJP.pl


zrzutowisko

teren, gdzie dokonuje się zrzutów


SJP.pl


zrzutowy

przymiotnik od: zrzut


SJP.pl


zrzygać

potocznie: zrzygać się - zwymiotować; wyrzygać się, zerzygać się, wyhaftować


SJP.pl


zrzyn

produkt uboczny przemysłu drzewnego, powstający podczas skrawania i frezowania


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) leśn. techn. odpad drzewny powstający przy rżnięciu drewna

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nocą wywieziemy z tartaku trochę zrzynów na opał.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zrzyna ż., zrzynek m., zrzynka ż., zrzynacz m., zrzynanie n., dorżnięcie n., wyrzynarka ż.

 czas. przerżnąć, przerzynać, dorżnąć, zrzynać ndk.

Wiktionary


zrzyna

1. oddzielać coś od podstawy poprzez rżnięcie; ścinać;
2. siekać na drobne kawałki; skroić, pociąć;
3. posp. przepisywać coś skądś, podając się za autora; ściągać


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) leśn. techn. odpad drzewny powstający przy rżnięciu drewna

forma czasownika.

 (2.1) 3 os. lp. ter. od: zrzynać

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wziąłem trochę zrzyn z tartaku, zimą będzie jak znalazł.

 (2.1) Wawrzyn zrzyna ode mnie na każdym sprawdzianie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zrzyn m., zrzynek m., zrzynka ż., zrzynacz m., zrzynanie n.

 czas. zrzynać ndk.

Wiktionary


zrzynać

1. oddzielać coś od podstawy poprzez rżnięcie; ścinać;
2. siekać na drobne kawałki; skroić, pociąć;
3. posp. przepisywać coś skądś, podając się za autora; ściągać


SJP.pl


zrzynacz

1. w gwarze uczniowskiej: osoba kopiująca cudzy tekst lub pomysł; ściągacz;
2. narzędzie rolnicze do ścinania trawy, niskich krzewów i kęp innych roślin; ścinacz


SJP.pl


zrzynanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zrzynać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zʒɨ̃ˈnãɲɛ, AS: zžỹnãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. przerżnąć, przerzynać, dorżnąć, rżnąć, zrzynać ndk.

 rzecz. zrzyn mrz., zrzyna ż., dorżnięcie n., wyrzynarka ż.

Wiktionary


zrzynek

mały kawałek oderżnięty od całości; zrzynka, skrawek, ścinek


SJP.pl


zrzynka

mały kawałek oderżnięty od całości; zrzynka, skrawek, ścinek


SJP.pl


zs

skrót od:
1. Związek Sybiraków;
2. Związek Strzelecki;
3. zespół szkół


SJP.pl

Zs (Zs, zs) – węgierski dwuznak składający się z liter Z i S oznaczający spółgłoskę szczelinową z retrofleksją dźwięczną [z]. Odpowiednik polskiej litery Ż.

Wikipedia


zsączać

1. sącząc, zlewać;
2. zsączać się: sącząc się, spływać


SJP.pl


zsączyć

1. sącząc, zlać;
2. zsączyć się: sącząc się, spłynąć


SJP.pl


zsakralizować

nadać czemuś religijny charakter; uczynić religijnym, uświęcić, usakralizować


SJP.pl


zsamplować

umieścić pocięte fragmenty utworów muzycznych w innym utworze


SJP.pl


zsap

skrótowiec

 (1.1) = hist. Związek Stowarzyszeń Architektów Polskich

Wiktionary


zseksualizować

1. ocenić głównie pod kątem atrakcyjności seksualnej;
2. rozbudzić w kimś zainteresowanie seksem


SJP.pl


zsekularyzować

nadać czemuś cechy świeckie, usunąć wpływ duchowieństwa z różnych dziedzin życia społecznego; sekularyzować, zeświecczyć, zdesakralizować, zlaicyzować


SJP.pl


zsekwencjonować

w genetyce: ustalić kolejność nukleotydów w łańcuchach kwasów nukleinowych oraz aminokwasów w polipeptydach


SJP.pl


zsenatorzać

dawniej:
1. czynić kogoś senatorem;
2. zsenatorzać się - zostawać senatorem


SJP.pl


zsiadać

o płynie: stawać się gęstym


SJP.pl


zsiądnięty

rzadko: zsiadły


SJP.pl


zsiadły

1. taki, który się zsiadł;
2. zsiadłe mleko - mleko ścięte pod wpływem bakterii


SJP.pl


zsiąść

1. zejść z siedzenia pojazdu lub zwierzęcia, na którym się jechało;
2. zsiąść się - o płynie: stać się gęstym, mniej płynnym


SJP.pl


zsiec

1. zabić kogoś używając broni białej lub strzelając z broni palnej; pociąć na kawałki; posiekać; porąbać;
2. wysmagać, wychłostać;
3. zżąć, skosić


SJP.pl


zsiekać

1. pociąć coś na drobne kawałki jakimś narzędziem tnącym;
2. zabić lub poranić kogoś przy użyciu broni białej;
3. w odniesieniu do wiatru lub deszczu: uderzyć mocno, boleśnie


SJP.pl


zsikać

oddać mocz w sposób niekontrolowany


SJP.pl


zsikany

taki, który się zsikał; zesikany


SJP.pl


zsikiwać

potocznie: zsikiwać się - mimowolnie oddawać mocz; zesikiwać się


SJP.pl


zsiniaczyć

posiniaczyć, narobić siniaków


SJP.pl


zsiurać

potocznie: zsiurać się - mimowolnie oddać mocz; zsikać się, zesikać się, zsiusiać się, posikać się, posiusiać się


SJP.pl


zsiusianie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zsiusiać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. siusianie n., siusiak m., siusiu n.

 czas. zsiusiać dk., siusiać ndk.

Wiktionary


zsiusiany

taki, który się zsiusiał; zsikany, zesikany


SJP.pl


zsiwiać

dawniej: czynić siwym, pokrywać siwizną; siwić


SJP.pl


zsiwiały

dawniej: czynić siwym, pokrywać siwizną; siwić


SJP.pl


zsiwić

dawniej: uczynić siwym, pokryć siwizną; osiwić


SJP.pl


zsl

1. skrót od: Zjednoczone Stronnictwo Ludowe;
2. skrót od: Związek Socjalistów Ludowych


SJP.pl

skrótowiec, rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy lub nijaki

 (1.1) = hist. polit. Zjednoczone Stronnictwo Ludowe;

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Rola ZSL częściowo zmieniła się po wydarzeniach w październiku 1956.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zɛt‿ɛs‿ˈɛl, AS: zet‿es‿el

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ZSL-owiec mos.

 przym. ZSL-owski, zeteselowski

Wiktionary


zsl-owiec

członek ZSL-u (Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego); zeteselowiec


SJP.pl


zsl-owski

ZSL (Zjednoczone Stronnictwo Ludowe); zeteselowski


SJP.pl


zślizgiwać

dawniej: zślizgiwać się - ześlizgiwać się


SJP.pl


zśliznąć

dawniej: zśliznąć się - ześliznąć się


SJP.pl


zsmp

[czytaj: zet-es-em-PE]
1. skrót od: Związek Socjalistycznej Młodzieży Polskiej;
2. skrót od: Zawodowe Studium Medyczne Pielęgniarstwa


SJP.pl

skrótowiec

 (1.1) = Związek Socjalistycznej Młodzieży Polskiej

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzɛt‿ɛs‿ɛ̃m‿ˈpɛ, AS: zet‿es‿ẽm‿pe

Wiktionary


zsmp-owiec

członek ZSMP (Związku Socjalistycznej Młodzieży Polskiej); zetesempowiec


SJP.pl


zsmp-owski

ZSMP


SJP.pl

Patrz:

ZSMP

zsmw

skrót od: Związek Socjalistycznej Młodzieży Wiejskiej (organizacja powstała ze Związku Młodzieży Wiejskiej w roku 1973)


SJP.pl


zsmw-owiec

członek ZSMW (Związku Socjalistycznej Młodzieży Wiejskiej); zetesemwuowiec


SJP.pl


zsmw-owski

ZSMW


SJP.pl

Patrz:

ZSMW

zśnieżać

dawniej: pokrywać śniegiem, ośnieżać


SJP.pl


zsocjalizować

1. ukształtować osobowość, nauczyć współdziałania z innymi, akceptowania norm społecznych;
2. zmienić własność środków produkcji z prywatnej na społeczną; uspołecznić;
3. przestarzale: skłonić się, przychylić ku socjalizmowi


SJP.pl


zsojuszać

dawniej: łączyć sojuszem, sprzymierzać


SJP.pl


zsowietyzować

poddać wpływom sowieckim, rozszerzyć wpływy sowieckie, nadać czemuś cechy typowo sowieckie


SJP.pl


zsp

1. skrót od: Zrzeszenie Studentów Polskich;
2. skrót od: Zawodowa Straż Pożarna;
3. skrót od: Zasadnicza Szkoła Poligraficzna


SJP.pl


zsr

1. skrót od: Zasadnicza Szkoła Rolnicza;
2. skrót od: Związek Spółdzielni Robotniczych;
3. skrót od: Związek Spółdzielni Rybackich


SJP.pl


zsrr

[czytaj: zet-es-er-ER] skrót od: Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich


SJP.pl

skrótowiec, rzeczownik, rodzaj nijaki lub męskorzeczowy

 (1.1) = hist. geogr. polit. Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W 1944 r. kraje nadbałtyckie ponownie przyłączono do ZSRR.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzɛt‿ɛs‿ɛr‿ˈɛr, AS: zet‿es‿er‿er

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Związek Radziecki, Kraj Rad, ZSRS, ZSSR, Związek Sowiecki; iron. Wielki Brat; pejor. Sowiety

Wiktionary


zsrs

skrótowiec, rzeczownik, rodzaj nijaki lub męskorzeczowy

 (1.1) = hist. geogr. polit. Związek Socjalistycznych Republik Sowieckich

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W 1970 r. Gorbaczow stanął na czele partii w Kraju Stawropolskim. W ZSRS rzadko zdarzało się, aby działacz partyjny przed czterdziestką przejął kontrolę nad obszarem wielkości 1/5 terytorium Polski.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Kraj Rad, Związek Radziecki, Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich, Związek Sowiecki; skr. ZSRR; pejor. Sowiety

Wiktionary


zssr

rzadko przed II wojną światową: Związek Sowieckich Socjalistycznych Republik


SJP.pl


zstąpić

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. zstępować)

 (1.1) książk. zejść w miejsce znajdujące się poniżej

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Z nieba zstąpił anioł, rozrąbał drzewo, rozpędził ptaki i bestie, a tylko pozostawił korzenie, które przytroczył do ziemi łańcuchami z żelaza i miedzi.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈsːtɔ̃mpʲit͡ɕ, AS: •stõmpʹić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zstęp m., zstępny m., zstępnica ż., zstępowanie n., zstąpienie n.

 czas. zstępować ndk.

 przym. zstępczy

Wiktionary


zstąpienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zstąpić.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: sːtɔ̃mˈpʲjɛ̇̃ɲɛ, AS: •stõmpʹi ̯ė̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zstęp m., zstępny m., zstępnica ż., zstępowanie n.

 czas. zstępować ndk., zstąpić dk.

 przym. zstępczy

Wiktionary


zstępnica

Okrężnica zstępująca, zstępnica (łac. colon descendens) – w anatomii człowieka część okrężnicy rozciągająca się od zgięcia lewego (śledzionowego) (jako przedłużenie okrężnicy poprzecznej) w dół do brzegu miednicy, gdzie przechodzi w okrężnicę esowatą.

Wikipedia


zstępny

taki, który wywodzi się od wspólnego przodka w linii prostej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) praw. potomek danej osoby;

Wiktionary

Zstępny – każdy kolejny potomek tej samej osoby: dziecko, wnuk, prawnuk, praprawnuk itd. Stosunek faktyczny pomiędzy czyimś zstępnym a daną osobą polega na tym, że ten pierwszy pochodzi od tej drugiej. Osoby te są spokrewnione ze sobą w linii prostej. Wspólni zstępni to zstępni tej samej pary, pochodzący z tego samego związku kobiety i mężczyzny (nie tylko z małżeństwa).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zstępnymi są syn, wnuk i prawnuk.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈsːtɛ̃mpnɨ, AS: •stmpny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zstęp m., zstępnica ż., zstępowanie n., zstąpienie n.

 czas. zstępować ndk., zstąpić dk.

 przym. zstępczy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) potomek, descendent

Wiktionary


zstrzępić

zstrzępić się - rzadko: zniszczyć się tak, że ma się podarte końce albo krawędzie; zestrzępić się, wystrzępić się, postrzępić się


SJP.pl


zsu

skrótowiec, rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) = wojsk. Siły Zbrojne Ukrainy;

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W ZSU służy obecnie kilkadziesiąt tysięcy kobiet (…)

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) SZU

Wiktionary


zsubiektywizować

1. ocenić lub przedstawić coś subiektywnie;
2. zsubiektywizować się - zacząć być postrzeganym subiektywnie


SJP.pl


zsubordynować

zmusić kogoś przestrzegania zasad dyscypliny służbowej; zdyscyplinować, podporządkować


SJP.pl


zsubstantywizować

zsubstantywizować się - przekształcić się w rzeczownik; zrzeczownikować się


SJP.pl


zsumować

wykonać dodawanie liczb, wielkości; podsumować


SJP.pl


zsunąć

1. spowodować zmianę położenia czegoś poprzez sunięcie lub ciągnięcie;
2. zbliżyć przedmioty poprzez sunięcie lub ciągnięcie;
3. zsunąć się - znaleźć się niżej poprzez sunięcie; ześlizgnąć się, ześliznąć się, spaść


SJP.pl


zsuszać

dawniej: zasuszać, wysuszać


SJP.pl


zsuszyć

1. mocno wysuszyć;
2. zsuszyć się - o żywności: mocno się wysuszyć; zesuszyć się


SJP.pl


zsuw

szybkie zsuwanie się ziemi, mas skalnych po stoku; ziemia i materiał skalny, nagromadzone w ten sposób; osuwisko; usuwisko


SJP.pl


zsuwać

1. powodować zmianę położenia czegoś poprzez sunięcie lub ciągnięcie;
2. zbliżać przedmioty poprzez sunięcie lub ciągnięcie;
3. zsuwać się - zmieniać swe położenie na niższe poprzez sunięcie; ześlizgiwać się, spadać


SJP.pl


zsuwisko

masa skalna zsunięta ze stoku góry; obsuwisko; złazisko; zsuw


SJP.pl


zsuwnia

pomost do zsuwania ładunku


SJP.pl


zsyfiały

potocznie: zepsuty;
1. taki, który przestał działać;
2. taki, który postępuje nieetycznie, niemoralnie


SJP.pl


zsyfić

potocznie:
1. pogorszyć wygląd czegoś;
2. zepsuć; schrzanić, spieprzyć;
3. zsyfić się - zepsuć się; schrzanić się, spieprzyć się


SJP.pl


zsynchronizować

doprowadzić do ujednolicenia, skoordynowania


SJP.pl


zsyntetyzować

zsyntezować;
1. połączyć różne elementy w jedną całość;
2. przejść od szczegółów do ogólnych wniosków; ująć w całość;
3. w chemii: otrzymać jakąś substancję chemiczną przez połączenie prostszych substratów w bardziej złożony związek; dokonać syntezy;
4. w elektronice: stworzyć obraz lub dźwięk z sygnałów elektrycznych


SJP.pl


zsyntezować

dawniej: zsyntetyzować;
1. połączyć różne elementy w jedną całość;
2. przejść od szczegółów do ogólnych wniosków; ująć w całość;
3. w chemii: otrzymać jakąś substancję chemiczną przez połączenie prostszych substratów w bardziej złożony związek; dokonać syntezy;
4. w elektronice: stworzyć obraz lub dźwięk z sygnałów elektrycznych


SJP.pl


zsyp

1. zsypywanie, gromadzenie czegoś w jednym miejscu;
2. urządzenie do usuwania śmieci z poszczególnych pięter budynku


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) wydzielona część wielopiętrowego budynku (bloku mieszkalnego lub biurowca), w której znajduje się przewód zsypowy oraz komory służące do wrzucania śmieci z poszczególnych kondygnacji

forma czasownika.

 (2.1) 2. os. lp. rozk. od: zsypać

Wiktionary

  • Zjednoczenie Satyryków Y Politykierów (ZSYP) – radiowy magazyn satyryczny
  • zsyp (transport) – instalacja transportowa

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W zsypie znów spaliła się żarówka, wynieś śmieci, póki jeszcze jest widno.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: sːɨp, AS: •syp

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zsypisko n.

 czas. zsypać dk., zsypywać ndk.

 przym. zsypowy

Wiktionary


zsypać

zgromadzić coś w jednym miejscu, umieścić wewnątrz czegoś poprzez sypanie


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. zsypywać)

 (1.1) sypiąc, zgromadzić w określonym miejscu

czasownik zwrotny dokonany zsypać się (ndk. zsypywać się)

 (2.1) sypiąc się, spaść z pewnego miejsca w inne

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jeżyny można mrozić: najpierw rozsypane luźno na tacy, dopiero potem zmrożone owoce zsypać do woreczka.

 (2.1) Budowla wygląda kiepsko, bo z zachodniej strony mur częściowo się zsypał.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zsyp m., zsypisko n.

 czas. wsypywać, sypać, zsypywać ndk.

Wiktionary


zsypaniec

w pszczelarstwie: sztucznie stworzony rój pszczół, pochodzących z kilku gniazd


SJP.pl


zsypisko

materiał skalny nagromadzony u podnóża gór lub stromych brzegów; osypisko, rumowisko


SJP.pl


zsypnia

wyrobisko górnicze o dużym nachyleniu służące do zsypywania urobku na niższy poziom


SJP.pl


zsypnik

niewielki zbiornik służący do przechowywania węgla


SJP.pl


zsypny

w technice: taki, który daje się zsypywać, umożliwiający zsypywanie


SJP.pl


zsypowy

przymiotnik od: zsyp


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z zsypem, dotyczący zsypu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zsyp m.

Wiktionary


zsypywać

gromadzić coś w jednym miejscu, umieszczać wewnątrz czegoś poprzez sypanie


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. zsypać)

 (1.1) sypiąc, gromadzić w określonym miejscu

czasownik zwrotny niedokonany zsypywać się (dk. zsypać się)

 (2.1) sypiąc się, spadać z pewnego miejsca w inne

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Gdy trzeba było zsypywać węgiel, oczyszczać podwórza lub dachy ze śniegu, nosić kartofle do kuchni — pierwszy zgłaszał się na ochotnika.

 (2.1) Zatrzymywane na nich zanieczyszczenia zsypują się automatycznie na podstawioną przyczepę traktora.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zsyp m., zsypisko n.

 czas. wsypywać, zsypać dk.

Wiktionary


zsyłać

1. przysyłać kogoś lub coś jako zrządzenie sił wyższych; przysyłać z jakąś misją, w jakimś celu;
2. karać kogoś przymusowym pobytem w odległym, odizolowanym miejscu


SJP.pl


zsyłanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zsyłać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. niezsyłanie n., zsyłka ż., zesłanie n.

 czas. zsyłać ndk.

Wiktionary


zsyłka

kara przymusowego pobytu w odległym, odizolowanym miejscu; zesłanie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) wywóz więźniów jako forma kary

Wiktionary

Zesłanie – kara polegająca na przymusowym przesiedleniu, z reguły do rejonu znacznie oddalonego od miejsca zamieszkania, ale znajdującego się pod kontrolą władz stosujących tę karę. Przeważnie jako miejsce zesłania władze wybierały obszary słabo zasiedlone i o niskim stopniu rozwoju cywilizacyjnego. Zesłanie może dotyczyć zarówno pojedynczych osób, jak i całych grup etnicznych. Często jest traktowane jako synonim deportacji. Szczególnie masowo z kary zesłania korzystano w Rosji.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. zesłaniec mos., zsyłanie n., zesłanie n.

 czas. zsyłać ndk., zesłać dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) katorga

Wiktionary


zsz

skrót od:
1. Zasadnicza Szkoła Zawodowa;
2. Zespół Szkół Zawodowych


SJP.pl

skrótowiec

 (1.1) = eduk. zasadnicza szkoła zawodowa;

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Co teraz się mieści w dawnym budynku ZSZ?

Wiktionary


zszamać

potocznie: zjeść dużo i łapczywie; wszamać, wtranżolić, spałaszować, wpałaszować, opędzlować


SJP.pl


zszeregowywać

dawniej:
1. układać, umieszczać w pewnej kolejności; uszeregowywać, uporządkowywać;
2. wcielać ludzi do szeregów, do wojska


SJP.pl


zszerować

środowiskowo: udostępnić określoną treść w internecie; wyszerować


SJP.pl


zszokować

wywołać szok, osłupienie, niedowierzanie


SJP.pl


zszumować

zdjąć szumowiny z gotowanej potrawy


SJP.pl


zszyć

zeszyć;
1. połączyć szwem kawałki materiału; zaszyć;
2. utworzyć całość z oddzielnych części za pomocą szwów lub zszywek;
3. połączyć brzegi rany za pomocą nici chirurgicznej; poddać kogoś takiemu zabiegowi


SJP.pl


zszycie

zeszyć;
1. połączyć szwem kawałki materiału; zaszyć;
2. utworzyć całość z oddzielnych części za pomocą szwów lub zszywek;
3. połączyć brzegi rany za pomocą nici chirurgicznej; poddać kogoś takiemu zabiegowi


SJP.pl


zszywać

1. szyjąc łączyć kawałki materiału;
2. tworzyć całość z części, łącząc je szwami, zszywkami itp.;
3. łączyć za pomocą nici chirurgicznych brzegi rany


SJP.pl


zszywacz

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) biur. przyrząd służący do łączenia kartek za pomocą metalowych zszywek;

Wiktionary

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈsʃɨvat͡ʃ, AS: sšyvač

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zszywka ż., zszywarka ż., zszywanie n., zszycie n., szycie n., rozszywanie n., rozszycie n., rozszywacz m., szwacz m., szwaczka ż., szew m.

 czas. zszywać ndk., zszyć dk., szyć ndk., rozszywać ndk., rozszyć dk.

Wiktionary


zszywanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zszywać.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Technika patchworkowa polega na zszywaniu kawałków różnych tkanin, dzianiny, skóry.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: sʃɨˈvãɲɛ, AS: sšyvãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zszycie n., zszywacz mrz., zeszycik mrz.

 czas. szyć, zszywać ndk., zszyć dk.

Wiktionary


zszywka

1. odpowiednio zgięty kawałek cienkiego drucika służący do mechanicznego łączenia papierów, kartonów itp.;
2. zszyte w jedną całość numery czasopisma, arkusze akt itp.


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) biur. cienki kawałek metalu, odpowiednio zagięty, służący do łączenia kartek przy użyciu zszywacza

 (1.2) bibliot. zszyte numery czasopisma, stanowiące jedną całość, np. rocznik

Wiktionary

Zszywka – metalowy drut o przekroju prostokątnym używany do zszywania np. kartek przy pomocy zszywacza.

Wielkość zszywek, ich kształt i materiał, z którego są wykonane, zależą od przeznaczenia, do którego są używane i urządzenia do ich aplikacji, czyli zszywacza.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W tym zszywaczu brakuje zszywek.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈsʃɨfka, AS: sšyfka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zeszycik mrz., zszywacz m., szew m.

 czas. zszywać ndk., zszyć dk.

Wiktionary


zszywkowy

zszywka


SJP.pl

Patrz:

zszywka

ztcw

skrót od: z tego, co wiem; ztcw, AFAIK (afaik)


SJP.pl


ztm

Zarząd Transportu Miejskiego


SJP.pl

skrótowiec, rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) = Zarząd Transportu Miejskiego

Wiktionary


żuaw

żołnierz piechoty francuskiej w Algierii 1830 r.


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) hist. żołnierz oddziału żuawów (1.2)

 (1.2) lm. żuawihist. nazwa formacji lekkiej piechoty francuskiej, występująca później także w innych rejonach;

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przerażenie też zaczęło ogarniać żuawów i turkosów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒuwaf, AS: žuaf

Wiktionary


żuawi

rzeczownik, liczba mnoga

 (1.1) hist. formacja piechoty lekkiej;

Wiktionary

Żuawi – formacja lekkiej piechoty nosząca pierwotnie mundury pochodzenia arabskiego: krótki niebieski kaftan, bufiaste czerwone spodnie i fez z czerwonej wełny.

Określenie pochodzi od arabskiej nazwy jednego z plemion Kabylów, Zuawa – mieszkańców gór w Algierii, które współpracowało z Francuzami już od początku XIX wieku, widząc w tym korzyści polityczne.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ʒuˈwavʲi, AS: žuavʹi

Wiktionary


zub

nazwisko


SJP.pl

  • Zub – nazwisko

Osoby o tym nazwisku:

  • Mieczysław Zub
  • Leonard Zub-Zdanowicz
  • Marek Zub
  • Ryszard Zub
  • Roman Zub

Wikipedia


zuba

nazwisko


SJP.pl


zubażać

czynić uboższym; pozbawiać czegoś; zubożać


SJP.pl


zubażanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zubażać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zubażać ndk.

Wiktionary


zubek

nazwisko


SJP.pl


zuber

1. skała osadowa
2. woda mineralna


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. zool. nazwa systematyczna|Bos bonasus|Linnaeus|ref=tak., żubr

Wiktionary

  • Zuber – woda mineralna
  • zuber – skała

Osoby o tym nazwisku:

  • Marek Zuber – polski ekonomista
  • Monika Zuber – polska duchowna protestancka, pastor Kościoła Ewangelicko-Metodystycznego w RP
  • Rudolf Zuber – polski geolog
  • Ryszard Zuber – francuski językoznawca i logik polskiego pochodzenia

Wikipedia


żuberek

nazwisko


SJP.pl


zuberyzować

zmienić sposób korzystania z jakichś usług na taki, w którym potrzebujące ich osoby łączą się z usługodawcami za pośrednictwem aplikacji lub platformy


SJP.pl


zubilewicz

nazwisko


SJP.pl


zubin

obce imię męskie


SJP.pl


zubowice

Zubowice – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie zamojskim, w gminie Komarów-Osada.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zamojskiego.

Wieś jest sołectwem w gminie Komarów-Osada. Według Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2011 wieś liczyła 479 mieszkańców.

Wikipedia


zubowicz

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Iwan Zubowicz – radziecki działacz państwowy
  • Jahor Zubowicz – białoruski piłkarz
  • Piotr Zubowicz – polski adwokat, notariusz, polityk

Wikipedia


zubowski

nazwisko


SJP.pl


zubr

ił solny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) zool. masywny ssak z rzędu parzystokopytnych z charakterystycznie uformowaną przez włosy brodą pod pyskiem;

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pokarmem żubra są zioła, trawy, liście krzewów, pąki i kora drzew; chętnie zjadają też żołędzie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒupr̥, AS: župr̦

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żubrzątko n., żubrzę n., żubrzyca ż., żubrowisko n., żubroń mzw., żubrówka ż.

:: zdrobn. żubrzyk mzw.

 przym. żubrzy, żubrowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|żuber.

Wiktionary


żubrobizon

mieszaniec powstały ze skrzyżowania żubra z bizonem


SJP.pl

Wikipedia


żubroń

mieszaniec żubra i bydła domowego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) zool. mieszaniec żubra z bydłem domowym;

Wiktionary

Żubroń – mieszaniec międzygatunkowy żubra oraz bydła domowego.

Pierwszy okaz został wyhodowany w 1847 przez Polaka, Leopolda Walickiego, w wyniku skrzyżowania byka żubra z krowami bydła domowego. Do 1859 uzyskał on 15 sztuk tych zwierząt, w tym jedynego na świecie płodnego samca w pierwszym pokoleniu. W latach 1905–1928 badania nad żubroniami kontynuowano w instytucie Askania Nowa w Związku Radzieckim – wyhodowano ich 28. W 1953 w płockim ogrodzie zoologicznym urodziły się cztery mieszańce. W 1958 prace podjął Zakład Badań Ssaków PAN w Białowieży i, krzyżując żubra (byka) z krowami rasy polskiej czerwonej i nizinnej czarno-białej, do 1976 uzyskał 71 zwierząt.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wysłaliśmy kartki z żubroniem z Białowieży.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żubr m., żubrowisko n., żubrzyca ż., żubrzyk mzw., żubrzątko n., żubrzę n.

 przym. żubrowy

Wiktionary


żubrować

oczyszczać ziarno zbóż w żubrowniku


SJP.pl


żubróweczka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: żubrówka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żubrówka ż.

Wiktionary


żubrowiny

obcięte ości ziarn roślin zbożowych


SJP.pl


żubrowisko

obszar lasu wydzielony dla żubrów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) leśn. leśna ostoja żubra

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Leśniczy cały ranek spędził w żubrowisku.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żubr m., żubrzyk m., żubrzątko n., żubrzę n., żubrzyca ż., żubroń m., żubrówka ż.

 przym. żubrzy, żubrowy

Wiktionary


żubrówka

1. gatunek trawy
2. polska wódka gatunkowa, wyrabiana z nalewu spirytusowego na suszonych źdźbłach tego gatunku trawy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) bot. nazwa systematyczna|Hierochloë odorata|L.., gatunek trawy z rodziny wiechlinowatych;

 (1.2) bot. trawa z gatunku żubrówka (1.1)

 (1.3) spoż. aromatyzowana wódka destylowana na bazie żyta i wywaru z turówki wonnej;

 (1.4) pot. butelka żubrówki (1.3)

Wiktionary

  • żubrówka – gatunek trawy
  • żubrówka – wódka
  • Żubrówka Nowa – wieś w województwie podlaskim
  • Żubrówka Stara – wieś w województwie podlaskim

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Żubrówka rośnie łanowo za sprawą podziemnych rozłogów.

 (1.2) Masz w swoim zielniku jakąś żubrówkę?

 (1.3) Nalej mi trochę tej żubrówki.

 (1.4) W barku stoją dwie żubrówki.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żubr m., żubrzyca ż., żubrzątko n., żubrzę n., żubrzyk mzw., żubrowisko n.

:: zdrobn. żubróweczka ż.

 przym. żubrzy, żubrowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) turówka wonna

 (1.2) turówka wonna

Wiktionary


żubrownik

część młocarni zbożowej, oczyszczająca ziarno z ości i plew


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) techn. roln. część składowa kombajnu lub młocarni

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Sto lat temu stał tu młyn wyposażony w dwie pary kamieni, żubrownik, jagielnik i perlak.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒuˈbrɔvʲɲik, AS: žubrovʹńik

Wiktionary


żubrowski

nazwisko


SJP.pl


żubrowy

żubr; żubrzy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) właściwy żubrowi, należący do żubra

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przestańcie gadać, to usłyszycie żubrowe pomrukiwanie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żubr m., żubrzę n., żubrzyk m., żubrzątko n., żubrzyca ż., żubrowisko n., żubroń m., żubrówka ż.

 przym. żubrzy

Wiktionary


zubrycki

nazwisko


SJP.pl


żubrzątko

pieszczotliwe zdrobnienie od: żubrzę


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zool. zdrobn. od: żubrzę

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Za matką dreptało powolutku żubrzątko.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żubr m., żubrzę n., żubrzyk m., żubrzyca ż., żubrowisko n., żubroń m., żubrówka ż.

 przym. żubrzy, żubrowy

Wiktionary


żubrzę

młode żubra


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zool. młode żubra

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Za matką dreptało powolutku jednoroczne żubrzę.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żubr m., żubrzyk m., żubrzyca ż., żubrowisko n., żubroń m., żubrówka ż.

:: zdrobn. żubrzątko n.

 przym. żubrzy, żubrowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) żubrzątko

Wiktionary


żubrzy

żubr; żubrowy


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący, odnoszący się do żubra

przymiotnik dzierżawczy

 (2.1) należący do żubra

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Miała dać początek odbudowie żubrzego stada w Masywie Centralnym.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒubʒɨ, AS: žubžy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żubr m., żubrzyca ż., żubrzę n., żubrzątko n., żubrzyk mzw., żubrówka ż., żubrowisko n.

 przym. żubrowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) żubrowy

Wiktionary


zubrzyca

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zool. samica żubra

Wiktionary

Miejscowości w Polsce
  • Zubrzyca Dolna
  • Zubrzyca Górna
  • Zubrzyca Mała
  • Zubrzyca Wielka
Miejscowości na Ukrainie
  • Zubrzyca – wieś w rejonie turczańskim
Inne
  • Zubrzyca – potok, dopływ Czarnej Orawy

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W tej zagrodzie trzymamy żubrzycę z młodym.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żubr m., żubroń m., żubrzątko n., żubrzyk m., żubrowisko n., żubrówka ż., żubrzę n.

 przym. żubrzy, żubrowy

Wiktionary


zubrzyce

Zubrzyce (niem. Sauerwitz, cz. Zubřice) – wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie głubczyckim, w gminie Głubczyce, na Płaskowyżu Głubczyckim u podnóża południowo-wschodniej części Gór Opawskich.

W latach 1945–54 siedziba gminy Zubrzyce. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do ówczesnego województwa opolskiego.

Wikipedia


zubrzycki

nazwisko


SJP.pl

  • Andrzej Zubrzycki (1892-1942) – nauczyciel
  • Franciszek Zubrzycki (1915-1942) – działacz ruchu robotniczego i komunistyczny
  • Jan Sas-Zubrzycki (1860-1935) – architekt
  • Jerzy Zubrzycki (1920-2009) – australijski socjolog
  • Marek Zubrzycki (ur. 1977) – snookerzysta
  • Nikodem Zubrzycki (????) – rytownik
  • Stanisław Zubrzycki (–1938) – prokurator, sędzia
  • Stefan Zubrzycki (1927-1968) – matematyk
  • Tadeusz Sas-Zubrzycki (1876-1928) – oficer, literat
  • Leon Zubrzycki (1918-1944) – działacz podziemia niepodległościowego w czasie II wojny światowej, żołnierz Batalionu „Zośka”

Wikipedia


żubrzyk

1. cielę żubra; żubrzę, żubrzątko;
2. zdrobnienie od: żubr


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) zool. leśn. młody żubr

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na polanie stał sobie żubrzyk.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żubr m., żubrzątko n., żubrzę n., żubrzyca ż., żubrowisko n., żubroń m., żubrówka ż.

 przym. żubrzy, żubrowy

Wiktionary


żubura

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) poznań. - zob. żybura.

Wiktionary


żuć

gryźć coś powoli, rozgniatać zębami pokarm


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. brak)

 (1.1) rozgniatać pokarm zębami; wolno coś gryźć

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nie żuj gumy na lekcji.

 (1.1) Pod sklepem stała jakaś rollerka żująca gumę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒut͡ɕ, AS: žuć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żucie n., żujka ż.

 czas. przeżuwać ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) reg. śl. żuchłać.

Wiktionary


zucchiolo

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) roln. spoż. roślina warzywna będąca krzyżówką cukinii i ogórka

Wiktionary


zuch

1. człowiek odważny, dzielny, zaradny; śmiałek; chwat;
2. członek dziecięcej drużyny harcerskiej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) ktoś zaradny i odważny

 (1.2) harc. członek najmłodszej grupy wiekowej harcerstwa;

Wiktionary

  • Zuch – członek organizacji harcerskiej
  • LWD Zuch – odmiana akrobacyjna polskiego samolotu LWD Junak
  • Samodzielny Batalion Operacyjny NSZ „Zuch”
  • Zuch – powieść autobiograficzna Edmunda White'a

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. zuchmistrz mos., zuchmistrzyni ż.

:: fż. zuchna ż., zuchenka ż.

 przym. zuchowaty, zuchowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) daw. wilczek

Wiktionary


zuchelek

skrawek, mały kawałek czegoś


SJP.pl


zuchenka

członkini dziecięcej drużyny harcerskiej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od zuchna

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zuch m., zuchna ż., zuchmistrz m., zuchmistrzyni ż.

 przym. zuchowy, zuchowaty

Wiktionary


żuchlów

Żuchlów – wieś w Polsce, położona w województwie dolnośląskim, w powiecie górowskim, w gminie Niechlów.

Wikipedia


żuchlowianin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żuchlowa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żuchlów m.

:: fż. żuchlowianka ż.

 przym. żuchlowski

Wiktionary


żuchlowianka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żuchlowa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żuchlów m.

:: fm. żuchlowianin m.

 przym. żuchlowski

Wiktionary


żuchlowski

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Żuchlowa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żuchlów m., żuchlowianin m., żuchlowianka ż.

Wiktionary


zuchmistrz

instruktor drużyny zuchów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) harc. pot. instruktor zuchowy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zuch m., zuchna ż., zuchenka ż.

:: fż. zuchmistrzyni ż.

 przym. zuchowy

Wiktionary


zuchmistrzowski

zuchmistrz


SJP.pl

Patrz:

zuchmistrz

zuchmistrzyni

zuchmistrz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) harc. pot. instruktorka zuchowa

Wiktionary

Patrz:

zuchmistrz

Powiązane:

 rzecz. zuch m., zuchna ż., zuchenka ż.

:: fm. zuchmistrz m.

 przym. zuchowy

Wiktionary


zuchna

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) harc. dziewczynka zuch

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zuchmistrz m., zuchmistrzyni ż.

:: zdrobn. zuchenka ż.

:: fm. zuch m.

 przym. zuchowy, zuchowaty

Wiktionary


zuchniak

nazwisko


SJP.pl


zuchniewicz

nazwisko


SJP.pl


zuchowaty

o cechach zucha; dzielny, śmiały, chwacki itp.


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) świadczący o dzielności i żywotności

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Gubernator spojrzał uważnie na zuchowatą, ogorzałą twarz młodzieńca.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zuch mos., zuchna ż., zuchenka ż.

 przym. zuchowy

Wiktionary


żuchowicz

nazwisko


SJP.pl


żuchowo

Żuchowo – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie lipnowskim, w gminie Skępe. W bezpośrednim sąsiedztwie przepływa rzeka Mień.

Wikipedia


żuchowski

nazwisko


SJP.pl


zuchowy

przymiotnik od: zuch


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z zuchami, dotyczący zuchów

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Aleksander Kamiński, autor "Kamieni na szaniec" przed II wojną światową, jako młody człowiek opracował innowacyjną metodę wychowania dzieci, zwaną metodą zuchową.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zuch m., zuchmistrz m., zuchmistrzyni ż., zuchna ż., zuchenka ż.

 przym. zuchowaty

Wiktionary


żuchwa

szczęka dolna


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) anat. ruchoma kość szkieletu czaszki;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) U ptaków żuchwa i inne kości przekształciły się w dziób.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒuxfa, AS: žuχfa

Wiktionary

Powiązane:

 przym. żuchwowy

Wiktionary


zuchwale

przysłówek sposobu

 (1.1) w sposób zuchwały

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zuchwalec mos., zuchwalstwo n., zuchwałość ż.

 czas. zuchwaleć ndk.

 przym. zuchwały

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) bezczelnie, hardo, impertynencko, wyzywająco

Wiktionary


zuchwalec

ktoś pewny siebie i lekceważący innych; arogant


SJP.pl


zuchwalej

stopień wyższy od przysłówka: zuchwale


SJP.pl


zuchwalstwo

bezczelność, hucpa, chucpa;
1. bycie zbyt pewnym siebie i lekceważenie innych; tupet;
2. czyn świadczący o byciu pewnym siebie i lekceważeniu innych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zuchwały czyn

 (1.2) cecha bycia zuchwałym; nadmierna pewność siebie

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zuchwalec mos., zuchwałość ż.

 przym. zuchwały

 przysł. zuchwale

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) bezwstyd

 (1.2) arogancja, bezczelność, tupet, zuchwałość

Wiktionary


zuchwalszy

stopień wyższy od przymiotnika: zuchwały


SJP.pl


zuchwałość

1. pewność siebie, zbytnia odwaga, śmiałość;
2. zuchwały czyn, bycie zuchwałym


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zbytnia pewność siebie, zbytnia odwaga

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Mimo mobilizacji środków przez najpotężniejsze marynarki świata piraci biją rekordy zuchwałości.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zuxˈfawɔɕt͡ɕ, AS: zuχfau̯ość

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zuchwalec, zuchwalstwo

 przym. zuchwały

 przysł. zuchwale

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) śmiałość, arogancja, tupet, bezczelność

Wiktionary


zuchwały

1. zbyt pewny siebie i lekceważący innych;
2. bardzo odważny i skłonny do ryzykowania


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) o nadmiernej pewności siebie, lekceważący innych

 (1.2) skłonny do podejmowania ryzyka, odważny

 (1.3) śmiały pod względem obyczajowym

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Maciek jest wyjątkowo zuchwały, bardzo często uważa się za lepszego od innych i traktuje ludzi z pogardą.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zuxˈfawɨ, AS: zuχfau̯y

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zuchwałość ż., zuchwalec m., zuchwalstwo n.

 przysł. zuchwale

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) arogancki, bezczelny, bezwstydny, buńczuczny, butny, impertynencki, wyzywający, zaczepny, zadufany; pot. hucpiarski, tupeciarski

 (1.2) awanturniczy, brawurowy, chojracki, karkołomny, kawaleryjski, kozacki, mołojecki, odważny, ryzykancki, ryzykowny, śmiały, zawadiacki; pot. wariacki

 (1.3) bezwstydny, nieprzyzwoity, nieskromny, odważny, śmiały, wyuzdany, wyzywający; przest. bezecny, nieobyczajny, nieprzystojny, wszeteczny

Wiktionary


żuchwiak

ryba okoniokształtna z podrzędu okoniowców


SJP.pl


żuchwień

żuchwień głowacz - gatunek chrząszcza z rodziny biegaczowatych


SJP.pl


żuchwowce

przedstawiciel grupy kręgowców charakteryzujących się rozwiniętymi kośćmi szczęki; szczękowiec


SJP.pl

Wikipedia


żuchwowiec

przedstawiciel grupy kręgowców charakteryzujących się rozwiniętymi kośćmi szczęki; szczękowiec


SJP.pl


żuchwowy

przymiotnik od: żuchwa


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) anat. związany z żuchwą, dotyczący żuchwy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żuchwa ż.

Wiktionary


zuchy

1. człowiek odważny, dzielny, zaradny; śmiałek; chwat;
2. członek dziecięcej drużyny harcerskiej


SJP.pl

Zuchy – najmłodsza grupa metodyczna w organizacji harcerskiej.

Wikipedia


żuchłać

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. żuć

Wiktionary


żucie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|żuć.

Wiktionary

Żucie – czynność fizjologiczna, polegająca na rozdrabnianiu pokarmu i mieszaniu go ze śliną. Żucie występuje powszechnie u ssaków, które mają ku temu odpowiednie, zróżnicowane zęby. U innych kręgowców (gady, ptaki, płazy, ryby) czynność ta nie jest powszechna.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈʒut͡ɕɛ, AS: žuće

Wiktionary

Powiązane:

 czas. żuć

 rzecz. żujka ż.

Wiktionary


zucielec

Zucielec – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie monieckim, w gminie Trzcianne.

Wieś Zucielec położona jest w regionie Niziny Północnopodlaskiej, mezoregionie Wysoczyzny Białostockiej na jej północno-zachodniej krawędzi.

Wikipedia


żucki

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Żuków (w Bialskopodlaskiem, Białostockiem i Konińskiem)

 (1.2) dotyczący Żuk (w Płockiem)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żuki nmos., żuczanin m., żuczanka ż.

Wiktionary


zuckmayer

[czytaj: CUKmajer] nazwisko


SJP.pl


zuczać

dawniej: wyuczać, wyćwiczać


SJP.pl


żuczanin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żuków (w Bialskopodlaskiem, Białostockiem i Konińskiem)

 (1.2) mieszkaniec Żuk (w Płockiem)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żuki nmos.

:: fż. żuczanka ż.

 przym. żucki

Wiktionary


żuczanka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żuków (w Bialskopodlaskiem, Białostockiem i Konińskiem)

 (1.2) mieszkanka Żuk (w Płockiem)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żuki nmos.

:: fm. żuczanin m.

 przym. żucki

Wiktionary


żuczek

mały chrząszcz


SJP.pl

Żuczek – jezioro w Polsce, położone w województwie pomorskim, w powiecie człuchowskim, w gminie Debrzno.

Wikipedia


zug

[czytaj: cug] kanton, miasto i jezioro w Szwajcarii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. miasto w środkowej Szwajcarii, nad jeziorem Zug (1.3), na północny wschód od Lucerny;

 (1.2) geogr. adm. kanton w środkowej Szwajcarii ze stolicą w Zug (1.1);

 (1.3) geogr. jezioro w Szwajcarii;

Wiktionary

Niemcy:

  • Zug – dzielnica Freiberga

Szwajcaria:

  • Zug – kanton
  • Zug – miasto w kantonie Zug
    • Zug – stacja kolejowa w Zug
  • Zugersee – jezioro

Osoby:

  • Georg Zug – niemiecki piłkarz
  • Szymon Bogumił Zug – niemiecki architekt

Inne:

  • EV Zug – szwajcarski klub hokeja na lodzie

Wikipedia

Wymowa:

IPA: t͡suk, AS: cuk

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zugski

Wiktionary


zugaj

nazwisko


SJP.pl


zugdidi

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. miasto w zachodniej Gruzji, w regionie Megrelia-Górna Swanetia;

Wiktionary

Zugdidi (gruz. ზუგდიდი) – miasto w zachodniej Gruzji, w regionie Megrelia-Górna Swanetia. Znajduje się w północno-zachodniej części tego regionu. Miasto położone jest na Nizinie Kolchidzkiej, 30 km od Morza Czarnego, w historycznej Megrelii. Niegdyś było stolicą Księstwa Megrelii. Miasto położone jest 318 kilometrów na zachód od Tbilisi i 30 kilometrów od Pasma Egrisi, na wysokości 100–110 metrów nad poziomem morza. Zugdidi jest stolicą regionu Samegrelo-Zemo Svaneti, który łączy w sobie Samegrelo (Megrelia) i górną część Swanetii oraz centrum gminy Zugdidi.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. zugdidski

Wiktionary


zugdidski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Zugdidi, dotyczący Zugdidi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zugdidi n.

Wiktionary


zugski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Zugiem, dotyczący Zugu, pochodzący z Zugu (miasta lub kantonu w Szwajcarii)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zug mrz.

Wiktionary


zugspitze

[czytaj: CUKszpice] masyw górski w Alpach


SJP.pl

Zugspitze (2962 m n.p.m.) – najwyższy szczyt górski w Niemczech. Należy do Korony Europy.

Wikipedia


zugzwang

w grze szachowej: konieczność wykonania posunięcia w pozycji, w której każdy ruch pogarsza położenie gracza


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) szach. konieczność wykonania posunięcia w pozycji, w której każdy ruch pogarsza położenie gracza;

Wiktionary

Zugzwang – sytuacja w szachach, w której wykonanie ruchu powoduje natychmiastowe pogorszenie pozycji strony będącej na posunięciu.

Zugzwang występuje często w końcówkach.

W 1923 roku Aron Nimzowitsch wygrał partię z Friedrichem Sämischem, która jest określana jako nieśmiertelna partia zugzwangowa.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Michał kiedyś demonstrował mi na szachownicy takie sytuacje, gdy jedna ze stron właściwie nie ma ruchu, bo każde posunięcie ją osłabia albo wręcz grozi katastrofą; nazywał to, zdaje się, zugzwangiem i ja teraz byłem właśnie w takim zugzwangu

Wiktionary


zuhr

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) rel. druga (spośród pięciu) modlitwa muzułmańska w ciągu dnia, odmawiana w południe;

Wiktionary

Zuhr, dhuhr – modlitwa muzułmańska (salat), druga w ciągu dnia, odmawiana w południe. Obejmuje cztery obowiązkowe rakaty (zwrotki). Jest odmawiana w identyczny sposób, co asr lub isza. Jak każda modlitwa salatu rozpoczyna się od oczyszczenia i intencji.

Wikipedia


zuihitsu

forma prozy japońskiej


SJP.pl

Zuihitsu (jap. 随筆 zuihitsu, dosł. podług pędzla) – gatunek w literaturze japońskiej powstały w epoce Heian; rodzaj eseju, szkicu pisanego prozą, niepodlegającego określonym zasadom literackim. Zapiski te mają charakter luźnej wypowiedzi na dowolny temat – mogą zawierać wspomnienia, przemyślenia, osobiste wyznania, zasłyszane historie, anegdoty, opisy przyrody, listy rzeczy czy zjawisk, które zwróciły uwagę autora.

Wikipedia


zuja

dawniej: rodzaj pakuły z włosów, błon lub rozkręconych powrozów do zatykania szczelin w statkach


SJP.pl

Wikipedia


żujka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gwara. zool. odłykany i przeżuwany pokarm u zwierząt z podrzędu przeżuwaczy

 (1.2) daw. tytoń do żucia

 (1.3) pot. guma do żucia

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żucie n., żwanie n., przeżucie n., przeżuwanie n., żwacz m., przeżuwacz m.

 czas. żuć ndk., żwać ndk., przeżuwać ndk., przeżuć dk.

 przym. żwaczowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gwara. dzięga

Wiktionary


żuk

1. chrząszcz z rodziny poświętnikowatych
2. samochód marki Żuk


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) ent. chrząszcz z rodziny poświętnikowatych;

 (1.2) pot. chrząszcz

 (1.3) mot. samochód marki Żuk

Wiktionary

  • żuk – owad, przedstawiciel żukokształtnych – nadrodziny i infrarzędu chrząszczy
  • żuk – owad, przedstawiciel żukowatych – niejednoznaczna nazwa dla rodziny chrząszczy
  • FSC Żuk – rodzina polskich samochodów dostawczych
  • BŻ-4 Żuk – polski śmigłowiec
Nazwisko
  • Magda Żuk
  • Mikałaj Żuk
  • Mychajło Żuk
  • Olga Żuk
  • Rafael (Żuk)
  • Wadym Żuk
  • Wiktor Żuk
  • Wołodymyr Żuk

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Tylko modre, wiosenne żuki, lecące z wielkim zapędem w ostatni skraj zachodniej łuny, przecinały furcząc powietrze, w którym tu i ówdzie majaczyły lekkie, z świeżo zoranej ziemi opary, zbijając się w tuman nad łąką.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒuk, AS: žuk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żukowate lm.

:: zdrobn. żuczek m.

Wiktionary


żukczyn

Żukczyn (kaszb. Żukczënò) – wieś w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie gdańskim, w gminie Pruszcz Gdański.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa gdańskiego.

Wikipedia


żukokształtne

nadrodzina chrząszczy z podrzędu wielożernych; blaszkorogie, żuki


SJP.pl

Żukokształtne, żuki (Scarabaeoidea) syn. chrząszcze blaszkoczułkie (Lamellicornia) – nadrodzina chrząszczy z podrzędu wielożernych (Polyphaga). Jedyna nadrodzina serii lub infrarzędu Scarabaeiformia.

Wikipedia


zukosować

ściąć na ukos


SJP.pl


żukow

nazwisko


SJP.pl

Żukow – nazwa miejscowości oraz nazwisko pochodzące od rzeczownika pospolitego „żuk” (ros. жук)

Wikipedia


żukowate

rodzina chrząszczy o około 19 tysiącach gatunków (w Polsce około 200), żyjących prawie na całej kuli ziemskiej (zwłaszcza w strefie tropikalnej); poświętnikowate


SJP.pl

Niejednoznaczna nazwa dla rodziny chrząszczy. Dawniej odnoszona do Scarabaeidae. Współcześnie odnosić się może do:

  • gnojarzowate (Geotrupidae)
  • poświętnikowate (Scarabaeidae)

Wikipedia


żukowaty

o cechach żukowatych (poświętnikowatych); poświętnikowaty


SJP.pl


żukowce

rząd pajęczaków z podgromady roztoczy


SJP.pl

Wikipedia


żukowianin

1. mieszkaniec miasta: Żukowo;
2. mieszkaniec wsi: Żuków


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec wsi Żukowo

 (1.2) mieszkaniec wsi Żuków

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒukɔˈvʲjä̃ɲĩn, AS: žukovʹi ̯ä̃ńĩn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żuków m., Żukowo ż.

:: fż. żukowianka ż.

 przym. żukowski

Wiktionary


żukowianka

1. mieszkanka miasta: Żukowo;
2. mieszkanka wsi: Żuków


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka wsi Żukowo

 (1.2) mieszkanka wsi Żuków

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒukɔˈvʲjãnka, AS: žukovʹi ̯ãnka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żuków m., Żukowo ż.

:: fm. żukowianin m.

 przym. żukowski

Wiktionary


żukowice

1. wieś w województwie dolnośląskim;
2. wieś w województwie świętokrzyskim, gmina Nowy Korczyn


SJP.pl

W Polsce:

  • Żukowice – część miasta Głogów
  • Żukowice – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. głogowskim, w gminie Żukowice
    • Żukowice – przystanek kolejowy w ww. wsi
    • Żukowice – dawna gromada
    • Żukowice – gmina
  • Żukowice – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. buskim, w gminie Nowy Korczyn

Zobacz też: Nowe Żukowice, Stare Żukowice

Wikipedia


żukowicki

Żukowice


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Żukowic

Wiktionary

Patrz:

Żukowice

Powiązane:

 rzecz. Żukowice nmos., żukowiczanin m., żukowiczanka ż.

Wiktionary


żukowiczanin

mieszkaniec Żukowic (wsi w Polsce)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żukowic

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żukowice nmos.

:: fż. żukowiczanka ż.

 przym. żukowicki

Wiktionary


żukowiczanka

mieszkanka Żukowic (wsi w Polsce)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żukowic

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żukowice nmos.

:: fm. żukowiczanin m.

 przym. żukowicki

Wiktionary


żukowiec

przedstawiciel rzędu pajęczaków z podgromady roztoczy


SJP.pl

  • Żukowiec – miejscowość na Białorusi, rejon berezyński
  • Żukowiec – miejscowość na Ukrainie
  • Żukowiec – wzniesienie nad Jeziorem Myczkowskim

Wikipedia


żukówko

Miejscowości w Polsce i ich części
  • Żukówko – wieś w woj. pomorskim, w pow. bytowskim, w gminie Parchowo
  • Żukówko – część wsi Żukowo, w woj. zachodniopomorskim, w pow. sławieńskim, w gminie Sławno
Jezioro w Polsce
  • Żukówko – jezioro w woj. pomorskim, w pow. bytowskim, w gminie Parchowo

Wikipedia


żukowo

miasto w województwie pomorskim


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) geogr. toponim, nazwa kilku miejscowości w Polsce;

Wiktionary

Żukowo (kaszub. Żukòwò; niem. Zuckau, łac. Sucovia) – miasto nad Radunią w powiecie kartuskim w województwie pomorskim. Zaliczane do aglomeracji trójmiejskiej. Siedziba gminy Żukowo.

Według danych z 20 lipca 2020 Żukowo liczyło 8135 mieszkańców.

Wieś norbertanek żukowskich w województwie pomorskim w drugiej połowie XVI wieku.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Żukowo koło Gdańska jest małym miastem znanym z haftu kaszubskiego.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒuˈkɔvɔ, AS: žukovo

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żukowianin m., żukowianka ż.

 przym. żukowski

Wiktionary


żukowski

Żukowo


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący wsi Żukowo

 (1.2) dotyczący wsi Żuków

Wiktionary

  • Żukowski (nazwisko) – polskie oraz rosyjskie nazwisko
  • Żukowski (ros. Жуковский) – miasto w Rosji, w obwodzie moskiewskim
  • Żukowski – kaszubski herb szlachecki
  • Kanał Żukowski – kanał wodny na Pomorzu

Wikipedia

Patrz:

Żukowo

Wymowa:

IPA: ʒuˈkɔfsʲci, AS: žukofsʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żukowo n., Żuków m., żukowianin m., żukowianka ż.

Wiktionary


zukrainizować

1. poddać wpływom ukraińskim;
2. zukrainizować się - przybrać cechy ukraińskie


SJP.pl


zukrowski

nazwisko


SJP.pl


żul

1. pogardliwie: osoba z marginesu społecznego, bez stałego zatrudnienia, włócząca się po ulicach, nadużywająca alkoholu i budząca odrazę swoim zachowaniem i niechlujnym wyglądem; menel, lump, lumpiarz;
2. przestarzale: łobuz, chuligan


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) posp. pogard. pijak

 (1.2) posp. pogard.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Boję się przechodzić wieczorem koło tego nocnego sklepu, bo tam zawsze kręci się pełno żuli.

 (1.2) Ostatnio na naszym osiedlu widziałam jakichś żuli, nie zostawiaj więc otwartych drzwi.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒul, AS: žul

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żulia ż., żuleria ż.

:: zdrobn. żulik m.

 czas. żulić, wyżulić

 przym. żulerski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1-2) żulik, chuligan, łobuz, menel, lump, chachar

Wiktionary


zula

zdrobnienie od: Zuzanna (imię żeńskie); Zuza, Zuzia, Zuzka, Zuzanka


SJP.pl

  • Zula – zdrobnienie imienia Zuzanna lub Zofia
  • Zula (miasto) – miasto w Erytrei

Wikipedia


żulczyk

nazwisko


SJP.pl


żulenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|żulić.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. żulić

Wiktionary


żuleria

pogardliwie: osoby z marginesu społecznego, bez stałego zatrudnienia, włóczący się po ulicach, nadużywający alkoholu i budzący odrazę swoim zachowaniem i niechlujnym wyglądem; żulernia, żulia, żulerka, menelstwo, lumpiarstwo


SJP.pl


żulerka

pogardliwie:
1. żul; lumpiara, menelka, żulica;
2. osoby z marginesu społecznego, bez stałego zatrudnienia, włóczący się po ulicach, nadużywający alkoholu i budzący odrazę swoim zachowaniem i niechlujnym wyglądem; żuleria, lumpiarstwo, żulia, żulernia, menelstwo;
3. sposób spędzania czasu właściwy takim osobom


SJP.pl


żulernia

1.pogardliwie: osoby z marginesu społecznego, bez stałego zatrudnienia, włóczący się po ulicach, nadużywający alkoholu i budzący odrazę swoim zachowaniem i niechlujnym wyglądem; żuleria, lumpiarstwo, żulia, żulerka, menelstwo;
2. w gwarze uczniowskiej: tani, podły bar


SJP.pl


żulerski

przymiotnik od: żul (np. żulerski stan, żulerski styl)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący żuli, żulików

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żul m., żulik m., żulia ż.

Wiktionary


żulia

pogardliwie: osoby z marginesu społecznego, bez stałego zatrudnienia, włóczący się po ulicach, nadużywający alkoholu i budzący odrazę swoim zachowaniem i niechlujnym wyglądem; żuleria, żulernia, żulerka, menelstwo. lumpiarstwo


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) posp. środowisko żuli, grupa żulików

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nie wchodź z nimi w konszachty, to przecież żulia!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒulʲja, AS: žulʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żul m., żulik m.

 przym. żulerski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) hołota, łobuzeria, granda

Wiktionary


żulić

czasownik niedokonany

 (1.1) pot. żebrać

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒulʲit͡ɕ, AS: žulʹić

Wiktionary

Powiązane:

 czas. dk. wyżulić

 rzecz. żulenie n., żul

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) sępić

Wiktionary


żulica

żul; żulerka, menelka, lumpiara


SJP.pl


żulice

żul; żulerka, menelka, lumpiara


SJP.pl

Żulice – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie tomaszowskim, w gminie Telatyn. Przez wieś przebiega droga wojewódzka nr 852.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zamojskiego.

Wieś stanowi sołectwo gminy Telatyn. Według Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2011 wieś liczyła 371 mieszkańców.

Wieś jest siedzibą rzymskokatolickiej parafii Podwyższenia Krzyża Świętego.

Wikipedia


żulicki

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Żulic

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żulice nmos., żuliczanin m., żuliczanka ż.

Wiktionary


żuliczanin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żulic

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żulice nmos.

:: fż. żuliczanka ż.

 przym. żulicki

Wiktionary


żuliczanka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żulic

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żulice nmos.

:: fm. żuliczanin m.

 przym. żulicki

Wiktionary


żulik

1. pospolicie: łobuz, chuligan;
2. rodzaj pieczywa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) posp. pogard.;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Na ławce siedział jakiś żulik i popijał tanie wino.

 (1.2) Żulik bez plac pognał za psiukiem.

 (2.1) Proszę dwie bułki, rogala i żulika.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒulʲik, AS: žulʹik

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1) rzecz. żul

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) chleb turecki, chlebek turecki, strucla turecka, bułka turecka

Wiktionary


żulin

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. wieś w Polsce w województwie mazowieckim

 (1.2) geogr. wieś w Polsce w województwie lubelskim

 (1.3) geogr. wieś na Ukrainie

Wiktionary

  • Żulin – wieś w gminie Łopiennik Górny, w powiecie krasnostawskim, w województwie lubelskim.
  • Żulin – wieś w gminie Stoczek, w powiecie węgrowskim, w województwie mazowieckim.
  • Żulin – wieś na Ukrainie, w rejonie stryjskim, w obwodzie lwowskim.
  • Żulin – gromada w powiecie krasnostawskim, w województwie lubelskim, istniejąca w latach 1954–1972.
  • Żulin – przystanek kolejowy w Żulinie, w województwie lubelskim.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. żulinianin m., żulinianka ż.

 przym. żuliński

Wiktionary


żulinianin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żulina

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żulin m.

:: fż. żulinianka ż.

 przym. żuliński

Wiktionary


żulinianka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żulina

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żulin m.

:: fm. żulinianin m.

 przym. żuliński

Wiktionary


żuliński

nazwisko


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Żulina

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żulin m., żulinianin m., żulinianka ż.

Wiktionary


żulowaty

przypominający zachowaniem żula


SJP.pl


zulu

język z grupy bantu, używany w RPA


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy lub nijaki

 (1.1) jęz. język z rodziny nigero-kongijskiej, z gałęzi wolta-kongijskiej, z grupy bantu, z zespołu nguni; jeden z urzędowych języków Południowej Afryki

Wiktionary

  • zulu – język z grupy bantu, używany przede wszystkim przez Zulusów
  • Zulu – planetoida z grupy pasa głównego asteroid
  • Zulu – uniwersalny czas koordynowany (UTC)
Filmy
  • Zulu – francuski film dramatyczny z 2013 roku, reż. Jérôme Salle
  • Zulu – brytyjski film wojenny z 1964 roku, reż. Cy Endfield

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zbyszek uczy się języka zulu.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zululand mrz., Zulus mos., zulus mos., Zuluska ż., zuluskość ż.

 przym. zululandzki, zuluski, niezuluski

 przysł. zulusko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zuluski, język zulu

Wiktionary


zulus

członek ludu afrykańskiego z grupy Bantu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) członek południowoafrykańskiego ludu z bantuskiej grupy Nguni

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Spotkaliśmy Zulusów pracujących w kopalni platynaatyny.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zuluski mrz., zuluskość ż., zuluszczyzna ż.

:: fż. Zuluska ż.

 przym. zuluski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) war. Zulu

Wiktionary


zulusi

lud afrykański


SJP.pl

Zulusi – lud afrykański z grupy plemion Nguni. Zulusi mówią językiem zulu, z rodziny bantu, zbliżonym do języka xhosa. Ich populację szacuje się na ponad 13 milionów, zamieszkują Afrykę Południową, zajmują się hodowlą, uprawą roślin, są też robotnikami w przemyśle i w kopalniach. Najgęściej skoncentrowani w prowincji KwaZulu-Natal, w Południowej Afryce.


Wikipedia


zuluska

dotyczący Zulusów, charakterystyczny dla Zulusów


SJP.pl


zuluski

dotyczący Zulusów, charakterystyczny dla Zulusów


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z Zulusami, dotyczący Zulusów, ich kultury, sztuki

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) jęz. język z grupy bantu

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zuˈlusʲci, AS: zulusʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zulus m., Zuluska ż.

Wiktionary


zum

skrótowiec, rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) = med. zakażenie układu moczowego;

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) ZUM należy podejrzewać u wszystkich niemowląt i małych dzieci z niewyjaśnioną gorączką (…)

Wiktionary


zumba

taniec łączący elementy fitness oraz tańców latynoamerykańskich, powstały w Kolumbii w latach 90. XX wieku


SJP.pl

Zumba – kompletny, licencjonowany program treningowy, zawierający wszystkie elementy fitnessu: cardio, pracę mięśni, równowagę i gibkość. Choreografie inspirowane są głównie tańcami latynoskimi (salsa, merengue, cumbia, reggaeton, soca, samba, tango, flamenco), ale także tańcem brzucha czy Quebraditą. Z informacji na stronie internetowej Zumba Fitness LLC wynika, że w cotygodniowych zajęciach Zumby uczestniczy ponad 15 milionów osób, a realizowane są one w około 200 000 miejscach w 180 krajach.

Wikipedia


zumpowaty

przymiotnik

 (1.1) gw-pl|Mazury, Warmia. bagnisty

Wiktionary


zundulować

w geologii: łagodnie pofałdować podłoże na skutek poprzez lekkie unoszenie się i opadanie; zondulować


SJP.pl


zuni

plemię indiańskie


SJP.pl

Zuni – plemię Indian Ameryki Północnej z grupy Pueblo. Większość Zuni zamieszkuje wioskę (pueblo) w stanie Nowy Meksyk w Stanach Zjednoczonych. Jedno z niewielu plemion amerykańskich, które nigdy nie zostały zmuszone do zmiany miejsca zamieszkania.

Wikipedia


zunifikować

1. ujednolicić;
2. rzadko: połączyć w jednolitą całość


SJP.pl


zuniformizować

1. nadać czemuś jednakowy kształt, charakter, wygląd;
2. zuniformizować się - poddać się procesowi nadania czemuś jednakowego kształtu, charakteru, wyglądu


SJP.pl


zuniwerbizować

w językoznawstwie: wprowadzić nazwę jednowyrazową na miejsce dwuwyrazowej, np. przegubowiec zamiast autobus przegubowy


SJP.pl


zupa

potrawa, najczęściej z wody gotowanej z jarzynami, mięsem, owocami itp., podawana zazwyczaj jako pierwsze danie obiadu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) daw. przedsiębiorstwo górnicze lub jednostka administracji w górnictwie;

 (1.2) hist. we wczesnym średniowieczu jednostka etniczno-terytorialna;

Wiktionary

Zupa – płynna lub półpłynna potrawa mająca zazwyczaj postać wywaru powstającego podczas gotowania różnorodnych składników. W tradycji polskiej zupa jest zwykle pierwszym daniem obiadu. Podczas gotowania warzyw, owoców, mięs i kości uwalnia się znaczna ilość zawartych w nich składników. Bez takiego przygotowania niektóre z nich nie zostałyby wchłonięte przez układ pokarmowy człowieka i dlatego zupy są daniem bogatym w niezbędne składniki. Przygotowanie zup zazwyczaj wymaga użycia żaroodpornego naczynia. Zwykle jest to garnek lub kociołek umieszczony nad ogniem lub grzejnikiem elektrycznym.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Żupą solną, tak jak kopalniami kruszców, zarządzał żupnik.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒupa, AS: župa

Wiktionary


zupacki

przymiotnik od: zupak


SJP.pl


zupaczek

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) zdrobn. od zupak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zupak m.

Wiktionary


zupak

pogardliwie: podoficer


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pogard. lekcew. podoficer zawodowy

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzupak, AS: zupak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zupa ż., zupka ż., zupina ż.

:: zdrobn. zupaczek m.

Wiktionary


żupan

staropolski ubiór męski


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) rodzaj staropolskiego ubioru męskiego;

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) daw. średniowieczny urzędnik zarządzający w imieniu suwerena;

Wiktionary

  • żupan – dawny urząd w krajach słowiańskich
  • żupan – staropolska szata męska

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Po żupanie opasywano się pasem.

 (2.1) Twierdzą niektórzy, że w bardzo dawnych czasach szlachta w Polsce nosiła nazwę żupanów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒupãn, AS: župãn

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1)

:: rzecz. jupa ż., żupanik mrz.

 (2.1)

:: rzecz. żupania ż.

:: przym. żupański

Wiktionary


żupanek

zdrobnienie od: żupan


SJP.pl


żupania

okręg administracyjny podległy żupanowi


SJP.pl

Komitat (z łac. commitatus; węg. vármegye, chorw. županija, słow. župa) – jednostka administracyjna pierwszego rzędu w podziale administracyjnym Węgier, odpowiadająca polskiemu województwu.

Podział terytorium Królestwa Węgier na komitaty zaczął się kształtować około X–XI wieku. Początkowo komitat był jednostką administracji centralnej (królewskiej). W czasach późnego średniowiecza, po osłabnięciu władzy królewskiej, komitat stał się jednostką administracji samorządowej (samorządu szlacheckiego). W 1914 r. Królestwo Węgier podzielone było na 64 komitaty.

Wikipedia


żupanik

zdrobnienie od: żupan


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od żupan

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒuˈpãɲik, AS: župãńik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żupan

Wiktionary


żupański

żupan


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z osobą lub urzędem żupana, dotyczący żupana

Wiktionary

Patrz:

żupan

Powiązane:

 rzecz. żupan mos.

Wiktionary


żupałek

żupałek ważkowaty - owad z rzędu sieciarek


SJP.pl


zupdatować

[czytaj: zapdejtować] w informatyce: uaktualnić, zaktualizować; zainstalować update


SJP.pl


zupełnie

przysłówek

 (1.1) całkowicie, bez reszty

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Miałam dużo pracy i zupełnie zapomniałam o naszym spotkaniu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zuˈpɛwʲɲɛ, AS: zupeu̯ʹńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zupełność ż.

 czas. uzupełnić, uzupełniać

 przym. zupełny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) całkiem, kompletnie, na sto procent; daw. wniwecz

Wiktionary


zupełniej

stopień wyższy od przysłówka: zupełnie


SJP.pl


zupełniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: zupełny


SJP.pl


zupełność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co zupełne, całkowicie, kompletne; pełnia

Wiktionary

Zupełność – cecha obiektu, polegająca na tym, że nie trzeba niczego do niego dodawać. To znaczenie jest uściślane w wielu dziedzinach.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: zuˈpɛwnɔɕt͡ɕ, AS: zupeu̯ność

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zupełny

 przysł. zupełnie

 czas. uzupełnić, uzupełniać

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) całkowitość, kompletność

Wiktionary


zupełny

1. obejmujący coś całkowicie; absolutny, kompletny;
2. mający wszystkie typowe cechy kogoś lub czegoś


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) obejmujący całość

 (1.2) mający wszystkie cechy typowe dla danego przedmiotu, pojęcia, danej istoty

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ten wykaz nie jest jeszcze zupełny, a więc nadal pracujemy nad nim.

 (1.2) Pytanie było tak niezręczne, że w pokoju nagle zapadła zupełna cisza.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zuˈpɛwnɨ, AS: zupeu̯ny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zupełność ż.

 czas. uzupełniać ndk., uzupełnić dk.

 przysł. zupełnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) całkowity, kompletny, pełny

 (1.2) absolutny, totalny, stuprocentowy, kompletny, pełny, doszczętny, skończony, do kwadratu; przest. dokumentny

Wiktionary


zupgradować

[czytaj: zapgrejdować] w informatyce: uaktualnić oprogramowanie komputera, system komputerowy lub sprzęt komputerowy; zaktualizować


SJP.pl


zupiarnia

punkt gastronomiczny, w którym podaje się zupy


SJP.pl


zupina

potocznie: licha, marna zupa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kulin. pot. licha, marna zupa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zupa ż., zupka ż., zupeczka ż., zuptówka ż., zupiarz mos., zupiara ż., zupiarka ż., zupak mos.

 przym. zupny, zupiany

Wiktionary


zupka

zdrobnienie od: zupa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: zupa

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Honoratce podchodzi ta zupka z marchewki z powrotem do gardła.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zupa ż., zupina ż., zupak mos.

 przym. zupny, zupowy

Wiktionary


żupniczy

żupnik, żupa


SJP.pl

Patrz:

żupnik, żupa

żupnik

w średniowieczu: zarządca kopalni soli


SJP.pl

Żupnik (łac. zupparius salis) – w polskim górnictwie solnym i kruszcowym w XIII–XVIII w. urzędnik zarządzający rejonem górniczym w imieniu posiadacza zwierzchnich praw do górnictwa (regalia), również dzierżawca kopalni. Namiestnik żupnika był nazywany podżupnikiem lub podżupkiem; mógł on sprawować dozór bezpośredni nad żupami.

Wikipedia


zupny

przymiotnik od: zupa (np. koncentraty zupne); zupowy (częściej)


SJP.pl


zupowy

przymiotnik od: zupa; zupny


SJP.pl


żur

1. zakwas z chleba lub z mąki żytniej albo owsianej, będący podstawowym składnikiem zupy o tej samej nazwie;
2. zupa na zakwasie o tej samej nazwie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) kulin. spoż. zupa o kwaskowatym smaku, gotowana na zakwasie, najczęściej żytnim;

 (1.2) kulin. naturalny zakwas do sporządzania żurku lub innych potraw

 (1.3) środ. przestępcze tanie wino owocowe

Wiktionary

Żur (żurek, bywa także nazywany białym barszczem) – tradycyjna zupa kuchni polskiej, przyrządzana na zakwasie z chleba lub mąki, czasem na zakwasie z płatków owsianych, o charakterystycznym lekko kwaśnym smaku, podawana na gorąco. Słowo „żur” może oznaczać zupę lub sam zakwas do jej przyrządzania. Podobnie jest z nazwą „żurek”.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zjadłbym babcinego żuru z kiełbasą.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żurok mrz., zdrobn. żurek m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) żurek, barszcz biały

Wiktionary


żurakowski

nazwisko


SJP.pl

Żurakowski – polskie nazwisko.

Osoby o nazwisku Żurakowski
  • Antoni Jan Żurakowski (1889-1974) – pułkownik, działacz społeczny
  • Bogusław Żurakowski (ur. 1939) – poeta, profesor UJ
  • Bronisław Żurakowski (1911-2009) – konstruktor lotniczy, pilot doświadczalny
  • Irodion (Żurakowski) (zm. 1735) – biskup prawosławny pochodzenia ukraińskiego
  • Janusz Żurakowski (1914-2004) – pilot, podpułkownik
  • Romuald Żurakowski (1885-?) – pułkownik piechoty Wojska Polskiego
  • Stanisław Żurakowski (1886–1940) – prawnik, samorządowiec, oficer Wojska Polskiego, burmistrz miast w II RP, ofiara zbrodni katyńskiej
  • Stanisław Żurakowski, podpułkownik Wojska Polskiego, pracownik Instytutu Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie
  • Zofia Żurakowska (1897-1931) – pisarka, autorka książek dla młodzieży

Wikipedia


żuralski

nazwisko


SJP.pl


żurański

nazwisko


SJP.pl


żuraw

1. duży ptak o popielatoczarnym upierzeniu, długich nogach i długiej szyi;
2. prymitywny przyrząd do wyciągania wody ze studni;
3. urządzenie dźwigowe stosowane w portach i w budownictwie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy, nazwa własna

 (1.1) astr. jeden z gwiazdozbiorów nieba równikowego;

Wiktionary

Zoologia
  • żuraw – ptak należący do rodziny żurawi (Gruidae) z rzędu żurawiowych (Gruifromes)
  • żuraw – żuraw zwyczajny, gatunek ptaka z rodziny żurawi (Gruidae)

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈʒuraf, AS: žuraf

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żurawianin mos., żurawianka ż.

 przym. żurawski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) skr. Gru

Wiktionary


żurawczanin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żurawiec

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żurawce nmos.

:: fż. żurawczanka ż.

 przym. żurawiecki

Wiktionary


żurawczanka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żurawiec

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żurawce nmos.

:: fm. żurawczanin m.

 przym. żurawiecki

Wiktionary


żurawi

żuraw; żurawiowy


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z żurawiem, dotyczący żurawia

przymiotnik dzierżawczy

 (2.1) należący do żurawia, będący jego własnością

forma rzeczownika|rodzaj=męskozwierzęcy.

 (3.1) D. lm. od żuraw

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Tak bardzo już bym chciał zamieszkać na rogu Żurawiej i Słowiczej.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒuˈravʲi, AS: žuravʹi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żurawię n., żurawiowe nmos., żurawie nmos., żuraw m., żurawianin mos., żurawianka ż.

 przym. żurawski, żurawinowy, żurawiowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) żurawiowy

Wiktionary


żurawianin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żurawia

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żuraw m., żuraw m., żurawię n., żurawiątko n., żurawiowe n.

:: fż. żurawianka ż.

 przym. żurawski, żurawi

Wiktionary


żurawianka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żurawia

Wiktionary

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. Żuraw m., żuraw m., żurawię n., żurawiątko n., żurawiowe n.

:: fm. żurawianin m.

 przym. żurawski, żurawi

Wiktionary


żurawica

nazwa kilku wsi w Polsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) geogr. nazwa kilku miejscowości w Polsce;

Wiktionary

Miejscowości i ich części w Polsce

Wg TERYT jest ich 3, w tym 2 podstawowe
  • Żurawica – wieś w woj. podkarpackim, w pow. przemyskim, w gminie Żurawica
  • Żurawica – część wsi Krowia Góra w woj. świętokrzyskim, w pow. sandomierskim, w gminie Łoniów
  • Żurawica – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. sandomierskim, w gminie Obrazów

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌʒuraˈvʲit͡sa, AS: žuravʹica

Wiktionary

Powiązane:

 przym. żurawicki

 rzecz. żurawiczanin, żurawiczanka

Wiktionary


żurawicki

Żurawica


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Żurawicy lub Żurawicy Górnej

 (1.2) dotyczący Żurawiczek

Wiktionary

Patrz:

Żurawica

Przykłady

 (1.1) Tym razem żurawicki pomocnik popisał się pięknym uderzeniem z ponad 20 m, którym nie dał najmniejszych szans Korylowi.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒuraˈvʲit͡sʲci, AS: žuravʹicʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żurawica ż., Żurawiczki nmos., żurawiczanin m., żurawiczanka ż.

Wiktionary


żurawiczanin

mieszkaniec Żurawicy (wsi w Polsce)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żurawicy lub Żurawicy Górnej

 (1.2) mieszkaniec Żurawiczek

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒuravʲiˈt͡ʃãɲĩn, AS: žuravʹičãńĩn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żurawica ż., Żurawiczki nmos.

:: fż. żurawiczanka ż.

 przym. żurawicki

Wiktionary


żurawiczanka

mieszkanka Żurawicy (wsi w Polsce)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żurawicy lub Żurawicy Górnej

 (1.2) mieszkanka Żurawiczek

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒuravʲiˈt͡ʃãnka, AS: žuravʹičãnka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żurawica ż., Żurawiczki nmos.

:: fm. żurawiczanin m.

 przym. żurawicki

Wiktionary


żurawie

żuraw; żurawiowy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) pisklak żurawia

Wiktionary

  • żurawie – rodzina ptaków z rzędu żurawiowych (Gruifromes)
  • żurawie – podrodzina ptaków z rodziny żurawi (Gruidae)

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W gnieździe baraszkowało jedno żurawię.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żuraw mzw./mrz.

 przym. żurawi

Wiktionary


żurawiec

  • żurawiec (dawna nazwa żórawiec) – rodzaj mchu o naukowej nazwie Atrichum

Wikipedia


żurawiecki

nazwisko


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Żurawiec

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żurawce nmos., żurawczanin m., żurawczanka ż.

Wiktionary


żurawiejka

żartobliwy kuplet układany dla poszczególnych pułków kawalerii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) liter. hist. charakterystyczny dla kawalerii polskiej i rosyjskiej krótki, żartobliwy kuplet układany dla poszczególnych pułków kawalerii oceniający ich wojenne losy z ironią i czarnym humorem;

Wiktionary

Żurawiejka – krótki, najczęściej dwuwierszowy, żartobliwy kuplet układany dla poszczególnych pułków kawalerii, oceniający z ironią i czarnym humorem ich wojenne losy. Żurawiejki charakterystyczne były dla kawalerii polskiej oraz rosyjskiej.

Wikipedia


żurawieniec

Miejscowości i ich części w Polsce

Wg TERYT jest ich 8, w tym 4 podstawowe
  • Żurawieniec – część miasta Brok
  • Żurawieniec – część wsi Gagowy Stare w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. włocławskim, w gminie Lubień Kujawski
  • Żurawieniec – wieś woj. łódzkim, w pow. kutnowskim, w gminie Kutno
  • Żurawieniec – wieś w woj. łódzkim, w pow. pabianickim, w gminie Lutomiersk
  • Żurawieniec – część wsi Pnie w woj. mazowieckim, w pow. białobrzeskim, w gminie Promna (0633047),
  • Żurawieniec – osada leśna w woj. mazowieckim, w pow. ostrowskim, w gminie Brok
  • Żurawieniec – część wsi Podwierzbie w woj. mazowieckim, w pow. sierpeckim, w gminie Sierpc
  • Żurawieniec – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. kolskim, w gminie Babiak

Wikipedia


żurawik

wysięgnik współpracujący z wciągarką, służący do spuszczania lub podnoszenia łodzi ratunkowych, kotwicy, trapu itp.; szlupbelka


SJP.pl

Żurawik, szlupbelka – urządzenie dźwigowe na pokładzie jednostki pływającej najczęściej służące do opuszczania i podnoszenia z powierzchni wody łodzi ratunkowej, łodzi inspekcyjnej, tratwy ratunkowej, pontonu, trapu oraz innych ciężkich przedmiotów.

Wikipedia


żurawina

roślina z rodziny wrzosowatych występująca w kilku gatunkach, której owocem są wysoko cenione jagody, w Polsce najbardziej pospolita żurawina błotna; owoc takiej rośliny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) bot. nazwa systematyczna|Vaccinium|Hill.|sect=Oxycoccus|ref=tak., rodzaj krzewinek z rodziny wrzosowatych posiadająca jadalne jagody;

 (1.2) kulin. owoc żurawiny (1.1)

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Żurawina błotna jest pospolitą rośliną występującą w Polsce.

 (1.2) Żurawina jest bogata w witaminy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒuraˈvʲĩna, AS: žuravʹĩna

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żurawinówka ż., Żurawina ż., Żurawiniec m.

:: zdrobn. żurawinka ż.

 przym. żurawinowy, żurawiowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przest. żurawie, żurosie, zórowie

Wiktionary


żurawiniec

Miejscowości i ich części w Polsce

Wg TERYT jest ich 12, w tym 4 podstawowe
  • Żurawiniec – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. średzkim, w gminie Miękinia
  • Żurawiniec – część wsi Niedźwiady w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. żnińskim, w gminie Rogowo
  • Żurawiniec – część wsi Obroki w woj. lubelskim, w pow. kraśnickim, w gminie Wilkołaz
  • Żurawiniec – wieś w woj. lubelskim, w pow. lubartowskim, w gminie Ostrówek
  • Żurawiniec – część wsi Pogórska Wola w woj. małopolskim, w pow. tarnowskim, w gminie Skrzyszów
  • Żurawiniec – osada w woj. mazowieckim, w pow. przysuskim, w gminie Rusinów
  • Żurawiniec – część wsi Młodocin Większy w woj. mazowieckim, w pow. radomskim, w gminie Wolanów
  • Żurawiniec – część wsi Żdżary w woj. podkarpackim, w pow. dębickim, w gminie Czarna
  • Żurawiniec – część wsi Lipiny w woj. podkarpackim, w pow. dębickim, w gminie Pilzno
  • Żurawiniec – kolonia wsi Chrzanowo w woj. pomorskim, w pow. wejherowskim, w gminie Łęczyce
  • Żurawiniec – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. kępińskim, w gminie Baranów
  • Żurawiniec – część wsi Skrzynki w woj. wielkopolskim, w pow. ostrzeszowskim, w gminie Grabów nad Prosną

Wikipedia


żurawinisko

miejsce w lesie, gdzie rosną żurawiny


SJP.pl


żurawinka

zdrobnienie od: żurawina


SJP.pl

Żurawinka − szczyt i pasmo wzgórz na Pogórzu Bukowskim, pomiędzy dolinami Osławy na południu i Sanoczka na północy. Ciągnie się wałem o dość wyrównanej wysokości 600–650 m n.p.m. i długości ok. 8 km z południowego wschodu na północny zachód. W kierunku północnym odchodzi od niego kilka długich ramion aż do Niebieszczan, na południowy zachód przełęcz nad Wolą Piotrową oddziela go od Pasma Bukowicy.

Wikipedia


żurawinowy

przymiotnik od: żurawina


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z żurawiną, dotyczący żurawiny

 (1.2) zrobiony z owoców żurawin lub z ich dodatkiem

przymiotnik dzierżawczy

 (2.1) należący do żurawiny, będący jej częścią

przymiotnik jakościowy

 (3.1) czerwony w odcieniu owoców żurawiny

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Dziś na deser mamy kisiel żurawinowy.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żurawina ż., Żurawina ż., żuraw m., żurawinka ż., żurawik m., żurawię n., żurawinówka ż., żurawinowiec m.

 przym. żurawi, żurawski

 przysł. żurawinowo

Wiktionary


żurawiowate

rodzina ptaków, doskonałych lotników o wysmukłych sylwetkach i długich nogach


SJP.pl

Żurawie, żurawiowate, żurawie właściwe (Gruidae) – rodzina ptaków z rzędu żurawiowych (Gruiformes). Nazwą żurawie określa się też jedną z podrodzin tej rodziny (Gruinae).

Wikipedia


żurawiowaty

o cechach żurawiowatych (rodzina ptaków)


SJP.pl


żurawiowe

rząd ptaków neognatycznych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) syst. ornit. nazwa systematyczna|Gruiformes|Bonaparte|ref=tak., rząd ptaków z infragromady ptaków neognatycznych, nie posiadających wola;

forma przymiotnika.

 (2.1) M., B. i W. n. lp.; M., B. i W. lm nm. od: żurawiowy

Wiktionary

Żurawiowe (Gruiformes) – rząd ptaków z podgromady ptaków nowoczesnych Neornithes. Obejmuje gatunki prowadzące naziemny tryb życia, zamieszkujące stepy, pustynie i półpustynie, bagna oraz lasy tropikalne. Występują na wszystkich kontynentach oprócz Antarktydy, wiele jako gatunki reliktowe. Stanowią grupę silnie zróżnicowaną, co powoduje, że niektóre rodziny bywają klasyfikowane w innych rzędach, a ich systematyka jest powodem kontrowersji.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wspólną cechą żurawiowych jest brak wola.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żuraw mzw./mrz., żurawie lm nm., żurawię n.

 przym. żurawi, żurawiowaty, żurawiowy

Wiktionary


żurawiowy

1. żuraw; żurawi;
2. o cechach żurawiowych (rząd ptaków)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z żurawiem (maszyną), dotyczący takiego żurawia

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żurawiowe nmos., żurawie nmos., żuraw m., żurawik m., żurawina ż.

 przym. żurawi

Wiktionary


żurawka

rodzaj roślin z rodziny skalnicowatych, występujący w ponad 50 gatunkach w Ameryce Północnej


SJP.pl

  • żurawka – rodzaj roślin należący do rodziny skalnicowatych

Wikipedia


żurawlów

Żurawlów – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie zamojskim, w gminie Grabowiec

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zamojskiego.

Wieś jest sołectwem w gminie Grabowiec.

Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii św. Mikołaja w Grabowcu.

Wikipedia


żurawlówka

wieś w Polsce


SJP.pl

Żurawlówka – wieś sołecka w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie łosickim, w gminie Huszlew. Obok miejscowości przepływa niewielka rzeka Złota Krzywula, dopływ Krzny.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bialskopodlaskiego.

Miejsce urodzenia błogosławionego katolickiego, ks. Zygmunta Sajny.

Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii św. Antoniego Padewskiego w Huszlewie.

Wikipedia


żurawnica

  • Żurawnica – szczyt w Beskidzie Małym
  • Żurawnica – wieś w województwie lubelskim, w powiecie zamojskim, w gminie Zwierzyniec
  • Żurawnica – przystanek kolejowy w Żurawnicy

Wikipedia


żurawno

1. osada w Polsce;
2. osiedle na Ukrainie


SJP.pl

Żurawno (ukr. Журавно) – osiedle typu miejskiego na Ukrainie, w obwodzie lwowskim, rejonie stryjskim (do 17 lipca 2020 r. w rejonie żydaczowskim), nad Dniestrem.

Stacja kolejowa Żurawno, położona na linii Lwów – Czerniowce znajduje się około 11 km na północny wschód od wsi.

Wikipedia


żurawski

Żurawie


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący Żurawia

Wiktionary

Żurawski (f. Żurawska, pl. Żurawscy) – polskie nazwisko

Wikipedia

Patrz:

Żurawie

Powiązane:

 rzecz. Żuraw m., żurawianin m., żurawianka ż., żuraw m., żurawię n., żurawiątko n., żurawiowe n.

 przym. żurawi, żurawinowy

Wiktionary


żurczyn

Żurczyn – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie nakielskim, w gminie Szubin.

Wikipedia


żurek

zupa mączna


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) kulin. spoż. zupa na zakwasie z mąki żytniej lub owsianej;

 (1.2) przest. żart. zob. żurfiks.

Wiktionary

  • żur – zakwaszana zupa mączna
  • Żurek – polski film dramatyczny z 2003 roku

Osoby o nazwisku Żurek:

  • Andrzej Żurek (ur. 1960) – polski artysta malarz
  • Andrzej Żurek (1946–2017) – polski brydżysta, Arcymistrz
  • Bogdan Żurek (1956–1999) – polski działacz związkowy, inżynier, poseł na Sejm III kadencji
  • Jan Żurek (ur. 1956) – polski piłkarz i trener
  • Jerzy Żurek (ur. 1946) – polski prozaik, dramaturg, znawca rynku sztuki
  • Józef Żurek (1909–2018) – polski stulatek, uczestnik kampanii wrześniowej, porucznik WP w stanie spoczynku
  • Krystyna Żurek – polska dyplomatka
  • Krzysztof Żurek (1944–2009) – polski aktor teatralny i filmowy
  • Krzysztof Żurek (ur. 1944) – polski taternik i alpinista
  • Lesław Żurek (ur. 1979) – polski aktor
  • Michał Żurek (ur. 1988) – polski siatkarz
  • Roman Żurek (ur. 1975) – polski artysta kabaretowy
  • Ryszard Żurek (ur. 1945) – polski koszykarz
  • Sławomir Żurek (ur. 1967) – polski filolog i historyk literatury
  • Stanisław Żurek (1926–1996) – polski artysta
  • Stanisław Żurek – pilot, dowódca 304 Dywizjonu PSP
  • Waldemar Żurek (ur. 1970) – polski sędzia
  • Witold Żurek (1918–2011) – polski inżynier włókiennik
  • Wojciech Żurek (ur. 1951) – polski naukowiec
  • Zbigniew Żurek (ur. 1983) – polski siatkarz

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Żurek jest bardzo smaczną zupą.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒurɛk, AS: žurek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żur m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) żur, barszcz biały

 (1.2) żurfiks, jour fixe

Wiktionary


żurfiks

przestarzale: przyjęcie towarzyskie w określonym dniu tygodnia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) przest. spotkanie towarzyskie w ustalonym dniu tygodnia

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒurfʲiks, AS: žurfʹiks

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) jour fixe, żart. żurek

Wiktionary


zurich

miejscowość w Stanach Zjednoczonych


SJP.pl

Niderlandy:

  • Zurich – miejscowość

Stany Zjednoczone:

  • Zurich – miejscowość w Kansas
  • Zurich – miejscowość w Montanie
  • Zurich Bog – torfowisko

Szwajcaria:

  • Zurich – francuska nazwa kantonu Zurych
  • Zurich – francuska nazwa miasta Zurych

Wikipedia


zurit

skrót od: Zakład Usług Radiotechnicznych i Telewizyjnych; ZURT


SJP.pl

skrótowiec, rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) techn. hist. Zakład Usług Radiotechnicznych i Telewizyjnych;

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ZURT

Wiktionary


żurkowski

nazwisko


SJP.pl


zurna

instrument dęty z drewna lub kości słoniowej, używany dawniej jako wojskowy instrument sygnałowy; surma


SJP.pl

Surma (mac. Зурла, zurla; per. سرنای, surnāi; tur. zurna) – instrument muzyczny z grupy instrumentów dętych drewnianych, w innej systematyce aerofonów stroikowych.

Wikipedia


żurnal

1. czasopismo poświęcone modzie, zamieszczające modele ubiorów; dawniej: każde czasopismo, zwłaszcza dziennik
2. ktoś ubrany według najnowszej mody; strój bardzo elegancki, modny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) czasopismo związane tematycznie z modą

 (1.2) przest. określenie dla każdego czasopisma

Wiktionary

Żurnal (fr. journal) – czasopismo poświęcone modzie, obficie ilustrowane modelami wzorów. Może zawierać również wielokrotnie złożone wkładki z cienkiego papieru z rysunkami wykrojów elementów ubrań.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈʒurnal, AS: žurnal

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żurnalista, żurnalistyka, żurnalistka

 przym. żurnalowy, żurnalistyczny

Wiktionary


żurnalista

książkowo: dziennikarz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) książk. dziennikarz, publicysta

Wiktionary

Żurnalista, właśc. Dawid Swakowski; ur. 23 kwietnia 1992) – polski dziennikarz, autor książek i przedsiębiorca, wcześniej raper i menedżer celebrytów.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Szczególnie ciężko żyło się dziennikarzom w Prusach, gdyż gazety często były konfiskowane, a żurnaliści trafiali za kratki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒurnaˈlʲista, AS: žurnalʹista

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żurnal, żurnalistyka, żurnalistka

 przym. żurnalowy, żurnalistyczny

Wiktionary


żurnalistka

żurnalista


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) książk. dziennikarka, publicystka

Wiktionary

Patrz:

żurnalista

Wymowa:

IPA: ˌʒurnaˈlʲistka, AS: žurnalʹistka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żurnal, żurnalistyka, żurnalista

 przym. żurnalowy, żurnalistyczny

Wiktionary


żurnalistyczny

żurnalistyka


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) książk. dziennikarski

Wiktionary

Patrz:

żurnalistyka

Wymowa:

IPA: ˌʒurnalʲiˈstɨt͡ʃnɨ, AS: žurnalʹistyčny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żurnal, żurnalista, żurnalistka, żurnalistyka

 przym. żurnalowy

Wiktionary


żurnalistyka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) książk. dziennikarstwo

 (1.2) prasa periodyczna

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒurnaˈlʲistɨka, AS: žurnalʹistyka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żurnal m., żurnalista m., żurnalistka ż.

 przym. żurnalowy, żurnalistyczny

 przysł. żurnalowo

Wiktionary


żurnalowość

sztuczność, nienaturalność


SJP.pl


żurnalowy

przymiotnik od: żurnal


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) książk. przym. od żurnal

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒurnaˈlɔvɨ, AS: žurnalovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żurnal, żurnalistyka, żurnalista, żurnalistka

 przym. żurnalistyczny

Wiktionary


żurobice

Żurobice – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie siemiatyckim, w gminie Dziadkowice.

Wieś założona w dobrach królewskich. W 1536 nadana chorążemu drohickiemu Piotrowi Borychowskiemu.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa białostockiego.

Wikipedia


żurok

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. kulin. garnek na żur

 (1.2) gw-pl|Górny Śląsk. chusta zawiązana na głowie

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żur mrz.

Wiktionary


żuromin

miasto w województwie mazowieckim


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Polsce, w województwie mazowieckim;

Wiktionary

Żuromin – miasto w Polsce położone w północno-zachodniej części województwa mazowieckiego, leżące na Równinie Raciąskiej. Pełni funkcję ośrodka administracyjnego i gospodarczego. Jest siedzibą powiatu obejmującego 6 gmin oraz siedzibą gminy miejsko-wiejskiej Żuromin. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa ciechanowskiego.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ʒuˈrɔ̃mʲĩn, AS: žurõmʹĩn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żurominianin m., żurominianka ż.

 przym. żuromiński

Wiktionary


żurominczanin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żurominka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żurominek m.

:: fż. żurominczanka ż.

 przym. żurominecki

Wiktionary


żurominczanka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żurominka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żurominek m.

:: fm. żurominczanin m.

 przym. żurominecki

Wiktionary


żurominecki

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Żurominka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żurominek m., żurominczanin m., żurominczanka ż.

Wiktionary


żurominek

Żurominek – wieś sołecka w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie mławskim, w gminie Wiśniewo. Leży przy drodze wojewódzkiej nr 587.

Miejscowość jest siedzibą rzymskokatolickiej parafii św. Stanisława BM należącej do dekanatu strzegowskiego.

Wikipedia


żurominianin

mieszkaniec Żuromina


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żuromina

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒurɔ̃mʲĩˈɲä̃ɲĩn, AS: žurõmʹĩńä̃ńĩn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żuromin m.

:: fż. żurominianka ż.

 przym. żuromiński

Wiktionary


żurominianka

mieszkanka Żuromina


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żuromina

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒurɔ̃mʲĩˈɲãnka, AS: žurõmʹĩńãnka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żuromin m.

:: fm. żurominianin m.

 przym. żuromiński

Wiktionary


żuromino

Żuromino (kaszub. Żëromino) – wieś w Polsce, położona w województwie pomorskim, w powiecie kartuskim, w gminie Stężyca.

Wieś położona na Kaszubach, na terenie Kaszubskiego Parku Krajobrazowego, przy szlaku wodnym „Kółko Raduńskie” nad Jeziorem Raduńskim Górnym.

Wikipedia


żuromiński

Żuromin


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący Żuromina, związany z Żurominem

Wiktionary

Patrz:

Żuromin

Przykłady

 (1.1) W Karniszynie i Sadłowie na terenie powiatu żuromińskiego wystąpił w dwóch ogniskach wirus ptasiej grypy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒurɔ̃ˈmʲĩj̃sʲci, AS: žurõmʹĩĩ ̯sʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żuromin m., żurominianin m., żurominianka ż.

Wiktionary


żuromski

nazwisko


SJP.pl

  • Antoni Żuromski
  • Józef Żuromski
  • Kazimierz Żuromski

Wikipedia


żurowianin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żurowej

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żurowa ż.

:: fż. żurowianka ż.

 przym. żurowski

Wiktionary


żurowianka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żurowej

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żurowa ż.

:: fm. żurowianin ż.

 przym. żurowski

Wiktionary


żurowski

nazwisko


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Żurowej

Wiktionary

Żurowski – polskie nazwisko.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. Żurowa ż., żurowianin m., żurowianka ż.

Wiktionary


zurt

skrót od: Zakład Usług Radiotechnicznych i Telewizyjnych; ZURiT


SJP.pl

skrótowiec, rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) techn. hist. Zakład Usług Radiotechnicznych i Telewizyjnych

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ZURiT

Wiktionary


zurwan

starożytne bóstwo uosabiające czas, czczone na terenie Persji; Zerwan


SJP.pl

Zurwan (również Zerwan, staropersk. zerwan akarana – czas nieograniczony, wieczność) – bóstwo nieskończonego czasu czczone w starożytności na terenie Persji (okres przedzoroastryjski).

Ślady ubóstwienia Zerwana znaleziono na babilońskich tabliczkach z XV wieku p.n.e.

Wikipedia


zurwanizm

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) rel. doktryna monistyczna, forma perskiej religii mazdaizmu, opozycyjna wobec zoroastryzmu

Wiktionary

Zurwanizm – henoteistyczna religia mieszkańców obecnego Iranu za czasów panowania Partów i wczesnych Sasanidów uznająca Zurwana za najwyższe i aetyczne bóstwo.. Zwalczana przez Sasanidów uległa starszemu zaratusztrianizmowi. Początkowo była przez krótki okres religią Persów.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zurwanizm, choć jest z punktu widzenia zoroastryzmu herezją, nie podważa całkowicie jego założeń.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zerwanizm m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zerwanizm

Wiktionary


zurych

[czytaj: curych] miasto i kanton w Szwajcarii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. miasto w Szwajcarii;

 (1.2) geogr. adm. kanton w Szwajcarii;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zurych jest największym miastem w Szwajcarii.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zuryszanin mos., zuryszanka ż.

 przym. zuryski

Wiktionary


zurychski

Zurych; zuryski


SJP.pl


zuryski

Zurych; zurychski


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Zurychem, dotyczący Zurychu, pochodzący z Zurychu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zurych mrz., zuryszanin mos., zuryszanka ż.

Wiktionary


zuryszanin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Zurychu, osoba rodem z tego miasta

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Do najbliższych przyjaciół i towarzyszy Retyka w Krakowie należał jego krajan, Antoni Schneeberger, zuryszanin, wywodzący się z tamtejszej rodziny szlacheckiej.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zurych mrz.

:: fż. zuryszanka ż.

 przym. zuryski

Wiktionary


zuryszanka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Zurychu, kobieta rodem z tego miasta

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zurych mrz.

:: fm. zuryszanin m.

 przym. zuryski

Wiktionary


zurzędniczać

dawniej: zurzędniczać się - stawać się urzędnikiem


SJP.pl


zurzędniczały

dawniej: zurzędniczać się - stawać się urzędnikiem


SJP.pl


zus

[czytaj: zus] skrót od:
1. Zakład Ubezpieczeń Społecznych;
2. Zakład Usług Socjalnych


SJP.pl

skrótowiec

 (1.1) = Zakład Ubezpieczeń Społecznych;

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W połowie 2009 roku premier zarządził prezesowi ZUS-u wykonanie ogólnopolskiej akcji kontrolnej.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zus, AS: zus

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zusowski

Wiktionary


zus-owski

ZUS (Zakład Ubezpieczeń Społecznych); zusowski


SJP.pl


zus-owszczyzna

zusowszczyzna;
1. składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne;
2. trudny język formalny używany w pismach Zakładu Ubezpieczeń Społecznych


SJP.pl


zusienko

Zusenko – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie suwalskim, w gminie Przerośl.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego.

Do 2005 roku wieś nosiła nazwę Zusienko.

Wikipedia


zusno

Zusno – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie suwalskim, w gminie Filipów.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego.

Wikipedia


zusomat

automat do składania dokumentów do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych


SJP.pl


zusowski

przymiotnik od: ZUS (Zakład Ubezpieczeń Społecznych); ZUS-owski


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z ZUS-em, dotyczący ZUS-u

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Formularze zusowskie udostępniono on-line.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ZUS mrz.

 skr. ZUS

Wiktionary


zusowszczyzna

ZUS-owszczyzna;
1. składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne;
2. trudny język formalny używany w pismach Zakładu Ubezpieczeń Społecznych


SJP.pl


zutylizować

wykorzystać surowce odpadowe i produkty procesu przemysłowego jako surowce wtórne do dalszej produkcji; przetworzyć


SJP.pl


zutylizowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zutylizować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zutylizować dk.

 rzecz. utylizowanie n.

Wiktionary


żuwaczka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ent. część narządu gębowego niektórych stawonogów;

Wiktionary

Żuwaczka (łac. mandibula) − parzysta część narządu gębowego skorupiaków i tchawkowców (owadów, skrytoszczękich i wijów) należących do typu stawonogów. Posiadające je stawonogi łączone bywały w grupę żuwaczkowców. Żuwaczki służą do chwytania, rozrywania i rozdrabniania pokarmu pochodzenia roślinnego i zwierzęcego lub jako narząd chwytny do transportu obiektów.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Żuwaczki samicy pozwalają jej wgryźć się w korę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒuˈvat͡ʃka, AS: žuvačka

Wiktionary


zuwadlnia

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) stpol. miejsce, w którym się rozbiera

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zuˈvadlʲɲa, AS: zuvadlʹńa

Wiktionary


żuwakowate

rodzina morskich ryb z rzędu okoniokształtnych


SJP.pl

Żuwakowate (Stromateidae) – rodzina morskich ryb okoniokształtnych (Perciformes). Niektóre gatunki, m.in. żuwak fiatola (Stromateus fiatola), są poławiane gospodarczo dla białego i smacznego mięsa.

Wikipedia


żuwin

1. rodzaj roślin z rodziny marzanowatych; Timonius;
2. rodzaj roślin z rodziny pieprzowatych; Chavica


SJP.pl


żuwipalma

drzewo z rodziny palm uprawiane w Malezji, której owoce są źródłem arekoliny (silnie trującego alkaloidu); pinang, penang, palma betelowa, areka katechu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) bot. nazwa systematyczna|Areca katechu., palma z rodziny arekowatych, uprawiana we wszystkich regionach międzyzwrotnikowych, w których występuje tradycja żucia betelu, zwłaszcza w Malezji;

Wiktionary

Areka katechu (Areca catechu L.) – gatunek rośliny należący do rodziny arekowatych (Arecaceae), dawniej nazywanych palmowatymi (Palmaceae). Ma wiele nazw zwyczajowych: palma betelowa, palma kateszowa, pinang, żuwina, żuwna katechu, żuwipalma malajska, kapustna palma. Pochodzi z Filipin, jest uprawiana w krajach o klimacie tropikalnym.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌʒuvʲiˈpalma, AS: žuvʹipalma

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) areka katechu, palma kateszowa, palma betelowa

Wiktionary


żuwka

1. staropolska nazwa polewki;
2. fragment jamy gębowej niektórych chrząszczy;
3. przestarzale: lek do żucia na wzmocnienie dziąseł


SJP.pl


żuwna

gatunek palmy


SJP.pl


żuwny

pieprz żuwny - krzew pnący z rodziny pieprzowatych; betel


SJP.pl


zuza

zdrobnienie od: Zuzanna (imię żeńskie); Zuzia, Zuzka, Zuzanka, Zula


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: Zuzanna

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zuza poszła na spotkanie z jakąś malarką z Afryki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzuza, AS: zuza

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zuzanna, Zuzia, Zuzanka, Zuzka

Wiktionary


zuzanka

zdrobnienie od: Zuzanna (imię żeńskie); Zuza, Zuzia, Zuzka, Zula


SJP.pl

Zuzanka – potok w województwie dolnośląskim na Wzgórzach Strzelińskich, prawy dopływ Młyńskiej Strugi.

Wikipedia


zuzanna

imię żeńskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż.;

Wiktionary

Zuzanna – imię żeńskie pochodzenia biblijnego. Wywodzi się od hebr. ‏שׁוֹשַׁנָּה‎ (szoszana), zapożyczonego przez język grecki, a pochodzącego od hebr. ‏שׁוֹשָׁן‎ (szoszan), oznaczającego „lilia”, co z kolei prawdopodobnie wywodziło się od egipskiego seszen, czyli „lotos”. W Polsce imię to jest notowane w dokumentach od 1265 roku, w formach Zuzanna/Żużanna, a także pochodnych: Zanna/Żanna, Zanka/Zańka, Ożanka (zob. też Ożanna), Zużka, Zuchna, Oszka. Wśród imion nadawanych nowo narodzonym dzieciom, Zuzanna w 2017 zajmowała 2. miejsce w grupie imion żeńskich.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zuzanny obchodzą swoje imieniny m.in. 11 sierpnia.

 (1.1) Starcy podglądali Zuzannę w kąpieli.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zuˈzãnːa, AS: zuzã•na

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zuzia ż., Zuzanka ż., Zuza ż., Zuzka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Zuzia, Zuzanka, Zuza, Zuzka

Wiktionary


zuzanniny

przymiotnik dzierżawczy - należący do Zuzanny lub z nią związany


SJP.pl


zuzanów

Zuzanów – wieś sołecka w Polsce, położona w województwie mazowieckim, w powiecie otwockim, w gminie Sobienie-Jeziory.

Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Wszystkich Świętych w Sobieniach-Jeziorach.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa siedleckiego.

Wikipedia


żużel

1. grudki spieczonego popiołu;
2. wyścigi motocyklowe na torze żużlowym; speedway;
3. tor żużlowy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) hutn. masa powstająca przy wytapianiu metali;

 (1.2) sport. pot. sport żużlowy, zawody motocyklowe;

 (1.3) sport. pot. tor, na którym odbywają się zawody w żużlu (1.2)

 (1.4) środ. wojsk. kaszanka

Wiktionary

  • sport żużlowy – dyscyplina sportu motorowego
  • żużel – masa w hutnictwie
    • żużel wielkopiecowy
    • żużel stalowniczy
    • żużel szybowy
  • żużel Thomasa – mineralny nawóz fosforowy
  • żużel wulkaniczny – zastygnięta lawa wulkaniczna
  • Żużel – wieś na Ukrainie

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) W żużlu na torach klasycznych zawodnicy ścigają się zazwyczaj przez cztery okrążenia.

 (1.3) Reprezentanci Polski zdobyli złoty medal w drużynowych mistrzostwach świata na żużlu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒuʒɛl, AS: žužel

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żużlowiec m., żużlownica ż., żużlowanie n., wyżużlowanie n., żużlownik m.

:: zdrobn. żużelek m.

 czas. żużlować ndk., wyżużlować dk.

 przym. żużlowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szlaka

 (1.2) speedway

Wiktionary


zuzia

zdrobnienie od: Zuzanna (imię żeńskie); Zuza, Zuzka, Zuzanka, Zula


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż. zdrobn. od: Zuzanna

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Podczas gdy Zuzia miała problem z pokolorowaniem wnętrz figur, Janek jest już mistrzem cieniowania.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzuʑa, AS: zuźa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zuzanna ż., Zuzanka ż., Zuza ż., Zuzka ż.

Wiktionary


zuziak

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Janusz Zuziak – polski historyk
  • Władysław Zuziak – rzymskokatolicki duchowny, filozof i etyk
  • Zbigniew K. Zuziak – polski architekt

Wikipedia


zuziny

przymiotnik dzierżawczy - należący do Zuzi lub z nią związany


SJP.pl


zuzka

zdrobnienie od: Zuzanna (imię żeńskie); Zuza, Zuzia, Zuzanka, Zula


SJP.pl


żużlarz

dawniej: robotnik hutniczy zajmujący się otrzymywaniem żużla wielkopiecowego, który powstawał przy wytapianiu rudy żelaza w wielkim piecu


SJP.pl


żużlobeton

materiał budowlany będący efektem zmieszania cementu z żużlem


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) bud. lekki beton z wypełniaczem w postaci żużla

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na konstrukcję tarasu złożyły się: płyty celolitowe na belkach żelaznych, ubijany żużel, warstwy żużlobetonu, trzykrotnie klejona papa oraz żwir.

 (1.1) Wykorzystywane w budownictwie żużlobetony powstają w naszych zakładach.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒuʒlɔˈbɛtɔ̃n, AS: žužlobetõn

Wiktionary

Powiązane:

 przym. żużlobetonowy

Wiktionary


żużlobetonowy

przymiotnik od: żużlobeton


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący żużlobetonu, związany z żużlobetonem, wykonany z żużlobetonu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W tym samym czasie w ZSRR próbowano wznosić domy z bloków żużlobetonowych.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒuʒlɔbɛtɔ̃ˈnɔvɨ, AS: žužlobetõnovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żużlobeton mrz.

Wiktionary


żużloblok

rzadko, w hutnictwie: jednolita bryła żużlu


SJP.pl


żużlogips

materiał budowlany otrzymywany przez zmieszanie gipsu z rozkruszonym żużlem paleniskowym


SJP.pl


żużlotwórczy

powodujący powstawanie żużlu; wytwarzający żużel


SJP.pl


żużlować

usuwać żużel; odżużlać


SJP.pl


żużlowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) hutn. usuwanie żużlu z rusztu paleniska

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żużel mrz.

 czas. żużlować ndk.

Wiktionary


żużlowaty

przypominający żużel (materiał)


SJP.pl


żużlowiec

zawodnik biorący udział w wyścigach motocyklowych na żużlu; speedwayowiec


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) sport. zawodnik uprawiający sport żużlowy

Wiktionary

Sport żużlowy, żużel (ang. motorcycle speedway, także speedway) – wyścigi motocyklowe na torach zbliżonych kształtem do elipsy, jedna z dyscyplin sportu motorowego. Na żużlu zawodnicy ścigają się w tzw. biegach, których liczba zależy od rodzaju zawodów (np. w zawodach indywidualnych – minimum 20 biegów, w meczu ligowym 2 drużyn – 15 biegów, w zawodach par – 21 biegów). W biegu zawodnicy wykonują cztery pełne okrążenia toru, ze startu wspólnego, zatrzymanego (spod taśmy startowej), jadąc zawsze w kierunku przeciwnym do kierunku ruchu wskazówek zegara (mówiąc popularnie: „w lewo”).

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ʒuʒˈlɔvʲjɛt͡s, AS: žužlovʹi ̯ec

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żużel, żużlownica

 przym. żużlowy

Wiktionary


żużlówka

potocznie:
1. motocykl żużlowy;
2. droga żużlowa


SJP.pl


żużlowy

przymiotnik od: żużel


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący żużlu, wysypany żużlem, otrzymany z żużlu

 (1.2) sport. dotyczący wyścigów motocyklowych odbywających się na torze pokrytym żużlem

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒuʒˈlɔvɨ, AS: žužlovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żużel m., żużlowiec m., żużlownica ż.

Wiktionary


zużyć

1. wyczerpać zasób czegoś, zniszczyć przez długie używanie;
2. spożytkować coś, zrobić z czegoś jakiś użytek;
3. książkowo, przenośnie: wyczerpać czyjeś siły;
4. zużyć się:
a) zniszczyć się wskutek długiego używania, funkcjonowania;
b) książkowo, przenośnie: stracić siły psychiczne lub fizyczne


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. zużywać)

 (1.1) dokonany od|zużywać.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na garnitur trzeba zużyć trzy metry tkaniny.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzuʒɨt͡ɕ, AS: zužyć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zużycie n.

 przym. użytkowy, zużyty, używany

Wiktionary


zużycie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zużyć.

Wiktionary

zużycie – efekt procesu zużywania, wyczerpanie zasobu, stopień wykorzystania lub zniszczenia.

  • zużycie tribologiczne:
    • zużycie zmęczeniowe
    • zużycie łuszczeniowe
    • zużycie wykruszające
    • zużycie adhezyjne
    • zużycie cieplne
    • zużycie ścierne – ścieranie
  • zużycie budynków:
    • zużycie techniczne
    • zużycie funkcjonalne
    • zużycie środowiskowe
  • zużycie środków trwałych

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. zużywanie n., zużywalność ż.

 czas. zużyć dk., zużywać ndk.

 przym. zużywalny, zużyty, używany

Wiktionary


zużytki

surowce wtórne


SJP.pl


zużyty

1. zniszczony na skutek długiego, intensywnego używania, np. zużyte obuwie; zniszczony;
2. książkowo, przenośnie:
a) zmęczony fizycznie lub psychicznie;
b) świadczący o czyimś zmęczeniu fizycznym lub psychicznym, np. zużyte oczy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który uległ zużyciu

 (1.2) taki, który jest w bardzo złym stanie fizycznym lub psychicznym

forma czasownika.

 (2.1) ims. przymiotnikowy bierny od: zużyć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zużycie n., zużywanie n.

 czas. zużyć dk., zużywać ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przechodzony, sfatygowany, wykorzystany, wysłużony, zdezelowany

 (1.2) wyczerpany, wymęczony, wyniszczony, zmęczony, zniszczony

Wiktionary


zużywać

1. wyczerpywać zasób czegoś, niszczyć przez długie używanie;
2. spożytkowywać coś, robić z czegoś jakiś użytek;
3. książkowo, przenośnie: wyczerpywać czyjeś siły;
4. zużywać się:
a) niszczyć się wskutek długiego używania, funkcjonowania;
b) książkowo, przenośnie: tracić siły psychiczne lub fizyczne


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. zużyć)

 (1.1) wyczerpywać zasób czegoś, zmniejszać tego ilość przez używanie

 (1.2) spożytkowywać coś, robić z czegoś jakiś użytek

 (1.3) książk. przen. wyczerpywać czyjeś siły

czasownik zwrotny niedokonany zużywać się (dk. zużyć się)

 (2.1) niszczyć się wskutek długiego używania, funkcjonowania

 (2.2) książk. przen. tracić siły psychiczne lub fizyczne

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zuˈʒɨvat͡ɕ, AS: zužyvać

Wiktionary

Powiązane:

 czas. używać

 rzecz. użytkownik m., zużywanie n., zużycie n.

 przym. użytkowy, zużyty, używany

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) eksploatować

 (2.2) wyczerpywać się

Wiktionary


zużywalność

zużywalny


SJP.pl

Patrz:

zużywalny

zużywanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zużywać.

Wiktionary

Zużywanie – proces wyczerpywania się jakiegoś zasobu, a także niszczenie przez długie użytkowanie lub funkcjonowanie.

Zużywaniem elementów maszyn nazywa się ubytek masy lub trwałe odkształcenie powierzchni elementu maszyny. Skutkiem zużywania jest zużycie.

Do scharakteryzowania procesu zużywania najczęściej stosuje się pojęcie szybkości zużywania, czyli odniesienie ubytku do jednostki czasu.

Nauka, która zajmuje się procesami zużywania i zużycia, to tribologia.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌzuʒɨˈvãɲɛ, AS: zužyvãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zużywać

 rzecz. zużycie n.

 przym. zużyty, używany

Wiktionary


żuława

obszar pokryty urodzajnymi madami


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) geogr. obszar wytworzony przez akumulację osadów w delcie rzeki; charakteryzuje się bardzo urodzajnymi glebami madowymi;

Wiktionary

Miejscowości i ich części w Polsce

Wg TERYT jest ich 2, w tym 1 podstawowa
  • Żuława – część wsi Żeszczynka w woj. lubelskim, w pow. bialskim, w gminie Sosnówka
  • Żuława – osada w woj. pomorskim, w pow. gdańskim, w gminie Pruszcz Gdański

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ʒuˈwava, AS: žuu̯ava

Wiktionary

Powiązane:

 przym. żuławowy

Wiktionary


żuławczanin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żuławek

 (1.2) mieszkaniec Żuławki Sztumskiej

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żuławki nmos.

:: fż. żuławczanka ż.

 przym. żuławecki

Wiktionary


żuławczanka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żuławek

 (1.2) mieszkanka Żuławki Sztumskiej

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żuławki nmos.

:: fm. żuławczanin m.

 przym. żuławecki

Wiktionary


żuławecki

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Żuławek

 (1.2) dotyczący Żuławki Sztumskiej

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żuławki nmos., żuławczanin m., żuławczanka ż.

Wiktionary


żuławiak

osoba mieszkająca na żuławach


SJP.pl


żuławianin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żuławy Wielkiej

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: fż. żuławianka ż.

 przym. żuławski

Wiktionary


żuławianka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żuławy Wielkiej

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: fm. żuławianin m.

 przym. żuławski

Wiktionary


żuławka

odmiana bydła typu mleczno-mięsnego


SJP.pl

2 miejscowości w Polsce:

  • Żuławka – wieś w woj. pomorskim, w pow. gdańskim, w gminie Pruszcz Gdański
  • Żuławka – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. pilskim, w gminie Wyrzysk

Wikipedia


żuławowy

przymiotnik od: żuława


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) przym. od żuława

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒuwaˈvɔvɨ, AS: žuu̯avovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żuława ż.

Wiktionary


żuławski

Żuławy


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący Żuławy Wielkiej

Wiktionary

Żuławski (forma żeńska: Żuławska; liczba mnoga: Żuławscy) – polskie nazwisko.

Wikipedia

Patrz:

Żuławy

Powiązane:

 rzecz. żuławianin m., żuławianka ż.

Wiktionary


żuławy

obszary wytworzone przez akumulację materiału rzecznego w deltach rzek, pokryte bardzo urodzajnymi glebami


SJP.pl

Żuławy (kaszb. zëławie, niem. Werder) – obszary wytworzone przez akumulację materiału rzecznego w deltach rzek. Charakteryzują się bardzo urodzajnymi glebami. Są to zazwyczaj tereny podmokłe. W Polsce termin ten odnosi się głównie do obszaru Żuław Wiślanych.

Wikipedia


zw

skrót od: zaraz wracam; zw, brb


SJP.pl

skrótowiec w funkcji rzeczownika rodzaju żeńskiego

 (1.1) = wojsk. Żandarmeria Wojskowa;

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɛd‿ˈvu, AS: žed‿vu

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) daw. WSW

Wiktionary


zw.

skrót od:
1. zwany;
2. zwyczajny;
3. związek, związkowy


SJP.pl

skrót

 (1.1) = zwany

 (1.2) = związek

 (1.3) = zwyczajny

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wieś w 1381 roku należała do Piotra zw. (= zwanego) Głazem z Łuczanowic.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzvãnɨ|ˈzvʲjɔ̃w̃zɛɡ|zvɨˈt͡ʃajnɨ, AS: zvãny|zvʹi ̯õũ̯zeg|zvyčai ̯ny

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi. zobacz też: tzw.

tłumaczenia.

* niemiecki: (1.1) gen.

źródła.

== zw. (język niemiecki.) ==

wymowa.

znaczenia.

skrót

 (1.1) = zwischen → między

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


zwab

dawniej: coś, co wabi, pociąga; przynęta, wabik


SJP.pl


zwabiać

przyciągać wabieniem


SJP.pl


zwabianie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zwabiać.

Wiktionary


zwabić

1. przyciągnąć zwierzęta, wydając jakieś głosy, zwłaszcza podobne do głosów przynęcanych zwierząt, bądź w inny sposób; przywabić, przynęcić, znęcić;
2. przyciągnąć swoim urokiem, pięknem


SJP.pl

czasownik dokonany

 (1.1) nakłonić osobę lub zwierzę do przyjścia, kusząc czymś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) U nas propozycje małżeńskie składa się przeważnie mimochodem w łóżku, pod zgubnym wpływem seksualnego zadowolenia. Ale co było robić? Zwabić Alicję do mego pokoiku i zgwałcić na tapczanie Renaty?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzvabʲit͡ɕ, AS: zvabʹić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwabienie n., wabienie n., wabik m., powab m., powabność ż., przywabianie n., przywabienie n.

 czas. wabić ndk., przywabiać ndk., przywabić dk.

 przym. powabny

 przysł. powabnie, na wabia

Wiktionary


zwabienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zwabić.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zvaˈbʲjɛ̇̃ɲɛ, AS: zvabʹi ̯ė̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zwabić

Wiktionary


zwać

określać jakąś nazwą, mianem; dawać komuś albo czemuś jakąś nazwę, przezwisko; nazywać


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) książk. nazywać; określać nazwą, imieniem

 (1.2) daw. przywoływać, wołać, wzywać

 (1.3) gw-pl|Bukowina. zapraszać gości na wesele

czasownik zwrotny zwać się

 (2.1) książk. nazywać się; być określanym nazwą, imieniem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Daremne są próby tej niespełna wówczas dziesięcioletniej brzyduli, zwanej Lizią, zwrócenia na siebie uwagi matki.

 (1.1) Tę pszczółkę, którą tu widzicie, zowią Mają.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zvat͡ɕ, AS: zvać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. przezwisko n., zwanie n.

 przym. zwany

Wiktionary


zwąchać

potocznie:
1. domyślić się czegoś, odgadnąć coś; wyczuć, przewąchać;
2. wąchając, wykryć jakiś zapach;
3. zwąchać się - nawiązać współpracę związaną z jakąś nieuczciwą sprawą


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. zwąchiwać)

 (1.1) pot. domyślić się czegoś

 (1.2) daw. wyczuć coś przy użyciu węchu

czasownik zwrotny dokonany zwąchać się (ndk. zwąchiwać się)

 (2.1) pot. zaznajomić się z kimś złym

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zanim bliżej mu to wyjaśnił, tamten już zwąchał w czym rzecz i zręcznie się wycofał.

 (2.1) Henrykową siostrzycę mu zaswatał, by sobie cesarskie poparcie zapewnić, i z nią się zwąchał.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwąchanie n., zwąchiwanie n., wąchanie n., węch mrz., dowąchanie n., nawąchanie n., obwąchanie n., obwąchiwanie n., powąchanie n., przewąchanie n., przewąchiwanie n., wywąchanie n., wywąchiwanie n.

 czas. zwąchiwać ndk., wąchać ndk., dowąchać dk., nawąchać dk., obwąchać dk., obwąchiwać ndk., powąchać dk., przewąchać dk., przewąchiwać ndk., wywąchać dk., wywąchiwać ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) domyślić się

 (1.2) wywąchać, wywęszyć

Wiktionary


żwacz

1. największa część żołądka przeżuwaczy;
2. mięsień utrzymujący żuchwę


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zool. jeden z przedżołądków u przeżuwaczy;

 (1.2) anat. mięsień żuchwy;

Wiktionary

  • żwacz – jeden z przedżołądków u przeżuwaczy
  • żwacz – mięsień żuchwy
  • żwacz – odcinek jelita tylnego u owadów

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Roztarty pokarm trafia do żwacza skąd ponownie wraca do jamy gębowej.

 (1.2) Skurcze żwacza unoszą żuchwę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒvat͡ʃ, AS: žvač

Wiktionary

Powiązane:

 przym. żwaczowy

 rzecz. żujka ż.

Wiktionary


żwaczowy

przymiotnik od: żwacz


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) przym. od żwacz

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒvaˈt͡ʃɔvɨ, AS: žvačovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żwacz m., żujka ż.

Wiktionary


zwada

podniośle: kłótnia, spór, sprzeczka, konflikt, zatarg


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) książk. spór, zatarg

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ty ciągle szukasz z nią zwady.

Wiktionary


zwadzić

1. utrudnić lub uniemożliwić; przeszkodzić, zawadzić;
2. potocznie: uderzyć o coś wystającego; zaczepić, zahaczyć, zawadzić;
3. przestarzale: doprowadzić do kłótni, niezgody; poróżnić, pokłócić, powaśnić


SJP.pl


zwagarować

potocznie: pójść na wagary


SJP.pl


zwągrowacieć

stać się wągrowatym


SJP.pl


zwajca

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) stpol. awanturnik

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzvajt͡sa, AS: zvai ̯ca

Wiktionary


żwakać

gwarowo: żuć głośno


SJP.pl


zwakować

potocznie: zrzec się tytułu mistrzowskiego w boksie


SJP.pl


zwalać

1. waląc, zsypywać razem
2. wywracać, powalać
3. rozwalać, burzyć
4. przypisywać coś komuś lub czemuś
5. zwalać się: (potocznie)
a) przewalać się, rozpadać się
b) gromadzić się, nadchodzić


SJP.pl


zwalczać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zwalczyć)

 (1.1) działać przeciwko komuś lub czemuś

 (1.2) przezwyciężać coś

czasownik zwrotny niedokonany zwalczać się

 (2.1) działać nawzajem przeciwko sobie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nasza nowa pasta do zębów na krwawiące dziąsła ma właściwości przeciwzapalne i zwalcza szkodliwe bakterie.

 (2.1) Dwie partie ciągle się zwalczają.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. walka ż.

Wiktionary


zwalczanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zwalczać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. walka ż.

Wiktionary


zwalczenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zwalczyć.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. walka ż.

Wiktionary


zwalić

1. waląc, zsypać razem
2. wywrócić, powalić
3. rozwalić, zburzyć
4. przypisać coś komuś lub czemuś
5. zwalić się: (potocznie)
a) runąć; przewalić się
b) zgromadzić się, nadejść


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. zwalać)

 (1.1) dokonany od|zwalać.

czasownik zwrotny dokonany zwalić się (ndk. zwalać się)

 (2.1) dokonany od|zwalać się.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwalanie n., zwalenie n., zwał mrz.

 czas. zwalać ndk.

Wiktionary


zwalidować

walidować;
1. zbadać odpowiedniość, trafność lub dokładność czegoś;
2. nadać prawomocność dokumentowi urzędowemu


SJP.pl


zwalisko

rumowisko (usypisko) gruzów i odłamów skalnych; rozsypisko


SJP.pl

Zwalisko lub Wieczorny Zamek (niem. Abendburg, 1047 m n.p.m.) – wzniesienie w południowo-zachodniej Polsce, w Sudetach Zachodnich, w Górach Izerskich, w Grzbiecie Wysokim.

Wikipedia


zwalisty

1. potocznie: charakteryzujący się mocną budową; masywny;
2. dawniej: łatwy do zwalenia;
3. dawniej: wiszący nisko; obwisły


SJP.pl


zwalniać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zwolnić)

 (1.1) wypuszczać kogoś na wolność

 (1.2) (o pracodawcy) rozwiązywać z pracownikiem stosunek zatrudnienia; pozbawiać kogoś pracy lub stanowiska

 (1.3) zmniejszać prędkość

 (1.4) zostawiać, opuszczać, przestawać zajmować

 (1.5) luzować, złagadzać uścisk

 (1.6) luzować, złagadzać rygor, zmniejszać obciążenie

czasownik zwrotny niedokonany zwalniać się (dk. zwolnić się)

 (2.1) stać się wolny

 (2.2) (o pracowniku) rozwiązywać z pracodawcą stosunek zatrudnienia; pozbawiać się pracy

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Firma tonie w długach, wyprzedaje zakłady, zwalnia pracowników, nie kontraktuje owoców i warzyw.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzvalʲɲät͡ɕ, AS: zvalʹńäć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwolnienie n., zwalnianie n., zwalniacz m., zwalniak m., wolne n., powolniak mzw./mos.

 czas. zwolnić dk., pozwalniać dk.

 przym. wolny

 przysł. wolno

 temsłow. wolno-

Wiktionary


zwalniacz

1. hamulec długotrwałego działania używany w pojazdach i elementach maszyn; retarder;
2. urządzenie odblokowujące jakiś mechanizm;
3. w lotnictwie: urządzenie powodujące otwarcie się czaszy spadochronu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) techn. mot. masz. urządzenie przeznaczone do długotrwałego hamowania pojazdu lub ruchomego elementu maszyny;

 (1.2) techn. urządzenie zwalniające, odblokowujące jakiś mechanizm

 (1.3) techn. lotn. urządzenie powodujące otwarcie się czaszy spadochronu w czasie lotu

Wiktionary

Zwalniacz lub retarder (tzw. hamulec górski) – urządzenie służące do długotrwałego hamowania pojazdu lub elementów maszyny. Praktycznie używa się go w celu zapobieżenia nadmiernemu wzrostowi prędkości, np. podczas długotrwałych zjazdów ze wzniesienia.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Energia kinetyczna hamowanego zwalniaczem pojazdu jest przekształcana na ciepło, które wymaga rozproszenia – stąd zwalniacze mają własne układy chłodzenia elementów roboczych.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwalniak mrz., zwalnianie n., zwolnica ż., zwolnienie n.

 czas. zwalniać ndk., zwolnić dk., zwolnieć dk.

 przym. zwalnialny, zwolniały, zwolnicowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) retarder

Wiktionary


zwalniak

elektromagnetyczne lub silnikowe urządzenie, służące do zwalniania hamulców dźwigów


SJP.pl

Wikipedia


zwalnialny

dający się zwolnić


SJP.pl


zwalnianie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zwalniać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zvalʲˈɲä̃ɲɛ, AS: zvalʹńä̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwolnienie n., zwalniacz m., zwalniak m., powolniak mzw./mos.

 czas. zwalniać dk., zwolnić dk.

 temsłow. wolno-

 przym. wolny

Wiktionary


zwandalizować

umyślnie zniszczyć jakieś dobra i wartości kulturalne


SJP.pl


żwandlać

czasownik nieprzechodni niedokonany

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. gderać

Wiktionary


zwanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zwać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zwać ndk.

 przym. zwany

Wiktionary


żwaniec

wieś na Ukrainie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) geogr. wieś na Ukrainie, nad Dniestrem, miejsce zawarcia ugody między Janem Kazimierzem i Bohdanem Chmielnickim w 1653 roku;

Wiktionary

Żwaniec (ukr. Жванець) – wieś na Ukrainie, nad Dniestrem, u ujścia Żwańczyka, w obwodzie chmielnickim, w rejonie kamienieckim. We wsi znajdują się ruiny zamku.

Siedziba rzymskokatolickiej parafii Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Żwańcu.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Pan Lanckoroński upierał się jeszcze czas jakiś dla fantazji, że w Żwańcu zostanie, ale zbyt był doświadczonym żołnierzem, aby nie przyznać słuszności Wołodyjowskiemu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒvãɲɛt͡s, AS: žvãńec

Wiktionary

Powiązane:

 przym. żwaniecki

Wiktionary


żwaniecki

przymiotnik od: Żwaniec


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący Żwańca, związany ze Żwańcem

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒvãˈɲɛt͡sʲci, AS: žvãńecʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żwaniec mrz.

Wiktionary


zwany

przymiotnik

 (1.1) mający określoną, powszechnie stosowaną nazwę

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Za okrycie zimowe służyły góralom również kurtki zwane „burkami” i „burnusami” , które na przełomie XIX/XX wieku zastąpiły gunie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwanie n.

 czas. zwać

Wiktionary


zwapniać

suszyć przez prażenie; kalcynować


SJP.pl


zwapniały

suszyć przez prażenie; kalcynować


SJP.pl


zwapnienie

1. miejsce zwapniałe;
2. chorobowe odłożenie się złogów wapnia w tkance lub narządzie (w tkankach martwych lub zwyrodniałych); kalcyfikacja;
3. rodzaj choroby grzybicowej jedwabników


SJP.pl

Zwapnienie, kalcyfikacja – odkładanie się soli wapnia w tkankach miękkich organizmu.

Może być zjawiskiem naturalnym np. w czasie kostnienia szkieletu, czy powstawania pancerzy u bezkręgowców. Towarzyszy również pewnym procesom chorobowym, prowadząc do utraty elastyczności tkanek (np. zwapnienie ścięgna Achillesa spowodowane nawracającymi urazami i zapaleniem ścięgien) lub wapnienia patologicznych struktur (np. blaszki miażdżycowej).

Wikipedia


zwapniować

zaprawić glebę wapnem; zwapnować


SJP.pl


zwapnować

zaprawić glebę wapnem; zwapniować


SJP.pl


zwara

nazwisko


SJP.pl

Wikipedia


zwarcica

tkanka roślinna wzmacniająca, zbudowana z żywych i elastycznych komórek o zgrubiałych i niezdrewniałych ściankach, zwiększająca wytrzymałość mechaniczną rośliny; kolenchyma


SJP.pl

Kolenchyma (zwarcica) – tkanka roślinna wzmacniająca złożona z komórek żywych, elastycznych i wydłużonych, otoczonych niezdrewniałą celulozowo-pektynową ścianą. Komórki mogą zawierać chloroplasty, chociaż nie należą do tkanek asymilacyjnych. W ścianie komórkowej występują zwykle nierównomierne zgrubienia. Zwykle komórki kolenchymy ściśle do siebie przylegają. Pomimo znacznej grubości ściany komórkowe kolenchymy pozostają elastyczne, co umożliwia wzrost rośliny na długość. Czasem w skład ściany komórkowej wchodzi oprócz celulozy protopektyna, zdolna do pęcznienia.

Wikipedia


zwarcicowy

przymiotnik od: zwarcica


SJP.pl


zwarcie

1. złożony ze znajdujący się blisko siebie osób, elementów, przedmiotów; ścisły, zbity, gęsty;
2. jednolity pod względem budowy, składu, ukształtowania;
3. przenośnie: solidarny, jednomyślny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) elektr. zetknięcie się przewodów w obwodzie elektrycznym, powodujące nieprawidłowy przepływ silnego prądu i uszkodzenie instalacji

 (1.2) jęz. powstające przy wymawianiu spółgłosek zetknięcie się przeciwległych narządów mowy

 (1.3) meteorol. zjawisko wynikające z połączenia się bardziej aktywnego frontu chłodnego z powolniejszym frontem ciepłym, będące przyczyną huraganów i cyklonów

 (1.4) sport. w boksie, szermierce: pozycja uniemożliwiająca walkę zawodnikom, którzy zwarli się ze sobą

 (1.5) wojsk. zwarty szyk oddziałów wojskowych

 (1.6) leśn. rodzaj i stopień wypełnienia przestrzeni przez korony drzew w drzewostanie

 (1.7) stomat. wzajemne pozycje żuchwy i szczęk, w których zęby obu łuków zębowych kontaktują się ze sobą w jakikolwiek sposób

 (1.8) odczasownikowy od|zewrzeć.

przysłówek

 (2.1) od: zwarty

Wiktionary

  • zwarcie (leśnictwo) – stopień zagęszczenia koron drzew
  • Zwarcie w elektronice i elektrotechnice
    • zwarcie doziemne
    • zwarcie międzyfazowe
    • zwarcie odległe
    • zwarcie pobliskie
  • zwarcie (stomatologia)
  • stan zwarcia silnika
  • stan zwarcia transformatora

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jak na ironię muzeum piromanii nie spłonęło z powodu podpalenia, ale w wyniku zwarcia w instalacjach elektrycznych.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzvarʲt͡ɕɛ, AS: zvarʹće

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwieracz m., zwartość ż., zwora ż., zworka ż., zwornik m., zwieranie n.

 czas. zwierać ndk., zewrzeć dk.

 przym. zwarciowy, zwarty

 przysł. zwarto

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) spięcie

 (1.3) okluzja

 (2.1) zwarto

Wiktionary


zwarciej

stopień wyższy od przysłówków: zwarto, zwarcie


SJP.pl


zwarcienko

Zwarcienko (kaszb. Małé Zwôrtowò) – osada kaszubska w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie wejherowskim, w gminie Choczewo na zachodnim krańcu obszaru Lasów Lęborskich. Osada jest częścią składową sołectwa Zwartówko. W pobliżu miejscowości znajduje się farma wiatrowa.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa gdańskiego.

Inne miejscowości o nazwie zbliżonej: Zwartowo.

Wikipedia


zwarciowy

przymiotnik od: zwarcie


SJP.pl


zwardoń

wieś w Polsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. wieś w Polsce, w województwie śląskim, w powiecie żywieckim, w gminie Rajcza;

Wiktionary

Zwardoń – wieś w Polsce, położona w województwie śląskim, w powiecie żywieckim, w gminie Rajcza, pomiędzy trzema przełęczami – Przysłop, Zwardońską i Graniczne (centrum wsi na przełęczy Zwardońskiej) w zachodniej części Beskidu Żywieckiego, tuż przy granicy ze Słowacją.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Najstarszą częścią Zwardonia jest osiedle Myto.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwardonianin mos., zwardonianka ż.

 przym. zwardoński

Wiktionary


zwardonianin

mieszkaniec Zwardonia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Zwardonia

 (1.2) osoba pochodząca ze Zwardonia, urodzona w Zwardoniu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zwardoń mrz.

:: fż. zwardonianka ż.

 przym. zwardoński

Wiktionary


zwardonianka

mieszkanka Zwardonia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Zwardonia

 (1.2) kobieta pochodząca ze Zwardonia, urodzona w Zwardoniu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zwardoń mrz.

:: fm. zwardonianin mos.

 przym. zwardoński

Wiktionary


zwardoński

Zwardoń (wieś w Polsce)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do Zwardonia, związany ze Zwardoniem

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwardonianin mos., zwardonianka ż., Zwardoń mrz.

Wiktionary


zwariować

1. wpaść w chorobę umysłową;
2. zachowywać się w sposób niezrozumiały


SJP.pl

czasownik

 (1.1) stać się wariatem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ja zaraz zwariuję!

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wariatka ż., wariat m., wariatkowo n., zwariowanie n., wariowanie n., wariatuńcio mos.

 czas. wariować ndk.

 przym. zwariowany

Wiktionary


zwariowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zwariować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zwariować dk.

 rzecz. wariat mos., wariatka ż., wariatuńcio mos.

Wiktionary


zwariowany

przymiotnik

 (1.1) pot. szalony, niespełna rozumu, nieokiełznany lub niepohamowany

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Mieć mamę zwariowaną to całkiem fajna sprawa, ale mieć zwariowaną babcię, to już lekka przesada. Zresztą: dwa grzyby w barszcz to za dużo, nawet babcia tak uważa.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zwariować dk.

 rzecz. wariatuńcio mos., wariat mos., wariatka ż., wariowanie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) stuknięty, nienormalny

Wiktionary


zwartka

wieloletnia roślina cebulowa z rodziny amarylkowatych; hipeastrum; zwartnica


SJP.pl

Wikipedia


zwartnica

wieloletnia roślina cebulowa z rodziny amarylkowatych; hipeastrum; zwartka


SJP.pl

Zwartnica (Hippeastrum Herb.) – rodzaj roślin z rodziny amarylkowatych. Istnieje około 80 gatunków rosnących w tropikalnym i subtropikalnym klimacie Ameryki Południowej – od Argentyny aż po Meksyk i Karaiby.

Wikipedia


zwartnicowy

zwartnica


SJP.pl

Patrz:

zwartnica

zwartość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co zwarte

Wiktionary

  • zbiór zwarty
  • operator zwarty
  • przestrzeń zwarta

Wikipedia

Powiązane:

 przym. zwarty

 rzecz. zwieranie n., zwarcie n.

 przysł. zwarcie

Wiktionary


zwartowo

3 miejscowości w Polsce:

  • Zwartowo – osada w woj. pomorskim, w pow. wejherowskim, w gminie Choczewo
  • Zwartowo – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. białogardzkim, w gminie Karlino
  • Zwartowo – osada w woj. zachodniopomorskim, w pow. szczecineckim, w gminie Grzmiąca

Wikipedia


zwarty

1. złożony ze znajdujący się blisko siebie osób, elementów, przedmiotów; ścisły, zbity, gęsty;
2. jednolity pod względem budowy, składu, ukształtowania;
3. przenośnie: solidarny, jednomyślny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) złożony z osób, przedmiotów lub innych elementów znajdujących się bardzo blisko siebie, bez przerw

 (1.2) jęz. o spółgłosce: taka dla której w czasie artykulacji dochodzi do blokady przepływu powietrza przez jamę ustną i nosową

 (1.3) mat. o przestrzeni topologicznej: o tej własności, że z dowolnego jej pokrycia zbiorami otwartymi można wybrać podpokrycie skończone

 (1.4) mat. o zbiorze: stanowiący przestrzeń topologiczną zwartą (1.3)

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Maszerowaliśmy zwartą grupą, aby nikt nie został z tyłu i nie zgubił się.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzvartɨ, AS: zvarty

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwarcie n., zwartość ż., zworka ż., zwieranie n.

 przysł. zwarto, zwarcie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gęsty, skupiony, stłoczony, zbity

Wiktionary


zwarycz

pracownik w warzelni soli


SJP.pl


zwarża

rodzaj roślin z rodziny storczykowatych; Collabium


SJP.pl


zwarzony

1. dawniej: ugotować, przyrządzić gorącą potrawę;
2. zwarzyć się - zepsuć się wskutek gotowania


SJP.pl


zwarzyć

1. dawniej: ugotować, przyrządzić gorącą potrawę;
2. zwarzyć się - zepsuć się wskutek gotowania


SJP.pl


zwasalizować

dawniej: uczynić swoim wasalem, uzależnić od siebie politycznie


SJP.pl


zwaśnić

dawniej: doprowadzić do kłótni, niezgody


SJP.pl


zwątkować

powątkować; w informatyce:
1. powiązać wiadomości w wątki - grupy dyskusyjne;
2. utworzyć wątki - części wykonywane współbieżnie w obrębie jednego procesu


SJP.pl


zwątpić

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. wątpić)

 (1.1) stracić wiarę w coś, przekonanie o słuszności, prawdziwości czegoś

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzvɔ̃ntpʲit͡ɕ, AS: zvõntpʹić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wątpliwość ż., zwątpienie

 czas. wątpić, powątpiewać

Wiktionary


zwątpienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zwątpić.

 (1.2) utrata wiary w coś

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zvɔ̃ntˈpʲjɛ̇̃ɲɛ, AS: zvõntpʹi ̯ė̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zwątpić, wątpić

 rzecz. wątpliwość ż.

Wiktionary


zwątpiony

taki, który zwątpił


SJP.pl


żwawiec

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) człowiek żwawy, obrotny, żywego temperamentu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żwawość ż.

 przym. żwawy

Wiktionary


żwawiej

stopień wyższy od przysłówka: żwawo


SJP.pl


żwawik

rodzaj słodkowodnych ryb z rodziny kąsaczowatych


SJP.pl


żwawo

przysłówek

 (1.1) w energiczny sposób

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Idź żwawiej!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒvavɔ, AS: žvavo

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żwawość ż.

 przym. żwawy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) energicznie, szybko, żywo

Wiktionary


żwawość

żwawy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co żwawe; cecha tych, którzy są żwawi

Wiktionary

Żwawość (ŻW) — jedna z czasowych charakterystyk zachowania (obok perseweratywności), tendencja do szybkiego reagowania, utrzymywania wysokiego tempa wykonywanych czynności oraz łatwej zmiany reakcji (zachowania) w odpowiedzi na zmianę warunków zewnętrznych. Wprowadzona przez Jana Strelaua w regulacyjnej teorii temperamentu.

Wikipedia

Patrz:

żwawy

Powiązane:

 rzecz. żwawiec m., żwawnik m.

 przym. żwawy

 przysł. żwawo, żwawie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dziarskość, energiczność, raźność, żywość

Wiktionary


żwawszy

stopień wyższy od przymiotnika: żwawy; bardziej żwawy


SJP.pl


żwawy

ktoś szybki, bardzo ruchliwy, pełen temperamentu


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) pełen werwy i temperamentu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nie bardzo już młoda, ale czerstwa i żwawa, trochę, zanadto otyła, jednak zgrabna […]

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒvavɨ, AS: žvavy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żwawość ż., żwawnik m., żwawiec m.

 przysł. żwawo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) chyży, chwacki, dziarski, raźny, ruchliwy, energiczny; pot. z ikrą; posp. z jajami

Wiktionary


zważać

brać coś pod uwagę, uwzględniać coś, co może przynieść jakieś konsekwencje


SJP.pl

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. zważyć)

 (1.1) zwracać szczególną uwagę

czasownik przechodni niedokonany (dk. zważyć)

 (2.1) rzad. oceniać ciężar

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zważanie n.

 czas. wyważyć

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) uwzględniać, liczyć się

 (2.1) ważyć

Wiktionary


zważalny

rzadko: możliwy do uwzględnienia, wzięcia pod uwagę


SJP.pl


zważenie

1. określić ciężar czegoś, posługując się wagą;
2. wziąć coś pod uwagę, uwzględnić coś, co może przynieść jakieś konsekwencje;
3. zważyć się - określić własny ciężar


SJP.pl


zważniały

nabrać przesadnego przekonania o własnej ważności


SJP.pl


zważnieć

nabrać przesadnego przekonania o własnej ważności


SJP.pl


zważyć

1. określić ciężar czegoś, posługując się wagą;
2. wziąć coś pod uwagę, uwzględnić coś, co może przynieść jakieś konsekwencje;
3. zważyć się - określić własny ciężar


SJP.pl

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. zważać)

 (1.1) zwrócić szczególną uwagę

czasownik przechodni dokonany (ndk. zważać lub ważyć)

 (2.1) określić ciężar

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Waga ż., ważenie n., wagowy mos., waga ż.

 przym. wagowy

 czas. wyważyć

Wiktionary


zwał

1. duża ilość czegoś zwalonego, zsypanego; stos;
2. wysypisko skały płonnej lub odpadów przemysłowych; hałda


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) sterta zwalonych rzeczy, zwykle odpadów, gruzu itp.

forma czasownika.

 (2.1) 3. os. lp. m. przesz. od: zwać

Wiktionary

Hałda, zwałowisko (śl. hołda, berga, od stpol. hala – usypisko, wysypisko) – antropogeniczna forma ukształtowania powierzchni ziemi, wysypisko skały płonnej lub stałych odpadów przemysłowych (popiół, żużel) powstających w wyniku eksploatacji kopalin lub przerobu surowców w zakładach przemysłowych wydobycia i przetwórstwa węgla oraz rud metali, a także w zakładach związanych z energetyką. Hałdy są nieużytkami. Usypane są z nieposzukiwanych surowców i większość z nich stanowi zagrożenie dla środowiska naturalnego przez wiele lat, z tego względu prowadzona jest ich rekultywacja i zagospodarowanie, w celu ograniczenia ich negatywnego oddziaływania.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: zvaw, AS: zvau̯

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zwalić, walić

Wiktionary


zwała

określać jakąś nazwą, mianem; dawać komuś albo czemuś jakąś nazwę, przezwisko; nazywać


SJP.pl


zwałęsać

indywidualnie: zwałęsać się - zmęczyć się włóczęgą, wałęsaniem się


SJP.pl


zwałka

potocznie: zwalanie, zrzucanie czegoś w jakimś miejscu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. zwalanie, zrzucanie czegoś w określonym miejscu

 (1.2) slang. zły stan, gorszy nastrój, nuda, załamanie

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzvawka, AS: zvau̯ka

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) zamuła

Wiktionary


zwałować

ugnieść i wyrównać powierzchnię wałem


SJP.pl


zwałowarka

Zwałowarka – podstawowa maszyna w górnictwie odkrywkowym przeznaczona do zwałowania, o ruchu ciągłym. Zwałowanie odbywa się nadpoziomowo lub podpoziomowo, bezpośrednio lub za pomocą systemów pośrednich.

Zwałowarka, przenośnik taśmowy i koparka wspólnie tworzą zespół (układ) KTZ (koparka-przenośnik taśmowy-zwałowarka)


Wikipedia


zwałowisko

obszar pokryty zwałem czegoś (np. ziemi, odpadów); hałda


SJP.pl

Hałda, zwałowisko (śl. hołda, berga, od stpol. hala – usypisko, wysypisko) – antropogeniczna forma ukształtowania powierzchni ziemi, wysypisko skały płonnej lub stałych odpadów przemysłowych (popiół, żużel) powstających w wyniku eksploatacji kopalin lub przerobu surowców w zakładach przemysłowych wydobycia i przetwórstwa węgla oraz rud metali, a także w zakładach związanych z energetyką. Hałdy są nieużytkami. Usypane są z nieposzukiwanych surowców i większość z nich stanowi zagrożenie dla środowiska naturalnego przez wiele lat, z tego względu prowadzona jest ich rekultywacja i zagospodarowanie, w celu ograniczenia ich negatywnego oddziaływania.

Wikipedia


zwałowy

przymiotnik od: zwał


SJP.pl


zwały

określać jakąś nazwą, mianem; dawać komuś albo czemuś jakąś nazwę, przezwisko; nazywać


SJP.pl


zwędzić

potocznie: ukraść coś


SJP.pl


zweganizować

sporządzić wegańską wersję potrawy


SJP.pl


zwęglanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zwęglać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. niezwęglanie n.

 czas. zwęglać ndk.

Wiktionary


zweig

[czytaj: cwajg] nazwisko


SJP.pl

  • Arnold Zweig (1887-1968) – niemiecki pisarz, pacyfista
  • Ferdynand Zweig (1896-1988) – polski ekonomista i socjolog
  • Fritz Zweig (1893-1984) – niemiecki dyrygent
  • George Zweig (ur. 1937) – fizyk amerykański
  • Stefan Zweig (1881-1942) – austriacki poeta, prozaik i dramaturg
  • Stefanie Zweig (ur. 1932) – niemiecka pisarka

Wikipedia


zwektoryzować

zmienić grafikę rastrową na grafikę wektorową


SJP.pl


zwerbalizować

ująć myśli w słowa


SJP.pl


zwerbować

1. namówić kogoś na coś, do czegoś;
2. dawniej: zaciągnąć do wojska


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. werbować)

 (1.1) dokonany od|werbować.

czasownik zwrotny dokonany zwerbować się (ndk. werbować się)

 (2.1) dokonany od|werbować się.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwerbowanie n.

Wiktionary


zweryfikować

potwierdzić prawdziwość rzeczy, stanu przy użyciu kilku obiektywnych źródeł


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. weryfikować)

 (1.1) dokonany od|weryfikować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzvɛrɨfʲiˈkɔvat͡ɕ, AS: zveryfʹikovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zweryfikowanie n., weryfikacja ż.

 czas. weryfikować ndk.

 przym. weryfikowalny, weryfikacyjny

Wiktionary


zweryfikowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) dokonanie weryfikacji

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. weryfikowanie n., weryfikacja ż., weryfikator m., weryfikatorka ż., weryfikowalność ż.

 czas. weryfikować ndk., zweryfikować dk.

 przym. weryfikowalny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) sprawdzenie

Wiktionary


zwesternizować

[czytaj: złesternizować]
1. poddać wpływom Europy Zachodniej i Stanów Zjednoczonych;
2. zwesternizować się - przybrać cechy Europy Zachodniej i Stanów Zjednoczonych


SJP.pl


zwęszać

zwietrzać;
1. potocznie: wyczuwać coś, np. okazję, szansę;
2. o zwierzętach: wykrywać węchem obecność kogoś lub czegoś; zwąchiwać, wywęszać


SJP.pl


zwężać

1. czynić coś węższym;
2. ścieśniać artykulację niektórych samogłosek


SJP.pl

czasownik

 (1.1) czynić węższym

czasownik zwrotny zwężać się

 (2.1) stawać się węższym

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jeszcze raz spojrzał na słońce, zwężając źrenice w pionowe szparki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzvɛ̃w̃ʒat͡ɕ, AS: zvũ̯žać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwężenie n., zwężanie n.

 czas. zwęzić dk., zawężać ndk., zawęzić dk.

 przym. wąski

 przysł. wąsko

Wiktionary


zwężający

1. czynić coś węższym;
2. ścieśniać artykulację niektórych samogłosek


SJP.pl

Patrz:

zwężać

zwężanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zwężać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zwężać ndk.

Wiktionary


zwężany

1. czynić coś węższym;
2. ścieśniać artykulację niektórych samogłosek


SJP.pl


zwężenie

1. uczynić węższym;
2. w językoznawstwie: ścieśnić artykulację niektórych samogłosek;
3. zwęzić się:
a) stać się węższym;
b) przenośnie: zmniejszyć się


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) miejsce, w którym coś jest wąskie lub węższe

Wiktionary

Wikipedia

Wymowa:

IPA: zvɛ̃w̃ˈʒɛ̃ɲɛ, AS: zvẽũ̯žńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zwężać ndk., zwęzić dk.

Wiktionary


zwęzić

1. uczynić węższym;
2. w językoznawstwie: ścieśnić artykulację niektórych samogłosek;
3. zwęzić się:
a) stać się węższym;
b) przenośnie: zmniejszyć się


SJP.pl


zwężka

zwężający się odcinek rury, używany m.in. do pomiaru prędkości lub ilości przepływającej substancji; dysza; konfuzor


SJP.pl


zwężkowy

zwężka


SJP.pl

Patrz:

zwężka

zwęźlenie

coś poskręcane i poplątane, zapętlenie


SJP.pl


zwężnica

zwężnica większa - gatunek pszczoły


SJP.pl


zwężynka

fałdówka zwężynka - gatunek motyla z rodziny niedźwiedziówkowatych


SJP.pl


zwełnić

zwełnić (się) - skosmacić (się), zmechacić (się)


SJP.pl


zwiać

1. o wietrze, powietrzu: wiejąc, zrzucić coś skądś;
2. potocznie: uciec skądś bardzo szybko;
3. w rolnictwie: oddzielić ziarno od plew w wialni


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. zwiewać)

 (1.1) dokonany od|zwiewać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zvʲjät͡ɕ, AS: zvʹi ̯äć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwianie n., zwiewność ż.

Wiktionary


zwiad

1. rozpoznanie terenu;
2. sekcja zwiadowcza;
3. potocznie: zbieranie informacji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) wojsk. terenowe zbieranie informacji o działaniach nieprzyjaciela

 (1.2) wojsk. pododdział prowadzący zwiad (1.1)

 (1.3) pot. zbieranie wiadomości z jakiegoś obszaru

Wiktionary

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. zwiadowca mos., zwiadowczyni ż.

 przym. zwiadowczy, zwiadowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rekonesans, rozpoznanie wojskowe

Wiktionary


zwiadowca

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) wojsk. żołnierz, który przeprowadza zwiad, rozpoznanie;

 (1.2) harc. dawny stopień harcerski

Wiktionary

Zwiadowca – żołnierz wchodzący w skład etatowego pododdziału rozpoznawczego lub wykonujący czynności bezpośrednio związane z rozpoznaniem. Stanowisko to wymaga specyficznego szkolenia i odpowiednich warunków psychofizycznych.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Nasz zwiadowca wpadł w pułapkę wroga.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwiad mrz.

:: fż. zwiadowczyni ż.

 przym. zwiadowczy

 przysł. zwiadowczo

Wiktionary


zwiadowczyni

zwiadowca


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) fż. od: zwiadowca

 (1.2) pszcz. skrócenie od|pszczoła zwiadowczyni.

Wiktionary

Patrz:

zwiadowca

Przykłady

 (1.1) Kobiety uczestniczyły w powstaniu styczniowym, pełniąc funkcje łączniczek, zwiadowczyń, kurierek, adiutantek, sanitariuszek.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzvʲjadɔfˈt͡ʃɨ̃ɲi, AS: zvʹi ̯adofčńi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwiad m.

:: fm. zwiadowca m.

 przym. zwiadowczy, zwiadowy

Wiktionary


zwiady

1. rozpoznanie terenu;
2. sekcja zwiadowcza;
3. potocznie: zbieranie informacji


SJP.pl


zwiadywać

potocznie, rzadko: zwiadywać się - dowiadywać się czegoś na podstawie pogłosek, plotek itp.


SJP.pl


zwianie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zwiać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwiewanie n., zwiewność ż.

 czas. zwiać dk., zwiewać ndk.

Wiktionary


zwiartówek

Zwiartówek – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie tomaszowskim, w gminie Rachanie.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zamojskiego.

Wieś jest sołectwem w gminie Rachanie. Według Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2011 wieś liczyła 177 mieszkańców.

Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Wożuczynie.

Wikipedia


zwiastować

książkowo: być zapowiedzią czegoś (np. Słońce zwiastuje ładną pogodę.)


SJP.pl

czasownik

 (1.1) przest. oznajmić, oznajmiać coś uroczyście; obwieścić albo obwieszczać

 (1.2) książk. być zapowiedzią czegoś

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zvʲjaˈstɔvat͡ɕ, AS: zvʹi ̯astovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zwiastowanie, zwiastun, zwiastowanie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) zapowiadać

Wiktionary


zwiastowanie

przestarzale albo podniośle: oznajmić, oznajmiać coś uroczyście; obwieścić albo obwieszczać (np. Zwiastować dobrą nowinę.)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) rel. w chrześcijaństwie powiadomienie Marii przez archanioła Gabriela o tym, że będzie matką Jezusa Chrystusa

 (1.2) rel. w katolicyzmie święto obchodzone na pamiątkę Zwiastowania (1.1)

Wiktionary

  • Zwiastowanie – objawienie Maryi przez Archanioła Gabriela i jego zapowiedź narodzenia Jezusa, Syna Bożego

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌzvʲjastɔˈvãɲɛ, AS: zvʹi ̯astovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zwiastować

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Zwiastowanie Marii, Zwiastowanie Najświętszej Marii Panny

Wiktionary


zwiastowice

Zwiastowice (dodatkowa nazwa w j. niem. Schwesterwitz) – wieś w Polsce, położona w województwie opolskim, w powiecie prudnickim, w gminie Głogówek. Historycznie leży na Górnym Śląsku, na ziemi prudnickiej. Położona jest na terenie Kotliny Raciborskiej, będącej częścią Niziny Śląskiej. Przepływa przez nią rzeka Stradunia.

Wikipedia


zwiastun

osoba, która przynosi wieść o czymś, zwiastuje, oznajmia coś; herold


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba, która przynosi wieść o czymś, zwiastuje, oznajmia coś

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) coś, co zapowiada nadejście jakiegoś zjawiska lub wydarzenia

 (2.2) film. krótka zapowiedź filmu

Wiktionary

Zwiastun – zapowiedź wydarzenia, oznaka, prognostyk, omen. Także osoba przynosząca nowiny, wieści o czymś, co ma nastąpić.

W teologii – anioł, posłaniec.

W medycynie – objaw zapowiadający chorobę, czyli prodrom.

W kinie i telewizji – forma zapowiedzi filmu lub programu telewizyjnego:

  • Zwiastun artykułu/tekstu – skrócona część długiego artykułu. Rodzaj wstępu lub streszczenia, opisującego cały artykuł/news.
  • Zwiastun filmu – krótki film zmontowany z fragmentów filmu fabularnego (najciekawszych, najdynamiczniejszych czy najzabawniejszych), będący jego zapowiedzią i jednocześnie reklamówką. Zwiastun z reguły jest wyświetlany w kinach, rzadziej w telewizji. W żargonie filmowców zwiastun nazywany jest też z niemieckiego: forszpan (niem. Vorspann) lub z angielskiego: trejler (ang. trailer), w potocznym żargonie także (z ros.) zajawka.
  • Zwiastun telewizyjny – zapowiedź programu, kilkudziesięciosekundowy skrót, najczęściej z elementami oprawy graficznej charakterystycznej dla danej stacji. Nadawany zazwyczaj razem z blokiem reklam.
  • Zwiastun serialu (tzw. pilot serialu) – pierwszy, próbny odcinek, wprowadzający widzów w tematykę i charakter serialu telewizyjnego. Emisja zwiastuna jest podstawą do przeprowadzenia badań telemetrycznych, które mogą wpłynąć na emisję dalszych odcinków lub zaniechanie takich planów.

Wikipedia

Przykłady

 (2.2) Przed seansem puścili kilka zwiastunów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzvʲjastũn, AS: zvʹi ̯astũn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwiastowanie n.

:: fż. zwiastunka ż.

 czas. zwiastować

 przym. zwiastunowy

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) zapowiedź, omen, pierwsza jaskółka, prognostyk, wróżba

 (2.2) zajawka, pilot, teaser, trailer, forszpan

Wiktionary


zwiastunka

kobieta, która przynosi wieść o czymś, oznajmia, obwieszcza


SJP.pl


zwiastunowy

przymiotnik od: zwiastun


SJP.pl


związać

1. wiążąc, połączyć końce liny, sznurka, nici itp.;
2. unieruchomić kogoś, wiążąc mu nogi i ręce;
3. połączyć emocjonalnie kogoś z kimś lub czymś;
4. zobowiązać kogoś do przestrzegania tajemnicy, umowy itp.;
5. o substancjach lub ich składnikach: utworzyć jednorodną całość


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. związywać)

 (1.1) dokonany od|związywać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzvʲjɔ̃w̃zat͡ɕ, AS: zvʹi ̯õũ̯zać

Wiktionary

Powiązane:

 czas. wiązać

 rzecz. związek m., wiązadło n., związanie n., więzadło n.

 przym. wiążący

Wiktionary


związanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|związać.

 (1.2) szach. motyw polegający na tym, że figura nie może wykonać ruchu z powodu wystawienia własnego króla na szacha albo kiedy wykonanie posunięcia tą bierką prowadzi do strat materialnych;

Wiktionary

Związanie – związanie bierki w partii szachowej oznacza, że bierką tą nie można wykonać żadnego posunięcia lub można się nią poruszać tylko w ograniczonym zakresie, albo też wykonanie posunięcia tą bierką doprowadzi do poniesienia strat. W partii szachowej rozróżnia się 3 rodzaje związania:

  • związanie na linii lub przekątnej, na której stoi król,
  • związanie na linii lub przekątnej, na której stoi figura o większej wartości,
  • związanie na linii lub przekątnej, na której stoi niebroniona bierka.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. więzadło n., wiązadło n., związek m., związkowiec m., związka ż., związywanie n.

 czas. wiązać, związywać ndk., związać dk.

 przym. związkowy, związany

Wiktionary


związany

1. wiążąc, połączyć końce liny, sznurka, nici itp.;
2. unieruchomić kogoś, wiążąc mu nogi i ręce;
3. połączyć emocjonalnie kogoś z kimś lub czymś;
4. zobowiązać kogoś do przestrzegania tajemnicy, umowy itp.;
5. o substancjach lub ich składnikach: utworzyć jednorodną całość


SJP.pl

forma czasownika.

 (1.1) imiesłów przymiotnikowy bierny od czasownika: związać

przymiotnik

 (2.1) dotyczący czegoś, mający związek z czymś lub kimś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Marek leżał związany w pokoju, a złodzieje buszowali po jego domu.

 (2.1) Ten rozdział obejmuje pojęcia związane z fizyką.

 (2.1) Dzięki tej książce dowiedziałem się wszystkiego, co jest związane z moją ulubioną malarką.

 (2.1) Jan od ponad dziesięciu lat jest związany ze środowiskiem warszawskich artystów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zvʲjɔ̃w̃ˈzãnɨ, AS: zvʹi ̯õũ̯zãny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. związanie n., związek m., więzadło n.

 przym. przywiązany

Wiktionary


związek

nazwisko


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) wzajemne powiązanie, stosunek między rzeczami lub zjawiskami

 (1.2) powiązanie między osobami, partnerstwo; także. osoby w jakiś sposób powiązane

 (1.3) sformalizowane porozumienie ludzi, organizacji, krajów, miast lub regionów;

 (1.4) poznań. połączenie kolejowe

Wiktionary

  • związek przyczynowo-skutkowy (filozofia)
  • związek przyczynowy lub przyczynowo-skutkowy (prawo)

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Czy jest jakiś związek między tymi dwoma przestępstwami?

 (1.2) Związek Stefana i Ireny się rozpadł.

 (1.3) Ludzie tworzą różnego rodzaju związki, aby wspólnie działać czy bronić razem słusznej sprawy, ale także w niecnych celach, na przykład po to, aby popełniać przestępstwa.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzvʲjɔ̃w̃zɛk, AS: zvʹi ̯õũ̯zek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. związkowiec m., związkowość ż., związywanie n., związanie n.

 czas. związywać ndk., związać dk.

 przym. związkowy, wewnątrzzwiązkowy, związany

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) stosunek

 (1.2) stosunek, relacja

 (1.3) stowarzyszenie, towarzystwo, federacja, zrzeszenie, organizacja

Wiktionary


związkokracja

posiadanie przez związki zawodowe nadmiernego wpływu na gospodarkę i politykę


SJP.pl


związkowczyni

związkowiec


SJP.pl

Patrz:

związkowiec

związkowiec

członek związku zawodowego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) członek, działacz związku zawodowego

Wiktionary

Związkowiec – polski tygodnik wydawany w Kanadzie od 1932, oficjalny organ Związku Polaków w Kanadzie. W latach 1964–1977 jego redaktorem naczelnym był Benedykt Heydenkorn. Od lipca 2004 pod nowym tytułem "Czas-Związkowiec", po połączeniu z wydawanym w Winnipegu tygodnikiem "Czas".

Wikipedia

Wymowa:

IPA: zvʲjɔ̃w̃sˈkɔvʲjɛt͡s, AS: zvʹi ̯õũ̯skovʹi ̯ec

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. związek m., związanie n.

 przym. związkowy

Wiktionary


związkowość

bycie związkiem (organizacją)


SJP.pl


związkowy

związek


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący związku lub federacji

 (1.2) dotyczący związku zawodowego

Wiktionary

Patrz:

związek

Przykłady

 (1.1) Szybka kolej miejska łączy region Stuttgartu ze stolicą kraju związkowego.

 (1.2) Chce pozostać anonimowy, aby nie ryzykować, że aktywność związkowa będzie go kosztowała pracę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zvʲjɔ̃w̃sˈkɔvɨ, AS: zvʹi ̯õũ̯skovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. związek m., związkowiec mos., związanie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) federalny, federacyjny

Wiktionary


związywać

czasownik

 (1.1) trwale łączyć końce sznurka, liny itp.

 (1.2) unieruchamiać kogoś przez oplątanie mu rąk i nóg np. sznurem

 (1.3) tworzyć połączenie emocjonalne, ekonomiczne, itd.

 (1.4) być elementem łączącym

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Związał dwie liny kluczką.

 (1.2) Policja związała przestępcę.

 (1.3) Chociaż mieszkam w Łodzi, emocjonalnie jestem związany z Kaliszem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zvʲjɔ̃w̃ˈzɨvat͡ɕ, AS: zvʹi ̯õũ̯zyvać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. związek m., związywanie n., związanie n.

 przym. wiążący

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) krępować

 (1.3-4) łączyć

Wiktionary


związywanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|związywać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzvʲjɔ̃w̃zɨˈvãɲɛ, AS: zvʹi ̯õũ̯zyvãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. związywać

 rzecz. związanie n., związek mrz.

Wiktionary


zwić

rzadko: zwinąć;
1. zmniejszyć powierzchnię czegoś przez złożenie, zrolowanie; nawinąć;
2. zwić się - przybrać kształt kuli, kłębka, rulonu itp.


SJP.pl


zwichnąć

czasownik przechodni dokonany

 (1.1) med. wywołać uszkodzenie stawu poprzez przemieszczenie względem siebie nasad kości tworzących staw

 (1.2) pot. doprowadzić do istotnej porażki

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwichnięcie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wywichnąć, wybić ze stawu

 (1.2) wypaczyć, zniszczyć, zniweczyć

Wiktionary


zwichnięcie

Zwichnięcie (łac. luxatio) – uszkodzenie, w którym dochodzi do utraty fizjologicznej łączności powierzchni stawowych kości połączonych torebką stawową. Zwichnięciu towarzyszy uszkodzenie struktur wewnątrzstawowych (więzadeł, chrząstki, łąkotek) oraz naciągnięcie bądź rozerwanie torebki stawowej. Staw jest niestabilny, a dodatkowo może dojść do uciskania tętnic lub nerwów.U noworodków spotyka się wrodzone podwichnięcie lub zwichniecie biodra, w przebiegu choroby zwanej dysplazja stawu biodrowego.

Wikipedia


zwichrowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zwichrować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zwichrować dk.

 przym. wichrowy

Wiktionary


zwichrzyć

czasownik przechodni dokonany (ndk. zwichrzać)

 (1.1) dokonany od|zwichrzać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzvʲixʃɨt͡ɕ, AS: zvʹiχšyć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwichrzenie n., zwichrzanie n.

 czas. zwichrzać ndk.

Wiktionary


zwickau

[czytaj: CWIkał] miasto w Niemczech


SJP.pl

Wikipedia


zwid

1. przywidzenie, majaczenie, marzenie senne;
2. dawniej: upiór, zmora, widziadło


SJP.pl


zwidywanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zwidywać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zwidywać ndk.

Wiktionary


zwidziany

taki, który zwidział się komuś


SJP.pl


zwidzieć

zwidzieć się - ukazać się jako zwodnicza mara, przywidzieć się


SJP.pl


zwidłować

złączyć sztuki drzewa w kształt wideł


SJP.pl


zwidłowanie

złączyć sztuki drzewa w kształt wideł


SJP.pl


zwiecha

zawiecha; potocznie:
1. chwilowy brak uwagi, odpłynięcie myślami;
2. zawieszenie się oprogramowania komputerowego


SJP.pl


zwięczyca

Zwięczyca – część Rzeszowa, dzielnica niestanowiąca jednostki pomocniczej gminy, powstała po przyłączeniu do miasta całości wsi Zwięczyca (pierwsze fragmenty przyłączono do Rzeszowa w roku 1902 i 1951). Rada Ministrów wydała pozytywną decyzję w sprawie przyłączenia ówczesnej wsi Zwięczyca (jako jednej z czterech) do Rzeszowa już w 2005 roku. Jednak dzielnica na skutek zmian tej decyzji stała się częścią miasta dopiero z dniem 1 stycznia 2008 roku. Przed przyłączeniem do Rzeszowa w roku 2008 Zwięczyca należała do gminy Racławówka (do 1 lipca 1976 roku), a od 2 lipca 1976 – po przeniesieniu i scaleniu w Polsce wielu siedzib gmin wiejskich) – do gminy Boguchwała.

Wikipedia


zwiędnięty

zwiędły;
1. o roślinach: taki, który zwiędnął; zwiędły;
2. przenośnie: taki, który stracił jędrność, sprężystość; zwiotczały, obwisły


SJP.pl

przymiotnik odczasownikowy

 (1.1) taki, który utracił wigor, jędrność

forma czasownika.

 (2.1) imiesłów przymiotnikowy bierny od czasownika: zwiędnąć

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na straganie leżał już tylko zwiędnięty koper i resztka ogórków.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwiędnięcie n.

 czas. zwiędnąć dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|zwiyndniynty.

Wiktionary


zwiedzać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zwiedzić)

 (1.1) przechadzać się i zapoznawać się z jakimś miejscem

 (1.2) odwiedzać jakieś miejsce w celu turystycznym

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwiedzanie n., zwiedzenie n., odwiedziny nmos.

 czas. zwiedzić

Wiktionary


zwiedzacz

rzadko: osoba zwiedzająca jakieś miejsce; zwiedzający


SJP.pl


zwiedzająca

kobieta, która coś zwiedza


SJP.pl


zwiedzający

osoba, która zwiedza


SJP.pl


zwiedzanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) czynność mająca na celu obejrzenie jakiegoś miejsca, zapoznanie się z jego atrakcjami turystycznymi

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W planach na dziś mamy zwiedzanie Zamku Królewskiego w Warszawie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zvʲjɛˈd͡zãɲɛ, AS: zvʹi ̯eʒãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwiedzenie n.

 czas. zwiedzić dk., zwiedzać ndk.

Wiktionary


zwiedzenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zwiedzić.

 (1.2) odczasownikowy od|zwieść.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zvʲjɛˈd͡zɛ̃ɲɛ, AS: zvʹi ̯eʒńe

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1)

 rzecz. zwiedzanie n.

 czas. zwiedzić dk., zwiedzać ndk.

 (1.2)

 rzecz. zwodzenie n.

 czas. zwodzić ndk., zwieść dk.

 przym. zwodniczy

 przysł. zwodniczo

Wiktionary


zwiedzić

obejrzeć coś, zapoznać się z czymś podczas podróży


SJP.pl

czasownik

 (1.1) obejrzeć coś, zapoznać się z czymś spacerując podczas podróży

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na emeryturze już udało mi się zwiedzić większość krajów europejskich.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzvʲjɛ̇d͡ʑit͡ɕ, AS: zvʹi ̯ėʒ́ić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwiedzanie n., odwiedziny nmos., zwiedzenie n.

 czas. zwiedzać, odwiedzić, odwiedzać

Wiktionary


zwiedzieć

zwiedzieć się - (potocznie, zwykle o więcej niż jednej osobie) dowiedzieć się czegoś na podstawie nieoficjalnych informacji


SJP.pl

czasownik dokonany

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. dowiedzieć

Wiktionary


zwiędły

zwiędnięty;
1. o roślinach: taki, który zwiędnął; zwiędły;
2. przenośnie: taki, który stracił jędrność, sprężystość; zwiotczały, obwisły


SJP.pl


zwiększać

czasownik niedokonany (dk. zwiększyć)

 (1.1) sprawiać, że coś jest większe pod względem liczby, rozmiaru, nasilenia

czasownik zwrotny niedokonany zwiększać się (dk. zwiększyć się)

 (2.1) stawać się większym

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Procesy tworzenia funduszy publicznych ograniczają więc dochody jednych podmiotów, a jednocześnie zwiększają dochody innych podmiotów.

 (2.1) Mimo tych nakładów podaż kokainy na rynku amerykańskim systematycznie się zwiększa, narkotyk przedostaje się "ponad" barierą high-tech.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzvʲjɛ̃ŋkʃat͡ɕ, AS: zvʹi ̯ŋkšać

Wiktionary

Powiązane:

 czas. powiększać

 przym. wielki

 rzecz. zwiększanie n., zwiększenie n., powiększenie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) potęgować, podwyższać

 (2.1) rosnąć

Wiktionary


zwiększanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zwiększać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zvʲjɛ̃ŋˈkʃãɲɛ, AS: zvʹi ̯ẽŋkšãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zwiększać

 rzecz. zwiększenie n.

Wiktionary


zwiększenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zwiększyć.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zvʲjɛ̃ŋˈkʃɛ̃ɲɛ, AS: zvʹi ̯ẽŋkšńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zwiększyć dk., zwiększać ndk.

 rzecz. zwiększanie n.

 przym. wielki

Wiktionary


zwiększyć

czasownik przechodni dokonany (ndk. zwiększać)

 (1.1) dokonany od|zwiększać.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Słyszałem, że rząd chce zwiększyć podatki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzvʲjɛ̃ŋkʃɨt͡ɕ, AS: zvʹi ̯ŋkšyć

Wiktionary

Powiązane:

 przym. wielki

 rzecz. zwiększenie n.

Wiktionary


zwielokrotnianie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) wielokrotne zwiększanie czegoś

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwielokrotnienie n., wielokrotność ż.

 czas. zwielokrotniać ndk., zwielokrotnić dk.

 licz. wielokrotny, wielokrotnie

 przysł. wielokrotnie

 przym. wielokrotny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) uwielokrotnianie, multiplikowanie

Wiktionary


zwielokrotniały

zwiększyć się wielokrotnie


SJP.pl


zwielokrotnieć

zwiększyć się wielokrotnie


SJP.pl


zwielokrotnienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zwiększenie czegoś w sposób wielokrotny

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzvʲjɛlɔkrɔtʲˈɲɛ̇̃ɲɛ, AS: zvʹi ̯elokrotʹńė̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwielokrotnianie n., wielokrotność ż.

 czas. zwielokrotnić dk., zwielokrotnieć dk., zwielokrotniać ndk.

 licz. wielokrotny, wielokrotnie

 przysł. wielokrotnie

 przym. wielokrotny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zmultiplikowanie

Wiktionary


zwieńczenie

1. skończyć jakąś pracę;
2. zamknąć lub okolić, opasać wieńcem


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zwieńczyć.

 (1.2) element, który stanowi zakończenie i najwyższą część, np. budowli, dekoracji

 (1.3) przen. ostatni etap, często najważniejszy, czyjejś działalności

Wiktionary

Zwieńczenie – ogólne określenie każdego najwyżej położonego fragmentu budowli; element architektoniczny lub rzeźbiarski zamykający budynek lub artystyczny wyrób rzemieślniczy (również element zamykający ołtarz).

Wikipedia

Wymowa:

IPA: zvʲjɛ̇̃j̃n͇ˈt͡ʃɛ̃ɲɛ, AS: zvʹi ̯ė̃ĩ ̯ṇčńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wieniec m., zwieńczanie n.

 czas. zwieńczyć dk., zwieńczać ndk.

 przym. zwieńczeniowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) szczyt

 (1.3) ukoronowanie

Wiktionary


zwieńczyć

1. skończyć jakąś pracę;
2. zamknąć lub okolić, opasać wieńcem


SJP.pl


zwieracz

mięsień okrężny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) anat. mięsień okrężny tworzący pierścień mięśniowy zamykający naturalne otwory ciała lub ujścia niektórych narządów;

Wiktionary

Zwieracz (łac. sphincter) – mięsień okrężny, tworzący pierścienie mięśniowe dookoła tkanki ciała. Może być mięśniem gładkim (np. zwieracz odźwiernika u ujścia żołądka do jelita) albo mięśniem poprzecznie prążkowanym (np. zwieracz zewnętrzny odbytu).

Wyróżnia się kilka rodzajów zwieraczy, między innymi:

  • zwieracz gardła
  • zwieracze przełyku: górny i dolny
  • zwieracz odbytu
  • zwieracz pęcherza i zwieracz cewki moczowej
  • zwieracz Oddiego.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈzvʲjɛrat͡ʃ, AS: zvʹi ̯erač

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwarcica ż., zwieranie n., zwarcie n.

 czas. zwierać ndk., zewrzeć dk.

 przym. zwarciowy

 przysł. zwarcie

Wiktionary


zwieranie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zwierać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwarcie n., zwieracz m., zwartość ż., zwarcica ż.

 czas. zwierać ndk., zewrzeć dk.

 przym. zwarty, zwarciowy, zwarcicowy

 przysł. zwarcie, zwarto

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zaciskanie

Wiktionary


zwierciadełko

małe zwierciadło, lusterko


SJP.pl


zwierciadlany

1. zwierciadło; zwierciadłowy;
2. gładki, lśniący, odbijający światło


SJP.pl


zwierciadlisty

surówka zwierciadlista - surówka zawierająca 5 do 25 procent manganu


SJP.pl


zwierciadło

1. książkowo: tafla szkła pokrytego na spodniej powierzchni warstwą srebra lub aluminium, mająca właściwość odbijania znajdujących się przed nią przedmiotów; lustro;
2. gładka, lśniąca powierzchnia odbijająca światło;
3. w łowiectwie: barwna plama połyskująca metalicznie na lotkach niektórych ptaków, np. dzikich kaczek;
4. dawniej: wzór, uosobienie, np. zwierciadło męstwa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) książk. gładka powierzchnia odbijająca światło; tafla szkła od spodu pokrytego warstwą srebra, aluminium, cyny lub rtęci; lustro

 (1.2) książk. przen. niezmącona powierzchnia wody – morza, jeziora lub rzeki; lustro

 (1.3) daw. miejsce nieporośnięte roślinnością; łysina, golizna

 (1.4) bot. nazwa systematyczna|Heritiera|ref=tak., rodzaj z rodziny zatwarowatych; ołysta

 (1.5) chem. cienka powłoka powstała przez osiadanie na gładkiej powierzchni szkła lub porcelany różnych par metalicznych

 (1.6) daw. środ. łow. biała plama na pośladkach zwierzyny płowej

 (1.7) środ. łow. błyszcząca kolorowo plama na skrzydłach kaczek; lustro

 (1.8) liter. gatunek literacki, którego zadaniem jest prezentacja obranego wzoru osobowego;

 (1.9) fiz. gładka powierzchnia o nierównościach mniejszych niż długość fali świetlnej, która w minimalnym stopniu rozprasza światło, odbijając większą jego część;

Wiktionary

  • zwierciadło – inaczej lustro
  • zwierciadło optyczne – przyrząd optyczny
  • zwierciadło Bragga – filtr optyczny
  • zwierciadło wód podziemnych
  • zwierciadło oprawy – środkowa część okładki książki
  • Zwierciadło saskie – średniowieczny kodeks prawny
  • „Zwierciadło” – miesięcznik ilustrowany wydawany w Warszawie od 1957 roku
  • „Zwierciadło” literacki magazyn ilustrowany wydawany w Warszawie w latach 1937-1939
  • zwierciadło – gatunek literacki
  • Przylądek Zwierciadło - przylądek na Wyspie Króla Jerzego

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) …stanął (zając) przed wielkim zwierciadłem w ścianie, zadziwiony widokiem odbitej w lustrze postaci sobowtóra. Może mniemał, że ma przed sobą towarzysza, i uczuł chętkę, aby z nim poigrać, gdyż zaczął nacierać na zwierciadło; widmo naśladowało każdy ruch jego. Bawiło go to, odskakiwał, stawał słupka, odsadzał się i z rozpędem wpadał na rzekomego szaraka.

 (1.2) …udały się do łaźni, gdzie Akte, wykąpawszy Ligię, zaprowadziła ją na śniadanie, a potem do ogrodów pałacowych (…) Ligia po raz pierwszy w życiu widziała te wspaniałe ogrody, pełne cyprysów, pinij, dębów, oliwek i mirtów, wśród których bielił się cały lud posągów, błyszczały spokojne zwierciadła sadzawek, kwieciły się całe gaiki róż zraszanych pyłem fontann, gdzie wejścia do czarownych grot obrastał bluszcz lub winograd, gdzie na wodach pływały srebrne łabędzie, a wśród posągów i drzew chodziły przyswojone gazele z pustyń Afryki i barwne ptactwo sprowadzane ze wszystkich znanych krain świata.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zvʲjɛrʲˈt͡ɕadwɔ, AS: zvʹi ̯erʹćadu̯o

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. odzwierciedlenie, odzwierciadlenie, daw. zwierciedlanienie, daw. zwierciedlenie, daw. zwierciadlarz, daw. zwierciedlnik, daw. zwierciadlniczka, daw. zwierciadlnica, daw. zwierciedlnica, daw. zwierciadełkowanie, daw. zwierciadlnictwo, daw. zwierciedlnictwo

:: zdrobn. zwierciadełko, stpol. zwierciadłko

 przym. zwierciadlany, zwierciadłowy, zwierciadlany, daw. zwierciadlniczy, daw. zwierciadlny, daw. zwierciedlny, daw. zwierciadłowy, daw. zwierściadlany

 czas. odzwierciedlić / odzwierciedlać, odzwierciedlić się / odzwierciedlać się, odzwierciadlić / odzwierciadlać, odzwierciadlić się / odzwierciadlać się, daw. zwierciedlić się / zwierciedlanić się, daw. zwierciadełkować, daw. zwierciedleć, daw. zwierciedlić

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1-7) lustro, stpol. wierciadło, stpol. zwierściadło, stpol. zrciadło, stpol. zwierzciadło, stpol. świarciadło, gwara. zwieściadło, gwara. zierciadło, gwara. wierzciadło, gwara. zerkódło, gwara. wierźciadło

 (1.1) gwara. więz. lipko, przest. zierkadło

 (1.2) tafla

 (1.3) łysina, golizna

 (1.4) ołysta, daw. zwrótnica

 (1.6) chustka, serwetka, lusterko, talerz

 (1.7) lusterko

Wiktionary


zwierciadłowy

zwierciadło; zwierciadlany


SJP.pl


zwiercina

okruchy i miał skalny powstałe podczas wiercenia; urobek wiertniczy


SJP.pl


zwierciny

rzeczownik, rodzaj żeński, liczba mnoga

 (1.1) geol. okruchy i miał skalny powstałe podczas wiercenia

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zvʲjɛrʲˈt͡ɕĩnɨ, AS: zvʹi ̯erʹćĩny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) urobek wiertniczy

Wiktionary


zwiernik

część silnika elektrycznego do zwierania wirnika i podnoszenia szczotek


SJP.pl

Zwiernik – wieś w Polsce, położona w województwie podkarpackim, w powiecie dębickim, w gminie Pilzno.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa tarnowskiego.

Miejscowość jest siedzibą parafii św. Marcina Biskupa należącej do dekanatu Pilzno w diecezji tarnowskiej.

Wikipedia


zwierz

1. wielkie, dzikie zwierzę;
2. ogół zwierząt, które żyją na wolności i będąc uznane za zwierzęta łowne stanowią przedmiot polowań; zwierzyna


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) wielkie, szczególnie dzikie zwierzę, bestia

 (1.2) przest. zwierzyna

forma czasownika.

 (2.1) 2. os. lp. rozk. od: zwierzyć

Wiktionary

Zwierz – osada leśna w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie wałeckim, w gminie Człopa. Miejscowość wchodzi w skład sołectwa Bukowo.

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa pilskiego.


Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Osierocona ziemia czém będzie bez ludzi? / Od kogo na ołtarzach ofiary miéć będą? / Czy tylko dzikie zwierza cały świat posiędą?

 (1.2) W tych borach i bagniskach znajdował łatwy przytułek zwierz wszelkiego rodzaju, w najgłębszych mrokach leśnych żyła moc niezmierna turów brodatych, niedźwiedzi i dzikich świń, a obok nich liczna szara gawiedź wilków, rysiów, kun, stada sarn i kraśnych suhaków; w bagniskach i w łachach rzecznych bobry zakładały swoje żeremia, o których to bobrach chodziły wieści na Zaporożu, że są między nimi stuletnie starce, białe jak śnieg ze starości.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zvʲjɛʃ, AS: zvʹi ̯eš

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwierzyniec mrz., zwierzę n., zwierzak mzw., zwierzyna ż., zwierzątko n., zwierzęta lm nm.

 przym. zwierzęcy

 czas. zezwierzęcieć, zwierzęcieć

Wiktionary


zwierzać

powierzać komuś tajemnice; mówić komuś coś w zaufaniu


SJP.pl


zwierzaczek

pieszczotliwe zdrobnienie od: zwierzak


SJP.pl


zwierzak

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) pot. pieszcz. zob. zwierzę.

Wiktionary

Zwierzak (ang. The Animal) – amerykański film komediowy z 2001 roku.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈzvʲjɛʒak, AS: zvʹi ̯ežak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwierz m., zwierzę n., zwierzyna ż., zwierzyniec m., zezwierzęcenie n., zwierzęcość ż.

:: zdrobn. zwierzątko n., zwierzaczek m.

 czas. zezwierzęcić się dk.

 przym. zwierzęcy, zwierzyńcowy

 przysł. zwierzęco

Wiktionary


zwierzątko

pieszczotliwe zdrobnienie od: zwierzę


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zdrobn. od: zwierzę

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Chomik to śliczne zwierzątko.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zvʲjɛˈʒɔ̃ntkɔ, AS: zvʹi ̯ežõntko

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwierzęta nmos., zwierz m., zwierzę n., zwierzyna ż., zwierzyniec m., zezwierzęcenie n., zwierzęcość ż., zwierzak m., zwierzaczek m.

 czas. zezwierzęcić się dk.

 przym. zwierzęcy, zwierzyńcowy

 przysł. zwierzęco

Wiktionary


zwierzchni

taki, który zajmuje wyższe miejsce hierarchii władzy, jest nadrzędny; naczelny, przełożony, odgórny, przywódczy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) książk. nadrzędny w hierarchii

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwierzchniczka ż., zwierzchnik mos., zwierzchność ż., zwierzchnictwo n.

 przysł. zwierzchnie, z wierzchu

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dyspozycyjny, generalny, kierowniczy, naczelny, przełożony

Wiktionary


zwierzchnictwo

1. stanowisko, uprawnienia zwierzchnika;
2. władza nadrzędna; kierownictwo, zwierzchność


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) sprawowanie władzy zwierzchniej

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwierzchnik mos., zwierzchniczka ż., zwierzchność ż.

 czas. zwierzchniczyć ndk.

 przym. zwierzchni, zwierzchniczy, zwierzchny

 przysł. zwierzchnie, z wierzchu

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zwierzchność, kierownictwo

Wiktionary


zwierzchniczka

kobieta, która pełni funkcję przełożonej, mająca władzę zwierzchnią; kierowniczka, szefowa, naczelniczka


SJP.pl


zwierzchniczy

przestarzale: dotyczący zwierzchnictwa, właściwy zwierzchnikowi


SJP.pl


zwierzchnik

osoba, która pełni funkcję przełożonego, mająca władzę zwierzchnią; kierownik, szef, naczelnik


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) ktoś, kto ma nad kimś/czymś władzę

Wiktionary

Przełożony (inaczej zwierzchnik) – ktoś, kto ma władzę zwierzchnią, wydaje polecenia. Występuje prawie we wszystkich sferach życia społecznego i zawodowego.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. zwierzchność ż., zwierzchnictwo n.

:: fż. zwierzchniczka ż.

 przym. zwierzchni

 przysł. zwierzchnie, z wierzchu

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przełożony

Wiktionary


zwierzchniość

władza nad czymś, np. instytucją, organizacją, stowarzyszeniem; zwierzchność, zwierzchnictwo


SJP.pl


zwierzchność

1. władza nadrzędna; kierownictwo, zwierzchnictwo;
2. przestarzałe: osoby, które mają władzę nadrzędną, przełożeni


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest zwierzchne

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zwierzchny, zwierzchni

 przysł. zwierzchnie, z wierzchu

 rzecz. zwierzchnik mos., zwierzchnictwo n.

Wiktionary


zwierzchów

Zwierzchów – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie bełchatowskim, w gminie Bełchatów.

Wikipedia


zwierzchowski

nazwisko


SJP.pl

  • Zwierzchowski – polskie nazwisko. Według danych z lat 90 XX wieku nazwisko to nosi 3760 Polskich obywateli.

Osoby o nazwisku Zwierzchowski::

  • Andrzej Zwierzchowski – polski artysta
  • Ryszard Zwierzchowski – polski naukowiec
  • Aleksander Zwierzchowski – członek organizacji miejskiej
  • Eugeniusz Zwierzchowski (1929–2018) – polski konstytucjonalista
  • Feliks Zwierzchowski (1912–2003) – polski artysta, fotograf
  • Franciszek Zwierzchowski (1873–1949) – polski lekarz
  • Jan Zwierzchowski (1767–1818) – polski parlamentarzysta
  • Małgorzata Zwierzchowska – polska piosenkarka
  • Mateusz Zwierzchowski – polski kompozytor
  • Piotr Zwierzchowski (ujednoznacznienie)
  • Tadeusz Zwierzchowski (1921–2008) – polski działacz lokalny

Wikipedia


zwierzę

1. żywy organizm cudzożywny o ograniczonym wzroście, zwykle mający zdolność do ruchu postępowego; ssak (potocznie lub w węższym zakresie);
2. żartobliwie o człowieku jako przedstawicielu najwyższego gatunku w klasyfikacji zoologicznej;
3. pogardliwie o człowieku, zwłaszcza brutalnym


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) biol. organizm cudzożywny o komórkach eukariotycznych, bez ściany komórkowej;

 (1.2) zwierzę (1.1) niebędące człowiekiem

 (1.3) przen. człowiek nieokrzesany, brutalny

forma czasownika.

 (2.1) 1. os. lp. ter. od: zwierzyć

Wiktionary

Zwierzęta (Animalia) – królestwo obejmujące wielokomórkowe organizmy cudzożywne o komórkach eukariotycznych, bez ściany komórkowej, w większości zdolne do aktywnego poruszania się. Są najbardziej zróżnicowanym gatunkowo królestwem organizmów. Tradycyjnie dzielone są sztuczne grupy bezkręgowców i kręgowców, wśród których wyróżnia się: ryby, płazy, gady, ptaki i ssaki, włącznie z człowiekiem.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zwierzęta, choć nie wszystkie ich typy, są jedynymi organizmami, u których występują układy mięśniowy i nerwowy.

 (1.1) Człowiek udoskonalony przez cnotę jest najlepszym ze zwierząt.

 (1.2) Żadne zwierzę nie ucierpiało podczas kręcenia filmu.

 (1.2) Zwierzęta powinniśmy podziwiać w ich naturalnym środowisku lub w ogrodach zoologicznych, gdzie żyją w warunkach zbliżonych do naturalnych i nie są w żaden sposób do niczego zmuszane.

 (1.2) Wcale nie jesteśmy tacy dużo lepsi od zwierząt.

 (1.3) Nie zachowuj się jak zwierzę!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzvʲjɛʒɛ, AS: zvʹi ̯eže

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwierz mzw., zwierzaczek m., zwierzęta lm. nmos., zwierzyna ż., zwierzyniec mrz., zezwierzęcenie n., zwierzęcość ż.

:: zdrobn. zwierzątko n.

:: zgrub. zwierzak mzw.

 czas. zwierzęcieć, zezwierzęcieć, zezwierzęcić się dk.

 przym. zwierzęcy, zwierzyńcowy, zwierzaczkowy

 przysł. zwierzęco

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) zwierz, zwierzak, starop|źwierz., źwirz

Wiktionary


zwierzęciarnia

pomieszczenie dla zwierząt doświadczalnych; zwierzętarnia


SJP.pl


zwierzęcieć

tracić ludzkie cechy i stawać się podobnym do zwierzęcia


SJP.pl

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. zezwierzęcieć)

 (1.1) stawać się jak zwierzę

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Po śmierci żony zwierzęciał z miesiąca na miesiąc.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zezwierzęcanie n., zezwierzęcenie n., zwierz mzw., zwierzę n., zwierzęcenie n., zwierzęcość ż.

 czas. zezwierzęcieć dk.

 przym. zwierzęcy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dziczeć

Wiktionary


zwierzęcość

ogół cech właściwych zwierzętom; animalizm, dzikość, drapieżność


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co zwierzęce; natura zwierzęcia

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zvʲjɛˈʒɛ̃nt͡sɔɕt͡ɕ, AS: zvʹi ̯ežncość

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwierzę n., zdrobn. zwierzątko n., zwierzak m., zwierzyniec m.

 przym. zwierzęcy

 przysł. zwierzęco

 czas. zezwierzęcieć, zwierzęcieć

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dzikość

Wiktionary


zwierzęctwo

dawniej: zwierzęcość (ogół cech właściwych zwierzętom)


SJP.pl


zwierzęcy

1. taki, który dotyczy zwierzęcia, jest właściwy zwierzęciu, pochodzi od zwierząt;
2. taki, jak u zwierzęcia, podobny do zwierzęcia


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany ze zwierzęciem, pochodzący, otrzymywany ze zwierzęcia

 (1.2) przen. taki jak u zwierzęcia; dziki

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Podział państwa żywych ustrojów na roślinne i zwierzęce był typowy; typowe również struktury kostne kręgowców.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zvʲjɛˈʒɛ̃nt͡sɨ, AS: zvʹi ̯ežncy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwierzę, zwierz, zwierzak, zwierzątko, zezwierzęcenie, zwierzyna, zwierzęcość

 czas. zezwierzęcić (się) dk.

 przysł. zwierzęco

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) animalny, animalistyczny

 (1.2) dziki

Wiktionary


zwierzenie

1. powiedzieć komuś swój sekret, wyznać coś poufnie; wyjawić, powierzyć;
2. zwierzyć się - powiedzieć komuś w zaufaniu o swoich osobistych sprawach, kłopotach; wynurzyć się


SJP.pl


zwierzęta

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) syst. zool. nazwa systematyczna|Animalia|Linnaeus|ref=tak., takson w randze królestwa, obejmujące wielokomórkowe organizmy cudzożywne o komórkach eukariotycznych;

Wiktionary

Zwierzęta (Animalia) – królestwo obejmujące wielokomórkowe organizmy cudzożywne o komórkach eukariotycznych, bez ściany komórkowej, w większości zdolne do aktywnego poruszania się. Są najbardziej zróżnicowanym gatunkowo królestwem organizmów. Tradycyjnie dzielone są sztuczne grupy bezkręgowców i kręgowców, wśród których wyróżnia się: ryby, płazy, gady, ptaki i ssaki, włącznie z człowiekiem.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Najstarsze znaleziska kopalne zwierząt – morskie zwierzęta o miękkich ciałach – pochodzą z końca prekambru.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwierz mzw., zwierzątko n., zwierzę n.

 przym. zwierzęcy

Wiktionary


zwierzętarnia

pomieszczenie dla zwierząt doświadczalnych; zwierzęciarnia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) nauk. pomieszczenie lub budynek, w którym trzyma się zwierzęta laboratoryjne

Wiktionary

Wiwarium (lm. 'wiwaria' z łac. vivarium od vivo, vivere 'żyć, mieszkać') – ogólna nazwa sztucznego pomieszczenia służącego do przetrzymywania drobnych zwierząt lub roślin w warunkach maksymalnie zbliżonych do naturalnych, w celu ich prezentacji, chowu, hodowli lub badań. Do wiwariów nie zalicza się akwariów i wolier dla ptaków.

Wikipedia


zwierzewo

Zwierzewo (niem. Thierberg) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie ostródzkim, w gminie Ostróda nad jeziorem Szeląg Wielki.

We wsi mieszka 851 osób, z czego 50,2% stanowią kobiety, a 49,8% mężczyźni. Według danych Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań w 2002 roku we wsi Zwierzewo było 231 gospodarstw domowych. Wśród nich dominowały gospodarstwa zamieszkałe przez trzy osoby — takich gospodarstw było 52.

Wikipedia


zwierzno

Zwierzno – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie elbląskim, w gminie Markusy, na obszarze Żuław Elbląskich. Liczba mieszkańców 420 osób.

W latach 1945–1954 roku miejscowość była siedzibą gminy Zwierzno. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa elbląskiego.

Wikipedia


zwierzokształtny

rzadko: taki, który kształtem i postawą przypomina zwierzę


SJP.pl


zwierżontkowski

nazwisko


SJP.pl


zwierzostan

w łowiectwie: ogół zwierzyny, która przebywa stale w określonym łowisku, na określonym obszarze; fauna, zoocenoza


SJP.pl


zwierzyć

1. powiedzieć komuś swój sekret, wyznać coś poufnie; wyjawić, powierzyć;
2. zwierzyć się - powiedzieć komuś w zaufaniu o swoich osobistych sprawach, kłopotach; wynurzyć się


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. zwierzać)

 (1.1) dokonany od|zwierzać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzvʲjɛʒɨt͡ɕ, AS: zvʹi ̯ežyć

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) otworzyć swoje serce

Wiktionary


zwierzyn

ogół zwierząt, które żyją na wolności i będąc uznane za zwierzęta łowne stanowią przedmiot polowań; zwierz


SJP.pl

2 miejscowości w Polsce:

  • Zwierzyn – wieś w Polsce położona w województwie lubuskim, w powiecie strzelecko-drezdeneckim, w gminie Zwierzyn.
  • Zwierzyn – wieś w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie choszczeńskim, w gminie Choszczno.

Zobacz też: Zwierzynek, Zwierzyń

Wikipedia


zwierzyna

ogół zwierząt, które żyją na wolności i będąc uznane za zwierzęta łowne stanowią przedmiot polowań; zwierz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) łow. zwierzęta łowne, będące przedmiotem polowań

 (1.2) mięso zwierząt, w szczególności leśnych, dzikich

 (1.3) ogół zwierząt żyjących na wolności

 (1.4) pot. dowolne zwierzęta

Wiktionary

Zwierzęta łowne, zwierzyna – gatunki dzikich ssaków i ptaków żyjących w środowisku naturalnym, będących – zgodnie z obowiązującym prawem – przedmiotem pozyskiwania w drodze polowania lub odłowów dokonywanych przez człowieka. Pozyskiwanie zwierząt łownych jest jednym z elementów gospodarki łowieckiej.

W Polsce zgodnie z art. 2 prawa łowieckiego "zwierzęta łowne w stanie wolnym, jako dobro ogólnonarodowe, stanowią własność Skarbu Państwa".

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Łatwo się było domyśleć, że Kali mówi nie o pentarkach, lecz o grubszej jakiejś zwierzynie; ukazawszy bowiem strzelbę Stasia przyłożył następnie palce do głowy na znak, że jest to zwierzyna rogata.

 (1.2) Ich ojciec jest myśliwym, dlatego w domu często jadają zwierzynę.

 (1.4) Ja z ojcem zajmujemy się ochroną praw zwierzyny i mamy kota.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zvʲjɛˈʒɨ̃na, AS: zvʹi ̯ežna

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwierz m., zwierzę ż., zwierzyniec m., zezwierzęcenie n.

:: zdrobn. zwierzątko n., zwierzaczek n.

:: zgrub. zwierzak m.

 czas. zezwierzęcić się dk.

 przym. zwierzęcy, zwierzyńcowy

 przysł. zwierzęco

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zwierzyna łowna, zwierz, dziczyzna; gwara. dźwiérzyna, dźwyrzyna,zwiyrzyna

 (1.2) dziczyzna

 (1.3) zwierzęta, fauna

Wiktionary


zwierzyńcowy

zwierzyniec


SJP.pl

Patrz:

zwierzyniec

zwierzyńczanin

mieszkaniec Zwierzyńca (miasta w Polsce)


SJP.pl


zwierzyńczanka

mieszkanka Zwierzyńca (miasta w Polsce)


SJP.pl


zwierzynek

Miejscowości w Polsce i ich części
  • Zwierzynek – osada w woj. pomorskim, w pow. tczewskim, w gminie Tczew
  • Zwierzynek – część miasta Szczekociny, w woj. śląskim, w pow. zawierciańskim, w gminie Szczekociny
  • Zwierzynek – kolonia wsi Zwierzyn, w woj. zachodniopomorskim, w pow. choszczeńskim, w gminie Choszczno
  • Zwierzynek – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. łobeskim, w gminie Węgorzyno
Zobacz też
  • Zwierzyn

Wikipedia


zwierzyniak

w łowiectwie: wóz dostosowany do przewożenia upolowanej zwierzyny; karawan


SJP.pl


zwierzyniec

1. książkowo: ogród zoologiczny; zoo, zoolog;
2. dawniej: ogród, teren przy rezydencji, gdzie trzymano rzadkie zwierzęta;
3. dawniej: ogród, teren przy rezydencji, gdzie trzymano zwierzynę i urządzano polowania;
4. w łowiectwie: obszar, na którym hoduje się łowną zwierzynę ale się na nią nie poluje


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Polsce;

Wiktionary

  • zwierzyniec – miejsce hodowli zwierząt, także polowań

Wikipedia

Wymowa:

IPA: zvʲjɛˈʒɨ̃ɲɛt͡s, AS: zvʹi ̯ežńec

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zwierzyniecki

Wiktionary


zwierzyniecki

Zwierzyniec (dzielnica, miasto, rzeka lub wieś)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Zwierzyńcem, dotyczący Zwierzyńca

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zwierzyniec m.

Wiktionary


zwierzyński

przymiotnik od: Zwierzyn


SJP.pl


zwieść

1. wprowadzić kogoś w błąd;
2. zdemoralizować


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. zwodzić)

 (1.1) dokonany od|zwodzić.

czasownik zwrotny dokonany zwieść się (ndk. zwodzić się)

 (2.1) dokonany od|zwodzić się.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwód mrz.

 czas. wodzić ndk., zwodzić ndk.

 przym. zwodniczy, zwodzony

 przysł. zwodniczo

Wiktionary


zwiesek

zwiesek okienny - gatunek muchówki z rodziny zwieskowatych


SJP.pl


zwiesić

opuścić ku dołowi


SJP.pl


zwiesiniec

rodzaj mchów z rodziny widłozębowatych


SJP.pl


zwieskowate

o cechach zwieskowatych (rodzina muchówek)


SJP.pl


zwieskowaty

o cechach zwieskowatych (rodzina muchówek)


SJP.pl


zwiesna

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. wiosna

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zima była sroga, mało któren miał jaki taki grosz zapaśny, niejednemu już i ziemniaki się kończyły, bieda była w chałupie, a głód już zębce szczerzył za węgłem, do zwiesny daleko a wspomożenia znikąd, to i nie dziwota, że ciężki frasunek padł na dusze.

Wiktionary


zwiestować

czasownik

 (1.1) stpol. zwiastować

Wiktionary


zwieszać

opuszczać ku dołowi


SJP.pl


zwieszakowy

przymiotnik od: zwieszak


SJP.pl


zwieszanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zwieszać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zwieszać się, wieszać, zwieszać ndk.

Wiktionary


zwietrzać

zwęszać;
1. potocznie: wyczuwać coś, np. okazję, szansę;
2. o zwierzętach: wykrywać węchem obecność kogoś lub czegoś; zwąchiwać


SJP.pl


zwietrzały

zwęszać;
1. potocznie: wyczuwać coś, np. okazję, szansę;
2. o zwierzętach: wykrywać węchem obecność kogoś lub czegoś; zwąchiwać


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) o płynach taki, który stracił pewne właściwości lotne

 (1.2) o skałach taki, który skruszał pod wpływem czynników atmosferycznych

 (1.3) przen. taki, który stracił świeżość, ważność, moc, itp.

Wiktionary


zwietrzelina

materiał powstały wskutek wietrzenia skał i minerałów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) geol. produkt wietrzenia skał i minerałów

Wiktionary

Zwietrzelina – materiał powstały wskutek procesów wietrzenia.

Zwietrzelina utworzona w wyniku wietrzenia fizycznego jest zespołem okruchów skalnych różnej wielkości, o składzie chemicznym materiału wyjściowego.

Zwietrzelina powstała wskutek wietrzenia chemicznego stanowi produkt odbiegający swym składem od utworu wyjściowego.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌzvʲjɛṭʃɛˈlʲĩna, AS: zvʹi ̯eṭšelʹĩna

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwietrzenie n.

 przym. zwietrzelinowy

 czas. wietrzeć

Wiktionary


zwietrzelinowy

przymiotnik od: zwietrzelina


SJP.pl


zwietrzenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zwietrzeć.

 (1.2) odczasownikowy od|zwietrzyć.

Wiktionary

Wietrzenie – rozpad mechaniczny i rozkład chemiczny skał wskutek działania energii słonecznej, powietrza, wody i organizmów. Zachodzi na powierzchni Ziemi i w jej powierzchniowej strefie zwanej strefą wietrzenia (głębokość od kilku do kilkudziesięciu metrów).Produktami wietrzenia są między innymi: zwietrzelina, rumowisko, glina, arkoza.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: zvʲjɛˈṭʃɛ̃ɲɛ, AS: zvʹi ̯eṭšńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwietrzelina ż.

 czas. zwietrzeć dk., wietrzeć ndk., zwietrzyć dk., wietrzyć ndk.

Wiktionary


zwietrzeniowy

przymiotnik od: zwietrzenie


SJP.pl


zwietrzyć

wywąchać, wyczuć


SJP.pl


zwiewać

1. o wietrze: wiejąc, usuwać coś z jakiegoś miejsca;
2. potocznie: uciekać; nawiewać


SJP.pl

czasownik

 (1.1) pot. uciekać

Wiktionary


zwiewanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zwiewać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zwiewać ndk.

 rzecz. zwianie n., zwiewność ż.

Wiktionary


zwiewnie

przysłówek

 (1.1) w sposób zwiewny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwiewność ż.

 przym. zwiewny

Wiktionary


zwiewniej

stopień wyższy od przysłówka: zwiewnie


SJP.pl


zwiewniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: zwiewny


SJP.pl


zwiewność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co zwiewne, lekkie i delikatne

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwiewanie n., zwianie n., wiew m.

 czas. zwiewać ndk., zwiać dk.

 przym. zwiewny

 przysł. zwiewnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) powiewność, eteryczność, lotność

Wiktionary


zwiewny

1. z łatwością poruszający się w powietrzu;
2. łatwy do zwiania;
3. delikatny, subtelny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) łatwo poruszany przez wiatr

Wiktionary


zwięz

zwięz introligatorski - pasy poprzeczne na grzbiecie książki, łączące ją dawniej z oprawą, których śladami w kształcie karbów ozdabia się dziś grzbiet książki; binda


SJP.pl


zwieźć

dostarczyć w określone miejsce


SJP.pl

czasownik dokonany (ndk. zwozić)

 (1.1) zawieźć coś lub kogoś w dół

 (1.2) zawieźć coś lub kogoś z kilku miejsc w jedno

Wiktionary

Powiązane:

 czas. wieźć

Wiktionary


zwiezda

przedmiot liturgiczny w Kościołach obrządku wschodniego; asterysk


SJP.pl

Zwiezda (Звезда) – z ros. gwiazda

  • Zwiezda – radziecki, następnie rosyjski miesięcznik literacki, wydawany w Petersburgu
  • Zwiezda – rosyjski kanał telewizyjny
  • Zwiezda – moduł Międzynarodowej Stacji Kosmicznej
  • NPP Zwiezda – rosyjskie przedsiębiorstwo przemysłu kosmicznego
  • OKB Zwiezda – radzieckie, następnie rosyjskie biuro konstrukcyjne rakiet lotniczych

Wikipedia


zwięźla

drzewo z rodziny sączyńcowatych; balata


SJP.pl


zwięźle

przysłówek

 (1.1) ujmując wiele treści w niewielu słowach

 (1.2) w sposób zwarty

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwięzłość ż.

 przym. zwięzły

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) krótko, lapidarnie, pokrótce, trafnie, treściwie

 (1.2) ściśle

Wiktionary


zwięźlej

stopień wyższy od przysłówka: zwięźle


SJP.pl


zwięźlejszy

stopień wyższy od przymiotnika: zwięzły; bardziej zwięzły


SJP.pl


zwięzłość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha bycia zwięzłym

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zwięzły

 przysł. zwięźle

Wiktionary


zwięzły

1. krótki i zawierający to, co najistotniejsze; treściwy, lapidarny, lakoniczny;
2. mający zwartą konsystencję, strukturę


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) zawierający dużo treści w niewielkiej liczbie słów

 (1.2) mający zwartą strukturę

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Były zwięzłe, dowcipne, głównie wymierzone w zakopiańskie osobistości, znane mu aż za dobrze.

 (1.1) Ten zwięzły, z lekka ironiczny tekst jakże odświeża nas po wstępach i komentarzach, do których przywykliśmy!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzvʲjɛ̃w̃zwɨ, AS: zvʹi ̯ũ̯zu̯y

Wiktionary

Powiązane:

 przysł. zwięźle

 rzecz. zwięzłość

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) lakoniczny, treściwy, zwarty, lapidarny

 (1.2) zwarty, ścisły

Wiktionary


zwijać

składać coś, robiąc z tego rulon


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. zwinąć)

 (1.1) zob. zwinąć.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzvʲijät͡ɕ, AS: zvʹii ̯äć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwijanie n., zwinięcie n., zwój m., zwitek mrz.

 czas. rozwijać ndk.

Wiktionary


zwijacz

1. przyrząd do zwijania np. kabli, rolet, węży ogrodowych; zwijak;
2. zwijacz siana - maszyna rolnicza do prasowania i zwijania siana lub słomy;
3. zwijacz brzozowy, zwijacz czarny - gatunek chrząszcza z rodziny tutkarzowatych;
4. dawniej: osoba, która coś zwija


SJP.pl


zwijaczka

dawniej: kobieta, która coś zwija


SJP.pl


zwijadełko

przyrząd do zwijania nici


SJP.pl


zwijadło

urządzenie pożarnicze, przenośne lub kołowe służące do przewożenia większej ilości węży, sczepionych ze sobą; bardzo popularne w jednostkach straży pożarnej we Francji


SJP.pl


zwijak

przyrząd do zwijania np. kabli, rolet, węży ogrodowych; zwijacz


SJP.pl


zwijalny

dający się zwijać


SJP.pl


zwijanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zwijać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zvʲiˈjä̃ɲɛ, AS: zvʹii ̯ä̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zwijać ndk., zwinąć dk.

 rzecz. zwinięcie n., zwitek m., zwój m.

Wiktionary


zwijka

przestarzałe: rurka z bibułki do papierosów; gilza, tutka


SJP.pl


zwilgnąć

dawniej: przesiąknąć wilgocią; stać się wilgotnym; zwilgotnieć; nawilgnąć


SJP.pl


zwilgnięty

taki, który zwilgnął (przesiąknął wilgocią); zwilgły


SJP.pl


zwilgły

dawniej: przesiąknąć wilgocią; stać się wilgotnym; zwilgotnieć; nawilgnąć


SJP.pl


zwilżać

czynić wilgotnym, nasycać wilgocią; nawilżać, nawilgacać, wilżyć, zawilgacać, uwilgotniać


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. zwilżyć)

 (1.1) sprawiać, że coś staje się wilgotne, mokre

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Trzeba pamiętać, że glina wysycha i należy ją przechowywać w szczelnym zamknięciu, zwilżając co jakiś czas wodą.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzvʲilʒat͡ɕ, AS: zvʹilžać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. odwilż ż., wilgoć ż., zwilżanie n.

Wiktionary


zwilżacz

1. urządzenie do zwilżania czegoś;
2. hydrofilowa substancja powierzchniowo czynna, zwiększająca zdolność zwilżającą roztworów


SJP.pl


zwilżalność

Zwilżalność – właściwość przedmiotów i substancji dotycząca ich oddziaływania z cieczami. Polega na pokrywaniu się makroskopową warstwą cieczy ścianek naczynia wypełnionego gazem, gdy ciecz pozostaje fazą niestabilną jako faza objętościowa.

Warstwa taka tworzy się na skutek oddziaływania ścianek preferujących kontakt z fazą ciekłą.

Wikipedia


zwilżalny

dający się zwilżyć


SJP.pl


zwilżanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zwilżać.

Wiktionary

Zwilżalność – właściwość przedmiotów i substancji dotycząca ich oddziaływania z cieczami. Polega na pokrywaniu się makroskopową warstwą cieczy ścianek naczynia wypełnionego gazem, gdy ciecz pozostaje fazą niestabilną jako faza objętościowa.

Warstwa taka tworzy się na skutek oddziaływania ścianek preferujących kontakt z fazą ciekłą.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: zvʲilˈʒãɲɛ, AS: zvʹilžãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zwilżać

 rzecz. odwilż ż.

Wiktionary


zwilżenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zwilżyć.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zvʲilˈʒɛ̃ɲɛ, AS: zvʹilžńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zwilżyć

 rzecz. odwilż ż.

Wiktionary


zwilżyć

uczynić coś lub kogoś wilgotnym, mokrym


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. zwilżać)

 (1.1) dokonany od|zwilżać.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) - Kawa. - Zwilżyłam boleśnie wysuszone gardło (chyba jednak chrapałam!) wodą mineralną. - Oddam obiad za mocną, dużą kawę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzvʲilʒɨt͡ɕ, AS: zvʹilžyć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwilżenie n., odwilż ż.

Wiktionary


zwinąć

1. złożyć coś, robiąc z tego rulon;
2. potocznie: ukraść coś


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. zwijać)

 (1.1) zmniejszyć obszar zajmowany przez coś rozpostartego lub długość czegoś

 (1.2) pot. ukraść

 (1.3) zamykać, kończyć, likwidować

 (1.4) pot. aresztować, zatrzymać kogoś

czasownik zwrotny dokonany zwinąć się (ndk. zwijać się)

 (2.1) kulić się

 (2.2) pot. zamknąć coś, pójść sobie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zwinął kartkę i schował ją do kieszeni.

 (1.2) Ktoś zwinął mi mój nowy plecak!

 (1.3) Zwinął interes i wyniósł się do innego miasta.

 (2.1) Kotek zwinął się w kłębuszek i zasnął.

 (2.2) Już późno. Musimy powoli zwijać się do domu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzvʲĩnɔ̃ɲt͡ɕ, AS: zvʹĩnõńć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwinięcie n., zwijanie n., zwój m., zwitek mrz.

Wiktionary


zwińcowate

o cechach zwińcowatych (rodzina pluskwiaków)


SJP.pl

Zwińcowate (Lygaeidae) – rodzina pluskwiaków z podrzędu różnoskrzydłych i nadrodziny Lygaeoidea. Obejmuje około 970 opisanych gatunków. Rozprzestrzeniona jest kosmopolitycznie.

Wikipedia


zwińcowaty

o cechach zwińcowatych (rodzina pluskwiaków)


SJP.pl


zwinger

Zwinger – późnobarokowy zespół architektoniczny znajdujący się w centrum Drezna. Jest zaliczany do najbardziej znaczących budowli późnego baroku w Europie.

Nazwa „Zwinger” pochodzi od położenia budynku, na obszarze, który niegdyś znajdował się pomiędzy zewnętrznymi i wewnętrznymi murami obronnymi (niem. zwischen – „pomiędzy”).

Wikipedia


zwinglianin

zwolennik zwinglianizmu


SJP.pl


zwinglianizm

protestancka doktryna odrzucająca kult świętych, władzę papieża, zakony, celibat i mszę jako ofiarę


SJP.pl

Wikipedia


zwinglianka

zwolenniczka zwinglianizmu


SJP.pl


zwingliusz

Ulrich Zwingli - szwajcarski reformator religijny


SJP.pl


zwiniec

zwiniec rycerzyk, zwiniec okrajkowy - gatunki pluskwiaków z rodziny zwińcowatych


SJP.pl


zwinięcie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zwinąć.

 (1.2) ukradzenie, świśnięcie

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Zwinięcie zegarka zajęło mu sekundę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zvʲĩˈɲɛ̇̃ɲt͡ɕɛ, AS: zvʹĩńė̃ńće

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zwinąć dk., zwijać ndk.

 rzecz. zwijanie n., zwitek m., zwój m.

Wiktionary


zwinka

1. jaszczurka z rodziny jaszczurek właściwych, niezwykle szybka i zwinna
2. żaba z rodziny płazów bezogonowych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) herp. nazwa systematyczna|Lacerta agilis|ref=tak., jaszczurka z rodziny jaszczurek właściwych;

 (1.2) herp. zob. żaba dalmatyńska.

Wiktionary

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈzvʲĩnka, AS: zvʹĩnka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwinność

 przym. zwinny

 przysł. zwinnie

Wiktionary


zwinnie

przysłówek sposobu

 (1.1) bardzo sprawnie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Czarna kocica najzwinniej wdrapuje się na drzewo.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwinność ż., zwinka ż.

 przym. zwinny

Wiktionary


zwinniej

stopień wyższy od przysłówka: zwinnie


SJP.pl


zwinniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: zwinny


SJP.pl


zwinnik

ryba akwariowa z rodziny kąsaczowatych


SJP.pl


zwinność

bycie szybkim i sprawnym; giętkość, gibkość, zwrotność


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha bycia bardzo sprawnym

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zwinny

 przysł. zwinnie

 rzecz. zwinka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) bystrość, chyżość, gibkość, giętkość, sprężystość, zręczność

Wiktionary


zwinny

skoczny, zręczny, zwrotny;
1. taki, który porusza się szybko i sprawnie;
2. o ruchach: szybki i zgrabny, np. zwinne ręce


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) mający szybkie, zręczne ruchy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Chłopiec musiał być bardzo zwinny, skoro pokonał tor przeszkód w pół minuty.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzvʲĩnːɨ, AS: zvʹĩ•ny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwinność ż., zwinka ż.

 przysł. zwinnie

Wiktionary


zwiotczać

w medycynie: powodować u pacjenta zwiotczenie mięśni szkieletowych i poprzecznie prążkowanych, stosując odpowiednie środki


SJP.pl


zwiotczająco

w sposób powodujący u pacjenta zwiotczenie mięśni szkieletowych i poprzecznie prążkowanych


SJP.pl


zwiotczałość

brak jędrności, elastyczności, sprężystości; wiotkość, obwisłość


SJP.pl


zwiotczały

taki, który stracił sprężystość, jędrność, przestał być elastycznym; sflaczały, oklapnięty, oklapły


SJP.pl


zwiotczeć

stracić sprężystość, jędrność, przestać być elastycznym; sflaczeć, oklapnąć


SJP.pl


zwiotczenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) stan utraty jędrności

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Tak jak się spodziewaliśmy, roślina zareagowała zwiotczeniem liści.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wiotczenie n.

 czas. wiotczeć ndk., zwiotczeć dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wiotkość

Wiktionary


zwiotczyć

w medycynie: spowodować u pacjenta zwiotczenie mięśni szkieletowych i poprzecznie prążkowanych za pomocą odpowiednich środków


SJP.pl


żwir

1. krucha lub pokruszona luźna skała osadowa;
2. drobne kamienie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) okruchowa skała osadowa o luźnej postaci;

Wiktionary

Żwir – okruchowa skała osadowa o luźnej postaci, złożona z fragmentów różnych skał i minerałów o średnicy od 2 mm do:

  • 40 mm – tradycyjnie w dotychczasowych polskich klasyfikacjach frakcji geologicznych i budowlanych,
  • 63 mm – wg europejskiej normy ISO: "PN-EN ISO 14688 - Badania geotechniczne. Oznaczenia i klasyfikacja gruntów" opartej na Eurokodzie 7.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W procesie lityfikacji żwiru powstaje żwirowiec.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒvʲir, AS: žvʹir

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żwirownia ż., żwirowisko n., żwirowiec m., żwirownik m., żwirówka ż., żwirownica ż., żwirowanie n.

:: zdrobn. żwirek m.

 czas. żwirować ndk.

 przym. żwirowy, żwirowaty

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|szczerk.

Wiktionary


żwirek

zdrobnienie od: żwir


SJP.pl

  • Stanisław Żwirek, pracownik związany z Sanokiemr
  • Władysław Żwirek (1911-1946), sportowiec, nauczyciel, oficer

Wikipedia


żwirko

nazwisko polskie, m.in. Franciszek Źwirko (1895-1932), słynny pilot


SJP.pl


żwirkowaty

pełen drobnego żwiru


SJP.pl


żwirkowy

żwirek


SJP.pl

Patrz:

żwirek

żwirować

czasownik

 (1.1) pokrywać żwirem, posypywać żwirem

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒvʲiˈrɔvat͡ɕ, AS: žvʹirovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żwir m., żwirownia ż., żwirowisko n., żwirowiec m., żwirek m., żwirówka ż., żwirowanie n.

 przym. żwirowy, żwirowaty

Wiktionary


żwirowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|żwirować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒvʲirɔˈvãɲɛ, AS: žvʹirovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. żwirować

 rzecz. żwir m., żwirowisko n., żwirowiec mrz./mzw.

 przym. żwirowaty, żwirowy

Wiktionary


żwirowaty

zawierający żwir


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) pokryty żwirem, zawierający żwir, podobny do żwiru

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Woda bulgotała w skalnych rozpadlinach, pieniąc się i szumiąc, odsłaniając wymyte falami żwirowate wąwozy.

 (1.1) Ryby te wymagają dużego (minimum 150-litrowego) akwarium ze żwirowatym podłożem i temperatury wody 24-27 stopni Celsjusza.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒvʲirɔˈvatɨ, AS: žvʹirovaty

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żwir m., żwirownia ż., żwirowisko n., żwirowiec m., żwirek m., żwirownik m., żwirówka ż., żwirowanie n.

 czas. żwirować

 przym. żwirowy

Wiktionary


żwirowcowate

rodzina ptaków z rzędu siewkowych


SJP.pl

Żwirowcowate (Glareolidae) – rodzina ptaków z rzędu siewkowych (Charadriiformes).

Wikipedia


żwirowcowaty

o cechach żwirowcowatych (rodzina ptaków)


SJP.pl


żwirowiec

1. skała składająca się z odłamków różnych skał, złączonych różnorodnym lepiszczem; zlepieniec;
2. ptak z rodziny żwirowców zamieszkujący ubogie w roślinność równiny w Europie Południowej, Azji Południowo-Zachodniej, Afryce i Australii; w Polsce: żwirowiec obrożny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) ornit. ptaki z podrodziny żwirowcowatych;

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) geol. skała okruchowa powstała w wyniku lityfikacji żwiru;

Wiktionary

Żwirowcowate (Glareolidae) – rodzina ptaków z rzędu siewkowych (Charadriiformes).

Wikipedia

Przykłady

 (2.1) W procesie lityfikacji żwiru powstaje żwirowiec.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒvʲiˈrɔvʲjɛt͡s, AS: žvʹirovʹi ̯ec

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żwir m., żwirek m., żwirownia ż., żwirówka ż., żwirownica ż., żwirowisko n., żwirowanie n.

 czas. żwirować ndk.

 przym. żwirowaty, żwirowy

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) zlepieniec, konglomerat

Wiktionary


żwirowisko

teren pokryty żwirem, usypisko żwiru


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) miejsce pokryte żwirem, składowisko żwiru, złoże żwiru

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ze żwirowiska – przypadkiem – wyciągnął kieł niedźwiedzia z epoki przedlodowcowej sprzed 10 tysięcy lat!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒvʲirɔˈvʲiskɔ, AS: žvʹirovʹisko

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żwir m., żwirek m., żwirownia ż., żwirowiec m., żwirownik m., żwirówka ż., żwirownica ż., żwirowanie n.

 czas. żwirować ndk.

 przym. żwirowaty, żwirowy

Wiktionary


żwirówka

potocznie: droga z ubitego żwiru


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. droga pokryta warstwą ubitego żwiru

Wiktionary

Żwirówka – wieś sołecka w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie mińskim, w gminie Halinów.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa warszawskiego.

Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Matki Odkupiciela w Wielgolesie Brzezińskim.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ʒvʲiˈrufka, AS: žvʹirufka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żwir m., żwirownia ż., żwirowisko n., żwirowiec m., żwirek m., żwirownik m.

 czas. żwirować

 przym. żwirowy, żwirowaty

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) droga żwirowa

Wiktionary


żwirownia

miejsce wydobycia żwiru


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odkrywkowa kopalnia żwiru

Wiktionary

Żwirownia – miejsce odkrywkowego wydobywania żwiru i piasku. Żwir i piasek uznane są w Polsce jako kopaliny pospolite.

Żwirownie eksploatują kruszywo ze złoża. Ze względu na sposób eksploatacji, złoża można podzielić na tak zwane suche i mokre. W żwirowniach eksploatujących suche złoża eksploatacja zasobów złoża odbywa się za pomocą koparek podsiębiernych, ładowarek i taśmociągów. W przypadku żwirowni wydobywającej kruszywo spod wody eksploatacja złoża jest prowadzona za pomocą koparek linowych i refulerów.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ʒvʲiˈrɔvʲɲa, AS: žvʹirovʹńa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żwir, żwirek, żwirowiec, żwirowisko, żwirówka

 przym. żwirowy, żwirowaty

 czas. żwirować

Wiktionary


żwirownica

przyczepnica żwirownica - maszyna używana przy robotach drogowych do wysypywania szosy żwirem i do ubijania żwiru na szosie


SJP.pl


żwirowy

przymiotnik od: żwir


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący żwiru, związany ze żwirem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wyskoczyła z samochodu i szybkim krokiem przemierzyła żwirowy podjazd.

 (1.1) Ścieki są wstępnie oczyszczane mechanicznie na dwóch filtrach żwirowych.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒvʲiˈrɔvɨ, AS: žvʹirovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żwir m., żwirownia ż., żwirowisko n., żwirowiec m., żwirek m., żwirownik m., żwirówka ż., żwirowanie n.

 czas. żwirować

 przym. żwirowaty

Wiktionary


zwirtualizować

w informatyce: podzielić zasoby sprzętowe na wiele środowisk


SJP.pl


zwirzchować

czasownik

 (1.1) stpol. udoskonalić

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zvʲiʃˈxɔvat͡ɕ, AS: zvʹišχovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwirzchowanie n.

Wiktionary


zwirzchowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zwirzchować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zwirzchować dk.

Wiktionary


zwis

1. zwisająca część skały, zbitego śniegu itp.; nawis;
2. przechył samolotu;
3. rodzaj postawy gimnastycznej;
4. zwis męski - dawniej, obecnie żartobliwie: krawat


SJP.pl

  • zwis (ornament)
  • krawat (miał nazwę handlową "zwis" w latach 70. XX w.)
  • Vis-à-vis – bar w Krakowie, nazywany potocznie zwisem
  • zwis – przechył samolotu
  • zwis – ćwiczenie gimnastyczne

Wikipedia


zwisać

1. wisieć będąc umocowanym do czegoś; zwisnąć;
2. unosić się nisko nad czymś; wisieć;
3. mieć obojętny lub lekceważący stosunek do czegoś


SJP.pl

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. zwisnąć)

 (1.1) opuszczać się wisząc

czasownik nieprzechodni niedokonany

 (2.1) pot. być dla kogoś obojętnym lub być pogardzanym

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzvʲisat͡ɕ, AS: zvʹisać

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zwisnąć, powiesić, wieszać, zawisać

 rzecz. zwis m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dyndać, obwisać, opadać, uginać się, wisieć, zwieszać się

 (2.1) nie obchodzić

Wiktionary


zwisanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zwisać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. wieszać

Wiktionary


zwischenruf

[czytaj: CWIszenruf] cwiszenruf;
1. okrzyk zakłócający przemówienie;
2. wtrącenie się do rozmowy, wejście komuś w słowo


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) głośne wtrącenie przerywające czyjąś wypowiedź, rozmowę lub przemówienie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Klimat dziś inny niż wtedy, gdy Artur Sandauer puścił w obieg do dziś powtarzany zwischenruf: Odwaga staniała, rozum podrożał!

Wiktionary


zwiślik

rodzaj mchów z rzędu rokietowców


SJP.pl

Zwiślik (Anomodon) – rodzaj mchu z rodziny zwiślikowatych (Anomodontaceae Kindb.). Rośliny leśne występujące na pniach drzew i na skałach.

Wikipedia


zwiśnięcie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zwisnąć.

Wiktionary


zwisogłówka

rodzaj ptaków z rodziny papug wschodnich


SJP.pl

Loriculus – rodzaj ptaków z podrodziny dam (Loriinae) w obrębie rodzin papug wschodnich (Psittaculidae).

Wikipedia


zwisłobrzuchy

miniaturowa świnka zwisłobrzucha - rasa małych świń wietnamskich; mikroświnka


SJP.pl


zwisłouchy

mający zwisłe uszy


SJP.pl


zwisły

opuszczony ku dołowi; zwisający


SJP.pl


zwitek

coś zwiniętego, skręconego; zwój, rulon, rolka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) coś zwiniętego lub skręconego

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwój m., zwojnik m., zwojnica ż., zwojenie n., zwijanie n., zwinięcie n.

 czas. zwijać ndk., zwinąć dk.

 przym. zwojowy

Wiktionary


zwitka

1. akrobacja lotnicza; obrót samolotu bądź szybowca wokół własnej osi;
2. dawniej: zwitek, zwój, kłębek


SJP.pl

Korkociąg – w lotnictwie – stan lotu oraz autorotacyjna figura akrobacji lotniczej, odbywająca się na pozakrytycznych (większych od krytycznego) kątach natarcia po linii śrubowej o małym promieniu, przy częściowej lub całkowitej utracie sterowności.

Wikipedia


zwitnik

przedstawiciel podrzędu gadów łuskonośnych, prowadzących podziemny tryb życia; obrączkowiec, amfisbena, amfisben


SJP.pl


zwitniki

przedstawiciel podrzędu gadów łuskonośnych, prowadzących podziemny tryb życia; obrączkowiec, amfisbena, amfisben


SJP.pl

Amfisbeny, obrączkowce, zwitniki (Amphisbaenia) – klad gadów łuskonośnych (klasyfikowany niekiedy w randze podrzędu), prowadzących podziemny tryb życia.

Wikipedia


zwiyndniynty

przymiotnik jakościowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. zwiędnięty

Wiktionary


zwizualizować

przedstawić coś za pomocą obrazu, zaprezentować graficznie; zilustrować


SJP.pl


zwizytować

czasownik przechodni dokonany (ndk. wizytować)

 (1.1) przeprowadzić wizytację

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W ciągu trzech dni zwizytował trzy zakłady, dostrzegając braki w zaopatrzeniu i błędy w procesach produkcyjnych.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wizytownik mrz., wizytatorka ż., wizyta ż., wizytacja ż., wizytator mos., wizytówka ż., wizytka ż., wizytowanie n., zwizytowanie n.

 przym. wizytowy, wizytacyjny, wizytatorski

 czas. wizytować ndk.

Wiktionary


zwizytowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) przeprowadzenie wizytacji

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ile tygodni generał poświęcił na zwizytowanie wszystkich tych jednostek?

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wizyta ż., wizytacja ż., wizytator mos., wizytatorka ż., wizytówka ż., wizytka ż., wizytowanie n.

 czas. wizytować ndk., zwizytować dk.

 przym. wizytowy, wizytacyjny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wizytacja

Wiktionary


zwlec

zdjąć z trudnością, ściągnąć, zedrzeć


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. zwlekać)

 (1.1) dokonany od|zwlekać.

czasownik zwrotny dokonany zwlec się (ndk. zwlekać się)

 (2.1) dokonany od|zwlekać się.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwlekanie n., zwleczenie n., zwłoka ż.

 czas. zwlekać ndk.

Wiktionary


zwlekać

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. brak)

 (1.1) opóźniać wykonanie jakiejś czynności przez siebie

czasownik przechodni niedokonany (dk. zwlec)

 (2.1) zdejmować z trudem

 (2.2) gromadzić co w jednym miejscu, wlokąc to

czasownik zwrotny niedokonany zwlekać się (dk. brak)

 (3.1) opóźniać się

czasownik zwrotny niedokonany zwlekać się (dk. zwlec się)

 (4.1) schodzić lub wstawać z trudem

 (4.2) pot. tworzyć skupienie, ociągając się

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przestań zwlekać i bierz się do roboty!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzvlɛkat͡ɕ, AS: zvlekać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwłoka ż., zwlekanie n., zwleczenie n.

 czas. zwlec

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) ściągać, zdejmować, zdzierać

 (3.1) opóźniać się

 (4.1) zsuwać się

 (4.2) gromadzić się, schodzić się, zbierać się

Wiktionary


zwlekanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zwlekać.

Wiktionary

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. niezwlekanie n., zwleczenie n., zwłoka ż.

 czas. zwlec, zwlekać ndk.

Wiktionary


zwm

skrót od: Związek Walki Młodych - polska komunistyczna organizacja młodzieżowa


SJP.pl


zwm-owiec

członek ZWM-u (Związku Walki Młodych); zetwuemowiec


SJP.pl


zwm-owski

ZWM (Związek Walki Młodych); zetwuemowski


SJP.pl


zwód

w sporcie: ruch wykonany dla zmylenia przeciwnika


SJP.pl

  • zwód (manewr taktyczny)
    • zwód (koszykówka)
    • zwód Cruijffa (piłka nożna)
  • zwód (elektryczność)
  • Zwód Goryńskiego (prawo)
  • Zwód Prażmowskiego (prawo)
  • Najstarszy zwód prawa polskiego (Księga elbląska)

Wikipedia


zwodnica

1. tropikalna roślina z rodziny bromeliowatych; bilbergia;
2. dawniej: kobieta zwodząca lub uwodząca kogoś;
3. dawniej: kobieta czerpiąca zyski z czyjegoś nierządu; stręczycielka


SJP.pl

Dacampia A. Massal. (zwodnica) – rodzaj grzybów z rodziny Dacampiaceae. W Polsce występują 3 gatunki.

Wikipedia


zwodniczość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest zwodnicze; cecha tych, którzy są zwodniczy

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zwodniczy

 przysł. zwodniczo

Wiktionary


zwodniczy

niezgodny z prawdą, mylny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) wprowadzający w błąd, niespełniający oczekiwań

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwodniczość ż., zwodzenie n.

 przysł. zwodniczo

 czas. zwieść, zwodzić ndk.

Wiktionary


zwodny

przetacznik zwodny - gatunek rośliny z rodziny babkowatych; przetacznik wiechowaty


SJP.pl


zwodociągować

czasownik

 (1.1) techn. wyposażyć w wodociąg

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Gmina planowaćanuje w ciągu dwóch najbliższych lat zwodociągować i skanalizować kilka miejscowości.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzvɔdɔt͡ɕɔ̃ŋˈɡɔvat͡ɕ, AS: zvodoćõŋgovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwodociągowanie n., wodociąg, wodociągarz, wodociągowiec

 przym. wodociągowy

Wiktionary


zwodociągowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zbudowanie sieci wodociągowej, objęcie jakiegoś obszaru siecią wodociągową

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wodociągowanie n., wodociąg m.

 czas. zwodociągować dk., wodociągować ndk.

 przym. wodociągowy

Wiktionary


zwodociągowywanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zwodociągowywać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zwodociągowywać ndk.

Wiktionary


zwodorować

czasownik przechodni dokonany (ndk. wodorować)

 (1.1) mot. chem. zmienić napęd pojazdu na wodorowy

 (1.2) mot. chem. dokonany od|wodorować.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Mamy już m.in. autobusy elektryczne, które myślimy, żeby zwodorować, mamy fabrykę pociągów w Poznaniu, która tworzy swój pierwszy projekt wodorowy. Również pojawiają się projekty wodorowe w naszych fabrykach rozsianych w całej Polsce – wyliczał Sokoliński.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wodór m., wodorek m., woda ż., wodorowanie n., zwodorowanie n., uwodornianie n., uwodornienie n., nawodornienie n., daw. wodorod m., wodoród m., wodor m., wod m., wodorodek m., wodoczyn m.

 przym. wodorowy, wodorodowy, wodorodny, wodorkowy

 czas. wodorować ndk., uwodorniać ndk., uwodornić dk., nawodorować

Wiktionary


zwodorowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) chem. przyłączenie wodoru do cząsteczek związków organicznych w wyniku reakcji chemicznej

 (1.2) mot. zmienienie napędu pojazdu na wodorowy

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Wszystko jednak szybko się zmienia, dlatego tworzone są tzw. doliny wodorowe, w których eksperci, naukowcy i firmy starają się proponować nowe projekty wodorowe. Na tę chwilę planowaćanowane jest zwodorowanie autobusów elektrycznych i dodatkowo działa fabryka pociągów w Poznaniu, która tworzy swój pierwszy projekt wodorowy.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wodór mrz., wodorek mrz., woda ż., wodorowanie n., uwodornianie n., uwodornienie n., nawodornienie n., wodorod mrz., wodoród mrz., wodor mrz., wod mrz., wodorodek mrz., wodoczyn mrz.

 czas. wodorować ndk., zwodorować dk., uwodorniać ndk., uwodornić dk., nawodorować dk.

 przym. wodorowy, wodorkowy, wodorodowy, wodorodny

Wiktionary


zwodować

wprowadzić nowo wybudowany lub wyremontowany statek na wodę


SJP.pl


zwodowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zwodować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zwodować dk.

 rzecz. woda ż., bezwodzie n., wodowanie n., wodnistość ż.

Wiktionary


zwodzenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zwodzić.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zwodniczy, zwodzony

Wiktionary


zwodzić

okłamywać, oszukiwać; wprowadzać kogoś w błąd


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. zwieść)

 (1.1) wprowadzać w błąd

 (1.2) przest. zawracać z drogi

 (1.3) daw. sprowadzać w dół

czasownik zwrotny niedokonany zwodzić się (dk. zwieść się)

 (2.1) wprowadzać w błąd siebie nawzajem

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwód

 czas. wodzić, dk. zwieść

 przym. zwodniczy, zwodzony

 przysł. zwodniczo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dezorientować, łudzić, mamić, mylić, nabierać, okłamywać, omamiać, oszukiwać, robić w bambuko, wabić, zbywać, zwabiać

Wiktionary


zwodziciel

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba wprowadzająca w błąd

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. fż. zwodzicielka ż.

Wiktionary


zwodzicielka

zwodziciel


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta wprowadzająca w błąd

Wiktionary

Patrz:

zwodziciel

Powiązane:

 rzecz. fm. zwodziciel mos.

Wiktionary


zwodzicielski

zwodziciel


SJP.pl

Patrz:

zwodziciel

zwodzony

okłamywać, oszukiwać; wprowadzać kogoś w błąd


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) o moście: taki, który ma ruchome przęsło

forma czasownika.

 (2.1) imiesłów przymiotnikowy bierny od: zwodzić

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zvɔˈd͡zɔ̃nɨ, AS: zvoʒõny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwodzenie n.

 czas. zwieść, zwodzić ndk.

Wiktionary


zwoić

nawijać izolowany przewód elektryczny na określone części urządzenia elektrycznego; uzwajać


SJP.pl


zwoik

zdrobnienie od: zwój


SJP.pl


zwój

coś zwiniętego; rulon; bela


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) coś zwiniętego w kłębek, rulon

 (1.2) sposób zwinięcia lub nawinięcia przedmiotu

 (1.3) postać książki w formie wstęgi nawiniętej na dwa drążki,

Wiktionary

Zwój – pierwotna postać książki w formie długiej wstęgi nawiniętej na dwa drążki (umbilicus). Drążki te (wykonane najczęściej z drewna lub kości słoniowej) były dłuższe niż szerokość zwoju i nie były do niego przymocowane. Nadawały one zwojowi pożądaną sztywność. Przed rozpoczęciem czytania drążki te wysuwano. Wystające końce tych drążków wiązano ze sobą tasiemkami, a zwój owijano w obwolutę pergaminową, najczęściej koloru purpurowego i obwiązywano czerwonymi rzemykami. Zaopatrywano go dodatkowo w tytuł wypisany na skrawku pergaminu doczepionego do rękopisu. Po łacinie nazywany był on index lub titulus. W przypadku zwojów wytworniejszych miał kolor czerwony lub szafirowy. Taki doczepiony tytuł ułatwiał odszukiwanie konkretnego zwoju wśród wielu innych. Zwój czytano rozwijając sukcesywnie jego kolejne partie z jednej strony, zwijając je jednocześnie z drugiej strony (najczęściej już wtedy był to układ od lewej do prawej).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zwoje drutu żyletkowego produkowane są z drutu stalowego wyposażonego w ostrza.

 (1.2) Struny gitary mocujemy na kluczu w równe zwoje.

 (1.3) Kapłani czytali teksty modłów ze zwojów papirusa.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zvuj, AS: zvui ̯

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwijanie n., zwinięcie n., zwojnica ż., zwijarka ż.

:: zdrobn. zwitek m.

 czas. zwinąć, zwijać, pozwijać

 przym. zwojowy

Wiktionary


zwojak

łagodny guz występujący u młodzieży, najczęściej zlokalizowany w płacie skroniowym lub podwzgórzu; gangliocytoma


SJP.pl

Zwojak (ang. gangliocytoma) – nowotwór ośrodkowego układu nerwowego z grupy guzów neuronalnych i neuronalno-glejowych, będący zmianą o niskiej złośliwości (I stopień wg WHO).

Wikipedia


zwojenie

nawijać izolowany przewód elektryczny na określone części urządzenia elektrycznego; uzwajać


SJP.pl


zwójka

mały motyl nocny z rodziny zwójkówek; zwójkówka


SJP.pl

  • Motyle:
    • Zwójka siewkóweczka, zwójka kiełkóweczka
    • Zwójka zieloneczka
    • Zwójka odrośleczka
  • Ślimaki:
    • Zwójka – polska nazwa rodzajów ślimaków morskich Voluta i Busycon

Wikipedia


zwójki

rodzina owadów z rzędu motyli żyjących głównie w krajach tropikalnych i subtropikalnych, obejmująca kilkaset tysięcy gatunków; zwójkowate


SJP.pl

Zwójkowate, zwójki, zwójkówki (Tortricidae) – rodzina motyli z podrzędu Glossata i infrarzędu różnoskrzydłych. Obejmuje blisko 10 900 opisanych gatunków, z których niecałe 700 ma znaczenie ekonomiczne jako szkodniki roślin. Gąsienice prowadzą skryty tryb życia, żerując wewnątrz roślin lub schronień utworzonych z przędzy, zwiniętych liści czy też elementów podłoża. Dorosłe motyle są aktywne głównie po południu i wieczorem.

Wikipedia


zwójkowate

rodzina owadów z rzędu motyli żyjących głównie w krajach tropikalnych i subtropikalnych, obejmująca kilkaset tysięcy gatunków; zwójki


SJP.pl

Zwójkowate, zwójki, zwójkówki (Tortricidae) – rodzina motyli z podrzędu Glossata i infrarzędu różnoskrzydłych. Obejmuje blisko 10 900 opisanych gatunków, z których niecałe 700 ma znaczenie ekonomiczne jako szkodniki roślin. Gąsienice prowadzą skryty tryb życia, żerując wewnątrz roślin lub schronień utworzonych z przędzy, zwiniętych liści czy też elementów podłoża. Dorosłe motyle są aktywne głównie po południu i wieczorem.

Wikipedia


zwójkowaty

o cechach zwójkowatych


SJP.pl


zwójkówka

motyl nocny z rodziny zwójkowatych; zwójka


SJP.pl


zwojnica

zespół zwojów wraz z otaczającymi je materiałami izolacyjnymi, połączonych elektrycznie szeregowo


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) elektr. zob. cewka.

Wiktionary

Cewka – część obwodu elektrycznego, zaliczana do elementów biernych. Posiada uzwojenie, czyli zwoje przewodnika nawinięte np. na powierzchnie:

  • walca (cewka cylindryczna),
  • pierścienia (cewka toroidalna),
  • płaską (cewka spiralna lub płaska).

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. zwój mrz., zwojarka ż., zwojnik mrz., zwojenie n., przezwojenie n., przezwajanie n., uzwojenie n., zwitek mrz.

 czas. przezwoić dk., przezwajać ndk., uzwoić dk., uzwajać ndk.

 przym. zwojowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) cewka

Wiktionary


zwojnik

rodzaj świdra z krótkim zakończeniem w kształcie ślimaka


SJP.pl


zwojówka

rodzaj skamieniałej muszli


SJP.pl


zwojowy

przymiotnik od: zwój


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z czymś zwiniętym na kształt kłębka, walca

 (1.2) anat. związany ze skupiskiem komórek nerwowych, ganglionem

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwój mrz., zwitek mrz., zwojnica ż.

Wiktionary


zwola

nazwa kilku wsi w Polsce


SJP.pl

Miejscowości w Polsce

Wg TERYT jest ich 4
  • Zwola – wieś w woj. mazowieckim, w pow. garwolińskim, w gminie Miastków Kościelny
  • Zwola – wieś w woj. mazowieckim, w pow. kozienickim, w gminie Gniewoszów
  • Zwola – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. opatowskim, w gminie Sadowie
  • Zwola – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. średzkim, w gminie Zaniemyśl

Wikipedia


zwolak

nazwisko


SJP.pl


zwoleń

1. miasto w Polsce;
2. miasto na Słowacji;
3. wieś w Polsce;
4. szczyt na Słowacji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Polsce;

Wiktionary

  • Zwoleń (słow. Zvolen) – szczyt w Wielkiej Fatrze
  • Zwoleń (słow. Zvolen) – miasto w środkowej Słowacji

W Polsce:

  • Zwoleń – miasto w woj. mazowieckim, w pow. zwoleńskim, w gminie Zwoleń
  • Zwoleń – wieś w woj. mazowieckim, w pow. gostynińskim, w gminie Gostynin
  • Zwoleń – gmina w województwie mazowieckim
  • Zwoleń – gromada

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈzvɔlɛ̃ɲ, AS: zvolẽń

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zwoleński

Wiktionary


zwolenianin

mieszkaniec miasta: Zwoleń


SJP.pl


zwolenianka

mieszkanka Zwolenia


SJP.pl


zwolennictwo

dawniej: bycie czyimś zwolennikiem


SJP.pl


zwolenniczka

zwolennik


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) osoba płci żeńskiej, która popiera coś, darzy coś sympatią, oddaje swoje poparcie komuś lub czemuś

Wiktionary

Patrz:

zwolennik

Przykłady

 (1.1) Dorota jest gorącą zwolenniczką kary śmierci.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzvɔlɛ̃ɲˈːit͡ʃka, AS: zvolẽ•ńička

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwolennictwo n., zwolennica ż.

:: fm. zwolennik mos.

 przym. zwolenniczy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) daw. zwolennica

Wiktionary


zwolennik

osoba popierająca coś lub kogoś; stronnik


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba, która popiera coś, darzy coś sympatią, oddaje swoje poparcie komuś lub czemuś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) E-learning znajduje coraz więcej zwolenników.

 (1.1) Czy katolik powinien być zwolennikiem kary śmierci?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zvɔˈlɛ̃ɲːik, AS: zvol•ńik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: fż. zwolenniczka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) miłośnik, sympatyk, stronnik, wyznawca, adherent

Wiktionary


zwoleński

przymiotnik od miasta: Zwoleń


SJP.pl


zwolić

czasownik

 (1.1) stpol. wybrać

 (1.2) poet. dać pozwolenie, przyzwolić na coś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) U twego Syna Gospodzina, matko zwolena Maryja!.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzvɔlʲit͡ɕ, AS: zvolʹić

Wiktionary


zwoliński

nazwisko


SJP.pl

  • Adam Zwoliński (zm. 1846) – prawnik
  • Andrzej Zwoliński (zm. 1814) – działacz mieszczański
  • Andrzej Zwoliński (ur. 1957) – duchowny
  • Jerzy Zwoliński (1921-1978) – zootechnik
  • Krzysztof Zwoliński (ur. 1959) – lekkoatleta
  • Łukasz Zwoliński (ur. 1993) – piłkarz nożny
  • Michał Zwoliński (1846-1912) – ludwisarz
  • Piotr Zwoliński (ur. 1965) – duchowny
  • Przemysław Zwoliński (1914-1981) – językoznawca
  • Serafin Józef Zwoliński (1879-1940) – zakonnik
  • Stanisław Zwoliński – inżynier
  • Stanisław Kostka Zwoliński (1804-1877) – kanonik
  • Stefan Zwoliński (1900-1982) – speleolog
  • Tadeusz Zwoliński (1893-1955) – kartograf
  • Tytus Zwoliński (1877-1952) – działacz społeczny

Wikipedia


zwolle

[czytaj: zwole] miasto w Holandii


SJP.pl

Zwolle – miasto w północno-wschodniej Holandii, nad rzeką IJssel, w pobliżu jej ujścia do zbiornika IJsselmeer, ośrodek administracyjny prowincji Overijssel. W grudniu 2022 miasto zamieszkiwało 132 433 mieszkańców.

W mieście znajduje się stacja kolejowa Zwolle.

Wikipedia


zwolnić

1. zmniejszyć szybkość, tempo czegoś
2. zmniejszyć szybkość poruszania się
3. uczynić coś mniej napiętym, zwartym
4. uczynić kogoś wolnym od jakiegoś obowiązku, od odpowiedzialności itp.
5. przestać zajmować jakieś miejsce
6. wypowiedzieć komuś pracę
7. wypuścić kogoś z więzienia, szpitala itp.
8. sprawić, że coś nie jest obciążone podatkiem, cłem itp.


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. zwalniać)

 (1.1) dokonany od|zwalniać.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pociąg zwolnił, z trudem się przebijając w tumanach zamieci.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzvɔlʲɲit͡ɕ, AS: zvolʹńić

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zwalniać

 rzecz. zwolnienie n., zwalnianie n., zwalniacz mrz., powolniak mzw./mos.

 temsłow. wolno-

 przym. wolny

Wiktionary


zwolnica

dodatkowa przekładnia zębata zmniejszająca prędkość obrotową kół napędowych, umieszczana w piaście tych kół; stosowana, gdy zachodzi konieczność uzyskania dużego przełożenia między kołami napędowymi i skrzynią biegów


SJP.pl

Zwolnica – przekładnia zębata montowana przy kołach napędowych ciągnika rolniczego lub w niektórych pojazdach użytkowych i terenowych. Zwolnice stosuje się głównie w celu zwiększenia momentu obrotowego, a tym samym zmniejszenia obrotów dopiero na kołach, dzięki czemu wszystkie inne elementy układu przeniesienia napędu pracują na większych obrotach, a przy mniejszych momentach obrotowych mogą być mniejsze i lżejsze.

Wikipedia


zwolnicowy

przymiotnik od: zwolnica


SJP.pl


zwolnienie

1. zmniejszyć szybkość, tempo czegoś
2. zmniejszyć szybkość poruszania się
3. uczynić coś mniej napiętym, zwartym
4. uczynić kogoś wolnym od jakiegoś obowiązku, od odpowiedzialności itp.
5. przestać zajmować jakieś miejsce
6. wypowiedzieć komuś pracę
7. wypuścić kogoś z więzienia, szpitala itp.
8. sprawić, że coś nie jest obciążone podatkiem, cłem itp.


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zwolnić.

 (1.2) dokument potwierdzający zwolnienie (1.1) od czegoś

Wiktionary

prawo pracy
  • wypowiedzenie umowy o pracę – rozwiązanie stosunku pracy
    • zwolnienia grupowe
    • zwolnienie dyscyplinarne
  • zwolnienie lekarskie (także: zwolnienie chorobowe, L4)
prawo karne
  • warunkowe przedterminowe zwolnienie – nadzorowane zwolnienie więźnia przed ukończeniem kary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Przejście z obsługi ręcznej na mechaniczną oznaczało zwolnienie operatora.

 (1.2) Uczennica została zawieszona w prawach ucznia za podrabianie zwolnień i bezczelność.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zvɔlʲˈɲɛ̇̃ɲɛ, AS: zvolʹńė̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwalnianie n., zwalniacz m., zwalniak m., powolniak mzw./mos.

 czas. zwalniać ndk., zwolnić dk.

 temsłow. wolno-

 przym. wolny

Wiktionary


zwolski

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Edward Zwolski – polski historyk, filolog klasyczny, tłumacz
  • Grzegorz Zwolski – polski judoka
  • Zenobiusz Zwolski – polski malarz, scenograf, grafik, animator życia kulturalnego

Wikipedia


zwomitować

dawniej: zwymiotować


SJP.pl


zwón

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. dzwon

Wiktionary

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. zwónica ż.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

 (1.1) zobtłum|dzwon.

źródła.

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwónica ż.

Wiktionary


zwónek

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. dzwonek

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zwónić ndk.

Wiktionary


zwónić

czasownik niedokonany

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. dzwonić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwónek mrz.

Wiktionary


zwónica

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. rel. dzwonnica

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwón mrz.

Wiktionary


zwonowice

Zwonowice (niem. Zwonowitz, daw. Dzwonowice) – wieś w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie rybnickim, w gminie Lyski.Wieś leży w całości na terenie kompleksu krajobrazowego Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich.

Wikipedia


zwora

1. pręt, zwykle metalowy, o kształcie litery "U", łączący dwa przedmioty, np. bale; klamra;
2. część magnetowodu służąca do zwierania i rozwierania obwodu magnetycznego; kotwica


SJP.pl


zworka

łącznik umożliwiający zmianę konfiguracji komponentu komputera; dżamper; jumper


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: zwora

 (1.2) elektr. inform. mały element służący do łączenia (zwierania) styków elektrycznych w celu konfiguracji układu elektronicznego (np. płyty głównej);

Wiktionary

Zworka – stosowany w elektronice, a zwłaszcza w architekturze komputera, łącznik pozwalający na zamknięcie, otwarcie lub obejście obwodu elektronicznego znajdującego się na płytce drukowanej. Umieszcza się go w celu zresetowania lub skonfigurowania układu elektronicznego (płyty głównej, karty rozszerzenia i tym podobnych).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W zależności od ustawienia zworki, dysk twardy może pracować w różnych trybach.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzvɔrka, AS: zvorka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwora ż., zwornik m., zwarcie n.

 czas. zwierać, zewrzeć

 przym. bezzworkowy, zwarty

 przysł. zwarcie

Wiktionary


zwornik

zdobione zamknięcie sklepienia bądź łuku


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) archit. szczytowy kliniec niektórych typów sklepienia

 (1.2) archit. szczytowy kliniec łuku

Wiktionary

  • Zwornik – grupa artystyczna
  • Zwornik – przełęcz i rozdroże szlaków turystycznych w Beskidzie Sądeckim
  • zwornik – pojęcie z zakresu architektury
  • zwornik – pojęcie z zakresu geografii
  • zwornik – pojęcie z zakresu wiertnictwa

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. zworka ż., zwarcie n.

 przysł. zwarcie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) klucz

 (1.2) klucz

Wiktionary


zwornikowy

zwornik


SJP.pl

Patrz:

zwornik

zwóz

zwożenie, zwiezienie czegoś; zwózka


SJP.pl

Zwóz (dodatkowa nazwa w j. niem. Zwoos) – wieś w Polsce, w województwie opolskim, w powiecie oleskim, w gminie Dobrodzień.

Wikipedia


zwozić

przewozić coś w jedno miejsce


SJP.pl


zwózka

zwożenie, zwiezienie czegoś; zwóz


SJP.pl


zwoźniak

nazwisko


SJP.pl


zwołać

1. wołając, zgromadzić wiele osób lub zwierząt;
2. zarządzić zebranie się grona osób


SJP.pl

czasownik przechodni

 (1.1) dokonany od|zwoływać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwoływanie n., zwołanie n.

 czas. zwoływać

Wiktionary


zwołanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zwołać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwoływanie n.

 czas. zwołać dk., zwoływać ndk.

Wiktionary


zwoływać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zwołać)

 (1.1) gromadzić gdzieś wiele osób poprzez wołanie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przed moim przyjściem sekretarka zwołała wszystkich na spotkanie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zvɔˈwɨvat͡ɕ, AS: zvou̯yvać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwoływanie n., zwołanie n.

 czas. zwołać dk.

Wiktionary


zwoływanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zwoływać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzvɔwɨˈvãɲɛ, AS: zvou̯yvãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zwoływać, zwołać

 rzecz. zwołanie n.

Wiktionary


zwracać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zwrócić)

 (1.1) niedokonany od|zwrócić.

czasownik zwrotny niedokonany (dk. zwrócić się)

 (2.1) niedokonany od|zwrócić się.

Wiktionary

Przykłady

 (2.1) Zwracam się do ciebie, bo słyszałam, że miałaś taki sam problem.

 (2.1) Jak zwracacie się do teściów?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzvrat͡sat͡ɕ, AS: zvracać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwracanie n., zwrot mrz., zwrócenie n., zwrotnica ż., zwrotnik mrz., zwrotka ż.

 przym. zwrotny

Wiktionary


zwracanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zwracać.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Mam wrażenie, że zwracanie nadpłaty podatku ciągnie się w nieskończoność, a chciałoby się już inwestować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zvraˈt͡sãɲɛ, AS: zvracãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zwracać ndk., zwrócić dk.

 rzecz. zwrotnik mrz., zwrotnica ż., zwrot, zwrócenie

 przym. zwrotny

Wiktionary


zwrocać

czasownik niedokonany

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. wymiotować

Wiktionary


zwrócenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zwrócić.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Prosimy o zwrócenie wypożyczonych książek do końca miesiąca.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zvruˈt͡sɛ̃ɲɛ, AS: zvrucńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zwrócić dk., zwracać ndk.

 rzecz. zwrotnik mrz., zwrotnica ż., zwrot, zwracanie

 przym. zwrotny

Wiktionary


zwrócić

1. przekazać z powrotem, oddać
2. zwymiotować


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. zwracać)

 (1.1) oddać komuś jego własność, coś, co zostało od niego pożyczone

 (1.2) pot. zwymiotować

 (1.3) skierować jakiś przedmiot w określoną stronę

czasownik zwrotny dokonany zwrócić się (ndk. zwracać się)

 (2.1) skierować do kogoś swoje słowa

 (2.2) rekompensować włożone środki i odrobić własne koszty

 (2.3) skierować się w określonym kierunku

 (2.4) nazwać kogoś odpowiednio do jego funkcji

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Lepiej zwróć książki do biblioteki, zanim będzie za późno.

 (1.2) Bulimia jest chorobą psychosomatyczną, w której chory wywołuje wymioty, by zwrócić jedzenie, które zjadł.

 (1.3) Zwróć wektor prędkości w dół.

 (2.1) Powinieneś zwrócić się o pomoc do prawnika.

 (2.1) Zwróciła się do dotychczasowych beneficjentów, by finansowali dalsze wysiłki.

 (2.2) Inwestycja zwróciła się po roku.

 (2.3) Po godzinie marszu zwrócili się na północ.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzvrut͡ɕit͡ɕ, AS: zvrućić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwrotka ż., zwrotnik mrz., zwrot, zwrócenie, zwracanie, zwrotnica

 przym. zwrotny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) oddać

 (1.2) wyrzygać

 (1.3) skierować

Wiktionary


zwrocik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od zwrot

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwrot m.

Wiktionary


zwrot

1. oddanie rzeczy poprzedniemu jej właścicielowi
2. obrót


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zmiana kierunku ruchu, poruszania się, obrót

 (1.2) zainteresowanie się czymś; zwrócenie swojego zainteresowania, uwagi w jakimś kierunku; zajęcie się czymś

 (1.3) zmiana, odmiana, przemiana w jakiejś dziedzinie

 (1.4) oddanie komuś czegoś

 (1.5) spłacenie, pobranie (sumy pieniężnej, kosztów)

 (1.6) wyrażenie, zdanie, konstrukcja słowna; związek wyrazów;

 (1.7) jęz. związek frazeologiczny, którego głównym elementem jest czasownik lub imiesłów przysłówkowy;

 (1.8) żegl. manewr powodujący zmianę halsu, czyli zmianę burty na którą wieje wiatr i przerzucenie żagli na drugą burtę

Wiktionary

  • zwrot – rodzaj frazeologizmu
  • zwrot – manewr w żeglarstwie
  • „Zwrot” – czasopismo mniejszości polskiej na Zaolziu

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Statek wykonał zwrot w prawo.

 (1.2) Dla malarstwa renesansowego charakterystyczny był zwrot ku naturze.

 (1.3) Obalenie reżimu przyniosło całkowity zwrot w polityce zagranicznej kraju.

 (1.4) Nie mogę się doprosić zwrotu pożyczonych książek.

 (1.5) Pracownicy mogą otrzymać zwrot kosztów dojazdu do pracy.

 (1.6) Nie wiem co oznacza zwrot „wilczy apetyt”.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zvrɔt, AS: zvrot

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwrotnica ż., zwrotnicowy m., zwracanie n., zwrócenie n.

 czas. wracać / wrócić, zwracać / zwrócić, odwracać / odwrócić

 przym. zwrotny, bezzwrotny, zwrotnicowy

 przysł. zwrotnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) obrót, skręt, zakręt

 (1.3) przełom

 (1.4) odzyskanie

 (1.5) refundacja

 (1.6) fraza, powiedzenie, sformułowanie

Wiktionary


zwrotek

powtarzający się kilkuwersowy układ rytmiczny o określonym rozkładzie rymów; strofka


SJP.pl


zwrotka

powtarzający się kilkuwersowy układ rytmiczny o określonym rozkładzie rymów; strofka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. muz. liter. strofa

 (1.2) pot. poczt. zwrotne poświadczenie odbioru

Wiktionary

Strofa (z łac. stropha), zwrotka – jednostka wierszowa, tworząca zestaw pewnej liczby wersów, wyodrębnionych w całość i oddzielonych przerwą graficzną od innej całości. Stanowi całość znaczeniową, rytmiczną, przeważnie też składniową i intonacyjną. Strofa występuje tylko w utworze lirycznym, pełni istotną funkcję w rytmice i intonacji. Strofy mogą występować w wierszach każdego rodzaju: białym, wolnym, sylabicznym, tonicznym, sylabotonicznym, ale w wierszu wolnym mogą nie mieć charakteru regularnego.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Z ilu wersów składają się zwrotki w tym wierszu?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzvrɔtka, AS: zvrotka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwrot m., zwrotnik mrz., zwrotkowość ż.

 czas. wracać, zwracać ndk., zwrócić dk.

 przym. zwrotkowy, zwrotny

Wiktionary


zwrotkowość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) podział na zwrotki

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwrotka ż.

Wiktionary


zwrotkowy

przymiotnik od: zwrotka


SJP.pl


zwrotnica

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) urządzenie służące do zmiany toru pojazdów szynowych

Wiktionary

  • Zwrotnica – czasopismo artystyczno-literackie okresu międzywojennego
  • zwrotnica (Legousia) – rodzaj roślin z rodziny dzwonkowatych

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Motorniczy musiał przełożyć zwrotnicę, by wjechać na właściwy tor.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zvrɔtʲˈɲit͡sa, AS: zvrotʹńica

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwrot m., zwracanie n., zwrócenie n., zwrotnik mrz.

 czas. zwracać ndk., zwrócić dk.

 przym. zwrotnicowy, zwrotniczy, zwrotny

Wiktionary


zwrotnicowy

przymiotnik od: zwrotnica


SJP.pl


zwrotniczanin

poeta, który należał do literackiej grupy skupionej wokół wydawanego w Krakowie w latach 1922-23 i 1926-27 czasopisma Zwrotnica


SJP.pl


zwrotniczowa

dawniej: żona zwrotniczego; zwrotniczyna


SJP.pl


zwrotniczowski

zwrotniczy (pracownik)


SJP.pl


zwrotniczy

pracownik kolejowy lub tramwajowy obsługujący zwrotnice


SJP.pl


zwrotniczyna

dawniej: żona zwrotniczego; zwrotniczowa


SJP.pl


zwrotniej

stopień wyższy od przysłówka: zwrotnie


SJP.pl


zwrotniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: zwrotny


SJP.pl


zwrotnik

równoleżnik ziemski leżący na ok. 23 stopniu szerokości geograficznej północnej lub południowej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) geogr. jedna z dwóch umownych linii na Ziemi, równoleżnik 23°27′ (dwadzieścia trzy stopnie i dwadzieścia siedem minut);

 (1.2) muz. rodzaj ozdobnika, polegającego na szybkim przejściu z nuty głównej na sąsiednią i natychmiastowym powrocie na nutę główną;

Wiktionary

Zwrotnik (tłum. gr. τροπικός κύκλος 'zwrotny krąg') – równoleżnik ziemski, nad którym Słońce „zawraca” w swym pozornym rocznym ruchu po niebie. Jedynie w obszarze między zwrotnikami Słońce można obserwować w zenicie. Szerokość geograficzna zwrotników jest definiowana przez nachylenie ekliptyki do równika niebieskiego. Ponieważ ten kąt powoli zmienia się w czasie, stąd zwrotniki nie zajmują stałego położenia na Ziemi i aktualnie powoli zbliżają się do siebie o prawie pół sekundy (0,47”) rocznie. W roku 2011 zwrotnik Raka znajdował się na 23° 26′ 16″ szerokości geograficznej północnej, a zwrotnik Koziorożca na 23° 26′ 16″ szerokości geograficznej południowej. W roku 1917 znajdowały się dokładnie na szerokości 23° 27'.

Zwrotnik Koziorożca

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Nigdy nie wiem, który zwrotnik jest na południowej półkuli, a który — na północnej.

 (1.2) Nuta główna w zwrotniku jest akcentowana.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzvrɔtʲɲik, AS: zvrotʹńik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwrotka ż., zwrotnica ż., zwrotnicowy m., zwrotniczy m., zwrotniczanin m., zwrotność ż., zwracanie n., zwrócenie n.

 czas. wracać, zwracać ndk., zwrócić dk.

 przym. zwrotnikowy, podzwrotnikowy, zwrotny

 przysł. zwrotnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) mordent

Wiktionary


zwrotnikowy

przymiotnik od: zwrotnik


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany ze zwrotnikiem, pochodzący z terenów pod zwrotnikiem

przymiotnik jakościowy

 (2.1) właściwy dla zwrotnika

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwrotnik mrz.

 przym. zwrotny

Wiktionary


zwrotność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest zwrotne; cecha tych, którzy są zwrotni

Wiktionary

Relacja zwrotna – relacja dwuargumentowa (dwuczłonowa), w której każdy element zbioru jest w relacji sam z sobą.

Formalnie relację dwuczłonową \rho \subseteq X\times X nazywa się zwrotną, gdy dla każdego x\in X zachodzi warunek (x,x)\in \rho .

Wikipedia

Powiązane:

 przym. zwrotny

 przysł. zwrotnie

 rzecz. zwrotnik mrz.

Wiktionary


zwrotny

przymiotnik

 (1.1) zdolny do szybkiej zmiany kierunku

 (1.2) dotyczący zmiany kierunku

 (1.3) związany z oddawaniem, zwracaniem czegoś

 (1.4) gram. wskazujący, że wykonawca czynności sam jej podlega

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zwracać ndk., zwrócić dk.

 rzecz. zwrot mrz., zwrotka ż., zwrotnica ż., zwrotnik mrz., zwrotność ż., zwracanie n., zwrócenie n.

 przym. zwrotniczy, zwrotnikowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) sterowny, zwinny, zręczny

Wiktionary


zwrotowy

zwrot


SJP.pl

Patrz:

zwrot

zwut

1. skrót od: Zakłady Wytwórcze Urządzeń Telefonicznych;
2. skrót od: Zakłady Wytwórcze Urządzeń Termotechnicznych


SJP.pl


zwycięski

przymiotnik

 (1.1) związany ze zwycięstwem, dotyczący zwycięstwa

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na korzyść tej tezy przemawia fakt, że podczas pustynnej wędrówki staczali oni zwycięskie bitwy.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwycięstewko n., zwycięstwo n., zwycięzca mos., zwyciężca mos., zwyciężczyni ż., zwyciężenie n., zwyciężanie n.

 czas. zwyciężać ndk., zwyciężyć dk.

 przysł. zwycięsko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) triumfalny

Wiktionary


zwycięsko

przysłówek

 (1.1) w sposób zwycięski; triumfalnie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Marusarz zapoznał się ze ścianą już w 1909 roku, w czasie, gdy odparła ona zwycięsko wiele ataków najlepszych taterników.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zvɨˈt͡ɕɛ̃w̃skɔ, AS: zvyćũ̯sko

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwycięstewko n., zwyciężca mos., zwycięstwo n., zwycięzca, zwyciężczyni

 przym. zwycięski

 czas. zwyciężyć, zwyciężać

Wiktionary


zwycięskość

zwycięski


SJP.pl

Patrz:

zwycięski

zwycięstewko

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) rzad. zdrobn. od: zwycięstwo

 (1.2) rzad. niewielkie zwycięstwo

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Konkluzje miały uspokoić europejskich hamulcowych, dać im ich malutkie zwycięstewko.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwycięstwo n., zwyciężyciel mos., zwycięzca mos., zwyciężczyni ż., zwyciężenie n., zwyciężanie n.

 czas. zwyciężać ndk., zwyciężyć dk.

 przym. zwycięski

 przysł. zwycięsko

Wiktionary


zwycięstwo

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zdecydowany sukces w walce lub rywalizacji (najczęściej sportowej), zwalczenie nieprzyjaciela, pokonanie konkurencji

Wiktionary

  • Zwycięstwo – powieść Josepha Conrada
  • Zwycięstwo – utwór dramatyczny Karola Irzykowskiego
  • Zwycięstwo – dramatyczny sportowy film akcji z 1969 roku
  • Zwycięstwo – film wojenny z 1974
  • Zwycięstwo – film dramatyczny z 1995
  • Zwycięstwo – film dokumentalny Aliny Czerniakowskiej z 1995

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jan III Sobieski odniósł zwycięstwo nad Turkami pod Chocimiem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zvɨˈt͡ɕɛ̃w̃stfɔ, AS: zvyćũ̯stfo

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwycięstewko n., zwyciężyciel mos., zwycięzca m., zwyciężczyni ż., zwyciężenie n., zwyciężanie n.

 czas. zwyciężać ndk., zwyciężyć dk.

 przym. zwycięski

 przysł. zwycięsko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wygrana, triumf, tryumf, wiktoria

Wiktionary


zwyciężać

czasownik nieprzechodni (dk. zwyciężyć)

 (1.1) odnosić zwycięstwo nad kimś lub czymś

czasownik przechodni (dk. zwyciężyć)

 (2.1) pokonywać kogoś, wygrywać z kimś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Miłość zawsze zwycięża.

 (2.1) Bokser z łatwością zwyciężał przeciwników.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zvɨˈt͡ɕɛ̃w̃ʒat͡ɕ, AS: zvyćũ̯žać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwycięstewko n., zwyciężyciel mos., zwyciężca mos., zwyciężanie n., zwycięstwo, zwycięzca, zwyciężczyni

 przym. zwyciężony, zwycięski

 przysł. zwycięsko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wygrywać

 (2.1) pokonywać

Wiktionary


zwyciężalny

dający się zwyciężyć, pokonać


SJP.pl


zwyciężanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zwyciężać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zwyciężać ndk.

 przym. zwycięski

 rzecz. zwycięstwo n., przezwyciężanie n., zwycięzca mos., zwyciężca mos., zwycięstewko n.

Wiktionary


zwycięzca

osoba, która zwyciężyła


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) daw. osoba, która zwyciężyła, wygrała

Wiktionary

Zwycięzca – powieść Jerzego Żuławskiego z 1910.

Powieść jest drugą częścią Trylogii księżycowej tego autora i bezpośrednią kontynuacją powieści Na srebrnym globie.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Bóg Pan jest moc moja, i postawi jako jeleń nogi moje i po wysokościach moich poprowadzi mię zwyciężca, psalmy śpiewającego.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwyciężanie n., zwyciężenie n.

:: fż. zwyciężczyni ż.

 czas. zwyciężyć dk., zwyciężać ndk.

 przym. zwycięski

 przysł. zwycięsko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) współcz. zwycięzca; książk. triumfator, tryumfator; daw. wiktor, zwyciężyciel

Wiktionary


zwyciężczyni

kobieta, która zwyciężyła


SJP.pl


zwyciężenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zwyciężyć.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzvɨt͡ɕɛ̃w̃ˈʒɛ̃ɲɛ, AS: zvyćẽũ̯žńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zwyciężyć

 przym. zwycięski

 rzecz. zwycięstwo n., przezwyciężanie n., zwycięzca mos., zwyciężca mos., zwycięstewko n.

Wiktionary


zwyciężony

ten, kogo zwyciężono


SJP.pl


zwyciężyć

czasownik przechodni dokonany (ndk. zwyciężać)

 (1.1) zob. zwyciężać.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Sędzia odgwizdał właśnie koniec meczu; Górnik zwyciężył trzy do dwóch, legioniści ponuro ustawiali się w linię na środku boiska.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zvɨˈt͡ɕɛ̃w̃ʒɨt͡ɕ, AS: zvyćũ̯žyć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwycięstewko n., zwyciężca mos., zwycięstwo n., zwycięzca m., zwyciężczyni ż., zwyciężenie n.

 przym. zwycięski

 przysł. zwycięsko

Wiktionary


zwyciężyciel

dawniej: zwycięzca


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) daw. zwycięzca

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwycięstwo n., zwycięzca m., zwycięstewko n.

 czas. zwyciężać ndk.

Wiktionary


zwyczaj

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) sposób zachowywania się lub czynności wykonywane w określonych sytuacjach według pewnego wzoru określonego przez kulturę

 (1.2) indywidualny sposób zachowywania się lub czynności wykonywane w określonych sytuacjach, charakterystyczne dla danej osoby

Wiktionary

Zwyczaj – w języku popularnym określenie to funkcjonuje jako synonim słowa „obyczaj”, jednak w niektórych naukach (np. w socjologii) terminom tym nadaje się różne znaczenie.

Dla socjologa termin „zwyczaj” oznacza ustalony w zbiorowości sposób zachowania się (jest w skali zbiorowej odpowiednikiem indywidualnego nawyku), jego istnienie jest oparte na tradycji, ma charakter nieuświadomionego naśladownictwa tego, co robią inni członkowie. Zwyczaj różni się od mody o wiele większą trwałością, natomiast od obyczaju tym, że jego nieprzestrzeganie nie niesie dla członka grupy żadnych negatywnych konsekwencji. Przykładem obyczaju jest następujące zachowanie: mężczyźni będący katolikami zdejmują nakrycie głowy przed wejściem do kościoła. Niedostosowanie się do tego wymogu spowodowałoby negatywną reakcję ze strony grupy. Przykładem zwyczaju w tej samej społeczności jest natomiast przychodzenie do kościoła niektórych kobiet (szczególnie starszych) w odświętnych chustach, jednak niezałożenie chusty nie będzie postrzegane przez współwyznawców jako coś nagannego.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zwyczajem bożonarodzeniowym jest dekoracja choinek.

 (1.2) Moim zwyczajem jest pić rano samą kawę, bez śniadania.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzvɨt͡ʃaj, AS: zvyčai ̯

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwyczajność ż., zwyczajowość ż., zwyczajowiec mos., przyzwyczajenie n.

 przym. zwyczajowy, zwyczajny, przyzwyczajony

 czas. przyzwyczajać się ndk., zwyknąć ndk. dk., przyzwyczaić dk., odzwyczaić dk.

 przysł. zwyczajowo, zwyczajnie, zwyczajowie, zazwyczaj

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) tradycja, obyczaj

 (1.2) przyzwyczajenie, nawyk

Wiktionary


zwyczajem

według czyjegoś zwyczaju


SJP.pl


zwyczajnie

przysłówek

 (1.1) w sposób zwyczajny, nie wyróżniający się niczym; przeciętnie

 (1.2) pot. bez trudu; po prostu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ania ubiera się zwyczajnie i bez gustu.

 (1.2) – Jak udało ci się tam wejść bez przepustki? – Zwyczajnie! Tak naprawdę dostać się tam może każdy, bo przy wejściu nie ma już kontroli.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zvɨˈt͡ʃajɲɛ, AS: zvyčai ̯ńe

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zwyczajny

 rzecz. zwyczaj m., zwyczajność

 czas. zwyknąć

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1-2) normalnie

Wiktionary


zwyczajniej

stopień wyższy od przysłówka: zwyczajnie


SJP.pl


zwyczajniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: zwyczajny


SJP.pl


zwyczajność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co jest zwyczajne

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwyczaj m.

 przym. zwyczajny

 przysł. zwyczajnie

 czas. zwyknąć

Wiktionary


zwyczajny

przymiotnik

 (1.1) taki, który niczym się nie wyróżnia, jest przeciętny, zwykły

 (1.2) biol. typowy dla taksonu

 (1.3) taki, który przez nazywającego jest typowym przykładem czegoś negatywnego

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To był kolejny zwyczajny dzień – wstałem rano i jak zwykle poszedłem do pracy.

 (1.3) Z Kazimierza to jest zwyczajny oszust, tyle ci powiem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zvɨˈt͡ʃajnɨ, AS: zvyčai ̯ny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwyczaj mrz., zwyczajność ż., zwyczajowość ż.

 czas. zwyknąć dk., zwyczajnieć ndk.

 przysł. zwyczajnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zwykły, pospolity, normalny, prosty, przeciętny, typowy

 (1.3) zwykły, pospolity, normalny, typowy

Wiktionary


zwyczajowo

przysłówek

 (1.1) zgodnie z przyjętym zwyczajem

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwyczaj m., zwyczajowość ż.

 przym. zwyczajowy

 czas. odzwyczaić

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zwykle, zazwyczaj

Wiktionary


zwyczajowość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest zwyczajowe; cecha tych, którzy są zwyczajowi

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zwyczajowy, zwyczajny

 przysł. zwyczajowo

 rzecz. zwyczaj mrz.

Wiktionary


zwyczajowy

zgodny z powszechnie przyjętym sposobem postępowania


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) zgodny ze zwyczajem, oparty na zwyczaju

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W statucie Kazimierza Wielkiego przedstawiona została zwyczajowa w takich wypadkach procedura, polegająca na przedstawieniu sześciu świadków, po dwóch z rodu ojca, matki i babki ojczystej.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzvɨt͡ʃaˈjɔvɨ, AS: zvyčai ̯ovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwyczaj m., zwyczajowość ż.

 przysł. zwyczajowo

 czas. zwyknąć

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) tradycyjny, konwencjonalny, umowny, typowy

Wiktionary


zwydrzyć

dawniej: zwydrzyć się - stać się zuchwałym, nieposłusznym; rozwydrzyć się


SJP.pl


zwyklak

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) slang. przeciętna osoba

Wiktionary


zwykle

najczęściej, przeważnie, zazwyczaj


SJP.pl

przysłówek

 (1.1) zazwyczaj, prawie zawsze, bardzo często

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ten autobus zwykle się spóźnia, ale dziś przyjechał punktualnie.

 (1.1) Jak to gdzie? Jak zwykle, w tym samym miejscu!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzvɨklɛ, AS: zvykle

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zwykły

 czas. zwyknąć

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zazwyczaj

Wiktionary


zwyklej

rzadki stopień wyższy od przysłówka: zwykle (zwyczajnie, pospolicie); zwyczajniej, pospoliciej


SJP.pl


zwyklejszy

stopień wyższy od przymiotnika: zwykły


SJP.pl


zwyklizna

1. coś, co niczym się nie wyróżnia, nie zwraca na siebie uwagi;
2. coś typowego, oczywistego


SJP.pl


zwyknąć

tylko w czasie przeszłym: mieć określony zwyczaj


SJP.pl

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. brak)

 (1.1) daw. obecnie żart. przyzwyczaić się, przywyknąć

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. brak)

 (2.1) mieć w zwyczaju, zazwyczaj coś robić

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ja tutaj w gwarze obozowym wskrzesnę, / Zwyknę do konia, zuczę się do broni.

 (1.1) Zwykłam jadać w drogich restauracjach.

 (2.1) Nie zwykłem jadać w drogich restauracjach.

 (2.1) To miejsce zwykliśmy nazywać domem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzvɨknɔ̃ɲt͡ɕ, AS: zvyknõńć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwyczaj mrz., zwyczajność ż.

 czas. przywyknąć dk., przywykać ndk., przyzwyczaić dk., przyzwyczajać ndk.

 przym. zwykły, zwyczajny, zwyczajowy

 przysł. zwykle, zwyczajnie

Wiktionary


zwykłodać

czasownik przechodni dokonany

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. opowiedzieć

Wiktionary


zwykłość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co zwykłe

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zwykły

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pospolitość, przeciętność, typowość, zwyczajność

Wiktionary


zwykły

1. zgodny ze zwyczajem, taki jak zawsze; powszedni, pospolity, zwyczajny, codzienny;
2. niczym się niewyróżniający, reprezentujący średni poziom; pospolity, przeciętny, powszechny; typowy;
3. uderzający swoją oczywistością, typowością, np. zwykły cham; zwyczajny, typowy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) niewyróżniający się niczym

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Środa to taki zwykły dzień, nic ciekawego się nie dzieje.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzvɨkwɨ, AS: zvyku̯y

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwykłość ż.

 przysł. zwykle

 czas. zwyknąć

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zwyczajny, szary, pospolity, szablonowy, normalny, typowy, tuzinkowy, banalny; gw-pl|Górny Śląsk|ajnfachowy, ańfachowy.

Wiktionary


zwymiarować

czasownik przechodni dokonany

 (1.1) nanieść na rysunek techniczny linie oraz liczby wymiarowe

 (1.2) nadać elementom konstrukcji wymiary

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Rysunki są odpowiednio zwymiarowane.

 (1.2) Konstrukcję stalową zwymiarowano zgodnie z normą PN-90/B-03200.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzvɨ̃mʲjaˈrɔvat͡ɕ, AS: zvmʹi ̯arovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wymiar m., zwymiarowanie n.

 przym. wymiarowy

 czas. wymiarować ndk.

Wiktionary


zwymiarowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zwymiarować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zwymiarować dk.

Wiktionary


zwymiotować

czasownik przechodni dokonany (ndk. wymiotować)

 (1.1) zwrócić przez usta niestrawiony pokarm

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) - Umieram - powiedziałam i zwymiotowałam tuż pod koło samochodu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzvɨ̃mʲjɔˈtɔvat͡ɕ, AS: zvmʹi ̯otovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wymioty nmos., wymiociny nmos., wymiotowanie n., zwymiotowanie n.

 czas. wymiotować ndk.

 przym. wymiotny

 przysł. wymiotnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) puścić pawia, zerzygać się, zrzygać się, zwrócić, wyrzygać

Wiktionary


zwymiotowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zwymiotować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wymiotowanie n., wymioty nmos., wymiociny nmos., wymiotnica ż.

 czas. zwymiotować dk., wymiotować ndk.

 przym. wymiotny

 przysł. wymiotnie

Wiktionary


zwymyślać

czasownik przechodni dokonany (ndk. brak)

 (1.1) nakrzyczeć na kogoś, w szczególności używając obelżywych słów

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wczoraj szef zwymyślał mnie za spóźnienie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zvɨ̃ˈmɨɕlat͡ɕ, AS: zvỹmyślać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. myśl ż., wymysł m., zwymyślanie n.

 czas. myśleć ndk., wymyślać ndk., wymyślić dk., nawymyślać dk.

 przym. myślowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zbesztać, wyłajać, skarcić, sponiewierać, skląć, powiedzieć do słuchu, zrugać, nakrzyczeć, skrzyczeć, zmyć głowę; pot. zbluzgać, opierniczyć, zmieszać z błotem; posp. opieprzyć; wulg. opierdolić

Wiktionary


zwymyślanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zwymyślać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzvɨ̃mɨɕˈlãɲɛ, AS: zvmyślãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zwymyślać

 rzecz. myśl ż.

Wiktionary


zwyrodniać

rzadko: doprowadzać do degeneracji, zmian w komórkach lub narządach organizmów żywych; degenerować


SJP.pl


zwyrodnialec

osoba zwyrodniała, wynaturzona, wypaczona; zwyrol, dewiant, zboczeniec, wypaczeniec, wynaturzeniec


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) człowiek wynaturzony, wypaczony; degenerat

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zwyrodnialec brutalnie pobił bezbronnego człowieka, który w wyniku odniesionych obrażeń spędził w szpitalu kilka miesięcy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzvɨrɔdʲˈɲalɛt͡s, AS: zvyrodʹńalec

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwyrodniałość ż., zwyrol m., zwyrodnienie n.

 czas. zwyradniać ndk., zwyrodniać ndk., zwyrodnieć dk.

 przym. zwyrodnieniowy

 przysł. zwyrodniale

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) degenerat, bestia, potwór, sadysta, pot. zwyrol

Wiktionary


zwyrodniały

pozbawiony skrupułów, dopuszczający się okrucieństw


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który uległ degeneracji, zwyrodniał

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwyrodnienie n., zwyrol mos.

 czas. zwyrodnieć dk.

 przym. zwyrodnieniowy

Wiktionary


zwyrodnić

doprowadzić do degeneracji, zmian w komórkach lub narządach organizmów żywych; zdegenerować


SJP.pl


zwyrodnienie

doprowadzić do degeneracji, zmian w komórkach lub narządach organizmów żywych; zdegenerować


SJP.pl

Zwyrodnienie (łac. degeneratio) – skutek zaburzonej przemiany materii polegający na gromadzeniu się w komórkach lub w macierzy pozakomórkowej substancji, które normalnie w nich nie występują lub których ilość jest znacznie mniejsza. Jest to zaburzenie jakościowe prowadzące do upośledzenia czynności narządów.Zwyrodnienie zaliczane jest w patomorfologii do zmian wstecznych.

Wikipedia


zwyrodnieniowy

przymiotnik od: zwyrodnienie


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) biol. med. związany ze zwyrodnieniem

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwyrodnienie n., zwyrodnialec mos.

 przym. zwyrodniały

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) degeneracyjny

Wiktionary


zwyrol

potocznie: osoba zwyrodniała, wynaturzona, wypaczona; zwyrodnialec, dewiant, zboczeniec, wypaczeniec, wynaturzeniec


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pot. dewiant, zboczeniec

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zwyrole, których podejrzewaliśmy, byli czyści jak łza. Moim zdaniem nie było sensu, by ich dalej obserwować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwyrodnienie n., zwyrodnialec m.

 przym. zwyrodniały

Wiktionary


zwyrolka

zwyrol


SJP.pl

Patrz:

zwyrol

zwyrolski

zwyrol


SJP.pl

Patrz:

zwyrol

zwyrolstwo

potocznie: coś zwyrodniałego, wynaturzonego


SJP.pl


zwyrtać

czasownik niedokonany

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. obracać

Wiktionary


zwyrtnąć

czasownik

 (1.1) góry. obrócić się

Wiktionary


zwyrtok

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. ktoś zaradny, przedsiębiorczy

Wiktionary


zwyszyć

czasownik

 (1.1) stpol. zyskać

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzvɨʃɨt͡ɕ, AS: zvyšyć

Wiktionary


zwyżka

1. przyrost, wzrost czegoś;
2. podnośnik koszowy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pojazd z podnośnikiem koszowym

Wiktionary

Powiązane:

 przym. wysoki

 temsłow. wysoko-

 rzecz. wyż mrz.

Wiktionary


zwyżkowy

przymiotnik od: zwyżka


SJP.pl


zwyższać

dawniej: podwyższać (czynić wyższym)


SJP.pl


zwyższyć

rzadko: uczynić wyższym; podwyższyć


SJP.pl


zwyzywanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zwyzywać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wyzwisko n., wyzywanie n., wyzwanie n.

 czas. wyzywać ndk., zwyzywać dk., wyzwać dk.

Wiktionary


zwz

skrót od: Związek Walki Zbrojnej - konspiracyjna organizacja wojskowa


SJP.pl

skrótowiec w funkcji rzeczownika rodzaju męskorzeczowego

 (1.1) = hist. Związek Walki Zbrojnej;

Wiktionary


zwł.

skrót od: zwłaszcza


SJP.pl


zwłaszcza

partykuła

 (1.1) przede wszystkim, nade wszystko, w szczególności, szczególnie, specjalnie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Lubię bułki, zwłaszcza słodkie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzvwaʃt͡ʃa, AS: zvu̯ašča

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) głównie, przede wszystkim, szczególnie

Wiktionary


zwłoczny

dawniej: opóźniający, zwlekający


SJP.pl


zwłóczyć

w rolnictwie: wyrównać powierzchnię gleby włóką


SJP.pl


zwłoka

zwlekanie z czymś, odkładanie czegoś na później


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zwlekanie z czymś, odkładanie czegoś na później

Wiktionary

Zwłoka (łac. mora) – opóźnienie w dokonaniu określonej czynności faktycznej lub prawnej wywołane przyczynami leżącymi po stronie osoby uprawnionej lub obowiązanej do dokonania tej czynności. Dla przyjęcia zwłoki konieczne jest, by przyczyny opóźnienia wynikały z niedochowania należytej staranności przez osobę opóźniającą się z podjęciem działania.Innymi słowy zwłoka na gruncie prawa cywilnego to stan kwalifikowanego opóźnienia w wykonaniu zobowiązania, występujący najczęściej po stronie dłużnika i spowodowany okolicznościami, które obciążają dłużnika. Ponadto podnosi się, iż zwłoka jest szczególnym rodzajem nienależytego wykonania zobowiązania.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈzvwɔka, AS: zvu̯oka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwlekanie n., zwleczenie n.

 czas. zwlekać ndk., zwłaczać ndk., zwlec dk.

 przym. bezzwłoczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zwlekanie, opóźnianie, poślizg

Wiktionary


zwłoki

ciało zmarłej osoby


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) ciało martwego człowieka;

 (1.2) daw. zewnętrzna powłoka czegoś

forma rzeczownika.

 (2.1) D. lp. od: zwłoka

Wiktionary

Zwłoki – martwe ciało ludzkie lub zwierzęce.

Bez spreparowania zwanego mumifikacją zwłoki ulegają procesowi rozkładu. Po zniszczeniu wierzchnich tkanek pozostają kości, które są trudno rozkładalne. Dopiero po czasie kilkuset lat zwłoki zostają całkowicie rozłożone przez biodegradację. Zwłoki po mumifikacji mogą utrzymywać się bardzo długo. Sztuka utrzymywania ciał istniała już w starożytnym Egipcie.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Powiedział, że po raz pierwszy w życiu zdarzyło mu się, że patrząc na mięso na swoim talerzu, ujrzał czyjeś zwłoki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzvwɔci, AS: zvu̯oḱi

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ciało, trup, nieboszczyk, pogard. ścierwo, zewłok

Wiktionary


zwłókniać

czynić włóknistym


SJP.pl


zwłókniały

czynić włóknistym


SJP.pl


zwłóknić

uczynić włóknistym


SJP.pl


zwłóknienie

uczynić włóknistym


SJP.pl


zybała

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Andrzej Zybała (ur. 1966) – polski politolog
  • Stanisław Zybała (1919-2010) – osiadły w Kanadzie polski dziennikarz, działacz polityczny i społeczny
  • Stanisław Zybała (1924-2002) – były więzień Majdanka, żołnierz BCh, polski ekonomista i działacz społeczny
  • Cezary Zybała-Strzelecki (ur. 1972) – polski muzyk, wokalista zespołu „Oddział Zamknięty”

Wikipedia


zyber

nazwisko


SJP.pl


zybertowicz

nazwisko


SJP.pl


zybiszów

Zybiszów (niem. Siebischau) – wieś w Polsce, w województwie dolnośląskim, w powiecie wrocławskim, w gminie Kąty Wrocławskie

Od 2001 sołectwo.

Do 2024 r. miejscowość była przysiółkiem wsi Mokronos Górny. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa wrocławskiego.

Wikipedia


zybuczkowiec

tropikalne drzewo z rodziny ślazowatych; durian


SJP.pl

Wikipedia


zybura

nazwisko


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Poznań. brudna, bardzo mętna ciecz

 (1.2) reg. zob. żętyca.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dopiero po wypuszczeniu do kanalizacji odpowiedniej ilości metrów sześciennych żybury otrzymaliśmy czystą wodę

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) poznań. żubura, kałżywa; breja, bryja

Wiktionary


żyburtowicz

nazwisko


SJP.pl


zybułtowo

wieś w Polsce


SJP.pl

Zybułtowo (niem. Seewalde) – osada w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie ostródzkim, w gminie Grunwald. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie olsztyńskim.

Wieś jest położona na wysokości 202 m n.p.m., ok. 40 kilometrów na południowy zachód od Olsztyna, nad rzeką o nazwie Marózka, w odległości około 2 kilometrów od Jeziora Lubień i niecałe 4 kilometry od Jeziora Mielno.W Zybułtowie rozpoczyna się tzw. Dębowa Droga, wzdłuż której rośnie 31 okazów dębów szypułkowych o obwodzie 350-420 cm i wysokości do 20 m. W miejscowości znajduje się dom konstrukcji ryglowej z XIX wieku oraz stajnia i spichlerz z XVIII wieku.

Wikipedia


żyć

istnieć, funkcjonować, być


SJP.pl

czasownik nieprzechodni niedokonany

 (1.1) bytować w jakichś warunkach

 (1.2) obcować z kimś

 (1.3) istnieć w sposób właściwy organizmom żywym

 (1.4) trwać

 (1.5) pot. obcować z kimś seksualnie

Wiktionary

Polanów (do 1933 Żyć) – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie sandomierskim, w gminie Samborzec.

W miejscowości znajdują się duże połacie sadów jabłoniowych.

We wsi znajduje się jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Mój sąsiad żyje w biedzie.

 (1.2) Bohaterowie powieści żyją w zgodzie.

 (1.3) Moja babcia żyła 80 lat.

 (1.4) Jan Paweł II zawsze będzie żył w naszej pamięci.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɨt͡ɕ, AS: žyć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. życie n., żywot m., żyt mrz.

 czas. przeżyć dk., przeżywać ndk., wyżyć, ożyć dk., ożywiać ndk., odżyć dk., odżywać ndk.

 przym. żywy, życiowy

 przysł. życiowo, żywcem

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) istnieć, egzystować, przebywać

 (1.2) współżyć

 (1.4) trwać, zachowywać się

Wiktionary


życczanin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Życka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Życk m.

:: fż. życczanka ż.

 przym. życki

Wiktionary


życczanka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Życka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Życk m.

:: fm. życczanin m.

 przym. życki

Wiktionary


zych

nazwisko


SJP.pl

Zych – polskie nazwisko. Na początku lat 90. XX wieku w Polsce nosiło je 14 083 osoby.

Osoby o tym nazwisku:

  • Adam Zych – polski psycholog, pedagog, poeta, eseista i tłumacz
  • Anna Zych (ur. 1988) – lekkoatletka polska, trójskoczkini
  • Bogumił Zych – poseł X kadencji Sejmu PRL i I kadencji sejmu RP, działacz społeczny
  • Bogusław Zych – polski florecista
  • Bronisław Zych – funkcjonariusz UB i SB, pułkownik UOP i zastępca dyrektora Zarządu I UOP (wywiad)
  • Franciszek Zych (1853–1934) – polski pedagog, działacz społeczny
  • Gabriela Zych (1941–2010) – współzałożycielka stowarzyszenia Rodzin Katyńskich
  • Jakub Zych (1842–1917) – polski duchowny katolicki
  • Jan Zych – poseł do Sejmu Krajowego Galicji II kadencji
  • Jan Zych (1931–1995) – polski poeta, tłumacz
  • Jan Zych – polski fotograf
  • Józef Zych – polski podpułkownik
  • Józef Zych – polski prawnik i polityk
  • Marian Zych – polski muzyk
  • Michał Zych – polski łyżwiarz figurowy
  • Stefan Zych (1897–1940) – kapitan Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej
  • Sylwester Zych (1950–1989) – wikariusz parafii św. Jakuba, skazany za udział w zabójstwie Zdzisława Karosa
  • Tadeusz Zych – historyk, dyrektor Muzeum Historycznego Miasta Tarnobrzega
  • Wiesław Zych – polski sędzia koszykarski, działacz sportowy
  • Władysław Zych (1900–1964) – polski artysta plastyk zajmujący się m.in. szkłem artystycznym
  • Władysław Zych (1899–1981) – polski paleontolog i geolog
  • Jan Nowak-Jeziorański (1914–2005) – polski polityk, politolog, dziennikarz, żołnierz AK o pseudonimie "Zych", działacz społeczny

Wikipedia


żychlewo

Żychlewo – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie gostyńskim, w gminie Krobia.

Wieś duchowna, własność biskupstwa poznańskiego, pod koniec XVI wieku leżała w powiecie kościańskim województwa poznańskiego.

W okresie Wielkiego Księstwa Poznańskiego (1815-1848) miejscowość należała do wsi większych w ówczesnym pruskim powiecie Kröben (krobskim) w rejencji poznańskiej. Żychlewo należało do okręgu ekonomii Krobia tego powiatu i stanowiło część majątku Chumiętki, którego właścicielem był wówczas rząd pruski w Berlinie. Według spisu urzędowego z 1837 roku wieś liczyła 215 mieszkańców, którzy zamieszkiwali 32 dymy (domostwa).

Wikipedia


żychlin

miasto w Polsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w środkowej Polsce, w województwie łódzkim;

Wiktionary

Żychlin – miasto w Polsce w województwie łódzkim, w powiecie kutnowskim, położone na Nizinie Środkowomazowieckiej nad rzeką Słudwią, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Żychlin. Miasto stanowi centrum usług dla wielu okolicznych miejscowości. Żychlin leży w historycznej ziemi łęczyckiej.

Według danych GUS z 31 grudnia 2019 r. miasto liczyło 8109 mieszkańców.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈʒɨxlʲĩn, AS: žyχlʹĩn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żychlinianin m., żychlinianka ż.

 przym. żychliński

Wiktionary


żychlinianin

mieszkaniec Żychlina


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żychlina

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒɨxlʲĩˈɲä̃ɲĩn, AS: žyχlʹĩńä̃ńĩn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żychlin m.

:: fż. żychlinianka ż.

 przym. żychliński

Wiktionary


żychlinianka

mieszkanka Żychlina


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żychlina

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒɨxlʲĩˈɲãnka, AS: žyχlʹĩńãnka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żychlin m.

:: fm. żychlinianin m.

 przym. żychliński

Wiktionary


żychliński

Żychlin (miasto w Polsce)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Żychlina

Wiktionary

Żychliński – polski herb szlachecki, odmiana herbu Nałęcz.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ʒɨxˈlʲĩj̃sʲci, AS: žyχlʹĩĩ ̯sʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żychlin m., żychlinianin m., żychlinianka ż.

Wiktionary


zychorzyn

Zychorzyn – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie przysuskim, w gminie Rusinów. Ma status sołectwa.

Prywatna wieś szlachecka, położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie radomskim województwa sandomierskiego. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa radomskiego.

Wikipedia


żychów

wieś w Polsce


SJP.pl

Żychów – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie kaliskim, w gminie Lisków.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kaliskiego.

Wikipedia


zychowicz

nazwisko


SJP.pl


żychowo

wieś w Polsce


SJP.pl

Żychowo – wieś sołecka w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie płońskim, w gminie Raciąż.

Wieś duchowna położona w drugiej połowie XVI wieku w powiecie raciąskim województwa płockiego. W 1785 roku wchodziła w skład klucza raciąskiego biskupstwa płockiego. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa ciechanowskiego.

Wikipedia


żychowski

nazwisko


SJP.pl


żychwota

rodzaj roślin z rodziny marzanowatych; Strumpfia


SJP.pl


życica

roślina z rodziny traw


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) bot. nazwa systematyczna|Lolium|L.|ref=tak., roślina trawiasta z rodziny wiechlinowatych;

Wiktionary

Życica (Lolium L.) – rodzaj roślin jednorocznych lub wieloletnich z rodziny wiechlinowatych. W wąskim, tradycyjnym ujęciu obejmuje ok. 10 gatunków, a w szerokim, zaliczającym tu część gatunków tradycyjnie klasyfikowanych do rodzaju kostrzewa Festuca, obejmuje 28 gatunków. Rośliny te pochodzą prawdopodobnie z basenu Morza Śródziemnego, ale rozpowszechnione zostały obecnie szeroko na całym świecie.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W naszym ogrodzie rosną trzy gatunki życic.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɨˈt͡ɕit͡sa, AS: žyćica

Wiktionary


życicowy

1. życica;
2. turzyca życicowa - gatunek rośliny z rodziny ciborowatych


SJP.pl


życie

określenie stanu organizmu żywego od dnia narodzin do śmierci


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) biol. zespół procesów zachodzących w organizmie żywym lub jego poszczególnych częściach;

 (1.2) utrzymanie, wyżywienie

 (1.3) czas życia (1.1)

 (1.4) w grach komputerowych: punkt na liczniku, odejmowany, gdy gracz popełni duży błąd, przy czym utrata wszystkich punktów powoduje zakończenie gry

 (1.5) przen. przebieg i sposób bytowania, istnienia

forma rzeczownika.

 (2.1) Ms. lp. od: żyto

 (2.2) Ms. i W. lp. od: żyt

Wiktionary

Pojęcie „życie” (gr. βίος, bios, stąd – biologia) nie ma dotąd ogólnie przyjętej, uniwersalnej definicji . W różnych dziedzinach nauki różne są zadania, do których definicja życia jest potrzebna, różne aspekty uważane są za ważniejsze, inna jest tradycja podejścia do tego zagadnienia. Różni badacze w różny sposób określają zbiory tego, co uważają za żywe i do których dopasowują definicje. Z tego powodu trudno spodziewać się, że jedna definicja zaspokoi oczekiwania wszystkich. Poniżej głównym odniesieniem konstrukcji tego artykułu jest perspektywa biologiczna, ale dyskusja toczy się także wśród fizyków, chemików i filozofów, a obecnie coraz silniej widoczne jest odniesienie do informacji i sieci złożonych. Dyskutanci nie ograniczają się tylko do swojej dziedziny – próbują zbudować konsensus, ale perspektywy istotnie wpływają na propozycje.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Na tym polega gra aktorki. Nosisz w sobie swoje życie, ale też wszystkie życia postaci, w które się wcieliłaś.

 (1.4) Gracz ma na początku pięć żyć, może zdobywać nowe, zbierając bonusy.

 (1.5) Przeorysza uwielbia opowiadać o życiu klasztoru.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒɨt͡ɕɛ, AS: žyće

Wiktionary

Powiązane:

 przym. życiowy, żywy, żyw

 przysł. życiowo

 czas. przeżyć, żyć, odżywać ndk., odżyć dk., ożywiać ndk., ożywić dk., ożywać ndk., ożyć dk.

 rzecz. życiówka ż., żyt mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) egzystencja, wegetacja, żywot, byt, istnienie; gw-pl|Śląsk Cieszyński|żywobyci.

 (1.2) utrzymanie

Wiktionary


życieński

nazwisko


SJP.pl


życiński

nazwisko, np. Józef Życiński (1948-2011), polski biskup katolicki


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) herald. polski herb szlachecki;

Wiktionary

  • Życiński – polski herb szlachecki

Osoby o tym nazwisku:

  • Józef Życiński (1948-2011) – rzymskokatolicki duchowny, filozof, teolog
  • Kasjusz Życiński (ur. 1992) – polski bokser, zawodnik freak show fight
  • Wojciech Życiński (1953-2020) – rzymskokatolicki duchowny, teolog

Wikipedia


zyciny

przymiotnik dzierżawczy - należący do Zyty lub z nią związany


SJP.pl


życiodajny

taki, który daje życie lub je podtrzymuje


SJP.pl


życiodawczyni

dawczyni życia, matka


SJP.pl


życiopis

dawniej: biograf - autor czyjegoś życiorysu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) daw. autor biografii

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) daw. biografia

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) biograf

 (2.1) życiorys

Wiktionary


życiopisanie

łączenie własnego życia z twórczością literacką


SJP.pl


życiorek

rodzaj owada z rzędu sieciarek


SJP.pl


życiorkowate

o cechach życiorkowatych (rodzina sieciarek)


SJP.pl

Życiorkowate (Hemerobiidae) – szeroko rozprzestrzeniona w różnych strefach klimatycznych i liczna w gatunki rodzina drapieżnych owadów z rzędu sieciarek (Neuroptera) związanych głównie ze środowiskiem leśnym. Obejmuje zarówno gatunki kosmopolityczne, jak i endemiczne. Są wśród nich gatunki odgrywające istotną rolę w biologicznej kontroli szkodników upraw, zwłaszcza mszyc, czerwców i roztoczy. W zapisie kopalnym znane są od jury. Najstarszy znany gatunek zaliczany do tej rodziny to znaleziony w Kazachstanie †Promegalomus anomalus.

Wikipedia


życiorkowaty

o cechach życiorkowatych (rodzina sieciarek)


SJP.pl


życiorys

opis życia i działalności, biografia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) opis czyjegoś życia i czyjejś działalności

 (1.2) urz. biur. pismo zawierające podstawowe dane osobowe, wykształcenie i ewentualnie przebieg kariery zawodowej oraz dane kontaktowe

Wiktionary

Życiorys – skrótowe opisanie przebiegu dotychczasowego życia człowieka, ograniczone do istotnych faktów.

Najczęściej przedstawione w postaci syntetycznej z podaniem dat i przypisanych do nich faktów, często w postaci pisma urzędowego, notatki biograficznej itp.

Rozbudowaną i analityczną formą życiorysu jest biografia, natomiast jedną ze sformalizowanych postaci życiorysu jest curriculum vitae (CV).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Józef Piłsudski miał ważny socjalistyczny epizod w swoim życiorysie.

 (1.2) Kandydatów prosi się o niedołączanie zdjęć do życiorysu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɨˈt͡ɕɔrɨs, AS: žyćorys

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. życiorysik mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) biografia; daw. życiopis

 (1.2) CV, curriculum vitae

Wiktionary


życiorysik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od życiorys

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To nie życiorys, lecz tylko mały życiorysik.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. życiorys m.

Wiktionary


życiorysowy

przymiotnik od: życiorys


SJP.pl


życiotwórczy

dawniej: życiodajny; życiotworzący


SJP.pl


życiotworzący

dawniej: życiodajny; życiotwórczy


SJP.pl


życiówka

potocznie: najlepszy wynik osiągnięty przez zawodnika w jego karierze sportowej; rekord życiowy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. sport. rekord życiowy; najlepszy wynik osiągnięty w karierze sportowca

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. życie n.

 przym. życiowy

 przysł. życiowo

Wiktionary


życiowo

przysłówek

 (1.1) mając na uwadze warunki i okoliczności

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Barbara zareagowała życiowo, to rozsądna kobieta.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. życie n., życiowość ż., życiówka ż.

 czas. przeżyć dk., żyć ndk., odżywać ndk., odżyć dk., ożywiać ndk., ożywić dk., ożywać ndk., ożyć dk.

 przym. życiowy, żywy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) praktycznie

Wiktionary


życiowość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest życiowe; cecha tych, którzy są życiowi

Wiktionary

Powiązane:

 przym. życiowy

 przysł. życiowo

Wiktionary


życiowy

1. dotyczący życia organicznego, niezbędny dla żywego organizmu;
2. związany z czyimś działaniem, postępowaniem;
3. potocznie:
a) mający doświadczenie w życiu;
b) świadczący o czyimś doświadczeniu; praktyczny


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z życiem, dotyczący życia

przymiotnik jakościowy

 (2.1) pot. biorący pod uwagę realia życia

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Śmierć to ustanie procesów życiowych.

 (2.1) To bardzo życiowy przepis.

 (2.1) Moja babcia uważa, że ta telenowela jest bardzo życiowa. Ja sądzę, że jest tak samo idiotyczna, jak wszystkie inne.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɨˈt͡ɕɔvɨ, AS: žyćovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. życie n., życiowość ż., życiówka ż., przeżywanie n., przeżycie n.

 czas. żyć ndk., przeżywać ndk., przeżyć dk.

 przysł. życiowo

Wiktionary


życki

nazwisko


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Życka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Życk m., życczanin m., życczanka ż.

Wiktionary


życzenia

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) to, czego życzy się komuś z powodu jakiejś okazji (święta, rocznicy) wyrażone w krótkiej formułce

forma rzeczownika.

 (2.1) D. lp., M., B. plural|życzenie.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Brytyjski poseł przekazał szachowi życzenia od królowej.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɨˈt͡ʃɛ̃ɲa, AS: žyčńa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. życzenie n.

 czas. życzyć

Wiktionary


życzenie

1. pragnąć, chcieć czegoś dla kogoś lub dla siebie;
2. wyrażać pragnienie aby komuś się dobrze działo, składać powinszowania z jakiejś okazji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) pragnienie; to, czego się chce, co pragnie się zrealizować

 (1.2) w lm.: to, czego życzy się komuś (najczęściej w święto lub z powodu innej ważnej okazji)

 (1.3) akt bardziej formalnej prośby czy żądania

Wiktionary

Życzenie – stan świadomości, odczuwany gdy przyszły, potencjalny stan rzeczy postrzegamy jako bardziej korzystny (dla realizacji jakiegoś celu) niż stan obecny lub korzystne wydaje nam się przedłużenie stanu obecnego, jednocześnie wierząc lub będąc pewnym, że mamy wystarczający wpływ na przyszły stan rzeczy. Przy braku choć minimum wiary życzenie staje się nierealnym marzeniem.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Moim życzeniem jest, aby spadek po mnie został równo podzielony między dzieci Bettiny.

 (1.2) Składałem mu życzenia zaraz po przyjściu na jego imieniny.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɨˈt͡ʃɛ̃ɲɛ, AS: žyčńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. życzyć

 rzecz. życzenia nmos.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pragnienie, żądanie, chęć, ochota, marzenie

Wiktionary


życzeniowość

życzeniowy


SJP.pl

Patrz:

życzeniowy

życzeniowy

będący czyimś życzeniem, oparty na bezkrytycznym optymizmie, bez realnych szans na urzeczywistnienie


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z życzeniem lub życzeniami, dotyczący życzenia lub życzeń

przymiotnik jakościowy

 (2.1) będący wyrazem życzeniowości

Wiktionary


życzkowski

nazwisko


SJP.pl


życzliwa

kobieta życzliwie nastawiona do kogoś; przyjaciółka


SJP.pl


życzliwie

przysłówek

 (1.1) w życzliwy sposób

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Chińczyk, który stał tuż obok niego, skłonił mi się życzliwie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɨt͡ʃˈlʲivʲjɛ, AS: žyčlʹivʹi ̯e

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. życzliwość ż., życzliwy mos.

 przym. życzliwy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przychylnie

Wiktionary


życzliwiej

stopień wyższy od przysłówka: życzliwie


SJP.pl


życzliwość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przyjazny stosunek do innych

Wiktionary

Życzliwość – przyjazne usposobienie. Cecha kogoś, kto lubi innych ludzi, chce ich dobra i gotów jest działać w tym celu, aby działo im się dobrze. Jedna z cnót moralnych, która wyraża się w postawie, czynach i słowach, wobec drugiego człowieka lub ludzkiej wspólnoty. Człowiek życzliwy łagodzi cierpienia i przyczynia się do szczęścia innych. Budzi podziw nie tyle ze względu na czyn, ile na jego przyjazną postawę. Potrafi się on cieszyć z cudzego szczęścia, obca natomiast jest mu satysfakcja z czyjegoś niepowodzenia.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ktoś, kto wie, jak oddać życzliwość, której doświadczył, musi być przyjacielem ponad wszelką cenę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɨt͡ʃˈlʲivɔɕt͡ɕ, AS: žyčlʹivość

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. życzliwy m.

 przym. życzliwy

 przysł. życzliwie

Wiktionary


życzliwszy

stopień wyższy od przymiotnika: życzliwy


SJP.pl


życzliwy

ktoś życzliwie nastawiony do kogoś; przyjaciel


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) przychylnie nastawiony do innych ludzi

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) osoba nastawiona życzliwie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ona jest bardzo życzliwa – pomogła mi zrobić raport na jutro.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɨt͡ʃˈlʲivɨ, AS: žyčlʹivy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. życzliwa ż., życzliwość ż.

 przysł. życzliwie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) chętny, pomocny, przychylny, miły

Wiktionary


życzonko

zdrobnienie od: życzenie


SJP.pl


życzyć

1. pragnąć, chcieć czegoś dla kogoś lub dla siebie;
2. wyrażać pragnienie aby komuś się dobrze działo, składać powinszowania z jakiejś okazji


SJP.pl

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. zażyczyć)

 (1.1) składać życzenia

 (1.2) pragnąć czyjegoś szczęścia

 (1.3) źle komuś życzyć: pragnąć czyjegoś nieszczęścia, bólu, cierpienia

czasownik zwrotny niedokonany życzyć sobie (dk. zażyczyć sobie)

 (2.1) chcieć, żądać czegoś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Życzę wam, by w nowym domu dobrze się mieszkało.

 (1.2) Życz mi szczęścia!

 (1.3) Nienawidzę cię! Życzę ci samych przykrości!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒɨt͡ʃɨt͡ɕ, AS: žyčyć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. życzenie n., życzenia nmos.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) winszować

 (2.1) chcieć, pragnąć, łaknąć, żądać

Wiktionary


życzyn

wieś w Polsce


SJP.pl

Życzyn – wieś sołecka w Polsce, położona w województwie mazowieckim, w powiecie garwolińskim, w gminie Trojanów, nad Okrzejką dopływem Wisły.

Za Królestwa Polskiego istniała gmina Życzyn.

W czasie okupacji niemieckiej Zbigniew Ulatowski ukrywał we wsi rodzinę Goldfederów. W 1983 roku Instytut Jad Waszem podjął decyzję o przyznaniu Zbigniewowi Ulatowskiemu tytułu Sprawiedliwego wśród Narodów Świata.

Wikipedia


życzynianin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Życzyna

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Życzyn m.

:: fż. życzynianka ż.

 przym. życzyński

Wiktionary


życzynianka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Życzyna

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Życzyn m.

:: fm. życzynianin m.

 przym. życzyński

Wiktionary


życzyński

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Życzyna

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Życzyn m., życzynianin m., życzynianka ż.

Wiktionary


żyd

1. wyznawca judaizmu;
2. potocznie, pogardliwie: osoba skąpa;
3. potocznie: osoba chytra, sprytna, zawsze patrząca na swój interes


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) etn. członek narodu najliczniej zamieszkującego państwo Izrael;

Wiktionary

Żydzi (dosł. „chwalcy Jahwe” lub „czciciele Jahwe” z hebr. Jehudim, יהודים, jid. Jidn, ייִדן, ladino ג׳ודיוס Gjudios) – naród semicki, zamieszkujący w starożytności Palestynę (określany wtedy jako Hebrajczycy albo Izraelici), posługujący się wówczas językiem hebrajskim, a w średniowieczu i czasach nowożytnych mieszkający w diasporze na całym świecie i posługujący się wieloma różnymi językami, w rezultacie czego niestanowiący jednolitej grupy religijnej i etnicznej.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Większość Żydów mieszka obecnie w Izraelu i Stanach Zjednoczonych.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɨt, AS: žyt

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żydostwo n., żydowskość ż., żyd mos.

:: zdrobn. Żydek mos., żydek mos.

:: zgrub. Żydzisko n.

:: fż. Żydówka ż., żydówka ż.

 przym. żydowski

 czas. zżydzieć, zażydzać, pożydzić, zażydzić, żydzieć, żydzić ndk.

 przysł. po żydowsku

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przest. Izraelita, Hebrajczyk, warszawa|mosiek., kraków|mosiek.; pogard. jewrej; stpol. Żydowin

Wiktionary


żyd.

skrót od: żydowski


SJP.pl

skrót

 (1.1) żydowski

Wiktionary


żydaczowski

przymiotnik

 (1.1) związany z Żydaczowem, dotyczący Żydaczowa

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒɨdaˈt͡ʃɔfsʲci, AS: žydačofsʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żydaczów m., żydaczowianin m., żydaczowianka ż.

Wiktionary


zydeco

[czytaj: zydeko] muzyka kreolska z elementami jazzu, ballady i muzyki folkowej


SJP.pl

  • Zydeco (muzyka) – kreolska muzyka
  • Zydeco (informatyka) – przeglądarka

Wikipedia


żydek

1. pogardliwe określenie wyznawcy judaizmu;
2. potocznie: sknera, kutwa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) zdrobn. od: Żyd

 (1.2) żart. o Żydzie

Wiktionary

  • Żydek – nazwisko. Na początku 2023 roku w Polsce nosiły je 3 108 osoby.
  • Osoby noszące nazwisko Lengren:
    • Andrzej Żydek (ur. 1957) – polski samorządowiec;
    • Stepan Żydek (1900–1970) – podpułkownik Armii Czerwonej.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. żyd mos., Żyd mos., żydek mos./mrz., żydóweczka ż., Żydóweczka ż., żydówka ż., Żydówka ż.

Wiktionary


zydel

odmiana taboretu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) przest. drewniany stołek o konstrukcji nieskrzynkowej, czasem z oparciem;

Wiktionary

Zydel – mebel do siedzenia, odmiana krzesła twardego, przeważnie w konstrukcji bezoskrzyniowej lub deskowej. Zydel wspiera się na trzech lub czterech nogach, zawsze lekko skierowanych na zewnątrz. Siedzisko ma kształt zbliżony do trapezu. Wywodzi się od sgabello.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈzɨdɛl, AS: zydel

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: zdrobn. zydelek m.

 przym. zydlowy

Wiktionary


zydelek

zdrobnienie od: zydel


SJP.pl


żydla

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. oparcie krzesła lub ławki

Wiktionary


żydlik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. gliniany kufel

Wiktionary


żydofil

osoba zafascynowana judaizmem, kulturą żydowską i Żydami; judofil


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) rzad. kult. człowiek sprzyjający Żydom

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żyd mos., Żyd mos.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) filosemita

Wiktionary


żydofilka

żydofil; judofilka


SJP.pl


żydofob

osoba szczególnie niechętnie nastawiona do Żydów; judeofob, judofob, antysemita


SJP.pl


żydofobia

niechęć do wszystkiego, co żydowskie; judofobia, judeofobia


SJP.pl


żydofobiczny

żydofobia; judofobiczny, judeofobiczny


SJP.pl


żydokomuna

pejoratywnie:
1. komuniści pochodzenia żydowskiego;
2. politycy lub dziennikarze pochodzenia żydowskiego o lewicowo-liberalnych poglądach politycznych;
3. lewicowo-liberalna formacja ideologiczno-polityczna


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pogard. komuniści pochodzenia żydowskiego;

Wiktionary

Żydokomuna – stereotyp o podłożu antysemickim wynikający ze spiskowej teorii dziejów, przypisujący Żydom główną rolę w stworzeniu i spopularyzowaniu ideologii komunizmu, który „miał otworzyć im drogę do zdobycia władzy nad światem” (zob. Protokoły mędrców Syjonu).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) On twierdzi, że to kolejny spisek masońskiej żydokomuny.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒɨdɔkɔ̃ˈmũna, AS: žydokõmũna

Wiktionary


żydomasoneria

pogardliwie: grupa Żydów mających rzekomo duży wpływ na politykę światową


SJP.pl


żydomice

wieś w Polsce


SJP.pl

Żydomice – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie rawskim, w gminie Rawa Mazowiecka.

Wieś szlachecka położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie rawskim ziemi rawskiej województwa rawskiego. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa skierniewickiego.

Wikipedia


zydorowicz

nazwisko


SJP.pl


żydostwo

1. ogół Żydów;
2. tożsamość żydowska


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) pejor. grub. ogół Żydów

 (1.2) żydowskie pochodzenie

 (1.3) ogół cech charakterystycznych dla Żydów i kultury żydowskiej

 (1.4) poczucie przynależności do kręgu kultury żydowskiej

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɨˈdɔstfɔ, AS: žydostfo

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żyd m. ż., Żydówka ż., żydówka ż., żyd m., Żydek m., żydek m. żydowskość n., żydowski m., żydzenie n., żydowianin mos., żydowianka ż.

 czas. żydzić ndk.

 przym. żydowski, pożydowski

 przysł. żydowsko

Wiktionary


żydówa

pejoratywnie o żydówce


SJP.pl


żydowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|żydować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. nieżydowanie n.

 czas. żydować ndk.

Wiktionary


żydóweczka

zdrobnienie od: Żydówka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: Żydówka

 (1.2) żart. o Żydówce

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żydek mos., zażydzenie n., żydowszczyzna ż., zażydzanie n., żyd mos., Żyd mos., żydóweczka ż., żydówka ż., Żydówka ż.

Wiktionary


żydowianin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żydowa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żydostwo n., żyd m., Żyd m., żydowskość ż., żydówka ż., Żydówka ż., Żydów m., Żydowo n.

:: fż. żydowianka ż.

 czas. żydzić

 przym. żydowski

Wiktionary


żydowianka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żydowa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żydostwo n., żyd m., Żyd m., żydowskość ż., żydówka ż., Żydówka ż., Żydów m., Żydowo n.

:: fm. żydowianin m.

 czas. żydzić

 przym. żydowski

Wiktionary


żydowicz

nazwisko


SJP.pl


żydowin

żartobliwie: Żyd


SJP.pl


żydówka

wyznawczyni judaizmu; izraelitka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) etn. przedstawicielka narodu najliczniej zamieszkującego państwo Izrael

Wiktionary

  • Żydówka – kobieta pochodzenia żydowskiego
  • Żydówka – opera Jacques’a Fromentala Halévy’ego z 1835 r.
  • Żydówka – rów wodny, dopływ Brynicy, w woj. opolskim
  • Żydówka – nazwa oboczna rzeki, dopływu Piławki, w woj. zachodniopomorskim
  • Żydówka – dawny zaścianek na Białorusi, w obwodzie witebskim, w rejonie szarkowszczyńskim, w sielsowiecie Bildziugi.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Pierwsza żona Mahometa była Żydówką.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɨˈdufka, AS: žydufka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zażydzenie n., żydowszczyzna ż., żydóweczka ż., Żydóweczka ż., zażydzanie n., żydostwo n., żydowskość ż., żyd mos., Żyd mos., żydówka ż., Żydek mos., żydek mos., Żydzisko n., żydowski mrz., żydowianin mos., żydowianka ż.

 czas. żydzić ndk.

 przym. żydowski

 przysł. po żydowsku

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pogard. jewrejka

Wiktionary


żydowo

wieś w Polsce


SJP.pl

9 miejscowości w Polsce:

  • Żydowo – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. włocławskim, w gminie Lubraniec
  • Żydowo – wieś w woj. lubuskim, w pow. międzyrzeckim, w gminie Trzciel
  • Żydowo – wieś w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. bartoszyckim, w gminie Bartoszyce
  • Żydowo – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. gnieźnieńskim, w gminie Czerniejewo
  • Żydowo – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. kościańskim, w gminie Śmigiel
  • Żydowo – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. poznańskim, w gminie Rokietnica
  • Żydowo – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. wrzesińskim, w gminie Kołaczkowo
  • Żydowo – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. koszalińskim, w gminie Polanów
  • Żydowo – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. myśliborskim, w gminie Barlinek

Wikipedia


żydowski

1. związany z Żydami, ludem semickim;
2. związany z żydami, wyznawcami judaizmu; judaistyczny; przymiotnik od: Żydowo


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z Żydami, ich religią, kulturą

 (1.2) związany z żydami

 (1.3) dotyczący Żydowa

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) jęz. język z grupy języków używanych przez diasporę żydowską;

 (2.2) jęz. (język) jidysz

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Historia ludności żydowskiej na ziemiach polskich liczy ponad tysiąc lat.

 (2.2) Jednym z języków, jakie znała Irena, był żydowski.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɨˈdɔfsʲci, AS: žydofsʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zażydzenie n., żydowszczyzna ż., zażydzanie n., żydostwo n., żyd m., Żyd m., żydowskość ż., żydówka ż., Żydówka ż., Żydów m., Żydowo n., żydowianin m., żydowianka ż.

 czas. żydzić

 przysł. żydowsko, po żydowsku

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) judaistyczny

 (2.2) jidysz

Wiktionary


żydowsko

przysłówek

 (1.1) na sposób żydowski

Wiktionary

Powiązane:

 przym. żydowski

 rzecz. zażydzanie n., żydowski mrz., żyd mzw./mos.

Wiktionary


żydowskość

zespół cech charakterystycznych dla kultury żydowskiej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ogół cech charakterystycznych dla Żydów i kultury żydowskiej

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Sądzę, że o żydowskości powieści świadczy też użyte słownictwo kabalistyczne.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɨˈdɔfskɔɕt͡ɕ, AS: žydofskość

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zażydzenie n., żydowszczyzna ż., zażydzanie n., Żyd mos., Żydówka ż., żyd mos., żydówka ż., Żydek mos., żydek mos., żydostwo n., żydowski mrz., żydowianin mos., żydowianka ż.

 czas. żydzić ndk.

 przym. żydowski

 przysł. po żydowsku

Wiktionary


żydowszczyzna

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) rzad. jęz. jidysz

 (1.2) przest. ogół cech żydowskich

 (1.3) przest. rzad. Żydzi

Wiktionary

Żydowszczyzna – nieistniejąca wieś na Białorusi, położona w obwodzie grodzieńskim w rejonie grodzieńskim w sielsowiecie Wiercieliszki. Rozsiedlona w latach 1983-1984 ze względu na bliskość zakładu azotowego "Grodno Azot"

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. pożydzenie n., żydowski mrz., zżydzenie n., zażydzenie n., żyd mos., Żyd mos., żydek mos., żydowskość ż., żydóweczka ż., Żydóweczka ż., żydówka ż., Żydówka ż., żydzenie n., Żydziak mos., Żydziątko n., Żydzię n., Żydzina mos., Żydzisko n.

 czas. pożydzić dk., zażydzać ndk., żydzić ndk., żydzieć ndk., zażydzić dk., zżydzieć dk.

 przym. żydowski

 przysł. żydowsko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) jidysz

Wiktionary


zydowudyna

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) farm. lek stosowany w leczeniu i profilaktyce zakażenia HIV; syntetyczny analog tymidyny

Wiktionary

Azydotymidyna (AZT, zydowudyna; 3'-azydo-3'-deoksytymidyna, Zidovudinum) – organiczny związek chemiczny, pochodna tymidyny, w której grupa hydroksylowa w pozycji 3' zastąpiona jest grupą azydową. Stosowana jako lek antyretrowirusowy, zwłaszcza do zwalczania zakażeń wirusem HIV (zespół nabytego niedoboru odporności, AIDS).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Stosowanie zydowudyny nie zmniejsza zagrożenia przeniesienia zakażenia HIV poprzez kontakty seksualne.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) azydotymidyna, 3'-azydo-3'-deoksytymidyna, AZT

 wzór sumaryczny: C10H13N5O4

 nazwy handlowe: Aziditin, Retrovir

Wiktionary


żydożerca

zacięty, nieprzejednany wróg Żydów i żydowskości


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) wróg Żydów, antysemita

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ujawniły one skandaliczną chciwość i prawdziwy poziom moralny głównego żydożercy Trzeciej Rzeszy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒɨdɔˈʒɛrt͡sa, AS: žydožerca

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żydożerstwo n.

 przym. żydożerczy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) antysemita

Wiktionary


żydożerczy

przymiotnik od: żydożerca


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) wrogi Żydom

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żydożerca mos., żydożerstwo n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) antysemicki, antyżydowski

Wiktionary


żydożerstwo

nienawiść do Żydów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) pot. nienawiść do Żydów i wszystkiego, co żydowskie

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒɨdɔˈʒɛrstfɔ, AS: žydožerstfo

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żydożerca m.

 przym. żydożerczy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) antysemityzm

Wiktionary


zydwestka

rodzaj nieprzemakalnego kapelusza, używanego przez rybaków i żeglarzy podczas sztormu; ziudwestka


SJP.pl

Zydwestka (zidwestka, ziudwestka) – wodoodporne nakrycie głowy w formie kapelusza z okrągłym rondem, dłuższym z tyłu, zachodzącym na kark, z przodu krótszym i podwiniętym do góry. Używana przez marynarzy, żeglarzy i rybaków, szczególnie jako uzupełnienie sztormiaka.

Wikipedia


żydzenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|żydzić.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. żydzić

 rzecz. żyd mrz./mos.

Wiktionary


żydzi

1. wyznawca judaizmu;
2. potocznie, pogardliwie: osoba skąpa;
3. potocznie: osoba chytra, sprytna, zawsze patrząca na swój interes


SJP.pl

Żydzi (dosł. „chwalcy Jahwe” lub „czciciele Jahwe” z hebr. Jehudim, יהודים, jid. Jidn, ייִדן, ladino ג׳ודיוס Gjudios) – naród semicki, zamieszkujący w starożytności Palestynę (określany wtedy jako Hebrajczycy albo Izraelici), posługujący się wówczas językiem hebrajskim, a w średniowieczu i czasach nowożytnych mieszkający w diasporze na całym świecie i posługujący się wieloma różnymi językami, w rezultacie czego niestanowiący jednolitej grupy religijnej i etnicznej.

Wikipedia


żydziak

pogardliwie, z niechęcią o młodzieńcu, chłopcu żydowskim; Żydziak, żydek (Żydek), żydłak


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pogard. o młodym Żydzie

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zażydzenie n., żyd mos., Żyd mos., zażydzanie n., żydowszczyzna ż.

Wiktionary


żydziątko

zdrobnienie od: Żydzię


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zdrobn. od: Żydzię

 (1.2) żydowskie dzieciątko

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zażydzenie n., żyd mos., Żyd mos., Żydzię n., zażydzanie n., żydowszczyzna ż.

Wiktionary


żydzić

pogardliwie: skąpić na coś pieniędzy


SJP.pl

czasownik niedokonany (dk. pożydzić)

 (1.1) pot. grub. skąpić

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒɨd͡ʑit͡ɕ, AS: žyʒ́ić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. pożydzenie n., zażydzanie n., zżydzenie n., żydowszczyzna ż., zażydzenie n., żyd m., Żyd m., Żydówka ż., żydostwo n., żydowskość ż., żydzenie n., żydowianin mos., żydowianka ż., żydowski mrz., żydówka ż.

 przym. żydowski

 czas. żydzieć, zażydzić, pożydzić, zażydzać, zżydzieć

Wiktionary


żydzię

dawniej: żydowskie dziecko


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) żydowskie dziecko

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żyd mos., Żyd mos.

:: zdrobn. Żydziątko n.

Wiktionary


żydzieć

potocznie: stawać się skąpym; skąpieć


SJP.pl

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. zżydzieć)

 (1.1) pot. stawać się skąpym

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Z biegiem lat staruch żydział coraz bardziej, skąpiąc swoim siostrzeńcom paru groszy.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. pożydzenie n., zżydzenie n., zażydzenie n., zażydzanie n., żyd mos., Żyd mos., żydowszczyzna ż., żydzenie n.

 czas. zażydzać, żydzić ndk., pożydzić dk., zażydzić dk., zżydzieć dk.

Wiktionary


żydzina

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pogard. o Żydzie

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zażydzenie n., żyd mos., Żyd mos., zażydzanie n., żydowszczyzna ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Żyd, Żydzisko

Wiktionary


żydzisko

pogardliwie: Żyd; pejsowaty, parch, gudłaj, Mosiek (mosiek)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki lub męskoosobowy

 (1.1) zgrub. od Żyd

 (1.2) pogard. lub żart. o Żydzie

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Widziałam to biedne Żydzisko, jak znowu sprzedawało pomarańcze na moście.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zażydzanie n., żydowszczyzna ż., zażydzenie n., żyd mos., Żyd mos., Żydówka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) Żyd, Żydzina

Wiktionary


żydłaczenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|żydłaczyć.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. żydłaczyć

Wiktionary


żydłaczyć

mówić po polsku z intonacją żydowską


SJP.pl

czasownik nieprzechodni niedokonany

 (1.1) mówić po polsku z intonacją charakterystyczną dla Żydów

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɨdˈwat͡ʃɨt͡ɕ, AS: žydu̯ačyć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żydłaczenie n.

Wiktionary


żydłak

pogardliwie, z niechęcią o młodzieńcu, chłopcu żydowskim; żydziak (Żydziak), żydek (Żydek)


SJP.pl


zyfia

zyfia gęsiogłowa - kilkumetrowy waleń zębowiec, jeden z najliczniejszych wielorybów


SJP.pl

Zyfia gęsiogłowa, wal Cuviera (Ziphius cavirostris) – gatunek ssaka morskiego z rodziny zyfiowatych (Ziphiidae).

Wikipedia


zyfiowate

rodzina waleni; wale dziobogłowe


SJP.pl

Zyfiowate, wale dziobogłowe (Ziphiidae) – rodzina ssaków morskich z infrarzędu zębowców (Odontoceti) w obrębie podrzędu waleni (Cetacea).

Jest ona wśród waleni drugą co do liczby gatunków, zarazem jednak najsłabiej poznaną wśród dużych ssaków (np. w 2016 r. odkryto nowy gatunek dziobogłowca, co wśród ssaków jest wyjątkowym zdarzeniem). Zwłaszcza przedstawiciele wali dwuzębnych (rodzaj Mesoplodon) są rozróżniani przede wszystkim na podstawie kształtu zębów.

Wikipedia


zyfiowaty

o cechach zyfiowatych (rodzina waleni)


SJP.pl


zyg

wykrzyknik, zwykle powtórzony, będący formą drażnienia się z kimś, okazania, że ktoś nie miał racji


SJP.pl


zyga

umyślnie wyprowadzać kogoś z równowagi, swoim zachowaniem lub obecnością wywoływać u kogoś negatywne emocje, drażnić się z kimś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) poufała forma imienia: Zygmunt

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zygmunt m., Zyguś m.

 przym. Zygmuntowski, Zygmuntowy

Wiktionary


zygać

umyślnie wyprowadzać kogoś z równowagi, swoim zachowaniem lub obecnością wywoływać u kogoś negatywne emocje, drażnić się z kimś


SJP.pl


zygadło

nazwisko


SJP.pl


zygarnik

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. zegarmistrz

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zygor mrz.

Wiktionary


zygbert

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Święty Zygbercie, módl się za nami!

Wiktionary


zygelbojm

nazwisko


SJP.pl


zygenit

rzadki minerał występujący w skałach osadowych obok galenitu i pirytu


SJP.pl


zygfryd

imię męskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;

Wiktionary

Zygfryd, Sygurd – imię męskie pochodzenia germańskiego. Wywodzi się od słów sigu i fridu oznaczających zwycięstwo i opieka, jako ten, który zapewnia bezpieczeństwo swym podopiecznym. Imię to było znane w Polsce od średniowiecza, m.in. w formach: Zebrzyd, Zybrzyd, Zewrzyd, Zywrzyd. Żeński odpowiednik to Zygfryda.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Mój trener miał na imię Zygfryd.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzɨkfrɨt, AS: zykfryt

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zygfryda

Wiktionary


zygfryda

imię żeńskie


SJP.pl

Zygfryda – żeńskie imię germańskie, żeński odpowiednik imienia Zygfryd. Wywodzi się od słów sigu i fridu oznaczających zwycięstwo i pokój, a zatem imię to może oznaczać „zaprowadzająca pokój dzięki zwycięstwu”. Patronami tego imienia są św. Zygfrydowie.

Wikipedia


zygfrydostwo

Zygfryd z małżonką; Zygfrydowie


SJP.pl


zygfrydowie

Zygfryd z małżonką; Zygfrydostwo


SJP.pl


zygfrydowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Zygfryda lub z nim związany


SJP.pl


zygmunt

imię męskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;

forma rzeczownika.

 (2.1) D. lm. od: Zygmunta

Wiktionary

Zygmunt – imię męskie oraz nazwisko pochodzenia germańskiego. Wywodzi się od niemieckiego imienia i nazwiska Siegmund pochodzącego od słów: sigu oznaczającego „zwycięstwo” i mund lub munt, „opieka”, „tarcza”. Można je zatem tłumaczyć jako „obrona przez zwycięstwo”.

Żeński odpowiednik: Zygmunta.

Zygmunt imieniny obchodzi: 2 maja.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Rower Zygmunta stoi na werandzie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzɨɡmũnt, AS: zygmũnt

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zygmuntówka ż.

:: zdrobn. Zygmuś mos.

:: fż. Zygmunta ż.

 przym. zygmuntowski, Zygmuntowy, Zygmuntowski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zdrobn. Zygmuś; gw-pl|Górny Śląsk|Ziga, Ziguś.

Wiktionary


zygmunta

imię męskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) imię|polski|ż.;

forma rzeczownika.

 (2.1) D., B. lp. od: Zygmunt

Wiktionary

Zygmunta – imię żeńskie pochodzenia germańskiego, żeński odpowiednik imienia Zygmunt. Wywodzi się od słów: sigu oznaczającego „zwycięstwo” i munt - „opieka”, czyli ta, której opieka zapewnia zwycięstwo.

W innych językach:

  • duński – Sigismunda
  • hiszpański – Sigismunda
  • włoski – Sigismonda.

Zygmunta imieniny obchodzi 2 maja.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Nie spodziewałam się, że Zygmunta zajrzy do nas przed świętami.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zygmunt mos.

 przym. zygmuntowski, Zygmuntowski

Wiktionary


zygmuntostwo

Zygmunt z małżonką; Zygmuntowie


SJP.pl


zygmuntowicz

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Jan Zygmuntowicz – polski rzemieślnik
  • Robert Zygmuntowicz – polski skoczek narciarski
  • Zygmunt Zygmuntowicz – polski oficer

Wikipedia


zygmuntowie

Zygmunt z małżonką; Zygmuntostwo


SJP.pl


zygmuntówka

1. ciastko z masy migdałowej, musu czekoladowego, konfitury żurawinowej, bitej śmietany i bezy; ciastko warszawskie;
2. szabla polska z czasów Zygmunta III Wazy;
3. marmur, z którego zbudowano parapety okienne na Wawelu


SJP.pl

Integralne części miejscowości w Polsce

Wg TERYT jest ich 3
  • Zygmuntówka – część miasta Drohiczyn
  • Zygmuntówka – część miasta Ostrowiec Świętokrzyski
  • Zygmuntówka – część wsi Wojciechówka w woj. mazowieckim, w pow. mińskim, w gminie Siennica

Wikipedia


zygmuntowski

przymiotnik dzierżawczy - należący do Zygmunta lub z nim związany


SJP.pl

przymiotnik dzierżawczy

 (1.1) taki, który należy do Zygmunta

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Królowi Salomonowi w Kaplicy Zygmuntowskiej na Wawelu rzeźbiarz nadał rysy twarzy Zygmunta I.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zyguś mos., Zyga mos., Zygmunt mos., Zygmunta ż.

 przym. zygmuntowski

Wiktionary


zygmuntowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Zygmunta lub z nim związany


SJP.pl

przymiotnik dzierżawczy

 (1.1) przest. gwara. taki, który należy do Zygmunta

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na płocie wisiały Zygmuntowe porcięta.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zygmunt mos., Zygmuś mos., Zyga mos., Zyguś mos.

Wiktionary


zygmuś

zdrobnienie od: Zygmunt (imię męskie); Zyguś, Zyś


SJP.pl


zygmusiowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Zygmusia lub z nim związany


SJP.pl


zygnema

1. nitkowaty glon słodkowodny;
2. chwast pospolity z rodziny goździkowatych


SJP.pl

Zrostnica (Zygnema) – rodzaj glonów z gromady zielenic. Występuje w wodach słodkich Eurazji, Afryki i Ameryki.

Wikipedia


zygokaktus

roślina doniczkowa z rodziny kaktusowatych; kaktus Bożego Narodzenia, grudnik, szlumbergera, epifillum zimowe


SJP.pl

Wikipedia


żygolak

mężczyzna czerpiący korzyści ze znajomości z kobietami


SJP.pl


zygor

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk, Śląsk Cieszyński, Zaolzie. zegar

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zygarnik mos.

Wiktionary


zygospora

wielojądrowa zygota otoczona grubą ścianą komórkową, mająca charakter przetrwalnikowy, występująca u niektórych glonów i grzybów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) biol. wielojądrowa struktura przetrwalnikowa wytwarzana u grzybów podczas gametangiogamii;

Wiktionary

Zygospora – komórka przetrwalnikowa powstająca w wyniku rozmnażania płciowego glonów lub grzybów.

U glonów do powstania zygospory może dochodzić po izogamii lub heterogamii. W pierwszym przypadku powstała z dwóch ruchliwych gamet zygota ma cztery wici i przez jakiś czas pływa, następnie traci wici i opada na dno zbiornika wodnego otaczając się grubą ścianą komórkową. Zygota powstająca w wyniku heterogamii przekształca się w komórkę przetrwalnikową bezpośrednio po powstaniu. Zygospora pozwala wytwarzającym ją glonom przetrwać okres niesprzyjających warunków środowiska, takich jak okres niskich temperatur lub okres suszy. Po ustaniu spoczynku zygota dzieli się mejotycznie, w wyniku czego powstają cztery haploidalne dwuwiciowe komórki zdolne do rozmnażania płciowego i bezpłciowego. U glonów wielokomórkowych po podziale mejotycznym trzy z powstałych komórek mogą degenerować, a z jednej odtwarzany jest organizm. W ten sposób rozmnażają się glony należące do skrętnic. U nitkowatego glonu – uwikło (Oedogonium) z zygospory powstają haploidalne zoospory, które dopiero po podziale mitotycznym odtwarzają nitkę glonu.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌzɨɡɔˈspɔra, AS: zygospora

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zygota

Wiktionary


zygota

zapłodniona komórka jajowa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) biol. komórka powstała wskutek zapłodnienia;

 (1.2) biol. organizm potomny powstający z zygoty (1.1), u ludzi do 3-4 tygodnia rozwoju

Wiktionary

Zygota – komórka powstała w wyniku zapłodnienia, czyli połączenia gamety męskiej z gametą żeńską.

W rezultacie powstaje komórka diploidalna, której materiał genetyczny pochodzi w połowie od samca, w połowie od samicy. Powstała w ten sposób zygota ulega dalszym podziałom mitotycznym. Zygota jest pierwszym stadium rozwojowym nowego, genetycznie unikalnego osobnika potomnego.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. zygospora ż., zygoten m., zygotarianizm m., zygotarianin m., zygotarianka ż., heterozygota ż., homozygota ż.

 przym. zygotyczny

Wiktionary


zygotarianin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pot. pejor. działacz ruchu pro-life, zwolennik opinii, że zygota jest w pełni człowiekiem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zanim staniemy po stronie zygotarian i wygłosimy mściwy wykład o tym, że idiotka mogła się zabezpieczyć (…), przyjrzyjmy się sobie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zygota ż., zygotarianizm m.

:: fż. zygotarianka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) prolifer, pro-lifer

Wiktionary


zygotarianizm

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) pot. pejor. ideologia, ruch pro-life; zwolennicy opinii, że zygota jest w pełni człowiekiem

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zygota ż., zygotarianin m., zygotarianka ż.

Wiktionary


zygotarianka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. pejor. działaczka ruchu pro-life, zwolenniczka opinii, że zygota jest w pełni człowiekiem

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zygota ż., zygotarianizm m.

:: fm. zygotarianin m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) proliferka, pro-liferka

Wiktionary


zygoten

drugie stadium pierwszego podziału mejotycznego


SJP.pl

Wikipedia


zygotyczny

zygota


SJP.pl

Patrz:

zygota

zygowek

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. poduszka

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|zegłowek, zogowek, zogowka.

Wiktionary


zygoza

w biologii: zjawisko zrastania się wymoczków


SJP.pl


żygulowsk

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. miasto w Rosji, w obwodzie samarskim, położone nad Wołgą;

Wiktionary

Żygulowsk (ros. Жигулёвск) – miasto w Rosji w obwodzie samarskim nad Wołgą.

Miasto powstało w 1952 roku. Jego powstanie związane było z budową Wołżańskiej Elektrowni Wodnej o mocy 2300 MW.

W mieście znajduje się siedziba zarządu Parku Narodowego „Samarskaja Łuka” i Rezerwatu Żygulińskiego.

W mieście rozwinął się przemysł materiałów budowlanych, maszynowy oraz drzewny.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. żygulowski

Wiktionary


żygulowski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Żygulowskiem, dotyczący Żygulowska

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żygulowsk mrz.

Wiktionary


żygulski

nazwisko


SJP.pl


zyguś

zdrobnienie od: Zygmunt (imię męskie); Zygmuś, Zyś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) poufała forma imienia Zygmunt

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zygmunt m., Zyga m.

 przym. Zygmuntowski, Zygmuntowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Zyga

Wiktionary


zyguła

nazwisko


SJP.pl


zygzaczek

zdrobnienie od: zygzak


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od zygzak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zygzak m.

Wiktionary


zygzak

motyw geometryczny w postaci linii łamanej; gzygzak (potocznie)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) ostro załamująca się linia łamana, przypominająca literę „z”

Wiktionary

Zygzak – motyw geometryczny w postaci wstęgi łamanej, stosowany powszechnie w zdobnictwie od późnej epoki kamienia. Występuje w wielu kulturach, od neolitycznych Chin (garncarstwo), po romańską Francję. Rozpowszechniony w starożytnym Egipcie, gdzie symbolizował wodę. Często stosowany jako tzw. szewron, czyli motyw powtarzany. Jego odmianą jest meander, czyli wstęga łamana pod kątem prostym.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W mieście usytuowanym na siedmiu wzgórzach nie można było uniknąć wspinania się i schodzenia, czasem zygzakiem, po stromych stokach, drogami często równie krętymi jak górskie serpentyny.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzɨɡzak, AS: zygzak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. gzygzak m., zygzakowatość ż., zygzakowanie n.

:: zdrobn. zygzaczek m.

 czas. zygzakować ndk.

 przym. zygzakowaty, zygzakowy

 przysł. zygzakowato

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gzygzak, łamaniec, reg. śl. cikcak.

Wiktionary


zygzakowaty

będący w kształcie zygzaka, układający się w zygzaki


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) biegnący zygzakiem, w linii, która co kawałek załamuje się

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Trasa wyścigu była zygzakowata.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzɨɡzakɔˈvatɨ, AS: zygzakovaty

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zygzak m., zygzakowatość ż., zygzakowanie n.

 przym. zygzakowy

 przysł. zygzakowato

 czas. zygzakować

Wiktionary


zygzakowiec

zygzakowiec kokornakowiec - motyl z rodziny paziowatych


SJP.pl

Zygzakowiec (Zerynthia) – rodzaj motyli z rodziny Papilionidae.

Wikipedia


zygzakowy

zygzak; zygzakowaty


SJP.pl


żyjąca

kobieta żyjąca w czasie teraźniejszym; kobieta żywa


SJP.pl


żyjący

osoba żyjąca w czasie teraźniejszym; osoba żywa


SJP.pl


żyjątko

mikroskopijny organizm


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) niewielkie stworzenie, organizm mikroskopijnych rozmiarów

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W wodzie akwarium unosiły się jakieś żyjątka.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɨˈjɔ̃ntkɔ, AS: žyi ̯õntko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) stworzonko

Wiktionary


zyjga

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. techn. piła

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|piyła, zega.

Wiktionary


zyl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) slang. złoty, złotówka

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Masz pożyczyć pięć zyli?

Wiktionary


żylaczek

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od żylak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żylak m.

Wiktionary


żylak

nadmierne rozszerzenie lub wydłużenie żyły


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) med. nadmierne rozszerzenie żyły;

 (1.2) mikol. grzyb z rodzaju nazwa systematyczna|Phlebia|Fr.|ref=tak.;

Wiktionary

  • żylak – nadmierne rozszerzenie żyły
  • żylak – rodzaj grzybów

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Przewlekła niewydolność żylna, zwana żylakami, jest jedną z częstszych chorób układu krwionośnego.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒɨlak, AS: žylak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żyła m./ż., żyłka ż., żyłowanie n.

:: zdrobn. żylaczek m.

 czas. żyłować ndk.

 przym. żylakowaty, żyłkowaty, żylny, żyłkowy, żylasty

Wiktionary


żylakowatość

skłonność do tworzenia się żylaków


SJP.pl


żylakowaty

dotyczący żylaków, związany z żylakami (np. zmiany żylakowate, wyprysk żylakowaty)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) przym. od żylak

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒɨlakɔˈvatɨ, AS: žylakovaty

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żylak

Wiktionary


żylakowy

żylak


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z żylakiem, dotyczący żylaka

Wiktionary

Patrz:

żylak

Powiązane:

 rzecz. żylak m.

Wiktionary


żylasty

1. mający wyraźnie widoczne żyły;
2. podobny do żył, przypominający żyły


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) o wyraźnie widocznych, wydatnych żyłach

 (1.2) kulin. zawierający za dużo tkanki łącznej (zamiast mięśniowej)

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Popatrz, jakie Marek ma teraz żylaste ręce!

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) żyłowaty, łykowaty, twardy, włóknisty

Wiktionary


zylber

nazwisko


SJP.pl

  • Filip Zylber (1960-), aktor, reżyser
  • Jan Zylber (1936-1997), przedsiębiorca, muzyk, poseł
  • Mieczysław Zylber (1896-1967), oficer Wojska Polskiego

Wikipedia


żylenica

żylenica nadwodna, żylenica pospolita - gatunki owada z rzędu wielkoskrzydłych


SJP.pl


żyleniec

roślina dwuliścienna z rodziny różowatych


SJP.pl


żyleta

1. zgrubienie od: żyletka;
2. potocznie określenie czegoś, co może być ostre, wyraźne


SJP.pl

  • Żyleta – film
  • Żyleta – potoczna nazwa budynku dydaktycznego Wydziału Nauk Przyrodniczych Uniwersytetu Śląskiego
  • Żyleta – potoczna nazwa wieżowca w Katowicach
  • Żyleta – potoczna nazwa wieżowca w Łodzi
  • Żyleta – potoczna nazwa jednej z trybun stadionu Legii Warszawa oraz grupy najzagorzalszych kibiców tego klubu
  • Żyleta – polski raper

Wikipedia


żyletka

cienka blaszka z dwustronnym ostrzem, wykorzystywana w maszynkach do golenia, temperówkach itp.


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) stalowe dwustronne ostrze, umieszczane w maszynce do golenia;

Wiktionary

Żyletka – ostrze maszynki do golenia, które w przeciwieństwie do brzytwy umożliwiają usuwanie zarostu na twarzy i owłosienia z innych części ciała w bezpieczny sposób, znacznie redukując możliwość zranienia, nawet jeśli jest używana przez osobę niedoświadczoną. Współczesne żyletki wykonywane są ze stali nierdzewnej.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Golę się codziennie maszynką na żyletki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɨˈlɛtka, AS: žyletka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żyleta ż.

 przym. żyletkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) nożyk; przen. polsilver

Wiktionary


żyletkowiec

środowiskowo: chuligan noszący przy sobie nóż o żyletkowym ostrzu


SJP.pl


żyletkowy

przymiotnik od: żyletka


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) przym. od żyletka

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zwoje drutu żyletkowego produkowane są z drutu stalowego wyposażonego w ostrza.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒɨlɛtˈkɔvɨ, AS: žyletkovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żyletka, żyleta

Wiktionary


żylice

wieś w Polsce


SJP.pl

Żylice – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie rawickim, w gminie Rawicz.

W okresie Wielkiego Księstwa Poznańskiego (1815-1848) miejscowość należała do wsi większych w ówczesnym pruskim powiecie Kröben (krobskim) w rejencji poznańskiej. Żylice należały do okręgu bojanowskiego tego powiatu i stanowiły część majątku Łaszczyn, którego właścicielem był wówczas Szczaniecki. Według spisu urzędowego z 1837 roku wieś liczyła 206 mieszkańców, którzy zamieszkiwali 35 dymów (domostw). W 1921 roku stacjonowała tu placówka 17 batalionu celnego.

Wikipedia


żylicz

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Jan Żylicz (ur. 1932) – polski fizyk
  • Maciej Żylicz (ur. 1953) − polski biochemik i biolog molekularny
  • Marek Żylicz (ur. 1923) − polski prawnik
  • Piotr Olaf Żylicz (ur. 1964) − polski psycholog

Wikipedia


żylina

miasto w Słowacji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto na Słowacji;

Wiktionary

Żylina (słow. Žilina, węg. Zsolna, niem. Sillein) – miasto w północnej Słowacji, siedziba władz kraju żylińskiego i powiatu Żylina. Pod koniec 2019 roku, z liczbą mieszkańców wynoszącą ponad 80 tys., Żylina zajmowała czwarte miejsce pod względem liczby ludności na Słowacji. Główny ośrodek regionu Doliny Wagu.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ʒɨˈlʲĩna, AS: žylʹĩna

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żylinianin m., żylinianka ż.

 przym. żyliński

Wiktionary


żyliński

Żylina


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Żyliny

Wiktionary

  • Adam Żyliński (ur. 1958) – polityk
  • Jan Żyliński (ur. w 1951) – arystokrata, działacz polonijny, najbogatszy polak w Londynie.
  • Eustachy Żyliński (1889–1954) – matematyk
  • Igor Żylinski (ur. 1963) – radziecki i rosyjski hokeista
  • Jakow Żyliński (1853–1918) – generał
  • Jan Nepomucen Żyliński (1790–1838) – malarz
  • Józef Żyliński (1920–2014) – koszykarz
  • Marek Żyliński (ur. 1952) – polityk
  • Romuald Żyliński (1923–2013) – kompozytor
  • Tadeusz Żyliński (1904–1967) – inżynier
  • Tadeusz Żyliński (ur. 1945) – urzędnik konsularny
  • Wacław Żyliński (1803–1863) – biskup
  • Leszek Żyliński (ur. 1954) – germanista

Wikipedia

Patrz:

Żylina

Powiązane:

 rzecz. Żylina ż., żylinianin m., żylinianka ż.

Wiktionary


zylion

potocznie: ogromna liczba czegoś lub kogoś; pierdyliard, pierdylion, miliard, milion


SJP.pl


żylis

nazwisko


SJP.pl


żylis-gara

nazwisko


SJP.pl


żylistek

rodzaj z rodziny hortensjowatych, obejmujący ponad 50 gatunków krzewów ze wschodniej Azji oraz Meksyku; niektóre gatunki sadzone jako rośliny ozdobne


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) bot. krzew z rodziny hortensjowatych;

Wiktionary

Żylistek (Deutzia Thunb.) – rodzaj krzewów z rodziny hortensjowatych. Obejmuje ok. 72 gatunków. W ogromnej większości występują one naturalnie w Azji wschodniej (50 gatunków rośnie w Chinach, z czego 41 to endemity tego kraju), kilka rośnie także w Ameryce Środkowej (w Meksyku). Występują na skalistych zboczach, w lasach, często przy ciekach.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W czasie suszy żylistki trzeba podlewać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɨˈlʲistɛk, AS: žylʹistek

Wiktionary


żylność

żylny


SJP.pl

Patrz:

żylny

żylny

związany z żyłą


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) anat. związany z żyłą, dotyczący żyły

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Żyłę odłokciową tworzy połączenie łuku żylnego grzbietowego śródręcza z żyłą odłokciową palca małego

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żylak mrz., żyła ż., żyłka ż., żyłowanie n.

 przym. żylasty, żyłkowany, żyłowy

Wiktionary


zymaza

1. złożony zespół enzymów zawarty w drożdżach, pod wpływem którego cukry proste ulegają przemianie na etanol i dwutlenek węgla;
2. dawna nazwa enzymów glikolizy i fermentacji alkoholowej


SJP.pl

Zymaza – mieszanina enzymów wyizolowanych z droźdży piwowarskich, która odpowiada za glikolizę i fermentację alkoholową. Została odkryta w 1903 r. przez Eduarda Buchnera. Wykazał on, że zymaza jest w stanie samodzielnie (bez udziału organizmów żywych) przeprowadzać fermentację, za co w 1907 r. otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie chemii. Współcześnie termin ten nie jest stosowany.

Wikipedia


zymbadło

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zootechn. gw-pl|Śląsk Cieszyński. wędzidło

Wiktionary


zymbiorz

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. dentysta

Wiktionary


żymełka

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Krystian Żymełka – polski informatyk i inżynier
  • Sergiusz Żymełka – polski aktor
  • Zygmunt Żymełka – polski polityk, inżynier, samorządowiec

Wikipedia


zymfciok

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. kulin. musztardówka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zymft mrz.

Wiktionary


zymft

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. musztarda

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zymfciok mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński|zynft.

Wiktionary


żymierski

nazwisko


SJP.pl

  • Józef Żymierski (1902-1982), pułkownik Wojska Polskiego
  • Michał Rola-Żymierski (1890-1989), oficer, Marszałek Polski, polityk

Wikipedia


żymlok

tradycyjna śląska wędlina z miąższu bułki, krwi oraz podrobów w osłonce z jelita, przypominająca wyglądem kiełbasę, a konsystencją kaszankę; bułczanka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński, Górny Śląsk. bułczanka;

Wiktionary

Żymlok (niem. Semmelwurst, śl-niem. Sammelwurscht) – tradycyjna śląska wędlina podrobowa, produkowana dawniej przy okazji świniobicia, by wykorzystać wszystkie składniki tuszy wieprzowej. Poza obszarem Śląska występuje pod nazwą bułczanka.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. żymła ż.

Wiktionary


zymogen

enzym wytwarzany w organizmie w postaci nieaktywnej, wymagający do aktywacji usunięcia fragmentu łańcucha peptydowego; proenzym, proferment


SJP.pl

Proenzym, preenzym, enzymogen, zymogen – nieaktywny prekursor enzymu, wymagający do uaktywnienia jakiejś nieodwracalnej zmiany (na przykład proteolizy fragmentu cząsteczki przesłaniającej miejsce aktywne enzymu).Przykładami proenzymów są:

  • pepsynogen
  • trypsynogen
  • chymotrypsynogen
  • proinsulina
  • prokarboksypeptydaza A i B
  • proelastaza.

Wikipedia


zymstliwy

przymiotnik

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. mściwy

Wiktionary


żymulka

rodzaj roślin wieloletnich z rodziny przewiertniowatych; wiciokrzew


SJP.pl


żymła

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński, Górny Śląsk. bułka

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Śniadanie: smażonka, żymła abo chlyb, kawa z mlykiem.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żymlok mrz.

Wiktionary


żyn

gatunek rośliny z rodziny zarazowatych; Escobedia


SJP.pl


żyńczyca

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. spoż. żętyca

Wiktionary


żynda

nazwisko


SJP.pl


zynder

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) gw-pl|Poznań. łobuz

 (1.2) gw-pl|Poznań. leń, nierób

Wiktionary


żyndul

nazwisko


SJP.pl


zynft

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) kulin. spoż. gw-pl|Górny Śląsk, Śląsk Cieszyński. musztarda

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|zymft.

Wiktionary


zyngierówka

wieś w Polsce


SJP.pl

Zyngierówka – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie chełmskim, w gminie Rejowiec.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa chełmskiego. Od 1 stycznia 2006 wchodzi w skład powiatu chełmskiego (przedtem krasnostawskiego).

Wieś jest sołectwem w gminie Rejowiec. Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczyła 124 mieszkańców i była siedemnastą co do wielkości miejscowością gminy Rejowiec.

Wikipedia


żyniaczka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński, Górny Śląsk, Kociewie. ślub, ożenek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żynich mos.

 czas. żynić ndk.

Wiktionary


żynić

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. żenić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żyniaczka ż., żynich mos.

Wiktionary


żynich

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński, Górny Śląsk. pan młody

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żyniaczka ż.

 czas. żynić ndk.

Wiktionary


zynklod

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. bud. pion murarski

Wiktionary


żynóć

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. zaganiać, gnać (o bydle)

Wiktionary


żyńsko

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. kobieta

Wiktionary


zyntyca

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. spoż. żętyca

Wiktionary

Żętyca, żentyca (gwarowo zyntyca, zintyca, zimbora) – serwatka z mleka owczego ściętego podpuszczką, otrzymywana przy wyrabianiu oscypków i bundzu z mleka owczego, popularna wśród górali karpackich. Ma barwę białą lub lekko kremową.

Jest to, podobnie jak serwatka z mleka krowiego, pozostałość po ścięciu mleka podpuszczką, która ścina większość białek – z nich właśnie powstaje bundz. Pita jest przede wszystkim na halach, mocno schłodzona i świeża (słodka) lub skwaszona po kilku dniach. W XIX wieku stosowana była jako środek leczący drogi oddechowe, szczególnie gruźlicę (brak potwierdzenia właściwości leczniczych). U nieprzyzwyczajonych do niej osób może wywołać działanie przeczyszczające (podobnie jak serwatka lub maślanka).

Wikipedia


zyprazydon

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) farm. atypowy lek przeciwpsychotyczny będący pochodną piperazyny, stosowany w terapii schizofrenii i choroby afektywnej dwubiegunowej

Wiktionary

Zyprazydon (łac. ziprasidonum) – wielofunkcyjny organiczny związek chemiczny stosowany jako lek neuroleptyczny drugiej generacji w leczeniu objawów schizofrenii i choroby afektywnej dwubiegunowej. W 2001 roku jako piąty atypowy neuroleptyk został dopuszczony do stosowania w Stanach Zjednoczonych przez FDA. Doustna postać leku zawiera wodorosiarczan zyprazydonu, natomiast postać domięśniowa metanosulfonian zyprazydonu.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Pacjent był tak pobudzony ruchowo, że musieliśmy podać zyprazydon domięśniowo.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzɨpraˈzɨdɔ̃n, AS: zyprazydõn

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) nazwy handlowe: Geodon, Zeldox, Zipragen, Zypsila

Wiktionary


żyr

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) daw. żer

 (1.2) gw-pl|Śląsk Cieszyński. dostatek

 (1.3) gw-pl|Śląsk Cieszyński. duża ilość czegoś małego

Wiktionary

Przykłady

 (1.3) Ale sie zrobił żyr kole mrowiecznika.

Wiktionary


żyra

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) stpol. imię|polski|ż. skrócenie imienia Żyrosława

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Żera

Wiktionary


żyrafa

roślinożerny ssak występujący w Afryce, zwierzę o charakterystycznej, długiej szyi i płowym umaszczeniu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy, nazwa własna

 (1.1) astr. jeden z gwiazdozbiorów nieba północnego;

Wiktionary

Giraffinae – monotypowa podrodzina ssaków z rodziny żyrafowatych (Giraffidae).

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ʒɨˈrafa, AS: žyrafa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żyrafiarnia ż., żyrafa ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) skr. Cam

Wiktionary


żyrafi

żyrafa; żyrafowy


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z żyrafą, dotyczący żyrafy

przymiotnik dzierżawczy

 (2.1) należący do żyrafy

przymiotnik jakościowy

 (3.1) podobny do żyrafy, taki jak u żyrafy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żyrafiarnia ż., żyrafa ż., żyrafiątko n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) żyrafowy

 (2.1) żyrafowy

 (3.1) żyrafowaty, żyrafowy

Wiktionary


żyrafiarnia

miejsce zamieszkania żyraf


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zootechn. miejsce hodowli żyraf

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wewnątrz żyrafiarni znajdują się również miejsca dla małp.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒɨraˈfʲjarʲɲa, AS: žyrafʹi ̯arʹńa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żyrafa ż., Żyrafa m., żyrafiątko n.

 przym. żyrafi, żyrafowy, żyrafowaty

Wiktionary


żyrafiątko

pieszczotliwe zdrobnienie od: żyrafię


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zdrobn. mała żyrafa

 (1.2) zool. młode żyrafy

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒɨraˈfʲjɔ̃ntkɔ, AS: žyrafʹi ̯õntko

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żyrafa ż., żyrafiarnia ż.

 przym. żyrafowaty, żyrafi

Wiktionary


żyrafię

młode żyrafy; żyrafiątko


SJP.pl


żyrafijo

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. zool. nazwa systematyczna|Giraffa|Brisson|ref=tak., żyrafa

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Żyrafijo kark szpanuje, / Asi sie nim, pokazuje.

Wiktionary


żyrafka

1. zdrobnienie od: żyrafa;
2. żyrafka madagaskarska - gatunek chrząszcza z rodziny podryjowatych


SJP.pl


żyrafowate

rodzina afrykańskich ssaków parzystokopytnych, przeżuwaczy, o charakterystycznych wypustkach kostnych na czubku głowy pokrytych owłosioną skórą, obejmująca dwa gatunki: żyrafę i okapi; żyrafy


SJP.pl

Żyrafowate (Giraffidae) – rodzina dużych ssaków z podrzędu przeżuwaczy (Ruminantia) w obrębie rzędu parzystokopytnych (Artiodactyla) obejmująca dwa rodzaje żyjące współcześnie i szereg rodzajów wymarłych. Oba obecnie żyjące rodzaje zasiedlają Afrykę.

Najwcześniej datowane szczątki przodków żyrafowatych należą do przedstawicieli rodzaju Climacoceras należącego do rodziny Climacoceratidae, żyjącego we wczesnym miocenie.

Wikipedia


żyrafowaty

1. podobny do żyrafy
2. o cechach żyrafowatych


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) pot. podobny do żyrafy

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒɨrafɔˈvatɨ, AS: žyrafovaty

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żyrafa ż., żyrafiarnia ż., żyrafiątko n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) żyrafi, żyrafowy

Wiktionary


żyrafowy

przymiotnik od: żyrafa; żyrafi


SJP.pl


żyrafy

rodzina afrykańskich ssaków parzystokopytnych, przeżuwaczy, o charakterystycznych wypustkach kostnych na czubku głowy pokrytych owłosioną skórą, obejmująca dwa gatunki: żyrafę i okapi; żyrafowate


SJP.pl

Żyrafowate (Giraffidae) – rodzina dużych ssaków z podrzędu przeżuwaczy (Ruminantia) w obrębie rzędu parzystokopytnych (Artiodactyla) obejmująca dwa rodzaje żyjące współcześnie i szereg rodzajów wymarłych. Oba obecnie żyjące rodzaje zasiedlają Afrykę.

Najwcześniej datowane szczątki przodków żyrafowatych należą do przedstawicieli rodzaju Climacoceras należącego do rodziny Climacoceratidae, żyjącego we wczesnym miocenie.

Wikipedia


żyraków

wieś w Polsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) geogr. wieś w Polsce, w województwie podkarpackim;

Wiktionary

Żyraków – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie dębickim, w gminie Żyraków.

Miejscowość jest siedzibą gminy Żyraków oraz rzymskokatolickiej parafii Trójcy Przenajświętszej należącej do dekanatu Dębica Wschód.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ʒɨˈrakuf, AS: žyrakuf

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żyrakowianin m., żyrakowianka ż.

 przym. żyrakowski

Wiktionary


żyrakowianin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żyrakowa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żyraków m.

:: fż. żyrakowianka ż.

 przym. żyrakowski

Wiktionary


żyrakowianka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żyrakowa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żyraków m.

:: fm. żyrakowianin m.

 przym. żyrakowski

Wiktionary


żyrakowski

przymiotnik od: Żyraków


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący Żyrakowa, związany z Żyrakowem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Radnych żyrakowskich nieco zmroziły projekty uchwał, które zakładają, że gmina zaciągnie kolejne bankowe zobowiązania finansowe.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒɨraˈkɔfsʲci, AS: žyrakofsʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żyraków mrz., żyrakowianin m., żyrakowianka ż.

Wiktionary


żyrandol

forma lampy z kilkoma rozgałęzieniami, głównie ozdobna


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) ozdobna, najczęściej wieloramienna, lampa wisząca pod sufitem

 (1.2) rodzaj rakiety świetlnej spuszczanej przez bombowce

 (1.3) slang. samobójca

Wiktionary

Żyrandol (z fr. girandole) – zazwyczaj lampa elektryczna lub świecznik montowany do sufitu pomieszczenia. Występuje zarówno w mieszkaniach, jak i w wielkogabarytowych salach, holach i widowniach. Zawiera od jednego do bardzo wielu punktów świetlnych. W pomieszczeniach bardzo wielkich może mieć skomplikowaną konstrukcję i składać się z wielkiej ilości elementów ozdobnych, często szklanych lub kryształowych.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ten żyrandol gotowy spaść nam na głowę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɨˈrãndɔl, AS: žyrãndol

Wiktionary

Powiązane:

 przym. żyrandolowy

 rzecz. żyrandolik mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) flara

Wiktionary


żyrandolik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od żyrandol

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żyrandol m.

Wiktionary


żyrandolowy

przymiotnik od: żyrandol


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) przym. od żyrandol

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nie przekonał ich także inny mój projekt - wytwarzanie przyłączy żyrandolowych.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒɨrãndɔˈlɔvɨ, AS: žyrãndolovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żyrandol mrz.

Wiktionary


żyrant

ten, kto poręczył za kogoś spłatę sumy wekslowej; poręczyciel, gwarant


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) ekon. osoba poręczająca za kogoś spłatę sumy wekslowej;

Wiktionary

Żyrant (wł. girante od girare „obracać, żyrować” z giro „obrót; obieg; żyro” od łac. gyrus „krąg, wolta, obieg” z gr. gýros „koło; krąg”) – potoczne określenie poręczyciela, czyli osoby potwierdzającej możliwość spłaty zobowiązania finansowego innej osoby. W przypadku gdy osoba odpowiedzialna za regulację zobowiązania nie wywiązuje się ze swoich obowiązków, ich ciężar przejmuje żyrant. Ma on wtedy prawo dochodzenia tych należności od dłużnika. Umowę poręczenia regulują przepisy Kodeksu cywilnego.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W tym wekslu jest feler, jeden żyrant niepewny!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒɨrãnt, AS: žyrãnt

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żyrowanie n.

 czas. podżyrować dk., żyrować ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) poręczyciel

Wiktionary


żyrantka

żyrant


SJP.pl

Patrz:

żyrant

żyrardów

miasto w Polsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Polsce, w województwie mazowieckim;

Wiktionary

Żyrardów – miasto w Polsce położone w województwie mazowieckim, siedziba powiatu żyrardowskiego, wchodzące w skład aglomeracji warszawskiej, na Równinie Łowicko-Błońskiej, nad rzeką Pisią Gągoliną, 45 km na południowy zachód od Warszawy i 90 km na północny wschód od Łodzi.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ʒɨˈrarduf, AS: žyrarduf

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żyrardowianin m., żyrardowianka ż.

 przym. żyrardowski

Wiktionary


żyrardowianin

mieszkaniec Żyrardowa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żyrardowa

 (1.2) osoba pochodząca z Żyrardowa, urodzona w Żyrardowie

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒɨrardɔˈvʲjä̃ɲĩn, AS: žyrardovʹi ̯ä̃ńĩn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żyrardów m.

:: fż. żyrardowianka ż.

 przym. żyrardowski

Wiktionary


żyrardowianka

mieszkanka Żyrardowa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żyrardowa

 (1.2) kobieta pochodząca z Żyrardowa, urodzona w Żyrardowie

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒɨrardɔˈvʲjãnka, AS: žyrardovʹi ̯ãnka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żyrardów m.

:: fm. żyrardowianin m.

 przym. żyrardowski

Wiktionary


żyrardowski

Żyrardów


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący Żyrardowa, związany z Żyrardowem

Wiktionary

Patrz:

Żyrardów

Przykłady

 (1.1) Zatrudnili setkę najlepszych żyrardowskich fachowców od tkanin.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒɨrarˈdɔfsʲci, AS: žyrardofsʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żyrardów m., żyrardowianin m., żyrardowianka ż.

Wiktionary


żyrardynka

słodkowodna ryba żyworodna z rodziny piękniczkowatych; żerardynka, żyworódka metaliczna


SJP.pl

Żyrardynka, żerardynka metaliczna, żyworódka metaliczna, (Girardinus metallicus) – żyworodna ryba słodkowodna z rodziny piękniczkowatych (Poeciliidae) występująca na terenie wód Kuby i Kostaryki.

Wikipedia


żyrat

osoba, na rzecz której odstąpiono weksel lub czek; indosatariusz, indosat


SJP.pl


żyrau

ludowy poeta i pieśniarz; aszyk; akyn; ozan


SJP.pl


żyrek

nazwisko


SJP.pl


zyrianka

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. osiedle typu miejskiego w azjatyckiej części Rosji, w Jakucji, położone na południu Niziny Kołymskiej;

 (1.2) geogr. rzeka w azjatyckiej części Rosji, w Jakucji; lewy dopływ Kołymy;

Wiktionary

Zyrianka – osiedle typu miejskiego w Rosji (Jakucja); 8 tys. mieszkańców (1994). Leży na południu Niziny Kołymskiej u ujścia Jasacznej do Kołymy. Ośrodek wydobycia węgla kamiennego (Zyriańskie Zagłębie Węglowe); przystań rzeczna; lotnisko; muzeum regionalne.

Osiedle założone na początku lat trzydziestych XX w. po odkryciu złóż węgla, najpierw jako jeden z obozów gułagu.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. zyriański

 rzecz. zyriański mrz.

Wiktionary


zyriański

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Zyrianką, dotyczący Zyrianki (miasta lub rzeki)

 (1.2) związany z Zyrianami (Komiakami, Komi), dotyczący Zyrian (Komiaków, Komi)

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) jęz. zob. komi.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zyrianka ż., Zyrianin mos.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) komiacki, komi

 (2.1) komi, komi-zyriański

Wiktionary


żyrinowski

nazwisko


SJP.pl


żyrka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. kolka, ból brzucha

 (1.2) gw-pl|Śląsk Cieszyński. zapalenie wyrostka robaczkowego

Wiktionary


żyrkowski

nazwisko


SJP.pl


żyrny

przymiotnik

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. chętnie żrący (o zwierzęciu)

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Tyn babuć je żyrny, tóż bydzie ś niego gibko kormik.

Wiktionary


żyro

poręczenie wekslowe; giro


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) hand. praw. poręczenie zobowiązania przez żyranta;

 (1.2) zob. żyrokompas.

Wiktionary

  • Indos

Osoby o nazwisku Żyro:

  • Jarosław Żyro − sędzia piłkarski
  • Michał Żyro − polski piłkarz
  • Tomasz Żyro

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Piotr podpisał żyro in blanco.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒɨrɔ, AS: žyro

Wiktionary

Powiązane:

 czas. żyrować

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) indos

Wiktionary


żyro-

temat słowotwórczy

 (1.1) pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy z kołem, kręgiem lub wirowaniem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) żyrobusola

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒɨrɔ, AS: žyro

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) giro-

Wiktionary


żyrobus

autobus napędzany energią kinetyczną wirującego koła zamachowego o dużej bezwładności; girobus


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) mot. autobus czerpiący energię z koła zamachowego,

Wiktionary

Żyrobus (girobus) – autobus czerpiący energię z koła zamachowego o dużym momencie bezwładności. Autobus na przystankach podłączał się do sieci energetycznej i za pomocą silnika elektrycznego rozkręcał koło zamachowe, akumulując w ten sposób energię potrzebną do dalszej jazdy.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Na przystankach żyrobus podłączał się do sieci energetycznej.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɨˈrɔbus, AS: žyrobus

Wiktionary


żyrobusola

przyrząd nawigacyjny w postaci obracającego się wokół własnej osi pierścienia, służący do określania kursu statku powietrznego lub wodnego; girobusola, żyrokompas


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) techn. lotn. mors. elektromechaniczne urządzenie służące do wskazywania kursu, wykorzystujące właściwości żyroskopu;

Wiktionary

Kompas żyroskopowy morski lub żyrokompas (także girokompas, żyrobusola) – elektromechaniczne urządzenie służące do wskazywania kursu, wykorzystujące właściwości żyroskopu. Kompas żyroskopowy (morski) stanowi historycznie pierwszy, najprostszy, niepełny jeszcze system nawigacji bezwładnościowej.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌʒɨrɔbuˈsɔla, AS: žyrobusola

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) żyrokompas, girokompas, girobusola, kompas żyroskopowy

Wiktionary


żyrok

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. żarłok

Wiktionary


żyroklinometr

przyrząd do określania kąta nachylenia samolotu; giroklinometr


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) techn. przyrząd służacy do określania kąta nachylenia samolotu

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒɨrɔklʲĩˈnɔ̃mɛtr̥, AS: žyroklʹĩnõmetr̦

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) giroklinometr

Wiktionary


żyrokompas

przyrząd nawigacyjny w postaci obracającego się wokół własnej osi pierścienia, służący do określania kursu statku powietrznego lub wodnego; żyrobusola, girobusola, girokompas


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) techn. lotn. mors. elektromechaniczne urządzenie służące do wskazywania kursu, wykorzystujące właściwości żyroskopu;

Wiktionary

Kompas żyroskopowy morski lub żyrokompas (także girokompas, żyrobusola) – elektromechaniczne urządzenie służące do wskazywania kursu, wykorzystujące właściwości żyroskopu. Kompas żyroskopowy (morski) stanowi historycznie pierwszy, najprostszy, niepełny jeszcze system nawigacji bezwładnościowej.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌʒɨrɔˈkɔ̃mpas, AS: žyrokõmpas

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. kompas m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) girokompas, żyrobusola, girobusola, kompas żyroskopowy, żyro

Wiktionary


żyronda

ugrupowanie polityczne działające w czasie Wielkiej Rewolucji Francuskiej, skupiające zwolenników monarchii konstytucyjnej; żyrondyści


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. ujście Dordogne i Garonny do Zatoki Biskajskiej;

 (1.2) geogr. adm. francuski departament położony w regionie Nowa Akwitania;

Wiktionary

  • Żyronda – lejkowate ujście Garonny i Dordogne do Zatoki Biskajskiej
  • Żyronda – francuski departament położony w regionie Nowa Akwitania


Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. żyrondysta mos., żyrondystka ż., żyronda ż.

 przym. żyrondystowski, żyrondystyczny

Wiktionary


żyrondyści

członek ugrupowania politycznego działającego w czasie Wielkiej Rewolucji Francuskiej, członek żyrondy; (w liczbie mnogiej) żyrondyści - nazwa tego ugrupowania


SJP.pl

Żyrondyści (fr. Girondins) – nieformalne stronnictwo polityczne z czasów rewolucji francuskiej, grupujące głównie przedstawicieli inteligencji i burżuazji, początkowo stanowiące prawe skrzydło jakobinów z programem monarchii konstytucyjnej i rządów parlamentarnych z zachowaniem swobód życia gospodarczego i religijnego.

Wikipedia


żyrondysta

członek ugrupowania politycznego działającego w czasie Wielkiej Rewolucji Francuskiej, członek żyrondy; (w liczbie mnogiej) żyrondyści - nazwa tego ugrupowania


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) hist. członek lub sympatyk żyrondy, stronnictwa w czasie rewolucji francuskiej;

 (1.2) polit. przedstawiciel ideologii żyrondyzmu

 (1.3) sport. piłkarz francuskiego klubu sportowego Girondins Bordeaux

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Gdy do władzy dochodzą żyrondyści, to rychło należy wypatrywać też jakobinów.

 (1.3) Żyrondyści nie zachwycili, a zwycięstwo bardziej zawdzięczają słabszemu dniu piłkarzy Nantes niż sobie […]

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żyronda ż., żyronda ż., żyrondyzm mrz.

:: fż. żyrondystka ż.

 przym. żyrondystowski, żyrondystyczny

Wiktionary


żyrondystka

żyrondysta


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) hist. członkini lub sympatyczka żyrondy, stronnictwa w czasie rewolucji francuskiej;

Wiktionary

Patrz:

żyrondysta

Powiązane:

 rzecz. Żyronda ż., żyronda ż., żyrondyzm mrz.

:: fm. żyrondysta mos.

 przym. żyrondystowski, żyrondystyczny

Wiktionary


żyrondystowski

przymiotnik

 (1.1) polit. hist. związany z żyrondystami, żyrondą, dotyczący żyrondystów

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nie był to wszakże jakiś specyficznie żyrondystowski projekt edukacji.

 (1.1) Ta bardzo demokratyczna i bardzo skomplikowana ustawa w znacznej mierze wykorzystywała żyrondystowski projekt konstytucji (…)

 (1.1) Uważam też, że cały ten żyrondystowski rząd jest na liście płac dworu.

 (1.1) Rząd żyrondystowski, w zasadzie zdecydowany na wojnę, podjął jeszcze jedną próbę utrzymania pokoju, a mianowicie w nocie do elektora trewirskiego domagał się zaniechania kontrrewolucyjnej akcji emigrantów.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żyronda ż., żyrondysta mos., żyrondystka ż., żyronda ż., żyrondyzm mrz.

 przym. żyrondystyczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) żyrondystyczny

Wiktionary


żyrondystyczny

przymiotnik

 (1.1) polit. hist. związany z żyrondystami, żyrondą, dotyczący żyrondystów

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Z powyższego wyznania można mniemać, iż założenia ideowe TDP wyrażone w Manifeście z 1836 r. nie były w pełni podzielane przez Mierosławskiego w 1842/43 r. ze względu na kierunek „żyrondystyczny”.

 (1.1) W pokoju leżało kilka żyrondystycznych gazet.

 (1.1) Legenda żyrondystyczna i dantonistyczna, rzecz ciekawa, mają jedną wspólną cechę, która je bardzo różni od typowych legend historycznych.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żyronda ż., żyrondysta mos., żyrondystka ż., żyronda ż., żyrondyzm mrz.

 przym. żyrondystowski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) żyrondystowski

Wiktionary


żyrondyzm

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) doktryna polityczna mająca poczatki w Rewolucji Francuskiej

Wiktionary

Żyrondyści (fr. Girondins) – nieformalne stronnictwo polityczne z czasów rewolucji francuskiej, grupujące głównie przedstawicieli inteligencji i burżuazji, początkowo stanowiące prawe skrzydło jakobinów z programem monarchii konstytucyjnej i rządów parlamentarnych z zachowaniem swobód życia gospodarczego i religijnego.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. żyrondysta mos., żyrondystka ż.

 przym. żyrondystowski, żyrondystyczny

Wiktionary


żyropilot

elektromechaniczne urządzenie, które zastępuje sternika statku, samolotu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) żegl. urządzenie elektromechaniczne, które zastępuje sternika

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) sternik automatyczny

Wiktionary


żyroskop

1. sztywny przedmiot, najczęściej krążek, szybko obracający się dookoła własnej osi symetrii, stosowany m.in. w urządzeniach nawigacyjnych; giroskop;
2. przyrząd do wyznaczania kursu samolotu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) fiz. szybko obracający się sztywny obiekt zachowujący stały kierunek osi obrotu;

 (1.2) techn. kompas wykorzystujący właściwości żyroskopu (1.1);

Wiktionary

Żyroskop (giroskop; stgr. γῦρος – obrót, σκοπέω – obserwować) – urządzenie do pomiaru lub utrzymywania orientacji przestrzennej, działające na podstawie zasady zachowania momentu pędu. Został wynaleziony przez francuskiego fizyka Jeana Foucaulta w 1852 roku.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Załoga Endeavoura przymocuje do stacji ważącą 2, 5 tony konstrukcję kratową modułu łącznikowego ITS S5 Truss, wymieni żyroskop pomocny w określaniu położenia statku, przeładuje na stację sprzęt oraz części zamienne, a także przetestuje system, który pozwoli promowi ewentualnie pozostać dłużej na orbicie dzięki pobieraniu z ISS energii elektrycznej.

 (1.2) Nawigator spoglądał na żyroskop.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɨˈrɔskɔp, AS: žyroskop

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. giroskop m.

 przym. żyroskopowy, giroskopowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) bąk symetryczny, giroskop

 (1.2) żyrokompas, żyrobusola, kompas żyroskopowy

Wiktionary


żyroskopowy

przymiotnik od: żyroskop; giroskopowy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) przym. od żyroskop

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒɨrɔskɔˈpɔvɨ, AS: žyroskopovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żyroskop, giroskop

 przym. giroskopowy

Wiktionary


żyrostat

przyrząd żyroskopowy utrzymujący w równowadze ciała, w których jest umieszczony, np. ustawiony na statku spełnia rolę stabilizatora przeciwdziałającego kołysaniu, umieszczony wewnątrz wagonu kolei jednoszynowej zapewnia mu trwałą równowagę; girostat


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) techn. przyrząd żyroskopowy utrzymujący równowagę ciała, w którym jest umieszczony

Wiktionary


żyrosław

imię męskie


SJP.pl

Żyrosław, Żerosław ([ʐɨˈɾɔswaf], [ʐɛˈɾɔswaf]) – staropolskie imię męskie, złożone z członów żyro- („pokarm, czynność jedzenia, życie”) i -sław („sławić”).

Żyrosław imieniny obchodzi 17 grudnia.

Żeński odpowiednik: Żyrosława.

Wikipedia


żyrosławice

wieś w Polsce


SJP.pl

Żyrosławice – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie inowrocławskim, w gminie Gniewkowo.

Wikipedia


żyrotron

przyrząd do pomiaru prędkości kątowej; girotron


SJP.pl


żyrów

wieś w Polsce


SJP.pl

Żyrów – wieś sołecka w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie grójeckim, w gminie Chynów. Leży nad rzeką Kraską.

W Średniowieczu wieś znajdowała się przy drodze łączącej Grójec z Czerskiem, która przebiegała prawym brzegiem Molnicy, przez Żyrów, Drwalew, Staniszewice. Obecnie leży przy trasie 50 – Sochaczew, Grójec, Góra Kalwaria, Mińsk Mazowiecki.

Wikipedia


żyrować

1. poręczać (poręczyć) za osobę pożyczającą pieniądze;
2. swoją postawą pokazywać (pokazać) innym, że popiera się działania jakichś osób


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) hand. poręczać spłatę sumy wekslowej za osobę pożyczającą pieniądze

 (1.2) hand. przekazywać weksel innej osobie

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żyrant mos., żyro n., żyrowanie n.

 czas. podżyrować dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gwarantować, poręczać, potwierdzać

 (1.2) indosować, kontrasygnować

Wiktionary


żyrowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|żyrować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. żyrować ndk.

 rzecz. żyrant mos.

Wiktionary


żyrowy

1. żyro;
2. pieniądz żyrowy - pieniądz zapisany na rachunkach bankowych, kreowany przez banki komercyjne; pieniądz bezgotówkowy (wkładowy, depozytowy)


SJP.pl


zyrtec

[czytaj: zyrtek] lek przeciwhistaminowy; cetyryzyna


SJP.pl


żyrytwa

żyrytwa pluskwowata - gatunek pluskwiaka z rodziny żyrytwowatych


SJP.pl


żyrytwowate

o cechach żyrytwowatych (rodzina pluskwiaków)


SJP.pl

Żyrytwowate (Naucoridae) – rodzina owadów z podrzędu pluskwiaków różnoskrzydłych. Rodzina Naucoridae liczy około 400 gatunków, z których w Polsce występuje jeden - żyrytwa pluskwowata (Naucoris cimicoides).

Wikipedia


żyrytwowaty

o cechach żyrytwowatych (rodzina pluskwiaków)


SJP.pl


żyrzyn

wieś w Polsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) geogr. wieś w Polsce, w województwie lubelskim;

Wiktionary

Żyrzyn – wieś w Polsce położona na Wysoczyźnie Lubartowskiej, w województwie lubelskim, w powiecie puławskim, w gminie Żyrzyn.

Wieś szlachecka położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie lubelskim województwa lubelskiego.

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do ówczesnego województwa lubelskiego.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈʒɨʒɨ̃n, AS: žyžỹn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żyrzynianin m., żyrzynianka ż.

 przym. żyrzyński

Wiktionary


żyrzynianin

mieszkaniec Żyrzyna (wsi w Polsce)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żyrzyna

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒɨʒɨ̃ˈɲä̃ɲĩn, AS: žyžỹńä̃ńĩn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żyrzyn m.

:: fż. żyrzynianka ż.

 przym. żyrzyński

Wiktionary


żyrzynianka

mieszkanka Żyrzyna (wsi w Polsce)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żyrzyna

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒɨʒɨ̃ˈɲãnka, AS: žyžỹńãnka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żyrzyn m.

:: fm. żyrzynianin m.

 przym. żyrzyński

Wiktionary


żyrzyński

Żyrzyn


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Żyrzyna

Wiktionary

Patrz:

Żyrzyn

Przykłady

 (1.1) Wiadomość o sukcesie żyrzyńskim rozeszła się nie tylko po całym Królestwie Polskim, ale także po Europie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɨˈʒɨ̃j̃sʲci, AS: žyžĩ ̯sʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żyrzyn m., żyrzynianin m., żyrzynianka ż.

Wiktionary


zys

ptak, orzeł przedni


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) ornit. nazwa systematyczna|Aquila chrysaetos|Linnaeus|ref=tak., duży ptak szponiasty z rodziny jastrzębiowatych;

Wiktionary

Orzeł przedni, zys (Aquila chrysaetos) – gatunek dużego ptaka szponiastego z rodziny jastrzębiowatych (Accipitridae), zamieszkujący północną Afrykę, Azję, Amerykę Północną oraz Europę.

To jeden z najbardziej majestatycznych gatunków szponiastych. Upierzenie u osobników dorosłych całkowicie brązowe. Dziób żółty, czarno zakończony. Samice są większe od samców.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Para zysów gniazduje na tamtym występie skalnym.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) orzeł przedni

Wiktionary


zysk

1. w działalności gospodarczej: nadwyżka wpływów nad wydatkami; dochód, zarobek;
2. korzyść, pożytek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) ekon. finans. księg. przewyższenie wpływów nad wydatkami, dochód ze sprzedaży

 (1.2) korzyść z czegoś, uzyskana wartość

Wiktionary

Zysk – pojęcie, które jest różnie definiowane.

Jest to sytuacja, w której człowiek uważa, że przychody z podjętego działania były wyższe niż koszty.

W ekonomii to pojęcie stosuje się też w węższym znaczeniu – jako zarobek przedsiębiorcy wyższy niż standardowy zwrot z zainwestowanego kapitału (swego rodzaju nagroda za lepsze zaspokajanie potrzeb konsumentów).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Kupowanie złota w czasie kryzysu to czysty zysk!

 (1.2) Jaki mam mieć zysk z tego, że ci pomagam? Może własną satysfakcję? Dlatego słuchaj mnie uważnie, bo nie mam zamiaru powtarzać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zɨsk, AS: zysk

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zyskiwać (zyskać), pozyskiwać (pozyskać), uzyskać (uzyskiwać)

 przym. zyskowny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) plon, dochód, zarobek, profit

Wiktionary


zyska

1. osiągnąć zysk;
2. odnieść z czegoś korzyść, pożytek;
3. stać się posiadaczem czegoś;
4. zjednać sobie kogoś lub coś;
5. wypaść korzystniej pod jakimś względem


SJP.pl


zyskać

1. osiągnąć zysk;
2. odnieść z czegoś korzyść, pożytek;
3. stać się posiadaczem czegoś;
4. zjednać sobie kogoś lub coś;
5. wypaść korzystniej pod jakimś względem


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. zyskiwać)

 (1.1) osiągnąć z czegoś zysk

 (1.2) osiągnąć z czegoś pożytek, korzyść

 (1.3) wejść w posiadanie czegoś

 (1.4) zjednać sobie kogoś, pozyskać czyjeś uznanie, przychylność, poparcie

 (1.5) wypaść korzystniej pod jakimś względem, zdobyć więcej czegoś

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzɨskat͡ɕ, AS: zyskać

Wiktionary

Powiązane:

 czas. odzyskać dk.

 rzecz. zysk m., zyskanie n.

 przym. zyskowny

Wiktionary


zyskanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zyskać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zɨˈskãɲɛ, AS: zyskãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zyskać

Wiktionary


zyskały

przymiotnik

 (1.1) stpol. ten, który zwyciężył

forma czasownika.

 (2.1) 3. os. nmos. lm. przesz. od: zyskać

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zɨˈskawɨ, AS: zyskau̯y

Wiktionary


zyski

1. w działalności gospodarczej: nadwyżka wpływów nad wydatkami; dochód, zarobek;
2. korzyść, pożytek


SJP.pl


zyskiwać

czasownik niedokonany (dk. zyskać)

 (1.1) niedokonany od|zyskać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. odzyskiwać

 rzecz. zyskiwanie n.

Wiktionary


zyskiwanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zyskiwać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zyskiwać ndk.

Wiktionary


zyskowniej

stopień wyższy od przysłówka: zyskownie


SJP.pl


zyskowniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: zyskowny


SJP.pl


zyskowność

Rentowność, dochodowość – parametr odzwierciedlający efektywność posiadanych przez przedsiębiorcę kapitałów oraz efektywność gospodarowania aktywami. Wskaźniki rentowności nazywane są także wskaźnikami zyskowności lub stopami zwrotu. Mierzą one ekonomiczność wyrażaną relacją efektów do nakładów.

Wikipedia


zyskowny

przynoszący zysk; intratny, rentowny, opłacalny, dochodowy, popłatny


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który przynosi zysk

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Państwowe przedsiębiorstwo telefonii France Telecom jest rentowne, prężne, prowadzi zyskowną działalność za granicą.

 (1.1) Oczywiście są okresy hossy, kiedy niemal wszystkie akcje są bardzo zyskowne.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zɨˈskɔvnɨ, AS: zyskovny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zysk, zyskowność

 czas. zyskać

 przysł. zyskownie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dochodowy, rentowny

Wiktionary


zyskowski

nazwisko


SJP.pl


zysnarski

nazwisko


SJP.pl


zysławice

Zysławice – wieś w Polsce, położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie kazimierskim, w gminie Kazimierza Wielka.

Wieś duchowna, własność Opactwa Cystersów w Mogile położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie proszowskim województwa krakowskiego. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego.

Wikipedia


żyt

forma rzeczownika.

 (1.1) D. lm. od: żyto

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) daw. życie

 (2.2) gwara. żyto

Wiktionary

Powiązane:

 (2.1) czas. żyć ndk.

 (2.1) rzecz. życie n.

 (2.2) rzecz. żyto n.

Wiktionary


zyta

imię żeńskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż.;

Wiktionary

Zyta – imię żeńskie wywodzące się od pospolitego wł. zitta, z łac. zita, oznaczającego „dziewczynę”. Chrześcijańską patronką tego imienia jest św. Zyta z Lukki, która jako jedyna wprowadziła to imię do kalendarzy. Imieniny obchodzi 27 kwietnia.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zyta pojechała trochę odpocząć do Raby Wyżnej.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzɨta, AS: zyta

Wiktionary


żytawa

miasto w Niemczech


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Niemczech, w Saksonii;

Wiktionary

Żytawa (niem. Zittau; górnołuż. Žitawa, [ˈʒitawa]; cz. Žitava) – miasto w Niemczech, w kraju związkowym Saksonia, w okręgu administracyjnym Drezno, w powiecie Görlitz, przy granicy z Polską i Czechami, w Łużycach Górnych. Do 31 lipca 2008 Żytawa była stolicą powiatu Löbau-Zittau.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ʒɨˈtava, AS: žytava

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żytawianin mos., żytawianka ż.

 przym. żytawski

Wiktionary


żytawianin

mieszkaniec Żytawy (miasta w Niemczech)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żytawy

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒɨtaˈvʲjä̃ɲĩn, AS: žytavʹi ̯ä̃ńĩn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żytawa ż.

:: fm. żytawianka ż.

 przym. żytawski

Wiktionary


żytawianka

mieszkanka Żytawy (miasta w Niemczech)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żytawy

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒɨtaˈvʲjãŋka, AS: žytavʹi ̯ãŋka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żytawa ż.

:: fm. żytawianin mos.

 przym. żytawski

Wiktionary


żytawski

Żytawa (miasto w Niemczech)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący Żytawy, związany z Żytawą

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Z historycznych ziem łużyckich niektóre z nich wchodzą dziś w skład województwa dolnośląskiego: część powiatu żytawskiego na prawym brzegu Nysy Łużyckiej oraz zgorzeleckiego.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɨˈtafsʲci, AS: žytafsʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żytawa ż., żytawianin m., żytawianka ż.

Wiktionary


żyteczko

zdrobnienie od: żytko


SJP.pl


żytelkowo

wieś w Polsce


SJP.pl

Żytelkowo (niem. Siedkow) – wieś sołecka w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie białogardzkim, w gminie Białogard. W latach 1975–1998 wieś należała do województwa koszalińskiego. W roku 2007 wieś liczyła 187 mieszkańców. Jedna z najstarszych wsi powiatu.

Wikipedia


żytkiejmianin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żytkiejm

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żytkiejmy nmos.

:: fż. żytkiejmianka ż.

 przym. żytkiejmski

Wiktionary


żytkiejmianka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żytkiejm

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żytkiejmy nmos.

:: fm. żytkiejmianin m.

 przym. żytkiejmski

Wiktionary


żytkiejmski

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Żytkiejm

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żytkiejmy nmos., żytkiejmianin m., żytkiejmianka ż.

Wiktionary


żytkiewicz

nazwisko


SJP.pl


żytko

zdrobnienie od: żyto


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zdrobn. żyto

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒɨtkɔ, AS: žytko

Wiktionary

Powiązane:

 przym. żytni

 rzecz. żyto n.

Wiktionary


żytni

zrobiony z żyta


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący żyta (Secale L.)

 (1.2) wykonany z ziarna żyta

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Na śniadanie zwykle jem jedną kromkę żytniego chleba.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒɨtʲɲi, AS: žytʹńi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żyto n., żytko n., żytniówka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) daw. rżany

 (1.2) daw. rżany

Wiktionary


żytnia

żytniówka; żyto;
1. wódka otrzymywana z odpowiednio przerobionego żyta, następnie zmieszanego z roztworem spirytusu i odcedzonego;
2. potocznie o kieliszku lub butelce takiej wódki


SJP.pl

Żytnia – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie siedleckim, w gminie Siedlce. Ma status sołectwa. Leży 5 km od centrum Siedlec, nad Muchawką dopływem Liwca.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa siedleckiego.

Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Świętego Józefa w Siedlcach.

Przez Żytnię przebiega droga powiatowa do wsi Strzała i w odległości 2 km od wsi droga krajowa63 Węgorzewo-Siedlce-Sławatycze.

Wikipedia


żytnianin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żytna

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żytno n.

:: fż. żytnianka ż.

 przym. żytniański

Wiktionary


żytnianka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żytna

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żytno n.

:: fm. żytnianin m.

 przym. żytniański

Wiktionary


żytniański

przymiotnik od: Żytno


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący Żytna, związany z Żytnem

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɨtʲˈɲä̃j̃sʲci, AS: žytʹńä̃ĩ ̯sʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żytno n., żytnianin mos., żytnianka ż.

Wiktionary


żytniów

wieś w Polsce


SJP.pl

Żytniów – wieś sołecka w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie oleskim, w gminie Rudniki.

W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie częstochowskim.

W skład sołectwa wchodzą ponadto miejscowości Banasiówka, Bliźniaki, Pieńki, Hajdamaki, Ignachy, Wytoka, Stawki Żytniowskie oraz Żurawie.

Wikipedia


żytniowianin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żytniowa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żytniów m.

:: fż. żytniowianka ż.

 przym. żytniowski

Wiktionary


żytniowianka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żytniowa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żytniów m.

:: fm. żytniowianin m.

 przym. żytniowski

Wiktionary


żytniówka

żytnia; żyto;
1. wódka otrzymywana z odpowiednio przerobionego żyta, następnie zmieszanego z roztworem spirytusu i odcedzonego;
2. potocznie o kieliszku lub butelce takiej wódki


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) spoż. wódka z żyta

 (1.2) pot. butelka lub kieliszek żytniówki (1.1)

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W barku stoi butelka żytniówki.

 (1.2) Poproszę dwie żytniówki.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żytnisko n., żyto n.

 przym. żytni

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pot. żyto

Wiktionary


żytniowski

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Żytniowa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żytniów m., żytniowianin m., żytniowianka ż.

Wiktionary


żytnisko

pole po zebraniu rosnącego na nim żyta


SJP.pl

Pole – obszar ziemi przeznaczony pod uprawę roślin, najczęściej obsiany lub obsadzony jedną rośliną, np. żytem, kukurydzą, ziemniakami. Pole jest sztucznym agroekosystemem kształtującym krajobraz rolniczy. Pole w płodozmianie przeznaczone pod jakąkolwiek roślinę nazywa się stanowiskiem.

Wikipedia


żytno

wieś w Polsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) geogr. wieś w Polsce w województwie łódzkim;

Wiktionary

Żytno – wieś w Polsce, położona w województwie łódzkim, w powiecie radomszczańskim, w gminie Żytno.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa częstochowskiego.

Miejscowość jest siedzibą gminy Żytno.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈʒɨtnɔ, AS: žytno

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żytnianin m., żytnianka ż.

 przym. żytniański

Wiktionary


żytny

regionalnie: żytni


SJP.pl


żyto

1. roślina z rodziny traw, popularne zboże;
2. ziarno rośliny o tej samej nazwie;
3. potocznie: wódka otrzymywana z odpowiednio przerobionego żyta, następnie zmieszanego z roztworem spirytusu i odcedzonego; też: kieliszek lub butelka tej wódki; żytnia; żytniówka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) bot. roln. nazwa systematyczna|Secale|L.|ref=tak., zbożowa roślina jednoroczna, dwuletnia lub wieloletnia z rodziny wiechlinowatych;

 (1.2) spoż. roln. ziarno żyta (1.1)

 (1.3) pot. wódka żytnia

 (1.4) uczn. ładna dziewczyna

forma czasownika.

 (2.1) forma bezosobowa czasu przeszłego (bezosobnik) od: żyć

Wiktionary

Żyto (Secale L.) – rodzaj roślin jednorocznych, rzadziej dwuletnich z rodziny wiechlinowatych. Liczy 9 gatunków. Rośliny te występują w południowej i południowo-wschodniej Europie, w północnej Afryce oraz zachodniej Azji, na wschodzie sięgając po zachodnie Himalaje i region Sinciang w zachodnich Chinach. Jeden gatunek (S. africanum) rośnie w Południowej Afryce.

Ze względów gospodarczych najważniejsze znaczenie ma żyto zwyczajne S. cereale.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ziemia jest tu na ogół piaszczysta i kamienista, zdatna pod uprawę tylko kartofli, żyta, owsa i lnu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒɨtɔ, AS: žyto

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żytniówka ż., żytnisko n.

:: zdrobn. żytko n.

 przym. żytni

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) reg. śl. reż.

 (1.2) reg. śl. reż.

 (1.3) żytniówka

Wiktionary


żytomierski

1. Żytomierz;
2. obwód żytomierski - jeden z 24 obwodów Ukrainy


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący Żytomierza, związany z Żytomierzem

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒɨtɔ̃ˈmʲjɛrsʲci, AS: žytõmʹi ̯ersʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żytomierz m., żytomierzanin m., żytomierzanka ż.

Wiktionary


żytomierz

miasto obwodowe na Ukrainie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto na Ukrainie, na wyżynie Wołyńsko-Podolskiej;

Wiktionary

Żytomierz (ukr. Житомир, Żytomyr) – miasto obwodowe w środkowo-zachodniej części Ukrainy, nad rzeką Teterew, siedziba administracyjna obwodu i rejonu żytomierskiego. Ośrodek przemysłu maszynowego, metalowego, lekkiego, spożywczego i chemicznego, a także ośrodek kulturalny z teatrami i muzeami oraz centrum szkolnictwa wyższego. Ponadto ważny węzeł komunikacyjny z portem lotniczym.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ʒɨˈtɔ̃mʲjɛʃ, AS: žytõmʹi ̯eš

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żytomierzanin mos., żytomierzanka ż., Żytomierszczyzna ż.

 przym. żytomierski

Wiktionary


żytomierzanin

mieszkaniec Żytomierza


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żytomierza

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒɨtɔ̃mʲjɛˈʒãɲĩn, AS: žytõmʹi ̯ežãńĩn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żytomierz m.

:: fż. żytomierzanka ż.

 przym. żytomierski

Wiktionary


żytomierzanka

mieszkanka Żytomierza


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żytomierza

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒɨtɔ̃mʲjɛˈʒãnka, AS: žytõmʹi ̯ežãnka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żytomierz m.

:: fm. żytomierzanin m.

 przym. żytomierski

Wiktionary


żytowaty

turzyca żytowata - gatunek rośliny z rodziny ciborowatych


SJP.pl


żytowice

wieś w Polsce


SJP.pl

Żytowice – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie pabianickim, w gminie Pabianice. Wieś jest częścią sołectwa Żytowice, w którego skład wchodzi również wieś Wysieradz.

Miejscowość położona jest na Wysoczyźnie Łaskiej.

Wikipedia


żytowiecczanin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żytowiecka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żytowiecko n.

:: fż. żytowiecczanka ż.

 przym. żytowiecki

Wiktionary


żytowiecczanka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żytowiecka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żytowiecko n.

:: fm. żytowiecczanin m.

 przym. żytowiecki

Wiktionary


żytowiecki

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Żytowiecka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żytowiecko n., żytowiecczanin m., żytowiecczanka ż.

Wiktionary


żytowo

wieś w Polsce


SJP.pl

2 miejscowości w Polsce:

  • Żytowo – wieś w woj. mazowieckim, w pow. sierpeckim, w gminie Zawidz
  • Żytowo – wieś w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. lidzbarskim, w gminie Lidzbark Warmiński

Wikipedia


żytwin

rodzaj roślin z rodziny wawrzynkowatych; Dais


SJP.pl


zyuppowany

przystosowany do stylu życia yuppies


SJP.pl


żyw

dawniej, najczęściej o człowieku: żywy, żyjący, niemartwy; obecnie wyraz stosowany rzadko, wyłącznie w wyrażeniach:
a) "kto żyw" - ten, który żyje;
b) "pókim żyw" - póki żyję


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) żywy

Wiktionary

Powiązane:

 przym. żywy

 rzecz. życie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) żywy

Wiktionary


żyw.

1. skrót od: żywotny;
2. skrót od: żywiecki;
3. skrót od: żywienie;
4. skrót od: żywność


SJP.pl


żywa

1. żyjący, właściwy żyjącemu organizmowi;
2. pełen energii, ruchliwy, żywotny;
3. intensywny, wyraźny, jaskrawy;
4. o stylu narracji itp.: wartki, ekspresywny;
5. prawdziwy, naturalny, szczery (np. żywe zainteresowanie)


SJP.pl

Żywa (łac. Siwa) – bogini plemienia Obodrytów Słowian połabskich. Bogini tak pojawia się jedynie tylko w Kronice Helmolda z Bozowa. Opisywał on wzmacnianie się kultu pogańskiego za czasów rządów Niklota:

W oryginale imię zapisane jest jako Siwa (odpis kopenhaski), w późniejszych rękopisach jako Siwe (lubecki), Silue (wiedeński), Synna (szczeciński). Odpis kopenhaski, lubecki i szczeciński wskazują, że nazwa zwierała grafem w – zapis szczeciński (Synna) powstał na skutek częstej wymiany un i oddawał formę *Syuua, natomiast podwójne u = w, co wskazuje na pierwotną formę *Sywa. Najbardziej zniekształcony w stosunku do oryginału jest zapis wiedeński.

Wikipedia


żywago

Jurij Żywago - postać fikcyjna z powieści "Doktor Żywago" Borisa Pasternaka


SJP.pl


żywcem

w stanie żywym, jako żywego


SJP.pl

przysłówek sposobu

 (1.1) tak, że ktoś lub coś żyje podczas pewnej czynności, której jest obiektem

 (1.2) przen. tak, że coś jest identyczne z oryginałem

forma rzeczownika|rodzaj=męskozwierzęcy.

 (2.1) N. lp. od żywiec

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Mateo i towarzysze bronili się zaciekle i długo, widocznie wróg chciał ich pojmać żywcem, i zanim ulegli przemocy, reszta grupy mogła daleko rozproszyć się po lesie.

 (1.2) Wszystko to wygląda malowniczo i groźnie, jakby żywcem wzięte z amerykańskich filmów o wojnie wietnamskiej.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żywiec m., Żywiec m., żywość ż., żywotność ż., ożywianie n., ożywienie n.

 czas. żyć ndk., ożywiać ndk., ożywić dk.

 przym. żywy, żywotny

 przysł. żywo

Wiktionary


żywcówka

potocznie: metoda łowienia ryb na żywą przynętę


SJP.pl


żywcowy

żywiec (żywa przynęta z małych rybek)


SJP.pl


żywczak

nazwisko


SJP.pl


żywczanin

mieszkaniec Żywca


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żywiecczyzny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żywiec m., Żywiecczyzna ż., żywczanin m., żywczanka ż.

:: fż. Żywczanka ż.

 przym. żywiecki

Wiktionary


żywczanka

mieszkanka Żywca


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żywiecczyzny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żywiec m., Żywiecczyzna ż., żywczanin m., żywczanka ż.

:: fm. Żywczanin m.

 przym. żywiecki

Wiktionary


żywczyk

żywa rybka na haczyku, służąca za przynętę; żywiec


SJP.pl


żywiak

żywiak chlebowiec - niewielki chrząszcz z rodziny kołatkowatych


SJP.pl


żywić

posilać się, jeść


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) karmić, dawać jeść, utrzymywać kogoś

 (1.2) przen. podn. odczuwać coś, czuć coś

 (1.3) przest. obdarzać życiem, siłą życiodajną, podtrzymywać życie

czasownik zwrotny niedokonany żywić się

 (2.1) karmić samego siebie, jeść coś, odżywiać się

 (2.2) istnieć lub rozwijać się dzięki czemuś

Wiktionary

Przykłady

 (2.1) Wegetarianie żywią się tylko roślinami.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒɨvʲit͡ɕ, AS: žyvʹić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. (1.1) żywiciel m., żywicielka ż., żywienie n.

:: (1.1) (2.1) żywność ż., pożywienie n.

 przym. żywieniowy

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) jeść, żreć

Wiktionary


żywica

przezroczysta wydzielina komórek roślinnych, zawierająca terpentynę i olejki eteryczne oraz inne płynne i stałe substancje; stosowana w lecznictwie i wielu gałęziach przemysłu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) biol. półprzezroczysta wydzielina komórek roślinnych, zawierająca węglowodany (terpentynę) i olejki eteryczne oraz inne płynne i stałe substancje;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Drzewa sosnowe to wiecznie zielone drzewa z grubą korą i bogactwem żywicy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɨˈvʲit͡sa, AS: žyvʹica

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żywiczarz mos., żywicowanie n., żywiczność ż.

 czas. żywicować

 przym. żywiczny, żywicowy

Wiktionary


żywiciel

1. żywy organizm, którego kosztem żyje pasożyt;
2. osoba, która kogoś utrzymuje, dostarcza środków niezbędnych do życia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) ten, kto żywi lub utrzymuje

 (1.2) biol. organizm żywiący pasożyta

Wiktionary

Żywiciel – organizm, na którego koszt żyje pasożyt dojrzały lub jego postacie rozwojowe. Pasożyty pozostają w różnych związkach z żywicielami.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Syna sąsiadów nie wzięli do wojska, bo to jedyny żywiciel rodziny.

 (1.2) Pasożyty żerują na ciele żywiciela.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żywicielstwo n.

:: fż. żywicielka ż.

 przym. żywicielski

 przysł. żywicielsko

Wiktionary


żywicielka

1. żywy organizm żeński, którego kosztem żyje pasożyt;
2. kobieta, która kogoś utrzymuje, dostarcza środków niezbędnych do życia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta żywiąca lub utrzymująca

 (1.2) przen. ziemia, rola także. krowa

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Niemce przyszły i zabrały krowę, naszą jedyną żywicielkę.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żywicielstwo n.

:: fm. żywiciel mos.

 przym. żywicielski

 przysł. żywicielsko

Wiktionary


żywicki

nazwisko


SJP.pl


żywicodajny

wydzielający żywicę; żywicorodny


SJP.pl


żywicorodny

wydzielający żywicę


SJP.pl


żywicować

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) wydobywać żywicę z drzew iglastych

czasownik nieprzechodni niedokonany

 (2.1) bot. wydzielać żywicę

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żywiczarz mos., żywica ż.

 przym. żywiczarski

Wiktionary


żywicowaty

o właściwościach podobnych do żywicy


SJP.pl


żywicowy

żywica; żywiczny, żywiczy


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z żywicą, dotyczący żywicy

przymiotnik

 (2.1) zwierający żywicę, wytworzony z żywicy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żywica ż.

 przym. żywiczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) żywiczny

 (2.1) żywiczny

Wiktionary


żywiczan

sól kwasu żywicznego


SJP.pl


żywiczarski

żywiczarz


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z pracą żywiczarza, dotyczący żywiczarza

Wiktionary

Patrz:

żywiczarz

Powiązane:

 rzecz. żywiczarz mos.. żywicowanie n.

 czas. żywicować ndk.

Wiktionary


żywiczarz

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) leśn. robotnik leśny żywicujący drzewa

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To żywiczarze nacinają pnie i zbierają wycieki.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żywica ż., żywicowanie n.

 czas. żywicować ndk.

 przym. żywiczarski

Wiktionary


żywiczka

rodzaj roślin z rodziny jasnotowatych; czyściec


SJP.pl


żywiczlin

żywiczlin czteroklapowy - drzewo iglaste z rodziny cyprysowatych; sandarak, cyprzyk czteroklapowy


SJP.pl

Wikipedia


żywiczność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest żywiczne

Wiktionary

Powiązane:

 przym. żywiczny

 przysł. żywicznie

 rzecz. żywica ż.

Wiktionary


żywiczny

żywica; żywiczy, żywicowy


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który zawiera żywicę; pełen żywicy; pachnący żywicą

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na korze jodeł koreańskich występują pęcherze żywiczne.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żywica ż., żywiczność ż.

 przym. żywicowy, żywicowaty

Wiktionary


żywiczy

żywica; żywiczny, żywicowy


SJP.pl


żywiec

1. zwierzę przeznaczone na ubój;
2. mała rybka, służąca jako przynęta na większą;
3. dawniej: żywa istota;
4. roślina z rodziny kapustowatych;
5. piwo marki Żywiec


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w południowej Polsce, w województwie śląskim;

 (1.2) geogr. pot. zob. Żywiecczyzna.

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy, nazwa własna

 (2.1) marka piwa;

Wiktionary

Żywiec (niem. Saybusch) – miasto w południowej Polsce, w województwie śląskim, siedziba władz powiatu żywieckiego.

Według danych z 31 grudnia 2022 miasto liczyło 29 878 mieszkańców.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈʒɨvʲjɛt͡s, AS: žyvʹi ̯ec

Wiktionary

Powiązane:

:: rzecz. żywiecka ż., żywczanin m., żywczanka ż., Żywiecczyzna, Żywczanin m., Żywczanka ż., żywiec m.

:: przym. żywiecki, żywczański

 przysł. żywcem

Wiktionary


żywiecczyzna

geograficzny i historyczny region w Polsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. kraina obejmująca okolice Żywca;

Wiktionary

Żywiecczyzna – region geograficzny i etnograficzny w południowej Polsce, stanowi część Małopolski (leży w jej południowo-zachodniej części), w południowej części obecnego województwa śląskiego i południowo-zachodniej małopolskiego, ze stolicą w Żywcu.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Na Żywiecczyznę trafił przypadkowo.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒɨvʲjɛt͡sˈt͡ʃɨzna, AS: žyvʹi ̯ecčyzna

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żywiecka ż., Żywiec mrz., żywczanin mos., żywczanka ż., Żywczanin mos., Żywczanka ż.

 przym. żywiecki

Wiktionary


żywiecka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) spoż. kulin. rodzaj kiełbasy z mięsa wieprzowego

forma przymiotnika.

 (2.1) ż. lp. od: żywiecki

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Może mi pani zważyć pół kilo żywieckiej i dziesięć tych frankfurterek.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żywiec mrz., żywczanin mos., żywczanka ż., Żywiecczyzna ż., Żywczanin mos., Żywczanka ż., żywiec mrz.

 przym. żywiecki, żywczański

Wiktionary


żywiecki

Żywiec (miasto), Żywiecczyzna (ziemia żywiecka)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do Żywca, związany z Żywcem

 (1.2) odnoszący się do Żywiecczyzny, związany z Żywiecczyzną

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jak wtedy, gdy napisali w "Przekroju", że w Żywcu pojawił się przedwojenny właściciel browaru żywieckiego, książę Karol Olbracht Habsburg.

 (1.1) Na żywieckim rynku Trzech Króli, reprezentujących poszczególne parafie żywieckie, przywita burmistrz miasta oraz proboszczowie żywieccy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɨˈvʲjɛt͡sʲci, AS: žyvʹi ̯ecʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żywiecka ż., Żywiec m., żywczanin m., żywczanka ż., Żywiecczyzna ż., Żywczanin m., Żywczanka ż.

Wiktionary


żywieckie

Żywiec (miasto), Żywiecczyzna (ziemia żywiecka)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) geogr. region geograficzno-kulturowy w południowej Polsce z miastem Żywiec

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Podajcie przykłady obyczajów spotykanych wiosną w Żywieckiem.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Żywiecczyzna

Wiktionary


żywiej

stopień wyższy od przysłówka: żywo


SJP.pl


żywienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|żywić.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɨˈvʲjɛ̇̃ɲɛ, AS: žyvʹi ̯ė̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żywność ż., żywieniowiec ż./mos., żywnościówka ż., wyżywienie n., odżywianie n., odżywienie n., pożywność ż., pożywka ż.

 czas. żywić ndk., wyżywić dk., odżywiać ndk., odżywić dk.

 przym. żywieniowy, pożywny

 przysł. pożywnie

Wiktionary


żywieniowiec

osoba zajmująca się żywieniem


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy (opcjonalnie żeński)

 (1.1) specjalista w dziedzinie żywienia

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żywienie n., żywność ż.

 czas. żywić ndk.

 przym. żywnościowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dietetyk

Wiktionary


żywieniówka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. szkoła gastronomiczna

 (1.2) pot. gastronomia

 (1.3) pot. ogół ludzi zajmujących się gastronomią

 (1.4) pot. raport żywieniowy, raport żywienia

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żywienie n.

 czas. żywić ndk.

Wiktionary


żywieniowy

dotyczący żywienia, odżywania


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z żywieniem, dotyczący żywienia

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Głównym powodem, aby nie ignorować purystów żywieniowych, jest ten, iż na wiele sposobów mają rację.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒɨvʲjɛ̇̃ˈɲɔvɨ, AS: žyvʹi ̯ė̃ńovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żywienie n., żywność ż., wyżywienie n.

 czas. żywić ndk., wyżywić dk.

 przym. żywnościowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kulinarny

Wiktionary


żywik

larwa skorupiaków z rzędu dziesięcionogów, ważny składnik morskiego planktonu


SJP.pl

Żywik (ang.: Zoea) - jest to larwa występująca tylko u pancerzowców, nie występuje w rozwoju skorupiaków niższych. Cechują ją jednolity głowotułów pokryty karapaksem, segmentowany tułów (pereon) i odwłok.

Głowotułów zaopatrzony jest w parę oczu złożonych, osadzonych na słupkach (u niektórych występuje także oko naupliusowe), długie haczykowate wyrostki ułatwiające unoszenie się na wodzie, jednogałęziowe czułki I, dwugałęziowe czułki II, żuwaczki i szczęki I i II. Za głowotułowiem występują zawiązki 5 segmentów tułowia z zawiązkami odnóży lokomocyjnych i segmentowany odwłok z widełkami. U części żywików na końcu odwłoka, zamiast widełek występują uropody.

Wikipedia


żywina

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Białystok, Podhale. trzoda

Wiktionary


żywioł

1. siła, którą nie kieruje świadomość;
2. w filozofii: jeden z elementów tworzących świat materialny: ogień, woda, ziemia, powietrze;
3. krąg zainteresowań, zamiłowań


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) filoz. jeden z elementów tworzących świat materialny: ogień, woda, ziemia, powietrze

 (1.2) siła przyrody i jej przejawy, w szczególności te gwałtowne i potężne

 (1.3) książk. siła, którą nie kieruje świadomość

 (1.4) książk. krąg zainteresowań, zamiłowań

 (1.5) książk. grupa ludzi tworzących określoną społeczność, zbiorowisko

 (1.6) książk. element, składnik

Wiktionary

Żywioły, elementy, pierwiastki – redukcjonistyczna koncepcja filozoficzna, według której świat materialny (Wszechświat) składa się z kilku podstawowych elementów. Różne proporcje w jakich występują one w różnych obiektach i substancjach ma odpowiadać za złożoność świata materialnego, a sposoby, w jaki reagują one ze sobą, mają wyjaśniać przemiany w tym świecie. Teorie żywiołów były w wielu kulturach przednaukowym sposobem wyjaśniania rzeczywistości przyrodniczej.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Arystoteles dodał do podstawowych czterech żywiołów wody, ognia, ziemi i powietrza dodatkowo jeszcze eter.

 (1.6) Do reportażu wdzierał się epicki żywioł.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒɨvʲjɔw, AS: žyvʹi ̯ou̯

Wiktionary

Powiązane:

 przym. żywiołowy

 przysł. żywiołowo

 rzecz. żywiołowość

Wiktionary


żywiołak

w fantastyce: istota magiczna stanowiąca ucieleśnienie danego żywiołu, władająca określoną siłą natury; elemental


SJP.pl

  • Żywiołak – istota magiczna o nieokreślonym kształcie
  • Żywiołak – grupa muzyczna

Wikipedia


żywiołowiec

człowiek niekierujący się rozsądkiem, działający spontanicznie, żywiołowo


SJP.pl


żywiołowiej

stopień wyższy od przysłówka: żywiołowo


SJP.pl


żywiołowo

przysłówek

 (1.1) w sposób żywiołowy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żywioł m., żywiołowość ż.

 przym. żywiołowy

Wiktionary


żywiołowość

spontaniczność, gwałtowność


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) książk. cecha tego, co jest żywiołowe; cecha tych, którzy są żywiołowi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żywioł m., żywiołowiec m.

 przym. żywiołowy

 przysł. żywiołowo

Wiktionary


żywiołowszy

rzadki stopień wyższy od przymiotnika: żywiołowy; bardziej żywiołowy


SJP.pl


żywiołowy

przymiotnik od: żywioł


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który jest skutkiem działania żywiołu natury

 (1.2) porywczy, dziki, kierowany silnymi emocji

 (1.3) nieplanowany, spontaniczny

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Po godzinie żywiołowych dyskusji zebranie wreszcie się skończyło.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒɨvʲjɔˈwɔvɨ, AS: žyvʹi ̯ou̯ovy

Wiktionary

Powiązane:

 przysł. żywiołowo

 rzecz. żywiołowość ż., żywioł m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) wybuchowy, ekspansywny, gwałtowny, impulsywny, porywczy, burzliwy, spontaniczny

Wiktionary


żywisława

imię żeńskie


SJP.pl

Żywisława – imię żeńskie, prawdopodobnie neologizm utworzony na wzór imion słowiańskich. Człon Żywi- jest niespotykany w staropolskich imionach dwuczłonowych.

Męskim odpowiednikiem jest Żywisław.

Wikipedia


żywitwa

rodzaj roślin z rodziny jasnotowatych (wargowych); Cleonia


SJP.pl


żywiutki

zdrobnienie od: żywy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) zdrobn. od: żywy

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɨˈvʲjutʲci, AS: žyvʹi ̯utʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 przym. żywy

Wiktionary


żywkowo

1. wieś w województwie podlaskim, w powiecie białostockim;
2. wieś w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie bartoszyckim


SJP.pl

Miejscowości w Polsce

Wg TERYT jest ich 2
  • Żywkowo – wieś w woj. podlaskim, w pow. białostockim, w gminie Zabłudów
  • Żywkowo – wieś w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. bartoszyckim, w gminie Górowo Iławeckie

Wikipedia


żywnica

drzewo z rodziny palm, uprawiane głównie dla owoców; kokosowiec


SJP.pl


żywniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: żywny


SJP.pl


żywność

to, czym się żywią organizmy żywe; pokarm, pożywienie, jedzenie, jadło, strawa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ogół produktów spożywczych;

Wiktionary

Żywność, środek spożywczy – produkt przetworzony, częściowo przetworzony lub nieprzetworzony, przeznaczony lub nadający się do spożycia przez ludzi, w tym napoje, guma do żucia oraz wszelkie substancje dodawane do żywności w sposób zamierzony podczas wytwarzania, przygotowania lub obróbki.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Nasza firma dostarcza żywność do połowy sklepów w okolicy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒɨvnɔɕt͡ɕ, AS: žyvność

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. spożywczy mrz., pożywienie n., żywienie n., żywnościówka ż., żywieniowiec m.

 czas. żywić ndk., pożywić dk., odżywić dk., odżywiać ndk.

 przym. żywnościowy, żywieniowy, pożywny, spożywczy

 przysł. żywnościowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) jedzenie, pokarm, pożywienie; przest. jadło, strawa, wikt

Wiktionary


żywnościokilometr

odległość, jaką pokonuje żywność, zanim dotrze do odbiorcy


SJP.pl


żywnościowy

żywność, np. artykuły żywnościowe, produkty żywnościowe


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z żywnością, dotyczący żywności

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Mąka stosowana jest jako główny składnik wielu produktów żywnościowych takich jak chleb, ciasto, makaron.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żywność ż., żywieniowiec m., żywienie n.

 czas. żywić ndk.

 przym. żywieniowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) spożywczy

Wiktionary


żywny

dawniej:
1. prawdziwy, szczery;
2. pożywny, posilny; dziś tylko w zwrotach: co (jak, gdzie, ile) się komu żywnie podoba - co (jak, gdzie, ile) kto woli


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) stpol. żywy

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒɨvnɨ, AS: žyvny

Wiktionary


żywo

przysłówek

 (1.1) w sposób energiczny

 (1.2) z duży natężeniem

 (1.3) ukazując jaskrawość, dając blask

 (1.4) rzad. będąc żywym

 (1.5) muz. w szybkim tempie

Wiktionary

Przykłady

 (1.3) Samce są żywo czerwone, samice zaś blado czerwone, beżowe lub brązowawe.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żywość ż., żywot mrz., żywotek mrz., żywotnik mrz., żywotność ż., ożywianie n.

 przym. żywotni, żywotny, żywy

 przysł. żywotnie, żywcem

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) energicznie, gwałtownie, skocznie, spontanicznie, wesoło, z werwą, żwawo

 (1.2) bardzo, intensywnie, głęboko, mocno, silnie, wielce, wyraźnie, znacznie

 (1.3) barwnie, jaskrawo, jasno, kolorowo, wesoło

 (1.5) vivace

Wiktionary


żywobyci

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. życie

Wiktionary


żywobycie

dawniej: życie, życiorys


SJP.pl


żywociarski

żywociarz


SJP.pl

Patrz:

żywociarz

żywociarz

autor żywotów świętych; biograf


SJP.pl


żywocice

wieś w Polsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna

 (1.1) geogr. wieś w województwie opolskim;

 (1.2) geogr. część miasta Hawierzowa w kraju morawsko-śląskim, w powiecie Karwina w Czechach;

 (1.3) hist. geogr. historyczna polska wieś na Zaolziu

Wiktionary

Żywocice (niem. Zywodczütz, 1934-1945 Oderwiese) – wieś w Polsce, położona na Górnym Śląsku, w województwie opolskim, w powiecie krapkowickim, w gminie Krapkowice.

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Musicie wysiąść na przystanku w Żywocicach.

 (1.3) Po wojnie Żywocice znalazły się w Czechosłowacji.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żywociczanin m., żywociczanka ż.

 przym. żywocicki

Wiktionary


żywocicki

przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do Żywocic, związany z Żywocicami

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W informatorze dokładnie opisano tragedię żywocicką.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żywocice nmos., żywociczanin m., żywociczanka ż.

Wiktionary


żywociczanin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żywocic

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żywocice nmos.

:: fż. żywociczanka ż.

 przym. żywocicki

Wiktionary


żywociczanka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żywocic

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żywocice nmos.

:: fm. żywociczanin m.

 przym. żywocicki

Wiktionary


żywocik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od żywot

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To nie żywot, lecz tylko marny żywocik.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żywot m.

Wiktionary


żywocin

wieś położona w Polsce w okolicach Łodzi


SJP.pl

Miejscowości w Polsce

Wg TERYT jest ich 4
  • Żywocin – wieś w woj. łódzkim, w pow. piotrkowskim, w gminie Wolbórz
  • Żywocin – kolonia woj. łódzkim, w pow. piotrkowskim, w gminie Wolbórz
  • Żywocin (SIMC 0556766) – osada leśna w woj. łódzkim, w pow. piotrkowskim, w gminie Wolbórz
  • Żywocin (SIMC 0556772) – osada leśna w woj. łódzkim, w pow. piotrkowskim, w gminie Wolbórz

Wikipedia


żywokost

roślina zielna, w Polsce pospolita, rośnie na wilgotnych łąkach, w rowach i nad brzegami wód


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) bot. nazwa systematyczna|Symphytum|L.|ref=tak., bylina z rodziny ogórecznikowatych o zwisających kwiatach z promienistą, rurkowato-dzwonkowatą koroną, rosnąca w wilgotnych lasach, łąkach i zaroślach;

Wiktionary

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ʒɨˈvɔkɔst, AS: žyvokost

Wiktionary

Powiązane:

 przym. żywokostowy

Wiktionary


żywokostny

żywokost; żywokostowy


SJP.pl


żywokostowy

żywokost; żywokostny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący żywokostu, sporządzony z żywokostu

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒɨvɔkɔˈstɔvɨ, AS: žyvokostovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żywokost mrz.

Wiktionary


żywokoł

ścięty prosty pęd drzewa liściastego, używany do szybkiego zadrzewiania dróg i osiedli; żywokół


SJP.pl


żywopłon

rodzaj roślin z rodziny bobowatych; żywoziół


SJP.pl

Wikipedia


żywopłot

ogrodzenie z przycinanych drzew lub krzewów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) płot złożony z przyciętych lub naturalnie rosnących roślin;

Wiktionary

Żywopłot – gęsto posadzone drzewa lub krzewy, zazwyczaj przycinane z boków oraz od góry i tworzące ogrodzenie.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Piłka poleciała za żywopłot na podwórko sąsiadów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɨˈvɔpwɔt, AS: žyvopu̯ot

Wiktionary

Powiązane:

 przym. żywopłotowy

Wiktionary


żywopłotowy

dotyczący żywopłotu


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący żywopłotu, związany z żywopłotem

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒɨvɔpwɔˈtɔvɨ, AS: žyvopu̯otovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żywopłot m.

Wiktionary


żyworód

rodzaj naziemnopączkowych roślin zielnych z rodziny obrazkowatych


SJP.pl

Wikipedia


żyworodek

zwierzę rodzące się w sposób żyworodny


SJP.pl


żyworodka

zwierzę żyworodne; żyworódka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) herp. zob. jaszczurka żyworodna.

 (1.2) icht. nazwa kilku gatunków ryb z rodziny żyworódkowatych

 (1.3) icht. pot. ryba akwariowa, którą cechuje żyworodność lub jajożyworodność;

 (1.4) bot. zob. żyworódka pierzasta.

Wiktionary

Żyworodkowate (Viviparidae) – rodzina dużych (powyżej 15 mm wys.), słodkowodnych ślimaków z podgromady ślimaków przodoskrzelnych i rzędu Architaenioglossa.

Przedstawiciele rodziny mają prawidłowo rozwinięte narządy lewej strony ciała, mają więc tylko jeden przedsionek, jedną nerkę i jedno skrzele. Wszystkie są żyworodne i rozdzielnopłciowe. Dymorfizm płciowy wyraźnie objawia się w budowie czułków. Samice mają oba czułki jednakowe, natomiast u samców prawy czułek przekształcił się w aparat kopulacyjny i jest znacznie krótszy. Tuż poniżej czułków, na osobnych słupkach, znajdują się parzyste oczy.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. żyworodność ż., żyworództwo n., żyworód m., żyworodne nmos., żyworódkowate nmos., żyworodek m., żyworodkowate nmos., żyworodka ż.

 przym. żyworodny, żyworódkowy

Wiktionary


żyworódki

1. rodzina żyworodnych ślimaków przodoskrzelnych
2. podrząd pospolitych ryb akwariowych, pochodzących z rzek Ameryki Środkowej


SJP.pl

  • żyworódka – popularne określenie ryb żyworodnych
  • żyworódka, (kalanchoe) – rodzaj roślin żyworodnych
  • żyworodka (żyworódka) – rodzaj ślimaków z rodziny żyworodkowatych
  • żyworódka – jaszczurka żyworodna (Zootoca vivipara)

Wikipedia


żyworodkowate

rodzina dużych słodkowodnych ślimaków


SJP.pl

Żyworodkowate (Viviparidae) – rodzina dużych (powyżej 15 mm wys.), słodkowodnych ślimaków z podgromady ślimaków przodoskrzelnych i rzędu Architaenioglossa.

Przedstawiciele rodziny mają prawidłowo rozwinięte narządy lewej strony ciała, mają więc tylko jeden przedsionek, jedną nerkę i jedno skrzele. Wszystkie są żyworodne i rozdzielnopłciowe. Dymorfizm płciowy wyraźnie objawia się w budowie czułków. Samice mają oba czułki jednakowe, natomiast u samców prawy czułek przekształcił się w aparat kopulacyjny i jest znacznie krótszy. Tuż poniżej czułków, na osobnych słupkach, znajdują się parzyste oczy.

Wikipedia


żyworodkowaty

o cechach żyworodkowatych (rodzina ślimaków)


SJP.pl


żyworodne

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) syst. zool. nazwa systematyczna|Theria|ref=tak., podgromada ssaków charakteryzujących się żyworodnością;

Wiktionary

Żyworodne, ssaki żyworodne (Theria) – ssaki charakteryzujące się żyworodnością w odróżnieniu od ssaków jajorodnych.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W tradycyjnej systematyce ssaków grupa żyworodnych klasyfikowana jest w randze podgromady.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. żyworodny

 rzecz. żyworódka ż.

Wiktionary


żyworodność

przychodzenie na świat żywych istot, odbywających swój okres embrionalny w organizmie matki; żyworództwo


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zool. forma rozrodu zwierząt polegająca na tym, że zarodek początkowo rozwija się wewnątrz organizmu matki;

 (1.2) bot. cecha roślin, które rozmnażają się poprzez wypuszczanie kiełków na sobie samych

Wiktionary

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. żyworodek m., żyworódka ż., żyworództwo n.

 przym. żyworodny

 przysł. żyworodnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) żyworództwo

Wiktionary


żyworodny

1. w botanice: rośliny żyworodne - rośliny rozmnażające się wegetatywnie lub z nasion kiełkujących na roślinie macierzystej;
2. w zoologii: zwierzęta żyworodne - zwierzęta rozwijające się w organizmie matki i rodzące się żywe


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) zool. rozwijający się w organizmie matki i rodzący się zdolny do życia poza organizmem matki

 (1.2) bot. rozmnażający się w sposób wegetatywny lub z nasion kiełkujących na roślinie macierzystej

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Innym ciekawym gatunkiem żyjącym w Bajkale jest głowienka - żyworodna ryba, zaliczana do gatunków głębinowych.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żyworodność ż., żyworództwo n., żyworódka ż., żyworodne nmos.

Wiktionary


żyworództwo

przychodzenie na świat żywych istot, odbywających swój okres embrionalny w organizmie matki; żyworodność


SJP.pl

Wikipedia


żywość

1. pełnia sił witalność; żwawość, dziarskość, energiczność;
2. cecha przedmiotów, barw jawiących się w pełni szczegółów, niezatartych, wyrazistych; wyrazistość, intensywność, jaskrawość;
3. wszystko to, co decyduje i sugestywności, wartkości dzieła literackiego, filmowego, muzycznego, np. żywość fabuły, stylu, akcji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co żywe; cecha tych, którzy są żywi

Wiktionary

Powiązane:

 przym. żywy

 przysł. żywotnie, żywo, żywcem

Wiktionary


żywostan

zespół organizmów roślinnych i zwierzęcych żyjących wspólnie w pewnym środowisku; biocenoza; geocenoza


SJP.pl


żywot

1. życie, bieg życia;
2. sposób, tryb życia;
3. przenośnie: sprawne działanie, istnienie czegoś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) książk. życie, istnienie

 (1.2) książk. rel. życiorys, zwłaszcza w odniesieniu do świętych

 (1.3) daw. brzuch, łono

Wiktionary

Przykłady

 (1.3) Błogosławionaś Ty między niewiastami i błogosławion owoc żywota Twojego, Jezus.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒɨvɔt, AS: žyvot

Wiktionary

Powiązane:

 czas. żyć

 przysł. żywo

 rzecz. żywotność ż., żywocik mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) byt, życie, dola, koleje, los

 (1.2) biografia, biogram, curriculum vitae, życiorys

 (1.3) pot. bandzioch, pot. bebech, bęc, brzuch, pot. brzusio, pot. flak, kałdun, pot. maciek

Wiktionary


żywotek

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. haftowany gorset ludowego damskiego stroju cieszyńskiego

Wiktionary

Żywotek – zdobiony gorset, przyszyty do szerokiej, marszczonej spódnicy, stanowiący górną część stroju cieszyńskiego. Bogaty haft wykonywany na żywotkach i naszyte na nim ozdoby srebrne, a niekiedy nawet pozłacane, są elementem wyróżniającym strój cieszyński.

Wikipedia

Powiązane:

 przysł. żywo

Wiktionary


żywotlin

rodzaj roślin z rodziny bromeliowatych; Pitcairnia


SJP.pl

Żywotlin (Pitcairnia L'Hér.) – rodzaj roślin z rodziny bromeliowatych (Bromeliaceae). Obejmuje 285–406 gatunków. Rośliny te występują w strefie międzyzwrotnikowej obu kontynentów amerykańskich (od Meksyku i Antyli po północną Argentynę), ale jeden gatunek – Pitcairnia feliciana występuje także poza tymi kontynentami – w tropikalnej Afryce Zachodniej – na wybrzeżach Gwinei (jedyny wyjątek w obrębie całej rodziny bromeliowatych). Zasiedlają bardzo zróżnicowane siedliska, przy czym w większości są to rośliny naziemne, rzadziej należą tu epifity i litofity. Większość przedstawicieli rodzaju rośnie w wilgotnych lasach równikowych.

Wikipedia


żywotnie

przysłówek

 (1.1) mocno, bardzo, istotnie, żywo

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɨˈvɔtʲɲɛ, AS: žyvotʹńe

Wiktionary

Powiązane:

 przym. żywotny, żywy

 rzecz. żywotność ż., żywość ż.

 przysł. żywo

Wiktionary


żywotniej

stopień wyższy od przysłówka: żywotnie


SJP.pl


żywotniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: żywotny


SJP.pl


żywotnik

krzew lub drzewo z rodziny cyprysowatych; tuja


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) bot. nazwa systematyczna|Thuja|L.|ref=tak., rodzaj roślin iglastych z rodziny cyprysowatych; ma łuskowate liście;

Wiktionary

Żywotnik, tuja (Thuja L.) – rodzaj roślin iglastych z rodziny cyprysowatych. Rodzaj obejmuje pięć gatunków drzew i krzewów, z których trzy występują na terenie Azji (Korea, Chiny, Japonia), a dwa w Ameryce Północnej. W obszarach występowania należą do głównych gatunków lasotwórczych na siedliskach wilgotnych, aczkolwiek Thuja sutchuenensis to gatunek w naturze skrajnie nieliczny.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ʒɨˈvɔtʲɲik, AS: žyvotʹńik

Wiktionary

Powiązane:

 przym. żywotnikowy

 przysł. żywo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) tuja

Wiktionary


żywotnikowiec

drzewo iglaste z rodziny cyprysowatych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) syst. bot. nazwa systematyczna|Thujopsis|ref=tak., rodzaj drzewa iglastego z rodziny cyprysowatych;

Wiktionary

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌʒɨvɔtʲɲiˈkɔvʲjɛt͡s, AS: žyvotʹńikovʹi ̯ec

Wiktionary


żywotnikowy

przymiotnik

 (1.1) składający się z żywotnika

 (1.2) wykonany z drewna lub innej części żywotnika

 (1.3) będący częścią żywotnika

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒɨvɔtʲɲiˈkɔvɨ, AS: žyvotʹńikovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żywotnik

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1-3) tujowy

Wiktionary


żywotność

witalność, werwa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) witalność, werwa, aktywność

 (1.2) czas działania, sprawności czegoś

 (1.3) aktualność

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Chroboty i zgrzyty mechanizmu nie wróżyły mu długiej żywotności.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɨˈvɔtnɔɕt͡ɕ, AS: žyvotność

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żywot m.

 przym. żywotny, żywy

 przysł. żywotnie, żywo, żywcem

Wiktionary


żywotny

1. dający życie, życiodajny
2. aktywny, przedsiębiorczy
3. aktualny, pilny
4. rzeczowniki żywotne - nazwy osób i zwierząt


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dający życie, życiodajny

 (1.2) aktywny, mający dużo energii, czynny

 (1.3) ważny, aktualny, pilny, istotny

 (1.4) jęz. o rodzajach rzeczowników: dotyczący osób i zwierząt

Wiktionary

Przykłady

 (1.3) Turystyka jest żywotnym działem gospodarki Grecji.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɨˈvɔtnɨ, AS: žyvotny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żywotność ż.

 przysł. żywotnie, żywo, żywcem

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) witalny

 (1.2) chwacki, książk. chybki, chyży, dziarski, pełen werwy, prędki, rączy, ruchliwy, rwący, skoczny, wartki, zwinny, żwawy, żywy

Wiktionary


żywotopisarstwo

pisanie o żywocie


SJP.pl


żywotopisarz

biograf


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) książk. autor tekstów opisujących życie innych osób

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Rezurekcja, jak wiele innych obrzędów, ma swoje dzieje. Najstarsza wzmianka o rezurekcji pochodzi z X-go wieku. Nieznany z imienia żywotopisarz św. Udalryka, biskupa Augsburskiego, który umarł w r. 973, opowiada z jaką gorliwością ten święty odprawiał nabożeństwa (…)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żywotopisarstwo n.

 przym. żywotopisarski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) biograf

Wiktionary


żywozielony

intensywnie zielony


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) o barwie intensywnie zielonej

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Podczas dłuższego ogrzewania warzywa zabarwione chlorofilem zmieniają barwę z żywozielonej na oliwkowobrunatną.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒɨvɔʑɛˈlɔ̃nɨ, AS: žyvoźelõny

Wiktionary


żywszy

stopień wyższy od przymiotnika: żywy


SJP.pl


żywy

1. żyjący, właściwy żyjącemu organizmowi;
2. pełen energii, ruchliwy, żywotny;
3. intensywny, wyraźny, jaskrawy;
4. o stylu narracji itp.: wartki, ekspresywny;
5. prawdziwy, naturalny, szczery (np. żywe zainteresowanie)


SJP.pl

rzeczownik, liczba mnoga, rodzaj niemęskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. wieś mazurska w Polsce, położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie giżyckim, w gminie Kruklanki

 (1.2) geogr. jezioro na Pojezierzu Ełckim, w województwie warmińsko-mazurskim, na południowy wschód od wsi Kruklanki

Wiktionary

Żywy (niem. Siewen) – wieś mazurska w Polsce, położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie giżyckim, w gminie Kruklanki.

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa suwalskiego. Leży nad jeziorem Żywy.

We wsi prosty, parterowy dwór i zdewastowany zespół folwarczny.

Wikipedia


zyza

dawniej: belka koryta statku wodnego, do którego ścieka sącząca się woda


SJP.pl


zyzania

roślina z rodziny wiechlinowatych; zizania, ryż wodny, ostruda, owies wodny


SJP.pl


zyzik

nazwisko


SJP.pl


żyżmóń

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. sknera

Wiktionary


żyźnica

1. wiecznie zielone drzewo pochodzące z Azji; longan;
2. rodzaj roślin z rodziny wiechlinowatych; rajgras


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) bot. nazwa systematyczna|Arrhenatherum|P.Beauv.|ref=tak., rodzaj trawy dającej wysokowartościowe siano;

 (1.2) bot. dendr. nazwa systematyczna|Dimocarpus longan|Lour.|ref=tak., gatunek tropikalnego drzewa owocowego z rodziny mydleńcowatych;

Wiktionary

  • żyźnica – gatunek rośliny z rodziny mydleńcowatych
  • żyźnica – inaczej rajgras, rodzaj roślin należący do rodziny wiechlinowatych

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) rajgras, owsik

 (1.2) longan

Wiktionary


żyźnie

przysłówek

 (1.1) o glebie: w sposób umożliwiający obfity wzrost roślin na niej

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒɨʑɲɛ, AS: žyźńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żyzność ż.

 przym. żyzny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) urodzajnie

Wiktionary


żyźniej

stopień wyższy od przysłówka: żyźnie


SJP.pl


żyźniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: żyzny


SJP.pl


żyzność

właściwości gleby, które umożliwiają uzyskanie wysokich plonów, urodzajność gleby


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha gleby umożliwiającej obfity wzrost roślin na niej

Wiktionary

Żyzność gleby – zdolność gleby do zaspokajania edaficznych (żywieniowych) potrzeb roślin, to znaczy do przekazywania roślinom składników pokarmowych, wody, powietrza glebowego, ciepła itp.

Stanowi ona zespół morfologicznych (np. wykształcenie i miąższość poziomów glebowych), fizycznych (np. uziarnienie, struktura), chemicznych, fizykochemicznych (np. pH, skład kompleksu sorpcyjnego), biochemicznych i biologicznych (np. zawartość materii organicznej, skład edafonu) właściwości gleby, zapewniających roślinom odpowiednie warunki wzrostu. Jest wypadkową zasobności w składniki pokarmowe i właściwości gleby. Bardzo dobra zasobność nie musi oznaczać bardzo dobrej żyzności jeżeli inne właściwości gleby będą niekorzystne (np. gleby ilaste o niekorzystnych warunkach powietrzno-wodnych). Dawniej utożsamiano żyzność z zasobnością, lecz w 2. połowie XX w. utrwalił się konsensus, że jest to pojęcie szersze.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈʒɨznɔɕt͡ɕ, AS: žyzność

Wiktionary

Powiązane:

 przym. żyzny

 przysł. żyźnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) urodzajność

Wiktionary


żyznów

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) geogr. wieś w województwie podkarpackim;

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żyznowianin m., żyznowianka ż.

 przym. żyznowski

Wiktionary


żyznowianin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żyznowa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żyznów m.

:: fż. żyznowianka ż.

 przym. żyznowski

Wiktionary


żyznowianka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żyznowa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żyznów m.

:: fm. żyznowianin ż.

 przym. żyznowski

Wiktionary


żyznowski

nazwisko


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Żyznowa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żyznów m., żyznowianin m., żyznowianka ż.

Wiktionary


żyzny

1. urodzajny
2. mający urodzajne gleby


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) roln. posiadający właściwości umożliwiające wydanie obfitych plonów

 (1.2) roln. dający wysokie plony

 (1.3) przest. o plonie bogaty, obfity, posilny, pożywny, sycący

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Czarnoziemy są bardzo żyznymi glebami.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒɨznɨ, AS: žyzny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żyzność ż.

 przysł. żyźnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1-2) urodzajny, płodny

 (1.2) owocujący

Wiktionary


zyzuś

zyzuś tłuścioch - gatunek pająka z rodziny omatnikowatych


SJP.pl


żyżyń

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. pragnienie

Wiktionary


żyła

1. naczynie krwionośne
2. masa skalna lub mineralna wypełniająca szczelinę w skałach
3. metalowa część przewodu służąca do przewodzenia prądu lub wody


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) anat. naczynie krwionośne, w którym krew płynie do serca;

 (1.2) geol. masa skalna lub mineralna wypełniająca szczelinę w skałach;

 (1.3) techn. jedna z części przewodzących kabla elektrycznego;

 (1.4) pot. człowiek skąpy

 (1.5) pot. człowiek wymagający zbyt wiele od innych

 (1.6) środ. w brydżu gracz stale kontrujący

forma czasownika.

 (2.1) 3. os. ż. lp. przesz. od: żyć

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.3) Ten kabel ma trzy niezależne żyły, odizolowane od siebie.

 (1.4) Nie bądź żyła, pożycz stówę do piątku!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒɨwa, AS: žyu̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żylak m., żylastość ż., żyłkowanie n.

:: zdrobn. żyłka ż.

 czas. odżyłować, żyłować ndk.

 przym. żyłowy, żylny, żylasty, żyłkowany

Wiktionary

Synonimy:

 (1.4) pot. centuś, chytrus, kutwa, liczykrupa, skąpiradło; reg. śl. dziurdziuch.; przest. żyd; chciwiec, harpagon, skąpiec

Wiktionary


żyłeczka

zdrobnienie od: żyłka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. zdrobn. od: żyłka

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɨˈwɛt͡ʃka, AS: žyu̯ečka

Wiktionary


żyłka

1. typ naczynia krwionośnego;
2. rodzaj linki


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: żyła

 (1.2) cienka, mocna nić

 (1.3) pot. predyspozycja lub zamiłowanie

 (1.4) anat. najmniejsze naczynie żylne, wenula

Wiktionary

  • żyłka – rodzaj naczynia krwionośnego,
  • żyłka – element skrzydła owada,
  • żyłka – motyw zdobniczy,
  • żyłka wędkarska – rodzaj linki,
  • Żyłka – wieś w województwie lubelskim,
  • Żyłka – wieś w województwie śląskim

Wikipedia

Przykłady

 (1.3) To dziecko ma żyłkę do muzyki.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żyła ż., Żyła mos./ż.

 przym. żyłkowany

 czas. odżyłować

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) linka

Wiktionary


żyłko

1. typ naczynia krwionośnego;
2. rodzaj linki


SJP.pl


żyłkować

dawniej: znaczyć w żyłki


SJP.pl


żyłkowanie

dawniej: znaczyć w żyłki


SJP.pl


żyłkowany

dawniej: znaczyć w żyłki


SJP.pl


żyłkowaty

zawierający dużo żyłek


SJP.pl


żyłkówka

potocznie: kosiarka z głowicą żyłkową; kosiarka żyłkowa


SJP.pl


żyłkowy

żyłka


SJP.pl

Patrz:

żyłka

żyłować

1. w garbarstwie: oczyszczać skórę z resztek mięsa, żył i tłuszczu; mizdrować
2. potocznie: wyzyskiwać kogoś, przemęczać pracą dla własnej korzyści
3. (potocznie) żyłować się - wysilać się, zamęczać się ciężką pracą


SJP.pl


żyłowanie

1. w garbarstwie: oczyszczać skórę z resztek mięsa, żył i tłuszczu; mizdrować
2. potocznie: wyzyskiwać kogoś, przemęczać pracą dla własnej korzyści
3. (potocznie) żyłować się - wysilać się, zamęczać się ciężką pracą


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|żyłować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żyła ż., żylak mrz., Żyła ż./mos.

 czas. żyłować ndk.

 przym. żylny

Wiktionary


żyłowaty

zawierający dużo żył (np. żyłowate mięso); żylasty


SJP.pl


żyłowina

skała płonna występująca wśród złoża magnetycznego


SJP.pl


żyłowo

przymiotnik od: żyła


SJP.pl

Żyłowo – wieś sołecka w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie ostrowskim, w gminie Stary Lubotyń.

Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Starym Lubotyniu.

Wikipedia


żyłowski

nazwisko


SJP.pl


żyłowy

przymiotnik od: żyła


SJP.pl


zz

skrót od: związek zawodowy


SJP.pl


zz.

skrót od:
1. za zgodność;
2. za zwrotem


SJP.pl


zza

spoza czegoś; poprzez coś


SJP.pl

przyimek

 (1.1) spoza czegoś

 (1.2) przez coś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wychylił głowę zza płotu.

 (1.2) Zza chmur było widać słońce.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zːa, AS: •za

Wiktionary

Powiązane:

 przyim. za

 przysł. za

 partyk. za

 przym. za

Wiktionary


zżąć

ściąć (zboże)


SJP.pl


zżarty

potocznie: zniszczony, strawiony; zeżarty


SJP.pl


zżarzyć

zżarzyć się - dawniej: spalić się, spłonąć; zgorzeć, zgoreć


SJP.pl


zżerać

łapczywie zjadać, pożerać


SJP.pl


zżeranie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zżerać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zżerać ndk.

 przym. żarłoczny

Wiktionary


zzewnątrzsterowność

bardzo rzadko: podleganie sterowaniu, kierowaniu z zewnątrz


SJP.pl


zziajać

zziajać się: zmęczyć się szybkim i długim chodzeniem, bieganiem zgonić się do utraty tchu; zadyszeć się


SJP.pl


zziębnąć

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. ziębnąć)

 (1.1) dotkliwie odczuć ziąb

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Całkiem zziębły mu ręce.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ziąb mrz., zziębnięcie n.

 czas. ziębnąć ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zmarznąć

Wiktionary


zziębnięcie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczucie dotkliwego ziąbu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Znać było na jego twarzy zmęczenie i zziębnięcie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ziąb mrz.

 czas. ziębnąć ndk., zziębnąć dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zmarznięcie

Wiktionary


zziębnięty

taki, który zziębnął (przemarzł); zziębły, zmarzły, zmarznięty


SJP.pl


zziębły

taki, który zziąbł (przemarzł); zziębnięty, zmarzły, zmarznięty


SJP.pl


zzieleniały

taki, który zzieleniał


SJP.pl


zzielenieć

czasownik nieprzechodni dokonany

 (1.1) stać się zielonym

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʑːɛˈlɛ̃ɲɛ̇t͡ɕ, AS: •źelńėć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zielony n./mos./mrz., zieleń ż., zieloność ż., zielenica m., zieleniec m., zielonka ż., zielnik m., zzielenienie n., zielenienie n.

 czas. zielenić, pozielenieć, zielenieć, zazielenić

 przym. zielony, zielonkawy

 przysł. zielono, zielonkawo

Wiktionary


zzielenienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zzielenieć.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zzielenieć, pozielenieć

 przysł. zielono

 przym. zielonkawy

 rzecz. zielenienie n.

Wiktionary


zzipować

[czytaj: zz-ipować] w informatyce: skompresować pliki


SJP.pl


zzo

[czytaj: zet-zet-o] skrót od: znieczulenie zewnątrzoponowe; zzo


SJP.pl


zzoomować

[czytaj: zzumować] powiększyć lub pomniejszyć kadr, obraz


SJP.pl


zżółknięty

taki, który nabrał żółtego koloru; zżółkły, pożółkły


SJP.pl


zżółkły

1. taki, który nabrał żółtego koloru; zżółknięty, pożółkły;
2. o człowieku:
a) taki, którego cera nabrała żółtawej barwy;
b) taki, który okazał swoją zazdrość, złość


SJP.pl


zzprc

skrótowiec

 (1.1) = Związek Zawodowy Pracowników Ruchu Ciągłego

Wiktionary


zzs

skrótowiec

 (1.1) = znaków ze spacjami

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Szukamy doświadczonego tłumacza do tłumaczenia tekstów informatycznych w parze angielski-polski, 55 zł brutto / 1800 zzs.

Wiktionary


zzuć

zdjąć obuwie z nóg; zezuć


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. zzuwać)

 (1.1) przest. zdjąć z nóg obuwie

 (1.2) daw. zdjąć ubranie

czasownik zwrotny zzuć się (ndk. zzuwać się)

 (2.1) przest. zdjąć ze swoich nóg obuwie

 (2.2) daw. zdjąć ubranie z siebie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zzuj mokre obuwie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zːut͡ɕ, AS: •zuć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zzucie n., zzuwanie n.

 czas. zzuwać ndk., wyzuć

Wiktionary


zzuwać

zdejmować obuwie z nóg; zezuwać


SJP.pl

czasownik niedokonany (dk. zzuć)

 (1.1) przest. zdejmować z nóg obuwie

 (1.2) daw. zdejmować ubranie

czasownik zwrotny zzuwać się (dk. zzuć się)

 (2.1) przest. zdejmować ze swoich nóg obuwie

 (2.2) daw. zdejmować ubranie z siebie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wspominałem, że przed wejściem do świątyni Etiopczycy zzuwają obuwie, aby "strząsnąć pył świata doczesnego".

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzːuvat͡ɕ, AS: •zuvać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zzuwanie n., zzucie n.

 czas. zzuć dk., wyzuć

Wiktionary


zzuwacz

dawniej: łupieżca, rabuś, zdzierca


SJP.pl


zzuwalnica

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) stpol. szatnia

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzːuvalʲˈɲit͡sa, AS: •zuvalʹńica

Wiktionary


zzuwanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zzuwać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zːuˈvãɲɛ, AS: •zuvãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zzuwać ndk., zzuć dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rozzuwanie

Wiktionary


żzw

skrót od: Żydowski Związek Wojskowy


SJP.pl

skrótowiec

 (1.1) = hist. wojsk. Żydowski Związek Wojskowy (lub Żydowski Związek Walki);

Wiktionary


zżyć

zżyć się:
1. przywiązać się do kogoś, nawiązać przyjaźń z osobami często spotykanymi;
2. przyzwyczaić się, pogodzić się z czymś


SJP.pl


zżydzenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) pot. stanie się skąpcem

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. pożydzenie n., żyd mos., Żyd mos., żydowszczyzna ż., żydzenie n.

 czas. zażydzać, pożydzić dk., zżydzieć dk., żydzić ndk., żydzieć ndk., zażydzić dk.

Wiktionary


zżydzić

rzadko: uczynić skąpym


SJP.pl


zżydzieć

potocznie: stać się skąpym; zeskąpieć


SJP.pl

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. żydzieć)

 (1.1) pot. stać się skąpcem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Starucha zżydziała, nie wołając ich już nawet na obiady.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. pożydzenie n., zażydzanie n., zażydzenie n., zżydzenie n., żyd mos., Żyd mos., żydowszczyzna ż., żydzenie n.

 czas. zażydzać, żydzić ndk., żydzieć ndk., pożydzić dk., zażydzić dk.

Wiktionary


zżymać

zżymać się - oburzać się na kogoś, na coś, reagować gniewnie, niecierpliwie


SJP.pl


zżymanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zżymać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zżymać ndk.

Wiktionary


zżymnąć

zżymnąć się - oburzyć się na kogoś, na coś, zareagować gniewnie, niecierpliwie


SJP.pl


zżynać

ścinać kosą lub sierpem, zwykle zboże


SJP.pl


zżyty

przyzwyczajony do kogoś, czegoś lub zaprzyjaźniony z kimś; taki, który zżył się z kimś lub czymś


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który się zżył z kimś, którego łączy z kimś więź

 (1.2) taki, który się zżył z czymś

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zżyć się

Wiktionary


zżywać

zżywać się - przywiązywać się do czegoś lub kogoś; zaprzyjaźniać się; przyzwyczajać się


SJP.pl


zżyźniać

dawniej: czynić żyznym, użyźniać


SJP.pl


zzz

skrót od: Związek Związków Zawodowych


SJP.pl


skrót jednostki monetarnej: złoty (czytany jako cały, odmienny wyraz)


SJP.pl

skrót

 (1.1) = złoty (waluta)

Wiktionary

Złoty (, aktualny kod ISO 4217 PLN, przed denominacją w roku 1995 oznaczenie kodowe PLZ) – podstawowa jednostka monetarna w Polsce, dzieli się na 100 groszy.

Nazwę polskiej jednostki monetarnej wprowadzono w 1919, parytet złota określono w 1922.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W skarbonce mam 50 zł.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzwɔtɨx, AS: zu̯otyχ

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) PLN, przed denominacją: PLZ

Wiktionary


złachać

czasownik przechodni dokonany (ndk. łachać)

 (1.1) dokonany od|łachać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łachanie n., łach mrz.

 czas. łachać ndk.

Wiktionary


złącze

1. miejsce połączenia części jakiejś konstrukcji;
2. element łączący części urządzenia, konstrukcji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) miejsce połączenia, złączenia, kontaktu

 (1.2) element łączący

 (1.3) elektron. zespół złożony z wtyku i gniazdka;

Wiktionary

  • złącze centronics
  • złącze D-Sub (złącze DB)
  • złącze omowe
  • złącze p-n
  • złącze półprzewodnikowe
  • złącze prostujące
  • złącze USB
  • złącze (elektronika)
  • złącze (okucie)
  • złącza ciesielskie
  • złącze instalacji elektrycznej

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈzwɔ̃n͇t͡ʃɛ, AS: zu̯õṇče

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łącze n., złączka ż., złączenie n., złączanie n., łączenie n., połączenie n.

 czas. przyłączyć, łączyć, złączać ndk., złączyć dk., połączyć

Wiktionary


złączenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|złączyć.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. złączyć, przyłączyć

 rzecz. złączanie n., połączenie n., złącze n., złączka ż., łącze n.

Wiktionary


złączeniowy

złączenie


SJP.pl

Patrz:

złączenie

złączka

złącznik;
1. nagwintowany odcinek rury służący do łączenia dwu rur
2. element służący do łączenia dwóch części czegoś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) element, który łączy przewody elektryczne lub hydrauliczne

Wiktionary

Złączka elektryczna – wyrób elektroizolacyjny, przeznaczony do połączenia toru prądowego dwóch odcinków przewodów elektroenergetycznych niskiego napięcia. Połączenia tego dokonuje się za pomocą zacisków lub innych elementów przyłączeniowych, umieszczonych na końcach toru. Tory te są umieszczone na podstawie izolacyjnej lub w obudowie izolacyjnej.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈzwɔ̃n͇t͡ʃka, AS: zu̯õṇčka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łącznik m., złącze n., złączenie n., złączanie n., łączówka ż., łączenie n., łącze n.

 czas. złączyć, złączać, łączyć, połączyć, przyłączyć

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) złącznik

Wiktionary


złączkowy

złączka


SJP.pl

Patrz:

złączka

złącznik

złączka;
1. nagwintowany odcinek rury służący do łączenia dwu rur
2. element służący do łączenia dwóch części czegoś


SJP.pl


złączny

służący do łączenia; będący złączem


SJP.pl


złączowy

złącze


SJP.pl

Patrz:

złącze

złączyć

czasownik przechodni dokonany (ndk. złączać)

 (1.1) połączyć, dokonać połączenia kilku elementów

czasownik zwrotny dokonany złączyć się (ndk. złączać się)

 (2.1) stworzyć całość

 (2.2) utworzyć miejsce styku

 (2.3) wspólnie działać

Wiktionary

Przykłady

 (2.1) Pomimo to nazajutrz złączyliśmy się z głównym korpusem armii.

 (2.1) Za twoim przewodem złączym się z narodem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzwɔ̃n͇t͡ʃɨt͡ɕ, AS: zu̯õṇčyć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. złącze n., złączka ż., połączenie n., złączenie n., złączanie n., łącze n.

 czas. przyłączyć, łączyć ndk., połączyć dk.

Wiktionary


zład

zarysowe określenie zespołu współpracujących składników konstrukcyjnych kadłuba statku


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) daw. plan, zarys

 (1.2) bud. pojemność instalacji grzewczej w budynku

 (1.3) pot. instalacja centralnego ogrzewania

Wiktionary

Przykłady

 (1.3) Musimy niestety spuścić wodę z całego zładu, zanim przystąpimy do wymiany tego grzejnika.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zwat, AS: zu̯at

Wiktionary


zładować

zdjąć ładunek; rozładować


SJP.pl


zładownik

urządzenie górnicze, umożliwiające skierowanie urobku w bok od przenośnika


SJP.pl


zładzać

dawniej:
1. oporządzać, przygotowywać;
2. doprowadzać do zgody;
3. zładzać się - formować się, ustawiać się


SJP.pl


złagodnienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) czynność łagodnienia

Wiktionary


złagodzenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) uczynienie bardziej łagodnym; uczynienie mniej nasilonym

Wiktionary

Powiązane:

 czas. złagodzić, łagodzić

 przysł. łagodnie

 rzecz. łagodzenie n., łagodność ż.

 przym. łagodny

Wiktionary


złagodzić

czasownik przechodni dokonany (ndk. łagodzić)

 (1.1) dokonany od|łagodzić.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łagodność ż., złagodzenie n., łagodzenie n.

 czas. łagodzić ndk.

 przym. łagodny

 przysł. łagodnie

Wiktionary


złaja

gromada psów używanych do polowania; sfora, zgraja


SJP.pl


złajać

potocznie: zwymyślać, skrzyczeć, zbesztać


SJP.pl


złajdaczały

stać się łajdakiem, nikczemnym; znikczemnieć


SJP.pl


złajdaczeć

stać się łajdakiem, nikczemnym; znikczemnieć


SJP.pl


złajdaczony

potocznie:
1. uczynić niemoralnym;
2. złajdaczyć się -
a) zacząć prowadzić rozwiązłe życie seksualne;
b) zrobić coś niegodziwego


SJP.pl


złajdaczyć

potocznie:
1. uczynić niemoralnym;
2. złajdaczyć się -
a) zacząć prowadzić rozwiązłe życie seksualne;
b) zrobić coś niegodziwego


SJP.pl


złajnik

w łowiectwie: pies ze złai (sfory)


SJP.pl


złakniony

spragniony, zgłodniały


SJP.pl


złakowo

Złakowo (niem. Schlackow) – wieś w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie sławieńskim, w gminie Postomino.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa słupskiego.

Wikipedia


złakowski

nazwisko


SJP.pl


złam

1. rozdzielić coś na dwie części, rozrywając, uderzając itp.; przełamać
2. przezwyciężyć, pokonać
3. stać się powodem smutku
4. naruszyć, np. przepisy
5. druk. sformować kolumny książki
6. złamać się:
a) zostać złamanym
b) ustąpić


SJP.pl


złamać

1. rozdzielić coś na dwie części, rozrywając, uderzając itp.; przełamać
2. przezwyciężyć, pokonać
3. stać się powodem smutku
4. naruszyć, np. przepisy
5. druk. sformować kolumny książki
6. złamać się:
a) zostać złamanym
b) ustąpić


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. łamać)

 (1.1) działaniem fizycznym (wcześniej zginając, naciskając lub uderzając) rozdzielić coś na kilka (zwykle na dwie) części

 (1.2) pokonać, przezwyciężyć, zwalczyć, zniweczyć, zniszczyć

 (1.4) przekroczyć, naruszyć obowiązujące prawo, zasady, przepisy; postąpić wbrew nim; także nie dotrzymać jakiegoś zobowiązania

czasownik zwrotny dokonany złamać się (ndk. łamać się)

 (2.1) zostać złamanym (1.1), pęknąć

 (2.2) ulec namowom lub działać pod przymusem; ustąpić

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Rzucałeś ołówkiem o ziemię i dziwisz się, że gryfel jest złamany.

 (1.1) Kierowca miał ogromne szczęście. Po tej okropnie wyglądającej kraksie złamał jedynie piszczel i kilka paliczków.

 (1.2) Po czterogodzinnej walce udało się nareszcie złamać szyki nieprzyjaciela, co doprowadziło do jego ostatecznej porażki.

 (1.2) Wiemy, co to strach. Pokażmy im, że się nie boimy. Pokażmy, że niewola nas nie złamała.

 (1.3) Nie dziwię się, że ten człowiek chciał się zabić. Jest kompletnie złamany śmiercią żony i dwójki jego dzieci w pożarze.

 (1.4) Jeżdżąc po pijanemu złamałeś prawo, więc musisz ponieść tego konsekwencje.

 (1.5) Ta kobieta od adiustacji tekstu nie nadaje się do swojej pracy, złamała słowo "przewód" po literze "w".

 (2.1) Zgiąłem linijkę tak mocno, że się złamała.

 (2.2) Po długim i ciężkim przesłuchaniu złamał się i przyznał się do postawionych zarzutów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzwãmat͡ɕ, AS: zu̯ãmać

Wiktionary

Powiązane:

 czas. wyłamywać, ndk. łamać, przełamać, wyłamać, rozłamać

 rzecz. łamliwość ż., załamka ż., łamanie n., złamanie

 przym. złamany

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) popsuć, zniszczyć, uszkodzić, naruszyć, pokonać, pęknąć, rozerwać

Wiktionary


złamanie

1. rozdzielić coś na dwie części, rozrywając, uderzając itp.; przełamać
2. przezwyciężyć, pokonać
3. stać się powodem smutku
4. naruszyć, np. przepisy
5. druk. sformować kolumny książki
6. złamać się:
a) zostać złamanym
b) ustąpić


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|złamać.

 (1.2) med. miejsce, w którym złamała się kość

 (1.3) praw. naruszenie (przepisów prawa, postanowień umowy itp.)

Wiktionary

Złamanie (łac. fractura) – całkowite przerwanie ciągłości kości (gdy dochodzi do przerwania niecałkowitego określa się je jako nadłamanie, łac. infractio).

Wikipedia

Przykłady

 (1.3) Złamanie piątego przykazania Dekalogu jest karalne w większości krajów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zwãˈmãɲɛ, AS: zu̯ãmãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. złamać

 przym. złamany

 rzecz. załamka ż., połamanie n., łamliwość ż.

Wiktionary


złamany

1. rozdzielić coś na dwie części, rozrywając, uderzając itp.; przełamać
2. przezwyciężyć, pokonać
3. stać się powodem smutku
4. naruszyć, np. przepisy
5. druk. sformować kolumny książki
6. złamać się:
a) zostać złamanym
b) ustąpić


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) uszkodzony na skutek zgięcia

 (1.2) przygnębiony; także wyrażający przygnębienie, stan załamania psychicznego/emocjonalnego

 (1.3) przen. o kimś, kogo opór został pokonany siłą

 (1.4) o kolorze: mający domieszkę barwy dopełniającej

 (1.5) o tajemnicach lub szyfrach: ujawniony, rozpracowany

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ten złamany ołówek nie nadaje się już do pisania.

 (1.2) Złamana chorobą, nie potrafiła dać swoim dzieciom oparcia.

 (1.2) Oni wszyscy zginęli – powiedział złamanym głosem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zwãˈmãnɨ, AS: zu̯ãmãny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. złamanie n.

 czas. złamać dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) połamany, przełamany

 (1.2) podłamany, rozbity, smutny, załamany

Wiktionary


złamas

wyzwisko kierowane do mężczyzn; przypał, fajfus, sukinkot


SJP.pl


złamek

przestarzale:
a) coś złamanego, odłamek
b) fragment, urywek tekstu


SJP.pl


złamywać

składać arkusz drukarski; falcować


SJP.pl


złamywarka

maszyna do załamywania papieru w celu nadania mu właściwego formatu; falcerka, falcówka


SJP.pl

Złamywarka, falcerka, falcówka – maszyna introligatorska do falcowania, czyli jedno- lub wielokrotnego złamywania arkuszy niezadrukowanego papieru, czy też wydruków, w celu uzyskania określonego formatu oraz kolejności składki.

Wikipedia


złapać

1. chwycić coś, wziąć; zatrzymać, przytrzymać kogoś, coś;
2. wystąpić nagle, dać się odczuć;
3. pojawić się nagle, zaskoczyć;
4. pozbawić zwierzę lub człowieka wolności;
5. dostać ocenę, pracę itp; zachorować na coś;
6. zastać kogoś na wykonywaniu podejrzanej czynności;
7. złapać się - chwycić się za swoją część ciała; chwycić się wzajemnie; dać się schwytać w pułapkę; skusić się na coś


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. łapać)

 (1.1) dokonany od|łapać.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przez 10 miesięcy wrocławskiej policji i prokuraturze nie udało się złapać sprawców kradzieży trzech milionów złotych z wrzutni bankowej.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzwapat͡ɕ, AS: zu̯apać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łapanie n., łapa ż., łapka ż., złapanie n.

 czas. przyłapywać

Wiktionary


złapanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|złapać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. przyłapywać, złapać dk.

 rzecz. łapka ż.

Wiktionary


złasić

złasić się - ulec chęci na coś; połaszczyć się, połakomić się


SJP.pl


złasować

podjeść ukradkiem smakowite rzeczy


SJP.pl


złatoust

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. miasto w Rosji, w obwodzie czelabińskim, nad rzeką Aj;

Wiktionary

Złatoust (ros. Златоуст) – miasto w Rosji, w obwodzie czelabińskim, nad rzeką Aj (dorzecze Wołgi), przy linii kolejowej Ufa-Czelabińsk. Około 163,9 tys. mieszkańców. Nazwa pochodzi od św. Jana Chryzostoma (z gr. – Złotoustego). W mieście działa sieć tramwajowa.

W mieście rozwinął się przemysł hutniczy, maszynowy, metalowy, spożywczy oraz obuwniczy.

Znajduje się tu siedziba zarządu Parku Narodowego „Zigalga”.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. złatoustowski

Wiktionary


złatoustowski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Złatoustem, dotyczący Złatousta

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Złatoust mrz.

Wiktionary


zławiać

1. łapać dziko żyjącą zwierzynę; łowić;
2. dawniej:
a) o psach myśliwskich: szczekać, nie widząc zwierzyny;
b) zławiać się - tracić trop


SJP.pl


złaz

impreza sportowa lub turystyczna, na której pojedyncze osoby lub grupy osób wyruszają z różnych miejsc w celu dojścia do jednego, określonego punktu


SJP.pl


złazić

potocznie:
1. schodzić, zwykle z trudem, z miejsca położonego wyżej;
2. znikać z jakiejś powierzchni, ścierać się; odłazić, odpadać, schodzić;
3. złazić się - gromadzić się


SJP.pl

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. zleźć)

 (1.1) pot. schodzić

czasownik przechodni dokonany

 (2.1) pot. obejść, schodzić

czasownik zwrotny niedokonany złazić się (dk. zleźć się)

 (3.1) pot. zbierać się gdzieś powoli

Wiktionary

Powiązane:

 czas. łazić ndk., zleźć dk.

Wiktionary


złazisko

kamieniste usypisko u podnóża zbocza, powstałe wskutek zsuwania się zwietrzałej wierzchniej jego warstwy


SJP.pl


złazowy

złaz


SJP.pl

Patrz:

złaz

złe

1. to, co jest niezgodne z zasadami moralności; zło;
2. czyn wyrządzający komuś krzywdę; zło;
3. brak szczęścia, niesprzyjający los; zło;
4. przestarzale: zły duch, diabeł


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) książk. wszystko, co w jakikolwiek sposób niekorzystne

Wiktionary


złew

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) stpol. synowa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zełw ż.

Wiktionary


zło

1. to, co jest niezgodne z zasadami moralności; złe;
2. czyn wyrządzający komuś krzywdę; złe;
3. brak szczęścia, niesprzyjający los; złe;
4. przestarzale, w wierzeniach ludowych: czyny nieczystej siły, urok, czar


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) coś powszechnie uznane za szkodliwe, negatywne moralnie;

 (1.2) czyn lub wydarzenie wyrządzające komuś krzywdę

Wiktionary

Zło – jedno z podstawowych pojęć etycznych. W moralności koncept zła przedstawiany jest jako przeciwieństwo lub brak występowania dobra.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W rzeczy samej, nic nie jest złem ani dobrem samo przez się, tylko myśl nasza czyni to i owo takim.

 (1.2) Niech nas Bóg błogosławi, broni od wszelkiego zła i doprowadzi do życia wiecznego.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zwɔ, AS: zu̯o

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. złol mzw., złość ż., zły m., złośliwość ż.

 przym. zły, złośliwy

 przysł. źle, złośliwie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) niegodziwość

 (1.2) nieszczęście

Wiktionary


żłób

1. podłużne, zwykle drewniane koryto w stajni lub w oborze, w którym podaje się paszę dla koni i bydła;
2. przenośnie: dobrze opłacane stanowisko (zwykle urząd państwowy); koryto;
3. w geologii: podłużne wyżłobienie w terenie, pionowa rozpadlina w stoku góry


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) roln. skrzynia na paszę dla bydła i koni

 (1.2) geol. geogr. podłużne wyżłobienie w skale lub ziemi, pionowa rozpadlina

 (1.3) pot. przen. urząd zapewniający znaczne dochody

 (1.4) górn. nieruchoma rynna do transportowania urobku

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) pot. człowiek niegrzeczny i mało rozgarnięty

Wiktionary

Żłób – dawniej drewniane, obecnie wykonywane z różnych materiałów naczynie (podłużna skrzynia, koryto, zwykle drewniane, mocowane na stałe w stajni lub w oborze) służące do podawania paszy zwierzętom gospodarskim, zwłaszcza bydłu i koniom.

Żłoby stosowane są zwykle do podawania pasz sypkich i półpłynnych; do podawania wody i innych płynów najczęściej stosuje się koryta.

Ze żłobem związana jest etymologia słowa Jasełka.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W nędznej szopie urodzony, / Żłób Mu za kolebkę dano.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żłobienie n.

:: zdrobn. żłobek m., żłóbek m.

 czas. żłobić ndk., wyżłobić dk.

Wiktionary


żłobak

rodzaj dłuta o półokrągłym kształcie; piesznia


SJP.pl


złóbcoki

instrument ludowy górali podhalańskich; gęśliki podhalańskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) lud. muz. ludowe skrzypki

Wiktionary

Złóbcoki – polski ludowy instrument muzyczny z grupy chordofonów smyczkowych, będący odmianą gęśli. Charakterystyczne dla Podhala, występowały do XIX wieku. Nazwa złóbcoki nawiązuje do żłobienia instrumentu z jednego klocka drewna, inni wywodzą ją od łób, czyli kołyski.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Dwóch członków kapeli grało na złóbcokach.

Wiktionary


żłobeczek

zdrobnienie od: żłobek


SJP.pl


żłobek

1. zakład opiekuńczo-wychowawczy dla dzieci w wieku do 3 lat;
2. niewielkie wcięcie, podłużne zagłębienie w czymś;
3. małe, podłużne, zwykle drewniane koryto w stajni lub w oborze, w którym podaje się paszę dla koni i bydła; żłóbek;
4. potocznie: izba wytrzeźwień


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od żłób

 (1.2) rel. model stajenki betlejemskiej, zwykle z figurkami

Wiktionary

  • żłobek – zakład opiekuńczo-wychowawczy dla dzieci

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Orszak z placu Wolności przeszedł na Stary Rynek, gdzie trzej królowie złożyli swoje dary, przy żłóbku.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒwubɛk, AS: žu̯ubek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żłób mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) szopka, stajenka, gwara. betlejka

Wiktionary


żłobiarka

narzędzie do wycinania żłobków w drewnie


SJP.pl

Rowkarka (lub: żłobiarka) to maszyna, rodzaj walcarki do prac blacharsko-dekarskich, wykonywanych techniką obróbki plastycznej na zimno. Spotykane nazwy żargonowe to: felcarka, zykówka, sickmaszyna (z niem. Sickenmaschine). Inne stosowane nazwy, wzięte od wykonywanych na żłobiarce prac to: wyoblarka, profilarka, falcarka.

Wikipedia


żłobić

1. powodować swoim ciężarem tworzenie się wgłębienia, rowka, koleiny, np. woda żłobi bruzdy w skale; drążyć;
2. wyrzynać w czymś wgłębienia, żłobki, rowki, formować coś przez drążenie, np. żłobić drewno rylcem; żłobkować, rowkować, wyżłabiać, ryć;
3. przenośnie o czasie, latach, wieku, tragicznych wydarzeniach itp.: wyciskać piętno, np. na psychice;
4. przenośnie o zmarszczkach, bruzdach: występować licznie na twarzy


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) wycinać rowki, wgłębienia

 (1.2) o czasie: powodować powstawanie zmarszczek na twarzy lub zmiany w psychice

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒwɔbʲit͡ɕ, AS: žu̯obʹić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żłobienie n., żłób mrz.

 czas. wyżłobić dk.

Wiktionary


żłobienie

1. powodować swoim ciężarem tworzenie się wgłębienia, rowka, koleiny, np. woda żłobi bruzdy w skale; drążyć;
2. wyrzynać w czymś wgłębienia, żłobki, rowki, formować coś przez drążenie, np. żłobić drewno rylcem; żłobkować, rowkować, wyżłabiać, ryć;
3. przenośnie o czasie, latach, wieku, tragicznych wydarzeniach itp.: wyciskać piętno, np. na psychice;
4. przenośnie o zmarszczkach, bruzdach: występować licznie na twarzy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|żłobić.

 (1.2) rowek

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ten kanion jest efektem żłobienia skał przez rzekę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒwɔˈbʲjɛ̇̃ɲɛ, AS: žu̯obʹi ̯ė̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. żłobić ndk., wyżłobić dk.

 rzecz. wyżłobienie n., żłób mrz.

Wiktionary


żłobik

żłobik koralowaty; roślina z rodziny storczykowatych


SJP.pl

Wikipedia


żłobina

rowek na powierzchni kolumny lub filara


SJP.pl

  • Żłobina – jar w Bieszczadach w województwie podkarpackim
  • Żłobina – polana w Pieninach Czorsztyńskich we wsi Sromowce Wyżne
  • Żleb Żłobina – żleb w Pieninkach w Krościenku nad Dunajcem

Wikipedia


żłobiński

nazwisko


SJP.pl


żłobiony

ozdobiony wgłębieniami, rowkami, bruzdami


SJP.pl


żłobizeński

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Żłobizny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żłobizna ż., żłobiźnianin m., żłobiźnianka ż.

 przym. żłobiźniański

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) żłobiźniański

Wiktionary


żłobiźnianin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żłobizny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żłobizna ż.

:: fż. żłobiźnianka ż.

 przym. żłobizeński, żłobiźniański

Wiktionary


żłobiźnianka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żłobizny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żłobizna ż.

:: fm. żłobiźnianin m.

 przym. żłobizeński, żłobiźniański

Wiktionary


żłobiźniański

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Żłobizny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żłobizna ż., żłobiźnianin m., żłobiźnianka ż.

 przym. żłobizeński

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) żłobizeński

Wiktionary


żłobkarka

narzędzie do wybijania żłobków w blasze


SJP.pl


żłobkoprzedszkole

placówka opiekująca się dziećmi w wieku od zera do sześciu lat


SJP.pl


żłobkować

robić w czymś wgłębienia, żłobki, rowki, np. żłobkować listwy; żłobić, rowkować, wyżłabiać, ryć


SJP.pl


żłobkowanie

pionowe rowki wyżłobione na trzonie kolumny; kanele, kanelura


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) rowki wyryte na jakiejś powierzchni

 (1.2) odczasownikowy od|żłobkować.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na tej kolumnie żłobkowanie jest węższe niż w stylu doryckim.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒwɔpkɔˈvãɲɛ, AS: žu̯opkovãńe

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1-2) żłobienie

 (1.2) rowkowanie, kanelowanie

Wiktionary


żłobkowaty

mający żłobki (w znaczeniu podłużnych zagłębień)


SJP.pl


żłobkowicz

chłopiec uczęszczający do żłobka


SJP.pl


żłobkowiczka

dziewczynka uczęszczająca do żłobka


SJP.pl


żłobkowy

żłobek; żłóbkowy


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany ze żłobkiem, dotyczący żłobka

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Podała, że w ciągu trzech lat tzw. wskaźnik użłobkowienia, czyli odsetek dzieci objętych opieką żłobkową, wzrośnie do ponad 19 proc..

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żłobek mrz., użłobkowienie n.

Wiktionary


żłobnica

Żłobnica – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie bełchatowskim, w gminie Kleszczów. W 2011 roku liczba mieszkańców we wsi Żłobnica wynosiła 409.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa piotrkowskiego.

Wikipedia


żłobnik

narzędzie kowalskie do żłobienia


SJP.pl


żłobowy

żłób


SJP.pl

Patrz:

żłób

złoć

bylina cebulkowa z rodziny liliowatych; złoć żółta - pospolita w lasach i zaroślach, kwitnie wczesną wiosną


SJP.pl

Złoć (Gagea Salisb.) – rodzaj roślin z rodziny liliowatych. Należy do niego ponad 200 gatunków. Występują one w Eurazji, północnej Afryce i północnozachodniej Ameryce Północnej. Do polskiej flory należy 5–6 gatunków (w zależności od ujęcia systematycznego). Przedstawiciele rodzaju rosną na różnych siedliskach – w lasach, zaroślach, łąkach oraz na terenach pustynnych i skalistych.

Wikipedia


złocenie

1. pokrywać powłoką ze złota w różnych celach, np. dla ochrony przed korozją; malować na złoto, pozłacać;
2. przenośnie: powodować, że coś mieni się złotym kolorem;
3. złocić się - przybierać złoty kolor, błyszczeć jak złoto itp.


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) techn. met. pokrywanie czegoś warstwą złota

 (1.2) nadawanie czemuś złotego koloru

 (1.3) dekoracyjna warstwa złota lub złotej farby; złocona ozdoba;

Wiktionary

Złocenie (pozłacanie) – pokrywanie powierzchni przedmiotu cienką warstwą złota. W przypadku podłoży metalicznych złocenie jest procesem elektrolitycznym lub chemicznym.

Chemiczne osadzanie złota zachodzi poprzez reakcje wymiany, na drodze kontaktowej, na drodze katalitycznej. Wykonuje się także złocenie tamponowe (technika selektywnego pokrycia).

Wikipedia

Wymowa:

IPA: zwɔˈt͡sɛ̃ɲɛ, AS: zu̯ocńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. złoto n., złotnik m., złotnictwo n., złoty m., złotówka ż., złotko n., złocień mrz.

 czas. pozłocić, złocić

 przym. złoty, złotniczy, złotówkowy, złotawy, złocisty

 przysł. złoto, złotawo

 wykrz. złociutka, złotko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1-2) pozłacanie

 (1.3) pozłota

Wiktionary


złochowice

Złochowice – wieś w województwie śląskim, w powiecie kłobuckim, gminie Opatów.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa częstochowskiego.

Wikipedia


złocić

1. pokrywać powłoką ze złota w różnych celach, np. dla ochrony przed korozją; malować na złoto, pozłacać;
2. przenośnie: powodować, że coś mieni się złotym kolorem;
3. złocić się - przybierać złoty kolor, błyszczeć jak złoto itp.


SJP.pl

czasownik

 (1.1) pokrywać coś warstwą złota lub malować coś na złoty kolor

 (1.2) nadawać czemuś barwę złota

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. złocenie n., złoto n., złotnictwo n., złotnik m., złocisz m., złotniczka ż.

:: zdrobn. złotko n.

 czas. pozłacać ndk.

 przym. złoty, złotniczy, złocisty, złotówkowy

 przysł. złoto

 wykrz. złociutka, złotko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pozłacać

Wiktionary


złocica

ryba z rodziny flądrowatych


SJP.pl

Złocica europejska, złocica (Microstomus kitt) – gatunek ryby z rodziny flądrowatych (Pleuronectidae). Zamieszkuje morza otaczające północną Europę. Występuje do głębokości 200 m. Jest popularną rybą konsumpcyjną.

Wikipedia


złociej

stopień wyższy od przysłówka: złoto


SJP.pl


złocień

1. rodzaj roślin z rodziny złożonych; złotokwiat;
2. złocień ogrodowy - roślina ozdobna z rodziny złożonych; chryzantema


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) bot. nazwa systematyczna|Chrysanthemum|L.|ref=tak., rodzaj roślin należący do rodziny astrowatych;

 (1.2) bot. roślina z rodzaju złocień (1.1)

 (1.3) kwiat złocienia (1.2)

Wiktionary

Złocień, chryzantema (Chrysanthemum) – rodzaj roślin należący do rodziny astrowatych. Należy do niego 37–39 gatunków. Występują one głównie w Azji wschodniej i środkowej, dwa gatunki sięgają Europy, w tym w Polsce rośnie jeden – chryzantema (złocień) Zawadzkiego. Do XX wieku rodzaj ujmowany był szeroko, stąd szereg gatunków zwanych jest nadal często złocieniami lub chryzantemami, mimo że w systematyce przeklasyfikowane zostały do odlegle klasyfikowanych rodzajów, należących do innych plemion astrowatych (np. złocień polny, złocień wieńcowy, chryzantema krzewiasta). W 1999 włączono tu z kolei ponownie gatunki wyodrębniane przez jakiś czas do rodzaju chryzantema (dendrantema) Dendranthema.

Wikipedia

Przykłady

 (1.3) Joanno, czy lubisz zapach złocieni?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzwɔt͡ɕɛ̇̃ɲ, AS: zu̯oćė̃ń

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. złoto n., złoty m., złotko n., pozłota ż., złotnik m., złotniczka ż., złotnictwo n., złocenie n., pozłocenie n., pozłacanie n., wyzłocenie n.

 czas. złocić ndk., pozłacać ndk., pozłocić dk., wyzłocić dk.

 przym. złoty, złocieniowy, złotniczy, złocisty, złotolity, złotówkowy

 przysł. złoto, złociście

 wykrz. złociutka, złotko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) chryzantema

Wiktionary


złocieńczanin

mieszkaniec Złocieńca (miasta w Polsce)


SJP.pl


złocieńczanka

mieszkanka Złocieńca (miasta w Polsce)


SJP.pl


złocienianin

mieszkaniec Złocieńca (miasta w Polsce)


SJP.pl


złocienianka

mieszkanka Złocieńca (miasta w Polsce)


SJP.pl


złocieniec

miasto w Polsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Polsce;

Wiktionary

Złocieniec (niem. Falkenburg) – miasto w północno-zachodniej Polsce, w woj. zachodniopomorskim, w powiecie drawskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Złocieniec. Położone na Pojezierzu Drawskim, nad rzekami Drawą i Wąsową.

Według danych z 31 grudnia 2023 r. miasto miało 12 106 mieszkańców

Pod względem liczby ludności, miasto zajmuje w województwie zachodniopomorskim 19. miejsce, natomiast pod względem powierzchni miejsce 10.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: zwɔˈt͡ɕɛ̇̃ɲɛt͡s, AS: zu̯oćė̃ńec

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. złocieńczanin m., złocieńczanka ż.

 przym. złocieniecki, złotówkowy

Wiktionary


złocieniecki

Złocieniec


SJP.pl

Patrz:

Złocieniec

złociok

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk, Śląsk Cieszyński. złotówka

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|złotek.

Wiktionary


złociściej

stopień wyższy od przysłówków: złocisto, złociście


SJP.pl


złocistobrązowy

brązowy o odcieniu złocistym, orzechowy


SJP.pl


złocistobrunatny

brunatny o złocistym odcieniu


SJP.pl


złocistoczerwony

czerwony z połyskiem złocistym


SJP.pl


złocistogłowy

przymiotnik

 (1.1) taki, który ma złocistą głowę

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzwɔt͡ɕistɔˈɡwɔvɨ, AS: zu̯oćistogu̯ovy

Wiktionary


złocistokremowy

kremowy o złocistym odcieniu


SJP.pl


złocistokłosy

mający złociste kłosy


SJP.pl


złocistomiodowy

miodowy o odcieniu złocistym


SJP.pl


złocistopomarańczowy

pomarańczowy o złocistym odcieniu


SJP.pl


złocistopurpurowy

purpurowy z odcieniem złocistym


SJP.pl


złocistoróżowy

różowy o odcieniu złocistym


SJP.pl


złocistorudy

rudy o złocistym odcieniu


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) rudy o odcieniu złocistym

Wiktionary


złocistoskrzydły

przymiotnik

 (1.1) taki, który ma złociste skrzydła

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzwɔt͡ɕistɔˈskʃɨdwɨ, AS: zu̯oćistoskšydu̯y

Wiktionary


złocistośniady

śniady o odcieniu złocistym


SJP.pl


złocistoszkarłatny

szkarłatny o złocistym odcieniu; złotoszkarłatny


SJP.pl


złocistowłosy

mający złociste włosy; złotowłosy


SJP.pl


złocistozarodnikowy

przymiotnik

 (1.1) biol. posiadający zarodniki o barwie złocistej

Wiktionary


złocistozielony

zielony o złocistym odcieniu


SJP.pl


złocistożółty

żółty o złocistym odcieniu


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) żółty o złocistym odcieniu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Mnóstwo złocistożółtych liści pojawiło się na drzewie.

Wiktionary


złocistszy

stopień wyższy od przymiotnika: złocisty; bardziej złocisty


SJP.pl


złocisty

1. zrobiony ze złota, pozłacany lub przetykany złotem;
2. mający barwę i połysk złota; błyszczący


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) posiadający kolor albo połysk złota

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. złocenie n., złocisz mrz., złoto n., złoty mrz., złocień mrz., złotko n.

 czas. ozłocić, pozłocić, złocić

 przym. złociutki, złoty, złotówkowy

 przysł. złociście, złoto

 przedr. złocisto-, złoto-

 wykrz. złociutka, złotko

Wiktionary


złocisz

potocznie: pieniądz o wartości jednego złotego, złotówka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) pot. pieniądz, moneta wartości jednego złotego

forma czasownika.

 (2.1) 2. os. lp. czasu teraźniejszego trybu oznajmującego od złocić

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ile to kosztuje? • Cztery złocisze.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzwɔt͡ɕiʃ, AS: zu̯oćiš

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. złoto m., złotówka ż., złoty mrz.

 przym. złoty, złocisty, złotówkowy

 czas. złocić

 wykrz. złociutka

 przysł. złoto

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) złotówka, ofic. złoty

Wiktionary


złociszek

1. australijska roślina z rodziny astrowatych; wiekuistka;
2. złociszek jaskrawy - grzyb zaliczany do porostów


SJP.pl

  • złociszek – rodzaj porostów
  • złociszek, wiekuistka – rodzaj roślin

Wikipedia


złociuchny

zdrobnienie od: złoty; złociuśki, złociutki


SJP.pl


złociusieńki

zdrobnienie od: złociuśki; złociuteńki


SJP.pl


złociuśki

zdrobnienie od: złoty; złociutki, złociuchny


SJP.pl


złociuteńki

zdrobnienie od: złociutki; złociusieńki


SJP.pl


złociutka

wykrzyknik

 (1.1) pieszczotliwie do kobiety, niekoniecznie bliskiej

forma przymiotnika.

 (2.1) ż. lp. od: złociutki

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Niech pani do niego zadzwoni (…). To go podniesie na duchu, bo widzę, że jakoś przestaje w siebie wierzyć. Złociutka, proszę się nim zająć. Bo mi go szkoda.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. złoto n., złocenie n., złotnik m., złotniczka ż., złotnictwo n., pozłota ż., złoty m., złotek m., złocisz m., złocień m., złotówka ż., ozłacanie n., ozłocenie n., pozłacanie n., pozłocenie n.

:: zdrobn. złotko n.

 czas. złocić ndk., ozłacać ndk., ozłocić dk., pozłacać ndk., pozłocić dk.

 przym. złoty, złocisty, złociutki, złotawy, złotniczy, złotowy

 przysł. złociście, złoto

 wykrz. złotko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pani kochana, kochana

Wiktionary


złociutki

zdrobnienie od: złoty; złociuśki, złociuchny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) zdrobn. od: złoty

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zwɔˈt͡ɕutʲci, AS: zu̯oćutʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. złoto n., złotko m., złotnictwo n., złotnik m., złotniczka ż., złoty mrz.

 przym. złotniczy, złoty, złocisty

 wykrz. złociutka, złotko

 przysł. złoto

Wiktionary


złocki

przymiotnik od: Złota


SJP.pl


złocony

1. pokrywać powłoką ze złota w różnych celach, np. dla ochrony przed korozją; malować na złoto, pozłacać;
2. przenośnie: powodować, że coś mieni się złotym kolorem;
3. złocić się - przybierać złoty kolor, błyszczeć jak złoto itp.


SJP.pl


złoczew

miasto w Polsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Polsce;

Wiktionary

Złoczew – miasto w Polsce w województwie łódzkim, w powiecie sieradzkim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Złoczew. W latach 1975–1998 należało administracyjnie do województwa sieradzkiego. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego z 31 grudnia 2019 r. miasto liczyło 3363 mieszkańców. Złoczew położony jest w odległości 23 km na południe od Sieradza oraz 23 km na północ od Wielunia.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈzwɔt͡ʃɛf, AS: zu̯očef

Wiktionary

Powiązane:

 przym. złoczewski

Wiktionary


złoczewianin

mieszkaniec Złoczewa (miasta w Polsce)


SJP.pl


złoczewianka

mieszkanka Złoczewa (miasta w Polsce)


SJP.pl


złoczewski

Złoczew


SJP.pl

Patrz:

Złoczew

złoczów

miasto na Ukrainie


SJP.pl

Złoczów (ukr. Золочів, Zołocziw; jid. ‏זלאָטשעװ‎, Złoczew) – miasto w obwodzie lwowskim Ukrainy, stolica rejonu złoczowskiego. Położony nad rzeką Złoczówka (dopływem Bugu) w paśmie wzgórz Woroniaków i Gołogór; ważna stacja kolejowa na linii Lwów – Tarnopol. W mieście rozwinął się przemysł lekki, spożywczy oraz materiałów budowlanych.

Wikipedia


złoczowski

Złoczów (miasto na Ukrainie)


SJP.pl


złoczyńca

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) ktoś czyniący zło, popełniający przestępstwa, człowiek zbrodniczy

Wiktionary

Czarny charakter lub szwarccharakter – określenie na człowieka złego, postępującego niegodziwie. Najczęściej jest używane w stosunku do postaci fikcyjnych. W fabule czarny charakter może być antagonistą lub protagonistą. Jest determinowany przez czyny i usposobienie, które są powszechnie postrzegane za złe lub są na takie kreowane w danym dziele. Jedną z najczęstszych cech czarnego charakteru jest chciwość.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Razem z Nim ukrzyżowali dwóch złoczyńców, jednego po prawej, drugiego po lewej Jego stronie.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przestępca, zbrodniarz; stpol. stradnik

Wiktionary


złoczyńczyni

złoczyńca; przestępczyni, zbrodniarka


SJP.pl


złodupiec

potocznie: osoba, z którą należy się liczyć, trudny przeciwnik; kozak, twardziel, hardkor


SJP.pl


złodziej

człowiek, który dopuścił się kradzieży


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba, która potajemnie i bezprawnie zabiera rzeczy bez zgody ich właściciela; sprawca kradzieży

 (1.2) daw. złoczyńca

Wiktionary

  • złodziej – osoba dokonująca kradzieży

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Złodziej sprzedawał na rynku skradzione przez siebie telefony komórkowe.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzwɔd͡ʑɛ̇j, AS: zu̯oʒ́ėi ̯

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. złodziejstwo n.

:: fż. złodziejka ż.

:: zdrobn. złodziejaszek m.

 przym. złodziejski, złodziejaszkowaty

 przysł. złodziejsko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Poznań. juchta, skibiorz; żart. kradziej

Wiktionary


złodziejaszek

zdrobnienie od: złodziej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) zdrobn. od złodziej

 (1.2) złodziej dokonujący drobnych kradzieży

Wiktionary

Patrz:

złodziejaszek

Przykłady

 (1.2) Na centralnym aż roi się od drobnych złodziejaszków.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. złodziej mos., złodziejka ż., złodziejstwo n.

 przym. złodziejaszkowaty, złodziejski

 przysł. złodziejsko

Wiktionary


złodziejaszka

zdrobnienie od: złodziej


SJP.pl

Patrz:

złodziejaszek

złodziejaszkowaty

przymiotnik

 (1.1) rzad. postępujący jak złodziejaszek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. złodziej mos., złodziejaszek mos., złodziejstwo n.

 przym. złodziejski

Wiktionary


złodziejka

kobieta kradnąca


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) forma żeńska od: złodziej; kobieta, która kradnie

 (1.2) pot. rozgałęźnik elektryczny (bez kabla) pozwalający na czerpanie prądu z jednego gniazdka do kilku urządzeń

 (1.3) pot. rodzaj rozgałęźnika elektrycznego wkręcanego w oprawkę żarówki w celu umożliwienia dodatkowego pobierania prądu w przypadku braku gniazda wtyczkowego

Wiktionary

  • Złodziejka – rozgałęźnik elektryczny
  • Złodziejka – gwarowe określenie małej piły
  • Złodziejka – osoba płci żeńskiej dokonująca kradzieży
  • Złodziejka – film kanadyjsko-brytyjski z 2007 r.
  • Złodziejka – serial brytyjski z 2005 r.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: zwɔˈd͡ʑɛ̇jka, AS: zu̯oʒ́ėi ̯ka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. złodziejstwo n., złodziejaszek m.

:: fm. złodziej m.

 przym. złodziejski

 przysł. złodziejsko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.3) rozgałęźnik, rozgałęziacz, rozdzielacz elektryczny

Wiktionary


złodziejski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany ze złodziejem, dotyczący złodzieja lub złodziejstwa

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Każdy przypadek afery gospodarczej staje się dowodem na złodziejski charakter całej prywatyzacji.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. złodziejstwo n., złodziej mos., złodziejka ż., złodziejaszek mos.

 przym. złodziejaszkowaty

 przysł. złodziejsko

Wiktionary


złodziejsko

przysłówek sposobu

 (1.1) w sposób złodziejski, właściwy złodziejom

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. złodziejstwo n., złodziejaszek mzw., złodziej mos., złodziejka ż.

 przym. złodziejski

Wiktionary


złodziejskość

złodziejski


SJP.pl

Patrz:

złodziejski

złodziejstwo

1. bezprawne zabieranie czyjejś własności; rabunek, łupiestwo, kradzież, grabież;
2. przedstawianie cudzych prac lub pomysłów jako własnych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) profesja, proceder złodzieja

 (1.2) kradzież

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Złomownie powinny być trudno dostępne, mniej by było złodziejstwa.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. złodziej m., złodziejaszek m., złodziejka ż.

 przym. złodziejski, złodziejaszkowaty

 przysł. złodziejsko

Wiktionary


złóg

substancje odkładające się w tkankach organizmów żywych wskutek choroby; konkrement


SJP.pl


złogi

substancje odkładające się w tkankach organizmów żywych wskutek choroby; konkrement


SJP.pl


złogowy

złóg


SJP.pl

Patrz:

złóg

złoić

potoczne: zbić kogoś, najczęściej w wyrażeniu "złoić komuś skórę" - pobić kogoś


SJP.pl


złojec

Złojec – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie zamojskim, w gminie Nielisz.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zamojskiego.

Na terenie wsi utworzono dwa sołectwa: Złojec I, Złojec II. Według Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2011 wieś liczyła 707 mieszkańców.

Wieś jest siedzibą rzymskokatolickiej parafii Chrystusa Króla w Złojcu.

Wikipedia


złol

potocznie: ktoś zły, czarny charakter


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) pot. ktoś zły, negatywna postać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zły mos., złość ż., zło n., złoszczenie n., zezłoszczenie n., zeźlenie n., złośnik m., złośnica ż., złośliwość ż., wyzłośliwianie n., wyzłośliwienie n.

 czas. złościć ndk., zezłościć dk., zeźlić dk., wyzłośliwiać ndk., wyzłośliwić dk.

 przym. zły, złośliwy

 przysł. źle, złośliwie

Wiktionary


złom

1. odpady metalowe, zużyte przedmioty metalowe przeznaczone do przetopienia;
2. odłamany kawał skały lub lodu; odłam;
3. blok skalny;
4. roślina, której część złamała się na skutek silnego wiatru, gradu, szadzi itp.


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. złom

Wiktionary

  • Złom – metalowe odpadki produkcyjne i nieużyteczne przedmioty metalowe nadające się jedynie do przerobu w piecach metalurgicznych (złomowanie)
  • Złomem (przełomem) nazywa się też powierzchnię przedmiotu metalowego w miejscu jego przełamania
  • Złom – określenie drzewa złamanego przez wiatr (wiatrołom) lub inne czynniki
  • Złom – wyróżnienie, którym honorowany jest myśliwy w trakcie udanego polowania, oraz o ściśle z nim powiązany obyczaj składania hołdu strzelonej zwierzynie
  • Złom – polski film fabularny z 2002
  • Złom – odznaczenie łowieckie.

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|ajza.

Wiktionary


złomek

odłamek, ułomek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) przest. niewielki fragment, odłamek czegoś (także. przen.)

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Patrzcie! jedna z kieszonki / Wykrusza chleba złomki: / Wy sobie róbcie armję, / A ja wróble nakarmię.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) okruch, odłamek

Wiktionary


złomiarka

potocznie: naczepa do wywożenia złomu


SJP.pl


złomiarski

złomiarz


SJP.pl

Patrz:

złomiarz

złomiarz

osoba zbierająca złom


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pot. ktoś, kto utrzymuje się ze zbierania złomu

 (1.2) pracownik skupu złomu

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzwɔ̃mʲjaʃ, AS: zu̯õmʹi ̯aš

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. złom m., złomowisko n., złomiarka ż., złomownia ż., złomowanie n., zezłomowanie n.

 czas. złomować ndk., zezłomować dk.

 przym. złomowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) slang. nurek

Wiktionary


złomisko

nagromadzenie głazów i odłamów skalnych na zboczu górskim; jeden odłamany fragment skalny


SJP.pl


złomniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: złomny


SJP.pl


złomny

przestarzałe: mogący ulec złamaniu; kruchy; łamliwy


SJP.pl


złomować

czasownik

 (1.1) oddawać na złom (złomowisko), wycofywać z użytkowania

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W końcu zdecydowano się amunicję rozbroić i złomować, gdyż ze względu na parametry i normy bezpieczeństwa nie nadawała się do wykorzystania w Bundeswehrze.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zwɔ̃ˈmɔvat͡ɕ, AS: zu̯õmovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. złom m., złomowisko n., złomiarz mos., złomowanie n., złomownia ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) utylizować

Wiktionary


złomowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|złomować.

Wiktionary

Złomowanie – uznawanie za nienadające się do dalszego użytkowania środków technicznych zużytych lub uszkodzonych, sklasyfikowanych jako nienadające się do naprawy lub remontu, ale także przestarzałych technicznie lub zbędnych. Złomowanie polega na:

  • wycofaniu z użytkowania,
  • zdemontowaniu, rozebraniu na części,
  • wykorzystaniu elementów nadających się do dalszego użytkowania,
  • zutylizowaniu pozostałych elementów.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌzwɔ̃mɔˈvãɲɛ, AS: zu̯õmovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. złomować

 rzecz. złom m., złomiarz mos., złomowisko mrz., złomownia ż.

Wiktionary


złomowisko

nagromadzony złom; miejsce zbiórki złomu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) miejsce składowania złomu

 (1.2) nagromadzony złom

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzwɔ̃mɔˈvʲiskɔ, AS: zu̯õmovʹisko

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. złom m., złomowanie n., zezłomowanie n., złomiarz m., złomiarka ż., złomownia ż.

 czas. złomować ndk., zezłomować dk.

 przym. złomowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) złomownia, szrot

Wiktionary


złomownia

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) składnica złomu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Złomownie powinny być trudno dostępne, mniej by było złodziejstwa.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. złom m., złomowanie n., zezłomowanie n., złomiarz m., złomiarka ż., złomowisko n.

 czas. złomować ndk., zezłomować dk.

 przym. złomowy

Wiktionary


złomowy

przymiotnik od: złom


SJP.pl


żłopać

potocznie: pić dużo, niechlujnie


SJP.pl

czasownik

 (1.1) pić łapczywie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nie żłop już tego piwska!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒwɔpat͡ɕ, AS: žu̯opać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żłopanie n., żłopacz m.

 czas. wyżłopać

Wiktionary


żłopacz

potocznie: osoba, która pije dużo, łapczywie; żłopak


SJP.pl


żłopanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|żłopać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. żłopać ndk.

Wiktionary


żłopień

rodzaj owada błonkoskrzydłego


SJP.pl


żłopnąć

potocznie: napić się dużo, łapczywie; nażłopać się


SJP.pl


złorzeczenie

źle komuś życzyć; wymyślać komuś; przeklinać kogoś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|złorzeczyć.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. złorzeczyć

Wiktionary


złorzeczyć

źle komuś życzyć; wymyślać komuś; przeklinać kogoś


SJP.pl

czasownik

 (1.1) życzyć komuś czegoś złego

 (1.2) przeklinać kogoś lub coś, pomstować

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nie chcą słuchać wyrazów wdzięczności, jakie im przyjechał złożyć (…) prezydent Legnicy. Złorzeczą, że władze miasta nie ostrzegały przed niebezpieczeństwem.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. złorzeczenie n.

 czas. nazłorzeczyć, pozłorzeczyć

 przym. rzeczony

Wiktionary


złość

stan emocjonalny będący przejawem niezadowolenia, często towarzyszy mu agresja


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) silne uczucie rozdrażnienia, gniewu, wrogości w stosunku do kogoś;

forma czasownika.

 (2.1) 2. os. lp. rozk. od: złościć

Wiktionary

Złość – najczęściej powodowana strachem reakcja emocjonalna, która pojawia się, gdy zablokowane jest jakieś dążenie i następuje utrata poczucia kontroli. Złość jest często związana z powtarzającym się oddziaływaniem czynników stresogennych. Osoba narażona na działanie bodźców stresogennych, bez poczucia możliwości reakcji na nie może zaczynać reagować złością.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: zwɔɕt͡ɕ, AS: zu̯ość

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. złol mzw., zło n., zły mos., złośnik m., złośnica ż.

 czas. złościć ndk.

 przym. zły, złośliwy

 przysł. źle

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gniew, wzburzenie, wściekłość, rozwścieczenie, irytacja, poirytowanie, rozdrażnienie, zdenerwowanie, podenerwowanie, nerwy, nerwacja, szał, furia, amok, pasja, żółć, szewska pasja, biała gorączka

Wiktionary


złościć

1. doprowadzać kogoś do złości, wywoływać w kimś gniew; denerwować, gniewać, irytować;
2. złościć się - wpadać w złość, wybuchać gniewem; denerwować się, gniewać się, irytować się


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. rozzłościć, zezłościć)

 (1.1) doprowadzać do złości

czasownik zwrotny niedokonany złościć się (dk. rozzłościć się, zezłościć się)

 (2.1) wpadać w złość

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. złol mzw., złoszczenie n., złość ż., zły mos.

 przym. zły

 przysł. źle

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) denerwować, gniewać, irytować

 (2.1) denerwować się, gniewać się, irytować się, jeżyć się, najeżać się, srożyć się, unosić się, zgrzytać zębami, zjeżać się, źlić się, żołądkować się; gw-pl|Śląsk Cieszyński|jargać sie.

Wiktionary


złośliwi

osoby złośliwe, lubiące dokuczyć


SJP.pl


złośliwie

przysłówek

 (1.1) w sposób złośliwy

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zwɔɕˈlʲivʲjɛ, AS: zu̯oślʹivʹi ̯e

Wiktionary

Powiązane:

 przym. złośliwy, zły

 rzecz. zły mos., złol mzw., złośliwość ż., złośliwiec m., zło n.

 przysł. źle

Wiktionary


złośliwiec

człowiek złośliwy


SJP.pl


złośliwiej

stopień wyższy od przysłówka: złośliwie


SJP.pl


złośliwość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, kto jest złośliwy

 (1.2) złośliwe zachowanie, słowo

Wiktionary

  • złośliwość histologiczna (grading)
  • choroba złośliwa

Wikipedia

Wymowa:

IPA: zwɔɕˈlʲivɔɕt͡ɕ, AS: zu̯oślʹivość

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. złośliwiec m., zło n., złol mzw., zły mos.

 przym. złośliwy, zły

 przysł. złośliwie, źle

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) nikczemność, dokuczliwość, jad, podłość

 (1.2) daw. pakość

Wiktionary


złośliwości

złośliwe, uszczypliwe słowa, powiedzenia, żarty


SJP.pl


złośliwszy

stopień wyższy od przymiotnika: złośliwy; bardziej złośliwy


SJP.pl


złośliwy

przymiotnik

 (1.1) nacechowany wrogością, niechęcią, przejawiający niechęć, wrogość

 (1.2) o chorobie, schorzeniu: mający przebieg groźny dla organizmu, zagrażający życiu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Miałem dość jego złośliwych docinków.

 (1.2) Lekarze wykryli u niej niedokrwistość złośliwą.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zwɔɕˈlʲivɨ, AS: zu̯oślʹivy

Wiktionary

Powiązane:

 przysł. złośliwie, źle

 rzecz. złol mzw., zły mos., zło n., złośliwość, złość

 przym. zły

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zjadliwy

Wiktionary


złośnica

potocznie: kłótliwa, złośliwa, niesympatyczna kobieta; szantrapa, piekielnica, kłótnica, awanturnica, sekutnica


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta łatwo wpadająca w złość, często złoszcząca się

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Trudno żyje się pod jednym dachem ze złośnicą.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zwɔɕˈɲit͡sa, AS: zu̯ośńica

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. złol mzw., zły mos., złośnik m., złość ż.

 przysł. źle

 przym. zły

Wiktionary


złośnik

osoba łatwo i często wpadająca w złość


SJP.pl


złota

1. pierwiastek chemiczny o liczbie atomowej 79 i symbolu Au, rzadko występujący w przyrodzie, metal wykorzystywany np. do wyrobu biżuterii, monet;
2. wyrób ze złota (metalu);
3. przestarzałe: pieniądze


SJP.pl

Miejscowości i ich części w Polsce

Wg TERYT jest ich 7, w tym 6 podstawowych
  • Złota – część miasta Złotoryja
  • Złota – wieś w woj. łódzkim, w pow. skierniewickim, w gminie Głuchów
  • Złota – wieś w woj. małopolskim, w pow. brzeskim, w gminie Czchów
  • Złota – wieś w woj. mazowieckim, w pow. sochaczewskim, w gminie Rybno
  • Złota – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. pińczowskim, w gminie Złota
  • Złota – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. sandomierskim, w gminie Samborzec
  • Złota – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. kolskim, w gminie Olszówka

Wikipedia


złotak

rodzaj grzybów z rodziny borowikowatych


SJP.pl

Pulveroboletus Murrill (złotak) – rodzaj grzybów z rodziny borowikowatych (Boletaceae).

Wikipedia


złotawek

złotawek nieparek - gatunek owada z rodziny szarańczowatych


SJP.pl

Złotawek (Chrysochraon) – rodzaj owadów prostoskrzydłych z rodziny szarańczowatych.

Są to owady średnich rozmiarów o, w zwłaszcza u samców metalicznym ciele. Ich głowę cechuje brak dołków ciemieniowych. Przedplecze ma wyraźnie zaznaczone listewki boczne i środkową. U samców oraz długoskrzydłych form samic pokrywy sięgać mogą za odwłok, ale zwykle są one u samic krótkie i ostro zwieńczone, a u samców nieco krótsze od odwłoka. U samca płytka subgenitalna jest dwukrotnie dłuższa niż szeroka. U samicy pokładełko jest szersze niż dłuższe.

Wikipedia


złotawiec

złotawiec krótkoskrzydły - owad z rodziny szarańczowatych


SJP.pl

  • złotawiec (Euthystira) – rodzaj z rzędu prostoskrzydłych
  • złotawiec (Protaetia (Cetonishema)) – podrodzaj chrząszczy, reprezentowany w Polsce przez złotawca okazałego

Wikipedia


złotawka

złotawek nieparek - gatunek owada z rodziny szarańczowatych


SJP.pl


złotawobrązowy

brązowy o odcieniu złotawym


SJP.pl


złotawobrunatny

brunatny o odcieniu złotawym


SJP.pl


złotawomosiężny

mosiężny o nieco złotym odcieniu


SJP.pl


złotawordzawy

rdzawy o odcieniu złotawym


SJP.pl


złotawość

lekko intensywny złoty kolor, odcień


SJP.pl


złotawoszary

szary o złotawym odcieniu


SJP.pl


złotawożółty

żółty o złotawym odcieniu


SJP.pl


złotawy

zbliżony do złotego, nie do końca złoty, prawie złoty


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) w kolorze podobnym do złota

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zwɔˈtavɨ, AS: zu̯otavy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. złoto n., złotko n., złoty mrz., złocenie n.

 przym. złoty, złotówkowy

 przysł. złotawo, złoto

 wykrz. złociutka, złotko

Wiktionary


złotek

1. nazwa odmian niektórych roślin uprawnych
2. ptak z rodziny o tej samej nazwie, podobny do kolibra
3. gatunek glonu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. złotówka

Wiktionary

Powiązane:

 wykrz. złociutka

 rzecz. złoto n., złoty mzw.

 przysł. złoto

 przym. złoty

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|złociok.

Wiktionary


złoteńko

złotko;
1. pieszczotliwie o złocie;
2. pieszczotliwie o bliskiej osobie


SJP.pl


złotka

1. nazwa odmian niektórych roślin uprawnych
2. ptak z rodziny o tej samej nazwie, podobny do kolibra
3. gatunek glonu


SJP.pl

  • złotka – rodzaj roślin z rodziny kapustowatych
  • Złotka – amerykański serial telewizyjny

Wikipedia


złotko

1. pieszczotliwa forma zwracania się do osoby bliskiej
2. zdrobnienie od złota
3. potocznie: cynfolia, staniol, pozłotka, pozłotko


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zdrobn. od: złoto

 (1.2) pot. pieszczotliwie o kimś, zazwyczaj bliskim, drogim

 (1.3) pot. papierek pokryty pozłotką

wykrzyknik

 (2.1) pot. pieszczotliwie do kogoś

Wiktionary

Złotko – jezioro w Polsce, położone w województwie warmińsko-mazurskim w powiecie szczycieńskim, w gminie Jedwabno. Powierzchnia jego nie przekracza 3 ha. Jest to jezioro hydrologicznie zamknięte. Ze względu na rybołówstwo zaklasyfikowano je jako typ jeziora linowo-szczupakowego.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈzwɔtkɔ, AS: zu̯otko

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. złoty m., złoto n., złotnictwo n., złotnik m., złotniczka ż., pozłotka ż., pozłota ż., złocenie n., pozłocenie n., złotówka ż., złocień mrz.

 czas. złocić ndk., pozłocić dk.

 przym. złoty, złotniczy, złociutki, złotówkowy, złocisty, złotawy

 przysł. złoto, złotówkowo, złociutko, złociście

 wykrz. złociutka

Wiktionary

Synonimy:

 (1.3) cynfolia, sreberko

 (2.1) kochanie

Wiktionary


złotkowo

Złotkowo – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie poznańskim, w gminie Suchy Las, przy szosie łączącej Poznań z Obornikami; we wsi rozpoczyna się zachodnia obwodnica Poznania.

Na północ od Złotkowa rozciąga się poligon wojskowy. Na północno-zachodnim skraju wsi znajduje się rezerwat przyrody Gogulec. Lasy w pobliżu Złotkowa należą do Nadleśnictwa Łopuchówko, leśnictwo Złotkowo. Północnym skrajem wsi prowadzi zółtoznakowany szlak rowerowy z Poznania do Obornik. Szlak ten przebiega przy grupie trzech pomnikowych dębów (koniec ulicy Dębowej), leśniczówce Złotkowo, biegnie granicą poligonu i skrajem rezerwatu Gogulec.

Wikipedia


złotkowski

nazwisko


SJP.pl


złotlin

rodzaj krzewu z rodziny różowatych


SJP.pl

Złotlin japoński, złotlin chiński (Kerria japonica) – gatunek krzewu z rodziny różowatych (Rosaceae). Bywa też nazywany japońską złotą różą. Jest jedynym przedstawicielem monotypowego rodzaju złotlin (Kerria). Pochodzi ze środkowych i wschodnich Chin oraz Japonii, według niektórych źródeł na Wyspach Japońskich tylko od wieków uprawiany. W naturze rośnie na obszarach górskich w lasach i na skalistych zboczach.

Wikipedia


złotniak

dawniej:
1. złota moneta;
2. gatunek wierzby


SJP.pl


złotnica

rodzaj roślin z rzędu szparagowców


SJP.pl

  • złotnica – rodzaj czepca
  • złotnica (Asphodeline Rchb.) – rodzaj roślin należący do rodziny złotogłowowych
  • Złotnica – wieś w Polsce, w województwie warmińsko-mazurskim, powiecie elbląskim, gminie Markusy
  • Złotnica – wzniesienie w masywie Babiej Góry, w Beskidzie Żywieckim
  • Złotnica – potok, dopływ Bystrzycy
  • Złotnica – rzeka, dopływ Baryczy
  • Złotnica – struga, dopływ Bobru

Wikipedia


złotnicki

przymiotnik od: Złotniki Kujawskie


SJP.pl


złotnictwo

sztuka złotnicza; zawód złotnika


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) wyrób przedmiotów ze złota, platynaatyny, srebra; praca złotnika

Wiktionary

Złotnictwo – rzemiosło artystyczne zajmujące się wytwarzaniem wyrobów ze złota, platyny, srebra, stopów, metali szlachetnych, kamieni szlachetnych oraz innych drogocennych materiałów. Termin jubilerstwo, dotyczący głównie czasów nowszych, obejmuje przede wszystkim wyrób klejnotów i ozdób ze złota, srebra i kamieni szlachetnych.W starożytności złotnictwo obejmowało głównie wytwarzanie luksusowych przedmiotów codziennego użytku (świeczniki, srebrne zastawy, szkatułki, wazony, figurki), różnego typu ozdób (diademy, naszyjniki, brosze, klamry, naramienniki, pierścienie), oraz przedmiotów służących kultowi religijnemu (złote lub srebrne relikwiarze, monstrancje, kielichy, puszki, pateny). Od XIII wieku w Europie Zachodniej, a od XIV wieku w Polsce działalność warsztatów złotniczych została ujęta w struktury cechowe, które w późniejszym czasie wprowadziły obowiązek oznaczania wyrobów znakiem złotniczym (puncą).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Mój brat zajmuje się złotnictwem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zwɔtʲˈɲit͡stfɔ, AS: zu̯otʹńictfo

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. złocień mrz., złoty mrz., złoto, złotko, złotnik, złotniczka, złocenie

 przym. złoty, złotniczy, złociutki, złotówkowy

 czas. złocić

 wykrz. złociutka, złotko

 przysł. złoto

Wiktionary


złotniczka

1. rzemieślniczka wykonująca biżuterię i ozdobne przedmioty ze złota, srebra i kamieni szlachetnych;
2. potocznie: żółta papuga z zielonymi lotkami


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przest. żona złotnika

 (1.2) osoba płci żeńskiej zajmująca się złotnictwem; rzemieślniczka artystyczna wyrabiająca przedmioty z metali szlachetnych (m.in. złota, srebra, platynaatyny, palladu)

Wiktionary

Złotniczka (niem. Goldwasser) – potok w południowo-zachodniej Polsce, w woj. dolnośląskim, na Pogórzu Izerskim, lewy dopływ Czarnego Potoku. Długość ok. 2,5 km, źródła na wysokości ok. 415 m n.p.m., ujście – ok. 315 m n.p.m.

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Święty Eligiusz jest patronem złotników i złotniczek oraz jubilerów i jubilerek.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zwɔtʲˈɲit͡ʃka, AS: zu̯otʹńička

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. złoty mrz., złoto n., złotnictwo n., złotko n., pozłotka ż., Złotnik mrz., Złotniki nmos.; przest. złotnikowa ż.

:: fm. złotnik mos.

 przym. złoty, złotniczy, złociutki

 czas. złocić

 wykrz. złociutka, złotko

 przysł. złoto

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) złotnikowa

Wiktionary


złotniczy

przymiotnik

 (1.1) przym. od złotnictwo, złotnik

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W muzeum są dzieła złotnicze, pochodzące głównie z wyposażenia klasztoru pelplińskiego i katedry w Chełmży.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zwɔtʲˈɲit͡ʃɨ, AS: zu̯otʹńičy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. złocień mrz., złoty mrz., złotnictwo, złoto, złotko, złotnik, złotniczka, złocenie

 przym. złoty, złociutki, złotówkowy

 czas. złocić

 wykrz. złociutka, złotko

 przysł. złoto

Wiktionary


złotnik

rzemieślnik wykonujący biżuterię i ozdobne przedmioty ze złota, srebra i kamieni szlachetnych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) rzem. osoba zajmująca się złotnictwem; rzemieślnik artystyczny wyrabiający przedmioty z metali szlachetnych (m.in. złota, srebra, platynaatyny, palladu)

Wiktionary

  • złotnik – osoba zajmująca się złotnictwem

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Święty Eligiusz jest patronem złotników i jubilerów.

 (1.1) Cech Złotników z Lubeki ogłosił konkurs złotniczy, do udziału w którym zaproszeni są wszyscy twórcy biżuterii z krajów nadbałtyckich: Litwy, Łotwy, Estonii, Polski, Norwegii, Finlandii, Szwecji, Danii, Rosji (Kaliningrad i Petersburg) i Niemiec (Meklemburgii-Pomorza, Szlezwik-Holsztynu i Hamburga).

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzwɔtʲɲik, AS: zu̯otʹńik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. złoty mrz., złoto n., złotnictwo n., złocenie n., złotko n., pozłotka ż., Złotnik mrz., Złotniki nmos.

:: fż. złotniczka ż., przest. złotnikowa ż.

 przym. złoty, złotniczy, złociutki, złotówkowy

 czas. złocić

 wykrz. złociutka, złotko

 przysł. złoto

Wiktionary


złotniki

rzemieślnik wykonujący biżuterię i ozdobne przedmioty ze złota, srebra i kamieni szlachetnych


SJP.pl

Miejscowości i ich części w Polsce

Wg TERYT jest ich 13, w tym 11 podstawowych
  • Złotniki – część miasta Wrocław, w delegaturze Wrocław-Fabryczna
  • Złotniki – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. legnickim, w gminie Krotoszyce
  • Złotniki – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. żnińskim, w gminie Rogowo
  • Złotniki – wieś w woj. łódzkim, w pow. kutnowskim, w gminie Krzyżanów
  • Złotniki – wieś w woj. łódzkim, w pow. pajęczańskim, w gminie Sulmierzyce
  • Złotniki – wieś w woj. łódzkim, w pow. poddębickim, w gminie Dalików
  • Złotniki – wieś w woj. małopolskim, w pow. krakowskim, w gminie Igołomia-Wawrzeńczyce
  • Złotniki – część wsi Lubomierz w woj. małopolskim, w pow. limanowskim, w gminie Mszana Dolna
  • Złotniki – wieś w woj. opolskim, w pow. opolskim, w gminie Prószków
  • Złotniki – wieś w woj. podkarpackim, w pow. mieleckim, w gminie Mielec
  • Złotniki – wieś w woj. podlaskim, w pow. białostockim, w gminie Juchnowiec Kościelny
  • Złotniki – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. jędrzejowskim, w gminie Małogoszcz
  • Złotniki – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. kaliskim, w gminie Koźminek
  • Złotniki – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. poznańskim, w gminie Suchy Las

Wikipedia


złotno

dzielnica Łodzi


SJP.pl

Złotno (niem. Goldbach) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim, w gminie Szczytna.

W przeszłości do wsi należał przysiółek Dłużynka (niem. Langenbusch). Obecnie nazwa niestandaryzowana.

Wikipedia


złoto

1. pierwiastek chemiczny o liczbie atomowej 79 i symbolu Au, rzadko występujący w przyrodzie, metal wykorzystywany np. do wyrobu biżuterii, monet;
2. wyrób ze złota (metalu);
3. przestarzałe: pieniądze


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) chem. pierwiastek chemiczny o symbolu Au i liczbie atomowej 79;

 (1.2) stop zawierający złoto (1.1), surowiec do wyrobu m.in. biżuterii, monet

 (1.3) jubil. wyrób ze złota (1.2)

 (1.4) sport. złoty medal

przysłówek sposobu

 (2.1) przysł. odprzym. od: złoty (barwa)

Wiktionary

Złoto (Au, łac. aurum) – pierwiastek chemiczny o liczbie atomowej 79. Złoto jest gęstym, miękkim i błyszczącym metalem, najbardziej kowalnym i ciągliwym spośród wszystkich znanych metali. Czyste złoto ma jasnożółty kolor i wyraźny połysk, nie utlenia się w wodzie czy powietrzu. Chemicznie złoto należy do metali przejściowych i pierwiastków grupy 11. Z wyjątkiem helowców (tzw. gazów szlachetnych) złoto jest najmniej reaktywnym pierwiastkiem. Złoto długo przed okresem spisanej historii było drogocennym i poszukiwanym metalem szlachetnym używanym w biciu monet, jubilerstwie, sztuce i zdobieniach.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jakie właściwości chemiczne ma złoto?

 (1.2) Księżniczka miała na sobie drogocenną kolię ze złota.

 (1.3) Ostatni właściciele wywieźli z pałacu cztery kufry pełne złota.

 (1.4) Polscy piłkarze nie zdobyli jeszcze złota.

 (2.1) I prawdziwek został uroczyście pokrojony na plasterekasterki, podsmażony na złoto na maśle i lekko posolony zgodnie ze wszystkimi zasadami sztuki kulinarnej.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzwɔtɔ, AS: zu̯oto

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. złocenie n., złotnik m., złotniczka ż., złotnictwo n., pozłota ż., złoty m., złotek m., złocisz m., złocień m., złotówka ż., ozłacanie n., ozłocenie n., pozłacanie n., pozłocenie n.

:: zdrobn. złotko n.

 czas. złocić ndk., ozłacać ndk., ozłocić dk., pozłacać ndk., pozłocić dk.

 przym. złoty, złocisty, złociutki, złotawy, złotniczy, złotowy, złotówkowy

 przysł. złociście

 wykrz. złociutka, złotko

 przyr. -złotowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) symbol. Au

 (1.4) złoty medal

Wiktionary


złoto-brązowy

w części złoty, w części brązowy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) złoty i brązowy (o kolorze)

 (1.2) ze złota i brązu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wolisz odzież złoto-brązową czy pstrokatą?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzwɔtɔ‿brɔ̃w̃ˈzɔvɨ, AS: zu̯oto‿brõũ̯zovy

Wiktionary


złoto-czerwony

w części złoty, w części czerwony; czerwono-złoty


SJP.pl


złoto-zielony

w części złoty, w części zielony


SJP.pl


złotoborowik

rodzaj grzybów z rodziny borowikowatych


SJP.pl

Aureoboletus Pouzar (złotoborowik) – rodzaj grzybów należący do rodziny borowikowatych (Boletaceae). W Polsce występuje jeden rodzimy przedstawiciel tego rodzaju – złotoborowik drobny. Na początku XXI w. na północy Polski (a także na Litwie i Łotwie) pojawił się inwazyjny amerykański gatunek złotoborowik wysmukły (Aureoboletus projectellus), ceniony ze względu na swój smak i fakt, iż rzadko jest zarobaczywiony.

Wikipedia


złotobrązowy

brązowy o odcieniu złotym


SJP.pl


złotobrewy

1. mający złote brwi;
2. bilbil złotobrewy - gatunek małego, śpiewającego ptaka z rodziny bilbili;
3. szlarnik złotobrewy - gatunek małego ptaka z rodziny szlarników;
4. trznadel złotobrewy - gatunek małego ptaka wędrownego z rodziny trznadli


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający brwi złotego koloru

Wiktionary


złotobrunatny

brunatny o odcieniu złotym


SJP.pl


złotobrzegi

rombica złotobrzega - gatunek ryby z rzędu flądrokształtnych


SJP.pl


złotobrzuchy

1. bobroszczur złotobrzuchy - gatunek myszy;
2. bengalik złotobrzuchy - gatunek małego ptaka z rodziny astryldowatych; żółtobrzuszek, żółtobrzuszka


SJP.pl


złotocha

odmiana wierzby białej o złocistożółtych lub pomarańczowych pędach


SJP.pl


złotoczelny

przymiotnik relacyjny

 (1.1) taki, który ma złote czoło

Wiktionary


złotoczerwonawy

czerwonawy o odcieniu złotym, miedziany


SJP.pl


złotoczerwony

czerwony o odcieniu złotym


SJP.pl


złotoczuby

maskonur złotoczuby, pingwin złotoczuby, dzięcioł złotoczuby - gatunki ptaków


SJP.pl


złotodajny

obfitujący w złoto; dostarczający złota


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) książk. stanowiący źródło złota, obfitujący w złoto

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) złotonośny

Wiktionary


złotodeszcz

regionalnie: złotokap


SJP.pl


złotogniady

o koniu: gniady o złotym odcieniu


SJP.pl


złotogórski

przymiotnik

 (1.1) przym. od Złota Góra

 (1.2) przym. od Góry Złote

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Złota Góra ż.

Wiktionary


złotogrzbiety

1. drzewiak złotogrzbiety - gatunek ssaka z podrodziny kangurów;
2. latawiec złotogrzbiety, sułtan złotogrzbiety, wilga złotogrzbieta - gatunki ptaków


SJP.pl


złotogłów

1. tkanina o osnowie jedwabnej, używana w dawnej Polsce na bogate stroje, szaty liturgiczne i do dekoracji wnętrz; lama;
2. gatunek lilii o podłużnych, łopatkowatych i omszonych liściach, rosnący w Europie i Azji, uprawiany jako roślina ozdobna i lecznicza, w Polsce chroniony; maśleszka, lilia złotogłów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) bot. nazwa systematyczna|Asphodelus|L.|ref=tak., rodzaj rośliny z rodziny złotogłowowych;

 (1.2) bot. roślina z rodzaju złotogłów (1.1)

 (1.3) włók. rodzaj tkaniny zdobionej haftem ze złotych nici;

 (1.4) czepiec ze złotym haftem

Wiktionary

Złotogłów – rodzaj bogatej tkaniny z nici złotych lub srebrnych (srebrogłów).

Do połowy XVII wieku złotogłów sprowadzano z krajów znajdujących się pod panowaniem tureckim i perskim. Służył do wyrobu ciężkich, sztywnych szat kobiecych i męskich żupanów, używanych podczas wielkich uroczystości. Ze złotogłowu wyrabiano również kościelne kapy i ornaty, a nawet dekorowano nimi wnętrza.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. złotogłówka ż., złotogłowowe nmos., złotogłowowate nmos.

 przym. złotogłowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) asfodel, asfodelus, złotowłos

Wiktionary


złotogłowowate

rodzina roślin jednoliściennych; asfodelowate


SJP.pl

Wikipedia


złotogłowy

1. tkanina o osnowie jedwabnej, używana w dawnej Polsce na bogate stroje, szaty liturgiczne i do dekoracji wnętrz; lama;
2. gatunek lilii o podłużnych, łopatkowatych i omszonych liściach, rosnący w Europie i Azji, uprawiany jako roślina ozdobna i lecznicza, w Polsce chroniony; maśleszka, lilia złotogłów


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który ma złotą głowę

forma rzeczownika.

 (2.1) M. lm. od: złotogłów

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzwɔtɔˈɡwɔvɨ, AS: zu̯otogu̯ovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. złotogłów m.

Wiktionary


złotokap

krzew lub małe drzewo z rodziny motylkowatych (bobowatych), o złocistych kwiatach zebranych w duże zwisające grona, pochodzący z południowo-wschodniej Europy i zachodniej Azji; złoty deszcz, złotodeszcz


SJP.pl

Złotokap (Laburnum Fabr.) – rodzaj roślin z rodziny bobowatych. Obejmuje dwa gatunki małych drzew i krzewów. Zasięg rodzaju obejmuje południowo-wschodnią i południowo-środkową Europę. W Polsce oba gatunki i mieszaniec między nimi są uprawiane, lokalnie też złotokap pospolity L. anagyroides rejestrowany jest jako dziczejący. Rośliny te występują w naturze w górach na obrzeżach lasów i w zaroślach.

Wikipedia


złotokos

przedstawiciel podrodziny ptaków z rodziny muchołówkowatych


SJP.pl


złotokot

rodzaj ssaka drapieżnego z podrodziny kotów; karakal


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) syst. zool. nazwa systematyczna|Profelis aurata|Temminck|ref=tak., gatunek drapieżnego ssaka z rodziny kotowatych, występujący w zachodniej i centralnej Afryce;

 (1.2) zool. osobnik z gatunku złotokot (1.1)

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Afrykańczycy wierzą, że złotokoty wywodzą się od lampartów i nazywane są braćmi lamparta.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) afrykański kot złocisty, złotokot afrykański

 (1.2) afrykański kot złocisty, złotokot afrykański

Wiktionary


złotokret

południowoafrykański drobny ssak owadożerny o sierści metalicznie lśniącej; złotowłos


SJP.pl

Złotokret (Chrysochloris) – rodzaj ssaków z podrodziny złotokretów (Chrysochlorinae) w obrębie rodziny złotokretowatych (Chrysochloridae).

Wikipedia


złotokretowate

o cechach złotokretowatych (rodzina ssaków)


SJP.pl

Wikipedia


złotokretowaty

o cechach złotokretowatych (rodzina ssaków)


SJP.pl


złotokryzy

altannik złotokryzy - gatunek ptaka z rodziny altanników


SJP.pl


złotokwiat

rodzaj roślin z rodziny złożonych; złocień


SJP.pl

Wikipedia


złotokłosy

mający złote kłosy


SJP.pl


złotolicy

bilbil złotolicy, astryld złotolicy - gatunki ptaków


SJP.pl


złotolist

drzewo owocowe z rodziny sączyńcowatych; chryzofil, złotoliść


SJP.pl


złotolistny

poetycko: mający złote liście


SJP.pl


złotolitka

rodzaj owada z rzędu błonkówek


SJP.pl

Wikipedia


złotolitki

rodzaj owada z rzędu błonkówek


SJP.pl


złotolitkowate

rodzina błonkówek z podrzędu stylikowców; złotolitki


SJP.pl


złotolitkowaty

o cechach złotolitkowatych (rodzina błonkówek)


SJP.pl


złotolity

1. wykonany ze złota lub pozłacany;
2. mający kolor złota; złoty, złocisty;
3. przetykany złotą nicią


SJP.pl


złotomedalowy

rzadko: związany ze zdobyciem złotego medalu w rywalizacji sportowej


SJP.pl


złotonienawistnik

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) daw. rzad. osoba nienawidząca złota

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzwɔtɔ̃ɲɛ̃naˈvʲistʲɲik, AS: zu̯otõńẽnavʹistʹńik

Wiktionary


złotonitny

przymiotnik

 (1.1) daw. rzad. zrobiony ze złotych nici

 (1.2) przen. daw. rzad. składający się ze złotych strun

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzwɔtɔ̃ˈɲitnɨ, AS: zu̯otõńitny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) złotonity

 (1.2) złotostrunny

Wiktionary


złotonity

przymiotnik

 (1.1) daw. rzad. zrobiony ze złotych nici

 (1.2) przen. daw. rzad. składający się ze złotych strun

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzwɔtɔ̃ˈɲitɨ, AS: zu̯otõńity

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) złotonitny

 (1.2) złotostrunny

Wiktionary


złotonośny

obfitujący w złoto; dostarczający złota; zawierający złoto


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) obfitujący w złoto

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) złotodajny

Wiktionary


złotoogonowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) taki, który ma złoty ogon

Wiktionary


złotook

jasnozielonej barwy owad z rodziny o tej samej nazwie


SJP.pl

Złotook – powszechnie przyjęta nazwa owada z rodziny złotookowatych (Chrysopidae), w literaturze stosowana w różnym znaczeniu. W najszerszym sensie oznacza dowolnego przedstawiciela rodziny.

Są to owady zjadające mszyce, czerwce, miodówki, przędziorki i larwy zwójek. W ciągu 2 tyg. larwa potrafi zjeść do 450 mszyc.

Wikipedia


złotooki

poetycko: mający złote oczy lub złote oka


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) mający złote oczy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na drążku siedziała złotooka papuga.

Wiktionary


złotooliwkowy

oliwkowy o odcieniu złotym


SJP.pl


złotoorzechowy

orzechowy o odcieniu złotym


SJP.pl


złotopierśny

przymiotnik relacyjny

 (1.1) taki, który ma złotą pierś

Wiktionary


złotopiór

rodzaj ptaków z rzędu dzięciołowych


SJP.pl


złotopióry

mający pióra w kolorze złota


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający pióra w kolorze złota

Wiktionary

Złotopióry, złotkowate, złotki, jakamary, żakamary (Galbulidae) – rodzina ptaków z rzędu dzięciołowych (Piciformes).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Patrz, jakie piękne, różnobarwne papugi, złotopióre kolibry, przecudowne kwiaty i wspaniała roślinność.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzwɔtɔˈpʲjurɨ, AS: zu̯otopʹi ̯ury

Wiktionary


złotoplamy

wyspiarek złotoplamy - gatunek ptaka z rodziny gołębiowatych


SJP.pl


złotopodobny

mający niektóre właściwości złota; przypominający złoto


SJP.pl


złotopolice

wieś w Polsce


SJP.pl

Złotopolice – wieś sołecka w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie płońskim, w gminie Załuski.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa ciechanowskiego.

Wieś położona jest nad rzeką Strugą w okolicy kompleksu leśnego.

We wsi umiejscowiono akcję polskiego serialu Złotopolscy.

Wikipedia


złotopolski

nazwisko


SJP.pl


złotopomarańczowy

pomarańczowy o złotym odcieniu


SJP.pl


złotoporek

rodzaj grzybów z rodziny strocznikowatych


SJP.pl

Aurantiporus Murrill (złotoporek) – rodzaj grzybów z rodziny strocznikowatych (Meruliaceae).

Wikipedia


złotopory

suchogrzybek złotopory - gatunek grzybów z rodziny borowikowatych


SJP.pl


złotopotocki

przymiotnik od: Złoty Potok


SJP.pl


złotopręgi

pokryty złotymi pręgami (pasami)


SJP.pl


złotopurpurowy

purpurowy o odcieniu złotym


SJP.pl


złotorąb

tropikalne drzewo z rodziny sączyńcowatych, występujące w około 100 gatunkach w strefie międzyzwrotnikowej; żelaźnik


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) bot. żelaźnik

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zwɔˈtɔrɔ̃mp, AS: zu̯otorõmp

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) żelaźnik

Wiktionary


złotordzawy

rdzawy o odcieniu złotym


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) koloru rdzawego o złotym odcieniu

Wiktionary


złotoręki

Złotoręki (ang. The Man with the Golden Arm) – amerykański czarno-biały film z 1955 roku, w reżyserii Ottona Premingera.

Film opowiada o mającym „złotą rękę” do pokera byłym narkomanie, który opuścił więzienie, gdzie zerwał z nałogiem i nauczył się grać na perkusji.

Wikipedia


złotoria

nazwa kilku miejscowości w Polsce


SJP.pl

3 miejscowości w Polsce:

  • Złotoria – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. toruńskim, w gminie Lubicz (z ruinami zamku Kazimierza Wielkiego)
  • Złotoria – wieś w woj. podlaskim, w pow. białostockim, w gminie Choroszcz
  • Złotoria – osada w woj. podlaskim, w pow. białostockim, w gminie Czarna Białostocka

Zobacz też: Nowa Złotoria, Stara Złotoria

Wikipedia


złotorost

rodzaj grzybów zaliczany do porostów; Xanthoria


SJP.pl

Xanthoria (Fr.) Th. Fr. (złotorost) – rodzaj grzybów z rodziny złotorostowatych (Teloschistaceae). Ze względu na symbiozę z glonami zaliczany jest do porostów.

Wikipedia


złotoróżowy

różowy o odcieniu złotym


SJP.pl


złotorudy

rudy o odcieniu złotym


SJP.pl


złotorunka

gatunek wieloszczeta żyjącego na dnie morskim; afrodyta tęczowa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zool. zob. mysz morska.

Wiktionary

Mysz morska, afrodyta tęczowa, złotorunka (Aphrodita aculeata) – gatunek morskiej pierścienicy zaliczany do wieloszczetów, pospolity w morzach otaczających Europę (północnej części Oceanu Atlantyckiego, Morzu Północnym, Śródziemnym i Adriatyckim). Występuje również na wybrzeżach Ameryki Północnej.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Złotorunka prowadzi przydenny tryb życia.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) afrodyta tęczowa, mysz morska

Wiktionary


złotoryja

miasto w województwie dolnośląskim


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Polsce, w województwie dolnośląskim;

Wiktionary

Złotoryja (łac. Aureus Mons, niem. Goldberg) – miasto w południowo-zachodniej Polsce, w województwie dolnośląskim, siedziba powiatu złotoryjskiego, nad rzeką Kaczawą. Pod względem prawnym najstarsze miasto Polski.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Bogatynia i Złotoryja leżą w województwie dolnośląskim.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzwɔtɔˈrɨja, AS: zu̯otoryi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 przym. złotoryjski, złotówkowy

Wiktionary


złotoryjanin

mieszkaniec Złotoryi (miasta w Polsce)


SJP.pl


złotoryjanka

mieszkanka Złotoryi (miasta w Polsce)


SJP.pl


złotoryjski

przymiotnik od: Złotoryja


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Złotoryją, dotyczący Złotoryi

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Kilkudziesięciu strażaków przez kilka godzin walczyło w piątek z pożarem, który wybuchł na granicy powiatów legnickiego i złotoryjskiego (Dolnośląskie).

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Złotoryja ż., złotoryjanin m., złotoryjanka ż.

Wiktionary


złotorzęsy

poetycko: mający złociste rzęsy


SJP.pl


złotorzycki

nazwisko


SJP.pl


złotorzytka

złotorzytka rdzwosterna, złotorzytka perska - gatunki ptaków z rodziny muchołówkowatych, występujące w Afryce i Eurazji


SJP.pl


złotoskóry

rzadko: mający skórę o złotawym, opalonym odcieniu


SJP.pl


złotoskrzydły

mający złociste skrzydła


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) książk. mający skrzydła przypominające złoty kolor

 (1.2) książk. fant. mający złote skrzydła

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzwɔtɔˈskʃɨdwɨ, AS: zu̯otoskšydu̯y

Wiktionary


złotośliwowate

rodzina roślin okrytonasiennych


SJP.pl

Wikipedia


złotostocczanin

mieszkaniec Złotego Stoku (miasta w Polsce); złotostoczanin


SJP.pl


złotostocczanka

mieszkanka Złotego Stoku (miasta w Polsce); złotostoczanka


SJP.pl


złotostocki

Złoty Stok


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany ze Złotym Stokiem, dotyczący Złotego Stoku

Wiktionary

Patrz:

Złoty Stok

Powiązane:

 rzecz. Złoty Stok m.

Wiktionary


złotostoczanin

mieszkaniec Złotego Stoku (miasta w Polsce); złotostocczanin


SJP.pl


złotostoczanka

mieszkanka Złotego Stoku (miasta w Polsce); złotostocczanka


SJP.pl


złotostrunny

o instrumentach muzycznych: mający struny ze złota


SJP.pl


złotoszkarłatny

szkarłatny o złotym odcieniu; złocistoszkarłatny


SJP.pl


złotoszyi

1. treron złotoszyi, kacyk złotoszyi, brodacz złotoszyi - gatunki ptaków;
2. rudawka złotoszyja - gatunek nietoperza


SJP.pl


złotosłonka

złotosłonka bengalska - gatunek ptaka z rodziny złotosłonek; dziobówka


SJP.pl


złototrzonowy

grzybówka złototrzonowa - gatunek grzybów z rodziny grzybówkowatych


SJP.pl


złotousty

wyróżniający się talentem oratorskim; krasomówczy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) książk. posiadający talent oratorski, będący świetnym mówcą

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Marian to złotousty mówca, przemawianie przychodzi mu z wyjątkową łatwością.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzwɔtɔˈwustɨ, AS: zu̯otousty

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) miodousty, krasomówczy, wymowny, elokwentny

Wiktionary


złotów

1. zgrubienie od: złotówka;
2. obraźliwie: taksówkarz; złotówkarz, cierp, cierpiarz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Polsce;

Wiktionary

Złotów (dawn. pol. Wielatowo, niem. Flatow /ˈflatoː/) – miasto w północno-zachodniej Polsce, w województwie wielkopolskim, siedziba władz samorządowych: gminy miejskiej Złotów, gminy wiejskiej Złotów oraz powiatu złotowskiego. Położone w południowo-zachodniej części Pojezierza Krajeńskiego będącego częścią Pojezierza Pomorskiego, na terenie historycznej Krajny, na pomorsko-wielkopolskim pograniczu, nad rzeką Głomią i jeziorami: Złotowskim (Miejskim), Babą, Burmistrzowskim, Proboszczowskim oraz Zaleskim.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈzwɔtuf, AS: zu̯otuf

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. złotowianin m., złotowianka ż.

 przym. złotowski, złotówkowy

Wiktionary


złotówa

1. zgrubienie od: złotówka;
2. obraźliwie: taksówkarz; złotówkarz, cierp, cierpiarz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zgrub. złotówka

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) slang. taksówkarz

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pożycz złotówę na bilet, bo nie mam jak do domu wrócić.

 (2.1) Mam znajomego złotówę i stwierdził, że oni nic złego nie robią, zatrzymując się, gdzie im się podoba.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zwɔˈtuva, AS: zu̯otuva

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) taksiarz, taryfiarz

Wiktionary


złotówczyna

ekspresywnie: złotówka


SJP.pl


złotóweczka

zdrobnienie od: złotówka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: złotówka

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Za użycie toalety należy się złotóweczka.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. złotówka ż.

Wiktionary


złotowianin

mieszkaniec Złotowa


SJP.pl


złotowianka

mieszkanka Złotowa


SJP.pl


złotowiciowce

typ pierwotniaków należących do stramenopilów


SJP.pl

Złotowiciowce, złotki (Chrysophyceae) – klasa glonów należących do gromady Chrysophyta nazywanej po polsku chryzofitami lub, tak samo jak klasa, złotowiciowcami, a z nią do grupy Stramenopiles, słodkowodne protisty roślinopodobne.

Wikipedia


złotowiciowiec

organizm eukariotyczny nalezący do stramenopilów


SJP.pl

Złotowiciowce, złotki (Chrysophyceae) – klasa glonów należących do gromady Chrysophyta nazywanej po polsku chryzofitami lub, tak samo jak klasa, złotowiciowcami, a z nią do grupy Stramenopiles, słodkowodne protisty roślinopodobne.

Wikipedia


złotowicz

nazwisko


SJP.pl


złotówka

1. moneta polska wartości jednego złotego;
2. anyżowy likier ziołowo-korzenny z płatkami złotej folii; goldwasser; wódka gdańska


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. moneta o wartości 1 (= jeden) złoty

 (1.2) pot. złoty, waluta Polski

Wiktionary

  • złotówka – potoczna nazwa polskiej waluty, złotego
  • Złotówka – łąka górska w Karkonoszach ze schroniskiem "Strzecha Akademicka"
  • Złotówka – osada w woj. opolskim, w pow. brzeskim, w gminie Lubsza
  • Złotówka – skała wspinaczkowa w Nielepicach

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Z portfela wypadły mi dwie złotówki.

 (1.2) Ostatnio złotówka umacnia się w stosunku do euro i dolara.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zwɔˈtufka, AS: zu̯otufka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. złotóweczka ż., złotko n., złoto n., złoty mrz., złocisz mrz., złocenie n.

 czas. złocić ndk.

 przym. złotówkowy, złoty

 przysł. złoto

 wykrz. złociutka, złotko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) złoty; gw-pl|Śląsk Cieszyński|złociok., gw-pl|Górny Śląsk|złociok, złotek.

Wiktionary


złotówkarz

potocznie:
1. osoba, która wzięła kredyt w złotówkach; złotówkowicz;
2. obraźliwie: taksówkarz; złotówa, cierp, cierpiarz


SJP.pl


złotówkodajny

przynoszący złotówki, zarobek; zyskowny; dochodowy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) pot. żart. przynoszący złotówki, dający zysk, zyskowny, dochodowy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pracownicy ochrony, choć strzegą złotówkodajnych gruntów, od początku roku wypłaty otrzymują nieregularnie i na raty.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzwɔtufkɔˈdajnɨ, AS: zu̯otufkodai ̯ny

Wiktionary


złotówkowicz

potocznie: osoba, która wzięła kredyt w złotówkach; złotówkarz


SJP.pl


złotówkowy

przymiotnik od: złotówka


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do złotego, związany ze złotym

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zapłata za należność wpłynęła na rachunek złotówkowy jednostki w dniu 12 kwietnia 2016 r.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. złoty m., złotówka ż., złoto n., złotko n., złocenie n., pozłota ż., pozłacanie n., pozłocenie n., ozłacanie n., ozłocenie n., złocisz m., złotnik m., złotnictwo n., złocistość ż., złotawość ż., złotawka ż., Złotów m., Złotoryja ż., Złotniki nmos., Złota ż., złotawek m., złotawiec m., złocik m., złotawiec m., złocień m., Złocieniec m.

 czas. złocić ndk., pozłacać ndk., pozłocić dk., ozłacać ndk., ozłocić dk.

 przym. złoty, złotowy, złocisty, złotawy, złotniczy, złotolity

 przysł. złoto, złociście, złotawo

 wykrz. złotko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) złotowy

Wiktionary


złotowo

nazwa wielu wsi w Polsce


SJP.pl

Miejscowości i ich części w Polsce

Wg TERYT jest ich 9, w tym 8 podstawowych
  • Złotowo – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. inowrocławskim, w gminie Kruszwica
  • Złotowo – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. żnińskim, w gminie Barcin
  • Złotowo – wieś w woj. mazowieckim, w pow. mławskim, w gminie Szreńsk
  • Złotowo – wieś w woj. pomorskim, w pow. chojnickim, w gminie Czersk
  • Złotowo – część wsi Gostomie w woj. pomorskim, w pow. kościerskim, w gminie Kościerzyna
  • Złotowo – wieś w woj. pomorskim, w pow. malborskim, w gminie Stare Pole
  • Złotowo – wieś w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. iławskim, w gminie Lubawa
  • Złotowo – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. konińskim, w gminie Wierzbinek
  • Złotowo – osada leśna w woj. zachodniopomorskim, w pow. wałeckim, w gminie Tuczno

Wikipedia


złotowski

Złotów


SJP.pl

Złotowski, Złotowska, Złotowscy:

  • Powiat złotowski
  • Eksperyment złotowski
  • Złotowski (herb szlachecki)
  • Ewa Złotowska (1947–), aktorka teatralna i filmowa, reżyser
  • Ignacy Złotowski (1907–1966), fizykochemik jądrowy
  • Kosma Tadeusz Złotowski (1964–), polski dziennikarz, polityk, samorządowiec

Wikipedia

Patrz:

Złotów

złotowy

1. związany ze złotem (pierwiastkiem chemicznym);
2. związany ze złotym (jednostką monetarną); złotówkowy;
3. mający wartość złotówki lub kilku złotych


SJP.pl


złotowłos

1. roślina z rodziny liliowatych; asfodel
2. południowoafrykański drobny ssak owadożerny o sierści metalicznie lśniącej; złotokret


SJP.pl

Złotowłos (Polytrichastrum G.L.Sm.) – rodzaj mchów z rodziny płonnikowatych.

Wikipedia


złotowłosa

mający włosy koloru złota; złocistowłosy


SJP.pl

  • Złotowłosa (baśń)
  • Złotowłosa (film 1955)
  • Złotowłosa (film 1973)

Wikipedia


złotowłosy

mający włosy koloru złota; złocistowłosy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) książk. mający włosy złotego koloru

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) książk. osoba o włosach złotego koloru

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. złotowłos m., złotowłosa ż., złotowłosość ż., Złotowłosa ż.

Wiktionary


złotozady

sorkonos złotozady - gatunek ssaka z rodziny ryjkonosowatych


SJP.pl


złotozielony

zielony o odcieniu złotym


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) zielony o złotym połysku

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nad jej głową, na niskim konarze, pobłyskiwała złotozielona jemioła.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzwɔtɔʑɛˈlɔ̃nɨ, AS: zu̯otoźelõny

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zielonozłoty, złoto-zielony, zielono-złoty

Wiktionary


złotożółty

żółty o odcieniu złotym


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) żółty o złotym odcieniu

Wiktionary


złotołuski

pokryty złotymi łuskami


SJP.pl


złoty

1. zrobiony ze złota; wyglądający tak, jakby był zrobiony ze złota; o medalach, odznaczeniach itp.: stanowiący najwyższe wyróżnienie;
2. mający kolor złota, żółtopomarańczowy o silnym połysku, złocisty;
3. piękny, doskonały, idealny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) jubil. wykonany ze złota

 (1.2) mający kolor i połysk złota

 (1.3) przen. dobry, najlepszy w swoim rodzaju

 (1.4) dotyczący złota

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (2.1) monet. jednostka monetarna Polski równa 100 groszom;

Wiktionary

Złoty (, aktualny kod ISO 4217 PLN, przed denominacją w roku 1995 oznaczenie kodowe PLZ) – podstawowa jednostka monetarna w Polsce, dzieli się na 100 groszy.

Nazwę polskiej jednostki monetarnej wprowadzono w 1919, parytet złota określono w 1922.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Kupiłem żonie złoty pierścionek.

 (1.2) Zachodzące słońce zabarwiło liście na złoty kolor.

 (1.3) Pan Józef to złoty człowiek.

 (1.4) Cenny kruszec wydobywano tu kiedyś w złotej sztolni.

 (2.1) Pudełko pastylek miętowych kosztuje 2 złote i 20 groszy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzwɔtɨ, AS: zu̯oty

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. złotnictwo n., złotnik m., złotniczka ż., złotówka ż., złotko m., złocisz m., ozłacanie n., ozłocenie n., złotek m., złocenie n., złocień m., pozłacanie n., pozłocenie n., pozłota ż.

:: zdrobn. złociutki

 czas. złocić ndk., pozłacać ndk., pozłocić dk., ozłacać ndk., ozłocić dk.

 przym. złotawy, złotniczy, złociutki, złotowy, złocisty, złocieniowy, złotówkowy

 przysł. złoto, złotawo, złotówkowo, złociście

 wykrz. złociutka, złotko

 przyr. -złotowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) złotolity

 (1.2) złocisty

 (2.1) złotówka, skr.

Wiktionary


złowić

schwytać coś podczas łowów (np. zająca), łowienia (np. szczupaka) przy użyciu sieci, wędki itp.


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. łowić)

 (1.1) schwytać w sieć lub na wędkę

 (1.2) dostrzec lub usłyszeć coś, czego się szukało

 (1.3) przen. uzyskać jakimiś zabiegami czyjś udział w czymś

 (1.4) przen. aresztować kogoś w wyniku zaplanowanej akcji

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Stryj mojego chłopaka złowił w pułapkę dwadzieścia siedem pstrągów.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. łowić

 rzecz. połów mrz., złowienie n., łów mrz., łowczyc mos., łowiectwo n., łowczy mos.

 przym. łowny, łowczy

Wiktionary


złowiejski

przymiotnik od: Zławieś Wielka


SJP.pl


złowienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|złowić.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. złowić

 rzecz. łów mrz., łowczyc mos., połów mrz.

Wiktionary


złowieszczek

pokątnik złowieszczek - gatunek chrząszcza z rodziny czarnuchowatych, pokątnik złowieszczyk


SJP.pl


złowieszczy

przymiotnik

 (1.1) zapowiadający coś złego

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. złowieszczość ż.

 przysł. złowieszczo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) złowróżbny

Wiktionary


złowieszczyk

pokątnik złowieszczyk - chrząszcz z rodziny czarnuchowatych


SJP.pl


złowrogi

groźny, niebezpieczny, nieprzyjazny


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) będący oznaką czegoś złego

 (1.2) mający wrogie zamiary

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Tuż obok naszego codziennego życia istnieją strefy cienia i czasem złowroga dusza wychodzi z ciemności.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zwɔvˈrɔɟi, AS: zu̯ovroǵi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. złowrogość ż.

 przysł. złowrogo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) złowieszczy

Wiktionary


złowrogość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) nieprzyjazny stosunek do kogoś lub czegoś

Wiktionary

Powiązane:

 przym. złowrogi

 przysł. złowrogo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wrogość, niechęć

Wiktionary


złowróżący

złowróżbny, złowróżebny;
1. wróżący coś złego;
2. będący zapowiedzią czegoś złego


SJP.pl


złowróżbnie

przysłówek

 (1.1) w sposób złowróżbny

Wiktionary

Powiązane:

 przym. złowróżbny

 rzecz. złowróżbność ż.

Wiktionary


złowróżbność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest złowróżbne

Wiktionary

Powiązane:

 przym. złowróżbny

 przysł. złowróżbnie

Wiktionary


złowróżbny

przymiotnik

 (1.1) zapowiadający, wróżący coś złego

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Już w starożytności uważano „13" za liczbę złowróżbną, przynoszącą nieszczęście.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zwɔvˈruʒbnɨ, AS: zu̯ovružbny

Wiktionary

Powiązane:

 przysł. złowróżbnie

 rzecz. złowróżbność ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) złowieszczy, złowrogi

Wiktionary


złoża

nagromadzenie jakiegoś surowca w skorupie ziemskiej, pokład jakiegoś surowca


SJP.pl

  • złoże mineralne
    • złoże gruntowe
    • złoże gniazdowe
    • złoże kopaliny
    • złoże okruchowe
    • złoże pokładowe
    • złoże żyłowe
    • złoże soczewkowe
    • złoże wysadowe
  • złoże filtracyjne
    • złoże biologiczne
  • złoże fluidalne – złoże powstające w wyniku fluidyzacji
  • złoże jonitowe – złoże służące do wymiany jonowej

Wikipedia


złoże

nagromadzenie jakiegoś surowca w skorupie ziemskiej, pokład jakiegoś surowca


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) geol. nagromadzenie kopaliny użytecznej w skorupie ziemskiej;

Wiktionary

  • złoże mineralne
    • złoże gruntowe
    • złoże gniazdowe
    • złoże kopaliny
    • złoże okruchowe
    • złoże pokładowe
    • złoże żyłowe
    • złoże soczewkowe
    • złoże wysadowe
  • złoże filtracyjne
    • złoże biologiczne
  • złoże fluidalne – złoże powstające w wyniku fluidyzacji
  • złoże jonitowe – złoże służące do wymiany jonowej

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈzwɔʒɛ, AS: zu̯ože

Wiktionary

Powiązane:

 przym. złożony

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pokład

Wiktionary


złożenie

1. zgiąć
2. złączyć w całość; zestawić, zmontować
3. położyć gdzieś
4. ofiarować
5. druk. zestawić czcionki i justunek w wyrazy i wiersze
6. złożyć się:
a) zostać złożonym
b) dać pieniądze na składkę
c) ułożyć ciało, np. do oddania strzału


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|złożyć.

 (1.2) coś powstałe w wyniku składania różnych części

 (1.3) jęz. wyraz, który powstał poprzez połączenie co najmniej dwóch rdzeni bądź ich derywatów;

 (1.4) mat. funkcja zwracająca wartość pewnej funkcji w punkcie zadanym za pomocą innej;

 (1.5) stpol. nocleg

Wiktionary

  • złożenie funkcji – w matematyce operacja wykonywana na funkcjach
  • złożenie – w językoznawstwie wyraz, w którym można wyizolować więcej niż jeden rdzeń

Wikipedia

Wymowa:

IPA: zwɔˈʒɛ̃ɲɛ, AS: zu̯ožńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. złożyć, układać

 przym. złożony, układny

 ims. złożony

Wiktionary


złożeniec

Złożeniec – wieś w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie zawierciańskim, w gminie Pilica.

W 1595 roku wieś Złosieniec w powiecie lelowskim województwa krakowskiego była własnością kasztelana oświęcimskiego Wojciecha Padniewskiego.

Wikipedia


złóżka

okrzemka występująca w ponad 100 gatunkach; Achnanthes


SJP.pl


złożone

1. zgiąć
2. złączyć w całość; zestawić, zmontować
3. położyć gdzieś
4. ofiarować
5. druk. zestawić czcionki i justunek w wyrazy i wiersze
6. złożyć się:
a) zostać złożonym
b) dać pieniądze na składkę
c) ułożyć ciało, np. do oddania strzału


SJP.pl

Astrowate (Asteraceae Dum.) lub złożone (Compositae Gis.) – rodzina roślin należąca do rzędu astrowców (Asterales). Jedna z najliczniejszych rodzin roślin naczyniowych – należy do niej około 24,7–25 tys. gatunków grupowanych w 1620 rodzajach (druga rodzina roślin naczyniowych pod względem zróżnicowania gatunkowego). Rodzina jest kosmopolityczna, a jej przedstawiciele zasiedlają bardzo zróżnicowane siedliska. Charakterystyczną cechą budowy tych roślin jest ciasne skupienie kwiatów na spłaszczonym i rozszerzonym szczycie pędu (osadniku) tworzące kwiatostan zwany koszyczkiem.

Wikipedia


złożonopodstawkowe

o cechach złożonopodstawkowych (podklasa grzybów)


SJP.pl


złożonopodstawkowy

o cechach złożonopodstawkowych (podklasa grzybów)


SJP.pl


złożoność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha posiadania wielu elementów, możliwości, aspektów

 (1.2) bycie trudnym do zrozumienia

Wiktionary

  • system złożony
  • złożoność obliczeniowa

Wikipedia

Powiązane:

 przym. złożony

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) komplikacja, różnopłaszczyznowość, skomplikowanie, wieloplanowość, wielopłaszczyznowość, wielowarstwowość, zawiłość

 (1.2) niejednoznaczność, skomplikowanie

Wiktionary


złożony

1. składający się z kilku lub z wielu części;
2. trudny do zrozumienia; zawiły, skomplikowany;
3. przenośnie o człowieku lub jego charakterze: trudny do poznania, określenia; skomplikowany


SJP.pl

forma czasownika.

 (1.1) imiesłów przymiotnikowy bierny od złożyć

przymiotnik jakościowy

 (2.1) taki, który z czegoś się składa (ma części)

 (2.2) książk. o skomplikowanej budowie, trudny do zrozumienia

 (2.3) książk. przen. o charakterze osoby, której zachowanie i motywy postępowania trudno zrozumieć, także o osobie z takim charakterem

Wiktionary

Przykłady

 (2.2) To złożony problem, nie mogę ci tego wyjaśnić w jednym zdaniu.

 (2.3) Trudno tak jednoznacznie ocenić jego postępowanie, on jest bardziej złożony niż myślisz.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zwɔˈʒɔ̃nɨ, AS: zu̯ožõny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. złożenie n., złożoność ż., ułożenie n., złoże n., złoga ż.

 czas. złożyć dk., składać ndk., ułożyć dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (2.2) skomplikowany, zawiły

 (2.3) skomplikowany

Wiktionary


złożowy

przymiotnik od: złoże


SJP.pl


złożyć

1. zgiąć
2. złączyć w całość; zestawić, zmontować
3. położyć gdzieś
4. ofiarować
5. druk. zestawić czcionki i justunek w wyrazy i wiersze
6. złożyć się:
a) zostać złożonym
b) dać pieniądze na składkę
c) ułożyć ciało, np. do oddania strzału


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. składać)

 (1.1) zob. składać.

 (1.2) stpol. ustąpić

czasownik zwrotny dokonany złożyć się (ndk. składać się)

 (2.1) zob. składać się.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Sławny proces w Bazylei z 1474 roku skończył się wyrokiem śmierci na koguta, który złożył jajko; chociaż samego ptaka uznano za niewinnego tej zbrodni, przyjęto jednak za oczywiste, że w ciele jego zamieszkał jakiś zły duch, który powinien zginąć na stosie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzwɔʒɨt͡ɕ, AS: zu̯ožyć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. złożenie n., łoże n.

 przym. złożony, rozkładany, układny

 czas. układać ndk.

Wiktionary


złuda

coś, co jest wytworem wyobraźni, nieprawdziwe wyobrażenie o kimś lub o czymś; ułuda, złudzenie, urojenie, iluzja


SJP.pl


złudniej

stopień wyższy od przysłówka: złudnie


SJP.pl


złudniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: złudny


SJP.pl


złudność

cecha czegoś robiącego wrażenie prawdziwego; ułudność,, iluzoryczność, pozorność


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest złudne

Wiktionary

Powiązane:

 przym. złudny

 przysł. złudnie

Wiktionary


złudny

łudzący, mamiący czymś, wprowadzający w błąd, tylko pozornie prawdziwy; zwodniczy, nierzeczywisty


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) pozornie prawdziwy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. złudzenie n., łudzenie n., złudność ż., ułuda ż.

 czas. łudzić ndk.

 przysł. złudnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) iluzoryczny

Wiktionary


złudzenie

mylne wrażenie zmysłowe pojawiające się w świadomości


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) błędne odczucie, będące skutkiem zniekształcenia wrażeń zmysłowych

 (1.2) nierealne marzenie lub błędna i naiwna wiara w coś

Wiktionary

  • złudzenie w psychologii
    • złudzenie optyczne
  • złudzenie planowania

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wydaje ci się, że jedziemy pod górkę? To tylko złudzenie optyczne.

 (1.2) Lekkie studia okazały się tylko złudzeniem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zwuˈd͡zɛ̃ɲɛ, AS: zu̯uʒńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. złuda, ułuda

 przym. złudny

 czas. łudzić (się), złudzić

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) halucynacja, imaginacja, omam, przywidzenie, wyobrażenie, iluzja

Wiktionary


złudzić

zwieść, oszukać


SJP.pl


złupać

rzadko: mocno uderzając, rozbić; rozłupać


SJP.pl


złupić

1. napaść i obrabować;
2. oszukując, pozbawić kogoś pieniędzy lub innych dóbr;
3. dawniej: zdjąć, zedrzeć z czegoś zewnętrzną warstwę, np. korę z drzewa; dziś w wyrażeniu "złupić z kogoś skórę" - zmusić kogoś do zapłacenia dużej sumy za coś, co nie jest warte takich pieniędzy


SJP.pl


złupywać

rzadko: łupiąc, rozbijać, rozrąbywać; obłupywać


SJP.pl


złuszczanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|złuszczać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zwuʃˈt͡ʃãɲɛ, AS: zu̯uščãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. złuszczać, złuszczyć

 rzecz. łuska ż., złuszczenie

Wiktionary


zły

ujemny pod względem moralnym, negatywny, ujemny; rozgniewany, rozzłoszczony


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) agresywny, zdenerwowany (w danej chwili)

 (1.2) niemiły, nieprzyjemny (z charakteru)

 (1.3) niepasujący, nieodpowiedni

 (1.4) niewygodny, nieprzyjemny, nieudany

 (1.5) niegrzeczny, nieposłuszny

 (1.6) niesmaczny

 (1.7) kiepski, nieznający się

 (1.8) o zdrowiu, zmysłach słaby

 (1.9) niekorzystny

 (1.10) błędny, niepoprawny

 (1.11) (o człowieku) postępujący nieuczciwie i niesprawiedliwie, szkodzący innym

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) stpol. diabeł

Wiktionary

  • Zły (miesięcznik)
  • Zły – powieść Leopolda Tyrmanda
  • Zły – inaczej, zły duch, diabeł

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Nauczycielka od rana była zła na uczniów i w klasie panowała grobowa cisza.

 (1.2) Większość przestępców to źli ludzie.

 (1.3) Ten śrubokręt jest zły – jest krzyżakowy, a my potrzebujemy płaskiego.

 (1.4) Miałem bardzo złe doświadczenia z tym mechanikiem.

 (1.5) Ich syn to bardzo złe dziecko.

 (1.7) Uważam, że on jest złym aktorem.

 (1.8) Mam najgorszy wzrok ze wszystkich dzieci w klasie.

 (1.9) Znów dostałeś złą ocenę!

 (1.10) Niestety, to jest zła odpowiedź na zadane pytanie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zwɨ, AS: zu̯y

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. złość ż., zło n., złoszczenie n., zezłoszczenie n., zeźlenie n., złośnik m., złośnica ż., złol m., złośliwość ż.

 czas. zeźlić dk., złościć ndk., zezłościć dk.

 przym. złośliwy

 przysł. źle, złośliwie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.11) zepsuty, zdemoralizowany, zwyrodniały

 (2.1) czarny, dydko, kusy, licho

Wiktionary


złytoptak

potocznie: ktoś posądzany o naruszenie zasad etycznych, obowiązujących w jakiejś grupie społecznej


SJP.pl


ł

litera alfabetu polskiego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) jęz. majuskuła szesnastej litery alfabetu;

Wiktionary

Ł (, przekreślone L, L z kreską ukośną) – szesnasta litera polskiego alfabetu. Występuje także w kilku alfabetach języków słowiańskich (w kaszubskim, dolnołużyckim, górnołużyckim oraz w łacinkach białoruskiej i ukraińskiej), a także w języku weneckim, wilamowskim i języku Nawahów. Oznacza spółgłoskę /ɫ/ lub /w/ w językach słowiańskich i /ɬ/ w językach indiańskich.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ɛw, AS: eu̯

Wiktionary


ł.o.r.

skrót od: łaskawie odebrać raczy; formuła używana na przesyłce (np. liście, paczce), którą nadawca zostawia adresatowi w umówionym miejscu


SJP.pl

skrót

 (1.1) = łaskawie odebrać raczy

Wiktionary


łaa

wykrzyknik

 (1.1) onomatopeja imitująca głos przerażonego

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) łaaa

Wiktionary


łaaa

wykrzyknik

 (1.1) onomatopeja imitująca głos przerażonego

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) łaa

Wiktionary


łaba

forma regionalna od: łapa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. rzeka przepływająca przez Niemcy i w Czechy;

Wiktionary

Łaba (dolnołuż. Łobjo, cz. Labe; niem. Elbe, lat. Albis, wym. MAF: [ˈɛlbə], posłuchaj) – rzeka w Niemczech i Czechach o długości 1165 km (370 km w Czechach) i powierzchni dorzecza 144 055 km² (w Czechach 51 394 km²).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Dawniej na Łabie była granica między NRD a RFN.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈwaba, AS: u̯aba

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Połabianin mos., Połabianka ż., Połabie n., połabski mrz.

 przym. łabski, nadłabski, połabski

Wiktionary


łabądek

zdrobnienie od: łabędź; łabędzik


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) zdrobn. od: łabędź

 (1.2) pot. mały łabędź

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łabędź m.

:: zdrobn. łabędziątko n., łabędzię n., łabądzio m., łabęduś m., łabędzik m.

Wiktionary


łabaj

nazwisko


SJP.pl


łabas

wykrzyknik

 (1.1) onomatopeja imitująca nagłe złapanie czegoś

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) łap, łaps

Wiktionary


łabęć

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) daw. łabędź

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ten ptak jest Łabęć biały, nieprawie wielkimi, / Nie nazbyt też gwiazdami przyodzian ciemnymi.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈwabɛ̃ɲt͡ɕ, AS: u̯abẽńć

Wiktionary

Powiązane:

 przym. łabęci

Wiktionary


łabęci

przymiotnik relacyjny

 (1.1) daw. łabędzi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łabęć m.

Wiktionary


łabęcki

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Andrzej Łabęcki – polski szlachcic, wojskowy
  • Antoni Łabęcki – polski polityk, poseł na Sejm, adwokat, wolnomularz
  • Hieronim Hilary Łabęcki – historyk, przemysłowiec, wojskowy
  • Michał Łabęcki – rzymskokatolicki duchowny
  • Stanisław Łabęcki – polski malarz, grafik

Wikipedia


łabędnik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) parkowy domek lęgowy dla łabędzi

Wiktionary

Łabędnik (do 1945 Groß Schwansfeld) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie bartoszyckim, w gminie Bartoszyce. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Na krakowskich plantyantach postawiono łabędnik w pobliżu ulicy Basztowej.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łabędź m., łabędziątko n., łabędzica ż., Łabędź m., Łabędnik m., łabędzik m., łabądek m.

 przym. łabędzi, łabędziowy

Wiktionary


łabędy

dzielnica Gliwic


SJP.pl


łabędź

duży ptak z podrodziny o tej samej nazwie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy, nazwa własna

 (1.1) astr. gwiazdozbiór nieba północnego; zawiera jasną gwiazdę – Deneb; zawiera liczne mgławice; w Polsce widoczny latem i jesienią; góruje o północy w sierpniu; konstelacja, której 5 najjaśniejszych gwiazd tworzy charakterystyczny układ w kształcie krzyża, zwany Krzyżem Północy;

Wiktionary

Łabędź – polska nazwa ptaków z rodzaju Cygnus z monotypowego plemienia Cygnini (kaczkowate). Występują na obydwu półkulach. Upierzenie białe lub czarno-białe w różnych proporcjach.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Najjaśniejszą gwiazdą w gwiazdozbiorze Łabędzia jest Deneb.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈwabɛ̃ɲt͡ɕ, AS: u̯abẽńć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łabędź mzw., łabędnik mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) skr. Cyg

Wiktionary


łabędzi

należący do łabędzia, dotyczący lub przypominający łabędzia, zrobiony z łabędzich piór


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) charakterystyczny dla łabędzia; dotyczący, odnoszący się do łabędzia

forma rzeczownika.

 (2.1) D. lm. od łabędź

Wiktionary

Wymowa:

IPA: waˈbɛ̃ɲd͡ʑi, AS: u̯abńʒ́i

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łabędź mzw., łabędziątko n., łabędnik mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) łabędziowy, daw. łabęci

Wiktionary


łabędziarnia

pomieszczenie przeznaczone dla łabędzi


SJP.pl


łabędziątko

młode łabędzia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zdrobn. zool. łabędzię

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌwabɛ̃ɲˈd͡ʑɔ̃ntkɔ, AS: u̯abẽńʒ́õntko

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łabędnik mrz., łabędź, łabędzię, łabędzica, łabądek

 przym. łabędzi, łabędziowy

Wiktionary


łabędzica

samica łabędzia


SJP.pl


łabędzik

1. mały, młody łabędź; łabądek;
2. dawniej: kulka z puchu łabędziego do pudrowania


SJP.pl

Łabędzik – herb szlachecki.

Wikipedia


łabędzin

wieś w Polsce


SJP.pl

Łabędzin – wieś w Polsce, położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie radziejowskim, w gminie Piotrków Kujawski.

W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa włocławskiego.

Wieś sołecka – zobacz jednostki pomocnicze gminy Piotrków Kujawski w BIP.

Wikipedia


łabędziów

wieś w Polsce


SJP.pl

Łabędziów – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie kieleckim, w gminie Morawica.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego.

Wikipedia


łabędziowaty

podobny do łabędzia


SJP.pl


łabędzki

przymiotnik od: Łabędy


SJP.pl


łabisko

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. zagłębienie terenu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W łabisku woda stoi.

Wiktionary


łabisz

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. urwis

Wiktionary


łabiszewo

wieś w Polsce


SJP.pl

Łabiszewo (kaszb. Łabiszewò, niem. Labüssow) – wieś sołecka w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie słupskim, w gminie Dębnica Kaszubska. W skład sołectwa Łabiszewo wchodzi również miejscowość Boguszyce.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa słupskiego.

Wikipedia


łabiszyn

miasto w województwie kujawsko-pomorskim


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Polsce;

Wiktionary

Łabiszyn (niem. Lebaschuh) – miasto w Polsce położone w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie żnińskim, w północno-wschodniej części Pojezierza Gnieźnieńskiego, będącego subregionem Pojezierza Wielkopolskiego; oraz w regionie Pałuki. Przez miasto przypływa rzeka Noteć, która poprzez Kanał Bydgoski łączy się z Brdą. Jest siedzibą gminy miejsko-wiejskiej Łabiszyn.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: waˈbʲiʃɨ̃n, AS: u̯abʹišỹn

Wiktionary

Powiązane:

 przym. łabiszyński

Wiktionary


łabiszynek

wieś w Polsce


SJP.pl

Łabiszynek – osada w Polsce, położona w województwie wielkopolskim, w powiecie gnieźnieńskim, w gminie Gniezno.

We wsi znajduje się dwór Galińskich z I połowy XIX wieku, w którym mieści się kaplica filialna parafii pw. bł. Radzyma Gaudentego w Gnieźnie.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa poznańskiego.

Wikipedia


łabiszynianin

mieszkaniec Łabiszyna


SJP.pl


łabiszynianka

mieszkanka Łabiszyna


SJP.pl


łabiszyński

przymiotnik od: Łabiszyn


SJP.pl


łabno

wieś w Polsce


SJP.pl

Łabno – osada w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie lidzbarskim, w gminie Lidzbark Warmiński.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. Osada znajduje się w historycznym regionie Warmia.

W 2016 r. Łabno uzyskało wraz z Osiedlem Uzdrowiskowym na terenie Lidzbarka Warmińskiego i sołectwem Medyny w gminie Lidzbark Warmiński status obszaru ochrony uzdrowiskowej („Obszar Ochrony Uzdrowiskowej Lidzbark Warmiński”).

Wikipedia


łabowa

wieś w województwie małopolskim, w powiecie nowosądeckim


SJP.pl

Łabowa (j. łemkowski Лабова) – wieś w Polsce, położona w województwie małopolskim, w powiecie nowosądeckim, w gminie Łabowa.

W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Łabowa. W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa nowosądeckiego. Jest siedzibą gminy Łabowa. Wieś leży przy DK75 na odcinku Nowy Sącz - Muszynka.

W roku 2021 Łabowa liczyła 1677 mieszkańców, z czego 48,5% mieszkańców stanowiły kobiety, a 51,5% mężczyźni.

Wikipedia


łabowski

przymiotnik od: Łabowa


SJP.pl


łabski

Łaba


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Łabą, dotyczący Łaby, leżący na Łabie

Wiktionary

Patrz:

Łaba

Powiązane:

 rzecz. Łaba ż., połabski mrz.

 przym. połabski

Wiktionary


łabuda

nazwisko


SJP.pl

  • Łabuda – nazwisko

Wikipedia


łabudać

dawniej:
1. zbierać z wysiłkiem, ciułać;
2. łabudać się:
a) krzątać się koło czegoś powoli, niezgrabnie;
b) biedować


SJP.pl


łabuń

łabuń długonogi - gatunek pajęczaka z rzędu kosarzy


SJP.pl

Nazwy Polsce

  • Łabuń – przysiółek wsi Jurkowice w woj. pomorskim, w pow. sztumskim, w gminie Stary Targ
  • Łabuń – jezioro na Równinie Nowogardzkiej, położone w gminie Resko, w powiecie łobeskim, w woj. zachodniopomorskim

Wikipedia


łabuńce

przedstawiciel rzędu stawonogów z gromady pajęczaków; kosarz


SJP.pl

Łabuńce (lit. Lobiniai) – wieś na Litwie, w okręgu uciańskim, w rejonie ignalińskim, w gminie Przyjaźń.

Wikipedia


łabunie

łabuń długonogi - gatunek pajęczaka z rzędu kosarzy


SJP.pl

Łabunie – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie zamojskim, w gminie Łabunie. Leży 11 km na południowy wschód od Zamościa.

W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Łabunie. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zamojskiego.

Wikipedia


łabuniec

przedstawiciel rzędu stawonogów z gromady pajęczaków; kosarz


SJP.pl


łabuński

przymiotnik od: Łabunie


SJP.pl


łabuś

nazwisko


SJP.pl


łabuz

nazwisko


SJP.pl


łabuzie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) gwara. zielsko wodne, sitowie, tatarak

 (1.2) gwara. uzbierane pieniądze

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Kiedy nareszcie ziemia całkiem gnojową wilgocią przeszła, wywozi się taczką lub wynosi nosidłami na podwórze, gdzie nawet dłużej bez szkody leżeć może, bo się tak prędko nie spali jak czysty gnój ze słańska słomianego, mchu, igliwia lub łabuzia.

Wiktionary


łabyńdź

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. ornit. łabędź

Wiktionary


łac.

skrót od: łacina, łaciński; łc.


SJP.pl

Łacina, język łaciński (łac. lingua Latīna, sermō Latīnus, Latīnum, Latīnitās) – język indoeuropejski z latynofaliskiej podgrupy języków italskich.

Łacina ukształtowała się prawdopodobnie w II tysiącleciu p.n.e. jako język mieszkańców Lacjum w środkowej Italii. Była językiem ojczystym Rzymian. Do jej zapisywania używano alfabetu łacińskiego, który jest współcześnie najbardziej rozpowszechnionym alfabetem na świecie. Stała się językiem urzędowym Republiki Rzymskiej, a później Cesarstwa Rzymskiego. W tym okresie nastąpił proces latynizacji Imperium, a łacina była językiem mieszkańców wielu rzymskich prowincji w Europie i północnej Afryce. W codziennej mowie przestała być stosowana po upadku Cesarstwa na zachodzie, chociaż w większości krajów Europy była nadal używana jako język urzędowy, liturgiczny i literacki.

Wikipedia


łącczanin

mieszkaniec Łącka


SJP.pl


łącczanka

mieszkanka Łącka


SJP.pl


łach

potocznie:
1. stare, zniszczone ubranie; łachman, szmata, lump;
2. jakaś rzecz do ubrania; ciuch, ciuszek;
3. osoba nędznie ubrana; gałganiarz, łachmaniarz, łachudra, szmaciarz;
4. osoba niewiele warta, godna pogardy; łachudra, szmaciarz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zużyta sztuka odzieży

 (1.2) iron. jakiekolwiek ubranie

 (1.3) pogard. łachudra, łajdak

forma rzeczownika|rodzaj=żeński.

 (2.1) D. lm. od: łacha

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Moje ulubione spodnie i sweter żona nazywa starymi łachami.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: wax, AS: u̯aχ

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łachman m., łachmaniarz m., łachmaniara ż., łachmanienie n., złachmanienie n.

:: zdrobn. łaszek m.

 czas. łachać, złachać, łachmanić ndk., złachmanić dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) łachman, szmata

Wiktionary


łacha

1. odnoga rzeki lub dawne jej koryto zawierające jeszcze wodę i tworzące płytkie jezioro;
2. piaszczysta mielizna utworzona na rzece wskutek obniżenia się poziomu wody; ławica;
3. zgrubienie od: łaska


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) geogr. piaszczysta mielizna rzeczna

 (1.2) hydrol. odnoga rzeki lub starorzecze wypełnione stojącą wodą i stopniowo wysychające;

 (1.3) pot. zgrub. od: łaska

forma rzeczownika|rodzaj=męskorzeczowy.

 (2.1) D. lp. od: łach

forma czasownika.

 (3.1) 3. os. lp. ter. od: łachać

Wiktionary

Terminy ogólne:

  • łacha – dawny odcinek rzeki tworzący jezioro
  • łacha – ławica rzeczna będąca wałem piasku na rzece
Nazwy w Polsce
  • Łacha – jezioro w Józefowie w województwie mazowieckim
  • Łacha – jezioro w gminie Turośl w województwie podlaskim
  • Łacha – dawne jezioro w Warszawie
  • Łacha – rzeka w woj. mazowieckim, prawy dopływ Zagożdżonki
  • Łacha – rzeka, lewy dopływ Baryczy

Wikipedia

Powiązane:

 (1.3)

 rzecz. łaska ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ławica

Wiktionary


łachać

1. potocznie: niszczyć ubranie, robić z niego łach
2. gwarowo: wałęsać się bez potrzeby; włóczyć się


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. złachać)

 (1.1) pot. robić z ubrania łach, niszczyć je

 (1.2) gwara. rzad. włóczyć się bezcelowo

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈwaxat͡ɕ, AS: u̯aχać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łachanie n., łach mrz.

 czas. złachać dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) wałęsać się, włóczyć się

Wiktionary


łachacz

nazwisko


SJP.pl


łachadojda

gwarowo: człowiek brudny, ubrany w zniszczone ubrania; oberwaniec, obdartus


SJP.pl


łachanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|łachać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. złachać, łachać ndk.

Wiktionary


łachman

stare, nędzne ubranie; szmata


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) pot. stare, zniszczone ubranie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Chłop siedział w kieszeni u arendarza, chodził w łachmanach, na przednówku kładł do garnka lebiodę, a ziarno siewne brał ze dworu na ciężki odrobek.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈwaxmãn, AS: u̯aχmãn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łach mrz., łachmaniarz m., łachmaniarka ż.

 przym. łachmaniarski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) łach, lump, szmata

Wiktionary


łachmaniarka

łachmaniarz


SJP.pl

Patrz:

łachmaniarz

łachmaniarski

przymiotnik od: łachmaniarz


SJP.pl


łachmaniarstwo

chodzenie w starym, zniszczonym ubraniu; gałganiarstwo


SJP.pl


łachmaniarz

łaciarz, szmaciarz, gałganiarz;
1. człowiek nędznie ubrany, zaniedbany, brudny; łachmyta, obszarpaniec, oberwaniec, obdartus;
2. dawniej: handlarz szmatami


SJP.pl


łachmaniasty

przypominający łachmany, postrzępiony i brudny


SJP.pl


łachmanowaty

ubrany w łachmany


SJP.pl


łachmyta

(r. męski) pogardliwie: człowiek ubrany w łachmany; obdartus; obszarpaniec


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pot. obraź. osoba biedna

 (1.2) pot. obraź. osoba w nędznym ubraniu

 (1.3) pot. przen. osoba godna pogardy

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Nie będę podwoził żadnych łachmyt, sama sobie go podwieź!

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łachmytka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) biedak, nędzarz

 (1.2) obdartus, łapserdak, oberwaniec, obdrapaniec, obrzępała, obszarpaniec, odrapaniec, szmaciarz

 (1.3) łobuz, nicpoń

Wiktionary


łachmytka

łachmyta


SJP.pl

Patrz:

łachmyta

łachotać

1. delikatnie dotykać, podrażniać wrażliwe na dotyk miejsca na czyimś ciele, pobudzając go do śmiechu; łaskotać;
2. łachotać się - łaskotać się:
a) łachotać siebie samego;
b) łachotać jeden drugiego


SJP.pl


łachotki

łaskotki, gilgotki;
1. delikatne dotykanie, pocieranie wrażliwych na dotyk miejsc na czyimś ciele, mające wywołać śmiech u tego kogoś;
2. skłonność do śmiania się wskutek łaskotania, zwykle w wyrażeniu "mieć łachotki"


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) zob. łaskotki.

Wiktionary


łachotliwszy

stopień wyższy od przymiotnika: łachotliwy


SJP.pl


łachotliwy

1. wywołujący łaskotanie; łaskotliwy;
2. wrażliwy na łaskotanie; bojący się łaskotania


SJP.pl


łachudra

(r. żeński) kobieta zasługująca na potępienie; także o mężczyźnie z silniejszym zabarwieniem ekspresywnym


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pot. pejor. obraź. pogard. człowiek niewiele wart

 (1.2) pot. pogard. człowiek w starym, obdartym ubraniu

rzeczownik, rodzaj żeński

 (2.1) pot. pejor. obraź. pogard. kobieta niewiele warta, nie szanująca się

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ile razy mówiłem, że masz zjeżdżać na tamten chodnik, łachudro.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: waˈxudra, AS: u̯aχudra

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łachudrak m.

 przym. łachudrowaty

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) łachudrak, łajdak, łobuz, kanalia, szubrawiec

 (1.2) łachmaniarz, łachmyta, łapserdak, oberwaniec, obszarpaniec, obdrapaniec, obrzępała, szmaciarz

 (2.1) łajdaczka, wywłoka

Wiktionary


łachudrak

potocznie: człowiek nędznie ubrany, zaniedbany, brudny; łachmyta, obszarpaniec, oberwaniec, obdartus


SJP.pl


łachudrowaty

wyglądem przypominający łachudrę


SJP.pl


łachut

nazwisko


SJP.pl


łachy

1. odnoga rzeki lub dawne jej koryto zawierające jeszcze wodę i tworzące płytkie jezioro;
2. piaszczysta mielizna utworzona na rzece wskutek obniżenia się poziomu wody; ławica;
3. zgrubienie od: łaska


SJP.pl

Łachy – jezioro w starorzeczu rzeki Wisła, w woj. mazowieckim, w powiecie lipskim, w gminie Solec nad Wisłą, w miejscowości Kępa Piotrowińska, ok. 2 km od ujścia rzeki Kamienna.

Wikipedia


łaciak

nazwisko


SJP.pl


łaciarka

1. dawniej: maszyna do łatania obuwia;
2. obrabiarka do wyrównywania miejsc występowania sęków; sękarka;
3. przestarzałe:
a) krawcowa zajmująca się łataniem, przeróbką starych rzeczy;
b) handlarka starzyzną;
c) handlarka szmatami; łachmaniarka, szmaciarka, gałganiarka;
d) kobieta nędznie ubrana, zaniedbana, brudna; łachmyta, łachudra


SJP.pl


łaciarz

przestarzałe:
1. krawiec zajmujący się łataniem, przeróbką starych rzeczy;
2. handlarz starzyzną; handełes;
3. handlarz szmatami; łachmaniarz, szmaciarz, gałganiarz;
4. człowiek nędznie ubrany, zaniedbany, brudny; łachmyta, obszarpaniec, oberwaniec, obdartus


SJP.pl


łaciasty

pokryty łatami, plamami; połatany; łaciaty


SJP.pl


łaciaty

pokryty łatami, plamami; niejednolity kolorystycznie


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który ma łaty, plamaamy o innej barwie lub innym odcieniu niż pozostała jego powierzchnia

Wiktionary

Wymowa:

IPA: waˈt͡ɕatɨ, AS: u̯aćaty

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łata ż., łatka ż., Łatek m.

Wiktionary


łacina

1. język starożytnych Rzymian
2. obelżywe, wulgarne wyrazy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) jęz. język starożytnych Rzymian;

 (1.2) lekcja łaciny (1.1)

 (1.3) pot. przen. żart. wulgarny język, przekleństwa

 (1.4) środ. przen. tańce latynoamerykańskie

 (1.5) daw. język niezrozumiały, żargon

Wiktionary

Łacina, język łaciński (łac. lingua Latīna, sermō Latīnus, Latīnum, Latīnitās) – język indoeuropejski z latynofaliskiej podgrupy języków italskich.

Łacina ukształtowała się prawdopodobnie w II tysiącleciu p.n.e. jako język mieszkańców Lacjum w środkowej Italii. Była językiem ojczystym Rzymian. Do jej zapisywania używano alfabetu łacińskiego, który jest współcześnie najbardziej rozpowszechnionym alfabetem na świecie. Stała się językiem urzędowym Republiki Rzymskiej, a później Cesarstwa Rzymskiego. W tym okresie nastąpił proces latynizacji Imperium, a łacina była językiem mieszkańców wielu rzymskich prowincji w Europie i północnej Afryce. W codziennej mowie przestała być stosowana po upadku Cesarstwa na zachodzie, chociaż w większości krajów Europy była nadal używana jako język urzędowy, liturgiczny i literacki.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Lekcje łaciny były dla niego męczarnią.

 (1.2) Po matematyce mamy dzisiaj dwie łaciny i fizykę.

 (1.3) Uszy więdną, jak się słucha tej łaciny dobiegającej z podwórka.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: waˈt͡ɕĩna, AS: u̯aćĩna

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łaciński mrz., łacińskość ż., łacinizm mrz., łacinnik m., łacinniczka ż., łacinka ż.

 przym. łaciński

 przysł. łacińsko, po łacinie, po łacińsku

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) język łaciński; skr. łac., łc.

 (1.3) łacina podwórkowa

Wiktionary


łacinista

znawca łaciny, nauczyciel języka łacińskiego; latynista, łacinnik


SJP.pl


łacinistka

znawczyni łaciny, nauczycielka języka łacińskiego; latynistka, łacinniczka


SJP.pl


łacinizm

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) daw. latynizm

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łacińskość ż., łacina ż., łacinka ż., łacinnik mos., łaciński mrz.

 przym. łaciński

 przysł. łacińsko, po łacinie, po łacińsku

Wiktionary


łacinka

pismo łacińskie; alfabet łaciński;
2. kursywa używana w Polsce XVI wieku; italika


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) jęz. łaciński alfabet

 (1.2) hist. XVI-wieczna kursywa

Wiktionary

  • alfabet łaciński
  • łacinka białoruska – alternatywna do cyrylicy forma zapisu języka białoruskiego
  • łacinka ukraińska – alternatywna do cyrylicy forma zapisu języka ukraińskiego

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. łacina ż., łacinizm mrz., łacinnik mos., łaciński mrz., łacińskość ż.

 przym. łaciński

 przysł. łacińsko, po łacinie, po łacińsku

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) italka

Wiktionary


łacinniczka

znawczyni łaciny, nauczycielka języka łacińskiego; latynistka


SJP.pl


łacinnik

znawca łaciny, nauczyciel języka łacińskiego; latynista


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) człowiek znający łacinę

 (1.2) rel. wyznawca katolicyzmu obrządku łacińskiego

Wiktionary

Wymowa:

IPA: waˈt͡ɕĩɲːik, AS: u̯aćĩ•ńik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łacina ż., łacinka ż., łaciński m.

:: fż. łacinniczka ż.

 przym. łaciński

 przysł. łacińsko, po łacińsku

Wiktionary


łaciński

1. język łaciński - język starożytnych Rzymian, obecnie urzędowy język w Watykanie; łacina; 2 dotyczący języka łacińskiego, literatury łacińskiej; 3. łaciński obrządek - obrządek, w którym uznaje się zwierzchność papieża


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) właściwy starożytnym Rzymianom, wywodzący się z Imperium Rzymskiego

 (1.2) właściwy Kościołowi rzymskokatolickiemu

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) jęz. łacina

Wiktionary

Łacina, język łaciński (łac. lingua Latīna, sermō Latīnus, Latīnum, Latīnitās) – język indoeuropejski z latynofaliskiej podgrupy języków italskich.

Łacina ukształtowała się prawdopodobnie w II tysiącleciu p.n.e. jako język mieszkańców Lacjum w środkowej Italii. Była językiem ojczystym Rzymian. Do jej zapisywania używano alfabetu łacińskiego, który jest współcześnie najbardziej rozpowszechnionym alfabetem na świecie. Stała się językiem urzędowym Republiki Rzymskiej, a później Cesarstwa Rzymskiego. W tym okresie nastąpił proces latynizacji Imperium, a łacina była językiem mieszkańców wielu rzymskich prowincji w Europie i północnej Afryce. W codziennej mowie przestała być stosowana po upadku Cesarstwa na zachodzie, chociaż w większości krajów Europy była nadal używana jako język urzędowy, liturgiczny i literacki.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Alfabet łaciński jest używany w większości języków europejskich.

 (1.2) Łaciński duszochwat Kuncewicz w Warszawie sprawował już łaciński obrządek, naoczni świadkowie widzieli go w łacińskich szatach, w łacińskim kościele.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: waˈt͡ɕĩj̃sʲci, AS: u̯aćĩĩ ̯sʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łacińskość ż., łacinka ż., łacinizm mrz., łacina ż., łacinnik mos., łacinniczka ż.

 przysł. łacińsko, po łacińsku

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rzymski, latyński

 (1.2) katolicki

Wiktionary


łacińsko

przysłówek

 (1.1) na sposób łaciński, po łacińsku

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na wierzchniej stronie lampki widniała łacińsko brzmiąca inskrypcja.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łacina ż., łacinizm mrz., łacinka ż., łacinnik mos., łaciński mrz., łacińskość ż.

 przym. łaciński

 przysł. po łacinie, po łacińsku

Wiktionary


łacińsko-polski

łączący elementy łaciny i języka polskiego


SJP.pl


łacińskoamerykański

przymiotnik relacyjny

 (1.1) rzad. związany z Ameryką Łacińską, dotyczący Ameryki Łacińskiej

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Łacińskoamerykańska Konfederacja Chrześcijańskich Związków Zawodowych nie doczekała się odpowiedzi na ten list z papieskiego Rzymu.

 (1.1) Ogólna moja asocjacja z zagadnieniami łacińskoamerykańskimi objęła jednak ponad czterdzieści lat.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Ameryka Łacińska ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) latynoamerykański, latynoski

Wiktionary


łacińskojęzyczny

przymiotnik

 (1.1) posługujący się językiem łacińskim

 (1.2) taki, którego mieszkańcy posługują się językiem łacińskim

 (1.3) spisany, stworzony w języku łacińskim

Wiktionary

Wymowa:

IPA: waˈt͡ɕĩj̃skɔjɛ̃w̃ˈzɨt͡ʃnɨ, AS: u̯aćĩĩ ̯skoi ̯ẽũ̯zyčny

Wiktionary


łacińskość

łaciński


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) łaciński charakter czegoś

Wiktionary

Patrz:

łaciński

Powiązane:

 rzecz. łacina ż., łacinizm mrz., łacinka ż., łacinnik mos., łaciński mrz.

 przym. łaciński

 przysł. łacińsko, po łacinie, po łacińsku

Wiktionary


łąck

wieś w Polsce


SJP.pl

Łąck – wieś sołecka w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie płockim, w gminie Łąck.

31 grudnia 2014 roku Łąck zamieszkiwało 1925 osób.

Miejscowość jest siedzibą gminy Łąck.

Wikipedia


łącki

przymiotnik od: Łąck, Łącko


SJP.pl

  • Eliasz Jan Łącki (zm. 1685), pułkownik, później generał-major, chorąży ziem pruskich, dowódca obrony Warszawy 14-17 czerwca 1657 przed wojskami szwedzko-siedmiogrodzkimi w czasie potopu szwedzkiego.
  • Wincenty Paweł Łącki (1898-1964) – polityk i działacz gospodarczy II RP, starosta krajowy pomorski, do 1939 roku prezes zarządu Instytutu Bałtyckiego.
  • Łącki Młyn – mała osada kaszubska w Polsce na Pojezierzu Bytowskim w regionie Kaszub zwanym Gochami położona w województwie pomorskim.

Wikipedia


łącko

przymiotnik od: Łąck, Łącko


SJP.pl

W Polsce
  • Łącko – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. inowrocławskim, w gminie Pakość
  • Łącko – wieś w woj. małopolskim, w pow. nowosądeckim, w gminie Łącko
  • Łącko – kolonia w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. ostródzkim, w gminie Grunwald
  • Łącko – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. sławieńskim, w gminie Postomino
  • Łącko – gromada w powiecie nowosądeckim
  • Łącko – gromada w powiecie sławieńskim

Wikipedia


łacnie

przysłówek

 (1.1) daw. zob. łacno.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) A mocami są z rodu wszyscy książęta mazowieccy - jako jest wiadomo, że nawet i dzieweczki z tej krwie łacnie podkowy łamią.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łacność ż.

 przym. łacny

 przysł. łacno

Wiktionary


łacniej

stopień wyższy od przysłówka: łacno


SJP.pl


łacniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: łacny


SJP.pl


łacniuchny

zdrobnienie od: łacny


SJP.pl


łacno

przysłówek

 (1.1) daw. łatwo

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) A ja swym cichym szeptem sprawić umiem snadnie, że człowiekowi łacno słodki sen przypadnie…

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łacność ż.

 przym. łacny

 przysł. łacnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) war. łacnie

Wiktionary


łacność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest łacne; cecha tych, którzy są łacni

Wiktionary

Powiązane:

 przym. łacny

 przysł. łacnie, łacno

Wiktionary


łacny

dawniej:
a) łatwy, nietrudny;
b) łaskawy, życzliwy, dobrotliwy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) stpol. łatwy

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈwat͡snɨ, AS: u̯acny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łacność ż.

 przysł. łacnie, łacno

Wiktionary


łącz

1. zespalać coś, wiązać razem
2. umożliwiać rozmowę (np. telefoniczną), kontakt
3. dołączać, załączać (zwykle pozdrowienia, ukłony)


SJP.pl

  • Łącz – polskie nazwisko

Osoby noszące nazwisko Łącz:

  • Iwona Łącz (ur. 1969) – polska piłkarka ręczna, grająca na bramce, reprezentantka Polski;
  • Laura Łącz (ur. 1954) – polska aktorka teatralna i filmowa oraz pisarka;
  • Marian Łącz (1921–1984) – polski piłkarz, aktor teatralny i filmowy, reprezentant Polski w piłce nożnej.

Wikipedia


łączak

nazwisko


SJP.pl


łącze

1. sprzęt telekomunikacyjny odpowiadający za przesyłanie danych w postaci sygnałów elektrycznych;
2. stałe łącze - nielimitowane czasowo połączenie komputera z internetem, za opłatą abonamentową


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zestaw środków technicznych pozwalających na przesyłanie sygnałów (zwykle elektrycznych) między określonymi punktami

Wiktionary

  • Łącze stałe
  • Łącze nazwane
  • Łącze nienazwane
  • Łącze dzierżawione
  • Łącze o pojemności zerowej
  • Łącze simpleksowe
  • Łącze selsynowe
  • Łącze telekomunikacyjne

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Nie bardzo wiem na jaki typ łącza internetowego się zdecydować. Czy możesz mi doradzić?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈwɔ̃n͇t͡ʃɛ, AS: u̯õṇče

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. podłączenie n., złącze n., złączka ż., złączenie n., złączanie n., łączenie n., połączenie n.

 czas. przyłączyć, łączyć, złączać ndk., złączyć dk., połączyć

Wiktionary


łączeń

roślina wodna o białoróżowych kwiatach i jadalnych kłączach, często występująca w Polsce


SJP.pl

Wikipedia


łączenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|łączyć.

 (1.2) czynność, podczas której coś jest łączone

 (1.3) miejsce, w którym coś łączono

Wiktionary

Wymowa:

IPA: wɔ̃n͇ˈt͡ʃɛ̃ɲɛ, AS: u̯õṇčńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. złączanie n., łączówka ż., łącze n., złącze n., złączka ż., połączenie n.

 czas. łączyć, połączyć, przyłączyć

 przysł. łącznie

 przym. łącznikowy

Wiktionary


łączeński

Łączna (wieś w Polsce)


SJP.pl


łączka

1. zdrobnienie od: łąka;
2. wzór w drobne kwiatki na lekkiej tkaninie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. łąka; mała łąka

 (1.2) uczn. iron. włosy pod pachami

Wiktionary

  • Łączka – szczyt w czeskiej części Beskidu Śląskiego
  • Łączka – wzniesienie wydmowe na Wybrzeżu Słowińskim
  • Łączka – kwatera na Łączce, część cmentarza wojskowego na Powązkach

4 miejscowości w Polsce:

  • Łączka – wieś w woj. mazowieckim, w pow. siedleckim, w gminie Kotuń
  • Łączka – wieś w woj. mazowieckim, w pow. wyszkowskim, w gminie Długosiodło
  • Łączka – wieś w woj. śląskim, w pow. cieszyńskim, w gminie Dębowiec
  • Łączka – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. szczecineckim, w gminie Szczecinek

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Pani zabija pana; zabiwszy grzebie w gaju, na łączce przy ruczaju. (Adam Mickiewicz)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈwɔ̃n͇t͡ʃka, AS: u̯õṇčka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łąka ż., łąkarz m.

Wiktionary


łączkowice

wieś w Polsce


SJP.pl

Miejscowości w Polsce

Wg TERYT jest ich 2, w tym 1 podstawowa
  • Łączkowice – wieś w woj. łódzkim, w pow. radomszczańskim, w gminie Masłowice
  • Łączkowice – wieś w woj. łódzkim, w pow. tomaszowskim, w gminie Ujazd

Wikipedia


łączkowski

nazwisko


SJP.pl

Łączkowski (forma żeńska: Łączkowska, liczba mnoga: Łączkowscy) – polskie nazwisko.

Wikipedia


łączliwość

Łączliwość wyrazów – właściwość wyrazów, dzięki której mogą się one łączyć z różnymi jednostkami leksykalnymi, np. innymi wyrazami albo związkami frazeologicznymi, i tworzyć w ten sposób większe sensowne całostki języka.

Ze względu na płaszczyzny systemu języka wyróżnia się:

  • łączliwość składniową (zwaną również gramatyczną), określającą reguły łączenia się wyrazów ze względu na ich właściwości składniowe, np. gramatycznie: czytać książkę, niegramatycznie: czytać książka;
  • łączliwość leksykalno-semantyczną, wskazującą na możliwości łączenia się wyrazu z innymi jednostkami leksykalnymi ze względu na jego cechy znaczeniowe, np. połączenie wiatr wieje jest akceptowalne, natomiast sformułowanie kot wieje nie jest dozwolone semantycznie.

Wikipedia


łączna

tworzący sumę czegoś, powstały z połączenia


SJP.pl

W Polsce
  • Łączna – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. kłodzkim, w gminie Kłodzko
  • Łączna – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. wałbrzyskim, w gminie Mieroszów
  • Łączna – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. skarżyskim, w gminie Łączna
  • Łączna – wieś w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. elbląskim, w gminie Pasłęk
  • Łączna – gromada
  • Łączna – stacja kolejowa w Czerwonej Górce, w województwie świętokrzyskim, w Polsce
  • Łączna – struga, dopływ kanału Otok

Wikipedia


łacznąć

czasownik

 (1.1) stpol. łaknąć, pożądać

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈwat͡ʃnɔ̃ɲt͡ɕ, AS: u̯ačnõńć

Wiktionary


łącznia

element łączący


SJP.pl


łączniarka

maszyna przędzalnicza łącząca warstwy przędzy


SJP.pl


łącznica

urządzenie zainstalowane w centrali telekomunikacyjnej, służące do tworzenia połączeń telefonicznych, telegraficznych itp.;


SJP.pl

  • łącznica – droga w ramach węzła drogowego
  • łącznica – tor kolejowy
  • łącznica telefoniczna
  • łącznica (copula) – chrząstka w czaszce ryb chrzęstnoszkieletowych
  • Łącznica – wieś w Polsce, w woj. lubuskim, w pow. strzelecko-drezdeneckim, w gminie Stare Kurowo
  • Łącznica – część wsi Bożenkowo, w Polsce, w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. bydgoskim, w gminie Osielsko
  • Łącznica – potok, lewy dopływ Jaśnicy
  • Łącznica Dolna – struga dopływ Kwisy
  • Łącznica Górna – struga dopływ Kwisy

Wikipedia


łączniczka

zdrobnienie od: łącznica


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta w służbie wojskowej, której zadaniem jest utrzymywanie łączności między placówkami wojskowymi, oddziałem a dowódcą, przekazywanie meldunków, rozkazów

Wiktionary

Łącznik – osoba utrzymująca łączność, przekazująca informację i materiały między instytucjami, placówkami lub organizacjami. Funkcja łącznika może mieć charakter stały i ciągły, albo doraźny

Łącznik powinien szybko orientować się w terenie, należycie go wykorzystać oraz doskonale posługiwać się mapą i busolą.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Babcia Laury podczas drugiej wojny światowej była łączniczką batalionu „Zośka”.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: wɔ̃n͇t͡ʃʲˈɲit͡ʃka, AS: u̯õṇčʹńička

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łączność, łącznik

 czas. łączyć, połączyć, przyłączyć

 przym. łącznikowy, łączny

Wiktionary


łącznie

przysłówek sposobu

 (1.1) razem, ogółem, po zsumowaniu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wg prokuratury pewna księgowa oszukała dwa przedsiębiorstwa na łącznie 7 202 889,29 zł.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈwɔ̃n͇t͡ʃʲɲɛ, AS: u̯õṇčʹńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. łączyć, połączyć

 przym. łączny

 rzecz. łączność ż., łączenie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) sumarycznie, wspólnie, w sumie, wszystkiego, zupełnie

Wiktionary


łączniej

stopień wyższy od przysłówka: łącznie


SJP.pl


łącznik

1. żołnierz odpowiedzialny za kontakt między poszczególnymi placówkami;
2. członek drużyny piłki nożnej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) jęz. czasownik lub morfem łączący podmiot zdania z orzecznikiem; razem z orzecznikiem tworzy orzeczenie złożone (analityczne); spójnik łączący

 (1.2) jęz. dywiz, najkrótszy znak pisarski stosowany przy dzieleniu lub łączeniu wyrazów

 (1.3) astronautyka: przedział rakiety, który nie zawiera elementów układu napędowego

 (1.4) muz. element muzyczny, w którym fragment utworu zawiera przejście pomiędzy kolejnymi częściami tego utworu

 (1.5) techn. element, który łączy inne części

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) wojsk. żołnierz, którego zadaniem jest przenoszenie meldunków, rozkazów i utrzymywanie kontaktu między placówkami wojskowymi

 (2.2) sport. piłkarz napastnik, zajmujący pozycję pomiędzy skrzydłowym i środkowym ataku

 (2.3) osoba pośrednicząca w kontaktach pomiędzy różnymi grupami interesów

Wiktionary

  • łącznik (architektura)
  • łącznik (astronautyka)
  • łącznik (baseball)
  • łącznik (gramatyka)
  • łącznik (muzyka)
  • łącznik (ortografia)
  • łącznik (osoba)
  • łącznik (wiertnictwo)
  • łącznik pływakowy

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W języku polskim łącznikiem może być dowolna forma czasowników „być”, „bywać”, „stać się”, „zostać” oraz partykuły „to”.

 (2.3) Inwigilują właściciela małego sklepu ze słodyczami sądząc, że jest on powiązany z przemytem narkotyków i może ich zaprowadzić do francuskiego łącznika.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈwɔ̃n͇t͡ʃʲɲik, AS: u̯õṇčʹńik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. połączenie n., łączność ż., złączka ż.

:: fż. łączniczka ż.

 czas. przyłączyć, łączyć ndk., połączyć dk.

 przym. łącznikowy, łączny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) spójka, kopula, copula

 (1.4) wiązanie

Wiktionary


łącznikowiec

statek przeznaczony do łączności w dowodzeniu wojskami morskimi; statek łącznikowy


SJP.pl


łącznikowy

przymiotnik

 (1.1) będący tym, co łączy; stanowiący łącznik; łączący

 (1.2) związany z łącznikiem, dotyczący łącznika

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łączność ż., łącznik mos./mrz., łączenie n.

 czas. ndk. łączyć, dk. połączyć, ndk. przyłączać, dk. przyłączyć

 przym. łączny

Wiktionary


łączniowate

rodzina wieloletnich wodnych i przybrzeżnych roślin


SJP.pl

Wikipedia


łączniowaty

o cechach łączniowatych


SJP.pl


łączno

wieś w Polsce


SJP.pl

2 miejscowości w Polsce:

  • Łączno – wieś w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. ostródzkim, w gminie Morąg
  • Łączno – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. szczecineckim, w gminie Borne Sulinowo

Wikipedia


łączność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) działania składające się na utrzymanie kontaktu

 (1.2) odprzym. cecha tego, co jest łączne

Wiktionary

Łączność – dziedzina działalności naukowej, technicznej i organizacyjnej obejmująca przesyłanie informacji za pośrednictwem poczty, sieci telekomunikacyjnej, radia i telewizji (obecnie dodawany jest również Internet).

Łączność publiczna to infrastruktura telekomunikacyjna służąca zapewnieniu publicznie dostępnych usług telekomunikacyjnych.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈwɔ̃n͇t͡ʃnɔɕt͡ɕ, AS: u̯õṇčność

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łącznik m., łączniczka ż., połączenie n.

 czas. łączyć, połączyć, wyłączyć, przyłączyć

 przym. łącznościowy, łączny, łącznikowy

 przysł. łącznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) komunikacja, wspólnota, kontakt

Wiktionary


łącznościowiec

1. żołnierz służący w jednostce łączności;
2. potocznie: pracownik poczty, specjalista w dziedzinie telekomunikacji


SJP.pl


łącznościowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z łącznością, dotyczący łączności

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łączność ż.

 przym. łączny

Wiktionary


łączny

tworzący sumę czegoś, powstały z połączenia


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) wynikły z sumy, połączenia czy uogólnienia

 (1.2) taki, który łączy

 (1.3) daw. łąkowy

Wiktionary

Powiązane:

 czas. łączyć, łączyć się

 rzecz. łączliwość ż., łącznica ż., łączniczka ż., łącznik m., łącznościowiec m., łączność ż.

 przym. łącznikowy, łącznościowy

 przysł. łącznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) całkowity, całościowy, generalny, globalny, integralny, ogólny, połączony, powszechny, skojarzony, skumulowany, sumaryczny, wspólny, zbiorowy

 (1.2) łączący

Wiktionary


łączony

1. zespalać coś, wiązać razem
2. umożliwiać rozmowę (np. telefoniczną), kontakt
3. dołączać, załączać (zwykle pozdrowienia, ukłony)


SJP.pl


łączówka

Łączówka – element służący do klasycznego montażu urządzeń elektronicznych. W przeszłości (w okresie międzywojennym, przed wprowadzeniem do powszechnego użytku obwodów drukowanych) był to praktycznie jedyny sposób uporządkowanej konstrukcji bardziej złożonych urządzeń. Alternatywą wykorzystania łączówek w tym okresie był montaż urządzeń w ten sposób, że poszczególne połączenia między elementami realizowane były bezpośrednio („z punktu do punktu”, ang. point-to-point construction) po najkrótszej drodze, a względną sztywność konstrukcji zapewniało przykręcanie niektórych największych elementów do podstawy („chassis”) urządzenia, ewentualnie przy pomocy specjalnych obejm. Tak skonstruowany układ elektroniczny był jednak trudny do inspekcji i naprawy ze względu na chaotyczny, nieprzejrzysty układ przewodów, trudności w ujawnieniu ewentualnych „zimnych lutów” w takiej nieuporządkowanej strukturze, podatność na przypadkowe zwarcia będące np. skutkiem przemieszczania się przewodów i elementów wskutek ewentualnych wstrząsów mechanicznych itp.

Wikipedia


łączowy

łącze


SJP.pl

Patrz:

łącze

łączyć

1. zespalać coś, wiązać razem
2. umożliwiać rozmowę (np. telefoniczną), kontakt
3. dołączać, załączać (zwykle pozdrowienia, ukłony)


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. połączyć)

 (1.1) spajać elementy za pomocą środków technicznych

 (1.2) jednoczyć, umożliwiać zespolenie

 (1.3) kojarzyć ze sobą pojęcia lub zjawiska

 (1.4) pot. umożliwiać rozmowę telefoniczną

 (1.5) mieć jakieś cechy jednocześnie

 (1.6) stpol. oddzielać, odłączać

czasownik zwrotny niedokonany łączyć się (dk. połączyć się)

 (2.1) jednoczyć się

 (2.2) być związanym z kimś / czymś; być w relacji; oznaczać

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dobry klej łączy wiele materiałów.

 (1.3) Jego nazwisko przez długi czas łączono z aferą korupcyjną.

 (1.4) Proszę zaczekać, już łączę.

 (1.5) Nowy materiał łączy w sobie elastyczność i wytrzymałość

 (2.1) Proletariusze wszystkich krajów, łączcie się!

 (2.2) Awans łączy się z podwyżką.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈwɔ̃n͇t͡ʃɨt͡ɕ, AS: u̯õṇčyć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. podłączenie n., łączność ż., łącze nmos., złącze nmos., łącznik m., łączniczka ż., połączenie n., łączenie n., przyłącze, złączka

 czas. przyłączyć, dołączać ndk., przełączać ndk., przyłączać ndk., włączać ndk., wyłączać ndk., złączyć dk., połączyć dk.

 przysł. łącznie

 przym. łączny, łącznikowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) spajać, scalać

 (1.2) jednoczyć, integrować

 (1.3) (z)sumować, zestawiać, kojarzyć (ze sobą)

Wiktionary


łączyn

część konstrukcji mebla łącząca co najmniej dwa jego elementy


SJP.pl

Miejscowości i ich części w Polsce

Wg TERYT jest ich 2, w tym 1 podstawowa
  • Łączyn – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. jędrzejowskim, w gminie Jędrzejów
  • Łączyn – część wsi Drożyska Wielkie w woj. wielkopolskim, w pow. złotowskim, w gminie Zakrzewo

Wikipedia


łączyna

część konstrukcji mebla łącząca co najmniej dwa jego elementy


SJP.pl

Łączyna – część konstrukcji mebla łącząca dwa lub więcej elementów. Dotyczy to głównie sposobu łączenia nóg mebli szkieletowych, lub podstaw mebli skrzyniowych. Jeśli element ten ma formę poziomej listwy, czy deski łączącej dwa elementy deskowe podstawy np. stołu bywa nazywany trawersem.

Łączyny przybierały różne kształty, w zależności od aktualnie panującego stylu. Jest to jedna z cech odróżniających dany styl od innych.

Wikipedia


łączyno

część konstrukcji mebla łącząca co najmniej dwa jego elementy


SJP.pl

Łączyno (kaszub. Łątczëno) – wieś w Polsce, położona w województwie pomorskim, w powiecie kartuskim, w gminie Stężyca.

Wieś leży na obszarze Kaszubskiego Parku Krajobrazowego, w bliskim sąsiedztwie Jeziora Raduńskiego Dolnego (zatoka jeziora zwana Jeziorem Łączyńskim).

Wikipedia


łączyński

nazwisko


SJP.pl

  • Józef Łączyński
  • Józef Benedykt Łączyński
  • Kamil Łączyński
  • Krzysztof Łączyński
  • Tadeusz Łączyński (duchowny)
  • Tadeusz Łączyński (dziennikarz)
  • Wojciech Łączyński
  • Łączyński hrabia – herb szlachecki
  • Łączyński – polski herb szlachecki

Wikipedia


ład

harmonijny układ czegoś; porządek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) porządek

Wiktionary

  • Ład gospodarczy
  • Ład korporacyjny
  • Ład międzynarodowy
  • Ład polityczny
  • Ład przestrzenny
  • Ład społeczny
  • Ład (tygodnik)

Wikipedia

Wymowa:

IPA: wat, AS: u̯at

Wiktionary

Powiązane:

 przym. ładny

Wiktionary


łada

1. łada dwukropka, łada różowica - gatunki motyla z rodziny niedźwiedziówkowatych;
2. samochód marki Łada


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mot. samochód rosyjskiej marki Łada

Wiktionary

  • Łada – rosyjska marka samochodów
  • Łada – wieś w województwie lubelskim, w powiecie janowskim, w gminie Chrzanów
  • Łada – rzeka w Polsce
  • Łada – potok na Pogórzu Izerskim
  • Łada – imię
  • Łada – gromada
  • Łada – herb szlachecki
  • Łada – domniemane bóstwo słowiańskie
  • Łada Biłgoraj – klub piłkarski

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Nasz dziadek dojeżdżał do pracy ładą kupioną za wschodnią granicą.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈwada, AS: u̯ada

Wiktionary


ładniak

nazwisko


SJP.pl


ładniczka

roślina ozdobna z rodziny makowatych, pochodząca z Japonii i Chin; ładnotka; serduszka


SJP.pl


ładnie

przysłówek

 (1.1) w sposób ładny, miły, przyjemny, dobry

Wiktionary

Grupa Ładnie – nieformalna grupa artystyczna, założona w Krakowie w 1996 roku i działająca do ok. 2001.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ładnie ci w tych kolczykach.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈwadʲɲɛ, AS: u̯adʹńe

Wiktionary

Powiązane:

 przym. ładny, ładniuchny, ładniutki

 przysł. ładniutko

 rzecz. ładność ż.

Wiktionary


ładniej

stopień wyższy od przysłówka: ładnie


SJP.pl


ładniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: ładny


SJP.pl


ładniuchny

zdrobnienie od: ładny; ładniuśki, ładniusi, ładniutki


SJP.pl


ładniusi

zdrobnienie od: ładny; ładniuśki, ładniutki, ładniuchny


SJP.pl


ładniusieńki

zdrobnienie od: ładniusi, ładniuśki


SJP.pl


ładniuśki

zdrobnienie od: ładny; ładniutki, ładniusi, ładniuchny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) pot. zdrobn. od: ładny

Wiktionary

Wymowa:

IPA: wadʲˈɲüɕci, AS: u̯adʹńüśḱi

Wiktionary


ładniutki

zdrobnienie od: ładny; ładniuśki, ładniusi, ładniuchny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) zdrobn. od: ładny

Wiktionary

Wymowa:

IPA: wadʲˈɲutʲci, AS: u̯adʹńutʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 przym. ładny, ładniuchny

 przysł. ładnie, ładniutko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ładniuśki

Wiktionary


ładność

rzadko: właściwość tego, co jest ładne; bycie ładnym


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest ładne; cecha tych, którzy są ładni

Wiktionary

Powiązane:

 przym. ładny

 przysł. ładnie

Wiktionary


ładnotka

roślina ozdobna z rodziny makowatych, pochodząca z Japonii i Chin; ładniczka; serduszka


SJP.pl


ładny

1. taki, który się komuś podoba;
2. potocznie: okazały, pokaźny;
3. ironicznie: zły, okropny


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) odznaczający się urodą

 (1.2) pot. okazały, znaczny, pokaźny

 (1.3) iron. niedobry, zły, okropny, brzydki

 (1.4) o pogodzie bezdeszczowa, przyjemna

 (1.5) daw. reg-pl|Kresy. dorosły

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Te nowe niebieskie tramwaje w naszym mieście są bardzo ładne!

 (1.2) Helenka zgarnęła za to zlecenie ładną sumkę!

 (1.3) Jak mogłeś zdradzić mój sekret?! Ładny z ciebie przyjaciel!

 (1.4) W telewizji mówili, że dziś będziemy mieli bardzo ładną noc.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈwadnɨ, AS: u̯adny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ład mrz., ładnienie n., ładność ż.

 czas. ładnieć ndk., poładnieć dk., wyładnieć dk.

 przysł. ładnie, ładniutko

 przym. zdrobn. ładniutki, ładniuchny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) piękny, okazały, śliczny, urodziwy; o osobie przystojny; gw-pl|Górny Śląsk|szwarny, gryfny, wyzgerny.

 (1.4) pogodny

Wiktionary


ładoga

jezioro w Rosji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. największe jezioro Europy położone w Rosji, na północny wschód od Petersburga;

 (1.2) geogr. hist. Stara Ładoga (nazwa używana przed założeniem Nowej Ładogi w 1703 roku);

Wiktionary

Wikipedia

Powiązane:

 przym. ładoski

Wiktionary


ładoski

przymiotnik od: Ładoga (największe jezioro Europy położone w Rosji)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z jeziorem Ładoga lub Ładogą, pierwszą stolicą Rusi (współcz. Stara Ładoga)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Ładoga ż.

Wiktionary


ładować

czasownik przechodni niedokonany (dk. brak)

 (1.1) umieszczać przedmioty w jednym miejscu w celu przetransportowania ich gdzieś indziej

 (1.2) fiz. elektr. wprowadzać ładunek elektryczny do baterii, akumulatora

 (1.3) nabijać pistolet / karabin / strzelbę bądź inną broń palną

 (1.4) inform. ściągać z serwera stronę internetową

czasownik zwrotny niedokonany ładować się (dk. brak)

 (2.1) wchodzić, zwykle z trudnościami, w jakieś miejsce, często do którego nie powinno się dostać

 (2.2) inform. o stronie internetowej: ściągać się z serwera

 (2.3) daw. gw-pl|Podkarpacie. stroić się, zbierać się do wyjścia

Wiktionary

Przykłady

 (2.1) Nie ładuj się tam, gdzie nie twoje miejsce!

 (2.2) Ta strona strasznie długo się ładuje.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: waˈdɔvat͡ɕ, AS: u̯adovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. doładowanie n., doładowywanie n., ładowacz mos., ładowaczka ż., ładowanie n., ładowarka ż., ładownia ż., ładownica ż., ładowniczka ż., ładownik mos./mrz., ładowność ż., ładunek mrz., ładunkowy mos., naładowanie n., naładowywanie n., naładunek mrz., obładowanie n., obładowywanie n., odładowanie n., odładowywanie n., podładowanie n., podładowywanie n., powyładowywanie n., pozaładowywanie n., przeładowanie n., przeładowarka ż., przeładowca mos., przeładownia ż., przeładownica ż., przeładowywanie n., przeładunek mrz., przyładowanie n., rozładowanie n., rozładowarka ż., rozładownia ż., rozładowywacz mos., rozładowywanie n., rozładunek mrz., samoładowanie n., samoładowarka ż., turbodoładowanie n., władowanie n., władowywanie n., wyładowarka ż., wyładowywacz mos., wyładowanie n., wyładowywanie n., wyładunek mrz., załadowanie n., załadowarka ż., załadowca mos., załadownia ż., załadowywanie n., załadunek mrz., zładowanie n., zładownik mrz., zładowywanie n.

 czas. doładować dk., doładowywać ndk., naładować dk., naładowywać ndk., obładować dk., obładowywać ndk., odładować dk., odładowywać ndk., podładować dk., podładowywać ndk., powyładowywać dk., pozaładowywać dk., przeładować dk., przeładowywać ndk., przyładować dk., rozładować dk., rozładowywać ndk., samoładować się ndk., turbodoładować dk., władować dk., władowywać ndk., wyładować dk., wyładowywać ndk., załadować dk., załadowywać ndk., zładować dk., zładowywać ndk.

 przym. ładowalny, ładowarkowy, ładowniczy, ładownikowy, ładowny, przeładunkowy, rozładowczy, rozładunkowy, wyładowczy, wyładunkowy, załadowany, załadowczy, załadunkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) pakować się, pchać się

Wiktionary


ładowacz

1. robotnik ładujący towary (np. na samochód, statek, do wagonu);
2. maszyna służąca do załadunku lub rozładunku


SJP.pl

Ładowacz – system operacyjny opracowany dla jednego z polskich komputerów serii Mera 300 – modelu Mera 305. Do jego podstawowych zadań należało przechowywanie w pamięci programów systemowych i użytkowych, współpraca z zewnętrznymi nośnikami danych (taśma, dysk), sterowanie pracą programów (praca standardowa, automatyczna, ciągi wywołujących się programów i inne). System dawał też możliwość budowy dużych programów segmentowanych oraz zapewniał dostęp do standardowej biblioteki systemowej.

Wikipedia


ładowalny

dający się ładować, możliwy do załadowania


SJP.pl


ładowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|ładować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌwadɔˈvãɲɛ, AS: u̯adovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. załadowywać, ładować ndk., naładować dk.

 rzecz. wyładunek mrz., załadunek m., ładownica ż., ładownia ż., ładowarka ż., naładowanie n., ładunek mrz., ładowność ż.

Wiktionary


ładowareczka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: ładowarka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ładowarka ż.

Wiktionary


ładowarka

1. maszyna służąca do załadunku (np. towarów, gruzu) na środki transportowe;
2. urządzenie służące do ładowania akumulatorów w odpowiednich urządzeniach technicznych, np. telefonach komórkowych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) techn. bud. maszyna ciężka do wykonywania załadunku, np. towarów na samochód lub inny środek transportu;

 (1.2) elektr. urządzenie służące do ładowania akumulatorów, także wewnętrznych np. w telefonach komórkowych, laptopach itp.;

 (1.3) roln. zob. ładowacz.

Wiktionary

  • ładowarka łyżkowa – maszyna do robót budowlanych
  • ładowarka przenośnikowa – maszyna do robót budowlanych
  • ładowarka kołowa
  • ładowarka łapowa – część kombajnu chodnikowego
  • koparkoładowarka
  • ładowarka – urządzenie elektryczne służące do ładowania akumulatorów urządzeń przenośnych

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Ładowarka samochodowa jest idealnym rozwiązaniem dla osób, które często podróżują ze swoim palmtopem.

 (1.2) Chciałem kupić ładowarkę słoneczną na wyjazd rodzinny pod namiot.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌwadɔˈvarka, AS: u̯adovarka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ładowanie n., ładunek m., ładownia ż., ładowacz m., ładownica ż., załadunek m., wyładunek m., przeładunek m., naładowanie n.

:: zdrobn. ładowareczka ż.

 czas. ładować ndk., naładować dk., załadować dk., przeładowywać ndk., przeładować dk.

 przym. ładowarkowy

Wiktionary


ładowarkowy

ładowarka


SJP.pl

Patrz:

ładowarka

ładownia

1. pomieszczenie na statku, w którym umieszczone są przewożone towary;
2. pomieszczenie na stacji kolejowej, w porcie itp. przeznaczone do załadunku towarów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pomieszczenie, w którym umieszczany jest ładunek – na statku lub w samolocie

 (1.2) kolej. punkt handlowy na szlaku kolejowym, przeznaczony do załadowywania i wyładowywania przesyłek

Wiktionary

Ładownia – część (zamknięta, rzadko otwarta) statku przeznaczona do przewozu ładunku.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: waˈdɔvʲɲa, AS: u̯adovʹńa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ładunek m., ładowanie n., wyładowanie n., ładowacz m., ładowarka ż., przeładunek m., załadunek m., ładownica ż.

 czas. ładować, załadować, załadowywać, wyładować, wyładowywać, przeładować, przeładowywać

 przym. ładunkowy, ładowniczy, przeładunkowy

Wiktionary


ładownica

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) wojsk. torba na amunicję lub magazynki z amunicją do broni strzeleckiej

Wiktionary

Ładownica (starop. patrontasz) – pojemnik służący do przenoszenia i dogodnego dobywania amunicji lub magazynków z amunicją, stanowiący element wyposażenia indywidualnego (np. żołnierza).Ładownica może mieć formę torby noszonej przez ramię, bądź szeregu pojemników (wykonanych ze skóry, tkaniny lub tworzywa sztucznego) troczonych do pasa, szelek bądź innych elementów wyposażenia.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌwadɔvʲˈɲit͡sa, AS: u̯adovʹńica

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ładunek m., ładowanie n., wyładowanie n., ładowacz m., ładowarka ż., przeładunek m., załadunek m., ładownia ż.

 czas. ładować, załadować, załadowywać, wyładować, wyładowywać, przeładować, przeładowywać

 przym. ładunkowy, ładowniczy, przeładunkowy

Wiktionary


ładowniczka

zdrobnienie od: ładownica


SJP.pl


ładowniczy

żołnierz ładujący działo lub karabin maszynowy


SJP.pl

Ładowniczy – żołnierz odpowiedzialny za ładowanie broni wymagającej obsługi przez więcej niż jedną osobę.

  • W piechocie: żołnierz wchodzący w skład obsługi zespołowej broni strzeleckiej (np. karabinu maszynowego) odpowiedzialny za ładowanie broni i przenoszenie amunicji (pełniąc jednocześnie rolę amunicyjnego). W przypadku zasilanego taśmowo karabinu maszynowego niekiedy dodatkowo przytrzymuje/ustawia taśmę nabojową w celu redukcji ryzyka zacięcia broni.
  • W artylerii: żołnierz wchodzący w skład obsługi pojedynczego artyleryjskiego środka walki (działonu), wprowadzający pocisk lub nabój do komory nabojowej w celu oddania strzału.
  • W wojskach pancernych: członek załogi wozu bojowego (np. czołgu), odpowiedzialny za ładowanie armaty i sprzężonego z nią czołgowego karabinu maszynowego. W przypadku gdy załoga pojazdu liczy tylko 3 osoby, funkcję ładowniczego jak i celowniczego pełni zbiorczo działonowy.

Wikipedia


ładowniej

przestarzały stopień wyższy od przysłówka: ładownie


SJP.pl


ładownik

robotnik pracujący przy ładowaniu towarów; ładowacz


SJP.pl

Ładownik – metalowy zasobnik zawierający kilka naboi, stanowiący wkład magazynka broni palnej przyśpieszający i ułatwiający jego ładowanie. Ładownik ma najczęściej formę blaszanej ramki (spinającej kilka sztuk naboi), która umieszczana jest wewnątrz stałego zintegrowanego z bronią magazynka.

W odróżnieniu od podobnego systemu (opartego na łódkach nabojowych), ładownik pozostaje w magazynku, aż do jego opróżnienia, natomiast łódki odrzucane są od razu po załadowaniu broni.

Wikipedia


ładowność

maksymalny ciężar ładunku, jaki można jednorazowo załadować na urządzenie transportowe


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest ładowne

 (1.2) miara możliwości załadowania, ilości ładunku

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ładunek m., ładowacz m., załadunek m., ładowanie n., załadowanie n.

 czas. ładować ndk., załadować dk.

 przym. ładowny, ładunkowy, załadunkowy

 przysł. ładownie

Wiktionary


ładowny

1. pojemny, pakowny;
2. dawniej: naładowany, napełniony


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) pojemny

 (1.2) załadowany

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Postępowanie z wagonami próżnymi i ładownymi jest do momentu upływu ważności rewizji takie same.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: waˈdɔvnɨ, AS: u̯adovny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ładowność

 czas. ładować

Wiktionary


ładuga

towar ładowany na statek; ładunek


SJP.pl


ładunek

1. towar przewożony środkami transportu;
2. nagromadzenie czegoś; duża ilość czegoś;
3. nabój; materiał wybuchowy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) towar umieszczony w czymś, zwykle do transportu;

 (1.2) materiał wybuchowy w pocisku

 (1.3) fiz. liczba określająca skalę oddziaływania;

 (1.4) hist. wojsk. rodzaj amunicji ładowanej z przodu, pierwowzór współczesnego naboju zespolonego;

Wiktionary

  • ładunek – fizyka
  • ładunek – transport
  • ładunek (patron) – rodzaj dawnego naboju stosowanego w broni odprzodowej
  • ładunek miotający – porcja materiału miotającego służąca do wystrzelenia pocisku
  • ładunek wybuchowy – porcja materiału wybuchowego służąca do wytworzenia eksplozji o określonej sile rażenia
    • ładunek kumulacyjny – specjalnie ukształtowany ładunek wybuchowy, kumulujący energię wybuchu w jednym punkcie
    • ładunek prochowy – ładunek wybuchowy, w którym energia pochodzi z eksplozji prochu
    • ładunek jądrowy – ładunek wybuchowy, w którym energia pochodzi z przemian jądrowych
    • ładunek termojądrowy – ładunek jądrowy, w którym energia pochodzi z reakcji termojądrowej

    Wikipedia

    Wymowa:

    IPA: waˈdũnɛk, AS: u̯adũnek

    Wiktionary

    Powiązane:

     rzecz. ładowarka ż., naładowanie n., ładownia ż., ładownica ż., wyładunek m., ładowanie n., załadowanie n., wyładowywanie n., wyładowanie n., ładowacz m., ładowność ż.

     czas. załadowywać, ładować ndk., przeładowywać ndk., załadować dk., wyładowywać ndk., wyładować dk.

     przym. ładunkowy, ładowniczy

    Wiktionary

    Synonimy:

     (1.4) patron

    Wiktionary


ładysław

imię męskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.

Wiktionary

Władysław – imię męskie pochodzenia słowiańskiego złożone z dwu członów: vlad- („władać”) oraz -slav („sława”) i oznacza „ten, który włada sławą”, tj. „sławny, znamienity”.

Pierwszym Władysławem wśród Piastów był Władysław I Herman, syn Kazimierza I Odnowiciela i Dobroniegi Marii. Istnieje teoria, iż jest to pierwotnie imię bułgarskie, zapożyczone przez Węgry do Polski i za pośrednictwem polskim zaszczepione w Czechach. Na polskim gruncie powstała również inna forma tego imienia, bardziej dostosowana do specyfiki języka polskiego: Włodzisław. Nie jest możliwe dokładne określenie, która z tych form pojawiła się w Polsce wcześniej, jakkolwiek w obu przypadkach dotyczy to XI wieku. Ostatnim Władysławem wśród Piastów był Władysław zatorski, z linii książąt cieszyńskich i oświęcimskich, zmarły pod koniec XV wieku. „Włodzisław” wyraźnie nazwany zakonnikiem reguły św. Benedykta (fratri nostro Wladislao de Polonia monacho dieti monasterii nostri).

Wikipedia

Wymowa:

IPA: waˈdɨswaf, AS: u̯adysu̯af

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdrobn. Ładek, Ładzik

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Władysław, Ładzisław

Wiktionary


ładziak

nazwisko


SJP.pl


ładzić

1. porządkować
2. żyć z kimś w komitywie


SJP.pl


ładzice

wieś w Polsce


SJP.pl

Ładzice – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie radomszczańskim, w gminie Ładzice.

Do 1953 roku miejscowość była siedzibą gminy Radziechowice. W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Ładzice. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa piotrkowskiego.

Miejscowość jest siedzibą gminy Ładzice.

Wikipedia


ładzicki

przymiotnik od: Ładzice


SJP.pl


ładzin

wieś w Polsce


SJP.pl

W Polsce
  • Ładzin – wieś w woj. łódzkim, w pow. pajęczańskim, w gminie Pajęczno
  • Ładzin – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. kamieńskim, w gminie Wolin
  • Ładzin – gromada
  • Ładzin – przystanek kolejowy

Wikipedia


łąg

łęg;
1. podmokła łąka, często porośnięta krzewami lub wikliną; łąka łęgowa;
2. las liściasty o gęstym poszyciu i bujnym runie; las łęgowy


SJP.pl

Łąg (kaszub. Łãg, niem. Long) – wieś borowiacka w Polsce, położona w województwie pomorskim, w powiecie chojnickim, w gminie Czersk. Liczy 607 hektarów.

Sołectwo Łąg obejmuje miejscowości: Łąg, Bukowa Góra, Szyszkowiec. Liczba ludności sołectwa wynosi 1217 (stan na 2 listopada 2021 r.).

Wikipedia


łaganów

wieś w Polsce


SJP.pl

Łaganów – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie proszowickim, w gminie Proszowice.

Wikipedia


łagier

w Związku Radzieckim: obóz pracy przymusowej; gułag


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) obóz pracy przymusowej dla więźniów politycznych i kryminalnych w Związku Radzieckim, Rosji i innych krajach;

Wiktionary

Łagier lub łagr, również (oficjalnie do 1930) koncłagier (ros. лагерь, концлагерь) – obóz koncentracyjny, obóz pracy przymusowej w Rosji bolszewickiej (1918–1922) i w ZSRR (1922–1987), w którym więźniów zmuszano do ciężkich prac powodujących często wyniszczenie i śmierć. Od 1930 obozy koncentracyjne w ZSRR były zorganizowane w system Gułagu, ich liczba i liczebność więźniów skokowo wzrosła, a niewolnicza praca przymusowa więźniów stała się ważnym elementem gospodarki ZSRR.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Epopeja rozpoczęła się zimą 1941 roku w łagrze pod Jakuckiem, w samym sercu Syberii.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈwaɟɛr, AS: u̯aǵer

Wiktionary

Powiązane:

 przym. łagiernik m., łagiernica ż.

 przym. łagierny, łagrowy

 rzecz. łagiernica ż., łagiernik mos.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kolonia karna

Wiktionary


łagiernica

więźniarka łagru


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) więźniarka łagru

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dalej kobieta ta, łagiernica, opowiadała, jak zorganizowano ten bunt i jak się uzbrajano, chodząc jeszcze do pracy.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łagier m.

:: fm. łagiernik m.

 przym. łagierny, łagrowy

Wiktionary


łagierniczka

łagiernik


SJP.pl

Patrz:

łagiernik

łagiernik

więzień łagru


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) więzień łagru

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W łagrach w rejonie Workuty nadzorcami łagierników byli zwykle kryminaliści.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łagier m.

:: fż. łagiernica ż.

 przym. łagierny, łagrowy

Wiktionary


łagierny

łagier; łagrowy


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do łagru, związany z łagrem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Rozumiem, że życie łagierne toczyło się swoim trybem. Dzień podobny był do dnia.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łagier m., łagiernik m., łagiernica ż.

 przym. łagrowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) łagrowy

Wiktionary


łagiew

naczynie do przechowywania płynów; bukłak


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) stpol. naczynie na płyn;

Wiktionary

Łagiew (niem. Lägel, Legel, łac. lagēna, gr. λάγυνος lagynos) – dawne naczynie do przechowywania i przenoszenia wody, napojów oraz innych płynów.

Było głównie podręcznym naczyniem podróżnym, które mogła też cechować określona pojemność. Wykonywano je z drewna, skóry i metalu.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈwaɟɛf, AS: u̯aǵef

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łagiewnik mos., Łagiewniki nmos.

:: zdrobn. łagiewka ż.

 przym. łagiewniczy

Wiktionary


łagiewka

1. zdrobnienie od: łagiew;
2. łagiewka pyłkowa - rurka wyrastająca z ziarnka pyłku kwiatowego w głąb słupka, umożliwiająca zapłodnienie


SJP.pl

  • łagiewka pyłkowa
  • łagiewka – część ucha wewnętrznego

Wikipedia


łagiewnicki

przymiotnik od: Łagiewniki


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) odnoszący się do Łagiewnik, związany z Łagiewnikami

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wcale nie wolę Polski łagiewnickiej od tej toruńskiej.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Łagiewniki nmos., łagiewniczanin m., łagiewniczanka ż.

 przym. podłagiewnicki

Wiktionary


łagiewniczanin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Łagiewnik

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wielu łagiewniczanom spodobała się decyzja kardynała Dziwisza.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Łagiewniki nmos.

:: fż. łagiewniczanka ż.

 przym. łagiewnicki, podłagiewnicki

Wiktionary


łagiewniczanka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Łagiewnik

Wiktionary

Brzoza (Łagiewniczanka) – struga, prawy dopływ Bzury o długości 3,96 km i powierzchni zlewni 9,01 km².

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. Łagiewniki nmos.

:: fm. łagiewniczanin m.

 przym. łagiewnicki, podłagiewnicki

Wiktionary


łagiewnik

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) hist. rzemieślnik wytwarzający beczki oraz inne naczynia drewniane lub gliniane;

Wiktionary

Łagiewnik – wczesnośredniowieczny zawód rzemieślniczy.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: waˈɟɛvʲɲik, AS: u̯aǵevʹńik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Łagiewniki nmos., łagiew ż.

Wiktionary


łagiewniki

1. dzielnica Łodzi;
2. dzielnica Bytomia;
3. dzielnica Krakowa;
4. Sanktuarium Bożego Miłosierdzia w Krakowie;
5. wieś w woj. dolnośląskim;
6. wieś w woj. wielkopolskim;
7. Łagiewniki Kościelne: wieś w woj. wielkopolskim


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna

 (1.1) geogr. toponim, nazwa kilkunastu polskich wsi oraz dzielnic miast;

Wiktionary

  • Łagiewniki – nazwa licznych miejscowości lub ich części w Polsce.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W bytomskich Łagiewnikach mieszkają sami górnicy.

 (1.1) Jedziesz z nami na spotkanie z Antkiem z Łagiewnik?

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łagiewnik m., łagiewnictwo n., łagiew ż., łagiewniczanin m., łagiewniczanka ż., łagiewka ż., łagiewnickość ż., Łagiewki nmos.

 przym. łagiewnicki, podłagiewnicki, łagiewniczy, łagiewski, łagiewkowaty

Wiktionary


łagisza

dzielnica Będzina


SJP.pl

Łagisza – dzielnica Będzina leżąca w jego północnej części.

W latach 1915–1954 siedziba gminy Łagisza. W latach 1954–1968 wieś należała i była siedzibą władz gromady Łagisza, zniesionej w związku z przekształceniem gromady w miasto. W 1973 włączona do Będzina.

Wieś biskupstwa krakowskiego w księstwie siewierskim w końcu XVI wieku.

Wikipedia


łagiszyn

wieś w Polsce


SJP.pl

Łagiszyn – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie górowskim, w gminie Góra.

Wikipedia


łagocki

nazwisko


SJP.pl


łagoda

nazwisko


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) stpol. łagodność

Wiktionary

Łagoda – wieś w Polsce położona w województwie lubuskim, w powiecie zielonogórskim, w gminie Nowogród Bobrzański.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zielonogórskiego.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: waˈɡɔda, AS: u̯agoda

Wiktionary


łagodnie

przysłówek sposobu

 (1.1) w sposób łagodny; delikatnie lub nieznacznie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dodała więc znowu nieco łagodniej, żeby nagłą zmianą nie obudzić podejrzenia w Gualezie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: waˈɡɔdʲɲɛ, AS: u̯agodʹńe

Wiktionary

Powiązane:

 przym. łagodny, łagodniutki

 przysł. łagodniutko

 rzecz. łagodność ż., złagodzenie n.

 czas. złagodzić, łagodnieć, łagodzić ndk.

Wiktionary


łagodnieć

czasownik

 (1.1) stawać się łagodnym

 (1.2) słabnąć, tracić na mocy

Wiktionary

Wymowa:

IPA: waˈɡɔdʲɲɛ̇t͡ɕ, AS: u̯agodʹńėć

Wiktionary

Powiązane:

 czas. złagodnieć, łagodzić

 rzecz. łagodność ż., łagodnienie n.

 przym. łagodny

 przysł. łagodnie

Wiktionary


łagodniej

stopień wyższy od przysłówka: łagodnie


SJP.pl


łagodniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: łagodny


SJP.pl


łagodnienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|łagodnieć.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. łagodnieć

Wiktionary


łagodniusi

zdrobnienie od: łagodny; łagodniutki


SJP.pl


łagodniutki

zdrobnienie od: łagodny; łagodniusi


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) zdrobn. od: łagodny

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌwaɡɔdʲˈɲutʲci, AS: u̯agodʹńutʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łagodność

 przym. łagodny

 przysł. łagodnie, łagodniutko

 czas. łagodzić

Wiktionary


łagodność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego co jest łagodne; cecha tego, kto jest łagodny

Wiktionary

Wymowa:

IPA: waˈɡɔdnɔɕt͡ɕ, AS: u̯agodność

Wiktionary

Powiązane:

 czas. złagodzić, łagodnieć ndk., złagodnieć dk., łagodzić ndk., załagodzić dk.

 przym. łagodny, łagodniutki

 przysł. łagodniutko, łagodnie

 rzecz. złagodzenie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) delikatność, subtelność

Wiktionary


łagodny

1. skłonny do zgody, wyrozumiały;
2. wyrażający wyrozumiałość, dobroć;
3. pozbawiony surowości, srogości;
4. niemający dużego natężenia; nieostry, nieintensywny;
5. o produktach chemicznych: niewywołujący gwałtownych reakcji chemicznych


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) charakteryzujący się łagodnością, spokojem, brakiem gniewu lub niepokoju

 (1.2) o smaku: słaby, taki, który nie jest pikantny; jest delikatny

 (1.3) o rzece, potoku: płynący powoli, mający gładką powierzchnię

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W dobie zaborów za naganne uznano także zbyt łagodne traktowanie zdrajców czy warchołów, którzy stawali na czele buntów przeciwko monarsze.

 (1.2) Zarówno białe, jak i brązowe podblaszki są ładnymi, małymi grzybami o łagodnym, orzechowym smaku.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: waˈɡɔdnɨ, AS: u̯agodny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łagodność ż., łagodzenie n., złagodzenie n.

 czas. złagodzić, łagodnieć ndk., łagodzić ndk.

 przym. łagodniutki

 przysł. łagodnie, łagodniutko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) subtelny, spokojny

Wiktionary


łagodzenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|łagodzić.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌwaɡɔˈd͡zɛ̃ɲɛ, AS: u̯agoʒńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. łagodzić, złagodzić

 przym. łagodny

 rzecz. złagodzenie n.

Wiktionary


łagodzić

czasownik niedokonany

 (1.1) czynić łagodnym, mniej surowym, mniej gwałtownym

 (1.2) czynić mniej kontrastowym, mniej jaskrawym, mniej intensywnym

 (1.3) daw. reg-pl|Kresy. przygotować

 (1.4) daw. reg-pl|Kresy. poprawić

czasownik zwrotny niedokonany łagodzić się

 (2.1) stawać się łagodnym

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Sok z chrzanu wcierany w miejsca bolesne łagodzi bóle reumatyczne.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: waˈɡɔd͡ʑit͡ɕ, AS: u̯agoʒ́ić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. złagodzenie n., łagodzenie n., łagodność

 czas. łagodnieć, złagodzić, przyłagodzić

 przym. łagodny, łagodniutki

 przysł. łagodnie, łagodniutko, łagodząco

 czas. załagodzić

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) powściągać, koić, uspokajać, zażegnywać, osłabiać, wyciszać, temperować, mitygować, uśmierzać, tłumić, amortyzować, lać oliwę na wzburzone morze

 (1.2) zmniejszać, przytłumiać, tonować, zmiękczać, redukować

 (2.1) uspokajać się

Wiktionary


łagodzin

wieś w Polsce


SJP.pl

Łagodzin (niem. Egloffstein) – wieś w Polsce położona w województwie lubuskim, w powiecie gorzowskim, w gminie Deszczno.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa gorzowskiego.

Wieś połączona jest z Gorzowem Wielkopolskim linią MZK.

Na terenie Łagodzina, przy ul. Przyjaznej znajduje się mały cmentarz ewangelicki z końca XIX wieku.

We wsi był przystanek kolejowy Łagodzin.

Wikipedia


łagodziński

nazwisko


SJP.pl


łągol

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) gw-pl|Poznań. wysoki człowiek

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) drągal

Wiktionary


łagów

1. miasto w Polsce;
2. nazwa kilku wsi w Polsce


SJP.pl

Łagów – miasto położone w województwie świętokrzyskim, w powiecie kieleckim. Siedziba urzędu gminy Łagów. Status miasta odzyskało z dniem 1 stycznia 2018.

Był miastem biskupstwa włocławskiego w województwie sandomierskim w ostatniej ćwierci XVI wieku. W latach 1975–1998 Łagów administracyjnie należał do województwa kieleckiego.

Wikipedia


łagówek

wieś w Polsce


SJP.pl

Łagówek (niem. Neu Lagow) – wieś w Polsce położona w województwie lubuskim, w powiecie świebodzińskim, w gminie Łagów.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zielonogórskiego.

Wikipedia


łagowianin

mieszkaniec Łagowa


SJP.pl


łagowianka

mieszkanka Łagowa


SJP.pl

Cieki w Polsce
  • Łagowianka – potok, dopływ Słupianki
  • Łagowianka – rzeka, dopływ Czarnej

Wikipedia


łagowiec

wieś w Polsce


SJP.pl

Łagowiec – wieś w Polsce, położona w województwie lubuskim, w powiecie międzyrzeckim, w gminie Trzciel.

Wikipedia


łagowo

wieś w Polsce


SJP.pl

Łagowo – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie kościańskim, w gminie Krzywiń.

Od XIII w. wieś należała do zakonu benedyktynów w Lubiniu. W 1303 r. część wsi klasztor otrzymał jako dar, część kupił. Trzecia część została wymieniona za wieś Wławie. W 1363 roku wieś była lokowana na niemieckim prawie wiejskim. Wieś duchowna, własność opata benedyktynów w Lubiniu pod koniec XVI wieku leżała w powiecie kościańskim województwa poznańskiego. W posiadaniu klasztoru Łagowo pozostało do 1797 r.

Wikipedia


łagowski

przymiotnik od: Łagów


SJP.pl

  • Łagowski – polskie nazwisko

Osoby na nazwisku Łagowski:

  • Bronisław Łagowski (ur. 1937) – polski filozof, historyk idei, publicysta
  • Patryk Łagowski (ur. 1984) – polski szachista, mistrz międzynarodowy
  • Piotr Ludomir Łagowski (1776–1843) – pułkownik wojsk polskich
  • Witold Łagowski (ur. 1957) – polski pisarz, scenarzysta filmowy.

Wikipedia


łagrowy

łagier; łagierny


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do łagru, związany z łagrem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Polska dla Polaków - jak to pogodzić z postawą obcoplemieńca, który po opuszczeniu getta działał w konspiracji, pisał antyhitlerowskie satyry, przeszedł przez obozy i łagrową poniewierkę, by wreszcie po andersowskim epizodzie znaleźć się w Londynie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łagier m., łagiernik m., łagiernica ż.

 przym. łagierny

Wiktionary


łagry

w Związku Radzieckim: obóz pracy przymusowej; gułag


SJP.pl

Łagier lub łagr, również (oficjalnie do 1930) koncłagier (ros. лагерь, концлагерь) – obóz koncentracyjny, obóz pracy przymusowej w Rosji bolszewickiej (1918–1922) i w ZSRR (1922–1987), w którym więźniów zmuszano do ciężkich prac powodujących często wyniszczenie i śmierć. Od 1930 obozy koncentracyjne w ZSRR były zorganizowane w system Gułagu, ich liczba i liczebność więźniów skokowo wzrosła, a niewolnicza praca przymusowa więźniów stała się ważnym elementem gospodarki ZSRR.

Wikipedia


łagun

jedna z szeregu drewnianych belek stanowiących podkład pod budujący się lub wyciągnięty na brzeg statek


SJP.pl


łaguszów

wieś w Polsce


SJP.pl

Łaguszów dawniej też Łaguszew – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie zwoleńskim, w gminie Przyłęk. Ma status sołectwa.

Wieś w powiecie radomskim w województwie sandomierskim w XVI wieku była własnością kasztelana lubelskiego Andrzeja Firleja. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa radomskiego.

Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii św. Floriana w Łagowie Kozienickim.

Wikipedia


łągwa

nazwisko


SJP.pl


łajać

ostro strofować, ganić, wymyślać


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) ostro strofować

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Z altany dobiegają krzyki, kobieta łaje dziecko używając ordynarnych wyzwisk.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈwajät͡ɕ, AS: u̯ai ̯äć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łajanie n., połajanka ż., połajanie n.

 czas. połajać dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) besztać, ganić, rugać, strofować

Wiktionary


łajanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|łajać.

Wiktionary

Łajanie – w dawnym prawie polskim sposób umacniania umów zobowiązaniowych polegający na zgodzie dłużnika, aby w przypadku niewykonania zobowiązania wierzyciel mógł go w sposób bezkarny łajać (lżyć), co miało skłonić do spełnienia świadczenia.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Słuchając łajań złośliwych, / duch mądry gotuje odpowiedź.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. połajanie n., połajanka ż.

 czas. łajać ndk., połajać dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) besztanie, strofowanie, ruganie

Wiktionary


łajba

potoczne określenie łodzi


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. stara łódź lub statek w kiepskim stanie technicznym

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈwajba, AS: u̯ai ̯ba

Wiktionary


łajdacki

właściwy łajdakowi, nikczemny, nieuczciwy, hultajski, szelmowski


SJP.pl


łajdackość

łajdacki


SJP.pl

Patrz:

łajdacki

łajdactwo

1. czyn zły, nierządny, hańbiący, postępowanie nieuczciwe, godne łajdaka; hultajstwo, łotrostwo
2. zbiorowo: łajdacy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) nieetyczne prowadzenie się, postępowanie

 (1.2) pot. obraź. ogół łajdaków

 (1.3) pot. nieetyczny postępek

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Takiej tępoty, połączonej z niekompetencją, bezinteresownym szkodnictwem lub zawiścią, zakłamaniem i zwykłym łajdactwem dawno nie widziałem.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łajdak mos., łajdaczek mos., łajdus mos., łajdaczyna mos., łajdusostwo n., łajdaczenie się n., łajdaczka ż., łajdaczyna ż.

 czas. łajdaczyć się ndk., przełajdaczyć dk.

 przym. łajdaczy, łajdacki

 przysł. łajdacko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gałganiarstwo, występek, niegodziwość

 (1.2) hołota, hałastra, szelmostwo, zgraja

 (1.3) bezeceństwo, gałgaństwo, podłość

Wiktionary


łajdaczeć

stawać się łajdakiem, nikczemnym; nikczemnieć


SJP.pl


łajdaczek

zdrobnienie od: łajdak


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) zdrobn. od łajdak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łajdak m., łajdactwo n.

Wiktionary


łajdaczka

1. przestarzale: kobieta prowadząca życie rozpustne; nierządnica, rozpustnica, ladacznica;
2. rzadziej: kobieta nieuczciwa


SJP.pl


łajdaczy

dotyczący łajdaka, właściwy łajdakowi; nikczemny; łajdacki


SJP.pl


łajdaczyć

potocznie:
1. czynić niemoralnym;
2. łajdaczyć się -
a) prowadzić rozwiązłe życie seksualne; ladaczyć się;
b) robić coś niegodziwego


SJP.pl


łajdaczyna

ekspresywnie: mężczyzna nieuczciwy, niegodziwy, godny potępienia; łotr, łobuz


SJP.pl


łajdak

mężczyzna nieuczciwy, niegodziwy, godny potępienia; łotr, łobuz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pot. pejor. człowiek postępujący niezgodnie z normami etyki, godny pogardy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jak można seksualnie wykorzystywać małoletnie dziecko? Dla mnie taki człowiek to najgorszy łajdak.

 (1.1) Nawet największy złoczyńca, najgorszy łajdak, czy zbrodniarz może mieć wyrzuty sumienia.

 (1.1) Powiedzcie temu łajdakowi, żeby się tu nawet nie pokazywał!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈwajdak, AS: u̯ai ̯dak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łajdus mos., łajdaczyna mos., łajdactwo n., łajdusostwo n., łajdaczenie się n.

:: zdrobn. łajdaczek m.

:: fż. łajdaczka ż., łajdaczyna ż.

 czas. łajdaczyć się ndk.

 przym. łajdaczy, łajdacki

 przysł. łajdacko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) nikczemnik, nędznik, kanalia, niegodziwiec, drań, łotr, szubrawiec, szuja, bydlak, ścierwo, gadzina, parszywiec, plugawiec, łachudra, szmata, menda

Wiktionary


łajdakowaty

postępujący nieetycznie; bydlakowaty, draniowaty, łachudrowaty


SJP.pl


łajdus

pogardliwie o człowieku niegodziwym, godnym potępienia, łajdaku


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) zob. łajdak.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łajdusostwo n., łajdak mos., łajdactwo n.

Wiktionary


łajka

biały, czarny albo łaciaty pies syberyjski używany do polowania i w zaprzęgu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kynol. średniej wielkości kudłaty pies syberyjski, używany do polowań i do zaprzęgu;

Wiktionary

  • Łajka – pies wysłany na orbitę okołoziemską
  • łajka – typ psa
  • rasy psów:
    • łajka jakucka
    • łajka karelo-fińska
    • łajka rosyjsko-europejska
    • łajka wschodniosyberyjska
    • łajka zachodniosyberyjska

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈwajka, AS: u̯ai ̯ka

Wiktionary


łajno

potocznie: odchody zwierzęce lub ludzkie (rzadziej)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odchody zwierzęce

Wiktionary

Kał (inaczej stolec, ekskrementy, odchody) – odpadowe produkty procesu trawienia.

Kał powstaje w jelicie grubym. Resztki pokarmowe przemieszczane z jelita cienkiego do jelita grubego mają konsystencję stosunkowo płynną. Dopiero w jelicie grubym dochodzi do końcowej fazy resorpcji wody i zagęszczenia kału. W skład kału wchodzą resztki pokarmowe, śluz, bakterie, resztki nabłonka, woda itp. Kał przesuwa się w jelicie wskutek ruchów perystaltycznych. Ostateczne jego formowanie zachodzi w odbytnicy. Wydalany jest podczas defekacji przez odbyt dzięki skurczom ścian odbytnicy.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Cała łąka upstrzona była placekackami krowiego łajna.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈwajnɔ, AS: u̯ai ̯no

Wiktionary


łajza

(r. męski)
1. potocznie o włóczędze, często z odcieniem pogardliwym jako o zapijaczonym łachmaniarzu
2. potocznie o niedołędze; fajtłapa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy lub żeński

 (1.1) pogard. osoba brudna, zaniedbana

 (1.2) pot. obraź. osoba niezdarna

 (1.3) daw. obraź. powsinoga, włóczęga

 (1.4) pot. lump, menel

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) fajtłapa, niedołęga, oferma

 (1.4) nędznik, obszczymur, szelma; stpol. zlejbruk

Wiktionary


łak

środowiskowo: mało zdolny raper


SJP.pl


łąka

obszar ziemi gęsto porośnięty trawami oraz innymi roślinami zielnymi


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) teren gęsto porośnięty trawami;

Wiktionary

Łąka – zbiorowisko roślinne tworzone przez byliny ze znacznym udziałem traw. Stosowane są różne kryteria przy definiowaniu i wyodrębnianiu łąk odwołujące się do składu i struktury pokrywy roślinnej, sposobu użytkowania i funkcjonowania w krajobrazie. W szerokim znaczeniu termin obejmuje wszelkie formacje trawiaste występujące na Ziemi, w tym stepy i sawanny. Łąka wąsko definiowana to półnaturalne lub antropogeniczne zbiorowisko, którego utrzymywanie się zależne jest od koszenia. Łąki kośne (łac. pratum) określane bywają „łąkami właściwymi” i przeciwstawiane są naturalnym formacjom trawiastym oraz pastwiskom. W klasyfikacji fitosocjologicznej łąki właściwe należą do klasy roślinności Molinio-Arrhenatheretea.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wzeszło bowiem palące słońce i wysuszyło łąkę, kwiat jej opadł, a piękny jej wygląd zginął.

 (1.1) Pani zabija pana, (…) potem cała skrwawiona bieży przez łąki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈwɔ̃ŋka, AS: u̯õŋka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łąkarz m.

:: zdrobn. łączka ż.

 przym. łąkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|łonka.

Wiktionary


łąkarski

dotyczący łąkarstwa lub łąkarza (np. gospodarstwo łąkarskie, badanie łąkarskie)


SJP.pl


łąkarstwo

1. nauka obejmująca teoretyczną wiedzę o siedliskach łąkowych oraz metody uprawy i pielęgnacji użytków zielonych;
2. produkcja pełnowartościowej paszy zielonej i siana dla zwierząt gospodarskich


SJP.pl

Łąkarstwo –- dyscyplina naukowa, której przedmiotem badań są łąki i pastwiska (użytki zielone), także działalność, polegająca na pozyskiwaniu paszy (zielonej i siana) oraz utrzymywanie użytków zielonych w wysokiej kulturze i ochrona ich walorów przyrodniczych. Łąkarstwo obejmuje całokształt wiedzy o siedliskach łąkowych (łąkoznawstwo), metodach uprawy i sposobach użytkowania runi łąkowej i pastwiskowej (uprawa łąk i pastwisk), metodach zbioru i konserwowania paszy, metodach ochrony siedlisk łąkowych.

Wikipedia


łąkarz

specjalista w dziedzinie łąkarstwa - nauki obejmującej teoretyczną wiedzę o siedliskach łąkowych oraz metody uprawy i pielęgnacji użytków zielonych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) roln. specjalista w zakresie łąkarstwa

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈwɔ̃ŋkaʃ, AS: u̯õŋkaš

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łąkarstwo n., łąka ż., łączka ż.

 przym. łąkarski, łąkowy

Wiktionary


łąkie

1. nazwa kilku wsi w Polsce;
2. Jezioro Łąkie - nazwa kilku jezior w Polsce


SJP.pl

Miejscowości w Polsce
  • Łąkie – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. lipnowskim, w gminie Skępe
  • Łąkie – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. mogileńskim, w gminie Strzelno
  • Łąkie – wieś w woj. lubuskim, w pow. świebodzińskim, w gminie Skąpe
  • Łąkie – wieś w woj. pomorskim, w pow. bytowskim, w gminie Lipnica
  • Łąkie – wieś w woj. pomorskim, w pow. bytowskim, w gminie Studzienice
  • Łąkie – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. grodziskim, w gminie Rakoniewice
  • Łąkie – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. złotowskim, w gminie Lipka
  • Łąkie – osada w woj. zachodniopomorskim, w pow. koszalińskim, w gminie Polanów

Wikipedia


łaknąć

1. odczuwać głód lub chęć spożycia określonego pokarmu;
2. chcieć czegoś


SJP.pl

czasownik niedokonany

 (1.1) odczuwać głód

 (1.2) chcieć czegoś

Wiktionary

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈwaknɔ̃ɲt͡ɕ, AS: u̯aknõńć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łaknienie n.

 przym. złakniony

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) pragnąć

Wiktionary


łaknienie

1. w medycynie: uczucie związane z chęcią jedzenia; apetyt, głód;
2. o pojęciach abstrakcyjnych: wielkie pragnienie czegoś; pożądanie, potrzeba, żądza


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|łaknąć.

Wiktionary

Apetyt (łac. appetitus ‘pożądanie’), łaknienie – pragnienie spożycia (najczęściej określonego) pokarmu, zazwyczaj zawierającego konkretny składnik odżywczy, potrzebny w danej chwili organizmowi. Bardzo często, mylnie, utożsamiany z głodem, który jest fizjologiczną potrzebą przyjęcia pokarmu, nie zaś, jak apetyt – psychologiczną. Za regulację apetytu odpowiada układ limbiczny. Hormonem regulującym apetyt jest serotonina.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: wacˈɲɛ̇̃ɲɛ, AS: u̯aḱńė̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. łaknąć

Wiktionary


łakno

wieś w Polsce


SJP.pl

Łakno – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie włocławskim, w gminie Chodecz.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa włocławskiego.

Wikipedia


łakoć

(r. męski) coś bardzo smacznego; smakołyk, przysmak, rarytas, specjał, delikates


SJP.pl


łakocie

wyroby cukiernicze trwałe, np. cukierki, czekolada, chałwa; słodycze, dobrocie, dobroci


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) słodycze, słodkości

 (1.2) daw. w liczbie pojedynczej przysmak, specjał

 (1.3) przen. rzeczy wartościowe, dające satysfakcję, szczęście, przede wszystkim w sensie duchowym

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ickowi smakują szabatowe łakocie.

 (1.3) Czytanie jej poezji zapewnia nam zaspokojenie zapotrzebowania na duchowe łakocie.

Wiktionary


łąkocin

wieś w Polsce


SJP.pl

Łąkocin – wieś w Polsce, położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie inowrocławskim, w gminie Inowrocław.

Wikipedia


łakomca

dawniej: skąpiec, chciwiec; łakomiec


SJP.pl


łakomczuch

ktoś, kto lubi dobrze zjeść; żarłok; obżartuch


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy lub męskozwierzęcy

 (1.1) pot. ktoś, kto jest łakomy, lubi jeść, zwłaszcza słodycze, przysmaki

forma rzeczownika.

 (2.1) D. lm. od: łakomczucha

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Krzyś jest strasznym łakomczuchem, zjada całą tabliczkę czekolady na raz.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: waˈkɔ̃mt͡ʃux, AS: u̯akõmčuχ

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łakomstwo n.

:: zdrobn. łakomczuszek m.

:: fż. łakomczucha ż.

 czas. łakomić się ndk.

 przym. łakomy

 przysł. łakomie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) łasuch, obżartuch, obżarciuch, żarłok

Wiktionary


łakomczucha

ktoś, kto lubi dobrze zjeść; żarłok; obżartuch


SJP.pl


łakomczuszek

zdrobnienie od: łakomczuch


SJP.pl


łakomczuszka

zdrobnienie od: łakomczuch


SJP.pl


łakomiec

nazwisko


SJP.pl

  • Andrzej Łakomiec (ur. 1958) – polski piłkarz
  • Artur Łakomiec (ur. 1973) – polski samorządowiec i urzędnik, prezydent Ostrowca Świętokrzyskiego
  • Feliks Zdzisław Łakomiec (ur. 1942) – polski działacz opozycji antykomunistycznej, odznaczony Krzyżem Wolności i Solidarności (2012)
  • Ignacy Łakomiec (1921–2006) – polski polityk, poseł na Sejm Ustawodawczy (1947–1952) , działacz Zjednoczenia Patriotycznego „Grunwald”
  • Janusz Łakomiec (1954–2024) – polski gitarzysta, członek zespołu Mech
  • Karol Łakomiec – polski operator filmowy, gitarzysta, współautor repertuaru Kasi Lins
  • Micha Łakomiec znany jako Zajka (ur. 1973) – polski raper, autor tekstów, producent muzyczny i b-boy, członek zespołu Wzgórze Ya-Pa 3
  • Ryszard Łakomiec (ur. 1964) – polski gitarzysta basowy, członek zespołu Ghost
  • Stanisław Łakomiec (ur. 1961) – polski pięściarz i trener
  • Tadeusz Łakomiec (1941–2023) – polski duchowny rzymskokatolicki, ksiądz kanonik, założyciel i dyrektor Radia Warszawa w latach 1989–1996
  • Władysław Łakomiec (1915–1962) – polski żołnierz, członek ostatniej załogi Wojskowej Składnicy Tranzytowej na Westerplatte w kampanii wrześniowej 1939
  • Zygmunt Łakomiec (1936–1984) – polski ekonomista i polityk, minister handlu wewnętrznego i usług (1981, 1982–1984)

Wikipedia


łakomiej

stopień wyższy od przysłówka: łakomie


SJP.pl


łakomość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co łakome; cecha tych, którzy są łakomi

Wiktionary

Powiązane:

 przym. łakomy

Wiktionary


łakomski

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Jerzy Łakomski – polski artysta fotograf
  • Zbigniew Łakomski – polski dziennikarz, działacz kombatancki

Wikipedia


łakomstwo

1. zachłanność
2. nieumiarkowanie w jedzeniu i piciu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) brak umiarkowania w jedzeniu; chciwość pokarmów

 (1.2) wykazywanie chciwości do czegoś

Wiktionary

Łakomstwo, obżarstwo czy też nieumiarkowanie w jedzeniu i piciu − jeden z siedmiu grzechów głównych w chrześcijaństwie, polegający na pochłanianiu większej ilości pokarmów i napoju niż osoba potrzebuje do swego życia.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. łakomczuch mos.

 przym. łakomy

 przysł. łakomie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) obżarstwo, żarłoczność

 (1.2) chciwość, łapczywość, zachłanność, żądza

Wiktionary


łakomszy

stopień wyższy od przymiotnika: łakomy


SJP.pl


łakomy

1. nieumiarkowany w jedzeniu;
2. budzący chciwość, pożądanie


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) chciwy jedzenia

 (1.2) przen. chciwy

 (1.3) budzący chciwość

Wiktionary

Wikipedia

Wymowa:

IPA: waˈkɔ̃mɨ, AS: u̯akõmy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łakomość ż., łakomstwo n., łakomczuch m., łakomczucha ż.

 czas. łakomić się, połakomić się

 przysł. łakomie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|zeżyrny.

Wiktionary


łakota

nazwisko


SJP.pl


łąkotka

tarczka zbudowana z chrząstki włóknistej, znajdująca się między powierzchniami stawowymi w niektórych stawach (np. kolanowym), odgrywająca rolę amortyzatora; łękotka, menisk


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) anat. chrząstka wchodząca w skład stawu kolanowego;

Wiktionary

Staw kolanowy (łac. articulatio genus) – w anatomii człowieka staw kończyny dolnej, będący największym stawem ciała człowieka. Jest to staw złożony (zawiasowy zmodyfikowany) – łączą się tu kość udowa i kość piszczelowa (kość strzałkowa nie buduje stawu kolanowego). Staw współtworzy trzeszczka w postaci rzepki. Staw posiada dwie łącznotkankowe łąkotki dopasowujące do siebie powierzchnie stawowe w czasie ruchów. Funkcjonalnie jest to staw zawiasowy, umożliwiający ruchy zginania i prostowania, ale w zgięciu (z wyjątkiem maksymalnego) możliwe są również ruchy rotacyjne. Wzmocniony jest więzadłami zewnętrznymi (pobocznymi oraz torebki stawowej) oraz dodatkowo bardzo silnymi więzadłami wewnętrznymi – więzadłem krzyżowym przednim i tylnym.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: wɔ̃ŋˈkɔtka, AS: u̯õŋkotka

Wiktionary

Powiązane:

 przym. łękotkowy, łąkotkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) łękotka, menisk

Wiktionary


łąkotkowy

łąkotka; łękotkowy


SJP.pl


łakotniś

dawniej: łakomczuch, łasuch, smakosz; łasoń, łakotnik


SJP.pl


łąkowiec

skulik łąkowiec - gatunek chrząszcza z rodziny biedronek


SJP.pl


łąkówka

rodzaj ptaków z rodziny papug wschodnich; Neophema


SJP.pl


łąkowo

wieś w Polsce


SJP.pl

Łąkowo (niem. Lankow) – wieś w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie świdwińskim, w gminie Świdwin.


Wikipedia


łąkowy

przymiotnik od: łąka, np. roślina łąkowa


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) zamieszkujący łąki, związany z łąką, spotykany na łące

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łąkarz m., łąka ż.

Wiktionary


łąkoznawca

specjalista w dziedzinie nauki o łąkach i pastwiskach


SJP.pl


łąkoznawczy

związany z nauką o łąkach i pastwiskach


SJP.pl


łąkoznawczyni

specjalistka w dziedzinie nauki o łąkach i pastwiskach


SJP.pl


łąkoznawstwo

nauka o łąkach i pastwiskach


SJP.pl

Łąkarstwo –- dyscyplina naukowa, której przedmiotem badań są łąki i pastwiska (użytki zielone), także działalność, polegająca na pozyskiwaniu paszy (zielonej i siana) oraz utrzymywanie użytków zielonych w wysokiej kulturze i ochrona ich walorów przyrodniczych. Łąkarstwo obejmuje całokształt wiedzy o siedliskach łąkowych (łąkoznawstwo), metodach uprawy i sposobach użytkowania runi łąkowej i pastwiskowej (uprawa łąk i pastwisk), metodach zbioru i konserwowania paszy, metodach ochrony siedlisk łąkowych.

Wikipedia


łam

kolumna druku dostosowana pod względem liczby wierszy do wielkości strony; szpalta


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) druk. teksty, tabele, ilustracje i inne elementy druku uformowane w kolumnę w układzie jednołamowym lub stanowiące część kolumny w układzie wielołamowym;

forma czasownika.

 (2.1) rozk. 2 os. lp. zob. łamać.

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Kolumny wielołamowe czasopism mogą posiadać zróżnicowane szerokości łamów, przy czym łamy mogą być oddzielane odstępami lub linią z odstępami. (z Internetu)

 (1.1) Zależnie od stopnia pisma, wielkości kolumny i liczby łamów na kolumnie odstęp oddzielający łamy powinien wynosić od 4,5 do 9 mm. (z Internetu)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: wãm, AS: u̯ãm

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łamanie n.

Wiktionary


łamać

1. rozbijać, rozrywać, burzyć, kruszyć;
2. potocznie: boleć, kłuć;
3. przenośnie: niszczyć, niweczyć, marnować;
4. przenośnie, np. o oporze: pokonywać, przezwyciężać;
5. przenośnie, np. o umowie, przysiędze: naruszać, nie dotrzymywać;
6. w poligrafii: formować kolumny


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) o rzeczach mało elastycznych: rozdzielać coś na kawałki naciskając, zginając

 (1.2) nie stosować się do czegoś

 (1.3) niszczyć komuś życie, karierę

 (1.4) pokonywać opór

 (1.5) druk. formować kolumny podczas przygotowania książki lub czasopisma do druku

 (1.6) szt. dodawać do danej barwy inny kolor w celu uzyskania barwy zgaszonej, stonowanej

 (1.7) o haśle, kodzie, szyfrze itp.: odgadywać

czasownik zwrotny niedokonany łamać się

 (2.1) o rzeczach mało elastycznych: pękać pod wpływem działania siły

 (2.2) przest. dzielić się czymś, zwykle jedzeniem, odłączając jego kawałki

 (2.3) przen. poddawać się na skutek nacisków psychicznych

 (2.4) przen. tracić odporność psychiczną, ulegać depresji

 (2.5) przen. rozbijać się, rozpryskiwać się

czasownik nieprzechodni niedokonany

 (3.1) med. przejawiać ból lub dyskomfort w konkretnych miejscach ciała

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Przestępca notorycznie łamał prawo.

 (2.2) W Boże Narodzenie łamiemy się opłatkiem.

 (2.5) Fale łamały się o falochron.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈwãmat͡ɕ, AS: u̯ãmać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. połamanie n., łamanie, łamacz, łamarka, łamaniec, łamliwość, przełom

 przym. łamliwy, łamany

 czas. złamać, wyłamywać

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) burzyć, naruszać

 (1.2) naruszać

 (1.3) niszczyć, niweczyć

Wiktionary


łamacz

pracownik drukarni zajmujący się łamaniem szpalt; metrampaż


SJP.pl

Wikipedia


łamacze

pracownik drukarni zajmujący się łamaniem szpalt; metrampaż


SJP.pl

Wikipedia


łamaczka

potocznie: łamaczka (męskich) serc - kobieta nieodwzajemniająca sympatii mężczyzn


SJP.pl


łamaga

(r. męski) mężczyzna niezdarny, ślamazarny; niedołęga, oferma


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy lub żeński

 (1.1) pot. ktoś nieporadny lub niezdarny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łamagostwo n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) fajtłapa, niedojda, niedorajda, oferma, sierota

Wiktionary


łamagostwo

potocznie: bycie łamagą - osobą niesprawną fizycznie, niezdarną, ślamazarną; niezdarność, niedołęstwo, ślamazarność, ofermowatość


SJP.pl


łamak

potocznie: mały przedmiot przypominający klucz, którym można otworzyć zamek w samochodzie; sztos


SJP.pl


łamana

linia łamana


SJP.pl

Linia łamana, polilinia, linia poligonowa, linia wielokątna lub krótko łamana – linia utworzona z ciągu odcinków (zwanych jej bokami) w taki sposób, że

  • żadne dwa następujące po sobie odcinki nie leżą na jednej prostej,
  • wierzchołek (węzeł, ang. vertex) będący końcem pierwszego odcinka jest początkiem drugiego odcinka, wierzchołek będący końcem drugiego – początkiem trzeciego i tak dalej.

Wikipedia


łamanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|łamać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: wãˈmãɲɛ, AS: u̯ãmãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. łamać ndk., połamać dk., złamać dk., wyłamywać ndk., wyłamać dk.

 rzecz. połamanie n., łamliwość, łam, przełom

 przym. łamliwy, łamany

Wiktionary


łamaniec

1. nienaturalny, dziwaczny ruch ciała; wygibas; wykrętas;
2. rysunek, linia o powyginanych kszatłtach


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) pot. dziwaczna figura tancerza, osoby gimnastykującej się itp.; nienaturalne wygięcie

 (1.2) pot. motyw graficzny o powyginanych kształtach

 (1.3) pot. o czymś trudnym do wymówienia, niezrozumiałym, skomplikowanym

 (1.4) środ. sport. strzelectwo wiatrówka, którą ładuje się poprzez „złamanie”

Wiktionary

Wymowa:

IPA: wãˈmãɲɛt͡s, AS: u̯ãmãńec

Wiktionary

Powiązane:

 czas. łamać

 przym. łamliwy

 rzecz. połamaniec m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wygibas

 (1.2) zygzak, zakrętas, wykrętas

 (1.3) wygibas

Wiktionary


łamany

1. rozbijać, rozrywać, burzyć, kruszyć;
2. potocznie: boleć, kłuć;
3. przenośnie: niszczyć, niweczyć, marnować;
4. przenośnie, np. o oporze: pokonywać, przezwyciężać;
5. przenośnie, np. o umowie, przysiędze: naruszać, nie dotrzymywać;
6. w poligrafii: formować kolumny


SJP.pl


łamarka

maszyna do kruszenia skał; kruszarka szczękowa


SJP.pl


łambinowice

wieś w Polsce


SJP.pl

Łambinowice (niem. Lamsdorf) – wieś w Polsce, położona w województwie opolskim, w powiecie nyskim, w gminie Łambinowice.Siedziba gminy wiejskiej Łambinowice.

W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Łambinowice. Od 1950 r. wieś położona jest w województwie opolskim.

We wsi jest stacja kolejowa Łambinowice.

Wikipedia


łambinowicki

Łambinowice


SJP.pl

Patrz:

Łambinowice

łambinowiczanin

mieszkaniec Łambinowic (wsi w Polsce)


SJP.pl


łambinowiczanka

mieszkanka Łambinowic (wsi w Polsce)


SJP.pl


łamignat

potocznie: człowiek silnie zbudowany, siłacz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) reg. rzad. mężczyzna silnie zbudowany, siłacz potencjalnie mogący łamać kości

Wiktionary

Łamignat – zbój, mąż Jagi (czarownicy), postać z serii komiksowej Kajko i Kokosz autorstwa Janusza Christy. Jak sam o sobie mówił, zabierał bogatym i dawał biednym.

Postać zbója Łamignata po raz pierwszy ukazała się w gazecie „Wieczór Wybrzeża” w latach 1974–1975. W wersji albumowej dopiero w latach 1987–1988 w komiksach Woje Mirmiła i Rozprawa z Dajmiechem, które dziś tworzą jeden album Woje Mirmiła wydany przez Egmont w trzech tomach.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Dawny łamignat ubiegał się o pierwszeństwo w wysokości poziomu testosteronu.

 (1.1) (…) nie był pewien, jak zostało przetłumaczone słowo „łamignat”, ale sądząc po spojrzeniu, jakie kobieta posłała żołnierzowi, raczej nie brzmiało jak komplement.

Wiktionary


łamigłówka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zadanie logiczne do rozwiązania poprzez kombinacje

 (1.2) przen. problem życiowy niełatwy do rozwiązania

Wiktionary

Łamigłówka – rozrywka umysłowa występująca w dwóch znaczeniach: po pierwsze jako układanka wymagająca logicznego myślenia i kombinowania, a po drugie jako zadanie do rozwiązania polegające na kombinacji liter, sylab, liczb, sytuacji.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. łamigłówkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) układanka, zagadka

 (1.2) trudny problem

Wiktionary


łamigłówkowicz

miłośnik łamigłówek


SJP.pl


łamistrajk

ten, kto pracuje w czasie strajku wbrew uchwałom strajkujących


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pot. osoba pracująca w czasie strajku

Wiktionary

Łamistrajk – osoba, która pracuje pomimo trwającego strajku. Łamistrajkami są zazwyczaj osoby, które nie były zatrudnione w firmie przed sporem związkowym, a zostały zatrudnione po strajku lub w jego trakcie, aby utrzymać działanie przedsiębiorstwa. „Łamistrajkami” można również nazywać pracowników (członków związku lub nie), którzy przekraczają linie pikiet, aby pracować.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Któż zaręczy, że w razie strajku i w razie strajku generalnego, ci robotnicy polscy, dla uzyskania kawałka chleba, nie dadzą się zużyć za narzędzie, nie staną ławą przeciwko robotnikom francuskim, nie powiększą armii łamistrajków?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: wãˈmʲistrajk, AS: u̯ãmʹistrai ̯k

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łamistrajkostwo n., strajk mrz.

 przym. łamistrajkowy

Wiktionary


łamistrajkostwo

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) podejmowanie pracy w czasie strajku

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nienawidzę łamistrajkostw.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łamistrajk

 przym. łamistrajkowy

Wiktionary


łamliwość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest łamliwe

Wiktionary

Łamliwość – jeden z ważniejszych parametrów opisujących użytkowe własności włókien szklanych, a oznacza się ją jako stosunek najmniejszej średnicy pętli utworzonej z włókna do średnicy włókna. Łamliwość wzrasta ze zwiększeniem średnicy włókien i ze zwiększeniem zawartości alkaliów.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. łamanie n., złamanie n., łamacz m.

 czas. łamać ndk., złamać dk.

 przym. łamliwy

 przysł. łamliwie

Wiktionary


łamliwszy

stopień wyższy od przymiotnika: łamliwy


SJP.pl


łamliwy

taki, który łatwo się łamie


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) łatwo łamiący się

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Sromotnik bezwstydny ma wysokość od 10 do 30 cm, jest walcowaty, górą wąski, porowaty, łamliwy i pusty w środku; wydziela nieprzyjemny, przypominający padlinę zapach.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: wãmˈlʲivɨ, AS: u̯ãmlʹivy

Wiktionary

Powiązane:

 czas. łamać

 rzecz. łamliwość, łamanie, łamaniec, łamacz, łamaczka

 przym. łamany

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kruchy; stpol. łomny

Wiktionary


łamy

kolumna druku dostosowana pod względem liczby wierszy do wielkości strony; szpalta


SJP.pl


łan

1. obszar ziemi, na którym coś się uprawia; niwa, pole;
2. zboże rosnące na ziemi uprawnej;
3. dawniej: obszar ziemi dany osadnikowi do uprawy przez panującego księcia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) część ziemi pod zasiew

 (1.2) zboże rosnące na zagonie

 (1.3) daw. jednostka miary powierzchni ziemi uprawnej licząca od 17 do 26 hektarów

 (1.4) daw. obszar ziemi dany przez możnowładcę osadnikowi do uprawy, celem pozyskania czynszu i daniny

Wiktionary

  • łan – rosnące w dużych skupieniach rośliny zielne, zwykle w odniesieniu do roślin uprawianych
  • łan – dawna jednostka podziału pól wspólnoty w średniowiecznej Europie Zachodniej

Wikipedia

Wymowa:

IPA: wãn, AS: u̯ãn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Łany nmos.

 przym. łanowy, łański

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ziemia uprawna

 (1.3) włóka

Wiktionary


łańcuch

1. szereg połączonych ze sobą ogniw, tworzących obiekt mechaniczny;
2. szereg znajdujących się blisko siebie, położonych w jednej linii obiektów, elementów;
3. sekwencja powiązanych ze sobą zdarzeń;
4. w informatyce: ciąg znaków tekstowych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) szereg połączonych ze sobą ogniw, zwykle metalowych;

 (1.2) ozdoba choinkowa wykonana najczęściej z kolorowego papieru przypominająca kształtem łańcuch (1.1)

 (1.3) geogr. ciąg podłużnych gór i wzgórz wraz z rozdzielającymi je dolinami;

 (1.4) szereg znajdujących się blisko siebie, położonych w jednej linii obiektów, elementów itp.

 (1.5) przen. ciąg zdarzeń, wynikających jeden z drugiego

 (1.6) anglosaska miara długości;

 (1.7) inform. ciąg znaków, dane typu tekstowego;

Wiktionary

Łańcuch – szereg połączonych ze sobą, najczęściej metalowych, ogniw, używany zazwyczaj do ciągnięcia, przymocowania lub podparcia jakiegoś obiektu.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Po użyciu WD-40 trzeba dokładnie wytrzeć łańcuch.

 (1.3) Daleko na horyzoncie pojawił się ośnieżony łańcuch górski

 (1.4) …nasza linia obronna biegnie poprzez łańcuch wysp ciągnących się wzdłuż wybrzeża Azji.

 (1.5) Czas jest widziany jako olbrzymi splątany łańcuch przyczyn i skutków, za którym tkwi bezczasowa obecność obiektywnych praw.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈwãj̃nt͡sux, AS: u̯ãĩ ̯ncuχ

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łańcuchy lm., łańcuchówka ż., łańcuchowanie n.

:: zdrobn. łańcuszek m.

 przym. łańcuchowy

 przysł. łańcuchowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) reg. śl. lańcuch.

 (1.3) pasmo

 (1.4) rząd

Wiktionary


łańcuchowa

krzywa płaska, odpowiadająca kształtem łańcuchowi zawieszonemu za końce; linia łańcuchowa


SJP.pl


łańcuchować

tworzyć łańcuch danych


SJP.pl


łańcuchowanie

tworzyć łańcuch danych


SJP.pl


łańcuchówka

wieś z dwoma rzędami domów luźno ustawionych przy drodze głównej


SJP.pl

Łańcuchówka (wieś leśno-łanowa) – typ wsi zakładanej w średniowieczu na prawie niemieckim (Waldhufendorf osadnictwo saksońskie) na zalesionych obszarach górskich. Forma ta była rozpowszechniona w okresie kolonizacji przedkarkonoskiej części Śląska, południowej Małopolski oraz Rusi Halickiej (XII–XV wiek).

Wikipedia


łańcuchowy

przymiotnik od: łańcuch


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z szeregiem powiązanych ze sobą ogniw; dotyczący łańcucha

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łańcuch mrz., łańcuchówka ż.

:: zdrobn. łańcuszek mrz.

 przym. łańcuszkowy

 przysł. łańcuchowo

Wiktionary


łańcuchy

1. szereg połączonych ze sobą ogniw, tworzących obiekt mechaniczny;
2. szereg znajdujących się blisko siebie, położonych w jednej linii obiektów, elementów;
3. sekwencja powiązanych ze sobą zdarzeń;
4. w informatyce: ciąg znaków tekstowych


SJP.pl


łańcucianin

mieszkaniec Łańcuta


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Łańcuta

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pogoda spłatała łańcucianom niezłego figla.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Łańcut m.

:: fż. łańcucianka ż.

 przym. łańcucki

Wiktionary


łańcucianka

mieszkanka Łańcuta


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Łańcuta

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ministerstwo zdrowia nie zapomniało o łańcuciankach.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Łańcut m.

:: fm. łańcucianin m.

 przym. łańcucki

Wiktionary


łańcucki

przymiotnik od: Łańcut


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do Łańcuta, związany z Łańcutem

Wiktionary

  • Józef Wincenty Łańcucki (1756–1841) – duchowny, teolog, rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego
  • Stanisław Łańcucki (1882–1937) – polski polityk komunistyczny, poseł na Sejm Ustawodawczy oraz I kadencji w II RP
  • Józef Łańcucki (nauczyciel) (1890–1940) – nauczyciel, żołnierz Legionów Polskich, zamordowany w Charkowie
  • Seweryn Łańcucki (1890–1955) – pułkownik dyplomowany piechoty Wojska Polskiego
  • Edward Łańcucki (1924–2020) – generał brygady Wojska Polskiego

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Po tej gruntownej przebudowie i modernizacji, łańcucki zespół pałacowo-parkowy stał się jedną z najbardziej luksusowych rezydencji w Europie kontynentalnej.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Łańcut m., łańcucianin mos., łańcucianka ż.

Wiktionary


łańcuszek

1. łańcuch wykonany z drobnych ogniw;
2. podstawowy ścieg szydełkowy;
3. jeden z podstawowych ściegów ozdobnych wykonywanych igłą


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od: łańcuch

 (1.2) jubil. element drobnej biżuterii noszonej na szyi

 (1.3) cienka ozdoba choinkowa

 (1.4) kraw. typ drobnego ściegu

Wiktionary

Łańcuszek internetowy – spam zawierający w treści polecenie lub prośbę o rozesłanie danej wiadomości do jak największej liczby odbiorców. W stosunkowo krótkim czasie jest przesyłany w sieci w wielu egzemplarzach, co prowadzi do przeciążenia łączy internetowych oraz blokady serwerów.

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Nosił na szyi złoty łańcuszek z krzyżykiem.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łańcuch m.

 przym. łańcuszkowy, łańcuchowy

 przysł. łańcuszkowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) reg. śl. lańcuszek.

Wiktionary


łańcuszkowaty

1. podobny budową do łańcuszka;
2. głowiak łańcuszkowaty - gatunek rośliny z gromady wątrobowców


SJP.pl


łańcuszkowiec

bakteria kształtu kulistego lub owalnego, układająca się parami w łańcuszki


SJP.pl


łańcusznik

sorites, soryt; w logice:
1. sylogizm o liczbie przesłanek większej niż dwie;
2. łańcuch sylogizmów, w którym opuszcza się wnioski pośrednie i przechodzi do wniosku końcowego


SJP.pl


łańcut

miasto w Polsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Polsce;

Wiktionary

Łańcut – miasto w Polsce, w województwie podkarpackim, na granicy Podgórza Rzeszowskiego i Pradoliny Podkarpackiej, siedziba powiatu łańcuckiego i gminy wiejskiej Łańcut. Leży w dawnej ziemi przemyskiej. W czasach I Rzeczypospolitej Łańcut był częścią powiatu przeworskiego z centrum w Przeworsku.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Raport diagnostyczny składa się z pięciu głównych części dotyczących zjawisk i procesów rozwojowych właściwych dla Łańcuta w sferach: przestrzenno-funkcjonalnej, środowiskowej, technicznej, gospodarczej i społecznej.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈwãj̃nt͡sut, AS: u̯ãĩ ̯ncut

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łańcucianin m., łańcucianka ż.

 przym. łańcucki

Wiktionary


łangowski

nazwisko


SJP.pl


łani

przymiotnik od: łania


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z łanią, dotyczący łani

przymiotnik dzierżawczy

 (2.1) należący do łani

rzeczownik, rodzaj żeński

 (3.1) daw. łania

forma rzeczownika.

 (4.1) D., C. i Ms. lp. oraz D. lm. od: łania

Wiktionary

Przykłady

 (2.1) Myśliwy zauważył na ścieżce łanie ślady.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łania ż.

Wiktionary


łania

samica jelenia lub daniela


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zool. samica jelenia lub daniela

 (1.2) pot. atrakcyjna dziewczyna

Wiktionary

  • łania – samica jelenia lub daniela.
  • Łania – wieś w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie włocławskim, w gminie Chodecz
  • Łania – przystanek kolejowy we wsi Łania
  • Łania – potok, dopływ Ciska

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Na polanę wyszła łania z jelonkiem.

 (1.1) Trop łani różni się od tropu byka tym, że jej racice są węższe, zakończone szpiczasto i są nieco rozchylone.

 (1.2) Na parkiecie wywijała niezła łania.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈwãɲa, AS: u̯ãńa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łani ż.

 przym. łani

Wiktionary


łanię

młode jelenia lub daniela


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zool. młode łani

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Myśliwy ujrzał z ambony łanię i dwoje łaniąt.

Wiktionary


łanięcki

Łanięta


SJP.pl

Patrz:

Łanięta

łanięta

młode jelenia lub daniela


SJP.pl

W Polsce
  • Łanięta – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. włocławskim, w gminie Chodecz
  • Łanięta – wieś w woj. łódzkim, w pow. kutnowskim, w gminie Łanięta
  • Łanięta – wieś w woj. mazowieckim, w pow. przasnyskim, w gminie Krzynowłoga Mała
  • Łanięta – gmina wiejska
  • Łanięta – gromada

Wikipedia


łaniewo

wieś w Polsce


SJP.pl

W Polsce
  • Łaniewo – wieś w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. lidzbarskim, w gminie Lidzbark Warmiński
  • Łaniewo – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. goleniowskim, w gminie Goleniów
  • Łaniewo – gromada
  • Łaniewo – stacja kolejowa
Na Białorusi
  • Łaniewo – dawny zaścianek w obwodzie mińskim, w rejonie miadzielskim, w sielsowiecie Narocz.

Zobacz też: Łaniewo-Leśnictwo

Wikipedia


łaniewski

nazwisko


SJP.pl


łankiejmski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący Łankiejm, związany z Łankiejmami

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Innym świętym przedstawionym w łankiejmskim kościele jest Józef. Ukazującą go gipsową figurę usytuowano w prawym, bocznym ołtarzu, obok figury Matki Bożej.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Łankiejmy nmos., łankiejmianin m., łankiejmianka ż.

Wiktionary


łankowice

wieś w Polsce


SJP.pl

Łankowice – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie nakielskim, w gminie Kcynia.

Wikipedia


łanocha

łanocha pobrzęcz - gatunek chrząszcza z rodziny poświętnikowatych


SJP.pl

Łanocha (Oxythyrea) – rodzaj chrząszczy z rodziny poświętnikowatych i podrodziny kruszczycowatych. Obejmuje 19 opisanych gatunków.

Wikipedia


łanowe

podatek w dawnej Polsce płacony przez chłopów łanami zboża za powierzchnię użytkową pola


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) hist. w dawnej Polsce: forma podatku gruntowego;

Wiktionary

Łanowe – w dawnej Polsce forma podatku gruntowego od ziem ornych, zwanego do XIV wieku poradlnym. W 1629 jego wybieranie zastąpiono podymnym.

Jest to także nazwa podatku płaconego od 1649 przez starostów, łącznie z kwartą zamiast wystawiania jednego piechura z każdych 20 łanów z dóbr królewskich (piechota wybraniecka).

Wikipedia

Wymowa:

IPA: wãˈnɔvɛ, AS: u̯ãnove

Wiktionary


łanowiec

dawniej: żołnierz należący do piechoty łanowej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) daw. żołnierz należący do piechoty łanowej

Wiktionary

Wymowa:

IPA: wãˈnɔvʲjɛt͡s, AS: u̯ãnovʹi ̯ec

Wiktionary


łanowski

nazwisko


SJP.pl


łanowy

przymiotnik od: łan


SJP.pl


łańsk

wieś w Polsce


SJP.pl

Łańsk (niem. Lanskerofen) – osada w Polsce, w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Stawiguda.

Miejscowość leży nad Jeziorem Łańskim, na terenie Pojezierza Olsztyńskiego, w historycznym regionie Warmia. Obejmuje ośrodek wypoczynkowy Łańsk.

Wikipedia


łański

przymiotnik od: Łańsk


SJP.pl


łanuszka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) stpol. konwalia

Wiktionary

Wymowa:

IPA: wãˈnuʃka, AS: u̯ãnuška

Wiktionary


łany

1. obszar ziemi, na którym coś się uprawia; niwa, pole;
2. zboże rosnące na ziemi uprawnej;
3. dawniej: obszar ziemi dany osadnikowi do uprawy przez panującego księcia


SJP.pl

Miejscowości i ich części w Polsce

Wg TEYT jest ich 28, w tym 7 podstawowych
  • Łany – część miasta Nowy Sącz
  • Łany – część miasta Rzeszów
  • Łany – część miasta Tyczyn
  • Łany – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. wrocławskim, w gminie Czernica
  • Łany – część wsi Krzyczew w woj. lubelskim, w pow. bialskim, w gminie Terespol
  • Łany – część wsi Brzeźno w woj. lubelskim, w pow. chełmskim, w gminie Dorohusk
  • Łany – wieś w woj. lubelskim, w pow. krasnostawskim, w gminie Krasnystaw
  • Łany – wieś w woj. lubelskim, w pow. kraśnickim, w gminie Gościeradów
  • Łany – wieś w woj. lubelskim, w pow. puławskim, w gminie Markuszów
  • Łany – przysiółek wsi Nowa Góra w woj. małopolskim, w powiecie krakowskim, w gminie Krzeszowice
  • Łany – część wsi Nasiechowice w woj. małopolskim, w pow. miechowskim, w gminie Miechów
  • Łany – przysiółek wsi Siepraw w woj. małopolskim, w pow. myślenickim, w gminie Siepraw
  • Łany – część wsi Chodorowa w woj. małopolskim, w pow. nowosądeckim, w gminie Grybów
  • Łany – część wsi Chechły w woj. mazowieckim, w pow. zwoleńskim, w gminie Policzna
  • Łany – część wsi Brzezinki Nowe w woj. mazowieckim, w pow. zwoleńskim, w gminie Tczów
  • Łany – wieś w woj. opolskim, w pow. kędzierzyńsko-kozielskim, w gminie Cisek
  • Łany – część wsi Zalesie w woj. podkarpackim, w pow. przemyski, w gminie Krasiczyn
  • Łany – część wsi Matysówka w woj. podkarpackim, w pow. rzeszowskim, w gminie Tyczyn
  • Łany – część wsi Zahutyń w woj. podkarpackim, w pow. sanocki, w gminie Zagórz
  • Łany – część wsi Turbia w woj. podkarpackim, w pow. stalowowolskim, w gminie Zaleszany
  • Łany – wieś w woj. śląskim, w pow. gliwickim, w gminie Rudziniec
  • Łany – część wsi Udórz w woj. śląskim, w pow. zawierciańskim, w gminie Żarnowiec
  • Łany – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. jędrzejowskim, w gminie Wodzisław
  • Łany – kolonia wsi Mierzawa w woj. świętokrzyskim, w pow. jędrzejowskim, w gminie Wodzisław
  • Łany – część wsi Bełzów w woj. świętokrzyskim, w pow. kazimierskim, w gminie Skalbmierz
  • Łany – część wsi Wola Murowana w woj. świętokrzyskim, w pow. kieleckim, w gminie Sitkówka-Nowiny
  • Łany – część wsi Oblęgorek w woj. świętokrzyskim, w pow. kieleckim, w gminie Strawczyn
  • Łany – część wsi Stodoły-Wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. opatowskim, w gminie Wojciechowice

Wikipedia


łap

wyraz oznaczający nagłe złapanie za coś, gwałtowne pochwycenie kogoś albo czegoś


SJP.pl

wykrzyknik

 (1.1) onomatopeja imitująca nagłe złapanie czegoś

forma czasownika.

 (2.1) 2. os. lp., rozk. od łapać

forma rzeczownika.

 (3.1) D. lm. od: łapa

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) łaps, łabas

Wiktionary


łap-cap

szybko, bez zastanowienia, byle jak (np. Nie wprowadzaj znaczeń łap-cap!); na łap-cap, (na) łap cap, (na) łapu capu, (na) łapu-capu


SJP.pl


łapa

1. potocznie o ręce;
2. kończyna zwierzęcia, głównie ptaka lub ssaka niemającego kopyt;
3. część maszyny przytwierdzana do czegoś w celu umocowania tejże maszyny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) noga zwierzęcia niemającego kopyt

 (1.2) pot. żart. ręka, dłoń

 (1.3) chem. element sprzętu laboratoryjnego służący do trzymania probówek (np. przy ogrzewaniu)

Wiktionary

Łapa – część kończyny zwierzęcia, miękka stopa ssaka, zazwyczaj czworonoga, na której są pazury.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Pies ma cztery łapy.

 (1.2) Z brudnymi łapami siadasz do stołu?! Idź się umyć.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈwapa, AS: u̯apa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łapanie n., pułapka ż., łapacz m., łapówka ż., łapownik m., łapownictwo n., łapówkarstwo n.

:: zdrobn. łapka ż., łapeczka ż., łapcia ż.

:: zgrub. łapsko n.

 przym. łapczywy

 czas. łapać ndk., złapać dk.

Wiktionary


łapać

1. chwytać, brać (za) coś ręką lub przyrządem;
2. zatrzymywać, doprowadzać do ujęcia czegoś lub kogoś;
3. potocznie: rozumieć, chwytać


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. złapać)

 (1.1) chwytać coś, co znajduje się w ruchu, zostało rzucone

 (1.2) zarażać się, zostawać zarażonym chorobą

 (1.3) o uczuciu lub chorobie: zaczynać być odczuwalnym

 (1.4) polować na coś lub łowić

 (1.5) pot., pojmować, rozumieć

czasownik zwrotny niedokonany łapać się

 (2.1) chwytać samego siebie

 (2.2) chwytać coś, przytrzymując się

 (2.3) dostrzegać coś, czego nie było się świadomym

 (2.4) podejmować się, zabierać się za coś

 (2.5) dawać się pochwycić (w pułapkę)

 (2.6) dawać się zwieść (podstępem)

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dziecko próbowało łapać bańki mydlane.

 (1.2) Odkąd zaczął chodzić do przedszkola, ciągle łapał jakieś choroby.

 (1.3) Chyba zaczyna mnie łapać przeziębienie.

 (1.3) Ostatnio często łapie mnie niewytłumaczalny smutek.

 (1.5) Teraz łapię!

 (2.1) Trener łapał się za głowę patrząc na grę swoich piłkarzy.

 (2.2) Co chwilę łapała się barierki, ponieważ miała silne zawroty głowy.

 (2.3) Władek często łapał się na tym, że nie słuchał, co żona do niego mówi.

 (2.4) Michał łapał się wszystkiego, co pozwoliło mu zarobić choć parę groszy.

 (2.5) Wszystkie muchy łapią się na ten lep.

 (2.6) Często łapiemy się na reklamy i bezmyślnie kupujemy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈwapat͡ɕ, AS: u̯apać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łapa ż., łapanka ż., łapanie n., łapacz mos., łapka ż.

 czas. przyłapywać

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) chwytać

Wiktionary


łapacz

1. potocznie, pogardliwie o kimś, kto śledzi, aresztuje ludzi, zwłaszcza o agencie policji śledczej; łaps;
2. w baseballu i softballu: zawodnik, którego zadaniem jest łapanie piłki; chwytacz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba, która coś lub kogoś łapie

Wiktionary

  • Łapacz – techn. urządzenie wyłapujące niepotrzebne substancje lub obiekty
    • Łapacz kamieni
    • Łapacz miazgi
    • Łapacz ogonków
    • Łapacz kropel – odkraplacz
  • Łapacz samolotów – aerofiniszer
  • Łapacz wozów – łapak wozów
  • Łapacz – zawodnik softballu
  • Łapacz – zawodnik baseballu
  • Łapacz – piłkochwyt
  • Łapacz, wiatrołap – przedsionek
  • Łapacz snów
  • Łapacz, łaps – agent policji śledczej, który tropi i aresztuje ludzi (żargonowe)
  • Łapaczka ropy
  • Łapaczka rumowiska

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈwapat͡ʃ, AS: u̯apač

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łapanka ż., łapa ż., łapanie n., łapaczka ż.

:: fż. łapaczka ż.

 czas. łapać ndk.

Wiktionary


łapaczka

rękawica np. hokejowa do łapania krążków


SJP.pl


łapadło

Łapadło (spadochron) – urządzenie do zatrzymywania klatki szybowej w razie zerwania się liny nośnej. Łapadło powoduje automatyczne zaciśnięcie szczęk hamulcowych na szynach, po których prowadzona jest klatka. Stosowanie łapadeł jest wymagane przez prawo.

Wikipedia


łapaj

nazwisko


SJP.pl

Łapaj – osada w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie żnińskim, w gminie Janowiec Wielkopolski.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bydgoskiego.

Wikipedia


łapajówka

wieś w Polsce


SJP.pl

Miejscowości w Polsce i ich części
  • Łapajówka – część wsi Hłudno, w województwie podkarpackim, w powiecie brzozowskim, w gminie Nozdrzec
  • Łapajówka – zniesiona osada w województwie podkarpackim, w powiecie jarosławskim, w gminie Radymno
  • Łapajówka – osada leśna w województwie podkarpackim, w powiecie jarosławskim, w gminie Wiązownica
  • Łapajówka – przysiółek wsi Dybawka, w województwie podkarpackim, w powiecie przemyskim, w gminie Krasiczyn
  • Łapajówka – przysiółek wsi Hurko, w województwie podkarpackim, w powiecie przemyskim, w gminie Medyka
  • Łapajówka – wieś w województwie podkarpackim, w powiecie przeworskim, w gminie Zarzecze

Wikipedia


łapak

łapak wozów - urządzenie do zatrzymywania wozów w kopalni


SJP.pl


łapalice

wieś w Polsce


SJP.pl

Łapalice, dodatkowa nazwa w języku kaszubskim Łapalëce, (niem. Lappalitz) – wieś kaszubska w Polsce, położona w województwie pomorskim, w powiecie kartuskim, w gminie Kartuzy,

Wieś położona nad Jeziorem Łapalickim, w pobliżu wzniesienia Chochowatka (215,1 m n.p.m.), niedaleko Chmielna na terenie Kaszubskiego Parku Krajobrazowego. Przez Łapalice przebiega droga wojewódzka nr 211.

W obszar wsi wchodzi:

Wikipedia


łapanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|łapać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: waˈpãɲɛ, AS: u̯apãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łapacz m., łapaczka ż., łapka ż., łapiduch m., łapa ż., łapanka ż.

 czas. łapać, złapać, wyłapać, wyłapywać, przyłapywać

Wiktionary


łapanka

1. obława na ludzi w czasie II wojny światowej;
2. werbowanie do pracy przypadkowych ludzi


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) hist. akcja zatrzymywania większej liczby przypadkowych osób w czasie drugiej wojny światowej;

 (1.2) pot. żart. przyjmowanie do pracy przypadkowych ludzi, bez stawiania im specjalnych wymagań

 (1.3) pot. żart. werbowanie kogoś do prac, których nikt nie chce wykonywać

Wiktionary

Łapanka – nazwa (pierwotnie potoczna) jednego z głównych sposobów używanych przez Niemców podczas II wojny światowej dla zatrzymania na ulicach okupowanych miast większej liczby przypadkowych przechodniów w celu uwięzienia ich, przesiedlenia, umieszczenia w obozach koncentracyjnych bądź skierowania na przymusowe roboty do Niemiec.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Łapanki były przeprowadzane przez Niemców, którzy odgradzali nagle fragment miasta i zabierali wszystkich ludzi znajdujących się wówczas na ulicach.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: waˈpãnka, AS: u̯apãnka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łapacz m., łapaczka ż., łapanie n.

 czas. łapać ndk.

Wiktionary


łapanów

wieś w Polsce


SJP.pl

Łapanów – wieś (dawniej miasto) w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie bocheńskim, w gminie Łapanów. Miejscowość jest siedzibą gminy Łapanów.

Łapanów uzyskał lokację miejską w 1785 roku, utracił w 1896 roku. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa tarnowskiego.

Wikipedia


łapanowski

przymiotnik od: Łapanów


SJP.pl


łapawica

potocznie: rękawica, zwykle z jednym palcem


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) rękawiczka z jednym palcem

 (1.2) reg. (Poznań) rękawica

Wiktionary


łapcia

zdrobnienie od: łapka


SJP.pl


łapciaty

karzełek łapciaty - rasa ozdobnych kur miniaturowych


SJP.pl


łapcie

1. chwytać, brać (za) coś ręką lub przyrządem;
2. zatrzymywać, doprowadzać do ujęcia czegoś lub kogoś;
3. potocznie: rozumieć, chwytać


SJP.pl

  • łapcie – rodzaj obuwia
  • łapcie – struktura upierzenia nóg, np. u turkota bernburskiego
  • Łapcie – wieś w Polsce w województwie podlaskim

Wikipedia


łapczyca

wieś w województwie małopolskim


SJP.pl

Łapczyca – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie bocheńskim, w gminie Bochnia.

Północna część miejscowości od Górnego Gościńca leży na Podgórzu Bocheńskim, a na południe od „Górnego Gościńca” należy do Pogórza Wiśnickiego.

Wikipedia


łapczyce

wieś w Polsce


SJP.pl

Łapczyce – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie trzebnickim, w gminie Żmigród.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa wrocławskiego.

Wikipedia


łapczyn

wieś w Polsce


SJP.pl

Łapczyn – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie białostockim, w gminie Czarna Białostocka. Od Czarnej Białostockiej dzieli Łapczyn około 12 kilometrów. We wsi znajduje się około 27 domów.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa białostockiego.

Wierni kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Matki Bożej Anielskiej w Czarnej Wsi.

Wikipedia


łapczyński

nazwisko


SJP.pl


łapczywie

przysłówek

 (1.1) w sposób łapczywy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Owce, woły i cielęta zarzynali na pobojowisku, jedząc łapczywie surowe mięso wraz z krwią.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łapczywość ż.

 przym. łapczywy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zachłannie, łakomie, żarłocznie

Wiktionary


łapczywiej

stopień wyższy od przysłówka: łapczywie


SJP.pl


łapczywość

chciwość, zachłanność, pazerność


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzymiotnikowy od|łapczywy.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. łapczywy

 przysł. łapczywie

Wiktionary


łapczywszy

stopień wyższy od przymiotnika: łapczywy


SJP.pl


łapczywy

chytry, pazerny, zachłanny, chciwy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) bez umiaru

 (1.2) cechujący się łakomstwem

 (1.3) nacechowany chciwością, pożądliwością

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Któż jest tak łapczywy jak mój brat wyjadający wszystkie czekoladki z bombonierki.

Wiktionary

Powiązane:

 przysł. łapczywie

 rzecz. łapa ż., łapczywość ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) chciwy, zachłanny

 (1.2) łakomy, chciwy, zachłanny

 (1.3) pożądliwy, chciwy, zachłanny

Wiktionary


łapeć

1. but wykonany ze słomy, skóry; chodak; trep; kapeć; krypeć
2. poranny pantofel


SJP.pl

Łapcie (dawniej regionalnie także postoły, kurpie) – dawne chodaki wyplatane techniką krzyżową z taśm łyka, najczęściej lipy, brzozy lub wiązu. Czasem używano także witek wierzbowych. Wkładane były na stopy owinięte w onuce i przywiązywane rzemieniem bądź sznurkiem. Noszono je na co dzień, do pracy, przez cały rok. Jako że były nietrwałe, niekiedy je wzmacniano, podszywając podeszwę kawałkami skóry.

Wikipedia


łapeczka

zdrobnienie od: łapka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. zdrobn. od: łapka

Wiktionary

Wymowa:

IPA: waˈpɛt͡ʃka, AS: u̯apečka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łapa ż., łapcia ż., łapka ż., łapsko n.

Wiktionary


łapianin

mieszkaniec Łap


SJP.pl


łapianka

mieszkanka Łap


SJP.pl


łapicki

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Aleh Łapicki – białoruski żołnierz podziemia antysowieckiego
  • Andrzej Łapicki – polski aktor teatralny i filmowy, reżyser teatralny
  • Borys Łapicki – polski prawnik
  • Hektor Łapicki – polski działacz narodowy
  • Mikołaj Łapicki – polski wojskowy
  • Rascisłau Łapicki – białoruski działacz podziemia antysowieckiego

Wikipedia


łapiduch

1. dawne, żartobliwe określenie sanitariusza
2. w gwarze miejskiej: człowiek z obsługi karawanu; karawaniarz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) lekcew. lub żart. lekarz

 (1.2) lekcew. lub żart. pielęgniarz lub sanitariusz

 (1.3) gw-pl|Warszawa. grabarz

Wiktionary

Łapiduch – demon słowiański z wierzeń ludności Puszczy Sandomierskiej, czyhający na pokutujące dusze i dręczący je.

Łapiduch przypominał wyglądem bulwiastą kulę wspierającą się na pięciopalczastych, szponowatych stopach oraz z krótkimi rękami i długimi palcami uzbrojonymi w ostre pazury. Siedzibą jego były pustkowia, gdzie czatował na pokutujące dusze, Kiedy udało mu się je pochwycić, znęcał się nad nimi i doprowadzał do płaczu. Nigdy nie atakował ludzi żywych.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Podobno te łapiduchy z przychodni znowu chcą podwyżek kontraktów!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: waˈpʲidux, AS: u̯apʹiduχ

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łapanie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) konował, lekarzyna

Wiktionary


łapię

pieszczotliwie o łapce, rączce, ręce


SJP.pl


łapigrosz

pogardliwie o człowieku chciwym zysku, starającym się na wszystkim zarobić; wyzyskiwacz, geszefciarz, spekulant


SJP.pl

Integralne części miejscowości w Polsce

Wgf TERYT jest ich 3
  • Łapigrosz – część miasta Warszawa, w dzielnicy Białołęka
  • Łapigrosz – część wsi Wrząca w woj. łódzkim, w pow. sieradzkim, w gminie Błaszki
  • Łapigrosz – część wsi Nowa Huta w woj. świętokrzyskim, w pow. kieleckim, w gminie Raków

Wikipedia


łapina

serdecznie, z politowaniem o rączce, łapce


SJP.pl


łapinka

zdrobnienie od: łapina


SJP.pl


łapiński

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Cezary Łapiński – polski lekkoatleta
  • Czesław Łapiński – polski taternik, alpinista, ratownik tatrzański
  • Czesław Łapiński – podpułkownik, prokurator w procesach stalinowskich
  • Henryk Łapiński – polski aktor teatralny, filmowy i dubbingowy
  • Henryk Łapiński – polski bibliotekarz
  • Jerzy Łapiński – polski aktor
  • Józef Łapiński – polski uczestnik rewolucji październikowej, działacz komunistyczny, inżynier
  • Krzysztof Łapiński – polski polityk, samorządowiec, poseł na Sejm
  • Marek Łapiński – polski polityk, samorządowiec, dziennikarz, poseł na Sejm
  • Marek Łapiński – komendant główny Straży Granicznej, wiceminister obrony narodowej
  • Mariusz Łapiński – polski polityk, lekarz, wykładowca, minister zdrowia, poseł na Sejm
  • Stanisław Łapiński – polski aktor teatralny i filmowy, reżyser
  • Teofil Łapiński – uczestnik powstania węgierskiego i styczniowego
  • Tomasz Łapiński – polski piłkarz
  • Władysław Łapiński – działacz mniejszości polskiej na Łotwie, wiceprezes Związku Polaków, poseł na łotewski Sejm
  • Zdzisław Łapiński – polski historyk literatury
  • Zdzisław Łapiński − polski wiolonczelista i wykładowca
  • Zbigniew Łapiński – polski muzyk i kompozytor
  • Zygmunt Łapiński – polski polityk, poseł na Sejm

Wikipedia


łapka

1. zdrobnienie od łapa;
2. przedmiot do zabijania much; plastikowy lub skórzany, płaski, zwykle czworokątny element na długiej rączce; packa;
3. przyrząd do łapania zwierząt; pułapka, wnyki, sidła


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: łapa

 (1.2) mała łapa

 (1.3) spoż. dolna część drobiowych nóg

 (1.4) pułapka

 (1.5) zob. łapki.

Wiktionary

Łapka – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Barczewo.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. Wieś znajduje się w historycznym regionie Warmia.

Wieś jest siedzibą sołectwa. W miejscowości znajduje się żwirownia oraz betoniarnia.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Spójrz na tego kotka, ach, jakiż on słodki! Ma ładne białe łapki i mięciutkie futerko.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈwapka, AS: u̯apka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łapa ż., łapcia ż., łapsko n., łapeczka ż., łapanie n., złapanie n., połapanie n.

 czas. łapać ndk., złapać dk., połapać dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) łapeczka

Wiktionary


łapki

1. zdrobnienie od łapa;
2. przedmiot do zabijania much; plastikowy lub skórzany, płaski, zwykle czworokątny element na długiej rączce; packa;
3. przyrząd do łapania zwierząt; pułapka, wnyki, sidła


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) zabawa ćwicząca refleks, polegająca na uderzaniu się otwartymi dłońmi

forma rzeczownika.

 (2.1) lm. od: łapka

Wiktionary

  • Łapki – wieś na Białorusi, w obwodzie mińskim, w rejonie stołpeckim
  • Łapki – wieś na Białorusi, w obwodzie witebskim, w rejonie brasławskim

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈwapʲci, AS: u̯apʹḱi

Wiktionary


łapot

nazwisko


SJP.pl


łapówa

zgrubienie od: łapówka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zgrub. od łapówka

Wiktionary

Wymowa:

IPA: waˈpuva, AS: u̯apuva

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łapówka ż., łapówkarz m., łapówkarka ż., łapówkarstwo n., łapownictwo n., łapownik mos.

 przym. łapówkarski, łapówkowy, łapowniczy

Wiktionary


łapówka

korzyść osobista, najczęściej pieniężna, nielegalnie przyjmowana przez funkcjonariuszy służby publicznej w zamian za wykonanie dla kogoś określonej przysługi


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) krym. wartość materialna lub niematerialna udzielona przez jedną osobę na rzecz drugiej osoby, w celu nielegalnego osiągnięcia pewnej korzyści

Wiktionary

Łapówka, dawn. kuban (pot.) – korzyść, najczęściej finansowa, wręczana osobie lub grupie osób, dla osiągnięcia określonego celu, z pominięciem standardowych procedur.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Znany urzędnik państwowy od lat przyjmował łapówki w zamian za udzielanie zezwoleń różnym firmom.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: waˈpufka, AS: u̯apufka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łapówkarz m., łapówkarka ż., łapówkarstwo n., łapownictwo n., łapa ż.

:: zgrub. łapówa ż.

 przym. łapówkarski, łapówkowy, łapowniczy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wziątka, szeleszczący argument

Wiktionary


łapówkara

łapówkarz


SJP.pl

Patrz:

łapówkarz

łapówkarka

kobieta przyjmująca łapówki


SJP.pl


łapówkarski

przymiotnik od: łapówkarz


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) krym. odnoszący się do łapówkarstwa, związany z łapówkarstwem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dowiaduje się, że kilka tygodni wcześniej Piotr wpadł na trop afery łapówkarskiej w pogotowiu, a w dniu śmierci miał spotkać się z informatorem.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łapownictwo n., łapownik mos., łapówa ż., łapówka ż., łapówkarstwo n., łapówkarz mos.

 przym. łapowniczy, łapówkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) korupcyjny, łapowniczy, łapówkowy

Wiktionary


łapówkarstwo

przyjmowanie łapówek; łapownictwo


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) krym. proceder polegający na dawaniu i przyjmowaniu łapówek

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Powodem dymisji był skandal korupcyjny związany z Partią Ludową, w wyniku którego 27 czołowych działaczy tego ugrupowania zostało skazanych za łapówkarstwo i nielegalne finansowanie partii.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łapa ż., łapownictwo n., łapownik mos., łapówa ż., łapówka ż., łapówkarz mos.

 przym. łapowniczy, łapówkarski, łapówkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) łapownictwo

Wiktionary


łapówkarz

osoba przyjmująca łapówki; łapownik, łapówkobiorca


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pejor. osoba dająca lub przyjmująca łapówki

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dobiorą się do skóry temu łapówkarzowi w kitlu, czy się nie dobiorą?

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łapownik mos., łapówa ż., łapówka ż.

:: fż. łapówkarka ż.

 przym. łapówkarski, łapowniczy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) łapownik

Wiktionary


łapówkobiorca

osoba przyjmująca łapówkę; łapówkarz, łapownik


SJP.pl


łapówkodawca

osoba dająca łapówki


SJP.pl


łapówkowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z łapówką, dotyczący łapówki

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łapownictwo n., łapówkarstwo n., łapówa ż., łapownik mos., łapówka ż.

 przym. łapówkarski, łapowniczy

Wiktionary


łapownictwo

przyjmowanie łapówek; łapówkarstwo


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) pejor. praw. dawanie, przyjmowanie lub wymuszanie łapówek;

Wiktionary

Łapownictwo – w prawie polskim przestępstwo polegające na wręczaniu, braniu lub żądaniu korzyści majątkowej lub osobistej (łapówki).

Łapownictwo klasyfikuje się na:

  • łapownictwo bierne (sprzedajność) – polega na przyjmowaniu przez osobę pełniącą funkcję publiczną korzyści majątkowych, osobistych lub ich obietnic. W Polsce to przestępstwo jest zagrożone karą pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
  • łapownictwo czynne (przekupstwo) – polega na udzieleniu osobie będącej funkcjonariuszem publicznym korzyści majątkowej, osobistej lub jej obietnicy. W Polsce to przestępstwo jest zagrożone karą pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W razie skazania za łapownictwo można orzec pozbawienie praw publicznych.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łapa ż., łapownik mos., łapówa ż., łapówka ż., łapówkarstwo n., łapówkarz mos.

 przym. łapowniczy, łapówkarski, łapówkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) łapówkarstwo, korupcja

Wiktionary


łapowniczka

łapownik


SJP.pl

Patrz:

łapownik

łapowniczy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) krym. odnoszący się do łapownictwa, związany z łapownictwem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Z braku konkretnych dowodów na tzw. czyny łapownicze, nigdy nie został skazany.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łapownictwo n., łapownik mos., łapówa ż., łapówka ż., łapówkarstwo n., łapówkarz mos.

 przym. łapówkarski, łapówkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) korupcyjny, łapówkarski, łapówkowy

Wiktionary


łapownik

osoba przyjmująca łapówki; łapówkarz, łapówkobiorca


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pejor. człowiek biorący łapówki

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Każdego roku prokuratura wychwytuje dziesiątki łapowników najróżniejszego szczebla.

 (1.1) Przez jakiś czas po upadku komunizmu łapownictwo niewątpliwie zmalało, a nawet wyrzucono niektórych szczególnie bezczelnych łapowników w urzędach miejskich i gminnych.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łapa ż., łapówka ż., łapówa ż., łapownictwo n., łapówkarstwo n., łapówkarz mos.

 przym. łapowniczy, łapówkarski, łapówkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) łapówkarz

Wiktionary


łaps

potocznie:
1. człowiek nędznie ubrany; łapserdak, obdartus, obszarpaniec;
2. człowiek niegodziwy; łapserdak, łajdak, łobuz;
3. policjant; glina;
4. agent policji śledczej; łapacz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pot. pogard. policjant, milicjant, tajniak

 (1.2) pot. ktoś niegodziwy

wykrzyknik

 (2.1) nagłe złapanie, pochwycenie czegoś

Wiktionary

Przykłady

 (2.1) Wparowała do klasy, nawet obecności nie sprawdziła, tylko od razu – łaps za gąbkę, żeby zetrzeć pozostałości po angielskim.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gliniarz, pała

 (1.2) łajdak, łobuz

 (2.1) łap, łabas

Wiktionary


łapserdacki

przymiotnik od: łapserdak


SJP.pl


łapserdaczek

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) zdrobn. od łapserdak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łapserdak m.

Wiktionary


łapserdak

1. człowiek nędznie ubrany, łachmaniarz, kloszard, obdartus
2. łobuz, łotr, nicpoń


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) człowiek nędznie ubrany

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) daw. chałat żydowski

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Powiedzieliby przecież: pewnie ostatnie łapserdaki ta cała 1 Armia, skoro jednego oficera nie potrafią przyzwoicie ubrać.

 (1.2) Odgradzało się w ten sposób od wszelkiej hołoty, od obiboków i kocmołuchów, od łapserdaków i psubratów.

 (1.3) W 1889 r. pisał: Żyda zacofanego, brudnego chałaciarza nazywa się łapserdakiem i czuje się do niego wstręt.

 (2.1) On z mojej biednej, nędznej chaty nic nie wyniósł, prócz podartego łapserdaka.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: wapˈsɛrdak, AS: u̯apserdak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: zdrobn. łapserdaczek m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) łachmyta, obdartus, obdrapaniec / odrapaniec, oberwaniec, obrzępała, obszarpaniec, szmaciarz

 (1.2) drapichrust, gałgan, hultaj, huncwot, nicpoń, ladaco, łachmyta

 (1.3) przest. chałaciarz; grub. parch

 (2.1) chałat

Wiktionary


łapski

przymiotnik od: Łapy


SJP.pl


łapsko

zgrubienie od: łapa


SJP.pl


łapsza

rodzaj zupy


SJP.pl


łapszański

1. przymiotnik od: Łapsze Niżne;
2. przymiotnik od: Łapsze Wyżne


SJP.pl


łapszów

wieś w Polsce


SJP.pl

Łapszów – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie proszowickim, w gminie Koszyce.

Łapszów nazywany był wcześniej Ławszowem. Według „Słownika geograficznego Królestwa Polskiego i innych krajów Słowiańskich”, w 1363 roku został odnotowany Dobiesław „de Lawszow” (Dobiesław w Lawszowej), a w 1382 roku Stanisław z Lawszowej. Dobiesław z Ławszowej herbu Strzemię był wspólnym przodkiem rodzin Szalewskich (z Szalowej), Korzeńskich (z Korzennej), Królewskich (z Królewic). Możliwe, że Ławszów (obecnie Łapszów) jest pierwotnym gniazdem wszystkich Strzemieńczyków, ponieważ zawołaniem rodowym tego herbu było „Ławszowa”. Także wszystkie wymienione rody szlacheckie nosiły herb Strzemię.

Wikipedia


łapu

część wyrażenia

 (1.1) tylko w wyrażeniu zob. łapu-capu, łapu capu, na łapu-capu, na łapu capu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈwapu, AS: u̯apu

Wiktionary


łapu-capu

szybko, bez zastanowienia, byle jak (np. Nie wprowadzaj znaczeń łapu-capu!); na łapu-capu, (na) łapu capu, (na) łap cap, (na) łap-cap


SJP.pl

związek frazeologiczny

 (1.1) pot. pośpiesznie (pospiesznie), niestarannie, nieuważnie

Wiktionary

Łapu Capu – program rozrywkowy emitowany na kanałach Canal+ Premium, Canal+ 1, Canal+ Film, Canal+ Family. Dawniej program emitowano też w Canal+ Discovery (obecnie Canal+ Dokument). Jest odpowiednikiem francuskiego programu Le Zapping. Podobny program nadawano również w Niemczech w Premiere w latach 1993–2006 i Sky Deutschland w latach 2011–2015 pod nazwą Zapping oraz w Belgii w tamtejszej Canal+ (później w Be 1) do 2 lipca 2016 pod taką samą nazwą jak francuski.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Miałeś dokładnie poodkurzać, a zrobiłeś to na łapu-capu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈwapu ˈt͡sapu, AS: u̯apu capu

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) na łapu-capu, na hura, na patataj, byle jak

Wiktionary


łapy

1. potocznie o ręce;
2. kończyna zwierzęcia, głównie ptaka lub ssaka niemającego kopyt;
3. część maszyny przytwierdzana do czegoś w celu umocowania tejże maszyny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Polsce;

Wiktionary

Łapy – miasto w województwie podlaskim w powiecie białostockim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Łapy. Położone na Nizinie Północnopodlaskiej nad rzeką Narew.

Według danych GUS z 1 stycznia 2024 r. Łapy liczyły 14 436 mieszkańców.

Znajdują się w nim zamknięte Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego w Łapach S.A. (ZNTK w Łapach S.A.), obecnie na miejscu ZNTK działa zakład Warsztaty Wagonów Kolejowych WWK Łapy, mleczarnia oraz zamknięta w lutym 2008 cukrownia. Ponadto Łapy są ośrodkiem medycznym i edukacyjnym dla obszaru byłego powiatu łapskiego.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Umówiliśmy się na stacji kolejowej w Łapach.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈwapɨ, AS: u̯apy

Wiktionary

Powiązane:

 przym. łapski

Wiktionary


łasak

nazwisko


SJP.pl


łasić

łasić się:
1. (o zwierzętach) przymilać się, ocierać się, garnąć się
2. (o ludziach) wdzięczyć się, zalecać się do kogoś, chcieć się przypodobać


SJP.pl


łasica

ssak, mały drapieżnik z rodziny łasicowatych; łaska


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zool. niewielkie drapieżne zwierzę futerkowe;

Wiktionary

Łasica (Mustela) – rodzaj drapieżnych ssaków z podrodziny łasic (Mustelinae) w obrębie rodziny łasicowatych (Mustelidae), obejmujący najmniejsze ssaki w rzędzie drapieżnych (Carnivora).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Łasice żyją w chłodnym klimacie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: waˈɕit͡sa, AS: u̯aśica

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łasicowate nmos., łaszenie n., połaszenie n.

:: zdrobn. łasiczka ż.

 czas. łasić się, łasić ndk., połasić dk.

 przym. łasiczy, łasicowaty

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) łaska

Wiktionary


łasice

ssak, mały drapieżnik z rodziny łasicowatych; łaska


SJP.pl

Łasice – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie sochaczewskim, w gminie Brochów. Ma status sołectwa.

Wieś szlachecka położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie sochaczewskim ziemi sochaczewskiej województwa rawskiego. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa warszawskiego.

Wikipedia


łasicowate

rodzina ssaków drapieżnych, żyjących w lasach, obejmuje takie gatunki jak: łasica, wydra, kuna, gronostaj; kunowate; kuny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) syst. zool. nazwa systematyczna|Mustelidae|G. Fischer|ref=tak., rodzina ssaków z rzędu drapieżnych;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Niektóre łasicowate są trzymane jako zwierzęta domowe.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łasica ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kunowate

Wiktionary


łasicowaty

o cechach łasicowatych (rodzina ssaków)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) charakterystyczny dla łasicowatych

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łasica ż.

Wiktionary


łasiczka

zdrobnienie od: łasica


SJP.pl


łasiczy

łasica


SJP.pl

Patrz:

łasica

łasieczniki

wieś w Polsce


SJP.pl

Łasieczniki – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie skierniewickim, w gminie Bolimów.

W latach 1973–1991 w gminie Nieborów; 1 stycznia 1992 włączone do gminy Bolimów.

Wieś szlachecka położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie sochaczewskim ziemi sochaczewskiej województwa rawskiego. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa skierniewickiego.

Wikipedia


łasin

miasto w województwie kujawsko-pomorskim


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Polsce;

Wiktionary

Łasin (niem. Lessen) – miasto w północnej Polsce, w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie grudziądzkim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Łasin, położone nad Jeziorem Łasińskim przy skrzyżowaniu drogi krajowej nr 16 z drogą wojewódzką nr 538.

W latach 1975–1998 miasto należało administracyjnie do województwa toruńskiego. Według danych GUS z 31 grudnia 2022 r. Łasin liczył 3080 mieszkańców.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈwaɕĩn, AS: u̯aśĩn

Wiktionary

Powiązane:

 przym. łasiński

Wiktionary


łasinianin

mieszkaniec Łasina (miasta w Polsce)


SJP.pl


łasinianka

mieszkanka Łasina (miasta w Polsce)


SJP.pl


łasiński

przymiotnik od: Łasin


SJP.pl


łask

łaskawość, miłość, przychylność


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w województwie łódzkim;

Wiktionary

Łask – miasto w województwie łódzkim, w powiecie łaskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Łask i powiatu łaskiego. Jest położone na Wysoczyźnie Łaskiej, nad Grabią.

Według danych GUS z 31 grudnia 2020 r. miasto liczyło 16 925 mieszkańców.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: wask, AS: u̯ask

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łaszczanin m., łaszczanka ż.

 przym. łaski

Wiktionary


łaska

łaskawość, miłość, przychylność


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przychylność, wielkoduszność

 (1.2) darowanie lub złagodzenie kary

 (1.3) rel. dar udzielany człowiekowi przez Boga, a którego przyznanie nie jest związane z żadną zasługą

 (1.4) pot. zob. łasica.

Wiktionary

  • Łaska Boża – pojęcie religijne, oznaczające dar od Boga
  • Łaska, inaczej ułaskawienie – pojęcie prawne

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Należy umieć zarobić na swoje utrzymanie, a nie tylko liczyć na łaskę innych ludzi.

 (1.2) Urzędnik przyłapany na szpiegostwie błagał króla o łaskę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈwaska, AS: u̯aska

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łaskawość ż., łaskawca mos.

:: zgrub. łacha ż.

 czas. ułaskawić dk., obłaskawić dk., łaskować ndk.

 przym. łaskawy, ułaskawiony, obłaskawiony, łaskaw

 przysł. łaskawie

Wiktionary


łaskarzew

miasto w województwie mazowieckim


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Polsce;

Wiktionary

Łaskarzew – miasto w województwie mazowieckim, w powiecie garwolińskim, siedziba gminy wiejskiej Łaskarzew.

Miejscowość jest siedzibą rzymskokatolickiej parafii Podwyższenia Krzyża Świętego oraz dekanatu.

Według danych z 31 grudnia 2009 r. miasto miało 4893 mieszkańców.

Łaskarzew był miastem biskupstwa poznańskiego w ziemi stężyckiej województwa sandomierskiego w drugiej połowie XVI wieku.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: waˈskaʒɛf, AS: u̯askažef

Wiktionary

Powiązane:

 przym. łaskarzewski

Wiktionary


łaskarzewianin

mieszkaniec Łaskarzewa (miasta w Polsce)


SJP.pl


łaskarzewianka

mieszkanka Łaskarzewa (miasta w Polsce)


SJP.pl


łaskarzewski

przymiotnik od: Łaskarzew


SJP.pl


łaskaw

przymiotnik

 (1.1) zob. łaskawy. (forma orzecznikowa)

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Bądź tak łaskaw i zamknij za sobą drzwi.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łaska ż., łaskawość ż., łaskawca mos., łaskawczyni ż.

 przym. łaskawy

 przysł. łaskawie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) łaskawy

Wiktionary


łaskawca

1. dawniej: dobrodziej, darczyńca, dobroczyńca, filantrop;
2. pogardliwie: osoba, która ofiaruje coś niewielkiej wartości, uważając się za dobroczyńcę


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) daw. osoba okazująca łaskę

 (1.2) żart. (także. iron.) osoba uważająca się za dobroczyńcę

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) O, łaskawco, dziękujemy ci, że się pofatygowałeś.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łaska ż., ułaskawienie n., łaskawość ż., łaskowanie n.

 czas. łaskować ndk., ułaskawiać ndk., ułaskawić dk.

 przym. łaskaw, łaskawy

 przysł. łaskawie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dobroczyńca

Wiktionary


łaskawczyni

łaskawca


SJP.pl

Patrz:

łaskawca

łaskawie

przysłówek

 (1.1) w sposób łaskawy, wspaniałomyślnie, wielkodusznie, życzliwie

 (1.2) przen. łagodnie, nieszkodliwie, niegroźnie

 (1.3) grzecz. jeśli łaska, z łaski swojej, uprzejmie

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łaskawca mos., łaska ż., ułaskawienie n., łaskawość ż.

 czas. łaskować ndk.

 przym. łaskawy, łaskaw

Wiktionary


łaskawiec

nazwisko


SJP.pl

Łaskawiec – skała o pionowej ścianie znajdująca się w skrajnej, południowej części Ojcowskiego Parku Narodowego (OPN). Znajduje się na orograficznie lewym, zalesionym zboczu Doliny Prądnika. Dolina zwęża się w tym miejscu do ok. 60 m szerokości, tworząc skalną bramę. Jeden z bastionów tej bramy tworzy właśnie skała Łaskawiec, drugi Bukowa Skała i Szabelki, znajdujące się na przeciwległym zboczu. Tuż obok skały Łaskawiec istnieje Dom Rekolekcyjny Zgromadzenie Zmartwychwstania Pana Naszego Jezusa Chrystusa, zwanych krótko Zmartwychwstańcami oraz kaplica pod wezwaniem Zstąpienia Chrystusa Pana do Otchłani. Od 1996 zarówno dom rekolekcyjny, jak i kaplicę przejęły siostry św. Jadwigi Królowej. W 1994 w pionowej ścianie Łaskawca zamontowano tablicę upamiętniającą żołnierzy Armii Krajowej, którzy odprawiali tutaj polowe msze św.

Wikipedia


łaskawiej

stopień wyższy od przysłówka: łaskawie


SJP.pl


łaskawizna

przestarzale:
1. jałmużna ofiarowana od niechcenia i z okazaniem wyższości;
2. dożywotnie utrzymanie zapewniane dawniej biednym


SJP.pl


łaskawość

przychylność, życzliwość i wielkoduszność okazywane jakiejś osobie; łaska, wspaniałomyślność, dobroć


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co łaskawe; cecha tego, kto łaskawy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wciąż liczysz na jego łaskawość?

 (1.1) Lecz ja, o Panie, ślę moją modlitwę do Ciebie, / w czasie łaskawości, o Boże; / wysłuchaj mnie w Twojej wielkiej dobroci, / w zbawczej Twej wierności!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: waˈskavɔɕt͡ɕ, AS: u̯askavość

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łaska ż., ułaskawienie n., łaskawca mos.

 czas. łaskować ndk., ułaskawiać ndk., ułaskawić dk.

 przym. łaskaw, łaskawy

 przysł. łaskawie

Wiktionary


łaskawski

nazwisko


SJP.pl


łaskawszy

stopień wyższy od przymiotnika: łaskawy


SJP.pl


łaskawy

1. okazujący łaskę; wspaniałomyślny, wielkoduszny, dobry;
2. będący wyrazem łaski, np. łaskawe spojrzenie; życzliwy, przyjazny;
3. słowo używane w zwrotach grzecznościowych, nadające wypowiedzi uprzejmy charakter;
4. przenośnie: łagodny, niedokuczliwy, niesurowy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dobry, pełen wielkoduszności

 (1.2) niedokuczliwy, przychylny

 (1.3) oswojony, bez dzikości

 (1.4) w zwrotach grzecznościowych: zacny, wielmożny

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Łaskawym okiem spojrzał na zebranych.

 (1.2) Aura okazała się dla nas łaskawa.

 (1.3) Nie bój się, te kózki są łaskawe.

 (1.4) Czy łaskawa pani zechciałaby chwileczkę zaczekać?

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łaska ż., łaskawość ż., łaskawca m.; łaskowanie n., ułaskawienie n.

 czas. łaskować ndk., ułaskawiać ndk., ułaskawić dk.

 przym. łaskaw

 przysł. łaskawie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) miłościwy, miłościw, miłosierny

 (1.4) łaskaw

Wiktionary


łaski

przymiotnik od: Łask, rzadziej od: Łazy


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący Łasku, związany z Łaskiem

forma rzeczownika.

 (2.1) D. lp. oraz M., B.i W. lm. od: łaska

Wiktionary

Miejscowości w Polsce

  • Łaski – miejscowość w województwie podkarpackim, w powiecie jasielskim, w gminie Jasło.
  • Łaski – osada w województwie wielkopolskim, w powiecie czarnkowsko-trzcianeckim, w gminie Wieleń.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. Łask mrz., łaszczanin mos., łaszczanka ż.

Wiktionary


łaskotać

1. delikatnie dotykać, pocierać opuszkami palców lub jakimiś przedmiotami, np. piórem, wrażliwych na dotyk miejsc na czyimś ciele, powodując śmiech u tego kogoś; gilgotać, gilgać, smyrać;
2. łaskotać się:
a) łaskotać siebie samego;
b) łaskotać jeden drugiego


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. połaskotać)

 (1.1) lekko podrażniać miejsca wrażliwe na dotyk

czasownik zwrotny niedokonany łaskotać się

 (2.1) łaskotać (1.1) siebie nawzajem

 (2.2) łaskotać (1.1) siebie samego

Wiktionary

Powiązane:

 czas. połaskotać, załaskotać

 rzecz. łaskotanie n., łaskotki nmos.

 przym. łaskotliwy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gilgotać, łechtać, łachotać

Wiktionary


łaskotanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|łaskotać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. łaskotać ndk., połaskotać

 rzecz. łaskotki nmos.

 przym. łaskotliwy

Wiktionary


łaskotki

łachotki, gilgotki;
1. delikatne dotykanie, pocieranie wrażliwych na dotyk miejsc na czyimś ciele, mające wywołać śmiech u tego kogoś;
2. skłonność do śmiania się wskutek łaskotania, zwykle w wyrażeniu "mieć łaskotki"


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) delikatne pobudzanie do śmiechu poprzez lekkie drapanie wrażliwych okolic ciała

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Danka miała łaskotki, dlatego czasami był niezły ubaw, gdy Bartkowi zachciało się ją posmyrać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łaskotanie n., łaskotliwość ż.

 przym. łaskotliwy

 przysł. łaskotliwie

 czas. łaskotać ndk., połaskotać dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) łachotki, łechtanie, gilgotki

Wiktionary


łaskotliwszy

stopień wyższy od przymiotnika: łaskotliwy


SJP.pl


łaskotliwy

1. wywołujący łaskotanie;
2. wrażliwy na łaskotanie


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) wrażliwy na łaskotanie

 (1.2) taki, który wywołuje łaskotki

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zlituj się pan, zaniechaj! bardzom łaskotliwa.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łaskotki nmos., łaskotanie n., połaskotanie n.

 czas. łaskotać ndk., połaskotać dk.

 przym. łaskotkowy

 przysł. łaskotliwie

Wiktionary


łasków

wieś w Polsce


SJP.pl

Łasków – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie hrubieszowskim, na południowym skraju gminy Mircze. Leży nad rzeką Bukową, w obrębie Kotliny Hrubieszowskiej.

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa zamojskiego.

Wikipedia


łaskować

czasownik

 (1.1) stpol. zabiegać o łaskę

Wiktionary

Wymowa:

IPA: waˈskɔvat͡ɕ, AS: u̯askovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łaskowanie n., łaska ż., łaskawca m., łaskawość ż.

 przym. łaskawy

 przysł. łaskawie

Wiktionary


łaskowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|łaskować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. łaskować ndk.

 przym. łaskawy

 rzecz. łaskawca mos.

Wiktionary


łaskun

ssak z rodziny wiwer, wyglądem przypominający łasicę


SJP.pl

Łaskun (Paradoxurus) – rodzaj ssaków z podrodziny łaskunów (Paradoxurinae) w obrębie rodziny wiwerowatych (Viverridae).

Wikipedia


łasoń

dawniej: łakomczuch, łasuch, smakosz; łakotniś, łakotnik


SJP.pl


łasować

potocznie: podjadać smakołyki, zwykle ukradkiem; łasuchować


SJP.pl


łastowski

nazwisko


SJP.pl


łasuch

człowiek łasy, łakomczuch


SJP.pl

  • łasuch – człowiek lubiący łasować, łakomczuch
  • Łasuch – amerykańska seria komiksowa
  • Łasuch – amerykański serial telewizyjny, adaptacja komiksu
  • Łasuch – postać fikcyjna, jeden ze smerfów

Wikipedia


łasuchować

potocznie: podjadać smakołyki, zwykle ukradkiem; łasować


SJP.pl


łasy

lubiący smakołyki; łakomy; chciwy na coś


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) łakomy na przysmaki

 (1.2) żądny czegoś

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Ollda ładniutka jest, na chłopów z potencją wielce łasa, a od owej łasości to i posag podwoiła prezentami, choć jej jeno dwadzieścia sześć wiosen.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈwasɨ, AS: u̯asy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łasuch m.

Wiktionary


łasza

ssak drapieżny z rodziny łaszowatych; np. afrykańska łasza palmowa, wiwera


SJP.pl

Łasza (biał. Лаша, ros. Лаша) – wieś na Białorusi, w obwodzie grodzieńskim, w rejonie grodzieńskim, w sielsowiecie Indura.

Siedziba parafii prawosławnej; znajduje się tu cerkiew pw. św. Mikołaja Cudotwórcy.

Wikipedia


łaszcz

nazwisko


SJP.pl


łaszczanin

mieszkaniec Łaska


SJP.pl


łaszczanka

mieszkanka Łaska


SJP.pl


łaszczewski

nazwisko


SJP.pl


łaszczów

miasto w Polsce


SJP.pl

Łaszczów (1549–1578 Prawda) – miasto w Polsce położone w województwie lubelskim, w powiecie tomaszowskim, w gminie Łaszczów, nad Huczwą, na obszarze Grzędy Sokalskiej.W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zamojskiego.

Wikipedia


łaszczowianin

mieszkaniec Łaszczowa (miasta w Polsce)


SJP.pl


łaszczowianka

mieszkanka Łaszczowa (miasta w Polsce)


SJP.pl


łaszczówka

wieś w Polsce


SJP.pl

Łaszczówka – wieś (dawniej miasto) w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie tomaszowskim, w gminie Tomaszów Lubelski. Leży nad rzeką Sołokiją.

Łaszczówka uzyskała lokację miejską około 1610 roku, zdegradowana przed 1764 rokiem. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zamojskiego.

Wikipedia


łaszczowski

przymiotnik od: Łaszczów


SJP.pl


łaszczyca

nazwisko


SJP.pl


łaszczyk

nazwisko


SJP.pl


łasze

1. odnoga rzeki lub dawne jej koryto zawierające jeszcze wodę i tworzące płytkie jezioro;
2. piaszczysta mielizna utworzona na rzece wskutek obniżenia się poziomu wody; ławica;
3. zgrubienie od: łaska


SJP.pl

Wiwerowate, łaszowate, łasze (Viverridae) – rodzina ssaków z podrzędu kotokształtnych (Feliformia) w obrębie rzędu drapieżnych (Carnivora), występująca głównie w leśnych ekosystemach południowej i południowo-wschodniej Azji, w Afryce i w południowo-zachodniej Europie, głównie poprzez lasy tropikalne, aż do RPA. Żeneta serwalowata (Genetta servalina) zamieszkuje wyspę Zanzibar. Spokrewnione z łaszowatymi gatunki z rodziny Eupleridae występują na Madagaskarze, a Nandiniidae w Afryce. Łaszowate są blisko spokrewnione z hienowatymi (Hyaenidae), mangustowatymi (Herpestidae) i kotowatymi (Felidae).

Wikipedia


łaszek

potocznie: strój kobiecy; szmatka


SJP.pl


łaszewski

nazwisko


SJP.pl

  • Józef Łaszewski (1902–), wioślarz, olimpijczyk
  • Ryszard Łaszewski (1828–1923), agronom, podporucznik, powstaniec styczniowy
  • Ryszard Łaszewski (1941–), profesor nauk prawnych
  • Stefan Łaszewski (1862–1924), prawnik, sędzia, działacz niepodległościowy

Wikipedia


łaszki

potocznie: strój kobiecy; szmatka


SJP.pl

Moroziwka (ukr. Морозівка, pol. hist. Łaszki) – wieś na Ukrainie w rejonie starokonstantynowskim obwodu chmielnickiego na Wołyniu.

Miejscowość opisana jako Łaszki w Dziejach rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej autorstwa Romana Aftanazego.

Wikipedia


łaszkiewicz

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Antoni Łaszkiewicz – polski mineralog
  • Bogumił Łaszkiewicz – polski chemik
  • Felicjan Łaszkiewicz – katolicki duchowny
  • Hubert Łaszkiewicz – polski historyk
  • Kazimierz Łaszkiewicz – polski polityk, działacz państwowy, poseł na Sejm
  • Krzysztof Łaszkiewicz – polski polityk i prawnik
  • Maria Łaszkiewicz – polska artystka
  • Piotr Łaszkiewicz – polski wojskowy
  • Stefan Łaszkiewicz – polski wojskowy

Wikipedia


łaszów

wieś w Polsce


SJP.pl

Łaszów – wieś w Polsce, położona w województwie małopolskim, w powiecie proszowickim, w gminie Pałecznica.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego.

Wikipedia


łaszowate

rodzina ssaków z rzędu drapieżnych występujących w cieplejszych krajach Starego Świata, niewielkich, o ciele wydłużonym, zakończonym długim, puszystym ogonem, krótkich kończynach i głowie zakończonej spiczastym pyskiem; łasze, wiwery


SJP.pl

Wiwerowate, łaszowate, łasze (Viverridae) – rodzina ssaków z podrzędu kotokształtnych (Feliformia) w obrębie rzędu drapieżnych (Carnivora), występująca głównie w leśnych ekosystemach południowej i południowo-wschodniej Azji, w Afryce i w południowo-zachodniej Europie, głównie poprzez lasy tropikalne, aż do RPA. Żeneta serwalowata (Genetta servalina) zamieszkuje wyspę Zanzibar. Spokrewnione z łaszowatymi gatunki z rodziny Eupleridae występują na Madagaskarze, a Nandiniidae w Afryce. Łaszowate są blisko spokrewnione z hienowatymi (Hyaenidae), mangustowatymi (Herpestidae) i kotowatymi (Felidae).

Wikipedia


łaszowaty

o cechach łaszowatych (rodzina ssaków)


SJP.pl


łaszt

dawna miara objętości ciał sypkich, zwłaszcza zboża


SJP.pl

Łaszt – dawna jednostka miary objętości dla towarów sypkich, głównie zboża, stosowana od XIV do XIX wieku w portach nadbałtyckich. Liczyła 3000-3840 litrów (dm3). Łaszt dzielił się na 30 korców lub 60 szefli.

Wikipedia


łat

jednostka monetarna Łotwy (1 łat = 100 santimów)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) hist. monet. waluta Łotwy w latach 1922–1941 oraz 1993–2013;

forma rzeczownika|rodzaj=żeński.

 (2.1) D. lm. od: łata

Wiktionary

Łat (łot. Lats) – dawna jednostka monetarna używana na Łotwie w latach 1922–1941 oraz 1993–2014. Została zastąpiona przez euro 1 stycznia 2014 r, pozostając równolegle w obiegu do 15 stycznia tegoż roku. Dzieliła się na 100 santimów.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Obawiano się, że dewaluacja łata może wprowadzić panikę na rynkach.

 (1.1) 1 stycznia łat został zastąpiony euro.

 (2.1) Twoje spodnie są tak zniszczone i mają tyle łat, że powinieneś je wyrzucić.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: wat, AS: u̯at

Wiktionary

Powiązane:

 przym. łatowy

Wiktionary


łata

1. kawałek materiału naszywany lub przymocowywany do ubrania itp. tak, aby zakryć dziurę;
2. plama w innym kolorze niż tło (głównie u zwierząt);
3. przyrząd geodezyjny do pomiarów wysokościowych;
4. łata murarska - gładka deska do badania równości płaszczyzn;
5. drewniana listwa wykorzystywana do robót ciesielskich


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) fragment materiału przyszyty do tkaniny, aby zasłonić dziurę w tej tkaninie

 (1.2) fragment sierści zwierzęcia o innym kolorze niż pozostała część sierści

 (1.3) inform. plik zawierający poprawki do kodu programu, bazujący na różnicach pomiędzy kodem poprawionym a poprawianym

 (1.4) gw-pl|Poznań. urwis; o dorosłym człowieku: niewiele wart

 (1.5) drewniana listwa o prostokątnym lub kwadratowym przekroju używana w drewnianych konstrukcjach

 (1.6) przyrząd z podziałką stosowany w geodezji do niwelacji

 (1.7) jeden z elementów tuszy wołowej;

 (1.8) wskaźnik poziomu wody montowany na brzegach rzek i zbiorników wodnych

forma rzeczownika|rodzaj=męskozwierzęcy.

 (2.1) D. i B. lp. od: łat

Wiktionary

  • łata
    • łata murarska – długa deska z poziomicą
  • łata/łatka – poprawka lub uaktualnienie do programu
  • łata – kawałek tkaniny naszyty na uszkodzoną część odzieży lub innego wyrobu tekstylnego
  • łata wodowskazowa
  • łata niwelacyjna (termin geodezyjny)
  • łata – część tylnej ćwierćtuszy wołowej

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Mama zaszyła dziecku dziury na kolanach spodni łatami.

 (1.2) Ten biały kotek ma czarną łatę na grzbiecie.

 (1.3) Do nakładania łat używa się programu „patch”.

 (1.7) Kiedy jest okazja do świętowania, jak zdanie egzaminu czy ukończenie eseju, schodzą, żeby zjeść musakę, okrę, taramosalatę, łatę jagnięcą czy ośmiornicę przy drewnianych, lakierowanych stołach, które wyglądają, jakby przyniesiono je tu prosto ze starego żaglowca.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈwata, AS: u̯ata

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łaciarz m., łaciarstwo n., łatus m., łatacz m., łatanina ż.

:: zdrobn. łatka ż.

 czas. łatać, załatać, przyłatać

 przym. łaciaty, łatany, załatany, łaciarski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gałgan

 (1.1) plama, odmiana

 (1.3) poprawka, patch

 (1.4) łatus

 (1.8) wskaz, wodowskaz

Wiktionary


łatać

1. przyszywać łaty w celu naprawy ubrania, obuwia; reperować;
2. przenośne: wypełniać jakąś lukę, np. łatać budżet


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. załatać)

 (1.1) umieszczać łaty

 (1.2) przen. uzupełniać braki

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łata ż., łatanie n., łatanina ż.

:: zdrobn. łatka ż.

Wiktionary


łatacz

1. osoba łatająca dziury;
2. żartobliwie: osoba uzupełniająca braki w czymś


SJP.pl


łatanice

wieś w Polsce


SJP.pl

Łatanice – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie buskim, w gminie Wiślica.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego.

Wieś sołecka w sołectwie Łatanie – zobacz jednostki pomocnicze gminy Wiślica w BIP

W miejscowości znajduje się remiza Ochotniczej Straży Pożarnej OSP Łatanice. Przez wieś przepływa rzeczka Maskalis.

Wikipedia


łatanina

partanina; partactwo


SJP.pl


łatany

1. przyszywać łaty w celu naprawy ubrania, obuwia; reperować;
2. przenośne: wypełniać jakąś lukę, np. łatać budżet


SJP.pl


łatczyn

łatczyn brodawnik - euroazjatycki owad prostoskrzydły z rodziny pasikonikowatych


SJP.pl


łatczynowate

rodzina owadów z rzędu prostoskrzydłych


SJP.pl


łateczka

zdrobnienie od: łatka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. zdrobn. od: łątka

Wiktionary

Wymowa:

IPA: wɔ̃nˈtɛt͡ʃka, AS: u̯õntečka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łątka ż.

Wiktionary


łatek

pogardliwie: człowiek, którego nie traktuje się poważnie; biedak, szarak, golec, byle kto


SJP.pl

Łatek (ang. Scruff, 2000) – hiszpański serial animowany wytwórni D’Ocon Films. Miał premierę 1 listopada 2000 na antenie katalońskiego Canal 33.

Serial miał premierę w Polsce 6 kwietnia 2004 w TVP1. Ostatnia emisja miała miejsce 4 czerwca 2008.

Wikipedia


łatgalia

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. hist. jedna z czterech krain historycznych składających się na współczesną Łotwę, leżąca we wschodniej części kraju;

Wiktionary

Łatgalia (łatg. Latgola, łot. Latgale, niem. Lettgallen, ros. Латгалия, od nazwy plemienia Łatgalów) – jedna z pięciu krain historycznych składających się na współczesną Łotwę, leży we wschodniej części kraju.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. łatgalski

 przym. łatgalski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) hist. Inflanty Polskie

Wiktionary


łatgalski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Łatgalią, dotyczący Łatgalii

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) jęz. język wschodniobałtycki używany głównie w Łatgalii;

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Łatgalia ż., Łatgal m., Łatgalka ż.

Wiktionary


łatka

1. zdrobnienie od: łata;
2. środowiskowo: poprawka lub uaktualnienie do programu komputerowego; patch;
3. przypinać łatkę - krytykować


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zool. nazwa systematyczna|Agrion., niebieska bądź zielona ważka zamieszkująca podmokłe tereny

 (1.2) daw. kukiełka, lalka dla dzieci

 (1.3) etn. bud. słup w ścianie, mający po bokach wyżłobienia, w które wsuwa się belki lub ociosane bierwiona

Wiktionary

  • Andrzej Łatka – polski piłkarz
  • Rafał Łatka – polski historyk
  • zdrobnienie od łata

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈwɔ̃ntka, AS: u̯õntka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: zdrobn. łąteczka ż.

Wiktionary


łątki

1. owad z rodziny łątkowatych, o ciele wysmukłym, zielono lub niebiesko zabarwionym, mający dwie pary błoniastych, wydłużonych skrzydeł;
2. w budownictwie ludowym: pionowy słup z wyżłobionymi bocznymi rowkami, do których wsuwa się zaciosane bierwiona lub belki;
3. dawniej: lalka, kukiełka, marionetka


SJP.pl


łątkowate

o cechach łątkowatych (rodzina owadów)


SJP.pl

Łątkowate (Coenagrionidae) – rodzina owadów z rzędu ważek, należąca do podrzędu ważek równoskrzydłych. Jest najliczniejszą w gatunki rodziną ważek – obejmuje ich ponad 1380. Samce większości gatunków (z wyjątkiem rodzaju Pyrrhosoma) są niebieskie.

Wikipedia


łatkowaty

urena łatkowata - tropikalna roślina z rodziny ślazowatych, uprawiana dla włókna do produkcji worków, lin, dywanów i tkanin


SJP.pl


łatkowski

nazwisko


SJP.pl


łatno

wieś w Polsce


SJP.pl

Łatno – osada w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie gryfickim, w gminie Brojce.Według danych gminy z 5 czerwca 2009 osada miała 47 mieszkańców.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa szczecińskiego.

Wikipedia


łatowy

przymiotnik od: łata


SJP.pl


łatus

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) gw-pl|Poznań. urwis

 (1.2) gw-pl|Poznań. o dorosłym człowieku: niewiele wart

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łata m./ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) łata

 (1.2) łata

Wiktionary


łatwiej

stopień wyższy od przysłówka: łatwo


SJP.pl


łatwiejszy

stopień wyższy od przymiotnika: łatwy


SJP.pl


łatwiuśki

zdrobnienie od: łatwy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) pot. zdrobn. od: łatwy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) A skądinąd wiem, że praca tłumacza wcale do łatwiuśkich nie należy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: watˈfʲjüɕci, AS: u̯atfʹi ̯üśḱi

Wiktionary


łatwiuteńki

zdrobnienie od: łatwy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) pot. zdrobn. od: łatwy

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌwatfʲjuˈtɛ̃ɲci, AS: u̯atfʹi ̯utńḱi

Wiktionary


łatwiutki

zdrobnienie od: łatwy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) zdrobn. od: łatwy

Wiktionary

Wymowa:

IPA: watˈfʲjutʲci, AS: u̯atfʹi ̯utʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 przysł. łatwiutko, łatwo

 rzecz. łatwość, łatwizna

 przym. łatwy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) łatwiuśki

Wiktionary


łatwiutko

przysłówek

 (1.1) zdrobn. od: łatwo

 (1.2) śmiesznie łatwo

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Łatwiutko poszło załatwienie wiz.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łatwość ż., łatwizna ż.

 czas. ułatwiać ndk., ułatwić dk.

 przysł. łatwo

 przym. łatwiutki, łatwy

Wiktionary


łatwizna

potocznie: coś łatwego, banalnego; prościzna, pestka, pryszcz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. coś łatwego i prostego do wykonania

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ten referat to łatwizna w porównaniu z egzaminem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: watˈfʲizna, AS: u̯atfʹizna

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łatwość ż.

 czas. ułatwiać ndk., ułatwić dk.

 przym. łatwy, łatwiutki

 przysł. łatwo, łatwiutko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) bułka z masłem

Wiktionary


łatwo

przysłówek sposobu

 (1.1) w sposób łatwy, bez trudności, bez trudu lub wysiłku

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nauka języków obcych przychodzi mu wyjątkowo łatwo.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈwatfɔ, AS: u̯atfo

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łatwość ż., łatwizna ż., ułatwienie n.

 czas. ułatwiać ndk., ułatwić dk.

 przym. łatwy, łatwiutki

 przysł. łatwiutko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) prosto, swobodnie, gładko, bez trudu, bez wysiłku; gw-pl|Śląsk Cieszyński|pelzym.

Wiktionary


łatwopalność

cecha materiału, który łatwo ulega samozapłonowi


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) fiz. cecha tego, co łatwopalne

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Materiały te, ze względu na ich łatwopalność, przechowujemy poza głównym budynkiem.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. łatwopalny

Wiktionary


łatwopalny

wykazujący możliwość łatwego zapalenia się


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) wykazujący możliwość łatwego zapalenia się

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) - Niech Archanioł uważa, żeby się od miecza szafa nie zajęła, bo jest łatwopalna - powiadam, próbując obrócić to w żart.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌwatfɔˈpalnɨ, AS: u̯atfopalny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łatwopalność ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) palny, zapalny

Wiktionary


łatwość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co jest łatwe, brak trudności

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈwatfɔɕt͡ɕ, AS: u̯atfość

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łatwizna ż., ułatwienie n., ułatwianie n.

 czas. ułatwiać ndk., ułatwić dk.

 przym. łatwiutki, łatwy

 przysł. łatwiutko, łatwo

Wiktionary


łatwościerność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest łatwościerne

Wiktionary

Powiązane:

 przym. łatwościerny

 przysł. łatwościernie

Wiktionary


łatwotopliwość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest łatwotopliwe

Wiktionary

Powiązane:

 przym. łatwotopliwy

 przysł. łatwotopliwie

Wiktionary


łatwotopliwy

dający się łatwo stopić; łatwo topliwy


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który łatwo topi się

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łatwotopliwość ż.

Wiktionary


łatwowierniej

stopień wyższy od przysłówka: łatwowiernie


SJP.pl


łatwowierność

naiwność; bezkrytyczne przyjmowanie jakichś idei, poglądów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha kogoś, kto ma skłonność do uznawania za prawdziwe niesprawdzonych informacji

Wiktionary

Powiązane:

 przym. łatwowierny

 przysł. łatwowiernie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) bezkrytycyzm, bezkrytyczność, prostoduszność

Wiktionary


łatwowierny

nadmiernie ufny; naiwny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który ma skłonność do uznawania za prawdziwe niesprawdzonych informacji

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nie jest istotne, czy pogromca Galów okazał się w tym wypadku łatwowierny, czy sam fantazjował.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łatwowierność ż.

 przysł. łatwowiernie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) bezkrytyczny, naiwny, prostoduszny, ufny

Wiktionary


łatwy

1. niesprawiający trudności, osiągany bez wysiłku;
2. wulgarnie, o mężczyźnie: chętny do współżycia


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) nie wymagający wysiłku, trudu, nie stawiający przeszkód

 (1.2) niewynikający z rzetelnej pracy, osiągany bez wysiłku

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To zadanie jest bardzo łatwe; nawet dziecko może je rozwiązać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈwatfɨ, AS: u̯atfy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łatwość ż., łatwizna ż., ułatwianie n., ułatwienie n.

 czas. ułatwiać ndk., ułatwić dk.

 przym. łatwiutki

 przysł. łatwo, łatwiutko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) nietrudny, essa

Wiktionary


łatynda

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Poznań, Lwów. obibok, włóczęga

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) łatenda

Wiktionary


łauma

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mitsłow. demon szkodzący kobietom w połogu i podmieniający lub porywający niemowlęta

Wiktionary

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 zapożyczenie z etym2n|litew|laimė|láimė.

uwagi.

tłumaczenia.

źródła.

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 zapożyczenie z etym2n|litew|laimė|láimė.

uwagi.

tłumaczenia.

źródła.

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


ława

1. sprzęt do siedzenia dla kilku osób
2. zwarty szereg, gromada
3. sposób prowadzenia walki dawnej jazdy polskiej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) deska służąca do siedzenia, długie siedzisko bez oparcia

 (1.2) mebl. niski stolik, zwykle podłużny

 (1.3) miejsce w sejmie, w sądzie lub w instytucji szkolnej

 (1.4) daw. wojsk. sposób walki konnej z zaskakującym okrążeniem przeciwnika

 (1.5) daw. zwarty szereg

Wiktionary

Ława – prosty mebel drewniany, znany od starożytności, służący do siedzenia kilku osobom (czasem do spania), którego początkiem była leżąca kłoda drewna, z biegiem czasu o ociosanej płasko górnej części, wsparta na kamieniach. Gdy upowszechniło się pilarstwo, ławę wykonywano z jednej lub kilku desek (zależnie od szerokości), a podstawę w zależności od długości ławy stanowiły 2 płaskie podpory lub 4 i więcej nóg.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Dla biesiadników pospiesznie zbijano z desek stoły i ławy, stawiając je na zewnątrz, bo gości było więcej niż obszerna izba mogła pomieścić.

 (1.2) Na imprezie u Karola musieliśmy zasiąść na tapczanie przy niewygodnej ławie.

 (1.3) O tej porze ławy poselskie świeciły pustkami.

 (1.5) Widać było występujące szeregi tarczowników Bolesława. Chwila jeszcze, a i one ruszyły ławą i wojska zbliżały się szybko.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈwava, AS: u̯ava

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ławnik m., ławniczka ż., ławkowiec m.

:: zdrobn. ławka ż., ławeczka ż.

Wiktionary


ławecki

nazwisko


SJP.pl


ławeczka

zdrobnienie od: ławka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. zdrobn. od: ławka

 (1.2) mała ławka

 (1.3) sport. przyrząd kulturystyczny do ćwiczeń mięśni klatki piersiowej i tricepsa

Wiktionary

Ławeczka – polski film fabularny (komedia romantyczna) z 2004 roku w reż. Macieja Żaka. Scenariusz powstał na podstawie sztuki teatralnej rosyjskiego dramaturga Aleksandra Gelmana o tym samym tytule. Okres zdjęciowy trwał od 8 do 20 lipca 2003 roku.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: waˈvɛt͡ʃka, AS: u̯avečka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ława ż., ławka ż.

Wiktionary


ławica

1. skupisko zwierząt wodnych;
2. wał piasku i innych osadów dennych, usypany przez rzekę w jej korycie lub przez wody morskie na szelfie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) skupisko ryb lub innych drobnych zwierząt morskich;

 (1.2) przen. książk. skupienie, nagromadzenie wielu małych rzeczy

 (1.3) usypisko piachu lub żwiru w formie wału naniesionego przez rzekę, morze;

 (1.4) geol. wyraźnie oddzielona warstwa (lub zespół warstw) w składzie skały osadowej;

Wiktionary

  • ławica – termin w geomorfologii i żegludze
  • ławica – termin w geologii
  • ławica ryb – termin w ichtiologii
W Polsce
  • Ławica – część Poznania
    • Port lotniczy Poznań-Ławica
    • Ławica – ciek wodny na terenie Poznania

    Wikipedia

    Przykłady

    składnia.

    kolokacje.

    synonimy.

    antonimy.

    hiperonimy.

     (1.1) stado

     (1.2) nagromadzenie

     (1.3) usypisko, nanos

     (1.4) warstwa

    hiponimy.

    holonimy.

    meronimy.

    pokrewne.

     rzecz. Ławica ż.

    :: zdrobn. ławiczka ż.

     przym. ławicowy

     przysł. ławicowo

    frazeologia.

    etymologia.

    uwagi.

     

    tłumaczenia.

    * angielski: (1.1) school

    * baskijski: (1.1) sarda

    * duński: (1.1) stime w., fiskestime w.; (1.2) stime w.

    * esperanto: (1.3) sablobenko

    * hiszpański: (1.1) banco m.

    * niemiecki: (1.4) Bank ż.

    * rosyjski: (1.1) кося́к m.; (1.3) по́бочень m.

    * wilamowski: (1.4) baonk ż., bank ż.

    źródła.

    == ławica (język górnołużycki.) ==

    wymowa.

    znaczenia.

    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) ławka

    odmiana.

    przykłady.

    Wiktionary

    Wymowa:

    IPA: waˈvʲit͡sa, AS: u̯avʹica

    Wiktionary

    Powiązane:

     rzecz. Ławica ż.

    :: zdrobn. ławiczka ż.

     przym. ławicowy

     przysł. ławicowo

    Wiktionary

    Synonimy:

    antonimy.

    hiperonimy.

     (1.1) stado

     (1.2) nagromadzenie

     (1.3) usypisko, nanos

     (1.4) warstwa

    hiponimy.

    holonimy.

    meronimy.

    pokrewne.

     rzecz. Ławica ż.

    :: zdrobn. ławiczka ż.

     przym. ławicowy

     przysł. ławicowo

    frazeologia.

    etymologia.

    uwagi.

     

    tłumaczenia.

    * angielski: (1.1) school

    * baskijski: (1.1) sarda

    * duński: (1.1) stime w., fiskestime w.; (1.2) stime w.

    * esperanto: (1.3) sablobenko

    * hiszpański: (1.1) banco m.

    * niemiecki: (1.4) Bank ż.

    * rosyjski: (1.1) кося́к m.; (1.3) по́бочень m.

    * wilamowski: (1.4) baonk ż., bank ż.

    źródła.

    == ławica (język górnołużycki.) ==

    wymowa.

    znaczenia.

    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) ławka

    odmiana.

    przykłady.

    składnia.

    kolokacje.

    synonimy.

     (1.1) ława, ławka

    Wiktionary


ławicki

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Franciszek Ławicki – polski rzemieślnik, powroźnik, weteran
  • Hienadź Ławicki – radziecki i białoruski wojskowy
  • Sławomir Ławicki – polski lekarz

Wikipedia


ławicowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z ławicą, dotyczący ławicy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ławica ż., Ławica ż., ławiczka ż.

 przysł. ławicowo

Wiktionary


ławiński

nazwisko


SJP.pl


ławka

1. mebel do siedzenia;
2. stolik z krzesłami w klasie, sali dla uczniów itp.;
3. ławka bosmańska - mocna deska, którą spuszcza się za burtę wraz z siedzącym na niej człowiekiem


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: ława

 (1.2) twardy mebel do siedzenia dla kilku osób;

 (1.3) eduk. szkolny mebel do nauki

 (1.4) stpol. (współcz. gw-pl|Śląsk Cieszyński.) kładka

 (1.5) szeroka, kilkuosobowa gondola kolejki krzesełkowej

 (1.6) hist. metrol. staropolska miara długości równa 4,466 cm

 (1.7) zob. ławki.

Wiktionary

  • ławka – mebel
  • ławka – jednostka długości
  • ławka – element małej architektury
  • ławka – element terlicy
  • ławka – rodzaj formacji skalnej
  • "Ławka" – singiel Formacji Nieżywych Schabuff wydany w 2008

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Wieczorem siedzieliśmy na ławce w parku.

 (1.3) Najtrwalsze w życiu przyjaźnie, to te ze szkolnej ławki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈwafka, AS: u̯afka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ławkowiec mrz.

:: zgrub. ława ż.

:: zdrobn. ławeczka ż.

 przym. ławkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) gw-pl|Górny Śląsk|bank.

Wiktionary


ławkarz

potocznie: sprzedawca na bazarze rozkładający swój towar na ławkach; straganiarz, kramarz


SJP.pl


ławki

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) jeźdz. drewniane części siodła, którymi terlica opiera się na grzbiecie konia;

forma rzeczownika.

 (2.1) D. lp.; M., B. i W. lm. od: ławka

Wiktionary

  • ławki – elementy terlicy

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈwafʲci, AS: u̯afʹḱi

Wiktionary


ławkowicz

potocznie: zawodnik niegrający w podstawowym składzie; ławkowiec


SJP.pl


ławkowiec

szeroki i gruby pędzel o długim włosiu, ułatwiający sprawne pokrycie dużych powierzchni


SJP.pl


ławkowy

związany z ławką


SJP.pl


ławnicki

przymiotnik od: Ławnica


SJP.pl


ławnictwo

urząd ławnika


SJP.pl


ławniczak

nazwisko


SJP.pl


ławniczek

1. w różnych krajach: członkini sądu przysięgłych;
2. w Polsce: członkini sądu reprezentująca społeczeństwo


SJP.pl


ławniczka

1. w różnych krajach: członkini sądu przysięgłych;
2. w Polsce: członkini sądu reprezentująca społeczeństwo


SJP.pl


ławnik

członek sądu przysięgłych; w Polsce: członek sądu reprezentujący społeczeństwo


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) praw. osoba niebędąca sędzią, uczestnicząca w wydawaniu wyroków w niektórych kategoriach spraw sądowych;

 (1.2) praw. w dawnej Polsce: członek ławy miejskiej lub wiejskiej;

Wiktionary

  • ławnik – niezawodowy członek składu orzekającego sądu, stanowiący czynnik społeczny w wymiarze sprawiedliwości
  • ławnik – członek zarządu miejskiego lub gminnego w dawnej Polsce
  • Józef Ławnik – polski historyk

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W sprawach cywilnych dwaj ławnicy pod przewodnictwem zawodowego sędziego rozpoznają sprawy z zakresu prawa pracy oraz część spraw wynikających ze stosunków rodzinnych.

 (1.2) Ława miejska (…) składała się z wójta, landwójta i sześciu ławników.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ława ż.

:: fż. ławniczka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) radny

Wiktionary


ławostół

rozkładana ława z regulacją wysokości blatu, którą można przekształcić w stół


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) mebel z regulowaną wysokością oraz szerokością blatu

Wiktionary


ławowy

przymiotnik od: ława


SJP.pl


ławra

1. zespół pustelni anachoretów w dawnym Kościele wschodnim
2. klasztor prawosławny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) rel. zespół pustelni anachoretów;

 (1.2) współcz. rel. duży klasztor prawosławny

Wiktionary

Ławra (nowogr. Λαύρα, przejście) – określenie używane w stosunku do większych (i o szczególnym znaczeniu) męskich monasterów (klasztorów) w Kościele prawosławnym oraz w Kościołach katolickich wschodnich, również w postaci skupionego wokół świątyni zespołu pustelni mnichów ascetów nieprowadzących wspólnego życia zakonnego.

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Prace remontowe w ławrze supraskiej były wspierane finansowo z budżetu państwa polskiego.

Wiktionary


ławrientij

imię męskie


SJP.pl


ławrow

nazwisko


SJP.pl


ławrynowicz

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Agnieszka Ławrynowicz (XX–XXI w.) – polska inżynierka informatyki
  • Aleksander Ławrynowicz (1889–1944) – polski bakteriolog
  • Antoni Ławrynowicz (1750–po 1796) – polski ksiądz, pedagog i bajkopisarz
  • Antoni Ławrynowicz (1918–2012) – polski działacz kombatancki, pułkownik Wojska Polskiego w stanie spoczynku, weteran II wojny światowej
  • Bolesław Ławrynowicz (1892–1971) – łotewski ksiądz rzymskokatolicki, działacz mniejszości polskiej na Łotwie w dwudziestoleciu międzywojennym
  • Dariusz Ławrynowicz (ur. 1979) – litewski koszykarz polskiego pochodzenia
  • Joanna Ławrynowicz-Just (ur. 1975) – polska pianistka
  • Julian Ławrynowicz (1939–2020) – polski matematyk i fizyk
  • Kazimierz Ławrynowicz (1941–2002) – rosyjski naukowiec, profesor Bałtyckiego Uniwersytetu Federalnego w Królewcu, działacz mniejszości polskiej w Królewcu
  • Kleofas Ławrynowicz (ur. 1935) – działacz polonijny w Federacji Rosyjskiej, przewodniczący Wspólnoty Kultury Polskiej w Królewcu (1995–2001)
  • Krystyna Makowska-Ławrynowicz (ur. 1947) – polska pianistka, kameralistka, profesorka Uniwersytetu Muzycznego w Warszawie i Akademii Muzycznej w Łodzi
  • Krzysztof Ławrynowicz (ur. 1979) – litewski koszykarz polskiego pochodzenia
  • Małgorzata Ławrynowicz (ur. 1988) – polska gimnastyczka, olimpijka z Aten 2004
  • Marek Ławrynowicz (ur. 1950) – polski pisarz, autor słuchowisk radiowych, scenarzysta filmowy i poeta
  • Maria Ławrynowicz – polska botaniczka i mykołlożka
  • Mateusz Ławrynowicz (ur. 1985) - polski aktor telewizyjny i teatralny, a także wykładowca i reżyser
  • Mirosław Ławrynowicz (1947–2005) – polski skrzypek
  • Ołeksandr Ławrynowycz (ur. 1956) – ukraiński polityk, minister sprawiedliwości (2002–2005, 2006–2007, 2010–2013), parlamentarzysta
  • Paweł Ławrynowicz (ur. 1976) – polski aktor filmowy, telewizyjny i teatralny, a także fotograf
  • Ryszard Ławrynowicz (ur. 1947) – polski samorządowiec, naczelnik gminy Kołobrzeg (1973–1987), starosta powiatu kołobrzeskiego (1998–2006)
  • Witold Ławrynowicz (ur. 1955) – polski historyk, publicysta i pisarz
  • Zofia Ławrynowicz (ur. 1964) – polska nauczycielka, polityczka, działaczka kulturalna, posłanka na Sejm VII kadencji
  • Zygmunt Ławrynowicz (1925–1987) – polski poeta emigracyjny, tłumacz i publicysta

Wikipedia


ławski

nazwisko


SJP.pl


łaz

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gwara. reg. karczowisko lub wypalenisko

 (1.2) gwara. reg. teren nizinny pokryty krzakami

Wiktionary

łaz – trzebież w lesie przez wypalenia lub wykopanie, przeważnie w liczbie mnogiej łazy.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Onegdaj łazy szybko zamieniały się w pastwiska.

 (1.2) Ciężko wozem przejechać, bo tam same łazy i torfowiska.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łazek mrz., Łazy nmos.

Wiktionary


łazanek

kwadratowa kluska z cienko rozwałkowanego ciasta; łazanka


SJP.pl


łazanka

kwadratowa kluska z cienko rozwałkowanego ciasta; łazanek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kulin. kluska z cienkiego ciasta mająca kształt kwadratu lub rombu

Wiktionary

  • łazanki – potrawa
  • Łazanka – struga, dopływ Szkła, nad którą leży Kobylnica Wołoska
  • Łazanka – wieś na Litwie

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) war. łazanek

Wiktionary


łazanki

potrawa z cienkich, kwadratowych klusek, zwykle okraszonych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) spoż. makaron cięty w kwadraty wielkości około jednego centymetra

 (1.2) kulin. potrawa kuchni polskiej z makaronu oraz zasmażanej kapusty z omastą ze skwarków lub kiełbasy;

Wiktionary

Łazanki – rodzaj makaronu, który otrzymuje się przez pokrojenie poprzecznie zwiniętego rulonu twardego, przeschniętego ciasta na jednocentymetrowe paski i pokrojenie tych pasków na kwadraciki. Następnie gotuje się je i podaje z dodatkiem przesmażonej słoniny lub boczku.

W polskiej kuchni łazanki są podawane najczęściej z kapustą, grzybami, mięsem albo kiełbasą. Bywają też składnikiem tradycyjnej, wigilijnej zupy grzybowej.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: waˈzãnʲci, AS: u̯azãnʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: zdrobn. łazaneczki nmos.

:: zgrub. łaziory nmos.

 przym. łazankowy

Wiktionary


łazankowy

łazanek, łazanka


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący łazanek

Wiktionary

Patrz:

łazanek, łazanka

łazarczyk

nazwisko


SJP.pl

Łazarczyk – nazwisko używane w Polsce.

Na początku lat 90. XX wieku nosiło je w Polsce 1431 pełnoletnich osób. Najwięcej w dawnym woj. kieleckim (194 osoby), katowickim (116 osób) i warszawskim (103 osoby).

Wikipedia


łazarewicz

nazwisko


SJP.pl


łazarkiewicz

nazwisko


SJP.pl


łazarski

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Jan Łazarski – polski kolarz torowy, działacz i trener
  • Józef Łazarski – polski lekarz, rektor UJ
  • Michał Łazarski – ujednoznacznienie
  • Mieczysław Łazarski – polski matematyk, rektor Politechniki Lwowskiej
  • Otmar Łazarski – polski prawnik i dyplomata
  • Ryszard Łazarski – polski nauczyciel, działacz oświatowy i społeczny
  • Stanisław Łazarski – polski adwokat, poseł do Sejmu Krajowego Galicji
  • Zygmunt Łazarski – polski drukarz

Wikipedia


łazarz

nędzarz, żebrak, osoba skrajnie uboga


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;

 (1.2) bibl. postać biblijna

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (2.1) geogr. część Poznania między Wildą, Górczynem, Grunwaldem i Jeżycami;

 (2.2) geogr. osada śródleśna w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie białostockim, w gminie Czarna Białostocka;

Wiktionary

  • Łazarz – postać biblijna
  • Łazarz – imię męskie
  • Łazarz – ruski poeta, pisarz, w epoce baroku szerzący konceptyzm (idea – conceptus – imago – ars – opus), duchowny prawosławny
  • Łazarz – rosyjski biskup prawosławny
  • Łazarz – prawosławny patriarcha Jerozolimy
  • Łazarz – kanadyjski biskup prawosławny
  • Łazarz – biskup Ukraińskiego Kościoła Prawosławnego Patriarchatu Moskiewskiego
  • Łazarz – duchowny Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego poza granicami Rosji, a następnie Rosyjskiego Kościoła Prawdziwie Prawosławnego, biskup tambowski i morszański

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Dzień imienin Łazarza wypada w tym roku w sobotę.

 (1.2) Kiedy Jezus tam przybył, zastał Łazarza już od czterech dni spoczywającego w grobie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈwazaʃ, AS: u̯azaš

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łazarz mos., lazaryta mos.

 czas. łazarzować ndk.

 przym. łazarzy, łazarzowski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Eleazar

Wiktionary


łazarzowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Łazarza lub z nim związany


SJP.pl


łaźbić

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) daw. podbierać miód i wosk z barci, zostawiając pszczołom tyle, ile potrzeba im do przezimowania; ogólniej – oporządzać pszczoły na zimę; Gloger.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Bartnik od rana łaźbił gdzieś w lesie.

 (1.1) Dosyć tylko raz do roku pszczoły łaźbić. sic.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈwaʑbʲit͡ɕ, AS: u̯aźbʹić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łaźbienie n., łaźbiny nmos., łaźbiec m., łaźbień m., leziwo n.

 czas. wyłaźbić dk.

Wiktionary


łaźbiec

motyl z rodziny omacnic, którego gąsienice są szkodnikami pasiek; barciak mniejszy


SJP.pl

Łaźbiec (barciak mniejszy) (Achroia grisella) - owad z rzędu motyli. Motyl o rozpiętości skrzydeł 2 cm i szarej barwie. Samica składa na plastrach około 250-300 jaj, z których wylęgają się drobne gąsienice żerujące w komórkach plastra pszczelego. Mogą one uszkadzać czerw, powodując jego zamieranie. W ciągu roku wydaje 2-3 pokoleń. Motyl ten może się rozwijać również w plastrach poza ulem, gdzie ramki z plastrami są magazynowane i gdzie również niszczy plastry.

Wikipedia


łaźbienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) daw. odczasownikowy od|łaźbić.

Wiktionary

Łaźbienie – w bartnictwie jesienne wybieranie miodu i wosku z barci w ilości zapewniającej pszczołom możliwość bezpiecznego przezimowania.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: waʑˈbʲjɛ̇̃ɲɛ, AS: u̯aźbʹi ̯ė̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 zob. łaźbić.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) miodobranie

Wiktionary


łaźbiny

pora podbierania pszczołom miodu i wosku, przypadająca na jesieni


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) pszcz. daw. pora jesienna, gdy bartnik podbierał pszczołom miód i wosk

Wiktionary

Wymowa:

IPA: waʑˈbʲĩnɨ, AS: u̯aźbʹĩny

Wiktionary

Powiązane:

 zob. łaźbić.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pora łaźbienia

Wiktionary


łaźcowate

rodzina słodkowodnych ryb okoniokształtnych; labiryntowate, błędnikowate


SJP.pl

Błędnikowate, łaźcowate, labiryntowate (Anabantidae) – rodzina słodkowodnych ryb okoniokształtnych zaliczana do błędnikowców. Ze względu na atrakcyjne ubarwienie i ciekawą biologię często spotykane w akwarystyce.

Wikipedia


łaźcowaty

o cechach łaźcowatych (rodzina ryb)


SJP.pl


łazęga

(r. żeński)
1. kobieta lubiąca łazić, włóczyć się, wałęsać się; także o mężczyźnie, zwierzęciu, z silniejszym zabarwieniem ekspresywnym
2. włóczęga, wałęsanie się


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba która lubi włóczyć się

rzeczownik, rodzaj żeński

 (2.1) włóczenie się, łażenie

Wiktionary

Łazęga – lewobrzeżny dopływ Czechówki, ciek piątego rzędu o długości 4,2 km. Początek bierze na łąkach we wsi Płouszowice (gmina Jastków) na wysokości 210,7 m n.p.m. Do Czechówki uchodzi w Dąbrowicy w rejonie ruin pałacu Firlejów na wysokości 192 m n.p.m. Powierzchni dorzecza to zaledwie 12,3 km², rzeka odwadnia niewielki fragment środkowo-zachodniej części Płaskowyżu Nałęczowskiego. Górny odcinek głównej doliny ma generalnie przebieg SSW-NNE i nie ma odpływu powierzchniowego. Strefa źródliskowa cieku zlokalizowana jest w środkowym odcinku doliny i jest to miejsce, w którym dolina zmienia kierunek na subrównoleżnikowy.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. łażenie n., właz mrz., łazik mzw./mos./mrz.

 czas. łazić ndk.

Wiktionary


łazęgowaty

rzadko: lubiący łazić, włóczyć się, wałęsać się


SJP.pl


łazek

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) góry. kupka drzewa na opał

Wiktionary

  • Łazek – potok, lewy dopływ rzeki Kwisa
  • Łazek – skała w Pienińskim Przełomie Dunajca
  • Łazek (713 m) – szczyt w Beskidzie Śląskim
  • Łazek (868 m) – szczyt w Beskid Żywiecko-Orawskim
  • Łazek (557 m) – szczyt w Sudetach Środkowych

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. łaz m.

Wiktionary


łażenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|łazić.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: waˈʒɛ̃ɲɛ, AS: u̯ažńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łazęga, łazik, właz

 czas. przyleźć, łazić ndk., połazić dk., wyłazić dk.

Wiktionary


łażewski

nazwisko


SJP.pl


łazianin

mieszkaniec Łaz


SJP.pl


łazianka

mieszkanka Łaz


SJP.pl


łazić

1. chodzić niezgrabnie, wlec się; czasem potocznie: chodzić
2. chodzić po czymś, co wymaga wspinania, wdrapywania się


SJP.pl

czasownik nieprzechodni niedokonany

 (1.1) chodzić bez celu, wałęsać się, włóczyć się

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈwaʑit͡ɕ, AS: u̯aźić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. właz m., łażenie n., łazik m., łazior mrz./mos.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) włóczyć się, wałęsać się, szwendać się, pałętać się

Wiktionary


łazice

wieś w Polsce


SJP.pl

Łazice (niem. Tannenhof) – wieś sołecka w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie drawskim, w gminie Czaplinek. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa koszalińskiego. W roku 2007 wieś liczyła 36 mieszkańców.

Wieś wchodząca w skład sołectwa: Piekary.

Osady wchodzące w skład sołectwa: Karsno, Wełnica.

Wikipedia


łazicki

nazwisko


SJP.pl


łaziebna

dawniej: posługaczka w łaźni; kąpielowa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) daw. kobieta pracująca w łaźni

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Poprosiłam łaziebną o świeże ręczniki.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łaziebnik mos.

:: fm. łaziebny mos.

 przym. łaziebny, łaźniowy, łazienkowy

Wiktionary


łaziebnik

łaziennik; przestarzale:
1. właściciel łaźni;
2. posługacz w łaźni


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) stpol. łazienny

Wiktionary

Łaziebnik – niewykonywany już powszechnie zawód opisany po raz pierwszy w 1313 (na terenie Dolnego Śląska).

Zatrudniony w łaźni publicznej łaziebnik przede wszystkim przygotowywał kąpiele. Zajmował się także balwierstwem, czyli goleniem (na terenach Górnego Śląska aż do XVII wieku goleniem zajmowali się właśnie oni). Czasami spełniał rolę współczesnego felczera (wykonywał masaże, stawiał bańki, usuwał nagniotki, puszczał krew) a nawet dentysty (wyrywał bolące zęby).

Wikipedia

Wymowa:

IPA: waˈʑɛbʲɲik, AS: u̯aźebʹńik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łaziebna ż., łaziebny mos.

:: fż. łaziebniczka ż.

 przym. łaziebny

Wiktionary


łaziebny

przestarzały przymiotnik od: łaźnia (w znaczeniu pomieszczenia lub budynku), np. łaziebny bałagan


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) daw. osoba pracująca w łaźni

przymiotnik relacyjny

 (2.1) związany z łaźnią, dotyczący łaźni

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Powiedz łaziebnemu, by więcej napalił.

 (2.1) Wiem, że łaźnia jest czymś zdrowym, ale nie lubię tych łaziebnych zapachów.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łaziebnik mos.

:: fż. łaziebna ż.

 przym. łaźniowy, łazienkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kąpielowy, łaziebnik, łazienny

 (2.1) łazienny, łaźniowy

Wiktionary


łaziec

1. ptak z rzędu kosmopolitycznych; do łaźców zaliczane są: dzięcioły, tukany, miodowody, krętogłowy, brodacze, drzymy i złotki
2. ryba z rodziny łaźcowatych, z grupy błędnikowców


SJP.pl

  • Łaziec – wieś w woj. śląskim, w pow. częstochowskim, w gminie Konopiska
  • Łaziec – ryba z rodziny łaźcowatych

Wikipedia


łazieneczka

zdrobnienie od: łazienka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. zdrobn. od: łazienka

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌwaʑɛ̃ˈnɛt͡ʃka, AS: u̯aźẽnečka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łazienka ż.

Wiktionary


łazienka

pomieszczenie, gdzie zainstalowane są urządzenia do kąpieli i mycia się


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) archit. hotel. pomieszczenie do kąpieli z wanną lub prysznicem;

Wiktionary

Łazienka – pomieszczenie o charakterze sanitarnym, służące do wykonywania czynności związanych z utrzymaniem higieny osobistej, wymagających użycia wody. W łazience można się umyć, wykąpać, wziąć prysznic. Jest zwykle jednym z pomieszczeń wchodzących w skład lokalu mieszkalnego, budynku zamieszkania zbiorowego, pokoju hotelowego, oraz stanowi niezbędny element każdego miejsca publicznego.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jutro ty sprzątasz łazienkę!

 (1.1) W tym skrzydle urządziliśmy kilka sypialni z łazienkami i salkę telewizyjną.

 (1.1) Przed Wigilią karpie trzymaliśmy w łazience.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: waˈʑɛ̃nka, AS: u̯aźnka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łaźnia ż., łaziebny mos., łaziebna ż., Łazienki lm nm., łaziennik mos.

:: zdrobn. łazieneczka ż.

 przym. łazienkowy, łaźniowy

Wiktionary


łazienki

pomieszczenie, gdzie zainstalowane są urządzenia do kąpieli i mycia się


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna

 (1.1) geogr. turyst. zespół pałacowo-ogrodowy w Warszawie;

Wiktionary

  • Łazienki Królewskie w Warszawie
  • łazienki – zakład kąpielowy w miejscowościach uzdrowiskowych

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W średniowieczu w miejscu Łazienek znajdował się zwierzyniec służący jako teren polowań książąt mazowieckich.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łaziebna ż., łaziebny mos., łazienka ż., łaźnia ż.

 przym. łazienkowski, łazienkowy, łaźniowy

Wiktionary


łazienkowski

przymiotnik od: Łazienki (park w Warszawie), np. łabędź łazienkowski


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do Łazienek, związany z Łazienkami

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Budowę Mostu Łazienkowskiego i Trasy Łazienkowskiej zakończono w lipcu 1974 roku.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Łazienki lm nm.

 przym. łazienkowy

Wiktionary


łazienkowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z łazienką, dotyczący łazienki

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Marek zranił się, uderzając głową w regał łazienkowy w hotelu w Szklarskiej Porębie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łaziebna ż., łaziebny mos., łazienka ż., Łazienki lm nm., łaźnia ż.

 przym. łazienkowski, łaźniowy, łaziebny

Wiktionary


łaziennik

łaziebnik; przestarzale:
1. właściciel łaźni;
2. posługacz w łaźni


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) przest. pracownik łaźni

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łazienka ż., łaźnia ż., łazienny mos.

:: fż. łazienniczka ż.

 przym. łaźniowy, łazienny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) łaziebnik

Wiktionary


łazienny

łaźnia; łaźniowy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba pracująca w łaźni

przymiotnik relacyjny

 (2.1) związany z łaźnią, dotyczący łaźni

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Kazał łaziennym przynieść świeże ręczniki.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łaziennik mos., łaźnia ż.

 przym. łaźniowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kąpielowy, łaziebnik, łaziebny

 (2.1) łaźniowy, łaziebny

Wiktionary


łazik

1. włóczęga, obieżyświat;
2. lekki, otwarty samochód wojskowy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) pot. lekki wojskowy samochód terenowy

 (1.2) hist. radziecki samochód wojskowy z otwartym nadwoziem, używany w czasie II wojny światowej

 (1.3) astr. pojazd kosmiczny badający powierzchnię obcej planetaanety;

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) pot. żart. człowiek lubiący wędrówki, włóczenie się

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (3.1) ornit. nielotny ptak z jednego z trzech gatunków z rodziny barglików

Wiktionary

Integralna części wsi w Polsce

Według TERYT jest ich 2
  • Łazik – część wsi Futoma w woj. podkarpackim, w pow. rzeszowskim, w gminie Błażowa
  • Łazik – część wsi Zbrojów w woj. świętokrzyskim, w pow. skarżyskim, w gminie Bliżyn

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈwaʑik, AS: u̯aźik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łażenie n., łazęga m./ż., łazikostwo n.

:: zgrub. łazior m.

 czas. łazić ndk., łazikować ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gazik, dżip

 (2.1) wędrowiec, tramp, wagabunda

Wiktionary


łazikować

potocznie: włóczyć się, szwendać się, obijać się


SJP.pl


łazin

wieś w Polsce


SJP.pl

Łazin – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie łowickim, w gminie Bielawy.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa skierniewickiego. Obecnie należy do powiatu łowickiego.

Wikipedia


łaziński

nazwisko


SJP.pl


łazior

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) zgrub. od: łazik

 (1.2) kraków. włóczęga, menel

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) zgrub. od: łazik

 (2.2) zob. łaziory.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łazik m., łazęga m./ż.

 czas. łazić ndk., połazić dk.

 przym. łazikowy, łazęgowy

Wiktionary


łaziory

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) zgrub. od: łazanki

forma rzeczownika.

 (2.1) lm. od: łazior

Wiktionary

Wymowa:

IPA: waˈʑɔrɨ, AS: u̯aźory

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łazanki nmos., łazaneczki nmos.

 przym. łazankowy

Wiktionary


łaziska

przymiotnik od: Łaziska, Łaziska Górne


SJP.pl

Miejscowości w Polsce i ich integralne części
  • Łaziska – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. bolesławieckim, w gminie Bolesławiec
  • Łaziska – kolonia w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. żnińskim, w gminie Rogowo
  • Łaziska – wieś w woj. lubelskim, w pow. opolskim, w gminie Łaziska
  • Łaziska – wieś w woj. lubelskim, w pow. zamojskim, w gminie Skierbieszów
  • Łaziska – nieistniejąca obecnie kolonia, która w 1921 r. należała do gminy Dąbrowa Widawska w powiecie łaskim, w województwie łódzkim
  • Łaziska – wieś w woj. łódzkim, w pow. pabianickim, w gminie Dłutów
  • Łaziska – część wsi Krosna w woj. małopolskim, w pow. limanowskim, w gminie Laskowa
  • Łaziska – część wsi Rożnów w woj. małopolskim, w pow. nowosądeckim, w gminie Gródek nad Dunajcem
  • Łaziska – część wsi Stańkowa woj. małopolskim, w pow. nowosądeckim, w gminie Łososina Dolna
  • Łaziska – część wsi Myślec w woj. małopolskim, w pow. nowosądeckim, w gminie Stary Sącz
  • Łaziska – wieś w woj. mazowieckim, w pow. lipskim, w gminie Ciepielów
  • Łaziska – wieś w woj. mazowieckim, w pow. mińskim, w gminie Jakubów
  • Łaziska – wieś w woj. mazowieckim, w pow. płockim, w gminie Słubice
  • Łaziska – wieś w woj. mazowieckim, w pow. sochaczewskim, w gminie Iłów
  • Łaziska – wieś w woj. mazowieckim, w pow. szydłowieckim, w gminie Orońsko
  • Łaziska – wieś w woj. opolskim, w pow. strzeleckim, w gminie Jemielnica
  • Łaziska – część wsi Kulno w woj. podkarpackim, w pow. leżajskim, w gminie Kuryłówka
  • Łaziska – wieś w woj. pomorskim, w pow. bytowskim, w gminie Miastko
  • Łaziska – część wsi Porąbka w woj. śląskim, w pow. bielskim, w gminie Porąbka
  • Łaziska – wieś w woj. śląskim, w pow. wodzisławskim, w gminie Godów
  • Łaziska – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. kieleckim, w gminie Piekoszów
  • Łaziska – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. staszowskim, w gminie Staszów
  • Łaziska – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. kolskim, w gminie Babiak
  • Łaziska – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. wągrowieckim, w gminie Wągrowiec

Wikipedia


łaziski

przymiotnik od: Łaziska, Łaziska Górne


SJP.pl


łazisko

przymiotnik od: Łaziska, Łaziska Górne


SJP.pl

W Polsce
  • Łazisko – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. oleśnickim, w gminie Twardogóra
  • Łazisko – wieś w woj. łódzkim, w pow. tomaszowskim, w gminie Tomaszów Mazowiecki
  • Łazisko – część wsi Brzyna w woj. małopolskim, w pow. nowosądeckim, w gminie Łącko
  • Łazisko – część wsi Kokuszka w woj. małopolskim, w pow. nowosądeckim, w gminie Piwniczna-Zdrój
  • Łazisko – część wsi Nida w woj. świętokrzyskim, w pow. kieleckim, w gminie Morawica
  • Łazisko – dawna gmina
  • Łazisko – gromada

Wikipedia


łaziszczanin

1. mieszkaniec Łazisk Górnych (miasta w Polsce);
2. mieszkaniec Łazisk (wsi w Polsce)


SJP.pl


łaziszczanka

1. mieszkanka Łazisk Górnych (miasta w Polsce);
2. mieszkanka Łazisk (wsi w Polsce)


SJP.pl


łaziwo

przyrząd bartniczy wspomagający wspinanie się do wyżej położonych barci; leziwo


SJP.pl


łaźnia

pomieszczenie z urządzeniami do kąpieli w wodzie, w parze lub gorącym suchym powietrzu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) budynek lub pomieszczenie do kąpieli w wodzie, parze albo rozgrzanym powietrzu

 (1.2) urządzenie z gazem lub cieczą, które służy do ogrzewania przedmiotów oraz utrzymywania ich w stałej temperaturze;

Wiktionary

  • łaźnie kąpielowe lub parowe:
    • łaźnia publiczna:
      • rzymskie termy
      • turecki hammam
      • rosyjska bania
      • fińska sauna
    • łazienka
  • łaźnia laboratoryjna, w tym:
    • łaźnia grzejna, a zwłaszcza:
      • łaźnia wodna
      • łaźnia olejowa
      • łaźnia powietrzna
      • łaźnia piaskowa

      Wikipedia

      Wymowa:

      IPA: ˈwaʑɲa, AS: u̯aźńa

      Wiktionary

      Powiązane:

       rzecz. łazienny mos., łaziennik mos., Łazienki nmos., łazienka ż., łaziebny mos., łaziebna ż.

       przym. łaźniowy, łazienkowy, łazienny

      Wiktionary


łaźniewski

nazwisko


SJP.pl


łaźniki

wieś w Polsce


SJP.pl

W Polsce
  • Łaźniki – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. złotoryjskim, w gminie Złotoryja
  • Łaźniki – wieś w woj. łódzkim, w pow. łowickim, w gminie Zduny
  • Łaźniki – gromada

Wikipedia


łaźniowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z łaźnią, dotyczący łaźni

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łazienka ż., łazienny mos., łaziennik mos., Łazienki nmos., łaziebna ż., łaziebny mos., łaźnia ż.

 przym. łaziebny, łazienny, łazienkowy

Wiktionary


łaźno

jezioro na Pojezierzu Ełckim


SJP.pl

Łaźno – (Haszno, niem. Haschner See), jezioro w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie oleckim, w gminie Świętajno, na Pojezierzu Ełckim, w dorzeczu rzeki Ełk, na wys. 133,2 m n.p.m., na zachód od Olecka.

Jezioro polodowcowe. Powierzchnia jeziora wynosi 562,4 ha, długość 6200 m, szerokość do 1800 m, a głębokość do 18 m. Jest największym jeziorem w Gminie Świętajno. Najgłębsze miejsca znajdują się w centralnej części akwenu, oddzielone są od siebie ciągiem górek śródjeziornych. Część północno-wschodnia jest płytka – jej głębokość rzadko przekracza 5 m. Jezioro ma rozwiniętą linię brzegową, brzegi niskie, częściowo zalesione, częściowo podmokłe, a wzdłuż wybrzeży sitowie. Pas szuwarów, stanowiący 11% powierzchni jeziora, o szerokości od 10 do 20 m zdominowany jest przez trzcinę pospolitą, dość licznie występuje również oczeret jeziorny i pałka wąskolistna. Roślinność zanurzona i o liściach pływających występuje maksymalnie do 3,5m. Pod względem klasyfikacji rybackiej jest to jezioro sielawowe. Połączenie z sąsiednimi jeziorami: Litygajno, Szwałk Wielki i Piłwąg. Głównym dopływem jest rzeka Czarna Struga, prowadząca wody z J. Pilwąg oraz rzeka Mazurka. Uchodzi tu również kilka innych małych dopływów o charakterze rowów melioracyjnych. Odpływ wód następuje przez rzekę Łaźna Struga, wypływającą z północno-zachodniego krańca zbiornika. Na jeziorze znajduje się jedna wyspa o powierzchni około 1 ha.

Wikipedia


łaznów

wieś w Polsce


SJP.pl

Łaznów – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie tomaszowskim, w gminie Rokiciny.

Do 1954 roku miejscowość była siedzibą gminy Łaznów. W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Łaznów. W 1973 r. reaktywowano gminę Łaznów. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa piotrkowskiego.

We wsi jest przystanek kolejowy Łaznów.

Wikipedia


łazówek

wieś w Polsce


SJP.pl

Łazówek (Język staroruski: Łazowo) – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie sokołowskim, w gminie Sterdyń. Ma status sołectwa.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa siedleckiego.

Łazówek jest siedzibą rzymskokatolickiej parafii Wniebowzięcia NMP.

Wikipedia


łazowianin

mieszkaniec Łazów (miasta w Polsce)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Łaz

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Łazy nmos.

:: fż. łazowianka ż.

Wiktionary


łazowianka

mieszkanka Łazów (miasta w Polsce)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Łaz

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Łazy nmos.

:: fm. łazowianin mos.

 przym. łazowski

Wiktionary


łazowski

przymiotnik od: Łazy


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do Łaz, związany z Łazami

Wiktionary

Osoby o tym nazwisku:

  • Dmitrij Łazowski – białoruski technik, naukowiec
  • Eugeniusz Łazowski – polski lekarz
  • Teodozjusz Łazowski – prawosławny duchowny
  • Tomasz Łazowski – polski lekarz anestezjolog
  • Władysław Łazowski – polski wojskowy

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Tarcza herbowa łazowskiego herbu jest barwy czerwonej.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Łazy nmos., łazowianka ż.

Wiktionary


łazuchiewicz

nazwisko


SJP.pl


łazuka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) daw. roln. groch tyczkowy

Wiktionary


łazy

1. nazwa wielu miejscowości i ich części w Polsce;
2. jezioro w Polsce;
3. wieś na Ukrainie;
4. nazwa kilku wsi na Białorusi;
5. szczyt w Beskidzie Żywieckim


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Polsce, w województwie śląskim;

 (1.2) geogr. toponim, nazwa blisko stu dwudziestu wsi, części miast i wsi w Polsce;

 (1.3) geogr. jezioro w gminie Brusy, w województwie pomorskim

 (1.4) geogr. nazwa kilku wzniesień w Polsce

Wiktionary

Łazy – miasto w Polsce położone, w województwie śląskim, w powiecie zawierciańskim, siedziba władz gminy miejsko-wiejskiej Łazy. Do 1947 r. miejscowość była siedzibą gminy Rokitno-Szlacheckie.

Według danych z 31 grudnia 2023 r. miasto miało 6378 mieszkańców.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Krystyna mieszka w Łazach niedaleko zalewu.

 (1.2) Ślub odbędzie się w kościele w Łazach 12 maja o godz. 14:00.

 (1.3) Mówią, że w Łazach nie wolno się już kąpać.

 (1.4) Na stoku Łaz nazbieramy kwiatów do bukietu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈwazɨ, AS: u̯azy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łaz mrz., łazowianin mos., łazowianka ż.

 przym. łazowski

Wiktionary


łążynek

wieś w Polsce


SJP.pl

2 miejscowości w Polsce:

  • Łążynek – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. toruńskim, w gminie Obrowo
  • Łążynek – część wsi Łążyn w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. toruńskim, w gminie Zławieś Wielka

Wikipedia


łazynga

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. drań

Wiktionary


łał

wykrzyknik używany w mowie potocznej, wyrażający zachwyt, uznanie, zdziwienie itp.; wow


SJP.pl