zajączkowski

nazwisko


SJP.pl

Zajączkowski (forma żeńska: Zajączkowska; liczba mnoga: Zajączkowscy) – polskie nazwisko, pochodzące od nazw miejscowości: Zajączkowice i Zajączków.

Prandota z Jaroszyna ma 1399 r. sumy na wsi Jawidz, w lubelskiem, u Stawiskich (St Pr. P. Pom. VIII), a 1414 r. nabył część Jaroszyna, od Jana z Zajączkowic (A. Radom.).

Wikipedia


zajączkowy

zajączek


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący zajączka

Wiktionary

Patrz:

zajączek

zajad

nadżerka lub pęknięcie naskórka występujące w kącikach ust


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) pot. med. nadżerka skórna w kąciku ust spowodowana infekcją bakteryjną lub grzybiczną

Wiktionary

Powiązane:

 czas. jeść

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zapalenie kącików ust, zapalenie kątów ust

Wiktionary


zajadać

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) pot. jeść z apetytem, ze smakiem

czasownik zwrotny niedokonany zajadać się

 (2.1) pot. spożywać coś z przyjemnością w dużej ilości

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Bartek wrócił i już zajada w kuchni.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. jeść, jadać ndk.

 rzecz. zajadanie n., jadalnia ż.

Wiktionary


zajadanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zajadać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. jeść, zajadać ndk.

Wiktionary


zajadek

drapieżny pluskwiak


SJP.pl


zajadkowate

rodzina owadów z rzędu pluskwiaków


SJP.pl

Zajadkowate (Reduviidae) – rodzina pluskwiaków z podrzędu różnoskrzydłych i infarzędu Cimicomorpha, występujących głównie w strefie tropikalnej. Obejmuje około 7 000 opisanych gatunków, głównie drapieżnych, rzadziej ektopasożytów. Mają duże oczy i, zwykle, chwytne odnóża przednie. Pojawiły się w środkowej jurze. Wiele gatunków pożytecznych, inne są wektorami chorób.

Wikipedia


zajadkowaty

o cechach zajadkowatych (rodzina owadów)


SJP.pl


zajadle

przysłówek

 (1.1) w sposób zajadły

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈjadlɛ, AS: zai ̯adle

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zajadły

 rzecz. zajadłość ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zaciekle

Wiktionary


zajadlej

stopień wyższy od przysłówka: zajadle


SJP.pl


zajadlejszy

stopień wyższy od przymiotnika: zajadły


SJP.pl


zajadłość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest zajadłe; cecha tych, którzy są zajadli

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zajadły

 przysł. zajadle

Wiktionary


zajadły

zaciekły, zagorzały, zażarty;
1. występująca za kimś (czymś) lub przeciw komuś (czemuś) z pasją, uporem;
2. gwałtowny i nieustępliwy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) uparcie, zawzięcie walczący przeciwko komuś, czemuś; nieustępliwy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) …jak to ktoś celnie zauważył: w stosunkach z Ameryką bardziej opłaca się być ich zajadłym wrogiem, jak Francuzi czy Niemcy. Bo Ameryka wrogów szanuje. A przyjaciół − wręcz przeciwnie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈjadwɨ, AS: zai ̯adu̯y

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zajadłość ż.

 przysł. zajadle

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zawzięty

Wiktionary


zajagliczony

taki, który zachorował na jaglicę


SJP.pl


zająkliwość

zająkliwy


SJP.pl

Patrz:

zająkliwy

zająkliwy

dawniej: skłonny do jąkania się, zacinający się w mowie; jąkający się, jąkliwy


SJP.pl


zająknięcie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) mimowolne przerwanie mówienia, często spowodowane emocjami

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Odwrócił się od niej; ale nagłe załamanie się jej głosu i dziwne zająknięcie sprawiło że się obejrzał.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zająkiwanie n., zająknienie n.

 czas. jąkać, zająknąć dk., zająkiwać się ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zacięcie się; war. zająknienie

Wiktionary


zająknienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) mimowolne przerwanie mówienia, często spowodowane emocjami

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wyrazy te wymówił po polsku, ale w ich dźwięku i pewnym przymusie a zająknieniu czuć było, iż się od mowy tej odzwyczaił, że mu przychodziła z trudnością.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zająknąć się dk.

 rzecz. zająknięcie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zacięcie się; war. zająknięcie

Wiktionary


zajarać

potocznie: zapalić papierosa lub dżointa


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany

 (1.1) slang. zapalić (papieros)

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nerwy mnie zjadają, muszę wyjść i zajarać peta.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈjarat͡ɕ, AS: zai ̯arać

Wiktionary

Powiązane:

 czas. aspekt niedokonany jarać

 rzecz. zajaranie n.

Wiktionary


zajaranie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zajarać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zajarać dk.

Wiktionary


zajarzać

1. powodować jarzenie się czegoś;
2. zajarzać się - zaczynać się jarzyć


SJP.pl


zajarzyć

1. potocznie: zrozumieć;
2. zajarzyć się - rozbłysnąć jasnym światłem


SJP.pl


zajaśnieć

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. jaśnieć)

 (1.1) dokonany od|jaśnieć.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. jaśnieć

Wiktionary


zajawiać

potocznie:
1. zapowiadać coś, dawać próbkę czegoś;
2. zajawiać się - zaczynać się czymś interesować


SJP.pl


zajawić

potocznie:
1. zapowiedzieć coś, dać próbkę czegoś;
2. zajawić się - zacząć się czymś interesować


SJP.pl


zajawka

potocznie: ogłoszenie lub ustny komunikat, które coś zapowiadają


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. zapowiedź czegoś wyrażona w formie krótkiego komunikatu

 (1.2) rad. zwiastun audycji mający formę dżingla

 (1.3) pot. ochota, zainteresowanie lub chęć do zrobienia czegoś, pasja

Wiktionary

Zwiastun – zapowiedź wydarzenia, oznaka, prognostyk, omen. Także osoba przynosząca nowiny, wieści o czymś, co ma nastąpić.

W teologii – anioł, posłaniec.

W medycynie – objaw zapowiadający chorobę, czyli prodrom.

W kinie i telewizji – forma zapowiedzi filmu lub programu telewizyjnego:

  • Zwiastun artykułu/tekstu – skrócona część długiego artykułu. Rodzaj wstępu lub streszczenia, opisującego cały artykuł/news.
  • Zwiastun filmu – krótki film zmontowany z fragmentów filmu fabularnego (najciekawszych, najdynamiczniejszych czy najzabawniejszych), będący jego zapowiedzią i jednocześnie reklamówką. Zwiastun z reguły jest wyświetlany w kinach, rzadziej w telewizji. W żargonie filmowców zwiastun nazywany jest też z niemieckiego: forszpan (niem. Vorspann) lub z angielskiego: trejler (ang. trailer), w potocznym żargonie także (z ros.) zajawka.
  • Zwiastun telewizyjny – zapowiedź programu, kilkudziesięciosekundowy skrót, najczęściej z elementami oprawy graficznej charakterystycznej dla danej stacji. Nadawany zazwyczaj razem z blokiem reklam.
  • Zwiastun serialu (tzw. pilot serialu) – pierwszy, próbny odcinek, wprowadzający widzów w tematykę i charakter serialu telewizyjnego. Emisja zwiastuna jest podstawą do przeprowadzenia badań telemetrycznych, które mogą wpłynąć na emisję dalszych odcinków lub zaniechanie takich planów.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: zaˈjafka, AS: zai ̯afka

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) zwiastun, forszpan

Wiktionary


zajawkowy

zajawka


SJP.pl

Patrz:

zajawka

zajazd

1. niewielki hotel przy ruchliwej drodze; austeria;
2. egzekucja wyroku przez samych zainteresowanych w prawodawstwie staropolskim


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) przest. droga, którą podjeżdża się pod dom

 (1.2) przest. plac, na którym zatrzymują się podjeżdżające pod dom pojazdy

 (1.3) karczma ze stajnią i wozownią dla koni i powozów, a współcześnie parkingiem

 (1.4) przest. przybycie pojazdem lub konno

 (1.5) hist. wojsk. zbrojna egzekucja praw, często samowolna

 (1.6) kolej. ślepe odgałęzienie toru kolejowego zakończone odbojnicą

Wiktionary

Zajazd może oznaczać:

  • zajazd (zwyczaj) – egzekucja wyroku przez samych zainteresowanych w prawodawstwie staropolskim
  • karczma – rodzaj gospody, restauracji

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Spoza gęstego rzędu dzikich kasztanów wyzierały stajnie, wozownie i lamusy, do których osobny prowadził zajazd.

 (1.2) Pałacyk administratora fabryki z wyżwirowanym zajazdem stał czysty, dumny, wyniosły.

 (1.3) W zajeździe były trzy izby. Jedna dla pań, druga dla mężczyzn, a między nimi jadalnia.

 (1.3) Doprowadził rannego przyjaciela do najbliższego zajazdu i przykazał gospodarzowi, aby miał o nim staranie.

 (1.3) Wesele Ani i Szczepana odbyło się w zajeździe należącym do ich świadka.

 (1.5) Walki domowe i zajazdy połączone były z bezlitosnym niszczeniem majątków przeciwnika i podcinały u samych korzeni podstawy życia gospodarczego kraju.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzajast, AS: zai ̯ast

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. najazd m., wyjazd m., podjazd m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) podjazd

 (1.2) podjazd

 (1.3) gospoda

 (1.4) zajechanie

 (1.6) pot. ślepy tor

Wiktionary


zajazdowy

przymiotnik od: zajazd


SJP.pl


zajcew

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Aleksandr Zajcew − radziecki mikrobiolog, wojskowy kolaborant w czasie II wojny światowej, emigracyjny działacz polityczny, publicysta
  • Aleksandr Zajcew − radziecki łyżwiarz figurowy
  • Aleksandr Zajcew − rosyjski szachista
  • Aleksandr Zajcew − radziecki funkcjonariusz organów bezpieczeństwa
  • Ihor Zajcew − ukraiński piłkarz
  • Igor Zajcew − rosyjski szachista i trener szachowy
  • Metody (Zajcew) − prawosławny duchowny, biskup
  • Michaił Zajcew − radziecki dowódca wojskowy
  • Nikita Zajcew − rosyjski hokeista
  • Kostiantyn Zajcew − ukraiński wioślarz
  • Serhij Zajcew − ukraiński piłkarz i trener piłkarski
  • Tichon (Zajcew) − prawosławny duchowny, biskup
  • Wasilij Zajcew − radziecki snajper
  • Wasilij Zajcew − radziecki lotnik wojskowy
  • Wiaczesław Zajcew − radziecki siatkarz, olimpijczyk
  • Wiktor Zajcew − uzbecki lekkoatleta

Wikipedia


zajchowski

nazwisko


SJP.pl


zajda

1. dwuczęściowe drewniane sanie, połączone łańcuchem, wykorzystywane do transportu drzewa;
2. tobołek, zawiniątko


SJP.pl


zajdel

nazwisko


SJP.pl

Osoby noszące nazwisko Zajdel

  • Halina Doree (z d. Zajdel) (1907–1939) – aktorka
  • Jadwiga Zajdel – polska redaktor, wdowa po Januszu A. Zajdlu i opiekunka jego spuścizny literackiej
  • Janusz A. Zajdel (1938–1985) – pisarz science fiction,
  • Jan Zaydel (ur. ok. 1440 zm. po 1524) – patrycjusz i rajca miasta Krosna, domniemany autor tzw. Rocznika krośnieńskiego, opisującego losy XV-wiecznego Krosna.
  • Jolanta Zajdel-Sarnowicz (ur. 1941) – prawniczka, sędzia Trybunału Stanu
  • Krzysztof Zajdel (ur. 1962) – pisarz, poeta, nauczyciel,
  • Katarzyna Zajdel-Kurowska (ur. 1973) – ekonomistka, członek zarządu NBP
  • Ludomir Illinicz-Zajdel (ok. 1858-1904) - ilustrator i rysownik
  • Stanisław Zajdel (ujednoznacznienie)

Wikipedia


zajdyta

członek ugrupowania szyickiego wyodrębnionego w VIII wieku i założonego przez Zajda Ibn Alego Ibn Husajna


SJP.pl


zajdytka

zajdyta


SJP.pl

Patrz:

zajdyta

zajdytyzm

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) rel. etn. jemeński odłam szyityzmu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zajdyta m., zajdytka ż.

 przym. zajdycki, antyzajdycki, prozajdycki

Wiktionary


zajebać

wulgaryzm o wielu znaczeniach, m.in.:
1. zapierdolić;
a) ukraść;
b) zabić;
2. zacząć śmierdzieć;
3. zajebać się - upić się; zapierdolić się


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany

 (1.1) wulg. ukraść

 (1.2) wulg. uderzyć

 (1.3) wulg. zabić

czasownik zwrotny dokonany zajebać się

 (2.1) wulg. zabić siebie samego

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Kurwa, kto mi zajebał temperówkę?!

 (1.2) Jak cię ruszy, to mu zajeb w ryj!

 (1.3) O kurwa, zajebaliśmy człowieka.

 (1.3) Nie wkurwiaj mnie, bo cię zajebię!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈjɛbat͡ɕ, AS: zai ̯ebać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zajob m., zajebanie n., jebak mzw./mos.

 przym. zajebisty, zajebiaszczy, zajebany

 zobacz też: pełna lista w haśle jebać

 czas. jebać, odjebać, zjebać, uzajebistnić, uzajebiścić

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zakosić, zachrzanić; wulg. zapierdolić, podpierdolić

Wiktionary


zajebanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zajebać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. wyjebać, jebać, zajebać dk.

 przym. zajebisty, jebnięty

 rzecz. zajebus mos.

Wiktionary


zajebioza

wulgarnie: coś świetnego, wspaniałego, znakomitego


SJP.pl


zajebiście

wulgarnie: fajny, interesujący


SJP.pl

przysłówek sposobu

 (1.1) pot. wulg. bardzo intensywnie

 (1.2) pot. wulg.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pomalowałem se ściany zajebiście zieloną farbą.

 (1.1) Podajcie jakiś zajebiście, ale to zajebiście mocno wciągający serial. Tak, żeby odpalać odcinek za odcinkiem.

 (1.2) Ale zajebiście… W końcu weekend!

 (1.2) Żałuj, że tam nie byłeś. Było zajebiście.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zajebioza ż., zajebistość ż., jebak mzw./mos.

 przym. zajebisty

 czas. uzajebistnić dk., uzajebiścić dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) neutr. diabelnie, diabelsko, jak diabli, morderczo, niesamowicie, okropnie, panicznie, piekielnie, potwornie, przeokropnie, przeraźliwie, straszliwie, strasznie; posp. cholernie, jak skurczybyk, pioruńsko; wulg. jak skurwysyn, kurewsko, skurwysyńsko; przest. okrutnie

 (1.2) neutr. bajerancko, bardzo, bombowo, ekstra, fajnie, fantastycznie, kapitalnie, mocno, niekiepsko, obłędnie, odjazdowo, odlotowo, rewelacyjnie, super, szałowo, świetnie, wdechowo, wspaniale, wystrzałowo; wulg. wyjebiście, wykurwiście; eufem. zajefajnie, zarąbiście

Wiktionary


zajebiściej

stopień wyższy od przysłówka: zajebiście


SJP.pl


zajebistość

wulgarnie: bycie świetnym, wspaniałym, znakomitym; wyrąbistość, wyczepistość, zaczepistość, zajefajność


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest zajebiste; cecha tych, którzy są zajebiści

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zajebisty

 przysł. zajebiście

Wiktionary


zajebisty

wulgarnie: fajny, interesujący


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) pot. wulg. fajny, wspaniały, robiący wrażenie

 (1.2) pot. wulg. duży, ogromny, bardzo intensywny

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Romek kupił zajebisty rower!

 (1.2) W okolicy wybudowano zajebisty blok.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzajɛˈbʲistɨ, AS: zai ̯ebʹisty

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zajebioza ż., zajebanie n., jebanie n., jebak mzw./mos.

 czas. zajebać dk., jebać ndk.

 przysł. zajebiście

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zajefajny, zarąbisty, wyczepisty, wulg. wyjebisty, wykurwisty; eufem. zajefajny, zarąbisty; zoblistę|fajny.

Wiktionary


zajebus

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) wulg. pogard. pogardzana osoba

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jak ten kraj ma do czegoś dojść, jak takie zajebusy w nim rządzą?

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zajeb mrz., zajebanie n.

 czas. zajebać dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wulg. pojeb, zjeb

Wiktionary


zajechać

czasownik przechodni dokonany (ndk. zajeżdżać)

 (1.1) dokonany od|zajeżdżać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈjɛxat͡ɕ, AS: zai ̯eχać

Wiktionary

Powiązane:

 czas. jechać

 rzecz. zajechanie n., zajezdnia ż.

Wiktionary


zajechanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zajechać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zajechać dk.

 rzecz. zajezdnia ż.

Wiktionary


zajechany

potocznie: zmęczony


SJP.pl


zajęcia

zapełnić, wypełnić sobą lub czymś jakąś przestrzeń


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) eduk. systematyczne lekcje, wykłady, ćwiczenia

forma rzeczownika.

 (2.1) D. lp., M., B., W. lm. od: zajęcie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nauczyciel prowadzi zajęcia w szkole.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈjɛ̇̃ɲt͡ɕa, AS: zai ̯ė̃ńća

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zajęcie n.

 przym. zajęciowy

Wiktionary


zajęcie

zapełnić, wypełnić sobą lub czymś jakąś przestrzeń


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) praca, robota, czynność, zajmowanie się czymś

 (1.2) praw. areszt nałożony na czyjąś własność

 (1.3) odczasownikowy od|zająć.

Wiktionary

Zajęcie – celowa i nazwana czynność mająca wartość nadaną przez jednostkę i kulturę. Zajęcia mogą być wykonywane w czasie wolnym, być związane z samoobsługą lub produktywnością.

Zajęcie jest nierozerwalnie powiązane ze zdrowiem człowieka. Zarówno możliwość podejmowania zajęć warunkuje zdrowie (w szczególności dobrostan subiektywny), jak i odpowiedni stan zdrowia jest konieczny do satysfakcjonującego i skutecznego wykonywania zajęć.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Rozwiązywanie krzyżówek uważam za ciekawe zajęcie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈjɛ̇̃ɲt͡ɕɛ, AS: zai ̯ė̃ńće

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zajęty

 czas. zajmować ndk., zająć dk.

 ims. zajęty

 rzecz. zajęcia nmos.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) profesja

Wiktionary


zajęciowy

przymiotnik od: zajęcie


SJP.pl


zajęczak

przedstawiciel jednego z rzędów ssaków łożyskowych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) syst. zool. nazwa systematyczna|Bunolagus|Thomas|ref=tak., rodzaj ssaków z rodziny zającowatych

 (1.2) syst. zool. nazwa systematyczna|Bunolagus monticularis|Thomas|ref=tak., gatunek z rodzaju zajęczak (1.1)

 (1.3) zool. ssak z gatunku zajęczak (1.2)

Wiktionary

Zajęczaki, zającokształtne, czterosiekaczowce (Lagomorpha) – rząd roślinożernych ssaków łożyskowych z nadrzędu Euarchontoglires, dawniej zaliczanych do gryzoni, obejmujący szczekuszkowate (Ochotonidae), zającowate (Leporidae) oraz wymarłą rodzinę sarduszkowatych (Prolagidae).

Wikipedia

Przykłady

 (1.3) Zajęczaki żyją w małych populacjach.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zając mzw.

 przym. zajęczy

Wiktionary


zajęczaki

rząd roślinożernych ssaków łożyskowych; zającokształtne, czterosiekaczowce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) syst. zool. nazwa systematyczna|Lagomorpha|Brandt|ref=tak., rząd roślinożernych ssaków łożyskowych;

Wiktionary

Zajęczaki, zającokształtne, czterosiekaczowce (Lagomorpha) – rząd roślinożernych ssaków łożyskowych z nadrzędu Euarchontoglires, dawniej zaliczanych do gryzoni, obejmujący szczekuszkowate (Ochotonidae), zającowate (Leporidae) oraz wymarłą rodzinę sarduszkowatych (Prolagidae).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Niektóre gatunki zajęczaków kopią nory.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zając mzw., zające nmos., zającowate nmos.

 przym. zajęczy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zającokształtne, czterosiekaczowce

Wiktionary


zajęczniki

Zajęczniki – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie siemiatyckim, w gminie Drohiczyn. Leży na prawym brzegu Bugu. Przez miejscowość przechodzi droga krajowa nr 62.

W 1921 roku wieś liczyła 54 domy i 412 mieszkańców, w tym 210 prawosławnych i 202 katolików.

Wikipedia


zajęczy

1. związany z zającem, właściwy zającowi;
2. wykonany ze skóry lub mięsa zająca;
3. przenośnie: tchórzliwy lub nerwowy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) charakterystyczny dla zająca; dotyczący, odnoszący się do zająca, wykonany ze skóry, futra, mięsa zająca

forma czasownika.

 (2.1) 3. os. lp. ter. oznajm. od: zajęczeć

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈjɛ̃n͇t͡ʃɨ, AS: zai ̯ṇčy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zajęczak mzw., zające nmos., zajęczaki nmos., zając m., zajączek m., zajęczyca ż., zającowate

Wiktionary


zajęczyca

samica zająca; kocica


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) samica zająca

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zając mzw., zajączek mzw., zającowate nmos.

 przym. zajęczy

Wiktionary


zajedź

choroba końskiego pyska połączona z nabrzmieniem dziąseł


SJP.pl


zajefajność

potocznie: bycie świetnym, wspaniałym, znakomitym; wyrąbistość, wyczepistość, zaczepistość, zajebistość


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest zajefajne; cecha tych, którzy są zajefajni

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zajefajny

 przysł. zajefajnie

Wiktionary


zajefajny

w slangu młodzieżowym: świetny, wspaniały, znakomity; wyrąbisty, zarąbisty, zaczepisty, wyczepisty


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) pot. slang. fajny; eufem. od: zajebisty

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Łukasz ma zajefajny samochód.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzajɛˈfajnɨ, AS: zai ̯efai ̯ny

Wiktionary

Powiązane:

 przysł. zajefajnie

 rzecz. zajefajność ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zarąbisty

Wiktionary


zajem

dawniej: zastaw zostawiany wierzycielowi przez pożyczającego


SJP.pl


zajeść

potocznie:
1. zjeść coś innego w celu zabicia smaku;
2. zmniejszyć napięcie emocjonalne jedzeniem


SJP.pl


zajętość

rzadko: bycie zajętym


SJP.pl


zajęty

forma czasownika.

 (1.1) imiesłów przymiotnikowy bierny od: zająć

przymiotnik

 (2.1) taki, który wykonuje pilnie jakieś zajęcie, czynność

 (2.2) pot. będący w związku z kimś, mający partnera/partnerkę

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈjɛ̃ntɨ, AS: zai ̯nty

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zająć dk.

 rzecz. zajęcie n.

Wiktionary


zajezdnia

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) miejsce nocnego postoju pojazdów komunikacji publicznej;

Wiktionary

Zajezdnia (tramwajowa, trolejbusowa lub autobusowa) – baza, zakład eksploatacji pojazdów transportu publicznego. U kolejowych przewoźników pasażerskich (np. metra lub kolei miejskiej) odpowiednikiem zajezdni jest stacja postojowa.

W zajezdni pojazdy stacjonują w czasie obsługi technicznej, w tym napraw, i w czasie wolnym od użytkowania na liniach komunikacyjnych.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. jazda ż., jechanie n., zajeżdżanie n., zajeżdżenie n., zajechanie n., jezdny mos.

 czas. jechać ndk., zajeżdżać ndk., zajeździć dk., zajechać dk.

 przym. jezdny, zajezdniowy

 wykrz. jazda

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rzad. remiza

Wiktionary


zajeżdżać

czasownik niedokonany

 (1.1) jadąc, docierać do miejsca docelowego

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) O ósmej zajeżdżam do Kruszyny.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zajezdnia ż.

 czas. jechać, przejeżdżać

Wiktionary


zajezierze

obszar za jeziorem


SJP.pl

W Polsce
  • Zajezierze – część miasta Ostróda
  • Zajezierze – część miasta Szczucin
  • Zajezierze – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. inowrocławskim, w gminie Gniewkowo
  • Zajezierze – część wsi Stara Wieś Trzecia w woj. lubelskim, w pow. lubelskim, w gminie Bychawa
  • Zajezierze – część wsi Krynice w woj. lubelskim, w pow. tomaszowskim, w gminie Krynice
  • Zajezierze – wieś w woj. mazowieckim, w pow. kozienickim, w gminie Sieciechów
  • Zajezierze – część wsi Śniadków Górny A w woj. mazowieckim, w pow. otwockim, w gminie Sobienie-Jeziory
  • Zajezierze – część wsi Jakubów w woj. mazowieckim, w pow. przysuskim, w gminie Przysucha
  • Zajezierze – część wsi Ruda w woj. podkarpackim, w pow. ropczycko-sędziszowskim, w gminie Sędziszów Małopolski
  • Zajezierze – część wsi Żabno w woj. podkarpackim, w pow. stalowowolskim, w gminie Radomyśl nad Sanem
  • Zajezierze – część wsi Jeziórko w woj. podkarpackim, w pow. tarnobrzeskim, w gminie Grębów
  • Zajezierze – wieś w woj. pomorskim, w pow. kartuskim, w gminie Chmielno
  • Zajezierze – wieś w woj. pomorskim, w pow. sztumskim, w gminie Sztum
  • Zajezierze – wieś w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. ostródzkim, w gminie Małdyty
  • Zajezierze – część wsi Skotniki w woj. wielkopolskim, w pow. wrzesińskim, w gminie Miłosław
  • Zajezierze – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. łobeskim, w gminie Łobez

Wikipedia


zajkiewicz

nazwisko


SJP.pl


zajkowski

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Adam Zajkowski – polski judoka
  • Andrzej Zajkowski – polski drzeworytnik
  • Antoni Zajkowski – polski judoka, olimpijczyk
  • Józef Zajkowski – polski nauczyciel, poseł na Sejm
  • Michal Zajkowski – szwedzki hokeista
  • Stanisław Zajkowski – polski wojskowy, oficer Armii Czerwonej
  • Wojciech Zajkowski – polski judoka

Wikipedia


zajmować

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) użytkować pomieszczenie

 (1.2) zapełniać sobą przestrzeń, powierzchnię lub czas

 (1.3) rezerwować miejsce

 (1.4) przejmować mienie w celu wyegzekwowania należności

 (1.5) zainteresować czymś

 (1.6) znaleźć się w jakiejś klasyfikacji

 (1.7) o ogniu rozprzestrzenić się

czasownik zwrotny niedokonany zajmować się

 (2.1) pracować nad czymś

 (2.2) opiekować się kimś

 (2.3) zapalić się od czegoś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zajmowaliśmy parter domu, a rodzice mieszkali na piętrze.

 (1.2) W kinie zająłem miejsce obok bardzo ładnej pani.

 (1.3) Jeżeli przyjdziesz wcześniej, to zajmij mi proszę miejsce obok siebie.

 (1.4) Jeżeli nie spłacimy długu, przyjdzie komornik i zajmie nasze mieszkanie.

 (1.5) Zajmij to dziecko czymś, bo tylko broi.

 (1.6) Adam Małysz cztery razy zajmował pierwsze miejsce.

 (1.7) Ogień szybko zajmował słomiany dach.

 (2.1) Zajmuję się teraz projektem odnowy dworca kolejowego.

 (2.2) Agata chciałaby zajmować się głuchymi dziećmi.

 (2.3) Widziałem, jak od papierosa zajmuje się prześcieradło, a potem całe łóżko.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zajˈmɔvat͡ɕ, AS: zai ̯movać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zajmowanie n., zajęcie n.

 czas. zająć dk.

 ims. zajmujący

Wiktionary

Synonimy:

 (1.4) konfiskować

 (1.5) absorbować, zaciekawić

Wiktionary


zajmowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zajmować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzajmɔˈvãɲɛ, AS: zai ̯movãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zajmować

Wiktionary


zajob

pospolicie:
1. mania na jakimś punkcie, obłęd, dziwactwo, wariactwo, świr;
2. (słowo obraźliwe) osoba o dziwnych upodobaniach, zachowująca się nienormalnie; świr, postrzeleniec, wariat


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) pot. slang. nawał pracy, bycie bardzo zajętym, zapracowanym

 (1.2) pot. wulg. mania, obsesja na jakimś punkcie

 (1.3) pot. wulg. dziwactwo, wariactwo

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) pot. wulg. dziwak

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Mało piszę, bo nie mam kiedy. Ostatnie dni to zajob do kwadratu. Lecz o dziwo daję radę!!!

 (1.3) Pokręcił głową, parsknął, wzruszył ramionami: – Niech ci będzie. Twoja wola, panie ten. Każdy ma swojego zajoba.

 (2.1) Patrz zajoba! No zaraz mi wjedzie w zadek!

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zajebać dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) obłęd

 (2.1) dziwak, wariat, oszołom, postrzeleniec

Wiktionary


zajodlować

zaśpiewać w specjalny sposób, polegający na nagłych przejściach głosu; zajodłować


SJP.pl


zajodłować

zaśpiewać w specjalny sposób, polegający na nagłych przejściach głosu; zajodlować


SJP.pl


zajónc

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. zool. zając

Wiktionary


zajordanie

kraina historyczno-geograficzna położona między Jordanem na zachodzie i Pustynią Syryjską na wschodzie


SJP.pl

Zajordanie – kraina historyczno-geograficzna położona pomiędzy górą Hermon na północy i Wadi el-Hesa na południu, oraz pomiędzy Jordanem na zachodzie i Pustynią Syryjską na wschodzie. Wysokość tego obszaru nie przekracza 1000 m n.p.m. Dzieli się na:

  • Baszan – północna część Zajordania, żyzne tereny położone od Hermonu aż po Jarmuk
  • Gilead – tereny mniej urodzajne niż Baszan, położone pomiędzy Jarmukiem a Arnonem, w Nowym Testamencie znany pod nazwą Perea
  • Moab – południowa część Zajordania, teren górzysty, obfitujący w pastwiska, urodzajny jedynie w południowej części

Wikipedia


zajrzeć

1. popatrzeć w głąb czegoś;
2. potocznie: odwiedzić kogoś na krótko, przy okazji, wstąpić gdzieś; wpaść


SJP.pl

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. zaglądać)

 (1.1) popatrzeć do środka czegoś

 (1.2) stpol. zazdrościć

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Spacerował ulicą i przypadkowo zajrzał do lokalu, gdzie odbywała się licytacja.

 (1.1) Powinien dziś zajrzeć do jeszcze jednej skrzynki kontaktowej.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzajʒɛt͡ɕ, AS: zai ̯žeć

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński|pozdrzyć.

Wiktionary


zajsański

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Zajsanem, dotyczący Zajsanu (miasta albo jeziora)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zajsan mrz.

Wiktionary


zajść

1. dotrzeć, osiągnąć cel
2. być w ciąży


SJP.pl

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. zachodzić)

 (1.1) dotrzeć gdzieś

 (1.2) wstąpić gdzieś

 (1.3) wydarzyć się

 (1.4) pot. zajść w ciążę

 (1.5) astr. schować się za horyzont

Wiktionary

Przykłady

 (1.4) Rodzi pewien się dylemat, / Gdy się żyje nieco psotnie, / Więc na topie wciąż jest temat: / Zajść i wyjść, czy też odwrotnie?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zajɕt͡ɕ, AS: zai ̯ść

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zachód m., zachodzenie n., zajście n., zachodniak mos.

 czas. zachodzić ndk.

 przym. zachodni

 temsłow. zachodnio-

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|zonść.

Wiktionary


zajście

zdarzenie; incydent


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) nieprzyjemne zdarzenie zakłócające przebieg innych zdarzeń

 (1.2) odczasownikowy od|zajść.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzajɕt͡ɕɛ, AS: zai ̯śće

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zachód m., zachodzenie n., zachodniak mos.

 czas. zachodzić ndk., zajść dk.

 przym. zachodni

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) incydent

Wiktionary


zajumać

potocznie: ukraść; gwizdnąć, zakosić


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. zajumywać)

 (1.1) pot. ukraść

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zajumanie n., juma ż.

Wiktionary


zajumanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zajumać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zajumać dk.

Wiktionary


zajutrze

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) stpol. jutro

 (1.2) stpol. pojutrze

Wiktionary


zajzajer

1. gwarowo: kwas solny;
2. potocznie o bardzo mocnym, niesmacznym, gorzkim napoju


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) pot. przen. bardzo mocny, ostry i niesmaczny napój

 (1.2) pot. chem. kwas solny

Wiktionary

Kwas solny, kwas chlorowodorowy, HCl – nieorganiczny związek chemiczny z grupy kwasów beztlenowych, będący roztworem wodnym gazowego chlorowodoru. Czasami kwasem solnym nazywa się też roztwór chlorowodoru w innych rozpuszczalnikach polarnych np. w acetonie. Jest silnie żrący.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1-2) W języku potocznym niezwykłą popularnością cieszy się też słowo „zajzajer” oznaczające w sensie dosłownym „kwas solny”, zaś w bardziej przenośnym „mocny, palący, niesmaczny, gorzki napój”.

Wiktionary


żak

uczeń, student


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) daw. uczeń;

Wiktionary

  • osoby o nazwisku Żak
  • żak – dawna nazwa studenta
  • „Żak” – pismo studenckie
  • Żak – marka motoroweru
  • Żak – studencka rozgłośnia radiowa z Łodzi
  • żak – sieć pułapkowa
  • Klub ŻAK w Gdańsku

Wikipedia

Powiązane:

 (1.1)

 rzecz. żakinada ż.

:: zdrobn. żaczek m.

 (2.1)

 rzecz. żakówka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) goliard, student, bean

Wiktionary


żaka

gatunek papugi


SJP.pl


zakablować

potocznie: donieść na kogoś; nakablować, nakapować, podkablować, zakapować


SJP.pl


zakajdankować

potocznie: założyć kajdanki


SJP.pl


zakalać

rzadko: znieważyć, sprofanować, okryć złą sławą


SJP.pl


zakalcowaty

o cieście: niewyrośnięty, niewypieczony; kluchowaty, kluskowaty


SJP.pl


zakalcowy

przymiotnik od: zakalec


SJP.pl


zakalec

niedopieczone lub niewyrośnięte ciasto


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) nieudana, niewypieczona część ciasta lub całe niedopieczone ciasto;

Wiktionary

Zakalec – nieudana, niewyrośnięta lub niewypieczona warstwa w cieście lub całe takie ciasto.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: zaˈkalɛt͡s, AS: zakalec

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zakalcowy, zakalcowaty

 rzecz. zakał mrz., zakała mos./ż.

Wiktionary


zakalić

czasownik dokonany

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. zabrudzić, zmącić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zakał mrz., zakała mos./ż.

Wiktionary


zakamarek

miejsce trudno dostępne, ukryte; zakątek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) miejsce trudno dostępne, ukryte

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zaułek

Wiktionary


zakamarkowy

zakamarek


SJP.pl

Patrz:

zakamarek

zakamarnik

psotnik zakamarnik - gatunek owada z rzędu gryzków


SJP.pl


zakamieniać

1. zanieczyszczać kamieniem kotłowym;
2. dawniej: czynić nieczułym, obojętnym


SJP.pl


zakamieniały

1. zanieczyszczać kamieniem kotłowym;
2. dawniej: czynić nieczułym, obojętnym


SJP.pl


zakamienić

zanieczyścić kamieniem kotłowym


SJP.pl


zakamienować

zabić przez obrzucanie kamieniami; ukamieniować, ukamienować


SJP.pl


zakamuflować

czasownik dokonany

 (1.1) ukryć coś

 (1.2) ukryć właściwy sens czegoś

czasownik zwrotny dokonany zakamuflować się

 (2.1) ukryć samego siebie

 (2.2) skrywać własne zamiary i intencje

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzakãmufˈlɔvat͡ɕ, AS: zakãmuflovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zakamuflowanie n., kamuflaż

 czas. kamuflować

Wiktionary


zakamuflowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zakamuflować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. kamuflować, zakamuflować dk.

 rzecz. kamuflaż m.

Wiktionary


zakańczać

doprowadzać coś do końca; zakończać


SJP.pl


zakantować

potocznie: wprowadzić w błąd, oszukać; wykantować


SJP.pl


zakapać

kapiąc, zabrudzić


SJP.pl


zakapior

potocznie: zbój, chuligan, opryszek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy lub męskozwierzęcy

 (1.1) agresywny człowiek skłonny do zaczepek, bójek

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) bandyta, bandzior, drab, łobuz, oprych, opryszek, rzezimieszek, szumowina, typ spod ciemnej gwiazdy, zbir, zbój

Wiktionary


zakapiorka

zakapior; chuliganka


SJP.pl


zakapiorowaty

potocznie: skłonny do zaczepek, zadziorny; zaczepny


SJP.pl


zakapiorski

zakapior


SJP.pl

Patrz:

zakapior

zakapować

potocznie:
1. zrozumieć coś, zorientować się w czymś; sczaić, zajarzyć, skumać, skapować;
2. donieść na kogoś; nakablować, podkablować, zakablować, nakapować


SJP.pl


zakapslować

zamknąć butelkę kapslem


SJP.pl


zakapslowywać

zamykać butelkę kapslem; kapslować


SJP.pl


zakapturzać

okapturzać;
1. nakładać komuś kaptur;
2. przykrywać kapturem lub czymś podobnym do kaptura


SJP.pl


zakapturzony

przymiotnik

 (1.1) taki, który jest okryty kapturem

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) osoba zakapturzona (1.1)

forma czasownika.

 (3.1) ims. przymiotnikowy bierny od: zakapturzyć

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzakaptuˈʒɔ̃nɨ, AS: zakaptužõny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. kaptur m., kapturka ż., kapturnica ż., kapturek m., kapturnik m.

 czas. kapturzyć ndk., zakapturzyć dk.

 przym. kapturowy, kapturkowy

Wiktionary


zakapywać

kapiąc, zabrudzać


SJP.pl


zakarbować

1. utrwalić coś w pamięci, zapamiętać coś dobrze;
2. zaznaczyć coś przez nacięcie karbów na czymś


SJP.pl


żakard

1. urządzenie sterujące nitkami na krośnie do tkania różnych wzorów;
2. maszyna włókiennicza mająca takie urządzenie;
3. materiał z wzorami utkany maszyną wyposażoną w takie urządzenie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) włók. tkanina o bardzo rozbudowanych wzorach, jedno- lub wielobarwnych, wykonywane na krosnach wyposażonych w mechanizm Żakarda;

 (1.2) techn. włók. środ. mechanizm przesmykowy umożliwiający sterowanie pojedynczymi nitkami osnowy;

Wiktionary

  • Żakard – rodzaj tkaniny
  • Żakard – rodzaj maszyny tkackiej

Wikipedia

Powiązane:

 przym. żakardowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) tkanina żakardowa

 (1.2) maszyna żakardowa, mechanizm żakardowy, maszyna Jacquarda, urządzenie Żakarda

Wiktionary


żakardowy

przymiotnik od: żakard


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) włók. dotyczący żakardu, związany z żakardem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Różne kombinacje splotów dają możliwość uzyskania różnorodnych wzorów z żakardowymi włącznie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żakard mrz.

Wiktionary


żakare

kajman żakare - gatunek gada z rodziny aligatorowatych


SJP.pl


zakarmiać

1. dawać za dużo do jedzenia; przekarmiać, okarmiać;
2. w pszczelarstwie: w okresie jesiennym dostarczać pszczołom pokarm na zimę


SJP.pl


zakarmić

1. dać za dużo do jedzenia; przekarmić, okarmić;
2. w pszczelarstwie: w okresie jesiennym dostarczyć pszczołom pokarm na zimę


SJP.pl


zakarpacie

region historyczny na Ukrainie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) hist. geogr. region historyczny w dzisiejszej zachodniej Ukrainie, na pograniczu z Polską, Słowacją, Węgrami i Rumunią;

Wiktionary

Zakarpacie lub Ukraina Zakarpacka (także Ruś Podkarpacka, Ruś Zakarpacka; ukr. Закарпаття, węg. Kárpátalja, rum. Transcarpatia, cz. i słow. Podkarpatská Rus, ruś. „Карпатьска Русь”) – region historyczny na obszarze zachodniej Ukrainy, na pograniczu Polski, Słowacji, Węgier i Rumunii. O jego odrębności decyduje przede wszystkim fakt, że jest to jedyny region na południe od Karpat zamieszkany przez ludność wschodniosłowiańską.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Podarowaliśmy ogiera niewielkiej stadnince na Zakarpaciu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzakarˈpat͡ɕɛ, AS: zakarpaće

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zakarpacki

 rzecz. Karpaty nmos.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) obwód zakarpacki, Ukraina Zakarpacka, Ruś Podkarpacka, Ruś Zakarpacka

Wiktionary


zakarpacki

1. Zakarpacie;
2. obwód zakarpacki - jeden z 24 obwodów Ukrainy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z Zakarpaciem, dotyczący Zakarpacia

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈkarˈpat͡sʲci, AS: zakarpacʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zakarpacie n., Karpaty nmos.

 przym. karpacki

Wiktionary


zakasać

podwinąć do góry


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany

 (1.1) o części ubrania: podwijać, zawijać do góry

czasownik zwrotny zakasać się

 (2.1) podwijać na sobie ubranie

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈkasat͡ɕ, AS: zakasać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zakasanie n., zakasywanie n.

 czas. zakasywać dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) podkasać

Wiktionary


zakasanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zakasać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzakaˈsãɲɛ, AS: zakasãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zakasać

Wiktionary


zakąska

przekąska, zagryzka;
1. jedzenie spożywane między regularnymi posiłkami; antypast, przystawka;
2. wędliny, ryby, marynaty itp. podawane do alkoholu; zagrycha


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) potrawa, niewielkie danie podawane przed głównym posiłkiem lub do wódki

Wiktionary

  • zakąska – jedzenie podawane w małych porcjach między głównymi posiłkami
  • zakąska – lekkostrawne jedzenie podawane w małych porcjach przed głównym posiłkiem;
  • zakąska – jedzenie podawane w małych porcjach do wysokoprocentowych napojów alkoholowych.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: zaˈkɔ̃w̃ska, AS: zakõũ̯ska

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zakąsać ndk., zakąsić dk., zakąsywać ndk., zakąszać ndk., kąsać

 rzecz. zakąszanie n., zakąszenie n., ukąszenie n.

 przym. zakąskowy

Wiktionary


zakąskowy

przymiotnik od: zakąska


SJP.pl


zakaspijski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) znajdujący się za Morzem Kaspijskim; pochodzący zza Morza Kaspijskiego

Wiktionary

Powiązane:

 przym. kaspijski

Wiktionary


zakaszliwać

wydawać przerywany, chrapliwy dźwięk podobny do kaszlu


SJP.pl


zakasłanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zakasłać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zakasłać dk.

Wiktionary


zakasływać

wydawać przerywany, chrapliwy dźwięk podobny do kaszlu


SJP.pl


zakat

jałmużna jako jeden z pięciu obowiązków wyznawców islamu


SJP.pl

Wikipedia


zakatalogować

włączyć coś do katalogu; skatalogować


SJP.pl


zakatarzać

rzadko: zakatarzać się - nabawiać się kataru


SJP.pl


zakatarzenie

zakatarzyć się - nabawić się kataru


SJP.pl


zakatarzyć

zakatarzyć się - nabawić się kataru


SJP.pl


zakątek

1. ciche, spokojne miejsce na uboczu, ustronie;
2. małe pomieszczenie; klitka, zakamarek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) miejsce położone na uboczu

Wiktionary

  • Zakątek – część wsi w gminie Inowłódz
  • Zakątek – park w gminie Niemodlin
  • Zakątek – przysiółek w gminie Sarnaki
  • Zakątek – skała na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej
  • Zakątek – wzgórze w gminie Gdańsk
  • Zakątek – dawny zaścianek na Białorusi, w obwodzie mińskim, w rejonie miadzielskim, w sielsowiecie Narocz.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: zaˈkɔ̃ntɛk, AS: zakõntek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. kątek mrz., zakącie n., zakątność ż.

 przym. zakątny

 przysł. zakątnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ubocze, ustronie, zacisze; daw. zakącie

Wiktionary


zakatowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zakatować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zakatować dk.

Wiktionary


zakatowywać

katując, uśmiercać człowieka lub zwierzę


SJP.pl


zakatrupiać

zabijać, uśmiercać; ukatrupiać


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. zakatrupić)

 (1.1) niedokonany od|zakatrupić.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ukatrupianie ndk., ukatrupienie dk., zakatrupianie n., zakatrupienie n.

 czas. ukatrupiać ndk., ukatrupić dk., zakatrupić dk.

Wiktionary


zakatrupianie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) posp. zabijanie, uśmiercanie

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ukatrupianie ndk., ukatrupienie dk., zakatrupienie n.

 czas. ukatrupiać ndk., ukatrupić dk., zakatrupiać ndk., zakatrupić dk.

Wiktionary


zakatrupić

czasownik przechodni dokonany (ndk. zakatrupiać)

 (1.1) posp. zabić, uśmiercić

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) – Zamknijże do jasnej cholery mordę, Goebbels! – mówi ten drugi – bo jak nie, to wznowimy Norymbergę. Zakatrupią cię na śmierć, pamiętasz? – Pamiętam – mówi Goebbels i zwiesza nos na kwintę.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ukatrupianie ndk., ukatrupienie dk., zakatrupianie n., zakatrupienie n.

 czas. ukatrupiać ndk., ukatrupić dk., zakatrupiać ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ukatrupić

Wiktionary


zakatrupienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) posp. zabicie, uśmiercenie

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ukatrupianie ndk., ukatrupienie dk., zakatrupianie n.

 czas. ukatrupiać ndk., ukatrupić dk., zakatrupiać ndk., zakatrupić dk.

Wiktionary


zakaukaski

Zakaukazie


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Zakaukaziem, dotyczący Zakaukazia

Wiktionary

Patrz:

Zakaukazie

Powiązane:

 rzecz. Zakaukazie n., Kaukaz mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) południowokaukaski

Wiktionary


zakaukazie

obszar na południe od Kaukazu, obejmujący Azerbejdżan, Armenię i Gruzję


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) hist. geogr. nazwa stosowana w odniesieniu do trzech państw położonych na południe od głównego pasma Kaukazu (tj. Wielkiego Kaukazu): Gruzji, Azerbejdżanu i Armenii;

Wiktionary

Kaukaz Południowy, Zakaukazie, Zakaukazja, Transkaukazja – nazwa stosowana w odniesieniu do trzech państwpołożonych na południe od głównego pasma Kaukazu, tzw. Wielkiego Kaukazu, na pograniczu euro-azjatyckim: Gruzji, Azerbejdżanu i Armenii. Współcześnie istniejące państwa powstały lub odzyskały niepodległość w wyniku rozpadu ZSRR, choć o wiele wcześniej istniały już tam lokalne państwa, takie jak m.in Królestwo Gruzji czy Zakaukaska Demokratyczna Republika Federacyjna. Południowa część regionu Kaukaz.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. zakaukaski, kaukaski

 rzecz. Kaukaz mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Kaukaz Południowy

Wiktionary


zakaz

polecenie zabraniające czegoś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zabronienie czegoś komuś

Wiktionary

  • zakaz – środek karny lub zarządzenie czy polecenie zabraniające czegoś
    • zakaz prowadzenia pojazdów
    • zakaz opuszczania kraju
    • zakaz handlu w niedziele i święta
  • zakaz karny – rodzaj przepisu w prawie karnym
  • zakaz – znak kulturowy informujący, aby czegoś nie robić

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W pociągach Intercity obowiązuje całkowity zakaz palenia.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzakas, AS: zakas

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zakazanie n., zakazywanie n.

 czas. zakazać dk., zakazywać ndk.

 przym. zakazowy

Wiktionary


zakazać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zakazić)

 (1.1) powodować dostawanie się drobnoustrojów chorobotwórczych do organizmu

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈkaʒat͡ɕ, AS: zakažać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. skaza ż., skażenie n., zakaźnik m., zakażalność ż., zakażony m., zakażona ż., zakażanie n., zakażenie n.

 czas. zakazić dk.

 przym. zakaźny

 przysł. zakaźnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zarażać

Wiktionary


zakażalność

podatność na zakażenie; zarażalność


SJP.pl


zakazanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zakażać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zakażenie n., zakaźnik m., zakażalność ż., zakażony m., zakażona ż., odkażanie n.

 czas. zakażać ndk., zakazić dk.

 przym. zakaźny

 przysł. zakaźnie

Wiktionary


zakazany

1. niedozwolony, wzbroniony;
2. potocznie: budzący odrazę i strach


SJP.pl

forma czasownika.

 (1.1) imiesłów przymiotnikowy bierny od czasownika: zakazać

przymiotnik

 (2.1) pot. wywołujący strach, budzący odrazę

Wiktionary

Przykłady

 (2.1) W bramie stał jakiś zakazany typ.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzakaˈzãnɨ, AS: zakazãny

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zakazywać

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) niedozwolony, zabroniony

 (2.1) podejrzany

Wiktionary


zakażenie

spowodować wniknięcie drobnoustrojów chorobotwórczych do organizmu, spowodować infekcję


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) med. wniknięcie chorobotwórczego drobnoustroju do organizmu

 (1.2) odczasownikowy od|zakazić.

Wiktionary

Zakażenie, infekcja (z łac. infectio) – wtargnięcie do organizmu drobnoustrojów chorobotwórczych i ich następujące namnażanie się. W celu wywołania choroby muszą one pokonać odporność organizmu. Jeżeli wrota zakażenia znajdują się w pobliżu miejsca występowania infekcji, mówi się o zakażeniu miejscowym. Gdy zakażeniu towarzyszą objawy ogólnoustrojowej reakcji zapalnej, taki stan nazywa się sepsą. W następstwie zakażenia organizm wytwarza swoiste przeciwciała.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W rejonie południowej Azji odnotowano wzrastającą liczbę zakażeń odkleszczowych.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzakaˈʒɛ̃ɲɛ, AS: zakažńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. skaza ż., zakażanie n., zakaźnik m., zakażalność ż., zakażony m., zakażona ż., odkażanie n.

 czas. zakażać ndk., zakazić dk.

 przym. zakaźny

 przysł. zakaźnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zarażenie, infekcja, inwazja

Wiktionary


zakazić

spowodować wniknięcie drobnoustrojów chorobotwórczych do organizmu, spowodować infekcję


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. zakażać)

 (1.1) dokonany od|zakażać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zakażenie n., zakażanie n., odkażanie n., skaza ż.

 przym. zakaźny

 czas. zakażać

 przysł. zakaźnie

Wiktionary


zakaźnictwo

Choroby zakaźne, zakaźnictwo, infekcjologia – dziedzina nauki oraz priorytetowa dziedzina medycyny zajmująca się chorobami będącymi następstwem zakażenia ustroju czynnikiem zakaźnym i złamania sił odpornościowych organizmu (lub w odwrotnej kolejności) lub obecności w organizmie bioaktywnych toksyn (jadów) drobnoustrojów.

Wikipedia


zakaźniczka

zakaźnik


SJP.pl

Patrz:

zakaźnik

zakaźnie

przysłówek

 (1.1) w sposób zakaźny; zaraźliwie

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zakaźność ż., zakażenie n., zakażanie n.

 czas. zakazić dk., zakażać ndk.

 przym. zakaźny

Wiktionary


zakaźnik

lekarz od chorób zakaźnych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pot. lekarz specjalizujący się w leczeniu chorób zakaźnych

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dyrektor szpitala […] uspokaja, że obawy zakaźników są przesadzone.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zakaźnictwo n., zakażanie n., zakażenie n.

 przym. zakaźny

 czas. zakażać

Wiktionary


zakaźność

zdolność do wywoływania infekcji


SJP.pl

Zakaźność – łatwość rozprzestrzeniania się patogenu w określonej populacji, determinowana przez zdolność patogenu do wywołania infekcji.

Zakaźność można liczbowo określić przy pomocy współczynnika podającego średnią liczbę osób zarażonych przez 1 chorego w całkowicie nieodpornej populacji (podstawowa liczba odtwarzania (ang. basic reproduction number).

Wikipedia


zakaźny

zdolny wywołać zakażenie


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) med. wywołujący zakażenie

 (1.2) odnoszący się do zakażeń

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Francuzi bowiem jak ognia obawiali się przywleczenia przez emigrantów chorób, zwłaszcza zakaźnych, i od czasu do czasu przeprowadzali wyrywkowe badania zdrowotne na granicy.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. skaza ż., zakaźnik m., zakażalność ż., zakażanie n., zakażenie n.

 czas. zakażać ndk., zakazić dk.

 przysł. zakaźnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) infekcyjny, zaraźliwy

Wiktionary


zakazowy

przymiotnik od: zakaz


SJP.pl


zakazywać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zakazać)

 (1.1) zabraniać, ustanawiać regułę niewykonywania określonych czynności

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Kenijski rząd ogłosił, że zakazuje handlu kością słoniową.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzakaˈzɨvat͡ɕ, AS: zakazyvać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zakaz m., zakazywanie n., zakazanie n.

 przym. zakazany

 czas. zakazać, kazać ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zabraniać

Wiktionary


zakazywanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zakazywać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzakazɨˈvãɲɛ, AS: zakazyvãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zakazać, zakazywać ndk.

 rzecz. zakaz mrz., zakazanie n.

 przym. zakazowy

Wiktionary


zakał

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) osoba lub rzecz przynosząca wstyd społeczności

 (1.2) kulin. niewypieczona część w cieście

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Ludziska nie będą chcieli jeść zakału!

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zakała mos./ż., zakalec mrz.

 czas. kalać ndk., kalić ndk., zakalić dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) war. zakała

 (1.2) zakalec

Wiktionary


zakała

(r. męski) mężczyzna przynoszący komuś wstyd


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mężczyzna przynoszący wstyd grupie

rzeczownik, rodzaj żeński

 (2.1) osoba lub rzecz przynosząca wstyd społeczności

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W pedałówie uważany był za zakałę rocznika.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zakalec mrz., zakał mrz.

 czas. kalać ndk., kalić ndk., zakalić dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) wyrodek, czarna owca, parszywa owca

Wiktionary


zakałapućkać

potocznie: zagmatwać, zaplątać


SJP.pl

czasownik dokonany

 (1.1) pot. zagmatwać, zaplątać

czasownik zwrotny zakałapućkać się

 (2.1) pot. zaplątać się, zawikłać się, zagmatwać się, zamotać się

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzakawaˈput͡ɕkat͡ɕ, AS: zakau̯apućkać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zakałapućkanie n.

Wiktionary


zakałapućkanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zakałapućkać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zakałapućkać dk.

Wiktionary


żakeria

1. bunt niższych warstw społecznych przeciw władzy;
2. żartobliwie: ogół żaków; studenteria


SJP.pl

Żakeria (fr. jacquerie) – powstanie ludowe pod wodzą Guillauma Cale mające miejsce w 1358 roku we Francji w czasie wojny stuletniej. Powodem jego wybuchu było wyniszczenie wsi wojną i epidemiami, a także wzrost podatków i danin.

Wikipedia


zakerzonia

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) hist. geogr. ziemie leżące na zachód od tzw. linii Curzona;

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Historycy i publicyści ukraińscy używają nazwy Zakerzonia.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zakerzonie n.

 przym. zakerzoński

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Zakerzonie

Wiktionary


zakerzonie

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) hist. geogr. ziemie leżące na zachód od tzw. linii Curzona;

Wiktionary

Zakerzonie, Zakierzonie, Zak(i)erzoński Kraj, Zak(i)erzonia (od ukr. Закерзоння) – publicystyczna nazwa nadana przez część historyków i publicystów ukraińskich ziemiom leżącym na zachód od linii Curzona, które według nich znajdują się na dawnym etnicznym i historycznym terytorium ukraińskim, to znaczy Łemkowszczyźnie i Nadsaniu oraz części Lubaczowszczyzny, Rawszczyzny, Sokalszczyzny, Chełmszczyzny i Podlasia. Był to teren obejmujący 19 000 km², zamieszkany przez około 1,5 mln osób.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wykład dotyczył Zakerzonia i polityki ukraińskiej.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zakerzonia ż.

 przym. zakerzoński

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Zakerzonia

Wiktionary


zakerzoński

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Zakerzonią, pochodzący z Zakerzonii

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zakerzonia ż., Zakerzonie n.

Wiktionary


zaketować

czasownik

 (1.1) gw-pl|Warmia, Mazury. zamknąć na łańcuch

Wiktionary


zakichać

potocznie:
1. zabrudzić coś kichaniem;
2. zakichać się - zmęczyć się częstym kichaniem


SJP.pl


zakichany

potocznie:
1. zabrudzić coś kichaniem;
2. zakichać się - zmęczyć się częstym kichaniem


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) pot. wzbudzający niechęć, zdenerwowanie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Co za kretyn wymyślił tę zakichaną weryfikację wieku?!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzaciˈxãnɨ, AS: zaḱiχãny

Wiktionary

Powiązane:

 czas. kichać

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) nieszczęsny, cholerny, przeklęty, pot. skurkowany

Wiktionary


żakiecik

zdrobnienie od: żakiet


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od żakiet

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żakiet m.

Wiktionary


żakiecina

lichej jakości żakiet


SJP.pl


żakieria

1. bunt chłopski w systemie feudalnym;
2. chłopstwo zbuntowane przeciwko stosunkom feudalnym


SJP.pl

Żakeria (fr. jacquerie) – powstanie ludowe pod wodzą Guillauma Cale mające miejsce w 1358 roku we Francji w czasie wojny stuletniej. Powodem jego wybuchu było wyniszczenie wsi wojną i epidemiami, a także wzrost podatków i danin.

Wikipedia


żakiet

1. górna część damskiego kostiumu, podobna do męskiej marynarki;
2. rodzaj wizytowej męskiej marynarki


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) męskie eleganckie odzienie dzienne;

 (1.2) damski strój rodzaju marynarki;

Wiktionary

  • żakiet – strój damski
  • żakiet – elegancki, męski strój dzienny

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wit nosił przy żakiecie pąsową różę.

 (1.1) W kieszeni babcinego żakietu znalazłem sto marek.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żakiecik mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) jaskółka; reg. śl. szaket, szakiet.

Wiktionary


żakietowy

przymiotnik od: żakiet


SJP.pl


żakiewicz

nazwisko


SJP.pl


zakiełkować

wykiełkować;
1. o nasionach, roślinach: wypuścić pierwsze pędy;
2. powstać jako zalążek czegoś w określonym miejscu lub czasie; skiełkować


SJP.pl


żakinada

święto studenckie; juwenalia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) rzad. studenckie juwenalia

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒacĩˈnada, AS: žaḱĩnada

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żak

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) juwenalia

Wiktionary


żakini

młoda dziewczynka uczestnicząca w zawodach sportowych, przedzielona do najmłodszej grupy wiekowej


SJP.pl


zakisnąć

1. ulec fermentacji;
2. zepsuć się, skwaśnieć


SJP.pl


zakiśnięty

zakisły;
1. taki, który skwaśniał, sfermentował, zepsuł się;
2. o zapachu: nieświeży, kwaśny;
3. przenośnie: leniwy, ospały, apatyczny; gnuśny


SJP.pl


zakisły

zakiśnięty;
1. taki, który skwaśniał, sfermentował, zepsuł się;
2. o zapachu: nieświeży, kwaśny;
3. przenośnie: leniwy, ospały, apatyczny; gnuśny


SJP.pl


zakitowywać

kitować;
1. wypełniać, uszczelniać kitem;
2. wypełniać dużą ilością czegoś


SJP.pl


zakiwać

zakiwać się - potocznie:
1. przechylić się raz w jedną, raz w drugą stronę; kiwnąć się;
2. pogubić się w oszukiwaniu;
3. pogubić się w kiwaniu zawodników


SJP.pl


zakiwany

potocznie: taki, który się zakiwał (pogubić się w czymś)


SJP.pl


zakląć

1. rzucić czar;
2. wyrazić się wulgarnie


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. zaklinać)

 (1.1) dokonany od|zaklinać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzaklɔ̃ɲt͡ɕ, AS: zaklõńć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaklęcie n.

 czas. wykląć

Wiktionary


zaklasyfikowywać

zaliczać, włączać do pewnej klasy, kategorii


SJP.pl


zaklęcie

1. rzucić czar;
2. wyrazić się wulgarnie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) magiczna formułka mająca nadprzyrodzoną moc

 (1.2) książk. żarliwa prośba

 (1.3) odczasownikowy od|zakląć.

Wiktionary

  • zaklęcie – figura retoryczna
  • zaklęcie – działanie magiczne

Wikipedia

Powiązane:

 czas. zakląć, zaklinać, wykląć

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) inkantacja

 (1.2) błaganie

Wiktionary


zakleić

1. złączyć za pomocą kleju lub taśmy klejącej;
2. klejąc, załatać coś


SJP.pl


zaklepać

1. klepaniem rozpłaszczyć coś;
2. zapewnić sobie lub komuś uzyskanie czegoś;
3. w grze w chowanego: uderzyć dłonią w coś, na znak odnalezienia uczestnika gry;
4. zaklepać się - w grze w chowanego: wyjść niepostrzeżenie z kryjówki, dobiec do umówionego miejsca i uderzyć w nie kilka razy dłonią


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. zaklepywać)

 (1.1) klepaniem uczynić coś płaskim

 (1.2) w grze w chowanego: uderzyć dłonią w coś (w zaklepywankę) na znak odnalezienia uczestnika gry

 (1.3) przen. zapewnić sobie lub komuś uzyskanie czegoś

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈklɛpat͡ɕ, AS: zaklepać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. klepanie n., klepnięcie n., zaklepywanie n., zaklepanie n., zaklepywanka ż., klepka ż., klepisko n.

 czas. klepać ndk., klepnąć dk.

Wiktionary


zaklepanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaklepać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zaklepać dk.

Wiktionary


zaklepywać

1. klepaniem rozpłaszczać coś;
2. zapewniać sobie lub komuś uzyskanie czegoś;
3. w grze w chowanego: uderzać dłonią w coś, na znak odnalezienia uczestnika gry;
4. zaklepywać się - w grze w chowanego: wychodzić niepostrzeżenie z kryjówki, dobiegać do umówionego miejsca i uderzać w nie kilka razy dłonią


SJP.pl


zaklepywanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaklepywać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zaklepać, zaklepywać ndk.

Wiktionary


zakleśń

bylina z rodziny obrazkowatych, uprawiana w Australii i na Półwyspie Malajskim; liście po ugotowaniu mają zastosowanie jako jarzyna; alokazja


SJP.pl

Alokazja, zakleśń (Alocasia (Schott) G. Don) – rodzaj roślin z rodziny obrazkowatych, liczący 79 gatunków, pochodzących z obszaru od wschodnich Himalajów, przez tropikalne i subtropikalne regiony Azji, do tropikalnych rejonów zachodniego Pacyfiku i wschodniej Australii. Niektóre gatunki są endemitami.

Wikipedia


zaklęśnięty

taki, który zaklęsnął (się) (zapadł się, opadł, stał się wklęsłym); zaklęsły


SJP.pl


zakleszczanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zakleszczać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zakleszczać ndk.

Wiktionary


zakleszczyć

unieruchomić, zaklinować


SJP.pl


zaklęsłość

Zaklęsłość – wklęsła forma ukształtowania terenu, wyróżniana jako kategoria. Występuje jako niewielkie obniżenie terenu we względnie płaskiej okolicy. W Polsce jako mezoregion fizycznogeograficzny występują dwie zaklęsłości: Zaklęsłość Łomaska i Zaklęsłość Sosnowicka na Polesiu Zachodnim.

Wikipedia


zaklęsły

taki, który zaklęsł (się) (zapadł się, opadł, stał się wklęsłym); zaklęśnięty


SJP.pl


zaklęty

1. rzucić czar;
2. wyrazić się wulgarnie


SJP.pl


zakliczewo

wieś w Polsce


SJP.pl

Zakliczewo – wieś sołecka w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie makowskim, w gminie Szelków. Leży nad rzeką Orzyc.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa ostrołęckiego.

Wikipedia


zakliczyn

1. miasto w Polsce;
2. wieś w Polsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Polsce w województwie małopolskim;

Wiktionary

Zakliczyn – miasto i siedziba gminy Zakliczyn w powiecie tarnowskim (województwo małopolskie) na prawym brzegu Dunajca. Zakliczyn leży na Pogórzu Rożnowskim w dolinie (206–250 m n.p.m.) na płaskim, szerokim i otwartym w kierunku północnym terenie, między dolnymi biegami potoków Paleśnianka i Wolanka w otoczeniu zalesionych wzgórz o wysokości od 300 do 503 m n.p.m.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: zaˈklʲit͡ʃɨ̃n, AS: zaklʹičỹn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zakliczynianin m., zakliczynianka ż.

 przym. zakliczyński

Wiktionary


zakliczynianin

mieszkaniec Zakliczyna (miasta w Polsce)


SJP.pl


zakliczynianka

mieszkanka Zakliczyna (miasta w Polsce)


SJP.pl


zakliczyński

Zakliczyn


SJP.pl

Patrz:

Zakliczyn

zaklikać

1. zatwierdzić, klikając myszką komputerową;
2. zaklikać się - zmęczyć się klikaniem


SJP.pl


zaklikiwać

zatwierdzać, klikając myszką komputerową


SJP.pl


zaklików

miasto w Polsce


SJP.pl

Zaklików (hebr. זאקליקוב) – miasto w województwie podkarpackim, w powiecie stalowowolskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Zaklików. Położony na Równinie Biłgorajskiej w północnej części Kotliny Sandomierskiej. Liczy obecnie ok. 3000 mieszkańców.

Wikipedia


zaklikowianin

mieszkaniec Zaklikowa (miasta w Polsce)


SJP.pl


zaklikowianka

mieszkanka Zaklikowa (miasta w Polsce)


SJP.pl


zaklikowski

Zaklików


SJP.pl

Patrz:

Zaklików

żaklina

imię żeńskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż.;

Wiktionary

Żaklina – spolszczenie francuskiego imienia Jacqueline, zapisane fonetycznie, które jest żeńskim odpowiednikiem imienia Jakub. Jest również inny żeński odpowiednik tego imienia – Jakubina. Niektórzy błędnie uważają to imię za żeński odpowiednik imienia Jacek (mylnie interpretując francuskie imię Jacques).

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ʒakˈlʲĩna, AS: žaklʹĩna

Wiktionary


zaklinać

1. rzucać czar;
2. prosić o przebaczenie, pomoc


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. zakląć)

 (1.1) rzucać czar na kogoś

czasownik przechodni

 (2.1) prosić o przebaczenie, pomoc

czasownik zwrotny zaklinać się

 (3.1) usilnie o czymś zapewniać, przysięgać

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈklʲĩnat͡ɕ, AS: zaklʹĩnać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaklęcie n., zaklinacz m., zaklinanie n.

 czas. wykląć

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) błagać, upraszać

Wiktionary


zaklinacz

osoba rzucająca czar


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) treser, oswajacz

Wiktionary

Zaklinacz – typ szamana funkcjonującego w wielu kulturach pierwotnych, który specjalizuje się w przepędzaniu "złych duchów", które według wierzeń tych kultur powodują choroby i inne nieszczęścia, a także w "odczynianiu" zaklęć.

Wikipedia


zaklinaczka

zaklinacz; szamanka, czarownica


SJP.pl


zaklinanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaklinać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzaklʲĩˈnãɲɛ, AS: zaklʹĩnãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zaklinać, wykląć

Wiktionary


zakliniec

Zakliniec (Platycerus) – rodzaj chrząszczy z rodziny jelonkowatych i podrodziny Lucaninae.

Chrząszcze średnich rozmiarów, o długości poniżej 18 mm i metalicznym, opalizująco połyskującym ubarwieniu. Pokrój ciała jest wydłużony i nieco przypłaszczony. Zewnętrzna strona oka nie jest u wykrojona przez wypustkę policzka (canthus) i oczy są całobrzegie. Tylko trochę kolankowato zgięte czułki mają czteroczłonowe buławki i pozbawione są bruzd na wierzchołkach trzonków.

Wikipedia


żaklininy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Żakliny lub z nią związany


SJP.pl


żaklinka

zdrobnienie od: Żaklina (imię żeńskie)


SJP.pl


zaklinowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaklinować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. klin m., klinek m., klinik m., klinowanie n., kliniec m.

 czas. klinować ndk., zaklinować dk.

 przym. klinowy, klinowaty

Wiktionary


zaklipować

zaklipsować;
1. założyć specjalne klipsy na towar sklepie w celu ochrony przed jego kradzieżą;
2. założyć konstrukcję mającą na celu utrzymanie danej rzeczy w odpowiedniej pozycji;
3. zacisnąć na żyłce klips wędkarski


SJP.pl


zaklipsować

1. oznaczyć bydło hodowlane klipsami; zakolczykować bydło;
2. zamknąć uszkodzony narząd wewnętrzny klipsem naczyniowym;
3. założyć specjalne klipsy na towar sklepie w celu ochrony przed jego kradzieżą; zaklipować;
4. założyć konstrukcję mającą na celu utrzymanie danej rzeczy w odpowiedniej pozycji; zaklipować;
5. zacisnąć na żyłce klips wędkarski; zaklipować


SJP.pl


zakluczać

regionalnie: zamykać na klucz


SJP.pl


zakluczenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zakluczyć.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zakluczyć

Wiktionary


zakluczyć

regionalnie: zamknąć na klucz


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany

 (1.1) daw. obecnie gw-pl|Poznań, Pomorze., zamknąć na klucz

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Michał zakluczył mieszkanie i udał się do miasta.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zakluczenie n., klucznica ż.

Wiktionary


zakluk

wykrzyknik

 (1.1) dziecięce onomatopeja imitująca zamykanie na klucz

Wiktionary


zaklupać

czasownik dokonany

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. zapukać

Wiktionary


zakneblować

utrudnić dostęp do czegoś; zablokować


SJP.pl


żako

gatunek papugi


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) ornit. gatunek afrykańskiej papugi o szarym upierzeniu i czerwonym ogonie, zdolnej naśladować ludzki głos;

Wiktionary

Żako większa, żako, papuga popielata, papuga szara (Psittacus erithacus) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny papugowatych (Psittacidae). Klasyfikacja taksonomiczna jest sporna, zależnie od ujęcia, żako uznaje się za jeden gatunek z trzema podgatunkami lub za dwa odrębne gatunki. Zamieszkują środkową Afrykę oraz Wyspy Świętego Tomasza i Książęcą. Zagrożone wyginięciem.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) No nie potrafię żadnym sposobem nauczyć mówić ani mojej dwuletniej żako, ani tego rocznego żako, którego otrzymałem od Marii.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒakɔ, AS: žako

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) papuga popielata, papuga szara

Wiktionary


zakobylać

obwarowywać ostro zakończonymi kołami, rozgałęzionymi drzewami itp.


SJP.pl


zakochana

1. taki, który się w kimś zakochał;
2. lubiący coś bardzo, zafascynowany czymś lub kimś


SJP.pl


zakochani

1. taki, który się w kimś zakochał;
2. lubiący coś bardzo, zafascynowany czymś lub kimś


SJP.pl

Zakochani – polska komedia romantyczna z 2000 roku w reżyserii Piotra Wereśniaka. Film kręcono od 7 kwietnia do 20 maja 1999 roku.

Wikipedia


zakochanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zakochać.

 (1.2) rozwinięcie uczucia miłości

Wiktionary

Zakochanie – stan związania emocjonalnego z drugą osobą. Charakteryzuje się nieustającymi myślami o tej osobie i pragnieniem przebywania z nią. W przypadku niedostępności obiektu uczuć osoba zakochana nierzadko cierpi.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. zakochiwanie n., zakochany m., zakochana ż., kochanek mos., kochanka ż., kochany mos.

 czas. pokochać, zakochiwać się, zakochać się, zakochać dk., zakochiwać ndk.

 przym. kochany, zakochany

 ims. zakochany

Wiktionary


zakochany

1. taki, który się w kimś zakochał;
2. lubiący coś bardzo, zafascynowany czymś lub kimś


SJP.pl

forma czasownika.

 (1.1) imiesłów przymiotnikowy bierny od: zakochać się

przymiotnik

 (2.1) taki, który zakochał się w kimś; odczuwający zakochanie

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (3.1) osoba, która się zakochała

Wiktionary

Przykłady

 (2.1) Są dwie rzeczy, których mężczyzna ukryć nie potrafi – kiedy jest pijany i zakochany.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzakɔˈxãnɨ, AS: zakoχãny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zakochanie n., kochanie n., zakochiwanie n., kochany mos.

 czas. zakochać się dk., zakochiwać się ndk.

 przym. kochany

 wykrz. kochanie

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) rozkochany, zadurzony

Wiktionary


zakochiwanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zakochiwać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zakochanie n., zakochany m., zakochana ż., kochany mos.

 czas. zakochać dk., zakochiwać ndk.

 przym. zakochany, kochany

 ims. zakochany

Wiktionary


zakocony

o samicy niektórych zwierząt: taka, która wydała potomstwo


SJP.pl


zakodowywać

zapisywać w formie kodu; kodować


SJP.pl


zakolanówka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) długa skarpetka sięgająca ponad kolana

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jesienią i zimą wiele młodych kobiet nosi zakolanówki. Nic w tym dziwnego – są miękkie, ciepłe i wygodne w noszeniu.

 (1.1)  Niektórzy uważają, że zakolanówki są urocze i bardzo kobiece, zaś według innych to infantylny i wyzywający element damskiej garderoby.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. kolano n., nakolannik m., podkolanówka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) nadkolanówka

Wiktionary


zakolczykować

oznaczyć kolczykiem, np. bydło; okolczykować


SJP.pl


zakole

1. zakręt rzeki lub drogi;
2. kolista łysina nad czołem


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) miejsce, w którym droga łagodnie zakręca łukiem

 (1.2) hydrol. miejsce, w którym rzeka łagodnie zakręca łukiem

 (1.3) miejsce nad czołem będące początkiem łysienia

Wiktionary

  • Zakole koryta rzecznego – inaczej meander
  • Zakole – używana w latach 1977–1981 oficjalna nazwa wsi Dołżyca w woj. podkarpackim, w pow. leskim, w gminie Cisna
  • Zakole – polski film fabularny z 1988.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: zaˈkɔlɛ, AS: zakole

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. koło n.

 przyim. koło

 czas. kołowacieć

Wiktionary


zakolebać

spowodować zachwianie się czegoś, wprawić w ruch wahadłowy; zakołysać


SJP.pl


zakolowy

przymiotnik od: zakole


SJP.pl


zakomenderować

wydać komendę, rozkaz


SJP.pl


zakomentować

w informatyce: zamienić część napisanego kodu w komentarz; wykomentować


SJP.pl


zakomentowywać

w informatyce: zamieniać część napisanego kodu w komentarz; wykomentowywać


SJP.pl


zakompleksiać

potocznie: wpędzać kogoś w kompleksy, doprowadzać kogoś do poczucia winy, niepewności


SJP.pl


zakompleksiały

potocznie: taki, który ma kompleksy (poczucie winy, niepewności); wstydliwy, zakompleksiony


SJP.pl


zakompleksić

potocznie: wpędzić kogoś w kompleksy, doprowadzić kogoś do poczucia winy, niepewności


SJP.pl


zakompleksienie

potocznie: wpędzić kogoś w kompleksy, doprowadzić kogoś do poczucia winy, niepewności


SJP.pl


zakompleksiony

potocznie: taki, który ma kompleksy (poczucie winy, niepewności); wstydliwy, zakompleksiały


SJP.pl


zakomunikować

czasownik przechodni

 (1.1) dokonany od|komunikować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zakomunikowanie n., komunikacja ż., komunikator mos./mrz.

Wiktionary


zakon

zgromadzenie religijne lub świeckie skupiające osoby związane ślubami, przestrzegające określonych reguł; klasztor


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) rel. organizacja religijna osób duchownych lub świeckich związanych ślubami, działająca według ścisłych reguł, realizująca określone przez Kościół cele religijne, gospodarcze, polityczne lub militarne;

 (1.2) stpol. wiara, wyznanie, religia

 (1.3) daw. Pismo Święte (Stary i Nowy Testament), słowo boże

Wiktionary

Zakon (łac. ordo) – typ organizacji religijnej lub świeckiej. Zrzeszają one ludzi, którzy złożyli śluby zakonne – życia według ściśle określonych reguł. Zakony występują lub występowały w różnych religiach i tradycjach jak buddyzm, chrześcijaństwo, islam i inne. Zakony miewają swoje siedziby znane jako klasztory, a niektóre z nich są znane jako opactwa lub konwenty. Czasem słowa klasztor, opactwo i konwent to synonimy zakonu lub jego części.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Benedyktyni to najstarszy zakon mnisi. Założony został w 529 roku przez św. Benedykta z Nursji.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzakɔ̃n, AS: zakõn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zakonodawca mos., zakonnik m., zakonnica ż.; daw. zakonnictwo n., zakonność ż.

 przym. pozakonny, zakonny; daw. zakonowy, zakonniczy

 przysł. zakonnie, daw. zakonno, zakonniczo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kongregacja, konwent, klasztor, zgromadzenie zakonne

Wiktionary


zakończać

doprowadzać coś do końca; zakańczać


SJP.pl


zakończenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zakończyć.

 (1.2) ostatnia część jakiejś czynności, działań, opowieści, utworu literackiego, muzycznego, filmu

 (1.3) wystający fragment jakiegoś przedmiotu

 (1.4) praw. telekom. fizyczny punkt, w którym abonent otrzymuje dostęp do publicznej sieci telekomunikacyjnej;

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zakończenie budowy było o wiele trudniejsze, niż jej rozpoczęcie.

 (1.2) Ten kryminał ma zaskakujące zakończenie. Nigdy nie zgadniesz, kto zabił!

 (1.3) Nikotyna poraża ruchowe zakończenia nerwowe.

 (1.4) Zakończenie sieci identyfikuje się za pomocą konkretnego adresu sieciowego.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzakɔ̃j̃n͇ˈt͡ʃɛ̃ɲɛ, AS: zakõĩ ̯ṇčńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. kończenie n., zakańczanie n., końcówka ż.

 czas. zakończyć, zakańczać, kończyć, dokończyć

 przym. końcowy, zakończony

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) sfinalizowanie, ukończenie, zwieńczenie, pot. meta

 (1.2) finał, zwieńczenie, finisz, kropka nad i, pot. końcówka, pot. koniec

 (1.3) końcówka, koniec, koniuszek

Wiktionary


zakończony

przymiotnik odczasownikowy

 (1.1) posiadający koniec, zakończenie, brzeg

forma czasownika.

 (2.1) imiesłów przymiotnikowy bierny od: zakończyć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zakończenie n.

 czas. zakańczać ndk., zakończać ndk., zakończyć dk.

Wiktionary


zakończyć

czasownik przechodni dokonany (ndk. kończyć)

 (1.1) dokonany od|kończyć.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Tymi słowami zakończyłam dyskusję.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈkɔ̃j̃n͇t͡ʃɨt͡ɕ, AS: zakõĩ ̯ṇčyć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. koniec m., zakończenie n., końcówka ż.

 czas. kończyć

 przym. skończony, zakończony

 ims. skończony

Wiktionary


zakonkludować

zakończyć; doprowadzić do skutku


SJP.pl


zakonnica

kobieta należąca do zakonu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) rel. członkini zakonu żeńskiego

Wiktionary

Zakonnica – kobieta będąca członkinią zakonu.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Franciszek kanonizował arabską zakonnicę z Palestyny.

 (1.1) Usiadł za zakonnicą w trzeciej ławce.

 (1.1) Kilka zakonnic przechodzi przez ulicę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzakɔ̃ɲˈːit͡sa, AS: zakõ•ńica

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zakon mrz.

:: zdrobn. zakonniczka ż.

:: fm. zakonnik mos.

 przym. zakonny, pozakonny

 przysł. zakonnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) mniszka, siostra, siostrzyczka; żart. pejor. pingwin; reg. pozn. kawka.

Wiktionary


zakonniczka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: zakonnica

 (1.2) rasa gołębia

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zakonnica ż.

Wiktionary


zakonnie

przysłówek

 (1.1) w sposób właściwy dla zakonu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zaczęło się całkiem zakonnie: modlitwą w kaplicy.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zakon mrz., zakonnik mos., zakonnica ż., zakonność ż.

 przym. zakonny

Wiktionary


zakonnik

członek męskiego zakonu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) rel. członek męskiego zgromadzenia zakonnego;

Wiktionary

Zakonnik – człowiek, który wybrał życie w pewnej wspólnocie religijnej (zakonie).

W Kościele katolickim zakonnicy najczęściej składają trzy śluby: czystości (obejmujący m.in. zobowiązanie do życia w celibacie), ubóstwa i posłuszeństwa. Zakonnicy określani są formalnie jako „osoby konsekrowane”, „prowadzący życie konsekrowane”.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Furtian wpuścił znanych sobie zakonników.

 (1.1) Ludmiła zna trzech zakonników: karmelitę, jezuitę i franciszkanina.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈkɔ̃ɲːik, AS: zakõ•ńik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zakon mrz., zakonność ż.

:: fż. zakonnica ż.

 przym. zakonny, pozakonny, starozakonny

 przysł. zakonnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) osoba konsekrowana

Wiktionary


zakonność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) daw. wierność zakonowi, przymierzu w sensie biblijnym

 (1.2) rel. bycie osobą konsekrowaną, przynależność do zakonu

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Wizytator mówił o zakonności osoby konsekrowanej w sensie eklezjalnym.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zakon mrz., zakonnica ż., zakonnik mos.

 przym. zakonny, pozakonny

 przysł. zakonnie

Wiktionary


zakonny

związany z zakonem, dotyczący zakonników lub zakonnic


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z zakonem, odnoszący się do zakonu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Później między braćmi zakonnymi a księciem doszło do rozdźwięków, ponieważ sprzeciwiali się oni działalności politycznej i przygotowaniom do walki zbrojnej.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈkɔ̃nːɨ, AS: zakõ•ny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zakonodawca mos., zakon mrz., zakonnik mos., zakonnica ż., zakonność ż.

 przym. pozakonny

 przysł. zakonnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) klasztorny, monastyczny; daw. klaustralny

Wiktionary


zakonodawca

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) rel. założyciel wspólnoty zakonnej

 (1.2) przest. prawodawca

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Franciszkanie godnie uczcili swojego zakonodawcę.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zakon m., zakonnik mos., zakonnica ż.

:: fż. zakonodawczyni ż.

 przym. zakonny

Wiktionary


zakonodawczyni

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) rel. założycielka wspólnoty zakonnej

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Klaryski godnie uczciły swoją zakonodawczynię.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zakonodawstwo n.

:: fm. zakonodawca m.

 przym. zakonodawczy

Wiktionary


zakonotować

dawniej: zanotować, zapamiętać


SJP.pl


zakonsekrowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zakonsekrować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zakonsekrować dk.

 rzecz. sakralizacja ż.

Wiktionary


zakonserwowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zakonserwować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zakonserwować dk.

 przym. konserwatywny

 rzecz. konserwa ż.

Wiktionary


zakopać

schować coś w wykopanym dole i zasypać ziemią, piaskiem itd.


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. zakopywać)

 (1.1) chowając w wykopanym dole, pokryć ziemią

 (1.2) umieścić w czymś sypkim

czasownik zwrotny dokonany zakopać się (ndk. zakopywać się)

 (2.1) zagłębić się w czymś sypkim lub miękkim

 (2.2) pot. osiedlić się na bezludziu

 (2.3) pot. zająć się czymś, poświęcając na to cały swój czas i wysiłek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. kopacz mzw./mos., Kopacz mrz., zakopanie

 czas. zakopywać

Wiktionary


zakopane

schować coś w wykopanym dole i zasypać ziemią, piaskiem itd.


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w południowej Polsce u podnóża Tatr;

Wiktionary

Zakopane – miasto w południowej Polsce, w województwie małopolskim, siedziba powiatu tatrzańskiego. Największa miejscowość w bezpośrednim otoczeniu Tatr, duży ośrodek sportów zimowych, potocznie nazywany zimową stolicą Polski. W jego granicach administracyjnych znajduje się znaczna część Tatrzańskiego Parku Narodowego (od Doliny Suchej Wody do Doliny Małej Łąki).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Chwilami złudzenie jest tak wielkie, że gdyby nie głośne rozmowy sąsiadów, myślałbym, że jestem w Zakopanem, i kazałbym podać sobie pstrąga i owczy serek.

 (1.1) (…) fachowcy stwierdzili jednoznacznie, że Zakopanemu zabraknie wody, a przyroda tatrzańska nie wytrzyma na dłuższą metę zmasowanego napływu turystów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzakɔˈpãnɛ, AS: zakopãne

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zakopianin m., zakopianka ż., zakopiańczyk m., Zakopianka ż., Zakopiec m.

 przym. zakopiański, okopowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) peryfr. zimowa stolica Polski; pot. Zakopiec

Wiktionary


zakopanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zakopać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zakopywać, zakopać dk.

 rzecz. kopacz mos./mzw.

Wiktionary


zakopcać

pokrywać coś brudem pochodzącym z dymu lub podobnych substancji


SJP.pl


zakopciały

dawniej: taki, który pokrył się kopciem, sadzą; zakopcony


SJP.pl


zakopcieć

dawniej: pokryć się kopciem, sadzą; zakopcić się


SJP.pl


zakopertować

czasownik przechodni dokonany

 (1.1) zakleić w kopercie

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzakɔpɛrˈtɔvat͡ɕ, AS: zakopertovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. koperta ż., zakopertowanie

 czas. kopertować

Wiktionary


zakopertowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zakopertować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzakɔpɛrtɔˈvãɲɛ, AS: zakopertovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zakopertować

Wiktionary


zakopiańczyk

mieszkaniec Zakopanego; zakopianin


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Zakopanego

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzakɔˈpʲjä̃j̃n͇t͡ʃɨk, AS: zakopʹi ̯ä̃ĩ ̯ṇčyk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zakopianin mos., Zakopane n., zakopianka ż., Zakopianka ż.

 przym. zakopiański, okopowy

Wiktionary


zakopianin

mieszkaniec Zakopanego; zakopiańczyk


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Zakopanego

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W naszej przychodni leczą się nie tylko zakopianie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zakopane n., zakopiańczyk m.

:: fż. zakopianka ż.

 przym. zakopiański

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zakopiańczyk

Wiktionary


zakopianka

1. mieszkanka Zakopanego;
2. szosa z Krakowa do Zakopanego; Zakopianka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. rzeka w Polsce, w województwie małopolskim, biorąca początek w Zakopanem z połączenia Cichej Wody i Bystrej;

Wiktionary

Zakopianka – popularna nazwa trasy z Krakowa do Zakopanego, o długości 102 km. Prowadzi ona odcinkiem drogi krajowej nr 7 z Krakowa do Rabki-Zdroju, dalej drogą krajową nr 47.

Trasa jest dwujezdniowa na odcinku Kraków – węzeł Nowy Targ Południe (87 km). Odcinek Myślenice – Rabka-Zdrój jest drogą ekspresową.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌzakɔˈpʲjãnka, AS: zakopʹi ̯ãnka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zakopane n., zakopiańczyk m., zakopianka ż., Zakopaniec m.

 przym. zakopiański

Wiktionary


zakopiański

1. związany z Zakopanem (miasto w Polsce);
2. jeden ze ściegów ozdobnych wykonywanych igłą


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący Zakopanego, związany z Zakopanem, pochodzący z Zakopanego

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W literaturze funkcjonuje przypuszczenie, że ojcem duchowym stylu zakopiańskiego nie był Witkiewicz.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzakɔˈpʲjä̃j̃sʲci, AS: zakopʹi ̯ä̃ĩ ̯sʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zakopane n., zakopianin m., zakopiańczyk m., zakopianka ż., Zakopianka ż.

 przym. okopowy

Wiktionary


zakopiec

potocznie: Zakopane - miasto w Polsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) pot. Zakopane

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na długi weekend jedziemy do Zakopca.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈkɔpʲjɛt͡s, AS: zakopʹi ̯ec

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zakopane n.

Wiktionary


zakopywać

czasownik

 (1.1) umieszczać coś w jakimś dole i zasypywać

czasownik zwrotny zakopywać się

 (2.1) zagrzebywać siebie samego w czymś sypkim

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzakɔˈpɨvat͡ɕ, AS: zakopyvać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zakopywanie n., zakopanie n., kopacz m., kopaczka ż., koparka ż., Kopacz mrz.

 czas. zakopać, kopać, wykopać, wykopywać, skopać

 przym. okopowy

Wiktionary


zakopywanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zakopywać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zakopywać ndk.

 rzecz. kopacz mos./mzw.

Wiktionary


zakorek

wada drewna


SJP.pl

Zakorek – wada drewna z grupy wad budowy. Jest to pasmo kory zarośniętej częściowo lub całkowicie przez drewno. Zakorek powstaje w następstwie: zrastania się rozwidleń gałęzi z pniem (często z mimośrodowością), nabiegów korzeniowych, zrakowaceń, zarastania zabitek.

Wikipedia


zakorkowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zakorkować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zakorkować dk.

Wiktionary


zakorkowywać

zatykać coś korkiem


SJP.pl


zakorzenić

czasownik

 (1.1) wpoić komuś coś, coś gdzieś utrwalić

czasownik zwrotny dokonany zakorzenić się (ndk. korzenić się)

 (2.1) bot. o roślinie: zapuścić korzenie

 (2.2) związać się z czymś mocno

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzakɔˈʒɛ̃ɲit͡ɕ, AS: zakožńić

Wiktionary

Powiązane:

 czas. wykorzenić, wykorzeniać

 rzecz. korzeń m., zakorzenienie n., korzennictwo n.

 przym. korzeniowy

Wiktionary


zakorzenienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zakorzenić.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zakorzenić

 rzecz. korzennictwo n., korzeń mrz.

 przym. korzeniowy

Wiktionary


zakos

bardzo ostry zakręt, najczęściej na górskich ścieżkach dla pieszych i konnych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) ostry zakręt

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Z gór schodzą śniegi zakosami stoków, / Koczują w lasach nim szczezną w wądołach.

Wiktionary


zakościelny

nazwisko


SJP.pl


zakosić

potocznie:
1. zabrać lub dostać dużo czegoś;
2. ukraść; skubnąć, zajumać


SJP.pl


zakoski

obowiązek chłopa pańszczyźnianego polegający na koszeniu pól dworskich podczas żniw i lub sianokosów


SJP.pl


zakostny

znajdujący się za kością


SJP.pl


żakostwo

zespół cech właściwych studentom


SJP.pl


zakosztować

czasownik

 (1.1) zacząć kosztować

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zakosztowanie n.

Wiktionary


zakosztowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zakosztować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zakosztować dk.

Wiktionary


zakosztowywać

rzadko: doznawać czegoś w życiu, np. zakosztowywać dobrobytu, swobody, szczęścia; kosztować


SJP.pl


zakotwić

zamocować lub wzmocnić coś kotwą


SJP.pl


zakotwiczanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zakotwiczać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zakotwiczać

Wiktionary


zakotwiczyć

1. spuścić kotwicę i zatrzymać obiekt pływający;
2. o statku: być utrzymywanym przez opuszczoną kotwicę;
3. przymocować, przytwierdzić;
4. zatrzymać się gdzieś dłużej lub na stałe;
5. utrwalić coś gdzieś; zakorzenić


SJP.pl


żakowianin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żakowa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żaków m.

:: fż. żakowianka ż.

 przym. żakowski

Wiktionary


żakowianka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żakowa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żaków m.

:: fm. żakowianin m.

 przym. żakowski

Wiktionary


żakowice

  • Żakowice – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. radziejowskim, w gminie Osięciny
  • Żakowice – wieś w woj. łódzkim, w pow. kutnowskim, w gminie Krzyżanów
  • Żakowice – wieś w woj. łódzkim, w pow. łódzki wschodnim, w gminie Koluszki
  • Żakowice – wieś w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. iławskim, w gminie Susz
  • Żakowice – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. ostrowskim, w gminie Nowe Skalmierzyce
  • Żakowice – dawniej wieś, obecnie dzielnica Radomia
  • Żakowice – przystanek kolejowy w Żakowicach, w województwie łódzkim

Wikipedia


żakowicz

nazwisko


SJP.pl


żakowiec

Żakowiec – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie kutnowskim, w gminie Dąbrowice.

Wieś duchowna, własność plebana dąbrowickiego położona była w końcu XVI wieku w powiecie łęczyckim województwa łęczyckiego.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa płockiego.

Wikipedia


zakownik

przyrząd do formowania zakuwek w nitach; zakuwnik


SJP.pl


żakowo

Miejscowości i ich części w Polsce

Wg TERYT jest ich 3, w tym 2 podstawowe
  • Żakowo – część wsi Szubin-Wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. nakielskim, w gminie Szubin
  • Żakowo – wieś w woj. pomorskim, w pow. kartuskim, w gminie Sulęczyno
  • Żakowo – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. leszczyńskim, w gminie Lipno

Wikipedia


żakowski

związany z uczniem, studentem lub żakiem


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący żaków

 (1.2) dotyczący Żakowa

Wiktionary

Żakowski (forma żeńska: Żakowska; liczba mnoga: Żakowscy) – polskie nazwisko. Na początku lat 90. XX wieku w Polsce nosiły je 2375 osoby, według nowszych, internetowych danych noszą je 2427 osoby. Nazwisko pochodzi od nazwy miejscowej Żakowo lub Żakowice i jest najbardziej rozpowszechnione w centralnej Polsce.

Wikipedia

Powiązane:

 (1.1)

:: rzecz. żak m.

 (1.2)

:: rzecz. Żaków m., żakowianin m., żakowianka ż.

Wiktionary


zakołatanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zakołatać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. kołatka ż.

Wiktionary


zakołkować

zatkać kołkiem


SJP.pl


zakołować

zatoczyć koło; zakręcić się, zawirować, zakrążyć


SJP.pl


zakpić

zadrwić, zażartować, ośmieszyć


SJP.pl


zakrajowy

dawniej: zagraniczny


SJP.pl


zakrapiać

zapijać coś alkoholem


SJP.pl


zakraplać

czasownik

 (1.1) dozować płyn kroplami

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wielu chorych na własną rękę zwiększa dawkę zakraplając lek nawet kilkanaście razy dziennie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈkraplat͡ɕ, AS: zakraplać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wkraplacz mrz., zakraplanie n., zakraplacz m., kropla ż., kroplówka ż., krople nmos.

 czas. zakroplić, skroplić, skraplać

Wiktionary


zakraplanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zakraplać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. krople nmos., wkraplacz mrz.

 czas. zakraplać ndk.

Wiktionary


zakraść

zakraść się -
1. dostać się gdzieś niepostrzeżenie;
2. przenośnie o uczuciach, zjawiskach, stanach: pojawić się niepostrzeżenie; wkraść się


SJP.pl


zakraszać

dawniej:
1. dodawać tłuszczu do jedzenia; okraszać;
2. zabarwiać, głównie na czerwono


SJP.pl


zakrawać

1. być podobnym do kogoś, przypominać kogoś lub coś;
2. przedsiębrać coś, zamierzać (w zwrocie: zakrojony na dużą skalę)


SJP.pl

czasownik nieprzechodni niedokonany

 (1.1) być do czegoś podobnym, przypominać coś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pańskie wypowiedzi zakrawają na paranoję!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈkravat͡ɕ, AS: zakravać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zakrawanie

Wiktionary


zakrawanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zakrawać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzakraˈvãɲɛ, AS: zakravãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zakrawać

Wiktionary


zakrawany

nacięty, np. schab zakrawany


SJP.pl


zakrążać

1. wykonywać ruch kołowy, zataczać kręgi; wirować;
2. tworzyć okręgi, koła w czasie ruchu


SJP.pl


zakrążyć

1. wykonać ruch kołowy, zatoczyć kręgi; zawirować;
2. utworzyć okręgi, koła w czasie ruchu


SJP.pl


zakręcać

czasownik

 (1.1) kręcąc czymś, zmniejszać dopływ cieczy

 (1.2) nadać czemuś ruch obrotowy

 (1.3) zmieniać kierunek ruchu

 (1.4) o drodze, rzece: zmieniać swój kierunek

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈkrɛ̃nt͡sat͡ɕ, AS: zakrncać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zakręt m., zakręcanie n., kręt m.

 czas. zakręcić, kręcić, skręcić, skręcać, wykręcić, wykręcać, nakręcać

 przym. kręty

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przykręcać

 (1.3) skręcać, wchodzić w zakręt

 (1.4) skręcać

Wiktionary


zakręcalny

1. dający się zakręcić;
2. taki, którym można coś zakręcić


SJP.pl


zakręcanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zakręcać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzakrɛ̃nˈt͡sãɲɛ, AS: zakrẽncãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zakręt m., zakręcenie n.

 czas. zakręcać ndk., zakręcić dk.

Wiktionary


zakręcany

1. taki, którego można zakręcić;
2. mający spiralny lub zakrzywiony kształt; zakręcony


SJP.pl


zakręcarka

maszyna do zakręcania pojemników


SJP.pl


zakręcenie

potocznie:
1. silne zainteresowanie, fascynacja;
2. cecha czegoś skomplikowanego i zaskakującego;
3. niemożność skupienia na czymś uwagi, rozkojarzenie


SJP.pl


zakręcić

czasownik przechodni dokonany (ndk. zakręcać)

 (1.1) dokonany od|zakręcać.

czasownik zwrotny dokonany zakręcić się (ndk. kręcić się)

 (2.1) obrócić się

 (2.2) pot. zadbać o własne interesy

 (2.3) pot. dołożyć starań, zadbać o coś

 (2.4) pot. nawiązać bliższe kontakty

Wiktionary

Przykłady

 (2.2) Tamten to się umie zakręcić, kupił ledwo rok temu wielkie mieszkanie, a teraz taką furę!

 (2.3) Powinieneś zakręcić się dookoła tej pracy, doskonale byś się tam sprawdził.

 (2.4) Marek zakręcił się wokół niej tak skutecznie, że teraz mają trójkę dzieci.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈkrɛ̃ɲt͡ɕit͡ɕ, AS: zakrńćić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zakręt m., zakręcanie n.

 czas. zakręcać, nakręcać

 przym. kręty

Wiktionary


zakręcik

zdrobnienie od: zakręt


SJP.pl


zakręcony

1. mający spiralny, półkolisty kształt;
2. potocznie: niesamowity, oceniany w sposób wyjątkowo pozytywny, robiący duże wrażenie; odjazdowy, odlotowy, szałowy


SJP.pl

  • Zakręcony (org. Senseless) – amerykański film komediowy z 1998 roku
  • Zakręcony (org. Bedazzled) – amerykański film komediowy z 2000 roku
  • Zakręcony (org. Stark Raving Mad) – amerykański serial komediowy z lat 1999-2000

Wikipedia


zakres

1. granice obszaru w którym przebiega proces, zjawisko, funkcja;
2. przedział, okres, interwał, dziedzina;
3. rodzina wszystkich desygnatów pojęcia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) granice zasięgu jakiegoś zjawiska

 (1.2) obszar działania, zainteresowań, aktywności itp.

Wiktionary

Zakres to słowo, które może oznaczać pole, sferę, dziedzinę pracy, działania (działalności), aktywności jakiegoś narzędzia, przyrządu albo określony zbiór obowiązków i odpowiedzialności danej osoby.

Pojęcie zakresu jest szeroko stosowane:

  • w metrologii:
    • zakres pomiarowy

    Wikipedia

    Wymowa:

    IPA: ˈzakrɛs, AS: zakres

    Wiktionary

    Powiązane:

     przym. zakresowy

     przysł. zakresowo

     rzecz. kres mrz.

    Wiktionary


zakreskować

pokryć coś kreskami


SJP.pl


zakreskowywać

pokrywać coś kreskami; kreskować


SJP.pl


zakreślacz

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gruby pisak o jaskrawym, prześwitującym kolorze służący do zaznaczania tekstu

Wiktionary

Zakleślacz – pisak służący do zaznaczenia w tekście fragmentu przez obrysowanie go, podkreślenie, zakolorowanie. Pomaga również w prowadzeniu notatek.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: zaˈkrɛɕlat͡ʃ, AS: zakreślač

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zakreślanie n., zakreślenie n., kreślarnia ż.

 czas. kreślić, zakreślać ndk., zakreślić dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) marker

Wiktionary


zakreślanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zakreślać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zakreślenie n., zakreślacz m., kreślarnia ż.

 czas. zakreślać ndk., zakreślić dk.

Wiktionary


zakreślanka

rodzaj krzyżówki


SJP.pl


zakreślenie

fragment tekstu zaznaczony przez obrysowanie


SJP.pl


zakreślić

czasownik przechodni dokonany (ndk. zakreślać)

 (1.1) dokonać wyboru, zaznaczając kółkiem właściwą rubrykę lub odpowiedź

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈkrɛɕlʲit͡ɕ, AS: zakreślʹić

Wiktionary

Powiązane:

 czas. kreślić

 rzecz. kreślarnia ż., kreślarz mos., zakreślacz mrz., zakreślanie n., kreska ż.

Wiktionary


zakresowy

przymiotnik od: zakres


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący zakresu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zakres m.

Wiktionary


zakręt

część drogi, ścieżki, na której następuje zmiana jej kierunku, łukowate zagięcie łączące proste odcinki lub sąsiadujące z zakrętem w przeciwną stronę


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) odcinek drogi, na którym zmienia ona kierunek, bieg

 (1.2) zmiany kierunku ruchu

Wiktionary

  • Zakręt
  1. «miejsce, w którym droga, rzeka itp. zmienia kierunek»
  2. «zmiana kierunku poruszania się»
  3. «moment, w którym następuje radykalna zmiana»
W Polsce
  • Zakręt – wieś w woj. mazowieckim, w pow. otwockim, w gminie Wiązowna
  • Zakręt – wieś w woj. mazowieckim, w pow. pułtuskim, w gminie Pułtusk
  • Zakręt – osada w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. mrągowskim, w gminie Piecki

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ten fragment drogi jest pełen zakrętów i dziur.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzakrɛ̃nt, AS: zakrẽnt

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zakręcanie n.

 czas. nakręcać, zakręcać ndk., zakręcić dk.

 przym. kręty

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) skręt, gw-pl|Górny Śląsk|yntka.

Wiktionary


zakrętas

wygięta linia; wywijas; zawijas; wykrętas


SJP.pl


zakrętka

okrągła pokrywka z gwintem do zamykania pojemników; nakrętka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zakręcane zamknięcie od słoika

Wiktionary

Zakrętka (nazywana również nakrętką) – popularny rodzaj zamknięcia butelek i pojemników. W przeciwieństwie do niektórych typów zamknięć, zakrętki mogą być zwykle łatwo odkręcone ręcznie, bez pomocy otwieracza, a po odkręceniu mogą być ponownie użyte.

Wikipedia

Powiązane:

 czas. nakręcać

Wiktionary


zakrętomierz

w lotnictwie: pokładowy przyrząd nawigacyjny wskazujący kierunek zakrętu


SJP.pl

Wikipedia


zakrętowy

zakręt, np. reflektor zakrętowy


SJP.pl


zakrocki

nazwisko


SJP.pl


zakroczny

w sporcie: związany z zakrokiem - cofnięciem jednej nogi


SJP.pl


zakroczym

miasto w Polsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Polsce;

Wiktionary

Zakroczym – miasto w woj. mazowieckim, w powiecie nowodworskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Zakroczym. W latach 1975–1998 miasto należało do woj. warszawskiego. Leży na prawym brzegu Wisły.

Był miastem królewskim Korony Królestwa Polskiego. Miasto należało do starostwa zakroczymskiego w 1617 roku. Miejsce obrad sejmików ziemskich ziemi zakroczymskiej od XVI wieku do pierwszej połowy XVIII wieku.

Według danych GUS z 31 grudnia 2021 miasto miało 3159 mieszkańców.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: zaˈkrɔt͡ʃɨ̃m, AS: zakročỹm

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zakroczymianin m., zakroczymianka ż.

 przym. zakroczymski

Wiktionary


zakroczymianin

mieszkaniec Zakroczymia (miasta w Polsce)


SJP.pl


zakroczymianka

mieszkanka Zakroczymia (miasta w Polsce)


SJP.pl


zakroczymski

Zakroczym


SJP.pl

Patrz:

Zakroczym

zakroić

przestarzale: zaplanować, przedsięwziąć coś


SJP.pl


zakrój

inaczej: zakres


SJP.pl


zakrok

postawa polegająca na cofnięciu jednej nogi


SJP.pl


zakrólować

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. brak)

 (1.1) objąć nad czymś panowanie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jeżeli bowiem przez przestępstwo jednego śmierć zakrólowała z powodu jego jednego, o ileż bardziej ci, którzy otrzymują obfitość łaski i daru sprawiedliwości, królować będą w życiu z powodu Jednego – Jezusa Chrystusa.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. król mos.

 czas. królować ndk.

 przym. królewski

Wiktionary


zakropić

zapić coś alkoholem


SJP.pl


zakropkowywać

pokrywać coś kropkami


SJP.pl


zakroplenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zakroplić.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzakrɔˈplɛ̃ɲɛ, AS: zakroplńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zakroplić dk.

 rzecz. wkraplacz mrz., kropla ż., krople nmos.

Wiktionary


zakruszać

rzadko: zasypywać kruszynami


SJP.pl


zakruszyć

rzadziej: zasypać okruszynami


SJP.pl


zakrwawianie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zakrwawiać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zakrwawić, zakrwawiać ndk.

 rzecz. zakrwawienie n., krwawnik mzw./mrz.

Wiktionary


zakrwawić

1. poplamić krwią;
2. zakrwawić się - zostać poplamionym krwią


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. zakrwawiać)

 (1.1) dokonany od|zakrwawiać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zakrwawianie n., zakrwawienie n., krwawnik mzw./mrz.

 czas. zakrwawiać ndk.

Wiktionary


zakrwawienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zbrudzenie krwią

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Cały bandaż uległ zakrwawieniu.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zakrwawianie n., krwawnik mzw./mrz.

 czas. zakrwawiać ndk., zakrwawiać się ndk., zakrwawić dk., zakrwawić się dk.

 przym. zakrwawiony

Wiktionary


zakrwawiony

przymiotnik jakościowy

 (1.1) ubrudzony lub ociekający krwią

forma czasownika.

 (2.1) imiesłów przymiotnikowy bierny od: zakrwawić

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W ręce trzymała zakrwawiony sztylet.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zakrwawienie n.

 czas. krwawić ndk., zakrwawić dk.

Wiktionary


zakrwin

drzewo z rodziny brezylkowatych, występujące na obszarach krajów o klimacie tropikalnym i subtropikalnym; dostarcza kopalu


SJP.pl


zakryć

ochronić przed czynnikami zewnętrznymi; przykryć


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. zakrywać)

 (1.1) dokonany od|zakrywać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzakrɨt͡ɕ, AS: zakryć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. przykrywka ż., zakrycie

 czas. kryć, zakrywać

Wiktionary


zakrycie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zakryć.

 (1.2) coś, co zakrywa

Wiktionary

Okultacja (łac. occultatio, zakrycie) – zjawisko astronomiczne, widome przejście pobliskiego ciała niebieskiego przed innym ciałem niebieskim. W wyniku okultacji ciało znajdujące się dalej od obserwatora staje się na pewien czas niewidoczne dla niego.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: zaˈkrɨt͡ɕɛ, AS: zakryće

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zakrywać ndk., zakryć dk.

 rzecz. zakrywanie n.

Wiktionary


zakrystia

w świątyni chrześcijańskiej: przylegające do prezbiterium pomieszczenie do przechowywania przedmiotów liturgicznych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) rel. boczne pomieszczenie w świątyniach chrześcijańskich sąsiadujące z prezbiterium, służące kapłanom do przygotowywania się do liturgii oraz do przechowywania szat i naczyń liturgicznych;

Wiktionary

Zakrystia (st. wł. sacristia od sacrista – sługa kościelny, zakrystian, z łac. sacer – świętość) – boczne pomieszczenie sakralne występujące w świątyniach chrześcijańskich, umieszczane najczęściej z północnej lub południowej strony prezbiterium i połączone z nim wejściem.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ministrant, wchodząc do zakrystii, mówi głośno i wyraźnie „Króluj nam, Chryste”.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈkrɨstʲja, AS: zakrystʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zakrystian, zakrystianka

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) reg. śl. zokrystyjo.

Wiktionary


zakrystian

mężczyzna wykonujący w kościele drobne czynności pomocnicze; kościelny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) ten, kto ma nadzór nad zakrystią, kościelny;

Wiktionary

Zakrystian, kościelny – funkcja liturgiczna obejmująca sprawowanie nadzoru nad zakrystią, a także staranne przygotowywanie przedmiotów niezbędnych do sprawowania liturgii. Zakrystianem może być osoba świecka lub zakonna (zarówno mężczyzna jak i kobieta). Jest to najczęściej pracownik parafii.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W szafie ojca Masseo zakrystian znalazł złotą stułę.

 (1.1) Br. Radosław wziął udział w rekolekcjach dla zakrystianów na Jasnej Górze.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zakrystia ż.

:: fż. zakrystianka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kościelny; daw. świątnik

Wiktionary


zakrystianka

kobieta nadzorująca zakrystię i dbająca o porządek w kościele


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ta, która ma nadzór nad zakrystią, kościelna

Wiktionary

Zakrystian, kościelny – funkcja liturgiczna obejmująca sprawowanie nadzoru nad zakrystią, a także staranne przygotowywanie przedmiotów niezbędnych do sprawowania liturgii. Zakrystianem może być osoba świecka lub zakonna (zarówno mężczyzna jak i kobieta). Jest to najczęściej pracownik parafii.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W szafie ojca Masseo zakrystianka znalazła złotą stułę.

 (1.1) Z Medziugorie arcybiskup przywiózł katedralnym siostrom zakrystiankom po różańcu.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zakrystia ż.

:: fm. zakrystian m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kościelna

Wiktionary


zakryszka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) lwów. włoszczyzna

Wiktionary


zakrywa

dawniej:
1. kryjówka, ukrycie;
2. pokrywa, przykrywa


SJP.pl

Zakrywa – długi boczny grzbiet Murania w słowackich Tatrach Bielskich. Odchodzi od Murania poniżej Jagnięcej Zagrody w północnym kierunku i stopniowo opada aż po Międzyścienną Przełęcz (1128 m). Mająca długość ok. 1500 m i całkowicie zalesiona Zakrywa oddziela górną część Doliny Międzyściennej od Nowej Doliny. Jej zachodnie stoki od strony Doliny Międzyściennej są dość łagodne, stoki wschodnie opadające do Doliny Nowej są znacznie bardziej strome.

Wikipedia


zakrywać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zakryć)

 (1.1) zasłaniać, przesłaniać, nie pokazywać

 (1.2) daw. gw-pl|Wilno. zamykać

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Hipolit zakrywa nagle twarz i wskazuje ręką w kierunku drzwi.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈkrɨvat͡ɕ, AS: zakryvać

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zakryć dk., kryć ndk.

 rzecz. zakrycie n., zakrywanie n., przykrywka ż.

Wiktionary


zakrywanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zakrywać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzakrɨˈvãɲɛ, AS: zakryvãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zakrywać

 rzecz. zakrycie n.

Wiktionary


zakrywka

1. potocznie: pokrywka, przykrywka;
2. błoniasta, końcowa część półpokryw pluskwiaków różnoskrzydłych; błonka, membrana


SJP.pl

Zakrywka, błonka, membrana (łac. membrana) – błoniasta, końcowa część półpokryw pluskwiaków różnoskrzydłych.

Ze względu na duży polimorfizm skrzydłowy zakrywka może być rozwinięta w różnym stopniu. U form "stafylinoidalnych" (ang. staphyliny), jeśli w ogóle występuje, to jest ograniczona do wąskiego obrzeżenia. Formy "koleopteroidalne" (ang. coleoptery) mają zakrywkę zredukowaną. Redukcja zakrywki dotyczy również form submakropterycznych (ang. submacroptery), u których odsłania ona tylny segment odwłoku. Formy makropteryczne (ang. macroptery) mają ją zawsze dobrze rozwiniętą.

Wikipedia


zakrzaczać

obsadzać, zarastać krzakami


SJP.pl


zakrzaczyć

obsadzić, zarosnąć krzakami


SJP.pl


zakrzątany

rzadko: taki, który się ciągle krząta, bardzo zajęty; zaganiany, zagoniony, zabiegany


SJP.pl


zakrzeński

nazwisko


SJP.pl


zakrzep

zbity osad składników krwi wewnątrz naczynia krwionośnego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) med. czop zbitej krwi wewnątrz naczynia krwionośnego, który zatyka je częściowo albo całkowicie

forma czasownika.

 (2.1) 2. os. lp. rozk. od: zakrzepić

Wiktionary

Zakrzep, skrzeplina (łac. thrombus, od gr. θρόμβος, grudka skrzepniętej krwi lub ściętego mleka) – czop tworzący się w świetle naczynia za życia organizmu, wskutek wykrzepiania się krwi lub zlepiania i osadzania płytek krwi.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Dlaczego zakrzepy mogą powstawać, gdy ktoś łyka pigułki antykoncepcyjne?

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zakrzepica ż., zakrzepnięcie n.

 czas. zakrzepnąć dk.

 przym. zakrzepły, zakrzepnięty, zakrzepowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) skrzeplina

Wiktionary


zakrzepica

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. choroba polegająca na powstawaniu w żyłach zakrzepów blokujących przepływ krwi

Wiktionary

  • zakrzepica zatok żylnych mózgu (CVST)
  • zakrzepica żył głębokich
  • zakrzepica żył wątrobowych
  • zakrzepica żyły wrotnej

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Kobiety w ciąży, których ciało produkuje wielkie ilości estrogenów, są o wiele bardziej narażone na zakrzepicę niż kobiety stosujące antykoncepcję.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zakrzep mrz.

Wiktionary


zakrzepnięty

taki, który zakrzepł; zakrzepły


SJP.pl


zakrzepowy

przymiotnik od: zakrzep


SJP.pl


zakrzepywać

przechodzić ze stanu ciekłego w stan stały


SJP.pl


zakrzepły

taki, który zakrzepł; zakrzepnięty


SJP.pl


zakrzew

nazwa wielu wsi w Polsce


SJP.pl

Miejscowości i ich części w Polsce

Wg TERYT jest ich 14, w tym 13 podstawowych
  • Zakrzew – część miasta Kłobuck
  • Zakrzew – wieś w woj. lubelskim, w pow. lubelskim, w gminie Zakrzew
  • Zakrzew – wieś w woj. lubelskim, w pow. radzyńskim, w gminie Ulan-Majorat
  • Zakrzew – wieś w woj. łódzkim, w pow. łowickim, w gminie Bielawy
  • Zakrzew – wieś w woj. łódzkim, w pow. poddębickim, w gminie Poddębice
  • Zakrzew – wieś w woj. łódzkim, w pow. radomszczańskim, w gminie Kodrąb
  • Zakrzew – wieś w woj. łódzkim, w pow. rawskim, w gminie Biała Rawska
  • Zakrzew – wieś w woj. łódzkim, w pow. sieradzkim, w gminie Warta
  • Zakrzew – wieś w woj. mazowieckim, w pow. garwolińskim, w gminie Wilga
  • Zakrzew – wieś w woj. mazowieckim, w pow. kozienickim, w gminie Grabów nad Pilicą
  • Zakrzew – wieś w woj. mazowieckim, w pow. radomskim, w gminie Zakrzew
  • Zakrzew – wieś w woj. mazowieckim, w pow. sochaczewskim, w gminie Nowa Sucha
  • Zakrzew – wieś w woj. mazowieckim, w pow. węgrowskim, w gminie Korytnica
  • Zakrzew – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. jarocińskim, w gminie Jarocin

Wikipedia


zakrzewianin

mieszkaniec Zakrzewa (wsi w Polsce)


SJP.pl


zakrzewianka

mieszkanka Zakrzewa (wsi w Polsce)


SJP.pl


zakrzewice

Zakrzewice – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie śremskim, w gminie Książ Wielkopolski.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa poznańskiego.

Wieś położona 2 km na północ od Książa Wielkopolskiego przy drodze powiatowej nr 4083 z Gogolewa do Książa Wielkopolskiego.

Wikipedia


zakrzewicz

nazwisko


SJP.pl


zakrzewiec

  • Zakrzewiec – wieś w Polsce, w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie włocławskim, w gminie Kowal
  • Zakrzewiec – wieś w Polsce, w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie braniewskim, w gminie Braniewo

Wikipedia


zakrzewko

wieś w Polsce, położona niedaleko Torunia


SJP.pl

Miejscowości i ich części w Polsce

  • Zakrzewko – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. toruńskim, w gminie Łysomice
  • Zakrzewko – wieś w woj. mazowieckim, w pow. sierpeckim, w gminie Gozdowo
  • Zakrzewko – część wsi Kupin w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. elbląskim, w gminie Pasłęk
  • Zakrzewko – wieś w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. nidzickim, w gminie Kozłowo
  • Zakrzewko – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. nowotomyskim, w gminie Zbąszyń
  • Zakrzewko – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. szamotulskim, w gminie Duszniki

Wikipedia


zakrzewnia

krzew pochodzący z Azji i Ameryki Płn., hodowany jako roślina ozdobna; krzewuszka; wajgela; wajgelia


SJP.pl


zakrzewo

nazwa wielu wsi w Polsce


SJP.pl

Miejscowości i ich części w Polsce

  • Zakrzewo – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. trzebnickim, w gminie Prusice
  • Zakrzewo – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. aleksandrowskim, w gminie Waganiec
  • Zakrzewo – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. aleksandrowskim, w gminie Zakrzewo
  • Zakrzewo – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. chełmińskim, w gminie Stolno
  • Zakrzewo – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. grudziądzkim, w gminie Radzyń Chełmiński
  • Zakrzewo – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. lipnowskim, w gminie Wielgie
  • Zakrzewo – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. włocławskim, w gminie Baruchowo
  • Zakrzewo – część wsi Rutkowice w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. włocławskim, w gminie Lubień Kujawski
  • Zakrzewo – wieś w woj. mazowieckim, w pow. makowskim, w gminie Karniewo
  • Zakrzewo – wieś w woj. mazowieckim, w pow. płockim, w gminie Bielsk
  • Zakrzewo – część wsi Wernerowo w Polsce w województwie mazowieckim, w powiecie sierpeckim, w gminie Sierpc
  • Zakrzewo – wieś w woj. podlaskim, w pow. bielskim, w gminie Wyszki
  • Zakrzewo – wieś w woj. podlaskim, w pow. grajewskim, w gminie Radziłów
  • Zakrzewo – wieś w woj. pomorskim, w pow. wejherowskim, w gminie Linia
  • Zakrzewo – wieś w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. działdowskim, w gminie Działdowo
  • Zakrzewo – wieś w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. nidzickim, w gminie Kozłowo
  • Zakrzewo – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. gnieźnieńskim, w gminie Kłecko
  • Zakrzewo – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. kolskim, w gminie Babiak
  • Zakrzewo – osada leśna w woj. wielkopolskim, w pow. kolskim, w gminie Babiak
  • Zakrzewo – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. poznańskim, w gminie Dopiewo
  • Zakrzewo – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. rawickim, w gminie Miejska Górka
  • Zakrzewo – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. wągrowieckim, w gminie Mieścisko
  • Zakrzewo – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. wolsztyńskim, w gminie Siedlec
  • Zakrzewo – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. złotowskim, w gminie Zakrzewo
  • Zakrzewo – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. sławieńskim, w gminie Darłowo

Wikipedia


zakrzewski

Zakrzew, Zakrzewo


SJP.pl

  • Aleksander Zakrzewski (1799–1866) – polski kartograf i oficer
  • Aleksander Zakrzewski (1894–1976) – polski anatomopatolog
  • Aleksander Zakrzewski (1907–1993) – polski fotografik i nauczyciel
  • Aleksander Zakrzewski (1909-1985) – otorynolaryngolog i nauczyciel akademicki
  • Andrzej Zakrzewski (ur. 1935) – reżyser filmowy
  • Andrzej Zakrzewski (1941–2000) – prawnik, historyk, polityk, dziennikarz, publicysta, minister kultury i dziedzictwa narodowego w rządzie Jerzego Buzka
  • Andrzej Zakrzewski (1950-1996) – polityk, poseł na Sejm RP I kadencji
  • Ignacy Wyssogota Zakrzewski (1745–1802) – polityk, pierwszy prezydent Warszawy
  • Jakub Zakrzewski (fizyk) (ur. 1957) – fizyk, profesor
  • Jan Dołęga-Zakrzewski (1866–1936) – geometra, działacz społeczno–polityczny, publicysta
  • Jan Zakrzewski (1920-2007) – dziennikarz, pisarz i tłumacz
  • Juliusz Zakrzewski (1924–1995) – włókiennik, profesor Politechniki Łódzkiej
  • Kazimierz Zakrzewski (zm. 1920) – polski rotmistrz
  • Kazimierz Zakrzewski (1900–1941) – polski historyk
  • Kazimierz Zakrzewski (1938–2016) – polski elektrotechnik, profesor
  • Kazimierz Zakrzewski – polski lekarz, profesor
  • Konstanty Zakrzewski (1876–1948) – fizyk, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego
  • Konstanty Zakrzewski (poeta) (1811–1884) – polski poeta, dramatopisarz
  • Krzysztof Zakrzewski (ur. 1949) – polski aktor
  • Ksawery Zakrzewski (1876–1915) – lekarz, społecznik, działacz niepodległościowy, inicjator i współtwórca harcerstwa wielkopolskiego
  • Łukasz Zakrzewski (ur. 1984) – żeglarz, żeglarz lodowy
  • Maciej Zakrzewski (ur. 1980) – politolog
  • Pierre Zakrzewski (1966–2022) – irlandzki fotoreporter
  • Roman Zakrzewski (ur. 1955) – artysta malarz
  • Stanisław Zakrzewski (1873–1936) – historyk, profesor Uniwersytetu Lwowskiego, senator II RP
  • Stanisław Zakrzewski (1890–1976) – żeglarz, działacz żeglarski i społeczny, żołnierz, dziennikarz i przedsiębiorca
  • Stanisław Zakrzewski (1907–1972) – polski dziennikarz sportowy.
  • Tadeusz Michał Zakrzewski (1877–1927) – adwokat, współzałożyciel kabaretu Zielony Balonik w Krakowie
  • Tadeusz Paweł Zakrzewski (1883–1961) – biskup pomocniczy łomżyński, w latach 1946–1961 biskup płocki
  • Wincenty Zakrzewski (1844–1914) – historyk, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, rektor 1890/1891
  • Witold Zakrzewski (prawnik) (1918–1992) – prawnik, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, poseł Sejmu VIII i IX kadencji
  • Zbigniew Zakrzewski (1912–1992) – ekonomista, profesor Akademii Ekonomicznej w Poznaniu
  • Zbigniew Zakrzewski (ur. 1949) – bokser
  • Zbigniew Zakrzewski (ur. 1981) – piłkarz
  • Zdzisław Zakrzewski (1919–2013) – amerykański inżynier i działacz polonijny w USA
  • Zygmunt Zakrzewski (1867–1951) – polski numizmatyk, profesor numizmatyki

Wikipedia

Patrz:

Zakrzew, Zakrzewo

zakrzów

1. nazwa wielu wsi w Polsce;
2. dzielnica Wrocławia;
3. dzielnica Opola;
4. dzielnica Tarnobrzega


SJP.pl

W Polsce
  • Zakrzów – część miasta Opole
  • Zakrzów – część miasta Tarnobrzeg
  • Zakrzów – część miasta Wrocław, w delegaturze Wrocław-Psie Pole
  • Zakrzów – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. oleśnickim, w gminie Twardogóra
  • Zakrzów – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. oławskim, w gminie Oława
  • Zakrzów – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. średzkim, w gminie Środa Śląska
  • Zakrzów – przysiółek wsi Witostowice w woj. dolnośląskim, w pow. ząbkowickim, w gminie Ziębice
  • Zakrzów – wieś w woj. lubelskim, w pow. łęczyńskim, w gminie Łęczna
  • Zakrzów – wieś w woj. lubelskim, w pow. opolskim, w gminie Łaziska
  • Zakrzów – wieś w woj. łódzkim, w pow. opoczyńskim, w gminie Białaczów
  • Zakrzów – wieś w woj. małopolskim, w pow. tarnowskim, w gminie Wojnicz
  • Zakrzów – wieś w woj. małopolskim, w pow. wadowickim, w gminie Stryszów
  • Zakrzów – wieś w woj. małopolskim, w pow. wielickim, w gminie Niepołomice
  • Zakrzów – wieś w woj. opolskim, w pow. kędzierzyńsko-kozielskim, w gminie Polska Cerekiew
  • Zakrzów – wieś w woj. opolskim, w pow. krapkowickim, w gminie Gogolin
  • Zakrzów – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. jędrzejowskim, w gminie Oksa
  • Zakrzów – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. kazimierskim, w gminie Skalbmierz
  • Zakrzów – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. pińczowskim, w gminie Pińczów
  • Zakrzów – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. sandomierskim, w gminie Klimontów
  • Zakrzów – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. włoszczowskim, w gminie Secemin

Wikipedia


zakrzówecki

przymiotnik od: Zakrzówek


SJP.pl


zakrzówek

Miejscowości i ich części w Polsce

Wg TERYT jest ich 7, w tym 3 podstawowe
  • Zakrzówek – część miasta Kraków, w delegaturze Kraków-Podgórze
  • Zakrzówek – część miasta Radomsko
  • Zakrzówek – wieś w woj. lubelskim, w pow. kraśnickim, w gminie Zakrzówek
  • Zakrzówek – wieś w woj. mazowieckim, w pow. garwolińskim, w gminie Żelechów
  • Zakrzówek – przysiółek wsi Podlesie Mleczkowskie w woj. mazowieckim, w pow. radomskim, w gminie Zakrzew
  • Zakrzówek – część wsi Szarbia Zwierzyniecka w woj. świętokrzyskim, w pow. kazimierskim, w gminie Skalbmierz
  • Zakrzówek – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. kazimierskim, w gminie Skalbmierz

Wikipedia


zakrzowski

Zakrzów


SJP.pl

Patrz:

Zakrzów

zakrztusić

zakrztusić się:
1. stracić na chwilę oddech i zakaszleć wskutek podrażnienia lub zatkania dróg oddechowych;
2. o mechanizmie: zacząć nierównomiernie pracować


SJP.pl


zakrztuszać

krztusić się; zakrztuszać się - potocznie:
1. kasłać uporczywie wskutek podrażnienia dróg oddechowych;
2. tracić oddech pod wpływem silnych emocji;
3. nie pracować miarowo; dławić się


SJP.pl


zakrztuszony

taki, który się zakrztusił


SJP.pl


zakrzyn

Zakrzyn – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie kaliskim, w gminie Lisków.

Na początku XIX wieku Zakrzyn nabył Józef Grzegorz Puchalski, chirurg wojskowy, pułkownik wojsk Księstwa Warszawskiego.W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kaliskiego.

Wikipedia


zakrzywica

wycinka zakrzywica - gatunek motyla z rodziny wycinkowatych


SJP.pl


zakrzywiony

przymiotnik

 (1.1) mający wygięty kształt

forma czasownika.

 (2.1) imiesłów przymiotnikowy bierny od: zakrzywić

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Magda zawsze miała kompleksy na punkcie swojego zakrzywionego nosa.

 (2.1) Ten gwóźdź celowo został zakrzywiony na końcu, aby za bardzo nie wystawał.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzakʃɨˈvʲjɔ̃nɨ, AS: zakšyvʹi ̯õny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zakrzywienie n., zakrzywianie n.

 czas. zakrzywić dk., zakrzywiać ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zagięty

Wiktionary


zaksięgować

zarejestrować zdarzenie gospodarcze w księgach rachunkowych


SJP.pl


zaktualizować

uczynić aktualnym, dostosować do współczesności; uaktualnić, uwspółcześnić, zmodernizować, unowocześnić


SJP.pl


zaktualizowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) wprowadzenie najnowszych danych do jakiegoś programu, dokumentu lub bazy danych

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Proszę o zaktualizowanie programu do najnowszej wersji.

 (1.1) Czy możesz zająć się zaktualizowaniem tego dokumentu?

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. aktualizowanie n., aktualność ż., aktualizacja ż., uaktualnianie n., uaktualnienie n.

 czas. zaktualizować dk., aktualizować ndk., uaktualniać ndk., uaktualnić dk.

 przym. aktualny, aktualizacyjny

 przysł. aktualnie

Wiktionary


zaktywizować

uczynić coś lub kogoś aktywnym; także: pobudzić do działania


SJP.pl


zaktywizowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaktywizować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zaktywizować dk.

 rzecz. aktywizowanie n.

Wiktionary


zakuć

kuciem zasklepić; zakuwać


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. zakuwać)

 (1.1) dokonany od|zakuwać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzakut͡ɕ, AS: zakuć

Wiktionary

Powiązane:

 czas. odkuć, wykuć, zakuwać ndk., kuć ndk.

Wiktionary


zakuglować

potocznie: sprytnie coś wymyślić i wykonać; zakombinować


SJP.pl


zakukać

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. kukać)

 (1.1) ornit. wydać dźwięki charakterystyczne dla kukułki

 (1.2) udać kukułkę wydając naśladujący ją dźwięk

 (1.3) pot. zerknąć

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W oddali zakukała kukułka.

 (1.3) Dorotka zakukała Jankowi przez ramię.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. kukułka ż., kuku n., kukanie, zakukanie n.

 czas. kukać ndk.

 wykrz. kuku

Wiktionary


zakukanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) ornit. wydanie dźwięków charakterystycznych dla kukułki

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Z oddali dobiegło pojedyncze zakukanie i nastała cisza.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. kukanie n., kukułka ż.

 czas. kukać ndk., zakukać dk.

Wiktionary


zakulały

stać się kulawym, zacząć utykać; okuleć


SJP.pl


zakuleć

stać się kulawym, zacząć utykać; okuleć


SJP.pl


zakulin

Zakulin – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie łowickim, w gminie Łyszkowice.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa skierniewickiego.

Wikipedia


zakulisowo

przysłówek

 (1.1) w sposób zakulisowy

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zakulisowy

Wiktionary


zakulisowość

to, że coś dzieje się w tajemnicy przed opinią publiczną


SJP.pl


zakulisowy

1. odbywający się w tajemnicy przed opinią publiczną;
2. znajdujący się za kulisami w teatrze


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) odbywający się lub działający poza widokiem publicznym

 (1.2) znajdujący się na zapleczu sceny

 (1.3) przen. niejawny

Wiktionary

Powiązane:

 przysł. zakulisowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kuluarowy

Wiktionary


zakumać

potocznie: zrozumieć; zajarzyć, skapować, załapać, skumać


SJP.pl


zakumplować

potocznie: skumplować się - poznać się z kimś, nawiązać z kimś bliższą znajomość, stać się czyimś kumplem; zaprzyjaźnić się, skumotrzyć się, skumać się, skumplować się


SJP.pl


zakumplowany

taki, który stał się czyimś kumplem; skumplowany


SJP.pl


zakumulować

czasownik przechodni dokonany (ndk. akumulować)

 (1.1) dokonać akumulacji

czasownik zwrotny dokonany zakumulować się (ndk. akumulować się)

 (2.1) zostać zakumulowanym

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. akumulacja ż.

 przym. akumulacyjny, akumulatorowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) skupić, zebrać, zgromadzić, złożyć

 (2.1) skupić się, zebrać się, zgromadzić się, złożyć się

Wiktionary


zakup

1. nabywanie czegoś;
2. coś kupionego lub co ma być kupione


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) czynność kupowania czegoś w sklepie lub w Internecie

forma czasownika.

 (2.1) 2. os. lp. rozk. od: zakupić

Wiktionary

  • zakup (czynność) – kupno towarów lub usług w drodze wymiany powierniczej, w zamian za wynagrodzenie pieniężne lub rzeczowe
  • zakup (obiekt czynności) – towar lub usługa która podlega zakupowi (czynności), coś kupionego lub co ma być kupione

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Muszę zrobić dziś zakupy.

 (1.1) Budżet szpitala nie pozwala na zakup antybiotyków.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzakup, AS: zakup

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zakupić dk., kupić dk., kupować ndk., wykupić dk., odkupić dk.

 rzecz. kupiec m., kupowanie n., zakupy nmos.

 przym. zakupiony, kupiony, wykupiony, zakupowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kupno

Wiktionary


zakupić

kupić coś wartościowego albo większą ilość czegoś


SJP.pl

czasownik dokonany

 (1.1) hand. nabyć jakieś dobro za odpłatnością

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nowo zakupione rybki akwariowe należy z reguły zaaklimatyzować do nowego środowiska.

 (1.1) Zakład ślusarski zakupił bardzo drogą rowkarkę.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zakup m., zakupienie n., kupiec mos., kupowanie n., zakupy nmos.

 przym. zakupowy

Wiktionary


zakupoholiczka

kobieta uzależniona od robienia zakupów; szopoholiczka, shopoholiczka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta uzależniona od robienia zakupów

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zakupoholiczka (…) powraca. I podczas podróży poślubnej, nie kontrolując stanu konta, wydaje ciężko zarobione przez męża pieniądze – na drobiazgi (…).

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zakupoholizm m.

:: fm. zakupoholik

 przym. zakupoholiczny

Wiktionary


zakupoholiczny

związany z uzależnieniem od kupowania rzeczy


SJP.pl


zakupoholik

osoba uzależniona od robienia zakupów; shopoholik, szopoholik


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba uzależniona od robienia zakupów

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zakupoholika zwykle nie popycha w nałóg żaden kryzys wewnętrzny (mąż zostawił, to kupuję na pocieszenie), ale wabik zewnętrzny. Hasło w mediach, opinia koleżanki, chwilowy snobizm. Mechanizm: zakupoholik nie może się obejść bez swojej zabawki, czy będzie to dwusetna para butów - co czasem graniczy z chorobą psychiczną, czy kolejny luks - drobiazg, co jest zdecydowanie bardziej powszechne.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zakupoholizm m.

:: fż. zakupoholiczka

 przym. zakupoholiczny

Wiktionary


zakupoholizm

uzależnienie od kupowania rzeczy; szopoholizm, shopoholizm


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) pot. nałogowe robienie zakupów, kompulsywne kupowanie

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zamierzasz sponsorować mój ubraniowy zakupoholizm, dopóki nie zacznę sensownie zarabiać?

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zakupoholik mos., zakupoholiczka ż.

 przym. zakupoholiczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kupnoholizm, oniomania, shopoholizm, szopoholizm

Wiktionary


zakupować

kupować coś wartościowego albo większą ilość czegoś; zakupywać


SJP.pl


zakupowicz

osoba robiąca zakupy; kupujący


SJP.pl


zakupowiczka

zakupowicz; kupująca, klientka, nabywczyni


SJP.pl


zakupowy

zakup, zakupy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z zakupami

Wiktionary

Patrz:

zakup, zakupy

Powiązane:

 czas. zakupić, zakupywać

 rzecz. zakup m., zakupienie n., zakupy nmos., zakupywanie n.

Wiktionary


zakupy

1. nabywanie czegoś;
2. coś kupionego lub co ma być kupione


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) czynność kupowania

forma rzeczownika.

 (2.1) M., B. i W. lm. od: zakup

Wiktionary

Zákupy (niem. Reichstadt) – miasto w Czechach, w kraju libereckim. Według danych z 31 grudnia 2003 powierzchnia miasta wynosiła 4075 ha, a liczba jego mieszkańców 2 792 osób.

Najstarsza wzmianka o mieście pochodzi z 1320 r.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Idę na zakupy. Chcesz coś?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈkupɨ, AS: zakupy

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zakupić dk., kupić dk., kupować ndk., wykupić dk., odkupić dk.

 rzecz. kupiec m., kupowanie n., zakup m.

 przym. zakupowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) sprawunki

Wiktionary


zakupywać

kupować coś wartościowego albo większą ilość czegoś; zakupować


SJP.pl


zakurwiać

wulgarnie:
1. silnie uderzać; przykurwiać;
2. robić coś bardzo szybko; zasuwać, zapieprzać;
3. ciężko pracować; zasuwać, zapieprzać


SJP.pl


zakurwić

wulgarnie: silnie uderzyć; przykurwić


SJP.pl


zakurwiście

przysłówek

 (1.1) wulg. bardzo

wykrzyknik

 (2.1) wulg. świetnie!, super!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzakurˈvʲiɕt͡ɕɛ, AS: zakurvʹiśće

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zakurwisty

 czas. zakurwić

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1, 2.1) wykurwiście

Wiktionary


zakurzać

pokrywać, zabrudzać kurzem


SJP.pl


zakurzenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zakurzyć.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. kurz mrz., kurzenie n.

 czas. wkurzyć, wkurzać, zakurzyć dk., kurzyć ndk., okurzać ndk., okurzyć dk., odkurzać ndk., odkurzyć dk.

 przym. zakurzony

Wiktionary


zakurzewo

Zakurzewo – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie grudziądzkim, w gminie Grudziądz.

Wikipedia


zakurzony

1. pokryć kurzem;
2. potocznie: zapalić papierosa lub fajkę


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) pokryty kurzem; z widoczną warstwą, warstewką kurzu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na stole stała zakurzona lampa i leżały jakieś papiery.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. kurz m., kurzenie n., zakurzenie n.

 czas. kurzyć ndk., zakurzyć dk., okurzać ndk., okurzyć dk., odkurzać ndk., odkurzyć dk.

Wiktionary


zakurzyć

1. pokryć kurzem;
2. potocznie: zapalić papierosa lub fajkę


SJP.pl

czasownik

 (1.1) pokryć kurzem

 (1.2) pot. zapalić fajkę lub papierosa

czasownik zwrotny zakurzyć się

 (2.1) pokryć się kurzem

 (2.2) o śniegu, pyle: wzbijać się w powietrze tumanem

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈkuʒɨt͡ɕ, AS: zakužyć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. kurz m., kurzawa ż.

 czas. odkurzać / odkurzyć

Wiktionary


zakus

dawniej: próba, zamiar, usiłowanie


SJP.pl


zakusy

zapędy, usiłowania zdobycia czegoś


SJP.pl


zakutać

owinąć, zawinąć dla ochrony przed zimnem; opatulić


SJP.pl


zakuty

przymiotnik

 (1.1) pot. pejor. bezmyślny, nieinteligentny, tępy, zatwardziały

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ewidentnie autorem tych blogowskich wypocin jest jakiś zakuty tradycjonalista.

Wiktionary


zakuwać

1. krępować przy użyciu kajdan, łańcuchów itp.;
2. zamykać coś kuciem, zabijać gwoźdźmi;
3. potocznie: uczyć się intensywnie; uczyć się na pamięć


SJP.pl

czasownik przechodni

 (1.1) pot. przen. bardzo intensywnie się uczyć

 (1.2) zakładać komuś kajdanki

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dziś prawie całą noc zakuwałem, bo jutro mam egzamin.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈkuvat͡ɕ, AS: zakuvać

Wiktionary

Powiązane:

 czas. odkuć, wykuć, zakuć dk., kuć ndk.

 rzecz. zakuwanie n., zakuwarka ż.

Wiktionary


zakuwanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zakuwać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. odkuć, zakuwać ndk.

Wiktionary


zakuwarka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) techn. prasa do zaciskania przewodów hydraulicznych

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Obcęgi zostawiłeś na podłodze obok zakuwarki.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zakuwać ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zaciskarka

Wiktionary


zakuwka

zamykająca część połączenia nitowego kształtowana podczas nitowania


SJP.pl


zakwalifikować

1. zaliczyć kogoś lub coś do danej kategorii bądź grupy na podstawie ściśle określonych kryteriów; zaklasyfikować, przyporządkować;
2. zakwalifikować się - zostać włączonym do danej kategorii lub grupy dzięki spełnieniu określonych kryteriów; dostać się


SJP.pl


zakwalifikowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zakwalifikować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. kwalifikacja ż., kwalifikacje nmos., kwalifikator m., kwalifikowanie n., wykwalifikowanie n., kwalifikowalność ż.

 czas. kwalifikować ndk., zakwalifikować dk., wykwalifikować dk.

 przym. kwalifikacyjny

Wiktionary


zakwalifikowywać

1. zaliczać kogoś lub coś do danej kategorii bądź grupy na podstawie ściśle określonych kryteriów; kwalifikować, klasyfikować, przyporządkowywać;
2. zakwalifikowywać się - zostawać włączonym do danej kategorii lub grupy dzięki spełnieniu określonych kryteriów; dostawać się


SJP.pl


zakwas

1. kultura bakterii używana do zakwaszania różnych produktów spożywczych;
2. porcja surowego ciasta, które pozostawia się z poprzedniego wypieku i dodaje do nowego ciasta zamiast drożdży; zakwaska, zaczyn;
3. bolesne zakwaszenie się środowiska wewnątrz komórek mięśniowych przez kwas mlekowy, powstające w wyniku intensywnej pracy danego mięśnia; zakwasy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) spoż. kulin. rozmnożona kultura bakterii stosowana do zakwaszania, np. przy produkcji przetworów mlecznych, pieczywa;

 (1.2) zob. zakwasy.

Wiktionary

Zakwas – stosowana w przemyśle spożywczym mieszanka kultur bakterii lub grzybów, której celem jest przeprowadzenie fermentacji odpowiedniej dla danego procesu technologicznego.

Zakwasy dzieli się na:

  • mleczarskie – biorące udział w procesie fermentacji mlekowej, wykorzystywane w przetwarzaniu mleka do produkcji m.in. jogurtów, kefirów lub zsiadłego mleka
  • maślarskie – ukwaszają śmietankę
  • gorzelnicze – wykorzystywane przy produkcji drożdży stosowanych w fermentacji alkoholowej
  • piekarskie – stosowane przy produkcji ciasta, np. zakwas chlebowy.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. kwas m., zakwasy nmos., zakwaszanie n., zakwaszenie n., kwaszenie n., kwasówka ż.

 czas. zakwaszać ndk., zakwasić dk., kwasić ndk.

 przym. zakwasowy, kwasowy, kwaśny

Wiktionary


zakwasić

czasownik przechodni dokonany (ndk. zakwaszać, kwasić)

 (1.1) dokonany od|zakwaszać. / kwasić

czasownik zwrotny dokonany zakwasić się (ndk. zakwaszać się, kwasić się)

 (2.1) dokonany od|zakwaszać się. / kwasić się

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. kwaśnica ż., kwasówka ż., zakwas m., zakwaszenie n., zakwaszanie n., kwasowość ż.

 czas. kwasić, zakwaszać ndk.

Wiktionary


zakwasowy

zakwas


SJP.pl

Patrz:

zakwas

zakwasy

1. kultura bakterii używana do zakwaszania różnych produktów spożywczych;
2. porcja surowego ciasta, które pozostawia się z poprzedniego wypieku i dodaje do nowego ciasta zamiast drożdży; zakwaska, zaczyn;
3. bolesne zakwaszenie się środowiska wewnątrz komórek mięśniowych przez kwas mlekowy, powstające w wyniku intensywnej pracy danego mięśnia; zakwasy


SJP.pl

  • zakwasy (przemysł spożywczy)
  • zakwasy (medycyna sportowa)

Wikipedia


zakwaszać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zakwasić)

 (1.1) kulin. poddawać dłuższej fermentacji

 (1.2) kulin. poddawać ciasto zwykle krótkotrwałej fermentacji

 (1.3) chem. roln. nasycać kwaśnymi związkami chemicznymi

czasownik zwrotny niedokonany zakwaszać się (dk. zakwasić się)

 (2.1) kulin. ulegać fermentacji

 (2.2) chem. roln. ulegać zakwaszeniu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zakwas m., zakwaszanie n., zakwaszenie n., kwasówka ż.

 czas. kwasić, zakwasić dk.

 przym. zakwaśniały

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kisić, kwasić, zakiszać

 (2.1) kisić się, kwasić się, kwaśnieć, zakiszać się

Wiktionary


zakwaszanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zakwaszać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zakwas m., zakwaszenie n.

 czas. kwasić, zakwaszać ndk., zakwasić dk.

Wiktionary


zakwaterowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) turyst. czasowo zajmowane pomieszczenie mieszkalne

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jeśli chodzi o zakwaterowanie w schroniskach tatrzańskich – należy zadbać o nie wcześniej poprzez pisemną rezerwację, choć, jak wiadomo, mają one obowiązek zatrzymywania pewnej liczby miejsc dla turystów schodzących z gór wieczorem i uprzednio nie zapowiedzianych.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zakwaterować dk., zakwaterowywać ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kwatera ż., kwaterunek mrz.

Wiktionary


zakwefiać

zakładać komuś kwef


SJP.pl


zakwefić

osłonić twarz kwefem


SJP.pl


zakwefiony

mający twarz osłoniętą kwefem


SJP.pl


zakwestionować

poddać w wątpliwość


SJP.pl


zakwestionowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zakwestionować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. kwestionować ndk., zakwestionować dk.

 rzecz. kwestia ż., kwestionowanie n.

Wiktionary


zakwilić

1. cichutko zapłakać;
2. o ptakach: zaśpiewać, zaćwierkać, zaszczebiotać


SJP.pl


zakwit

zbiorowisko planktonu tworzące rodzaj nalotu na powierzchni małych zbiorników wodnych


SJP.pl

Zakwit – w środowisku lądowym powierzchniowa, natomiast w środowisku wodnym objętościowa zmiana zabarwienia spowodowana masowym rozwojem mikroskopijnych, nierozpoznawalnych gołym okiem organizmów żywych.

Warunkiem powstania zakwitu jest odpowiednia dla gatunku wilgotność i temperatura oraz w przypadku heterotrofów dostęp do pokarmu, natomiast w przypadku autotrofów dostęp do światła i soli mineralnych.

Wikipedia


zakwitać

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. zakwitnąć)

 (1.1) zaczynać kwitnąć; rozwijać się z pąka w kwiat; okrywać się kwiatami

 (1.2) zaczynać czas pomyślnego rozwoju

 (1.3) pokrywać się pleśńeśnią

 (1.4) pokrywać się zakwitem

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zakwit mrz., zakwitanie n., rozkwit mrz., kwiat mrz., kwiecień mrz., kwietnik mzw./mrz.

 czas. ukwiecić, rozkwitać, zakwitnąć dk.

 przym. kwiatowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kwitnąć, rozkwitać

 (1.2) prosperować, rozwijać się

Wiktionary


zakwitanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zakwitać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zakwitać ndk.

 rzecz. kwietnik mrz./mzw.

Wiktionary


zakwitnąć

czasownik dokonany (ndk. zakwitać)

 (1.1) dokonany od|zakwitać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈkfʲitnɔ̃ɲt͡ɕ, AS: zakfʹitnõńć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. kwietnik m., kwitnięcie n., rozkwit mrz., kwiat

 czas. kwitnąć, ukwiecić, zakwitać

 przym. kwietniowy

 przysł. kwiecisto

Wiktionary


zakł.

skrót od: zakład, zakładowy


SJP.pl


zakłaczać

1. zabrudzać sierścią, kłakami;
2. zakłaczać się - o kotach: mieć w przewodzie pokarmowym kulki sierści


SJP.pl


zakłaczyć

1. zabrudzić sierścią, kłakami;
2. zakłaczyć się - o kotach: utworzyć w przewodzie pokarmowym kulki sierści


SJP.pl


zakład

1. przedsiębiorstwo lub jego względnie samodzielna część;
2. instytucja kulturalna, lecznicza, naukowa lub jednostka organizacyjna takiej instytucji;
3. podwinięty brzeg czegoś;
4. sposób łączenia płaskich elementów przez nałożenie ich brzegów na siebie;
5. postawienie pieniędzy na przewidywany przebieg zdarzeń, wynik meczu, gonitwy, walki;
6. umowa zawarta przez spierających się, przewidująca że ten, kto okaże się nie mieć racji zobowiązany będzie do dokonania umówionej czynności


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) hand. rzem. jednostka gospodarcza produkująca, prowadząca sprzedaż lub świadcząca usługi

 (1.2) instytucja świadcząca usługi lecznicze lub oferująca opiekę wychowawczą

 (1.3) eduk. uczelniana jednostka organizacyjna

 (1.4) eduk. instytucja kształcąca w zawodzie

 (1.5) umowa między osobami będącymi odmiennego zdania, która polega na tym, że osoba, której zdanie okaże się mylne, płaci ustaloną kwotę, przekazuje rzecz materialną lub wartość niematerialną osobie, która ma rację bądź wykonuje jakąś czynność

 (1.6) założona, podwinięta część czegoś

Wiktionary

Jako jednostka organizacyjna
  • zakład – jednostka organizacyjna uczelni lub instytutu naukowego o wąskiej dyscyplinie badań, mniejsza niż instytut
  • zakład – funkcjonalnie odrębna jednostka, stanowiąca część przedsiębiorstwa (zwanego przedsiębiorstwem macierzystym)
  • zakład przemysłowy – zespół budynków i urządzeń wraz z terenem, na którym prowadzi się działalność wytwórczą
  • zakład produkcyjny – jednostka gospodarcza wchodząca w skład przedsiębiorstwa
  • zakład opieki zdrowotnej – wyodrębniony organizacyjnie zespół osób i środków majątkowych utworzony w celu udzielania świadczeń zdrowotnych i promocji zdrowia
  • zakład karny – miejsce, w którym osoby skazane wyrokiem sądowym odbywają karę pozbawienia wolności
  • zakład poprawczy – placówka resocjalizacyjna dla nieletnich
  • zakład budżetowy – jednostka organizacyjna sektora finansów publicznych
  • zakład wodny
  • zakład fryzjerski

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Sanepid stwierdził, że nasz zakład nie spełnia norm bezpieczeństwa.

 (1.2) Dziewczyna trafiła do zakładu poprawczego.

 (1.3) Pracuję w Zakładzie Geofizyki w Berlinie.

 (1.5) To jest zakład o 100 zł.

 (1.5) Idę o zakład, że nasza drużyna wygra.

 (1.6) Blachy poszycia kadłuba statku były połączone na zakład.

 (1.6) Odpruł mi się zakład spódnicy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzakwat, AS: zaku̯at

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zakładanie n., zakładniczka ż., zakładnik mos., założenie n.

:: zdrobn. zakładzik mrz.

 czas. założyć dk., zakładać ndk.

 przym. zakładowy, wewnątrzzakładowy, wokółzakładowy, przyzakładowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przedsiębiorstwo

Wiktionary


zakładać

czasownik przechodni niedokonany (dk. założyć)

 (1.1) organizować i rozpoczynać działalność firmy, instytucji, organizacji itp.

 (1.2) ubierać się w coś, ozdabiać się czymś

 (1.3) przypuszczać

 (1.4) płacić za kogoś, stając się jego wierzycielem

 (1.5) montować urządzenie lub instalację

czasownik zwrotny niedokonany zakładać się (dk. założyć się)

 (2.1) robić z kimś zakład, umawiać się o nagrodę lub karę za konsekwencje pewnego zdarzenia

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Toczy się dyskusja, czy księża katoliccy powinni móc zakładać rodziny.

 (1.2) Musisz im zakładać dłuższe spodnie, nad ranem było tylko +4°C.

 (1.3) Zakładam, że zrozumiał, o czym mówiłam.

 (2.1) Założyłem się z Alkiem o butelkę wina.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈkwadat͡ɕ, AS: zaku̯adać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łoże n., zakład m., zakładka ż., założyciel m., założycielka ż., zakładanie n., założenie n.

 czas. założyć dk., wkładać ndk., nakładać ndk., kłaść ndk.

 przym. zakładowy

Wiktionary


zakładanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zakładać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzakwaˈdãɲɛ, AS: zaku̯adãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zakładać

 rzecz. założyciel m., zakład mrz., założycielka ż.

Wiktionary


zakładeczka

zdrobnienie od: zakładka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. zdrobn. od: zakładka

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzakwaˈdɛt͡ʃka, AS: zaku̯adečka

Wiktionary


zakładka

1. dowolny przedmiot, służący do założenia strony w książce;
2. zagięcie na ubraniu, powstałe przez założenie materiału i zaprasowanie go lub częściowe zaszycie; fałda (fałd), zapraska, pliska, plisa;
3. w technice: część brzegowa elementu, np. płyty, blachy, zachodząca na drugi podobny element przy ich łączeniu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kawałek papieru, wstążki wkładany między kartki książki, gdy ktoś chce zaznaczyć miejsce, w którym przerwał czytanie

 (1.2) inform. pamiętany w przeglądarce internetowej skrót do strony internetowej

 (1.3) kraw. plisa

Wiktionary

  • zakładka – używana w celu zaznaczenia miejsca czytania w książce
  • zakładka – zapisane w przeglądarce internetowej łącze do określonej strony internetowej
  • zakładka to również potoczne, choć mylące i niepoprawne, określenie
    • karty jako elementu GUI
    • hiperłącza albo elementu nawigacyjnego (np. menu) na stronie internetowej

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zgubiłem zakładkę i teraz nie wiem, w którym rozdziale książki jestem.

 (1.2) Dodałem Wikisłownik do zakładek, żeby mieć do niego szybszy dostęp z przeglądarki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈkwatka, AS: zaku̯atka

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zakładać ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.3) gw-pl|Górny Śląsk|zogibka.

Wiktionary


zakładkowy

zakładka


SJP.pl

Patrz:

zakładka

zakładnia

dawniej w rybołówstwie: otwór w lodzie, przez który zaciąga się sieć rybacką


SJP.pl


zakładniczka

zakładnik


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) krym. kobieta przetrzymywana w celu wymuszenia jakiś korzyści

 (1.2) przen. ktoś zmuszony do czegoś pewnymi okolicznościami

Wiktionary

Patrz:

zakładnik

Przykłady

 (1.1) Porywacze mieli dwie zakładniczki i grozili, że je zabiją.

 (1.2) Dyrekcja stała się zakładniczką swoich uprzednich obietnic.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzakwadʲˈɲit͡ʃka, AS: zaku̯adʹńička

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zakład mrz.

:: fm. zakładnik mos.

Wiktionary


zakładniczy

zakładnik


SJP.pl

Patrz:

zakładnik

zakładnik

osoba przetrzymywana siłą, w celu wymuszenia spełnienia żądań przez terrorystę lub porywacza


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) krym. osoba przetrzymywana w celu wymuszenia jakiś korzyści;

 (1.2) przen. ktoś zmuszony do czegoś pewnymi okolicznościami

Wiktionary

Zakładnik – osoba przetrzymywana w celu wymuszenia jakichś korzyści, najczęściej majątkowych lub spełnienia postulatów porywaczy.

Międzynarodowa konwencja przeciwko braniu zakładników z 10 grudnia 1979 r. w artykule 1 głosi:

1. Każda osoba, która zatrzymuje lub przetrzymuje i grozi zabiciem, zranieniem albo dalszym przetrzymywaniem innej osoby (zwanej dalej „zakładnikiem”) w celu wymuszenia od strony trzeciej, to jest od państwa, międzynarodowej organizacji międzyrządowej, osoby fizycznej lub prawnej albo grupy osób, działania lub powstrzymania się od jakiegokolwiek działania jako wyraźnego lub dorozumianego warunku zwolnienia zakładnika, popełnia przestępstwo brania zakładników („branie zakładnika”) w rozumieniu niniejszej konwencji.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Porywacze zażądali okupu. Jeśli go nie dostaną, to zabiją zakładników.

 (1.2) Jak się okazuje, rząd stał się zakładnikiem własnych obietnic.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈkwadʲɲik, AS: zaku̯adʹńik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zakład mrz.

:: fż. zakładniczka ż.

Wiktionary


zakładowy

przymiotnik od: zakład


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z zakładem, dotyczący zakładu

 (1.2) związany z zakładaniem, dotyczący zakładania

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Komunikat odczytano przez zakładowy radiowęzeł.

 (1.1) Był przewodniczącym Komisji Zakładowej Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność” w Wydawnictwie Morskim i dziennikarzem wydawanego przez związek tygodnika „Samorządność”.

 (1.2) Kapitał zakładowy Polskiego Koncernu Naftowego wynosił ponad 500 mln zł.

 (1.2) Wkłady na pokrycie kapitału zakładowego mogą być wniesione w formie gotówki lub aportów, minimalna wartość udziału to 50 zł.

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1)

:: rzecz. zakład mrz., zakłady lm nm.

:: przym. przyzakładowy

 (1.2)

:: rzecz. zakładanie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) założycielski

Wiktionary


zakłady

1. przedsiębiorstwo lub jego względnie samodzielna część;
2. instytucja kulturalna, lecznicza, naukowa lub jednostka organizacyjna takiej instytucji;
3. podwinięty brzeg czegoś;
4. sposób łączenia płaskich elementów przez nałożenie ich brzegów na siebie;
5. postawienie pieniędzy na przewidywany przebieg zdarzeń, wynik meczu, gonitwy, walki;
6. umowa zawarta przez spierających się, przewidująca że ten, kto okaże się nie mieć racji zobowiązany będzie do dokonania umówionej czynności


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) fabryka

forma rzeczownika.

 (2.1) M., B. i W. lm. od: zakład

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Po wojnie dziadek robił w Zakładach Jelcza.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zakład mrz.

 przym. zakładowy

Wiktionary


zakładzik

zdrobnienie od: zakład


SJP.pl


zakładzinowy

zakładziny


SJP.pl

Patrz:

zakładziny

zakładziny

1. położenie kamienia węgielnego pod fundamenty budowy;
2. uroczystość rozpoczęcia budowy


SJP.pl


zakłamany

forma czasownika.

 (1.1) imiesłów przymiotnikowy bierny od: zakłamać

przymiotnik jakościowy

 (2.1) o człowieku: nieszczery, fałszywy, obłudny

 (2.2) opierający się na kłamstwie

Wiktionary

Przykłady

 (2.1) Co za podły, zakłamany oszust!

 (2.2) Telewizja i prasa przedstawiają zakłamany obraz życia codziennego.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzakwãˈmãnɨ, AS: zaku̯ãmãny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zakłamanie n., kłamstwo n., kłamczuch mos., kłamczuszek mos., kłamca mos.

 czas. kłamać ndk.

 przym. kłamliwy

Wiktionary


zakłamywacz

okazjonalnie: osoba przedstawiająca coś w nieprawdziwym świetle


SJP.pl


zakłamywanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zakłamywać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zakłamywać ndk.

 rzecz. kłamca mos.

Wiktionary


zakłapać

kilka razy głośno otworzyć i zamknąć szczęki


SJP.pl


zakłębiać

zakręcać w kłąb


SJP.pl


zakłócać

naruszać ustalony porządek, równowagę; przeszkadzać


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. zakłócić)

 (1.1) naruszać ustalony porządek, równowagę

 (1.2) rzad. mieszać, bełtać

 (1.3) daw. waśnić, kłócić

czasownik zwrotny niedokonany zakłócać się (dk. zakłócić się)

 (2.1) kłócić się

 (2.2) mącić się, mieszać się

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nie słyszę, coś zakłóca sygnał!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈkwut͡sat͡ɕ, AS: zaku̯ucać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zakłócenie n., zakłócanie n., skłócenie n.

 czas. zakłócić dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przeszkadzać, bruździć, być przeszkodą, hamować, książk. kolidować, krępować, powstrzymywać, przerywać, przeszkadzać, stanowić przeszkodę, utrudniać, przest. wadzić, zawadzać

Wiktionary


zakłócacz

urządzenie zakłócające (zagłuszające); zagłuszacz


SJP.pl


zakłócający

naruszać ustalony porządek, równowagę; przeszkadzać


SJP.pl

Patrz:

zakłócać

zakłócanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zakłócać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzakwuˈt͡sãɲɛ, AS: zaku̯ucãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zakłócać

 rzecz. skłócenie n.

Wiktionary


zakłócenia

spowodować nieprawidłowość lub nieregularność


SJP.pl

  • zakłócenie w elektroenergetyce
  • zakłócenie w automatyce
  • zakłócenia radiowe

Wikipedia


zakłócenie

spowodować nieprawidłowość lub nieregularność


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) niepożądany sygnał zaburzający pracę czegoś

Wiktionary

  • zakłócenie w elektroenergetyce
  • zakłócenie w automatyce
  • zakłócenia radiowe

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌzakwuˈt͡sɛ̃ɲɛ, AS: zaku̯ucńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zakłócić, zakłócać

 rzecz. skłócenie n.

Wiktionary


zakłóceniowy

przymiotnik od: zakłócenie


SJP.pl


zakłócić

spowodować nieprawidłowość lub nieregularność


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. zakłócać)

 (1.1) dokonany od|zakłócać.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Uroczystości tej nikt nie zakłócił jakimś wystąpieniem, podobnym do warcholstwa frontowców innych naszych armii czy Mannschaftu marynarki wojennej, częściowo skomunizowanego.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈkwut͡ɕit͡ɕ, AS: zaku̯ućić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zakłócenie n., skłócenie n.

 czas. kłócić, zakłócać

Wiktionary


zakłopotanie

poczucie wstydu, braku pewności siebie w krępującej sytuacji; onieśmielenie, zmieszanie, zażenowanie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) poczucie braku pewności siebie w kłopotliwej sytuacji

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. kłopot m., kłopotek m., kłopotliwość ż.

 czas. zakłopotać dk.

 przym. kłopotliwy, zakłopotany

 przysł. kłopotliwie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zmieszanie, zażenowanie, konsternacja, onieśmielenie

Wiktionary


zakłopotany

czujący się niezręcznie ze względu na daną sytuację; zmieszany, speszony, zażenowany


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który wyraża zakłopotanie

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zakłopotanie n.

 czas. zakłopotać dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) niepewny, skrępowany, zawstydzony, zażenowany, zmieszany

Wiktionary


zakłuć

1. zabić bronią kłującą lub wbijając ostre narzędzie;
2. zakłuć się - zranić się przez ukłucie


SJP.pl


zakłucie

rana po ukłuciu


SJP.pl


żal

1. smutek, przygnębienie wywołane jakimś przykrym doświadczeniem, np. porażką, utratą kogoś bliskiego; rozpacz, ubolewanie, żałość, boleść;
2. uczucie niechęci do kogoś lub czegoś wywołane przeżytym rozczarowaniem; pretensja, rozżalenie, resentyment, animozja;
3. uczucie skruchy po zrobieniu czegoś złego;
4. młodzieżowo: oznaka pogardy, lekceważenia kogoś, braku szacunku


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) negatywny stan emocjonalny spowodowany doznaną stratą;

 (1.2) pretensja, uraza

 (1.3) współczucie, politowanie

 (1.4) skrucha, wyrzuty sumienia

 (1.5) pogarda

 (1.6) stpol. zło, krzywda, przykrość

Wiktionary

Żal – negatywny stan emocjonalny spowodowany doznaną stratą. Towarzyszy mu często trudność w pogodzeniu się, że tego, co utracone już nie ma i wynikającym z tego brakiem akceptacji rzeczywistości takiej, jaka jest tu i teraz. Występuje również w postaci żalu do kogoś za wyrządzone krzywdy, niemożność pogodzenia się z realną sytuacją.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Po stracie psa dzieci płakały z żalu cały dzień.

 (1.2) Miałem wielki żal do rodziców za to, że zabronili mi jechać pod namiot.

 (1.3) Naprawdę, jest mi ciebie szczerze żal z powodu zwolnienia z pracy.

 (1.4) Żal i skrucha oskarżonego może być czynnikiem łagodzącym karę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒal, AS: žal

Wiktionary

Powiązane:

 czas. odżałować, pożalić, pożałować, rozżalić, użalać, wyżalić, żałować, żalić

 przym. nieodżałowany, rozżalony, użalający, żałosny, żalący, żałobny

 rzecz. pożałowanie, użalanie, zażalenie, żale, żałoba, żałobnik, żałość

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński|lankor.

Wiktionary


zal.

skrót od: zaliczenie, zaliczony


SJP.pl


żal.pl

wyrażenie używane najczęściej przez młodzież w celu uwidocznienia swojego zażenowania z powodu określonej sytuacji; żenua


SJP.pl


zalać

napełnić wodą lub dowolnym innym płynem


SJP.pl

czasownik niedokonany

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. żałować

Wiktionary


zaladzać

zamieniać w lód, pokrywać lodem; zladzać


SJP.pl


zalagować

środowiskowo:
1. spowodować zacinanie się programu komputerowego;
2. zaciąć się, zawiesić się


SJP.pl


zalajkować

oznaczyć post internetowy w celu pokazania, że przypadł nam do gustu lub że się z nim zgadzamy; zlajkować, lajknąć, polajkować


SJP.pl


zalakierowywać

powlekać lakierem


SJP.pl


zalakować

zamknąć, uszczelnić, zapieczętować coś lakiem


SJP.pl


zalakowywać

lakować;
1. uszczelniać lakiem;
2. pieczętować lakiem


SJP.pl


zalaminować

1. pokryć, nasycić coś cienką warstwą ochronną z tworzywa sztucznego;
2. powlec folią ochronną; zafoliować


SJP.pl


zalanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zalać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. lanie n., zalew m., zalewa ż., zalewajka ż., zalewacz m., zalewisko n., zalewanie n.

 czas. olać, zalewać ndk., zalać dk.

 przym. zalewowy, zalany

Wiktionary


żalanin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żałego

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żałe n.

:: fż. żalanka ż.

 przym. żalski

Wiktionary


żalanka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żałego

Wiktionary

Żalanka (ukr. Жалянка) – wieś na Ukrainie, w obwodzie rówieńskim, w rejonie hoszczańskim. W 2001 roku liczyła 74 mieszkańców.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. Żałe n.

:: fm. żalanin m.

 przym. żalski

Wiktionary


zalany

napełnić wodą lub dowolnym innym płynem


SJP.pl

forma czasownika.

 (1.1) imiesłów przymiotnikowy bierny od czasownika: zalać

przymiotnik

 (2.1) pot. kompletnie pijany

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Linia telefoniczna stacji została zalana skargami słuchaczy.

 (1.1) Zalany słońcem - i strategicznie co najmniej bezcenny - Półwysep Krymski to perła Morza Czarnego.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zalewa ż., zalewanie n., zalanie n., zalewajka ż.

 czas. zalać dk., zalewać ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) nawalony, spity

Wiktionary


zalas

nazwisko


SJP.pl

Miejscowości i ich części w Polsce

Wg TERYT jest ich 24, w tym 3 podstawowe
  • Zalas – część wsi Pagorzyna w woj. małopolskim, w pow. gorlickim, w gminie Lipinki
  • Zalas – przysiółek wsi Rusocice w woj. małopolskim, w pow. krakowskim, w gminie Czernichów
  • Zalas – wieś w woj. małopolskim, w pow. krakowskim, w gminie Krzeszowice
  • Zalas – część wsi Słupia w woj. małopolskim, w pow. limanowskim, w gminie Jodłownik
  • Zalas – część wsi Siekierczyna w woj. małopolskim, w pow. limanowskim, w gminie Limanowa
  • Zalas – część wsi Przyszowa w woj. małopolskim, w pow. limanowskim, w gminie Łukowica
  • Zalas – część wsi Słopnice w woj. małopolskim, w pow. limanowskim, w gminie Słopnice
  • Zalas – część wsi Droginia w woj. małopolskim, w pow. myślenickim, w gminie Myślenice
  • Zalas – część wsi Łyczanka w woj. małopolskim, w pow. myślenickim, w gminie Siepraw
  • Zalas – część wsi Mszalnica w woj. małopolskim, w pow. nowosądeckim, w gminie Kamionka Wielka
  • Zalas – część wsi Długołęka-Świerkla w woj. małopolskim, w pow. nowosądeckim w gminie Podegrodzie
  • Zalas – część wsi Naszacowice w woj. małopolskim, w pow. nowosądeckim, w gminie Podegrodzie
  • Zalas – część wsi Kosmolów w woj. małopolskim, w pow. olkuskim, w gminie Olkusz
  • Zalas – przysiółek wsi Zawoja w woj. małopolskim, w pow. suskim, w gminie Zawoja
  • Zalas – część wsi Frydrychowice w woj. małopolskim, w pow. wadowickim, w gminie Wieprz
  • Zalas – część wsi Zagórzany w woj. małopolskim, w pow. wielickim, w gminie Gdów
  • Zalas – wieś w woj. mazowieckim, w pow. ostrołęckim, w gminie Łyse
  • Zalas – wieś w woj. mazowieckim, w pow. wyszkowskim, w gminie Długosiodło
  • Zalas – część wsi Grabownica Starzeńska w woj. podkarpackim, w pow. brzozowskim, w gminie Brzozów
  • Zalas – część wsi Łubienko w woj. podkarpackim, w pow. jasielskim, w gminie Tarnowiec
  • Zalas – część wsi Leśniówka w woj. podkarpackim, w pow. krośnieńskim, w gminie Chorkówka
  • Zalas – część wsi Zalesie w woj. podkarpackim, w pow. łańcuckim, w gminie Czarna
  • Zalas – część wsi Olchowa w woj. podkarpackim, w pow. ropczycko-sędziszowskim, w gminie Iwierzyce
  • Zalas – część wsi Brzeziny w woj. podkarpackim, w pow. ropczycko-sędziszowskim, w gminie Wielopole Skrzyńskie

Wikipedia


zalasewianin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Zalasewa

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Jurek jest rodowitym zalasewianinem.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zalasewo n.

:: fż. zalasewianka ż.

Wiktionary


zalasewianka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Zalasewa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zalasewo n.

:: fm. zalasewianin m.

Wiktionary


zalasewo

Zalasewo – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie poznańskim, w gminie Swarzędz. Część miejscowości przy ul. Średzkiej określana jest nazwą Zalasewo przy Średzkiej, natomiast część przy granicy z miastem Poznaniem nazwą Zalasewo-Huby. Na terenie miejscowości znajduje się również 6 osiedli: Leśne, Sarmackie, Ułańskie, Wielkopolskie, Wiktoriańskie i Władysława Zamoyskiego.

Wikipedia


zalasiński

nazwisko


SJP.pl


zalasowianin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Zalasowej

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jurek jest rodowitym zalasowianinem.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zalasowa ż.

:: fż. zalasowianka ż.

Wiktionary


zalasowianka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Zalasowej

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zalasowa ż.

:: fm. zalasowianin m.

Wiktionary


zalatać

potocznie:
1. udać się dokądś w powietrzu środkiem lokomocji; polecieć;
2. zalatać się -
a) zmęczyć się lataniem;
b) zmęczyć się częstym chodzeniem gdzieś


SJP.pl


zalatywać

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. zalecieć)

 (1.1) pot. pachnieć czymś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przebrał się we wszystko nowe, kupione na Świętokrzyskiej przed wojskiem, prawie nie noszone. Wprawdzie zalatywało od niego naftaliną, ale można było wytrzymać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zalatywanie n.

Wiktionary


zalatywanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zalatywać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zalatywać ndk.

Wiktionary


zalążek

1. żeński element rozmnażania się roślin nasiennych, z którego po zapłodnieniu rozwija się nasienie
2. początek czegoś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) bot. wśród roślin nasiennych: żeński narząd rozmnażania się

 (1.2) przen. początek

Wiktionary

Zalążek – żeński organ rozmnażania występujący u roślin nasiennych, w którym rozwija się komórka jajowa i po jej zapłodnieniu – zarodek. Z zalążka powstaje nasiono.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. zalążnia ż.

 przym. zalążkowy

Wiktionary


zalążkowy

przymiotnik od: zalążek


SJP.pl


zalążnia

dolna, zwykle rozszerzona część słupka kwiatowego, zawierająca jeden lub wiele zalążków, z którego w wyniku zapłodnienia powstaje nasienie (nasiona)


SJP.pl

Zalążnia (ovarium) – rozszerzona, dolna część słupka kwiatowego (pistillum) u roślin okrytonasiennych. Powstaje w wyniku zrośnięcia jednego lub więcej owocolistków, tworzących ściany komory zalążniowej. Zalążnia w słupku zbudowanym z jednego owocolistka jest zawsze jednokomorowa. Jeśli owocolistków jest więcej, ale zrastają się brzegami – także tworzą komorę pojedynczą. Jeśli brzegi owocolistków wchodzą do wnętrza, a ściany zalążni powstają w wyniku zrastania się ich zewnętrznych części, to zalążnia może być wielokomorowa lub może zawierać niepełne przegrody. Jeśli to nie brzegi owocolistków, a wybujałe tkanki wyrastające z ich ścian dzielą komorę zalążni – nazywane są one fałszywymi przegrodami (np. u kapustowatych). Zalążnia utworzona z więcej niż jednego owocolistka nazywana bywa cenokarpem. W wyniku zrastania się owocolistków (zarówno pojedynczych, jak i wielu), ich górna powierzchnia staje się wewnętrzną ścianą zalążni. Nierzadko owocolistki zrastają się w dolnej części słupka, tworzącej zalążnię, podczas gdy wyżej rozchylają się, tworząc odrębne szyjki i znamiona.

Wikipedia


zaldów

Zaldów – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie opatowskim, w gminie Iwaniska.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa tarnobrzeskiego.

Wieś leżąca w powiecie sandomierskim województwa sandomierskiego wchodziła w XVII wieku w skład kompleksu iwaniskiego dóbr Zbigniewa Ossolińskiego. W 1629 roku właścicielem wsi położonej w powiecie sandomierskim województwa sandomierskiego był Krzysztof Ossoliński.

Wikipedia


żale

1. książkowo: skargi, narzekanie, lament;
2. w literaturze staropolskiej: utwór liryczny wyrażający ubolewanie z powodu nieszczęścia i narzekania na los, np. Gorzkie żale


SJP.pl

W Polsce
  • Żale – część wsi Konstancin w woj. łódzkim, w pow. łęczyckim, w gminie Góra Świętej Małgorzaty
  • Żale – część wsi Bowętów w woj. łódzkim, w pow. łęczyckim, w gminie Grabów
  • Żale – wieś w woj. podlaskim, w pow. siemiatyckim, w gminie Grodzisk
  • Żale – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. pleszewskim, w gminie Czermin

Wikipedia


zalec

1. o ilości kogo, czego: zapełnić jakieś miejsce, zająć;
2. spóźnić się z czymś ustalonym na dany termin; zalegnąć


SJP.pl

Zalec (niem. Salza) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie mrągowskim, w gminie Mrągowo. Wieś zlokalizowana jest przy drodze łączącej Mrągowo z Rynem.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.

Wikipedia


zalecać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zalecić)

 (1.1) przedstawiać coś jako wskazane

 (1.2) wskazywać na zalety czegoś

czasownik zwrotny niedokonany zalecać się (dk. brak)

 (2.1) próbować zainteresować sobą drugą osobę

 (2.2) przest. wyróżniać się czymś bardzo pozytywnym, przyciągać czymś uwagę

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Apteczka nie jest wymagana w samochodzie, ale eksperci zalecają wożenie jej ze sobą.

 (1.2) Wędrowny sprzedawca bardzo sugestywnie zalecał swoje towary.

 (2.1) Mój kolega zaleca się do każdej napotkanej dziewczyny.

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1-2)

:: czas. zalecić dk.

:: rzecz. zaleta ż., zalecanie n., zalecenie n.

 (2.1)

:: rzecz. zalotnica ż., zalotnictwo n., zaloty lm nm., zalotnik mos.

:: przym. zalotny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) polecać, doradzać w czymś, proponować

 (1.2) rekomendować, zachwalać

 (2.1) podrywać, konkurować, pot. podwalać się, pot. uderzać, posp. rwać; przest. uderzać w konkury

Wiktionary


zalecanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zalecać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zalecać, zalecić

 przym. zalotny

 rzecz. zaloty nmos.

 przysł. zalotnie

Wiktionary


zalecanka

lekceważąco: niepraktyczna rada, zalecenie


SJP.pl


zalecanki

potocznie: zabiegi mające na celu pozyskanie względów osoby płci odmiennej, starania o czyjąś rękę; umizgi, umizg (dawniej), flirt, konkury, amory, zaloty


SJP.pl


zalecenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zalecić.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zalecić

Wiktionary


zalecić

czasownik przechodni dokonany (ndk. zalecać)

 (1.1) doradzić wykonanie czegoś, przedstawić coś jako wskazane

 (1.2) wskazać na zalety czegoś, kogoś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Lekarz mi zalecił picie dużej ilości płynów.

 (1.2) Chciałem kupić ten tańszy odtwarzacz, ale sprzedawca tak zalecił mi ten model, że zmieniłem zdanie.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zalecać ndk.

 rzecz. zalecenie n., zaleta ż., zalecanie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) zachwalić, zarekomendować

Wiktionary


żalęcino

Żalęcino (niem. Sallentin) – wieś w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie stargardzkim, w gminie Dolice, położona 8 km na północny zachód od Dolic (siedziby gminy) i 15 km na południowy wschód od Stargardu (siedziby powiatu).

Wikipedia


zalecki

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. rel. wypominki za zmarłych

Wiktionary

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|zalycki, zolycki.

Wiktionary


zaleczać

powstrzymywać rozwój choroby


SJP.pl


zaledwie

partykuła

 (1.1) partykuła podkreślająca, że czegoś jest mniej niż można by oczekiwać lub niż być powinno

 (1.2) partykuła podkreślająca, że pewien odcinek czasu jest krótki

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Naharował się i dostał zaledwie stówę.

 (1.2) Pracuje tu zaledwie miesiąc i już dostał awans!

 (1.2) Petroniusz obudził się zaledwie koło południa i, jak zwykle, zmęczony bardzo.

 (2.1) Zaledwie weszli do domu, rozpoczęła się kłótnia.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈlɛdvʲjɛ, AS: zaledvʹi ̯e

Wiktionary

Powiązane:

 partyk. ledwo, ledwie

 przysł. ledwo, ledwie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ledwo, ledwie, tylko, jedynie

 (1.2) ledwo, ledwie, tylko, jedynie, dopiero

 (2.1) zaledwie…, a już…; dopiero, ledwo, skoro tylko

Wiktionary


zaledwo

dawniej: zaledwie


SJP.pl


zalegać

1. wypełniać jakąś przestrzeń lub jakieś miejsce, występując w dużej masie, ilości, liczbie;
2. niepotrzebnie zajmować jakieś miejsce;
3. spóźniać się z wypełnieniem jakiegoś obowiązku;
4. o pracy, opłatach itp.: nie być wykonanym we właściwym czasie;
5. o złożach mineralnych, pokładach czegoś: występować na danym obszarze


SJP.pl

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. zalec, zalegnąć)

 (1.1) zajmować przestrzeń; pokrywać miejsce

 (1.2) być niewykonanym, niezapłaconym

 (1.3) mieć coś niezałatwionego; spóźniać się ze zrobieniem czegoś; być dłużnym

 (1.4) geol. występować na danym terenie w formie złoża

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaleganie n., zaległość ż.

 czas. zlec, zalec dk., zalegnąć dk.

 przym. zaległy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pokrywać, wypełniać, zajmować

 (1.4) występować

Wiktionary


zalegalizować

czasownik przechodni dokonany (ndk. legalizować)

 (1.1) praw. uprawomocnić coś lub stwierdzić zgodność czegoś z prawem

 (1.2) praw. uczynić coś legalnym na podstawie aktu prawnego

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nie chcemy zalegalizować z moim chłopakiem związku. Wolimy żyć w konkubinacie i być wolnymi niż skończyć jak wiele małżeństw, które rozstają się w nienawiści i bólu.

 (1.2) Niektórzy z nich (wojujący demokraci) tak bardzo kochają ludzką godność, że są gotowi zalegalizować użycie tortur (które są ostateczną degradacją ludzkiej godności), żeby jej bronić… I czy to samo nie dotyczy także rosnących ostatnio w siłę obrońców Europy przeciwko imigranckiemu zagrożeniu? W swoim zapale do ochrony tradycji judeochrześcijańskiej, ci zeloci są gotowi poświęcić prawdziwe sedno chrześcijaństwa.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzalɛɡalʲiˈzɔvat͡ɕ, AS: zalegalʹizovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zalegalizowanie ż., legalizacja ż., legalizowanie ż., legalista m., legalistka ż., legalizm m., legalność ż., legalka ż.

 czas. legalizować ndk., zdelegalizować dk.

 przym. legalizacyjny, legalistyczny, legalny

 przysł. legalistycznie, legalnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) uprawomocnić, uprawnić

Wiktionary


zalegalizowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) uznanie czegoś od jakiegoś momentu za legalne

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Są ludzie, którzy dążą do zalegalizowania związku, by niejako „posiadać” drugą osobę (…) Robią wszystko, by do tego doprowadzić, a później spoczywają na laurach.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzalɛɡalʲizɔˈvãɲɛ, AS: zalegalʹizovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. legalizacja ż., legalizowanie n., legalizm m., legalność ż.

 czas. zalegalizować dk., legalizować ndk.

 przym. legalny, legalistyczny

 przysł. legalnie, legalistycznie

Wiktionary


zalegitymizować

nadać mocy prawnej czemuś; zlegitymizować


SJP.pl


zalegiwać

1. o ilości kogo, czego: zapełniać jakieś miejsce, zajmować;
2. spóźniać się z czymś ustalonym na dany termin; zalegać


SJP.pl


zalęgnięty

zalęgły, zalężony;
1. taki, który się zalęgnął
2. zapłodniony


SJP.pl


zalegoryzować

rzadko: stworzyć alegorię, posłużyć się alegoriami, użyć alegorii; zmetaforyzować, sparabolizować


SJP.pl


zaległość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) praca, która nie została wykonana w wyznaczonym czasie, a która musi zostać wykonana

 (1.2) należne komuś pieniądze

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nie mogę iść dzisiaj z Tobą do kina, muszę nadrobić zaległości w pracy.

 (1.2) Mam zaległości w płaceniu czynszu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈlɛɡwɔɕt͡ɕ, AS: zalegu̯ość

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zalegać

 przym. zaległy

Wiktionary


zaległy

1. niedokonany we właściwym czasie, pozostały np. do zapłacenia;
2. taki, który zaległ (wypełnił sobą jakąś przestrzeń lub jakieś miejsce)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, którego nie zrealizowano lub nie opłacono we właściwym czasie

forma czasownika.

 (2.1) 3. os. lm. rodz. nmos. czasu przesz. trybu oznajm. od wypaść

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na czwartek zaplanowano półfinał Srebrnego Kasku w Lublinie, a na piątek zaległy turniej młodzieżowych drużynowych mistrzostw Polski w Rzeszowie.

 (1.1) Posiadamy też przychylny nam wyrok częściowy z Rejonowego Sądu Pracy w Gdyni, gdzie nadal toczą się postępowania w sprawie zaległych wynagrodzeń.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaległość ż.

 czas. zalec dk., zalegać ndk.

Wiktionary


zalejski

nazwisko


SJP.pl


zalęknienie

stan kogoś, kto się przestraszył, jest onieśmielony


SJP.pl


zalęknięty

taki, który się zaląkł (przestraszył); świadczący o czyimś przestrachu; zalękniony, zalękły


SJP.pl


zalękniony

taki, który się zaląkł (przestraszył); świadczący o czyimś przestrachu; zalęknięty, zalękły


SJP.pl


zalękły

taki, który się zaląkł (przestraszył); świadczący o czyimś przestrachu; zalęknięty, zalękniony


SJP.pl


żaleński

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący Żalna

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żalno n., żalnianin m., żalnianka ż.

Wiktionary


zalepiać

zakrywać jakąś powierzchnię, przyklejając coś do niej


SJP.pl


zalepić

zakryć jakąś powierzchnię, przyklejając coś do niej


SJP.pl


zalergizować

wywołać alergię; uczulić


SJP.pl


zalesiać

sadzić na jakimś terenie las


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. zalesić)

 (1.1) o jakimś obszarze: sadzić na nim las

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Niedawno ponownie zalesiano tereny, które przed laty wykarczowano.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈlɛɕät͡ɕ, AS: zaleśäć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zalesianie n., zalesienie n., las m., lasek m., leśniczy m., leśny mos.

 przym. leśny, leśniczy

Wiktionary


zalesiak

nazwisko


SJP.pl


zalesianie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zalesiać.

Wiktionary

Zalesianie – proces wprowadzania lasu na powierzchnie inne niż leśne, na przykład na nieużytki porolne, wydmy, bagna, torfowiska oraz powierzchnie zdegradowane działalnością człowieka (hałdy kopalniane, odkrywki) w celu przywrócenia im naturalnych warunków panujących w kompleksie bioekologicznym.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌzalɛˈɕä̃ɲɛ, AS: zaleśä̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. las m.

 czas. zalesiać ndk.

Wiktionary


zalesić

posadzić na jakimś terenie las


SJP.pl


zalesice

3 miejscowości w Polsce:

  • Zalesice – wieś w woj. łódzkim, w pow. piotrkowskim, w gminie Sulejów
  • Zalesice – wieś w woj. mazowieckim, w pow. radomskim, w gminie Wierzbica
  • Zalesice – wieś w woj. śląskim, w pow. częstochowskim, w gminie Przyrów

Zobacz też: Zalesice-Kolonia

Wikipedia


zalesie

dawniej:
1. miejsce za lasem;
2. zagajnik


SJP.pl

Miejscowości i ich części w Polsce

Nazwa Zalesie jest dziewiątą wg liczności wystąpień nazwą miejscowości w Polsce.

Wg TERYT jest ich 197, w tym 105 podstawowych

Miejscowości podstawowe

Integralne części miejscowości

Części miast

  • Zalesie – część miasta Kielce w województwie świętokrzyskim
  • Zalesie – część miasta Pruchnik w województwie podkarpackim
  • Zalesie – część miasta Rzeszów w województwie podkarpackim
  • Zalesie – część miasta Wrocław w województwie dolnośląskim
  • Zalesie – osiedle w Rzeszowie

Wikipedia


zalesienie

posadzić na jakimś terenie las


SJP.pl

Zalesianie – proces wprowadzania lasu na powierzchnie inne niż leśne, na przykład na nieużytki porolne, wydmy, bagna, torfowiska oraz powierzchnie zdegradowane działalnością człowieka (hałdy kopalniane, odkrywki) w celu przywrócenia im naturalnych warunków panujących w kompleksie bioekologicznym.

Wikipedia


zalesieniowy

przymiotnik od: zalesienie


SJP.pl


zalesiony

porośnięty lasem


SJP.pl


zaleski

Zalesie


SJP.pl

Miejscowość w Stanach Zjednoczonych:

  • Zaleski – wieś w stanie Ohio

Miasto w Rosji

  • Peresław Zaleski

Osoby o nazwisku Zaleski:

  • August Zaleski (1883–1972) – polski polityk i dyplomata, prezydent RP na uchodźstwie
  • Bogusław Zaleski (ur. 1948) – polski dyplomata
  • Bolesław Zaleski (1866–1933) – tytularny generał brygady Wojska Polskiego
  • Bronisław Zaleski (1819 lub 1820 – 1880) – polski i białoruski działacz społeczny, pisarz, publicysta i malarz amator
  • Filip Zaleski (1836–1911) – prawnik, polityk, c.k. namiestnik Królestwa Galicji i Lodomerii
  • Jan Zaleski (1868–1932) – polski biochemik
  • Jan Zaleski (1926–1981) – polski filolog
  • Janusz Zaleski (ur. 1952) – Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Środowiska, Główny Konserwator Przyrody
  • Janusz Zaleski (ur. 1955) – polski inżynier, były wojewoda wrocławski
  • Józef Bohdan Zaleski (1802-1886) – poeta
  • Józef Zaleski (1838-1899) – wojskowy
  • Józef Zaleski, właśc. Józef Bolesław Piotrowski (1850–1915) – pisarz
  • Karol Zaleski (1856–1941) – polski lekarz miejski w Sanoku, działacz społeczny, przyrodnik, esteta
  • Karol Zaleski (1890–1969) – polski profesor, fitopatolog
  • Kazimierz Piotr Zaleski (ur. 1928) – polski fizyk mieszkający we Francji, specjalista od spraw energii jądrowej, prezes Polskiego Towarzystwa Historyczno–Literackiego we Francji zarządzającego Biblioteką Polską w Paryżu
  • Krzysztof Zaleski (1948–2008) – polski aktor, scenarzysta i reżyser
  • Krzysztof Zamenhof-Zaleski (ur. 1925) – polski inżynier i konstruktor, esperantysta
  • Marcin Zaleski (1796–1877) – polski malarz
  • Marek Zaleski (ur. 1952) – polski krytyk literacki
  • Michał Zaleski (ur. 1952) – polski samorządowiec, prezydent Torunia
  • Piotr Zaleski (ur. 1961) – kierowca rajdowy i wyścigowy, przedsiębiorca
  • Piotr Zaleski – polski gitarzysta, profesor sztuki
  • Piotr Falkenhagen-Zaleski (1809–1883) – polski finansista, działacz emigracyjny
  • Romain Zaleski (ur. 1933) – francuski finansista polskiego pochodzenia
  • Wacław Zaleski (1799–1849) – polski poeta, działacz społeczny, folklorysta, Gubernator Galicji
  • Wacław Zaleski (1868–1913)– polityk austro–węgierski, c. k. minister
  • Władysław Józef Zaleski (1894–1982) – polski prawnik, działacz państwowy na emigracji
  • Władysław Michał Zaleski (1852–1925) – polski duchowny katolicki, arcybiskup, dyplomata watykański, podróżnik i przyrodnik
  • Wojciech Zaleski (1906–1961) – polski polityk
  • Zbigniew Zaleski (1947–2019) – polski psycholog, polityk, poseł do Parlamentu Europejskiego
  • Tadeusz Isakowicz-Zaleski (1956–2024) – polski duchowny katolicki i działacz społeczny
  • Zygmunt Lubicz-Zaleski (1882–1967) – polski historyk literatury, krytyk, poeta i publicysta

Wikipedia

Patrz:

Zalesie

zaleśkiewicz

nazwisko


SJP.pl


zaleśny

nazwisko


SJP.pl


zaleszański

przymiotnik od: Zaleszany


SJP.pl


zaleszany

Miejscowości

w Polsce
  • Zaleszany – wieś w woj. podkarpackim, w pow. stalowowolskim, w gminie Zaleszany
  • Zaleszany – wieś w woj. podlaskim, w pow. białostockim, w gminie Michałowo
  • Zaleszany – wieś w woj. podlaskim, w pow. hajnowskim, w gminie Kleszczele

Wikipedia


zaleszczotek

jadowity stawonóg z gromady pajęczaków, podobny do skorpiona; kleszczotek


SJP.pl


zaleszczotki

jadowity stawonóg z gromady pajęczaków, podobny do skorpiona; kleszczotek


SJP.pl

Zaleszczotki (Pseudoscorpiones) – rząd drapieżnych pajęczaków, obejmujący zwierzęta bardzo małe (przeważnie od 2 do 8 mm długości), zamieszkujące przede wszystkim strefy tropikalne, ale spotykane też w innych strefach klimatycznych.

Zaleszczotki są najbliżej spokrewnione z solfugami, wraz z którymi tworzą klad Apatellata. W zapisie kopalnym zaleszczotki występują od środkowego dewonu, ok. 390 mln lat (Dracochela gilboa ze Stanów Zjednoczonych). Przedstawiciele kladu nowoczesnych zaleszczotków (grupy koronowej, nazywanej niekiedy Chelonethi) znani są od ok. 100 mln lat.

Wikipedia


zalęszczyca

zalęszczyca kózkowata - gatunek chrząszcza


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ent. chrząszcz z rodziny zalęszczycowatych, nazwa systematyczna|Oedemeridae|ref=tak.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zalęszczycowate nmos.

Wiktionary


zaleszczycki

Zaleszczyki


SJP.pl

Patrz:

Zaleszczyki

zalęszczycowate

o cechach zalęszczycowatych (rodzina chrząszczy)


SJP.pl

Wikipedia


zalęszczycowaty

o cechach zalęszczycowatych (rodzina chrząszczy)


SJP.pl


zaleszczyki

miasto na Ukrainie


SJP.pl

Zaleszczyki (ukr. Заліщики, Zaliszczyky) – miasto w rejonie czortkowskim, w obwodzie tarnopolskim na Ukrainie. Historycznie leży na Podolu, blisko granicy z Rusią Czerwoną.

Od 1940 do 17 lipca 2020 miasto było siedzibą rejonu zaleszczyckiego.

Wikipedia


zaleta

1. pozytywna cecha czyjegoś charakteru; atut, przymiot;
2. pozytywna wartość jakiegoś wyrobu; funkcjonalność, pożytek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) dodatnia cecha charakteru

 (1.2) cecha podwyższająca wartość przedmiotu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zaletą mojej cioci jest umiejętność gotowania.

 (1.2) Ten komputer ma same zalety.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈlɛta, AS: zaleta

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zalecić

Wiktionary

Synonimy:

 (1) atut, plus

 (1.1) moc, siła

 (1.2) pozytyw

Wiktionary


zalew

teren sztucznie zalany


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) niekontrolowany, bardzo duży napływ czego

 (1.2) hydrol. zatoka o wąskim wylocie, oddzielona od morza mierzeją

 (1.3) sztuczny akwen

 (1.4) geol. obszar zalany przez wodę

 (1.5) hydrol. przedostawanie się masowej ilości wody na ląd naturalnie lub w sposób sztuczny

forma rzeczownika.

 (2.1) D. lm. od: zalewa

Wiktionary

Zalew – płytki akwen, który od morza lub oceanu oddziela mierzeja lub wyspy. Zalew zazwyczaj zasilany jest wodami rzecznymi, ale w czasie sztormów również przez wodę morską. Zalewy są zaliczane do wód przejściowych między wodami śródlądowymi a morskimi. Bałtyckie zalewy są rodzajem lagun o wodach stojących bezpływowych.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. zalewowy

 czas. olać, zalać

 rzecz. zalanie n., zalewajka ż., zalewanie n., zalewik mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ekspansja, inwazja, ofensywa, natłok

 (1.2) zatoka

 (1.3) rezerwuar, zbiornik retencyjny

 (1.4) rozlewisko

 (1.5) powódź, zalewanie

Wiktionary


zalewa

roztwór wodny cukru, soli kuchennej, octu służący do przetworów ; także wywar ścinający się w galaretę, używany do zalewania potraw


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kulin. roztwór do konserwowania produktów spożywczych

 (1.2) kulin. roztwór odstawiony do ścięcia się w galaretę

forma czasownika.

 (2.1) 3 os. lp. ter. od: zalewać

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Kup mi słoik ogórków w zalewie octowej.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zalewanie n., zalanie n., zalewajka ż.

 czas. olać, zalać dk., zalać się dk., zalewać ndk.

 przym. zalany

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) marynata

Wiktionary


zalewać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zalać)

 (1.1) niedokonany od |zalać. (przykrywać coś płynem)

 (1.2) niedokonany od |zalać. (lejąc wypełniać coś)

 (1.3) przen. niedokonany od |zalać. (pojawiać się w wielkiej ilości)

czasownik przechodni niedokonany (dk. brak)

 (2.1) przen. pot. opowiadając, zmyślać coś

czasownik zwrotny niedokonany zalewać się (dk. zalać się)

 (3.1) niedokonany od |zalać się. (wylewać coś na siebie)

 (3.2) niedokonany od |zalać się. (upijać się)

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wtedy nagle przypomniałem sobie, że w zepsutej ubikacji cieknie woda i zalewa podłogę.

 (1.3) Każda zwycięska potrzeba wojenna z Turkiem zalewała kresowe ziemie Rzeczypospolitej bogatym łupem, w którym dywany, makaty i złociste opony grały niepoślednią rolę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈlɛvat͡ɕ, AS: zalevać

Wiktionary

Powiązane:

 zob. zalać.

Wiktionary


zalewajka

zupa kartoflana zalewana żurem, śmietaną lub mlekiem; zupa kartoflana z kapustą


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kulin. zupa kartoflana zalewana żurem oraz śmietaną lub mlekiem

 (1.2) kulin. zupa kartoflana z kapustą

Wiktionary

Zalewajka – tradycyjna zupa wiejska, której podstawę stanowią pokrojone w kostkę i ugotowane ziemniaki, zalane (stąd nazwa) przygotowanym osobno czystym żurem z zakwasu chlebowego.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. zalew m., zalewa ż., zalewacz m., zalewisko n., zalewanie n., zalanie n.

 czas. olać, zalewać ndk., zalać dk.

 przym. zalewowy, zalany

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński|zalewanka.

Wiktionary


zalewanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zalewać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. lanie n., zalew m., zalewa ż., zalewajka ż., zalewacz m., zalewisko n., zalanie n.

 czas. olać, zalewać ndk., zalać dk.

 przym. zalewowy, zalany

Wiktionary


zalewianin

mieszkaniec Zalewa (miasta w Polsce)


SJP.pl


zalewianka

mieszkanka Zalewa (miasta w Polsce)


SJP.pl


zalewik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od zalew

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To nie zalew, lecz tylko mały zalewik.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zalew m.

Wiktionary


zalewisko

1. teren zalany przez wodę;
2. teren podmokły, bagnisty


SJP.pl


zalewka

Zalewka – metoda korygowania błędów pasowania powstających podczas druku. Jeśli dwa obiekty są drukowane na różnych zespołach maszyny drukarskiej i mają ściśle przylegać do siebie, wówczas istnieje niebezpieczeństwo, że na skutek błędów w pasowaniu pojawi się między nimi przestrzeń (np. będzie widoczny biały papier, na którym wykonywany jest druk). Aby temu zapobiec obiekty powiększa się o 0,3-1 punkt typograficzny. Powstaje wówczas wspólny obszar, co jest praktycznie niedostrzegalne dla oka.

Wikipedia


zalewny

podlegający zalewom; zalewowy, zalewany


SJP.pl


zalewo

roztwór wodny cukru, soli kuchennej, octu służący do przetworów ; także wywar ścinający się w galaretę, używany do zalewania potraw


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Polsce;

Wiktionary

Zalewo (dawniej Zełwałd, niem. Saalfeld i. Ostpreussen) – miasto w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie iławskim (dawniej w powiecie morąskim), położone nad jeziorem Ewingi na Pojezierzu Iławskim, w bliskim sąsiedztwie Puszczy Pruskiej. Siedziba gminy miejsko-wiejskiej Zalewo.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: zaˈlɛvɔ, AS: zalevo

Wiktionary


zalewowy

przymiotnik od: zalew


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) hydrol. dotyczący zalewu

 (1.2) hydrol. podlegający zalewaniu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zalew mrz., zalewanie n., zalanie n., zalewajka ż.

 czas. olać, zalać dk., zalewać ndk.

Wiktionary


zalewski

Zalewo


SJP.pl

  • Zalewski – polskie nazwisko. Według danych z lat 90. XX wieku w Polsce nosiło je około 36 tysięcy osób.

Osoby noszące nazwisko Zalewski:

  • Adam Zalewski (ur. 1951) – polski pisarz
  • Albert Zalewski (1933–2008) – polski rzeźbiarz
  • Aleksander Zalewski (1854–1906) – polski botanik
  • Andrzej Zalewski (ujednoznacznienie)
  • Bogdan Zalewski (ujednoznacznienie)
  • Edmund Zalewski (1883–1962) – polski polityk, b. minister, działacz spółdzielczy
  • Feliks Zalewski (zm. 1966) – polski inżynier górnictwa
  • Gerard Zalewski (1932–2011) – polski reżyser filmowy
  • Igor Zalewski (ur. 1970) – polski dziennikarz i publicysta
  • Janusz Zalewski (ujednoznacznienie)
  • Jerzy Zalewski (ur. 1960) – polski reżyser i scenarzysta
  • Józef Zalewski (ur. 1956) – polski polityk i działacz samorządowy, burmistrz Piaseczna
  • Karol Zalewski (ur. 1993) – polski lekkoatleta, sprinter
  • Kazimierz Zalewski (1849–1919) – polski dramatopisarz i publicysta
  • Krystian Zalewski (ur. 1989) – polski lekkoatleta
  • Krzysztof Zalewski (ujednoznacznienie)
  • Ludwik Zalewski (ujednoznacznienie)
  • Maciej Zalewski (ujednoznacznienie)
  • Marek Zalewski (ujednoznacznienie)
  • Marian Zalewski (ur. 1958) – polski polityk
  • Michaił Zalewski (1895–1996) – radziecki wojskowy
  • Michał Zalewski (ur. 1981) – polski informatyk
  • Nicola Zalewski (ur. 2002) – polski piłkarz
  • Paweł Zalewski (ujednoznacznienie)
  • Przemysław Paul Zalewski (ur. 1956) – polski naukowiec, historyk sztuki
  • Ryszard Zalewski (1922–1944) – polski wojskowy, powstaniec warszawski
  • Teodor Zalewski (1897–1985) – polski pedagog muzyczny
  • Wacław Zalewski (1917–2016) – polski architekt
  • Witold Zalewski (1921–2009) – polski pisarz i publicysta
  • Władysław Jastrzębiec-Zalewski (1877–????) – polski poeta
  • Władysław Zalewski (ujednoznacznienie)
  • Włodzimierz Zalewski (ur. 1951) – polski śpiewak operowy
  • Zbigniew Zalewski (ujednoznacznienie)

Wikipedia

Patrz:

Zalewo

zaleźć

1. leząc, wspinając się, idąc wolno dotrzeć dokądś;
2. zasunąć się na coś lub pod coś; pokryć coś przemieszczając się


SJP.pl


zależeć

czasownik nieprzechodni

 (1.1) być uwarunkowanym

 (1.2) potrzebować, pragnąć

 (1.3) zmieniać się wraz ze zmianą innego czynnika

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Zależy mi na tobie.

 (1.3) Ceny zależą od bieżącego kursu euro.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈlɛʒɛt͡ɕ, AS: zaležeć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zależenie n., zależność

 przym. zależny

Wiktionary


zależenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zależeć.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzalɛˈʒɛ̃ɲɛ, AS: zaležńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zależeć

Wiktionary


zależnie

przysłówek sposobu

 (1.1) w zależności od czegoś lub kogoś

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zależność ż.

 przym. zależny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) w zależności

Wiktionary


zależność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) uzależnienie, bycie zależnym, niesamodzielnym

 (1.2) zjawisko polegające na tym, że jedna rzecz warunkuje, decyduje o innej

Wiktionary

  • związek
  • więź
  • podporządkowanie
  • podległość
  • niesamodzielność
  • prawidłowość
  • reguła
  • twierdzenie

Wikipedia

Wymowa:

IPA: zaˈlɛʒnɔɕt͡ɕ, AS: zaležność

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zależny

 przysł. zależnie

 czas. zależeć

 rzecz. współzależność

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) niesamodzielność

 (1.2) prawidłowość, stosunek, korelacja, funkcja

Wiktionary


zależnościowy

zależność


SJP.pl

Patrz:

zależność

zależny

1. wyznaczony, określony przez coś;
2. podporządkowany komuś lub czemuś, pozostający pod czyjąś władzą; niesamodzielny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) o znaczeniu, wartości, intensywność, parametrach, lub przebiegu zmieniających się wraz ze zmianą innego czynnika

 (1.2) występujący pod pewnymi warunkami

 (1.3) pod czyjąś władzą lub dużym wpływem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ceny są zależne od bieżącego kursu euro.

 (1.1) Zdarzenia są zależne, gdy prawdopodobieństwo zajścia jednego zmienia się przy założeniu zajścia drugiego.

 (1.2) Udział w przetargu jest zależny od terminowego złożenia wymaganych dokumentów.

 (1.3) Terytorium zależne to obszar znajdujący się w stanie zależności politycznej od jakiegoś państwa.

 (1.3) Ona jest finansowo zależna od męża.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈlɛʒnɨ, AS: zaležny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zależność

 czas. zależeć

 przysł. zależnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1-2) uzależniony

 (1.2) uwarunkowany

 (1.3) poddany

Wiktionary


zalężony

zalęgnięty, zalęgły;
1. taki, który się zalągł
2. zapłodniony


SJP.pl


zali

partykuła używana w zdaniach pytajnych; czy


SJP.pl

partykuła

 (1.1) książk. czy, czyż

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzalʲi, AS: zalʹi

Wiktionary


zaliby

połączenie partykuły "zali" z cząstką "-by"


SJP.pl


żalić

żalić się - wypowiadać pretensje, skargi; narzekać, skarżyć się, użalać się


SJP.pl


zalicytowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zalicytować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zalicytować dk.

 rzecz. licytacja ż.

 przym. licytacyjny

Wiktionary


zaliczać

1. uznawać coś za wykonane poprawnie;
2. zdawać egzaminy


SJP.pl

czasownik niedokonany

 (1.1) ujmować do pewnego zbioru, zbiorowości

 (1.2) uznawać wypełnienie pewnych zobowiązań

 (1.3) pot. zdawać egzamin, sprawdzian lub test

 (1.4) pot. wykonywać coś

 (1.5) pot. odbywać przelotny stosunek seksualny

czasownik zwrotny niedokonany zaliczać się

 (2.1) ujmować samego siebie do pewnej grupy, zbiorowości

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈlʲit͡ʃat͡ɕ, AS: zalʹičać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaliczenie n., zaliczanie n., zaliczka ż., zaliczkowanie n.

 czas. zaliczyć, liczyć, zaliczkować

 przym. zaliczeniowy, zaliczkowy

 przysł. zaliczkowo

Wiktionary


zaliczalność

zaliczalny


SJP.pl

Patrz:

zaliczalny

zaliczalny

spełniający warunki pozwalające na przyłączenie do jakiejś grupy, kategorii itp.


SJP.pl


zaliczanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaliczać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzalʲiˈt͡ʃãɲɛ, AS: zalʹičãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zaliczać

Wiktionary


zaliczenie

1. uznać coś za wykonane poprawnie;
2. zdać egzamin


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaliczyć.

 (1.2) wpis w indeksie potwierdzający że student opanował materiał zajęć

 (1.3) egzamin po którym uzyskuje się zaliczenie (1.2)

Wiktionary

Zaliczenie – polski, czarno biały, telewizyjny film krótkometrażowy, utrzymany w tonacji kameralnej z 1968 roku, w reżyserii Krzysztofa Zanussiego, zrealizowany przez Zespół Filmowy „Tor”.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌzalʲiˈt͡ʃɛ̃ɲɛ, AS: zalʹičńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zaliczyć, zaliczać

 przym. zaliczeniowy

Wiktionary


zaliczeniowy

przymiotnik od: zaliczenie


SJP.pl


zaliczka

kwota pieniężna przyjmowana przez sprzedającego jako wyraz chęci zakupu i zazwyczaj wliczana później w płatność ostateczną


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) praw. część należności wpłacana lub wypłacana z góry na poczet tej należności, zwracana w przypadku niewywiązania się z umowy

Wiktionary

Wikipedia

Wymowa:

IPA: zaˈlʲit͡ʃka, AS: zalʹička

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zaliczkowy

 przysł. zaliczkowo

 czas. zaliczać ndk., zaliczkować ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) akonto, przest. forszus

Wiktionary


zaliczkować

wpłacać (wpłacić) lub wypłacać (wypłacić) zaliczkę


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. brak)

 (1.1) wpłacać albo wypłacać zaliczkę

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Właściciel lokalu przy ulicy Średniej padł ofiarą oszustwa. Zaliczkował sprzęt komputerowy, którego nigdy nie miał otrzymać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaliczka ż.

 przym. zaliczkowy

 przysł. zaliczkowo

 czas. zaliczać ndk.

Wiktionary


zaliczkowy

przymiotnik od: zaliczka


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z zaliczką; będący zaliczką; udzielający zaliczek

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zaliczać, zaliczkować

 rzecz. zaliczka ż.

Wiktionary


zaliczyć

1. uznać coś za wykonane poprawnie;
2. zdać egzamin


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. zaliczać)

 (1.1) dokonany od|zaliczać.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Do tej kategorii należy zaliczyć lądolody Antarktydy i Grenlandii.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈlʲit͡ʃɨt͡ɕ, AS: zalʹičyć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaliczenie n.

 czas. liczyć ndk., zaliczać

Wiktionary


żalik

zdrobnienie od: żal


SJP.pl


żalin

  • Żalin – część wsi Tonowo, w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie żnińskim, w gminie Janowiec Wielkopolski
  • Żalin – wieś w województwie lubelskim, w powiecie chełmskim, w gminie Ruda-Huta
  • Żalin – osada leśna w województwie lubelskim, w powiecie chełmskim, w gminie Ruda-Huta

Wikipedia


zalinkować

w informatyce: umieścić link, oznaczyć linkiem; zlinkować, podlinkować, dolinkować


SJP.pl


żalinowianin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żalinowa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żalinowo n.

:: fż. żalinowianka ż.

 przym. żalinowski

Wiktionary


żalinowianka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żalinowa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żalinowo n.

:: fm. żalinowianin m.

 przym. żalinowski

Wiktionary


żalinowski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący Żalinowa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żalinowo n., żalinowianin m., żalinowianka ż.

Wiktionary


zalipianin

mieszkaniec Zalipia


SJP.pl


zalipianka

mieszkanka Zalipia


SJP.pl


zalipie

nazwa kilku wsi w Polsce


SJP.pl

Miejscowości w Polsce

  • Zalipie – wieś w województwie dolnośląskim, w powiecie lubańskim, w gminie Platerówka
  • Zalipie – wieś w województwie małopolskim, w powiecie dąbrowskim, w gminie Olesno
  • Zalipie – część wsi Kruszewo w województwie mazowieckim, w powiecie żuromińskim, w gminie Żuromin

Wikipedia


zalipski

Zalipie


SJP.pl

Patrz:

Zalipie

zalitawia

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) hist. geogr. potoczna nazwa węgierskiej części Austro-Węgier;

Wiktionary

Kraje Korony Świętego Stefana (węg. Szent István Koronájának Országai), pot. Zalitawia, Translitawia (węg. Transzlajtánia) – oficjalna nazwa węgierskiej części dualistycznych Austro-Węgier, używana po zawarciu austriacko-węgierskiego porozumienia w 1867 roku. Nazwa wywodzi się od symbolu Królestwa Węgier, korony świętego Stefana według tradycji przesłanej w 1000 roku świętemu Stefanowi, pierwszemu węgierskiemu władcy, przez papieża Sylwestra II (obecnie przechowywanej w Budapeszcie, w budynku parlamentu). Potoczna nazwa Zalitawia (Translitawia) pochodzi od rzeki Litawy, która po części była naturalną granicą między Cesarstwem Austrii a Królestwem Węgier.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. Litawa ż.

 przym. zalitawski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ofic. Kraje Korony Świętego Stefana

Wiktionary


zalitawski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) hist. związany z Zalitawią, dotyczący Zalitawii

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zalitawia ż.

Wiktionary


zaliwski

nazwisko


SJP.pl


zaliż

partykuła "zali" wzmocniona partykułą "-ż"


SJP.pl


zalizać

1. polizać wielokrotnie i intensywnie;
2. uczesać włosy tak, aby przylegały do skóry; przylizać;
3. liżąc, wygładzić; wylizać


SJP.pl


zaliżby

"zaliż" wraz z cząstką trybu przypuszczającego


SJP.pl


zalizywać

1. lizać wielokrotnie i intensywnie;
2. czesać włosy tak, aby przylegały do skóry; przylizywać;
3. liżąc, wygładzać; wylizywać


SJP.pl


zalka

w gwarze studenckiej: zaliczenie przedmiotu


SJP.pl


żalm

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) stpol. rel. bibl. psalm

 (1.2) stpol. muz. instrument psalterium

 (1.3) stpol. psalmista, śpiewający psalmy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Chwalcie Gospodna, bo dobry jest żalm.

Wiktionary


zalman

Zalman – południowokoreańskie przedsiębiorstwo założone w 1999 roku. Firma produkuje podzespoły i akcesoria komputerowe między innymi chłodzeń CPU i VGA, obudów komputerowych, zasilaczy, wentylatorów, monitorów 2D i 3D, głośników, słuchawek, kart dźwiękowych, myszy i klawiatur oraz podstawek pod laptopy.

Wikipedia


żalnianin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żalna

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żalno n.

:: fż. żalnianka ż.

 przym. żaleński

Wiktionary


żalnianka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żalna

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żalno n.

:: fm. żalnianin m.

 przym. żaleński

Wiktionary


żalnica

w czasach pogańskich urna z prochami zmarłego


SJP.pl


żalnik

po staropolsku: cmentarz


SJP.pl

Żalnik – miejsce pochówku urn z prochami zmarłych; także funkcjonująca nazwa takiej urny (popielnicy).

Określenie żalnik pochodzi od słowa żal i określa miejsce pochówku urn z prochami zmarłych. Dotyczy ono cmentarza dla urn z okresu przedchrześcijańskiego.

Wikipedia


żalno

Żalno (niem. Sehlen) – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie tucholskim, w gminie Kęsowo.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bydgoskiego. Według Narodowego Spisu Powszechnego (2011) liczyła 945 mieszkańców. Jest największą miejscowością gminy Kęsowo.

Wikipedia


żalny

dawniej: wyrażający żal; żałobny; żałosny


SJP.pl


zalodzenie

zamienić w lód, pokryć lodem; zlodzić, zlodowacić


SJP.pl


zalodzeniowy

zalodzenie


SJP.pl

Patrz:

zalodzenie

zalodzić

zamienić w lód, pokryć lodem; zlodzić, zlodowacić


SJP.pl


zalodzony

pokryty lodem


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) pokryty lodem

forma czasownika.

 (2.1) imiesłów przymiotnikowy bierny od: zalodzić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. lód m., lodzik m., zalodzenie n., lodowisko n., lodówka ż., lodziarz m., lodziarnia ż., obladzanie n., oblodzenie n., lodowacenie n., zlodowacenie n., zlodzenie n.

 czas. zaladzać ndk., zalodzić dk., obladzać ndk., oblodzić dk., lodowacieć ndk., zlodowacieć dk.

 przym. lodowy, lodowaty, lodowcowy, polodowcowy, oblodzony

 przysł. lodowo, lodowato

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) oblodzony

Wiktionary


zalogować

czasownik

 (1.1) dokonany od|logować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzalɔˈɡɔvat͡ɕ, AS: zalogovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. logowanie n., zalogowanie n.

Wiktionary


zalogowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zalogować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zalogować dk.

Wiktionary


zalogowywanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zalogowywać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zalogowywać ndk.

Wiktionary


zalotka

1. rodzaj ważki z rodziny ważkowatych;
2. przyrząd do modelowania rzęs


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kosmet. przyrząd kosmetyczny służący do podkręcania rzęs, kształtem podobny do małych nożyczek, które zamiast ostrz mają zaciskaną na rzęsach końcówkę;

 (1.2) ent. nazwa systematyczna|Leucorrhinia|ref=tak., rodzaj owadów ważkowatych;

Wiktionary

  • zalotka – przyrząd kosmetyczny
  • zalotki – Leucorrhinia, rodzaj owadów ważkowatych

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Bardzo mocne zaciskanie zalotki niszczy rzęsy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈlɔtka, AS: zalotka

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zalotny

 rzecz. zalotnik, zaloty

 czas. zalecać się

 przysł. zalotnie

Wiktionary


zalotnica

kokietka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta kokietująca mężczyzn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaloty nmos.

:: fm. zalotnik m.

 przym. zalotny

 przysł. zalotnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) uwodzicielka

Wiktionary


zalotnie

przysłówek

 (1.1) uwodząco, uwodzicielsko

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Bocian zalotnie wyginał szyję.

 (1.1) Misia strzelała do Tomka zalotnie oczami.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. współzalotnik mos., zaloty lm nm., zalotnik mos., zalotnica ż., zalecanie n., zalotka ż., zalotność ż.

 czas. zalecać się ndk.

 przym. zalotny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kokieteryjnie

Wiktionary


zalotniej

stopień wyższy od przysłówka: zalotnie


SJP.pl


zalotniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: zalotny


SJP.pl


zalotnik

mężczyzna starający się o względy lub rękę kobiety


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) przest. mężczyzna zabiegający o względy kobiety, starający się o jej rękę

 (1.2) daw. mężczyzna zalotny, uwodzicielski, starający się podobać kobietom

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ojciec naliczył już piętnastu zalotników, których Marzena zawsze po czasie odpychała.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaloty lm nm.

:: fż. zalotnica ż.

 przym. zalotny

 przysł. zalotnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) absztyfikant, adorator, konkurent, wielbiciel, iron. przydupnik; gw-pl|Górny Śląsk|zolytnik., białystok. uchażor

 (1.2) kokiet, nadskakiwacz, kobieciarz, flirciarz, pot. czaruś, podrywacz

Wiktionary


zalotniś

zdrobnienie od: zalotnik


SJP.pl


zalotny

1. starający się przypodobać uwodzicielskim zachowaniem, ubiorem; kokieteryjny, kusicielski, filuterny;
2. świadczący o czyimś uwodzicielskim zachowaniu, ubiorze


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który zachęca do zalotów, uwodzenia

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zawsze musiała Anna dominować, przyciągać, gromadzić tłum adoratorów. Zalotna, kapryśna dama w błękicie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈlɔtnɨ, AS: zalotny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. współzalotnik mos., zaloty lm nm., zalotnik mos., zalotnica ż., zalecanie n., zalotka ż., zalotność ż.

 czas. zalecać się ndk.

 przym. zalotnie

 przysł. zalotnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kokieteryjny, uwodzący; daw. umizgliwy

Wiktionary


zaloty

przestarzałe: zabiegi mające na celu pozyskanie względów osoby płci odmiennej, starania o czyjąś rękę; umizgi, umizg (dawniej), flirt, konkury, amory, zalecanki


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) starania o czyjeś względy lub o czyjąś rękę

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Końskim nogom, szeptanej powieści, kupieckim zalotom trzeba wierzyć ostrożnie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈlɔtɨ, AS: zaloty

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. współzalotnik mos., zalecanie n., zalotnik mos., zalotnica ż., zalotka ż.

 czas. zalecać się ndk.

 przym. zalotowy, zalotny

 przysł. zalotnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pot. podryw, podrywanie, zalecanie się; gw-pl|Śląsk Cieszyński|zolyty.

Wiktionary


żalski

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Żałego

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żałe n., żalanin m., żalanka ż.

Wiktionary


zalterować

czasownik

 (1.1) stpol. zmartwić

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzaltɛˈrɔvat͡ɕ, AS: zalterovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zalterowanie n.

Wiktionary


zalterowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zalterować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. alterowanie n.

 czas. zalterować dk., alterować ndk.

Wiktionary


zaludniać

czasownik niedokonany

 (1.1) o ludziach: zajmować dany obszar

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaludnienie n., ludność ż.

 czas. zaludnić dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zasiedlać

Wiktionary


zaludnić

czasownik przechodni dokonany (ndk. zaludniać)

 (1.1) dokonany od|zaludniać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈludʲɲit͡ɕ, AS: zaludʹńić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. lud m.

 czas. zaludniać

Wiktionary


zaludniony

przymiotnik

 (1.1) posiadający ludność

Wiktionary


zalukać

potocznie: zajrzeć, zaglądnąć


SJP.pl


żaluzja

ruchoma przesłona okna lub drzwi, zbudowana zazwyczaj z poziomych drewnianych, plastikowych lub metalowych listewek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) osłona przeciwsłoneczna zasłaniająca okno lub drzwi, składająca się z równoległych poziomych lub pionowych listewek, pasów materiału, tworzywa sztucznego lub blachy, regulowanych tak, aby wpuszczać pożądaną ilość światła;

 (1.2) metalowa krata zabezpieczająca okno lub drzwi sklepu, zwijana na czas jego otwarcia

Wiktionary

Żaluzja – osłona przeciwsłoneczna przesłaniająca wielopłaszczyznowo otwór budowlany.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ʒaˈluzʲja, AS: žaluzʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 przym. żaluzjowy

Wiktionary


żaluzjowy

przymiotnik od: żaluzja


SJP.pl


żaluzyjka

niewielka żaluzja


SJP.pl


zalycki

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. rel. wypominki za zmarłych

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|zalecki, zolycki.

Wiktionary


zam.

1. skrót od: zamieszkały;
2. skrót od: zamiast


SJP.pl

skrót

 (1.1) = zamieszkały, zamieszkała

 (1.2) = zamężna

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W minionym tygodniu Pan Bóg powołał z naszej wspólnoty śp. Elżbietę Wysocką, zam. przy ul. Łaskarza 2. Zmarłą polecamy modlitwie parafian.

 (1.2) Joanna Pyziak, zam. Chyła, ps. Pyzia (ur. 1925 w Inowrocławiu) […] – sanitariuszka, uczestniczka powstania warszawskiego, mieszkanka Torunia.

Wiktionary


zama

starożytne miasto w północnej Afryce


SJP.pl

  • Zama – miasto w Numidii, miejsce bitwy z r. 202 p.n.e.
  • Zama – miasto w Japonii

Wikipedia


zamach

1. szybki, energiczny ruch, szybkie machnięcie;
2. działanie mające na celu wystąpienie przeciwko komuś lub czemuś, zabójstwo, odebranie komuś majątku, praw itp.


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) targnięcie się na czyjąś własność lub czyjeś życie

 (1.2) szybkie machnięcie, energiczny ruch zazwyczaj ręką

Wiktionary

Zamach – działanie przestępcze mające na celu pozbawienie kogoś np. życia, majątku lub praw.

Rodzajem zamachu jest zamach terrorystyczny, który jest jednym z głównych elementów walki stosowanych przez organizacje terrorystyczne dla osiągnięcia w sposób niezgodny z prawem celów politycznych.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ktoś dokonał zamachu na prezydenta.

 (1.2) Niezły zamach!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzãmax, AS: zãmaχ

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zamachowiec m.

 czas. machać, zamachać, rozmachać

 przym. zmachany, rozmachany, zamaszysty, zamachowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) atak, napad

 (1.2) gw-pl|Górny Śląsk|szwong.

Wiktionary


zamachnąć

1. wykonać szybki ruch czymś; machnąć, zamachnąć się;
2. zamachnąć się -
a) wykonać szybki ruch czymś; machnąć, zamachnąć;
b) wziąć udział w zorganizowanej akcji mającej za zadanie zabicie kogoś;
c) zacząć działać w sposób mający na celu umniejszenie statusu czegoś


SJP.pl


zamachowczyni

kobieta, która dokonała zamachu


SJP.pl


zamachowiec

człowiek, który dokonał zamachu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) polit. osoba dokonująca zamachu

Wiktionary

Zamachowiec (ang. tytuł The Contractor) – film akcji w reżyserii Josefa Rusnaka. Scenariusz opracowali Joshua Michael Stern i Robert Foster. Ogólnoświatowa premiera odbyła się 10 lipca 2007 roku na platformie DVD.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Złapano zamachowca usiłującego zabić prezydenta.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzãmaˈxɔvʲjɛt͡s, AS: zãmaχovʹi ̯ec

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zamach m.

:: fż. zamachowczyni ż.

 przym. zamachowy

Wiktionary


zamachowski

nazwisko


SJP.pl


zamachowy

przymiotnik od: zamach


SJP.pl


zamaczać

sprawić, sprawiać, że coś staje się mokre (np. przez polanie)


SJP.pl


zamagurze

nieduży subregion geograficzny na północy Pogórza Spiskiego; Zamagurze Spiskie


SJP.pl

Zamagurze, albo Zamagurze Spiskie (słow. Zamagurie) – niewielki subregion geograficzny w północnej części Pogórza Spiskiego i etnograficzny w północnej części Spisza. Przedzielony jest granicą polsko-słowacką.

Wikipedia


zamahoń

afrykańska odmiana mahoniu


SJP.pl


zamailować

[czytaj: zamejlować] potocznie: wysłać e-maila; zae-mailować, zamejlować


SJP.pl


zamajaczyć

ukazać się niewyraźnie


SJP.pl


zamakać

nasiąkać wodą, wilgocią; wilgotnieć; moczyć się


SJP.pl


zamalowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zamalować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zamalować

 przym. malarski

 rzecz. malarz mos.

Wiktionary


zamalowywanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zamalowywać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. niezamalowywanie n., malarz mos.

 czas. zamalowywać ndk.

 przym. malarski

Wiktionary


zamanewrować

1. wykonać manewr, ruch służący zajęciu zaplanowanej pozycji; przemanewrować;
2. zręcznie pokierować jakąś sprawą


SJP.pl


zamanipulowywać

rzadko:
1. wykonywać czynność manipulacyjną, polegająca na ruchach palców, rąk;
2. wykonywać manewr, ruch, posunięcie


SJP.pl


zamarkowany

upozorowany


SJP.pl


zamarnik

owad z rodziny gąsieniczników, którego larwy pasożytują w ciele niektórych chrząszczy


SJP.pl


zamarski

nazwisko


SJP.pl

Zamarski (cz. Zámrsk, niem. Zamarsk) – wieś w Polsce, położona w województwie śląskim, w powiecie cieszyńskim, w gminie Hażlach, w granicach historycznego regionu Śląska Cieszyńskiego, geograficznie zaś na Pogórzu Śląskim. Na obszarze 864,22 ha zamieszkana jest przez 1404 mieszkańców (2018), co daje gęstość zaludnienia równą 162,5 os./km².

Wikipedia


zamartwianie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zamartwiać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zamartwiać ndk.

Wiktionary


zamartwica

ostre zaburzenie oddychania; asfiksja


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. stan znacznego niedotlenienia organizmu prowadzący do utraty świadomości lub śmierci;

Wiktionary

Asfiksja (z gr. ἀσφυξία, ἀ bez, σφύξη tętno), zamartwica – stan niedoboru tlenowego w organizmie. Jeśli nie podejmie się natychmiastowych czynności ratowniczych, prowadzi do szybkiej utraty przytomności i śmierci. Asfiksja to inaczej uduszenie lub anoksemia.

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) asfiksja

Wiktionary


zamarzać

1. doprowadzać kogoś do stanu wycieńczenia lub do śmierci poprzez głodzenie lub złe odżywianie;
2. zabijać za pomocą gorącego powietrza lub pary poczwarki jedwabnika


SJP.pl

czasownik niedokonany (dk. zamarznąć)

 (1.1) fiz. przechodzić ze stanu ciekłego w stan stały

 (1.2) pokrywać się lodem

czasownik niedokonany (dk. zamorzyć)

 (2.1) rzad. morzyć głodem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Woda zamarza w temperaturze zera stopni.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zãˈmarzat͡ɕ, AS: zãmarzać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zamarzanie n., zamarznięcie n.

 czas. pozamarzać, zamarznąć dk., marznąć ndk.

 przym. zmarznięty

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) głodzić

Wiktionary


zamarzalnia

[czytaj: zamar-zalnia] pomieszczenie umożliwiające zamrażanie artykułów spożywczych i przechowywanie ich w niskiej temperaturze; zamrażarnia, zamrażalnia


SJP.pl


zamarzanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zamarzać.

Wiktionary

Krystalizacja – proces powstawania fazy krystalicznej z fazy stałej (amorficznej), fazy ciekłej (substancji stopionej lub jej roztworu) lub fazy gazowej. Krystalizacja jest zwykle procesem egzotermicznym. Przeprowadza się ją w celu wyodrębnienia związku chemicznego z roztworu. Mieszaniny jednorodne cieczy (rozpuszczalnik) i ciała stałego (substancja rozpuszczona) mają graniczne stężenie, w którym rozpoczyna się proces krystalizacji.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. zamarznięcie n.

 czas. zamarzać ndk., zamarznąć dk.

Wiktionary


zamarznąć

[czytaj: zamar-znąć]
1. zamienić się w lód
2. umrzeć wskutek działania mrozu


SJP.pl

czasownik dokonany (ndk. zamarzać)

 (1.1) fiz. przejść ze stanu ciekłego w stan stały

 (1.2) pokryć się lodem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Woda w wiadrze zamarzła.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zamarzanie n., zamarznięcie n.

 czas. pozamarzać, zamarzać ndk., marznąć ndk.

 przym. zmarznięty

Wiktionary


zamarznięty

[czytaj: zamar-znięty] taki, który zamarznął (zamarzł); zamarzły, zamarźnięty


SJP.pl


zamarzniynty

przymiotnik

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. zamarznięty

Wiktionary


zamarzły

[czytaj: zamar-zły] taki, który zamarzł (zamarznął); zamarznięty, zamarźnięty


SJP.pl


zamarły

taki, który zamarł


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który zatrzymał się w bezruchu

 (1.2) taki, w którym nie ma zwykłego ruchu i nie ma zwykle obecnych tu ludzi

 (1.3) taki, który przestał działać we właściwy sobie sposób

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Mężczyzna opodal trochę siedzący, którego wiek już stary z pod modnego i wykwintnego stroju jeszcze starszym się wydaje, patrzy znudzoném i zamarłém okiem przed siebie, ale nic widzieć się nie zdaje, prócz chyba godzin na złotym zegarku, do którego machinalnie często zagląda.

 (1.1) Dopiero po wyjściu z niej dostrzegamy zamarłego w modlitewnej pozie miejscowego staruszka kapucyna.

 (1.1) Stoję zamarły w oczekiwaniu na świt, zastanawiając się[,] jaki dźwięk otworzy poranny koncert na łąkach, gdy z lewej strony dobiega mnie głośne chrupanie.

 (1.1) Ale to była walka na śmierć i życie, wszyscy zdawali sobie z tego sprawę, oba walczące samce, nieme, zamarłe w oczekiwaniu samice[,] i Tadeusz [radca], postronny obserwator.

 (1.2) [...] i wolno poszliśmy przez zamarłe miasto, no, niezupełnie, bo od czasu do czasu mijały nas taksówki i nocne autobusy, ale nie były przepełnione i ulice też wydawały się puste, co najwyżej jakiś pijak zataczał się pod murem [...]

 (1.2) Pustawą ulicą nadleciał wiatr i runął między zamarłe stragany.

 (1.2) Z tej wystawy zostanie mi w pamięci filmik, na którym w panoramę pustej, zamarłej ulicy wdziera się z gwałtowną regularnością fragment rozkręconej karuzeli.

 (1.3) Szli chwilę w milczeniu pod rażący żar słońca, zagłębiając się w gąszcz pełen sczerniałych, zamarłych sosnowych pni.

 (1.3) Uda się znaleźć ślady zamarłego drukarstwa tekstylnego i na innych terenach.

 (1.3) [...] w latach dziewięćdziesiątych XIV. [14.] wieku [...] krąg krakowskich uczonych wszczął zabiegi u królowej Jadwigi i króla Jagiełły o wznowienie zamarłej uczelni kazimierzowskiej.

 (1.3) Bardzo wyrazistym śladem po tych zamiarach są liczne stożki zamarłych niedawno wulkanów w Europie, we francuskiej Owernii czy w niemieckich górach Eifel, zadziwiające swoim młodzieńczym wyglądem.

 (1.3) Rozchodzą się jakieś smutne wieści o Lwowie. Jestem straszliwie niespokojna. Chodzę ze ściśniętym zamarłym sercem.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zamieranie n.

 czas. zamrzeć

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) nieruchomy, zastygły, zakrzepły

 (1.2) opustoszały

Wiktionary


zamaskowany

uniemożliwiający rozpoznanie, np. zamaskowany bandyta


SJP.pl


zamaszyście

przysłówek sposobu

 (1.1) w sposób energiczny

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wuj (…) był zawsze prosty jak trzcina, elegancki, kroczył marszowym krokiem, witając się z paniami zamaszyście szurał nogami w wyglancowanych na błysk półbutach.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zamaszystość ż.

 przym. zamaszysty

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) energicznie

Wiktionary


zamaszyściej

stopień wyższy od przysłówka: zamaszyście


SJP.pl


zamaszystszy

stopień wyższy od przymiotnika: zamaszysty


SJP.pl


zamaszysty

1. poruszający się energicznie;
2. wykonywany bardzo energicznie, z rozmachem


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) będący energicznym

 (1.2) wykonywany w sposób energiczny

 (1.3) odznaczający się swobodą i wielkością

 (1.4) bardzo luźny, nieprzylegający do ciała

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zamach mrz., zamachiwanie n., zamachnięcie n., zamaszystość ż.

 czas. zamachać dk., zamachiwać ndk.

 przysł. zamaszyście, zamaszysto

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) energiczny

Wiktionary


zamatowywać

czynić coś matowym, nieprzezroczystym


SJP.pl


zamawiać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zamówić)

 (1.1) zob. zamówić. (np. usługę)

 (1.2) zob. zamówić. (chorobę)

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Baba się znała na chorobach i lekach, zamawiała, odczyniała.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zãˈmavʲjät͡ɕ, AS: zãmavʹi ̯äć

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zamówić, mówić

 rzecz. zamawianie n., zamówienie n., zamawiacz m.

Wiktionary


zamawiacz

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) ktoś, kto coś zamawia

 (1.2) gwara. znachor

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zãˈmavʲjat͡ʃ, AS: zãmavʹi ̯ač

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zamówienie n., zamawianie n., zamówieniówka ż.

:: fż. zamawiaczka ż.

 czas. zamawiać ndk., zamówić dk.

 przym. zamówieniowy

Wiktionary


zamawiaczka

zamawiacz


SJP.pl

Patrz:

zamawiacz

zamawianie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zamawiać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzãmaˈvʲjä̃ɲɛ, AS: zãmavʹi ̯ä̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zamawiać ndk., zamówić dk.

 rzecz. zamówienie n., zamawiacz m.

 przym. zamówieniowy

Wiktionary


zamazanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zamazać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zamazywanie n., maź ż.

 czas. mazać, zamazać dk., zamazywać ndk.

Wiktionary


zamazany

1. niewyraźny, nieostry;
2. potocznie: zapłakany


SJP.pl


zamążpójście

zawarcie przez kobietę związku małżeńskiego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) książk. trad. zawarcie małżeństwa przez kobietę

 (1.2) praw. wejście w związek małżeński z mężczyzną

Wiktionary

Małżeństwo – kulturowo uznany związek, co najmniej dwóch osób, najczęściej mężczyzny i kobiety, zwanych małżonkami, który ustanawia prawa i obowiązki między nimi, jak również między nimi i ich dziećmi, a także między nimi i ich powinowatymi. Definicja małżeństwa różni się na całym świecie nie tylko między kulturami i religiami, ale także w całej historii danej kultury i religii, ewoluując w kierunku zarówno poszerzenia, jak i zawężenia tego, kto i co jest nią objęte. Zazwyczaj jednak jest to instytucja, w której stosunki międzyludzkie, przeważnie seksualne, są powszechnie uznawane lub usankcjonowane. W niektórych kulturach małżeństwo jest zalecane lub uważane za obowiązkowe przed podjęciem jakiejkolwiek aktywności seksualnej.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Szar'iat i tradycja legitymizują na przykład wczesne zamążpójście, poligamię czy małżeństwo tymczasowe (tzw. sigheh).

 (1.2) Niejeden młody człowiek wyobraża sobie czasem swoje zamążpójście lub ożenek.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przest. zamęście

Wiktionary


zamazywanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zamazywać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. mazać, zamazywać ndk.

 rzecz. zamazanie n., maź ż.

Wiktionary


zambezi

1. rzeka w Afryce;
2. miasto w Zambii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. rzeka w południowej części Afryki;

Wiktionary

Zambezi (port. Rio Zambeze) – rzeka w południowej części Afryki, przepływająca przez Zambię, Angolę i Mozambik.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W środkowym biegu Zambezi tworzy Wodospady Wiktorii i liczne mniejsze wodospady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zãmˈbɛzʲi, AS: zãmbezʹi

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zambezyjski

Wiktionary


zambezyjski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Zambezi, dotyczący Zambezi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zambezi n.

Wiktionary


zambia

państwo w Afryce (do roku 1964 Rodezja Północna); Republika Zambii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. polit. jedno z państw w Afryce;

Wiktionary

Zambia, oficjalnie Republika Zambii (ang. Republic of Zambia) – państwo śródlądowe w południowej Afryce. Zajmuje powierzchnię 752 618 km², a zamieszkane jest przez 20 799 116 osób (szac. 2024).

Kraj położony jest w większej części na płaskowyżu wznoszącym się 900–1500 m n.p.m. Krajobraz urozmaicony jest przez pasma górskie, ryfty i doliny rzeczne, zwłaszcza we wschodniej części kraju. Ze względu na wzniesienie terenu, pomimo położenia w strefie międzyzwrotnikowej, klimat Zambii jest względnie łagodny. Znaczną część kraju porasta formacja leśna miombo, a na terenach zalewanych podczas pory deszczowej – formacje trawiaste, w tym dambo. Zambia niemal w całości znajduje się w dorzeczu rzeki Zambezi, od której pochodzi jej nazwa.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Stolicą Zambii jest Lusaka.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzãmbʲja, AS: zãmbʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zambijczyk m., Zambijka ż.

 przym. zambijski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Republika Zambii; daw. Rodezja Północna; reg. śl. Zambja.

Wiktionary


zambijczyk

obywatel Zambii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) obywatel Zambii

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zambijczycy w głosowaniu wybierają swojego nowego prezydenta mającego zastąpić Levy'ego Mwanawasę, który zmarł w sierpniu po przebytym udarze mózgu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zãmˈbʲijt͡ʃɨk, AS: zãmbʹii ̯čyk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zambia ż.

:: fż. Zambijka ż.

 przym. zambijski

Wiktionary


zambijka

obywatelka Zambii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) obywatelka Zambii

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zãmˈbʲijka, AS: zãmbʹii ̯ka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zambia ż.

:: fm. Zambijczyk m.

 przym. zambijski

Wiktionary


zambijski

Zambia


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do Zambii, państwa w Afryce

Wiktionary

Patrz:

Zambia

Wymowa:

IPA: zãmˈbʲijsʲci, AS: zãmbʹii ̯sʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zambia ż., Zambijczyk m., Zambijka ż.

Wiktionary


zambo

mieszaniec rasy żółtej i czarnej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) antrop. dziecko pochodzące od rodziców rasy czarnej i żółtej;

Wiktionary

Zambo (hiszp. lobo; również pejoratywnie sambo) – określenie osoby pochodzącej od przodków należących do rasy czarnej i innych ras (szczególnie ludności tubylczej, np. Indian).

Słowo to jest prawdopodobnie pochodzenia afrykańskiego, być może od kongijskiego nzambu – „małpa”. W angielskim określenie sambo uznawane jest za równie lub bardziej obraźliwe niż nigger, wskutek czego w Stanach Zjednoczonych wprowadzano przepisy zakazujące używania go w miejscach publicznych (np. w restauracjach).

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈzãmbɔ, AS: zãmbo

Wiktionary


zambrów

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Polsce;

Wiktionary

Zambrów (wymowa) – miasto w północno-wschodniej Polsce, w województwie podlaskim, nad rzeką Jabłonką, siedziba powiatu zambrowskiego. Zambrów leży na historycznym Mazowszu, na trasie Warszawa – Białystok.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈzãmbruf, AS: zãmbruf

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zambrowianin m., zambrowianka ż.

 przym. zambrowski

Wiktionary


zambrowianin

mieszkaniec Zambrowa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Zambrowa

 (1.2) osoba pochodząca z Zambrowa, urodzona w Zambrowie

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zambrów m.

:: fż. zambrowianka ż.

 przym. zambrowski

Wiktionary


zambrowianka

mieszkanka Zambrowa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Zambrowa

 (1.2) kobieta pochodząca z Zambrowa, urodzona w Zambrowie

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zambrów m.

:: fm. zambrowianin m.

 przym. zambrowski

Wiktionary


zambrowski

Zambrów


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący Zambrowa, związany z Zambrowem

Wiktionary

Patrz:

Zambrów

Powiązane:

 rzecz. Zambrów m., zambrowianin m., zambrowianka ż.

Wiktionary


zambrzyce

Zambrzyce – kolonia wsi Wólka Brzezińska w Polsce, położona w województwie mazowieckim, w powiecie ostrołęckim, w gminie Goworowo.

Dawniej folwark.

Wikipedia


zambrzycki

nazwisko


SJP.pl

Zambrzycki (forma żeńska: Zambrzycka; liczba mnoga: Zambrzyccy) – polskie nazwisko. Na początku lat 90. XX wieku w Polsce nosiły je 1603 osoby, według nowszych, internetowych oparty danych liczba jest 1677.

Wikipedia


zambrzyniec

Zambrzyniec – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie węgrowskim, w gminie Łochów. Ma status sołectwa.

Prywatna wieś szlachecka Zembrzyniec położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie kamienieckim ziemi nurskiej województwa mazowieckiego. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa siedleckiego.

Wierni kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Niepokalanego Poczęcia NMP w Kamionnej.

Wikipedia


zamczysko

1. zgrubienie od: zamek; duży, potężny zamek;
2. teren, na którym niegdyś stał zamek


SJP.pl

  • zamczysko – miejsce, w którym znajdują się pozostałości zamku

Wikipedia


zamech

Zakłady Mechaniczne im. gen. K. Świerczewskiego „Zamech” w Elblągu – przedsiębiorstwo przemysłu ciężkiego funkcjonujące w Elblągu w latach 1948–1990, producent turbin parowych, przekładni zębatych, urządzeń wyposażenia okrętowego, maszyn do obróbki plastycznej metali.

Wikipedia


zamęcik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od zamęt

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To nie zamęt, lecz tylko mały zamęcik.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zamęt m.

Wiktionary


zameczeć

o owcy, kozie: wydać głos


SJP.pl


zameczek

zdrobnienie od: zamek (urządzenie do zamykania)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od zamek

Wiktionary

Miejscowości i ich części w Polsce

Wg TERYT jest ich 9, w tym 6 podstawowych
  • Zameczek – część miasta Chodecz
  • Zameczek – część miasta Wisła
  • Zameczek – wieś w woj. łódzkim, w pow. opoczyńskim, w gminie Opoczno
  • Zameczek – osada w woj. łódzkim, w pow. opoczyńskim, w gminie Opoczno
  • Zameczek – osada w woj. mazowieckim, w pow. radomskim, w gminie Przytyk
  • Zameczek – osada leśna w woj. opolskim, w pow. kluczborskim, w gminie Kluczbork
  • Zameczek – część wsi Gajewo w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. giżyckim, w gminie Giżycko
  • Zameczek – osada w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. olsztyńskim, w gminie Biskupiec
  • Zameczek – kolonia w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. piskim, w gminie Ruciane-Nida

Wikipedia

Wymowa:

IPA: zãˈmɛt͡ʃɛk, AS: zãmeček

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zamkowy mos., zamek m., zamkowisko n., zamczysko n., zamkowiszcze n., zamkownik m., zamecznik m.

 przym. zamkowy, zameczny

Wiktionary


zamejlować

potocznie: wysłać e-maila; zamailować, zae-mailować


SJP.pl


zamek

1. urządzenie do zamykania i otwierania drzwi, walizek, sejfów itp.;
2. suwak, ekler;
3. urządzenie będące elementem broni palnej, służące do zaryglowania komory nabojowej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) archit. bud. budynek warowny;

 (1.2) techn. mechanizm zamykający drzwi, szuflady;

 (1.3) kraw. zapięcie garderoby, zob. zamek błyskawiczny..

 (1.4) wojsk. element składowy broni palnej;

 (1.5) sport. w hokeju: zamknięcie przeciwnika w tercji, gdy drużyna atakująca rozgrywa krążek w tercji przeciwnika nie pozwalając mu wyjść poza niebieską linię

 (1.6) środ. zakład penitencjarny lub jego wydzielona część o zaostrzonym rygorze

Wiktionary

Zamek – zespół elementów warownych i budynków mieszkalnych powiązanych w zamknięty obwód obronny, powstały w ustroju feudalnym jako ośrodek władzy książęcej, siedziba możnowładcy, siedziba rycerza lub placówka militarna. Zasadniczą cechę takiego zespołu stanowi zamknięty obwód obronny, początkowo w postaci wałów lub konstrukcji drewniano-ziemnej, a w następnych okresach murowany.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Hrabia mieszkał w zamku.

 (1.2) Zamek w drzwiach się zaciął.

 (1.2) Który klucz pasuje do tego zamka?

 (1.3) Wolałabym spódnicę z dyskretniejszym zamkiem.

 (1.4) Nie mogłem strzelić, zamek karabinu był zacięty.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzãmɛk, AS: zãmek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zamykanie n., zamknięcie n., zamykacz m., pozamykanie n.

:: zdrobn. zameczek m.

:: zgrub. zamczysko n.

 czas. zamykać ndk., zamknąć dk., pozamykać dk.

 przym. zamkowy, wokółzamkowy, wewnątrzzamkowy, przyzamkowy, zamykany, zamykalny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) warownia, twierdza, forteca

 (1.2) antaba, kłódka, skobel, zasuwa

 (1.3) zamek błyskawiczny, suwak, ekler

Wiktionary


zameldowany

taki, który się gdzieś zameldował na pobyt stały lub czasowy


SJP.pl


zameldowywać

1. zapowiadać czyjeś przybycie;
2. zapisywać kogoś do ksiąg ewidencji ludności lub do książki meldunkowej


SJP.pl


zamelinować

czasownik przechodni dokonany

 (1.1) ukryć się na melinie

 (1.2) gwara. więz. schować

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. melina ż., meliniara ż., meliniarka ż., meliniarstwo n., meliniarz mos., zamelinowanie n.

 przym. meliniarski

 przysł. meliniarsko

Wiktionary


zamenhof

  • Ludwik Zamenhof (1859–1917) – polski lekarz okulista żydowskiego pochodzenia, twórca języka esperanto
  • Klara Zamenhof (1863–1924) – polska esperantystka żydowskiego pochodzenia, żona Ludwika Zamenhofa.
  • Adam Zamenhof (1888–1940) – esperantysta, lekarz okulista i oficer Wojska Polskiego, syn Ludwika Zamenhofa i Klary Zamenhof
  • Zofia Zamenhof (1889–1942) – lekarz pediatra i internista, córka Ludwika Zamenhofa i Klary Zamenhof
  • Lidia Zamenhof (1904–1942) – tłumaczka i pisarka, propagatorka esperanto, córka Ludwika Zamenhofa i Klary Zamenhof
  • (1462) Zamenhof – planetoida
  • Występowanie tekstu hasła z wyrażeniem „Zamenhof” w tytule

Wikipedia


zamerdać

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. merdać)

 (1.1) o psie pomachać ogonem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Psica zamerdała z radości na widok pana.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zamerdanie n., merdnięcie n.

 czas. merdnąć, merdać ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) merdnąć

Wiktionary


zamerdanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) o psie poruszenie ogonem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Aza poprzestała na zamerdaniu ogonem.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. merdać ndk., zamerdać dk.

 rzecz. merdnięcie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) merdnięcie

Wiktionary


zamerykanizować

poddać wpływom amerykańskim, rozszerzyć wpływy amerykańskie, nadać czemuś cechy typowo amerykańskie


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. amerykanizować)

 (1.1) kult. narzucić kulturę amerykańską, przeprowadzić amerykanizację

czasownik zwrotny dokonany zamerykanizować się (ndk. amerykanizować się)

 (2.1) kult. stać się Amerykaninem, nabrać cech amerykańskich

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Amerykanom nie udało się zamerykanizować mieszkańców wyspy.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. amerykanizować ndk.

 rzecz. Amerykanka ż., Amerykaneczka ż., Ameryka ż., amerykańszczyzna ż., amerykanka ż., amerykanizowanie n., amerykanizm mrz., amerykanizacja ż., amerykanistka ż., ameryk mrz., zamerykanizowanie n., amerykaneczka ż.

 przym. amerykanizacyjny, amerykański

Wiktionary


zamerykanizowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) kult. narzucenie kultury amerykańskiej, przeprowadzenie amerykanizacji

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ile lat zajęło przybyszom zamerykanizowanie społeczności wyspy?

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Amerykanka ż., Amerykaneczka ż., Ameryka ż., amerykanka ż., amerykanizowanie n., amerykanizm mrz., amerykanizacja ż., amerykanistka ż., amerykaneczka ż., ameryk mrz., amerykanizować ndk.

 czas. amerykanizować ndk., zamerykanizować dk.

 przym. amerykanizacyjny, amerykański

Wiktionary


zamęście

dawniej: zamążpójście


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) daw. zamążpójście

Wiktionary


zamęt

zakłócenie, zamieszanie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) sytuacja zakłócenia porządku

Wiktionary

Zamęt (niem. Sammtmühle) – osada leśna w Polsce położona w województwie lubuskim, w powiecie świebodzińskim, w gminie Łagów.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zielonogórskiego.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈzãmɛ̃nt, AS: zãmẽnt

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zamęcik mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) bezład, nieład, chaos, dezorganizacja, kakofonia, nieporządek, rozgardiasz, zamieszanie; przest. kweres; pot. bałagan, bigos, dom wariatów, galimatias, kocioł, kociokwik, kołomyja, kołowacizna, kołowanina, kołowrotek, koniec świata, meksyk, mętlik, miszmasz, młyn, obłęd, pomieszanie z poplątaniem, przewalanka, sajgon, sądny dzień, szurum-burum, urwanie głowy

Wiktionary


zamętnica

roślina występująca na plażach, wydmach i w borach wydmowych


SJP.pl

Zamętnica (Zannichellia L.) – rodzaj roślin z rodziny rdestnicowatych, czasem wyłączany w monotypową rodzinę zamętnicowatych (Zannichelliaceae), obejmujący 6 gatunków występujących na całym świecie z wyjątkiem Antarktyki. Gatunkiem rodzimym flory Polski jest zamętnica błotna.

Wikipedia


zamętnicowate

o cechach zamętnicowatych (rodzina roślin)


SJP.pl

Zamętnicowate (Zannichelliaceae Dumort.) – rodzina roślin wyróżniana w niektórych systemach klasyfikacyjnych. Współcześnie raczej zaliczane tu rośliny włączane są do rodziny rdestnicowatych Potamogetonaceae.

Wikipedia


zamętnicowaty

o cechach zamętnicowatych (rodzina roślin)


SJP.pl


zamężna

mający męża


SJP.pl

przymiotnik, rodzaj żeński

 (1.1) (o kobiecie) taka, która ma męża

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zãˈmɛ̃w̃ʒna, AS: zãmũ̯žna

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|wydano.

Wiktionary


zamężność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tych, którzy są zamężni

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zamężny

Wiktionary


zamężny

mający męża


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający / mająca męża

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zãˈmɛ̃w̃ʒnɨ, AS: zãmũ̯žny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. mąż m., niezamężność ż., mężczyzna m., zamężność ż.

 przym. męski

 przysł. męsko, po męsku

Wiktionary


zamglenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) meteorol. obniżona widoczność atmosferyczna w zakresie od 1 do 9 km;

Wiktionary

Zamglenie – zawiesina mikroskopijnych kropelek wody lub zwilżonych cząstek higroskopijnych w powietrzu przy powierzchni ziemi, powodująca obniżenie widzialności (czyli odległości widzenia w kierunku poziomym z wysokości 1,8 m) do 10 km. Jeżeli tego rodzaju zawiesina ogranicza widzialność poniżej 1 km, to mówimy o mgle.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Nad łąką rozprzestrzeniły się nieregularne zamglenia — jakby półprzeźroczyste chmury białego dymu z niewidocznych ognisk.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zãˈmɡlɛ̃ɲɛ, AS: zãmglńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. mgiełka ż., mgła ż., mgławica ż.

 przym. zamglony

Wiktionary


zamgleniec

czerwończyk zamgleniec - motyl z rodziny modraszkowatych


SJP.pl


zamglony

przymiotnik

 (1.1) wypełniony mgłą

 (1.2) przysłonięty mgłą

 (1.3) widziany niewyraźnie, jak przez mgłę

forma czasownika.

 (2.1) imiesłów przymiotnikowy bierny od: zamglić

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zãˈmɡlɔ̃nɨ, AS: zãmglõny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. mgła ż., zamglenie n.

 czas. zamglić

 przym. mgielny, mglisty, mgłowy, przeciwmgłowy

 przysł. mgliście

Wiktionary


zamgławić

rozpylić substancję w postaci mgły


SJP.pl


zamia

roślina z rodziny sagowców; w Polsce hodowana w szklarniach lub jako roślina pokojowa


SJP.pl

Zamia, maczugowiec (Zamia Lehm.) – rodzaj roślin nagonasiennych z rodziny zamiowatych. Obejmuje 79 gatunków. Rośliny te występują na obu kontynentach amerykańskich w strefie międzyzwrotnikowej i w klimacie umiarkowanym ciepłym. Na półkuli północnej sięgają po północny Meksyk oraz Florydę i Georgię w USA, a na południu po Boliwię i Brazylię.

Wikipedia


zamiąchać

potocznie: zamieszać, zamącić


SJP.pl


zamian

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) tylko w wyrażeniu: w zamian

forma rzeczownika.

 (2.1) D. plural|zamiana.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zamiana ż., zamienianie n.

 czas. zamieniać ndk., zamienić dk.

Wiktionary


zamiana

1. zastąpienie kogoś lub czegoś kimś lub czymś innym;
2. przekształcenie się w coś innego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zastąpienie jednej rzeczy lub osoby inną

 (1.2) przejście z jednej postaci w drugą

Wiktionary

  • Zamiana (film 1984)
  • Zamiana (film 2009)
  • Zamiana (film 2011)
  • Zamiana (film 2016)

Wikipedia

Powiązane:

 przysł. zamiennie

 rzecz. zamiennik mrz., zamian m.

 przym. zamienny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wymiana, zastąpienie, zmiana

 (1.2) konwersja, przejście, przekształcenie, przemiana, przeobrażenie, transformacja, zmiana

Wiktionary


zamianka

zdrobnienie od: zamiana


SJP.pl

Zamianka (biał. Заменка, Zamienka; ros. Заменка, Zamienka) – wieś na Białorusi, w obwodzie mińskim, w rejonie stołpeckim, w sielsowiecie Litwa, na obrzeżach Puszczy Nalibockiej.

Wikipedia


zamiar

to, co ktoś planuje zrobić


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chęć zrobienia czegoś; coś, co się zamierza, planowaćanuje

Wiktionary

Zamiar (łac. dolus) – w prawie karnym materialnym element strony podmiotowej przestępstwa; synonim winy umyślnej, tj. świadomego ukierunkowania na osiągnięcie stanu rzeczy określonego w typie czynu zabronionego. W polskim prawie sam zamiar popełnienia przestępstwa nie jest karalny, jednak obecność zamiaru decyduje o uznaniu przestępstwa za umyślne lub nieumyślne (art. 9 k.k.), co może mieć wpływ na wysokość kary.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈzãmʲjar, AS: zãmʹi ̯ar

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zamierzenie n.

 czas. zamierzać ndk.

 przym. zamierzony

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) chęć, intencja, zamierzenie, zamysł

Wiktionary


zamiarowy

zamiar


SJP.pl

Patrz:

zamiar

zamiary

to, co ktoś planuje zrobić


SJP.pl

Zamiary – wieś w Polsce, położona w województwie łódzkim, w powiecie łowickim, w gminie Kiernozia.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa płockiego.

Wikipedia


zamiast

przyimek

 (1.1) słowo wprowadzające zamiennik do słowa lub stanu wspomnianego uprzednio

spójnik

 (2.1) słowo wprowadzające zamiennik do słowa lub stanu wspomnianego uprzednio

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Lud jadł ciastka zamiast chleba.

 (2.1) Zacznij inwestować zamiast marnować pieniądze na podróże!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzãmʲjast, AS: zãmʹi ̯ast

Wiktionary

Powiązane:

 przyim. miast

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) daw. miast, miasto

 (2.1) daw. miast, miasto

Wiktionary


zamiatać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zamieść)

 (1.1) oczyszczać jakąś powierzchnię za pomocą miotły, szczotki lub innego podobnego narzędzia

 (1.2) przen. poruszać czymś, dotykając ziemi

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zãˈmʲjatat͡ɕ, AS: zãmʹi ̯atać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zamiatanie n., miotła ż., miotełka ż., zmiotka ż., zmiotki nmos., zamiatarka ż., zamiatacz m., zamiataczka ż., miotlarz m.

 czas. zmiatać ndk., zmieść dk., wymiatać ndk., wymieść dk., omiatać ndk., omieść dk.

 przym. miotłowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) omiatać, wymiatać

Wiktionary


zamiatacz

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pracownik miejski zajmujący się zamiataniem ulic, targowisk, dworców

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zãˈmʲjatat͡ʃ, AS: zãmʹi ̯atač

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zamiatać, zamieść

 rzecz. zamiataczka ż., zamiatanie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) czyściciel

Wiktionary


zamiataczka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta zajmująca się zamiataniem ulic, targowisk, dworców

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzãmʲjaˈtat͡ʃka, AS: zãmʹi ̯atačka

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zamiatać, zamieść

 rzecz. zamiatacz m., zamiatanie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) czyścicielka

Wiktionary


zamiatanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zamiatać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzãmʲjaˈtãɲɛ, AS: zãmʹi ̯atãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zamiatać, zmiatać

 rzecz. miotełka ż., zamiatacz mos., zamiataczka ż.

Wiktionary


zamiatarka

Zamiatarka – zbudowany na podwoziu samochodu ciężarowego komunalny pojazd specjalny przeznaczony do oczyszczania dróg, ulic, chodników i pasów startowych ze znajdujących się na nich nieczystości (np. pył, liście, drobne odpady komunalne stałe). Zamiatarkami nazywane są również mniejsze konstrukcje od początku zbudowane do tego celu (zamiatarki kompaktowe), przyczepy zamiatające (zamiatarki ciągnione) oraz małe maszyny samojezdne. Pod względem sposobu działania zamiatarki podzielić można na:

  • ssące
  • elewatorowe

Wikipedia


zamiauczeć

miauknąć;
1. o kocie: wydać charakterystyczny głos;
2. potocznie: wydać dźwięk podobny do miauknięcia;
3. potocznie o człowieku: powiedzieć coś prosząco, płaczliwie (zwykle w aspekcie niedokonanym - miauczeć)


SJP.pl


zamieć

śnieżyca, unoszenie tumanów śniegu przez silny wiatr


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) meteorol. śnieg podniesiony z powierzchni ziemi i niesiony przez wiatr;

 (1.2) meteorol. pył podniesiony z powierzchni ziemi i niesiony przez wiatr;

 (1.3) meteorol. piasek podniesiony z powierzchni ziemi i niesiony przez wiatr

forma czasownika.

 (2.1) rozk. 2. os. lp. ter. od: zamieść

Wiktionary

Meteorologia:

  • hydrometeory:
    • zamieć śnieżna
  • litometeory:
    • zamieć pyłowa
    • zamieć piaskowa

Literatura:

  • Zamieć – powieść autorstwa May Grethe Lerum
  • Zamieć – powieść Stefana Żeromskiego
  • Zamieć – powieść autorstwa Kena Folletta
  • Zamieć (Snow Crash) – powieść autorstwa Neala Stephensona
  • Zamieć (Whiteout) – amerykański film z 2009

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈzãmʲjɛ̇t͡ɕ, AS: zãmʹi ̯ėć

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) śnieżyca, zadymka, zawieja, zawierucha, gwara. chujawica, dujawica

Wiktionary


zamiechów

Zamiechów – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie jarosławskim, w gminie Chłopice.

Paweł Gołąbek h. Gryf wziął Zamiechów w dziale po ojcu i dał początek domom Zamiechowskich i Kaszyckich.

Wieś położona w powiecie przemyskim, była własnością Walentego Ligowskiego, została spustoszona w czasie najazdu tatarskiego w 1672 roku. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa przemyskiego.

Wikipedia


zamiedzić

pokryć przedmiot powłoką miedzianą; pomiedziować


SJP.pl


zamiejscowa

pochodzący, przybyły z innej miejscowości; nietutejszy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) urz. mieszkanka innej miejscowości

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. fm. zamiejscowy

 przym. zamiejscowy

Wiktionary


zamiejscowy

pochodzący, przybyły z innej miejscowości; nietutejszy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) urz. pochodzący z innej miejscowości; nietutejszy

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) urz. mieszkaniec innej miejscowości

Wiktionary

Przykłady

 (2.1) Uczelnia nie może zapewnić miejsc w akademiku wszystkim zamiejscowym.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zamiejscowa ż.

Wiktionary


zamieniać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zamienić)

 (1.1) zobacz. zmieniać

 (1.2) zobacz. wymieniać

czasownik zwrotny niedokonany zamieniać się (dk. zamienić się)

 (2.1) zobacz. zmieniać się

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To niemożliwe, żeby facet umiejący zamieniać wodę w wino, miał tylko dwunastu kolegów.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. wymieniać, zmienić

 rzecz. zamienianie n., zamiennik mrz., zamian m.

 przysł. zamiennie

 przym. zamienny

Wiktionary


zamienialność

zamienialny


SJP.pl

Patrz:

zamienialny

zamienialny

dający się zamienić


SJP.pl


zamienianie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zamieniać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zamieniać

 rzecz. zamian m.

Wiktionary


zamienić

czasownik przechodni dokonany (ndk. zamieniać)

 (1.1) dokonany od|zamieniać.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zły czarnoksiężnik zamienił księcia w żabę.

 (1.1) Zakonnik zamienił parę słów ze Szwajcarem stojącym w Spiżowej Bramie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zãˈmʲjɛ̇̃ɲit͡ɕ, AS: zãmʹi ̯ė̃ńić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wymiana ż., zamiennik m., zamian m.

 przysł. zamiennie

 czas. zmienić

 przym. zamienny

Wiktionary


zamienice

Zamienice (niem. Samitz) – wieś w Polsce, położona w województwie dolnośląskim, w powiecie legnickim, w gminie Chojnów.

W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa legnickiego.

Wikipedia


zamienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) toponim, nazwa dwóch wsi w Polsce;

Wiktionary

2 miejscowości w Polsce:

  • Zamienie – wieś w woj. mazowieckim, w pow. mińskim, w gminie Mińsk Mazowiecki
  • Zamienie – wieś w woj. mazowieckim, w pow. piaseczyńskim, w gminie Lesznowola

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Mieszkam w Zamieniu od urodzenia.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zãˈmʲjɛ̇̃ɲɛ, AS: zãmʹi ̯ė̃ńe

Wiktionary


zamiennia

figura stylistyczna powiązana z przenośnią, polegająca na zastąpieniu jakiejś nazwy inną, pozostającą z poprzednią w związku rzeczywistym (np. "czytam Mickiewicza" zamiast "czytam utwory Mickiewicza"); metonimia


SJP.pl

Metonimia (gr. μετωνυμία metōnymía), inaczej zamiennia – zastąpienie nazwy jakiegoś przedmiotu lub zjawiska nazwą innego, pozostającego z nim w uchwytnej zależności. Celem może być zwiększenie wyrazistości wypowiedzi lub nadanie jej skrótowości.

Wikipedia


zamiennie

przysłówek

 (1.1) użyty zamiast czegoś innego

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wyjaśnić należy najpierw dwa wyrazy nowożytne: patrologia i patrystyka, często używane zamiennie, mimo że określają inną treść.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zãˈmʲjɛ̇̃ɲːɛ, AS: zãmʹi ̯ė̃•ńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zamiana ż., zamiennik m., zamienność ż.

 czas. zamieniać, zamienić, pozamieniać

 przym. zamienny

Wiktionary


zamiennik

coś, co zastępuje inną rzecz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) rzecz używana w zastępstwie innej, w pełni ją zastępująca

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W aptece nie było lekarstwa przepisanego przez lekarza, ale pani magister zaproponowała mi dużo tańszy zamiennik o identycznym składzie chemicznym, co lek oryginalny.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zãˈmʲjɛ̇̃ɲːik, AS: zãmʹi ̯ė̃•ńik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zamiana ż.

 czas. zamieniać ndk., zamienić dk.

 przym. zamienny

 przysł. zamiennie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zastępnik, wymiennik, substytut

Wiktionary


zamienny

przymiotnik

 (1.1) nadający się do zamiany

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zamiana ż., zamiennia ż., zamiennik mrz., zamienność ż.

 czas. zamieniać ndk., zamienić dk.

 przysł. zamiennie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wymienny

Wiktionary


zamierać

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. zamrzeć)

 (1.1) tracić życie, żywotność; przestawać funkcjonować

 (1.2) stawać się cichszym

 (1.3) przestawać się ruszać

 (1.4) przestawać być czynnym, obecnym, zauważalnym

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zamieranie n.

 czas. zamrzeć

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) konać, obumierać, umierać, usychać, więdnąć

 (1.2) cichnąć, milknąć

 (1.3) nieruchomieć, sztywnieć

 (1.4) zanikać

Wiktionary


zamieranie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zamierać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zamarcie n.

 czas. zamierać ndk., zamrzeć dk.

 przym. zamarły

Wiktionary


zamierzać

mieć zamiar coś zrobić; planować, zamyślać


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. zamierzyć)

 (1.1) planować coś, mieć intencję coś zrobić

czasownik zwrotny niedokonany zamierzyć się (dk. zamierzyć się)

 (2.1) przygotowywać się do rzutu bądź uderzenia

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zamierzam jutro jechać do Gdańska.

 (1.1) Nie zamierzam się z tobą spierać.

 (2.1) Uderzył się w rękę, gdy zamierzać się do strzału z procy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zãˈmʲjɛʒat͡ɕ, AS: zãmʹi ̯ežać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zamiar m., zamierzenie n., zamierzanie n.

 czas. zamierzyć dk.

 przym. zamierzony

Wiktionary


zamierzanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zamierzać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzãmʲjɛˈʒãɲɛ, AS: zãmʹi ̯ežãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zamierzyć dk., zamierzać ndk.

 rzecz. zamierzenie

 przym. zamierzony

Wiktionary


zamierzchły

bardzo dawny; odległy w czasie; pradawny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) książk. bardzo odległy w czasie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W zamierzchłych czasach Polacy słodzili miodem.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zamierzchłość ż.

 przysł. zamierzchle

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dawny

Wiktionary


zamierzenie

zamiar, koncepcja


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) plan, intencja

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzãmʲjɛˈʒɛ̃ɲɛ, AS: zãmʹi ̯ežńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zamierzyć dk., zamierzać ndk.

 rzecz. zamiar mrz., zamierzanie

 przym. zamierzony

Wiktionary


zamierzony

powziąć zamiar zrobienia czegoś; zaplanować, zamyślić


SJP.pl

przymiotnik odczasownikowy

 (1.1) taki, który jest zgodny z zamiarem

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zamiar mrz., zamierzanie n., zamierzenie n.

 czas. zamierzać ndk., zamierzyć dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) celowy, intencjonalny, rozmyślny, umyślny

Wiktionary


zamierzyć

powziąć zamiar zrobienia czegoś; zaplanować, zamyślić


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. zamierzać)

 (1.1) dokonany od|zamierzać.

czasownik zwrotny dokonany zamierzyć się (ndk. zamierzać się)

 (2.1) dokonany od|zamierzać się.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zãˈmʲjɛʒɨt͡ɕ, AS: zãmʹi ̯ežyć

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zamierzać

 rzecz. zamierzanie n., zamierzenie n.

 przym. zamierzony

Wiktionary


zamieść

miotłą usunąć śmiecie, kurz


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. zamiatać)

 (1.1) dokonany od|zamiatać.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W dzień poprzedzający to „uroczyste” wydarzenie przeprowadziliśmy gruntowne porządki. Wysprzątaliśmy na błysk sale wykładowe, zamietliśmy chodniki i wreszcie sprzątnęliśmy całą baterię.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzãmʲjɛ̇ɕt͡ɕ, AS: zãmʹi ̯ėść

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zamiatacz m., zamiataczka ż., miotła ż., miotełka ż.

Wiktionary


zamieścić

czasownik przechodni dokonany (ndk. zamieszczać)

 (1.1) zob. zamieszczać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zamieszczanie n., zamieszczenie n.

 czas. pomieścić, zamieszczać ndk.

Wiktionary


zamieszanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) poruszenie jakimś narzędziem w celu połączenia składników

 (1.2) zamęt, rozgardiasz; sytuacja, w której panuje chaos

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Całe to zamieszanie było zupełnie niepotrzebne, jak zresztą każde zamieszanie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzãmʲjɛˈʃãɲɛ, AS: zãmʹi ̯ešãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zamieszki nmos., mieszanka ż., mieszanina ż., mieszanie n., mieszadło n.

 czas. mieszać ndk., zamieszać dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) bezład, nieład, chaos, dezorganizacja, kakofonia, nieporządek, rozgardiasz, zamęt; przest. kweres; pot. bałagan, bigos, dom wariatów, galimatias, kocioł, kociokwik, kołomyja, kołowacizna, kołowanina, kołowrotek, koniec świata, meksyk, mętlik, miszmasz, młyn, obłęd, pomieszanie z poplątaniem, przewalanka, sajgon, sądny dzień, szurum-burum, urwanie głowy; gw-pl|Śląsk Cieszyński|sumeryja.

Wiktionary


zamieszczać

czasownik

 (1.1) publikować tekst w prasie, drukować, wpisywać informację w prasie, książce, gazecie, liście

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zamieściłem ten artykuł w poprzednim numerze tygodnika.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zãˈmʲjɛʃt͡ʃat͡ɕ, AS: zãmʹi ̯eščać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zamieszczanie n., zamieszczenie n.

 czas. mieścić ndk., zamieścić dk.

Wiktionary


zamieszczanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zamieszczać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zamieścić, zamieszczać ndk.

Wiktionary


zamieszka

dawniej: zamieszanie, rozgardiasz, tumult; rozruch


SJP.pl


zamieszkać

1. zacząć gdzieś mieszkać, osiedlić się gdzieś;
2. przenośnie o zjawiskach, uczuciach, stanach itp.: pojawić się;
3. dawniej: obrać, zająć coś na mieszkanie, np. zamieszkać jaskinię


SJP.pl

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. zamieszkiwać)

 (1.1) wprowadzić się gdzieś, zacząć gdzieś mieszkać

 (1.2) o uczuciach, zjawiskach itp.: ukazać się, pojawić się

 (1.3) stpol. opuścić, zaniedbać

 (1.4) daw. spóźnić się

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Kiedy ojciec stracił pracę, w domu zamieszkała bieda.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zãˈmʲjɛʃkat͡ɕ, AS: zãmʹi ̯eškać

Wiktionary

Powiązane:

 czas. omieszkać dk., zamieszkiwać ndk., mieszkać ndk.

 rzecz. mieszkanie n., zamieszkanie n., zamieszkiwanie n.

 przym. zamieszkały, zamieszkany, mieszkaniowy, mieszkalny, niezamieszkany

Wiktionary


zamieszkanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) wprowadzenie się gdzieś

 (1.2) miejsce, gdzie się mieszka

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzãmʲjɛˈʃkãɲɛ, AS: zãmʹi ̯eškãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zamieszkać, zamieszkiwać, mieszkać

 rzecz. mieszkanie n., zamieszkiwanie n.

 przym. mieszkaniowy, zamieszkały

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) adres zamieszkania

Wiktionary


zamieszkany

1. zacząć gdzieś mieszkać, osiedlić się gdzieś;
2. przenośnie o zjawiskach, uczuciach, stanach itp.: pojawić się;
3. dawniej: obrać, zająć coś na mieszkanie, np. zamieszkać jaskinię


SJP.pl


zamieszkały

1. zacząć gdzieś mieszkać, osiedlić się gdzieś;
2. przenośnie o zjawiskach, uczuciach, stanach itp.: pojawić się;
3. dawniej: obrać, zająć coś na mieszkanie, np. zamieszkać jaskinię


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który mieszka gdzieś na stałe

 (1.2) taki, w którym ktoś mieszka na stałe, zob. zamieszkany.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jego matką mogła być tylko Adela Krzywosz zamieszkała na ulicy Stalowej.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zamieszkać dk., zamieszkiwać ndk., mieszkać ndk.

 rzecz. zamieszkanie n., mieszkanie n.

Wiktionary


zamieszki

demonstracje, protesty, starcia uliczne będące wyrazem buntu przeciwko władzy lub istniejącej sytuacji; rozruchy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) demonstracje, uliczne manifestacje i starcia wyrażające bunt przeciwko władzy;

forma rzeczownika.

 (2.1) D. lp.; M., B. i W. lm. od: zamieszka

Wiktionary

Zamieszki – spontaniczne, niezorganizowane, zwykle połączone z aktami przemocy fizycznej wystąpienie określonej grupy społecznej, wywołane poczuciem niezadowolenia z istniejącej sytuacji politycznej, ekonomicznej lub społecznej, skierowane przeciw strukturom sprawującym władzę, na mocy obowiązującego prawa.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wypadek samochodowy, jakich wiele na polskich ulicach, wywołuje antycygańskie zamieszki w Mławie. Dlaczego? Bo sprawcą nie był Polak, tylko… Rom.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zãˈmʲjɛʃʲci, AS: zãmʹi ̯ešʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zamieszanie n., daw. zamieszka ż.

Wiktionary


zamieszkiwać

1. zaczynać gdzieś mieszkać, osiedlać się gdzieś;
2. o ludziach: mieszkać gdzieś;
3. o zwierzętach: mieć gdzieś swoje siedlisko


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. zamieszkać)

 (1.1) niedokonany od|zamieszkać.

 (1.2) stpol. ociągać (się), opóźniać, spóźniać (się)

 (1.3) przest. zatrzymać, przetrzymać coś

 (1.5) stpol. zabawić u kogoś; przetrzymać, zabałamucić kogoś; narazić kogoś na spóźnienie

czasownik przechodni niedokonany (dk. brak)

 (2.1) o człowieku: mieszkać gdzieś; o zwierzętach: mieć gdzieś siedlisko, zajmować jakiś teren

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Bóg nigdy wiernym swym nie zamieszkiwał na wspomożenie ich.

 (2.1) Lwy zamieszkiwały niegdyś Afrykę, Azję i Europę, a jeśli uznać lwy amerykańskie za podgatunek Panthera leo – to również Amerykę Północną i Południową. (z Wikipedii)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzãmʲjɛˈʃʲcivat͡ɕ, AS: zãmʹi ̯ešʹḱivać

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zamieszkać, mieszkać, przest. zamięszkiwać, gwara. zamieszkować, omieszkać

 rzecz. zamieszkanie, mieszkanie, mieszkaniec, mieszkanka

 przym. zamieszkały, mieszkaniowy

Wiktionary


zamieszkiwanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zamieszkiwać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zamieszkanie n., mieszkanie n., mieszkaniec m., mieszkanka ż.

:: zdrobn. mieszkanko n.

 czas. zamieszkać dk., mieszkać ndk.

Wiktionary


zamigać

porozumieć się bez słów, stosując ustalone ruchy i układy rąk, dłoni oraz palców, np. zamigać słowo, zamigać zwrot "poproszę kartkę i długopis"


SJP.pl


zamiganie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zamigać.

Wiktionary


zamilczeć

1. przestać mówić, uciszyć się;
2. przestarzałe: przemilczeć coś, nie mówić o czymś, np. zamilczeć prawdę


SJP.pl


zamilknąć

1. przestać mówić, śmiać się, płakać itp.;
2. przestać być słyszalnym;
3. przestać pisać, publikować lub występować publicznie


SJP.pl

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. zamilkać, milknąć)

 (1.1) przestać odzywać się; zaprzestać mówienia; nie wydawać już żadnych dźwięków

 (1.2) przestać być słyszalnym

 (1.3) pot. przestać wypowiadać się lub pokazywać się publicznie

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zamilknięcie n., milczenie n.

 czas. milczeć, przemilczeć, milknąć

Wiktionary


zamilkły

1. przestać mówić, śmiać się, płakać itp.;
2. przestać być słyszalnym;
3. przestać pisać, publikować lub występować publicznie


SJP.pl


zaminiować

pokryć minią - antykorozyjną, czerwoną farbą na bazie tlenku ołowiu; pominiować


SJP.pl


zaminować

założyć gdzieś ładunki wybuchowe


SJP.pl


zaminowo

Zaminowo (dawn. Zamianowo) – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie siemiatyckim, w gminie Dziadkowice.

Wierni kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Dołubowie.

Wikipedia


zaminowywać

podkładać ładunki wybuchowe; minować


SJP.pl


zaminusować

1. dać wiele minusów;
2. zachować się w sposób odebrany negatywnie


SJP.pl


zamiokulkas

zamiokulkas zamiolistny - roślina doniczkowa pochodząca z Afryki


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) bot. nazwa systematyczna|Zamioculcas|ref=tak., monotypowy rodzaj roślin z rodziny obrazkowatych (nazwa systematyczna|Araceae|ref=tak.);

 (1.2) bot. roślina z rodzaju zamiokulkasów (1.1)

Wiktionary

Wikipedia


zamiolistny

zamiokulkas zamiolistny - roślina doniczkowa pochodząca z Afryki


SJP.pl


zamitrężać

dawniej:
1. zatracać, marnować na próżno;
2. doprowadzać do ruiny, zaprzepaszczać coś


SJP.pl


zamiłowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) znajdowanie dużej przyjemności w zajmowaniu się czymś, interesowaniu się czymś

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzãmʲiwɔˈvãɲɛ, AS: zãmʹiu̯ovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. miłować

 rzecz. miłowanie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pasja, hobby, konik, upodobanie, uwielbienie, powołanie, pęd, żywioł

Wiktionary


zamknąć

czasownik przechodni dokonany (ndk. zamykać)

 (1.1) sprawić, że coś przestaje być otwarte, np. okno

 (1.2) zabezpieczyć coś przed otwarciem, np. przez przekręcenie klucza w zamku

 (1.3) aresztować

 (1.4) skończyć działanie firmy/urzędu

 (1.5) znaleźć się na końcu, np. listy, kolejki

 (1.6) inform. zakończyć działanie (programu, komputera…)

czasownik zwrotny dokonany zamknąć się (ndk. zamykać się)

 (2.1) np. o oknie, drzwiach: zostać zamkniętym (1.1), zatrzasnąć się

 (2.2) przen. ukryć swoje uczucia, myśli

czasownik zwrotny dokonany zamknąć się (ndk. brak)

 (3.1) pot. posp. przestać mówić, być cicho, uciszyć się

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Robercie, zamknij okno, bo jest zimno na dworze.

 (1.2) Czy zamknąłeś drzwi na oba zamki, wychodząc z domu?

 (1.3) Policjanci zamknęli handlarzy narkotyków.

 (1.4) Dziś muzeum zamknięto o 17:00.

 (1.5) Listę zakupów zamknęła puszka sardynek.

 (2.1) Drzwi zamknęły się z głuchym trzaskiem.

 (2.2) Po ostatnim niepowodzeniu zamknął się i nie rozmawia z nikim.

 (3.1) Zamknij się wreszcie! Już nie mogę słuchać twojego gadania!

 (3.1) Niech on się zamknie, bo mu palnę!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzãmknɔ̃ɲt͡ɕ, AS: zãmknõńć

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zamykać ndk.

 rzecz. zamknięcie n., zamykanie n., zamek m., zamkowy mos., zamykacz m.

 przym. zamknięty, zamkowy

Wiktionary


zamknięcie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zamknąć.

 (1.2) urządzenie do zamykania czegoś

 (1.3) zamknięte miejsce

 (1.4) zamknięcie się: grub. umilknięcie

 (1.5) zamknięcie się w: zawarcie treści w określonych ramach

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zãˈmʲcɲɛ̇̃ɲt͡ɕɛ, AS: zãmʹḱńė̃ńće

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zamknąć dk., zamykać ndk.

 przym. zamknięty

 rzecz. zamek mrz.

Wiktionary


zamknięty

forma czasownika.

 (1.1) ims. przymiotnikowy bierny od: zamknąć

przymiotnik

 (2.1) ograniczony w przestrzeni

 (2.2) bez dostępu, odizolowany

 (2.3) nieujawniający swoich odczuć

 (2.4) trwający przy swoich poglądach

 (2.5) ograniczony do zaproszonych osób

 (2.6) o drzwiach, bramie, furtce, oknie, zaworze: blokujący przejście, przepływ

 (2.7) o książce, zeszycie, scyzoryku, nożu: złożony

 (2.8) o krzywej, łamanej: stanowiący pętlę

 (2.9) nieczynny

Wiktionary

Przykłady

 (2.1) Ten wybieg jest zamknięty, więc zwierzęta nie uciekną.

 (2.2) Stadion jest zamknięty dla kibiców.

 (2.3) Nie bądź taka zamknięta w sobie i powiedz co o tym myślisz.

 (2.4) Ależ ty jesteś zamknięty na nowe trendy.

 (2.5) To jest impreza zamknięta, nie wejdziesz!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zãˈmʲcɲɛ̃ntɨ, AS: zãmʹḱńnty

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zamknięcie

 czas. zamknąć/zamykać, zamknąć się

Wiktionary

Synonimy:

 (2.2) nieotwarty

 (2.4) niereformowalny

 (2.6) gw-pl|Górny Śląsk|zawrzyty.

Wiktionary


zamkowy

przymiotnik od: zamek


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z zamkiem (budowlą)

 (1.2) związany z zamkiem (urządzeniem do zamykania)

 (1.3) znajdujący się w zamku

 (1.4) prowadzący do zamku

 (1.5) o mieście: zawierający zamek

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) daw. mieszkaniec zamku

Wiktionary

Przykłady

 (1.5) Panno święta, co Jasnej bronisz Częstochowy / I w Ostrej świecisz Bramie! Ty, co gród zamkowy / Nowogródzki ochraniasz z jego wiernym ludem!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zãˈmkɔvɨ, AS: zãmkovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zamek mrz., zameczek mrz., zamkowisko n., zamczysko n., zamkowiszcze n., zamkownik m., zamecznik m., podzamcze n.

 przym. zameczny

 przysł. zamkowo

 czas. zamykać ndk., zamknąć dk.

Wiktionary


zamocować

czasownik przechodni dokonany (ndk. zamocowywać)

 (1.1) przyczepić mocno coś do czegoś

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zamocowanie n., moc ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przytwierdzić

Wiktionary


zamocowywać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zamocować)

 (1.1) mocno przyczepiać coś, zwykle na stałe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zamocowywanie n.

Wiktionary


zamocowywanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zamocowywać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. niezamocowywanie n.

 czas. zamocowywać ndk.

Wiktionary


zamoczyć

zwilżyć poprzez umieszczenie w wodzie


SJP.pl


zamojski

Zamość, Zamojskie (Zamojszczyzna)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Zamościem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na zamojskim rynku znajduje się piękny, renesansowy ratusz.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zãˈmɔjsʲci, AS: zãmoi ̯sʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zamojskie n., Zamość m., Zamojszczyzna ż., zamościanin m., zamościanka ż.

Wiktionary


zamojskie

Zamość, Zamojskie (Zamojszczyzna)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) geogr. hist. region w południowej części województwa lubelskiego, obejmujący okolice Zamościa

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Kobiety w Zamojskiem i Krasnystawskiem nosiły parcianki wcięte w pasie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zamojszczyzna ż., Zamość mrz., zamościanin mos., zamościanka ż.

 przym. zamojski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Zamojszczyzna

Wiktionary


zamojszczyzna

region zamojski; Zamojskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. hist. region w południowej części województwa lubelskiego, obejmujący okolice Zamościa;

Wiktionary

Zamojszczyzna – region geograficzny w południowo-wschodniej Polsce, w południowej części województwa lubelskiego, w okolicach Zamościa.

Nie jest to region w pełni jednolity pod względem etnicznym, historycznym czy fizjograficznym, ale odnoszący się do okolic Zamościa. Według regionalizacji historycznej Polski Normana Daviesa zajmuje tereny na pograniczu dwóch krain historycznych: większość w obrębie Rusi Czerwonej od wschodu i mniejsza część od zachodu na terenie Małopolski (a ściślej Lubelszczyzny).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Największe dotacje dostanie chyba Zamojszczyzna.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzãmɔjˈʃt͡ʃɨzna, AS: zãmoi ̯ščyzna

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zamość mrz., Zamojskie n., zamościanin mos., zamościanka ż.

 przym. zamojski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Zamojskie

Wiktionary


zamoknięty

taki, który zamókł; zamokły


SJP.pl


zamokrzyca

Zamokrzyca (Leersia Sw.) – rodzaj roślin z rodziny wiechlinowatych. Należy do niego 18 gatunków. Zasięg rodzaju obejmuje wszystkie kontynenty w strefie międzyzwrotnikowej i strefach umiarkowanych obu półkul. Brak tych roślin na terenach pustynnych (np. w południowo-zachodniej i środkowej Azji, w środkowo-południowej Australii) oraz okołobiegunowych. W Europie i w Polsce rośnie jeden gatunek – zamokrzyca ryżowa L. oryzoides. Są to rośliny siedlisk wodnych i bagiennych.

Wikipedia


zamokły

taki, który zamókł; zamoknięty


SJP.pl


zamontować

czasownik przechodni dokonany (ndk. zamontowywać)

 (1.1) dokonany od|zamontowywać.

czasownik zwrotny dokonany zamontować się (ndk. zamontowywać się)

 (2.1) dokonany od|zamontowywać się.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. montować, zamontowywać ndk.

 rzecz. monter mos., zamontowanie n., zamontowywanie n., montaż mrz., montownia ż.

Wiktionary


zamora

nazwisko


SJP.pl

Geografia:

  • Zamora – miasto w Hiszpanii
  • Zamora – miasto w Ekwadorze
  • Zamora – kanton w Ekwadorze
  • Zamora – miasto w Meksyku
  • Zamora – prowincja w Hiszpanii
  • Zamora – rzeka w południowym Ekwadorze

Wikipedia


zamordować

czasownik przechodni dokonany (ndk. mordować)

 (1.1) pozbawić kogoś życia, zwłaszcza w okrutny sposób

 (1.2) przen. zniweczyć coś, pozbawić się czegoś

czasownik zwrotny dokonany zamordować się (ndk. zamordowywać się)

 (2.1) pot. zamęczyć, wyniszczyć siebie pracą ponad siły

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Mój syn został zamordowany przez jego ludzi.

 (2.1) Ty się zamordujesz w tej pracy.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. morderstwo n., mord m., morderca m., morderczyni ż., mordowanie n., zamordowanie n., wymordowanie n., pomordowanie n.

 czas. mordować ndk., wymordować dk., pomordować dk.

 przym. morderczy

 przysł. morderczo

Wiktionary


zamordowana

kobieta zamordowana


SJP.pl


zamordowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) okrutne zabicie kogoś

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. mordowanie n., wymordowanie n., morderstwo n., mord m., morderca m., morderczyni ż., pomordowanie n.

 czas. pomordować, mordować ndk., zamordować dk., wymordować dk.

 przym. morderczy

 przysł. morderczo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zabicie, uśmiercenie; pot. ukatrupienie

Wiktionary


zamordowany

osoba zamordowana


SJP.pl


zamordysta

tyran, satrapa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mężczyzna stosujący rządy silnej ręki

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zamordyzm mrz.

Wiktionary


zamordystka

zamordysta


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta stosująca rządy silnej ręki

Wiktionary

Patrz:

zamordysta

Powiązane:

 rzecz. zamordyzm mrz.

Wiktionary


zamordystyczny

o sposobie sprawowania rządów: bezwzględny, brutalny; absolutystyczny, dyktatorski


SJP.pl


zamordyzm

potocznie: stosowanie wobec kogoś brutalnego rygoru


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) pot. rządy silnej ręki i postawa skrajnego rygoryzmu wobec innych

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zamordysta m., zamordystka ż.

 przym. zamordystyczny

 przysł. zamordystycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) autokracja, autokratyzm, absolutyzm, despotyzm, despotia, dyktatura, tyrania

Wiktionary


zamorek

regionalnie: jajo, w którym zamarł zarodek


SJP.pl


zamorski

nazwisko


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który znajduje się lub pochodzi z terenów leżących za morzem

Wiktionary

  • Jan W. Zamorski (ur. 1949) - geolog i żeglarz
  • Kordian Józef Zamorski (1880-1983) – generał
  • Krzysztof Zamorski (historyk) (ur. 1952) – historyk
  • Krzysztof Zamorski (muzyk) (ur. 1934) – muzyk
  • Zbigniew Zamorski (fl. ca 1925–1932) – tłumacz

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zanim Kartagińczycy sięgnęli po zdobycze zamorskie, opanowali zaplecze rolnicze w Afryce.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zãˈmɔrsʲci, AS: zãmorsʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. morze n., pomorski mrz.

 przym. morski, nadmorski, podmorski, pomorski

Wiktionary


zamorze

nazwisko


SJP.pl

Zamorze – wieś w Polsce, położona w województwie wielkopolskim, w powiecie szamotulskim, w gminie Pniewy.

W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa poznańskiego.

Wieś szlachecka położona była w 1580 roku w powiecie poznańskim województwa poznańskiego.

Wikipedia


zamość

miasto w Polsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. miasto w Polsce, w południowej części województwa lubelskiego;

 (1.2) geogr. toponim, nazwa kilkunastu miejscowości i dzielnic w Polsce

Wiktionary

Zamość (łac. Zamoscia) – miasto na prawach powiatu w Polsce w południowej części województwa lubelskiego, siedziba władz powiatu zamojskiego i gminy wiejskiej Zamość. Jest jednym z większych ośrodków kulturalnych, edukacyjnych i turystycznych województwa, a zwłaszcza Zamojszczyzny. Za sprawą unikatowego zespołu architektoniczno-urbanistycznego Starego Miasta bywa nazywany „perłą renesansu”, „miastem arkad” i „Padwą północy”. Pod względem powierzchni plasuje się na 10. miejscu w województwie. W 1992 r. zamojskie Stare Miasto zostało wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Powiedziała Dariuszowi o wypadkach w Zamościu i Zielonej Górze.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzãmɔɕt͡ɕ, AS: zãmość

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zamojskie n., Zamojszczyzna ż., zamościanin m., zamościanka ż., Zamoście n.

 przym. zamojski, podzamojski, zamościański

Wiktionary


zamościanin

mieszkaniec Zamościa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Zamościa

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zamościanin został oszukany przez fałszywego wnuczka.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzãmɔɕˈt͡ɕä̃ɲĩn, AS: zãmośćä̃ńĩn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zamość m., Zamojszczyzna ż.

:: fż. zamościanka ż.

 przym. zamojski

Wiktionary


zamościanka

mieszkanka Zamościa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Zamościa

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Drogie zamościanki! Jeszcze tylko do końca tygodnia zapraszamy panie na bezpłatne badania cytologiczne i mammografię.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzãmɔɕˈt͡ɕãnka, AS: zãmośćãnka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zamość m., Zamojszczyzna ż.

:: fm. zamościanin m.

 przym. zamojski

Wiktionary


zamotyczać

dawniej: zakopywać motyką


SJP.pl


zamówić

czasownik przechodni dokonany (ndk. zamawiać)

 (1.1) zlecić sprowadzenie przedmiotu, wykonanie usługi, rezerwację miejsca itp.

 (1.2) wykonać praktyki magiczne w celu uleczenia kogoś, czegoś lub zdjęcia z kogoś, czegoś uroku; zakląć chorobę lub urok słowami

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Miałam pustą lodówkę, więc na obiad zamówiłam pizzę przez Internet.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zãˈmuvʲit͡ɕ, AS: zãmuvʹić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zamówienie n., zamawianie n., zamawiający m., zamawiacz m.

 czas. zamawiać ndk., mówić ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) odczynić

Wiktionary


zamówienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zamówić.

 (1.2) ustne lub pisemne polecenie dostarczenia lub wykonania czegoś

 (1.3) to, co zostało zamówione

 (1.4) druk, formularz z listą zamówionych towarów lub usług

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Zadzwoniłam i poprosiłam o anulowanie zamówienia.

 (1.2) Złożymy zamówienie na dwadzieścia ton papieru.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzãmuˈvʲjɛ̇̃ɲɛ, AS: zãmuvʹi ̯ė̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zamawianie n., zamawiacz m.

 czas. zamówić, zamawiać

 przym. zamówieniowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) zlecenie, obstalowanie, dyspozycja, polecenie

Wiktionary


zamówieniowy

przymiotnik od: zamówienie


SJP.pl


zamoyski

[czytaj: zamojski] nazwisko, m.in. Andrzej Zamoyski (1800-1874) - działacz polityczny i gospodarczy


SJP.pl

postacie fikcyjne:

  • Adam Zamoyski – postać literacka autorstwa Jacka Dukaja

osoby noszące nazwisko Zamoyski:

  • Adam Zamoyski (ur. 1949) – historyk
  • Andrzej Zamoyski (ujednoznacznienie)
  • August Zamoyski (1893-1970) – rzeźbiarz
  • Jan Zamoyski (ujednoznacznienie)
  • Jerzy Zamoyski (zm. 1621) – biskup
  • Konstanty Zamoyski (1846-1923) – ordynat
  • Marcin Zamoyski (ur. 1947) – prezydent Zamościa
  • Marcin Zamoyski (1637-1689) – podskarbi
  • Maurycy Zamoyski (1871-1939) – polityk
  • Michał Zamoyski (ujednoznacznienie)
  • Paweł Zamoyski (1922-1985) – hrabia
  • Stanisław Zamoyski (ujednoznacznienie)
  • Stefan Adam Zamoyski (1904-1976) – ziemianin
  • Stefan Zamoyski (1837–1899) – naczelnik
  • Tomasz Zamoyski (ujednoznacznienie)
  • Władysław Zamoyski (ujednoznacznienie)
  • Zdzisław Jan Zamoyski (1591-1670) – podstoli

Wikipedia


zamózgowie

Rdzeń przedłużony (łac. medulla oblongata) – część mózgowia (dokładniej tyłomózgowia), łącząca rdzeń kręgowy z mostem. Ma kształt ściętego stożka. Skupione są w nim ośrodki nerwowe odpowiedzialne za funkcje odruchowe (mimowolne): ośrodek oddechowy, ośrodek ruchowy, ośrodek naczynioruchowy, ośrodek sercowy, ośrodek ssania, ośrodek żucia, ośrodek połykania, a także ośrodki odpowiedzialne za: wymioty, kichanie, kaszel, ziewanie, wydzielanie potu.

Wikipedia


zamożniej

stopień wyższy od przysłówka: zamożnie


SJP.pl


zamożniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: zamożny; bardziej zamożny


SJP.pl


zamożność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) posiadanie dużego majątku, życie w dostatku; bogactwo

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zãˈmɔʒnɔɕt͡ɕ, AS: zãmožność

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. możny m.

 przym. zamożny, możny, zamożysty

 przysł. zamożnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) majętność, bogactwo

Wiktionary


zamożny

dysponujący dużym majątkiem; bogaty, majętny


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) dysponujący dużym majątkiem

 (1.2) przest. obfitujący w dużą ilość czegoś

 (1.3) daw. mający władzę; potężny, możny

w użyciu rzeczownikowym

 (2.1) rzad. ktoś, kto jest zamożny (1.1-3)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zãˈmɔʒnɨ, AS: zãmožny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zamożność ż., możny mos.

 przym. możny, zamożysty

 przysł. zamożnie, możnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) bogaty, dobrze sytuowany, dostatni, majętny, zasobny; pot. dziany, nadziany, forsiasty, przy forsie

 (1.2) zasobny, obfity

Wiktionary


zamożysty

przymiotnik

 (1.1) daw. zamożny, bogaty, majętny

 (1.2) daw. możny, potężny, przemagający

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Lud zawsze hołduje bogatym i zamożystym.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. możność ż., możny m., zamożenie m., zamożność ż.

 przym. możny, zamożny

 przysł. zamożnie

Wiktionary


zampolit

zastępca przywódcy do spraw politycznych w wojsku radzieckim; politruk


SJP.pl


zamrażać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zamrozić)

 (1.1) znacznie schładzać coś, doprowadzając do stopniowego zamarznięcia

 (1.2) ekon. wstrzymywać realizację, użytkowanie, sprzedaż czegoś

czasownik zwrotny niedokonany zamrażać się (dk. zamrozić się)

 (2.1) być zamrażanym (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. mrozik mrz., mrozek mrz., zamrażalnia ż., zamrażalnik mrz., zamrażanie n., zamrażarka ż., zamrożenie n., mrożonka ż.

 przysł. mroźno

 przym. mrozowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) chłodzić, mrozić

 (2.1) chłodzić się, mrozić się

Wiktionary


zamrażacz

1. sprej do schładzania kontuzjowanej części ciała;
2. preparat chemiczny do zamrażania, używany m.in. w celu luzowania śrub i wyszukiwania usterek w podzespołach


SJP.pl


zamrażalka

urządzenie elektryczne służące do zamrażania nietrwałych artykułów spożywczych oraz przechowywania ich w ujemnej temperaturze; zamrażarka, zamrażalnik


SJP.pl


zamrażalnia

pomieszczenie umożliwiające zamrażanie artykułów spożywczych i przechowywanie ich w niskiej temperaturze; zamrażarnia, zamarzalnia


SJP.pl


zamrażalnictwo

dział chłodnictwa zajmujący się procesami i techniką zamrażania produktów spożywczych


SJP.pl


zamrażalnik

1. urządzenie elektryczne służące do zamrażania nietrwałych artykułów spożywczych oraz przechowywania ich w ujemnej temperaturze; zamrażalka, zamrażarka;
2. komora w lodówce służąca do szybkiego zamrażania


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) część lodówki lub samodzielne urządzenie, w którym produkty ulegają zamrożeniu

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zamrażać ndk., zamrozić dk.

Wiktionary


zamrażanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zamrażać.

Wiktionary

Zamrażanie produktów żywnościowych – jedna z najkorzystniejszych pod względem biologicznym form utrwalania żywności. Pozwala w maksymalnym stopniu zachować odżywcze, dietetyczne i organoleptyczne walory świeżych produktów. Proces ten polega na szybkim doprowadzeniu produktu do temperatury ok. -30 °C, po czym następuje przechowywanie w komorach chłodniczych, w temp. ok. -20 °C. Zamrażaniu poddaje się mięso, ryby, jaja, masło, owoce i warzywa (mrożonki).

Wikipedia

Powiązane:

 przysł. mroźno

 rzecz. mrozik mrz., mrozek mrz., mrożonka ż., zamrażarka ż.

 czas. zamrażać

 przym. mrozowy

Wiktionary


zamrażarka

1. urządzenie elektryczne do zamrażania nietrwałych artykułów spożywczych oraz przechowywania ich w ujemnej temperaturze; zamrażalka, zamrażalnik;
2. potocznie: wstrzymanie wszelkich działań w jakiejś sprawie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) urządzenie do zamrażania produktów spożywczych

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Moja mama kupiła wczoraj nową zamrażarkę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzãmraˈʒarka, AS: zãmražarka

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zamrażać

 rzecz. zamrażanie

Wiktionary


zamrażarnia

pomieszczenie umożliwiające zamrażanie artykułów spożywczych i przechowywanie ich w niskiej temperaturze; zamrażalnia, zamarzalnia


SJP.pl


zamroczenie

Zespół zamroczeniowy (łac. obnubilatio, ang. obtundation, in. zamroczenie, stan pomroczny) – zespół zaburzeń świadomości o nagłym początku, trwający od kilku minut do kilku tygodni, który charakteryzuje ograniczenie kontaktu o różnym nasileniu, brak orientacji autopsychicznej i allopsychicznej, nieprawidłowe i niemożliwe do przewidzenia reakcje oraz emocje.

Wikipedia


zamroczyć

czasownik przechodni dokonany (ndk. zamraczać)

 (1.1) wywołać stan dezorientacji lub przytłumienia świadomości, np. poprzez silne emocje lub alkohol

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Mocne światło zamroczyło mnie na chwilę.

 (1.1) Opary chemikaliów zamroczyły wszystkich w laboratorium.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zãˈmrɔt͡ʃɨt͡ɕ, AS: zãmročyć

Wiktionary

Powiązane:

 przym. mroczny

 rzecz. mrok mrz., zamroczenie n.

Wiktionary


zamrowiony

taki, który pokrył się wielką liczbą czegoś; zarojony


SJP.pl


zamróz

osad lodowy


SJP.pl

Zamróz, wietrzenie mrozowe, dezintegracja mrozowa, gelifrakcja, geliwacja, kongelacja – rodzaj wietrzenia fizycznego, polegający na rozsadzaniu lub rozkruszaniu skał w wyniku działania ciśnienia wytworzonego przez wielokrotnie zamarzającą i rozmarzającą wodę znajdującą się w szczelinach, porach skał.

Wikipedia


zamrożenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zamrozić.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zamrażać, zamrozić

 rzecz. mrozek mrz., mrozik mrz.

 przym. mrozowy

Wiktionary


zamrozić

czasownik przechodni dokonany (ndk. zamrażać)

 (1.1) obniżyć temperaturę, powodując zamarznięcie czegoś; silnie schłodzić

 (1.2) zaprzestać użytkowania

czasownik zwrotny dokonany zamrozić się (ndk. zamrażać się)

 (2.1) zostać zamrożonym

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zamrażalnik mrz., mrozik mrz., mrozek mrz., mróz mrz., zamrożenie n., mrożonka ż.

 przysł. mroźno

 przym. mrozowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) schłodzić

 (1.2) unieruchomić

Wiktionary


zamrożony

bardzo mocno schłodzony; mrożony


SJP.pl


zamrzeć

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. zamierać)

 (1.1) dokonany od|zamierać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzãmʒɛt͡ɕ, AS: zãmžeć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zamieranie n., zamarcie n.

 czas. zamierać ndk.

 przym. zamarły

Wiktionary


zamrzenica

Zamrzenica – (niem. Sommersin) osada leśna w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie tucholskim, w gminie Lubiewo nad wschodnim brzegiem zbiornika Koronowskiego. Miejscowość wchodzi w skład sołectwa Minikowo.

Od 1950 (także w latach 1975–1998) miejscowość administracyjnie należała do województwa bydgoskiego.

Wikipedia


zamsz

wyprawiona, miękka skóra z delikatnym meszkiem


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) rzem. rodzaj miękkiej w dotyku, nasiąkliwej skóry z delikatnym meszkiem (często owczej lub jeleniej);

 (1.2) włók. tkanina o lekko mechatej powierzchni, produkowana z mieszanki wełny

Wiktionary

Zamsz (z niem. Sämisch) – wyprawiona skóra zwierzęca nieposiadająca części licowej, miękka, ciągliwa, chłonna, o krótkim włóknie koloru naturalnego, żółtokremowego lub sztucznie barwiona.

Skóra może pochodzić z takich zwierząt jak: sarny, łosie, jelenie, owce, renifery lub kozy. Garbowanie zamszu odbywa się metodą tłuszczową. Najczęściej stosuje się go do wyrobu rękawiczek, bandaży, ścierek do szkła optycznego, obuwia lub wierzchniej odzieży. W grupie naturalnych zamszów najpopularniejsza jest ircha, czyli wyprawiona cienka skóra, najczęściej owcza.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: zãmʃ, AS: zãmš

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zamszowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) dewetyna, dywetyna

Wiktionary


zamszak

potocznie: but zamszowy


SJP.pl


zamszaki

potocznie: but zamszowy


SJP.pl


zamszopodobny

mający niektóre właściwości zamszu; przypominający zamsz


SJP.pl


zamszować

poddawać tkaninę obróbce w celu pokrycia jej drobnym meszkiem; flokować


SJP.pl


zamszowarka

maszyna do pokrywania powierzchni tkanin warstwą ciętych włókien; flokowarka


SJP.pl


zamszowaty

przypominający zamsz, imitujący zamsz


SJP.pl


zamszownictwo

1. dział przemysłu skórzanego zajmujący się wyrobem zamszu;
2. handel zamszem


SJP.pl


zamszowość

1. cecha czegoś wykonanego z zamszu;
2. cecha czegoś o miękkiej powierzchni pokrytej meszkiem;
3. cecha czegoś o łagodnym i delikatnym zapachu


SJP.pl


zamszowy

1. zamsz;
2. pokryty meszkiem


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) wykonany z zamszu

przymiotnik jakościowy

 (2.1) przen. gładki, miękki, delikatny

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Halina przyszła w zamszowej garsonce.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zamsz mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|zamtowy.

Wiktionary


zamszyć

1. obłożyć, pokryć, zatkać coś mchem, watą, trocinami itp.;
2. uczynić coś mechatym, kosmatym;
3. pozwolić zarosnąć mchem; o mchu: zarosnąć coś (np. łąkę)


SJP.pl


zamszyca

bylina z rodziny toinowatych, o pięcioramiennych kwiatach wydzielających zapach padliny; stapelia, brudnota


SJP.pl


zamtowy

przymiotnik jakościowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. aksamitny, zamszowy

Wiktionary


zamtuz

przestarzale: dom publiczny; lupanar


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) przest. dom publiczny

Wiktionary

Dom publiczny, dom rozpusty, dom schadzek (wulg. burdel, daw. zamtuz, lupanar) – budynek służący jako miejsce świadczenia płatnych usług seksualnych. Eufemistyczne określenia to salon masażu, agencja towarzyska.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Był częstym bywalcem zamtuza.

 (1.1) W zamtuzie zaraził się francą.

 (1.1) Prostytutki zaciągały przechodzących kleryków do zamtuzów niemal siłą (…)

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) lupanar, burdel, dom publiczny

Wiktionary


zamtuzik

zdrobnienie od: zamtuz


SJP.pl


zamtuzowy

przymiotnik od: zamtuz


SJP.pl


zamulać

1. pokrywać mułem, czynić mulistym; mulić, zmulać;
2. potocznie: o pokarmach: wywoływać problemy z trawieniem; zmulać;
3. potocznie: omamiać kogoś lub utrudnić zrozumienie czegoś; zmulać;
4. slangowo:
a) przynudzać;
b) być zmęczonym, śpiącym;
5. zamulać się - stawać się zamulonym


SJP.pl


zamulacz

1. młodzieżowo:
a) osoba zanudzająca otoczenie; nudziarz;
b) pokarm osadzający się w przewodzie pokarmowym i opóźniający trawienie;
c) coś wywołującego otępienie, zmęczenie lub smutek; zmulacz;
2. w górnictwie: osoba zatrudniona przy zamulaniu wyrobisk; zmulacz


SJP.pl


zamulaczka

zamulacz


SJP.pl

Patrz:

zamulacz

zamulić

zmulić;
1. pokryć mułem, uczynić mulistym;
2. potocznie: o pokarmach: wywołać problemy z trawieniem;
3. potocznie: omamić kogoś lub utrudnić zrozumienie czegoś;
4. zamulić się - stać się zamulonym


SJP.pl


zamulisko

teren zamulony, mulisty


SJP.pl


zamurowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zamurować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zamurować dk.

 rzecz. murarstwo n., murek mrz., mur mrz.

Wiktionary


zamuła

potocznie:
1. coś nudnego, zamulającego; nudy;
2. powolność, apatyczność; zamułka


SJP.pl


zamułka

1. piasek zmieszany z wodą służący do wypełniania pustych wyrobisk górniczych;
2. potocznie: powolność, apatyczność; zamuła


SJP.pl


zamułkowy

przymiotnik od: zamułka


SJP.pl


zamykać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zamknąć)

 (1.1) zob. zamknąć. (np. okno)

 (1.2) zob. zamknąć. (np. kluczem)

 (1.3) zob. zamknąć. (aresztować)

 (1.4) zob. zamknąć. (kończyć działanie)

 (1.5) zob. zamknąć. (listę, kolejkę)

czasownik zwrotny niedokonany zamykać się (dk. zamknąć się)

 (2.1) dosł. zob. zamknąć się. (np. o oknie)

 (2.2) przen. zob. zamknąć się. (ukrywać uczucia)

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Robercie, zamykaj okna, jak wychodzisz z domu.

 (1.2) Gdy wychodzę z domu, zawsze zamykam drzwi na trzy zamki, bo boję się włamywaczy.

 (1.3) Policjanci zamykają codziennie drobnych pijaczków.

 (1.4) Muzeum zamykamy o 17:00.

 (1.5) Pochód zamykał mały chłopiec z lizakiem

 (1.5) Listę zakupów zamyka pięć puszek sardynek

 (2.1) Drzwi zamykały się z trzaskiem przy najmniejszym wietrze.

 (2.2) Po każdym niepowodzeniu on się zamyka i nie rozmawia z nikim.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zãˈmɨkat͡ɕ, AS: zãmykać

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zamknąć dk.

 rzecz. zamykanie n., zamykacz m., zamknięcie n., zamek m., zamkowy mos.

 przym. zamknięty, zamkowy

Wiktionary


zamykanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zamykać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzãmɨˈkãɲɛ, AS: zãmykãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zamknąć dk., zamykać ndk.

 rzecz. zamek mrz.

Wiktionary


zamykarka

urządzenie do automatycznego zamykania puszek (konserw)


SJP.pl


zamyślać

1. mieć zamiar coś zrobić; planować, zamierzać;
2. zamyślać się - pogrążać się w myślach, w zadumie


SJP.pl


zamyślenie

1. powziąć zamiar zrobienia czegoś; zaplanować, zamierzyć;
2. zamyślić się - pogrążyć się w myślach, w zadumie


SJP.pl

Zamyślenie – wiersz autorstwa Bolesława Leśmiana z 1920 (tom Łąka). Ma charakter programowy, jednak nie w stylu manifestu, czy eseju, ale raczej dzieła poetyckiego traktującego o poezji. Utwór dialoguje z tradycją romantyczną, z jej symboliką i mitologią, w tym kwestią boskości artysty.

Wikipedia


zamyślić

1. powziąć zamiar zrobienia czegoś; zaplanować, zamierzyć;
2. zamyślić się - pogrążyć się w myślach, w zadumie


SJP.pl


zamyślin

Wikipedia


zamyślony

1. pogrążony w myślach;
2. wyrażający zamyślenie, zadumę, np. zamyślone spojrzenie


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) pogrążony w myślach

 (1.2) wyrażający zamyślenie

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zamyślenie n.

 czas. zamyślić się dk.

Wiktionary


zamysł

1. pomysł, pierwotna idea; plan;
2. stan zatopienia się w myślach; zaduma


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) książk. to, co ktoś zamierza uczynić

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzãmɨsw̥, AS: zãmysu̯̦

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zamyślanie n., zamyślenie n.

 czas. zamyślać ndk., zamyślić dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zamiar, zamierzenie; książk. intencja

Wiktionary


zan

nazwisko


SJP.pl

forma ściągnięta

 (1.1) książk. za niego

Wiktionary

Zan – polskie nazwisko

  • Tomasz Zan (1796–1855) – polski poeta
  • Tomasz Zan (1902–1989) – żołnierz AK
  • Helena z Zanów Stankiewiczowa (1904–1996) – polska działaczka społeczna, autorka wspomnień i wierszy (1904–1996)

Wikipedia

Wymowa:

IPA: zãɲ, AS: zãń

Wiktionary


zanadrze

1. przestarzale: miejsce pod wierzchnim ubraniem na piersi; pazucha
2. mieć coś w zanadrzu - mieć coś w pogotowiu, co w odpowiedniej chwili można ujawnić


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) miejsce pod ubraniem na piersi

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pazucha

Wiktionary


zanadto

więcej niżby należało, za bardzo; nadmiernie, nazbyt


SJP.pl

przysłówek

 (1.1) więcej lub bardziej niż należałoby, za bardzo, za dużo

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Co i jak jeść, aby zanadto nie przytyć?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zãˈnatːɔ, AS: zãna•to

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) za bardzo, za dużo, nadmiernie, nazbyt, zbyt, zbytnio

Wiktionary


zanagramować

przestawić litery lub sylaby w wyrazie w taki sposób, by powstał nowy wyraz; anagramować


SJP.pl


zanana

w Indiach i Iranie: wydzielona część mieszkania przeznaczona dla kobiet należących do rodziny; zenana


SJP.pl


zandale

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. sandały

Wiktionary


żandarm

1. funkcjonariusz policji wojskowej;
2. w niektórych krajach, np. we Francji, umundurowany funkcjonariusz policji państwowej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) funkcjonariusz żandarmerii, policji wojskowej

 (1.2) funkcjonariusz żandarmerii, francuskiej formacji policyjnej utrzymującej porządek na terenach wiejskich i małych miasteczkach

 (1.3) przen. osoba nadmiernie kontrolująca, trzymająca się kurczowo zasad i narzucająca je innym

 (1.4) daw. policjant

Wiktionary

  • żandarmeria – policja wojskowa
  • żandarmeria – w niektórych państwach rodzaj policji działającej na obszarach wiejskich
  • żandarmeria – francuska ciężka jazda w XV-XVIII wieku wchodząca w skład gwardii królewskiej

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) …w tej chwili stanowczej na wzgórzu (…) zabłysnął bagnet i pokazał się hełm żandarma.

 (1.3) Spóźniłem się do pracy dwie minuty i miałem reprymendę od szefa. Straszny z niego żandarm.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒãndarm, AS: žãndarm

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żandarmeria ż.

 przym. żandarmski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.4) gw-pl|Śląsk Cieszyński|szandar.

Wiktionary


żandarmeria

1. policja wojskowa;
2. policja w niektórych krajach, np. we Francji;
3. budynek będący siedzibą tejże policji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) policja wojskowa

 (1.2) formacja policyjna we Francji;

 (1.3) oddziały policji państwowej pełniące funkcję służby porządkowej i policji politycznej w XIX i na początku XX w.

 (1.4) ciężkozbrojna rycerska gwardia we Francji w XV–XVII w.

 (1.5) funkcjonariusze tych policji

Wiktionary

  • żandarmeria – policja wojskowa
  • żandarmeria – w niektórych państwach rodzaj policji działającej na obszarach wiejskich
  • żandarmeria – francuska ciężka jazda w XV-XVIII wieku wchodząca w skład gwardii królewskiej

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Głównym zadaniem Żandarmerii Wojskowej jest utrzymywanie dyscypliny w szeregach armii.

 (1.5) Ponieważ wszedł na teren jednostki wojskowej bez stosownych dokumentów, aresztowała go żandarmeria.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒãndarˈmɛrʲja, AS: žãndarmerʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żandarm mos.

 przym. żandarmski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) żandarmeria wojskowa, ŻW; daw. Wojskowa Służba Wewnętrzna, WSW; książk. szkarłatne berety

Wiktionary


żandarmka

żandarm


SJP.pl

Patrz:

żandarm

żandarmski

związany z żandarmem - policjantem wojskowym lub policjantem francuskim


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z osobą lub zawodem żandarma, dotyczący żandarma lub żandarmerii

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żandarm mrz., żandarmeria ż.

 przym. żandarmeryjny

Wiktionary


żandarowski

nazwisko


SJP.pl


zandecki

nazwisko


SJP.pl


zandol

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. miner. piaskowiec

Wiktionary


zandr

bardzo płaski, rozległy stożek napływowy powstały w wyniku działalności wód polodowcowych, zbudowany ze żwirów i piasków; sandr; piaszczysko


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) geol. zob. sandr.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zãntr̥, AS: zãntr̦

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zandrowy

Wiktionary


zandrowy

przymiotnik od: zandr (sandr); sandrowy


SJP.pl


zandżan

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. miasto w północno-zachodnim Iranie, nad rzeką Zandżan;

Wiktionary

  • Zandżan – miasto w Iranie
  • Zandżan – ostan w Iranie
  • Zandżan – rzeka w Iranie

Wikipedia

Powiązane:

 przym. zandżański

Wiktionary


zandżański

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Zandżanem, dotyczący Zandżanu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zandżan mrz.

Wiktionary


zanęcanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zanęcać.

Wiktionary

Zanęta – śladowe ilości pokarmu o dużej wartości aromatycznej podawane w łowisko przez wędkarzy, w celu przywabienia i utrzymania w nim ryb. Zanęta ma różny skład i konsystencję, w zależności od poławianego gatunku.

W hodowli ryb zanętą nazywa się pożywienie służące do utrzymania ich w łowisku. Ryby są zwabiane dzięki atraktantom zapachowym. Zanętę stosuje się przed połowem nawet na kilka dni (gdy chodzi o przyzwyczajenie ryb do nieznanej im zanęty) lub podczas połowu dla utrzymania zwabionych ryb w łowisku.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. niezanęcanie n., przynęta ż.

 czas. zanęcać ndk.

Wiktionary


żanecia

zdrobnienie od: Żaneta (imię żeńskie); Żanetka


SJP.pl


żanęcin

Żanęcin – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie otwockim, w gminie Wiązowna.

Wieś jest sołectwem w gminie Wiązowna.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa warszawskiego.

Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii św. Wojciecha Biskupa i Męczennika w Wiązownie.

Wikipedia


żaneciny

przymiotnik dzierżawczy - należący do Żanety lub z nią związany


SJP.pl


zanegować

zaprzeczyć


SJP.pl


zanercze

parzysty narząd wydalniczy czynny u dorosłych owodniowców (gadów, ptaków i ssaków); nerka właściwa, nerka ostateczna


SJP.pl


zanęta

pokarm dla ryb wrzucany do wody w celu zwabienia ich w rejon łowiska; pokarm pozostawiany w celu zwabienia zwierzyny lub ptaków; przynęta


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż.;

Wiktionary

Zanęta – śladowe ilości pokarmu o dużej wartości aromatycznej podawane w łowisko przez wędkarzy, w celu przywabienia i utrzymania w nim ryb. Zanęta ma różny skład i konsystencję, w zależności od poławianego gatunku.

W hodowli ryb zanętą nazywa się pożywienie służące do utrzymania ich w łowisku. Ryby są zwabiane dzięki atraktantom zapachowym. Zanętę stosuje się przed połowem nawet na kilka dni (gdy chodzi o przyzwyczajenie ryb do nieznanej im zanęty) lub podczas połowu dla utrzymania zwabionych ryb w łowisku.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Mam na imię Żaneta i pracuję w chorzowskim lunaparku.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒãˈnɛta, AS: žãneta

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: zdrobn. Żanetka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zdrobn. Żanetka

Wiktionary


żanetka

zdrobnienie od: Żaneta (imię żeńskie); Żanecia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż. zdrobn. od: Żaneta

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Rysiu, proszę, weź Żanetkę na huśtawki.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żaneta ż.

Wiktionary


zanętowy

zanęta


SJP.pl

Patrz:

zanęta

żanetta

imię żeńskie


SJP.pl


zangielszczać

poddawać wpływom angielskim, nadawać cechy angielskie; angielszczyć, anglicyzować, anglizować


SJP.pl


zangielszczyć

poddać wpływom angielskim, nadać cechy angielskie; zanglizować


SJP.pl


zangliczyć

nadać czemuś cechy angielskie


SJP.pl


zanglizować

poddać wpływom angielskim, nadać cechy angielskie; zangielszczyć


SJP.pl


zaniebieściały

taki, który zaniebieściał; zaniebieszczały


SJP.pl


zaniebieścić

rzadko: sprawić, że coś stanie się niebieskie; zaniebieszczyć


SJP.pl

czasownik przechodni

 (1.1) dać się widzieć jako niebieska plama na jakimś tle

 (1.2) rzad. zafarbować coś na niebiesko

czasownik zwrotny zaniebieścić się

 (2.1) zaniebieścić (1.1)

Wiktionary

Przykłady

 (2.1) Niezapominajki zaniebieściły się na polanie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzãɲɛˈbʲjɛ̇ɕt͡ɕit͡ɕ, AS: zãńebʹi ̯ėśćić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. niebieski mos., zaniebieszczanie n., zaniebieszczenie n., niebieskość ż., niebo n.

 czas. zaniebieszczać ndk., zaniebieszczyć dk.

 przym. niebieski, niebieskawy

 przysł. niebiesko

 temsłow. niebiesko-

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) zaniebeszczyć

Wiktionary


zaniebieszczały

taki, który zaniebieszczał; zaniebieściały


SJP.pl


zaniebieszczenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaniebieścić.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzãɲɛbʲjɛʃˈt͡ʃɛ̃ɲɛ, AS: zãńebʹi ̯eščńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zaniebieścić

 przym. niebieski, niebieskawy

 rzecz. niebieski mos., niebo n.

 temsłow. niebiesko-

Wiktionary


zaniebieszczyć

rzadko: sprawić, że coś stanie się niebieskie; zaniebieścić


SJP.pl


zaniechać

zaprzestać czegoś lub zrezygnować z czegoś


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. zaniechiwać)

 (1.1) nie podjąć działania lub ulec rezygnacji

 (1.2) gw-pl|Śląsk Cieszyński. zarzucić, porzucić, zostawić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaniechanie n.

 czas. niechać ndk./dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) poniechać, porzucić, zaprzestać, zrezygnować, dać za wygraną

Wiktionary


zaniechanie

zaprzestać czegoś lub zrezygnować z czegoś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaniechać.

Wiktionary

Czyn – zachowanie się podmiotu prawa, które rodzi skutki prawne, nawet wówczas, gdy do wywołania tych skutków podmiot swym zachowaniem nie zmierzał.

Czyn można popełnić przez świadome działanie (sterowane wolą zachowanie przejawiające się w formie kompleksu ruchów) lub zaniechanie („bezczynność kierunkowa” - powstrzymanie się od działania). Nie należą do czynów w rozumieniu prawniczym zachowania człowieka w stanie wyłączającym świadomość, np. podczas snu.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌzãɲɛˈxãɲɛ, AS: zãńeχãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zaniechać, niechać

Wiktionary


zaniechiwać

zaprzestawać, odstępować od czegoś, rezygnować


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. zaniechać)

 (1.1) nie podejmować działania lub ulegać rezygnacji

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaniechiwanie n.

 czas. zaniechać dk.

Wiktionary


zanieczyścić

czasownik przechodni dokonany (ndk. zanieczyszczać)

 (1.1) dokonany od|zanieczyszczać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zanieczyszczanie n., zanieczyszczenie n.

 czas. oczyszczać, zanieczyszczać ndk.

 przym. zanieczyszczony

Wiktionary


zanieczyszczać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zanieczyścić)

 (1.1) czynić nieczystym

czasownik zwrotny niedokonany zanieczyszczać się (dk. zanieczyścić się)

 (2.1) ulegać zanieczyszczeniu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zanieczyszczanie n., zanieczyszczenie n.

 czas. oczyszczać, zanieczyścić

 przym. zanieczyszczony

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) brudzić, brukać, kontaminować, plugawić, walać, zabrudzać, zaśmiecać

 (2.1) brudzić się, brukać się, zabrudzać się

Wiktionary


zanieczyszczanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zanieczyszczać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzãɲɛt͡ʃɨʃˈt͡ʃãɲɛ, AS: zãńečyščãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zanieczyszczenie n.

 czas. oczyszczać, zanieczyszczać ndk., zanieczyścić dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) brudzenie

Wiktionary


zanieczyszczenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) stan bycia zanieczyszczonym

 (1.2) substancja lub przedmiot, który zanieczyszcza

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Źródłem zanieczyszczeń wód są duże zakłady przemysłowe i miasta, a ostatnio także rolnictwo, zwłaszcza środki chemiczne i gnojowica przysparzają dużo kłopotów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzãɲɛt͡ʃɨʃˈt͡ʃɛ̃ɲɛ, AS: zãńečyščńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zanieczyszczanie n.

 czas. oczyszczać, zanieczyszczać ndk., zanieczyścić dk.

 przym. zanieczyszczony

Wiktionary


zanieczyszczony

przymiotnik

 (1.1) taki, który nie jest czysty

 (1.2) taki, który nie jest jednorodny ani przejrzysty

forma czasownika.

 (2.1) imiesłów przymiotnikowy bierny od: zanieczyścić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zanieczyszczenie n.

 czas. zanieczyszczać ndk., zanieczyścić dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) brudny

 (1.2) mętny

 (2.1) skażony

Wiktionary


zaniedbać

czasownik przechodni dokonany (ndk. zaniedbywać)

 (1.1) dokonany od|zaniedbywać.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Bycie członkiem współczesnego demos wymaga od obywateli coraz większego przygotowania, tymczasem edukacja obywatelska jest zaniedbana, co powoduje wzrost konformizmu i apatii politycznej z jednej strony, a z drugiej - wzrost podatności na perswazję demagogiczną.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zãˈɲɛdbat͡ɕ, AS: zãńedbać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaniedbanie n., zaniedbywanie n.

 czas. zaniedbywać

 przym. zaniedbany

Wiktionary


zaniedbanie

zaniedbany


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaniedbać.

 (1.2) coś, co powinno być zrobione, a nie zostało zrobione

Wiktionary

Patrz:

zaniedbany

Przykłady

 (1.2) Przepraszam, to zaniedbanie wynikło z mojej winy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzãɲɛdˈbãɲɛ, AS: zãńedbãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zaniedbać, zaniedbywać

 ims. zaniedbany

 przym. zaniedbany

Wiktionary


zaniedbany

przymiotnik

 (1.1) będący w stanie zaniedbania

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Incydent miał miejsce w Szwecji, ale dobrze sobie poradziłem pomimo mojego nieco zaniedbanego szwedzkiego.

 (1.1) Ten kościółek jest potwornie zaniedbany już od wielu lat.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaniedbanie n., zaniedbywanie n.

 czas. zaniedbać dk., zaniedbywać ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) brudny, niechlujny, nieczysty, nieuporządkowany, opuszczony, zapluty, zapuszczony, zapyziały

Wiktionary


zaniedbywać

czasownik

 (1.1) nie troszczyć się

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nie należy zaniedbywać rodziny.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzãɲɛdˈbɨvat͡ɕ, AS: zãńedbyvać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaniedbywanie, zaniedbanie

 czas. zaniedbać

 przym. zaniedbany

Wiktionary


zaniedbywalny

możliwy do zaniedbania


SJP.pl


zaniedbywanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaniedbywać.

Wiktionary

Zaniedbywanie – forma przemocy wobec innych, w wychowaniu i opiece nad drugim człowiekiem to brak ingerencji w potrzeby fizyczne i psychiczne (np. dziecka). Zaniedbywanie obejmuje celowe lub nieświadome niewykonywanie niezbędnych czynności opiekuńczych i wychowawczych, wobec osoby podlegającej opiece, przez osobę do tego zobowiązaną (np. z racji władzy rodzicielskiej).

Wikipedia

Powiązane:

 czas. zaniedbać, zaniedbywać ndk.

 przym. zaniedbany

Wiktionary


zanielały

złagodnieć, zeszlachetnieć


SJP.pl


zanieleć

złagodnieć, zeszlachetnieć


SJP.pl


zaniemagać

rzadko: tracić siły, omdlewać


SJP.pl


zaniemawiać

tracić zdolność mówienia, zwykle z emocji


SJP.pl


zaniemczać

rzadko: zasiedlać Niemcami; zniemczać, germanizować


SJP.pl


zaniemóc

książkowo: podupaść na zdrowiu, zachorować


SJP.pl


zaniemówić

stać się niemym (zwykle na jakiś czas), nie móc wydobyć głosu w wyniku nagłego, silnego przeżycia, stresu itp.; oniemieć


SJP.pl

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. brak)

 (1.1) chwilowo stracić zdolność swobodnego mówienia na skutek silnych uczuć

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pacjenci szpitala, zwłaszcza ci najmniejsi, zaniemówili z przejęcia, kiedy młodzież wręczała im słodkości i upominki, takie jak np. pluszaki.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. mówić

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) oniemieć

Wiktionary


zaniemyski

Zaniemyśl


SJP.pl

Patrz:

Zaniemyśl

zaniemyśl

miasto w Polsce


SJP.pl

Zaniemyśl (niem. Santomischel) – miasto w Polsce położone w województwie wielkopolskim, w powiecie średzkim, w gminie Zaniemyśl. Siedziba gminy Zaniemyśl. Leży przy drodze wojewódzkiej nr 432. Od południowego zachodu do miasta przylega Jezioro Raczyńskie.

Wikipedia


zaniemyślanin

mieszkaniec Zaniemyśla (miasta w Polsce)


SJP.pl


zaniemyślanka

mieszkanka Zaniemyśla (miasta w Polsce)


SJP.pl


zaniepokojenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) uczucie niepokoju, niepewności

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Moskwa zaczęła również przejawiać coraz wyraźniejsze zaniepokojenie rosnącą obecnością amerykańską w regionie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. niepokój m., niepokojenie n.

 czas. niepokoić ndk., zaniepokoić dk.

 przysł. niepokojąco

 przym. zaniepokojony

Wiktionary


zaniepokojony

przymiotnik

 (1.1) ktoś, kto odczuwa niepokój lub niepewność, także je wyrażający

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) 4 lipca chińskie media podały, że „zaniepokojeni częstymi przypadkami zachorowań wśród pingwinów pracownicy szanghajskiego zoo postanowili uodpornić podopiecznych, karmiąc ich regularnie czosnkiem”.

 (1.1) Stany Zjednoczone, ale nie tylko, są zaniepokojone dezinformacją odnośnie do bezpieczeństwa cybernetycznego.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaniepokojenie n.

 czas. zaniepokoić dk., zaniepokajać ndk.

Wiktionary


zanieść

czasownik przechodni dokonany (ndk. zanosić)

 (1.1) dokonany od|zanosić.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Czarownik zamknął wieko plecionkaecionki i zaniósł ją na dawne miejsce.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzãɲɛ̇ɕt͡ɕ, AS: zãńėść

Wiktionary

Powiązane:

 czas. nieść ndk.

 rzecz. zaniesienie n.

Wiktionary


zaniewicz

nazwisko


SJP.pl


zaniewidzieć

stracić wzrok, zdolność widzenia; oślepnąć, ociemnieć


SJP.pl


zaniewski

nazwisko


SJP.pl

  • Andrzej Zaniewski (ur. 1939) – poeta, prozaik, autor tekstów piosenek
  • Iwo Zaniewski (ur. 1956) – polski malarz, fotografik, reżyser
  • Jerzy Zaniewski (1891–) – oficer artylerii Wojska Polskiego
  • Jerzy Zaniewski (1901–) – oficer kawalerii Wojska Polskiego
  • Mariusz Zaniewski (ur. 1977) – polski aktor
  • Teodor Leon Zaniewski (1897–1975) – pułkownik saprów
  • Zbigniew Zaniewski (ur. 1940) – polski naukowiec, cybernetyk

Wikipedia


zanihilować

unicestwić, poddać całkowitej destrukcji


SJP.pl


zanihilowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zanihilować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. niezanihilowanie n.

 czas. zanihilować dk.

Wiktionary


zanik

stopniowe zmniejszanie się, zamieranie, zanikanie czegoś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zanikanie, zamieranie czegoś

 (1.2) proces stopniowego zmniejszania się objętości tkanki, narządu, zdolności organizmu lub części ciała będące rezultatem uszkodzenia nerwów, długotrwałej bezczynności lub niedokrwienia

Wiktionary

Atrofia (stgr. ἀτροφία atrophia), zanik, wiąd – stopniowe zmniejszanie się objętości komórki, tkanki, narządu lub części ciała. Wyróżnia się zanik fizjologiczny i patologiczny.Typy zaników:

  • z braku czynności, atrophia ex inactivitate (np. dłuższe unieruchomienie kończyny powoduje zmniejszenie jej średnicy)
  • z ucisku, atrophia e compressione (np. w obrębie kości z powodu naczyń)
  • z niedożywienia, atrophia ex inanitione (np. tkanka tłuszczowa)
  • z odnerwienia, atrophia neurotrophica (np. mięśni, atrophia musculorum)
  • hormonalny, atrophia hormonalis (np. brak ACTH powoduje zanik kory nadnerczy, przy obniżonym poziomie estrogenów – zanik endometrium, nabłonka pochwy, sutka u kobiet po menopauzie; drugi przykład jest fizjologią)
  • starczy, atrophia senilis (serce, mózg – zachodzi fizjologicznie z wiekiem).

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈzãɲik, AS: zãńik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zanikanie n., zaniknięcie n.

 czas. zanikać ndk., zaniknąć dk.

 przym. zanikowy, zanikły

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ubywanie, zanikanie, zamieranie, wymieranie, znikanie

 (1.2) atrofia

Wiktionary


zanikać

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. zaniknąć)

 (1.1) stawać się niepostrzegalnym

 (1.2) przestawać istnieć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zanik mrz., zanikanie n., zaniknięcie n.

 czas. zaniknąć dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) czeznąć, kurczyć się, maleć, marnieć, niknąć, podupadać, słabnąć, ubywać, umykać, zacierać się, zamazywać się, zatracać się, zmniejszać się

 (1.2) ginąć, niknąć, obumierać, przechodzić, przepadać, wymierać, zamierać, zawalić się

Wiktionary


zanikanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zanikać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzãɲiˈkãɲɛ, AS: zãńikãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zanik m., zaniknięcie n.

 czas. zanikać ndk., zaniknąć dk.

 przym. zanikowy, zanikły

Wiktionary


zaniknąć

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. zanikać)

 (1.1) dokonany od|zanikać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zanik m., zanikanie n., zaniknięcie n.

 czas. zanikać

Wiktionary


zaniknięcie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaniknąć.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzãɲicˈɲɛ̇̃ɲt͡ɕɛ, AS: zãńiḱńė̃ńće

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zanik m., zanikanie n.

 czas. zanikać ndk., zaniknąć dk.

 przym. zanikowy, zanikły

Wiktionary


zanikowy

przymiotnik od: zanik


SJP.pl


zanikły

taki, który zanikł (zaniknął), np. "dawno zanikłe wspomnienia"


SJP.pl


zanim

spójnik wprowadzający zdanie podrzędne, komunikujący, że zdarzenie, o którym mowa w zdaniu nadrzędnym, nastąpiło albo nastąpi przed zdarzeniem, o którym mowa w zdaniu podrzędnym (np. Uciekajmy stąd, zanim strażnik się obudzi!); nim


SJP.pl

spójnik

 (1.1) przed jakimś wydarzeniem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zanim położysz się spać, odrób pracę domową.

 (1.1) Wrócę, zanim zaczniesz za mną tęsknić.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzãɲĩm, AS: zãńĩm

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) nim; gw-pl|Śląsk Cieszyński|kim.

Wiktionary


zanimalizować

nadać przedmiotom nieożywionym, zjawiskom przyrody lub pojęciom abstrakcyjnym cechy istot żywych; zanimizować


SJP.pl


zanimby

"zanim" wraz z cząstką trybu przypuszczającego


SJP.pl


zanimizować

nadać przedmiotom nieożywionym, zjawiskom przyrody lub pojęciom abstrakcyjnym cechy istot żywych; zanimalizować


SJP.pl


zanimować

animować, zaanimować;
1. pobudzić do działania, do działalności w czymś, zachęcić do czegoś, ożywić;
2. poruszyć kukiełkami w teatrzyku lalkowym;
3. narysować lub wykonać zdjęcia do filmu rysunkowego;
4. stworzyć ruchome obrazy za pomocą komputera


SJP.pl


zaniówka

wieś w Polsce


SJP.pl

Zaniówka – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie parczewskim, w gminie Parczew. leży przy drodze wojewódzkiej nr 815.

W 1673 roku właścicielem wsi był starosta mielnicki Jan Kazimierz Gołuchowski. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do ówczesnego województwa bialskopodlaskiego.

Wikipedia


zaniszczyć

rzadko: zniszczyć, wyniszczyć


SJP.pl


zaniżać

zmniejszać coś, obniżać wartość czegoś, co jest dużo cenniejsze; pomniejszać


SJP.pl


zaniżyć

zmniejszyć coś, obniżyć wartość czegoś, co jest dużo cenniejsze; pomniejszyć


SJP.pl


zankiel

dawniej: klamra, sprzączka


SJP.pl


zańków

Zańków – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie bialskim, w gminie Sławatycze.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bialskopodlaskiego.

Wieś jest sołectwem w gminie Sławatycze. Według Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2011 wieś liczyła 91 mieszkańców.

Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Matki Bożej Różańcowej w Sławatyczach.

Wikipedia


żanna

imię żeńskie


SJP.pl

Żanna – imię żeńskie, powstałe najprawdopodobniej pod wpływem rosyjskim, przez fonetyczne zapisanie francuskiej wersji imienia Joanna, czyli Jeanne.

Żanna imieniny obchodzi 4 lutego, 30 maja, 17 sierpnia, 27 grudnia.

Wikipedia


zanni

komiczny sługa, błazen z włoskiej komedii dell'arte


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Marco Zanni – włoski polityk, europoseł
  • Mirko Zanni – włoski sztangista, olimpijczyk
  • Reto Zanni – szwajcarski piłkarz

Wikipedia


żanniny

przymiotnik dzierżawczy - należący do Żanny lub z nią związany


SJP.pl


żanny

przymiotnik

 (1.1) poznań. żytni

Wiktionary


zanocować

przespać gdzieś noc


SJP.pl

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. nocować)

 (1.1) zostać w jakimś miejscu na nocleg

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. nocnik mos./mrz., nocka ż., noc ż.

Wiktionary


zanokcica

w medycynie: ropne zapalenie tkanki podskórnej palca ręki oraz stopy; paronychia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) bot. syst. nazwa systematyczna|Asplenium|L.|ref=tak., rodzaj roślin należących do rodziny zanokcicowatych;

 (1.2) bot. roślina z rodzaju zanokcica (1.1)

 (1.3) med. rodzaj ropowicy, zapalenie ropne związane z zakażeniem wałów paznokciowych, wokół paznokci palców dłoni lub stóp;

Wiktionary

  • Zanokcica – choroba ludzkich paznokci
  • Zanokcica (Asplenium) – rodzaj paproci z rodziny zanokcicowatych
  • Zanokcica - choroba bydła i owiec
Zobacz też
  • Jaskinia Zanokcica

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Rodzaj zanokcica obejmuje ok. 70 gatunków paproci.

 (1.2) Między głazami rosła mała zanokcica.

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1)

:: rzecz. zanokcicowate lm nm., zanokcicowce lm nm.

Wiktionary


zanokcicowate

rodzina paproci z rzędu paprotkowców


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) bot. nazwa systematyczna|Aspleniaceae|Newman|ref=tak., rodzina paproci z rzędu paprotkowców;

Wiktionary

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. zanokcica ż., zanokcicowce lm nm.

Wiktionary


zanokcicowaty

skosatka zanokcicowata - gatunek mszaków z rzędu meszkowców


SJP.pl


zanokcicowce

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) bot. nazwa systematyczna|Aspleniaceae|Newman|ref=tak., rząd paproci z gromady paprotników;

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zanokcicowce zalicza się do paprotników.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zanokcica ż., zanokcicowate lm nm.

Wiktionary


zanonimizować

przekształcić informacje w celu ukrycia tożsamości i uniemożliwienia identyfikacji danej osoby


SJP.pl


zanosić

czasownik

 (1.1) przemieszczać coś

czasownik zwrotny zanosić się

 (2.1) szykować się

 (2.2) być czegoś pełnym

 (2.3) pot. tracić oddech

 (2.4) wydawać gwałtowne i głośne dźwięki

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Gdzie to zanosisz!?

 (2.1) Zanosi się na burzę.

 (2.2) On zanosi się od płaczu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zãˈnɔɕit͡ɕ, AS: zãnośić

Wiktionary

Powiązane:

 czas. przenosić, wznosić

 rzecz. zanoszenie n., zaniesienie n.

Wiktionary


zanoszenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zanosić.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zanosić, wznosić

 rzecz. zaniesienie n.

Wiktionary


zanotować

czasownik przechodni dokonany (ndk. notować)

 (1.1) dokonany od|notować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zanotowanie n., notatka ż., notka ż., notatnik mrz.

 czas. notować

Wiktionary


zanotowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zanotować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzãnɔtɔˈvãɲɛ, AS: zãnotovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zanotować dk.

 rzecz. notatnik mrz., notatka ż., notka ż.

Wiktionary


zanotowywać

zapisywać coś dla pamięci; notować


SJP.pl


żanr

genre;
1. styl gry, twórczości charakterystyczny dla artysty;
2. gatunek twórczości literackiej, muzycznej lub plastycznej o specyficznych cechach;
3. rzeźba lub malarstwo rodzajowe przedstawiające sceny z życia codziennego


SJP.pl


zantagonizować

doprowadzić osoby lub grupy osób do wzajemnej wrogości; skonfliktować, skłócić, poróżnić


SJP.pl


zanudzać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zanudzić)

 (1.1) powodować nudę, nudzić

czasownik zwrotny niedokonany zanudzać się (dk. zanudzić się)

 (2.1) odczuwać nudę, nudzić się

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przestali rozmawiać z sąsiadami, w szkole zaczęli nosić się z pańska, kioskarzy i tramwajarzy zanudzali informowaniem o swych genialnych dzieciach.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zãˈnud͡zat͡ɕ, AS: zãnuʒać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. nudziarka ż., nuda ż., nudziarz m., zanudzanie n., nudności nmos.

 czas. nudzić ndk., przynudzać ndk.

 przym. nudny, nudnawy

 przysł. nudno

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) nudzić, męczyć

Wiktionary


zanudzanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zanudzać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzãnuˈd͡zãɲɛ, AS: zãnuʒãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zanudzać

 przysł. nudno

 rzecz. nudziarz m.

Wiktionary


zanulować

rzadko: unieważnić, anulować


SJP.pl


zanurkować

1. całkowicie zanurzyć się w wodzie;
2. wejść w głąb czegoś;
3. o samolocie: polecieć po stromym torze w stronę ziemi;
4. środowiskowo: upaść teatralnie w celu wymuszenia faulu


SJP.pl


zanurkowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zanurkować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzãnurkɔˈvãɲɛ, AS: zãnurkovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zanurkować dk., nurkować ndk.

 rzecz. nurzanie n., nurek, nur, nurkowanie

 przym. nurkowy

Wiktionary


zanurzać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zanurzyć)

 (1.1) zagłębiać coś w czymś ciekłym, sypkim lub miękkim

 (1.2) wkładać coś w głąb czegoś

czasownik zwrotny niedokonany zanurzać się (dk. zanurzyć się)

 (2.1) wchodzić do jakiejś cieczy, zwykle wody

 (2.2) zostać przynajmniej częściowo zatopionym

 (2.3) przen. wchodzić do czegoś lub sprawiać takie wrażenie

 (2.4) przen. pogrążać się w czymś niematerialnym, ulegać czemuś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Chłopiec, płynąc kajakiem, co chwilę zanurzał rękę w wodzie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zãˈnuʒat͡ɕ, AS: zãnužać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zanurzanie n., zanurzenie n., nurzanie n.

 przym. nurkowy

 czas. zanurzyć

Wiktionary


zanurzalny

dający się zanurzyć


SJP.pl


zanurzanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zanurzać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzãnuˈʒãɲɛ, AS: zãnužãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. nurzanie n., zanurzenie dk.

 czas. zanurzyć dk., zanurzać ndk.

 przym. nurkowy

Wiktionary


zanurzenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zanurzyć.

 (1.2) mors. o łodzi podwodnej: stan znajdowania się pod wodą

 (1.3) mors. odległość między najgłębiej znajdującą się pod wodą częścią statku a powierzchnią wody

Wiktionary

Zanurzenie – na statku wodnym jest to odległość pionowa mierzona na owrężu pomiędzy letnią wodnicą ładunkową a górną powierzchnią stępki płaskiej lub punktem zetknięcia się wewnętrznej powierzchni poszycia poszycia ze stępką belkową.

Zanurzenie jednostek pływających z wyznaczoną drzewną wolną burtą mierzy się na burcie do letniej drzewnej linii ładunkowej.

Zanurzenie oznacza się literą T.


Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌzãnuˈʒɛ̃ɲɛ, AS: zãnužńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. nurzanie n., zanurzanie n. ndk.

 czas. zanurzyć dk., zanurzać ndk.

 przym. nurkowy

Wiktionary


zanurzeniowo

zanurzeniowy


SJP.pl

Patrz:

zanurzeniowy

zanurzeniowy

przymiotnik od: zanurzenie


SJP.pl


zanurzyć

czasownik przechodni dokonany (ndk. zanurzać)

 (1.1) dokonany od|zanurzać.

czasownik zwrotny dokonany zanurzyć się (ndk. zanurzać się)

 (2.1) dokonany od|zanurzać się.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zãˈnuʒɨt͡ɕ, AS: zãnužyć

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zanurzać ndk.

 rzecz. nurzanie n., zanurzenie n. dk., zanurzanie n. ndk.

 przym. nurkowy

Wiktionary


zanussi

[czytaj: zanus-i] nazwisko


SJP.pl


zanzibar

1. wyspa koralowa na Oceanie Indyjskim;
2. miasto w Tanzanii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. wyspa na Oceanie Indyjskim, u wybrzeży Afryki;

 (1.2) geogr. adm. miasto w Tanzanii, położone na wyspie Zanzibar (1.1);

Wiktionary

Zanzibar może odnosić się do:

  • Zanzibar – wyspa na Oceanie Indyjskim
  • Zanzibar – archipelag na Oceanie Indyjskim
  • Zanzibar – miasto w Tanzanii, na wyspie Zanzibar
  • Sułtanat Zanzibaru – historyczne państwo istniejące w latach 1856–1964 w Afryce Wschodniej
  • Zanzibar – autonomiczna część Tanzanii
  • Zanzibar – węgierski zespół muzyczny

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. Zanzibarczyk mos., zanzibarczyk mos., Zanzibarka ż., zanzibarka ż.

 przym. zanzibarski

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) Zanzibar

* białoruski: (1.1) Занзібар m.

* ido: (1.1) Zanzibar

* kataloński: (1.1) Zanzíbar

* niemiecki: (1.1) Sansibar n.

* rosyjski: (1.1) Занзибар m.

* słowacki: (1.2) Zanzibar m.

* ukraiński: (1.1) Занзібар m.

źródła.

== Zanzibar (język angielski.) ==

thumb|Zanzibar (1.1)

wymowa.

 audio|LL-Q1860 (eng)-Vealhurl-Zanzibar.wav.

znaczenia.

rzeczownik, nazwa własna

 (1.1) geogr. Zanzibar

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zãw̃ˈzʲibar, AS: zãũ̯zʹibar

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zanzibarczyk mos., zanzibarczyk mos., Zanzibarka ż., zanzibarka ż.

 przym. zanzibarski

Wiktionary


zanzibarczyk

mieszkaniec Zanzibaru (miasta w Tanzanii)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec wyspy Zanzibar

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zanzibar mrz., zanzibarczyk mos., zanzibarka ż.

:: fż. Zanzibarka ż.

 przym. zanzibarski

Wiktionary


zanzibarka

mieszkanka Zanzibaru (miasta w Tanzanii)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka wyspy Zanzibar

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zanzibar mrz., zanzibarczyk mos., zanzibarka ż.

:: fm. Zanzibarczyk mos.

 przym. zanzibarski

Wiktionary


zanzibarski

Zanzibar


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Zanzibarem, dotyczący Zanzibaru, pochodzący z Zanzibaru

Wiktionary

Patrz:

Zanzibar

Powiązane:

 rzecz. Zanzibar mrz., Zanzibarczyk mos., Zanzibarka ż.

Wiktionary


zaoblać

rzadko: czynić obłym; zaokrąglać


SJP.pl


zaoblić

rzadko: uczynić obłym; zaokrąglić


SJP.pl


zaobrączkowywać

środowiskowo: nakładać kajdanki na aresztanta


SJP.pl


zaobserwować

czasownik przechodni dokonany (ndk. obserwować)

 (1.1) dokonany od|obserwować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. obserwować ndk.

 rzecz. obserwacja ż., obserwator mos., obserwatorium n., obserwatorka ż., obserwowanie n., zaobserwowanie n.

 przym. obserwacyjny, obserwowalny

Wiktionary


zaoceaniczny

przymiotnik

 (1.1) taki, który znajduje się lub pochodzi z terenów leżących za oceanem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ze swego zaoceanicznego miejsca pobytu Wittlin pisał 30 grudnia 1959 roku: „Straszną rzeczą jest dla pisarza starzeć się w obcym świecie i to w dodatku w Nowym Jorku, będącym chyba ostateczną antypodą Asyżu i wszystkiego, co asyskie”.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. oceaniczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) transoceaniczny

Wiktionary


zaoctować

zamienić w ocet


SJP.pl


zaoczać

dawniej: dostrzegać, spostrzegać


SJP.pl


zaoczna

1. dziejący się pod nieobecność osoby zainteresowanej;
2. dotyczący systemu studiowania zorganizowanego w ten sposób, że uczniowie pracują w większości samodzielnie, spotykają się na wyznaczonych nielicznych spotkaniach i zdają egzaminy;
3. potocznie: studiujący lub uczący się w szkołach działających w takim systemie


SJP.pl


zaoczniak

potocznie: uczestnik kursu zaocznego, szkoły zaocznej


SJP.pl


zaocznie

przysłówek

 (1.1) urz. w czasie nieobecności osoby zainteresowanej

 (1.2) w systemie zaocznym

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈɔt͡ʃʲɲɛ, AS: zaočʹńe

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zaoczny

 rzecz. oko n., oczęta nmos.

Wiktionary


zaoczny

1. dziejący się pod nieobecność osoby zainteresowanej;
2. dotyczący systemu studiowania zorganizowanego w ten sposób, że uczniowie pracują w większości samodzielnie, spotykają się na wyznaczonych nielicznych spotkaniach i zdają egzaminy;
3. potocznie: studiujący lub uczący się w szkołach działających w takim systemie


SJP.pl


zaodrzanin

dawniej: osoba mieszkająca za Odrą


SJP.pl


zaodrze

część Opola po zachodniej stronie Odry


SJP.pl

Zaodrze (niem. Odervorstadt) – część Opola znajdująca się po zachodniej stronie Odry; zwyczajowo podzielone na Zaodrze „bliższe” (między Odrą a kanałem Ulgi – w granicach miasta przed 1899 rokiem) oraz Zaodrze „dalsze” umiejscawiane na zachód od wspomnianego kanału.

Wikipedia


zaodwłok

tylna część odwłoku u pajęczaków


SJP.pl


zaoferować

złożyć ofertę, zaproponować kupno


SJP.pl


zaoferowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaoferować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. oferować, zaoferować dk.

 rzecz. oferent, oferta ż.

Wiktionary


zaofertować

złożyć oferty w postępowaniach przetargowych


SJP.pl


zaogniać

1. silnie rozgrzewać, rumienić, czerwienić;
2. wywoływać stan zapalny, jątrzyć;
3. o konflikcie, napiętej sytuacji: wzmagać, eskalować;
4. dawniej: roznamiętniać kogoś, podniecać;
5. zaogniać się:
a) silnie rozgrzewać się, czerwienieć się;
b) jątrzyć się, przechodzić w stan zapalny;
c) o konflikcie, napiętej sytuacji: wzmagać, zaostrzać się;
d) przestarzałe: zajmować się ogniem, zapalać


SJP.pl


zaognianie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaogniać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zaogniać ndk.

Wiktionary


zaognić

1. silnie rozgrzać, zarumienić, zaczerwienić;
2. wywołać stan zapalny, rozjątrzyć;
3. zaostrzyć, eskalować konflikt;
4. dawniej: roznamiętnić kogoś, podniecić;
5. zaognić się:
a) silnie rozgrzać się, zaczerwienić się;
b) jątrzyć się, przejść w stan zapalny;
c) wzmóc, zaostrzyć się (o konflikcie);
d) przestarzałe: zająć się ogniem, zapalić


SJP.pl


zaogniony

1. silnie rozgrzać, zarumienić, zaczerwienić;
2. wywołać stan zapalny, rozjątrzyć;
3. zaostrzyć, eskalować konflikt;
4. dawniej: roznamiętnić kogoś, podniecić;
5. zaognić się:
a) silnie rozgrzać się, zaczerwienić się;
b) jątrzyć się, przejść w stan zapalny;
c) wzmóc, zaostrzyć się (o konflikcie);
d) przestarzałe: zająć się ogniem, zapalić


SJP.pl


zaogrodzie

obszar za ogrodem


SJP.pl

Integralne części wsi w Polsce

Wg TERYT jest ich 6
  • Zaogrodzie – część wsi Krzywowólka w woj. lubelskim, w pow. bialskim, w gminie Sławatycze
  • Zaogrodzie – część wsi Międzyleś w woj. lubelskim, w pow. bialskim, w gminie Tuczna
  • Zaogrodzie – część wsi Tuczna w woj. lubelskim, w pow. bialskim, w gminie Tuczna
  • Zaogrodzie – część wsi Wola Gręboszowska w woj. małopolskim, w pow. dąbrowskim, w gminie Gręboszów
  • Zaogrodzie – część wsi Łobzów w woj. małopolskim, w pow. olkuskim, w gminie Wolbrom
  • Zaogrodzie – część wsi Czyżów w woj. świętokrzyskim, w pow. buskim, w gminie Stopnica

Wikipedia


zaokrąglać

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) mat. zmniejszyć liczbę miejsc dziesiętnych

 (1.2) czynić coś okrągłym lub okrąglejszym

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaokrąglanie n., zaokrąglenie n., okrąg m., Okrąglak mrz., okrąglak mzw./mrz.

 czas. zaokrąglić dk.

 przym. zaokrąglony

Wiktionary


zaokrąglanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaokrąglać.

Wiktionary

Zaokrąglanie – w zapisie pozycyjnym danej liczby zastąpienie zerami pewnej liczby końcowych cyfr znaczących, tj. niezerowych.

Zaokrąglanie liczb polega na:

  1. ustaleniu dokładności zaokrąglenia, tj. na wskazaniu cyfry, względem której określane jest zaokrąglenie;
  2. zastąpieniu zerami wszystkich cyfr na prawo od wskazanej cyfry;
  3. zwiększeniu wskazanej cyfry o jeden, jeśli sąsiednia z prawej cyfra przed wyzerowaniem była większa lub równa 5. Jeżeli w dodawaniu wystąpi przeniesienie, trzeba je uwzględnić.

Wikipedia

Powiązane:

 czas. zaokrąglać ndk.

 rzecz. okrąglak mrz., Okrąglak mrz.

 przym. okrągły, zaokrąglony

Wiktionary


zaokrąglenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaokrąglić.

 (1.2) to, co jest zaokrąglone, okrągłość, owalność

 (1.3) liczba, do której zaokrąglono jakąś wartość

Wiktionary

Zaokrąglanie – w zapisie pozycyjnym danej liczby zastąpienie zerami pewnej liczby końcowych cyfr znaczących, tj. niezerowych.

Zaokrąglanie liczb polega na:

  1. ustaleniu dokładności zaokrąglenia, tj. na wskazaniu cyfry, względem której określane jest zaokrąglenie;
  2. zastąpieniu zerami wszystkich cyfr na prawo od wskazanej cyfry;
  3. zwiększeniu wskazanej cyfry o jeden, jeśli sąsiednia z prawej cyfra przed wyzerowaniem była większa lub równa 5. Jeżeli w dodawaniu wystąpi przeniesienie, trzeba je uwzględnić.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌzaɔkrɔ̃ŋɡˈlɛ̃ɲɛ, AS: zaokrõŋglńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zaokrąglić dk., zaokrąglać ndk.

 przym. okrągły, zaokrąglony

 rzecz. Okrąglak mrz., okrąglak mrz.

Wiktionary


zaokrąglić

czasownik przechodni dokonany (ndk. zaokrąglać)

 (1.1) dokonany od|zaokrąglać.

czasownik zwrotny dokonany zaokrąglić się (ndk. zaokrąglać się)

 (2.1) dokonany od|zaokrąglać się.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaokrąglenie n., Okrąglak mrz., okrąglak mrz.

 przym. zaokrąglony, okrągły

 czas. zaokrąglać

Wiktionary


zaokrąglony

przymiotnik odczasownikowy

 (1.1) o kształcie okrągłym lub zbliżonym do niego

 (1.2) jęz. wymawiany z wargami ułożonymi w kształt koła

 (1.3) mat. o zmniejszonej liczbie miejsc dziesiętnych

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Mleczaj rydz, jadany w całej Europie, ma zaokrąglony kapelusz, który jest dość lepki w wilgotnych warunkach.

 (1.2) W tej nazwie greckie „ου” występuje chyba na miejscu dawnego słowiańskiego „i” (potem „ь”), które widocznie obcy zapisywacz (Grek?) usłyszał jako samogłoskę zaokrągloną […].

 (1.3) W zestawieniu statystycznym podano tylko zaokrąglone wartości, a ja chciałabym wiedzieć dokładnie!

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaokrąglanie n., zaokrąglenie n.

 czas. zaokrąglać, zaokrąglić

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kształtny, okrągły, owalny, pełny

 (1.2) okrągły

Wiktionary


zaokrętować

1. zaangażować kogoś jako członka załogi statku;
2. przyjąć kogoś na statek jako pasażera;
3. potocznie: wejść na pokład statku jako członek załogi lub pasażer; zaokrętować się


SJP.pl


zaokrętowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaokrętować.

Wiktionary

Zaokrętowanie – włączenie osób przybyłych na okręt lub statek (jednostkę pływającą) w stan załogi lub pasażerów wraz z ich zakwaterowaniem, zaprowiantowaniem, ewentualnie przydzieleniem im funkcji, środków ratunkowych itp.

Zaokrętowaniem nazywa się też wpisanie marynarza na listę załogi statku lub okrętu, lub przeniesienie marynarza z oddziału lądowego na okręt.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. okręt m., okrętowanie n., okrętnik m.

 czas. zaokrętować dk., okrętować ndk.

 przym. okrętowy

Wiktionary


zaokrętowywać

okrętować;
1. angażować kogoś jako członka załogi statku;
2. przyjmować kogoś na statek jako pasażera;
3. potocznie: wchodzić na pokład statku jako członek załogi lub pasażer; zaokrętowywać się, okrętować się


SJP.pl


zaoleić

zanieczyścić olejem, oleistą substancją


SJP.pl


zaolejać

zanieczyszczać olejem, oleistą substancją


SJP.pl


zaolejować

naolejować, poolejować;
1. nasycić materiał olejem w celach konserwacyjnych;
2. nałożyć olej na włosy w celach pielęgnacyjnych


SJP.pl


zaoliwiać

1. zabrudzać oliwą;
2. zaoliwiać się - zabrudzać się oliwą


SJP.pl


zaoliwić

zabrudzić oliwą


SJP.pl


zaolziaczka

mieszkanka Zaolzia (części Śląska Cieszyńskiego); Zaolzianka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Zaolzia

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Konkurs na najlepszy ser domowej roboty wygrała Zaolziaczka z Jabłonkowa.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zaolzie n.

:: fm. Zaolziak m.

 przym. zaolziański

Wiktionary


zaolziak

mieszkaniec Zaolzia (części Śląska Cieszyńskiego); Zaolzianin


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Zaolzia

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Najmłodszy z Zaolziaków przeczyta opowiadanie Gustawa Morcinka.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zaolzie n.

:: fż. Zaolziaczka ż.

 przym. zaolziański

Wiktionary


zaolzianin

mieszkaniec Zaolzia (części Śląska Cieszyńskiego); Zaolziak


SJP.pl


zaolzianka

mieszkanka Zaolzia (części Śląska Cieszyńskiego); Zaolziaczka


SJP.pl


zaolziański

Zaolzie (część Śląska Cieszyńskiego)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Zaolziem, dotyczący Zaolzia, pochodzący z Zaolzia

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Znaleźliśmy te fotografie w jednym z zaolziańskich wydawnictw.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zaolzie n., Zaolzianin m., Zaolziak m., Zaolziaczka ż.

Wiktionary


zaolzie

część Śląska Cieszyńskiego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) geogr. region położony na zachód od Olzy;

Wiktionary

Zaolzie (niem. Olsa-Gebiet, gw. Zaolzi, cz. Záolží, Záolší) – używana głównie w Polsce i przez polską mniejszość w Czechach potoczna nazwa tej części dawnego Księstwa Cieszyńskiego (inaczej Śląska Cieszyńskiego), która była według lokalnego porozumienia polskiej i czeskiej rad narodowych z dnia 5 listopada 1918 pod tymczasową kontrolą polskiej administracji, a na Konferencji w Spa w 1920, po arbitralnym podziale regionu między Polskę i Czechosłowację, została przez mocarstwa przyznana Czechosłowacji (dziś Czechy). Nazwa pochodzi od rzeki Olzy, stanowiącej od 1920 w okolicach Cieszyna granicę pomiędzy Polską i Czechosłowacją. Od północy i wschodu obszar Zaolzia ograniczany jest granicą polsko-czeską wzdłuż granic obecnych powiatów wodzisławskiego i cieszyńskiego. Od zachodu za granicę uważa się historyczną granicę językową, od południa granicą czesko-słowacką.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Teraz mieszkańcy Zaolzia często zaglądają do Cieszyna.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Olza ż., Zaolziak mos., Zaolziaczka ż.

 przym. zaolziański

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Śląsk Zaolziański, ziemia czeskocieszyńska

Wiktionary


zaondulować

ułożyć włosy w loki lub fale; zondulować, wyondulować


SJP.pl


zaopatrywać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zaopatrzyć)

 (1.1) stale dostarczać komuś potrzebnych mu rzeczy

 (1.2) wyposażać w coś

 (1.3) dodawać ozdobniki do tekstu lub melodii

czasownik zwrotny niedokonany zaopatrywać się (dk. zaopatrzyć się)

 (2.1) gromadzić potrzebne rzeczy

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzaɔpaˈtrɨvat͡ɕ, AS: zaopatryvać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaopatrywanie n., zaopatrzenie n., zaopatrzeniowiec m.

 czas. zaopatrzyć dk.

Wiktionary


zaopatrywanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) stałe dostarczanie komuś potrzebnych mu rzeczy

 (1.2) wyposażanie w odpowiednie urządzenia, instalacje

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzaɔpatrɨˈvãɲɛ, AS: zaopatryvãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaopatrzenie n., zaopatrzeniowiec m.

 czas. zaopatrywać ndk., zaopatrzyć dk.

 przym. zaopatrzeniowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) wyposażanie

Wiktionary


zaopatrzenie

1. dostarczyć coś niezbędnego, potrzebnego
2. wyposażyć w odpowiednie urządzenia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) dostarczenie komuś potrzebnych mu rzeczy

 (1.2) środki lub towary konieczne do działania jednostki organizacyjnej (np. do produkcji, sprzedaży)

 (1.3) dział jednostki organizacyjnej realizujący zaopatrzenie (1.1)

Wiktionary

Zaopatrzenie – wszystkie środki materiałowo-techniczne wykorzystywane do wyposażenia, wsparcia i utrzymania wojska.

Z tym pojęciem wiąże się także termin:

  • zaopatrzenie zasadnicze (ładunek zasadniczy) – produkty, istotne z punktu widzenia dalszego prowadzenia wojny w okresie przetrwania lub do zapewnienia przetrwania narodu w tym okresie, i które powinny być rozładowane tak szybko jak pozwalają na to okoliczności. Obejmują pożywienie, produkty rafinacji ropy, oleje, smary i zaopatrzenie medyczne.
  • punkt zaopatrywania – jest to każdy punkt, w którym wydawane są poszczególne środki materiałowe.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) On jest odpowiedzialny za zaopatrzenie w materiały.

 (1.2) Zaopatrzenie było skandaliczne, w sklepach brakowało nawet podstawowych artykułów.

 (1.3) Budynek pełnił rolę ośrodka zaopatrzenia.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzaɔpaˈṭʃɛ̃ɲɛ, AS: zaopaṭšńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaopatrywanie n., zaopatrzeniowiec m.

 czas. zaopatrzyć dk., zaopatrywać ndk.

 przym. zaopatrzony, zaopatrzeniowy

 ims. zaopatrzony

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) dostawa, aprowizacja

 (1.3) intendentura

Wiktionary


zaopatrzeniowiec

pracownik działu zaopatrzenia przedsiębiorstwa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba zajmująca się zaopatrzeniem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pracował jako zaopatrzeniowiec na budowie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaopatrywanie n., zaopatrzenie n.

 czas. zaopatrywać ndk., zaopatrzyć dk.

Wiktionary


zaopatrzeniowy

przymiotnik od: zaopatrzenie


SJP.pl


zaopatrzony

imiesłów

 (1.1) taki, który otrzymał zaopatrzenie, wyposażenie; dostał potrzebne środki

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzaɔpaˈṭʃɔ̃nɨ, AS: zaopaṭšõny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaopatrzenie

 czas. zaopatrzyć

Wiktionary


zaopatrzyć

1. dostarczyć coś niezbędnego, potrzebnego
2. wyposażyć w odpowiednie urządzenia


SJP.pl

czasownik przechodni

 (1.1) dokonany od|zaopatrywać.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Myślicie pewnie, że zaopatrzyłem się w korkowy kask tropikalny?

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaopatrzenie n., zaopatrywanie n., zaopatrzeniowiec m.

 czas. zaopatrywać ndk.

 ims. zaopatrzony

Wiktionary


zaopiekowany

potocznie: taki, którym się zaopiekowano


SJP.pl


zaoponować

nie zgodzić się


SJP.pl


zaorać

orząc, przewrócić warstwy ziemi na drugą stronę


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. orać)

 (1.1) dokonany od|orać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈɔrat͡ɕ, AS: zaorać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. samozaoranie n., zaoranie n., oracz mos., orka

 czas. orać

 przym. orny

Wiktionary


zaoranie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaorać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. samozaoranie n., zaorka ż., zaorek m., zaorywanie n.

 czas. zaorać dk., zaorywać ndk.

 przym. orny

Wiktionary


zaorany

orząc, przewrócić warstwy ziemi na drugą stronę


SJP.pl


zaorka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zaoranie

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaoranie n.

Wiktionary


zaorski

nazwisko


SJP.pl

Osoby o nazwisku Zaorski:

  • Andrzej Zaorski
  • Jan Zaorski
  • Janusz Zaorski
  • Remigiusz Zaorski
  • Ryszard Zaorski
  • Tadeusz Zaorski (1917–1993)
  • Tadeusz Zaorski (chmielarz)
  • Zenon Zaorski

Wikipedia


zaorywać

orząc, przewracać warstwy ziemi na drugą stronę


SJP.pl


zaosie

wieś w Polsce


SJP.pl

Zaosie – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie tomaszowskim, w gminie Ujazd.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa piotrkowskiego.

Wikipedia


zaostrów

Zaostrów – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie koneckim, w gminie Słupia Konecka.

Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii św. Michała Archanioła w Pilczycy.

Wikipedia


zaostrzać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zaostrzyć)

 (1.1) czynić ostrym, spiczastym, kłującym

 (1.2) czynić wyrazistym

 (1.3) w stosunku do przepisów, reguł, sankcji: czynić mniej liberalnymi, bardziej ograniczającymi lub grożącymi wyższymi karami

 (1.4) w stosunku do sytuacji, konfliktu, polemiki: wzmacniać ich intensywność

czasownik zwrotny niedokonany zaostrzać się (dk. zaostrzyć się)

 (2.1) o sytuacji, konflikcie, polemice: wzmacniać intensywność, eskalować

 (2.2) o zmysłach: poprawiać swoją czułość

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zaostrzyć, ostrzyć

 rzecz. ostrość ż.

Wiktionary


zaostrzyć

czasownik przechodni dokonany (ndk. zaostrzać)

 (1.1) dokonany od|zaostrzać.

czasownik zwrotny dokonany zaostrzyć się (ndk. zaostrzać się)

 (2.1) dokonany od|zaostrzać się.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zaostrzać, ostrzyć

 rzecz. zaostrzanie n., zaostrzenie n., ostrość ż.

Wiktionary


zaoszczędzać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zaoszczędzić)

 (1.1) ekon. odkładać jakąś ilość czegoś, gospodarując w sposób rozsądny

 (1.2) nie narażać kogoś na coś przykrego

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaoszczędzanie n.

 czas. oszczędzać

 przym. oszczędnościowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zbierać

 (1.2) ochraniać, oszczędzać

Wiktionary


zaoszczędzanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaoszczędzać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. oszczędzać, zaoszczędzać ndk.

Wiktionary


zaoszczędzić

czasownik przechodni dokonany (ndk. zaoszczędzać)

 (1.1) dokonany od|zaoszczędzać.

Wiktionary

Powiązane:

 przysł. oszczędnie

 rzecz. oszczędności nmos., oszczędność ż., oszczędzanie n.

 przym. oszczędny, oszczędnościowy

 czas. oszczędzać, oszczędzić

Wiktionary


zaowocować

czasownik dokonany (ndk. owocować)

 (1.1) wydać, zrodzić owoce

 (1.2) przen. przynieść wymierne efekty

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˌɔvɔt͡sɔˈvat͡ɕ, AS: zaovocovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. owocarka ż., owoc m., owocek m., owocnik m., owocówka ż., owocowość ż., owocność ż., owocowanie n., zaowocowanie n.

 czas. owocować ndk.

 przym. owocowy, owocny

 przysł. owocowo, owocnie

Wiktionary


zaowocowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaowocować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zaowocować dk.

 rzecz. owoc mrz., owocarka ż.

 przym. owocny, owocowy

Wiktionary


żąp

dolna część szybu górniczego, położona poniżej ostatniego poziomu, miejsce, gdzie zbiera się woda spływająca z szybu; rząp, rząpie, rząpik, żomp


SJP.pl


zapacać

powodować przesiąkanie (ubrania) potem


SJP.pl


zapach

1. bodziec odbierany przez zmysł węchu
2. przyjemna woń


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) węchowe wrażenie zmysłowe;

 (1.2) substancja dająca określony, charakterystyczny zapach (1.1)

 (1.3) olejek eteryczny dodawany do ciast

 (1.4) fiz. jedna z liczb kwantowych przypisywanych kwarkom i leptonom;

Wiktionary

Zapach (łac. olfactus, ang. odor lub odour, smell, fr. odeur, niem. Geruch) – w najogólniejszym sensie:

  • cecha związków chemicznych lub ich mieszanin (odorantów), polegająca na zdolności do pobudzania narządu węchu, czyli odgrywania roli bodźców wywołujących wrażenia (mówimy np. „Aminy mają zapach rybi”),
  • wrażenie węchowe, odbierane w wyniku działania chemicznego bodźca (mówimy np. „Czuję jakiś ładny zapach”).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Od strony obory unosił się niemiły zapach krów.

 (1.2) Nasza firma wprowadzi ten zapach na rynek jeszcze w tym roku.

 (1.3) Nie wyszło mi to ciasto… Zapomniałam dodać zapachu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzapax, AS: zapaχ

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. pachnidło n.

:: zdrobn. zapaszek m.

 czas. pachnieć

 przym. zapachowy

 przysł. zapachowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) woń

Wiktionary


zapachowiec

pracownik działu fabryki perfum, w którym komponuje się zapachy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) kompozytor zapachów

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zapach m.

 czas. zapachnieć dk., zapachnąć dk.

 przym. zapachowy

Wiktionary


zapachowy

zapach


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący zapachu, posiadający (ładny) zapach

Wiktionary

Patrz:

zapach

Powiązane:

 rzecz. zapach m., zapaszek m., zapachowiec mos.

 czas. pachnieć ndk., zapachnieć dk.

Wiktionary


zapaciać

potocznie:
1. zabrudzić czymś mokrym, mazistym; zababrać, zaciapać, zapaćkać, zapaprać;
2. zatkać otwór czymś mazistym; zaciapać, zapaćkać;
3. żartobliwie: zapłacić;
4. zapaciać się - zabrudzić się czymś mokrym, mazistym


SJP.pl


zapaczkowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zapaczkować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. paczka ż., paczkowanie n.

Wiktionary


zapad

w gwarze myśliwskiej przylot głuszca na tokowisko


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) med. zapaść

 (1.2) przest. upadek

 (1.3) przest. zapadlina, zapadlisko

 (1.4) daw. zachód (moment zniknięcia za horyzontem)

 (1.5) daw. geogr. zachód (kierunek)

 (1.6) daw. zapadnięcie, zapadanie

Wiktionary

Zapad – skała na wschodnich obrzeżach wsi Podzamcze w województwie śląskim, w powiecie zawierciańskim, w gminie Ogrodzieniec. Znajduje się na Wyżynie Ryczowskiej, będącej częścią Wyżyny Częstochowskiej wchodzącej w skład Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. Skały na tej wyżynie zbudowane są z późnojurajskich wapieni.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈzapat, AS: zapat

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zapadni

 rzecz. zapadnia ż.

Wiktionary


zapadać

o śniegu: padając, zasypać coś


SJP.pl

czasownik (dk. zapaść)

 (1.1) osuwać się w głąb, spadać, opuszczać się w dół; stawać się wklęsłym, wklęsnąć; zagłębiać się, pogrążać się w czymś.

 (1.2) wpadać w chorobę, stracić zdrowie

 (1.3) o ptactwie: przyfrunąwszy siadać gdzieś; o ludziach: zatrzymawszy się gdzieś schować się, skrywać się; zaszywać się

 (1.4) zbliżać się (w czasie); nadchodzić, następować, nastąpić

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈpadat͡ɕ, AS: zapadać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zapadnia ż., zapadka ż., zapadanie n., zapadlisko n., zapaść ż.

 czas. zapaść

 przym. zapadkowy

Wiktionary


zapadalność

liczba chorych na określoną chorobę; zachorowalność, chorobowość


SJP.pl

Zapadalność, potocznie zachorowalność – liczba nowo zarejestrowanych przypadków danej choroby w przedziale czasu (zwykle roku) na sto tysięcy osób badanej populacji.

Jeśli zapadalność i chorobowość utrzymują się na stałym poziomie, występuje zależność:chorobowość = zapadalność × średni czas trwania choroby.

Wikipedia


zapadalny

taki, który należy uregulować w określonym terminie


SJP.pl


zapadanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zapadać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzapaˈdãɲɛ, AS: zapadãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zapadać, zapaść

 rzecz. zapadnia ż., zapadlisko n., zapadka ż., zapaść ż.

 przym. zapadkowy

Wiktionary


zapadka

nazwisko


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) techn. drobny element jakiegoś mechanizmu powodujący blokadę ruchu czegoś

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zapadlisko n., padnięcie n., zapadnia ż., zapadanie n., zapadnięcie n., padanie n., wypadanie n., wypadnięcie n., zapaść ż.

 czas. zapadać ndk., zapaść dk., padanie n., padnięcie n., wypadanie n., wypadnięcie n.

 przym. zapadkowy, zapadniowy, zapaściowy, padnięty

Wiktionary


zapadkowy

przymiotnik od: zapadka


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z zapadką, dotyczący zapadki

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. padnięcie n., zapadlisko n., zapadka ż., zapadnia ż., zapadanie n., zapadnięcie n., padanie n., wypadanie n., wypadnięcie n., zapaść ż.

 czas. zapadać ndk., zapaść dk., padanie n., padnięcie n., wypadanie n., wypadnięcie n.

 przym. zapadniowy, zapaściowy, padnięty

Wiktionary


zapadlina

teren zapadnięty; zapadlisko


SJP.pl


zapadlinowy

przymiotnik od: zapadlina


SJP.pl


zapadlisko

teren zapadnięty; zapadlina


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zagłębienie w gruncie, które powstało wskutek zapadnięcia się niższych warstw;

Wiktionary

Zapadlisko – fragment skorupy ziemskiej obniżony wzdłuż uskoków. Zapadliska powstają często na przedpolu gór o budowie płaszczowinowej. Wyróżnia się zapadliska przedgórskie (np. Zapadlisko przedkarpackie) lub na obszarze orogenu zapadlisko śródgórskie (np. Zapadlisko Saary, Zapadlisko Zakarpackie).

Nieciągłe deformacje powierzchni ziemi określane jako zapadliska mogą wynikać również z prowadzonych robót górniczych i przybierać formy zbliżone do kraterów czy lejów krasowych.


Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌzapaˈdlʲiskɔ, AS: zapadlʹisko

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zapadnięcie n., zapadanie n., zapadka ż., zapadalność ż., zapaść ż.

 czas. zapaść, zapadać, paść, padać

 przym. zapadliskowy, zapadkowy

Wiktionary


zapadliskowy

przymiotnik od: zapadlisko


SJP.pl


zapadni

przymiotnik

 (1.1) daw. zachodni

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zapad m.

Wiktionary


zapadnia

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mechanicznie opuszczana lub podnoszona część podłoża

 (1.2) rzad. zapadlina, zagłębienie terenu

 (1.3) przest. pułapka, zasadzka

Wiktionary

  • zapadnia – rodzaj pułapki w fortyfikacjach
  • zapadnia sceniczna – urządzenie sceniczne w teatrze
Na Ukrainie
  • Zapadnia – wieś na Ukrainie, w obwodzie żytomierskim, w rejonie brusiłowskim

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Kara główna staje się technicznym zabiegiem, w którym biorą udział bezosobowe maszyny – gilotyna i szubienica z mechaniczną zapadnią.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zapadka ż., zapad m., zapadalność ż., zapadanie n., zapadnięcie n., zapaść ż.

 czas. zapadać ndk., zapaść dk.

 przym. zapadkowy

Wiktionary


zapadnięcie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zapaść.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zapaść

 rzecz. zapadnia ż., zapadka ż., zapadlisko n., zapaść ż.

 przym. zapadkowy

Wiktionary


zapadnięty

zapadły;
1. taki, który osunął się w głąb czegoś;
2. o miejscu na ciele: wklęśnięty, najczęściej na skutek starości lub choroby


SJP.pl


zapadniowy

przymiotnik od: zapadnia


SJP.pl


zapadowy

przymiotnik od: zapad


SJP.pl


zapadły

1. oddalony od ludzi, cywilizacji;
2. taki, który osunął się w głąb czegoś; zapadnięty;
3. o miejscu na ciele: wklęśnięty, najczęściej na skutek starości lub choroby; zapadnięty


SJP.pl


zapajęczony

1. pokryty pajęczynami
2. pełen pająków
3. gwarowo: zagrodzony gęstym, plecionym płotem


SJP.pl


zapakować

czasownik przechodni dokonany (ndk. zapakowywać)

 (1.1) włożyć w opakowanie w celu podarku lub zabezpieczenia

 (1.2) włożyć w pakunek (np. w torbę, skrzynię) celem podróży czy przemieszczenia

 (1.3) pot. umieścić siłą

czasownik zwrotny dokonany zapakować się (ndk. zapakowywać się)

 (2.1) włożyć swoje rzeczy w pakunek do podróży, transportu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zapakowanie n., paczkowanie n., pakowacz mos., paker mos./mrz.

 czas. rozpakowywać, pakować, zapakowywać ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) spakować

 (1.2) spakować

 (2.1) spakować się

Wiktionary


zapakowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zapakować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. pakowacz mos., paczka ż., zapakowywanie n., pakowanie n., paczkowanie n.

 czas. zapakować dk., zapakowywać ndk., pakować ndk.

Wiktionary


zapakowywać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zapakować)

 (1.1) wkładać w opakowanie w celu podarowania komuś lub dla zabezpieczenia

 (1.2) wkładać w pakunek (np. w walizkę, kufer) celem podróży albo transportu

 (1.3) pot. umieszczać siłą

czasownik zwrotny niedokonany zapakowywać się (dk. zapakować się)

 (2.1) wkładać swoje rzeczy w pakunek do podróży, zabrania gdzieś

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zapakować

 rzecz. zapakowanie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pakować

 (1.2) pakować

 (2.1) pakować się

Wiktionary


zapalać

powodować zapłon


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. zapalić)

 (1.1) zob. zapalić. (ogień)

 (1.2) zob. zapalić. (światło)

 (1.3) zob. zapalić. (silnik, radio)

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. zapalić)

 (2.1) pot. o silniku zob. zapalić.

czasownik zwrotny niedokonany zapalać się (dk. zapalić się)

 (3.1) zob. zapalić się. (płomieniem)

 (3.2) zob. zapalić się. (o świetle)

 (3.3) książk. zob. zapalić się. (do jakiegoś przedsięwzięcia)

 (3.4) książk. zob. zapalić się. (o uczuciu)

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Po kolacji zaczęliśmy zapalać ognisko.

 (1.2) Idąc do łazienki, zapalał światło we wszystkich pomieszczeniach po drodze.

 (3.1) Zużył całą paczkę zapałek, a ognisko wciąż się nie zapalało.

 (3.2) Codziennie punktualnie o dwudziestej zapalały się latarnie uliczne.

 (3.3) Bardzo się zapalał do każdego nowego pomysłu wspólnika.

 (3.4) Gdy go widział, zawsze zapalał się w nim wielki gniew.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈpalat͡ɕ, AS: zapalać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. palenie n., zapałka ż., zapalniczka ż., zapalnik mrz., zapalenie n., zapalanie n., zapaleniec mos., zapał mrz.

 przym. zapalny, palny

 przysł. zapalnie

 czas. odpalić, palić ndk., rozpalać ndk., zapalić dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rozpalać, podpalać

 (1.2) włączać, zaświecać

 (1.3) włączać, uruchamiać

 (2.1) pot. zaskakiwać

 (3.1) rozpalać się

 (3.2) rozbłyskiwać, włączać się, zaświecać się

 (3.3) zachęcać się

Wiktionary


zapalanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zapalać.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przy zapalaniu papierosa zawsze drżały mu ręce.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzapaˈlãɲɛ, AS: zapalãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. palić, ndk. zapalać, dk. zapalić

 rzecz. zapalenie n., zapalniczka ż., zapał mrz., zapałka ż.

Wiktionary


zapalarka

Zapalniczka – mały przenośny przedmiot służący do wytwarzania ognia, najczęściej w celu zapalenia papierosa lub cygara. Składa się z korpusu (zazwyczaj metalowego lub plastikowego) wypełnionego palną substancją, oraz mechanizmu zapalającego i „wydmuchującego” płomień. Zapalniczki w przeciwieństwie do zapałek, przeznaczone są do wielokrotnego użytku. Wyjątkiem jest tzw. wieczna zapałka, która łączy cechy obu przedmiotów.

Wikipedia


zapalczywiec

osoba porywcza, popędliwa, łatwo wybuchająca gniewem; popędliwiec


SJP.pl


zapalczywiej

stopień wyższy od przysłówka: zapalczywie


SJP.pl


zapalczywość

gorliwość; żarliwość; skłonność do unoszenia się gniewem


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha kogoś, kto jest zapalczywy

Wiktionary


zapalczywszy

stopień wyższy od przymiotnika: zapalczywy


SJP.pl


zapalczywy

łatwo wybuchający gniewem; porywczy, popędliwy, temperamentny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) książk. łatwo unoszący się gniewem

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zapalczywość ż.

 przysł. zapalczywie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) popędliwy, porywczy, gwałtowny

Wiktionary


zapalenie

spowodować zapłon


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) med. reakcja tkanki organicznej na infekcję, podrażnienie;

 (1.2) odczasownikowy od|zapalić.; sprawienie, że coś płonie, coś jest pochłaniane przez ogień

Wiktionary

Zapalenie, stan zapalny, reakcja zapalna, proces zapalny, odczyn zapalny (łac. inflammatio) – uporządkowany proces rozwijający się w tkance unaczynionej pod wpływem czynnika uszkadzającego. Zapalenie może być spowodowane czynnikami: chemicznymi, fizycznymi, biologicznymi (zakażenie drobnoustrojami chorobotwórczymi) - ogólnie czynnikami egzogennymi lub endogennymi. Celem zapalenia jest obrona organizmu. Proces zapalny powinien więc doprowadzić do usunięcia czynnika chorobotwórczego i pozwolić na powrót tkanki do stanu fizjologicznego. U większości osób starszych, jednakże, przejście zapalenia w stan chroniczny może stać się jednym z czynników zagrożenia większą umieralnością.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zapalenie spojówek objawia się m.in. światłowstrętem, swędzeniem i pieczeniem oczu.

 (1.2) Uderzenie piorunu spowodowało zapalenie kabli elektrycznych.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzapaˈlɛ̃ɲɛ, AS: zapalńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. palenie, podpalenie, zapałka, zapalniczka, zapalanie

 czas. palić (zapalić), wypalać, zapalać

 przym. zapalny, palny

Wiktionary


zapaleniec

książkowo: osoba ożywiona jakąś ideą, pełna zapału do działania; entuzjasta, zagorzalec, pasjonat, miłośnik


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) książk. ktoś, kto z zapałem oddaje się jakiemuś hobby, zajęciu czy działalności

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Andrzej jest komputerowym zapaleńcem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzapaˈlɛ̃ɲɛt͡s, AS: zapalńec

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zapał m., zapałka ż., zapłon m., zapalnik m., zapalniczka ż.

 czas. odpalić, palić, zapalić dk., zapalać ndk.

 przym. zapalony

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) entuzjasta, fiksat, fan

Wiktionary


zapaleńszy

dawny stopień wyższy od przymiotnika: zapalony (namiętny, zagorzały)


SJP.pl


zapalić

spowodować zapłon


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. zapalać)

 (1.1) wzniecić ogień

 (1.2) sprawić, że coś zaczyna się świecić, zaczyna dawać światło

 (1.3) pot. uruchomić, np. silnik samochodu, radio, telewizor

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. zapalać)

 (2.1) pot. o silniku zacząć pracować

czasownik zwrotny dokonany zapalić się (ndk. zapalać się)

 (3.1) zacząć się palić, zająć się płomieniem

 (3.2) zacząć się świecić

 (3.3) książk. nabrać chęci, zapału do jakiegoś przedsięwzięcia

 (3.4) książk. o uczuciu opanować kogoś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Po kolacji poszliśmy zapalić ognisko.

 (1.2) Idąc do łazienki zapalił światło w przedpokoju.

 (1.3) Mój samochód to stary grat, dwa dni stał na mrozie i już nie mogę zapalić silnika.

 (2.1) Mój samochód to stary grat, dwa dni stał na mrozie i już silnik nie chce zapalić.

 (3.1) Przy trzeciej zapałce ognisko wreszcie się zapaliło.

 (3.3) Bardzo zapalił się do najnowszego pomysłu wspólnika.

 (3.4) Nagle zapalił się w nim wielki gniew.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈpalʲit͡ɕ, AS: zapalʹić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. palenie n., zapałka ż., zapalniczka ż., zapalnik mrz., zapalenie n., zapalanie n., zapaleniec mos., zapał mrz.

 przym. zapalny, palny

 przysł. zapalnie

 czas. odpalić, palić ndk., rozpalać ndk., zapalać ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rozpalić, podpalić

 (1.2) włączyć, zaświecić

 (1.3) włączyć, uruchomić

 (2.1) pot. zaskoczyć

 (3.1) rozpalić się

 (3.2) rozbłysnąć, włączyć się, zaświecić się

 (3.3) zachęcić się

 (3.4) zagotować się

Wiktionary


zapaliczka

roślina z rodziny baldaszkowatych, występująca w rejonie śródziemnomorskim i środkowej Azji; roślina lecznicza i ozdobna


SJP.pl

Zapaliczka (Ferula) – rodzaj roślin z rodziny selerowatych. Obejmuje ponad 200 gatunków. Najwięcej z nich występuje w południowo-zachodniej i centralnej Azji, ale przedstawiciele rodzaju rosną na rozległym obszarze od basenu Morza Śródziemnego wraz z północną Afryką i południową Europą, po Chiny. Zasiedlają zwykle obszary suche, miejsca nasłonecznione, zbiorowiska trawiaste i stoki wzgórz. Kwiaty zapylane są głównie przez muchówki.

Wikipedia


zapalniczka

kieszonkowy przyrząd do krzesania ognia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mały pojemniczek z gazem (lub z benzyną) służący do zapalania, niecenia ognia;

Wiktionary

Zapalniczka – mały przenośny przedmiot służący do wytwarzania ognia, najczęściej w celu zapalenia papierosa lub cygara. Składa się z korpusu (zazwyczaj metalowego lub plastikowego) wypełnionego palną substancją, oraz mechanizmu zapalającego i „wydmuchującego” płomień. Zapalniczki w przeciwieństwie do zapałek, przeznaczone są do wielokrotnego użytku. Wyjątkiem jest tzw. wieczna zapałka, która łączy cechy obu przedmiotów.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W ciemności prztyknęła zapalniczka.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzapalʲˈɲit͡ʃka, AS: zapalʹńička

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zapalenie n., zapalanie n., zapalnik m., zapalarka ż., zapłon m., zapaleniec m.

 czas. odpalić, rozpalać, palić dk., zapalać ndk., zapalić dk.

 przym. palny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|fojercojg, fojercok.; środ. uczn. żarmaszyna

Wiktionary


zapalniej

stopień wyższy od przysłówka: zapalnie


SJP.pl


zapalniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: zapalny


SJP.pl


zapalnik

urządzenie powodujące detonację ładunku materiału wybuchowego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) techn. wojsk. urządzenie do odpalania ładunku wybuchowego

Wiktionary

Zapalnik – urządzenie zapalające lub powodujące wybuch materiału wybuchowego. Dzięki niemu fala detonacyjna przechodzi na główny materiał wybuchowy, który sam trudno detonuje.

Wikipedia

Powiązane:

 czas. palić, zapalać, zapalić

 rzecz. zapałka ż., zapał mrz., zapaleniec mos., zapalniczka ż.

 przym. zapalny, zapalnikowy

Wiktionary


zapalność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest zapalne

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zapał m.

 przym. zapalny

 przysł. zapalnie

 czas. palić

Wiktionary


zapalny

przymiotnik

 (1.1) o właściwościach zapalających

 (1.2) med. dotyczący zapalenia

 (1.3) stanowiący zarzewie konfliktu lub mogący nim się stać

 (1.4) skłonny do nieobliczalnych zachowań

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) W komorze przedniej stwierdza się obecność komórek zapalnych oraz wysięku mogącego przybrać formę ropostka […].

Wiktionary

Powiązane:

 czas. palić, zapalać, zapalić

 rzecz. zapalnik mrz., zapalność ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) łatwo palny, łatwopalny

 (1.3) konfliktogenny

 (1.4) gwałtowny, nieobliczalny, niezrównoważony, temperamentny, wybuchowy

Wiktionary


zapalony

spowodować zapłon


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) wykonujący coś z zapałem

forma czasownika.

 (2.1) ims. przymiotnikowy bierny od czas. zapalić (włączyć światło)

 (2.2) ims. przymiotnikowy bierny od czas. zapalić (wzniecić płomień)

Wiktionary

Powiązane:

 czas. palić, rozpalać, odpalić

 przym. palny

 rzecz. zapaleniec mos., zapał mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) entuzjastyczny, gorliwy, oddany, zaciekły, zagorzały, zażarty

Wiktionary


zapalski

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Kazimierz Zapalski – polski wojskowy
  • Mikołaj Zapalski – polski paleontolog

Wikipedia


zapamiętać

czasownik przechodni dokonany (ndk. zapamiętywać)

 (1.1) dokonany od|zapamiętywać.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dobrze zapamiętałem sobie jego twarz.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzapãˈmʲjɛ̃ntat͡ɕ, AS: zapãmʹi ̯ntać

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zapamiętywać, pamiętać

 rzecz. zapamiętanie n., pamiątka ż., pamięć ż., pamięciówka ż., pamiętnik mrz.

Wiktionary


zapamiętale

przysłówek

 (1.1) w sposób zapamiętały

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zapamiętałość ż.

 przym. zapamiętały

Wiktionary


zapamiętalej

stopień wyższy od przysłówka: zapamiętale


SJP.pl


zapamiętalszy

stopień wyższy od przymiotnika: zapamiętały


SJP.pl


zapamiętanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zapamiętać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zapamiętywać, zapamiętać dk.

 rzecz. pamiątka ż., pamięciówka ż.

Wiktionary


zapamiętliwy

dawniej: zapamiętały, zawzięty, zajadły


SJP.pl


zapamiętywać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zapamiętać)

 (1.1) utrwalać coś w pamięci

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzapãmʲjɛ̃nˈtɨvat͡ɕ, AS: zapãmʹi ̯ẽntyvać

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zapamiętać, pamiętać, popamiętać, opamiętać

 rzecz. zapamiętanie n., zapamiętywanie n., pamięć ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pamiętać

Wiktionary


zapamiętywalność

stopień łatwości zapamiętania czegoś


SJP.pl


zapamiętywalny

dający się zapamiętać


SJP.pl


zapamiętywanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zapamiętywać.

Wiktionary

Zapamiętywanie – jest to czynność i pierwsza faza procesu pamięciowego tzw. faza nabywania określonej formy zachowania lub przyswojenia tego, co na daną jednostkę oddziałuje. Zapamiętywanie może mieć postać jednego aktu spostrzeżeniowego lub być złożoną aktywnością.

Zobacz też: kodowanie (psychologia), przechowywanie.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌzapãmʲjɛ̃ntɨˈvãɲɛ, AS: zapãmʹi ̯ẽntyvãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zapamiętywać

Wiktionary


zapanować

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. panować, zapanowywać)

 (1.1) zdołać kontrolować, podporządkować swojej woli

 (1.2) zacząć rządzić jakimś terytorium

 (1.3) nastąpić w określonym czasie lub przestrzeni

 (1.4) zdobyć przewagę

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zapanowanie n.

 czas. opanować, panować

 przym. pański, Pański

Wiktionary


zapanowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zapanować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zapanować dk.

 przym. Pański

Wiktionary


zapaplać

czasownik

 (1.1) zagadać

Wiktionary


zaparafować

1. podpisać się parafą (parafką);
2. podpisać uzgodniony tekst dokumentu;
3. zabezpieczyć dokumenty poprzez numerację stron i przeciągnięcie przez nie sznurka, którego końce pieczętuje się


SJP.pl


zaparcie

nazwisko


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) med. utrudniona lub nieczęsta defekacja;

Wiktionary

Zaparcie (potocznie: zatwardzenie, obstrukcja) – utrudniona lub nieczęsta (rzadziej niż 2 razy na tydzień) defekacja. W skrajnych przypadkach może być śmiertelne. Zaparcie ciężkie to mniej niż 2 wypróżnienia na miesiąc. Zaparcie może być definiowane jako zmiana rytmu wypróżnień lub oddawanie stolca z większym trudem.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Spożywanie zalecanej ilości błonnika zmniejsza ryzyko powstania przewlekłych zaparć, uchyłkowatości jelit, raka jelita grubego i hemoroidów.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaprzaniec m., parcie n., zaprzenie n.

 czas. zapierać ndk., zaprzeć dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zatwardzenie, obstrukcja

Wiktionary


zaparkować

czasownik przechodni dokonany (ndk. brak)

 (1.1) zob. parkować.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Rowerzyści na ścieżce rowerowej głośno narzekali na nieprawidłowo zaparkowane pojazdy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzaparˈkɔvat͡ɕ, AS: zaparkovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. parkowanie n., zaparkowanie n.

Wiktionary


zaparkowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zatrzymanie pojazdu na postoju, parkingu lub w innym przeznaczonym do tego miejscu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. parkowanie n.

 czas. zaparkować dk., parkować ndk.

Wiktionary


zaparowywać

pokrywać się parą wodną; parować, parować się, zaparowywać się


SJP.pl


zaparskiwać

zagłuszać parskaniem


SJP.pl


zapart

nazwisko


SJP.pl


zaparty

potocznie: taki, który nie chce ustąpić


SJP.pl


zaparzać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zaparzyć)

 (1.1) traktować coś wrzątkiem, np. przygotowując napar

czasownik zwrotny niedokonany zaparzać się (dk. zaparzyć się)

 (2.1) być traktowanym wrzątkiem

 (2.2) być traktowanym ciepłem i wilgocią

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Rankiem, po przebudzeniu, zawsze zaparzam dla nas dzbanek kawy.

 (2.1) W kamionkowym czajniczku herbata zaparza się lepiej.

 (2.2) Podczas upału rośliny pod inspektem często się zaparzają i więdną.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈpaʒat͡ɕ, AS: zapažać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. para ż., zaparzaczka ż., zaparzacz mrz., zaparzanie n., zaparzenie n., parzenie n.

 czas. zaparzyć dk., parzyć ndk.

 przym. parzelniczy, parzydełkowy

Wiktionary


zaparzacz

1. urządzenie kuchenne do przyrządzania kawy lub herbaty; ekspres;
2. pojemniczek z dziurkami do parzenia i filtrowania herbaty lub ziół; zaparzaczka


SJP.pl

Zaparzacz, zaparzacz tłokowy – niewielkie, proste urządzenie kuchenne bez źródła zasilania, służące do zaparzania kawy. Ma formę naczynia (najczęściej szklanego), do którego wsypuje się grubiej zmieloną kawę, wlewa się zagotowaną oddzielnie wodę i zamyka naczynie pokrywką z przymocowanym tłokiem z sitkiem. Do naczynia jest zainstalowany uchwyt, dodatkowo chroniący dłoń przed wysoką temperaturą. Zaparzacz może być również używany do zaparzania herbaty.

Wikipedia


zaparzaczka

1. pojemniczek z dziurkami do parzenia i filtrowania herbaty lub ziół; zaparzacz;
2. wilgotny kawałek płótna, przez który prasuje się tkaninę


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przyrząd do zaparzania herbaty

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzapaˈʒat͡ʃka, AS: zapažačka

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zaparzać, parzyć

 przym. parzelniczy, parzydełkowy

Wiktionary


zaparzanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaparzać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzapaˈʒãɲɛ, AS: zapažãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zaparzać, parzyć

 przym. parzelniczy, parzydełkowy

Wiktionary


zaparzarka

przyrząd do parzenia kawy i herbaty; zaparzacz


SJP.pl


zaparzyć

czasownik przechodni dokonany (ndk. zaparzać)

 (1.1) dokonany od|zaparzać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈpaʒɨt͡ɕ, AS: zapažyć

Wiktionary

Powiązane:

 czas. parzyć, zaparzać

 przym. parzelniczy, parzydełkowy

Wiktionary


zapas

1. pewna ilość czegoś przechowywana do czasu, gdy będzie potrzebna; rezerwa;
2. dużo czegoś, więcej, niż potrzeba w danej chwili, np. zapas sił; nadmiar;
3. element wymienny zastępujący zużyty odpowiednik;
4. szeroki obrębek u dołu lub pasek materiału w szwach ubrania pozwalający na jego powiększenie; zakład


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) naddatek ponad niezbędną ilość

 (1.2) coś zgromadzonego na później

 (1.3) pot. mot. koło zapasowe

 (1.4) lm. zapasy sport. walka wręcz przez stosowanie chwytów

Wiktionary

Zapasy – rzeczowe składniki aktywów obrotowych, do których zalicza się: materiały – surowce, materiały podstawowe i pomocnicze, półfabrykaty obcej produkcji, opakowania, części zamienne i odpady; produkty gotowe – wyroby gotowe, wykonane usługi, zakończone roboty, w tym także budowlano-montażowe, prace naukowo-badawcze, prace projektowe, geodezyjno-kartograficzne itp.; półprodukty i produkty w toku – produkcję niezakończoną, tj. produkcję (usługi, w tym roboty budowlane) w toku oraz półfabrykaty (półprodukty) własnej produkcji; towary – rzeczowe składniki majątku obrotowego nabyte w celu odsprzedaży w niezmienionej postaci; zaliczki na poczet dostaw zapasów.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈzapas, AS: zapas

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1-3)

 rzecz. zapasówka ż., zdrobn. zapasik m.

 przym. zapasowy

 przysł. zapasowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) rezerwa, zasób

 (1.3) koło zapasowe, pot. zapasówka

Wiktionary


zapasać

1. zawiązać sobie coś w pasie; przypasać;
2. włożyć na kogoś pas, obwiązać kogoś w pasie; opasać; przepasać


SJP.pl


zapaść

1. zagłębić się w czymś miękkim (np. w fotelu);
2. wklęsnąć;
3. opaść, spaść;
4. ukryć się;
5. zachorować;
6. nadejść, nastąpić;
7. pozostawić silne wrażenie;
8. zapaść się - osunąć się lub stać się wklęsłym;
9. zapaść się - zagłębić się w czymś miękkim


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. stan ostrej niewydolności krążenia połączony z nagłym spadkiem ciśnienia krwi

 (1.2) bardzo zły stan czegoś, znacznie obniżenie wydolności czegoś

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. zapadać)

 (2.1) dokonany od|zapadać.

czasownik przechodni dokonany (ndk. zapasać)

 (3.1) dokonany od|zapasać.

Wiktionary

Zapaść. Reportaże z mniejszych miast – zbiór reportaży Marka Szymaniaka wydany w 2021 roku, poruszający problemy zapaści społecznej i ekonomicznej średnich i małych miast Polski. Książka nominowana została w konkursie Grand Press na reporterską książkę roku (2021) oraz do Nagrody im. Ryszarda Kapuścińskiego (2021).

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Włoska służba zdrowia jest już na granicy zapaści.

 (2.1) Pytanie było tak niezręczne, że w pokoju nagle zapadła zupełna cisza.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzapaɕt͡ɕ, AS: zapaść

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zapadlisko n., zapadanie n., zapadnięcie n., zapadka ż., zapasienie n., zapadnia ż.

 czas. zapadać ndk.

 przym. zapadkowy

Wiktionary


zapaseczka

zdrobnienie od: zapaska


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. zdrobn. od: zapaska

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzapaˈsɛt͡ʃka, AS: zapasečka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zapaska

Wiktionary


zapasienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zapaść.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zapaść

 rzecz. zapaść ż.

Wiktionary


zapasiewicz

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Józef Zapasiewicz – polski urzędnik
  • Zbigniew Zapasiewicz – polski działacz społeczny, ojciec Zbigniewa
  • Zbigniew Zapasiewicz – polski aktor, reżyser i pedagog

Wikipedia


zapasik

zdrobnienie od: zapas


SJP.pl


zapaska

wiejski fartuch z wełny, dawniej zastępujący spódnicę


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) etn. wiejski fartuch kobiecy, zakładany na spódnicę

Wiktionary

  • zapaska (ubiór)
  • Zapaska – ukraiński duet

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz.

:: zdrobn. zapaseczka ż.

Wiktionary


zapaski

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) zdrobn. zapasy

Wiktionary


zapaskudzać

potocznie: zanieczyszczać, zabrudzać; zasyfiać, zaświniać, zapaprywać


SJP.pl


zapaskudzić

potocznie: zanieczyścić, zabrudzić; popaskudzić


SJP.pl


zapaśnictwo

dyscyplina sportu


SJP.pl


zapaśniczka

zapaśnik


SJP.pl

Patrz:

zapaśnik

zapaśniejszy

dawny stopień wyższy od przymiotnika: zapaśny


SJP.pl


zapaśnik

sportowiec uprawiający zapasy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) sportowiec uprawiający zapasy (bez względu na styl)

Wiktionary

  • Zapaśnik – sportowiec uprawiający zapasy
  • Zapaśnik (ang. The Wrestler) – amerykański film z 2008 roku

Wikipedia

Wymowa:

IPA: zaˈpaɕɲik, AS: zapaśńik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zapasy nmos., zapaśnictwo n.

:: forma żeńska zapaśniczka ż.

 przym. zapaśniczy

Wiktionary


zapaśny

dawniej:
1. zapasowy;
2. przenośnie: bogaty w wiedzę, pomysły itp.


SJP.pl


zapasochłonność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co intensywnie zużywa zapasy

Wiktionary


zapasówka

potocznie: zapasowe koło w samochodzie


SJP.pl


zapasowy

przymiotnik od: zapas


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) stanowiący zapas (na wszelki wypadek)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zapas mrz.

:: zdrobn. zapasik mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rezerwowy

Wiktionary


zapasteryzować

zniszczyć bakterie i inne drobnoustroje w produktach spożywczych i farmaceutycznych, podgrzewając taki produkt do określonej temperatury; spasteryzować


SJP.pl


zapastowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zapastować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zapastować dk.

Wiktionary


zapastowywać

obsmarowywać, nacierać coś pastą


SJP.pl


zapasy

sport walki, którego celem jest położenie przeciwnika na łopatki; mogą być w stylu klasycznym lub wolnym


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) sport. konkurencja polegający na fizycznym zmaganiu się dwóch zawodników lub zawodniczek;

forma rzeczownika.

 (2.1) M., B. i W. lm. od: zapas

Wiktionary

Zapasy – sport walki, polegający na fizycznym zmaganiu dwóch zawodników – walka odbywa się wręcz przez stosowanie chwytów i rzutów.

Początki tego sportu sięgają czasów starożytnych, kiedy to zmagania zapaśników były jedną z konkurencji igrzysk olimpijskich organizowanych w antycznej Grecji. Były to pierwsze zmagania o charakterze sportowym. Zapasy jako forma bezkrwawego współzawodnictwa znane są z okresów poprzedzających epokę hellenistyczną. W Japonii odpowiednikiem zapasów są zawody sumo. Walka w zapasach trwa dwie rundy po 2 lub 3 min. z przerwą 30 sek.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: zaˈpasɨ, AS: zapasy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zapaśnik m., zapaśniczka ż., zapaśnictwo n.

 przym. zapaśniczy

Wiktionary


zapasywać

wkładać za pas


SJP.pl


zapaszek

1. zdrobnienie od: zapach;
2. słaby, lekko wyczuwalny zapach, zwykle nieprzyjemny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od zapach

 (1.2) słaby, zwykle nieprzyjemny, zapach

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zapach m.

 przym. zapachowy

Wiktionary


zapata

nazwisko


SJP.pl

Miejscowości w USA:

  • Zapata – jednostka osadnicza w stanie Teksas, w hrabstwie Zapata

Hrabstwa w USA:

  • hrabstwo Zapata (ang. Zapata County) – w stanie Teksas

Osoby:

  • Alonso Zapata (ur. 1958) – kolumbijski szachista
  • Duván Zapata (ur. 1991) – kolumbijski piłkarz
  • Cristián Zapata (ur. 1986) – kolumbijski piłkarz
  • Emiliano Zapata (1879-1919) – meksykański rewolucjonista
  • Franky Zapata (ur. 1978) – francuski konstruktor, wynalazca Flyboard Air, na którym 4 sierpnia 2019 przeleciał nad kanałem La Manche
  • Róbinson Zapata (ur. 1981) – kolumbijski piłkarz

Wikipedia


zapatero

nazwisko obce


SJP.pl

Wikipedia


zapatrywać

zapatrywać się - mieć pewien stosunek do czegoś


SJP.pl


zapatrywanie

zapatrywać się - mieć pewien stosunek do czegoś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zapatrywać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zapatrywać ndk.

Wiktionary


zapatrzać

rzadko: zapatrzać się - długo przyglądać się komuś lub czemuś; zapatrywać się


SJP.pl


zapatrzeć

zapatrzyć się; zapatrzeć się:
1. utkwić w czymś, w kimś wzrok;
2. wziąć z kogoś lub czegoś wzór;
3. o kobiecie ciężarnej: patrząc na kogoś lub na coś, ulec silnym emocjom, które odbiją się na wyglądzie lub charakterze dziecka (zgodnie z przesądem)


SJP.pl


zapatrzony

taki, który się zapatrzył, przypatrujący się czemuś lub komuś uważnie


SJP.pl


zapatrzyć

zapatrzeć się; zapatrzyć się:
1. utkwić w czymś, w kimś wzrok;
2. wziąć z kogoś lub czegoś wzór;
3. o kobiecie ciężarnej: patrząc na kogoś lub na coś, ulec silnym emocjom, które odbiją się na wyglądzie lub charakterze dziecka (zgodnie z przesądem)


SJP.pl


zapatulić

potocznie: zakryć, zawinąć dla ochrony przed zimnem, deszczem itp.


SJP.pl


zapatysta

współtowarzysz, zwolennik Emiliano Zapaty, przywódcy Rewolucji Meksykańskiej


SJP.pl


zapauzować

zrobić pauzę, przerwę; spauzować


SJP.pl


zapał

werwa; animusz; chęć do zrobienia czegoś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) książk. stan ogromnego podniecenia, gotowość do działania

Wiktionary

Zapał (otwór zapałowy) – w dawnej odprzodowej ręcznej broni palnej oraz artyleryjskiej niewielki otwór w tylnej części lufy, łączący panewkę z ładunkiem miotającym umieszczonym w przewodzie lufy.

Umożliwiał doprowadzenie ognia za pomocą lontu (albo miałkiego prochu) do ładunku w dennej części lufy.W chwili wystrzału ogień powstający na panewce przenoszony był przez zapał do wnętrza lufy, powodując zapłon ładunku miotającego (prochu) i wystrzelenie pocisku.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Pracował bez zapału i motywacji.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzapaw, AS: zapau̯

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zapaleniec m., zapalnik m., zapalność ż., zapałka ż., zapalarka ż., zapalanie n., zapalenie n.

 czas. odpalić, palić, zapalać ndk., zapalić dk.

 przym. zapalony

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) entuzjazm, ferwor, pasja

Wiktionary


zapała

nazwisko


SJP.pl

Zapała (639 m) – wzniesienie w Paśmie Jaworzyny w Beskidzie Sądeckim. Wznosi się nad rzeką Poprad i nad miejscowościami Andrzejówka i Milik (jej grzbietem przebiega granica pomiędzy tymi miejscowościami). Zapała stanowi zakończenie bocznego grzbietu odchodzącego od Trzech Kopców (687 m) na południowy wschód poprzez Stawiska (759 m), Skałę (769 m), Prehybę (673 m) i Piotrusinę (645 m). Jest najdalej na południe wysuniętym wzniesieniem całego Pasma Jaworzyny. Poprad zatacza wokół niej obszerny łuk. Pomiędzy nim a stokami Zapały poprowadzono drogę wojewódzką nr 971. Jest to widokowe i ciasne miejsce; z jednej strony stromo pocięte skały Zapały, w niektórych miejscach zabezpieczone murami oporowymi od osuwających się skał, z drugiej strony burzliwy Poprad uderzający o betonowe wały, na których wykonano tę drogę. Wschodnie stoki Zapały opadają do głębokiej doliny potoku Milik, zachodnie do doliny niewielkiego potoku płynącego przez Andrzejówkę.

Wikipedia


zapałczanka

drewno przeznaczone do wyrobu zapałek i pudełek na zapałki


SJP.pl

Zapałczanka – sortyment drewna nadający się do skrawania obwodowego, przeznaczony na patyczki i pudełka zapałczane. Najczęściej jest to drewno świerkowe, osikowe, topolowe, olchowe, brzozowe, bukowe, w postaci dłużyc, kłód lub wyrzynków.

Wikipedia


zapałczany

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z zapałkami, dotyczący zapałek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zapałeczka ż., zapałka ż.

 przym. zapałkowy

Wiktionary


zapałczarka

kobieta pracująca w fabryce zapałek


SJP.pl


zapałczarnia

fabryka zapałek


SJP.pl


zapałczarz

robotnik pracujący w fabryce zapałek


SJP.pl


zapałeczka

zdrobnienie od: zapałka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. zdrobn. od: zapałka

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzapaˈwɛt͡ʃka, AS: zapau̯ečka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zapałka ż.

 przym. zapałczany, zapałkowy

Wiktionary


zapałka

patyczek zakończony łebkiem z masy zapalającej się przy potarciu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cienki, krótki patyczek zakończony łebkiem z masy zapalającej się przy potarciu o draskę;

 (1.2) środ. harc. pionowy element stelażu dużego namiotu typu harcerskiego, podtrzymujący jego boki, w formie metalowej rurki zakończonej plastikowym łebkiem

 (1.3) środ. harc. poziomy element stelaża łóżka polowego, tzw. kanadyjki, mający formę drewnianej lub metalowej rurki (czasem zakończonej plastikowym łebkiem) i służący do rozpierania materiału z obu stron;

Wiktionary

Zapałka – służący do rozpalania ognia, specjalnie w tym celu przygotowany patyczek z drewna (rzadziej – pasków tektury), dodatkowo nasączony w całości lub części substancją ułatwiającą spalanie i na jednym końcu pokryty masą ulegającą zapłonowi wskutek tarcia; końcówka taka nazywana jest główką (lub łebkiem) zapałki.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Nie baw się zapałkami, bo się poparzysz.

 (1.1) Dopiero trzecią zapałką rozpaliłem ognisko.

 (1.1) Poszła do sklepu po pudełko zapałek.

 (1.2) Namiot naszego zastępu wyglądałby całkiem porządnie, gdyby nie brak kilku zapałek.

 (1.3) Bez zapałek moja kanadyjka jest bardzo niewygodna.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈpawka, AS: zapau̯ka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zapalenie n., zapaleniec m., zapalarka ż., zapalanie n., rozpalanie n., rozpalenie n., palenie n., paliwo n., zapalnik m., zapał m.

:: zdrobn. zapałeczka ż.

 czas. rozpalać ndk., rozpalić dk., zapalać ndk., zapalić dk., palić ndk.

 przym. zapałczany, zapałkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|sztrachecla.

Wiktionary


zapałki

patyczek zakończony łebkiem z masy zapalającej się przy potarciu


SJP.pl

Zapałka – służący do rozpalania ognia, specjalnie w tym celu przygotowany patyczek z drewna (rzadziej – pasków tektury), dodatkowo nasączony w całości lub części substancją ułatwiającą spalanie i na jednym końcu pokryty masą ulegającą zapłonowi wskutek tarcia; końcówka taka nazywana jest główką (lub łebkiem) zapałki.

Wikipedia


zapałkowy

zapałka


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z zapałkami, dotyczący zapałek

Wiktionary

Patrz:

zapałka

Powiązane:

 rzecz. zapałka ż., zapałczarnia ż., zapałczarz mos., zapałczanka ż., zapałeczka ż.

 przym. zapałczany, zapałczarski

Wiktionary


zapałowa

zapał


SJP.pl

Patrz:

zapał

zapałowski

nazwisko


SJP.pl


zapałowy

zapał


SJP.pl

Patrz:

zapał

zapchajdziura

potocznie: kobieta lub rzecz zastępująca kogoś lub coś; także o mężczyźnie z silniejszym zabarwieniem ekspresywnym; zatkajdziura


SJP.pl


zapchanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zapchać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zapychanie n., zapychacz m.

 czas. zapchać dk., zapychać ndk.

Wiktionary


zapchany

taki, który się zapchał; przepełniony


SJP.pl


zapchlić

spowodować, że gdzieś pojawią się pchły


SJP.pl


zapchlony

1. taki, w którym lub na którym jest dużo pcheł;
2. potocznie: nędzny, marny, lichy, kiepski


SJP.pl


zapęd

1. rozpęd, rozmach;
2. uniesienie, poryw


SJP.pl


zapędowo

Zapędowo – wieś w Polsce, położona w województwie pomorskim, w powiecie chojnickim, w gminie Czersk.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bydgoskiego.

Wieś borowiacka, na obszarze Tucholskiego Parku Krajobrazowego, stanowi sołectwo gminy Czersk.

Wikipedia


zapędy

1. skłonności do czegoś;
2. pragnienie osiągnięcia czegoś w jakiejś dziedzinie; ambicje, zamiary;
3. nieprzyjazne zamiary w stosunku do kogoś; zakusy


SJP.pl


zapędzać

popędzając, zmuszać kogoś do pójścia lub wejścia gdzieś


SJP.pl


zapędzić

popędzając, zmusić kogoś do pójścia lub wejścia gdzieś


SJP.pl


zapędzony

popędzając, zmusić kogoś do pójścia lub wejścia gdzieś


SJP.pl


zapeklować

utrwalić mięso w roztworze soli z saletrą i przyprawami


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. peklować)

 (1.1) kulin. zakonserwować mięso w roztworze solankowo-saletrowym

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Może jutro zdążę zapeklować te nóżki.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. peklowanie n., zapeklowanie n., peklowina ż., peklówka ż., peklownia ż.

 czas. peklować ndk.

 przym. peklowy, peklowniczy

Wiktionary


zapeklowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) kulin. zakonserwowanie mięsa w roztworze solankowo-saletrowym

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ile zajmie ci zapeklowanie tej wołowiny?

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. peklówka ż., peklowanie n., peklowina ż., peklownia ż.

 czas. peklować ndk., zapeklować dk.

 przym. peklowy, peklowniczy

Wiktionary


zaperlić

1. zasypać, zapełnić perłami;
2. zaperlić się:
a) pokryć się perłami;
b) zajaśnieć, zabłyszczeć jak perły


SJP.pl


zaperzać

zaperzać się - potocznie:
1. unosić się gniewem, wpadać w złość; zacietrzewiać się;
2. pokrywać się perzem


SJP.pl


zaperzenie

zaperzyć się - potocznie:
1. unieść się gniewem, wpaść w złość; zacietrzewić się;
2. pokryć się perzem


SJP.pl


zaperzony

potocznie:
1. taki, który się zaperzył; zacietrzewiony;
2. pokryty perzem


SJP.pl


zaperzyć

zaperzyć się - potocznie:
1. unieść się gniewem, wpaść w złość; zacietrzewić się;
2. pokryć się perzem


SJP.pl


zapeszać

ściągać na kogoś pecha


SJP.pl


zapewne

1. prawdopodobnie, może;
2. niewątpliwie, naturalnie


SJP.pl

partykuła

 (1.1) książk. partykuła sygnalizująca, że stwierdzenie jest domysłem mówiącego

 (1.2) książk. użyta samodzielnie sygnalizuje, że mówiący chce wnieść pewne zastrzeżenia do danego stwierdzenia, choć w zasadzie się z nim zgadza

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zapewne dobrze wiesz, że to nieprawda.

 (1.1) Zbliżył się do drzwi, zrobił nagły, zapewne pożegnalny piruet i znikł we drzwiach raz na zawsze

 (1.2) Zapewne jest w tym trochę racji, ale…

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈpɛvnɛ, AS: zapevne

Wiktionary

Powiązane:

 przysł. pewnie

 wykrz. pewnie

 czas. zapewnić dk., zapewniać ndk.

 partyk. pewnie, zapewnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) reg. śl. isto.

 (1.2) reg. śl. isto.

Wiktionary


zapewniać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zapewnić)

 (1.1) oświadczać komuś, że coś jest lub będzie na pewno

 (1.2) powodować, że coś będzie się stawać lub sprawiać, że ktoś będzie coś uzyskiwał

czasownik zwrotny niedokonany zapewniać się

 (2.1) przest. doświadczać prawdziwości, zaistnienia czegoś, np. oglądając to

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zapewniam was, że tym razem mówię prawdę!

 (1.2) Rodzice zapewniają byt swoim dzieciom.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈpɛvʲɲät͡ɕ, AS: zapevʹńäć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zapewnienie n., zapewnianie n., pewność ż., pewniak m., pewniczka ż., pewnik m.

 czas. zapewnić dk.

 partyk. zapewne, zapewnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zaręczać

 (1.2) gwarantować

 (2.1) przekonywać się

Wiktionary


zapewniający

zapewniać


SJP.pl

Patrz:

zapewniać

zapewnianie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zapewniać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzapɛvʲˈɲä̃ɲɛ, AS: zapevʹńä̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zapewniać, zapewnić

 rzecz. zapewnienie n.

 partyk. zapewnie

Wiktionary


zapewnić

czasownik przechodni dokonany (ndk. zapewniać)

 (1.1) dokonany od|zapewniać.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dzienna racja pokarmowa określa jakie produkty i w jakiej ilości należy uwzględnić w całodziennym żywieniu człowieka, aby zapewnić organizmowi wszystkie niezbędne składniki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈpɛvʲɲit͡ɕ, AS: zapevʹńić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zapewnianie n., zapewnienie n.

 czas. zapewniać ndk.

 partyk. zapewne, zapewnie

Wiktionary


zapewnie

partykuła

 (1.1) rzad. zob. zapewne.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zapewnianie n., zapewnienie n., pewność ż., pewniak m.

 przym. pewny, pewien

 czas. zapewniać ndk., zapewnić dk.

 partyk. pewnie, zapewne

 przysł. pewnie

 wykrz. pewnie

 zaim. pewien

Wiktionary


zapewnienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zapewnić.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Panie marszałku, szanuję pana zapewnienie, że wszystkich pan traktuje równo.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zapewnianie n.

 czas. zapewniać, zapewnić

 partyk. zapewnie

Wiktionary


zapełniać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zapełnić)

 (1.1) sprawiać, że coś staje się pełne

 (1.2) pozbywać się jakiegoś braku

czasownik zwrotny niedokonany zapełniać się (dk. zapełnić się)

 (2.1) stawać się pełnym czegoś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wynalazków, które zapełniają szafy urzędów patentowych jest znacznie więcej.

 (1.2) Pewna mieszkanka Mińska skarżyła mi się, że na jej osiedlu sklep jest położony zbyt daleko. Dziwne, że nie znalazł się nikt, kto by zrozumiał, że zapełniając tę lukę na rynku, może nieźle zarobić.

 (2.1) W każdą środę i sobotę droga z Jabłonki do Chyżnego zapełnia się setkami samochodów.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zapełniacz m., zapełnianie n.

 czas. pozapełniać dk., zapełnić dk.

Wiktionary


zapełniacz

coś mało wartościowego, mającego na celu wyłącznie wypełnienie jakiejś luki


SJP.pl


zapełnianie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zapełniać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzapɛwʲˈɲä̃ɲɛ, AS: zapeu̯ʹńä̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zapełniać ndk., zapełnić dk.

 rzecz. zapełnienie n.

Wiktionary


zapełzły

taki, który gdzieś zapełzł


SJP.pl


zapiać

1. wydać dźwięk charakterystyczny dla koguta;
2. potocznie:
a) zachwycić się czymś, bardzo się ucieszyć;
b) powiedzieć coś cienkim, ostrym głosem


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. zapinać)

 (1.1) dokonany od|zapinać.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Miała tę samą sukienkę, w której rozpoznał teraz męską koszulę, zbyt dużą i niedbale zapiętą.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzapʲjɔ̇̃ɲt͡ɕ, AS: zapʹi ̯o̊̃ńć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zapinka ż., zapinanie, zapięcie

 czas. upinać

Wiktionary


zapian

niskie drzewo zwane mydlanym drzewem; mydleniec


SJP.pl


zapianie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) wydanie głosu przez koguta

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. pianie

 czas. piać ndk., zapiać dk.

Wiktionary


zapiaszczać

pokrywać, zabrudzać piaskiem


SJP.pl


zapiaszczyć

pokryć, zabrudzić piaskiem


SJP.pl


zapiątek

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) neol. zob. weekend.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zapiątkowy

Wiktionary


zapić

1. napić się alkoholu w celu zapomnienia o problemach, zmartwieniach;
2. wypić coś po zjedzeniu czegoś;
3. potocznie: upić się


SJP.pl


zapiec

1. piekąc zarumienić coś z wierzchu;
2. wywołać piekący ból;
3. połączyć przy udziale wysokiej temperatury


SJP.pl


zapiecek

miejsce, legowisko za piecem lub na piecu w dawnych wiejskich izbach


SJP.pl

  • Miejsce za piecem lub na piecu w dawnej wiejskiej izbie, zimą wykorzystywane do spania
  • Ulica Zapiecek w Warszawie
  • Galeria „Zapiecek” – galeria sztuki w Warszawie
  • Nazwa wsi, z której pochodzą bliźniacy w książce Kornela Makuszyńskiego O dwóch takich, co ukradli księżyc. Na kanwach książki powstał film pod tym samym tytułem.
  • Nazwa osiedla mieszkaniowego w Tomaszowie Mazowieckim
  • Nazwa osiedla mieszkaniowego we Włocławku

Wikipedia


zapięcie

złączyć dwie części (zazwyczaj ubrania) guzikiem, haftką, zatrzaskiem itp.


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) element umożliwiający powtarzalne łączenie i rozłączanie części większej całości

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pierwsze zapięcia podobne do dzisiejszego zamka błyskawicznego wynaleziono w połowie XIX wieku.

 (1.1) Kolega niestety nie powstrzymał swojego popędu i rozwalił mi zapięcie od biustonosza.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈpʲjɛ̇̃ɲt͡ɕɛ, AS: zapʹi ̯ė̃ńće

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zapinka ż., zapinanie n.

 czas. zapiąć dk., zapinać ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zamek, zapinka, spinka

Wiktionary


zapiecki

miejsce, legowisko za piecem lub na piecu w dawnych wiejskich izbach


SJP.pl

Zapiecki – wieś sołecka w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie nowodworskim, w gminie Pomiechówek.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa warszawskiego.

Wikipedia


zapieczętować

czasownik przechodni dokonany (ndk. pieczętować)

 (1.1) dokonany od|pieczętować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzapʲjɛt͡ʃɛ̃nˈtɔvat͡ɕ, AS: zapʹi ̯ečẽntovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zapieczętowanie n., pieczętowanie n., pieczątka ż.

Wiktionary


zapieczętowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zapieczętować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzapʲjɛt͡ʃɛ̃ntɔˈvãɲɛ, AS: zapʹi ̯ečẽntovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zapieczętować

 rzecz. pieczętowanie n.

Wiktionary


zapieczętowywać

zamykać coś, opatrując pieczęcią


SJP.pl


zapiekać

czasownik niedokonany (dk. zapiec)

 (1.1) piec

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Co powie mama na ananasa z pieczarkami zapiekanymi w batatach?

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zapiekanka ż., zapiekanie n., zapieczenie n., piec mrz., pieczeń ż.

 czas. piec

 przym. piekarski

Wiktionary


zapiekaneczka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: zapiekanka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zapiekanka ż., piec mrz.

 czas. piec

Wiktionary


zapiekanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zapiekać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zapieczenie n., zapiekanka n., piec mrz.

 czas. piec, zapiekać ndk., zapiec dk.

 przym. piekarski

Wiktionary


zapiekanka

1. potrawa z różnych składników zapiekanych razem w piekarniku;
2. bułka z dodatkami zapiekana i podawana z sosem


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kulin. danie zapiekane w piekarniku, składającego się z różnych składników;

 (1.2) kulin. polski fast food z połówki bułki zapiekanej z dodatkami i żółtym serem, podawany z sosami;

Wiktionary

Zapiekanka – w podstawowym znaczeniu jest to rodzaj jednogarnkowej potrawy – mieszaniny różnych produktów (makaronów, mięsa, jarzyn, serów) zapiekanych razem w piekarniku, często z dodatkiem sosów.

Zapiekankami są m.in. takie potrawy jak:

  • włoska lasagne ze specjalnego makaronu i mięsa
  • grecka musaka z makaronu, mięsa i bakłażanów
  • żydowski kugel z ziemniaków lub warzyw, lub makaronu (zarówno na słono i na słodko)

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Dziś na obiad będzie zapiekanka z makaronem i szpinakiem.

 (1.2) Asia kupiła zapiekankę z pieczarkami w budce z jedzeniem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzapʲjɛˈkãnka, AS: zapʹi ̯ekãnka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. pieczeń ż., zapiekanie n., zapieczenie n., zapiecek m., piekarnik m.

:: zdrobn. zapiekaneczka ż.

 czas. zapiekać ndk., zapiec dk., piec ndk.

 przym. zapiekankowy

Wiktionary


zapiekankarnia

punkt gastronomiczny, w którym sprzedaje się zapiekanki


SJP.pl


zapiekankowy

przymiotnik od: zapiekanka


SJP.pl


zapiekany

taki, który przyrządzono przez zapiekanie


SJP.pl


zapieklać

zapieklać się - zapamiętywać się w gniewie, uniesieniu; zaperzać się, zacietrzewiać się


SJP.pl


zapieklony

taki, który się zapieklił


SJP.pl


zapieksa

potocznie: zapiekanka


SJP.pl


zapiekły

1. piekąc zarumienić coś z wierzchu;
2. wywołać piekący ból;
3. połączyć przy udziale wysokiej temperatury


SJP.pl


zapieniać

spieniać;
1. czynić coś pieniącym się;
2. pokrywać po wierzchu pianą;
3. potocznie: złościć; wkurzać, wnerwiać, wpieniać;
4. zapieniać się -
a) pokrywać się pianą;
b) potocznie: złościć się; pienić się, wpieniać się


SJP.pl


zapieniony

1. pokryty pianą;
2. potocznie: taki, który wpadł w gniew, rozzłościł się


SJP.pl


zapieprz

potocznie: długa, ciężka praca; zapierdziel, zapiernicz, zapierdol


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) pot. posp. ciężka praca, także jej nadmiar

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzapʲjɛpʃ, AS: zapʹi ̯epš

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zapieprzać ndk., zapieprzyć dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) harówka, harówa, katorga, krwawica, zachrzan

Wiktionary


zapieprzać

wulgaryzm, zwykle w znaczeniach:
a) biec bardzo szybko
b) kraść


SJP.pl

czasownik nieprzechodni niedokonany

 (1.1) wulg. pot. intensywnie, dużo pracować, harować

 (1.2) wulg. pot. poruszać się bardzo szybko (np. jechać, biec), także upływać bardzo szybko

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈpʲjɛpʃat͡ɕ, AS: zapʹi ̯epšać

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zapieprzyć dk., pieprzyć

 rzecz. zapieprzanie n., zapieprz

 przym. pieprznięty

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wulg. zapierdzielać, pot. zasuwać, pot. zapylać

 (1.2) wulg. zapierdzielać, pot. zasuwać, pot. zapylać

Wiktionary


zapieprzanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zapieprzać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zapieprzać ndk.

Wiktionary


zapieprzenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zapieprzyć.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zapieprzyć

Wiktionary


zapieprzyć

czasownik przechodni dokonany

 (1.1) wulg. ukraść

 (1.2) wulg. uderzyć kogoś, uderzyć w coś

 (1.3) wulg. zabić kogoś

 (1.4) wulg. źle coś wykonać, nie wykonać czegoś

czasownik zwrotny zapieprzyć się

 (2.1) wulg. mocno się upić

 (2.2) wulg. odurzyć się narkotykami do nieprzytomności

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈpʲjɛpʃɨt͡ɕ, AS: zapʹi ̯epšyć

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zapieprzać ndk., pieprzyć

 rzecz. zapieprz ż., zapieprzenie n.

 przym. pieprznięty

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pot. zarąbać, wulg. zajebać

 (1.2) pot. zarąbać, pot. przywalić, wulg. zajebać

 (1.3) pot. zarąbać, wulg. zajebać

 (1.4) pot. zawalić

Wiktionary


zapieraczka

Zapieraczka – jedna z technik wspinaczkowych. We wspinaczce skalnej jest to sposób pokonywania formacji skalnych typu komin i szczelina, czyli takich, które mają dwie równoległe, pionowe ściany. Zapieraczkę często wykorzystuje się także w jaskiniach przy pokonywaniu kominów, studni i szczelin.

Wikipedia


zapieranie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zapierać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. niezapieranie n., pranie n.

 czas. zapierać ndk.

Wiktionary


zapierdalać

zapieprzać; wulgaryzm, zwykle w znaczeniach:
a) robić coś bardzo szybko;
b) ciężko pracować;
c) kraść


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. zapierdolić)

 (1.1) wulg. kraść

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. zapierdolić)

 (2.1) wulg. bić, uderzać

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. brak)

 (3.1) wulg. ciężko pracować

 (3.2) wulg. szybko się przemieszczać

 (3.3) wulg. śmierdzieć

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jakiś sukinsyn zapierdolił mojej starej torebkę w autobusie!

 (3.1) Nie dość, że zapierdalam w tej robocie po 12 godzin dziennie, to jeszcze muszę przyjść w niedzielę!

 (3.2) Ale Henio zapierdala motocyklem po lesie!

 (3.3) Ale ten nowy zapierdala starą rybą.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzapʲjɛrˈdalat͡ɕ, AS: zapʹi ̯erdalać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. opierdol mrz., pierdolec mrz., pierdoleniec mos., pierdoła ż., pierdółka ż., pierdółeczka ż., pierdolnik mrz., pierduśnik mrz., popierdoleniec mos., pierdolenie n., pierdolnięcie n., dopierdalanie n., napierdalanie n., odpierdolenie n., odpierdalanie n., opierdolenie n., opierdalanie n., podpierdolenie n., podpierdalanie n., popierdolenie n., popierdalanie n., przepierdolenie n., przepierdalanie n., przypierdolenie n., przypierdalanie n., rozpierdolenie n., rozpierdalanie n., spierdolenie n., spierdalanie n., upierdolenie n., upierdalanie n., wpierdolenie n., wpierdalanie n., wypierdolenie n., wypierdalanie n., zapierdolenie n., zapierdalanie n., wpierdol mrz., pierdu-pierdu n., pierd mrz.

 czas. pierdolić ndk., pierdolnąć dk., dopierdalać ndk., napierdalać ndk., odpierdolić dk., odpierdalać ndk., opierdolić dk., opierdalać ndk., podpierdolić dk., podpierdalać ndk., popierdolić dk., popierdalać ndk., porozpierdalać dk., przepierdolić dk., przepierdalać ndk., przypierdolić dk., przypierdalać ndk., rozpierdolić dk., rozpierdalać ndk., spierdolić dk., spierdalać ndk., upierdolić dk., upierdalać ndk., wpierdolić dk., wpierdalać ndk., wypierdolić dk., wypierdalać ndk., zapierdolić dk.

 przym. pierdolony, dopierdolony, napierdolony, opierdolony, opierdalany, pierdolnięty, podpierdolony, popierdolony, przepierdolony, przypierdolony, rozpierdolony, spierdolony, upierdolony, wypierdolony, zapierdolony

 wykrz. pierdut, pierdu-pierdu, wypierdalać

Wiktionary

Synonimy:

 (3.1-2) zapierdzielać, zapieprzać

Wiktionary


zapierdalanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zapierdalać.

 (1.2) wulg. wykonywanie ciężkiej pracy

 (1.3) wulg. uderzanie, bicie, zabijanie kogoś

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzapʲjɛrdaˈlãɲɛ, AS: zapʹi ̯erdalãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zapierdolenie n., zapierdol m.

 czas. pierdolić, zapierdalać ndk., zapierdolić dk.

Wiktionary


zapierdol

wulgarnie: długa, ciężka praca; zapierdziel, zapiernicz, zapieprz


SJP.pl


zapierdolenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zapierdolić.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzapʲjɛrdɔˈlɛ̃ɲɛ, AS: zapʹi ̯erdolńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zapierdalanie n., zapierdol m.

 czas. pierdolić, zapierdalać ndk., zapierdolić dk.

Wiktionary


zapierdolić

zajebać; wulgaryzm o wielu znaczeniach, m.in.:
1. ukraść;
2. zabić;
3. zapierdolić się - upić się


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. brak)

 (1.1) wulg. ukraść

 (1.2) wulg. zabić

 (1.3) wulg. uderzyć

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) O, kurwa, jakiś chuj zapierdolił mi portfel!

 (1.2) Jak znajdę tego skurwiela, co ukradł mi portfel, to normalnie go zapierdolę.

 (1.3) Zapierdoliłem mu w mordę z całej siły.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzapʲjɛrˈdɔlʲit͡ɕ, AS: zapʹi ̯erdolʹić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zapierdolenie n., zapierdalanie n., zapierdol m.

 czas. spierdolić, napierdalać, pierdolić, zapierdalać ndk.

 przym. upierdolony

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zakosić, zachrzanić wulg. zajebać, podpierdolić

 (1.2-3) zajebać

Wiktionary


zapierdziel

nieco wulgarnie: długa, ciężka praca; zapiernicz, zapieprz, zapierdol


SJP.pl


zapiernicz

potocznie: długa, ciężka praca; zapierdziel, zapieprz, zapierdol


SJP.pl


zapierniczać

wulgaryzm, zwykle w znaczeniach:
a) biec bardzo szybko
b) kraść


SJP.pl


zapieścić

potocznie: zamęczyć pieszczotami


SJP.pl


zapieszczać

potocznie: zamęczać pieszczotami


SJP.pl


zapiętek

1. specjalna wkładka wypełniająca wolne miejsce w zbyt dużym bucie;
2. tylna część buta nad obcasem; zapiętek


SJP.pl


zapiętka

1. specjalna wkładka wypełniająca wolne miejsce w zbyt dużym bucie;
2. tylna część buta nad obcasem; zapiętek


SJP.pl


zapięty

złączyć dwie części (zazwyczaj ubrania) guzikiem, haftką, zatrzaskiem itp.


SJP.pl


zapigmentować

potocznie: dodać pigmentu włosom lub ustom


SJP.pl


zapijać

1. pić czegoś dużo, bez umiaru;
2. pić wolno, raczyć się napojem; popijać, pociągać;
3. dawniej: pić alkohol od czasu do czasu, upijać się czasami


SJP.pl


zapijaczać

zapijaczać się - upijać się do nieprzytomności; rozpijać się


SJP.pl


zapijanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zapijać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zapijać ndk.

Wiktionary


zapikać

piknąć; potocznie:
1. o sercu: uderzyć;
2. wydać krótki, słaby, urywany głos; pisnąć


SJP.pl


zapikować

1. skierować samolot pionowo w dół; rozpocząć lot nurkowy; spikować;
2. rozsadzić, przesadzić młode rośliny; przepikować


SJP.pl


zapikselizować

zniekształcić obraz cyfrowy lub obraz wideo, ukazując poszczególne piksele, zwykle w celu uniemożliwienia rozpoznania określonych szczegółów; spikselizować, spikselować, zapikselować, wypikselować, wypikselizować


SJP.pl


zapikselować

zniekształcić obraz cyfrowy lub obraz wideo, ukazując poszczególne piksele, zwykle w celu uniemożliwienia rozpoznania określonych szczegółów; spikselizować, spikselować, zapikselizować, wypikselować, wypikselizować


SJP.pl


zapinać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zapiąć)

 (1.1) łączyć dwa brzegi tkaniny przy pomocy guzików, haftek, zatrzasków, zamka błyskawicznego itp.

 (1.2) grub. o mężczyźnie: odbywać z kimś aktywny stosunek seksualny

czasownik zwrotny niedokonany zapinać się (dk. zapiąć się)

 (2.1) łączyć dwa brzegi tkaniny przy pomocy guzików, haftek, zatrzasków, zamka błyskawicznego itp. – na własnym ubraniu

 (2.2) mieć zdolność łączenia się dwoma brzegami przy pomocy guzików, haftek, zatrzasków, zamka błyskawicznego itp.

Wiktionary

Przykłady

 (2.2) Chcę taki czerwony sweter, który zapina się na zamek błyskawiczny, a nie na guziki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈpʲĩnat͡ɕ, AS: zapʹĩnać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zapinanie n., zapięcie n., zapinka ż., upinanie n., upięcie n., spinanie n., spięcie n., dopięcie n., dopinanie n.

 czas. upinać ndk., upiąć dk., spinać ndk., spiąć dk., dopinać ndk., dopiąć dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) posuwać, pieprzyć, walić

Wiktionary


zapinanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zapinać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzapʲĩˈnãɲɛ, AS: zapʹĩnãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zapinać, zapiąć

 rzecz. zapinka ż., zapięcie n.

Wiktionary


zapineczka

zdrobnienie od: zapinka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. zdrobn. od: zapinka

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzapʲĩˈnɛt͡ʃka, AS: zapʹĩnečka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zapinka ż.

Wiktionary


zapingować

środowiskowo: ustalić adres IP danego urządzenia; spingować


SJP.pl


zapinka

urządzenie do zapinania czegoś; spinka; zapięcie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przedmiot służący do zapinania czegoś

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈpʲĩnka, AS: zapʹĩnka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zapinanie n., zapięcie n.

:: zdrobn. zapineczka

 czas. upinać, zapinać ndk., zapiąć dk.

Wiktionary


zapis

1. zapisanie lub zarejestrowanie czegoś;
2. to, co zostało zapisane lub zarejestrowane;
3. umieszczenie kogoś na liście uczestników lub członków czegoś;
4. rozporządzenie w testamencie wydane przez spadkodawcę;
5. to, co zostało przeznaczone komuś w testamencie;
6. rozporządzenie prawne


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zapisanie, rejestracja czegoś

 (1.2) trwały ślad powstały na skutek rejestracji lub zapisania

 (1.3) sposób zapisywania

 (1.4) praw. rozporządzenie w testamencie o przeznaczeniu komuś czegoś w spadku

 (1.5) praw. punkt umowy, ustawy, rozporządzenia

 (1.6) zapisy: okres czasu, kiedy można zapisać się na pewną listę

Wiktionary

  • synonim rejestracji, np.:
    • zapis dźwiękowy, nagranie dźwiękowe
    • zapis graficzny
  • zapis – rodzaj rozporządzenia testamentowego
  • Zapis – pismo literackie

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Pierwszego zapisu dźwięku dokonał w 1877 r. Amerykanin Thomas Alva Edison.

 (1.2) Ten zapis jest bardzo kiepskiej jakości.

 (1.3) Zapis matematyczny jest bardziej ścisły niż słowa.

 (1.4) Zapisobiorcy po śmierci spadkodawcy przysługuje roszczenie o wydanie rzeczy na podstawie zapisu testamentowego.

 (1.5) Niezgodny z prawem jest zapis, który stanowi, że cena lokalu nie zawiera VAT.

 (1.6) Jutro startują zapisy do przedszkola – pamiętaj, żeby pójść i zapisać naszą małą.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzapʲis, AS: zapʹis

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zapisywacz mos./mrz., zapisek m., zapisywanie n., zapisobiorca m., zapisanie n., pisanina ż.

 czas. zapisać, zapisywać

Wiktionary

Synonimy:

 (1.3) notacja

 (1.4) punkt testamentu

 (1.5) punkt umowy, artykuł ustawy, paragraf

Wiktionary


zapisać

czasownik przechodni dokonany (ndk. zapisywać)

 (1.1) dokonany od|zapisywać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈpʲisat͡ɕ, AS: zapʹisać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zapisywacz mos./mrz., zapis mrz., zapisanie n., pismo n., zapisek mrz., pisarz mos., pisanina ż.

 czas. pisać

Wiktionary


zapisanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zapisać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzapʲiˈsãɲɛ, AS: zapʹisãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zapisać dk., zapisywać ndk.

 rzecz. pisanina ż., zapis, zapiski, zapisywanie

Wiktionary


zapisek

notatka, zapisek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) drobna notatka

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈpʲisɛk, AS: zapʹisek

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zapisać dk., zapisywać ndk.

 rzecz. zapisywacz mos./mrz., zapisywanie n., zapis mrz., pisarz mos., pisanina ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) adnotacja

Wiktionary


zapiska

notatka, zapisek


SJP.pl


zapisobierca

dawniej: zapisobiorca, legatariusz


SJP.pl


zapisobiorczyni

zapisobiorca


SJP.pl

Patrz:

zapisobiorca

zapisodawczyni

zapisodawca


SJP.pl

Patrz:

zapisodawca

zapisowy

przymiotnik od: zapis


SJP.pl


zapisywać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zapisać)

 (1.1) trwale coś pisać, notować, zwykle krótką informację

 (1.2) inform. zachowywać dane w pamięci

 (1.3) wypełniać coś pismem, literami

 (1.4) oddawać coś komuś w spadku tworząc testament

 (1.5) o lekarzu: wskazywać komuś leki tworząc receptę

 (1.6) włączać kogoś na listę uczestników

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Czy zapisałeś godziny odjazdów pociągów?

 (1.2) Zapomniałem zapisać dokumentu przed wyłączeniem komputera!

 (1.3) Profesor miał brzydki zwyczaj i zapisywał marginesy książek.

 (1.4) Ojciec zapisał mojej siostrze cały majątek, a mnie nie dał ani grosza!

 (1.5) Ten głupi konował zapisał mi aspirynę na bolące nogi!

 (1.6) Wczoraj zapisaliśmy się na wycieczkę do Grecji.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzapʲiˈsɨvat͡ɕ, AS: zapʹisyvać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zapisywacz mos./mrz., pisanina ż., pisarz mos., zapisek mrz., zapisywanie, zapisanie, zapis, zapiski, pismo

 czas. zapisywać się, zapisać się, pisać

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) notować, pisać

 (1.2) nagrywać

 (1.3) zapełniać

 (1.4) przekazywać, cedować

 (1.5) przepisywać

 (1.6) wpisywać

Wiktionary


zapisywacz

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) ktoś, kto zapisuje

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) techn. element zapisujący

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W tej nazwie greckie „ου” występuje chyba na miejscu dawnego słowiańskiego „i” (potem „ь”), które widocznie obcy zapisywacz (Grek?) usłyszał jako samogłoskę zaokrągloną […].

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zapisać dk., zapisywać ndk.

 rzecz. zapis m., zapisek m., pisanina ż.

Wiktionary


zapisywaczka

zapisywacz; rejestratorka


SJP.pl


zapisywalny

dający się zapisać


SJP.pl


zapisywanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zapisywać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzapʲisɨˈvãɲɛ, AS: zapʹisyvãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zapisywać

 rzecz. zapis mrz., zapisanie n., zapisek mrz., pisanina ż.

Wiktionary


zapitalać

zasuwać, zapierniczać, zapieprzać, zapierdzielać; potocznie:
1. robić coś bardzo szybko;
2. ciężko pracować


SJP.pl


zapitka

potocznie: napój do popijania alkoholu; popitka, zapojka


SJP.pl


zapitolić

potocznie: ukraść; zajumać, zwędzić, zakosić, zwinąć


SJP.pl


zapity

potocznie:
1. upojony alkoholem, pijany; upity, spity;
2. charakterystyczny dla pijaka, np. zapity głos, zapita morda; pijacki


SJP.pl


zapiziany

przymiotnik

 (1.1) kresy. zaniedbany, chorowity

Wiktionary


zaplamiać

robić na czymś plamy, pokrywać plamami; plamić


SJP.pl


zaplamić

zrobić plamy na czymś; poplamić


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. plamić)

 (1.1) dokonany odamić.

czasownik zwrotny dokonany zaplamić się (ndk. plamić się)

 (2.1) dokonany odamić się.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. plamienie n.

 czas. odplamiać

 przym. plamisty

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) poplamić

 (2.1) poplamić się

Wiktionary


zaplanować

ułożyć plan, opracować projekt czegoś; obmyślić, uplanować


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. planować)

 (1.1) poczynić plan, postanowić w jakich warunkach coś wykonać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. plan mrz., planista mos.

 czas. planować

 przym. planowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zaaranżować

Wiktionary


zaplanowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaplanować.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. planowy

Wiktionary


zaplecze

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) pomieszczenie pomocnicze

 (1.2) pomocniczy zespół osób lub środków

Wiktionary

  • zaplecze – pomieszczenie lub teren
  • zaplecze – element grzbietowej strony ciała sześcionogów

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) pomieszczenie gospodarcze

 (1.2) baza

Wiktionary


zaplecznik

część zbroi rycerskiej


SJP.pl


zaplemnić

złożyć plemniki w pobliżu komórek jajowych


SJP.pl


zapluć

1. napluć obficie, pokryć coś plwociną lub napluć na coś w wielu miejscach;
2. zapluć się - zaślinić się mówiąc nerwowo lub szybko, zaślinić się ze złości


SJP.pl


zaplusować

potocznie: zaimponować, przypodobać się komuś


SJP.pl


zapluty

1. napluć obficie, pokryć coś plwociną lub napluć na coś w wielu miejscach;
2. zapluć się - zaślinić się mówiąc nerwowo lub szybko, zaślinić się ze złości


SJP.pl


zapobiec

podjąć w porę działanie, które usunie zagrożenie


SJP.pl

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. zapobiegać)

 (1.1) dokonany od|zapobiegać.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nie było jednak wyboru, jeśli dalszemu rozlewowi krwi chcieli zapobiec.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈpɔbʲjɛt͡s, AS: zapobʹi ̯ec

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zapobiegliwość ż., zapobieganie ndk., zapobiegnięcie dk., zapobieżenie dk.

 przym. zapobiegawczy, zapobiegliwy

 czas. zapobiegać ndk., zapobiegnąć dk.

 przysł. zapobiegawczo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zapobiegnąć

Wiktionary


zapobiegać

czasownik nieprzechodni

 (1.1) nie dopuszczać (do czegoś), nie pozwalać (na coś), zabezpieczać się (przed czymś)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzapɔˈbʲjɛɡat͡ɕ, AS: zapobʹi ̯egać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zapobiegliwość ż., zapobieganie ndk., zapobiegnięcie dk., zapobieżenie dk.

 przym. zapobiegawczy, zapobiegliwy

 czas. zapobiec dk., zapobiegnąć dk.

 przysł. zapobiegawczo

Wiktionary


zapobieganie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zapobiegać.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przerwy śródlekcyjne to takie treści i sposoby działania nauczycieli, które zmierzają do zapobiegania zmęczeniu i znużeniu uczniów w trakcie trwania lekcji…

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzapɔbʲjɛˈɡãɲɛ, AS: zapobʹi ̯egãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zapobiegliwość ż., zapobiegnięcie dk., zapobieżenie dk.

 przym. zapobiegawczy, zapobiegliwy

 czas. zapobiegać ndk., zapobiec dk., zapobiegnąć dk.

 przysł. zapobiegawczo

Wiktionary


zapobiegawczo

przysłówek sposobu

 (1.1) chcąc zapobiec czemuś

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zapobieganie n., zapobiegliwość ż., zapobieżenie n.

 czas. zapobiec dk., zapobiegać ndk.

 przym. zapobiegawczy

 przysł. zapobiegliwie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) prewencyjnie, profilaktycznie

Wiktionary


zapobiegawczy

przymiotnik

 (1.1) przeznaczony do zapobiegania czemuś niekorzystnemu

 (1.2) med. służący do zapobiegania chorobom

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zapobieganie n., zapobieżenie n., zapobiegnięcie n.

 czas. zapobiec dk., zapobiegać ndk., zapobiegnąć dk.

 przym. zapobiegliwy, zapobiegły

 przysł. zapobiegawczo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) prewencyjny, zaradczy

 (1.2) profilaktyczny

Wiktionary


zapobiegliwiej

stopień wyższy od przysłówka: zapobiegliwie


SJP.pl


zapobiegliwość

zapobiegliwy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, kto jest zapobiegliwy

Wiktionary

Patrz:

zapobiegliwy

Powiązane:

 rzecz. zapobieganie n.

 czas. zapobiegać ndk., zapobiec dk.

 przym. zapobiegliwy

 przysł. zapobiegliwie, zapobiegawczo

Wiktionary


zapobiegliwszy

stopień wyższy od przymiotnika: zapobiegliwy


SJP.pl


zapobiegliwy

1. taki, który stara się zapobiegać przyszłym problemom, troszczy się o przewidywane potrzeby i przygotowuje się do ich zaspokojenia; przewidujący, przezorny;
2. świadczący o takich cechach


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) cechujący się przezornością, zdolnością przewidywania i zapobiegania niekorzystnym sytuacjom

 (1.2) świadczący o przezorności

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zapobiegnąć, zapobiec, zapobiegać ndk.

 rzecz. zapobieżenie n., zapobiegnięcie n., zapobieganie n., zapobiegliwość ż.

 przym. zapobiegawczy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dalekowzroczny, przewidujący, przezorny, troskliwy

Wiktionary


zapobiegnąć

nie dopuścić do czegoś; zapobiec


SJP.pl

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. zapobiegać)

 (1.1) dokonany od|zapobiegać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzapɔˈbʲjɛɡnɔ̃ɲt͡ɕ, AS: zapobʹi ̯egnõńć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zapobieganie ndk., zapobiegnięcie dk., zapobieżenie dk.

 przym. zapobiegawczy, zapobiegliwy

 czas. zapobiegać ndk., zapobiec dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zapobiec

Wiktionary


zapobiegnięcie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zapobiegnąć.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzapɔbʲjɛ̇ɟˈɲɛ̇̃ɲt͡ɕɛ, AS: zapobʹi ̯ėǵńė̃ńće

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zapobieganie ndk., zapobieżenie dk.

 przym. zapobiegawczy, zapobiegliwy

 czas. zapobiegać ndk., zapobiec dk., zapobiegnąć dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zapobieżenie

Wiktionary


zapobieżenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zapobiec.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzapɔbʲjɛˈʒɛ̃ɲɛ, AS: zapobʹi ̯ežńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zapobieganie ndk., zapobiegnięcie dk.

 przym. zapobiegawczy, zapobiegliwy

 czas. zapobiegać ndk., zapobiec dk., zapobiegnąć dk.

 przysł. zapobiegawczo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zapobiegnięcie

Wiktionary


zapocony

pokryty wilgocią, potem


SJP.pl


zapoczątkować

czasownik przechodni dokonany (ndk. zapoczątkowywać)

 (1.1) dać czemuś początek, zainicjować

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zapoczątkowywać ndk.

 rzecz. początkujący m., początek m., zapoczątkowanie n.

 przym. początkujący

 przysł. początkowo

Wiktionary


zapoczątkowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zapoczątkować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zapoczątkować dk.

Wiktionary


zapoczątkowywanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zapoczątkowywać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zapoczątkowywać ndk.

Wiktionary


zapoczwarzać

zapoczwarzać się - o owadach: zamieniać się w poczwarkę; przepoczwarzać się


SJP.pl


zapodać

potocznie:
1. zaproponować, przedstawić;
2. donieść na kogoś;
3. wykonać solo utwór muzyczny lub jego część


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. zapodawać)

 (1.1) pot. zaproponować

 (1.2) pot. donieść na jakąś osobę

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zapodaj, pan, szluga, kochaniutki.

 (1.2) Jego własna kobieta na niego zapodała, wredne babsko...

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zapodanie n.

Wiktionary


zapodanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) pot. zaproponowanie czegoś

 (1.2) urz. oświadczenie, doniesienie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nie wysiliłeś się nawet na zapodanie kielicha gościowi?

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zapodawanie n.

 czas. zapodać dk., zapodawać ndk.

Wiktionary


zapodawać

potocznie:
1. proponować, przedstawiać;
2. donosić na kogoś;
3. wykonywać solo utwór muzyczny lub jego część


SJP.pl


zapodzianie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zapodziać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. podzianie n., podziewanie n., zapodziewanie n.

 czas. zapodziać dk., podziewać ndk., zapodziewać ndk., podziać dk.

Wiktionary


zapodziewanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zapodziewać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zapodzianie n., podzianie n.

 czas. zapodziewać ndk., zapodziać dk., podziać dk.

Wiktionary


zapogować

młodzieżowo: zatańczyć pogo - taniec punków


SJP.pl


zapojka

regionalnie: napój do popijania alkoholu; popitka, zapitka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) białystok. napój do popijania alkoholu

Wiktionary


zapolarny

przymiotnik

 (1.1) znajdujący się za kręgiem polarnym

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Tym razem los mnie rzucił hen na północ, w zapolarny dziki kraj Workuta.

Wiktionary


zapole

1. regionalnie: miejsce na zboże w stodole; sąsiek, zasiek;
2. regionalnie: miejsce w spichrzu do przechowywania ziaren i nasion


SJP.pl

Polsce
  • Zapole – część wsi Żeszczynka w woj. lubelskim, w pow. bielskim, w gminie Sosnówka
  • Zapole – kolonia w woj. łódzkim, w pow. pajęczańskim, w gminie Nowa Brzeźnica
  • Zapole – wieś w woj. łódzkim, w pow. sieradzkim, w gminie Brzeźnio
  • Zapole – część wsi Bolesław w woj. małopolskim, w pow. dąbrowskim, w gminie Bolesław
  • Zapole – część wsi Zasadne w woj. małopolskim, w pow. limanowskim, w gminie Kamienica
  • Zapole – część wsi Swoszowa w woj. małopolskim, w pow. tarnowskim, w gminie Szerzyny
  • Zapole – część wsi Jodłówka-Wałki w woj. małopolskim, w pow. tarnowskim, w gminie Tarnów
  • Zapole – wieś w woj. mazowieckim, w pow. grodziskim, w gminie Grodzisk Mazowiecki
  • Zapole – część wsi Studnie w woj. mazowieckim, w pow. kozienickim, w gminie Głowaczów
  • Zapole – wieś w woj. mazowieckim, w pow. wołomińskim, w gminie Tłuszcz
  • Zapole – przysiółek wsi Cmolas w woj. podkarpackim, w pow. kolbuszowskim, w gminie Cmolas
  • Zapole – część wsi Wilcza Wola, w woj. podkarpackim, w pow. kolbuszowskim, w gminie Dzikowiec
  • Zapole – wieś w woj. podkarpackim, w pow. kolbuszowskim, w gminie Niwiska
  • Zapole – część wsi Wola Chorzelowska w woj. podkarpackim, w pow. mieleckim, w gminie Mielec
  • Zapole – przysiółek wsi Izbiska w woj. podkarpackim, w pow. mieleckim, w gminie Wadowice Górne
  • Zapole – część wsi Broniszów w woj. podkarpackim, w pow. ropczycko-sędziszowskim, w gminie Wielopole Skrzyńskie
  • Zapole – część wsi Glinik w woj. podkarpackim, w pow. ropczycko-sędziszowskim, w gminie Wielopole Skrzyńskie
  • Zapole – część wsi Przewrotne w woj. podkarpackim, w pow. rzeszowskim, w gminie Głogów Małopolski
  • Zapole – przysiółek wsi Wysoka Głogowska w woj. podkarpackim, w pow. rzeszowskim, w gminie Głogów Małopolski
  • Zapole – część wsi Bratkowice w woj. podkarpackim, w pow. rzeszowskim, w gminie Świlcza
  • Zapole – część wsi Leman w woj. podlaskim, w pow. kolneńskim, w gminie Turośl
  • Zapole – część wsi Zaborowice w woj. świętokrzyskim, w pow. kieleckim, w gminie Mniów
  • Zapole – część wsi Wola Wąkopna w woj. świętokrzyskim, w pow. kieleckim, w gminie Raków
  • Zapole – przysiółek wsi Paprotno w woj. zachodniopomorskim, w pow. gryfickim, w gminie Karnice

Wikipedia


zapolice

Miejscowości w Polsce

Wg TERYT jest ich 3
  • Zapolice – wieś w woj. łódzkim, w pow. radomszczańskim, w gminie Kodrąb
  • Zapolice – wieś w woj. łódzkim, w pow. zduńskowolskim, w gminie Zapolice
  • Zapolice – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. gryfickim, w gminie Trzebiatów

Wikipedia


zapolicki

przymiotnik od: Zapolice


SJP.pl


zapolowa

zapolowy


SJP.pl

Patrz:

zapolowy

zapolować

1. wziąć udział w polowaniu;
2. w łowiectwie: zamęczyć podczas polowania; zagonić, wycieńczyć;
3. potocznie: postarać się zdobyć czyjeś względy lub coś trudnego od osiągnięcia


SJP.pl


zapolowy

baseballista grający na zapolu (części boiska najbardziej oddalonej od bazy domowej)


SJP.pl

Zapolowy (ang. outfielder, w skrócie OF) – w baseballu zawodnik drużyny broniącej, który gra na zapolu, części boiska najbardziej oddalonej od bazy domowej.

W meczu występuje zawsze trzech zapolowych:

  • lewozapolowy (ang. left fielder, w skrócie LF) – grający na lewej stronie zapola
  • środkowozapolowy (ang. center fielder, w skrócie CF) – grający na środku zapola
  • prawozapolowy (ang. right fielder, w skrócie RF) – grający na prawej stronie zapola

Wikipedia


zapolski

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Abraham Zapolski – polski urzędnik
  • Dominik Zapolski – polski malarz
  • Jan Zapolski – katolicki duchowny
  • Kazimierz Aleksander Zapolski – polski urzędnik
  • Stanisław Zapolski – polski urzędnik
  • Zygmunt Zapolski – polski urzędnik

Inne:

  • Jam Zapolski – miasteczko w obwodzie pskowskim Rosji

Wikipedia


zapominać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zapomnieć)

 (1.1) tracić coś z pamięci, przestawać pamiętać o czymś

 (1.2) gubić coś, zostawiać coś gdzieś (= zapominać (1.1) zabrać coś ze sobą)

czasownik zwrotny niedokonany zapominać się (dk. zapomnieć się)

 (2.1) przekraczać pewne granice, przyjęte normy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nie zapomina się łatwo swojej pierwszej miłości.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzapɔ̃ˈmʲĩnat͡ɕ, AS: zapõmʹĩnać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. niezapominajka ż., zapominalstwo n., zapominalski m., zapominka ż., zapominanie n., zapomnienie n.

 czas. przypominać ndk., zapomnieć dk., zapomnieć się dk.

 przym. zapominalski, zapomniany

Wiktionary


zapominalska

potocznie: kobieta, która często o czymś zapomina


SJP.pl


zapominalski

potocznie: osoba, która często o czymś zapomina


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który ma skłonność do łatwego / szybkiego zapominania czegoś przez roztargnienie

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) mężczyzna lub chłopiec łatwo zapominający coś przez roztargnienie

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zapominalstwo n., zapominanie n., zapomnienie n.

:: fż. zapominalska ż.

 czas. zapominać ndk., zapomnieć dk.

 przym. zapomniany

Wiktionary


zapominalskość

zapominalski


SJP.pl

Patrz:

zapominalski

zapominanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zapominać.

Wiktionary

Zapominanie – utrata zdolności do przypominania sobie, rozpoznawania lub reprodukowania tego, co poprzednio zostało zapamiętane.

Zapominanie doczekało się kilku teorii, które mają wyjaśnić jego naturę.

Zaznaczyć należy, że pod pojęciem zapominania kryje się kilka odmiennych procesów pamięciowych, które prowadzą do utraty możliwości wydobycia informacji. Jest tak z kilku powodów:

  • Ludzka pamięć składa się z wielu systemów, które zapamiętują, przechowują i odtwarzają dane w odmienny sposób. Oznacza to, że także utrata danych pamięciowych (zapominanie) przyjmuje odmienne formy w określonych systemach pamięciowych.
  • Różne procesy neurologiczne są odpowiedzialne za przechowywanie danych przez mózg (zobacz przechowywanie informacji), w związku z tym utrata danych pamięciowych może mieć różne podłoże neurologiczne.
  • „Zapominanie” to pojęcie wieloznaczne. Można przez to rozumieć: utratę (wymazanie) informacji z pamięci; niemożność przypomnienia sobie informacji (które jednak ma się „na końcu języka”); zamianę pierwotnie pamiętanej informacji lub modyfikowanie jej. Za każde z tych zjawisk odpowiedzialne są inne procesy pamięciowe.
  • Pamięć polega na przechowywaniu danych percepcyjnych (dźwięki, obrazy, doznania kinestetyczne i in.) ale także informacji abstrakcyjnych, wiedzy jak wykonywać pewne czynności (np chodzić, prowadzić samochód, śpiewać itp.) i innych. Zapominanie może oznaczać różne procesy w zależności od tego, jakiego typu informacji dotyczy.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌzapɔ̃mʲĩˈnãɲɛ, AS: zapõmʹĩnãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zapominalstwo n., zapominalski m., zapomnienie n., niezapominajka ż.

 czas. zapominać ndk., zapomnieć dk.

 przym. zapominalski, zapomniany

Wiktionary


zapomniany

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, o którym nikt już nie pamięta i o którego nikt nie dba

forma czasownika.

 (2.1) imiesłów przymiotnikowy bierny od czasownika zapomnieć

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wiele zapomnianych lub mniej znanych kryminalnych historii rozegrało się na wrzeszczańskich ulicach i we wrzeszczańskich domach w pierwszej połowie XX wieku.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zapomnieć dk., zapominać ndk.

 rzecz. zapominalski mos., zapomnienie n., zapominanie n., niezapominajka ż.

 przym. zapominalski

Wiktionary


zapomnieć

1. przestać pamiętać o kimś lub o czymś;
2. nie wziąć czegoś przez nieuwagę;
3. nie zrobić czegoś w odpowiednim momencie;
4. stracić po pewnym czasie jakąś umiejętność;
5. przestać troszczyć się o kogoś lub coś albo interesować się kimś lub czymś;
6. zapomnieć się - stracić panowanie nad sobą; zachować się nieodpowiednio


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. zapominać)

 (1.1) dokonany od|zapominać.

czasownik zwrotny dokonany zapomnieć się (ndk. zapominać się)

 (2.1) dokonany od|zapominać się.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Proszę mi wybaczyć, ale zapomniałem, jak pan ma na imię.

 (1.1) Zapomniałem parasola i oczywiście zaczął padać deszcz.

 (2.1) Znany piłkarz w trakcie ostrej telewizyjnej dyskusji zapomniał się i sklął jednego z gości.

 (2.1) Niestety zapomniałaś się w tej grze.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈpɔ̃mʲɲɛ̇t͡ɕ, AS: zapõmʹńėć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zapominalski m., zapominanie n., zapomnienie n., niezapominajka ż.

 czas. przypomnieć dk., zapominać ndk., zapominać się ndk.

 przym. zapomniany, zapominalski

Wiktionary


zapomnienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zapomnieć.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzapɔ̃mʲˈɲɛ̇̃ɲɛ, AS: zapõmʹńė̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zapominalski m., zapominanie n., niezapominajka ż.

 czas. zapominać ndk., zapomnieć dk.

 przym. zapominalski, zapomniany

Wiktionary


zapomoga

1. pomoc finansowa udzielana bezzwrotnie osobom znajdującym się w trudnej sytuacji materialnej, losowej; wsparcie, zasiłek;
2. potocznie: bardzo niska pensja


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pomoc finansowa udzielana bezzwrotnie osobom znajdującym się w trudnej sytuacji materialnej, losowej

Wiktionary

Zapomoga − doraźna, bezzwrotna pomoc finansowa udzielana osobom fizycznym zwykle w związku ze zdarzeniem losowym.

Zapomogi mogą być udzielane przez zakłady pracy (z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych), organizacje charytatywne czy też organizacje samopomocowe (ze składek członków).

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌzapɔ̃ˈmɔɡa, AS: zapõmoga

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zapomogowy

 rzecz. zapomożenie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wsparcie, zasiłek

Wiktionary


zapomogowy

przymiotnik od: zapomoga


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący zapomogi, związany z zapomogą

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzapɔ̃mɔˈɡɔvɨ, AS: zapõmogovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zapomoga ż., zapomożenie n., pomaganie n.

Wiktionary


zapona

dawniej:
1. ozdobne zapięcie, klamra, fibula;
2. zasłona, kotara


SJP.pl

Zapona – ozdobna zapinka w postaci broszy, agrafy, klamry, haftki lub guza, służąca do spinania płaszczy, opończy, kap, futer, niekiedy drobniejszych elementów odzieży (np. pasów); używana też jako element dekoracyjny, np. jako pektorał lub do zdobienia kołpaków.

Wikipedia


zapora

przeszkoda uniemożliwiająca przejście na drugą stronę; blokada; bariera


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przeszkoda fizycznie uniemożliwiająca przejście, przedostanie się, lub zmianę położenia czegoś w przestrzeni

 (1.2) stała budowla hydrotechniczna umożliwiająca piętrzenie wody;

 (1.3) wojsk. zespół środków służących do powstrzymania ruchu wojsk nieprzyjaciela

Wiktionary

  • Zapory wojskowe:
    • zapora inżynieryjna – zespół środków i budowli służących do powstrzymania ruchu wojsk nieprzyjaciela
    • zapora balonowa – zespół balonów osłaniających cel przed wrogimi samolotami
    • zapora graniczna – oddział służący do zatrzymywania ściganych osób

    Wikipedia

    Przykłady

     (1.1) Drzewa na pastwisku to również naturalna zapora przeciwwietrzna i schronienie dla zwierząt w czasie niesprzyjającej pogody.

    Wiktionary

    Wymowa:

    IPA: zaˈpɔra, AS: zapora

    Wiktionary

    Powiązane:

     rzecz. parcie n., opór m.

     czas. przeć, zapierać się, zaprzeć się

     przym. zaporowy

    Wiktionary

    Synonimy:

     (1.1) przeszkoda, bariera

     (1.2) tama

    Wiktionary


zaporoski

1. Zaporoże;
2. obwód zaporoski - jeden z 24 obwodów Ukrainy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Zaporoża, związany z Zaporożem, pochodzący z Zaporoża (krainy)

 (1.2) dotyczący Zaporoża, związany z Zaporożem, pochodzący z Zaporoża (miasta)

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jako sprzymierzeńcy w walkach z Turkami występowali Kozacy zaporoscy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzapɔˈrɔsʲci, AS: zaporosʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zaporoże n., Zaporożec mos., zaporożanin mos., zaporożanka ż., Zaporoszczyzna ż.

Wiktionary


zaporowski

nazwisko


SJP.pl


zaporowy

przymiotnik od: zapora


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) powstały na skutek zlokalizowania zapory

 (1.2) stanowiący zaporę

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zapora ż.

Wiktionary


zaporożanin

mieszkaniec Zaporoża (miasta na Ukrainie)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Zaporoża; osoba z tego miasta

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zaporoże n., Zaporożec mos.

:: fż. zaporożanka ż.

 przym. zaporoski

Wiktionary


zaporożanka

mieszkanka Zaporoża (miasta na Ukrainie)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Zaporoża; kobieta z tego miasta

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zaporoże n., Zaporożec mos.

:: fm. zaporożanin mos.

 przym. zaporoski

Wiktionary


zaporoże

1. obszar nad dolnym Dnieprem, na którym Kozacy zakładali swoje obozy; Dzikie Pola, Sicz;
2. miasto na Ukrainie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) hist. obszar nad dolnym Dnieprem, na południowo-wschodnich krańcach Rzeczpospolitej, obecnie w granicach Ukrainy;

 (1.2) geogr. miasto nad Dnieprem w południowo-wschodniej części Ukrainy;

Wiktionary

  • Zaporoże – kraina historyczna
  • Zaporoże – miasto, stolica obwodu zaporoskiego
  • Zaporoże – współczesny obwód zaporoski na Ukrainie
  • Zaporoże – okręt podwodny

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wiedziałeś, że albertyni mają placówkaacówkę na Zaporożu?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzapɔˈrɔʒɛ, AS: zaporože

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zaporożec m., zaporożanin mos., zaporożanka ż., zaporożec m., Zaporoszczyzna ż.

 przym. zaporoski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Dzikie Pola

Wiktionary


zaporożec

samochód marki Zaporożec


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Zaporoża, obszaru nad dolnym Dnieprem

Wiktionary

ZAZ Zaporożec (ukr. Запорожець) – modele samochodów budowanych od roku 1960 w fabryce ZAZ w Ukraińskiej SRR. Różne jego typy produkowane były aż do roku 1994. Słowo Zaporożec oznacza Kozaka z Siczy Zaporoskiej lub mieszkańca Zaporoża.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌzapɔˈrɔʒɛt͡s, AS: zaporožec

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zaporoże n., zaporożanin m., zaporożanka ż., zaporożec m.

 przym. zaporoski

Wiktionary


zapostować

potocznie: opublikować post w internecie


SJP.pl


zapostulować

wysunąć postulat, zaproponować coś


SJP.pl


zapotecki

Zapotek; zapotekijski


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Zapotekami, dotyczący Zapoteków

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) jęz. język zapotecki;

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zapotek mos.. Zapotekijczyk mos., Zapotekijka ż.

 przym. zapotekijski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zapotekijski

Wiktionary


zapotek

członek ludu indiańskiego; Zapotekijczyk


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) etn. przedstawiciel indiańskiego ludu meksykańskiego żyjącego w środkowej i wschodniej części stanu Oaxaca

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zapotecki, zapotekijski

 rzecz. zapotecki mrz.

Wiktionary


zapotekijczyk

członek ludu indiańskiego; Zapotek


SJP.pl


zapotekijka

członkini ludu indiańskiego


SJP.pl


zapotekijski

Zapotek; zapotecki


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Zapotekami, dotyczący Zapoteków

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zapotecki mrz., Zapotek mos.. Zapotekijczyk mos., Zapotekijka ż.

 przym. zapotecki

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zapotecki

Wiktionary


zapotekowie

lud indiański w Meksyku zamieszkujący środkowo-wschodnią część obecnego stanu Oaxaca


SJP.pl

Zapotekowie – grupa rdzennych mieszkańców Meksyku, zamieszkujących środkowo-wschodnią część obecnego stanu Oaxaca.

Obecnie ich populacja liczy około 400 tys., większość posługuje się językiem hiszpańskim, w użyciu jest też silnie rozdrobniony dialektalnie język zapotecki z rodziny oto-mangueskiej.

Wikipedia


zapotrzebować

urzędowo, środowiskowo: zamówić, wydać polecenie dostarczenia sobie czegoś


SJP.pl


zapotrzebowanie

urzędowo, środowiskowo: zamówić, wydać polecenie dostarczenia sobie czegoś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zapotrzebować.

 (1.2) druk, dokument z wyszczególnionymi potrzebami, np. w zakresie zakupów

Wiktionary

Powiązane:

 czas. trzeba, zapotrzebować dk.

Wiktionary


zapotrzebowywać

dawniej:
1. potrzebując, zlecać dostarczenie sobie czegoś, wyrażać chęć kupna czegoś;
2. odczuwać potrzebę czegoś


SJP.pl


zapowiadać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zapowiedzieć)

 (1.1) dawać zapowiedź – zwiastować, przewidywać coś co nastąpi w przyszłości, dawać znaki charakteryzujące zdarzenie, które ma nastąpić

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Eleganckie ekwipaże, roztrącając beztrosko ludzką ciżbę, zapowiadały rychły koniec świetlistego festynu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzapɔˈvʲjadat͡ɕ, AS: zapovʹi ̯adać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zapowiadanie ndk. n., zapowiedzenie dk. n., zapowiedź ż.

 czas. powiedzieć, zapowiedzieć dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wróżyć

Wiktionary


zapowiadaczka

redaktorka zapowiadająca coś; spikerka, prezenterka


SJP.pl


zapowiadanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zapowiadać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzapɔvʲjaˈdãɲɛ, AS: zapovʹi ̯adãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zapowiadać, zapowiedzieć, powiedzieć

Wiktionary


zapowiednik

1. w językoznawstwie: wyraz wprowadzający zdanie podrzędnie złożone;
2. w Rosji i krajach byłego ZSRR: teren pod ochroną ze względu na cechy przyrodnicze, gatunki zwierząt lub roślin;
3. dawniej: zapowiedź


SJP.pl

  • Zapowiednik – wieś w woj. łódzkim, w pow. sieradzkim, w gminie Złoczew
  • Zapowiednik – osada w woj. pomorskim, w pow. starogardzkim, w gminie Skarszewy
  • Zapowiednik – część miasta Łukowa
  • Zapowiednik – jezioro w woj. wielkopolskim, w pow. leszczyńskim, w gminie Włoszakowice, leżące na terenie Pojezierza Sławskiego
  • zapowiednik – forma ochrony przyrody w krajach byłego ZSRR

Wikipedia


zapowiedź

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ogłaszanie tego, co ma stać się lub nadejść

 (1.2) oznaka czegoś zbliżającego się

 (1.3) krótki, wstępny utwór

Wiktionary

Zapowiedź – amerykańsko-brytyjski dreszczowiec fantastyczno-naukowy z 2009 w reżyserii Alexa Proyasa. Film kręcono w Melbourne w Australii.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) To była zapowiedź niekończących się przygód i perypetii ze zwierzętami i dzieciakami z nowo odkrytej planetaanety.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈpɔvʲjɛ̇t͡ɕ, AS: zapovʹi ̯ėć

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zapowiadać, zapowiedzieć, powiedzieć

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) denuncjacja, ogłoszenie, obwieszczenie, zawiadomienie, anons, proroctwo, prognoza,przepowiednia

 (1.2) przejaw, oznaka, sygnał, zwiastun, wyznacznik, wróżba, znak, objaw, symptom, prognostyk, zadatek, prekursor, przedświt, herold, podmuch

 (1.3) preludium, wstęp, szkic, zarys, zwiastun

Wiktionary


zapowiedzenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zapowiedzieć.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzapɔvʲjɛˈd͡zɛ̃ɲɛ, AS: zapovʹi ̯eʒńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zapowiedzieć, zapowiadać, powiedzieć

Wiktionary


zapowiedzi

Zapowiedzi – publiczne ogłoszenie przez proboszcza parafii, zamiaru wstąpienia w związek małżeński danych członków wspólnoty wiernych. Zapowiedzi stanowią jeden z elementów tak zwanego dochodzenia przedślubnego.

Wikipedia


zapowiedzieć

czasownik przechodni dokonany (ndk. zapowiadać)

 (1.1) zob. zapowiadać.

czasownik zwrotny

 (2.1) zob. zapowiadać się.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Mama zrobiła dzieciom awanturę i zapowiedziała częste inspekcje.

 (2.1) Na wieczór zapowiedział się gość z filmami.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzapɔˈvʲjɛ̇d͡ʑɛ̇t͡ɕ, AS: zapovʹi ̯ėʒ́ėć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zapowiadanie ndk. n., zapowiedzenie dk. n., zapowiedź ż.

 czas. powiedzieć, zapowiadać ndk.

Wiktionary


zapowietrzeniec

dawniej: człowiek zapowietrzony (zarażony); morowiec


SJP.pl


zapowietrzona

archaicznie: kobieta chora zakaźnie


SJP.pl


zapowietrzony

archaicznie: człowiek chory zakaźnie


SJP.pl

forma czasownika.

 (1.1) imiesłów przymiotnikowy bierny od czasownika: zapowietrzyć

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) daw. osoba chora zakaźnie

przymiotnik

 (3.1) gwara. obraź. rodzaj wyzwiska

Wiktionary

Przykłady

 (3.1) (…) Zarno wszyćko dokumentnie rzeknę, z czego się pokaże la prześwietnego sądu i la zgromadzonego narodu, co jestem niewinowaty a Dominikowa cygan jest baba, pleciuch i ozornica zapowietrzona!

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zapowietrzenie n.

 czas. zapowietrzyć dk., zapowietrzać ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (3.1) przeklęty

Wiktionary


zapoż.

skrót od: zapożyczony


SJP.pl


zapoznany

taki, o którym nie pamięta się należycie, dostatecznie; niedoceniony


SJP.pl


zapoznawać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zapoznać)

 (1.1) przekazywać komuś informacje na pewien temat

 (1.2) przekazywać komuś imię, nazwisko lub inne informacje o kimś innym, sprawiając, że te osoby zawierają znajomość

czasownik zwrotny niedokonany zapoznawać się (dk. zapoznać się)

 (2.1) zdobywać komuś informacje na pewien temat

 (2.2) zawierać z kimś znajomość

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Oprócz życia rodzinnego, towarzyskiego, wystawa zapoznaje nas z życiem zawodowym Józefa Fedorowicza.

 (1.2) Lussinge, człowiek najbardziej przezorny jakiego znałem, chcąc sobie zapewnić towarzysza przechadzki na rano, bardzo niechętnie zapoznawał mnie ze swymi znajomymi.

 (2.2) Dopiero niedawno, podczas pobytu w Spale, zapoznawałam się z czterema nowymi koleżankami.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. rozpoznawać, zapoznać dk.

 rzecz. zapoznawanie n., znawstwo n.

Wiktionary


zapoznawanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) proces wprowadzania kogoś w nową sytuację, zagadnienie lub środowisko, polegający na przekazywaniu informacji; może się także odnosić do kontaktów interpersonalnych

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Co roku na początku semestru odbywa się zapoznawanie studentów z kampusem.

 (1.1) Program nauczania w pierwszej klasie skupia się na zapoznawaniu dzieci z alfabetem.

 (1.1) Reksio jest przyjacielskim psem, nie mającym problemów z zapoznawaniem nowych osób.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zapoznawać ndk.

 rzecz. znawstwo n.

Wiktionary


zapoznawczy

służący do poznania się i połączony z zabawą lub pracą


SJP.pl


zapozować

przybrać odpowiednią postawę i posłużyć jako model fotografowi, malarzowi itp.


SJP.pl


zapożyczenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) jęz. wyraz, zwrot, forma gramatyczna zapożyczona z języka obcego;

Wiktionary

Zapożyczenie językowe, inaczej pożyczka, wyraz obcy – element językowy zaczerpnięty z języka obcego, który zadomowił się w mniejszym lub większym stopniu w danym języku. Pojęcia tego używa się w opozycji do słownictwa rodzimego. Mianem pożyczek określa się wszystkie obce w strukturze danego języka wyrazy, zwroty, typy derywatów, formy fleksyjne, konstrukcje składniowe, związki frazeologiczne.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌzapɔʒɨˈt͡ʃɛ̃ɲɛ, AS: zapožyčńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zapożyczanie n., pożyczka ż.

 czas. zapożyczać ndk., zapożyczyć dk.

 przym. pożyczkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) barbaryzm, pożyczka, wyraz obcy, kalka

Wiktionary


zapożyczyć

czasownik przechodni dokonany (ndk. zapożyczać)

 (1.1) dokonany od|zapożyczać.

czasownik zwrotny dokonany zapożyczyć się (ndk. zapożyczać się)

 (2.1) dokonany od|zapożyczać się.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zapożyczać ndk.

 rzecz. zapożyczanie n., zapożyczenie n., pożyczka ż.

 przym. zapożyczony

Wiktionary


zapper

osoba bezustannie przełączająca kanały telewizyjne


SJP.pl


zapping

1. ciągłe zmienianie kanałów telewizyjnych pilotem;
2. rzadko: przerwanie nagrywania filmu w magnetowidzie na czas emisji reklam


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) bezcelowe, szybkie przełączanie kanałów telewizyjnych za pomocą pilota

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) A czy wiesz, że zappingowi ulegają prawie wyłącznie faceci?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzapʲĩŋk, AS: zapʹĩŋk

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 etym|ang|zapping.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) zapping

* hiszpański: (1.1) zapeo m.

* nowogrecki: (1.1) ζάπινγκ n.

źródła.

== zapping (język angielski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) zapping

forma czasownika|en.

 (2.1) present participle|zap.

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


zappować

bezmyślnie przełączać kanały telewizyjne pilotem


SJP.pl


zaprać

prowizorycznie uprać tylko zabrudzoną część tkaniny lub dzianiny w celu uniknięcia utrwalenia się plamy


SJP.pl


zapracowany

przymiotnik jakościowy

 (1.1) ciągle zajęty pracą

forma czasownika.

 (2.1) imiesłów przymiotnikowy bierny od: zapracować

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. pracowniczka ż., pracowanie n., praca ż., pracowitość ż., pracownia ż., pracownica ż., pracownik mos., spracowany mos., dopracowywanie n., dopracowanie n., nadpracowanie n., napracowanie n., opracowywanie n., opracowanie, popracowanie n., przepracowywanie n., przepracowanie n., rozpracowywanie n., rozpracowanie n., spracowanie n., wypracowywanie n., wypracowanie n., zapracowywanie n., zapracowanie n.

 czas. pracować, dopracowywać ndk., dopracować dk., nadpracować dk., napracować się dk., opracowywać ndk., opracować dk., popracować dk., przepracowywać ndk., przepracować dk., rozpracowywać ndk., rozpracować dk., spracować dk., wypracowywać ndk., wypracować dk., zapracowywać ndk., zapracować dk.

 przym. pracowity, pracowniczy, przepracowany, spracowany

Wiktionary


zapracowywać

1. zdobywać, osiągać coś pracą; zarobić;
2. zapracowywać się - przemęczać się nadmierną pracą


SJP.pl


zapraska

zagięcie na ubraniu, powstałe przez założenie materiału i zaprasowanie go lub częściowe zaszycie; fałda (fałd), plisa, zakładka, pliska


SJP.pl


zaprasować

czasownik przechodni dokonany (ndk. zaprasowywać)

 (1.1) prasując utrwalić, usztywnić fałdy, kant w spodniach, zgięcia w złożonym materiale itp.

 (1.2) rzad. prasując wygładzić fałdy, zmarszczki

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. prasowanie n., prasownica ż., prasownictwo n., prasowacz mos., prasowaczka ż., prasowalność ż., prasa ż., prasówka ż., prasowarka ż., prasowalnia ż., prasownia ż., prasowalnica ż., prasowanko n., doprasowanie n., doprasowywanie n., naprasowanie n., odprasowanie n., odprasowywanie n., poprasowanie n., przeprasowanie n., przeprasowywanie n., przyprasowanie n., przyprasowywanie n., rozprasowanie n., rozprasowywanie n., sprasowanie n., sprasowywanie n., uprasowanie n., wprasowanie n., wprasowywanie n., wyprasowanie n., wyprasowywanie n., zaprasowanie n., zaprasowywanie n.

 czas. doprasować dk., doprasowywać ndk., naprasować dk., odprasować dk., odprasowywać ndk., poprasować dk., prasować ndk., przeprasować dk., przeprasowywać ndk., przyprasować dk., przyprasowywać ndk., rozprasować dk., rozprasowywać ndk., sprasować dk., sprasowywać ndk., uprasować dk., wprasować dk., wprasowywać ndk., wyprasować dk., wyprasowywać ndk., zaprasowywać ndk.

 przym. prasowalniczy, prasowniczy, prasowalny

Wiktionary


zaprasowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) usztywnienie fałd, kantów w spodniach, zgięć w złożonym materiale itp. w wyniku prasowania

 (1.2) rzad. wygładzenie fałd, zmarszczek w wyniku prasowania

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. prasowanie n., prasownica ż., prasownictwo n., prasowacz mos., prasowaczka ż., prasowalność ż., prasa ż., prasówka ż., prasowarka ż., prasowalnia ż., prasownia ż., prasowalnica ż., prasowanko n., doprasowanie n., doprasowywanie n., naprasowanie n., odprasowanie n., odprasowywanie n., poprasowanie n., przeprasowanie n., przeprasowywanie n., przyprasowanie n., przyprasowywanie n., rozprasowanie n., rozprasowywanie n., sprasowanie n., sprasowywanie n., uprasowanie n., wprasowanie n., wprasowywanie n., wyprasowanie n., wyprasowywanie n., zaprasowywanie n.

 czas. doprasować dk., doprasowywać ndk., naprasować dk., odprasować dk., odprasowywać ndk., poprasować dk., prasować ndk., przeprasować dk., przeprasowywać ndk., przyprasować dk., przyprasowywać ndk., rozprasować dk., rozprasowywać ndk., sprasować dk., sprasowywać ndk., uprasować dk., wprasować dk., wprasowywać ndk., wyprasować dk., wyprasowywać ndk., zaprasować dk., zaprasowywać ndk.

 przym. prasowalniczy, prasowniczy, prasowalny

Wiktionary


zaprasowywać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zaprasować)

 (1.1) niedokonany od|zaprasować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. prasowanie n., prasownica ż., prasownictwo n., prasowacz mos., prasowaczka ż., prasowalność ż., prasa ż., prasówka ż., prasowarka ż., prasowalnia ż., prasownia ż., prasowalnica ż., prasowanko n., doprasowanie n., doprasowywanie n., naprasowanie n., odprasowanie n., odprasowywanie n., poprasowanie n., przeprasowanie n., przeprasowywanie n., przyprasowanie n., przyprasowywanie n., rozprasowanie n., rozprasowywanie n., sprasowanie n., sprasowywanie n., uprasowanie n., wprasowanie n., wprasowywanie n., wyprasowanie n., wyprasowywanie n., zaprasowanie n., zaprasowywanie n.

 czas. doprasować dk., doprasowywać ndk., naprasować dk., odprasować dk., odprasowywać ndk., poprasować dk., prasować ndk., przeprasować dk., przeprasowywać ndk., przyprasować dk., przyprasowywać ndk., rozprasować dk., rozprasowywać ndk., sprasować dk., sprasowywać ndk., uprasować dk., wprasować dk., wprasowywać ndk., wyprasować dk., wyprasowywać ndk., zaprasować dk.

 przym. prasowalniczy, prasowniczy, prasowalny

Wiktionary


zaprasowywanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) usztywnianie fałd, kantów w spodniach, zgięć w złożonym materiale itp. w wyniku prasowania

 (1.2) rzad. wygładzanie fałd, zmarszczek w wyniku prasowania

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. prasowanie n., prasownica ż., prasownictwo n., prasowacz mos., prasowaczka ż., prasowalność ż., prasa ż., prasówka ż., prasowarka ż., prasowalnia ż., prasownia ż., prasowalnica ż., prasowanko n., doprasowanie n., doprasowywanie n., naprasowanie n., odprasowanie n., odprasowywanie n., poprasowanie n., przeprasowanie n., przeprasowywanie n., przyprasowanie n., przyprasowywanie n., rozprasowanie n., rozprasowywanie n., sprasowanie n., sprasowywanie n., uprasowanie n., wprasowanie n., wprasowywanie n., wyprasowanie n., wyprasowywanie n., zaprasowanie n.

 czas. doprasować dk., doprasowywać ndk., naprasować dk., odprasować dk., odprasowywać ndk., poprasować dk., prasować ndk., przeprasować dk., przeprasowywać ndk., przyprasować dk., przyprasowywać ndk., rozprasować dk., rozprasowywać ndk., sprasować dk., sprasowywać ndk., uprasować dk., wprasować dk., wprasowywać ndk., wyprasować dk., wyprasowywać ndk., zaprasować dk., zaprasowywać ndk.

 przym. prasowalniczy, prasowniczy, prasowalny

Wiktionary


zapraszać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zaprosić)

 (1.1) proponować komuś, aby przyszedł w odwiedziny

 (1.2) zachęcać kogoś do zrobienia czegoś lub skorzystania z czegoś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zapraszam do mojego mieszkania. Zobaczycie jak się urządziłem.

 (1.2) Mój chłopak zaprasza mnie do kina.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈpraʃat͡ɕ, AS: zaprašać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. doproszenie n., dopraszanie n., zapraszanie n., zaproszenie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) namawiać

Wiktionary


zapraszający

zachęcający do wejścia dokądś lub zajęcia jakiegoś miejsca


SJP.pl


zapraszanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zapraszać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaproszenie n., zaprosiny nmos., dopraszanie n., doproszenie n.

 czas. zapraszać ndk., zaprosić dk.

Wiktionary


zaprawa

1. spoiwo używane do łączenia elementów muru lub do tynkowania;
2. działanie wdrażające kogoś do czegoś;
3. coś, czym zaprawia się potrawy dla dodania smaku lub zapachu; zaprawka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) bud. półpłynny, krzepliwy lepik mineralny służący w budownictwie za spoinę lub okładzinę;

 (1.2) czynności przygotowujące do czegoś, przygotowanie do czegoś

 (1.6) plast. substancja stosowana jako podkład pod farbę, lakier, politurę itp.

Wiktionary

  • zaprawa – spoiwo do murowania i do tynkowania
  • zaprawa nasienna – środek chemiczny stosowany w rolnictwie i ogrodnictwie
  • Jan Zaprawa − polski wojskowy
Zobacz też
  • bejca

Wikipedia

Synonimy:

 (1.2) przygotowywanie / przygotowanie, wdrażanie / wdrożenie

 (1.3) wprawa

 (1.6) bejca, grunt

Wiktionary


zaprawdę

przestarzałe: partykuła podkreślająca prawdziwość komunikowanego w zdaniu sądu, odnosząca się do treści całego zdania, zwykle je otwierająca; naprawdę, rzeczywiście, istotnie, doprawdy


SJP.pl

partykuła

 (1.1) podn. …podkreślająca prawdziwość przedstawianego w zdaniu sądu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zaprawdę, powiadam wam: Wszystko, co uczyniliście jednemu z tych braci moich najmniejszych, Mnieście uczynili.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈpravdɛ, AS: zapravde

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. prawda

 partyk. naprawdę

 wykrz. prawda

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) naprawdę, rzeczywiście, doprawdy

Wiktionary


zaprawić

wdrożyć kogoś do czegoś


SJP.pl


zaprawiony

wdrożyć kogoś do czegoś


SJP.pl


zaprawka

1. zdrobnienie od: zaprawa;
2. coś, czym zaprawia się potrawy dla dodania smaku lub zapachu; zaprawa


SJP.pl


zaprawkowy

zaprawka


SJP.pl

Patrz:

zaprawka

zaprawowy

przymiotnik od: zaprawa


SJP.pl


zaprezentować

czasownik przechodni dokonany (ndk. prezentować)

 (1.1) dokonany od|prezentować.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na wystawie zaprezentowano wiele zaskakujących zastosowań wyrobów bednarskich.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. prezent mrz., zaprezentowanie n., prezentacja ż., prezenter mos.

Wiktionary


zaprezentowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaprezentować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zaprezentować dk.

 rzecz. prezent mrz., prezentacja ż., prezenter mos.

Wiktionary


zapro

młodzieżowo: zaproszenie


SJP.pl


zaprogramowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaprogramować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. programować, zaprogramować dk.

 rzecz. program mrz., programista mos.

 przym. programowalny, programowy

Wiktionary


zaprojektować

czasownik przechodni dokonany (ndk. projektować)

 (1.1) dokonany od|projektować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. projektować ndk.

 rzecz. projekcja ż., projekt mrz., projektant mos., projektantka ż., projektor mrz., projektowanie n., zaprojektowanie n.

Wiktionary


zaprojektowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaprojektować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. projektować, zaprojektować dk.

 rzecz. projektant mos.

Wiktionary


zaproklamowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaproklamować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zaproklamować dk.

Wiktionary


zaproksymować

w matematyce: przybliżyć wartość, zaokrąglić


SJP.pl


zaproponować

czasownik przechodni dokonany (ndk. proponować)

 (1.1) dokonany od|proponować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzaprɔpɔ̃ˈnɔvat͡ɕ, AS: zapropõnovać

Wiktionary

Powiązane:

 czas. proponować

 rzecz. propozycja ż., zaproponowanie n., proponowanie n.

Wiktionary


zaproponowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) złożenie propozycji

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. proponowanie n., propozycja ż.

 czas. zaproponować dk., proponować ndk.

Wiktionary


zaprorokować

przepowiedzieć coś; wyprorokować


SJP.pl


zaprosić

zapłodnić samicę świni lub dzika


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. zapraszać)

 (1.1) dokonany od|zapraszać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈprɔɕit͡ɕ, AS: zaprośić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaproszenie n., zapraszanie n., dopraszanie n., doproszenie n.

Wiktionary


zaprosiny

dawniej: zaproszenie


SJP.pl


zaproszenie

zapłodnić samicę świni lub dzika


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) informacja o byciu mile widzianym w roli uczestnika określonego zdarzenia

 (1.2) kartka papieru wyrażająca taką informację

Wiktionary

  • Zaproszenie – program telewizyjny
  • Zaproszenie – album Kasi Klich
  • Zaproszenie (L'Invitation) – szwajcarsko-francuski film z 1973
  • Zaproszenie – polski film z 1986
  • Zaproszenie (The Invitation) – amerykański film z 2015

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌzaprɔˈʃɛ̃ɲɛ, AS: zaprošńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zapraszanie n., zaprosiny nmos., dopraszanie n., doproszenie n.

 czas. zapraszać ndk., zaprosić dk.

Wiktionary


zaproszeńko

zdrobnienie od: zaproszenie; zaproszonko


SJP.pl


zaproszonko

zdrobnienie od: zaproszenie; zaproszeńko


SJP.pl


zaproszony

osoba zaproszona


SJP.pl


zaprószyć

czasownik przechodni dokonany (ndk. zaprószać)

 (1.1) o pyle, kurzu: pokryć coś cienką warstwą zanieczyszczenia, dostać się gdzieś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jedynie zaprószone popiołem, wielkie i potężne rogi przypominały chwałę żywego zwierzęcia.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. naprószenie n., oprószanie n., oprószenie n., poprószanie n., poprószenie n., prószenie n., przeprószanie n., przeprószenie n., przyprószanie n., przyprószenie n., rozprószanie n., rozprószenie n., sprószanie n., sprószenie n., zaprószanie n., zaprószenie n.

 czas. naprószyć dk., oprószać ndk., oprószyć dk., poprószać ndk., poprószyć dk., prószyć ndk., przeprószać ndk., przeprószyć dk., przyprószać ndk., przyprószyć dk., rozprószać ndk., rozprószyć dk., sprószać ndk., sprószyć dk., zaprószać ndk.

 przym. zaprószony

Wiktionary


zaprowadzać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zaprowadzić)

 (1.1) prowadzić do określonego miejsca

 (1.2) podpowiadać drogę

 (1.3) o pewnej sytuacji lub postępowaniu: stawać się przyczyną czegoś

 (1.4) doprowadzać do określonego stanu

 (1.5) zakładać, urządzać, instalować coś

Wiktionary

Powiązane:

 czas. przeprowadzać, zaprowadzić dk., prowadzić dk., prowadzać ndk., wyprowadzić dk., wyprowadzać ndk., wprowadzać ndk., wprowadzać dk.

 rzecz. zaprowadzanie n., zaprowadzenie n., prowadzenie n., prowadzanie n., wyprowadzenie n., wyprowadzanie n., wprowadzanie n., wprowadzenie n., uprowadzanie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1-4) prowadzić

 (1.5) wprowadzać

Wiktionary


zaprowadzanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaprowadzać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaprowadzenie n., prowadzenie n., prowadzanie n., prowadnica ż., prowadnik m., uprowadzanie n., uprowadzenie n.

 czas. zaprowadzać ndk., zaprowadzić dk., prowadzić ndk., prowadzać ndk., uprowadzać ndk., uprowadzić dk.

Wiktionary


zaprowadzić

czasownik przechodni dokonany (ndk. zaprowadzać)

 (1.1) dokonany od|zaprowadzać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. uprowadzanie n., zaprowadzanie n.

 czas. zaprowadzać

Wiktionary


zaprowiantowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zaopatrzenie w żywność, prowiant

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. prowiantowanie n., prowiant m., prowiantura ż.

 czas. prowiantować, zaprowiantować dk.

 przym. prowiantowy, prowiancki

Wiktionary


zaprowidować

dawniej: zaopatrzyć w artykuły pierwszej potrzeby, zwłaszcza w żywność; zaaprowidować


SJP.pl


zaproże

dawniej: miejsce za progiem lub koło progu


SJP.pl


zapruć

zapruć się - potocznie: upić się


SJP.pl


zapruty

pospolicie: pijany, rzadziej będący pod niedużym wpływem alkoholu


SJP.pl


zaprząc

zaprzęgnąć;
1. przypiąć zwierzę pociągowe do wozu, kieratu, pługa itp.;
2. potocznie: zmusić do ciężkiej pracy, nauki itp.;
3. zaprząc się - przypiąć samego siebie do pługa, wozu itp.


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. zaprzęgać)

 (1.1) przywiązać zwierzę pociągowe do pojazdu za pomocą uprzęży

 (1.2) pot. zmusić do ciężkiej pracy

czasownik zwrotny zaprząc się

 (2.1) przypiąć siebie do pojazdu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Kargulowi przyszło zaprząc do wozu dwie pozostałe krowy.

 (1.1) Konie zaprzęgli do sieci i powoli a z wielkim wysiłkiem wyciągnęli szczupaka na wyspę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzapʃɔ̃nt͡s, AS: zapšõnc

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaprzęg mrz., zaprzęgowy mos., zaprząg mrz.

 przym. zaprzęgowy

Wiktionary

Synonimy:

zaprzęgnąć

Wiktionary


zaprząg

zaprzęg;
1. kierowany przez woźnicę pojazd razem ze zwierzęciem pociągowym przywiązanym uprzężą, np. koniem;
2. zwierzęta przywiązane uprzężą do pojazdu;
3. zespół połączonych ze sobą pasów zakładanych na konia; uprząż


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zob. zaprzęg.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Z góry, po wertepach drogi, po wybojach i kamieniach ostrożnie zjeżdżał zaprząg solidny.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaprzęg m., zaprzęgowy mos.

 czas. zaprząc dk., zaprzęgać ndk.

 przym. zaprzęgowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) war. zaprzęg

Wiktionary


zaprzanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaprzać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zaprzać dk.

Wiktionary


zaprzaniec

dawniej:
1. ten, kto się zaparł, sprzeniewierzył się czemuś; odszczepieniec, odstępca;
2. osoba, która dopuściła się zdrady


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) daw. ktoś, kto dopuścił się zdrady, zwykle jakiejś idei

Wiktionary

Renegat (również zaprzaniec) – porzucający swoje przekonania, zdradzający dawnych sojuszników.

Określenie pochodzi od łacińskiego czasownika renegare, oznaczającego „zaprzeczyć”, „odrzucić”, „wyprzeć się” lub „wyrzec się”.

W wielu słownikach „renegat” określany jest również jako przeniewierca, odstępca, zdrajca, odszczepieniec.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: zaˈpʃãɲɛt͡s, AS: zapšãńec

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaprzaństwo n., zaparcie n.

 czas. zaprzeć dk., zapierać ndk.

 przym. zaprzańczy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zdrajca

Wiktionary


zaprzaństwo

wyparcie się czegoś, zapieranie się, odszczepieństwo


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) przest. pejor. wyparcie się swojej ojczyzny, religii, rodziny itp.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zbawiciel wtedy radził mu czuwać i modlić się, by nie uległ pokusie. Lecz Piotr czuł się od niej bezpieczny i właśnie dlatego popełnił tak okropny i obrzydliwy grzech zaprzaństwa.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈpʃãj̃stfɔ, AS: zapšãĩ ̯stfo

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaprzaniec m.

 czas. zaprzeć, zaprzeć się

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) odstępstwo

Wiktionary


zaprzałek

roślina zielna z rodziny marzanowatych; przytulia, przytulinka


SJP.pl


zaprzały

taki, który zaprzał (uległ częściowemu rozkładowi wskutek działania ciepła i wilgoci); zatęchły, stęchły


SJP.pl


zaprzeć

rzadko: zgnić, zmurszeć, zbutwieć


SJP.pl


zaprzeczać

czasownik

 (1.1) kwestionować prawdziwość

 (1.2) być z czymś sprzecznym

 (1.3) nie uznawać czegoś

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈpʃɛt͡ʃat͡ɕ, AS: zapšečać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaprzeczenie n., zaprzeczanie n., przeczenie n.

 czas. zaprzeczyć dk., przeczyć ndk.

 przym. zaprzeczalny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1,3) odrzucać, negować

Wiktionary


zaprzeczający

zaprzeczać


SJP.pl

Patrz:

zaprzeczać

zaprzeczalność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest zaprzeczalne

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zaprzeczalny

Wiktionary


zaprzeczalny

dający się zaprzeczyć


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) możliwy do zaprzeczenia

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaprzeczalność ż.

 czas. zaprzeczać ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) sporny, wątpliwy

Wiktionary


zaprzeczanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaprzeczać.

Wiktionary

Zaprzeczenie – nieświadomy mechanizm obronny w psychologii i psychoanalizie. Klasyfikowany jako niedojrzały lub prymitywny mechanizm obronny.

Zaprzeczanie to fałszowanie obrazu teraźniejszości poprzez nieprzyjmowanie do wiadomości realnych faktów, w celu odsunięcia negatywnych myśli i uczuć, które mogłyby się z tym wiązać. Spostrzeganie rzeczywistości zachodzi z unikaniem uświadomienia sobie jej przykrych aspektów.

Wikipedia

Powiązane:

 czas. zaprzeczać ndk.

 rzecz. zaprzeczenie n.

Wiktionary


zaprzeczenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaprzeczyć.

 (1.2) wypowiedź zaprzeczająca czemuś, przeczenie, negacja

 (1.3) przeciwieństwo

Wiktionary

Zaprzeczenie – nieświadomy mechanizm obronny w psychologii i psychoanalizie. Klasyfikowany jako niedojrzały lub prymitywny mechanizm obronny.

Zaprzeczanie to fałszowanie obrazu teraźniejszości poprzez nieprzyjmowanie do wiadomości realnych faktów, w celu odsunięcia negatywnych myśli i uczuć, które mogłyby się z tym wiązać. Spostrzeganie rzeczywistości zachodzi z unikaniem uświadomienia sobie jej przykrych aspektów.

Wikipedia

Powiązane:

 czas. przeczyć, zaprzeczać ndk., zaprzeczyć dk.

 rzecz. zaprzeczanie n., przeczenie n.

 zaim. przecz

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) negacja

Wiktionary


zaprzeczyć

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. zaprzeczać, przeczyć)

 (1.1) uznać za nieprawdziwe

 (1.2) pozostać w sprzeczności

Wiktionary

Powiązane:

 zaim. przecz

 czas. przeczyć, zaprzeczać

 rzecz. zaprzeczenie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zakwestionować, zanegować

Wiktionary


zaprzedać

1. zdradzić dla własnych korzyści; sprzedać;
2. wyrzec się swoich przekonań, ideałów dla korzyści materialnych lub osiągnięcia danego celu;
3. zaprzedać się:
a) podporządkować się komuś lub czemuś w zamian za korzyści;
b) oddać się całkowicie moralnie wątpliwej działalności, idei itp.


SJP.pl


zaprzedawać

1. zdradzać dla własnych korzyści; sprzedawać;
2. wyrzekać się swoich przekonań, ideałów dla korzyści materialnych lub osiągnięcia danego celu;
3. zaprzedawać się:
a) podporządkowywać się komuś lub czemuś w zamian za korzyści;
b) oddawać się całkowicie moralnie wątpliwej działalności, idei itp.


SJP.pl


zaprzęg

zaprząg;
1. kierowany przez woźnicę pojazd razem ze zwierzęciem pociągowym przywiązanym uprzężą, np. koniem;
2. zwierzęta przywiązane uprzężą do pojazdu;
3. zespół połączonych ze sobą pasów zakładanych na konia; uprząż


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zwierzęta pociągowe ciągnące pojazd

 (1.2) mot. pojazd zaprzężony w konie lub inne zwierzęta pociągowe;

 (1.3) uprząż lub pojazd razem z uprzężą

Wiktionary

Pojazd zaprzęgowy (zaprzęg, wóz) – środek transportu, pojazd poruszający się na kołach (dwóch lub czterech) lub płozach (sanie) przy wykorzystywaniu siły zwierzęcia pociągowego (najczęściej konia), rzadziej człowieka (riksza).

Główne części składowe pojazdu to podwozie z kołami lub płozami stanowiące jego ostoje oraz nadwozie. Zaprzęgiem wykorzystującym siłę zwierzęcia kieruje przeważnie, siedząc na tzw. koźle, powożący (woźnica, dorożkarz).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Psie zaprzęgi używane były od wieków przez Indian. Biali docenili je dopiero w 1896 roku, gdy w Klondike odkryto złoto i zapanowała słynna „gorączka”.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzapʃɛ̃ŋk, AS: zapšẽŋk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaprzęganie n., zaprzęgnięcie n., zaprzęgowy mos., zaprzęga ż., zaprząg mrz.

 czas. zaprzęgać ndk., zaprząc dk.

 przym. zaprzęgowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) war. zaprząg

Wiktionary


zaprzęgać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zaprząc, zaprzęgnąć)

 (1.1) przywiązywać uprzężą w celu przewiezienia kogoś lub wykonania pracy na roli

 (1.2) pot. zmuszać kogoś do wykonywania niełatwej albo ciężkiej pracy

czasownik zwrotny niedokonany zaprzęgać się (dk. zaprząc się, zaprzęgnąć się)

 (2.1) zaprzęgać samego siebie

 (2.2) zaprzęgać siebie nawzajem

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaprzęg mrz., zaprzęganie n., zaprząg mrz., zaprzęgowy mos.

 przym. zaprzęgowy

Wiktionary


zaprzęgnąć

zaprząc;
1. przypiąć zwierzę pociągowe do wozu, kieratu, pługa itp.;
2. potocznie: zmusić do ciężkiej pracy, nauki itp.;
3. zaprząc się - przypiąć samego siebie do pługa, wozu itp.


SJP.pl


zaprzęgnięty

zaprząc;
1. przypiąć zwierzę pociągowe do wozu, kieratu, pługa itp.;
2. potocznie: zmusić do ciężkiej pracy, nauki itp.;
3. zaprząc się - przypiąć samego siebie do pługa, wozu itp.


SJP.pl


zaprzęgowy

zaprzęg


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) zootechn. zdatny do zaprzęgu

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) zootechn. osoba odpowiadająca za zaprzęgi i konie cugowe

Wiktionary

Patrz:

zaprzęg

Przykłady

 (1.1) Wojsko skonfiskowało dwa ostatnie konie zaprzęgowe, które mieliśmy.

 (2.1) Dziadek mój był zatrudniony jako zaprzęgowy w dobrach książęcych.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaprzęg m., zaprzęga ż., zaprzęganie n., zaprzęgnięcie n., zaprząg mrz.

 czas. zaprzęgać ndk., zaprzęgnąć dk., zaprząc dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) cugowy

Wiktionary


zaprzepaścić

1. doprowadzić do zguby, utraty lub zmarnowania czegoś, np. szans, dorobku; zmarnować, zniszczyć, roztrwonić;
2. zaprzepaścić się:
a) zostać zaprzepaszczonym;
b) zaginąć, zagubić się, przepaść


SJP.pl


zaprzepaszczać

1. prowadzić do zguby, utraty lub zmarnowania czegoś, np. szans, dorobku; marnować, niszczyć, trwonić;
2. zaprzepaszczać się:
a) być zaprzepaszczanym, gubionym, trwonionym;
b) ginąć, gubić się, przepadać


SJP.pl


zaprzestać

czasownik przechodni dokonany (ndk. zaprzestawać)

 (1.1) przestać coś robić; przerwać jakąś czynność, zaniechać czegoś

Wiktionary

Powiązane:

 czas. postawić, przestać dk., przestawać ndk., zaprzestawać ndk.

 rzecz. zaprzestanie n., zaprzestawanie n.

Wiktionary


zaprzestanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) przerwanie czynności przed jej zakończeniem

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaprzestawanie n.

 czas. postawić, zaprzestać dk., zaprzestawać ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zaniechanie

Wiktionary


zaprzestawać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zaprzestać)

 (1.1) niedokonany od|zaprzestać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. postawić, przestawać, zaprzestać

 rzecz. zaprzestanie n., zaprzestawanie n.

Wiktionary


zaprzestawanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) przerywanie czynności przed jej zakończeniem

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaprzestanie dk.

 czas. postawić, zaprzestawać ndk., zaprzestać dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zaniechanie

Wiktionary


zaprzodkowywać

ustawiać armatę na przodku; procować


SJP.pl


zaprzychodować

zaksięgować


SJP.pl


zaprzysiąc

1. złożyć przysięgę;
2. odebrać od kogoś przysięgę;
3. przyrzec coś solennie sobie lub komuś


SJP.pl


zaprzysięganie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaprzysięgać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. niezaprzysięganie n., przysięgły mos.

 czas. zaprzysięgać ndk.

 przym. przysięgły

Wiktionary


zaprzysięgły

zagorzały; niezmienny, niezłomny (np. zaprzysięgły wróg komunizmu)


SJP.pl


zaprzysiężanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaprzysiężać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. niezaprzysiężanie n.

 czas. zaprzysiężać ndk.

Wiktionary


zaprzysiężenie

przysięga, ślubowanie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) ceremonia składania przysięgi

 (1.2) odczasownikowy od|zaprzysięgać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzapʃɨɕɛ̃w̃ˈʒɛ̃ɲɛ, AS: zapšyśẽũ̯žńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. przysięga ż., przysięgły m., przysięgła ż., przysięganie n., zaprzysięganie n., zaprzysięgnięcie n., przysięgnięcie n.

 czas. zaprzysiąc (się) dk., zaprzysięgnąć (się) dk., zaprzysięgać (się) ndk., przysiąc dk., przysięgnąć (się) dk., przysięgać (się) ndk.

 przym. zaprzysięgły, przysięgły

Wiktionary


zaprzyszły

czas zaprzyszły - czas wyrażający czynność przyszłą, która nastąpi przed inną czynnością przyszłą lub przed określonym czasem w przyszłości


SJP.pl


zaptaszkować

potocznie: zaznaczyć za pomocą znaczka w kształcie litery v; odhaczyć, odfajkować, odptaszkować


SJP.pl


zapuchnięty

taki, który zapuchł; zapuchły; spuchnięty


SJP.pl


zapuchły

taki, który zapuchł; zapuchnięty; spuchnięty


SJP.pl


zapudrować

pokryć pudrem; upudrować, napudrować, popudrować


SJP.pl


zapudrowywać

pokrywać pudrem; napudrowywać, pudrować


SJP.pl


zapudłować

potocznie: zamknąć w areszcie lub więzieniu


SJP.pl


zapudłowywać

potocznie: zamykać w areszcie lub więzieniu


SJP.pl


zapukać

czasownik nieprzechodni

 (1.1) puknąć w coś kilka razy, by zwrócić czyjąś uwagę, zwykle do drzwi

 (1.2) pot. zwrócić się do kogoś w jakiejś sprawie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Późnym popołudniem stanął przed drzwiami mieszkania i mocno zapukał, w charakterystyczny sposób - jakby wystukiwał alfabet Morse'a.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈpukat͡ɕ, AS: zapukać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zapukanie n.

Wiktionary


zapukanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zapukać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzapuˈkãɲɛ, AS: zapukãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zapukać

Wiktionary


zapunktowywać

w malarstwie: uzupełniać zniszczone części obrazu, pokrywając je farbą


SJP.pl


zapuścić

czasownik przechodni dokonany (ndk. zapuszczać)

 (1.1) dokonany od|zapuszczać.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Chcę sobie zmienić fryzurę i zapuścić brodę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈpuɕt͡ɕit͡ɕ, AS: zapuśćić

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zapuszczać, puszczać

Wiktionary


zapust

młode drzewa rosnące dziko na terenie dawnego lasu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) leśn. młody zagajnik rosnący na miejscu ściętego drzewostanu

 (1.2) dziś tylko w lm. zob. zapusty.

Wiktionary

W Polsce
  • Zapust – kolonia w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. włocławskim, w gminie Choceń
  • Zapust – część wsi Korczowa, w woj. podkarpackim, w pow. jarosławskim, w gminie Radymno
  • Zapust – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. szamotulskim, w gminie Ostroróg

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Zimą przejazdki, brygad parady, • W zapust kuliki, miłe szlichtady • Czoło zakwaszą.

 (1.2) […] Tam w późne dosiewki ślij swata z pierścieniem, • A w zapust wyprawiaj wesele!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzapust, AS: zapust

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zapustnica ż., zapusty nmos., zapustnik m., zapustowanie n.

 czas. zapustować

 przym. zapustowy, zapustny

Wiktionary


zapustnica

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gwara. kobieta bawiąca się w zapusty

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zapusty, zapustnik, zapust, zapustowanie

 czas. zapustować

 przym. zapustowy, zapustny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zdrobn. zapustniczka

Wiktionary


zapustniczka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gwara. zob. zapustnica.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zapustnica

Wiktionary


zapustnik

zapust; dawniej:
1. osoba obchodząca zapusty, chodząca w przebraniu po domach;
2. osoba lubiąca się dobrze bawić


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) daw. ktoś, kto przebrany chodzi po domach w zapusty

 (1.2) przest. przen. człowiek lubiący dobre życie

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈpustʲɲik, AS: zapustʹńik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zapustnica ż., zapusty nmos., zapust m., zapustowanie n.

 czas. zapustować

 przym. zapustowy, zapustny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zapust, mięsopustnik

 (1.2) sybaryta

Wiktionary


zapustny

zapusty; zapustowy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) przest. związany z zapustami

 (1.2) przen. wesoły, biesiadny, gotowy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Poczynały się te kuligi zwyczajnie w przedostatni tydzień zapustny i trwały do Wstępnej Środy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈpustnɨ, AS: zapustny

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zapustowy

 rzecz. zapustnica ż., zapusty, zapustnik, zapust, zapustowanie

 czas. zapustować

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ostatkowy, zapustowy, mięsopustny

Wiktionary


zapustować

czasownik

 (1.1) daw. bawić się w zapusty, karnawałować

 (1.2) przest. hulać, biesiadować

Wiktionary

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

 (1.1) rzad. mięsopustować, karnawałować

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. zapustnica ż., zapustowanie, zapusty, zapustnik, zapust

 przym. zapustowy, zapustny

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

 (1.1) zobtłum|karnawałować.

źródła.

== zapustować (język górnołużycki.) ==

wymowa.

znaczenia.

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. zapustnyć)

 (1.1) pustoszeć

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzapuˈstɔvat͡ɕ, AS: zapustovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zapustnica ż., zapustowanie, zapusty, zapustnik, zapust

 przym. zapustowy, zapustny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rzad. mięsopustować, karnawałować

Wiktionary


zapustowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zapustować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zapustować ndk.

 rzecz. zapust m., zapustnica ż., zapustnik m., zapusty nmos.

 przym. zapustny, zapustowy

Wiktionary


zapustowy

zapusty; zapustny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) przest. zob. zapustny.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzapuˈstɔvɨ, AS: zapustovy

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zapustny

 rzecz. zapustnica ż., zapusty, zapustnik, zapust, zapustowanie

 czas. zapustować

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ostatkowy, zapustny, mięsopustny

Wiktionary


zapusty

1. ostatnie dni karnawału (okresu od święta Trzech Króli do Środy Popielcowej); ostatki, mięsopusty, mięsopust, kusaki, kuse dni;
2. zabawy związane z obchodzeniem tego karnawału;
3. wtorek przed Środą Popielcową


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) przest. ostatnie dni karnawału; zwyczaje ludowe związane z obchodzeniem tych dni, zabawa organizowana w tym okresie;

 (1.2) reg. ostatnie dni przed adwentem

 (1.3) reg. zob. zapusty weselne.

Wiktionary

Ostatki, zapusty (lud. mięsopust, śląs. kozelek, odpowiednik prawosławnej maslenicy) – ostatnie dni karnawału zaczynające się w tłusty czwartek, a kończące się zawsze we wtorek, zwany w Polsce „śledzikiem” (w Wielkopolsce jest to tzw. „podkoziołek”). Następny dzień – Środa Popielcowa – oznacza początek wielkiego postu i oczekiwania na Wielkanoc. Obydwa święta są świętami ruchomymi. W ostatki urządza się ostatnie huczne zabawy, bale przed nadchodzącym okresem wstrzemięźliwości.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Oto zapusty, dalej kulikiem, • Każdy wesoły, a każdy zbrojny, • Jedzie na wojnę jak gdyby z wojny, • Z szczękiem pałaszy, śmiechem i krzykiem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈpustɨ, AS: zapusty

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zapustowy, zapustny

 rzecz. przyzapuście n., zapustnica ż., zapustnik, zapust, zapustowanie

 czas. zapustować

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ostatki, mięsopust; reg. zimne zapusty, stpol. zaposty, daw. zapust, reg. śl. duchy.

 (1.3) pustotka

Wiktionary


zapuszczać

czasownik niedokonany

 (1.1) fryz. nie obcinać, nie strzyc owłosienia

 (1.2) pot. pejor. nie myć, nie czyścić, nie sprzątać

 (1.3) wprowadzać coś do wnętrza czegoś

 (1.4) pot. zasłaniać rozwijając lub opuszczając coś w dół

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Kilka razy zapuszczała długie włosy, ale doszła do wniosku, że jednak lepiej jej w krótkich.

 (1.2) Tak zapuścił kantorek, że nie można do niego w ogóle wejść.

 (1.3) Krople te należy zapuszczać do oczu trzy razy dziennie.

 (1.4) Wieczorem matka zapuszczała zawsze żaluzje, zanim zapaliła światło.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈpuʃt͡ʃat͡ɕ, AS: zapuščać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zapuszczanie n.

 czas. zapuścić dk., puszczać ndk.

 ims. zapuszczany

Wiktionary

Synonimy:

 (1.3) wpuszczać

 (1.4) opuszczać

Wiktionary


zapuszczanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zapuszczać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. puszczać, zapuszczać ndk.

Wiktionary


zapuszczony

zaniedbany, źle utrzymany; nieporządny, niechlujny


SJP.pl


zapuszkowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zapuszkować.

 (1.2) pot. osadzenie kogoś w więzieniu lub zatrzymanie w areszcie

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. pucha ż., puszkowanie n., puszka ż., puszeczka ż., puszkownica ż., puszkarka ż.

 czas. puszkować ndk., zapuszkować dk.

Wiktionary


zapuszkowywać

umieszczać w puszcze i zamykać hermetycznie


SJP.pl


zapychacz

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) pot. pokarm jedzony dla zabicia głodu, dający uczucia sytości na dłużej, często, choć nie zawsze, o niskiej wartości odżywczej

 (1.2) pot. kosmet. składnik kosmetyku o właściwościach zatykających, zapychających pory skóry

 (1.3) pot. kosmet. kosmetyk zatykający pory skóry

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Owsianka to zdrowy zapychacz: jedząc ją, można dłużej wytrzymać do kolejnego posiłku.

 (1.1) (…) nawet chleb pszenny (który zwykle się podaje w przedszkolach) może bardziej zaszkodzić niż pomóc, bo działa jako zwykły zapychacz – ani tam witamin, ani błonnika ani nic poza węglowodanami.

 (1.3) Jeśli już padliśmy ofiarą zapychacza, możemy sięgnąć po maseczkę z aspiryny.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈpɨxat͡ʃ, AS: zapyχač

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zapychać ndk., zapchać dk.

 rzecz. zapchanie n., zapychanie n.

Wiktionary


zapychanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zapychać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zapchanie n., zapychacz m.

 czas. zapychać ndk., zapchać dk.

 przym. na zapych

Wiktionary


zapylak

rodzaj ptaków z podrodziny kolibrów


SJP.pl


zapylanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) bot. proces przenoszenia pyłku z pręcików na znamię słupka;

 (1.2) zanieczyszczanie pyłem

Wiktionary

Zapylenie – proces dokonujący się w kwiatach roślin nasiennych, polegający na przeniesieniu pyłku i jego rozwoju zakończonym zapłodnieniem komórki jajowej. W przypadku nagonasiennych pyłek przenoszony jest bezpośrednio na zalążek, u okrytonasiennych – na znamię słupka. Zapłodnienie poprzedzone jest rozluźnieniem kontaktu między komórkami tkanki stygmatoidalnej budującej znamię kwiatu oraz rozwojem pyłku, z którego wyrasta łagiewka pyłkowa przenosząca komórki plemnikowe do woreczka zalążkowego.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. pylność ż., pylnik mrz., pył mrz., pyłek mrz.

 czas. pylić, zapylać ndk., zapylić dk.

Wiktionary


zapylcowate

rodzina roślin jednoliściennych licząca około 2000 gatunków, głównie z wilgotnych lasów Ameryki Południowej i Północnej; ananasowate, bromeliowate


SJP.pl

Bromeliowate, ananasowate, zapylcowate (Bromeliaceae Juss.) – rodzina roślin jednoliściennych. Należy tu około 1,7 tys. gatunków skupionych w 55–57 rodzajów. Niemal wszystkie, z jednym tylko wyjątkiem (Pitcairnia feliciana – endemit wyżyny Futa Dżalon w Gwinei w zachodniej Afryce), występują w Ameryce Południowej i Północnej, głównie w strefie tropikalnej. Najdalej na północy bromeliowate sięgają do Wirginii i Teksasu, najdalej na południu rosną w środkowej Argentynie i Chile.

Wikipedia


zapylcowaty

o cechach zapylcowatych (rodzina roślin)


SJP.pl


zapylcowiec

przedstawiciel rzędu roślin jednoliściennych; bromeliowiec, ananasowiec


SJP.pl


zapylec

zapylec magdaleński - gatunek rośliny jednoliściennej z rodziny bromeliowatych


SJP.pl


zapylenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) bot. przeniesienie pyłku na znamię słupka

 (1.2) zanieczyszczenie gazu cząsteczkami ciała stałego

Wiktionary

Zapylenie – proces dokonujący się w kwiatach roślin nasiennych, polegający na przeniesieniu pyłku i jego rozwoju zakończonym zapłodnieniem komórki jajowej. W przypadku nagonasiennych pyłek przenoszony jest bezpośrednio na zalążek, u okrytonasiennych – na znamię słupka. Zapłodnienie poprzedzone jest rozluźnieniem kontaktu między komórkami tkanki stygmatoidalnej budującej znamię kwiatu oraz rozwojem pyłku, z którego wyrasta łagiewka pyłkowa przenosząca komórki plemnikowe do woreczka zalążkowego.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. pylnik mrz.

 czas. pylić

Wiktionary


zapyskować

potocznie: odezwać się do kogoś niegrzecznie, zuchwale


SJP.pl


zapytać

czasownik przechodni dokonany (ndk. zapytywać)

 (1.1) zadać pytanie

czasownik zwrotny dokonany zapytać się (ndk. zapytywać się)

 (2.1) zadać pytanie

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈpɨtat͡ɕ, AS: zapytać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. pytanie n., zapytanie n., pytajnik m.

 czas. pytać ndk., spytać dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) spytać

Wiktionary


zapytanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) książk. oficjalna wypowiedź zawierająca pytanie

 (1.2) inform. fraza powodująca wygenerowanie raportu z bazy danych

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzapɨˈtãɲɛ, AS: zapytãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zapytać dk., zapytywać ndk.

 rzecz. pytanie n., pytajnik m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński|spytani.

Wiktionary


zapytywać

zadawać pytania, pytać


SJP.pl


zapyziały

potocznie: niechlujny, zaniedbany, zapuszczony


SJP.pl


zapł.

skrót od: zapłacono, zapłacony


SJP.pl


zapłacić

czasownik przechodni dokonany (ndk. płacić)

 (1.1) dokonany od|płacić.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈpwat͡ɕit͡ɕ, AS: zapu̯aćić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. płacenie n., płatnik mos./mrz.

 czas. płacić ndk.

Wiktionary


zapładniać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zapłodnić)

 (1.1) powodować wniknięcie plemnika do komórki jajowej i utworzenie zarodka

 (1.2) dawać natchnienie, inspirować

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W tej zagrodzie byk zapładniał krowy sprowadzane z okolicznych wiosek.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈpwadʲɲät͡ɕ, AS: zapu̯adʹńäć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zapłodnienie n., zapładnianie n., płodność ż., rozpłodnik m., płodzenie n.

 czas. zapłodnić dk., płodzić ndk.

 przym. zapłodniony, płodny

 przysł. płodnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pokrywać

Wiktionary


zapładniacz

potocznie: ten, kto zapładnia


SJP.pl


zapładnianie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zapładniać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzapwadʲˈɲä̃ɲɛ, AS: zapu̯adʹńä̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zapładniać

 rzecz. zapłodnienie n.

Wiktionary


zapłakany

przymiotnik jakościowy

 (1.1) o człowieku: ze śladami płaczu na twarzy

 (1.2) noszący ślady płaczu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) (…) ojciec do swej Basi mówi zapłakany (…)

 (1.1) Obudziła się zapłakana i zmęczona śmiertelnie

 (1.2) A potem umywszy zapłakane oczy wróciła do swoich uczennic i odrabiała z nimi lekcje, usiłując śmiać się, ażeby niewczesnym smutkiem nie zatruć ich dziecięcej wesołości…

 (1.2) Dziewczyna przysiadła na ławeczce i ukrywszy rozczerwienioną, zapłakaną twarz w rękach, na próżno starała się powstrzymać spazmatyczne łkanie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzapwaˈkãnɨ, AS: zapu̯akãny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rozszlochany, rozmazany; gw-pl|Górny Śląsk|uślimtany.

 (1.2) załzawiony

Wiktionary


zapłata

1. zapłacenie należnych pieniędzy;
2. należność za coś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zapłacenie należnych pieniędzy

 (1.2) należność za coś

 (1.3) odpłacenie się

Wiktionary

Pieniądz – towar uznany w wyniku ogólnej zgody społecznej za środek wymiany gospodarczej, w którym są wyrażone ceny i wartości wszystkich innych towarów. Jako waluta, krąży anonimowo od osoby do osoby i pomiędzy krajami, ułatwiając wymianę handlową. Innymi słowy jest to materialny lub niematerialny środek, który można wymienić na towar lub usługę. Jest prawnie określonym środkiem płatniczym, który może wyrażać, przechowywać i przekazywać wartość ściśle związaną z realnym produktem społecznym.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: zaˈpwata, AS: zapu̯ata

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dopłata ż.

Wiktionary


zapłocie

Miejscowości i ich części w Polsce

Miejscowości podstawowe

  • Zapłocie – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. łobeskim, w gminie Dobra

Wikipedia


zapłodnić

czasownik przechodni dokonany (ndk. zapładniać)

 (1.1) dokonany od|zapładniać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈpwɔdʲɲit͡ɕ, AS: zapu̯odʹńić

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zapładniać

 rzecz. zapłodnienie n.

Wiktionary


zapłodnienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) biol. dokonanie połączenia komórki jajowej z plemnikiem;

 (1.2) odczasownikowy od|zapłodnić.

Wiktionary

Zapłodnienie, fertylizacja (łac. fertilisatio) – połączenie się komórek rozrodczych (gamet), w wyniku czego powstaje nowa komórka – nazywana zygotą. Sam proces połączenia gamet określany jest również terminem syngamia. W przypadku, gdy w procesie uczestniczą niezróżnicowane komórki rozrodcze proces taki określa się mianem izogamii, a w przypadku ich zróżnicowania – anizogamią. W trakcie zapłodnienia dochodzi do połączenia zawartości komórek rozrodczych, zwykle obejmujący zachodzący równocześnie proces zlania się jąder komórkowych (kariogamia) i cytoplazmy (plazmogamia). Wyjątkiem są grzyby wyższe, u których kariogamia jest odsunięta w czasie i powstające w wyniku zapłodnienia komórki potomne tworzą dikarion. Łączące się w procesie zapłodnienia gamety pochodzić mogą z tego samego organizmu (samozapłodnienie) lub z różnych organizmów. Organizmy potomne powstawać mogą z gamet niezapłodnionych co określane jest mianem apomiksji, u zwierząt reprezentowanej przez dzieworództwo.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Są kobiety, które w godzinę po zapłodnieniu, zlepek komórek traktują jako swoje najprawdziwsze na świecie dziecko, a są też takie, dla których to tylko zlepek, przez jeszcze długie tygodnie. Do których kobiet Ty się zaliczasz?

 (1.1) W czasie całego cyklu miesięcznego, tylko w ciągu 36 godzin (tyle trwa faza owulacyjna) może dojść do zapłodnienia.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzapwɔdʲˈɲɛ̇̃ɲɛ, AS: zapu̯odʹńė̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zapładnianie n.

 czas. zapłodnić dk., zapładniać ndk.

Wiktionary


zapłodnieniowy

przymiotnik od: zapłodnienie


SJP.pl


zapłon

początek procesu spalania


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. fiz. rozpoczęcie procesu spalania;

 (1.2) fiz. mot. układ umożliwiający zapłon (1.1)

Wiktionary

Zapłon – w ogólnym znaczeniu jest to proces chemiczny, w którym energia termiczna produkowana przez daną reakcję chemiczną jest wystarczająca do podtrzymywania tej reakcji.

Zapłon ma wiele znaczeń używanych w różnych dziedzinach nauki i techniki:

  • w chemii – rozpoczęcie procesu spalania
  • w tokamaku – moment przemiany gazu w gorącą plazmę
  • w astrofizyce – moment rozpoczęcia reakcji termojądrowych, często prowadzących do eksplozji (gwiazdy nowe i supernowe)
  • w energoelektronice i elektronice - moment załączenia stanu przewodzenia w tyrystorze
  • w lampach wyładowczych – zainicjowanie wyładowania elektrycznego w lampie
  • w silniku spalinowym – rozpoczęcie procesu spalania mieszanki paliwowo-powietrznej lub też (w mowie potocznej) cały system (tzw. układ zapłonowy) sterujący zapłonem mieszanki (poprzez regulowanie momentu wtrysku paliwa lub podania napięcia na świece zapłonowe)

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. zapłonnik m., zapłonka ż., zapaleniec mos., zapalniczka ż.

 czas. zapłonąć dk.

 przym. zapłonowy

Wiktionary


zapłoniony

książkowo: taki, który się zapłonił; zarumieniony


SJP.pl


zapłonka

roślina z rodziny szorstkolistnych


SJP.pl

Wikipedia


zapłonnik

  • zapłonnik – element elektroniczny mający za zadanie wytworzyć wysokie napięcie poprzez skokowe przerywanie obwodu dławika.
  • zapłonnik – urządzenie mające spowodować zapłon ładunku miotającego lub napędowego

Wikipedia


zapłonnikowy

przymiotnik od: zapłonnik


SJP.pl


zapłonowy

przymiotnik od: zapłon


SJP.pl


zapłotki

potocznie: miejsce za płotem lub między płotami


SJP.pl


zapłynąć

1. dopłynąć gdzieś daleko;
2. płynąc, zablokować trasę;
3. wypełnić się płynem na powierzchni;
4. środowiskowo: płynąc, wypełnić szczeliny


SJP.pl


zapływać

1. dopływać gdzieś daleko;
2. płynąc, blokować trasę;
3. wypełniać się płynem na powierzchni; napływać;
4. środowiskowo: płynąc, wypełniać szczeliny


SJP.pl


żar

1. rozżarzony węgiel, rozżarzone zwęglone drewno; rzadko: jakaś substancja rozpalona do czerwoności;
2. wysoka temperatura otoczenia; gorąco, upał;
3. gwałtowność, żarliwość uczuć; zapał


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) tlące się, rozgrzane do czerwoności węgle lub drwa

 (1.2) bardzo wysoka temperatura

 (1.3) gorące powietrze

 (1.4) przen. silne emocje, gwałtowne uczucia

Wiktionary

Miejscowości
  • Żar – miejscowość u stóp Tatr słowackich
  • Żar – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie bełchatowskim, w gminie Kluki
  • Żar – osiedle we Wrocławiu. Część dawnej dzielnicy Fabryczna
  • Żar – wieś w Rosji, w obwodzie smoleńskim

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jedynym źródłem ciepła w starożytnych mieszkaniach był gorący żar w specjalnych misach.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒar, AS: žar

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żarliwość ż., żarówka ż., żarnik m.

 czas. żarzyć się, rozżarzyć, rozżarzać

 przym. żarliwy

 przysł. żarliwie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) gorąco, spiekota, skwar, ukrop, upał

Wiktionary


żar-ptak

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) mit. ptak (często paw) ognisty występujący w baśniach rosyjskich; utożsamiany z mitologicznym rarogiem

Wiktionary


zara

marka sklepów odzieżowych


SJP.pl

  • Zara – sieć sklepów odzieżowych
  • Zara – plemię
  • Zara – rosyjska piosenkarka
  • Zara – typ krążowników
  • Zara – imię żeńskie

Wikipedia


zarąbać

potocznie: zabić kogoś lub coś siekierą


SJP.pl


zarąbanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zarąbać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Poręba ż., rąbanie n., porąbanie n., poręba ż., rębacz m., rębajło m.

 czas. zarąbać dk., rąbać ndk., porąbać dk.

Wiktionary


zarabiać

1. otrzymywać zapłatę za wykonaną pracę;
2. osiągać zyski;
3. zagniatać ciasto;
4. potocznie: otrzymywać ciosy, kary, wyroki itp.


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. zarobić)

 (1.1) dostawać regularnie pieniądze za wykonywaną pracę

 (1.2) pracować zarobkowo

 (1.3) pot. zasługiwać na coś swoim postępowaniem, dostawać to, co się komuś należy

 (1.4) pot. naprawiać uszkodzenie w dzianinie, zwykle w pończosze

 (1.5) łączyć ze sobą składniki czegoś, zwykle ciasta, i zagniatać je

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jako pomocnik zarabiałem 1200 złotych na miesiąc, teraz dostaję trochę więcej.

 (1.1) Nie mam zamiaru tracić na to moich ciężko zarobionych pieniędzy!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈrabʲjät͡ɕ, AS: zarabʹi ̯äć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zarobek, zarabianie ndk., zarobienie dk.

 czas. zarobić dk., robić

 przym. zarobkowy, zarobiony

 przysł. zarobkowo

 ims. zarobiony

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) brać, kasować, dostawać

 (1.2) pracować

 (1.5) rozrabiać

Wiktionary


zarabialnia

dział fabryki nawozów sztucznych, w którym miesza się i przerabia składniki nawozów


SJP.pl


zarabianie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zarabiać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzaraˈbʲjä̃ɲɛ, AS: zarabʹi ̯ä̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zarabiać ndk.

 przysł. zarobkowo

Wiktionary


zarabie

1. dzielnica Myślenic (miasto powiatowe w województwie małopolskim), położona na prawym brzegu Raby;
2. część Gdowa (wieś w powiecie wielickim, województwie małopolskim), położona za Rabą;
3. część Dobczyc (miasto w województwie małopolskim, w powiecie myślenickim)


SJP.pl

Integralne części miejscowości w Polsce

Wg TERYT jest ich 11
  • Zarabie − część miasta Dobczyce
  • Zarabie − część miasta Mszana Dolna
  • Zarabie − część miasta Myślenice
  • Zarabie – część wsi Kasinka Mała w woj. małopolskim, w pow. limanowskim, w gminie Mszana Dolna
  • Zarabie – część wsi Niezdów w woj. małopolskim, w pow. myślenickim, w gminie Dobczyce
  • Zarabie – część wsi Osieczany w woj. małopolskim, w pow. myślenickim, w gminie Myślenice
  • Zarabie – część wsi Stróża w woj. małopolskim, w pow. myślenickim, w gminie Pcim
  • Zarabie – część wsi Gdów w woj. małopolskim, w pow. wielickim, w gminie Gdów
  • Zarabie – część wsi Książnice w woj. małopolskim, w pow. wielickim, w gminie Gdów
  • Zarabie – część wsi Nieznanowice w woj. małopolskim, w pow. wielickim, w gminie Gdów
  • Zarabie – część wsi Winiary w woj. małopolskim, w pow. wielickim, w gminie Gdów

Wikipedia


zarąbisty

w slangu młodzieżowym: świetny, wspaniały, znakomity; wyrąbisty, wyczepisty, zaczepisty, zajefajny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) slang. młodz. eufem. zajebisty

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Rodzice kupili mi na gwiazdkę zarąbisty telefon.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzarɔ̃mˈbʲistɨ, AS: zarõmbʹisty

Wiktionary

Powiązane:

 przysł. zarąbiście

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zajefajny

Wiktionary


zarabować

zarabować się - zawalić się (o stropie w kopalni)


SJP.pl


zarabowisko

miejsce w kopalni, gdzie zarabowały się (oberwały się, zawaliły się) stropy


SJP.pl


zarąbywać

zabijać siekierą, bronią sieczną; szlachtować


SJP.pl


zarachować

obliczyć


SJP.pl


zarachowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zarachować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zarachować dk.

 rzecz. rachunek mrz.

Wiktionary


zaradkiewicz

nazwisko


SJP.pl


zaradniej

stopień wyższy od przysłówka: zaradnie


SJP.pl


zaradniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: zaradny


SJP.pl


zaradność

umiejętność radzenia sobie w różnych sytuacjach; obrotność, przedsiębiorczość, przemyślność


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, kto jest zaradny

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W swoich dobrach wykazała się zaradnością i gospodarnością, przyczyniając się do ich rozwoju.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaradzanie n., zaradzenie n.

 czas. zaradzać ndk., zaradzić dk.

 przym. zaradny

 przysł. zaradnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zmyślność, zręczność

Wiktionary


zaradny

dobrze radzący sobie w różnych sytuacjach; przedsiębiorczy, obrotny, przemyślny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) umiejący radzić sobie

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaradność ż.

 przysł. zaradnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przedsiębiorczy, obrotny, operatywny, oblatany, życiowy

Wiktionary


zarafszan

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. hydron. rzeka w Tadżykistanie i Uzbekistanie;

Wiktionary

Zarafszan (w górnym biegu – „Matcza”; tadż. Зарафшон, uzb. Zarafshon) – rzeka w Tadżykistanie i Uzbekistanie w Azji Środkowej. Długość – 877 km, powierzchnia zlewni – 17,7 tys. km², średni roczny przepływ u ujścia Magianu – 162 m³/s. Reżim śniegowo-lodowcowy z maksimum w lipcu (do 464 m³/s) i minimum w styczniu (do 38 m³/s). Trzecia co do wielkości rzeka Azji Środkowej.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. zarafszański

Wiktionary


zarafszański

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Zarafszanem, dotyczący Zarafszanu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zarafszan mrz.

Wiktionary


zaragoza

miasto w Hiszpanii; Saragossa


SJP.pl

Geografia

Filipiny

  • Zaragoza – nazwa gminy w prowincji Nueva Ecija

Gwatemala

  • Zaragoza – miejscowość i siedziba gminy w departamencie Chimaltenango

Wikipedia


zarajec

Zarajec – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie janowskim, w gminie Modliborzyce.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa tarnobrzeskiego. Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczyła 247 mieszkańców i była dziesiątą co do wielkości miejscowością gminy Modliborzyce.

Wikipedia


zaranek

nazwisko


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) stpol. poranek

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) I nazwał Bóg światłość dniem a ciemność nazwał nocą; i stał się wieczór, i stał się zaranek, dzień pierwszy.

Wiktionary


zaraniarski

przymiotnik

 (1.1) hist. charakterystyczny dla zaraniarza, odnoszący się do niego

Wiktionary


zaranie

chwila wschodu słońca, świt; wczesny ranek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) książk. świt, wczesny ranek

 (1.2) przen. początek, pierwszy okres czegoś

Wiktionary

Zaranie – tygodnik ludowy, poświęcony tematyce popularnonaukowej, politycznej i gospodarczej, wydawany w latach 1907–1915.

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Każda z tych dzielnic ma już obecnie, u swego zarania, po kilkanaście tysięcy mieszkańców z hakiem, tak więc z usług przeładunkowych Dworca Południowego korzysta dziennie populacja rzędu Radomia, Kielc, Białegostoku.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zaranny

Wiktionary


żaranin

mieszkaniec Żar (miasta w Polsce); żarzanin


SJP.pl


żaranka

mieszkanka Żar (miasta w Polsce); żarzanka


SJP.pl


zarankiewicz

nazwisko


SJP.pl


zaranny

dziejący się wczesnym rankiem, o świcie; poranny; ranny


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) książk. poranny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaranie n.

Wiktionary


zarapować

zaśpiewać w stylu rap


SJP.pl


żararaka

wąż z podrodziny grzechotników


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) herp. gad z podrodziny grzechotników

Wiktionary

Żararaka pospolita, żararaka (Bothrops jararaca) – gatunek jadowitego węża z rodziny żmijowatych (Viperidae) i podrodziny grzechotników (Crotalinae). Jest jednym z najbardziej niebezpiecznych węży Ameryki Południowej.

Stosunkowo duży wąż – dorastający maksymalnie do 160 cm długości, chociaż przeciętne rozmiary są znacznie mniejsze. Ubarwiony szarawo, zielonawo lub niemal całkowicie czarno. W tylnej części ciała znajduje się nieregularny rysunek.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W przeciwieństwie do jaj większości węży, które są otoczone pergaminową osłonką, zarodki żararaki otacza cienka, przezroczysta błona.

Wiktionary


zarastać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zarosnąć)

 (1.1) (o roślinności) pokrywać coś rozrastając się

 (1.2) (o zaroście, owłosieniu) pokrywać jakąś część ciała

czasownik zwrotny zarastać się

 (2.1) med. goić się, pokrywając się tkanką

 (2.2) pokrywać się czymś, co rośnie lub nawarstwia się

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Delikatny meszek zarastał jego policzki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈrastat͡ɕ, AS: zarastać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zarośle n., zarost m., zarastanie n., zarośnięcie n., zarośla nmos., rośl ż.

 czas. zarosnąć dk., rosnąć ndk.

 przym. zaroślowy, zarostowy

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) zabliźniać się

Wiktionary


zarastanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zarastać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzaraˈstãɲɛ, AS: zarastãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zarastać

 rzecz. zarośla nmos., zarost m., rośl ż.

Wiktionary


zaraszów

Zaraszów – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie lubelskim, w gminie Bychawa.

W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie lubelskim.

Wieś stanowi sołectwo gminy Bychawa. Według Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2011 wieś liczyła 233 mieszkańców.

Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii św. Jana Chrzciciela i św. Franciszka z Asyżu w Bychawie.

Wikipedia


zaratustra

prorok perski z VII/VI w. p.n.e.; Zaratusztra; Zoroaster


SJP.pl

Wikipedia


zaratustrianin

wyznawca zaratustrianizmu (zaratusztrianizmu); zaratusztrianin


SJP.pl


zaratustrianizm

staroperska religia oparta na mazdaizmie, głosząca ustawiczną walkę dobra i zła jako podstawę istnienia świata; zaratustryzm; zaratusztrianizm; zoroastryzm


SJP.pl

Zaratusztrianizm (zaratustryzm, zoroastryzm, zoroastrianizm, awest. Daēnā Vañuhi; pers. آيين زرتشتی Âjin-e Zaratoszt-i) – religia irańska wywodząca się od Zaratusztry, powstała pomiędzy 1500 a 500 rokiem p.n.e. Liczba wyznawców wynosi 110-120 tys. (2012).

Wikipedia


zaratustrianka

zaratustrianin; zaratusztrianka


SJP.pl


zaratustryzm

staroperska religia oparta na mazdaizmie, głosząca ustawiczną walkę dobra i zła jako podstawę istnienia świata; zoroastryzm; zaratustrianizm; zaratusztrianizm


SJP.pl


zaratusztra

prorok perski z VII/VI w. p.n.e.; Zaratustra; Zoroaster


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) hist. rel. twórca zaratusztrianizmu;

Wiktionary

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌzaraˈtuʃtra, AS: zaratuštra

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaratusztrianizm, zaratusztrianin, zaratusztrianka

 przym. zaratusztriański

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Zaratustra, Zoroaster

Wiktionary


zaratusztrianin

wyznawca zaratusztrianizmu; zaratustrianin


SJP.pl


zaratusztrianizm

staroperska religia oparta na mazdaizmie, głosząca ustawiczną walkę dobra i zła jako podstawę istnienia świata; zaratustryzm; zaratustrianizm; zoroastryzm


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) rel. jedna z religii monoteistycznych;

Wiktionary

Zaratusztrianizm (zaratustryzm, zoroastryzm, zoroastrianizm, awest. Daēnā Vañuhi; pers. آيين زرتشتی Âjin-e Zaratoszt-i) – religia irańska wywodząca się od Zaratusztry, powstała pomiędzy 1500 a 500 rokiem p.n.e. Liczba wyznawców wynosi 110-120 tys. (2012).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W etyce zaratusztrianizmu nie występuje pojęcie grzechu, ale zastępuje je pojęcie „zbrukania”.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzaratuʃtrʲˈjä̃ɲism̥, AS: zaratuštrʹi ̯ä̃ńism̦

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zaratusztra m., zaratusztrianin m., zaratusztrianka ż.

 przym. zaratusztriański

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zaratustrianizm, zaratustryzm, zoroastryzm

Wiktionary


zaratusztrianka

zaratusztrianin; zaratustrianka


SJP.pl


zaratusztriański

przymiotnik relacyjny

 (1.1) rel. związany z zaratusztrianizmem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) […] znaczna część twórczości średnioperskiej to zaratusztriańska literatura religijna.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaratusztrianizm m., Zaratusztra m., zaratusztrianin m., zaratusztrianka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zoroastrycki, zoroastryjski

Wiktionary


zaratyt

minerał barwy szmaragdowozielonej, uwodniony węglan niklu występujący w serpentynitach; spotykany na Wyspach Szetlandzkich


SJP.pl

Zaratyt – minerał, po raz pierwszy znaleziony w Galicji w Hiszpanii w 1851 i nazwany na cześć hiszpańskiego dyplomaty i dramaturga Antonio Gil y Zárate (1793–1861). Występuje w skałach serpentynowych.

Wikipedia


zaraz

1. w tej chwili; natychmiast;
2. nie zwlekając, nie odkładając na później;
3. tuż po czymś;
4. potocznie: za chwilę; niedaleko od czegoś


SJP.pl

partykuła

 (1.1) w krótkim czasie

 (1.2) bardzo blisko

przysłówek

 (2.1) zarazem

forma rzeczownika.

 (3.1) D. lm. od: zaraza

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Poczekaj jeszcze chwilę, zaraz przyjdę ci pomóc.

 (1.2) Szkoła znajduje się zaraz obok.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzaras, AS: zaras

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. raz m.

 liczgł. raz

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) niebawem, wkrótce, rychło, w niedługim czasie, za moment, niedługo, niezwłocznie, szybko, natychmiast, od razu, z miejsca, pot. z marszu, od ręki, wnet; gw-pl|Górny Śląsk|zarozki.

 (1.2) blisko, niedaleko, w pobliżu

Wiktionary


zaraza

1. choroba zakaźna występująca masowo; epidemia, mór;
2. przenośnie: drań, szuja;
3. przenośnie: zepsucie, demoralizacja;
4. roślina pasożytnicza o łuskowatych liściach, wyrastająca na korzeniach i łodygach różnych roślin


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) masowa choroba zakaźna; epidemia

 (1.2) niebezpieczne zjawisko, trudne do zwalczenia

 (1.3) pot. rodzaj wyzwiska

Wiktionary

Masowe występowanie zachorowań:

  • epidemia
  • epizootia

Rośliny:

  • zaraza (Orobanche) – rodzaj obejmujący ok. 150 gatunków roślin pasożytniczych

Miejscowości:

  • Zaraza – miasto w Wenezueli

Wikipedia

Wymowa:

IPA: zaˈraza, AS: zaraza

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaraźliwość ż., zarażanie n., zarażenie n., zarazek mrz., raz mrz.

 przym. zaraźliwy

 przysł. zaraźliwie

 czas. zarażać ndk., zarazić dk.

 licz. raz

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) epidemia, mór, plaga

Wiktionary


zarażać

1. powodować przedostanie się do organizmu drobnoustrojów chorobotwórczych;
2. wpływać na kogoś tak, że przejmie nasze poglądy, zachowania lub zainteresowania


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. zarazić)

 (1.1) powodować przenoszenie drobnoustrojów chorobowych

 (1.2) przen. przekonywać do czegoś, zwłaszcza do jakiejś pasji, idei

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Swoją pasją zarażam kolegów - efekt jest taki, że właśnie założyliśmy pod Giewontem Klub Żeglarski.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaraza ż., zarazek m., zarażanie n., zarażenie n., zaraźliwość ż.

 czas. zarazić dk.

 przym. zaraźliwy, zaraźny

 przysł. zaraźliwie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) infekować

Wiktionary


zarażalność

podatność na zarażenie; zakażalność


SJP.pl


zarażanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) przenoszenie drobnoustrojów chorobowych

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaraza ż., zarazek m., zaraźliwość ż., zarażenie n.

 czas. zarażać ndk., zarazić dk.

 przym. zaraźliwy, zaraźny

 przysł. zaraźliwie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zakażanie, infekowanie

Wiktionary


zarazek

drobnoustrój (wirus, bakteria lub pierwotniak) powodujący zakażenie; mikrob


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy lub męskorzeczowy

 (1.1) biol. med. mikroorganizm powodujący zakażenie

Wiktionary

Patogen, czynnik chorobotwórczy – ciało obce, twór biologiczny lub mikroorganizm wywołujący chorobę u danego organizmu. Wyróżnia się następujące typy patogenów:

  • ożywione (bakterie, grzyby, pasożyty, protisty),
  • nieożywione (wirusy, priony),
    • chemiczne (substancje żrące, toksyczne),
      • niedobory pokarmowe,
    • fizyczne (światło lasera, promieniowanie jonizujące, silne pole magnetyczne, mechaniczne).

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. zaraza ż., zaraźliwość ż., zarażanie n., zarażenie n.

 czas. zarażać ndk., zarazić dk.

 przym. zaraźliwy, zaraźny

 przysł. zaraźliwie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) czynnik infekcyjny, czynnik zakaźny, drobnoustrój chorobotwórczy

Wiktionary


zarazem

jednocześnie


SJP.pl

partykuła

 (1.1) partykuła informująca o współwystępowaniu dwóch cech dotyczących tej samej rzeczy lub osoby

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Tygrys na wolności jest piękny i zarazem straszny.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈrazɛ̃m, AS: zarazẽm

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. raz m.

 liczgł. raz

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) jednocześnie, równocześnie

Wiktionary


zarażenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zarazić.

Wiktionary

Zarażenie (łac. contaminatio, z łac. contaminare „być w kontakcie”, z łac. con-, com- „naprzeciw, razem” + łac. tangere „dotykać”) – przeniesienie biologicznego czynnika zaraźliwego (łac. contagion) od nosiciela (człowieka lub zwierzęcia) na wrażliwą na taki czynnik osobę lub zwierzę.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌzaraˈʒɛ̃ɲɛ, AS: zaražńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaraza ż., zarazek m., zaraźliwość ż., zarażanie n.

 czas. zarażać ndk., zarazić dk.

 przym. zaraźliwy, zaraźny

 przysł. zaraźliwie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zakażenie

Wiktionary


zarazić

1. spowodować przedostanie się do organizmu drobnoustrojów chorobotwórczych;
2. wpłynąć na kogoś tak, że przejmie nasze poglądy, zachowania lub zainteresowania


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. zarażać)

 (1.1) przenieść na kogoś chorobę

 (1.2) przen. rozprzestrzenić pewną swoją cechę lub pomysł

czasownik zwrotny dokonany zarazić się (ndk. zarażać się)

 (2.1) przejąć od kogoś chorobę

 (2.2) przen. przejąć od kogoś jakąś cechę lub pomysł

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) A kto wie, czy pani Latter nie gniewa się i za to, że ona całowała Zosię Piasecką i mogła zarazić całą pensję jakąś niezdecydowaną chorobą.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈraʑit͡ɕ, AS: zaraźić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zarazek m., zaraza ż., zaraźliwość ż., zarażanie n., zarażenie n.

 czas. zarażać ndk.

 przym. zaraźliwy, zaraźny

 przysł. zaraźliwy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zakazić, zainfekować; pot. złapać

Wiktionary


zarazkofob

osoba przejawiająca chorobliwy lęk przed brudem, zarazkami; germofob, mizofob


SJP.pl


zarazkowy

zarazek


SJP.pl

Patrz:

zarazek

zaraźliwiej

stopień wyższy od przysłówka: zaraźliwie


SJP.pl


zaraźliwość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co zaraźliwe

Wiktionary

Zaraźliwość – zdolność przeniesienia się patogenu z rezerwuaru na nowego gospodarza.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. zaraza ż., zarazek m., zarażanie n., zarażenie n.

 czas. zarażać ndk., zarazić dk.

 przym. zaraźliwy, zaraźny

 przysł. zaraźliwie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zakaźność, infekcyjność, septyczność

Wiktionary


zaraźliwszy

stopień wyższy od przymiotnika: zaraźliwy


SJP.pl


zaraźliwy

1. taki, którym można się zarazić;
2. łatwo udzielający się innym


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) med. wet. łatwo szerzący się między organizmami

 (1.2) przen. łatwo udzielający się innym

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaraźliwość ż., zarażanie n., zarażenie n., zaraza ż., zarazek mzw./mrz.

 czas. zarazić dk., zarażać ndk.

 przysł. zaraźliwie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zakaźny

 (1.2) czepliwy

Wiktionary


zarażony

1. spowodować przedostanie się do organizmu drobnoustrojów chorobotwórczych;
2. wpłynąć na kogoś tak, że przejmie nasze poglądy, zachowania lub zainteresowania


SJP.pl


zarazowate

rodzina pasożytniczych roślin dwuliściennych z rzędu trędnikowców


SJP.pl

Zarazowate (Orobanchaceae Vent.) – rodzina roślin należących do rzędu jasnotowców (Lamiales). Do rodziny zarazowatych należy blisko 100 rodzajów roślin (we florze Polski jest 9) i 2,3 tysiące gatunków. W dawniejszych systemach klasyfikacyjnych wiele z nich zaliczano do rodziny trędownikowatych Scrophulariaceae sensu lato. Wyodrębnione zostały jako rodzina zarazowatych w wyniku badań filogenetycznych – okazało się, że tworzą odrębny klad, w dodatku bliżej spokrewniony m.in. z jasnotowatymi (Lamiaceae) niż z trędownikowatymi. Zarazowate są rodziną kosmopolityczną – występują na całym świecie. Centra największego ich zróżnicowania to obszar śródziemnomorski, Himalaje, południowa Afryka i zachodnia część Ameryki Północnej.

Wikipedia


zarazowaty

o cechach zarazowatych


SJP.pl


żarcie

1. potocznie: jedzenie dla zwierząt;
2. pospolicie: jedzenie, posiłek dla ludzi


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|żreć.

 (1.2) pokarm dla zwierząt

 (1.3) posp. jedzenie dla człowieka

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒarʲt͡ɕɛ, AS: žarʹće

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żerca mos., żer m., żerowisko n., żarłok m., żarłocznik m., żarłoctwo n., żarło n., żarłacz m., zżarcie n., żarłoczność ż.

 czas. pożreć, żreć ndk., zeżreć dk.

 przym. żarłoczny, żarłocki

 przysł. żarłocznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.3) żarło

Wiktionary


żarcik

zdrobnienie od: żart


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od: żart

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wychylała jeden puchar po drugim, jak wódkę a nie wino, łapczywie pożerała łakocie, sypała żarcikami, miłymi słówkami, a przede wszystkim śmiała się, śmiała się z całego serca.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żart m., żartobliwość ż., żartowniś mos., żartownisia ż., żartowanie n., zażartowanie n.

 czas. żartować ndk.

 przym. żartobliwy

 przysł. żartobliwie

Wiktionary


żarczanin

mieszkaniec Żarek (miasta w Polsce)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żarek

 (1.2) mieszkaniec Żarek-Letniska

 (1.3) mieszkaniec Żarek Wielkich

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żarki nmos.

:: fż. żarczanka ż.

 przym. żarecki

Wiktionary


żarczanka

mieszkanka Żarek (miasta w Polsce)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żarek

 (1.2) mieszkanka Żarek-Letniska

 (1.3) mieszkanka Żarek Wielkich

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żarki nmos.

:: fm. żarczanin m.

 przym. żarecki

Wiktionary


żarczycki

nazwisko


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący Żarczyc Dużych

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żarczyczanin m., żarczyczanka ż.

Wiktionary


żarczyczanin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żarczyc Dużych

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: fż. żarczyczanka ż.

 przym. żarczycki

Wiktionary


żarczyczanka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żarczyc Dużych

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: fm. żarczyczanin m.

 przym. żarczycki

Wiktionary


żarczyn

2 miejscowości w Polsce:

  • Żarczyn – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. nakielskim, w gminie Kcynia
  • Żarczyn – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. gryfińskim, w gminie Widuchowa

Wikipedia


żarczyński

nazwisko


SJP.pl


żardenicki

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący Żardenik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żardeniki nmos., żardeniczanin m., żardeniczanka ż.

Wiktionary


żardeniczanin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żardenik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żardeniki nmos.

:: fż. żardeniczanka ż.

 przym. żardenicki

Wiktionary


żardeniczanka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żardenik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żardeniki nmos.

:: fm. żardeniczanin m.

 przym. żardenicki

Wiktionary


żardeniki

2 miejscowości w Polsce:

  • Żardeniki – wieś w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. olsztyńskim, w gminie Jeziorany
  • Żardeniki – wieś w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. olsztyńskim, w gminie Świątki

Wikipedia


żardiniera

stojąca półka lub rodzaj stoliczka z wgłębieniem na kwiaty doniczkowe; żardyniera


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ogrod. rodzaj stolika lub stojąca półka z wgłębieniem na kwiaty doniczkowe

Wiktionary

Żardiniera (fr. jardinière) – półka lub wydłużony stolik z zagłębionym blatem przeznaczone na rośliny doniczkowe, popularna we Francji od 2. połowy XVIII wieku do połowy XX wieku.

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) żardyniera

Wiktionary


żardinierka

mała żardiniera (żardyniera); żardynierka


SJP.pl


żardyniera

stojąca półka lub rodzaj stoliczka z wgłębieniem na kwiaty doniczkowe; żardiniera


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) rzad. zob. żardiniera.

Wiktionary


żardynierka

mała żardyniera (żardiniera); żardinierka


SJP.pl


zardzewiały

1. pokryty lub przeżarty rdzą;
2. przenośnie: zastały, niesprawny wskutek braku ruchu, ćwiczeń


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) zniszczony przez rdzę

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zdejmiemy zardzewiałego koguta z wieży kościoła.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rdza ż., zardzewienie n.

 czas. rdzewieć ndk., zardzewieć dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|zarościały, zaruściały.

Wiktionary


zareagować

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. reagować)

 (1.1) odpowiedzieć na bodziec lub sytuację

 (1.2) biol. ulec przemianie na skutek bodźca

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Komisja rewizyjna zareagowała prawidłowo, oni nie złamali prawa.

 (1.2) Zgodnie z oczekiwaniami, roślina zareagowała zwiotczeniem liści.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zareagowanie n.

 czas. reagować ndk.

Wiktionary


zareagowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zareagować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zareagować dk.

Wiktionary


zareba

afrykańska zagroda z pali chroniąca przed napaścią dzikich zwierząt; zariba, zeriba, zereba


SJP.pl


zarębice

Zarębice – wieś w Polsce w województwie śląskim, w powiecie częstochowskim, w gminie Przyrów.

Wikipedia


zarębiec

Zarębiec (niem. Kleisack) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Biskupiec.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. Wieś znajduje się w historycznym regionie Warmia.

Wikipedia


zarębin

wieś w Polsce


SJP.pl

Zarębin – wieś sołecka w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie płońskim, w gminie Czerwińsk nad Wisłą.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa płockiego.

Wikipedia


zarębina

nazwisko odmężowskie


SJP.pl


zarębowo

Zarębowo – wieś w Polsce, położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie aleksandrowskim, w gminie Zakrzewo.

Wikipedia


zarębski

przymiotnik od: Zaręba, Zarębki, Zaręby, Zaręby Kościelne, Zaręby Leśne


SJP.pl

Zarębski:

  • Andrzej Zarębski
  • Jan Zarębski
  • Jarosław Zarębski
  • Juliusz Zarębski
  • Krzysztof Zarębski
  • Maciej Zarębski
  • Zbigniew Zarębski
  • Ewa Zarębska
  • Marta Zarębska
  • Renata Zarębska

Wikipedia


zarechotać

czasownik dokonany

 (1.1) o żabie: wydać gardłowy dźwięk

 (1.2) zaśmiać się chrapliwie

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zarechotanie n., rechotanie n.

 czas. rechotać ndk.

Wiktionary


zarechotanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zarechotać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zarechotać

Wiktionary


żarecki

Żarki


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący Żarek

 (1.2) dotyczący Żarek-Letniska

 (1.3) dotyczący Żarek Wielkich

Wiktionary

Patrz:

Żarki

Powiązane:

 rzecz. Żarki nmos., żarczanin m., żarczanka ż.

Wiktionary


zarecytować

wygłosić z pamięci utwór literacki; wyrecytować


SJP.pl


zaręczanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaręczać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zaręczać ndk.

 przym. zaręczynowy

Wiktionary


zaręczynowy

przymiotnik od: zaręczyny


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z zaręczynami, dotyczący zaręczyn

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Kupiłem mej dziewczynie pierścionek zaręczynowy z brylantem.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rączęta nmos., zaręczyny nmos., ręka ż., zaręczenie n., zaręczanie n.

 czas. zaręczać ndk., zaręczyć dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zrękowinowy

Wiktionary


zaręczyny

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) kult. obrzęd wyrażenia woli bycia razem w małżeństwie;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Planujesz zaręczyny w święta Bożego Narodzenia?

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zaręczyć się dk., zaręczać się ndk.

 przym. zaręczynowy, zaręczony

 rzecz. rączęta nmos., ręczniczek mrz., ręka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zrękowiny, gwara. okliszczyny

Wiktionary


zarejestrować

czasownik przechodni dokonany (ndk. rejestrować)

 (1.1) umieścić na liście, wciągnąć do rejestru

 (1.2) techn. utrwalić w pamięci urządzenia

 (1.3) pot. zauważyć

czasownik zwrotny dokonany zarejestrować się (ndk. rejestrować się)

 (2.1) umieścić siebie na liście, wciągnąć siebie do rejestru

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jeśli żyjesz z partnerem w stałym i stabilnym związku, w całej UE przysługują Wam określone prawa, nawet jeśli związek ten nie został zarejestrowany w żadnym urzędzie.

 (2.1) Nie masz konta? Zarejestruj się.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zarejestrowanie n., rejestrowanie n., rejestracja ż., rejestr m., rejestrator mrz./mos.

 czas. rejestrować ndk., wyrejestrować dk.

 przym. rejestracyjny

Wiktionary


zarejestrowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zarejestrować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rejestr m., rejestracja ż., rejestrator m., rejestratorka ż., wyrejestrowywanie n., wyrejestrowanie n., rejestrowanie n.

 czas. rejestrować ndk., zarejestrować dk., wyrejestrowywać ndk., wyrejestrować dk.

 przym. rejestrowy

Wiktionary


zarejestrowywać

rejestrować;
1. wpisywać do rejestru;
2. utrwalać za pomocą aparatu, kamery itp.;
3. przedstawiać zgodnie z rzeczywistością;
4. zarejestrowywać się - wpisywać się do rejestru


SJP.pl


żarek

1. żarek rubinowy - gatunek małego ptaka z rodziny tyrankowatych;
2. czerwończyk żarek - gatunek motyla z rodziny modraszkowatych


SJP.pl

  • żarek – gatunek ptaka
  • Żarek – szczyt w Beskidzie Śląskim, we wsi Cisiec
  • Żarek – szczyt w słowackich Tatrach Zachodnich
  • Żarek – wieś w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. olsztyńskim, w gminie Barczewo
  • Żarek – zlikwidowana wieś w woj. dolnośląskim, w pow. jaworskim, w gminie Męcinka

Wikipedia


zarękawek

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) przest. ochraniacz na rękaw od dłoni do łokcia stosowany przez urzędników

 (1.2) przest. mufka

 (1.3) daw. rodzaj mankietu koszuli ozdobnie wykładanego na rękaw ubrania

Wiktionary


zarekomendować

polecić kogoś lub coś komuś


SJP.pl


zarekomendowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zarekomendować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zarekomendować dk.

Wiktionary


zarekwirować

zabrać coś komuś z nakazu władz


SJP.pl


zaremba

nazwisko


SJP.pl

Zaremba – polskie nazwisko, w Polsce nosi je ok. 11 tys. osób. Tradycyjna forma dla żony Zaremby to Zarembina, a córki Zarembianka.

Wikipedia


zarembski

nazwisko


SJP.pl


zareplikować

odpowiedzieć komuś na zarzuty celnie i szybko; zaripostować


SJP.pl


zaretuszować

zamaskować wady retuszem; zretuszować, wyretuszować


SJP.pl


zarezerwować

czasownik przechodni

 (1.1) dokonany od|rezerwować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. rezerwować ndk.

 rzecz. rezerwowy mos., rezerwacja ż., rezerwowanie n., zarezerwowanie n.

 przym. rezerwowy

Wiktionary


zarezerwowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zarezerwować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zarezerwować dk.

Wiktionary


żarełko

zdrobnienie od: żarło


SJP.pl


żarg.

skrót od: żargon, żargonowy


SJP.pl

skrót w funkcji rzeczownika

 (1.1) = kult. żargon

skrót w funkcji przymiotnika

 (2.1) = żargonowy

skrót w funkcji przysłówka

 (3.1) = żargonowo

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żargon mrz., żargonizm mrz., żargonowość ż.

 przym. żargonowy

 przysł. żargonowo

Wiktionary


żargon

w językoznawstwie: język jakiejś grupy społecznej (środowiskowej, zawodowej, ale nie terytorialnej), różniący się od języka ogólnego (narodowego) zasobem słów, wyrażeń i wymową; slang, argot, gwara, wiech, język specjalistyczny (środowiskowy, zawodowy)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) jęz. kult. zespół jednostek językowych właściwych dla wyodrębnionej grupy społecznej lub zawodowej;

 (1.2) jęz. kult. specyficzne nazewnictwo powiązane z pewnym obszarem działalności (np. dyscypliną naukową), trudno zrozumiałe dla osób z zewnątrz, niekiedy przeciwstawiane terminologii oficjalnej;

 (1.3) przest. jęz. jidysz

Wiktionary

Żargon (od fr. jargon) – środowiskowa odmiana języka właściwa dla danej grupy społecznej lub zawodowej. W wąskim znaczeniu żargon to specyficzne nazewnictwo związane z pewnym obszarem działalności (np. dyscypliną naukową), trudno zrozumiałe dla osób z zewnątrz. W niektórych ujęciach żargon jest przeciwstawiany terminologii oficjalnej.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈʒarɡɔ̃n, AS: žargõn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żargonowość ż.

 przym. żargonowy

 przysł. żargonowo

 skr. żarg.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) slang, argot

Wiktionary


żargonizm

wyraz lub wyrażenie typowe dla żargonu, czyli środowiskowej odmiany języka wykształconej przez jakąś grupę społeczną dla podkreślenia własnej odrębności


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) jęz. wyraz, zwrot, forma gramatyczna zaczerpnięte z żargonu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żargon mrz., żargonowość ż.

 przym. żargonowy

 przysł. żargonowo

 skr. żarg.

Wiktionary


żargonowo

przysłówek sposobu

 (1.1) jęz. z naleciałościami środowiskowymi w mowie i pisaniu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żargon mrz., żargonizm mrz., żargonowość ż.

 przym. żargonowy

 skr. żarg.

Wiktionary


żargonowość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) jęz. środowiskowe naleciałości w mowie i pisaniu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Należy także wystrzegać się nadmiernej żargonowości specjalistycznej.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żargon mrz., żargonizm mrz.

 przym. żargonowy

 przysł. żargonowo

 skr. żarg.

Wiktionary


żargonowy

przymiotnik od: żargon


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący żargonu, związany z żargonem, wyrażony żargonem

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒarɡɔ̃ˈnɔvɨ, AS: žargõnovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żargonowość ż., żargonizm mrz., żargon

 skr. żarg.

 przysł. żargonowo

Wiktionary


zariba

afrykańska zagroda z pali chroniąca przed napaścią dzikich zwierząt; zareba, zeriba, zereba


SJP.pl


zaripostować

zripostować;
1. odpowiedzieć komuś na zarzuty celnie i szybko; zareplikować;
2. w szermierce: zadać cięcie lub pchnięcie bezpośrednio po udanej własnej zasłonie


SJP.pl


żarki

1. żarek rubinowy - gatunek małego ptaka z rodziny tyrankowatych;
2. czerwończyk żarek - gatunek motyla z rodziny modraszkowatych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Polsce;

Wiktionary

Żarki – miasto w Polsce położone w województwie śląskim, w powiecie myszkowskim, siedziba władz gminy miejsko-wiejskiej Żarki.

W 1595 roku miasto położone w powiecie lelowskim województwa krakowskiego było własnością Aleksandra Myszkowskiego.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wynikiem uczestnictwa mieszkańców w powstaniu listopadowym i styczniowym były represje nałożone przez zaborców i pozbawienie Żarek praw miejskich.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒarʲci, AS: žarʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żarczanin m., żarczanka ż.

 przym. żarecki

Wiktionary


żarklin

rodzaj drzew z rodziny bobowatych; Hymenaea


SJP.pl


żarkowo

Żarkowo (kaszb. Żôrkòwò lub też Żarkòwò, niem. Sorkow) – wieś sołecka w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie słupskim, w gminie Dębnica Kaszubska. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa słupskiego.

Wikipedia


żarlinek

gatunek chrząszcza z rodziny kusakowatych


SJP.pl


żarliwie

przysłówek

 (1.1) z wielkim zapałem

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żar m., żarliwość ż.

 przym. żarliwy

 czas. rozżarzać

Wiktionary


żarliwiec

człowiek żarliwy, oddający się czemuś z wielkim zapałem; zapaleniec


SJP.pl


żarliwiej

stopień wyższy od przysłówka: żarliwie


SJP.pl


żarliwość

ogromny zapał; entuzjazm


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, kto jest żarliwy

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒarˈlʲivɔɕt͡ɕ, AS: žarlʹivość

Wiktionary

Powiązane:

 przym. żarliwy

 przysł. żarliwie

 rzecz. żar m.

 czas. rozżarzać

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gorliwość, zelotyzm, fanatyzm, namiętność

Wiktionary


żarliwszy

stopień wyższy od przymiotnika: żarliwy; bardziej żarliwy


SJP.pl


żarliwy

1. odznaczający się gorliwością, zapałem, poświęcający się czemuś z całym przekonaniem, z oddaniem;
2. świadczący o czyimś zapale, gorliwości


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) cechujący się dużym zapałem, oddaniem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wasza Eminencja sam raczyłeś opowiadać, że konterfekt Madonny Gregoriańskiej jest owocem żarliwej modlitwy.

 (1.1) Nie należy być ani nadto ufnym, ani zbyt banalnym, ani zbyt żarliwym.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒarˈlʲivɨ, AS: žarlʹivy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żarliwość ż., żar mrz.

 przysł. żarliwie

 czas. rozżarzać

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gorliwy, mocny, oddany, entuzjastyczny, gorący, namiętny, płomienny, zapalony, zaciekły, fanatyczny, zagorzały

Wiktionary


żarmaszyna

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) środ. uczn. zapalniczka

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒarmaˈʃɨ̃na, AS: žarmašna

Wiktionary


żarna

1. dawne prymitywne urządzenie do ręcznego mielenia zboża składające się z dwóch płaskich kamieni mających kształt koła; żarno;
2. przenośnie: następowanie po sobie jakichś zmian


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) hist. etn. urządzenie do ręcznego mielenia zboża, złożone z dwóch kamieni, jednego nad drugim, z których górny jest ruchomy względem dolnego; ; Gloger.

forma przymiotnika.

 (2.1) ż. lp. od: żarny

Wiktionary

Żarna – urządzenie do ręcznego mielenia zboża, złożone z dwóch kamieni, jednego nad drugim, z których górny jest ruchomy względem dolnego.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈʒarna, AS: žarna

Wiktionary

Powiązane:

 przym. żarnowy

Wiktionary


żarnecki

nazwisko


SJP.pl


żarnik

1. część promiennika służąca do wysyłania promieniowania cieplnego;
2. element żarówki wykonany z drutu lub włókna węglowego doprowadzany do żarzenia się wskutek przepływu prądu elektrycznego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) elektr. drucik w żarówce emitujący światło

Wiktionary

Żarnik (włókno żarowe) – cienki drut z wolframu (metal o wysokiej temperaturze topnienia) znajdujący się w bańce żarówki.

W wyniku przepływu przezeń prądu elektrycznego żarnik rozgrzewa się, co powoduje emisję światła (żarzy się – stąd jego nazwa). Żarnik jest połączony ze stopką żarówki i gwintem za pośrednictwem grubych drutów, stanowiących jego podparcie i dostarczających do niego prąd. W miarę potrzeby bywa też dodatkowo podparty cienkimi drucikami.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Podane temperatury pracy żarnika odnoszą się do standardowych lamp, dla których przewidziano średni czas pracy 1000 godzin.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żar mrz., żarówka ż.

 przym. żarowy

Wiktionary


żarnikowy

przymiotnik od: żarnik


SJP.pl


żarno

dawne prymitywne urządzenie do ręcznego mielenia zboża składające się z dwóch płaskich kamieni mających kształt koła; żarna


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) kamień młyński

Wiktionary

Żarna – urządzenie do ręcznego mielenia zboża, złożone z dwóch kamieni, jednego nad drugim, z których górny jest ruchomy względem dolnego.

Wikipedia


żarnów

1. miasto w Polsce;
2. wieś w Polsce


SJP.pl

Żarnów – miasto w Polsce położone w województwie łódzkim, w powiecie opoczyńskim, siedziba miejsko-wiejskiej gminy Żarnów oraz rzymskokatolickiej parafii św. Mikołaja w Żarnowie. Przez Żarnów przebiega droga krajowa nr 74 oraz dwie drogi wojewódzkie: nr 726 i nr 746.

Wikipedia


żarnowczanin

mieszkaniec Żarnowca (wsi w Polsce)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żarnówki

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żarnówka ż.

:: fż. żarnówczanka ż.

 przym. żarnówecki

Wiktionary


żarnowczanka

mieszkanka Żarnowca (wsi w Polsce)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żarnówki

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żarnówka ż.

:: fm. żarnówczanin m.

 przym. żarnówecki

Wiktionary


żarnówecki

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Żarnówki

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żarnówka ż., żarnówczanin m., żarnówczanka ż.

Wiktionary


żarnowianin

mieszkaniec Żarnowa (miasta lub wsi w Polsce)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec miejscowości Żarnów

 (1.2) mieszkaniec miejscowości Żarnowo

 (1.3) mieszkaniec miejscowości Żarnowa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żarnów m., Żarnowo n., Żarnowa ż.

:: fż. żarnowianka ż.

 przym. żarnowski

Wiktionary


żarnowianka

mieszkanka Żarnowa (miasta lub wsi w Polsce)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka miejscowości Żarnów

 (1.2) mieszkanka miejscowości Żarnowo

 (1.3) mieszkanka miejscowości Żarnowa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żarnów m., Żarnowo n., Żarnowa ż.

:: fm. żarnowianin m.

 przym. żarnowski

Wiktionary


żarnowiec

roślina z rodziny bobowatych


SJP.pl

Miejscowości i ich części w Polsce

  • Żarnowiec – część wsi Jerzmanowice w woj. małopolskim, w pow. krakowskim, w gminie Jerzmanowice-Przeginia
  • Żarnowiec – wieś w województwie podkarpackim, w powiecie krośnieńskim, w gminie Jedlicze
  • Żarnowiec – wieś w województwie pomorskim, w powiecie puckim, w gminie Krokowa 
  • Żarnowiec – część wsi Brenna w woj. śląskim, w pow. cieszyńskim, w gminie Brenna
  • Żarnowiec – wieś w województwie śląskim, w powiecie zawierciańskim, w gminie Żarnowiec
  • Żarnowiec – część wsi Szczytniki w woj. świętokrzyskim, w pow. buskim, w gminie Stopnica
  • Żarnowiec – osada w województwie wielkopolskim, w powiecie poznańskim, w gminie Dopiewo

Wikipedia


żarnowiecki

przymiotnik od: Żarnowiec


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący Żarnowca

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żarnowiec m., żarnowczanin m., żarnowczanka ż.

Wiktionary


żarnówka

wieś w Polsce


SJP.pl

Miejscowości i ich części w Polsce

Wg TERYT jesr ich 5, w tym 3 podstawowe
  • Żarnówka – część wsi Żegocina w woj. małopolskim, w pow. bocheńskim, w gminie Żegocina
  • Żarnówka – wieś w woj. małopolskim, w pow. suskim, w gminie Maków Podhalański
  • Żarnówka – część wsi Nowa Otocznia w woj. mazowieckim, w pow. mławskim, w gminie Wiśniewo
  • Żarnówka – wieś w woj. mazowieckim, w pow. węgrowskim, w gminie Grębków
  • Żarnówka – wieś w woj. mazowieckim, w pow. żuromińskim, w gminie Lubowidz

Wikipedia


żarnowo

Miejscowości w Polsce

Wg TERYT jest ich 4
  • Żarnowo – wieś w woj. mazowieckim, w pow. ciechanowskim, w gminie Grudusk
  • Żarnowo – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. goleniowskim, w gminie Stepnica
  • Żarnowo – osada w woj. zachodniopomorskim, w pow. pyrzyckim, w gminie Lipiany
  • Żarnowo – osada w woj. zachodniopomorskim, w pow. szczecineckim, w gminie Grzmiąca

Wikipedia


żarnowski

przymiotnik od: Żarnów


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący miejscowości Żarnów

 (1.2) dotyczący miejscowości Żarnowo

 (1.3) dotyczący miejscowości Żarnowa

Wiktionary

  • Jan Nepomucen Żarnowski – działacz państwowy, prezes NIK
  • Janusz Żarnowski – historyk, członek PZPR
  • Ludwik Żarnowski – metalurg, profesor

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. Żarnów m., Żarnowo n., Żarnowa ż., żarnowianin m., żarnowianka ż.

Wiktionary


żarnowy

przymiotnik od: żarna (np. młyn żarnowy, śrutownik żarnowy)


SJP.pl


żarny

dawniej: pełen żaru, gorący, upalny


SJP.pl


zarób

zarób spoiwa budowlanego - ilość spoiwa budowlanego przygotowana jednorazowo


SJP.pl


zarobaczać

zakażać pasożytami


SJP.pl


zarobaczony

zakazić pasożytami


SJP.pl


zarobaczyć

zakazić pasożytami


SJP.pl


zarobas

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pot. ktoś, kto jest zarobiony

 (1.2) pot. ktoś, kto dużo zarabia, dla kogo najważniejsze jest zarabianie

 (1.3) pot. pogard. sponsor, mężczyzna mający utrzymankę (sponsorówkę)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈrɔbas, AS: zarobas

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zarobek m.

 ims. zarobiony

 przym. zarobiony

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pracuś

 (1.2) dorobkiewicz

Wiktionary


zarobek

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) wynagrodzenie za wykonaną pracę

 (1.2) zysk z operacji finansowej lub handlowej

 (1.3) możliwość zarobienia pieniędzy

Wiktionary

Przykłady

 (1.3) Aby mieć jakiekolwiek zarobki, musisz iść do pracy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈrɔbɛk, AS: zarobek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zarobas m.

 czas. zarabiać ndk., zarobić dk.

 przym. zarobiony, zarobkowy

 przysł. zarobkowo

 ims. zarobiony

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wynagrodzenie

Wiktionary


zarobić

1. otrzymać zapłatę za wykonaną pracę;
2. osiągnąć zysk;
3. potocznie: otrzymać cios, karę, wyrok itp.


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. zarabiać)

 (1.1) dokonany od|zarabiać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈrɔbʲit͡ɕ, AS: zarobʹić

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zarabiać, robić

 rzecz. zarobek m.

 przym. roboczy, zarobiony

 ims. zarobiony

 przysł. zarobkowo

Wiktionary


zarobiony

1. otrzymać zapłatę za wykonaną pracę;
2. osiągnąć zysk;
3. potocznie: otrzymać cios, karę, wyrok itp.


SJP.pl

forma czasownika.

 (1.1) imiesłów przymiotnikowy bierny od: zarobić

przymiotnik

 (2.1) pot. mający mnóstwo pracy do wykonania

Wiktionary

Przykłady

 (2.1) Nic! Żadnej roboty nie wezmę! Nie wiem, nie znam się, nie orientuję się, zarobiony jestem!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzarɔˈbʲjɔ̃nɨ, AS: zarobʹi ̯õny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zarobas m., zarobek m.

 czas. zarobić dk., zarabiać ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) zapracowany, obłożony pracą, pot. zawalony pracą, pot. zawalony robotą

Wiktionary


zarobkiewicz

osoba poszukujaca okazji do zarobkowania


SJP.pl


zarobkowo

przysłówek

 (1.1) w sposób dotyczący zarabiania lub zarobków

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zarabianie n., zarobek m., zarobkowość ż.

 czas. zarabiać ndk., zarobić dk.

 przym. zarobkowy

Wiktionary


zarobkowość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest zarobkowe

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zarobkowy

 przysł. zarobkowo

Wiktionary


zarobkowy

przymiotnik od: zarobek


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) przym. od zarobek

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wobec takich perspektyw zarobkowych - nawet wysokie kary nie działały odstraszająco.

 (1.1) Tak jak - przy pewnym statusie zawodowym i zarobkowym - nie wypada już mieć mieszkania bez lodówki, telewizora, magnetofonu i automatycznych urządzeń kuchennych.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzarɔpˈkɔvɨ, AS: zaropkovy

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zarabiać

 rzecz. zarobek m., zarobkowość ż.

 przysł. zarobkowo

Wiktionary


zarobowy

zarób


SJP.pl

Patrz:

zarób

zaród

dawniej tyle co: zarodek


SJP.pl


zarodek

1. nowy organizm ludzki lub zwierzęcy rozwijający się po zapłodnieniu w organizmie matki lub w jaju; embrion
2. u roślin nasiennych: część nasienia będąca zawiązką młodej rośliny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) biol. organizm powstały z podziałów zygoty

 (1.2) bot. zawiązek rośliny rozwijający się w nasieniu

 (1.3) przen. początkowy etap lub stadium

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Na tej rycinie widzimy kolejny tydzień rozwoju zarodka.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈrɔdɛk, AS: zarodek

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zarodkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) embrion, płód

 (1.2) zalążek

 (1.3) zalążek, początek

Wiktionary


zarodkowy

przymiotnik od: zarodek


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) biol. związany z zarodkiem, dotyczący zarodka

 (1.2) przen. początkowy, w zalążku

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zarodek mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) embrionalny

Wiktionary


zarodnia

organ niektórych roślin i grzybów, w którym wytwarzane są zarodniki służące do rozmnażania bezpłciowego; sporangium


SJP.pl

Wikipedia


zarodnik

komórka rozrodcza niektórych roślin i grzybów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) biol. komórka służąca do bezpłciowego rozmnażania się roślin zarodnikowych i grzybów;

Wiktionary

Zarodnik, spora – termin stosowany w botanice, mykologii i mikrobiologii w odniesieniu do komórki powstałej podczas rozmnażania protistów, roślin (mszaki, paprotniki) i grzybów. Zarówno termin „zarodnik”, jak i „spora” są stare – pochodzą z czasów, gdy nie znano jeszcze dokładnie procesów rozmnażania tych grup organizmów, stąd też używane były (i nadal są) zarówno do określania komórek powstałych podczas rozmnażania bezpłciowego, jak i płciowego. Rozwój zarodników powstających w wyniku rozmnażania bezpłciowego nie jest poprzedzony zapłodnieniem i odtwarzają one pod względem genetycznym taki sam organizm jak rodzicielski. U roślin i grzybów cechujących się przemianą pokoleń proces powstawania zarodników związany jest jednak z rozmnażaniem płciowym i przed ich utworzeniem następuje podział mejotyczny.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Sromotnik smrodliwy rozprzestrzenia swoje zarodniki za pośrednictwem much, przyciąganych przez jego cuchnącą i oślizgłą zieloną warstwę zarodnikową.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈrɔdʲɲik, AS: zarodʹńik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zarodnia ż.

 przym. zarodnikowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) spora

Wiktionary


zarodnikonośny

wytwarzający zarodniki


SJP.pl


zarodnikowce

typ pasożytniczych pierwotniaków; sporowce


SJP.pl

Apikompleksy (Apicomplexa, sporowce, Sporozoa) – organizmy wyłącznie pasożytnicze, wyróżniające się obecnością tzw. kompleksu apikalnego ułatwiającego im wnikanie do komórek żywiciela. Obecnie zaliczane są do supergrupy Chromalveolata, razem z żółto-brunatnymi glonami i grzybopodobnymi lęgniowcami oraz orzęskami.

Wikipedia


zarodnikowcowy

przymiotnik od: zarodnikowiec


SJP.pl


zarodnikowiec

przedstawiciel typu pasożytniczych pierwotniaków; sporowiec


SJP.pl


zarodnikowy

przymiotnik od: zarodnik


SJP.pl


zarodnionośny

taki, na którym umieszczone są zarodnie


SJP.pl


zarodniowy

1. przymiotnik od: zarodnia, zarodnik;
2. liść zarodniowy - liść paprotników, na którym tworzą się organy rozmnażania, w których powstają haploidalne zarodniki; liść zarodnionośny, sporofil


SJP.pl


zarodowy

przymiotnik od: zaród


SJP.pl


zaródź

dawniej: zaczątek, zalążek czegoś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) daw. mikrobiol. protoplazma

 (1.2) przest. przen. zalążek, początek czegoś

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Przecie i świat został stworzony z chaosu, z nieukształtowanych zarodzi bytu.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zarodzić dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) zaczątek, zalążek, początek, zarodek, zaród

Wiktionary


zarodziec

pierwotniak z rzędu krwinkowców, pasożytujący w czerwonych ciałkach krwi; plazmodium; cenocyt


SJP.pl

Zarodziec (Plasmodium) – rodzaj jednokomórkowych pierwotniaków, pasożytów wewnątrzkomórkowych wywołujących malarię u gadów, ptaków i ssaków (w tym ludzi). Wszystkie gatunki są przenoszone przez komary.

Inwazyjna postać zarodźca (sporozoit) rozpoczyna cykl życiowy w śliniankach komara. Gdy komar ugryzie żywiciela zarodźca (np. człowieka), sporozoit przedostaje się do jego układu krwionośnego. Następnie wędruje do wątroby i śledziony, gdzie rozmnaża się bezpłciowo, tworząc kryptozoity, które dostają się do erytrocytów. Tam namnażają się i rosną, aż erytrocyt się rozerwie. Uwolnione w ten sposób merozoity atakują kolejne krwinki. Temu etapowi malarii towarzyszy gorączka i dreszcze. Z części merozoitów tworzą się gametocyty, które po ugryzieniu żywiciela przez komara przedostają się do przewodu pokarmowego tego ostatniego. Tam gametocyty przekształcają się w gamety i następuje rozmnażanie płciowe. Powstałe zygoty przenikają przez ścianę jelita i tworzą sporozoity, które przedostają się do ślinianek komara.

Wikipedia


zarodziowe

podtyp pierwotniaków (Sarcodina), obejmujący korzenionóżki i promienionóżki; sarkodowe


SJP.pl

Zarodziowce (zarodziowe, pełzaki, sarkodowe, Sarcodina) - grupa jednokomórkowych protistów zwierzęcych wyróżniona na podstawie kilku wspólnych cech morfologicznych, a zwłaszcza nibynóżek oraz braku pellikuli przynajmniej w pewnym okresie cyklu życiowego.

Wikipedia


zarodziowy

o cechach zarodziowych (sarkodowych)


SJP.pl


zarogów

Zarogów – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie miechowskim, w gminie Miechów.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego. Integralne części miejscowości: Helenów-Januszyn, Kopanina, Laskowiec, Piotrowice, Zagaje Zarogowskie.

Wikipedia


zaroić

zaroić się - pojawić się gdzieś w dużej liczbie


SJP.pl


zarojony

taki, który się zaroił


SJP.pl


zaromatyzować

nadać czemuś (zwłaszcza produktom spożywczym) odpowiedni zapach, dodać odpowiednie aromatyczne substancje zapachowe


SJP.pl


żaromierz

dawniej: przyrząd do mierzenia wysokich temperatur; pyrometr, ogniomierz


SJP.pl


żaroodporność

odporność na wysokie temperatury


SJP.pl

Wikipedia


żaroodporny

odporny na działanie wysokich temperatur; ogniotrwały, ognioodporny, przeciwogniowy


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) odporny na działanie wysokich temperatur; wykonany z materiału odpornego na działanie wysokich temperatur

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Tworzywa żaroodporne są na ogół znacznie droższe niż te zwyczajne.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żaroodporność ż.

Wiktionary


zaropić

zaropić się - pokryć się lub napełnić ropą; zaropieć


SJP.pl


zaróść

zarosnąć


SJP.pl


zarościały

przymiotnik

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. zardzewiały

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|zaruściały.

Wiktionary


zarościk

zdrobnienie od: zarost


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od zarost

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To nie zarost, lecz tylko mały zarościk.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zarost m.

Wiktionary


zarosić

pokryć rosą


SJP.pl


zarośla

dawniej: zarośla - gęste skupisko roślin; zarośl, zaroślina, zarostek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) gęste skupisko krzewów

Wiktionary

  • zarośla – typ formacji roślinnej
Miejscowości i ich części w Polsce
  • Zarośla – osada wsi Okoniny Nadjeziorne, w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. tucholskim, w gminie Śliwice
  • Zarośla – część wsi Sierosławice w woj. świętokrzyskim, w pow. koneckim, w gminie Końskie
  • Zarośla – część wsi Dąbrowa w woj. świętokrzyskim, w pow. starachowickim, w gminie Pawłów

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Przestraszony zając ukrył się w zaroślach.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈrɔɕla, AS: zarośla

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zarost m., zarośle n.

 przym. zaroślowy

 czas. zarosnąć dk., zarastać ndk.

 rzecz. zarośnięcie dk., zarastanie ndk.

Wiktionary


zaroślak

rodzaj ptaków z rodziny pasówek


SJP.pl

Miejscowości w Polsce i ich części
  • Zaroślak – część wsi Kijewo Królewskie, w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. chełmińskim, w gminie Królewo Królewskie
  • Zaroślak – część miasta, osiedle Gdańska
  • Zaroślak – osada leśna w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. piskim, w gminie Ruciane-Nida

Wikipedia


zaroślarka

1. rodzaj ssaków z podrodziny afrowiórek;
2. zaroślarka pospolita - europejski gatunek ślimaka


SJP.pl

Zaroślarka (Paraxerus) – rodzaj ssaków z podrodziny afrowiórek (Xerinae) w obrębie rodziny wiewiórkowatych (Sciuridae).

Wikipedia


zarośle

dawniej: zarośla - gęste skupisko roślin; zarośl, zaroślina, zarostek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) przest. skupisko krzewów lub bylin

Wiktionary

Miejscowości i ich części w Polsce

  • Zarośle – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. brodnickim, w gminie Bobrowo
  • Zarośle – osada w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. brodnickim, w gminie Zbiczno.
  • Zarośle – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. grudziądzkim, w gminie Rogóźno
  • Zarośle – osada wsi Brzozowe Błota, w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. tucholskim, w gminie Śliwice
  • Zarośle – część wsi Dokudów Drugi w woj. lubelskim, w pow. bialskim, w gminie Biała Podlaska
  • Zarośle – część wsi Majaczewice w woj. łódzkim, w pow. sieradzkim, w gminie Burzenin
  • Zarośle – część wsi Żarki w woj. małopolskim, w pow. chrzanowskim, w gminie Libiąż
  • Zarośle – część wsi Śródborze w woj. mazowieckim, w pow. ciechanowskim, w gminie Glinojeck
  • Zarośle – część wsi Ostrybór w woj. mazowieckim, w pow. garwolińskim, w gminie Wilga
  • Zarośle – część wsi Łaziska w woj. mazowieckim, w pow. lipskim, w gminie Ciepielów
  • Zarośle – część wsi Ławy w woj. mazowieckim, w pow. ostrołęckim, w gminie Rzekuń
  • Zarośle – osada leśna w woj. pomorskim, w pow. kościerskim, w gminie Dziemiany
  • Zarośle – przysiółek wsi Korzecko w woj. świętokrzyskim, w pow. kieleckim, w gminie Chęciny
  • Zarośle – kolonia w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. olsztyńskim, w gminie Stawiguda

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zając kicnął i zniknął w zaroślu paproci.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rośl ż., zarost mrz., zarośla lm. nmos.

 przym. zaroślowy

 czas. zarastać

Wiktionary


zaroślówka

ptak z rodziny trzciniaków, w Polsce ptak lęgowy


SJP.pl

Zaroślówka, trzciniak zaroślowy (Acrocephalus dumetorum) – gatunek małego ptaka z rodziny trzciniaków (Acrocephalidae), wcześniej zaliczany do pokrzewkowatych (Sylviidae). Monotypowy. Nie jest zagrożony.

Wikipedia


zaroślowy

przymiotnik od: zarośle


SJP.pl


zarośnięcie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) med. wrodzone lub wtórne patologiczne zamknięcie (zmniejszenie światła) przewodu ciała (np. jelita, pochwy, odbytu)

Wiktionary

Atrezja, zarośnięcie (łac. atresia, z gr. ατρετος = bez otworu) – termin medyczny oznaczający najczęściej wrodzony brak otworu np. w zastawce trójdzielnej lub światła narządu rurowatego (np. odbytu, przełyku, pochwy) albo wtórny brak światła, który może być spowodowany przebytym procesem zapalnym.

Wikipedia

Powiązane:

 czas. zarastać

 rzecz. zarost mrz., zarośla nmos.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) atrezja

Wiktionary


zarośnięty

1. niepielęgnowany, pokryty chwastami; zarosły;
2. taki, który ma twarz pokrytą zarostem;
3. rzadko: zabliźniony


SJP.pl


zarost

owłosienie, najczęściej kojarzone z występowaniem na twarzy jako broda, wąsy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) owłosienie w dolnej części twarzy

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Muszę ogolić zarost, bo wyglądam już jak menel.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzarɔst, AS: zarost

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zarośle n., zarastanie n., zarośnięcie n., pozarastanie n., zarościk mrz., zarośla nmos.

 czas. zarastać ndk., zarosnąć dk., pozarastać dk.

Wiktionary


zarostowy

zarost


SJP.pl

Patrz:

zarost

zarosły

niepielęgnowany, pokryty chwastami; zarośnięty


SJP.pl


żarota

dawniej: zażartość, żarliwość


SJP.pl


żarów

1. rozżarzony węgiel, rozżarzone zwęglone drewno; rzadko: jakaś substancja rozpalona do czerwoności;
2. wysoka temperatura otoczenia; gorąco, upał;
3. gwałtowność, żarliwość uczuć; zapał


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Polsce;

Wiktionary

Żarów (niem. Saarau) – miasto w województwie dolnośląskim, w powiecie świdnickim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Żarów.

Do 1954 roku Żarów był wsią i siedzibą gminy Żarów, w tymże roku zniesiono gminę i utworzono gromady Żarów obejmującą wieś i Żarów, nie obejmującą wieś. Następnie pierwszą gromadę przekształcono w miasto.W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. wałbrzyskiego.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈʒaruf, AS: žaruf

Wiktionary

Powiązane:

 przym. żarowski

 rzecz. żarowianin mos., żarowianka ż.

Wiktionary


żarówa

1. zgrubienie od: żarówka;
2. intensywny, jaskrawy kolor a także przedmiot lub ubranie w tym kolorze;
3. wyjątkowy upał, skwar;
4. łysa głowa; pała


SJP.pl


żaróweczka

zdrobnienie od: żarówka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: żarówka

 (1.2) pot. mała żarówka, np. do latarki

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒaruˈvɛt͡ʃka, AS: žaruvečka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żarówka ż.

 przym. żarówkowy

Wiktionary


żarowianin

mieszkaniec Żarowa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żarowa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żarów m.

:: fż. żarowianka ż.

 przym. żarowski

Wiktionary


żarowianka

mieszkanka Żarowa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żarowa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żarów m.

:: fm. żarowianin m.

 przym. żarowski

Wiktionary


żarówiasty

potocznie: jaskrawy, żarzący się


SJP.pl


żarówka

hermetycznie zamknięta szklana bańka, kulistego kształtu, w której umieszczony jest drucik rozżarzający się pod wpływem prądu elektrycznego i dający światło


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) elektr. elektryczne źródło światła, w którym elementem świecącym jest rozżarzony przewód;

 (1.2) pot. elektryczne źródło światła, które przypomina żarówkę (1.1), bez względu na element świecący.

 (1.3) slang. tuleja z butelki służąca do palenia marihuany

Wiktionary

Żarówka, lampa żarowa – elektryczne źródło światła, w którym ciałem świecącym jest silnie rozgrzane przepływem prądu włókno wykonane z trudno topliwego materiału (pierwotnie grafit, obecnie wolfram). Drut wolframowy jest umieszczony w szklanej bańce wypełnionej mieszaniną gazów szlachetnych (np. argon z 10-procentową domieszką azotu) lub próżnią. Włókno osiąga temperaturę 2500–3000 K. Pierwsze lampy żarowe konstruowano w połowie XIX w.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1-2) Podczas wymieniania przepalonej żarówki woźna spadła z drabiny.

 (1.1-2) Patrz, żarówka w lampie nie świeci!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒaˈrufka, AS: žarufka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żar mrz., żarnik mrz.

:: zdrobn. żaróweczka ż.

 przym. żarówkowy, żarówiasty

Wiktionary


żarówkowy

przymiotnik od: żarówka


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z żarówką, dotyczący żarówki

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żaróweczka ż., żarówka ż.

Wiktionary


zarównać

przestarzale: usunąć nierówności; wyrównać


SJP.pl


zarówno

składnik spójnika złożonego

 (1.1) …oznajmiającego, że wspomniane cechy lub stany rzeczy charakteryzowane przez dwa zdania lub składniki zdań odnoszą się do tego samego desygnatu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zajmuję się tłumaczeniem zarówno tekstów naukowych, jak i utworów literackich.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈruvnɔ, AS: zaruvno

Wiktionary


zarównywać

przestarzale: usuwać nierówności; wyrównywać


SJP.pl


żarowo

Miejscowości w Polsce

Wg TERYT jest ich 2
  • Żarowo – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. kolskim, w gminie Przedecz
  • Żarowo – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. stargardzkim, w gminie Stargard

Zobacz też

  • Żarów

Wikipedia


żarowski

Żarów


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Żarowa

Wiktionary

Żarowski – polski herb szlachecki z nobilitacji. Według Szymona Konarskiego być może odmiana herbu Leliwa.

Wikipedia

Patrz:

Żarów

Powiązane:

 rzecz. Żarów m., żarowianin m., żarowianka ż.

Wiktionary


żarowy

przymiotnik od: żar


SJP.pl


żarowytrzymałość

zdolność metali i stopów do przenoszenia obciążeń w wysokiej temperaturze, połączona z odpornością na zmiany temperatury


SJP.pl

Żarowytrzymałość - odporność stopu na odkształcenia, zdolność metali i stopów do przenoszenia krótko- lub długotrwałych obciążeń (stałych lub zmiennych) w wysokiej temperaturze, połączona z odpornością na wielokrotne zmiany temperatury i niekiedy z żaroodpornością.

Wikipedia


zaroz

partykuła

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. natychmiast, zaraz

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|zarozki.

Wiktionary


zaróżawiać

nadawać czemuś różową barwę, czynić różowym; różowić, zaróżowiać


SJP.pl


zarozki

przysłówek

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. zaraz, w tej chwili

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zarozki ida do sklepu.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|zaroz.

Wiktionary


zaróżowiać

nadawać czemuś różową barwę, czynić różowym; różowić, zaróżawiać


SJP.pl


zaróżowiały

taki, który stał się różowym; zróżowiały, poróżowiały


SJP.pl


zaróżowić

zróżowić;
1. nadać czemuś różową barwę, uczynić różowym;
2. zaróżowić się - stać się różowym; zróżowieć, poróżowieć


SJP.pl


zaróżowieć

stać się różowym; zróżowieć, zróżowić się, zaróżowić się, poróżowieć


SJP.pl


zaróżowienie

stać się różowym; zróżowieć, zróżowić się, zaróżowić się, poróżowieć


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) miejsce bardziej różowe niż jego otoczenie

 (1.2) odczasownikowy od|zaróżowieć. (się)

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na skórze pojawiło się zaróżowienie.

 (1.2) Delikatne zaróżowienie się jej policzków mogło oznaczać tylko jedno…

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzaruʒɔˈvʲjɛ̇̃ɲɛ, AS: zaružovʹi ̯ė̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. róż mrz.

 przysł. różowo

 przym. różowy

Wiktionary


zaróżowiony

taki, który ma różowy kolor


SJP.pl


zarozumialczy

zarozumialec


SJP.pl

Patrz:

zarozumialec

zarozumiale

przysłówek

 (1.1) książk. w sposób zarozumiały

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jego opowieści o posiadanych umiejętnościach brzmiały wyjątkowo zarozumiale.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzarɔzũˈmʲjalɛ, AS: zarozũmʹi ̯ale

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zarozumiały

 rzecz. zarozumiałość, zarozumialstwo, zarozumialec

Wiktionary


zarozumialec

1. osoba mająca zbyt wysokie mniemanie o sobie, przechwalająca się swoimi zaletami i dokonaniami; megaloman, samochwała;
2. świadczący o takiej postawie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) książk. obraź. człowiek zachowujący się w sposób zarozumiały

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zarozumialstwo n., zarozumiałość ż.

 przym. zarozumiały

 przysł. zarozumiale

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) książk. megaloman, panek; pot. bubek, buc, jaśniepan, pępek świata, purchawka, pyszałek, ważniak; przest. zadufek

Wiktionary


zarozumialej

stopień wyższy od przysłówka: zarozumiale


SJP.pl


zarozumialski

zarozumiały, bufoniasty, nadęty, pyszny;
1. nadmiernie pewny siebie i uważający się za lepszego od innych;
2. świadczący o takiej postawie, np. zarozumialski ton


SJP.pl


zarozumialstwo

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) pot. bycie zarozumiałym

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzarɔzũˈmʲjalstfɔ, AS: zarozũmʹi ̯alstfo

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zarozumiałość ż., zarozumialec m.

 przym. zarozumiały

 przysł. zarozumiale

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) chełpliwość, zadufanie

Wiktionary


zarozumialszy

stopień wyższy od przymiotnika: zarozumiały; bardziej zarozumiały


SJP.pl


zarozumiałość

zadufanie w sobie; zuchwałość; nadmierne wychwalanie swojej osoby


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) wygórowane mniemanie o sobie połączone z arogancją i przecenianiem swoich zalet albo zasług

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zarozumiałość to bardzo uciążliwa wada charakteru.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzarɔzũˈmʲjawɔɕt͡ɕ, AS: zarozũmʹi ̯au̯ość

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zarozumialec m., zarozumialstwo n.

 przym. zarozumiały

 przysł. zarozumiale

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pycha, nieskromność, przemądrzałość

Wiktionary


zarozumiały

nadmiernie wychwalający swoją osobę; zadufany w sobie; zuchwały


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający zbyt wysokie mniemanie o sobie, nadmiernie wychwalający swoją osobę

 (1.2) świadczący o wysokim mniemaniu o sobie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Co za zarozumiały chłopak! Nauczyciela chce poprawiać.

 (1.2) Gdy ona zaczęła z dużym wysiłkiem o czymś mu mówić, spojrzał na nią z zarozumiałą miną i zaczął jej śmiać się w twarz.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzarɔzũˈmʲjawɨ, AS: zarozũmʹi ̯au̯y

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zarozumialstwo n., zarozumialec m., zarozumiałość ż.

 przysł. zarozumiale

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) bufoński, megalomański, nieskromny, nadęty, pyszny, pyszałkowaty, dufny, zadufany

Wiktionary


zarski

nazwisko


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Żar (w Krakowskiem, Zamojskiem, Zielonogórskiem)

 (1.2) dotyczący Żarów (w Piotrkowskiem)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒarsʲci, AS: žarsʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żary nmos., żarzanin m., żarzanka ż.

Wiktionary


zarszyn

Zarszyn – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie sanockim, nad potokiem Pielnica. Siedziba gminy Zarszyn. Dawniej miasto; uzyskał lokację miejską przed 1395 rokiem, zdegradowany około 1880 roku. Od 1340 do 1772 miejscowość leżała w województwie ruskim w ziemi sanockiej. Od 1772 do 1852 należała do cyrkułu leskiego a następnie sanockiego. Od 1867 powiat sanocki, gmina Sanok w Galicji. Od 1920 roku należała do województwa lwowskiego. Od października 1939 do roku sierpnia 1944 wieś była siedzibą urzędu gminy w powiecie sanockim.

Wikipedia


zarszyński

Zarszyn


SJP.pl

Patrz:

Zarszyn

żart

figiel, kawał, dowcip


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) coś, co zostało powiedziane lub zrobione dla rozrywki, tak, aby kogoś rozśmieszyć

Wiktionary

  • żart – krótka forma humorystyczna
  • Żart – powieść Milana Kundery
  • Żart – rosyjski film Andrieja Kudinenki

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ʒart, AS: žart

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żartowniś mos., żartownisia ż., żartowanie n.

:: zdrobn. żarcik mrz.

 czas. żartować ndk.

 przym. żartobliwy

 przysł. żartobliwie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dowcip, kawał, figiel

Wiktionary


żart.

skrót od: żartobliwy, żartobliwie (czytany jako cały, odmienny wyraz)


SJP.pl

skrót

 (1.1) = żartobliwy, żartobliwie

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒart, AS: žart

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) żartobliwy, żartobliwie

Wiktionary


żartem

figiel, kawał, dowcip


SJP.pl


żartki

dawniej, dziś regionalnie: pełen energii, wigoru; żywy


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) przest. szybki, energiczny, pełen życia i wigoru

 (1.2) przest. bystry

 (1.3) przest. porywczy

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒartʲci, AS: žartʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 przysł. żartko

Wiktionary


żartko

żartki


SJP.pl

Patrz:

żartki

żartobliwie

przysłówek

 (1.1) humorystycznie, nie na serio, z przymrużeniem oka

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) O przygodach i flirtach opowiadał przecież żartobliwie, z ironią, kpiną, cynizmem, przechwalając się przed siostrą i ojcem swymi podbojami.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒartɔˈblʲivʲjɛ, AS: žartoblʹivʹi ̯e

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żart m., żarcik m., żartobliwość ż., żartowniś m., żartownisia ż., żartowanie n., zażartowanie n.

 czas. żartować ndk., zażartować dk.

 przym. żartobliwy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zabawnie, skr. żart.

Wiktionary


żartobliwiej

stopień wyższy od przysłówka: żartobliwie


SJP.pl


żartobliwość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co jest żartobliwe; cecha tego, kto jest żartobliwy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żart m., żarcik m., żartowniś m., żartownisia ż., żartowanie n., zażartowanie n.

 czas. żartować ndk., zażartować dk.

 przym. żartobliwy

 przysł. żartobliwie

Wiktionary


żartobliwy

wesoły, śmieszny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) często żartujący

 (1.2) mający znamiona żartu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zwykle wesoły, żartobliwy, serdeczny ze mną nawet do przesady, Campilli był dzisiaj wyraźnie nieswój.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒartɔˈblʲivɨ, AS: žartoblʹivy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żart m., żarcik m., żartobliwość ż., żartowniś mos., żartownisia ż., żartowanie n., zażartowanie n.

 czas. żartować ndk., zażartować dk.

 przysł. żartobliwie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) skrót żart.

Wiktionary


żartować

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. zażartować)

 (1.1) mówić coś śmiesznego; mówić żart, aby kogoś rozśmieszyć

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒarˈtɔvat͡ɕ, AS: žartovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żart m., żarcik m., żartowniś m., żartownisia ż., żartowanie n., zażartowanie n., żartobliwość ż.

 przysł. żartobliwie

 przym. żartobliwy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) droczyć się, dowcipkować

Wiktionary


żartowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) mówienie żartów, wypowiadanie się w sposób żartobliwy

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒartɔˈvãɲɛ, AS: žartovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zażartowanie n., żart m., żarcik m., żartobliwość ż., żartowniś m., żartownisia ż.

 czas. żartować ndk., zażartować dk.

 przym. żartobliwy

 przysł. żartobliwie

Wiktionary


żartowniś

mężczyzna lubiący dowcipkować, robić żarty, kawały; dowcipniś, kawalarz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) ktoś lubiący żartować

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nastoletni żartowniś, który zadzwonił na policję z informacją o bombie w szkole, został zatrzymany.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒarˈtɔvʲɲiɕ, AS: žartovʹńiś

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żart mrz., żarcik m., żartobliwość ż., żartowanie n., zażartowanie n.

:: fż. żartownisia ż.,

 czas. żartować ndk., zażartować dk.

 przym. żartobliwy

 przysł. żartobliwie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dowcipas, dowcipniś, figlarz, filut, kawalarz, sowizdrzał, wesołek, zbytnik, zgrywus, jajcarz, jajarz

Wiktionary


żartownisia

kobieta lubiąca dowcipkować, robić żarty, kawały; dowcipnisia, kawalarka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) forma żeńska od: żartowniś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ale z ciebie żartownisia, dawno się tak nie uśmialiśmy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒartɔvʲˈɲiɕa, AS: žartovʹńiśa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żart m., żarcik m., żartobliwość ż., żartowanie n., zażartowanie n.

:: fm. żartowniś m.

 czas. żartować ndk., zażartować dk.

 przym. żartobliwy

 przysł. żartobliwie

Wiktionary


żarty

potocznie: jedzący ponad miarę, żarłoczny


SJP.pl

Żarty (ros. Шутки) – radziecki krótkometrażowy film animowany z 1963 roku w reżyserii Lwa Atamanowa. Przedstawia dwie bajki Władimira Sutiejewa Kogucik i kaczorek (znana pod alternatywnym tytułem Kurczaczek i kaczorek) oraz O trzech kotkach.

Wikipedia


zaruba

nazwisko


SJP.pl


zarubiniecki

kultura zarubiniecka - kultura archeologiczna okresu lateńskiego i okresu wpływów rzymskich


SJP.pl


zaruchać

wulgarnie: odbyć stosunek płciowy


SJP.pl


zarudziały

taki, który zarudział


SJP.pl


zarurować

zamontować rury


SJP.pl


zarurowanie

zamontować rury


SJP.pl


zaruściały

przymiotnik

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. zardzewiały

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|zarościały.

Wiktionary


zaruski

nazwisko


SJP.pl

  • Mariusz Zaruski – polski oficer, taternik, pionier żeglarstwa
  • STS Generał Zaruski – polski żaglowiec

Wikipedia


zaruszać

rzadko: kilkakrotnie poruszyć, pokołysać czymś, wprawić w ruch


SJP.pl


zarwać

1. nie przespać nocy;
2. zaniechać czynności, zaniedbać obowiązek;
3. spaść niespodziewanie; urwać się;
4. zaboleć mocno i krótko;
5. poderwać kogoś


SJP.pl


zarwanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zarwać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zarwać dk.

Wiktionary


zarwański

w wyrażeniu: zarwańska ulica - miejsce pełne zamieszania, zamętu


SJP.pl


żary

1. rozżarzony węgiel, rozżarzone zwęglone drewno; rzadko: jakaś substancja rozpalona do czerwoności;
2. wysoka temperatura otoczenia; gorąco, upał;
3. gwałtowność, żarliwość uczuć; zapał


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Polsce;

Wiktionary

Żary (łac. Sara, Sarove; niem. Sorau; dolnołuż. Žarow) – miasto, będące jednocześnie gminą miejską i siedzibą gminy wiejskiej Żary, zlokalizowane w zachodniej Polsce, w województwie lubuskim, na południowym skraju Wału Trzebnickiego; siedziba powiatu żarskiego.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Żary są największym miastem w polskiej części Łużyc.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒarɨ, AS: žary

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żarzanin mos., żarzanka ż.

 przym. żarski

Wiktionary


zarybek

narybek


SJP.pl

Narybek, zarybek – młode, małe ryby (do ukończenia pierwszego roku życia), które po zużyciu zawartości woreczka żółtkowego rozpoczęły samodzielne zdobywanie pokarmu. W rozwoju narybku wyróżniane są dwa stadia: letnie (lipcówka) i wiosenne. W pierwszym stadium – od ukończenia stadium larwalnego do połowy pierwszego sezonu wegetacyjnego – narybek ma całkiem inny wygląd niż dorosłe ryby. Nie można rozróżnić płci u tak młodych ryb. W drugim stadium ryby stają się w pełni ukształtowane.

Wikipedia


zarybianie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zarybiać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zarybiać

 przym. rybacki, zarybieniowy

 rzecz. narybek mrz.

Wiktionary


zarybieniowy

przymiotnik od: zarybienie


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z zarybianiem, dotyczący zarybiania

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zarybianie n.

Wiktionary


zaryć

zagłębić się w śniegu lub ziemi


SJP.pl


zarychta

nazwisko


SJP.pl


zarycki

przymiotnik od: Zarycz (rzeka)


SJP.pl


zarymować

powiedzieć coś rymowanego


SJP.pl


zarymowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zarymować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zarymować dk.

Wiktionary


żaryn

nazwisko


SJP.pl


zarypać

potocznie:
1. zabić, zamordować;
2. ukraść


SJP.pl


zarys

niezbyt wyraźny kształt czegoś lub postaci a także linia wyznaczająca ten kształt; plan lub projekt w fazie początkowej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) ogólny kształt jakiegoś obiektu

 (1.2) podstawy jakiegoś pomysłu lub zagadnienia

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Cmentarz jakby się napełniał cieniami… tłumem widm… gąszczem mrocznych zarysów… gędźbą rozjęczonych a cichych głosów… […]

 (1.2) Ten krótki zarys przeszłości średniowiecznej Polski, będący częścią wspólnej historii Polski, Białorusi, Litwy i Ukrainy, obejmuje bardzo ważny okres — prawie połowę tysiącletniej historii, kiedy to położono solidne fundamenty polskiego społeczeństwa, państwa i kultury w ramach zachodnioeuropejskiej, chrześcijańskiej przestrzeni cywilizacyjnej.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzarɨs, AS: zarys

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zarysowanie n., zarysik mrz., rys mrz.

 czas. zarysować, narysować, przerysować, rysować

 przym. zarysowany

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) sylwetka, kontur

 (1.2) szkic, rysunek

Wiktionary


zarysik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od zarys

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To nie zarys, lecz tylko mały zarysik.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zarys m.

Wiktionary


zarysować

czasownik przechodni dokonany (ndk. rysować)

 (1.1) dokonany od|rysować.

 (1.2) uszkodzić robiąc rysy na powierzchni czegoś

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzarɨˈsɔvat͡ɕ, AS: zarysovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rysownica ż., rysa ż., zarysowanie n., rysowniczka, rysownik, rysunek, zarys

 czas. rysować ndk.

Wiktionary


zarysowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zarysować.

 (1.2) miejsce, w którym widoczne są rysy

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzarɨsɔˈvãɲɛ, AS: zarysovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zarysować, rysować

 rzecz. rysa ż., zarys mrz.

Wiktionary


zarysowany

mający jakiś zarys, kształt


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający określony (wyraźny, ostry, łagodny) zarys

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Gdzieś z boku takie właśnie, krzywe wierzby dobiegały do ostro zarysowanej krawędzi drugiego lasu, jakby z biegu wpadając w ogromne morze wysokopiennych drzew.

 (1.1) Od konsekwentnej pracy zmierzającej do ich realizowania, od konkretnych sukcesów praktycznych, od wypełnienia zarysowanych ram organizacyjnych konkretnymi osiągnięciami artystycznymi zależeć będzie wiele.

 (1.1) Był duży, silny, barczysty. Miał jasne włosy i szare oczy, mocno zarysowaną szczękę.

 (1.1) Nos orli, brwi zarysowane śmiało, wspaniale sklepione czoło i bujne włosy, tworzyły całość piękną i pociągającą.

 (1.1) Zielono-złoty odblask liści nadawał dziwną miękość jéj niewieścim, łagodnie zarysowanym kształtom.

 (1.1) Wysunął naprzód mocno zarysowaną szczękę, patrzył trochę nade mną, kiedy zapalał papierosa, wyczułem w nim pewne napięcie.

 (1.1) Spod pięknie zarysowanych brwi czarne oczy patrzyły śmiało, z nutką zadumy czy rozmarzenia, znamionując naturę otwartą, bezpośrednią, nieco marzycielską.

 (1.1) Badacze struktur zauważyli bowiem charakterystyczne gwiazdy o ostro zarysowanych kształtach w strukturze mikro badanych przekrojów stopów kobaltu.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. rysować

 rzecz. zarys mrz.

Wiktionary


zarysowy

zarys


SJP.pl

Patrz:

zarys

zarysy

niezbyt wyraźny kształt czegoś lub postaci a także linia wyznaczająca ten kształt; plan lub projekt w fazie początkowej


SJP.pl


zaryszyn

Zaryszyn – wieś w Polsce, położona w województwie małopolskim, w powiecie miechowskim, w gminie Książ Wielki.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego.

13 grudnia 1944 Niemcy spacyfikowali wieś. Zamordowali 13 osób a 40 wywieźli do obozu pracy w Jędrzejowie. Spalili 11 zabudowań.

Wikipedia


zarytmetyzować

przedstawić w postaci arytmetycznej


SJP.pl


zarywanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zarywać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zarywać ndk.

Wiktionary


zaryzykować

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. ryzykować)

 (1.1) dokonany od|ryzykować.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Można zaryzykować twierdzenie, że myślenie matematyczne towarzyszyło artystom renesansu w ich zamiłowaniu do klasycznej proporcji, symetrii, harmonii.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzarɨzɨˈkɔvat͡ɕ, AS: zaryzykovać

Wiktionary

Powiązane:

 przym. ryzykowny

 rzecz. zaryzykowanie n., ryzyko n., ryzykowność ż.

 czas. ryzykować

 przysł. ryzykownie

Wiktionary


zaryzykowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaryzykować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzarɨzɨkɔˈvãɲɛ, AS: zaryzykovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ryzyko n., ryzykant m., ryzykantka ż., ryzykowność ż., ryzykowanie n.

 czas. zaryzykować dk., ryzykować ndk.

 przym. ryzykowny

 przysł. ryzykownie

Wiktionary


zarz.

skrót od:
1. zarząd;
2. zarządzenie


SJP.pl


zarząd

1. jednostka organizacyjna kierująca działalnością innych;
2. zespół ludzi uprawnionych do kierowania działalnością jednostki organizacyjnej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) nadrzędna jednostka organizacyjna kierująca działalnością innych

 (1.2) zespół ludzi uprawnionych do kierowania działalnością instytucji

 (1.3) pot. osoba lub osoby na najwyższych stanowiskach w instytucji

 (1.4) zarządzanie czymś

Wiktionary

Zarząd – jednostka organizacyjna kierująca działalnością innych podporządkowanych jej organizacji lub jednostek organizacyjnych. Zespół ludzi uprawnionych do kierowania działalnością jednostki organizacyjnej lub jednostek organizacyjnych np. zarząd spółki kapitałowej.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zarząd Dróg Miejskich prowadzi prace dokładnie na moich trasach.

 (1.2) Zarząd firmy postanowił zatrudnić więcej pracowników.

 (1.4) Ta spółka jest teraz pod zarządem prywatnym.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzaʒɔ̃nt, AS: zažõnt

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zarządca m., zarządczyni ż., zarządzanie n., zarządzenie n.

 przym. zarządczy, zarządowy

 czas. zarządzać, zarządzić, rządzić

Wiktionary

Synonimy:

 (1.3) dyrekcja, kierownictwo, pot. naczalstwo, pot. szefostwo, pot. wierchuszka, zwierzchnictwo

Wiktionary


zarządca

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba zarządzająca czymś

Wiktionary

  • zarządca (prawo handlowe) – zarządca przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego ustanowiony przez sąd
  • zarządca sukcesyjny przedsiębiorstwem osoby fizycznej
  • zarządca nieruchomości
  • zarządca infrastruktury kolejowej
  • zarządca informacji osobistej
  • zarządca pakietów

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Lepiej zawsze wieszać psy na administracji niż zostać zarządcą i wobec sąsiadów odpowiadać za wszystko, od wywozu śmieci począwszy, a na remoncie generalnym skończywszy.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zarząd mrz., zarządzanie n., zarządzenie n.

:: fż. zarządczyni ż.

 czas. zarządzać ndk., zarządzić dk.

 przym. zarządczy, zarządowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) administrator

Wiktionary


zarządczyni

kobieta zarządzająca czymś; administratorka


SJP.pl


zarządowy

przymiotnik od: zarząd


SJP.pl


zarządzać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zarządzić)

 (1.1) wydawać polecenia, rozkazywać

 (1.2) kierować czymś (instytucją, zasobami), decydować o losie czegoś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dyrektor zarządził zwolnienie doświadczonych pracowników.

 (1.2) W naszym małżeństwie to żona zarządza pieniędzmi.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈʒɔ̃nd͡zat͡ɕ, AS: zažõnʒać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zarząd m., zarządca m., zarządczyni ż., zarządzanie n., zarządzenie n., rząd m.

 przym. zarządczy, zarządowy

 czas. rządzić, zarządzić

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dowodzić, zlecać, pot. dyrektorzyć, dysponować, nakazywać, rozkazywać, rozporządzać

 (1.2) gospodarować, zawiadywać, nadzorować, kierować, menedżerować, menadżerować

Wiktionary


zarządzanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) wydawanie poleceń, nakazywanie czegoś

 (1.2) sprawowanie nad czymś zarządu

Wiktionary

Zarządzanie – ogólny zakres działań, procesów i decyzji, których zastosowanie w odniesieniu do zasobów, osób, kapitału lub organizacji ma zapewnić warunki do efektywnego ich funkcjonowania prowadzącego do osiągnięcia postawionych celów.

Od początku XX wieku, odkąd zarządzanie próbowano oprzeć na naukowych podstawach, aż do lat 60. XX wieku zarządzanie pojmowane było jako działanie kierownicze, obejmujące następujące sekwencje postępowania: planowanie, organizowanie, decydowanie, motywowanie i kontrolowanie, nazywane klasycznymi funkcjami zarządzania.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌzaʒɔ̃nˈd͡zãɲɛ, AS: zažõnʒãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zarządzenie n., zarząd mrz., zarządca m.

 czas. zarządzać ndk., zarządzić dk.

 przym. zarządczy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) administrowanie, gospodarowanie, menedżerowanie

Wiktionary


zarządzenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) praw. akt normatywny, niestanowiący źródła powszechnie obowiązującego prawa, wydany na podstawie ustaw przez organ jednoosobowy;

 (1.2) polecenie wydane przez zwierzchnika lub instytucję nadrzędną

 (1.3) zainicjowanie czegoś

Wiktionary

Zarządzenie – akt normatywny albo stosowania prawa wydany przez jednoosobowy organ władzy wykonawczej albo sądowniczej, np. prezydenta RP, prezesa Rady Ministrów, ministra, czy kierownika urzędu centralnego albo sędziego na podstawie ustawy. Zarządzenie nie stanowi źródła powszechnie obowiązującego prawa ani nie jest podstawą decyzji wobec ogółu, osób prawnych oraz innych podmiotów. Ma charakter najczęściej wewnętrzny i obowiązuje tylko jednostki organizacyjne podległe organowi, który je wydaje albo osoby, których dotyczy.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Burmistrz jako organ jednoosobowy wydaje zarządzenia, natomiast rada gminy jest organem kolektywnym i akty przez nią stanowione nazywa się uchwałami.

 (1.2) W naszej firmie obowiązuje niepisane zarządzenie prezesa, żeby z dziennikarzami nie rozmawiać.

 (1.3) Jeżeli audytor wewnętrzny podejrzewa nieprawidłowości w danej komórce organizacyjnej, zarządowi nie pozostaje nic, tylko zarządzenie kontroli.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzaʒɔ̃nˈd͡zɛ̃ɲɛ, AS: zažõnʒńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zarządzanie n., zarząd mrz., zarządca mos.

 czas. zarządzić dk., zarządzać ndk.

 przym. zarządczy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) dyspozycja, dyrektywa, nakaz, rozkaz, polecenie, wytyczna

Wiktionary


zarządzić

czasownik przechodni dokonany (ndk. zarządzać)

 (1.1) dokonany od|zarządzać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈʒɔ̃ɲd͡ʑit͡ɕ, AS: zažõńʒ́ić

Wiktionary

Powiązane:

 czas. rządzić, zarządzać

 rzecz. zarządca mos., zarządzenie n., zarządzanie n., zarząd mrz., rząd

Wiktionary


żarzanin

mieszkaniec Żar (miasta w Polsce); żaranin


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żar (w Krakowskiem, Zamojskiem, Zielonogórskiem)

 (1.2) mieszkaniec Żarów (w Piotrkowskiem)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒaˈʒãɲĩn, AS: žažãńĩn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żary nmos.

:: fż. żarzanka ż.

 przym. żarski

Wiktionary


żarzanka

mieszkanka Żar (miasta w Polsce); żaranka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żar (w Krakowskiem, Zamojskiem, Zielonogórskiem)

 (1.2) mieszkanka Żarów (w Piotrkowskiem)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒaˈʒãŋka, AS: žažãŋka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żary nmos.

:: fm. żarzanin m.

 przym. żarski

Wiktionary


zarzec

zarzeknąć się; zarzec się -
1. zapewnić, zaręczyć;
2. wyprzeć się, wyrzec się czegoś


SJP.pl

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. rżeć)

 (1.1) o koniu wydać dźwięk rżenia

 (1.2) przen. parsknąć dzikim śmiechem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Niedźwiednik pochwalił Boga, zapiał potem kiej kokot, zabeczał jak baran, zarżał niby ogier rozgrzany […].

 (1.2) Jeszcze raz zarżyj, a będziesz się miał z pyszna, szczeniaku.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rżenie n., zarżenie n.

 czas. rżeć ndk.

Wiktionary


zarzęcin

  • Zarzęcin – wieś w województwie łódzkim, w powiecie opoczyńskim, w gminie Mniszków
  • Zarzęcin – kolonia w województwie łódzkim, w powiecie opoczyńskim, w gminie Mniszków
  • Zarzęcin – osada leśna w województwie łódzkim, w powiecie opoczyńskim, w gminie Mniszków

Wikipedia


zarzecki

Zarzecze, Zarzeka


SJP.pl

Zarzecki (żeńska forma Zarzecka; liczba mnoga: Zarzeccy) – polskie nazwisko. Na początku lat 90. XX wieku w Polsce nosiło je 2853 osób.

Wikipedia

Patrz:

Zarzecze, Zarzeka

zarzeczanin

mieszkaniec Zarzecza lub Zarzeki


SJP.pl


zarzeczanka

mieszkanka Zarzecza lub Zarzeki


SJP.pl

Zarzeczanka, Balla Kościelna (biał. Зарачанка, Zaraczanka; ros. Заречанка, Zarieczanka) – wieś na Białorusi, w obwodzie grodzieńskim, w rejonie grodzieńskim, w sielsowiecie Sopoćkinie.

Wikipedia


zarzecze

obszar za rzeką


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) geogr. toponim, nazwa kilkudziesięciu miejscowości, części miast i wsi w Polsce, na Litwie, Białorusi i Ukrainie;

Wiktionary

Miejscowości i ich części w Polsce

Wg TERYT jest ich 101, w tym 18 podstawowych

Inne

  • Zarzecze – część miasta Sochaczewa (dawniej Chodakowa)
  • Zarzecze – była osada leśna w województwie lubelskim, w pow. chełmskim, w gminie Chełm
  • Zarzecze – gmina wiejska w województwie podkarpackim, w powiecie przeworskim
  • Zarzecze – przystanek kolejowy w Zarzeczu, w województwie małopolskim
  • Zarzecze – przystanek kolejowy w Zarzeczu w powiecie bełchatowskim, w województwie łódzkim

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Warunki klimatyczne Zarzecza są zbliżone do klimatu dla całych Katowic.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rzeka ż., zarzeczanin mos., zarzeczanka ż., zarzecze n.

 przym. zarzecki, zarzeczny

Wiktionary


zarzeczny

znajdujący się za rzeką


SJP.pl


zarzeka

1. wieś w Polsce;
2. wieś na Ukrainie


SJP.pl

Miejscowości i ich części w Polsce

Wg TERYT jest ich 9, w tym 2 podstawowe
  • Zarzeka – część wsi Nowa Ruda w woj. lubelskim, w pow. łukowskim, w gminie Serokomla
  • Zarzeka – wieś w woj. lubelskim, w pow. puławskim, w gminie Wąwolnica
  • Zarzeka – część wsi Kaczórki w woj. lubelskim, w pow. zamojskim, w gminy Krasnobród
  • Zarzeka – część wsi Boczów w woj. małopolskim, w pow. bocheńskim, w gminie Łapanów
  • Zarzeka – część wsi Komorów w woj. podkarpackim, w pow. kolbuszowskim, w gminie Majdan Królewski
  • Zarzeka – część wsi Kulno w woj. podkarpackim, w pow. leżajskim, w gminie Kuryłówka
  • Zarzeka – część wsi Słupie w woj. podlaskim, w pow. suwalskim, w gminie Bakałarzewo
  • Zarzeka – osada w woj. świętokrzyskim, w pow. opatowskim, w gminie Baćkowice

Wikipedia


zarzeknąć

zarzec się; zarzeknąć się -
1. zapewnić, zaręczyć;
2. wyprzeć się, wyrzec się czegoś


SJP.pl


żarzelnia

1. pomieszczenie do wyżarzania wyrobów metalowych; wyżarzalnia;
2. dawniej: przenośny piecyk; żarzelnik, fajerka


SJP.pl


żarzelnik

dawniej: przenośny piecyk; żarzelnia, fajerka


SJP.pl


zarżenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|żarzyć.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. żarzyć ndk.

Wiktionary


żarzeniowy

przymiotnik od: żarzenie


SJP.pl


zarzetecki

Zarzetka


SJP.pl

Patrz:

Zarzetka

zarzetka

wieś w województwie mazowieckim, w powiecie węgrowskim


SJP.pl

Zarzetka – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie węgrowskim, w gminie Sadowne. Ma status sołectwa.

Wieś położona jest w zachodniej części gminy Sadowne. Rozciąga się wzdłuż rzeki Bojewki na długości 2,5 km. Nazwa wsi pojawiła się po raz pierwszy w 1836. Wcześniej osada ta stanowiła część Rażen jako Rażny-Zarzetka. W dawnych czasach występowały tu nieprzebyte lasy, zarośla i jeziora. W latach 1958–59 w Zarzetce przeprowadzono meliorację gruntów, co stworzyło korzystne warunki do rozwoju rolnictwa. Tam gdzie dawniej występowały mokradła powstały uprawne pola. W 1961 gromadę Zarzetka włączono do gromady Sadowne, a wieś zelektryfikowano. W 1974 uruchomiono linię autobusową Łochów-Zarzetka, a w 1975 przedłużono ją do Sadownego.

Wikipedia


zarzewie

1. początek, źródło, zarodek czegoś;
2. miejsce, w którym coś zaczyna się palić lub tlić;
3. dawniej: żarzące się węgle, żar


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) miejsce, w którym coś się zaczyna tlić lub palić

 (1.2) przen. początek lub źródło czegoś

 (1.3) przen. czerwony odblask lub poświata

 (1.4) daw. książk. żarzące się węgle używane do rozniecania ognia

Wiktionary

Organizacja Młodzieży Niepodległościowej „Zarzewie” (w skrócie Zarzewie) – organizacja niepodległościowa działająca w latach 1909–1920.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Kapitan wskazał pasażerom miejsce na planie, w którym powstało nowe zarzewie pożaru.

 (1.2) Tym samym scena polityczna porządkuje się, ale w takiej polaryzacji tkwi zarazem zarzewie konfliktu.

Wiktionary


zarzezać

czasownik przechodni dokonany (ndk. brak)

 (1.1) przest. zarżnąć, zabić nożem

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rzez mrz., rzeź ż., rzeźnia ż., rzeźnik mos., rzezaniec mos., rzezak mrz./mos., rzezacz mos., rzezactwo n., rzezanie n., obrzezek mrz., obrzezaniec mos., obrzezanie n., obrzezywanie n., porzezanie n., wyrzezanie n., zarzezanie n.

 czas. rzezać ndk., obrzezać dk., obrzezywać ndk., porzezać dk., wyrzezać dk.

Wiktionary


zarzezanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) przest. zarżnięcie, zabicie nożem

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rzez mrz., rzeź ż., rzeźnia ż., rzeźnik mos., rzezaniec mos., rzezak mrz./mos., rzezacz mos., rzezactwo n., rzezanie n., obrzezek mrz., obrzezaniec mos., obrzezanie n., obrzezywanie n., porzezanie n., wyrzezanie n.

 czas. rzezać ndk., obrzezać dk., obrzezywać ndk., porzezać dk., wyrzezać dk., zarzezać dk.

Wiktionary


zarzęzić

wydać charczący odgłos; zacharczeć


SJP.pl


zarzucać

czasownik

 (1.1) rzucając zaczepić o coś

 (1.2) rzucając zawiesić coś

 (1.3) o połowie ryb siecią lub wędką: wrzucać do wody

 (1.4) rzucić coś niedbale, byle gdzie i nie móc tego później znaleźć

 (1.5) posądzać

 (1.6) założyć ubranie na ramiona, nie wkładając rąk w rękawy

 (1.7) o pojeździe: ześlizgnąć się tylnymi kołami w bok

 (1.8) przestać zajmować się czymś

 (1.9) przykryć coś czymś

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈʒut͡sat͡ɕ, AS: zažucać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zarzut m., zarzucanie n.

Wiktionary


zarzucajka

zupa jarzynowa z kiszoną kapustą; zarzutka


SJP.pl

Fitka (bieda, fiutka, dziod, pitucha) – prosta zupa jarzynowa, wywar jarzynowy, gotowany bez mięsa na bazie ziemniaków, marchwi, pietruszki lub pasternaku, selera. Pierwotnie w jej skład wchodziły jarzyny i woda, obecnie spotyka się fitkę okraszoną przesmażoną słoniną. Do fitki można również dodać ugotowaną osobno kiszoną kapustę. Charakterystyczna dla Zagłębia Dąbrowskiego, ale znana również na pograniczu Małopolski i Górnego Śląska.

Wikipedia


zarzucanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zarzucać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zarzucać ndk.

 rzecz. zarzut mrz.

Wiktionary


zarzucić

czasownik przechodni dokonany (ndk. zarzucać)

 (1.1) dokonany od|zarzucać.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nie mogłem jej zarzucić niedopełniania obowiązków służbowych.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈʒut͡ɕit͡ɕ, AS: zažućić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zarzut m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński|zaniechać.

Wiktionary


zarzucik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od zarzut

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To nie zarzut, lecz tylko śmieszny zarzucik.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zarzut m.

Wiktionary


zarzuela

[czytaj: sarsuela] hiszpański utwór sceniczny, łączący recytację ze śpiewem


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) muz. liter. tradycyjna forma muzyczna liryczno-dramatyczna pochodzenia hiszpańskiego, z odgrywanymi scenkami mówionymi, śpiewem, niekiedy także tańcem;

Wiktionary

Zarzuela (wymowa według IPA: [θaɾ'θwela] w Hiszpanii, [saɾ'swela] w państwach hiszpańskojęzycznych Ameryki Łacińskiej) – forma muzyczna liryczno-dramatyczna pochodzenia hiszpańskiego, w której występują naprzemiennie sceny mówione i śpiewane, w okresie późniejszym zawierająca także taniec; rodzaj musicalu. Nazwa wywodzi się prawdopodobnie od nazwy domku myśliwskiego zwanego Palacio Real de la Zarzuela (hiszp. Zarzas – miejsce porośnięte jeżynami), znajdującego się niedaleko Madrytu, gdzie w XVII wieku po raz pierwszy przedstawiono ten rodzaj sztuki hiszpańskiemu dworowi królewskiemu (tzw. Fiestas de Zarzuela).

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

 (1.1) musical

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 etym|hiszp|zarzuela.

uwagi.

 

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) zarzuela

* esperanto: (1.1) zarzuelo

* francuski: (1.1) zarzuela ż.

* hiszpański: (1.1) zarzuela ż.

* kataloński: (1.1) sarsuela ż.

* niemiecki: (1.1) Zarzuela ż.

* nowogrecki: (1.1) θαρθουέλα ż.

* ukraiński: (1.1) сарсуела ż.

źródła.

== zarzuela (język angielski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) muz. liter. zarzuela

odmiana.

 (1.1) lp. zarzuela; lm. zarzuelas

przykłady.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

 (1.1) musical

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 etym|hiszp|zarzuela.

uwagi.

 

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) zarzuela

* esperanto: (1.1) zarzuelo

* francuski: (1.1) zarzuela ż.

* hiszpański: (1.1) zarzuela ż.

* kataloński: (1.1) sarsuela ż.

* niemiecki: (1.1) Zarzuela ż.

* nowogrecki: (1.1) θαρθουέλα ż.

* ukraiński: (1.1) сарсуела ż.

źródła.

== zarzuela (język angielski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) muz. liter. zarzuela

odmiana.

 (1.1) lp. zarzuela; lm. zarzuelas

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


zarzut

oskarżenie, wskazanie nagannego czynu lub wady


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) słownie sformułowane zastrzeżenie wobec kogoś lub czyjegoś zachowania

 (1.2) praw. część aktu oskarżenia opisująca charakter popełnionego wykroczenia lub przestępstwa

Wiktionary

Zarzut – w prawie i postępowaniu cywilnym oraz karnym nazwa kilku odmiennych instytucji procesowych:

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Twoje zarzuty mnie dotknęły.

 (1.2) Oskarżonemu postawiono wiele zarzutów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzaʒut, AS: zažut

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zarzucanie n., zarzucenie n., zarzucik mrz., rzut mrz.

 czas. zarzucać ndk., zarzucić dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wymówka

Wiktionary


zarzutka

1. zupa jarzynowa z kapustą kiszoną, zarzucajka;
2. dawniej: peleryna narzucana na ramiona, narzutka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) slang. prowokacyjny wpis na forum publicznym

Wiktionary

Fitka (bieda, fiutka, dziod, pitucha) – prosta zupa jarzynowa, wywar jarzynowy, gotowany bez mięsa na bazie ziemniaków, marchwi, pietruszki lub pasternaku, selera. Pierwotnie w jej skład wchodziły jarzyny i woda, obecnie spotyka się fitkę okraszoną przesmażoną słoniną. Do fitki można również dodać ugotowaną osobno kiszoną kapustę. Charakterystyczna dla Zagłębia Dąbrowskiego, ale znana również na pograniczu Małopolski i Górnego Śląska.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Dałem się nabrać na zarzutkę.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) bait

Wiktionary


żarzyć

1. rozpalać coś, zwykle metal, do czerwoności;
2. żarzyć się:
a) palić się słabo, bez płomienia; tlić się;
b) odbijać się od tła jaskrawą, czerwoną barwą;
c) zwykle o metalu: rozpalać się do czerwoności


SJP.pl


zarzycki

nazwisko


SJP.pl

  • Zarzycki – herb szlachecki

Osoby o nazwisku „Zarzycki”:

  • Aleksander Zarzycki – polski pianista, kompozytor, dyrygent i pedagog
  • Eugeniusz Zarzycki – polski kierowca rajdowy
  • Eugeniusz Zarzycki – działacz państwowy, inżynier i dyplomata, wiceminister
  • Ferdynand Zarzycki – polski generał, minister i senator
  • Florian Zarzycki – polski partyzant
  • Ireneusz Zarzycki – polski polityk, działacz związkowy, senator
  • Jan Zarzycki - profesor nauk technicznych
  • Jan Piotr Zarzycki - profesor medycyny, histolog
  • Janusz Zarzycki – polski architekt, wojskowy i polityk
  • Jan Miłosz Zarzycki – polski dyrygent
  • Jerzy Zarzycki – polski reżyser
  • Kazimierz Zarzycki – polski polityk, przedsiębiorca, dziennikarz, poseł na Sejm
  • Leszek Zarzycki – polski szopkarz
  • Marian Zarzycki (ujednoznacznienie)
  • Paweł Zarzycki – harcmistrz
  • Ryszard Zarzycki – polski harcerz i wojskowy
  • Stanisław Zarzycki – polski inżynier leśnictwa
  • Władysław Zarzycki ps. „Rojan”, „Radek” – podpułkownik Wojska Polskiego
  • Włodzimierz Stefan Zarzycki – polski polityk, poseł na Sejm
  • Wojciech Szczęsny Zarzycki – polski polityk, rolnik i samorządowiec, poseł na Sejm
  • Zbigniew Zarzycki – polski siatkarz i trener siatkarski, olimpijczyk
  • Zdzisław Zarzycki – polski prawnik, historyk prawa i specjalista prawa wyznaniowego

Wikipedia


zarzyczka

żarzyczka;
1. rodzaj roślin z rodziny pierwiosnkowatych;
2. zarzyczka górska - gatunek byliny z rodziny pierwiosnkowatych, w Polsce pod ochroną


SJP.pl

Zarzyczka, kortuza (Cortusa L.) – rodzaj roślin należący do rodziny pierwiosnkowatych, wyróżniany zwłaszcza w dawniejszych (do końca XX wieku) ujęciach systematycznych. Takson ten na przełomie XX i XXI wieku został włączony do rodzaju pierwiosnek Primula ponieważ badania molekularne wykazały, że tradycyjnie wyróżniany rodzaj Cortusa jest zagnieżdżony w Primula.

Wikipedia


zarzygać

potocznie: zabrudzić wymiocinami; zachlustać


SJP.pl


zarzyganie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zarzygać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zarzygać dk.

Wiktionary


zarzygiwać

potocznie:
1. zabrudzić wymiocinami;
2. naprzykrzać się czymś;
3. zarzygiwać się -
a) brudzić się wymiocinami;
b) brudzić siebie nawzajem wymiocinami;
c) długo i intensywnie wymiotować;
d) zamęczać samego siebie swoją negatywną postawą


SJP.pl


zarzygiwanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zarzygiwać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zarzygiwać ndk.

Wiktionary


żarzyn

Zarzyń (do 31 grudnia 2016 Żarzyn) – wieś w Polsce położona w województwie lubuskim, w powiecie sulęcińskim, w gminie Sulęcin.

Wieś duchowna Żarzyn, własność komandorii joannitów w Łagowie pod koniec XVI wieku leżała w powiecie poznańskim województwa poznańskiego. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa gorzowskiego.

Wikipedia


zarzynać

zabijać coś z użyciem ostrego narzędzia


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. zarżnąć, zarznąć)

 (1.1) zabijać ostrym narzędziem

 (1.2) pot. niszczyć poprzez nieprawidłowe użytkowanie lub wykonanie

 (1.3) pot. doprowadzać kogoś do kłopotów finansowych

czasownik zwrotny niedokonany zarzynać się (dk. zarżnąć się, zarznąć się)

 (2.1) kaleczyć się ostrym przedmiotem

 (2.2) pot. doprowadzać się do wyczerpania

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zarzynanie n., dorżnięcie n., wyrzynarka ż.

 czas. dorżnąć, przerzynać, przerżnąć

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szlachtować, bić, rżnąć, tłuc, ubijać, wypruwać flaki

 (1.2) kłaść, poniewierać, uszkadzać

 (1.3) rujnować

 (2.2) wypruwać flaki z siebie

Wiktionary


zarzynadło

potocznie: nóż służący do zarzynania zwierząt


SJP.pl


zarzynanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zarzynać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. przerżnąć, przerzynać, dorżnąć, zarzynać ndk.

 rzecz. dorżnięcie n., wyrzynarka ż.

Wiktionary


żarłacz

ogólna nazwa każdej ryby należącej do żarłaczy, grupy drapieżnych ryb morskich z rzędu rekinów; także część nazwy ryb należących do tej grupy, m.in. żarłacz ludojad, żarłacz błękitny, żarłacz tygrysi


SJP.pl


żarłaczokształtne

rząd drapieżnych ryb morskich z podgromady spodoustych, obejmujący ponad 260 gatunków


SJP.pl

Żarłaczokształtne (Carcharhiniformes) – rząd drapieżnych ryb chrzęstnoszkieletowych (Chondrichthyes), znacznie zróżnicowanych morfologicznie. Zamieszkują ciepłe wody morskie i oceaniczne. Do żarłaczokształtnych zalicza się ponad 260 gatunków opisanych naukowo. Niektóre gatunki są niebezpieczne dla człowieka. W zapisie kopalnym są znane od późnej jury.

Wikipedia


żarłaczokształtny

o cechach żarłaczokształtnych (rząd ryb)


SJP.pl


żarłaczowate

rodzina drapieżnych ryb chrzęstnoszkieletowych


SJP.pl

Żarłaczowate (Carcharhinidae) – rodzina dużych, drapieżnych ryb chrzęstnoszkieletowych (rekinów) zaliczana do rzędu żarłaczokształtnych (Carcharhiniformes). Niektóre gatunki są niebezpieczne dla człowieka.

Wikipedia


żarłaczowaty

o cechach żarłaczowatych (rodzina ryb)


SJP.pl


żarło

potocznie: pogardliwe określenie pożywienia


SJP.pl


żarłoczka

żarłok; łakomczucha


SJP.pl


żarłocznie

przysłówek

 (1.1) w sposób żarłoczny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żarłoczność ż., żarłok m., żarcie n.

 przym. żarłoczny

 czas. zeżreć, żreć

Wiktionary


żarłoczniej

stopień wyższy od przysłówka: żarłocznie


SJP.pl


żarłoczniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: żarłoczny


SJP.pl


żarłoczność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co żarłoczne; cecha tych, którzy są żarłoczni

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żarłacz m., żarłok m., żarłocznik m., żarłoctwo n., żarło n., żarcie n., zżarcie n.

 czas. żreć ndk., zeżreć dk.

 przym. żarłoczny, żarłocki

 przysł. żarłocznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) łakomstwo, łapczywość

Wiktionary


żarłoczny

odznaczający się ogromnym apetytem; objadający się


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) odznaczający się ogromnym apetytem

 (1.2) przen. intensywny, wyrażający pożądanie, pragnienie

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒarˈwɔt͡ʃnɨ, AS: žaru̯očny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żer mrz., żerowisko n., żarłoczność ż., żarłok mos., żarłocznik mos., żarłoctwo n., żarło n., żarłacz mzw., żarcie n., żerowanie n., zżarcie n., zżeranie n.

 czas. żreć ndk., zeżreć dk., zżerać ndk.

 przym. żarłocki

 przysł. żarłocznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) łakomy, łapczywy, łasy; rzad. żarłocki

Wiktionary


żarłok

osoba objadająca się, jedząca dużo i łapczywie; obżartuch, obżarciuch


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) pot. osoba, która je dużo i często łapczywie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jestem okropnym żarłokiem, mógłbym cały dzień coś wcinać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒarwɔk, AS: žaru̯ok

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żer m., żerowisko n., żarłocznik m., żarłoctwo n., żarło n., żarłacz m., żarcie n., zżarcie n., żarłoczność ż.

 czas. żreć ndk., zeżreć dk.

 przym. żarłoczny, żarłocki

 przysł. żarłocznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) łakomczuch, obżartuch; rzad. żarłocznik; reg. śl. żyrok.

Wiktionary


zaś

spójnik


SJP.pl

spójnik

 (1.1) natomiast

 (1.2) gw-pl|Górny Śląsk. znowu

 (1.3) gw-pl|Poznań. potem, następnie, później

 (1.4) gw-pl|Poznań. wzmocnienie spójników i przysłówków

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W niektórych grach chodzi o to, żeby wziąć jak najwięcej lew, w innych zaś – jak najmniej.

 (1.2) Zaś był ujek u nos.Znowu był wujek u nas.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaɕ, AS: zaś

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) a

Wiktionary


zasada

1. reguła
2. związek chemiczny barwiący papierek lakmusowy na niebiesko, o charakterystycznej grupie wodorotlenowej OH


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) reguła rządząca czymś

 (1.2) chem. związek chemiczny cząsteczek składających się z atomu pierwiastka metalicznego i grupy wodorotlenowej;

Wiktionary

  • zasada w chemii
  • zasada w fizyce
  • arché – zasada (prazasada) w filozofii przedsokratejskiej
  • reguła
  • zasada językowa
  • zasada nieoznaczoności
  • zasada Pareta
  • zasada pomocniczości
  • zasada antropiczna
  • zasada trzech jedności
  • zasada zachowania energii
  • zasada proporcjonalności
  • zasada pierwszeństwa prawa wspólnotowego
  • zasada komplementarności (genetyka)

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W koszykówce obowiązują zasady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈsada, AS: zasada

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1) przym. zasadniczy, zasadny

 (1.2) zasadowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) reguła, prawidło, norma, przepis

Wiktionary


zasadniczo

przysłówek

 (1.1) całkiem, zupełnie, zgoła

 (1.2) właściwie, na ogół

 (1.3) pot. opierając się na zasadzie bezkompromisowo

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Założenie kancelarii doradcy prawnego nie różni się zasadniczo od rejestracji firmy działającej w innej branży.

 (1.3) Gdy zaś (…) zaczął wykazywać ochotę do ustępstw, teść postawił sprawę zasadniczo (…).

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zasadniczy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) całkiem, całkowicie, zupełnie, zgoła, z gruntu

 (1.2) właściwie, na ogół

 (1.3) pryncypialnie

Wiktionary


zasadniczy

przymiotnik

 (1.1) podstawowy, najważniejszy

 (1.2) taki, który kieruje się zasadami

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzasadʲˈɲit͡ʃɨ, AS: zasadʹńičy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zasada ż., zasadniczość ż.

 przysł. zasadniczo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) podstawowy

 (1.2) pryncypialny

Wiktionary


zasadniej

stopień wyższy od przysłówka: zasadnie


SJP.pl


zasadniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: zasadny; bardziej zasadny


SJP.pl


zasadność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest zasadne

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zasadny

 przysł. zasadnie

Wiktionary


zasadny

1. mający podstawę, uzasadnienie; umotywowany, uzasadniony;
2. dawniej:
a) umiejący coś uzasadnić, potrafiący umotywować;
b) będący zasadniczą, podstawową częścią czegoś


SJP.pl


zasadolubny

przymiotnik relacyjny

 (1.1) biol. taki, który do swojego prawidłowego rozwoju wymaga podłoża o odczynie zasadowym

Wiktionary


zasadotwórczy

tworzący związek chemiczny o charakterze zasadowym


SJP.pl


zasadowica

zaburzenie równowagi kwasowo-zasadowej w organizmie człowieka, podwyższony poziom zasad we krwi, stan odwrotny do kwasicy; alkaloza


SJP.pl

Zasadowica, alkaloza (łac. alcalosis) – zakłócenie równowagi kwasowo-zasadowej, stan podwyższonego pH osocza krwi wywołany zmniejszeniem w nim stężenia jonów wodorowych lub zwiększeniem stężenia zasad.

Wyróżnia się dwa typy zasadowicy:

  • Zasadowica metaboliczna – podwyższenie pH osocza następuje wskutek wzrostu stężenia jonów wodorowęglanowych (HCO3), przy jednoczesnej utracie jonów wodorowych oraz potasu. Powstaje wskutek znacznej utraty kwaśnego soku żołądkowego (podczas długotrwałych wymiotów lub biegunek), stosowania leków alkalizujących (np. w chorobie wrzodowej), a także w przebiegu niektórych chorób hormonalnych (np. zespołu Conna).
  • Zasadowica oddechowa – podwyższenie pH osocza następuje wskutek spadku stężenia dwutlenku węgla. Powstaje wskutek hiperwentylacji, a także w stanach pobudzenia ośrodka oddechowego (np. podczas gorączki, śpiączki wątrobowej, czy zatrucia salicylanami). Jej objawiami są: parestezje, napady tężyczki oraz ogólne osłabienie.

Wikipedia


zasadowość

posiadanie właściwości zasady; alkaliczność


SJP.pl

Skala pH – ilościowa skala kwasowości i zasadowościroztworów wodnych związków chemicznych.Skala ta jest oparta na aktywności jonów wodorowych H+ w roztworach wodnych.

Formalnie pH definiuje się jako:

pH = –log10[a(H+)]

Wikipedia


zasadowy

przymiotnik od: zasada


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) chem. mający właściwości zasady

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przedstawiona wyżej technologia, nazywana zasadową, ze względu na zasadowy charakter używanego w niej wapna, umożliwia wytop stali o dowolnym składzie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzasaˈdɔvɨ, AS: zasadovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zasada ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) alkaliczny

Wiktionary


zasadzanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zasadzać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. niezasadzanie n., zasadzka ż.

 czas. zasadzić, zasadzać ndk.

Wiktionary


zasadźca

w średniowieczu: osoba, która z ramienia feudała zajmowała się organizacją nowego miasta albo wsi na jego ziemiach, w tym werbunkiem osadników


SJP.pl

Zasadźca, lokator (łac. locator, 1180 Schultetus, 1249 Sculte) – w średniowiecznej Polsce (XII i XIII wiek) osoba, która w imieniu właściciela ziemi i na podstawie uzyskanego od niego przywileju lokacyjnego na prawie niemieckim zajmowała się organizacją prac mierniczych w obrębie zakładanej lub relokowanej wsi lub miasta, tworzeniem miejsc do prowadzenia handlu (jatek i kramów), oraz sprowadzaniem potrzebnych fachowców de diversis climatibus i osiedlaniem ich na terenie objętym lokacją. Dla wsi najważniejsi byli młynarz, kowal, specjalista od osuszania gruntów, dla miast rzemieślnicy różnych specjalności i kupcy.

Wikipedia


zasadzić

czasownik przechodni dokonany (ndk. zasadzać)

 (1.1) dokonany od|zasadzać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sadownik mos./mrz., sadzonka ż., sadzoneczka ż., zasadzanie n., sadzenie n., sadzarka ż.

 czas. sadzić

Wiktionary


zasadziński

nazwisko


SJP.pl


zasadzka

nazwisko


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pułapka przygotowana w celu schwytania lub wyrządzenia komuś zła, krzywdy

Wiktionary

Zasadzka – wykonanie zaskakującego uderzenia na będące w ruchu lub celowo zatrzymane siły i środki przeciwnika.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: zaˈsat͡ska, AS: zasacka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zasadzanie n., zasadzenie n., zasadźca m., zasiadka ż.

 czas. zasadzać się ndk., zasadzić się dk.

 przym. zasadzkowy

Wiktionary


zasadzki

nazwisko


SJP.pl


zasadzkowy

zasadzka


SJP.pl

Patrz:

zasadzka

zasapywać

zasapywać się - zaczynać gwałtownie i z trudem oddychać wskutek zmęczenia


SJP.pl


zaśby

po staropolsku: gdzież tam


SJP.pl


zascenie

kulisy teatru, miejsce za sceną teatralną


SJP.pl


zaschnięty

taki, który zaschnął; zaschły


SJP.pl


zaschły

taki, który zasechł; zaschnięty


SJP.pl


zaścianek

1. miejscowość lub środowisko zacofane pod pewnym względem; partykularz, prowincja, zapadły kąt;
2. w dawnej Polsce: wieś, osada zamieszkana przez drobną szlachtę


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) hist. wieś zamieszkana przez drobną szlachtę utrzymującą się z uprawy roli;

 (1.2) hist. społeczność rolniczej osady szlacheckiej

 (1.3) pejor. środowisko ludzi przeciwnych postępowi

 (1.4) daw. prowizoryczny karcer w kącie pomieszczenia

Wiktionary

Zaścianek – wieś lub część wsi zamieszkana przez ubogą szlachtę, nieposiadającą chłopów i własnoręcznie uprawiającą swoją ziemię.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Nie sami tu, Panowie Dobrzyńscy, jesteście, / Z różnych innych zaścianków jest tu nas ze dwieście; / Wszyscy więc radźmy.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaściankowicz mos., zaściankowość ż.

 przym. zaściankowy

 przysł. zaściankowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.3) prowincja

Wiktionary


zaściankowość

ogół negatywnych cech przypisywanych mieszkańcom obszarów opóźnionych w rozwoju cywilizacyjnym i kulturalnym; prowincjonalizm, parafiańszczyzna


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, kto jest zaściankowy; cecha tego, co jest zaściankowe, zacofane

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Myślę, że klikowość i prywata, zaściankowość i klerykalizm, tromtadracja i „bogoojczyźnianość" jednych i drugich nie były jedynymi rozczarowaniami, jakie zraziły go do politycznej działalności.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaścianek m.

 przym. zaściankowy

 przysł. zaściankowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) prowincjonalność, prowincjonalizm, parafiańszczyzna, parafiaństwo

Wiktionary


zaściankowski

przymiotnik od: Zaścianek (osada i kolonia w Polsce)


SJP.pl


zaściankowy

1. znajdujący się w zaścianku szlacheckim, pochodzący z zaścianka;
2. przenośnie: niemający szerszych horyzontów myślowych; zacofany, prowincjonalny, partykularny;
3. szlachta zaściankowa - drobna szlachta zamieszkała na wsi (w zaścianku), która samodzielnie uprawiała swoją ziemię (w przeciwieństwie do bogatej szlachty)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) hist. związany z zaściankiem, dotyczący zaścianka

przymiotnik jakościowy

 (2.1) przypisywany dawnej szlachcie z zaścianka – charakteryzujący się zacofaniem, brakiem szerszych horyzontów myślowych, skupiony wyłącznie na problemach najbliższego otoczenia, niechętny nowinkom

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Kalinowski podtrzymywał walkę aż do zimy, znajdując oparcie w ludzie i szlachcie zaściankowej oraz w kilku wytrwałych dowódcach.

 (2.1) …Papież jest strasznie polski, a to w rozumieniu opiniotwórczych kręgów światowych metropolii znaczy po prostu zaściankowy.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaścianek m., zaściankowość ż.

 przysł. zaściankowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) drobnoszlachecki, zagrodowy

 (2.1) prowincjonalny, parafiański, zacofany

Wiktionary


zaścienny

zamontowany za ścianą lub w ścianie


SJP.pl


zasennikowate

o cechach zasennikowatych (rodzina roślin)


SJP.pl

Wikipedia


zasennikowaty

o cechach zasennikowatych (rodzina roślin)


SJP.pl


zasennikowiec

przedstawiciel rzędu roślin okrytonasiennych z kladu różowych


SJP.pl


zasępiać

1. wprowadzać w ponury, smutny nastrój;
2. zasępiać się - stawać się ponurym, smutnym


SJP.pl


zasępić

1. wprowadzić w ponury, smutny nastrój;
2. zasępić się - stać się ponurym, smutnym


SJP.pl


zasępiec

Zasępiec – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie olkuskim, w gminie Wolbrom.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa katowickiego.

Wikipedia


zasępienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) smutek, zmartwienie

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sęp mzw./mos.

Wiktionary


zasępiony

1. wprowadzić w ponury, smutny nastrój;
2. zasępić się - stać się ponurym, smutnym


SJP.pl


zaserwować

wybić rakietą lub ręką piłkę zza linii boiska na pole przeciwnika


SJP.pl


zasiać

1. rzucić nasiona w glebę;
2. wywołać coś, np. niepokój


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany

 (1.1) dokonany od|siać. (rzucać nasiona w glebę)

 (1.2) przen. spowodować

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W tej części ogrodu zasieję stokrotki.

 (1.2) List od Józefa zasiał w mej duszy niepokój.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzaɕät͡ɕ, AS: zaśäć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zasianie n., zasiew m., siew m., siewca m., siemię n., siewnik mrz., sianie n.

 czas. siać ndk., przesiewać ndk., przesiać dk., zasiewać ndk.

 przym. zasiewowy, siewny

Wiktionary


zasiadać

zajmować gdzieś miejsce


SJP.pl

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. zasiąść)

 (1.1) siadać gdzieś na dłużej; zajmować miejsce

 (1.2) siadając, zaczynać coś robić

 (1.3) piastować urząd; obejmować funkcję; zajmować stanowisko

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zasiadanie n., siad mrz., zasiadka ż.

 wykrz. siad

 czas. siadać

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) sadowić się, siadać

 (1.2) brać się, zabierać się

Wiktionary


zasiadający

zajmować gdzieś miejsce


SJP.pl


zasiadanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zasiadać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. niezasiadanie n., siad mrz., zasiadka ż.

 czas. siadać, zasiadać ndk.

 wykrz. siad

Wiktionary


zasiadany

taki, w którym uczestnicy przyjęcia obsługiwani są przy stolikach przez kelnerów, np. kolacja zasiadana, bankiet zasiadany


SJP.pl


zasiadka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) łow. czaty, zasadzka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zasiadanie n., siedzenie n., siedzisko n., zasadzka ż.

 czas. siadać ndk., zasiadać ndk., siąść dk., zasiąść dk.

 przym. zasiedziały

Wiktionary


zasiadywać

1. brać udział w pracach komisji lub innego organu; zasiadać;
2. nabywać prawo własności nieruchomości na podstawie posiadania jej przez czas określony przepisami;
3. dawniej:
a) zgniatać przez siedzenie, powodować cierpnięcie wskutek siedzenia;
b) obradować


SJP.pl


zasiadły

zająć gdzieś miejsce


SJP.pl


zasiąg

rzadziej: zasięg


SJP.pl


zasianie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zasiać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈɕä̃ɲɛ, AS: zaśä̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zasiać

 rzecz. siewnik mrz., siemię n., siewca mos.

Wiktionary


zasiąść

zająć gdzieś miejsce


SJP.pl

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. zasiadać)

 (1.1) usiąść wygodnie, na dłużej

 (1.2) usiadłszy, zacząć coś wykonywać

 (1.3) wziąć udział w pracach jakiegoś gremium; stać się uczestnikiem zgromadzenia

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zasiadka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) usadowić się

 (1.3) przystąpić

Wiktionary


zasie

dawniej: natomiast; zasię


SJP.pl


zasiec

zabić poprzez uderzanie i cięcie zamaszystymi ruchami (np. szablą, batem)


SJP.pl


zasiedlać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zasiedlić)

 (1.1) zajmować dany obszar, określone siedlisko

 (1.2) zajmować miejsce mieszkalne

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zasiedlanie n., zasiedlenie n.

 czas. osiedlać, osiedlić

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kolonizować, osiadać, zaludniać

 (1.2) wprowadzać się, zamieszkiwać

Wiktionary


zasiedlanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zasiedlać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zasiedlenie n., zasiedliny nmos.

 czas. osiedlić, osiedlać, zasiedlać ndk., zasiedlić dk.

 przym. zasiedleniowy

Wiktionary


zasiedleniowy

przymiotnik od: zasiedlenie


SJP.pl


zasiedlić

czasownik przechodni

 (1.1) dokonany od|zasiedlać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zasiedlanie n., zasiedlenie n.

 czas. osiedlać, osiedlić

Wiktionary


zasiedliny

potocznie:
1. wprowadzenie się do nowego mieszkania;
2. przyjęcie organizowane z tej okazji; parapetówka, parapetówa


SJP.pl


zasiedzenie

zasiedzieć się - potocznie:
1. spędzić gdzieś więcej czasu, niż było to zaplanowane, np. zasiedzieć się u przyjaciół; zabawić;
2. przyzwyczaić się do jakiegoś miejsca przez stałe w nim przebywanie, np. zasiedzieć się na pustyni; osiąść;
3. spędzić nad czymś długi czas, poświęcić jakiejś czynności dużo czasu, np. zasiedzieć się nad książkami


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) praw. nabycie w wyniku upływu czasu prawa własności do rzeczy przez osobę użytkującą daną rzecz, a niebędącą jej właścicielem;

Wiktionary

Zasiedzenie (łac. usucapio) – sposób nabycia określonego prawa wskutek upływu czasu, jedna z instytucji dawności. Funkcją zasiedzenia jest uzgodnienie stanu prawnego i stanu posiadania, instytucją prawną, która może działać przeciwstawnie do zasiedzenia, jest tzw. rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych. Swoistym odstępstwem prawnym są obydwa te uregulowania.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. zasiadacz m., zasiadywanie n.

 czas. siedzieć, zasiadywać ndk., zasiedzieć dk.

 przym. zasiedziały

Wiktionary


zasiedzialszy

stopień wyższy od przymiotnika: zasiedziały; bardziej zasiedziały


SJP.pl


zasiedziałość

rzadko: przebywanie w jakimś miejscu od bardzo dawna


SJP.pl


zasiedziały

1. taki, który mieszka w jakimś miejscu od dłuższego czasu; zadomowiony, osiadły;
2. taki, który zasiedział się w jakimś miejscu


SJP.pl


zasiedzieć

zasiedzieć się - potocznie:
1. spędzić gdzieś więcej czasu, niż było to zaplanowane, np. zasiedzieć się u przyjaciół; zabawić;
2. przyzwyczaić się do jakiegoś miejsca przez stałe w nim przebywanie, np. zasiedzieć się na pustyni; osiąść;
3. spędzić nad czymś długi czas, poświęcić jakiejś czynności dużo czasu, np. zasiedzieć się nad książkami


SJP.pl


zasięg

obszar występowania lub działania jakiegoś zjawiska albo czyjegoś wpływu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) obszar występowania lub działania jakiegoś zjawiska albo czyjegoś wpływu

 (1.2) odległość na jaką może dotrzeć pojazd lub pocisk

Wiktionary

Zasięg – obszar występowania lub działania jakiegoś zjawiska albo czyjegoś wpływu.

  • Zasięg (biogeografia)
  • Zasięg pojazdu
  • Zasięg broni
  • Zasięg (programowanie)
  • Zasięg (telekomunikacja)
  • Zasięg (fizyka)
  • Zasięg nominalny

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Pozostań w zasięgu mojego głosu.

 (1.2) Mały zasięg samochodów elektrycznych zniechęca wielu ewentualnych nabywców.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzaɕɛ̃ŋk, AS: zaśẽŋk

Wiktionary

Powiązane:

 czas. sięgać

Wiktionary


zasięgnąć

poprosić kogoś o radę, informację lub opinię


SJP.pl


zasięgowy

przymiotnik od: zasięg


SJP.pl


zasiek

zasieka;
1. miejsce na zboże w stodole; sąsiek, zapole;
2. wydzielone miejsce do przechowywania różnych rzeczy;
3. przeszkoda ze ściętych drzew, gałęzi krzewów;
4. ogrodzenie z drutu kolczastego;
5. w sporcie: pozycja obronna polegająca na umieszczeniu w jednym miejscu wielu zawodników;
6. potocznie: wszystkie trudności ograniczające realizację jakiegoś zadania


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) wojsk. zapora lub ogrodzenie z drutu kolczastego, zwykle prowizoryczne

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzaɕɛk, AS: zaśek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zasieki, Zasieki nmos.

 przym. zasiecki, zasiekowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zasieki, zasiecz

Wiktionary


zasieka

zasiek;
1. miejsce na zboże w stodole; sąsiek, zapole;
2. wydzielone miejsce do przechowywania różnych rzeczy;
3. przeszkoda ze ściętych drzew, gałęzi krzewów;
4. ogrodzenie z drutu kolczastego;
5. w sporcie: pozycja obronna polegająca na umieszczeniu w jednym miejscu wielu zawodników;
6. potocznie: wszystkie trudności ograniczające realizację jakiegoś zadania


SJP.pl


zasieki

rodzaj wojskowej zapory z drutu kolczastego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) wojsk. zapora lub ogrodzenie z drutu kolczastego, zwykle prowizoryczne;

Wiktionary

Zasieki (starop. zasiek, zasiecz) – potocznie doraźna przeszkoda na przedpolu wykonywana w celu utrudnienia podejścia do linii obronnej, zwykle przeciwpiechotna.

Dawniej wykonywane z pni drzew w miejscach, których nie dało się ufortyfikować wałami ziemnymi. Ścięte drzewa, wraz z konarami i gałęziami tworzyły zaporę niedostępną dla konnicy. Zasieki tego typu stosowane były już w średniowieczu (zob. Przesieka Śląska) zarówno do spowalniania taborów nieprzyjaciela, jak i do blokowania ucieczki sił wroga w okrążeniu. Ostatni raz tego typu zasieki stosowali Kurpie w czasie potopu szwedzkiego.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: zaˈɕɛ̇ci, AS: zaśėḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zasiek m., Zasieki nmos.

 przym. zasiecki, zasiekowy, osiecki

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zasiek, zasiecz

Wiktionary


zasiew

1. zasianie czegoś; siew;
2. obsiane pole


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) roln. czynność zasiania ziarna

 (1.2) roln. zasiane ziarna

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Zaiste, jak ziemia wydaje swe plony, / jak ogród rozplenia swe zasiewy, / tak Pan Bóg sprawi, że się rozpleni sprawiedliwość / i chwała wobec wszystkich narodów.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. siewca mos.

 czas. siać ndk., zasiać dk., zasiewać ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) obsiew, posiew, siew, wysiew

 (1.2) posiew

Wiktionary


zasiewanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zasiewać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. niezasiewanie n., siewca mos.

 czas. zasiewać ndk.

Wiktionary


zasikać

potocznie: zamoczyć lub zalać moczem; zasiusiać, zaszczać


SJP.pl


zasikiwać

potocznie:
1. oblewać coś moczem;
2. zasikiwać się - oblewać się moczem


SJP.pl


zasilać

czasownik

 (1.1) dostarczać coś niezbędnego, uzupełniać braki

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈɕilat͡ɕ, AS: zaśilać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zasiłek mrz., zasilanie, zasilacz

 czas. zasilić

Wiktionary


zasilacz

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) urządzenie, które dostarcza energię elektryczną o określonych parametrach do innego urządzenia

Wiktionary

Zasilacz – urządzenie służące do dopasowania dostępnego napięcia do wymagań zasilanego urządzenia. Ze względu na sposób zmiany wielkości napięcia wyróżnić można:

  • zasilacze liniowe, w których elementem dopasowującym jest transformator
  • zasilacze impulsowe dopasowujące napięcie przy użyciu różnego rodzaju układów elektronicznych (przekształtników napięcia)
  • zasilacze beztransformatorowe, nieposiadające galwanicznej izolacji od sieci zasilającej.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: zaˈɕilat͡ʃ, AS: zaśilač

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zasiłek mrz., zasilanie n. ndk., zasilenie n. dk.

 czas. zasilać ndk., zasilić dk.

 przym. zasilaczowy

Wiktionary


zasilaczowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z zasilaczem, dotyczący zasilacza

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zasilacz m.

Wiktionary


zasilanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zasilać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zasilać ndk.

 rzecz. zasilacz mrz.

Wiktionary


zasilić

uzupełnić braki, zaopatrzyć


SJP.pl

czasownik dokonany

 (1.1) dostarczyć czegoś niezbędnego

 (1.2) reg-pl|Kresy. nawlec nitkę na igłę

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zasiliłam konto telefoniczne i znowu mogę dzwonić.

 (1.2) Zasil mi nitkę, bo źle widzę.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zasilacz m., zasilenie n., zasiłek mrz.

 czas. zasilać ndk.

Wiktionary


zasilnia

pomieszczenie w kopalni z urządzeniami do transportu i zbiornikami na węgiel, który ma być transportowany


SJP.pl


zasinić

uczynić sinym, pomalować na sino; posinić


SJP.pl


zasinienie

uczynić sinym, pomalować na sino; posinić


SJP.pl


zasiony

przymiotnik

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. roln. zasiany

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|zasioty.

Wiktionary


zasioty

przymiotnik

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. roln. zasiany

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|zasiony.

Wiktionary


zasiusiać

potocznie: zamoczyć lub zalać moczem; zasikać, zaszczać


SJP.pl


zasiłek

1. świadczenie pieniężne przyznawane z ubezpieczenia społecznego, np. w razie choroby, utraty pracy lub śmierci kogoś z rodziny;
2. pomoc finansowa udzielana bezzwrotnie osobom znajdującym się w trudnej sytuacji materialnej, losowej; wsparcie, zapomoga


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) świadczenie pieniężne przyznawane osobom w trudnej lub szczególnej sytuacji materialnej

Wiktionary

Zasiłek – świadczenie pieniężne lub materialne wypłacane przez instytucje państwa i organizacje non-profit ich beneficjentom. W Polsce istnieje kilka rodzajów zasiłków, a głównymi instytucjami dystrybuującymi je są gminy za pomocą ośrodków pomocy społecznej oraz ZUS.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. zasilacz mrz.

 czas. zasilać, zasilić

 przym. zasiłkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) datek, dodatek, świadczenie, zapomoga

Wiktionary


zasiłkobiorca

osoba otrzymująca zasiłek


SJP.pl


zasiłkowicz

osoba pobierająca zasiłek


SJP.pl


zasiłkowiczka

kobieta pobierająca zasiłek


SJP.pl


zasiłkowy

przymiotnik od: zasiłek


SJP.pl


zaskakiwać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zaskoczyć)

 (1.1) atakować znienacka

 (1.2) występować nieoczekiwanie

 (1.3) sprawiać niespodziankę

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. zaskoczyć)

 (2.1) techn. zaczynać prawidłowo działać

 (2.2) pot. zaczynać rozumieć

czasownik zwrotny zaskakiwać się

 (3.1) powodować zaskoczenie względem siebie nawzajem

 (3.2) wywoływać zdziwienie własnym postępowaniem

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaskakiwanie n., zaskoczenie n.

 przym. zaskakujący, zaskoczony

 przysł. zaskakująco

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) napadać, oszałamiać, przyłapywać, szokować, wprawiać w zakłopotanie, zbijać z tropu

 (1.2) oszałamiać, zadziwiać

 (1.3) zdumiewać

 (2.1) odblokowywać się, załapywać

 (2.2) kumać, łapać, obczajać, rozumieć, załapywać

Wiktionary


zaskakiwanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaskakiwać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. niezaskakiwanie n., zaskoczenie n.

 czas. zaskakiwać ndk.

 przym. zaskoczony

Wiktionary


zaskakujący

niespodziewany, budzący zdziwienie


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) wywołujący zaskoczenie

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zaskakiwać ndk., zaskoczyć dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ciekawy, frapujący, interesujący, niespodziewany, zdumiewający

Wiktionary


zaskamleć

zaskamlać, zaskamłać, zaskomleć, zaskomlić;
1. o psie: zapiszczeć żałośnie;
2. odezwać się jękliwym głosem


SJP.pl


zaskarżalny

spełniający warunki pozwalające na rozpatrzenie w sądzie


SJP.pl


zaskarżyć

czasownik przechodni dokonany (ndk. zaskarżać)

 (1.1) wystąpić do sądu ze skargą na kogoś lub coś

 (1.2) odwołać się do urzędu wyższej instancji od decyzji sądu lub innych władz

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Krewni zmarłego zamierzają jednak zaskarżyć do sądu brytyjskie Ministerstwo Obrony.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. skarga ż., skarżenie n., zaskarżenie n.

 czas. uskarżać się, skarżyć ndk., oskarżyć dk., oskarżać ndk., poskarżyć dk.

Wiktionary


zasklep

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) przest. posiadające sufit pomieszczenie niemieszkalne usytuowane częściowo w ziemi (np. piwnica)

 (1.2) ent. powłoka osłonna larw niektórych owadów

 (1.3) pszcz. woskowe wieczko na komórce pszczelego plasterastra;

forma czasownika.

 (2.1) 2. os. lp. rozk. od: zasklepić

Wiktionary

Zasklep – wieczko komórki plastra wytwarzane przez robotnice pszczele na komórkach z miodem lub czerwiem.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. zasklepianie n., zasklepienie n., zasklepina ż.

 czas. zasklepiać ndk., zasklepić dk.

 przym. zasklepiony

Wiktionary

Synonimy:

 (1.3) wieczko

Wiktionary


zasklepiać

1. wznosić nad czymś sklepienie;
2. o ranie: zagajać się


SJP.pl


zasklepianie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zasklepiać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zasklepienie n., zasklep mrz., sklepienie n.

 czas. zasklepiać ndk., zasklepić dk.

 przym. zasklepiony

Wiktionary


zasklepiały

1. wznosić nad czymś sklepienie;
2. o ranie: zagajać się


SJP.pl


zasklepić

1. wznieść nad czymś sklepienie;
2. o ranie: zagoić się


SJP.pl


zasklepiony

1. wznieść nad czymś sklepienie;
2. o ranie: zagoić się


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) pszcz. zamknięty w komórkach plasterastra woskowym wieczkiem (czerw)

 (1.2) pszcz. zamknięty w komórkach plasterastra woskowym wieczkiem (czerw, miód)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zasklepianie n., zasklepienie n., zasklep n.

 czas. zasklepiać, zasklepić

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zamknięty

 (1.2) poszyty

Wiktionary


zaskoczenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaskoczyć.

 (1.2) zdziwienie wywołane przez coś czego się nie spodziewamy, czego nie oczekujemy, z czym się nie liczymy

 (1.3) mech. moment rozruchu silnika

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zaskoczenie mamy prezentem nie było zbyt trudne.

 (1.2) Zaskoczenie mamy było ogromne.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzaskɔˈt͡ʃɛ̃ɲɛ, AS: zaskočńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaskakiwanie n.

 czas. zaskoczyć dk., zaskakiwać ndk.

 ims. zaskoczony

 przym. zaskoczony

Wiktionary


zaskoczony

zdumiony, zdziwiony;
1. taki, który się czemuś dziwi;
2. wyrażający zdziwienie


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który nie spodziewał się

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaskakiwanie n., zaskoczenie n.

 czas. zaskakiwać ndk., zaskoczyć dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zadziwiony, zdziwiony

Wiktionary


zaskoczyć

czasownik przechodni dokonany (ndk. zaskakiwać)

 (1.1) dokonany od|zaskakiwać.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Kundel milczał, jakby zaskoczony i zmieszany zupełnie po ludzku.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈskɔt͡ʃɨt͡ɕ, AS: zaskočyć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaskoczenie n.

 przym. zaskakujący, zaskoczony

Wiktionary


zaskoczyn

  • Zaskoczyn (SIMC 0176354) – osada w Polsce, w województwie pomorskim, w powiecie gdańskim, w gminie Trąbki Wielkie
  • Zaskoczyn (SIMC 0176360) – osada w Polsce, w województwie pomorskim, w powiecie gdańskim, w gminie Trąbki Wielkie

Wikipedia


zaskok

1. zaskoczenie;
2. postępowanie niezgodne z normą; wybryk, wyskok;
3. w łowiectwie: ślad skoków kluczącego zająca


SJP.pl


zaskórniaczek

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od zaskórniak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaskórniak m.

Wiktionary


zaskórniak

niewielka suma pieniędzy odłożona w tajemnicy przed kimś na szczególne wydatki


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) pot. pewna kwota pieniędzy schowana na specjalne wydatki, na czarną godzinę lub ukryta przed innymi członkami rodziny

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nie mam pieniędzy, wydałem ostatnie zaskórniaki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈskurʲɲak, AS: zaskurʹńak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. skóra ż., skórowaczka ż.

:: zdrobn. zaskórniaczek m.

 przym. zaskórny, skórzany, skórny, skórzasty

Wiktionary


zaskórnie

zaskórny


SJP.pl

Patrz:

zaskórny

zaskórnik

gromadząca się w porach ciemna grudka utworzona z wydzieliny gruczołów łojowych i obumarłych komórek naskórka; wągier; wągr


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) fizj. med. kosmet. utworzona z łoju i obumarłych komórek naskórka grudka zatykająca por w skórze

Wiktionary

Zaskórnik (łac. comedo), zwany potocznie wągrem – zmiana skórna, wykwit pierwotny charakterystyczny dla trądziku młodzieńczego.

Wykwity tego typu powstają w okolicach łojotokowych, typowo na twarzy, klatce piersiowej i plecach. Bezpośrednią przyczyną powstania jest zastój łoju i rogowacenie ujść mieszków włosowych.

Mogą być też efektem stosowania niektórych kosmetyków, takich jak ciężkie kremy, podkłady czy pudry.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: zaˈskurʲɲik, AS: zaskurʹńik

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zaskórnikowy, skórzasty

 rzecz. skórowaczka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wągier, wągr

Wiktionary


zaskórnikowy

przymiotnik

 (1.1) związany z zaskórnikami, mający zaskórniki, mający skłonność do powstawania zaskórników

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Tonik z octu jabłkowego posiada właściwości rozjaśniające i zwężające pory - zatem świetnie spisuje się w pielęgnacji cery zaskórnikowej.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzaskurʲɲiˈkɔvɨ, AS: zaskurʹńikovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaskórnik m.

 przym. skórzasty

Wiktionary


zaskórski

nazwisko


SJP.pl


zaskrobać

skrobnąć w coś


SJP.pl


zaskrońcowate

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) syst. herp. nazwa systematyczna|Natricidae|Bonaparte|ref=tak., podrodzina węży z rodziny połozowatych;

Wiktionary

Zaskrońcowate (Natricinae) – podrodzina węży z rodziny połozowatych (Colubridae). Żyją na wszystkich kontynentach oprócz Australii i Antarktydy. Osiągają od 50 do 200 cm długości. Uzębienie typu opisthoglypha. Głowa pokryta dużymi tarczkami, łuski zwykle z wyraźnym kilem. W Polsce występuje zaskroniec zwyczajny i stwierdzony po raz pierwszy w 2009 roku zaskroniec rybołów.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Większość zaskrońcowatych jest niejadowita.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaskroniec mzw.

Wiktionary


zaskroniec

niejadowity wąż o szarym ubarwieniu z żółtymi plamami za skroniami


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zool. niejadowity wąż występujący na terenach podmokłych Europy, Azji i Afryki;

Wiktionary

Zaskroniec zwyczajny (Natrix natrix) – gatunek niejadowitego węża z rodziny połozowatych (Colubridae). Zaskrońce występują w całej Europie (oprócz Szkocji, Irlandii, północnej części Skandynawii i Krety).

Samica jest większa od samca i osiąga średnio długość do 1,5 m, a samiec do 1 m; odnotowywano osobniki dłuższe. Żywią się płazami, rybami albo małymi gryzoniami, które połykają bez uprzedniego uśmiercania. Atakują tylko poruszające się zwierzęta. W niewoli zaskrońce żyją do 15 lat.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Winne były zwierzęta, i duże i małe, kojot, tapir, szlachar, zaskroniec i gągół.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈskrɔ̃ɲɛt͡s, AS: zaskrõńec

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaskrońcowate nmos.

Wiktionary


zaskrudlić

dawniej: zabronować - uprawić ziemię przy użyciu brony, zwykle w celu jej spulchnienia, oczyszczenia z chwastów i przykrycia nasion


SJP.pl


zaskłotowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) pot. odczasownikowy od|zaskłotować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. skłot m., squat m., squatter m., squatterka ż., squatters m., squatting m., skłotowanie n.

 czas. skłotować ndk., zaskłotować dk.

 przym. skłotowy, squatowy

Wiktionary


zaślaz

roślina zielna lub krzew z rodziny ślazowatych; klonik, abutilon


SJP.pl

Zaślaz, klonik (Abutilon Mill.) – rodzaj roślin z rodziny ślazowatych. Obejmuje ok. 120, 150, 177 gatunków. Rośliny te występują w strefie tropikalnej i subtropikalnej całego świata, z dużym zróżnicowaniem w Australii (48 gatunków). W Europie rośnie tylko jeden gatunek – zaślaz pospolity A. theophrasti, w Polsce jako antropofit lokalnie zadomowiony. Rośliny te rosną w różnych siedliskach od lasów po otwarte miejsca skaliste.

Wikipedia


zaślepiać

1. o silnym uczuciu: sprawiać, aby ktoś stawał się niezdolny do racjonalnego rozumowania;
2. zatykać czymś otwór


SJP.pl


zaślepić

1. o silnym uczuciu: sprawić, aby ktoś stał się niezdolny do racjonalnego rozumowania;
2. zatkać czymś otwór


SJP.pl


zaślepienie

1. o silnym uczuciu: sprawić, aby ktoś stał się niezdolny do racjonalnego rozumowania;
2. zatkać czymś otwór


SJP.pl


zaślepiony

1. o silnym uczuciu: sprawić, aby ktoś stał się niezdolny do racjonalnego rozumowania;
2. zatkać czymś otwór


SJP.pl

forma czasownika.

 (1.1) imiesłów przymiotnikowy bierny od czasownika: zaślepić

przymiotnik

 (2.1) książk. bezkrytyczny wobec czyichś wad, niedostrzegający ewidentnych faktów

Wiktionary

Przykłady

 (2.1) Rodzice byli tak zaślepieni, że nie dostrzegali egoizmu swojej pociechy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzaɕlɛˈpʲjɔ̃nɨ, AS: zaślepʹi ̯õny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaślepienie n., ślepy mos., ślepięta nmos.

 czas. zaślepić dk.

 przym. ślepy

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) ogłupiały

Wiktionary


zaślepka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) niewielki przedmiot służący do zakrywania otworu lub maskowania przestrzeni

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ślepięta nmos., ślepy mos.

 przym. ślepy

Wiktionary


zaślimaczać

dawniej:
1. zamaczać, zamazywać czymś oślizłym;
2. zaślimaczać się:
a) okrywać się śluzem lub czymś lepkim;
b) ukrywać się, zamykać się gdzieś


SJP.pl


zaśliniać

1. mocno brudzić śliną; uśliniać;
2. zaśliniać się - potocznie: zbyt otwarcie okazywać ochotę na coś; ślinić się, ośliniać się, obśliniać się


SJP.pl


zaślinić

1. mocno pobrudzić śliną; naślinić, uślinić;
2. zaślinić się -
a) mocno pobrudzić się własną śliną; uślinić się;
b) potocznie: zbyt otwarcie okazać ochotę na coś; naślinić się, poślinić się, oślinić się, obślinić się


SJP.pl


zaśliniony

1. mocno pobrudzić śliną; naślinić, uślinić;
2. zaślinić się -
a) mocno pobrudzić się własną śliną; uślinić się;
b) potocznie: zbyt otwarcie okazać ochotę na coś; naślinić się, poślinić się, oślinić się, obślinić się


SJP.pl


zaślubiać

czasownik niedokonany

 (1.1) brać z kimś ślub

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ślub m., ślubowanie n.

 czas. ślubować ndk.

Wiktionary


zasmagać

zabić, uderzając batem, biczem, rzemieniem itp.


SJP.pl


zasmakowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zasmakować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzasmakɔˈvãɲɛ, AS: zasmakovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zasmakować

 rzecz. smakowanie n., smakosz m., smak m.

Wiktionary


zasmarkany

forma czasownika.

 (1.1) imiesłów przymiotnikowy bierny od zasmarkać

przymiotnik relacyjny

 (2.1) z widocznymi oznakami zakatarzenia

 (2.2) pot. o dziecku: wzbudzający dezaprobatę

 (2.3) posp. o pogodzie, interesie: nie mający dobrych cech

Wiktionary

Przykłady

 (2.1) W sieni stał zasmarkany maluch i pociągał nosem.

 (2.2) Jakieś zasmarkane bachory znowu rozwaliły furtkę.

 (2.3) Przez tę zasmarkaną pogodę musieliśmy odłożyć przechadzkę.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. smark mos./mrz., smarkacz mos., smarkanie n., smarkateria ż., smarkul mos., smarkula ż.

 czas. smarkać ndk., zasmarkać dk., zasmarkać się dk.

Wiktionary


zasmażanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zasmażać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zasmażka ż., smażenie n.

 czas. smażyć, zasmażać ndk.

Wiktionary


zasmażka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kulin. zagęszczacz do zup, sosów otrzymywany przez zasmażenie mąki z tłuszczem;

Wiktionary

Zasmażka – baza sosów bądź zagęszczacz zup. Powstaje przez zasmażenie mąki z tłuszczem (najczęściej masłem), rozprowadzenie zimną wodą, wywarem lub śmietaną i zagotowanie przy równoczesnym mieszaniu. Zagotowaną zasmażkę rozprowadza się niewielką ilością gorącej zupy bądź innego wywaru i łączy z całością. Zasmażka zagęszcza potrawę i nadaje jej ciemniejszą barwę (zależnie od rodzaju zasmażki). Niekiedy mąkę najpierw przypieka się na suchej patelni, a dopiero później dodaje się tłuszcz.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W kuchni polskiej do zagęszczania sosów gorących używano najczęściej zasmażki, czyli mąki usmażonej na maśle.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈsmaʃka, AS: zasmaška

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zasmażać ndk., zasmażyć dk., smażyć ndk.

 rzecz. zasmażanie n., zasmażenie n., smażenie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zaprażka

Wiktionary


zaśmiardnąć

o produktach spożywczych: zacząć śmierdzieć, stać się śmierdzącym wskutek popsucia; zaśmierdnąć, stęchnąć


SJP.pl


zaśmiardły

taki, który zacząć śmierdzieć, stał się śmierdzący wskutek popsucia; zaśmierdły, zaśmierdnięty, stęchły


SJP.pl


zaśmierdnąć

o produktach spożywczych: zacząć śmierdzieć, stać się śmierdzącym wskutek popsucia; zaśmiardnąć, stęchnąć


SJP.pl


zaśmierdziały

taki, który zaśmierdział (się)


SJP.pl


zaśmierdzieć

1. wydzielić przykry zapach;
2. o przykrym zapachu: zacząć być odczuwanym;
3. zacząć wydawać się niezgodnym z prawem lub nieuczciwym, np. zaśmierdzieć kratami;
4. zaśmierdzieć się:
a) zacząć wydawać przykry zapach wskutek zepsucia lub rozkładu;
b) nabrać przykrego dla człowieka zapachu


SJP.pl


zaśmierdły

taki, który zacząć śmierdzieć, stał się śmierdzący wskutek popsucia; zaśmiardły, zaśmierdnięty, stęchły


SJP.pl


zasmółka

miejsce zacięcia a drzewie przesycone żywicą


SJP.pl


zasmołować

posmarować lub nasycić smołą; nasmołować, osmołować, wysmołować


SJP.pl


zasmołowywać

pokrywać lub uszczelniać coś smołą


SJP.pl


zasmucać

czasownik

 (1.1) sprawiać, że ktoś staje się smutny, niepocieszony, zmartwiony

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nie chcąc go zasmucać, kiwałem głową potakująco, zachowując przemyślenia i wnioski dla siebie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈsmut͡sat͡ɕ, AS: zasmucać

Wiktionary

Powiązane:

 czas. smucić, zasmucić dk.

 rzecz. zasmucanie n., smutek mrz., smuteczek mrz.

 przym. smutny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przygnębiać, martwić

Wiktionary


zasmucający

zasmucać


SJP.pl

Patrz:

zasmucać

zasmucanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zasmucać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zasmucać ndk.

 rzecz. smutek mrz.

 przym. smutny

Wiktionary


zasmucić

czasownik przechodni dokonany (ndk. zasmucać)

 (1.1) wzbudzić w kimś smutek

czasownik zwrotny dokonany zasmucić się (ndk. zasmucać się)

 (2.1) dokonany od|zasmucać się.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zasmucenie n., smutek mrz., smuteczek mrz.

 czas. smucić, zasmucać ndk.

 przym. smutny

Wiktionary


zasmyczyć

czasownik dokonany

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. zaciągnąć, zawlec

Wiktionary


zasnąć

pogrążyć się we śnie; usnąć


SJP.pl

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. zasypiać)

 (1.1) przejść w stan snu, spania; zacząć spać

 (1.2) eufem. peryfr. podn. umrzeć

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zmęczony kierowca zasnął za kierownicą.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzasnɔ̃ɲt͡ɕ, AS: zasnõńć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaśnięcie n.

 czas. zaspać, spać ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pogrążyć się we śnie; pot. uderzyć w kimono

Wiktionary


zaśniad

zaśniad groniasty - rozrost i zwyrodnienie kosmków łożyska, powstający w pierwszych miesiącach ciąży w następstwie obumarcia płodu


SJP.pl

Zaśniad groniasty (łac. mola hydatidosa, hydatis – kropla wody) – niezłośliwa postać ciążowej choroby trofoblastycznej. Zaśniad groniasty powstaje w wyniku nieprawidłowego zapłodnienia komórki jajowej, która implantuje się i proliferuje w macicy. Wyróżnia się zaśniad groniasty całkowity i częściowy. W rzadkich przypadkach może rozwijać się jednocześnie zaśniad i normalny, żywy płód. W takiej sytuacji, przy zapewnieniu odpowiedniego nadzoru, często możliwe jest usunięcie zaśniadu i urodzenie dziecka.

Wikipedia


zaśniadowy

zaśniad


SJP.pl

Patrz:

zaśniad

zaśniecać

1. zarażać (zboże) śniecią;
2. zaśniecać się - o zbożu: zastawać zaatakowanym przez śnieć


SJP.pl


zaśnięcie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zasnąć.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈɕɲɛ̇̃ɲt͡ɕɛ, AS: zaśńė̃ńće

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zasnąć, zaspać

Wiktionary


zaśniedzać

powodować powstawanie śniedzi


SJP.pl


zaśniedziały

1. pokryty śniedzią;
2. skostniały, zacofany, np. zaśniedziałe idee


SJP.pl


zaśnieżanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaśnieżać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zaśnieżać, zaśnieżyć

Wiktionary


zaśnieżony

pokryty śniegiem


SJP.pl

forma czasownika.

 (1.1) imiesłów przymiotnikowy bierny od: zaśnieżyć

przymiotnik

 (2.1) taki, który został pokryty śniegiem

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzaɕɲɛˈʒɔ̃nɨ, AS: zaśńežõny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. śnieg m., śnieżek m., śnieżka ż., Śnieżka ż., śnieżynka ż., zaśnieżenie n., naśnieżenie n., naśnieżanie n.

 czas. śnieżyć, zaśnieżyć, zaśnieżać, naśnieżyć, naśnieżać, ośnieżyć

 przym. śniegowy, śnieżny

 przysł. śnieżnie

Wiktionary


zaśnieżyć

czasownik przechodni

 (1.1) dokonany od|zaśnieżać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. śnieżnik mzw./mrz., śnieżka ż., Śnieżnik mrz., zaśnieżanie n., zaśnieżenie n., śnieżyca ż., śnieg m., śnieżek m., śnieżynka, Śnieżka ż., śnieżki nmos., ośnieżenie n.

 czas. śnieżyć ndk., ośnieżyć dk., zaśnieżać ndk.

 przym. śnieżny, zaśnieżony

 ims. zaśnieżony

Wiktionary


zasnówka

rodzaj pajęczynowatej osłony u niektórych grzybów kapeluszowych


SJP.pl

Zasnówka (łac. cortina) – pajęczynowate pozostałości osłony częściowej (velum partiale) na dojrzałych owocnikach niektórych grzybów kapeluszowych. Zasnówka występuje np. u zasłonaków (Cortinarius), strzępiaków (Inocybe) i ma postać delikatnych niteczek, dość łatwo znikających. Zasnówki mogą być cienkie i pajęcze, składające się z kilku pajęczych nici – lub mogą być grubsze i bardziej gęste, czasami tak grube i gęste, że mogą być podobne do pierścienia. Czasami zasnówka może być bardzo trudna do zobaczenia. Morfologia i kolor zasnówki jest ważny przy rozróżnianiu gatunków.

Wikipedia


zasnuć

przesłonić coś, okryć, powlec dymem, mgłą itp.


SJP.pl


zasnuja

zasnuja świerkowa; osnujka świerkowa - błonkówka z rodziny niesnujowatych, której larwy żyją w oprzędach na świerku i żywią się igłami; groźny szkodnik


SJP.pl


zasób

1. pewna ilość czegoś nagromadzona w celu wykorzystania w przyszłości; zapas, rezerwa, zasoby;
2. posiadane doświadczenie, wiedza, umiejętności


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) pewien zbiór rzeczy nagromadzonych w celu wykorzystania w przyszłości

 (1.2) posiadane doświadczenie, wiedza, umiejętności

 (1.3) inform. obiekt lub inne dobro do którego proces może mieć przez pewien czas wyłączny dostęp

Wiktionary

  • Zasoby naturalne
  • Zasoby (psychologia)
  • Zasoby przyrody
    • Zasoby wodne
  • Zasoby (zarządzanie)
  • Wspólne zasoby
  • Zasoby programu
  • Zasób (ekonomia)
  • Zasoby ludzkie

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zasoby finansowe firmy nie pozwalają na taką inwestycję.

 (1.2) Mój kolega ma bardzo ubogi zasób słownictwa.

 (1.3) Oczekiwanie na inny zasób podczas utrzymywania otwartego własnego zasobu może prowadzić do zakleszczenia.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzasup, AS: zasup

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zasobność ż., zasoby nmos., zasobnik

 przym. zasobny

 przysł. zasobnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zapas, rezerwa

 (1.2) bagaż, asortyment

Wiktionary


zasobnia

Bunkier (zasobnia) – na dawnych parowcach: położone blisko kotłowni pomieszczenie na węgiel używany do palenia pod kotłami okrętowymi. Węgiel z bunkra zsypywał się do kotłowni przez małe otwory początkowo pod własnym ciężarem, a następnie był przerzucany przez trymera przed palenisko. Węgiel do paleniska wrzucał palacz.

Wikipedia


zasobniczek

zdrobnienie od: zasobnik


SJP.pl


zasobnie

przysłówek

 (1.1) w sposób zasobny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zasobność ż., zasób

 przym. zasobny

Wiktionary


zasobniej

stopień wyższy od przysłówka: zasobnie


SJP.pl


zasobniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: zasobny; bardziej zasobny


SJP.pl


zasobnik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) pojemnik, zbiornik

Wiktionary

Zasobnik – pojęcie używane w wielu dziedzinach techniki. Najczęściej pojemnik służący do czasowego przechowywania rzeczy, cieczy czy gazów. W zależności od potrzeb jednorazowy lub wielokrotnego użytku. Wykonywany najczęściej z metalu, tworzyw sztucznych.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W zasobniku na dnie chlupotało trochę rdzawej wody.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈsɔbʲɲik, AS: zasobʹńik

Wiktionary

Powiązane:

 zob. zasób.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pojemnik, zbiornik

Wiktionary


zasobnikowy

przymiotnik od: zasobnik


SJP.pl


zasobność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) książk. obfitość czegoś, dobre zaopatrzenie w coś

 (1.2) książk. wielka ilość lub liczba czegoś, różnorodność czegoś

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zasób m.

 przym. zasobny

 przysł. zasobnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) bogactwo, obfitość, dostatek

Wiktionary


zasobny

1. mający wiele czegoś;
2. bogaty, zamożny, dostatni


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający dużo czegoś, bogaty w zasoby, dostatni

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nie chcąc jednak psuć sobie opinii i być takim sobie złodziejem-nędzarzem, jakich są setki, udawałem zasobnego.

 (1.1) Do świeżej rany nieraz byłem wzywany, zwłaszcza w okolicy mało w medyków i balwierzy zasobnej.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zasobność ż., zasób m., zasoby lm.

 przysł. zasobnie

Wiktionary


zasobochłonność

zasobochłonny


SJP.pl

Patrz:

zasobochłonny

zasobochłonny

zużywający duże ilości surowców


SJP.pl


zasobowy

przymiotnik od: zasób


SJP.pl


zasobożerność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest zasobożerne; cecha tych, którzy są zasobożerni

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na uwagę zasługuje mechanizm zarządzania rozszerzeniami taki sam, jak w Firefoksie, dzięki czemu Songbird łatwo można uzupełnić o różne dodatki. Zniechęcić do aplikacji może jej zasobożerność.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zasobożerny

 przysł. zasobożernie

Wiktionary


zasobożerny

przymiotnik

 (1.1) wymagający znacznej ilości zasobów do prawidłowego funkcjonowania, zwłaszcza w kontekście informatycznym

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Mam na myśli nie tylko pracę w typowych aplikacjach biurowych, ale też tak "zasobożerne" zadania, jak np. kompresja strumienia wideo do formatu DivX czy grafika 3D.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zasobożerność

 przysł. zasobożernie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wymagający, o dużych wymaganiach, środ. ciężki

Wiktionary


zasoby

1. pewna ilość czegoś nagromadzona w celu wykorzystania w przyszłości; zapas, rezerwa, zasoby;
2. posiadane doświadczenie, wiedza, umiejętności


SJP.pl

  • Zasoby naturalne
  • Zasoby (psychologia)
  • Zasoby przyrody
    • Zasoby wodne
  • Zasoby (zarządzanie)
  • Wspólne zasoby
  • Zasoby programu
  • Zasób (ekonomia)
  • Zasoby ludzkie

Wikipedia


zasolenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) hydrol. ilość soli (w procentach) w danym zbiorniku wodnym,

Wiktionary

Zasolenie wód jest miarą zawartości soli w wodzie. Jest to łączna masa substancji rozpuszczonych z pominięciem gazów, koloidów, zawiesiny i materii organicznej. Zwykle podawane jest w promilach (‰).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W Bałtyku zasolenie wynosi około siedem i osiem dziesiątych promila.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. przesalać, solić, zasolić dk., przesolić dk., nasolić dk.

 przym. zasolony, przesolony, solny, solankowy

 rzecz. sól ż., solniczka ż., solanka ż.

Wiktionary


zasolić

czasownik dokonany

 (1.1) dodać zbyt dużo soli, przesolić

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Znowu zasoliłaś mi mój obiad, nie wolno używać tyle soli w jednym daniu!

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zasolenie n., przesolenie n., sól ż.

 czas. przesolić dk., przesalać ndk., zasalać ndk., solić dk.

 przym. zasolony, przesolony, solny

 przysł. słono

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przesolić

Wiktionary


zasolony

przymiotnik

 (1.1) nazwa czegoś zbyt słonego, przesolonego

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Moja zupa jarzynowa jest zasolona. Chyba wsypałeś tam miskę soli

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. solniczka ż., n. zasolenie

 czas. zasolić, przesolić

 przym. przesolony

Wiktionary


zasów

Zasów (do 14 lutego 1968 Zassów) – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie dębickim, w gminie Żyraków.

Miejscowość jest siedzibą rzymskokatolickiej parafii św. Stanisława Biskupa Męczennika należącej do dekanatu Radomyśl Wielki.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa tarnowskiego.

W 1857 r. urodził się w Zasowie Teodor Marian Talowski – architekt polski przełomu XIX i XX w.

Wikipedia


zasowski

nazwisko


SJP.pl


zasp

pryzma śniegu


SJP.pl


zaspa

pryzma śniegu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kopiec śniegu utworzony w wyniku zawiei śnieżnej

Wiktionary

Zaspa (kaszb. Zaspa, niem. Saspe) – część Gdańska, położona w północnym rejonie miasta, pomiędzy Wrzeszczem, Przymorzem a Brzeźnem.

Wieś Opactwa Cystersów w Oliwie w województwie pomorskim w II połowie XVI wieku.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈzaspa, AS: zaspa

Wiktionary


zaspać

1. nie obudzić się w porę;
2. zaniedbać coś


SJP.pl

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. zasypiać)

 (1.1) obudzić się później niż się zamierzało, nie obudzić się na czas

 (1.2) przen. przegapić coś; nie zająć się czymś na czas, w odpowiednim momencie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Znowu zaspałem do szkoły.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzaspat͡ɕ, AS: zaspać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaspanie n., zasypianie n., spanie n., sypianie n., zaśnięcie n., przesypianie n., śpiący mos.

 czas. spać ndk., sypiać ndk., zasypiać ndk., zasnąć dk., przesypiać ndk., przespać dk.

 przym. śpiący, zaspany

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) przespać, przegapić, przeoczyć

Wiktionary


zaspakajać

zaspokajać;
1. sprawiać, by ktoś poczuł się zadowolony, spełniać wymagania, dawać to, czego pragnie druga osoba;
2. zaspakajać się -
a) zadowalać się czymś;
b) doprowadzać się do orgazmu; onanizować się, masturbować się


SJP.pl


zaspamować

wysłać niepożądane informacje za pośrednictwem poczty elektronicznej


SJP.pl


zaspanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaspać.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Poranne zaspanie okazało się korzystne - metro i tak nie kursowało z powodu zalania deszczem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈspãɲɛ, AS: zaspãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zasypianie n.

 czas. zaspać dk., zasypiać ndk.

Wiktionary


zaspany

rozespany;
1. nie do końca rozbudzony ze snu;
2. świadczący o czyimś niezupełnym rozbudzeniu ze snu


SJP.pl


zaśpiew

1. śpiewna intonacja w mowie
2. początek melodii, pieśni
3. zaśpiewanie, śpiew


SJP.pl


zaśpiewać

czasownik przechodni dokonany (ndk. śpiewać)

 (1.1) dokonany od|śpiewać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. śpiewać ndk.

 rzecz. śpiew mrz., śpiewaczka ż., śpiewak mos., śpiewanie n., zaśpiewanie n., śpiewnik mrz., śpiewność ż., zaśpiewacz mos., śpiewactwo n.

 przym. śpiewny, śpiewaczy

 przysł. śpiewnie

Wiktionary


zaśpiewacz

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) daw. rzad. ten, co zaśpiewuje, zaśpiewał lub zaczyna śpiewać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. śpiew m., zaśpiew m.

 czas. śpiewać ndk., zaśpiewać dk., zaśpiewywać ndk.

Wiktionary


zaspoilerować

[czytaj: zaspojlerować] zdradzić element fabuły książki, filmu, serialu itp.; zaspoilerować, zaspojlować, zaspoilować


SJP.pl


zaspoilować

[czytaj: zaspojlować] zdradzić element fabuły książki, filmu, serialu itp.; zaspojlerować, zaspoilerować, zaspojlować


SJP.pl


zaspojlerować

zdradzić element fabuły książki, filmu, serialu itp.; zaspoilerować, zaspojlować, zaspoilować


SJP.pl


zaspojlować

zdradzić element fabuły książki, filmu, serialu itp.; zaspojlerować, zaspoilerować, zaspoilować


SJP.pl


zaspokajać

zaspakajać;
1. sprawiać, by ktoś poczuł się zadowolony, spełniać wymagania, dawać to, czego pragnie druga osoba;
2. zaspokajać się -
a) zadowalać się czymś;
b) doprowadzać się do orgazmu; onanizować się, masturbować się


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. zaspokoić)

 (1.1) niedokonany od|zaspokoić.

czasownik zwrotny niedokonany zaspokajać się (dk. zaspokoić się)

 (2.1) niedokonany od|zaspokoić się.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Czekolada zaspokaja głód, ale co najważniejsze, daje dużo energii.

 (2.1) Cierpienia przez nich zadawane, nie samem tylko wołaniem o pomstę do Boga zaspokajać się winny; oni nie znają prawdziwego Boga, szydzą z Niego, nie obawiają się Jego sprawiedliwości.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzaspɔˈkajät͡ɕ, AS: zaspokai ̯äć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. spokojny, pokój mrz., spokój m., spokojność ż., spokojnik m., spokojnica ż., uspokojenie n., uspokajanie n., uspokajacz m., uspokoiciel m., uspokoicielka ż., zaspokojenie n., zaspokajanie n., zaspokajacz m.

 czas. spokoić ndk., uspokoić dk., uspokajać ndk., zaspokoić dk.

 przym. spokojny, spokojniutki, spokojniuteńki, spokojniuchny, spokojniusieńki, uspokajający, uspokojony, zaspokajalny, spokojno

 przysł. spokojnie, spokojno, spokojniutko, spokojniuteńko, spokojniuchno, spokojniusieńko, uspokajająco

 wykrz. spokojnie, spox, spoko, spoczko

 partyk. spoko, spoczko

 ims. uspokojony, uspokajający

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zadowalać, nasycać, dogodzać, uciszać, uspokajać, łagodzić, wyciszać, załatwiać, kończyć, robić, regulować, spłacać, naprawiać

 (2.1) uciszać się, uspokajać się, wyciszać się, spłacać się

Wiktionary


zaspokajacz

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) pot. coś, co zaspokaja

 (1.2) pot. masturbator, urządzenie/zabawka do masturbowania

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Powyższe przekąski sprawdzą się nie tylko jako zaspokajacze głodu w domu i w pracy, lecz również jako przystawki serwowane na przyjęciach

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. spokojny, spokój m., spokojność ż., spokojnik m., spokojnica ż., uspokojenie n., uspokajanie n., uspokajacz m., uspokoiciel m., uspokoicielka ż., zaspokojenie n., zaspokajanie n.

 czas. spokoić ndk., uspokoić dk., uspokajać ndk., zaspokoić dk., zaspokajać ndk.

 przym. spokojny, spokojniutki, spokojniuteńki, spokojniuchny, spokojniusieńki, uspokajający, uspokojony, zaspokajalny, spokojno

 przysł. spokojnie, spokojno, spokojniutko, spokojniuteńko, spokojniuchno, spokojniusieńko, uspokajająco

 wykrz. spokojnie, spox, spoko, spoczko

 partyk. spoko, spoczko

 ims. uspokojony, uspokajający

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) masturbator, wibrator, pulsator

Wiktionary


zaspokajalny

dający się zaspokoić


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) taki, który można zaspokoić

Wiktionary

Powiązane:

 wykrz. spoczko, spoko, spokojnie

 partyk. spoczko, spoko

 czas. spokoić, zaspokoić, zaspokajać

 rzecz. uspokajacz mos./mrz., uspokoiciel mos., spokojność ż., uspokojenie n., uspokoicielka ż., zaspokojenie n., spokój mrz., spokojnik mos., spokojnica ż.

 przysł. spokojniusieńko, spokojnie, spokojno

 przym. spokojniusieńki, spokojno, spokojniuteńki, spokojniuchny

 ims. uspokojony

Wiktionary


zaspokajanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaspokajać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzaspɔkaˈjä̃ɲɛ, AS: zaspokai ̯ä̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. spokojny, spokój m., spokojność ż., spokojnik m., spokojnica ż., uspokojenie n., uspokajanie n., uspokajacz m., uspokoiciel m., uspokoicielka ż., zaspokojenie n., zaspokajacz m.

 czas. spokoić ndk., uspokoić dk., uspokajać ndk., zaspokoić dk., zaspokajać ndk.

 przym. spokojny, spokojniutki, spokojniuteńki, spokojniuchny, spokojniusieńki, uspokajający, uspokojony, zaspokajalny, spokojno

 przysł. spokojnie, spokojno, spokojniutko, spokojniuteńko, spokojniuchno, spokojniusieńko, uspokajająco

 wykrz. spokojnie, spox, spoko, spoczko

 partyk. spoko, spoczko

 ims. uspokojony, uspokajający

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) spełnianie

Wiktionary


zaspokoić

1. sprawić, by ktoś poczuł się zadowolony, spełnić wymagania, dać to, czego pragnie druga osoba;
2. zaspokoić się -
a) zadowolić się czymś;
b) doprowadzić się do orgazmu


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. zaspokajać)

 (1.1) zadowolić kogoś, dając mu to, czego potrzebuje lub pragnie

 (1.2) daw. praw. spłacić, uregulować dług

 (1.3) daw. przywrócić spokój, uspokoić, uwolnić od niepokoju

czasownik zwrotny dokonany zaspokoić się (ndk. zaspokajać się)

 (2.1) daw. uspokoić się, pozbyć się niepokoju

 (2.2) daw. zostać uśmierzonym, uspokojonym

 (2.3) praw. spłacić się

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Podczas gdy Francja i Wielka Brytania wciąż polegają na energii jądrowej, Niemcy wyłączają kolejne elektrownie atomowe i chcą zaspokoić swoje zapotrzebowanie na energię dzięki źródłom odnawialnym.

 (2.3) Określenie sposobu zaspokojenia się wierzyciela z przewłaszczonej rzeczy oraz warunki dokonania tej czynności nie należą do przedmiotowo istotnych elementów umowy przewłaszczenia na zabezpieczenie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzaspɔˈkɔjit͡ɕ, AS: zaspokoi ̯

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. spokojny, pokój mrz., spokój m., spokojność ż., spokojnik m., spokojnica ż., uspokojenie n., uspokajanie n., uspokajacz m., uspokoiciel m., uspokoicielka ż., zaspokojenie n., zaspokajanie n., zaspokajacz m.

 czas. spokoić ndk., uspokoić dk., uspokajać ndk., zaspokajać ndk.

 przym. spokojny, spokojniutki, spokojniuteńki, spokojniuchny, spokojniusieńki, uspokajający, uspokojony, zaspokajalny, spokojno

 przysł. spokojnie, spokojno, spokojniutko, spokojniuteńko, spokojniuchno, spokojniusieńko, uspokajająco

 wykrz. spokojnie, spox, spoko, spoczko

 partyk. spoko, spoczko

 ims. uspokojony, uspokajający

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zadowolić, nasycić, dogodzić, ulżyć

 (1.3) uciszyć, uspokoić, złagodzić, wyciszyć

 (1.2) uregulować, spłacić, naprawić

 (1.4) załatwić, dokończyć, zrobić

 (2.1) uciszyć się, uspokoić się, wyciszyć się

 (2.3) spłacić się

Wiktionary


zaspokojenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaspokoić.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jeśli nie uda im się znaleźć nikogo takiego, starosta wyda informację o braku możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych twojej firmy na lokalnym rynku pracy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzaspɔkɔˈjɛ̇̃ɲɛ, AS: zaspokoi ̯ė̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. spokojny, spokój m., spokojność ż., spokojnik m., spokojnica ż., uspokojenie n., uspokajanie n., uspokajacz m., uspokoiciel m., uspokoicielka ż., zaspokajanie n., zaspokajacz m.

 czas. spokoić ndk., uspokoić dk., uspokajać ndk., zaspokoić dk., zaspokajać ndk.

 przym. spokojny, spokojniutki, spokojniuteńki, spokojniuchny, spokojniusieńki, uspokajający, uspokojony, zaspokajalny, spokojno

 przysł. spokojnie, spokojno, spokojniutko, spokojniuteńko, spokojniuchno, spokojniusieńko, uspokajająco

 wykrz. spokojnie, spox, spoko, spoczko

 partyk. spoko, spoczko

 ims. uspokojony, uspokajający

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) spełnienie

Wiktionary


zasponsorować

1. sfinansować coś z własnych środków, często w zamian za zareklamowanie własnej działalności;
2. potocznie:
a) pomóc komuś finansowo;
b) wziąć utrzymankę lub utrzymanka


SJP.pl


zasponsorowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zasponsorować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zasponsorować dk.

Wiktionary


zasrać

wulgarnie: oddając kał, zabrudzić coś; obesrać, zafajdać


SJP.pl


zasraniec

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) wulg. pogard. o chłopcu lub o młodym mężczyźnie budzącym w kimś silną niechęć

 (1.2) wulg. pogard. o mężczyźnie lub do mężczyzny bez względu na wiek

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zasraniec, czyli gówniarz, to według mojej prywatnej definicji człowiek, który domaga się przywilejów wieku dorosłego lub piastowanej funkcji, lecz nie chce się podporządkować obowiązkom z tego wynikającym.

 (1.2) Nie tłumacz się, zasrańcu!

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zasrać, zasrywać, srać

 przym. zasrany

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wulg. gówniarz; posp. gnojek, szczyl, zafajdaniec; pot. pętak, smarkacz

 (1.2) posp. zafajdaniec; pot. popapraniec

Wiktionary


zasrany

usrany; wulgarnie:
1. ubrudzony własnymi odchodami;
2. nic niewart; kiepski, nędzny, marny;
3. budzący niechęć


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) pot. wulg. ubrudzony własnymi odchodami

 (1.2) pot. wulg. o czymś wzbudzającym irytację, gniew, niechęć, pogardę

forma czasownika.

 (2.1) imiesłów przymiotnikowy bierny od: zasrać

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Położyłem gdzieś klucze i teraz nie mogę ich znaleźć. Gdzie są te zasrane klucze?!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈsrãnɨ, AS: zasrãny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sranie n., zasraniec m.

 czas. srać, zasrać

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) cholerny, pieprzony

Wiktionary


zasromać

dawniej:
1. zawstydzić;
2. zasromać się - zawstydzić się


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany

 (1.1) przest. zawstydzić

czasownik zwrotny dokonany zasromać się

 (2.1) przest. zawstydzić się

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈsrɔ̃mat͡ɕ, AS: zasrõmać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. srom m., zasromanie n.

 czas. sromać ndk.

 przym. sromotny

Wiktionary


zasromanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zasromać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zasromać dk.

 przym. sromotny

Wiktionary


zaśrubowy

w żeglarstwie: znajdujący się za śrubą (elementem napędowym statku)


SJP.pl


zasrywać

wulgarnie: oddając kał, zabrudzać coś


SJP.pl


zassać

wchłonąć, wciągnąć coś wskutek zmiany ciśnienia


SJP.pl


zastać

1. przybywszy dokądś, znaleźć tam kogoś lub coś;
2. znaleźć kogoś lub coś w jakiejś sytuacji;
3. o zdarzeniu, zjawisku: nastąpić w niespodziewanym, nieodpowiednim momencie


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. zastawać)

 (1.1) dokonany od|zastawać.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Po powrocie z urlopu zastałem w pracy okropny kogel-mogel.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zastanie n., zastój mrz., zastoina ż.

 czas. postawić, zastawać ndk.

Wiktionary


zastanawiać

czasownik przechodni

 (1.1) skłaniać do refleksji

czasownik zwrotny zastanawiać się

 (2.1) myśleć, rozważać coś w myślach

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zastanawia mnie jego zachowanie.

 (2.1) Bardzo długo się zastanawiał nad wyjazdem do Gdańska, ale w końcu zrezygnował.

 (2.1) Pewnie zastanawiasz się skąd brałam tych wszystkich nowych pracowników.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzastãˈnavʲjät͡ɕ, AS: zastãnavʹi ̯äć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zastanawianie ndk., zastanowienie dk.

 czas. dk. zastanowić

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) intrygować

 (2.1) myśleć, rozważać

Wiktionary


zastanawiająco

przysłówek

 (1.1) dając do myślenia

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zastanawiający

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) niezwykle

Wiktionary


zastanawiający

zwracający uwagę, dający do myślenia; intrygujący


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dający do myślenia

Wiktionary

Powiązane:

 przysł. zastanawiająco

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) niezwykły

Wiktionary


zastanawianie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zastanawiać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzastãnaˈvʲjä̃ɲɛ, AS: zastãnavʹi ̯ä̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zastanowienie dk.

 czas. zastanawiać ndk., zastanowić dk.

Wiktionary


zastanowić

czasownik

 (1.1) dokonany od|zastanawiać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzastãˈnɔvʲit͡ɕ, AS: zastãnovʹić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zastanowienie dk., zastanawianie ndk.

 czas. zastanawiać

Wiktionary


zastanowienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zastanowić.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzastãnɔˈvʲjɛ̇̃ɲɛ, AS: zastãnovʹi ̯ė̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zastanawianie ndk.

 czas. zastanawiać ndk., zastanowić dk.

Wiktionary


zastany

taki, który istniał wcześniej, który się zastało


SJP.pl


zastąpić

czasownik przechodni dokonany (ndk. zastępować)

 (1.1) dokonany od|zastępować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈstɔ̃mpʲit͡ɕ, AS: zastõmpʹić

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zastępować

 rzecz. zastępczyni ż., zastąpienie n., zastępca mos., zastępstwo n., zastępczość ż.

 przym. zastępczy

 przysł. zastępczo

Wiktionary


zastąpienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) wykonanie obowiązków za kogoś

 (1.2) wykorzystanie czegoś zamiast innej rzeczy

 (1.3) umiejscowienie czegoś w zamian tam, gdzie znajdowało się coś innego

 (1.4) stanięcie jako przeszkoda

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zastąpić, zastępować

 rzecz. zastępowanie n., zastępca mos., zastępczość ż.

 przym. zastępczy

Wiktionary


zastava

marka serbskich samochodów; Zastawa


SJP.pl

Zastava Automobili AD (serb. Застава аутомобили АД, wcześniej Zavodi Crvena Zastava – z serbskiego Zakłady Czerwony Sztandar) – były serbski (wcześniej jugosłowiański) producent pojazdów i broni z siedzibą w mieście Kragujevac. Prócz samochodów przedsiębiorstwo produkowało m.in. karabiny oparte na modelu SKS.

Wikipedia


zastaw

1. przedmiot stanowiący zabezpieczenie spłaty długu;
2. zastawienie czegoś;
3. czasowe posiadanie przez wierzyciela czegoś pozostawionego jako zabezpieczenie długu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) ekon. rzecz, pieniądz stanowiąca zabezpieczenie spłaty długu

 (1.2) ekon. czasowe posiadanie przedmiotu stanowiącego zabezpieczenie spłaty długu; także: oddanie czegoś jako zabezpieczenie długu

forma rzeczownika|rodzaj=żeński.

 (2.1) D. lm. od: zastawa

forma czasownika.

 (3.1) rozk. od: zastawić

Wiktionary

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. stawianie n., stawienie n., zastawienie n., zastawca m., zastawa ż., zastawka ż., zastawianie n., zastawienie n.

:: zdrobn. zastawik m.

 czas. zastawić dk., zastawiać ndk., stawiać ndk., stawić dk.

 przym. zastawny

Wiktionary


zastawa

1. komplet naczyń stołowych oraz sztućców;
2. dawniej: tama, zapora, bariera;
3. najbliższa rękojeści część głowni broni białej;
4. samochód marki Zastawa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) książk. komplet naczyń stołowych i sztućców

 (1.2) etn. ludowy zwyczaj zagradzania drogi panu młodemu i żądania od niego alkoholu i ciasta

 (1.3) mot. pojazd marki Zastava;

Wiktionary

Zastawa (niem. Muttriner Mühle) – osada w Polsce, położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie białogardzkim, w gminie Tychowo, ok. 2 km na zachód od Motarzyna.

W latach 1975–1998 osada należała do województwa koszalińskiego.

Według danych UM na dzień 31 grudnia 2014 roku osada miała 2 mieszkańców. Osada wchodzi w skład sołectwa Motarzyn. Najmniejsza miejscowość gminy.

W osadzie znajduje się gospodarstwo agroturystyczne.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: zaˈstava, AS: zastava

Wiktionary

Powiązane:

 czas. stawiać, zastawić dk., zastawiać ndk.

 rzecz. zastaw mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) brama

Wiktionary


zastawać

1. przybywając dokądś, znajdywać tam kogoś lub coś;
2. znajdywać kogoś lub coś w jakiejś sytuacji;
3. o zdarzeniu, zjawisku: następować w niespodziewanym, nieodpowiednim momencie;
4. zastawać się - o stawach lub mięśniach: sztywnieć wskutek braku ruchu


SJP.pl


zastawiać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zastawić)

 (1.1) pokrywać jakieś miejsce, stawiając tam dużo rzeczy

 (1.2) uniemożliwiać dostęp do czegoś poprzez stawianie siebie lub czegoś

 (1.3) urządzać zasadzkę, umieszczać pułapkę, sieci, itp.

 (1.4) przekazywać w zastaw

czasownik zwrotny niedokonany zastawiać się (dk. zastawić się)

 (2.1) umieszczać przed sobą

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zastaw mrz., zastawa ż., zastawianie n., zastawienie n., postawienie n., stawianie n.

 czas. postawić, stawiać, zastawić dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zapełniać

 (1.2) barykadować, blokować, nie dopuszczać, przesłaniać, tarasować

 (1.3) rozstawiać, ustawiać, zarzucać

 (2.1) barykadować się, blokować się, przesłaniać się, tarasować się

Wiktionary


zastawianie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zastawiać.

Wiktionary

Zastawianie, także brama weselna to zwyczaj towarzyszący zaślubinom, polegający na tym, iż młodzi są zatrzymywani, w drodze z kościoła na salę weselną, gdzie ma odbyć się ich wesele. Osoby zastawiające świadek powinien przekupić, aby młodzi mogli iść dalej.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌzastaˈvʲjä̃ɲɛ, AS: zastavʹi ̯ä̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zastawiać ndk., zastawić dk., stawiać ndk., postawić dk.

 rzecz. zastaw mrz., stawianie, postawienie, zastawienie

Wiktionary


zastawić

czasownik przechodni dokonany (ndk. zastawiać)

 (1.1) dokonany od|zastawiać.

czasownik zwrotny dokonany zastawić się (ndk. zastawiać się)

 (2.1) dokonany od|zastawiać się.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zastaw mrz., zastawa ż., zastawianie n., zastawienie n., postawienie n., stawianie n.

 czas. postawić, zastawiać ndk.

Wiktionary


zastawienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zastawić.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzastaˈvʲjɛ̇̃ɲɛ, AS: zastavʹi ̯ė̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zastawić dk., zastawiać ndk., stawiać ndk., postawić dk.

 rzecz. zastaw mrz., stawianie, postawienie, zastawianie

Wiktionary


zastawka

1. to, co zagradza dostęp do czegoś, dzieli coś; ruchoma przegroda;
2. błoniasta fałda w sercu zapobiegająca cofaniu się krwi


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) anat. błoniasty fałd zapobiegający cofaniu się płynu

 (1.2) techn. melior. urządzenie do regulacji ilości, poziomu wody

Wiktionary

Zastawka:

  • w medycynie:
    • zastawki – błoniaste fałdy warunkujące kierunek przepływu krwi
    • zastawki serca:
      • zastawka dwudzielna – zastawka w sercu zapobiegająca cofaniu się krwi z lewej komory do lewego przedsionka
      • zastawka trójdzielna – zastawka w sercu zapobiegająca cofaniu się krwi z prawej komory do prawego przedsionka
      • zastawka aorty – zastawka w sercu zapobiegająca cofaniu się krwi z aorty do lewej komory
      • zastawka pnia płucnego – zastawka w sercu zapobiegająca cofaniu się krwi z tętnicy płucnej do prawej komory

      Wikipedia

      Przykłady

      składnia.

      kolokacje.

       (1.1) zastawka serca

       (1.2) zastawka nożycowa / zastawka przelewowa

      synonimy.

      antonimy.

      hiperonimy.

      hiponimy.

      holonimy.

      meronimy.

      pokrewne.

       przym. zastawkowy

       rzecz. zastaw mrz.

      frazeologia.

      etymologia.

      uwagi.

      tłumaczenia.

      * angielski: (1.1) valve

      * francuski: (1.1) valvule ż.

      * hiszpański: (1.1) válvula ż.; (1.2) compuerta ż., válvula ż.

      * kaszubski: (1.1) zastawka ż.

      * niemiecki: (1.1) Klappe ż.

      źródła.

      == zastawka (język kaszubski.) ==

      wymowa.

      znaczenia.

      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) anat. zastawka

      odmiana.

      przykłady.

      Wiktionary

      Powiązane:

       przym. zastawkowy

       rzecz. zastaw mrz.

      Wiktionary

      Synonimy:

      antonimy.

      hiperonimy.

      hiponimy.

      holonimy.

      meronimy.

      pokrewne.

       przym. zastawkowy

       rzecz. zastaw mrz.

      frazeologia.

      etymologia.

      uwagi.

      tłumaczenia.

      * angielski: (1.1) valve

      * francuski: (1.1) valvule ż.

      * hiszpański: (1.1) válvula ż.; (1.2) compuerta ż., válvula ż.

      * kaszubski: (1.1) zastawka ż.

      * niemiecki: (1.1) Klappe ż.

      źródła.

      == zastawka (język kaszubski.) ==

      wymowa.

      znaczenia.

      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) anat. zastawka

      odmiana.

      przykłady.

      składnia.

      kolokacje.

      synonimy.

      Wiktionary


zastawkowy

przymiotnik od: zastawka


SJP.pl


zastawniczka

zastawnik


SJP.pl

Patrz:

zastawnik

zastawniczy

przestarzale: dotyczący zastawu - posiadania rzeczy; zastawowy


SJP.pl


zastawnik

osoba otrzymująca coś w zastaw


SJP.pl

Biografie osób o nazwisku Zastawnik

  • Mikołaj Zastawnik (ur. 1966) – polski futsalista
  • Tadeusz Zastawnik (1922–2012) – polski inżynier, ekonomista i menedżer

Zobacz też

  • Zastaw – ograniczone prawo rzeczowe, ustanawiane w celu zabezpieczenia wierzytelności

Wikipedia


zastawno

Zastawno (niem. Schönberg) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie elbląskim, w gminie Młynary.

W latach 1954–1961 wieś należała i była siedzibą gromady Zastawno, po jej zniesieniu w gromadzie Młynary. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa elbląskiego.w Zastawnie istnieje Ośrodek Jeździecki oraz Klub jeździecki.

Wikipedia


zastawny

Osoby o tym nazwisku:

  • Jan Zastawny – polski agronom, nauczyciel i polityk, profesor nauk rolniczych.
  • Władysław Zastawny – polski ekonomista, nauczyciel akademicki
  • Wołodymyr Zastawny – ukraiński piłkarz

Wikipedia


zastawowy

1. zastawa;
2. zastaw; zastawniczy


SJP.pl


zastały

1. taki, który zakisł lub zatęchł na skutek pozostania w bezruchu;
2. znieruchomiały, zesztywniały;
3. nieunowocześniony, niezmodernizowany, niezaktualizowany; skostniały


SJP.pl


zastębnowywać

przeszywać tkaninę ściegiem tworzącym nieprzerwaną linię


SJP.pl


zastęp

najmniejsza część drużyny harcerskiej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) harc. kilkuosobowa grupa harcerska kierowana przez zastępowego, stanowiąca część drużyny i zwykle wykonująca wspólnie zadania;

 (1.2) pododdział straży pożarnej;

 (1.3) jeźdz. grupa jeźdźców na koniach

 (1.4) książk. grupa osób, która ma wspólne zadanie, jest w podobnej sytuacji, albo ma podobne zapatrywania

 (1.5) rel. grupa osób nadprzyrodzonych

Wiktionary

Zastęp – podstawowa jednostka organizacyjna drużyny harcerskiej. Przyjmuje się, że zastęp (w strukturach ZHP) powinien liczyć od 5 do 8 członków. Zastęp prowadzi zastępowy przy pomocy podzastępowego. Chłopcy i dziewczęta skupieni są w osobnych zastępach (wyjątek - tylko w koedukacyjnych drużynach ZHP - stanowi Zastęp Zastępowych, w którego skład wchodzą zarówno zastępowi i zastępowe).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Co roku członkowie naszego zastępu pomagają w dekorowaniu harcówki.

 (1.2) Zwyczajowo w zastępie pożarniczym jest do sześciu ratowników wraz z dowódcą.

 (1.3) Przez bramę miejską wjechał zastęp książęcych najemników na koniach.

 (1.4) Faraon nie usłucha was, toteż wyciągnę rękę moją nad Egiptem i wywiodę z Egiptu moje zastępy, mój lud, synów Izraela z pośrodka nich, wśród wielkich kar.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzastɛ̃mp, AS: zastẽmp

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zastępowy mos., zastępowa ż., podzastępowy mos., podzastępowa ż.

 przym. zastępowy

 przysł. zastępowo

Wiktionary


zastępca

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) ktoś, kto zastępuje jakąś osobę w obowiązkach

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Gdy dyrektor jest na urlopie, urzęduje jego zastępca.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈstɛ̃mpt͡sa, AS: zastmpca

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zastępstwo n., zastępczość ż., zastępowanie n., zastąpienie n.

:: fż. zastępczyni ż.

 czas. zastępować ndk., zastąpić dk.

 przym. zastępczy

 przysł. zastępczo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wice-; pot. wice; skr. z-ca

Wiktionary


zastępczo

przysłówek

 (1.1) w sposób zastępczy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Tę odżywkę może pani stosować zastępczo.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zastępca mos., zastępczość ż., zastępczyni ż., zastępstwo n.

 czas. zastąpić dk., zastępować ndk.

 przym. zastępczy

Wiktionary


zastępczość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest zastępcze; cecha tych, którzy są zastępczy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zastępca m., zastępczyni ż., zastąpienie n., zastępowanie n.

 czas. zastępować ndk., zastąpić dk.

 przym. zastępczy

 przysł. zastępczo

Wiktionary


zastępczy

przymiotnik

 (1.1) taki, który zastępuje coś albo kogoś

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈstɛ̃mpt͡ʃɨ, AS: zastmpčy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zastępca m., zastępczyni ż., zastępstwo n., zastąpienie n., zastępowanie n., zastępczość ż.

 czas. zastępować, zastąpić

 przysł. zastępczo

Wiktionary


zastępczyni

kobieta zastępująca kogoś, występująca w czyimś imieniu, pełniąca jakąś funkcję w czyimś zastępstwie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta zastępująca kogoś w obowiązkach

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Następnie zabrała głos zastępczyni dyrektora ośrodka.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zastępczość ż., zastępstwo n.

:: fm. zastępca mos.

 czas. zastąpić dk., zastępować ndk.

 przym. zastępczy

 przysł. zastępczo

Wiktionary


zastępnik

rzadko: to, co zastępuje coś; zamiennik, substytut


SJP.pl


zastępowa

kierowniczka zastępu harcerskiego


SJP.pl


zastępować

czasownik przechodni

 (1.1) pełnić cudzą rolę zamiast tej osoby lub rzeczy

 (1.2) zamieniać coś na coś

 (1.3) przest. stawać przed kimś i zatrzymywać go

czasownik zwrotny zastępować się

 (2.1) pełnić nawzajem swoje funkcje

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzastɛ̃mˈpɔvat͡ɕ, AS: zastẽmpovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zastępczość ż., zastępowanie ndk., zastąpienie dk., zastępca, zastępczyni, zastępowalność, zastępnik, zastępstwo

 czas. stąpać, zastąpić dk.

 przym. zastępczy, zastępowalny

 przysł. zastępczo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pełnić funkcję w zastępstwie, pełnić obowiązki, substytuować, wyręczać

 (1.2) podmieniać, wymieniać, zamieniać

Wiktionary


zastępowalność

możliwość zastąpienia kogoś lub czegoś


SJP.pl


zastępowalny

dający się zastąpić


SJP.pl


zastępowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zastępować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzastɛ̃mpɔˈvãɲɛ, AS: zastẽmpovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zastępować

 rzecz. zastępczość ż., zastępca mos., zastąpienie, zastępstwo

 przym. zastępczy

Wiktionary


zastępowy

przymiotnik od: zastęp


SJP.pl

Zastęp – podstawowa jednostka organizacyjna drużyny harcerskiej. Przyjmuje się, że zastęp (w strukturach ZHP) powinien liczyć od 5 do 8 członków. Zastęp prowadzi zastępowy przy pomocy podzastępowego. Chłopcy i dziewczęta skupieni są w osobnych zastępach (wyjątek - tylko w koedukacyjnych drużynach ZHP - stanowi Zastęp Zastępowych, w którego skład wchodzą zarówno zastępowi i zastępowe).

Wikipedia


zastępstwo

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) wypełnianie obowiązków za kogoś, w czyimś imieniu

 (1.2) obowiązki wykonywane za kogoś

Wiktionary

Zastępstwo (ang. The Substitute) – amerykański telewizyjny dreszczowy film dramatyczny z 1993 roku w reżyserii Martina Donovana.

W 1995 roku podczas 14. edycji CableACE Award Gerald Gouriet był nominowany do nagrody CableACE w kategorii Original Score.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. zastępca mos., zastępczyni ż., zastępowanie n.

 czas. zastąpić dk., zastępować ndk.

 przym. zastępczy

 przysł. zastępczo

Wiktionary


zastodole

Zastodole (biał. Застадолле, Zastadolle; ros. Застодолье, Zastodolje) – wieś na Białorusi, w obwodzie grodzieńskim, w rejonie korelickim, w sielsowiecie Cyryn.

Wikipedia


zastoina

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. utrudniony odpływ krwi z narządu lub żyły

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zastój mrz., zastoinowość ż.

 czas. zastać dk., zastawać ndk.

 przym. zastały, zastoinowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zastój

Wiktionary


zastoinowy

przymiotnik od: zastoina


SJP.pl


zastoisko

1. jezioro utworzone z zatamowanych wód płynących w kierunku przeciwnym do lodowca;
2. masy zimnego powietrza zatrzymujące się z powodu własnego ciężaru w dolinach i kotlinach


SJP.pl

Zastoisko, jezioro zastoiskowe – rodzaj jeziora lodowcowego utworzonego na przedpolu lodowca w wyniku zatamowania naturalnego odpływu wód lodowcowych przez jęzor lub czoło lodowca.

Wikipedia


zastoiskowy

przymiotnik od: zastoisko


SJP.pl


zastój

1. przerwa w jakiejś czynności; brak aktywności; stagnacja;
2. utrudniony przepływ krwi żyłami


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) długotrwały brak postępu

 (1.2) med. upośledzony odpływ płynu ustrojowego

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zastoina ż.

 czas. zastać dk.; zastawać ndk.

 przym. zastały, zastoinowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) immobilizm, marazm, posucha, stagnacja

 (1.2) zastoina

Wiktionary


zastojowy

przymiotnik od: zastój


SJP.pl


zastosować

czasownik dokonany

 (1.1) użyć

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Istotne novum w stosunku do poprzedniej struktury, niezależnie od zastosowanego nazewnictwa, polegało na utworzeniu osobnego Departamentu Konsularnego.

 (1.1) To niezwykle oryginalne rozwiązanie zastosował tu Zug, by nadać całości budowli wrażenie lekkości oraz by kopuła mogła być widoczna także od strony wjazdu.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zastosowanie n., stosowanie n., dostosowanie n.

 czas. stosować

 przym. stosowany

Wiktionary


zastosowalny

dający się zastosować, możliwy do zastosowania


SJP.pl


zastosowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) użycie czegoś w jakimś celu, w jakiś sposób

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nieważne jest wykucie się na pamięć wzorów, ale ich zastosowanie w praktyce.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzastɔsɔˈvãɲɛ, AS: zastosovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. stosowanie n., dostosowanie n.

 czas. zastosować dk., stosować ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) użycie

Wiktionary


zastów

Zastów – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim, w gminie Kocmyrzów-Luborzyca.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krakowskiego. 1 stycznia 2013 r. fragment wsi Zastów o powierzchni 4,63 ha został włączony do Krakowa.

Na obrzeżach wsi znajduje się stacja kolejowa Zastów.

Wikipedia


zastrachać

potocznie: zastrachać się - przestraszyć się, przerazić się; zestrachać się


SJP.pl


zastrachanie

potocznie: zastrachać się - przestraszyć się, przerazić się; zestrachać się


SJP.pl


zastrajkowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) wzięcie udziału w strajku

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. strajkowanie n., strajk m.

 czas. zastrajkować dk., strajkować ndk.

 przym. strajkowy

Wiktionary


zastraszać

czasownik przechodni

 (1.1) próbować wzbudzić strach i poczucie zagrożenia

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. strach m.

 czas. straszyć

Wiktionary


zastraszanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zastraszać.

Wiktionary

Zastraszanie, grożenie – informowanie kogoś o zamiarze lub możliwości podjęcia lub zaniechania działań, na skutek czego zastraszana osoba znajdzie się w sytuacji przez nią niepożądanej. Zastraszanie z reguły jest społecznie potępiane, ale są wyjątki. Na przykład, kiedy po zmroku idziemy pustą ulicą pewnym krokiem i robiąc groźną minę, to jest mniej prawdopodobne, że staniemy się ofiarą rozboju.Zastraszanie często przybiera formę niejawną, poprzez:

  • techniki autoprezentacji np. robienie groźnych min, zaciskanie pięści
  • pozornie niewinne chwalenie się np. znajomościami z przełożonym w zakładzie pracy, władzą, policją, światem przestępczym
  • opowiadaniem, że się kogoś pobiło, zwłaszcza z błahego powodu, np. niewielką zniewagę
  • deklarowaniem posiadania broni, czy znajomością sztuk walki np. karate.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. strach mrz./mzw., straszak m.

Wiktionary


zastraszenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zastraszyć.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. strach mrz./mzw.

Wiktionary


zastraszony

pełen obaw, lęku; zastrachany, zalękniony


SJP.pl


zastróżny

nazwisko


SJP.pl


zastrugaczka

regionalnie: temperówka; zastrugiwaczka, ostrzałka, strugaczka, podstrugiwaczka, strugawka, ostrzynka, strugarka


SJP.pl

Temperówka – niewielki przyrząd służący do temperowania (ostrzenia) przyrządów kreślarskich, np. ołówków, kredek. Temperówki ręczne najczęściej mają niewielkie ostrze umieszczone w uchwycie ze stożkowym otworem. Włożenie ołówka do tego otworu i obracanie go w nim powoduje skrawanie cienkiego wióra z drewnianej oprawy ołówka z jednoczesnym kształtowaniem – ostrzeniem – jego grafitowego rdzenia. Istnieją także temperówki, w których ołówek obracany jest przy pomocy specjalnej przekładni napędzanej ręczną korbką lub niewielkim silniczkiem elektrycznym.

Wikipedia


zastrugiwaczka

potocznie: narzędzie do ostrzenia ołówków i kredek; zastrugaczka, temperówka, ostrzałka, strugaczka, podstrugiwaczka, strugawka, ostrzynka, strugarka


SJP.pl


zastrużka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) reg-pl|Częstochowa. temperówka

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pożycz zastrużkę, ołówek mi się złamał.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zastrugać

Wiktionary


zastrychować

dawniej: wyrównać, wygładzić strychem, strychulcem


SJP.pl


zastrychowywać

dawniej: wyrównywać, wygładzać strychem, strychulcem


SJP.pl


zastrzalin

drzewo lub krzew z podokarpowatych


SJP.pl

Zastrzalin, podokarp (Podocarpus Persoon) – rodzaj drzew i krzewów z rodziny zastrzalinowatych (Podocarpaceae), najbardziej zróżnicowany gatunkowo rodzaj w tej rodzinie. Obejmuje co najmniej 108 gatunków. Występują one w południowej Afryce, południowo-wschodniej Azji (po Japonię na północy), w Australii i Nowej Zelandii, w Ameryce Południowej i Środkowej po Antyle i południowy Meksyk na północy. W wielu obszarach drzewa te odgrywają istotną rolę w lasach, np. w górach afrykańskich i azjatyckich. Najczęściej rosną w lasach wilgotnych.

Wikipedia


zastrzalinowate

o cechach zastrzalinowatych (rodzina roślin)


SJP.pl

Zastrzalinowate (Podocarpaceae) – rodzina drzew nagonasiennych występujących przeważnie na półkuli południowej, z największym zróżnicowaniem na obszarze od Nowej Zelandii po południowo-wschodnią Azję. W obrębie rodziny wyróżnia się od 17 do 20 rodzajów z ok. 150–173 gatunkami. Do rodziny należą wiecznie zielone drzewa i krzewy o liściach szpilkowych, ale też i z blaszką płaską, równowąską lub lancetowatą. Wiele gatunków odgrywa istotną rolę gospodarczą – jako źródło drewna. Gatunki krzewiaste występują często w górach tworząc formacje zaroślowe. Wszystkie części tych roślin są trujące dla ludzi i nawet silna ekspozycja na ich pyłek może powodować zatrucie o symptomach przypominających efekty uboczne chemioterapii. Wyjątkiem jest jadalny olej pozyskiwany z nasion Nageia nagi.

Wikipedia


zastrzalinowaty

o cechach zastrzalinowatych (rodzina roślin)


SJP.pl


zastrzał

1. zapalenie ropne tkanki palców ręki, powstałe wskutek ukłucia ostrym, zanieczyszczonym przedmiotem;
2. ukośny element konstrukcyjny wzmacniający pionową belkę, np. w kopalniach


SJP.pl

  • Ukośny element konstrukcyjny, mogący przenosić siły ściskające lub rozciągające:
    • Zastrzał (architektura) – drewniana belka w konstrukcjach szkieletowych,
    • Zastrzał (lotnictwo) – element konstrukcyjny samolotu,
  • Zastrzał (medycyna) – zapalenie ropne dłoniowej części ręki.

Wikipedia


zastrzec

czasownik przechodni dokonany (ndk. zastrzegać)

 (1.1) dokonany od|zastrzegać.

czasownik zwrotny dokonany zastrzec się (ndk. zastrzegać się)

 (2.1) dokonany od|zastrzegać się.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Podobne problemy adaptacyjne przeżywały kobiety, które wykonywały zawody zastrzeżone dotąd dla mężczyzn, jak elektromonter, suwnicowy czy chirurg.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzasṭʃɛt͡s, AS: zasṭšec

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zastrzeżenie n.

Wiktionary


zastrzegać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zastrzec)

 (1.1) formułować warunki ograniczające co, wymawiać, zawarowywać sobie co

czasownik zwrotny niedokonany zastrzegać się (dk. zastrzec się)

 (2.1) z góry sobie co zastrzegać (1.1), wypowiadać się przeciw czemu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zastrzeganie n., zastrzeżenie n.

Wiktionary


zastrzeganie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zastrzegać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zastrzegać ndk.

 rzecz. zastrzeżenie n.

Wiktionary


zastrzęgnąć

czasownik

 (1.1) daw. ugrzęznąć

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈsṭʃɛ̃ŋɡnɔ̃ɲt͡ɕ, AS: zasṭšŋgnõńć

Wiktionary


zastrzelenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zastrzelić.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zastrzelić

 przym. strzelecki

 rzecz. strzelanina ż.

Wiktionary


zastrzelić

1. zabić kogoś, coś strzałem
2. pot. wprawić kogoś w zdumienie, zaskoczyć kogoś czymś


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany

 (1.1) strzelając, pozbawić życia

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wywlekły Kacperczaka z chałupy i zastrzeliły pod krochmalnią.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. strzał mrz., zastrzelenie n., strzelanina ż.

 czas. strzelać

 przym. strzelecki

Wiktionary


zastrzeżenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zastrzec.

 (1.2) krytyczna uwaga

Wiktionary

  • termin prawniczy, dodatkowe postanowienie, warunek od którego zależy dotrzymanie umowy
    • Zastrzeżenie (prawo międzynarodowe)
    • Zastrzeżenie własności
    • Dodatkowe zastrzeżenie umowne
    • Zastrzeżenia patentowe
  • krytyczna uwaga lub wyrażenie wątpliwości dotyczące szczegółu propozycji, pomimo ogólnej pozytywnej oceny

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌzasṭʃɛˈʒɛ̃ɲɛ, AS: zasṭšežńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zastrzec dk., zastrzegać ndk.

 rzecz. zastrzeganie n.

 przym. zastrzeżony

Wiktionary


zastrzyk

1. wstrzyknięcie określonej dawki leku przy pomocy strzykawki; iniekcja;
2. wstrzykiwana dawka leku


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) med. zabieg bezpośredniego wprowadzenie do organizmu leku za pomocą igły

 (1.2) med. pot. pojedyncza wstrzykiwana dawka leku

 (1.3) przen. coś, co może poprawić czyjąś kondycję albo stan czegoś

Wiktionary

Zastrzyk, iniekcja (łac. iniectio) – wprowadzenie roztworu (najczęściej leku) do tkanki za pomocą strzykawki z igłą.

Wikipedia

Przykłady

 (1.3) Gmina czeka na zastrzyk gotówki ze stolicy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzasṭʃɨk, AS: zasṭšyk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. strzykawka ż.

 czas. wstrzykiwać ndk., strzykać ndk.

 przym. zastrzykowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) iniekcja

Wiktionary


zastrzykowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z zastrzykiem, dotyczący zastrzyków; wykonywany przez zastrzyk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zastrzyk mrz., strzykawka ż.

 przym. strzykać ndk., wstrzykiwać ndk., wstrzyknąć dk.

 czas. wstrzyknąć, wstrzykiwać

Wiktionary


zastudzony

zastygły, zakrzepły, wystudzony


SJP.pl


zastygnięty

potocznie: taki, który zmienił swoją konsystencję na stałą; skrzepły, zastygły


SJP.pl


zastygły

potocznie:
1. znieruchomiały;
2. taki, który zmienił swoją konsystencję na stałą; skrzepły, zastygnięty


SJP.pl


zastymulować

1. pobudzić działanie bodźców zewnętrznych na organizm żywy;
2. pobudzić do jakiegoś działania, do wzmożonej aktywności; zachęcić


SJP.pl


zasubować

środowiskowo: zasubskrybować kanał w serwisie internetowym; subnąć


SJP.pl


zasubskrybować

subskrybować;
1. urzędowo: zobowiązać się do kupna czegoś, np. akcji, publikacji;
2. w informatyce: skorzystać z subskrypcji - usługi pozwalającej na regularne otrzymywanie określonych informacji


SJP.pl


zasuć

czasownik dokonany

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. zasypać

Wiktionary


zasugerować

podsunąć komuś jakiś pomysł; zaproponować coś, podpowiedzieć


SJP.pl


zasumować

książkowo: zasumować się - zmartwić się


SJP.pl


zasuspendować

zawiesić kogoś w pełnieniu obowiązków


SJP.pl


zasuszony

pomarszczony, wychudzony, suchy


SJP.pl


zasutowo

Zasutowo – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie wrzesińskim, w gminie Nekla.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa poznańskiego.

Przez miejscowość przebiega Szlak Osadnictwa Olęderskiego w Gminie Nekla.

Wikipedia


zasuw

zasuwanie; zasunięcie


SJP.pl


zasuwa

1. zamknięcie zasuwane;
2. urządzenie w maszynach służące do automatycznego zamykania, regulowania


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) techn. zamek złożony z ruchomej sztabki wsuwanej do odpowiedniego otworu

 (1.2) techn. urządzenie służące do regulacji przepływu cieczy i gazów

Wiktionary

w fizyce i budownictwie:

  • zasuwa (hydrotechnika)
  • śluza wodna
  • drzwi wodoszczelne
  • zasuwa (okucie)
  • Zawór suwakowy - potocznie zwany zasuwą

w architekturze:

  • zasuwa ołtarza

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

 (1.1) rygiel

 (1.2) zawór zasuwowy

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. zasuwanie n.

:: zdrobn. zasuwka ż.

 czas. zasuwać ndk.

 przym. zasuwalny, zasuwowy

frazeologia.

etymologia. etymn|pol|zasuwać.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) bar, bolt, latch; (1.2) gate valve, valve

* francuski: (1.1) verrou m.

* górnołużycki: (1.1) zasuwa ż., zasuwak m.

* hiszpański: (1.1) pasador m., pestillo m.; (1.2) puerta ż., registro m.

* kaszubski: (1.1) zôsuwa ż.

* niemiecki: (1.1) Riegel m.

* nowogrecki: (1.1) σύρτης m.

* rosyjski: (1.1) засов m., защёлка ż.

* rumuński: (1.1) zăvor n.

* włoski: (1.1) catenaccio m., chiavaccio m., chiavistello m., paletto m.

źródła.

== zasuwa (język górnołużycki.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) techn. zasuwa, zasuwka, rygiel

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zasuwanie n.

:: zdrobn. zasuwka ż.

 czas. zasuwać ndk.

 przym. zasuwalny, zasuwowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rygiel

 (1.2) zawór zasuwowy

Wiktionary


zasuwać

1. zakrywać, zasłaniać coś;
2. zamykać coś za pomocą zasuwki;
3. potocznie: szybko iść, jechać; ciężko pracować


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. zasunąć)

 (1.1) rozpościerać coś lub przesuwać, aby coś zamknąć lub zakryć

 (1.2) przesuwając, umieszczać coś w głębi, wewnątrz czegoś

 (1.3) łączyć dwie części zamka błyskawicznego

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. brak)

 (2.1) pot. poruszać się szybko

 (2.2) pot. robić coś, pracować szybko

czasownik zwrotny niedokonany zasuwać się (dk. zasunąć się)

 (3.1) być zasuwanym (1.1-3)

 (3.2) mieć zdolność do bycia zasuwanym (1.1-3)

 (3.3) zapinać swoją garderobę, śpiwór, namiot na zamek błyskawiczny

Wiktionary

Przykłady

 (1.3) — Cześć — powiedział obojętnie chłopak, zasuwając zamek płóciennej kurtki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈsuvat͡ɕ, AS: zasuvać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zasuwka ż., zasuwa ż., suwak m., suwaczek m., wsuwka ż., zasuwanie n., zasunięcie n., suwanie n., sunięcie n., suwnica ż., suwnicowy m., wsuwanie n., wsunięcie n., wysuwanie n., wysunięcie n., suw m., przesuwanie n., przesunięcie n., obsuw m., obsuwanie n., obsunięcie n., rozsuwanie n., rozsunięcie n.

 czas. zasunąć dk., sunąć ndk., suwać ndk., wsunąć dk., wsuwać ndk., wysuwać ndk., wysunąć dk., przesuwać ndk., przesunąć dk., obsuwać ndk., obsunąć dk., rozsuwać ndk., rozsunąć dk.

 przym. zasuwowy, zasuwkowy, suwnicowy, zasuwalny, suwakowy, przesuwalny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zakrywać

 (1.2) wsuwać

 (1.3) zapinać, spinać

 (2.1) pędzić, spieszyć, biec; pot. zaiwaniać; grub. zapieprzać; wulg. zapierdalać, popierdalać

 (2.2) spieszyć; pot. zaiwaniać; grub. zapieprzać; wulg. zapierdalać, popierdalać

Wiktionary


zasuwak

potocznie: zamek błyskawiczny; suwak, ekler


SJP.pl


zasuwalny

dający się zasunąć


SJP.pl


zasuwanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zasuwać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzasuˈvãɲɛ, AS: zasuvãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zasuwać

 rzecz. zasuwka ż., zasuwa ż., suw mrz.

Wiktionary


zasuwka

1. zamek zbudowany z ruchomej sztabki wsuwanej do otworu;
2. sztabka w zamku


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: zasuwa

 (1.2) prosty zamek do drzwi w formie przesuwanej sztabki lub pręta

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈsufka, AS: zasufka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zasuwanie n., zasuwa ż.

 czas. zasuwać ndk., suwać ndk.

 przym. zasuwkowy, zasuwowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) rygiel

Wiktionary


zasuwkowy

przymiotnik od: zasuwka


SJP.pl


zasuwnica

Zasuwnica – element napędowy okucia okiennego lub drzwiowego. Dzięki kołu zębatemu w klamce przesuwa dwa pręty jednocześnie w górę i w dół, powodując otwarcie lub uchylenie okna. Zasuwnice mogą znajdować się na zewnątrz skrzydła, przez co są widoczne, albo są ukryte poprzez wsunięcie w listwę przymykową, ramę skrzydła bądź od strony czoła skrzydła.

Wikipedia


zasuwowy

przymiotnik od: zasuwa


SJP.pl


zaświadczać

czasownik niedokonany

 (1.1) potwierdzać coś oficjalnie

 (1.2) dawać dowód czegoś; być dowodem czegoś, stawać się świadectwem czegoś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zeznała: Jako matka zaświadczam, że mój syn Jerzy zachowywał cnotę czystości i jako młody chłopiec, a później w kapłaństwie.

 (1.2) Prowadzenie szczęśliwego i barwnego życia staje się czymś w rodzaju etycznego obowiązku, a liczne zdjęcia wrzucane na Facebooka mają zaświadczać, jak świetnie nam to idzie.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zaświadczyć dk.

 rzecz. zaświadczenie n., zaświadczanie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) wykazywać

Wiktionary


zaświadczanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaświadczać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zaświadczać ndk.

 rzecz. zaświadczenie n.

Wiktionary


zaświadczenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) dokument potwierdzający coś

 (1.2) odczasownikowy od|zaświadczyć.

Wiktionary

Zaświadczenie – dokument potwierdzający określony fakt lub stan.

  • zaświadczenie urzędowe
    • zaświadczenie wydane na podstawie przepisów szczególnych
      • zaświadczenie o samodzielności lokalu
      • Zaświadczenia dotyczące gospodarstwa rolnego:
        • wielkości gospodarstwa rolnego,
        • wielkości dochodu z gospodarstwa rolnego,
        • niezalegania w podatku rolnym

        Wikipedia

        Wymowa:

        IPA: ˌzaɕfʲjaṭˈt͡ʃɛ̃ɲɛ, AS: zaśfʹi ̯aṭčńe

        Wiktionary

        Powiązane:

         czas. zaświadczać ndk., zaświadczyć dk.

         rzecz. zaświadczanie ndk.

        Wiktionary

        Synonimy:

         (1.1) poświadczenie, świadectwo, certyfikat

        Wiktionary


zaświadczonko

zdrobnienie od: zaświadczenie


SJP.pl


zaświat

dawniej: zaświaty (świat pozagrobowy, nadprzyrodzony)


SJP.pl


zaświatowy

przymiotnik od: zaświat


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z zaświatami, charakterystyczny dla zaświatów

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaświaty

Wiktionary


zaświaty

świat pozagrobowy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) rel. miejsce poza światem realnym, gdzie przebywają zmarli

Wiktionary

Zaświaty – w wierzeniach religijnych oznacza świat (lub światy) istniejący poza przestrzenią dostępną bezpośredniej percepcji wyznaczony najczęściej poprzez konkretny model kosmosu dla różnych ludów lub obszarów świata.

Zaświaty mają charakter wieczny niezniszczalny (Raj) i zniszczalny (boskie lata w mitologii indyjskiej). Krainy zaświatów mają swoje granice przestrzenne i można je opisać i nadać konkretne cechy. Ich opis często jest symboliczny jednakże bogaty w szczegóły topograficzne lub w opisy funkcjonalności krainy. Zaświaty o cechach wzorowanych na realnych obszarach geograficznych określane są jako krainy mityczne (np. miasta, ogrody, osady). Zaświaty, gdzie w opisie kładzie się nacisk na funkcjonalność krainy, są pojmowane jako stan a nie jako miejsce.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) U plemięemion rolniczych mieszkających na wschód od Missisipi zaświaty wyobrażane były jako kraina, w której wiecznie uprawia się kukurydzę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈɕfʲjatɨ, AS: zaśfʹi ̯aty

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaświat mrz., zaświatowość ż., zaświatność ż.

 przym. zaświatowy, zaświatny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przest. zaświat, świat pozagrobowy; mit. przen. kraina cieni, kraina wiecznych łowów

Wiktionary


zaświdrować

spowodować nieprzyjemne doznanie fizyczne


SJP.pl


zaświecenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaświecić.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świecidełko n., świeca ż.

 czas. zaświecić

 przym. świetlny

Wiktionary


zaświecić

czasownik przechodni dokonany (ndk. zaświecać)

 (1.1) sprawić, że coś zacznie świecić lub palić się

 (1.2) włączyć oświetlenie

 (1.3) zacząć świecić

 (1.4) błysnąć, rozświetlić się

czasownik zwrotny dokonany zaświecić się (ndk. świecić się)

 (2.1) zacząć świecić

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Lucjuszu, zaświeć świece.

 (1.2) Chyba zaświecę kinkiety, bo już robi się ciemnawo.

 (1.3) O, gwiazdo betlejemska, zaświeć na mym niebie.

 (1.4) Meteor na nieboskłonie zaświecił jasnym blaskiem.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaświecenie n., światło n., świecidełko n., świetlik mzw./mrz.

 przym. światły, świetlany

 czas. świecić

Wiktionary


zaświetlać

nadmiernie naświetlać kliszę lub taśmę filmową; prześwietlać


SJP.pl


zaświnić

potocznie: zabrudzić lub zrobić bałagan; zasyfić


SJP.pl


zaświtać

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. świtać)

 (1.1) dokonany od|świtać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świt mrz., świtanie n.

 czas. świtać

Wiktionary


zasyfiać

potocznie: zanieczyszczać, zabrudzać czymś; usyfiać, zapaprywać, zaświniać


SJP.pl


zasyfianie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zasyfiać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. syfić, zasyfiać ndk., zasyfić dk.

 rzecz. syfienie n., syf m., zasyfienie n., syfiarz m., syfiara ż.

 przym. syfiarski, syfny

Wiktionary


zasyfiały

zasyfiony, osyfiony, osyfiały, obsyfiony, obsyfiały; potocznie:
1. bardzo brudny, zanieczyszczony;
2. pokryty pryszczami


SJP.pl


zasyfić

potocznie: zanieczyścić, zabrudzić (ubrudzić) czymś; zafajdać (ufajdać), zababrać (ubabrać), zapaprać (upaprać), zaświnić (uświnić)


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. syfić, zasyfiać)

 (1.1) pot. zanieczyścić

 (1.2) pot. wprowadzić gdzieś niepożądane elementy

czasownik zwrotny dokonany zasyfić się (ndk. syfić się, zasyfiać się)

 (2.1) pot. zanieczyścić się

 (2.2) pot. przestać funkcjonować z powodu wprowadzenia niepożądanych elementów

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Kto znowu zasyfił cały klozet?

 (1.1) To na pewno Leonard zasyfił olejem szoferkę.

 (1.2) Uważaj, żebyś nie zasyfił sobie bazy danych.

 (2.1) Najwyraźniej zasyfiło się szybciej niż ostatnio.

 (2.2) Mój komputer zasyfił się i przestał chodzić.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. syfek mrz., syf mrz., syfienie n., nasyfienie n., osyfienie n., syfiarz mos., syfiara ż., zasyfianie n., zasyfienie n.

 czas. nasyfić dk., syfić ndk., osyfić dk., zasyfiać ndk.

 przym. syfiasty, syfny, syfiarski

 przysł. syfiaście

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zabrudzić, zaświnić; wulg. upieprzyć

 (2.1) zaświnić się

Wiktionary


zasygnalizować

1. poinformować o czymś za pomocą sygnału;
2. poruszyć krótko i ogólnikowo jakiś problem


SJP.pl

czasownik przechodni

 (1.1) dokonany od|sygnalizować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zasygnalizowanie n., sygnalizacja ż., sygnalizator mos./mrz.

 przym. sygnalizacyjny

Wiktionary


zasymilować

1. dokonać asymilacji czegoś lub kogoś; wchłonąć w siebie, zlać w jedno;
2. zasymilować się - ulec procesowi asymilacji; ulec wchłonięciu przez jakąś społeczność


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. asymilować)

 (1.1) przystosować do otoczenia

 (1.2) pobrać z otoczenia

czasownik zwrotny niedokonany zasymilować się (ndk. asymilować się)

 (2.1) przystosować się do otoczenia

Wiktionary


zasymilowany

1. dokonać asymilacji czegoś lub kogoś; wchłonąć w siebie, zlać w jedno;
2. zasymilować się - ulec procesowi asymilacji; ulec wchłonięciu przez jakąś społeczność


SJP.pl


zasymulować

dokonać symulacji czegoś


SJP.pl


zasyp

ogół okruchów skalnych usypanych na dnie otworu w przypadku, gdy na jego spodzie nie ma przyrządu wiertniczego


SJP.pl


zasypać

1. sypaniem zapełnić;
2. sypiąc zakryć;
3. pogrzebać kogo;
4. obrzucić, obsypać;
5. sypiąc podać;
6. zaprawić potrawę;
7. zdradzić


SJP.pl

czasownik przechodni

 (1.1) dokonany od|zasypywać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zasypanie n., zasypywanie n.

 czas. zasypywać ndk.

Wiktionary


zasypiać

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. zasnąć)

 (1.1) zob. zasnąć.

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. zaspać)

 (2.1) daw. przen. przegapiać, nie zajmować się czymś w odpowiednim ku temu momencie, czasie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Halina lubi zasypiać przy dźwiękach radia.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈsɨpʲjät͡ɕ, AS: zasypʹi ̯äć

Wiktionary

Powiązane:

 czas. spać ndk., zaspać

 rzecz. zasypianie n., śpiący mos., zaspanie n.

 przym. śpiący

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pogrążać się we śnie

 (2.1) przesypiać, przegapiać, przeoczać

Wiktionary


zasypianie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zasypiać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzasɨˈpʲjä̃ɲɛ, AS: zasypʹi ̯ä̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaspanie n.

 czas. zasypiać ndk., zaspać dk.

Wiktionary


zasypianka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) piosenka do zasypiania

 (1.2) lalka, pluszak do przytulenia przy zasypianiu

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kołysanka

Wiktionary


zasypka

lek w proszku stosowany na powierzchnię skóry w stanach zapalnych; puder


SJP.pl


zasypnica

urządzenie do napełniania od góry komór pieców koksowych węglem


SJP.pl


zasypowy

przymiotnik od: zasyp


SJP.pl


zasypywać

czasownik

 (1.1) przykrywać coś sypkim materiałem, np. ziemią, piaskiem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Któregoś dnia, gdy śnieg zasypywał Jokohamę, zaprosiłem ją na kolację po dziesięciu godzinach przy taśmie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzasɨˈpɨvat͡ɕ, AS: zasypyvać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zasypywanie n., zasypka ż., sypkość ż., sypanie n.

 czas. zasypać, sypać, obsypać, obsypywać, usypać, usypywać, nasypać

 przym. sypki

Wiktionary


zasypywanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zasypywać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zasypka ż.

 czas. zasypać, zasypywać ndk.

Wiktionary


zasysanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zasysać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zasysać ndk.

Wiktionary


zasyłać

przekazywać, dostarczać coś komuś, np. zasyłać pozdrowienia


SJP.pl


zaszachować

1. w grze w szachy: dać szacha;
2. przenośnie: postawić kogoś w trudnym położeniu, zmuszając go do ustępstw i uniemożliwiając mu swobodne działanie


SJP.pl


zaszachrowywać

potocznie: oszukiwać, wykorzystując czyjąś nieuwagę


SJP.pl


zaszalały

taki, który zaszalał


SJP.pl


zaszamotywać

mocno potrząsać kimś lub czymś


SJP.pl


zaszanować

potocznie:
1. okazać komuś szacunek; uszanować;
2. używając, zachować w dobrym stanie


SJP.pl


zaszantażować

czasownik przechodni dokonany (ndk. szantażować)

 (1.1) dokonany od|szantażować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzaʃãntaˈʒɔvat͡ɕ, AS: zašãntažovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaszantażowanie n., szantaż mrz., szantażowanie n., szantażyk mrz., szantażysta mos., szantażystka ż.

 czas. szantażować ndk.

Wiktionary


zaszantażowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaszantażować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzaʃãntaʒɔˈvãɲɛ, AS: zašãntažovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. niezaszantażowanie n., szantażowanie n., szantaż m., szantażysta m., szantażystka ż.

 czas. zaszantażować ndk., szantażować dk.

Wiktionary


zaszargiwać

rzadko: mocno zabrudzać; zachlapywać


SJP.pl


zaszarżować

1. gwałtownie zaatakować;
2. zaryzykować, narażając się na stratę lub niebezpieczeństwo


SJP.pl


zaszarżowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaszarżować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zaszarżować dk.

Wiktionary


zaszczać

wulgarnie: zamoczyć lub zalać moczem; zasikać, zasiusiać


SJP.pl


zaszczanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaszczać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. szczać

Wiktionary


zaszczekać

szczeknąć;
1. o psie, lisie, szakalu: wydać krótki, urywany odgłos;
2. wydać głośne dźwięki przypominające szczekanie psów


SJP.pl


zaszczepiać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zaszczepić)

 (1.1) med. wprowadzać do organizmu szczepionkę

 (1.2) ogrod. osadzać drzewa szlachetnymi pędami lub pączkami

 (1.3) przen. propagować nowe idee, wprowadzać nowe prądy

 (1.4) daw. zamykać drzwi na zaszczepkę

czasownik zwrotny niedokonany zaszczepiać się (dk. zaszczepić się)

 (2.1) med. poddawać się szczepieniu

 (2.2) daw. zamykać się na zaszczepkę

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Po przerwie zaszczepiano uczniów klas trzecich i czwartych.

 (1.2) Michał zaszczepia grusze w sadzie.

 (1.3) Idee harcerstwa zaszczepiała w młodych pani Genowefa, przedwojenna harcerka.

 (2.1) Czy pani mąż zaszczepiał się już kiedykolwiek przeciwko tężcowi?

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1)

:: rzecz. zaszczepianie n.

:: czas. zaszczepić dk.

 (1.4)

:: rzecz. zaszczepka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szczepić

 (1.2) szczepić

Wiktionary


zaszczepić

podać szczepionkę


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. szczepić, zaszczepiać)

 (1.1) med. wet. podać do organizmu szczepionkę

 (1.2) ogrod. podnieść wartość hodowanej rośliny poprzez łączenie jej z odmianą szlachetną

 (1.3) przen. rozwinąć w kimś zainteresowanie czymś czy pewne cechy

czasownik zwrotny dokonany zaszczepić się (ndk. szczepić się, zaszczepiać się)

 (2.1) med. poddać się szczepieniu; zostać zaszczepionym

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyszczep mzw., szczep mrz., zaszczepienie n., szczepienie n., szczepionka ż.

 przym. szczepienny, szczepionkowy

 czas. szczepić, wyszczepić

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) uszlachetnić

Wiktionary


zaszczepka

1. regionalnie: haczyk do zamykania drzwi lub okien od wewnątrz;
2. rzadko: szczepione drzewko lub krzew; szczep


SJP.pl

Wikipedia


zaszczucie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) łow. zmęczenie zwierzęcia łownego, by dało się złapać, poprzez szczucie psami

 (1.2) przen. doprowadzenie kogoś do załamania psychicznego

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Celem intensywnego i nagminnego hejtu jest zaszczucie jednostki oraz próba zdyskredytowania i wyeliminowania osoby z życia publicznego.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczucie n., szczujnia ż., zaszczuwanie n.

 czas. szczuć ndk., zaszczuć dk.

Wiktionary


zaszczurzać

dopuszczać do rozmnożenia się gdzieś szczurów


SJP.pl


zaszczurzyć

dopuścić do rozmnożenia się gdzieś szczurów


SJP.pl


zaszczuwanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaszczuwać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. niezaszczuwanie n., zaszczucie n.

 czas. zaszczuwać ndk.

Wiktionary


zaszczycanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaszczycać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. niezaszczycanie n.

 czas. zaszczycać ndk.

Wiktionary


zaszczycić

sprawić komuś zaszczyt wyróżniając go w jakiś sposób


SJP.pl


zaszczycik

zdrobnienie od: zaszczyt


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od zaszczyt

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To nie zaszczyt, lecz tylko mały zaszczycik.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaszczyt m., zaszczyty nmos.

Wiktionary


zaszczyt

coś z czego można być dumnym; wyróżnienie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) coś, co jest powodem do dumy; wyróżnienie, docenienie

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzaʃt͡ʃɨt, AS: zaščyt

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaszczycenie n., zaszczycenie n., zaszczycik mrz., zaszczyty nmos.

 czas. zaszczycać ndk., zaszczycić dk.

 przym. zaszczytny, szczytny

 przysł. zaszczytnie

Wiktionary


zaszczytciel

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) stpol. obrońca

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈʃt͡ʃɨtʲt͡ɕɛl, AS: zaščytʹćel

Wiktionary

Powiązane:

 czas. szczycić, zaszczycić

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zaszczyciciel, zaszczytca

Wiktionary


zaszczytniej

stopień wyższy od przysłówka: zaszczytnie


SJP.pl


zaszczytniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: zaszczytny


SJP.pl


zaszczytność

cecha czegoś będącego dużym wyróżnieniem i przynoszącego chlubę


SJP.pl


zaszczytny

przynoszący chlubę; szczytny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który daje zaszczyt, stanowi wyróżnienie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wybór padł na królów niemieckich, którzy – począwszy od Ottona I – odbierali w Rzymie zaszczytny tytuł cesarski.

 (1.1) Nie chcemy szukać przez tę rewolucję dla siebie rang ani odznaczeń czy zaszczytnych wyniesień… ani nagród w żadnej postaci!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈʃt͡ʃɨtnɨ, AS: zaščytny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaszczyty nmos., zaszczyt

 czas. zaszczycić

 przysł. zaszczytnie

 przym. szczytny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) chwalebny, chlubny

Wiktionary


zaszczytowo

Zaszczytowo (poszczególne części: niem. Saratoga, Anapolis, Havannah, Savannah) – wieś w Polsce położona w województwie lubuskim, w powiecie sulęcińskim, w gminie Krzeszyce.

Wikipedia


zaszczyty

coś z czego można być dumnym; wyróżnienie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) wysokie stanowiska zawodowe, odznaczenia, honory wraz ze związanymi z nimi przywilejami

forma rzeczownika.

 (2.1) M., B. i W. lm. od: zaszczyt

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaszczyt m., zaszczycenie n., zaszczycenie n., zaszczycik mrz.

 czas. zaszczycać ndk., zaszczycić dk.

 przym. zaszczytny

 przysł. zaszczytnie

Wiktionary


zaszczywać

wulgarnie: zamaczać lub zalewać coś moczem


SJP.pl


zaszemrać

1. wydać cichy, jednostajny dźwięk;
2. mówić cicho i niewyraźnie;
3. cicho wyrazić swoje niezadowolenie


SJP.pl

czasownik dokonany

 (1.1) wydać szemrzący dźwięk, dokonany od|szemrać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. szemrać ndk.

 rzecz. szemranie n., szemr m., szmer m., zaszemranie n.

 przym. szemrany

Wiktionary


zaszemranie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaszemrać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zaszemrać dk.

Wiktionary


zaszeregowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaszeregować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szereg mrz.

 zaim. szereg

Wiktionary


zaszewka

fałdka w ubraniu dopasowująca je do figury


SJP.pl

Zaszewki to fałdy wszyte w materiał, aby nadać wypukły lub wklęsły kształt odzieży, szczególnie w okolicy kobiecego biustu. Są one często stosowane we wszelkiego rodzaju ubraniach w celu dopasowania ich do ciała użytkownika lub w celu uzyskania innowacyjnego kształtu. Jeśli materiał może być uznany za płaski, to zaszewka powoduje usunięcie kawałka w kształcie klina i pociągnięcie krawędzi tego klina razem, aby utworzyć płytki stożek. Efekt ten można dość łatwo zaobserwować na papierze, ściągając razem krawędzie zaszewki, tak jakby były zszyte. Ponieważ tkanina jest na ogół bardziej elastyczna niż papier, tkanina przesunie się wokół wierzchołka stożka i utworzy bardziej miękki, ale nadal zakrzywiony kształt.

Wikipedia


zaszkodzić

zadziałać na czyjąś niekorzyść, źle wpłynąć na kogoś lub coś, narazić na szkodę


SJP.pl

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. szkodzić)

 (1.1) spowodować szkodę; okazać się szkodliwym; pogorszyć stan

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szkodliwość ż., zaszkodzenie n., szkoda ż.

 przysł. szkoda, szkodliwie

 czas. szkoda

Wiktionary


zaszków

Miejscowości w Polsce

  • Zaszków – osada w woj. dolnośląskim, w pow. głogowskim, w gminie Kotla
  • Zaszków – wieś w woj. mazowieckim, w pow. ostrowskim, w gminie Nur

Wikipedia


żaszkowski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Żaszkowem, dotyczący Żaszkowa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żaszków mrz.

Wiktionary


zaszlachtować

zabić, zarżnąć


SJP.pl


zaszlachtowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaszlachtować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. szlachtować, zaszlachtować dk.

Wiktionary


zaszlifowywać

rzadko: szlifując, nadawać czemuś określony kształt; zaostrzać, wygładzać


SJP.pl


zaszlochany

taki, na którym widać ślady szlochania; zapłakany


SJP.pl


zaszmelcowywać

potocznie: mocno zabrudzać, czynić błyszczącym od tłustych plam


SJP.pl


zaszokować

wywołać zdumienie, zniesmaczenie


SJP.pl


zaszorować

szorując, zatrzeć


SJP.pl


zaszorowywać

szorując, zacierać


SJP.pl


zaszpanowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaszpanować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zaszpanować dk.

Wiktionary


zaszprycować

potocznie: podać wiele leków lub używek


SJP.pl


zaszronić

pokryć szronem; oszronić


SJP.pl


zasztauować

rozmieścić towar w ładowniach statku w sposób zapewniający stateczność statku oraz właściwe przechowywanie ładunku


SJP.pl


zasztyletować

czasownik przechodni dokonany

 (1.1) zabić kogoś sztyletem lub nożem

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sztylet m., sztyletowanie n.

:: zdrobn. sztylecik m.

 czas. sztyletować ndk.

 przym. sztyletowy, sztyletowaty

Wiktionary


zaszufladkować

zaklasyfikować w sposób powierzchowny


SJP.pl


zaszufladkowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaszufladkować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zaszufladkować dk.

 rzecz. szufladka ż., szuflada ż.

Wiktionary


zaszumiać

powodować powstanie szumu na zdjęciach lub plikach dźwiękowych


SJP.pl


zaszumić

spowodować powstanie szumu na zdjęciach lub plikach dźwiękowych


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. zaszumiać)

 (1.1) inform. spowodować powstanie szumu na zdjęciach lub nagraniach audio i wideo

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. odszumianie n., odszumienie n., odszumowanie n., odszumowywanie n., poszum mrz., poszumienie n., przeszumienie n., rozszumienie n., szum mrz., szumienie n., szumowanie n., szumowina ż., szumowiny nmos., szumność ż., szumówka ż., szumy nmos., wyszumienie n., zaszumianie n., zaszumienie n.

 czas. odszumiać ndk., odszumić dk., odszumować dk., odszumowywać ndk., poszumieć dk., przeszumieć dk., rozszumieć dk., szumieć ndk., szumować ndk., wyszumieć dk., zaszumiać ndk., zaszumieć dk.

 przym. odszumiony, rozszumiały, szumny, szumowy, zaszumiony

Wiktionary


zaszwankować

zepsuć się, zacząć źle funkcjonować


SJP.pl


zaszwargotać

czasownik dokonany (ndk. brak)

 (1.1) pot. powiedzieć coś niezrozumiale w obcym języku, zwłaszcza niemieckim

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szwargot mrz., szwargotanie n., zaszwargotanie n.

 czas. szwargotać ndk.

Wiktionary


zaszwargotanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) pot. powiedzenie czegoś niezrozumiale w obcym języku, zwłaszcza niemieckim

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szwargot mrz., szwargotanie n.

 czas. szwargotać ndk., zaszwargotać dk.

Wiktionary


zaszyć

1. naprawić przerwaną tkaninę poprzez zszycie;
2. połączyć za pomocą nici chirurgicznej brzegi przeciętej skóry;
3. szyjąc, naszywając pokryć czymś całą powierzchnię czegoś;
4. zaszyć się - ukryć się w niedostępnym miejscu


SJP.pl


zaszydełkować

1. połączyć brzegi dzianiny przy pomocy szydełka;
2. pokryć coś dzianiną wytworzoną przy pomocy szydełka; obszydełkować;
3. środowiskowo: przy pomocy szydełka fryzjerskiego wykończyć końcówki dredów w taki sposób, by nie wystawały z nich włosy;
4. potocznie: zaszydełkować się - spędzić zbyt wiele czasu na wytwarzaniu ubrań przy pomocy szydełka


SJP.pl


zaszydełkowywać

1. łączyć brzegi dzianiny przy pomocy szydełka;
2. pokrywać coś dzianiną wytworzoną przy pomocy szydełka; obszydełkowywać;
3. środowiskowo: przy pomocy szydełka fryzjerskiego wykańczać końcówki dredów w taki sposób, by nie wystawały z nich włosy;
4. potocznie: zaszydełkowywać się - spędzać zbyt wiele czasu na wytwarzaniu ubrań przy pomocy szydełka


SJP.pl


zaszydzić

złośliwie zażartować z kogoś; zadrwić, zakpić


SJP.pl


zaszyfrować

zapisać coś za pomocą szyfru; przekazać wiadomość, posłużywszy się szyfrem


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. szyfrować, zaszyfrowywać)

 (1.1) wyrazić szyfrem

 (1.2) książk. wyrazić nie wprost

czasownik zwrotny dokonany zaszyfrować się (ndk. szyfrować się, zaszyfrowywać się)

 (2.1) zostać zaszyfrowanym

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szyfrowanie n., zaszyfrowanie n., szyfr mrz., szyfrant mos., szyfrantka ż.

 czas. szyfrować, zaszyfrowywać ndk.

Wiktionary


zaszyfrowywać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zaszyfrować)

 (1.1) przekazywać lub zapisywać szyfrem

 (1.2) książk. wyrażać nie wprost

czasownik zwrotny niedokonany zaszyfrowywać się (dk. zaszyfrować się)

 (2.1) być zaszyfrowywanym

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaszyfrowywanie n.

 czas. zaszyfrować dk.

Wiktionary


zaszyty

1. naprawić przerwaną tkaninę poprzez zszycie;
2. połączyć za pomocą nici chirurgicznej brzegi przeciętej skóry;
3. szyjąc, naszywając pokryć czymś całą powierzchnię czegoś;
4. zaszyć się - ukryć się w niedostępnym miejscu


SJP.pl


zaszywanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaszywać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. szyć, zaszywać ndk.

Wiktionary


zaszłość

1. przeszłe zdarzenie, rzecz mająca miejsce w przeszłości i rzutująca na teraźniejszość;
2. zdarzenie księgowe, zapis w księgach handlowych


SJP.pl


zaszły

miniony, dawny, niegdysiejszy


SJP.pl


zasłabnięcie

Omdlenie (łac. syncope) – krótkotrwała utrata przytomności wywołana przejściowym globalnym zmniejszeniem perfuzji mózgowej. Charakteryzuje się szybkim rozwojem objawów aż do zupełnej utraty przytomności, krótkim czasem trwania oraz samoistnym i pełnym odzyskaniem przytomności.

Wikipedia


zasłać

1. ścieląc rozłożyć coś na czymś;
2. pokryć coś czymś całkowicie, ułożyć coś na czymś w dużej ilości


SJP.pl


zasładzać

przestarzale:
1. zaprawiać, napełniać czymś słodkim;
2. przenośnie: umilać, osładzać


SJP.pl


zasłaniać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zasłonić)

 (1.1) czynić niewidocznym, ograniczając pole widzenia

czasownik zwrotny niedokonany zasłaniać się (dk. zasłonić się)

 (2.1) czynić siebie częściowo lub całkowicie niewidocznym

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Chłopcy parsknęli śmiechem, zasłaniając sobie usta kułakami.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈswãɲät͡ɕ, AS: zasu̯ãńäć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. przysłona ż., zasłanianie n., zasłona ż., zasłonięcie n., zasłonienie n.

 czas. zasłonić

Wiktionary


zasłanianie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zasłaniać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzaswãˈɲä̃ɲɛ, AS: zasu̯ãńä̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zasłona ż., zasłonka ż., zasłonięcie n., przysłona ż., zasłonienie n., przysłonienie n., przysłonięcie n.

 czas. zasłaniać ndk., zasłonić dk., przysłaniać ndk., przysłonić dk.

 przym. zasłonowy

Wiktionary


zasławski

Zasław


SJP.pl

Patrz:

Zasław

zasłodzić

przestarzale:
1. zaprawić, napełnić czymś słodkim;
2. przenośnie: umilić, osłodzić


SJP.pl


zasłona

1. kotara;
2. zakrycie czegoś;
3. działanie obronne


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) tkanina ograniczająca ilość światła wpadającego do pomieszczenia;

 (1.2) sport. ustawienie się zawodnika drużyny atakującej w celu odgrodzenia drogi obrońcy do zawodnika z piłką;

Wiktionary

  • zasłona – tkanina wieszana m.in. przy oknach.
  • zasłona – sposób ustawienia zawodnika w koszykówce.
  • zasłona – część konstrukcyjna hełmu chroniąca twarz.
  • Zasłona – powieść Milana Kundery.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W swoim pokoju mam bawełniane zasłony.

 (1.1) Zofia uszyła zasłony z czerwonego materiału w białe kropki.

 (1.1) Przez grube zasłony słabo prześwituje słońce.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈswɔ̃na, AS: zasu̯õna

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. przysłona ż., zasłanianie n., zasłonięcie n.

:: zdrobn. zasłonka ż.

 czas. zasłaniać ndk., zasłonić dk.

 przym. zasłonowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) reg. śl. forhang.

Wiktionary


zasłonak

grzyb kapeluszowy z rodziny bedłkowatych; flegmiak


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) mikol. nazwa systematyczna|Cortinarius|ref=tak., najliczniejszy w gatunki rodzaj grzybów kapeluszowych z rodziny zasłonakowatych

Wiktionary

Cortinarius (Pers.) Gray) (zasłonak) – rodzaj grzybów z rodziny zasłonakowatych (Cortinariaceae). Do 2017 r. na terenie Polski opisano występowanie 251 gatunków (przy uwzględnieniu tylko gatunków pewnych, zweryfikowanych przez Index Fungorum). Nie jest to jednak liczba ostateczna. Liczba występujących w Polsce gatunków zmienia się zarówno w wyniku znajdywania nowych, dotąd nie znanych w Polsce gatunków, jak i w wyniku zmian w nazewnictwie gatunków dokonywanych przez Index Fungorum. Dwie monografie o zasłonakach napisał Andrzej Nespiak w 1975 i 1981 r.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Przedstawicielem grzybów mikoryzowych i saprotrofów jest zasłonak.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈswɔ̃nak, AS: zasu̯õnak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zasłonkowate nmos.

Wiktionary


zasłonakowate

rodzina grzybów z rzędu pieczarkowców


SJP.pl

Zasłonakowate (Cortinariaceae R. Heim ex Pouzar) – rodzina grzybów znajdująca się w rzędzie pieczarkowców (Agaricales).

Wikipedia


zasłonakowaty

o cechach zasłonakowatych (rodzina grzybów)


SJP.pl


zasłonić

1. okryć czymś; zakryć czymś;
2. uczynić coś niewidocznym;
3. ochronić, obronić kogoś lub coś, szczególnie w walce


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. zasłaniać)

 (1.1) dokonany od|zasłaniać.

czasownik zwrotny dokonany zasłonić się (ndk. zasłaniać się)

 (2.1) dokonany od|zasłaniać się.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zasłanianie n., zasłona ż., zasłonięcie n., przysłona ż., zasłonienie n.

 czas. zasłaniać ndk.

 przym. zasłoniony

Wiktionary


zasłonięcie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zasłonić.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzaswɔ̃ˈɲɛ̇̃ɲt͡ɕɛ, AS: zasu̯õńė̃ńće

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zasłonić dk., zasłaniać ndk., przysłaniać ndk., przysłonić dk.

 rzecz. zasłona ż., zasłonka ż., zasłanianie n., zasłonienie n.

Wiktionary


zasłonienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zasłonić.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zasłona ż., zasłonka ż., zasłonięcie n., przysłona ż., zasłanianie n., przysłonienie n., przysłonięcie n.

 czas. zasłaniać ndk., zasłonić dk., przysłaniać ndk., przysłonić dk.

 przym. zasłonowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zasłonięcie

Wiktionary


zasłonka

zdrobnienie od: zasłona


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od zasłona

 (1.2) krótka lub mała zasłona

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. przysłona ż., zasłonięcie n., zasłonienie n., zasłanianie n., zasłona ż.

Wiktionary


zasłonowy

przymiotnik od: zasłona


SJP.pl


zasłuchać

zasłuchać się - pogrążyć się w słuchaniu


SJP.pl


zasłuchanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zasłuchać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. niezasłuchanie n.

 czas. zasłuchać dk.

Wiktionary


zasłuchiwać

zasłuchiwać się - pogrążać się w słuchaniu


SJP.pl


zasługa

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) godny docenienia, wartościowy rezultat czyjegoś działania

Wiktionary

Zasługi − w buddyzmie wszelkie czyny tworzące dobrą karmę. Osoby czyniące dobro w oczekiwaniu nagrody znajdują się w obrębie tzw. pola zasług. Dobry buddysta powinien wykroczyć poza to pole i czynić dobro z powodu współczucia a nie dla nagrody. W ten sposób może wyzwolić się z kręgu sansary i osiągnąć nirwanę.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zasługą pani Dąbrowskiej było powstanie fundacji na rzecz najuboższych w naszej gminie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈswuɡa, AS: zasu̯uga

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zasługiwać

 przym. zasłużony

 rzecz. zasłużenie n.

 przysł. zasłużenie

Wiktionary


zasługiwać

1. stawać się godnym czegoś, swoimi cechami, postępowaniem itp. zdobywać sobie prawo do czegoś;
2. zasługiwać się - zyskiwać szacunek, uznanie tym, co się zrobiło


SJP.pl

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. zasłużyć)

 (1.1) być godnym czegoś, mieć prawo do jakiejś wartości; zdobywać sobie prawo do czegoś zgodnie z tym, co się zrobiło

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Adam twierdzi, że zasługuje na wyższą ocenę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzaswuˈɟivat͡ɕ, AS: zasu̯uǵivać

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zasłużony

 przysł. zasłużenie

 rzecz. zasługa ż., zasłużenie n., zasługiwanie n.

 czas. służyć, zasłużyć dk.

Wiktionary


zasługiwanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zasługiwać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzaswuɟiˈvãɲɛ, AS: zasu̯uǵivãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zasługiwać

Wiktionary


zasłużenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zasłużyć.

przysłówek

 (2.1) zgodnie z czyimiś zasługami, słusznie, tak, jak się komuś należy

Wiktionary

Przykłady

 (2.1) Całkiem zasłużenie przyznano nam pierwsze miejsce.

 (2.1) Został zasłużenie ukarany za swe niecne czyny.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzaswuˈʒɛ̃ɲɛ, AS: zasu̯užńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zasługa

 czas. zasłużyć, zasługiwać

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) słusznie, sprawiedliwie

Wiktionary


zasłużeniej

stopień wyższy od przysłówka: zasłużenie


SJP.pl


zasłużeńszy

stopień wyższy od przymiotnika: zasłużony


SJP.pl


zasłużona

kobieta zasłużona


SJP.pl


zasłużony

osoba zasłużona


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) książk. obdarzany szacunkiem i uznaniem ze względu na swe dokonania czy zasługi

 (1.2) książk. taki, na który ktoś zasłużył, zapracował sobie; należący się komuś lub czemuś

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) książk. osoba zasłużona (1.1)

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Prezydent RP może nadać obywatelstwo polskie cudzoziemcom zasłużonym dla Polski.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzaswuˈʒɔ̃nɨ, AS: zasu̯užõny

Wiktionary

Powiązane:

 (2.1) forma żeńska zasłużona

 rzecz. zasługa ż., zasługiwanie n., zasłużenie n.

 przysł. zasłużenie

 czas. zasłużyć dk., zasługiwać ndk.

Wiktionary


zasłużyć

1. stać się godnym czegoś, swoimi cechami, postępowaniem itp. zdobyć sobie prawo do czegoś;
2. zasłużyć się - zyskać szacunek, uznanie tym, co się zrobiło


SJP.pl

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. zasługiwać)

 (1.1) dokonany od|zasługiwać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈswuʒɨt͡ɕ, AS: zasu̯užyć

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zasługiwać, służyć

 rzecz. zasłużenie n., sługa mos., zasłużony

 przym. zasłużony

 przysł. zasłużenie

Wiktionary


zasłynąć

okryć się chwałą; zabłysnąć


SJP.pl


zat.

skrót

 (1.1) = geogr. zatoka

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zatoka

Wiktionary


zatabaczać

dawniej: posypywać tabaką


SJP.pl


zatabaczony

wyglądający niechlujnie, zaniedbany; staromodny, zacofany


SJP.pl


zatachiwać

potocznie: z trudem zanosić lub zaciągać coś gdzieś; zataskiwać


SJP.pl


zataczać

czasownik niedokonany

 (1.1) tocząc, przesunąć coś okrągłego, walcowatego lub mającego koła

 (1.2) zakreślić kolistą linię lub przesunąć się po kolistej linii

 (1.3) o drodze, rzece itp.: przybierać w miejscu skrętu kształt kół, łuku lub półkola

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zatoka ż., zatoczka ż.

 czas. zatoczyć dk.

Wiktionary


zataczarka

Zataczarka – tokarka przeznaczona do zataczania ostrzy narzędzi wieloostrzowych, głównie frezów.

Rozróżnia się zataczarki uproszczone, służące tylko do zataczania frezów krążkowych (są to obrabiarki bez posuwu wzdłużnego suportu narzędziowego) oraz zataczarki uniwersalne (z posuwem wzdłużnym), przystosowane do zataczania frezów ślimakowych, a ponadto do toczenia przedmiotów o przekroju niekołowym oraz gwintów.

Wikipedia


zataić

ukryć informację, nie ujawnić wbrew obowiązkowi


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. zatajać)

 (1.1) utrzymać coś w tajemnicy, nie wyjawić czegoś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ula, która przedtem postanawiała zataić wieczorne spotkanie z Zenkiem, mówi cicho: - Zenek ukradł dlatego, że był głodny.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈtajit͡ɕ, AS: zatai ̯

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tajemnica ż., zatajanie n., zatajenie n., tajność ż.

 czas. taić ndk., zatajać ndk.

Wiktionary


zatajać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zataić)

 (1.1) niedokonany od|zataić.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Niczego nie zatajał, wręcz przeciwnie: zachęcał ludzi, których znał, do szczerych wypowiedzi.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: za'tajat͡ɕ

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tajemnica ż., zatajanie n., zatajenie n., tajność ż.

 czas. taić ndk., zataić dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) taić, ukrywać, kryć

Wiktionary


zatajanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zatajać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zatajenie n.

 czas. taić ndk., zatajać ndk., zataić dk.

Wiktionary


zatajony

ukryć informację, nie ujawnić wbrew obowiązkowi


SJP.pl


zatalkować

pokryć coś w całości białym pudrem (talkiem); wytalkować


SJP.pl


zatamowywać

tamować; rzadko:
1. uniemożliwiać odbywanie się ruchu na jakimś terenie lub zapobiegać przesuwaniu się czegoś;
2. powstrzymywać lub opóźniać czyjeś reakcje fizjologiczne lub rozwój czegoś


SJP.pl


zatańcować

dawniej:
1. wykonać taniec; zatańczyć;
2. poruszyć się chwiejnym ruchem; zatańczyć;
3. zmęczyć kogoś tańcem;
4. zagłuszyć tańcem;
5. zatańcować się - zmęczyć się tańczeniem


SJP.pl


zatańcowywać

zatańcowywać się - zamęczać się tańczeniem


SJP.pl


zatańczyć

czasownik przechodni dokonany (ndk. tańczyć)

 (1.1) choreogr. wykonać taniec

 (1.2) poruszyć się szybko i bezwładnie

czasownik zwrotny dokonany zatańczyć się

 (2.1) zapomnieć w tańcu o obowiązkach

 (2.2) doprowadzić się do śmierci poprzez taniec

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Celino, zatańczysz ze mną?

 (1.2) Niewyraźne cienie z abażuru zatańczyły na ścianie.

 (2.1) Kopciuszek zatańczył się z księciem, zapominając o bożym świecie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. taniec mrz., tancerka ż., tancerz mos.,tańczenie n., zatańczenie n.

 czas. tańczyć ndk.

 przym. taneczny

 przysł. tanecznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przest. zatańcować

 (1.2) przest. zatańcować

 (2.2) przest. zatańcować się

Wiktionary


zatankowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zatankować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zatankować ndk.

 rzecz. tank mrz.

Wiktionary


zatapiać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zatopić)

 (1.1) umieszczać coś w cieczy, pozwalając aby zanurzyło się całkowicie

 (1.2) wypełniać cieczą pomieszczenie

czasownik zwrotny zatapiać się (dk. zatopić się)

 (2.1) zanurzać się zupełnie w cieczy

 (2.2) pogrążać się w czym całkowicie; oddawać się bez reszty

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈtapʲjät͡ɕ, AS: zatapʹi ̯äć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zatapianie n., zatopienie n., zatapiacz m., zatapiaczka ż., zatapialnia ż., zatop m., topienie n., topielec m., topielica ż., zatapialność ż.

 czas. zatopić, topić, utopić, podtopić, podtapiać

 przym. zatapialny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) topić

 (2.1) topić się

Wiktionary


zatapialnia

zbiornik wodny, w którym zatapia się beczki z kwaszonymi ogórkami


SJP.pl


zatapialność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest zatapialne; cecha tych, którzy są zatapialni

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zatapiacz m., zatapiaczka ż., zatapialnia ż., zatop m., zatapianie n., zatopienie n., topienie n.

 czas. zatapiać ndk., topić ndk., zatopić dk.

 przym. zatapialny, niezatapialny

Wiktionary


zatapialny

1. taki, który łatwo zatopić;
2. pokrywany całkowicie wodą


SJP.pl


zatapianie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zatapiać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zatopienie n., topielica ż., topielec mos./mzw.

 czas. zatapiać ndk., zatopić dk.

Wiktionary


zatar

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) spoż. arabska mieszanka przyprawowa na bazie zmielonego sumaka, sezamu oraz tymianku, majeranku i oregano

Wiktionary

Zatar – mieszanka przyprawowa pochodząca z Libanu.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Mówi się, że Jeruzalem pachnie zatarem. To niezastąpiony dodatek do warzyw, sałatek, ryb, mięs, kasz i pieczywa, słowem – do wszystkiego.

Wiktionary


zatarasować

zablokować przejście lub przejazd w danym miejscu


SJP.pl


zatarasowywać

blokować przejście lub przejazd w danym miejscu; tarasować


SJP.pl


zatarcie

uszkodzenie powierzchni współpracujących elementów maszyny


SJP.pl


zatarg

konflikt, sprzeczka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) spór, sprzeczka

Wiktionary


zataskiwać

potocznie: z trudem zanosić lub zaciągać coś gdzieś; zatachiwać


SJP.pl


zataśmować

1. zakleić lub owinąć taśmą; otaśmować;
2. rozciągnąć taśmę wokół jakiegoś miejsca, ograniczając do niego dostęp


SJP.pl


zatchnąć

1. przestarzałe: zatamować oddech, zadławić;
2. zatchnąć się - zadyszeć się, zasapać się


SJP.pl


zatęchlakowate

rodzina chrząszczy obejmująca 115 gatunków


SJP.pl


zatęchlakowaty

o cechach zatęchlakowatych (rodzina chrząszczy)


SJP.pl


zatęchnięty

taki, który zatęchł; zatęchły


SJP.pl


zatęchły

wydzielający zapach wilgoci, pleśni


SJP.pl


żatecki

przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do czeskiego miasta Žatec, związany z Žatcem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Tradycja i sława żateckiego chmielu i browarnictwa towarzyszy temu obszarowi już od XIII wieku.

Wiktionary


zatega

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Mazury, Warmia. roln. techn. brona siewna

Wiktionary


zateizować

1. rozpropagować pogląd o nieistnieniu Boga (ateizm), uczynić kogoś niewierzącym w Boga;
2. zateizować się - stać się niewierzącym w Boga


SJP.pl


zateizowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zateizować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zateizować dk.

 rzecz. ateusz mos.

Wiktionary


zatelefonować

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. telefonować)

 (1.1) dokonany od|telefonować.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Natychmiast zatelefonował na policję.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzatɛlɛfɔ̃ˈnɔvat͡ɕ, AS: zatelefõnovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. telefon m., telefonia ż., telefonista m., telefonistka ż., telefonowanie n., zatelefonowanie n.

 czas. telefonować ndk., odtelefonować dk.

 przym. telefoniczny

 przysł. telefonicznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zadzwonić

Wiktionary


zatelefonowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zatelefonować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzatɛlɛfɔ̃nɔˈvãɲɛ, AS: zatelefõnovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zatelefonować dk., telefonować ndk.

 przysł. telefonicznie

Wiktionary


zatelegrafować

wysłać depeszę, telegram, zawiadomić kogoś o czymś telegraficznie; zadepeszować


SJP.pl


zatem

książkowo: spójnik przyłączający zdanie albo wyrażenie mu równoważne, przedstawiające skutek tego, o czym wcześniej była mowa albo wniosek wynikający z treści poprzedniego zdania (np. Nie dostarczono wszystkich materiałów, zatem musieliśmy skierować sprawę do sądu.); a zatem, więc


SJP.pl

spójnik

 (1.1) książk. spójnik przyłączający wniosek z twierdzenia podanego w zdaniu przed nim. Czasami w połączeniu z a: a zatem.

 (1.2) książk. w połączeniu ze słowem a (a zatem): spójnik przyłączający wyrażenie podające w odmienny sposób informację zawartą w zdaniu przed nim

partykuła

 (2.1) książk. w połączeniu ze słowem a (a zatem): partykuła wprowadzająca nawiązanie do bieżącej sytuacji lub kontekstu rozmowy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jesteś chory, zatem nigdzie nie pojedziesz.

 (1.1) Wtedy przyjąwszy mnie Pelej wojownik do zamku swojego, z wszelkiem staraniem wychował i twoim być druhem rozkazał. Zatem i kości nasze niech leżą w dzbanie tym samym. (Homer: Iliada, Pieśń XXIII)

 (1.2) Spotkanie jest w środę, a zatem jutro.

 (2.1) – Mamy do ciebie sprawę. – A zatem usiądźmy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzatɛ̃m, AS: zatẽm

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) a zatem, więc, a więc, toteż

 (1.2) czyli, to znaczy, innymi słowy, a więc

 (2.1) więc, a więc

Wiktionary


zatemby

spójnik "zatem" wraz z cząstką trybu przypuszczającego


SJP.pl


zatemperować

zaostrzyć koniec ołówka, kredki lub innego przedmiotu; natemperować


SJP.pl


zatępić

dawniej: stępić


SJP.pl


zatęsknić

zacząć odczuwać tęsknotę


SJP.pl

czasownik

 (1.1) poczuć tęsknotę

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zatęskniłem do niej bardzo, nie mogłem już sam siebie oszukiwać, więc starałem się, aby mnie inni łudzili.

Wiktionary

Powiązane:

 przysł. tęsknie, tęskno

 rzecz. tęsknica ż., tęsknienie n., tęsknota ż., tęsknotka ż., utęsknienie n.

 czas. tęsknić

 przym. tęskny

Wiktionary


zatęskniony

taki, który się zatęsknił (bardzo się stęsknił)


SJP.pl


zatętniały

dawniej: zatętnić


SJP.pl


zatętnieć

dawniej: zatętnić


SJP.pl


zatkać

zamknąć dostęp, przepływ


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. zatykać)

 (1.1) dokonany od|zatykać.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Rabin nabił karabin cebulą zatkał i kozę zabił.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzatkat͡ɕ, AS: zatkać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zatkanie n., zatyczka

 czas. zatykać

Wiktionary


zatkajdziura

potocznie: mężczyzna zastępujący kogoś lub coś; zapchajdziura


SJP.pl


zatkalik

chrząszcz; wyrynnik


SJP.pl


zatkalikowate

podrodzina chrząszczy z rodziny ryjkowcowatych; wyrynnikowate


SJP.pl


zatkalikowaty

o cechach zatkalikowatych (podrodzina chrząszczy)


SJP.pl


zatkanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zatkać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈtkãɲɛ, AS: zatkãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zatkać, zatykać

 rzecz. zatyczka ż.

Wiktionary


zatlić

1. zacząć się słabo palić;
2. zaistnieć


SJP.pl


zatlony

taki, który się zatlił (zaczął się słabo palić)


SJP.pl


zatocze

dawniej: zakole; łuk


SJP.pl

Zatocze – kolonia wsi Wołowiec w Polsce, położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie goleniowskim, w gminie Nowogard.

W latach 1975–1998 kolonia administracyjnie należała do województwa szczecińskiego.

Wikipedia


zatoczek

przedstawiciel ślimaków z rodziny zatoczków, żyjący w wodach słodkich o bujnej roślinności


SJP.pl

Zatoczkowate (Planorbidae) – rodzina ślimaków płucodysznych z rzędu nasadoocznych (Basommatophora) obejmująca gatunki o zróżnicowanym kształcie i wielkości muszli (dyskowate, jajowato-stożkowate i czapeczkowate), drobnym ciele, nitkowatych czułkach i oczach położonych u ich nasady. Ślimaki te zamieszkują płytkie zbiorniki wody słodkiej. Spotykane w akwariach, gdzie są niechciane ze względu na szybkie rozmnażanie i przybieranie rozmiaru plagi.. Są żywicielami pośrednimi różnych gatunków przywr.

Wikipedia


zatoczka

mała zatoka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mała zatoka

forma rzeczownika.

 (2.1) D. lp. od: zatoczek

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Toteż kiedy Shaler i Cleveland znaleźli się w Zatoce Kalifornijskiej i odkryli nową, nie mającą jeszcze nazwy zatoczkę, nazwali ją imieniem swego przyjaciela. Nazwa ta utrzymała się dotychczas.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zatoka ż., zatoczek m.

 czas. zatoczyć dk., zataczać ndk.

 przysł. zatokowo

 przym. zatokowy

Wiktionary


zatoczkowate

rodzina ślimaków płucodysznych z rzędu nasadoocznych


SJP.pl

Zatoczkowate (Planorbidae) – rodzina ślimaków płucodysznych z rzędu nasadoocznych (Basommatophora) obejmująca gatunki o zróżnicowanym kształcie i wielkości muszli (dyskowate, jajowato-stożkowate i czapeczkowate), drobnym ciele, nitkowatych czułkach i oczach położonych u ich nasady. Ślimaki te zamieszkują płytkie zbiorniki wody słodkiej. Spotykane w akwariach, gdzie są niechciane ze względu na szybkie rozmnażanie i przybieranie rozmiaru plagi.. Są żywicielami pośrednimi różnych gatunków przywr.

Wikipedia


zatoczkowaty

o cechach zatoczkowatych (rodzina ślimaków)


SJP.pl


zatoczyć

czasownik przechodni dokonany (ndk. zataczać)

 (1.1) zob. zataczać.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Postanowił zatoczyć wielki krąg i minąwszy z daleka Bejgołę dojść w te strony, gdzie spało miasteczko na wielkim trakcie.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zataczać

 rzecz. zatoczka ż.

Wiktionary


zatoka

część oceanu, morza lub jeziora wcinająca się w ląd


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) geogr. część zbiornika wodnego (oceanu, morza, jeziora) wcinająca się w ląd;

 (1.2) anat. przestrzeń pneumatyczna w kościach twarzoczaszki;

 (1.3) rozszerzenie na pewnym odcinku drogi, służące jako przystanek autobusu lub miejsce do parkowania

 (1.4) techn. kieszeń w obudowie do zamontowania określonego podzespołu

 (1.5) daw. zakole rzeki

Wiktionary

  • zatoka – część brzegu zbiornika wodnego

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jacht wpłynął do zatoki.

 (1.2) Wiele osób ma chore zatoki.

 (1.3) Autobus zatrzymał się w zatoce.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈtɔka, AS: zatoka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zatoka ż.

:: zdrobn. zatoczka ż.

 przym. zatokowy, przedzatokowy

 czas. zataczać

 przysł. zatokowo

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. Zatoka ż.

:: zdrobn. zatoczka ż.

 przym. zatokowy, przedzatokowy

 czas. zataczać

 przysł. zatokowo

frazeologia.

etymologia.

 kalka z etym|łac|sinus.

uwagi.

 

tłumaczenia.

* aleucki: (1.1) uddaq, uda-x̂

* angielski: (1.1) gulf, bay, creek, bight, cove, sound, inlet; (1.2) sinus; (1.3) lay-by, waiting bay, pull-off

* arabski: (1.1) خليج m. (ḫalīǧ)

* baskijski: (1.1) golko, badia

* białoruski: (1.1) заліў m.; (1.2) пазуха ż.

* bułgarski: (1.1) залив m.; (1.2) синус m.; (1.3) отбивка ż.

* chorwacki: (1.1) zaljev m.

* duński: (1.1) bugt w.; (1.2) bihule w.

* esperanto: (1.1) golfo; (1.2) sinuso; (1.3) apudvojo, ĉevojo

* farerski: (1.1) vík ż.

* fidżyjski: (1.1) toba

* fiński: (1.1) lahti

* francuski: (1.1) golfe m., baie ż.; (1.2) sinus m.; (1.3) aire ż. (de repos)

* gudźarati: (1.1) અખાત m. (akhāta)

* hiszpański: (1.1) golfo m., bahía, ensenada ż.; (1.2) seno m.

* interlingua: (1.1) baia, golfo

* inuktitut: (1.1) ᐊᑯᖅ

* islandzki: (1.1) flói m., vík ż., vogur m., fjörður m.

* karaimski: (1.1) тиль

* kaszubski: (1.1) łãka ż., zatoka ż.

* kataloński: (1.1) badia ż.

* łaciński: (1.1) baia ż., sinus m.

* niemiecki: (1.1) Bucht ż.; (1.2) Nasenhöhle ż.

* norweski (bokmål): (1.2) bihule

* nowogrecki: (1.1) κόλπος m.; (1.2) κόλπος m.

* rosyjski: (1.1) залив m.; (1.2) пазуха ż.; (1.3) карман m.; (1.4) шасси n., корзина ż., штаны m.

* sanskryt: (1.1) कुक्षि m., क्षयण m.

* slovio: (1.1) zaliv (залив)

* szwedzki: (1.1) golf w., vik w., bukt w.

* ukraiński: (1.1) затока ż.; (1.2) пазуха ż.

* wenedyk: (1.1) baja ż.

* węgierski: (1.1) öböl

* włoski: (1.1) baia ż., golfo m.; (1.2) sino m.; (1.3) piazzola ż., piazzuola ż. (di sosta)

źródła.

== zatoka (język kaszubski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) hydrol. zatoka

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

 (1.1) Zatoka Gduńskô

synonimy.

Wiktionary


zatokowaty

1. przypominający kształtem zatokę;
2. piestrzyca zatokowata - gatunek grzyba z rodziny piestrzycowatych


SJP.pl


zatokowo

przysłówek

 (1.1) bot. z wycięciami w kształcie zakoli

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Brzegi liścia z gruczołami są zatokowo piłkowane.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zatoczka ż., zatoka ż.

 przym. zatokowy

Wiktionary


zatokowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) geogr. związany z zatoką, dotyczący zatoki

 (1.2) geogr. związany z Zatoką Perską

 (1.3) hist. polit. związany z wojną w Zatoce Perskiej

 (1.4) anat. med. związany z zatokami w organach wewnętrznych

 (1.5) paleont. związany z linią zetknięcia się przegrody ze skorupą u amonitów

 (1.6) bot. związany z formą zagłębienia w strukturze łodygi lub liścia

 (1.7) mot. związany z zatoką autobusową lub parkingową

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Niektóre źródła twierdzą, że Prąd Zatokowy ma początek w Zatoce Meksykańskiej.

 (1.3) Takim właśnie atakiem był w okresie Wojny Zatokowej zorganizowany szturm holenderskich hackerów….

 (1.6) Dorosłe chrząszcze po przezimowaniu przyczyniają się do powstawania żeru zatokowego, charakterystycznych zakoli na brzegach blaszek liścia.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zatoczka ż., zatoka ż.

 przym. przedzatokowy

 przysł. zatokowo

Wiktionary


zatonąć

czasownik nieprzechodni

 (1.1) dokonany od|tonąć.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pirackie szalupy zatonęły w kilka chwil.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zatonięcie n., toniec mzw.

 czas. tonąć

Wiktionary


zatonięcie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zatonąć.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. tonąć ndk., zatonąć dk.

 rzecz. tonięcie n.

Wiktionary


zatonięty

rzadko: taki, który zatonął


SJP.pl


zatoński

nazwisko


SJP.pl

Zatoński

  • Jerzy Zatoński
  • Witold Zatoński

Zatonski, ukr. Затонський (Zatonskyj)

  • Alexander Zatonski
  • Dmitrij Zatonski
  • Dmytro Zatonski
  • Wołodymyr Zatonski

Wikipedia


zatopek

nazwisko


SJP.pl


zatopić

czasownik przechodni dokonany (ndk. topić, zatapiać)

 (1.1) spowodować, że coś przykryje woda

czasownik zwrotny zatopić się

 (2.1) dokonany od|zatapiać się. (albo topić się)

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Niemcy zatopili już dwa torpedowce amerykańskie (dzisiaj jest w gazetach, że wczoraj utopili trzeci).

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈtɔpʲit͡ɕ, AS: zatopʹić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zatopienie n., zatapianie n., topielica ż., topielec mos./mzw.

 czas. zatapiać ndk.

Wiktionary


zatopienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zatopić.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzatɔˈpʲjɛ̇̃ɲɛ, AS: zatopʹi ̯ė̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zatapianie n., topielica ż., topielec mos./mzw.

 czas. zatopić dk., zatapiać ndk.

Wiktionary


zatopolice

Zatopolice – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie radomskim, w gminie Zakrzew. Ma status sołectwa.

Prywatna wieś szlachecka, położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie radomskim województwa sandomierskiego. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa radomskiego.

Do wsi można dojechać autobusem gminnym 101.

Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii św. Stanisława w Cerekwi.

Wikipedia


zatopowy

przymiotnik od: zatop


SJP.pl


zator

1. przeszkoda zatrzymująca normalny bieg wody;
2. nagromadzenie spraw przeszkadzających w normlanym funkcjonowaniu;
3. zamknięcie naczynia krwionośnego przez obce ciało, zakrzep


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Polsce w województwie małopolskim;

Wiktionary

  • zator:
  1. nagromadzenie czegoś w jednym miejscu przeszkadzające w ruchu lub przepływie wody
  2. zator naczyniowy – chorobliwe zjawisko zamknięcia naczynia krwionośnego przez materiał zakrzepowy, fragment tkanki itp. mogące prowadzić do zawału związanej z tym naczyniem tkanki organizmu
  3. nagromadzenie się jakichś spraw lub zajęć utrudniające normalne funkcjonowanie lub przebieg czegoś

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈzatɔr, AS: zator

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zatorzanin m., zatorzanka ż.

 przym. zatorski

Wiktionary


zatorowość

zatorowość płucna - pełne lub częściowe zamknięcie tętnicy płucnej lub jej odgałęzień przez skrzepliny


SJP.pl


zatorowy

przymiotnik od: zator


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z zatorem, dotyczący zatoru

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zator mrz.

Wiktionary


zatorski

od miejscowości: Zator


SJP.pl


zatory

1. przeszkoda zatrzymująca normalny bieg wody;
2. nagromadzenie spraw przeszkadzających w normlanym funkcjonowaniu;
3. zamknięcie naczynia krwionośnego przez obce ciało, zakrzep


SJP.pl

Zatory – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie pułtuskim, w gminie Zatory. Ma status sołectwa. Leży nad rzeką Narwią.

Wieś szlachecka położona w drugiej połowie XVI wieku w powiecie kamienieckim ziemi nurskiej województwa mazowieckiego, była własnością Stanisława Mińskiego.

Wikipedia


zatorzanin

mieszkaniec Zatora


SJP.pl


zatorzanka

mieszkanka Zatora


SJP.pl


zatorze

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) toponim; nazwa kilkunastu dzielnic i osiedli polskich miast

Wiktionary

Części miast w Polsce

  • Zatorze – dzielnica Elbląga
  • Zatorze – osiedle Ełku
  • Zatorze – dzielnica Gliwic
  • Zatorze – osiedle Konina
  • Zatorze – osiedle Kwidzyna
  • Zatorze – dzielnica Leszna
  • Zatorze – dzielnica Nowej Soli
  • Zatorze – dzielnica Olecka
  • Zatorze – dzielnica Olsztyna
  • Zatorze – dzielnica Płotów
  • Zatorze – dzielnica Poznania
  • Zatorze – dzielnica Sanoka
  • Zatorze – dzielnica Słupska
  • Zatorze – dzielnica Sulechowa
  • Zatorze – osiedle Szamotuł
  • Zatorze – osiedle Tczewa
  • Zatorze – dzielnica Żar

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Na Zatorzu mają powstać kolejne bloki.

Wiktionary


zatowarować

potocznie: zaopatrzyć sklep w towar


SJP.pl


zatowarowywać

zaopatrywać sklepy w towary


SJP.pl


zatrat

zranienie górnej krawędzi kopyta u konia


SJP.pl

Zatrat – rana w okolicy korony kopyta konia, powstała na skutek np. ścigania się konia (następowanie tylnymi kończynami na piętki przednich) strychowania, najczęściej jednak wskutek skaleczenia jej źle umocowaną podkową drugiej kończyny z ostrymi hacelami. Zaniedbanie zatratu może spowodować poważną chorobę kopyta.

Wikipedia


zatrata

1. zagłada, całkowite zniszczenie czegoś;
2. zanik czegoś


SJP.pl


zatratowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zatratować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zatratować dk.

Wiktionary


zatratowywać

tratując, zabijać kogoś; rozjeżdżać


SJP.pl


zatrawiec

zatrawiec brązowawy - gatunek chrząszcza z rodziny poświętnikowatych


SJP.pl


zatrop

w łowiectwie: miejsce w pobliżu tropu zwierzęcia


SJP.pl


zatroskać

zatroskać się:
1. odczuć lub okazać troskę, niepokój;
2. zacząć myśleć o kimś lub o czymś z troską


SJP.pl


zatroskanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zatroskać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. troska ż., troskanie n., troszczenie n., zatroszczenie n.

 czas. zatroskać dk., troskać ndk., troszczyć ndk., zatroszczyć dk.

 przym. zatroskany

Wiktionary


zatroskany

przymiotnik

 (1.1) przejęty troską o kogoś lub coś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Józia była zatroskana o jego zdrowie.

 (1.1) Niczego nie wytłumaczyli zatroskanym rodzicom.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zatroskanie n., zatroszczenie n., troska ż.

 czas. zatroszczyć się dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zaniepokojony, zmartwiony, smutny

Wiktionary


zatruć

1. dodać do czegoś trucizny;
2. zanieczyścić środowisko, przyrodę itp.;
3. zaszkodzić organizmowi, spowodować jakąś chorobę;
4. przenośnie: wprowadzić niepokój, utrudnić coś;
5. zatruć się - wchłonąć, spożyć coś trującego


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany

 (1.1) dodać substancje toksyczną

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. trujak mzw., zatruwanie n., trutka ż., zatrucie n., trucizna ż.

 czas. wytruwać, zatruwać ndk.

 przym. zatruty, trujący

Wiktionary


zatrucie

1. dodać do czegoś trucizny;
2. zanieczyścić środowisko, przyrodę itp.;
3. zaszkodzić organizmowi, spowodować jakąś chorobę;
4. przenośnie: wprowadzić niepokój, utrudnić coś;
5. zatruć się - wchłonąć, spożyć coś trującego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) med. toksykol. stan chorobowy spowodowany dostaniem się substancji trującej do organizmu

Wiktionary

Zatrucie – zespół objawów chorobowych wywołanych działaniem na organizm substancji trującej podanej w szkodliwej dla niego dawce. Substancje szkodliwe mogą być połknięte, wdychane, wstrzyknięte lub mogą wchłonąć się przez skórę. Każda substancja może być trująca, jeśli zażyje się jej zbyt dużo.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Czy spotkałeś przypadek zatrucia gąską zielonką?

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. trujak mzw., trucizna ż., zatruwanie n.

 czas. zatruwać ndk., zatruć dk.

 przym. trujący, zatruty

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) intoksykacja, toksykoza

Wiktionary


zatrudniać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zatrudnić)

 (1.1) dawać komuś pracę

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Rosnąc w siły, w znaczenie społeczne, musi burżuazja zatrudniać coraz większą ilość proletariuszy, musi odrywać chłopa od ziemi, rzemieślnika od warsztatu i zamieniać ich w proletariuszy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈtrudʲɲät͡ɕ, AS: zatrudʹńäć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zatrudnienie n., zatrudnianie n.

 czas. zatrudnić

Wiktionary


zatrudnianie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zatrudniać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzatrudʲˈɲä̃ɲɛ, AS: zatrudʹńä̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zatrudnić, zatrudniać ndk.

Wiktionary


zatrudnić

czasownik przechodni dokonany (ndk. zatrudniać)

 (1.1) dokonany od|zatrudniać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈtrudʲɲit͡ɕ, AS: zatrudʹńić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zatrudnienie n., zatrudnianie n.

 czas. zatrudniać ndk., trudnić się ndk.

Wiktionary


zatrudnienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zatrudnić.

 (1.2) liczba zatrudnionych

 (1.3) bycie pracownikiem, pozostawanie w stosunku pracy

Wiktionary

Zatrudnienie (praca w sensie prawnym) – odpłatne zaangażowanie pracy ludzkiej w działalność produkcyjną lub usługową podmiotu gospodarczego na podstawie umowy między dwiema stronami, pierwszą będącą pracodawcą i drugą zwaną pracownikiem.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zatrudnienie dobrego pracownika to nie lada sztuka.

 (1.2) Zatrudnienie w przemyśle wzrosło o 2% w ujęciu rocznym.

 (1.3) Wkrótce kończy się okres pańskiego zatrudnienia.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzatrudʲˈɲɛ̇̃ɲɛ, AS: zatrudʹńė̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zatrudnić dk., zatrudniać ndk., trudnić się ndk.

 przym. zatrudnieniowy

Wiktionary


zatrudnieniowy

przymiotnik od: zatrudnienie


SJP.pl


zatrudniona

kobieta, która wykonuje określoną pracę zawodową


SJP.pl


zatrudniony

taki, który gdzieś pracuje, wykonuje płatne zajęcie


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający zatrudnienie

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) człowiek posiadający zatrudnienie

forma czasownika.

 (3.1) ims. przym. bierny od zatrudnić

Wiktionary

Przykłady

 (2.1) Jeśli nie dojdzie do porozumienia, współdecydowanie zatrudnionych zostanie zapewnione na mocy ustawy.

 (3.1) Według urzędników, zmiany nie wpłyną na liczbę zatrudnionych nauczycieli i na wysokość ich pensji.

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) pracownik

Wiktionary


zatruwać

czasownik niedokonany

 (1.1) dodawać substancje toksyczną

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. trujak mzw., zatruwanie n., zatrucie n., trutka ż.

 czas. wytruwać, zatruć dk.

 przym. zatruty

Wiktionary


zatruwanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zatruwać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzatruˈvãɲɛ, AS: zatruvãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zatruwać, zatruć

 rzecz. trujak mzw., zatrucie

Wiktionary


zatrważać

1. wywoływać w kimś lęk;
2. zatrważać się - czuć trwogę


SJP.pl


zatrważający

taki, który niesie trwogę, powoduje lęk, niepokój, tworzy poczucie zagrożenia; przerażający, okropny, straszny


SJP.pl


zatrwian

roślina ozdobna z rodziny zawciągowatych


SJP.pl

Zatrwian (Limonium Mill.) – rodzaj roślin kwiatowych z rodziny ołownicowatych. Wyodrębnia się tu ok. 350 do ponad 600 gatunków. Zasięg rodzaju obejmuje rozległe obszary, głównie w strefach umiarkowanych obu półkul. Większość gatunków występuje w pasie od Wysp Kanaryjskich przez śródziemnomorski rejon Europy i Afryki do wschodniej Azji (Japonia, Tajwan). Nieliczne gatunki rosną w Ameryce Północnej i Południowej, południowej Afryce i Australii. Wiele gatunków jest odpornych na zasolenie gleb, toteż porastają solniska, przybrzeża słonych jezior i mórz. Przeważnie też dobrze tolerują suchy klimat i słabe gleby, w tym górskie. Są owadopylne.

Wikipedia


zatrwożony

1. wywołać strach, wzbudzić niepokój, grozę; przerazić, przestraszyć;
2. zatrwożyć się:
a) odczuć strach; przerazić się, przestraszyć się;
b) zacząć bać się o kogoś lub o coś; zaniepokoić się


SJP.pl


zatrwożyć

1. wywołać strach, wzbudzić niepokój, grozę; przerazić, przestraszyć;
2. zatrwożyć się:
a) odczuć strach; przerazić się, przestraszyć się;
b) zacząć bać się o kogoś lub o coś; zaniepokoić się


SJP.pl


zatrybiać

załapywać; potocznie:
1. zaczynać sprawnie funkcjonować;
2. zaczynać rozumieć


SJP.pl


zatrybić

załapać; potocznie:
1. zacząć sprawnie funkcjonować, zadziałać jak należy;
2. zacząć rozumieć; zajarzyć


SJP.pl


zatrząsać

1. silnie, gwałtownie poruszać czymś; wstrząsać;
2. powodować drżenie ciała;
3. wywoływać silne emocje; wstrząsać;
4. dominować nad czymś


SJP.pl


zatrząść

czasownik przechodni dokonany (ndk. trząść)

 (1.1) dokonany od|trząść.

czasownik zwrotny dokonany zatrząść się (ndk. trząść się)

 (2.1) dokonany od|trząść się.

Wiktionary


zatrzask

1. guzik złożony z dwóch części wchodzących jedna w drugą; zatrzaska;
2. zamek sprężynowy u drzwi lub okien, który sam się zatrzaskuje


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) kraw. zapięcie ubrania, składające się z dwóch części wchodzących jedna w drugą

 (1.2) techn. automatyczne zamknięcie drzwi; zamek sprężynowy lub magnetyczny działający na zasadzie zapadki

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. trzask mrz.

 przym. trzaśnięty

 czas. zatrzaskiwać

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) war. zatrzaska

Wiktionary


zatrzaska

gwarowo: zatrzask - guzik złożony z dwóch części wchodzących jedna w drugą


SJP.pl


zatrzaskanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zatrzaskać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zatrzaskać dk.

Wiktionary


zatrzaskiwać

zamykać coś gwałtownie (z trzaskiem)


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. zatrzasnąć)

 (1.1) zamykać gwałtownie i głośno

 (1.2) zamykać coś w taki sposób, że nie da się tego otworzyć klamką lub nie można się przez to wydostać

czasownik zwrotny niedokonany zatrzaskiwać się (dk. zatrzasnąć się)

 (2.1) zamykać się gwałtownie i głośno

 (2.2) zamykać się w taki sposób, że nie można zostać otwartym klamką lub nie można się skądś wydostać

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Tak powszechnego zaufania i poparcia nigdy nie doczekał się Piłsudski, przed którym demonstracyjnie zatrzaskiwali okiennice swoich domostw mieszkańcy Kielc.

 (1.2) Napastnicy schowali się na klatce, zatrzaskując za sobą drzwi.

 (2.2) A co jeśli pomylisz drzwi i zamiast do łazienki wyjdziesz na korytarz, przy okazji zatrzaskując się na nim bez klucza?

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zatrzask m.

 czas. zatrzaskać dk./ndk., zatrzasnąć dk.

Wiktionary


zatrzaskiwanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zatrzaskiwać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zatrzaskiwać ndk.

Wiktionary


zatrzaskowy

przymiotnik od: zatrzask


SJP.pl


zatrzasnąć

zamknąć coś gwałtownie (z trzaskiem)


SJP.pl


zatrzaśnik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zob. karabińczyk.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Strażak zgubił zatrzaśnik.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈṭʃaɕɲik, AS: zaṭšaśńik

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zaczep

Wiktionary


zatrzeć

1. zatuszować coś;
2. pocierając coś, sprawić, by stało się to niewidoczne lub zamazane


SJP.pl


zatrzepka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kulin. zagęszczacz do zup, sosów otrzymywany przez rozprowadzenie mąki z zimną wodą, wlewany powoli do gotującej się potrawy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na koniec zrobić zatrzepkę z łyżki mąki i wody, zalać. (z Internetu)

 (1.1) Zatrzepka w zupie musi być, inaczej będzie to pomidorowy rosół, a nie zupa pomidorowa. (z Internetu)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈṭʃɛpka, AS: zaṭšepka

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zatrzepać dk.

Wiktionary


zatrzepotanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zatrzepotać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. trzepot m., trzepotanie n., trzepacz mos./mrz.

 czas. zatrzepotać dk., trzepotać ndk.

Wiktionary


zatrzepywać

dawniej: mocno trzepiąc, zaprawiać czymś potrawę


SJP.pl


zatrzęsienie

potocznie: bardzo dużo, wiele; mnóstwo, mrowie, chmara


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) przen. pot. nadmiar, ogromna ilość czegoś, mnóstwo

 (1.2) odczasownikowy od|zatrząść.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzaṭʃɛ̃w̃ˈɕɛ̇̃ɲɛ, AS: zaṭšẽũ̯śė̃ńe

Wiktionary


zatrzymać

czasownik przechodni dokonany (ndk. zatrzymywać)

 (1.1) zob. zatrzymywać.

czasownik zwrotny dokonany zatrzymać się (ndk. zatrzymywać się)

 (2.1) zob. zatrzymywać się.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈṭʃɨ̃mat͡ɕ, AS: zaṭšmać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zatrzymanie n., zatrzymywanie n.

 czas. trzymać

Wiktionary


zatrzymana

kobieta pozbawiona wolności na określony czas


SJP.pl


zatrzymanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zatrzymać.

 (1.2) pozbawienie kogoś wolności

Wiktionary

  • zatrzymanie – zatrzymanie w prawie karnym procesowym, środek przymusu
  • zatrzymanie – zatrzymanie w terminologii brydżowej
  • zatrzymanie pojazdu – pojęcie w ruchu drogowym
  • nagłe zatrzymanie krążenia – termin kardiologiczny

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌzaṭʃɨ̃ˈmãɲɛ, AS: zaṭšỹmãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zatrzymać, zatrzymywać, trzymać

Wiktionary


zatrzymany

człowiek pozbawiony wolności na pewien czas określony prawem


SJP.pl


zatrzymywać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zatrzymać)

 (1.1) unieruchamiać coś

 (1.2) przerywać jakiś proces, maszynę, robienie czegoś

 (1.3) zachować coś dla siebie

 (1.4) aresztować

czasownik zwrotny niedokonany zatrzymywać się (dk. zatrzymać się)

 (2.1) stawać w miejscu

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Bonifacy zatrzymał wykonywanie programu komputerowego.

 (1.3) Czy ten długopis nie będzie ci już potrzebny? Nie, zatrzymaj go (sobie)!

 (1.4) Zatrzymywano go kilkakrotnie, ale nigdy nie postawiono mu konkretnych zarzutów.

 (2.1) Samochód zatrzymywał się co chwilę w powoli przesuwającym się korku.

 (2.1) Samochód w ostatniej chwili zatrzymał się przed przejściem dla pieszych.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzaṭʃɨ̃ˈmɨvat͡ɕ, AS: zaṭšỹmyvać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zatrzymywanie n., zatrzymanie n.

 czas. trzymać

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) unieruchamiać, stopować

 (1.2) wyłączać

 (1.3) zarezerwować, odłożyć

 (1.4) pojmać

Wiktionary


zatrzymywanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zatrzymywać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzaṭʃɨ̃mɨˈvãɲɛ, AS: zaṭšỹmyvãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zatrzymywać, zatrzymać, trzymać

Wiktionary


zatulić

1. okryć, owinąć; opatulić;
2. rzadko:
a) tuląc, obdarzyć czułością;
b) stulić, wtulić


SJP.pl


zatupać

1. tupnąć kilka razy;
2. potocznie: spowodować jakimś działaniem utratę istotnego znaczenia, np. zatupać problem


SJP.pl


zatupywać

1. tupać kilka razy;
2. potocznie: powodować jakimś działaniem utratę istotnego znaczenia, np. zatupywać problem


SJP.pl


zatwar

tropikalne drzewo z rodziny zatwarowatych


SJP.pl


zatwardzać

czynić coś twardym; utwardzać


SJP.pl


zatwardzająco

w sposób powodujący zatwardzenie


SJP.pl


zatwardzenie

uczynić twardym; utwardzić


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) pot. med. utrudnione oddawanie stolca

Wiktionary

Zaparcie (potocznie: zatwardzenie, obstrukcja) – utrudniona lub nieczęsta (rzadziej niż 2 razy na tydzień) defekacja. W skrajnych przypadkach może być śmiertelne. Zaparcie ciężkie to mniej niż 2 wypróżnienia na miesiąc. Zaparcie może być definiowane jako zmiana rytmu wypróżnień lub oddawanie stolca z większym trudem.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. zatwardziały, twardy

 czas. twardnieć

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) obstrukcja, zaparcie

Wiktionary


zatwardzialec

rzadko: człowiek zawzięty, uparty, nieustępliwy


SJP.pl


zatwardzialej

stopień wyższy od przysłówka: zatwardziale


SJP.pl


zatwardzialszy

stopień wyższy od przymiotnika: zatwardziały


SJP.pl


zatwardziały

1. twardo obstający przy swoich poglądach, trwający w swoich przyzwyczajeniach, nałogach itp.; nieustępliwy, nieugięty, niereformowalny;
2. świadczący o takiej postawie


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) pozostający uparcie przy swoich przekonaniach czy przyzwyczajeniach; świadczący o takiej postawie

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zatwardzenie n., zatwardziałość ż.

 przysł. zatwardziale

 czas. twardnieć

 przym. twardy

Wiktionary


zatwardzić

uczynić twardym; utwardzić


SJP.pl


zatwarnica

Zatwarnica (ukr. Затварниця, Zatwarnycia) – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie bieszczadzkim, w gminie Lutowiska. Leży w dolinie potoku Głębokiego w pobliżu jego ujścia do Sanu.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krośnieńskiego..

Wierni kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii św. Michała Archanioła w Dwerniku. We wsi jest kościół filialny pw. Dobrego Pasterza.

Wikipedia


zatwarowate

rodzina tropikalnych roślin dwuliściennych z rzędu ślazowców, do której należą m.in. kakaowiec i kola; orzesznikowate


SJP.pl

Wikipedia


zatwarowaty

o cechach zatwarowatych (rodzina roślin)


SJP.pl


zatweetować

[czytaj: zatłitować] potocznie: zamieścić wpis na Twitterze (internetowym serwisie społecznościowym); ćwierknąć, tweetnąć


SJP.pl


zatwierdzać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zatwierdzić)

 (1.1) uznawać za obowiązujące

 (1.2) zgadzać się oficjalnie na coś

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zatwierdzacz mos., zatwierdzający mos., zatwierdzanie n., zatwierdzenie n.

 czas. zatwierdzić dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) legalizować, sankcjonować, uprawomocniać

 (1.2) akceptować

Wiktionary


zatwierdzanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zatwierdzać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. niezatwierdzanie n., zatwierdzenie n.

 czas. zatwierdzać ndk.

Wiktionary


zatwierdzenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) uznanie za obowiązujące; nadanie mocy prawnej

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zatwierdzić, zatwierdzać

 rzecz. zatwierdzanie n.

Wiktionary


zatwierdzić

czasownik przechodni dokonany (ndk. zatwierdzać)

 (1.1) dokonany od|zatwierdzać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈtfʲjɛrʲd͡ʑit͡ɕ, AS: zatfʹi ̯erʹʒ́ić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zatwierdzenie n.

 czas. zatwierdzać

Wiktionary


zatwitować

[czytaj: zatłitować] potocznie: zamieścić wpis na Twitterze; ćwierknąć, tweetnąć, twittnąć, twitnąć, zatweetować, zatwittować


SJP.pl


zatwittować

[czytaj: zatłitować] potocznie: zamieścić wpis na Twitterze; ćwierknąć, tweetnąć, twittnąć, twitnąć, zatweetować, zatwitować


SJP.pl


zatwór

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) pszcz. jednolity kawałek deski, płyt pilśniowej lub MDF, pozwalający oddzielić część ula od jego reszty lub stanowiący wylotek ula albo barci

Wiktionary


zatybrze

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) geogr. historyczna część Rzymu położona na prawym, zachodnim, brzegu Tybru;

Wiktionary

Zatybrze (wł. Trastevere) – rione, jedno z dwudziestu dwóch rioni Rzymu, tradycyjnych jednostek podziału administracyjnego miasta, dotyczącego części wewnątrz murów aureliańskich (z niewielkimi wyjątkami). Stanowi część gminy Municipio Roma I. Zatybrze to część Rzymu położona na prawym, zachodnim, brzegu Tybru. W czasach starożytnych była zamieszkiwana przez najuboższych. W 64 roku, za czasów Nerona, Zatybrze nie zostało zniszczone w czasie Wielkiego Pożaru Rzymu, ponieważ było oddzielone rzeką od głównej części miasta. Uznawane jest za najstarszą część Rzymu.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. zatybrski, zatybrzański

Wiktionary


zatyczka

przedmiot, którym zatyka się jakiś otwór


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przedmiot, którym zatyka się jakiś otwór

 (1.2) przedmiot, który zatyka się na jakiś trzpień

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈtɨt͡ʃka, AS: zatyčka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zatykanie n., zatkanie n.

 czas. zatykać ndk., zatkać dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) por|korek.

 (1.2) por|nakładka.

Wiktionary


zatyczkowy

przymiotnik od: zatyczka


SJP.pl


zatykać

1. zapychać jakiś otwór, dziurę
2. umieszczać, umocowywać coś gdzieś
3. zatykać się - stawać się zatkanym, zapchanym


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. zatkać)

 (1.1) wkładać coś w otwór, zamykając go

czasownik przechodni niedokonany (dk. zatknąć)

 (2.1) umieszczać coś w jakimś miejscu (np. na słupie, na dachu)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈtɨkat͡ɕ, AS: zatykać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zatykanie n., zatkanie n., zatyczka ż., zatykacz m.

 czas. zatkać, przytykać ndk., przytkać dk.

Wiktionary


zatykanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zatykać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzatɨˈkãɲɛ, AS: zatykãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zatykać

 rzecz. zatyczka ż.

Wiktionary


zatykarka

maszyna do zatykania otworu spustowego wielkiego pieca


SJP.pl


zatynkowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zatynkować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zatynkować dk.

 rzecz. tynk mrz., tynkarz mos.

Wiktionary


zatyrać

potocznie: zatyrać się - bardzo się zmęczyć, utrudzić się czymś; natyrać się, utyrać się, natrudzić się, spracować się


SJP.pl


zatyrany

potocznie: bardzo zmęczony, wyczerpany wykonywaniem ciężkiej pracy; wykończony, utyrany, styrany, sterany, spracowany


SJP.pl


zatytułować

czasownik dokonany

 (1.1) nadać tytuł utworowi

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzatɨtuˈwɔvat͡ɕ, AS: zatytuu̯ovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tytuł m., zatytułowanie n., tytulatura ż.

 czas. tytułować

 przym. utytułowany

Wiktionary


zatytułowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zatytułować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zatytułować dk.

Wiktionary


zatyłki

tereny na tyłach posesji lub budynków


SJP.pl


zatłuc

zabić tłukąc, bijąc


SJP.pl


zatłukiwać

1. zabijać silnymi uderzeniami; utłukiwać;
2. zatłukiwać się - zabijać się wzajemnie w czasie walki


SJP.pl


zatłuszczony

poplamiony tłuszczem


SJP.pl


zauchensee

Altenmarkt im Pongau – gmina targowa w Austrii, położona w kraju związkowym Salzburg, w powiecie St. Johann im Pongau, na granicy Alp Salzburskich i pasma Radstädter Tauern. Jest znaną bazą narciarską i ośrodek sportowy. Leży około 65 km na południowy wschód od Salzburga. Liczy 3897 mieszkańców (1 stycznia 2015) na obszarze 48,63 km².

Wikipedia


zaudytować

przeprowadzić audyt


SJP.pl


zaufać

obdarzyć kogoś zaufaniem, powierzać mu swoje sekrety


SJP.pl

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. brak)

 (1.1) powierzyć swoje sprawy osobie lub instytucji, której się ufa

 (1.2) uznać, że czyjeś słowa, informacje itp. są prawdziwe

 (1.3) uznać, że ktoś posiada jakieś umiejętności i potrafi je odpowiednio wykorzystać

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Po tym, jak mnie oszukałeś, nie potrafię ci już zaufać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈwufat͡ɕ, AS: zaufać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ufanie n., ufność ż., dufanie n., zaufanie n., zaufany mos.

 czas. ufać ndk., dufać ndk.

 przym. ufny, zaufany

Wiktionary


zaufana

kobieta zaufana


SJP.pl


zaufanie

całkowite zawierzenie komuś, wiara w kogoś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) przeświadczenie, że można komuś ufać

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Bezgranicznym zaufaniem darzę tylko moją rodzinę.

 (1.1) Mieli do niego zaufanie, bo był uczciwy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzawuˈfãɲɛ, AS: zaufãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ufanie n., ufność ż., zaufaniec m., zaufany mos.

 czas. zaufać dk., ufać ndk.

 przym. ufny, zaufany

 przysł. ufnie

 ims. zaufany

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ufność

Wiktionary


zaufańszy

stopień wyższy od przymiotnika: zaufany


SJP.pl


zaufany

taki, na którym można polegać; pewny


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) godny zaufania, cieszący się czyimś zaufaniem, pewny

 (1.2) przest. taki, który ufa komuś, czemuś; pokładający w kimś, czymś ufność, nadzieję; ufny, ufający

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) człowiek zaufany (1.1); powiernik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ufanie n., ufność ż., dufanie n., zaufanie n.

 czas. ufać ndk., dufać ndk., zaufać dk.

 przym. ufny

Wiktionary


zaum

język rosyjskiej poezji futurystycznej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) liter. jęz. eksperyment lingwistyczny w symbolice dźwiękowej i kreacji języka, tak zwany język pozarozumowy, zapoczątkowany w twórczości rosyjskich poetów futurystów na początku XX w.

Wiktionary

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. zaumizm m., zaumista m., zaumistka ż.

frazeologia.

etymologia.

 (1.1) etym2|ros|заумь|зáумь. < etym|ros|за-|ум. → za-, poza- + rozum, umysł, intelekt

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) Zaum

* francuski: (1.1) zaoum m.

* rosyjski: (1.1) зáумь m.

* ukraiński: (1.1) заум m.

źródła.

== zaum (język wilamowski.) ==

ortografie.

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) brzeg, obwódka, obrąbek, rąbek

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaumizm m., zaumista m., zaumistka ż.

Wiktionary


zauraczać

urzekać;
1. wzbudzać w kimś zachwyt, podziw; oczarowywać;
2. rzucać na kogoś lub coś urok


SJP.pl


zaurale

kraina w zachodnioazjatyckiej części Rosji


SJP.pl


zauralski

przymiotnik

 (1.1) geogr. położony za Uralem (względem Europy)

Wiktionary


zauroczenie

fascynacja kimś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) fascynacja kimś lub czymś

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zauroczyć dk.

Wiktionary


zauroczyć

1. ująć swoim urokiem, wzbudzić zachwyt; oczarować, urzec;
2. rzucić na kogoś lub coś urok; zaczarować, zamówić;
3. przedwczesnym mówieniem o czymś spowodować, że coś się nie uda; zapeszyć;
4. zauroczyć się - ulec czyjemuś urokowi, zostać oczarowanym


SJP.pl


zaurolof

rodzaj dużego dinozaura kaczodziobego z rodziny hadrozaurów


SJP.pl

Zaurolof (Saurolophus, "jaszczurzy grzebień") – rodzaj dużego dinozaura kaczodziobego żyjącego w późnej kredzie, około 70 milionów lat temu, w Ameryce Północnej (dzisiejsza Kanada i Stany Zjednoczone) oraz Azji (Mongolia). Jeden z kilku rodzajów dinozaurów znanych z różnych kontynentów. Cechował się spiczastym grzebieniem sterczącym z góry i tyłu głowy. Zwierzę żywiło się roślinami, poruszało się na dwóch lub czterech kończynach.

Wikipedia


zauropelta

rodzaj dinozaura pancernego z rodziny nodozaurów; peltozaur


SJP.pl

Zauropelta (Sauropelta) (łac. jaszczurza tarcza) – rodzaj dinozaura pancernego żyjącego we wczesnym okresie kredowym w Ameryce Północnej. Wyróżnia się tylko jeden gatunek S. edwardsorum, aczkolwiek nie wyklucza istnienia innych. Pod względem anatomii zauropelta należy do najlepiej poznanych nodozaurów. Jej szczątki odnaleziono w stanach Wyoming, Montana, a prawdopodobnie także w Utah. Jest ona także najwcześniejszym rodzajem swej rodziny, albowiem jej pozostałości pochodzące w większości z formacji Cloverly datowane są na około 115 do 110 milionów lat.

Wikipedia


zauropod

roślinożerny dinozaur żyjący ok. 65 mln lat temu; największe zwierzę lądowe, jakie kiedykolwiek żyło na Ziemi


SJP.pl

Zauropody (Sauropoda) – infrarząd dinozaurów z rzędu dinozaurów gadziomiednicznych (Saurischia). Należały do niego największe zwierzęta lądowe, jakie kiedykolwiek stąpały po ziemi. Wszystkie były roślinożerne. Odkryto, że ostatnie z zauropodów, żyjące około 65 mln lat temu na terenie dzisiejszych Indii, mogły żywić się także trawami, na co wskazują przeprowadzone przez Caroline Stromberg i współpracowników badania skamieniałych odchodów znalezionych w Indiach. Wcześniej uważano, że trawy pojawiły się długo po wymarciu dinozaurów (w oligocenie).

Wikipedia


zauropodomorf

przedstawiciel podrzędu roślinożernych dinozaurów z rzędu gadziomiednicznych


SJP.pl


zauropodomorfy

przedstawiciel podrzędu roślinożernych dinozaurów z rzędu gadziomiednicznych


SJP.pl

Zauropodomorfy (Sauropodomorpha) – grupa długoszyjnych, roślinożernych dinozaurów z rzędu gadziomiednicznych wśród których były największe zwierzęta, jakie kiedykolwiek chodziły po Ziemi.

Wikipedia


zauroposejdon

olbrzymi zauropod żyjący we wczesnej kredzie na terenach dzisiejszej Ameryki Północnej


SJP.pl

Zauroposejdon (Sauroposeidon) – rodzaj olbrzymiego zauropoda z grupy Titanosauriformes żyjącego we wczesnej kredzie na terenie dzisiejszej Ameryki Północnej. Został opisany w 2000 roku przez Mathew Wedela i współpracowników w oparciu o cztery kręgi szyjne (OMNH 53062) odkryte w datowanych na apt-alb osadach formacji Antlers w Atoka County na południu stanu Oklahoma.

Wikipedia


zauropsyd

przedstawiciel jednej z głównych gromad kręgowców


SJP.pl

Zauropsydy (Sauropsida) – jeden z dwóch głównych kladów owodniowców (obok synapsydów), który rozdzielił się na dwie główne linie ewolucyjne: anapsydy, charakteryzujące się czaszką pozbawioną otworów skroniowych, oraz diapsydy, w których czaszce rozwinęły się dwie pary otworów skroniowych (po dwa – górny i dolny – za każdym okiem), przez które przewleczone są silne mięśnie szczęk.

Wikipedia


zauropsydy

przedstawiciel jednej z głównych gromad kręgowców


SJP.pl

Zauropsydy (Sauropsida) – jeden z dwóch głównych kladów owodniowców (obok synapsydów), który rozdzielił się na dwie główne linie ewolucyjne: anapsydy, charakteryzujące się czaszką pozbawioną otworów skroniowych, oraz diapsydy, w których czaszce rozwinęły się dwie pary otworów skroniowych (po dwa – górny i dolny – za każdym okiem), przez które przewleczone są silne mięśnie szczęk.

Wikipedia


zauropteryg

przedstawiciel nadrzędu wymarłych gadów morskich


SJP.pl


zauropterygi

nadrząd wymarłych gadów morskich


SJP.pl

Zauropterygi, płetwojaszczury (Sauropterygia) – nadrząd wymarłych gadów morskich, do których zaliczamy: plezjozaury, notozaury i być może plakodonty (klasyfikacja jest niepewna). Przedstawiciele grupy Sauropterygia mieli opływowe ciała, cztery kończyny przekształcone w odnóża pływne. Były dobrze przystosowane do życia w wodzie. Żyły podczas ery mezozoicznej.

Rzędy

  • Plakodonty (Placodontia)
  • Notozaury (Nothosauroidea)
  • Plezjozaury (Plesiosauria)

Wikipedia


zaurornitoid

rodzaj dinozaura z rodziny troodonów


SJP.pl

Zaurornitoid (Saurornithoides) – dinozaur z rodziny troodonów.

Wikipedia


zaurornitolest

rodzaj dinozaurów z rodziny dromeozaurów


SJP.pl

Zaurornitolest (Saurornitholestes) – rodzaj ptakopodobnych dinozaurów z rodziny dromeozaurów.

Wikipedia


zausznica

1. dawniej: ozdoba noszona na uchu;
2. dawniej: kobieta zaufana; powierniczka, przyjaciółka


SJP.pl


zausznictwo

bycie czyimś zausznikiem


SJP.pl


zauszniczek

zdrobnienie od: zausznica


SJP.pl


zauszniczka

zdrobnienie od: zausznica


SJP.pl


zausznie

zauszny


SJP.pl

Patrz:

zauszny

zausznik

człowiek zaufany; powiernik, przyjaciel


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) daw. powiernik, potajemnie dostarczający różnych informacji

 (1.2) pot. dawny przyjaciel

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) opt. część okularów

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (3.1) zool. perkoz zausznik, gatunek ptaka wędrownego z rodziny perkozów;

Wiktionary

Perkoz zausznik, zausznik (Podiceps nigricollis) – gatunek średniej wielkości, przeważnie wędrownego ptaka wodnego z rodziny perkozów (Podicipedidae), zamieszkującego Europę poza skrajami północnymi i zachodnimi (od połowy XIX wieku stopniowo rozszerza swój zasięg w tym kierunku), zachodnią część Ameryki Północnej od Kanady do Gwatemali, północną, wschodnią i południową Afrykę oraz środkową, południową i wschodnią Azję wraz z Bliskim Wschodem. Przeloty marzec – kwiecień i sierpień – listopad. Południowe populacje osiadłe.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. ucho n., uszatka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) powiernik, szpieg

 (1.2) druh, kamrat, kum

 (3.1) perkoz zausznik

Wiktionary


zauszny

1. będący za uchem, zakładany za uszy;
2. dawniej: mówiony w tajemnicy, do ucha


SJP.pl


zautoryzować

autoryzować;
1. zatwierdzić, zezwolić;
2. zezwolić przedsiębiorstwu na posługiwanie się określoną marką, dawać swoje pełnomocnictwo;
3. zezwolić na wydanie, przekład swojego dzieła


SJP.pl


zauważać

1. dostrzegać coś, uświadamiać sobie
2. czynić pewne uwagi, twierdzić coś


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. zauważyć)

 (1.1) niedokonany od|zauważyć.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzawuˈvaʒat͡ɕ, AS: zauvažać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. uwaga ż., zauważanie n.

 czas. zauważyć, uważać

 przym. uważny, zauważalny, niezauważalny

 przysł. uważnie, zauważalnie, niezauważalnie

 wykrz. uwaga

Wiktionary


zauważalnie

przysłówek

 (1.1) w sposób zauważalny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zauważanie n., zauważanie n.

 czas. zauważać ndk., zauważyć dk.

 przym. zauważalny

Wiktionary


zauważalność

cecha tego, co da się zauważyć


SJP.pl


zauważalny

dający się zauważyć


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dający się zauważyć

 (1.2) przen. znaczny

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) U zwierząt zauważalne są bowiem związki monogamiczne (gibony), jak i poligamiczne (goryle).

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zauważenie n.

 czas. zauważyć dk., zauważać dk.

 przysł. zauważalnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dostrzegalny, obserwowalny, widoczny

 (1.2) znaczny

Wiktionary


zauważanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od| zauważać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzawuvaˈʒãɲɛ, AS: zauvažãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zauważać, zauważyć

 rzecz. uwaga ż.

 wykrz. uwaga

 przysł. zauważalnie

Wiktionary


zauważenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zauważyć.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wrogowie posiadali zaawansowaną sztuczną inteligencję – w przypadku zauważenia postaci gracza nie tylko strzelali w jego stronę, ale też wzywali posiłki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzawvaˈʒɛ̃ɲɛ, AS: zau̯važńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zauważyć

 rzecz. uwaga ż.

 wykrz. uwaga

 przym. zauważalny

Wiktionary


zauważyć

1. zwrócić na coś uwagę;
2. zrobić uwagę na jakiś temat


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. zauważać)

 (1.1) dostrzec coś, patrząc w jakimś kierunku

 (1.2) zrobić uwagę, uświadomić kogoś o czymś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zauważyłeś bliznę na jej ramieniu?

 (1.2) Jak słusznie zauważył mój przedmówca, problem zapewnienia bezpieczeństwa na stadionach jest znacznie bardziej skomplikowany.

 (1.2) Do końca XX wieku uznawano tylko 1 gatunek omawianego rodzaju, choć wcześniej zauważono różnice w rozmiarach i ubarwieniu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzawuˈvaʒɨt͡ɕ, AS: zauvažyć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. uwaga ż., zauważanie n., zauważenie n.

 przym. uważny, zauważalny, niezauważalny

 czas. uważać ndk., zauważać

 wykrz. uwaga

 przysł. zauważalnie, niezauważalnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) spostrzec

Wiktionary


zaułek

niedługa, wąska uliczka, umieszczona zwykle między budynkami, niemająca wylotu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) niedługa, wąska uliczka, znajdująca się zwykle między budynkami, niemająca wylotu

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈwuwɛk, AS: zauu̯ek

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kącik, zakamarek, zakątek

Wiktionary


zaułkowy

przymiotnik od: zaułek


SJP.pl


zaw.

skrót od:
1. zawodowy;
2. zawodnik


SJP.pl


zawacki

nazwisko


SJP.pl


zawada

rzecz niepotrzebna, stojąca na drodze, zawadzająca


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) książk. osoba, rzecz lub sytuacja, która przeszkadza w czymś, utrudnia wykonanie czegoś

Wiktionary

Miejscowości i ich części w Polsce

Wg TERYT jest ich 66, w tym 39 podstawowych
  • Zawada – część miasta Czaplinek
  • Zawada – część miasta Elbląg
  • Zawada – część miasta Jaworzno
  • Zawada – część miasta Nowy Sącz
  • Zawada – część miasta Orzesze
  • Zawada – część miasta Wodzisław Śląski
  • Zawada – część miasta Zielona Góra

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. zawadzanie n.

 czas. zawadzać ndk., wadzić ndk.

Wiktionary


zawadczanin

mieszkaniec Zawadzkiego (miasta w Polsce); zawadzczanin


SJP.pl


zawadczanka

mieszkanka Zawadzkiego (miasta w Polsce); zawadzczanka


SJP.pl


zawadiacki

właściwy zawadiace, buńczuczny, czupurny, zuchowaty


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający tendencję do awanturowania się, wybuchowości

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) — Śmiało, stary przyjacielu! — wyraził jego zawadiacki, dźwięczny jak dzwonek głos.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zawadiak mos., zawadiaka mos., zawadiackość ż., zawadiactwo n.

 czas. zawadiaczyć ndk.

 przysł. zawadiacko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) chwacki

Wiktionary


zawadiacko

przysłówek

 (1.1) w sposób zawadiacki

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Naszeptały coś na ucho śmiałkom i ci wyrywali się ku miastu zawadiacko, wbrew rozwadze, wbrew starej prawdzie i dlatego wbrew woli ogółu.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zawadiackość ż., zawadiactwo n., zawadiaczenie n., zawadiak mos., zawadiaka mos.

 czas. zawadiaczyć ndk.

 przym. zawadiacki

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) awanturniczo

Wiktionary


zawadiackość

skłonność do wywoływania awantur; buńczuczność, czupurność, zaczepność, zuchowatość


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co jest zawadiackie

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zawadiak mos., zawadiaka mos., zawadiactwo n.

 czas. zawadiaczyć ndk.

 przym. zawadiacki

 przysł. zawadiacko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) chwackość

Wiktionary


zawadiak

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) daw. osoba skłonna do awanturowania się

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Istny zawadiaka ze stepów Zaporoża, któremu lepiej nie wchodzić w paradę, dorodny syn jakiegoś dziadźki atamana, na wiernej służbie u carycy.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zawadiaka mos., zawadiackość ż., zawadiactwo n.

 czas. zawadiaczyć ndk.

 przym. zawadiacki

 przysł. zawadiacko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zawadiaka, awanturnik, bałaguła, choleryk, furiat, gwałtownik, hałaburda, kogut, piekielnik, zabijaka

Wiktionary


zawadiaka

mężczyzna chętnie wszczynający bójki i awantury; zabijaka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba skłonna do awantur, potyczek

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Byli to ludzie nieustraszeni, zawadiacy, zuchwalcy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzavaˈdʲjaka, AS: zavadʹi ̯aka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zawadiak mos., zawadiackość ż., zawadiactwo n.

 czas. zawadiaczyć ndk.

 przym. zawadiacki

 przysł. zawadiacko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) awanturnik, bałaguła, choleryk, furiat, gwałtownik, hałaburda, kogut, piekielnik, zabijaka; daw. zawadiak

Wiktionary


zawadka

nazwisko


SJP.pl

W Polsce
  • Zawadka – część miasta Nowy Sącz
  • Zawadka – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. średzkim, w gminie Malczyce
  • Zawadka – wieś w woj. lubelskim, w pow. biłgorajskim, w gminie Księżpol
  • Zawadka – wieś w woj. małopolskim, w pow. limanowskim, w gminie Tymbark
  • Zawadka – wieś w woj. małopolskim, w pow. miechowskim, w gminie Gołcza
  • Zawadka – wieś w woj. małopolskim, w pow. myślenickim, w gminie Tokarnia
  • Zawadka – wieś w woj. małopolskim, w pow. nowosądeckim, w gminie Łososina Dolna
  • Zawadka – część wsi Bydlin w woj. małopolskim, w pow. olkuskim, w gminie Klucze
  • Zawadka – wieś w woj. małopolskim, w pow. wadowickim, w gminie Wadowice
  • Zawadka – kolonia w województwie mazowieckim, w powiecie garwolińskim, w gminie Pilawa
  • Zawadka – wieś w woj. podkarpackim, w pow. bieszczadzkim, w gminie Ustrzyki Dolne
  • Zawadka – część wsi Bykowce w woj. podkarpackim, w pow. sanockim, w gminie Sanok
  • Zawadka – wieś w woj. podkarpackim, w pow. strzyżowskim, w gminie Strzyżów
  • Zawadka – przysiółek wsi Góra w woj. śląskim, w pow. pszczyńskim, w gminie Miedźna
  • Zawadka – wieś w woj. śląskim, w pow. zawierciańskim, w gminie Irządze
  • Zawadka – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. kolskim, w gminie Koło
  • Zawadka – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. kolskim, w gminie Olszówka

Wikipedia


zawadówka

wieś w Polsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. hydron. górny bieg Lubaczówki, rzeki o źródłach na Ukrainie a uchodzącej w Polsce do Sanu;

Wiktionary

Miejscowości i ich części w Polsce

  • Zawadówka – wieś w woj. lubelskim, w pow. chełmskim, w gminie Chełm
  • Zawadówka – wieś w woj. lubelskim, w pow. chełmskim, w gminie Rejowiec
  • Zawadówka – wieś w woj. lubelskim, w pow. włodawskim, w gminie Urszulin
  • Zawadówka – dawna część wsi Dąbrowica w woj. małopolskim, w pow. dąbrowskim, w gminie Szczucin
  • Zawadówka – przysiółek wsi Toporzysko w woj. małopolskim, w pow. suskim, w gminie Jordanów
  • Zawadówka – kolonia wsi Smerdyna w woj. świętokrzyskim, w pow. staszowskim, w gminie Staszów

Wikipedia


zawadowski

nazwisko


SJP.pl

  • Andrzej Zawadowski (1922–1943) – podharcmistrz
  • Jan Wacław Zawadowski (1891–1982) – malarz
  • Leon Zawadowski (1914–2018) – językoznawca, teoretyk języka
  • Marek Zawadowski (1960–2024) – matematyk
  • Witold Zawadowski (1888–1980) – radiolog
  • Zygmunt Zawadowski (1899–1978) – dyplomata

Wikipedia


zawady

rzecz niepotrzebna, stojąca na drodze, zawadzająca


SJP.pl

Miejscowości i ich części w Polsce

Wg TERYT jest ich 53, w tym 40 podstawowych
  • Zawady – część miasta Białystok
  • Zawady – część miasta Garwolin
  • Zawady – część miasta Iłża
  • Zawady – część miasta Poznań
  • Zawady – część miasta Syców
  • Zawady – część miasta Warszawa

Wikipedia


zawadzać

1. przeszkadzać, utrudniać swobodę ruchów, stawać na drodze
2. pot. wstępować gdzieś po drodze
3. zaczepiać o coś, potrącać coś
4. wspominać o czymś mimochodem


SJP.pl

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. zawadzić)

 (1.1) przemieszczając się, trącać coś, zahaczać o coś

 (1.2) utrudniać przemieszczanie się

 (1.3) stanowić ciężar dla kogoś; przysparzać kłopotu

 (1.4) wstępować gdzieś przy okazji

 (1.5) wspominać przy okazji

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zawadzanie n., zawada ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) potykać się, zaczepiać, zahaczać

 (1.2) przeszkadzać

 (1.3) obciążać, przeszkadzać, wadzić

 (1.4) wpadać, wstępować

 (1.5) napomykać

Wiktionary


zawadzczanin

mieszkaniec Zawadzkiego (miasta w Polsce); zawadczanin


SJP.pl


zawadzczanka

mieszkanka Zawadzkiego (miasta w Polsce); zawadczanka


SJP.pl


zawadzić

1. przeszkodzić, utrudnić swobodę ruchów, stanąć na drodze
2. pot. wstąpić gdzieś po drodze
3. zaczepić o coś, potrącić coś
4. wspomnieć o czymś mimochodem


SJP.pl


zawadzik

pożyteczny pluskwiak z rodziny tarczówek, atakujący larwy lub poczwarki motyli, błonkówek i chrząszczy


SJP.pl


zawadziński

nazwisko


SJP.pl


zawadzki

przymiotnik od: Zawada, Zawady, Zawadzkie


SJP.pl

Zawadzki (forma żeńska: Zawadzka; liczba mnoga: Zawadzcy) – polskie nazwisko. Pochodzi od staropolskiego zawada, przeszkoda w terenie, przedmiot lub człowiek, który przeszkadza, zawadza. Pod koniec XX wieku w Polsce nosiło je 37,6 tys. osób.

Wikipedia


zawadzkie

przymiotnik od: Zawada, Zawady, Zawadzkie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Polsce;

Wiktionary

Zawadzkie (niem. Zawadzki) – miasto na Górnym Śląsku, w województwie opolskim, w powiecie strzeleckim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Zawadzkie. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do starego woj. opolskiego.

Według danych GUS z 1 stycznia 2024 r. miasto liczyło 6358 mieszkańców.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: zaˈvat͡sʲcɛ, AS: zavacʹḱe

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zawadzki

Wiktionary


zawahać

zawahać się - stracić pewność przed podjęciem decyzji


SJP.pl


zawakowany

o posadzie, urzędzie, stanowisku: taki, który stał się wolny, niezajęty


SJP.pl


zawalać

potocznie:
1. zajmować jakąś przestrzeń czymś wielkim, masą czegoś;
2. przenośnie: o czymś ciężkim, masie czegoś: zajmować jakąś przestrzeń;
3. tarasować;
4. dawać komuś bardzo dużo do pracy;
5. nie dotrzymywać terminu, nie wykonywać czegoś dobrze;
6. przenośnie: zapełniać jakąś przestrzeń dużą liczbą czegoś


SJP.pl


zawalanka

potocznie: niedotrzymywanie terminu


SJP.pl


zawalaty

przymiotnik

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. niezdarny

Wiktionary


zawalcowywać

zrównywać walcem


SJP.pl


zawalczyć

pot. podjąć jakieś wyzwanie, walkę, nie poddać się bez walki, postarać się o osiągnięcie czegoś


SJP.pl


zawale

część doliny rzecznej odcięta od rzeki wałami przeciwpowodziowymi


SJP.pl

Polska

  • Zawale – historyczna część miasta Tarnów
  • Zawale – przysiółek wsi Wołowice w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim, w gminie Czernichów
  • Zawale (Pogórze Rożnowskie)
  • Zawale Niegosławskie

Ukraina

  • Zawale – część miasta Luboml, dawniej wieś
  • Zawale (rejon kamieniecki)
  • Zawale (obwód iwanofrankiwski)
  • Zawale (obwód tarnopolski)

Wikipedia


zawalić

potocznie:
1. zająć jakąś przestrzeń czymś wielkim, masą czegoś;
2. przenośnie: o czymś ciężkim, masie czegoś: zająć jakąś przestrzeń;
3. dać komuś bardzo dużo do pracy;
4. nie dotrzymać terminu, nie wykonać czegoś dobrze;
5. przenośnie: zapełnić jakąś przestrzeń dużą liczbą czegoś


SJP.pl

czasownik przechodni

 (1.1) dokonany od|zawalać., zająć jakąś przestrzeń czymś |wielkim, masą czegoś

 (1.2) przen. (o czymś ciężkim, masie czegoś) zająć jakąś przestrzeń

 (1.3) pot. dać komuś bardzo dużo do pracy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zawalanie n., zawalenie n., zawał mrz.

 czas. zawalać ndk.

Wiktionary


zawalidroga

(r. żeński)
1. coś, co utrudnia swobodne poruszanie; przeszkoda
2. pot. kobieta, przeszkadzająca innym, będąca ciężarem; także o mężczyźnie z silniejszym zabarwieniem ekspresywnym


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przeszkoda na drodze; coś, co utrudnia swobodne poruszanie się

 (1.2) osoba przeszkadzająca innym

Wiktionary

  • Zawalidroga (skała)
  • Zawalidroga (szczyt)

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Nieliczne pojazdy poruszały się raczej sennie i jedynie tiry, przemierzające kraj nocami, były pewnego rodzaju zawalidrogą.

Wiktionary


zawalik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od zawał

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zawał m.

Wiktionary


zawalisko

1. teren, na którym się coś zawaliło; sterta tego, co runęło; rumowisko;
2. w górnictwie: wyrobisko zapełnione oderwanymi od stropu bryłami;
3. potocznie: coś, co przeszkadza, niepotrzebnie zajmuje miejsce


SJP.pl


zawalisty

1. młodzieżowo: świetny, niesamowity, znakomity; odjazdowy, odlotowy, zarąbisty, masakryczny;
2. dawniej:
a) zajmujący sobą zbyt wiele miejsca;
b) rozpadający się na kawałki, walący się


SJP.pl


zawalski

nazwisko


SJP.pl

  • Bartłomiej Zawalski
  • Mateusz Zawalski

Wikipedia


zawarcie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zawrzeć.

Wiktionary

Zawarcie – dzielnica Gorzowa Wielkopolskiego, położona w jego południowej części, przy drodze krajowej nr 3 Świnoujście - Jakuszyce. Jest to dzielnica niegdyś głównie przemysłowa, obecnie zmienia swe funkcje i staje się dzielnicą usługowo-mieszkaniową.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: zaˈvarʲt͡ɕɛ, AS: zavarʹće

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zawrzeć, zawierać

 rzecz. zawieranie

 przym. zawarty

Wiktionary


zawarowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zawarować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zawarować dk.

Wiktionary


zawartka

nazwisko


SJP.pl


zawartość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) to, co się w czymś znajduje

 (1.2) ilość jakiegoś składnika w czymś

 (1.3) treść książki, artykułu itp.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zawartość tej skrzyni bardzo mnie intrygowała.

 (1.2) Oto woda o niskiej zawartości sodu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈvartɔɕt͡ɕ, AS: zavartość

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zawierać

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pojemność, wnętrze

 (1.2) procent, odsetek, ilość, stężenie, promil

 (1.3) treść, przedmiot, problematyka, tematyka, fabuła

Wiktionary


zawarty

będący elementem, składnikiem czegoś, znajdujący się w obrębie, w granicach czegoś


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) znajdujący się w czym

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zawarcie n., zawieranie n.

 czas. zawierać ndk., zawrzeć dk.

Wiktionary


zawał

1. martwica części mięśnia sercowego wskutek zakrzepów w tętnicy doprowadzającej krew;
2. zawalenie się stropu, odłamków skał ze stropu; zawalisko


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) med. miejscowa martwica tkanek serca lub innego narządu wskutek braku dopływu krwi;

 (1.2) geol. górn. zawalenie się stropu sztolni lub jaskini

Wiktionary

Zawał (łac. infarctus, ang. infarct) – ogólne pojęcie patomorfologiczne oznaczające rodzaj martwicy spowodowanej skrajnym ograniczeniem perfuzji (przepływu) krwi przez obszar tkankowy danego narządu. Obszar martwicy powstałej w wyniku zawału może mieć charakter martwicy skrzepowej (necrosis coagulativa, necrosis denaturativa) lub rozpływnej (necrosis colliquativa).

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈzavaw, AS: zavau̯

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zawalisko n., zawałowiec m., zawalik mrz.

 czas. zawalić dk.

 przym. zawałowy, podzawałowy, pozawałowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) infarkt

 (1.2) tąpnięcie

Wiktionary


zawała

1. dawniej: zawał, zawalenie się, runięcie;
2. zapora wojskowa zbudowana z pali drewna zwalonych wierzchołkami w kierunku nieprzyjaciela wzmocnionych drutem kolczastym i minami


SJP.pl

Zawała – zapora przeciwpancerna budowana z drzew o średnicy ponad 25 cm, ściętych na wysokości 60–150 cm, zwalonych na krzyż i oplecionych drutem kolczastym, wzmocniona minami i fugasami.

Wikipedia


zawałoka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) lwów. przybłęda

Wiktionary


zawałowiec

człowiek po zawale serca


SJP.pl


zawałowy

przymiotnik od: zawał


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z zawałem, dotyczący zawału

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zawał m.

Wiktionary


zawciąg

bylina lub krzew z rodziny ołownicowatych (zawciągowatych)


SJP.pl

Wikipedia


zawciągowate

rodzina roślin okrytonasiennych z rzędu goździkowców; ołownicowate


SJP.pl

Ołownicowate, zawciągowate (Plumbaginaceae Juss.) – rodzina roślin okrytonasiennych z grupy dwuliściennych właściwych. Należy do niej 21–29 rodzajów z około 725–830 gatunkami. Duże różnice w ujęciu taksonomicznym zaliczanych tu roślin wynikają z problemów jakie stwarza duży udział taksonów powstających w wyniku apomiksji i poliploidii (zwłaszcza w grupie szeroko ujmowanego rodzaju Limonium). Są szeroko rozprzestrzenione na kuli ziemskiej, szczególnie licznie występują w obszarze śródziemnomorskim oraz w Azji. Do rodzimej flory Polski należy tylko zawciąg pospolity (Armeria maritima), poza tym uprawiane są rośliny z rodzaju zatrwian (Limonium) i ołownik (Plumbago).

Wikipedia


zawciągowaty

o cechach zawciągowatych (rodzina roślin)


SJP.pl


zawciągowiec

rodzaj roślin z rodziny ołownicowatych


SJP.pl

Zawciągowiec (Ceratostigma) – rodzaj roślin z rodziny ołownicowatych (Plumbaginaceae). Obejmuje 8 gatunków występujących głównie w Himalajach i zachodnich Chinach, poza tym jeden gatunek (C. abyssinicum), którego zasięg obejmuje wschodnią Afrykę od Etiopii po Kenię. Są to krzewy z błękitnymi kwiatami rosnące na suchych i kamienistych stokach dolin. Niektóre gatunki uprawiane są jako ozdobne – wymagają możliwie słonecznych stanowisk i ochrony przed mrozami.

Wikipedia


zawczasu

1. już wcześniej, przed czasem
2. naprzód, z góry


SJP.pl

przysłówek czasu

 (1.1) z wyprzedzeniem, tak, aby zdążyć

 (1.2) pot. za wcześnie

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zawczesny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) naprzód, wcześniej, z góry

Wiktionary


zawczoraj

dawniej: przedwczoraj, onegdaj


SJP.pl


zawdy

dawniej, dziś gwarowo: zawsze; zawżdy


SJP.pl


zawdzięczać

czasownik nieprzechodni

 (1.1) być wdzięcznym komuś lub czemuś za coś, co się otrzymało, czego się doświadczyło

 (1.2) powstać, rozwinąć się dzięki komuś lub czemuś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wychodzi na to, że znów ci zawdzięczam życie.

 (1.2) Drogę, która w te miejsca prowadzi, mniszkom należy zawdzięczyć [...]

Wiktionary

Powiązane:

 czas. wdzięczyć

Wiktionary


zawdzięczenie

dawniej: wdzięczność; dziś tylko w zwrocie: mieć coś komuś do zawdzięczenia - zawdzięczać coś komuś


SJP.pl


zawdzięczyć

1. stać się wdzięcznym za coś, co się otrzymało, czego się doświadczyło;
2. dawniej: odwzajemnić się czymś, wynagrodzić; wywdzięczyć się


SJP.pl


zaweckowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaweckować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zaweckować dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zawekowanie

Wiktionary


zawędrować

czasownik dokonany

 (1.1) wędrując dotrzeć gdzieś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Gdzie nie zawędrujemy, będziemy razem.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wędrowniczek mos., wędrownik mos.

 przym. wędrowniczy

Wiktionary


zawędrowywać

wędrując, docierać gdzieś


SJP.pl


zawekować

zakonserwować produkty żywnościowe w wekach


SJP.pl


zawekowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zawekować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zawekować dk.

Wiktionary


zawerniksowywać

pokrywać, powlekać werniksem, np. obraz olejny


SJP.pl


zawęszać

dawniej: wyczuwać coś węchem; wywęszać


SJP.pl


zawęszyć

1. złapać trop, rozpoznać węchem;
2. zawęszyć się - zapamiętywać się w węszeniu


SJP.pl


zawetować

czasownik przechodni dokonany

 (1.1) zgłosić weto, formalny sprzeciw zawieszający lub uniemożliwiający wejście w życie aktu prawnego

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. weto n., zawetowanie n.

 czas. wetować ndk.

Wiktionary


zawetowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zawetować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zawetować dk.

 rzecz. weto n.

Wiktionary


zawężający

zawężać


SJP.pl

Patrz:

zawężać

zawezwać

czasownik przechodni dokonany (ndk. brak)

 (1.1) służbowo wezwać kogoś gdzieś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zawezwał członków Komisji Rządzącej do Drezna i sam podyktował im główne punkty nowej konstytucji.

 (1.1) Papierosy i artykuły spożywcze przywiozła mi nazajutrz zdenerwowana do nieprzytomności Janka, którą zawezwałam na pomoc przez telefon.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈvɛzvat͡ɕ, AS: zavezvać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wezwa ż., wezwanie n., zawezwanie n.

 czas. wezwać dk., wzywać ndk.

Wiktionary


zawiać

o wietrze: zacząć wiać


SJP.pl


zawiadamiać

oficjalnie: przekazywać informację, wiadomość


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. zawiadomić)

 (1.1) przekazywać komuś wiadomość lub informację o czymś

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzavʲjaˈdãmʲjät͡ɕ, AS: zavʹi ̯adãmʹi ̯äć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zawiadomienie n., zawiadamianie n., powiadamianie n., powiadomienie n.

 czas. zawiadomić dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) informować, powiadamiać

Wiktionary


zawiadamianie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zawiadamiać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zawiadomienie n., powiadamianie n., powiadomienie n.

 czas. zawiadamiać ndk., zawiadomić dk.

Wiktionary


zawiadomić

czasownik przechodni dokonany (ndk. zawiadamiać)

 (1.1) przekazać komuś wiadomość lub informację o czymś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zawiadom ordynansa pana porucznika.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zawiadomienie n., zawiadamianie n., powiadamianie n., powiadomienie n.

 czas. zawiadamiać ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) donieść, powiadomić, poinformować, zgłosić; gw-pl|Śląsk Cieszyński|skozać.

Wiktionary


zawiadomienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zawiadomić.

 (1.2) wypowiedź pisemna zawiadamiająca (pismo, list);

 (1.3) jęz. wypowiedzenie nieczasownikowe, do którego nie można wprowadzić czasownika w forma osobowej

Wiktionary

  • zawiadomienie – wypowiedzenie, w którego obręb nie można wprowadzić orzeczenia
  • zawiadomienie – forma wypowiedzi

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌzavʲjadɔ̃ˈmʲjɛ̇̃ɲɛ, AS: zavʹi ̯adõmʹi ̯ė̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zawiadomić dk., zawiadamiać ndk.

 rzecz. zawiadamianie n., powiadamianie n., powiadomienie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) powiadomienie

Wiktionary


zawiadować

dawniej: zawiadywać


SJP.pl


zawiadowca

Zawiadowca – stanowisko kierownicze z zakresu logistyki, przede wszystkim na kolei (zawiadowca stacji).

W spółce PKP Polskie Linie Kolejowe zawiadowca podlega bezpośrednio naczelnikowi Sekcji Eksploatacji. Zadaniem zawiadowcy na przydzielonym obszarze jest organizowanie i nadzorowanie pracy podległych zespołów pracowniczych, jak również monitorowanie i koordynowanie działań:

  • związanych z inżynierią ruchu (zawiadowca ds. inżynierii ruchu),
  • związanych z automatyką (zawiadowca ds. automatyki),
  • drogowo-budowlanych (zawiadowca ds. drogowo-budowlanych).

Wikipedia


zawiadowczy

zawiadowca


SJP.pl

Patrz:

zawiadowca

zawiadowczyni

zawiadowca


SJP.pl

Patrz:

zawiadowca

zawiadywać

oficjalnie: zarządzać czymś, administrować czymś


SJP.pl


zawiadywanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zawiadywać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zawiadywać ndk.

Wiktionary


zawiany

lekko pijany


SJP.pl


zawias

okucie do mocowania drzwi, okien lub różnego rodzaju pokryw, umożliwiające ruch, składające się zazwyczaj z dwóch członów połączonych przegubowo, z których jeden jest przytwierdzony do skrzydła (okna, drzwi), drugi do ościeżnicy lub bezpośrednio do wewnętrznej powierzchni otworu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) techn. połączenie ruchome złożone z dwóch części złączonych przegubowo, do mocowania wiek, włazów, skrzydeł drzwi i okien

 (1.2) pot. ruchome połączenie kości

Wiktionary

Zawias – okucie umożliwiające ruch, składające się zazwyczaj z dwóch członów połączonych przegubowo, z których jeden jest przytwierdzony do skrzydła (okna, drzwi), drugi do ościeżnicy lub bezpośrednio do wewnętrznej powierzchni otworu drzwiowego.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wczoraj Rysiek wyrwał jeden z zawiasów u drzwi wejściowych.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zawiasa ż., zawiaska ż., zawiasy nmos.

:: zdrobn. zawiasek mrz.

 przym. zawiasowy

 przysł. zawiasowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zawiasa; gw-pl|Górny Śląsk|bant, haszpa, zowiasa.

 (1.2) staw

Wiktionary


zawiasa

1. część pnia, której się nie przecina podczas ścinania drzewa; niedopił;
2. dawniej, dziś regionalnie: zawias


SJP.pl

Zawiasa – nieprzepiłowana część pnia, pas drewna pomiędzy rzazem podcinającym i ścinającym. Jej prawidłowa szerokość powinna wynosić około 1/10 średnicy pnia w miejscu cięcia.

Wikipedia


zawiasek

zdrobnienie od: zawias


SJP.pl


zawiaska

zdrobnienie od: zawias


SJP.pl


zawiasowce

1. rząd wymarłych ryb pancernych;
2. gromada ramienionogów


SJP.pl

  • zawiasowce – grupa ryb pancernych
  • zawiasowce – gromada ramienionogów

Wikipedia


zawiasowiec

1. przedstawiciel rzędu wymarłych ryb pancernych;
2. przedstawiciel gromady ramienionogów


SJP.pl


zawiasowy

przymiotnik od: zawias


SJP.pl


zawiasy

1. część pnia, której się nie przecina podczas ścinania drzewa; niedopił;
2. dawniej, dziś regionalnie: zawias


SJP.pl

Zawiesy, Zawiasy – pas wapiennych, urwistych skał w północnych stokach Pieninek.

Wikipedia


zawiązać

czasownik przechodni dokonany (ndk. zawiązywać)

 (1.1) zrobić węzeł, pętlę, kokardę

 (1.2) złączyć końce nici, sznura, tasiemki itp., wiążąc je

czasownik zwrotny dokonany zawiązać się (ndk. zawiązywać się)

 (2.1) zostać zapoczątkowanym

 (2.2) bot. powstać jako zawiązek

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Mock ubrał się w pośpiechu i zawiązał na szyi bordowy krawat.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈvʲjɔ̃w̃zat͡ɕ, AS: zavʹi ̯õũ̯zać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zawiązanie n., zawiązywanie n.

 czas. zawiązywać

Wiktionary


zawiązanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zawiązać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzavʲjɔ̃w̃ˈzãɲɛ, AS: zavʹi ̯õũ̯zãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zawiązywać, zawiązać dk., wiązać ndk., odwiązać dk., wywiązać dk.

Wiktionary


zawiązek

1. część organizmu żywego w bardzo wczesnym stadium rozwoju; zalążek;
2. dawniej: coś do zawiązywania, tasiemka, wstążka; zawiązka


SJP.pl

Zawiązek, łac. primordium – w biologii część organizmu będąca we wczesnej fazie rozwoju. Zwykle kilka komórek z których rozwinie się narząd. Termin pojawia się w różnych dziedzinach biologii (np. zawiązki zębów, zawiązki owocników grzybów), jednak najczęściej stosowany jest w botanice jako określenie pierwszej fazy rozwojowej organów roślin takich zawiązki liści, owoców, korzeni, kwiatów, pędu.

Wikipedia


zawiązka

1. gwarowo: tobołek, zawiniątko;
2. dawniej: zaczątek;
3. dawniej: coś do zawiązywania, tasiemka, wstążka albo supeł, węzeł


SJP.pl


zawiązywać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zawiązać)

 (1.1) wiążąc, łączyć końce czego w węzeł, kokardę, pętlę

 (1.2) powodować powstanie czegoś

 (1.3) bot. tworzyć zawiązek kwiatu, liścia, owocu

czasownik zwrotny niedokonany zawiązywać się (dk. zawiązać się)

 (2.1) tworzyć się samorzutnie lub być organizowanym

 (2.2) bot. powstawać jako zawiązek kwiatów, liści, owoców

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zawiązanie n., zawiązek mrz., zawiązywanie n.

 czas. zawiązać dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wiązać

 (1.2) inicjować, organizować, rozpoczynać, tworzyć, zaczynać, zakładać

 (2.1) organizować się, powstawać, rozpoczynać się, tworzyć się

Wiktionary


zawibrować

1. zadrgać bardzo szybko;
2. o głosie lub dźwięku: rytmicznie zmienić się i zabrzmieć raz wyżej, raz niżej


SJP.pl


zawichojski

Zawichost


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący Zawichostu, związany z Zawichostem

Wiktionary

Patrz:

Zawichost

Powiązane:

 rzecz. Zawichost m., zawichościanin m., zawichościanka ż.

Wiktionary


zawichościanin

mieszkaniec Zawichostu (miasta w Polsce)


SJP.pl


zawichościanka

mieszkanka Zawichostu (miasta w Polsce)


SJP.pl


zawichost

miasto w Polsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w województwie świętokrzyskim;

Wiktionary

Zawichost – miasto w województwie świętokrzyskim, w powiecie sandomierskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Zawichost. Położone jest w Małopolsce, na ziemi sandomierskiej, na skraju Małopolskiego Przełomu Wisły. Prawa miejskie posiada co najmniej od 1255. Według danych z 1 stycznia 2018 Zawichost liczył 1793 mieszkańców.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: zaˈvʲixɔst, AS: zavʹiχost

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zawichościanin m., zawichościanka ż.

 przym. zawichojski

Wiktionary


zawicki

nazwisko


SJP.pl


zawideofonować

zadzwonić za pomocą wideofonu


SJP.pl


zawidów

miasto w Polsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Polsce;

Wiktionary

Zawidów ( górnołuż. Židźin, niem. Seidenberg) – miasto na Łużycach Górnych, w województwie dolnośląskim, w powiecie zgorzeleckim.

W latach 1945–1954 siedziba wiejskiej gminy Zawidów. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa jeleniogórskiego. Obecnie miasto stanowi samodzielną gminę miejską Zawidów.

Według danych GUS z 1 stycznia 2023 r. miasto miało 3807 mieszkańców (648. miejsce w kraju).

Wikipedia

Wymowa:

IPA: zaˈvʲiduf, AS: zavʹiduf

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zawidowski

Wiktionary


zawidowianin

mieszkaniec Zawidowa (miasta w Polsce)


SJP.pl


zawidowianka

mieszkanka Zawidowa (miasta w Polsce)


SJP.pl


zawidowski

Zawidów


SJP.pl

Patrz:

Zawidów

zawidz

gmina wiejska w Polsce


SJP.pl

Zawidz Kościelny lub Zawidz – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie sierpeckim, w gminie Zawidz. Ma status sołectwa.

Wikipedia


zawidzianin

1. mieszkaniec Zawidza Kościelnego (wsi w Polsce);
2. mieszkaniec Zawidza Małego (wsi w Polsce);
3. mieszkaniec Zawidza (gminy wiejskiej w Polsce)


SJP.pl


zawidzianka

1. mieszkanka Zawidza Kościelnego (wsi w Polsce);
2. mieszkanka Zawidza Małego (wsi w Polsce);
3. mieszkanka Zawidza (gminy wiejskiej w Polsce)


SJP.pl


zawidzieć

czasownik niedokonany

 (1.1) daw. zazdrościć komuś

 (1.2) daw. nienawidzić kogoś, czegoś

czasownik zwrotny dokonany zawidzieć się

 (2.1) daw. przywidzieć się

 (2.2) daw. spodobać się

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zawiść ż.

Wiktionary


zawidzki

Zawidz


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Jan Zawidzki – polski fizykochemik
  • Marian Zawidzki – polski oficer, urzędnik i dziennikarz
  • Stefan Zawidzki – polski harcerz

Wikipedia

Patrz:

Zawidz

zawiecha

zwiecha; potocznie:
1. chwilowy brak uwagi, odpłynięcie myślami;
2. zawieszenie się oprogramowania komputerowego


SJP.pl


zawiedziony

1. taki, który doznał zawodu, rozczarowania; rozczarowany, rozgoryczony;
2. właściwy takiej osobie, np. zawiedziona mina


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, którego życzenia, nadzieje, oczekiwania nie spełniły się

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zawód

 czas. zawodzić dk., zawieść ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rozczarowany

Wiktionary


zawieja

padający gęsto śnieg połączony z silnym wiatrem; śnieżyca; zamieć; zadymka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) meteorol. zjawisko hydrometeorologiczne, polegające na połączeniu opadów śniegu z silnym wiatrem;

Wiktionary

Zawieja śnieżna – opad śniegu z towarzyszącym mu silnym wiatrem.

Podczas zawiei śnieg praktycznie nie opada na ziemię a jest niesiony przez wiatr.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: zaˈvʲjɛ̇ja, AS: zavʹi ̯ėi ̯a

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zadymka, zamieć, zawierucha, gwara. dujawica, białystok. wiuga

Wiktionary


zawieprzyce

Zawieprzyce – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie łęczyńskim, w gminie Spiczyn.

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do ówczesnego województwa lubelskiego.

We wsi na skarpie nad rzeką Wieprz znajdują się ruiny zamku wraz z zachowaną kaplicą.

Wikipedia


zawierać

1. doprowadzać coś do skutku;
2. zamieszczać w czymś;
3. przedstawiać jakieś treści w wypowiedzi, książce, filmie itp.;
4. zawierać się -
a) być składnikiem czegoś lub znajdować się w obrębie czegoś;
b) o jakiejś idei, treści, myśli: być wyrażonym w wypowiedzi, książce, filmie itp.


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) mieć coś wewnątrz siebie, mieć coś za składnik siebie, składać się

 (1.2) utworzyć, zawiązać jakieś porozumienie

 (1.3) gw-pl|Górny Śląsk. zamykać

 (1.4) daw. gw-pl|Kraków. przymykać

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Kontener zawierał partię przemycanych narkotyków.

 (1.2) Po 20 (= dwudziestu) latach wojny strony zawarły pokój.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈvʲjɛrat͡ɕ, AS: zavʹi ̯erać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zawieranie n., zawarcie n., zawartość ż.

 przym. zawarty

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) składać się, obejmować

 (1.2) zawiązać, podpisać, ratyfikować

Wiktionary


zawieralność

środowiskowo: liczba zawieranych małżeństw w ciągu roku w stosunku do liczby ludności


SJP.pl


zawieranie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zawierać.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Czy w tym kraju możliwe jest zawieranie małżeństw przez pary homoseksualne?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzavʲjɛˈrãɲɛ, AS: zavʹi ̯erãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zawierać ndk., zawrzeć dk.

 rzecz. zawarcie

 przym. zawarty

Wiktionary


zawieratka

roślina ozdobna o różnokolorowych kwiatach w kształcie kielicha


SJP.pl


zawiercianin

mieszkaniec Zawiercia (miasta w Polsce)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Zawiercia

 (1.2) osoba pochodząca z Zawiercia, urodzona w Zawierciu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zawiercianom nie udało się pokonać kielczan.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zawiercie n.

:: fż. zawiercianka ż.

 przym. zawierciański, zawiercki

Wiktionary


zawiercianka

mieszkanka Zawiercia (miasta w Polsce)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Zawiercia

 (1.2) kobieta pochodząca z Zawiercia, urodzona w Zawierciu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Kaliszanki pokonały zawiercianki 3:0.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zawiercie n.

:: fm. zawiercianin mos.

 przym. zawierciański, zawiercki

Wiktionary


zawierciański

Zawiercie


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do Zawiercia, związany z Zawierciem

Wiktionary

Patrz:

Zawiercie

Przykłady

 (1.1) Miasto Zawiercie jest siedzibą powiatu zawierciańskiego.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zawiercie n., zawiercianin mos., zawiercianka ż.

 przym. zawiercki

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przest. zawiercki

Wiktionary


zawiercie

miasto w Polsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto powiatowe w południowej Polsce, w województwie śląskim;

Wiktionary

Zawiercie – miasto w Polsce położone w województwie śląskim, siedziba powiatu zawierciańskiego.

Zawiercie położone jest w środkowej części Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej u źródeł Warty (które znajduje się w dzielnicy Kromołów) oraz Czarnej Przemszy (w dzielnicy Bzów). Rzeki płyną początkowo jedną doliną, a następnie, rozdzielone przez Kuestę Jurajską, zamieniają się w dopływy odpowiednio Odry i Wisły. Miasto leży zatem w dorzeczu dwóch głównych rzek Polski jednocześnie.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Drugi dzień Dni Zawiercia upłynął w koncertowej, imprezowej atmosferze.

 (1.1) W okresie międzywojennym w publicystyce pojawia się nazwa „Zawiercie – miasto wymarłe” lub „miasto bezrobotnych”.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈvʲjɛrʲt͡ɕɛ, AS: zavʹi ̯erʹće

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zawiercianin mos., zawiercianka ż.

 przym. zawierciański, zawiercki

Wiktionary


zawiercki

przymiotnik relacyjny

 (1.1) przest. odnoszący się do Zawiercia, związany z Zawierciem

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zawiercie n., zawiercianin m., zawiercianka ż.

 przym. zawierciański

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) współcz. zawierciański

Wiktionary


zawierne

przysłówek

 (1.1) stpol. prawdziwie

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈvʲjɛrnɛ, AS: zavʹi ̯erne

Wiktionary


zawierucha

1. silny wicher, zwykle połączony z opadami śniegu; zawieja; śnieżyca;
2. przenośnie: wojna, rozruchy, zamieszki


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) meteorol. gwałtowny i porywisty wiatr

 (1.2) przen. burzliwe wydarzenie polityczne czy historyczne

 (1.3) przen. trudna, skomplikowana sytuacja pełna zawirowań

 (1.4) przen. coś unoszącego się w dużej ilości w sposób bezładny

 (1.5) daw. człowiek porywczy

Wiktionary

Osoby o tym nazwisku:

  • Bogusław Zawierucha − rzymskokatolicki ksiądz, honorowy obywatel miasta Skierniewic
  • Danuta Szmit-Zawierucha − polska pisarka, varsavianistka, dziennikarka
  • Rafał Zawierucha − polski aktor teatralny i filmowy

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Podczas zawieruchy trudno było cokolwiek zobaczyć.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) wstrząs dziejowy

 (1.3) kontrowersja, rwetes, zamęt, zamieszanie

 (1.5) zawadiaka

Wiktionary


zawieruszać

1. potocznie: gubić, zapodziewać;
2. zawieruszać się - ginąć w sposób niezauważony


SJP.pl


zawieruszyć

1. potocznie: zagubić, zapodziać;
2. zawieruszyć się - zginąć w sposób niezauważony


SJP.pl


zawierzyć

1. zaufać komuś;
2. powierzyć, pożyczyć coś komuś


SJP.pl


zawieść

1. nie spełnić czyichś oczekiwań, nie dotrzymać obietnicy; rozczarować;
2. prowadząc, przybyć do jakiegoś miejsca; zaprowadzić;
3. posłużyć jako droga, dojście dokądś; zaprowadzić;
4. okazać się niezgodnym z oczekiwaniami;
5. stać się przyczyną jakiegoś działania, stanu; zaprowadzić;
6. zawieść się - doznać przykrego uczucia wywołanego niespełnionymi marzeniami, planami


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. zawodzić)

 (1.1) dokonany od|zawodzić.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzavʲjɛ̇ɕt͡ɕ, AS: zavʹi ̯ėść

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zawiedzenie n., zawód m., zawodzenie n., wiedzenie n., wodzenie n., zawodność ż., niezawodność ż.

 czas. zawodzić ndk., wieść ndk., wodzić dk.

 przym. zawodny, niezawodny, zawiedziony

 przysł. zawodnie, niezawodnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) sprawić zawód, rozczarować

Wiktionary


zawiesić

1. umieścić coś gdzieś (wieszając);
2. zająć, zasłonić jakąś powierzchnię (wieszając coś);
3. wstrzymać coś na jakiś czas;
4. pozbawić kogoś praw na jakiś czas


SJP.pl

czasownik dokonany

 (1.1) powiesić coś wysoko

 (1.2) przerwać na jakiś czas wykonywanie danej czynności

 (1.3) przerwać na jakiś czas formalne spotkanie

 (1.4) formalnie pozbawić na jakiś czas prawa wykonywania zawodu lub sprawowania funkcji

 (1.5) telekom. przerwać na chwilę połączenie telefoniczne

 (1.6) praw. przerwać na jakiś czas wykonywanie działalności gospodarczej w danej formie prawnej

 (1.7) praw. wstrzymać na jakiś czas wykonywanie danej czynności lub danego postanowienia

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Mama wczoraj zawiesiła czyste firanki

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zawiesie n., zawieszanie n., zawieszenie n., zawiesina ż.

 czas. ndk. zawieszać

 czas. powiesić, wisieć, wieszać, zawisać

Wiktionary


zawiesie

urządzenie do zawieszania, obwiązywania lub podtrzymywania podnoszonego ładunku, będące wyposażeniem żurawia, cięgnika lub suwnicy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) górn. techn. uchwyt w dźwigni podnoszącej ciężary

Wiktionary

Zawiesie – urządzenie będące wyposażeniem urządzenia dźwigowego żurawia, cięgnika lub suwnicy służące do zawieszania, obwiązywania lub podtrzymywania podnoszonego ładunku. W większości przypadków zawiesie nie jest integralnym elementem dźwignicy a jest jedynie zawieszane na haku zblocza.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Nie wiem, czy zawiesie wytrzyma tak duże obciążenie?

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zawiesina ż.

 czas. zawiesić dk.

 przym. zawiesinowy

Wiktionary


zawiesina

ciecz lub gaz z zawieszonymi cząstkami ciała stałego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) fiz. chem. gazowy lub ciekły układ niejednorodny substancji, zwykle dwóch, w postaci cząstek jednej rozproszonych w drugiej;

Wiktionary

Zawiesina – układ niejednorodny, zwykle dwufazowy, w postaci cząstek jednego ciała rozproszonych (faza rozproszona) w drugim ciele (faza rozpraszająca), np. cząstek ciała stałego w gazie lub cząstek cieczy w cieczy. Jeżeli cząstki te są dostatecznie małe, mowa jest o układzie koloidalnym. Jeżeli gęstość fazy rozproszonej w zawiesinach jest większa niż gęstość fazy rozpraszającej, to rozproszone cząstki fazy stałej mają tendencję do sedymentacji (opadania).

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. zawiesie n., zawieszenie n., zawieszanie n., wieszanie n., wiszenie n., wieszak m., wieszaczek m., zawieszka ż., wisielec m.

 czas. zawieszać ndk., zawiesić dk., wieszać ndk., wisieć dk.

 przym. zawiesinowy, wisielczy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rzad. suspensja

Wiktionary


zawiesinowy

przymiotnik od: zawiesina


SJP.pl


zawiesistszy

stopień wyższy od przymiotnika: zawiesisty; bardziej zawiesisty


SJP.pl


zawiesisty

1. o płynie, np. sosie, zupie: gęsty, treściwy;
2. dawniej: zwisający, obwisły


SJP.pl


zawieszać

1. umieszczać coś gdzieś (wieszając)
2. zajmować, zasłaniać jakąś powierzchnię (wieszając coś)
3. wstrzymywać coś na jakiś czas; pozbawiać kogoś praw na jakiś czas


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) powiesić coś na czymś; umiejscowić coś wyżej

 (1.2) wstrzymać, zatrzymać jakieś działanie, by później do niego wrócić

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zawieś kurtkę na wieszaku w przedpokoju.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈvʲjɛʃat͡ɕ, AS: zavʹi ̯ešać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zawiesina ż., zawieszanie n., zawieszenie

 czas. powiesić, zawisać, zawiesić

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wieszać, powiesić

Wiktionary


zawieszalność

w prawie: możliwość bycia zawieszonym, wstrzymanym na pewien czas


SJP.pl


zawieszalny

dający się zawiesić


SJP.pl


zawieszanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zawieszać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzavʲjɛˈʃãɲɛ, AS: zavʹi ̯ešãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zawieszać, zawisać, zawiesić

 rzecz. zawieszenie n., zawiesina ż.

Wiktionary


zawieszenie

1. umieścić coś gdzieś (wieszając);
2. zająć, zasłonić jakąś powierzchnię (wieszając coś);
3. wstrzymać coś na jakiś czas;
4. pozbawić kogoś praw na jakiś czas


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zawiesić.

 (1.2) mot. układ elementów, które łączą koła z podwoziem pojazdu;

 (1.3) inform. stan programu, systemu lub komputera w którym nie reaguje on na sygnały zewnętrzne

 (1.4) zool. faza ruchu zwierzęcia, w której żadna z nóg nie dotyka podłoża;

Wiktionary

  • zawieszenie pojazdu – podzespół łączący koła z resztą pojazdu
  • zawieszenie – faza ruchu konia
  • zawieszenie – konstrukcja w topologii
  • warunkowe zawieszenie wykonania kary – orzeczenie kary z warunkowym zaniechaniem jej wykonania
  • zawieszenie broni – wstrzymanie działań wojennych
  • zawieszenie – na określony czas lub do zakończenia procedury dyscyplinarnej/wyjaśniającej wstrzymanie praw i/lub obowiązków np. zawieszenie w prawach ucznia/studenta, zawieszenie członkostwa np. w stowarzyszeniu, partii politycznej, korporacji zawodowej, zawieszenie prawa wykonywania zawodu, zawieszenie licencji, koncesji itp.

Wikipedia

Przykłady

 (1.3) Przyczyną wypadku było zawieszenie się komputerów w dyspozytorni.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzavʲjɛˈʃɛ̃ɲɛ, AS: zavʹi ̯ešńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zawieszanie n., zawiesina ż.

 czas. zawieszać, zawisać, zawiesić

Wiktionary

Synonimy:

 (1.3) zawieszenie się

 (1.4) zawis

Wiktionary


zawieszka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) techn. element konstrukcyjny, na którym zawieszony jest kolejny element zamocowany przegubowo

 (1.2) typogr. jednoliterowy wyraz na końcu linii tekstu; błąd łamania publikacji

 (1.3) jubil. zob. wisiorek.

Wiktionary

  • zawieszka – część samczych narządów genitalnych u motyli
  • zawieszka – część odznaczenia
  • Zawieszka – turnia w polskich Tatrach Zachodnich

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Najbardziej rażące i łatwe do zauważenia są zawieszki w tekstach reklamowych.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈvʲjɛʃka, AS: zavʹi ̯eška

Wiktionary

Powiązane:

 czas. powiesić, zawisać, wieszać

 rzecz. zawiesina ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) wiszący spójnik

Wiktionary


zawietrzać

dawniej o zwierzętach: wyczuwać zapach przyniesiony przez wiatr


SJP.pl


zawietrzna

strona statku lub łodzi niewystawiona na wiatr


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mors. żegl. burta przeciwna do tej, na którą wieje wiatr

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Od zawietrznej powoli zbliżała się barkentyna.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈvʲjɛṭʃna, AS: zavʹi ̯eṭšna

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zawietrzny

Wiktionary


zawietrzność

Zawietrzność – zjawisko występujące na statkach z napędem żaglowym, polegające na dążeniu jednostki do skręcania w kierunku przeciwnym do kierunku, z którego wieje wiatr (odpadania), mimo neutralnego położenia steru. Zachowanie takie jest spowodowane brakiem zrównoważenia żaglowego, co może być stałą cechą jednostki, lub skutkiem celowego działania.

Wikipedia


zawietrzny

przymiotnik

 (1.1) geogr. / mors. żegl. znajdujący się po przeciwnej stronie niż ta, na którą wieje wiatr

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ekspozycja stoku ma spory wpływ na sumę opadów atmosferycznych. Stoki dowietrzne charakteryzują się częstszym występowaniem opadów aniżeli zawietrzne.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈvʲjɛṭʃnɨ, AS: zavʹi ̯eṭšny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zawietrzna ż., wiatr m.

 przym. zawietrzna

Wiktionary


zawiewać

o zapachu, chłodzie itp.: docierać dokądś z powiewem wiatru


SJP.pl


zawieyski

[czytaj: zawiejski] nazwisko


SJP.pl


zawieźć

wioząc, dostarczyć kogoś lub coś do jakiegoś miejsca


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. zawozić)

 (1.1) przywieźć coś lub kogoś w jakieś miejsce

 (1.2) daw. zarzucić czymś, co przywieziono w dużych ilościach

czasownik zwrotny dokonany zawieźć się (ndk. zawozić się)

 (2.1) przywieźć siebie w jakieś miejsce

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Moja przyjaciółka zawiozła mnie do domu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzavʲjɛ̇ɕt͡ɕ, AS: zavʹi ̯ėść

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wózek m.

 czas. wieźć ndk., zawozić dk.

Wiktionary


zawija

w islamie budynek będący siedzibą muzułmańskiego bractwa religijnego; tekke


SJP.pl

Chanaka (pers. ‏خانقاه‎, ḵānaqāh, zawija, arab. ‏خانقاه‎ kąt, tur. tekke) – rodzaj klasztoru; budynek lub zespół budynków stanowiących siedzibę zakonu sufickiego. W skład zespołu wchodziły świątynia (meczet), szkoła (medresa), pomieszczenia dla członków bractwa oraz pielgrzymów; często pojawiało się tam także mauzoleum założyciela szkoły lub innego, wybitnego "świętego męża".

Wikipedia


zawijać

okręcać coś wokół czegoś


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. zawinąć)

 (1.1) otaczać ze wszystkich stron

 (1.2) zaginać brzegi lub koniec czegoś

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. zawinąć)

 (2.1) wpływać do portu

czasownik zwrotny niedokonany zawijać się (dk. zawinąć się)

 (3.1) okrywać siebie ze wszystkich stron

 (3.2) zaginać się nieco lub owijać się wokół czegoś

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zawijanie n., zawijas mrz., zawiniątko n., zawiłość ż.

 czas. zawinąć

 przym. zawiły

 przysł. zawile

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) okręcać, okrywać, opakowywać, osłaniać, otulać, owijać, zapakowywać, zasłaniać

 (1.2) podwijać, zwijać

 (2.1) przypływać, wpływać

 (3.1) okręcać się, okrywać się, opatulać się, osłaniać się, otaczać się, otulać się, zasłaniać się

Wiktionary


zawijacz

1. osoba zajmująca się zawijaniem (pakowaniem) czegoś;
2. urządzenie do zawijania czegoś; zawijaczka, zawijarka, zwijarka;
3. potocznie: coś, w co się zawija kogoś lub coś; otulacz


SJP.pl


zawijak

1. urządzenie do zawijania i usztywniania krawędzi okrągłych przedmiotów;
2. zawijak żółtawy - gatunek niewielkiego pająka z rodziny omatnikowatych;
3. dawniej: rodzaj sylogizmu


SJP.pl


zawijalnia

dział fabryki, gdzie produkowane wyroby są zawijane w opakowania firmowe


SJP.pl


zawijaniec

ciasto nadziewane składnikiem uformowanym w kształcie spirali


SJP.pl


zawijas

wygięta linia; wykrętas; wywijas; zakrętas;


SJP.pl


zawijasek

zdrobnienie od: zawijas


SJP.pl


zawijka

1. wyrostek na liściu paproci, zakrywający zarodnie;
2. chusta okrywająca głowę i szyję, noszona przez kobiety w dawnej Polsce zamiast czepca; podwika


SJP.pl

Zawijka, induzjum (łac. indusium) – wyrostek skórki spodniej strony liścia paproci, przykrywający kupki zarodni (skupienie zarodni). Zawijka może mieć kształt łuski przytwierdzonej bocznie lub promienistej, przymocowanej środkiem do liścia. Zawijka może być dwuwargowa – kiedy dwustronnie osłania kupkę, lub mieć postać wypukłej klapki.Istnieje także szereg postaci pośrednich oraz paprocie niewykształcające zawijki (np. rodzina długoszowatych (Osmundaceae). W miarę dojrzewania zarodników zawijka usycha.

Wikipedia


zawiklać

obsadzać odsypiska i przymuliska sadzonkami wiklinowymi


SJP.pl


zawiklić

obsadzić odsypiska i przymuliska sadzonkami wiklinowymi


SJP.pl


zawilcowy

zawilec


SJP.pl

Patrz:

zawilec

zawilczaneczka

wąsateczka zawilczaneczka - gatunek motyla z rodziny wąsikowatych


SJP.pl


zawile

przysłówek

 (1.1) w sposób zawiły

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zawiłość ż.

 przym. zawiły

 czas. zawijać

Wiktionary


zawilec

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) bot. nazwa systematyczna|Anemone|L.|ref=tak., rodzaj roślin z rodziny jaskrowatych;

 (1.2) bot. roślina z rodzaju zawilców (1.1)

 (1.3) pot. kwiat rośliny z rodzaju zawilców (1.1)

Wiktionary

Zawilec (Anemone L.) – rodzaj roślin z rodziny jaskrowatych. Jego klasyfikacja jest problematyczna i w zależności od ujęcia obejmuje ok. 64 gatunki lub ok. 150 gatunków. Niezależnie od ujęcia systematycznego rodzaj jest szeroko rozprzestrzeniony niemal na całym świecie, głównie w strefie klimatu chłodnego i arktycznego półkuli północnej, w strefie międzyzwrotnikowej na obszarach górskich. Rośliny te zasiedlają różne siedliska – lasy, zarośla, łąki górskie i suche murawy. W wąskim ujęciu systematycznym rodzaj ten nie ma przedstawicieli we florze Polski (poza uprawianym zawilcem wieńcowym). W szerszym, tradycyjnym, obejmuje cztery gatunki dziko rosnące w Polsce: zawilec gajowy A. nemorosa, narcyzowy A. narcissiflora, wielkokwiatowy A. sylvestris i żółty A. ranunculoides.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: zaˈvʲilɛt͡s, AS: zavʹilec

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wilec m.

 przym. zawilcowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1-3) anemon

 (1.2) lud. kozie bobki

Wiktionary


zawilej

stopień wyższy od przysłówka: zawile


SJP.pl


zawilgacać

czynić wilgotnym, nasycać wilgocią; nawilżać, nawilgacać, wilżyć, zwilżać, uwilgotniać


SJP.pl


zawilgnąć

nasiąknąć wilgocią


SJP.pl


zawilgocić

uczynić wilgotnym, nasycić wilgocią; nawilżyć, zwilżyć, nawilgocić, nawilgotnić, uwilgotnić


SJP.pl


zawilgły

przesiąknięty wilgocią


SJP.pl


zawiliński

nazwisko


SJP.pl


zawilski

nazwisko


SJP.pl


zawilszy

stopień wyższy od przymiotnika: zawiły


SJP.pl


zawinąć

okręcić coś wokół czegoś


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. zawijać)

 (1.1) zob. zawijać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zawinięcie n., zawijanie n., zawiniątko n.

 czas. zawijać

Wiktionary


zawiniać

rzadko: popełniać przewinienie, stawać się winnym czegoś


SJP.pl


zawiniątko

mały pakunek, coś zwiniętego; tobołek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) niewielki pakunek owinięty papierem lub suknem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Chłopiec położył oba zawiniątka pod choinką.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zawinięcie n.

 czas. zawijać ndk., zawinąć dk., zawinąć się dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pakunek, tobołek, węzełek

Wiktionary


zawinięcie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zawinąć.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zawinąć

 rzecz. zawiniątko n.

Wiktionary


zawinięty

okręcić coś wokół czegoś


SJP.pl


zawinkulować

zabezpieczyć należności banku na towarze będącym w drodze


SJP.pl


zawinszować

wyrazić swoje życzenie, żądanie; zażyczyć sobie, zażądać, zapragnąć * występuje wyłącznie w połączeniu "zawinszować sobie"


SJP.pl


zawirować

obrócić się wiele razy wokół własnej osi bardzo szybko; zakręcić się


SJP.pl


zawirowanie

obrócić się wiele razy wokół własnej osi bardzo szybko; zakręcić się


SJP.pl

Turbulencja, przepływ burzliwy – w mechanice ośrodków ciągłych, reologii i aerodynamice – określenie bardzo skomplikowanego, nielaminarnego ruchu płynów. Ogólniej termin ten oznacza złożone zachowanie dowolnego układu fizycznego, czasem zachowanie chaotyczne. Ruch turbulentny płynu przejawia się w występowaniu wirów i innych struktur koherentnych, zjawisku oderwania strugi, zjawisku mieszania. Dziedzinami nauki, które analizują zjawiska związane z turbulencją, są: hydrodynamika, aerodynamika i reologia. Model matematyczny turbulencji próbuje się tworzyć na bazie teorii układów dynamicznych i teorii chaosu.

Wikipedia


zawirusować

1. zakazić wirusami;
2. potocznie: zainfekować wirusami komputerowymi


SJP.pl


zawirusowywać

1. zakażać wirusami;
2. infekować wirusami komputerowymi


SJP.pl


zawis

czas, gdy śmigłowiec znajdujący się w powietrzu, mimo pracującego silnika, nie zmienia wysokości lotu ani nie pokonuje żadnego dystansu (zawisa w powietrzu)


SJP.pl

Zawis – stan lotu, w którym śmigłowiec utrzymuje się nad powierzchnią ziemi, nie wykonując ruchu względem tego podłoża.

Śmigłowce wykonują zawis między innymi w celu rozpoznania składowych wiatru, a także podczas operacji wymagających utrzymania stabilnej pozycji, takich jak podnoszenie ładunku czy podchodzenie do lądowania.

Wikipedia


zawisać

czasownik

 (1.1) zatrzymać się w powietrzu podczas lotu

 (1.2) być zawieszonym na pewnej wysokości

 (1.3) zaczepiać się o coś i pozostawać w pozycji wiszącej

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈvʲisat͡ɕ, AS: zavʹisać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zawis m., zwis m., zawieszenie n., zawieszanie n., zawieszka ż., zawisak m., zawisakowate nmos., zawisanie n.

 czas. zawisnąć, zwisać, zwisnąć, zawiesić, zawieszać

 przym. zawisakowy, zawisakowaty

Wiktionary


zawisak

duży motyl nocny z rodziny zawisakowatych; zmrocznik, zmrocznikowiec


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) ent. motyl należący do rodziny zawisakowatych (nazwa systematyczna|Sphingidae|ref=tak.), przypominający kolibra;

Wiktionary

Zawisakowate, zawisaki, sfinksy (Sphingidae) – rodzina motyli. Na świecie żyje około 1200 gatunków, w Europie 33, a w Polsce zanotowano 20 gatunków. Rozprzestrzenione głównie w tropikach.

Zawisakowate w przeważającej większości są motylami nocnymi, tylko nieliczne gatunki latają w ciągu dnia. Rodzina ta charakteryzuje się masywną budową ciała o doskonałych warunkach aerodynamicznych. Należą do najszybciej latających motyli i w ogóle owadów. Nawet na długich dystansach mogą osiągać prędkość do 50 km/h, a nawet 65 km/h, wykorzystując maksymalnie siłę nośną wiatrów, natomiast w porze bezwietrznej ich przemieszczanie się ma ograniczony charakter.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: zaˈvʲisak, AS: zavʹisak

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zawisać, wieszać

Wiktionary


zawisakowate

rodzina motyli; zmierzchnikowate, fertaki


SJP.pl

Zawisakowate, zawisaki, sfinksy (Sphingidae) – rodzina motyli. Na świecie żyje około 1200 gatunków, w Europie 33, a w Polsce zanotowano 20 gatunków. Rozprzestrzenione głównie w tropikach.

Zawisakowate w przeważającej większości są motylami nocnymi, tylko nieliczne gatunki latają w ciągu dnia. Rodzina ta charakteryzuje się masywną budową ciała o doskonałych warunkach aerodynamicznych. Należą do najszybciej latających motyli i w ogóle owadów. Nawet na długich dystansach mogą osiągać prędkość do 50 km/h, a nawet 65 km/h, wykorzystując maksymalnie siłę nośną wiatrów, natomiast w porze bezwietrznej ich przemieszczanie się ma ograniczony charakter.

Wikipedia


zawisakowaty

o cechach zawisakowatych (rodzina motyli)


SJP.pl


zawisanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zawisać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zawisać ndk.

Wiktionary


zawiść

uczucie znacznie silniejsze niż zazdrość, wrogość do osoby, której czegoś zazdrościmy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) uczucie silnej niechęci do osoby, której się czegoś zazdrości

 (1.2) stpol. nienawiść

Wiktionary

  • zawiść – pojęcie w psychologii
  • Zawiść – dzielnica miasta Orzesze
  • Zawiść – dzielnica miasta Tychy
  • Zawiść – wieś w województwie opolskim
  • Zawiść – film
  • Zawiść – dawna kolonia na Białorusi, w obwodzie mińskim, w rejonie miadzielskim, w sielsowiecie Słoboda.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈzavʲiɕt͡ɕ, AS: zavʹiść

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zawistnik m., zawistnica ż., zawistność ż.

 przym. zawistny

 przysł. zawistnie

 czas. zawidzieć ndk., zawiścić ndk.

Wiktionary


zawiścić

czasownik niedokonany

 (1.1) stpol. zazdrościć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zawiść ż.

Wiktionary


zawiślak

nazwisko


SJP.pl

Zawiślak – nazwisko używane w Polsce.

Na początku lat 90. XX wieku nosiło je w Polsce 4350 pełnoletnich osób. Najwięcej w dawnym woj. warszawskim (532 osoby), zamojskim (510 osób) i lubelskim (471 osób).

Wikipedia


zawiśliński

nazwisko


SJP.pl


zawistnie

przysłówek

 (1.1) w sposób zawistny

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈvʲistʲɲɛ, AS: zavʹistʹńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zawiść ż., zawistność ż.

 przym. zawistny

Wiktionary


zawistniej

stopień wyższy od przysłówka: zawistnie


SJP.pl


zawistniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: zawistny; bardziej zawistny


SJP.pl


zawistnik

osoba zawistna


SJP.pl


zawistność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co zawistne; cecha tych, którzy są zawistni

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zawiść ż., zawistnik m., zawistnica ż.

 przym. zawistny

 przysł. zawistnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zazdrosność

Wiktionary


zawistny

książkowo:
1. czujący silną niechęć, nienawiść do kogoś z powodu jego sukcesów, powodzenia, kierujący się tym uczuciem; pełen zawiści, bardzo zazdrosny;
2. będący wyrazem tego uczucia, np. zawistne spojrzenie


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) pełen zawiści, odczuwający zawiść; także. świadczący o zawiści

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Owszem, nasze oczy ludzkie są zawistne i lubimy, by winowajca został przykładnie ukarany.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈvʲistnɨ, AS: zavʹistny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zawiść ż., zawistnik m., zawistnica ż., zawistność ż.

 przysł. zawistnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zazdrosny

Wiktionary


zawistowski

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Andrzej Zawistowski – polski historyk, nauczyciel akademicki
  • Antoni Zawistowski – rzymskokatolicki duchowny, męczennik
  • Czesław Zawistowski – polski oficer
  • Dariusz Zawistowski – polski sędzia
  • Leon Zawistowski – polski oficer
  • Lucjan Zawistowski – polski prawnik
  • Mateusz Zawistowski – polski raper, pseudonim artystyczny Żabson
  • Paweł Zawistowski – polski piłkarz
  • Tadeusz Zawistowski – polski duchowny rzymskokatolicki, biskup pomocniczy łomżyński
  • Władysław Zawistowski – polski krytyk teatralny i teatrolog
  • Władysław Zawistowski – polski poeta, dramaturg, krytyk literacki i teatralny, tłumacz, wydawca

Wikipedia


zawistowszczyzna

wieś w Polsce


SJP.pl

Zawistowszczyzna – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie sokólskim, w gminie Sokółka.

Wieś królewska ekonomii grodzieńskiej położona była w końcu XVIII wieku w powiecie grodzieńskim województwa trockiego. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa białostockiego.

Wierni kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Sokółce.

Wikipedia


zawisza

nazwisko


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;

Wiktionary

  • Zawisza – imię
  • Zawisza – nazwisko
  • Zawisza Czarny – jacht Związku Harcerstwa Polskiego
  • Zawisza Czarny – dramat Juliusza Słowackiego
  • Zawisza – najmłodsza grupa harcerzy Szarych Szeregów
  • Stowarzyszenie Harcerstwa Katolickiego Zawisza – organizacja harcerska
  • Zawisza Sulechów – klub sportowy z Sulechowa
  • Zawisza Bydgoszcz – wielosekcyjny bydgoski klub sportowy
    • Zawisza Bydgoszcz – klub piłkarski

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Przysłał nas pan Zawisza w darze młodemu rycerzowi, abyśmy niewolnikami jego byli.

 (1.1) Dwa o Zawiszy miał naród polski przysłowia

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈvʲiʃa, AS: zavʹiša

Wiktionary


zawiszyce

Zawiszyce (niem. Sabschütz)– wieś w Polsce, położona w województwie opolskim, w powiecie głubczyckim, w gminie Głubczyce.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do ówczesnego województwa opolskiego.

Leży na terenie Nadleśnictwa Prudnik (obręb Prudnik).

Wikipedia


zawiszyn

Miejscowości w Polsce

Wg TERYT jest ich 3
  • Zawiszyn – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. inowrocławskim, w gminie Rojewo
  • Zawiszyn – wieś w woj. mazowieckim, w pow. wołomińskim, w gminie Jadów
  • Zawiszyn – osada w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. gołdapskim, w gminie Dubeninki

Wikipedia


zawisłość

podległość komuś, zależność od kogoś lub czegoś


SJP.pl


zawisły

podlegający komuś lub czemuś


SJP.pl


zawitać

przybyć dokądś


SJP.pl


zawitanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zawitać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zawitać dk.

Wiktionary


zawitkowski

nazwisko


SJP.pl


zawity

termin zawity - termin ostateczny dla wykonania pewnych czynności prawnych; termin prekluzyjny, prekluzja


SJP.pl


zawizować

opatrzyć (paszport) wizą; wizować


SJP.pl


zawiła

1. kręty, zygzakowaty, wijący się;
2. trudny do zrozumienia, skomplikowany


SJP.pl


zawiłość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co zawiłe

 (1.2) zawiła rzecz, sprawa

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zawiły

 przysł. zawile, zawiło

 czas. zawijać

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) złożoność

 (1.2) meandry

Wiktionary


zawiły

1. kręty, zygzakowaty, wijący się;
2. trudny do zrozumienia, skomplikowany


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) kręty

 (1.2) trudny do zrozumienia

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zawiła droga prowadzi nas systematycznie do gór.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈvʲiwɨ, AS: zavʹiu̯y

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zawiłość

 przysł. zawile

 czas. zawijać

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zygzakowaty, wijący się

 (1.2) niejasny, skomplikowany, zagmatwany

Wiktionary


zawkrze

kraina historyczna Polski na północno-zachodnim Mazowszu; ziemia zawkrzeńska


SJP.pl

Zawkrze (ziemia zawkrzeńska) – niewielka kraina historyczna Polski na terenie północno-zachodniego Mazowsza w widłach Łydynii i Wkry. Funkcjonowała jako odrębna jednostka administracyjna od 2. połowy XIV wieku do rozbiorów. Jej historyczną stolicą jest Szreńsk.

Wikipedia


zawkrzeński

Zawkrze


SJP.pl

Patrz:

Zawkrze

zawlec

1. wlokąc, przemieścić coś lub kogoś dokądś;
2. zaprowadzić kogoś dokądś wbrew jego woli;
3. o chmurach: pokryć coś cienką warstwą;
4. zawlec się - przemieścić się z dużym trudem


SJP.pl


zawleczka

element z drutu, służący do przetknięcia przez śrubę, nakrętkę lub sworzeń w celu zabezpieczenia przed odkręceniem lub wypadnięciem


SJP.pl

Zawleczka, szplint – element wykonany z drutu o półokrągłym przekroju, w miejscu zgięcia posiadający uszko. Zabezpiecza przed zsuwaniem, lub przemieszczaniem się elementów umieszczonych na wałkach, osiach, trzpieniach lub innych elementach maszyn. Przewlekany jest przez otwór wywiercony w elemencie a jej wolne i wystające końce są odginane w przeciwne strony. Zawleczki stosuje się tylko wówczas, gdy element zabezpieczany nie jest obciążony siłą osiową, lub gdy ta siła jest niewielka. W takich przypadkach zawsze powinno się stosować zawleczkę z podkładką.

Wikipedia


zawleczkowy

przymiotnik od: zawleczka


SJP.pl


zawnioskować

czasownik przechodni dokonany (ndk. wnioskować)

 (1.1) dokonany od|wnioskować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. wnioskować

Wiktionary


zawoalować

1. zakryć twarz woalem;
2. ukryć prawdę, przedstawić coś nie wprost


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany

 (1.1) książk. zakryć coś (zwłaszcza twarz lub dekolt) woalem

 (1.2) książk. przen. przedstawić coś nie wprost, nadać czemuś aluzyjny charakter

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jakaś zawoalowana dama pachnąca fiołkami pyta o ciebie.

 (1.1) W ten nieco zawoalowany sposób zobowiązywała podwładnych do wykonania zadania w ustalonym przez siebie terminie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. woal m., woalka ż.

 czas. woalować ndk.

Wiktionary


zawód

1. zajęcie, którego ktoś się wyuczył, wykonywane w celach zarobkowych;
2. niespełnienie się czyichś marzeń, planów;
3. uczucie doznane z tego powodu; rozczarowanie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) czynność, którą ktoś wykonuje, by zdobyć pieniądze

 (1.2) niemiłe uczucie, gdy ktoś / coś nie spełniło naszych oczekiwań

 (1.3) lm. zob. zawody.

Wiktionary

Zawód – zbiór zadań (zespół czynności) wyodrębnionych w wyniku społecznego podziału pracy, będących świadczeniami na rzecz innych osób, wykonywanych stale lub z niewielkimi zmianami przez poszczególne osoby i wymagających odpowiednich kwalifikacji (wiedzy i umiejętności), zdobytych w wyniku kształcenia lub praktyki. Wykonywanie zawodu stanowi źródło dochodów. Szczególnym rodzajem zawodu jest profesja.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W tej rubryce mam wpisać zawód wyuczony czy wykonywany?

 (1.2) Swoim odejściem sprawiłeś mi zawód.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzavut, AS: zavut

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1)

 rzecz. zawody nmos., zawodnik m., zawodniczka ż., zawodowiec m., zawodowstwo n., zawodówka ż.

 przym. zawodowy, zawodniczy

 przysł. zawodowo, zawodniczo

 (1.2)

 czas. zawodzić, zawieść

 przym. zawiedziony, zawodny

 przysł. zawodnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) praca, profesja

 (1.2) rozczarowanie

Wiktionary


zawodnica

zawodnica świerkowa, zawodnica modrzewiowa - gatunki błonkówki z rodziny pilarzowatych


SJP.pl


zawodniczka

zawodnik


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) uczestniczka zawodów

Wiktionary

Patrz:

zawodnik

Przykłady

 (1.1) Zawodniczka świetnie się spisała i zdobyła pierwsze miejsce.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzavɔdʲˈɲit͡ʃka, AS: zavodʹńička

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zawody nmos.

:: fm. zawodnik m.

 przym. zawodniczy

 przysł. zawodniczo

Wiktionary


zawodnie

przysłówek

 (1.1) w sposób zawodny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zawód mrz., zawodność ż.

 czas. zawieść dk., zawodzić ndk.

 przym. zawodny

Wiktionary


zawodniejszy

stopień wyższy od przymiotnika zawodny; bardziej zawodny


SJP.pl


zawodnik

osoba biorąca udział w zawodach sportowych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) sport. uczestnik zawodów

 (1.2) sport. uczestnik gry zespołowej

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ten zawodnik jest szybki i dobrze wyszkolony.

 (1.1) Wśród zawodników wyróżniał się numer czwarty.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈvɔdʲɲik, AS: zavodʹńik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zawody lm.

:: fż. zawodniczka ż.

 przym. zawodniczy

 przysł. zawodniczo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1-2) gracz

Wiktionary


zawodność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest zawodne; cecha tych, którzy są zawodni

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zawodzić ndk., zawieść dk.

 przym. zawodny

 przysł. zawodnie

Wiktionary


zawodny

taki, na którym nie można polegać, mogący zawieść; niepewny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) o człowieku taki, za którego nie jest się pewnym

 (1.2) o rzeczy, mechanizmie taki, który może nie zadziałać, mieć awarię

 (1.3) o marzeniach, planach taki, który może się nie ziścić

Wiktionary

Osoby o tym nazwisku:

  • Janusz Zawodny – polski politolog i historyk, wojskowy
  • Roman Zawodny – polski fizyk

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) I człowiek może okazać się zawodnym w określonych okolicznościach.

 (1.2) Sprowadzone z Niemiec aparaty były zawodne.

 (1.3) Nieśmiałe są myśli śmiertelników / i przewidywania nasze zawodne, / bo śmiertelne ciało przygniata duszę / i ziemski przybytek obciąża lotny umysł.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zawodność ż., zawód mrz.

 przysł. zawodnie

 czas. zawieść

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) niepewny

 (1.2) awaryjny

 (1.3) niepewny

Wiktionary


zawodówa

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. lekcew. lub żart. zawodówka

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Do której zawodówy chodziłaś?

 (1.1) Kamil ukończył zawodówę na Brynowie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zawód mrz., zawodówka ż.

 przym. zawodowy

 przysł. zawodowo

Wiktionary


zawodowiec

1. osoba pracująca zawodowo;
2. osoba uprawiająca jakąś dziedzinę zawodowo (nie jako amator)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba zajmująca się czymś zawodowo

Wiktionary

  • Zawodowiec (Il mercenario) – hiszpańsko-włoski film z 1968 roku w reżyserii Sergio Corbucciego
  • Zawodowiec (Le Professionnel) – francuski film z 1981 roku w reżyserii Georges'a Lautnera
  • Zawodowiec (Profesionalac) – serbski film z 2003 roku w reżyserii Dušana Kovačevicia
  • Zawodowiec (Playing for Pizza) – powieść Johna Grishama wydana w 2007 roku.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Codziennie gracie w tenisa, nie widząc żadnej poprawy, aż nagle zaczynacie wygrywać z zawodowcami.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zawodowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) fachowiec, profesjonalista, profesjonał, specjalista, wyczynowiec

Wiktionary


zawodówka

potocznie: szkoła zawodowa (średnia lub zasadnicza)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. szkoła zawodowa

Wiktionary

Branżowa szkoła I lub II stopnia (dawniej jako zasadnicza szkoła zawodowa, w skrócie ZSZ, zawodówka, później jako branżówka i do tego wielobranżowa szkoła zawodowa) – placówka edukacyjna, stworzona na podbudowie programowej szkoły podstawowej, realizująca program nauczania w zakresie kształcenia ogólnego oraz zawodowego.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Najpierw skończyłem zawodówkę, dopiero potem poszedłem do technikum.

 (1.1) Pewnie nie masz nawet zawodówki, tylko jesteś po ohapie, że piszesz takie rzeczy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzavɔˈdufka, AS: zavodufka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zawód mrz.

:: zgrub. zawodówa ż.

 przym. zawodowy

 przysł. zawodowo

Wiktionary


zawodowo

przysłówek

 (1.1) uprawiając lub wykonując coś jako zawód, zajmując się czymś z zawodu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zawodówa ż., zawód m., zawodówka ż., zawodowość ż.

 przym. zawodowy

Wiktionary


zawodowość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest zawodowe; cecha tych, którzy są zawodowi

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zawodowy

 przysł. zawodowo

Wiktionary


zawodowstwo

zajmowanie się określoną czynnością lub dziedziną w sposób profesjonalny, najczęściej jako sposób na życie


SJP.pl


zawodowy

przymiotnik od: zawód


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z zawodem, pracą

 (1.2) taki, który wykonuje określone zajęcie, traktując jako swój zawód

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wszyscy pracownicy mają możliwość uczestnictwa w szkoleniu zawodowym.

 (1.1) Przybyłemu oficerowi życzymy powodzenia na nowym stanowisku służbowym oraz spełnienia dalszych planów zawodowych i osobistych.

 (1.2) Klaudiusz jest zawodowym konferansjerem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzavɔˈdɔvɨ, AS: zavodovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zawodówa ż., zawód m., zawodowstwo n., zawodowiec m., zawodówka ż., zawodowość ż.

 przysł. zawodowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) profesjonalny, wykwalifikowany

Wiktionary


zawodoznawca

specjalista badający właściwości i warunki wykonywania zawodów, problemy wyboru zawodu i przydatności zawodowej oraz klasyfikację i statystykę zawodową


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) zaw. specjalista zajmujący się analizą zawodów, ich charakterystyką, historią oraz doradztwem zawodowym

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zawodoznawczy

 rzecz. zawodoznawstwo n.

:: fż. zawodoznawczyni ż.

Wiktionary


zawodoznawczy

związany z dziedziną socjologii pracy badającą właściwości i warunki wykonywania zawodów, problemy wyboru zawodu i przydatności zawodowej oraz klasyfikację i statystykę zawodową


SJP.pl


zawodoznawstwo

dziedzina socjologii pracy badająca właściwości i warunki wykonywania zawodów, problemy wyboru zawodu i przydatności zawodowej oraz klasyfikację i statystykę zawodową


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) nauk. interdyscyplinarny obszar wiedzy zajmujący się m.in. klasyfikacją zawodów, ich znaczeniem w ujęciu społecznym i historycznym oraz kwestią wyboru zawodu przez pracownika;

Wiktionary

Zawodoznawstwo (inaczej wiedza o zawodach) – jedno z podstawowych pojęć pedagogiki pracy, jest też dziedziną socjologii pracy.

Przedmiotem badań zawodoznawstwa są:

  • podział pracy (historyczny i aktualny)
  • pojęcie zawodu, jego ewolucja w ciągu wieków
  • opis poszczególnych zawodów
    • charakterystyka zawodów
  • kwalifikacje zawodowe
    • standardy kwalifikacji zawodowych
  • kompetencje zawodowe
  • klasyfikacje zawodów (historyczne i aktualne)
  • proces rozwoju zawodów
  • proces zanikania zawodów
  • dokumentacja pracy
  • stanowisko i warunki pracy w poszczególnych zawodach

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Lekcje zawodoznawstwa dla trzecioklasistów mają im uświadomić, jakie czynniki są ważne w podejmowaniu decyzji o przyszłym życiu.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zawodoznawca m.

 przym. zawodoznawczy

Wiktionary


zawody

1. impreza sportowa podczas której zawodnicy rywalizują ze sobą;
2. rywalizacja


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) impreza sportowa, podczas której zawodnicy rywalizują ze sobą

forma rzeczownika.

 (2.1) M., B. i W. lm. od zawód

Wiktionary

  • zawód (praca)
  • Konkurencja (sport)

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wnuk byłego premiera wygrał zawody.

 (1.1) Szesnastoletni Bułgar zajął trzecie miejsce w międzynarodowych zawodach narciarstwa alpejskiego.

 (2.1) Większość była cieślami, choć zdarzały się także inne zawody.

 (2.1) Niektórzy wykonują dwa lub więcej zawodów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈvɔdɨ, AS: zavody

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zawodnik m., zawodniczka ż.

 przym. zawodniczy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) meeting, współzawodnictwo, konkurs, turniej, poet. zmagania, walka, rozgrywka, pojedynek, spotkanie sportowe, mistrzostwa, olimpiada, rywalizacja

Wiktionary


zawodzenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zawodzić.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zawodzić, zawieść

 rzecz. zawiedzenie n.

Wiktionary


zawodzić

czasownik

 (1.1) wzbudzać lub wydawać przeciągłe dźwięki zwykle śpiewem lub wyjąc

 (1.2) robić rzeczy, które nie są oczekiwane, nie działać sprawnie, nie spełniać się

 (1.3) prowadzić gdzieś do celu np. drogą, postępowaniem, pomagając

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Męska muzyka (…) raczej rzadko zawodzi w sensie wzdycha i łka. Patos jej szkodzi i osłabia łza. (W. Waglewski: Męska muzyka)

 (1.2) Męska muzyka (…) raczej rzadko zawodzi w sensie można ufać jej. Nie powinna przysłodzić i pociechy mało w niej. (W. Waglewski: Męska muzyka)

 (1.3) Zawiodłam go przed ołtarz.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈvɔd͡ʑit͡ɕ, AS: zavoʒ́ić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zawiedzenie n., niezawodność ż., zawodność ż., zawodzenie, zawód

 czas. wodzić, zawieść ndk.

 przym. zawiedziony

 przysł. zawodnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) lamentować

 (1.2) rozczarowywać

Wiktionary


zawój

nakrycie głowy z udrapowanego materiału, wzorowane na wschodnich turbanach


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) stpol. turban

Wiktionary

Zawój – nieistniejąca obecnie wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie leskim, w gminie Cisna w Bieszczadach. Leży na lewym brzegu rzeki Wetlinki, u stóp wzniesienia Pereszliba.

Lokowana na prawie wołoskim w dobrach Balów z Hoczwi. Najstarsza wzmianka o wsi pochodzi z 1552, położona w ziemi sanockiej województwa ruskiego. Podczas najazdu szwedzkiego prawie całkowicie zniszczona (ocalał 1 dom). Odradzała się powoli. W 1848 roku w wyniku uwłaszczenia chłopów ziemia i budynki stały się własnością rolników mieszkających w Zawoju. W połowie XIX wieku właścicielką posiadłości tabularnej w Zawoju była Sabina Krajewska. W 1899 rozparcelowana posiadłość dworska (401 ha. powierzchni) należała do Hrycia Solana. Jako jedyna wieś w Bieszczadach stanowiła własność gromady włościańskiej.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈzavuj, AS: zavui ̯

Wiktionary


zawoja

wieś w Polsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) geogr. wieś w południowej Polsce, położona na południu kraju przy granicy ze Słowacją w województwie małopolskim, w powiecie suskim;

Wiktionary

Zawoja – najdłuższa wieś w Polsce. Położona jest w województwie małopolskim, w powiecie suskim, w gminie Zawoja, na południu kraju przy granicy ze Słowacją. Jest siedzibą gminy, Babiogórskiego Parku Narodowego i jedną z głównych osad Górali Babiogórców.

Miejscowość letniskowa i turystyczna będąca punktem wypadowym na Babią Górę, pasmo Policy i Jałowca.

Wikipedia


zawojanin

mieszkaniec Zawoi (wsi w Polsce)


SJP.pl


zawojanka

mieszkanka Zawoi (wsi w Polsce)


SJP.pl


zawojka

chusta zarzucona luźno na włosy i ujęta w siatkę, noszona na głowie przez kobiety zamężne w VX wieku; podwika


SJP.pl


zawójkowate

rodzina słodkowodnych ślimaków skrzelodysznych


SJP.pl

Zawójkowate (Valvatidae) – szeroko rozprzestrzeniona rodzina obejmująca drobne, słodkowodne ślimaki skrzelodyszne. Liczy około 70 gatunków. W Polsce w różnych typach wód śródlądowych występują przedstawiciele czterech gatunków należących do tej rodziny.

Wikipedia


zawojowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zawojować.

Wiktionary

Zawojowanie (łac. debellatio „zawojowanie”, od bellum „wojna”) – całkowite zajęcie terytorium państwa i przejęcie kontroli nad nim w drodze zbrojnej; pozbawienie dotychczasowego suwerena władzy zwierzchniej.

Wikipedia

Powiązane:

 czas. zawojować dk.

 przym. wojowniczy

 rzecz. wojownik mos., wojak mzw./mos.

Wiktionary


zawojski

Zawoja


SJP.pl

Patrz:

Zawoja

zawonia

wieś w Polsce


SJP.pl

Miejscowości w Polsce

Wg TERYT jest ich 2
  • Zawonia – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. trzebnickim, w gminie Zawonia
  • Zawonia – wieś w woj. mazowieckim, w pow. szydłowieckim, w gminie Chlewiska

Inne

  • Zawonia – gmina wiejska

Wikipedia


zawoński

Zawonia (wieś w Polsce)


SJP.pl


zawór

mechanizm regulujący przepływ czegoś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) techn. urządzenie do zamykania otworów;

Wiktionary

Zawór – urządzenie do zamykania otworów, wylotów, do regulowania przepływu płynów (cieczy lub gazów) przez przewody, jak i zapobieganiu ich cofania. Również do regulacji ciśnienia, jak i kontrolowanego uwalniania ciśnienia.

Rozróżniamy dwa główne rodzaje zaworów: kulowy i tłokowy.

  • w zaworze kulowym znajduje się obrotowa kula z przelotem – przekręcenie kurka powoduje otwarcie lub zamknięcie zaworu przez zmianę ustawienia osi przelotu względem korpusu
  • w zaworze tłokowym kręcenie kurkiem powoduje wsuwanie i wysuwanie tłoka zamykającego przepływ.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Trzeba koniecznie zamknąć ten zawór!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzavur, AS: zavur

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: zdrobn. zaworek m.

 przym. zaworowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kurek, wentyl

Wiktionary


zawora

przestarzale: rygiel; zasuwa


SJP.pl


zaworek

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od: zawór

 (1.2) mały zawór

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Taki zaworek pasuje do różnych wężyków akwarystycznych.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zawór mrz.

 przym. zaworowy

Wiktionary


zaworkowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaworkować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. workowanie n.

 czas. zaworkować dk., workować ndk.

Wiktionary


zaworkowy

zaworek


SJP.pl

Patrz:

zaworek

zaworowy

przymiotnik od: zawór


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z zaworem, dotyczący zaworu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zawór mrz., zaworek mrz.

Wiktionary


zaworski

nazwisko


SJP.pl


zawoskować

pokryć woskiem


SJP.pl


zawoskowywać

pokrywać, smarować woskiem


SJP.pl


zawozić

wioząc, dostarczać kogoś lub coś do jakiegoś miejsca


SJP.pl


zawoźny

kotwica zawoźna - kotwica pomocnicza, sześciokrotnie lżejsza od kotwicy postojowej, którą wyrzuca się ze statku w celu wykonania manewru bez pomocy maszyn; werp


SJP.pl


zawołać

czasownik przechodni dokonany (ndk. wołać)

 (1.1) dokonany od|wołać.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zawołany

 rzecz. zawołanie n.

Wiktionary


zawołanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) okrzyk wzywający lub zwracający uwagę

 (1.2) hasło lub myśl przewodnia

 (1.3) hist. okrzyk bojowy lub dewiza herbowa

 (1.4) formuła powitania lub pożegnania

 (1.5) głos zwierząt

 (1.6) przest. pseudonim, imię, przydomek

 (1.7) przest. rozgłos lub reputacja

Wiktionary

Zawołanie, inaczej proklama (łac. proclamatio, od clamare – krzyczeć) – werbalny element polskiego herbu szlacheckiego, jedna z cech charakterystycznych polskiej heraldyki.

Wywodzi się jeszcze z czasów organizacji plemienno-rodowych i stanowiło prawdopodobnie rodzaj hasła identyfikującego członków rodu, stosowanego w systemie mobilizacji oddziałów zbrojnych oraz w bitwie. Hasłem pomocy zwoływano rodowców do bitwy (wici).

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. wołacz mrz., wołanie n.

 czas. wołać, zawołać

Wiktionary


zawołańszy

stopień wyższy od przymiotnika: zawołany (doskonały, wytrawny, namiętny)


SJP.pl


zawołany

zajmujący się czymś z talentem i zapałem; doskonały, wytrawny, zapalony


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) przest. zajmujący się czym z talentem i zapałem

 (1.2) daw. głośny, sławny, znany

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Drugi, Leon, ogromnie zdolny, zawołany, i fachowy gospodarz, dobroczyńca i przyjaciel ludu, był już od młodych lat towarzyszem wielu robót i poczynań ojcowskich, zwłaszcza w sprawach ruskich.

 (1.1) Znać było jednak, że to żołnierze zawołani: miny rzęsiste i harde, prawe ręce wparte w boki, głowy podniesione.

 (1.1) On jest jeden z najzawołańszych ptaszników. Niechże mu Pan pokaże swój zbiór ptaków; poradzi nawet, jeżeli któremu co brakuje — przekłuć umie, gdy tam co trzeba.

 (1.1) Zawołanym tancerzem był mąż praczki, późniejszej naszej ukochanej gosposi, Wróblewski, starszy już człowiek z sumiastym białym wąsem. Tańczył, jak to się mówi, do upadłego, a tak zgrabnie; teraz na wsi nikt tak nie potrafi.

 (1.1) Niektórzy z zawołanych hazardzistów karcianych przeszli nawet do historii. W końcu XVIII wieku głośno było o kanoniku przemyskim [Michale] Romanie Sierakowskim [herbu Dołęga].

 (1.2) W tej zawołanej ziemiańskiej stolicy / Wielebne głupstwo od wieków siedziało: / Pod starożytnym schronieniem świątnicy / Prawych czcicielów swoich utuczało.

 (1.2) Sokrates, zawołany Mędrzec na Ateny / Nigdy słowom nie dawał bez dowodów ceny.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zawołać

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zapalony, doskonały, wyborny, znakomity

Wiktionary


zawołżański

Zawołże


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Zawołżem, dotyczący Zawołża

Wiktionary

Patrz:

Zawołże

Powiązane:

 rzecz. Zawołże n., Wołga ż.

Wiktionary


zawołże

obszar w Federacji Rosyjskiej


SJP.pl

  • Zawołże – region w Rosji europejskiej
  • Zawołże – miasto w obwodzie niżnonowogrodzkim Rosji europejskiej
  • Zawołże – wieś w obwodzie jarosławskim Rosji europejskiej
  • Zawołże – wieś w obwodzie samarskim Rosji europejskiej
  • Zawołże – dawna nazwa miasta Zawołżsk w obwodzie iwanowskim Rosji europejskiej

Wikipedia


zawracać

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. zawrócić)

 (1.1) zmieniać kierunek swojego ruchu na przeciwny

 (1.2) zmieniać kierunek ruchu czegoś lub kogoś na przeciwny

 (1.3) nie wpuszczać i odsyłać z powrotem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na ulicy jednokierunkowej nie wolno zawracać.

 (1.3) Potencjalni azylanci z tego kraju są zwykle zawracani na granicy.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zawrót mrz., zawracanie n., zawrócenie n.

 czas. zawrócić, wracać ndk., wrócić dk.

 przym. zawrotny

Wiktionary


zawracanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zawracać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zawrócenie n., zawrót m., zawrotność ż., zawrotnica ż.

 czas. zawracać ndk., zawrócić dk.

 przym. zawrotowy, zawrotny

 przysł. zawrotnie

Wiktionary


zawrat

przełęcz w Tatrach


SJP.pl

Zawrat (niem. Riegelscharte, słow. Závrat, węg. Zavrat) – położona na wysokości 2159 m wąska przełęcz w długiej wschodniej grani Świnicy w Tatrach Wysokich, oddzielająca Zawratową Turnię (2247 m) od Małego Koziego Wierchu (2226 m). Jest jednym z dwóch skrajnych punktów szlaku Orlej Perci (zachodnim).

Wikipedia


zawrócenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zawrócić.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zawracanie n., zawrót m., zawrotność ż., zawrotnica ż.

 czas. zawracać ndk., zawrócić dk.

 przym. zawrotowy, zawrotny

 przysł. zawrotnie

Wiktionary


zawrócić

czasownik przechodni dokonany (ndk. zawracać)

 (1.1) dokonany od|zawracać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zawracanie n., zawrócenie n., zawrót m.

 czas. zawracać ndk.

 przym. zawrotny

Wiktionary


zawrót

1. zmiana kierunku ruchu na przeciwny; zawrócenie;
2. skręt drogi, rzeki itp.;
3. obrót, wir, wirowanie


SJP.pl

Zawrót, zawrót Immelmanna, immelmann, immelman, imelman półpętla z obrotem – figura pilotażu mająca na celu szybką zmianę wysokości i kierunku lotu. Nazwa jej pochodzi od nazwiska niemieckiego pilota myśliwskiego z I wojny światowej, myśliwskiego asa, Maksa Immelmanna, który pierwszy tę figurę wykonał w 1916 roku.

Wikipedia


zawrotka

potocznie:
1. miejsce umożliwiające zawracanie pojazdów;
2. manewr zawracania; zwrotka


SJP.pl


zawrotniej

stopień wyższy od przysłówka: zawrotnie


SJP.pl


zawrotniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: zawrotny


SJP.pl


zawrotny

przymiotnik

 (1.1) oszałamiający, godny podziwu lub niezwykły, nieprzeciętny

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W latach 60. nagroda sięgała 1 mln zł, co było wówczas sumą zawrotną.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈvrɔtnɨ, AS: zavrotny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zawrót m., zawrotność ż., zawrotnica ż., zawracanie n., zawrócenie m.

 czas. zawracać ndk., zawrócić dk.

 przym. zawrotowy

 przysł. zawrotnie

Wiktionary


zawrzeć

1. doprowadzić coś do skutku;
2. umieścić w czymś;
3. przedstawić jakieś treści w wypowiedzi, książce, filmie itp.


SJP.pl

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. wrzeć)

 (1.1) fiz. kulin. o momencie wejścia w stan wrzenia (o substancji w stanie płynnym)

 (1.2) przen. o momencie wejścia w stan bardzo mocnego wzburzenia emocjonalnego

czasownik przechodni dokonany (ndk. zawierać)

 (2.1) dokonany od|zawierać.

 (2.2) przest. zamknąć

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Woda w garnku zawrzała i zaczęłam wrzucać do niej kluski.

 (1.2) Komandor zawrzał gniewem i dobył szpady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzavʒɛt͡ɕ, AS: zavžeć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zawarcie n., zawieranie n.

 czas. wrzeć

 przym. zawarty

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zagotować się

Wiktionary


zawrzyk

dawniej: żelazny pręt z obracającą się rączką do zamykania okna; bagnetsztanga, zawrotnica


SJP.pl


zawrzyty

przymiotnik

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. zamknięty

Wiktionary


zawściekać

dawniej: zawściekać się - zapamiętywać się w gniewie


SJP.pl


zawstydzać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zawstydzić)

 (1.1) sprawiać, że ktoś czuje zawstydzenie, wstyd, zakłopotanie

czasownik zwrotny niedokonany zawstydzać się (dk. zawstydzić się)

 (2.1) odczuwać zawstydzenie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Specjalnie nie zamieszczamy takich listów, aby kogoś nie zawstydzać, bo są to sprawy bardzo delikatne.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈfstɨd͡zat͡ɕ, AS: zafstyʒać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zawstydzanie n., zawstydzenie, wstyd

 czas. wstydzić się, zawstydzić

 ims. zawstydzony

 przym. zawstydzony

Wiktionary


zawstydzanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zawstydzać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zawstydzać ndk.

Wiktionary


zawstydzenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) uczucie wstydu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jak brat Masseo powiedział świętemu Franciszkowi, niby w żartach, że świat za nim chodzi, i jak święty Franciszek odpowiedział, że tak jest istotnie, ku zawstydzeniu świata i z łaski Boga.

 (1.1) Nieskromna nastolatka nie okazała żadnych oznak zawstydzenia.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wstydzenie n., wstyd m., wstydliwość ż.

 czas. zawstydzać ndk., wstydzić się dk., zawstydzić dk.

 ims. zawstydzony

 przym. zawstydzony

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wstyd, skrępowanie, zmieszanie, zażenowanie, żenada

Wiktionary


zawstydzić

czasownik przechodni dokonany (ndk. zawstydzać)

 (1.1) dokonany od|zawstydzać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈfstɨd͡ʑit͡ɕ, AS: zafstyʒ́ić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zawstydzenie n.

 czas. zawstydzać ndk., wstydzić się ndk.

 przym. bezwstydny, zawstydzony

Wiktionary


zawstydzony

taki, który odczuł wstyd; zażenowany, zakłopotany, onieśmielony


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) odczuwający zawstydzenie, wstyd

forma czasownika.

 (2.1) imiesłów przymiotnikowy bierny od: zawstydzić

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Była pierwsza w południe, kiedy pan Ignacy zbliżał się do sklepu, zawstydzony i niespokojny.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzafstɨˈd͡zɔ̃nɨ, AS: zafstyʒõny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wstyd m., zawstydzenie n.

 czas. zawstydzać ndk., zawstydzić dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) skrępowany, onieśmielony

Wiktionary


zawsze

w ciągu całego czasu, który się ogarnia myślą; wciąż, stale, na okrągło, nieustannie, ciągle


SJP.pl

zaimek przysłowny upowszechniający

 (1.1) w każdym momencie i sytuacji, bez przerwy

partykuła

 (2.1) mimo wszystko, jednak, tak czy owak

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zawsze niech będzie słońce, zawsze niech będzie niebo, zawsze niech będzie mama, zawsze niech będę ja!

 (2.1) — Ile ci zapłacili? / — 100 zł. / — Zawsze coś.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzafʃɛ, AS: zafše

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) daw. zawżdy, reg. śl. dycki., reg. śl. wdycki.; ciągle, za każdym razem

Wiktionary


zawszela

skorupiak z rzędu obunogów pasożytujący na skórze waleni, głównie wielorybów; wesz wielorybia


SJP.pl

Zawszela (Cyamus) – rodzaj stawonogów zaliczany do obunogów z rodziny Cyamidae.

Wikipedia


zawtórować

zagrać albo zaśpiewać do wtóru


SJP.pl


zawtórzać

dawniej: przytakiwać, przyświadczać


SJP.pl


zawyć

1. potocznie: głośno, przeciągle, przeraźliwie zakrzyczeć, zapłakać;
2. o psie, wilku i innych zwierzętach z rodziny psów: odezwać się wyciem;
3. wydać przeciągły, niski dźwięk; zahuczeć


SJP.pl


zawyrokowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zawyrokować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zawyrokować dk.

Wiktionary


zawyżać

ustanawiać coś na zbyt wysokim poziomie


SJP.pl


zawyżyć

ustanowić coś na zbyt wysokim poziomie


SJP.pl

czasownik

 (1.1) przedstawić wartość jako większą, niż jest faktycznie

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zawyżenie n., wyż mrz., wysokość ż., wysokościowiec mrz.

 przym. wysoki

Wiktionary


zawżdy

dawniej, dziś gwarowo: zawsze; zawdy


SJP.pl

zaimek

 (1.1) daw. zawsze

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Miejcie to przed oczyma zawżdy swojemi // Żeście miejsce zasiedli boże na ziemi.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzavʒdɨ, AS: zavždy

Wiktionary


zawziąć

1. dawniej: powziąć, podjąć;
2. zawziąć się - uprzeć się przy czymś


SJP.pl


zawzięcie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) daw. odczasownikowy od|zawziąć.

przysłówek

 (2.1) z zawziętością

Wiktionary

Przykłady

 (2.1) Kret pracował zawzięcie przez cały ranek, robił wiosenne porządki w swoim mieszkaniu.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zawziętość ż.

 przym. zawziąć dk.

 przym. zawzięty

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) nieustępliwie, uparcie, uporczywie, wytrwale, z uporem, zaciekle, zajadle

Wiktionary


zawzięciej

stopień wyższy od przysłówka: zawzięcie


SJP.pl


zawziętość

1. oddanie się czemuś z wielkim zapałem;
2. uparte trwanie przy swoich poglądach, uczuciach


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) skłonność do upierania się przy swoich racjach, uczuciach, forsowanie za wszelką cenę swoich decyzji nawet wbrew rozsądkowi

 (1.2) skłonność do oddawania się jakimś zajęciom z wielkim zapałem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jego wadą była niespotykana zawziętość, nikt nie był w stanie przemówić mu do rozsądku.

 (1.2) Z wielką zawziętością zabrał się za naukę angielskiego i po roku już świetnie się porozumiewał.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈvʲʑɛ̃ntɔɕt͡ɕ, AS: zavʹźntość

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zawzięty

 przysł. zawzięcie

 czas. zawziąć się

 rzecz. zawzięcie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) nieustępliwość, zaciętość, zażartość, zacietrzewienie

 (1.2) wytrwałość

Wiktionary


zawziętszy

stopień wyższy od przymiotnika: zawzięty


SJP.pl


zawzięty

1. oddający się czemuś z zapałem;
2. uparcie trwający przy swoich decyzjach, uczuciach


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) skłonny do upierania się przy swoich racjach, uczuciach; forsujący własne decyzje, często nawet wbrew rozsądkowi

 (1.2) skłonny do oddawania się jakimś zajęciom całym sobą

 (1.3) o sytuacjach, czynnościach: taki, który jest obiektem czyjejś pasji, zaciętości, którego ktoś nie chce poniechać

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Starsza pani była zawziętą przeciwniczką zmian, nie chciała ani telewizora, ani telefonu, ani nawet nie pozwoliła na wyremontowanie łazienki.

 (1.2) Mirek był zawziętym bibliofilem, czytał godzinami, znał wszystkie antykwariaty w mieście.

 (1.3) Kargul z Pawlakiem prowadzili zawzięty spór o miedzę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈvʲʑɛ̃ntɨ, AS: zavʹźnty

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zawziętość ż., zawzięcie n.

 czas. zawziąć się

 przysł. zawzięcie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) nieustępliwy, zacięty, zażarty, zacietrzewiony

 (1.2) wytrwały, zapalony

 (1.3) zaciekły, zażarty, zacięty

Wiktionary


zawzinać

zawzinać się (rzadkie): upierać się przy czymś


SJP.pl


zawładnąć

1. objąć władzę nad czymś; zostać władcą czegoś; zdobyć, opanować coś;
2. korzystać z miejsca lub rzeczy i nie udostępniać ich nikomu innemu


SJP.pl

czasownik dokonany

 (1.1) przejąć władzę, objąć władzę nad czymś

 (1.2) zupełnie kogoś opanować, ogarnąć

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Izraelici, ukryci w zasadzce, błyskawicznie zawładnęli pozbawioną obrony warownią, szerząc w niej śmierć i spustoszenie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈvwadnɔ̃ɲt͡ɕ, AS: zavu̯adnõńć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. władztwo n., władza ż., władanie n., władca m., zawładnięcie n., władze nmos.

 przym. władczy

 czas. władać

Wiktionary


zawładnięcie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zawładnąć.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzavwadʲˈɲɛ̇̃ɲt͡ɕɛ, AS: zavu̯adʹńė̃ńće

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zawładnąć dk., władać ndk.

 rzecz. władanie n., władze nmos.

 przym. władczy

Wiktionary


zawładywać

1. zdobywać, opanowywać coś;
2. podporządkowywać sobie kogoś


SJP.pl


zawłocki

nazwisko


SJP.pl


zawłóczyć

dawniej: przeciągać coś przez otwór, np. zawłóczyć nitkę; zawlekać


SJP.pl


zawłoka

dawniej:
1. zasłona, powłoka;
2. włos lub pasek tkaniny wprowadzony pod skórę w celu odprowadzenie krwi lub wywołania ropienia


SJP.pl


zawłotnia

jednokomórkowy glon należący do rodziny zawłotniowatych, występujący w wodach słodkich, wilgotnych glebach, na śniegu i lodzie w wysokich górach; jednokomórkowa zielenica; chlamidomonas


SJP.pl

Zawłotnia (Chlamydomonas) - rodzaj glonów (zielenic) należący do rodziny zawłotniowatych. Występuje w wodach słodkich, wilgotnych glebach, na śniegu i lodzie w wysokich górach.

Wikipedia


zawłotniowiec

przedstawiciel rzędu zielenic właściwych


SJP.pl


zaza

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) etn. odrębny naród pochodzenia indoeuropejskiego zamieszkujący Turcję;

Wiktionary

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. zazaki m.

Wiktionary


zażądać

czasownik przechodni dokonany (ndk. żądać)

 (1.1) dokonany od|żądać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈʒɔ̃ndat͡ɕ, AS: zažõndać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zażądanie n.

Wiktionary


zażądanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zażądać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zażądać dk.

Wiktionary


zazaki

język narodu Zaza używany we wschodniej Anatolii, w dorzeczu Eufratu i Tygrysu


SJP.pl

Język zazaki – język ludu Zaza używany we wschodniej Anatolii, w dorzeczu Eufratu i Tygrysu. Należy on do północno-zachodniej grupy języków irańskich. Najbliżej spokrewniony jest z językiem gorani. Nie można dokładnie określić liczby jego użytkowników – w zależności od źródła ich liczbę szacuje się od 1,5 do nawet 3 milionów.

Wikipedia


zażalać

w prawie: zażalać (się) - wnosić zażalenie w stosunku do decyzji organu wymiaru sprawiedliwości


SJP.pl


zażalenie

1. w prawie: zażalić (się) - wnieść zażalenie w stosunku do decyzji organu wymiaru sprawiedliwości;
2. dawniej: rozżalić - wywołać uczucie żalu, smutku


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) oficjalna skarga

 (1.2) praw. odwołanie się od postanowienia sądu pierwszej instancji lub prokuratora

Wiktionary

Zażalenie – jednolita nazwa środków odwoławczych od orzeczeń wpadkowych (tzn. nierozstrzygających co do istoty sprawy) stosowanych w różnych postępowaniach (sądowych i pozasądowych).

Instytucja zażalenia jest znana wszystkim systemom prawnym rodziny prawa kontynentalnego, zaś system common law przewiduje środki o podobnej naturze. Dalsze uwagi są oparte na prawie polskim.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. żal mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) reklamacja

Wiktionary


zażaleniowy

zażalenie


SJP.pl

Patrz:

zażalenie

zażaleńko

zdrobnienie od: zażalenie; zażalonko


SJP.pl


zażalić

1. w prawie: zażalić (się) - wnieść zażalenie w stosunku do decyzji organu wymiaru sprawiedliwości;
2. dawniej: rozżalić - wywołać uczucie żalu, smutku


SJP.pl


zażalonko

zdrobnienie od: zażalenie; zażaleńko


SJP.pl


zażarcie

przyslowek

 (1.1) z wielką zaciętością

Wiktionary


zażarciej

stopień wyższy od przysłówka: zażarcie


SJP.pl


zażartka

owad z rzędu pluskwiaków różnoskrzydłych, żyjący głównie w strefie tropikalnej i subtropikalnej


SJP.pl


zażartkowate

rodzina owadów z podrzędu pluskwiaków różnoskrzydłych


SJP.pl

Zażartkowate (Nabidae) – rodzina pluskwiaków z podrzędu różnoskrzydłych. Obejmuje około 500 opisanych gatunków. Rozprzestrzeniona jest kosmopolitycznie. Przedstawiciele są głównie drapieżnikami, zwykle generalistycznymi. Dość licznie występują w agrocenozach, odgrywając pożyteczną rolę w zwalczaniu szkodników. W zapisie kopalnym znane są od jury.

Wikipedia


zażartkowaty

o cechach zażartkowatych (rodzina owadów)


SJP.pl


zażartość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha kogoś, kto jest zażarty

Wiktionary


zażartować

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. żartować)

 (1.1) dokonany od|żartować.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) - Jak się masz, ostatni partyzancie Zakopanego! - zażartował - Aleś się wymigał od historii!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzaʒarˈtɔvat͡ɕ, AS: zažartovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zażartowanie n., żartowniś mos., żartowanie n., żartownisia ż., żartobliwość ż.

 przysł. żartobliwie

 przym. żartobliwy

Wiktionary


zażartowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) powiedzenie żartu, wypowiedzenie się w sposób żartobliwy

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzaʒartɔˈvãɲɛ, AS: zažartovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żartowanie n., żart m., żarcik m., żartobliwość ż., żartowniś m., żartownisia ż.

 czas. zażartować dk., żartować ndk.

 przym. żartobliwy

 przysł. żartobliwie

Wiktionary


zażartszy

stopień wyższy od przymiotnika: zażarty


SJP.pl


zażarty

1. twardo obstający przy czymś; nieprzejednany, zajadły;
2. o walce, kłótni itp.: zaciekle prowadzony; gwałtowny, zawzięty


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) nieskory do ustępstw i całą mocą atakujący i broniący swego

 (1.2) prowadzony z wielką zaciętością

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Akcja filmu rozgrywa się w południowym Bostonie, gdzie policja stanowa toczy zażartą walkę z przestępczością zorganizowaną.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zażartość ż.

 przysł. zażarcie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zaciekły, zajadły, zapamiętały, zawzięty

 (1.2) gorący, uporczywy, zaciekły

Wiktionary


zazbrajać

wtapiać metalowe pręty, druty do betonu lub szkła w celu wzmocnienia wyrobów wykonanych z tych materiałów


SJP.pl


zazbroić

1. wtopić metalowe pręty, druty do betonu, szkła w celu wzmocnienia wyrobów z tych materiałów;
2. ułożyć zbrojenie


SJP.pl


zazdromin

Zazdromin – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie aleksandrowskim, w gminie Koneck.

Wikipedia


zazdrość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) uczucie chęci posiadania czegoś należącego do innej osoby, robienia tego, co ona

 (1.2) podejrzenie, że ukochana osoba mogłaby nie być wierna

Wiktionary

Zazdrość – uczucie pojawiające się w sytuacji frustracji, gdy znany jest obiekt zaspokajający potrzebę i osoba posiadająca ten obiekt. Uważana zazwyczaj za uczucie negatywne, choć w łagodnej formie może być np. bodźcem do pozytywnej konkurencji i realizacji własnych aspiracji.

Chorobliwa zazdrość wiąże się z brakiem zaufania, chęcią kontroli i nadzorowania drugiej osoby oraz agresją.

W chrześcijaństwie jest jednym z siedmiu grzechów głównych.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Codziennie Bogdan z zazdrością patrzy na nowy samochód sąsiada.

 (1.2) Monikę gnębiła zazdrość o swojego męża.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzazdrɔɕt͡ɕ, AS: zazdrość

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zazdrośnik mos., zazdrośnica ż., zazdrostka ż., pozazdroszczenie n., zazdroszczenie n.

 czas. pozazdrościć dk., zazdrościć ndk.

 przym. zazdrosny

 przysł. zazdrośnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zawiść; książk. zielonooki potwór

Wiktionary


zazdrościć

czasownik przechodni niedokonany (dk. pozazdrościć)

 (1.1) odczuwać zazdrość z braku czegoś, chcieć mieć coś, co ma ktoś inny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zazdrość ż., zazdroszczenie n., zazdrośnik mos., zazdrostka ż., zazdrośnica ż.

 przym. zazdrosny

 przysł. zazdrośnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) stpol. zajrzeć; gw-pl|Górny Śląsk|zowiścić.

Wiktionary


zazdrośnica

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. forma żeńska od: zazdrośnik

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzazdrɔɕˈɲit͡sa, AS: zazdrośńica

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zazdrosny

 rzecz. zazdrość ż., zazdrośnik m., zazdrostka ż., zazdroszczenie n.

 czas. zazdrościć

 przysł. zazdrośnie

Wiktionary


zazdrośnie

przysłówek sposobu

 (1.1) w sposób zazdrosny; odczuwając zazdrość

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zazdrość ż., zazdrośnik mos., zazdrośnica ż., zazdrostka ż., pozazdroszczenie n., zazdroszczenie n.

 czas. pozazdrościć dk., zazdrościć ndk.

 przym. zazdrosny

Wiktionary


zazdrośniej

stopień wyższy od przysłówka: zazdrośnie


SJP.pl


zazdrośniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: zazdrosny; bardziej zazdrosny


SJP.pl


zazdrośnik

osoba często odczuwająca zazdrość


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) człowiek zazdrosny

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zazˈdrɔɕɲik, AS: zazdrośńik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zazdrośnica ż., zazdrość ż., zazdrostka ż., zazdroszczenie n.

 czas. zazdrościć

:: fż. zazdrośnica

 przym. zazdrosny

 przysł. zazdrośnie

Wiktionary


zazdrosny

przymiotnik

 (1.1) odczuwający zazdrość o coś; taki, który chce mieć coś całkowicie na własność

 (1.2) taki, który boi się o coś własnego; podejrzliwy wobec wierności osoby, z którą jest w związku

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zazˈdrɔsnɨ, AS: zazdrosny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zazdrość ż., zazdrośnik m., zazdrośnica ż., zazdrostka ż., zazdroszczenie n.

 czas. zazdrościć

 przysł. zazdrośnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zawistny; gw-pl|Górny Śląsk|zowistny.

Wiktionary


zazdrostka

mała firanka sięgająca zwykle do połowy szyby; dyskretka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od zazdrość

 (1.2) pot. krótka firanka zasłaniająca połowę lub mniejszą część (zwykle dolną) okna lub oszklonych drzwi

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zazˈdrɔstka, AS: zazdrostka

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zazdrosny

 rzecz. zazdrość ż., zazdrośnik m., zazdrośnica ż., zazdroszczenie n.

 czas. zazdrościć

 przysł. zazdrośnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) dyskretka

Wiktionary


zazdroszczenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zazdrościć.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To ich nęci, to z ludzi wolnych służalcami czyni, nie brak tego, co niezbędne, jak powiadają, o nie! Jeno pragnienie rzeczy zbędnych, zazdroszczenie przepychu.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zazdrość ż., zazdrośnik m., zazdrostka ż., zazdrośnica ż.

 czas. zazdrościć ndk.

 przym. zazdrosny

 przysł. zazdrośnie

Wiktionary


zazębianie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zazębiać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ząb m., ząbek m., uzębienie n.

 czas. zazębiać się, zazębiać ndk.

 przym. zębowy

Wiktionary


zażec

przestarzale: spowodować zapalenie się czegoś; podpalić, zapalić; zażegnąć


SJP.pl


zażegnać

1. zapobiec czemuś złemu, nie dopuścić do czegoś niepożądanego;
2. załagodzić czyjeś złe nastawienie, wrogość, gniew; przejednać;
3. dawniej, w wierzeniach ludowych: zapobiec działaniu złych mocy, odczynić urok;
4. zażegnać się - przyrzec poprawę, obiecać, że nie będzie się czegoś robić


SJP.pl


zażegnywać

1. zapobiegać czemuś złemu, nie dopuszczać do czegoś niepożądanego;
2. łagodzić czyjeś złe nastawienie, wrogość, gniew; przejednywać;
3. dawniej, w wierzeniach ludowych: zapobiegać działaniu złych mocy, odczyniać urok;
4. zażegnywać się - przyrzekać poprawę, obiecywać, że nie będzie się czegoś robić


SJP.pl


zazen

medytacja w pozycji siedzącej, praktykowana przez zwolenników buddyzmu zen


SJP.pl

rzeczownik

 (1.1) podstawowa forma medytacji w buddyzmie zen;

Wiktionary

Zazen (jap. 座禅 medytacja zen na siedząco; chiń. upr. 坐禅, chiń. trad. 坐禪, zuòchán, kor. 좌선 chaosŏn, wiet. tọa thiền) – forma medytacji podstawowa w buddyzmie zen, wykonywana na siedząco, z nogami skrzyżowanymi. Głównym elementem zazen jest siedzenie w poprawnej pozycji, oddychanie i brak przywiązania do myślenia.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈzazɛ̃n, AS: zazẽn

Wiktionary


zażenowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) poczucie zakłopotania i wstydu

Wiktionary

Zażenowanie – rodzaj silnej emocji podobnej do wstydu z tą różnicą, że odczuwana jest w momencie niestosownego zachowania lub wypowiedzenia niestosownych słów przez drugą osobę, najczęściej przez kogoś, po kim takiego zachowania nie należałoby się spodziewać, choć nie jest to konieczne. Np. niestosowny w danych okolicznościach ubiór, wypowiadanie się na tematy, których w danym momencie należy unikać, złe przyjęcie dowcipu.

Wikipedia

Powiązane:

 czas. żenować, zażenować dk.

 przym. zażenowany

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) onieśmielenie, wstyd, zakłopotanie, zawstydzenie, zmieszanie

Wiktionary


zażenowany

taki, który odczuł wstyd; onieśmielony, zakłopotany, zawstydzony


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który odczuł zażenowanie

 (1.2) będący wyrazem zażenowania

forma czasownika.

 (2.1) imiesłów przymiotnikowy bierny od: zażenować

Wiktionary

Powiązane:

 czas. żenować ndk., zażenować dk.

 rzecz. żenada ż., zażenowanie n.

 przym. żenujący

Wiktionary


zażerać

jeść łapczywie, z apetytem; zajadać; pożerać


SJP.pl


zażeranie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zażerać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zażerać ndk.

Wiktionary


zaźgać

zabić, uderzając, godząc w kogoś czymś ostrym, kłującym, zakłuć; zadźgać; zażgać


SJP.pl


zaziębić

1. poddać coś działaniu niskiej temperatury; nadmiernie oziębić;
2. zaziębić się - zachorować z powodu przemarznięcia; zziębnąć


SJP.pl


zaziębienie

1. poddać coś działaniu niskiej temperatury; nadmiernie oziębić;
2. zaziębić się - zachorować z powodu przemarznięcia; zziębnąć


SJP.pl


zaziębiony

1. poddać coś działaniu niskiej temperatury; nadmiernie oziębić;
2. zaziębić się - zachorować z powodu przemarznięcia; zziębnąć


SJP.pl


zazielenienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zazielenić.

Wiktionary

Powiązane:

 przysł. zielono

 rzecz. Zielonka ż./mos.

Wiktionary


zaziemski

dawniej: pozaziemski, pozaświatowy, nadprzyrodzony


SJP.pl


zazierka

roślina ozdobna z rodziny wielosiłowatych


SJP.pl


zaznać

doznać, doświadczyć, odczuć, przeżyć


SJP.pl


zaznaczać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zaznaczyć)

 (1.1) wskazywać coś poprzez wykonanie znaku

 (1.2) czynić wyraźniejszym

czasownik zwrotny niedokonany zaznaczać się (dk. zaznaczyć się)

 (2.1) stawać się wyraźnym

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaznaczanie n., zaznaczenie n., znaczek mrz., znak mrz., znakownik mrz.

 czas. zaznaczyć dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) naznaczać, oznaczać, znaczyć, znakować

 (1.2) akcentować, podkreślać, uwydatniać

 (2.1) odznaczać się, rysować się, uwidaczniać się, uwydatniać się, występować

Wiktionary


zaznaczacz

przedmiot do zaznaczania miejsca w tekście


SJP.pl


zaznaczanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaznaczać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzaznaˈt͡ʃãɲɛ, AS: zaznačãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zaznaczać ndk., zaznaczyć dk.

 rzecz. zaznaczenie n.

Wiktionary


zaznaczenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaznaczyć.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzaznaˈt͡ʃɛ̃ɲɛ, AS: zaznačńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zaznaczyć dk., zaznaczać ndk.

 rzecz. zaznaczanie n.

Wiktionary


zaznaczyć

1. wskazać coś;
2. zrobić na czymś znak;
3. podkreślić coś, stwierdzić z naciskiem


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. zaznaczać)

 (1.1) dokonany od|zaznaczać.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na planie nie zaznaczono, jaką drogą można dojść do zamku.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈznat͡ʃɨt͡ɕ, AS: zaznačyć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaznaczenie n., znak m., znaczek m., znakownik m., odznaka ż., zaznaczanie n.

 przym. znaczący

 czas. zaznaczać

Wiktionary


zaznajamianie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaznajamiać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zaznajomić, zaznajamiać ndk.

 rzecz. zaznajomienie n.

Wiktionary


zaznajomić

poinformować, przekazać wiedzę, uświadomić


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. zaznajamiać)

 (1.1) przekazać wiedzę o czymś

 (1.2) skłonić do zawarcia znajomości z kimś

czasownik zwrotny dokonany zaznajomić się (ndk. zaznajamiać się)

 (2.1) uzyskać wiedzę o czymś

 (2.2) zawrzeć znajomość z kimś

Wiktionary

Przykłady

 (2.1) Ponieważ jedną z osób, która otrzymywała ziemie była osoba niewidoma, ustanowiono dla niej plenipotenta. On zaznajomił się z dokumentem i przedstawił jego treść.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. znajomy m., znajoma ż., znajomość ż., zaznajamianie n., zaznajomienie n.

 czas. znać ndk., poznać dk., poznawać ndk., zaznajamiać ndk.

 przym. znajomy

 przysł. znajomie, znajomo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zapoznać

 (1.2) zapoznać

 (2.1) zapoznać się

 (2.2) zapoznać się

Wiktionary


zaźrebiać

o koniu: zapładniać klacz


SJP.pl


zaźrebić

1. o koniu: zapłodnić;
2. zaźrebić się - o klaczy: urodzić, wydać potomstwo; oźrebić się, wyźrebić się


SJP.pl


zażreć

dawniej: zeżreć


SJP.pl


zazrok

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. dziwak

 (1.2) gw-pl|Górny Śląsk. demon

 (1.3) gw-pl|Górny Śląsk. potwór

Wiktionary


zazula

regionalnie:
1. kukułka; zozula, gżegżółka;
2. biedronka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kresy. kukułka

Wiktionary

Kukułka (zwyczajna), kukułka pospolita – nazwy ludowe: gżegżółka, reg. zazula lub zozula (Cuculus canorus) – gatunek średniego ptaka wędrownego z podrodziny kukułek (Cuculinae) w rodzinie kukułkowatych (Cuculidae). Jedyny w Europie Środkowej pasożyt lęgowy.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jedna leci, jak skowronek, • Nad zagon miły, • Druga płacze, jak zazula, • Gdzieś u mogiły!

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: zdrobn. zazuleczka ż., zazuleńka ż., zazulka ż., zozuleńka ż., zozulka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gżegżółka, kukułka, zozula

Wiktionary


zazuleńka

zdrobnienie od: zazulka


SJP.pl


zazulka

zdrobnienie od: zazula (regionalnie: kukułka)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. zazula

 (1.2) przest. biedronka

Wiktionary

Zieziulka – dawny zaścianek. Tereny, na których był położony, leżą obecnie na Białorusi, w obwodzie witebskim, w rejonie brasławskim, w sielsowiecie Mieżany.

Inna nazwa miejscowości to Zazulka.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: zaˈzulka, AS: zazulka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zazuleczka, zazuleńka, zazula, zozuleńka, zozulka

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zazuleczka, zazuleńka, kukułeczka

 (1.2) biedronka, boża krówka

Wiktionary


zazw.

skrót od: zazwyczaj


SJP.pl


zazwyczaj

przysłówek

 (1.1) w większości przypadków

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) O tej porze zazwyczaj jadam obiad.

 (1.1) Środkowy palec jest zazwyczaj najdłuższym palcem u ręki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈzvɨt͡ʃaj, AS: zazvyčai ̯

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwyczaj m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) z reguły, zwykle, generalnie

Wiktionary


zażyć

1. zjeść coś lub wypić; spożyć;
2. doświadczyć, zaznać czegoś, skorzystać z czegoś;
3. postąpić, obejść się z kimś w jakiś sposób


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. zażywać)

 (1.1) wprowadzić do organizmu lek, narkotyk, truciznę itp.

 (1.2) zaskoczyć kogoś i zdobyć nad nim przewagę

 (1.3) doświadczyć, zaznać czegoś przyjemnego

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zażywanie n., zażycie n.

 czas. zażywać ndk.

 przym. zażywny

 przysł. zażywnie

Wiktionary


zażycie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zażyć.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zażywanie n., zażyłość ż.

 czas. zażyć dk., zażywać ndk.

 przym. zażywny

Wiktionary


zażyczyć

wyrazić swoje życzenie, żądanie; zażyczyć sobie, zażądać, zapragnąć * występuje wyłącznie w połączeniu "zażyczyć sobie"


SJP.pl


zażydzać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zażydzić)

 (1.1) dopuszczać do nasycenia elementem żydowskim

czasownik zwrotny niedokonany zażydzać się (dk. zażydzić się)

 (2.1) stawać się zdominowanym przez Żydów

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zażydzenie n., zażydzanie n., zżydzenie n., żyd mos., Żyd mos., żydowszczyzna ż., żydzenie n.

 czas. pożydzić dk., zażydzić dk., żydzić ndk., żydzieć ndk., zżydzieć dk.

Wiktionary


zażydzanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) doprowadzanie do zdominowania przez element żydowski

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żydowski mrz., zażydzenie n., żyd mos., Żyd mos., żydek mos., żydowskość ż., żydóweczka ż., Żydóweczka ż., żydówka ż., Żydówka ż., żydzenie n., Żydziak mos., Żydziątko n., Żydzię n., Żydzina mos., Żydzisko n.

 czas. pożydzić dk., zażydzać ndk., żydzić ndk., żydzieć ndk., zażydzić dk., zżydzieć dk.

 przym. żydowski

 przysł. żydowsko

Wiktionary


zażydzenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) opanowanie środowiska przez element żydowski

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żydowski mrz., żydowszczyzna ż., zażydzanie n., żyd mos., Żyd mos., żydek mos., żydowskość ż., żydóweczka ż., Żydóweczka ż., żydówka ż., Żydówka ż., żydzenie n., Żydziak mos., Żydziątko n., Żydzię n., Żydzina mos., Żydzisko n.

 czas. pożydzić dk., zażydzać ndk., żydzić ndk., żydzieć ndk., zażydzić dk., zżydzieć dk.

 przym. żydowski

 przysł. żydowsko

Wiktionary


zażydzić

czasownik przechodni dokonany (ndk. zażydzać)

 (1.1) pogard. umożliwić opanowanie środowiska przez Żydów

czasownik zwrotny dokonany zażydzić się (ndk. zażydzać się)

 (2.1) pogard. stać się zdominowanym przez Żydów

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. pożydzenie n., żydówka ż., zażydzenie n., zażydzanie n., zżydzenie n., żyd mos., Żyd mos., żydowszczyzna ż., żydzenie n.

 czas. pożydzić dk., zażydzać ndk., żydzić ndk., żydzieć ndk., zżydzieć dk.

Wiktionary


zażyle

przysłówek

 (1.1) w sposób zażyły

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zażyłość ż.

 przym. zażyły

Wiktionary


zażylej

stopień wyższy od przysłówka: zażyle


SJP.pl


zażylszy

stopień wyższy od przymiotnika: zażyły


SJP.pl


zażynki

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) etn. zwyczaj ludowy związany z początkiem żniw;

Wiktionary

Zażynki – słowiański ludowy obyczaj związany z początkiem żniw.

Żniwa rozpoczynały się, kiedy ziarno było odpowiednio twarde, a słoma miała właściwy odcień. Głos przepiórki wyznaczał czas rozpoczęcia zbiorów, czyli zażynków. Ścięcie pierwszych kłosów odbywało się zawsze w dzień poświęcony Matce Boskiej – sobotę lub środę, nigdy natomiast w uważane za pechowe pozostałe dni.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zażynki to obrzęd uroczystego ścięcia pierwszych, dojrzałych kłosów zboża.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dożynki

Wiktionary


zażyrować

poręczyć zapłatę sumy wekslowej; podżyrować


SJP.pl


zażywać

inaczej spożywać, np. zażywać leki


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. zażyć)

 (1.1) przyjmować jakąś substancję

 (1.2) korzystać z czegoś przyjemnego

 (1.3) pot. zaskakiwać kogoś śmiałym działaniem

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zażycie n., zażywanie n.

 przym. zażywny

 czas. zażyć

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) brać, łykać, połykać, przyjmować

 (1.2) doświadczać, doznawać, mieć, zaznawać

Wiktionary


zażywanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) przyjmowanie leku, narkotyku lub trucizny

 (1.2) korzystanie z czegoś przyjemnego

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zażycie n.

 czas. zażywać, zażyć

 przym. zażywny

Wiktionary


zażywiczać

rzadko: zabrudzać, przesycać żywicą


SJP.pl


zażywka

potocznie: zaskakujące stwierdzenie


SJP.pl


zażywniej

stopień wyższy od przysłówka: zażywnie


SJP.pl


zażywniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: zażywny


SJP.pl


zażywny

korpulentny, tęgi, otyły


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) tęgi i energicznie poruszający się

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Proboszcz okazał się zażywnym sześćdziesięciolatkiem o dobrodusznej twarzy z podwójnym podbródkiem

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈʒɨvnɨ, AS: zažyvny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zażywność ż., zażywanie n., zażycie n.

 czas. zażywać ndk., zażyć dk.

 przysł. zażywnie

Wiktionary


zażyłość

bliskie stosunki łączące dobrych znajomych lub przyjaciół; komitywa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) bardzo bliskie relacje międzyludzkie

 (1.2) przen. bardzo bliski stosunek z jakąś rzeczą czy dobrem

Wiktionary

Zażyłość (także: poufałość, komitywa, bliskość, intymność, konfidencjalność) – zwykle pozytywne relacje międzyludzkie, charakteryzujące się ciepłym i życzliwym wzajemnym odnoszeniem się do siebie, zaufaniem i skłonnością do wzajemnych zwierzeń. W warstwie językowej typowe jest używanie języka potocznego, zdrobnień, wyrażeń pieszczotliwych, czasem także wulgaryzmów i slangu. Przy dużej zażyłości dochodzi także do przekroczenia bariery fizycznej, a wtedy emocje mogą być wyrażane przez obejmowanie, poklepywanie, przytulanie, chwytanie za ręce i ramiona, głaskanie, całowanie itp. Zażyłość powstaje między osobami, które się dobrze znają, a zwłaszcza członkami rodziny lub członkami grupy pozostającej w częstych kontaktach towarzyskich, np. w grupie przyjaciół, dobrych znajomych lub bliskich sąsiadów, prawie zawsze towarzyszy odwzajemnionej miłości.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Przyjaciele żyli ze sobą w wielkiej zażyłości.

 (1.2) Wit ucieka z miasta i wchodzi w zażyłość z naturą.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zażycie n.

 przym. zażyły

 przysł. zażyle

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) bliskość, intymność, więź

 (1.2) bliskość, intymność, więź

Wiktionary


zażyły

1. o stosunkach, znajomości itp.: bliski, przyjacielski, poufały;
2. o człowieku: taki, którego łączy z kimś bliska znajomość, przyjacielskie stosunki


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) nacechowany bliskością

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zażyłość ż.

 przysł. zażyle

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) bliski, poufały, przyjacielski, serdeczny, ścisły, zżyty

Wiktionary


zażżyć

czasownik

 (1.1) stpol. zapalić

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzaʒːɨt͡ɕ, AS: za•žyć

Wiktionary


zazłocić

ozłocić, zezłocić;
1. nadać czemuś złoty kolor; pozłocić;
2. zazłocić się - pokryć się złotym kolorem


SJP.pl


zał.

skrót od: załącznik (czytany jako cały, odmienny wyraz)


SJP.pl


załachowo

Załachowo – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie żnińskim, w gminie Łabiszyn.

Wikipedia


załączać

1. dołączać, dodawać;
2. włączać


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. załączyć)

 (1.1) dodawać załącznik, dodatkowy dokument, fizycznie lub elektronicznie, dodawać plik do maila

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W mailu załączam także swoje CV.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. przyłączyć

 rzecz. załącznik mrz.

Wiktionary


załącznik

dokument dołączony do innego dokumentu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) dokument uzupełniający treść innego dokumentu lub dzieła książkowego, część addendum

 (1.2) plik dołączony do wiadomości e-mail

 (1.3) żart. eufem. łapówka

Wiktionary

Załącznik (ang. making switch) – łącznik elektryczny przeznaczony do załączania i krótkotrwałego przewodzenia określonych prądów lecz nie przeznaczony do wyłączania prądu.

Przykładem załącznika jest zwiernik.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) WSI nie przekazały też tej informacji sejmowej Komisji ds. Orlenu, a pismo do Premiera pozbawione było głównych załączników informacyjnych. (Raport o działaniach żołnierzy i pracowników WSI)

 (1.2) W załączniku przesłałam ci dokument, który powinieneś przeczytać.

 (1.3) Jeśli chcesz, żeby pozytywnie rozpatrzył twoją sprawę, to musisz iść do niego z załącznikiem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈwɔ̃n͇t͡ʃʲɲik, AS: zau̯õṇčʹńik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. załączanie n., załączenie n.

 czas. załączać ndk., załączyć dk.

 przym. załącznikowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) aneks, alegat

Wiktionary


załącznikowy

przymiotnik od: załącznik


SJP.pl


załączyć

czasownik przechodni dokonany (ndk. załączać)

 (1.1) dokonany od|załączać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈwɔ̃n͇t͡ʃɨt͡ɕ, AS: zau̯õṇčyć

Wiktionary

Powiązane:

 czas. przyłączyć

 rzecz. załącznik mrz.

Wiktionary


załadować

czasownik przechodni dokonany (ndk. załadowywać)

 (1.1) dokonany od|załadowywać.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zastanawiałem się, jak załadować cały ten kram z powrotem w podarte torby, gdy Pożeracz Chmur wpadł w nagłe podniecenie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzawaˈdɔvat͡ɕ, AS: zau̯adovać

Wiktionary

Powiązane:

 czas. ładować, załadowywać

 rzecz. ładownia ż., ładownica ż., wyładunek mrz., załadunek m., załadowanie n., ładunek mrz., ładowarka ż., ładowność ż.

Wiktionary


załadowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|załadować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. załadowywać, ładować, załadować dk.

 rzecz. wyładunek mrz., załadunek mrz., ładunek mrz., ładowność ż.

Wiktionary


załadowany

o broni z dołączonym magazynkiem z nabojami: gotowy do strzału


SJP.pl


załadownia

miejsce na stacji kolejowej, w porcie, kopalni itp. przeznaczone do załadowywania towarów


SJP.pl


załadowywać

czasownik przechodni niedokonany (dk. załadować)

 (1.1) umieszczać ładunek w środku transportu lub magazynie

 (1.2) umieszczać pocisk w broni palnej

czasownik zwrotny niedokonany załadowywać się (dk. załadować się)

 (2.1) pot. wsiadać do pojazdu

Wiktionary

Powiązane:

 czas. załadować dk., ładować ndk., wyładowywać ndk., wyładować dk.

 rzecz. ładownica ż., ładunek mrz., załadowywanie n., załadowanie n., ładowanie n., wyładowywanie n., wyładowanie n., wyładunek mrz., ładownia ż.

 przym. ładunkowy

Wiktionary


załadunek

ładowanie towaru na środek transportu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) proces ładowania czegoś czymś

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzawaˈdũnɛk, AS: zau̯adũnek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. załadowanie n., ładowanie n., ładowarka ż., ładownia ż., ładownica ż., ładowność ż.

 czas. załadować dk., ładować ndk.

 przym. załadunkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ładowanie

Wiktionary


załadunkowy

przymiotnik od: załadunek


SJP.pl


załakowo

Wikipedia


załam

miejsce załamania, zagięcia czegoś; zagięcie; załom


SJP.pl


załamać

czasownik przechodni dokonany (ndk. załamywać)

 (1.1) dokonany od|załamywać.

 (1.2) sprawić, że ktoś jest przygnębiony

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Niektórzy ludzie potrafią człowieka załamać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈwãmat͡ɕ, AS: zau̯ãmać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. załom mrz., załamka ż., załamanie

 przym. załamany

Wiktionary


załamanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) miejsce, w którym coś jest zgięte, przełamane lub ma wgłębienie

 (1.2) osłabienie lub całkowita utrata odporności psychicznej; stan silnego smutku, depresji

 (1.3) odczasownikowy od|załamać.

Wiktionary

  • załamanie w fizyce
  • załamanie w psychologii
  • Załamanie – dawny zaścianek na Białorusi, w obwodzie witebskim, w rejonie szarkowszczyńskim, w sielsowiecie Hermanowicze.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌzawãˈmãɲɛ, AS: zau̯ãmãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. załamać (się)

 rzecz. załamka

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wgłębienie, załom

 (1.2) depresja

Wiktionary


załamany

1. zagięty;
2. uszkodzony, wgnieciony, pęknięty;
3. zrozpaczony, będący w stanie depresji


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) przygnębiony, będący w stanie załamania psychicznego, emocjonalnego

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzawãˈmãnɨ, AS: zau̯ãmãny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. załamanie n., załamka ż.

 czas. załamać dk., załamywać ndk.

Wiktionary


załamek

potocznie:
1. przygnębienie, zły nastrój, chandra; dół, dołek;
2. przygnębiająca sytuacja


SJP.pl


załamka

potocznie:
1. przygnębienie, zły nastrój, chandra; dół, dołek;
2. przygnębiająca sytuacja


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. przygnębienie, zły humor, lekkie załamanie psychiczne; także. przygnębiająca sytuacja

forma rzeczownika.

 (2.1) D. lp. od załamek

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Załamka. Agnieszka siada na śniegu. Bardzo mi jej szkoda. Martwię się o ciążę. No i ta odpowiedzialność. – Zjedzmy czekoladę i wracajmy – proponuję. A ona milczy i rękawiczkami głaszcze śnieg. Mam wrażenie, że jest bliska płaczu.

 (2.1) W przypadkach wolniejszej akcji serca zaznaczała się wybitna niemiarowość oddechowa. Czas trwania odstępów i załamków był krótki.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. załamek m., załamanie n., złamanie n.

 czas. załamać ndk., złamać dk.

 przym. załamany

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) smętek, dół, dołek

Wiktionary


załamywanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|załamywać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. niezałamywanie n.

 czas. załamywać ndk.

Wiktionary


załapywanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|załapywać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. załapywać ndk.

Wiktionary


załatać

czasownik przechodni dokonany (ndk. łatać)

 (1.1) dokonany od|łatać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łata ż.

Wiktionary


załatwiać

czasownik przechodni niedokonany (dk. załatwić)

 (1.1) podejmować różne działania w celu doprowadzenia czegoś do skutku

 (1.2) obsługiwać kogoś

 (1.3) pot. pozbawiać możliwości działania lub unicestwiać; wyrządzać komuś krzywdę

czasownik zwrotny niedokonany (dk. załatwić się)

 (2.1) pot. oddawać mocz lub stolec

 (2.2) pot. radzić sobie z czym, robić coś

 (2.3) pot. rozprawiać się z kimś nawzajem

 (2.4) pot. znajdować się w niekorzystnej sytuacji z własnej winy

Wiktionary

Powiązane:

 czas. załatwić dk.

 rzecz. załatwianie n., załatwienie n.

 wykrz. załatwione

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) finalizować, kombinować, uwijać się, zmagać się

 (1.2) obsługiwać

 (1.3) niszczyć, wykańczać, zabijać, pokazywać, gdzie raki zimują

 (2.1) załatwiać naturalną potrzebę, załatwiać potrzebą fizjologiczną, załatwiać interes

Wiktionary


załatwiactwo

potocznie: nadużywanie zajmowanego stanowiska przyjmujące różne formy, np. nepotyzm, kumoterstwo, poplecznictwo itd.


SJP.pl


załatwiacz

ktoś, kto coś załatwia


SJP.pl


załatwianka

potocznie: załatwianie czegoś, starania, zabiegi


SJP.pl


załatwić

czasownik

 (1.1) pot. zrobić coś, dokonać

 (1.2) pot. zniszczyć

 (1.3) pot. kupić, znaleźć coś, sprawić

 (1.4) pot. zamordować

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Załatwiłam jego żonie promocję w Dzień dobry TVN i jest mi to winien.

 (1.3) Załatwiłem sobie nowe buty.

 (1.3) Załatwiłem ci robotę w sklepie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈwatfʲit͡ɕ, AS: zau̯atfʹić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. załatwienie n.

 czas. załatwiać

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) sprawić, spowodować

 (1.4) sprzątnąć

Wiktionary


załatwienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|załatwić.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. załatwiać, załatwić dk.

Wiktionary


załawiać

dawniej w łowiectwie: urządzać połów


SJP.pl


załebek

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) stpol. bijatyka

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈwɛbɛk, AS: zau̯ebek

Wiktionary


załęcki

nazwisko


SJP.pl


załęski

przymiotnik od: Załęże


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do Załęża, związany z Załężem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Młodzieżowy Dom Kultury znajduje się przy Parku Załęskim.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Załęże n., załężanin mos., załężanka ż.

 przym. podzałęski

Wiktionary


załężanin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Załęża

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Niejeden załężanin nigdy nawet nie włożył nogi do Rawy.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Załęże n.

:: fż. załężanka ż.

 przym. załęski, podzałęski

Wiktionary


załężanka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Załęża

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Załężanki, panewniczanki, wszystkie one katowiczanki.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Załęże n.

:: fm. załężanin m.

 przym. załęski, podzałęski

Wiktionary


załęże

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) geogr. nazwa dzielnicy kilku polskich miast

 (1.2) geogr. toponim, nazwa kilku polskich wsi

Wiktionary

Miejscowości i ich części w Polsce

  • Załęże – część miasta Katowic
  • Załęże – część miasta Krosna
  • Załęże – część miasta Rzeszowa
  • Załęże – część wsi Korczyna w woj. podkarpackim, w pow. krośnieńskim, w gminie Korczyna
  • Załęże – część wsi Nieszkowice Małe w woj. małopolskim, w pow. bocheńskim, w gminie Bochnia
  • Załęże – część wsi Uszew w woj. małopolskim, w pow. brzeskim, w gminie Gnojnik
  • Załęże − zniesiona nazwa osady leśnej w woj. śląskim, w pow. częstochowskim, w gminie Koniecpol
  • Załęże – osiedle w Rzeszowie
  • Załęże – przysiółek wsi Stany w woj. podkarpackim, w pow. stalowowolskim, w gminie Bojanów
  • Załęże − wieś w woj. małopolskim, w pow. olkuskim, w gminie Wolbrom
  • Załęże − wieś w woj. mazowieckim, w pow. mławskim, w gminie Wieczfnia Kościelna
  • Załęże − wieś w woj. podkarpackim, w pow. jasielskim, w gminie Osiek Jasielski
  • Załęże − wieś w woj. pomorskim, w pow. człuchowskim, w gminie Koczała
  • Załęże − wieś w woj. pomorskim, w pow. kartuskim, w gminie Przodkowo
  • Załęże − wieś w woj. śląskim, w pow. częstochowskim, w gminie Koniecpol
  • Załęże − wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. pyrzyckim, w gminie Kozielice

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jadąc tramwajem przez Załęże, mijamy piękny neogotycki kościół pod wezwaniem św. Józefa.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. załężanin mos., załężanka ż.

 przym. załęski, podzałęski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) reg. śl. Zołynże.

Wiktionary


załgać

łżąc przeinaczyć coś; zakłamać


SJP.pl


załgany

nieszczery, obłudny, fałszywy; zakłamany


SJP.pl


załkać

zapłakać w wielkim smutku; zaszlochać


SJP.pl


żałoba

1. uczucie smutku, osamotnienia po śmierci kogoś bliskiego;
2. okres po śmierci kogoś bliskiego;
3. określony zwyczajowo strój noszony jako oznaka żalu po śmierci kogoś bliskiego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) smutek, rozpacz po śmierci bliskiej osoby

 (1.2) okres po śmierci bliskiej osoby, w którym zwyczajowo nosi się odpowiedni strój oraz nie uczestniczy w zabawach towarzyskich

 (1.5) stpol. skarga, zażalenie, oskarżenie

Wiktionary

Żałoba – tradycyjne uzewnętrznione odzwierciedlenie stanu wewnętrznego jednostki, państwa, kultury, społeczności w reakcji na śmierć osoby ważnej w danym środowisku (rodzina, kraj, miasteczko, plemię). Żałoba a przeżywanie straty to dwa różne pojęcia, gdyż przeżywanie straty zachodzi wewnątrz. Jest to reakcja całego naszego „ja” na stratę.

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Nie poszłam na wesele, bo byłam w żałobie.

 (1.3) Po śmierci męża przez rok nosiła żałobę.

 (1.5) Mimo parokrotnie składanej żałoby, błagania jego nigdy nie doszły do wojewody.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒaˈwɔba, AS: žau̯oba

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żałobność ż., żal, żałobnik m.

 przym. żałobny, żałosny

 przysł. żałobnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.3) krepa

Wiktionary


żałobnica

1. kobieta uczestnicząca w uroczystościach żałobnych i pogrzebie;
2. papuga australijska z podrodziny kakadu


SJP.pl

  • żałobnica (Hemipenthes) – rodzaj muchówek z rodziny bujankowatych
  • żałobnica – człon rodzajowy polskich nazw gatunkowych ptaków z rodziny kakaduowatych, zwłaszcza z podrodziny żałobnic:
    • żałobnica białosterna (Zanda baudinii)
    • żałobnica brunatna (Calyptorhynchus lathami)
    • żałobnica eukaliptusowa (Zanda latirostris)
    • żałobnica palmowa (Probosciger aterrimus)
    • żałobnica rudosterna (Calyptorhynchus banksii)
    • żałobnica żółtosterna (Zanda funerea)

    Wikipedia


żałobniczka

1. uczestniczka pogrzebu, uroczystości żałobnych;
2. słodkowodna ryba akwariowa z rodziny kąsaczowatych; czarna tetra


SJP.pl

Żałobniczka zwyczajna, żałobniczka czarna , żałobniczka, czarna tetra (Gymnocorymbus ternetzi) – gatunek słodkowodnej ryby kąsaczokształtnej z rodziny kąsaczowatych (Characidae). Bywa hodowana w akwariach.

Wikipedia


żałobniej

stopień wyższy od przysłówka: żałobnie


SJP.pl


żałobnik

1. osoba w żałobie;
2. uczestnik pogrzebu, uroczystości żałobnych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) uczestnik pogrzebu

 (1.2) zaw. pracownik zakładu pogrzebowego

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (2.1) ornit. ptak z podrodziny żałobników (nazwa systematyczna|Tachyphoninae|Bonaparte|ref=tak.)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żałoba ż., żal mrz., żałobnica ż., żałobnice lm nm., żałobniczka ż., żałobniki lm nm., żałobność ż.

 przym. żałobny

 wykrz. żal

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) reg. śl. pogrzebnik.

Wiktionary


żałobność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest żałobne

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żałoba ż., żałobnik m., żałobniczka ż.

 przym. żałobny

 przysł. żałobnie

Wiktionary


żałobny

związany z żałobą, np. strój


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) wyrażający żal po śmierci bliskiej osoby

 (1.2) związany z uroczystościami pogrzebowymi, z oddawaniem czci zmarłemu

 (1.3) będący oznaką żałoby

 (1.4) przen. posępny, pełen smutku

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Orkiestra zagrała marsz żałobny.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒaˈwɔbnɨ, AS: žau̯obny

Wiktionary

Powiązane:

 przysł. żałobnie

 rzecz. żałoba ż., żałobnik m., żal m., żałobność ż.

 przym. żałosny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) funeralny, elegijny

 (1.2) funeralny, pogrzebowy

 (1.4) cmentarny, grobowy, karawaniarski, pogrzebowy, elegijny

Wiktionary


załoga

1. grupa ludzi obsługująca samolot, statek, pociąg itp.;
2. ogół pracowników zakładu produkcyjnego, handlowego itp.


SJP.pl

rzeczownik zbiorowy, rodzaj żeński

 (1.1) grupa ludzi obsługująca jakiś pojazd

 (1.2) ogół pracowników zakładu, instytucji, firmy itp.

 (1.3) daw. zabezpieczenie w postaci rękojmi, poręczenia

 (1.4) daw. pomoc dziedzica udzielana chłopom, zwrotna w postaci pańszczyzny lub innych świadczeń

 (1.5) daw. przeszkoda, zawada

Wiktionary

  • załoga – w żegludze
  • załoga – w wojsku
  • załoga – w dawnym prawie polskim
  • załoga – inwentarz przekazywany chłopu lassycie przy pierwszym osadzeniu na roli
  • Załoga – robotnicza organizacja konspiracyjna o charakterze narodowym
  • Załoga – film polski z 1951 roku
  • Załoga – pismo konspiracyjne

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W ostatniej misji cała załoga tego bombowca zginęła.

 (1.2) Takie działania dyrekcji natychmiast zaalarmowały załogę.

 (1.3) … Ale jaką nam dacie załogę i pewność, że dochowacie miru, gdy my go wam przyrzeczemy?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈwɔɡa, AS: zau̯oga

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. załogant m., załogantka ż.

 przym. załogowy

 przysł. załogowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) drużyna, ekipa, skład

 (1.1) kadra, personel, obsada, pracownicy

 (1.3) gwarancja, zapewnienie

 (1.5) zapora, zator, utrudnienie

Wiktionary


załogant

członek załogi łodzi, statku, samolotu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) żegl. członek załogi jachtu, statku

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. załoga ż.

:: fż. załogantka ż.

 przym. załogowy

 przysł. załogowo

Wiktionary


załogantka

załogant


SJP.pl

Patrz:

załogant

załogowiec

środek transportu wymagający obecności załogi


SJP.pl


załogowy

przymiotnik od: załoga


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z załogą, dotyczący załogi

 (1.2) lotn. astronaut. taki, który ma załogę

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Wszystkie loty załogowe startują z kosmodromu Bajkonur, który Rosja wynajmuje od Kazachstanu za sumę 115 mln dolarów rocznie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. załoga ż., załogant mos., załogantka ż.

Wiktionary


załoić

dawniej: powlec, pokryć łojem


SJP.pl


załojony

powleczony, zabrudzony łojem


SJP.pl


załom

obszar, który się załamał, miejsce załamania się czegoś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) miejsce załamania lub zagięcia czegoś

 (1.2) linia, wzdłuż której następuje wyraźna zmiana

Wiktionary

Polska

  • Załom – część Szczecina
  • Szczecin Załom – przystanek kolejowy
  • Załom – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. goleniowskim, w gminie Goleniów
  • Załom – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. wałeckim, w gminie Człopa
  • Jaskinia Załom – dawna nazwa Jaskini na Ścianie
  • załom – formy terenu oddzielające od siebie sąsiadujące ze sobą terasy rzeczne

Wikipedia

Powiązane:

 czas. załamać

 rzecz. załam m., załamanie n., załomek m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) uskok, załam

Wiktionary


załomowy

przymiotnik od: załom


SJP.pl


żałość

wielki smutek, ogromny żal


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) uczucie dojmującego smutku, żalu

Wiktionary

Powiązane:

 przym. żałosny

 przysł. żałośnie

 rzecz. żal mrz.

Wiktionary


żałościwiej

stopień wyższy od przysłówka: żałościwie


SJP.pl


żałościwszy

stopień wyższy od przymiotnika: żałościwy


SJP.pl


żałościwy

dawniej: żałosny


SJP.pl


żałośliwiej

stopień wyższy od przysłówka: żałośliwie


SJP.pl


żałośliwszy

stopień wyższy od przymiotnika: żałośliwy


SJP.pl


żałośliwy

1. wyrażający żal;
2. wzbudzający politowanie;
3. wywołujący niechęć, niesmak


SJP.pl


żałosne

forma przymiotnika.

 (1.1) M., B., W. n. lp.; M., B., W. nmos. lm. od: żałosny

wykrzyknik

 (2.1) pot. iron. gdy chcemy zaakcentować błahość lub niedorzeczność czyichś dylematów

 (2.2) pot. iron. gdy chcemy zadrwić z czyjejś wypowiedzi (nawet, gdy ta wypowiedź nie wyraża czyichś dylematów)

Wiktionary


żałośnie

przysłówek

 (1.1) w sposób żałosny

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒaˈwɔɕɲɛ, AS: žau̯ośńe

Wiktionary

Powiązane:

 przym. żałosny

 rzecz. żałość, żałosność

Wiktionary


żałośniej

stopień wyższy od przysłówka: żałośnie


SJP.pl


żałośniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: żałosny


SJP.pl


żałosność

uczucie politowania, litości lub zażenowania


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest żałosne; cecha tych, którzy są żałośni

Wiktionary

Powiązane:

 przym. żałosny

 przysł. żałośnie

Wiktionary


żałosny

1. wyrażający żal;
2. wzbudzający politowanie;
3. wywołujący niechęć, niesmak


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) wzbudzający politowanie lub pogardę

 (1.2) wyrażający żal, smutek

 (1.3) przykry, budzący niechęć, niesmak, odrazę

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To przedstawienie było żałosne, w ogóle mi się nie podobało.

 (1.2) Raz po raz z izby dolatywało jej żałosne westchnienie.

 (1.3) Obudził ją żałosny dźwięk wiertarki.

 (1.3) Widok zniszczonych po powodzi domów był niezwykle żałosny.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒaˈwɔsnɨ, AS: žau̯osny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żałosność ż., żal mrz., żalnica ż., żalnik mrz., żale nmos., żałoba ż., żałość ż.

 przym. półżałosny, żałośliwy, rozżalony, żałobny

 przysł. żałośnie

 wykrz. żal

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) beznadziejny, chałowy, denny, do bani, do chrzanu, do kitu, do luftu, do niczego, dziadowski, kiepski, kijowy, kulawy, lichy, lipny, marny, mierny, mizerny, nędzny, niedobry, nieklawy, nijaki, niżej wszelkiej krytyki, obciachowy, od siedmiu boleści, okropny, pod zdechłym psem, podły, poniżej wszelkiej krytyki, słaby, syfiasty, tragiczny, zakichany, zasmarkany

 (1.2) boleściwy, chmurny, grobowy, karawaniarski, melancholijny, nieszczęśliwy, niewesoły, osępiały, pełen boleści, pełen smutku, pełen żałości, pochmurny, pogrzebowy, ponury, posępny, posmutniały, przygnębiony, rozpaczliwy, smętny, smutny, sposępniały, tęskny, zachmurzony, zasępiony, zasmucony, zgorzkniały, żałobny, żałośliwy

 (1.3) boleściwy, czarny, elegijny, gorzki, grobowy, hiobowy, karawaniarski, łzawy, melancholijny, minorowy, mroczny, pesymistyczny, pogrzebowy, posępny, przygnębiający, przykry, tęskny, werterowski, żałobny, żałośliwy

Wiktionary


żałować

1. odczuwać żal, być smutnym, przygnębionym;
2. ubolewać nad popełnionym występkiem, złamaniem zasad;
3. okazywać komuś współczucie z powodu trudnej sytuacji w jakiej się znalazł;
4. skąpić, niechętnie wydawać na coś lub dawać komuś pieniądze


SJP.pl

czasownik niedokonany

 (1.1) odczuwać żal, być smutnym, przygnębionym

 (1.2) ubolewać nad popełnionym występkiem, złamaniem zasad

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒaˈwɔvat͡ɕ, AS: žau̯ovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żałowanie n., żal m.

 czas. pożałować dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) boleć, ubolewać, utyskiwać

 (1.2) pluć sobie w brodę, mieć wyrzuty sumienia, odczuwać skruchę, gw-pl|Śląsk Cieszyński|banować.

 (1.3) litować się, współczuć, gw-pl|Śląsk Cieszyński|lutować, żalać.

 (1.4) skąpić, sknerzyć, szczędzić

Wiktionary


żałowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|żałować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒawɔˈvãɲɛ, AS: žau̯ovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. żałować

Wiktionary


załowić

potocznie w łowiectwie: urządzić połów


SJP.pl


założenia

ogólny, wstępny plan czegoś


SJP.pl


założenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|założyć.

 (1.2) teza stanowiąca punkt wyjścia do dalszych rozważań i dalszego toku rozumowania

 (1.3) archit. kompozycja, układ różnych obiektów w planowanieanowaniu przestrzennym

 (1.4) pot. podwinięta, podgięta część czegoś

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzawɔˈʒɛ̃ɲɛ, AS: zau̯ožńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. założyć, zakładać

 rzecz. zakład mrz., ndk., założenia nmos., założeniowość ż., założyciel m., założycielka ż.

 przym. założycielski

Wiktionary


założyć

czasownik przechodni dokonany (ndk. zakładać)

 (1.1) włożyć ubranie/okulary

 (1.2) położyć coś na czymś

 (1.3) twierdzić, że coś się stanie; prorokować, dywagować o przyszłości

 (1.4) uznawać, że coś jest czymś innym; przyjmować coś za coś

 (1.5) zapłacić za kogoś i oczekiwać od niego zwrotu pieniędzy

 (1.6) stworzyć szkołę, klub, partię polityczną; ufundować; zapoczątkować działalność

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Stasiu, załóż czapkę, jest zimno.

 (1.3) Zakładam, że jutro na kolokwium studenci pojawią się w większym gronie.

 (1.4) Załóżmy, że to jest mój dom – powiedział Stefan wskazując na pudełko zapałek - musisz przejść tędy – okrążył pudełko palcem.

 (1.6) Chciałbym założyć firmę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈwɔʒɨt͡ɕ, AS: zau̯ožyć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łoże n., założenie n., założyciel m., założycielka ż., zakład mrz.

 czas. zakładać ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przyodziać, przywdziać, ubrać, wdziać, włożyć

 (1.2) zarzucić

 (1.3) przewidzieć

 (1.4) przyjąć, ustanowić

 (1.5) ufundować

 (1.6) ufundować, ustanowić, zaplanować, zaprojektować

Wiktionary


założyciel

osoba, która dała początek czemuś, stworzyła coś; fundator; inicjator


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) ktoś, kto coś założył lub dał czemuś początek

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Właśnie obejrzeliśmy film o założycielu naszego zakonu.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. założenie n., zakładanie n.

:: fż. założycielka ż.

 czas. założyć dk., zakładać ndk.

 przym. założycielski

Wiktionary


założycielka

kobieta, która dała początek czemuś, stworzyła coś; fundatorka; inicjatorka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta, która coś założyła lub dała czemuś początek

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Właśnie obejrzeliśmy film o założycielce naszego instytutu.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. założyć dk., zakładać ndk.

 rzecz. założenie n., zakładanie n.

:: fm. założyciel m.

 przym. założycielski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) twórczyni

Wiktionary


założycielski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z założycielem lub założycielami

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. założyciel mos., założycielka ż., założenie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) fundatorski

Wiktionary


załucki

nazwisko


SJP.pl


żaługa

żaługa żółtoskrzydła - gatunek błonkówki z rodziny trzpiennikowatych


SJP.pl


żałujący

1. odczuwać żal, być smutnym, przygnębionym;
2. ubolewać nad popełnionym występkiem, złamaniem zasad;
3. okazywać komuś współczucie z powodu trudnej sytuacji w jakiej się znalazł;
4. skąpić, niechętnie wydawać na coś lub dawać komuś pieniądze


SJP.pl

Patrz:

żałować

załupek

schorzenie najczęściej nabyte, występujące u mężczyzn, polegające na niemożności sprowadzenia napletka z powrotem na żołądź prącia; parafimoza


SJP.pl

Załupek (łac. paraphimosis) – schorzenie nabyte, występujące u mężczyzn. Polega na niemożności sprowadzenia napletka z powrotem na żołądź prącia. Odciągnięty napletek znajduje się w okolicy rowka zażołędnego i jest zbyt wąski, aby żołądź mogła się przez niego przecisnąć.

Wikipedia


załupić

dawniej: łupiąc, zerwać


SJP.pl


załusecki

przymiotnik od: Załuski; załuski


SJP.pl


załusin

Załusin – wieś w Polsce, położona w województwie łódzkim, w powiecie kutnowskim, w gminie Bedlno.

W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa płockiego.

Wikipedia


załuska

1. przymiotnik od: Załuski; załusecki;
2. przymiotnik od: Załuż


SJP.pl


załuski

1. przymiotnik od: Załuski; załusecki;
2. przymiotnik od: Załuż


SJP.pl

Lokalizacje

  • Załuski – wieś w województwie mazowieckim, w powiecie grójeckim, w gminie Błędów
  • Załuski – wieś w województwie mazowieckim, w powiecie ostrołęckim, w gminie Czerwin
  • Załuski – wieś w województwie mazowieckim, w powiecie płońskim, w gminie Załuski
  • Załuski – wieś w województwie podlaskim, w powiecie grajewskim, w gminie Szczuczyn
  • Załuski – wieś w woj. warmińsko-mazurskim, w powiecie nidzickim, w gminie Nidzica
  • Załuski – osiedle w Warszawie
  • Załuski – gmina wiejska w województwie mazowieckim, w powiecie płońskim

Wikipedia


załusków

nazwisko


SJP.pl

Załusków – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie sochaczewskim, w gminie Iłów. Ma status sołectwa.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa płockiego.

We wsi park podworski z połowy XIX wieku.

Wikipedia


załzawiać

1. powodować, że oczy zachodzą łzami;
2. załzawiać się - o oczach: zachodzić łzami


SJP.pl


załzawiały

1. powodować, że oczy zachodzą łzami;
2. załzawiać się - o oczach: zachodzić łzami


SJP.pl


załzawieć

przestarzale o oczach: zajść łzami; załzawić się


SJP.pl


zb

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) = inform. zettabit;

Wiktionary

Zettabit – jednostka informacji, w skrócie Zb lub Zbit.

1 Zbit = 1021 = 1 000 000 000 000 000 000 000bitów.

Przykładowe przeliczenia na inne jednostki:

1 Zb = 1000 Eb
1000 Zb = 1 Yb

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

 (1.1) Zbit

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

źródła.

== Zb (język angielski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) = inform. zettabit

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Powiązane:

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

źródła.

== Zb (język angielski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) = inform. zettabit

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Zbit

Wiktionary


zb.

skrót, rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) = zbiór

Wiktionary


zbabrać

potocznie:
1. ubrudzić, zanieczyścić; zababrać, upaćkać;
2. zrobić coś źle, niestarannie; spaprać, spartaczyć;
3. zbabrać się - ubrudzić się; zababrać się, upaćkać się


SJP.pl


zbaczać

czasownik niedokonany

 (1.1) schodzić z obranego kursu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. bok mrz., zbaczanie n., zbocze n., zboczenie n., zboczeniec mos., zboczoność ż.

 czas. zboczyć dk.

 przym. zboczony, boczny

 przysł. bocznie

Wiktionary


zbadać

sprawdzenie stanu fizycznego osoby w celu wykrycia, zdiagnozowania choroby


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. badać)

 (1.1) dokonany od|badać.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Została zbadana przez słynnego psychiatrę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzbadat͡ɕ, AS: zbadać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zbadanie n., badaczka ż., badacz m., badanie n., badany mos.

 przym. badawczy

Wiktionary


zbadanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zbadać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zbadać

 rzecz. badacz mos., badaczka ż., badanie n.

 przym. badawczy

Wiktionary


zbagatelizować

uznać coś za nieistotne, za drobnostkę, bagatelę; zlekceważyć


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. bagatelizować)

 (1.1) dokonany od|bagatelizować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zbagatelizowanie n.

Wiktionary


zbajdurzyć

czasownik dokonany

 (1.1) dk. bajdurzyć

 (1.2) oszukać, okłamać kogoś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Chyba nie powiesz, że to prawdziwa historia, na pewno ją zbajdurzyłeś!

 (1.2) —Nie kręć pani palcem po czole, bo ja rozumu nie straciła. A publikę trzeba znać. Nikogo łatwiej nie zbajdurzy, jak taką bydgoską paniusie. Pokaże ji się jajko w papirku, powi, że to zagraniczny towar, to ona zaraz na niego poleci. Naturalnie taka tylko, która ma pieniochy. Bo z dziadówami nie gadam.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. bajdziara ż., bajdurzenie n., bajdała m., bajduła m., bajdziarz m., bajdziarka ż., bajdura ż., bajda ż., bajdziarstwo n.

 czas. bajdziurzyć ndk., bajdurzyć ndk.

 przym. bajdziarski

Wiktionary


zbajtlować

potocznie: mówiąc wprowadzić kogoś w błąd, otumanić; zabajtlować


SJP.pl


zbalansować

doprowadzić do stanu równowagi, wyrównać działanie jakiejś siły, utrzymać w równowadze; zrównoważyć, wyważyć


SJP.pl


zbalansowany

doprowadzić do stanu równowagi, wyrównać działanie jakiejś siły, utrzymać w równowadze; zrównoważyć, wyważyć


SJP.pl


zbamoncić

czasownik dokonany

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. ogłupić

Wiktionary


zbanalizowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zbanalizować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zbanalizować dk.

 rzecz. banalizowanie n., banalność ż.

Wiktionary


zbańczenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zbańczyć.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zbańczyć

Wiktionary


zbańczyć

potocznie: zbankrutować


SJP.pl

czasownik

 (1.1) pot. zbankrutować

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzbãj̃n͇t͡ʃɨt͡ɕ, AS: zbãĩ ̯ṇčyć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zbańczenie n.

Wiktionary


zbankrutować

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. bankrutować)

 (1.1) dokonany od|bankrutować.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zbankrutowany

 rzecz. bankructwo n., bankrut mos., bankrutowanie n., bankrutka ż.

 czas. bankrutować

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) splajtować

Wiktionary


zbanować

zablokować dostęp do usługi w Internecie


SJP.pl

czasownik dokonany (ndk. banować)

 (1.1) środ. inform. zastosować wobec kogoś bana

 (1.2) środ. inform. zakazać publikacji określonego rodzaju treści

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zbanował go, bo groził innym użytkownikom.

 (1.2) Administratorzy zdecydowali się zbanować przeklinanie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ban, banowanie, zbanowanie, shadowban, shadowbanning

 czas. banować, odbanować, odbanowywać

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zablokować

 (1.2) zakazać, zabronić

Wiktionary


zbaraniały

zgłupieć, stracić trzeźwość umysłu, być w stanie szoku


SJP.pl


zbaranieć

zgłupieć, stracić trzeźwość umysłu, być w stanie szoku


SJP.pl

czasownik

 (1.1) pot. zgłupieć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. baran, baranek, zbaranienie

 przym. barani

Wiktionary


zbaraski

Zbaraż (miasto na Ukrainie)


SJP.pl

Zbaraski – polski herb książęcy o niewiadomych barwach. Herb własny rodziny Zbaraskich.

Wikipedia


zbaraż

miasto na Ukrainie


SJP.pl

Wikipedia


zbarażczyk

żołnierz biorący udział w obronie Zbaraża przed Kozakami i Tatarami w dniach od 10 lipca do 22 sierpnia 1649 roku


SJP.pl


zbarbaryzować

1. pozbawić cech typowych dla wysoko rozwiniętej cywilizacji i kultury; zdziczyć;
2. wprowadzić barbaryzmy do języka


SJP.pl


zbarzewo

wieś w Polsce


SJP.pl

Zbarzewo (niem. do 1918 Bargen) – wieś w Polsce, położona w województwie wielkopolskim, w powiecie leszczyńskim, w gminie Włoszakowice.

W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa leszczyńskiego.

We wsi znajduje się zniszczony pałac z 1902. Zachował się też kościół z 1470 fundacji rycerskiego rodu von Rottenburgów, restaurowany w II poł. XVII w. Wewnątrz znajdują się późnogotycka rzeźba św. Anny, ołtarz barokowy z obrazem Matki Boskiej z Dzieciątkiem. W drewnianej dzwonnicy znajdują się dwa stare dzwony: gotycki z 1457 i drugi z przełomu XVI/XVII w. Na murach zewnętrznych znajduje się jedna płyta nagrobna. Kościół otoczony jest cmentarzem.

Wikipedia


zbastować

zaprzestać robienia lub mówienia czegoś


SJP.pl


zbąszyń

miasto w Polsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Polsce;

Wiktionary

Zbąszyń (przed wojną Zbąszyn, od 1793 niem. Bentschen) – miasto w woj. wielkopolskim, w powiecie nowotomyskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Zbąszyń. Miasto położone jest w zachodniej Polsce, nad Jeziorem Błędno i nad rzeką Obrą. Ośrodek wypoczynkowy i sportów wodnych, Muzeum Ziemi Zbąszyńskiej i Regionu Kozła mieszczące się na Rynku gromadzi zabytki związane z historią Zbąszynia i okolic, a także z etnografią i kulturą ludową. W mieście znajdują się zakłady przemysłu odzieżowego i meblowego.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈzbɔ̃w̃ʃɨ̃ɲ, AS: zbõũ̯šỹń

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zbąszynianin m., zbąszynianka ż.

 przym. zbąszyński

Wiktionary


zbąszynczanin

mieszkaniec Zbąszynka (miasta w Polsce)


SJP.pl


zbąszynczanka

mieszkanka Zbąszynka (miasta w Polsce)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Zbąszynka

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zbąszynczanka z olsztynczanką pojechały do szczecinczanki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzbɔ̃w̃ʃɨ̃n͇ˈt͡ʃãŋka, AS: zbõũ̯šỹṇčãŋka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zbąszynek m.

:: fm. zbąszynczanin m.

 przym. zbąszynecki

Wiktionary


zbąszynecki

Zbąszynek


SJP.pl

Patrz:

Zbąszynek

zbąszynek

miasto w Polsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Polsce;

Wiktionary

Zbąszynek (do 1945 niem. Neu Bentschen) – miasto w województwie lubuskim, tuż przy granicy z województwem wielkopolskim, w powiecie świebodzińskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Zbąszynek. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa zielonogórskiego. Według danych GUS z 31 grudnia 2019 r. miasto liczyło 5032 mieszkańców. Zbąszynek leży na obszarze stanowiącym część historycznej Wielkopolski.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: zbɔ̃w̃ˈʃɨ̃nɛk, AS: zbõũ̯šnek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zbąszynczanin m., zbąszynczanka ż.

 przym. zbąszynecki

Wiktionary


zbąszynianin

mieszkaniec Zbąszynia (miasta w Polsce)


SJP.pl


zbąszynianka

mieszkanka Zbąszynia (miasta w Polsce)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Zbąszynia

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zbąszynianka z olsztynianką odwiedziły szczeciniankę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzbɔ̃w̃ʃɨ̃ˈɲãnka, AS: zbõũ̯šỹńãnka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zbąszyń, zbąszynianin

 przym. zbąszyński

Wiktionary


zbąszyński

Zbąszyń


SJP.pl

Patrz:

Zbąszyń

zbawca

potocznie: osoba, która wybawiła kogoś lub coś od czegoś złego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) rel. chrześcijaństwo Chrystus (jeden z tytułów Jezusa)

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zacheusz zaprosił Zbawcę do swego domu.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zbawca m., Zbawiciel mos.

 czas. zbawić dk., zbawiać ndk.

 przym. zbawczy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Zbawiciel, Mesjasz, Chrystus, Jezus Chrystus, Pan Jezus

Wiktionary


zbawczy

przynoszący zbawienie, ratunek; zbawienny, pożyteczny, skuteczny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) książk. dający zbawienie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W miarę jak człowiek bierze swój krzyż, łącząc się duchowo z Krzyżem Chrystusa, odsłania się przed nim zbawczy sens cierpienia.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zbawienie n., zbawianie n., zbawca mos., zbawczyni ż., zbawiciel mos., zbawicielka ż., Zbawca mos., Zbawiciel mos.

 czas. zbawić dk.

 przym. zbawienny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zbawienny, dobroczynny, pomyślny, korzystny

Wiktionary


zbawczyni

kobieta, która zbawiła kogoś, uratowała kogoś od czegoś


SJP.pl


zbawiać

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) wyciągać kogoś z opresji, uratować

 (1.2) rel. odżegnać niebezpieczeństwo potępienia wiecznego

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) My zaś nie należymy do odstępców, którzy idą na zatracenie, ale do wiernych, którzy zbawiają swą duszę.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zbawienie n., zbawiciel m., Zbawiciel m., zbawca mos., zbawianie n., Zbawca mos.

 czas. zbawić dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) uratować, wybawiać

 (1.2) odkupić, wykupić

Wiktionary


zbawianie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zbawiać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zbawiać

 rzecz. zbawca mos., zbawiciel mos.

 przym. zbawienny, zbawczy

Wiktionary


zbawić

ocalić, uratować, odkupić (od potępienia wiecznego)


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. zbawiać)

 (1.1) wyciągnąć kogoś z opresji, uratować

 (1.2) rel. uchronić przed potępieniem wiecznym

 (1.3) daw. pozbawić

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Nie przyszedłem bowiem po to, aby świat sądzić, ale aby świat zbawić.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zbawienie n., zbawiciel m., Zbawiciel m., zbawca mos., Zbawca mos.

 czas. zbawiać ndk.

 przym. zbawienny, zbawczy

 przysł. zbawiennie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) uratować, wybawiać

 (1.2) odkupić, wykupić

 (1.3) pozbawić

Wiktionary


zbawiciel

przestarzałe: osoba, która kogoś zbawiła, uratowała od czegoś; zbawca; wybawca


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) rel. w chrześcijaństwie Chrystus (jeden z tytułów Jezusa)

Wiktionary

Zbawienie – uwolnienie się z niekorzystnego stanu lub okoliczności. Szczególnie istotny w chrześcijaństwie i judaizmie akt wybawienia ludzi przez Boga.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Bo się narodził Zbawiciel (…) (Gdy się Chrystus rodzi)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zbaˈvʲit͡ɕɛl, AS: zbavʹićel

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zbawca m., zbawca m., zbawienie n.

 czas. zbawić dk., zbawiać ndk.

 przym. zbawczy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Zbawca, Mesjasz, Chrystus, Jezus Chrystus, Pan Jezus

Wiktionary


zbawicielka

przestarzałe: kobieta, która kogoś zbawiła, uratowała od czegoś


SJP.pl


zbawienie

ocalić, uratować, odkupić (od potępienia wiecznego)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) uratowanie w trudnej sytuacji

 (1.2) rel. boski akt wybawienia ludzi od wiecznego potępienia;

Wiktionary

Zbawienie – uwolnienie się z niekorzystnego stanu lub okoliczności. Szczególnie istotny w chrześcijaństwie i judaizmie akt wybawienia ludzi przez Boga.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: zbaˈvʲjɛ̇̃ɲɛ, AS: zbavʹi ̯ė̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zbawiciel m., zbawca m., zbawczyni ż., Zbawiciel mos.

 czas. zbawić dk., zbawiać ndk.

 przym. zbawienny, zbawczy

 przysł. zbawiennie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wybawienie, ocalenie, ratunek, uratowanie

Wiktionary


zbawiennie

przysłówek

 (1.1) w sposób zbawienny; przynosząc zbawienie, wybawienie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Herbatka z babki działa zbawiennie na przeziębienie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zbawienność ż., zbawienie n., zbawca m.

 czas. zbawić dk.

 przym. zbawienny

Wiktionary


zbawienniej

stopień wyższy od przysłówka: zbawiennie


SJP.pl


zbawienniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: zbawienny


SJP.pl


zbawienny

przynoszący zbawienie, ratunek; zbawczy, pożyteczny, skuteczny


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) niosący zbawienie, ratujący przed czymś

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zbawienie n., zbawianie n., zbawca mos., zbawczyni ż., zbawiciel mos., zbawicielka ż.

 czas. zbawić dk.

 przym. zbawczy

 przysł. zbawiennie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zbawczy, dobroczynny, korzystny, opatrznościowy, błogosławiony

Wiktionary


zbawiona

w religii chrześcijańskiej: kobieta ocalona od wiecznego potępienia


SJP.pl


zbawiony

w religii: człowiek ocalony od wiecznego potępienia


SJP.pl


zbawix

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. pot. żart. plac Zbawiciela w Warszawie, popularne miejsce spotkań warszawiaków;

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) A gdy pogoda dopisywała, przesiadywaliśmy na Zbawiksie.

 (1.1) Zbijmy się na Zbawiksie. Czyli? Spotkajmy się na placacu Zbawiciela.

 (1.1) Panie kierowco, proszę wieźć na Zbawix, bo w sumie raczej nie zaszkodzi tam iść.

Wiktionary


zbałamucenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zbałamucić.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzbawãmuˈt͡sɛ̃ɲɛ, AS: zbau̯ãmucńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zbałamucić, pobałamucić

 rzecz. bałamucenie

Wiktionary


zbałamucić

1. zawrócić komuś w głowie; uwieść kogoś;
2. otumanić, zepsuć kogoś;
3. zmarnować; zmitrężyć


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. bałamucić)

 (1.1) przest. pozyskać czyjeś względy w wyniku bałamucenia, skutecznie zawrócić komuś w głowie

 (1.2) spowodować zamieszanie, wprowadzić w błąd

 (1.3) spędzić czas na próżnowaniu, nic nierobieniu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zbałamucił ją pięknymi słówkami, a potem ją rzucił.

 (1.1) Żyła lat pięć z mężem, a ekonom ją potem zbałamucił. (J. I. Kraszewski: Ulana)

 (1.2) Zbałamuciły mnie te kolorowe reklamy, a to zwykły proszek do prania.

 (1.3) Weźcie się wreszcie do pracy, zbałamuciliście już pół dnia.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzbawãˈmut͡ɕit͡ɕ, AS: zbau̯ãmućić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. bałamucenie n., bałamut m., bałamutnik m., zbałamucenie n.

 czas. bałamucić ndk., pobałamucić dk.

 przym. bałamutny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) uwieść, zwieść, zmamić

 (1.2) zmylić

 (1.3) zmarudzić

Wiktionary


zbałkanizować

doprowadzić do podziału państwa poprzez konflikty wewnętrzne


SJP.pl


zbęckować

potocznie:
1. pobić kogoś;
2. pokonać przeciwnika w walce zbrojnej


SJP.pl


zbeczeć

zbeczeć się - popłakać się mocno; spłakać się


SJP.pl


zbędniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: zbędny


SJP.pl


zbędny

bezużyteczny, niepotrzebny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, bez którego można się obyć

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pismo pani Müller było bardzo piękne: równiutkie, pochyłe, bez zbędnych ozdób.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzbɛ̃ndnɨ, AS: zbndny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zbędność ż.

 przysł. zbędnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) niepotrzebny, zbyteczny; książk. redundantny; pot. potrzebny jak umarłemu kadzidło, potrzebny jak dziura w moście, potrzebny jak piąte koło u wozu

Wiktionary


zbękarcić

zbękarcieć; zbękarcić się:
1. stać się bękartem;
2. przenośnie: wyrodzić się, zdegenerować się


SJP.pl


zbękarcieć

zepsuć się, zmarnieć, zdegenerować się


SJP.pl


zbękarcony

taki, który się zbękarcił


SJP.pl


zbeletryzować

nadać tekstowi charakter powieści, noweli, opowiadania itp.


SJP.pl


zbelować

zwinąć coś w bele


SJP.pl


zberezeństwo

przestarzałe: to, co narusza normy przyzwoitości, gorszy swoją otwarcie okazywaną seksualnością; świństwo, bezeceństwo, wszeteczeństwo


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) przest. słowo, czyn lub myśl nieprzyzwoite w sferze seksualnej

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Twoja głowa aż kipi od tych zberezeństw.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zbereźnica ż., zbereźnik mos., zbereźność ż.

 przym. zbereźny

 przysł. zbereźnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) świństwo

Wiktionary


zbereźnica

bezwstydnica, rozpustnica


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przest. kobieta posądzana o nieprzyzwoite w sferze seksualnej uczynki, słowa lub myśli

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Te stare zbereźnice podglądają żołnierzy przy kąpieli.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zberezeństwo n., zbereźność ż.

:: fm. zbereźnik mos.

 przym. zbereźny

 przysł. zbereźnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ladacznica, przest. wszetecznica

Wiktionary


zbereźnie

przysłówek

 (1.1) nieprzyzwoicie w sferze seksualnej

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Mówili, że zachowujesz się zbereźnie przy kobietach.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zberezeństwo n., zbereźnica ż., zbereźnik mos., zbereźność ż.

 przym. zbereźny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) sprośnie

Wiktionary


zbereźnik

przestarzałe: człowiek bezwstydny, naruszający normy przyzwoitości, gorszący swoją otwarcie okazywaną seksualnością; bezwstydnik, rozpustnik, świntuch


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) przest. pot. ktoś, kogo posądza się o zbereźne uczynki, słowa lub myśli

 (1.2) przest. przen. ktoś posądzany o coś niecnego

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ten stary zbereźnik cały dzień lustruje przechodzące dziewuchy.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zberezeństwo n., zbereźność ż.

:: fż. zbereźnica ż.

 przym. zbereźny

 przysł. zbereźnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) bezwstydnik, erotoman, lubieżnik, perwers, rozpustnik, swawolnik, świntuch, wszetecznik, zboczeniec; pot. obraź. wieprz

 (1.2) hultaj, łobuz, nicpoń

Wiktionary


zbereźność

nieprzyzwoity, bezwstydny sposób zachowania, postępowania; nieprzyzwoitość, bezwstydność, sprośność


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przest. nieprzyzwoitość w sferze seksualnej

 (1.2) przest. słowa, czyn lub myśl nieprzyzwoite w sferze seksualnej

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Niepohamowana zbereźność doprowadziła ją do załamania nerwowego.

 (1.2) Brnął coraz dalej, popełniając zbereźność za zbereźnością.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zberezeństwo n., zbereźnica ż., zbereźnik mos.

 przym. zbereźny

 przysł. zbereźnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przest. nieczystość, rozwiązłość, sprośność, wszeteczeństwo

 (1.2) przest. nieczystość, rozwiązłość, wszeteczeństwo, zberezeństwo

Wiktionary


zbereźny

taki, który narusza normy przyzwoitości, gorszy swoją otwarcie okazywaną seksualnością; wulgarny, świński, obsceniczny, nieprzyzwoity


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) daw. nieprzyzwoity w sferze seksualnej

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Po głowie chodziły mu same zbereźne myśli.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zberezeństwo n., zbereźnica ż., zbereźnik mos., zbereźność ż.

 przysł. zbereźnie

Wiktionary


zberzyn

Zberzyn – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie konińskim, w gminie Kleczew.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa konińskiego.

Integralną częścią Zberzyna jest, niegdyś samodzielna, wieś Skupne.

Wikipedia


zberzynek

Zberzynek – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie konińskim, w gminie Kleczew. Miejscowość wchodzi w skład sołectwa Wola Spławiecka.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa konińskiego.

Wikipedia


zbestwiony

dawniej: taki, który się zbestwił (stał się bezczelny, nieposłuszny); rozbestwiony


SJP.pl


zbesztać

zwyzywać, złajać


SJP.pl


zbesztanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zbesztać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. besztanie n.

 czas. zbesztać dk., besztać ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zruganie, złajanie

Wiktionary


zbezcześcić

znieważyć coś, zwłaszcza obiekt kultu, czci; sprofanować


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. zbezczeszczać)

 (1.1) potraktować coś bez odpowiedniego szacunku

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zbezczeszczenie n., zbezczeszczanie n., bezczeszczenie n., bezcześć ż.

 czas. zbezczeszczać ndk., bezcześcić ndk.

 przym. bezczesny

 przysł. bezcześnie

Wiktionary


zbezczeszczać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zbezcześcić)

 (1.1) niedokonany od|zbezcześcić.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zbezczeszczanie n., zbezczeszczenie n., bezczeszczenie n., bezcześć ż.

 czas. zbezcześcić dk., bezcześcić ndk.

 przym. bezczesny

Wiktionary


zbezczeszczanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) traktowanie czegoś bez należytego szacunku

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zbezczeszczenie n., bezczeszczenie n., bezcześć ż.

 czas. zbezczeszczać ndk., zbezcześcić dk., bezcześcić ndk.

 przym. bezczesny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) bezczeszczenie, profanowanie

Wiktionary


zbezczeszczenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) potraktowanie czegoś bez odpowiedniego szacunku

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. bezcześć ż., zbezczeszczanie n., bezczeszczenie n.

 czas. zbezczeszczać ndk., zbezcześcić dk., bezcześcić ndk.

 przym. bezczesny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) profanacja

Wiktionary


zbezeczczać

dawniej: zbezczeszczać


SJP.pl


zbełtać

potocznie:
1. zmieszać coś z cieczą;
2. zmącić jakąś ciecz;
3. potocznie o cieczy: zbełtać się - zmącić się, spienić się, połączyć się


SJP.pl


zbić

1. bijąc zadać wiele razów, ciosów, sprawić lanie, wychłostać, wysmagać, wybić;
2. połączyć w całość wbijając gwoździe lub nity;
3. zabrać przeciwnikowi w grze pionka lub figurę za pomocą przewidzianego regułami gry posunięcia;
4. wykazać niesłuszność argumentu, obalić go


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany

 (1.1) dokonany od|zbijać.

 (1.2) stpol. dokonany od|bić.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zbʲit͡ɕ, AS: zbʹić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zbitka ż., zbijak m., zbicie n., zbijanie n.

 czas. zbijać ndk.

 przym. zbity

Wiktionary


zbiciak

nazwisko


SJP.pl


zbicie

1. złączenie elementów za pomocą gwoździ;
2. uderzenie piłki nad siatką;
3. zabranie bierki przeciwnika w grach planszowych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) uderzanie w celu zadania bólu

 (1.2) mocne uderzenie się podczas upadku

 (1.3) stłuczenie czegoś ze szkła lub porcelany

 (1.4) połączenie desek gwoźdźmi

 (1.5) mocne odbicie piłki

 (1.6) zabranie rywalowi karty, bierki lub pionka w grze

 (1.7) odparcie czyiś argumentów w dyskusji

 (1.8) zmniejszenie wagi lub natężenia

 (1.9) usunięcie wierzchniej warstwy ze ścian

 (1.10) osiągnięcie dużego zysku

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Została ukarana za zbicie koleżanki z drużyny.

 (1.2) Nastąpiło zbicie i założą ci specjalny opatrunek.

 (1.3) Musi pan jednak zapłacić za przypadkowe zbicie dwunastu talerzy.

 (1.4) Ile zajmie wam zbicie tej skrzyni?

 (1.5) Mocne zbicie piłki wpłynęło na dalsze losy setu.

 (1.6) O wyniku zadecydowało zbicie damki przeciwnika.

 (1.7) Całkowite zbicie argumentów adwokata okazało się niemożliwe.

 (1.8) Co ci pomogło w tak szybkim zbiciu wagi?

 (1.9) Zapewne zbicie wszystkich tynków zajmie im cały tydzień.

 (1.10) W zbiciu fortuny pomogła dobra koniunktura rynku.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zbijanie n.

 czas. zbić dk., zbijać ndk.

 przym. zbity

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dokopanie, wkopanie, spranie, stłuczenie, zlanie

 (1.2) stłuczenie, potłuczenie

 (1.3) stłuczenie, potłuczenie

 (1.5) ścięcie

 (1.6) pobicie, zabicie

 (1.10) zgarnięcie

Wiktionary