rudna

dotyczący rudy; zawierający rudę


SJP.pl

W Polsce
  • Rudna – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. lubińskim, w gminie Rudna
  • Rudna – wieś w woj. lubuskim, w pow. sulęcińskim, w gminie Krzeszyce
  • Rudna – część wsi Wilków w woj. śląskim, w pow. zawierciańskim, w gminie Irządze
  • Rudna – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. pilskim, w gminie Wysoka
  • Rudna – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. złotowskim, w gminie Złotów

Wikipedia


rudnia

dawniej:
1. kopalnia rudy;
2. piec, w którym topi się rudę


SJP.pl

W Polsce
  • Rudnia – część wsi Iłowa w woj. lubelskim, w pow. chełmskim, w gminie Ruda-Huta
  • Rudnia − przysiółek wsi Czarna Wieś Kościelna w woj. podlaskim, w pow. białostockim, w gminie Czarna Białostocka
  • Rudnia − wieś w woj. podlaskim, w pow. białostockim, w gminie Michałowo
  • Rudnia – osada w woj. pomorskim, w pow. wejherowskim, w gminie Wejherowo
  • Rudnia − osada w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. iławskim, w gminie Zalewo

Wikipedia


rudnianin

mieszkaniec Rudnej


SJP.pl


rudnianka

mieszkanka Rudnej


SJP.pl

Rudnianka (biał. Руднянка) – rzeka na Białorusi, lewostronny dopływ Grzywdy.

Długość rzeki wynosi 19 km, powierzchnia dorzecza – 110 km². Źródło znajduje się 1,5 km na północny wschód od wsi Zawodny Las. Uchodzi do Grzywdy, przy wsi Lubiszczyce. Skanalizowana w górnym i środkowym biegu. Największy dopływ Szulakówka.

Wikipedia


rudnica

rudobrązowa mrówka


SJP.pl

W Polsce
  • Rudnica – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. ząbkowickim, w gminie Stoszowice
  • Rudnica – wieś w woj. lubuskim, w pow. sulęcińskim, w gminie Krzeszyce
  • Rudnica – wieś w woj. podlaskim, w pow. białostockim, w gminie Zabłudów
  • Rudnica – część wsi Kłębowiec w woj. zachodniopomorskim, w pow. wałeckim, w gminie Wałcz

Wikipedia


rudnicki

przymiotnik od: Rudnik, Rudniki


SJP.pl

Rudnicki – polskie nazwisko:

  • Adam Antoni Rudnicki (1785–1838) – polski lekarz
  • Adolf Rudnicki (1909–1990) – polski pisarz
  • Aleksander Rudnicki (1910-?), polski instruktor harcerski, urzędnik
  • Anastazy Rudnicki (ur. ? – zm. VII/VIII 1675 r), polski duchowny katolicki, bernardyn, biskup bakowski
  • Antoni Rudnicki (ur. 1891) – podpułkownik żandarmerii Wojska Polskiego
  • Dominik Rudnicki (1676–1793), polski poeta, jezuita
  • Franciszek Rudnicki (ur. ok. 1749 roku), asesor z powiatu inowrocławskiego w 1788, konsyliarz konfederacji targowickiej powiatu bracławskiego
  • Henryk Rudnicki (1905–1980) – polski dziennikarz, łódzki społecznik
  • Ignacy Rudnicki – pisarz ziemski stężycki
  • Jan Rudnicki (ujednoznacznienie)
  • Janusz Rudnicki (ur. 1956) – polski pisarz
  • Jerzy Rudnicki (ujednoznacznienie)
  • Józef Rudnicki (1782–1849), polski kapitan wojsk Księstwa Warszawskiego
  • Juliusz Rudnicki (1881–1948), polski matematyk
  • Kazimierz Rudnicki (ujednoznacznienie)
  • Klemens Rudnicki (1897–1992) – wojskowy polski, generał brygady
  • Leszek Rudnicki (1943–2018) – polski dziennikarz
  • Konrad Rudnicki (1926–2013) – astronom i teolog polski, duchowny Kościoła Starokatolickiego Mariawitów
  • Lucjan Rudnicki (1882–1968) – polski pisarz
  • Lucjan Zdzisław Rudnicki (1913–1964) – piłkarz polski
  • Maciej Rudnicki (ur. 1970), polski polityk
  • Mikołaj Rudnicki (1881–1978), polski językoznawca
  • Olgierd Ostkiewicz-Rudnicki (1892–1944), polski major, powstaniec warszawski, kwatermistrz „Grupy Północ”
  • Ryszard Rudnicki (ur. 1957) – polski matematyk
  • Sergiusz Rudnicki (ur. 1961), polski naukowiec, filolog, dziennikarz
  • Stanisław Rudnicki (ujednoznacznienie)
  • Szymon Rudnicki (ujednoznacznienie)
  • Teodor Rudnicki (1790–1813), podpułkownik piechoty Armii Księstwa Warszawskiego
  • Walery Jastrzębiec-Rudnicki (1888–1962), polski autor, konferansjer, dyrektor kabaretów
  • Wiktor Rudnicki (1910–2002) – polskiej narodowości radziecki konstruktor rakiet
  • Włodzimierz Rudnicki (ur. XX wieku), polski protestancki pastor
  • Włodzimierz Rudnicki (ur. 1942) – polski grafik
  • Wojciech Rudnicki (ur. 1939) – prawnik, minister zdrowia
  • Wojciech Józef Rudnicki (zm. w 1802 roku), polski generał major z nominacji konfederacji targowickiej
  • Zbigniew Rudnicki (1928–2000) – polski polityk, minister łączności
  • Zbigniew Rudnicki (1949–2022) – polski politolog

Wikipedia


rudniczanin

mieszkaniec Rudnika, Rudnik


SJP.pl


rudniczanka

mieszkanka Rudnika, Rudnik


SJP.pl


rudnik

dawniej: górnik


SJP.pl

W Polsce
  • Rudnik – część miasta Bychawa
  • Rudnik – część miasta Grudziądz
  • Rudnik – część miasta Lublin
  • Rudnik – część miasta Szczecin
  • Rudnik – wieś w woj. lubelskim, w pow. krasnostawskim, w gminie Rudnik
  • Rudnik – wieś w woj. lubelskim, w pow. lubelskim, w gminie Wólka
  • Rudnik – część wsi Kąkolewnica w woj. lubelskim, w pow. radzyńskim, w gminie Kąkolewnica
  • Rudnik – część wsi Tubądzin w woj. łódzkim, w pow. sieradzkim, w gminie Wróblew
  • Rudnik – wieś w woj. łódzkim, w pow. tomaszowskim, w gminie Będków
  • Rudnik – część wsi Rudniczek w woj. łódzkim, w pow. zgierskim, w gminie Głowno
  • Rudnik – wieś w woj. małopolskim, w pow. myślenickim, w gminie Dobczyce
  • Rudnik – wieś w woj. małopolskim, w pow. myślenickim, w gminie Sułkowice
  • Rudnik – część wsi Zgórze w woj. mazowieckim, w pow. garwolińskim, w gminie Miastków Kościelny
  • Rudnik – wieś w woj. mazowieckim, w pow. łosickim, w gminie Łosice
  • Rudnik – wieś w woj. mazowieckim, w pow. mińskim, w gminie Cegłów
  • Rudnik – wieś w woj. mazowieckim, w pow. otwockim, w gminie Osieck
  • Rudnik – osada w woj. mazowieckim, w pow. przysuskim, w gminie Przysucha
  • Rudnik – wieś w woj. śląskim, w pow. cieszyńskim, w gminie Hażlach
  • Rudnik – wieś w woj. śląskim, w pow. raciborskim, w gminie Rudnik
  • Rudnik – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. starachowickim, w gminie Brody
  • Rudnik – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. włoszczowskim, w gminie Krasocin
  • Rudnik – kolonia w woj. wielkopolskim, w pow. szamotulskim, w gminie Szamotuły

Wikipedia


rudniki

dawniej: górnik


SJP.pl

W Polsce
  • Rudniki – dzielnica Gdańska
  • Rudniki – wieś w woj. lubelskim, w pow. bialskim, w gminie Międzyrzec Podlaski
  • Rudniki – część wsi Bednarzówka w woj. lubelskim, w pow. parczewskim, w gminie Dębowa Kłoda
  • Rudniki – wieś w woj. łódzkim, w pow. łęczyckim, w gminie Witonia
  • Rudniki – wieś w woj. łódzkim, w pow. poddębickim, w gminie Pęczniew
  • Rudniki – wieś w woj. mazowieckim, w pow. sokołowskim, w gminie Repki
  • Rudniki – wieś w woj. mazowieckim, w pow. wołomińskim, w gminie Tłuszcz
  • Rudniki – wieś w woj. opolskim, w pow. oleskim, w gminie Rudniki
  • Rudniki – część wsi Pomigacze w woj. podlaskim, w pow. białostockim, w gminie Turośń Kościelna
  • Rudniki – wieś w woj. podlaskim, w pow. białostockim, w gminie Zawady
  • Rudniki – wieś w woj. podlaskim, w pow. suwalskim, w gminie Raczki
  • Rudniki – kolonia w woj. pomorskim, w pow. bytowskim, w gminie Lipnica
  • Rudniki – wieś w woj. pomorskim, w pow. człuchowskim, w gminie Przechlewo
  • Rudniki – wieś w woj. pomorskim, w pow. kwidzyńskim, w gminie Ryjewo
  • Rudniki – wieś w woj. śląskim, w pow. częstochowskim, w gminie Koniecpol
  • Rudniki – wieś w woj. śląskim, w pow. częstochowskim, w gminie Rędziny
  • Rudniki – wieś w woj. śląskim, w pow. zawierciańskim, w gminie Włodowice
  • Rudniki – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. kieleckim, w gminie Łopuszno
  • Rudniki – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. opatowskim, w gminie Baćkowice
  • Rudniki – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. staszowskim, w gminie Połaniec
  • Rudniki – osada w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. iławskim, w gminie Susz
  • Rudniki – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. nowotomyskim, w gminie Opalenica
  • Rudniki – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. choszczeńskim, w gminie Choszczno

Wikipedia


rudno

W Polsce
  • Rudno – część miasta Gdańsk
  • Rudno – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. wołowskim, w gminie Wołów
  • Rudno – osada leśna w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. bydgoskim, w gminie Koronowo
  • Rudno – kolonia w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. toruńskim, w gminie Czernikowo
  • Rudno – wieś w woj. lubelskim, w pow. chełmskim, w gminie Żmudź
  • Rudno – wieś w woj. lubelskim, w pow. lubartowskim, w gminie Michów
  • Rudno – wieś w woj. lubelskim, w pow. parczewskim, w gminie Milanów
  • Rudno – wieś w woj. lubuskim, w pow. nowosolskim, w gminie Nowa Sól
  • Rudno – część wsi Besiekierz Nawojowy w woj. łódzkim, w pow. zgierskim, w gminie Zgierz
  • Rudno – wieś w woj. małopolskim, w pow. krakowskim, w gminie Krzeszowice
  • Rudno – część wsi Ilkowice w woj. małopolskim, w pow. tarnowskim, w gminie Żabno
  • Rudno – wieś w woj. mazowieckim, w pow. mińskim, w gminie Dobre
  • Rudno – wieś w woj. mazowieckim, w pow. otwockim, w gminie Kołbiel
  • Rudno – wieś w woj. mazowieckim, w pow. przysuskim, w gminie Borkowice
  • Rudno – wieś w woj. pomorskim, w pow. tczewskim, w gminie Pelplin
  • Rudno – wieś w woj. śląskim, w pow. gliwickim, w gminie Rudziniec
  • Rudno – wieś w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. ostródzkim, w gminie Ostróda
  • Rudno – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. wolsztyńskim, w gminie Wolsztyn
  • Rudno – zniesiona nazwa osady leśnej w woj. wielkopolskim, w pow. wolsztyńskim, w gminie Wolsztyn
  • Rudno – osada w woj. zachodniopomorskim, w pow. białogardzkim, w gminie Tychowo

Wikipedia


rudny

dotyczący rudy; zawierający rudę


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) stpol. czerwony

Wiktionary

Rudnyj (kaz. i ros. Рудный) – miasto w północnej części Kazachstanu, w obwodzie kustanajskim, nad Tobołem. Około 129 tys. mieszkańców.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈrudnɨ, AS: rudny

Wiktionary


rudo-czarny

w części rudy, w części czarny


SJP.pl


rudo-zielony

w części rudy, w części zielony


SJP.pl


rudoblond

blond o odcieniu rudym


SJP.pl


rudobrązowawy

brązowawy o odcieniu rudym


SJP.pl


rudobrązowy

brązowy o odcieniu rudym


SJP.pl


rudobrody

mający rudą brodę; ryżobrody


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który ma rudy zarost na brodzie

 (1.2) taki, który ma rudy podbródek, brodę

Wiktionary

  • Fryderyk I Rudobrody – cesarz niemiecki
  • Rudobrody – film z 1965 roku, w reżyserii Akiry Kurosawy
  • Rudobrody – francuski serial animowany z 1997 roku

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Naczelnik, tęgi, rudobrody Niemiec, nakazawszy im znakiem milczenie, począł następnie nasłuchiwać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌrudɔˈbrɔdɨ, AS: rudobrody

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ryżobrody, miedzianobrody; hist. barbarossa

Wiktionary


rudobrunatny

brunatny o rudym odcieniu


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) brunatny z rudym odcieniem

Wiktionary


rudobrzuchy

1. o zwierzęciu: mający rudą sierść na brzuchu;
2. drozd rudobrzuchy, błyszczak rudobrzuchy - gatunki ptaków;
3. dikdik rudobrzuchy, koczkodan rudobrzuchy - gatunki ssaków


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) taki, który ma rude podbrzusze

Wiktionary


rudoczarny

czarny o rudym odcieniu


SJP.pl


rudoczelny

gazelopka rudoczelna - gatunek antylopy


SJP.pl


rudoczerwony

czerwony o rudym odcieniu


SJP.pl


rudodzioby

przymiotnik

 (1.1) taki, który ma rudy dziób

Wiktionary


rudogardły

sokół rudogardły, stepówka rudogardła, błękitnik rudogardły - gatunki ptaków


SJP.pl


rudogłówka

gatunek małego ptaka wędrownego z rodziny dzierzb; dzierzba rudogłowa


SJP.pl

Dzierzba rudogłowa, rudogłówka (Lanius senator) – gatunek małego ptaka wędrownego z rodziny dzierzb (Laniidae).

Wikipedia


rudogłowy

1. dzierzba rudogłowa - gatunek małego ptaka wędrownego z rodziny dzierzb; rudogłówka;
2. skrzydliniak rudogłowy - gatunek motyla z rodziny skrzydliniakowatych


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który posiada rudą głowę

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌrudɔɡˈwɔvɨ, AS: rudogu̯ovy

Wiktionary


rudolf

imię męskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;

Wiktionary

Rudolf – imię męskie pochodzenia germańskiego. Utworzone ze słów „hrod” - sława, chwała i „wolf” - wilk. Imię to zapisywano w Polsce od XII wieku, m.in. w formach Rodulfus, Rudolfus, Rudolf i Rudulf. Często występowało w rodach panujących Austrii i Niemiec. Jego żeńskimi odpowiednikami są Rudolfa i Rudolfina.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Rudolf zgadza się, pasawczycy Leopolda przybywają do Pragi i jak każda najemna armia łupią i grabią.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈrudɔlf, AS: rudolf

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: fż. Rudolfina ż., Rudolfa ż.

 przym. rudolfiński

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) reg. śl. Rudi, Rudek.

Wiktionary


rudolfa

imię męskie


SJP.pl

Rudolfa, Rudolfina – imiona pochodzenia germańskiego; żeńskie odpowiedniki imienia Rudolf, które wywodzi się od słów oznaczających "sława wilka".

Rudolfa imieniny obchodzi:

  • 21 czerwca (na pamiątkę św. Rudolfa, arcybiskupa Bourges +860)
  • 25 lipca (na pamiątkę bł. Rudolfa Acquavivy +1583)
  • 1 sierpnia (na pamiątkę bł. Rudolfa, ucznia św. Jana Gwalberta +1076)
  • 17 października (na pamiątkę św. Rudolfa, biskupa Gubbio +1066)
  • 1 grudnia (na pamiątkę św. Rudolfa Sherwina +1581)

Wikipedia


rudolfina

imię żeńskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż.;

Wiktionary

Rudolfina, Rudolfa – imiona pochodzenia germańskiego; żeńskie odpowiedniki imienia Rudolf, które wywodzi się od słów oznaczających "sława wilka". Rudolfina utworzona jest przy użyciu sufiksu -ina, który służył do tworzenia imion zdrobniałych (por. Albertyna).

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz.

:: fm. Rudolf m.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

 (1.1) zobacz też: Indeks:Polski - Imiona

tłumaczenia.

* węgierski: (1.1) Rudolfina

źródła.

== Rudolfina (język węgierski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, nazwa własna

 (1.1) imię|węgierski|ż. Rudolfina

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌrudɔlˈfʲĩna, AS: rudolfʹĩna

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: fm. Rudolf m.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz.

:: fm. Rudolf m.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

 (1.1) zobacz też: Indeks:Polski - Imiona

tłumaczenia.

* węgierski: (1.1) Rudolfina

źródła.

== Rudolfina (język węgierski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, nazwa własna

 (1.1) imię|węgierski|ż. Rudolfina

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


rudolfininy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Rudolfiny lub z nią związany


SJP.pl


rudolfostwo

Rudolf z małżonką; Rudolfowie


SJP.pl


rudolfowie

Rudolf z małżonką; Rudolfostwo


SJP.pl


rudolfowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Rudolfa lub z nim związany


SJP.pl


rudolicy

1. suseł rudolicy - gatunek gryzonia z rodziny wiewiórkowatych;
2. tragopan rudolicy - gatunek dużego ptaka z rodziny kurowatych


SJP.pl


rudolph

[czytaj: RUdolf] obce imię męskie


SJP.pl

Miejscowości w USA:

  • Rudolph – jednostka osadnicza w stanie Ohio, w hrabstwie Wood
  • Rudolph – wieś w stanie Wisconsin, w hrabstwie Wood
  • Rudolph – miasto w stanie Wisconsin, w hrabstwie Wood

Gminy w USA:

  • Rudolph (ang. Rudolph Town) – gmina w stanie Wisconsin, w hrabstwie Wood

Wikipedia


rudomino

nazwisko


SJP.pl

Rudomino (lit. Rudamina) – wieś na Litwie, w okręgu wileńskim, w rejonie wileńskim, siedziba gminy Rudomino.

Wikipedia


rudonóg

opuchlak rudonóg - gatunek chrząszcza z rodziny ryjkowcowatych


SJP.pl


rudonogi

1. mróżka rudonoga - gatunek błonkówki z rodziny żronkowatych;
2. pędźka rudonoga - gatunek muchówki z rodziny łowikowatych


SJP.pl


rudonośny

obfitujący w rudę; dostarczający rudy; zawierający rudę


SJP.pl


rudoogonowy

1. koczkodan rudoogonowy - gatunek małpy;
2. wiewiórka rudoogonowa - gatunek gryzonia


SJP.pl


rudopióry

przymiotnik

 (1.1) taki, który ma rude pióra, pierze

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌrudɔˈpʲjurɨ, AS: rudopʹi ̯ury

Wiktionary


rudopochodny

uzyskany z rudy


SJP.pl


rudopomarańczowy

pomarańczowy o rudym odcieniu


SJP.pl


rudopłowy

płowy o rudym odcieniu


SJP.pl


rudoropomasowiec

statek wodny do przewozu ciekłego paliwa i rudy; roporudomasowiec


SJP.pl


rudorzęsy

mający rude rzęsy


SJP.pl


rudosamochodowiec

statek wodny do przewozu rudy i samochodów


SJP.pl


rudość

cecha oznaczająca, że coś ma kolor rdzy; rdzawość, brunatność


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest rude; cecha tych, którzy są rudzi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rudy mos., rudzielec m., rudzik m., ruda ż.

 przym. rudy

 przysł. rudo

Wiktionary


rudości

cecha oznaczająca, że coś ma kolor rdzy; rdzawość, brunatność


SJP.pl


rudoskrzydły

frankolin rudoskrzydły, chwostka rudoskrzydła - gatunki ptaków


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który ma rude skrzydła

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌrudɔˈskʃɨdwɨ, AS: rudoskšydu̯y

Wiktionary


rudosterka

rodzaj ptaków z rodziny papugowatych


SJP.pl


rudosterny

żałobnica rudosterna - gatunek ptaka z rodziny kakaduowatych


SJP.pl


rudoszary

szary o rudym odcieniu


SJP.pl


rudoszyjka

powrózka rudoszyjka - gatunek motyla z rodziny niedźwiedziówkowatych


SJP.pl


rudowąsy

mający rude wąsy


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) taki, który ma rude wąsy

Wiktionary


rudowęglowiec

statek wodny do przewozu węgla i rudy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy lub męskorzeczowy

 (1.1) żegl. statek handlowy przystosowany do przewozu rudy i węgla;

Wiktionary

Rudowęglowiec – rodzaj masowca – statek wodny przystosowany do przewozu zarówno węgla, jak i rudy.

Posiada duże luki ładunkowe i wzmocnione dno wewnętrzne. Przy pełnym ładunku względnie lekkiego węgla ładownie statku są całkowicie i równomiernie wypełnione. Ładunek ciężkiej i mało przestrzennej rudy układa się stożkowo, co obniża środek ciężkości statku. Statek staje się wówczas zbyt „sztywny” i po przechyle na fali ma tendencję do gwałtownego powrotu do pozycji pionowej. Wpływa to ujemnie na wytrzymałość konstrukcji statku. Dlatego dodatkowo stosowane są pod pokładem tzw. zbiorniki szczytowe – napełniane wodą przy przewożeniu rudy – dla korekty położenia środka ciężkości.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Po kilkumiesięcznych debatach i przetargach, jakie upłynęły od czasu wycofania z eksploatacji pierwszego statku polskiego przemysłu okrętowego, rudowęglowca „Sołdek”, zapadła wreszcie decyzja co do jego dalszych losów.

Wiktionary


rudowicz

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Bronisław Rudowicz (ur. 1929) – polski ekonomista
  • Marianna Rudowicz (1918-1995) – polska pisarka
  • Teresa Rudowicz (1928-1994) – polska malarka

Wikipedia


rudowiec

statek do przewozu rudy


SJP.pl


rudowski

nazwisko


SJP.pl


rudowy

pochodzący od rudy (np. rudy żelaza)


SJP.pl


rudowłos

tykotek rudowłos - gatunek chrząszcza z rodziny kołatkowatych


SJP.pl


rudowłosa

mający rude włosy; ryżowłosy, miedzianowłosy, ognistowłosy, czerwonowłosy


SJP.pl

  • Rudowłosa (film)
  • Rudowłosa (powieść Orhana Pamuka)
  • Rudowłosa (powieść Jaye Wells)

Wikipedia


rudowłosy

mający rude włosy; ryżowłosy, miedzianowłosy, ognistowłosy, czerwonowłosy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający rude włosy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Najbardziej narażone na promieniowanie są osoby rudowłose, piegowate, o jasnej karnacji i oczach.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌrudɔvˈwɔsɨ, AS: rudovu̯osy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rudowłosa ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rudy; pot. ryżowłosy

Wiktionary


rudozbiornikowiec

rudowiec ze zbiornikami przystosowanymi do przewozu ładunków ciekłych


SJP.pl


rudozielony

zielony o rudym odcieniu


SJP.pl


rudożółty

żółty o odcieniu rudym


SJP.pl


rudozłoty

złoty o odcieniu rudym


SJP.pl


rudołowice

wieś w Polsce


SJP.pl

Rudołowice – wieś w Polsce, położona w województwie podkarpackim, w powiecie jarosławskim, w gminie Roźwienica.

Wieś należąca do miasta Jarosławia położona była na przełomie XVI i XVII wieku w powiecie przemyskim ziemi przemyskiej województwa ruskiego. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa przemyskiego.

Wikipedia


rudy

1. będący koloru rdzy; czerwonobrązowy, ryży, rdzawy;
2. mający rude włosy, np. ruda dziewczyna


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) w kolorze rdzy

 (1.2) o człowieku lub zwierzęciu: mający rude (1.1) włosy (sierść)

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) rudy (1.2) człowiek lub zwierzę

forma rzeczownika.

 (3.1) D. lp. oraz M., B. i W. lm. od: ruda

Wiktionary

W Polsce
  • Rudy – osada w woj. kujawsko-pomorskim, w powiecie bydgoskim, w gminie Solec Kujawski
  • Rudy – część wsi Zakrzówek-Wieś w woj. lubelskim, w pow. kraśnickim, w gminie Zakrzówek
  • Rudy – wieś w woj. lubelskim, w pow. puławskim, w gminie Końskowola
  • Rudy – część wsi Bilczyce w woj. małopolskim, w pow. wielickim, w gminie Gdów
  • Rudy – wieś w woj. śląskim, w pow. raciborskim, w gminie Kuźnia Raciborska
  • Rudy – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. ostrowieckim, w gminie Waśniów
  • Rudy – część wsi Świnków w woj. wielkopolskim, w pow. krotoszyńskim, w gminie Krotoszyn
  • Rudy – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. słupeckim, w gminie Strzałkowo

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈrudɨ, AS: rudy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rudzielec m., rudasek m., rudaska ż., rudzik mzw., ruda ż., rudość ż., Ruda ż.

 przym. rudawy

 przysł. rudo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) płomienisty, rdzawy, rudawy, miedziany, ryży

 (2.1) rudzielec, rudowłosy, rudowłosa, rudasek, rudaska

Wiktionary


rudyk

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Mateusz Rudyk – polski kolarz torowy
  • Pantelejmon (Rudyk) – rosyjski duchowny prawosławny
  • Stefan (Rudyk) – polski duchowny prawosławny

Wikipedia


rudyment

1. podstawa, fundament, początek;
2. pozostałość, resztka czegoś zniszczonego;
3. w biologii: narząd szczątkowy


SJP.pl

Narząd szczątkowy, narząd rudymentalny, rudyment (łac. rudimentum) – w biologii określa się tak narządy o uproszczonej budowie w porównaniu do ich odpowiedników u innych organizmów, zwłaszcza przodków. Uwstecznienie budowy tych narządów nastąpiło wskutek zatracenia ich pierwotnej funkcji. Narządy szczątkowe zwykle nie spełniają żadnej biologicznej funkcji lub ich funkcja jest marginalna i zazwyczaj w toku ewolucji zanikają. Jeśli jednak narząd taki nie upośledza funkcjonowania organizmu, to nie jest eliminowany przez dobór naturalny. Narządy szczątkowe są pośrednimi dowodami ewolucji.

Wikipedia


rudymentacja

proces ewolucyjnego uwsteczniania, zanikania narządu w organizmach danego szczepu


SJP.pl


rudymentarny

1. elementarny, podstawowy;
2. zanikający, szczątkowy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) książk. początkowy, elementarny, podstawowy, pierwotny

 (1.2) książk. szczątkowy, zanikający

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Natomiast oczywiście sprawa jest tutaj natury rudymentarnej, dlatego że chodzi o prawo świadka do korzystania z pomocy pełnomocnika, co gwarantuje mu ustawa o sejmowej komisji śledczej.

 (1.2) Uprzątanie liści i wywożenie skoszonej trawy zubaża ten rudymentarny ekosystem, przez co konieczne jest podawanie sztucznych nawozów, a nieraz także podlewanie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌrudɨ̃mɛ̃nˈtarnɨ, AS: rudỹmẽntarny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rudyment m., rudymentacja ż., rudymentarność ż.

 przym. rudymentalny

 przysł. rudymentarnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) początkowy, elementarny, podstawowy, pierwotny, daw. rudymentalny

 (1.2) szczątkowy, zanikający, daw. rudymentalny

Wiktionary


rudyst

przedstawiciel rzędu wymarłych małżów rafowych


SJP.pl


rudysty

przedstawiciel rzędu wymarłych małżów rafowych


SJP.pl

Hippuritoida, rudysty – wymarły rząd małży zaliczanych do Heterodonta, żyjący w jurze i kredzie, obejmujący gatunki o niejednakowo wykształconych połówkach muszli, z dwoma mięśniami zwieraczy i zawiasami typu pachydontowego.

Najczęściej były to zwierzęta bentoniczne, od późnej jury do późnej kredy żyjące w płytkich morzach strefy równikowej i budujące duże struktury wapienne (np. biostromy) będące odpowiednikiem raf koralowych.

Wikipedia


rudyszwałd

Rudyszwałd (cz. Rudyšvald, niem. Ruderswald) – wieś w Polsce, położona w województwie śląskim, w powiecie raciborskim, w gminie Krzyżanowice, nad granicą z Czechami, w środkowej części Bramy Morawskiej. Przez wioskę przepływa potok Bełk, który uchodzi do płynącej nieopodal rzeki Odry.

Wikipedia


rudziak

środowiskowo: wagon do przewozu rudy


SJP.pl


rudzianin

mieszkaniec Rudy Pabianickiej, Rudy Śląskiej


SJP.pl


rudzianka

mieszkanka Rudy Pabianickiej, Rudy Śląskiej


SJP.pl

  • Rudzianka – struga, dopływ Płoni
  • Rudzianka – struga, dopływ Kanału Bema

Wikipedia


rudzica

W Polsce
  • Rudzica – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. lubańskim, w gminie Siekierczyn
  • Rudzica – część wsi Podłęże w woj. małopolskim, w pow. wielickim, w gminie Niepołomice
  • Rudzica – wieś w woj. śląskim, w pow. bielskim, w gminie Jasienica
  • Rudzica – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. konińskim, w gminie Kramsk

Wikipedia


rudziczka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) geogr. wieś w Polsce w województwie opolskim, w powiecie prudnickim, w gminie Prudnik;

 (1.2) geogr. wieś w Polsce w województwie śląskim w powiecie pszczyńskim, w gminie Suszec;

Wiktionary

W Polsce
  • Rudziczka – wieś w woj. opolskim, w pow. prudnickim, w gminie Prudnik
  • Rudziczka – wieś w woj. śląskim, w pow. pszczyńskim, w gminie Suszec
  • Rudziczka – dawna gmina wiejska, funkcjonująca w latach 1945-1954
  • Rudziczka – zbiorowa gmina wiejska funkcjonująca w latach 1874-1945
  • Rudziczka – dawna gromada

Wikipedia

Powiązane:

 przym. rudziczecki

Wiktionary


rudziej

stopień wyższy od przysłówka: rudo


SJP.pl


rudzielec

potocznie: osoba o rudych włosach


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pot. ktoś o rudych włosach

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (2.1) żart. lis

 (2.2) środ. sport. w kolarstwie: kask marki Rudy Project

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ruˈd͡ʑɛlɛt͡s, AS: ruʒ́elec

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rudy mos., rudość ż., ruda ż.

 przym. rudy, rudawy

Wiktionary


rudzielka

rudowłosa kobieta


SJP.pl


rudzienice

Rudzienice (niem. Raudnitz) – wieś w Polsce, położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie iławskim, w gminie Iława.

Do 1954 roku oraz w latach 1973–1976 miejscowość była siedzibą gminy Rudzienice. W latach 1954–1973 wieś należała i była siedzibą władz gromady Rudzienice. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.

Wikipedia


rudzieniec

Rudzieniec – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie parczewskim, w gminie Milanów.

Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Parafia św. Jozafata w Gęsi.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bialskopodlaskiego.

Wieś stanowi sołectwo w gminie Milanów. Według Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2011 wieś liczyła 134 mieszkańców.

Wikipedia


rudzienko

W Polsce
  • Rudzienko – wieś w woj. lubelskim, w pow. lubartowskim, w gminie Michów
  • Rudzienko – wieś w woj. mazowieckim, w pow. mińskim, w gminie Dobre
  • Rudzienko – wieś w woj. mazowieckim, w pow. otwockim, w gminie Kołbiel
  • Rudzienko – dawna gmina wiejska
Zobacz też
Rudzienko-Kolonia

Wikipedia


rudzieński

przymiotnik od: Rudna


SJP.pl


rudzik

1. ptak z rodziny drozdów (Erithacus rubecula); raszka;
2. regionalna nazwa kiełbia (ryba z rodziny karpiowatych)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) ornit. nazwa systematyczna|Erithacus rubecula|ref=tak., występujący licznie w Polsce niewielki ptak z rdzawym podgardlem;

Wiktionary

  • rudzik (Erithacus rubecula) nazywany również raszką, gatunek ptaka z rodziny muchołówkowatych.
  • Rudzik – szczyt w Górach Sokolich


Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈrud͡ʑik, AS: ruʒ́ik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rudy mos., rudość ż.

 przym. rudy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) raszka

Wiktionary


rudziniec

wieś w Polsce


SJP.pl

Rudziniec (niem. Rudzinitz, 1936–1945 Rudgershagen) – wieś sołecka w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie gliwickim, w gminie Rudziniec, siedziba gminy Rudziniec oraz nadleśnictwa Rudziniec. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa katowickiego. W miejscowości znajdują się 2 gniazda bociana białego. Populacja wsi liczy 1633 osoby. Historycznie leży na Górnym Śląsku.

Wikipedia


rudziniecki

przymiotnik od: Rudziniec


SJP.pl


rudziński

nazwisko


SJP.pl

Rudziński:

  • Andrzej Rudziński
  • Anna Rudzińska
  • Eustachy Rudziński
  • Filip Rudziński
  • Helena Rudzińska
  • Kazimierz Rudziński (Rudzieński), herbu Prus III.
  • Krzysztof Rudziński
  • Michał Rudziński (Rudzieński), herbu Prus III.
  • Weneda Dobaczewska, z domu Rudzińska
  • Witold Rudziński
  • Zbigniew Rudziński

Wikipedia


rudzio

zdrobnienie od: Rudolf (imię męskie)


SJP.pl


rudziszki

Miejscowości
  • Rudziszki – miasto na Litwie, w okręgu wileńskim, w rejonie trockim, siedziba gminy Rudziszki
  • Rudziszki – wieś w Polsce, w woj. warmińsko-mazurskim, w powiecie węgorzewskim, w gminie Węgorzewo

na Białorusi:

  • Rudziszki, Rudziszki Podwilejskie – chutor w obwodzie grodzieńskim, w rejonie ostrowieckim, w sielsowiecie Ryteń
  • Rudziszki, Rudziszki Żusińskie – wieś w obwodzie grodzieńskim, w rejonie ostrowieckim, w sielsowiecie Ryteń
  • Rudziszki – wieś w obwodzie grodzieńskim, w rejonie ostrowieckim, w sielsowiecie Worniany
  • Rudziszki 1 – wieś w obwodzie grodzieńskim, w rejonie ostrowieckim, w sielsowiecie Worniany, siedziba Białoruskiej Elektrowni Jądrowej

Wikipedia


rudzizna

przestarzale: rudy kolor


SJP.pl


rudzki

przymiotnik od: Ruda Huta, Ruda Pabianicka, Ruda Śląska


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z: Ruda-Huta

 (1.2) związany z: Ruda Pabianicka

 (1.3) związany z: Ruda Śląska

Wiktionary

Osoby o tym nazwisku:

  • Franciszek Skarbek Rudzki – polski publicysta, pisarz, prawnik i numizmatyk
  • Konstanty Rudzki – polski inżynier
  • Kazimierz Rudzki – polski aktor, reżyser, konferansjer i pedagog
  • Michał Rudzki – polski gracz e-sportowy
  • Mikołaj Rudzki – kanclerz ziemski Księstwa Cieszyńskiego

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. Ruda-Huta ż.

Wiktionary


rudłonogi

o cechach rudłonogich (rząd ptaków)


SJP.pl


rudłonogie

rząd ptaków, gniazdowników, doskonale pływających i nurkujących (należą tu między innymi: fregaty, pelikany, kormorany); wiosłonogie, pełnopłetwe, pelikanowe


SJP.pl


rufa

tył statku, okrętu, łodzi


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) astr. jeden z gwiazdozbiorów nieba południowego;

Wiktionary

Rufa – tylna część jednostki pływającej, zarówno w jej części nawodnej, jak i podwodnej. Istnieje wiele rodzajów form konstrukcyjnych ruf. Wraz z rozwojem żeglugi ulegały one modyfikacjom zarówno ze względu na wykorzystywany materiał, przeznaczenie statku, jak i panującą w danych czasach modę. Rufa może być zakończona pawężą zorientowaną prostopadle względem lustra wody lub pochyloną w kierunku rufy, czy dziobu jednostki. Rufa może wystawać nad powierzchnię wody, tworząc nawis rufowy.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈrufa, AS: rufa

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) skr. Pup

Wiktionary


rufin

imię męskie


SJP.pl

Rufin – imię męskie pochodzenia łacińskiego, wywodzące się od imienia Rufus. Łacińska końcówka -inus oznacza przynależność, stąd znaczeniem imienia jest „przynależący do Rufusa”. W języku polskim nie wystąpiło w średniowieczu.

Imię mało popularne w Polsce, o malejącej popularności. W lipcu 2019 w rejestrze PESEL, wśród publicznie dostępnych danych, wykazano 391 mężczyzn o tym imieniu, w styczniu 2024 – 324 mężczyzn, a w 2025 roku – 317 osób.

Wikipedia


rufina

imię męskie


SJP.pl

  • Rufina (imię)
  • Rufina – miejscowość we Włoszech

Wikipedia


rufinowie

Rufin z żoną


SJP.pl


rufinowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Rufina lub z nim związany


SJP.pl


rufnica

belka stanowiąca zakończenie rufy statku; stewa tylna


SJP.pl


rufowiec

środowiskowo: statek do połowu ryb w sieci spuszczane z jego tylnej części


SJP.pl


rufówka

Nadbudówka – konstrukcja znajdująca się na pokładzie jednostki pływającej. Jej zadaniem jest zwiększenie pojemności pomieszczeń pod pokładem (poprzez zwiększenie ich wysokości ponad krawędź burt, choć ich nie dotyka pozostawiając wolne przejście z obu stron). Dodatkowo nadbudówki stanowią obudowę otworów komunikacyjnych takich jak zejściówki.

Wikipedia


rufowy

przymiotnik od: rufa, np. armata rufowa


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z rufą, dotyczący fufy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rufa ż.

Wiktionary


rufus

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) rzad. imię|polski|m.;

Wiktionary

Rufus – imię męskie pochodzenia łacińskiego. Wywodzi się od słowa oznaczającego „rudowłosy”. Istniało kilkunastu świętych o tym imieniu.

Rufus imieniny obchodzi: 14 czerwca, 27 sierpnia, 25 września, 7 listopada, 21 listopada, 28 listopada i 18 grudnia.

Święci
  • Rufus z Damaszku, męczennik (zm. ?) – wspomnienie 25 września
  • Rufus z Metzu (+ IV wiek), 9. biskup Metzu, patron kolarzy i grenadierów – wspomnienie 7 listopada, ale również 11 maja oraz 27 sierpnia
  • Rufus z Awinionu, biskup – wspomnienie 14 listopada, również 8 i 19 kwietnia
  • Rufus, syn Szymona z Cyreny – wspomnienie 21 listopada
  • Rufus, męczennik rzymski – wspomnienie 28 listopada

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Pozdrówcie wybranego w Panu Rufusa i jego matkę, która jest i moją matką.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈrufus, AS: rufus

Wiktionary

Powiązane:

 przym. Rufusowy

 rzecz. Rufusek mos.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 przym. Rufusowy

 rzecz. Rufusek mos.

frazeologia.

etymologia.

 (1.1) etymn|łac|Rufus. < etym|łac|rufus. → rudy, rudowłosy

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) Rufus

* hiszpański: (1.1) Rufo m.

* łaciński: (1.1) Rufus m.

* niemiecki: (1.1) Rufus m.

* portugalski: (1.1) Rufo m.

* rosyjski: (1.1) Руф m.

* staro-cerkiewno-słowiański: (1.1) Рꙋѳъ m.

* włoski: (1.1) Rufo m.

źródła.

== Rufus (język angielski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, nazwa własna

 (1.1) imię|angielski|m. Rufus

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


rufusek

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m. zdrobn. od: Rufus

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Rufusku, pomóż babci wnieść sprawunki.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Rufus mos.

 przym. Rufusowy

Wiktionary


rufusowy

przymiotnik dzierżawczy

 (1.1) przest. gwara. taki, który należy do Rufusa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Rufus mos., Rufusek mos.

Wiktionary


rug

dawniej:
1. dochodzenie urzędowe, śledztwo sądowe; rugi;
2. zmarszczka, bruzda


SJP.pl

Osoby:

  • Karl Ludwig Rug – niemiecki historyk
  • Thomas Rug – niemiecki malarz

Zobacz też:

  • RUG
  • Under Rug Swept

Wikipedia


ruga

tyle co: bura


SJP.pl

Wikipedia


rugać

potocznie: wyzywać, besztać


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. rugnąć lub zrugać)

 (1.1) wyrażać niezadowolenie z czyjegoś niewłaściwego postępowania w ostry, kategoryczny sposób

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ruganie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) książk. besztać, ganić, łajać; pot. objeżdżać, obtańcowywać, obsztorcowywać, sztorcować; wulg. opieprzać, opierdalać

Wiktionary


ruganie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|rugać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ruga ż., zruganie n.

 czas. rugać ndk., zrugać dk., rugnąć dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) besztanie, strofowanie, łajanie

Wiktionary


rugbista

[czytaj: rugbista albo ragbista] mężczyzna uprawiający rugby; rugbysta


SJP.pl


rugbistka

rugbista; rugbystka


SJP.pl


rugbowy

rugby [czytaj: ragbowy]


SJP.pl


rugby

[czytaj: rugby albo ragby] drużynowa gra sportowa z użyciem owalnej piłki


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) sport. sport drużynowy z użyciem owalnej piłki;

Wiktionary

  • rugby – zespołowa gra sportowa i jej odmiany:
    • rugby union – rugby 15-osobowe
      • rugby 7 – 7-osobowa, olimpijska odmiana rugby union
      • rugby 10 – 10-osobowa odmiana rugby
    • rugby league – rugby 13-osobowe
      • rugby league sevens – 7-osobowa odmiana rugby league
      • rugby league nines – 9-osobowa odmiana rugby league

      Wikipedia

      Wymowa:

      IPA: ˈruɡbɨ, AS: rugby

      Wiktionary

      Powiązane:

       rzecz. rugbista m., rugbistka ż.

       przym. rugby'owy

      Wiktionary


rugby'owy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z rugby, dotyczący rugby

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rugby n.

Wiktionary


rugbysta

[czytaj: rugbista albo ragbista] mężczyzna uprawiający rugby; rugbista


SJP.pl


rugbystka

rugbysta; rugbistka


SJP.pl


rugi

dawniej:
1. usuwanie chłopów z uprawianej przez nich ziemi;
2. dochodzenie urzędowe, śledztwo sądowe; rug


SJP.pl

Rugi chłopskie – działania polegające na całkowitym lub częściowym usuwaniu chłopów z uprawianej przez nich ziemi, w celu powiększenia obszaru folwarku pańszczyźnianego. Rugi odegrały też znacząca rolę w przekształceniu folwarku feudalnego w folwark kapitalistyczny.

Wikipedia


rugia

należąca do Niemiec wyspa na Morzu Bałtyckim


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. niemiecka wyspa na Morzu Bałtyckim;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Amerykanie właśnie mijali Rugię na wysokości 20 000 m, wciąż przyspieszając.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈruɟja, AS: ruǵi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Rugijczyk mos., Rugijka ż.

 przym. rugijski

Wiktionary


rugijski

przymiotnik od: Rugia (największa wyspa niemiecka)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Rugią, dotyczący Rugii

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Rugia ż., Rugijczyk mos., Rugijka ż.

Wiktionary


rugnąć

zwyzywać


SJP.pl


rugować

1. usuwać kogoś z zajmowanego miejsca, wydziedziczać z nieruchomości
2. wypierać, zastępować coś czymś innym


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. wyrugować)

 (1.1) usuwać kogoś z zajmowanego miejsca, wydziedziczać z nieruchomości

 (1.2) wypierać, zastępować coś czymś innym

 (1.3) mat. zmniejszać liczbę zmiennych lub niewiadomych w układzie równań, stosując odpowiednie przekształcenia

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Szlachcie folwarcznej nie zależało jeszcze w tym czasie na rugowaniu chłopów z gruntu.

Wiktionary


rugowanie

1. usuwać kogoś z zajmowanego miejsca, wydziedziczać z nieruchomości
2. wypierać, zastępować coś czymś innym


SJP.pl


rugownik

w matematyce: rodzaj wyznacznika, typ funkcji


SJP.pl

Rugownik – typ funkcji, której argumentami są pary wielomianów lub – z innej perspektywy – ich współczynniki, co czyni rugownik funkcją wielu zmiennych; jest zdefiniowany wyznacznikiem opisanym niżej. Kluczową własnością rugownika jest to, że wynosi zero wtedy i tylko wtedy, gdy wielomiany te mają wspólny czynnik.

Wikipedia


rugowy

związany z rugami


SJP.pl


ruhpolding

Ruhpolding – miejscowość i gmina w południowo-wschodnich Niemczech, w kraju związkowym Bawaria, w rejencji Górna Bawaria, w regionie Südostoberbayern, w powiecie Traunstein. Leży w Alpach Chiemgawskich, około 12 km na południe od Traunsteinu, przy drodze B305. Liczy 6,3 tys. mieszkańców.

Wikipedia


ruhra

[czytaj: RUra] rzeka w Niemczech


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. hydron. rzeka w Niemczech, prawy dopływ Renu;

Wiktionary

Ruhra (czyt. [ˈrura], niem. Ruhr) jest jedną z najważniejszych rzek Nadrenii Północnej-Westfalii. Jej długość to 219,3 km; jej źródło znajduje się 674 m n.p.m., jej ujście do Renu w Duisburgu - 17 m n.p.m.

Główne miasta to Duisburg, Mülheim an der Ruhr, Essen, Bochum, Hagen i Dortmund.

Wikipedia


ruina

1. stan zniszczenia, krachu;
2. (zwykle w lm - ruiny) gruzy, resztki zniszczonych budowli;
3. przenośnie:
a) zaniedbany, zniszczony budynek; rudera;
b) coś zniszczonego, ktoś wyniszczony


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) stan, w którym coś jest upadłe, zniszczone

 (1.2) człowiek zdemoralizowany; człowiek wyniszczony psychicznie i/lub fizycznie

 (1.3) krach finansowy lub majątkowy

 (1.4) obiekt zniszczony

Wiktionary

  • ruiny – pozostałości zniszczonego obiektu budowlanego
  • Ruina – okres w historii Hetmanatu

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Tylko patrzeć, jak nowy dyrektor doprowadzi ten zakład do ruiny.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ruˈjĩna, AS: rui ̯ĩna

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rujnowanie n., zrujnowanie n.

 czas. rujnować ndk., zrujnować dk.

 przym. zrujnowany

 ims. zrujnowany

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) upadek, zguba

Wiktionary


ruinacja

potocznie: doprowadzenie do ruiny, doszczętne zniszczenie; rujnacja, upadek, destrukcja, demolka


SJP.pl


ruinka

zdrobnienie od: ruina


SJP.pl


ruiny

1. stan zniszczenia, krachu;
2. (zwykle w lm - ruiny) gruzy, resztki zniszczonych budowli;
3. przenośnie:
a) zaniedbany, zniszczony budynek; rudera;
b) coś zniszczonego, ktoś wyniszczony


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, liczba mnoga

 (1.1) ogół pozostałości po zniszczonych budowlach

Wiktionary

Ruiny lub ruina (z łac. ruere – przewracać się) – widoczne pozostałości zniszczonego, lecz niecałkowicie rozebranego obiektu budowlanego.

Ruiny powstają na skutek opuszczenia przez użytkowników budowli lub budynków, których dalsze użytkowanie nie jest możliwe lub opłacalne. Proces przekształcania obiektu w ruinę może być również zainicjowany przez zniszczenia wojenne czy klęski żywiołowe. Dalsze niszczenie następuje na przykład poprzez wpływ warunków atmosferycznych lub pozyskiwanie elementów budowlanych z opuszczonego obiektu (kamień, złom stalowy i tym podobne).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ludzie opuścili to miasto, wszędzie tylko ruiny i ruiny.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rujnowanie n., zrujnowanie n.

 czas. rujnować ndk., zrujnować dk.

 przym. zrujnowany

 ims. zrujnowany

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gruzy, rumowisko

Wiktionary


ruisdael

Jacob Izaakszoon van Ruisdael lub Ruysdael (ur. ok. 1628 w Haarlemie, zm. 14 marca 1682 tamże) – holenderski malarz, pejzażysta i grafik.

Wikipedia


ruja

okres wzmożonego popędu płciowego u samic niektórych ssaków; cieczka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zool. okres wzmożonego popędu płciowego u samic niektórych ssaków

Wiktionary

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈruja, AS: rui ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: zdrobn. rujka ż.

 przym. rujowy

Wiktionary


rujewit

bóstwo słowiańskie


SJP.pl

Rugiewit (łac. Rugiaeuit) lub Rujewit – bóg czczony przez Ranów wymieniony tylko w dwóch źródłach: Gesta Danorum oraz w Knýtlinga sadze. Jego świątynia, obok świątyni Porewita i Porenuta, znajdowała się w grodzie Charenzy, prawdopodobnie dzisiejszym Gardźcu. Posąg go przedstawiający posiadał siedem twarzy, siedem mieczy przy pasie oraz ósmy w ręku. Pod jego wargami znajdowało się gniazdo jaskółek. Związany przede wszystkim ze sferą wojenną, ale także seksualną.

Wikipedia


rujka

zdrobnienie od: ruja


SJP.pl


rujnacja

potocznie: doprowadzenie do ruiny, doszczętne zniszczenie; ruinacja, upadek, destrukcja, demolka


SJP.pl


rujność

w łowiectwie: stan podniecenia płciowego u samic ssaków


SJP.pl


rujnować

niszczyć, psuć, doprowadzać do ruiny


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. zrujnować)

 (1.1) burzyć, niszczyć, doprowadzać do ruiny

 (1.2) doprowadzać do katastrofy finansowej

 (1.3) niszczyć czyjeś zdrowie fizyczne lub psychiczne

czasownik zwrotny niedokonany rujnować się (dk. zrujnować się)

 (2.1) burzyć, niszczyć, doprowadzać do ruiny siebie samego

 (2.2) doprowadzać do katastrofy finansowej siebie samego

 (2.3) niszczyć zdrowie fizyczne lub psychiczne siebie samego

Wiktionary

Wymowa:

IPA: rujˈnɔvat͡ɕ, AS: rui ̯novać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ruiny ż., ruina ż., rujnowanie n.

 ims. zrujnowany

Wiktionary


rujnowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|rujnować.

 (1.2) obracanie czegoś w ruinę

 (1.3) doprowadzanie do krachu, ruiny finansowej

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌrujnɔˈvãɲɛ, AS: rui ̯novãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ruiny ż., zrujnowanie n., ruina ż.

 czas. rujnować ndk., zrujnować dk.

 ims. zrujnowany

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) dewastowanie, niszczenie, pustoszenie, obracanie w gruzy, obracanie w gruzy, obracanie wniwecz

Wiktionary


rujny

rujna - o ciężarnej samicy grubej zwierzyny łownej


SJP.pl


rujotwórczy

hormon rujotwórczy - żeński hormon płciowy, wytwarzany głównie przez jajniki, także przez jądra i korę nadnerczy, w postaci syntetycznej stosowany w lecznictwie; estrogen


SJP.pl


rujowisko

1. okres godowy niektórych zwierząt;
2. miejsce, gdzie odbywają się gody u niektórych zwierząt


SJP.pl


rujowy

przymiotnik od: ruja, np. objawy rujowe


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z rują, dotyczący rui

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ruˈjɔvɨ, AS: rui ̯ovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ruja ż.

Wiktionary


rujski

przymiotnik od: Ruja (wieś)


SJP.pl


rukiew

bylina należąca do rodziny kapustowatych, występująca w kilku gatunkach uprawianych m.in. do celów spożywczych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) bot. nazwa systematyczna|Nasturtium|ref=tak., rodzaj byliny należący do rodziny kapustowatych;

 (1.2) kulin. potrawa z liści rukwi wodnej

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Już Rzymianie jadali rukwie i bardzo im smakowały.

Wiktionary


rukiewnik

bielinek rukiewnik - gatunek motyla z rodziny bielinkowatych


SJP.pl

Rukiewnik (Bunias L.) – rodzaj roślin należący do rodziny kapustowatych. Obejmuje trzy gatunki występujące w Europie, Azji południowo-zachodniej i wschodniej oraz w północnej Afryce. W Polsce rośnie jeden gatunek introdukowany i zadomowiony – rukiewnik wschodni (B. orientalis).

Wikipedia


rukola

jednoroczna, przyprawowa roślina zielna z rodziny kapustowatych (rodzaj sałaty), rosnąca dziko w Europie Południowej; rokietta siewna; ruccola


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. bot. rokietta siewna, roślina warzywna i przyprawowa

 (1.2) kulin. jarzyna z pikantnych liści rokietty siewnej

Wiktionary

Rokietta siewna (Eruca vesicaria (L.) Cav.) – gatunek rośliny jednorocznej należący do rodziny kapustowatych. Nazywany bywa też rukolą.

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Do obiadu podałem dziś sałatkę z rukoli i sera pleśniowego.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ruˈkɔla, AS: rukola

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ruccola ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rokietta siewna

Wiktionary


rukolowy

rukola


SJP.pl

Patrz:

rukola

rukosin

Rukosin – wieś kociewska w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie tczewskim, w gminie Tczew przy drodze wojewódzkiej nr .

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa gdańskiego.

Wikipedia


rukować

1. dawniej:
a) wchodzić, wmaszerowywać;
b) wyruszać, umykać;
2. gwarowo: wojować, brać udział w wojnie


SJP.pl


rukwiel

roślina z rodziny krzyżowych, występuje na wybrzeżu morskim w miejscach piaszczystych


SJP.pl

Rukwiel, dziobak (Cakile Mill.) – rodzaj roślin jednorocznych, rzadko bylin, należący do rodziny kapustowatych. Obejmuje 7 gatunków występujących na półkuli północnej oraz w Australii. W Europie rosną dwa gatunki. Jedynym przedstawicielem rodzaju we florze Polski jest rukwiel nadmorska C. maritima. Rośliny te występują na siedliskach związanych z wybrzeżami morskimi. Lokalnie i w okresach głodu rośliny z tego rodzaju wykorzystywane były jako jadalne.

Wikipedia


rukwiślad

roślina z rodziny krzyżowych


SJP.pl

Rukwiślad (Erucastrum (DC.) C.Presl) – rodzaj roślin należący do rodziny kapustowatych. Obejmuje od 19 do 27 gatunków. Występują one w Azji, Afryce i Europie. Rukwiślad francuski (E. gallicum) został zawleczony także do Ameryki Północnej. Gatunek ten należy także do polskiej flory jako zadomowiony antropofit, poza tym spotykany bywa rukwiślad rzepicholistny, r. rukwiolistny (E. nasturtiifolium) jako efemerofit.

Wikipedia


rulada

1. chwyt w zapasach;
2. element w muzyce wokalnej, szybki pasaż


SJP.pl


ruleta

popularna gra hazardowa znajdująca się w większości kasyn; ruletka


SJP.pl


ruletka

popularna gra hazardowa znajdująca się w większości kasyn; ruleta


SJP.pl

  • ruletka – rodzaj gry hazardowej
  • ruletka – przyrząd, narzędzie graficzne
  • ruletka – przyrząd geodezyjny
  • ruletka – radełko introligatorskie
  • Ruletka – album muzyczny Macieja Balcara

zobacz też:

  • rosyjska ruletka – gra hazardowa
  • Rosyjska ruletka – teleturniej

Wikipedia


rulewski

nazwisko


SJP.pl


rulez

wykrzyknik

 (1.1) slang. składnik fraz wykrzyknikowych z rzeczownikiem, oznaczających czyjeś przekonanie o wyjątkowości czegoś, o byciu najlepszym w swojej kategorii

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) …pany!, …rządzi!

Wiktionary


rulik

gatunek śluzowca (rulik nadrzewny)


SJP.pl


rulon

zwój jakiegoś materiału


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) cylindryczny zwój z czegoś płaskiego

 (1.2) walec z umieszczonych obok siebie monet czy innych okrągłych rzeczy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: zdrobn. rulonik mrz.

Wiktionary


rulonik

zdrobnienie od: rulon


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od: rulon

 (1.2) mały lub cienki rulon

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ruˈlɔ̃ɲik, AS: rulõńik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rulon mrz.

Wiktionary


rulonowy

rulon


SJP.pl

Patrz:

rulon

rulować

zwijać w rulon


SJP.pl


rum

1. aromatyczny napój alkoholowy, otrzymywany z trzciny cukrowej;
2. dawniej:
a) rumowisko, gruz;
b) rumor, hałas, wrzawa, zgiełk;
c) wolne miejsce, przejście


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) spoż. napój alkoholowy o wysokiej zawartości alkoholu, wytwarzany z trzciny cukrowej;

Wiktionary

Rum – napój alkoholowy o wysokiej zawartości alkoholu (37,5–81%) wytwarzany ze sfermentowanego soku z trzciny cukrowej, koncentratu tego soku lub melasy trzcinowej.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Do ciasta dodaj dwie łyżeczki rumu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: rũm, AS: rũm

Wiktionary

Powiązane:

 przym. rumowy

Wiktionary


rum-owski

{RUM] (Rejestr Usług Medycznych); rumowski


SJP.pl


rum.

skrót od: rumuński


SJP.pl

skrót

 (1.1) = rumuński

Wiktionary

Język rumuński, sporadycznie dakorumuński (rum. română [roˈmɨ.nə]) – język z bałkańskiej gałęzi języków romańskich, którym posługuje się około 22,5 mln osób, zamieszkujących przede wszystkim Rumunię i Mołdawię, przyległe regiony Bułgarii, Serbii i Ukrainę, a także, w wyniku migracji w XXI wieku, Hiszpanię i Włochy. Mniejsze społeczności rumuńskojęzyczne znajdują się ponadto w innych krajach, zwłaszcza w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie i Australii. Ma status języka urzędowego w Rumunii, Mołdawii, Wojwodinie (autonomicznej prowincji Serbii), a także w nieuznawanym Naddniestrzu oraz, na poziomie międzynarodowym, w Unii Europejskiej.

Wikipedia


rumacja

dawniej:
1. zniszczenie, rujnacja;
2. postępowanie sądowe, sprawa sądowa;
3. przeprowadzka, przenosiny


SJP.pl

Rumacja (łac. rumatio) to usunięcie siłą opornego dłużnika z nieruchomości. Pojęcie to występowało w procesie egzekucyjnym w XVI i XVII-wiecznej Polsce. Była to przymusowa egzekucja. Gdy rumacja zawiodła ogłaszano banicję i następował zajazd organizowany przez starostę.

Wikipedia


rumaczy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z rumakiem, dotyczący rumaka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rumak m.

Wiktionary


rumak

przestarzałe: rasowy koń


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) hipol. rasowy koń wierzchowy

 (1.2) daw. hipol. koń bojowy pochodzący z europejskiej części Turcji

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Minęło zaledwie parę dni, a oto do wioski zajeżdża wspaniały orszak zbrojnych rycerzy, na którego czele na pięknym rumaku jechał mąż o pięknym, ale poważnym obliczu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈrũmak, AS: rũmak

Wiktionary

Powiązane:

 przym. rumaczy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wierzchowiec

Wiktionary


rumakować

potocznie: popisywać się odwagą; kozaczyć, kozakować


SJP.pl


rumas

nazwisko


SJP.pl


rumb

1. pomocnicza miara nawigacyjna równa 1/32 kąta pełnego, stosowana np. do określania kierunku prądu morskiego;
2. w geodezji: kąt pomiędzy linią południka a jakimś kierunkiem, liczony od 0 do 90 stopni; czwartak


SJP.pl

Rumb – pozaukładowa miara kąta uzyskana przez podział okręgu na 32 części. Niegdyś powszechnie używana w nawigacji morskiej, nieomal całkowicie wyparta przez system 360°. Jeden rumb = 11,25° (0,1963495 rad).

Wikipedia


rumba

1. szybki taniec kubański w rytmie synkopowanym;
2. utwór muzyczny w takim rytmie


SJP.pl

Rumba – latynoamerykański taniec towarzyski pochodzący z Kuby.

Wikipedia


rumbowy

rumba, rumb


SJP.pl

Patrz:

rumba, rumb

rumburak

nazwisko


SJP.pl

Rumburak – czechosłowacki film z 1984 roku, twórców seriali Arabela i Powrót Arabeli – Miloša Macourka i Václava Vorlíčka.

Fabuła opisuje dalsze losy tytułowego bohatera Rumburaka, czarodzieja drugiej kategorii w świecie ludzi, w którym został uwięziony za karę za swe liczne przewinienia.

Wikipedia


rumcajs

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię rozbójnika, tytułowej postaci z czechosłowackiego filmu animowanego;

Wiktionary

Rumcajs (cz. Rumcajs) – postać literacka, tytułowy bohater cyklu powieści Václava Čtvrtka oraz czechosłowackiego serialu animowanego dla dzieci w reżyserii Ladislava Čapka pod tytułem Rozbójnik Rumcajs. Twórcą graficznego wizerunku rozbójnika jest malarz Radek Pilař. Cykl powieści liczy osiem tomów, a w Polsce wydano cztery z nich: pierwszy, piąty, szósty i siódmy. Serial liczy 39 odcinków.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Rumcajs spoglądał na jiczyński rynek.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈrũmt͡sajs, AS: rũmcai ̯s

Wiktionary

Powiązane:

 przym. Rumcajsowy, rumcajsowy

Wiktionary


rumcajsowy

przymiotnik

 (1.1) związany z Rumcajsem, taki jak u Rumcajsa

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Czy to na pewno rumcajsowy Jiczyn? (z Internetu)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌrũmt͡sajˈsɔvɨ, AS: rũmcai ̯sovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Rumcajs

Wiktionary


rumel

dwuosobowa gra w karty, popularna w XIX wieku


SJP.pl


rumelia

kraina historyczna na Bałkanach


SJP.pl

Rumelia (tur. Rumeli) – kraina historyczna na Bałkanach, której nazwa oznacza „ziemię Rzymian” (w znaczeniu: Bizantyńczyków). Została nadana przez Turków ziemiom stopniowo odbieranym Cesarstwu Bizantyńskiemu i używana w odniesieniu do europejskich posiadłości Imperium osmańskiego, stopniowo rosnących od XIV w. Zasięg Rumelii stopniowo kurczył się od XVIII w., wraz z uszczuplaniem granic imperium. Nazwa ta nie obejmowała Peloponezu, znanego ówcześnie jako Morea.

Wikipedia


rumelijski

przymiotnik od: Rumelia


SJP.pl


rumelpikieta

dawniej: rumel (dwuosobowa gra w karty)


SJP.pl


rumford

Osoby:

  • Benjamin Thompson hrabia Rumford (1753-1814) – fizyk

Miejscowości w USA:

  • Rumford – miasto w stanie Maine, w hrabstwie Oxford
  • Rumford – jednostka osadnicza w stanie Maine, w hrabstwie Oxford

Gminy w USA:

  • Rumford (ang. Rumford Town) – gmina w stanie Maine, w hrabstwie Oxford

Wikipedia


rumfordzki

1. przymiotnik od: Rumford (jednostka osadnicza w USA);
2. zupa rumfordzka - zupa rozdawana ubogim


SJP.pl


rumia

miasto w Polsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Polsce;

Wiktionary

Rumia (kaszb. Rëmiô, niem. Rahmel) – miasto w województwie pomorskim, w powiecie wejherowskim nad Zagórską Strugą. Z miastami Wejherowem i Redą tworzy zespół trzech miast zwany Małym Trójmiastem Kaszubskim.

Wieś duchowna położona była w II połowie XVI wieku w powiecie puckim województwa pomorskiego. W latach 1945–1975 miasto administracyjnie należało do tak zwanego dużego województwa gdańskiego, a w latach 1975–1998 do tak zwanego małego województwa gdańskiego.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Poproszę dwa bilety do Rumi.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈrũmʲja, AS: rũmʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 przym. rumski

Wiktionary


rumiak

nazwisko


SJP.pl


rumian

roślina zielna z rodziny astrowatych; rumian żółty zwany jest barwierskim


SJP.pl

Rumian (Anthemis L.) – rodzaj roślin z rodziny astrowatych. Obejmuje ok. 160 gatunków (licząc po wyłączeniu 36 gatunków do rodzaju Cota). Występują one w całej Europie, zachodniej Azji, w północnej i wschodniej Afryce. Rosną one zwykle w miejscach suchych, trawiastych lub kamienistych, często na obszarach górskich.

Rośliny aromatyczne, niektóre gatunki są stosowane jako rośliny lecznicze. Niektóre też uprawiane są jako rośliny ozdobne.

Wikipedia


rumianek

1. roślina z rodziny astrowatych o właściwościach leczniczych;
2. napar z suszonych koszyczków tej rośliny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) bot. nazwa systematyczna|Matricaria|L.|ref=tak., roślina z rodziny astrowatych, o białych kwiatach z żółtymi główkami, używana w medycynie naturalnej i kosmetyce;

 (1.2) napar z rumianku (1.1)

 (1.3) środ. przestępcze herbata

Wiktionary

Rumianek (Matricaria L.) – rodzaj roślin z rodziny astrowatych. Obejmuje 5–6 gatunków. Rośliny te występują w całej strefie umiarkowanej półkuli północnej. W Polsce rodzaj reprezentowany jest przez dwa gatunki introdukowane i zadomowione.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Rumianek zawiera m.in. flawonoidy, śluzy, karotenoidy i sole mineralne.

 (1.2) Stefan dzień rozpoczyna od gorącego rumianku.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: rũˈmʲjãnɛk, AS: rũmʹi ̯ãnek

Wiktionary

Powiązane:

 przym. rumiankowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) stpol. rumnek

Wiktionary


rumianiej

stopień wyższy od przysłówka: rumiano


SJP.pl


rumianin

mieszkaniec Rumi


SJP.pl


rumianka

mieszkanka Rumi


SJP.pl

Rumianka – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie grodziskim, w gminie Żabia Wola.

Wieś wchodzi w skład sołectwa Bukówka.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa skierniewickiego.

Wikipedia


rumiankowy

przymiotnik jakościowy

 (1.1) zrobiony z rumianku, zawierający rumianek

przymiotnik relacyjny

 (2.1) związany z rumiankiem, odnoszący się do rumianku

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌrũmʲjãŋˈkɔvɨ, AS: rũmʹi ̯ãŋkovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rumianek mrz.

Wiktionary


rumianolicy

przestarzałe: mający rumiane lica


SJP.pl


rumianość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest rumiane; cecha tych, którzy są rumiani

Wiktionary

Powiązane:

 przym. rumiany

 przysł. rumiano

Wiktionary


rumiany

1. zaczerwieniony na twarzy;
2. czerwony, zaróżowiony z jednej strony;
3. przysmażony, przypieczony na ogniu; złocistobrązowy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający czerwony lub różowy kolor

 (1.2) o pieczywie wypieczony na brązowy kolor

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dziewczyna była rumiana i wyraźnie zmieszana.

 (1.2) W tej piekarni mają najlepsze pieczywo: zawsze rumiane i chrupiące.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: rũˈmʲjãnɨ, AS: rũmʹi ̯ãny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rumianość ż., rumieniec

 czas. rumienić się

 przysł. rumiano

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) czerwony, różowy, kraśny

Wiktionary


rumień

zaczerwienienie części skóry wywołane przekrwieniem; erytema


SJP.pl

Rumień – termin medyczny oznaczający miejscowe zaczerwienienie skóry.

Zaczerwienienie jest wynikiem rozszerzenia powierzchownych naczyń krwionośnych. Może wystąpić z przyczyn emocjonalnych, alergii, przegrzania, ale często jest oznaką stanów chorobowych.

Wikipedia


rumieńce

1. różowe zabarwienie policzków;
2. zaróżowienie owocu


SJP.pl


rumieńczyk

lekki rumieniec


SJP.pl


rumienić

czasownik przechodni niedokonany (dk. zarumienić)

 (1.1) przypiekać lub przysmażać na złocistobrązowo

 (1.2) czynić rumianym; powodować rumieńce; zabarwiać na czerwono

czasownik zwrotny niedokonany rumienić się (dk. zarumienić się)

 (2.1) zmieniać kolor na złocistobrązowy pod wpływem pieczenia lub smażenia

 (2.2) oblewać się rumieńcem; stawać się czerwonym na twarzy

 (2.3) nabierać czerwonego odcienia

 (2.4) odznaczać się czerwienią na jakimś tle

 (2.5) odczuwać wstyd

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rumieniec mrz., rumienienie n.; rumień mrz.

 przym. rumieniowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przypiekać, przysmażać

 (1.2) zarumieniać

 (2.1) przypiekać się, przysmażać się

 (2.2) czerwienić się

 (2.4) czerwienieć

 (2.5) wstydzić się

Wiktionary


rumienica

sadzanka rumienica - gatunek motyla z rodziny niedźwiedziówkowatych


SJP.pl

Rumienica – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie iławskim, w gminie Lubawa.

Od średniowiecza do I rozbioru Polski (1772 r.) należała do dóbr stołowych biskupów chełmińskich.

W 1906 r. w miejscowej szkole elementarnej odbył się strajk dzieci przeciwko nauczaniu religii w języku niemieckim, który trwał tydzień. Z uczestników strajku znane są nazwiska następujących dzieci: Bieżuński, Staniszewski. Strajk był elementem znacznie większej akcji biernego oporu wobec pruskich władz szkolnych, która na przełomie 1906 i 1907 r. objęła ponad 460 (!) szkół w prowincji Prusy Zachodnie, czyli przedrozbiorowe Pomorze Gdańskie, Powiśle, ziemię chełmińską i ziemię lubawską oraz część Krajny. Inspiracją dla strajków pomorskich były wcześniejsze działania dzieci w prowincji wielkopolskiej, ze słynnym strajkiem we Wrześni (1901) na czele.

Wikipedia


rumieniec

1. różowe zabarwienie policzków;
2. zaróżowienie owocu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) czasowe różowe zabarwienie policzków

 (1.2) różowe zabarwienie owocu z jednej strony

Wiktionary

Rumieniec – niezależne od woli, napadowe zaczerwienienie skóry twarzy, zwłaszcza policzków (stąd określenia „spiec raka”, „stanąć w pąsach”, „spłonić się”). Dawniej rumieniec dziewczęta wywoływały także sztucznie (na przykład nacierając policzki sokiem z kłączy konwalii majowej).

Wikipedia

Powiązane:

 przym. rumiany

 czas. zarumienić, rumienić

 rzecz. rumieńczyk m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pąs

Wiktionary


rumieniowaty

toczeń (liszaj) rumieniowaty - autoimmunologiczna choroba skóry


SJP.pl


rumieniuchny

bardzo rumiany


SJP.pl


rumieńszy

rzadki stopień wyższy od przymiotnika: rumiany


SJP.pl


rumin

Miejscowości
  • Rumin – wieś w Chorwacji, w żupanii splicko-dalmatyńskiej, w gminie Hrvace
  • Rumin – wieś w Polsce, w województwie wielkopolskim, w powiecie konińskim, w gminie Stare Miasto
Osoby
  • Irena Żukowska-Rumin – polska nauczycielka i poetka
Zobacz też
  • Rumina

Wikipedia


ruminacja

1. zwykle w liczbie mnogiej: obsesyjne myśli związane z nieustannymi wątpliwościami co do jakości i faktu wykonanych czynności;
2. przewlekłe zaburzenie czynnościowe przewodu pokarmowego;
3. dawniej: przeżuwanie pokarmu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) psych. nawracająca myśl o jakimś wydarzeniu, rozpamiętywanie przeszłości;

Wiktionary

  • ruminacja – objaw gastroenterologiczny
  • ruminacja – objaw psychiatryczny

Wikipedia


ruminacyjny

ruminacja


SJP.pl

Patrz:

ruminacja

ruminować

dawniej:
1. przeżuwać;
2. przetrawiać w myślach, zastanawiać się, rozważać


SJP.pl


rumiński

nazwisko


SJP.pl


rumor

hałas spowodowany różnymi odgłosami; wrzawa, łoskot, łomot


SJP.pl


rumosz

rumowisko skalne przykrywające górotwór


SJP.pl

Wikipedia


rumoszowy

od rumosz; gleba rumoszowa składająca się z odłamków skalnych


SJP.pl


rumowisko

1. ruiny jakichś budowli
2. rozdrobniony materiał skalny przenoszony przez rzeki
3. okruchy, odłamki skalne powstałe przez rozkład skał wskutek wietrzenia mechanicznego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) nagromadzenie odłamków i fragmentów muru po zawaleniu się budynku

 (1.2) geol. nagromadzenie odłamków skalnych powstałych w wyniku oddziaływania zjawisk atmosferycznych na skały

 (1.3) geol. odłamki skalne przenoszone nurtem rzeki

Wiktionary

  • rumowisko skalne
  • rumowisko rzeczne
  • rumowisko perskie

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Na skutek bombardowań alianckich dzielnica staromiejska zamieniła się w rumowisko.

 (1.2) Wietrzenie skały przez zamarzającą w szczelinach wodę doprowadziło do powstania rumowiska.

 (1.3) Płynąca tędy rzeka transportuje rumowisko z pobliskich skał.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. rumowiskowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gruzy, gruzowisko

Wiktionary


rumowiskowy

przymiotnik od: rumowisko


SJP.pl


rumowski

przymiotnik od: RUM (Rejestr Usług Medycznych); RUM-owski


SJP.pl


rumowy

przymiotnik od: rum, np. ciasteczka rumowe


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z rumem, dotyczący rumu

 (1.2) zawierający rum lub tylko mający smak rumu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rum mrz.

Wiktionary


rumpel

drewniany lub metalowy drążek służący do zmiany położenia steru


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) żegl. najprostsze urządzenie sterowe służące do poruszania sterem jednostki pływającej, w postaci dźwigni przymocowanej do płetwy sterowej

Wiktionary

Rumpel, drążek sterowy – najprostsze urządzenie sterowe służące do poruszania sterem jednostki pływającej, a mówiąc dokładniej, do wychylania płetwy sterowej. Stanowi je ramię nałożone bezpośrednio na głowicę trzonu steru, lub na górną część płetwy sterowej. Ramieniem tym operuje bezpośrednio sternik, trzymając je w ręku lub (przy stałych kursach) blokując w odpowiedniej pozycji liną, wkładając w odpowiednie wycięcie listwy z karbami lub unieruchamiając w inny sposób.

Wikipedia


rumpolog

osoba wróżąca i określająca czyjś charakter na podstawie kształtu pośladków


SJP.pl


rumpologia

wróżenie i określanie czyjegoś charakteru na podstawie kształtu pośladków


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ezot. metoda wróżenia z pośladków

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jeden z brukowców zamieścił wywiad z pierwszym polskim specjalistą od rumpologii.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rumpolog m., rumpolożka ż.

 przym. rumpologiczny

Wiktionary


rumpologiczny

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z rumpologią, dotyczący rumpologii

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rumpologia ż., rumpolog m., rumpolożka ż.

Wiktionary


rumsfeld

Donald Henry Rumsfeld (ur. 9 lipca 1932 w Evanston, zm. 29 czerwca 2021 w Taos) – amerykański polityk, działacz Partii Republikańskiej, sekretarz obrony USA w gabinecie prezydenta George’a W. Busha w latach 2001–2006. Poprzednio również pełnił tę funkcję przez rok i dwa miesiące w administracji Geralda Forda.

Wikipedia


rumski

przymiotnik od: Rumia


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Rumią, dotyczący Rumi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Rumia ż.

Wiktionary


rumsztyk

potrawa z mięsa wołowego smażona lub duszona z cebulą albo przyrządzana na sposób angielski w stanie półsurowym


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy lub męskorzeczowy

 (1.1) kulin. stek z mięsa wołowego;

Wiktionary

Rumsztyk – potrawa (element dania głównego) przygotowywana najczęściej z mięsa wołowego, odmiana steku.

Potrawa ma postać ciętego plastra wołowiny pozyskanej z górnej części zadu o masie od 100 do 150 gramów. W trakcie przygotowywania mięso jest plastrowane, a krawędź tłuszczu i ścięgna cięte. Następnie mięso jest smażone lub duszone, często z dużą ilością cebuli lub przyrządzane na sposób angielski na półsurowo.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Mięso na rumsztyki pochodzi z górnej części zadu wolego.

Wiktionary


rumun

potocznie: lokomotywa z napędem spalinowym; spalinowóz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) człowiek narodowości rumuńskiej, obywatel Rumunii, mieszkaniec Rumunii

Wiktionary

  • Rumuni – naród wschodnioromański zamieszkujący przede wszystkim Rumunię
  • ST43 – lokomotywa spalinowa zwana także "Rumunem"
  • Lxd2 i MBxd2 – pojazdy szynowe zwane żargonowo "Rumunami"

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jako największa grupa imigrantów we Włoszech, Rumuni często są identyfikowani z ogółem wykroczeń popełnianych przez obcokrajowców.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈrũmũn, AS: rũmũn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Rumunia ż., rumuński m.

:: fż. Rumunka ż.

 przym. rumuński

Wiktionary


rumuneczka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: Rumunka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Rumunka ż.

Wiktionary


rumunek

obywatelka Rumunii


SJP.pl


rumunia

państwo w Europie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. polit. kraj europejski nad Morzem Czarnym, ze stolicą w Bukareszcie;

Wiktionary

Rumunia (rum. România, IPA: [ro.mɨ'ni.a]) – państwo unitarne w południowo-wschodniej części Europy. Graniczy z Węgrami i Serbią na zachodzie, Bułgarią na południu wzdłuż Dunaju oraz Ukrainą i Mołdawią na północy. Kraj ma także dostęp do Morza Czarnego. Stolicą i największym miastem Rumunii jest Bukareszt.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Rumunia jest już członkiem Unii Europejskiej.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: rũˈmũɲja, AS: rũmũńi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Rumun m., Rumunka ż., rumuński m.

 przym. rumuński

Wiktionary


rumunizm

wyraz, zwrot lub konstrukcja składniowa przyjęte z języka rumuńskiego albo na nim wzorowane


SJP.pl


rumunka

obywatelka Rumunii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta lub dziewczyna narodowości rumuńskiej, obywatelka Rumunii

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Handel żywym towarem to domena przestępczości zorganizowanej. Ofiarami stręczycieli padają w Niemczech głównie imigrantki – ostatnio coraz częściej Rumunki i Bułgarki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: rũˈmũŋka, AS: rũmũŋka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rumuński m., Rumunia ż.

:: fm. Rumun m.

 przym. rumuński

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. rumuński m., Rumunia ż.

:: fm. Rumun m.

 przym. rumuński

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

 (1.1) zobtłum rodz|Rumun.

* arabski: (1.1) رومانية ż.

* białoruski: (1.1) румынка ż.

* bułgarski: (1.1) румънка ż.

* czeski: (1.1) Rumunka ż.

* esperanto: (1.1) rumanino

* francuski: (1.1) Roumaine ż.

* hiszpański: (1.1) rumana ż.

* kataloński: (1.1) romanesa ż.

* litewski: (1.1) rumunė ż.

* łotewski: (1.1) rumāniete ż.

* niemiecki: (1.1) Rumänin ż.

* nowogrecki: (1.1) Ρουμάνα ż.

* rosyjski: (1.1) румы́нка ż.

* rumuński: (1.1) română ż.

* słowacki: (1.1) Rumunka ż.

* ukraiński: (1.1) румунка ż.

* włoski: (1.1) romena ż.

źródła.

== Rumunka (język czeski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) Rumunka

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


rumuński

związany z Rumunią


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) pochodzący z Rumunii, dotyczący Rumunii lub Rumunów

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) jęz. urzędowy język Rumunii;

Wiktionary

Język rumuński, sporadycznie dakorumuński (rum. română [roˈmɨ.nə]) – język z bałkańskiej gałęzi języków romańskich, którym posługuje się około 22,5 mln osób, zamieszkujących przede wszystkim Rumunię i Mołdawię, przyległe regiony Bułgarii, Serbii i Ukrainę, a także, w wyniku migracji w XXI wieku, Hiszpanię i Włochy. Mniejsze społeczności rumuńskojęzyczne znajdują się ponadto w innych krajach, zwłaszcza w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie i Australii. Ma status języka urzędowego w Rumunii, Mołdawii, Wojwodinie (autonomicznej prowincji Serbii), a także w nieuznawanym Naddniestrzu oraz, na poziomie międzynarodowym, w Unii Europejskiej.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Policja ujęła uchodźców rumuńskich.

 (2.1) Jacek biegle mówi po rumuńsku.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: rũˈmũj̃sʲci, AS: rũmũĩ ̯sʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Rumunia ż., Rumun m., Rumunka ż.

Wiktionary


rumuńsko-polski

dotyczący Rumunii i Polski


SJP.pl


rumuńskojęzyczny

przymiotnik

 (1.1) taki, który posługuje się językiem rumuńskim

 (1.2) taki, którego mieszkańcy posługują się językiem rumuńskim

 (1.3) spisany, stworzony w języku rumuńskim

Wiktionary

Wymowa:

IPA: rũˈmũj̃skɔjɛ̃w̃ˈzɨt͡ʃnɨ, AS: rũmũĩ ̯skoi ̯ẽũ̯zyčny

Wiktionary


rumuńskość

rumuński


SJP.pl

Patrz:

rumuński

run

[czytaj: ran]
1. masowe wycofywanie pieniędzy i papierów wartościowych z banków;
2. masowe wykupywanie jakichś towarów;
3. masowe dążenie do osiągnięcia czegoś lub uczestniczenia w czymś


SJP.pl

Muzyka
  • RUN – album studyjny zespołu B’z
  • Run – singel Leony Lewis
  • Run – singel zespołu Snow Patrol
  • Run – singiel Ghostface’a Killaha
  • Run – singel zespołu Cascada
  • Run – singel Milk Inc.
  • Run – singel Amy Macdonald
  • RUN – singel zespołu BTS
  • Run – singel zespołu OneRepublic
  • Run– piosenka i singel z albumu Smolik / Kev Fox

Wikipedia


runa

1. znak pisma runicznego;
2. w fantastyce i ezoteryce: magiczny symbol


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) hist. jęz. znak pisma runicznego;

 (1.2) ezot. gry wideo magiczny symbol lub niewielki przedmiot z takim symbolem

Wiktionary

Runy (alfabet runiczny) – alfabet używany do zapisu przez ludy germańskie zwane przez nich fuþark. Niekiedy nazwę „runy” odnosi się także do systemów piśmienniczych stosowanych przez ludy tureckie, takich jak alfabet orchoński oraz rowasz Madziarów. Używany również w obrzędach magicznych.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈrũna, AS: rũna

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. runy nmos.

 przym. runiczny

Wiktionary


runąć

1. upaść, przewalić się, zawalić się;
2. przenośnie: ponieść klęskę;
3. nagle ruszyć na kogoś, na coś


SJP.pl

czasownik dokonany (ndk. brak)

 (1.1) gwałtownie upaść w wyniku działania siły ciężkości

 (1.2) gwałtownie zawalić się

 (1.3) o planach: gdy nagle stają się niewykonalne

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Kolejne miesiące zdawały się potwierdzać słuszność tezy Fukuyamy: w ślad za Polską poszły Węgry, 9 listopada 1989 roku runął Mur Berliński, przez Czechosłowację przetoczyła się aksamitna rewolucja.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. runięcie n.

Wiktionary


runda

1. w sporcie: określony czas części spotkania sportowego
2. potocznie: obiegnięcie, okrążenie czegoś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) sport. część pojedynku sportowego

 (1.2) ruch po trasie kończącej się w punkcie wyjścia, okrążenie

 (1.3) jeden z powtarzalnych etapów np. gry lub negocjacji

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Po rundzie jesiennej reszlanie zajmowali przedostatnie miejsce w tabeli.

 (1.2) Klient o mało nie zemdlał z ekstazy i od razu zamówił jeszcze jedną rundę.

 (1.3) Japońska odmiana mahjonga jest grą szybką. System punktacji jest uproszczony, więc przerwy między rundami są krótsze.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈrũnda, AS: rũnda

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) okrążenie

Wiktionary


rundi

język z rodziny bantuidalnych, będący, obok francuskiego, językiem urzędowym w Burundi; kirundi


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) jęz. język z rodziny bantu, używany w Rwandzie, Burundi, Tanzanii i Ugandzie;

Wiktionary

Język rundi lub kirundi (urundi) – język z rodziny bantu, używany w Rwandzie, Burundi (jako język urzędowy), Tanzanii i Ugandzie, uznawany często za dialekt języka ruanda-rundi. W 1980 roku liczba mówiących wynosiła ok. 4,8 mln.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Rundi jest językiem urzędowym w Burundi.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

 (1.1) inna pisownia kirundi, urundi

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) Kirundi, Rundi

* francuski: (1.1) kirundi m., roundi m., rundi m.

* słowacki: (1.1) rundčina ż.

* włoski: (1.1) kirundi m., rundi m., urundi m.

źródła.

== rundi (język francuski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) jęz. rundi

odmiana.

 (1.1) nieodm.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


rundka

zdrobnienie od: runda


SJP.pl


rundowy

runda


SJP.pl

Patrz:

runda

runianka

runianka japońska - gatunek krzewinki z rodziny bukszpanowatych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) bot. nazwa systematyczna|Pachysandra|Michx.|ref=tak., półkrzewiasta roślina uprawiana w celach ozdobnych, dobrze znosząca zacienienie;

Wiktionary

Runianka (Pachysandra Michx.) – rodzaj roślin z rodziny bukszpanowatych. Obejmuje trzy gatunki występujące naturalnie we wschodniej Azji i wschodniej części Ameryki Północnej. Gatunkiem typowym jest Pachysandra procumbens Michx.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Kwiaty żeńskie u runianki znajdują się tylko w dolnej części kwiatostanu.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. runo n.

Wiktionary


runicki

przymiotnik

 (1.1) daw. runiczny

Wiktionary


runiczny

dotyczący najstarszego pisma północnoeuropejskiego z terenów Niemiec i Skandynawii


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) jęz. dotyczący run, związany z runami

 (1.2) zapisany runami

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. runy nmos., runa ż.

Wiktionary


runięcie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|runąć.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. runąć

Wiktionary


runista

wróżbita posługujący się runami


SJP.pl


runistka

runista


SJP.pl

Patrz:

runista

runk

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. wieś w Rumunii, na Bukowinie, skupisko Polonii

Wiktionary

Runk (rum. Runcu; ukr. Рунк, Runk) – wieś w Rumunii, w okręgu Suczawa, w gminie Kaczyka. W 2011 roku liczyła 187 mieszkańców.

Wieś jest zamieszkiwana przez mniejszość polską, która stanowi blisko 23% jej ludności.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. runcki

Wiktionary


runka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) hist. wojsk. drzewcowa broń, o trójdzielnym żeleźcu, podobnym do trójzęba, z długim grotem pośrodku i dwoma kolcami bocznymi odgiętymi do góry

Wiktionary

Runka – broń drzewcowa spokrewniona z spisą friulską oraz korseką, o żeleźcu trójdzielnym, podobnym do trójzęba, z długim grotem pośrodku i dwoma kolcami bocznymi, odgiętymi księżycowato do góry. Runka wywodzi się z Włoch, w zachodniej Europie upowszechniła się w XVI i XVII wieku.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈrũnka, AS: rũnka

Wiktionary


runko

1. zdrobnienie od: runo;
2. delikatna przędza otrzymywana z bawełny po rozczesaniu jej na zgrzeblarkach


SJP.pl


runmageddon

[czytaj: ranmagedon] ekstremalny bieg z przeszkodami


SJP.pl


runny

dotyczący tkanin pokrytych puszystą włókienną okrywą, np. runne koce, okrycia, narzuty na fotele


SJP.pl


runo

1. strzyża owcza; włosy wełniste na skórze zwierzęcia; skóra razem z wełną;
2. powierzchnia włókienna niektórych tkanin;
3. najniższa warstwa roślin w lesie składająca się z roślin zielnych, porostów, mchów, grzybów; podszycie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) masa luźno splątanych włókien, np. z wystrzyżonej sierści;

 (1.2) zob. runo leśne.

Wiktionary

Runo – spójna masa luźno ze sobą powiązanych włókien lub innych włóknistych obiektów. Przykładem niech będzie runo owcze czyli zwarta masa owczej sierści otrzymana w procesie strzyżenia owcy (por. słynne Złote runo). Również biblijne Runo Gedeona (runo wełny) jest znanym przykładem runa. Runo to również obiekt kultu w Anatolii i prawdopodobnie na Kaukazie (w postaci całej skóry z sierścią).

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

 (1.1) strzyża

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. runianka ż.

frazeologia.

 złote runo

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* czeczeński: (1.1) тӏаргӏа

* rosyjski: (1.1) руно n.

* ukraiński: (1.1) руно n.

źródła.

== runo (język chorwacki.) ==

ortografie.

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) runo owcze

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈrũnɔ, AS: rũno

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. runianka ż.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

 (1.1) strzyża

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. runianka ż.

frazeologia.

 złote runo

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* czeczeński: (1.1) тӏаргӏа

* rosyjski: (1.1) руно n.

* ukraiński: (1.1) руно n.

źródła.

== runo (język chorwacki.) ==

ortografie.

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) runo owcze

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


runodajny

dostarczający runa


SJP.pl


runolog

specjalista w zakresie runologii


SJP.pl


runologia

nauka zajmująca się badaniem i odczytywaniem pisma runicznego


SJP.pl


runopodobny

przypominający runy (litery alfabetu runicznego)


SJP.pl


runowo

wieś w Polsce


SJP.pl

W Polsce
  • Runowo – wieś w woj. pomorskim, w pow. słupskim, w gminie Potęgowo
  • Runowo – wieś w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. lidzbarskim, w gminie Lidzbark Warmiński
  • Runowo – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. czarnkowsko-trzcianeckim, w gminie Trzcianka
  • Runowo – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. poznańskim, w gminie Kórnik
  • Runowo – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. wągrowieckim, w gminie Wągrowiec
  • Runowo – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. łobeskim, w gminie Węgorzyno

Wikipedia


runowski

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Andrzej Runowski – polski działacz opozycji w PRL, ślusarz
  • Stanisław Runowski – polski urzędnik, poseł na Sejm

Wikipedia


runowy

przymiotnik od: runo (powierzchnia włókienna niektórych tkanin), np. wyroby runowe


SJP.pl


runway

[czytaj: ranłej] środowiskowo: pas startowy na lotnisku


SJP.pl


runy

1. najstarsze pismo północnoeuropejskie, którym posługiwały się plemiona germańskie;
2. zabytki tego pisma


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) hist. dawne pismo używane przez ludy germańskie;

 (1.2) hist. zabytki pisane runami (1.1)

 (1.3) etn. karelskie i fińskie ludowe pieśni epickie

forma rzeczownika.

 (2.1) lm. od: run

Wiktionary

Runy (alfabet runiczny) – alfabet używany do zapisu przez ludy germańskie zwane przez nich fuþark. Niekiedy nazwę „runy” odnosi się także do systemów piśmienniczych stosowanych przez ludy tureckie, takich jak alfabet orchoński oraz rowasz Madziarów. Używany również w obrzędach magicznych.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Miecz miał nieskomplikowaną rękojeść, wybite wschodnimi runami znaki manufaktury, z Wysp Anvash chyba, bo z drugiej strony Lwa z Morza wytłoczono.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. runa ż.

 przym. runiczny

Wiktionary


rup

[czytaj: rup] skrót od:
1. Rejonowy Urząd Poczty;
2. Rejonowy Urząd Pracy


SJP.pl


rupert

imię męskie


SJP.pl

Miejscowości w USA:

  • Rupert – miasto w stanie Idaho, w hrabstwie Minidoka
  • Rupert – jednostka osadnicza w stanie Pensylwania, w hrabstwie Columbia
  • Rupert – miejscowość w stanie Wirginia Zachodnia, w hrabstwie Greenbrier
  • Rupert – miasto w stanie Vermont, w hrabstwie Bennington

Wikipedia


rupia

1.
a) jednostka monetarna Indii;
b) jednostka monetarna Nepalu;
c) jednostka monetarna Pakistanu;
d) jednostka monetarna Mauritiusa;
e) jednostka monetarna Seszeli;
f) jednostka monetarna Sri Lanki;
g) jednostka monetarna Indonezji;
h) jednostka monetarna Malediwów;
2. roślina podwodna o łodydze płożącej się po dnie oraz pływających nitkowatych liściach i kwiatach, rosnąca w wodach słonych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) monet. nazwa waluty kilku krajów azjatyckich: Indii, Indonezji, Nepalu i Pakistanu, posiadającej różną wartość w tych krajach;

 (1.2) monet. waluta Malediwów;

 (1.3) bot. nazwa systematyczna|Ruppia|L.|ref=tak., rodzaj podwodnych roślin słonych wód;

Wiktionary

Rupia (sanskr. rūpja = „srebro”) – nazwa jednostki monetarnej kilku państw azjatyckich (Indie, Sri Lanka, Nepal, Pakistan, Indonezja) oraz wyspiarskich krajów na Oceanie Indyjskim (Malediwy, Seszele, Mauritius). Dzieli się na 100 jednostek mniejszych o różnych nazwach w poszczególnych krajach (pajs, sen, laria lub cent).

  • rupia indonezyjska – Rupiah
  • rupia indyjska – Rupii
  • rupia malediwska
  • rupia maurytyjska
  • rupia nepalska
  • rupia pakistańska
  • rupia seszelska
  • rupia lankijska

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈrupʲja, AS: rupʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 (1.3)

 rzecz. rupiowate nmos.

 przym. rupiowaty, rupiowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) symbol.

Wiktionary


rupieć

przedmiot małowartościowy, często bezużyteczny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy lub męskorzeczowy

 (1.1) posp. stary, zepsuty lub zniszczony przedmiot

 (1.2) posp. przedmiot bezużyteczny, niepotrzebny

 (1.3) pot. pogard. stara, brzydka kobieta

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To nie radio, to zupełny rupieć.

 (1.2) Wyrzuć te wszystkie rupiecie!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈrupʲjɛ̇t͡ɕ, AS: rupʹi ̯ėć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rupiecie nmos., rupieciarnia ż., rupieciarstwo n., rupieciarz m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) grat, gruchot, klekot, rzęch, trup

 (1.2) klamot, śmieć, gw-pl|Poznań. klunkier

 (1.3) raszpla, gw-pl|Poznań. chorlipa

Wiktionary


rupieciarnia

pomieszczenie zapełnione rupieciami; graciarnia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pomieszczenie, w którym składowane są rupiecie

 (1.2) iron. pomieszczenie ze starym wyposażeniem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ta twoja rupieciarnia mogłaby być przerobiona na biuro.

 (1.2) Ale rupieciarnia z tej pracowni!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌrupʲjɛ̇ˈt͡ɕarʲɲa, AS: rupʹi ̯ėćarʹńa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rupieć m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) graciarnia

Wiktionary


rupieciarstwo

zamiłowanie do zbierania rupieci


SJP.pl


rupieciarz

człowiek lubiący zbierać rzeczy bezwartościowe; graciarz


SJP.pl


rupiecie

przedmiot małowartościowy, często bezużyteczny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) zbiór starych, zniszczonych i nieprzydatnych rzeczy

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ruˈpʲjɛ̇t͡ɕɛ, AS: rupʹi ̯ėće

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rupieć m.

Wiktionary


rupin

3 miejscowości w Polsce:

  • Rupin – wieś w woj. mazowieckim, w pow. makowskim, w gminie Młynarze
  • Rupin – wieś w woj. mazowieckim, w pow. ostrołęckim, w gminie Baranowo
  • Rupin – wieś w woj. podlaskim, w pow. kolneńskim, w gminie Kolno

Wikipedia


rupiński

nazwisko


SJP.pl


rupiowate

o cechach rupiowatych (rodzina roślin)


SJP.pl

Rupia (Ruppia L.) – jedyny rodzaj roślin z rodziny rupiowatych (Ruppiaceae). Obejmuje 8–11 gatunków. Występują one na całym świecie, przy czym jedynym przedstawicielem rodzaju we florze Polski jest rupia morska R. maritima. Są to rośliny wodne rosnące w wodach zasolonych.

Nazwa rodzajowa i rodziny utworzona została od nazwiska niemieckiego botanika – Heinricha Bernharda Ruppa (1688–1719).

Wikipedia


rupiowaty

o cechach rupiowatych (rodzina roślin)


SJP.pl


rupiowy

1. rupia;
2. jeziornica rupiowa - gatunek stonki


SJP.pl


rupniewski

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Jerzy Mieczysław Rupniewski – polski malarz
  • Roch Rupniewski – powstaniec listopadowy, belwederczyk, działacz emigracyjny, inżynier, poeta, wolnomularz
  • Stanisław Rupniewski – polski urzędnik
  • Stefan Rupniewski (strona ujednoznaczniająca)

Wikipedia


rupnik

roślina stepowa z rodziny astrowatych; cytwar


SJP.pl


ruprecht

imię męskie


SJP.pl

Robert, Rupert – imię męskie pochodzenia germańskiego, z imienia Hrodebert. Wywodzi się od słów hrod (sława) oraz beraht (jasny, bystry), co oznacza „ten, który jest sławny”, „ten, który żyje w chwale” oraz „ten, który oświeca noce”.

Wikipedia


ruptura

w medycynie: przepuklina; hernia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. przepuklina

 (1.2) daw. pot. żart. emerytura

Wiktionary

Wymowa:

IPA: rupˈtura, AS: ruptura

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. erupcja ż., korupcja ż.

Wiktionary


rupturowy

przymiotnik od: ruptura


SJP.pl


rura

1. przewód o przekroju pierścieniowym używany zwykle do transportu cieczy i gazów;
2. przestarzale:
a) kość długa ze szpikiem;
b) lufa broni palnej;
3. pospolicie, obraźliwie: kobieta;
4. regionalnie: część pieca kuchennego wykorzystywana do pieczenia i przechowywania dań ciepłych; duchówka, piecyk, piekarnik


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przewód do transportu płynów;

 (1.2) słupek do tańca go-go lub akrobacji sportowych

 (1.3) lwów. część pieca do przechowywania gorących potraw

 (1.4) wulg. kobieta

 (1.5) przest. lufa broni palnej

 (1.6) kulin. przest. długa kość kulinarna ze szpikiem

 (1.7) poznań. kulin. charakterystycznie wygięte kruche ciastko wypiekane i spożywane w okresie niektórych świąt religijnych

wykrzyknik

 (2.1) okrzyk do ucieczki

Wiktionary

Rura – element konstrukcyjny o przekroju poprzecznym zwykle w kształcie pierścienia i znacznej długości. Rury są stosowane jako przewody do transportu cieczy i gazów lub jako elementy do budowy maszyn i innych urządzeń technicznych oraz konstrukcji budowlanych. Wykonane mogą być ze stali, żeliwa, metali kolorowych, betonu, żelbetu, tworzyw sztucznych (np. polietylenu, polichlorku winylu). Mogą stanowić także osłonę np. dla prowadzonych przewodów elektrycznych. Stosuje się rury do prowadzenia instalacji w osłonach termicznych tzw. rury termoizolowane.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Żeby woda popłynęła, musimy połączyć te dwie rury.

 (1.2) Bardzo lubię oglądać taniec na rurze.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈrura, AS: rura

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ruraż m., rurarz m., rurarstwo n., rurowanie n., rurkowanie n., rurownica ż., rurki

:: zdrobn. rurka ż., rureczka ż.

 czas. rurować, rurkować

 przym. rurowy, rurkowy, rurarski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) tuba

 (1.3) duchówka, piecyk, piekarnik

Wiktionary


ruraczek

ekspresywnie: rurak - potocznie: pojazd mechaniczny, którego rama wykonana jest z rur; rurowiec, szajowóz


SJP.pl


rurak

potocznie: pojazd mechaniczny, którego rama wykonana jest z rur; rurowiec, szajowóz


SJP.pl


ruralista

Ruralista − specjalista w zakresie planowania przestrzennego wsi i obszarów rolnych; zwany jest również architektem terenów wiejskich. Ruralista zajmuje się również projektowaniem dla celów turystycznych terenów wypoczynkowych znajdujących się poza miastem.

Wikipedia


ruralistka

ruralista


SJP.pl

Patrz:

ruralista

ruralistyczny

wiejski, ludowy


SJP.pl


ruralistyka

projektowanie i kształtowanie krajobrazu otwartego


SJP.pl

Ruralistyka (łac. ruralis - "wiejskość"), rzadziej rurystyka – nauka o planowaniu i budowie obszarów wiejskich, także o powstawaniu i rozwoju wiejskich form osadniczych. Zajmuje się obszarami położonymi poza miastami, a więc terenami otwartymi, terenami rolniczymi, wsiami, miasteczkami o charakterze rolniczym. W Polsce pojęcie „ruralistyka” jest często traktowane wąsko, obejmując zagadnienia związane jedynie z planowaniem wsi.

Wikipedia


ruralizacja

przenoszenie elementów kultury, obyczajowości wiejskiej do miasta; rustyfikacja


SJP.pl

Ruralizacja proces społeczny będący przeciwieństwem urbanizacji, polegający na odpływie ludności miejskiej na wieś. Spowodowany jest większą atrakcyjnością terenów pozamiejskich w niektórych regionach. Proces ten oznacza także upodabnianie się terenów miejskich, w szczególności obszarów podmiejskich do obszarów wiejskich i przyjmowanie wiejskiego stylu życia.

Wikipedia


ruralizm

Wikipedia


ruralnia

warsztat, w którym dawniej wyrabiano broń palną; rusznikarnia


SJP.pl


rurarski

związany z wyrobem lub montażem rur


SJP.pl


rurarz

1. robotnik zajmujący się montażem rur; rurkarz;
2. dawniej: rzemieślnik zajmujący się wyrobem rur


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba układająca rury

 (1.2) osoba produkująca rury

 (1.3) osoba zbierająca rury

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Młody rurarz poszedł robić ruraż.

 (1.2) Jestem rurarzem i mam mały warsztat rurarski na Pradze.

 (1.3) Rurarz zabrał niepotrzebne rury miedziane z naszego podwórka.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈruraʃ, AS: ruraš

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rura ż., rurka ż., rurki nmos., rureczka ż., ruraż m., rurarstwo n.

 przym. rurowy, rurarski

 czas. rurować

 wykrz. rura

Wiktionary


ruraż

budynkowa instalacja z rur


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) czynność układania rur

 (1.2) efekt układania rur

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Młody rurarz poszedł robić ruraż.

 (1.2) Wczoraj w budynku zrobiono ruraż, dziś podłączamy armaturę sanitarną.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈruraʃ, AS: ruraš

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rura ż., rurka ż., rureczka ż., rurarz m., rurarstwo n., rurki

 przym. rurowy, rurarski

 czas. rurować

 wykrz. rura

Wiktionary


rurał

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) stpol. osoba głupia

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈruraw, AS: rurau̯

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) starop|rurała.

Wiktionary


rurała

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) stpol. zob. rurał.

forma rzeczownika.

 (2.1) D. i B. lp. od: rurał

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ruˈrawa, AS: rurau̯a

Wiktionary


rurbanizacja

proces niekontrolowanego powiększania się miast; eksurbanizacja, peryurbanizacja


SJP.pl


rureczka

zdrobnienie od: rurka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. zdrobn. od: rurka

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ruˈrɛt͡ʃka, AS: rurečka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rura ż., rurarz mos., ruraż mrz., rurka ż., rurki

 przym. rurkowy

 wykrz. rura

Wiktionary


rureczkowaty

przypominający kształtem małą rurkę


SJP.pl


rureczkowy

1. zbudowany z małych rurek;
2. przypominający kształtem małą rurkę


SJP.pl


rurecznica

glon morski z rzędu Ceramiales; polisyfonia


SJP.pl


rurecznik

przedstawiciel rodziny pierścienic zamieszkujący denne strefy wód na całym świecie


SJP.pl

Rurecznik mułowy, rurecznik pospolity (Tubifex tubifex) – gatunek skąposzczeta z rodziny rureczników (Tubificidae).

Wikipedia


rurecznikowy

zrobiony z wysuszonych rureczników, np. pokarm rurecznikowy


SJP.pl


rurflet

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) daw. jeden z głosów wydawanych przez organy

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈrurflɛt, AS: rurflet

Wiktionary


rurka

1. mała rura - przewód o przekroju pierścieniowym;
2. przedmiot w kształcie wąskiej, cienkiej rury, np. rurka z bitą śmietaną


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: rura

 (1.2) mała rura, przewód hydrauliczny

 (1.3) przedmiot przypominający rurkę (1.2)

 (1.4) biol. rodzaj hymenoforu u grzybów;

 (1.5) kulin. zrolowane wafle lub inne ciasto nadziewane bitą śmietaną lub słodką masą;

Wiktionary

  • Rurka – osada w woj. zachodniopomorskim, w pow. goleniowskim, w gminie Goleniów;
    • Rurka – stacja kolejowa w Rurce, w województwie zachodniopomorskim, w pow. goleniowskim, w gminie Goleniów;
  • Rurka – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. gryfińskim, w gminie Chojna;

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Pod moim domkiem zakopano jakąś wielką rurkę.

 (1.2) Hydraulik wymienił nam dwie nieszczelne rurki od kaloryferów.

 (1.3) Do makaronu z serem na słodko lepsze są rurki niż spagetti.

 (1.4) Większość jadalnych grzybów ma rurki a nie blaszki.

 (1.5) Po szkole często objadam się rurkami z kremem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈrurka, AS: rurka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rura ż., ruraż m., rurarz m., rurarstwo n., rurkowanie n., rurowanie n., rurki nmos.

:: zdrobn. rureczka ż.

 czas. rurkować ndk., rurować ndk.

 przym. rurowy, rurkowy, rureczkowy, rurarski

 wykrz. rura

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) kapilara, cewnik

 (1.4) hymenofor rurkowy

Wiktionary


rurkarski

związany z wąskimi, obcisłymi spodniami


SJP.pl


rurkarz

1. robotnik zajmujący się montażem rur; rurarz;
2. pogardliwie: zniewieściały mężczyzna


SJP.pl


rurki

1. mała rura - przewód o przekroju pierścieniowym;
2. przedmiot w kształcie wąskiej, cienkiej rury, np. rurka z bitą śmietaną


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) pot. obcisłe spodnie z nieposzerzanymi nogawkami

forma rzeczownika.

 (2.1) D. lp.; M., B. i W. lp. od: rurka

Wiktionary

Rurki, hymenofor rurkowy – u grzybów owocnikowych jest to rodzaj hymenoforu. Hymenofor rurkowy, czyli poroidalny, występuje u wielu grzybów kapeluszowych, a także u grzybów poliporoidalnych i niektórych kortycjoidalnych z owocnikiem rozpostartym, rozpostarto-odgiętym, rozproszonym i siedzącym (przyrośniętym bokiem do drewna). Rurki u grzybów kapeluszowych występują zawsze na dolnej stronie kapelusza, a u owocników rozpostartych na ich zewnętrznej powierzchni. Hymenium w postaci rurek występuje m.in. u gatunków z rzędu borowikowców i żagwiowców.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Uważam, że tylko szczupłe dziewczyny wyglądają dobrze w dżinsowych rurkach.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈrurʲci, AS: rurʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rurka ż., rura ż., ruraż m., rurarz m., rurarstwo n., rurkowanie n., rurowanie n., rury

:: zdrobn. rureczka ż.

 czas. rurkować ndk., rurować ndk.

 przym. rurowy, rurkowy, rureczkowy, rurarski

 wykrz. rura

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rury, slimki

Wiktionary


rurkoczułkowiec

przedstawiciel rodziny pierścienic


SJP.pl


rurkokwiatowce

rząd roślin okrytonasiennych; wielosiłowce


SJP.pl


rurkokwiatowe

podrodzina roślin w obrębie astrowatych; Asteroideae


SJP.pl

Wikipedia


rurkokwiatowiec

przedstawiciel rzędu roślin okrytonasiennych; wielosiłowiec


SJP.pl


rurkokwiatowy

o cechach rurkokwiatowych (podrodzina roślin)


SJP.pl


rurkonos

rodzaj nietoperza z rodziny rudawkowatych


SJP.pl

Rurkonos (Nyctimene) – rodzaj ssaków z podrodziny Nyctimeninae w obrębie rodziny rudawkowatych (Pteropodidae).

Wikipedia


rurkonose

rząd wodnych i nadwodnych ptaków obejmujący 4 rodziny: albatrosy, burzyki, nawałniki i nurce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) syst. ornit. nazwa systematyczna|Procellariiformes|Fürbringer|ref=tak., rząd ptaków z infragromady ptaków neognatycznych;

forma przymiotnika.

 (2.1) M., B. i W. n. lp.; M., B. i W. lm nm. od: rurkonosy

Wiktionary

Rurkonose (Procellariiformes) – rząd ptaków z infragromady ptaków neognatycznych (Neognathae). Prawdopodobnie wyodrębniły się na wczesnym etapie ewolucji.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Rząd rurkonosych obejmuje ptaki oceaniczne

Wiktionary

Powiązane:

 przym. rurkonosy

Wiktionary


rurkonosy

o cechach rurkonosych (rząd ptaków)


SJP.pl


rurkopław

morski stułbiopław tworzący kolonie; cewiopław


SJP.pl

Wikipedia


rurkopławy

jamochłony z rzędu zaliczanego do gromady stułbiopławów, występujące wyłącznie w morzach pełnosłonych strefy umiarkowanej i podzwrotnikowej


SJP.pl

Wikipedia


rurkować

przestarzale:
1. układać włosy w karby za pomocą rurek;
2. układać w fałdy; fałdować


SJP.pl


rurkowatość

cecha czegoś przypominającego rurkę


SJP.pl


rurkowaty

1. przypominający kształtem rurkę;
2. złożony z części przypominających rurki


SJP.pl


rurkowiec

potocznie: osoba nosząca rurki (wąskie, obcisłe spodnie)


SJP.pl


rurkownica

kwiat ogrodowy


SJP.pl


rurkowy

mający kształt rurki


SJP.pl


rurkozębne

Wikipedia


rurmistrz

w dawniej Polsce: osoba nadzorująca miejskie wodociągi


SJP.pl


rurmus

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) hist. techn. rodzaj wodociągu, przepompowni budowany w średniowieczu

Wiktionary


rurociąg

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) techn. system połączonych rur wraz z niezbędnym osprzętem wykorzystywany do transportu substancji na duże odległości;

Wiktionary

Rurociąg – budowla liniowa służąca do przesyłania płynów i mieszanin.

Według Dyrektywy ciśnieniowej (2014/68/UE) rurociągi oznaczają części składowe instalacji rurowych przeznaczonych do transportu płynów, po połączeniu razem w zintegrowany układ ciśnieniowy. Rurociągi obejmują w szczególności rury lub układ rur, kształtki rurowe, złączki, kompensatory, przewody elastyczne lub inne stosowne części składowe przenoszące ciśnienie.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Przez nasz region ma biec jedna z nitek rurociągu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ruˈrɔt͡ɕɔ̃ŋk, AS: ruroćõŋk

Wiktionary

Powiązane:

 przym. rurociągowy

Wiktionary


rurować

montować rury


SJP.pl

czasownik

 (1.1) techn. obudowywać rurami otwory wiertnicze

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ruˈrɔvat͡ɕ, AS: rurovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rura ż., rurka ż., rurowanie n., ruraż m., rurarz m., rurarstwo n., rurki nmos.

 przym. rurowy, rurarski

 wykrz. rura

Wiktionary


rurowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|rurować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌrurɔˈvãɲɛ, AS: rurovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rura ż., rurka ż., rurki nmos.

 przym. rurowy

 czas. rurować ndk.

 wykrz. rura

Wiktionary


rurowaty

przypominający rurę


SJP.pl


rurowiec

potocznie: pojazd mechaniczny, którego rama wykonana jest z rur; rurak, szajowóz


SJP.pl


rurówka

zwierzę z gromady wieloszczetów; serpula


SJP.pl


rurownia

dział fabryki zajmujący się produkcją rur


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) techn. wydział produkcyjny zakładu, gdzie wytwarza się rury

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Bez własnej rurowni to będzie strata czasu.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rura ż., rurka ż.

 przym. rurowy

Wiktionary


rurowy

przymiotnik od: rura (zwykle w znaczeniu: przewód o przekroju pierścieniowym używany zwykle do transportu cieczy i gazów), np. połączenia rurowe


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) techn. dotyczący rury

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rurownia ż., rurowanie n., rurki nmos., rurka ż., ruraż mrz., rurarz mos., rura ż.

 wykrz. rura

 czas. rurować ndk.

Wiktionary


ruryk

Ruryk (staroruski: Рюрикъ trl: Riurikъ, ukr./ros. Рю́рик, staronord. Hrœrikr; ur. ok. 830, zm. 879) – według tradycji kronikarskiej przywódca oddziału Waregów, który osiadł na zaproszenie zbuntowanej ludności przyszłego księstwa Nowogrodzkiego i został ich władcą około 862 roku. Uważany za założyciela państwa ruskiego i protoplastę rodu Rurykowiczów, dynastii panującej w różnych państwach ruskich nieprzerwanie do śmierci cara Fiodora I.

Wikipedia


rurykowicz

członek dynastii ruskiej wywodzącej się od legendarnego wodza normańskiego Ruryka


SJP.pl


rurykowicze

dynastia ruska


SJP.pl

Wikipedia


rurzyca

1. wieś w województwie zachodniopomorskim, w powiecie goleniowskim;
2. prawy dopływ Odry;
3. prawy dopływ Gwdy


SJP.pl

Miejscowość w Polsce

Wg TERYT jest 1
  • Rurzyca – wieś w województwie zachodniopomorskim, w powiecie goleniowskim, w gminie Goleniów

Wikipedia


rurzycki

Rurzyca


SJP.pl

Patrz:

Rurzyca

rus

dawna gra w karty


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) hist. geogr. polit. historyczna nazwa ziem położonych na obszarze dzisiejszej Ukrainy i Białorusi, a także w zachodniej części Rosji europejskiej oraz wschodniej części Polski

 (1.2) geogr. miasto na Litwie:

 (1.3) geogr. toponim, nazwa kilku wsi i osad w Polsce

Wiktionary

Rus (ukr. Рус) – legendarny protoplasta Rusinów (późniejszych Ukraińców, Białorusinów i Rosjan), występujący w polskiej legendzie o trzech braciach. Brat Czecha i Lecha.

Według legendy podanej w Kronice wielkopolskiej był bratem Czecha i Lecha, a bracia mieli przybyć z Panonii. Rusa nie znają późniejsze, czeskie wersje legendy.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W średniowieczu mieszkańcy Mazowsza zasiedlali Mazury, Podlasie, Litwę i Ruś.

 (1.1) W przeciwieństwie do krajów zachodniosłowiańskich, które znalazły się na peryferiach Kościoła łacińskiego, pośrednio tylko podlegając oddziaływaniu głównych ognisk kultury chrześcijańskiego Zachodu, Ruś korzystała bezpośrednio z kultury Bizancjum, głównej wówczas skarbnicy dorobku cywilizacyjnego świata śródziemnomorskiego.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ruɕ, AS: ruś

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ruski mos./mrz., rusiński mrz., ruskie nmos., Wszechruś ż., Rusin ż., Ruska ż., rusek m., ruska ż., Rusek mos.

 przym. ruski, rusiński

Wiktionary


rusak

nazwisko


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) reg. rudy koń

Wiktionary

Osoby o tym nazwisku:

  • Iwan Rusak – radziecki funkcjonariusz organów bezpieczeństwa
  • Petro Rusak – ukraiński piłkarz, trener piłkarski
  • Tadeusz Rusak – polski żołnierz i funkcjonariusz służb specjalnych

Wikipedia

Powiązane:

 przym. rusy

Wiktionary


rusalny

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z rusałką, dotyczący rusałki

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rusałka ż., Rusałka ż., rusałkowate nmos., rusałeczka ż.

 przym. rusałczy, rusałkowaty

Wiktionary


rusanowo

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) tereny, na których leżała dawna kolonia, obecnie na Białorusi, w obwodzie witebskim, w rejonie głębockim, w sielsowiecie Hołubicze;

 (1.2) wieś w Rosji, w sielsowiecie kostielcewskim rejonu kurczatowskiego w obwodzie kurskim;

 (1.3) osiedle w rejonie zapadnodwińskim;

 (1.4) stacja kolejowa w miejscowości Rusanowo (1.3), w rejonie zapadnodwińskim, w obwodzie twerskim, w Rosji;

Wiktionary

  • Rusanowo – dawna kolonia. Tereny, na których leżała, znajdują się obecnie na Białorusi, w obwodzie witebskim, w rejonie głębockim, w sielsowiecie Hołubicze
  • Rusanowo – wieś w Rosji, w sielsowiecie kostielcewskim rejonu kurczatowskiego w obwodzie kurskim
  • Rusanowo – stacja kolejowa w miejscowości Rusanowo, w rejonie zapadnodwińskim, w obwodzie twerskim, w Rosji

Wikipedia


rusała

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zgrub. rusałka

Wiktionary


rusałczy

przymiotnik

 (1.1) związany z rusałką, dotyczący rusałki

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ruˈsawt͡ʃɨ, AS: rusau̯čy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rusałka ż., rusałkowate nmos.

 przym. rusałkowaty, rusalny

Wiktionary


rusałeczka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: rusałka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rusałka ż., rusałkowate nmos.

 przym. rusalny

Wiktionary


rusałka

1. baśniowa nimfa wodna lub leśna, przebywająca w morzach, jeziorach, rzekach, wabiąca ludzi; wodnica;
2. motyl dzienny z rodziny południc


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mitsłow. demoniczna istota o kobiecej postaci występująca w mitologii słowiańskiej;

 (1.2) ent. nazwa niektórych gatunków motyli z rodziny rusałkowatych, nazwa systematyczna|Nymphalidae|ref=tak.

Wiktionary

Rusałka – w religii Słowian demoniczna istota zamieszkująca lasy, pola i zbiorniki wodne.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ruˈsawka, AS: rusau̯ka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rusałkowate nmos.

:: zdrobn. rusałeczka ż.

 przym. rusałczy, rusałkowaty, rusalny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) boginka, panna wodna

Wiktionary


rusałkowate

rodzina motyli o silnie rozwiniętych i pięknie ubarwionych skrzydłach; południce, południcowate, perłowce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) syst. ent. nazwa systematyczna|Nymphalidae|Rafinesque|ref=tak., rodzina motyli dziennych;

Wiktionary

Rusałkowate, rusałki, południcowate, południce, perłowce (Nymphalidae) – rodzina z grupy motyli dziennych (Rhopalocera). W 633 rodzajach zawiera 5 700 gatunków rozpowszechnionych na całym świecie (w Polsce 75), m.in. rusałki, przeplatki, dostojki, mieniaki. Mają zredukowaną przednią parę odnóży, zatraciły funkcje kroczne, samiec używa ich do czyszczenia czułek. Gąsienice owłosione lub kolczaste.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Przedstawiciele rusałkowatych mają zredukowaną przednią parę odnóży.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rusałka ż., rusałeczka ż.

 przym. rusałczy, rusałkowaty, rusalny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) południcowate, południce, perłowce

Wiktionary


rusałkowaty

o cechach rusałkowatych (rodzina motyli)


SJP.pl


ruse

dawniej, dziś regionalnie: mający jasne włosy (blond lub rude)


SJP.pl

Ruse (bułg. Русе; tur. Rusçuk; łac. Sexaginta Prista) – miasto w Bułgarii, nad Dunajem, piąte pod względem liczby mieszkańców w kraju. Stolica obwodu Ruse i gminy Ruse. Według danych szacunkowych Ujednoliconego Systemu Ewidencji Ludności oraz Usług Administracyjnych dla Ludności, 15 września 2023 roku miejscowość liczyła 141 474 mieszkańców.

Wikipedia


rusecki

nazwisko


SJP.pl


rusek

1. lekceważąco o Rosjaninie; ruski (Ruski), Rusek;
2. w żargonie uczniowskim - lekcja języka rosyjskiego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pot. lekcew. Rosjanin

forma rzeczownika.

 (2.1) D., B. lp. zob. Ruska.

Wiktionary

Miejscowości w Polsce:

  • Rusek Mały
  • Rusek Wielki
  • Rusek (województwo pomorskie) - nazwa zniesiona osady

Miejscowość w Czechach:

  • Rusek (Hradec Králové)

Osoby:

  • Ewa Nowicka-Rusek – polska antropolog
  • Franciszek Rusek – polski prawnik (* 1924)
  • Josef Rusek – czeski biolog glebowy (* 1938)
  • Ladislav Rusek – czeski artysta-plastyk i publicysta (* 1927)
  • Paweł Rusek – polski siatkarz (* 1983)
  • Václav Rusek – czeski historik farmacji (* 1928)

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Był czas, że Ruski chciały Paryż zdobywać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Ruś ż., rusek mos.

:: fż. ruska ż., Ruska ż.

 przym. ruski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) war. rusek; pogard. Ruski, kacap, Moskal; neutr. Rosjanin

Wiktionary


rushdie

[czytaj: raszdi] nazwisko


SJP.pl


rusiec

nazwa kilku wsi w Polsce


SJP.pl

W Polsce
  • Rusiec – wieś w woj. łódzkim, w pow. bełchatowskim, w gminie Rusiec
  • Rusiec – wieś w woj. mazowieckim, w pow. pruszkowskim, w gminie Nadarzyn
  • Rusiec – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. wągrowieckim, w gminie Wapno
  • Rusiec – gmina wiejska
  • Rusiec – dawna gromada
  • Rusiec – przystanek kolejowy w Ruścu, w województwie wielkopolskim

Wikipedia


rusiecki

przymiotnik od: Rusiec


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Ruszczą, dotyczący Ruszczy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Ruszcza ż.

Wiktionary


rusin

mieszkaniec Rusi (jednego z wielu historycznych państw i regionów)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przedstawiciel narodu wschodniosłowiańskiego;

 (1.2) hist. mieszkaniec Rusi

 (1.3) etn. przedstawiciel wschodniosłowiańskiej grupy etnicznej

 (1.4) stpol. wyznawca prawosławia lub grekokatolicyzmu

Wiktionary

W Polsce

  • Rusin – nieczynny kolejowy przystanek osobowy w Ostrowie, w gminie Powidz, w powiecie słupeckim

Ukraina:

  • Rusin – wieś

Osoby:

  • Kinga Rusin – polska dziennikarka
  • Marek Rusin – polski inżynier
  • Mateusz Rusin – polski aktor
  • Rudolf Rusin – polski milicjant
  • Zbigniew Rusin

Inne:

  • (26390) Rušin – planetoida

Zobacz też:

  • Russin

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. Ruś, Rus, Rosja

:: fż. Rusinka

 przym. rusiński, ruski, rosyjski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1-3) Rus

Wiktionary


rusinek

nazwisko


SJP.pl


rusiniak

nazwisko


SJP.pl


rusinka

mieszkanka Rusi (jednego z wielu historycznych państw i regionów)


SJP.pl

Rusinka – utwór macedońskiego piosenkarza Włatka Iliewskiego wydany w 2011. Autorami piosenki są Gilgor Koprov, Władimir Dojčinowski, Jovan Jovanov i Marek Marinkoviḱ-Slatkaristika. Oficjalny teledysk do piosenki ukazał się 17 marca 2011, a jego reżyserem został Boško Stoliḱ.

Wikipedia


rusinów

nazwa wielu miejscowości i ich części w Polsce


SJP.pl

W Polsce
  • Rusinów – część miasta Mikołów
  • Rusinów – część miasta Muszyna
  • Rusinów – wieś w woj. lubuskim, w pow. świebodzińskim, w gminie Świebodzin
  • Rusinów – część wsi Siecieborzyce w woj. lubuskim, w pow. żagańskim, w gminie Szprotawa
  • Rusinów – wieś w woj. mazowieckim, w pow. przysuskim, w gminie Borkowice
  • Rusinów – wieś w woj. mazowieckim, w pow. przysuskim, w gminie Rusinów
  • Rusinów – wieś w woj. podkarpackim, w pow. kolbuszowskim, w gminie Majdan Królewski
  • Rusinów – część wsi Zachwiejów w woj. podkarpackim, w pow. mieleckim, w gminie Padew Narodowa
  • Rusinów – przysiółek wsi Jamno w woj. śląskim, w pow. częstochowskim, w gminie Mykanów

Wikipedia


rusinowice

Wikipedia


rusinowo

W Polsce
  • Rusinowo – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. inowrocławskim, w gminie Kruszwica
  • Rusinowo – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. rypińskim, w gminie Rypin
  • Rusinowo – wieś w woj. pomorskim, w pow. kwidzyńskim, w gminie Sadlinki
  • Rusinowo – część wsi Porąbka w woj. śląskim, w pow. bielski, w gminie Porąbka
  • Rusinowo – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. sławieńskim, w gminie Postomino
  • Rusinowo – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. świdwińskim, w gminie Świdwin
  • Rusinowo – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. wałeckim, w gminie Tuczno
  • Rusinowo – osada leśna w woj. zachodniopomorskim, w pow. wałeckim, w gminie Wałcz

Wikipedia


rusinowski

przymiotnik od: Rusinowo, Rusinów


SJP.pl


rusiński

Rusin


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z Rusinami

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) jęz. wschodniosłowiański język używany przez Rusinów;

Wiktionary

  • język rusiński – język słowiański używany przez Rusinów
  • Rusiński – nazwisko

Wikipedia

Patrz:

Rusin

Powiązane:

 rzecz. Rusin m., Rusinka ż., Ruś ż.

Wiktionary


ruska

lekceważąco o Rosjance; Ruska, Sowietka (sowietka), kacapka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) lekcew. Rosjanka

forma rzeczownika.

 (2.1) D. lp. zob. Rusek.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈruska, AS: ruska

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Ruś ż., ruska ż.

:: fm. rusek mos., Rusek mos.

 przym. ruski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pogard. ruska, kacapka; neutr. Rosjanka

Wiktionary


ruski

1. dotyczący Rusi;
2. potocznie, lekceważąco:
a) rosyjski (związany z Rosją);
b) radziecki (związany ze Związkiem Radzieckim);
3. pierogi ruskie - rodzaj pierogów o nadzieniu serowo-cebulowo-ziemniaczanym


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pot. lekcew. Rosjanin

forma rzeczownika.

 (2.1) depr. plural|Rusek.

 (2.2) D. lp.; M., B. i W. lm. od: Ruska

Wiktionary

Ruski – zlikwidowana wąskotorowa stacja kolejowa we wsi Borowica, w województwie lubelskim, w Polsce.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) pot. Kiedyś Ruskie pod stolicę podeszły.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Ruś ż., rusek mos., Rusek mos.

:: fż. ruska ż., Ruska ż.

 przym. ruski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) war. ruski; pogard. rusek, kacap, Moskal; neutr. Rosjanin

Wiktionary


ruskie

ruskie pierogi


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) pot. kulin. pierogi ruskie

forma przymiotnika.

 (2.1) plural|ruski.

forma rzeczownika.

 (3.1) depr. plural|ruski.

Wiktionary

Ruskie (ukr. Руське) – nieistniejąca obecnie wieś w Bieszczadach na terenie gminy Lutowiska, położona na lewym brzegu Sanu, naprzeciwko Chmiela.

Lokowana przed 1580 rokiem na prawie wołoskim w dobrach Kmitów. W 1921 r. liczyła 30 domów i 184 mieszkańców – samych grekokatolików. We wsi była niewielka cerkiew zbudowana w 1848 roku i dwór. W połowie XIX wieku właścicielami posiadłości tabularnej w Ruskiem była Krystyna Niemczewska i współwłaściciele.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Przyjdź na obiad, będą ruskie.

 (3.1) I co? Ruskie znowu zbombardowały Ukrainę!

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Ruś m.

 przym. ruski

Wiktionary


ruskin

[czytaj: raskin] nazwisko


SJP.pl

Miejscowości w USA:

  • Ruskin – jednostka osadnicza w stanie Floryda, w hrabstwie Hillsborough
  • Ruskin – wieś w stanie Nebraska, w hrabstwie Nuckolls
  • John Ruskin – krytyk angielski

Wikipedia


ruskość

ruski charakter


SJP.pl


ruśkowski

nazwisko


SJP.pl


rusnak

nazwisko


SJP.pl


ruśniatka

gatunek rośliny z rodziny astrowatych


SJP.pl


rusocice

W Polsce
  • Rusocice – wieś w woj. lubuskim, w pow. żarskim, w gminie Żary
  • Rusocice – wieś w woj. małopolskim, w pow. krakowskim, w gminie Czernichów
  • Rusocice – dawna gromada

Wikipedia


rusocin

3 miejscowości w Polsce
  • Rusocin – wieś w woj. opolskim, w pow. nyskim, w gminie Nysa
  • Rusocin – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. śremskim, w gminie Dolsk
  • Rusocin – wieś w woj. pomorskim, w pow. gdańskim, w gminie Pruszcz Gdański
inne
  • Rusocin – wieś na Białorusi, w obwodzie grodzieńskim, w rejonie korelickim, w sielsowiecie Rajca

Wikipedia


rusofil

zwolennik, sympatyk tego, co rosyjskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) książk. człowiek oddany sprawom związanym z Rosją, sympatyk Rosjan

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Czy prezydent jest rusofobem, a premier rusofilem?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ruˈsɔfʲil, AS: rusofʹil

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rusofilstwo n.

 przym. rusofilski

Wiktionary


rusofilia

sympatia do Rosjan i wszystkiego, co rosyjskie; rusofilstwo, rusofilizm, moskalofilizm, moskalofilstwo


SJP.pl

Rusofilia, rusofilstwo, rusofilizm – przychylny stosunek wobec Rosji, jej historii, języka, kultury, obyczajów czy do samych Rosjan. Antonimem rusofilii jest rusofobia.

Rusofilia w kontekście historycznym jest zjawiskiem związanym z narodami, które miały stały kontakt z Rosją, często sąsiadując z nią lub będąc pod jej okupacją. W częściach Europy Wschodniej rusofilia zaczęła pojawiać się od początku XX wieku w charakterze ruchu mniejszościowego (patrz moskalofilstwo).

Wikipedia


rusofilizm

rusofilstwo, moskalofilizm, moskalofilstwo;
1. sympatia do Rosjan i wszystkiego, co rosyjskie;
2. przychylność dla dawnego ruchu społeczno-politycznego wśród ludności ukraińskiej na terenie Galicji, dążącego do sojuszu z carską Rosją


SJP.pl


rusofilka

rusofil


SJP.pl

Patrz:

rusofil

rusofilski

przyjazny Rosji, wszystkiemu co rosyjskie


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) nacechowany rusofilstwem, sympatyzujący z Rosją, Rosjanami

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rusofilstwo n., rusofil mos., rusofilka ż., rusofilia ż.

Wiktionary


rusofilstwo

rusofilizm, moskalofilizm, moskalofilstwo;
1. sympatia do Rosjan i wszystkiego, co rosyjskie;
2. przychylność dla dawnego ruchu społeczno-politycznego wśród ludności ukraińskiej na terenie Galicji, dążącego do sojuszu z carską Rosją


SJP.pl


rusofob

osoba negatywnie nastawiona do wszystkiego, co rosyjskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) książk. człowiek nielubiący Rosjan i Rosji, ksenofobicznie traktujący sprawy rosyjskie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Czy prezydent jest rusofobem, a premier rusofilem?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ruˈsɔfɔp, AS: rusofop

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rusofobia ż.

:: fż. rusofobka ż.

 przym. rusofobiczny

Wiktionary


rusofobia

wrogość lub niechęć do Rosjan i do wszystkiego, co rosyjskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) socjol. niechęć do Rosji, Rosjan i tego, co rosyjskie

Wiktionary

Rusofobia – postawa wyrażająca niechęć lub strach przed Rosją, Rosjanami lub rosyjską kulturą. Przeciwieństwem rusofobii jest rusofilia.

Historycznie rusofobia obejmowała zarówno inicjowane przez państwo jak i oddolne prześladowania i dyskryminację, a także propagandę zawierającą nastroje antyrosyjskie. W Europie rusofobia opierała się na różnych mniej lub bardziej uzasadnionych obawach przed rosyjskim podbojem Europy, takich jak te oparte na fałszerstwie Testamentu Piotra Wielkiego stworzonym we Francji w XIX wieku, a później powracających w Wielkiej Brytanii obaw przed rosyjskim atakiem na Indie w związku z Wielką Grą. Istniejące wcześniej nastroje antyrosyjskie w Niemczech są uważane za jeden z czynników wpływających na traktowanie ludności rosyjskiej pod okupacją niemiecką podczas II wojny światowej.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

 (1.1) rusofilstwo

hiperonimy.

 (1.1) ksenofobia

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. rusofob m., rusofobka ż.

 przym. rusofobiczny

 przysł. rusofobicznie

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) Russophobia

* białoruski: (1.1) русафобія ż.

* bułgarski: (1.1) русофобство n.

* duński: (1.1) russofobi w.

* hiszpański: (1.1) rusofobia ż.

* niemiecki: (1.1) Russophobie ż.

* nowogrecki: (1.1) ρωσοφοβία ż.

* rosyjski: (1.1) русофобия ż.

* ukraiński: (1.1) русофобія ż.

źródła.

== rusofobia (język hiszpański.) ==

wymowa. IPA3|ru.so.ˈfo.βja.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) socjol. rusofobia

odmiana.

 (1.1) lp. rusofobia; lm. rusofobias

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌrusɔˈfɔbʲja, AS: rusofobʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rusofob m., rusofobka ż.

 przym. rusofobiczny

 przysł. rusofobicznie

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

 (1.1) rusofilstwo

hiperonimy.

 (1.1) ksenofobia

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. rusofob m., rusofobka ż.

 przym. rusofobiczny

 przysł. rusofobicznie

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) Russophobia

* białoruski: (1.1) русафобія ż.

* bułgarski: (1.1) русофобство n.

* duński: (1.1) russofobi w.

* hiszpański: (1.1) rusofobia ż.

* niemiecki: (1.1) Russophobie ż.

* nowogrecki: (1.1) ρωσοφοβία ż.

* rosyjski: (1.1) русофобия ż.

* ukraiński: (1.1) русофобія ż.

źródła.

== rusofobia (język hiszpański.) ==

wymowa. IPA3|ru.so.ˈfo.βja.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) socjol. rusofobia

odmiana.

 (1.1) lp. rusofobia; lm. rusofobias

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


rusofobiczny

rusofobia


SJP.pl

Patrz:

rusofobia

rusofobka

kobieta mająca wrogi stosunek do wszystkiego, co rosyjskie


SJP.pl


rusowicz

nazwisko


SJP.pl

Osoby noszące nazwisko Rusowicz:

  • Ada Rusowicz (1944–1991) – polska piosenkarka
  • Ania Rusowicz (ur. 1983) – polska piosenkarka

Wikipedia


rusowo

Rusowo – wieś w północno-zachodniej Polsce, położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie kołobrzeskim, w gminie Ustronie Morskie.

Według danych urzędu gminy z 2005 roku wieś miała 372 mieszkańców.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa koszalińskiego.

W miejscowości działało Państwowe Gospodarstwo Rolne Rusowo.

Wikipedia


russ

skrót od: Rada Uczelniana Samorządu Studenckiego


SJP.pl

Russ – miejscowość i gmina we Francji, w regionie Grand Est, w departamencie Dolny Ren.

Według danych na rok 1990 gminę zamieszkiwały 1113 osoby, 96 os./km².

Wikipedia


russel

  • krem russel – rodzaj kremu do przekładania ciast
  • Russel – forma imienia Russell

Wikipedia


russell

[czytaj: rasel] nazwisko, m.in. Bertrand Russell (1872-1970) - uczony angielski


SJP.pl

Osoby o nazwisku Russell:

  • Alice Russell – angielska piosenkarka soulowa
  • Bertrand Russell – brytyjski matematyk i filozof
  • Bill Russell – były amerykański koszykarz i pierwszy czarnoskóry trener w NBA
  • Charles Taze Russell – twórca ruchu Badaczy Pisma Świętego
  • Craig Russell – brytyjski pisarz, specjalizujący się w powieściach kryminalnych
  • Dale Russell – kanadyjski paleontolog
  • George Russell – brytyjski kierowca wyścigowy
  • George William Russell – irlandzki poeta, malarz, mistyk, filozof i publicysta, założyciel irlandzkiego ruchu teozoficznego
  • Harold Russell – kanadyjsko-amerykański aktor
  • Henry Russell – amerykański lekkoatleta, mistrz olimpijski z 1928
  • Henry Norris Russell – amerykański astronom
  • Jane Russell – amerykańska aktorka
  • John Russell Hind – brytyjski astronom
  • Ken Russell – brytyjski reżyser filmowy
  • Kurt Vogel Russell – amerykański aktor filmowy
  • Lillian Russell – amerykańska aktorka
  • Rosalind Russell – amerykańska aktorka
  • Scott Russell – amerykański motocyklista (ur. 1964)
  • Scott Russell – kanadyjski lekkoatleta, oszczepnik (ur. 1979)
  • Theresa Russell – amerykańska aktorka filmowa

Wikipedia


russo

Russo, właśc. Ricardo Soares Florencio (ur. 15 stycznia 1976 w Recife) – brazylijski piłkarz, występujący na pozycji prawy obrońca. Obecnie występuje w EC Santo André.

Wikipedia


russocice

Russocice – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie tureckim, w gminie Władysławów.

Do 1870 istniała gmina Russocice. W okresie II Rzeczypospolitej wieś była siedzibą gminy Władysławów. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa konińskiego.

Wikipedia


rustaweli

  • Rustaweli Szota – XII-wieczny gruziński poeta
  • Rustaweli – stacja metra w Tbilisi
  • Rustawelis Gamziri – największa ulica w Tbilisi w Gruzji

Wikipedia


rustawi

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. miasto w południowo-wschodniej Gruzji, położone nad rzeką Kurą;

Wiktionary

Rustawi (gruz. რუსთავი) – miasto w południowo-wschodniej Gruzji, w regionie Dolna Kartlia, nad rzeką Kurą.

Miasto zostało założone w 1948 r. w pobliżu dużego zakładu metalurgicznego, na miejscu starego osiedla, zniszczonego przez Timura około 1400 r. Czwarte co do wielkości miasto kraju, liczy ponad 100 tys. mieszkańców.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Między innymi uczestnicy Sympozjum zwiedzili Rustawskie Zakłady Metalurgiczne i zbudowane obok nowe miasto Rustawi.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. rustawski

Wiktionary


rustawski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Rustawi, dotyczący Rustawi

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Między innymi uczestnicy Sympozjum zwiedzili Rustawskie Zakłady Metalurgiczne i zbudowane obok nowe miasto Rustawi.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Rustawi n.

Wiktionary


rustyfikacja

przenoszenie elementów kultury, obyczajowości wiejskiej do miasta; ruralizacja


SJP.pl


rustyk

dekoracyjne wykończenie ścian budynku okładziną z chropowato obciosanego kamienia; rustyk


SJP.pl

Rustyk (łac. Rusticus) – imię męskie pochodzenia łacińskiego, od rusticus - "rustykalny". Patronem tego imienia jest św. Rustyk, mnich (V wiek).

Rustyk imieniny obchodzi 25 kwietnia, 17 sierpnia, 10 października, 14 października i 26 października.

Żeński odpowiednik: Rustyka.

Zobacz też:

  • Saint-Rustice

Wikipedia


rustyka

dekoracyjne wykończenie ścian budynku okładziną z chropowato obciosanego kamienia; rustyk


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) dekoracyjne wykończenie ściany okładziną z chropowato ociosanego kamienia na wzór naturalnego łomu kamiennego;

Wiktionary

Rustyka – sposób dekoracyjnego obrobienia faktury powierzchni muru kamiennego lub kamiennej okładziny ściennej, tak aby miały surowy wygląd (zwany popularnie „na dziko”). Polegał na obłupaniu albo odbiciu krawędzi kamiennego bloku przy pomocy odbijaka. Obrobione w ten sposób lico było imitacją naturalnego łomu kamiennego.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. rustykalny

 przysł. rustykalnie

Wiktionary


rustykalizm

zamiłowanie do życia wiejskiego


SJP.pl


rustykalnie

przysłówek

 (1.1) w sposób rustykalny, wiejsko

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W domu znajdują się rustykalnie wykończone meble

Wiktionary

Powiązane:

 przym. rustykalny

 rzecz. rustykalność ż., rustyka ż.

Wiktionary


rustykalność

zespół cech charakterystycznych dla wsi i wieśniaków; ludowość, chłopskość, wiejskość


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) książk. cecha tego, co rustykalne

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Myślę nie tylko o Brodzińskim, lecz o pewnych cechach mentalności polskiej utrwalonych w kulturze bądź świadomie wówczas lansowanych, takich jak idyllizm, słowiańskość, rustykalność.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. rustykalny

 przysł. rustykalnie

Wiktionary


rustykalny

książkowo: mający związek ze wsią i jej mieszkańcami; wiejski, chłopski, wieśniaczy, ludowy


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) książk. o wiejskim charakterze (mówiąc o przedmiotach, budynkach itp.)

 (1.2) hist. wiejski

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przedmieścia charakteryzują się zabudową w stylu rustykalnym.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌrustɨˈkalnɨ, AS: rustykalny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rustykalność ż., rustyka ż.

 przysł. rustykalnie

Wiktionary


rustykostwo

Rustyk z małżonką; Rustykowie


SJP.pl


rustykować

rzadko: okładać rustyką


SJP.pl


rustykowany

rzadko: okładać rustyką


SJP.pl


rustykowie

Rustyk z małżonką; Rustykostwo


SJP.pl


rustykowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Rustyka lub z nim związany


SJP.pl


rusy

dawniej, dziś regionalnie: mający jasne włosy (blond lub rude)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) daw. rudy

Wiktionary

Rusy (niem. Rossen, dawn. pol. Rosiny) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie braniewskim, w gminie Braniewo.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa elbląskiego.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. rusak

Wiktionary


rusycysta

specjalista w dziedzinie rusycystyki (nauki o języku i literaturze rosyjskiej)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) zaw. jęz. znawca języka, literatury i kultury rosyjskiej

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rusycyzm mrz.

Wiktionary


rusycystka

rusycysta


SJP.pl

Patrz:

rusycysta

rusycystyczny

rusycystyka


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z rusycystyką, dotyczący rusycystyki

Wiktionary

Patrz:

rusycystyka

Powiązane:

 rzecz. rusycyzm mrz., rusycystyka ż.

Wiktionary


rusycystyka

rusycysta


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) nauka związana z kulturą, językiem i literaturą Rosji

Wiktionary

Filologia rosyjska (rusycystyka) – dyscyplina zajmująca się badaniem języka, kultury i literatury rosyjskiej. Stanowi część slawistyki.

Wikipedia

Patrz:

rusycysta

Powiązane:

 przym. rusycystyczny

 rzecz. rusycyzm mrz.

Wiktionary


rusycyzm

wyraz, zwrot lub konstrukcja składniowa wzorowane na języku rosyjskim albo z niego przejęte


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) jęz. wyraz, zwrot, forma gramatyczna zapożyczona do jakiegoś języka z języka rosyjskiego;

Wiktionary

Rusycyzmy (rzadko: rusyzm) – zapożyczenia rosyjskie, wyrazy, ich znaczenia i formy, związki wyrazowe i konstrukcje językowe przejęte z języka rosyjskiego lub wzorowane na jego modelach.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Mówili dobrą polszczyzną, z minimalną domieszką rusycyzmów, jak zresztą mówi lud na całem Podlasiu i Chełmszczyźnie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ruˈsɨt͡sɨsm̥, AS: rusycysm̦

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rusycystyka ż., rusycysta mos., rusycystka ż., rusyfikacja ż.

 czas. rusyfikować ndk., zrusyfikować dk.

 przym. rusycystyczny

Wiktionary


rusyfikacja

przyjmowanie lub narzucanie kultury rosyjskiej i języka rosyjskiego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) jęz. kult. polit. narzucanie lub proces przyjmowania języka i kultury rosyjskiej;

Wiktionary

Rusyfikacja – proces dobrowolnego lub przymusowego przyswajania języka rosyjskiego i kultury rosyjskiej przez osoby lub zbiorowości funkcjonujące wcześniej w ramach innych kultur.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W styczniu 1900 ministrem ds. Finlandii został Wiaczesław Plehwe, jeden z autorów manifestu z 15 lutego 1899 i zwolennik rusyfikacji.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌrusɨfʲiˈkat͡sʲja, AS: rusyfʹikacʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rusycyzm mrz., rusyfikatorstwo n., rusyfikator m., rusyfikatorka ż., rusyfikowanie n.

 czas. rusyfikować ndk., zrusyfikować dk.

 przym. rusyfikacyjny, rusyfikatorski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rusyfikowanie, zruszczanie

Wiktionary


rusyfikacyjny

dotyczący rusyfikacji


SJP.pl


rusyfikator

osoba narzucająca kulturę rosyjską i język rosyjski


SJP.pl


rusyfikatorka

kobieta zajmująca się rusyfikacją


SJP.pl


rusyfikatorski

rusyfikator


SJP.pl

Patrz:

rusyfikator

rusyfikować

narzucać kulturę rosyjską, zaszczepiać język i cechy właściwe Rosjanom; ruszczyć


SJP.pl


rusyfikowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) narzucanie albo przyjmowanie języka i kultury rosyjskiej

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rusyfikacja ż., rusyfikatorstwo n., rusyfikator m., rusyfikatorka ż., zrusyfikowanie n.

 czas. rusyfikować ndk., zrusyfikować dk.

 przym. rusyfikacyjny, rusyfikatorski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rzad. ruszczenie

Wiktionary


rusyzm

wyraz pochodzący z języków używanych na wschodnich kresach dawnej Polski


SJP.pl

Rusycyzmy (rzadko: rusyzm) – zapożyczenia rosyjskie, wyrazy, ich znaczenia i formy, związki wyrazowe i konstrukcje językowe przejęte z języka rosyjskiego lub wzorowane na jego modelach.

Wikipedia


ruszać

1. zaczynać czynność poruszania się w jakimś kierunku;
2. zmieniać miejsce położenia czegoś, wykonywać ruchy;
3. dotykać czegoś;
4. zaczynać funkcjonowanie


SJP.pl

czasownik niedokonany (dk. ruszyć)

 (1.1) wprawiać w ruch lub utrzymywać w ruchu, powodować wykonanie ruchu

 (1.2) rozpoczynać działanie

 (1.3) pot. dotykać

 (1.4) pot. powodować silne emocje

 (1.5) pot. uszczuplać zasoby

czasownik zwrotny niedokonany ruszać się (dk. ruszyć się)

 (2.1) wprawiać siebie w ruch lub w nim pozostawać, wykonywać ruch

 (2.2) wykonywać jakieś działanie, rozpoczynać wykonywanie działania

 (2.3) pot. uprawiać aktywność fizyczną

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Na trasę rusza kolejny zawodnik! – Krzyknął do mikrofonu sprawozdawca sportowy.

 (1.3) Nie ruszaj tego, bo zbabrzesz!

 (1.4) To mnie rusza.

 (2.2) Rusz się! Musimy już iść.

 (2.3) On się prawie nie rusza, nic dziwnego, że grubnie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈruʃat͡ɕ, AS: rušać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ruch m., ruchomość ż., rozruch m., poruszenie n., wzruszenie n., ruchacz m., ruszanie n., ruszenie n.

 czas. ruchać, ruszyć dk., poruszać ndk., poruszyć dk., wyruszać ndk., wyruszyć dk., rozruszać, wzruszać, obruszać

 przym. ruchomy, ruchliwy, ruchowy, rozruchowy, poruszający, wzruszający

Wiktionary

Synonimy:

 (1.4) kręcić

Wiktionary


ruszanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|ruszać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ruˈʃãɲɛ, AS: rušãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ruch m., ruchomość ż., ruchliwość ż., ruszenie n., nieruchomość ż.

 przym. ruchomy, ruchowy, ruchliwy

 czas. ruszać ndk., ruszyć dk.

Wiktionary


ruszbana

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. zjeżdżalnia

Wiktionary


ruszciarz

robotnik w podsadzkowni oczyszczający ruszt leja podsadzkowego z brył materiału i innych zanieczyszczeń


SJP.pl


ruszcik

zdrobnienie od: ruszt


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od ruszt

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To nie ruszt, lecz tylko mały ruszcik.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ruszt m.

Wiktionary


ruszczak

nazwisko


SJP.pl


ruszczeć

poddawać się wpływom kultury i języka Rosjan, stawać się Rosjaninem, nabierać cech charakterystycznych dla Rosjan; rusyfikować się, ruszczyć się


SJP.pl


ruszczyc

Osoby o tym nazwisku:

  • Ferdynand Ruszczyc – polski malarz, grafik, rysownik, scenograf, pedagog
  • Ferdynand Bohdan Ruszczyc – polski historyk sztuki
  • Marek Ruszczyc – polski pisarz, dziennikarz i reporter

Wikipedia


ruszczyk

wiecznie zielony krzew z rodziny szparagowatych; myszopłoch


SJP.pl

Wikipedia


ruszczyński

nazwisko


SJP.pl


ruszczyzna

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) jęz. język ruski (którykolwiek współczesny lub staroruski)

 (1.2) kult. to, co ruskie

 (1.3) pot. jęz. język rosyjski

Wiktionary

Ruszczyzna – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie zamojskim, w gminie Komarów-Osada.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zamojskiego.

Wieś jest sołectwem w gminie Komarów-Osada. Według Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2011 wieś liczyła 158 mieszkańców.

Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Trójcy Przenajświętszej w Komarowie-Osadzie.

Wikipedia


ruszecki

Ruszki


SJP.pl

Patrz:

Ruszki

ruszenice

Ruszenice – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie opoczyńskim, w gminie Żarnów.

W skład sołectwa Ruszenice wchodzi także wieś Ruszenice-Kolonia.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa piotrkowskiego. W 1784 roku miejscowość administracyjnie należała do powiatu opoczyńskiego w województwie sandomierskim i była własnością stolnika Radzianowskiego. Prawdopodobnie chodzi o N. Radziątkowskiego, stolnika smoleńskiego.

Wikipedia


ruszenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|ruszyć.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ruˈʃɛ̃ɲɛ, AS: rušńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ruch m., ruchomość ż., ruchliwość ż., ruszanie n., nieruchomość ż.

 czas. ruszać ndk., ruszyć dk.

 przym. ruchomy, ruchliwy

Wiktionary


ruszki

1. wieś w województwie kujawsko-pomorskim;
2. wieś w województwie łódzkim;
3. wieś w województwie mazowieckim


SJP.pl

W Polsce
  • Ruszki – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. radziejowskim, w gminie Osięciny
  • Ruszki – wieś w woj. łódzkim, w pow. kutnowskim, w gminie Bedlno
  • Ruszki – część wsi Janów w woj. mazowieckim, w pow. sochaczewskim, w gminie Młodzieszyn

Wikipedia


ruszkiewicz

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Damian Ruszkiewicz – polski lekkoatleta
  • Kazimierz Ruszkiewicz – rzymskokatolicki duchowny
  • Piotr Ruszkiewicz – polski językoznawca
  • Wojciech Ruszkiewicz – polski rugbysta

Wikipedia


ruszkowice

Miejscowości w Polsce

Wg TERYT jest ich 2
  • Ruszkowice – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. dzierżoniowskim, w gminie Niemcza
  • Ruszkowice – wieś w woj. mazowieckim, w pow. przysuskim, w gminie Borkowice

Zobacz też

  • Ruszkowo, Ruszków

Wikipedia


ruszkowski

nazwisko


SJP.pl


rusznica

dawna ręczna broń palna o długiej lufie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) wojsk. hist. ręczna broń palna o długiej lufie

Wiktionary

Rusznica (staropol. ruśnica z czes. ručnice) – jeden z pierwszych typów prymitywnej ręcznej broni palnej nieposiadającej zamka, znanej w Europie już od XIV w.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. rusznikarz m.

 przym. rusznicowy, rusznikarski

Wiktionary


rusznicowy

rusznica


SJP.pl

Patrz:

rusznica

rusznik

ukraiński wyszywany ręcznik dekoracyjny


SJP.pl

Wikipedia


rusznikarka

rusznikarz


SJP.pl

Patrz:

rusznikarz

rusznikarnia

warsztat, w którym naprawia się broń


SJP.pl


rusznikarski

przymiotnik od: rusznikarz


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z rusznikarstwem, dotyczący rusznikarstwa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rusznikarstwo n., rusznikarz m., rusznica ż., rusznikarka ż.

Wiktionary


rusznikarstwo

Rusznikarstwo – rzemiosło w którego zakres wchodzi produkcja i naprawa broni strzeleckiej. Osoba zawodowo zajmująca się rusznikarstwem nazywana jest rusznikarzem.

W Polsce rusznikarstwo jest zawodem pozaszkolnym, wykonywać może go więc osoba po ukończeniu praktyk czeladniczych i uzyskaniu uprawnień czeladnika lub mistrza.

Wikipedia


rusznikarz

1. żołnierz naprawiający broń palną;
2. dawniej: rzemieślnik wyrabiający rusznice


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) rzem. osoba zajmująca się produkcją, naprawą i konserwacją ręcznej broni palnej

Wiktionary

Rusznikarstwo – rzemiosło w którego zakres wchodzi produkcja i naprawa broni strzeleckiej. Osoba zawodowo zajmująca się rusznikarstwem nazywana jest rusznikarzem.

W Polsce rusznikarstwo jest zawodem pozaszkolnym, wykonywać może go więc osoba po ukończeniu praktyk czeladniczych i uzyskaniu uprawnień czeladnika lub mistrza.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. rusznikarstwo n., rusznica ż.

:: fż. rusznikarka ż.

 przym. rusznikarski

Wiktionary


ruszów

Miejscowości w Polsce:

  • Ruszów – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. zgorzeleckim, w gminie Węgliniec
  • Ruszów – wieś w woj. lubelskim, w pow. zamojskim, w gminie Łabunie

Wikipedia


ruszowice

Miejscowości w Polsce

  • Ruszowice – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. głogowskim, w gminie Głogów
  • Ruszowice – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. kłodzkim, w gminie Kłodzko

Wikipedia


ruszt

1. część paleniska składająca się z metalowych prętów;
2. w budownictwie konstrukcja złożona z szeregu krzyżujących się belek stanowiąca podstawę fundamentów, stropów, dachów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) część urządzenia do spalania (pieca lub kotła), a także grilla, pod którą umieszcza się paliwo

 (1.2) bud. płaski układ konstrukcyjny, złożony z krzyżujących się belek

Wiktionary

  • ruszt paleniskowy
  • ruszt (budownictwo)
  • ruszt (mechanika)
  • ruszt Rejewskiego – metoda dekryptażu
  • ruszt pokroczny – rodzaj przenośnika

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wyłóż kiełbasę na ruszt, bo drewno już się rozpalio.

 (1.2) W tym budynku konstrukcję nośną stropu stanowi ruszt.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ruʃt, AS: rušt

Wiktionary

Powiązane:

 przym. rusztowy

 rzecz. rusztowanie n.

:: zdrobn. ruszcik mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pot. grill

 (1.2) kratownica

Wiktionary


rusztowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) techn. prowizoryczna konstrukcja szkieletowa ułatwiająca prace na wysokości przy wznoszeniu i remontowaniu budowli;

 (1.2) odczasownikowy od|rusztować.

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) To miało być tymczasowe rusztowanie, a stoi już siedem miesięcy!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌruʃtɔˈvãɲɛ, AS: ruštovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ruszt m.

 czas. rusztować ndk.

Wiktionary


rusztowanko

zdrobnienie od: rusztowanie


SJP.pl


ruszyć

1. zacząć czynność poruszania się w jakimś kierunku;
2. zmienić miejsce położenia czegoś;
3. dotknąć czegoś;
4. zacząć funkcjonowanie


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. ruszać)

 (1.1) dokonany od|ruszać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈruʃɨt͡ɕ, AS: rušyć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ruszanie n., ruszenie n., ruch mrz., nieruchomość ż.

 czas. ruchać, poruszać ndk., ruszać ndk.

Wiktionary


rusłan

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;

forma rzeczownika.

 (2.1) D. lm. zob. Rusłana.

Wiktionary

Rusłan (ros. Руслан (Rusłán); dawniej także ros. Еруслан (Jerusłán)) – rosyjskie imię męskie, zapożyczone z języków tureckich, gdzie występuje pod postaciami Arslan, Aryslan itp. Dosłownie znaczy „lew” (por. tatar. арыслан (aryslan), czuw. арӑслан (arăslan), kaz. арыстан (arystan), tur. arslan itd.).

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz.

:: fż. Rusłana ż.

Wiktionary


rusłana

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż.;

forma rzeczownika.

 (2.1) D. lp. zob. Rusłan.

Wiktionary

Rusłana Stepaniwna Łyżyczko (ukr. Руслана Степанівна Лижичко; ur. 24 maja 1973 we Lwowie) – ukraińska piosenkarka, kompozytorka, producentka muzyczna, polityk, z wykształcenia dyrygentka i pianistka. Ambasadorka dobrej woli UNICEF. Zwyciężczyni 49. Konkursu Piosenki Eurowizji (2004) z utworem „Wild Dances”.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Znana ukraińska piosenkarka i aktywistka Rusłana Łyżyczko przyjechała do Polski, by wczoraj wziąć udział w programie „Świat się kręci” i opowiedzieć, co tak naprawdę dzieje się w jej ojczyźnie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Rusłan m.

Wiktionary


rut

1. roślina ozdobna i lecznicza, dawniej używana na wianki ślubne;
2. dawniej: droga, kierunek, marszruta


SJP.pl

skrót

 (1.1) = bibl. Księga Rut

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (2.1) imię|polski|ż.;

Wiktionary

Rut, Ruta – postać biblijna z Księgi Rut.

Moabitka, która poślubiła jednego z dwóch synów Noemi (Machlona), gdy jej rodzina przeniosła się z Betlejem do Moabu uciekając przed głodem. Kiedy mąż i synowie Noemi umarli, Noemi zdecydowała się wrócić do Betlejem. Rut postanowiła nie opuścić swej teściowej i wrócić razem z nią. Jej siostra Orpa natomiast została w Moabie.

Wikipedia

Przykłady

 (2.1) W dniu, kiedy wykupisz pole z rąk Noemi – dodał Booz – weźmiesz również i Rut Moabitkę, żonę zmarłego, aby utrwalić jego imię na jego dziedzictwie.

 (2.1) Jej babka była Żydówką, miała na imię Rut.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈcɕɛ̃ŋɡa ˈrut, AS: ḱśŋga rut

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) skr. Rt

 (2.1) kolokacje imię ż|święta=tak|D=Rut|B=Rut. • Księga Rut

Wiktionary


ruta

1. roślina ozdobna i lecznicza, dawniej używana na wianki ślubne;
2. dawniej: droga, kierunek, marszruta


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) bot. nazwa systematyczna|Ruta|ref=tak., rodzaj roślin o żółtych kwiatach i charakterystycznych liściach, znalazła zastosowanie w medycynie, uprawiana także jako roślina ozdobna

Wiktionary

  • ruta (machina neurobalistyczna)
  • Ruta (imię)
  • ruta – rodzaj roślin z rodziny rutowatych
    • ruta zwyczajna – gatunek rośliny z rodzaju ruta
  • ruta (żeglarstwo)
  • ruta (rodzaj szkodnika)
  • Ruta – osada w Polsce, w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. kętrzyńskim, w gminie Barciany
  • Ruta – dawny folwark w dawnym powiecie nowogródzkim
  • Ruta – wieś w Słowenii, w gminie Lovrenc na Pohorju
  • Ruta – rzeka w na Białorusi, w rejonie nowogródzkim i korelickim obwodu grodzieńskiego

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Własności lecznicze ruty znane były już w starożytności, używano jej wówczas jako środka rozkurczowego i moczopędnego. (z Wikipedii)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈruta, AS: ruta

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdrobn. rutka

 przym. ruciany, rutowy

Wiktionary


rutczanin

mieszkaniec Rutek


SJP.pl


rutczanka

mieszkanka Rutek


SJP.pl


rutecki

przymiotnik od: Rutki


SJP.pl


ruten

pierwiastek chemiczny o symbolu Ru


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. pierwiastek chemiczny o symbolu Ru i liczbie atomowej 44;

Wiktionary

Ruten (Ru, łac. ruthenium) – pierwiastek chemiczny z grupy metali przejściowych (żelazowców) w układzie okresowym. Pierwiastek ten nie ma własnych minerałów, występuje głównie w stanie wolnym razem z innymi platynowcami, najczęściej w rudach siarczkowych żelaza, chromu i niklu. Zawartość w skorupie ziemskiej wynosi 5·10−7% wag. Tworzy głównie związki kompleksowe, ale znane są też proste związki tego pierwiastka.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jakie właściwości chemiczne ma ruten?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈrutɛ̃n, AS: rutẽn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rutenizm mrz.

 przym. rutenowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) symbol. Ru

Wiktionary


rutenistka

rutenista


SJP.pl

Patrz:

rutenista

rutenistyczny

rutenistyka


SJP.pl

Patrz:

rutenistyka

rutenistyka

filologia ukraińska, rzadziej białoruska


SJP.pl


rutenizacja

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) uleganie lub poddawanie kogoś lub czegoś wpływom kultury ukraińskiej i języka ukraińskiego

 (1.2) hist. proces przyswajania języka i kultury ruskiej;

Wiktionary

Rutenizacja – proces przyswajania lub narzucania kultury rusińskiej.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌrutɛ̃ɲiˈzat͡sʲja, AS: rutẽńizacʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rutenizm m.

 czas. rutenizować

 przym. rutenizacyjny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ukrainizacja

Wiktionary


rutenizacyjny

rutenizacja


SJP.pl

Patrz:

rutenizacja

rutenizm

wyraz, zwrot lub konstrukcja składniowa przyjęte z któregoś z języków ruskich albo na nim wzorowane


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) jęz. wyraz, zwrot, forma gramatyczna zapożyczona do jakiegoś języka z języków ruskich, zwłaszcza z języka ukraińskiego;

Wiktionary

Rutenizm (łac. ruthenus „ruski”), zapożyczenie ruskie – wyraz, zwrot, konstrukcja składniowa zapożyczona z jednego z języków wschodniosłowiańskich (dawniej zwanych ruskimi) bądź na nim wzorowana. Terminu tego używa się głównie w odniesieniu do zapożyczeń z języka ukraińskiego, czyli ukrainizmów.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W dialektach kresowych jest dużo rusycyzmów lub rutenizmów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ruˈtɛ̃ɲism̥, AS: rutńism̦

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rutenistyka ż., rutenista mos., rutenistka ż., rutenizacja ż., ruten mrz.

 przym. rutenistyczny, ruteński

 czas. rutenizować

Wiktionary


rutenowy

ruten


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący rutenu

Wiktionary

Patrz:

ruten

Powiązane:

 rzecz. ruten m.

Wiktionary


ruteński

dawniej: ukraiński


SJP.pl


ruter

urządzenie lub program zapewniające łączność między różnymi sieciami komputerowymi; router


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) inform. zob. router.

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

 (1.1) zobtłum|router.

źródła.

== ruter (język kaszubski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) router, ruter

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈrutɛr, AS: ruter

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

 (1.1) zobtłum|router.

źródła.

== ruter (język kaszubski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) router, ruter

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


ruterford

jednostka aktywności ciała promieniotwórczego; rezerford; rutherford


SJP.pl


rutewka

roślina z rodziny jaskrowatych o liliowych kwiatach


SJP.pl

Wikipedia


rutewkowaty

1. różdżyca rutewkowata - gatunek paproci z rodziny orliczkowatych;
2. zdrojówka rutewkowata - gatunek rośliny z rodziny jaskrowatych


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) bot. przypominający rutewkę, mający cechy rutewki

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rutewka

Wiktionary


rutewnik

roślina z rodziny jaskrowatych, o dużych, białych kwiatach, występująca w strefie alpejskiej


SJP.pl

Rutewnik (Callianthemum C.A. Mey.) – rodzaj roślin z rodziny jaskrowatych. Obejmuje 15 gatunków. Trzy gatunki występują w górach Europy, a pozostałe w Azji środkowej i wschodniej (po Japonię). W Polsce rośnie dziko jeden gatunek – rutewnik jaskrowaty C. coriandrifolium.

Niektóre gatunki uprawiane są jako ozdobne, zwłaszcza rutewnik zawilcowaty C. anemonoides.

Wikipedia


ruth

[czytaj: rut] obce imię żeńskie


SJP.pl

Ruth – miasto w Stanach Zjednoczonych, w stanie Karolina Północna, w hrabstwie Rutherford.

Wikipedia


rutherford

[czytaj: radzeford] promieniotwórczy pierwiastek chemiczny o liczbie atomowej 104, otrzymany sztucznie (symbol: Rf)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. pierwiastek chemiczny o symbolu Rt i liczbie atomowej 104;

 (1.2) przest. fiz. metrol. pozaukładowa jednostka aktywności źródła promieniotwórczego

Wiktionary

Osoby

  • Daniel Rutherford – szkocki chemik i fizyk (1749 – 1819)
  • Ernest Rutherford – fizyk brytyjski (1871 – 1937)
  • Johnny Rutherford – amerykański kierowca wyścigowy (ur. 1938)
  • Joseph Rutherford – kaznodzieja religijny (1869 – 1942)
  • Paul Rutherford – puzonista
  • Paul Rutherford – wokalista Frankie Goes to Hollywood

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jakie właściwości chemiczne ma rutherford?

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) symbol. Rf; wcześniejsze nazwy unnilquadium (Unq), kurczatow (Ku)

 (1.2) rezerford, symbol. rd

Wiktionary


rutherfordowy

przymiotnik

 (1.1) dotyczący ruthefordu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rutheford m.

Wiktionary


ruting

wyznaczanie trasy dla pakietu danych w sieciach teleinformatycznych; routing, routowanie, trasowanie


SJP.pl

Trasowanie – czynność polegająca na wyznaczaniu jakiejś drogi, linii, w terenie, na mapie lub w sieciach teleinformatycznych. Posiada m.in. następujące znaczenia:

  • Trasowanie – wyznaczanie trasy dla pakietu danych w sieci komputerowej, a następnie wysłanie go tą trasą
  • Trasowanie (układanie marszrut) – w transporcie układanie tras (marszrut), którymi mają poruszać się środki transportu.
  • Trasowanie – w technice – wyznaczanie na powierzchni przedmiotu linii i punktów, według których będzie dokonywana obróbka. Trasowania dokonuje się na podstawie rysunku technicznego lub warsztatowego docelowego obiektu.
  • Wektoryzacja (ang. tracing, stąd trasowanie) – w grafice komputerowej wyznaczanie granic obszarów barwnych lub przebiegu linii. W wyniku tej operacji na podstawie mapy bitowej uzyskuje się wektorowy opis krzywych i obszarów.

Wikipedia


rutinoscorbin

[czytaj: rutinoskorbin] handlowa nazwa złożonego preparatu, który zawiera rutozyd oraz witaminę C


SJP.pl


rutisol

roślinny preparat leczniczy, stosowany głównie w nadciśnieniu, miażdżycy tętnic i katarze siennym


SJP.pl


rutka

aromatyczna roślina lecznicza; ruta


SJP.pl

Miejscowości w Polsce:

  • Rutka – część wsi Kisielów w woj. podkarpackim, w pow. przeworskim, w gminie Zarzecze
  • Rutka – wieś w woj. podlaskim, w pow. hajnowskim, w gminie Dubicze Cerkiewne
  • Rutka – wieś w woj. podlaskim, w pow. suwalskim, w gminie Jeleniewo
  • Rutka – wieś w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. kętrzyńskim, w gminie Barciany
  • Rutka – część wsi Mierzyn w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. nowomiejskim, w gminie Biskupiec
  • Rutka Pachuckich – osada leśna w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie sejneńskim, w gminie Krasnopol nad rzeką Marychą
  • Rutka-Tartak – wieś w Polsce położona na Pojezierzu Wschodniosuwalskim, w województwie podlaskim, w powiecie suwalskim
  • Rutka-Tartak (gromada) – dawna gromada, czyli najmniejsza jednostka podziału terytorialnego Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w latach 1954–1972

Wikipedia


rutki

aromatyczna roślina lecznicza; ruta


SJP.pl

W Polsce
  • Rutki – wieś w woj. mazowieckim, w pow. makowskim, w gminie Karniewo
  • Rutki – wieś w woj. opolskim, w pow. opolskim, w gminie Niemodlin
  • Rutki – wieś w woj. podlaskim, w pow. łomżyńskim, w gminie Wizna
  • Rutki – wieś w woj. pomorskim, w pow. kartuskim, w gminie Żukowo
  • Rutki – wieś w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. szczycieńskim, w gminie Pasym

Wikipedia


rutkiewicz

nazwisko


SJP.pl

Rutkiewicz, Rutkowicz:

  • Jan Rutkiewicz (1875–1950) – polityk lewicowy okresu II Rzeczypospolitej
  • Jan Rutkiewicz (ur. 1931) – polski reżyser filmowy
  • Wanda Rutkiewicz-Błaszkiewicz (ur. 1943) – polska himalaistka
  • Bogusz Rutkiewicz (ur. 1965) – polski basista i gitarzysta rockowy
  • Marek Rutkiewicz (ur. 1981) – kolarz polskiej grupy DHL-Author
  • Magdalena Jadwiga Rutkiewicz-Luterek (ur. 1962) – polska kostiumograf filmowa

Wikipedia


rutkowo

4 miejscowości w Polsce:

  • Rutkowo – wieś w woj. mazowieckim, w pow. ostrołęckim, w gminie Czarnia
  • Rutkowo – osada w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. mrągowskim, w gminie Piecki.
  • Rutkowo – wieś w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie szczycieńskim, w gminie Dźwierzuty
  • Rutkowo – osada w woj. zachodniopomorskim, w pow. koszalińskim, w gminie Biesiekierz

Wikipedia


rutkowski

nazwisko


SJP.pl

  • Rutkowski – polskie nazwisko. Według danych z lat 90. XX wieku w Polsce nosiło je ponad 40 tysięcy osób.

Osoby o nazwisku Rutkowski:

  • Bronisław Rutkowski – (1898–1964) polski organista, pedagog, krytyk muzyczny, dyrygent i kompozytor.
  • Daniel Rutkowski (ur. 1989) – polski zawodnik mieszanych sztuk walki wagi piórkowej oraz zapaśnik.
  • Henryk Rutkowski (ujednoznacznienie)
  • Jacek Rutkowski (ujednoznacznienie)
  • Jan Rutkowski (ujednoznacznienie)
  • Józef Rutkowski (ujednoznacznienie)
  • Kazimierz Rutkowski (ujednoznacznienie)
  • Krzysztof Rutkowski (ujednoznacznienie)
  • Leon Rutkowski – antropolog
  • Łukasz Rutkowski (ujednoznacznienie)
  • Mateusz Rutkowski – skoczek narciarski
  • Onufry Rutkowski – XVIII-wieczny poeta
  • Robert Rutkowski – poeta
  • Szczęsny Rutkowski – malarz, krytyk sztuki
  • Władysław Rutkowski (ujednoznacznienie)
  • Wincenty Rutkowski – podpułkownik Wojska Polskiego
  • Wincenty Tadeusz Rutkowski – polski lotnik
  • Wojciech Rutkowski (ujednoznacznienie)

Wikipedia


rutolistny

przymiotnik

 (1.1) bot. mający liście jak ruta

Wiktionary


rutowate

o cechach rutowatych (rodzina roślin)


SJP.pl

Wikipedia


rutowaty

o cechach rutowatych (rodzina roślin)


SJP.pl


rutowce

przedstawiciel rzędu roślin okrytonasiennych


SJP.pl


rutowicz

nazwisko


SJP.pl

Rutowicz – polskie nazwisko, w Polsce nosi je mniej niż 800 osób.

Wikipedia


rutowiec

przedstawiciel rzędu roślin okrytonasiennych


SJP.pl


rutowski

nazwisko


SJP.pl


rutowy

ruta (roślina); ruciany


SJP.pl


rutozyd

glikozyd zbudowany z glukozy, ramnozy i kwercetyny; rutyna, witamina P


SJP.pl

Rutyna, rutozyd (łac. rutosidum) – organiczny związek chemiczny z grupy glikozydów flawonoidowych. Naturalny związek pochodzenia roślinnego, pozyskiwany z kwiatów perełkowca japońskiego (Styphnolobium japonicum) i z ziela gryki (Fagopyrum esculentum). Po raz pierwszy rutyna została wyizolowana z ziela ruty zwyczajnej (stąd nazwa). Jest czasami błędnie nazywana witaminą P.

Wikipedia


rutulski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Rutulami, dotyczący Rutulów

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) jęz. język rutulski;

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Rutulowie lm m.

Wiktionary


rutwica

roślina z rodziny motylkowatych


SJP.pl

  • rutwica – rodzaj roślin z rodziny bobowatych
  • Rutwica – wieś w woj. zachodniopomorskim, w powiecie wałeckim, w gminie Wałcz
  • Rutwica – osada w woj. zachodniopomorskim, w powiecie wałeckim, w gminie Wałcz
  • Rutwica – jezioro w woj. zachodniopomorskim, w powiecie wałeckim, w gminie Wałcz

Wikipedia


rutyl

minerał, pospolita odmiana dwutlenku tytanu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) miner. minerał, dwutlenek tytanu;

Wiktionary

Rutyl – minerał z gromady tlenków. Jest minerałem bardzo pospolitym, szeroko rozpowszechnionym składnikiem wielu skał.

Nazwa pochodzi od łac. rutilus = czerwony (gorejący), nawiązując do barwy niektórych odmian tego minerału.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈrutɨl, AS: rutyl

Wiktionary


rutylowy

rutyl


SJP.pl

Patrz:

rutyl

rutyna

1. wprawa nabyta praktyką; doświadczenie, biegłość;
2. skłonność do działania według utartych wzorów; szablonowość, schematyczność;
3. glikozyd zbudowany z glukozy, ramnozy i kwercetyny; rutozyd, witamina P


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) biochem. flawonoid pochodzenia roślinnego;

 (1.2) postępowanie według utartych szablonów

 (1.3) monotonia, nuda, brak zmian

Wiktionary

Rutyna, rutozyd (łac. rutosidum) – organiczny związek chemiczny z grupy glikozydów flawonoidowych. Naturalny związek pochodzenia roślinnego, pozyskiwany z kwiatów perełkowca japońskiego (Styphnolobium japonicum) i z ziela gryki (Fagopyrum esculentum). Po raz pierwszy rutyna została wyizolowana z ziela ruty zwyczajnej (stąd nazwa). Jest czasami błędnie nazywana witaminą P.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ruˈtɨ̃na, AS: rutna

Wiktionary

Powiązane:

 (1.2) rzecz. rutyniarstwo n., rutyniarz m.

 (1.2) przym. rutynowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rutozyd

Wiktionary


rutyniara

rutyniarz; wyjadaczka, weteranka


SJP.pl


rutyniarski

dotyczący rutyniarza, rutyny


SJP.pl


rutyniarz

1. człowiek trzymający się form postępowania nabytych przez rutynę;
2. człowiek mający wprawę w czymś


SJP.pl


rutyniczny

dawniej: nabyty przez wprawę, wynikający z rutyny, szablonowy, tradycyjny; rutynistyczny


SJP.pl


rutynista

przestarzale: rutyniarz


SJP.pl


rutynistka

rutynista


SJP.pl

Patrz:

rutynista

rutynistyczny

dawniej: nabyty przez wprawę, wynikający z rutyny, szablonowy, tradycyjny; rutyniczny


SJP.pl


rutynizm

dawniej: rutyniarstwo - kierowanie się rutyną


SJP.pl


rutynowany

doświadczony, biegły


SJP.pl


rutynowy

wykonywany często i niemal automatycznie


SJP.pl


rutynoza

Rutynoza, 6-O-α-L-ramnozylo-β-D-glukoza – organiczny związek chemiczny z grupy deoksycukrów, disacharyd zbudowany z reszt ramnozy i glukozy.

Wikipedia


ruwenzori

masyw górski w środkowej Afryce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) geogr. pasmo górskie w Afryce Środkowej, na pograniczu Demokratycznej Republiki Konga i Ugandy;

Wiktionary

Ruwenzori (ang. Rwenzori) – pasmo górskie w środkowej Afryce na granicy Demokratycznej Republiki Konga i Ugandy. Stanowią, obok Kilimandżaro i góry Kenia, jeden z trzech obszarów w Afryce gdzie występują współcześnie lodowce. Spośród sześciu głównych masywów w Ruwenzori najwyższa jest Góra Stanleya, a dokładniej jeden z jej wierzchołków nazywany Szczytem Małgorzaty (Margherita, 5109 m n.p.m.).

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

 (1.1) Afryka

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) Rwenzori Mountains, Rwenzori, Ruwenzori Mountains, Ruwenzori Range

* czeski: (1.1) Ruwenzori

* duński: (1.1) Ruwenzori

* fiński: (1.1) Ruwenzori

* szwedzki: (1.1) Ruwenzori

* włoski: (1.1) Ruwenzori

źródła.

== Ruwenzori (język angielski.) ==

thumb|Ruwenzori (1.1)

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, nazwa własna

 (1.1) geogr. Ruwenzori

odmiana.

przykłady.

Wiktionary


ruwenzorski

Ruwenzori (pasmo górskie w Afryce)


SJP.pl


ruzicki

nazwisko


SJP.pl


rużomberski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Rużomberkiem, dotyczący Rużomberka

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ocenia się, że w rużomberskim powiecie wymordowano około 2 tys. patriotów słowackich. Tępienie powstańców w tym powiecie było sprawą prestiżową, gdyż Rużomberk był dawną siedzibą Hlinki i innych ludackich przywódców.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Rużomberk mrz.

Wiktionary


ruzyndla

gatunek rośliny z rodziny bodziszkowatych; anginka, pelargonia pachnąca, anginowiec, geranium, gerania


SJP.pl


ruła

1. w gwarze poznańskiej: spokój, opanowanie;
2. w gwarze śląskiej: rura;
3. w gwarze uczniowskiej:
a) ocena niedostateczna; pała;
b) powolne ruchy, ślamazarność, flegmatyczność


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. rura

 (1.3) gw-pl|Górny Śląsk. rama rowerowa lub motorowa

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈruwa, AS: ruu̯a

Wiktionary


rv.

rewers (odwrotna strona); S.o.


SJP.pl


rwa

ból nerwu:
a) rwa kulszowa - ból nerwu kulszowego; ischias;
b) rwa ramienna - ból nerwów szyjnych, promieniujący do barku, ramienia i ręki


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. zob. rwa kulszowa.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. rwać

Wiktionary


rwać

1. szarpiąc, dzielić na kawałki; rozrywać;
2. gwałtownie ciągnąć ku sobie; porywać; wyrywać;
3. obrywać z drzewa, z krzaka; zrywać;
4. powodować ostry ból kojarzący się z szarpaniem;
5. potocznie: pędzić, gnać


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. brak)

 (1.1) wydobywać, wyrywać

 (1.2) szarpiąc dzielić coś na części

 (1.3) boleć w uciążliwy, długotrwały sposób

 (1.4) posp. uwodzić, podrywać

czasownik zwrotny rwać się

 (2.1) być chętnym

 (2.2) dzielić się na części wskutek szarpania

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dentysta rwie ząb.

 (1.2) Kobiety rwały bieliznę na bandaże i przynosiły ostatni kawałek chleba, a jak i tego zabrakło, to choć słowo pocieszenia. (E. Rydz-Śmigły, Wrzesień 1939 w relacjach i wspomnieniach)

 (1.3) Rwie mnie w krzyżu już drugi dzień. To chyba korzonki.

 (1.4) Na ostatniej dyskotece rwałem niezłą laskę.

 (2.1) Chłopaki rwą się do roboty.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: rvat͡ɕ, AS: rvać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zryw mrz., zrywka ż., oberwaniec mos., rwanie n., urwanie n., rwa ż.

 czas. przerywać, podrywać, wyrywać

 przym. zrywkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.4) podwalać się

Wiktionary


rwactwo

rzadko, potocznie: chciwość, pazerność, zachłanność


SJP.pl


rwący

1. szarpiąc, dzielić na kawałki; rozrywać;
2. gwałtownie ciągnąć ku sobie; porywać; wyrywać;
3. obrywać z drzewa, z krzaka; zrywać;
4. powodować ostry ból kojarzący się z szarpaniem;
5. potocznie: pędzić, gnać


SJP.pl


rwacz

1. potocznie: człowiek wyciągający korzyści osobiste ze swojej posady, sytuacji itd.;
2. w rugby: jeden z zawodników młyna;
3. żartobliwie o dentyście;
4. dawniej: ten, kto coś rwie lub rwie się do czegoś


SJP.pl

Pozycje zawodników w rugby union – zespół w rugby union składa się z 15 zawodników, podzielonych na dwie formacje: ataku i młyna. Każdemu zawodnikowi przyporządkowany jest stosowny numer odpowiadający jego pozycji na boisku. Za formację młyna odpowiadają zawodnicy z numerami 1–8, a za atak 9–15. W zależności od rozgrywek dopuszczalnych jest do 8 zmian.


Wikipedia


rwanda

język z rodziny bantuidalnych, będący językiem urzędowym w Ruandzie; ruanda


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. polit. państwo w środkowo-wschodniej Afryce ze stolicą w Kigali;

Wiktionary

Rwanda (Republika Rwandy, dawniej Ruanda) – państwo w środkowo-wschodniej Afryce o powierzchni 26,4 tys. km². Rwanda graniczy z: Burundi (290 km), Demokratyczną Republiką Konga (217 km), Tanzanią (217 km) i Ugandą (169 km). W 2024 roku w Rwandzie mieszkało 13,6 mln osób. Językami urzędowymi są: rwanda, angielski i francuski. Stolicą państwa jest Kigali. Od 2006 roku Rwanda podzielona jest na 5 prowincji (dawniej było ich 12). Walutą Rwandy jest frank rwandyjski.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Rząd Rwandy planowaćanuje demobilizację wielu żołnierzy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈrvãnda, AS: rvãnda

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Rwandyjka ż., Rwandyjczyk m., rwanda m.

 przym. rwandyjski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Republika Rwandy

Wiktionary


rwandyjczyk

obywatel Rwandy (Ruandy); Ruandyjczyk


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) obywatel Rwandy

Wiktionary

Wymowa:

IPA: rvãnˈdɨjt͡ʃɨk, AS: rvãndyi ̯čyk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Rwanda ż., Rwandyjka ż., rwanda ż.

 przym. rwandyjski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Ruandyjczyk

Wiktionary


rwandyjka

obywatelka Rwandy (Ruandy); Ruandyjka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) obywatelka Rwandy

Wiktionary

Wymowa:

IPA: rvãnˈdɨjka, AS: rvãndyi ̯ka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Rwanda ż., Rwandyjczyk m., rwanda ż.

 przym. rwandyjski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Ruandyjka

Wiktionary


rwandyjski

przymiotnik od: Rwanda (Ruanda); ruandyjski


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do państwa Rwanda

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na rezultaty nie trzeba było długo czekać – na wschodni Zair spadła inwazja wojsk rwandyjskich i ugandyjskich.

 (1.1) (…) jednym z pierwszych artystów, którzy podjęli temat rwandyjskich czystek etnicznych, był autor komiksów – pochodzący z belgijskiego Liège Jean-Philippe Stassen.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: rvãnˈdɨjsʲci, AS: rvãndyi ̯sʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Rwanda ż., Rwandyjka ż., Rwandyjczyk m., rwanda ż.

 przym. antyrwandyjski, prorwandyjski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ruandyjski

Wiktionary


rwanie

konkurencja należąca do dwuboju olimpijskiego w podnoszeniu ciężarów, polegająca na uniesieniu sztangi w jednym tempie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|rwać.

Wiktionary

Rwanie (ang. Pulling, 2006-2009) – brytyjski serial komediowy stworzony przez Sharon Horgan i Dennisa Kelly'ego. Wyprodukowany przez Silver River Productions.

Światowa premiera serialu miała miejsce 23 listopada 2006 roku na antenie BBC Three. Ostatni odcinek serialu został wyemitowany 17 maja 2009 roku. W Polsce premiera serialu odbyła się 29 lutego 2008 roku na kanale Comedy Central Polska.

Wikipedia

Powiązane:

 czas. wyrywać, rwać ndk.

 rzecz. urwanie n., zrywka ż.

Wiktionary


rwaniec

1. produkt odpadowy otrzymywany podczas odziarniania bawełny
2. produkt odpadowy powstały podczas nitkowania jedwabiu
3. rodzaj ciasta


SJP.pl


rwe

[czytaj: er-wu-E] skrót od: Radio Wolna Europa


SJP.pl

skrótowiec, rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) = publ. hist. Radio Wolna Europa;

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Po wyjeździe na Zachód zatrudnił się w RWE.

Wiktionary


rwetes

hałas spowodowany krzykami osób robiących coś w pośpiechu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) pot. hałas w połączeniu z bieganiną

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wtem ze świecą wchodzi mama… / Co za rwetes? Co za krzyki? A do łóżka!

 (1.1) Przez całą noc panował wielki rwetes, gdyż wszystko ustawiano na swojem miejscu, a nadto wciąż nadjeżdżały łodzie z przyjaciółmi dziedzica.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) harmider, rozgardiasz, wrzawa, zamęt, zamieszanie

Wiktionary


rwpg

skrót od: Rada Wzajemnej Pomocy Gospodarczej - organizacja powołana w Moskwie w 1949 roku, której celem miała być współpraca gospodarcza państw zależnych od ZSRR


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński lub nijaki

 (1.1) hist. polit. ekon. Rada Wzajemnej Pomocy Gospodarczej;

Wiktionary


rwpg-owski

RWPG


SJP.pl

Patrz:

RWPG

rws

[czytaj: er-wu-ES] skrót od: referencyjna wartość spożycia - orientacyjne ilości składników odżywczych, które powinny być spożywane w ciągu doby


SJP.pl


ryan

Osoby:

  • Paul Ryan – amerykański polityk, kongresmen, kandydat na urząd wiceprezydenta w 2012
  • Lee Ryan – brytyjski piosenkarz
  • Kate Ryan – belgijska wokalistka
  • Meg Ryan – amerykańska aktorka

Miejscowości w USA:

  • Ryan – miasto w stanie Iowa, w hrabstwie Delaware
  • Ryan – miejscowość w stanie Oklahoma, w hrabstwie Jefferson

Wikipedia


ryanair

[czytaj: rajan-er] irlandzki przewoźnik oferujący tanie przewozy lotnicze


SJP.pl

Ryanair – irlandzkie tanie linie lotnicze (największe w Europie i jedne z największych na świecie) z siedzibą w Dublinie. Flota Ryanair liczy 324 samoloty typu Boeing 737-800 oraz Boeing 737 MAX 8-200.

Wikipedia


ryb.

skrót od: rybołówstwo (czytany jako cały, odmienny wyraz)


SJP.pl


ryba

przedstawiciel gromady obejmującej około 20 tys. gatunków zmiennocieplnych kręgowców wodnych, przystosowanych do życia w wodzie (m.in. oddychanie skrzelami, kończyny w postaci płetw)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. osoba urodzona pod znakiem Ryb

Wiktionary

Ryby – tradycyjna nazwa zmiennocieplnych, pierwotnie wodnych kręgowców, oddychających skrzelami i poruszających się za pomocą płetw. Obejmuje bezżuchwowce krągłouste (Cyclostomata) oraz mające szczęki ryby właściwe (Pisces).

Ryby stanowią najliczniejszą i najbardziej zróżnicowaną grupę współcześnie żyjących kręgowców (ponad połowę). Różnią się od siebie pod względem budowy zewnętrznej i wewnętrznej, ubarwienia oraz przystosowania do warunków środowiska. Ponad 32 tysiące współcześnie żyjących gatunków opisano naukowo, a co roku naukowcy opisują 100–150 nowych gatunków morskich i nieco więcej słodkowodnych. Szacuje się, że nie odkryto jeszcze co najmniej 5000 gatunków, głównie ryb głębinowych ze strefy klimatu tropikalnego. W Polsce występuje około 120 gatunków.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ona zachowuje się jak typowa Ryba.

 (1.1) Mój tata jest zodiakalną Rybą, a mama – zodiakalnym Bliźniakiem.

 (1.1) Moi rodzice są zodiakalnymi Rybami.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈrɨba, AS: ryba

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Ryby nmos., ryba ż., rybka ż., rybeczka ż., rybeńka ż., rybność ż., rybiość ż., rybnik mrz., rybak mos., rybactwo n., rybaczówka ż., rybackość ż., rybaczaność ż., rybaczość ż., rybaczenie n., rybakowanie n., rybaczka ż., rybakówka ż., rybaczki nmos., rybiarz mos., rybiarka ż., rybiarstwo n., rybiarzenie n., Rybka ż., rybik mzw., narybek mzw., narybienie n., narybność ż., narybkowość ż.

 czas. rybaczyć ndk., rybakować ndk., rybiarzyć ndk., narybić dk., zarybiać ndk., zarybić dk.

 przym. rybi, rybny, rybacki, rybaczy, rybaczany, narybny, narybkowy

 przysł. rybacko, rybio

Wiktionary


rybacki

związany z rybakiem, rybakami


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z rybactwem i rybakami, dotyczący rybactwa i rybaków

Wiktionary

Półwysep Rybacki (ros. Полуостров Рыбачий, norw. Fiskerhalvøya, fiń. Kalastajasaarento) – półwysep w Rosji, północno-zachodnia odnoga półwyspu Kolskiego.

Półwysep wysunięty jest w Morze Barentsa. Jego powierzchnię stanowi wyżynny płaskowyż, który na północy stromo opada ku oceanowi. Tworzą go łupki metamorficzne, kwarcyty i wapienie. Na półwyspie występuje roślinność tundrowa. Wysokości nie przekraczają 299 m.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) — Jesteśmy całkowicie samowystarczalni - mówi z dumą Giao Che Nat. — Ludzie pracują w kooperatywach — mamy spółdzielnie: rybacką, piekarską, stolarską, restauracyjną.

 (1.1) W tym roku pierwszy raz ściągnięto sieci rybackie, dzięki czemu motorówki i jachty mogą swobodnie pływać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: rɨˈbat͡sʲci, AS: rybacʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rybarz mos., rybarczyk mos., rybaczek mos., rybsko n., Rybaki nmos., rybność ż., rybeńka ż., rybactwo n., rybak m., rybaczka ż., ryba ż., rybka ż., rybeczka ż., rybcia ż., Rybka ż., narybek mrz., rybaczki nmos., rybaczenie n., zarybianie n., zarybienie n., wyrybianie n., wyrybienie n., Ryba ż., Ryby nmos.

 czas. rybaczyć ndk., zarybiać ndk., zarybić dk., wyrybiać ndk., wyrybić dk.

 przym. rybny, rybi

Wiktionary


rybackość

rybacki


SJP.pl

Patrz:

rybacki

rybactwo

zawód, zajęcie rybaka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) hodowla i łowienie stworzeń wodnych;

Wiktionary

Rybactwo (gospodarka rybacka) – zespół planowanych i skoordynowanych czynności mających na celu racjonalne gospodarowanie organizmami wodnymi w myśl zasad ekonomii i zgodnie z założeniami ochrony przyrody.Pojęcie to obejmuje:
1. rybołówstwo

  • w wodach morskich
    • połowy ryb na oceanach, morzach i w wewnętrznych wodach morskich,
    • połowy skorupiaków i mięczaków morskich,
    • wielorybnictwo,
    • połowy zwierząt wodnych: żółwi, osłonic, jeżowców itp.,
    • działalność statków rybackich prowadzących połowy ryb i innych organizmów wodnych połączone z ich przetwórstwem i konserwowaniem,
    • pozyskiwanie (poławianie, wydobywanie) pozostałych produktów i organizmów znajdujących się w wodach morskich, np.: pereł naturalnych, gąbek, korali i alg,
  • w wodach śródlądowych – Rybactwo śródlądowe
    • połowy ryb w wodach śródlądowych,
    • połowy skorupiaków i mięczaków w wodach śródlądowych,
    • połowy pozostałych organizmów wodnych w wodach śródlądowych,
    • pozyskiwanie surowców znajdujących się w wodach śródlądowych,

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. rybarz mos., rybarczyk mos., rybaczki nmos., rybaczek mos., rybaczka ż., ryba ż., rybka ż., rybcia ż., rybunia ż., rybsko n., rybak m., rybaczówka ż., rybaczenie n., rybny m., narybek m., rybik m., Rybka ż., Ryby nmos., Ryba ż., rybeczka ż., rybeńka ż., rybność ż.

 czas. rybaczyć ndk.

 przym. rybny, rybacki

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rybołówstwo

Wiktionary


rybaczek

1. kobieta zajmująca się połowem ryb;
2. żona rybaka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) zdrobn. od rybak

forma rzeczownika.

 (2.1) D. lm. od rybaczka

 (2.2) D. od rybaczki

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rybarz mos., rybarczyk mos., rybaczka ż., rybak m., ryba ż., rybactwo n., rybaczki nmos., rybaczenie n.

 czas. rybaczyć ndk.

 przym. rybi, rybacki

Wiktionary


rybaczka

1. kobieta zajmująca się połowem ryb;
2. żona rybaka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta rybak

 (1.2) żona rybaka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rybność ż., rybeńka ż., rybeczka ż., Ryby nmos., Ryba ż., rybak mos., rybarz mos., rybarczyk mos., rybaczek mos., rybactwo n., rybaczki

 przym. rybacki

 przysł. rybacko

Wiktionary


rybaczki

damskie spodnie sięgające do połowy łydek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) spodnie z nogawkami skróconymi pod kolanami

forma rzeczownika.

 (2.1) D. lp. od rzecz. rybaczka

 (2.2) M. lm. od rzecz. rybaczka

 (2.3) W. lm. od rzecz. rybaczka

Wiktionary

Rybaczki (Cerylinae) – podrodzina ptaków z rodziny zimorodkowatych (Alcedinidae).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ubrana w zieloną tunikę z długim rękawem i białe spodnie rybaczki, wyglądała jak zwykła turystka.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rybaczek mos., rybaczka ż., ryba ż., rybka ż., rybcia ż., rybunia ż., rybsko n., rybak m., rybaczówka ż., rybactwo n., rybaczenie n., rybny m., narybek m., rybik m., Rybka ż., Ryby nmos., Ryba ż., rybeczka ż., rybeńka ż., rybność ż.

 czas. rybaczyć ndk.

 przym. rybny, rybacki

Wiktionary


rybaczyć

potocznie: łowić ryby, wędkować; rybakować


SJP.pl


rybak

osoba trudniąca się łowieniem ryb


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) ryb. człowiek trudniący się zawodowo łowieniem ryb;

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) gw-pl|okolice Krasnojarska. naleśnik z tartych ziemniaków

Wiktionary

Rybak – osoba trudniąca się rybołówstwem, utrzymująca się z połowu ryb i innych owoców morza (frutti di mare) – krewetek, małży itp. Słowem tym współcześnie określa się zarówno osoby wykonujące ten zawód w pojedynkę (na morzu – rzadko) lub w niewielkich, kilkuosobowych zespołach, pływających na kilkutonowych kutrach (rybactwo), jak również marynarzy wielkich jednostek oceanicznych (rybołówstwo przemysłowe). Na potrzeby rybactwa śródlądowego, na rzekach i jeziorach rybacy na ogół posługują się niewielkimi łodziami, kutry morskie są zazwyczaj większe i dysponują mocniejszymi silnikami.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈrɨbak, AS: rybak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ryba ż., Ryba ż., rybka ż., Rybka ż., rybeczka ż., rybcia ż., rybsko n., rybactwo n., narybek m., rybaczenie n., rybaczki nmos., Ryby nmos., rybarz mos., rybitw m., rybarczyk mos., rybitwa ż.

:: zdrobn. rybaczek m.

:: fż. rybaczka ż.

 czas. rybaczyć ndk.

 przym. rybny, rybi, rybacki

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) daw. rybarz, stpol. rybitw, stpol. rybitwa

Wiktionary


rybaki

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna

 (1.1) geogr. Primorsk (egzonim wariantowy);

Wiktionary

Miejscowości w Polsce

Wg TERYT jest ich 30, w tym 15 podstawowych
  • Rybaki – kolonia wsi Szczuka w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. brodnickim, w gminie Brodnica
  • Rybaki – wieś w woj. lubelskim, w pow. opolskim, w gminie Wilków
  • Rybaki – wieś w woj. lubelskim w pow. ryckim, w gminie Kłoczew
  • Rybaki – wieś w woj. lubuskim, w pow. krośnieńskim, w gminie Maszewo
  • Rybaki – przysiółek wsi Prusicko w woj. łódzkim, w pow. pajęczańskim, w gminie Nowa Brzeźnica
  • Rybaki – przysiółek wsi Zegrze Południowe w woj. mazowieckim, w pow. legionowskim, w gminie Nieporęt
  • Rybaki – wieś w woj. mazowieckim, w pow. płockim, w gminie Słubice
  • Rybaki – część wsi Rytele-Olechny w woj. mazowieckim, w pow. sokołowski, w gminie Ceranów
  • Rybaki – część wsi Kamieńczyk w woj. mazowieckim, w pow. wyszkowskim, w gminie Wyszków
  • Rybaki – wieś w woj. podlaskim, w pow. białostockim, w gminie Dobrzyniewo Duże
  • Rybaki – wieś w woj. podlaskim, w pow. białostockim, w gminie Michałowo
  • Rybaki – wieś w woj. podlaskim, w pow. hajnowskim, w gminie Narew
  • Rybaki – wieś w woj. podlaskim, w pow. łomżyńskim, w gminie Miastkowo
  • Rybaki – wieś w woj. podlaskim, w pow. monieckim, w gminie Mońki
  • Rybaki – wieś w woj. pomorskim, w pow. kartuskim, w gminie Somonino
  • Rybaki – wieś w woj. pomorskim, w pow. kościerskim, w gminie Kościerzyna
  • Rybaki – wieś w woj. pomorskim, w pow. tczewskim, w gminie Subkowy
  • Rybaki – wieś w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. olsztyńskim, w gminie Stawiguda
  • Rybaki – osada w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. ostródzkim, w gminie Małdyty
  • Rybaki – nieofic. przysiółek wsi Komorowo Żuławskie w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. elbląskim, w gminie Elbląg
  • Rybaki – część wsi Radolina w woj. wielkopolskim, w pow. konińskim, w gminie Golina
  • Rybaki – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. choszczeńskim, w gminie Recz

Wikipedia

Powiązane:

 przym. rybacki

 rzecz. Rybak mos./ż.

Wiktionary


rybakiewicz

nazwisko


SJP.pl


rybakow

Rybakow, ros. Рыбаков – popularne (118 na liście) nazwisko rosyjskie, w języku angielskim jako Rybakov.

  • Anatolij Rybakow – pisarz, Anatolij Naumowicz Aronow
  • Boris Rybakow – historyk i archeolog
  • Kiriłł Rybakow – piłkarz
  • Jarosław Rybakow – lekkoatleta

Wikipedia


rybakować

potocznie: łowić ryby, wędkować; rybaczyć


SJP.pl


rybakowate

o cechach rybakowatych (rodzina nietoperzy)


SJP.pl

Rybakowate, rybaki (Noctilionidae) – monotypowa rodzina ssaków z podrzędu mroczkokształtnych (Vespertilioniformes) w obrębie rzędu nietoperzy (Chiroptera).

Wikipedia


rybakowaty

o cechach rybakowatych (rodzina nietoperzy)


SJP.pl


rybakówka

W Polsce
  • Rybakówka – część wsi Łomna w woj. małopolskim, w pow. bocheńskim, w gminie Nowy Wiśnicz
  • Rybakówka – kolonia w woj. mazowieckim, w pow. ciechanowskim, w gminie Gołymin-Ośrodek
  • Rybakówka – część wsi Antoniówka Świerżowska w woj. mazowieckim, w pow. garwolińskim, w gminie Maciejowice
  • Rybakówka – część wsi Łąck w woj. mazowieckim, w pow. płockim, w gminie Łąck
  • Rybakówka – osada w woj. mazowieckim, w pow. siedleckim, w gminie Siedlce
  • Rybakówka – osada wsi Nowa Wieś w woj. mazowieckim, w pow. wyszkowskim, w gminie Brańszczyk
  • Rybakówka – część wsi Kukle w woj. podlaskim, w pow. sejneńskim, w gminie Giby
  • Rybakówka – część wsi Gaj w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. nowomiejskim, w gminie Biskupiec
  • Rybakówka – część wsi Nowe Grodziczno w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. nowomiejskim, w gminie Grodziczno
  • Rybakówka – osada leśna w woj. zachodniopomorskim, w pow. wałeckim, w gminie Człopa

Wikipedia


rybakowo

Miejscowości i ich części w Polsce

Wg TERYT jest ich 3, w tym 2 podstawowe
  • Rybakowo – wieś w woj. lubuskim, w pow. gorzowskim, w gminie Kłodawa
  • Rybakowo – osada leśna w woj. lubuskim, w pow. gorzowskim, w gminie Kłodawa
  • Rybakowo – część wsi Leśny Rów w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. kętrzyńskim, w gminie Srokowo

Wikipedia


rybakowski

nazwisko


SJP.pl


rybarczyk

nazwisko


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) daw. syn rybaka

Wiktionary

  • Andrzej Rybarczyk (ur. 1947) – polski inżynier elektrotechnik
  • Lechosław Rybarczyk (ur. 1943) – polski motorowodniak
  • Maria Rybarczyk (ur. 1955) – polska aktorka
  • Natalia Rybarczyk (ur. 1987) – polska taekwondzistka
  • Tomasz Rybarczyk (ur. 1974) – polski piłkarz
  • Witold Rybarczyk (1946–2007) – profesor, specjalista od ergonomii

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. rybak mos., rybaczka ż., rybarz mos., rybaczek mos., rybactwo n.

 przym. rybacki

 przysł. rybacko

Wiktionary


rybarski

nazwisko


SJP.pl

  • Andrzej Rybarski (ur. 1980) – polski trener piłkarski
  • Antoni Rybarski (1886–1962) – polski archiwista, historyk
  • Jan Rybarski (1817–1893) – ksiądz, poseł
  • Jan Rybarski (1941–2018) – chórmistrz, pedagog
  • Leonard Rybarski (1892–1915) – oficer Legionów Polskich
  • Leopold Rybarski (1909–2004) – polski autor sztuk scenicznych
  • Łukasz Rybarski (ur. 1964) – polski aktor, reżyser
  • Mieczysław Rybarski (1892–1947) – nauczyciel polski, historyk literatury
  • Roman Rybarski (1887–1942) – polski ekonomista i polityk

Wikipedia


rybarz

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) daw. rybak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rybak mos., rybaczka ż., rybarczyk mos., rybaczek mos., rybactwo n.

 przym. rybacki

 przysł. rybacko

Wiktionary


rybarzowice

Miejscowości w Polsce

  • Rybarzowice – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. zgorzeleckim, w gminie Bogatynia
  • Rybarzowice – wieś w woj. śląskim, w pow. bielskim, w gminie Buczkowice

Wikipedia


rybawiryna

organiczny związek chemiczny z grupy analogów nukleozydów purynowych, stosowany jako środek przeciwwirusowy


SJP.pl

Rybawiryna – organiczny związek chemiczny z grupy analogów nukleozydów. Stosowana jest jako lek przeciwwirusowy w ciężkich zakażeniach wirusem RSV, wirusem HCV (w połączeniu z interferonami alfa-2) i w innych infekcjach wirusowych.

Wikipedia


rybałt

dawny śpiewak pieśni religijnych, aktor


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) hist. średniowieczny śpiewak kościelny

 (1.2) hist. średniowieczny wędrowny aktor lub muzyk

Wiktionary

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈrɨbawt, AS: rybau̯t

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Rybałtów m.

:: zdrobn. rybałcik m.

 przym. rybałtowski

Wiktionary


rybałtowski

przymiotnik od: rybałt


SJP.pl


rybcia

rybeńka, rybeczka;
1. pieszczotliwie o rybie;
2. pieszczotliwie o bliskiej osobie


SJP.pl


rybczewice

gmina wiejska w Polsce


SJP.pl

Rybczewice Drugie (także Rybczewice) – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie świdnickim, w gminie Rybczewice. Leży przy drodze wojewódzkiej nr 837.

Miejscowość jest sołectwem, siedzibą gminy Rybczewice.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do ówczesnego województwa lubelskiego.

Wikipedia


rybczewicki

przymiotnik od: Rybczewice


SJP.pl


rybczyński

nazwisko


SJP.pl

  • Aleksander Rybczyński (ur. 1955) – polski poeta
  • Andrzej Rybczyński (ur. 1943) – polski fotoreporter i fotografik
  • Michał Rybczyński (1945-2011) – polski muzykolog
  • Mieczysław Rybczyński (1873-1937) – polski inżynier hydrotechnik
  • Natalia Rybczynski (?) – kanadyjska paleontolog.
  • Witold Rybczyński (1881-1949) – polski fizyk i matematyk, popularyzator nauki, wykładowca na Politechnice Lwowskiej
  • Zbigniew Rybczyński (ur. 1949) – polski reżyser, operator filmowy, artysta multimedialny

Wikipedia


rybczyzna

wieś w Polsce


SJP.pl

Rybczyzna – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie grajewskim, w gminie Rajgród.

Wieś królewska starostwa rajgrodzkiego w ziemi bielskiej województwa podlaskiego w 1795 roku. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa łomżyńskiego.

Z Rybczyzną była związana artystka ludowa Stefania Matysiewicz.

Wikipedia


rybeczka

rybcia, rybeńka;
1. pieszczotliwie o rybie;
2. pieszczotliwie o bliskiej osobie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: rybka

Wiktionary

Wymowa:

IPA: rɨˈbɛt͡ʃka, AS: rybečka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Ryba ż., Ryby nmos., ryba ż., rybka ż., rybeńka ż., rybność ż., rybiość ż., rybnik mrz., rybak mos., rybactwo n., rybaczówka ż., rybackość ż., rybaczaność ż., rybaczość ż., rybaczenie n., rybakowanie n., rybaczka ż., rybakówka ż., rybaczki nmos., rybiarz mos., rybiarka ż., rybiarstwo n., rybiarzenie n., Rybka ż., rybik mzw., narybek mzw., narybienie n., narybność ż., narybkowość ż.

 czas. rybaczyć ndk., rybakować ndk., rybiarzyć ndk., narybić dk., zarybiać ndk., zarybić dk.

 przym. rybi, rybny, rybacki, rybaczy, rybaczany, narybny, narybkowy

 przysł. rybacko, rybio

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rybeńka

Wiktionary


rybeńka

rybcia, rybeczka;
1. pieszczotliwie o rybie;
2. pieszczotliwie o bliskiej osobie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. zdrobn. od: ryba

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Ryba ż., Ryby nmos., ryba ż., rybka ż., rybeczka ż., rybność ż., rybiość ż., rybnik mrz., rybak mos., rybactwo n., rybaczówka ż., rybackość ż., rybaczaność ż., rybaczość ż., rybaczenie n., rybakowanie n., rybaczka ż., rybakówka ż., rybaczki nmos., rybiarz mos., rybiarka ż., rybiarstwo n., rybiarzenie n., Rybka ż., rybik mzw., narybek mzw., narybienie n., narybność ż., narybkowość ż.

 czas. rybaczyć ndk., rybakować ndk., rybiarzyć ndk., narybić dk., zarybiać ndk., zarybić dk.

 przym. rybi, rybny, rybacki, rybaczy, rybaczany, narybny, narybkowy

 przysł. rybacko, rybio

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rybeczka

Wiktionary


rybi

1. związany z rybą, np. rybia ość; rybny;
2. przenośnie: pozbawiony zapału, żywiołowości; zimny, obojętny, nieczuły


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z rybą, dotyczący ryby

przymiotnik dzierżawczy

 (2.1) należący do ryby

przymiotnik jakościowy

 (3.1) taki, jak u ryby

Wiktionary

Rybi, Rybi Potok – potok, prawy dopływ Kamienicy o długości ok. 1,5 km i spadku 100 m/km.

Wypływa z zachodnich stoków Magorzycy. Ma kilka źródłowych cieków wypływających na wysokości 800–850 m, jeden z nich wypływa spod Nowej Polany. Uchodzi do Kamienicy poniżej Rzek, części wsi Lubomierz w województwie małopolskim, w powiecie limanowskim, w gminie Mszana Dolna. Zbocza doliny Rybiego Potoku porasta jodłowy las regla dolnego. Jest to jedna z nielicznych pozostałości dawnej puszczy gorczańskiej.

Wikipedia

Przykłady

 (3.1) W wydziale „étrangers” (dla cudzoziemców) merostwa zagaduję żandarma o rybich oczach.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈrɨbʲi, AS: rybʹi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rybaczek mos., ryba ż., rybka ż., rybeńka ż., rybeczka ż., rybak m., rybność ż., narybek mrz., Ryba ż., Rybka ż., Ryby nmos.

 przym. rybny, rybacki

Wiktionary


rybiarka

1. rybiarka duża - gatunek ptaka z rodziny puszczykowatych;
2. dawniej: rybaczka


SJP.pl

Rybiarka – skała na półwyspie Buchwałd w miejscowości Niedzica, w województwie małopolskim, w powiecie nowotarskim, w gminie Łapsze Niżne.

Skała zbudowana jest z wapieni. Znajduje się w północnym wybrzeżu półwyspu Buchwałd i opada niemal pionowymi ścianami o wysokości kilkudziesięciu metrów do sztucznego zbiornika wodnego, jakim jest Jezioro Czorsztyńskie, a jej wierzchołek wznosi się około 100 m nad taflą wody w tym zbiorniku. Dawniej skały były jeszcze wyższe, po powstaniu Jeziora Czorsztyńskiego ich dolna część uległa bowiem zalaniu wodą.

Wikipedia


rybiarz

1. potocznie:
a) osoba lubiąca jeść ryby;
b) sprzedawca ryb;
c) hodowca ryb;
2. dawniej: rybak


SJP.pl


rybice

Rybice – osada w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie kamieńskim, w gminie Świerzno.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa szczecińskiego.

Wikipedia


rybicki

nazwisko


SJP.pl

Osoby o nazwisku Rybicka / Rybicki:

  • Aleksander Rybicki – polski historyk, żołnierz AK
  • Anna Rybicka – polska florecistka
  • Anna Rybicka – polska lekkoatletka
  • Arkadiusz Rybicki – polski polityk, działacz społeczny i samorządowy, poseł
  • Bogusław Rybicki – polski polityk
  • Bożena Rybicka – polska technolog żywienia, działaczka
  • Edeltrauda Helios-Rybicka – polska inżynier-chemik, geochemik oraz wykładowca
  • Feliks Rybicki – polski kompozytor, dyrygent i pedagog
  • Henryk Rybicki – polski piłkarz
  • Izabela Rybicka – żołnierz Armii Krajowej, powstaniec warszawski
  • Jacek Rybicki – polski polityk, poseł
  • Jan Rybicki – polski tłumacz
  • Jerzy Rybicki – polski pięściarz
  • Józef Rybicki – polski filolog klasyczny, żołnierz AK
  • Józef Rybicki – polski architekt i wykładowca akademicki
  • Kazimierz Rybicki – pułkownik piechoty Wojska Polskiego
  • Krystyna Rybicka – polska parazytolog i histochemik
  • Ludwika Dobrzyńska-Rybicka – polska filozof
  • Magdalena Rybicka – polska filolog, działaczka opozycji
  • Marian Rybicki – polski prawnik, prokurator generalny, minister
  • Mirosław Rybicki – polski przedsiębiorca
  • Natalia Rybicka – polska aktorka teatralna
  • Paweł Rybicki – polski socjolog
  • Robert Rybicki – polski poeta
  • Sławomir Rybicki – polski prawnik, polityk, poseł
  • Stanisław Teofil Rybicki – polski lekarz, działacz społeczny
  • Stanisław Rybicki – polski inżynier komunikacji, działacz społeczny i gospodarczy
  • Stanisław Rybicki – prezydent Częstochowy
  • Wojciech Rybicki – polski kompozytor, pianista
  • Zygmunt Rybicki – polski prawnik, rektor UW

Wikipedia


rybieniecki

przymiotnik od: Rybienko


SJP.pl


rybienko

wieś w Polsce


SJP.pl

Rybienko (kaszb. Rëbienkò lub też Rëbinkò, niem. Althammer) – wieś w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie wejherowskim, w gminie Gniewino. Miejscowość jest częścią składową sołectwa Rybno.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa gdańskiego.

Wikipedia


rybieński

przymiotnik od: Rybno


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący Rybna, związany z Rybnem

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Rybno n., rybnianin m., rybnianka ż.

Wiktionary


rybik

owad z rzędu szczeciogonków, szkodnik prowadzący wyłącznie nocny tryb życia (pospolity w domach)


SJP.pl

Wikipedia


rybin

Rybin – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie ostrzeszowskim, w gminie Kobyla Góra.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kaliskiego.

W okresie międzywojennym w miejscowości stacjonowała placówka Straży Granicznej I linii „Rybin”.

Zobacz też: Rybina, Rybiny

Wikipedia


rybińsk

miasto w Federacji Rosyjskiej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w środkowej części Rosji, w obwodzie jarosławskim, port nad Wołgą;

Wiktionary

Rybińsk (ros. Рыбинск) – miasto w środkowej części Rosji, w obwodzie jarosławskim, port nad Wołgą, w pobliżu Zbiornika Rybińskiego. Około 184,6 tys. mieszkańców (2020). W latach 1984–1989 nosiło oficjalnie nazwę „Andropow”, na cześć sekretarza generalnego KPZR Jurija Andropowa. W pobliżu miasta znajduje się port lotniczy Starosielje.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. rybiński

Wiktionary


rybiński

przymiotnik od: Rybin, Rybina, Rybiny


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Rybińskiem, dotyczący Rybińska

Wiktionary

osoby
  • Andrzej Rybiński (ur. 1949) – polski piosenkarz
  • Antoni Rybiński urzędnik Rzeczypospolitej Obojga Narodów
  • Czesław Rybiński (1872–1928) – generał
  • Jakub Zygmunt Rybiński (zm. 1725) – generał
  • Jacek Józef Rybiński (1701–1782) – cysters, ostatni opat klasztoru w Oliwie
  • Jan Rybiński (zm. po 1608) – polski poeta renesansowy
  • Jerzy Rybiński (ur. 1945) – polski wokalista
  • Jerzy Rybiński (1921–2014) – polski działacz i dziennikarz sportowy
  • Józef Rybiński (1912–1986) – pisarz, dziennikarz
  • Józef Ignacy Rybiński (1745–1806) – kanonik krakowski
  • Kazimierz Rybiński (zm. 1787) – kasztelan kruszwicki
  • Kazimierz Andrzej Rybiński (1924-2011) – polski lekarz
  • Krzysztof Rybiński (ur. 1967) – ekonomista
  • Longin Rybiński (ur. 1954) – polski matematyk
  • Maciej Rybiński (ujednoznacznienie)
  • Marek Rybiński (1977–2011) – misjonarz
  • Michał Rybiński (1844–1905) – polski przyrodnik
  • Radosław Rybiński (ur. 1967) – dziennikarz i publicysta

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. Rybińsk mrz.

Wiktionary


rybitol

organiczny związek chemiczny, składnik witaminy B2 (ryboflawiny)


SJP.pl

Rybitol – organiczny związek chemiczny, pięciowęglowy alkohol wielowodorotlenowy (cukrol). Jest składnikiem witaminy B2 (ryboflawiny), FAD i FMN.


Wikipedia


rybitw

ptak wodny z rodziny rybitw, żywiący się głównie małymi rybami


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) stpol. rybak

forma rzeczownika.

 (2.1) D. lm. od rybitwa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rybak mos./mrz., rybitwa

Wiktionary


rybitwa

ptak wodny z rodziny rybitw, żywiący się głównie małymi rybami


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ornit. przypominający mewę ptak zamieszkujący brzegi zbiorników wodnych;

 (1.2) daw. rybołówstwo

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) daw. rybak

Wiktionary

  • gatunki ptaków z rodziny rybitw (Sternidae), na terenie Polski występują:
    • rybitwa białoczelna
    • rybitwa białoskrzydła
    • rybitwa białowąsa
    • rybitwa czarna
    • rybitwa czubata
    • rybitwa krótkodzioba
    • rybitwa popielata
    • rybitwa rzeczna (rybitwa zwyczajna)
    • rybitwa różowa
    • rybitwa wielkodzioba
  • okręty polskie
    • ORP "Rybitwa"

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) (…) gdzieniegdzie, nisko nad rzeką, skrzydlatymi punktami przelatywały rybitwy (…)

 (2.1) Tęgi z was rybitwa! I jam próbował łowitwy, ale mi rybka srebrna uszła z sieci.

 (2.1) (…) i rybitwowie, którzy zastawiali więcierze po zarosłych wybrzeżach Rosogi.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: rɨˈbʲitfa, AS: rybʹitfa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. narybek mrz., rybak mos./mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński|racka.

 (1.2) rybactwo

 (2.1) rybołowca, rybołówca, rybitw

Wiktionary


rybka

mała ryba


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w gminie Galewice;

Wiktionary

  • Rybka – wieś w Polsce
  • Rybka – komputerowy program szachowy
  • rybka – mina, używana przez Polską Marynarkę Wojenną przed II wojną światową

Występowanie tekstu hasła z wyrażeniem "rybka" lub "Rybka" w tytule

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈrɨpka, AS: rypka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rybactwo n., rybność ż., rybka ż., ryba ż., rybak m., Ryba ż., Ryby nmos., rybeńka ż., rybeczka ż., rybcia ż., rybaczki nmos., rybsko n.

 przym. rybi, rybny, rybacki

Wiktionary


rybko

mała ryba


SJP.pl


rybkowski

nazwisko


SJP.pl

  • Jan Rybkowski (1912–1987), polski reżyser i scenarzysta.
  • Tadeusz Rybkowski (1848–1926), polski malarz i ilustrator.

Wikipedia


rybnica

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. miasto w Mołdawii, w Naddniestrzu, nad Dniestrem;

 (1.2) geogr. hydron. rzeka w obwodzie iwanofrankowskim Ukrainy, prawy dopływ Prutu;

Wiktionary

Miejscowości i ich części w Polsce

  • Rybnica – dzielnica Włocławka
  • Rybnica – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. karkonoskim, w gminie Stara Kamienica
  • Rybnica – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. wrocławskim, w gminie Kąty Wrocławskie
  • Rybnica – wieś w woj. lubelskim, w pow. tomaszowskim, w gminie Susiec
  • Rybnica – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. sandomierskim, w gminie Klimontów
  • Rybnica – gajówka w woj. zachodniopomorskim, w pow. choszczeńskim, w gminie Recz

Wikipedia

Powiązane:

 przym. rybnicki

Wiktionary


rybnicki

przymiotnik od: Rybnik


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z Rybnikiem, dotyczący Rybnika

 (1.2) związany z Rybnicą, dotyczący Rybnicy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Rybnica ż., Rybnik mrz.

Wiktionary


rybniczanin

mieszkaniec Rybnika


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Rybnika

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Rybnik mrz.

:: fż. rybniczanka ż.

Wiktionary


rybniczanka

mieszkanka Rybnika


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Rybnika

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Rybnik mrz.

:: fm. rybniczanin m.

Wiktionary


rybnik

miasto w Polsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. miasto na prawach powiatu, położone w południowej Polsce;

Wiktionary

Rybnik – miasto na prawach powiatu w południowej Polsce, w województwie śląskim, na Górnym Śląsku na Płaskowyżu Rybnickim, nad rzekami Rudą i Nacyną. Jest siedzibą władz powiatu rybnickiego, a także największym miastem aglomeracji rybnicko-jastrzębskiej i Rybnickiego Okręgu Węglowego.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Od przyszłego tygodnia akcja protestacyjno-strajkowa ma objąć cały region, w tym Rybnik.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rybniczanin mos., rybniczanka ż., rybnik mrz.

 przym. rybnicki, podrybnicki

Wiktionary


rybno

1. nazwa wielu miejscowości w Polsce;
2. część Gdańska;
3. osiedle w Wilkanowie;
4. jezioro w Polsce;
5. wieś na Ukrainie


SJP.pl

Miejscowości i ich części w Polsce

Wg TERYT jest ich 17, w tym 14 podstawowych
  • Rybno – przysiółek wsi Mściwojów w woj. dolnośląskim, w pow. jaworskim, w gminie Mściwojów
  • Rybno – osada w woj. dolnośląskim, w pow. kłodzkim, w gminie Nowa Ruda
  • Rybno – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. aleksandrowskim, w gminie Koneck
  • Rybno – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. świeckim, w gminie Warlubie
  • Rybno – część wsi Toruń w woj. lubelskim, w pow. chełmskim, w gminie Rejowiec Fabryczny
  • Rybno – osada w woj. lubuskim, w pow. zielonogórskim, w gminie Świdnica
  • Rybno – część wsi Dobrzenica w woj. mazowieckim, w pow. piaseczyńskim, w gminie Prażmów
  • Rybno – wieś w woj. mazowieckim, w pow. sochaczewskim, w gminie Rybno
  • Rybno – wieś w woj. mazowieckim, w pow. wyszkowskim, w gminie Wyszków
  • Rybno – wieś w woj. podlaskim, w pow. łomżyńskim, w gminie Łomża
  • Rybno – wieś w woj. pomorskim, w pow. wejherowskim, w gminie Gniewino
  • Rybno – wieś w woj. śląskim, w pow. kłobuckim, w gminie Kłobuck
  • Rybno – osada leśna w woj. śląskim, w pow. kłobuckim, w gminie Kłobuck
  • Rybno – wieś w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. działdowskim, w gminie Rybno
  • Rybno – wieś w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. mrągowskim, w gminie Sorkwity
  • Rybno – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. kolskim, w gminie Przedecz
  • Rybno – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. konińskim, w gminie Wierzbinek

Wikipedia


rybność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) rzad. zasobność zbiornika lub cieku w ryby

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dla wędkarza to istny raj, głównie ze względu na mnogość występujących tu gatunków, a także wielką rybność rzek i jezior, których są tu tysiące.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rybeczka ż., Ryba ż., Ryby nmos., ryba ż., rybka ż., rybeńka ż., rybiość ż., rybnik mrz., rybak mos., rybactwo n., rybaczówka ż., rybackość ż., rybaczaność ż., rybaczość ż., rybaczenie n., rybakowanie n., rybaczka ż., rybakówka ż., rybaczki nmos., rybiarz mos., rybiarka ż., rybiarstwo n., rybiarzenie n., Rybka ż., rybik mzw., narybek mzw., narybienie n., narybność ż., narybkowość ż.

 czas. rybaczyć ndk., rybakować ndk., rybiarzyć ndk., narybić dk., zarybiać ndk., zarybić dk.

 przym. rybi, rybny, rybacki, rybaczy, rybaczany, narybny, narybkowy

 przysł. rybacko, rybio

Wiktionary


rybny

1. taki, który otrzymuje się z ryb lub z dodatkiem ryb, np. sałatka rybna; rybi;
2. związany z hodowlą, połowem i przetwórstwem ryb, np. sklep rybny;
3. książkowo: zasobny, obfitujący w ryby np. rzeki rybne


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z hodowlą ryb, połowem i handlem nimi

 (1.2) kulin. spoż. otrzymywany z ryb, przyrządzany z ryb lub z ich dodatkiem

 (1.3) książk. obfitujący w ryby, pełen ryb, rybodajny

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zniknęły z półek sklepowych wszystkie konserwy mięsne i rybne, konfitury i dżemy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈrɨbnɨ, AS: rybny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rybactwo n., rybność ż., rybeńka ż., narybek mrz., ryba ż., rybak ż., rybaczki nmos., Ryba ż., Ryby nmos., Rybka ż., rybka ż., rybeczka ż., rybsko n.

 czas. zarybić dk., zarybiać ndk.

 przym. rybi, rybacki

 przysł. rybio

Wiktionary


rybociąg

w rybołówstwie: rurociąg do przesyłania na odległość cieczy wraz z rybami


SJP.pl


rybocice

Rybocice (niem. Reipzig) – wieś sołecka w Polsce, położona w województwie lubuskim, w powiecie słubickim, w gminie Słubice.

Przez wieś przepływa rzeka Ilanka w swoim dolnym biegu. W pobliżu wsi znajduje się przystanek kolejowy na zlikwidowanej linii kolejowej nr 386. Rybocice położone są przy drodze lokalnej Słubice – Urad.

Wikipedia


rybodajny

obfitujący w ryby; dostarczający ryb


SJP.pl


ryboflawina

należący do witamin grupy B żółty, rozpuszczalny w wodzie barwnik, wchodzący w skład wielu enzymów, niezbędny do prawidłowego wzrostu i rozwoju ludzi i zwierząt; witamina B2; laktoflawina


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) biochem. witamina z grupy B;

Wiktionary

Witamina B2 (E101, ryboflawina, łac. riboflavinum) – organiczny związek chemiczny, połączenie rybitolu i flawiny. W organizmie człowieka pełni funkcję witaminy, której niedobór może powodować zaburzenia w funkcjonowaniu układu nerwowego oraz stany zapalne błon śluzowych.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ryboflawina występuje między innymi w drożdżach, jajach i mleku.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌrɨbɔflaˈvʲĩna, AS: ryboflavʹĩna

Wiktionary

Powiązane:

 przym. ryboflawinowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) laktoflawina, witamina B2

Wiktionary


rybojad

pogardliwie: osoba jadająca ryby; rybożerca


SJP.pl


rybojaszczur

morski gad kopalny z okresu mezozoicznego, charakteryzujący się długim, uzębionym pyskiem; ichtiozaur, ichtiozaurus


SJP.pl


rybojaszczury

morski gad kopalny z okresu mezozoicznego, charakteryzujący się długim, uzębionym pyskiem; ichtiozaur, ichtiozaurus


SJP.pl

Ichtiozaury (Ichthyosauria, od gr. ichtio – ryba + sauros – jaszczur) – rząd gadów morskich, które pojawiły się we wczesnym triasie, a największe zróżnicowanie osiągnęły od środkowego triasu do środkowej jury. We wczesnej kredzie zaczęły ustępować miejsca plezjozaurom, a od cenomanu także i mozazaurom, by ostatecznie wymrzeć na początku późnej kredy, pod koniec cenomanu, ok. 27 mln lat przed wielkim wymieraniem kredowym. Były jednymi z najpowszechniejszych wśród wyższych kręgowców morskich. W erze mezozoicznej wiele z nich zajmowało niszę ekologiczną, którą obecnie zajmują delfiny. Miały podobny do nich pociskowaty kształt, przednie kończyny przekształcone w płetwy i ogon zakończony dużą pionową płetwą napędową w kształcie półksiężyca, podobnie jak tuńczyki.

Wikipedia


rybojeż

tropikalna ryba morska z rzędu najeżkokształtnych; jeżoryb; jeżówka; najeżka; diodon


SJP.pl


rybonukleaza

enzym biorący udział w rozkładzie cząsteczek kwasu rybonukleinowego na mniejsze fragmenty


SJP.pl

Rybonukleazy, RN-azy – enzymy, z klasy hydrolaz (podklasa nukleazy), dzielące cząsteczki RNA na krótsze łańcuchy lub pojedyncze nukleotydy przez hydrolizę wiązań fosfodiestrowych. Należą do enzymów trawiennych pochodzenia trzustkowego.

Wikipedia


rybonukleotyd

podstawowa jednostka budulcowa kwasu nukleinowego (RNA)


SJP.pl

Rybonukleotydy – podstawowa jednostka budulcowa (monomer) kwasu nukleinowego, który nosi nazwę – kwas rybonukleinowy, w skrócie RNA.

Rybonukleotyd jest zbudowany z zasady azotowej (adeniny, guaniny, cytozyny lub uracylu), cząsteczki pięciowęglowego cukru (rybozy) oraz nieorganicznej reszty kwasu fosforowego.

Wikipedia


ryboradka

ryboradka dziewica - gatunek jętki


SJP.pl


rybosom

kulista struktura występująca w obrębie komórki, odgrywająca kluczową rolę w procesie syntezy białek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) mikrobiol. organellum zbudowane z kwasu rybonukleinowego i białek, służące do produkcji białek w procesie translacji;

Wiktionary

Rybosom – kompleks białek z kwasami nukleinowymi służący do produkcji białek w procesie translacji. Rybosomy zbudowane są z rRNA i białek. Katalityczna aktywność rybosomu związana jest właśnie z zawartym w nim rRNA, natomiast białka budują strukturę rybosomu i działają jako kofaktory zwiększające wydajność translacji.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. rybosomalny, rybosomowy

Wiktionary


rybotycki

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Rybotyczami, dotyczący Rybotycz

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Rybotycze nmos.

Wiktionary


rybotycze

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. wieś w Polsce, w województwie podkarpackim, w gminie Fredropol;

Wiktionary

Rybotycze – wieś (dawniej miasto) w Polsce, położona w województwie podkarpackim, w powiecie przemyskim, w gminie Fredropol.

Rybotycze uzyskały lokację miejską przed 1494 rokiem, zdegradowane w 1918 roku.

Do 1954 roku miejscowość była siedzibą gminy Rybotycze. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie przemyskim.

Administracyjnie wieś jest sołectwem razem z Kopysnem i Posadą Rybotycką.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. rybotyczanin m., rybotyczanka ż.

 przym. rybotycki

Wiktionary


rybować

środowiskowo: łowić ryby, wędkować


SJP.pl


rybowo

Wikipedia


ryboza

cukier prosty, składnik m.in. kwasów rybonukleinowych, nukleotydów, witaminy B12


SJP.pl

Wikipedia


rybożer

rodzaj ptaka z rodziny jastrzębiowatych


SJP.pl

Żeneta rybożerna, rybożer (Genetta piscivora) – gatunek drapieżnego ssaka z podrodziny Genettinae w obrębie rodziny wiwerowatych (Viverridae).

Wikipedia


rybożerca

pogardliwie: osoba jadająca ryby; rybojad


SJP.pl


rybożerność

rybożerny


SJP.pl

Patrz:

rybożerny

rybożerny

żywiący się rybami


SJP.pl


ryboznawca

specjalista w dziedzinie nauki o rybach; ichtiolog


SJP.pl


ryboznawczy

związany z wiedzą o rybach, hodowli ryb; ichtiologiczny


SJP.pl


ryboznawstwo

wiedza o rybach, o hodowli ryb; ichtiologia


SJP.pl


rybozym

cząsteczka kwasu rybonukleinowego o właściwościach podobnych do enzymów białkowych


SJP.pl

Rybozymy – substancje zbudowane z kwasu rybonukleinowego (RNA) zdolne do katalizowania pewnych reakcji chemicznych. Spełniają zatem funkcje analogiczne do enzymów białkowych.

Rybozymy występują u wszystkich organizmów, przede wszystkim w mechanizmie syntezy białek oraz przemian kwasów nukleinowych. Transferaza peptydylowa – enzym wchodzący w skład rybosomów, który tworzy wiązania peptydowe, jest rybozymem (rRNA). Inną ważną funkcją rybozymów snRNA jest wycinanie intronów ze świeżo zsyntetyzowanego mRNA. Niektóre rybonukleazy także są rybozymami.

Wikipedia


rybołów

duży, rybożerny orzeł żyjący nad zbiornikami wodnymi i na wybrzeżach morskich


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) ornit. nazwa systematyczna|Pandion haliaetus|ref=tak., ptak drapieżny rybożerny średniego rozmiaru;

Wiktionary

Rybołów (Pandion haliaetus) – gatunek dużego, przeważnie wędrownego ptaka drapieżnego z monotypowej rodziny rybołowów (Pandionidae).

Wikipedia

Wymowa:

IPA: rɨˈbɔwuf, AS: rybou̯uf

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rybołówstwo n., rybołowstwo n., rybołówca m., rybołowca m., rybołówka ż., rybołowka ż., rybołowek m.

 przym. rybołówczy, rybołowny

Wiktionary


rybołówczy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z rybołówstwem, dotyczący rybołówstwa, połowu ryb

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Niewielki polski przemysł rybołówczy, jaki istniał w okresie przedwojennym, uległ dewastacji na skutek działań wojennych.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rybołówstwo n., rybołów m.

Wiktionary


rybołówstwo

gałąź gospodarki obejmująca pozyskiwanie ryb oraz innych zwierząt z mórz, jezior i rzek w celach konsumpcyjnych i przetwórczych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) gałąź gospodarki obejmująca łowienie i hodowlę ryb;

 (1.2) daw. prawo do odławiania ryb w danym stawie lub rzece

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Słowianie od wieków trudnili się łowiectwem, rybołówstwem, bartnictwem, skotnictwem i rolnictwem.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rybołowstwo n., rybołówca m., rybołowca m., rybołów m., rybołówka ż., rybołowka ż., rybołowek m.

 przym. rybołówczy, rybołowny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) daw. rybołowstwo

Wiktionary


rybski

nazwisko


SJP.pl

  • Andrzej Rybski (ujednoznacznienie)
  • Bogusław Rybski (1922–2007) – harcmistrz
  • Henryk Rybski (1917–1997) – polski działacz społeczny

Wikipedia


rybsko

zgrubienie od: ryba


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zgrub. od ryba

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rybactwo n., rybaczki nmos., narybek mrz., Rybka ż., ryba ż., rybka ż., rybak m.

 przym. rybacki, rybny

Wiktionary


rybuloza

węglowodan (monosacharyd) składający się z 5 atomów węgla (pentoza)


SJP.pl

Rybuloza – organiczny związek chemiczny, ketopentoza – cukier prosty zawierający pięć atomów węgla i ketonową grupę funkcyjną, o wzorze sumarycznym C5H10O5. Posiada dwa enancjomery – D-rybulozę (D-erytropentuloza) i L-rybulozę (L-erytropentuloza). D-Rybuloza jest diastereoizomerem D-ksylulozy.

Wikipedia


rybus

nazwisko


SJP.pl


ryby

przedstawiciel gromady obejmującej około 20 tys. gatunków zmiennocieplnych kręgowców wodnych, przystosowanych do życia w wodzie (m.in. oddychanie skrzelami, kończyny w postaci płetw)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna

 (1.1) astr. zodiakalny gwiazdozbiór nieba północnego, w Polsce widoczny jesienią;

 (1.2) astr. astrol. dwunasty znak zodiaku, w którym Słońce znajduje się od 20 (21) lutego do 20 marca;

forma rzeczownika.

 (2.1) pot. osoby urodzone pod znakiem Ryb (1.2); lm. od: Ryba

Wiktionary

Ryby – tradycyjna nazwa zmiennocieplnych, pierwotnie wodnych kręgowców, oddychających skrzelami i poruszających się za pomocą płetw. Obejmuje bezżuchwowce krągłouste (Cyclostomata) oraz mające szczęki ryby właściwe (Pisces).

Ryby stanowią najliczniejszą i najbardziej zróżnicowaną grupę współcześnie żyjących kręgowców (ponad połowę). Różnią się od siebie pod względem budowy zewnętrznej i wewnętrznej, ubarwienia oraz przystosowania do warunków środowiska. Ponad 32 tysiące współcześnie żyjących gatunków opisano naukowo, a co roku naukowcy opisują 100–150 nowych gatunków morskich i nieco więcej słodkowodnych. Szacuje się, że nie odkryto jeszcze co najmniej 5000 gatunków, głównie ryb głębinowych ze strefy klimatu tropikalnego. W Polsce występuje około 120 gatunków.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Gwiazdozbiór Ryb jest jednym z największych na niebie.

 (1.1) Konstelacja Ryb góruje o północy w październiku, zawiera liczne galaktyki.

 (1.2) Ryby to jeden ze znaków zodiaku, który występuje po Wodniku, a przed Baranem.

 (1.2) Pod koniec lutego Słońce wchodzi w znak Ryb.

 (1.2) Rybami, jednym z zimowych, wodnych i zmiennych znaków zodiaku, rządzą planetaanety Jowisz i Neptun.

 (2.1) Oni zachowują się jak typowe Ryby.

 (2.1) Moi rodzice są zodiakalnymi Rybami.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈrɨbɨ, AS: ryby

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Ryba ż., ryba ż., rybka ż., rybeczka ż., rybeńka ż., rybność ż., rybiość ż., rybnik mrz., rybak mos., rybactwo n., rybaczówka ż., rybackość ż., rybaczaność ż., rybaczość ż., rybaczenie n., rybakowanie n., rybaczka ż., rybakówka ż., rybaczki nmos., rybiarz mos., rybiarka ż., rybiarstwo n., rybiarzenie n., Rybka ż., rybik mzw., narybek mzw., narybienie n., narybność ż., narybkowość ż.

 czas. rybaczyć ndk., rybakować ndk., rybiarzyć ndk., narybić dk., zarybiać ndk., zarybić dk.

 przym. rybi, rybny, rybacki, rybaczy, rybaczany, narybny, narybkowy

 przysł. rybacko, rybio

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) skr. Psc

 (1.2) symbol.

Wiktionary


ryć

1. robić doły w ziemi; kopać, rozkopywać, przekopywać, grzebać;
2. wyrzynać na płycie, kamieniu itp. ornamenty, rysunki, napisy; żłobić, rzeźbić;
3. potocznie:
a) uczyć się czegoś; kuć, zakuwać;
b) robić coś długo, mozolnie;
c) śmiać się; chichrać się, ryć się;
d) przeszukiwać, rewidować;
4. ryć się:
a) zagłębiać się, zagrzebywać się;
b) potocznie: śmiać się; chichrać się, ryć


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) kopać, robić doły w ziemi

 (1.2) wyrzynać coś w płycie, kamieniu, drewnie, metalu

 (1.3) środ. uczyć się

czasownik zwrotny niedokonany ryć się

 (2.1) środ. uczyć się

 (2.2) pot. wpychać się, przepychać się

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Kret ryje korytarze w ziemi.

 (2.1) Tomek ostatnio nawet z domu nie wychodzi tylko się ryje przed egzaminem z matmy.

 (2.2) Tomek zawsze ryje się pierwszy do wyjścia.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: rɨt͡ɕ, AS: ryć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rycina ż., ryj m., ryjek m., ryjówka ż., rycie n., ryt mrz.

 czas. poryć, zryć, wyryć

Wiktionary

Synonimy:

 (1.3) uczyć się, pot. wkuwać, pot. zakuwać

 (2.1) uczyć się, pot. wkuwać, pot. zakuwać

Wiktionary


ryc.

skrót od: rycina


SJP.pl

skrót

 (1.1) = rycina

Wiktionary

Wymowa:

IPA: rɨˈt͡ɕĩna, AS: ryćĩna

Wiktionary


rycak

nazwisko


SJP.pl


rycerka

potocznie: kobieta waleczna, mająca cechy rycerza


SJP.pl

  • Rycerka – potok, dopływ Soły
  • Rycerka Dolna – wieś w województwie śląskim, w powiecie żywieckim, w gminie Rajcza
  • Rycerka Górna – wieś w województwie śląskim, w powiecie żywieckim, w gminie Rajcza
  • Rycerka – przystanek kolejowy w Rycerce Dolnej

Wikipedia


rycerski

1. dotyczący rycerza lub rycerstwa;
2. właściwy rycerzowi; mężny, bohaterski


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z rycerzem i rycerstwem

przymiotnik jakościowy

 (2.1) zachowujący się w sposób przypisywany średniowiecznemu rycerstwu

 (2.2) świadczący o rycerstwie, rycerskości

Wiktionary

Rycerski, Rycerski Potok – potok, dopływ Rycerki. Powstaje z połączenia potoku Śrubita z potokiem Racza uznawanym za górny bieg Rycerskiego. Połączenie potoków Racza i Śrubita następuje na wysokości około 716 m w lesie, u wschodnich podnóży szczytu Obłaz. Od tego miejsca potok Rycerski spływa w kierunku północnym, przez jakiś czas jeszcze przez las, później przez zabudowane tereny miejscowości Rycerka Górna. Po przyjęciu swojego największego dopływu – lewobrzeżnego potoku Radecki zmienia kierunek na północno-wschodni i w sąsiedniej miejscowości Rycerka Górna uchodzi do potoku Rycerka jako jego największy dopływ (lewy). Następuje to na wysokości około 550 m, w miejscu o współrzędnych 49°28′40″N 19°03′39″E.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wiele czasu i uwagi szlachta poświęcała polowaniom, które uważano za zdrową, prawdziwie męską rozrywkę, wspaniale ćwiczącą rycerskie umiejętności.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: rɨˈt͡sɛrsʲci, AS: rycersʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rycerz m., rycerstwo n., rycerskość ż.

 przysł. rycersko

Wiktionary


rycerskość

rycerski


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co/kto rycerskie/rycerski

Wiktionary

Wikipedia

Patrz:

rycerski

Wymowa:

IPA: rɨˈt͡sɛrskɔɕt͡ɕ, AS: rycerskość

Wiktionary

Powiązane:

 przym. rycerski

 rzecz. rycerz m., rycerstwo n.

 przysł. rycersko

Wiktionary


rycerstwo

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) hist. w średniowieczu: warstwa społeczna, która stanowiłą elitę społeczeństwa feudalnego i jego siłę zbrojną;

 (1.2) hist. rycerze zgromadzeni pod czyjąś komendą, na polu walki itd.

Wiktionary

Rycerstwo – stan społeczny złożony z konnych wojowników istniejący w feudalnej Europie w okresie pełnego i późnego średniowiecza. W zamian za nadania ziemskie rycerstwo przyjmowało na siebie obowiązek służby pod rozkazami seniora, wytworzyło również swoisty styl życia, ceremoniał i etykę.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Pod naciskiem rycerstwa dostojnicy litewscy powrócili na sejm i ostatecznie osiągnięto porozumienie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rycerz m., rycerskość ż.

 przym. rycerski

 przysł. rycersko

Wiktionary


rycerz

dobrze uzbrojony i szlachetnie urodzony żołnierz walczący w czasach średniowiecza


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) hist. członek uprzywilejowanego stanu żołnierskiego; zwykle stawał do walki jako jeździec;

 (1.2) przen. tytuł nadawany członkom niektórych stowarzyszeń lub zakonów

 (1.3) przen. o mężczyźnie pełnym galanterii w stosunku do kobiet

Wiktionary

Rycerstwo – stan społeczny złożony z konnych wojowników istniejący w feudalnej Europie w okresie pełnego i późnego średniowiecza. W zamian za nadania ziemskie rycerstwo przyjmowało na siebie obowiązek służby pod rozkazami seniora, wytworzyło również swoisty styl życia, ceremoniał i etykę.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Uważa się, że najsłynniejszym polskim rycerzem był Zawisza Czarny.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈrɨt͡sɛʃ, AS: ryceš

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rycerskość ż., rycerstwo n., Rycerka ż., Rycerzowa ż.

:: zdrobn. rycerzyk m.

 przym. rycerski

 przysł. rycersko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) stpol. raciądz

 (1.2) kawaler

 (1.3) dżentelmen, gentleman

Wiktionary


rycerzewko

2 miejscowości w Polsce:

  • Rycerzewko – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. inowrocławskim, w gminie Pakość
  • Rycerzewko – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. świdwińskim, w gminie Świdwin

Wikipedia


rycerzyk

zdrobnienie od: rycerz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) zdrobn. od rycerz

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (2.1) mikol. nazwa systematyczna|Tricholomopsis|Singer., rodzaj grzybów z rzędu pieczarkowców

 (2.2) mikol. grzyb z rodzaju rycerzyków (2.1)

Wiktionary

Tricholomopsis Singer (rycerzyk) – rodzaj grzybów należący do rzędu pieczarkowców (Agaricales).

Wikipedia

Wymowa:

IPA: rɨˈt͡sɛʒɨk, AS: rycežyk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rycerz mos.

Wiktionary


rycharski

nazwisko


SJP.pl


rychcik

nazwisko


SJP.pl


rycheza

żona Mieszka II Lamberta, królowa polska


SJP.pl

  • Rycheza (imię)
  • Rycheza Lotaryńska − królowa Polski, żona Mieszka II
  • Ryksa szwedzka zwana Rychezą − księżna wielkopolska, żona Przemysła II

Wikipedia


rychlej

stopień wyższy od przysłówka: rychło


SJP.pl


rychlejszy

stopień wyższy od przymiotnika: rychły


SJP.pl


rychlewicz

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Krystyna Karwicka-Rychlewicz – polska dziennikarka, działaczka społeczna
  • Wojciech Rychlewicz – polski dyplomata, urzędnik

Wikipedia


rychlewski

nazwisko


SJP.pl

  • Janusz Rychlewski (1915-1987) – polski prozaik, dramaturg i publicysta, podporucznik WP
  • Eugenia Rychlewska znana jako Halina Głuszkówna (1923-2012) – polska aktorka
  • Eugeniusz Rychlewski (ur. 1926) – polski profesor nauk ekonomicznych, stryj prof. Jacka Rychlewskiego
  • Jan Rychlewski (1934-2011) – polski profesor nauk technicznych, kierownik przygotowań merytorycznych lotu kosmicznego Mirosława Hermaszewskiego
  • Jacek Rychlewski (1947-2003) – polski chemik i matematyk, profesor UAM
  • Tadeusz Rychlewski – polski profesor nauk medycznych, rektor AWF w Poznaniu (2002-2008)
  • Urszula Rychlewska – polska chemiczka, profesor UAM, żona prof. Jacka Rychlewskiego
  • Ludwika Rychlewska (zm. 2010) – polska filolog klasyczna, profesor Uniwersytetu Wrocławskiego

Wikipedia


rychlicki

przymiotnik od: Rychliki


SJP.pl

  • Rychlicki – polskie nazwisko

Osoby noszące nazwisko Rychlicki:

  • Czesław Rychlicki (1939–2022) – polski duchowny katolicki, teolog, profesor nauk teologicznych;
  • Florian Rychlicki (1910–1988) – polski architekt;
  • Gerhard Rychlicki (ur. 1944) – polski chemik, profesor chemii fizycznej, adsorpcji i katalizy;
  • Jacek Rychlicki (ur. 1962) – polski siatkarz, reprezentant Polski, wicemistrz Europy (1983);
  • Kamil Rychlicki (ur. 1996) – luksemburski siatkarz pochodzenia polskiego;
  • Michał Rychlicki (ujednoznacznienie)
  • Mieczysław Rychlicki (1925–2012) – żołnierz Okręgu Lwowskiego Armii Krajowej, po II wojnie światowej – pionier Szczecina;
  • Mira Rychlicka (1930–2007) – polska aktorka teatralna;
  • Teresa Rychlicka-Kasprzyk ((ur. 1950) – polska siatkarka, mistrzyni i reprezentantka Polski;
  • Zbigniew Rychlicki (1922–1989) – polski artysta grafik, ilustrator książek dla dzieci.

Wikipedia


rychlik

bardzo wczesna odmiana owsa


SJP.pl

Miejscowości w Polsce:

  • Rychlik (niem. Reichen) – wieś w woj. lubuskim, w pow. sulęciński, w gminie Sulęcin
  • Rychlik (niem. Karolina) – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. czarnkowsko-trzcianeckim, w gminie Trzcianka
  • Rychlik – osada leśna w woj. wielkopolskim, w pow. czarnkowsko-trzcianeckim, w gminie Trzcianka
  • Rychlik (niem.: Wilde Mann) – górski strumień w Górach Izerskich

Wikipedia


rychliki

bardzo wczesna odmiana owsa


SJP.pl

Rychliki (niem. Reichenbach) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie elbląskim, w gminie Rychliki przy drodze wojewódzkiej nr 527.

Miejscowość jest siedzibą gminy Rychliki.

Wikipedia


rychliński

nazwisko


SJP.pl


rychliwiej

stopień wyższy od przysłówka: rychliwie


SJP.pl


rychliwość

rychliwy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest rychliwe; cecha tych, którzy są rychliwi

Wiktionary

Patrz:

rychliwy

Powiązane:

 przym. rychliwy

 przysł. rychliwie

Wiktionary


rychliwy

śpieszący się z jakimiś działaniami; prędki


SJP.pl


rychnów

Miejscowości w Polsce

Wg TERYT jest ich 3
  • Rychnów – wieś w woj. opolskim, w pow. namysłowskim, w gminie Namysłów
  • Rychnów – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. kaliskim, w gminie Blizanów
  • Rychnów – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. myśliborskim, w gminie Barlinek

Wikipedia


rychnowo

2 miejscowości w Polsce:

  • Rychnowo – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. grudziądzkim, w gminie Świecie nad Osą
  • Rychnowo – wieś w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. ostródzkim, w gminie Grunwald

Zobacz też: Rychnowo Żuławskie, Rychnów, Wielkie Rychnowo

Wikipedia


rycht

rychtyg, rychtyk;
1. gwarowo:
a) istotnie, rzeczywiście;
b) naprawdę;
2. dawniej:
a) niechybnie, na pewno, ani chybi;
b) dokładnie, porządnie, należycie


SJP.pl


rychtal

miasto w Polsce


SJP.pl

Rychtal (niem. Reichthal) – miasto w Polsce położone w województwie wielkopolskim, w powiecie kępińskim; jest siedzibą gminy Rychtal.

Wikipedia


rychtalanin

mieszkaniec Rychtala (miasta w Polsce)


SJP.pl


rychtalanka

mieszkanka Rychtala (miasta w Polsce)


SJP.pl


rychtalski

przymiotnik od: Rychtal


SJP.pl


rychter

nazwisko


SJP.pl

  • Rychter – polski herb szlachecki

Osoby o tym nazwisku:

  • Stanisław Rychter – polski wojskowy
  • Tadeusz Rychter – polski malarz i grafik
  • Witold Rychter – polski wojskowy, rajdowiec i działacz sportowy
  • Zdzisław Rychter – polski aktor, kaskader i literat
  • Zenon Rychter – polski inżynier

Wikipedia


rychtig

partykuła

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. właściwie

 (1.2) gw-pl|Górny Śląsk. reg-pl|Poznań. rzeczywiście

 (1.3) gw-pl|Śląsk Cieszyński. naprawdę

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) reg-pl|Poznań|richtig., reg-pl|Poznań|rychtych.

Wiktionary


rychtować

potocznie: przygotowywać, szykować, przyrządzać


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) pot., gw-pl|Poznań. przygotowywać, przyrządzać

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nic mi nie rychtuj, bo nie jestem głodny.

 (1.1) Jędras wew kuchni rychtowoł szczubla wew sosie sznytloszkowym. → Andrzej w kuchni szykował szczupaka w sosie koperkowym.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: rɨxˈtɔvat͡ɕ, AS: ryχtovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rychtowanie n.

 czas. narychtować, wyrychtować dk.

Wiktionary


rychtowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|rychtować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. rychtować ndk.

Wiktionary


rychtyczny

przymiotnik

 (1.1) gw-pl|Mazury. właściwy, prawdziwy

Wiktionary

Powiązane:

 czas. narychtować

Wiktionary


rychtyg

rychtyk, rycht;
1. gwarowo:
a) istotnie, rzeczywiście;
b) naprawdę;
2. dawniej:
a) niechybnie, na pewno, ani chybi;
b) dokładnie, porządnie, należycie


SJP.pl


rychtyk

rychtyg, rycht;
1. gwarowo:
a) istotnie, rzeczywiście;
b) naprawdę;
2. dawniej:
a) niechybnie, na pewno, ani chybi;
b) dokładnie, porządnie, należycie


SJP.pl

partykuła

 (1.1) poznań. rzeczywiście

 (1.2) poznań. akurat

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1-2) reg. pozn. richtig.

Wiktionary


rychu

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m. zdrobn. Ryszard

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Karolina zrobiła zdjęcie Rychowi.

 (1.1) Rychu, powiedz wreszcie, ile ty masz lat?

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Ryszard mos., Rysiek mos., Rysiu mos., Ryś mos./mzw./mrz., Rysio mos., Ryszardostwo n., Ryszardowie nmos., Ryśkowie nmos.

 przym. Ryszardowy, Ryśkowy, Rysiowy

Wiktionary


rychwalanin

mieszkaniec Rychwała


SJP.pl


rychwalanka

mieszkanka Rychwała


SJP.pl


rychwalski

Rychwał


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Rychwałem, dotyczący Rychwała

Wiktionary

Patrz:

Rychwał

Powiązane:

 rzecz. Rychwał mrz., rychwalanin m., rychwalanka ż.

Wiktionary


rychwał

miasto w Polsce


SJP.pl

Rychwał – miasto w woj. wielkopolskim, w powiecie konińskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Rychwał.

Do 1954 siedziba gminy Dąbroszyn. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. konińskiego.

Według danych z 31 grudnia 2009 miasto liczyło 2370 mieszkańców.

Wikipedia


rychwałd

wieś w Polsce


SJP.pl

Miejscowości w Polsce

Wg TERYT jest ich 2
  • Rychwałd – wieś w woj. małopolskim, w pow. tarnowskim, w gminie Pleśna
  • Rychwałd – wieś w woj. śląskim, w pow. żywieckim, w gminie Gilowice

Wikipedia


rychło

przysłówek

 (1.1) szybko, żwawo

 (1.2) niedługo, wkrótce

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Frank tanieje, bo polityka SNB rychło nie znormalnieje.

 (1.2) Mam nadzieję, że rychło zakończymy proces kształtowania nowego systemu dowodzenia.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. rychły

 rzecz. rychłość ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szybko, prędko

Wiktionary


rychłoli

dawniej: przysłówek odprzymiotnikowy "rychło" połączony z partykułą pytającą "-li" (= czy), np. "Nie wiedział, rychłoli skończy pracę w ogródku."


SJP.pl


rychłość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest rychłe; cecha tych, którzy są rychli

Wiktionary

Powiązane:

 przym. rychły

 przysł. rychło

Wiktionary


rychłowice

Rychłowice – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie wieluńskim, w gminie Wieluń.

Przez obrzeża wsi przebiega ruchliwa droga krajowa nr 43 łącząca Częstochowę z Wieluniem.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa sieradzkiego.

Wikipedia


rychłowski

nazwisko


SJP.pl


rychłozrost

szybkie zagojenie się, zabliźnienie się rany


SJP.pl


rychły

mający wkrótce nastąpić


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) nieodległy w czasie

 (1.2) daw. prędki, porywczy, popędliwy

Wiktionary

Powiązane:

 przysł. rychło

 rzecz. rychłość ż.

Wiktionary


ryciak

nazwisko


SJP.pl


rycina

1. rysunek, reprodukcja fotografii;
2. odbitka graficzna


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) szt. druk. ilustracja w książce, dawniej wykonywana ręcznie technikami graficznymi

 (1.2) szt. druk. każda odbitka graficzna z matrycy lub płyta wykonywana dowolną techniką np. stalorytu lub miedziorytu;

Wiktionary

Rycina – każda odbitka graficzna (z matrycy), np. drzeworyt, miedzioryt, litografia; określenie może być używane w odniesieniu do wszystkich technik (w tym komputerowych), a samo podłoże nie musi być nawet płaskie.

Potocznie: ilustracja, rysunek.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: rɨˈt͡ɕĩna, AS: ryćĩna

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rycie n., rytownik m., ryt m.

 czas. ryć ndk., zryć dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) skr. ryc.

Wiktionary


rycinka

zdrobnienie od: rycina


SJP.pl


rycki

przymiotnik od: Ryki


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Rykami, dotyczący Ryk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Ryki nmos.

Wiktionary


rycyk

ptak wędrowny z rodziny bekasowatych; szlamik rycyk; szlamnik rycyk


SJP.pl

Rycyk, szlamik rycyk, szlamnik rycyk (Limosa limosa) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny bekasowatych (Scolopacidae). Bliski zagrożenia wyginięciem.

Wikipedia


rycyna

1. potocznie: olej rycynowy - olej z nasion rącznika używany jako środek przeczyszczający;
2. białko o silnych właściwościach toksycznych występujące w nasionach rącznika pospolitego


SJP.pl

Rycyna – białko o silnych właściwościach toksycznych pochodzące z rącznika pospolitego (Ricinus communis z rodziny Euphorbiaceae). Wszystkie części rośliny zawierają rycynę, ale największe jej stężenie (od 1 do 5%) występuje w nasionach. Jako substancja białkowa z grupy lektyn nie miesza się z olejami, co umożliwia produkcję nieszkodliwego dla ludzi oleju rycynowego (który nie zawiera rycyny).

Wikipedia


rycynina

Rycynina – organiczny związek chemiczny z grupy alkaloidów. Trujący alkaloid pirydynowy będący pochodną pirydyny. Występuje w nasionach i w młodych roślinach rącznika.

Wikipedia


rycynowy

olej rycynowy - olej z nasion rącznika używany jako środek przeczyszczający; rycyna


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) zrobiony z nasion rącznika, zawierający rycynę

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rycyna ż.

Wiktionary


rycynus

1. pospolite określenie olejku rycynowego (środek przeczyszczający);
2. roślina z rodziny wilczomleczowatych, pochodząca z krajów tropikalnych, której nasiona wykorzystywane są do produkcji oleju dla farmacji i przemysłu


SJP.pl

Wikipedia


ryczanin

mieszkaniec Ryk (miasta w Polsce)


SJP.pl


ryczanka

mieszkanka Ryk (miasta w Polsce)


SJP.pl


ryczałt

1. ustalona odgórnie suma podatku dochodowego i obrotowego;
2. całkowita suma przeznaczona na określone wydatki, bez podziału na poszczególne pozycje


SJP.pl

Ryczałt (śrwniem. ritschart) – należna kwota pieniężna w wysokości ustalonej z góry – bez rozliczania kosztów poszczególnych transakcji, np. zryczałtowana opłata pocztowa – kwota ustalona z góry należna za korzystanie z usług pocztowych, ryczałt podatkowy – uproszczona metoda naliczania podatku, bez ustalania podstawy wymiaru podatku.

Wikipedia


ryczałtem

w ekonomii: płacąc ogólnie, bez rozbicia na poszczególne sumy


SJP.pl


ryczałtowiec

potocznie: osoba rozliczająca się ryczałtowo


SJP.pl


ryczałtowy

1. dotyczący ryczałtu;
2. dokonywany hurtowo


SJP.pl


ryczeć

1. o zwierzętach: wydawać głośny, doniosły głos, ryk;
2. potocznie: głośno, przeraźliwie krzyczeć, śpiewać; drzeć się, wrzeszczeć;
3. grzmieć, huczeć, rozbrzmiewać;
4. potocznie: głośno śmiać się lub płakać


SJP.pl

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. ryknąć)

 (1.1) o niektórych zwierzętach: wydawać przeciągły i donośny odgłos

 (1.2) o ludziach: wydawać donośny głos płacząc, śpiewając lub śmiejąc się

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈrɨt͡ʃɛt͡ɕ, AS: ryčeć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ryczenie n., porykiwanie n., rykowisko n., ryczka ż., ryk mrz.

 czas. ryknąć dk., zaryczeć dk., wyryczeć dk., porykiwać ndk.

 przym. rykliwy

Wiktionary


ryczek

w gwarze poznańskiej: stołeczek


SJP.pl


ryczenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|ryczeć.

 (1.2) odgłos wydawany przez niektóre zwierzęta

Wiktionary

Wymowa:

IPA: rɨˈt͡ʃɛ̃ɲɛ, AS: ryčńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. ryczeć ndk., ryknąć dk.

 rzecz. ryk mrz., rykowisko n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) ryk

Wiktionary


ryczka

w gwarze poznańskiej: stołeczek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. reg-pl|Poznań. stołek, taboret

Wiktionary

  • Ryczka – część wsi Krasne w Polsce, w woj. lubelskim, w pow. lubartowskim, w gminie Uścimów
  • Ryczka – wieś na Ukrainie, w obwodzie iwanofrankiwskim
  • Ryczka – wieś na Ukrainie, w obwodzie zakarpackim

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W antrejce na ryczce stoją bumsy w tytce.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ryk m.

 czas. ryczeć

Wiktionary


ryczkowski

nazwisko


SJP.pl


ryczów

2 miejscowości w Polsce:

  • Ryczów – wieś w woj. małopolskim, w pow. wadowickim, w gminie Spytkowice
  • Ryczów – wieś w woj. śląskim, w pow. zawierciańskim, w gminie Ogrodzieniec
  • Ryczów – przystanek kolejowy w woj. małopolskim

Wikipedia


ryczywolski

Ryczywół


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący Ryczywołu, związany z Ryczywołem

Wiktionary

Patrz:

Ryczywół

Powiązane:

 rzecz. Ryczywół m., ryczywolanin m., ryczywolanka ż.

Wiktionary


ryczywół

1. nazwa kilku miejscowości w Polsce;
2. część miasta Bochnia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) geogr. wieś i gmina w powiecie obornickim

Wiktionary

Miejscowości i ich części w Polsce

Wg TERYT jest 5, w tym 3 podstawowe
  • Ryczywół – część miasta Bochnia
  • Ryczywół – wieś w woj. mazowieckim, w pow. kozienickim, w gminie Kozienice
  • Ryczywół – przysiółek wsi Świślina w woj. świętokrzyskim, w pow. starachowickim, w gminie Pawłów
  • Ryczywół – osada w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. ełckim, w gminie Kalinowo
  • Ryczywół – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. obornickim, w gminie Ryczywół

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ryczywół leży nad Flintą.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ryczywolanin m., ryczywolanka ż.

 przym. ryczywolski

Wiktionary


rydel

rodzaj łopaty (do kopania ziemi itp.); szpadel


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) rodzaj łopaty

 (1.2) gw-pl|Poznań. daszek czapki

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) [..] nie miał co robić, bo mu nie wypadało ani siekiery wziąć, ani grabi i rydla. (J. I. Kraszewski: Kwiat paproci)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈrɨdɛl, AS: rydel

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rydelek mrz., rydlówka ż., Rydel mos./ż.

Wiktionary


ryder

nazwisko


SJP.pl

Miejscowości w USA:

  • Ryder – miasto w stanie Dakota Północna, w hrabstwie Ward

Gminy w USA:

  • Ryder (ang. Ryder Township) – gmina w stanie Dakota Północna, w hrabstwie Ward

Zespoły:

  • Ryder – brytyjska grupa muzyczna

Inne:

  • Ryder System – przedsiębiorstwo z branży transportowej z siedzibą w Miami (Floryda)

Wikipedia


rydlewo

Rydlewo – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie żnińskim, w gminie Żnin.

Wieś duchowna, własność sufraganii gnieźnieńskiej, pod koniec XVI wieku leżała w powiecie kcyńskim województwa kaliskiego. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bydgoskiego. Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczyła 236 mieszkańców. Jest siedemnastą co do wielkości miejscowością gminy Żnin.

Wikipedia


rydlewski

nazwisko


SJP.pl


rydlisko

trzonek, na którym osadzony jest rydel


SJP.pl


rydułtowianin

mieszkaniec Rydułtów


SJP.pl


rydułtowianka

mieszkanka Rydułtów


SJP.pl


rydułtowski

przymiotnik od: Rydułtowy


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Rydułtowami, dotyczący Rydułtów

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Rydułtowy nmos., rydułtowianin m., rydułtowianka ż.

Wiktionary


rydułtowy

miasto w Polsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Polsce, w województwie śląskim;

Wiktionary

Rydułtowy (niem. Rydultau) – miasto w południowej Polsce, w województwie śląskim, w powiecie wodzisławskim.

Według danych pochodzących z 31 grudnia 2023 r. miasto miało 20 168 mieszkańców.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌrɨduwˈtɔvɨ, AS: ryduu̯tovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rydułtowianin m., rydułtowianka ż.

 przym. rydułtowski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) slang. Rydy

Wiktionary


rydwan

dwukołowy wóz bojowy zaprzężony w dwa lub cztery konie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) dwukołowy wóz bojowy zaprzężony w dwa lub cztery konie

 (1.2) daw. prosty wóz kryty

 (1.3) daw. okazały, duży pojazd

Wiktionary

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈrɨdvãn, AS: rydvãn

Wiktionary


rydygier

nazwisko


SJP.pl

  • Fiodor Rydygier – rosyjski generał
  • Ludwik Rydygier – polski lekarz i generał

Wikipedia


rydykiul

dawniej:
a) ozdobna torebka damska
b) woreczek na przybory do szycia, haftowania itp.


SJP.pl


rydz

grzyb z rodzaju mleczajów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy lub męskorzeczowy

 (1.1) pot. mikol. grzyb jadalny z gatunku nazwa systematyczna|Lactarius deliciosus|ref=tak., mleczaj rydz, z koncentrycznymi pasami na kapeluszu;

 (1.2) daw. bot. roln. roślina oleista z gatunku nazwa systematyczna|Camelina sativa|(L.) Crantz|ref=tak., lnicznik siewny

Wiktionary

  • Mleczaj rydz – grzyb jadalny
  • Lnicznik siewny – roślina oleista zwyczajowo zwana także rydz

Osoby o nazwisku Rydz:

  • Aneta Rydz
  • Małgorzata Rydz
  • Edward Śmigły-Rydz
  • Wojciech Rydz

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) […] weź mój koszyk i sam zbieraj rydze, bo mnie to, przyznam się, nie bawi.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: rɨt͡s, AS: ryc

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Rydzyk m.

:: zdrobn. rydzyk

 przym. rydzowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) mleczaj rydz, rydz pański, rydzyk, rydzek, rycek, ryżyk, ryzok

 (1.2) lnicznik siewny, lnianka, lennica, judra, rydzyk, ryżyk

Wiktionary


rydz-śmigły

Edward Rydz-Śmigły (1886-1941) - polityk


SJP.pl


rydzewo

Miejscowości w Polsce

Wg TERYT jest ich 7
  • Rydzewo – wieś w woj. mazowieckim, w pow. ciechanowskim, w gminie Ciechanów
  • Rydzewo – wieś w woj. mazowieckim, w pow. sierpeckim, w gminie Sierpc
  • Rydzewo – wieś w woj. podlaskim, w pow. grajewskim, w gminie Rajgród
  • Rydzewo – wieś w woj. podlaskim, w pow. łomżyńskim, w gminie Miastkowo
  • Rydzewo – wieś w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. ełckim, w gminie Ełk
  • Rydzewo – wieś w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. giżyckim, w gminie Miłki
  • Rydzewo – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. drawskim, w gminie Drawsko Pomorskie

Wikipedia


rydzewski

nazwisko


SJP.pl

  • Rydzewski – polskie nazwisko. Na początku lat 90. XX wieku nazwisko to nosiło 4054 polskich obywateli.

Osoby noszące nazwisko Rydzewski / Rydzewska:

  • Bogdan Rydzewski – polski otorynolaryngolog i nauczyciel akademicki
  • Bronisław Rydzewski – polski geolog
  • Czesław Rydzewski – polski duchowny rzymskokatolicki
  • Franciszek Bay-Rydzewski – polski aktor
  • Grażyna Rydzewska – polska lekarka
  • Henryk Rydzewski – polski aktor teatralny i filmowy
  • Grażyna Rydzewska – polska lekarka
  • Henryk Rydzewski – polski aktor teatralny i filmowy
  • Jacek Rydzewski – polski archeolog
  • Jaga Rydzewska – polska tłumaczka i pisarka
  • Lech Rydzewski – polski porucznik
  • Marcin Bay-Rydzewski – polski aktor teatralny i filmowy
  • Maria Rydzewska – polska pianistka, kameralistka, nauczyciel akademicki
  • Nina Rydzewska – polska poetka i powieściopisarka
  • Ryszard Rydzewski – polski reżyser
  • Tadeusz Rydzewski – polski hodowca roślin uprawnych
  • Władysław Rydzewski – polski zoolog

Wikipedia


rydzkowski

nazwisko


SJP.pl


rydzowisko

miejsce, w którym rosną rydze


SJP.pl


rydzowy

rydz


SJP.pl

Patrz:

rydz

rydzyk

mały rydz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) mikol. pot. niewielki, młody rydz

Wiktionary

Tadeusz Rydzyk CSsR (ur. 3 maja 1945 w Olkuszu) – polski duchowny rzymskokatolicki, redemptorysta, doktor nauk teologicznych, nauczyciel akademicki.

Założyciel i dyrektor rozgłośni radiowej Radio Maryja oraz Telewizji Trwam, współzałożyciel i prezes zarządu Fundacji Lux Veritatis oraz założyciel i były rektor Wyższej Szkoły Kultury Społecznej i Medialnej w Toruniu, w której jest przewodniczącym Rady Naukowej i wykładowcą.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Na polance zauważyłam skupisko rydzyków.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈrɨd͡zɨk, AS: ryʒyk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rydz m.

 przym. rydzowy

Wiktionary


rydzyna

miasto w Polsce


SJP.pl

Rydzyna (niem. Reisen) – miasto w woj. wielkopolskim, w powiecie leszczyńskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Rydzyna. Położone na Wysoczyźnie Leszczyńskiej, około 8 km od Leszna, przy drodze Poznań-Wrocław, nad Kopanicą. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. leszczyńskiego.

Według danych z 31 marca 2011 miasto liczyło 2653 mieszkańców.

Rydzyna uzyskała lokację miejską przed 1407 rokiem.

Wikipedia


rydzynianin

mieszkaniec Rydzyny


SJP.pl


rydzynianka

mieszkanka Rydzyny


SJP.pl


rydzyński

przymiotnik od: Rydzyna


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Rydzyną, dotyczący Rydzyny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Rydzyna ż., rydzynianin m., rydzynianka ż.

Wiktionary


ryfa

1. młodzieżowo: wpadka, gafa;
2. w gwarze poznańskiej: beksa (kobieta);
3. dawniej, dziś gwarowo: kobieta głupia, niezaradna; cymbałka, tumanka;
4. gwarowo: żelazna skuwka


SJP.pl


ryfampicyna

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) farm. półsyntetyczny antybiotyk stosowany w leczeniu zakażeń m.in. prątkiem gruźlicy i prątkiem trądu;

Wiktionary

Ryfampicyna, rifampicyna (INN: rifampicin; skrót: RMP; ATC: J04 AB02) – półsyntetyczny antybiotyk ansamycynowy o działaniu bakteriobójczym, stosowany w leczeniu zakażeń wrażliwymi drobnoustrojami, w tym: prątkiem gruźlicy i prątkiem trądu.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. rifampicyna ż.

Wiktionary


ryfej

w geologii: często używana nazwa górnego proterozoiku


SJP.pl

Ryfej – jednostka stratygraficzna wydzielana w przeszłości jako system w obrębie górnego proteozoiku, pomiędzy wendem a środkowym proteozoikiem (675–1650 mln lat temu). Obecnie jednostka historyczna, nieużywana we współczesnej oficjalnej stratygrafii.

Wikipedia


ryfka

zdrobnienie od: Rebeka (imię żeńskie)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) poufała forma imienia Rebeka

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Moją drugą babcię, matkę ojca, Ryfkę Rottenberg, pamiętam bardzo mało, miałam 6 lat, kiedy zmarła.

 (1.1) Przejeżdżali grubi Niemcy w grubym tanku. • (Uciekaj, uciekaj Ryfka!) • „Mama pod gruzami, tata w Majdanku…”

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Rebeka ż.

Wiktionary


ryfla

rodzaj skrobaka używany przez grawerów i rzeźbiarzy


SJP.pl


ryflować

obrabiać powierzchnię przedmiotów tak, aby nadać im szorstkość


SJP.pl


ryft

wąski, długi i głęboki rów tektoniczny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) geol. rów tektoniczny o znacznej długości i głębokości;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Aktualnie obserwuje się tworzenie nowego ryftu na terytorium Etiopii, na północy regionu Afar, w miejscu zbiegu płyt tektonicznych: afrykańskiej, arabskiej i somalijskiej.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. ryftowy

Wiktionary


ryftowy

dotyczący ryftu


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z ryftem, dotyczący ryftu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Oba brzegi doliny ryftowej oddalają się od siebie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ryft mrz.

Wiktionary


ryg

górnicza maszyna do wykonywania wierceń


SJP.pl


ryga

1. przestarzale: szablon w grube linie lub kratkę podkładany pod czystą kartkę w celu równego pisania; liniuszek;
2. w tradycyjnej technice drukarskiej: materiał zecerski używany w celu rozdzielania łamów lub uzyskania większego odstępu między wierszami


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. stolica Łotwy;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Byłam w Rydze zeszłego lata.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈrɨɡa, AS: ryga

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ryżanin m., ryżanka ż.

 przym. ryski

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

 (1.1) miasto

hiponimy.

holonimy.

 (1.1) Łotwa

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. ryżanin m., ryżanka ż.

 przym. ryski

frazeologia.

 pojechać do Rygi

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) Riga

* arabski: (1.1) ريغا ż.

* białoruski: (1.1) Рыга ż.

* czeski: (1.1) Riga ż.

* esperanto: (1.1) Rigo

* fiński: (1.1) Riika

* francuski: (1.1) Riga

* koreański: (1.1) 리가 (Riga)

* litewski: (1.1) Ryga ż.

* nowogrecki: (1.1) Ρίγα ż.

* rosyjski: (1.1) Рига ż.

* słowacki: (1.1) Riga ż.

* szwedzki: (1.1) Riga

* ukraiński: (1.1) Рига ż.

* włoski: (1.1) Riga ż.

źródła.

== Ryga (język litewski.) ==

thumb|Ryga (1.1)

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. Ryga

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


rygiel

1. metalowa zasuwa wsuwana do specjalnego otworu w celu zamknięcia czegoś;
2. poprzeczne wzniesienie zamykające dolinę rzeczną, lodowcową;
3. element mechanizmu blokującego ruch innych części urządzeń;
4. pozioma belka używana w budownictwie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) techn. rodzaj mechanizmu zamykającego, metalowy pręt lub sztabka wsuwane do odpowiedniego otworu lub skobla

 (1.2) techn. przesuwny element blokujący ruch innych części mechanizmu lub maszyny

 (1.3) bud. pręt konstrukcyjny poziomy albo pochyły, który łączy słupy drewnianego szkieletu budowlanego lub belka dzieląca szkielet ściany na mniejsze części czy też wydzielająca w niej otwory okienne albo drzwiowe

 (1.4) geol. wał odgradzający kocioł polodowcowy od niższego piętra doliny lub odseparowujący jeziora

Wiktionary

Rygiel – w budownictwie, przeważnie poziomy element konstrukcyjny, belka rozpięta pomiędzy dwoma słupami. W budownictwie drewnianym określany również jako rozwora.

Współcześnie nazywa się tak przede wszystkim belki o konstrukcji żelbetowej lub stalowej, wykorzystywane w konstrukcji szkieletowej budynków.

Wikipedia

Powiązane:

 czas. ryglować ndk., zaryglować dk.

 przym. ryglowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zasuwa

Wiktionary


rygielek

zdrobnienie od: rygiel


SJP.pl


rygielski

nazwisko


SJP.pl


rygier

  • Edmund Rygier − polski aktor i reżyser
  • Jerzy Rygier − polski aktor i reżyser teatralny i filmowy
  • Leon Rygier − polski poeta, prozaik, publicysta i nauczyciel
  • Teodor Rygier − polski rzeźbiarz

Wikipedia


ryglewicz

nazwisko


SJP.pl


ryglice

miasto w Polsce


SJP.pl

Ryglice – miasto w województwie małopolskim, w powiecie tarnowskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Ryglice. Położone około 20 km na południowy wschód od Tarnowa, w pobliżu Tuchowa. Prawa miejskie posiadało w latach 1824–1934 i od 2001 r.

Według danych GUS z 1 stycznia 2024 r. miasto miało 2673 mieszkańców.

Wikipedia


ryglicki

przymiotnik od: Ryglice


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Ryglicami, dotyczący Ryglic

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Ryglice nmos.

Wiktionary


rygliczanin

mieszkaniec Ryglic (miasta w Polsce)


SJP.pl


rygliczanka

mieszkanka Ryglic (miasta w Polsce)


SJP.pl


ryglować

zamykać coś na rygiel (metalowa zasuwa)


SJP.pl


ryglowy

rygiel


SJP.pl

Patrz:

rygiel

rygobert

imię męskie


SJP.pl

Rygobert – imię męskie pochodzenia germańskiego, oznaczające "bogato błyszczący". Patronem tego imienia jest św. Rygobert, arcybiskup Reims (VIII wiek).

Rygobert imieniny obchodzi 4 stycznia.

Wikipedia


rygor

ustalony porządek zmuszający do zachowania ściśle określonych przepisów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) ustalony porządek zmuszający do zachowania ściśle określonych przepisów

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nowy nauczyciel wprowadził duży rygor.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈrɨɡɔr, AS: rygor

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rygoryzm m., rygorystyczność ż., rygorysta m., rygorystka ż.

 przym. rygorystyczny

 przysł. rygorystycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dyscyplina, zdyscyplinowanie, karność, mores, subordynacja, reżim

Wiktionary


rygorowy

rygor


SJP.pl

Patrz:

rygor

rygorozum

dawne określenie egzaminu, do którego przystępuje ubiegający się o stopień naukowy doktora; rigorosum


SJP.pl

Rigorosum, rygorozum (od łac. rigorosus – surowy) – dawna nazwa ustnego egzaminu doktorskiego.

W odróżnieniu od disputatio – dyskusji na temat samej pracy – rigorosum obejmuje tematy z innych dziedzin i wraz z dysertacją (częścią pisemną) wchodzi w skład wymagań dla uzyskania tytułu doktora.

Wikipedia


rygorysta

człowiek trzymający się ściśle przepisów; formalista


SJP.pl


rygorystka

rygorysta


SJP.pl

Patrz:

rygorysta

rygorystycznie

przysłówek

 (1.1) w sposób rygorystyczny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rygor m.

 przym. rygorystyczny

Wiktionary


rygorystyczniej

stopień wyższy od przysłówka: rygorystycznie


SJP.pl


rygorystyczny

trzymający się ściśle przepisów


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) przestrzegający przepisów w sposób bezwzględny

 (1.2) oczekujący ścisłego przestrzegania zasad

 (1.3) oparty na rygorze

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rygor mrz., rygorysta mos., rygorystka ż., rygorystyczność ż., rygoryzm mrz.

 przysł. rygorystycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) formalistyczny, pedantyczny, skrupulatny

 (1.2) srogi, surowy, sztywny

 (1.3) sztywny, ścisły

Wiktionary


rygoryzm

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) ścisłe przestrzeganie zasad

Wiktionary

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. rygor mrz.

 przym. rygorystyczny

Wiktionary


ryguła

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Andrzej Ryguła – polski sztangista
  • Piotr Ryguła – rzymskokatolicki ksiądz

Wikipedia


rygweda

jedna z czterech Wed, zbiór hymnów powstały prawdopodobnie w latach 1500-1200 p.n.e.; Rigweda


SJP.pl

Rygweda (sanskryt ऋग्वेद, trl. ṛgveda, ang. Rigveda) – jedna z sanhit (zbiorów) wchodząca w skład wed, najstarszy zabytek literacki indoaryjski, niejednolity treściowo i chronologicznie.

W roku 2007 wpisana na listę UNESCO Pamięć Świata.

Wikipedia


ryj

1. u zwierząt przedłużenie pyska
2. pospolicie: twarz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy lub męskorzeczowy

 (1.1) zool. wydłużona szczęka u zwierząt

 (1.2) posp. twarz

forma czasownika.

 (2.1) 2. os. lp. rozk.zob. ryć.

Wiktionary

Ryj – potok, lewobrzeżny dopływ Wisłoki o długości 7,99 km i powierzchni zlewni 16,12 km².

Potok płynie w Beskidzie Niskim. Jego źródła znajdują się na wysokości 620 m n.p.m., na zachód od szczytu Kolanin. Początkowo płynie w kierunku północno-wschodnim, przez obszar porośnięty lasem, następnie skręca na wschód i przepływa przez wsie: Jaworze i Desznicę. Uchodzi do Wisłoki w Kątach poniżej mostu na Wisłoce (droga wojewódzka nr 992). Przewaga dopływów prawobrzeżnych nad lewobrzeżnymi.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) (…) zwalił się na gruby zad i jeno chrząkającym ryjem wodził za nią, gdy mu żarcie przegarniała (…)

 (1.2) Nie wkurzaj mnie, bo inaczej w ryj dostaniesz!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: rɨj, AS: ryi ̯

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ryjówka ż., zdrobn. ryjek m.

 przym. ryjowaty

 czas. ryć

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) morda, facjata, pysk, sznupa

Wiktionary


ryjec

1. rzadko: określenie zwierzęcia ryjącego;
2. pogardliwie: kujon


SJP.pl


ryjek

mały ryj u zwierząt


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) pot. zdrobn. od: ryj

 (1.2) pot. żart. buzia

 (1.3) ent. narząd służący owadom do pobierania pokarmu

 (1.4) zool. nazwa kilku wymarłych ssaków owadożernych z rzędu owadożerów

Wiktionary

  • ryjek – rodzaj wymarłych ssaków z monotypowej rodziny ryjkowatych
  • ryjek (rostrum) – pojęcie z anatomii zwierząt
  • Ryjek – postać z serii książek i komiksów Tove Jansson o Muminkach i serialu animowanego z cyklu Muminki
  • Rybnicka Jesień Kabaretowa „Ryjek” – festiwal grup kabaretowych organizowany przez Fundację Elektrowni Rybnik

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W chlewiku mieszka świnka / i trąca ryjkiem drzwi. / Gdy niosą jej jedzenie / to ona: kwi, kwi, kwi!

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ryj mrz., ryjec mzw., ryjówka ż.

 czas. ryć ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.3) rostrum

Wiktionary


ryjewo

wieś w Polsce


SJP.pl

Ryjewo (niem. Rehhof, dawniej Zieglershuben) – wieś w północnej Polsce w województwie pomorskim, w powiecie kwidzyńskim, w gminie Ryjewo, której jest siedzibą. Położona na prawym brzegu Wisły, w północnej części Niziny Kwidzyńskiej, ok. 10 km na północ od Kwidzyna, na trasie linii kolejowej Malbork-Kwidzyn-Grudziądz (stacja Ryjewo) i przy skrzyżowaniu dróg wojewódzkich nr 525 i 607.

Wikipedia


ryjewski

przymiotnik od: Ryjewo


SJP.pl


ryjkogłów

przedstawiciel typu małych, drapieżnych bezkręgowców


SJP.pl


ryjkogłowy

typ małych, drapieżnych bezkręgowców; szczotkoryjce, ryjokrętki


SJP.pl

Wikipedia


ryjkonos

gatunek nietoperza


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) zool. nazwa systematyczna|Craseonycteris thonglongyai|J. Edwards Hill|ref=tak., gatunek nietoperza występujący w Tajlandii i Birmie

 (1.2) zool. nazwa systematyczna|Macroscelides proboscideus|G. Shaw|ref=tak., gatunek małego ssaka z rodziny ryjkonosowatych występującego w południowej Afryce

Wiktionary

Ryjkonos (Macroscelides) – rodzaj ssaków z podrodziny Macroscelidinae w obrębie rodziny ryjkonosowatych (Macroscelididae).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Błona ogonowa ryjkonosów jest dobrze rozwinięta.

 (1.2) Opieka rodzicielska u ryjkonosów ogranicza się tylko do wieczornego karmienia.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ryjkonosowate nmos., ryjkonosowe nmos.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) świnionos

 (1.2) ryjoskoczek

Wiktionary


ryjkonosowate

o cechach ryjkonosowatych (rodzina ssaków)


SJP.pl

Ryjkonosowate, ryjkonosy, długouszki, ryjoskoczkowate, ryjoskoczki (Macroscelididae) – jedyna występująca współcześnie rodzina ssaków w obrębie rzędu ryjkonosowych (Macroscelidea).

Wikipedia


ryjkonosowaty

o cechach ryjkonosowatych (rodzina ssaków)


SJP.pl


ryjkonosowe

o cechach ryjkonosowych (rząd ssaków)


SJP.pl

Ryjkonosowe (Macroscelidea) – rząd niewielkich, naziemnych ssaków łożyskowych z podgromady żyworodnych i grupy afroterów. Mimo bliższego pokrewieństwa ze słoniami niż z ryjówkowatymi wyglądem przypominają te drugie. Ich pozycję systematyczną odkryto dopiero w latach 90. XX wieku. Zwierzęta te pozostają słabo poznane. Zalicza się tu kilkanaście gatunków spotykanych na rozległych obszarach w Afryce. Żywią się głównie owadami, zwłaszcza mrówkami i termitami, uzupełniając dietę pokarmem roślinnym.

Wikipedia


ryjkonosowy

o cechach ryjkonosowych (rząd ssaków)


SJP.pl


ryjkowaty

przypominający kształtem ryjek, podobny do ryjka


SJP.pl


ryjkowce

nadrodzina kosmopolitycznych owadów roślinożernych z rzędu chrząszczy


SJP.pl

Ryjkowce (Curculionoidea) – nadrodzina owadów z rzędu chrząszczy, podrzędu wielożernych i serii (infrarzędu) Cucujiformia. Liczy ponad 62 tysiące opisanych gatunków. Chrząszcze te żerują na różnych gatunkach roślin, przechodząc rozwój wewnątrz tkanek roślinnych. Larwy pędrakowate. Charakterystyczny dla dorosłych jest przód głowy wyciągnięty w ryjek, który może być jednak bardzo krótki. Czułki zakończone są buławką. Znane od triasu lub jury.

Wikipedia


ryjkowcowate

rodzina kosmopolitycznych owadów z rzędu chrząszczy, roślinożernych, o głowie wyciągniętej w ryjek; należą do niej między innymi: wołek zbożowiec, smolik, słonik, kwieciak; ryjkowce


SJP.pl

Ryjkowcowate, słoniki (Curculionidae) – rodzina chrząszczy z podrzędu wielożernych i nadrodziny ryjkowców. W zapisie kopalnym znane od aptu.

Wikipedia


ryjkowcowaty

o cechach ryjkowcowatych (rodzina chrząszczy)


SJP.pl


ryjkowiec

chrząszcz, przedstawiciel kosmopolitycznych owadów z rodziny ryjkowcowatych, o głowie wyciągniętej w ryjek


SJP.pl


ryjogłowe

rząd gadów o prymitywnej budowie; sfenodonty, rynchocefale


SJP.pl

Sfenodonty, gady ryjogłowe (Sphenodontia) – rząd gadów z nadrzędu lepidozaurów, o prymitywnej budowie, w większości wymarłych (rozkwit przeżyły w erze mezozoicznej). Są grupą siostrzaną łuskonośnych (jaszczurek, amfisben i węży).

Wikipedia


ryjogłowy

gady ryjogłowe - rząd gadów o prymitywnej budowie; sfenodonty, rynchocefale


SJP.pl


ryjonos

drapieżny ssak z rodziny łasicowatych, zamieszkujący łąki i tereny leśne Birmy, Nepalu i Indochin


SJP.pl

Helictidinae – monotypowa podrodzina drapieżnych ssaków z rodziny łasicowatych (Mustelidae).

Wikipedia


ryjoskoczek

niewielki ssak afrykański z rzędu ryjkonosów, o wydłużonym nosie i krótkich kończynach


SJP.pl

Elephantulini – monotypowe plemię ssaków z podrodziny Macroscelidinae w obrębie rodziny ryjkonosowatych (Macroscelididae).

Wikipedia


ryjosz

ryjosz burakowiec - gatunek chrząszcza z rodziny ryjkowcowatych


SJP.pl


ryjowaty

przypominający kształtem ryj, podobny do ryja


SJP.pl


ryjówek

ssak z rzędu owadożernych; sorek


SJP.pl

Ryjówek (Suncus) – rodzaj ssaków z podrodziny zębiełków (Crocidurinae) w obrębie rodziny ryjówkowatych (Soricidae).

Wikipedia


ryjowisko

teren, na którym wypasane są świnie


SJP.pl


ryjówka

ssak z rzędu owadożernych; sorek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) syst. zool. nazwa systematyczna|Sorex||ref=tak., rodzaj ssaków z rodziny ryjówkowatych;

 (1.2) zool. ssak z rodzaju ryjówek (1.1)

Wiktionary

Ryjówka (Sorex) – rodzaj owadożernych ssaków z podrodziny ryjówek (Soricinae) w obrębie rodziny ryjówkowatych (Soricidae).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Małżowina uszna u ryjówki jest prawie całkiem ukryta w futrze.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ryj mrz., ryjek mrz.

 czas. ryć

Wiktionary


ryjówki

ssak z rzędu owadożernych; sorek


SJP.pl

Ryjówki (Soricinae) – podrodzina ssaków z rodziny ryjówkowatych (Soricidae).

Wikipedia


ryjówkokształtne

rząd ssaków łożyskowych


SJP.pl

Ryjówkokształtne (Soricomorpha) – podrząd ssaków łożyskowych zaliczanych do owadożernych (Insectivora), a w kladystyce do Laurasiatheria.

Wikipedia


ryjówkowate

rodzina ssaków z rzędu owadożernych, o smukłym ciele, długiej ryjowato wyciągniętej głowie i aksamitnym gęstym włosie; żyją na całym świecie, z wyjątkiem Australii, Ameryki Południowej i Antarktydy


SJP.pl

Ryjówkowate, sorki (Soricidae) – rodzina ssaków z podrzędu Erinaceota w obrębie rzędu owadożerów (Eulipotyphla). Należy do niej przeszło 300 gatunków, w tym ryjówka malutka, która jest najmniejszym ssakiem Polski oraz ryjówek etruski uważany za najmniejszego znanego ssaka na świecie. Ryjówkowate zamieszkują Azję, Europę, Afrykę, Amerykę Północną i Południową.

Wikipedia


ryjówkowaty

o cechach ryjówkowatych (rodzina ssaków)


SJP.pl


ryjowy

ryj


SJP.pl

Patrz:

ryj

ryjza

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. Teresa

Wiktionary


ryk

ryki;
1. głośny, przeciągły, donośny odgłos wydawany przez zwierzęta;
2. odgłos przypominający głos zwierząt;
3. potocznie: głośny, przeraźliwy krzyk, śpiew, śmiech, płacz wydawany przez ludzi w podnieceniu, bólu itp.


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) donośny i przeciągły głos niektórych zwierząt

 (1.2) ostry, donośny, przeciągły głos; dźwięk przypominający ryk (1.1)

 (1.3) pot. głośny, przeraźliwy krzyk, śpiew, śmiech lub płacz

Wiktionary

Ryk (Reck, Recke, Rück, Rek, Ryck, Rueck) – inflancki herb szlachecki, baronowski i hrabiowski.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: rɨk, AS: ryk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rykowisko n., ryczka ż., porykiwanie n., ryczenie n.

 czas. ryczeć, zaryczeń, wyryczeć się, porykiwać

Wiktionary


rykaczewski

nazwisko


SJP.pl

Erazm Edward Rykaczewski (ur. 1803, zm. 1873 w Lubostroniu) – polski historyk, tłumacz i leksykograf.

Ukończył studia na Uniwersytecie Wileńskim w 1825. Do 1831 roku mieszkał w Warszawie, następnie przebywał w Paryżu, w Szkocji i we Włoszech. Powrócił do Polski w 1872 na zaproszenie Leona Skórzewskiego. Pochowany na Cmentarzu Parafialnym w Łabiszynie.

Wikipedia


rykała

nazwisko


SJP.pl


ryki

ryk;
1. głośny, przeciągły, donośny odgłos wydawany przez zwierzęta;
2. odgłos przypominający głos zwierząt;
3. potocznie: głośny, przeraźliwy krzyk, śpiew, śmiech, płacz wydawany przez ludzi w podnieceniu, bólu itp.


SJP.pl

Ryki – miasto w Polsce położone w województwie lubelskim, siedziba powiatu ryckiego oraz gminy miejsko-wiejskiej Ryki.

Według danych GUS z 31 grudnia 2021 r. Ryki liczyły 9498 mieszkańców.

Wikipedia


rykiel

nazwisko


SJP.pl


ryknąć

1. o niektórych zwierzętach, zwłaszcza krowie: wydać przeciągły, donośny głos;
2. wydać bardzo głośne, hałaśliwe dźwięki


SJP.pl


rykoszet

1. odbicie się lecącego przedmiotu, powodujące zmianę kierunku dalszego jego ruchu;
2. przedmiot, który odbił się od jakiejś przeszkody i zmienił kierunek ruchu;
3. potocznie: przykra i niespodziewana konsekwencja czegoś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) fiz. odbicie się lecącego przedmiotu od jakiejś przeszkody, powodujące gwałtowną zmianę trajektorii lotu, lub ten odbijający się przedmiot;

 (1.2) przen. niespodziewana przykra konsekwencja czegoś

Wiktionary

Rykoszet – zmiana trajektorii lecącego przedmiotu, będąca wynikiem jego zderzenia z przeszkodą. Także określenie samego odbitego (zrykoszetowanego) przedmiotu. Termin stosowany zwłaszcza wobec pocisków wystrzeliwanych z broni palnej.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: rɨˈkɔʃɛt, AS: rykošet

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) odbicie

Wiktionary


rykoszetować

o wystrzelonym pocisku: odbijać się od twardej powierzchni i lecieć dalej w innym kierunku


SJP.pl


rykoszetowy

rykoszet, np. wystrzały rykoszetowe


SJP.pl


rykowisko

1. miejsce, gdzie zbierają się jelenie i łosie w okresie godowym;
2. zachowanie się jeleni i łosi w czasie rui


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) łow. czas godów u jeleni

 (1.2) łow. miejsce walk jelenich w okresie godowym

Wiktionary

Rykowisko – okres godowy jeleni szlachetnych, w Polsce rozpoczyna się w drugiej połowie września i trwa około czterech tygodni.

Samce jeleni zaczynają wydawać głośne odgłosy, zaczynając tuż przed zachodem słońca, a kończąc o świcie. Przez całą noc potężny, basowy ryk byków rozlega się echem na wiele kilometrów po okolicy. Okres godowy jeleni wschodnich (sika) jest nazywany gwizdowiskiem.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W lasach gorąco, rykowisko wkracza w kulminacyjną fazę.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ryczenie n., ryk mrz.

 czas. ryczeć ndk., ryknąć dk., zaryczeć dk.

 przym. rykowiskowy

Wiktionary


rykowiskowy

rykowisko


SJP.pl

Patrz:

rykowisko

rykowski

nazwisko


SJP.pl


ryksa

imię żeńskie pochodzenia germańskiego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) hist. imię|polski|ż.

Wiktionary

  • Rycheza Lotaryńska (ok. 993-1063) – królowa polska, żona Mieszka II Lamberta
  • Ryksa (1116-po 1155) – księżniczka polska, królowa szwedzka, córka Bolesława III Krzywoustego, żona Magnusa Silnego i Swerkera I Starszego
  • Ryksa (1130/1140-1185?) – księżniczka śląska, cesarzowa hiszpańska, córka Władysława II Wygnańca, żona Alfonsa VII Imperatora
  • Ryksa (ok. 1190-po 1238) – księżniczka wielkopolska, córka Odona Mieszkowica
  • Ryksa (?-1288/1293) – księżna wielkopolska, żona Przemysła II
  • Ryksa Elżbieta (1288-1335) – królowa polska i czeska, córka Przemysła II, żona Wacława II
  • Ryksa – imię żeńskie

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Święta Ryksa była towarzyszką świętej męczennicy Urszuli.

Wiktionary


ryksza

riksza;
1. lekki, dwukołowy pojazd o jednym lub dwu siedzeniach, popularny w krajach Dalekiego Wschodu
2. trzykołowy rower lub motorower


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zob. riksza.

Wiktionary

Riksza, rzadziej ryksza (jap. 人力車 jinrikisha; ang. rickshaw) – pojazd kołowy napędzany siłą ludzkich mięśni, służący do transportu osób.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈrɨkʃa, AS: rykša

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rykszarz mos.

Wiktionary


rykszarz

człowiek kierujący rykszą (rikszą) lub ciągnący rykszę; rikszarz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) zob. rikszarz.

Wiktionary

Rykszarz (wietn. Xích lô) – wietnamsko-francusko-hongkoński dramat filmowy z 1995 roku w reżyserii Tran Anh Hunga.

Obraz miał swoją premierę w konkursie głównym na 52. MFF w Wenecji, gdzie zdobył Złotego Lwa oraz Nagrodę FIPRESCI. W ojczystym Wietnamie został jednakże zakazany ze względu na oglądanie się na zachodnie tendencje oraz realistyczne ukazanie ulicznej biedy.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈrɨkʃaʃ, AS: rykšaš

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ryksza ż.

Wiktionary


ryl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. techn. szpadel

Wiktionary

Osoby o tym nazwisku:

  • Dorota Ryl – polska samorządowiec i urzędniczka
  • Elżbieta Ryl-Górska – polska śpiewaczka operetkowa i pedagog
  • Henryk Ryl – polski reżyser teatru lalek, dramaturg
  • Janusz Ryl-Krystianowski – polski lalkarz, reżyser teatralny
  • Wiktor Ryl – polski wojskowy lotnik i kolarz

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|sztecher.

Wiktionary


rylcowaty

1. wyrostek rylcowaty - część kości łokciowej, promieniowej lub skroniowej;
2. przypominający kształtem rylec


SJP.pl


rylcowy

rylec


SJP.pl

Patrz:

rylec

rylec

narzędzie o ostrym końcu, używanie do rycia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) astr. jeden z gwiazdozbiorów nieba południowego;

Wiktionary

  • Gwiazdozbiór Rylca
  • rylec (narzędzie)
  • Rylec (archeologia)

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈrɨlɛt͡s, AS: rylec

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Gwiazdozbiór Rylca, skr. Cae

Wiktionary


rylski

przymiotnik od: Riła


SJP.pl

  • Feliks Rylski (1770–1823) – kapitan Wojska Polskiego
  • Eustachy Rylski (1817–1899) – właściciel dóbr, poseł do Sejmu Krajowego Galicji
  • Edward Rylski (1821–1895) – hrabia, oficer austriacki, powstaniec styczniowy
  • August Ścibor-Rylski (1841–1902) – powstaniec styczniowy, urzędnik, właściciel ziemski
  • Witold Ścibor-Rylski (1871–1926) – generał brygady Wojska Polskiego
  • Władysław Ścibor-Rylski (1882–1922) – pułkownik Wojska Polskiego, komendant Korpusu Kadetów Nr 2 w Modlinie
  • Maksym Rylski (1895–1964) – ukraiński poeta, tłumacz, publicysta, działacz społeczny
  • Zygmunt Rylski (1898–1945) – podpułkownik piechoty Wojska Polskiego, ojciec Zbigniewa
  • Włodzimierz Ścibor-Rylski (1914–1939) – podporucznik rezerwy kawalerii Wojska Polskiego, działacz katolicki, prawnik
  • Zbigniew Ścibor-Rylski (ur. 1917) – żołnierz AK, generał brygady Wojska Polskiego
  • Zbigniew Rylski (ur. 1923) – major Wojska Polskiego, syn Zygmunta
  • Aleksander Ścibor-Rylski (1928–1983) – pisarz, reżyser i scenarzysta filmowy
  • Eustachy Rylski (ur. 1944) – prozaik, dramaturg i scenarzysta

Wikipedia


rym

1. zgodność brzmienia końcówek wyrazów, znajdujących się przeważnie na końcu wersów;
2. zwykle w lm., książk. wiersze rymowane, poezja


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) liter. para dwóch słów na końcu wersu utworu pisanego wierszem o identycznych lub podobnie brzmiących końcówkach

Wiktionary

Rym – powtórzenie jednakowych lub podobnych układów brzmieniowych w zakończeniach wyrazów, zajmujących ustaloną pozycję w obrębie wersu (w poezji) lub zdania.

Rymy pełnią funkcję wierszotwórczą (wskazują koniec wersu, wzmacniają rytm, łączą wersy w strofy), instrumentacyjną (wpływają na kształt brzmieniowy utworu) i semantyczną (znaczeniową; uwypuklają znaczenia słów rymujących się). W poezji współczesnej rymy mają mniejsze znaczenie niż w tradycyjnej; w wielu zaś jej przejawach zupełnie nie występują.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Co to za wiersz, skoro nie ma rymów?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: rɨ̃m, AS: rỹm

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rymowanka ż.

 czas. rymować

 przym. rymiczny

 ims. rymowany

Wiktionary


ryma

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. katar

 (1.2) gw-pl|Górny Śląsk. grypa

Wiktionary


rymań

wieś w Polsce


SJP.pl

Rymań (niem. Roman) – wieś gminna w północno-zachodniej Polsce, położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie kołobrzeskim, w gminie Rymań, przy drodze wojewódzkiej nr 112. Miejscowość jest siedzibą gminy Rymań.

Pod koniec 2009 roku w Rymaniu było zarejestrowanych 77 podmiotów gospodarczych.

Wikipedia


rymanów

miasto w Polsce


SJP.pl

Rymanów – miasto w województwie podkarpackim, w powiecie krośnieńskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Rymanów.

Prywatne miasto szlacheckie lokowane w 1376. W XVI w. w województwie ruskim.

Według danych GUS z 1 stycznia 2024 r. miasto liczyło 3545 mieszkańców, będąc 36. najludniejszym miastem w województwie.

Wikipedia


rymanowianin

mieszkaniec Rymanowa (miasta w Polsce)


SJP.pl


rymanowianka

mieszkanka Rymanowa (miasta w Polsce)


SJP.pl


rymanowski

przymiotnik od: Rymanów, Rymanów-Zdrój


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Rymanowem, dotyczący Rymanowa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Rymanów mrz., rymanowianin m., rymanowianka ż.

Wiktionary


rymański

przymiotnik od: Rymań


SJP.pl


rymar

nazwisko


SJP.pl


rymarczyk

nazwisko


SJP.pl


rymarka

1. maszyna do szycia skóry;
2. technika wyrabiania przedmiotów ze skóry; rymarstwo;
3. dawniej: żona rymarza


SJP.pl


rymarkiewicz

nazwisko


SJP.pl


rymarnia

warsztat zajmujący się wyrobem i naprawą przedmiotów ze skóry i materiałów skóropodobnych


SJP.pl


rymarowicz

nazwisko


SJP.pl


rymarski

dotyczący rymarza, rymarstwa


SJP.pl


rymarstwo

technika wyrabiania przedmiotów ze skóry; rymarka


SJP.pl

Rymarstwo – dział rzemiosła zajmujący się wytwarzaniem uprzęży konnych, siodeł, akcesoriów jeździeckich i skórzanych pasów pędnych.

Tradycyjnie wyroby szyte były ręcznie ze skór, a następnie wykańczane metalowymi okuciami. Część pracowni zachowało ten sposób pracy, pozostałe wykorzystują szycie maszynowe. Rymarze posiadali własne cechy regulujące zwyczaje, zasady zdobywania zawodu i rozsądzające spory.

Wikipedia


rymarz

1. rzemieślnik wyrabiający przedmioty ze skóry;
2. żartobliwie: osoba, która tworzy nieudolne wiersze; rymokleta, rymopis, wierszopis, wierszorób, rymorób


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) rzem. rzemieślnik zajmujący się wyrabianiem przedmiotów ze skóry

Wiktionary

  • rymarz – rzemieślnik trudniący się rymarstwem
  • Rymarz – szczyt w Sudetach
  • Ferdynand Rymarz – działacz państwowy
  • Czesław Rymarz – profesor, pułkownik Wojska Polskiego, wykładowca Wojskowej Akademii Technicznej


Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈrɨ̃maʃ, AS: rmaš

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rymarstwo n.

 przym. rymarski

Wiktionary


rymaszewski

nazwisko


SJP.pl


rymesa

weksel, na którym znajduje się co najmniej jeden indos


SJP.pl

Rymesa – weksel puszczony w obieg, tj. weksel, który posiada co najmniej jeden indos

Wikipedia


rymkiewicz

nazwisko


SJP.pl

  • Aleksander Rymkiewicz (1913-1983) – polski poeta
  • Bronisław Rymkiewicz (ur. 1849, zm. 1907) – polski inżynier kolejnictwa.
  • Franciszek Rymkiewicz (1756–1799) – generał major Wojska Polskiego
  • Janusz Rymkiewicz (ur. 1959) – polski aktor dubbingowy i filmowy
  • Jarosław Marek Rymkiewicz (1935–2022) – polski poeta, eseista, dramaturg i krytyk literacki
  • Józef Rymkiewicz (ur. 1798) – porucznik Wojska Polskiego
  • Władysław Rymkiewicz (1900–1984) – polski prozaik
  • Zygmunt Rymkiewicz (1862–1934) – generał major Armii Imperium Rosyjskiego

Wikipedia


rymnąć

gwarowo: uderzyć się, przewrócić się, często także: położyć się na krótki czas, zdrzemnąć się


SJP.pl


rymnicki

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Rymnikiem, dotyczący Rymnika

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Rymnik mrz.

Wiktionary


rymnik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto we wschodniej Rumunii, u podnóża Karpat Wschodnich, nad rzeką Rymnik;

Wiktionary

Rymnik (rum. Râmnicu Sărat) – miasto we wschodniej Rumunii, w okręgu Buzău, u podnóża Karpat Wschodnich, nad rzeką Rymnik. Liczy około 38,8 tys. mieszkańców.

W 1789 roku nad rzeką o tej samej nazwie rozegrała się bitwa nad Rymnikiem.

W mieście rozwinął się przemysł elektromaszynowy, chemiczny, odzieżowy oraz spożywczy.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. rymnicki

Wiktionary


rymobaj

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) poetycki bajarz

Wiktionary


rymoid

rym przybliżony, podobieństwo brzmienia zakończeń wyrazów zbliżone do rymu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) liter. niepełna zgodność brzmień zakończeń wyrazów, przypominająca rym

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nie jest to jedyna cecha „reakcyjna”. Rymy tradycyjne przeważają nad wszelkiego rodzaju rymoidami; rym nieścisły użyty jest zawsze oględnie, […]

Wiktionary


rymokleta

pogardliwie: ktoś, kto tworzy mało wartościowe, liche wiersze; wierszokleta, wierszopis, rymopis, wierszorób, rymorób


SJP.pl


rymopis

pogardliwie: ktoś, kto tworzy mało wartościowe, liche wiersze; wierszokleta, rymokleta, wierszopis, wierszorób, rymorób


SJP.pl


rymorób

pogardliwie: ktoś, kto tworzy mało wartościowe, liche wiersze; wierszokleta, rymokleta, rymopis, wierszopis, wierszorób


SJP.pl


rymoróbstwo

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) tworzenie rymów, rymowanie

Wiktionary


rymotwór

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) daw. poeta

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) daw. wiersz

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rymotwórca m., rymotórczyni m., rymotwórstwo n.

 przym. rymotwórczy

Wiktionary


rymotwórca

rzadko: ten, kto układa wiersze; poeta, wersyfikator


SJP.pl


rymotwórczy

dotyczący tworzenia rymów; wierszotwórczy, poetycki


SJP.pl


rymotwórstwo

tworzenie wierszy; wierszopisarstwo


SJP.pl


rymować

1. dobierać wyrazu do rymu;
2. pisać wiersze


SJP.pl

czasownik

 (1.1) tworzyć rymy

czasownik zwrotny rymować się

 (2.1) o słowach: tworzyć rym z innymi słowami

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Rymuję po polsku, bo nie jestem z Waszyngtonu, Londynu, Rzymu czy znad Balatonu (Kaliber 44 „Międzymiastowa”).

 (2.1) „Porządek” rymuje się ze słowem „obrządek”.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: rɨ̃ˈmɔvat͡ɕ, AS: rỹmovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rym m., rymowanka ż., rymowanie n.

Wiktionary


rymowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|rymować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. rymować ndk.

Wiktionary


rymowanka

krótki wierszyk o prostych rymach


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. prosty, krótki wiersz rymowany

 (1.2) pot. wyrażenie o rymujących się częściach, często o charakterze dźwiękonaśladowczym, np. hokus-pokus, trele-morele, szuru-buru

Wiktionary

Rymowanka – wierszowana forma literacka, zwykle o niewielkiej wartości artystycznej.

W rymowance mogą się znajdować następujące rodzaje braków formalnych:

  • temat oklepany lub nadmiernie sentymentalny,
  • rymy częstochowskie,
  • rymy nieprecyzyjne lub robione na siłę,
  • zachwiane metrum wiersza,
  • wymuszona zamiana kolejności wyrazów, aby zachować metrum.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Przypomniałem sobie wtedy jakąś głupiutką rymowankę z podstawówki i postanowiłem ją wyrecytować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rym mrz.

 czas. rymować ndk.

Wiktionary


rymownik

publikacja zawierająca zestawienia wyrazów z podobnie brzmiącymi zakończeniami, pomocna w tworzeniu wierszy


SJP.pl


rymowy

rym


SJP.pl

Patrz:

rym

ryms

wykrzyknik naśladujący odgłos nagłego, niespodziewanego uderzenia, upadku, strzału itp.; rym


SJP.pl


rymsnąć

upaść; bęcnąć


SJP.pl

czasownik nieprzechodni dokonany

 (1.1) pot. przewrócić się

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rymnąć

Wiktionary


rymsza

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Andrzej Rymsza – polski i ruski pisarz i poeta
  • Alaksandr Rymsza – białoruski hokeista
  • Marek Rymsza – polski socjolog

Wikipedia


rymut

nazwisko


SJP.pl


rymy

1. zgodność brzmienia końcówek wyrazów, znajdujących się przeważnie na końcu wersów;
2. zwykle w lm., książk. wiersze rymowane, poezja


SJP.pl

Rym – powtórzenie jednakowych lub podobnych układów brzmieniowych w zakończeniach wyrazów, zajmujących ustaloną pozycję w obrębie wersu (w poezji) lub zdania.

Rymy pełnią funkcję wierszotwórczą (wskazują koniec wersu, wzmacniają rytm, łączą wersy w strofy), instrumentacyjną (wpływają na kształt brzmieniowy utworu) i semantyczną (znaczeniową; uwypuklają znaczenia słów rymujących się). W poezji współczesnej rymy mają mniejsze znaczenie niż w tradycyjnej; w wielu zaś jej przejawach zupełnie nie występują.

Wikipedia


ryn

1. ryba chrzęstnoszkieletowa; raszpla, skwat, anioł morski;
2. dawniej: rynna


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Polsce, w województwie warmińsko-mazurskim;

 (1.2) geogr. toponim, nazwa kilku wsi w Polsce;

 (1.3) geogr. pustynia pomiędzy Kazachstanem a Rosją;

Wiktionary

Ryn (niem. Rhein, prus. Rins) – miasto w północno-wschodniej Polsce, w woj. warmińsko-mazurskim, w powiecie giżyckim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Ryn.

Według danych GUS z 1 stycznia 2024 r. Ryn liczył 2678 mieszkańców.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W 1657 r. na Ryn najechali Tatarzy hetmana Gosiewskiego, którzy spalili zamek.

 (1.2) Jadąc przez Ryn, widzieliśmy bociany.

 (1.3) Mieszkańcami Ryna są przede wszystkim Kazachowie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: rɨ̃n, AS: rỹn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ryński mrz., rynianin m., rynianka ż.

 przym. ryński

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. ryński mrz., rynianin m., rynianka ż.

 przym. ryński

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* litewski: (1.1) Rynas

* niemiecki: (1.1) Rhein

* nowopruski: (1.1) Rins

* rosyjski: (1.1) Рын m.

źródła.

== Ryn (język afrykanerski.) ==

thumb|Ryn (1.1)

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) geogr. Ren

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


ryna

1. ryba chrzęstnoszkieletowa; raszpla, skwat, anioł morski;
2. dawniej: rynna


SJP.pl

Nazwą ryna określane są 3 gatunki ryb chrzęstnoszkieletowych:

  • ryna – Squatina dumeril
  • ryna, inaczej raszpla zwyczajna – Squatina squatina
  • ryna – Rhina ancylostomus (pisane też Rhina ancylostoma)

Wikipedia


rynar

w górnictwie: powróz do ciągnięcia żelaznego łańcucha, zakończony hakiem; rynał


SJP.pl


rynarzewo

  • Rynarzewo – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. nakielskim, w gminie Szubin.
  • Rynarzewo – osiedle w Gdańsku, w dzielnicy Oliwa

Wikipedia


rynatka

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. Renatka

Wiktionary


rynchocefal

przedstawiciel rzędu prymitywnych pierwotnych gadów wyglądem przypominających duże jaszczurki


SJP.pl


rynchocefale

przedstawiciel rzędu prymitywnych pierwotnych gadów wyglądem przypominających duże jaszczurki


SJP.pl

Sfenodonty, gady ryjogłowe (Sphenodontia) – rząd gadów z nadrzędu lepidozaurów, o prymitywnej budowie, w większości wymarłych (rozkwit przeżyły w erze mezozoicznej). Są grupą siostrzaną łuskonośnych (jaszczurek, amfisben i węży).

Wikipedia


ryndak

nazwisko


SJP.pl

Ryndak (forma żeńska Ryndak, Ryndakowa, liczba mnoga: Ryndakowie) – polski nazwisko. Nosi je około 1007 osób. Najwięcej osób o tym nazwisku mieszka na terenie Małopolski i Podkarpacia.

Na początku lat 90-XX wieku w Polsce nosiło je 829 osób

Wikipedia


ryneczek

zdrobnienie od: rynek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) pot. niewielki rynek, plac w centrum miasta

 (1.2) pot. targowisko

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Oczom turystów ukazał się uroczy ryneczek.

 (1.2) Kupiłaś tę bluzkę na ryneczku?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: rɨ̃ˈnɛt͡ʃɛk, AS: rỹneček

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rynek m.

 przym. rynkowy

Wiktionary


ryneczka

zdrobnienie od: rynka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. zdrobn. od: rynka

Wiktionary

Wymowa:

IPA: rɨ̃ˈnɛt͡ʃka, AS: rỹnečka

Wiktionary


rynek

1. plac w centrum miasta, wokół którego znajdują się budynki, a w środku często ratusz;
2. dawniej: główny plac targowy w centrum miasta;
3. całokształt stosunków handlowych i gospodarczych;
4. rejon o określonym zapotrzebowaniu na coś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) wydzielona część miasta, plac, gdzie kupcy sprzedają swoje towary ze straganów;

 (1.2) centralne miejsce w mieście, gdzie dawniej był rynek (1.1)

 (1.3) ekon. pojęcie obejmujące cały handel jakimiś surowcami lub produktami na jakimś obszarze;

 (1.4) łódź. bazar, targowisko, miejsce targu niekoniecznie na rynku (1.1)

Wiktionary

Rynek oznacza najczęściej plac w centrum miasta, wokół którego znajdują się budynki, a w środku ratusz

  • rynek – w urbanistyce, miejski główny plac, częste w przeszłości miejsce handlu – targ
  • rynek – w ekonomii, abstrakcyjne pojęcie określające miejsce dokonywania transakcji

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Kupiliśmy na rynku świeżą kapustę i mięso.

 (1.2) Przy naszym rynku znajduje się poczta, kościół, komisariat i urząd miasta.

 (1.3) Na polskim rynku stali zanotowano znaczny wzrost cen.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈrɨ̃nɛk, AS: rnek

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1-2) zdrobn. ryneczek

 (1) przym. rynkowy, przyrynkowy, wokółrynkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) targowisko, targ, bazar

 (1.2) centrum, plac

 (1.3) handel

 (1.4) ryneczek

Wiktionary


ryngraf

rodzaj medalionu wykonanego z cienkiej blachy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) hist. wojsk. szeroki blaszany napierśnik z symbolem religijnym lub narodowym noszony przez wojskowych

Wiktionary

Ryngraf (z niem. Ringkragen (dosł. okrężny kołnierz), staropol. kaplerz) – naszyjnik z blaszanym wisiorem w kształcie tarczy amazonek lub tarczy herbowej, wywodzący się z obojczyka (elementu zbroi).

Ryngrafy często zdobione były rysunkami o tematyce religijnej lub heraldycznej, a w późniejszym okresie umieszczano na nich niekiedy godła państwowe. Ryngraf powstał poprzez ewolucję z obojczyka noszonego pod szyją, który od XVI w. był stopniowo zmniejszany i z czasem stosowany samodzielnie (bez reszty zbroi). W ostatecznej formie wykształcił się w XVII w. jako wojskowa dystynkcja (odznaka) bądź ozdoba o charakterze militarnym zatracając znaczenie ochronne.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Marszałek miał na piersi ryngraf z Najświętszą Panienką.

Wiktionary


rynia

prymitywna roślina lądowa pochodząca z dolnego dewonu, obecnie wymarła, bezlistna, niewielkich rozmiarów (do 0,5 m wysokości) o pędach rozgałęziających się głównie widlasto


SJP.pl

  • rynia (roślina) (Rhynia) – rodzaj roślin kopalnych z gromady ryniofitów

2 miejscowości w Polsce:

  • Rynia – wieś w woj. mazowieckim, w pow. legionowskim, w gminie Nieporęt
  • Rynia – wieś w woj. mazowieckim, w pow. mińskim, w gminie Dobre

Wikipedia


ryniak

nazwisko


SJP.pl

  • Andrzej Ryniak (1967-), hokeista, stolarz
  • Bronisław Ryniak, żołnierz, pracownik związany z Sanokiem
  • Jan Ryniak (1967-), tenisista, hokeista, trener, sędzia hokejowy
  • Monika Ryniak (1960-), nauczycielka, działaczka społeczna, posłanka na Sejm V i VI kadencji
  • Stanisław Ryniak (1915-2004), architekt, pierwszy polski więzień Auschwitz-Birkenau

Wikipedia


rynianin

mieszkaniec Ryna, Ryni


SJP.pl


rynianka

mieszkanka Ryna, Ryni


SJP.pl


rynica

Rynica (niem. Roderbeck) – wieś w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie gryfińskim, w gminie Widuchowa.

31 grudnia 2008 r. wieś miała 220 mieszkańców.

We wsi rośnie pomnikowy dąb, o obwodzie pnia 734 cm i wysokości 24,5 m (w 2015).

Wikipedia


rynienka

1. mała rynna, podłużne płaskie naczynie, coś spełniającego funkcję rynny;
2. mała patelnia; rynka


SJP.pl


rynienkowato

rynienkowaty


SJP.pl

Patrz:

rynienkowaty

rynienkowaty

przypominający kształtem wąskie korytko, podobny do rynny


SJP.pl


ryniewicz

nazwisko


SJP.pl


rynifer

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. zool. nazwa systematyczna|Rangifer|C.H. Smith|ref=tak., renifer

Wiktionary


rynka

regionalne: rondelek z rączką lub dwoma uszkami


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) lwów. garnek

 (1.2) reg-pl|Kresy. patelnia

Wiktionary

Rynka (tygielek) – niski, płaski rondelek, zwykle gliniany, z dwoma uchami lub rączką, czasem na trzech nóżkach, służący do duszenia i smażenia potraw mięsnych i innych.

Wikipedia


rynkiewicz

nazwisko


SJP.pl


rynkowe

związany z rynkiem


SJP.pl


rynkowiec

zwolennik gospodarki opartej na zasadach wolnego rynku; wolnorynkowiec


SJP.pl


rynkówka

wieś w Polsce


SJP.pl

Rynkówka – wieś kociewska w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie starogardzkim, w gminie Smętowo Graniczne.

W latach 1945–1975 miejscowość administracyjnie należała do tzw. dużego województwa gdańskiego, a w latach 1975–1998 do tzw. małego województwa gdańskiego.

Wikipedia


rynkowo

związany z rynkiem


SJP.pl

Rynkowo (niem. Rinkau) – osiedle położone w Północnym Pasie Rekreacyjnym Bydgoszczy. Większą część osiedla zajmują obszary leśne. Nieliczną zabudowę stanowią domy jednorodzinne oraz obiekty przemysłowe. Na granicy osiedla przebiega linia kolejowa ze zlikwidowaną dla ruchu pasażerskiego stacją Rynkowo i nadal używanym przystankiem osobowym Rynkowo Wiadukt.

Wikipedia


rynkowski

nazwisko


SJP.pl


rynkowy

związany z rynkiem


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) ekon. dotyczący rynku, tj. kupna i sprzedaży

 (1.2) umiejscowiony na rynku, placu miejskim

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rynek mrz., rynkowe n.

:: zdrobn. ryneczek mrz.

Wiktionary


rynna

rurkowata konstrukcja do odprowadzania deszczu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) bud. rura, do której spływają wody zgromadzone na dachu podczas deszczu:

 (1.2) geol. długie i wąskie wgłębienie powstające na skutek ruchu lodowca, lądolodu bądź spływającej wody;

 (1.3) nadmuchiwana zjeżdżalnia, służąca do ewakuacji ludzi z samolotu

Wiktionary

Rynna – półotwarta rura najczęściej kładziona wokół krawędzi dachu budynków, do której spływa woda opadowa z dachu podczas deszczu. Rynnę podtrzymuje wspornik rynny (inne nazwy: hak do rynny, pot. rynajza, rynhak).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Po deszczu, pozostałe na dachu wody opadowe spłynęły po rynnie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈrɨ̃nːa, AS: r•na

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rynniarz m., rynnica ż.

:: zdrobn. rynienka ż.

 przym. rynnowy

Wiktionary


rynnica

chrząszcz żerujący na topolach, osikach i wierzbach


SJP.pl

Rynnica – zwyczajowa nazwa kilku gatunków niewielkich, roślinożernych chrząszczy z rodziny stonkowatych zaliczanych dawniej do rodzaju Chrysomela Linnaeus, 1758 (syn. Melasoma Stephens, 1831). W wyniku zmian w klasyfikacji jeden z gatunków (Chrysomela aenea) został przeniesiony do rodzaju Plagiosterna.

Wikipedia


rynnik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. kocioł na trzech nogach

Wiktionary


rynnowy

rynna


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z rynną, dotyczący rynny

 (1.2) mający kształt rynny

Wiktionary

Patrz:

rynna

Powiązane:

 rzecz. rynna ż., rynienka ż., rynniarz m., rynnica ż.

Wiktionary


ryno-

temat słowotwórczy

 (1.1) pierwszy człon wyrazów złożonych mających związek znaczeniowy z nosem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) ryno- + -logia = rynologia

 (1.1) ryno- + plastyka = rynoplastyka

 (1.1) ryno- + -skopia = rynoskopia

Wiktionary


rynochirurgia

Rynologia (z gr. rhinos, rynos) – dziedzina medycyny zajmująca się fizjologią, rozpoznawaniem, diagnozowaniem i leczeniem nosa i zatok przynosowych, zaś rynochirurgia zajmuje się leczeniem operacyjnym nosa i zatok przynosowych.

Lekarz zajmujący się rynologią to rynolog.

Wikipedia


rynolog

lekarz zajmujący się chorobami nosa i zatok przynosowych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) med. lekarz specjalista zajmujący się rozpoznawaniem, profilaktyką i leczeniem chorób nosa i zatok przynosowych

rzeczownik, rodzaj żeński

 (2.1) med. lekarka specjalistka rynologii

Wiktionary

Rynologia (z gr. rhinos, rynos) – dziedzina medycyny zajmująca się fizjologią, rozpoznawaniem, diagnozowaniem i leczeniem nosa i zatok przynosowych, zaś rynochirurgia zajmuje się leczeniem operacyjnym nosa i zatok przynosowych.

Lekarz zajmujący się rynologią to rynolog.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Rynolog zrobi mi septoplastykę, bo mam skrzywioną przegrodę nosową.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: rɨ̃ˈnɔlɔk, AS: rỹnolok

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rynologia ż.

 przym. rynologiczny

 przysł. rynologicznie

Wiktionary


rynologia

dział medycyny dotyczący schorzeń nosa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. nauk. diagnostyka i leczenie chorób nosa oraz zatok przynosowych;

Wiktionary

Rynologia (z gr. rhinos, rynos) – dziedzina medycyny zajmująca się fizjologią, rozpoznawaniem, diagnozowaniem i leczeniem nosa i zatok przynosowych, zaś rynochirurgia zajmuje się leczeniem operacyjnym nosa i zatok przynosowych.

Lekarz zajmujący się rynologią to rynolog.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Lekarza zajmującego się rynologią nazywamy rynologiem.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rynolog mos./ż.

 przym. rynologiczny

 przysł. rynologicznie

Wiktionary


rynologiczny

rynologia


SJP.pl

Patrz:

rynologia

rynoplastyka

Wikipedia


rynoskopia

w medycynie: oglądanie jam nosa przez nozdrza za pomocą endoskopu lub od strony gardła za pomocą lusterka; rinoskopia


SJP.pl

Rynoskopia albo rinoskopia (łac. rhinoscopia) – metoda diagnostyczna, polegająca na badaniu jam nosowych wzrokiem, powszechnie stosowana przez laryngologów.

Wikipedia


ryńsk

Ryńsk – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie wąbrzeskim, w gminie Ryńsk.

Do 1954 roku miejscowość była siedzibą gminy Ryńsk. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa toruńskiego. Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczyła 746 mieszkańców. Jest drugą co do wielkości miejscowością gminy Ryńsk.

Wikipedia


ryński

przymiotnik od: Ryn, Rynia


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) przym. od Ryn

 (1.2) przym. od Rynia

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. numizm. reński

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈrɨ̃j̃sʲci, AS: rĩ ̯sʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Ryn mrz.

Wiktionary


ryńszczok

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. numizm. reński

Wiktionary


rynsztoczek

zdrobnienie od: rynsztok


SJP.pl


rynsztok

1. otwarty kanał, zwykle wzdłuż krawędzi jezdni, odprowadzający z ulicy wody ściekowe i opadowe; ściek uliczny;
2. przenośnie: margines społeczny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) otwarty kanał, zwykle wzdłuż krawędzi jezdni, odprowadzający z ulicy wody opadowe i ściekowe

 (1.2) przen. środowisko ludzi zdemoralizowanych

Wiktionary

Rynsztok – zagłębienie między jezdnią a chodnikiem. Służyło do odprowadzania wód opadowych, roztopowych i ścieków.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. rynsztokowy

Wiktionary


rynsztokos

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) rzad. żart. kiepskiej jakości, śmierdzący papieros lub cygaro

Wiktionary

Wymowa:

IPA: rɨ̃w̃ˈʃtɔkɔs, AS: rỹũ̯štokos

Wiktionary


rynsztokowy

1. rynsztok;
2. przenośnie: wulgarny, ordynarny, niecenzuralny; brukowy, uliczny


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z rynsztokiem, dotyczący rynsztoku

przymiotnik jakościowy

 (2.1) mający negatywne cechy kojarzące się z rynsztokiem i ulicą

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rynsztok mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) plugawy, ordynarny, wulgarny

Wiktionary


rynsztunek

broń i sprzęt wojskowy żołnierza


SJP.pl

Rynsztunek (od niem. rüstung, także: rystunek, rysztunek) – ogół uzbrojenia i oporządzenia składającego się na wyposażenie indywidualne żołnierza. W wojsku polskim termin używany od XVI wieku (współcześnie już niestosowany).

Przykładowe elementy rynsztunku:

  • Broń (biała, palna).
  • Hełm i zbroja (lub jej elementy).
  • Pas, ładownica, bandolier, tornister, manierka itp.


Wikipedia


rynwa

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Kresy. rynna

Wiktionary


ryokan

[czytaj: rjokan] tradycyjny zajazd (hotel) japoński, oferujący nocleg i wyżywienie dla podróżujących


SJP.pl

Ryokan (jap. 旅館 ryokan) – tradycyjna japońska gospoda (zajazd, hotel) świadcząca usługi noclegu i wyżywienia dla podróżujących.

Znajdują się na terenie całego kraju, a w historycznych centrach turystycznych – jak Kioto czy Nara – występują licznie. Rozpiętość cenowa usługi noclegu w ryokanie waha się od kilkudziesięciu do kilkuset euro za jedną noc.

Wikipedia


ryolit

magmowa skała wulkaniczna; liparyt, riolit


SJP.pl

Ryolit, liparyt, riolit (z gr. ρεω - płynę i λίθος - kamień) – kwaśna skała wylewna albo hipabysalna, o składzie podobnym do granitu (jest to wylewny odpowiednik granitu – powstał z magmy o tym samym składzie chemicznym, tylko odmienne były warunki powstawania, które zapisały się w jego wyglądzie, strukturze i wytrzymałości).

Wikipedia


rypać

1. potocznie: robić coś z wysiłkiem, nieudolnie;
2. "rypać" lub "rypać się" - wulgarnie: uprawiać seks;
3. pot. mówić bez ogródek;
4. pot. uderzać, walić;
5. rypać się:
a) posp. psuć się;
b) popełniać błędy


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. rypnąć)

 (1.1) pot. uderzać, bić

 (1.2) pot. gryźć

 (1.3) pot. robić coś z wysiłkiem i nieudolnie

 (1.4) rub. uprawiać seks

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. rypnąć)

 (2.1) pot. boleć

 (2.2) pot. mówić bez zahamowań

 (2.3) pot. pędzić, gnać

 (2.4) daw. gw-pl|Warszawa. uciekać

czasownik zwrotny niedokonany rypać się

 (3.1) pot. bić się

 (3.2) pot. psuć się

 (3.3) rub. uprawiać seks ze sobą wzajemnie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ale Waldek go równo rypie po pysku!

 (1.2) Komary rypią. Przejdźmy do środka.

 (2.1) Na kacu zawsze rypie mnie łeb.

 (2.3) A teraz rypaj pan do swego pana Olszewskiego i zamelduj, że przyjechał pan Dyzma z poleceniem od ministra.

 (2.4) Wiejąc przed strażnikami, Maciek rypał co sił krętymi uliczkami Starego Miasta.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈrɨpat͡ɕ, AS: rypać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rypacz m., rypanie n., rypanko n., rypnięcie n., Rypienica ż.

 czas. rypnąć dk., zrypać dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) tłuc, walić

 (1.4) rżnąć, ruchać, dymać

 (2.1) boleć, wulg. napierdalać

 (2.3) posp. walić, popylać, zasuwać

Wiktionary


rypanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|rypać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: rɨˈpãɲɛ, AS: rypãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. rypać, rypnąć

Wiktionary


rypała

potocznie: ten, co uderza, kłuje


SJP.pl


rypin

miasto w województwie kujawsko-pomorskim


SJP.pl

Rypin – miasto w Polsce położone we wschodniej części województwa kujawsko-pomorskiego, siedziba władz powiatu i gminy.

Rypin był miastem królewskim Korony Królestwa Polskiego.

Położone na szlaku wiodącym z Kujaw na Warmię i z Pomorza na Mazowsze. Leży w północno-wschodniej części historycznej ziemi dobrzyńskiej nad rzeką Rypienicą – dopływem Drwęcy.

Wikipedia


rypinianin

mieszkaniec Rypina


SJP.pl


rypinianka

mieszkanka Rypina


SJP.pl


rypiński

przymiotnik od: Rypin


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Rypinem, dotyczący Rypina

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Rypin mrz., rypinianin m., rypinianka ż.

Wiktionary


rypnąć

1. potocznie: powiedzieć coś bez ogródek;
2. potocznie: uderzyć, walnąć;
3. rypnąć się - popsuć się; popełnić błąd; uderzyć się w coś


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. rypać)

 (1.1) dokonany od|rypać.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ten zaś zaczął się usprawiedliwiać z naiwną słodyczą: — Przepraszam was, że się trochę uniosłem. Boże, bądź miłościw mnie grzesznemu! — rypnął się w pierś pięścią, aż zadudniło. — Ale Ty widzisz, jaka ta młodzież dzisiaj rozpuszczona! Jak dziadowski bat. Ty widzisz i nie grzmisz!

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rypanie n., rypnięcie n., rypanko n.

 czas. rypać ndk.

Wiktionary


ryps

tkanina o gęstym splocie z wypukłymi podłużnymi lub poprzecznymi prążkami


SJP.pl

Splot rypsowy – splot pochodny splotu płóciennego. W splocie płóciennym długości przeplotów wątku i osnowy są sobie równe i wynoszą 1. Zapisuje się to w postaci wyróżnika splotu {\tfrac {1\quad }{\quad 1}}.

Wikipedia


rypsalis

kaktus nadrzewny lub naskalny, uprawiany jako roślina ozdobna; ripsalis


SJP.pl


rypsowy

splot rypsowy - splot płócienny powstający z dwóch lub więcej nitek osnowy lub wątku


SJP.pl


rys

1. właściwość, charakterystyczna cecha,
2. opis, streszczenie, szkic,
3. zwykle w liczbie mnogiej: linie twarzy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy, nazwa własna

 (1.1) astr. jeden z gwiazdozbiorów nieba północnego;

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (2.1) zdrobn. poufała forma męskiego imienia Ryszard

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (3.1) geogr. wieś w Polsce, w województwie łódzkim, w gminie Sokolniki;

 (3.2) jeden z polskich herbów szlacheckich;

Wiktionary

Wrocławska Grupa Grafików "RYS" – grupa grafików powstała w 1969 z inicjatywy Zygmunta Waśniewskiego i Janusza Halickiego. Działała we Wrocławiu.

Patronem grupy „RYS” było Państwowe Ognisko Kultury Plastycznej we Wrocławiu i Stowarzyszenie Plastyków Amatorów, natomiast założył ją zespół złożony z absolwentów i wykładowców tegoż Ogniska. Początkowo jej skład tworzyli twórcy nieprofesjonalni. Z biegiem czasu jej skład powiększył się o artystów profesjonalnych. Jej celem było popularyzowanie ekslibrisu. Działalność Grupy polegała na wydawaniu tematycznych i bibliofilskich tek i albumów grafiki oraz organizowaniu wystaw ekslibrisu, jak również na indywidualnym udziale członków Grupy w możliwych i licznych lokalnych, ogólnopolskich, międzynarodowych i zagranicznych ekspozycjach ekslibrisu. Grupa Grafików "RYS" odegrała ogromne znaczenie w artystycznym życiu Wrocławia i Dolnego Śląska.

Wikipedia

Przykłady

 (2.1) Ryś Kowalski jest naszym sąsiadem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: rɨɕ, AS: ryś

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1) (3.1) (3.2)

 rzecz. ryś m., rysica ż., rysię n., rysiątko n.

 przym. rysi, Rysiowy

 (2.1)

 rzecz. Rysio m., Ryszard m., Rychu m., Rysiek m.

 przym. Rysiowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) skr. Lyn

 (2.1) Rysiek, Rysio, Rychu, Rysio

Wiktionary


rys.

skrót od: rysunek (czytany jako cały, odmienny wyraz)


SJP.pl

skrót

 (1.1) = rysunek

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Geometrię doklejonych taśm pokazano na rys. 2.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. rysować

 rzecz. rysunek mrz.

Wiktionary


rysa

1. draśnięcie, zadrapanie;
2. pęknięcie, szczelina;
3. jedna z właściwości minerału rozpoznawana po kolorze pyłu powstałego po sproszkowaniu tego minerału


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) podłużny ślad, wgłębienie po zadrapaniu powierzchni

 (1.2) podłużne pęknięcie powierzchni

Wiktionary

  • rysa – barwa proszku minerału
  • rysa – formacja skalna
  • Rysa – żleb opadający z Rysów w Tatrach Polskich
  • Rysa – film Michała Rosy z 2008
  • Rysa – serial kryminalny Macieja Migasa z 2020

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. rysowanie n., zarysowanie n., rysunek m., rysuneczek m., rysownik m., rysowniczka ż., rysik m.

:: zdrobn. ryska ż.

 czas. rysować ndk., narysować dk., zarysować dk., wyrysować dk.

 przym. rysunkowy

Wiktionary


rysak

koń przyuczony do bardzo szybkiego kłusa, używany głównie do wyścigów w zaprzęgu; kłusak


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) techn. narzędzie stolarskie do zarysowywania linii na drewnie

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (2.1) jeźdz. kłusak

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Proszę, podaj mi rysak, który leży na półce.

 (2.1) Stadnina kupiła nowego rysaka od hodowcy w Holandii.

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1)

 rzecz. rysa ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) kłusak

Wiktionary


rysi

związany z rysiem, zrobiony z futra rysia


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) charakterystyczny dla rysia; dotyczący, odnoszący się do rysia

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈrɨɕi, AS: ryśi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ryś m., rysica ż., rysiątko n.

Wiktionary


rysia

drapieżny ssak z rodziny kotów żyjący w Europie i południowej Azji, spotykany w Polsce


SJP.pl

przysłówek

 (1.1) daw. jeźdz. kłusem

 (1.2) daw. chyżo

forma przymiotnika.

 (2.1) ż. B. lp. rysi

 (2.2) ż. N. lp. rysi

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pojechali rysią ku odległym wzgórzom.

 (1.2) Gdy spostrzegł go, puścił się do niego rysią.

 (2.1) Widzę rysią twarz.

 (2.2) Idę z rysią twarzą.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈrɨɕiɔ̃w̃, AS: ryśiõũ̯

Wiktionary


rysiątko

młode rysia; rysię


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zdrobn. od: rysię (młody ryś)

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Samica położyła się, a rysiątka zaraz skupiły się przy matce.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ryś mzw., rysica ż.

 przym. rysi

Wiktionary


rysica

samica rysia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zool. samica rysia

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Młode wdrapało się na rysicę i zaczęło skubać jej ucho.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rysię n., rysiątko n.

:: zdrobn. rysiczka ż.

:: fm. ryś m.

 przym. rysi

 przysł. rysio

Wiktionary


rysię

młode rysia; rysiątko


SJP.pl


rysiek

zdrobnienie od: Ryszard (imię męskie); Ryś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m. zdrobn. od: Ryszard

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pojadę z Ryśkiem do sklepu.

 (1.1) Ryśkowi nie zależało na tej ofercie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Ryszarda ż., Rychu mos., Rysia ż., Rysio mos., Rysiu mos., Ryszard mos., Ryszardostwo n., Ryszardowie mos., Ryśkowie mos.

 przym. Rysiowy, Ryszardowy, Ryśkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Rysio

Wiktionary


rysień

śpiesznik rysień - pająk z rodziny śpiesznikowatych


SJP.pl


rysik

wkład do ołówka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) pręcik stanowiący wkład do ołówka lub kredki

 (1.2) inform. narzędzie kształtem zwykle przypominające długopis, służące do obsługiwania urządzeń wyposażonych w ekran dotykowy;

 (1.3) techn. narzędzie traserskie w postaci cienkiego stalowego pręta, służące do wykreślania linii i punktów na powierzchni trasowanych przedmiotów

 (1.4) hist. przyrząd z łupku o kształcie ołówka, używany dawniej do pisania na tabliczkach łupkowych

Wiktionary

Rysik (ang. stylus pen) – narzędzie graficzne, kształtem przypominające długopis. Zastępuje myszkę i umożliwia łatwą edycję plików graficznych w urządzeniach wyposażonych w ekran dotykowy. Dawniej używany w tabletach graficznych, a następnie w tabletach zintegrowanych z komputerem PC. Jednym z pierwszych był Lenovo X41 Tablet.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Nie narysowałem na lekcji przekroju żaby, bo złamał mi się rysik.

 (1.2) Niektóre tablety obsługuje się palcem, a inne rysikiem.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rysownica ż., rysowanie n., rysunek m., rysa ż., rys m., rysownik m., rysowniczka ż.

 czas. rysować ndk.

 przym. rysunkowy, rysikowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) grafit, wkład ołówkowy

 (1.4) rylec

Wiktionary


rysikowy

rysik


SJP.pl

Patrz:

rysik

rysiny

przymiotnik dzierżawczy - należący do Rysi lub z nią związany


SJP.pl

Miejscowości i ich części w Polsce

  • Rysiny – osada leśna wsi Borsk w woj. pomorskim, w pow. kościerskim, w gminie Karsin
  • Rysiny – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. kolskim, w gminie Kłodawa
  • Rysiny – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. konińskim, w gminie Kramsk

Wikipedia


rysio

związany z rysiem, zrobiony z futra rysia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m. zdrobn. Ryszard

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Rysio był Świętym Mikołajem na przedszkolnej zabawie mikołajkowej.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Ryszard m., Rysiek m., Rysiu m., Ryś m., Rychu m., Rysia ż., Ryszardostwo n., Ryszardowie nmos., Ryśkowie nmos.

 przym. Ryszardowy, Ryśkowy, Rysiowy

Wiktionary


rysiowice

Rysiowice – osada w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie nyskim, w gminie Otmuchów.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do ówczesnego województwa opolskiego.

W 2012 r. miejscowość stała się sołectwem.

Wikipedia


rysiowie

Rysio z małżonką


SJP.pl


rysiowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Rysia lub z nim związany


SJP.pl

przymiotnik dzierżawczy

 (1.1) przest. gwara. taki, który należy do Rysia

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Rysiowy rowerek stoi na werandzie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Rysio mos., Rysiu mos., Rychu mos., Rysiek mos., Ryszardostwo n., Ryszardowie nmos., Ryśkowie nmos.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Ryśkowy

Wiktionary


rysiu

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) gwara. imię|polski|m. zdrobn. od: Ryszard

forma rzeczownika.

 (2.1) W. lp. od: Rysio i Rysia

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Rysiu był świętym mikołajem na przedszkolnym przyjęciu mikołajkowym.

 (1.1) Jacku, nie wiesz, jakie ma wzięcie Rysiu u pań.

 (2.1) Cześć Rysiu! Jak się masz?

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Ryszard mos., Rysio mos., Rysiek mos., Rychu mos., Rysia ż., Ryszardostwo n., Ryszardowie mos. lm., Ryśkowie mos. lm.

 przym. Rysiowy

Wiktionary


ryska

mała rysa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: Ryszarda

forma rzeczownika.

 (2.1) D., B. lp. od: Rysiek

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Leszek Wawrów wspomniał, że jego ojciec Wicko w młodości bujnie kawalerował w Hadyńkowicach. Jego pierwsza miłość nazywała się Ryśka Kapustyńska.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Ryszarda ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Rysia

Wiktionary


ryski

przymiotnik od: Ryga


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z miastem Ryga, dotyczący miasta Ryga

forma rzeczownika|rodzaj=żeński.

 (2.1) D. lp. oraz M., B. i W. lm. od ryska

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈrɨsʲci, AS: rysʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Ryga ż., ryżanka ż., ryżanin m.

Wiktionary


ryśkowie

zdrobnienie od: Ryszard (imię męskie); Ryś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) pot. Rysiek z małżonką

forma rzeczownika.

 (2.1) M., W. lm. od: Rysiek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Rychu mos., Rysia ż., Rysiek mos., Rysio mos., Rysiu mos., Ryszard mos., Ryszardostwo n., Ryszardowie mos.

 przym. Rysiowy, Ryszardowy, Ryśkowy

Wiktionary


ryśkowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Ryśka lub z nim związany


SJP.pl

przymiotnik dzierżawczy

 (1.1) przest. gwara. taki, który należy do Ryśka

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ktoś widział Ryśkowe pieluchy?

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Rysiek mos., Rychu mos., Rysio mos., Ryszardostwo n., Ryszardowie nmos., Ryśkowie nmos.

Wiktionary


rysopis

opis wyglądu człowieka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) opis szczegółów wyglądu człowieka (twarzy, znaków szczególnych itp.) używany zazwyczaj do ułatwiania odnajdywania osób poszukiwanych, zaginionych

Wiktionary

Wymowa:

IPA: rɨˈsɔpʲis, AS: rysopʹis

Wiktionary


rysować

czasownik przechodni niedokonany (dk. narysować)

 (1.1) tworzyć rysunek, szkic za pomocą ołówka, kredki, węgla, kredy lub innego twardego narzędzia

czasownik przechodni niedokonany (dk. brak)

 (2.1) opisywać coś obrazowo, w plastyczny sposób

czasownik przechodni niedokonany (dk. porysować / zarysować)

 (3.1) robić rysy na jakiejś twardej powierzchni

czasownik zwrotny niedokonany rysować się (dk. brak)

 (4.1) o sposobie rysowania: przedstawiać, obrazować

 (4.2) stawać się widocznym

 (4.3) o zjawiskach abstrakcyjnych: uwidaczniać się

 (4.4) ujawniać kierunek rozwoju wypadków

czasownik zwrotny niedokonany rysować się (dk. porysować się / zarysować się)

 (5.1) o gładkich przedmiotach: pokrywać się rysami

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dzisiaj przedszkolaki rysują kredkami swoje zwierzątka.

 (2.1) Ideolodzy socjalizmu rysowali przed nami wizję szczęśliwego społeczeństwa równych ludzi.

 (3.1) Tylko stalą narzędziową możesz rysować szkło.

 (4.1) Na rysunkach wykonawczych nity rysuje się bez uproszczeń.

 (4.2) W świetle brzasku poczęły rysować się powoli kontury drzew.

 (4.3) Tylko w chwili przebudzenia sen rysuje się nam wyraźnie.

 (4.4) Myślę, że z tak dobrym wykształceniem rysuje się przed tobą świetlana przyszłość.

 (4.4) Na Bliskim Wschodzie rysuje się nowy konflikt zbrojny.

 (5.1) Wyświetlacz komórki noszonej w plecaku może rysować się o twarde przedmioty.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: rɨˈsɔvat͡ɕ, AS: rysovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. obrys mrz., obrysowanie n., porysowanie n., przerysowanie n., rys mrz., rysa ż., Rysy lm nm., rysik mrz., ryska ż., rysowanie n., rysowanka ż., rysownica ż., rysownictwo n., rysowniczka ż., rysownik mos., rysunek mrz., rysunki lm nm., zarys mrz., zarysowanie n.

 czas. dorysować dk., narysować dk., obrysować dk., odrysować dk., porysować dk., przerysować dk., rozrysować dk., wrysować dk., wyrysować dk., zarysować dk., zrysować dk.

 przym. dorysowany, narysowany, nienarysowany, nieobrysowany, nieporysowany, nieprzerysowany, nierozrysowany, nierysowalny, nierysowany, nierysujący, niezarysowany, obrysowany, obrysowujący, porysowany, przerysowany, przerysowujący, rozrysować, rysowany, rysowniczy, rysujący, rysunkowy, wrysowany, wyrysowany, wrysowujący, zarysowany, zarysowujący, zrysowany

 skr. rys.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szkicować, kreślić; skr. rys.

 (2.1) kreślić

 (3.1) szorować, drapać

 (4.2) uwidaczniać się

 (5.1) zmatowić się, podrapać się

Wiktionary


rysowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|rysować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌrɨsɔˈvãɲɛ, AS: rysovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. rysować ndk.

 rzecz. rysownica ż., rysowniczka ż., rysownik mos., rysik mrz., rysa ż.

Wiktionary


rysownia

pracownia kreślarska; kreślarnia


SJP.pl


rysownica

gładka, prostokątna deska, na której rozpina się papier przed rysowaniem


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) techn. gładka deska w kształcie prostokąta, na której rozpina się kartkę papieru w celu łatwiejszego rysowania, kreślenia

Wiktionary

Deska kreślarska (inne nazwy to: blatka, pulman, kulman, rajzbret) – przyrząd kreślarski stosowany przy wykonywaniu rysunków technicznych, architektonicznych i animacji metodami tradycyjnymi. Używany także do wykonywania szkiców czy do czytania wielkoformatowych map czy rysunków.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Do późnej nocy siedział pochylony nad rysownicą i kreślił w ostrym, niebieskim świetle mocnej żarówki. Wykańczał projekt, który pojutrze musiał złożyć u profesora.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rysunek mrz., rysownictwo n., rysowanie n., rys mrz., rysik mrz., rysuneczek mrz., rysownik mos. rysowniczka ż.

 czas. rysować ndk., narysować dk., zarysować dk., zarysowywać ndk., odrysować dk., odrysowywać ndk., przerysować dk., przerysowywać ndk.

 przym. rysunkowy, rysowniczy

 przysł. rysunkowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) deska kreślarska; daw. rajzbret

Wiktionary


rysownictwo

sztuka rysowania


SJP.pl


rysowniczka

artystka posługująca się techniką rysowania


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta, która wykonuje zawodowo rysunki – np. artystyczne, do komiksów lub filmów animowanych

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌrɨsɔvʲˈɲit͡ʃka, AS: rysovʹńička

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rysunek m., rysownictwo n., rysowanie n., rysownica ż.

:: fm. rysownik m.

 czas. rysować, narysować, zarysować, zarysowywać, odrysować, odrysowywać, przerysować, przerysowywać

 przym. rysunkowy, rysowniczy

Wiktionary


rysownik

artysta posługujący się techniką rysowania


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) ktoś, kto wykonuje zawodowo rysunki – np. artystyczne, do komiksów lub filmów animowanych

Wiktionary

Rysunek – kompozycja linii wykonana na płaszczyźnie, polegająca na nanoszeniu na powierzchnię walorów wizualnych przy użyciu odpowiednich narzędzi. Także dział sztuk plastycznych.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: rɨˈsɔvʲɲik, AS: rysovʹńik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rysunek m., rysownictwo n., rysowanie n., rysownica ż., rys m., rysik m., rysuneczek m.

:: fm. rysowniczka ż.

 czas. rysować ndk., narysować dk., zarysować dk., zarysowywać ndk., odrysować dk., odrysowywać ndk., przerysować dk., przerysowywać ndk.

 przym. rysunkowy, rysowniczy

 przysł. rysunkowo

Wiktionary


rysuneczek

zdrobnienie od: rysunek


SJP.pl


rysunek

1. to, co jest narysowane; ilustracja, rycina;
2. zarys, kontur czegoś;
3. lekcja rysowania;
4. dziedzina sztuki


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) to, co zostało narysowane;

 (1.2) książk. kontur, kształt czegoś

 (1.3) szt. eduk. archit. dziedzina sztuk plastycznych przedstawiająca kształty i położenie w przestrzeni za pomocą linii kreślonej tuszem, kredką, ołówkiem itp.

 (1.4) zob. rysunki.

Wiktionary

Rysunek – kompozycja linii wykonana na płaszczyźnie, polegająca na nanoszeniu na powierzchnię walorów wizualnych przy użyciu odpowiednich narzędzi. Także dział sztuk plastycznych.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Na biurku leżały rysunki Maćka ze szkicami pejzażu.

 (1.3) Moja siostra za trzecim razem dostała się na wymarzony rysunek.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: rɨˈsũnɛk, AS: rysũnek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rys mrz., rysik mrz., rysownik mos., rysowniczka ż., rysunki lm nm.

:: zdrobn. rysuneczek mrz.

 czas. rysować ndk., narysować dk., zarysować dk.

 przym. rysunkowy

 przysł. rysunkowo

 skr. rys.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) skr. rys.

Wiktionary


rysunki

1. to, co jest narysowane; ilustracja, rycina;
2. zarys, kontur czegoś;
3. lekcja rysowania;
4. dziedzina sztuki


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) przest. lekcja plastykaastyki w szkole

forma rzeczownika.

 (2.1) M., B. i W. lm. od: rysunek

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Synu, podobno dostałeś wczoraj dwóję z rysunków.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: rɨˈsũnʲci, AS: rysũnʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 czas. rysować

 rzecz. rysunek mrz.

Wiktionary


rysunkowy

przymiotnik

 (1.1) dotyczący rysunku, opierający się na rysunku

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zachowuje się jak facet z amerykańskich dowcipów rysunkowych, uwalony na kanapie, przed telewizorem, z puszką piwa w ręku.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌrɨsũŋˈkɔvɨ, AS: rysũŋkovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rysownica ż., rysunek m., rysuneczek m., rysowniczka ż., rysownik mos., rysa ż., rysik mrz.

 czas. rysować

 przysł. rysunkowo

Wiktionary


rysy

1. draśnięcie, zadrapanie;
2. pęknięcie, szczelina;
3. jedna z właściwości minerału rozpoznawana po kolorze pyłu powstałego po sproszkowaniu tego minerału


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna

 (1.1) geogr. najwyższy szczyt Polski;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W tym roku postanowiliśmy wejść na Rysy.

 (1.1) O, a na tym zdjęciu jest nasz synek z Rysami w tle.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈrɨsɨ, AS: rysy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rysa ż.

 czas. rysować ndk.

Wiktionary


rysz

nazwisko


SJP.pl

  • Albin Rysz (1930-1993), polski lekarz
  • Anthony Rysz (1924-2015), amerykański duchowny
  • Gerard Rysz (1892-1978), polski kapucyn
  • Jacek Rysz (1961-), polski lekarz
  • Tomasz Rysz (1976-), polski hokeista

Wikipedia


ryszard

imię męskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;

forma rzeczownika.

 (2.1) D. lm. od: Ryszarda

Wiktionary

Ryszard – imię męskie pochodzenia germańskiego. Wywodzi się od słowa oznaczającego „ten, który jest potężny i bogaty”. W dokumentach po polsku występuje od początku XIII wieku.

Imię było popularne w latach 50. XX wieku. W XXI wieku traci na popularności. W 2000 roku, według danych PESEL, było 362054 mężczyzn o tym imieniu pierwszym. Wśród imion nadawanych nowo narodzonym dzieciom, Ryszard w 2017 r. zajmował 86. miejsce w grupie imion męskich. W 2017 r. w całej populacji Polaków Ryszard zajmował 27. miejsce (245 390 nadań). Natomiast w styczniu 2025 r., wśród publicznie dostępnych danych dotyczących osób żyjących, wykazano 195127 mężczyzn o imieniu Ryszard nadanym jako imię pierwsze.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ryszard co roku był świętym mikołajem na szkolnej zabawie mikołajkowej.

 (1.1) Ryszardzie, ależ z ciebie ranny ptaszek, ale czy śniadanko przygotowałeś?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈrɨʃart, AS: ryšart

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Ryszardowa ż., Ryszardówna ż., Ryszardostwo lm m., Ryśkowa ż., Rysia ż.

:: zdrobn. Rysio m., Ryś m., Rysiek m.

:: fż. Ryszarda ż.

 przym. Ryszardowy

Wiktionary


ryszarda

imię żeńskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż.;

forma rzeczownika.

 (2.1) D., B. lp. od: Ryszard

Wiktionary

Ryszarda – żeński odpowiednik imienia Ryszard pochodzenia germańskiego.

W styczniu 2024 r. w rejestrze PESEL, wśród publicznie dostępnych danych dotyczących osób żyjących, wykazano 4026 kobiet o imieniu Ryszarda nadanym jako imię pierwsze.

Ryszarda imieniny obchodzi 18 września, jako wspomnienie św. Ryszardy Szwabskiej.

Zdrobnienia: Rysia, Ryśka.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ciotka Ryszarda często mawiała: cierp ciało, skoroś chciało.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Rysiek m., Rychu m.

:: zdrobn. Rysia ż., Ryśka ż.

:: fm. Ryszard m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Rysia, Ryśka

Wiktionary


ryszardostwo

Ryszard z małżonką; Ryszardowie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) Ryszard z małżonką

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Rychu mos., Rysia ż., Rysiek mos., Rysio mos., Rysiu mos., Ryszard mos., Ryszardowie mos., Ryśkowie mos.

 przym. Rysiowy, Ryszardowy, Ryśkowy

Wiktionary


ryszardowie

Ryszard z małżonką; Ryszardostwo


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) Ryszard z małżonką

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Rychu mos., Rysia ż., Rysiek mos., Rysio mos., Rysiu mos., Ryszard mos., Ryszardostwo n., Ryśkowie mos.

 przym. Rysiowy, Ryszardowy, Ryśkowy

Wiktionary


ryszardowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Ryszarda lub z nim związany


SJP.pl

przymiotnik dzierżawczy

 (1.1) przest. gwara. taki, który należy do Ryszarda

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ryszardowa impala ma założoną blokadę.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Ryszard mos., Rychu mos., Rysio mos., Rysiek mos., Ryszardostwo n., Ryszardowie nmos., Ryśkowie nmos.

Wiktionary


ryszardziny

przymiotnik dzierżawczy - należący do Ryszardy lub z nią związany


SJP.pl


ryszewo

2 miejscowości w Polsce:

  • Ryszewo – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. żnińskim, w gminie Rogowo
  • Ryszewo – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. pyrzyckim, w gminie Pyrzyce

Wikipedia


ryszewski

nazwisko


SJP.pl


ryszi

tytuł hinduistyczny w okresie wedyzmu; riszi


SJP.pl

Wikipedia


ryszka

nazwisko


SJP.pl

  • Ryszka – leśniczówka w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie świeckim, w gminie Osie.
  • Ryszka – rzeka, prawy dopływ Wdy
  • Ryszka – polskie nazwisko
  • Adolf Ryszka (ur. 5 lutego 1935, zm. 28 kwietnia 1995) – polski rzeźbiarz, pedagog.
  • Andrzej Ryszka (ur. 2 lutego 1959) – polski perkusista
  • Czesław Ryszka (ur. 3 lipca 1946) – dziennikarz i pisarz katolicki, poseł, senator
  • Franciszek Ryszka (ur. 4 sierpnia 1924, zm. 31 marca 1998) – polski prawnik, historyk, politolog
  • Józef Ryszka (ur. 18 grudnia 1893, zm. 14 listopada 1970) – działacz niepodległościowy, ziemianin, senator IV i poseł na Sejm V kadencji w II RP
  • Józef Ryszka (ur. 14 lutego 1920, zm. 17 listopada 1943) – poeta, działacz podziemia podczas okupacji niemieckiej
  • Mirosław Ryszka (ur. 26 stycznia 1960) – polski międzynarodowy sędzia piłkarski

Wikipedia


ryszkiewicz

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Marcin Ryszkiewicz – polski geolog, ewolucjonista i popularyzator nauki
  • Józef Ryszkiewicz (ojciec) – polski artysta malarz
  • Józef Ryszkiewicz (syn) – polski malarz batalista i oficer
  • Władysław Ryszkiewicz – polski pilot wojskowy

Wikipedia


ryszkowski

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Janusz Ryszkowski – polski poeta i dziennikarz
  • Maciej Ryszkowski – polski lekkoatleta
  • Michał Ryszkowski – polski urzędnik, poseł na Sejm
  • Paweł Ryszkowski – polski urzędnik, poseł na Sejm
  • Stanisław Ryszkowski – polski urzędnik
  • Wojciech Ryszkowski – polski specjalista nauk o kulturze fizycznej

Wikipedia


ryt

1. rysunek wgłębny wykonany za pomocą jakiegokolwiek rylca w twardym materiale
2. sposób wykonywania czynności liturgicznych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) kult. antrop. ustalony obrządek

 (1.2) rel. jeden z obrządków w rodzinie liturgicznej;

 (1.3) hist. rodzaj system wtajemniczeń w wolnomularstwie

 (1.4) szt. wycinanie lub rysowanie za pomocą ostrych narzędzi

 (1.5) szt. rysunek wyryty w twardym materiale

 (1.6) szt. rycina

Wiktionary

  • ryt – obrządek liturgiczny
  • ryt – system wtajemniczeń w wolnomularstwie (np. Ryt Szkocki Dawny i Uznany, Ryt Francuski Nowoczesny)
  • ryt – rysunek wykonany w twardym materiale za pomocą rylca (grawerstwo)
  • Ryt – Stowarzyszenie Polskich Artystów Grafików „Ryt”
  • Ryt – wieś w Bułgarii

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Indianie z Dakoty mieli swoje określone ryty i obrzędy.

 (1.2) Mówi się o liturgicznych rytach toledańskim czy izydoriańskim.

 (1.6) Artysta zaprezentował swoje najnowsze ryty przedstawiające architekturę Cieszyna.

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1-3) rzecz. rytuał m., rytualizacja ż., rytualizm m., rytualność ż., rytualizowanie n., zrytualizowanie n.

 (1.1-3) czas. rytualizować ndk., zrytualizować dk.

 (1.1-3) przym. rytualny

 (1.1-3) przysł. rytualnie

 (1.4-5) rzecz. rycina ż., rytownik mos., rytownictwo n., rytowanie n.

 (1.4-6) czas. ryć ndk., wyryć dk.

 (1.4-6) przym. wyryty

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 (1.1-3) rzecz. rytuał m., rytualizacja ż., rytualizm m., rytualność ż., rytualizowanie n., zrytualizowanie n.

 (1.1-3) czas. rytualizować ndk., zrytualizować dk.

 (1.1-3) przym. rytualny

 (1.1-3) przysł. rytualnie

 (1.4-5) rzecz. rycina ż., rytownik mos., rytownictwo n., rytowanie n.

 (1.4-6) czas. ryć ndk., wyryć dk.

 (1.4-6) przym. wyryty

frazeologia.

etymologia.

 (1.1-3) od etym|łac|ritus.

 (1.4-6) od czasownika ryć

uwagi.

 

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) rite; (1.2) rite; (1.3) rite; (1.5) engraving; (1.6) engraving

* czeski: (1.1) ritus m.; (1.2) ritus m.

* jidysz: (1.1) נוסח m. (nusech); (1.2) נוסח m. (nusech)

* niemiecki: (1.1) Ritus m.; (1.2) Ritus m.

* włoski: (1.1) rito m.; (1.2) rito m.; (1.3) rito m.; (1.5) incisione ż.; (1.6) incisione ż.

źródła.

== ryt (język szwedzki.) ==

wymowa.

znaczenia.

forma czasownika|sv.

 (1.1) tryb rozkazujący (imperativ) od ryta

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


ryta

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż.;

Wiktionary

  • Ryta, Rita – imię żeńskie
  • Ryta – porządek, prawo religijne hinduizmu
  • Ryta – potok, dopływ Wieprzówki
  • Ryta – rzeka na Białorusi, lewostronny dopływ Muchawca

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Odwiedziliśmy sanktuarium świętej Ryty w lipcu zeszłego roku.

Wiktionary


rytel

chrząszcz z rodziny drwionkowatych


SJP.pl

Rytel (niem. Rittel) – wieś w Polsce, położona w województwie pomorskim, w powiecie chojnickim, w gminie Czersk.

Rytel to wieś borowiacka przy drodze krajowej nr 22, zamieszkana przez Borowiaków.Wieś liczyła (według Narodowego Spisu Powszechnego z 2011) 2425 mieszkańców. Posiada szkołę podstawową, gimnazjum, ośrodek zdrowia, restaurację, bar, kilkanaście sklepów spożywczo-przemysłowych. Mieszkańcy znajdują zatrudnienie w lokalnych, niewielkich zakładach produkcyjnych oraz utrzymują się z rolnictwa. Znaczna większość zatrudniona jest w zakładach pracy w Chojnicach i Czersku.

Wikipedia


rytelski

1. Rytel (wieś);
2. dekanat rytelski - jeden z trzydziestu dekanatów w rzymskokatolickiej diecezji pelplińskiej; dekanat Rytel


SJP.pl


ryterski

przymiotnik od: Rytro (miejscowość wypoczynkowa nad Popradem)


SJP.pl


rytka

nazwisko


SJP.pl

Rytka (do 1945 niem. Riether Mühle) – dawna, nieistniejąca dziś osada w województwie zachodniopomorskim, w powiecie polickim w gminie Nowe Warpno, położona w lasach Puszczy Wkrzańskiej na południe od Jeziora Nowowarpieńskiego nad rzeką Myśliborką, włączona w granice Nowego Warpna. Osada usytuowana na granicy polsko-niemieckiej.

Wikipedia


rytlewski

nazwisko


SJP.pl


rytm

1. regularne powtarzanie się czegoś w jednakowych odstępach;
2. ustalona kolejność zdarzeń, zjawisk lub procesów;
3. w literaturze: zauważalna powtarzalność elementów składniowych;
4. w muzyce: czynnik regulujący czas trwania dźwięków


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) muz. jeden z elementów dzieła muzycznego, odpowiedzialny za organizację czasową utworu;

 (1.2) określony porządek powtarzający się okresowo

Wiktionary

Biologia

  • rytm biologiczny
  • rytm dobowy

Medycyna

  • rytm parasystoliczny
  • rytm zatokowy

Muzyka

  • rytm
  • rytm and blues

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W mojej piosence brakuje rytmu, mógłbyś spojrzeć?

 (1.2) Każdy mój dzień musi mieć określony rytm.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: rɨtm̥, AS: rytm̦

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rytmiarz mos., rytmiczka ż., rytmiczność ż., rytmik mos., rytmika ż., rytmizacja ż., rytmodziejstwo n., rytmoid mrz., rytmoidyczność ż., rytmizowanie n.

 czas. rytmizować

 przym. antyarytmiczny, arytmiczny, rytmiczny, rytmoidyczny, rytmotwórczy

 przysł. arytmicznie, rytmicznie

Wiktionary


rytmiczka

kobieta zajmująca się rytmiką, kształceniem poczucia rytmu poprzez ćwiczenia ruchowe


SJP.pl


rytmicznie

przysłówek

 (1.1) w sposób rytmiczny, zgodnie z rytmem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Inspektor siedział, rytmicznie uderzając w blat palcami.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rytm mrz., rytmiczność ż.

 przym. rytmiczny

Wiktionary


rytmiczniej

stopień wyższy od przysłówka: rytmicznie


SJP.pl


rytmiczniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: rytmiczny


SJP.pl


rytmiczność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co rytmiczne

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rytm m., rytmika ż., rytmik m., rytmiarz m., rytmizacja ż., rytmizowanie n.

 czas. rytmizować ndk.

 przym. rytmiczny

 przysł. rytmicznie

Wiktionary


rytmiczny

miarowy, powtarzający się, utrzymany w rytmie


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) powtarzający się jednostajnie, przebiegający równo, miarowo

 (1.2) utrzymany w rytmie

Wiktionary

Powiązane:

 czas. rytmizować, zrytmizować

 rzecz. rytm mrz., rytmiczność ż., rytmika ż., rytmizacja ż., rytmoid mrz.

 przym. rytmoidyczny

 przysł. rytmicznie

Wiktionary


rytmik

osoba zajmująca się rytmiką, kształceniem poczucia rytmu poprzez ćwiczenia ruchowe


SJP.pl


rytmika

1. ćwiczenia ruchowe w rytm czegoś, zwykle muzyki
2. regularne powtarzanie się czegoś; rytmiczność
3. ogół zjawisk powiązanych z rytmem w muzyce i literaturze


SJP.pl

  • Rytmika jako system umuzykalniający
  • Rytmika jako całokształt przebiegu rytmicznego

Wikipedia


rytmizacja

stosowanie rytmu w utworze literackim lub muzycznym


SJP.pl


rytmizować

1. stosować rytm w utworze literackim lub muzycznym
2. rytmizować się - stawać się coraz bardziej rytmicznym


SJP.pl


rytmotwórczy

tworzący rytm wiersza


SJP.pl


rytmowy

rytm (rzadko); rytmiczny


SJP.pl


rytmy

potocznie o tanecznej, rytmicznej muzyce


SJP.pl


ryton

greckie naczynie gliniane lub metalowe w kształcie rogu, którego dolna część ozdobiona jest ornamentem w kształcie głowy zwierzęcej lub ludzkiej


SJP.pl

Wikipedia


rytornel

dawniej: ritornel, ritornello;
1. siedemnastowieczny taniec francuski odznaczający się się szybkim tempem i trójdzielnym metrum;
2. muzyka do tego tańca;
3. we wczesnych operach XVII wieku: ustęp instrumentalny o charakterze interludium, poprzedzający arię lub następujący po niej;
4. włoska forma poetycka, składająca się z trzywersowych strof, w których rymuje się wers pierwszy z trzecim;
5. w piętnastowiecznym madrygale: ostatnie dwa wersy zwrotki;
6. instrumentalny refren w pieśni zwrotkowej zwanej arią, wykonywany po każdej zwrotce, popularny w Niemczech w XVII wieku


SJP.pl


rytować

1. wycinać rysunek na płycie graficznej, z której robi się odbitki; ryć;
2. grawerować


SJP.pl


rytownictwo

dziedzina grafiki, technika robienia odbitek z wyrytego na metalu lub drewnie rysunku


SJP.pl

Grawerstwo lub rytownictwo – dział rzemiosła posługujący się techniką polegającą na żłobieniu twardym narzędziem (obecnie także maszynowo) wzorów w metalu, szkle, kamieniu.

Grawerowanie jest jedną z najstarszych technik zdobienia wyrobów artystycznych (metal, kości, kamień, szkło). Znane są naczynia z Babilonii z 2000 roku p.n.e..

Wikipedia


rytowniczka

rytownik


SJP.pl

Patrz:

rytownik

rytownik

artysta posługujący się techniką rytownictwa


SJP.pl

  • rytownik – osoba zajmująca się rytownictwem
  • rytownik (Pityogenes) – rodzaj chrząszczy z rodziny kornikowatych

Wikipedia


rytro

wieś w Polsce


SJP.pl

Rytro – wieś w Polsce, położona w województwie małopolskim, w powiecie nowosądeckim, w gminie Rytro.

Wieś królewska Rytter, położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie sądeckim województwa krakowskiego, należała do tenuty barcickiej.

Wikipedia


rytter

nazwisko


SJP.pl


rytualista

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) rel. zwolennik kościelnego rytualizmu

 (1.2) ktoś, kto zajmuje się przeprowadzaniem rytuałów

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rytuał m., ryt m., rytualizm m.

:: fż. rytualistka ż.

 przym. rytualny, rytualistyczny, rytowy

 przysł. rytualnie

Wiktionary


rytualistka

rytualista


SJP.pl

Patrz:

rytualista

rytualistyczny

rytualizm


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z rytualizmem, dotyczący rytualizmu

Wiktionary

Patrz:

rytualizm

Powiązane:

 rzecz. rytualizm m., rytuał m., ryt m., rytualista m., rytualistka ż.

 przym. rytualny, rytowy

 przysł. rytualnie

Wiktionary


rytualizacja

1. przekształcenie czegoś w sekwencję powtarzalnych, zwyczajowych, symbolicznych czynności; nadanie czemuś cech rytuału;
2. ewolucyjny proces prowadzący do powstawania dziedzicznych, charakterystycznych gatunkowo wzorców zachowań, zwłaszcza sygnałowych


SJP.pl

Rytuał (łac. ritualis od ritus 'obrządek; zwyczaj') – zespół specyficznych dla danej kultury symbolicznych sekwencji sformalizowanych czynów i wypowiedzi, wykonywanych w celu osiągnięcia pożądanego skutku, który jednakże może być znacznie oderwany od pozornie oczywistego celu funkcjonalnego.

Wikipedia


rytualizm

rzadko: ścisłe przestrzeganie rytuału


SJP.pl

Rytualizm – kurczowe trzymanie się pewnych tradycyjnych sposobów postępowania w obrębie grupy społecznej lub społeczeństwa, gorliwe przestrzeganie norm, przy zupełnym abstrahowaniu od celów, do realizacji których dąży dana grupa czy społeczeństwo. Ignorowanie wartości uznanych w społeczeństwie lub grupie społecznej. Rytualizm jest jedną z wyróżnionych przez Roberta K. Mertona dewiacji społecznych.

Wikipedia


rytualnie

przysłówek

 (1.1) w sposób rytualny

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌrɨtuˈwalʲɲɛ, AS: rytualʹńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rytualista mos., ryt mrz., rytuał

 przym. rytualny, rytualistyczny

Wiktionary


rytualny

rytuał; rytuałowy (przestarzałe)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z rytuałem, dotyczący rytuału

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Minister podał też, że szacunkowa wartość sprzedaży mięsa z uboju rytualnego to 1,2-1,5 mld zł, czyli – jak mówił – to znacząca produkcja.

 (1.1) Picie rakii ma na Bałkanach często znaczenie rytualne.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌrɨtuˈwalnɨ, AS: rytualny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ryt mrz., rytuał mrz., rytualizm mrz., rytualista mos.

 przym. birytualny, rytualistyczny

 przysł. rytualnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) obrzędowy

Wiktionary


rytuał

1. ustalony sposób postępowania, wykonywania czynności podczas obrzędów religijnych czy magicznych, uroczystości itp.
2. zespół czynności, które przez swoją powtarzalność tworzą zwyczaj


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) antrop. zespół specyficznych sekwencji sformalizowanych, symbolicznych czynów i wypowiedzi, charakterystyczny dla danej kultury;

 (1.2) przen. pot. powtarzane regularnie czynności

Wiktionary

Rytuał (łac. ritualis od ritus 'obrządek; zwyczaj') – zespół specyficznych dla danej kultury symbolicznych sekwencji sformalizowanych czynów i wypowiedzi, wykonywanych w celu osiągnięcia pożądanego skutku, który jednakże może być znacznie oderwany od pozornie oczywistego celu funkcjonalnego.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Podczas rytuału kapłani złożyli w ofierze mnóstwo gadów, a konkretnie trzydzieści dwa.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: rɨˈtuwaw, AS: rytuau̯

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rytualista mos., rytualizacja ż., rytualizm m., ryt m., rytualność ż., rytualizowanie n., zrytualizowanie n.

 czas. rytualizować ndk., zrytualizować dk.

 przym. rytualny, birytualny, rytualistyczny

 przysł. rytualnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ceremoniał, obrządek, obrzęd

Wiktionary


rytuałowy

rytuał


SJP.pl

Patrz:

rytuał

rytuksymab

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) farm. lek immunologiczny (immunosupresyjny i przeciwnowotworowy) do terapii niektórych chłoniaków, białaczek i chorób autoimmunizacyjnych; przeciwciało monoklonalne będące chimerą ludzko-mysią

Wiktionary

Rytuksymab (INN: rituximab, ATC L01X C02) – lek przeciwnowotworowy i immunosupresyjny. Jest to ludzko-mysie chimeryczne przeciwciało monoklonalne anty-CD20, produkowane metodą inżynierii genetycznej w hodowli zawiesiny komórek jajnika chomika chińskiego. Rytuksymab jest stosowany w leczeniu chłoniaków nieziarniczych (NHL), przewlekłej białaczki limfocytowej (CLL) i reumatoidalnego zapalenia stawów.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Podczas pierwszego wlewu rytuksymabu u większości chorych widuje się objawy niepożądane, które zanikają przy kolejnych takich kroplówkach.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) nazwa handlowa: MabThera

Wiktionary


rytwianianin

mieszkaniec Rytwian (wsi w Polsce)


SJP.pl


rytwianianka

mieszkanka Rytwian (wsi w Polsce)


SJP.pl


rytwiański

przymiotnik od: Rytwiany


SJP.pl


rytwiany

wieś w Polsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna

 (1.1) geogr. wieś w Polsce w województwie świętokrzyskim;

 (1.2) geogr. adm. gmina wiejska w Polsce z siedzibą w Rytwianach (1.1);

Wiktionary

Rytwiany – wieś w Polsce, położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie staszowskim, w gminie Rytwiany.

W latach 1975–1998 miejscowość należała do województwa tarnobrzeskiego.

Położona nad rzeką Czarną Staszowską, 5 km na południowy wschód od Staszowa. Siedziba władz gminy Rytwiany.

Przez wieś przechodzi zielony szlak turystyczny z Chańczy do Pielaszowa.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W Rytwianach mieszkam od urodzenia, ale chcę stąd wyjechać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rytwianin m., rytwianka ż.

Wiktionary


rytwiński

nazwisko


SJP.pl


rywal

1. przeciwnik w pojedynku,
2. mężczyzna walczący z kimś o względy kobiety


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba, która konkuruje w czymś

 (1.2) daw. mąż siostry

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Opracujcie taktykę tak, by rywali od razu wpuścić w maliny.

 (1.1) Skład biało-czerwonych zdecydowanie odbiegał od optymalnego, natomiast rywale do Chicago przyjechali w najmocniejszym zestawieniu, z kadrą naszpikowaną medalistami ostatnich mistrzostw świata i igrzysk olimpijskich w Rio de Janeiro.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rywalizacja ż., rywalizowanie n.

:: fż. rywalka ż.

 czas. rywalizować ndk.

 przym. rywalizacyjny

 przysł. rywalizacyjnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) adwersarz, konkurent, oponent, przeciwnik, wróg, współzawodnik

 (1.2) szwagier

Wiktionary


rywalizacja

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ubieganie się o pierwszeństwo, o zdobycie czegoś; konkurowanie

 (1.2) sport. zawody, zmagania sportowe, rozgrywka

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Siła, rywalizacja i fizyczna odwaga normalnych, przyzwoitych mężczyzn jest odpowiedzialna za większość tego, co w świecie jest słuszne.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌrɨvalʲiˈzat͡sʲja, AS: ryvalʹizacʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rywal m., rywalka ż., rywalizowanie n.

 czas. rywalizować ndk.

 przym. rywalizacyjny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rozgrywka

 (1.2) konkurencja, rozgrywka

Wiktionary


rywalizacyjny

dotyczący rywalizacji


SJP.pl


rywalizować

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. brak)

 (1.1) ubiegać się o pierwszeństwo lub o zdobycie czegoś

 (1.2) przen. o dwóch osobach lub rzeczach itp.: być na mniej więcej jednakowym poziomie, nie pozwalając na stwierdzenie, która z nich jest lepsza

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) O palmę pierwszeństwa rywalizowały piosenki w wykonaniu Krystyny Prońko, Krzysztofa Krawczyka, Bogusława Meca, Zbigniewa Wodeckiego i…

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rywalizacja ż., rywalizowanie n., rywal m., rywalka ż.

 przym. rywalizacyjny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) konkurować, stawać w szranki

Wiktionary


rywalizowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) ubieganie się o pierwszeństwo lub o zdobycie czegoś

Wiktionary

Powiązane:

 czas. rywalizować

 rzecz. rywalizacja ż., rywal m., rywalka ż.

Wiktionary


rywalka

kobieta współzawodnicząca z kimś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) forma żeńska od: rywal

Wiktionary

Wymowa:

IPA: rɨˈvalka, AS: ryvalka

Wiktionary

Powiązane:

 zob. rywal.

Wiktionary


rywanol

barwnik z grupy akrydynowych; środek bakteriobójczy, w roztworach wodnych stosowany do odkażania skóry i błon śluzowych


SJP.pl

Mleczan etakrydyny (Rivanol) – organiczny związek chemiczny należący do grupy barwników akrydynowych. Tworzy pomarańczowo-żółte kryształy o specyficznym zapachu.

Stosuje się go głównie do odkażania w stężeniu 0,1% (roztwór wodny).

Wikipedia


rywaroksaban

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) farm. doustny lek przeciwkrzepliwy, bezpośredni inhibitor czynnika Xa

Wiktionary

Rywaroksaban (łac. rivaroxabanum) – wielofunkcyjny organiczny związek chemiczny, lek przeciwzakrzepowy, bezpośredni i odwracalny inhibitor czynnika Xa, stosowany w zapobieganiu zakrzepom u pacjentów z grup wysokiego ryzyka.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) A czy stosowanie rywaroksabanu przez starszych ludzi jest raczej bezpieczne?

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) nazwa handlowa: Xarelto

Wiktionary


rywałd

2 miejscowości w Polsce:

  • Rywałd – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. grudziądzkim, w gminie Radzyń Chełmiński
  • Rywałd – wieś w woj. pomorskim, w pow. starogardzkim, w gminie Starogard Gdański

Wikipedia


rywin

nazwisko


SJP.pl


rywka

imię żeńskie


SJP.pl


rywuła

gatunek wina włoskiego


SJP.pl


ryż

1. roślina zbożowa rosnąca na ciepłych obszarach wszystkich części świata, uprawiana w wielu gatunkach dla ziarna a także rosnąca dziko,
2. ziarno tej rośliny lub potrawy przyrządzane z tych ziaren


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) bot. roślina zbożowa nazwa systematyczna|Oryza|L.|ref=tak., z rodziny traw występująca w klimacie wilgotnym;

 (1.2) hand. spoż. nasiona ryżu (1.1)

 (1.3) kulin. spoż. ugotowane nasiona ryżu (1.1)

Wiktionary

Ryż (Oryza L.) – rodzaj zbóż z rodziny wiechlinowatych obejmujący 25 gatunków. Występuje w strefie klimatów gorących i ciepłych na całym świecie. Ryż spożywczy, będący podstawą wyżywienia 1/3 ludności świata, jest produktem otrzymywanym z ziarna ryżu siewnego.

Wikipedia

Przykłady

 (1.3) Bezmięsną paellę robi się z ryżu i mnóstwa zdrowych, kolorowych warzyw.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: rɨʃ, AS: ryš

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ryżówka ż., ryżowiec m., Ryżówka ż., ryżowisko n.

 przym. ryżowy

Wiktionary


ryza

1. jednostka ilości arkuszy papieru, równa zwykle 500 sztukom;
2. w leśnictwie: urządzenie służące do spuszczania drewna w terenie górskim, składające się z rynny ziemnej lub drewnianego koryta; ślizg;
3. dawniej: karność, rygor


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) poligr. miar. ilość papieru równa zwykle 500 arkuszom;

 (1.2) leśn. techn. przenośnik (np. w postaci rynny wyżłobionej w ziemi) służący do transportowania drewna ze stoków górskich

 (1.3) daw. jednorazowy spław flisacki

 (1.4) zob. ryzy.

Wiktionary

Ryza (od niem. Ries) – tradycyjna jednostka liczby arkuszy papieru. Początkowo liczyła 480 arkuszy papieru piśmiennego. Obecnie równa jest 500 arkuszom papieru przeznaczonego do druku o gramaturze 80g. Opakowania papierów z większą gramaturą mają mniejszą liczbę arkuszy (np. 125 arkuszy dla gramatury 350g).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Do dolnego podajnika tej drukarki można załadować całą ryzę papieru na raz.

 (1.3) Umowę o spław podpisywał z kupcem lub jego faktorem retman, on też dobierał zespół flisacki na tzw. ryzę lub rajzę, czyli jednorazowy spław.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈrɨza, AS: ryza

Wiktionary

Synonimy:

 (1.3) rajza

Wiktionary


ryzalit

występ w powierzchni ściany budynku od fundamentu po dach, pełni funkcję ozdobną i poszerza wnętrze


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) archit. fragment budynku wysunięty z lica elewacji na całej jego wysokości, od fundamentu po dach

Wiktionary

Ryzalit – występ z lica w elewacji budynku od kilkudziesięciu centymetrów do kilkakrotności tej wielkości, jednak mniejszy niż wielkość bocznego skrzydła budowli. Zastosowanie jednego lub kilku ryzalitów dzieli fasadę na 3, 5 lub więcej części. Jego funkcją jest przełamanie monotonii, dlatego część cofnięta względem ryzalitu nie powinna mieć szerokości porównywalnej z ryzalitem. Prowadzony jest od fundamentów po dach i stanowiący organiczną część lica.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Fasadę ozdabiają dwa ryzality zwieńczone trójkątnymi szczytami.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. ryzalitowy

Wiktionary


ryżanin

mieszkaniec Rygi


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Rygi

Wiktionary

Wymowa:

IPA: rɨˈʒãɲĩn, AS: ryžãńĩn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Ryga ż.

:: fż. ryżanka ż.

 przym. ryski

Wiktionary


ryżanka

1. mieszkanka Rygi (stolicy Łotwy);
2. potocznie: zupa jarzynowa z ryżem;
3. nieduża ryba z rodziny kaczorkowatych, hodowana jako rybka akwariowa; ryżówka, medaka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Rygi

 (1.2) kulin. zupa z ryżu

Wiktionary

Wymowa:

IPA: rɨˈʒãnka, AS: ryžãnka

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1)

:: rzecz. Ryga ż., ryżanin mos.

:: przym. ryski

 (1.2)

:: rzecz. ryż mrz.

:: przym. ryżowy

Wiktionary


ryżanówka

wieś na Ukrainie


SJP.pl

Ryżanówka – miejscowość na Ukrainie, położona 150 km na południe od Kijowa i 18 km na zachód od Zwinogródka (stolicy obwodu). Miejsce usytuowania licznych kurhanów scytyjskich, z których najsłynniejszym jest tzw. Wielki Kurhan Ryżanowski, znajdujący się ok. 6 km na południe od miejscowości.

Wikipedia


ryżawy

zbliżony do ryżego, nie do końca ryży, prawie ryży


SJP.pl


ryżniak

rodzaj gryzoni z rodziny chomikowatych


SJP.pl

Ryżniak (Oryzomys) – rodzaj ssaków z podrodziny bawełniaków (Sigmodontinae) w obrębie rodziny chomikowatych (Cricetidae).

Wikipedia


ryżobrody

mający ryżą brodę; rudobrody


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) pot. taki, który ma ryży zarost na brodzie

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌrɨʒɔˈbrɔdɨ, AS: ryžobrody

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rudobrody, miedzianobrody; hist. barbarossa

Wiktionary


ryzoderma

jednowarstwowa skórka roślinna okrywająca tylko korzenie; epiblema


SJP.pl

Ryzoderma, epiblema, skórka korzenia – pierwotna tkanka okrywająca korzenie. Występuje w młodych partiach korzeni. Główną funkcją ryzodermy jest pobieranie wody i soli mineralnych z gleby, a także w niewielkim stopniu wymiana gazowa.

W celu właściwej realizacji funkcji cechuje się dużą powierzchnią styku ze środowiskiem (czyli z glebą) i łatwą przepuszczalnością. Tkanka ta jest tworzona przez jedną warstwę żywych komórek o kształcie prozenchymatycznym (wydłużonym), ściśle do siebie przylegających. Ściany komórkowe są pierwotne, nie pokrywa ich kutykula. Cytoplazma silnie zwakuolizowana, pozbawiona na ogół chloroplastów. Niektóre komórki (trichoblasty) uwypuklają się na zewnątrz tworząc włośniki, zwiększa to powierzchnie chłonną korzenia (pobieranie wody wraz z solami mineralnymi). Trichoblasty u krzyżowych wykształcają się jedynie z komórek ryzodermy, które kontaktują się z dwiema komórkami kory pierwotnej. Jeżeli komórka ryzodermy styka się z tylko jedną komórką kory pierwotnej nie przekształca się w komórkę włośnikową. W efekcie trichoblasty występują w równoległych, niekontaktujących się ze sobą szeregach. Włośniki nie występują na korzeniach roślin rosnących w wodzie. Ryzoderma odpowiada również za wydzielanie z korzenia do gleby niektórych substancji.

Wikipedia


ryzofora

wiecznie zielone drzewo liściaste z rodziny korzeniarowatych, z obszarów tropikalnych, wypuszczające z pnia i gałęzi liczne korzenie podporowe i powietrzne, wchodzące w skład namorzynów, cenione m.in. ze względu na twarde drewno używane jako budulec i do obróbki stolarskiej; korzeniara, korzeniara namorzyniec, srożypląt


SJP.pl


ryżogłowy

mający ryże włosy na głowie; rudogłowy


SJP.pl


ryzoid

cienki, nitkowaty wyrostek o budowie jedno- lub wielokomórkowej, wytwarzany przez dolną część łodyżki rośliny i przytwierdzający ją do podłoża; chwytnik, rizoid


SJP.pl

Chwytniki, ryzoidy, rizoidy – cienkie, nitkowate wyrostki o budowie jedno- lub wielokomórkowej, wytwarzane przez mszaki, wielokomórkowe glony, niektóre grzyby, przedrośla paprotników czy niektóre gąbki.

Służą do przytwierdzania organizmów do podłoża oraz pobierania z gleby wody i związków pokarmowych. Pełnią funkcje podobne do korzeni organowców, lecz nimi nie są – nie posiadają tkanek przewodzących – drewna i łyka.

Wikipedia


ryzoidalny

mający wygląd korzeni


SJP.pl


ryżojad

1. gatunek małego ptaka z rzędu wróblowych;
2. lekceważąco o Chińczyku; Chinol (chinol), żółtek, skośnooki


SJP.pl

Ryżojad (Dolichonyx oryzivorus) – gatunek małego, wędrownego ptaka z podrodziny ryżojadów (Dolichonychinae) (której jest jedynym przedstawicielem) w rodzinie kacykowatych (Icteridae). Gniazduje w Ameryce Północnej, zimuje w Ameryce Południowej. Nie jest zagrożony.

Wikipedia


ryzolitofit

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) bot. litofit wnikający w powierzchniową warstwę skały

Wiktionary


ryzomorf

twór w postaci długiego, rozgałęzionego sznura, przytwierdzający niektóre rodzaje grzybów do podłoża; sznur przetrwalny


SJP.pl


ryzomorfa

sznurowaty twór grzyba wyrastający z plektenchymy


SJP.pl


ryzopus

rodzaj grzybów pleśniowych


SJP.pl


ryzosfera

przykorzeniowa warstwa gleby, cechująca się bogatą florą grzybową i bakteryjną; rizosfera, sfera korzeniowa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) biol. ekol. przestrzeń obejmująca glebę w zasięgu korzeni roślin wraz z zasiedlającymi ją organizmami;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Czynnikiem wabiącym mogą być gradientowo występujące zmiany w ryzosferze, powstałe wskutek czynności życiowych korzeni.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. mikoryzosfera ż.

 przym. ryzosferyczny, mikoryzosferyczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) strefa korzeniowa

Wiktionary


ryzować

rzeźbić; rytować


SJP.pl


ryżowar

elektryczne urządzenie do gotowania ryżu


SJP.pl


ryżowiec

1. czarnuch ryżowiec - gatunek chrząszcza z rodziny czarnuchowatych;
2. ryżowiec siwy - gatunek egzotycznego ptaka spokrewnionego z astryldem


SJP.pl

Ryżowiec siwy (Lonchura oryzivora) – gatunek małego ptaka z rodziny astryldowatych (Estrildidae), zamieszkujący indonezyjskie wyspy Jawa i Bali. Introdukowany w wielu innych rejonach świata – na wielu innych wyspach Indonezji, na Półwyspie Indochińskim, Filipinach, w Chinach, Japonii, Indiach, Sri Lance, Kenii, Tanzanii (w tym na wyspach Zanzibar i Pemba), na Seszelach, Fidżi, Hawajach i innych wyspach, a także na Florydzie czy w Wenezueli. Jest to gatunek zagrożony. Nie wyróżnia się podgatunków.

Wikipedia


ryżowisko

1. pole ryżowe;
2. pole po zebraniu rosnącego na nim ryżu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) roln. pole ryżowe

 (1.2) roln. rżysko po ryżu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Mamę zobaczyliśmy dopiero po kilku dniach, kiedy nas też posłali do pracy na ryżowisko.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ryż mrz., ryżówka ż., ryżowiec m., Ryżówka ż.

 przym. ryżowy

Wiktionary


ryżówka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) icht. nazwa systematyczna|Oryzias latipes||ref=tak. mała ryba z rodziny kaczorkowatych zasiedlająca wody słodkie i słonawe Azji Południowo-Wschodniej;

 (1.2) pot. spoż. wódka ryżowa

Wiktionary

  • Ryżówka – wieś w województwie podlaskim
  • ryżówka – gatunek ryby z rodziny kaczorkowatych (Adrianichthyidae)

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W akwarystyce ryżówki są uważane za ryby łatwe w utrzymaniu.

 (1.2) Wieczorem raczyliśmy się ryżówką przywieziona z Japonii.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ryż mrz., ryżowisko n.

 przym. ryżowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ryżanka japońska, ryżówka japońska, medaka

Wiktionary


ryżowy

1. ryż (roślina lub jej ziarno);
2. potocznie: chiński


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) sporządzony z ryżu

 (1.2) związany z ryżem, dotyczący ryżu

Wiktionary

Wymowa:

IPA: rɨˈʒɔvɨ, AS: ryžovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ryżowisko n., ryż m., ryżówka ż.

Wiktionary


ryżowłosy

mający rude włosy; rudowłosy, miedzianowłosy, ognistowłosy, czerwonowłosy


SJP.pl


ryzy

przestarzałe: karność, subordynacja, rygor, porządek; dziś tylko w wyrażeniach: "trzymać kogoś w ryzach", "wziąć kogoś w ryzy" - zmuszać kogoś do posłuszeństwa


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) pot. rudy

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) pot. mężczyzna mający ryże (1.1) włosy

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈrɨʒɨ, AS: ryžy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ryżość ż., ryża ż.

 przym. ryżawy

Wiktionary


ryżyk

1. regionalna nazwa mleczaja rydza;
2. zdrobnienie od: ryż


SJP.pl


ryzyk-fizyk

potocznie: wykrzyknik używany w momencie podejmowania ryzyka; licząc na szczęście, ryzykując


SJP.pl

wykrzyknik

 (1.1) pot. wykrzyknik wyrażający emocje związane z podejmowaniem trudnej decyzji

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ryzyk-fizyk, idę do szefa. Albo dostanę podwyżkę, albo wylecę z hukiem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌrɨzɨk‿ˈfʲizɨk, AS: ryzyk‿fʹizyk

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) raz kozie śmierć

Wiktionary


ryzykancki

1. charakterystyczny dla osoby lubiącej ryzykować, np. ryzykancki charakter, pomysł; śmiały, brawurowy, ryzykowny;
2. będący ryzykantem, mający szczególną skłonność do ryzykowania, np. ryzykancki kierowca, akrobata; lekkomyślny, nieostrożny, nierozsądny


SJP.pl


ryzykanctwo

skłonność do podejmowania ryzykownych przedsięwzięć, upodobanie do ryzykowania; brawura, chojractwo, bohaterszczyzna


SJP.pl


ryzykant

osoba podejmująca ryzyko, porywająca się na ryzykowne przedsięwzięcia; zuch, chojrak, bohater


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) ktoś lubiący podejmować ryzyko

Wiktionary

Ryzykant – amerykański film z 2005 roku w reżyserii Keoni Waxman.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: rɨˈzɨkãnt, AS: ryzykãnt

Wiktionary

Powiązane:

 czas. ryzykować

 rzecz. ryzyko n., ryzykanctwo n., ryzykantka ż., ryzykowność ż., zaryzykowanie n.

 przym. ryzykowny

 przysł. ryzykownie

Wiktionary


ryzykantka

kobieta podejmująca ryzyko, porywająca się na ryzykowne przedsięwzięcia; bohaterka, chojraczka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta lubiąca podejmować ryzyko

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌrɨzɨˈkãntka, AS: ryzykãntka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaryzykowanie n., ryzykanctwo, ryzykant, ryzykowność, ryzyko

 przym. ryzykowny

 przysł. ryzykownie

 czas. ryzykować

Wiktionary


ryzyko

1. niebezpieczeństwo, że coś zdarzy się w inny od oczekiwanego sposób; "dobrze skalkulowana niepewność"
2. działanie związane z niebezpieczeństwem; także podejmowanie takich działań; ryzykowanie
3. w prawie: możliwość pojawienia się szkody


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) możliwość, prawdopodobieństwo, że coś się nie uda

 (1.2) możliwość wystąpienia niekorzystnych zdarzeń lub efektów

 (1.3) praw. prawdopodobieństwo powstania szkody obciążające osobę poszkodowaną niezależnie od jej winy, jeśli umowa lub przepis prawny nie zobowiązały innej osoby do wyrównania szkody

Wiktionary

Ryzyko – prawdopodobieństwo wystąpienia konkretnego skutku w określonym czasie lub w określonej sytuacji.

Ryzyko jest pojęciem wieloznacznym, trudnym do zdefiniowania. W różnych dziedzinach nauk jest ono różnie interpretowane, dlatego zdaniem niektórych autorów stworzenie jednej uniwersalnej definicji jest niemożliwe.

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Dieta roślinna jest pozytywnie skorelowana z niższym ryzykiem cukrzycy, nadciśnienia, chorób serca, udaru i śmierci z jakiejkolwiek przyczyny.

 (1.2) Specjaliści od ochrony środowiska przestrzegają przed ryzykiem globalnego ocieplenia.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈrɨzɨkɔ, AS: ryzyko

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ryzykowność ż., ryzykanctwo n., ryzykant m., ryzykantka ż., ryzykowanie n., zaryzykowanie n.

 czas. ryzykować ndk., zaryzykować dk.

 przym. ryzykowny, ryzykancki

 przysł. ryzykownie, ryzykancko

Wiktionary


ryzykować

1. podejmować ryzyko, działać, licząc się z możliwością niekorzystnego, szkodliwego zakończenia;
2. ryzykować coś - narażać coś na niebezpieczeństwo, liczyć się ze stratą czegoś


SJP.pl

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. zaryzykować)

 (1.1) podejmować ryzyko; działać, licząc się z możliwością niekorzystnego zakończenia

 (1.2) narażać coś cennego na utratę

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przechodząc pod drabiną ryzykuje się siedem lat nieszczęścia.

 (1.2) Ryzykowała życie, by uratować brata.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌrɨzɨˈkɔvat͡ɕ, AS: ryzykovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ryzyko n., ryzykowność n., ryzykanctwo n., ryzykant m., ryzykantka ż., ryzykowanie n., zaryzykowanie n.

 czas. zaryzykować dk.

 przym. ryzykowny, ryzykancki

 przysł. ryzykownie, ryzykancko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) odważyć się

Wiktionary


ryzykowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|ryzykować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌrɨzɨkɔˈvãɲɛ, AS: ryzykovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. ryzykować

 przym. ryzykowny

 rzecz. ryzyko n., zaryzykowanie n., ryzykowność ż.

 przysł. ryzykownie

Wiktionary


ryzykownie

przysłówek

 (1.1) w sposób ryzykowny, niebezpiecznie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zaburzenia osobowości bywają trudne w diagnozie dla profesjonalisty – ryzykownie podejmować się takiego zadania, jeśli nie jest się przeszkolonym w tej dziedzinie. Ludzkie zachowania i motywacje są złożone, a etykietki – zwykle uproszczone i nietrafne.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ryzyko n., ryzykowność ż., ryzykanctwo n., ryzykant m., ryzykantka ż., ryzykowanie n., zaryzykowanie n.

 czas. ryzykować ndk., zaryzykować dk.

 przym. ryzykowny, ryzykancki

 przysł. ryzykancko

Wiktionary


ryzykowniej

stopień wyższy od przysłówka: ryzykownie


SJP.pl


ryzykowniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: ryzykowny


SJP.pl


ryzykowność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest ryzykowne; cecha tych, którzy są ryzykowni

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ryzyko n., ryzykant m., ryzykantka ż., ryzykowanie n., zaryzykowanie n., ryzykanctwo n.

 czas. ryzykować ndk., zaryzykować dk.

 przym. ryzykowny, ryzykancki

 przysł. ryzykownie

Wiktionary


ryzykowny

wiążący się z ryzykiem, grożący niebezpieczeństwem lub popełnieniem błędu (np. ryzykowna gra, ryzykowny skok)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) wiążący się z ryzykiem, grożący niebezpieczeństwem lub popełnieniem błędu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Bywają interesy ryzykowne, ale dają szybki zysk i łatwe są do zwinięcia.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌrɨzɨˈkɔvnɨ, AS: ryzykovny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ryzyko n., ryzykowność ż., ryzykanctwo n., ryzykant m., ryzykantka ż., ryzykowanie n., zaryzykowanie n.

 czas. ryzykować ndk., zaryzykować dk.

 przym. ryzykancki

 przysł. ryzykownie, ryzykancko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) hazardowy, pokerowy

Wiktionary


ryłko

zdrobnienie od: ryło


SJP.pl

Ryłko – przedsiębiorstwo z Kalwarii Zebrzydowskiej produkujące obuwie.

Przedsiębiorstwo funkcjonuje od lat 50. XX wieku. Początkowo był to mały zakład rzemieślniczy, który wytwarzał buty metodą tradycyjną i był prowadzony jednoosobowo, przez właściciela. W latach 90. wybudowano fabrykę w Kalwarii Zebrzydowskiej, co umożliwiło produkcję na szerszą skalę.

Wikipedia


ryło

potocznie: twarz; ryj, gęba, morda, pysk


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) posp. obraź. twarz

 (1.2) lwów. twarz

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Żal patrzeć na to pospolite ryło.

 (1.1) Jak panu dam w ryło, to pana rodzony Lenin nie pozna.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ryj, gęba, morda, facjata, pysk

Wiktionary


rz

skrót od: List do Rzymian - jedna z ksiąg biblijnych, wchodząca w skład Nowego Testamentu


SJP.pl

skrót

 (1.1) = bibl. List do Rzymian

Wiktionary

  • rz – dwuznak występujący w języku polskim i kaszubskim
  • RZ – oznaczenie literowe Rzeszowa na tablicach rejestracyjnych pojazdów w Polsce
  • Rz – skrót od Listu do Rzymian z Nowego Testamentu
  • rz. – rzeka

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈlʲizd ːɔ‿ˈʒɨ̃mʲjãn, AS: lʹiz• do‿žmʹi ̯ãn

Wiktionary


rz.

skrót od: rzeka


SJP.pl

skrót

 (1.1) = rzeka

Wiktionary


rz.-kat.

skrót od: rzymskokatolicki; rzym.-kat.


SJP.pl


rząbiec

Rząbiec – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie włoszczowskim, w gminie Włoszczowa.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego.

8 września 1944 miała tam miejsce partyzancka bitwa pod Rząbcem między oddziałami Brygady Świętokrzyskiej a oddziałem Armii Ludowej i grupą partyzantów sowieckich.

Wikipedia


rząch

potocznie: stary, bezużyteczny przedmiot lub pojazd; rzęch, grat, gruchot, rupieć


SJP.pl


rząd

1. zbiór elementów ułożonych obok siebie poziomo; szereg;
2. jednostka w systematyce organizmów żywych;
3. ozdobna uprząż końska


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) polit. wykonawczy organ państwa zajmujący się jego finansami oraz prowadzący jego politykę wewnętrzną i zagraniczną;

 (1.2) jęz. przypadek deklinacji, w którym znajduje się wyraz będący określeniem danego

 (1.3) sprawowanie władzy

 (1.4) grupa ludzi lub elementów umieszczona obok siebie jeden za drugim lub jeden obok drugiego

 (1.5) biol. w systematyce: jednostka obejmująca rodziny;

 (1.6) pot. rząd (1.4) foteli na widowni

 (1.7) mat. fiz. pozycja względem przecinka dziesiętnego najstarszej cyfry w zapisie danej liczby

 (1.8) jeźdz. kompletny osprzęt do jazdy konnej;

 (1.9) roln. ogrod. rośliny uprawne posadzone i rosnące w jednej linii

Wiktionary

w polityce:

  • rząd – aparat administracji albo organ sprawujący władzę wykonawczą (w Polsce: Rada Ministrów)
    • reżim, w znaczeniu ujemnym
    • rząd federalny
    • rząd koalicyjny
    • rząd większościowy
    • rząd mniejszościowy
    • rząd jedności narodowej
    • rząd technokratyczny
    • rząd tymczasowy

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Według politologów rząd jest częścią władzy wykonawczej.

 (1.2) Rządem czasownika „nienawidzić” jest dopełniacz.

 (1.3) Wszyscy ze smutkiem wspominali rządy poprzedniego króla.

 (1.4) Generał w zamyśleniu przeszedł obok rzędów wyprostowanych żołnierzy.

 (1.5) Karpie należą do rodziny karpiowatych z rzędu karpiokształtnych.

 (1.6) Mamy miejsca w siódmym rzędzie.

 (1.7) To napięcie jest o kilka rzędów mniejsze od tamtego.

 (1.8) Wymieniłem ostatnio kilka elementów mojego rzędu końskiego.

 (1.9) Zwierzęta wyjadły mi cały rząd kapusty!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɔ̃nt, AS: žõnt

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. porządek mrz., urzędnik mos., zarządca mos., narząd mrz.

 czas. urzędować, porządkować, zrzędzić

 (1.1,3) czas. rządzić, zarządzać / zarządzić

:: przym. rządowy, wewnątrzrządowy, podrzędny

 zdrobn. rządek

 przym. rzędowy, podrzędny

 przysł. rzędowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gabinet

 (1.2) rekcja

 (1.3) władza

 (1.4) szereg; reg. śl. raja.

Wiktionary


rzad.

skrót od: rzadki, rzadko (czytany jako cały, odmienny wyraz)


SJP.pl


rządca

1. osoba zarządzająca czymś;
2. administrator nieruchomości, prywatnego majątku ziemskiego w przedwojennej Polsce


SJP.pl


rządczyni

1. przestarzałe: żona rządcy;
2. dawniej: kobieta rządząca, kierująca czymś


SJP.pl


rządek

zdrobnienie od: rząd; rządzik


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od: rząd

 (1.2) ogrod. niewielkie rzędy roślin uprawnych rosnące w jednej linii

 (1.3) gw-pl|Kraków, Warszawa. sześć małych bułek tworzących całość

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒɔ̃ndɛk, AS: žõndek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rząd m., rzędna ż., grzęda ż., grządka ż.

 przym. rządkowy, rzędowy

 przysł. rzędowo

Wiktionary


rządkami

zdrobnienie od: rząd; rządzik


SJP.pl


rzadki

1. występujący w dużych odstępach czasu; nieczęsto spotykany; wyjątkowy; szczególny;
2. składający się z elementów znajdujących się daleko od siebie lub w dużych odstępach; rozproszony;
3. mający papkowatą lub płynną konsystencję; ciekły; płynny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) zachodzący rzadko

 (1.2) półpłynny, mający półpłynną konsystencję

 (1.3) o elementach rozmieszczonych we względnie dużych odstępach

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zaćmienie Słońca jest rzadkim zjawiskiem.

 (1.2) Jeśli zupa jest zbyt rzadka, zawsze można ją zagęścić kaszą.

 (1.3) Moja żona ma rzadkie włosy, ale i tak ją kocham.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒatʲci, AS: žatʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rzadkość ż., rozrzedzenie, przerzedzenie

 czas. rzednieć/rzednąć, przerzedzać się/przerzednąć się, rozrzedzać/rozrzedzić (się/się)

 przysł. rzadko, z rzadka

 przym. rzadziutki

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) unikalny, wyjątkowy, szczególny, nieczęsty, sporadyczny

 (1.2) rozrzedzony

 (1.3) rozproszony, pojedynczy

Wiktionary


rzadkie

1. występujący w dużych odstępach czasu; nieczęsto spotykany; wyjątkowy; szczególny;
2. składający się z elementów znajdujących się daleko od siebie lub w dużych odstępach; rozproszony;
3. mający papkowatą lub płynną konsystencję; ciekły; płynny


SJP.pl


rządkiem

zdrobnienie od: rząd; rządzik


SJP.pl


rzadko

przysłówek

 (1.1) prawie nigdy, z dużymi odstępami czasowymi między kolejnymi wydarzeniami

 (1.2) o elementach w zbiorze: daleko od siebie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ten brydżysta rzadko się myli.

 (1.1) Galery były bardzo ciężką karą i skazani rzadko mogli dożyć jej końca.

 (1.1) Rzadko wypożyczam książki z biblioteki.

 (1.2) W tym lesie drzewa rosną bardzo rzadko.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒatkɔ, AS: žatko

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rzadkość ż., rzednięcie n., rozrzedzenie n., przerzedzenie n.

 czas. rzednieć dk., rzednąć ndk., przerzedzać ndk., przerzednąć dk., rozrzedzać ndk., rozrzedzić dk.

 przym. rzadki, rzadziutki

 przysł. z rzadka, na rzadko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) nieczęsto

 (1.2) pojedynczo

Wiktionary


rzadkopióry

mający rzadkie pióra


SJP.pl


rzadkość

1. cecha prawie wszystkich dóbr potrzebnych człowiekowi, polegająca na ograniczonej ich ilości w danym czasie w stosunku do zapotrzebowania na nie
2. coś niezwykłego, nieczęsto spotykanego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) coś, co jest rzadkie, nietypowe, zdarza się/występuje rzadko

Wiktionary

Rzadkość – pojęcie w ekonomii, oznaczające ograniczoną ilość zasobów w stosunku do potrzeb.

Rozbieżność pomiędzy nieograniczonymi potrzebami a ograniczonymi zasobami, służącymi ich zaspokajaniu powoduje, że nie wszystkie potrzeby będą mogły być zaspokojone jednocześnie. Potrzeby pozostają względem siebie w stosunku konkurencyjnym – zaspokojenie jednej oznacza konieczność rezygnacji z zaspokojenia określonej części pozostałych potrzeb. Tym samym rzadkość zmusza do racjonalnego gospodarowania dostępnymi zasobami celem zaspokojenia konkurencyjnych potrzeb.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jelenie sika są w Polsce rzadkością, jednak nasi południowi sąsiedzi mają bardzo liczną populację i przepiękne gwizdowiska.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒatkɔɕt͡ɕ, AS: žatkość

Wiktionary

Powiązane:

 przym. rzadki

 przysł. rzadko, z rzadka, na rzadko

Wiktionary


rzadkoskurcz

spowolnienie skurczów serca poniżej 60 na minutę; bradykardia


SJP.pl

Bradykardia (łac. bradycardia) – stan, kiedy częstość akcji serca wynosi poniżej 60 razy na minutę (według Konturka). Leczenia wymaga tylko bradykardia objawowa, tzn. powodująca np. omdlenia, utraty przytomności itp. Bradykardia może prowadzić do asystolii.

Wikipedia


rzadkowski

nazwisko


SJP.pl


rzadkowłosy

mający rzadkie włosy


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) taki, który ma rzadkie, mizerne włosy lub takąż sierść

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przyszło duchowieństwo: maleńki, siwiutki jak gołąbek pop, w złotych okularach, w berecie, długi wysoki rzadkowłosy djakon o chorobliwie dziwacznej ciemnej i żółtej twarzy […] sic.

Wiktionary


rządniej

stopień wyższy od przysłówka: rządnie


SJP.pl


rządniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: rządny


SJP.pl


rządny

1. dawniej: umiejący dobrze gospodarować, zarządzać czymś; gospodarny;
2. dawniej: porządny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. brzydki

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jakiś ty je rzadny! → Jaki ty jesteś brzydki.

Wiktionary


rządokracja

system rządzenia, w którym cała władza należy do rządu


SJP.pl


rządowy

rząd (organ zarządzający państwem)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z rządem, wywodzący się z rządu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Niemcami wstrząsały coraz częstsze kryzysy rządowe, wzrastało bezrobocie, nasilały się trudności w funkcjonowaniu gospodarki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɔ̃nˈdɔvɨ, AS: žõndovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rząd m., rządca m., rządzenie n., podrząd mrz.

 czas. rządzić ndk.

Wiktionary


rzadszy

stopień wyższy od przymiotnika: rzadki


SJP.pl


rządy

1. naczelny organ wykonawczy w państwie; rada ministrów;
2. sprawowanie władzy, zwierzchnictwo


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) sprawowanie władzy, władanie

forma rzeczownika|rodzaj=męskorzeczowy.

 (2.1) M., B. i W. lm. od: rząd

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Mądry władca dobrze swój lud poprowadzi, / a rządy rozumnego będą dobrze uporządkowane.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rząd mrz.

 czas. rządzić ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rządzenie, władanie

Wiktionary


rządząca

sprawować władzę, rozkazywać


SJP.pl


rządzący

sprawować władzę, rozkazywać


SJP.pl


rządzenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|rządzić.

Wiktionary

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ʒɔ̃nˈd͡zɛ̃ɲɛ, AS: žõnʒńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. rządzić

 przym. rządowy

Wiktionary


rządzić

sprawować władzę, rozkazywać


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) sprawować władzę, panować

 (1.2) kierować czymś, zarządzać

 (1.3) jęz. wiązać z wyrazem określanym jedną z form wyrazu określającego

czasownik zwrotny niedokonany rządzić się

 (2.1) postępować według swojej woli, upodobania

 (2.2) być rządzonym, władanym, kierowanym przez kogoś

 (2.3) kierować się w swoim postępowaniu

 (2.4) pot. prowadzić interesy, zarządzać pieniędzmi lub mieniem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Arabią Saudyjską rządzi król.

 (1.1) Chciałabym kiedyś rządzić jakimś krajem.

 (1.2) Nasz szef rządzi firmą od pięciu lat

 (1.3) Czasownik rządzi przypadkiem rzeczownika.

 (2.1) Jan rządzi się tak, jakby był w swoim domu.

 (2.2) Grecja rządziła się bez królów.

 (2.3) Rządził się chęcią zysku.

 (2.4) Rządził się oszczędnie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒɔ̃ɲd͡ʑit͡ɕ, AS: žõńʒ́ić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rządy nmos., rządzenie n., rząd, zarząd

 czas. zarządzać, zarządzić, wyrządzić, przyrządzić, zrządzić

 przym. rządowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) władać, panować

 (1.2) szefować, zarządzać, administrować, dowodzić

 (2.3) kierować się

Wiktionary


rzadziej

stopień wyższy od przysłówka: rzadko


SJP.pl


rządzik

zdrobnienie od: rząd; rządek


SJP.pl


rzadziuchny

zdrobnienie od: rzadki; rzadziutki


SJP.pl


rzadziutki

zdrobnienie od: rzadki; rzadziuchny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) zdrobn. od: rzadki

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) - Chudy jesteś jak szczapa, a i brodę masz krótką, rzadziutką…

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒaˈd͡ʑutʲci, AS: žaʒ́utʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 przym. rzadki

 przysł. rzadko

Wiktionary


rzadzizna

wada wewnętrzna odlewu


SJP.pl


rządzona

sprawować władzę, rozkazywać


SJP.pl


rządzony

sprawować władzę, rozkazywać


SJP.pl


rżaniec

Rżaniec – wieś sołecka w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie ostrołęckim, w gminie Olszewo-Borki.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa ostrołęckiego.

Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Nowej Wsi.

Wikipedia


rżanka

dawniej: słoma żytnia


SJP.pl


rżany

dawniej, dziś gwarowo: żytni (od: reż - dawniej żyto)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) daw. także gw-pl|Śląsk, Poznań, Pomorze. żytni

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. reż, rżysko

Wiktionary


rząp

1. dolna część szybu górniczego, położona poniżej ostatniego poziomu, miejsce, gdzie zbiera się woda spływająca z szybu; rząpie, rząpik, żąp, żomp;
2. dawniej: zbiornik wody, cysterna lub basen


SJP.pl

Rząp, rząpie, w górnictwie – najniższa część szybu usytuowana poniżej ostatniego poziomu wydobywczego w kopalni. Jest to nieeksploatowana część szybu, mająca za zadanie zbieranie ściekającej po ścianach wody. Zbierana woda jest następnie odsysana za pomocą pomp odwadniających.

Wikipedia


rząpiarz

robotnik górniczy pracujący w płuczce kruszcowej, wybierający szlam z osadników


SJP.pl


rząpica

motyl z rodziny brudnic


SJP.pl


rząpie

dolna część szybu górniczego, położona poniżej ostatniego poziomu, miejsce, gdzie zbiera się woda spływająca z szybu; rząp, rząpik, żąp, żomp


SJP.pl

Rząp, rząpie, w górnictwie – najniższa część szybu usytuowana poniżej ostatniego poziomu wydobywczego w kopalni. Jest to nieeksploatowana część szybu, mająca za zadanie zbieranie ściekającej po ścianach wody. Zbierana woda jest następnie odsysana za pomocą pomp odwadniających.

Wikipedia


rząpik

dolna część szybu górniczego, położona poniżej ostatniego poziomu, miejsce, gdzie zbiera się woda spływająca z szybu; rząp, rząpie, żąp, żomp


SJP.pl


rząsa

nazwisko


SJP.pl

  • Antoni Rząsa (1919-1980) – rzeźbiarz
  • Marcin Rząsa (ur. 1965) – rzeźbiarz, syn Antoniego
  • Marek Rząsa (ur. 1957) – poseł, samorządowiec
  • Michał Rząsa (1898-?) – żołnierz
  • Tomasz Rząsa (ur. 1973) – piłkarz

Wikipedia


rząsieński

Rząśnia (wieś w Polsce)


SJP.pl


rząska

Rząska – wieś w Polsce, położona w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim, w gminie Zabierzów, przy linii kolejowej nr 133 Dąbrowa Górnicza Ząbkowice – Kraków Główny.

W latach 1975–1998 Rząska administracyjnie znajdowała się w województwie krakowskim.

W roku 2021 w miejscowości mieszkało 2668 osób, z czego 51,8% mieszkańców stanowiły kobiety, a 48,2% mężczyźni.

Wikipedia


rząśnia

wieś w Polsce


SJP.pl

Rząśnia – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie pajęczańskim, w gminie Rząśnia.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa piotrkowskiego. Miejscowość jest siedzibą gminy Rząśnia.

Wikipedia


rząśnicki

przymiotnik od: Rząśnik


SJP.pl


rząśnik

nazwa kilku wsi w Polsce


SJP.pl

Miejscowości w Polsce

Wg TERYT jest ich 3
  • Rząśnik – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. złotoryjskim, w gminie Świerzawa
  • Rząśnik – wieś w woj. mazowieckim, w pow. ostrowskim, w gminie Stary Lubotyń
  • Rząśnik – wieś w woj. mazowieckim, w pow. wyszkowskim, w gminie Rząśnik

Wikipedia


rzaz

ślad na drzewie powstający po przejściu piły


SJP.pl


rzażka

dawniej: piłeczka dla dzieci do tarcia drzewa; żażka


SJP.pl


rżebrzyna

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. drabina stanowiąca element rżebrzyniaka

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Mam uszkodzone rżebrzyny w rżebrzyniaku.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rżebrzyniak mrz.

Wiktionary


rżebrzyniak

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. wóz drabiniasty do zwózki żyta

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Mam uszkodzone rżebrzyny w rżebrzyniaku.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rżebrzyna ż.

Wiktionary


rzec

podniośle: powiedzieć, przemówić


SJP.pl

czasownik

 (1.1) o koniu: wydawać charakterystyczny głos

 (1.2) przen. pot. śmiać się głośno, hałaśliwie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Konie pasące się na łące rżały radośnie.

 (1.2) Widzowie widząc nieporadność prezentera, rżeli z uciechy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: rʒɛt͡ɕ, AS: ržeć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rżenie n., zarżenie n.

 czas. zarżeć dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) rechotać

Wiktionary


rzęch

potocznie: stary, bezużyteczny przedmiot lub pojazd; rząch, grat, gruchot, rupieć


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) pot. stary, wyeksploatowany pojazd mechaniczny lub urządzenie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nie rozumiem Janka, dobrze zarabia, a takim rzęchem jeździ.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. rzęzić

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) grat, rupieć, gruchot, klekot, trup

Wiktionary


rzeciądz

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) stpol. łańcuch

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒɛt͡ɕɔ̃nt͡s, AS: žećõnc

Wiktionary


rzecin

Rzecin – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie szamotulskim, w gminie Wronki.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa pilskiego.

Zabudowa wpasowana w łuk wydmowy, skoncentrowana przy szosie, peryferyjne przysiółki rozproszone (np. Plany). Wieś założona w 1697 (Rzecień). Był to typ wioski przejściowej do osad olęderskich. Jezioro Rzecińskie było natomiast wspominane już w 1279 jako dobro dominikańskie zakonników z Wronek (połowy ryb). 28 sierpnia 1939 miały tu miejsce wystąpienia antyniemieckie, za co w latach 1939 i 1940 aresztowano jedenastu Polaków rzecińskich (sześciu z nich zamordowano). Pomnikowe lipy drobnolistne o obwodach 260 i 390 cm (przy dawnej szkole).

Wikipedia


rzecki

nazwisko


SJP.pl


rzecz

przedmiot materialny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) wytwór materialny, przedmiot

 (1.2) sprawa, problem, zagadnienie

 (1.3) temat, treść, wątek

 (1.4) zadanie, obowiązek, czynność

 (1.5) zakres, dziedzina, dział

 (1.6) wydarzenie, fakt, okoliczność

 (1.7) przedsięwzięcie, zamiar, plan, czyn

 (1.8) filoz. desygnat

 (1.9) daw. rozmowa, gadanie, mówienie

forma czasownika.

 (2.1) 2. os. lp. rozk. od: rzec

Wiktionary

Rzecz, substancja pierwsza, byt jednostkowy (łac. res) – kategoria przedmiotów, od innych przedmiotów (np. zdarzeń czy relacji) różniących się tym, że:

  1. posiadają autonomię bytową (istnieją samodzielnie) – przy czym jest przedmiotem sporu, czy autonomia bytowa rzeczy jest pełna. Ci, którzy odmawiają rzeczom pełnej autonomii bytowej czasem redukują je do innych kategorii przedmiotów.
  2. są jednostkowe (zob. przedmiot jednostkowy)
  3. są fizyczne (zob. (2) i (3) łącznie: przedmiot konkretny)
  4. posiadają zupełną charakterystykę.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Strych pełen jest starych rzeczy.

 (1.2) Na zebraniu z pewnością omawiano rzeczy dużej wagi.

 (1.3) Polityka to raczej nudna rzecz.

 (1.4) Męska to rzecz – polowanie.

 (1.5) Klasyfikowanie języków jest rzeczą językoznawstwa.

 (1.6) Wczoraj stała się nieprawdopodobna rzecz!

 (1.7) Dopuściłeś się w swym życiu haniebnych rzeczy.

 (1.9) Młodzieniec spodobał się iey, a iemu takoś Medea, wstąpili z sobą w rzecz, a z rzeczy w przyiaźń. sic.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɛt͡ʃ, AS: žeč

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rzeczownik m., rzeczowność ż., rzeczowość ż., rzeczywistość ż.

 czas. rzec dk.

 przym. rzeczowy, rzeczowny, rzeczownikowy

 przysł. rzeczowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przedmiot, obiekt

Wiktionary


rzecz.

skrót od: rzeczownik, rzeczownikowy


SJP.pl

skrót

 (1.1) = eduk. błąd rzeczowy

Wiktionary


rzeczek

rzęsorek rzeczek - niewielki ssak owadożerny z rodziny ryjówkowatych zamieszkujący biotopy wilgotne


SJP.pl


rzeczenica

wieś w Polsce


SJP.pl

Rzeczenica (kaszub. Réknicô, niem. Stegers) – wieś gminna w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie człuchowskim, w gminie Rzeczenica przy skrzyżowaniu drogi krajowej nr 25 z drogą wojewódzką 202. Wieś jest siedzibą sołectwa Rzeczenica, w którego skład wchodzą również miejscowości Bagnica i Lestnica.

Wikipedia


rzeczenicki

przymiotnik od: Rzeczenica


SJP.pl


rzeczenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|rzec.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɛˈt͡ʃɛ̃ɲɛ, AS: žečńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. rzec

 rzecz. rzecznik mos., orzeczenie n., rzeczniczka ż.

Wiktionary


rzeczka

mała rzeka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. mała rzeka

 (1.2) wąska rzeka

Wiktionary

  • Rzeczka – wieś w województwie dolnośląskim, w powiecie wałbrzyskim, w gminie Walim

5 cieków w Polsce:

  • Rzeczka – potok, dopływ Kocońki
  • Rzeczka – potok, dopływ Stryszówki
  • Rzeczka – potok, dopływ Rudy
  • Rzeczka – struga, dopływ Uherki
  • Rzeczka – struga, dopływ Człopicy

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Nad rzeczką, opodal krzaczka mieszkała kaczka-dziwaczka (…)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒɛt͡ʃka, AS: žečka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rzeka ż., rzeczułka ż., dorzecze n.

 przym. rzeczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rzeczułka

 (1.2) potok

Wiktionary


rzęczkowo

Rzęczkowo – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie toruńskim, w gminie Zławieś Wielka. Wieś leży na położona jest na skraju Pradoliny Toruńsko-Eberswaldzkiej. Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczyła 701 mieszkańców. Jest dziewiątą co do wielkości miejscowością gminy Zławieś Wielka.

Wikipedia


rzeczkowski

nazwisko


SJP.pl


rzecznictwo

1. występowanie w czyimś imieniu;
2. występowanie w obronie lub w celu poparcia jakiejś sprawy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) występowanie jako obrońca bądź rzecznik kogoś lub czegoś, popieranie jakiejś sprawy

 (1.2) wypowiadanie się w imieniu jakiejś innej osoby

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rzecznik mos., rzeczniczka ż.

Wiktionary


rzeczniczka

1. kobieta występująca w obronie kogoś lub czegoś;
2. kobieta występująca w imieniu kogoś innego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) polit. urz. kobieta występująca, przemawiająca w czyimś imieniu, reprezentująca publicznie jakiegoś wysokiego rangą urzędnika lub instytucję

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Burmistrz wezwał do siebie nową rzeczniczkę magistratu.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. rzec dk./ndk., rzeknąć dk.

 rzecz. rzeczenie n., rzecznictwo n.

:: fm. rzecznik m.

Wiktionary


rzeczniczy

rzecznik


SJP.pl

Patrz:

rzecznik

rzecznik

1. osoba występująca w obronie kogoś lub czegoś;
2. osoba występująca w imieniu kogoś innego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) książk. osoba występująca w obronie kogoś lub czegoś, popierająca jakąś sprawę

 (1.2) polit. urz. osoba występująca, przemawiająca w czyimś imieniu, reprezentująca publicznie jakiegoś wysokiego rangą urzędnika lub instytucję;

 (1.3) hist. w dawnej Polsce: obrońca sądowy, prawnik prowadzący sprawę w imieniu klienta

Wiktionary

  • ombudsman (pol. rzecznik) – określenie pochodzące z języka szwedzkiego, określające niezależnego urzędnika, do którego można się odwoływać po wyczerpaniu możliwości prawnych.

Konstytucyjni rzecznicy w Polsce:

  • Rzecznik Praw Dziecka
  • Rzecznik Praw Obywatelskich

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Rzecznik Praw Pacjenta, poza podjęciem działań własnych, może się też zwrócić do Rzecznika Praw Obywatelskich lub Rzecznika Praw Dziecka o podjęcie działań z zakresu ich kompetencji.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. rzec dk./ndk., rzeknąć dk.

 rzecz. rzeczenie n., rzecznictwo n.

:: fż. rzeczniczka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) obrońca

Wiktionary


rzecznikować

pełnić funkcję rzecznika


SJP.pl


rzecznikowski

rzecznik


SJP.pl

Patrz:

rzecznik

rzeczniów

wieś w Polsce


SJP.pl

Rzeczniów – wieś sołecka w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie lipskim, w gminie Rzeczniów.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa radomskiego.

Miejscowość jest siedzibą gminy Rzeczniów oraz rzymskokatolickiej parafii św. Restytuta i Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny.

Wikipedia


rzeczniowski

przymiotnik od: Rzeczniów


SJP.pl


rzeczny

dotyczący rzeki; żyjący w rzece; związany z rzeką


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do rzeki, związany z rzeką

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Doskonałym surowcem dla przemysłu ceramicznego są iły trzeciorzędowe, lodowcowe i rzeczne.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒɛt͡ʃnɨ, AS: žečny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rzeka ż., rzeczka ż., rzeczułka ż.

Wiktionary


rzeczony

(wyżej, wcześniej) wspomniany, cytowany, przytoczony, wymieniony


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) ten, o którym wcześniej wspomniano

Wiktionary

Powiązane:

 czas. rzec dk., rzeknąć dk., narzekać ndk., ponarzekać dk., zarzekać ndk., złorzeczyć ndk.

 rzecz. orzeczenie n.

Wiktionary


rzeczowiej

stopień wyższy od przysłówka: rzeczowo


SJP.pl


rzeczówka

potocznie: wydatek rzeczowy


SJP.pl


rzeczownik

1. część mowy obejmująca wyrazy oznaczające ludzi, zwierzęta, przedmioty, cechy, czynności i stany;
2. wyraz należący do tej części mowy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gram. część mowy umożliwiająca rozróżnianie przedmiotów, osób, zwierząt, pojęć itp. poprzez nadanie im nazw lub imion;

Wiktionary

Rzeczownik – samodzielna składniowo i semantycznie odmienna część mowy nazywająca rzeczy, obiekty, miejsca, osoby, czynności, organizmy, zjawiska i pojęcia abstrakcyjne. Rzeczownik w języku polskim pełni funkcję głównie podmiotu w zdaniu; może też pełnić funkcję dopełnienia, okolicznika, przydawki lub orzecznika. Może odmieniać się przez liczby i przypadki, występuje w rodzajach. Odmianę rzeczowników przez przypadki określa się mianem deklinacji. Istnieje także grupa rzeczowników całkowicie nieodmiennych (np. atelier, kiwi, bikini, taxi, kakadu, kamikaze itp.). Rzeczownik tworzy związki składniowe i semantyczne z rzeczownikami (zaimkami rzeczownymi), przymiotnikami (zaimkami przymiotnymi), liczebnikami (zaimkami liczebnymi) i czasownikami lub (rzadko) przysłówkami (zaimkami przysłówkowymi).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zazwyczaj rzeczowniki stanowią podmioty zdań, ale mogą być również i dopełnieniami.

 (1.1) Wyraz „rzeczownik” sam w sobie jest rzeczownikiem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɛˈt͡ʃɔvʲɲik, AS: žečovʹńik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rzecz ż.

 przym. rzeczownikowy, odrzeczownikowy, rzeczowy

 przysł. rzeczownikowo, rzeczowo

Wiktionary


rzeczownikować

rzadko: rzeczownikować się - przekształcać się w rzeczownik; substantywizować się


SJP.pl


rzeczownikowo

przysłówek

 (1.1) w sposób właściwy rzeczownikowi

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Rodzajnik może wystąpić przed liczebnikiem użytym rzeczownikowo.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. rzeczownikowy

 rzecz. rzeczownik mrz., rzeczownikowość ż.

Wiktionary


rzeczownikowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) gram. odnoszący się do rzeczownika, związany z rzeczownikiem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Aby utworzyć zdanie, trzeba je uzupełnić składnikiem typu rzeczownikowego, który określi, do kogo lub czego frazeologizm się odnosi.

Wiktionary

Powiązane:

 przysł. rzeczownikowo

 rzecz. rzeczownik mrz., rzecz ż.

Wiktionary


rzeczowny

przymiotnik relacyjny

 (1.1) jęz. zastępujący rzeczownik lub wyrażony za pomocą rzeczownika albo zaimka w jego funkcji

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przykładami zaimków rzeczownych są: ja, ty, my, wy, oni, kto, co, nic, coś, ktoś.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rzecz ż.

 przym. rzeczowy

Wiktionary


rzeczowo

przysłówek

 (1.1) w sposób rzeczowy

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɛˈt͡ʃɔvɔ, AS: žečovo

Wiktionary

Powiązane:

 przym. rzeczowy

 rzecz. rzecz ż., rzeczowość ż., rzeczownik m.

Wiktionary


rzeczowość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co jest rzeczowe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rzecz ż.

 przym. rzeczowy

 przysł. rzeczowo

Wiktionary


rzeczowy

przymiotnik

 (1.1) odnoszący się do rzeczy (a nie osób)

 (1.2) dotyczący treści (a nie strony formalnej)

 (1.3) wolny od emocji, uprzedzeń

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rzecz mrz., rzeczowość ż., rzeczownik mrz.

 przysł. rzeczowo

 przym. rzeczowny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przedmiotowy

 (1.2) istotny, konkretny, trafny, właściwy

 (1.3) obiektywny

Wiktionary


rzeczoznawca

osoba powołana do wydawania specjalistycznych orzeczeń lub opinii w sprawach spornych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba wydająca orzeczenia w sprawach dotyczących jego kompetencji, a niejasnych dla innych

Wiktionary

Rzeczoznawca – tytuł przyznawany na podstawie odpowiednich przepisów szczególnych osobom o wysokich kwalifikacjach i odpowiednio dużym, udokumentowanym doświadczeniu w określonej dziedzinie i specjalności zawodowej.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. rzeczoznawstwo n.

 przym. rzeczoznawczy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) biegły, ekspert, opiniodawca

Wiktionary


rzeczoznawczy

związany z działalnością polegającą na wydawaniu specjalistycznych orzeczeń lub opinii w sprawach spornych


SJP.pl


rzeczoznawczyni

specjalistka powoływana do wydawania opinii w sprawach spornych, wchodzących w zakres jej kwalifikacji; ekspertka; biegła


SJP.pl


rzeczoznawstwo

działalność polegająca na wydawaniu specjalistycznych orzeczeń lub opinii w sprawach spornych


SJP.pl

Rzeczoznawca – tytuł przyznawany na podstawie odpowiednich przepisów szczególnych osobom o wysokich kwalifikacjach i odpowiednio dużym, udokumentowanym doświadczeniu w określonej dziedzinie i specjalności zawodowej.

Wikipedia


rzeczpospolita

1. forma ustroju państwowego, którego podstawą jest powoływanie władz najwyższych na czas określony, w drodze wyborów;
2. państwo o takiej formie ustroju (określenie używane nieomal wyłącznie w odniesieniu do państwa polskiego)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) książk. tradycyjna nazwa państwa polskiego;

Wiktionary

Rzeczpospolita – staropolskie określenie państwa co do zasady o republikańskim ustroju politycznym (łac. Res Publica - republika, rzeczpospolita)

Rzeczpospolita w określeniach dotyczących państwa polskiego:

  • Rzeczpospolita Polska – państwo polskie w latach 1918–1945 oraz od 31 grudnia 1989 do chwili obecnej
    • Rzeczpospolita (I Rzeczpospolita) – państwo polskie istniejące od roku 1454 do 1795
      • Rzeczpospolita Obojga Narodów – od roku 1569 do 1795
      • Rzeczpospolita szlachecka – jedno z określeń Rzeczypospolitej Obojga Narodów
    • II Rzeczpospolita – odrodzone państwo polskie, istniejące w latach 1918–1945. Oficjalnie Rzeczpospolita Polska
    • Rzeczpospolita Polska – oficjalna nazwa w latach 1944–1952 (pot. Polska Ludowa)
    • Polska Rzeczpospolita Ludowa (PRL) – oficjalna nazwa w latach 1952–1989
    • III Rzeczpospolita – używana nazwa Polski od 31 grudnia 1989 roku. Urzędowo Rzeczpospolita Polska

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Szacuje się, że w obecnych granicach Rzeczpospolitej istniało ponad tysiąc kirkutów, ocalała połowa w większości zdewastowana i pozbawiona nagrobków.

 (1.1) Prezydent Rzeczypospolitej zgodnie z konstytucją podpisze ustawę budżetową w ciągu siedmiu dni.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒɛt͡ʃpɔˈspɔlʲita, AS: žečpospolʹita

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rzeczpospolitowanie n.

 czas. rzeczpospolitować ndk.

 przym. rzeczpospolitowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Polska, Rzeczpospolita Polska, skr. RP

Wiktionary


rzeczułka

mała rzeka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od rzeka

 (1.2) wąska rzeka

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Skręcił następnie ku rzeczułce i wszedł w nią.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rzeka ż., rzeczka ż., dorzecze n.

 przym. rzeczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rzeczka, ruczaj

Wiktionary


rzeczy

przedmiot materialny


SJP.pl

Rzeczy (fr. Les Choses. Une histoire des années soixante ) – debiutancka powieść francuskiego pisarza Georges'a Pereca z 1965 roku, za którą otrzymał w tym samym roku Nagrodę Renaudot.

Wikipedia


rzeczyca

1. nazwa wielu miejscowości i ich części w Polsce;
2. nazwa kilku miejscowości i ich części na Białorusi;
3. nazwa kilku wsi na Ukrainie;
4. nazwa kilku rzek w Polsce


SJP.pl

Miejscowości i ich części w Polsce

Wg TERYT jest ich 13, w tym 11 podstawowych
  • Rzeczyca – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. polkowickim, w gminie Grębocice
  • Rzeczyca – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. średzkim, w gminie Środa Śląska
  • Rzeczyca – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. radziejowskim, w gminie Piotrków Kujawski
  • Rzeczyca – wieś w woj. lubelskim, w pow. bialskim, w gminie Międzyrzec Podlaski
  • Rzeczyca – część wsi Słodków Drugi w woj. lubelskim, w pow. kraśnickim, w gminie Kraśnik
  • Rzeczyca – wieś w woj. lubelskim, w pow. puławskim, w gminie Kazimierz Dolny
  • Rzeczyca – wieś w woj. lubelskim, w pow. tomaszowskim, w gminie Ulhówek
  • Rzeczyca – wieś w woj. lubuskim, w pow. krośnieńskim, w gminie Maszewo
  • Rzeczyca – wieś w woj. lubuskim, w pow. świebodzińskim, w gminie Świebodzin
  • Rzeczyca – wieś w woj. łódzkim, w pow. poddębickim, w gminie Zadzim
  • Rzeczyca – wieś w woj. łódzkim, w pow. tomaszowskim, w gminie Rzeczyca
  • Rzeczyca – część wsi Cisownica w woj. śląskim, w pow. cieszyńskim, w gminie Goleszów
  • Rzeczyca – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. wałeckim, w gminie Tuczno

Wikipedia


rzeczyce

Miejscowości i ich części w Polsce

Wg TERYT jest ich 3, w tym 2 podstawowe
  • Rzeczyce – wieś w woj. lubelskim, w pow. biłgorajskim, w gminie Frampol
  • Rzeczyce – część wsi Pawłowiczki w woj. opolskim, w pow. kędzierzyńsko-kozielskim, w gminie Pawłowiczki
  • Rzeczyce – wieś w woj. śląskim, w pow. gliwickim, w gminie Rudziniec

Wikipedia


rzeczycki

przymiotnik od: Rzeczyca


SJP.pl


rzeczysko

dawne koryto rzeki


SJP.pl

Cieki w Polsce
  • Rzeczysko – struga, dopływ Pilicy
  • Rzeczysko – potok, dopływ Oleśnicy

Wikipedia


rzeczywiście

1. obiektywnie istniejący, np. rzeczywisty świat, człowiek; realny, realistyczny, prawdziwy;
2. taki, który się naprawdę zdarzył, np. rzeczywista sytuacja; realny, realistyczny, prawdziwy;
3. wyróżniający się autentycznością, np. rzeczywista przyczyna, rzeczywisty talent; autentyczny, prawdziwy, niesfałszowany;
4. w odniesieniu do tytułów, stanowisk: aktywnie w czymś uczestniczący; czynny;
5. w matematyce: liczby rzeczywiste - liczby wymierne i niewymierne


SJP.pl

przysłówek

 (1.1) zgodnie z rzeczywistością, naprawdę, faktycznie

partykuła

 (2.1) w formie pytania: wyraża wątpliwość

 (2.2) pokazuje zaskoczenie po uświadomieniu sobie, że wcześniejsze wątpliwości były niesłuszne

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Czy rzeczywiście było tak, jak w tej historii?

 (2.1) Rzeczywiście? Maciek jest byłym żonglerem?

 (2.2) Rzeczywiście! Miałaś rację, Maciek potrafi żonglować siedmioma piłkami jednocześnie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒɛt͡ʃɨˈvʲiɕt͡ɕɛ, AS: žečyvʹiśće

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rzeczywistość

 przym. rzeczywisty

 czas. urzeczywistniać

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) naprawdę, faktycznie, autentycznie, dosłownie

 (2.1) naprawdę, czyżby

 (2.2) faktycznie, istotnie, naprawdę, nie inaczej, ano, no, no tak, owszem, w rzeczy samej, w istocie

Wiktionary


rzeczywistoliczbowy

przymiotnik

 (1.1) mat. dotyczący liczb rzeczywistych, związany z liczbami rzeczywistymi

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒɛt͡ʃɨvʲistɔlʲid͡ʒˈbɔvɨ, AS: žečyvʹistolʹiǯbovy

Wiktionary


rzeczywistość

1. to, co rzeczywiście, obiektywnie istnieje, co jest prawdziwe; realność;
2. realia życia, warunki, w których ktoś żyje, coś się odbywa, np. rzeczywistość społeczna;
3. w informatyce: rzeczywistość wirtualna - sztuczna przestrzeń wyświetlana na ekranie komputera, pozwalająca użytkownikowi np. na znalezienie się w świecie gry komputerowej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) prawda, prawdziwość; coś, co wydarzyło się (istnieje) naprawdę; obiektywnie

 (1.2) realistyczność, świat realny

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W rzeczywistości jesteśmy tylko zwykłymi ludźmi, choć zawsze możemy pomarzyć, że będziemy milionerami.

 (1.2) 1 mm na rysunku odpowiada 100 cm w rzeczywistości.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒɛt͡ʃɨˈvʲistɔɕt͡ɕ, AS: žečyvʹistość

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rzecz ż.

 czas. urzeczywistniać

 przym. rzeczywisty

 przysł. rzeczywiście

 partyk. rzeczywiście

Wiktionary


rzeczywistszy

stopień wyższy od przymiotnika: rzeczywisty


SJP.pl


rzeczywisty

1. obiektywnie istniejący, np. rzeczywisty świat, człowiek; realny, realistyczny, prawdziwy;
2. taki, który się naprawdę zdarzył, np. rzeczywista sytuacja; realny, realistyczny, prawdziwy;
3. wyróżniający się autentycznością, np. rzeczywista przyczyna, rzeczywisty talent; autentyczny, prawdziwy, niesfałszowany;
4. w odniesieniu do tytułów, stanowisk: aktywnie w czymś uczestniczący; czynny;
5. w matematyce: liczby rzeczywiste - liczby wymierne i niewymierne


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający miejsce naprawdę

 (1.2) mat. będący liczbą rzeczywistą lub przyjmujący wartości będące liczbami rzeczywistymi

 (1.3) mat. powiązany z liczbami rzeczywistymi

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Rząd twierdzi, że stopa bezrobocia wynosi osiem procent, ale rzeczywiste wartości są znacznie wyższe.

 (1.2) Wielomian rzeczywisty stopnia n może mieć od 0 do n pierwiastków.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒɛt͡ʃɨˈvʲistɨ, AS: žečyvʹisty

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rzeczywistość ż.

 czas. urzeczywistniać ndk., urzeczywistnić dk.

 przym. nierzeczywisty

 przysł. rzeczywiście

 partyk. rzeczywiście

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) prawdziwy, realny, faktyczny

Wiktionary


rzędami

1. zbiór elementów ułożonych obok siebie poziomo; szereg;
2. jednostka w systematyce organizmów żywych;
3. ozdobna uprząż końska


SJP.pl


rzędem

1. zbiór elementów ułożonych obok siebie poziomo; szereg;
2. jednostka w systematyce organizmów żywych;
3. ozdobna uprząż końska


SJP.pl


rzędkowice

Rzędkowice – wieś łańcuchowa licząca ponad sto gospodarstw w województwie śląskim, w powiecie zawierciańskim, w gminie Włodowice.

Wikipedia


rzędna

jedna z współrzędnych punktu; liczba rzeczywista określająca położenie punktu na osi rzędnych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mat. pionowa oś układu współrzędnych

 (1.2) mat. liczba rzeczywista będąca drugą współrzędną w prostokątnym układzie współrzędnych, oznaczana jako y;

 (1.3) geod. wielkość określająca wysokość od płaszczyzny odniesienia

Wiktionary

Rzędna (łac. ordinata) – druga współrzędna w kartezjańskim układzie współrzędnych (zwanym też prostokątnym układem współrzędnych). Oznaczana jest przeważnie symbolem y, a jej oś symbolem OY.

Wikipedia

Przykłady

 (1.3) Gatunek zasiedla połoniny i zarośla kosodrzewiny na rzędnych od 1350 do 2260 m n.p.m.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. rzędny

 rzecz. podrząd mrz., rządek mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) współrzędna

Wiktionary


rzednąć

tracić gęstość, stawać się rzadkim


SJP.pl


rzędowice

nazwa kilku wsi w Polsce


SJP.pl

3 miejscowości w Polsce:

  • Rzędowice – wieś w woj. małopolskim, w pow. miechowskim, w gminie Książ Wielki
  • Rzędowice – wieś w woj. małopolskim, w pow. proszowickim, w gminie Koniusza
  • Rzędowice – wieś w woj. opolskim, w pow. oleskim, w gminie Dobrodzień

Wikipedia


rzędowicki

Rzędowice


SJP.pl

Patrz:

Rzędowice

rzędówka

Wikipedia


rzędownik

narzędzie rolnicze do wyznaczania rzędów do sadzenia


SJP.pl


rzędowość

rzędowy


SJP.pl

Wikipedia

Patrz:

rzędowy

rzędowy

rząd (szereg)


SJP.pl


rzędu

1. zbiór elementów ułożonych obok siebie poziomo; szereg;
2. jednostka w systematyce organizmów żywych;
3. ozdobna uprząż końska


SJP.pl


rzędzik

krocznik rzędzik - gatunek motyla z rodziny miernikowcowatych


SJP.pl


rzega

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) reg-pl|Małopolska. pręga

Wiktionary

Powiązane:

 przym. rzegaty

Wiktionary


rzegnowo

wieś w województwie wielkopolskim, w powiecie gnieźnieńskim


SJP.pl

Rzegnowo – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie gnieźnieńskim, w gminie Łubowo.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa poznańskiego.

Wikipedia


rzegnowski

Rzegnowo


SJP.pl

Patrz:

Rzegnowo

rzegocin

3 miejscowości w Polsce:

  • Rzegocin – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. włocławskim, w gminie Lubień Kujawski
  • Rzegocin – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. buskim, w gminie Nowy Korczyn
  • Rzegocin – część wsi Wielopole Skrzyńskie w woj. podkarpackim, w pow. ropczycko-sędziszowskim, w gminie Wielopole Skrzyńskie

Wikipedia


rzegot

gwarowo:
a) rechot
b) hałas spowodowany uderzaniem w przedmioty metalowe; łoskot


SJP.pl


rzegotać

1. gwarowo: rechotać;
2. grzechotać, wywoływać hałas, uderzając w metalowe przedmioty, dzwonki itp.


SJP.pl


rzejowice

Rzejowice – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie radomszczańskim, w gminie Kodrąb. W Rzejowicach swoje źródło ma rzeka Luciąża.

Rzejowice były wsią arcybiskupstwa gnieźnieńskiego w powiecie radomszczańskim województwa sieradzkiego w końcu XVI wieku. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa piotrkowskiego.

Wikipedia


rzeka

1. naturalny, większy ciek wodny powstały z połączenia potoków lub wypływający z jeziora, źródła lub mokradła, płynący stale lub okresowo, wpływający do morza, innej rzeki lub jeziora;
2. duża ilość obiektów poruszających się nieprzerwanym strumieniem


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. gmina w Czechach, w kraju morawsko-śląskim w powiecie Frydek-Mistek, w historycznych granicach Śląska Cieszyńskiego;

Wiktionary

Rzeka – naturalny, powierzchniowy ciek płynący w wyżłobionym przez erozję rzeczną korycie, okresowo zalewający dolinę rzeczną. W Polsce przyjmuje się, że rzekę stanowi ciek o powierzchni dorzecza powyżej 100 km².

Wikipedia


rzekać

dawniej: powiadać, odzywać się


SJP.pl


rzeknąć

dawniej: rzec


SJP.pl


rzekomo

modulant, przysłówek

 (1.1) tak, że coś przypomina, ale jest niewiarygodne lub nieprawdziwe

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nowa ustawa ma rzekomo chronić prawa osób transpłciowych – ale wielu transpłciowych działaczy twierdzi, że robi dokładnie odwrotnie.

 (1.1) (…) jako więzień w tiurmie krasnojarskiej, gdzie ku mojemu zdziwieniu dawano czasem zupę z mięsem rzekomo baranim, nieraz jadłem psinę.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. rzekomy

 rzecz. rzekomość ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) jak mówią, jakoby, niby, podobno, ponoć, pozornie

Wiktionary


rzekomość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest rzekome; cecha tych, którzy są rzekomi

Wiktionary

Powiązane:

 przym. rzekomy

 przysł. rzekomo

Wiktionary


rzekomy

nieistniejący w rzeczywistości; pozorny; fałszywy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) niebędący takim, za jakiego się go uważa

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Owa rzekoma gwiazda nie popisała się na estradzie niczym.

Wiktionary

Powiązane:

 przysł. rzekomo

 rzecz. rzekomość ż.

Wiktionary


rzekot

gwarowo: rechot; rzegot


SJP.pl


rzekotać

gwarowo: rechotać


SJP.pl


rzekotanie

gwarowo: rechotać


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|rzekotać.

 (1.2) odgłos godowy wydawany przez żaby

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒɛkɔˈtãɲɛ, AS: žekotãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rzekot m., rzekotka ż.

 czas. rzekotać

 przym. rzekotkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) rzekot

Wiktionary


rzekotka

jaskrawozielona żabka drzewna, w Polsce pod ochroną


SJP.pl

Hyla – rodzaj płazów bezogonowych z podrodziny Hylinae w rodzinie rzekotkowatych (Hylidae).

Wikipedia


rzekuń

wieś w Polsce w województwie mazowieckim


SJP.pl

Rzekuń – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie ostrołęckim, w gminie Rzekuń.

Miejscowość jest siedzibą gminy Rzekuń.

Rzekuń położony jest w ziemi łomżyńskiej na Mazowszu.

Wikipedia


rzekuński

związany z Rzekuniem, dotyczący Rzekunia


SJP.pl


rzekłem

wykrzyknik

 (1.1) powiedziałem, wydałem polecenie (i tak ma się stać); koniec dyskusji

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przestań mnie nagabywać o pieniądze – nie dam ci; rzekłem!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒɛkwɛ̃m, AS: žeku̯ẽm

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1) zob. rzec.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) basta, kwita, książk. howgh

Wiktionary


rzem.

skrót od: rzemiosło, rzemieślniczy


SJP.pl


rzemień

pas, pasek skórzany


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) pasek z odpowiednio wyprawionej grubej skóry używany do wiązania, mocowania czegoś;

Wiktionary

Rzemień – odpowiednio wyprawiona i wysuszona skóra zwierzęca cięta w postaci pasów lub pasków o różnej szerokości.

Rzemienie wykazują znaczną wytrzymałość mechaniczną i dawniej były szeroko stosowane w wielu sprzętach i urządzeniach domowego użytku (sandały, przegub cepa, uprząż końska, element łączeniowy pasa w przekładni pasowej, itp.). Bardzo często rzemieni używano też do wiązania różnych rzeczy (także w roli troków).

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz.

:: zdrobn. rzemyk m., rzemyczek m.

 przym. rzemienny

Wiktionary


rzemienica

rodzaj drzewa lub krzewu rosnącego w Tasmanii; Eucryphia lucida


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) bot. nazwa systematyczna|Eucryphia lucida|ref=tak., rodzaj krzewów lub drzew z rodziny radziliszkowatych rosnących na Tasmanii

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W miodzie uzyskiwanym z rzemienicy dopuszcza się nie więcej niż 10% sacharozy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒɛ̃mʲjɛ̇̃ˈɲit͡sa, AS: žmʹi ̯ė̃ńica

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) drzewo skórzane

Wiktionary


rzemienicowy

rzemienica, np. miód rzemienicowy


SJP.pl


rzemieniec

tasiemiec zaliczany do liguli, pasożytujący w jelicie ptaków wodnych; larwy rzemieńca pasożytują w jamie ciała ryb, głównie karpiowatych, wywołując chorobę ligulozę


SJP.pl


rzemieniecki

nazwisko


SJP.pl


rzemienny

zrobiony z grubej skóry


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) wykonany z rzemienia, spleciony z rzemieni

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Najczęściej karę cielesną wymierzano rózgą brzozową oraz dyscypliną wykonaną z pasków rzemiennych (…)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rzemień m., rzemyk m., rzemyczek mrz.

Wiktionary


rzemienowice

Rzemienowice – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie kazimierskim, w gminie Opatowiec.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego. W 2014 Gmina Opatowiec wydała ilustrowaną monografię gminy i jej sołectw.

Wikipedia


rzemieślnictwo

1. rzadko: praca rzemieślnika, wytwórczość rzemieślnicza; rzemiosło;
2. dawniej: ogół rzemieślników


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) ogół rzemieślników

Wiktionary

Rzemiosło – zawodowe wykonywanie działalności gospodarczej przez osobę fizyczną, posiadającą udokumentowane kwalifikacje do wykonywania danej działalności gospodarczej we własnym imieniu i na swój rachunek, przy zatrudnieniu niewielkiej liczby pracowników, których praca ma na celu wspieranie działalności rzemieślnika.O tym, czy dana działalność jest rzemiosłem decydują jej właściwości, charakter, niewielka skala i rozmiar oraz brak cechy uciążliwości środowiskowej oraz społecznej typowej dla działalności przemysłowej lub też produkcyjnej w znacznym rozmiarze. Jako przykład rzemiosła można podać artystyczny wyrób cegieł prowadzony w niewielkim rozmiarze, a jako działalność przemysłową – produkcję materiałów budowlanych w specjalnie przeznaczonych do tego urządzeniach prowadzoną w znacznych rozmiarach w sposób zorganizowany i ciągły.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. rzemiosło n., rzemieślnik mos., rzemieślniczka ż.

 przym. rzemieślniczy

Wiktionary


rzemieślniczka

kobieta produkująca lub naprawiająca różne przedmioty ręcznie lub z udziałem prostych narzędzi


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta uprawiająca rzemiosło

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Liczne rzemieślniczki sprzedają u nas swoje wyroby.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rzemiosło n., rzemieślnictwo n.

:: fm. rzemieślnik mos.

 przym. rzemieślniczy, rzemieślniczo

 przysł. rzemieślniczo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rękodzielniczka

Wiktionary


rzemieślniczo

przymiotnik

 (1.1) w sposób rzemieślniczy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rzemieślnik mos., rzemieślniczka ż.

Wiktionary


rzemieślniczy

dotyczący rzemiosła, rzemieślnika


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) odnoczący się do rzemieślnika lub rzemiosła

 (1.2) dotyczący umiejętności warsztatowych artysty lub strony technicznej dzieła

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Można tu kupić wszystko: od chleba po najróżniejsze wyroby rzemieślnicze.

 (1.2) Ciągłe obcowanie z elitą literacką pozwoliło mu perfekcyjnie przyswoić sobie umiejętności rzemieślnicze.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒɛ̃mʲjɛ̇ɕl̥ʲˈɲit͡ʃɨ, AS: žmʹi ̯ėśl̦ʹńičy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rzemiosło, rzemieślnik, rzemieślniczka, rzemieślnictwo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rękodzielniczy

 (1.2) warsztatowy, techniczny

Wiktionary


rzemieślnik

drobny wytwórca produkujący lub naprawiający różne przedmioty ręcznie lub z udziałem prostych narzędzi


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba uprawiająca rzemiosło (zajmująca się drobną wytwórczością lub naprawą, posiadająca warsztat rzemieślniczy)

Wiktionary

Rzemieślnik – człowiek zajmujący się rzemiosłem.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Pan Jan to wykwalifikowany i ceniony rzemieślnik.

 (1.1) Nowe miasto szybko przyciągnęło wielu rzemieślników.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɛ̃ˈmʲjɛ̇ɕl̥ʲɲik, AS: žẽmʹi ̯ėśl̦ʹńik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rzemiosło n., rzemieślnictwo n.

:: fż. rzemieślniczka ż.

 przym. rzemieślniczy

 przysł. rzemieślniczo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rękodzielnik

Wiktionary


rzemiński

nazwisko


SJP.pl


rzemiosło

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) drobna wytwórczość przemysłowa, polegająca na wytwarzaniu i naprawie przedmiotów codziennego użytku przy pomocy ręcznych narzędzi i prostych maszyn; także: umiejętność prowadzenia takiej działalności

 (1.2) umiejętności warsztatowe artysty, obejmujące technikę tworzenia i znajomość formy dzieła

 (1.3) pogard. twórczość o niskich walorach artystycznych

 (1.4) pot. zawód, profesja, zajęcie

Wiktionary

Rzemiosło – zawodowe wykonywanie działalności gospodarczej przez osobę fizyczną, posiadającą udokumentowane kwalifikacje do wykonywania danej działalności gospodarczej we własnym imieniu i na swój rachunek, przy zatrudnieniu niewielkiej liczby pracowników, których praca ma na celu wspieranie działalności rzemieślnika.O tym, czy dana działalność jest rzemiosłem decydują jej właściwości, charakter, niewielka skala i rozmiar oraz brak cechy uciążliwości środowiskowej oraz społecznej typowej dla działalności przemysłowej lub też produkcyjnej w znacznym rozmiarze. Jako przykład rzemiosła można podać artystyczny wyrób cegieł prowadzony w niewielkim rozmiarze, a jako działalność przemysłową – produkcję materiałów budowlanych w specjalnie przeznaczonych do tego urządzeniach prowadzoną w znacznych rozmiarach w sposób zorganizowany i ciągły.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W ostatnich latach obserwuje się wzrost zainteresowania dawnymi rzemiosłami.

 (1.2) Ta rzeźba jest świadectwem nie tylko niezwykłej wyobraźni artysty, lecz także doskonale opanowanego rzemiosła.

 (1.3) Powiedz, komu zamierzasz wcisnąć to marne rzemiosło?

 (1.4) Tego lata poznaliśmy trochę lekarskiego rzemiosła.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɛ̃ˈmʲjɔswɔ, AS: žẽmʹi ̯osu̯o

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rzemieślnik, rzemieślniczka, rzemieślnictwo

 przym. rzemieślniczy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rękodzielnictwo

 (1.2) warsztat, technika

 (1.4) robota

Wiktionary


rzemlik

rodzaj chrząszczy z rodziny kózek; groźne szkodniki drzew


SJP.pl

Rzemlik (Saperda) – rodzaj chrząszczy z rodziny kózkowatych i podrodziny zgrzypikowych.

Wikipedia


rzempoła

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) przest. rzępoła

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) (…) posiadał wprawdzie skrzypki, lecz grał jak najostatniejszy rzempoła.

Wiktionary


rzemyczek

zdrobnienie od: rzemyk


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od: rzemień

 (1.2) drobny rzemień

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Sakiewkę przywiązał rzemyczkiem do pasa.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rzemień mrz., rzemyk mrz.

 przym. rzemienny, rzemykowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) rzemień, rzemyk

Wiktionary


rzemyk

skórzany, cienki paseczek, sznureczek


SJP.pl

Rzemień – odpowiednio wyprawiona i wysuszona skóra zwierzęca cięta w postaci pasów lub pasków o różnej szerokości.

Rzemienie wykazują znaczną wytrzymałość mechaniczną i dawniej były szeroko stosowane w wielu sprzętach i urządzeniach domowego użytku (sandały, przegub cepa, uprząż końska, element łączeniowy pasa w przekładni pasowej, itp.). Bardzo często rzemieni używano też do wiązania różnych rzeczy (także w roli troków).

Wikipedia


rzemykowski

nazwisko


SJP.pl


rzemykowy

rzemyk


SJP.pl

Patrz:

rzemyk

rżenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odgłos konia wydawany paszczą

 (1.2) przen. śmiech przypominający rżenie (1.1)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈrʒɛ̃ɲɛ, AS: ržńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. rżeć ndk., zarżeć dk.

 rzecz. zarżenie n.

Wiktionary


rzep

rodzaj zapięcia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy lub męskorzeczowy

 (1.1) owoc łopianu, pokryty małymi haczykami, łatwo czepiający się ubrań i futer

 (1.2) pot. zapięcie z tkaniny velcro

forma rzeczownika|rodzaj=żeński.

 (2.1) D. lm. od: rzepa

Wiktionary

  • rzep – owoc łopianu pokryty haczykami, które wczepiają się w futro zwierząt, roznoszących w ten sposób jego nasiona,
  • rzep – potoczne określenie materiału o nazwie handlowej Velcro, wynalazek mający postać taśmy pokrytej małymi haczykami, które wczepiają się w drugą pokrytą tkaniną taśmę tworząc razem połączenie łatwe do rozpinania i zapinania, wykorzystywane w produkcji odzieży, sprzętu sportowego i innych przedmiotach powszechnego użytku.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ʒɛp, AS: žep

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: zdrobn. rzepik m.

 przym. rzepowy

Wiktionary


rzepa

roślina warzywna z rodziny krzyżowych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) pot. publ. dziennik „Rzeczpospolita”;

Wiktionary

Kapusta właściwa typowa, rzepa właściwa typowa, najczęściej jednak nazywana w skrócie rzepą (Brassica rapa subsp. rapa) – podgatunek kapusty właściwej, należący do rodziny kapustowatych (dawniej zwanej rodziną krzyżowych). Znany jest wyłącznie z uprawy, nie rośnie dziko.

Wikipedia

Powiązane:

 skr. Rzplita

Wiktionary


rzępajło

rzadko: grajek brzdąkający nieumiejętnie na jakimś instrumencie; rzępoła


SJP.pl


rzepak

jednoroczna roślina zielna


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) bot. roln. roślina oleista o jasnożółtych kwiatach, uprawiana także na paszę zieloną;

Wiktionary

Rzepak (Brassica napus L. var. napus) – odmiana kapusty rzepak. Występuje tylko w uprawie. Dość często dziczeje z upraw, ale jest tylko efemerofitem. Status we florze Polski: efemerofit, kenofit. Prawdopodobnie jest mieszańcem kapusty warzywnej (Brassica oleracea) i kapusty właściwej (Brassica rapa). Jest uprawiany głównie w krajach Eurazji.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈʒɛpak, AS: žepak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rzepa ż.

 przym. rzepakowy

Wiktionary


rzepakowy

przymiotnik

 (1.1) roln. związany z rzepakiem

 (1.2) kulin. otrzymany wytworzony z rzepaku

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Miód wielokwiatowy różni się smakiem od rzepakowego, spadziowego, akacjowego czy faceliowego.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒɛpaˈkɔvɨ, AS: žepakovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rzepak mrz., rzepa ż.

Wiktionary


rzepczyno

Wikipedia


rzepczyński

nazwisko


SJP.pl


rzepecki

nazwisko


SJP.pl

Nazwisko polskie.

  • Adam Rzepecki (ur. 1996) – kierowca wyścigowy
  • Adam Rzepecki (ur. 1950) – performer, fotograf
  • Jan Rzepecki (1899–1983) – historyk
  • Kajetan Władysław Rzepecki (1800-1892) – kapitan kosynierów
  • Karol Rzepecki (1865–1931) – księgarz
  • Kazimierz Rzepecki (1866–1902) – pisarz
  • Ludwik Rzepecki (1832–1894) – księgarz
  • Łukasz Rzepecki (ur. 1992) – poseł na Sejm VIII kadencji
  • Onufry Rzepecki (1787–1831) – podpułkownik
  • Ryszard Rzepecki (1941–2009) – fotoreporter
  • Stanisław Rzepecki (zm. 1716) – wojski lubelski
  • Zbigniew Rzepecki (1901–1972) – architekt

Wikipedia


rzepedź

wieś w Polsce


SJP.pl

Rzepedź – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie sanockim, w gminie Komańcza. Leży na pograniczu Beskidu Niskiego i Bieszczadów. Składa się z dwóch części: historycznej w dolinie potoku Rzepedka oraz późniejszej, przemysłowej u zbiegu rzek Osławy i Osławicy.

Wikipedia


rzepiara

środowiskowo: kobieta fotografująca się na tle pola rzepaku i publikująca tego typu zdjęcia w mediach społecznościowych


SJP.pl


rzepicha

roślina z rodziny krzyżowych, rzodkiew rosnąca dziko w miejscach podmokłych, na łąkach i na namulistych brzegach wód


SJP.pl

Rzepicha (Rzepka) – wzmiankowana w Kronice Galla Anonima żona Piasta, protoplasty dynastii Piastów, i matka Siemowita.

Postać Rzepichy pojawiała się w źródłach zawsze obok męża, a jej wątek nie był rozbudowywany. Samo imię ma formę zdrobniałą i pochodzi od rzepy z przyrostkiem pomniejszającym.

Jest centralną postacią powieści Franciszka Salezego Jezierskiego o tytule „Rzepicha, matka królów”.

Wikipedia


rzepień

rzadka roślina, rosnąca w miejscach ruderalnych i cieplejszych regionach Polski


SJP.pl

Rzepień (Xanthium L.) – rodzaj roślin z rodziny astrowatych. Obejmuje w zależności od ujęcia systematycznego od dwóch do ponad 20 gatunków. Rośliny te są szeroko rozprzestrzenione rosnąc naturalnie na obu kontynentach amerykańskich, w południowej Eurazji i północnej Afryce, a poza tym introdukowane na pozostałych obszarach wszystkich kontynentów z wyjątkiem Antarktydy. W Polsce jako introdukowane i zadomowione rosną trzy gatunki: rzepień kolczasty X. spinosum, rzepień pospolity X. strumarium i rzepień włoski X. orientale.

Wikipedia


rzepiennicki

przymiotnik od: Rzepiennik Strzyżewski


SJP.pl


rzepik

roślina oleista z rodziny różowatych


SJP.pl

Rzepik (Agrimonia L.) – rodzaj roślin należących do rodziny różowatych. Według różnych ujęć liczy około 10–21 gatunków występujących w strefie klimatu umiarkowanego na półkuli północnej oraz na obszarach górskich w strefie równikowej. Rośliny te rosną na łąkach i w murawach. Niektóre gatunki były w przeszłości wykorzystywane leczniczo oraz jako źródło żółtego barwnika.

Wikipedia


rzepin

miasto w Polsce


SJP.pl

Rzepin (niem. Reppen) – miasto w woj. lubuskim, w powiecie słubickim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Rzepin.

Rzepin uzyskał lokację miejską przed 1329 rokiem.

Wikipedia


rzepinek

Miejscowości w Polsce

Wg TERYT jest ich 2
  • Rzepinek – wieś w woj. lubuskim, w pow. słubickim, w gminie Rzepin
  • Rzepinek – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. starachowickim, w gminie Pawłów

Zobacz też

  • Rzepin

Wikipedia


rzepinianin

mieszkaniec Rzepina


SJP.pl


rzepinianka

mieszkanka Rzepina


SJP.pl


rzepiński

przymiotnik od: Rzepin


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Rzepinem, dotyczący Rzepina

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Rzepin mrz.

Wiktionary


rzepiska

W Polsce
  • Rzepiska – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. radziejowskim, w gminie Piotrków Kujawski
  • Rzepiska – wieś w woj. małopolskim, w pow. tatrzańskim, w gminie Bukowina Tatrzańska
  • Rzepiska – wieś w woj. podlaskim, w pow. hajnowskim, w gminie Hajnówka
  • Rzepiska – osada w woj. pomorskim, w pow. kartuskim, w gminie Stężyca
  • Rzepiska – osada w woj. pomorskim, w pow. kościerskim, w gminie Lipusz
  • Rzepiska – część wsi Wojska w woj. śląskim, w pow. tarnogórskim, w gminie Tworóg
  • Rzepiska – niestandaryzowana część wsi Wandynowo w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie radziejowskim, w gminie Bytoń

Wikipedia


rzepka

1. mała, spłaszczona kość wchodząca w skład stawu kolanowego, chroniąca kolano przed urazami;
2. mała rzepa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: rzepa

 (1.2) anat. nieduża kość chroniąca staw kolanowy u wielu czworonogów, również u człowieka

 (1.3) zool. część odnóża stawonoga między udem a golenią

Wiktionary

Rzepka (łac. patella) – element kończyny lub odnóża zwierząt.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Kupiłam trzy rzepki i kapustkę.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rzepa ż.

 przym. rzepkowy

Wiktionary


rzepkowski

nazwisko


SJP.pl

  • Henryk Rzepkowski (1921–2000) – polski oficer, generał brygady WP, zastępca dowódcy Marynarki Wojennej 1967–1983
  • Mirosław Rzepkowski (ur. 1959) – polski wojskowy, rolnik i sportowiec specjalizujący się w strzelectwie

Wikipedia


rzepkowy

rzepka


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z rzepką, dotyczący rzepki

Wiktionary

Patrz:

rzepka

Powiązane:

 rzecz. rzepka ż.

Wiktionary


rzeplin

Miejscowości w Polsce

Wg TERYT jest ich 4
  • Rzeplin – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. wrocławskim, w gminie Żórawina
  • Rzeplin – wieś w woj. lubelskim, w pow. tomaszowskim, w gminie Ulhówek
  • Rzeplin – wieś w woj. małopolskim, w pow. krakowskim, w gminie Skała
  • Rzeplin – wieś w woj. podkarpackim, w pow. jarosławskim, w gminie Pruchnik

Wikipedia


rzepliński

nazwisko


SJP.pl


rzepnica

roślina z rodziny krzyżowych o drobnych, lirowatych liściach i żółtych kwiatach, pospolita w całej Polsce; gorczyca; ognicha


SJP.pl

Rzepnica (kaszub. Rzepnica; niem. Sepnitz) – wieś kaszubska w Polsce na Pojezierzu Bytowskim położona w województwie pomorskim, w powiecie bytowskim, w gminie Bytów przy 228. Na terenie wsi znajduje się jezioro Rzepnica oraz wiele lasów. Wieś bezpośrednio przylega do Bytowa i stanowi już właściwie jego północno-wschodnie przedmieście.

Wikipedia


rzepnik

motyl z rodziny bielinkowatych, szkodnik niektórych upraw; bielinek rzepnik


SJP.pl

  • Rzepnik – wieś w województwie podkarpackim, powiecie krośnieńskim, gminie Wojaszówka
  • Rzepnik – potok w województwie małopolskim, powiecie krakowskim, gminie Mogilany

Wikipedia


rzępolenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) pot. granie na instrumencie muzycznym w sposób nieumiejętny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rzępolista m., rzępoła m., rzępajło m.

 czas. rzępolić ndk.

Wiktionary


rzępolić

potocznie: grać nieumiejętnie na jakimś instrumencie; pitolić, dyndolić, dryndolić, brząkać


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. brak)

 (1.1) lekcew. grać nieumiejętnie na jakimś instrumencie, zwłaszcza strunowym

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przestałabyś już rzępolić na tym pianinie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɛ̃mˈpɔlʲit͡ɕ, AS: žẽmpolʹić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rzępoła mos., rzępolista mos., rzępolenie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) piłować, rąbać

Wiktionary


rzępolista

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) ktoś, kto rzępoli

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rzępolenie n., rzępoła m., rzępajło m.

 czas. rzępolić ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rzępajło, rzępoła

Wiktionary


rzepowy

rzep, rzepa


SJP.pl

Patrz:

rzep, rzepa

rzępoła

(r. męski) grajek brzdąkający nieumiejętnie na jakimś instrumencie; rzępajło


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pejor. kiepski muzyk

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Niech kierownik zwolni tego rzępołę, bo uszy więdną.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rzępolenie n., rzępolista mos.

 czas. rzępolić ndk.

 przym. rzępolony

 ims. rzępolony

Wiktionary


rzepołuch

gatunek małego ptaka z rodziny łuszczakowatych; makolągwa żółtodzioba


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) ornit. nazwa systematyczna|Carduelis flavirostris|ref=tak., ptak z rodziny ziarnojadów;

Wiktionary

Rzepołuch, makolągwa żółtodzioba (Linaria flavirostris) – gatunek małego ptaka z rodziny łuszczakowatych (Fringillidae), zamieszkujący Wyspy Brytyjskie, Półwysep Skandynawski, Kaukaz oraz zachodnią i środkową Azję.

W Polsce nielicznie pojawia się na przelotach (IX–XII i III–IV) i zimuje; lokalnie może być średnio liczny.

Wikipedia


rzerzęczyce

Rzerzęczyce – wieś w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie częstochowskim, w gminie Kłomnice.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa częstochowskiego. Miejscowość liczy ok. 1,8 tys. mieszkańców, co stawia ją na drugim miejscu w gminie pod względem liczby ludności.

Wikipedia


rzęsa

1. (zwykle w lm - rzęsy) krótki, sztywny włosek wyrastający na brzegu powieki, osłaniający oko przed ciałami obcymi;
2. pływająca roślina wodna


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) anat. kosmet. jeden z włosów rosnący na brzegu powieki;

 (1.2) bot. nazwa systematyczna|Lemna|L.|ref=tak., rodzaj roślin unoszący się na powierzchni wody;

 (1.3) bot. roślina z rodzaju rzęsa (1.2)

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Mój mąż ma dłuższe rzęsy ode mnie.

 (1.2) Staw był porośnięty rzęsą.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒɛ̃w̃sa, AS: žũ̯sa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rzęsistek m., rzęsistkowica ż.

:: zdrobn. rzęska ż.

Wiktionary


rześć

rodzaj roślin z rzędu wiechlinowców, występujący w około 90 gatunkach


SJP.pl


rześciowate

o cechach rześciowatych (rodzina roślin)


SJP.pl

Wikipedia


rześciowaty

o cechach rześciowatych (rodzina roślin)


SJP.pl


rześciowce

przedstawiciel rzędu roślin okrytonasiennych


SJP.pl


rześciowiec

przedstawiciel rzędu roślin okrytonasiennych


SJP.pl


rzęsiak

rodzaj mszaków z rzędu meszkowców


SJP.pl


rzęsiakowate

rodzina mszaków z rzędu meszkowców


SJP.pl


rzęsielnica

chrząszcz z rodziny stonkowatych


SJP.pl


rzęsinowiec

kraśnik rzęsinowiec - motyl z rodziny kraśnikowatych


SJP.pl


rzesiowski

nazwisko


SJP.pl


rzęsiściej

stopień wyższy od przysłówków: rzęsiście, rzęsisto


SJP.pl


rzęsistek

Rzęsistek (Trichomonas) – rodzaj protistów zwierzęcych występujących w środowisku jako pasożyty lub nieszkodliwi współbiesiadnicy.

Przedstawiciele
  • Trichomonas foetus rzęsistek bydlęcy – powoduje u bydła trychomonadozę czyli rzęsistkowicę.
  • Trichomonas gallinae – powoduje trychomonadozę górnych odcinków przewodu pokarmowego gołębi i kurowatych
  • Trichomonas gallinarum – powoduje trychomonadozę jelit ślepych kurowatych.
  • Trichomonas hominis rzęsistek jelitowy – powoduje rzęsistkowicę przewodu pokarmowego.
  • Trichomonas suis rzęsistek świński – powoduje u świń trychomonadozę czyli rzęsistkowicę.
  • Trichomonas tenax rzęsistek policzkowy – powoduje rzęsistkowicę jamy ustnej.
  • Trichomonas vaginalis rzęsistek pochwowy – pasożyt człowieka przenoszony drogą płciową i powodujący, zwłaszcza u kobiet, stany zapalne dróg rodnych (rzęsistkowicę).

Wikipedia


rzęsistkowica

choroba wywoływana przez rzęsistki, przenoszona drogą płciową


SJP.pl

Rzęsistkowica (trychomonadoza łac. trichomonadosis, ang. trichomoniasis) – choroba pasożytnicza dróg moczowo-płciowych człowieka i zwierząt wywoływana przez pierwotniaki z rodzaju Trichomonas (rzęsistki), przenoszona głównie drogą płciową.

Wikipedia


rzęsistkowy

rzęsistka


SJP.pl

Patrz:

rzęsistka

rzęsistość

cecha czegoś gęsto skupionego, występującego w dużej ilości


SJP.pl


rzęsistszy

stopień wyższy od przymiotnika: rzęsisty


SJP.pl


rzęsisty

występujący w dużej ilości, gęsto skupiony, bardzo intensywny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) występujący w dużej ilości lub w silnym natężeniu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rzęsistek m., rzęsistkownica ż.

Wiktionary


rzęska

1. zdrobnienie od: rzęsa (w znaczeniu: krótki, sztywny włosek wyrastający na brzegu powieki);
2. nitkowata, króciutka wypustka plazmatyczna występująca na komórkach nabłonkowych zwierząt wielokomórkowych;
3. u jednokomórkowych roślin wodnych i pierwotniaków: jeden z wielu bardzo licznych nitkowatych tworów umożliwiających im poruszanie się


SJP.pl

Rzęski – (łac. cilium) organellum ruchu, cienkie wyrostki cytoplazmatyczne, osadzone na ciałkach podstawowych. Występują w niektórych komórkach eukariotycznych oraz bakteriach. Rzęski są mniejsze niż wicie i występują w większej ilości.

Wikipedia


rześki

1. pełen werwy, ochoty do życia i pracy; dziarski, żwawy, wypoczęty, energiczny;
2. będący wyrazem czyjejś ochoty do życia, dobrego samopoczucia, np. rześki wygląd;
3. przenośnie: dający orzeźwienie, ochłodę; orzeźwiający, chłodny, odświeżający, ożywczy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) pełen chęci do działania

 (1.2) świadczący o wigorze, gotowości do działania

 (1.3) pełen orzeźwienia, świeżości

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rześkość ż.

 przysł. rześko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dziarski, krzepki, ochoczy, rzeźwy, wypoczęty

 (1.2) dynamiczny, rzeźwy, świeży, zdrowy, żwawy

 (1.3) chłodnawy, chłodny, orzeźwiający, ożywczy

Wiktionary


rześko

przysłówek

 (1.1) w sposób rześki

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rześkość ż.

 przym. rześki

Wiktionary


rześkość

1. uczucie ochoty do życia i pracy; dziarskość, werwa, wigor, energiczność;
2. przenośnie: cecha tego, co orzeźwia, chłodzi; świeżość


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co jest rześkie; cecha tego, kto jest rześki

Wiktionary

Powiązane:

 przym. rześki

 przysł. rześko

Wiktionary


rzęskowate

rodzina owadów z rzędu błonkoskrzydłych; Mymaridae


SJP.pl


rzęskowaty

1. rzadko: opatrzony rzęskami;
2. o cechach rzęskowatych (rodzina owadów)


SJP.pl


rzęskowo

Rzęskowo – wieś w północno-zachodniej Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie gryfickim, w północno-zachodniej części gminy Gryfice.W miejscowości znajduje się świetlica wiejska. Dzieci z Rzęskowa są dowożone do Szkoły Podstawowej Nr 4 w Gryficach i Gimnazjum Nr 2 w Gryficach. Jest to miejsce licznych imprez masowych, najczęściej odbywają się one na tarasie.

Wikipedia


rzęśl

roślina wodna z rodziny rzęślowatych


SJP.pl

Rzęśl (Callitriche L.) – rodzaj roślin należących do rodziny babkowatych (w dawniejszych systemach zwykle zaliczany do drobnej rodziny rzęślowatych Callitrichaceae). Należy do niego ok. 60–75 gatunków występujących niemal na całej Ziemi, głównie na obszarach o klimacie umiarkowanym. W Europie rośnie 11 gatunków, z czego 6 w Polsce: rzęśl długoszyjkowa (C. cophocarpa), hakowata (C. hamulata), jesienna (C. hermaphroditica, syn. C. autumnalis), wielkoowockowa (C. stagnalis), wiosenna (C. palustris, syn. C. verna) i płaskoowockowa (C. platycarpa), a być może także C. brutia.

Wikipedia


rzęślowate

rodzina kosmopolitycznych roślin wodnych z klasy dwuliściennych, o liściach naprzeciwległych i kwiatach pozbawionych okwiatu; należą do niej między innymi: rzęśl stawowa, rzęśl wiosenna


SJP.pl

Rzęśl (Callitriche L.) – rodzaj roślin należących do rodziny babkowatych (w dawniejszych systemach zwykle zaliczany do drobnej rodziny rzęślowatych Callitrichaceae). Należy do niego ok. 60–75 gatunków występujących niemal na całej Ziemi, głównie na obszarach o klimacie umiarkowanym. W Europie rośnie 11 gatunków, z czego 6 w Polsce: rzęśl długoszyjkowa (C. cophocarpa), hakowata (C. hamulata), jesienna (C. hermaphroditica, syn. C. autumnalis), wielkoowockowa (C. stagnalis), wiosenna (C. palustris, syn. C. verna) i płaskoowockowa (C. platycarpa), a być może także C. brutia.

Wikipedia


rzęślowaty

o cechach rzęślowatych (rodzina roślin)


SJP.pl


rzęśnia

długowieczna bylina z rodziny motylkowatych; esparceta siewna


SJP.pl


rzęśnica

  • Rzęśnica – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. drawskim, w gminie Złocieniec
    • Rzęśnica – przystanek kolejowy
  • Rzęśnica – nieistniejąca wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. goleniowskim, w gminie Goleniów

Wikipedia


rzęsny

dawniej: rzęsisty


SJP.pl


rzęsokrążek

wolno pływająca, owalna larwa morskich wieloszczetów oraz niektórych mięczaków, posiadająca dwa wieńce rzęsek, za pomocą których się porusza; trochofora


SJP.pl

Trochofora (trochophora), rzęsokrążek – pelagiczna, zwykle wolno żyjąca larwa wielu pierwoustych, m.in. sikwiaków, szczetnic, wieloszczetów, części mięczaków i segmentowców. Charakteryzuje się obecnością układu wieńców rzęsek. Osiąga rozmiary od kilkudziesięciu do kilkuset μm.

Wikipedia


rzęsorek

ssak z rodziny ryjówek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) syst. zool. nazwa systematyczna|Neomys|Kaup|ref=tak., rodzaj ssaków z rodziny ryjówkowatych;

 (1.2) zool. ryjówka z rodzaju rzęsorków (1.1)

Wiktionary

Rzęsorek (Neomys) – rodzaj ssaków z podrodziny ryjówek (Soricinae) w obrębie rodziny ryjówkowatych (Soricidae).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ogon służy rzęsorkowi przy pływaniu jako ster.

Wiktionary


rzęsowate

rodzina drobnych roślin jednoliściennych, wodnych, z wolno pływającymi członami pędowymi; występują na całej kuli ziemskiej


SJP.pl

Rzęsowe (Lemnoideae) – podrodzina obejmująca drobne, pływające rośliny wodne z rodziny obrazkowatych (Araceae), powstałe na drodze redukcji wymiarów ciała oraz kwiatów w związku z przejściem na wodny tryb życia. Należą do niej najmniejsze spośród znanych nauce roślin kwiatowych.

Wikipedia


rzęsowaty

o cechach rzęsowatych (rodzina roślin)


SJP.pl


rzęsowy

rzęsa (rzadko)


SJP.pl


rzęst

roślina z rodziny nastroszowatych; nastrosz; szczytnica


SJP.pl


rzesza

duża liczba ludzi; tłum; ciżba


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) hist. określenie państwa niemieckiego w różnych okresach jego historii;

Wiktionary

Rzesza (niem. Reich) – historyczne określenie państwa niemieckiego, stosowane dla podkreślenia jedności autonomicznych niemieckich regionów lub państw regionalnych.

Można wyróżnić cztery okresy historyczne, w których państwowość niemiecka określana była w ten sposób:

  • Święte Cesarstwo Rzymskie (niem. Heiliges Römisches Reich); w historiografii używana jest także nazwa Święte Cesarstwo Rzymskie Narodu Niemieckiego (niem. Heiliges Römisches Reich Deutscher Nation), w tym stanowiące jego trzon Królestwo Niemieckie (niem. Reich der Deutschen) – państwo istniejące w latach 962–1806, określane potocznie: Stara Rzesza (niem. Altes Reich), Pierwsza Rzesza, I Rzesza (niem. Erstes Reich)
  • Cesarstwo Niemieckie, Rzesza Niemiecka (niem. Deutsches Reich, Deutsches Kaiserreich), potocznie: Druga Rzesza, II Rzesza (niem. Zweites Reich) – państwo istniejące w latach 1871–1918
  • Rzesza Niemiecka (niem. Deutsches Reich), potocznie: Republika Weimarska (niem. Weimarer Republik) – państwo istniejące w latach 1918–1933
  • Rzesza Niemiecka (niem. Deutsches Reich), po aneksji Austrii w 1938 r. także Rzesza Wielkoniemiecka (niem. Großdeutsches Reich), potocznie: Trzecia Rzesza, III Rzesza (niem. Drittes Reich), inna używana nazwa to Niemcy hitlerowskie (niem. Nazi-Deutschland, Nazideutschland) – państwo istniejące w latach 1933–1945

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈʒɛʃa, AS: žeša

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rzeszanin mos.

 przym. rzeszański

Wiktionary


rzeszanin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Rzeszy, Wielkiej Rzeszy lub Małej Rzeszy w rejonie wileńskim

 (1.2) mieszkaniec rzeszy (na przykład Rzeszy Niemieckiej)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Rzesza ż., rzesza ż., rzeszanka ż.

 przym. rzeszański, rzeszowy, rzeski, rzeszny

Wiktionary


rzeszański

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący Rzeszy, Wielkiej Rzeszy lub Małej Rzeszy w rejonie wileńskim

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rzesza ż., Rzesza ż., rzeszanin m., rzeszanka ż.

 przym. rzeszowy, rzeski, rzeszny

Wiktionary


rzesze

duża liczba ludzi; tłum; ciżba


SJP.pl


rzesznikowo

Rzesznikowo (do 1945 r. niem. Reselkow) – wieś w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie kołobrzeskim, w gminie Rymań przy drodze wojewódzkiej nr 112. Przez Resznikowo przepływa struga Rzecznica, do której wpada tutaj potok Węgorka. Na zachód od wsi płynie rzeka Mołstowa.

Wieś jest siedzibą sołectwa Rzesznikowo w którego skład wchodzą również miejscowości: Czartkowo, Jaglino, Kamień Rymański, Płonino, Rzesznikówko, Skrzydłowo.

Wikipedia


rzeszny

przymiotnik relacyjny

 (1.1) daw. związany z rzeszą, dotyczący rzeszy (np.: Rzeszy Niemieckiej lub Monarchii Austro-Węgierskiej)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rzesza ż., rzeszanin m., rzeszanka ż.

 przym. rzeski, rzeszowy, rzeszański

Wiktionary


rzeszotarowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Rzeszotarami, dotyczący Rzeszotarach

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Rzeszotary nmos.

Wiktionary


rzeszotarski

nazwisko


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z rzeszotarstwem, dotyczący rzeszotarstwa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rzeszotarstwo n., rzeszoto n., Rzeszotary nmos.

Wiktionary


rzeszotary

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna

 (1.1) geogr. wieś w Polsce, w województwie dolnośląskim, w gminie Miłkowice;

 (1.2) geogr. wieś w Polsce, w województwie małopolskim, w gminie Świątniki Górne;

Wiktionary

Miejscowości w Polsce

Wg TERYT jest ich 2
  • Rzeszotary – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. legnickim, w gminie Miłkowice
  • Rzeszotary – wieś w woj. małopolskim, w pow. krakowskim, w gminie Świątniki Górne

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. rzeszotarzanin m., rzeszotarzanka ż., rzeszoto n., rzeszotko n., rzeszotarz m., rzeszotnik m., Rzeszotków m., Rzeszotko n., rzeszotarstwo n.

 przym. rzeszotarowy, rzeszotowy, rzeszotarski

Wiktionary


rzeszotko

Rzeszotko – wieś sołecka w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie ciechanowskim, w gminie Ojrzeń.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa ciechanowskiego.

Wikipedia


rzeszotnik

dawniej: rzemieślnik wytwarzający rzeszota, sita


SJP.pl


rzeszoto

1. sito;
2. przetak


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) sito o dużych otworach

Wiktionary

Rzeszoto – skała na Wyżynie Olkuskiej (część Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej), w miejscowości Sułoszowa w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim, w gminie Sułoszowa. Skała znajduje się w lesie, w górnej części orograficznie prawego zbocza wąwozu Babie Doły i można do niej dojechać asfaltową drogą, którą prowadzi szlak rowerowy.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W garażu było stare, przerdzewiałe rzeszoto.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɛˈʃɔtɔ, AS: žešoto

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rzeszotarzanin m., rzeszotarzanka ż., Rzeszotary nmos., rzeszotarz m., rzeszotnik m., Rzeszotków m., Rzeszotko n., rzeszotarstwo n.

:: zdrobn. rzeszotko n.

 przym. rzeszotarski, rzeszotowy, rzeszotarski

Wiktionary


rzeszotowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z rzeszotem, dotyczący rzeszota

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rzeszoto n., Rzeszotary nmos.

Wiktionary


rzeszów

miasto w Polsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. miasto w województwie podkarpackim;

Wiktionary

Rzeszów – miasto na prawach powiatu w południowo-wschodniej Polsce, stolica województwa podkarpackiego i ośrodek aglomeracji rzeszowskiej. Według najnowszych danych GUS 31 grudnia 2024 r. Rzeszów zamieszkiwało 198 317 osób, co czyni go 14. miastem Polski pod względem liczby ludności.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wśród miejscowości dawnej Rusi Czerwonej, którymi król Kazimierz Wielki przejawiał szczególne zainteresowanie, znajdował się Rzeszów.

 (1.1) W Rzeszowie i okolicach stworzyli sieć firm słupów – zarejestrowanych na podstawionych ludzi – które brały materiały od producentów i hurtowników, deklarując późniejszą zapłatę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒɛʃuf, AS: žešuf

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Rzeszowszczyzna ż., rzeszowianin m., rzeszowianka ż.

 przym. rzeszowski, podrzeszowski, rzeszowy

Wiktionary


rzeszówek

Miejscowości w Polsce

  • Rzeszówek – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. złotoryjskim, w gminie Świerzawa
  • Rzeszówek – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. jędrzejowskim, w gminie Oksa

Wikipedia


rzeszowiak

potocznie: rzeszowianin (mieszkaniec Rzeszowa)


SJP.pl


rzeszowianin

mieszkaniec Rzeszowa; rzeszowiak (potocznie)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Rzeszowa

 (1.2) osoba pochodząca z Rzeszowa, urodzona w Rzeszowie

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒɛʃɔˈvʲjä̃ɲĩn, AS: žešovʹi ̯ä̃ńĩn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Rzeszów m., Rzeszowszczyzna ż., Rzeszowskie n., Rzeszowianin m., Rzeszowianka ż.

:: fż. rzeszowianka ż.

 przym. rzeszowski

Wiktionary


rzeszowianka

mieszkanka Rzeszowa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Rzeszowa

 (1.2) kobieta pochodząca z Rzeszowa, urodzona w Rzeszowie

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒɛʃɔˈvʲjãnka, AS: žešovʹi ̯ãnka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Rzeszów m., Rzeszowszczyzna ż., Rzeszowianin m., Rzeszowianka ż.

:: fm. rzeszowianin m.

 przym. rzeszowski

Wiktionary


rzeszowski

przymiotnik od: Rzeszów, Rzeszowskie (Rzeszowszczyzna)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący Rzeszowa, związany z Rzeszowem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W okresie pięcioletniej swej działalności Radio rzeszowskie dokonało nagrania około 25-ciu zespołów wokalnych i kapel ludowych.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɛˈʃɔfsʲci, AS: žešofsʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rzeszowianin m., rzeszowianka ż., Rzeszów m., Rzeszowszczyzna ż., Rzeszowskie n.

 przym. rzeszowy

Wiktionary


rzeszowskie

przymiotnik od: Rzeszów, Rzeszowskie (Rzeszowszczyzna)


SJP.pl


rzeszowszczyzna

region rzeszowski; Rzeszowskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. hist. region wokół Rzeszowa, obejmujący w przybliżeniu obszar dawnego województwa rzeszowskiego lub obecnego podkarpackiego

Wiktionary

Podkarpacie (Podkarpacie Zewnętrzne) – region fizycznogeograficzny położony na obszarach Austrii, Czech, Polski, Ukrainy i Rumunii.

Podkarpacie leży na zewnętrznym przedpolu łuku Karpat Zachodnich i Wschodnich. Stanowi pas obniżeń, oddzielający Karpaty od Wyżyny Małopolskiej i Wyżyn Ukraińsko-Mołdawskich. W części zachodniej region ma charakter ciągu wyraźnie wyodrębnionych kotlin o różnej szerokości, w części wschodniej stanowi stosunkowo wąski pas o charakterze lekko pochylonego przedgórza. Podkarpacie charakteryzuje się stosunkowo ciepłym klimatem, o wilgotności zmniejszającej się z zachodu ku wschodowi.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Rzeszowszczyzna jest położona w województwie podkarpackim.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒɛʃɔfˈʃt͡ʃɨzna, AS: žešofščyzna

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Rzeszów mrz., Rzeszowskie n., rzeszowiak mos., Rzeszowianin mos., rzeszowianin mos., Rzeszowianka ż., rzeszowianka ż.

 przym. rzeszowski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Rzeszowskie, Podkarpackie

Wiktionary


rzeszowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z rzeszą, dotyczący rzeszy (np.: Rzeszy Niemieckiej lub Monarchii Austro-Węgierskiej)

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Centralne władze Rzeszy niemieckiej były dawniej: Urząd spraw zewnętrznych (Auswartiges Amt), Rzeszowy Urząd spraw wewnętrznych (Reichsamt des Innern), Rzeszowy Urząd Marynarki (Reichsmarineamt), Rzeszowy Urząd sprawiedliwości (Reichsjustizamt), Rzeszowy Urząd skarbowy (Reichsschatzamt) i jeszcze kilka innych urzędów sic..

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rzesza ż., rzeszanin m., rzeszanka ż., Rzeszów m.

 przym. rzeski, rzeszny, rzeszański, rzeszowski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rzeski

Wiktionary


rzeszut

nazwisko


SJP.pl


rzeszutek

nazwisko


SJP.pl

  • Andrzej Rzeszutek (ur. 1991) – polski zawodnik w skokach do wody
  • Emil Rzeszutek (1940–1997) – polski duchowny katolicki, rektor seminarium duchownego "Hosianum" w Olsztynie
  • Zdzisław Rzeszutek (1918–1998) – polski zakonnik, kapucyn, biblista, tłumacz Pisma Świętego z języków oryginalnych

Wikipedia


rzeszyn

Rzeszyn – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie mogileńskim, w gminie Jeziora Wielkie.

Wikipedia


rzeszynek

Rzeszynek – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie mogileńskim, w gminie Jeziora Wielkie.

Wikipedia


rzetelnie

przysłówek

 (1.1) w sposób rzetelny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rzetelność ż.

 przym. rzetelny

Wiktionary


rzetelniej

stopień wyższy od przysłówka: rzetelnie


SJP.pl


rzetelniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: rzetelny


SJP.pl


rzetelność

książkowo:
1. uczciwość, sumienność, solidność;
2. prawdziwość, autentyczność, wiarygodność


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha dokładnego wypełniania obowiązków

Wiktionary

  • rzetelność – pozytywna cecha charakteru świadcząca o precyzyjności, dokładności i poprawności wykonywanych zadań, będąca ich złożeniem.
  • rzetelność – w metodologii nauki, cecha oznaczająca powtarzalność pomiaru.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. rzetelny

 przysł. rzetelnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dokładność, solidność, wiarygodność

Wiktionary


rzetelny

książkowo:
1. należycie wykonujący swoją pracę, solidnie wypełniający przyjęte na siebie obowiązki; sumienny, solidny, godny zaufania;
2. wykonany w sposób dokładny, należyty; porządny, właściwy, solidny;
3. zgodny z prawdą, nieudawany; prawdziwy, autentyczny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) należycie wykonujący swoje obowiązki

 (1.2) odpowiadający wymaganiom

 (1.3) zgodny z prawdą, wiarygodny

Wiktionary

Przykłady

 (1.3) Skoncentrujmy się więc na elitach. Rzetelne badanie elit okazało się możliwe dopiero po upadku systemu komunistycznego.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɛˈtɛlnɨ, AS: žetelny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rzetelność ż.

 przysł. rzetelnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) solidny

 (1.2) należyty, właściwy, odpowiedni

 (1.3) prawdziwy, autentyczny, wiarygodny

Wiktionary


rżew

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. miasto w środkowej Rosji, w obwodzie twerskim, nad Wołgą;

Wiktionary

Rżew (ros. Ржев) – miasto w zachodniej części Rosji, w obwodzie twerskim, nad Wołgą. Liczy około 57 tys. mieszkańców.

Miasto jest siedzibą eparchii rżewskiej.

W roku 1915 miejscowi Polacy zbudowali tu drewniany kościół katolicki nawiązujący do stylu zakopiańskiego.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. Rżewka ż.

 przym. rżewski

Wiktionary


rzewień

bylina o dużych liściach z jadalnymi ogonkami; rabarbar


SJP.pl

Wikipedia


rzewieński

Rzewnie (wieś i gmina wiejska w Polsce); rzewnieński


SJP.pl


rzewliwiej

stopień wyższy od przysłówka: rzewliwie


SJP.pl


rzewliwość

książkowo: cecha tego, co jest pełne bólu, żalu, smutku, tęsknoty; tkliwość, smętność, rzewność, ckliwość


SJP.pl


rzewliwszy

stopień wyższy od przymiotnika: rzewliwy


SJP.pl


rzewliwy

książkowo: pełen bólu, żalu, smutku, tęsknoty; tkliwy, smętny, rzewny, tęskny


SJP.pl


rzewnia

drzewo lub krzew z rodziny rzewniowatych, o silnie zredukowanych liściach, rosnące przede wszystkim na terenach pustynnych i sawannowych; kazuaryna


SJP.pl

Rzewnia, kazuaryna (Casuarina L.) – rodzaj drzew lub krzewów z rodziny rzewniowatych Casuarinaceae. Obejmuje 14 gatunków. Rośliny te występują naturalnie w południowo-wschodniej Azji i Australii, ale zostały szeroko rozprzestrzenione w strefie międzyzwrotnikowej.

Wikipedia


rzewniański

dotyczący Rzewnia, związany z Rzewniem


SJP.pl


rzewnie

książkowo: pełen bólu, żalu, smutku, tęsknoty; tkliwy, smętny, rzewliwy, tęskny


SJP.pl

Rzewnie – wieś sołecka w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie makowskim, w gminie Rzewnie.

W latach 1945–1954 roku siedziba wiejskiej gminy Sielc. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa ostrołęckiego.

Wikipedia


rzewniej

stopień wyższy od przysłówka: rzewnie


SJP.pl


rzewniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: rzewny


SJP.pl


rzewnieński

Rzewnie (wieś i gmina wiejska w Polsce); rzewieński


SJP.pl


rzewniowate

o cechach rzewniowatych (rodzina roślin)


SJP.pl

Wikipedia


rzewniowaty

o cechach rzewniowatych (rodzina roślin)


SJP.pl


rzewniowce

przedstawiciel rzędu roślin okrytonasiennych


SJP.pl


rzewniowiec

przedstawiciel rzędu roślin okrytonasiennych


SJP.pl


rzewność

książkowo: cecha tego, co jest pełne bólu, żalu, smutku, tęsknoty; tkliwość, smętność, rzewliwość, ckliwość


SJP.pl


rzewnowo

Rzewnowo – wieś w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie kamieńskim, w gminie Kamień Pomorski, przy drodze wojewódzkiej nr 106 Rzewnowo - Stargard - Pyrzyce.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa szczecińskiego.

Wikipedia


rzewny

książkowo: pełen bólu, żalu, smutku, tęsknoty; tkliwy, smętny, rzewliwy, tęskny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) żałosny, tęskny, pełen smutku

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jej rzewny lament poruszył serce hrabiego.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rzewność ż.

 przysł. rzewnie, rzewno

Wiktionary


rżewski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Rżewem, dotyczący Rżewa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Rżew mrz.

Wiktionary


rzewuski

nazwisko


SJP.pl

  • Adam Rzewuski (?–1717) – rotmistrz królewski, kasztelan podlaski i starosta wiski
  • Adam Rzewuski (1805–1888) – generał rosyjski
  • Adam Wawrzyniec Rzewuski (1760–1825) – kasztelan witebski, publicysta, polityk
  • Alexander Rzewuski (1863–1941) – polski radiolog praktykujący w Szwajcarii
  • Franciszek Rzewuski (1730–1800) – pisarz polny koronny, później marszałek nadworny koronny oraz marszałek wielki koronny od 1783
  • Henryk Rzewuski (1791–1866) – pisarz, pseudonim literacki Jarosz Bejła
  • Józef Rzewuski (1739–1816) – starosta drohobycki, generał lejtnant wielki litewski, poseł.
  • Franciszek Kazimierz Rzewuski (?–1683) – stolnik podolski, poseł na sejm
  • Michał Florian Rzewuski (?–1687) – pisarz ziemski lwowski, pułkownik królewski, podskarbi nadworny koronny od 1681 oraz starosta chełmski
  • Michał Józef Rzewuski (1699–1769) – wojewoda podolski, wojewoda podlaski, pisarz wielki koronny, krajczy wielki koronny
  • Seweryn Rzewuski (1743–1811) – hetman polny koronny, jeden z przywódców targowicy
  • Stanisław Beydo Rzewuski (?–1668) – sędzia ziemski lwowski oraz poseł
  • Stanisław Ferdynand Rzewuski (1737–1786) – starosta chełmski, poseł
  • Stanisław Mateusz Rzewuski (1662–1728) – hetman wielki koronny
  • Wacław Piotr Rzewuski (1706–1779) – hetman wielki koronny, hetman polny koronny, kasztelan krakowski, wojewoda krakowski, wojewoda podolski, pisarz, marszałek sejmu nadzwyczajnego pacyfikacyjnego w Warszawie
  • Wacław Seweryn Rzewuski (1784–1831) – podróżnik, orientalista, poeta, jeździec i znawca koni
  • Walery Rzewuski (1837–1888) – fotograf, działacz społeczny i radny Krakowa

Wikipedia


rzewuszki

Rzewuszki – wieś sołecka w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie łosickim, w gminie Sarnaki.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bialskopodlaskiego.

Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Sarnakach.

Wikipedia


rzez

1. rodzaj ostrza w niektórych przyrządach służących do cięcia
2. cięcie, przepiłowanie, przerznięcie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) brutalne morderstwo (najczęściej dokonywane na dużej ilości istnień)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɛɕ, AS: žeś

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rzeźnia ż., rzeźnik mos., rzezaniec mos., rzez mrz., rzezak mrz./mos., rzezacz mos., rzezanie n., obrzezek mrz., obrzezaniec mos., obrzezanie n., obrzezywanie n., porzezanie n., wyrzezanie n., zarzezanie n.

 czas. rzezać ndk., obrzezać dk., obrzezywać ndk., porzezać dk., wyrzezać dk., zarzezać dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) masakra, pogrom

Wiktionary


rzezać

przestarzale: ciąć, rzeźbić, piłować, szlifować


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. brak)

 (1.1) przest. (współcz. gw-pl|Śląsk Cieszyński, Górny Śląsk.) ciąć na części, rżnąć

 (1.2) przest. rzeźbić, cięciem wydobywać kształt

 (1.3) daw. bić, zabijać

 (1.4) daw. dokonywać obrzezania

czasownik zwrotny niedokonany rzezać się (dk. brak)

 (2.1) daw. zabijać się, mordować się nawzajem

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Koło ogrodu wysoki płot z zielonych sztachet, a każda sztacheta u góry w uproszczony kształt serca rzezana. Ile sztachet, tyle serc zielonych. Ładne to było.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rzez mrz., rzeź ż., rzeźnia ż., rzeźnik mos., rzezaniec mos., rzezak mrz./mos., rzezacz mos., rzezactwo n., rzezanie n., obrzezek mrz., obrzezaniec mos., obrzezanie n., obrzezywanie n., porzezanie n., wyrzezanie n., zarzezanie n.

 czas. obrzezać dk., obrzezywać ndk., porzezać dk., wyrzezać dk., zarzezać dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) współcz. ciąć, krajać, kroić, odcinać, piłować, przerzynać; gw-pl|Górny Śląsk|rżnóńć.

 (1.2) współcz. ryć, rżnąć, strugać, wycinać, żłobić

 (1.3) współcz. eksterminować, mordować, ukatrupiać, utrupiać, uśmiercać, wybijać, zabijać; kłaść kogoś trupem, odbierać komuś życie, pozbawić kogoś życia; eufem. wyprawiać / wysyłać kogoś na tamten świat

 (1.4) współcz. obrzezywać

Wiktionary


rzezactwo

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) rzad. czynność rzezania, zajmowanie się rzezaniem

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rzez mrz., rzeź ż., rzeźnia ż., rzeźnik mos., rzezaniec mos., rzezak mrz./mos., rzezacz mos., rzezanie n., obrzezek mrz., obrzezaniec mos., obrzezanie n., obrzezywanie n., porzezanie n., wyrzezanie n., zarzezanie n.

 czas. rzezać ndk., obrzezać dk., obrzezywać ndk., porzezać dk., wyrzezać dk., zarzezać dk.

Wiktionary


rzężący

ciężko i głośno oddychać; charczeć


SJP.pl


rzezacz

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) przest. rzeźbiarz, rytownik, snycerz

 (1.2) daw. zabójca, morderca

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rzez mrz., rzeź ż., rzeźnia ż., rzeźnik mos., rzezaniec mos., rzezak mrz./mos., rzezactwo n., rzezanie n., obrzezek mrz., obrzezaniec mos., obrzezanie n., obrzezywanie n., porzezanie n., wyrzezanie n., zarzezanie n.

 czas. rzezać ndk., obrzezać dk., obrzezywać ndk., porzezać dk., wyrzezać dk., zarzezać dk.

Wiktionary


rzeżączka

zakaźna choroba weneryczna, wywołana przez gonokoki; tryper, gonorea


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. zakaźna choroba weneryczna;

Wiktionary

Rzeżączka (gr. γονόρροια gonórrhoia, łac. gonorrhoea, co znaczy „nasieniotok”), także wiewiór, tryper – choroba zakaźna, przenoszona drogą płciową, której czynnikiem etiologicznym jest Gram-ujemna bakteria – dwoinka rzeżączki (Neisseria gonorrhoeae).

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ʒɛˈʒɔ̃n͇t͡ʃka, AS: žežõṇčka

Wiktionary

Powiązane:

 przym. rzeżączkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wiewiór, tryper, gonorea

Wiktionary


rzeżączkowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) med. związany z rzeżączką, dotyczący rzeżączki

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rzeżączka ż.

Wiktionary


rzezak

1. rodzaj ostrza w sieczkarni, pługu lub innych narzędziach;
2. zwierzę przeznaczone do uboju


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) rodzaj specjalnego ostrza w sieczkarni, pługu lub innych gospodarczych narzędziach mechanicznych

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) w zakładach przetwórstwa mięsnego: pracownik, który zarzyna drób

 (2.2) rel. rzeźnik żydowski, dokonujący uboju zwierząt według przepisów rytualnych

 (2.3) rel. człowiek dopełniający obrządku obrzezania u żydów

Wiktionary

Szechita (hebr. שחיטה) – w judaizmie ubój rytualny zwierząt lądowych i ptaków, którego dokonuje specjalnie w tym celu uczony rytualny rzezak – szojchet (jidysz; hebr. szohet).

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. rzez mrz., rzeź ż., rzeźnia ż., rzeźnik mos., rzezaniec mos., rzezacz mos., rzezanie n., rzezactwo n., obrzezek mrz., obrzezaniec mos., obrzezanie n., obrzezywanie n., porzezanie n., wyrzezanie n., zarzezanie n.

 czas. rzezać ndk., obrzezać dk., obrzezywać ndk., porzezać dk., wyrzezać dk., zarzezać dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (2.3) mohel

Wiktionary


rzezanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) przest. cięcie na części

 (1.2) przest. rzeźbienie

 (1.3) daw. bicie, zabijanie

 (1.4) daw. dokonywanie obrzezania

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rzez mrz., rzeź ż., rzeźnia ż., rzeźnik mos., rzezaniec mos., rzezak mrz./mos., rzezacz mos., rzezactwo n., obrzezek mrz., obrzezaniec mos., obrzezanie n., obrzezywanie n., porzezanie n., wyrzezanie n., zarzezanie n.

 czas. rzezać ndk., obrzezać dk., obrzezywać ndk., porzezać dk., wyrzezać dk., zarzezać dk.

Wiktionary


rzezaniec

mężczyzna pozbawiony jąder; kastrat; eunuch


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) daw. eunuch

Wiktionary

Wikipedia

Powiązane:

 czas. rzezać ndk.

 rzecz. rzeźnik mrz./mos.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kastrat, eunuch, trzebieniec

Wiktionary


rzezawa

wieś w Polsce


SJP.pl

Rzezawa – wieś gminna w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie bocheńskim, w gminie Rzezawa, w zachodnim krańcu Kotliny Sandomierskiej, na północny wschód od Bochni. Miejscowość jest siedzibą gminy Rzezawa.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa tarnowskiego.

W roku 2021 we wsi mieszkały 2894 osoby, z czego 51,4% mieszkańców stanowiły kobiety, a 48,6% mężczyźni.

Wikipedia


rzezawski

przymiotnik od: Rzezawa


SJP.pl


rzeźba

1. ukształtowanie powierzchni
2. trójwymiarowa forma artystyczna
3. gałąź sztuk plastycznych obejmująca tworzenie trójwymiarowych form z różnych materiałów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) szt. dziedzina sztuk plastycznych związana z tworzeniem trójwymiarowych form z różnych materiałów;

 (1.2) szt. trójwymiarowy obiekt będący formą artystyczną

 (1.3) geogr. geol. ukształtowanie terenu;

 (1.4) ukształtowanie budynku

 (1.5) pot. ukształtowanie powierzchni, ciała

 (1.6) stpol. rzeź, rzezanie

Wiktionary

Rzeźbiarstwo – dziedzina sztuk plastycznych związana z tworzeniem trójwymiarowych form z różnych materiałów, co odróżnia ją od malarstwa i grafiki, zwykle dwuwymiarowych.

Efektem rzeźbiarstwa są rzeźby, przeznaczone zwykle do oglądania dookolnego. Cechami rzeźb jest zwykle faktura (zależna od materiału) oraz kolor (polichromia), a także skala (miniaturowa lub monumentalna).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Dziś na zajęciach z rzeźby wypalaliśmy nasze gliniane naczynia.

 (1.2) Wenus z Milo to marmurowa rzeźba, która znajduje się w Muzeum Luwru.

 (1.3) Wydma jest formą rzeźby powierzchni ziemi pochodzenia eolicznego.

 (1.5) Trening na rzeźbę – to trening, którego celem jest nadanie mięśniom odpowiednich kształtów i proporcji.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒɛʑba, AS: žeźba

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rzeźbiarstwo n., rzeźbiarz m., rzeźbiarka ż., rzeźbienie n.

 czas. rzeźbić ndk., wyrzeźbić dk.

 przym. rzeźbiarski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rzeźbiarstwo

 (1.3) morfologia

Wiktionary


rzeźbiarka

rzeźbiarz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) szt. artystka, która wykonuje rzeźby

 (1.2) pot. gwara. rzeźbiarstwo

Wiktionary

Rzeźbiarstwo – dziedzina sztuk plastycznych związana z tworzeniem trójwymiarowych form z różnych materiałów, co odróżnia ją od malarstwa i grafiki, zwykle dwuwymiarowych.

Efektem rzeźbiarstwa są rzeźby, przeznaczone zwykle do oglądania dookolnego. Cechami rzeźb jest zwykle faktura (zależna od materiału) oraz kolor (polichromia), a także skala (miniaturowa lub monumentalna).

Wikipedia

Patrz:

rzeźbiarz

Wymowa:

IPA: ʒɛʑˈbʲjarka, AS: žeźbʹi ̯arka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rzeźba ż., rzeźbiarstwo n., rzeźbienie n.

:: fm. rzeźbiarz m.

 czas. rzeźbić ndk., wyrzeźbić dk.

 przym. rzeźbiarski

 przysł. rzeźbiarsko

Wiktionary


rzeźbiarski

dotyczący rzeźbiarza, rzeźbiarstwa


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) szt. związany z rzeźbiarzem, rzeźbiarstwem

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rzeźba ż., rzeźbiarstwo n., rzeźbiarz mos., rzeźbiarka ż., rzeźbienie n.

 czas. narzeźbić dk., porzeźbić ndk., rzeźbić ndk., wyrzeźbić dk.

 przysł. rzeźbiarsko

Wiktionary


rzeźbiarstwo

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) szt. sztuka tworzenia rzeźb

Wiktionary

Rzeźbiarstwo – dziedzina sztuk plastycznych związana z tworzeniem trójwymiarowych form z różnych materiałów, co odróżnia ją od malarstwa i grafiki, zwykle dwuwymiarowych.

Efektem rzeźbiarstwa są rzeźby, przeznaczone zwykle do oglądania dookolnego. Cechami rzeźb jest zwykle faktura (zależna od materiału) oraz kolor (polichromia), a także skala (miniaturowa lub monumentalna).

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. rzeźba ż., rzeźbiarz m., rzeźbiarka ż., rzeźbienie n.

 czas. rzeźbić ndk., wyrzeźbić dk.

 przym. rzeźbiarski

 przysł. rzeźbiarsko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rzeźba

Wiktionary


rzeźbiarz

artysta tworzący rzeźby


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) astr. jeden z gwiazdozbiorów nieba południowego;

Wiktionary

  • rzeźbiarz – osoba trudniąca się rzeźbiarstwem
  • Rzeźbiarz – gwiazdozbiór

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈʒɛʑbʲjaʃ, AS: žeźbʹi ̯aš

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) skr. Scl

Wiktionary


rzeźbić

czasownik przechodni niedokonany (dk. wyrzeźbić)

 (1.1) szt. wycinać w czymś, nadając określony kształt

 (1.2) przen. kształtować właściwą postać

 (1.3) przen. pot. wykonywać coś nieprzemyślanie lub byle jak (pogardliwie o czynności)

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wyrzeźbiłem sobie fujarkę z drewna.

 (1.2) Arkadiusz nic tylko spędza całe dnie na siłowni i rzeźbi swoje męskie ciało.

 (1.3) Nie wiem, co teraz rzeźbisz z tymi papierami, ale obiecałeś mi pomóc z dziećmi.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒɛʑbʲit͡ɕ, AS: žeźbʹić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rzeźbiarz m., rzeźbiarstwo n., rzeźba ż., rzeźbiarka ż., rzeźbienie n.

 przym. rzeźbiarski

 przysł. rzeźbiarsko

 czas. wyrzeźbić

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rytować, strugać

Wiktionary


rzeźbienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|rzeźbić.

 (1.2) wyrzeźbiony w czymś kształt, wzór, forma

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɛʑˈbʲjɛ̇̃ɲɛ, AS: žeźbʹi ̯ė̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. rzeźbić, wyrzeźbić

 rzecz. rzeźbiarstwo n., rzeźbiarka ż., rzeźbiarz m., rzeźba

 przym. rzeźbiarski

Wiktionary


rzeźbotwórczy

związany ze zmianami ukształtowania powierzchni Ziemi, wpływający na rzeźbę terenu


SJP.pl


rzężeć

tyle co: rzęzić


SJP.pl


rzeżęcin

wieś w województwie pomorskim, w powiecie tczewskim


SJP.pl

Rzeżęcin – wieś kociewska w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie tczewskim, w gminie Morzeszczyn.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa gdańskiego.

We wsi budynek szkoły z początku XX wieku. W 2006 r. obchodzono 690-lecie lokacji wsi przez cystersów.

Wikipedia


rzeżęciński

Rzeżęcin


SJP.pl

Patrz:

Rzeżęcin

rzężenie

szmery słyszalne przy osłuchiwaniu płuc


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|rzęzić.

 (1.2) odczasownikowy od|rzężeć.

 (1.3) sport. gwara. nieskuteczne wspinanie się, wspinanie się z wielką trudnością

Wiktionary

Rzężenia – nieprawidłowe szmery oddechowe; są to niedźwięczne, krótkie szmery wysłuchiwane nad płucami, mające nieciągły charakter (są przerywane) i różną częstotliwość. Rzężenia o wyższej częstotliwości określa się jako rzężenia drobnobańkowe lub trzeszczenia, rzężenia o niższej częstotliwości określane są jako grubobańkowe.

Wikipedia

Powiązane:

 czas. rzęzić ndk., rzężeć ndk.

Wiktionary


rzeżewo-morzyce

wieś w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie włocławskim


SJP.pl

Rzeżewo-Morzyce – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie włocławskim, w gminie Lubień Kujawski.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa włocławskiego. Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczyła 167 mieszkańców. Jest trzynastą co do wielkości miejscowością gminy Lubień Kujawski.

Wikipedia


rzeżewsko-morzycki

Rzeżewo-Morzyce


SJP.pl

Patrz:

Rzeżewo-Morzyce

rzęzić

ciężko i głośno oddychać; charczeć


SJP.pl

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. zarzęzić)

 (1.1) wydawać charakterystyczny dźwięk podczas oddychania wskutek choroby dróg oddechowych

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) A ten naprzeciwko z rakiem tchawicy prycha i rzęzi jak stara lokomobila.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rząch m., rzęch m., rzężenie n.

 czas. rzężeć ndk., wyrzęzić dk., zarzęzić dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rzężeć

Wiktionary


rzezimieszek

chuligan; opryszek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) książk. złodziej, rabuś, bandzior

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pamiętasz tego rzezimieszka, co nie zdążył jeszcze krwi ze sztyletu otrzeć, a już z cynicznym uśmiechem szedł w objęcia czternastolatek... I pamiętasz jego rozmowę ostatnią?...

 (1.1) — Tak! stanę! — zawołałem. — Nie jestem rzezimieszkiem, ani też (przynajmniej dotąd) zabójcą.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒɛʑĩˈmʲjɛʃɛk, AS: žeźĩmʹi ̯ešek

Wiktionary


rzeźnia

1. pomieszczenie przeznaczone do uboju zwierząt;
2. masowy mord; pogrom; masakra


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) miejsce, gdzie zabija się zwierzęta dla celów spożywczych, sprawia tusze i dzieli mięso;

 (1.2) pot. przen. akt masowego, okrutnego zabijania

 (1.3) daw. jatki, w których sprzedaje się mięso

 (1.4) daw. rynna, którą spuszcza się drewno z gór na nizinę

Wiktionary

Ubojnia (również rzeźnia) – zakład dokonujący uboju i patroszenia zwierząt, których mięso jest przeznaczone do spożycia przez ludzi.

Współcześnie największe rzeźnie w Polsce dokonują uboju do 12 tysięcy świń dziennie.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Dopóki będą istniały rzeźnie, będą istniały i pola bitew.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒɛʑɲa, AS: žeźńa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rzeź ż., rzeźnik m., rzeźniczka ż., rzeźniczyna ż., rzeźnictwo n., rzezanie n., obrzezanie n., rzezalnia ż., rzeźnica ż., rzeźniczanka ż., rzeźność ż., obrzezaniec mos., obrzezek mrz., obrzezywanie n., porzezanie n., rzez mrz., rzezactwo n., rzezacz mos., rzezak mos./mrz.

 czas. porzezać, obrzezywać, rzezać ndk., obrzezać dk.

 przym. rzeźny, rzeźniczy, rzeźnicki, rzeźniany

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ubojnia; daw. szlachtuz, kutlof, rzezalnia, rzeźnica

 (1.2) rzeź, pogrom, masakra

 (1.3) sklep mięsny; mięso-wędliny; daw. jatki

Wiktionary


rzeźnicki

dotyczący rzeźnictwa, rzeźników; rzeźniczy


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z rzeźnictwem, dotyczący rzeźnictwa

przymiotnik dzierżawczy

 (2.1) należący do rzeźnika

Wiktionary

Przykłady

 (2.1) Taż proszę państwa, to jest regularne pyskobicie, jakiego nawet w naszym rzeźnickim fachu nie znają!

 (2.1) Powiedzmy odrazu, że był to skład rzeźnicki jednego z największych i najbogatszych rzeźników miejscowych.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rzeźnia ż., obrzezanie n., rzeźniczka ż., rzeźnictwo n., rzeźnik mos.

 przym. rzeźniczy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rzeźniczy

 (2.1) rzeźniczy

Wiktionary


rzeźnictwo

zawód rzeźnika


SJP.pl

Rzeźnictwo – dziedzina rzemiosła zajmująca się ubojem zwierząt rzeźnych i ich przetwarzaniem.

Wikipedia


rzeźniczak

nazwisko


SJP.pl

Rzeźniczak, i Rzeźniczek:

  • Andrzej Rzeźniczak (1947, Gdańsk – 2010, Chojnice), polski rzemieślnik i przedsiębiorca
  • Franciszek Rzeźniczak (1914, Kąkolewo – 1991 Zielona Góra), polski muzyk, kapelmistrz
  • Mateusz Rzeźniczak (1992) – polski aktor teatralny i filmowy
  • Mateusz Rzeźniczak (1998) – polski lekkoatleta, sprinter, olimpijczyk z 2020
  • Stanisław Rzeźniczak (* 1954, Kietlin), polski lekkoatleta średniodystansowiec
  • Zenon Rzeźniczak (* 1957, Zduńska Wola), polski polityk, samorządowiec, prawnik
  • Jakub Rzeźniczak (* 1986, Łódź), piłkarz grający na pozycji obrońcy

Wikipedia


rzeźniczek

1. kobieta zajmująca się ubojem zwierząt;
2. kobieta sprzedająca mięso i wędliny;
3. właścicielka sklepu mięsnego


SJP.pl


rzeźniczka

1. kobieta zajmująca się ubojem zwierząt;
2. kobieta sprzedająca mięso i wędliny;
3. właścicielka sklepu mięsnego


SJP.pl


rzeźniczy

dotyczący rzeźnictwa, rzeźników; rzeźnicki


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z rzeźnikiem, dotyczący rzeźnika

 (1.2) dotyczący rzeźnictwa, mający zastosowanie w rzeźnictwie

przymiotnik dzierżawczy

 (2.1) należący do rzeźnika, będący jego własnością lub dziełem

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. obrzezanie n., rzeźnik mos., rzeźniczka ż., rzeźnia ż., rzeźnictwo n.

 przym. rzeźnicki

Wiktionary


rzeźnik

1. osoba zajmująca się ubojem zwierząt;
2. osoba sprzedająca mięso i wędliny;
3. właściciel sklepu mięsnego;
4. pogardliwie o słabym chirurgu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) człowiek zajmujący się ubojem zwierząt i porcjowaniem mięsa

 (1.2) pot. sprzedawca w sklepie mięsnym

 (1.3) pot. przen. kat, oprawca

 (1.4) pot. pogard. nieudolny chirurg

 (1.5) środ. dialekt traderów forex para GBP/JPY

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) pot. sklep mięsny

Wiktionary

Rzeźnik (masarz) – zawód rzemieślniczy, osoba zajmująca się ubojem zwierząt rzeźnych, a następnie obróbką tusz poubojowych.

Niekiedy w skład kompetencji rzeźnika wchodzą również takie zadania jak:

  • poddawanie mięsa obróbce termicznej,
  • peklowanie,
  • wędzenie,
  • produkowanie wędlin i innych wyrobów garmażeryjnych. Zakład, w którym wytwarzane są wędliny nazywany jest masarnią.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zakład mięsny zatrudnia 10 rzeźników na pełny etat.

 (1.2) Za ladą stał młody rzeźnik, więc kolejka szybko się skurczyła.

 (1.3) Rzeźnik z Rostowa został oskarżony o zamordowanie 53 osób.

 (1.4) Ten nowy chirurg to rzeźnik, spartaczył babce operację.

 (2.1) Wzięłam u rzeźnika trochę śląskiej i kość dla psa.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒɛʑɲik, AS: žeźńik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rzeźnictwo n., rzeź ż., rzeźnia ż., rzezalnia ż., rzezak m., rzezacz m., rzez m., rzezaniec m., rzezanie n., obrzezanie n., obrzezaniec m., obrzezek mrz., obrzezywanie n., porzezanie n., rzezactwo n., wyrzezanie n., zarzezanie n., rzeźniczyna ż.

:: zdrobn. rzeźniczek m.

:: fż. rzeźniczka ż.

 czas. zarzezać dk., wyrzezać dk., porzezać dk., obrzezywać ndk., rzezać ndk., obrzezać dk.

 przym. rzeźniczy, rzeźnicki, rzeźny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.3) oprawca, kat

 (1.4) chirurg

Wiktionary


rzeźny

związany z rzezią, z ubojem zwierząt gospodarskich


SJP.pl


rzeżucha

roślina zielna z rodziny krzyżowych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) bot. niejadalna roślina zielna z rodziny kapustowatych (nazwa systematyczna|Cardamine|L.|ref=tak.);

 (1.2) ogrod. kulin. spoż. nazwa pieprzycy siewnej (nazwa systematyczna|Lepidium sativum|L.|ref=tak.), rośliny zielnej z rodziny kapustowatych, stosowanej w kuchni;

Wiktionary

Rzeżucha (Cardamine L.) – rodzaj roślin z rodziny kapustowatych. Należy do niego ok. 260 gatunków szeroko rozprzestrzenionych na kuli ziemskiej, zwłaszcza na półkuli północnej. Do rodzimej flory polskiej należy 9 gatunków w wąskim ujęciu rodzaju i 12 po włączeniu tu rodzaju żywiec (Dentaria). Rośliny tu zaliczane występują na siedliskach wilgotnych, zarówno łąkowych jak i leśnych. Niektóre gatunki uprawiane są jako rośliny ozdobne.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wszystkie rzeżuchy są gorzkie i nie nadają się do jedzenia.

 (1.2) Nad stołem unosił się zapach świeżo ściętej rzeżuchy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɛˈʒuxa, AS: žežuχa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rzeżuśnia ż.

:: zdrobn. rzeżuszka ż.

 przym. rzeżuchowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) pieprzyca, pieprzyca siewna; stpol. czartowa broda, lud. pieprzyca psia

Wiktionary


rzeżuchowy

rzeżucha


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) zrobiony z rzeżuchy, dotyczący rzeżuchy

Wiktionary

Patrz:

rzeżucha

Wymowa:

IPA: ˌʒɛʒuˈxɔvɨ, AS: žežuχovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rzeżucha ż.

Wiktionary


rzeżuszanka

włoska zupa, której podstawowym składnikiem jest rzeżucha


SJP.pl

Rzeżuszanka – oryginalna włoska zupa podawana zimą lub wiosną, której głównym składnikiem jest rzeżucha; spożywana na ciepło lub zimno.

Wikipedia


rzeżuszka

zdrobnienie od: rzeżucha


SJP.pl

Rzeżuszka (Hutchinsia) – rodzaj roślin z rodziny kapustowatych wyróżniany w wielu ujęciach systematycznych w XIX i XX wieku. W 1982 wykazano błąd w diagnozie taksonomicznej rodzaju, który spowodował uznanie nazwy naukowej rodzaju za synonim Noccaea, przy czym większość gatunków tu zaliczanych trafiła do rodzaju Hornungia. Mimo to dawne ujęcie systematyczne pozostaje czasem w użyciu i m.in. przedstawiciel flory Polski – rzeżuszka alpejska wymieniona została w publikacji z 2020 roku pod nazwą Hutchinsia alpina.

Wikipedia


rzeżusznik

rodzaj roślin z rodziny kapustowatych; gęsiówka


SJP.pl

Rzeżusznik, gęsiówka (Cardaminopsis (C.A.Mey.) Hayek) – rodzaj roślin z rodziny kapustowatych wyróżniany w niektórych tradycyjnych ujęciach. Współcześnie należące tu gatunki włączane są do rodzaju rzodkiewnik Arabidopsis, choć wciąż w niektórych publikacjach rodzaj bywa wyodrębniany.

Wikipedia


rzeźwiej

stopień wyższy od przysłówka: rzeźwo


SJP.pl


rzeźwiejszy

stopień wyższy od przymiotnika: rzeźwy


SJP.pl


rzeźwy

1. orzeźwiający, świeży;
2. pełen werwy, żwawy, dziarski, rześki


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) książk. przyjemnie chłodny

 (1.2) książk. pełen energii, gotowy do działania

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Powietrze było rzeźwe, lecz dzień zapowiadał się gorący.

 (1.2) Nazajutrz podniósł się wyspany, rzeźwy i wesoły.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rzeźwość ż.

 czas. orzeźwiać ndk., orzeźwić dk., rzeźwić ndk.

 przym. rzeźwo

 przysł. rzeźwiąco

Wiktionary


rzeżyca

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto we wschodniej części Łotwy, w środkowej Łatgalii;

 (1.2) geogr. rzeka we wschodniej Łotwie

Wiktionary

Rzeżyca (łot. Rēzekne, niem. Rositten, ros. dawn. Режица, Reżica; jid. ‏רעזשיצע‎, Reżice) – miejscowość (miasto wydzielone) we wschodniej części Łotwy. Liczy 37 200 mieszkańców, głównie Łotyszy (45%) i Rosjan (44,3%). Rzeżycę zamieszkuje również niewielka społeczność polska – około 1000 osób (2,7% ludności). Jest węzłem komunikacyjnym oraz centrum gospodarczym i kulturalnym środkowej części Łatgalii.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. rzeżycki

Wiktionary


rzeżycki

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Rzeżycą, dotyczący Rzeżycy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dwa nasze powiaty, rzeżycki i lucyński, w niczym nie były dawniej podobne do tego zniszczonego, zrujnowanego i zdeptanego kraju, jakim stały się później nasze Inflanty.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Rzeżyca ż.

Wiktionary


rzgów

1. miasto w Polsce;
2. wieś w Polsce


SJP.pl

Rzgów – miasto w Polsce, położone w województwie łódzkim, w powiecie łódzkim wschodnim, w gminie Rzgów, nad rzeką Ner, będące częścią aglomeracji łódzkiej.

W końcu XVI wieku Rzgów był miastem duchownym należącym do kapituły katedralnej krakowskiej, zlokalizowanym w powiecie piotrkowskim województwa sieradzkiego. Południowa część dzisiejszego Rzgowa, wraz z historycznym centrum (położonym na lewym brzegu Neru) znajdowała się w XVI wieku w powiecie piotrkowskim województwa sieradzkiego; natomiast północny, prawobrzeżny obszar miasta, leżał w powiecie brzezińskim województwa łęczyckiego. Rzgów zatem leży na pograniczu dwóch regionów historycznych, gdzie jego część na lewym brzegu Neru znajduje się w ziemi sieradzkiej, a prawobrzeżna w ziemi łęczyckiej. Miasto uzyskało lokację miejską w 1467 roku, jednakże nie została ona zrealizowana; ponowna lokacja miała miejsce w 1502 roku, a degradacja statusu miejskiego nastąpiła w 1870 roku, aby ostatecznie przywrócić prawa miejskie w 2006 roku.

Wikipedia


rzgowianin

mieszkaniec Rzgowa (miasta lub wsi w Polsce)


SJP.pl


rzgowianka

mieszkanka Rzgowa (miasta lub wsi w Polsce)


SJP.pl


rzgowski

przymiotnik od: Rzgów, wieś gminna w województwie łódzkim


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Rzgowem, dotyczący Rzgowa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Rzgów mrz., rzgowianin m., rzgowianka ż.

Wiktionary


rzić

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. dupa, tyłek

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jedno frela, kiero bedinowała u naszygo Prezidynta, śleciała ze słodow, szczaskała sie cołko rzić. (z Internetu)

Wiktionary

Powiązane:

 przym. do rzici

 przysł. do rzici

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zadek, dupa, tyłek

Wiktionary


rznąć

[czytaj: żnąć] rżnąć (częściej);
1. ciąć, krajać;
2. rzeźbić, szlifować;
3. potocznie:
a) zabijać czymś ostrym;
b) wrzynać się;
c) robić coś (np. grać na instrumencie) z zapałem;
d) boleć;
e) mówić ostro;
f) odpisywać, zrzynać;
4. wulgarnie:
a) mieć stosunek seksualny;
b) oddawać kał;
5. rżnąć się - potocznie:
a) bić się nawzajem;
b) mieć stosunek seksualny


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. brak)

 (1.1) ciąć na części

 (1.2) wyrzynać ozdoby

 (1.3) pot. zabijać ostrym narzędziem

 (1.4) pot. wpijać się boleśnie

 (1.5) pot. robić coś z zapałem

 (1.6) pot. udawać lub naśladować kogoś

 (1.7) pot. mówić coś wprost, nie zważając na okoliczności

 (1.8) pot. rzucić czymś z rozmachem

 (1.9) pot. uderzyć silnie

 (1.10) wulg. o mężczyźnie: uprawiać seks w roli aktywnej

 (1.11) posp. oddawać kał

 (1.12) pot. grać

 (1.13) pot. odpisywać zadanie, ściągać odpowiedzi

 (1.14) pot. oszukiwać

czasownik zwrotny niedokonany rżnąć się (dk. brak)

 (2.1) wulg. uprawiać seks

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Stolarz rżnie deskę.

 (1.4) Te buty strasznie rżną mnie w pięty.

 (1.6) Nie rżnij głupa, tylko mów, jak jest.

 (1.7) — Nie wiem, jak Ci to powiedzieć… — Rżnij prosto z mostu.

 (1.10) Sąsiad rżnie sąsiadkę.

 (1.11) Pański pies znowu rżnie w moim ogrodzie!

 (1.12) Małgosia tak rżnie na skrzypcach, że w całym bloku słychać.

 (1.12) Wczoraj rżnąłem w gry na komputerze przez cały dzień.

 (1.13) Nauczycielka przyłapała mnie, jak rżnąłem odpowiedzi na sprawdzianie.

 (2.1) Sąsiad rżnie się z sąsiadką.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: rʒnɔ̃ɲt͡ɕ, AS: ržnõńć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rżnięcie n., zerżnięcie n., zrzynanie n., porżnięcie n., oderżnięcie n., odrzynanie n., przerżnięcie n., przerzynanie n., wyrżnięcie n., wyrzynanie n., wyrzynarka ż., dorżnięcie n., rzezanie n., obrzezanie n., rzezacz m.

 czas. dorżnąć, zerżnąć dk., zrzynać ndk., porżnąć dk., oderżnąć dk., odrzynać ndk., przerżnąć dk., przerzynać ndk., wyrżnąć dk., wyrzynać ndk.

 przym. niedorżnięty, wyrzynarkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.3) rzezać

 (1.7) walić, mówić prosto z mostu, walić prosto z mostu

 (1.10) pieprzyć, pierdolić, jebać

 (1.11) srać

 (1.13) ściągać, odpisywać

 (2.1) pieprzyć się, pierdolić się, jebać się

Wiktionary


rżniączka

roślina z rodziny traw, występująca na łąkach i polanach leśnych; kupkówka


SJP.pl


rżnięcie

rznąć (rzadziej);
1. potocznie, rzadko: rzucić z całych sił, grzmotnąć;
2. pospolicie: uderzyć silnie; rąbnąć, trzasnąć, wyrżnąć, zdzielić


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|rżnąć.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. rżnąć, dorżnąć, przerzynać, przerżnąć

 rzecz. dorżnięcie n., wyrzynarka ż.

Wiktionary


rżnięty

rznąć (rzadziej);
1. potocznie, rzadko: rzucić z całych sił, grzmotnąć;
2. pospolicie: uderzyć silnie; rąbnąć, trzasnąć, wyrżnąć, zdzielić


SJP.pl


rżnóńć

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. rżnąć, ciąć

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|rzezać.

Wiktionary


rzodkiew

jednoroczna, dwuletnia lub wieloletnia roślina zielna z rodziny krzyżowych, powszechnie uprawiana dla jadalnych zgrubień korzeniowych mających dużą wartość odżywczą i właściwości lecznicze


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) bot. nazwa systematyczna|Raphanus|L.|ref=tak., rodzaj roślin z rodziny kapustowatych;

 (1.2) bot. roślina z rodzaju rzodkiew (1.1)

 (1.3) spoż. kulin. jarzyna z korzeni spichrzowych uprawnych gatunków rzodkwi (1.2)

Wiktionary

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz.

:: zdrobn. rzodkiewka ż.

 przym. rzodkwiany, rzodkiewkowy

Wiktionary


rzodkieweczka

zdrobnienie od: rzodkiewka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. zdrobn. od: rzodkiewka

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒɔtʲcɛˈvɛt͡ʃka, AS: žotʹḱevečka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rzodkiewka ż.

 przym. rzodkiewkowy

Wiktionary


rzodkiewka

odmiana rzodkwi, jednoroczna roślina warzywna uprawiana dla jadalnej bulwy o białej, różowej, czerwonej lub fioletowej skórce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) bot. ogrod. roślina o jadalnych, cenionych smakowo bulwach;

 (1.2) spoż. kulin. bulwa rzodkiewki (1.1)

Wiktionary

Rzodkiewka (Raphanus sativus var. sativus) – odmiana rzodkwi zwyczajnej. Jest uprawiana w wielu regionach świata. W Polsce występuje głównie jako roślina uprawna, lecz przejściowo dziczeje (ergazjofigofit). W uprawie występuje wiele kultywarów. Również rzodkiew czarna i rzodkiew japońska to kultywary rzodkiewki.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1-2) W inspektach są już nawet rzodkiewki. […] Z głębokiego półmiska kurzą się flaki, obok stoi wyborne masło, rzodkiewka, bułeczki, sery, piwo i wino.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɔtʲˈcɛfka, AS: žotʹḱefka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rzodkiew ż., zdrobn. rzodkieweczka ż.

 przym. rzodkiewkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) gw-pl|Śląsk|radiska., gw-pl|Poznań|redyska., gw-pl|Białystok|redźka.

Wiktionary


rzodkiewkowy

rzodkiewka


SJP.pl

Patrz:

rzodkiewka

rzodkiewnik

roślina z rodziny krzyżowych, o drobnych białych kwiatkach


SJP.pl

Rzodkiewnik (Arabidopsis Heynh.) – rodzaj roślin należący do rodziny kapustowatych. Obejmuje 10–11 gatunków. Rośliny te występują w Europie i Azji, i tylko Arabidopsis arenicola rośnie endemicznie w Ameryce Północnej. W Polsce rosną dwa gatunki tradycyjnie tu włączane: rzodkiewnik pospolity (A. thaliana) i rzodkiewnik szwedzki (A. suecica) oraz cztery gatunki, dawniej wyodrębniane w rodzaju rzeżusznik i dlatego w większości noszące zwyczajowe nazwy: rzeżusznik piaskowy (A. arenosa), rzeżusznik skalny (A. lyrata subsp. petraea), rzeżusznik tatrzański (A. neglecta) i rzodkiewnik Hallera (A. halleri).

Wikipedia


rzońca

nazwisko


SJP.pl


rzotkieweczka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: rzotkiewka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rzotkiewka ż.

Wiktionary


rzowski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do Rzów, związany z Rzami

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nazbierałyśmy jagód w rzowskim lesie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rzianin mos., rzianka ż., Rzy nmos.

Wiktionary


rzplita

Rzeczpospolita


SJP.pl

skrót, rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) = książk. Rzeczpospolita

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Rozwój badań w ciągu półtora wieku ukazał nam obraz Rzplitej XVIII w. dużo bardziej złożony, zróżnicowany, bardziej konkretny i dynamiczny, niż go sobie wyobrażali dawniejsi historycy.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rzeczpospolita ż., Rzepa ż.

Wiktionary


rzs

skrótowiec, rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) med. reumatoidalne zapalenie stawów

Wiktionary

Reumatoidalne zapalenie stawów, RZS, dawniej: artretyzm, gościec przewlekły postępujący, gościec przewlekle postępujący (łac. polyarthritis reumatoidea) – choroba reumatyczna o charakterze zapalnym i przewlekłym oraz podłożu autoimmunologicznym.

Wikipedia


rzucać

1. wprawiać rzecz w lot wypuszczając ją z ręki z nadaniem pewnej prędkości;
2. przewracać, zwalać, uderzać; gwałtownie poruszać, potrząsać;
3. potocznie: pozostawiać kogoś, opuszczać; odchodzić, rezygnować z czegoś;
4. rzucać się - poruszać się chaotycznie, bezwiednie lub ze zdenerwowania czy złości


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. rzucić)

 (1.1) wywoływać chwilowy lot przedmiotu

 (1.2) przewracać kogoś

 (1.3) wysyłać, kierować dokądś

 (1.4) pot. zrezygnować ze związku z kimś

 (1.5) powiedzieć coś szybko, zdawkowo

 (1.6) pozbyć się nałogu

 (1.7) zrezygnować z czegoś

czasownik zwrotny niedokonany rzucać się (dk. rzucić się)

 (2.1) pot. przen. denerwować się (wykonując gesty osoby zdenerwowanej), ciskać się

 (2.2) zrobić coś ze sobą, skierować się gwałtownie w jakimś kierunku

 (2.3) łapczywie coś brać

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nie rzucaj we mnie zabawkami.

 (1.2) Policjant dopadł złodzieja i rzucił go na ziemię.

 (1.3) Lampa z ulicy rzucała nieco światła do sypialni.

 (1.4) Magda rzuciła mnie dla innego.

 (1.5) „Wyłącz to!” — rzucił, nie odwracając głowy.

 (1.6) Za miesiąc od dzisiaj rzucam palenie.

 (1.7) Chcę rzucić studia.

 (2.1) Nie rzucaj się tak! Zaraz ci to naprawię.

 (2.1) Kiedy zobaczył, że nie ma go na liście przyjętych na ten wydział, zaczął rzucać się jak wściekły pies.

 (2.2) Zachowuje się, jakby mogła rzucić się dla niego w ogień.

 (2.2) Rzucili się sobie w ramiona.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒut͡sat͡ɕ, AS: žucać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rzucawka ż., rzucenie n., rzucanie n., rzut m., rzutnik m., rzutka ż., wyrzut m., podrzutek mos., odrzutowiec mrz.

 czas. rzucić, podrzucić dk., podrzucać, wyrzucać ndk., zrzucać ndk., rozrzucać ndk., wyrzucić dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ciskać, miotać, ciepać

 (1.4) dać kosza, porzucić, zerwać

Wiktionary


rzucanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|rzucać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒuˈt͡sãɲɛ, AS: žucãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rzucawka ż., rzut m., rzutnik m., rzutka ż., rzucenie n., odrzutowiec mrz.

 czas. rzucać ndk., rzucić dk.

Wiktionary


rzucawka

najcięższa postać zatrucia ciążowego, występująca zwykle pod koniec ciąży lub podczas porodu, charakteryzuje się m.in. napadami drgawek, utratą przytomności; eklampsja; rzucawka ciążowa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. wet. napad drgawek

Wiktionary

Nadciśnienie tętnicze w ciąży – występuje w następujących sytuacjach:

  • nadciśnienie przewlekłe – nadciśnienie tętnicze istniało przez zajściem w ciążę lub po raz pierwszy zostało rozpoznane przed 20. tygodniem ciąży
  • nadciśnienie indukowane ciążą, PIH (od ang. pregnancy-induced hypertension) – rozpoznane od 20. tygodnia ciąży

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. rzut m., rzucanie n.

 czas. rzucać ndk.

Wiktionary


rzucenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|rzucić.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) O rzuceniu palenia już nawet nie wspominam.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒuˈt͡sɛ̃ɲɛ, AS: žucńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. wrucić się, rzucić dk., rzucać ndk.

 rzecz. odrzutowiec mrz., rzut, rzutnik, rzutka, rzucanie

Wiktionary


rzucewo

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) geogr. miejscowość w Polsce (powiat pucki, 18°28'E, 54°41'N);

Wiktionary

Rzucewo (kaszb. Rzucewò, niem. Rutzau) – wieś kaszubska w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie puckim, w gminie Puck. Położona nad Zatoką Pucką między Redą a Puckiem. Stara osada rybacka i rycerska.

Po 1466 roku wzmiankowana kolejno jako dobra Wejherów, Sobieskich i Przebendowskich pod nazwą Ruczewo.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Nigdy nie byłem w Rzucewie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒuˈt͡sɛvɔ, AS: žucevo

Wiktionary

Powiązane:

 przym. rzucewski

Wiktionary


rzuchów

wieś w województwie śląskim


SJP.pl

Miejscowości w Polsce

Wg TERYT jest ich 3
  • Rzuchów – wieś w woj. podkarpackim, w pow. leżajskim, w gminie Leżajsk
  • Rzuchów – wieś w woj. śląskim, w pow. raciborskim, w gminie Kornowac
  • Rzuchów – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. kolskim, w gminie Dąbie

Wikipedia


rzucić

1. wprawić rzecz w lot wypuszczając ją z ręki z nadaniem pewnej prędkości;
2. przewrócić, zwalić, uderzyć; gwałtownie poruszyć, potrząsnąć;
3. potocznie: pozostawić kogoś, opuścić; odejść, zrezygnować z czegoś;
4. rzucić się - gwałtownym ruchem skoczyć w dół; gwałtownie zbliżyć się do czegoś lub kogoś; zabrać się za coś z zapałem, bez reszty


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. rzucać)

 (1.1) dokonany od|rzucać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒut͡ɕit͡ɕ, AS: žućić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rzucanie n., rzucenie n., rzut m., zrzut mrz., rzutnik mrz., podrzutek mos., odrzutowiec mrz.

 czas. wyrzucać, wyrzucić, podrzucać, wrucić się, rzucać

Wiktionary


rzucik

drobny wzór na jakimś tle


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od rzut

 (1.2) wzór, deseń na tkaninie, tapecie

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rzut m.

Wiktionary


rzuców

Rzuców – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie przysuskim, w gminie Borkowice. Leży nad rzeką Jabłonicą, pośród lasów i wzgórz Garbu Gielniowskiego. Przez miejscowość przebiega droga wojewódzka nr 727. Wieś ma status sołectwa.

Wikipedia


rzut

1. wprawienie w ruch jakiegoś ciała, przedmiotu; rzucenie;
2. widok obiektu z perspektywy mającej co najmniej jeden wymiar mniej, np. rzut kuli na płaszczyznę;
3. klasa dyscyplin sportowych, np. rzut oszczepem


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) wprawienie w ruch i spowodowanie chwilowego lotu jakiegoś przedmiotu przez wyrzucenie go z pewną siłą

 (1.2) szybki, energiczny ruch ręki, nogi, głowy lub gwałtowny skok całego ciała

 (1.3) geom. odwzorowanie figury na płaszczyźnie lub innej powierzchni

 (1.4) sport. powalenie przeciwnika na ziemię – w sportach walki;

Wiktionary

matematyka
  • Rzut - rodzaj odwzorowania
  • geometria
rzut, w szczególności:
    • rzut równoległy,
      • rzut prostokątny,
      • rzut ukośny,
      • aksonometria,
      • rzut izometryczny,

      Wikipedia

      Przykłady

       (1.1) Rzut monetą zadecydował, kto rozpocznie mecz.

      Wiktionary

      Wymowa:

      IPA: ʒut, AS: žut

      Wiktionary

      Powiązane:

       rzecz. rzucawka ż., rzucanie n., rzucenie n., narzut m., narzuta ż., odrzut m., podrzut m., wyrzut m., zarzut m., zrzut m., narzutniak m., rzutnik m., rzutka ż., wyrzutnia ż., rzutowanie n., podrzutek mos., odrzutowiec mrz., rzucik mrz.

       czas. wrucić się, podrzucać, rzucać ndk., rzucić dk., rzutować ndk., wyrzucać

       przym. rzutowy, rzutny

      Wiktionary


rzutek

krążek wyrzucany w powietrze, służący za lotny cel w strzelaniu sportowym


SJP.pl


rzutka

stosunkowo cienka lina z włókien naturalnych lub syntetycznych z ciężarkiem na końcu, służąca do przerzucania liny holowniczej lub cumy na inny statek lub nabrzeże


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) żegl. linka z ciężarkiem na końcu, służąca do przerzucania ze statku na inny statek lub na brzeg w celu podania przywiązanej do jej drugiego końca cumę;

 (1.2) pot. strzałka, lotka

Wiktionary

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈʒutka, AS: žutka

Wiktionary

Powiązane:

 czas. rzucać

 rzecz. rzucanie n., rzucenie n., rzut m., odrzutowiec mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) dart, lotka, strzałka

Wiktionary


rzutki

1. energiczny, przedsiębiorczy i pomysłowy w działaniu;
2. dawniej: prędki, żwawy, zwinny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) energiczny, pomysłowy, przedsiębiorczy

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (2.1) pot. dart

forma rzeczownika.

 (3.1) D. lp., M., B., W. lm. od: rzutka

Wiktionary

  • dart
  • rzutki (dart, plumbata) – pocisk przeznaczony do rzucania ręcznego bądź przy użyciu procy. Używany w starożytności i średniowieczu. Od oszczepu różni się obecnością lotek i mniejszymi rozmiarami.
  • strzelanie do rzutków

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Oto umysł jej jest wprawdzie niepospolity, ale także zbyt prostolinijny na tutejsze stosunki, a zwłaszcza za mało rzutki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒutʲci, AS: žutʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1) rzecz. rzutkość ż.

 (2.1) czas. wyrzucać

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) energiczny

 (2.1) dart

Wiktionary


rzutkość

zaradność, obrotność, pomysłowość


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, kto jest rzutki – energiczny, przedsiębiorczy i pomysłowy

Wiktionary

Powiązane:

 przym. rzutki

 przysł. rzutko

Wiktionary


rzutkowiec

zawodnik uprawiający strzelanie do rzutków


SJP.pl


rzutnia

1. miejsce (sportowe lub wojskowe) przygotowane do wykonywania rzutów (np. dyskiem, granatem);
2. w matematyce: płaszczyzna stała, na której odwzorowuje się, poprzez rzut, figury geometryczne


SJP.pl

  • rzutnia (geometria)
  • rzutnia lekkoatletyczna

Wikipedia


rzutnik

aparat projekcyjny do wyświetlania pojedynczych obrazów nieruchomych; diaskop


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) techn. urządzenie służące do wyświetlania slajdów, np. filmów lub prezentacji

Wiktionary

Rzutnik przeźroczy, diaskop lub krótko rzutnik – urządzenie projekcyjne służące do wyświetlania przeźroczy (diapozytywów) na ścianie lub odpowiednim ekranie projekcyjnym. Rzutnik umożliwia prezentację w powiększeniu przezroczy oświetlonych światłem przechodzącym. Wykorzystując rzutnik, tworzono całe diaporamy.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

 (1.1) projektor, diaskop

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. rzucanie n., rzucenie n., rzut m., rzutnia ż., odrzutowiec mrz.

 czas. rzucać ndk., rzucić dk.

frazeologia.

etymologia.

 etymn|pol|rzut|-nik.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) projector

* baskijski: (1.1) proiektagailu, proiektore

* francuski: (1.1) projecteur m.

* hiszpański: (1.1) proyector m.

* kaszubski: (1.1) rzutnik m.

* nowogrecki: (1.1) προβολέας m.

* rosyjski: (1.1) проектор m.

* rumuński: (1.1) proiector n.

źródła.

== rzutnik (język kaszubski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) techn. rzutnik

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒutʲɲik, AS: žutʹńik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rzucanie n., rzucenie n., rzut m., rzutnia ż., odrzutowiec mrz.

 czas. rzucać ndk., rzucić dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) projektor, diaskop

Wiktionary


rzutny

odnoszący się sportów polegających na rzucaniu czymś na odległość


SJP.pl


rzutowy

rzut


SJP.pl

Patrz:

rzut

rzwieć

czasownik

 (1.1) stpol. ryczeć

Wiktionary


rzy

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna

 (1.1) geogr. wieś w Polsce, w województwie mazowieckim, w powiecie płońskim, w gminie Sochocin;

 (1.2) geogr. osada leśna w Polsce, w województwie mazowieckim, w powiecie płońskim, w gminie Sochocin;

Wiktionary

  • Rzy – wieś w województwie mazowieckim, w powiecie płońskim, w gminie Sochocin
  • Rzy – osada leśna w województwie mazowieckim, w powiecie płońskim, w gminie Sochocin

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wakacje spędzamy w naszych Rzach.

 (1.2) Jej rodzina pochodzi z Rzów.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. rzowski

 rzecz. rzianin mos., rzianka ż.

Wiktionary


rzyć

dawniej, obecnie regionalnie: dupa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przest. współcz. reg. pośladki

 (1.2) gw-pl|Górny Śląsk. tyłek

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Może jakby Jarek dostał porządnego kopa w rzyć, toby szedł trochę szybciej.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɨt͡ɕ, AS: žyć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: zdrobn. rzytka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) tyłek, pupa, pośladki, zad, zadek; wulg. dupa

Wiktionary


rzyg

potocznie: coś obrzydliwego, budzącego wstręt, odrazę


SJP.pl


rzygać

potocznie:
1. zwracać zawartość żołądka; wymiotować;
2. gwałtownie wyrzucać coś z siebie; bluzgać, buchać czymś;
3. mieć czegoś dosyć, mieć wstręt do czegoś


SJP.pl

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. rzygnąć)

 (1.1) grub. wymiotować

 (1.2) posp. grub. przen. mieć czegoś dość

 (1.3) pot. przen. gwałtownie wyrzucać strumień czegoś z siebie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nawalony nastolatek na imprezie rzygał pod prysznicem.

 (1.2) Niech już Aśka wraca z tego urlopu, rzygam już wypełnianiem tych papierów.

 (1.3) Wulkan rzygał lawą.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒɨɡat͡ɕ, AS: žygać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rzygi nmos., rzygowiny nmos., rzyganie n., rzygnięcie n., rzygacz m.

 czas. porzygiwać, rzygnąć dk., wyrzygiwać ndk., wyrzygać dk., obrzygać dk., narzygać dk., zarzygać dk., urzygać dk., zrzygać się dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przen. pot. haftować, wymiotować, eufem. czyścić

 (1.2) mieć dość, mieć po dziurki w nosie, mieć powyżej uszu

 (1.3) chlustać, bluzgać, lać się strumieniami

Wiktionary


rzygacz

1. ozdobne zakończenie rynny, najczęściej w kształcie paszczy zwierzęcej lub smoczej; gargulec, rzygulec, garłacz, plwacz;
2. potocznie: osoba wymiotująca


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) archit. dekoracyjne zakończenie rynny lub odprowadzenia wody z dachu w postaci figurki lub głowy zwierzęcia, człowieka, potwora itp.;

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) posp. grub. ktoś, kto rzyga

Wiktionary

Rzygacz, inaczej gargulec (łac. gargulio „gardło”), także: garłacz, pluwacz, plwacz – dekoracyjne, ozdobne, wystające poza lico muru, zakończenie rynny dachowej, z którego woda deszczowa ma swobodny odpływ wodospadowy.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Na dachu katedry umieszczono rzygacze przedstawiające tajemnicze zwierzęta.

 (2.1) Pod płotem jakiś rzygacz zostawił wczorajszą kolację.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒɨɡat͡ʃ, AS: žygač

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rzyganie n., rzyganko n., rzygi nmos., rzygowiny nmos., rzygowina ż.

:: forma żeńska rzygaczka ż.

 czas. porzygiwać, wyrzygiwać, rzygać dk., rzygnąć ndk., wyrzygać dk., obrzygać dk., orzygać dk., narzygać dk., zarzygać dk., urzygać dk., zrzygać się dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gargulec, garłacz, pluwacz, plwacz

Wiktionary


rzyganie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|rzygać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. rzygać

 rzecz. rzygacz mos./mrz.

Wiktionary


rzygi

torsje; pospolicie:
1. zwrócona przez usta zawartość żołądka; wymiociny, rzygowiny;
2. zwracanie przez usta zawartości żołądka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) grub. wymiociny

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na chodniku leżą czyjeś rzygi.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒɨɟi, AS: žyǵi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rzyganie n., rzyganko n., rzygacz m., rzygaczka ż., rzygowiny nmos., rzygowina ż.

 czas. porzygiwać, wyrzygiwać, obrzygać, rzygać ndk., rzygnąć dk., zarzygać dk., orzygać dk., wyrzygać dk., zrzygać się dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wymiociny, rzygowiny, rzygowina, paw

Wiktionary


rzygnąć

potocznie:
1. zwrócić zawartość żołądka; zwymiotować;
2. gwałtownie wyrzucić coś z siebie; bluznąć, buchnąć czymś


SJP.pl

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. rzygać)

 (1.1) dokonany od|rzygać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒɨɡnɔ̃ɲt͡ɕ, AS: žygnõńć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rzygacz mos./mrz., rzygi

 czas. rzygać

Wiktionary


rzygnięcie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|rzygnąć.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɨɟˈɲɛ̇̃ɲt͡ɕɛ, AS: žyǵńė̃ńće

Wiktionary

Powiązane:

 czas. rzygnąć, rzygać, wyrzygać, obrzygać, wyrzygiwać, porzygiwać

 rzecz. rzygowiny nmos.

Wiktionary


rzygowiny

pospolicie: zwrócona zawartość żołądka; wymiociny, rzygi


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) posp. wymiociny

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒɨɡɔˈvʲĩnɨ, AS: žygovʹĩny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rzygi nmos., rzyganie n., rzygnięcie n., rzygacz m.

 czas. porzygiwać, wyrzygiwać, rzygać ndk., wyrzygać dk., obrzygać dk., narzygać dk., zarzygać dk., urzygać dk., zrzygać się dk.

Wiktionary


rzygulec

ozdobne zakończenie rynny, najczęściej w kształcie paszczy zwierzęcej lub smoczej; gargulec, rzygacz, garłacz, plwacz


SJP.pl


rżyj

1. o koniu: wydawać charakterystyczny głos;
2. potocznie: śmiać się gromko; rechotać


SJP.pl


rzykać

czasownik nieprzechodni

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. modlić się

 (1.2) gw-pl|Górny Śląsk. odmawiać (modlitwę)

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Hyjdla zaś polazła rzykać do kościoła.

 (1.2) Jak staro rzyko zdrowaśki to jej nie przeszkodzej.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rzykanie n.

Wiktionary


rzykanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. odczasownikowy od|rzykać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. rzykać ndk.

Wiktionary


rzym

stolica Włoch


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto, stolica Włoch;

 (1.2) hist. starożytna cywilizacja rzymska;

 (1.3) hist. Cesarstwo Rzymskie;

 (1.4) przen. papież; najwyższe władze Kościoła katolickiego

 (1.5) geogr. nazwa kilku polskich wsi i osad;

Wiktionary

Rzym (wł. Roma, łac. Roma) – stolica i największe miasto Włoch, położone w środkowej części kraju nad rzeką Tyber i Morzem Śródziemnym, zarazem stolica regionu administracyjno-historycznego Lacjum (Lazio).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Pojedziemy na wycieczkę do Rzymu.

 (1.2) Jedną z rozrywek w Rzymie były walki gladiatorów.

 (1.3) Stopniowo Rzym podbijał tereny na północ od Italii.

 (1.4) Protestanci zerwali wszelkie związki z Rzymem.

 (1.5) Jechaliśmy kolejką przez Rzym i Wenecję w drodze do Biskupina.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɨ̃m, AS: žỹm

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rzymianin m., rzymianka ż., Rzymianin m., Rzymianka ż.

 przym. rzymski, podrzymski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) książk. peryfr. Wieczne Miasto, Miasto Siedmiu Wzgórz

 (1.3) Cesarstwo Rzymskie

 (1.4) papież

Wiktionary


rzym.

skrót od: rzymski


SJP.pl


rzym.-kat.

skrót od: rzymskokatolicki; rz.-kat.


SJP.pl


rzymianin

mieszkaniec Rzymu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) staroż. obywatel starożytnego państwa rzymskiego

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Cierpienia niewolników nie zostawiły żadnego śladu w historii, podczas gdy Rzymianie stworzyli historię wielkich połaci świata.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɨ̃ˈmʲjä̃ɲĩn, AS: žỹmʹi ̯ä̃ńĩn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Rzym m.

:: fż. Rzymianka ż.

 przym. rzymski

Wiktionary


rzymianka

mieszkanka Rzymu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) hist. w starożytności: obywatelka państwa rzymskiego

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Rzymianki używały wyciągu z pokrzyku jako kosmetyku rozszerzającego źrenice i nadającego im blask.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɨ̃ˈmʲjãnka, AS: žỹmʹi ̯ãnka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Rzym m.

:: fm. Rzymianin m.

 przym. rzymski

Wiktionary


rzymowski

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Eugeniusz Rzymowski – polski inżynier
  • Jerzy Rzymowski – polski dziennikarz, redaktor, tłumacz i pisarz
  • Wincenty Rzymowski – polski literat, dziennikarz i polityk
  • Witold Rzymowski – polski matematyk

Wikipedia


rzymski

1. przymiotnik od: Rzym (stolica Włoch lub państwo starożytne);
2. cyfry rzymskie - cyfry wprowadzone przez starożytnych Rzymian, dziś używane do oznaczania dat; I = 1, V = 5, X = 10, L = 50, C = 100, D = 500, M = 1000


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do miasta Rzymu, wywodzący się z Rzymu, charakterystyczny dla Rzymu

 (1.2) odnoszący się do państwa Rzymu, wywodzący się z Rzymu, charakterystyczny dla Rzymu

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Historia tej miejscowości sięga daleko w przeszłość, aż do czasów rzymskich.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒɨ̃msʲci, AS: žmsʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1-2) rzecz. Rzym

 (1.1) rzecz. rzymianin, rzymianka

 (1.2) rzecz. Rzymianin, Rzymianka

Wiktionary


rzymsko

1. przymiotnik od: Rzym (stolica Włoch lub państwo starożytne);
2. cyfry rzymskie - cyfry wprowadzone przez starożytnych Rzymian, dziś używane do oznaczania dat; I = 1, V = 5, X = 10, L = 50, C = 100, D = 500, M = 1000


SJP.pl

Rzymsko – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie tureckim, w gminie Dobra.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa konińskiego.

Wikipedia


rzymskokat.

skrót od: rzymskokatolicki


SJP.pl


rzymskokatolicki

odnoszący się do obrządku rzymskiego kościoła katolickiego


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z katolicyzmem i katolikami obrządku łacińskiego, dotyczący katolicyzmu i katolików obrządku łacińskiego

przymiotnik jakościowy

 (2.1) charakterystyczny dla katolicyzmu i katolików obrządku łacińskiego

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ta kaplica należy do miejscowej wspólnoty rzymskokatolickiej.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) łaciński

Wiktionary


rzymskość

rzymski


SJP.pl

Patrz:

rzymski

rżysko

ściernisko; pole po skoszeniu rosnącego na nim zboża


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) roln. pole po skoszeniu rosnącego na nim zboża

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈrʒɨskɔ, AS: ržysko

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. reż m.

 przym. rżany

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ściernisko

Wiktionary


rzyszczewko

Miejscowości w Polsce
  • Rzyszczewko – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. koszalińskim, w gminie Polanów
  • Rzyszczewko – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. sławieńskim, w gminie Sławno
  • Rzyszczewko – osada w woj. zachodniopomorskim, w pow. szczecineckim, w gminie Biały Bór

Wikipedia


rzytka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od rzyć

 (1.2) przest. pieszczotliwie o pośladkach

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rzyć ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) pupa, pupcia, dupka, dupeczka, dupina, dupcia, dupunia, dupeńka

Wiktionary


rzywno

Rzywno – kolonia w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie żnińskim, w gminie Łabiszyn. Miejscowość wchodzi w skład sołectwa Nowe Dąbie.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bydgoskiego.

Wikipedia


rømø

Rømø – wyspa w Danii, na Morzu Północnym (Morze Wattowe), w archipelagu Wysp Północnofryzyjskich. Jej powierzchnia wynosi 128,86 km². W 2017 roku liczyła 584 mieszkańców; gęstość zaludnienia wynosiła 4,53 os./km².

Wikipedia


ś

1. litera w alfabecie polskim;
2. spółgłoska środkowojęzykowa (palatalna), bezdźwięczna, miękka, szczelinowa, ustna


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) jęz. majuskuła dwudziestej piątej litery alfabetu;

Wiktionary

Ś () – dwudziesta piąta litera alfabetu polskiego służąca do zapisu spółgłoski szczelinowej. Jest także w użyciu w języku dolnołużyckim i w języku wilamowskim, jest obecna w łacince białoruskiej oraz zalecana w odmianie czarnogórskiej języka serbsko-chorwackiego.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ɛɕ, AS: eś

Wiktionary


s-

przedrostek

 (1.1) tworzący czasowniki dokonane

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) cisnąćścisnąć • ciągnąćściągnąć • ciąćściąć

Wiktionary


s-ka

skrót od: spółka (czytany jako cały wyraz); sp., ska


SJP.pl

skrót w funkcji rzeczownika rodzaju żeńskiego

 (1.1) praw. ekon. = spółka

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) sp.

Wiktionary


s-kształtny

przymiotnik relacyjny

 (1.1) taki, który ma kształt litery S

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) esowaty

Wiktionary


ś.

skrót od:
1. środa; śr.;
2. święty


SJP.pl

skrót

 (1.1) = strona

 (1.2) = siostra zakonna

 (1.3) = sala

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wyjaśnienie trudniejszych wyrazów znajduje się na s. 420.

 (1.2) Autorką słów jest służebniczka z Panewnik s. Magdalena Rząsa.

 (1.3) Już 29 maja 2014 r. w siedzibie Wyższej Szkoły Technologii Informatycznych przy ul. Pawiej 55 w Warszawie, w s. 305, odbędzie się konferencja pt. "Bądź kreatywny - zaprojektuj swój innowacyjny biznes".

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈstrɔ̃na|ˈstrɔ̃nɨ, AS: strõna|strõny

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1) rzecz. str., strona ż.

 (1.2) rzecz. siostra ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) str.

Wiktionary


s.a.

[czytaj: es-A] rzadki skrót od: spółka akcyjna; SA


SJP.pl

skrótowiec

 (1.1) = Spółka Akcyjna

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ta stacja należy do ZE Kraków S.A.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɛs‿ˈa, AS: es‿a

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) SA

Wiktionary


s.c.

[czytaj: es-CE] skrót od: spółka cywilna (czytany także jako całe wyrażenie); SC


SJP.pl


s.f.

skrót od: science fiction; SF


SJP.pl

skrótowiec

 (1.1) = film. liter. science fiction

Wiktionary

Fantastyka naukowa (ang. science fiction, w skrócie sci-fi, s.f. lub SF) – gatunek literacki, filmowy oraz gier komputerowych o fabule osnutej na przewidywanych osiągnięciach nauki i techniki oraz ukazującej ich wpływ na życie jednostki lub społeczeństwa. W świecie przedstawionym utworów nie występują elementy cudowności, a także przestrzega się zasad prawdopodobieństwa. Razem z fantasy i horrorem, fantastyka naukowa zaliczana jest do fantastyki.

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) skr. SF

Wiktionary


s.k.a.

skrót

 (1.1) praw. = spółka komandytowo-akcyjna

Wiktionary


s.o.

rewers (odwrotna strona); Rv.


SJP.pl


s.o.s.

międzynarodowy sygnał oznaczający wzywanie pomocy; SOS


SJP.pl


s.p.q.r.

skrót od: Senatus Populusque Romanus (senat i lud rzymski), łacińskiej formuły stanowiącej w starożytności oficjalną nazwę Imperium Rzymskiego, spełniający dawniej funkcję godła państwowego, obecnie umieszczany na obiektach użyteczności publicznej w Rzymie


SJP.pl


s.q.

skrót od: status quo (z łaciny: stan prawny lub polityczny istniejący w danej chwili)


SJP.pl


s.t.

skrót od: Stary Testament (czytany jako całe, odmienne wyrażenie); ST


SJP.pl


s.t.t.l.

skrót od: sit tibi terra levis (z łaciny: niech ci ziemia lekką będzie; zwyczajowa formuła zapisywana na nagrobkach rzymskich, teraz także zwrot kończący mowy pogrzebowe)


SJP.pl


s.v.

skrót od: sub voce - pod wyrazem, pod hasłem (słownika, encyklopedii itp.)


SJP.pl

Sub verbo lub sub voce (dosł. „pod słowem” lub „pod wyrażeniem”, l.mn. odpowiednio sub verbis i sub vocibus) – wyrażenia łacińskie stosowane w bibliografii naukowej i cytowaniu piśmiennictwa dla oznaczenia konkretnego miejsca w tekście za pomocą odniesienia do wcześniej występujących słów. Najczęściej stosuje się je w formie skróconej s.v. lub s/v, czasem spotykany jest także skrót dla liczby mnogiej: s.vv., a w literaturze anglojęzycznej także angielski odpowiednik u.w. (ang. under the word, dosł. po słowie).

Wikipedia


sa

[czytaj: es-A]
1. skrót od: spółka akcyjna; S.A.;
2. skrót od: Die Sturmabteilung der Nationalsozialistischen Deutschen Arbeiterpartei - Oddział Szturmowy NSDAP


SJP.pl

skrótowiec, rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) = ekon. praw. spółka akcyjna;

 (1.2) = biol. fiz. swoista absorpcja;

 (1.3) = praw. sąd apelacyjny;

 (1.4) = adm. eduk. szkoła aspirantów

Wiktionary

  • Funkcja sinc (Sa) – w matematyce: nieznormalizowana funkcja sinc. W teorii sygnałów zwana jest też jako Sa od angielskiego słowa sampling (próbkowanie).
  • Spółka akcyjna (S.A.) – rodzaj powszechnej w gospodarce wolnorynkowej spółki kapitałowej.
  • Sturmabteilung (SA) – narodowosocjalistyczne bojówki utworzone w Republice Weimarskiej w 1920. Główne narzędzie terroru NSDAP w walce z bojówkami i sympatykami innych ugrupowań politycznych.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Bank Pekao SA

 (1.1) Siedziba zarządu PP SA znajduje się w Warszawie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɛs‿ˈa, AS: es‿a

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) S.A.

Wiktionary


saa

skrót od: South African Airways - Linie Lotnicze Południowej Afryki


SJP.pl

  • Saa – miasto w Kamerunie, w Regionie Centralnym. Liczy około 5,8 tys. mieszkańców.
  • SAA – sterydy anaboliczno-androgenne; także stosowanie kuracji tymi sterydami.
  • SAA – surowiczy amyloid A, białko ostrej fazy

Wikipedia


saab

samochód marki SAAB


SJP.pl

  • Saab Automobile – były szwedzki producent samochodów osobowych
  • Saab Group – szwedzki koncern zbrojeniowy

Wikipedia


saab-scania

[czytaj: sab-skańja] szwedzkie przedsiębiorstwo


SJP.pl

Saab Automobile AB (Svenska Automobile Aktie Bolaget; SAAB) – były szwedzki producent samochodów osobowych, powstały w 1947 roku jako spółka przedsiębiorstwa lotniczego SAAB.

Wikipedia


saakaszwili

  • Micheil Saakaszwili – ur. w 1967 r. gruziński polityk, były prezydent tego państwa
  • Grigorij Saakaszwili – postać fikcyjna, jeden z głównych bohaterów książki Janusza Przymanowskiego pt. Czterej pancerni i pies i serialu telewizyjnego, będącego jej ekranizacją

Wikipedia


saam

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) rdzenny mieszkaniec Laponii

Wiktionary

Powiązane:

 przym. saamski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Lapończyk, Lopar, Łopar

Wiktionary


saami

grupa etniczna zamieszkująca obszar Laponii; Lapończycy, Saamowie


SJP.pl

Lapończycy, Saamowie (Łoparowie, Loparowie; lap. Saami) – lud zamieszkujący głównie Laponię – krainę historyczno-geograficzną w Europie Północnej obejmującą północne krańce Norwegii, Finlandii, Rosji (Płw. Kolski) oraz Szwecji. Historycznie nazywani Lapończykami, które to miano jest obecnie uważane przez niektóre społeczności saamskie za obraźliwe. Saamowie są potomkami pierwotnych mieszkańców Skandynawii.

Wikipedia


saamijski

Saami


SJP.pl

Patrz:

Saami

saamowie

grupa etniczna zamieszkująca obszar Laponii; Lapończycy, Saami


SJP.pl

Lapończycy, Saamowie (Łoparowie, Loparowie; lap. Saami) – lud zamieszkujący głównie Laponię – krainę historyczno-geograficzną w Europie Północnej obejmującą północne krańce Norwegii, Finlandii, Rosji (Płw. Kolski) oraz Szwecji. Historycznie nazywani Lapończykami, które to miano jest obecnie uważane przez niektóre społeczności saamskie za obraźliwe. Saamowie są potomkami pierwotnych mieszkańców Skandynawii.

Wikipedia


saamski

Saamowie (grupa etniczna)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Saamami, dotyczący Saamów

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Saam mos.

Wiktionary


saane

rzeka w Szwajcarii


SJP.pl

Sarine (fr. La Sarine, niem. die Saane) – rzeka w Szwajcarii, główny tok wodny krainy Gruyères i całego kantonu Fryburg. Długość 126 km, powierzchnia dorzecza 1269 km².

Źródła Sarine znajdują się po północnej stronie grzbietu wododziałowego Alp Berneńskich (będącego tu częścią głównego wododziału europejskiego), w pobliżu (1,7 km na zachód) przełęczy Sanetsch (dawniej fr. Col du Sénin, 2252 m n.p.m.).

Wikipedia


saaneński

1. Saane (rzeka w Szwajcarii);
2. koza saaneńska - mleczna rasa kozy domowej o krótkiej, białej sierści


SJP.pl


saara

[czytaj: zara albo sara]
1. rzeka we Francji i w Niemczech;
2. kraj związkowy w Niemczech


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. kraj związkowy w zachodniej części Niemiec;

 (1.2) geogr. hydrol. rzeka we Francji i Niemczech, prawy dopływ Mozeli, jej źródło znajduje się w Alzacji;

Wiktionary

Saara (niem. Saarland; fr. Sarre) – kraj związkowy w zachodniej części Niemiec, którego stolicą jest miasto Saarbrücken.

Leży na obszarze Średniogórza Niemieckiego, obejmuje południowy skraj gór Hunsrück i zachodnią część pogórza Nordpfälzer Bergland.

Większość ludności i przemysłu skupia się w Zagłębiu Saary, znajdującym się w południowej części kraju związkowego. Tutaj znajdują się takie miasta, jak Saarbrücken, Völklingen i Homburg.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Pierwsze wybory parlamentarne w Saarze odbyły się 5 października 1947 r.; na podstawie tej elekcji został utworzony pierwszy obieralny rząd saarski z J. Hoffmannem jako premierem (...).

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈsara, AS: sara

Wiktionary

Powiązane:

 przym. saarski

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 przym. saarski

frazeologia.

etymologia.

 (1.1) od (1.2)

 (1.2) etym|niem|Saar. < etym|łac|Saravus. → nazwa poświadczona w IV w. n.e.

uwagi.

tłumaczenia.

* czeski: (1.1) Sársko n.

* duński: (1.1) Saarland

* esperanto: (1.1) Sarlando; (1.2) Saro

* francuski: (1.1) Sarre; (1.2) Sarre

* hiszpański: (1.1) Sarre; (1.2) Sarre

* japoński: (1.1) ザールラント州; (1.2) ザール川

* kataloński: (1.1) Saarland

* łaciński: (1.1) Saravia; (1.2) Saravus m., Sarra ż.

* macedoński: (1.1) Сар m.

* mongolski: (1.1) Заарланд

* niderlandzki: (1.1) Saarland

* niemiecki: (1.1) Saarland

* nowogrecki: (1.1) Σάαρ n.

* portugalski: (1.1) Saarland m., Sarre m.

* rosyjski: (1.1) Саар m.; (1.2) Саар m.

* słowacki: (1.1) Sársko n.

* słoweński: (1.1) Posarje n.

źródła.

== Saara (język estoński.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, nazwa własna

 (1.1) imię|estoński|ż. Sara

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


saarbrücken

[czytaj: zarbrüken albo zarbriken] miasto w Niemczech


SJP.pl

Saarbrücken (fr. Sarrebruck; luks. Saarbrécken) – miasto w Niemczech nad Saarą, stolica kraju związkowego (niem. Bundesland) Saara, siedziba związku regionalnego Saarbrücken. Polityczne i kulturalne centrum regionu, główny ośrodek gospodarczy Zagłębia Saary, wydobycie węgla kamiennego. Rozwinięty przemysł maszynowy, metalowy, elektrotechniczny, włókienniczy, spożywczy, poligraficzny, precyzyjny, hutniczy oraz chemiczny.

Wikipedia


saarski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Saarą, dotyczący Saary (kraju związkowego, krainy i rzeki)

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pierwsze wybory parlamentarne w Saarze odbyły się 5 października 1947 r.; na podstawie tej elekcji został utworzony pierwszy obieralny rząd saarski z J. Hoffmannem jako premierem (...).

 (1.1) Ponadto Rzesza jest poważnym odbiorcą szeregu wytworów przemysłu saarskiego oraz występuje jako dostawca artykułów technicznych, których przemysł saarski nie wytwarza.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Saara ż.

Wiktionary


saba

1. imię żeńskie;
2. zdrobnienie od: Sabina


SJP.pl

Holandia:

  • Saba – gmina zamorska w Małych Antylach

Osoby:

  • Saba – duńska piosenkarka
  • Królowa Saba (właśc. królowa Saby lub królowa ze Saby) – Makeda, władczyni Królestwa Saby

Inne:

  • Saba – imię męskie
  • Saba – zdrobnienie imienia Sabin lub Sabina
  • Saba – pies w powieści W pustyni i w puszczy
  • Saba – postać biblijna, wnuk Abrahama
  • Saba – rodzaj roślin z rodziny toinowatych
  • Saba National Marine Park – park narodowy na Sabie
  • Saba University School of Medicine – szkoła wyższa na Sabie

Wikipedia


sabacik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od sabat

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sabat m.

Wiktionary


sabacjusz

imię męskie


SJP.pl


sabadyl

kichawiec, sabadyla;
1. cebulkowa roślina z rodziny liliowatych;
2. wyciąg octowy lub etanolowy z nasion tej rośliny


SJP.pl


sabadyla

kichawiec, sabadyl;
1. cebulkowa roślina z rodziny liliowatych;
2. wyciąg octowy lub etanolowy z nasion tej rośliny


SJP.pl

Wikipedia


sabadylowy

sabadyl, sabadyla


SJP.pl

Patrz:

sabadyl, sabadyla

sabak

nazwisko


SJP.pl

Sabak (Sabacc) – najpopularniejsza z hazardowych gier karcianych w fikcyjnym świecie Gwiezdnych wojen. Sabakiem nazywany jest też wygrywający układ kart w tej grze. Gra jest często porównywana do pokera albo blackjacka. Doczekała się kilku licencjonowanych wydań w świecie rzeczywistym. Nie istnieje jeden zbiór zasad do gry uznawany za kanoniczny i w samym uniwersum GW gra ma wiele wariantów.

Wikipedia


sabal

palma sabalowa, bocznia, drzewo z rodziny arekowatych


SJP.pl

Sabal – rodzaj roślin z rodziny arekowatych (palm). Obejmuje 16 gatunków, które występują w południowo-wschodniej części USA, w Ameryce Środkowej oraz w Wenezueli i Kolumbii na północy Ameryki Południowej. Suche liście często pozostają poniżej korony, tworząc rodzaj „spódniczki”. Kwiaty męskie i żeńskie występują na tej samej roślinie.

Wikipedia


sabalowy

przymiotnik od: sabal


SJP.pl


sabat

1. w średniowiecznych wierzeniach: zlot czarownic w odludnym miejscu (zwykle na szczycie łysej góry) w celu odnowienia przyrzeczenia wierności szatanowi;
2. w judaizmie: świąteczny dzień tygodnia; szabat; szabas;
3. przenośnie: negatywnie o zebraniu wielu ludzi


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) lud. tajemny zlot czarownic

 (1.2) rel. zob. szabat.

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) hist. węgierski żołnierz zaciężny w XVII wieku

Wiktionary

  • sabat – zlot czarownic
  • Teatr Sabat
  • Sabat – wikańskie święto
  • Sabat – kolonia w województwie mazowieckim, w powiecie radomskim, w gminie Wolanów
  • Sabat – rzadziej stosowana nazwa judaistycznego święta Szabat

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ponoć na Łysej Górze odbywały się sabaty wiedźm.

 (1.2) Jahwe odwraca wzrok od waszych sabatów, nie podobają mu się wasze święta nowiu.

 (2.1) Marszałek przyprowadził ze sobą pięć tysięcy sabatów i stu konnych.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈsabat, AS: sabat

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sabatysta mos., sabatystka ż., sabatarianin mos., sabatarianka ż., sabataista mos., sabatnik mrz., sabataizm m., sabatianizm m., sabatianista mos., Sabat m./ż.

 przym. sabatowy, sabatystyczny, sabatariański, sabataistyczny, sabatianistyczny

Wiktionary


sabataista

wyznawca sabataizmu (sabatianizmu); sabatianista


SJP.pl


sabataistka

sabataista; sabatianistka


SJP.pl


sabataistyczny

sabataizm, sabatianizm; sabatianistyczny


SJP.pl


sabataizm

XVII-wieczny ruch mesjanistyczny w judaizmie rozpowszechniony wśród Żydów Bliskiego Wschodu i Europy, uznający Sabataja Cwi za Mesjasza; sabatianizm


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) rel. hist. religijny ruch mesjanistyczny w judaizmie, założony w połowie XVII wieku przez Szabetaja Cewi;

Wiktionary

Sabataizm, sabbatanizm – ruch mesjanistyczny w judaizmie, założony w XVII wieku przez Szabetaja Cewiego. Wywodził się z idei mesjanistyczno-kabalistycznych. Sabataizm rozpowszechnił się głównie wśród Żydów sefardyjskich. Ruch był potępiany przez rabinów judaizmu ortodoksyjnego.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W odróżnieniu od zwolenników kabały praktycznej sabataizm głosił radość życia oraz złączenie się z Bogiem przez ekstazę.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sabat mos./mrz., sabataista m., sabataistka ż.

 przym. sabataistyczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szabataizm, sabbatanizm

Wiktionary


sabatarianie

chrześcijańskie ugrupowania religijne święcące sobotę zamiast niedzieli (nawiązujące w ten sposób do tradycji żydowskiej), np. adwentyści; sabatyści


SJP.pl

Sabatarianie, sabatajanie, sabatyści – ugrupowania chrześcijańskie, których praktyki religijne nawiązywały do tradycji żydowskiej (głównie w liturgii), a dzień święty obchodziły w sobotę. Grupy sabatarian istniały, dla przykładu, w Finlandii w XV wieku, na Morawach w XVI wieku, w Rosji (subbotniki) i na Węgrzech (sabatarianizm szeklerski). Od XVII wieku sabatarianizm wyznawał odłam baptystów dnia siódmego w Anglii i Ameryce, który wpłynął na niektóre grupy adwentystów.

Wikipedia


sabatarianin

członek ugrupowania religijnego święcącego sobotę zamiast niedzieli; sabatysta


SJP.pl


sabatarianizm

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) przekonanie, że dniem świętowanym ku czci Boga powinna być sobota

Wiktionary

Sabatarianie, sabatajanie, sabatyści – ugrupowania chrześcijańskie, których praktyki religijne nawiązywały do tradycji żydowskiej (głównie w liturgii), a dzień święty obchodziły w sobotę. Grupy sabatarian istniały, dla przykładu, w Finlandii w XV wieku, na Morawach w XVI wieku, w Rosji (subbotniki) i na Węgrzech (sabatarianizm szeklerski). Od XVII wieku sabatarianizm wyznawał odłam baptystów dnia siódmego w Anglii i Ameryce, który wpłynął na niektóre grupy adwentystów.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Baptyści skłaniali się ku sabatarianizmowi.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌsabatarʲˈjä̃ɲism̥, AS: sabatarʹi ̯ä̃ńism̦

Wiktionary


sabatarianka

członkini ugrupowania religijnego święcącego sobotę zamiast niedzieli; sabatystka


SJP.pl


sabatariański

sabatarianin; sabatystyczny


SJP.pl


sabatianista

wyznawca sabatianizmu (sabataizmu); sabataista


SJP.pl


sabatianistka

sabatianista; sabataistka


SJP.pl


sabatianistyczny

sabataizm, sabatianizm; sabataistyczny


SJP.pl


sabatianizm

XVII-wieczny ruch mesjanistyczny w judaizmie rozpowszechniony wśród Żydów Bliskiego Wschodu i Europy, uznający Sabataja Cwi za Mesjasza; sabataizm


SJP.pl


sabatini

  • Francesco Sabatini − włoski architekt
  • Gabriela Sabatini − argentyńska tenisistka
  • Mario Sabatini − zachodnioniemiecki zapaśnik, olimpijczyk
  • Rafael Sabatini − włosko-brytyjski pisarz

Wikipedia


sabatnik

dawniej:
1. lichtarz, żyrandol wieloramienny, w którym zapala się świece w sabat;
2. rodzaj pieca do pieczenia mięsa lub ciasta


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) przest. lichtarz wieloramienny

 (1.2) przest. piec do pieczenia chleba, mięsa

Wiktionary

Wymowa:

IPA: saˈbatʲɲik, AS: sabatʹńik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sabat m.

 przym. sabatowy, szabatowy, szabaśny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1-2) szabaśnik, sabatnica, szabaśnica, reg. szabatnik, reg. sabaśnik

Wiktionary


sabatowy

przymiotnik od: sabat (np. sabatowy odpoczynek, sabatowy wieczór)


SJP.pl


sabatyści

chrześcijańskie ugrupowania religijne święcące sobotę zamiast niedzieli (nawiązujące w ten sposób do tradycji żydowskiej), np. adwentyści; sabatarianie


SJP.pl

Sabatarianie, sabatajanie, sabatyści – ugrupowania chrześcijańskie, których praktyki religijne nawiązywały do tradycji żydowskiej (głównie w liturgii), a dzień święty obchodziły w sobotę. Grupy sabatarian istniały, dla przykładu, w Finlandii w XV wieku, na Morawach w XVI wieku, w Rosji (subbotniki) i na Węgrzech (sabatarianizm szeklerski). Od XVII wieku sabatarianizm wyznawał odłam baptystów dnia siódmego w Anglii i Ameryce, który wpłynął na niektóre grupy adwentystów.

Wikipedia


sabatysta

członek ugrupowania religijnego święcącego sobotę zamiast niedzieli; sabatarianin


SJP.pl


sabatystka

członkini ugrupowania religijnego święcącego sobotę zamiast niedzieli; sabatarianka


SJP.pl


sabatystyczny

sabatysta; sabatariański


SJP.pl


sabaudczyk

mieszkaniec Sabaudii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Sabaudii

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Sabaudia ż.

:: fż. Sabaudka ż.

 przym. sabaudzki

Wiktionary


sabaudia

kraina historyczna we Francji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) hist. kraina historyczna w południowo-wschodniej Francji;

 (1.2) geogr. adm. francuski departament położony w regionie Owernia-Rodan-Alpy;

Wiktionary

Sabaudia (fr. Savoie) – kraina historyczna w południowo-wschodniej Francji, we francuskich Alpach, przy granicy ze Szwajcarią i Włochami. Część regionu administracyjnego Owernia-Rodan-Alpy (departamenty Sabaudia i Górna Sabaudia).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Od XI do XV wieku Piemont był podzielony na pięć jednostek terytorialnych: Turyn, Ivreę, Monferrato, Saluzzo i Sabaudię.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Sabaudczyk mos., Sabaudka ż.

 przym. sabaudzki

Wiktionary


sabaudka

mieszkanka Sabaudii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Sabaudii

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Sabaudia ż.

:: fm. Sabaudczyk mos.

 przym. sabaudzki

Wiktionary


sabaudzki

przymiotnik od: Sabaudia


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Sabaudią lub Sabaudczykami, dotyczący Sabaudii

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Sabaudia ż., Sabaudka ż., Sabaudczyk mos.

Wiktionary


sabayon

[czytaj: sabaJĄ] zabaglione, zabaione, zabajone;
1. krem z jaj, cukru i wina lub soku owocowego, podawany na ciepło;
2. lody waniliowe z alkoholem


SJP.pl


sabała

Sabała, Sabalik (właśc. Jan Krzeptowski) (1809-1894), polski muzykant i gawędziarz góralski, znakomity myśliwy


SJP.pl

Wikipedia


sabałówka

góralski ozdobny stanik kobiecy


SJP.pl


sabałowy

dotyczący Sabały


SJP.pl


sabbatical

[czytaj: sabatikal] płatny urlop długoterminowy, udzielany pracownikom o długim stażu pracy


SJP.pl


sabeista

wyznawca sabeizmu


SJP.pl


sabeistka

sabeista


SJP.pl

Patrz:

sabeista

sabeizm

kult gwiazd rozpowszechniony w religiach wschodnich, głównie wśród plemion zamieszkujących królestwo Saby


SJP.pl

Sabeizm (arab. صابئين, gr. σεβεοι/σεβομενοι) – termin, stosowany na określenie kultu gwiazd u przedislamskich Arabów i ludów z obszarów starożytnego Bliskiego Wschodu. Nazwa została wzięta od plemion sabejskich (Sabejczycy lub ludy Saba), które zamieszkiwały południowo-wschodnią Arabię.

Wikipedia


sabejczyk

wyznawca sabeizmu


SJP.pl


sabejka

sabejczyk


SJP.pl

Patrz:

sabejczyk

sabejski

związany z Sabą - starożytnym królestwem, np. plemiona sabejskie


SJP.pl


sabelianizm

Sabelianizm – jedna z doktryn monarchianistycznych w chrześcijaństwie w II–IV wieku, określana także jako późny modalizm, zaprzeczająca istnieniu hipostaz Trójcy Świętej. Nazwa pochodzi od jej założyciela Sabeliusza. Sabelianie uważali, że istnieje jeden Bóg Ojciec, a Syn i Duch Święty są sposobami jego samowyrażania się. Herezja Sabeliusza rozpowszechniła się na terenach północnej Afryki, Azji Mniejszej, Mezopotamii. Sabelianizm został potępiony przez Dionizego, patriarchę Aleksandrii oraz papieża Kaliksta I. Zbliżone do sabelianizmu poglądy mieli w okresie nowożytności socynianie i Emanuel Swedenborg.

Wikipedia


sabena

belgijskie linie lotnicze; Sabena


SJP.pl

Sabena– nieistniejąca belgijska linia lotnicza z siedzibą w Brukseli.

Wikipedia


sabil

studnia publiczna w architekturze islamu, najczęściej umieszczana w pawilonie i otoczona ozdobną kratą


SJP.pl

Sabil lub sebil (arab. سبيل transkrybowane sabīl, tur. sebil) – studnia publiczna w tradycyjnej architekturze islamskiej przyjmująca postać pawilonu lub budynku, w którym woda jest swobodnie wydawana członkom społeczeństwa przez pracownika za okratowanym oknem. Termin ten jest czasami używany również w odniesieniu do prostych bezzałogowych fontann z kranem do wody pitnej.

Wikipedia


sabin

jednostka pochłaniania akustycznego


SJP.pl

Sabin – imię męskie pochodzenia łacińskiego. Wywodzi się od słowa sabinus oznaczającego pochodzący z Sabinów, plemienia zamieszkującego środkową Italię. Wśród patronów św. Sabin ze Spoleto, biskup i męczennik (†303).

Żeński odpowiednik: Sabina.

Sabin imieniny obchodzi: 17 stycznia, 9 lutego, 13 marca, 11 lipca, 20 sierpnia, 7 grudnia (dawniej 30 grudnia) i 11 grudnia.

Wikipedia


sabina

jednostka pochłaniania akustycznego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż.;

Wiktionary

  • Sabina – wieś w USA
  • Sabina – żeńskie imię
  • (665) Sabine – planetoida z pasa głównego asteroid
  • Biskup Sabiny – biskup jednej z siedmiu tzw. diecezji suburbikarnych

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Podczas dorocznego balu w święto Purim podszedł do sprzedającej bilety Sabiny obcy mężczyzna i spytał, czy może zaprosić ją do tańca.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: saˈbʲĩna, AS: sabʹĩna

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: fm. Sabin m.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz.

:: fm. Sabin m.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

 (1.1) zobacz też: Indeks:Polski - Imiona

tłumaczenia.

* arabski: (1.1) سبینا

* duński: (1.1) Sabine, Sabina

* łaciński: (1.1) Sabina

* łotewski: (1.1) Sabīne ż.

* rosyjski: (1.1) Сабина ż.

* słowacki: (1.1) Sabína ż.

* węgierski: (1.1) Szabina

* wilamowski: (1.1) Sabin

* włoski: (1.1) Sabina ż.

źródła.

== Sabina (język angielski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, nazwa własna

 (1.1) imię|angielski|ż. Sabina

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


sabine

przymiotnik dzierżawczy - należący do Saby lub z nią związany


SJP.pl

Rzeki w USA:

  • Sabine – rzeka przepływająca przez Teksas i Luizjanę

Parafie w USA:

  • parafia Sabine (ang. Sabine Parish) – w stanie Luizjana

Hrabstwa w USA:

  • hrabstwo Sabine (ang. Sabine County) – w stanie Teksas

Wikipedia


sabinen

związek z grupy terpenów, składnik olejku eterycznego dębu lub świerka


SJP.pl


sabiniewicz

nazwisko


SJP.pl


sabininy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Sabiny lub z nią związany


SJP.pl


sabinka

zdrobnienie od: Sabina (imię żeńskie)


SJP.pl

Sabinka – przystanek kolejowy w Starym Opolu, w województwie mazowieckim, w Polsce.

Wikipedia


sabinowie

plemiona starożytne


SJP.pl

Sabinowie (l.poj. Sabin, r. ż. Sabinka, Sabinki; łac. Sabini) – lud Italików z grupy osko-umbryjskiej zamieszkujący w starożytności środkową Italię.

Od etnonimu Sabinów pochodzi imię Sabin (Sabinus), a pośrednio nazwa Sabinian.

Wikipedia


sabiński

1. Sabinowie;
2. jałowiec sabiński - gatunek krzewu iglastego z rodziny cyprysowatych; jałowiec sawina


SJP.pl


sabiny

jednostka pochłaniania akustycznego


SJP.pl


sabir

oparta na francuszczyźnie odmiana języka wykorzystywana głównie w Afryce Północnej


SJP.pl

Lingua franca (wł. „język Franków”) – w wąskim ujęciu: język mieszany typu pidżynowego (zwany też sabir, od hiszpańskiego saber – „wiedzieć”), używany w basenie Morza Śródziemnego, o zredukowanej gramatyce, powstały na bazie słownej głównie z języków: francuskiego, włoskiego, greckiego, hiszpańskiego i arabskiego. Używany w portach śródziemnomorskich jeszcze w XX wieku, głównie w kontaktach handlowych i dyplomatycznych, obecnie jest już językiem martwym.

Wikipedia


sabniański

przymiotnik od: Sabnie


SJP.pl


sabnie

wieś w Polsce


SJP.pl

Sabnie – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie sokołowskim, w gminie Sabnie. Ma status sołectwa i jest siedzibą gminy Sabnie. Leży nad Cetynią dopływem Bugu.

Wieś była własnością biskupa płockiego, w 1795 roku wchodziła w skład ziemi drohickiej województwa podlaskiego. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa siedleckiego.W Sabniach znajduje się Zespół Szkół Podstawowych im. Heleny Mniszek. Pisarka żyła i tworzyła swoje książki w Sabniach. Tutaj też zmarła 18 marca 1943 r.

Wikipedia


sabocik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od sabot

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To nie sabot, lecz tylko mały sabocik.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sabot m.

Wiktionary


sabon

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) typogr. druk. w systemie miar typograficznych Didota stopień czcionki odpowiadający sześćdziesięciu punktom (22,554 mm)

Wiktionary

Sabon – klasycyzujący krój szeryfowy stworzony przez niemieckiego typografa i projektanta Jana Tschicholda (1902–1974) w latach 1964–1967. Został on wypuszczony na rynek wspólnymi siłami odlewni Monotype, Linotype i Stempel w roku 1967. Projekt tej antykwy został oparty na krojach tworzonych przez Claude’a Garamonda – wykorzystano zwłaszcza wersję używaną przez frankfurckiego drukarza Konrada Bernera. Berner ożenił się z wdową po swoim współpracowniku, Jacques Sabon (stąd nazwa kroju), który po śmierci Garamonda wykupił część czcionek z jego kolekcji. Kursywy zaprojektowano na podstawie krojów Roberta Granjona, typografa tej samej epoki. Sabon jest często opisywany jako odrodzenie Garamonda.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

źródła.

== sabon (język prowansalski.) ==

wymowa.

 audio|LL-Q14185 (oci)-Davidgrosclaude-sabon.wav.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) mydło

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈsabɔ̃n, AS: sabõn

Wiktionary


sąborski

Sąborze


SJP.pl

Patrz:

Sąborze

sąborze

wieś w województwie pomorskim, w powiecie słupskim


SJP.pl

Sąborze (kaszb. Sąbòrzé, niem. Ludwigslust) – wieś w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie słupskim, w gminie Damnica przy drodze krajowej nr 6 E28 w odległości 10 kilometrów od Słupska. Wieś jest siedzibą sołectwa Sąborze w którego skład wchodzi również miejscowość Paprzyce.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa słupskiego.

Wikipedia


sabot

obuwie wystrugane z drewna lub zrobione na podeszwie drewnianej; chodak; drewniak


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) obuw. drewniane chodaki, tradycyjnie wykonywane we Francji

 (1.2) wojsk. techn. część pocisku podkalibrowego, która dopasowuje jego średnicę do lufy, z której jest wystrzeliwany;

Wiktionary

  • sabot – francuski drewniak
  • sabot – część pocisku podkalibrowego
  • Sabot – amerykańska grupa muzyczna

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈsabɔt, AS: sabot

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sabocik mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) drewniak

Wiktionary


sabotaż

1. walka z wrogiem lub protest poprzez uchylanie się od pracy, wadliwe jej wykonywanie, psucie urządzeń
2. ukryte działanie mające na celu przeszkodzenie w urzeczywistnieniu czegoś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) umyślne niewypełnienie albo wypełnianie wadliwie swoich obowiązków w zamiarze wywołania dezorganizacji, strat i szkód; niewypełnienie danego zadania;

 (1.2) skryte działanie, które ma na celu przeszkodzić realizacji czegokolwiek

Wiktionary

Sabotaż (z fr. sabotage) – umyślne niewypełnienie albo wypełnianie wadliwie swoich obowiązków w zamiarze wywołania dezorganizacji, strat i szkód. Sabotaż ma na celu uniemożliwienie lub utrudnienie prawidłowego funkcjonowania zakładów albo urządzeń lub instytucji o poważnym znaczeniu dla działania państwa.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Oskarżono go o gospodarczy sabotaż i w następnym roku zgładzono.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: saˈbɔtaʃ, AS: sabotaš

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sabotowanie n., zasabotowanie n., sabotażysta m., sabotażystka ż., sabotażówka ż.

:: zdrobn. sabotażyk m.

 czas. sabotować ndk., zasabotować dk.

 przym. sabotażowy

 przysł. sabotażowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1) dywersja

Wiktionary


sabotażowość

cecha czegoś związanego z sabotażem


SJP.pl


sabotażowy

przymiotnik od: sabotaż (np. działania sabotażowe, czujnik sabotażowy)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący sabotażu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sabotaż m., sabotowanie n.

 czas. sabotować

Wiktionary


sabotażysta

człowiek dokonujący sabotażu


SJP.pl


sabotażystka

kobieta dokonująca sabotażu


SJP.pl


sabotek

rodzaj roślin z rodziny storczykowatych


SJP.pl

Wikipedia


sabotować

uprawiać sabotaż dla utrudnienia realizacji czegoś


SJP.pl

czasownik niedokonany

 (1.1) stosować sabotaż

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pracownicy sabotują nowy projekt.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌsabɔˈtɔvat͡ɕ, AS: sabotovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sabotowanie n., sabotaż m., sabotażysta m., sabotażystka ż.

 przym. sabotażowy

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. sabotowanie n., sabotaż m., sabotażysta m., sabotażystka ż.

 przym. sabotażowy

frazeologia.

etymologia. etym|franc|saboter.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) sabotage

* baskijski: (1.1) sabotatu

* białoruski: (1.1) сабатаваць

* bułgarski: (1.1) саботирам

* czeski: (1.1) sabotovat

* duński: (1.1) sabotere

* esperanto: (1.1) saboti

* francuski: (1.1) saboter

* górnołużycki: (1.1) sabotować

* hiszpański: (1.1) sabotear

* interlingua: (1.1) sabotar

* jidysz: (1.1) סאַבאָטירן (sabotirn)

* niemiecki: (1.1) sabotieren

* norweski (bokmål): (1.1) sabotere

* rosyjski: (1.1) саботировать

* szwedzki: (1.1) sabotera

* ukraiński: (1.1) саботувати

źródła.

== sabotować (język górnołużycki.) ==

wymowa.

znaczenia.

czasownik

 (1.1) sabotować

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


sabotowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) stosowanie sabotażu

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌsabɔtɔˈvãɲɛ, AS: sabotovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sabotaż m., sabotażysta m., sabotażystka m.

 czas. sabotować ndk.

 przym. sabotażowy

Wiktionary


saboty

obuwie wystrugane z drewna lub zrobione na podeszwie drewnianej; chodak; drewniak


SJP.pl


sabra

jadalny owoc kaktusów z rodzaju opuncja


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) etn. środ. Żyd, rdzenny mieszkaniec Izraela

Wiktionary

  • Sabra – gmina w Algierii, w prowincji Tilimsan
  • Sabra – miejscowość w Burkinie Faso, w prowincji Gnagna
  • Sabra – określenie używane w Izraelu wobec jego mieszkańców pochodzenia żydowskiego, którzy urodzili się i zamieszkiwali obszar Mandatu Palestyny lub Ziemi Izraela przed powstaniem Państwa Izrael w 1948 roku
  • Sabra – izraelski likier o pomarańczowo-czekoladowym smaku,
  • Sabra – polski film z 1933 w reżyserii Aleksandra Forda
  • Sabra – izraelska modyfikacja czołgu Patton M60A3
  • Sabra i Szatilia – obozy palestyńskich uchodźców, w których w dniach 16–18 września 1982 roku libańscy Maronici dokonali masakry Palestyńczyków

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

 (1.1) jeke

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 (1.1) etym|hebr|צבר. → owoc opuncji

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) Sabra

* fiński: (1.1) sabra

* hebrajski: (1.1) צבר m./ż., סברה m./ż.

* jidysz: (1.1) סאַברע m./ż.

źródła.

== sabra (interlingua.) ==

thumb|sabra (1.1)

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) szabla

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈsabra, AS: sabra

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

 (1.1) jeke

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 (1.1) etym|hebr|צבר. → owoc opuncji

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) Sabra

* fiński: (1.1) sabra

* hebrajski: (1.1) צבר m./ż., סברה m./ż.

* jidysz: (1.1) סאַברע m./ż.

źródła.

== sabra (interlingua.) ==

thumb|sabra (1.1)

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) szabla

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


sabrina

imię żeńskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż.;

Wiktionary

  • Sabrina – angielskie imię żeńskie
  • Sabrina Online – główna bohaterka komiksu internetowego pod tym samym tytułem
  • Sabrina Salerno – włoska piosenkarka Italo disco
  • Sabrina (właśc. Maria Teresa Villa-Lobos) – portugalska piosenkarka
  • Sabrina – celtycka bogini rzeki Severn
  • Sabrina – film z 1954 r. w reżyserii Billy'ego Wildera, w którym wystąpili Humphrey Bogart, Audrey Hepburn i William Holden
  • Sabrina – film z 1995 r. w reżyserii Sydneya Pollacka, w którym wystąpili Harrison Ford, Julia Ormond i Greg Kinnear
  • Sabrina, nastoletnia czarownica – serial komediowy na podstawie serii komiksów o Sabrinie Spellman
  • Sabrina, nastoletnia czarownica – pierwszy film o nastoletniej czarownicy o imieniu Sabrina
  • Sabrina, nastoletnia czarownica – film animowany z 2002 roku wytwórni DIC Entertainment
  • Sabrina jedzie do Rzymu – drugi film o nastoletniej czarownicy o imieniu Sabrina
  • Sabrina – Podwodna przygoda – trzeci film o nastoletniej czarownicy o imieniu Sabrina
  • Sabrina – serial animowany oparty na serialu aktorskim o tej samej nazwie
  • Chilling Adventures of Sabrina

Wikipedia

Wymowa:

IPA: saˈbrʲĩna, AS: sabrʹĩna

Wiktionary


sac

Gminy w USA:

  • Sac (ang. Sac Township) – gmina w stanie Iowa, w hrabstwie Sac
  • Sac (ang. Sac Township) – gmina w stanie Missouri, w hrabstwie Dade

Hrabstwa w USA:

  • hrabstwo Sac (ang. Sac County) – w stanie Iowa


również:

  • SAC (łac. Societas Apostolatus Catholici) – to skrót zakonny księży pallotynów i sióstr pallotynek

Wikipedia


sacco

nazwisko


SJP.pl

Sacco – miejscowość i gmina we Włoszech, w regionie Kampania, w prowincji Salerno.

Według danych na rok 2004 gminę zamieszkiwało 701 osób (30,5 os./km²).

Wikipedia


sacewicz

nazwisko


SJP.pl

  • Jerzy Sacewicz (1903–1986) – polski duchowny protestancki,
  • Konstanty Sacewicz (1912–1994) – polski duchowny protestancki,
  • Henryk Rother-Sacewicz (ur. 1940) – polski duchowny protestancki

Wikipedia


sacha

nazwisko


SJP.pl

Jakucja (Republika Sacha, dawniej także: Republika Jakucka; ros. Республика Саха, Якутия, jakuc. Саха Өрөспүүбүлүкэтэ) – republika wchodząca w skład Federacji Rosyjskiej (od roku 2000), położona w Dalekowschodnim Okręgu Federalnym, geograficznie stanowi wschodnią część Syberii.

Wikipedia


sachalin

wyspa na Oceanie Spokojnym należąca do Rosji, oddzielona od kontynentu azjatyckiego Cieśniną Tatarską


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. wyspa na Oceanie Spokojnym u wybrzeży Rosji;

Wiktionary

Sachalin (ros. Сахалин; jap. 樺太, Karafuto) – wyspa na Oceanie Spokojnym u wybrzeży Rosji. Administracyjnie wchodzi w skład obwodu sachalińskiego. Od kontynentu oddziela ją Cieśnina Tatarska (szerokość w najwęższym miejscu 7,3 km), a od japońskiej wyspy Hokkaido dzieli ją Cieśnina La Pérouse’a. Jest to największa wyspa Rosji.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Bezpośrednią przyczyną braku pełnej normalizacji stosunków jest spór terytorialny o południową część Wysp Kurylskich (cztery wyspy, w tym dwie niezamieszkane) oraz kwestia wytyczenia granic obszarów morskich wokół Sachalinu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: saˈxalʲĩn, AS: saχalʹĩn

Wiktionary

Powiązane:

 przym. sachaliński

Wiktionary


sachaliński

przymiotnik od: Sachalin, wyspa na Oceanie Spokojnym


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Sachalinu, związany z Sachalinem, pochodzący z Sachalinu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Geograficzne warunki Oceanu Spokojnego wyznaczały trzy podstawowe kierunki operacyjne: kamczacki, sachaliński i nadmorski.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌsaxaˈlʲĩj̃sʲci, AS: saχalʹĩĩ ̯sʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Sachalin m.

Wiktionary


sacharaza

enzym powodujący rozkład sacharozy (dwucukru) na cukry proste - glikozę i fruktozę, występujący m.in. w jelicie cienkim i drożdżach; inwertaza


SJP.pl

Inwertaza (β-fruktofuranozydaza, β-fruktozydaza, sacharaza, EC 3.2.1.26) – enzym z klasy hydrolaz i podklasy glikozydaz, który katalizuje hydrolizę wiązania fruktofuranozydowego (+)-sacharozy z wytworzeniem (+)-glukozy i (−)-fruktozy. Procesowi towarzyszy zmiana kierunku skręcania płaszczyzny polaryzacji światła spolaryzowanego z dodatniej na ujemną, tzw. "inwersja sacharozy", co jest źródłem nazwy enzymu.

Wikipedia


sacharczuk

nazwisko


SJP.pl


sacharow

nazwisko


SJP.pl

Andriej Dmitrijewicz Sacharow (ros. Андрей Дмитриевич Сахаров, ur. 21 maja 1921 w Moskwie, zm. 14 grudnia 1989 tamże) – rosyjski fizyk jądrowy, ojciec radzieckiej bomby wodorowej, twórca m.in. teorii indukowanej grawitacji, działacz polityczny, laureat Pokojowej Nagrody Nobla. Członek Akademii Nauk Związku Radzieckiego, deputowany na I Kongres Deputowanych Ludowych Związku Radzieckiego.

Wikipedia


sacharoza

dwucukier (disacharyd) otrzymywany z buraków cukrowych i trzciny cukrowej, stosowany głównie jako tzw. cukier do herbaty; cukier trzcinowy, cukier buraczany


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) biochem. cukier złożony wytwarzany przez rośliny

Wiktionary

Sacharoza (sanskr. शर्करा śarkarā, dosł. „ziarno piasku”, skąd stgr. σάκχαρον sákcharon „cukier”), C
12
H
22
O
11
– organiczny związek chemiczny, węglowodan z grupy disacharydów zbudowany z reszt D-fruktozy i D-glukozy. Ma słodki smak. W języku potocznym jest utożsamiana z cukrem. Główny składnik cukru spożywczego. Jest formą transportową cukrów w organizmach roślin.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. sacharozowy

Wiktionary


sacharozowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z sacharozą; zawierający sacharozę

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sacharoza ż.

Wiktionary


sacharyd

(zwykle w liczbie mnogiej) związek organiczny zbudowany z atomów węgla, wodoru i tlenu, szeroko rozpowszechniony w przyrodzie, stanowiący materiał budulcowy i zapasowy, źródło energii organizmów żywych; cukier; węglowodan


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) biochem. zob. węglowodan.

Wiktionary

Węglowodany, sacharydy – w ścisłym znaczeniu są to organiczne związki chemiczne składające się z atomów węgla oraz wodoru i tlenu, w takiej proporcji, że na każdy atom węgla przypadają dwa atomy wodoru i jeden tlenu, o ogólnym wzorze sumarycznym: Cn(H2O)n. W szerszym znaczeniu zalicza się do nich ich pochodne otrzymywane w wyniku redukcji lub utleniania ich grup hydroksylowych lub karbonylowych, a także wymianę jednej lub więcej grup hydroksylowych na atom wodoru lub inne grupy organiczne.

Wikipedia


sacharydowy

przymiotnik od: sacharyd, np. jednostki, grupy sacharydowe


SJP.pl


sacharydy

(zwykle w liczbie mnogiej) związek organiczny zbudowany z atomów węgla, wodoru i tlenu, szeroko rozpowszechniony w przyrodzie, stanowiący materiał budulcowy i zapasowy, źródło energii organizmów żywych; cukier; węglowodan


SJP.pl

Węglowodany, sacharydy – w ścisłym znaczeniu są to organiczne związki chemiczne składające się z atomów węgla oraz wodoru i tlenu, w takiej proporcji, że na każdy atom węgla przypadają dwa atomy wodoru i jeden tlenu, o ogólnym wzorze sumarycznym: Cn(H2O)n. W szerszym znaczeniu zalicza się do nich ich pochodne otrzymywane w wyniku redukcji lub utleniania ich grup hydroksylowych lub karbonylowych, a także wymianę jednej lub więcej grup hydroksylowych na atom wodoru lub inne grupy organiczne.

Wikipedia


sacharymetr

miernik stężenia cukru w cieczach; cukromierz


SJP.pl

Sacharymetr – przyrząd pomiarowy umożliwiający wyznaczenie zawartości cukru (sacharozy) w roztworze wodnym. Jest to odpowiednio wyskalowany polarymetr. Działanie przyrządu oparte jest na pomiarze skręcalności roztworu sacharozy – substancji aktywnej optycznie. Kąt skręcenia płaszczyzny polaryzacji światła jest proporcjonalny do stężenia cukru, zgodnie ze wzorem:

\alpha =\alpha _{\mathrm {w} }\ c\ S,

Wikipedia


sacharyna

syntetyczny związek organiczny, biały krystaliczny proszek około 550 razy słodszy od cukru, używany w lecznictwie jako środek słodzący dla chorych na cukrzycę


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) biochem. organiczny związek chemiczny stosowany jako sztuczny środek słodzący;

Wiktionary

Sacharyna (E954), C7H5NO3S – organiczny związek chemiczny, imid kwasu o-sulfobenzoesowego stosowany jako sztuczny środek słodzący. Została odkryta w 1879 roku przez Ira Remsena i Constantina Fahlberga z Johns Hopkins University w USA.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W wielu wypadkach doskonale oczyszczona sacharyna, nie mająca posmaku dawnej sacharyny, może smakowo zastąpić cukier.

Wiktionary


sachem

wódz indiański


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) wódz indiański

Wiktionary

Sachem – nowela autorstwa Henryka Sienkiewicza, opublikowana na łamach dziennika „Słowo” w 1883 (po powrocie pisarza z podróży po Stanach Zjednoczonych). W 1889 wydana została w Pismach Henryka Sienkiewicza (tom XIX).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Podał ramię staremu Sachemowi i zaprowadził go pod sassafrasy, na brzeg Mississipi.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈsaxɛ̃m|ˈsɛjt͡ʃɛ̃m|ˈsat͡ʃɛ̃m, AS: saχẽm|sei ̯čẽm|sačẽm

Wiktionary


sachmet

w mitologii egipskiej: bogini, personifikacja niszczącej siły słońca, waleczności królewskiej i boskiej mocy chroniącej faraona; przedstawiana jako postać kobieca z głową lwicy


SJP.pl

Sechmet (Sachmet, Sachmis, Sekmet) – w mitologii egipskiej bogini wojny, zemsty i chorób, a także bogini opiekuńcza Dolnego Egiptu.

W dosłownym tłumaczeniu jej imię znaczy "Mocarna". Początkowo prawdopodobnie była to lokalna (z miejscowości Rehes) bogini nomu leontopolitańskiego (Dolny Egipt). W Memfis była małżonką Ptaha i matką Nefertuma. Czczona też, wraz z Hathor i Mut, w Karnaku.

Wikipedia


sachs

Sachs – nazwisko występujące często w krajach niemieckojęzycznych, oznaczające człowieka pochodzącego z Saksonii.

Wikipedia


sachsenhausen

[czytaj: zaksenhałzen]
1. osiedle w pobliżu Oranienburga (Niemcy);
2. hitlerowski obóz koncentracyjny, założony VIII 1936 w osiedlu Sachsenhausen


SJP.pl

Niemcy:

  • Sachsenhausen – dzielnica Biedenkopf
  • Sachsenhausen – dzielnica Oranienburga
  • Sachsenhausen – dzielnica Waldeck
  • Sachsenhausen – dzielnica Wertheimu
  • Sachsenchausen – część gminy (Ortsteil) Am Ettersberg w kraju związkowym Turyngia, w powiecie Weimarer Land

Inne:

  • Sachsenhausen – niemiecki obóz koncentracyjny

Zobacz też:

  • Sachsenhausen-Nord
  • Sachsenhausen-Süd

Wikipedia


sacin

Sacin – wieś sołecka w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie grójeckim, w gminie Nowe Miasto nad Pilicą.

Wieś szlachecka położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie bielskim ziemi rawskiej województwa rawskiego.

W latach 1954-1956 wieś należała i była siedzibą władz gromady Sacin, po przeniesieniu siedziby gromady i zmianie jej nazwy w gromadzie Rosocha. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa radomskiego.

Wikipedia


sacra

sakra (częściej);
1. w religioznawstwie: uroczystość święceń duchownych, zwłaszcza biskupich;
2. w historii: namaszczenie monarchy w czasie koronacji


SJP.pl


sacramentarium

[czytaj: sakramentarium] we wczesnym średniowieczu: księga liturgiczna z najważniejszymi tekstami czytanymi przez kapłana w czasie celebracji mszy; sakramentarz


SJP.pl


sacramento

[czytaj: sakramento]
1. rzeka w USA;
2. pasmo górskie w USA;
3. miasto w USA


SJP.pl

Sacramento – stolica amerykańskiego stanu Kalifornia, siedziba hrabstwa Sacramento. Liczy 470 956 mieszkańców (2012), co czyni je szóstym pod względem wielkości miastem w Kalifornii. Sacramento jest gospodarczym i kulturalnym centrum obszaru metropolitalnego o tej samej nazwie, zamieszkiwanego przez 2 527 123 osób (2009) – czwartego ze względu na wielkość w stanie Kalifornia (ustępując Greater Los Angeles Area, San Francisco Bay Area i San Diego) i dwudziestego drugiego w całych Stanach Zjednoczonych. W 2002 roku magazyn Time uznał Sacramento za najbardziej zintegrowane etnicznie i rasowo miasto amerykańskie.

Wikipedia


sacrum

[czytaj: sakrum] sfera spraw świętych; to, co odnosi się do rzeczy świętych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) sfera tego, co święte

Wiktionary

Sacrum (łac.) – sfera świętości, wokół której koncentrują się wierzenia, obrzędy i praktyki religijne. Właściwość (stała bądź ulotna), która przysługuje niektórym przedmiotom (narzędzia kultu religijnego – naczynia, święte księgi, szaty), istotom (król, kapłan), przestrzeniom (świątynia, wzniesienie), okresom (niedziela, czas postu, Wielkanoc itp.). Siedzibą sacrum może stać się wszystko, nawet zwykłe przedmioty; miejsca czy osoby mogą otrzymać tę właściwość lub ją utracić. Przeciwieństwem sacrum jest profanum – przestrzeń przeznaczona dla niewtajemniczonych (profanów).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Góra stanowiła sferę sacrum, do której nikt nie odważył się wstępować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈsakrũm, AS: sakrũm

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sakralizacja ż.

 przym. sakralny

Wiktionary


sącz

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. toponim, pierwotna nazwa Starego Sącza

Wiktionary

Sącz to:

  • Stary Sącz – to miasto w woj. małopolskim, w powiecie nowosądeckim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Stary Sącz.
  • Nowy Sącz – to miasto powiatowe i na prawach powiatu grodzkiego, w województwie małopolskim
  • Gmina Stary Sącz – to gmina miejsko-wiejska w województwie małopolskim, w powiecie nowosądeckim
  • Sandecja Nowy Sącz – wielosekcyjny klub sportowy z Nowego Sącza
  • Okręg wyborczy Nowy Sącz – w wyborach do Sejmu nosi numer 14, a w wyborach do Senatu numer 13.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W średniowieczu Stary Sącz nazywany był tylko Sączem.

 (1.1) Jadąc do klasztoru w Sączu, zahaczyli o leśniczówkę.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Sądecczyzna ż., Sądecczanin m., Sądecczanka ż.

 przym. sądecki

Wiktionary


sączek

1. krążek bibuły lub naczynie oddzielające ciecz od osadu;
2. rurka stosowana przy odprowadzaniu wydzielin z ran lub jam ciała; dren;
3. rurka służąca do odprowadzania nadmiaru wód gruntowych; dren


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od sak

 (1.2) białystok. bluzka

 (1.3) hist. ochrona na męskie genitalia

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sak m.

Wiktionary


sączka

rurka, zwykle gumowa lub metalowa, z bocznymi otworami albo taśma gazowa, gumowa, wprowadzana do rany lub jamy ciała w celu odprowadzenia zalegającej tam wydzieliny (ropy, wysięku, krwi)


SJP.pl


sączkować

odprowadzać drenami nadmiar wydzielin z organizmu; drenować


SJP.pl


sączkowo

Sączkowo – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie wolsztyńskim, w gminie Przemęt.

Wikipedia


sączkowy

przymiotnik od: sączek


SJP.pl


sączów

Sączów – wieś w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie będzińskim, w gminie Bobrowniki.

W latach 1950–1954 miejscowość była siedzibą gminy Sączów. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa katowickiego.

Wikipedia


saczuk

nazwisko


SJP.pl


sączyć

1. popijać, pić powoli;
2. wydzielać powoli jakąś ciecz;
3. cedzić, filtrować


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. wysączyć)

 (1.1) pić powoli, małymi porcjami

 (1.2) wydzielać wolno ciecz

 (1.3) wydobywać z siebie

czasownik przechodni niedokonany (dk. nasączyć, wsączyć)

 (2.1) nalewać powoli; wlewać małymi porcjami

czasownik przechodni niedokonany (dk. odsączyć, przesączyć)

 (3.1) oddzielać osad z zawiesiny; przepuszczać ciecz przez filtr

czasownik zwrotny niedokonany sączyć się (dk. wysączyć się)

 (4.1) ciec powoli, kroplami, małymi porcjami

 (4.2) wydobywać się powoli

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wampir powoli sączył krew ze srebrnej czaszy.

 (4.1) Woda zebrana w załamach na wierzchu skały, przedostając się z wolna i kropla po kropli przez jakąś szparę w sklepieniu jaskini, zaczęła wreszcie sączyć mu się na głowę.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sączenie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) cedzić, wysączać

 (1.2) wydzielać, wysączać

 (1.3) wydzielać

 (2.1) nasączać, wsączać

 (3.1) cedzić, filtrować, odsączać, przesączać

 (4.1) wyciekać

 (4.2) wypływać

Wiktionary


sączykufel

dawniej, żartobliwie: człowiek nadużywający alkoholu; wydmikufel, suszykufel


SJP.pl


saczyn

Saczyn – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie kaliskim, w gminie Godziesze Wielkie.

Wikipedia


sączyńcowate

rodzina roślin z rzędu wrzosowców


SJP.pl

Sączyńcowate (Sapotaceae Juss.) – rodzina roślin należąca do rzędu wrzosowców (Ericales). Należą do niej w zależności od ujęcia systematycznego 53–63 rodzaje z ok. 1100 gatunkami. Rośliny te występują na obszarach o klimacie tropikalnym i subtropikalnym. Na najwyższych szerokościach – w Maroku – rośnie argania żelazna. Przedstawiciele rodziny sięgają także stref umiarkowanych na obu półkulach na obu kontynentach amerykańskich. W Europie rośliny te nie występują naturalnie. Zasiedlają na ogół wilgotne lasy strefy międzyzwrotnikowej, rzadziej formacje typowe dla klimatu suchego. Do cech charakterystycznych należy występowanie związków kauczukowych w białym, rzadko żółtym lub niebieskim soku mlecznym oraz zalążnia górna podzielona na komory. Działki kielicha często występują w dwóch okółkach, podobnie pręciki. Zwykle okazałe i mięsiste owoce rozprzestrzeniane są przez duże zwierzęta.

Wikipedia


sączyńcowaty

o cechach sączyńcowatych (rodzina roślin)


SJP.pl


sączyniec

tropikalne drzewo z rodziny sączyńcowatych, o jadalnych owocach i cennym, wytrzymałym drewnie cenionym w przemyśle meblarskim; sapodilla, pigwica


SJP.pl


sąd

1. organ wymiaru sprawiedliwości;
2. zespół ludzi sądzących; sędziowie;
3. budynek, gdzie odbywają się rozprawy sądowe;
4. rozprawa sądowa; proces;
5. opinia w jakiejś sprawie; ocena, pogląd


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) praw. instytucja, która zajmuje się rozstrzyganiem sporów albo orzekaniem o winie lub niewinności zgodnie z obowiązującym prawem

 (1.2) praw. skład sędziowski (także jednoosobowy)

 (1.3) pot. miejsce, budynek, w którym skład sędziowski rozpatruje pozwy lub akty oskarżenia

 (1.4) opinia w jakiejś sprawie lub o osobie

 (1.5) log. znaczenie zdania, które stwierdza określony stan rzeczy lub samo to zdanie;

 (1.6) rozprawa sądowa, proces, sądzenie

Wiktionary

Sąd – we współczesnych demokratycznych systemach prawnych niezawisły organ państwowy, powołany do stosowania prawa w zakresie rozstrzygania sporów między podmiotami pozostającymi w sporze, a także decydowania o przysługujących uprawnieniach oraz dokonywania innych czynności określonych w ustawach lub umowach międzynarodowych. Wyposażony jest w atrybut niezawisłości (nie podlega innym organom władzy) i funkcjonuje w szczególnej, procesowej formie.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) …wszystko w demokratycznym państwie zależy od niezawisłości sędziowskiej. Sąd zawisły to nie jest sąd. Dodał: może użyję zbyt wielkich słów, ale niezawisłości sędziowskiej musimy strzec jak źrenicy oka.

 (1.3) Sąd w Grójcu mieści się przy ulicy Budowlanej.

 (1.4) Twój sąd o Marku jest niesprawiedliwy.

 (1.4) Jeżeli Werfel tak mówił, to się mylił. Nie radzę opierać się na jego sądach, choć uważam go za bardzo przydatnego człowieka […]

Wiktionary

Wymowa:

IPA: sɔ̃nt, AS: sõnt

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sędzia m./ż., sędzina ż., osąd m., sądówka ż., rozsądek m., sądzenie n., osądzenie n., zasądzenie n., rozsądzenie n., rozsądzanie n.

 czas. sądzić ndk., osądzić dk., zasądzić dk., rozsądzać ndk., rozsądzić dk.

 przym. sądowy, sądny, rozsądny

 przysł. sądowo, sądownie, rozsądnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) trybunał

 (1.4) opinia, pogląd, przekonanie, stwierdzenie

 (1.6) rozprawa, proces, sądzenie

Wiktionary


sadalmelik

Sadalmelik (arab.; Alfa Aquarii, α Aqr) – gwiazda w gwiazdozbiorze Wodnika, odległa o około 523 lata świetlne od Słońca.

Wikipedia


sadat

Geografia:

  • Sadat – miasto w Egipcie, w muhafazie Synaj Północny, w północno-wschodniej części półwyspu Synaj, około 10 km na południe od wybrzeża Morza Śródziemnego
  • Sadat – miasto w północnych Indiach, w stanie Uttar Pradesh, na Nizinie Hindustańskiej

Osoba:

  • A. Sadat – polityk egipski, były prezydent tego kraju

Wikipedia


sadcom

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) film. komedia poruszająca poważne tematy, np. problemy psychiczne, życiowe porażki, nałogi itp.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Oglądając sadcom na ogół nie śmiejemy się z niczego miłego ani niewinnego. Śmiejemy się z mechanizmów społecznej opresji, z mroków ludzkiej psychiki i z dominujących kodów kulturowych, wobec których bohaterowie sadcomów stoją niemal zawsze w kompletnej kontrze.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 etym|ang|sadcom.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) sadcom

źródła.

== sadcom (język angielski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) film. sadcom

odmiana.

 (1.1) lp. sadcom; lm. sadcoms

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


saddam

imię męskie


SJP.pl

Saddam (arab. صدام, Ṣaddām) – imię męskie pochodzenia arabskiego. Wywodzi się z rdzenia Ṣ-D-M, oznaczającego "przeciwstawiać się".

Imię "Szaddam" pojawia się także w serii książek science-fiction Diuna, napisanej przed dojściem Saddama Husajna do władzy w Iraku. Imię Szaddam nosi Cesarz, rządzący galaktyką.

Znane osoby o tym imieniu:

  • Saddam Husajn – były dyktator Iraku

Wikipedia


sade

nazwisko, m.in. Donatien de Sade - pisarz francuski (1740-1814)


SJP.pl

Sade, Sade Adu (wym. [ʃɑːˈdeɪ]), właśc. Helen Folasade Adu (ur. 16 stycznia 1959 w Ibadanie) – brytyjska piosenkarka, kompozytorka, autorka tekstów i producentka muzyczna nigeryjskiego pochodzenia. Liderka i wokalistka grupy muzycznej Sade.

Wikipedia


sądecczyzna

kraina historyczna w południowej Małopolsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. kraina historyczna w południowej Małopolsce;

Wiktionary

Sądecczyzna (ziemia sądecka) – kraina historyczna w południowej Małopolsce obejmująca Kotlinę Sądecką, część Pogórza Karpackiego i Beskid Sądecki.

Jan Flis w pracy „Sądeczyzna i jej granice” (Rocznik Sądecki. 1939) do Sądecczyzny zaliczył obszar powiatu nowosądeckiego, wschodnią część limanowskiego oraz skrawki powiatów gorlickiego i brzeskiego. Obecnie jej nazwę używa się najczęściej w odniesieniu do powiatu nowosądeckiego.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Spisz odpadł od Sądecczyzny i od państwa polskiego.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Sącz mrz., Sądeckie n.

 przym. sądecki

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Sądeckie

Wiktionary


sądecki

przymiotnik od: Sącz (Nowy Sącz, Stary Sącz), Sądecczyzna


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z Sączem, dotyczący Sącza

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W sądeckim hospicjum powstanie drugi oddział dla osób przewlekle chorych.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Sącz m., Sądecczyzna ż.

Wiktionary


sądeczanin

mieszkaniec Nowego lub Starego Sącza


SJP.pl


sądeczanka

mieszkanka Nowego lub Starego Sącza


SJP.pl


sądej

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Andrzej Sądej – polski judoka
  • Jakub Sądej – polski leśnik, przewodnik

Wikipedia


sądek

regionalnie: naczynie na ciecz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Poznań. drewniane naczynie

Wiktionary


sadełko

zdrobnienie od: sadło


SJP.pl


sadhu

wędrowny asceta hinduski


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) rel. hinduski wędrowny asceta;

Wiktionary

Sadhu (dewanagari साधु, trl. sādhu) – hinduski wędrowny asceta, żyjący ściśle według zasad religii, często ze splecionymi włosami, zwanymi dżata. Dąży on swoim życiem do osiągnięcia wyzwolenia.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Na marmurowych schodkach biegnących ku wodzie stoi pomarańczowy sadhu sypiąc na wodę okruszyny chlebowego placekacka.

Wiktionary


sadki

zdrobnienie od: sad (ogród owocowy)


SJP.pl

Miejscowości i ich części w Polsce

Wg TERYT jest ich 7, w tym 4 podstawowe
  • Sadki – część miasta Malbork
  • Sadki – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. nakielskim, w gminie Sadki
  • Sadki – osada leśna w woj. lubelskim, w pow. kraśnickim, w gminie Gościeradów
  • Sadki – wieś w woj. podkarpackim, w pow. jasielskim, w gminie Nowy Żmigród
  • Sadki – kolonia wsi Aleksandrów w woj. świętokrzyskim, w pow. jędrzejowskim, w gminie Sędziszów
  • Sadki – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. jędrzejowskim, w gminie Wodzisław
  • Sadki – przysiółek wsi Kossów w woj. świętokrzyskim, w pow. włoszczowskim, w gminie Radków

Wikipedia


sadkowice

1. nazwa dwóch wsi w Polsce;
2. wieś na Ukrainie


SJP.pl

  • Sadkowice – wieś w województwie łódzkim, w powiecie rawskim, w gminie Sadkowice
  • Sadkowice – wieś w województwie mazowieckim, w powiecie lipskim, w gminie Solec nad Wisłą
  • Sadkowice – gmina wiejska w województwie łódzkim, w powiecie rawskim
  • Sadkowice – wieś na Ukrainie w rejonie samborskim należącym do obwodu lwowskiego

Wikipedia


sadkowicki

przymiotnik od: Sadkowice


SJP.pl


sadkówka

wieś w Polsce


SJP.pl

Sadkówka – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie pińczowskim, w gminie Michałów.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego.

Wikipedia


sadkowski

nazwisko


SJP.pl


sadlak

nazwisko


SJP.pl


sadlik

nazwisko


SJP.pl


sadlinecki

przymiotnik od: Sadlinki


SJP.pl


sadlinki

wieś w Polsce


SJP.pl

Sadlinki – wieś w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie kwidzyńskim, w gminie Sadlinki przy drodze wojewódzkiej nr 532 i na trasie linii kolejowej 207 Malbork – Grudziądz.Miejscowość jest siedzibą gminy Sadlinki.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa elbląskiego.

Wikipedia


sadlisty

mający dużo sadła; tłusty, opasły


SJP.pl


sadlno

Miejscowości w Polsce
  • Sadlno – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. konińskim, w gminie Wierzbinek
  • Sadlno – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. gryfickim, w gminie Trzebiatów
  • Sadlno – osiedle Ząbkowic Śląskich

Wikipedia


sadnik

narzędzie do robienia otworów w spulchnionej glebie w odpowiednich odstępach, używane przy sadzeniu roślin


SJP.pl


sądny

1. sądny dzień - według chrześcijańskich wierzeń religijnych: dzień, w którym ma nastąpić Sąd Ostateczny; także w przenośni - rozgardiasz, awantura, zamieszanie;
2. w związku frazeologicznym "do sądnego dnia" - bardzo długo, w nieskończoność


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) daw. dotyczący sądu, sądzenia

 (1.2) daw. skrót|indyw.|indywidualny|indywidualny. taki, który powinien zostać osądzony

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sąd mrz., sądownictwo n.

 przym. sądowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) sądowy

Wiktionary


sadok

imię męskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;

Wiktionary

Sadok – imię męskie pochodzenia hebrajskiego, oznaczające "słuszny", "sprawiedliwy", "prawidłowy". Patronem tego imienia jest bł. Sadok, polski mnich z Sandomierza, zamordowany wraz z 48 towarzyszami w czasie najazdu Tatarów w 1259 lub 1260 roku.

Sadok imieniny obchodzi 2 czerwca.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Nazywam się Sadok i jestem zdunem ze Skoczowa.

Wiktionary


sądokracja

forma rządów, w której władza sądownicza nie podlega kontroli władzy ustawodawczej, wykonawczej i obywateli


SJP.pl


sadomaso

potocznie:
1. sadomasochizm;
2. sadomasochistyczny, np. akcesoria sadomaso


SJP.pl


sadomasochista

mężczyzna zaspokajający się seksualnie poprzez występowanie podczas zbliżenia sadyzmu i masochizmu


SJP.pl


sadomasochistka

kobieta zaspokajająca się seksualnie poprzez występowanie podczas zbliżenia sadyzmu i masochizmu


SJP.pl


sadomasochistyczność

cecha czegoś związanego z sadomasochizmem


SJP.pl


sadomasochistyczny

sadomasochizm


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z sadomasochizmem i sadomasochistami

Wiktionary

Patrz:

sadomasochizm

Powiązane:

 rzecz. sadomasochizm m., sadomasochista m., sadomasochistka ż.

 przysł. sadomasochistycznie

Wiktionary


sadomasochizm

doznawanie rozkoszy płciowej przy zadawaniu albo odczuwaniu bólu; algolagnia


SJP.pl

Sadomasochizm – aktywność seksualna związana ze zniewoleniem, zadawaniem i doznawaniem bólu albo upokorzenia. W ramach sadomasochizmu wyróżnić można sadyzm i masochizm. Sadomasochizm jest fizycznym aspektem szerszego katalogu praktyk seksualnych jakim jest BDSM.

Wikipedia


sądomir

dawne imię męskie


SJP.pl


sadoś

nazwisko


SJP.pl


sądosław

imię męskie


SJP.pl


sadowa

przymiotnik od: sad


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. wieś w Czechach, w kraju hradeckim;

 (1.2) geogr. wieś na Ukrainie;

Wiktionary

  • Sadowa – wieś w Czechach, miejsce bitwy pod Sadową
  • Sadowa – wieś na Ukrainie, w obwodzie winnickim, w rejonie mohylowskim
Miejscowości w Polsce
  • Sadowa – wieś w woj. łódzkim, w pow. brzezińskim, w gminie Brzeziny
  • Sadowa – wieś sołecka w woj. mazowieckim, w pow. warszawskim zachodnim, w gminie Łomianki
  • Sadowa (Łososina Dolna)

Wikipedia

Powiązane:

 przym. sadowski

Wiktionary


sadoweński

przymiotnik od: Sadowne


SJP.pl


sadowić

1. wskazywać komuś miejsce do siedzenia lub umieszczać na siedzeniu;
2. sadowić się - siadać wygodnie


SJP.pl


sadowice

W Polsce
  • Sadowice – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. strzelińskim, w gminie Kondratowice
  • Sadowice – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. wrocławskim, w gminie Kąty Wrocławskie

Wikipedia


sadowie

nazwa wielu miejscowości i ich części w Polsce


SJP.pl

Miejscowości i ich części w Polsce

Wg TERYT jest ich 9, w tym 5 podstawowych
  • Sadowie – część wsi Złotowo w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. inowrocławskim, w gminie Kruszwica
  • Sadowie – część wsi Luszowice w woj. małopolskim, w pow. chrzanowskim, w gminie Chrzanów
  • Sadowie – wieś w woj. małopolskim, w pow. krakowskim, w gminie Kocmyrzów-Luborzyca
  • Sadowie – część wsi Wrzawy w woj. podkarpackim, w pow. tarnobrzeskim, w gminie Gorzyce
  • Sadowie – wieś w woj. śląskim, w pow. będzińskim, w gminie Mierzęcice
  • Sadowie – wieś w woj. śląskim, w pow. zawierciańskim, w gminie Irządze
  • Sadowie – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. opatowskim, w gminie Sadowie
  • Sadowie – część wsi Chwałowice w woj. świętokrzyskim, w pow. pińczowskim, w gminie Pińczów
  • Sadowie – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. ostrowskim, w gminie Ostrów Wielkopolski

Wikipedia


sadowiec

skoczek sadowiec - gatunek pluskwiaka z rodziny skoczkowatych; bezrąbek sadowiec


SJP.pl

Sadowiec – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie mogileńskim, w gminie Mogilno.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bydgoskiego.

We wsi urodził się prof. Marian Gapiński – nestor polskiego pieczarkarstwa.

Wikipedia


sadowisko

1. dawniej: siedziba, siedlisko;
2. w łowiectwie: tokowisko głuszców


SJP.pl


sądówka

potocznie:
1. wezwanie do sądu;
2. zakład medycyny sądowej


SJP.pl


sadowne

nazwa kilku miejscowości w Polsce


SJP.pl

Sadowne – wieś we wschodniej Polsce, w północno-wschodniej części województwa mazowieckiego, w powiecie węgrowskim. Ma status sołectw. Jest siedzibą gminy Sadowne. Leży przy drodze krajowej nr 50.

Wikipedia


sądownictwo

1. władza sądownicza w kraju;
2. ogół organów wymiaru sprawiedliwości w kraju


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) praw. ogół instytucji wymiaru sprawiedliwości

 (1.2) praw. władza sądowa sprawowana przez instytucje wymiaru sprawiedliwości

Wiktionary

Sądownictwo – oznacza z jednej strony władzę i funkcję wymiaru sprawiedliwości i obowiązującego orzecznictwa, z drugiej – ustrój sądów pewnej kategorii, bądź całego państwa lub społeczności międzynarodowej.

Sądownictwo jest jedną z trzech istotnych funkcji władzy państwowej (władza prawodawcza, wykonawcza i sądowa).


Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. sąd m., sądownik m., sędzia m./ż.

 czas. sądzić ndk., sędziować ndk.

 przym. sądowniczy, sądowy, sądny

 przysł. sądownie

Wiktionary


sadowniczka

sadownik


SJP.pl

Patrz:

sadownik

sądowniczy

dotyczący sądownictwa, sądzenia


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący sądownictwa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sądownictwo n., sądzenie n., sąd m., sędzia m.

 przym. sędziowski

Wiktionary


sądownik

pracownik sądownictwa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba, która uprawia sad

 (1.2) specjalista w dziedzinie zakładania i pielęgnowania sadów

 (1.3) daw. dzierżawca sadu, przedsiębiorca kupujący owoce na drzewach w sadzie

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) pot. roln. ciągnik o zmniejszonym rozstawie kół, przystosowany do wykorzystania w sadownictwie

 (2.2) ogrod. niewielki ogródek (lub jego część) przeznaczona pod uprawę drzew i krzewów owocowych

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Sadownik zebrał owoce.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sadowy mos., sad m., sadek m., sadzik m., sadowniczka ż., sadownictwo n., sadzenie n., posadzenie n., sadzeniak m.

 czas. sadzić ndk., posadzić dk., zasadzać ndk., zasadzić dk., nasadzać ndk., nasadzić dk.

 przym. sadowy, sadowniczy

Wiktionary


sądowny

przestarzałe: sądowy


SJP.pl


sądowo-śledczy

taki, który może wymierzać sprawiedliwość i prowadzić śledztwo


SJP.pl


sądowoadministracyjny

przymiotnik

 (1.1) przym. od sąd administracyjny

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Co do zasady postępowanie sądowoadministracyjne nie odbędzie się, jeśli dana sprawa nie była jeszcze rozpoznawana przez organ administracji publicznej.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌsɔ̃ndɔvɔadmʲĩɲistraˈt͡sɨjnɨ, AS: sõndovoadmʹĩńistracyi ̯ny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) administracyjnosądowy

Wiktionary


sadowski

przymiotnik od: Sadowa, Sadowie


SJP.pl

Sadowski (forma żeńska: Sadowska; liczba mnoga: Sadowscy) – polskie nazwisko szlacheckie. Nazwisko pochodzi (inaczej dla rodów posługujących się innymi herbami) od nazw wsi Sadowice, Sady, Sadowie. Na początku lat 90. XX wieku w Polsce nosiły je 34 924 osoby.Różne rody Sadowskich posługują się różnymi herbami: Nałęcz, Lubicz, Drogomir (istnieją też inne herby, jednak na przestrzeni wieków zostały zapomniane).

Wikipedia


sądowy

dotyczący sądu


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z sądem (instytucją)

 (1.2) związany z sądem (budynkiem)

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jutro sędzina Maria wyda swój pierwszy wyrok sądowy.

 (1.2) Parking sądowy znów jest całkowicie zajęty.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: sɔ̃nˈdɔvɨ, AS: sõndovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sąd mrz., sędzia mos. / ż., sądownictwo n., sądzenie n.

 czas. sądzić ndk., osądzić dk.

 przym. sądny

 przysł. sądownie

Wiktionary


sądrożyce

Sądrożyce – wieś w Polsce, położona w województwie dolnośląskim, w powiecie oleśnickim, w gminie Twardogóra.

W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa wrocławskiego.

Wikipedia


saduceusz

arystokrata w stronnictwie polityczno-religijnym w starożytnej Judei, przeciwnik faryzeuszy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) hist. rel. członek stronnictwa zawiązanego wokół arystokracji kapłańskiej i rodowej starożytnego Izraela istniejącego między II w. p.n.e. a I w. n.e. przeciwstawiającego się faryzeuszom, uznającego Torę pisaną za jedyne źródło objawienia i odrzucającego tradycję ustną;

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jeżeli nawet niektórzy Żydzi skłaniali się do wiary w życie po śmierci, saduceusze przeciwnie, uczyli, że Biblii obcy jest taki pogląd […].

Wiktionary

Powiązane:

 przym. saducejski

Wiktionary


sadura

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Bartek Sadura – polski gitarzysta i perkusista
  • Halina Sadura – polska lekkoatletka
  • Tadeusz Sadura – polski polityk, poseł na Sejm

Wikipedia


sadurski

nazwisko


SJP.pl


sady

ogród owocowy; obszar gdzie zasadzono drzewa lub krzewy owocowe


SJP.pl

Miejscowości i ich części w Polsce

Wg TERYT jest ich 12, w tym 10 podstawowych
  • Sady – część miasta Szczebrzeszyn
  • Sady – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. świdnickim, w gminie Marcinowice
  • Sady – wieś w woj. lubelskim, w pow. zamojskim, w gminie Skierbieszów
  • Sady – wieś w woj. łódzkim, w pow. radomszczańskim, w gminie Żytno
  • Sady – wieś w woj. mazowieckim, w pow. nowodworskim, w gminie Czosnów
  • Sady – wieś w woj. mazowieckim, w pow. płockim, w gminie Słubice
  • Sady – wieś w woj. mazowieckim, w pow. przysuskim, w gminie Potworów
  • Sady – wieś w woj. opolskim, w pow. opolskim, w gminie Niemodlin
  • Sady – wieś w woj. podlaskim, w pow. siemiatyckim, w gminie Drohiczyn
  • Sady – przysiółek wsi Węchadłów w województwie świętokrzyskim, w powiecie pińczowskim, w gminie Michałów
  • Sady – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. poznańskim, w gminie Tarnowo Podgórne
  • Sady – osada w woj. wielkopolskim, w pow. wągrowieckim, w gminie Wągrowiec

Wikipedia


sadyba

siedziba, siedlisko, miejsce zamieszkania, osiedle


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) daw. miejsce zamieszkane, siedziba

 (1.2) książk. prymitywny budynek znajdujący się na odludziu, odosobnione domostwo

Wiktionary

  • Sadyba – osiedle w Warszawie
  • Sadyba – osiedle w Katowicach
  • Sadyba – osiedle w Płońsku
  • Sadyba – Stowarzyszenie na rzecz Ochrony Krajobrazu Kulturowego Mazur „Sadyba”

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Sadyba Dutkowskiego była to na pozór zwykła chata kmieca słomą poszyta, wapnem obielona, o małych oknach, pęcherzami zaciągniętych, sieni długiej a wąskiej, dzielącej ją na dwie części.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: saˈdɨba, AS: sadyba

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) domostwo, siedlisko, osada

 (1.2) zagroda, hist. chutor

Wiktionary


sadysta

1. osoba czerpiąca przyjemność z zadawania cierpienia lub przyglądania się temu;
2. osoba wiążąca osiągnięcie satysfakcji seksualnej z zadawaniem partnerowi bólu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) psych. człowiek lubujący się w zadawaniu innym cierpień lub oglądaniu czyjegoś cierpienia

 (1.2) seks. człowiek odczuwający satysfakcję seksualną znęcając się nad partnerką lub partnerem

Wiktionary

Sadysta (ang. Captivity) – filmowy thriller z 2007 roku, koprodukcja amerykańsko-rosyjska, reżyserem którego jest Roland Joffé.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W obozie zasłynął jako sadysta, który dopuścił się wielu zbrodni na umieszczonych tam dzieciach.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sadomasochizm mrz., sadyzm mrz., sadystyczność ż.

:: fż. sadystka ż.

 przym. sadystyczny

 przysł. sadystycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dręczyciel, okrutnik, zwyrodnialec

Wiktionary


sadystka

1. kobieta czerpiąca przyjemność z zadawania cierpienia lub przyglądania się temu;
2. kobieta wiążąca osiągnięcie satysfakcji seksualnej z zadawaniem partnerowi bólu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta lubująca się w zadawaniu innym cierpień lub oglądaniu czyjegoś cierpienia

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sadysta m., sadyzm mrz., sadystyczność ż.

 przym. sadystyczny

 przysł. sadystycznie

Wiktionary


sadystycznie

przysłówek

 (1.1) w sposób sadystyczny

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌsadɨˈstɨt͡ʃʲɲɛ, AS: sadystyčʹńe

Wiktionary

Powiązane:

 przym. sadystyczny

 rzecz. sadyzm m., sadystyczność ż., sadysta m., sadystka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) brutalnie, bezlitośnie, bestialsko, krwawo, okrutnie, niehumanitarnie, nielitościwie, niemiłosiernie

Wiktionary


sadystyczniej

stopień wyższy od przysłówka: sadystycznie


SJP.pl


sadystyczność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co sadystyczne; cecha tych, którzy są sadystyczni

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sadyzm m., sadysta m., sadystka ż.

 przym. sadystyczny

 przym. sadystycznie

 przysł. sadystycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) brutalność, krwawość, okrutność, nieludzkość, nielitościwość, niemiłosierność, zezwierzęcenie, zdziczenie, zwyrodniałość

Wiktionary


sadystyczny

sadyzm


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) cechujący się sadyzmem, okrucieństwem

 (1.2) seks. przejawiający skłonność do sadyzmu w sferze erotyki

Wiktionary

Patrz:

sadyzm

Przykłady

 (1.1) Gdy rozpoznano w nim olimpijczyka, trafił w ręce sadystycznego oprawcy.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sadyzm m., sadysta m., sadystka ż., sadystyczność ż.

 przysł. sadystycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) okrutny, brutalny, bezlitosny, nieludzki, niemiłosierny

Wiktionary


sadyzm

1. czerpanie przyjemności z zadawania cierpienia lub przyglądania się temu;
2. dewiacja seksualna polegająca na wiązaniu satysfakcji seksualnej z zadawaniem partnerowi bólu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) med. zaburzenie seksualne polegające na doznawaniu podniecenia i zadowolenia seksualnego poprzez zadawanie bólu i upokorzenie partnera;

 (1.2) psych. skłonność do znęcania się nad innymi

Wiktionary

Sadyzm – rodzaj zaburzenia seksualnego (parafilii), w którym jednostka odczuwa podniecenie seksualne w wyniku zadawania partnerowi fizycznego i psychicznego bólu oraz upokarzania go. Jego przeciwieństwem jest masochizm, dlatego związki sadomasochistyczne mogą stanowić źródło satysfakcji dla obu stron.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. sadomasochizm mrz., sadysta mos., sadystka ż., sadystyczność ż.

 przym. sadystyczny

 przysł. sadystycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) bestialstwo, brutalność, okrucieństwo, zdziczenie, zwyrodnienie

Wiktionary


sadz

1. skrzynia z otworami do przetrzymywania żywych ryb;
2. miejsce w łodzi rybackiej na złowione, żywe ryby


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) ryb. skrzynia z otworami służąca do przechowywania żywych ryb w miejscu przepływu wody

 (1.2) ryb. pojemnik z siatki używany do chowu łososi w przybrzeżnych wodach morskich

 (1.3) ryb. w łodzi rybackiej: wydzielony obszar, pomieszczenie zawierające wodę służące do przechowywania złowionych ryb

Wiktionary

Sadz - urządzenie do hodowli ryb ograniczone od dołu oraz po bokach za pomocą luźno ułożonych desek, siatki lub rozciągniętej sieci, pozwalające na naturalny przepływ wody. Pozwala na krótkotrwałe przechowywanie żywych ryb.

Głównym zastosowaniem sadzów jest marikultura.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: sat͡s, AS: sac

Wiktionary

Powiązane:

 przym. sadzowy

Wiktionary


sadza

miałki proszek złożony z drobnych kryształków grafitu, powstały w wyniku niecałkowitego spalania lub termicznego rozkładu związków węgla


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) stały, pylisty produkt niepełnego spalania zawierający głównie bezpostaciowy węgiel;

forma czasownika.

 (2.1) 3. os. lp. od: sadzać

Wiktionary

Sadza (pot. kopeć) – produkt powstający w trakcie niepełnego spalania paliw i innych materiałów zawierających w swoim składzie chemicznym znaczne ilości węgla. Głównym, choć nie jedynym, składnikiem sadzy jest amorficzna postać węgla. Oprócz tego sadza zawiera zwykle drobne struktury grafitopodobne, niewielkie ilości fulerenów i struktur fulerenopodobnych oraz resztki spalanych substancji organicznych, np: tłuszcze i popiół.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) – Mikołaj jest święty i ma jakąś magię. Potrafi jeździć saniami, które ciągną renifery. Do mnie wszedł przez komin i był brudny od sadzy.

 (1.1) Mokrzy, rozczochrani i usmoleni na całym ciele sadzami z komina, w migotliwym świetle płonących wokół ogarków musieliśmy istotnie wyglądać jak diabły, stroiliśmy przy tym miny w naszym pojęciu okropne.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈsad͡za, AS: saʒa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sadzielnik mos.

 przym. sadzowy

Wiktionary


sadzać

1. pomagać usiąść; wskazywać miejsce do siedzenia;
2. zamykać kogoś w więzieniu


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. posadzić)

 (1.1) umieszczać na miejscach siedzących

 (1.2) pot. krym. umieszczać w więzieniu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Sadzawka ż., sadzanie n., sadzawka ż.

 czas. przesadzać, przesiadać się, sadzić

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) sadowić, usadzać

 (1.2) aresztować, osadzać

Wiktionary


sadzak

kołek używany do robienia otworów w glebie przy sadzeniu roślin


SJP.pl


sadzanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|sadzać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. niesadzanie n.

 czas. sadzać ndk.

Wiktionary


sadzanka

sadzanka rumienica, sadzanka cesarska - gatunki motyla z rodziny niedźwiedziówkowatych


SJP.pl


sadzarka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) roln. leśn. maszyna służąca do sadzenia roślin;

Wiktionary

Sadzarka – maszyna do mechanicznego sadzenia roślin bulwiastych (np. ziemniaków), cebulowych (np. tulipanów), rozsady (np. kapusty, selera, tytoniu, ryżu) oraz młodych drzewek.

Sadzarka jest wyposażona w redlice służące do wykonywania bruzd oraz w elementy zasypujące wysadzany materiał.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: saˈd͡zarka, AS: saʒarka

Wiktionary

Powiązane:

 czas. sadzić ndk., wsadzić dk., zasadzić dk.

 rzecz. sadzenie, sadzonka

Wiktionary


sadzaweczka

mała sadzawka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. zdrobn. od: sadzawka

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌsad͡zaˈvɛt͡ʃka, AS: saʒavečka

Wiktionary


sadzawka

basen z wodą stanowiący ozdobną cześć budowli lub parku, w starożytności także do gromadzenia wody pitnej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. toponim, nazwa polskich miejscowości;

Wiktionary

Sadzawka – wypełnione wodą niewielkie zagłębienie wykopane w gruncie, utworzone w rezultacie konkretnego zapotrzebowania społecznego lub gospodarczego na retencję wód stojących.

Materiał ziemny zgromadzony podczas budowy sadzawki stanowi zazwyczaj zagospodarowywany materiał odpadowy, bowiem nie jest surowcem wykorzystywanym gospodarczo, tak jak to ma miejsce w przypadku kopalin wydobywanych z wyrobisk powierzchniowych zajmowanych później przez zbiorniki poeksploatacyjne.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Pani Honorata mieszkała w Sadzawce do wojny.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sadzawka ż., sadzenie n., sadzonka ż., sad m.

 czas. sadzać ndk., sadzić ndk.

Wiktionary


sadze

1. wielotomowy utwór epicki opisujący dzieje jakiejś rodziny, przynoszący obraz jakiejś epoki,
2. pochodząca ze wczesnego średniowiecza staroskandynawska opowieść prozą o norweskich i islandzkich władcach, rodach


SJP.pl

Sadz - urządzenie do hodowli ryb ograniczone od dołu oraz po bokach za pomocą luźno ułożonych desek, siatki lub rozciągniętej sieci, pozwalające na naturalny przepływ wody. Pozwala na krótkotrwałe przechowywanie żywych ryb.

Głównym zastosowaniem sadzów jest marikultura.

Wikipedia


sadzeniaczek

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od sadzeniak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sadzeniak m.

Wiktionary


sadzeniak

ziemniak przeznaczony do sadzenia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) roln. bulwa ziemniaka przeznaczona do sadzenia

Wiktionary

Wymowa:

IPA: saˈd͡zɛ̃ɲak, AS: saʒńak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sadownik mos./mrz., sadzenie n., sadzonka ż., sad m., sadzeniaczek mrz.

 przym. sadzeniakowy

 czas. sadzić

Wiktionary


sadzeniakowy

przymiotnik od: sadzeniak


SJP.pl


sadzenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|sądzić.

Wiktionary

Sadzenie – czynność agrotechniczna w sadownictwie, ogrodnictwie, leśnictwie, polegająca na umieszczaniu sadzonek drzew, krzewów lub roślin w ziemi na obszarze przeznaczonym pod sad, plantację, park, zalesienie lub odnowienie lasu. Sadzonki przeznaczone do sadzenia są wcześniej wyjęte z gleby w szkółce lub z samosiewu.

Sposoby sadzenia
  • ręcznie przy użyciu: motyki, szpadla, kostura sadzarskiego, dołownika itp. narzędzi
  • mechanicznie przy użyciu sadzarek
  • mechaniczno-ręczne

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. sąd mrz., sędzia ż./mos.

Wiktionary


sadzeniowy

związany z sadzeniem, nadający się do sadzenia


SJP.pl


sadżi

w starożytnym Egipcie: epicki utwór prozaiczny zbliżony do noweli


SJP.pl


sądzić

1. pełnić funkcję sędziego, rozpatrywać sprawę sądową;
2. oceniać, osądzać;
3. uważać, być zdania, mniemać;
4. przestarzale: przyznawać coś komuś (dziś tylko w wyrażeniu "coś jest komuś sądzone" - coś jest czyimś przeznaczeniem)


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. brak)

 (1.1) oceniać, jak należy zakwalifikować określony stan rzeczy z punktu widzenia prawa

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. brak)

 (2.1) mieć o czymś jakieś zdanie

czasownik zwrotny niedokonany sądzić się (dk. brak)

 (3.1) prowadzić z kimś spór sądowy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dostałem wezwanie do sądu. Będą sądzić mojego sąsiada za rzekome paserstwo.

 (2.1) Co sądzisz o naszej nowej nauczycielce matematyki?

 (3.1) Joanna długo sądziła się z byłym mężem o alimenty.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈsɔ̃ɲd͡ʑit͡ɕ, AS: sõńʒ́ić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sąd mrz., sędzia mos./ż., sędzina ż., sędziostwo n., odsądzenie n., odsądzanie n., osądzenie n., osądzanie n., posądzenie n., posądzanie n., przesądzenie n., przesądzanie n., przysądzenie n., przysądzanie n., rozsądzenie n., rozsądzanie n., wysądzenie n., zasądzenie n., zasądzanie n., sędziowanie n.

 czas. odsądzić dk., odsądzać ndk., osądzić dk., osądzać ndk., posądzić dk., posądzać ndk., przesądzić dk., przesądzać ndk., przysądzić dk., przysądzać ndk., rozsądzić dk., rozsądzać ndk., wysądzić dk., zasądzić dk., zasądzać ndk., sędziować ndk.

 przym. sądowy, sędziowski

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) myśleć, uważać

Wiktionary


sadziec

bylina z rodziny złożonych, rosnąca w zaroślach nad brzegami wód


SJP.pl

Sadziec (Eupatorium L.) – rodzaj roślin należący do rodziny astrowatych. Jest bardzo trudny do klasyfikacji taksonomicznej i w różnych ujęciach bardzo zmienna jest liczba podawanych w jego obrębie gatunków – od około 40–45 do 126 i więcej – nawet bardzo szerokich ujęć obejmujących ok. 1200 gatunków. Zasięg rodzaju obejmuje wschodnią część Ameryki Północnej, Europę i wschodnią Azję. W Polsce dziko rośnie tylko sadziec konopiasty E. cannabinum (zarazem gatunek typowy rodzaju). Rośliny te występują na różnych siedliskach od wilgotnych i cienistych po suche i słoneczne.

Wikipedia


sadzielnik

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) stpol. kominiarz

Wiktionary

Wymowa:

IPA: saˈd͡ʑɛlʲɲik, AS: saʒ́elʹńik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sadza ż.

Wiktionary


sadzik

nazwisko


SJP.pl


sadzikowski

nazwisko


SJP.pl


sadziński

nazwisko


SJP.pl


sadzone

1. umieszczać w ziemi sadzonki, bulwy itp.;
2. potocznie o człowieku: poruszać się szybko, pędzić;
3. potocznie: powtarzać coś często w wypowiedzi;
4. rzadko: sadzać;
5. sadzić się - popisywać się czymś


SJP.pl


sadzoneczka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) niewielka sadzonka

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Potem, kiedy sadzoneczka urośnie, zmężnieje, to będzie próbowała zawładnąć niepodzielnie naszym ogrodem.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sadzonka ż.

 czas. posadzić dk., sadzić ndk., zasadzić dk.

Wiktionary


sadzonka

1. młoda roślina wyhodowana z nasienia, do czasu jej przesadzenia; flanc, rozsada, flanca
2. pęd lub część pędu, korzenia albo liścia odcięte od rośliny macierzystej i przygotowane do sadzenia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) bot. fragment rośliny, z którego może wyrosnąć cała roślina

 (1.2) ogrod. wyhodowana w szklarni lub inspekcie młoda roślina przeznaczona do wysadzenia do gruntu

 (1.3) leśn. jednoroczne lub paroletnie drzewko przeznaczone do sadzenia lasu

Wiktionary

Sadzonka, odnóżka – fragment rośliny (część pędu, korzenia, liść lub jego część), zdolny do rozrostu w nową, w pełni funkcjonalną roślinę. Stosowanie sadzonek jest jednym ze sposobów rozmnażania wegetatywnego. Sadzonkowanie jest stosowane głównie w sadownictwie i innych działach ogrodnictwa. Czasem mianem sadzonek określa się także wyjęte z gleby i przygotowane do przesadzenia w inne miejsce siewki roślin.

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Wanda kupiła trzynaście sadzonek pomidorów malinowych.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: saˈd͡zɔ̃nka, AS: saʒõnka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sadzarka ż., sadzeniak mzw., sadzenie n., sadzawka ż., Sadzawka ż.

:: zdrobn. sadzoneczka ż.

 czas. sadzić ndk., zasadzić dk., posadzić dk.

 przym. sadzonkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) odnóżka, rozsada, szczep; gw-pl|Górny Śląsk|ablyger, ablyjger.

 (1.2) flanca, flanc, rozsada

Wiktionary


sadzonkowy

przymiotnik od: sadzonka (np. materiał sadzonkowy)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z sadzonką, dotyczący sadzonki

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sadzenie n., sadzonka ż.

Wiktionary


sadzony

1. umieszczać w ziemi sadzonki, bulwy itp.;
2. potocznie o człowieku: poruszać się szybko, pędzić;
3. potocznie: powtarzać coś często w wypowiedzi;
4. rzadko: sadzać;
5. sadzić się - popisywać się czymś


SJP.pl

forma czasownika.

 (1.1) ims. przymiotnikowy bierny od: sadzić

przymiotnik

 (2.1) kulin. o jajku: rozbity na patelnię i usmażony bez mieszania

Wiktionary

Wymowa:

IPA: saˈd͡zɔ̃nɨ, AS: saʒõny

Wiktionary


sadzowy

sadza, sadz


SJP.pl

Patrz:

sadza, sadz

sadzulec

narzędzie ręczne używane do sadzenia odciętych pędów drzew, zwykle topolowych lub wierzbowych


SJP.pl


sadzyk

siatka do przetrzymywania ryb


SJP.pl


sadło

tkanka tłuszczowa odkładająca się wokół narządów wewnętrznych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zwierzęca tkanka tłuszczowa

 (1.2) przen. pot. tkanka tłuszczowa człowieka

 (1.3) daw. słonina

Wiktionary

Sadło – tłuszcz trzewiowy świni, gromadzący się w otokach w okolicach przynerkowych. Sadło ma szerokie zastosowanie w kuchni. Wytopiony z sadła tłuszcz nazywany jest smalcem.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz.

:: zdrobn. sadełko n.

 przym. sadłowaty

frazeologia.

 obrosnąć w sadło / obrastać w sadło • nie dla psa kiełbasa, nie dla kota sadło • nie przybędzie sadła z cudzej sławy jadła • wie kot czyje sadło zjadł • zalać sadła za skórę / zalać gorącego sadła za skórę

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

 (1.3) zobtłum|słonina.

* białoruski: (1.1) сала n.

* kaszubski: (1.1) sadło n.

* łaciński: (1.1) arvina ż.; (1.3) arvina ż.

* szwedzki: (1.1) späck n.

* ukraiński: (1.1) сало n.

* wilamowski: (1.1) śmar n., šmār n., śmaor n.

źródła.

== sadło (język kaszubski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) sadło

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈsadwɔ, AS: sadu̯o

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: zdrobn. sadełko n.

 przym. sadłowaty

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz.

:: zdrobn. sadełko n.

 przym. sadłowaty

frazeologia.

 obrosnąć w sadło / obrastać w sadło • nie dla psa kiełbasa, nie dla kota sadło • nie przybędzie sadła z cudzej sławy jadła • wie kot czyje sadło zjadł • zalać sadła za skórę / zalać gorącego sadła za skórę

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

 (1.3) zobtłum|słonina.

* białoruski: (1.1) сала n.

* kaszubski: (1.1) sadło n.

* łaciński: (1.1) arvina ż.; (1.3) arvina ż.

* szwedzki: (1.1) späck n.

* ukraiński: (1.1) сало n.

* wilamowski: (1.1) śmar n., šmār n., śmaor n.

źródła.

== sadło (język kaszubski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) sadło

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

 (1.1) tłëst

Wiktionary


sadłowice

2 miejscowości w Polsce:

  • Sadłowice – wieś w woj. lubelskim, w pow. puławskim, w gminie Puławy
  • Sadłowice – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. opatowskim, w gminie Wojciechowice

Wikipedia


sadłowo

  • Sadłowo – wieś w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie rypińskim, w gminie Rypin
  • Sadłowo – wieś w województwie mazowieckim, w powiecie żuromińskim, w gminie Bieżuń
  • Sadłowo – wieś w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Biskupiec
  • Sadłowo – wieś w województwie zachodniopomorskim, w powiecie stargardzkim, w gminie Suchań

Wikipedia


sadłowski

nazwisko


SJP.pl


safakis

rzeczownik, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto portowe we wschodniej Tunezji

Wiktionary

Safakis (arab. ‏صفاقس‎, Şafāqiş, fr. Sfax) – miasto portowe na wschodnim wybrzeżu Tunezji, ośrodek administracyjny gubernatorstwa Safakis, nad zatoką Mała Syrta, 270 km na południowy wschód od Tunisu. W 2014 roku mieszkały w nim około 273 tysiące osób (2013). Drugie co do wielkości miasto kraju.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: saˈfacis, AS: safaḱis

Wiktionary


safandulstwo

brak energii; gnuśność


SJP.pl


safanduła

(r. męski) niezaradny i mało energiczny mężczyzna


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) człowiek niezdarny, ślamazarny

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przestań przyprowadzać tu tego safandułę i nie chcę, byś się z nim bawiła.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) niedojda, ciamajda, ciapa, fajtłapa, niezdara, fujara, oferma, niedołęga, gamoń; reg. śl. borok, ciućmok.

Wiktionary


safandułowaty

mający cechy safanduły; niezdarny, ociężały, niedołężny


SJP.pl


safandułowy

safanduła


SJP.pl

Patrz:

safanduła

safar

imię męskie


SJP.pl

Safar (arab. صفر) jest drugim miesiącem kalendarza muzułmańskiego i tak jak wszystkie miesiące tego kalendarza jest ruchomy i przypada na różne pory roku. Podobno jego nazwa wywodzi się od żółtaczki, na którą to miano zapadać w porze roku przypadającej na miesiąc Safar przed reformą kalendarzową Mahometa, choć jest to tylko jedna z kilku hipotez. W tym miesiącu obchodzono kiedyś święto powrotu pielgrzymów z Mekki.

Wikipedia


safari

1. karawany wyprawy myśliwskiej (lub innej) wraz z ludźmi, zwierzętami, wozami i sprzętem w Afryce Wschodniej;
2. styl ubierania się naśladujący stroje Europejczyków na wyprawach safari;
3. o ubraniu: mający taki fason, np. kostium safari;
4. samochód typu Tata Safari


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) afrykańska wyprawa, której celem jest polowanie na zwierzęta;

 (1.2) strój noszony w Afryce podczas safari (1.1)

 (1.3) przen. długa ciężka podróż lub wyprawa wojenna

Wiktionary

Safari – wyprawa myśliwska, ewentualnie dłuższa podróż karawanowa w Afryce Wschodniej. Obecnie, wraz z rozwojem globalnej turystyki, coraz częściej terminem tym określa się formę zorganizowanego wypoczynku i rekreacji poprzez podziwianie i fotografowanie naturalnej przyrody, a zwłaszcza świata zwierząt w ich naturalnym środowisku.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Podczas safari podziwialiśmy stado słoni.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: saˈfarʲi, AS: safarʹi

Wiktionary


safe

[czytaj: sejf] rzadko: skrytka w skarbcu bankowym; sejf, safes


SJP.pl

Safe – album zespołu Collage wydany w 1996 roku nakładem wytwórni Ars Mundi. W 2003 Metal Mind Records wydał rozszerzoną wersję remasterowaną.

Wikipedia


safes

[czytaj: sejfs] rzadko: skrytka w skarbcu bankowym; sejf, safe


SJP.pl


saffloryt

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) miner. rzadki minerał z gromady arsenków, arsenek kobaltu;

Wiktionary

Saffloryt – minerał z gromady arsenków. Należy do grupy minerałów rzadkich.

Nazwa pochodzi od niem. Safflor (ang. Safflower = krokosz barwierski), nawiązuje do zastosowania tego minerału do wyrobu barwnika.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. safflorytowy

Wiktionary


safian

skóra kozia wyprawiona garbnikami roślinnymi


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) cienka, wyprawiona, kolorowo barwiona skóra kozia;

Wiktionary

Safian – cienka i miękka, wyprawiona garbnikami roślinnymi i barwiona skóra koźla lub barania, używana do oprawiania książek, w produkcji obuwia lub obić mebli itp. Etymologię wyrazu można wywodzić od ros.: safiàn, tur.: sachtijan, perskiego: sächtijān, w którym sächt oznacza mocny.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Rozłożyliśmy się na skórach jelenich; rozesłano przed nami zamiast obrusa bawolą skórę, wyprawioną jak najdoskonalszy safian.

 (1.1) Jedna tylko, panna Wanda, nie mogła usnąć. Była to śliczna dziewczyna o zielonych oczach. Wiedziała o swojej urodzie i obnosiła ją jak paw, ptak nadobny i nadobnie głupi. Uporczywie przynosiła Basi swój pamiętnik w safian oprawny i równie natarczywie prosiła o „protekcję”.

 (1.1) Panowie Potoccy chcieli swego czasu, żebym z nim za granicę dla jego edukacyi jechał, żeby to pięknych manier przy mnie nabrał. Ale ja powiedziałem: „Nie pojadę właśnie dla jego niedbałości, bo on u żadnego buta dwóch uszu niema i w moichby się po dworach prezentował, a safian drogi”.

 (1.1) Teraz nieznajoma przypomniała się bardziej w porę. Niebawem Balzac otrzymał nową przesyłkę ze stepów: książkę oprawną w zielony safian, „Naśladowanie Chrystusa”. Przyszło w chwili, gdy Balzac męczył się nad swoją powieścią „Lekarz wiejski”, wielokrotnie i mozolnie przerabianą, natchnioną duchem ewangelicznym.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈsafʲjãn, AS: safʹi ̯ãn

Wiktionary

Powiązane:

 przym. safianowy

Wiktionary


safianowy

wykonany, zrobiony z safianu


SJP.pl


saficki

1. związany z Safoną;
2. strofa saficka - strofa występująca w poezji klasycznej i poezji polskiej XVI wieku, składająca się z trzech wierszy jedenastozgłoskowych i jednego pieciozgłoskowego


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Safoną, dotyczący Safony

 (1.2) książk. związany z safizmem, miłością lesbijską, dotyczący miłości lesbijskiej

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Safona ż., Safo ż., safizm m.

 przym. Saficki

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) lesbijski, lesbiański

Wiktionary


saficzny

saficki


SJP.pl


safin

nazwisko


SJP.pl


safizm

popęd płciowy kobiety do innej kobiety; safonizm, lesbizm, lesbijstwo, lesbianizm, miłość lesbijska


SJP.pl

Homoseksualność, homoseksualizm (z greki ὁμόιος homoios „taki sam, równy” oraz z łac. sexualis „płciowy”) – pociąg romantyczny, seksualny lub zachowanie seksualne pomiędzy osobami tej samej płci. Obok heteroseksualności i biseksualności jest jedną z trzech głównych orientacji psychoseksualnych w ramach kontinuum seksualnego.

Wikipedia


safjan

nazwisko


SJP.pl


saflor

roślina rosnąca na terenach półpustynnych w Azji i Indiach; krokosz barwierski


SJP.pl


safo

gatunek ptaka z rodziny kolibrowatych; safo długosterny, safo kometa


SJP.pl

Safo, safo długosterny, safo kometa (Sappho sparganurus) – gatunek ptaka z rodziny kolibrowatych (Trochilidae), zamieszkujący środkowo-zachodnią część Ameryki Południowej.

Systematyka i zasięg występowania

Wikipedia


safona

(VII/VI w. p.n.e.), poetka grecka z Mityleny na wyspie Lesbos; Safo


SJP.pl

Safona, Safo, Sapfo (gr. Σαπφώ, łac. Sappho) – grecka poetka, żyjąca na przełomie VII i VI wieku p.n.e., przedstawicielka poezji lirycznej (liryka eolska).

Wikipedia


safonizm

popęd płciowy kobiety do innej kobiety; safizm, lesbizm, lesbijstwo, lesbianizm, miłość lesbijska


SJP.pl


safonka

lesbijka, homoseksualistka; trybada


SJP.pl

Lesbijka (rzadziej safonka lub trybada) – kobieta o orientacji homoseksualnej, czyli taka, która odczuwa romantyczny i seksualny pociąg do innych kobiet, i w oparciu o ten pociąg może budować własną tożsamość oraz zawierać trwałe związki z innymi kobietami, a także odczuwać przynależność do społeczności osób odczuwających ten pociąg.

Wikipedia


safrane

[czytaj: safran] samochód typu Renault Safrane


SJP.pl


safranina

zasadowy i kwasowy barwnik należący do barwników azynowych, dający jaskrawe wybarwienia bawełny i wełny


SJP.pl

Safranina – organiczny związek chemiczny, barwnik stosowany do barwienia tkanin, skóry, papieru i preparatów mikroskopowych.

Wikipedia


safrol

organiczny związek chemiczny w postaci bezbarwnej lub lekko żółtej, oleistej cieczy, ekstrahowany z kory korzenia i owoców sasafrasa


SJP.pl

Wikipedia


safronka

wieś w Polsce


SJP.pl

Safronka (niem. Saffronken) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie nidzickim, w gminie Janowiec Kościelny. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. Wieś znajduje się na terenie parafii rzymskokatolickiej w Napierkach.

Wikipedia


sąg

4 metry sześcienne drewna


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) stos drewna o objętości 4 m³;

 (1.2) pot. każdy stos drewna

Wiktionary

Sąg – rodzaj jednostki miary objętości drewna, która jest stosowana w leśnictwie oraz drzewnictwie. Każdy sąg zawiera stos drewna o objętości 4 m³(p) (metry przestrzenne) z jednego sortymentu.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ojciec przywiózł z lasu trzy sągi drewna.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: sɔ̃ŋk, AS: sõŋk

Wiktionary

Powiązane:

 czas. sięgać, sięgnąć

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) daw. gwara. sąga

Wiktionary


saga

1. wielotomowy utwór epicki opisujący dzieje jakiejś rodziny, przynoszący obraz jakiejś epoki,
2. pochodząca ze wczesnego średniowiecza staroskandynawska opowieść prozą o norweskich i islandzkich władcach, rodach


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) tradycyjna opowieść islandzka, skandynawska

 (1.2) utwór epicki opisujący historię jakiejś rodziny

Wiktionary

  • saga – dzieło epickie
  • Saga – powiat w Chinach
  • Saga – miasto w Japonii
  • Saga – prefektura w Japonii
  • Saga – miejscowość w Katalonii
  • Saga – kanadyjska grupa muzyczna
  • Saga – szwedzka piosenkarka
  • Saga – cesarz Japonii
  • SAGA – kompleks białek u drożdży
  • Saga – amerykańska seria komiksowa
  • Saga – marka herbaty ekspresowej

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Naukowcy odkryli rękopis islandzkiej sagi z XIII wieku.

 (1.2) Ta powieść to barwna saga pewnej warszawskiej rodziny.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈsaɡa, AS: saga

Wiktionary

Powiązane:

 przym. sagowy

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 przym. sagowy

frazeologia.

etymologia.

 (1.1) etym|isl|saga.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) saga

* arabski: (1) أسطورة

* baskijski: (1.1) saga; (1.2) saga

* bułgarski: (1.1) сага ż.

* islandzki: (1.1) saga

* słowacki: (1.1) sága ż.; (1.2) sága ż.

* szwedzki: (1.1) saga

źródła.

== saga (język angielski.) ==

wymowa.

 IPA|ˈsɑːɡə.

 audio|LL-Q1860 (eng)-Vealhurl-saga.wav.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) liter. saga

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


sagaj

rodzaj sztyletu u ludów wschodnich i południowych


SJP.pl


sagamihara

miasto w Japonii


SJP.pl

Sagamihara (jap. 相模原市 Sagamihara-shi) – miasto w Japonii, w prefekturze Kanagawa, na wyspie Honsiu. Ma powierzchnię 328,91 km². W 2020 r. mieszkały w nim 725 302 osoby, w 332 069 gospodarstwach domowych (w 2010 r. 717 561 osób, w 302 652 gospodarstwach domowych). Sagamihara jest jednym z miast oznaczonych rozporządzeniem rządowym.

Wikipedia


sagamiharski

Sagamihara


SJP.pl

Patrz:

Sagamihara

sagan

duży garnek lub jego zawartość


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) przest. duże naczynie z miedzi bądź żelaza, w którym gotuje się wodę lub większe ilości jedzenia

 (1.2) zawartość sagana (1.1)

 (1.3) przen. pot. łeb, głowa

 (1.4) gw-pl|Kraków. czajnik

Wiktionary

Osoby

  • Carl Sagan (1934–1996) – amerykański astronom, pisarz i popularyzator nauki
  • Françoise Sagan (1935–2004) – pisarka francuska
  • Iwona Sagan (ur. 1958) – polski geograf
  • Jerzy Sagan (1928–1998) – polski aktor teatralny i filmowy
  • Leontine Sagan (1889–1974) – austriacka aktorka oraz reżyser teatralna i filmowa
  • Peter Sagan (ur. 1990) – słowacki kolarz
  • Stanisław Sagan (ur. 1951) – polski prawnik
  • Wiesław Sagan (ur. 1955) – polski urzędnik państwowy, wojewoda legnicki

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Szczepan stał znowu przy patelni, rondlach i saganach.

 (1.2) We trzech zjedli sagan zupy.

 (1.3) Idź stąd już, bo walnę cię w ten głupi sagan!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈsaɡãn, AS: sagãn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: zdrobn. saganek m.

Wiktionary


saganaki

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) kulin. mała patelnia z dwoma uszkami używana w kuchni greckiej

 (1.2) kulin. greckie danie przygotowywane na patelni saganaki (1.1), najczęściej smażony, panierowany ser, czasem z krewetkami lub małżami, niekiedy flambirowany

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Z wakacji na Krecie przywiozłam sobie komplet czterech saganaki.

 (1.2) Na przekąskę do ouzo zamówiliśmy saganaki i sałatkę z fetą.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌsaɡãˈnaci, AS: sagãnaḱi

Wiktionary


saganek

mały garnek, kociołek


SJP.pl


saganowski

nazwisko


SJP.pl

  • Bogusław Saganowski − polski piłkarz futsalowy i plażowy
  • Marek Saganowski − polski piłkarz, reprezentant Polski

Wikipedia


sagarmatha

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. Mount Everest

Wiktionary

Mount Everest, Czomolungma (tyb. ཇོ་མོ་གླང་མ, ZWPY Qomolangma, Wylie Jo mo glang ma; nep. सगरमाथा, Sagarmāthā; chiń. upr. 珠穆朗玛峰; pinyin Zhūmùlǎngmǎ Fēng) – najwyższy szczyt Ziemi (8849 m n.p.m.[patrz niżej], podaje się też wysokość 8844 (pomiary chińskie) lub 8850 (pomiary amerykańskie)), ośmiotysięcznik położony w Himalajach Wysokich (Centralnych), na granicy Nepalu i Chińskiej Republiki Ludowej (Tybetu). Po chińskiej stronie objęty ochroną jako rezerwat biosfery pod nazwą Rezerwat Biosfery Czomolungmy.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Czytałem świetną książkę o wyprawie na Sagarmatha.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Czomolungma, Mount Everest, Qomolangma, Szczyt XV

Wiktionary


sagatys

1. gatunek tkaniny, płótno farbowane na niebiesko z białymi punktami
2. tkanina lniana domowej roboty


SJP.pl


sagem

produkt marki Sagem


SJP.pl

SAGEM (Société d’Applications Générales de l’Electricité et de la Mécanique – pol. Towarzystwo Ogólnych Zastosowań Elektryczności i Mechaniki) – francuskie przedsiębiorstwo, zajmujące się produkcją telefonów komórkowych, projektorów, kamer cyfrowych i innych urządzeń elektronicznych. Część przedsiębiorstwa zajmuje się produkcją elektronicznych urządzeń dla wojska. Obecnie firma Sagem znajduje się w grupie Safran.

Wikipedia


sagenit

odmiana rutylu wykształcona w postaci igiełkowych mikroskopowych wrostków w innych minerałach, np. w biotycie


SJP.pl


sagging

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) moda na noszenie nisko opuszczonych spodni

Wiktionary

Sagging – sposób noszenia spodni, które zwisają tak, że górna część spodni znajduje się znacznie poniżej talii, czasami odsłaniając większą część majtek. Osoba nosząca obwisłe spodnie jest czasami nazywana „saggerem”, a w niektórych krajach praktyka ta jest znana jako „low-riding”.

Wikipedia


sagitalny

szew sagitalny (szew strzałkowy) - spojenie kości ciemieniowych czaszki


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) anat. strzałkowy (biegnący w kierunku tył-przód)

Wiktionary


sago

mączka z rdzenia niektórych palm


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) mączka otrzymywana z m.in. sagowców, także jej zamienniki z mąki np. kartoflanej;

Wiktionary

Sago – rodzaj mączki (skrobi) wyrabianej z wnętrza palmy sagowej Metroxylon sagu i niektórych sagowców. Stanowi podstawę wyżywienia ludności Nowej Gwinei i Moluków. W niektórych innych krajach tropikalnych jest ważnym, lecz nie podstawowym produktem żywnościowym.

Wikipedia


sągolewski

nazwisko


SJP.pl


sagowce

rząd roślin z gromady nagonasiennych


SJP.pl

Wikipedia


sagowcowate

rodzina roślin z rzędu sagowców


SJP.pl

Sagowiec, cycas (Cycadaceae Pers.) – rodzaj roślin z monotypowej rodziny sagowcowych Cycadaceae. W obrębie rodzaju wyróżnianych jest ok. 100–110 gatunków, wliczając w to czasem wyodrębniany rodzaj Epicycas. Nazwa rodzajowa Cycas pochodzi od greckiego słowa Koikas oznaczającego „rodzaj palmy”, ze względu na fizyczne podobieństwo sagowców do palm, mimo braku bliskiego pokrewieństwa.

Wikipedia


sagowcowaty

o cechach sagowcowatych (rodzina roślin)


SJP.pl


sagowcowe

klasa roślin z gromady nagonasiennych


SJP.pl

Wikipedia


sagowcowy

1. sagowiec;
2. o cechach sagowcowych (klasa roślin)


SJP.pl


sagowiec

1. rodzaj roślin z rodziny sagowcowatych;
2. przedstawiciel rzędu roślin z gromady nagonasiennych


SJP.pl

Sagowiec, cycas (Cycadaceae Pers.) – rodzaj roślin z monotypowej rodziny sagowcowych Cycadaceae. W obrębie rodzaju wyróżnianych jest ok. 100–110 gatunków, wliczając w to czasem wyodrębniany rodzaj Epicycas. Nazwa rodzajowa Cycas pochodzi od greckiego słowa Koikas oznaczającego „rodzaj palmy”, ze względu na fizyczne podobieństwo sagowców do palm, mimo braku bliskiego pokrewieństwa.

Wikipedia


sagownica

drzewo z rodziny palm, z którego otrzymuje się gruboziarnistą kaszę


SJP.pl

Sagownica (Metroxylon Rottb.) – rodzaj roślin z rodziny arekowatych, czyli palm (Arecaceae). Obejmuje 7–8 gatunków. Palmy te pochodzą ze wschodnich Moluków i Nowej Gwinei oraz wysp Oceanii w zachodniej części Pacyfiku (Archipelag Bismarcka, Wyspy Salomona, Karoliny, Fidżi, Samoa, Vanuatu, Wallis i Futuna). Sagownica sagowa M. sagu rozprzestrzeniona została jako uprawiana i dziczejąca w Azji Południowo-Wschodniej. Są to rośliny monokarpiczne – zamierające po wydaniu owoców (które dojrzewają przez trzy lata), przy czym u części gatunków zamierają tylko poszczególne pnie, a rośliny kontynuują wzrost z odrostów. W naturze występują w lasach, często bagiennych i pływowych, w tych ostatnich rosnąc w formie gęstych, bezkłodzinowych zarośli.

Wikipedia


sągowy

przymiotnik od: sąg


SJP.pl


saguaro

gatunek sukulenta z rodziny kaktusowatych; karnegia olbrzymia


SJP.pl

Karnegia olbrzymia, saguaro (Carnegiea gigantea (Engelm.) Britton & Rose) – gatunek sukulenta z rodziny kaktusowatych, jedyny przedstawiciel monotypowego rodzaju Carnegiea. Występuje w USA (Arizona, Kalifornia) i Meksyku (Sonora). W sąsiedztwie miasta Tucson w Arizonie znajduje się Park Narodowy Saguaro. Kaktus saguaro jest symbolem stanu Arizona.

Wikipedia


sagum

najczęściej wełniana peleryna noszona w starożytnym Rzymie przez żołnierzy i imperatorów (purpurowa, haftowana złotem)


SJP.pl

Sagum (łac. săgŭm) – rzymskie okrycie wierzchnie, rodzaj krótkiego, ciepłego płaszcza lub narzutki.

Przez Rzymian uważany za ubiór celtycki lub germański, wykonany był z jednolitego kawałka grubej materii wełnianej. Otwarty z przodu, zarzucany na plecy i spinany na ramieniu zapinką, chronił przed niepogodą. Początkowo używany jako poślednie okrycie typowe dla niewolników i pasterzy, później stał się częścią składową żołnierskiego ubioru, służącą zwłaszcza podczas pełnienia warty i w marszu. Wskutek tego w wyrażeniach przysłowiowych oraz zwrotach potocznych używano go w znaczeniu symbolu wojny, przeciwstawnie do togi jako symbolu pokoju. W odróżnieniu od paludamentum noszony był przez wojskowych niższej rangi.

Wikipedia


sagunto

miasto w Hiszpanii


SJP.pl

Sagunto (hiszp. wym. [saˈɣunto]), Sagunt (walenc. wym. [saˈɣunt]) – miasto we wschodniej Hiszpanii, we wspólnocie autonomicznej Walencja, przy ujściu rzeki Paláncia do Morza Śródziemnego. Przedmieścia Walencji. Około 67 tys. mieszkańców.

Wikipedia


sągwa

glista płaska z gatunku wirków


SJP.pl


saha

Saha – wieś w Estonii, w prowincji Harju, w gminie Jõelähtme.

Wikipedia


sahajdacznik

żołnierz uzbrojony w sahajdak; łucznik; sajdacznik


SJP.pl


sahajdaczny

hetman sahajdaczny - hetman w armii kozackiej, odpowiednik polskiego hetmana polnego


SJP.pl

Petro (Piotr) Konaszewicz, znany jako Konaszewicz-Sahajdaczny, ukr. Петро Конашевич-Сагайдачний (Petro Konaszewycz-Sahajdacznyj) herbu Pobóg (ur. 1570 w Kulczycach, zm. 20 kwietnia 1622 w Kijowie) – hetman kozaków rejestrowych.

Jeden z najwybitniejszych wodzów kozackich w XVII wieku. Jego wojska wsławiły się w bitwie pod Chocimiem w 1621. Konaszewicz wielokrotnie występował w obronie Rzeczypospolitej przed wojskami moskiewskimi i tureckimi.

Wikipedia


sahajdak

dawniej: futerał z łukiem i kołczan ze strzałami; sajdak


SJP.pl

Sajdak, sahajdak – wyposażenie łucznika służące do przenoszenia łuku i strzał.

Na sajdak składa się:

  • łubia – futerał na łuk
  • kołczan – futerał do przechowywania strzał do łuku, mieścił ich przeciętnie 24 szt.

Wikipedia


sahara

pustynna i półpustynna kraina w Afryce, największa na Ziemi


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. pustynia w północnej Afryce;

Wiktionary

Sahara (z arab. صحراء ṣaḥrāʼ – „pustynia”) – strefa pustynna położona w północnej Afryce. Jest ona największą gorącą pustynią na Ziemi (ma powierzchnię ok. 9 200 000 km²), rozciągająca się na 5700 km od Oceanu Atlantyckiego na zachodzie po Morze Czerwone na wschodzie; od północy ograniczona jest górami Atlas i wybrzeżem Morza Śródziemnego. Znajduje się na terytoriach 11 państw: Maroka, Algierii, Tunezji, Libii, Egiptu, Sahary Zachodniej, Mauretanii, Mali, Nigru, Czadu i Sudanu.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Sahara znajduje się w północnej Afryce.

 (1.1) Średniowieczny handel niewolnikami poprzez pustynię Saharę miał bardziej muzułmański charakter, chociaż i tutaj uczestniczyli w nim nie tylko wyznawcy islamu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: saˈxara, AS: saχara

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Saharyjczyk mos., Saharyjka ż.

 przym. saharyjski

Wiktionary


saharyjczyk

mieszkaniec Sahary


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec pustyni Sahara

 (1.2) mieszkaniec państwa / terytorium Sahara Zachodnia

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na prom wsiadło z nami kilkudziesięciu Saharyjczyków.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Sahara ż.

:: fż. Saharyjka ż.

 przym. saharyjski

Wiktionary


saharyjka

mieszkanka Sahary


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Sahary

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Sahara ż.

:: fm. Saharyjczyk mos.

 przym. saharyjski

Wiktionary


saharyjski

przymiotnik od:
a) Sahara (pustynia w Afryce);
b) Sahara Zachodnia (kraj w Afryce);
c) Sahara Hiszpańska (dawna kolonia hiszpańska)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do Sahary, związany z Saharą

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W saharyjskiej oazie Ghat, władze włoskie nakazują mu zawrócić i udać się do Aleksandrii.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌsaxaˈrɨjsʲci, AS: saχaryi ̯sʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Sahara ż., Saharyjka ż., Saharyjczyk mos.

 przym. subsaharyjski

Wiktionary


sahel

1. region geograficzny w Afryce;
2. region administracyjny w Burkina Faso;
3. region nadmorski w Tunezji


SJP.pl

Sahel, Sahel Tropikalny (arab. ‏ساحل‎ sāḥil, dosł. „wybrzeże, brzeg morski”) – region geograficzny w Afryce.

Sahel obejmuje obszar wzdłuż południowych obrzeży Sahary; rozciąga się od Senegalu po Erytreę, przez Mauretanię, Mali, Niger, Czad oraz Sudan. Teren ten cechuje się klimatem półsuchym, z porą wilgotną trwającą tylko w trakcie pory deszczowej, czyli ok. 2-3 miesięcy. W Sahelu występuje niedobór wody pitnej. Roczna suma opadów wynosi od 100 do 200 mm na północy, do ok. 300 mm na południu. Pora sucha trwa maksymalnie 10 miesięcy, roślinność głównie półpustynna i stepowa, na południu przechodząca w sawannę. Występuje koczownicze pasterstwo, głównie bydła; jedną z grup są Fulanie. Zbiera się tam gumę arabską. Obszar nawiedzany suszami, w 1968 roku nastąpiła szczególnie intensywna susza, która pociągnęła za sobą liczne straty w ludziach i gospodarce regionu.

Wikipedia


sahib

1. w kolonialnych Indiach: pan;
2. w Indiach: osoba szlachetna, wysoko postawiona w hierarchii społecznej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) tytuł grzecznościowy w Indiach, odpowiednik polskiego „pan”, dawniej również tytuł grzecznościowy wobec Europejczyka w czasach kolonialnych;

Wiktionary

Sahib (z arab. „pan, władca”) – forma honoryfikacyjnaużywana w językach indyjskich.

W czasach kolonialnych w Indiach mianem sahibowie określano Europejczyków. W hindi słowo funkcjonuje jako tytuł grzecznościowy stawiany po nazwisku, imieniu lub tytule zawodowym.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Oto do pokoju naszego wciska się chuda postać umundurowanego Hindusa (…) i recytuje słodkim głosem: — Mój sahib pyta sahiba, czy sahib życzy herbaty od mego sahiba?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈsaxʲip, AS: saχʹip

Wiktionary


sahn

[czytaj: san] dziedziniec w meczetach, otoczony zwykle kolumnadą lub przybierający formę dziedzińca wewnętrznego krytego kopułą


SJP.pl

Sahn – dziedziniec meczetu, który otoczony jest kolumnowymi galeriami, a pośrodku znajduje się studnia, która służy do rytualnej ablucji.

Wikipedia


said

seid, tytuł potomków Mahometa


SJP.pl


saignant

[czytaj: seńJĄ] o mięsie: krwisty, półsurowy


SJP.pl


saillant

Saillant – miejscowość i gmina we Francji, w regionie Owernia-Rodan-Alpy, w departamencie Puy-de-Dôme.

Według danych na rok 1990 gminę zamieszkiwało 268 osób, a gęstość zaludnienia wynosiła 15 osób/km² (wśród 1310 gmin Owernii Saillant plasuje się na 586. miejscu pod względem liczby ludności, natomiast pod względem powierzchni na miejscu 524.).

Wikipedia


saimiri

rzadko: małpa szerokonosa z rodziny kapucynek; sajmiri


SJP.pl

Sajmiri (Saimiri) – rodzaj ssaków naczelnych z podrodziny sajmiri (Saimiriinae) w obrębie rodziny płaksowatych (Cebidae).

Wikipedia


sainete

hiszpańska opera komiczna z XVIII wieku


SJP.pl

Wikipedia


sainit

minerał, odmiana pirytu


SJP.pl


saint-barthélemy

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) geogr. adm. terytorium zależne Francji leżące w Małych Antylach zajmujące wyspę o tej samej nazwie i kilka mniejszych wysepek;

 (1.2) geogr. wyspa leżąca w Małych Antylach

Wiktionary

Saint-Barthélemy (Wspólnota Saint-Barthélemy) – terytorium zależne Francji leżące w Małych Antylach zajmujące wyspę o tej samej nazwie oraz kilka mniejszych wysepek. Terytorium zostało utworzone 22 lutego 2007 roku, a do tego czasu było jedną z jednostek administracyjnych wchodzących w skład Gwadelupy. Jako część Gwadelupy, będącej regionem zamorskim Francji, Saint-Barthélemy wchodziło w skład Unii Europejskiej. Administracyjnie Saint-Barthélemy stanowi jedną gminę (commune de Saint-Barthélemy), która w czasach przynależności do Gwadelupy wchodziła w skład okręgu Saint-Martin i Saint-Barthélemy (Arrondissement de Saint-Martin-Saint-Barthélemy).

Wikipedia


saint-cloud

[czytaj: sę klU] miasto we Francji


SJP.pl

Saint-Cloud – miejscowość i gmina we Francji, w regionie Île-de-France, w departamencie Hauts-de-Seine. Przez miejscowość przepływa Sekwana. Mieści się na zachodnich przedmieściach Paryża, niecałe 10 kilometrów od centrum.

Według danych na rok 2012 gminę zamieszkiwało 29 436 osób, a gęstość zaludnienia wynosiła 3 894  osób/km². Wśród 1287 gmin regionu Île-de-France Saint-Cloud plasuje się na 516. miejscu pod względem powierzchni.

Wikipedia


saint-denis

[czytaj: sę deni]
1. miasto we Francji należące do zespołu miejskiego Paryża, leżące nad Sekwaną, ze słynną bazyliką i stadionem "Stade de France";
2. stolica Reunionu, departamentu zamorskiego Francji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) geogr. stolica i największe miasto francuskiej wyspy Reunion;

 (1.2) geogr. miasto we Francji, w departamencie Sekwana-Saint-Denis; położone w północnej części aglomeracji paryskiej;

Wiktionary

Lokalizacje

Belgia

  • Saint-Denis – dzielnica Mons
  • Saint-Denis – dzielnica (section) gminy La Bruyère w Regionie Walońskim, w prowincji Namur, w okręgu Namur
  • Saint-Denis-Westrem – francuska nazwa miejscowości Sint-Denijs-Westrem

Wikipedia


saint-exupéry

[czytaj: sęt-egzüpeRI albo sent-egz-ipeRI] nazwisko, m.in. Antoine Saint-Exupéry (1900-1944) - pisarz francuski


SJP.pl

Saint-Exupéry – miejscowość i gmina we Francji, w regionie Nowa Akwitania, w departamencie Żyronda.

Wikipedia


saint-germain-en-laye

miasto we Francji


SJP.pl


saint-gobain

[czytaj: sę goBĘ] francuskie przedsiębiorstwo


SJP.pl

Saint-Gobain – miejscowość i gmina we Francji, w regionie Hauts-de-France, w departamencie Aisne.

Według danych na styczeń 2014 roku gminę zamieszkiwały 2373 osoby, a gęstość zaludnienia wynosiła 79,7 osób/km².

Wikipedia


saint-louis

miasto w Senegalu


SJP.pl

  • Saint Louis – miasto w Stanach Zjednoczonych, w stanie Missouri, nazwane przez Francuzów na cześć patrona (imiennika) króla Francji.
  • Saint-Louis – miasto w Senegalu
  • Saint-Louis – region w Senegalu
  • Saint Louis – dystrykt na Seszelach
  • Saint Louis – jezioro w Kanadzie, w prowincji Quebec
  • Saint-Louis – miasto we Francji, w Alzacji
  • Saint-Louis – miasto we Francji, w Lotaryngii
  • Saint-Louis – miasto na wyspie Reunion (terytorium zamorskim Francji)

Wikipedia


saint-malo

[czytaj: sę maLO] miasto we Francji


SJP.pl


Saint-Malo (bret. Sant-Maloù) – otoczona murem miejscowość portowa i gmina we Francji, w regionie Bretania, w departamencie Ille-et-Vilaine, położona na wschodnim brzegu rzeki Rance, nad jej ujściem do kanału La Manche.

Wikipedia


saint-nazaire

Saint-Nazaire (wymowa sɛ̃-nazɛɾə; bret. Sant-Nazer) – miasto i gmina w północno-zachodniej Francji, w regionie Kraj Loary, w departamencie Loara Atlantycka, położone nad ujściem Loary do Zatoki Biskajskiej.

Wikipedia


saint-pierre

[czytaj: sę pje:r] stolica Saint-Pierre i Miquelon


SJP.pl

rzeczownik, nazwa własna

 (1.1) geogr. stolica francuskiego terytorium zależnego Saint-Pierre i Miquelon;

Wiktionary

Belgia:

  • Saint-Pierre – dzielnica (section) gminy Libramont-Chevigny w Regionie Walońskim, w prowincji Luksemburg, w okręgu Neufchâteau
  • Saint-Pierre-Capelle – francuska nazwa miejscowości Sint-Pieters-Kapelle

Francja:

  • Saint-Pierre – gmina w regionie Alzacja
  • Saint-Pierre – gmina w regionie Owernia
  • Saint-Pierre – gmina w regionie Szampania-Ardeny
  • Saint-Pierre – gmina w regionie Franche-Comté
  • Saint-Pierre – gmina w regionie Midi-Pyrénées
  • Saint-Pierre – gmina w regionie Prowansja-Alpy-Lazurowe Wybrzeże
  • Saint-Pierre – miasto na Martynice
  • Saint-Pierre – miasto na Reunionie
  • Saint-Pierre-à-Arnes
  • Saint-Pierre-d’Albigny
  • Saint-Pierre-d’Allevard
  • Saint-Pierre-d’Alvey
  • Saint-Pierre-d’Amilly
  • Saint-Pierre-d’Argençon
  • Saint-Pierre-d’Arthéglise
  • Saint-Pierre-d’Aubézies
  • Saint-Pierre-d’Aurillac
  • Saint-Pierre-d’Autils
  • Saint-Pierre-d’Entremont
  • Saint-Pierre-d’Entremont
  • Saint-Pierre-d’Entremont
  • Saint-Pierre-d’Exideuil
  • Saint-Pierre-d’Eyraud
  • Saint-Pierre-d’Irube
  • Saint-Pierre-d’Oléron
  • Saint-Pierre-de-Bailleul
  • Saint-Pierre-de-Bat
  • Saint-Pierre-de-Belleville
  • Saint-Pierre-de-Bœuf
  • Saint-Pierre-de-Bressieux
  • Saint-Pierre-de-Buzet
  • Saint-Pierre-de-Cernières
  • Saint-Pierre-de-Chandieu
  • Saint-Pierre-de-Chartreuse
  • Saint-Pierre-de-Chérennes
  • Saint-Pierre-de-Chevillé
  • Saint-Pierre-de-Chignac
  • Saint-Pierre-de-Clairac
  • Saint-Pierre-de-Côle
  • Saint-Pierre-de-Colombier
  • Saint-Pierre-de-Cormeilles
  • Saint-Pierre-de-Coutances
  • Saint-Pierre-de-Curtille
  • Saint-Pierre-de-Frugie
  • Saint-Pierre-de-Fursac
  • Saint-Pierre-de-Genebroz
  • Saint-Pierre-de-Jards
  • Saint-Pierre-de-Juillers
  • Saint-Pierre-de-Lages
  • Saint-Pierre-de-Lamps
  • Saint-Pierre-de-Maillé
  • Saint-Pierre-de-Manneville
  • Saint-Pierre-de-Méaroz
  • Saint-Pierre-de-Mésage
  • Saint-Pierre-de-Mézoargues
  • Saint-Pierre-de-Mons
  • Saint-Pierre-de-Nogaret
  • Saint-Pierre-de-Plesguen
  • Saint-Pierre-de-Rivière
  • Saint-Pierre-de-Salerne
  • Saint-Pierre-de-Semilly
  • Saint-Pierre-de-Soucy
  • Saint-Pierre-de-Trivisy
  • Saint-Pierre-de-Varengeville
  • Saint-Pierre-de-Varennes
  • Saint-Pierre-de-Vassols
  • Saint-Pierre-de-la-Fage
  • Saint-Pierre-dels-Forcats
  • Saint-Pierre-des-Bois
  • Saint-Pierre-des-Champs
  • Saint-Pierre-des-Corps
  • Saint-Pierre-des-Échaubrognes
  • Saint-Pierre-des-Fleurs
  • Saint-Pierre-des-Ifs
  • Saint-Pierre-des-Ifs
  • Saint-Pierre-des-Jonquières
  • Saint-Pierre-des-Landes
  • Saint-Pierre-des-Loges
  • Saint-Pierre-des-Nids
  • Saint-Pierre-des-Ormes
  • Saint-Pierre-des-Tripiers
  • Saint-Pierre-du-Bosguérard
  • Saint-Pierre-du-Bû
  • Saint-Pierre-du-Champ
  • Saint-Pierre-du-Chemin
  • Saint-Pierre-du-Fresne
  • Saint-Pierre-du-Jonquet
  • Saint-Pierre-du-Lorouër
  • Saint-Pierre-du-Mesnil
  • Saint-Pierre-du-Mont
  • Saint-Pierre-du-Mont
  • Saint-Pierre-du-Mont
  • Saint-Pierre-du-Palais
  • Saint-Pierre-du-Perray
  • Saint-Pierre-du-Regard
  • Saint-Pierre-du-Val
  • Saint-Pierre-du-Vauvray
  • Saint-Pierre-en-Faucigny
  • Saint-Pierre-en-Port
  • Saint-Pierre-en-Val
  • Saint-Pierre-en-Vaux
  • Saint-Pierre-es-Champs
  • Saint-Pierre-la-Bourlhonne
  • Saint-Pierre-la-Bruyère
  • Saint-Pierre-la-Cour
  • Saint-Pierre-la-Garenne
  • Saint-Pierre-la-Noaille
  • Saint-Pierre-la-Palud
  • Saint-Pierre-la-Rivière
  • Saint-Pierre-la-Roche
  • Saint-Pierre-la-Vieille
  • Saint-Pierre-le-Bost
  • Saint-Pierre-le-Chastel
  • Saint-Pierre-le-Moûtier
  • Saint-Pierre-le-Vieux
  • Saint-Pierre-le-Vieux
  • Saint-Pierre-le-Vieux
  • Saint-Pierre-le-Viger
  • Saint-Pierre-lès-Bitry
  • Saint-Pierre-les-Bois
  • Saint-Pierre-lès-Elbeuf
  • Saint-Pierre-les-Étieux
  • Saint-Pierre-lès-Franqueville
  • Saint-Pierre-lès-Nemours
  • Saint-Pierre-sur-Dives
  • Saint-Pierre-sur-Doux
  • Saint-Pierre-sur-Dropt
  • Saint-Pierre-sur-Erve
  • Saint-Pierre-sur-Orthe
  • Saint-Pierre-sur-Vence
  • Saint-Pierre-Aigle
  • Saint-Pierre-Avez
  • Saint-Pierre-Azif
  • Saint-Pierre-Bellevue
  • Saint-Pierre-Bénouville
  • Saint-Pierre-Bois
  • Saint-Pierre-Brouck
  • Saint-Pierre-Canivet
  • Saint-Pierre-Chérignat
  • Saint-Pierre-Colamine
  • Saint-Pierre-Église
  • Saint-Pierre-Eynac
  • Saint-Pierre-Lafeuille
  • Saint-Pierre-Langers
  • Saint-Pierre-Laval
  • Saint-Pierre-Lavis
  • Saint-Pierre-Montlimart
  • Saint-Pierre-Quiberon
  • Saint-Pierre-Roche
  • Saint-Pierre-Tarentaine
  • Saint-Pierre-Toirac

Wikipedia


saint-simon

[czytaj: sę-s-iMĄ albo sen-s-iMON] nazwisko, m.in. Claude Saint-Simon (1675-1755) - francuski pamiętnikarz


SJP.pl

  • Henri de Saint-Simon – socjalista utopijny
  • Louis de Rouvroy, książę de Saint-Simon – francuski pisarz i autor Pamiętników
  • Saint-Simon (Cantal) – francuska gmina w regionie Owernia
  • Saint-Simon (Lot) – francuska gmina w regionie Midi-Pireneje
  • Saint-Simon (Aisne) – francuska gmina w regionie Pikardia
  • Saint-Simon (Charente) – francuska gmina w regionie Poitou-Charentes

Wikipedia


saint-tropez

[czytaj: sę troPE] miasto we Francji


SJP.pl

Saint-Tropez (wym. [sɛ̃ tʁɔpe]) – miejscowość i gmina we Francji, w regionie Prowansja-Alpy-Lazurowe Wybrzeże, w departamencie Var.

Według danych na rok 2006 gminę zamieszkiwało 5690 osób, a gęstość zaludnienia wynosiła 515 osób/km² (wśród 963 gmin regionu Prowansja-Alpy-Lazurowe Wybrzeże Saint-Tropez plasuje się na 121. miejscu pod względem liczby ludności, natomiast pod względem powierzchni na miejscu 664).

Wikipedia


sainte-beuve

[czytaj: sęt bö:w] nazwisko, m.in. Charles Augustin Sainte-Beuve (1804-1869) - francuski krytyk literacki i poeta


SJP.pl


sainte-chapelle

[czytaj: sęt szaPEL] gotycka kaplica zamkowa na wyspie Cité w Paryżu


SJP.pl

Sainte-Chapelle (pol. Święta Kaplica) – dwukondygnacyjna kaplica zamkowa położona w centrum dawnej siedziby królewskiej na wyspie Cité w Paryżu.

Ufundowana przez króla Francji Ludwika IX jako miejsce przechowywania cennych relikwii: Chrystusa, z koroną cierniową na czele, oraz świętych patronów Francji. Należy do cennych przykładów architektury gotyckiej ściśle zintegrowanej z gotyckim wystrojem z dziełami malarstwa ściennego i witrażowego oraz rzeźbami zawierającymi bogate treści ideowe podkreślające Chrystusa jako Najwyższego Króla, a co za tym idzie potęgę władzy monarszej we Francji. Swoim wyglądem nawiązuje do relikwiarzy skrzynkowych, powszechnych już w złotnictwie doby romanizmu. Jest przykładem sztuki dworskiej o wysokim znaczeniu dla rozwoju architektury sakralnej, stanowi wzór dla licznych gotyckich kaplic zamkowych w Europie Łacińskiej.

Wikipedia


saintpaulia

bylina z rodziny gesneriowatych; sępolia, fiołek afrykański


SJP.pl

Sępolia (Saintpaulia H.Wendl.) – rodzaj bylin z rodziny ostrojowatych. Należy do niego 20 gatunków pochodzących z Afryki.

Wikipedia


saintsimonistka

saintsimonista


SJP.pl

Patrz:

saintsimonista

saintsimonizm

Saintsimonizm – doktryna filozoficzno-społeczna powstała w pierwszej połowie XIX wieku, doktryna postuluje ustalenie nowej struktury społecznej, w której zniesione byłoby prawo dziedziczenia i obowiązywałaby zasada "każdemu według zdolności". Saintsimonizm stanowi jeden z nurtów socjalizmu utopijnego. Twórcą doktryny jest Henri de Saint-Simon, francuski historyk, filozof, wolnomularz, industrialista, socjalista utopijny oraz jeden z prekursorów socjologii, jego idee propagowane były w pismach takich jak l'Industrie, La politique, i L'Organisateur.

Wikipedia


sainz

[czytaj: sajnc] nazwisko


SJP.pl


saipan

[czytaj: sajpan] wyspa wulkaniczna na Oceanie Spokojnym


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męski, nazwa własna

 (1.1) geogr. wyspa w archipelagu Marianów Północnych, w zachodniej części Oceanu Spokojnego;

 (1.2) adm. okręg administracyjny Marianów Północnych obejmujący wyspy: Saipan (1.1), Maigo Fahang, Mañagaha i Aguijan;

Wiktionary

Saipan – największa wyspa Marianów Północnych (terytorium zależne USA) położona w zachodniej części Oceanu Spokojnego, około 200 km na północ od Guam. Znajduje się tu stolica terytorium – Capitol Hill. Wyspa stanowi, wraz z wyspą Aguijan jeden z okręgów administracyjnych Marianów Północnych – Saipan.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Na Saipanie leży Capitol Hill, stolica Marianów Północnych.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) Saipan; (1.2) Saipan

* arabski: (1.1) سايبان (1.2) ;سايبان

* bułgarski: (1.1) Сайпан; (1.2) Сайпан

* czeski: (1.1) Saipan; (1.2) Saipan

* esperanto: (1.1) Saipano; (1.2) Saipano

* francuski: (1.1) Saipan; (1.2) Saipan

* hebrajski: (1.1) סאיפאן (1.2) ;סאיפאן

* hiszpański: (1.1) Saipán; (1.2) Saipán

* japoński: (1.1) サイパン島; (1.2) サイパン島

* litewski: (1.1) Saipanas; (1.2) Saipanas

* niderlandzki: (1.1) Saipan; (1.2) Saipan

* niemiecki: (1.1) Saipan; (1.2) Saipan

* rosyjski: (1.1) Сайпан; (1.2) Сайпан

* szwedzki: (1.1) Saipan; (1.2) Saipan

* włoski: (1.1) Saipan; (1.2) Saipan

źródła.

== Saipan (język szwedzki.) ==

thumb|Saipan (1.1)

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, nazwa własna

 (1.1) geogr. Saipan

odmiana.

 (1.1) nieodm.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


saj

nazwisko


SJP.pl


sajan

dawniej:
1. męski obcisły kaftan z przedłużonym stanem w kształcie krótkiej spódnicy, noszony w Europie do XVII wieku przez rycerzy i dworzan;
2. płaszcz, strój odświętny


SJP.pl

Sajan (wł. saione od saio – płaszcz żołnierski, habit) – rodzaj kaftana, ubiór męski rozpowszechniony w epoce renesansu.

Powstały we Włoszech we wczesnym okresie renesansu, podstawowy wierzchni ubiór męski, nakładany na cienką koszulę (zwykle z niewielkimi kryzami wokół szyi i dłoni). Był rodzajem długiego kaftana bądź sukni z szerokim kwadratowym wycięciem (dekoltem) u góry, z reguły do pasa obcisłej, z doszytą, krótką, fałdzistą spódniczką (baskiną) z klinów, sięgającą do połowy uda. Jego szerokie bufiaste rękawy obciśnięte były wąskimi taśmami w połowie ramienia i w dolnej części przedramienia. Ubiór ten zdobiono szerokimi naszywanymi pasami z wzorzystej tkaniny lub haftu.

Wikipedia


sajański

przymiotnik od: Sajany


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Sajanami, dotyczący Sajanów

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Sajany nmos.

Wiktionary


sajany

dawniej:
1. męski obcisły kaftan z przedłużonym stanem w kształcie krótkiej spódnicy, noszony w Europie do XVII wieku przez rycerzy i dworzan;
2. płaszcz, strój odświętny


SJP.pl

Sajany – system górski w Azji położony w większej części na terytorium Rosji oraz w małej części na terytorium Mongolii. Rozciąga się od Ałtaju na zachodzie do jeziora Bajkał na wschodzie.

Sajany są górami fałdowymi powstałymi w orogenezie kaledońskiej, a kilkakrotnie odmładzanymi w hercyńskiej i alpejskiej. Zbudowane z prekambryjskich skał zmetamorfizowanych (gnejsy, łupki krystaliczne, kwarcyty) i dolnopaleozoicznych skał osadowych (łupki, piaskowce, margle) z częstymi intruzjami granitów.

Wikipedia


sajchania

rodzaj dinozaura z rodziny ankylozaurów


SJP.pl

Sajchania (Saichania) – rodzaj dinozaura z rodziny ankylozaurów (Ankylosauridae) żyjącego w późnej kredzie na terenie dzisiejszej Azji.

Wikipedia


sajczyce

Miejscowości w Polsce

Wg TERYT jest ich 2
  • Sajczyce – osada leśna wsi Stańków, w woj. lubelskim, w pow. chełmskim, w gminie Chełm
  • Sajczyce – wieś w woj. lubelskim, w pow. chełmskim, w gminie Sawin

Inne

  • Sajczyce – zniesiona osada leśna w woj. lubelskim, w pow. chełmskim, w gminie Chełm

Wikipedia


sajda

miasto w Libanie; Sydon


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Libanie, Sydon

Wiktionary

Biologia:

  • Sajda – rodzaj owadów z rzędu pluskwiaków
  • sajda, inaczej sajka, dorszyk polarny (Boreogadus saida) – ryba z rodziny dorszowatych

Geografia:

  • Sajda – inaczej Sydon – miasto w Libanie
  • Sajda – miasto w Syrii, w muhafazie Dara
  • Sajda – miejscowość w Syrii, w muhafazie Al-Kunajtira
  • Sajda – wieś w Palestynie

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Karawana zmierzała do Sajdy nad Morzem Śródziemnym.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Sydon

Wiktionary


sajdacznik

żołnierz uzbrojony w sahajdak; łucznik; sahajdacznik


SJP.pl


sajdaczny

przmiotnik od: sajdak


SJP.pl


sajdak

dawniej: futerał z łukiem i kołczan ze strzałami; sahajdak


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) kołczan na strzały,

Wiktionary

  • Sajdak – szczyt w Górach Wałbrzyskich
  • sajdak – futerał na łuk i strzały

osoby o nazwisku Sajdak

  • Dariusz Sajdak
  • Jan Sajdak
  • Wiesław Sajdak – polski pięcioboista nowoczesny

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) To wówczas znalazły się w Polsce wspaniałe końskie rzędy, kobierce, dywany, różnego rodzaju uzbrojenie ochronne, łuki z sajdakami, broń palna i sieczna - w tym również tureckie i perskie szable.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) tuł, sahajdak, kołczan

Wiktionary


sajerz

indywidualizm: rzemieślnik zajmujący się wyrobem sai (włoskiej, cienkiej, lekkiej materyjki, modnej w dobie renesansu)


SJP.pl


sajewicz

nazwisko


SJP.pl


sajgon

slangowo:
1. bezład, chaos;
2. awantura, bijatyka; rozróba


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w południowym Wietnamie (od roku 1976 nazywane Ho Chi Minh);

 (1.2) geogr. rzeka w Wietnamie;

Wiktionary

  • Sajgon (obecnie Ho Chi Minh) – miasto w Wietnamie
  • Sajgon – stacja kolejowa w ww. mieście
  • Sajgon – rzeka w Wietnamie
  • Sajgon – amerykański dramat wojenny z 1988 roku
  • „Sajgon” – nieoficjalna nazwa kawiarni funkcjonującej w latach 1964–1989 przy leningradzkiej restauracji „Moskwa”

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Był naocznym świadkiem pośpiesznej ewakuacji Amerykanów z Sajgonu pod koniec wojny wietnamskiej.

 (1.2) Rzeka Sajgon uchodzi do Morza Południowochińskiego.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sajgon m., sajgończyk mos., sajgonka ż.

 przym. sajgoński

Wiktionary


sajgończyk

mieszkaniec Sajgonu (nazwa wietnamskiego miasta Ho Chi Minh do roku 1976)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Sajgonu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Podczas wycieczki będzie można skosztować ulubionych potraw sajgończyków i poobserwować ich życie codzienne.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Sajgon m., sajgon m.

:: fż. sajgonka ż.

 przym. sajgoński

Wiktionary


sajgonka

1. potrawa kuchni wietnamskiej, nieduży naleśnik z ciasta ryżowego nadziewany mięsem i warzywami;
2. mieszkanka Sajgonu (nazwa wietnamskiego miasta Ho Chi Minh do roku 1976)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Sajgonu

 (1.2) kulin. ryżowy naleśnik nadziewany warzywami i innymi składnikami;

Wiktionary

Sajgonki, krokiety wiosenne, naleśniki wiosenne (chiń. 春卷; pinyin chūn juǎn; wiet. chả giò, wersja smażona (na północy Wietnamu: nem), wersja niesmażona: gỏi cuốn) – popularne danie kuchni chińskiej oraz kuchni krajów Azji Południowo-Wschodniej.

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Jedną sajgonką nikt się jeszcze nie najadł.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: sajˈɡɔ̃nka, AS: sai ̯gõnka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Sajgon mrz., sajgon mrz., sajgończyk mos.

 przym. sajgoński

Wiktionary


sajgoński

przymiotnik od: Sajgon


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Sajgonem, dotyczący Sajgonu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Sajgon mrz., sajgończyk mos., sajgonka ż.

Wiktionary


sajka

ryba z rodziny dorszowatych; dorszyk polarny


SJP.pl

Sajka, dorszyk polarny, sajda (Boreogadus saida) – gatunek morskiej ryby dorszokształtnej z rodziny dorszowatych, jedyny przedstawiciel rodzaju Boreogadus. Poławiany gospodarczo. Lokalnie wykorzystywany jest jako karma dla psów zaprzęgowych.

Wikipedia


sajkiewicz

nazwisko


SJP.pl


sajkowiec

środowiskowo: przedstawiciel subkultury młodzieżowej aktywnej w Polsce w latach 1981-85, noszący długą grzywkę zaczesaną na bok i bardzo eleganckie ubranie; popers, poppers


SJP.pl


sajkowski

nazwisko


SJP.pl


sajmiri

małpa szerokonosa z rodziny kapucynek; saimiri


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zool. mała małpa występująca w Ameryce Środkowej i Ameryce Południowej;

Wiktionary

Sajmiri (Saimiriinae) – podrodzina ssaków naczelnych z rodziny płaksowatych (Cebidae).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Kolor futra na grzbiecie sajmiri przypomina brudną oliwkę.

Wiktionary


sajno

nazwa dwóch jezior w Polsce


SJP.pl

2 jeziora w Polsce:

  • Sajno – jezioro na Równinie Augustowskiej, w woj. podlaskim, w pow. augustowskim, w gminie Augustów;
  • Sajno – jezioro na Krainie Wielkich Jezior Mazurskich, w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. piskim, w gminie Orzysz

Wikipedia


sajonara

z japońskiego: do widzenia, żegnaj; sayonara


SJP.pl


sajówka

wieś w Polsce


SJP.pl

Sajówka – wieś w Polsce, położona w województwie lubelskim, w powiecie bialskim, w gminie Sławatycze.

W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa bialskopodlaskiego.

Wieś jest sołectwem w gminie Sławatycze. Według Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2011 wieś liczyła 107 mieszkańców.

Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Matki Bożej Różańcowej w Sławatyczach. Wyznawcy prawosławia należą do parafii św. Anny w Międzylesiu.

Wikipedia


sajra

mała ryba morska z rzędu okoniokształtnych


SJP.pl

Sajra (Cololabis saira) – gatunek drapieżnej, morskiej ryby z rodziny makreloszowatych (Scomberesocidae).

Wikipedia


sajudis

litewski ruch społeczno-polityczny


SJP.pl

Sąjūdis, właśc. Lietuvos Persitvarkymo Sąjūdis (pol. „Litewski Ruch na rzecz Przebudowy”) – litewska organizacja polityczna, założona na zjeździe 3 czerwca 1988 roku w siedzibie Litewskiej Akademii Nauk jako ugrupowanie popierające pieriestrojkę („przebudowę”), reformę społeczno-ekonomiczną zainicjowaną w Związku Radzieckim przez jego przywódcę, Michaiła Gorbaczowa. Na czele organizacji stał Vytautas Landsbergis. Skupiając litewską inteligencję, Sąjūdis od początku wysuwał postulaty odrodzenia narodowego, a następnie suwerenności Litwy (wówczas jednej z republik radzieckich). Zjazd założycielski Sąjūdisu odbył się w dniach 22–23 października 1988 roku. Podczas jego trwania uchwalono program i statut oraz wybrano władze. Ruch w swoim programie domagał się: suwerenności politycznej, gospodarczej i kulturalnej Litwy, zagwarantowania praw człowieka i obywatela, przeprowadzenia trójpodziału władz w państwie, pluralizmu partyjnego, stworzenia narodowego systemu oświaty, ochrony środowiska naturalnego, zniesienia monopolu państwa w dziedzinie kultury, zwrócenia Kościołowi katolickiemu jego majątku oraz rozszerzenia własności indywidualnej na środki produkcji.

Wikipedia


sak

1. sieć na ryby w kształcie worka;
2. sidło, potrzask na ptaki;
3. przenośnie: pułapka, potrzask;
4. przestarzale: torba podróżna


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) ryb. sieć na ryby w formie worka rozpiętego na kabłąkach;

 (1.2) sidło na ptaki

 (1.5) daw. rodzaj lekkiego płaszcza męskiego

 (1.6) daw. długi kaptur noszony przez bractwa religijne

 (1.7) daw. wyprawiona skóra cielęca

Wiktionary

Sak (od ang., niem. sack – worek), (po staropolsku żoch) – sieć na ryby w kształcie worka, rozpiętego na obręczach. Wykorzystuje się głównie w rybołówstwie jeziorowym. Saki często używane są przez kłusowników.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: sak, AS: sak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sakwa ż., sakiewka ż., sakpalto n.

:: zdrobn. saczek m.

 przym. sakowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) reg. śl. czyżyniec.

 (1.3) wór, worek, miech, torba

 (1.5) sakpalto

Wiktionary


sakai

miasto w Japonii


SJP.pl

  • Sakai – miasto japońskie w prefekturze Ōsaka.
  • Sakai – miasto japońskie w prefekturze Fukui.
  • Sakai – jeden z japońskich rodów.
  • Prowincja Sakai – historyczna prowincja w Japonii.
  • Izumi Sakai – japońska piosenkarka J-popowa i autorka tekstów.
  • Sakai Project – jest to otwarte oprogramowanie, które tworzone jest i utrzymywane przez społeczność

Wikipedia


sake

rodzaj wódki wyrabianej z ryżu, kojarzony z Japonią


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński lub nijaki

 (1.1) spoż. japoński ryżowy napój alkoholowy, podawany tradycyjnie na gorąco;

Wiktionary

Sake (jap. 日本酒 nihon-shu; dosł. "japoński trunek") – tradycyjny japoński napój alkoholowy przygotowywany z ryżu. Powstaje poprzez fermentację ryżu skażonego wcześniej grzybem Aspergillus oryzae. Zawartość alkoholu mieści się w granicach 13–17%. W języku japońskim, słowo sake (酒) odnosić się może do różnych napójów alkoholowych: tych rdzennych, ale także do piwa, whisky, czy wina.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) (Mistrz Sugino) wieczorami lubił usiąść w gronie uczniów i przy sake śpiewał ballady samurajskie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈsakɛ, AS: sake

Wiktionary


saki

drobna małpa szerokonosa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) daw. rodzaj gry towarzyskiej

forma rzeczownika.

 (2.1) M., B. i W. lm. od: sak

Wiktionary

  • Saki, właściwie Hector Hugh Munro – pisarz angielski
  • Gökhan Saki – turecki kick-boxer
  • saki (Pithecia) – rodzaj ssaków naczelnych
  • saki, małpeczki (Pitheciinae) – podrodzina małp szerokonosych
  • Saki – japońska manga

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Nawet i ci, którzy bez pieniędzy, tylko dla rozrywki chcieli się zabawić, porzucili dawniejsze saki, szachy i warcaby jako żmudne i melancholiczne, a wzięli się do kart.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

źródła.

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

 (1.1) ebaki

Wiktionary


sakieweczka

zdrobnienie od: sakiewka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: sakiewka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sakiewka ż.

Wiktionary


sakiewicz

nazwisko


SJP.pl


sakiewka

woreczek na pieniądze; sakwa, kiesa, trzos, trzosik


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) podłużny woreczek na pieniądze;

Wiktionary

  • sakiewka – podłużny woreczek na pieniądze
  • Sakiewka – opowiadanie Honoriusza Balzaka (1832)


Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. sak mrz., sakwa ż., sakieweczka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kabza, kaleta, kaletka, kiesa, kieska, mieszek, sakwa, trzos

Wiktionary


sakijski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Sakami, dotyczący Saków

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) jęz. język sakijski

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Sakowie lm m.

Wiktionary


sakkara

Sakkara (‏سقارة,‎ wymowa egipska [sɑʔˈʔɑːɾɑ]) – miejscowość w Egipcie położona na południe od Kairu i na zachód od Memfis. Nazwa pochodzi od Sokara (Sokarisa), bóstwa opiekującego się nekropolią.

Wikipedia


sakla

chata górali kaukaskich o płaskim dachu zbudowana z kamienia, drewna lub gliny


SJP.pl

Sakla – wieś w Estonii, w prowincji Sarema, w gminie Valjala.

Wikipedia


saklawi

1. odmiana konia arabskiego o zwartej, mocnej budowie;
2. koń tej odmiany


SJP.pl


sakmar

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) geol. drugi wiek cisuralu (wczesnego permu), trwający 294,6 – 284,4 milionów lat temu;

Wiktionary

Sakmar (ang. Sakmarian)

  • w sensie geochronologicznym – drugi wiek cisuralu (perm), trwający około 10 milionów lat (od 294,6 ± 0,8 do 284,4 ± 0,7 mln lat temu). Sakmar jest młodszy od asselu a starszy od artinsku.
  • w sensie chronostratygraficznym – drugie piętro cisuralu, leżące powyżej asselu a poniżej artinsku. Stratotyp dolnej granicy sakmaru nie został jeszcze zatwierdzony. Dolna granica oparta jest na pierwszym pojawieniu się konodonta Sweetognathus merrelli.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈsakmar, AS: sakmar

Wiktionary


sakmara

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. hydron. rzeka w zachodniej Rosji, na terenie Baszkortostanu i obwodu orenburskiego, prawostronny dopływ Uralu;

Wiktionary

Sakmara (ros. Сакмара) – rzeka w zachodniej Rosji, na terenie Baszkortostanu i obwodu orenburskiego, prawostronny dopływ Uralu.

Rzeka ma swoje źródło na wschodnich zboczach pasma górskiego Urałtau (część Uralu Południowego). Jej długość wynosi 798 km, a powierzchnia dorzecza – 30 200 km². Rzeka zamarza w okresie od listopada do kwietnia, a od kwietnia do czerwca wylewa. W dolnym biegu jest żeglowna. Jej głównymi dopływami są Ziłair, Bolszoj Ik i Sałmysz.

Wikipedia


sako

polski język automatycznego programowania obliczeń numerycznych, stosowany w maszynach matematycznych


SJP.pl

Sako – siedzisko w postaci worka wypełnionego kulkami z polistyrenu. Jego cechą charakterystyczną jest to, że dopasowuje się do kształtu ciała.

Mebel został stworzony w 1968 roku przez trzech włoskich projektantów: Piero Gattiego, Cesare'a Paoliniego i Franco Teodoro. Zainspirowali się oni workami na liście i nazwali swój projekt Sacco (wł. worek). Następnie zaprezentowali go firmie Zanotta, która w kolejnym roku wprowadziła go na rynek. Sako według oryginalnego projektu znajduje się na ekspozycjach m.in. w Museum of Modern Art w Nowym Jorku i Centrum Pompidou w Paryżu jako ikona modernistycznego designu.

Wikipedia


sakowate

o cechach sakowatych (rodzina ssaków)


SJP.pl

Sakowate (Pitheciidae) – rodzina nadrzewnych ssaków naczelnych Nowego Świata z infrarzędu małpokształtnych (Simiiformes) obejmująca gatunki określane nazwami titi, saki i uakari, wcześniej zaliczane do rodziny płaksowatych (Cebidae).

Wikipedia


sakowaty

o cechach sakowatych (rodzina ssaków)


SJP.pl


sakowicz

nazwisko


SJP.pl

Sakowicz:

  • Adam Maciej Sakowicz (zm. 1662) – wojewoda smoleński, marszałek Trybunału Głównego Wielskiego Księstwa Litewskiego
  • Alicja Sakowicz (ur. 1988) – polska lekkoatletka
  • Andrzej Sakowicz (XX–XXI w.) – polski prawnik karnista
  • Anna Sakowicz (ur. 1972) – polska dziennikarka i pisarka
  • Antoni Sakowicz (1895–1982) – sowiecko-białoruski żołnierz, generał Ludowego Wojska Polskiego
  • Bohdan Andruszkowicz Sakowicz (zm. 1491) – bojar litewski, działacz polityczny
  • Eugeniusz Sakowicz (ur. 1958) – polski teolog katolicki, religioznawca
  • Helena Sakowiczówna (Sakowicz) – polska harcerka
  • Joanna Sakowicz (ur. 1984) – polska tenisistka
  • Kasjan Sakowicz (1578–1647) – działacz cerkiewny, teolog, pisarz polemista
  • Kazimierz Sakowicz (1899–1944) – polski dziennikarz, oficer i członek ruchu oporu
  • Krystyna Sakowicz (ur. 1950) – polska pisarka
  • Krzysztof (Chryzant Sakowicz; 1833–1897) – rosyjski mnich prawosławny
  • Mateusz Sakowicz (XX–XXI w.) – polski dyplomata
  • Stanisław Roman Sakowicz (1896–1969) – polski ichtiolog
  • Stanisław Stanisławowicz Sakowicz (XVI w.) – sędzia ziemski oszmiański
  • Wacława Cumft-Sakowiczowa (1896–1987) – polska pianistka
  • Wasil Sakowicz (ur. 1949) – białoruski polityk i dyplomata

Wikipedia


sakówko

Sakówko – osada w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie elbląskim, w gminie Pasłęk. Wieś jest siedzibą sołectwa Sakówko, w skład którego wchodzi również miejscowość Pólko.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa elbląskiego.

Wikipedia


sakowski

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Helmut Sakowski – niemiecki pisarz, dramaturg, członek parlamentu
  • Juliusz Sakowski – polski dyplomata, wydawca, felietonista i eseista

Wikipedia


sakowy

przymiotnik od: sak (sieć na ryby w kształcie worka), np. sieć sakowa


SJP.pl


sakpalto

dawny męski płaszcz wiosenny lub letni


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) daw. gw-pl|Warszawa. luźny, skrócony płaszcz męski z dwurzędowym zapięciem, noszony głównie wiosną albo latem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ubrany był w szerokie, wykwintne, lekkie sakpalto, w jasne letnie spodnie, i w ogóle wszystko, co miał na sobie, było eleganckie, wygodne i prosto z igły.

 (1.1) Obserwował z daleka, gdy mecenas wyszedł z kawiarni, dobrze widoczny w swym eleganckim beżowym sakpalcie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sak mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) sak

Wiktionary


sakra

sacra (rzadziej);
1. w religioznawstwie: uroczystość święceń duchownych, zwłaszcza biskupich;
2. w historii: namaszczenie monarchy w czasie koronacji


SJP.pl

Sakra (łac. sacra r.ż. od sacer „święty”) – święcenia duchowne w kościołach chrześcijańskich. Termin ten najczęściej dotyczy święceń biskupich. Niegdyś sakrę nadawano nowo wybranym królom, w formie namaszczenia na stanowisko.

Wikipedia


sakralizacja

1. uświęcanie, nadawanie czemuś cech religijnych;
2. wada kręgosłupa polegająca na zrośnięciu piątego kręgu lędźwiowego z kością krzyżową


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) rel. nadanie religijnego charakteru osobom, przedmiotom lub zjawiskom sfery świeckiej; określenie stosowane w religioznawstwie zwłaszcza wobec instytucji społecznych

 (1.2) med. wada wrodzona kręgosłupa, która polega na częściowym lub całkowitym zespoleniu piątego kręgu lędźwiowego z kością krzyżową

Wiktionary

  • Sakralizacja (religioznawstwo) (łac. sacralis – sakralny) – nadanie cech religijnych zjawiskom pozareligijnym; uświęcenie.
  • Sakralizacja (medycyna) (łac. os sacrum kość krzyżowa) – wada wrodzona kręgosłupa, polegająca na całkowitym lub częściowym zespoleniu piątego kręgu lędźwiowego z kością krzyżową.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌsakralʲiˈzat͡sʲja, AS: sakralʹizacʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zakonsekrowanie n., sacrum n., sakrament m., sakralizowanie n., sakralność ż., sakra ż., sakramentka ż.

 czas. sakralizować ndk.

 przym. sakralny, sakramentalny, sakramencki

 przysł. sakralnie, sakramentalnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) uświęcenie

Wiktionary


sakralizować

nadawać religijny charakter zjawiskom pozareligijnym; uświęcać, czynić religijnym


SJP.pl


sakralizowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|sakralizować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sakralność ż., niesakralizowanie n., sakralizacja ż.

 czas. sakralizować ndk.

 przym. sakralny

Wiktionary


sakralność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest sakralne

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sakralizacja ż., sakralizowanie n.

 przym. sakralny

 przysł. sakralnie

Wiktionary


sakralny

dotyczący kultu religijnego, poświęcony kultowi religijnemu, np. budowla, sztuka, literatura sakralna


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z kultem religijnym

Wiktionary

Wymowa:

IPA: saˈkralnɨ, AS: sakralny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sakralność ż., sakralizowanie n., sakralizacja ż., sakrament, sacrum

 przym. sakramentalny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kościelny, religijny

Wiktionary


sakramencki

potocznie, w wyzwiskach: mający diabelski charakter; niegodziwy, przeklęty, diabelny


SJP.pl


sakrament

w chrześcijaństwie: obrzęd liturgiczny czyniący człowieka uczestnikiem życia Bożego, znak niewidzialnej łaski Bożej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) rel. w chrześcijaństwie obrzęd religijny uważany za znak lub sposób przekazania łaski Bożej;

Wiktionary

Sakrament (łac. sacramentum, st.gr. μυστήριον [mystērion]) – w chrześcijaństwie obrzęd religijny rozumiany jako widzialny znak lub sposób przekazania łaski Bożej, ustanowiony, zgodnie z wiarą, przez Chrystusa. W tradycji wschodniej chrześcijaństwa sakramenty nazywa się „tajemnicami”.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Przełożeni powinni zostawić swoim podwładnym należną wolność w zakresie korzystania z sakramentu pokuty i kierownictwa duchowego, z zachowaniem wszakże dyscypliny instytutu.

 (1.1) Sypania głów popiołem w Środę Popielcową nie zalicza się do sakramentów Kościoła katolickiego.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: saˈkrãmɛ̃nt, AS: sakrãmẽnt

Wiktionary

Powiązane:

 przym. sakramentalny, sakralny

 przysł. sakramentalnie

 rzecz. sakramentarz mrz., sakramentka ż., sakralizacja ż., sakramentalia nmos.

Wiktionary


sakramentale

ustanowiony przez Kościół znak święty, oznaczający i sprawiający duchowe skutki, np. popiół, palma


SJP.pl


sakramentalia

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) kośc. przedmioty lub czynności ofiarowywające wiernym skutki duchowe i cielesne na wzór sakramentów;

Wiktionary

Sakramentalia (łac. sacramentalia, l. poj. sacramentale, ew. sacramentalium) – w katolicyzmie i prawosławiu przedmioty lub czynności, które z pewnym podobieństwem do sakramentów oznaczają skutki duchowe, cielesne, uzdrawiające; przedmioty lub czynności o charakterze religijnym zbliżone w swym znaczeniu do sakramentów, którymi Kościół posługuje się do osiągnięcia określonych skutków natury duchowej i innej.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Protestantyzm odrzuca istnienie sakramentaliów.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sakrament mrz., sakra ż.

 przym. sakramentalny

 przysł. sakramentalnie

Wiktionary


sakramentalium

w Kościele katolickim: obrzęd liturgiczny (błogosławieństwo, poświęcenie itp.) albo służący temu obrzędowi przedmiot


SJP.pl

Sakramentalia (łac. sacramentalia, l. poj. sacramentale, ew. sacramentalium) – w katolicyzmie i prawosławiu przedmioty lub czynności, które z pewnym podobieństwem do sakramentów oznaczają skutki duchowe, cielesne, uzdrawiające; przedmioty lub czynności o charakterze religijnym zbliżone w swym znaczeniu do sakramentów, którymi Kościół posługuje się do osiągnięcia określonych skutków natury duchowej i innej.

Wikipedia


sakramentalnie

przysłówek sposobu

 (1.1) rel. na mocy sakramentu

 (1.2) w sposób wymagany przez zwyczaj lub tradycję

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Kościół, który jak matka nosił sakramentalnie w swoim łonie chrześcijanina podczas jego ziemskiej pielgrzymki, towarzyszy mu na końcu jego drogi, by oddać go w ręce Ojca.

 (1.2) Rozmowę zakończyliśmy sakramentalnie, podając sobie dłonie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: saˈkrãmɛ̃ntalʲɲɛ, AS: sakramẽntalʹńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sakrament mrz., sakralizacja ż., sakramentalia nmos.

 przym. sakramentalny

Wiktionary


sakramentalność

sakramentalny


SJP.pl

Patrz:

sakramentalny

sakramentalny

1. w teologii: taki, który ma moc sakramentu, został uzyskany poprzez sakrament, np. związek sakramentalny;
2. potocznie: zgodny ze zwyczajem, uświęcony tradycją, np. sakramentalne pytanie; tradycyjny, zwyczajowy, utarty


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) rel. związany z sakramentem, dotyczący sakramentu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jak wrócić do sakramentalnego małżonka?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: saˈkrãmɛ̃ntalnɨ, AS: sakramẽntalny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sakrament m., sakralizacja ż., sakramentalia nmos.

 przysł. sakramentalnie

 przym. sakralny

Wiktionary


sakramentarz

we wczesnym średniowieczu: księga liturgiczna z najważniejszymi tekstami czytanymi przez kapłana w czasie celebracji mszy; sacramentarium


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) rel. dawna księga liturgiczna w użyciu przed powstaniem mszału;

Wiktionary

Sakramentarz – księga liturgiczna używana przed powstaniem mszału. Zawierała modlitwy i ceremonie liturgiczne Mszy oraz szafowania sakramentów.

Sakramentarz sprawował jednocześnie rolę pontyfikału, Rytuału Rzymskiego i mszału, chociaż nie zawierał modlitw na wejście, graduałów, epistoły, Ewangelii, offertorium, ani modlitw na komunię. Zawierał za to części:

  • kolekta,
  • prefacja,
  • kanon rzymski,
  • sekrety,
  • obrzędy święceń,
  • błogosławieństwa.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Pierwsza redakcja sakramentarza, tzw. sakramentarz gelazjański, pochodzi od papieża Gelazjusza I, który zmarł w 496.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sakrament mrz.

Wiktionary


sakramentka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) rel. mniszka benedyktynka z założonego w 1653 przez Catherine de Bar katolickiego zgromadzenia klauzurowego;

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Po wstąpieniu do miejscowego klasztoru sióstr sakramentek przyjęła imię Ifigenia od św. Mateusza.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sakrament mrz., sakralizacja ż.

Wiktionary


sakramentki

Mniszki Benedyktynki od Nieustającej Adoracji Najświętszego Sakramentu (Benedyktynki Sakramentki, Sakramentki) (łac. Moniales Ordinis S. Benedicti Adorationis Perpetuae Sanctissimi Sacramenti) – żeńskie katolickie klauzurowe zgromadzenie zakonne założone w 1653 przez Mechtyldę od Najświętszego Sakramentu (Katarzynę de Bar) w Paryżu.

Wikipedia


sakramentologia

w teologii: dział dogmatyki, którego przedmiotem badań są sakramenty


SJP.pl

Sakramentologia – dział teologii chrześcijańskiej, prowadzący systematyczną refleksję nad sakramentalnym wymiarem życia Kościoła chrześcijańskiego. Wykorzystuje podejście zarówno teologii dogmatycznej, jak i liturgicznej.

Wikipedia


sakrobiznes

działalność gospodarcza związana z kultem religijnym, zwłaszcza handel dewocjonaliami


SJP.pl

Sakrobiznes – wszelka aktywność, w której działalność religijna (sakralna) splata się ze sferą zwyczajowo uznawaną za świecką, zwróconą ku celom pragmatycznym i/lub nie związanym ze sprawami wiary i religii. Może to być więc wykorzystywanie działalności religijnej lub nawiązywanie do religii w celu uzyskiwania skutków pozareligijnych jak i działanie w sferze pozareligijnej nakierowane na uzyskanie skutków związanych z daną religią. Zaliczają się tu zarówno działania proreligijne, antyreligijne jak i neutralne światopoglądowo.

Wikipedia


sakrokicz

kicz o charakterze religijnym, np. otwieracz do piwa z wizerunkiem Jezusa


SJP.pl


sakroturysta

osoba zwiedzająca miejsca kultu religijnego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) neol. turysta uczestniczący w sakroturystyce

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌsakrɔtuˈrɨsta, AS: sakroturysta

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sakroturystyka ż.

:: fż. sakroturystka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pielgrzym, pątnik

Wiktionary


sakroturystyka

zwiedzanie miejsc kultu religijnego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) neol. rel. turyst. turystyka uwarunkowana religijnością, np. do sanktuariów, do Watykanu, do miejsc związanych z żywotem świętych itp.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nie widać tam przepychu i całego tego blichtru związanego z wieloma miejscami kultu religijnego, który można określić mianem sakroturystyki czy też – bardziej dobitnie – sakrobiznesem. ([http://www.podroze.pl/wyprawa/relacja/grabarka-swieta-gora-prawoslawia,916/?p=1 Internet])

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌsakrɔturɨˈstɨka, AS: sakroturystyka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sakroturysta m., sakroturystka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pielgrzymstwo, pątnictwo

Wiktionary


sakryfikować

dawniej:
1. poświęcać (poświęcić), składać (złożyć) ofiarę; ofiarować;
2. wyrzekać (wyrzec) się czegoś, rezygnować (zrezygnować) z czegoś


SJP.pl


saks

potocznie: saksofon - dęty instrument stroikowy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) muz. pot. saksofon

Wiktionary

Saks – starogermański jednosieczny nóż bojowy używany od okresu wędrówek ludów do epoki wikingów (najdłużej w Skandynawii do końca XI w.). Noszono go też jako element stroju codziennego.

Nazwa Sasi prawdopodobnie pochodzi właśnie od tej broni, zaś naczelne bóstwo tego plemienia Saksnot (dopatruje się w nim odpowiednika nordyckiego Tyra) był z nią często przedstawiany, np. na kamieniu grobowym z Niederdollendorf (VIII w.)

Wikipedia

Wymowa:

IPA: saks, AS: saks

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. saksofon mrz., saksofonista mos., saksofonistka ż.

 przym. saksofonowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) saksofon

Wiktionary


saksauł

pustynny krzew lub małe drzewo z rodziny komosowatych, rosnące na pustynnych obszarach Azji Środkowej, często na glebach zasolonych, drewno ciężkie, kruche, używane m.in. jako opał


SJP.pl

Saksauł (Haloxylon) – rodzaj obejmujący kilka gatunków roślin z rodziny szarłatowatych (dawniej włączany do wyodrębnianej osobno rodziny komosowatych). Przedstawiciele ci występują na obszarze od północnej Afryki po środkową Azję. Gatunkiem typowym jest H. ammodendron (C. A. Meyer) E. Fenzl.

Wikipedia


sakshorn

dęty muzyczny instrument blaszany


SJP.pl

Sakshorn – rodzina instrumentów muzycznych dętych blaszanych, opracowana w 1845 przez belgijskiego budowniczego instrumentów Adolphe Saxa. Charakteryzują się zwiniętą piszczałką, która rozszerza się stożkowo niemal na całej długości. Rura instrumentów klasycznych, zaprojektowanych przez Saxa, przebiega od ustnika poziomo ku przodowi, następnie opada w jednym lub kilku zwojach i przechodzi w odcinek pionowy, przebiegający blisko ciała muzyka. Kończy się wycelowaną w górę czarą głosową. Piszczałka, w zależności od wielkości i przeznaczenia może mieć kształt trąbkowy, eliptyczny, owalny, tubowy, okrągły lub helikonowy. Sakshorny mają podobny do trąbkowego ustnik, z płytkim półkulistym kielichem, i praworęczny mechanizm złożony z trzech lub czterech wentylów obrotowych (rzadziej tłoczkowych). Nazywane są często terminami określającymi odpowiadające im skale głosu ludzkiego: sopran, alt, tenor itd.

Wikipedia


saksofon

instrument dęty należący do grupy instrumentów drewnianych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) muz. dęty instrument drewniany, wykonany z metalu;

 (1.2) pot. muzyk grający na saksofonie (1.1), saksofonista

Wiktionary

Saksofon (wł. sassofono, skrót: sass.; ang. saxophone, sax.) – instrument dęty drewniany z grupy aerofonów stroikowych. Mimo metalowego korpusu, zaliczany jest do drewnianych, ponieważ posiada drewniany stroik, tak jak klarnet. Dźwięk wydobywa się przez czarę. Występuje w dziewięciu odmianach, różniących się wielkością i zakresem dźwięków. Od najmniejszych saksofonów – soprillo, po największe – subkontrabasowe, najczęściej budowane w strojach B i Es (mniej typowe: C i F).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Mój przyjaciel gra na saksofonie w warszawskim klubie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: saˈksɔfɔ̃n, AS: saksofõn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. saksofonista mos., saksofonistka ż., saks mrz., saksofonik mrz.

 przym. saksofonowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pot. saks

 (1.2) saksofonista

Wiktionary


saksofonik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od saksofon

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. saksofon m.

Wiktionary


saksofonista

muzyk grający na saksofonie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) muzyk, który gra na saksofonie

Wiktionary

Saksofon (wł. sassofono, skrót: sass.; ang. saxophone, sax.) – instrument dęty drewniany z grupy aerofonów stroikowych. Mimo metalowego korpusu, zaliczany jest do drewnianych, ponieważ posiada drewniany stroik, tak jak klarnet. Dźwięk wydobywa się przez czarę. Występuje w dziewięciu odmianach, różniących się wielkością i zakresem dźwięków. Od najmniejszych saksofonów – soprillo, po największe – subkontrabasowe, najczęściej budowane w strojach B i Es (mniej typowe: C i F).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Urzekła ją gra jazzowego saksofonisty.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌsaksɔfɔ̃ˈɲista, AS: saksofõńista

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. saksofon m.

:: fż. saksofonistka ż.

 przym. saksofonowy

Wiktionary


saksofonistka

saksofonista


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta, która gra na saksofonie

Wiktionary

Patrz:

saksofonista

Wymowa:

IPA: ˌsaksɔfɔ̃ˈɲistka, AS: saksofõńistka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. saksofon m.

:: fm. saksofonista m.

 przym. saksofonowy

Wiktionary


saksofonistyka

w muzyce:
1. sztuka gry na saksofonie;
2. ogół dzieł przeznaczonych na saksofon


SJP.pl


saksofonowy

przymiotnik od: saksofon


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) przym. od saksofon

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Muzykę skomponowaną między innymi do filmów "Torowisko" i "Edi" wykonywać będą soliści z towarzyszeniem zespołu smyczkowego i kwartetu saksofonowego.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌsaksɔfɔ̃ˈnɔvɨ, AS: saksofõnovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. saksofon m., saksofonista m., saksofonistka ż., saks mrz.

Wiktionary


sakson

nazwisko


SJP.pl


saksończyk

1. mieszkaniec Saksonii
2. mieszkaniec Saksonii-Anhalt
3. mieszkaniec Dolnej Saksonii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) mieszkaniec Saksonii

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W ramach niemieckiej świadomości narodowej mieszkańcy NRD byli zorientowani na swój region ojczysty; tzn. identyfikowali się jako Saksończycy, Brandenburczycy, Pomorzanie, Turyńczycy, Ślązacy itd.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Saksonia ż., Sas m.

:: fż. Saksonka ż.

 przym. saksoński, saski, Saski

Wiktionary


saksonia

część Niemiec granicząca z Polską i Czechami


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. kraina historyczna i kraj związkowy w Niemczech;

Wiktionary

Saksonia (niem. Sachsen; górnołuż. Sakska), Wolny Kraj Saksonia (niem. Freistaat Sachsen; górnołuż. Swobodny stat Sakska) – jeden z 16 krajów związkowych Niemiec. Stolicą jest Drezno (niem. Dresden), natomiast największym miastem jest Lipsk (Leipzig).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Lipsk jest największym miastem Saksonii.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: saˈksɔ̃ɲja, AS: saksõńi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Sas m., Saksończyk m., Saksonka ż.

 przym. saski, saksoński, Saski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ofic. Wolny Kraj Saksonia; stpol. Saś

Wiktionary


saksonia-anhalt

kraj związkowy w Niemczech


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. kraj związkowy w Niemczech, ze stolicą w Magdeburgu;

Wiktionary

Saksonia-Anhalt (niem. Sachsen-Anhalt, dolnoniem. Sassen-Anhalt) – jeden z 16 krajów związkowych Niemiec. Stolicą oraz największym miastem jest Magdeburg.

Obszar Saksonii-Anhalt do 1989 r. wchodził w skład Niemieckiej Republiki Demokratycznej. Została odtworzona jako kraj związkowy w 1990 roku po zjednoczeniu Niemiec.

Wikipedia


saksonka

1. mieszkanka Saksonii
2. mieszkanka Saksonii-Anhalt
3. mieszkanka Dolnej Saksonii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Saksonii

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Saksonia ż.

:: fm. Saksończyk mos., Sas mos.

 przym. saksoński, saski, Saski

Wiktionary


saksoński

1. przymiotnik od: Saksonia
2. przymiotnik od: Saksonia-Anhalt
3. przymiotnik od: Dolna Saksonia; dolnosaksoński


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący Saksonii, związany z Saksonią

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Galeria Narodowa przed czterema laty kupiła na aukcji inne wspaniałe płótno Bellotta pokazane na wystawie, "Fortecę Koenigstein" - pejzaż twierdzy pod Dreznem, będącej dumą saksońskich elektorów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: saˈksɔ̃j̃sʲci, AS: saksõĩ ̯sʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Saksonia ż., Saksończyk m., Saksonka ż., saksy nmos., Sas m.

 przym. saski, Saski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) saski

Wiktionary


saksy

1. dawniej: okresowa praca zarobkowa za granicą, głównie w Niemczech (początkowo w Saksonii);
2. potocznie: wyjazd za granicę połączony z podjęciem okresowej pracy, zwykle nielegalnie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) hist. emigracja sezonowa Polaków do Niemiec na okres robót polowych

 (1.2) pot. żart. praca zarobkowa za granicą, często nielegalna

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Moi dziadkowie poznali się na saksach.

 (1.2) Jak nie znajdę roboty, to pojadę na saksy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈsaksɨ, AS: saksy

Wiktionary

Powiązane:

 przym. saksoński

Wiktionary


śakti

w śiwaizmie: żeński aspekt i małżonka indyjskiego boga Śiwy; siakti


SJP.pl

Śakti (dewanagari शक्टि, ang. Shakti) – małżonka Śiwy; rodzaj siły, energii, pierwiastek żeński.

Wikipedia


śaktyzm

jeden z głównych kultów w hinduizmie; siaktyzm


SJP.pl

Wikipedia


sakulina

skorupiak z podgromady wąsonogów


SJP.pl


sakum-pakum

rzadko o pakowaniu się przed podróżą: szybko i byle jak; łapu-capu, łap-cap


SJP.pl


sakura

odmiana wiśni japońskiej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) dendr. drzewo jednej z kilku odmian japońskiej wiśni ozdobnej z kwiatów;

Wiktionary

Sakura (jap. ) – drzewo wiśni, kwiat wiśni; japońska nazwa ozdobnych drzew wiśniowych i ich kwiatów.

Wikipedia


sakus

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) ent. proksymalne, kieszeniowate wydłużenie winkulum

Wiktionary

Sakus (łac. saccus ,l. mn. sacci) – element narządów genitalnych u motyli powstały przez środkowo-brzuszną, wewnętrzną inwaginację dziewiątego sternum odwłoka, czyli winkulum (vinculum), przybierający różną formę w zależności od płci.

Wikipedia


sakwa

przestarzałe:
1. worek podróżny do przewieszania przez ramię lub po obu stronach siodła;
2. woreczek na pieniądze; sakiewka, kiesa, trzos, trzosik


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) dawny worek podróżny, często z otworem w środku do przewieszania przez ramię lub po obu stronach siodła

 (1.2) torba podróżna przewieszana po obu stronach bagażnika roweru

 (1.3) duża sakiewka

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dawno temu ścieżką przyszedł mężczyzna, przeszedłszy 30 mil z sakwą na plecyecach.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈsakfa, AS: sakfa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sakiewka, sak

Wiktionary


sakwojaż

przestarzale: torba podróżna, walizka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) przest. torba podróżna, walizka

Wiktionary

Wymowa:

IPA: saˈkfɔjaʃ, AS: sakfoi ̯aš

Wiktionary


sakwowy

sakwa


SJP.pl

Patrz:

sakwa

sal

jeden z czterech (sał, ber, jon, rosz) pierwotnych elementów leksykalnych w doktrynie Nikołaja Marra; sał


SJP.pl

Sal – jedna z wysp archipelagu Wysp Zielonego Przylądka, zaliczana do grupy Wysp Zawietrznych. Stanowi też jeden z 22 okręgów administracyjnych (port. concelho) Republiki Zielonego Przylądka.

Powierzchnia wyspy wynosi 216 km². Ma ona 30 km długości, 12 km szerokości i w większości krajobraz pustynny.

Wikipedia


sala

1. duże pomieszczenie będące miejscem zebrań, wystaw itp.;
2. publiczność zgromadzona w sali (pomieszczeniu); słuchacze, widzowie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przestronne pomieszczenie pełniące pewną określoną funkcję użytkową;

 (1.2) przen. ludzie zebrani w sali (1.1)

Wiktionary

Chile:

  • Sala y Gómez – wyspa

Litwa:

  • Sala – wieś w okręgu uciańskim, w rejonie jezioroskim, w starostwie Turmont

Łotwa:

  • Sala – gmina
  • Sala – miasto

Maroko:

  • Sala – miasto
  • Sala – prowincja w Maroku w regionie Rabat-Sala-Al-Kunajtira

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W której sali odbędzie się spotkanie zarządu?

 (1.1) Czy są na sali jakieś pytania?

 (1.2) Cała sala z entuzjazmem biła brawo.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈsala, AS: sala

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. salowa ż., salowy m., salon m., salonik m., salonowiec m., salonka ż.

:: zdrobn. salka ż.

 przym. salowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) aula

Wiktionary


salaam

wykrzyknik

 (1.1) inna pisownia, zob. salam.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Około jedenastej, głos trąby oznajmił rozpoczęcie widowiska. Sułtan i Szeherezada zajęli miejsce na dywanie, a reszta zebranych stłoczyła się w jaskini Aladyna (…) Po zakończeniu pierwszej bajki, przeszli jej aktorzy, w uroczystym pochodzie do sali głównej i podniósłszy nad głową ramiona, oddali sułtanowi głęboki salaam. Potem zostawali jako widzowie w sali, która się napełniała zwolna.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: saˈlaãm, AS: salaãm

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) salam, salem, salam alejkum, salem alejkum, salaam alejkum

Wiktionary


salabhasana

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) jedna z asan, pozycja w której ciężar ciała opiera się na brzuchu, miednica leży na podłożu, a ręce, głowa, klatka piersiowa oraz wyprostowane nogi są uniesione do góry

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pozycja świerszcza, świerszcz

Wiktionary


salacha

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) poznań. - młoda, wysoka dziewczyna

Wiktionary


salacki

nazwisko


SJP.pl


salacrou

nazwisko, m.in. Armand Salacrou - dramatopisarz francuski (1899-1989)


SJP.pl


salada

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) hist. rodzaj okrągłego średniowiecznego hełmu;

Wiktionary

Salada (fr. salade, wł. celata i barbuta) – szersze określenie kilku zróżnicowanych konstrukcyjnie średniowiecznych hełmów, wywodzących się od łebki. Popularne w XV wiecznej Europie zachodniej, lecz używane również w Polsce. Zasadniczo wyróżnia się 2 typy tego hełmu: włoski i niemiecki, ale regionalne odmiany powstawały również we Francji i Anglii.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Krzyżowiec zdjął z głowy swą saladę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: saˈlada, AS: salada

Wiktionary


salado

1. wieś w USA;
2. nazwa dwóch rzek w Argentynie


SJP.pl

  • Salado – rzeka w Argentynie, dopływ Parany
  • Salado – rzeka w Argentynie, dopływ Colorado
  • Salado – rzeka w Meksyku, dopływ Rio Grande

Miejscowości w USA:

  • Salado – wieś w stanie Teksas, w hrabstwie Bell

Gminy w USA:

  • Salado (ang. Salado Township) – gmina w stanie Arkansas, w hrabstwie Independence

Wikipedia


saladyn

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) hist. władca ajjubidzki,

 (1.2) imię|polski|m.

Wiktionary

Saladyn, fr. Saladin, od arab. صلاح الدين (pełne imię: al-Malik an-Nasir Salah ad-Dunja wa-ad-Din Abu al-Muzaffar Jusuf ibn Ajjub ibn Szazi al-Kurdi, ur. 1138 w Tikricie, zm. 4 marca 1193 w Damaszku) – sułtan, założyciel dynastii Ajjubidów, panujący w latach 1174–1193.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Pod koniec lutego zaczął jednak wracać do zdrowia – niektórzy historycy wiążą tę ciężką chorobę z wewnętrzną przemianą Saladyna, który odtąd miał poświęcić się wojnie przeciwko krzyżowcom, podczas gdy wcześniej walczył głównie z muzułmanami.

Wiktionary


salaficki

salafita


SJP.pl

Patrz:

salafita

salafita

zwolennik ruchu religijno-politycznego w islamie sunnickim


SJP.pl


salafitka

salafita


SJP.pl

Patrz:

salafita

salafizm

ruch religijno-polityczny w islamie sunnickim


SJP.pl

Salafizm (arab. سلفية salafijja, od salaf, przodkowie) – ruch reformatorski i religijno-polityczny w łonie islamu sunnickiego postulujący odrodzenie islamu przez powrót do jego pierwotnych źródeł, czyli religii przodków.

Wikipedia


salak

1. rodzaj palmy występujący w Azji Południowo-Wschodniej; salaka, oszplina;
2. owoc tej palmy


SJP.pl

  • Salak:
    • Salak (wulkan) – wulkan w Indonezji,
    • Salak (drzewo) – drzewo z rodzaju arekowatych
  • Osoby o nazwisku Salak:
    • Piotr Salak – dziennikarz nSport

Wikipedia


salaka

1. rodzaj palmy występujący w Azji Południowo-Wschodniej; salaka, oszplina;
2. owoc tej palmy


SJP.pl

Salaka, oszplina (Salacca Reinw.) – rodzaj roślin z rodziny arekowatych, czyli palm (Arecaceae). Obejmuje ok. 20, 21 lub 23 gatunki. Rośliny te występują w Azji Południowo-Wschodniej, od północno-wschodniej części Indii, poprzez Mjanmę, Tajlandię, Malezję po Sumatrę, Jawę, Borneo i Filipiny. Jeden gatunek (Salacca griffithii) na północy sięga do chińskiej prowincji Junnan.

Wikipedia


salam

powitanie, pozdrowienie u muzułmanów; salem


SJP.pl

wykrzyknik

 (1.1) pokój! (pozdrowienie u muzułmanów)

Wiktionary

Przykłady

składnia.

kolokacje.

 (1.1) salam alejkum

synonimy.

 (1.1) salaam, salem, salam alejkum, salem alejkum, salaam alejkum

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 (1.1) etym|arab|سلام. → pokój

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) salam, salaam

* arabski: (1.1) سلام

źródła.

== salam (język angielski.) ==

wymowa.

znaczenia.

wykrzyknik

 (1.1) salam!

odmiana.

 (1.1) nieodm.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈsalãm, AS: salãm

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) salaam, salem, salam alejkum, salem alejkum, salaam alejkum

Wiktionary


salamancki

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Salamanką, dotyczący Salamanki, pochodzący z Salamanki

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Był to prawdziwy numer gazety salamanckiej z tego dnia, wydrukowanej w jej drukarni, tyle tylko, iż z jednym wymienionym artykułem, wmontowanym precyzyjnie w odpowiednią, pasującą ku temu kolumnę.

 (1.1) Do wybitnych profesorów ze Szkoły Salamanckiej należy również Bartłomiej Medina. Jego komentarz do Sumy św. Tomasza uchodzi za klasyczny i jednocześnie jest wyrazem doktryny wykładanej w Salamance.

 (1.1) Dokonał przepastnego przeskoku z wrzawy i zgiełku salamanckich auli do tego zagubionego wśród pól pustkowia.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Salamanka ż.

Wiktionary


salamandra

płaz ogoniasty z rodziny salamandrowatych obejmujący 39 gatunków, zamieszkuje głównie Karpaty i Sudety


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) herp. rodzaj płazów ogoniastych;

Wiktionary

Salamandra – rodzaj płazów ogoniastych z podrodziny Salamandrinae w rodzinie salamandrowatych (Salamandridae).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Boki salamandry zdobi dwanaście bruzd międzyżebrowych.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌsalãˈmãndra, AS: salãmãndra

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. salamandrowate nmos.

Wiktionary


salamandrowate

rodzina płazów ogoniastych


SJP.pl

Salamandrowate (Salamandridae) – rodzina płazów z rzędu płazów ogoniastych (Caudata), dość szeroko rozprzestrzeniona na kuli ziemskiej. Brak jej przedstawicieli w Ameryce Południowej i Środkowej oraz Australii.

Wikipedia


salamandrowaty

o cechach salamandrowatych (rodzina płazów)


SJP.pl


salamandry

płaz ogoniasty z rodziny salamandrowatych obejmujący 39 gatunków, zamieszkuje głównie Karpaty i Sudety


SJP.pl

Salamandrowate (Salamandridae) – rodzina płazów z rzędu płazów ogoniastych (Caudata), dość szeroko rozprzestrzeniona na kuli ziemskiej. Brak jej przedstawicieli w Ameryce Południowej i Środkowej oraz Australii.

Wikipedia


salamandrzy

salamandra


SJP.pl

Patrz:

salamandra

salamanka

miasto i prowincja w Hiszpanii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w zachodniej Hiszpanii, nad rzeką Tormes, stolica prowincji Salamanka (1.2);

 (1.2) geogr. adm. prowincja w Hiszpanii, w zachodniej części regionu Kastylia i León;

Wiktionary

Salamanka (hiszp. Salamanca) – miasto w zachodniej Hiszpanii, nad rzeką Tormes, liczy około 142 tys. mieszkańców (2022). Stolica prowincji Salamanka w regionie Kastylia i León. Ośrodek handlowy, przemysłowy oraz naukowy i turystyczny.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Do wybitnych profesorów ze Szkoły Salamanckiej należy również Bartłomiej Medina. Jego komentarz do Sumy św. Tomasza uchodzi za klasyczny i jednocześnie jest wyrazem doktryny wykładanej w Salamance.

 (1.2) Mam na imię Alwar i pochodzę z Salamanki.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. salamancki

Wiktionary


salami

1. sucha, wędzona kiełbasa;
2. żółty ser z mleka krowiego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) kulin. oryginalnie włoska, sucha, wędzona kiełbasa, początkowo wytwarzana z mięsa oślego, później także wieprzowego i wołowego;

 (1.2) kulin. produkowany z mleka krowiego polski ser półtwardy, w formie kiełbasek

forma rzeczownika.

 (2.1) N. lm. od: sala

Wiktionary

  • salami – wędlina pochodząca z Włoch
  • salami – rodzaj półtwardego sera

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Lubię pizzę z salami i pepperoni.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: saˈlãmʲi, AS: salãmʹi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. salina ż.

Wiktionary


salamina

wyspa na Morzu Egejskim; bitwa morska odbywająca się w cieśninie pomiędzy Salaminą a Pireusem w 480 r. p.n.e. zadecydowała o zwycięstwie Greków w II wojnie perskiej


SJP.pl

  • Salamina – wyspa w Grecji w archipelagu Wysp Sarońskich
  • Salamina – miasto w Grecji na wyspie Salamina
  • Salamina – gmina w Grecji
  • Salamina – starożytne miasto na Cyprze
  • Salamina – miasto w Kolumbii, w departamencie Caldas
  • Salamina – miasto w Kolumbii, w departamencie Magdalena

Wikipedia


salamiński

Salamina


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Salaminą, dotyczący Salaminy

Wiktionary

Patrz:

Salamina

Powiązane:

 rzecz. Salamina ż.

Wiktionary


salamlik

1. sala audiencyjna pałacu muzułmańskiego;
2. reprezentacyjna część męska domu muzułmańskiego


SJP.pl


salamon

nazwisko


SJP.pl


salangana

ptak z rodziny jerzyków


SJP.pl


salariat

grupa społeczna, obejmująca osoby żyjące z wynagrodzeń za pracę, zazwyczaj pracowników umysłowych, urzędników


SJP.pl


salat

obowiązkowa modlitwa muzułmańska odmawiana pięć razy dziennie; namaz


SJP.pl

Salat (arab. الصلاة al-ṣalāa, pers. نماز namâz, tur. namaz) – muzułmańska modlitwa rytualna, stanowiąca jeden z pięciu obowiązków każdego muzułmanina (tzw. filarów wiary).

Odmawia się ją pięciokrotnie w ciągu doby, tj. przed wschodem słońca (Fadżr), w południe (Zuhr), po południu (Asr), po zachodzie słońca (Maghrib) i w pierwszej połowie nocy (Isza). Celem salat jest uzyskanie błogosławieństwa Allaha.

Wikipedia


salaterka

1. miska stołowa używana do podawania sałatek, jarzyn lub owoców;
2. zawartość takiej miski


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) naczynie służące do podawania jedzenia (najczęściej sałat, owoców)

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przyniosę ci trochę rodzynek w salaterce.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌsalaˈtɛrka, AS: salaterka

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|asjetka, terinka.

Wiktionary


salawa

nazwisko


SJP.pl


salazar

nazwisko


SJP.pl

  • António de Oliveira Salazar – portugalski polityk, profesor ekonomii
  • Eliseo Salazar – chilijski kierowca wyścigowy i rajdowy
  • Alexander Salazar – katolicki duchowny
  • Alonso de Salazar – hiszpański podróżnik, odkrywca Wysp Marshalla
  • Antonio Salazar Castillo – meksykański piłkarz
  • Diego Salazar – kolumbijski sztangista
  • Enrique Salazar y Zubía – hiszpański malarz portrecista i prawnik
  • Fernando Salazar – meksykański piłkarz
  • Iridia Salazar – meksykańska taekwondzistka
  • John Salazar – amerykański polityk
  • José Salazar López – rzymskokatolicki biskup
  • Ken Salazar – amerykański polityk, ranczer i działacz ochrony środowiska
  • Michael Salazar – belizeński piłkarz
  • Óscar Salazar – meksykański taekwondzista
  • Pablo Salazar – kostarykański piłkarz
  • Rubén Salazar Gómez – katolicki duchowny
  • Saba Reyes Salazar – katolicki święty

Wikipedia


salazaryzm

nacjonalistyczna, autorytarna doktryna polityczna dyktatora Antónia de Oliveiry Salazara


SJP.pl


salbutamol

związek chemiczny używany w leczeniu astmy


SJP.pl

Salbutamol – organiczny związek chemiczny, wybiórczy agonista receptorów β2 w mięśniach gładkich oskrzeli. Powoduje rozkurcz oskrzeli w przypadku odwracalnego ich zwężenia i poprawę wentylacji płuc. Wpływ salbutamolu na receptory β1 w sercu jest niewielki.

Wikipedia


salcefia

roślina z rodziny złożonych, jednoroczna lub dwuletnia, o jadalnych korzeniach, uprawiana w całej Europie; salsefia; kozibród lekarski


SJP.pl


salcerski

woda salcerska - rodzaj wody mineralnej, leczniczej i stołowej


SJP.pl


salceson

wędlina wyrabiana z głowizny, podrobów i okrawków mięsa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) spoż. rodzaj auszpiku lub gotowanej wędliny produkowanej z głowizny, podrobów i nóżek zawiniętych w żołądek lub pęcherz;

 (1.2) daw. warszawa. pogardliwie o stójkowym, policjancie lub żandarmie

Wiktionary

Salceson – (wł.) rodzaj wyrobów podrobowych robionych z głowizny wieprzowej, wołowej lub cielęcej z dodatkiem tłuszczu, podrobów, krwi, okrawków mięsa, skórek i przypraw.

Mięso na salceson poddaje się peklowaniu, obgotowuje i odpowiednio przyprawia. Tak przygotowaną masą wypełnia się żołądki wieprzowe lub pęcherze wołowe, gotuje i prasuje.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wczoraj na kolację do chleba był salceson i ogórki kiszone.

 (1.1) Zasnął niebawem, kołysany wspomnieniem, jak to u sąsiada pękł duży szwabski salceson i rozgotował się cały.

 (1.2) Tu już blisko do miasta, ład i porządek, ot, i „salceson” stoi na środku ulicy.

 (1.2) Salceson czy bury ucieka do dziury, bo radę majchrem przecie wszystkim dam.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: salˈt͡sɛsɔ̃n, AS: salcesõn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. salcefix m.

:: zdrobn. salcesonik m.

 przym. salcesonowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) daw. abucht, warszawa|salcefix., reg. śl. prezwoszt, preswuszt., białystok|cwaniak., reg. kaszub. blutka, krwawô (czarny salceson)

Wiktionary


salchow

rodzaj skoku w łyżwiarstwie figurowym


SJP.pl

Skoki łyżwiarskie – jeden z elementów łyżwiarstwa figurowego w konkurencjach jazdy indywidualnej kobiet i mężczyzn oraz parach sportowych. Różnice między poszczególnymi rodzajami skoków są identyfikowane na podstawie krawędzi startowej, kierunku ruchu i liczby prawidłowo wykonanych obrotów tj. od jednego do czterech obrotów wokół własnej osi (zwykle przez lewe ramię). Ich nazwy zazwyczaj pochodzą od nazwisk osób, które je wymyśliły.

Wikipedia


saldo

w księgowości - różnica między prawą stroną konta (credit) i lewą (debet) lub odwrotnie; pozostająca do wyrównania różnica między sumami dochodu i rozchodu, aktywami i pasywami


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) księg. suma wszystkich przychodów (strona „Ma”) pomniejszona o sumę wszystkich wydatków i strat (strona „Winien”) w danym okresie;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Dlaczego od kilku miesięcy saldo mojego rachunku jest ujemne?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈsaldɔ, AS: saldo

Wiktionary

Powiązane:

 czas. saldować

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) bilans

Wiktionary


saldować

obliczać saldo


SJP.pl


salechard

miasto w Rosji, stolica Jamalsko-Nienieckiego Okręgu Autonomicznego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. miasto w azjatyckiej części Rosji, położone nad Obem;

Wiktionary

Salechard, ros. Салехард (do 1933 r. Obdorsk) – miasto w Rosji, nad Obem, ośrodek administracyjny Jamalsko-Nienieckiego Okręgu Autonomicznego. 49.2 tys. mieszkańców.

W mieście rozwinął się przemysł rybny oraz drzewny.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Stolicą Jamalsko-Nienieckiego Okręgu Autonomicznego jest miasto Salechard.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. salechardzki

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) hist. Obdorsk (do 1933)

Wiktionary


salechardzki

przymiotnik od: Salechard (miasto w Rosji, stolica Jamalsko-Nienieckiego Okręgu Autonomicznego)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Salechardem (miastem w Rosji)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Salechard m.

Wiktionary


salem

powitanie, pozdrowienie u muzułmanów; salam


SJP.pl

wykrzyknik

 (1.1) inna pisownia, zob. salam.

Wiktionary

Wszystkie poniższe nazwy miejscowości nawiązują do biblijnej nazwy Jerozolimy:

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈsalɛ̃m, AS: salẽm

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) salam, salaam, salam alejkum, salem alejkum, salaam alejkum

Wiktionary


salep

mączka z korzeni storczyków


SJP.pl

Salep (tur. sahlep, arab. سحلب saḥlab, azer. səhləb) – napój przyrządzany ze sproszkowanych bulw storczyka męskiego, znany w kuchni tureckiej i w kuchni bałkańskiej. Nazwa pochodzi od arabskiego określenia ḥasyu al-tha`lab, oznaczającego lisie jądra (od charakterystycznego kształtu bulw storczyka).

Wikipedia


salerneński

koń salerneński - włoska rasa konia domowego


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Salerno, dotyczący Salerno

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Rękopisy salerneńskie były rozchwytywane w całej Europie i wielokrotnie przepisywane. Odegrały one przełomową rolę w rozwoju kultury medycznej w Europie, nie w pełni jeszcze docenioną.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Salerno n.

 przym. salernitański

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) salernitański

Wiktionary


salernitański

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Salernem, dotyczący Salerna

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Następnego lata mój salernitański przyjaciel świętował dziesięciolecie swego prywatnego muzeum.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Salerno n.

 przym. salerneński

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) salerneński

Wiktionary


salerno

miasto we Włoszech


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) geogr. nadmorskie miasto i gmina we Włoszech, w Kampanii;

 (1.2) geogr. adm. włoska prowincja położona w Kampanii;

 (1.3) geogr. zatoka Morza Tyrreńskiego, położona w południowych Włoszech, na południe od Półwyspu Sorrentyńskiego;

Wiktionary

Salerno (wym. [saˈlɛrno], pol. uproszczona: salerno) – miasto i gmina we Włoszech, w regionie Kampania, w prowincji Salerno, nad zatoką Morza Tyrreńskiego.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Istotną rolę w kształtowaniu statusu zawodu lekarza odegrała szkoła w Salerno, uważana za kolebkę tradycji uniwersyteckich, gdzie wprowadzono stopień magistra i doktora, a nadanie tytułów zostało poprzedzone odpowiednimi dysputami i tradycyjnym rytuałem promocyjnym.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. salerneński, salernitański

Wiktionary


salers

francuska rasa bydła


SJP.pl

Salers – miejscowość i gmina we Francji, w regionie Owernia-Rodan-Alpy, w departamencie Cantal.

Według danych na rok 1990 gminę zamieszkiwało 439 osób, a gęstość zaludnienia wynosiła 91 osób/km² (wśród 1310 gmin Owernii Salers plasuje się na 437. miejscu pod względem liczby ludności, natomiast pod względem powierzchni na miejscu 989.).

Wikipedia


saletra

potoczna nazwa soli azotanowych amonu, sodu, potasu i wapnia używanych w rolnictwie jako nawóz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) roln. nawóz zawierający azot

 (1.2) spoż. substancja chemiczna, składnik zaprawy peklowej

 (1.3) chem. azotan mający znaczenie techniczne

Wiktionary

Saletry (z łac. sal petri – sól skalna) – nazwa szeregu azotanów o znaczeniu gospodarczym. Stosowane m.in. jako azotowe nawozy mineralne (tzw. nawozy saletrzane), środki konserwujące, składniki do produkcji materiałów wybuchowych i wyrobów pirotechnicznych. Saletry są silnymi utleniaczami. Niektóre saletry (chilijska, indyjska, norweska) występują naturalnie jako minerały.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Na jednym kamieniu kładli ciasno związany nitką kłębuszek ze szmatki zawierający kalichlorek, czyli specjalną mieszankę siarki, węgla drzewnego i saletry nawozowej. Uderzony drugim kamieniem, kłębuszek ów wybuchał (…)

 (1.2) Pekluję mięsiwa w solance z saletrą i przyprawami.

 (1.3) W górnictwie używa się mieszaniny saletry z trotylem.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. saletralnia ż., saletrol mrz., saletrzak mrz., saletrzarnia ż.

 czas. saletrować ndk.

 przym. saletrowy, saletrzany

Wiktionary


saletralnia

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zakład produkujący saletrę

 (1.2) geol. ziemia zawierająca saletrę

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zamówiliśmy w saletralni kolejną dostawę saletry.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. saletra ż., saletrol mrz., saletrzak mrz., saletrzarnia ż.

 czas. saletrować ndk.

 przym. saletrowy, saletrzany

Wiktionary


saletrol

ANFO (Ammonium Nitrate Fuel Oil) lub saletrol – materiał wybuchowy, rodzaj amonitu, otrzymywany przez nasączanie porowatego azotanu amonu (NH4NO3) paliwami płynnymi (benzyna, olej napędowy, nafta, aceton itp.). Paliwa jest w takiej mieszaninie kilka procent (np. 94% NH4NO3 do 6% paliwa).

Wikipedia


saletroród

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) daw. chem. azot

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) [...] we flaszkę włożywszy mieszaninę z żywego śrebra i ołowiu, i zatkawszy ją dobrze przez niejaki czas i potrząsawszy dość długo, kwasoród wszystek wsiąknie w ową mieszaninę, a saletroród zostanie we flaszce.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. saletrorodek m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) współcz. azot; symbol. N; daw. dusień

Wiktionary


saletrorodek

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) daw. chem. azotek

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Skoro zaś dostateczna się jego utworzy warsta; w ów czas cały lejek przenosi się do czystej wody, do której wypuszcza się sam saletrorodek, zatrzymując wewnątrz niego resztę płynu [...]

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. saletroród m.

Wiktionary


saletrować

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) kulin. konserwować w roztworze saletry

 (1.2) roln. nawozić roztworem saletrowym

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jutro będę saletrować nóżki wieprzowe.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. saletra ż., saletralnia ż., saletrol mrz., saletrzak mrz., saletrzarnia ż.

 przym. saletrowy, saletrzany

Wiktionary


saletrowy

przymiotnik od: saletra


SJP.pl


saletrzak

mineralny nawóz azotowy


SJP.pl

Saletrzak – nazwa handlowa nawozu mineralnego składającego się pierwotnie z azotanu amonu (NH
4
NO
3
) i mielonego wapienia (główny składnik: CaCO
3
). Później zamiast części wapienia zaczęto stosować dodatkowo dolomit (zawierający MgCO
3
).

Wikipedia


saletrzarnia

wytwórnia saletry


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zakład produkujący saletrę

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dziadek założył saletrzarnię, do której przyjeżdżali po saletrę nawet z Raciborza.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. saletra ż., saletrol mrz., saletrzak mrz., saletralnia ż.

 czas. saletrować ndk.

 przym. saletrowy, saletrzany

Wiktionary


saletyn

zakonnik zgromadzenia Misjonarzy Najświętszej Marii Panny z La Salette, założonego we Francji w 1852 roku


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) rel. zakonnik z zakonu założonego przez bpa Philiberta de Bruillarda;

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zaparkowałam obok saletynów.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: fż. saletynka ż.

 przym. saletyński

Wiktionary


saletyni

zakonnik zgromadzenia Misjonarzy Najświętszej Marii Panny z La Salette, założonego we Francji w 1852 roku


SJP.pl

Saletyni, Zgromadzenie Księży Misjonarzy Saletynów – zgromadzenie zakonne założone 1 maja 1852 przez biskupa Philiberta de Bruillard, a zatwierdzone 14 maja 1890 roku przez papieża Leona XIII.

Wikipedia


saletynka

członkini zakonu: Zgromadzenie Sióstr Matki Bożej z La Salette (SNDS)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) rel. zakonnica z żeńskiej gałęzi zakonu założonego przez bpa Philiberta de Bruillarda

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Musicie skręcić za klasztorem Saletynek.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: fm. saletyn mos.

 przym. saletyński

Wiktionary


saletyński

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z saletynami, dotyczący saletynów

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wspólnota saletyńska liczy trzech kapłanów.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. saletyn mos., saletynka ż.

Wiktionary


salezjanie

katolickie zgromadzenie zakonne, założone w 1859 roku w Turynie przez św. Jana Bosco; Towarzystwo Świętego Franciszka Salezego


SJP.pl

Towarzystwo Salezjańskie (Towarzystwo św. Franciszka Salezego; nazwa łacińska: Societas Sancti Francisci Salesii; skrót zakonny SDB) – zostało założone w 1859 przez ks. Jana Bosko (1815–1888), znanego też jako Don Bosco, w celu kontynuowania jego pracy z młodzieżą i dziećmi.

Wikipedia


salezjanin

członek katolickiego zgromadzenia zakonnego, założonego w 1859 roku w Turynie przez św. Jana Bosco


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) rel. zakonnik ze zgromadzenia założonego przez św. Jana Bosko;

Wiktionary

Towarzystwo Salezjańskie (Towarzystwo św. Franciszka Salezego; nazwa łacińska: Societas Sancti Francisci Salesii; skrót zakonny SDB) – zostało założone w 1859 przez ks. Jana Bosko (1815–1888), znanego też jako Don Bosco, w celu kontynuowania jego pracy z młodzieżą i dziećmi.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Założyciel salezjanów nosił czarną sutannę.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Salezy m.

:: fż. salezjanka ż.

 przym. salezjański, saletski

Wiktionary


salezjanka

członkini katolickiego zakonu żeńskiego: Zgromadzenie Córek Maryi Wspomożycielki Wiernych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zakonnica ze zgromadzenia salezjańskiego;

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Masz może numer telefonu salezjanek w Rzymie?

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Salezy m.

:: fm. salezjanin m.

 przym. salezjański, saletski

Wiktionary


salezjanki

członkini katolickiego zakonu żeńskiego: Zgromadzenie Córek Maryi Wspomożycielki Wiernych


SJP.pl

Zgromadzenie Córek Maryi Wspomożycielki (siostry salezjanki; nazwa łacińska: Congregatio Filiarum Mariae Auxiliatricis; skrót zakonny: FMA/CMW) – żeńskie zgromadzenie zakonne założone we Włoszech 5 sierpnia 1872 roku przez św. Jana Bosko i św. Marię Dominikę Mazzarello. Zgromadzenie liczy ok. 15.000 sióstr działających w 89 krajach świata. W Polsce Zgromadzenie jest podzielone na dwie inspektorie: Warszawską z siedzibą w Łomiankach k. Warszawy i Wrocławską z siedzibą we Wrocławiu.

Wikipedia


salezjański

odnoszący się do salezjanina


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) rel. dotyczący zgromadzenia zakonnego salezjan

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. salezjanin m., salezjanka ż.

Wiktionary


salezjańskość

salezjański


SJP.pl

Patrz:

salezjański

salezy

1. imię męskie;
2. nazwisko


SJP.pl


salicki

dynastia salicka - dynastia panująca w Niemczech w latach 1024-1125; dynastia frankońska


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) hist. dotyczący jednego z odłamu Franków z V w. n.e.

 (1.2) hist. praw. dotyczący prawa ustanowionego przez Franków Salickich, w szczególności prawa dziedziczenia

 (1.3) hist. dotyczący niemieckiej dynastii panującej w XI wieku

Wiktionary

  • Salicki – polskie nazwisko; na początku lat 90. XX wieku w Polsce nosiły je 271 osób.

Osoby o nazwisku Salicki:

  • Jakub Salicki – tytularny generał brygady Wojska Polskiego

Władcy (dynastia salicka):

  • Konrad Salicki
  • Konrad II Salicki
  • Henryk III Salicki
  • Henryk IV Salicki
  • Henryk V Salicki

Wikipedia

Powiązane:

 przym. semisalicki

Wiktionary


salicyl

potoczne określenie spirytusu salicylowego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. grupa funkcyjna lub rodnik 2-hydroksybenzylowy pochodzący od kwasu salicylowego

 (1.2) pot. salicylan sodu

Wiktionary

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 przym. salicylowy

 rzecz. salicyna ż., salicylan m.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) salicyl

* interlingua: (1.1) salicyl

* włoski: (1.1) salicile m.

źródła.

== salicyl (interlingua.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) chem. salicyl

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: saˈlʲit͡sɨl, AS: salʹicyl

Wiktionary

Powiązane:

 przym. salicylowy

 rzecz. salicyna ż., salicylan m.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 przym. salicylowy

 rzecz. salicyna ż., salicylan m.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) salicyl

* interlingua: (1.1) salicyl

* włoski: (1.1) salicile m.

źródła.

== salicyl (interlingua.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) chem. salicyl

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


salicylamid

Salicylamid (łac. salicylamidum) – organiczny związek chemiczny, amid kwasu salicylowego. W roztworach wodnych ma odczyn lekko kwasowy (pH ok. 5). Wykazuje działanie przeciwgorączkowe (antypiretyk), przeciwbólowe (analgetyk) i przeciwzapalne. Hamuje aktywność cyklooksygenazy i uwalnianie prostaglandyn z komórek.

Wikipedia


salicylan

pochodna kwasu salicylowego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. sól lub ester kwasu salicylowego;

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Naukowcy z Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego pracują nad wyhodowaniem nowej odmiany wierzby o wysokiej zawartości salicylanów w korze.

 (1.1) Za składniki czynne liści uznawane są salicylany, głównie salicylan metylu stanowiący ponad 95% olejku eterycznego oraz gaulteryna – jego glikozydowy prekursor obecny w świeżym surowcu.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. salicyl m., salicyna ż.

 przym. salicylowy

Wiktionary


salicylany

pochodna kwasu salicylowego


SJP.pl

Salicylany – grupa organicznych związków chemicznych – soli i estrów kwasu salicylowego – o wzorze ogólnym C
6
H
4
(OH)COOR
. Niektóre salicylany stosowane są w lecznictwie (np. salicylan fenylu, salicylan sodu) lub jako substancje zapachowe (np. salicylan benzylu, salicylan izobutylu).

Wikipedia


salicylowy

przymiotnik od: salicyl


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) farm. związany z kwasem salicylowym; zawierający ten kwas

 (1.2) chem. pochodzący od salicyny, otrzymywany z salicyny; zawierający salicyl

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. salicyna ż., salicyl m., salicylan m.

Wiktionary


salicyna

glikozyd fenolowy złożony z glukozy i alkoholu salicylowego, o gorzkim smaku, występujący w liściach, kwiatach i korze wierzby (Salix) oraz innych drzew i krzewów, chroniący rośliny przed fitofagami (zwierzętami roślinożernymi), stosowany w leczeniu dolegliwości żołądkowych oraz jako środek przeciwbólowy i przeciwreumatyczny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) chem. związek organiczny występujący w korze wierzby, mający właściwości przeciwzapalne i przeciwgorączkowe;

Wiktionary

Salicyna – organiczny związek chemiczny z grupy glikozydów fenolowych, będący połączeniem saligeniny z glukozą.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Organizm ludzki metabolizuje salicynę do kwasu salicylowego.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. salicylowy

 rzecz. salicyl m., salicylan m.

Wiktionary


salieri

Antonio Salieri (ur. 18 sierpnia 1750 w Legnago, zm. 7 maja 1825 w Wiedniu) – włosko-austriacki kompozytor, kapelmistrz i pedagog urodzony w Republice Weneckiej, który swe dorosłe życie spędził w Wiedniu jako poddany dynastii Habsburgów.

Salieri przyczynił się do rozwoju XVIII-wiecznej opery, kształtując teatr muzyczny, a jego muzyka wywarła wpływ na twórczość ówczesnych kompozytorów. Jest autorem 39 oper oraz licznych symfonii, kantat, mszy (m.in. Requiem) i oratoriów.

Wikipedia


salignac

[czytaj: saliNIAK] marka koniaku


SJP.pl

  • Salignac (Żyronda) – francuska gmina w regionie Akwitania
  • Salignac (Alpy Górnej Prowansji) – francuska gmina w regionie Prowansja-Alpy-Lazurowe Wybrzeże

Wikipedia


salij

rosyjskie imię męskie


SJP.pl


salina

1. zakład wytwarzający sól z solanki;
2. dawniej: kopalnia soli


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zakład przemysłowy produkujący sól poprzez odparowanie wody z solanki pochodzącej z mórz lub słonych jezior ewentualnie podziemnych złóż lub źródeł mineralnych;

 (1.2) górn. kopalnia soli

Wiktionary

Stany Zjednoczone:

  • Salina – miasto w stanie Kansas, w hrabstwie Saline
  • Salina – miejscowość w stanie Nowy Jork, w hrabstwie Onondaga
  • Salina – miejscowość w stanie Oklahoma, w hrabstwie Mayes
  • Salina – miasto w stanie Utah, w hrabstwie Sevier
  • Salina (ang. Salina Township) – gmina w stanie Illinois, w hrabstwie Kankakee
  • Salina (ang. Salina Town) – gmina w stanie Nowy Jork, w hrabstwie Onondaga

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W salinie produkują sól poprzez odparowanie wody z solanki morskiej.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: saˈlʲĩna, AS: salʹĩna

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. salami n., salariat m., salsa ż.

Wiktionary


salinarny

przymiotnik od: salina (fabryka soli)


SJP.pl


saling

1. poprzeczka wzmacniająca, przymocowana do masztu;
2. złączenie masztu ze stengą lub stengi z bramstengą


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) żegl. pozioma rozpórka umocowana do masztu na pewnej wysokości, przeciwdziałająca wyginaniu się masztu pod wpływem naprężeń;

Wiktionary

Saling – termin żeglarski oznaczający:

1a. Połączenie kolumny masztu ze stengą (przedłużeniem kolumny) w przypadku masztu wieloczłonowego.

1b. Platforma znajdująca się w miejscu połączenia kolumny masztu ze stengą. Na platformie tej mogą przebywać marynarze obsługujący drzewca, żagle i olinowanie ruchome danego piętra żagli, oraz znajdujące się w jego otoczeniu elementy olinowania stałego jednostki. Z obrzeża tej platformy biegną w górę wyższe wanty, a od spodu może być ona stabilizowana podwantkami.

Wikipedia


salinger

[czytaj: SElindżer] nazwisko


SJP.pl

Salinger:

  • Jakub Artur Salinger (1805-1881) – kupiec warszawski, zesłaniec syberyjski
  • J.D. Salinger (1919-2010) – amerykański pisarz (m.in. Buszujący w zbożu)
  • Pierre Salinger (1925-2004) – amerykański dziennikarz i polityk

Wikipedia


saliniak

koniak marki Salignac; salignac


SJP.pl

Saliniak (Andalgalomys) – rodzaj ssaków z podrodziny bawełniaków (Sigmodontinae) w obrębie rodziny chomikowatych (Cricetidae).

Wikipedia


saliowie

w starożytnym Rzymie: bractwo dwunastu kapłanów Marsa


SJP.pl

Saliowie (łac. Salii, od salio – tańczę) – członkowie jednego z najstarszych kolegium kapłanów w Rzymie antycznym, kapłani Marsa.

Początkowo istniało jedno kolegium, zorganizowane przez Numę Pompiliusza na Palatynie – tak zwani Salii Palatini, które później rozpadło się na dwa. Drugą grupę miał zorganizować Tullus Hostiliusz na Kwirynale w pobliżu Porta Collina; zwano ich Salii Collini lub Agonales.

Wikipedia


salipiryna

salicylan antypiryny (syntetycznego środka przeciwbólowego, przeciwgorączkowego i przeciwzapalnego)


SJP.pl


salisbura

odmiana gruszy


SJP.pl


salisburski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Salisbury, dotyczący Salisbury

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Tego lata Monty szkolił swoich ludzi na Równinie Salisburskiej, a Betty wyjechała z Davidem, wówczas już dziewięcioletnim, do nadmorskiego hotelu.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Salisbury n.

Wiktionary


salisbury

odmiana gruszy


SJP.pl

Salisbury (wym. [ˈsɔːlzbᵊri]) – miasto i civil parish w Wielkiej Brytanii, w południowej Anglii, w hrabstwie ceremonialnym Wiltshire i unitary authority Wiltshire, położone nad rzeką Avon, nad ujściem do niej rzek Nadder i Bourne. W 2011 roku civil parish liczyła 40 302 mieszkańców.

Wikipedia


saliwacja

nadmierne wydzielanie śliny; ślinotok


SJP.pl


salix

drzewo lub krzew z rodziny wierzbowatych, występujące w wielu gatunkach; wierzba


SJP.pl

Wierzba (Salix L.) – rodzaj drzew, krzewów lub płożących krzewinek z rodziny wierzbowatych (Salicaceae Mirb.). Obejmuje około 450–470 gatunków, tworzących bardzo liczne mieszańce. Rodzaj jest szeroko rozprzestrzeniony na świecie, aczkolwiek najbardziej zróżnicowany w strefie umiarkowanej i okołobiegunowej na półkuli północnej.

Wikipedia


salka

zdrobnienie od: sala; mały pokój


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|ż., zdrobn. od Salomea

Wiktionary

  • Salka – rodzaj owadów z rzędu pluskwiaków
  • Salka – wieś na Słowacji
  • Salka – pomnik przyrody w Czechach, w gminie Pasečnice

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) Salcia

Wiktionary


salmag

nawóz azotowy z domieszką m.in. magnezu


SJP.pl


salmakis

w mitologii greckiej: najada jeziora w Karii


SJP.pl

Salmakis (gr. Σαλμακίς Salmakís, łac. Salmacis) – w mitologii greckiej najada jeziora w Karii.

Pokochała syna Hermesa i Afrodyty – Hermafrodytę. Ten wpadł w jej objęcia podczas kąpieli, jednak nieczuły na jej wdzięki odrzucał zaloty pięknej nimfy. Salmakis była jednak uparta, więc uprosiła bogów, aby połączyli ją z ukochanym w jednym ciele. I tak bogowie uczynili z obojga jedno ciało o cechach obu płci.

Wikipedia


salman

imię


SJP.pl

Salman (również jako Salmaan lub Selman, arab. سلمان) popularne wśród muzułmanów imię męskie pochodzenia arabskiego oznaczające błogosławiony, także pokój.

Wybrane osoby noszące to imię:

  • Salman ibn Abd al-Aziz Al Su’ud, król Arabii Saudyjskiej od 2015
  • Salman al-Farisi, Pers, tłumacz Koranu
  • Salman Khan, indyjski aktor filmowy
  • Salman Rushdie, brytyjski pisarz indyjskiego pochodzenia

Wikipedia


salmanasar

Salmanasar – biblijny odpowiednik akadyjskiego imienia Salmānu-ašarēd, noszonego przez pięciu królów Asyrii. Zapis biblijny, zamiast oryginalnego, stosowany jest tradycyjnie w polskich i zagranicznych opracowaniach naukowych.

Władcy asyryjscy o imieniu Salmanasar (Salmānu-ašarēd):

  • Salmanasar I – panował w latach 1273–1244 p.n.e.
  • Salmanasar II – panował w latach 1030–1019 p.n.e.
  • Salmanasar III – panował w latach 858–825 p.n.e.
  • Salmanasar IV – panował w latach 782-772 p.n.e.
  • Salmanasar V – panował w latach 726-722 p.n.e.

Wikipedia


salmanazar

rozmiar butelki wina lub szampana odpowiadający 9 litrom


SJP.pl


salmiak

nazwa zwyczajowa chlorku amonu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. pot. chlorek amonu, sól kwasu solnego i amoniaku

 (1.2) miner. salmiak rodzimy, minerał będący rzadką postacią naturalnego chlorku amonu;

 (1.3) kulin. cukierki z lukrecji z dodatkiem chlorku amonu

 (1.4) silny, stężony środek do czyszczenia z zawartością chlorku amonu

 (1.5) techn. kostka chlorku amonu do czyszczenia grotu lutownicy

Wiktionary

Chlorek amonu, pot. salmiak (z łac. sal ammoniac), NH
4
Cl
– nieorganiczny związek chemiczny z grupy chlorków, sól kwasu solnego i amoniaku. Występuje naturalnie jako rzadki minerał salmiak rodzimy.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈsalmʲjak, AS: salmʹi ̯ak

Wiktionary

Powiązane:

 przym. salmiakowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) chlorek amonu, NH4Cl, E510

 (1.2) salmiak rodzima

 (1.4) słona lukrecja

 (1.5) kamień lutowniczy

Wiktionary


salmina

białko zasadowe z grupy protamin, wyodrębnione z plemników łososia


SJP.pl


salmonella

urzęsiona bakteria pałeczkowata występująca w przewodzie pokarmowym zwierząt i ludzi, jej gatunki chorobotwórcze wywołują dur brzuszny oraz zatrucia pokarmowe zwane salmonellozami


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mikrobiol. med. wet. bakteria wywołująca choroby układu pokarmowego;

Wiktionary

Salmonella – rodzaj bakterii z rodziny Enterobacteriaceae, grupujący Gram-ujemne względnie beztlenowe (fermentujące glukozę) pałeczki. Bakterie te są średniej wielkości, zwykle zaopatrzone w rzęski. Należą do bakterii względnie wewnątrzkomórkowych – rezydują w komórkach zarażonego organizmu.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. salmonelloza ż.

frazeologia.

etymologia.

 (1.1) od nazwiska amerykańskiego bakteriologa i patologa Daniela Elmera Salmona

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) salmonella

* bułgarski: (1.1) салмонела ż.

* niemiecki: (1.1) Salmonelle ż.

źródła.

== salmonella (język angielski.) ==

thumb|salmonella (1.1)

wymowa.

 audio|LL-Q1860 (eng)-Vealhurl-salmonella.wav.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) mikrobiol. med. wet. salmonella

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌsalmɔ̃ˈnɛlːa, AS: salmõne•la

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. salmonelloza ż.

Wiktionary


salmonelloza

choroba zakaźna wywołana przez salmonelle; salmoneloza


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. ostre zatrucie pokarmowe wywołane przez salmonellę

Wiktionary

Salmonelloza, salmoneloza (łac. salmonellosis) – jest to grupa chorób zakaźnych spowodowanych przez Gram-ujemne pałeczki Salmonella inne niż serotypy Salmonella typhi i Salmonella paratyphi odpowiedzialne z kolei za dur brzuszny. Salmonellozę wywołują głównie serotypy Salmonella entericaSalmonella enteritidis i Salmonella typhimurium. Głównym źródłem infekcji jest żywność skażona odchodami zakażonych zwierząt, przede wszystkim są to jaja i mięso drobiowe.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Antybiotykoterapia może wydłużyć nosicielstwo salmonellozy oraz powodować wzrost ryzyka poważnych, zagrażających życiu chorego powikłań wywołanych działaniem toksyny Shiga patogennych szczepów E. coli.

 (1.1) Salmonellozy u ludzi są chorobą odzwierzęcą, a głównym rezerwuarem zakażeń jest drób, jaja, w mniejszym stopniu bydło rzeźne.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. salmonella ż.

Wiktionary


salmonellozowy

przymiotnik od: salmonelloza


SJP.pl


salmoneloza

choroba zakaźna wywołana przez salmonelle; salmonelloza


SJP.pl

Salmonelloza, salmoneloza (łac. salmonellosis) – jest to grupa chorób zakaźnych spowodowanych przez Gram-ujemne pałeczki Salmonella inne niż serotypy Salmonella typhi i Salmonella paratyphi odpowiedzialne z kolei za dur brzuszny. Salmonellozę wywołują głównie serotypy Salmonella entericaSalmonella enteritidis i Salmonella typhimurium. Głównym źródłem infekcji jest żywność skażona odchodami zakażonych zwierząt, przede wszystkim są to jaja i mięso drobiowe.

Wikipedia


salmonowicz

nazwisko


SJP.pl


salol

związek organiczny, salicylan fenylu; używany do odkażania przewodu pokarmowego i dróg moczowych


SJP.pl

Salicylan fenylu (salol, łac. Phenylis salicylas FP VI, syn. Salolum, Phenylum salicylicum, Phenylium salicylicum, ang. Phenyl salicylate) – organiczny związek chemiczny z grupy estrów. Jest to ester fenylowy kwasu salicylowego. Salol nie jest ujęty w Farmakopei Europejskiej. Wymagania jakościowe określają Farmakopee narodowe danego kraju lub inne dokumenty normatywne. W Polsce na stan obecny (2021) wymagania jakościowe dla surowca farmaceutycznego określa monografia szczegółowa salicylanu fenylu ujęta w Farmakopei Polskiej VI (2002).

Wikipedia


salome

1. matka apostołów Jakuba i Jana;
2. Aleksandra Salome (139-67 p.n.e.) - władczyni Izraela


SJP.pl

Osoby

  • Kobiety z dynastii herodiańskiej
    • Salome I – siostra Heroda Wielkiego
    • Salome II – córka Heroda Wielkiego
    • Salome III – wnuczka Heroda Wielkiego, córka Herodiady i pasierbica Heroda Antypasa

    Wikipedia


salomea

imię żeńskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż.;

Wiktionary

Salomea – imię żeńskie pochodzenia semickiego. Wywodzi się, podobnie jak imię męskie Salomon, od hebrajskiego słowa šalom oznaczającego „pokój”, „pomyślność”. Judejska księżniczka Salome tańcem skłoniła Heroda do wydania wyroku na Jana Chrzciciela. W Polsce imię to zanotowano już w XII wieku. Nosiły je m.in. księżniczki piastowskie.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Siostra mojej babki miała na imię Salomea.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌsalɔ̃ˈmɛa, AS: salõmea

Wiktionary


salomeiny

przymiotnik dzierżawczy - należący do Salomei lub z nią związany


SJP.pl


salomin

Salomin – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie kraśnickim, w gminie Gościeradów.

Wieś nie posiada własnego źródła wody, mówi się, że jest najbardziej suchym miejscem w Polsce. Wodę czerpano w przeszłości z 3 studni o głębokości około 30 do 60 m. Obecnie działający wodociąg, podaje wodę z Kolonii Gościeradów odległej o ok. 3 km.

Wikipedia


salomon

król żydowski (?-ok. 925 p.n.e.); postać biblijna znana ze swej mądrości i sprawiedliwości


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;

 (1.2) bibl. prorok biblijny i król Izraela słynący z mądrości;

Wiktionary

  • Salomon – biblijny król Izraela
  • Salomon – imię
  • Salomon – film
  • Salomon – marka

Osoby noszące nazwisko Salomon:

  • Alice Salomon – niemiecka działaczka społeczna
  • Charlotte Salomon – niemiecka malarka
  • Erich Salomon – niemiecki prawnik i fotograf
  • Franz Pfeffer von Salomon – niemiecki działacz nazistowski
  • Johann Peter Salomon – niemiecki skrzypek
  • Michael Schmidt-Salomon – niemiecki filozof
  • Xavier F. Salomon – brytyjski krytyk sztuki

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Mam na imię Salomon i jestem kupcem bławatnym z Kazimierza.

 (1.2) Z rozkazu Salomona chciano przeciąć dziecko na pół.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: saˈlɔ̃mɔ̃n, AS: salõmõn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Salomończyk m., Salomonka ż., Sulejman m.

 przym. salomonowy, Salomonowy, salomoński

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. Salomończyk m., Salomonka ż., Sulejman m.

 przym. salomonowy, Salomonowy, salomoński

frazeologia.

 Wyspy Salomona • z pustego i Salomon nie naleje / z próżnego i Salomon nie naleje

etymologia.

 etym|łac|Salomon. < etym|gr|Σαλομών. (Salo̱mṓn), etym|gr|Σαλωμών. (Salo̱mó̱n) < etym|hebr|שלמה. (shlomo) < etym|hebr|שלום. (šalōm) → pokój

uwagi.

 

 (1.1) zobacz też: Indeks:Polski - Imiona

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) Solomon; (1.2) Solomon

* arabski: (1.1) سليمان m. (sulaymān)

* białoruski: (1.1) Саламон m.; (1.2) Саламон m.

* chiński standardowy: (1.1) 所罗门 (suǒluómén); (1.2) 所罗门 (suǒluómén)

* czeski: (1.1) Šalamoun m.

* esperanto: (1.1) Salomono; (1.2) Salomono

* francuski: (1.1) Salomon m.; (1.2) Salomon m.

* grenlandzki: (1.1) Saalu

* hebrajski: (1.1) שלמה m. (shlomo); (1.2) שלמה m. (shlomo)

* hiszpański: (1.1) Salomón m.; (1.2) Salomón m.

* interlingua: (1.1) Salomon

* łaciński: (1.1) Salomon m.; (1.2) Salomon m.

* nowogrecki: (1.1) Σολομών m., Σολομώντας m., Σολομός m.; (1.2) Σολομών m.

* perski: (1.1) سلیمان (soleymân); (1.2) سلیمان (soleymân)

* portugalski: (1.1) Salomão m., Solomão m., Salomaõ m.; (1.2) Salomão m.

* rosyjski: (1.1) Соломон m.; (1.2) Соломон m.

* słowacki: (1.1) Šalamún m.; (1.2) Šalamún m.

* starogrecki: (1.1) Σαλομών m. (Salo̱mṓn), Σαλωμών m. (Salo̱mṓn), Σολομών m. (Solomṓn)

* szwedzki: (1.1) Salomon

* tajski: (1.2) โซโลมอน (so.lo.mon)

* turecki: (1.1) Süleyman; (1.2) Süleyman

* ukraiński: (1.1) Соломон m. (Solomon)

* węgierski: (1.2) Salamon

* włoski: (1.1) Salomone m.; (1.2) Salomone m.

źródła.

== Salomon (język angielski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, nazwa własna

 (1.1) imię|angielski|m. Salomon

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


salomończyk

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) obywatel Wysp Salomona

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌsalɔ̃ˈmɔ̃j̃n͇t͡ʃɨk, AS: salõmõĩ ̯ṇčyk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Salomon mos.

:: fż. Salomonka ż.

 przym. salomoński

Wiktionary


salomonka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) obywatelka Wysp Salomona

Wiktionary

Salomonka – wieś sołecka w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie płońskim, w gminie Nowe Miasto.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa ciechanowskiego.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌsalɔ̃ˈmɔ̃ŋka, AS: salõmõŋka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Salomon mos.

:: fm. Salomończyk mos.

 przym. salomoński

Wiktionary


salomonostwo

Salomon z żoną; Salomonowie


SJP.pl


salomonowie

Salomon z żoną; Salomonostwo


SJP.pl


salomonowy

wyróżniający się mądrością i sprawiedliwością (zwykle w wyrażeniach: salomonowy wyrok, salomonowy sąd)


SJP.pl

przymiotnik dzierżawczy

 (1.1) przest. gwara. taki, który należy do Salomona, będący jego własnością

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Żydzi każdego roku pielgrzymowali do Salomonowej świątyni w Jeruzalem.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Salomon mos.

 przym. salomonowy

Wiktionary


salomoński

przymiotnik

 (1.1) odnoszący się do Wysp Salomona, wyspiarskiego państwa na Oceanie Spokojnym

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌsalɔ̃ˈmɔ̃j̃sʲci, AS: salõmõĩ ̯sʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Salomon mos., Salomończyk mos., Salomonka ż.

 przym. salomonowy

Wiktionary


salon

1. zwykle największy, odpowiednio urządzony pokój, służący do przyjmowania gości; rzadziej: komplet mebli do takiego pokoju;
2. duży, elegancki lokal usługowy lub sklep (w tym znaczeniu wyraz nadużywany);
3. przestarzale: elitarne zebranie towarzyskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) główny, dzienny pokój w mieszkaniu

 (1.2) reprezentacyjny pokój w domu, rezydencji służący do przyjmowania gości

 (1.3) komplet mebli do wyposażenia salonu (1.2)

 (1.4) spotkanie towarzyskie w elitarnym gronie

 (1.5) wystawa sztuki współczesnej

 (1.6) elegancki, ekskluzywny sklep albo zakład usługowy

 (1.7) salon gier

Wiktionary

  • salon – reprezentacyjne pomieszczenie w większym apartamencie, willi czy pałacu
  • salon – wystawa sztuki, zwłaszcza paryska, istniejąca od XVII wieku
  • salon – impreza o charakterze wystawienniczo-kulturalnym, np. salon literacki, salon motoryzacyjny
  • salon – część ogrodu barokowego
  • salon – motoryzacyjny obiekt handlowy
  • Salon – francuskie miasto w regionie Akwitania
  • Salon – francuskie miasto w regionie Szampania-Ardeny
  • Salon – miasto w północnych Indiach, w stanie Uttar Pradesh
  • Salon (Salon.com) – amerykańska witryna internetowa

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zapraszam do salonu.

 (1.7) Po szkole chłopcy biegali pograć na automatach do salonu na ul. 27 Stycznia.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈsalɔ̃n, AS: salõn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sala ż., salonowiec mos./mrz., salonka ż., salowy m., salowa ż.

:: zdrobn. salonik mrz.

 przym. salonowy, salowy

 przysł. salonowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) duży pokój, pokój gościnny, pokój dzienny

 (1.7) salon gier

Wiktionary


salonicki

przymiotnik od: Saloniki, miasto w północnej Grecji


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Salonikami, dotyczący Salonik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Saloniki nmos., saloniczanin mos., saloniczanka ż.; przest. tesaloniczanin mos., tesaloniczanka ż., Tesaloniki mos.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) hist. sołuński, tesalonicki

Wiktionary


saloniczanin

mieszkaniec Salonik


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Salonik; osoba z tego miasta

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Kalojan był bułgarskim carem, który w 1207 r. oblegał z wojskiem Saloniki. Ponoć w nocy przed podjęciem decydującego szturmu zmarł on w tajemniczych okolicznościach. Saloniczanie przypisali to zdarzenie interwencji ich świętego patrona.

 (1.1) Saloniczanie nazywali go świętym, który kocha ich miasto (Philopolis) i który je ocala (Sosipolis), a jeżeli przysięgli na „Naszego Pan Dymitra", to takiej przysięgi nigdy nie łamali.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Saloniki nmos.

:: fż. saloniczanka ż.

 przym. salonicki

Wiktionary


saloniczanka

mieszkanka Salonik


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Salonik; kobieta z tego miasta

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Saloniki nmos.

:: fm. saloniczanin mos.

 przym. salonicki

Wiktionary


salonik

mały salon


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od: salon

 (1.2) mały salon

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. salon m., salonka ż., saloniczek m., salonowiec m., sala ż., salka ż.

 przym. salonowy

 przysł. salonowo

Wiktionary


saloniki

mały salon


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w północnej Grecji;

Wiktionary

Saloniki (gr. Θεσσαλονίκη, Tesaloniki [θɛsalɔˈnici]), hist. Tesalonika (gr. Θεσσαλονίκη, Thessaloníkē, łac. Egnatia, tur. Selanik, w kontekście cs. Солунь, Sołuń) – miasto w północnej Grecji, nad Zatoką Salonicką (Morze Egejskie). Drugie co do wielkości (po Atenach) miasto Grecji. Siedziba administracji zdecentralizowanej Macedonia-Tracja, regionu Macedonia Środkowa, jednostki regionalnej Saloniki i gminy Saloniki. W 2011 Saloniki liczyły 315 196 mieszkańców, a cały zespół miejski około 790 tys. mieszkańców.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Najlepszą spanakopitę jadłem w Salonikach.

 (1.1) Kalojan był bułgarskim carem, który w 1207 r. oblegał z wojskiem Saloniki. Ponoć w nocy przed podjęciem decydującego szturmu zmarł on w tajemniczych okolicznościach. Saloniczanie przypisali to zdarzenie interwencji ich świętego patrona.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌsalɔ̃ˈɲici, AS: salõńiḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. saloniczanin mos., saloniczanka ż.

 hist. tesaloniczanin mos., tesaloniczanka ż., Tesaloniki mos.

 przym. salonicki

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przest. Tesaloniki; daw. Sołuń (hist. w kontekstach chrystianizacji Słowian i języka staro-cerkiewno-słowiańskiego)

Wiktionary


salonka

ekskluzywny wagon kolejowy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kolej. ekskluzywny wagon kolejowy z salonem;

Wiktionary

Salonka, wagon salonowy – specjalnie umeblowany, komfortowy wagon kolejowy przeznaczony do użytku wysokich urzędników lub władców, niekiedy innych osób. Wagony salonowe są własnością przewoźnika, udostępnianą na zamówienie, albo należą do osoby z nich korzystającej (np. władcy państwa). W Polsce normalnotorowymi salonkami dysponują PKP Intercity.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Rozsiadł się wygodnie w salonce i zamówił obiad.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: saˈlɔ̃nka, AS: salõnka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sala ż., salon m., salonowiec mrz./mos.

 przym. salonowy, salonkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wagon salonowy

Wiktionary


salonokuchnia

pomieszczenie pełniące funkcję salonu i kuchni; kuchniosalon


SJP.pl


salonowiec

książkowo: bywalec salonów, człowiek o wykwintnych manierach, wyrobiony towarzysko; światowiec


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) książk. bywalec salonów, człowiek wyrobiony towarzysko

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) pot. żart. zabawa polegająca na odgadywaniu przez jednego z jej uczestników, który z graczy jest autorem anonimowego klapsa w pośladek

Wiktionary

Bywalec salonów, salonowiec lub wielkoświatowiec – osoba, zwykle z bogatej lub arystokratycznej rodziny, która odgrywa istotną rolę w wielkim świecie i ma wpływ na wyższe sfery towarzyskie bądź artystyczne. Taka osoba zwykle spędza znaczną ilość czasu biorąc udział w różnego rodzaju wytwornych spotkaniach towarzyskich, a także jest regularnie obecna w prasie.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Odebrałem rzeczywiście światowe wychowanie, pozostały mi z niego odruchy, nie myślę jednak, bym był salonowcem.

 (2.1) Za przepierzeniem żołnierze z eskorty grali w „salonowca” i na wystawione zady spadały raz za razem mlaszczące i rzetelne klapsy.

 (2.1) Salonowiec to taka elegancka zabawa / Klaps, klaps, z lewa, z prawa / Argumenty spadają na część ciała intymną / A wokół bliźni, a wokół bliźni / Każdy szczerzy się z miną niewinną.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌsalɔ̃ˈnɔvʲjɛt͡s, AS: salõnovʹi ̯ec

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sala ż., salon m., salonik m., salonka ż., salka ż.

 przym. salonowy

 przysł. salonowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) światowiec, lew salonowy

 (2.1) dupniak

Wiktionary


salonowy

1. przymiotnik od: salon;
2. wytworny, elegancki


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) charakterystyczny dla salonów – zebrań towarzyskich w salonach

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Salonowy savoir vivre wymagał, by pani domu dbała o to, „iżby kobiety nieobdarzone urodą znalazły danserów”, aczkolwiek z drugiej strony należało robić to z rozwagą, nie „nasyłać im tychże całymi masami”.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. salonowiec m., salon m., salonka ż., salonik m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wykwintny, wytworny

Wiktionary


saloon

[czytaj: salun] bar na Dzikim Zachodzie


SJP.pl

Saloon (fr. salon, z łac. sala) – termin używany dla określenia pomieszczenia, gdzie sprzedawany jest w USA alkohol z przeznaczeniem do spożycia na miejscu. W większości saloonów uprawiano hazard, np. grano w pokera lub faraona.

Saloon stanowi stereotypowy element filmów o Dzikim Zachodzie.

Wikipedia


salopa

dawna, obszerna peleryna damska z rękawami


SJP.pl

Salopa – długie, wierzchnie okrycie damskie w formie peleryny, zwykle watowane lub na futrze, z kapturem, szczególnie modne w XVIII i XIX wieku.

Wikipedia


salopka

mała salopa


SJP.pl

Salopa – długie, wierzchnie okrycie damskie w formie peleryny, zwykle watowane lub na futrze, z kapturem, szczególnie modne w XVIII i XIX wieku.

Wikipedia


salowa

kobieta utrzymująca czystość i porządek w placówkach zdrowia, obsługująca w nich chorych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. kobieta zatrudniona przez szpital w celu utrzymywania pomieszczeń w czystości

Wiktionary

Salowy (rodzaj żeński salowa) – pracownik ochrony zdrowia, zajmujący się utrzymaniem czystości w placówkach ochrony zdrowia, w szczególności w salach szpitalnych (stąd nazwa). Podlegając służbowo (w szpitalach) pielęgniarzowi oddziałowemu, pełni także funkcje pomocnicze przy obsłudze chorych i opiece nad nimi.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Podziękowałem salowej za opiekę i troskę.

 (1.1) Kilka salowych zatrudnimy na cały etat.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sala ż., salka ż.

:: fm. salowy m.

 przym. salowy

Wiktionary


salowy

przymiotnik od: sala


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) med. pracownik zatrudniona przez szpital w celu utrzymywania pomieszczeń w czystości

przymiotnik relacyjny

 (2.1) związany z salą, dotyczący sali

przymiotnik

 (3.1) archit. o kościele: jednonawowy

Wiktionary

Salowy (rodzaj żeński salowa) – pracownik ochrony zdrowia, zajmujący się utrzymaniem czystości w placówkach ochrony zdrowia, w szczególności w salach szpitalnych (stąd nazwa). Podlegając służbowo (w szpitalach) pielęgniarzowi oddziałowemu, pełni także funkcje pomocnicze przy obsłudze chorych i opiece nad nimi.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Pięciu salowych pomagało przy przenoszeniu jej na łóżko po operacji.

 (2.1) Poprosiłem o wydanie kompletów salowych.

 (3.1) Rycina przedstawiała wnętrze średniowiecznego kościoła typu salowego.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sala ż., salka ż.

:: fż. salowa ż.

Wiktionary


salpa

przedstawiciel gromady z rodziny osłonic


SJP.pl

Salpa (Sarpa salpa) – gatunek ryby zaliczanej do rodziny prażmowatych, jedyny przedstawiciel rodzaju Sarpa Bonaparte, 1831.

Wikipedia


salpingektomia

zabieg polegający na usunięciu jednego lub dwóch jajowodów; podwiązanie jajowodów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. zabieg chirurgiczny polegający na usunięciu jednego lub dwóch jajowodów

Wiktionary


salpingografia

metoda badania jajowodów polegająca na uwidocznieniu ich na obrazie rentgenowskim poprzez wprowadzenie do ich światła środka kontrastującego


SJP.pl


salpinks

starogrecki instrument dęty


SJP.pl

Wikipedia


salpy

gromada osłonic występujących w strefie tropikalnej i subtropikalnej, przechodzących w swym rozwoju skomplikowaną przemianę pokoleń osobników płciowych i bezpłciowych; sprzągle


SJP.pl

Salpida (salpy) — rząd osłonic z gromady sprzągli. Żyją w oceanicznym pelagialu. Salpy występują w formach osobniczych i kolonijnych. Do rzędu zalicza się obecnie 44 gatunki zwierząt.

Wikipedia


sals

wulkan błotny


SJP.pl


salsa

1. styl w muzyce tanecznej łączący elementy mamba, jazzu i rocka;
2. sos meksykański z pomidorów, papryki i cebuli z dodatkiem chili


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kulin. spoż. zimny, często pikantny, sos ze zmiksowanych lub posiekanych warzyw albo owoców; specjalność kuchni meksykańskiej;

 (1.2) muz. rodzaj muzyki o pochodzeniu karaibskim, w metrum 4/4, z rozbudowaną sekcją rytmiczną, bogatą sekcją dętą, rytmem wystukiwanym na klawesach oraz melodią wygrywaną zwykle na pianinie w zapętlonych frazach;

 (1.3) choreogr. latynoamerykański taniec towarzyski o pochodzeniu karaibskim, tańczony do melodii salsy (1.2);

 (1.4) geol. rodzaj wulkanu błotnego charakteryzujący się tym, że wydobywające się błoto wulkaniczne nie jest gorące; związany jest z występowaniem skał bitumicznych

Wiktionary

  • salsa – potrawa
  • salsa – taniec
  • salsa – gatunek muzyczny
  • salsa (wulkan)
  • Salsa – rodzaj pająków z rodziny krzyżakowatych
  • Salsa – amerykański film romantyczny z 1988 roku
  • Salsa – wczesnochrześcijańska męczennica z afrykańskiej Tipasy
  • Tommaso Salsa – włoski generał (1857-1913), uczestnik wojen kolonialnych

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈsalsa, AS: salsa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. salina ż.

Wiktionary


salsefia

roślina z rodziny złożonych, jednoroczna lub dwuletnia, o jadalnych korzeniach, uprawiana w całej Europie; salcefia; kozibród lekarski


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) bot. kulin. nazwa systematyczna|Tragopogon porrifolius|ref=tak., jednoroczna lub dwuletnia roślina warzywna z rodziny astrowatych, o żółtawobiałych korzeniach, uprawiana w całej Europie;

 (1.2) jadalny korzeń salsefii (1.1)

Wiktionary

Kozibród porolistny, salsefia, (Tragopogon porrifolius L.) – gatunek dwuletniej rośliny z rodziny astrowatych (Asteraceae). W stanie dzikim występuje na obszarze krajów śródziemnomorskich: w Europie Południowej, Turcji, Algierii, Maroku, Libii i Tunezji.

Korzeń salsefii jest jadalny, przy czym z racji podobieństwa bywa mylony z korzeniem pasternaka i skorzonery.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Korzeń salsefii ma kolor podobny do korzenia pietruszki lub pasternaku.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: salˈsɛfʲja, AS: salsefʹi ̯a

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kozibród porolistny, kozibród lekarski

Wiktionary


salsk

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. miasto rejonowe w europejskiej części Rosji;

Wiktionary

Salsk (ros. Сальск) – miasto w Rosji, centrum administracyjne rejonu salskiego (obwód rostowski), na Stepie Salskim.

Miasto leży nad rzeką Jegorłyk w dorzeczu Donu, w odległości 180 km od Rostowa nad Donem.

W mieście rozwinął się przemysł maszynowy, metalowy oraz spożywczy.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. salski

Wiktionary


salski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z rzeką Sał, dotyczący rzeki Sał

 (1.2) związany z mistem Salsk, dotyczący miasta Salsk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Sał mrz., Salsk mrz.

Wiktionary


salt

obrót ciała w powietrzu przez głowę


SJP.pl

Geografia

  • Salt – rzeka w Arizonie
  • Salt – rzeka w Kentucky
  • Salt – miejscowość w Hiszpanii
  • Salt – miejscowość w hrabstwie Staffordshire (Anglia)

Kultura popularna

  • Salt – wytwórnia płytowa
  • Salt – film sensacyjny z 2010 roku
  • Salt – album muzyczny Lizz Wright wydany w 2003 roku
  • „Salt” – singel Avy Max wydany w 2019 roku

Wikipedia


salta

obrót ciała w powietrzu przez głowę


SJP.pl

  • Salta – miejscowość w Kumbrii (Anglia)
  • Salta – miasto w Argentynie
  • Salta – prowincja Argentyny
  • HMHS Salta – statek

Wikipedia


saltacja

w geologii: przerywane, powtarzające się unoszenie okruchów skalnych wskutek znacznej turbulencji przepływu


SJP.pl

Saltacja – rodzaj transportu okruchów skalnych, które wykonują niewysokie skoki nad powierzchnią osadu po torach balistycznych. Opadając, uderzają leżące okruchy wybijając je w powietrze, co w rezultacie umożliwia przemieszczanie się całej masy osadu. Saltacja jest typowa dla transportu pod wpływem wiatru, zachodzi również w korytach rzecznych i na stożkach usypiskowych.

Wikipedia


saltacjonizm

Saltacjonizm – koncepcja w biologii ewolucyjnej zakładająca, że zmiany mutacyjne genów prowadzą do skokowych zmian fenotypowych, wykształcania się nowych planów budowy nawet z pokolenia na pokolenie.

Z braku mechanizmów genetycznych ją wspierających wyparty obecnie przez alternatywne stanowiska gradualizmu i punktualizmu.

Saltacjonizmem była teoria makromutacyjna tzw. "obiecujących potworków" (ang. Hopeful Monsters) Richarda Goldschmidta, opublikowana w roku 1940.

Wikipedia


saltarello

taniec włoski w takcie trójmiarowym


SJP.pl

Saltarello – średniowieczny, włoski taniec ludowy, w metrum 3/8 lub 6/8. Początkowo łączony z tańcem estampie. Najstarszy dokument, który wspomina saltarello, to manuskrypt Add. 29987, pochodzący z Włoch, datowany na około 1390 rok. Obecnie znajduje się w Narodowej Bibliotece (British Library) w Londynie. Wymienionych jest w nim 15 tańców (8 estampie, 4 saltarella, 1 trotta i 2 laments).

Wikipedia


saltato

w grze na instrumentach smyczkowych: wydobycie szeregu dźwięków o równych wartościach rytmicznych przez pociągnięcie w jednym kierunku smyczkiem odbijającym się od strun


SJP.pl

Sautillé (czyt. sotie), saltato – sposób smyczkowania w grze na instrumencie smyczkowym, który polega na muskającym, lekko odskakującym pociągnięciu smyczka.

Wikipedia


saltazaur

rodzaj dinozaura z infrarzędu zauropodów; mikrocel, mikrocelus, mikrozaurops


SJP.pl

Wikipedia


saltimbocca

[czytaj: saltimbokka] włoska potrawa w postaci smażonych kotlecików z szynką parmeńską i liśćmi szałwii


SJP.pl

Saltimbocca (od wł. salta in bocca – dosł. „skacze do ust”) – eskalopki cielęce, popularna potrawa kuchni włoskiej.

Przyrządzane z lekko rozbitego płata cielęciny (carne di vitello) oraz plasterka surowej szynki (prosciutto crudo), obłożonych liściem szałwii, zwiniętych w rulon i obsmażanych na maśle, a następnie duszonych z dodatkiem białego wytrawnego wina. Danie to uważane jest za typowe dla kuchni rzymskiej (alla romana).

Wikipedia


salto

obrót ciała w powietrzu przez głowę


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) skok polegający na obrócenie się do przodu lub do tyłu w powietrzu;

Wiktionary

  • salto – skok akrobatyczny
  • Salto – film w reżyserii Tadeusza Konwickiego
  • Salto – australijski melodramat z 2004 roku w reżyserii Cate Shortland
  • Salto – miasto w Argentynie, w prowincji Buenos Aires
  • Salto – miasto w Argentynie, w prowincji Misiones
  • Salto – miasto w Brazylii, w stanie São Paulo
  • Salto – miasto w Urugwaju
  • Salto – departament Urugwaju
  • Salto – miejscowość w Portugalii w gminie Montalegre

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wskoczył na trampolinę, wybił się do góry, wykonał salto i upadł.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈsaltɔ, AS: salto

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

 (1.1) skok

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

 salto mortale

etymologia. etym|włoski|salto. < etym2|łac|salio|saltus.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) somersault

* bułgarski: (1.1) салто n.

* francuski: (1.1) salto m.

* hiszpański: (1.1) salto m., voltereta ż.

* interlingua: (1.1) salto

* portugalski: (1.1) salto m.

* rumuński: (1.1) tumbă în aer ż.

* włoski: (1.1) salto m.

źródła.

== salto (język baskijski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) skok

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

 (1.1) jauzi

Wiktionary


saluin

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. hydron. rzeka w Chinach, Tajlandii i Mjanmie;

Wiktionary

Saluin (chiń. upr. 怒江; pinyin Nù Jiāng; tyb. རྒྱལ་མོ་རྔུལ་ཆུ།, Wylie rGyl mo rNGul chu, ZWPY Nag qu; birm. သံလွင်မြစ်; ang. Salween) – rzeka w Chinach i Mjanmie.

Wikipedia


saluki

rasa psa typu chartowatego; chart perski


SJP.pl

Chart perski (oryginalna nazwa saluki) – rasa psa zaliczana do grupy chartów i do psów pierwotnych, wyhodowana prawdopodobnie w starożytności w krajach arabskich, użytkowana początkowo do polowań na gazele, obecnie jako pies-towarzysz. Typ chartowaty.

Wikipedia


salusia

tytuł bajki Stanisława Jachowicza


SJP.pl


salustiusz

imię męskie


SJP.pl

Gaius Sallustius Crispus (ur. 86 p.n.e., zm. 34 p.n.e.) – rzymski historyk i polityk. Urodzony w Amiternum (obecnie: San Vittorino) w kraju Sabinów (północny wschód od Rzymu), autor De coniuratione Catilinae (Spisek Katyliny), Bellum Iugurthinum (Wojna z Jugurtą), oraz Historiae (Dzieje). Dwa pierwsze dzieła dotrwały do naszych czasów w całości, ostatnie, najbardziej dojrzałe i najobszerniejsze, zachowało się fragmentarycznie.

Wikipedia


salustiuszostwo

Salustiusz z żoną; Salustiuszowie


SJP.pl


salustiuszowie

Salustiusz z żoną; Salustiuszostwo


SJP.pl


salustiuszowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Salustiusza lub z nim związany


SJP.pl


salut

1. uroczysta salwa oddana dla uczczenia jakiejś osoby lub jakiegoś wydarzenia;
2. oddanie honorów wojskowych;
3. pozdrowienie, uroczyste powitanie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) salwy armatnie ku czci jakiejś osoby lub jakiegoś wydarzenia

 (1.2) oddanie honorów wojskowych

Wiktionary

  • Salut – nazwa złotej monety francuskiej z przełomu XIV-XV wieku
  • Program Salut – seria radzieckich stacji kosmicznych
    • Salut 1 – pierwsza stacja kosmiczna, jaka znalazła się na orbicie okołoziemskiej w ramach radzieckiego programu Salut
    • Salut 2 – radziecka stacja orbitalna
    • Salut 3 – radziecka stacja orbitalna
    • Salut 4 – radziecka stacja orbitalna
    • Salut 5 – radziecka stacja orbitalna
    • Salut 6 – radziecka stacja orbitalna
    • Salut 7 – radziecka stacja orbitalna

    Wikipedia

    Przykłady

    składnia.

    kolokacje.

    synonimy.

    antonimy.

    hiperonimy.

    hiponimy.

    holonimy.

    meronimy.

    pokrewne.

    frazeologia.

    etymologia.

     etym|łac|salus., salutis → pozdrowienie

    uwagi.

    tłumaczenia.

    * bułgarski: (1.1) салют m.

    źródła.

    == salut (esperanto (morfem).) ==

    wymowa.

    znaczenia.

    morfem|eo.

     (1.1) zdrowie, pozdrawiać, pozdrowienie

    odmiana.

    przykłady.

    Wiktionary

    Wymowa:

    IPA: ˈsalut, AS: salut

    Wiktionary

    Synonimy:

    antonimy.

    hiperonimy.

    hiponimy.

    holonimy.

    meronimy.

    pokrewne.

    frazeologia.

    etymologia.

     etym|łac|salus., salutis → pozdrowienie

    uwagi.

    tłumaczenia.

    * bułgarski: (1.1) салют m.

    źródła.

    == salut (esperanto (morfem).) ==

    wymowa.

    znaczenia.

    morfem|eo.

     (1.1) zdrowie, pozdrawiać, pozdrowienie

    odmiana.

    przykłady.

    składnia.

    kolokacje.

    synonimy.

    Wiktionary


salutować

pozdrawiać po wojskowemu, oddawać honory wojskowe


SJP.pl

czasownik niedokonany

 (1.1) wojsk. harc. pozdrawiać, okazywać szacunek poprzez uniesienie ręki

 (1.2) daw. strzelać z dział na powitanie

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌsaluˈtɔvat͡ɕ, AS: salutovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. salutowanie n., zasalutowanie n., salwa ż.

 czas. zasalutować dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) oddać honory

Wiktionary


salutowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|salutować.

Wiktionary

Salutowanie – oddawanie honorów, gest, polegający na uniesieniu prawej ręki, często z dotknięciem palcami czapki lub głowy, albo uniesieniu ręki w inny sposób (salut rzymski, pozdrowienie skautowe), używany w wojsku (a także w służbach i organizacjach paramilitarnych) do pozdrowienia i oddania honorów.

Wikipedia

Powiązane:

 czas. salutować

Wiktionary


saluzzo

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto włoskie położone w Piemoncie;

 (1.2) hist. państewko włoskie istniejące w wiekach od XII do XVI z głównym ośrodkiem w mieście Saluzzo (1.1);

Wiktionary

Saluzzo – miejscowość i gmina we Włoszech, w regionie Piemont, w prowincji Cuneo.

Według danych na rok 2004 gminę zamieszkiwały 15 644 osoby, 208,6 os./km².

Urodzili się tutaj m.in. Silvio Pellico, Magda Olivero, Federico Lombardi.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Tymczasem zgłosił się jako świadek oskarżenia jej stryj, proboszcz z Saluzzo. Jego długie wywody, w tonie umoralniającego kazania, utkane były jednak wyłącznie z pogłosek.

Wiktionary


salvador

obce imię męskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męski, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Brazylii;

Wiktionary

Salvador – miasto we wschodniej Brazylii, nad Oceanem Atlantyckim. Historyczna nazwa to São Salvador da Bahia de Todos os Santos (Święty Zbawiciel z Zatoki Wszystkich Świętych) albo po prostu Bahia. Do 1763 roku stolica Brazylii (wtedy kolonii portugalskiej), obecnie popularny cel turystyczny z wieloma barokowymi budowlami. Aglomeracja liczy 4 miliony mieszkańców.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Mestre Bimba, mistrz brazylijskiej sztuki walki Capoeira, urodził się w Salvador.

Wiktionary


salve

z łaciny: witaj, bądź pozdrowiony; ave


SJP.pl

Salve – miejscowość i gmina we Włoszech, w regionie Apulia, w prowincji Lecce.

Według danych na rok 2004 gminę zamieszkiwało 4556 osób, 142,4 os./km².

Wikipedia


salvia

Szałwia (Salvia L.) – rodzaj roślin z rodziny jasnotowatych. Obejmuje ok. 900, 950 lub nawet 1010 gatunków i jest to najliczniejszy w gatunki rodzaj rodziny jasnotowatych. Szałwie występują w stanie dzikim na całej kuli ziemskiej, z wyjątkiem obszarów o klimacie polarnym. Najbardziej zróżnicowane są na obu kontynentach amerykańskich, gdzie rośnie 591 gatunków, z czego ok. 250 w samym Meksyku. Drugi ośrodek z dużym zróżnicowaniem to Azja – od Chin, gdzie rosną 84 gatunki, po Azję południowo-zachodnią, gdzie w samej Turcji rośnie 86 gatunków z czego połowa to endemity tego kraju. W Afryce rośnie 59 gatunków, w Australii 1, w Europie – 36 (z czego w Polsce cztery rodzime – szałwia lepka S. glutinosa, łąkowa S. pratensis, okręgowa S. verticillata i omszona S. nemorosa). Po rewizji taksonomicznej do szałwii zaliczone zostały rodzaje dawniej tradycyjnie wyodrębniane m.in. rozmaryn Rosmarinus i perowskia Perovskia.

Wikipedia


salwa

jednoczesny wystrzał na komendę kilku i więcej armat lub strzelb


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) wojsk. wystrzelenie na komendę z wielu karabinów, armat lub dział

 (1.2) przen. wybuch śmiechu wielu osób, braw itp.

Wiktionary

Salwa – jednoczesny wystrzał z wielu sztuk broni palnej. Strzelanie salwami pozwalało zrekompensować niską szybkostrzelność broni, poprzez wypuszczenie wielu pocisków naraz, zwiększające prawdopodobieństwo rażenia celu. Było zwłaszcza elementem taktyki piechoty używającej broni odprzodowej (np. kontrmarsz). Strzelanie salwami, przede wszystkim salwami burtowymi, było także częste w czasie starć okrętów na morzu od wieku XVII aż do połowy wieku XX, kiedy to artyleria w tego typu starciach straciła na znaczeniu na rzecz broni rakietowej. W przypadku okrętów strzelanie salwami pozwalało ponadto obserwować miejsce upadku pocisków, w celu korekt celowania.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Oddano salwy honorowe przy Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie.

 (1.2) Skecz wywołał salwę śmiechu na widowni.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈsalva, AS: salva

Wiktionary

Powiązane:

 czas. salutować, salwować się ndk.

 przym. salwowy

Wiktionary


salwador

państwo w Ameryce Środkowej ze stolicą w San Salwadorze; Republika Salwadoru


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. polit. państwo w Ameryce Środkowej;

Wiktionary

Salwador, Republika Salwadoru (hiszp. El Salvador; República de El Salvador) – państwo w Ameryce Północnej, leżące nad Oceanem Spokojnym. Jego stolicą jest San Salvador. Graniczy z Gwatemalą (203 km) i Hondurasem (342 km).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Salwador leży nad Pacyfikiem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: salˈvadɔr, AS: salvador

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Salwadorczyk m., Salwadorka ż., sansalwadorczyk m.

 przym. salwadorski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ofic. Republika Salwadoru

Wiktionary


salwadorczyk

mieszkaniec Salvadoru (miasta w Brazylii)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) obywatel Salwadoru

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌsalvaˈdɔrt͡ʃɨk, AS: salvadorčyk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Salwador m., San Salvador, sansalwadorczyk m., sansalwadorka ż.

:: fż. Salwadorka ż.

 przym. salwadorski, sansalwadorski

Wiktionary


salwadorka

mieszkanka Salvadoru, miasta w Brazylii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) obywatelka Salwadoru

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌsalvaˈdɔrka, AS: salvadorka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Salwador m., sansalwadorczyk m., sansalwadorka ż.

:: fm. Salwadorczyk m.

 przym. salwadorski, sansalwadorski

Wiktionary


salwadorski

przymiotnik od: Salvador (miasto w Brazylii), Salwador (państwo w Ameryce Południowej)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) odnoszący się do państwa Salwador

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Operator francuski chciał mieć szeroki plan i żeby z jednej strony planu nacierał oddział honduraski na salwadorski, albo na odwrót.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌsalvaˈdɔrsʲci, AS: salvadorsʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Salwador m., Salwadorczyk m., Salwadorka ż.

Wiktionary


salwarowski

nazwisko


SJP.pl


salwarsan

związek arsenoorganiczny, klasyczny lek przeciwkiłowy, niezastąpiony do czasu wprowadzenia w lecznictwie antybiotyków


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) hist. farm. organiczna pochodna arsenu; pierwszy syntetyczny środek chemioterapeutyczny stosowany w leczeniu kiły i innych chorób wywołanych przez krętki

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W latach 40. XX wieku salwarsan został wyparty przez penicylinę.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) arsfenamina

Wiktionary


salwator

dzielnica Krakowa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) rzad. imię|polski|m.;

 (1.2) przest. inne określenie Zbawiciela, zapożyczone z łaciny

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (2.1) geogr. toponim, nazwa osiedli w Krakowie i Trzebini;

 (2.2) geogr. toponim, lokalna nazwa Placu Zbawiciela w Warszawie;

Wiktionary

  • Salwator – imię męskie
  • Salwator – osiedle w Krakowie
  • Salwator – osiedle Trzebini
  • Salwator – nazwa miejscowa Placu Zbawiciela w Warszawie
  • Salwator – jedna z postaci powieści Imię róży

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Pojechaliśmy z Salwatorem na wystawę gołębi.

 (2.1) Czy tym tramwajem dojedziemy na Salwator?

 (2.2) Moja sąsiadka chodzi na spacery z psem po Salwatorze.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. salwatorianin m., salwatorianka ż.

 przym. salwatorski

Wiktionary


salwatorianie

Stowarzyszenie Boskiego Zbawiciela - zgromadzenie zakonne założone w XIX wieku, zajmujące się przede wszystkim działalnością misyjną i rekolekcyjną


SJP.pl

Salwatorianie – członkowie Towarzystwa Boskiego Zbawiciela (Societas Divini Salvatoris – SDS) założonego przez błogosławionego ojca Franciszka Marię od Krzyża Jordana 8 grudnia 1881 w Rzymie.

Wikipedia


salwatorianin

członek męskiego zgromadzenia zakonnego zajmującego się drukowaniam i rozpowszechnianiem literatury religijnej oraz pracą rekolekcyjną i misyjną


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) rel. członek katolickiego męskiego zgromadzenia zakonnego, założonego przez Jana Chrzciciela Jordana;

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Po II wojnie światowej powstało wiele domów zakonnych na Ziemiach Zachodnich, gdzie polscy salwatorianie włączyli się w odbudowę życia religijnego oraz kulturalnego.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: fż. salwatorianka ż.

 przym. salwatoriański

Wiktionary


salwatorianka

członkini katolickiego zakonu żeńskiego: Zgromadzenie Sióstr Boskiego Zbawiciela


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) rel. zakonnica z Kongregacji Sióstr Boskiego Zbawiciela

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dwie salwatorianki zostały zamordowane przez żołnierzy radzieckich w Mikołowie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: fm. salwatorianin m.

 przym. salwatoriański

Wiktionary


salwatoriański

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z salwatorianami lub salwatoriankami, dotyczący salwatorianów lub salwatorianek

przymiotnik dzierżawczy

 (2.1) należący do salwatorianów lub salwatorianek, będący ich własnością

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Razem z nami Rodzinę Salwatoriańską tworzą: Kongregacja Sióstr Boskiego Zbawiciela oraz Międzynarodowa Wspólnota Boskiego Zbawiciela.

 (2.1) Kościół pw. NMP Królowej Polski oraz dom zakonny Salwatorianów w Bielsku-Białej wywodzą się z pierwszej placówkaacówki salwatoriańskiej w tym mieście.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. salwatorianin mos., salwatorianka ż.

Wiktionary


salwatorski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Salwatorem, dotyczący Salwarora

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Salwator m.

Wiktionary


salwicki

nazwisko


SJP.pl


salwinia

rodzaj paproci wodnych


SJP.pl

Wikipedia


salwiniowate

rodzina wodnych paproci; wiąślowate


SJP.pl

Wikipedia


salwiniowaty

o cechach salwiniowatych (rodzina paproci)


SJP.pl


salwiniowe

podklasa paproci różnozarodnikowych, obejmująca drobne i bardzo drobne (kilka centymetrów) rośliny pływające na powierzchni wody


SJP.pl


salwiusz

imię męskie


SJP.pl

Salwiusz – imię męskie pochodzenia łacińskiego, genetycznie wtórne cognomen utworzone od pierwotnego Salvus, Salvius, co oznacza 'pochodzący od Salvusa, z rodu Salvusa'.

Salwiusz imieniny obchodzi: 11 stycznia, 26 czerwca, 10 września i 28 października.

Wikipedia


salwiuszostwo

Salwiusz z żoną; Salwiuszowie


SJP.pl


salwiuszowie

imię męskie


SJP.pl


salwiuszowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Salwiusza lub z nim związany


SJP.pl


salwować

podniośle:
1. ratować (uratować), ocalać (ocalić);
2. salwować się - ratować (uratować) siebie samego


SJP.pl


salwowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|salwować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. salwować ndk.

Wiktionary


salwowski

nazwisko


SJP.pl


salwowy

salwa


SJP.pl

Patrz:

salwa

salzburczyk

[czytaj: zalcburczyk] mieszkaniec Salzburga (miasta w Austrii)


SJP.pl


salzburg

[czytaj: zalcburg]
1. kraj związkowy w Austrii;
2. miasto w Austrii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. miasto w północno-zachodniej Austrii, stolica kraju związkowego Salzburg (1.2);

 (1.2) geogr. adm. kraj związkowy w środkowej Austrii

Wiktionary

Salzburg (cz. Salcburk, hist. Solnohrad; pol. hist. Solnogród) – miasto statutarne w Austrii, stolica kraju związkowego Salzburg. Położone w pobliżu granicy z Niemcami w Alpach, nad rzeką Salzach, na wysokości 424 m n.p.m. 156 619 mieszkańców (1 stycznia 2023), czwarte pod względem liczby ludności miasto w Austrii.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈzald͡zburk, AS: zalʒburk

Wiktionary

Powiązane:

 przym. salzburski, salcburski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) hist. Solnogród

Wiktionary


salzburka

[czytaj: zalcburka] mieszkanka Salzburga (miasta w Austrii)


SJP.pl


salzburski

[czytaj: zalcburski] przymiotnik od: Salzburg


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Salzburgiem, dotyczący Salzburga

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Salzburg mrz.

Wiktionary


śam

[czytaj: siam] skrót od: Śląska Akademia Medyczna


SJP.pl

zaimek przymiotny

 (1.1) bez nikogo / niczego innego, będący jedyny

 (1.2) podkreślenie: właśnie ten, a nie inny

 (1.3) właśnie taki (a nie inny)

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) pot. hand. sklep samoobsługowy

 (2.2) środ. mot. pojazd wykonany samodzielnie;

zaimek

 (3.1) stpol. dziś gw-pl|Górny Śląsk. tu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nie powinno się zostawiać małych dzieci samych w domu.

 (1.2) Mam autograf samego mistrza świata!

 (1.3) Morderca zostaje ujawniony na samym końcu książki.

 (2.1) Poszedłem do samu po bułki.

 (2.2) Dzień dobry, chciałbym zarejestrować sama.

 (3.1) Kajś sam żech widzioł nudelkula.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: sãm, AS: sãm

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. samieństwo n., supersam m., samodzielność ż., samotność ż., samosia ż.

 przym. samotny, samodzielny, samiutki, samiusieńki, samiuteńki, samiutenieńki

 przysł. samotnie, samodzielnie

Wiktionary

Synonimy:

 (3.1) tukej

Wiktionary


sama

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) stpol. pot. małżonka

forma zaimka.

 (2.1) forma żeńska od: sam

Wiktionary

Sama – rzeka w zachodniej Polsce, lewy dopływ Warty. Płynie na Pojezierzu Poznańskim, w województwie wielkopolskim.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Hrabiostwo zjawili się wkrótce; sama była milcząca bardzo.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈsãma, AS: sãma

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) jejmość, acani, aspani

Wiktionary


samadhi

stan ciała i umysłu, w którym możliwe jest rozpoznanie prawdziwej natury człowieka i świata; w jodze klasycznej jest to ostatni, ósmy stopień ćwiczeń psychofizycznych


SJP.pl

Samādhi (nie mylić z mahasamadhi) (skt समाधि, chiń. sanmade 三摩提 lub sanmei 三昧, kor. samadi 사마디 lub sammae 삼매, jap. さんまい, wiet. tam-ma-địa) – w religiach dharmicznych oznacza medytacyjne pochłonięcie, stan osiągany dzięki wytrwałej praktyce medytacji (np. zazen lub innej), polegający na głębokiej koncentracji niezakłóconej zewnętrznymi bodźcami. Samadhi nie polega na izolacji od świata, tylko na takim zjednoczeniu z nim, które wolne jest od lgnięcia do zjawisk.

Wikipedia


samagowo

Samagowo (niem. Sabangen) – wieś w Polsce, położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Olsztynek, przy szosie Olsztynek – Łukta, około 7 km na północ od Olsztynka.

W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.

Wikipedia


samanciny

przymiotnik dzierżawczy - należący do Samanty lub z nią związany


SJP.pl


samanta

imię żeńskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż.;

Wiktionary

Samanta – imię żeńskie o semickim – aramejskim – pochodzenia. Znaczyć mogło słuchająca, ale inne źródła sugerują związek z imieniem męskim Samuel. Imię ma stosunkowo krótką historię. Pojedyncze wypadki wystąpienia tego imienia odkryto w kronikach rodzin z Nowej Anglii z XVIII wieku. Nie używano go praktycznie do lat siedemdziesiątych XX wieku, kiedy w telewizji pojawił się serial „Bewitched”, w Polsce nadawany pod tytułem „Ożeniłem się z czarownicą”. Jego tytułowa bohaterka, sympatyczna czarownica, nosiła właśnie imię Samantha. Od tego czasu imię Samanta stało się bardziej powszechne.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

 (1.1) zobacz też: Indeks:Polski - Imiona

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) Samantha

* łotewski: (1.1) Samanta ż.

* węgierski: (1.1) Szamanta

* włoski: (1.1) Samantha ż., Samanta ż.

źródła.

== Samanta (język łotewski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|łotewski|ż. Samanta

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: sãˈmãnta, AS: sãmãnta

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

 (1.1) zobacz też: Indeks:Polski - Imiona

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) Samantha

* łotewski: (1.1) Samanta ż.

* węgierski: (1.1) Szamanta

* włoski: (1.1) Samantha ż., Samanta ż.

źródła.

== Samanta (język łotewski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|łotewski|ż. Samanta

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


samantha

[czytaj: samanta] obce imię żeńskie


SJP.pl


samar

pierwiastek chemiczny o symbolu Sm


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) geogr. wyspa na Filipinach, w archipelagu Visayas;

 (1.2) geogr. adm. prowincja Filipin, w zachodniej części wyspy Samar (1.1);

 (1.3) geogr. kibuc położony w Dystrykcie Południowym, w Izraelu;

 (1.4) zob. Morze Samar.

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (2.1) imię|polski|m.

 (2.2) geogr. miasto w obwodzie dniepropetrowskim na Ukrainie;

Wiktionary

Samar (Sm, łac. samarium) – pierwiastek chemiczny, lantanowiec. Nazwa pochodzi od samarskitu (Y,Ce,U,Fe)3(Nb,Ta,Ti)5O16 – minerału, z którego został wyizolowany w 1879 r. przez francuskiego chemika Paula Lecoq de Boisbaudrana.

Wikipedia


samara

1. samochód typu Łada Samara;
2. potocznie: duży brzuch


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Federacji Rosyjskiej, stolica obwodu samarskiego;

 (1.2) geogr. rzeka w Rosji przeduralskiej, lewy dopływ Wołgi;

 (1.3) geogr. rzeka na Ukrainie, lewy dopływ Dniepru; źródła rzeki znajdują się na zachodnim skłonie Wyżyny Donieckiej;

Wiktionary

Samara (ros. Самара, w latach 1935–1991 Kujbyszew, cyrylica: Куйбышев) – miasto w Rosji, port rzeczny nad Wołgą. Stolica obwodu samarskiego.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: sãˈmara, AS: sãmara

Wiktionary

Powiązane:

 przym. samarski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) hist. Kujbyszew (1935-1991)

Wiktionary


samaranch

[czytaj: SAmarancz] nazwisko


SJP.pl


samarczyk

mieszkaniec Samary


SJP.pl


samaria

1. starożytna kraina na Bliskim Wschodzie;
2. starożytne miasto, dziś stanowisko archeologiczne w Izraelu;
3. wąwóz i wioska na Krecie w Grecji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) hist. bibl. kraina historyczna na obszarze Izraela i Autonomii Palestyńskiej, między Galileą a Judeą;

 (1.2) hist. starożytne miasto położone w Samarii (1.1); współcześnie ruiny;

 (1.3) geogr. wąwóz położony w południowo-zachodniej części Krety w paśmie Gór Białych;

Wiktionary

  • Samaria – starożytna kraina na Bliskim Wschodzie
  • Samaria – starożytne miasto, dziś stanowisko archeologiczne w Izraelu
  • Samaria – wąwóz na Krecie w Grecji
  • Samaria – wieś na Krecie w wąwozie Samaria

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Chrystus wędrował przez Samarię ze swymi uczniami.

 (1.2) Autokarem dotrzecie do ruin Samarii jeszcze przed południem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: sãˈmarʲja, AS: sãmarʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1)

:: rzecz. Samarytanin mos., samarytanin mos., Samarytanka ż., samarytanka ż., samarytanizm mrz.

:: przym. samaryjski, samarytański

Wiktionary


samarka

1. foliowa torebka z zamknięciem strunowym, głównie do przechowywania narkotyków;
2. mieszkanka Samary


SJP.pl


samarkanda

miasto w Uzbekistanie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Uzbekistanie;

Wiktionary

Samarkanda (uzb. Samarqand, tadż. Самарқанд, pers. ‏سمرقند‎, ros. Самарканд) – miasto w Uzbekistanie, w Azji Środkowej, ok. 540 tys. mieszkańców (2019). Jedno z najludniejszych miast Uzbekistanu i stolica wilajetu samarkandzkiego. Ważny ośrodek przemysłowy i naukowy (6 szkół wyższych). W 2001 roku miasto zostało wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Aleksander Wielki zdobył Samarkandę w IV wieku p.n.e.

 (1.1) Carat zsyłał Polaków do Samarkandy w okresie powstań.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. samarkandczyk m.

 przym. samarkandzki

Wiktionary


samarkandczyk

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Samarkandy; osoba z tego miasta

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Aż wreszcie [Timur - przyp.] wrócił do swej wspaniałej stolicy. Powitały go tłumy samarkandczyków.

 (1.1) Jak wynika z przytoczonych fragmentów informatorzy określają siebie, po pierwsze jako mieszkańców miasta w ogóle, po drugie - jako taszkentczyków lub samarkandczyków.

 (1.1) Prezydent zręcznie wykorzystywał też ciągle funkcjonującą konkurencję między ośrodkami regionalnymi, np. między fergańczykami a samarkandczykami (z tego drugiego wywodzi się Karimow; z tym klanem są też w sojuszu taszkentczycy).

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Samarkanda ż.

 przym. samarkandzki

Wiktionary


samarkandzki

przymiotnik od: Samarkanda


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Samarkandą, dotyczący Samarkandy, pochodzący z Samarkandy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. samarkandczyk mos., Samarkanda ż.

Wiktionary


samarowy

samar


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący samaru

Wiktionary

Patrz:

samar

Powiązane:

 rzecz. samar m.

Wiktionary


samarski

przymiotnik od: Samara


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Samary albo pochodzący z niej (miasta)

 (1.2) wykonywany, wytwarzany na sposób taki jak w Samarze

 (1.3) dotyczący Samary (rzeki)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Samara ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) hist. kujbyszewski

Wiktionary


samarskit

minerał radioaktywny


SJP.pl


samaryjski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do Samarii, związany z Samarią

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wykonał go rzemieślnik, / lecz nie jest on bogiem; / w kawałki się rozleci cielec samaryjski.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Samaria ż.

Wiktionary


samarytanie

przenośnie o człowieku litościwym, niosącym pomoc innym (zwłaszcza chorym)


SJP.pl

Samarytanie, Szomronim, Szamerim (hebr. ‏שומרונים‎, arab. ‏سامريون‎), sami często określają się Bene Israel, Żydzi nadali im miano Kutim – grupa etniczno-religijna, genetycznie i językowo semicka, zaś wyznaniowo abrahamiczna, żyjąca od starożytności w Palestynie.

Wikipedia


samarytanin

przenośnie o człowieku litościwym, niosącym pomoc innym (zwłaszcza chorym)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) etn. bibl. mieszkaniec starożytnej Samarii

 (1.2) etn. rel. członek małej semickiej grupy etniczno-religijnej żyjącej w Izraelu i Autonomii Palestyńskiej i wyznającej samarytanizm, potomek mieszkańców starożytnej Samarii oraz imigrantów z Mezopotamii;

Wiktionary

Samarytanie, Szomronim, Szamerim (hebr. ‏שומרונים‎, arab. ‏سامريون‎), sami często określają się Bene Israel, Żydzi nadali im miano Kutim – grupa etniczno-religijna, genetycznie i językowo semicka, zaś wyznaniowo abrahamiczna, żyjąca od starożytności w Palestynie.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W liście do mnichów i archimandrytów Jerozolimy cesarz Marcjan obiecał śledztwo w sprawie czynów, których mieli się dopuścić Samarytanie przeciwko chrześcijanom, w tym plądrowanieądrowania kościołów i majątków chrześcijan, a także zabójstw.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Samaria ż., samarytanin m., samarytanka ż., samarytanizm m.

:: fż. Samarytanka ż.

 przym. samarytański

Wiktionary


samarytanka

1. kobieta pomagająca chorym i słabym;
2. zakonnica, członkini Zgromadzenia sióstr benedyktynek samarytanek;
3. żeński stopień harcerski


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) etn. bibl. mieszkanka starożytnej Samarii

Wiktionary

  • Samarytanka – postać biblijna
  • Samarytanka – polska motorówka sanitarna
  • Samarytanka – stopień harcerski
  • „Samarytanka” – czasopismo Kościoła Zielonoświątkowego w RP
  • Samarytanka – południowo koreański film z 2003 roku

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jezus poprosił Samarytankę o wodę.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Samaria ż., samarytanin m., samarytanka ż., samarytanizm m.

:: fm. Samarytanin m.

 przym. samarytański

Wiktionary


samarytański

1. taki, jak u samarytanina, właściwy samarytaninowi; miłosierny
2. dotyczący Samarytan, właściwy Samarytanom


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z Samarytanami albo Samarią

 (1.2) przen. miłosierny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Samaria ż., Samarytanin mos., Samarytanka ż., samarytanin mos.

Wiktionary