edyficjum

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) daw. budynek, gmach

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛdɨˈfʲit͡sʲjũm, AS: edyfʹicʹi ̯ũm

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. edyfikacja ż., edyfikator m.

 czas. edyfikować ndk.

Wiktionary


edyfikacja

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) dobre przedstawienie, ciekawe i pozytywne zarekomendowanie

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛdɨfʲiˈkat͡sʲja, AS: edyfʹikacʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. edyficjum n.

Wiktionary


edyfikator

gatunek rośliny lub zwierzęcia charakterystyczny dla jakiegoś ekosystemu


SJP.pl


edykt

w staroż. Rzymie rozporządzenia niektórych urzędników


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) hist. praw. w starożytnym Rzymie rozporządzenie urzędowe lub cesarskie

 (1.2) hist. praw. ustawa królewska

Wiktionary

Edykt (łac. edictum) – opublikowane zarządzenie lub obwieszczenie, wydawane przez rzymskich urzędników w ramach przysługującego im imperium, ważne przez cały rok urzędowy lub krótszy, z góry określony czas. W węższym znaczeniu sam przepis prawny zawarty w takim akcie.

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1-2) rozporządzenie, dekret

Wiktionary


edykuł

edykuła, aedicula;
1. w starożytności:
a) miniaturowa budowla wzorowana na klasycznych świątyniach;
b) nisza w ścianach budynku, tło dla posągu lub wazy;
2. później: klasyczny model budowli lub motyw dekoracyjny wyglądający jak taka budowla


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) szt. archit. hist. w starożytności miniaturowa świątynia, w której przechowywano przedmiot kultu

 (1.2) szt. archit. wnęka budowli, w której umieszczano figurkę

 (1.3) szt. archit. miniaturowa budowla, będąca motywem dekoracyjnym w architekturze, malarstwie, rzeźbie, np. w portalach, attykach;

Wiktionary

Aedicula, edykuła (łac. aedes – świątynia, budynek, wym. edikula), edykuła, edykuł – kompozycja składająca się z dwóch filarów, kolumn lub pilastrów podtrzymujących belkowanie, czasami z frontonem – o kilku znaczeniach:

  • na ścianach domów w Pompejach odkryto najstarsze namalowane formy aediculi stanowiące tło dla bóstwa;
  • w okresie romańskim i gotyckim w formie miniaturowej kapliczki baldachimowej (w baroku k. kopułowej), lub świątyńki o charakterze wotywnym albo motyw dekoracyjny w tym kształcie umieszczany w tympanonie, portalu lub jako sterczyna w attyce;
  • nisza w ścianie budynku mieszkalnego przeznaczona na posąg boga lub przodka;
  • miniaturowy model budowli; zobacz Bazylika Grobu Świętego, w której mieści się edykuła Grobu,
  • w okresie nowożytnym kompozycja często stosowana jako oprawa okien, ołtarzy, portali, nagrobków oraz w meblarstwie.

Wikipedia

Przykłady

 (1.3) Nad figurami często umieszczano mały baldachim w kształcie edykułu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɛˈdɨkuw, AS: edykuu̯

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. edykuła ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1-3) aedicula, edykuła

 (1.2) nisza

Wiktionary


edykuła

edykuł, aedicula;
1. w starożytności:
a) miniaturowa budowla wzorowana na klasycznych świątyniach;
b) nisza w ścianach budynku, tło dla posągu lub wazy;
2. później: klasyczny model budowli lub motyw dekoracyjny wyglądający jak taka budowla


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) archit. zob. edykuł.

Wiktionary

Aedicula, edykuła (łac. aedes – świątynia, budynek, wym. edikula), edykuła, edykuł – kompozycja składająca się z dwóch filarów, kolumn lub pilastrów podtrzymujących belkowanie, czasami z frontonem – o kilku znaczeniach:

  • na ścianach domów w Pompejach odkryto najstarsze namalowane formy aediculi stanowiące tło dla bóstwa;
  • w okresie romańskim i gotyckim w formie miniaturowej kapliczki baldachimowej (w baroku k. kopułowej), lub świątyńki o charakterze wotywnym albo motyw dekoracyjny w tym kształcie umieszczany w tympanonie, portalu lub jako sterczyna w attyce;
  • nisza w ścianie budynku mieszkalnego przeznaczona na posąg boga lub przodka;
  • miniaturowy model budowli; zobacz Bazylika Grobu Świętego, w której mieści się edykuła Grobu,
  • w okresie nowożytnym kompozycja często stosowana jako oprawa okien, ołtarzy, portali, nagrobków oraz w meblarstwie.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W rzymskich domach edykuły pełniły funkcję domowych świątyń.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. edykuł m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) edykuł, aedicula

Wiktionary


edyl

urzędnik w starożytnym Rzymie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) hist. urzędnik w starożytnym Rzymie sprawujący nadzór nad porządkiem i bezpieczeństwem w mieście, nad pracami publicznymi i budowlanymi, zaopatrzeniem w żywność oraz organizacją igrzysk;

Wiktionary

Edyl (łac. aedilis) – urzędnik w starożytnym Rzymie.

Nazwa "edyl" pochodzi od słowa aedes (świątynia), jako że początkowo edylowie urzędowali w świątyni Ceres, stanowiącej jeden z najważniejszych ośrodków kultowych plebejuszy – znajdowały się przy niej skarbiec i archiwum wspólnoty plebejskiej. Właściwy urząd edyla powstał w 494 p.n.e., w tym samym czasie, gdy plebejusze wywalczyli prawo powoływania trybunów ludowych. Edylowie byli urzędnikami przydzielonymi do pomocy trybunom. Początkowo mianowali ich sami trybunowie, a następnie corocznie wybierały ich comitia tributa.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Uzyskawszy urząd edyla, zorganizował ludowi walki gladiatorów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈɛdɨl, AS: edyl

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. edylitet m.

 przym. edylski

Wiktionary


edylitet

urząd i władza edyla


SJP.pl


edyn.

skrót od: edynburski


SJP.pl


edynburczyk

mieszkaniec Edynburga


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Edynburga

 (1.2) osoba pochodząca z Edynburga, urodzona w Edynburgu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Kilku wybitnych edynburczyków opisanych zostało w starym przewodniku.

 (1.2) Mąż Aldony mieni się być edynburczykiem z krwi i kości.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Edynburg mrz., edynburskość ż.

:: fż. edynburka ż.

 przym. edynburski

 przysł. edynbursko

Wiktionary


edynburg

stolica Szkocji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. stolica Szkocji,

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Położenie Edynburga pomiędzy wybrzeżem a górami decyduje o wietrznej pogodzie w mieście.

 (1.1) Klara, mieszkając pod Edynburgiem, miała naprawdę blisko do instytutu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɛˈdɨ̃nburk, AS: ednburk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. edynburczyk mos., edynburka ż., edynburskość ż.

 przym. edynburski

 przysł. edynbursko

Wiktionary


edynburka

mieszkanka Edynburga


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Edynburga

 (1.2) kobieta pochodząca z Edynburga, urodzona w Edynburgu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Galeria portretów wybitnych edynburek prezentowana jest w foyer stołecznego teatru.

 (1.2) Adam nawet nie wiedział, że jego brat żeni się z rodowitą edynburką.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛdɨ̃nˈburka, AS: edỹnburka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Edynburg mrz., edynburskość ż.

:: fm. edynburczyk mos.

 przym. edynburski

 przysł. edynbursko

Wiktionary


edynburski

przymiotnik od: Edynburg (stolica Szkocji lub hrabstwo w Szkocji)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Edynburgiem, dotyczący Edynburga

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. edynburskość ż., Edynburg mrz., edynburczyk mos., edynburka ż.

 przysł. edynbursko

Wiktionary


edynbursko

przysłówek

 (1.1) na sposób edynburski, po edynbursku

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na obrazie artysta przedstawił edynbursko wyglądające zabudowania i zachód słońca.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. edynburczyk mos., Edynburg mrz., edynburka ż., edynburskość ż.

 przym. edynburski

Wiktionary


edynburskość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co edynburskie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Co świadczy o edynburskości jej malarstwa?

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. edynburczyk mos., Edynburg mrz., edynburka ż.

 przym. edynburski

 przysł. edynbursko

Wiktionary


edyp

1. w mitologii greckiej: bohater cyklu tebańskiego, syn Lajosa i Jokasty;
2. kompleks Edypa - silne uczucie o zabarwieniu erotycznym do matki i odczuwanie lęku, wrogości do ojca, pojawiające się u chłopców już od wczesnego dzieciństwa


SJP.pl

Edyp (gr. Οἰδίπους Oidipous – według tradycyjnej etymologii „o obrzękłych kostkach u nóg”, od οἰδέω oideo „nabrzmiewać, puchnąć” i πούς pus „stopa”) – w mitologii greckiej syn Lajosa i Jokasty.

Wikipedia


edypalny

związany z kompleksem Edypa, podświadomym pociągiem seksualnym do własnej matki; edypowy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z Edypem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W przeniesieniu z poziomu edypalnego terapeuta jest edypalnym rodzicem, kochanym zazdrośnie i kazirodczo.

Wiktionary


edypowy

1. właściwy Edypowi, charakterystyczna dla Edypa;
2. związany z kompleksem Edypa, podświadomym pociągiem seksualnym do własnej matki; edypalny;
3. trudny do odgadnięcia


SJP.pl


edypus

strzępotek edypus - motyl dzienny z rodziny rusałkowatych


SJP.pl


edyt.

skrót od: edytorski


SJP.pl


edyta

imię żeńskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż.;

Wiktionary

Edyta – imię żeńskie pochodzenia angielskiego. Imię pochodzące od staroangielskiego ead i starogermańskiego od- pomyślność, szczęście, oraz od staroangielskiego gyth i starogermańskiego gunt – walka.

Zdrobnienia: Edytka, Edzia, Dysia.

Edyta imieniny obchodzi: 9 sierpnia, 16 września i 5 grudnia.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Mam na imię Edyta i jestem spikerką telewizyjną.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɛˈdɨta, AS: edyta

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: zdrobn. Edytka ż., Dita ż., Ditka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zdrobn. Edytka, Dita, Ditka

Wiktionary


edytka

zdrobnienie od: Edyta (imię żeńskie)


SJP.pl


edytor

wydawca książek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) inform. program służący do modyfikacji danych

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) osoba wykonująca edycję

Wiktionary

  • Edytor (program) – program służący do wprowadzania zmian w dokumentach elektronicznych.
  • Edytor (osoba) – osoba odpowiedzialna za merytoryczne przygotowywanie materiałów do druku. Szczególnym jego rodzajem jest redaktor naukowy.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Użyłem edytora, żeby przekształcić ten tekst.

 (2.1) Jestem edytorem i pracuję przy składzie gazet.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɛˈdɨtɔr, AS: edytor

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. edycja ż., edytowanie n., wyedytowanie n.

:: fż. edytorka ż.

 czas. edytować ndk., wyedytować dk.

 przym. edytowalny, edycyjny, edytorski

Wiktionary


edytor.

skrót od: edytorstwo, edytorski


SJP.pl


edytorial

artykuł wstępny; wstępniak


SJP.pl


edytorka

1. wydawczyni książek;
2. kobieta modyfikująca grafikę przy pomocy komputera


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta, dziewczyna która edytuje, wykonuje edycję

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛdɨˈtɔrka, AS: edytorka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. edycja ż., edytowanie n., wyedytowanie n., edytorek m.

:: fm. edytor m.

 czas. edytować ndk., wyedytować dk.

 przym. edycyjny, edytorski

Wiktionary


edytorski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z osobą lub stanowiskiem edytora

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. edycja ż., edytor m., edytorka ż., edytowanie n.

 czas. edytować ndk.

 przym. edycyjny

Wiktionary


edytorstwo

Redaktor – osoba dokonująca redakcji tekstu (książki, artykułów w czasopismach, encyklopediach i na stronach WWW, jak również w programach radiowych i telewizyjnych). Często ma znaczny wpływ na ostateczną postać publikacji – a czasami decyduje też o tym, czy daną publikację odrzucić, czy przyjąć do druku. Najważniejszą pozycję wśród redaktorów zajmuje redaktor naczelny, podejmujący strategiczne decyzje w sprawach danego pisma.

Wikipedia


edytować

poddawać tekst edycji


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) inform. pisać, modyfikować tekst lub grafikę, zwykle przy pomocy komputera

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Bogdan jest korektorem i codziennie musi edytować i poprawiać dziesiątki tekstów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛdɨˈtɔvat͡ɕ, AS: edytovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. edytor m., edytorka ż., edycja ż., edytowanie n., edytorstwo n., edytorial m., wyedytowanie n.

 czas. wyedytować dk.

 przym. edytorski, edytowalny, edycyjny

 przysł. edytorsko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) poprawiać, korygować, redagować

Wiktionary


edytowalność

możliwość redagowania czegoś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest edytowalne

Wiktionary

Powiązane:

 przym. edytowalny

 przysł. edytowalnie

Wiktionary


edytowalny

możliwy do edycji


SJP.pl


edytowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|edytować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛdɨtɔˈvãɲɛ, AS: edytovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. edytować

 rzecz. edytor mos./mrz., edytorka ż.

Wiktionary


edzia

zdrobnienie od: Edyta, Edwarda (imiona żeńskie)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) zdrobn. Edyta

forma rzeczownika.

 (2.1) D., B. lp. od: Edzio

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wstąpię do Edzi po zeszyt z matmy.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Edyta ż., Edytka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Edytka

Wiktionary


edzik

zdrobnienie od: Edward (imię męskie); Edek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m. zdrobn. od: Edward

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wypijemy z Edzikiem po piwku i wrócimy.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Edek mos., Eduś mos., Edward mos., Edwarda ż., Edwardowo n., Edwardów mrz., Edzio mos., Edziu mos.

 przym. edwardiański, Edwardowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Edward; zdrobn. Edek, Eduś, Edzio, Edziu

Wiktionary


edzio

zdrobnienie od: Edward (imię męskie); Edek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m. zdrobn. od: Edward

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wynieśliśmy z panem Edziem starą szafę z pokoju dyrektorowej.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Edek mos., Eduś mos., Edward mos., Edwarda ż., Edwardowo n., Edwardów mrz., Edzik mos., Edziu mos.

 przym. edwardiański, Edwardowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Edward; zdrobn. Edek, Eduś, Edzik, Edziu

Wiktionary


edziu

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m. zdrobn. od: Edward

forma rzeczownika.

 (2.1) W. lp. od: Edzia

 (2.2) Ms. i W. lp. od: Edzio

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Kupiłbyś Edziowi kilogram krówek?

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Edek mos., Eduś mos., Edward mos., Edwarda ż., Edwardowo n., Edwardów mrz., Edzik mos., Edzio mos.

 przym. edwardiański, Edwardowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Edward; zdrobn. Edek, Eduś, Edzik, Edzio

Wiktionary


ee

1. wykrzyknik wyrażający różne stany emocjonalne, m.in. powątpiewanie, zniechęcenie, zdziwienie połączone z uznaniem; eee;
2. okrzyk dziecka zawiadamiający o potrzebie naturalnej


SJP.pl

wykrzyknik

 (1.1) z intonacją pytania: wykrzyknik wyrażający powątpiewanie

 (1.2) niskim tonem: wykrzyknik wyrażający zniechęcenie

 (1.3) wysokim tonem: wykrzyknik wyrażający pozytywne zaskoczenie

 (1.4) infant. wykrzyknik małego dziecka, informujący o siusiu lub kupce

Wiktionary

  • EE – w standardzie ISO kod Estonii
    • .ee – domena internetowa Estonii
  • Ee – miejscowość we Fryzji
  • Ee – mała rzeka we Fryzji
  • Empire Earth – strategiczna gra czasu rzeczywistego.
  • Odlewnia Żeliwa w Zawierciu (znana od inicjałów założyciela, Ernesta Erbego, jako EE)
  • ee – dwuznak o wartości fonetycznej i w niektórych językach łacińskich
  • ee – nadmiar enancjomeryczny (z ang. enantiomeric excess)

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

źródła.

== ee (język angielski.) ==

thumb|ee (2.1)

wymowa.

znaczenia.

wykrzyknik

 (1.1) bryt. reg. północna Anglia ech

rzeczownik

 (2.1) szkocang. oraz daw. anat. oko

odmiana.

 (2.1) lp. ee; lm. een

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈɛː, AS: e

Wiktionary

Powiązane:

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

źródła.

== ee (język angielski.) ==

thumb|ee (2.1)

wymowa.

znaczenia.

wykrzyknik

 (1.1) bryt. reg. północna Anglia ech

rzeczownik

 (2.1) szkocang. oraz daw. anat. oko

odmiana.

 (2.1) lp. ee; lm. een

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

 (1.1) eh

 (2.1) eye

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

źródła.

== ee (język angielski.) ==

thumb|ee (2.1)

wymowa.

znaczenia.

wykrzyknik

 (1.1) bryt. reg. północna Anglia ech

rzeczownik

 (2.1) szkocang. oraz daw. anat. oko

odmiana.

 (2.1) lp. ee; lm. een

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

 (1.1) eh

 (2.1) eye

Wiktionary


eee

wykrzyknik wyrażający różne stany emocjonalne, m.in. powątpiewanie, zniechęcenie, zdziwienie połączone z uznaniem; ee


SJP.pl


eeg

skrót od: elektroencefalografia, elektroencefalogram; eeg.


SJP.pl


eeg.

skrót od: elektroencefalografia, elektroencefalogram; EEG


SJP.pl


eem

rzeka w Holandii


SJP.pl


eemski

Eem (rzeka w Holandii)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z holenderską rzeką Eem

 (1.2) geol. interglacjał eemski – okres między zlodowaceniami środkowopolskim i południowopolskim, trwający około 125-70 tysięcy lat temu

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Interglacjał eemski charakteryzował się klimatem umiarkowanym, w optymalnej części cieplejszym od współczesnego.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɛˈɛ̃msʲci, AS: emsʹḱi

Wiktionary


ef

nazwa litery F


SJP.pl

skrót

 (1.1) = bibl. List do Efezjan

 (1.2) gw-pl|Górny Śląsk. daw. RFN

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈlʲizd ˌːɔ‿ɛˈfɛzʲjãn, AS: lʹiz• do‿efezʹi ̯ãn

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) reg. śl. Rajch.

Wiktionary


efa

1. wąż z rodziny żmijowatych, mający bardzo silny jad
2. hebrajska miara objętości; naczynie tej objętości


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zool. jadowity wąż z rodzaju nazwa systematyczna|Echis|ref=tak.

 (1.2) metrol. hist. hebrajska miara objętości równa ok. 40 lub 22 litrów;

Wiktionary

  • efa – hebrajska jednostka objętości
  • efa pstra, efa egipska (Echis coloratus) – gatunek węża z rodziny żmijowatych
  • efa piaskowa (Echis carinatus) – gatunek węża z rodziny żmijowatych
  • EFA (anh. Education for All) – program UNESCO Edukacja dla Wszystkich
  • EFA (ang. European Film Academy) – Europejska Akademia Filmowa
  • EFA (ang. European Free Alliance) – Wolny Sojusz Europejski
  • EFA (ang. Essential Fatty Acid) – egzogenne kwasy tłuszczowe

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

 (1.1) efa piaskowa • efa pstra • efa zachodnioafrykańska

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

 (1.1) wąż

 (1.2) miara

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* hebrajski: (1.2) איפה

* łaciński: (1.1) echis

źródła.

== efa (język islandzki.) ==

wymowa.

 IPA|ˈɛːva.

:: homofony|Eva.

znaczenia.

czasownik

 (1.1) wątpić

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

 (1.1) wąż

 (1.2) miara

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* hebrajski: (1.2) איפה

* łaciński: (1.1) echis

źródła.

== efa (język islandzki.) ==

wymowa.

 IPA|ˈɛːva.

:: homofony|Eva.

znaczenia.

czasownik

 (1.1) wątpić

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


efeb

1. urodziwy młodzieniec, odznaczający się doskonałą budową ciała;
2. w starożytnej Grecji: uczeń wojskowej instytucji wychowawczej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) hist. w starożytnej Grecji: młodzieniec pobierający nauki w efebii;

 (1.2) książk. przen. pięknie, harmonijnie zbudowany chłopak

Wiktionary

Efeb (gr. ἔφηβος ephebos l. mn. έφηβοι epheboi, od ἥβη hếbê 'młodość') – w starożytnej Grecji młodzieniec w wieku 18–20 lat poddawany efebii, czyli obowiązkowemu szkoleniu wojskowemu poprzedzającemu uzyskanie pełnego obywatelstwa. Potocznie urodziwy młodzieniec.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. efebia ż.

Wiktionary


efebia

forma służby wojskowej w starożytnej Grecji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) hist. szkolenie wojskowe efebów w starożytnej Grecji;

Wiktionary

Efebia (stgr. ἐφηβεία [ephēbeía] – 'młodość') – system wychowania obowiązujący w miastach starożytnej Grecji, który poprzedzał przyjęcie do wspólnoty pełnoprawnych obywateli. Głównym elementem efebii było szkolenie wojskowe. System ten istniał w wielu poleis, ale znany jest najlepiej na przykładzie Aten w IV wieku p.n.e.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. efeb mos.

 przym. efebowy

Wiktionary


efebofil

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) psych. seks. osoba odczuwająca pociąg seksualny do osób w popokwitaniowej fazie dorastania

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. efebofilia ż.

Wiktionary


efebofilia

miłość do chłopców ze strony starszego opiekuna, mentora, charakterystyczna dla starożytnej kultury greckiej


SJP.pl

Efebofilia (stgr. ἔφηβος, éphēbos „ten, który dorósł, który osiągnął dojrzałość płciową” i φιλία, philía „przyjaźń, miłość”) – parafilia polegająca na seksualnej preferencji dorosłych do kontaktów z osobami w późnym okresie dojrzewania w wieku około 15–19 lat, w odróżnieniu od hebefilii i pedofilii. Termin jest też stosowany do określenia kontaktów seksualnych między dorosłymi mężczyznami a chłopcami w późnym okresie dojrzewania.

Wikipedia


efebowaty

przypominający wyglądem urodziwego młodzieńca


SJP.pl


efedra

krzew z rodziny gniotowatych; przęśl


SJP.pl


efedryna

alkaloid roślinny działający pobudzająco na układ nerwowy współczulny, rozszerza oskrzela, zmniejsza wydzielanie śluzu w drogach oddechowych, zwęża naczynia krwionośne (także błony śluzowej nosa), stosowany m.in. w zakażeniach układu oddechowego jako składnik mieszanek wykrztuśnych, otrzymywany głównie syntetycznie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) biochem. organiczny związek chemiczny z grupy alkaloidów, występujący naturalnie w roślinach z rodzaju Ephedra, działający pobudzająco na ośrodkowy układ nerwowy oraz sympatykomimetycznie (pobudza układ współczulny)

Wiktionary

Efedryna – organiczny związek chemiczny, alkaloid roślinny, pochodna fenyloetyloaminy. Stosowana jako stymulant, reduktor apetytu, środek zwiększający koncentrację i uwagę, lekarstwo na nieżyt nosa oraz do leczenia niedociśnienia związanego z narkozą. Występuje w roślinach z rodzaju przęśl (Ephedra equisetina, Ephedra sinica, Ephedra distachya) oraz w cisie (Taxus baccata). Jest najczęściej dostępna w formie chlorowodorku i siarczanu.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W wielu krajach obrót efedryną jest ściśle regulowany – dostępna tylko na receptę, a w wyższych stężeniach – zakazana.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wzór chemiczny: C₁₀H₁₅NO

Wiktionary


efedrynowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z efedryną, dotyczący efedryny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. efedryna ż.

Wiktionary


efekciara

kobieta lubująca się w tanich efektach, posługująca się nimi w celu wzbudzenia zainteresowania; pozerka, szpanerka, kabotynka, snobka, efekciarka


SJP.pl


efekciarka

kobieta lubująca się w tanich efektach, posługująca się nimi w celu wzbudzenia zainteresowania; pozerka, szpanerka, kabotynka, snobka, efekciara


SJP.pl


efekciarski

pejoratywnie: obliczony na wywarcie wrażenia, popisowy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) posługujący się łatwymi efektami

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛfɛcˈt͡ɕarsʲci, AS: efeḱćarsʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. efekt m., efektacja ż., efekcista m., efekciarz m., efektor m., efekciarskość ż.

 czas. efektować ndk.

 przym. efektowy, efektywny, efektowny

 przysł. efekciarsko, efektywnie, efektownie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dęty, nadęty, fasadowy, pretensjonalny, tromtadracki; pot. bajerancki, szpanerski

Wiktionary


efekciarskość

efekciarski


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest efekciarskie; cecha tych, którzy są efekciarscy

Wiktionary

Patrz:

efekciarski

Powiązane:

 rzecz. efekt m., efekciarz m., efektowność ż.

 przym. efekciarski, efektowny

 przysł. efekciarskie, efektownie

Wiktionary


efekciarstwo

popisywanie się w celu wywołania wrażenia na innych poprzez użycie tanich efektów; kabotynizm, kabotyństwo, szpan, szpanerstwo


SJP.pl


efekciarz

człowiek lubujący się w tanich efektach, posługujący się nimi w celu wzbudzenia zainteresowania; pozer, szpaner, kabotyn, snob


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) ten, co goni za efektami

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɛˈfɛct͡ɕaʃ, AS: efeḱćaš

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. efekciarstwo n., efekt m., efektacja ż., efekcista m., efektor m., efekciarskość ż.

 przym. efekciarski, efektowy, efektywny, efektowny

 czas. efektować

Wiktionary


efekcik

zdrobnienie od: efekt


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od efekt

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To nie efekt, lecz tylko mały efekcik.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. efekt m.

Wiktionary


efekcista

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) daw. efekciarz

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Z Janka to jest efekcista.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛfɛcˈt͡ɕista, AS: efeḱćista

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. efektacja ż., efekt m., efekciarz m., efektor m.

 przym. efekciarski, efektowy, efektywny, efektowny

 czas. efektować

Wiktionary


efekt

1. wywarcie, wywołanie wrażenia, np. efekt komiczny, piorunujący;
2. środek, sposób wywarcia, wywołania wrażenia, np. efekt świetlny, dekoracyjny;
3. wynik jakiegoś działania, np. efekt jo-jo, błyskawiczny, nieoczekiwany; rezultat, skutek;
4. przestarzałe: ruchomość, przedmiot użytku;
5. przestarzałe: długoterminowy papier wartościowy * forma mianownika l.mn. "efekta" przestarzała


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) osiągnięcie, wynik

 (1.2) wrażenie

 (1.3) przest. ściągnięcie na siebie uwagi

 (1.4) przest. lm. rzeczy, własność ruchoma

 (1.5) przest. lm. hand. papiery wartościowe

 (1.6) przest. praca wykonywana przez motor w ciągu jednej sekundy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wczorajsza nauka przyniosła efekt na dzisiejszym egzaminie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈɛfɛkt, AS: efekt

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. efektacja ż., efekciarz m., efekcista m., efektor m., efekciarskość ż., efekcik mrz.

 czas. efektować

 przym. efektacja, efekciarski, efektowy, efektywny, efektowny

 przysł. efektywnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) osiągnięcie, wynik, rezultat

Wiktionary


efekta

1. dawniej: papiery wartościowe długoterminowe, będące przedmiotem handlu na giełdzie;
2. przestarzałe: wszelkie ruchomości, szczególnie podróżne i wojskowe; zapasy


SJP.pl


efektacja

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) daw. środki, sposoby wywoływania wrażenia

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛfɛkˈtat͡sʲja, AS: efektacʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. efekt m., efekcista m., efekciarz m., efektor m.

 przym. efekciarski, efektowy, efektywny, efektowny

 czas. efektować ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) efekt

Wiktionary


efektor

narząd reagujący na podniety nerwowe odbierane za pośrednictwem receptorów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) biol. narząd organizmu zwierzęcego wykonujący określoną czynność pod wpływem impulsu elektrycznego;

 (1.2) techn. organ sterowniczy, za pomocą którego urządzenie oddziałuje na otoczenie

Wiktionary

Efektor (łac. effector ‘twórca’, ‘sprawca’) – narząd wykonawczy organizmu zwierzęcego, wykonujący lub zmieniający swoją czynność pod wpływem impulsu nerwowego (końcowa część łuku odruchowego). Efektor wykonuje reakcję, czyli daje efekt po zadziałaniu bodźca.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ɛˈfɛktɔr, AS: efektor

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. efektacja ż., efekt m., efekcista m., efekciarz m.

 przym. efektowny, efekciarski, efektowy, efektywny

 czas. efektować ndk.

Wiktionary


efektoteka

biblioteka nagrań specjalnych efektów dźwiękowych


SJP.pl


efektować

czasownik nieprzechodni niedokonany

 (1.1) przest. wywierać efekt, dążyć do wywołania efektu; przesadzać

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛfɛkˈtɔvat͡ɕ, AS: efektovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. efektacja ż., efekt m., efekcista m., efekciarz m., efektor m., efektowanie n.

 przym. efekciarski, efektowy, efektywny, efektowny

Wiktionary


efektowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|efektować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. efektować

Wiktionary


efektownie

przysłówek

 (1.1) w sposób efektowny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. efektowność ż., efekciarskość ż.

 przym. efektowny, efekciarski

Wiktionary


efektowniej

stopień wyższy od przysłówka: efektownie


SJP.pl


efektowniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: efektowny


SJP.pl


efektowność

efektowny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest efektowne; cecha tych, którzy są efektowni

Wiktionary

Patrz:

efektowny

Powiązane:

 przym. efektowny, efektywny

 przysł. efektownie

 rzecz. efekciarskość ż.

Wiktionary


efektowny

zwracający na siebie uwagę oryginalnością, pięknem


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) sprawiający zadziwiająco dobre wrażenie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Mnie Krasowscy zatrzymują u siebie i ścielą mi tapczan w jadalni. Nie mogę zasnąć. Biorę do ręki książkę Francastela. Jest efektowna, ale płytka.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛfɛkˈtɔvnɨ, AS: efektovny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. efektacja ż., efekt mrz., efekcista mos., efekciarz mos., efekciara ż., efektor mrz., efektowność ż., efekciarskość ż.

 czas. efektować

 przym. efektacja, efekciarski, efektowy, efektywny

 przysł. efektownie, efekciarsko, efektywnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) spektakularny, widowiskowy; pot. bajerancki

Wiktionary


efektowy

efekt


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) przest. efektowny

Wiktionary

Patrz:

efekt

Wymowa:

IPA: ˌɛfɛkˈtɔvɨ, AS: efektovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. efektacja ż., efekt, efekcista, efekciarz, efektor

 przym. efektacja, efekciarski, efektywny, efektowny

 czas. efektować

Wiktionary


efektywnie

przysłówek sposobu

 (1.1) od: efektywny

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ważne zastosowanie w przemyśle znalazła analiza aktywacyjna, metoda, która pozwala wykryć zanieczyszczenia chemiczne kontrolowanego materiału efektywniej, niż przy zastosowaniu konwencjonalnej analizy chemicznej.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛfɛkˈtɨvʲɲɛ, AS: efektyvʹńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. efekt m., efektywność ż.

 przym. efektywny, efektowny, efekciarski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) skutecznie

Wiktionary


efektywniej

stopień wyższy od przysłówka: efektywnie


SJP.pl


efektywniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: efektywny


SJP.pl


efektywność

efektywny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) bycie wydajnym; zdolność osiągania dobrego wyniku

Wiktionary

  • Efektywność w ekonometrii i statystyce: zobacz Estymator
  • Efektywność w ekonomii, zobacz:
    • Efektywność w sensie Pareto
    • Efektywność Kaldora-Hicksa
    • Hipoteza rynku efektywnego
    • Nieefektywność X
  • Efektywność ekonomiczna
  • Efektywność w medycynie
  • Efektywność organizacyjna

Wikipedia

Patrz:

efektywny

Powiązane:

 przym. efektywny

 przysł. efektywnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) skuteczność, wydajność

Wiktionary


efektywnościowy

związany ze skutecznością jakiegoś działania


SJP.pl


efektywny

1. dający dobre wyniki; wydajny, skuteczny;
2. istotny, rzeczywisty


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) skuteczny, wydajny

 (1.2) istotny, rzeczywisty

 (1.3) stat. o estymatorze: dający mały rozrzut szacunków (a więc i posiadający małą wariancję)

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nowa szczepionka przeciwko wietrznej ospie jest bezpieczna i efektywna.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛfɛkˈtɨvnɨ, AS: efektyvny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. efektywność ż., efektowność ż., efekt m., efektor m., efekciarz m., efekcista m., efektacja ż.

 czas. efektować

 przym. efektowny, efekciarski, efektowy

 przysł. efektywnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) owocny, produktywny

Wiktionary


efemera

krótko żyjący organizm żywy, który przystosował się do niesprzyjających warunków klimatycznych


SJP.pl


efemerofit

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) bot. roślina efemerycznie występująca na danym terenie;

Wiktionary

Efemerofit (łac. ephemerophyta, ang. ephemerophyte, z gr. ἐφήμερος „dzienny”, φυτόν „roślina”) – gatunek roślin obcego pochodzenia, który przypadkowo został zawleczony i – zwykle przejściowo – występuje we florze danego kraju lub obszaru. Stosunkowo często efemerofity pojawiają się wokół miejsc przeładunku towarów, np. wokół portów, dworców kolejowych lub innych stacji przeładunkowych, a także wokół szkółek ogrodniczych i ogrodów botanicznych, w których uprawia się gatunki obce. Efemerofity zwykle nie mają możliwości przejścia całego cyklu rozwojowego w klimacie, w jakim się znalazły, dlatego w krótkim czasie zanikają.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Efemerofity wraz z ergazjofigofitami tworzą grupę diafitów

Wiktionary


efemeroid

przedstawiciel grupy zielnych roślin wieloletnich, których okres wegetacyjny trwa 8 miesięcy (od jesieni do zimy) w strefach suchych, a optymalny wzrost następuje jesienią, np. turzyca, wiechlina łąkowa


SJP.pl


efemeryczniej

stopień wyższy od przysłówka: efemerycznie


SJP.pl


efemeryczność

krótkotrwałość


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co jest efemerycze, krótkotrwałe

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Bezpośrednie doświadczenie przemijających doznań udowadnia nam efemeryczność naszej natury. Każda cząsteczka ciała, każdy umysłowy proces jest w stanie nieustannego przepływu.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. efemerydy nmos., efemeryda ż.

 przym. efemeryczny, efemerydalny

 przysł. efemerycznie, efemerydalnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przelotność, niestałość

Wiktionary


efemeryczny

efemerydalny;
1. krótkotrwały, przelotny, przemijający bez pozostawienia po sobie znaczącego wpływu na otoczenie;
2. potocznie: będący efemerydą - rośliną


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) taki, który szybko przemija

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Uczucie gniewu często bywa efemeryczne.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛfɛ̃mɛˈrɨt͡ʃnɨ, AS: efẽmeryčny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. efemeryda ż., efemeryczność ż., efemera ż., efemerydy nmos.

 przym. efemerydalny

 przysł. efemerycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) krótki, szybki, przelotny, krótkotrwały

Wiktionary


efemeryda

1. istota, rzecz lub zjawisko nietrwałe, przemijające szybko i bez śladu
2. roślina, której cykl rozwojowy przebiega w krótkim okresie sprzyjających warunków
3. owad żyjący nad wodą; jętka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) książk. krótkotrwałe zjawisko, rzecz lub istota, która po zniknięciu nie pozostawia po sobie znaczącego śladu

 (1.2) bot. pot. roślina, której cykl rozwojowy jest bardzo krótki i odbywa się tylko w ściśle określonych warunkach

 (1.3) zool. jętka;

Wiktionary

Efemeryda – z gr. ephēmeros oznacza istotę, rzecz lub zjawisko przemijające szybko i bez śladu.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ordynacka to donkiszoteria i kolejna efemeryda pod sztandarem prezydenta, która prędzej rozpadnie się, niż obroni demokrację przed falą oszołomstwa.

Wiktionary


efemerydalny

efemeryczny;
1. krótkotrwały, przelotny, przemijający bez pozostawienia po sobie znaczącego wpływu na otoczenie;
2. potocznie: będący efemerydą - rośliną


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający cechy efemerydy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. efemerydy nmos., efemeryda ż.. efemeryczność ż.

 przym. efemeryczny

 przysł. efemerycznie, efemerydalnie

Wiktionary


efemerydy

1. rząd owadów obejmujący około 2 tys. gatunków, na ogół związanych ze środowiskiem wodnym (larwy żyją w wodzie, a dorosłe - w jej pobliżu); jętki;
2. dane dotyczące przebiegu przyszłego zjawiska astronomicznego, np. pozorne położenie Słońca, Księżyca i planet na niebie w określonym czasie i w określonym miejscu na Ziemi, podawane zwykle w rocznikach astronomicznych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) astr. dane tabelaryczne pozwalające określać położenie ciał niebieskich;

forma rzeczownika|rodzaj=żeński.

 (2.1) plural|efemeryda.

Wiktionary

Efemeryda – z gr. ephēmeros oznacza istotę, rzecz lub zjawisko przemijające szybko i bez śladu.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. efemeryda ż., efemeryczność ż., efemera ż.

 przym. efemeryczny, efemerydalny

 przysł. efemerycznie

Wiktionary


efemeryzm

krótkotrwałość, przemijalność


SJP.pl


efendi

1. dawniej: tytuł noszony przez tureckiego sułtana;
2. w Turcji: pan


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) hist. w dawnej Turcji: tytuł noszony przez sułtana, a potem przez wysokich urzędników

 (1.2) turecki odpowiednik formy „pan”

Wiktionary

Efendi – turecki tytuł oznaczający pana, władcę. Pierwotnie odnosił się do sułtana, potem do urzędników wysokiego szczebla jak bej lub pasza, następnie do osób posiadających wyuczony zawód i osób piśmiennych. Zniesiony w 1934 roku. Współcześnie używany po nazwisku tytuł grzecznościowy odpowiadający polskiemu „pan”.

Wikipedia


efes

marka tureckiego piwa typu lager (dolnej fermentacji)


SJP.pl

  • Efes – oryginalna nazwa starożytnego miasta w Azji Mniejszej
  • Efes – marka tureckiego piwa
  • Efes Pilsen Stambuł – turecki zawodowy klub koszykarski

Wikipedia


efeski

przymiotnik od: Efez


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Efezem, dotyczący Efezu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Efez mrz., efezjanin mos., efezjanka ż.

 przysł. efesko

Wiktionary


efesko

przysłówek

 (1.1) na sposób efeski, po efesku

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Efez mrz., efezjanin mos.

 przym. efeski

Wiktionary


efesowiec

pracownik Fabryki Samochodów Osobowych (FSO); FSO-wiec


SJP.pl


efesowski

FSO (Fabryka Samochodów Osobowych); FSO-wski


SJP.pl


efez

starożytne miasto jońskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) hist. geogr. starożytne miasto w Azji Mniejszej;

Wiktionary

Efez (gr. Ἔφεσος Ephesos) – w starożytności jedno z 12 miast jońskich w Azji Mniejszej. Leżało przy ujściu rzeki Kaystros (tur. Küçük Menderes – Mały Meander) do Morza Egejskiego na terenie obecnej Turcji. Jeszcze przed przybyciem kolonistów greckich osiedlały się na tym terenie ludy Karów i Lelegów. Zamieszkiwali oni zbocza wzgórza Ayasuluk.

W 2015 r. stanowisko archeologiczne w Efezie zostało wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W 2015 r. stanowisko archeologiczne w Efezie zostało wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. efezjanin mos.

 przym. efeski

 przysł. efesko

Wiktionary


efezjanin

mieszkaniec Efezu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Efezu

 (1.2) osoba pochodząca z Efezu, urodzona w Efezie

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Efez mrz.

 przym. efeski

 przysł. efesko

Wiktionary


efezjanka

mieszkanka Efezu


SJP.pl


effel

nazwisko, m.in. Jean Effel (właściwie François Lejeune, 12 stycznia 1908 w Paryżu - 16 października 1982) - francuski karykaturzysta, rysownik i akwarelista


SJP.pl


effettuoso

[czytaj: efettuozo] określenie wykonawcze: efektownie


SJP.pl


effie

nagroda przyznawana dorocznie w USA przez przemysł reklamowy za skuteczną reklamę


SJP.pl

  • Effie – nagroda w branży reklamowej
  • Effie – miasto w Minnesocie
  • Effie – postać z baletu Sylfida
  • Effie – film z 2012 roku

Wikipedia


efialtes

1. Efialtes (?-ok. 469 p.n.e.), Grek, zdrajca wojsk spartańskich w bitwie pod Termopilami w 480 p.n.e.;
2. Efialtes (?-461 p.n.e.), starożytny polityk ateński;
3. przen.
a) zmora;
b) zdrajca ojczyzny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;

Wiktionary

  • Efialtes – polityk w starożytnych Atenach
  • Efialtes – zdrajca Greków podczas bitwy pod Termopilami
  • Efialtes (łac. Ephialtes) – w mitologii greckiej gigant, syn Uranosa
  • Efialtes (łac. Ephialtes) – w mitologii greckiej olbrzym, syn Posejdona
  • Efialtes (łac. Ephialtes) – w mitologii greckiej syn Ajgyptosa

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ɛˈfʲjaltɛs, AS: efʹi ̯altes

Wiktionary


efimek

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) hist. numizm. talar używany w XVII i XVIII wieku w Rosji

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przystano na koniec, aby Dorpat zamiast podatku pogłównego opłacał nam corocznie po tysiąc złotych węgierskich, a Inflanty zapłaciły 45 000 efimków za wydatki wojenne.

Wiktionary


efira

stadium larwalne meduzy; efyra


SJP.pl


efka

1. potocznie: autobus linii F;
2. środowiskowo: efedryna;
3. środowiskowo: choroba lub zaburzenie z obszaru psychiatrii, kodowane wielką literą F;
4. środowiskowo: złącze, wtyk typu F;
5. rzadkie zdrobnienie od: efa


SJP.pl


efl

skrótowiec w funkcji rzeczownika rodzaju niemęskoosobowego

 (1.1) = ang. English as a Foreign Language → angielski jako język obcy

Wiktionary


eflorescencja

pokrywa solna utworzona w procesie wietrzenia solnego


SJP.pl

Wietrzenie solne (eksudacja) – rodzaj wietrzenia fizycznego, polegający na rozdrabnianiu skał poprzez mechaniczne działanie soli, spowodowane zmianami wilgotności. Zachodzi głównie w warunkach klimatu suchego.

Działanie tego rodzaju wietrzenia opiera się (podobnie jak w przypadku wietrzenia mrozowego) na rozszerzaniu się cieczy podczas jej krzepnięcia. Jednak w przypadku tego rodzaju wietrzenia krzepnącą cieczą nie jest woda lecz wysokoprocentowy, wodny roztwór soli.

Wikipedia


efod

w starożytnym Izraelu:
1. część ceremonialnej szaty arcykapłana, wykonana z płatów lnianego płótna, noszona na wierzchu właściwej szaty;
2. przedmiot kultowy, przede wszystkim posąg boga


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) rel. rodzaj dalmatyki noszonej przez arcykapłanów w starożytnym Izraelu;

Wiktionary

Efod (hebr. efod, אפוד) – szata noszona przez arcykapłanów w Starożytnym Izraelu jako część stroju liturgicznego – były to dwa płaty wykonane głównie z bisioru połączone paskiem na ramionach. Na przednim płacie umieszczony był pektorał, w którym przechowywano urim i tummim. Wyraz "efod" jest homonimem, lecz pozostałe jego znaczenia nie są do końca jasne.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Kapłan Matatiasz wdział efod i powoli ruszył w stronę ołtarza.

Wiktionary


efor

w starożytnej Sparcie: urzędnik sprawujący najwyższą władzę administracyjną i sądową, zajmujący się też polityką zagraniczną, wybierany co roku razem z czterema innymi osobami do pełnienia tej funkcji


SJP.pl

Efor (stgr. ἔφορος éphoros – nadzorca) – jeden z pięciu najwyższych urzędników w spartańskiej polis, reprezentujących żywioł oligarchiczny w jej ustroju. Pochodzenie urzędu eforatu nie jest bliżej znane, choć przypuszcza się, że pięciu eforów powołano w końcu VII wieku p.n.e. Istnieje hipoteza, że pierwotnie reprezentowali oni pięć osad, z których składała się Sparta i służyli pomocą królowi. Milczy o nich Wielka Rhetra oraz poprawka do niej, Arystoteles wprowadzenie eforów przypisuje królowi Teopompowi, który, wedle Plutarcha miał być też jednym z pomysłodawców owej poprawki. Od VI w. p.n.e. byli wybierani przez obywateli spośród ich grona (sposób głosowania znacznie utrudniał rzeczywisty wybór). Prawdopodobnie w jakimś związku z wojnami meseńskimi w ich ręce przeszła władza administracyjna, kierowanie polityką zagraniczną oraz sądownictwo. Mieli prawo zwoływania zgromadzenia ludowego, tak zwanej apelli i to do nich należało interpretowanie wyników jej głosowania. Przewodzili także geruzji. Po objęciu urzędu wypowiadali wojnę helotom, aby zabijanie przez krypteję było „legalne''. Urząd swój piastowali przez jeden rok. Po zakończeniu kadencji, ze swojej działalności składali sprawozdanie i w razie nadużyć mogli zostać pociągnięci do odpowiedzialności.

Wikipedia


eforat

w starożytnej Sparcie: urząd, stanowisko efora; eforstwo


SJP.pl

Eforat – w Sparcie instytucja reprezentująca, obok rady starszych, interesy oligarchii. Eforów było pięciu. Wybierano ich na okres jednego roku. Kontrolowali oni wszystkie instytucje w Sparcie. Również królów mogli zaskarżyć przed geruzją.

Wikipedia


eforia

miasto w Rumunii; Eforie


SJP.pl


eforstwo

w starożytnej Sparcie: urząd, stanowisko efora; eforat


SJP.pl


efr

skrótowiec

 (1.1) = Europejski Fundusz Rybacki

 (1.2) = Europejski Fundusz Rozwoju

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɛ‿ːf‿ˈɛr, AS: •‿ef‿er

Wiktionary


efraazja

Efraazja, Efraasia – nie zawsze uznawany za osobny rodzaj dinozaura z grupy prozauropodów.

Wikipedia


efraim

wojenna moneta z lichego srebra albo złota, bita głównie w Lipsku podczas wojny siedmioletniej przez Efraima Brenna, dzierżawcę pruskiej mennicy państwowej; efraimita


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) bibl. liter. imię|polski|m.

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (2.1) hist. etn. nazwa jednego z dawnych plemięemion Izraela

 (2.2) hist. geogr. jeden z regionów Izraela w środkowej części tego kraju

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ja mu sam włożę jarzmo na wspaniałą szyję, / sam Efraima zaprzęgnę, / orać będzie Juda, / Jakub zaś będzie bronował.

 (2.1) Odrzucił namiot Józefa / i nie wybrał szczepu Efraima, / lecz wybrał pokolenie Judy, / górę Syjon, którą umiłował.

 (2.2) Aram stanął obozem w Efraimie!

Wiktionary


efraimita

wojenna moneta z lichego srebra albo złota, bita głównie w Lipsku podczas wojny siedmioletniej przez Efraima Brenna, dzierżawcę pruskiej mennicy państwowej; efraim


SJP.pl


efraimowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Efraima lub z nim związany


SJP.pl


efraimski

Efraimita


SJP.pl

Patrz:

Efraimita

efrakcja

dawniej: włamanie, wyłamanie


SJP.pl


efrata

Efrat (hebr. אפרת) – samorząd lokalny i osiedle żydowskie położone w Dystrykcie Judei i Samarii, w zachodniej części Judei w Izraelu.

Wikipedia


efrem

imię męskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) rzad. imię|polski|m.;

Wiktionary

Efrem, Efraim – imię męskie pochodzenia biblijnego. Wywodzi się od hebrajskiego słowa Ephrayim oznaczającego „przynoszący dobry owoc”. W Starym Testamencie był synem Józefa i Asenat, twórcą jednego z plemion Izraela. Ogłoszono siedmiu świętych o tym imieniu.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Pielgrzymi ofiarowali patriarsze Efremowi komplet szat mszalnych.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia. etym|łac|Ephraem. < etym|gr|Ἐφραίμ. < etym|hebr|אפרים.

uwagi.

 (1.1) zobacz też: Indeks:Polski - Imiona

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) Ephrem

* czeski: (1.1) Efrém m.

* francuski: (1.1) Éphrem m.

* hiszpański: (1.1) Efrén m.

* łaciński: (1.1) Ephraem m.

* niemiecki: (1.1) Ephräm m.

* nowogrecki: (1.1) Εφραίμ m.

* portugalski: (1.1) Efrém m.

* rosyjski: (1.1) Ефрем m.

* starogrecki: (1.1) Ἐφραίμ m.

* włoski: (1.1) Efrem m.

źródła.

== Efrem (język włoski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj męski, nazwa własna

 (1.1) imię|włoski|m. Efrem

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


efremowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Efrema lub z nim związany


SJP.pl


efron

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) bibl. rzad. imię|polski|m., jedno z imion biblijnych

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (2.1) bibl. geogr. niezidentyfikowane pasmo górskie w Palestynie

 (2.2) bibl. geogr. warowne miasto po wschodniej stronie Jordanu, w pokoleniu Beniamina

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Odważył więc Efronowi sumę, którą ten wymienił w obecności Chetytów: czterysta syklów srebra, jakie były wówczas w obiegu.

 (2.1) Ze szczytu góry biegła granica aż do źródła wód Neftoach i prowadziła do miast góry Efron.

 (2.2) Po ich zwyciężeniu i całkowitym zniszczeniu wyprowadził swoje wojsko przeciw umocnionemu miastu Efron, w którym rezydował Lizjasz i mieszkało wielu ludzi z różnych narodów.

Wiktionary


efronteria

dawniej: bezczelność, arogancja


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) daw. bezczelność

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Była w tych słowach wyuzdana efronterya człowieka, który wie, że może rachować na nieskończoną pobłażliwość, na chęć usprawiedliwienia silniejszą od faktów i na zabicie ostatnich wątpliwości, ocierał chustką suche oczy, uciekając się do najskuteczniejszej w podobnych razach wymowy łez.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. efronteryjny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) arogancja, zuchwałość

Wiktionary


efrr

skrótowiec

 (1.1) polit. Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛ‿ːf‿ɛr‿ˈɛr, AS: ‿ef‿er‿er

Wiktionary


efryt

w arabskich wierzeniach ludowych: zły duch, upiór; ifryt; afryt


SJP.pl


efs

skrótowiec

 (1.1) = polit. Europejski Fundusz Społeczny

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɛ‿ːf‿ˈɛs, AS: •‿ef‿es

Wiktionary


efta

[czytaj: efta] (skrót od: ang. European Free Trade Association - Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu) międzynarodowa organizacja gospodarcza działająca od roku 1960; Efta


SJP.pl

skrótowiec, rodzaj żeński lub nijaki

 (1.1) skr. ekon. = European Free Trade Association → Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Islandia jest członkiem ONZ, NATO, EFTA, EOG i OECD, ale nie UE.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) war. Efta; rzad. ESWH

Wiktionary


efuzja

1. molekularne przemieszczanie się gazu
2. wylew, np. magmy, lawy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przest. wylew

 (1.2) fiz. wypływ gazu lub cieczy przez bardzo mały otwór;

 (1.3) geol. spokojny wylew lawy na powierzchnię;

Wiktionary

  • efuzja (fizyka)
  • efuzja (geologia)

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ɛˈfuzʲja, AS: efuzʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. fuzja ż., dyfuzja ż.

 przym. efuzyjny

 przysł. efuzyjnie

Wiktionary


efuzor

urządzenie zmieniające energię potencjalną ciśnienia cieczy w energię kinetyczną


SJP.pl


efuzyjny

tyczący się efuzji


SJP.pl


efuzywny

1. przymiotnik od: efuzja;
2. skała efuzywna - skała pochodzenia wulkanicznego; skała wylewna


SJP.pl


efwupowski

przymiotnik od: FWP (Fundusz Wczasów Pracowniczych); FWP-owski


SJP.pl


efyra

stadium larwalne meduzy; efira


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zool. postać larwalna meduzy powstała w wyniku strobilizacji;

Wiktionary

Efyra (łac. ephira) – larwalne, wolnopływające stadium rozwojowe meduzy krążkopławów (scyfomeduza). Efyry powstają poprzez kolejne odrywanie się od ciała polipa w procesie strobilizacji, polegającej na poprzecznym podziale jego ciała. Następnie rozwijają się w młode meduzy, aż w końcu staną się dorosłymi osobnikami. Odżywia się głównie pierwotniakami i planktonem. Symetryczne ciało składa się z 4 lub 8 płatów wyraźnie powycinanych na brzegach.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ɛˈfɨra, AS: efyra

Wiktionary


egalitarność

dążenie do zrównania ludzi pod względem warunków życiowych i praw; wyrównanie


SJP.pl


egalitarny

dążący do równouprawnienia, zrównania


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) filoz. zgodny z zasadami egalitaryzmu; dążący do równości, równouprawnienia

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛɡalʲiˈtarnɨ, AS: egalʹitarny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. egalitarysta m., egalitaryzm m., egalitaryzacja ż., egalitaryzowanie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wyrównany

Wiktionary


egalitarysta

zwolennik egalitaryzmu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) polit. zwolennik egalitaryzmu społecznego

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛɡalʲitaˈrɨsta, AS: egalʹitarysta

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. egalitaryzm m.

 czas. egalitaryzować ndk.

 przym. egalitarny, egalitarystyczny

Wiktionary


egalitarystka

egalitarysta


SJP.pl

Patrz:

egalitarysta

egalitarystyczny

wyrażający dążenie do niwelowania różnic, równouprawnienia ludzi; równościowy


SJP.pl


egalitaryzacja

zrównanie, ujednolicenie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) socjol. polit. książk. zrównanie, ujednolicenie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Egalitaryzacja na tej płaszczyźnie jest równoznaczna ze stopniowym ujednolicaniem stosunku obywateli do środków produkcji poprzez wprowadzanie ich społecznej własności i likwidację własności prywatnej.

 (1.1) Egalitaryzacja stosunków społecznych była i w przyszłości w coraz większym stopniu będzie główną siłą napędową rozwoju społeczeństw socjalistycznych.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. egalitaryzowanie n., egalitaryzm mrz.

 czas. egalitaryzować ndk.

 przym. egalitarny

Wiktionary


egalitaryzm

pogląd społeczno-polityczny uznający za podstawę sprawiedliwego ustroju społecznego zasadę równości wszystkich ludzi


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) polit. socjol. koncepcja głosząca, iż zasada równości obywateli powinna być podstawą sprawiedliwego ustroju społecznego;

Wiktionary

Egalitaryzm (od fr. égalitairé – dążący do równości) – pogląd społeczno-polityczny uznający za podstawę sprawiedliwego ustroju społecznego zasady całkowitej równości między ludźmi pod względem ekonomicznym, społecznym i politycznym (przeciwieństwo elitaryzmu).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Po kilkunastu latach powraca do tej myśli — „Ideały egalitaryzmu muszą rozprzestrzenić się pod wpływem nacisku z dołu, aby zyskać znaczenie".

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. egalitarysta m., egalitarystka ż., egalitaryzacja ż.

 przym. egalitarystyczny, egalitarny

Wiktionary


égalité

[czytaj: egaliTE] z francuskiego: równość; w wyrażeniu: liberté, égalité, fraternité (wolność, równość, braterstwo) - hasło Wielkiej Rewolucji Francuskiej w 1793 roku


SJP.pl


egalizacja

równouprawnienie pod każdym względem


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zrównanie w prawach

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) równouprawnienie

Wiktionary


egalizacyjny

egalizacja


SJP.pl

Patrz:

egalizacja

egbert

imię męskie


SJP.pl

  • Egbert – imię
  • Egbert I (zm. 673) – król Kentu w latach 664-673
  • Egbert (zm. 729) – mnich benedyktyński, święty
  • Egbert (zm. 839) – król Anglii 829-839
  • Egbert z Trewiru (zm. 993) – arcybiskup Trewiru w latach 977-993
  • Egbert (zm. 766) – biskup Yorku

Wikipedia


egea

nazwa określająca zespół kultur kształtujących się w III i II tysiącleciu p.n.e. w basenie Morza Egejskiego; kultura egejska


SJP.pl

Kultura egejska, Egea – termin określający trzy kultury rozwijające się na terenach Grecji (zarówno kontynentalnej jak i wyspach Morza Egejskiego) w III i II tysiącleciu p.n.e. (neolit i epoka brązu), czyli:

  • kulturę minojską - rozwijającą się na Krecie od połowy III tysiąclecia p.n.e. do XV wieku p.n.e.
  • kulturę helladzką - rozwijającą się w Grecji kontynentalnej od III tysiąclecia p.n.e. do XII wieku p.n.e. Szczyt jej rozwoju to tzw. kultura mykeńska trwająca od ok. 1600 p.n.e. do ok. 1100 p.n.e. (w XV wieku p.n.e. pojawiła się także na Krecie)
  • kulturę cykladzką - rozwijającą się od III tysiąclecia p.n.e. do XII wieku p.n.e. na Cykladach

Wikipedia


egejski

1. związany z Morzem Egejskim;
2. kultura egejska - cywilizacje, które rozwinęły się w basenie Morza Egejskiego w II i III tysiącleciu p.n.e.


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Morza Egejskiego

 (1.2) dotyczący kultury egejskiej

Wiktionary

Przykłady

składnia.

kolokacje.

 (1.1) Morze Egejskie

 (1.2) kultura egejska

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

 (1.1) morski

hiponimy.

 (1.2) kreteński / minojski, helladzki / mykeński, cykladzki

holonimy.

 (1.1) śródziemnomorski

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. Egeusz m.

frazeologia.

etymologia.

 etym|łac|Aegaeus., z etym|gr|Aigaíos. (egejski), dosł. kozi

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Egeusz m.

Wiktionary


eger

miasto na Węgrzech


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w północno-wschodnich Węgrzech;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wycofane spod Koszyc oddziały Czechów i dawnych weteranów Macieja rozłożyły się między Vácem i Egerem, łupiąc bezlitośnie otaczający kraj.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. egerski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) hist. Jagier

Wiktionary


egerczyk

mieszkaniec Egeru


SJP.pl


egeria

inaczej: powiernica, doradczyni


SJP.pl

  • Egeria – planetoida o numerze katalogowym 13
  • Egeria (Aegeria) – w mitologii rzymskiej nimfa wodna, doradczyni Numy Pompiliusza
  • Egeria (Aetheria, Eteria, Heteria) – pątniczka z IV w., autorka Itinerarium
  • Egeria – rodzaj roślin z rodziny żabiściekowatych

Wikipedia


egerka

mieszkanka Egeru


SJP.pl


egerski

Eger


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Egerem, dotyczący Egeru

Wiktionary

Patrz:

Eger

Przykłady

 (1.1) Cała osmańska armia oblegała egerski zamek przez czterdzieści dni, a sukces Dobo jest uważany za jedno z największych zwycięstw Węgrów w walkach z Turkami.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Eger mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) hist. jagierski

Wiktionary


egestia

dawniej: wydzielanie, wydalanie


SJP.pl


egeusz

mit. gr. król ateński, ojciec Tezeusza


SJP.pl

Egeusz (także Ajgeus, gr. Αἰγεύς Aigeús, łac. Aegeus) – w mitologii greckiej król Aten.

Uchodził za syna Pandiona i ojca (według innych wersji ojczyma) Tezeusza. Z Medeą, która była jego drugą żoną, miał syna Medosa.

Wikipedia


egeuszowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Egeusza lub z nim związany


SJP.pl


eggert

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Anders Eggert – duński piłkarz ręczny
  • Nicole Eggert – amerykańska aktorka
  • Toni Eggert – niemiecki saneczkarz
  • Waldemar Eggert – polski duchowny

Wikipedia


egghead

[czytaj: eghed] ironicznie o intelektualiście; jajogłowy


SJP.pl


eggnog

[czytaj: egnog] poncz z surowych żółtek kurzych jaj i mleka, z dodatkiem wanilii, miodu, cynamonu i gałki muszkatołowej; egg nog


SJP.pl

Egg nog (ang. eggnog, egg-nog) – słodki napój na bazie surowych żółtek jaj kurzych (ewentualnie całych jaj) i mleka (na Karaibach może to być mleczko kokosowe) z dodatkiem wanilii, cynamonu, miodu oraz świeżo startej gałki muszkatołowej. Często podawany jako alkoholowy (rodzaj ponczu); zazwyczaj serwowany silnie schłodzony, lecz także na gorąco (wtedy przyrządzony ze składników wymieszanych bez mleka, z późniejszym dodaniem wrzącego mleka).

Wikipedia


egida

1. w mitologii greckiej: tarcza Zeusa wykonana przez Hefajstosa, pokryta kozią skórą;
2. patronat, opieka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mitgr. tarcza Zeusa wykuta przez Hefajstosa;

 (1.2) przen. opieka, patronat

Wiktionary

Egida (gr. αιγίς aigís ‘kozia skóra’, łac. aegis) – w mitologii greckiej tarcza boga Zeusa i bogini Ateny.

Została wykuta przez Hefajstosa (w innej wersji: zrobiona ze skóry kozy Amaltei). Była ona atrybutem boga nieba i piorunów (Zeusa). Dała (jeszcze wtedy bardzo młodemu) Zeusowi zwycięstwo nad jego ojcem Kronosem, który wcześniej pożarł swoje dzieci – starsze rodzeństwo Zeusa.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Atrybutami Dzeusa były pioruny, berło, egida, dąb i orzeł.

 (1.2) Pod egidą prawa.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɛˈɟida, AS: eǵida

Wiktionary


egidiusz

imię męskie


SJP.pl

  • Imię męskie z łac. "Aeigidius", w spolszczonej wersji Idzi
  • Egidiusz – dowódca wojska w Galii od ok. 450 roku.

Wikipedia


egiertowo

wieś w Polsce


SJP.pl

Egiertowo (kaszub. Egertowò, niem. Eggertshütte) – wieś kaszubska w Polsce na wschodnich obrzeżach Kaszubskiego Parku Krajobrazowego, położona w województwie pomorskim, w powiecie kartuskim, w gminie Somonino, na skrzyżowaniu drogi krajowej nr 20 Stargard – Szczecinek – Gdynia z drogą wojewódzka nr 224 Wejherowo – Tczew.

Wikipedia


egina

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. wyspa grecka na Morzu Egejskim, w archipelagu Wysp Argosarońskich;

 (1.2) geogr. adm. gmina (dimos) w Grecji obejmująca wyspy Eginę (1.1) i Moni

 (1.3) geogr. greckie miasto portowe, stolica wyspy Eginy (1.1)

 (1.4) mitgr. nimfa z mitów greckich, córka boga Asoposa uprowadzona przez Zeusa

Wiktionary

  • Egina – grecka wyspa na Morzu Egejskim
  • Egina (Ajgina) – w mitologii greckiej nimfa, córka Asoposa, kochanka Zeusa
  • Egina – gmina w Grecji
Zobacz też
  • Aegina – strona ujednoznaczniająca

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W tawernie na Eginie jadłem moją ulubioną chortę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɛˈɟĩna, AS: eǵĩna

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Ajgina ż., Aegina ż., Egińczyk m., Eginka ż.

 przym. egiński, eginecki

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Ojnone, Oinone

 (1.4) Ajgina, Aegina

Wiktionary


eginecki

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Eginą, dotyczący Eginy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Egina ż., Egineta mos.

 przym. egiński

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rzad. egiński

Wiktionary


egip.

skrót od: egipski


SJP.pl

Wikipedia


egipcjanin

obywatel Egiptu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Egiptu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Spotkać tam można zarówno Algierczyków, jak i Egipcjan.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛɟipˈt͡sʲjä̃ɲĩn, AS: eǵipcʹi ̯ä̃ńĩn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Egipt mrz.

:: fż. Egipcjanka ż.

 przym. egipski

Wiktionary


egipcjanka

obywatelka Egiptu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Egiptu

Wiktionary

Egipcjanka – potoczna nazwa antykwy linearnej szeryfowej, charakteryzującej się prostymi formami wykorzystującymi prawidła geometrii (prostokąt, kwadrat, trójkąt, koło, owal) i pionową lub prawie pionową osią liter okrągłych (cechy wspólne z groteskiem), obecnością wyraźnych, prostokątnych (belkowych) szeryfów (cecha odróżniająca od grotesku) i silną konstrukcją znaków.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wzorem innych królów Salomon stale pomnażał swój harem. Były w nim kobiety różnych ras i religii: Egipcjanki, Moabitki, Ammonitki, Edomitki, Fenicjanki i Hetytki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛɟipˈt͡sʲjãŋka, AS: eǵipcʹi ̯ãŋka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Egipt m., egipcjanka ż., egiptologia ż., egiptolog m., egiptolożka ż.

:: fm. Egipcjanin m.

 przym. egipski, egiptologiczny

Wiktionary


egipski

dotyczący Egiptu


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do Egiptu, dotyczący Egiptu, pochodzący z Egiptu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Eryk kolekcjonuje egipską sztukę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɛˈɟipsʲci, AS: eǵipsʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. egipcjanka ż., Egipt m., Egipcjanin m., Egipcjanka ż.

Wiktionary


egipsko-chaldejski

dotyczący Egiptu i Chaldei


SJP.pl


egipskość

egipski


SJP.pl

Patrz:

egipski

egipt

państwo w Afryce ze stolicą w Kairze; Arabska Republika Egiptu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. polit. państwo w Afryce i częściowo w Azji, ze stolicą w Kairze;

 (1.2) geogr. hist. starożytna cywilizacja na terenie współczesnego Egiptu (1.1)

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Egipt leży nad Nilem.

 (1.2) Starożytnym Egiptem władali faraonowie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈɛɟipt, AS: eǵipt

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. egipcjanka ż., Egipcjanin m., Egipcjanka ż., egipskość ż., Ajgyptos m., Egyptos m., egiptozaur m.

 przym. egipski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Arabska Republika Egiptu

 (1.2) starożytny Egipt

Wiktionary


egiptolog

badacz dziejów i kultury starożytnego Egiptu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) specjalista w dziedzinie egiptologii

Wiktionary

Egiptologia – nauka zajmująca się badaniem historii starożytnego Egiptu.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. egipcjanka ż., Egipcjanka ż., egiptologia ż.

 przym. egiptologiczny

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) Egyptologist

* białoruski: (1.1) егіптолаг m.

* bułgarski: (1.1) египтолог m.

* francuski: (1.1) égyptologue m. ż.

* hiszpański: (1.1) egiptólogo m., egiptóloga ż.

* interlingua: (1.1) egyptologo

* kazachski: (1.1) мысыртанушы

* nowogrecki: (1.1) αιγυπτιολόγος m./ż.

* portugalski: (1.1) egiptólogo

* rosyjski: (1.1) египтолог m.

* słoweński: (1.1) egiptolog m.

* ukraiński: (1.1) єгиптолог m.

* węgierski: (1.1) egyiptológus

* włoski: (1.1) egittologo m.

źródła.

== egiptolog (język słoweński.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj męski żywotny

 (1.1) egiptolog

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛɟipˈtɔlɔk, AS: eǵiptolok

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. egipcjanka ż., Egipcjanka ż., egiptologia ż.

 przym. egiptologiczny

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. egipcjanka ż., Egipcjanka ż., egiptologia ż.

 przym. egiptologiczny

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) Egyptologist

* białoruski: (1.1) егіптолаг m.

* bułgarski: (1.1) египтолог m.

* francuski: (1.1) égyptologue m. ż.

* hiszpański: (1.1) egiptólogo m., egiptóloga ż.

* interlingua: (1.1) egyptologo

* kazachski: (1.1) мысыртанушы

* nowogrecki: (1.1) αιγυπτιολόγος m./ż.

* portugalski: (1.1) egiptólogo

* rosyjski: (1.1) египтолог m.

* słoweński: (1.1) egiptolog m.

* ukraiński: (1.1) єгиптолог m.

* węgierski: (1.1) egyiptológus

* włoski: (1.1) egittologo m.

źródła.

== egiptolog (język słoweński.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj męski żywotny

 (1.1) egiptolog

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


egiptologia

nauka badająca dzieje i kulturę starożytnego Egiptu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) archeol. nauka badająca historię i kulturę starożytnego Egiptu;

Wiktionary

Egiptologia – nauka zajmująca się badaniem historii starożytnego Egiptu.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

 (1.1) archeologia, orientalistyka

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. egipcjanka ż., egiptolog m., Egipcjanka ż.

 przym. egiptologiczny

frazeologia.

etymologia.

 etymn|pol|Egipt|-logia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) egyptology

* baskijski: (1.1) egiptologia

* białoruski: (1.1) егіпталогія ż.

* białoruski (taraszkiewica): (1.1) эгіпталёгія ż.

* bułgarski: (1.1) египтология ż.

* czeski: (1.1) egyptologie ż.

* estoński: (1.1) egüptoloogia

* francuski: (1.1) égyptologie ż.

* hiszpański: (1.1) egiptología ż.

* interlingua: (1.1) egyptologia

* kazachski: (1.1) мысыртану

* niemiecki: (1.1) Ägyptologie ż.

* rosyjski: (1.1) египтология ż.

* słowacki: (1.1) egyptológia ż.

* ukraiński: (1.1) єгиптологія ż.

* węgierski: (1.1) egyiptológia

* włoski: (1.1) egittologia ż.

źródła.

== egiptologia (język baskijski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) archeol. egiptologia

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛɟiptɔˈlɔɟja, AS: eǵiptoloǵi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. egipcjanka ż., egiptolog m., Egipcjanka ż.

 przym. egiptologiczny

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

 (1.1) archeologia, orientalistyka

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. egipcjanka ż., egiptolog m., Egipcjanka ż.

 przym. egiptologiczny

frazeologia.

etymologia.

 etymn|pol|Egipt|-logia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) egyptology

* baskijski: (1.1) egiptologia

* białoruski: (1.1) егіпталогія ż.

* białoruski (taraszkiewica): (1.1) эгіпталёгія ż.

* bułgarski: (1.1) египтология ż.

* czeski: (1.1) egyptologie ż.

* estoński: (1.1) egüptoloogia

* francuski: (1.1) égyptologie ż.

* hiszpański: (1.1) egiptología ż.

* interlingua: (1.1) egyptologia

* kazachski: (1.1) мысыртану

* niemiecki: (1.1) Ägyptologie ż.

* rosyjski: (1.1) египтология ż.

* słowacki: (1.1) egyptológia ż.

* ukraiński: (1.1) єгиптологія ż.

* węgierski: (1.1) egyiptológia

* włoski: (1.1) egittologia ż.

źródła.

== egiptologia (język baskijski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) archeol. egiptologia

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


egiptologiczny

związany z badaniem dziejów i kultury starożytnego Egiptu


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) archeol. hist. dotyczący egiptologa lub egiptologii

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛɟiptɔlɔˈɟit͡ʃnɨ, AS: eǵiptoloǵičny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. egipcjanka ż., Egipcjanka ż., egiptolog m., egiptologia ż.

Wiktionary


egiptolożka

egiptolog


SJP.pl

Patrz:

egiptolog

egiptowo

żartobliwie: Egipt jako atrakcja turystyczna


SJP.pl


egiptozaur

rodzaj roślinożernego dinozaura z rodziny tytanozaurów


SJP.pl

Egiptozaur (Aegyptosaurus) – roślinożerny dinozaur żyjący w kredzie - około 95 milionów lat temu - na terenie dzisiejszego Egiptu. Jego nazwa oznacza "egipskiego jaszczura". Zauropod spokrewniony z saltazaurem

Czworonożny, wagi około 30 ton i osiągał około 15 - 16 metrów długości.

Wikipedia


egiryn

minerał z grupy piroksenów, krzemian sodu i żelaza


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) geol. miner. minerał z grupy krzemianów łańcuchowych, zaliczany do grupy piroksenów, wzór chemiczny NaFe3+(Si2O6);

Wiktionary

Egiryn – minerał z grupy krzemianów łańcuchowych, zaliczany do grupy piroksenów – klinopiroksen. Minerał należy do grupy minerałów rzadkich.Wraz z jadeitem oraz kosmochlorem tworzy szereg jadeitu.

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) akmit

Wiktionary


egirynowy

egiryn


SJP.pl

Patrz:

egiryn

egist

mit. gr. syn Tyestesa, kochanek Klitajmestry, żony Agamemnona


SJP.pl

Ajgistos (także Egist; gr. Αἴγισθος Aigisthos, łac. Aegisthus) – postać w mitologii greckiej. Był synem Tiestesa i jego córki, Pelopii oraz bratankiem Atreusza. Poślubił Klitajmestrę, z którą spłodził Aletesa i Erigone.

Wikipedia


eglomizować

zdobić szkło, wykorzystując ciemny lakier do wykonania ornamentu na szybie oraz złotą lub srebrną folię jako tło


SJP.pl


eglomizowanie

technika zdobienia szkła


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|eglomizować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. eglomizować

Wiktionary


eglon

Eglon – postać biblijna ze Starego Testamentu.

Król Moabu w czasach Sędziów. Pokonał Izrael i zdobył Jerycho, utrzymując władzę nad Izraelitami przez osiemnaście lat. Został zamordowany przez Ehuda.Pojawia się w Księdze Sędziów 3,12-26

Wikipedia


egmont

1. nazwisko, np. hrabia Egmont, książę de Gavre (1522 - 1568) bohater wojny o wyzwolenie Niderlandów od dominacji hiszpańskiej;
2. tytuł uwertury operowej Beethovena inspirowanej życiem tego bohatera


SJP.pl

  • wydawnictwo Egmont Polska
  • Grupa Egmont
  • Lamoral, hrabia Egmont
  • Egmont – uwertura koncertowa Ludwiga van Beethovena poświęcona hrabiemu Egmontowi
  • Egmont lub Taranaki - czynny wulkan w Nowej Zelandii, na Wyspie Północnej.

Wikipedia


ego

1. przenośnie: godność, duma, honor;
2. w psychoanalizie:
a) część psychiki człowieka (obok id i superego) decydująca o przystąpieniu do działania; świadomość;
b) mechanizmy wewnętrzne i cechy psychiczne regulujące zachowanie człowieka; jaźń, indywidualność, osobowość


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) psych. świadoma część osobowości;

Wiktionary

Ego (pol. ja, jaźń; łac. ego; niem. Ich) – jedna z trzech struktur osobowości w modelu psychoanalitycznym, obok id i superego; często rozumiane w znaczeniu ja jednostki ludzkiej.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Podobnie działa tabu kultury hakerskiej (stopniowo zanikające, ale ciągle obecne) sprzeciwiające się wyznaniu, że ego lub zewnętrzne uznanie mogą być w ogóle czyimkolwiek czynnikiem motywującym.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈɛɡɔ, AS: ego

Wiktionary


egocasting

[czytaj: egokasting] zindywidualizowane korzystanie z mediów, koncentrowanie się na tym, co jest nam znane


SJP.pl


egocentryczka

kobieta przesadnie zajmująca się własną osobą, własnymi przeżyciami, przeceniająca siebie przy jednoczesnym niedocenianiu i nieuwzględnianiu punktu widzenia innych osób; samolubka, egotystka, egoistka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta uważająca, że świat „kręci się” wokół niej

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. egocentryzm m., egocentryk m.

 przysł. egocentrycznie

 przym. egocentryczny

Wiktionary


egocentrycznie

przysłówek sposobu

 (1.1) w sposób egocentryczny

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Człowiek niedojrzały religijnie będzie przeżywał swoją relację do Boga egocentrycznie, wyłącznie w kluczu zaspokojenia własnych potrzeb.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛɡɔt͡sɛ̃nˈtrɨt͡ʃʲɲɛ, AS: egocẽntryčʹńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. egocentryk m., egocentryczka ż., egocentryzm m., egocentryczność ż.

 przym. egocentryczny

Wiktionary


egocentryczność

postawa życiowa, zgodnie z którą traktuje się własną osobę jako najważniejszy punkt świata, przecenia się siebie przy jednoczesnym niedocenianiu i nieuwzględnianiu punktu widzenia innych ludzi; egocentryzm, egotyzm, samolubstwo, samolubność, sobkostwo


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest egocentryczne; cecha tych, którzy są egocentryczni

Wiktionary

Powiązane:

 przym. egocentryczny

 przysł. egocentrycznie

 rzecz. egocentryzm mrz.

Wiktionary


egocentryczny

skoncentrowany wyłącznie na sobie, samolubny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z egocentryzmem, świadczący o traktowaniu siebie jako najważniejszy/centralny punkt świata

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ta egocentryczna, trochę dziecinna kobieta była mu potrzebna.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛɡɔt͡sɛ̃nˈtrɨt͡ʃnɨ, AS: egocẽntryčny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. egocentryk m., egocentryczka ż., egocentryzm m., egocentryczność ż.

 przysł. egocentrycznie

Wiktionary


egocentryk

człowiek przesadnie zajmujący się własną osobą, własnymi przeżyciami, przeceniający siebie przy jednoczesnym niedocenianiu i nieuwzględnianiu punktu widzenia innych osób; samolub, egotysta, egoista, sobek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba nie biorąca pod uwagę czyichś opinii, uważająca, że „świat kręci się wokół niej”

Wiktionary

Egocentryzm (łac. ego – ja + centrum – środek) – postrzeganie świata zewnętrznego polegające na centralnym umiejscowieniu własnej osoby w świecie. Niezdolność do tolerowania innych poglądów i postaw niż własne.

Egocentryzm jest pojęciem nacechowanym pejoratywnie, chociaż nie zawsze jest uważany za zjawisko złe etycznie w nauce (np. u Jana Piageta lub jako funkcja tworzenia własnego ja).

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌɛɡɔˈt͡sɛ̃ntrɨk, AS: egocntryk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. egocentryzm m.

:: fż. egocentryczka ż.

 przym. egocentryczny

 przysł. egocentrycznie

Wiktionary


egocentryzm

książkowo: postawa życiowa, zgodnie z którą traktuje się własną osobę jako najważniejszy punkt świata, przecenia się siebie przy jednoczesnym niedocenianiu i nieuwzględnianiu punktu widzenia innych ludzi; egoizm, egotyzm, samolubstwo, samolubność, sobkostwo


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) psych. tok rozumowania, który polega na centralnym umiejscowieniu własnej osoby w świecie;

 (1.2) pejor. przecenianie swojego znaczenia w świecie, postrzeganie siebie jako ośrodka wszystkiego, odbieranie wszystkich wydarzeń w stosunku do własnej osoby

Wiktionary

Egocentryzm (łac. ego – ja + centrum – środek) – postrzeganie świata zewnętrznego polegające na centralnym umiejscowieniu własnej osoby w świecie. Niezdolność do tolerowania innych poglądów i postaw niż własne.

Egocentryzm jest pojęciem nacechowanym pejoratywnie, chociaż nie zawsze jest uważany za zjawisko złe etycznie w nauce (np. u Jana Piageta lub jako funkcja tworzenia własnego ja).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Egocentryzm jest pojęciem z psychologii rozwojowej i nie trzeba mu w tym wypadku nadawać negatywnego znaczenia. Bez fazy egocentryzmu nie sposób skonstruować swojego Ja.

 (1.2) Innych trapi wyłącznie troska o własne bezpieczeństwo. Każdą przeszkodę traktują oni jako zagrożenie osobistego bezpieczeństwa i osobistego prestiżu (…). Egocentryzm przybiera różne formy.

 (1.2) Błędne koło, w jakim tkwi autorka świadectwa, nakręca tylko jej egocentryzm i skupienie się na sobie, na kochaniu tylko siebie, kochaniu swojego ciała, cieszeniu się swoją kobiecością itp.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. egocentryczność ż., egocentryk m., egocentryczka ż.

 przym. egocentryczny

 przysł. egocentrycznie

Wiktionary


egodokument

w historii i socjologii: tekst pisany w pierwszej osobie, opisujący wydarzenia historyczne, zmiany społeczne, np. list, autobiografia, pamiętnik


SJP.pl


egofonia

charakterystyczne, nosowe brzmienie głosu chorego na zapalenie płuc i opłucnej


SJP.pl

Egofonia (łac. ægophonia), rzadziej kozi bek – objaw chorobowy występujący przy zapaleniu opłucnej lub zapaleniu płuc. Podczas osłuchiwania klatki piersiowej pacjent wypowiada słowo Ee. Dla osłuchującego lekarza słyszalne jest natomiast słowo A.

Wikipedia


egofuturyzm

kierunek w literaturze początku XX w., zwłaszcza w Rosji, odmiana futuryzmu głosząca postrzeganie świata przez swoją intuicję i koncentrowanie się autora na sobie


SJP.pl


egoista

człowiek, którego cechuje egoizm, samolubny, myślący tylko o swoim szczęściu; samolub, egotysta, egocentryk, sobek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba kierująca się własnym interesem bez zwracania uwagi na potrzeby innych

Wiktionary

Egoizm (łac. ego – ja) – nadmierna albo wyłączna miłość do siebie. Egoista kieruje się przeważnie własnym dobrem i interesem, nie zwracając zbytniej uwagi na potrzeby i oczekiwania innych. Odnosi wszystko do siebie, patrzy na świat poprzez pryzmat „ja”, nie uznaje wewnętrznie systemu wartości społecznie akceptowanych.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ten mały egoista sam zjadł wszystkie ciastka nie myśląc o pozostałych dzieciach.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛɡɔˈjista, AS: egoi ̯ista

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. egoizm m., egoistyczność ż.

:: fż. egoistka ż.

 przym. egoistyczny

 przysł. egoistycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pot. samolub, sobek, nieużytek

Wiktionary


egoistka

kobieta, którą cechuje egoizm, samolubna, myśląca tylko o swoim szczęściu; kobieta samolub, egotystka, egocentryczka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta kierująca się własnym interesem bez zwracania uwagi na potrzeby innych

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛɡɔˈjistka, AS: egoi ̯istka

Wiktionary

Powiązane:

 zob. egoista.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) samolubka

Wiktionary


egoistycznie

przysłówek sposobu

 (1.1) w sposób egoistyczny

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛɡɔjiˈstɨt͡ʃʲɲɛ, AS: egoi ̯istyčʹńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. egoizm m., egoistyczność ż., egoista m., egoistka ż.

 przym. egoistyczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) samolubnie

Wiktionary


egoistyczniej

stopień wyższy od przysłówka: egoistycznie


SJP.pl


egoistyczność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest egoistyczne; cecha tych, którzy są egoistyczni

Wiktionary

Powiązane:

 przym. egoistyczny

 przysł. egoistycznie

 rzecz. egoista mos.

Wiktionary


egoistyczny

samolubny;
1. myślący tylko o swoim szczęściu, lekceważący potrzeby innych ludzi;
2. świadczący o takich cechach, np. egoistyczne zachowanie


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) charakterystyczny dla egoisty i egoizmu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Świat, w którym żyjemy, jest bardzo egoistyczny.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛɡɔjiˈstɨt͡ʃnɨ, AS: egoi ̯istyčny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. egoista m., egoistka ż., egoizm m., egoistyczność ż.

 przysł. egoistycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) samolubny

Wiktionary


egoizm

postawa charakteryzująca się nadmierną lub wyłączną miłością samego siebie, podporządkowaniem własnym potrzebom interesów innych ludzi, myśleniem wyłącznie o sobie i swoich korzyściach; egocentryzm, egotyzm, samolubstwo, sobkostwo, samolubność


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) filoz. psych. postawa życiowa cechująca się przedkładaniem własnego dobra lub korzyści ponad wszystko inne;

 (1.2) pot. pejor. dbanie tylko o siebie, o własną wygodę

Wiktionary

  • Egoizm etyczny – doktryna etyczna, która mówi, że jednostki powinny robić to, co leży w ich interesie
  • egoizm w psychologii – pojęcie, które zakłada, że działania jednostki są motywowane wyłącznie jej własnym interesem
  • Egoizm genów – pojęcie wprowadzone przez Richarda Dawkinsa
  • Racjonalny egoizm – wiara w to, że działanie we własnym interesie jest postawą racjonalną
  • Solipsyzm – czasami nazywany egoizmem – wiara jednostki tylko we własne istnienie (negacja rzeczywistości), lub że tylko jej własne doświadczenia mogą być zweryfikowane
  • Anarchizm egoistyczny - forma anarchizmu indywidualistycznego nazywana również egoizmem, reprezentowana przez Maxa Stirnera

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Rodzice byli tak zaślepieni, że nie dostrzegali egoizmu swojej pociechy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɛˈɡɔjism̥, AS: egoi ̯ism̦

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. egoista m., egoistka ż.

 przym. egoistyczny

 przysł. egoistycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) miłość własna, samolubstwo, sobkostwo

Wiktionary


egologia

1. w filozofii: badanie jaźni, świadomego istnienia; według niektórych koncepcji istota filozofii;
2. w psychologii: postrzeganie zewnętrznego świata i innych ludzi przez pryzmat własnej osoby


SJP.pl


egologiczny

egologia


SJP.pl

Patrz:

egologia

egomania

nadmierne koncentrowanie się na samym sobie


SJP.pl


egon

imię męskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;

Wiktionary

Egon – imię męskie, alternatywna forma imienia Egbert.

Egon imieniny obchodzi: 15 lipca, 1 września.

Osoby noszące imię Egon:

  • Egon Bondy
  • Egon Erwin Kisch
  • Egon Franke – polski szermierz, złoty medalista olimpijski we florecie z Tokio 1964 r.
  • Egon Krulisz
  • Egon Naganowski – polski krytyk literacki, eseista i tłumacz literatury, głównie niemieckojęzycznej
  • Egon Schiele
  • Egon Włodarski

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

 (1.1) kolokacje imię m.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* łotewski: (1.1) Egons m.

źródła.

== Egon (język estoński.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, nazwa własna

 (1.1) imię|estoński|m. Egon

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈɛɡɔ̃n, AS: egõn

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* łotewski: (1.1) Egons m.

źródła.

== Egon (język estoński.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, nazwa własna

 (1.1) imię|estoński|m. Egon

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


egonek

zdrobnienie od: Egon (imię męskie)


SJP.pl


egonostwo

Egon z małżonką; Egonowie


SJP.pl


egonowie

Egon z małżonką; Egonostwo


SJP.pl


egonowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Egona lub z nim związany


SJP.pl


egorefleksja

zastanawianie się nad własnymi procesami psychicznymi, doznaniami, motywami postępowania, cechami charakteru itp.


SJP.pl


egoteizm

uważanie samego siebie za boga


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) filoz. uważanie siebie samego za boga

Wiktionary

Egoteizm (łac. ego ja + gr. theos bóg) – termin filozoficzny, oznaczający uważanie przez jednostkę samej siebie za boga.

Wikipedia


egotyczka

egotysta


SJP.pl

Patrz:

egotysta

egotyczność

w psychologii: tendencja do przesadnego zajmowania się własną osobą, własnymi przeżyciami, kierowanie uwagi otoczenia na siebie; egotyzm, egocentryzm, egoizm, samolubstwo, sobkostwo, samolubność


SJP.pl


egotyczny

odznaczający się egotyzmem


SJP.pl


egotyk

człowiek, którego cechuje egotyzm, przesadnie zajmujący się własną osobą, własnymi przeżyciami, kierujący na siebie uwagę otoczenia; samolub, egocentryk, egotysta, sobek


SJP.pl


egotysta

człowiek, którego cechuje egotyzm, przesadnie zajmujący się własną osobą, własnymi przeżyciami, kierujący na siebie uwagę otoczenia; samolub, egocentryk, egoista, sobek


SJP.pl

Nie mylić z egoizmem.

Egotyzm (łac. ego – ja) – pęd do utrzymywania i rozwijania korzystnej opinii o własnej osobie. Zazwyczaj towarzyszy mu wyolbrzymiona pozytywna opinia o swoich cechach osobistych i własnej ważności. Zazwyczaj zawiera intelektualne, fizyczne, społeczne i inne typy przeszacowania. Często występuje wraz z egomanią.

Wikipedia


egotystka

kobieta, którą cechuje egotyzm, przesadnie zajmująca się własną osobą, własnymi przeżyciami, kierująca na siebie uwagę otoczenia; kobieta samolub, egocentryczka, egoistka


SJP.pl


egotystyczny

egotyzm


SJP.pl

Patrz:

egotyzm

egotyzm

w psychologii: tendencja do przesadnego zajmowania się własną osobą, własnymi przeżyciami, kierowanie uwagi otoczenia na siebie; egocentryzm, egoizm, samolubstwo, sobkostwo, samolubność


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) psych. przesadne kierowanie własnej i cudzej uwagi na siebie, zajmowanie się tylko swoją osobą;

Wiktionary

Nie mylić z egoizmem.

Egotyzm (łac. ego – ja) – pęd do utrzymywania i rozwijania korzystnej opinii o własnej osobie. Zazwyczaj towarzyszy mu wyolbrzymiona pozytywna opinia o swoich cechach osobistych i własnej ważności. Zazwyczaj zawiera intelektualne, fizyczne, społeczne i inne typy przeszacowania. Często występuje wraz z egomanią.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Mój brat to dobry przykład osoby dotkniętej egotyzmem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɛˈɡɔtɨsm̥, AS: egotysm̦

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. egotysta m., egotystka ż., egotyczka ż.

 przym. egotyczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) miłość własna, samolubstwo

Wiktionary


egranizacja

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) neol. określenie na przeniesienie filmowego lub książkowego pierwowzoru do postaci gry komputerowej lub konsolowej

Wiktionary

Egranizacja – stworzenie gry komputerowej na podstawie dzieła literackiego lub filmowego. Jest to neologizm powstały z połączenia słów ekranizacja i gra. Produkcja może bazować na całym utworze lub na filmie albo jego części. Niektóre egranizacje nie są dokładnym odzwierciedleniem pierwowzorów – opierają się na świecie przedstawionym np. w książce lub dotyczą odrębnej, oryginalnej historii z danego uniwersum. Termin ten jest często używany przez redaktorów „CD-Action”.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Gra „Hard To Be A God” jest egranizacją rosyjskiej książki.

 (1.1) (…) niemal każda głośniejsza produkcja doczekuje się swojej egranizacji.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛɡrãɲiˈzat͡sʲja, AS: egrãńizacʹi ̯a

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gradaptacja

Wiktionary


egreta

1. dawna ozdoba kapelusza z piór lub drogich kamieni popularna w końcu XVIII wieku;
2. czapla biała;
3. wyładowanie elektryczności w postaci bladoniebieskiego wachlarzyka świetlnego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) hist. pióra, zwykle godowe pióra czapli, wykorzystywane jako ozdoba kapelusza i kobiecej fryzury albo ich imitacja z metalu i klejnotów

 (1.2) ornit. nazwa systematyczna|Egretta alba|ref=tak., duży śnieżnobiały ptak; czapla biała

 (1.3) ornit. długie, ozdobne pióra czapli wyrastające na ich grzbietach w okresie godowym

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) A na głowie zawój muślinowy, spięty wielką jaszczurką złotą, kameryzowaną, z boku zaś tego turbanu mieniła się bogata egreta z piór.

Wiktionary


egretka

ozdoba w postaci kolorowego pióropusza przytwierdzana do kapeluszy lub innych nakryć głowy, a także zdobiąca niegdyś hełmy średniowiecznych rycerzy; forga


SJP.pl


egri

czerwone wino węgierskie, przeważnie o charakterze półwytrawnym lub wytrawnym


SJP.pl


eguter

walec maszyny papierniczej, wyrównujący strukturę i powierzchnię papieru


SJP.pl


eguterzysta

zawód polegający na wykonywaniu osprzętu służącego do sporządzania hologramów lub znaków wodnych papierów wartościowych za pomocą precyzyjnych urządzeń pomiarowych i wykonawczych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) zawód polegający na wykonywaniu osprzętu do nanoszenia hologramów i znaków wodnych na papiery wartościowe

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛɡutɛˈʒɨsta, AS: egutežysta

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. eguter m., eguternia ż.

Wiktionary


egz.

skrót od: egzemplarz; egzempl.


SJP.pl

skrót

 (1.1) = egzemplarz

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Średnia sprzedaż dzienników regionalnych objętych badaniem PBC wyniosła w 2021 roku 158 399 egz. wobec 191 905 egz. w 2020 roku.

Wiktionary


egzacerbować

czasownik przechodni dokonany (ndk. brak)

 (1.1) śrpol. wywołać u kogoś gniew

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. egzacerbacja ż.

Wiktionary


egzageracja

przestarzale: przypisywanie czemuś nadmiernego znaczenia; wyolbrzymianie czegoś, przejaskrawianie


SJP.pl


egzagerować

przestarzale: wyolbrzymiać, przejaskrawiać, przesadzać


SJP.pl


egzagerowany

przestarzale: wyolbrzymiać, przejaskrawiać, przesadzać


SJP.pl


egzakcja

1. dawniej: przymusowe ściąganie należności państwa w naturze i pieniądzach;
2. obwód, w którym pobierano podatki


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) hist. pobór podatków przez państwo

 (1.2) hist. obwód, w którym pobierano podatek

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dawniej nieraz bywało, że swoich własnych, cywilnych i wojskowych, deputatów do egzakcji przyjmował szlachcic z rusznicą i na czele zbrojnej czeladzi [...]

 (1.2) Tak np. w egzakcji włodzimierskiej podług protokołu liczyliśmy tylko 20 dymów przybyłych, tymczasem w rezolucji znajdują się trzy miasteczka: Włodzimierz, Kowel i Milanowice [...]

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. egzaktor m.

Wiktionary


egzaktor

przestarzale: poborca podatków stałych; eksaktor


SJP.pl


egzaltacja

zbytnia wylewność w okazywaniu uczuć i nienaturalność w uzewnętrznianiu myśli; afektacja


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przesadne demonstrowanie uczuć, niewspółmierne do ich siły, nieadekwatne do poziomu emocjonalnego sytuacji, oraz nadmierne lub pełne zaangażowania i zachwytu wyrażanie myśli

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jej egzaltacja była bardzo męcząca.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛɡzalˈtat͡sʲja, AS: egzaltacʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 przym. egzaltowany

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) afektacja

Wiktionary


egzaltolid

związek organiczny, makrocykliczny lakton; stosowany w perfumerii jako utrwalacz zapachu


SJP.pl

Egzaltolid (lakton kwasu 15-hydroksypentadekanowego) – makrocykliczny związek zapachowy, stosowany w produkcji perfum do utrwalania i harmonizowania zapachu. Ma zapach przypominający piżmo (z nutą ambry), dzięki czemu może być zamiennikiem tych naturalnych substancji zapachowych pochodzenia zwierzęcego, zawierających podobne związki wielkopierścieniowe (np. muskon, cyweton, ambretolid).

Wikipedia


egzalton

keton cykliczny, bezbarwna, krystaliczna substancja o zapachu piżma; stosowany w przemyśle perfumeryjnym


SJP.pl


egzaltować

egzaltować się - wpadać w stan podniecenia, ogólnego zachwytu, zapalać się


SJP.pl


egzaltowany

afektowany;
1. nienaturalny, wyrażany w przesadny sposób;
2. mający skłonności do takiego wyrażania


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający cechy egzaltacji

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. egzaltacja ż.

Wiktionary


egzamen

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) daw. egzamin

Wiktionary

Powiązane:

 przym. egzamenacyjny, egzaminacyjny, egzaminatorski, egzaminowy, poegzaminacyjny, poegzaminowy, przedegzaminacyjny, przedegzaminowy

 rzecz. przeegzaminowanie n., egzaminowanie n., egzaminatorskość ż., egzamin mrz., egzaminator mos., egzaminatorka ż.

 przysł. egzaminacyjnie

 czas. egzaminować

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) współcz. egzamin, sprawdzian, test

Wiktionary


egzamenacyjny

przymiotnik relacyjny

 (1.1) daw. egzaminacyjny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. egzamen mrz.

Wiktionary


egzamin

sprawdzian;
1. oficjalne sprawdzenie czyjejś wiedzy lub umiejętności;
2. sytuacja, w której ukazuje się prawdziwa wartość kogoś lub czegoś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) eduk. procedura sprawdzania wiedzy teoretycznej lub praktycznej

 (1.2) przen. sytuacja, w której ukazuje się prawdziwa wartość kogoś lub czegoś

Wiktionary

Egzamin (łac. examen – badanie) – jedna z form sprawdzania wiedzy. Stosuje się ją w szkołach, w instytucjach, np. w ramach rekrutacji na stanowiska w urzędach państwowych albo w weryfikacji kandydatów na duchownych.

W klasyfikacji systemów egzaminacyjnych wyróżnia się:

  • egzaminy zewnętrzne – takie, których wyniki poddawane są ocenie komisji złożonej z członków spoza instytucji, w której odbył się egzamin;
  • egzaminy wewnętrzne – przeprowadzane przez nauczycieli danej placówki.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Do egzaminu z fonologii przygotowywałem się pół roku.

 (1.1) Marcin zdał za pierwszym razem egzamin praktyczny na prawo jazdy.

 (1.2) Kolejny rok z rzędu wydane spore pieniądze na transfery i kolejny raz nie zdaje to egzaminu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɛɡˈzãmʲĩn, AS: egzãmʹĩn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. egzamen mrz., egzaminator mos., egzaminatorka ż., egzaminatorskość ż., egzaminowanie n., przeegzaminowanie n., przeegzaminowywanie n.

 czas. egzaminować ndk., przeegzaminować dk., przeegzaminowywać ndk.

 przym. egzaminacyjny, egzaminatorski, egzaminowy, poegzaminacyjny, poegzaminowy, przedegzaminacyjny, przedegzaminowy

 przysł. egzaminacyjnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) sprawdzian, test; daw. egzamen

Wiktionary


egzaminacyjnie

przysłówek sposobu

 (1.1) w sposób egzaminacyjny; tak, jak na egzaminie

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. egzamen mrz., egzamin mrz., egzaminator mos., egzaminatorka ż., egzaminatorskość ż., egzaminowanie n., przeegzaminowanie n., przeegzaminowywanie n.

 czas. egzaminować ndk., przeegzaminować dk., przeegzaminowywać ndk.

 przym. egzaminacyjny, egzaminatorski, egzaminowy, poegzaminacyjny, poegzaminowy, przedegzaminacyjny, przedegzaminowy

Wiktionary


egzaminacyjny

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z egzaminem, dotyczący egzaminu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Budynek egzaminacyjny uniwersytetu w Oksfordzie zamieniono w szpital wojskowy.

 (1.1) Każdy samochód egzaminacyjny wyposażony jest w szereg kamer wideo rejestrujących przebieg egzaminu państwowego na prawo jazdy.

 (1.1) Na tegorocznej maturze pojawiło się do wyboru kilka nowych przedmiotów egzaminacyjnych.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. egzamen mrz., egzamin mrz., egzaminator mos., egzaminatorka ż., egzaminatorskość ż., egzaminowanie n., przeegzaminowanie n., przeegzaminowywanie n.

 czas. egzaminować ndk., przeegzaminować dk., przeegzaminowywać ndk.

 przym. egzaminatorski, egzaminowy, poegzaminacyjny, poegzaminowy, przedegzaminacyjny, przedegzaminowy

 przysł. egzaminacyjnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) daw. egzamenacyjny

Wiktionary


egzaminator

osoba przeprowadzająca egzamin


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba przeprowadzająca egzamin, także. osoba oceniająca arkusze egzaminacyjne

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Egzaminator bez entuzjazmu poinformował kursantkę o pozytywnym wyniku jej egzaminu na prawo jazdy.

 (1.1) Zdający uzyskał negatywny wynik egzaminu praktycznego na prawo jazdy, ponieważ egzaminator zmuszony był użyć hamulca roboczego.

 (1.1) Egzaminatorzy pomylili się w ocenie aż 621 matur!

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. egzamen mrz., egzamin mrz., egzaminatorskość ż., egzaminowanie n., przeegzaminowanie n., przeegzaminowywanie n.

:: fż. egzaminatorka ż.

 czas. egzaminować ndk., przeegzaminować dk., przeegzaminowywać ndk.

 przym. egzaminacyjny, egzaminatorski, egzaminowy, poegzaminacyjny, poegzaminowy, przedegzaminacyjny, przedegzaminowy

 przysł. egzaminacyjnie

Wiktionary


egzaminatorka

kobieta przeprowadzająca egzamin


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta przeprowadzająca egzamin

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przed skrzyżowaniem egzaminatorka nakazała kursantowi skręcić w prawo.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. egzamen mrz., egzamin mrz., egzaminatorskość ż., egzaminowanie n., przeegzaminowanie n., przeegzaminowywanie n.

:: fm. egzaminator mos.

 czas. egzaminować ndk., przeegzaminować dk., przeegzaminowywać ndk.

 przym. egzaminacyjny, egzaminatorski, egzaminowy, poegzaminacyjny, poegzaminowy, przedegzaminacyjny, przedegzaminowy

 przysł. egzaminacyjnie

Wiktionary


egzaminatorski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z osobą lub stanowiskiem egzaminatora

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. egzamen mrz., egzamin mrz., egzaminator mos., egzaminatorka ż., egzaminatorskość ż., egzaminowanie n., przeegzaminowanie n., przeegzaminowywanie n.

 czas. egzaminować ndk., przeegzaminować dk., przeegzaminowywać ndk.

 przym. egzaminacyjny, egzaminowy, poegzaminacyjny, poegzaminowy, przedegzaminacyjny, przedegzaminowy

 przysł. egzaminacyjnie

Wiktionary


egzaminatorskość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. rzad. cecha tego, co egzaminatorskie; to, co charakterystyczne dla egzaminatora (egzaminatorów)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. egzamen mrz., egzamin mrz., egzaminator mos., egzaminatorka ż., egzaminowanie n., przeegzaminowanie n., przeegzaminowywanie n.

 czas. egzaminować ndk., przeegzaminować dk., przeegzaminowywać ndk.

 przym. egzaminacyjny, egzaminatorski, egzaminowy, poegzaminacyjny, poegzaminowy, przedegzaminacyjny, przedegzaminowy

 przysł. egzaminacyjnie

Wiktionary


egzaminować

1. sprawdzać czyjeś wiadomości lub umiejętności;
2. być sprawdzianem czyichś wiadomości lub umiejętności, np. egzaminuje nas życie;
3. dociekliwie wypytywać kogoś;
4. sprawdzać stan lub użyteczność czegoś, np. egzaminować swoją talię


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. brak)

 (1.1) przeprowadzać egzamin, poddawać coś lub kogoś egzaminowi

 (1.2) przen. badać, obserwować, wypytywać

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pracownik WORD-u egzaminował przyszłych kierowców pod wpływem alkoholu.

 (1.2) (…) Gomułka zwymyślał Aristowa: – Co wy tu mnie egzaminujecie[?] – krzyknął usłyszawszy pytania ambasadora. – Macie swoje informacje i wiecie, jaki charakter mają demonstracje w Gdańsku.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛɡzãmʲĩˈnɔvat͡ɕ, AS: egzãmʹĩnovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. egzamin mrz., egzamen mrz., egzaminator mos., egzaminatorka ż., egzaminatorskość ż., egzaminowanie n., przeegzaminowanie n., przeegzaminowywanie n.

 czas. przeegzaminować dk., przeegzaminowywać ndk.

 przym. egzaminacyjny, egzaminatorski, egzaminowy, poegzaminacyjny, poegzaminowy, przedegzaminacyjny, przedegzaminowy

 przysł. egzaminacyjnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) odpytywać, przeegzaminowywać, przepytywać, pytać, sprawdzać

 (1.2) analizować, badać, inspekcjonować, maglować, odpytywać, przeegzaminowywać, przepytywać, przesłuchiwać, pytać, sprawdzać, testować, weryfikować, wypytywać

Wiktionary


egzaminowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) przeprowadzanie egzaminu, poddawanie czegoś lub kogoś egzaminowi

 (1.2) przen. badanie, obserwowanie, wypytywanie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Egzaminowanie kandydatów na kierowców rozpoczyna się na placu manewrowym.

 (1.1) Od marca bieżącego roku wchodzą w życie nowe zasady egzaminowania spawaczy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛɡzãmʲĩnɔˈvãɲɛ, AS: egzãmʹĩnovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. egzamin mrz., egzamen mrz., egzaminator mos., egzaminatorka ż., egzaminatorskość ż., przeegzaminowanie n., przeegzaminowywanie n.

 czas. egzaminować ndk., przeegzaminować dk., przeegzaminowywać ndk.

 przym. egzaminacyjny, egzaminatorski, egzaminowy, poegzaminacyjny, poegzaminowy, przedegzaminacyjny, przedegzaminowy

 przysł. egzaminacyjnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) odpytywanie, przeegzaminowywanie, przepytywanie, pytanie, sprawdzanie

 (1.2) analizowanie, badanie, inspekcjonowanie, maglowanie, odpytywanie, przeegzaminowywanie, przepytywanie, przesłuchiwanie, pytanie, sprawdzanie, testowanie, weryfikowanie, wypytywanie

Wiktionary


egzaminowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z egzaminem, dotyczący egzaminu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. egzamen mrz., egzamin mrz., egzaminator mos., egzaminatorskość ż., egzaminowanie n., przeegzaminowanie n., przeegzaminowywanie n.

:: fż. egzaminatorka ż.

 czas. egzaminować ndk., przeegzaminować dk., przeegzaminowywać ndk.

 przym. egzaminacyjny, egzaminatorski, poegzaminacyjny, poegzaminowy, przedegzaminacyjny, przedegzaminowy

 przysł. egzaminacyjnie

Wiktionary


egzantema

wykwity skórne towarzyszące niektórym infekcjom wirusowym


SJP.pl


egzaracja

erozja lodowcowa, żłobienie, rysowanie i wygładzanie skał podłoża przez przesuwający się lodowiec


SJP.pl

Egzaracja – jeden z trzech procesów erozji glacjalnej (obok detrakcji i detersji), tłumaczony jako zdzieranie.

Dotyczy utworów nieskonsolidowanych, znajdujących się w podłożu lodowca. Są one deformowane i przesuwane pod wpływem przemieszczającego się lodu, a część przymarza do stopy lodowca i jest włączana w jego obręb. Procesy te są obecnie rozpatrywane w ramach glacitektoniki, czyli deformacji podłoża podlodowcowego, które są analogiczne do zjawisk tektonicznych. Do struktur glacitektonicznych należą fałdy, łuski, nasunięcia oraz depresje glacitektoniczne, które są w istocie zagłębieniami egzaracyjnymi.

Wikipedia


egzarcha

namiestnik cesarza Bizancjum w posiadłościach italskich i afrykańskich


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) hist. tytuł naczelnika prowincji egzarchatu;

 (1.2) biskup zarządzający egzarchatem

 (1.3) namiestnik patriarchy

Wiktionary

  • pierwotnie w Cesarstwie Bizantyńskim tytuł naczelnika prowincji egzarchatu
  • w kościołach wschodnich – biskup zarządzający egzarchatem; również namiestnik patriarchy.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Izaak Armeńczyk był egzarchą Rawenny za papieża Seweryna w VII wieku.

 (1.2) Godność egzarchy pełnił do likwidacji tejże administratury kościelnej w 1990.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. egzarchat m.

Wiktionary


egzarchat

1. teren jurysdykcji egzarchy w Kościele wschodnim;
2. w cesarstwie bizantyjskim: teren podległy władzy namiestnika cesarskiego;
3. egzarchat bułgarski - Kościół prawosławny w Bułgarii, który został wyłączony spod władzy patriarchatu w 1870 roku


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) hist. urząd namiestnika w cesarstwie bizantyńskim

 (1.2) hist. jednostka podziału administracyjnego w cesarstwie bizantyńskim znajdująca się pod zarządem egzarchy

 (1.3) rel. obszar położony poza głównym terenem działania danego Kościoła poddany władzy kanonicznej przedstawiciela patriarchy;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Południowa część egzarchatu weszła później w skład Katepanatu Italii.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. egzarcha m.

Wiktionary


egzasperacja

przestarzałe: stan wielkiego rozdrażnienia; furia, rozjątrzenie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) daw. stan wielkiego rozdrażnienia

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛɡzaspɛˈrat͡sʲja, AS: egzasperacʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 czas. egzasperować

Wiktionary


egzasperować

czasownik przechodni niedokonany (dk. wyegzasperować)

 (1.1) przest. doprowadzać do rozpaczy lub rozdrażnienia

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) [...] wszystko to skupiało się u stóp rusztowania, podnosiło głowy, wybuchało śmiechem, rzucało ku oszalałemu człowiekowi drażniące i egzasperujące go zaczepki i żarty.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. egzasperacja ż.

 czas. wyegzasperować dk.

Wiktionary


egzegeta

1. teolog komentujący teksty biblijne
2. filolog zajmujący się egzegezą; komentator
3. w starożytnej Grecji: tłumacz wyroczni, praw i obyczajów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) jęz. językoznawca zajmujący się egzegezą

 (1.2) teol. biblista badający teksty biblijne

 (1.3) hist. tłumaczący i komentujący wyrocznie w antycznej Helladzie

 (1.4) hist. urzędnik odpowiedzialny za nadzór nad kultem ateńskim

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Na zjazd egzegetów przybyli też bibliści z Litwy.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. egzegeza ż., egzegetyka ż.

:: fż. egzegetka ż.

 przym. egzegetyczny

Wiktionary


egzegetka

egzegeta


SJP.pl

Patrz:

egzegeta

egzegetyczny

związany z egzegezą Pisma Świętego i egzegetyką


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z egzegezą

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Profesor opublikował nowy komentarz egzegetyczny.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. egzegeza ż., egzegeta mos.

 przysł. egzegetycznie

Wiktionary


egzegetyka

w religioznawstwie: nauka zajmująca się badaniem, objaśnianiem i komentowaniem tekstu Biblii


SJP.pl


egzegeza

1. filologiczna krytyka tekstu;
2. objaśnianie, interpretacja tekstów biblijnych;
3. w starożytnej Grecji: objaśnianie sensu wyroczni, praw


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) jęz. teol. badanie, wyjaśnianie i komentowanie tekstów;

Wiktionary

Egzegeza (stgr. ἐξήγησις exḗgēsis – „wyjaśnienie, wyprowadzenie”) – badanie i krytyczna interpretacja tekstów, zwłaszcza świętych i utworów hagiograficznych (opowiadających o żywotach świętych). Egzegeza jest sztuką rozumienia i wykładni ukrytych w utworach prawd, alegorii, symbolicznych kodów sensów teologicznych; poznawania warstwy metaforycznej.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) To nie były dwie różne egzegezy, bo opierały się na tych samych przesłankach.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. egzegeta m.

 przym. egzegetyczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) analiza, interpretacja

Wiktionary


egzekucja

1. wykonanie zasądzonej kary:
a) stracenie osoby skazanej na karę śmierci;
b) ściągnięcie uznanej prawnie należności;
c) dawniej: wykonanie kary cielesnej; wychłostanie, ubiczowanie;
2. realizacja np. uchwał sejmowych lub innych aktów prawnych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) wykonanie wyroku śmierci

 (1.2) praw. przymusowe ściąganie należności, z których zapłaceniem jakaś osoba lub instytucja zalega

 (1.3) praw. wykonanie wyroku, orzeczenia, decyzji administracyjnej lub uchwały organu kolegialnego

Wiktionary

  • Stosowanie (egzekwowanie) prawa – określanie przez organ państwowy konsekwencji prawnych określonego stanu faktycznego
  • egzekucja sądowa lub egzekucja administracyjna – wykonanie w szczególności prawomocnego orzeczenia sądu orzekającego w sprawach cywilnoprawnych lub decyzji administracyjnej wydanej przez organ administracyjny wobec dłużnika, w oparciu o tytuł wykonawczy (tj. prawomocne orzeczenie zaopatrzone w klauzulę wykonalności)
    • poszczególny tryb albo sposób wykonania orzeczenia (np. egzekucja świadczeń pieniężnych, egzekucja z rachunku bankowego)

    Wikipedia

    Przykłady

     (1.1) Norwegia całkowicie zniosła karę śmierci dopiero w roku 1979, ale ostatnią egzekucję wykonano w roku 1948.

     (1.3) Zamierzone śmiertelne porażenie prądem elektrycznym jest również jedną ze stosowanych w Stanach Zjednoczonych metod egzekucji kary śmierci na tzw. krześle elektrycznym.

    Wiktionary

    Wymowa:

    IPA: ˌɛɡzɛˈkut͡sʲja, AS: egzekucʹi ̯a

    Wiktionary

    Powiązane:

     rzecz. egzekutorka ż., egzekutor m., egzekutywa ż., egzekwowanie n., wyegzekwowanie n.

     czas. egzekwować ndk., wyegzekwować dk.

     przym. egzekucyjny

    Wiktionary

    Synonimy:

     (1.1) stracenie; pot. rozwałka, czapa

     (1.2) rewindykacja

    Wiktionary


egzekucyjny

związany z egzekucją


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z egzekucjami, straceniami, służący do straceń

 (1.2) praw. związany z procesem odzyskiwania należnego sobie majątku poprzez instytucje sądu, komornika lub innych organów

 (1.3) hist. związany z szesnastowiecznym ruchem reformatorskim szlachty polskiej;

 (1.4) książk. związany z wykonaniem, wprowadzeniem czegoś w życie np. ustawy, wyroków sądowych

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. egzekutorka ż., egzekutor mos., egzekucja ż., egzekutywa ż.

 czas. egzekwować

Wiktionary


egzekutor

1. urzędnik państwowy ściągający należność od dłużników na podstawie orzeczeń sądowych; komornik;
2. wykonawca wyroków sądowych;
3. środowiskowo: piłkarz wykonujący rzut karny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) wykonawca wyroku sądowego, testamentu, zarządzeń władz itp.

 (1.2) środ. sport. piłkarz wykonujący rzut karny

Wiktionary

  • Egzekutor – film Chucka Russella z 1996 z Arnoldem Schwarzeneggerem i Vanessą Williams
  • Egzekutor – film Filipa Zylbera
  • Egzekutor – sztuka Marka Rębacza
  • Egzekutor – książka Stefana Dąmbskiego
  • średniowieczne określenie kata
  • Egzekutor RTX – system operacyjny dla MERA 300
  • Egzekutor – monitor komputerów Odra 1300
  • Egzekutor – inna nazwa amerykańskiego filmu pt. Strażnik prawa z 1976 roku

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. egzekucja ż., egzekwowanie n., wyegzekwowanie n., egzekutywa ż.

:: fż. egzekutorka ż.

 czas. egzekwować, egzekwowanie ndk., wyegzekwowanie dk.

 przym. egzekucyjny

 przysł. egzekucyjnie

Wiktionary


egzekutorka

1. urzędniczka państwowa ściągająca należność od dłużników na podstawie orzeczeń sądowych
2. kobieta, pełniąca funkcję wykonawcy wyroków sądowych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) wykonawczyni wyroku sądowego, testamentu, zarządzeń władz itp.

 (1.2) środ. sport. piłkarka wykonująca rzut karny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. egzekucja ż., egzekwowanie n., wyegzekwowanie n., egzekutywa ż.

:: fm. egzekutor ż.

 czas. egzekwowanie ndk., wyegzekwowanie dk.

 przym. egzekucyjny

 przysł. egzekucyjnie

Wiktionary


egzekutywa

1. władza wykonawcza realizująca postanowienia władzy ustawodawczej;
2. organ wykonawczy państwa lub partii; zarząd, rząd


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) praw. polit. władza wykonawcza w państwie

 (1.2) polit. organ wykonawczy w partiach politycznych i organizacjach społecznych

 (1.3) pot. posiedzenie, sesja, obrady egzekutywy (1.2)

 (1.4) przest. zdolność wykonania aktu prawnego

 (1.5) hist. w czasie II wojny światowej zakonspirowana komórka Armii Krajowej, która wykonywała wyroki śmierci wydane przez Polskie Państwo Podziemne

Wiktionary

Władza wykonawcza, egzekutywa – jedna z władz określonych w koncepcji podziału władz, jest władzą bezpośrednio zarządzającą sprawami państwa. Sprawują ją rząd i głowa państwa (prezydent, monarcha, organ kolegialny). Wyznacza kierunki rozwoju państwa, ustala instrumenty prowadzenia polityki państwowej, wybiera strategię jej realizacji. Egzekutywa umożliwia stosowanie ustawodawstwa wprowadzanego przez legislatywę.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) …Koncepcje burżuazji wyrażały tendencje do ograniczania roli legislatywy na rzecz egzekutywy.

 (1.2) Co się zbiera najpierw – ziemniaki czy kapustę? – Najpierw zbiera się egzekutywa partii i ona ustali.

 (1.4) „Nie ma legislacyjnej viagry na impotencję egzekutywy” – zauważył poseł AWS Czesław Bielecki.

 (1.5) Przeprowadzanie egzekucji spoczywało na Kołach Pułkowych, które miały swoje patrole egzekucyjne zwane „egzekutywami”.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. egzekutorka ż., egzekucja ż., egzekutor m., egzekwowanie n., wyegzekwowanie n.

 czas. egzekwować ndk., wyegzekwować dk.

 przym. egzekucyjny

Wiktionary


egzekwie

część ceremoniału pogrzebowego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) element ceremonii pogrzebowej

Wiktionary

Egzekwie (łac. exequiae) – towarzyszenie do grobu. W Kościele katolickim ceremonie pogrzebowe ze wszystkimi obrzędami lub część liturgii brewiarzowej za zmarłych (jutrznia czy nieszpory).

Liturgia żałobna (łac. Officium defunctorum) ma szczególne znaczenie dla chrześcijan, jest bowiem etapem przejścia z życia doczesnego do życia wiecznego. "Exequiarum Ordo" - modlitwy za zmarłych sięgają do hymnów i psalmów mówiących o zbawieniu wiecznym.

Wikipedia


egzekwować

1. wymagać wykonania czegoś, np. zadania lub obowiązku;
2. dochodzić wykonania orzeczeń sądowych


SJP.pl

czasownik przechodni

 (1.1) wymagać wykonania czegoś

 (1.2) zmuszać, doprowadzać do spełnienia pewnych zobowiązań

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przepisy regulaminu zawsze należy egzekwować w uprzejmy i przyjazny sposób.

 (1.2) Tymczasem prywatni wierzyciele i państwo bezlitośnie egzekwowali należności.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛɡzɛˈkfɔvat͡ɕ, AS: egzekfovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. egzekutywa ż., egzekwowanie n., egzekucja ż., egzekutor m.

 przym. egzekucyjny

Wiktionary


egzekwowalność

egzekwowalny


SJP.pl

Patrz:

egzekwowalny

egzekwowalny

dający się egzekwować


SJP.pl


egzekwowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|egzekwować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛɡzɛkfɔˈvãɲɛ, AS: egzekfovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. egzekwować

 rzecz. egzekutorka ż., egzekutor mos., egzekucja ż., egzekutywa ż.

Wiktionary


egzema

alergiczna choroba skóry


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. nieinfekcyjny stan zapalny głównie wierzchniej warstwy skóry objawiający się świądem, zaczerwienieniem, pęcherzykami i złuszczaniem naskórka

Wiktionary

Wyprysk (łac. eczema) – choroba skóry o nieinfekcyjnym podłożu zapalnym (alergicznym lub niealergicznym) polegająca na zapaleniu jej wierzchnich warstw (naskórek i warstwa brodawkowata skóry właściwej).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Atopia jest częstą przyczyną występowania astmy i egzemy u dzieci.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wyprysk

Wiktionary


egzemat

struktura tektoniczna powstała wskutek przebicia się plastycznego jądra antykliny przez młodsze, sztywniejsze skały nadkładu; diapir, wysad


SJP.pl

Wysad, egzemat – forma występowania złoża. Jest to złoże powstałe pod wpływem ruchów tektonicznych przez wciśnięcie skał starszych w leżące nad nimi młodsze utwory.

Wysady tworzą wyłącznie skały, które pod wpływem wysokich ciśnień stają się plastyczne, przeważnie jest to sól lub ił. Wysady noszą nazwę słupów, diapirów. Często górna partia wysadów przykryta jest czapą, powstałą w wyniku wyługowania rozpuszczalnych związków.

Wikipedia


egzempcja

1. w prawie kanonicznym: przeniesienie osoby lub zakonu pod jurysdykcję innego (zwykle wyższego) przełożonego kościelnego;
2. dawniej: przywilej zwalniający z jakiegoś obowiązku prawnego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przywilej uwalniający od obowiązku nakazanego prawem

 (1.2) uwolnienie spod jurysdykcji bezpośredniego zwierzchnika kościelnego, a poddanie wyższemu

 (1.3) daw. wykup majątku oddanego w zastaw

 (1.4) hist. w prawie staropolskim: czasowy immunitet żołnierzy od sądów innych niż wojskowe, nadawany przez sejm lub hetmanów

Wiktionary

Egzempcja (łac. exemptio 'wybranie; wyjęcie' od ex 'od-, wy-, z' i emptio od emere 'brać; kupować') – określenie pochodzące z prawa kanonicznego, oznaczające przeniesienie osoby albo zespołu osób (np. zakonu) spod jurysdykcji jednego przełożonego kościelnego pod władzę innego, najczęściej wyżej postawionego w hierarchii, np. spod władzy ordynariusza lub proboszcza i poddanie go bezpośrednio wyższemu przełożonemu.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. egzempt mos.

Wiktionary


egzempcyjny

związany z egzempcją


SJP.pl


egzempl.

skrót od: egzemplarz; egz.


SJP.pl


egzemplaryczny

określający konkretną jednostkę; osobniczy; specyficzny


SJP.pl


egzemplarz

1. jedna sztuka z grupy jednorodnych przedmiotów;
2. przedstawiciel jakiegoś typu, gatunku; okaz;
3. ironicznie: ktoś posiadający negatywną cechę lub wyróżniający się z grupy innych osób; indywiduum


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) jeden przedmiot z grupy jednorodnych przedmiotów

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wszystkie egzemplarze tego czasopisma zostały już sprzedane.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɛɡˈzɛ̃mplaʃ, AS: egzmplaš

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. exemplum n., egzemplifikacja ż., egzemplum n.

 przym. egzemplifikacyjny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) sztuka

Wiktionary


egzemplarzowy

egzemplarz


SJP.pl

Patrz:

egzemplarz

egzemplifikacja

1. wyjaśnianie czegoś przy pomocy przykładów;
2. przykład


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) wyjaśnianie czegoś za pomocą przykładów

 (1.2) wyjaśniający przykład

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Moim zdaniem, teksty z rozbudowanymi egzemplifikacjami nużą czytelników.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. egzemplarz mrz., egzemplifikowanie n., exemplum n., zegzemplifikowanie n.

 czas. egzemplifikować ndk., zegzemplifikować dk.

 przym. egzemplifikacyjny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ilustracja, zilustrowanie

Wiktionary


egzemplifikacyjny

związany z egzemplifikacją


SJP.pl


egzemplifikować

dokonywać egzemplifikacji


SJP.pl


egzercerunek

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) daw. wojsk. ćwiczenia wojskowe, musztra

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) […] a reszta z piersiami wystawionymi jak bębny, prosta, strojna i w sobie zwarta to piechota snadź już w tęgim egzercerunku wyćwiczona.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. egzercytować ndk.

Wiktionary


egzercytować

czasownik niedokonany (dk. brak)

 (1.1) przest. ćwiczyć

czasownik zwrotny niedokonany egzercytować się (dk. brak)

 (2.1) przest. ćwiczyć się, wprawiać się

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛɡzɛrt͡sɨˈtɔvat͡ɕ, AS: egzercytovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. egzercytowanie n., egzercycja, egzercerunek

 przym. egzercerunkowy

Wiktionary


egzercytowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|egzercytować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. egzercytować ndk.

Wiktionary


egzerga

miejsce na napis na monecie lub medalu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) numizm. oddzielona od ryciny przestrzeń u dołu medalu lub monety, na której zwykle zawarta jest dewiza lub data wybicia;

Wiktionary

Ekserga (łac. exergum od gr. εξεργον – dosł. „spoza dzieła”) albo egzerga (z wymowy fr. exergue) – dolna część pola monety, oddzielona od niego poziomą linią, zwaną cięciwą.

Określana polskim terminem odcinek (zapożyczonym z niem. Abschnitt). Najczęściej znajdują się w nim oznaczenia mennicze (np. symbol mennicy, znak emisyjny, cyfra własna itp.) bądź data wybicia danego numizmatu; rzadziej bywa niewypełniony.

Wikipedia


egzergia

maksymalna praca, jaką określona materia może wykonać w procesie termodynamicznym przy przechodzeniu do stanu równowagi z otoczeniem


SJP.pl

Egzergia – maksymalna praca, jaką układ termodynamicznie otwarty może wykonać w danym otoczeniu przechodząc do stanu równowagi z otoczeniem. Otoczenie traktuje się jako zbiornik nieużytecznej energii i materii o stałej temperaturze. Maksymalną energię uzyskuje się w procesie odwracalnym.

Wikipedia


egzoamylaza

odmiana amylazy - enzymu odgrywającego ważną rolę w trawieniu


SJP.pl


egzobiolog

uczony specjalizujący się w egzobiologii; kosmobiolog, astrobiolog


SJP.pl


egzobiologia

dziedzina biologii, nauka badająca możliwość występowania życia poza Ziemią; astrobiologia, kosmobiologia, ksenobiologia


SJP.pl

Wikipedia


egzobiologiczny

związany z egzobiologią (np. egzobiologiczne poszukiwania wody, egzobiologiczne eksperymenty); kosmobiologiczny, astrobiologiczny


SJP.pl


egzobiolożka

egzobiolog


SJP.pl

Patrz:

egzobiolog

egzobiotyczny

będący organizmem żyjącym w kosmosie lub związany z takim organizmem


SJP.pl


egzocytoza

proces wydalania pęcherzyków, zawierających transportowaną substancję, z komórki wraz z częścią jej błony


SJP.pl

Egzocytoza (gr. éxō ‘na zewnątrz’, kýtos ‘komórka’) – proces usuwania z komórki eukariotycznej różnych substancji, dla których błona komórkowa jest nieprzepuszczalna. Odbywa się on za pośrednictwem błoniastych pęcherzyków, które zlewają się z błoną komórkową, uwalniając zgromadzoną wewnątrz substancję do przestrzeni międzykomórkowej. Pęcherzyki te powstają najczęściej w retikulum endoplazmatycznym lub w aparacie Golgiego, chociaż mogą być nimi również wakuole (pokarmowe lub autofagowe). Na drodze egzocytozy usuwane są z komórki m.in.:

  • metabolity,
  • hormony i neuroprzekaźniki (np. wydzielane z pęcherzyków synaptycznych),
  • enzymy,
  • przeciwciała,
  • białka oraz węglowodany stanowiące budulec ściany komórkowej,
  • uszkodzone organella.

Wikipedia


egzoderma

tkanka występująca w korzeniu większości roślin, pełniąca funkcję ochronną; podskórnia


SJP.pl

Egzoderma, skórnia, podskórnia – tkanka roślinna pochodzenia miękiszowego, znajdująca się pod ryzodermą. Ściany komórek egzodermy ulegają korkowaceniu, przez co egzoderma pełni powyżej strefy włośnikowej korzenia funkcję ochronną. Do korkowacenia dochodzi gdy włośniki zaczynają więdnąć. W starszych strefach korzenia egzoderma zastępuje skórkę korzenia.

Wikipedia


egzoenergetyczny

przebiegający z wydzieleniem energii


SJP.pl


egzoenzym

enzym produkowany przez komórkę w jej wnętrzu a działający poza nią


SJP.pl

Egzoenzymy – termin stosowany wobec enzymów, posiadający dwa znaczenia:

  • enzymy produkowane przez komórkę w jej wnętrzu, a następnie wydzielane drogą egzocytozy do środowiska zewnętrznego, gdzie działają w pozakomórkowym metabolizmie swojego substratu. Egzoenzymy stanowiące element błony komórkowej (białka błonowe), z centrum aktywnym zwróconym na zewnątrz komórki nazywamy ektoenzymami. Przykładem egzoenzymów są celulazy, wydzielane m.in. przez grzyby z rodzaju Penicillium, hydrolizujące celulozę. Do grupy tej należą również enzymy trawienne;
  • enzymy odcinające podjednostki polimeru kolejno od jego końca. Np. egzonukleazy.

Wikipedia


egzoforia

rodzaj zeza (zez utajony rozbieżny)


SJP.pl


egzoftalmia

wytrzeszcz gałek ocznych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. rzad. wytrzeszcz; nadmierne, chorobliwe wysunięcie gałek ocznych

Wiktionary


egzogamia

nakaz zawierania małżeństw z osobą spoza danej grupy społecznej, szczepu, organizacji, narodowości, zespołu krewnych itp.


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kult. etn. system norm kulturowych, który wymusza małżeństwo poza własną grupą;

Wiktionary

Egzogamia – zakaz zawierania małżeństw wewnątrz określonej grupy (poszerzonej rodziny, klanu egzogamicznego), utożsamiany przez jej członków z zakazem kazirodztwa, mimo że wyznacza szerszą grupę, niż jednostki blisko spokrewnione.

Najczęstszą zbiorowością egzogamiczną w społeczeństwach pierwotnych jest klan egzogamiczny, zazwyczaj posiadający własny totem. W społeczeństwach podzielonych na dwa klany lub inne jednostki egzogamiczne, określane są one mianem mojetów (połów).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Podajcie przykłady grup etnicznych z zasadą egzogamii.

Wiktionary


egzogeniczność

cecha czegoś dotyczącego przyczyn i oddziaływań zewnętrznych; egzogenność


SJP.pl


egzogeniczny

dotyczący przyczyn i oddziaływań zewnętrznych; egzogenny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) pochodzący z zewnątrz

 (1.2) wywołany przez czynnik z zewnątrz

Wiktionary


egzogenność

cecha czegoś dotyczącego przyczyn i oddziaływań zewnętrznych; egzogeniczność


SJP.pl


egzogenny

dotyczący przyczyn i oddziaływań zewnętrznych; egzogeniczny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) biol. pochodzący z zewnątrz organizmu

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) egzogeniczny, zewnątrzustrojowy, zewnątrzpochodny

Wiktionary


egzojądro

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) inform. jądro systemu operacyjnego o minimalnym poziomie abstrakcji, zapewniające jedynie ochronę zasobów

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Egzojądro musi jedynie śledzić, do której maszyny wirtualnej przypisano poszczególne zasoby.

Wiktionary


egzokarp

cienka warstwa zewnętrzna owocni tworząca skórkę owocu


SJP.pl

Egzokarp – zewnętrzna warstwa okrywająca owoc, która powstaje z zewnętrznej skórki słupka.

Wikipedia


egzoksiężyc

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) astr. księżyc obiegający egzoplanetę itp.;

Wiktionary

Egzoksiężyc – naturalny satelita orbitujący wokół planety pozasłonecznej lub innego podobnego obiektu nieznajdującego się w Układzie Słonecznym. Biorąc pod uwagę istnienie licznych księżyców w naszym układzie planetarnym, wnioskuje się, że najprawdopodobniej istnieją one także wokół wielu innych planet pozasłonecznych. Większość dotychczas odkrytych planet pozasłonecznych należy do typu gazowych olbrzymów, które w Układzie Słonecznym mają liczne naturalne satelity (zobacz listy naturalnych satelitów Jowisza i Saturna).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Czy naukowcy naprawdę odkryli egzoksiężyc?

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) księżyc pozasłoneczny

Wiktionary


egzolitofit

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) bot. litofit zasiedlający powierzchnię skał

Wiktionary

Epilit, epilitofit, egzolitofit – roślina rosnąca na powierzchni skały, jeden z rodzajów litofitów. Nazwa pochodzi z języka greckiego: lithos – kamień, phyte – roślina. Do epilitów należą głównie porosty, mchy oraz w miejscach wilgotnych glony.

Wikipedia


egzon

sekwencja genu kodująca aminokwasy w cząsteczce białka; ekson


SJP.pl

Ekson, egzon (z ang. exon – expressed region, „region ulegający ekspresji”) – region DNA lub pierwotnego transkryptu RNA, który pozostaje w dojrzałym, funkcjonalnym RNA po wycięciu intronów podczas splicingu. Sekwencje eksonowe poprzedzielane intronami występują w komórkach eukariotycznych i archaeonach. Część genomu odpowiadająca kompletnemu zestawowi eksonów organizmu lub komórki to eksom.

Wikipedia


egzoneracja

w prawie: uwolnienie się od odpowiedzialności na zasadzie ryzyka


SJP.pl

Egzoneracja (okoliczności egzoneracyjne) – stany faktyczne oraz prawne, na które może powołać się zobowiązany do naprawienia szkody w celu zwolnienia się od odpowiedzialności na zasadzie ryzyka. Są nimi:

  • siła wyższa (łac. vis maior);
  • nastąpienie szkody wyłącznie z winy poszkodowanego;
  • nastąpienie szkody wyłącznie z winy osoby trzeciej, za którą dłużnik nie ponosi odpowiedzialności;
  • brak winy osoby, której zwierzchnik powierzył wykonanie czynności (art. 430 k.c.).

Wikipedia


egzoneracyjny

egzoneracja


SJP.pl

Patrz:

egzoneracja

egzonim

zaadoptowana do własnego języka obca nazwa geograficzna np. Paryż (fr. Paris)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) jęz. geogr. zaadaptowana na potrzeby własnego języka nazwa obiektu geograficznego inna od nazwy używanej w języku lub językach oficjalnych na obszarze, gdzie dany obiekt geograficzny się znajduje;

Wiktionary

Egzonim (od gr. ἔξω, éksō, „poza” i ὄνομα, ónoma, „nazwa”) – nazwa używana w danym języku na określenie ludów lub obiektów geograficznych występujących poza obszarem funkcjonowania danej kultury. Egzonim odróżnia się swoją formą od endonimu, czyli określenia funkcjonującego w języku miejscowym, sformułowania używanego przez mieszkańców obcego obszaru geograficznego. Np. angielski egzonim Prague, odnoszący się do miasta Pragi, odpowiada czeskiemu endonimowi Praha.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Sztokholm jest polskim egzonimem powstałym w wyniku spolszczenia szwedzkiej nazwy Stockholm.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɛɡˈzɔ̃ɲĩm, AS: egzõńĩm

Wiktionary


egzonukleaza

Egzonukleazy – enzymy należące do grupy esteraz (jednej z klas hydrolaz), które, działając na jedno- lub dwuniciowe DNA i RNA, powodują odłączenie nukleotydów od końców ich łańcuchów.

Wikipedia


egzopeptydaza

Egzopeptydazy – grupa organicznych związków chemicznych, enzymów proteolitycznych (proteaz) zaliczanych do hydrolaz. Katalizują odłączanie od łańcuchów peptydowych skrajnych, zwykle pojedynczych, aminokwasów. Istnieją również jednak tzw. peptydazy dipeptydylowe, które powodują odłączanie dipeptydów od łańcucha peptydowego.

Wśród egzopeptydaz wyróżnia się karboksypeptydazy (działające od C-końca peptydów) oraz aminopeptydazy (działające od N-końca).

Wikipedia


egzoplaneta

planeta krążąca wokół gwiazdy innej niż Słońce; planeta pozasłoneczna


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) astr. planeta położona poza Układem Słonecznym, najczęściej w innym układzie planetarnym;

Wiktionary

Wikipedia

Powiązane:

 przym. egzoplanetarny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) planeta pozasłoneczna

Wiktionary


egzoplazma

zewnętrzna, obwodowa część cytoplazmy komórkowej


SJP.pl


egzorbitancja

w dawnej Polsce: nadużycie władzy, głównie królewskiej


SJP.pl


egzorbitant

dawniej: człowiek wykraczający przeciw obowiązującemu prawu; przestępca


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) daw. człowiek łamiący prawo, przestępca

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Za to możni panowie, gwałtownicy, egzorbitanci, zawsze tam znajdowali zręcznych sekretarzy, niezmordowanych totumfackich, nieprzegadanych szczekaczy i tym podobnych ministrów.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. egzorbitancja ż.

Wiktionary


egzorcysta

osoba odprawiająca egzorcyzmy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) kośc. osoba uprawniona do odprawienia egzorcyzmu;

Wiktionary

Egzorcysta – osoba sprawująca egzorcyzm, czyli liturgiczny obrzęd wypędzania złego ducha bądź demona, bądź też niszczenia jego wpływów.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Egzorcysta podejmuje wstępną modlitwę egzorcyzmem i sprawdza, czy pojawiają się objawy wskazane w rytuale jako oznaki opętania.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. egzorcyzm m., egzorcyzmowanie n.

 czas. egzorcyzmować ndk., wyegzorcyzmować dk.

 przym. egzorcyzmowany, egzorcystyczny

Wiktionary


egzorcystat

rodzaj niższych, niesakramentalnych święceń w Kościele katolickim i wschodnim


SJP.pl


egzorcystka

egzorcysta


SJP.pl

Patrz:

egzorcysta

egzorcystyczny

charakterystyczny dla egzorcyzmu i związanych z nim rytuałów


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) rel. związany z egzorcyzmami, dotyczący egzorcyzmów

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Egzorcysta używa specjalnego rytuału egzorcystycznego.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. egzorcyzm mrz., egzorcysta mos., egzorcyzmowanie n.

 czas. egzorcyzmować ndk., wyegzorcyzmować dk.

 przym. egzorcyzmowany

Wiktionary


egzorcyzm

1. w Kościele katolickim: obrzęd liturgiczny mający na celu wypędzenie szatana;
2. zaklęcie negujące wpływ groźnych sił nadprzyrodzonych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) kośc. obrzęd liturgiczny, który ma usuwać wpływ szatana na osoby, miejsca lub rzeczy;

 (1.2) kośc. modlitwa, która ma usuwać wpływ szatana

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W nowej formie rytuału chrzcielnego egzorcyzmy są zredukowane do trudno zauważalnej postaci.

 (1.1) Egzorcysta podejmuje wstępną modlitwę egzorcyzmem i sprawdza, czy pojawiają się objawy wskazane w rytuale jako oznaki opętania.

 (1.2) Odmówiła sobie egzorcyzm, który dostała od spowiednika, i pomogło.

 (1.2) Po drugiej stronie obrazka ze św. Michałem Archaniołem znajdował się krótki egzorcyzm do prywatnego odmawiania.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. egzorcysta mos., egzorcyzmowanie n.

 czas. egzorcyzmować ndk., wyegzorcyzmować dk.

 przym. egzorcyzmowany, egzorcystyczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) egzorcyzmowanie, wyegzorcyzmowanie

Wiktionary


egzorcyzmować

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) rel. odprawiać egzorcyzmy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wojtyła musiał egzorcyzmować pewną kobietę.

 (1.1) Egzorcysta już dwa razy egzorcyzmował ten apartament.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. egzorcysta m., egzorcyzmowanie n., egzorcyzm mrz.

 czas. wyegzorcyzmować dk.

 przym. egzorcyzmowany, egzorcystyczny

Wiktionary


egzorcyzmowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|egzorcyzmować.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Józia i Janek poprosili by egzorcyzmowanie odbyło się w zakrystii.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. egzorcyzm m., egzorcysta m., wyegzorcyzmowanie n.

 czas. egzorcyzmować ndk., wyegzorcyzmować dk.

 przym. egzorcyzmowany, egzorcystyczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) egzorcyzm

Wiktionary


egzorcyzmowany

forma czasownika.

 (1.1) imiesłów przymiotnikowy bierny od czasownika: egzorcyzmować

przymiotnik

 (2.1) taki, nad którym odprawiono egzorcyzmy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przed farą na egzorcyzmowanego czekała jego rodzina.

 (2.1) Misia opowiadała mi o egzorcyzmowanej soli, którą widziała u egzorcysty.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. egzorcysta mos., egzorcyzmowanie n., egzorcyzm mrz.

 czas. egzorcyzmować ndk., wyegzorcyzmować dk.

 przym. egzorcystyczny

Wiktionary


egzorcyzmy

1. w Kościele katolickim: obrzęd liturgiczny mający na celu wypędzenie szatana;
2. zaklęcie negujące wpływ groźnych sił nadprzyrodzonych


SJP.pl

Wikipedia


egzorfina

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) biochem. ogólna nazwa związku organicznego, peptydu opioidowego o właściwościach morfinopodobnych, podobnego w działaniu do endorfin a pochodzącego głównie z mąki pszennej

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Egzorfiny powstają z białek pszenicy i mleka w procesie trawienia.

Wiktionary


egzorta

kazanie wygłaszane po pogrzebie lub w rocznicę śmierci


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) rel. kazanie pogrzebowe lub rocznicowe

 (1.2) rel. krótka zachęta w formie kazania wygłaszana przed spowiedzią

 (1.3) przen. żart. moralizująca przemowa

Wiktionary

Egzorta (łac. exhortatio – napomnienie) – rodzaj krótkiego kazania, wygłaszanego przez kapłana podczas pogrzebu bądź w rocznicę śmierci.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Kapelan strażaków wygłosił wspaniałą pogrzebową egzortę, w której nawiązał do żywotu św. Floriana.

 (1.2) W egzorcie spowiednik przypomniał warunki dobrej spowiedzi.

 (1.3) Nie trawił tych jej egzort, którymi darzyła go podczas śniadania.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) ekshortacja

Wiktionary


egzosfera

nazwa stosowana czasem na określenie najbardziej zewnętrznej części atmosfery ziemskiej, powyżej 600-1000 km


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) meteorol. zewnętrzna warstwa atmosfery Ziemi;

Wiktionary

Egzosfera – najbardziej zewnętrzna warstwa atmosfery planety lub księżyca. Egzosfera zwana jest inaczej sferą rozpraszania, sferą dyssypacji.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 etymn|egzo-|sfera.

uwagi.

tłumaczenia.

* albański: (1.1) egzosfera ż.

* angielski: (1.1) exosphere

* azerski: (1.1) ekzosfer

* baskijski: (1.1) exosfera

* białoruski: (1.1) экзасфе́ра ż.

* bośniacki: (1.1) egzosfera ż.

* chorwacki: (1.1) egzosfera ż.

* estoński: (1.1) eksosfäär

* francuski: (1.1) exosphère ż.

* hiszpański: (1.1) exosfera ż.

* kataloński: (1.1) exosfera ż.

* litewski: (1.1) egzosfera ż.

* niemiecki: (1.1) Exosphäre ż.

* nowogrecki: (1.1) εξώσφαιρα ż.

* rosyjski: (1.1) экзосфе́ра ż.

* rumuński: (1.1) exosferă ż.

* słowacki: (1.1) exosféra ż.

* słoweński: (1.1) eksosfera ż.

* tajski: (1.1) เอกโซสเฟียร์ (eek.sôot.fiia)

* tybetański: (1.1) ཕྱི་རིམ (phyi rim)

* ukraiński: (1.1) екзосфе́ра ż.

źródła.

== egzosfera (język bośniacki.) ==

ortografie.

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) meteorol. egzosfera

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛɡzɔˈsfɛra, AS: egzosfera

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 etymn|egzo-|sfera.

uwagi.

tłumaczenia.

* albański: (1.1) egzosfera ż.

* angielski: (1.1) exosphere

* azerski: (1.1) ekzosfer

* baskijski: (1.1) exosfera

* białoruski: (1.1) экзасфе́ра ż.

* bośniacki: (1.1) egzosfera ż.

* chorwacki: (1.1) egzosfera ż.

* estoński: (1.1) eksosfäär

* francuski: (1.1) exosphère ż.

* hiszpański: (1.1) exosfera ż.

* kataloński: (1.1) exosfera ż.

* litewski: (1.1) egzosfera ż.

* niemiecki: (1.1) Exosphäre ż.

* nowogrecki: (1.1) εξώσφαιρα ż.

* rosyjski: (1.1) экзосфе́ра ż.

* rumuński: (1.1) exosferă ż.

* słowacki: (1.1) exosféra ż.

* słoweński: (1.1) eksosfera ż.

* tajski: (1.1) เอกโซสเฟียร์ (eek.sôot.fiia)

* tybetański: (1.1) ཕྱི་རིམ (phyi rim)

* ukraiński: (1.1) екзосфе́ра ż.

źródła.

== egzosfera (język bośniacki.) ==

ortografie.

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) meteorol. egzosfera

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


egzosom

sferyczny pęcherzyk błonowy wydzielany przez większość komórek eukariotycznych


SJP.pl

Egzosomy (ang. exosomes) – należące do, pęcherzyków zewnątrzkomórkowych, sferyczne pęcherzyki błonowe, wydzielane przez większość komórek eukariotycznych.

Ich zawartość (ang. cargo) mogą stanowić różne cząsteczki biologiczne (białka, lipidy, DNA czy RNA). Odgrywają one istotną rolę zarówno w stanach fizjologicznych, jak i chorobowych (reakcje immunologiczne, nowotwory).

Wikipedia


egzosomalny

egzosom


SJP.pl

Patrz:

egzosom

egzosomowy

egzosom


SJP.pl

Patrz:

egzosom

egzospora

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) biol. rodzaj zarodników wytwarzanych na zewnątrz komórki macierzystej poprzez odcinanie ich sukcesywnie na końcach tej komórki;

Wiktionary

Egzospory – rodzaj zarodników wytwarzanych poza zarodnią poprzez odcinanie pojedynczych komórek na końcach konidiów (strzępek zarodnikotwórczych, u grzybów) lub tylko części komórek macierzystych (bazydiospory sinic).

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌɛɡzɔˈspɔra, AS: egzospora

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. bazydiospora ż., chlamydospora ż.

Wiktionary


egzosporium

zewnętrzna warstwa błony komórkowej ziarna pyłku kwiatowego; egzyna


SJP.pl

Exosporium, egzosporium – w biologii jedna z warstw ściany komórkowej:

  • u roślin – zewnętrzna warstwa ściany komórkowej zarodników mszaków, paprotników i mikrospory u roślin nasiennych. Nosi nazwę egzyny;
  • u grzybów – jedna z warstw ściany zarodników (przez niektórych mykologów opisywana pod nazwą epitunika). W badaniach mikroskopem elektronowym wyróżniono pięć warstw w ścianie zarodników: ektosporium, perisporium, exosporium, episporium i endosporium. Exosporium wraz z episporium bierze udział w tworzeniu ornamentacji na ścianach niektórych zarodników. Mimo że warstwy te nie są od siebie optycznie odgraniczone, mają jednak inną strukturę;
  • u bakterii – najbardziej zewnętrzna warstwa przetrwalnika (endospory), luźno związana i znajdująca się na zewnątrz otoczki endospory. Zwykle składa się z białka, węglowodanów i być może lipidów.

Wikipedia


egzostoza

zrośnięcie zęba z kością lub narośl kostna tworząca się na końcowej części kikuta po amputacji kończyny


SJP.pl

Chrzęstniak (łac. chondroma) – łagodny nowotwór tkanki chrzęstnej, różnicujący się w kierunku chrząstki szklistej.

Wikipedia


egzoszkielet

1. szkielet zewnętrzny, występujący u niektórych mięczaków i stawonogów;
2. rodzaj pancerza zakładanego na ciało, który dzięki zainstalowanym siłownikom zwiększa możliwości fizyczne, np. siłę mięśni


SJP.pl

  • Szkielet zewnętrzny (egzoszkielet) – szkielet znajdujący się na zewnątrz ciała.
  • Sztuczny egzoszkielet – mocowana na zewnątrz ciała powłoka, której celem jest wzmocnienie siły mięśni użytkownika.

Wikipedia


egzot

roślina pochodząca z innego klimatu


SJP.pl


egzotarium

pomieszczenie dla egzotycznych roślin i zwierząt


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) obiekt lub pomieszczenie, w którym trzymane są egzotyczne rośliny lub zwierzęta;

Wiktionary

Egzotarium (z gr. ἔξω 'na zewnątrz') – pomieszczenie, w którym przetrzymuje się zwierzęta i rośliny egzotyczne. Może pełnić wiele funkcji, najczęściej pełni funkcje edukacyjne i demonstracyjne dla zwiedzających (podobnie jak ogród zoologiczny czy akwarium). Niekiedy może także pełnić funkcję schroniska dla zwierząt egzotycznych czy centrum rehabilitacji gadów i płazów egzotycznych.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. egzotyczny

Wiktionary


egzotermia

1. wydzielanie ciepła powiązane z reakcją chemiczną;
2. utrzymywanie temperatury ciała zwierzęcia wyższej niż temperatura otoczenia dzięki zewnętrznym źródłom ciepła; ektotermia


SJP.pl


egzotermiczność

1. cecha zwierzęcia zmieniającego temperaturę ciała w zależności od temperatury otoczenia; ektotermiczność, zimnokrwistość, zmiennocieplność, poikilotermia, pojkilotermia, poikilotermiczność;
2. cecha procesów, w których dochodzi do wydzielania ciepła


SJP.pl


egzotermiczny

1. w chemii: związany z wydzielaniem ciepła;
2. o zwierzęciu: zmieniający temperaturę ciała w zależności od temperatury otoczenia; zimnokrwisty, ektotermiczny, zmiennocieplny, poikilotermiczny, pojkilotermiczny


SJP.pl


egzoteryczniej

stopień wyższy od przysłówka: egzoterycznie


SJP.pl


egzoteryczniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: egzoteryczny


SJP.pl


egzoteryczność

cecha czegoś, co jest przeznaczone dla ogółu


SJP.pl


egzoteryczny

przeznaczony dla ogółu, dostępny, popularny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) książk. przeznaczony dla ogółu, dostępny, popularny

Wiktionary


egzotoksyczność

egzotoksyczny


SJP.pl

Patrz:

egzotoksyczny

egzotoksyczny

o organizmie: wydalający toksyny na zewnątrz


SJP.pl


egzotoksyna

toksyna produkowana przez bakterie, wydalana na zewnątrz ich organizmu; ektotoksyna


SJP.pl

Egzotoksyny (ektotoksyny) – silne toksyny białkowe wydzielane do środowiska przez żywe komórki bakteryjne, wytwarzane głównie przez bakterie Gram-dodatnie m.in. laseczkę tężca (Clostridium tetani) i inne bakterie z rodzaju Clostridium (np. C. septicum, C. botulinum), gronkowca złocistego (Staphylococcus aureus), oraz rzadziej bakterie Gram-ujemne, np. przecinkowiec cholery.

Wikipedia


egzotyczka

egzotyk


SJP.pl

Patrz:

egzotyk

egzotycznie

przysłówek

 (1.1) w sposób egzotyczny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. egzotyczność ż., egzotyka ż.

 przym. egzotyczny

Wiktionary


egzotyczniej

stopień wyższy od przysłówka: egzotycznie


SJP.pl


egzotyczniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: egzotyczny


SJP.pl


egzotyczność

egzotyka, egzotyzm;
1. cecha czegoś typowego dla krajów o odmiennym klimacie, krajobrazie i kulturze;
2. cecha czegoś odmiennego, rzadko spotykanego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest egzotyczne; cecha tych, którzy są egzotyczni

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. egzotyka ż.

 przym. egzotyczny

 przysł. egzotycznie

Wiktionary


egzotyczny

1. właściwy krajom o całkowicie odmiennym klimacie i cywilizacji; obcy, cudzoziemski
2. niecodzienny, niezwykły, ciekawy, osobliwy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) typowy dla dalekich krajów o odmiennej kulturze i klimacie

 (1.2) o urlopie, wyjeździe, itp.: spędzany w dalekich krajach

 (1.3) niezwykły, osobliwy, rzadko spotykany

 (1.4) fiz. o materii, cząstce: nie złożona z barionów podlegających Modelowi Standardowemu;

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jękliwe tony egzotycznych instrumentów i woń kadzidełek rozmarzyły przez chwilę detektywa, posłał więc tęskne spojrzenie ku dzielnicy rosyjskiej, mieszczącej się po drugiej stronie Wisły na Pradze.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛɡzɔˈtɨt͡ʃnɨ, AS: egzotyčny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. egzotyczność ż., egzotyka, egzotyzm, egzotyk, egzotarium

 przysł. egzotycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.3) nietypowy, rzadko spotykany, niezwykły, osobliwy

Wiktionary


egzotyk

1. roślina lub zwierzę pochodzące z krajów egzotycznych
2. przedmiot, wytwór mający cechy egzotyczne


SJP.pl

Egzotyk – fragment zwięzłej skały (otoczak, blok skalny i większe od bloków) nie związany genetycznie z osadem, w którym się zawiera i bardzo silnie się od niego różniący. Często też o nieznanym miejscu utworzenia. Przykładem egzotyków są bloki skalne spotykane we fliszu karpackim, pochodzące ze skał budujących wybrzeża mórz, w których odkładał się materiał, z którego z czasem wykształcił się flisz.

Wikipedia


egzotyka

egzotyzm;
1. ogół cech typowych dla krajów o odmiennym klimacie, krajobrazie i kulturze;
2. przedmioty lub zjawiska mające takie cechy;
3. ogół cech czegoś odmiennego, rzadko spotykanego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zespół cech właściwych krajom/regionom o innym klimacie i cywilizacji

forma rzeczownika.

 (2.1) D. B. lp. od: egzotyk

Wiktionary

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. egzotyk m., egzotyczność ż.

 przym. egzotyczny

 przysł. egzotycznie

Wiktionary


egzotyzacja

czynienie czegoś egzotycznym; używanie, wprowadzanie egzotyzmów


SJP.pl


egzotyzm

1. wyraz lub frazeologizm pochodzenia obcego, nazywający obce realia, szczególnie obszarów i kultur odległych; ksenizm;
2. ogół cech typowych dla krajów o odmiennym klimacie, krajobrazie i kulturze; egzotyka;
3. ogół cech czegoś odmiennego, rzadko spotykanego; egzotyka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zafascynowanie obcą kulturą

Wiktionary

Egzotyzm (gr. eksotikos – daleki, cudzoziemski) – zapożyczenie językowe, nazywające obce realia. Z powodu związku tego typu nazw z obcymi dla języka polskiego desygnatami ich stosowanie w określonych sytuacjach jest konieczne. Egzotyzmy nie świadczą o historycznych kontaktach polszczyzny z językami, z których pochodzą. Przykłady egzotyzmów: ajatollah, hunwejbin, kimono itd.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. egzotyczny

Wiktionary


egzotyzować

czynić coś egzotycznym - właściwym krajom o odmiennym klimacie i o odmiennej cywilizacji


SJP.pl


egzul

dawniej: wygnaniec, banita; egzulant, eksulant, wywołaniec


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) daw. banita, osoba wygnana

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈɛɡzul, AS: egzul

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wygnaniec

Wiktionary


egzulant

dawniej: wygnaniec, banita; egzul, eksulant, wywołaniec


SJP.pl

Egzulant, eksulant (od łac. exsulans, exsulantis - wygnaniec) – szlachcic, który opuścił swój majątek po utracie przez Rzeczpospolitą terenów, na których on się znajdował, na rzecz Rosji lub Imperium Osmańskiego, uchodząc w nowe granice państwa. Szlachta ta zachowała pełnię praw politycznych. Zbierały się sejmiki utraconych ziem, wybierano posłów na Sejm oraz nadawano urzędy związane z województwami, które nie wchodziły już w skład Rzeczypospolitej.

Wikipedia


egzyna

zewnętrzna warstwa błony komórkowej ziarna pyłku kwiatowego; egzosporium


SJP.pl

Egzyna – zewnętrzna warstwa ściany komórkowej zarodników mszaków, paprotników i mikrospory u nasiennych. W wąskim znaczeniu ściana otaczająca ziarno pyłku u roślin nasiennych, podczas gdy jej odpowiednik u zarodników określany jest nazwą exosporium (egzospora).

Wikipedia


egzystencja

warunki życia, istnienie, byt


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) istnienie, byt, życie i jego warunki

 (1.2) filoz. rzeczywistość, istnienie, byt

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Tą ryzykowną inwestycją naraził egzystencję całej firmy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛɡzɨˈstɛ̃nt͡sʲja, AS: egzystncʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 czas. egzystować

 rzecz. egzystencjalność ż., egzystencjalizm, egzystencjalista, egzystencjalistka

 przym. egzystencjalny

Wiktionary


egzystencjalistka

egzystencjalista


SJP.pl

Patrz:

egzystencjalista

egzystencjalistyczny

w filozofii: dotyczący egzystencjalisty lub egzystencjalizmu - kierunku filozoficznego


SJP.pl


egzystencjalizm

kierunek filozoficzny, którego przedmiotem analizy jest indywidualna egzystencja człowieka, podkreślający odpowiedzialność człowieka za jego czyny; filozofia egzystencjalna


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) filoz. współczesny kierunek filozoficzny, którego przedmiotem badań są indywidualne losy jednostki ludzkiej;

 (1.2) psych. holistyczna teoria osobowości i szkoła terapeutyczna, zrodzona na gruncie ruchu humanistycznego w psychologii;

Wiktionary

Egzystencjalizm (od łacińskiego słowa existentia — istnienie), czyli „filozofia egzystencji” – XX-wieczny nurt filozoficzny, literacki i kulturowy dotyczący życia i ludzkiej egzystencji w świecie, wyborów moralnych oraz ról życiowych, a także miejsca, w którym się znajdujemy.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌɛɡzɨstɛ̃nˈt͡sʲjalʲism̥, AS: egzystẽncʹi ̯alʹism̦

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. egzystencja ż., egzystencjalista m.

 czas. egzystować ndk.

 przym. egzystencjalny

Wiktionary


egzystencjalność

cecha czegoś odnoszącego się do istnienia człowieka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) filoz. zdolność istnienia będąca cechą bytu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. egzystencja ż., egzystowanie n.

 czas. egzystować ndk.

 przym. egzystencjalny

 przysł. egzystencjalnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) bytowość

Wiktionary


egzystencjalny

1. w filozofii: odnoszący się do istnienia, dotyczący istnienia;
2. filozofia egzystencjalna - kierunek filozoficzny, którego przedmiotem analizy jest indywidualna egzystencja człowieka, jego miejsce i rola w świecie oraz który odrzucał społeczny i historyczny determinizm, któremu podlegać miałoby życie jednostki ludzkiej; egzystencjalizm;
3. w językoznawstwie: zdanie egzystencjalne - zdanie logiczne, proste, mające charakter stwierdzenia, że coś istnieje lub nie istnieje;
4. w logice: kwantyfikator egzystencjalny - operator, który wiąże zmienne wolne w funkcji zdaniowej, czyniąc z niej zdanie stwierdzające istnienie obiektów; czyta się go najczęściej "istnieje takie x, że..."


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) książk. dotyczący egzystencji

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) (…) pracoholizm wyrasta z trudności wywołanych stresem (zawodowym, rodzinnym) lub innych wydarzeń, takich jak: kryzys tożsamości, tak zwany kryzys wieku średniego, kryzys egzystencjalny.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. egzystencja ż., egzystowanie n., egzystencjalizm m., egzystencjalista m., egzystencjalistka ż., egzystencjalność ż.

 czas. egzystować ndk.

Wiktionary


egzystencjonalny

przestarzale: egzystencjalny


SJP.pl


egzystować

1. być, istnieć; bytować;
2. funkcjonować w świadomości, w kulturze itp.;
3. wieść ograniczone życie, nie móc rozwijać się w pełni


SJP.pl

czasownik

 (1.1) być, istnieć

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Egzystować w skrajnie trudnych warunkach klimatycznych.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛɡzɨˈstɔvat͡ɕ, AS: egzystovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. egzystencjalność ż., egzystowanie n., egzystencjalizm m., egzystencja

 przym. egzystencjalny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) być, istnieć, żyć

Wiktionary


egzystowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|egzystować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. egzystować ndk.

 przym. egzystencjalny

 rzecz. egzystencjalność ż.

Wiktionary


egzyt

płat po zewnętrznej ścianie odnóża stawonogów


SJP.pl

Egzyt, egzit – zewnętrzny płat protopoditu odnóża niektórych stawonogów.

Egzyt prekoksopoditu określany jest jako preepipodit i spotykany m.in. u bezpancerzowców i cienkopancerzowców. Bardziej powszechnie występuje egzyt koksopoditu zwany epipoditem, spotykany u trylobitów, ostrogonów i niektórych skorupiaków. Często pełni funkcje oddechowe. Egzyt bazipoditu ma zwykle często formę członowanej gałęzi, zwanej egzopoditem, a jego obecność uważana jest za pierwotną wśród stawonogów.

Wikipedia


eh

ech; wykrzyknik wyrażający zniechęcenie, zniecierpliwienie itp.


SJP.pl

wykrzyknik

 (1.1) wykrzyknik wyrażający w zależności od kontekstu zniecierpliwienie, zniechęcenie, rozgoryczenie, niezadowolenie, obojętność, lekceważenie, żal, rozpacz, sprzeciw

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Eh, same z tym kłopoty.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɛx, AS: eχ

Wiktionary


ehe

wykrzyknik oznaczający zgodę, przytaknięcie; yhy, eche, mhm


SJP.pl

wykrzyknik

 (1.1) wyrażający przytaknięcie lub zgodę w sposób niedbały

 (1.2) wyrażający dezaprobatę bądź wyrzut

 (1.3) wyrażający pogróżkę

 (1.4) wyrażający zadowolenie z zaskoczenia czymś nieoczekiwanym

 (1.5) wyrażający powątpiewanie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ehe, też bym się napił.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɛˈxɛ, AS: eχe

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) no, OK, okej, tak

 (1.5) jasne

Wiktionary


ehm

wykrzyknik oznaczający chrząknięcie lub westchnięcie; yhm, uhm


SJP.pl


ehrenberg

nazwisko, m.in. Gustaw Ehrenberg (1818-1895), polski poeta


SJP.pl

USA:

  • Ehrenberg – jednostka osadnicza w stanie Arizona, w hrabstwie La Paz

Niemcy:

  • Ehrenberg – dzielnica Altenburga
  • Ehrenberg – dzielnica Pfaffenhofen an der Ilm
  • Ehrenberg – gmina w kraju związkowym Turyngia, w powiecie Hildburghausen
  • Ehrenberg (Rhön) – gmina w kraju związkowym Hesja, w powiecie Fulda

Wikipedia


ehrlich

nazwisko, m.in. Paul Ehrlich (1854-1915), niemiecki chemik


SJP.pl

Osoby o nazwisku Ehrlich:

  • Alojzy Ehrlich – tenisista stołowy
  • Arnold Ehrlich – adwokat
  • Emilia Ehrlich – siostra zakonna urszulanka
  • Eugen Ehrlich – austriacki prawnik i socjolog prawa
  • Henryk Ehrlich – redaktor, adwokat
  • Ludwik Ehrlich – polski prawnik
  • Marcin Ehrlich – polski lekarz
  • Paul Ehrlich – niemiecki chemik i bakteriolog, laureat Nagrody Nobla
  • Paul R. Ehrlich – amerykański biolog
  • Paul i Richard Ehrlich – niemieccy architekci, bracia
  • Robert Ehrlich – amerykański polityk
  • Stanisław Ehrlich – polski prawnik

Wikipedia


ehud

postać biblijna ze Starego Testamentu


SJP.pl

Ehud (hebr. אֵהוּד, gr. Judes) – postać biblijna (Sędzia) ze Starego Testamentu. Był on drugim z sędziów – jego poprzednikiem był Otniel.

Leworęczny Izraelita z plemienia Beniamina. Ehud obmyślił chytry i zuchwały plan zabicia Eglona, króla Moabu, który uciskał część Izraela, włącznie ze wschodnią częścią kraju należącą do plemienia Ehuda. Po zabiciu Eglona Ehud zebrał armię i pokonał Moabitów, uwalniając swój naród.

Pojawia się w Księdze Sędziów 3,15-30

Wikipedia


eichelberger

nazwisko


SJP.pl


eichendorf

rzeczownik

 (1.1) geogr. gmina w Bawarii;

Wiktionary

Lokalizacje

Niemcy

  • Eichendorf – gmina targowa w kraju związkowym Bawaria, w powiecie Dingolfing-Landau

Polska

Dawne nazwy miejscowości:

  • Boleścin
  • Dąbrowa

Zobacz też

  • Eichendorff

Wikipedia


eichendorff

Osoby

  • Joseph von Eichendorff – śląski poeta

Inne

  • Eichendorff – ród

Zobacz też

  • Eichendorf

Wikipedia


eichhornia

bylina pływająca o grubych liściach zebranych w pęczki i niebieskich lub fioletowych kwiatach; eichornia


SJP.pl

Eichornia (Eichhornia) – rodzaj roślin wodnych z rodziny rozpławowatych (Pontederiaceae). Obejmuje 6 gatunków występujących pierwotnie w tropikach Ameryki Południowej i 1 gatunek z Afryki. Niektóre gatunki zostały rozprzestrzenione szerzej, zwłaszcza eichornia gruboogonkowa jest gatunkiem inwazyjnym na wielu kontynentach.

Wikipedia


eichlerówna

nazwisko, m.in. Irena Eichlerówna (1908-1990), polska aktorka


SJP.pl


eichmann

[czytaj: ajśman] nazwisko


SJP.pl

Osoby

  • Adolf Eichmann – niemiecki funkcjonariusz nazistowski, ludobójca, zbrodniarz wojenny
  • Bernd Eichmann – niemiecki piłkarz i trener
  • Eduard Eichmann – niemiecki teolog
  • Eric Eichmann – amerykański piłkarz
  • Friedrich von Eichmann – pruski polityk
  • Ingo Eichmann – członek SS i gestapo
  • Johanna Eichmann – niemiecka zakonnica
  • Johann Bernhard Christoph Eichmann – niemiecki prawnik
  • Karl Eichmann – niemiecki prawnik
  • Klaus Eichmann – niemiecki immunolog
  • Léo Eichmann – szwajcarski bramkarz
  • Marc Eichmann – szwajcarski hokeista
  • Martin Ludwig von Eichmann – pruski generał
  • Ricardo Eichmann – niemiecki archeolog

Wikipedia


eichornia

bylina pływająca o grubych liściach zebranych w pęczki i niebieskich lub fioletowych kwiatach; eichhornia


SJP.pl

Eichornia (Eichhornia) – rodzaj roślin wodnych z rodziny rozpławowatych (Pontederiaceae). Obejmuje 6 gatunków występujących pierwotnie w tropikach Ameryki Południowej i 1 gatunek z Afryki. Niektóre gatunki zostały rozprzestrzenione szerzej, zwłaszcza eichornia gruboogonkowa jest gatunkiem inwazyjnym na wielu kontynentach.

Wikipedia


eide

Eide – norweskie miasto i gmina leżąca w regionie Møre og Romsdal.

Eide jest 357. norweską gminą pod względem powierzchni.

Wikipedia


eidetyczny

[czytaj: ejdetyczny] właściwy zjawisku przeżywania niezwykle żywych wyobrażeń; ejdetyczny


SJP.pl


eidofor

aparat projekcyjny do wyświetlania obrazu na dużą powierzchnię


SJP.pl


eidos

u Edmunda Husserla: istota jako idealny przedmiot myśli


SJP.pl

Eidos Interactive Ltd. – dawna brytyjska firma produkująca i wydająca gry komputerowe. Siedzibę miała w stolicy Wielkiej Brytanii w dzielnicy Wimbledon, wydawała gry z Europy i Ameryki. Została wykupiona przez Square Enix i przemianowana na Square Enix Europe. Dawna marka Eidos funkcjonuje natomiast w nazwie studia Eidos Montréal, która jest własnością Embracer Group.

Wikipedia


eiffel

nazwisko francuskie, m.in. Gustave Eiffel [czytaj: gusTAW eFEL] - inżynier francuski (1832-1923) * forma dopełniacza l.poj. "Eiffla" możliwa tylko w połączeniu "wieża Eiffla"


SJP.pl

  • Eiffel – język programowania
  • Gustave Eiffel – francuski inżynier

Podobne:

  • Eifel – pasmo górskie i historyczna kraina w Niemczech
  • Jean Effel – francuski rysownik

Wikipedia


eiger

[czytaj: ajger] masyw w Alpach Berneńskich, w Szwajcarii


SJP.pl

Eiger – szczyt w Alpach Berneńskich o wysokości 3970 metrów n.p.m. Jest najbardziej znaną górą w historii alpinizmu ekstremalnego. Wraz z Mönchem i Jungfrau tworzy trio (Dreigestirn) wielkich szczytów w północnej części Berner Oberland w Szwajcarii. Jego północna ściana znana jest pod kilkoma nazwami: Eigerwand, Nordwand lub Mordwand (Mordercza Ściana) – ta ostatnia to nazwa, jaką zaczęto określać ją po wielu tragicznie zakończonych próbach jej zdobycia. Ma ona 1800 metrów wysokości i jest najwyższą spośród stromych ścian w Alpach i Europie. Ściana północna tworzy wraz z filarem Walkera na Grandes Jorasses i północną ścianą Matterhornu tzw. Tryptyk Alpejski. Jest też jedną z sześciu północnych ścian Alp (obok północnych ścian: Matterhornu, Grandes Jorasses, Petite Dru, Piz Badile i Cima Grande di Lavaredo) – ścian niezwykle trudnych i legendarnych wśród alpinistów.

Wikipedia


eightisowy

przymiotnik

 (1.1) pochodzący z lat 80. XX wieku, związany z tym okresem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Połączyliśmy sznyt rockowy, R'n'B i eightisowy, wszystkie światy zmiksowaliśmy – a przede wszystkim zrobiliśmy kawałek, który wykonywany na żywo wzniecał piekielny ogień.

Wiktionary


eikozan

alkan o dwudziestu atomach węgla w łańcuchu


SJP.pl

Ikozan, eikozan – organiczny związek chemiczny, alkan o dwudziestu atomach węgla w cząsteczce. Ma 366 319 możliwych izomerów konstytucyjnych. Ikozan ma małe znaczenie w przemyśle petrochemicznym ze względu na wysoką temperaturę zapłonu, co sprawia, że jest mało wydajnym paliwem. Jest składnikiem parafin i jest najkrótszą cząsteczką wśród związków używanych do produkcji świec.

Wikipedia


eikozanoid

1. hormony o wszechstronnym działaniu
2. biologicznie aktywne dodatki do żywności, są to produkty utleniania 20-węglowych wielonienasyconych kwasów tłuszczowych


SJP.pl


eikozanoidy

nienasycone kwasy tłuszczowe o rozgałęzionym łańcuchu


SJP.pl

Eikozanoidy, ikozanoidy (gr. εἴκοσι, eikosi = dwadzieścia, czyli zawierające 20 atomów węgla) – grupa organicznych związków chemicznych będących produktami przemian niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT):

  • kwasu arachidonowego,
  • kwasu linolowego,
  • i kwasu α-linolenowego.

Wikipedia


eile

Eile - nazwisko znanych Polaków pochodzenia żydowskiego:

  • Marian Eile - wieloletni redaktor naczelny tygodnika „Przekrój”,
  • Henryk Eile - prawnik, historyk administracji, publicysta, pułkownik intendent Wojska Polskiego, ojciec Mariana Eile.

Wikipedia


eindhoven

[czytaj: ajnDOwen] miasto w Holandii


SJP.pl

Eindhoven – miasto na południu Królestwa Niderlandów, w prowincji Brabancja Północna, nad rzeką Dommel (dorzecze Mozy). Powierzchnia wynosi 88,84 km², z czego 87,75 km² to ląd, a 1,09 km² to tereny zalane wodą. Miasto liczy 225 tys. mieszkańców (2012), co czyni je piątym pod względem ludności w Holandii.W skład aglomeracji wchodzą m.in. Valkenswaard, Veldhoven, Heeze, Best oraz Oirschot.

Wikipedia


einstein

[czytaj: ajnsztajn] promieniotwórczy pierwiastek chemiczny o liczbie atomowej 99 i symbolu Es; ajnsztajn


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. pierwiastek chemiczny o symbolu Es i liczbie atomowej 99;

 (1.2) fiz. zob. ajnsztajn.

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) pot. przen. ktoś mądry

 (2.2) pot. iron. ktoś, kto popełnił banalny błąd lub czegoś nie zauważył

Wiktionary

  • Albert Einstein – fizyk teoretyczny
  • einstein (symbol Es) – pierwiastek chemiczny z grupy aktynowców
  • ajnsztajn (einstein) – jednostka liczności fotonów
  • Alfred Einstein – muzykolog niemiecki
  • Obserwatorium Einstein – teleskop kosmiczny
  • Einstein@Home – projekt przetwarzania rozproszonego
  • Einstein (film) – film w reżyserii Liliany Cavani
  • (2001) Einstein – planetoida

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jakie właściwości chemiczne ma einstein?

 (2.1) — Dostałem 5 z fizyki! — Wow! Jaki einstein.

 (2.2) — Nie mogę zapalić skutera! Co ja mam zrobić?! — Einsteinie! Nie przekręciłeś kluczyka!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈajn͇ʃtajn, AS: ai ̯ṇštai ̯n

Wiktionary

Powiązane:

 przym. einsteinowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) symbol. Es

Wiktionary


einsteinowski

[czytaj: ajnsztajnowski] właściwy Einsteinowi, charakterystyczny dla teorii Einsteina


SJP.pl


einsteinowy

przymiotnik

 (1.1) dotyczący einsteinu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. einstein

Wiktionary


eintopf

[czytaj: ajntopf] z niemieckiego: proste danie, przygotowane z różnych składników w jednym garnku; danie jednogarnkowe


SJP.pl

Eintopf (wym. ajntopf – niem. dosł. „jeden garnek”) – potrawa jednogarnkowa (jednodaniowa); treściwy posiłek przygotowany w jednym naczyniu, zastępujący cały obiad.

Wikipedia


eintracht

Eintracht – zwyczajowa nazwa niemieckich klubów piłkarskich

  • Eintracht Brunszwik
  • Eintracht Frankfurt
  • Eintracht Wetzlar

Wikipedia


eipt

rzeczownik, rodzaj męski, nazwa własna

 (1.1) stpol. Egipt

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) We wszem Eipcie nie był nijeden kościół. → W całym Egipcie nie było żadnego kościoła.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈɛjipt, AS: ei ̯ipt

Wiktionary


eirene

1. w mitologii greckiej: córka Zeusa i Temidy, bogini pokoju;
2. księżyc Jowisza


SJP.pl

  • Eirene – w mitologii greckiej córka Zeusa i Temidy, bogini pokoju
  • Eirene – księżyc
  • Eirene – malarka

Wikipedia


eis

dźwięk e podwyższony o pół tonu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) muz. dźwięk e podwyższony o półton;

Wiktionary

  • Estrada i Studio – magazyn ogólnopolski
  • Eis – dźwięk w muzyce
  • Executive Information Systems – system komputerowy
  • Eis – raper
  • English Institute of Sport – kompleks widowiskowo-sportowy w Sheffield

Zobacz też:

  • Eiss

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

 (1.1) symbol. E♯

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

 (1.1) zoblistę|eses|es|e|eis|eisis.

 (1.1) por|f|geses.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) E-sharp

* niemiecki: (1.1) Eis n.

źródła.

== eis (papiamento.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) lód

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɛjs, AS: ei ̯s

Wiktionary

Powiązane:

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

 (1.1) zoblistę|eses|es|e|eis|eisis.

 (1.1) por|f|geses.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) E-sharp

* niemiecki: (1.1) Eis n.

źródła.

== eis (papiamento.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) lód

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) symbol. E♯

Wiktionary


eisenach

[czytaj: AJzenach] miasto w Niemczech


SJP.pl

Eisenach – miasto w centralnej części Niemiec, w kraju związkowym Turyngia, w powiecie Wartburg. Do 30 czerwca 2021 miasto na prawach powiatu.

Wikipedia


eisenhower

nazwisko, np. Dwight David Eisenhower (1890-1969), polityk amerykański, w latach 1953-1961 prezydent Stanów Zjednoczonych


SJP.pl


eisenstein

nazwisko, m.in. Siergiej Eisenstein (1898-1948), rosyjski reżyser


SJP.pl

Lokalizacje

USA

  • Eisenstein – miasto w stanie Wisconsin, w hrabstwie Price

Czechy

Dawna nazwa miejscowości:

  • Železná Ruda (niem. Markt Eisenstein)

Wikipedia


eisis

[czytaj: eis-is] dźwięk e podwyższony o dwa półtony


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) muz. dźwięk e podwyższony o cały ton;

Wiktionary

Eisis – dźwięk, którego częstotliwość dla eisis¹ wynosi około 370 Hz. Jest to podwyższony za pomocą podwójnego krzyżyka dźwięk e. Dźwięki enharmonicznie równoważne (o tej samej wysokości) to: fis i ges.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈɛjsʲis, AS: ei ̯sʹis

Wiktionary


eisler

nazwisko


SJP.pl


ej

potocznie: wykrzyknik mający na celu zwrócenie czyjejś uwagi; hej, hejże


SJP.pl

wykrzyknik

 (1.1) pot. …używany w celu zwrócenia czyjejś uwagi

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ej, ty w czerwonej czapce – przestań tak robić!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɛj, AS: ei ̯

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) hej, hejże

Wiktionary


ejakulacja

wytrysk nasienia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) fizj. wytrysk spermy (nasienia);

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Podczas ejakulacji z ciała samca zostaje wyrzucona porcja spermy, czemu często towarzyszy uczucie orgazmu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛjakuˈlat͡sʲja, AS: ei ̯akulacʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ejakulat m.

 czas. ejakulować

 przym. ejakulalacyjny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wytrysk

Wiktionary


ejakulacyjny

ejakulacja


SJP.pl

Patrz:

ejakulacja

ejakulat

płyn zawierający plemniki wydalany podczas ejakulacji; sperma; nasienie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) fizj. porcja nasienia wydzielanego przez osobnika męskiego podczas wytrysku

Wiktionary

Ejakulat – porcja spermy wyrzucana podczas ejakulacji. U człowieka przeważnie 2–5 mililitrów (tzw. normospermia), zawierająca prawidłowo powyżej 6g białka na każde 100 mililitrów. Szczytową objętość osiąga u mężczyzn w wieku 30–35 lat, zaś parametr ten gwałtownie spada u mężczyzn powyżej 55. roku życia. Większe odchylenia od tych wartości mogą wskazywać na różnego rodzaju zaburzenia. W skład ejakulatu wchodzą wydzieliny jąder, najądrzy, prostaty, pęcherzyków nasiennych oraz gruczołów opuszkowo-cewkowych.

  • Odchylenia od standardowej objętości ejakulatu to: aspermia, hipospermia, hiperspermia.
  • Odchylenia co do ilości plemników w objętości ejakulatu to: azoospermia, oligospermia, polizoospermia.
  • Odchylenia co do jakości plemników w ejakulacie to: teratozoospermia, asthenozoospermia.
  • Inne odchylenia: leukocytospermia, hematospermia, bakteriospermia.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W jego ejakulacie znaleziono nieprawidłowe plemniki.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ejakulacja ż., preejakulat mrz.

 czas. ejakulować ndk.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

 (1.1) wydzielina

hiponimy.

holonimy.

 (1.1) nasienie, sperma

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. ejakulacja ż., preejakulat mrz.

 czas. ejakulować ndk.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) ejaculate

* bułgarski: (1.1) еякулат m. (ejakulat)

* chiński standardowy: (1.1) 精液 (jīngyè)

* chorwacki: (1.1) ejakulat m.

* czeski: (1.1) ejakulát m.

* duński: (1.1) ejakulat n.

* estoński: (1.1) ejakulaat

* fiński: (1.1) siemenneste

* francuski: (1.1) éjaculat m.

* hiszpański: (1.1) eyaculado m.

* indonezyjski: (1.1) cairan sperma

* japoński: (1.1) 精液 (せいえき, seieki)

* kataloński: (1.1) ejaculat m.

* litewski: (1.1) ejakuliatas m.

* łaciński: (1.1) eiaculatum / ejaculatum n.

* łotewski: (1.1) ejakulāts m.

* niderlandzki: (1.1) ejaculaat n.

* niemiecki: (1.1) Ejakulat n.

* norweski (bokmål): (1.1) ejakulat n.

* norweski (nynorsk): (1.1) ejakulat n.

* norweski (riksmål): (1.1) ejakulat n.

* portugalski: (1.1) ejaculado m.

* rosyjski: (1.1) эякулят m.

* rumuński: (1.1) ejaculare ż., ejaculaţie ż.

* serbski: (1.1) ејакулат m. (ejakulat)

* serbsko-chorwacki: (1.1) ejakulat / ејакулат m.

* słowacki: (1.1) ejakulát m.

* słoweński: (1.1) ejakulat m.

* szwedzki: (1.1) ejakulat w.

* turecki: (1.1) boşalma

* ukraiński: (1.1) еякулят m. (ejakuljat)

* węgierski: (1.1) ejakulátum

* wietnamski: (1.1) tinh dịch

* włoski: (1.1) eiaculato m.

źródła.

== ejakulat (język chorwacki.) ==

ortografie.

wymowa. IPA3|ejakulat.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) fizj. ejakulat

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


ejakulować

wydalać (wydalić) nasienie


SJP.pl


ejber

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) gw-pl|Poznań. chłopaczysko, rozrabiaka, łobuziak, nicpoń

 (1.2) gw-pl|Poznań. przest. nieokrzesany osiłek o niespokojnym, pobudliwym charakterze; chuligan

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rojber

 (1.2) chojrak, kozak

Wiktionary


ejdetyczka

kobieta mająca zdolność przeżywania niezwykle żywych wyobrażeń


SJP.pl


ejdetyczny

właściwy zjawisku przeżywania niezwykle żywych wyobrażeń; eidetyczny


SJP.pl


ejdetyk

człowiek zdolny do przeżywania wyobrażeń w sposób niezwykle wyrazisty


SJP.pl


ejdetyka

człowiek zdolny do przeżywania wyobrażeń w sposób niezwykle wyrazisty


SJP.pl


ejdetyzm

zdolność przeżywania niezwykle żywych, wyrazistych wyobrażeń; właściwa gł. dzieciom, artystom etc.


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdolność do przeżywania niezwykle żywych wyobrażeń;

Wiktionary

Pamięć ejdetyczna (gr. eidetikos „znający; wiedzący” od eidos), wyobraźnia ejdetyczna – zdolność odtwarzania złożonych obrazów, dźwięków i innych obiektów z bardzo dużą dokładnością, którą według niektórych badań dysponują nieliczne osoby.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. ejdetyka ż.

 przym. ejdetyczny

Wiktionary


ejds

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) pot. AIDS

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) — Babka, z którą byłeś przed chwilą, ma ejdsa! — krzyknąłem. — Co? (…) Jakiego ejdsa? Zgrywacie się ze mnie?

Wiktionary


ejdsowiec

[czytaj: ejtsowiec] potocznie: człowiek chory na AIDS; aidsowiec, AIDS-owiec


SJP.pl


ejdsowy

związany z AIDS (chorobą zakaźną); aidsowy, AIDS-owy


SJP.pl


ejdys

nazwisko


SJP.pl


ejector

urządzenie zasysające ciecz lub ciało sypkie z przestrzeni o ciśnieniu niższym od atmosferycznego i wtłaczające je do przestrzeni o ciśnieniu atmosferycznym; eżektor, ejektor


SJP.pl


ejekcja

wstrzyknięcie


SJP.pl


ejektor

urządzenie zasysające ciecz lub ciało sypkie z przestrzeni o ciśnieniu niższym od atmosferycznego i wtłaczające je do przestrzeni o ciśnieniu atmosferycznym; eżektor, ejector


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) techn. rodzaj pompy zwężkowej do zasysania gazów lub cieczy

Wiktionary

Eżektor – urządzenie wywołujące spadek ciśnienia statycznego w rurociągu, w celu umieszczenia w tym rurociągu dodatkowej porcji gazów lub jakiegoś materiału.

Spadek ciśnienia statycznego wywołany jest specjalnym przewężeniem, w którym następuje wzrost prędkości gazu zgodnie z prawem Bernoulliego, a co za tym idzie miejscowy wzrost ciśnienia dynamicznego i spadek ciśnienia statycznego.

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) eżektor

Wiktionary


ejlacki

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Ejlatem, dotyczący Ejlatu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Ejlat mrz.

Wiktionary


ejlat

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w południowym Izraelu, kurort nad Morzem Czerwonym;

Wiktionary

Ejlat, hist. Elat, Elot, El-Paran, Berenika, Ajla (hebr. ‏אילת‎; arab. إيلات) – portowe miasto położone w Dystrykcie Południowym w Izraelu.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Na plażaaży w Ejlacie rekin zaatakował pływaka.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. ejlacki

Wiktionary


ejlejtyja

w mitologii greckiej: bogini opiekująca się rodzącymi kobietami


SJP.pl

Ejlejtyja (gr. Εἰλείθυια Eileíthyia, łac. Lucina) – w mitologii greckiej bogini porodu, połogu, córka Zeusa i Hery oraz siostra Hefajstosa, Aresa, Hebe i Eris.

Ważne miejsca kultu znajdowały się na Krecie i Delos.

W wierzeniach Rzymian jej odpowiednikami były Junona z przydomkiem Lucina jako patronka porodu i kobiet w połogu, oraz Natio jako bogini narodzin.

Wikipedia


ejrene

w mitologii greckiej: jedna z hor; uosobienie pokoju; wyobrażana z małym Plutosem na ręku i rogiem obfitości


SJP.pl

Wikipedia


ejrometr

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) opt. eriometr

Wiktionary


ejsmond

nazwisko


SJP.pl


ejsmont

nazwisko


SJP.pl


ejszeryszecki

dotyczący Ejszeryszek, osady w powiecie suwalskim


SJP.pl


ejszeryszki

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna

 (1.1) geogr. wieś w Polsce, w województwie podlaskim;

Wiktionary

Ejszeryszki – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie suwalskim, w gminie Rutka-Tartak.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ostatnio na ministerialną listę produktów tradycyjnych zostały wpisane wędzonki ze wsi Ejszeryszki na Suwalszczyźnie.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. ejszeryszecki

Wiktionary


ejszyski

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Ejszyszek, związany z Ejszyszkami

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W okresie okupacji hitlerowskiej mieszkańcy parafii ejszyskiej walczyli o wolność ojczyzny w szeregach AK…

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Ejszyszki nmos., ejszyszczanin m., ejszyszczanka ż.

Wiktionary


ejszyszczanin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Ejszyszek

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ejszyszczanin w skafandrze nurkowym próbował przemycić papierosy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Ejszyszki nmos.

:: fż. ejszyszczanka ż.

 przym. ejszyski

Wiktionary


ejszyszki

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto na Litwie w rejonie solecznickim;

Wiktionary

Ejszyszki (lit. Eišiškės; biał. Эйшышкі; jidysz איישישאָק Ejsziszok lub איישישוק Ejsziszuk) – miasto na Litwie położone na południe od Wilna, w rejonie solecznickim, tuż przy granicy z Białorusią, na Wysoczyźnie Podlasko-Białoruskiej, na historycznym Szlaku im. Marszałka Józefa Piłsudskiego, uznawane za najbardziej polskie miasto na świecie, zamieszkane przez 3,5 tys. mieszkańców (2011), wśród których dominują Polacy (83,26%), a poza nimi Litwini (8,37%), Rosjanie, Cyganie, Białorusini i inni. Jeszcze w 1990 r. ponad 90% mieszkańców uważało się za Polaków, jest to zatem najbardziej polskie miasto świata poza współczesną Polską. Rolę lokalnego ośrodka podkreśla także położenie przy granicy białorusko-litewskiej (przejście graniczne w Ejszyszkach), która oddziela rejon solecznicki zamieszkany w 80% przez Polaków od rejonu werenowskiego na Białorusi, w którym Polacy stanowią 83% mieszkańców. W mieście rozwinął się przemysł skórzany oraz spożywczy.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Do drugiej wojny światowej większość mieszkańców Ejszyszek stanowili Żydzi, obecnie są to Polacy.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ejszyszczanin m., ejszyszczanka ż.

 przym. ejszyski

Wiktionary


ejtisowy

potocznie: taki, jak w latach 80. XX wieku


SJP.pl


ejtisy

potocznie: lata 80. XX wieku


SJP.pl


ejże

książkowo:
1. wykrzyknik wyrażający niedowierzanie;
2. wykrzyknik wyrażający przestrogę lub pogróżkę; oj


SJP.pl


eka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) poznań. narożnik budynku, kąt w pomieszczeniu

 (1.2) poznań. młodzieżowa grupa koleżeńska (często łobuzerska lub złodziejska) z tej samej dzielnicy bądź ulicy;

 (1.3) poznań. sport. rzut rożny w piłce nożnej

Wiktionary

Eka – w gwarze poznańskiej miejska grupa koleżeńska pochodząca z jednej dzielnicy lub okolicy; także powiązana terytorialnie grupa złodziejska.

Nazwa pochodzi od poznańskiej grupy bikiniarzy, którzy wspólnie spędzali razem wiele czasu na rogach (niem. Ecke) ulicy. Grupa taka poruszała się maszerując szeregiem, jeden za drugim, krok w krok, w kolejności od najniższego (prowokatora awantur) do herszta. Pomiędzy członkami różnych grup dochodziło do bójek. Wzorowali się na popkulturze Zachodu, co było zwalczane przez rządzących komunistów; słuchali i tańczyli rock and rolla; nosili fryzury á la Presley i niebieskie zamszowe buty nawiązujące do jednej z pierwszych rockandrollowych piosenek Blue Suede Shoes. Podczas Poznańskiego Czerwca w 1956 roku wzięli czynny udział w walkach zbrojnych pod hasłami wolnościowymi.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Nagle zza eki wyskoczył jakiś gzik w obrzympanej szabrace.

 (1.2) Eka zza winkla ino szpycowała na mele zez naszygo fyrtla. → Nasza paczka zza rogu tylko spozierała na dziewuchy z naszej dzielnicy.

 (1.2) Trzymać to se możesz, ile chcesz, na ulicy, ale tutej jest spowiedź święta przed kolegami z eki. (…) A przed eką ino sie prawdę gada. A jak kto kłamie, to w trymiga z eki może kopa w dupę dostać i niech se szuka indziej kolegów, co go na robotę biorą.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) winkiel, węgieł

 (1.2) paczka, chłopaki; banda, szajka

 (1.3) róg, korner

Wiktionary


eka-pierwiastek

pierwiastek, którego istnienie i właściwości zostały przewidziane na podstawie prawa okresowości i budowy układu okresowego, nieznany w momencie publikowania układu okresowego w 1869 r. przez Mendelejewa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. pierwiastek przewidziany przez Mendelejewa

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛka‿pʲjɛrˈvʲjastɛk, AS: eka‿pʹi ̯ervʹi ̯astek

Wiktionary


ekaglin

gal; dawna nazwa stosowana dla pierwiastka przewidzianego przez teorię, przed jego rzeczywistym odkryciem


SJP.pl

Gal (Ga, łac. gallium) – pierwiastek chemiczny z bloku p układu okresowego, o liczbie atomowej 31. Jest twardym i kruchym metalem o kolorze srebrzystobiałym. Ma przełam muszlowy podobny do szkła. Topi się w temperaturze 29,76 °C, trzymany w dłoni zamienia się w ciecz.

Wikipedia


ekawa

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. wieś na Łotwie, siedziba gminy Ekawa

 (1.2) geogr. rzeka na Łotwie, dopływ Lelupy

Wiktionary

Ekawa (łot. Iecava, niem. hist. Eckau) – miasto w novadsie Bauska, na Łotwie. Położone 45 km na południe od Rygi. W 2019 roku miasto liczyło 5660 mieszkańców. Przez miasto przebiegają droga magistralna A7 i trasa europejska E67 oraz przepływa rzeka Ekawa.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. ekawski

Wiktionary


ekd

Elektryczna Kolej Dojazdowa


SJP.pl


ekdyson

Ekdyzon (ekdyson, ekdysteroi, hormon linienia) – organiczny związek chemiczny z grupy steroidów, hormon steroidowy, produkowany przez larwy i poczwarki stawonogów (zooekdyson) oraz syntetyzowany przez wiele roślin (fitoekdyson).

Wikipedia


ekdyzon

steroidowy hormon larw i poczwarek stawonogów, syntetyzowany także przez rośliny


SJP.pl

Ekdyzon (ekdyson, ekdysteroi, hormon linienia) – organiczny związek chemiczny z grupy steroidów, hormon steroidowy, produkowany przez larwy i poczwarki stawonogów (zooekdyson) oraz syntetyzowany przez wiele roślin (fitoekdyson).

Wikipedia


ekebergit

minerał z gromady krzemianów


SJP.pl


ekechejria

Ekechejria, ekecheiria (gr. Ἐκεχειρία) – dosłownie „wyciągnięcie ręki”, w znaczeniu „święty pokój”, „pokój boży”. Tradycja pokoju podczas Igrzysk Olimpijskich. Pierwsze starożytne igrzyska olimpijskie odbyły się w 776 roku p.n.e., jednak jak głosi legenda w 820 p.n.e. wyrocznia w Delfach nakazała Likurgowi, królowi Sparty, „restaurację” igrzysk w Olimpii. Termin restauracja znany jest z przekazu, a świadczy on o tym, że i przed 820 rokiem p.n.e. odbywały się zawody, lecz z nieznanych przyczyn zostały przerwane. Taką tezę potwierdzają badania archeologiczne prowadzone w olimpijskim sanktuarium. Wówczas miał na brązowym dysku zostać spisany traktat, którego sygnatariuszami byli:

  • Likurg – król Sparty,
  • Ifitos – król Elidy,
  • Klejstenes – król Pisy, pod którego panowaniem znajdowała się Olimpia.

Wikipedia


ekerka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. ekierka

Wiktionary


ekfonetyczny

notacja ekfonetyczna - notacja występująca w V-XV w. w rękopisach syryjskich, żydowskich, bizantyjskich, armeńskich i łacińskich, określająca wyłącznie akcenty, intonację i znaki przestankowe recytowanych śpiewnie tekstów liturgicznych


SJP.pl


ekfrastyczny

ekfraza


SJP.pl

Patrz:

ekfraza

ekfraza

utwór poetycki poświęcony opisowi dzieła plastycznego


SJP.pl

Ekfraza (gr. έκφρασις – dokładny opis) – artystyczny (zwykle szczegółowy) opis dzieła sztuki w literaturze pięknej (zarówno poezji, prozie jak i w dramacie). Może stanowić całość lub część utworu.

Początkowo była tylko figurą retoryczną. Później zyskała także znaczenie genologiczne – zaczęła funkcjonować jako gatunek literacki.

Wikipedia


ekg

elektrokardiogram; ekg.


SJP.pl

skrótowiec

 (1.1) med. elektrokardiogram

Wiktionary

Elektrokardiografia (EKG) – zabieg diagnostyczny wykorzystywany w medycynie przede wszystkim w celu rozpoznawania chorób serca.

Pomijając EKG wykonywane w czasie operacji na sercu, jest to metoda pośrednia polegająca na rejestracji elektrycznej czynności mięśnia sercowego z powierzchni klatki piersiowej w postaci różnicy potencjałów (napięć) pomiędzy dwiema elektrodami, co graficznie odczytujemy w formie krzywej elektrokardiograficznej, na specjalnym papierze milimetrowym bądź na ekranie monitora.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) EKG (elektrokardiogram) służy do oceny elektrycznej czynności serca.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) elektrokardiogram, kardiogram, war. ekg

Wiktionary


ekg.

skrót od: elektrokardiogram; EKG


SJP.pl


ekhem

wykrzyknik naśladujący odgłos kasłania, chrząkania itp.; eche, hm


SJP.pl


ekier

nazwisko


SJP.pl

Węgielnica, ekier – przyrząd używany w geodezji i w murarstwie; służy do wytyczania kątów prostych, pełnych i półpełnych, czasem też połowy kąta prostego. Nazwa pochodzi od węgła, czyli narożnika budynku.

Wikipedia


ekiereczka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: ekierka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ekierka ż.

Wiktionary


ekierka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przyrząd kreślarski o kształcie trójkąta prostokątnego

Wiktionary

Ekierka (fr.), trójkąt rysunkowy – prosty przyrząd kreślarski o kształcie trójkąta prostokątnego. Używana do kreślenia prostych prostopadłych i równoległych (do tego celu potrzebne są dwie ekierki). Niestosowana w profesjonalnym kreślarstwie jako za mało precyzyjny przyrząd.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Na jutro, moi drodzy, przynieście wszyscy ekierki, bo zaczynamy zajęcia z geometrii.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɛˈcɛrka, AS: eḱerka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ekiereczka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) trójkąt (rysunkowy / nawigacyjny); gw-pl|Górny Śląsk|ekerka.

Wiktionary


ekiert

nazwisko


SJP.pl

  • Andrzej Ekiert − polski generał
  • Franciszek Ekiert − polski geolog
  • Jan Ekiert − polski malarz
  • Jan Ekiert − polski pianista
  • Janusz Ekiert − polski muzykolog
  • Janusz Ekiert (1919−2013) − polski lekarz

Wikipedia


ekipa

większa grupa ludzi zebrana w celu wykonania konkretnego zadania; drużyna


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zespół ludzi mający określone zadanie do wykonania

Wiktionary

  • Ekipa lub Ekipa Friza – zespół polskich youtuberów i influencerów
  • Ekipa − amerykański serial z 2004 roku emitowany na kanale HBO
  • Ekipa − polski serial z 2007 roku w reżyserii Agnieszki Holland emitowany w telewizji Polsat
  • Ekipa – film z 2015 roku

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ekipa naukowców zeszła na dno krateru wulkanu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɛˈcipa, AS: eḱipa

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zespół, team

Wiktionary


ekistyka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) urb. nauka o osiedlach ludzkich;

Wiktionary

Ekistyka – nauka o osiedlach ludzkich, obejmująca planowanie na poziomie regionalnym, miejskim i gminnym, jak również projektowanie budowli mieszkalnych w taki sposób, aby osiągnąć harmonię pomiędzy mieszkańcami osiedla a ich środowiskiem fizycznym i społeczno-kulturowym.Ekistyka jest nauką transdysyplinarną: obejmuje nie tylko planowanie architektoniczne i urbanistykę, ale także geografię człowieka oraz psychologię społeczną, m.in. badanie interakcji zachodzących w obrębie współzamieszkujących osiedle grup społecznych oraz interakcji między różnymi grupami, jak również wieloaspektowe badanie relacji pomiędzy osiedlem a jego otoczeniem, jak również wpływu formy osiedla na kształtowanie tych relacji.

Wikipedia


ekiwok

przestarzałe: gra słów, zestawienie słów jednakowo brzmiących, ale o różnym znaczeniu, dwuznacznik, kalambur; ekwiwok


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) przest. gra słów oparta na zestawieniu dwóch jednakowo brzmiących wyrazów o różnych znaczeniach

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Brzmienie Zygmunta wywołało ekiwok, że jak w niego na Boże Narodzenie zadzwonią, to do Wielkanocy słychać; Wielkanoc jest zaś wioską o 4 mile odległą, dokąd dźwięk dzwonu w mieście mało słyszany dochodzi wyraźnie.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dwuznacznik, gra słów, kalambur

Wiktionary


eklampsja

najcięższa postać zatrucia ciążowego; rzucawka porodowa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. najcięższa postać zatrucia ciążowego

Wiktionary

Rzucawka (eclampsia) – wystąpienie drgawek toniczno-klonicznych, a także utraty przytomności, u ciężarnej, rodzącej lub położnicy, u której wcześniej zdiagnozowano stan przedrzucawkowy. Wynika z nadciśnienia tętniczego.

Może wystąpić:

  • podczas ciąży – 38-53%
  • w czasie porodu – 18-36%
  • w czasie połogu – 11-44%

Wikipedia


eklektycyzm

w filozofii: połączenie różnych koncepcji filozoficznych, idei pochodzących z różnych źródeł; synkretyzm


SJP.pl


eklektyczka

eklektyk


SJP.pl

Patrz:

eklektyk

eklektycznie

przysłówek

 (1.1) w sposób eklektyczny, łącząc w jedną całość niejednorodne elementy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wstał i ruszył wolnym krokiem przez przestronny, eklektycznie urządzony apartament: angielskie, francuskie i hiszpańskie antyki sąsiadowały tu liberalnie z orientalną sztuką i rzeźbą.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. eklektyzm m., eklektyka ż., eklektyk m.

 przym. eklektyczny

Wiktionary


eklektyczność

eklektyczny


SJP.pl

Patrz:

eklektyczny

eklektyczny

w sztuce, literaturze, filozofii lub badaniach naukowych: tworzący połączenie niespójne, łączący rzeczy (pomysły, poglądy, pojęcia itp.) niepasujące do siebie


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) będący zlepkiem kilku (często niespójnych) stylów, pojęć, poglądów

 (1.2) taki, który odnosi się do eklektyzmu, stylu w historii sztuki

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛklɛkˈtɨt͡ʃnɨ, AS: eklektyčny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ekloga ż., eklektyzm m., eklektycyzm ż., eklektyczność ż., eklektyk m., eklektyczka ż.

 przysł. eklektycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kompilacyjny

Wiktionary


eklektyk

zwolennik eklektyzmu; człowiek łączący niejednorodne elementy pochodzące z różnych stylów lub doktryn w jedną całość


SJP.pl


eklektyzm

łączenie w jedną całość różnych elementów systemów, np. idei, doktryn


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) tworzenie całości z różnych elementów

Wiktionary

Eklektyzm – łączenie w całość zróżnicowanych elementów, teorii, pojęć, które zostały zapożyczone z różnych stylów, doktryn, epok.

W sztuce to twórczość kompilacyjna, łącząca różne elementy i treści z różnych stylów, epok i kierunków artystycznych, nieprowadząca do nowej syntezy, nieoryginalna. W architekturze eklektyzm jest jednym z odłamów historyzmu (zob. eklektyzm w architekturze).

Wikipedia

Powiązane:

 przym. eklektyczny

 przysł. eklektycznie

Wiktionary


ekler

1. zamek błyskawiczny; suwak;
2. ciastko przekładane kremem; eklerka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) kulin. zob. eklerka.

 (1.2) książk. zamek błyskawiczny

Wiktionary

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈɛklɛr, AS: ekler

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. eklerka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) suwak

Wiktionary


eklerek

zdrobnienie od: ekler


SJP.pl

Wikipedia


eklerka

rodzaj ciastka; ekler


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cuk. podłużne ciastko z parzonego ciasta, po przecięciu na dwie części napełniane bitą śmietaną lub kremem, zwykle polewane czekoladą;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Byłem w cukierni, kupiłem dwie eklerki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɛkˈlɛrka, AS: eklerka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ekler m., eklerek m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ekler, eklerek

Wiktionary


eklesiastes

symboliczne imię autora "Księgi Koheleta", jednej z ksiąg "Starego Testamentu", a także inna nazwa tej księgi; Eklezjastes; Eklezjasta; Kaznodzieja; kaznodzieja Salomonowy; Kohelet


SJP.pl


eklesiastyk

jedna z ksiąg Biblii; Eklezjastyk; Księga Syracha


SJP.pl


eklezja

1. w terminologii chrześcijańskiej - odpowiednik kościoła
2. w starożytnych Atenach - zgromadzenie ludowe, w którym zasiadali wszyscy mężczyźni po ukończeniu 20 lat życia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) hist. zgromadzenie pełnoprawnych obywateli starożytnych Aten, którzy ukończyli 20 lat, najwyższy organ władzy decydujący o polityce zagranicznej i wewnętrznej polis;

 (1.2) kośc. zgromadzenie wiernych, odpowiednik Kościoła w terminologii chrześcijańskiej

Wiktionary

Eklezja (gr. ἐκκλησία ekklēsía „zgromadzenie”) – Zgromadzenie Ludowe, zgromadzenie obywateli w demokracji ateńskiej w V i IV wieku p.n.e. Eklezja jako reprezentacja ogółu była najwyższą władzą w państwie, decydującą o polityce zagranicznej, sprawach wojskowych i niektórych sądowych.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. eklezjasta m., eklezjalność ż.

 przym. eklezjalny, eklezjogenny

Wiktionary


eklezjalność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest eklezjalne; cecha tych, którzy są eklezjalni

Wiktionary

Powiązane:

 przym. eklezjalny, eklezjogenny

 przysł. eklezjalnie

 rzecz. eklezja ż.

Wiktionary


eklezjalny

kościelny, wspólnotowy


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) teol. związany z określonym kościołem (instytucją)

 (1.2) teol. praw. związany z regułami określonego kościoła (instytucji)

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Sprawowanie Eucharystii pobudza wzrost eklezjalnej komunii.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. eklezjalność ż., eklezja ż.

 przym. eklezjogenny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kościelny

 (1.2) kościelny

Wiktionary


eklezjarcha

w Kościele Wschodnim: kapłan zarządzający kościołem, urzędowo czuwający nad ogólnym porządkiem


SJP.pl


eklezjasta

1. członek ateńskiej eklezji - zgromadzenia wszystkich pełnoprawnych obywateli, będącego najwyższym organem władzy państwowej;
2. podniośle: duchowny, kapłan, kaznodzieja


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) sługa kościoła, kaznodzieja, duszpasterz

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. eklezja ż.

 przym. eklezjogenny

Wiktionary


eklezjastes

przenośnie: mędrzec przemawiający na zgromadzeniu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) bibl. liter. starożytny żydowski pisarz, autor Księgi Koheleta;

 (1.2) bibl. liter. Księga Koheleta

Wiktionary

Kohelet (albo Ekklesiastes, Eklezjastes) – autor Księgi Koheleta – jednej z ksiąg dydaktycznych (mądrościowych) Starego Testamentu. Nie jest to właściwie własne imię autora, lecz nazwa funkcji mędrca „przemawiającego na zebraniu”. Język grecki zwał tę funkcję Ekklesiastesem i taką nazwę otrzymała Księga Koheleta w Septuagincie i Wulgacie.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Eklezjastes zabierał głos na zebraniach synagogalnych.

 (1.1) Waga słów Eklezjastesa jest tak wielka, jak gdyby wypowiedział je sam mądry król Salomon.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Kohelet

 (1.2) Księga Koheleta

Wiktionary


eklezjastyczny

rzadko: związany z Kościołem, gminą chrześcijańską albo eklezjastą - duchownym; kościelny, kapłański


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1)  kośc. dotyczący kościoła

 (1.2)  kośc. dotyczący eklezjasty

Wiktionary


eklezjastyk

jedna z ksiąg Biblii; Eklesiastyk; Księga Syracha


SJP.pl

Mądrość Syracha [Syr], Eklezjastyka [Ekli] – jedna z ksiąg dydaktycznych (mądrościowych), zaliczanych przez Kościół katolicki i prawosławny do ksiąg deuterokanonicznych Starego Testamentu. Jest to jedna z nielicznych ksiąg Starego Testamentu, w której pojawia się imię autora: Jezus, syn Syracha.

Wikipedia


eklezjocentryzm

pogląd uznający Kościół za najwyższą wartość, stawiający Kościół w centrum zainteresowań


SJP.pl


eklezjogenny

przymiotnik relacyjny

 (1.1) taki, którego przyczyną jest kościół (jako wspólnota), religia i religijność

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. eklezja ż., eklezjalność ż., eklezjasta m., eklezjastka ż.

 przym. eklezjalny

Wiktionary


eklezjolog

teolog zajmujący się nauką o Kościele


SJP.pl


eklezjologia

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) teol. teologiczna nauka o Kościele jako wspólnocie ludzi wierzących, teologia Kościoła;

Wiktionary

Eklezjologia (gr. ekklesia – Kościół, logos – słowo, nauka) – nauka o Kościele, nazywana także teologią Kościoła. Twórcą tego terminu jest Angelus Silesius. W ujęciu naukowym oznacza naukę o genezie, istocie, cechach, strukturach, zadaniach i celach Kościoła.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ratzinger wielokrotnie zgłaszał potrzebę rozwijania teologicznej eklezjologii.

 (1.1) Diakoni przygotowali się do testu z eklezjologii pastoralnej.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. eklezjolog m.

 przym. eklezjologiczny

 przysł. eklezjologicznie

Wiktionary


eklezjotwórczy

przymiotnik

 (1.1) teol. sprzyjający wzrostowi Kościoła jako wspólnoty

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wykład dotyczył eklezjotwórczego wymiaru sakramentów uzdrowienia.

 (1.1) Poruszono temat eklezjotwórczej funkcji homilii.

Wiktionary


eklimetr

przyrząd do pomiaru kąta nachylenia powierzchni w terenie względem poziomu; pochyłomierz, spadkomierz, klinometr, pochylnik


SJP.pl


eklipsa

w astronomii: zaćmienie (Słońca lub Księżyca)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) astr. zaćmienie

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 etym|franc|éclipse.

uwagi.

tłumaczenia.

 (1.1) zobtłum|zaćmienie.

źródła.

== eklipsa (język chorwacki.) ==

ortografie.

wymowa.

 IPA|eklǐpsa.

 dzielenie|e|klip|sa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) astr. zaćmienie

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɛkˈlʲipsa, AS: eklʹipsa

Wiktionary


ekliptyczny

ekliptyka


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) przym. od: ekliptyka

Wiktionary

Patrz:

ekliptyka

Wymowa:

IPA: ˌɛklʲipˈtɨt͡ʃnɨ, AS: eklʹiptyčny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ekliptyka ż.

Wiktionary


ekliptyka

wielkie koło na sferze niebieskiej, wzdłuż którego obserwuje się pozorny roczny ruch Słońca


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) astr. koło na sferze niebieskiej, wyznaczone przez pozorną, obserwowaną z Ziemi drogę Słońca na niebie;

Wiktionary

Ekliptyka (z gr. έκλειψις 'zaćmienie') – okrąg wielki na sferze niebieskiej, po którym w ciągu roku pozornie porusza się Słońce obserwowane z Ziemi.

Płaszczyzna ekliptyki zawiera w sobie orbitę Ziemi. Orbity wszystkich planet Układu Słonecznego leżą blisko tej płaszczyzny. Wzdłuż ekliptyki usytuowane są konstelacje zodiakalne. Nachylenie płaszczyzny równika niebieskiego względem ekliptyki powoli zmienia się w czasie i aktualnie wynosi 23°26′14″, co jest następstwem nachylenia osi Ziemi. Kąt ten po raz pierwszy wyznaczono w Chinach około 1100 roku p.n.e. Dokonano tego na podstawie obserwacji długości cienia rzucanego przez gnomon. Nachylenie płaszczyzny orbity Księżyca względem ekliptyki wynosi ~5°.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ɛkˈlʲiptɨka, AS: eklʹiptyka

Wiktionary

Powiązane:

 przym. ekliptyczny

Wiktionary


ekloga

utwór poetycki sławiący życie wiejskie; sielanka, idylla, bukolika


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) liter. pogodny krótki liryk idealizujący życie na wsi;

 (1.2) liter. niewielki zbiór szeregu urywków z różnych autorów

 (1.3) hist. praw. greckie opracowanie justyniańskiego zbioru prawa rzymskiego

Wiktionary

Sielanka (bukolika, idylla, ekloga, skotopaska, pasterka) – gatunek literacki, utwór poetycki, przedstawiający w sposób wyidealizowany uroki życia wiejskiego.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W literaturze polskiej ekloga uprawiana była w baroku.

 (1.1) Eklogi pisał Wergiliusz.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. eklektyczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) sielanka, bukolika, idylla, skotopaska

Wiktionary


eklogit

skała metamorficzna złożona głównie z piroksenu i granatu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) miner. rodzaj skały metamorficznej;

Wiktionary

Eklogit – skała metamorficzna powstała w wyniku metamorfizmu regionalnego w zakresie facji eklogitowej.

Składa się głównie z piroksenów (omfacyt) i granatów (pirop). Podrzędnie mogą występować: karyntyn, glaukofan, bronzyt, dysten, zoizyt, fengit, biotyt, oligoklaz, skaleń potasowy, kwarc, węglany, rutyl, ilmenit, tytanit, apatyt, cyrkon, piryt.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

 (1.1) skała

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) eclogite

* azerski: (1.1) eklogit

* czeski: (1.1) eklogit m.

* estoński: (1.1) eklogiit

* francuski: (1.1) éclogite ż.

* japoński: (1.1) エクロジャイト

źródła.

== eklogit (język azerski.) ==

ortografie.

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) miner. eklogit

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

 (1.1) skała

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) eclogite

* azerski: (1.1) eklogit

* czeski: (1.1) eklogit m.

* estoński: (1.1) eklogiit

* francuski: (1.1) éclogite ż.

* japoński: (1.1) エクロジャイト

źródła.

== eklogit (język azerski.) ==

ortografie.

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) miner. eklogit

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


eko

1. skrótowo: ekologiczny, wyraz określający różnego rodzaju wyroby przemysłowe, oznaczający, że są one bezpieczne dla środowiska naturalnego (np. produkty eko); bio;
2. skrótowo: ekonomiczny, wyraz określający różnego rodzaju wyroby przemysłowe, oznaczający, że zużywają one niewiele energii elektrycznej, benzyny itp. (np. wersja eko)


SJP.pl

Eko (jap.) – w japońskim buddyzmie ofiarowanie zasług recytowane po śpiewach jednej lub kilku sutr albo dharani. Eko dosłownie oznacza "zwrot w kierunku" i jest ofiarowaniem zasług zyskanych poprzez samadhi śpiewu sutr i dharani wszystkim buddom, bodhisattwom, patriarchom oraz innym czującym istotom.

Wikipedia


ekoaktywista

osoba działająca na rzecz ochrony środowiska


SJP.pl


ekoarcheolog

specjalista w dziedzinie ekoarcheologii


SJP.pl


ekobiznes

1. biznes związany z produkcją i sprzedażą produktów ekologicznych;
2. biznes związany z wykonywaniem różnych usług przy szczególnej dbałości o środowisko naturalne


SJP.pl


ekoblokada

mechanizm w baterii wodociągowej ograniczający strumień wody


SJP.pl


ekobójstwo

świadome niszczenie środowiska naturalnego


SJP.pl

Ekobójstwo (ang. ecocide, od połączenia wyrazu ecology i sufiksu -cide oznaczającego zabójstwo) – termin służący na określeniu ciężkich zbrodni przeciw ekosystemom i środowisku naturalnemu rozpatrywanych na poziomie międzynarodowym. Sformułowanie zostało użyte publicznie po raz pierwszy na Konferencji sztokholmskiej ONZ w 1972 roku, przez szwedzkiego premiera Olofa Palme.

Wikipedia


ekobzik

ekoświr;
1. nadmierne koncentrowanie się na ochronie środowiska naturalnego; ekomaniactwo, ekomania;
2. osoba nadmiernie koncentrująca się na ochronie środowiska naturalnego; ekomaniak


SJP.pl


ekodom

dom przyjazny dla środowiska naturalnego


SJP.pl


ekodotacja

dotacja na inwestycje związane z ochroną środowiska


SJP.pl


ekodrajwing

potocznie: prowadzenie samochodu w sposób zużywający mniej paliwa i ograniczający wydzielanie szkodliwych spalin; ekojazda, ecodriving, ekodriving, ecodrajwing


SJP.pl


ekodrajwingowy

ekodrajwing; ecodrivingowy, ecodrajwingowy, ekodrivingowy


SJP.pl


ekodriving

[czytaj: ekodrajwing] potocznie: prowadzenie samochodu w sposób zużywający mniej paliwa i ograniczający wydzielanie szkodliwych spalin; ekojazda, ecodriving, ecodrajwing, ekodrajwing


SJP.pl


ekodrivingowy

ekodriving [czytaj: ekodrajwingowy]; ecodrivingowy, ecodrajwingowy, ekodrajwingowy


SJP.pl


ekoenergia

energia elektryczna ze źródeł naturalnych; ekoprąd, zielona energia


SJP.pl


ekofaktura

faktura w postaci elektronicznej, uchodząca za bardziej ekologiczną; e-faktura, faktura elektroniczna


SJP.pl


ekofeministka

ekofeminizm


SJP.pl

Patrz:

ekofeminizm

ekofeministyczny

ekofeminizm


SJP.pl

Patrz:

ekofeminizm

ekofeminizm

Ekofeminizm – Ekofeminizm to nurt w odrębie feminizmu i ekologizmu politycznego. Teoretycy ekofeministyczni czerpią z konceptu płci, aby analizować relacje między ludźmi a światem przyrody. Termin ten został ukuty przez francuską pisarkę Françoise d'Eaubonne w jej książce Le Féminisme ou la Mort. Teoria ekofeministyczna zakłada feministyczną perspektywę zielonej polityki, która nawołuje do egalitarnego, opartego na współpracy społeczeństwa, w którym nie ma jednej dominującej grupy. Obecnie istnieje kilka nurtów ekofeminizmu, z różnorodnymi podejściami i analizami, w tym liberalny ekofeminizm, duchowy/kulturowy ekofeminizm i społeczny/socjalistyczny ekofeminizm (lub materialistyczny ekofeminizm). Interpretacje ekofeminizmu i sposoby jego zastosowania w myśli społecznej obejmują sztukę ekofeministyczną, sprawiedliwość społeczną i filozofię polityczną, duchowość, współczesny feminizm i poezję.

Wikipedia


ekofiber

rodzaj materiału izolacyjnego i dźwiękochłonnego


SJP.pl


ekofilozofia

dziedzina, w której zaczyna się wypracowywać inne, bardziej przyjazne naturze i życiu światopoglądy, postawy mające ocalić niszczoną, zatruwaną przyrodę


SJP.pl

Ekofilozofia, Ekozofia, Filozofia ekologiczna – zbiór niejednorodnych nurtów i stanowisk filozoficznych łączących perspektywę ekologiczną i filozoficzną.

Szczególnie wyraźne różnice oddzielają ujęcia scjentystyczne, będące filozoficzną nadbudową (czy pogłębieniem) nauk o środowisku, i niescjentystyczne, rozwijane odrębnie w ramach filozofii.

Wikipedia


ekofilozoficzny

ekofilozofia


SJP.pl

Patrz:

ekofilozofia

ekofizjologia

dział ekologii organizmów zajmujący się fizjologicznym przystosowaniem osobników, populacji i biocenoz do środowiska; ekologia fizjologiczna


SJP.pl


ekofizjologiczny

ekofizjologia


SJP.pl

Patrz:

ekofizjologia

ekoflox

instalacja napowietrzająca używana w celu oczyszczania akwenów


SJP.pl


ekofundusz

fundusz przeznaczony na ochronę środowiska naturalnego


SJP.pl

EkoFundusz – fundacja powołana w 1992 przez Ministra Finansów w celu wspierania przedsięwzięć w ochronie środowiska środkami pochodzącymi z części zagranicznego długu Polski. Dotychczas decyzję o ekokonwersji polskiego długu podjęły Stany Zjednoczone, Francja, Szwajcaria, Włochy, Szwecja i Norwegia. W 2010 Polska wpłaciła ostatnią ratę, a fundusz przestał istnieć, ponieważ działał do wyczerpania środków. Od założenia w 1992 do 2007 prezesem fundacji był prof. Maciej Nowicki. Do sierpnia 2011 trwał proces jego likwidacji.

Wikipedia


ekogroszek

ekologiczne paliwo w kształcie granulek, ograniczające emisję szkodliwych substancji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) paliwo stałe produkowane z dobrej jakości węgla kamiennego lub brunatnego przeznaczone do produkcji energii cieplnej w kotłach grzewczych

Wiktionary

Ekogroszek – nazwa handlowa określająca paliwo stałe produkowane z węgla kamiennego lub brunatnego przeznaczone do produkcji energii cieplnej w kotłach retortowych.

Wytwarzany jest z wysokokalorycznego (≥24 MJ/kg) węgla o niskiej zawartości siarki (≤1%), małej zawartości wody i substancji niepalnych (≤12%) oraz niskiej spiekalności (RI < 10). Dzięki temu podczas spalania wytwarzane ilości tlenków siarki są niższe niż w przypadku innych węgli, a po jego spaleniu pozostaje stosunkowo mało popiołu.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Odkąd kupiliśmy piec na ekogroszek, spędzamy mniej czasu w kotłowni.

Wiktionary


ekoharacz

potocznie: haracz dla ekologów w zamian za zaprzestanie protestów


SJP.pl


ekoholiczka

kobieta przywiązująca zbyt dużą wagę do ochrony środowiska


SJP.pl


ekoholik

osoba przywiązująca zbyt dużą wagę do ochrony środowiska


SJP.pl


ekoholizm

1. przesadne skupianie się na ochronie środowiska;
2. koncepcja zakładająca, że wszystkie elementy środowiska naturalnego są równoprawne i tworzą nierozerwalną całość


SJP.pl


ekohumanista

zwolennik partnerskiego współdziałania ludzi ze zwierzętami i roślinami dla wspólnego dobra


SJP.pl


ekohumanizm

partnerskie współdziałanie ludzi ze zwierzętami i roślinami dla wspólnego dobra


SJP.pl


ekohydrologia

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) nauka o wzajemnych oddziaływaniach między roślinnością a cyklem hydrologicznym;

Wiktionary

Ekohydrologia – nauka na pograniczu działu hydrologii i ekologii zajmująca się badaniem wzajemnych oddziaływań między organizmami (biocenozą) a cyklem hydrologicznym. Procesy te zachodzą w planetarnej warstwie przyziemnej. Ekohydrologia zajmuje się także badaniem zależności pomiędzy procesami biologicznmi i hydrologicznymi, które można wykorzystywać dla poprawy jakości wody oraz projektowaniem zmian w gospodarce wodnej danego regionu, mających poprawić stan środowiska naturalnego.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌɛkɔxɨdrɔˈlɔɟja, AS: ekoχydroloǵi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ekohydrolog m.

 przym. ekohydrologiczny

Wiktionary


ekojazda

potocznie: prowadzenie samochodu w sposób zużywający mniej paliwa i ograniczający wydzielanie szkodliwych spalin; ecodriving, ekodriving, ecodrajwing, ekodrajwing


SJP.pl


ekokatastrofa

katastrofa ekologiczna


SJP.pl


ekokierowca

osoba prowadząca samochód przy mniejszym zużyciu paliwa


SJP.pl


ekoklęska

klęska ekologiczna, zniszczenie naturalnego środowiska człowieka wskutek jego działalności gospodarczej i technicznej


SJP.pl


ekoklimat

klimat właściwy określonemu środowisku, kształtujący się pod wpływem zespołów żywych organizmów danego terenu; bioklimat


SJP.pl


ekoklimatyczny

przymiotnik od: ekoklimat, np. warunki ekoklimatyczne; biokoklimatyczny


SJP.pl


ekoklina

cecha zależna od środowiska, różnicująca organizmy tego samego gatunku, np. barwa lub długość sierści


SJP.pl

Ekoklina – stopniowa zmiana danej cechy gatunku wzdłuż gradientu (przejścia tonalnego) zmienności warunków środowiska, zwanego klinem. Zmieniają się ekotypy w zależności od warunków ekologicznych. Pojęcie ekokliny dotyczy także zjawisk opisywanych przez regułę Allena, Bergmanna oraz Glogera.

Wikipedia


ekokonwersja

przekształcenie długu publicznego państwa w inwestycje o charakterze ekologicznym


SJP.pl

Ekokonwersja – odpisanie od zagregowanego zadłużenia danego państwa wydatków przeznaczonych na inwestycje w ochronę środowiska.

W niektórych przypadkach podejmowano takie działania, aby zachęcić do powrotu kapitał, który opuścił dane państwo z przyczyn politycznych lub ekonomicznych (tzw. ucieczka kapitału). Przykładowo, ktoś kto wyeksportował kapitał z kraju rozwijającego się, może nabyć – zwykle po obniżonej cenie – istniejący dług zagraniczny tego kraju i skonwertować go na walutę krajową w banku centralnym. Środki te można wykorzystać następnie do zakupu akcji lub innych aktywów dających prawo własności w tym kraju (zamiana długu na udziały kapitałowe). W przypadku ekokonwersji kupującym jest organizacja zajmująca się ochroną środowiska.

Wikipedia


ekokosmetyk

kosmetyk wyprodukowany z substancji naturalnych lub nieszkodliwych dla środowiska naturalnego; biokosmetyk


SJP.pl


ekol.

skrót od: ekologia, ekologiczny (czytany jako cały, odmienny wyraz)


SJP.pl


ekolek

lek wytwarzany wyłącznie ze składników uzyskanych z substancji naturalnych


SJP.pl


ekolog

specjalista w dziedzinie ekologii; ekologista


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) biol. specjalista zajmujący się ekologią

 (1.2) pot. działacz społeczny, aktywista na rzecz ekologii; ekologista

Wiktionary

Ekologia (gr. οἶκος (oíkos) ‘dom’ + λόγος (logos) ‘słowo, nauka’) – nauka o strukturze i funkcjonowaniu przyrody, zajmująca się badaniem oddziaływań pomiędzy organizmami a ich środowiskiem oraz wzajemnie między tymi organizmami (czyli strukturą ekosystemów).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ekolog zajmuje się badaniem struktury ekosystemów.

 (1.2) Kiedy Henry David Thoreau, amerykański filozof i pisarz, wyniósł się z miasta, by mieszkać w leśnej chacie i pisać o obywatelskim nieposłuszeństwie i potrzebie ochrony środowiska naturalnego, przyszli ekolodzy dostali świętego patrona.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɛˈkɔlɔk, AS: ekolok

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ekologia ż., ekologizm mrz., ekologiczność ż., ekolożka ż.

 przym. ekologiczny

 przysł. ekologiczne, ekologicznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) ekologista

Wiktionary


ekologia

nauka zajmująca się badaniem zależności między organizmami żywymi a środowiskiem żywym i nieożywionym


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) biol. nauka o strukturze i funkcjonowaniu przyrody;

 (1.2) ruch społeczny propagujący ochronę środowiska naturalnego, odbudowę krajobrazu naturalnego zniszczonego przez człowieka oraz styl życia w zgodzie z naturą

Wiktionary

Ekologia (gr. οἶκος (oíkos) ‘dom’ + λόγος (logos) ‘słowo, nauka’) – nauka o strukturze i funkcjonowaniu przyrody, zajmująca się badaniem oddziaływań pomiędzy organizmami a ich środowiskiem oraz wzajemnie między tymi organizmami (czyli strukturą ekosystemów).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ekologia jest nauką, zajmującą się zależnością między organizmami a środowiskiem naturalnym.

 (1.2) Termin ekoterroryzm jest neologizmem i określa groźby, zastraszanie i akty przemocy wobec osób lub mienia popełnione w imię ekologii.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛkɔˈlɔɟja, AS: ekoloǵi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ekolog m., ekologizm m., ekologista m., ekologistka ż., ekologiczność ż.

 przym. ekologiczny, ekologistyczny

 przysł. ekologicznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) ochrona środowiska, ekologizm, sozologia

Wiktionary


ekologicznie

przysłówek sposobu

 (1.1) w sposób ekologiczny, szanując środowisko naturalne

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛkɔlɔˈɟit͡ʃʲɲɛ, AS: ekoloǵičʹńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ekologia ż., ekolog m., ekologizm m., ekologista m., ekologistka ż., ekologiczność ż.

 przym. ekologiczny, ekologistyczny

Wiktionary


ekologiczniej

stopień wyższy od przysłówka: ekologicznie


SJP.pl


ekologiczność

1. ogół cech dotyczących związku warunków zewnętrznych, środowiska z życiem roślin i zwierząt;
2. cecha przedmiotów, które nie niszczą środowiska, nie zakłócają jego równowagi, są zgodne z wymaganiami ekologii;
3. cecha żywności, która została wyprodukowana ze składników naturalnych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest ekologiczne; cecha tych, którzy są ekologiczni

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ekologia ż., ekolog m., ekolożka ż., ekologizm mrz.

 przym. ekologiczny

 przysł. ekologicznie

Wiktionary


ekologiczny

1. taki, który dotyczy związku warunków zewnętrznych, środowiska z życiem roślin i zwierząt, np. warunki ekologiczne;
2. taki, który nie niszczy środowiska, nie zakłóca jego równowagi, jest zgodny z wymaganiami ekologii, np. ekologiczny samochód;
3. taki, który ma na celu ochronę środowiska, np. działalność ekologiczna, ruch ekologiczny;
4. taki, który został wyprodukowany ze składników naturalnych, np. żywność ekologiczna


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) biol. związany z ekologią – nauką o strukturze i funkcjonowaniu przyrody

 (1.2) pot. związany z ochroną środowiska

 (1.3) pot. sprzyjający ochronie środowiska

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W odrestaurowanym zabytkowym budynku założono ośrodek edukacji ekologicznej i pensjonat.

 (1.3) Weganie nawet produkcję ekologiczną uważają za niemoralne wykorzystywanie zwierząt.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛkɔlɔˈɟit͡ʃnɨ, AS: ekoloǵičny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ekologia ż., ekolog m., ekologizm mrz., ekologiczność ż.

 przysł. ekologicznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) sozologiczny

Wiktionary


ekologista

osoba zajmująca się ochroną środowiska; ekolog


SJP.pl


ekologistka

ekologista


SJP.pl

Patrz:

ekologista

ekologistyczny

ekologizm


SJP.pl

Patrz:

ekologizm

ekologizacja

czynienie czegoś ekologicznym - przyjaznym środowisku


SJP.pl


ekologizm

1. ideologia głosząca prymat działań na rzecz ochrony środowiska naturalnego i podkreślająca związki człowieka z przyrodą;
2. ogół działań wynikających z tej ideologii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) socjol. ruch społeczny propagujący ochronę środowiska, odbudowę zniszczonego przez człowieka krajobrazu naturalnego oraz styl życia zgodny z naturą

 (1.2) psych. pogląd zakładający możliwość wpływu środowiska społecznego na cechy psychiczne i zachowania człowieka

Wiktionary

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. ekologia ż., ekologista m., ekolog m., ekolożka ż., ekologiczność ż.

 przym. ekologistyczny, ekologiczny

 przysł. ekologicznie

 temsłow. eko-

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ekologia

Wiktionary


ekolożka

ekolog


SJP.pl

Patrz:

ekolog

ekomania

nadmierne koncentrowanie się na ochronie środowiska naturalnego; ekomaniactwo, ekobzik, ekoświr


SJP.pl


ekomaniactwo

nadmierne koncentrowanie się na ochronie środowiska naturalnego; ekomania, ekobzik, ekoświr


SJP.pl


ekomaniak

osoba nadmiernie koncentrująca się na ochronie środowiska naturalnego; ekoświr, ekobzik


SJP.pl


ekomat

automat do odbioru pustych puszek i plastikowych butelek w zamian za kupony do wykorzystania w sklepie; śmieciomat


SJP.pl


ekomigracja

środowiskowo: migracja spowodowana pogorszeniem się środowiska naturalnego; ekouchodźstwo


SJP.pl


ekon.

ekonom.; skrót od:
1. ekonomia;
2. ekonomiczny


SJP.pl


ekonazol

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) farm. przeciwgrzybiczy lek, pochodna imidazolu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na zmienione grzybiczo skórę i paznokcie można zastosować krem z ekonazolem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛkɔ̃ˈnazɔl, AS: ekõnazol

Wiktionary


ekonom

w dawnych majątkach ziemskich: nadzorca gospodarstwa i pracy robotników w polu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) hist. w dawnych majątkach ziemskich: nadzorca prac rolnych;

Wiktionary

Ekonom (z gr. oikonómos – zarządzający domem) – tytuł różnych zarządców zajmujących się gospodarowaniem mieniem (aktywami) powierzonym przez właściciela. Historycznie miał on następujące znaczenia:

  • wysoki urzędnik królewski zarządzający w XVI–XVIII w. ekonomiami (dobrami królewskimi) lub urzędnik, który kierował administracją w kluczu majątków ziemskich,
  • w Polsce był to też zarządca folwarku pańszczyźnianego, zajmował się m.in. nadzorem robót rolnych, zmuszaniem chłopów do pracy na pańskim polu. Mający we wsi złą opinie, co odnotował nawet Oskar Kolberg w pieśniach ludowych. Chłopi ze wsi Moczydło w skardze złożonej na ekonoma do władz powiatowych stwierdzili powiada nam, że ma kij od Ojca św. z Rzymu.[...] kilkanaście osób tak skrzywdził, że jedni w szpitalu leżeli a inni w domu słabość odbywali. Nie powie inaczej człowiekowi jak tylko psiakrew, jucho, złodzieju, psie ścierwo.
  • współcześnie w Kościele katolickim:
    • ekonom bezpośrednio zarządza majątkiem episkopatu lub diecezji,
    • w zakonie ekonom zajmuje się finansową stroną życia zakonnego: ekonom zgromadzenia zakonnego, prowincji zakonnej lub domu zakonnego (gdzie opłaca rachunki, pracowników, robi zakupy, zajmuje się remontami i konserwacją budynków i pomieszczeń klasztornych).

    Wikipedia

    Wymowa:

    IPA: ɛˈkɔ̃nɔ̃m, AS: ekõnõm

    Wiktionary

    Powiązane:

     rzecz. ekonomia ż., ekonomista mos.

    :: fż. ekonomka ż.

     przym. ekonomski, ekonomiczny

    Wiktionary

    Synonimy:

     (1.1) ciwun, cywun, karbowy, karbownik

    Wiktionary


ekonom.

ekon.; skrót od:
1. ekonomia;
2. ekonomiczny


SJP.pl


ekonometria

nauka zajmująca się ustalaniem ilościowych prawidłowości w życiu gospodarczym za pomocą metod statystycznych i matematycznych


SJP.pl

Ekonometria – nauka pomocnicza w ramach ekonomii, wykorzystująca narzędzia matematyki, statystyki oraz informatyki do badania ilościowych związków zachodzących między zjawiskami i zmiennymi ekonomicznymi. Jest zbiorem metod opracowanych najczęściej poza ekonomią, ale wykorzystywanych na jej polu.

Wikipedia


ekonometryczka

ekonometryk


SJP.pl

Patrz:

ekonometryk

ekonometryczny

przymiotnik relacyjny

 (1.1) ekon. związany z ekonometrią, dotyczący ekonometrii

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ekonometria ż., ekonometryk mos.

Wiktionary


ekonometryk

ekonomista specjalizujący się w ilościowych badaniach zjawisk gospodarczych


SJP.pl


ekonomia

1. nauka badająca sposoby podejmowania decyzji o zastosowaniu rzadkich zasobów oraz skutków tych decyzji w procesie produkcyjnym, podziale i wymianie;
2. umiejętność oszczędnego, racjonalnego gospodarowania czymś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) nauk. nauka o produkcji, podziale, wymianie i konsumpcji dóbr;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ekonomia zajmuje się również badaniem zaspokojenia dóbr.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛkɔ̃ˈnɔ̃mʲja, AS: ekõnõmʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ekonomik mos./mrz., ekonomiczność ż., ekonom, ekonomika, ekonomista, ekonomistka

 przym. ekonomiczny

 przysł. ekonomicznie

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. ekonomik mos./mrz., ekonomiczność ż., ekonom, ekonomika, ekonomista, ekonomistka

 przym. ekonomiczny

 przysł. ekonomicznie

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* afrykanerski: (1.1) ekonomie

* angielski: (1.1) economics

* arabski: (1.1) اقتصاد

* baskijski: (1.1) ekonomia

* bośniacki: (1.1) ekonomija ż.

* chorwacki: (1.1) ekonomija ż.

* czeski: (1.1) ekonomie

* duński: (1.1) økonomi w.

* esperanto: (1.1) ekonomio, ekonomiko

* francuski: (1.1) économie

* górnołużycki: (1.1) ekonomija ż.

* gudźarati: (1.1) અર્થશાસ્ત્ર n. (arthaśāstra)

* hiszpański: (1.1) economía

* islandzki: (1.1) hagfræði ż.

* kataloński: (1.1) economia ż.

* łotewski: (1.1) ekonomika ż.

* niemiecki: (1.1) Wirtschaftswissenschaft ż., Ökonomie ż.

* nowogrecki: (1.1) οικονομία ż.

* polski język migowy: PJM-ukryj| (1.1) {{PJM|ekonomia.}}

* rosyjski: (1.1) экономика ż.

* słoweński: (1.1) ekonomija ż.

* szkocki gaelicki: (1.1) eaconamachd ż.

* ukraiński: (1.1) економіка

* walijski: (1.1) economi m.

* węgierski: (1.1) közgazdaságtan

* wilamowski: (1.1) ekonomii ż.

źródła.

== ekonomia (język baskijski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) ekonomia, gospodarka

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


ekonomicznie

przysłówek sposobu

 (1.1) ekon. odnosząc się do ekonomii, ekonomiki

 (1.2) podn. bez większego nakładu środków i wysiłku

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ekonomik mos./mrz., ekonomia ż., ekonomiczność ż.

 przym. ekonomiczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gospodarczo

 (1.2) oszczędnie

Wiktionary


ekonomiczniej

stopień wyższy od przysłówka: ekonomicznie


SJP.pl


ekonomiczniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: ekonomiczny


SJP.pl


ekonomiczność

ekonomiczny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest ekonomiczne; cecha tych, którzy są ekonomiczni

Wiktionary

Patrz:

ekonomiczny

Powiązane:

 rzecz. ekonomik mos./mrz., ekonomia ż., ekonomista mos.

 przym. ekonomiczny

 przysł. ekonomicznie

Wiktionary


ekonomiczny

1. związany z gospodarką, odnoszący się do ekonomii lub ekonomiki;
2. oszczędnie wykorzystujący dostępne zasoby, możliwości; oszczędny, tani


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z ekonomią lub ekonomiką

 (1.2) odnoszący się do gospodarki

przymiotnik jakościowy

 (2.1) oszczędny w środkach, niewymagający wielkiego nakładu sił

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Iga ukończyła liceum w Zespole Szkół Ekonomiczno-Gastronomicznych.

 (1.2) Ten magazyn ilustrowany opisał reformy ekonomiczne w Chinach.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛkɔ̃nɔ̃ˈmʲit͡ʃnɨ, AS: ekõnõmʹičny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ekonomistka ż., ekonomia ż., ekonomista mos., ekonomiczność ż., ekonomizacja ż., ekonom mos., ekonomik mos.

 przysł. ekonomicznie

Wiktionary


ekonomie

dobra królewskie


SJP.pl


ekonomik

1. gałąź ekonomii badająca zjawiska występujące w określonym dziale gospodarki, w jakimś rodzaju przedsiębiorstw;
2. dawniej, potocznie: gospodarka, gospodarstwo


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) daw. specjalista w dziedzinie ekonomii

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) pot. szkoła o profilu ekonomicznym

Wiktionary

Przykłady

 (2.1) Młodzież pije piwo w parku koło ekonomika.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛkɔ̃ˈnɔ̃mʲik, AS: ekõnõmʹik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ekonomia ż., ekonomista mos., ekonomiczność ż., ekonomizacja ż., ekonom mos.

 przym. ekonomiczny

 przysł. ekonomicznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ekonomista

Wiktionary


ekonomika

1. gałąź ekonomii badająca zjawiska występujące w określonym dziale gospodarki, w jakimś rodzaju przedsiębiorstw;
2. dawniej, potocznie: gospodarka, gospodarstwo


SJP.pl

Ekonomika (łac. oeconomicus, gr. oikonomikós) – nauka stosowana o działalności gospodarczej, dotyczącą warunków i możliwości jej prowadzenia oraz prawidłowościach występujących w podejmowanych decyzjach.

Wikipedia


ekonomista

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) ekon. specjalista w dziedzinie ekonomii

 (1.2) hist. polit. członek odłamu rosyjskiej socjaldemokracji z przełomu XIX i XX wieku

Wiktionary

Ekonomista – osoba zajmująca się ekonomią, termin ma dwa znaczenia.

W węższym sensie ekonomista to osoba (możliwie ekspert) zajmująca się ściśle pojętą ekonomią teoretyczną, zazwyczaj makroekonomią, często przy tym także narzędziami prognostycznymi, takimi jak ekonometria czy ekonomia matematyczna, a nawet finansami czy teorią wyboru publicznego. Do tej kategorii zalicza się nielicznych naukowców i analityków; kryteria uznania za „prawdziwego” ekonomistę są rozmyte.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ekonomiści przewidują zwiększenie podatków.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ekonomia ż., ekonomika ż., ekonomiczność ż., ekonomizacja ż., ekonomizm mrz., ekonom mos., ekonomowa ż.

:: fż. ekonomistka ż.

 przym. ekonomiczny, ekonomski

 przysł. ekonomicznie

Wiktionary


ekonomistka

ekonomista


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) specjalistka w dziedzinie ekonomii

Wiktionary

Ekonomista – osoba zajmująca się ekonomią, termin ma dwa znaczenia.

W węższym sensie ekonomista to osoba (możliwie ekspert) zajmująca się ściśle pojętą ekonomią teoretyczną, zazwyczaj makroekonomią, często przy tym także narzędziami prognostycznymi, takimi jak ekonometria czy ekonomia matematyczna, a nawet finansami czy teorią wyboru publicznego. Do tej kategorii zalicza się nielicznych naukowców i analityków; kryteria uznania za „prawdziwego” ekonomistę są rozmyte.

Wikipedia

Patrz:

ekonomista

Przykłady

 (1.1) Moja żona jest ekonomistką.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ekonomia ż.

:: fm. ekonomista m.

 przym. ekonomiczny

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. ekonomia ż.

:: fm. ekonomista m.

 przym. ekonomiczny

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* czeski: (1.1) ekonomka ż.

* słowacki: (1.1) ekonómka ż.

źródła.

== ekonomistka (język słoweński.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ekonomistka

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


ekonomistyczny

ekonomizm


SJP.pl

Patrz:

ekonomizm

ekonomizacja

czynienie czegoś bardziej ekonomicznym


SJP.pl


ekonomizer

urządzenie pozwalające wykonać coś oszczędniej lub taniej, np. zmniejszyć zużycie paliwa, energii


SJP.pl

Ekonomizer (przest. oszczędzacz) - urządzenie służące do redukcji zużycia energii, które funkcjonalnie jest wymiennikiem ciepła. Ekonomizery są używane w związku z ogrzewaniem, wentylacją i klimatyzacją w budynkach, a także elektrowniach cieplnych i szeroko pojętym chłodnictwie. Najprostszym przykładem ekonomizera jest wymiennik ciepła.

Wikipedia


ekonomizm

pogląd w naukach społecznych XIX i XX w. wyjaśniający wszystkie zjawiska społeczne ich podłożem ekonomicznym


SJP.pl


ekonomizować

czynić bardziej ekonomicznym


SJP.pl


ekonomka

dawniej: gospodyni, kobieta zarządzająca domem lub folwarkiem


SJP.pl


ekonomowa

dawniej: żona ekonoma


SJP.pl


ekonomówka

przestarzałe: dom lub mieszkanie ekonoma przy dawnym dworze wiejskim


SJP.pl


ekonomówna

dawniej: córka ekonoma


SJP.pl


ekonomski

związany z ekonomem, zwłaszcza jego funkcją nadzoru nad robotnikami rolnymi


SJP.pl


ekopack

[czytaj: ekopak] kartonowe opakowanie na płytę kompaktową lub DVD; ecopack


SJP.pl


ekopaliwo

paliwo ekologiczne


SJP.pl


ekopatrol

oddział straży miejskiej przeznaczony do łapania bezdomnych lub agresywnych zwierząt


SJP.pl


ekopedologia

kierunek pedologii rozpatrujący gleby pod względem ich funkcji w ekosystemach


SJP.pl


ekopolityka

Polityka ekologiczna, ekopolityka – świadoma i celowa działalność państwa (lub grupy państw) polegająca na racjonalnym korzystaniu z zasobów i walorów środowiska przyrodniczego, jego właściwej ochronie i umiejętnym kształtowaniu, na podstawie zdobytej przez ludzkość wiedzy teoretycznej i praktycznej. Państwo czyni to poprzez wprowadzanie praw i regulacji w ww. dziedzinach. W sektorze prywatnym termin ten oznacza podporządkowanie się tym celom albo poprzez realizację narzucanego przez państwo prawa, albo też dzięki własnym, wprowadzonym do użytku własnego regułom.

Wikipedia


ekoprąd

energia elektryczna ze źródeł naturalnych; ekoenergia, zielona energia


SJP.pl


ekoprodukcja

produkcja z zachowaniem zasad ekologii


SJP.pl


ekoprojekt

projekt uwzględniający czynniki ekologiczne


SJP.pl


ekoprojektowanie

projektowanie uwzględniające czynniki ekologiczne


SJP.pl


ekoprzycisk

mechanizm ograniczający zużycie wody lub energii elektrycznej


SJP.pl


ekoprzyjazny

przymiotnik

 (1.1) ekologiczny, przyjazny dla środowiska

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ekoprzyjazne, tekturowe pudełko, a w środku pocztówki ilustrujące każdą piosenkę – czy takie wydanie to manifest przywiązania do tradycyjnych nośników i zarazem sprzeciw wobec cyfryzacji muzyki?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛkɔpʃɨˈjaznɨ, AS: ekopšyi ̯azny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ekologiczny

Wiktionary


ekoregion

region jednorodny ekologicznie; region ekologiczny


SJP.pl

Ekoregion lub region ekologiczny jest stosunkowo dużym obszarem biogeograficznym, który wyróżnia się wyjątkowym charakterem ekologii, klimatu, geomorfologii, gleb, hydrologii, flory i fauny.

Wikipedia


ekorolnictwo

rolnictwo przyjazne środowisku, niestosujące środków chemicznych; rolnictwo ekologiczne, biorolnictwo


SJP.pl

Rolnictwo ekologiczne – ogólny system zarządzania gospodarstwem i produkcji żywności, łączący najkorzystniejsze dla środowiska praktyki, wysoki stopień różnorodności biologicznej, ochronę zasobów naturalnych, stosowanie wysokich standardów dotyczących dobrostanu zwierząt i metodę produkcji preferującą użycie substancji naturalnych i naturalnych procesów. Alternatywa dla rolnictwa konwencjonalnego.

Wikipedia


ekorolnik

rolnik uwzględniający zasady ekologii, niewyrządzający szkody środowisku naturalnemu; biorolnik


SJP.pl


ekorozwój

Zrównoważony rozwój, trwały rozwój, trwały i zrównoważony rozwój, ekorozwój, także ogólniej: zrównoważoność – doktryna ekonomii, zakładająca jakość życia na poziomie, na jaki pozwala obecny rozwój cywilizacyjny, w przeciwieństwie do „żelaznej reguły ekonomii” Malthusa. Ideę zrównoważonego rozwoju streszcza pierwsze zdanie raportu WCED z 1987 r. – Nasza wspólna przyszłość: „Na obecnym poziomie cywilizacyjnym możliwy jest rozwój zrównoważony, to jest taki rozwój, w którym potrzeby obecnego pokolenia mogą być zaspokojone bez umniejszania szans przyszłych pokoleń na ich zaspokojenie”.

Wikipedia


ekorozwojowy

mający na celu rozwój gospodarczy i społeczny z uwzględnieniem zasady ekologii


SJP.pl


ekoschemat

Ekoschemat – nowy i dobrowolny rodzaj płatności bezpośrednich Wspólnej Polityki Rolnej realizowany w Planie Strategicznym WPR 2023-2027, w ramach którego dopłaty przyznawane są za realizację praktyk korzystnych dla środowiska, klimatu i dobrostanu zwierząt. Ekoschematy stanowią dodatkowe dopłaty dla rolników za praktyki sprzyjające ochronie środowiska, które wykraczają ponad podstawowe wymogi określone w obowiązkowym systemie warunkowości.

Wikipedia


ekościema

potocznie: fałszywe wrażenie ekologiczności jakiegoś produktu, usługi itp.


SJP.pl


ekosensytywność

wrażliwość organizmu na oddziaływanie środowiska zewnętrznego


SJP.pl


ekosensytywny

wrażliwy na oddziaływanie środowiska zewnętrznego


SJP.pl


ekoseza

écossaise;
1. ludowy szybki taniec angielski;
2. muzyka do tego tańca


SJP.pl


ekosfera

strefa warunków sprzyjających powstaniu życia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ekol. biosfera

Wiktionary

Ekosfera (gr. oikos dom + sphaira kula), ekostrefa, także: „strefa zamieszkiwalna” (ang. habitable zone) – strefa wokół gwiazdy, o kształcie zbliżonym do warstwy sferycznej, w której obrębie na wszystkich znajdujących się planetach mogą panować warunki fizyczne i chemiczne umożliwiające powstanie, utrzymanie i rozwój organizmów żywych, z których za najistotniejszy uważane jest istnienie ciekłej wody.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. ekosferyczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) biosfera

Wiktionary


ekosklep

sklep z ekologiczną żywnością


SJP.pl


ekoskóra

sztuczny materiał imitujący prawdziwą skórę; sztuczna skóra


SJP.pl


ekoskórzany

ekoskóra


SJP.pl

Patrz:

ekoskóra

ekosozologia

nauka o środowisku i jego ochronie


SJP.pl


ekospalarnia

spalarnia odpadów wytwarzająca energię elektryczną i cieplną


SJP.pl


ekostrefa

strefa z ograniczonym ruchem samochodowym w celu ochrony jakości powietrza


SJP.pl

Ekosfera (gr. oikos dom + sphaira kula), ekostrefa, także: „strefa zamieszkiwalna” (ang. habitable zone) – strefa wokół gwiazdy, o kształcie zbliżonym do warstwy sferycznej, w której obrębie na wszystkich znajdujących się planetach mogą panować warunki fizyczne i chemiczne umożliwiające powstanie, utrzymanie i rozwój organizmów żywych, z których za najistotniejszy uważane jest istnienie ciekłej wody.

Wikipedia


ekoświr

ekobzik;
1. nadmierne koncentrowanie się na ochronie środowiska naturalnego; ekomaniactwo, ekomania;
2. osoba nadmiernie koncentrująca się na ochronie środowiska naturalnego; ekomaniak


SJP.pl


ekosystem

układ ekologiczny obejmujący związane ze sobą żywe organizmy i środowisko nieożywione; biogeocenoza, biogeosystem


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) ekol. fragment przyrody będący funkcjonalną całością;

 (1.2) inform. ogół sprzętu i/lub oprogramowania współpracującego ze sobą dzięki dostarczaniu przez jednego producenta

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) To przykłady skutków globalnego ocieplenia, które nie mają wpływu jedynie na działalność człowieka, ale także na ekosystemy.

 (1.2) Ekosystem Apple bazuje w dużej mierze na systemach operacyjnych, które wspierają funkcjonalność różnych urządzeń tej marki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛkɔˈsɨstɛ̃m, AS: ekosystẽm

Wiktionary

Powiązane:

 przym. ekosystemowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) system ekologiczny

Wiktionary


ekosystemowy

przymiotnik od: ekosystem


SJP.pl


ekotaż

sabotaż ekologiczny


SJP.pl


ekoterrorysta

1. osoba dokonująca aktu przemocy motywowanego pobudkami ekologicznymi;
2. obraźliwie: ekolog


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba dopuszczająca się ekoterroryzmu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Mój najlepszy przyjaciel jest ekoterrorystą.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛkɔtɛrːɔˈrɨsta, AS: ekote•rorysta

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ekoterroryzm m., ekoterror m.

:: fż. ekoterrorystka ż.

Wiktionary


ekoterrorystka

ekoterrorysta


SJP.pl

Patrz:

ekoterrorysta

ekoterrorystyczny

związany z aktem przemocy motywowanym pobudkami ekologicznymi


SJP.pl


ekoterroryzm

1. akt przemocy motywowany pobudkami ekologicznymi;
2. obraźliwie: działalność ekologów


SJP.pl

Ekoterroryzm – prowadzenie przestępczych działań z użyciem siły lub przemocy na szkodę przedsiębiorstw, osób fizycznych lub ich grup, uzasadniane prowadzeniem przez nich działalności szkodliwej dla środowiska naturalnego. Potocznie określa się tak także akcje protestacyjne, które niekoniecznie łamią prawo, ale są względnie uciążliwe. Nie mają one jednak na celu zagrożenia ludzkiemu życiu.

Wikipedia


ekoton

strefa przejściowa między dwoma środowiskami


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) ekol. strefa przejściowa między co najmniej dwoma ekosystemami;

Wiktionary

Ekoton (gr. oikos = dom + tonos = napinanie) – ekosystem, który stanowi strefę przejściową między co najmniej dwoma ekosystemami.

Zamieszkują go organizmy charakterystyczne dla obu biocenoz (efekt styku) oraz takie, które są swoiste tylko dla tej strefy. Obszary te charakteryzują się więc dużą bioróżnorodnością.Populacje ekotonu mogą być liczniejsze niż sąsiadujących ekosystemów.

Wikipedia


ekotonowy

ekoton


SJP.pl

Patrz:

ekoton

ekotop

naturalne środowisko życia organizmów roślinnych i zwierzęcych; biotop


SJP.pl


ekotorba

torba z ekologicznego tworzywa; torba ekologiczna


SJP.pl


ekoturysta

zwolennik wypoczynku w kontakcie z naturą, w czystym ekologicznie środowisku


SJP.pl


ekoturystyczny

ekoturystyka


SJP.pl

Patrz:

ekoturystyka

ekoturystyka

ekoturyzm;
1. działalność turystyczna umożliwiająca przebywanie w bliskim kontakcie z naturą w miejscach o nieskażonym środowisku;
2. podróżowanie do miejsc o zachowanych naturalnych walorach przyrodniczych


SJP.pl

Ekoturystyka – ruch turystyczny, którego głównym celem jest zachowanie trwałego, zrównoważonego rozwoju zasobów i walorów turystycznych poprzez: integrację działalności turystycznej z celami ochrony przyrody oraz życiem społeczno-gospodarczym, kształtowanie nowych postaw i zachowań turystów i organizatorów ruchu turystycznego, bazowanie na potencjale społecznym i gospodarczym danego obszaru.

Wikipedia


ekoturyzm

ekoturystyka;
1. działalność turystyczna umożliwiająca przebywanie w bliskim kontakcie z naturą w miejscach o nieskażonym środowisku;
2. podróżowanie do miejsc o zachowanych naturalnych walorach przyrodniczych


SJP.pl


ekotyp

forma gatunku biologicznego tworząca populacje o cechach charakterystycznych dla danego środowiska


SJP.pl

Ekotyp, rasa ekologiczna – forma w obrębie gatunku roślin lub zwierząt, która tworzy populację (lub grupę populacji) posiadającą zestaw cech charakterystycznych dla danego środowiska, wykształcony w wyniku ewolucji. Cechy wyróżniające ekotyp wykształcają się w szczególności pod wpływem zmienności środowiska, która powoduje dostosowanie populacji do danych warunków siedliskowych.

Wikipedia


ekouchodźstwo

środowiskowo: migracja spowodowana pogorszeniem się środowiska naturalnego; ekomigracja


SJP.pl


ekowojownik

radykalny działacz ekologiczny o nieetycznych metodach działania


SJP.pl


ekożywność

potocznie: żywność produkowana metodami rolnictwa ekologicznego z dbałością o wyeliminowanie nawozów sztucznych i pestycydów; żywność ekologiczna


SJP.pl


ekran

1. płaszczyzna, na którą rzutuje się obrazy świetlne, np. ekran kinowy, projekcyjny;
2. powierzchnia, na której powstaje obraz lub zapis w wyniku luminescencji, np. ekran telewizyjny, radaru;
3. osłona zabezpieczająca przed promieniowaniem, wysoką temperaturą itp.;
4. zasłona rozpięta na ramie opartej na stojaku, ustawiana przed kominkiem


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) elektron. część urządzeń pokazujących obraz lub tekst, na której wyświetlane są informacje

 (1.2) film. ściana lub specjalne płótno, na którym wyświetla się obrazy

 (1.3) bud. budowla lub konstrukcja chroniąca obiekt lub jego otoczenie przed niebezpiecznymi lub niepożądanymi wpływami, jak fale elektromagnetyczne, prąd elektryczny, wilgoć, ciepło, hałas itp.

 (1.4) elektron. określona część interfejsu graficznego wyświetlona w danej chwili na ekranie urządzenia elektronicznego

 (1.5) kraw. duża naszywka na tył np. kurtki

Wiktionary

Ekran – zasłona (fr. écran)

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ekran telewizora jest tak zakurzony, że nic nie widać.

 (1.2) Kiedy wczoraj byłem w kinie, nie mogłem nic zobaczyć, bo siedzący przede mną grubas zasłaniał mi cały ekran.

 (1.3) Przy autostradzie postawiono dźwiękoszczelne ekrany.

 (1.4) Po włączeniu komputera ukazuje się ekran powitalny.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈɛkrãn, AS: ekrãn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ekranowanie n., ekranizacja ż.

:: zdrobn. ekranik mrz.

 czas. ekranizować ndk., zekranizować dk., ekranować ndk.

 przym. ekranowy, ekranizacyjny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wyświetlacz

Wiktionary


ekranik

zdrobnienie od: ekran


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od ekran

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ekran m., ekranizacja ż., ekranizowanie n.

 czas. ekranizować ndk.

 przym. ekranowy

Wiktionary


ekranizacja

adaptacja filmowa;
1. opracowanie dzieła literackiego w wersji filmowej;
2. film powstały w wyniku takiego opracowania


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) opracowanie sztuki teatralnej, powieści itp. w wersji filmowej

 (1.2) film na podstawie sztuk teatralnej, powieści itp.

Wiktionary

Adaptacja filmowa (łac. adaptatio ’przystosowanie’), in. ekranizacja – przeznaczona do sfilmowania przeróbka pierwotnego materiału literackiego, teatralnego, muzycznego lub innego artystycznego. Celem ekranizacji jest dostosowanie adaptowanego utworu do wymogów nowego medium, odmiennego materiału bądź potrzeb i wymagań nowej publiczności.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Podobała mi się charakteryzacja hobbitów w ekranizacji tej trylogii.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ekran m., ekranizowanie n., ekranizator m., ekranik mrz.

 czas. ekranizować ndk.

Wiktionary


ekranizator

osoba dokonująca ekranizacji jakiegoś utworu


SJP.pl


ekranizatorka

kobieta dokonująca ekranizacji jakiegoś utworu


SJP.pl


ekranizować

kręcić film na podstawie powieści, sztuki teatralnej itp.


SJP.pl


ekranolot

statek powietrzny latający dzięki aerodynamicznemu efektowi bliskości podłoża; ekranoplan


SJP.pl

Ekranoplan (ekranolot, ros. экранопла́н, ang. screen plane, Wing-In-Ground, WIG) – rodzaj statku poruszającego się na niewielkiej wysokości nad wodą lub inną gładką powierzchnią, z wykorzystaniem efektu przypowierzchniowego.

Wikipedia


ekranopis

urządzenie spełniające funkcję maszyny do pisania i telefonu, wyposażone w monitor


SJP.pl


ekranoplan

statek powietrzny latający dzięki aerodynamicznemu efektowi bliskości podłoża; ekranolot


SJP.pl

Ekranoplan (ekranolot, ros. экранопла́н, ang. screen plane, Wing-In-Ground, WIG) – rodzaj statku poruszającego się na niewielkiej wysokości nad wodą lub inną gładką powierzchnią, z wykorzystaniem efektu przypowierzchniowego.

Wikipedia


ekranoskop

przystawka do telefonu, pozwalająca na wizualny kontakt rozmówców


SJP.pl


ekranować

osłaniać ekranami urządzenia lub przewody elektryczne


SJP.pl


ekranowy

związany z ekranem


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z ekranem, dotyczący ekranu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ekran m., ekranik mrz.

Wiktionary


ekranoza

lekceważąco: umieszczanie ekranów tam, gdzie jest to zbyteczne


SJP.pl


ekrazyt

materiał wybuchowy o właściwościach kruszących


SJP.pl

Wikipedia


ekrazytówka

środowiskowo: pocisk wypełniony ekrazytem


SJP.pl


ekrazytowy

ekrazyt


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) chem. związany z ekrazytem, dotyczący ekrazytu

Wiktionary

Patrz:

ekrazyt

Powiązane:

 rzecz. ekrazyt mrz.

Wiktionary


ekron

biblijne miasto


SJP.pl

  • Ekron – filistyńskie miasto należące do pentapolis
  • Ekron – miasto w stanie Kentucky (Stany Zjednoczone)

Wikipedia


ekronita

mieszkaniec Ekronu (biblijnego miasta)


SJP.pl


ekronitka

mieszkanka Ekronu (biblijnego miasta)


SJP.pl


ekrytuar

dawniej: komplet przyborów do pisania


SJP.pl


eks

potocznie: były partner życiowy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pot. były mąż / narzeczony / chłopak

rzeczownik, rodzaj żeński

 (2.1) pot. była żona / narzeczona / dziewczyna

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dzwonił do mnie mój eks, chce się spotkać.

 (2.1) Spotkałem się z moją eks, żeby omówić kwestię podziału majątku.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɛks, AS: eks

Wiktionary

Powiązane:

 temsłow. eks-

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) były, eksio, eks-mąż / eksmąż, eks-narzeczony / eksnarzeczony

 (2.1) była, eks-żona / eksżona, eks-narzeczona / eksnarzeczona

Wiktionary


eks-

temat słowotwórczy

 (1.1) pierwszy człon wyrazów złożonych mający znaczenie: były, dawny

 (1.2) pierwszy człon wyrazów złożonych mający znaczenie: wyłączanie, wykluczanie z czegoś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) eks- + wojskowy = ekswojskowy

 (1.1) eks- + małżonka = eksmałżonka

 (1.1) eks- + Amerykanin = eks-Amerykanin

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. eks mos./ż.

Wiktionary


eks-amerykanin

były Amerykanin, osoba, która zrzekła się obywatelstwa amerykańskiego lub została go pozbawiona


SJP.pl


eks-francuz

były Francuz, osoba, która zrzekła się obywatelstwa francuskiego lub została go pozbawiona


SJP.pl


eks-polak

były Polak, osoba, która zrzekła się obywatelstwa polskiego lub została go pozbawiona


SJP.pl


eksaktor

1. przestarzale: poborca podatków stałych; egzaktor;
2. były aktor


SJP.pl


eksaktorka

była aktorka


SJP.pl


eksametr

jednostka długości równa 10^18 metrów


SJP.pl


ekscelencja

1. tytuł honorowy nadawany w różnych krajach dostojnikom państwowym i kościelnym (w Kościele katolickim dotyczy: arcybiskupa, biskupa, wyższych urzędników Kurii Rzymskiej oraz niektórych infułatów);
2. osoba nosząca ten tytuł


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) tytuł honorowy nadawany biskupom w Kościołach katolickich oraz ministrom i ambasadorom (tytuł dożywotni)

Wiktionary

Ekscelencja (łac. excellentia – wyższość, pierwszeństwo, wyborny) – tytuł honorowy przysługujący niektórym wyższym urzędnikom państwowym, członkom rodzin królewskich i hierarchom kościelnym, takim jak prezydent, premier, ambasador, minister spraw zagranicznych oraz arcybiskup i biskup.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) [...] Ojciec Święty Benedykt XVI wyznaczył Jego Ekscelencję Antoniego Dziemiankę Administratorem Apostolskim [...] Archidiecezji Mińsko-Mohylewskiej.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛkst͡sɛˈlɛ̃nt͡sʲja, AS: ekscelncʹi ̯a

Wiktionary


ekscentrycyzm

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) rzad. ekscentryczność

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ekscentryczność ż., ekscentryzm mrz.

 przym. ekscentryczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ekscentryczność, ekscentryzm

Wiktionary


ekscentryczka

kobieta wzbudzająca zainteresowanie, zadziwiająca lub bulwersujący oryginalnością, odbiegająca swoim zachowaniem lub wyglądem od ogólnie przyjętych zwyczajów i norm; dziwaczka, oryginał, dziwoląg, odmieniec


SJP.pl


ekscentryczniej

stopień wyższy od przysłówka: ekscentrycznie


SJP.pl


ekscentryczniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: ekscentryczny


SJP.pl


ekscentryczność

1. dziwne, odbiegające od ogólnie przyjętych zwyczajów i norm zachowanie, postępowanie, wygląd, strój itp.; ekstrawagancja, ekstrawaganckość, ekscentryzm;
2. w matematyce: odległość ogniska elipsy od jej środka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co jest ekscentryczne; cecha tych, którzy są ekscentryczni

 (1.2) psych. postawa odbiegająca od przeciętności manifestująca się wymyślnością ubioru, fryzury, zachowania, poglądów;

 (1.3) mat. jeden z parametrów krzywej stożkowej;

 (1.4) fiz. jedna z wielkości charakteryzującej kształt orbity, opisywanej równaniem parametrycznym krzywej stożkowej;

Wiktionary

Ekscentryczność (od łac. eccentricus, z gr. έκκεντρος ékkentros, od εξ eks – [s]poza, od, z; κέντρον kéntron – środek, centrum) – termin odnoszący się do odchyleń od ustalonej normy; może oznaczać jedno z poniższych pojęć:

  • ekscentryczność (ekscentryzm) – w psychologii postawa;
  • ekscentryczność (mimośród) – w geometrii parametr charakteryzujący krzywą stożkową;
  • ekscentryczność (mimośród) – w fizyce parametr charakteryzujący krzywą stożkową – orbitę ciała niebieskiego;
  • ekscentryczność albo acentryczność – w teorii grafów maksymalna odległość wierzchołka grafu od innych wierzchołków.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. ekscentryk m., ekscentryczka ż., ekscentryzm m., ekscentrycyzm mrz.

 przym. ekscentryczny

 przysł. ekscentrycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) ekscentryzm

 (1.3) mimośród

 (1.4) mimośród

Wiktionary


ekscentryczny

1. wzbudzający zainteresowanie, zadziwiający lub bulwersujący oryginalnością, odbiegający od ogólnie przyjętych zwyczajów i norm; ekstrawagancki, dziwaczny, oryginalny;
2. w fizyce: niemający wspólnego środka; odśrodkowy, mimośrodowy


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) dziwaczny, odbiegający od normy

 (1.2) geom. taki, który nie ma wspólnego środka

 (1.3) techn. działający dzięki zastosowaniu mimośrodu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Z ekscentrycznego artysty i estety wyrósł twórca zaangażowany, aktywnie reagujący na problemy i dylematy epoki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛkst͡sɛ̃nˈtrɨt͡ʃnɨ, AS: ekscẽntryčny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ekscentryk m., ekscentryczka ż., ekscentryczność ż., ekscentryzm m., ekscentrycyzm m.

 przysł. ekscentrycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dziwaczny, dziwny, ekstrawagancki, kuriozalny, nietuzinkowy, niezwykły, oryginalny, osobliwy

 (1.2) niewspółśrodkowy, różnośrodkowy, odśrodkowy

 (1.3) mimośrodowy

Wiktionary


ekscentryk

człowiek wzbudzający zainteresowanie, zadziwiający lub bulwersujący oryginalnością, odbiegający swoim zachowaniem lub wyglądem od ogólnie przyjętych zwyczajów i norm; oryginał, dziwak, dziwoląg, odmieniec


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) psych. człowiek odbiegający od norm w zachowaniu, ubiorze, itp.

 (1.2) teatr. aktor z ekscentrycznego przedstawienia

 (1.3) fiz. techn. element w budowie maszyn zastępujący korbę o małym ramieniu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wiecie panowie, że kolega nasz jest ekscentrykiem pierwszej wody.

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1)

 przym. ekscentryczny

 przysł. ekscentrycznie

 rzecz. ekscentrycyzm mrz., ekscentryczność ż., ekscentryzm mrz.

:: fż. ekscentryczka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dziwak, indywidualność, oryginał

Wiktionary


ekscentryzm

dziwne, odbiegające od ogólnie przyjętych zwyczajów i norm zachowanie, postępowanie, wygląd, strój itp.; ekstrawagancja, ekstrawaganckość, ekscentryczność


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) postawa nacechowana innością, wymyślnością zachowań;

Wiktionary

Ekscentryzm – postawa nacechowana innością, wymyślnością zachowań, poglądów, gestów, ubioru. Jest tożsama z brakiem akceptacji względem norm społecznych.

Jednym z bardziej znanych ekscentryków wśród artystów był Salvador Dalí.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. ekscentryczny

 przysł. ekscentrycznie

 rzecz. ekscentryczka ż., ekscentrycyzm mrz., ekscentryczność ż., ekscentryk mos.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ekscentryczność

Wiktionary


ekscepcja

1. dawniej okoliczność umożliwiająca zawieszenie procesu sądowego lub odrzucenie powództwa;
2. dawniej: coś, co nie daje się objąć ogólną regułą; wyjątek


SJP.pl

Ekscepcja (łac. exceptio) – pochodzący z prawa rzymskiego zarzut natury formalnoprawnej w stosunku do przebiegu postępowania sądowego, zgłoszony przez pozwanego na rozprawie sądowej. Ekscepcje dzieli się na peremptoryjne (niweczące proces, powodujące oddalenie pozwu) oraz dylatoryjne (tamujące postępowanie, powodujące odroczenie sprawy).

Wikipedia


ekscepcjonalizm

w geologii: przestarzały pogląd, według którego czynniki fizyczne, które działały w przeszłości na skorupę ziemską, różnią się całkowicie od czynników, które działają na tę skorupę w czasach dzisiejszych


SJP.pl


ekscepcjonalny

dawniej: niezgodny z regułami, zasadami, normami; wyjątkowy


SJP.pl


ekscept

dawniej: wyłączne prawo, przywilej


SJP.pl


ekscerpcja

wybieranie, wypisywanie w celach naukowych, dokumentacyjnych itp. z tekstów tego, co jest potrzebne badaczowi do jego pracy, np. fragmentów tekstu, wyjątków, cytatów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) nauk. robienie wyciągów z pism, dokumentów, dzieł; wybieranie ich fragmentów

 (1.2) książk. fragment albo zbiór fragmentów wyciągnięty z jakiegoś pisma

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɛksˈt͡sɛrpt͡sʲja, AS: ekscerpcʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 czas. ekscerpować ndk.

 rzecz. ekscerpowanie n., ekscerptor mos., ekscerptorka ż.

 przym. ekscerpcyjny

Wiktionary


ekscerpcyjny

rzadko: związany z ekscerpcją - wybieraniem i wypisywaniem z tekstów tego, co jest potrzebne badaczowi do jego pracy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący ekscerpcji, związany z ekscerpcją

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛkst͡sɛrpˈt͡sɨjnɨ, AS: ekscerpcyi ̯ny

Wiktionary

Powiązane:

 czas. ekscerpować

 rzecz. ekscerpowanie, ekscerpcja, ekscerptor

Wiktionary


ekscerpować

wybierać, wypisywać w celach naukowych, dokumentacyjnych itp. z tekstów to, co jest potrzebne badaczowi do jego pracy, np. fragmenty tekstu, wyjątki, cytaty


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) robić wyciągi z pism, dokumentów, dzieł, wybierać ich fragmenty

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Do analizy wskaźników nawiązania w utworach prozaicznych ekscerpowane były zasadniczo wielozdaniowe wypowiedzi narracyjne.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛkst͡sɛrˈpɔvat͡ɕ, AS: ekscerpovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ekscerpcja, ekscerpowanie, ekscerptor

 przym. ekscerpcyjny

Wiktionary


ekscerpowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|ekscerpować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛkst͡sɛrpɔˈvãɲɛ, AS: ekscerpovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ekscerpcja ż., ekscerptor m.

 czas. ekscerpować ndk.

 przym. ekscerpcyjny

Wiktionary


ekscerpt

dawniej:
1. wyciąg pisemny;
2. wyimek z dokumentu, cytowany w dziele naukowym


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) fragment przytoczony w pracy naukowej, pochodzący z innego dzieła

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) „Etyka eudemejska” jest wcześniejszą, a „Etyka nikomachejska” późniejszą redakcją. „Etyka wielka” (po łac. „Magna Moralia”) jest uważana przeważnie za pochodzący z późniejszych stuleci ekscerpt z tamtych dwóch.

Wiktionary


ekscerptor

badacz, który wybiera, wypisuje w celach naukowych, dokumentacyjnych itp. z tekstów to, co jest mu potrzebne do jego pracy, np. fragmenty tekstu, wyjątki, cytaty


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba zajmująca się ekscerpcją

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɛksˈt͡sɛrptɔr, AS: ekscerptor

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ekscerpowanie n., ekscerpcja ż.

 czas. ekscerpować ndk.

 przym. ekscerpcyjny

Wiktionary


ekscerptorka

ekscerptor


SJP.pl

Patrz:

ekscerptor

eksces

wydarzenie, wybryk, wykroczenie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) wybryk naruszający spokój albo porządek publiczny

Wiktionary

Prawo:

  • Eksces (prawo) – przekroczenie granic kontratypu, np. obrony koniecznej (zobacz też hasło ekscedent), albo zakresu porozumienia we współsprawstwie.

Matematyka:

  • Nadmiar sferyczny – w geometrii eliptycznej nadwyżka sumy kątów w trójkącie sferycznym ponad 180°.

Wikipedia


ekscesarz

były cesarz


SJP.pl


ekscesarzowa

była cesarzowa


SJP.pl


ekscesywny

w biologii: narząd ekscesywny - część ciała nieproporcjonalnie rozrośnięta w stosunku do całości organizmu, np. ciosy mamuta


SJP.pl


ekschłopak

były chłopak (sympatia)


SJP.pl


ekscytacja

książkowo: pobudzenie emocjonalne, podniecenie; podekscytowanie, poruszenie, ożywienie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) stan silnego ożywienia

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jeżeli ekscytacja trwa długo i często, to organizm jest zalewany hormonami stresu.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. ekscytować

 przym. ekscytujący

 przysł. ekscytująco

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ożywienie, podniecenie, entuzjazm

Wiktionary


ekscytacyjny

ekscytacja


SJP.pl

Patrz:

ekscytacja

ekscytarz

dawniej:
1. ktoś lub coś, co budzi, pobudza, zachęca do czegoś; budziciel;
2. zegar używany do budzenia; budzik;
3. rodzaj odezwy zachęcającej do czynu; wezwanie, apel


SJP.pl


ekscyton

rodzaj kwazicząstki, przemieszczające się w ciele wzbudzenie elektryczne


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) fiz. kwazicząstka utworzona przez oddziaływanie elektronu i dziury elektronowej

Wiktionary

Ekscyton (od ang. excite – wzbudzać) – kwazicząstka powstała w wyniku korelacji elektronu i dziury będących wynikiem oddziaływania kulombowskiego pomiędzy nimi. W ogólności mianem ekscytonu określa się różne zjawiska, w których dochodzi do powstania takich korelacji w wyniku wzbudzenia elektronu (stąd nazwa). Nazwa ekscyton nie jest ograniczona wyłącznie do fizyki materii skondensowanej i kryształów, jednak najczęściej w tym kontekście jest używana. Kryształ złożony ekscytonów to ekscytonium.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Energia rekombinacji ekscytonu jest mniejsza od energii przejścia elektronu z pasma przewodnictwa do pasma walencyjnego.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɛksˈt͡sɨtɔ̃n, AS: ekscytõn

Wiktionary

Powiązane:

 przym. ekscytonowy

Wiktionary


ekscytonowy

ekscyton


SJP.pl

Patrz:

ekscyton

ekscytować

1. wprowadzać w stan podniecenia, pobudzenia emocjonalnego, poruszać wewnętrznie; podniecać, pobudzać, emocjonować, entuzjazmować;
2. ekscytować się - wprowadzać się w stan podniecenia, pobudzenia emocjonalnego; podniecać się, emocjonować się, entuzjazmować się


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) podniecać, pobudzać, wzbudzać ożywienie

czasownik zwrotny niedokonany ekscytować się

 (2.1) podniecać się, być pobudzonym

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ekscytuje mnie robienie filmów, które nie powinny istnieć.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ekstaza ż., ekscytacja ż., ekscytowanie n.

 przym. ekscytujący

Wiktionary


ekscytowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|ekscytować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. ekscytować ndk.

 rzecz. ekstaza ż.

Wiktionary


ekscytron

prostownik rtęciowy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) elektron. prostownicza lampa gazowana wypełniona parą rtęci, posiadająca pomocniczą anodę podtrzymującą wyładowanie elektryczne, gdy w obwodzie nie płynie prąd

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Element ten, o dużej mocy i sprawności energetycznej oraz trwałości, […] z powodzeniem wypiera powszechnie dawniej stosowane tyratrony, ignitrony i ekscytrony […].

Wiktionary


ekscytujący

1. wprowadzać w stan podniecenia, pobudzenia emocjonalnego, poruszać wewnętrznie; podniecać, pobudzać, emocjonować, entuzjazmować;
2. ekscytować się - wprowadzać się w stan podniecenia, pobudzenia emocjonalnego; podniecać się, emocjonować się, entuzjazmować się


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) wywołujący silne emocje, podniecenie lub zainteresowanie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To był naprawdę ekscytujący wykład, szkoda, że frekwencja nie dopisała.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. ekscytować

 rzecz. ekscytacja ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) fascynujący, niezwykły, pasjonujący, porywający

Wiktionary


ekscyzja

obrzezanie żeńskie jako praktyka rytualna w różnych kulturach


SJP.pl


eksdowódca

były dowódca


SJP.pl


eksdrugoligowiec

były drugoligowiec


SJP.pl


eksdyrektor

były dyrektor


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) ktoś, kto był dawniej dyrektorem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zarzuty wobec eksdyrektora obejmują przyjmowanie łapówek, nakłanianie klientów do ich wręczania, naruszenie obowiązków służbowych, niegospodarność i złamanie prawa bankowego.

Wiktionary


eksdywizja

dawniej: podział majątku ziemskiego między wierzycieli


SJP.pl

Eksdywizja – dawny zaścianek na Litwie, w okręgu wileńskim, w rejonie święciańskim, w gminie Nowe Święciany.

Wikipedia


eksdywizorski

dawniej: dotyczący podziału majątku ziemskiego między wierzycieli


SJP.pl


eksdziewczyna

była dziewczyna (sympatia)


SJP.pl


eksedra

w architekturze antycznej i sakralnej: otwarta, półkolista nisza z kamienną ławą


SJP.pl

Eksedra (dawniej też egzedra) – otwarta, półkolista nisza.

Forma wykształcona w architekturze starożytnej Grecji jako zakończenie perystylu. Często wzbogacona kolumnadą. Przeznaczona była na dysputy i połączona zazwyczaj z gimnazjonem. W starożytnym Rzymie eksedra była stawiana także jako samodzielna budowla z niszami i posągami, np. w Olimpii. W architekturze ogrodowej używa się tego określenia dla półkolistej kolumnady, niszy lub pergoli z dostawioną ławką na obwodzie, osłoniętego miejsca do siedzenia położonego na zewnątrz budynku.

Wikipedia


eksfiltracja

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) geol. przenikanie wód podziemnych do wód powierzchniowych

Wiktionary

  • eksfiltracja – przenikanie wód podziemnych do wód gruntowych,
  • eksfiltracja – ucieczka powietrza z pomieszczenia przez nieszczelności,
  • eksfiltracja – przenikanie ścieków z kanałów ściekowych do gruntu,
  • eksfiltracja (z ang. exfiltration) – w wojskowości żargonowe określenie skrytej ewakuacji. Jest to także wywożenie szpiega ze szpiegowanego kraju przez agentów państwa dla którego pracuje.

Wikipedia


eksfoliacja

1. proces złuszczania naskórka;
2. jeden z modeli wietrzenia skał poprzez łuszczenie się i oddzielanie kolejnych cienkich warstw od litej skały


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) łuszczenie się powierzchniowej warstwy skał na skutek wietrzenia mechanicznego

 (1.2) kosmet. złuszczanie powierzchniowej warstwy naskórka za pomocą kwasów owocowych

Wiktionary

  • w geologii: jeden z procesów wietrzenia insolacyjnego
  • w medycynie i kosmetyce: złuszczanie naskórka
  • w stomatologii: wypadanie zębów mlecznych

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌɛksfɔˈlʲjat͡sʲja, AS: eksfolʹi ̯acʹi ̯a

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) złuszczanie naskórka, peeling

Wiktionary


eksfoliacyjny

eksfoliacja


SJP.pl

Patrz:

eksfoliacja

eksfoliator

środek kosmetyczny służący do usuwania zrogowaciałego naskórka


SJP.pl


ekshalacja

wydzielanie się pary i gazów z głębi Ziemi


SJP.pl

Ekshalacje, ekshalacje wulkaniczne, wyziewy wulkaniczne (łac. exhalatio „wydychanie”) – wyziewy składników lotnych magmy (gazów i par), wydobywające się z głębi ziemi; przejaw aktywności wulkanicznej.

Typy ekshalacji:

  • mofeta
  • solfatara
  • fumarola

Wikipedia


ekshalacje

wydzielanie się pary i gazów z głębi Ziemi


SJP.pl

Ekshalacje, ekshalacje wulkaniczne, wyziewy wulkaniczne (łac. exhalatio „wydychanie”) – wyziewy składników lotnych magmy (gazów i par), wydobywające się z głębi ziemi; przejaw aktywności wulkanicznej.

Typy ekshalacji:

  • mofeta
  • solfatara
  • fumarola

Wikipedia


ekshaustor

ssawka; ssawa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) dmuchawa, ssawa, urządzenie wentylacyjne zasysające

Wiktionary

Pompa próżniowa, ekshaustor, ssawa – urządzenie stosowane w technice służące do usuwania gazów (wytworzenia podciśnienia) w zamkniętej przestrzeni. Pompy dzieli się ze względu na sposób działania na: objętościowe, strumieniowe, jonowo-sorpcyjne, jonowo magnetyczne, molekularne, kondensacyjne, adsorpcyjne i jonowe.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ɛksˈxawstɔr, AS: eksχau̯stor

Wiktionary


ekshibicja

wystawianie na pokaz, ujawnianie


SJP.pl


ekshibicjonista

człowiek obnażający się przed innymi ludzmi


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mężczyzna, który obnaża się w miejscach publicznych;

 (1.2) przen. osoba, która przejawia skłonność do ujawniania swoich intymnych, często drastycznych spraw

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Po parku biegał nago ekshibicjonista i zaczepiał kobiety.

 (1.2) Myślę, że każdy artysta jest ekshibicjonistą. Już sam występ na scenie ociera się o ekshibicjonizm. Twórczy ekshibicjonizm, powiedziałbym. Obnażamy się, pokazujemy swoje wnętrze na forum publicznym…

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛksxʲibʲit͡sʲjɔ̇̃ˈɲista, AS: eksχʹibʹicʹi ̯o̊̃ńista

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ekshibicjonizm m., ekshibicja ż., ekshibit m.

:: fż. ekshibicjonistka ż.

 przym. ekshibicjonistyczny

 przysł. ekshibicjonistycznie

Wiktionary


ekshibicjonistka

1. kobieta, dotknięta zboczeniem seksualnym, polegającym na obnażaniu narządów płciowych w obecności obcych osób;
2. kobieta skłonna do ujawniania intymnych, drastycznych spraw


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta, która obnaża się w miejscach publicznych

 (1.2) przen. kobieta, która przejawia skłonność do ujawniania swoich intymnych, często drastycznych spraw

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Czy istnieją kobiety ekshibicjonistki?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛksxʲibʲit͡sʲjɔ̇̃ˈɲistka, AS: eksχʹibʹicʹi ̯o̊̃ńistka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ekshibicjonizm m., ekshibicja ż.

:: fm. ekshibicjonista m.

 przym. ekshibicjonistyczny

 przysł. ekshibicjonistycznie

Wiktionary


ekshibicjonistyczny

1. zboczenie seksualne polegające na obnażaniu narządów płciowych w obecności obcych osób
2. skłonność do ujawniania intymnych, drastycznych spraw


SJP.pl


ekshibicjonizm

1. zboczenie seksualne polegające na obnażaniu narządów płciowych przy obcych osobach;
2. publiczne ujawnianie swoich spraw intymnych lub osobistych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) seks. dewiacja seksualna polegająca na obnażaniu się w miejscu publicznym;

 (1.2) przen. skłonność do obnażania się w sprawach intymnych, często drastycznych

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ekshibicjonizm nie jest może niebezpieczny, ale dla wielu ludzi degustujący.

 (1.2) W twórczości autobiograficznej tego pisarza można było dostrzec pewien ekshibicjonizm.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛksxʲibʲiˈt͡sʲjɔ̇̃ɲism̥, AS: eksχʹibʹicʹi ̯o̊̃ńism̦

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ekshibicjonista m., ekshibicjonistka ż.

 przym. ekshibicjonistyczny

Wiktionary


ekshibit

rzadko:
1. dowód, dokument;
2. podanie, pismo skierowane do władz


SJP.pl


ekshortacja

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) liter. figura retoryczna, polegająca na skłanianiu słuchaczy przy użyciu groźby, przestrogi, zachęty lub przyrzeczenia

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Piłsudski używał w swych przemowach licznych ekshortacji.

Wiktionary


ekshumacja

wydobycie pochowanych zwłok, np. w celu przeniesienia ich w inne miejsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) wydobycie pochowanych ludzkich szczątków;

Wiktionary

Ekshumacja (z łac. extra „poza, na zewnątrz”, humus „gleba”) – wydobycie zwłok lub szczątków w celu dokonania oględzin sądowych, lekarskich (np. aby ustalić bądź potwierdzić przyczynę zgonu) lub w celu przeniesienia ich do innego grobu (np. z leśnych mogił wojennych na cmentarze lub bliżej miejsca zamieszkania żyjących krewnych).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Nieboszczka po kilku ekshumacjach byłaby przy mnie okazem zdrowia i urody.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ekshumowanie n.

 czas. ekshumować ndk.

 przym. ekshumacyjny

Wiktionary


ekshumacyjny

związany z ekshumacją


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z ekshumacją, dotyczący ekshumacji

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ekshumacja ż., ekshumowanie n.

 czas. ekshumować ndk.

Wiktionary


ekshumować

wydobyć (wydobywać) zwłoki z grobu w celu pochowania ich w innym miejscu lub przeprowadzenia oględzin sądowo-lekarskich


SJP.pl

czasownik niedokonany

 (1.1) wydobywać pochowane zwłoki

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ekshumowane zwłoki pomordowanych pochowano na miejscowym cmentarzu, a na wspólnym grobie położono pamiątkową płytę.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ekshumacja ż., ekshumowanie n.

 przym. ekshumacyjny

Wiktionary


eksjezuita

były jezuita


SJP.pl


eksjezuitka

była jezuitka


SJP.pl


ekskadrowicz

były członek reprezentacji sportowej


SJP.pl


ekskadrowiczka

była członkini reprezentacji sportowej


SJP.pl


ekskalibur

legendarny miecz Króla Artura


SJP.pl

Excalibur (Ekskalibur) (wal. Caledfwlch, w wolnym przekładzie „miecz światła”) – miecz z legend arturiańskich. Otrzymał go król Artur od Pani Jeziora po tym, jak złamał poprzedni „Miecz z Kamienia”. Broń ta miała być wieczna, a jej pochwa miała tę właściwość, że noszącemu nie zagrażały żadne rany.

Wikipedia


ekskardynacja

wyłączenie duchownego z danej diecezji i przyjęcie go do innej


SJP.pl


ekskarnacja

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) oddzielenie ciała od kości

Wiktionary


ekskawacja

1. w stomatologii: oczyszczenie zębiny, przygotowanie zęba do założenia plomby;
2. w geologii: wydobycie materiału skalnego z zagłębienia


SJP.pl


ekskawator

1. w dentystyce: narzędzie do usuwania zniszczonej zębiny; wydrążacz;
2. maszyna używana przy robotach ziemnych, np. koparka, zgłębiarka, czerparka


SJP.pl


ekskierowniczka

była kierowniczka


SJP.pl


ekskierownik

były kierownik


SJP.pl


eksklamacja

grupa wyrazów lub zdanie wykrzyknikowe najczęściej wtrącone do wypowiedzi, będące wyrazem emocjonalnego zaangażowania mówiącego; wykrzyknienie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) okrzyk

 (1.2) liter. wypowiedź wykrzyknikowa, zawierająca ważną treść i wyrażająca emocje mówiącego

Wiktionary

Wykrzyknienie (inaczej eksklamacja, z łac. exclāmātiō; gr. ἐκφώνησις ekphṓnēsis) – figura retoryczna, wyraz, grupa wyrazów lub zdanie wykrzyknikowe, eliptyczne, często urwane (gr. ἀποσιώπησις aposiṓpēsis – niedomówienie), wtrącone w tok wypowiedzi, często w formie apostrofy. Adresat takiego wykrzyknienia może być mniej lub bardziej określony.

Wikipedia


eksklamacje

grupa wyrazów lub zdanie wykrzyknikowe najczęściej wtrącone do wypowiedzi, będące wyrazem emocjonalnego zaangażowania mówiącego; wykrzyknienie


SJP.pl


eksklawa

obszar państwa otoczony przez terytorium lądowe innego państwa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) adm. geogr. część terytorium jednostki administracyjnej położona w oddzieleniu od głównego jego obszaru, lecz na tym samym obszarze lądowym;

Wiktionary

Eksklawa – część terytorium państwa lub innej jednostki administracyjnej, położona w oddzieleniu od głównego jego obszaru, lecz na tym samym obszarze lądowym (przeważnie kontynent). Może być otoczona terytorium innego państwa lub jednostki administracyjnej, stanowi wtedy jednocześnie enklawę.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Westerplatte było polską eksklawą na terenie Wolnego Miasta Gdańska.

Wiktionary


ekskludować

przestarzale: wykluczać lub wykluczyć, wyłączać lub wyłączyć z czegoś


SJP.pl


ekskluzja

dawniej:
1. wykluczenie, odrzucenie, izolacja od reszty;
2. marginalność, niewielkie znaczenie jakiejś rzeczy lub zjawiska


SJP.pl


ekskluzyjny

1. ograniczający lub wyłączający jakieś kategorie osób z dostępu do pewnych miejsc, uprawnień, funkcji itp.; separujący, wykluczający;
2. kryzys ekskluzyjny - kryzys monarchii angielskiej w latach 1678-1683, spowodowany wykluczeniem przez wiele środowisk możliwości objęcia tronu przez katolickiego księcia Yorku


SJP.pl


ekskluzywa

dawniej: urzędowe zastrzeżenie mocarstwa katolickiego, zakazujące wyboru danego kardynała na papieża


SJP.pl

Ekskluzywa (łac. exclusiva – „wykluczenie”) – w Kościele katolickim procedura umożliwiająca zawetowanie wyniku konklawe i tym samym zablokowanie zwycięskiej kandydaturze drogi na tron papieski. Podstawę prawną ogłaszania ekskluzywy stanowiło Ius Exclusivæ („prawo wykluczenia”). Nie wydaje się, aby było ono powiązane ze średniowiecznym zwyczajem zatwierdzania wyboru papieża przez (przeważnie) cesarza bizantyjskiego bądź rzymsko-niemieckiego. Ekskluzywa stanowiła zwyczajowo uznawane przez Kościół prawo sprzeciwu katolickiego cesarza lub króla wobec werdyktu konklawe. Przysługiwało ono władcom Hiszpanii, Francji i Austrii. Monarcha miał prawo wskazać jednorazowo jednego spośród kandydatów, który tym samym tracił szansę na zostanie papieżem. Władca osobiście nie brał udziału w konklawe, więc weto mógł zgłosić tylko wyznaczony przez niego kardynał. Pod pojęciem ekskluzywy rozumiano uroczystą, na ogół pisemną deklarację o wykluczeniu danego kandydata.

Wikipedia


ekskluzywizm

1. niedostępność dla ogółu; ekskluzywność;
2. w psychologii: zamykanie się w sobie, odgradzanie się od otoczenia


SJP.pl


ekskluzywniej

stopień wyższy od przysłówka: ekskluzywnie


SJP.pl


ekskluzywniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: ekskluzywny


SJP.pl


ekskluzywność

ekskluzywny


SJP.pl

Patrz:

ekskluzywny

ekskluzywny

1. odgradzający się od ogółu, przeznaczony dla zamkniętej grupy; elitarny;
2. charakteryzujący się najwyższą jakością; luksusowy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) przeznaczony dla ograniczonej liczby osób

 (1.2) odróżniający się od ogółu lub spoza pewnego kręgu

 (1.3) elegancki lub luksusowy

Wiktionary

Przykłady

 (1.3) Niektórzy przynoszą rzeczy bardzo eleganckie. – Na przykład taka ekskluzywna posrebrzana torebka, kupiliśmy ją za 200 złotych…

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛkskluˈzɨvnɨ, AS: ekskluzyvny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ekskluzywność ż.

 przysł. ekskluzywnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) niestandardowy

 (1.3) wystawny, elegancki, luksusowy

Wiktionary


ekskomandos

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) ktoś, kto był dawniej komandosem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zwalisty, kwadratowy ekskomandos odwrócił się zaskakująco zwinnie i skinął na gości, żeby poszli za nim.

Wiktionary


ekskomunika

stwierdzone przez biskupa wykluczenie określonej osoby lub grupy osób ze wspólnoty Kościoła


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) rel. wyłączenie ze wspólnoty Kościoła, najsurowsza kara w Kościele katolickim;

Wiktionary

Ekskomunika (z łac. excommunicatio – poza wspólnotą, wyłączenie ze wspólnoty, pot. klątwa, wyklęcie i anatema) – w chrześcijaństwie najwyższa kara kościelna, polegająca na wykluczeniu z życia Kościoła.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Przeprowadzenie aborcji Kościół karze ekskomuniką ipso facto.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛkskɔ̃ˈmũɲika, AS: ekskõmũńika

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ekskomunikowanie n.

 czas. ekskomunikować

 przym. ekskomunikowany

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) klątwa, wyklęcie

Wiktionary


ekskomunikować

rzucić lub rzucać klątwę, anatemę


SJP.pl

czasownik przechodni

 (1.1) rel. nałożyć na kogoś ekskomunikę, wyłączyć ze wspólnoty Kościoła

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Kapłan diecezji Sacramento w USA został ekskomunikowany za to, że jako zawieszony ksiądz odprawiał Mszę św. i publicznie szerzył swe antypapieskie nauczanie.

 (1.1) Papież ekskomunikował buntowniczego króla i zwolnił jego poddanych ze złożonej mu przysięgi.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛkskɔ̃mũɲiˈkɔvat͡ɕ, AS: ekskõmũńikovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ekskomunikowanie n., ekskomunika ż.

 ims. ekskomunikowany

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wykląć, wyklinać

Wiktionary


ekskomunikowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) rel. nakładanie ekskomuniki

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛkskɔ̃mũɲikɔˈvãɲɛ, AS: ekskõmũńikovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ekskomunika ż.

 czas. ekskomunikować

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wyklinanie

Wiktionary


ekskomunista

były komunista


SJP.pl


ekskomunistka

była komunistka


SJP.pl


ekskrecja

usuwanie z organizmu zbędnych produktów przemiany materii, m.in. dwutlenku węgla, substancji azotowych, soli mineralnych i nadmiaru wody; wydalanie


SJP.pl

Wydalanie, ekskrecja (łac. excretio ‘wydalanie’) – proces fizjologiczny polegający na usuwaniu z organizmu zbędnych, szkodliwych lub będących w nadmiarze metabolitów (głównie azotowych) oraz wody i elektrolitów (osmoregulacja), w celu utrzymania homeostazy.

Wikipedia


ekskrement

(zwykle w liczbie mnogiej)
1. produkt szkodliwy lub zbędny, wydalany przez organizm w postaci kału i moczu; odchód, ekskret;
2. nieczystość, brud


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) fizj. kał, odchody ludzkie i zwierzęce

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ekskrementy chorych należy niszczyć, a podłogę odkażać za pomocą wrzącei wody lub gorącego ługu.

Wiktionary


ekskret

(zwykle w liczbie mnogiej) produkt szkodliwy lub zbędny, wydalany przez organizm w postaci kału i moczu; odchód, ekskrement


SJP.pl


ekskról

były król; były władca


SJP.pl


ekskrólowa

była królowa


SJP.pl


eksksiądz

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) ktoś, kto był dawniej księdzem

Wiktionary


ekskurs

1. odchylenie, odstąpienie od tematu; dygresja;
2. dodatek do dzieła wyjaśniający kwestie nie objęte głównym tematem, dodatkowe wyjaśnienie; aneks


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) daw. dygresja

 (1.2) daw. dodatek do dzieła wyjaśniający kwestie poboczne

Wiktionary

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 etym|łac|excursus.

uwagi.

współczesna.

tłumaczenia.

źródła.

== ekskurs (esperanto (morfem).) ==

wymowa.

znaczenia.

morfem|eo.

 (1.1) wycieczka

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈɛkskurs, AS: ekskurs

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 etym|łac|excursus.

uwagi.

współczesna.

tłumaczenia.

źródła.

== ekskurs (esperanto (morfem).) ==

wymowa.

znaczenia.

morfem|eo.

 (1.1) wycieczka

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


ekskursja

dawniej: wycieczka, podróż, wyprawa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przest. wycieczka, podróż, wyprawa, wyjazd w celach wypoczynkowych lub poznawczych

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) podróż, wycieczka, wędrówka, wyprawa

Wiktionary


ekskuza

dawniej: tłumaczenie się z czegoś, przeproszenie za błędy


SJP.pl


ekskuzować

dawniej:
1. wybaczać, uniewinniać;
2. ekskuzować się - tłumaczyć się z czegoś, przepraszać, kajać się; usprawiedliwiać się


SJP.pl


ekslibris

artystyczna nalepka z imieniem i nazwiskiem lub godłem właściciela umieszczana na wewnętrznej stronie okładki; ex libris (rzadko), ekslibrys (rzadko), księgoznak, znak własnościowy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) bibliot. znak własnościowy wklejany na wewnętrznej okładce książki;

Wiktionary

Ekslibris (łac. ex libris ‘z książek’) – znak własnościowy danego egzemplarza książki, najczęściej ozdobny, wykonany w technice graficznej, z imieniem i nazwiskiem właściciela księgozbioru (lub np. stylizowanymi inicjałami) albo nazwą instytucji. Typowy ekslibris jest małą, zadrukowaną kartką, przyklejoną do wyklejki na przedniej części okładki. W prostszej formie może to być np. pieczątka. Ekslibris pełni funkcje: informacyjną, identyfikacyjną i ochronną, poświadcza, że egzemplarz należy do danej osoby prywatnej lub instytucji. Wskazuje na swojego właściciela symbolem lub motywem np. takim jak: herb, godło, odznaka, motto bądź grafika zamówiona specjalnie na potrzebę danego ekslibrisu. Pełni też funkcję estetyczną.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Posługiwanie się ekslibrisem jest uważane za wyraz wysokiego szacunku i dbałości o książki, jak również wysokich potrzeb kulturalnych ich właściciela.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) księgoznak

Wiktionary


ekslibrys

artystyczna nalepka z imieniem i nazwiskiem lub godłem właściciela umieszczana na wewnętrznej stronie okładki; ekslibris, ex libris (rzadko), księgoznak, znak własnościowy


SJP.pl


eksmatrykulacja

skreślenie kogoś z listy studentów


SJP.pl

Eksmatrykulacja (łac. exmatriculare – „usunąć ze spisu”) – usunięcie osoby z grona studentów uczelni.

Powody eksmatrykulacji zapisane są w statutach uczelni. Zazwyczaj jest to niezaliczenie obligatoryjnego przedmiotu w wyznaczonym do tego terminie, plagiat pracy zaliczeniowej, nieuiszczenie opłaty za studia itp.

Wikipedia


eksmąż

były mąż; eksmałżonek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) były mąż

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɛksˈmɔ̃w̃ʃ, AS: eksmõũ̯š

Wiktionary


eksmałżonek

były małżonek; eksmąż


SJP.pl


eksmałżonka

była małżonka; eksżona


SJP.pl


eksminister

były minister


SJP.pl


eksministra

były minister


SJP.pl


eksmisja

przymusowe wydalenie z mieszkania


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) praw. przymusowe usunięcie kogoś wraz z dobytkiem i domownikami z nieruchomości lub lokalu na podstawie wyroku sądowego albo decyzji administracyjnej w celu wydania tych rzeczy wierzycielowi;

Wiktionary

Eksmisja – usunięcie kogoś z zajmowanego lokalu lub z nieruchomości, z reguły na podstawie wyroku orzekającego eksmisję.

Pod pojęciem „eksmisja” należy rozumieć wszelkie czynności faktyczne i prawne zmierzające do opróżnienia lokalu lub nieruchomości z osób i rzeczy i wydania uprawnionej osobie.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wczoraj w zielonogórskim sądzie ruszył drugi już proces o eksmisję rady wojewódzkiej SLD z wynajmowanej od miasta siedziby.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. eksmitowanie n., wyeksmitowanie n.

 czas. eksmitować ndk., wyeksmitować dk.

 przym. eksmisyjny

Wiktionary


eksmistrz

były mistrz


SJP.pl


eksmisyjny

eksmisja


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z eksmisją, dotyczący eksmisji

Wiktionary

Patrz:

eksmisja

Przykłady

 (1.1) Wyrok eksmisyjny w sprawie rodziny W. zapadł, ale nie jest prawomocny.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. eksmisja ż., eksmitowanie n., wyeksmitowanie n.

 czas. eksmitować ndk., wyeksmitować dk.

Wiktionary


eksmitować

w prawie: przymusowo wysiedlić, wysiedlać kogoś skądś na podstawie decyzji odpowiednich władz


SJP.pl


eksmonarcha

były monarcha


SJP.pl


eksnarzeczona

była narzeczona


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ktoś, kto był dawniej czyjąś narzeczoną

Wiktionary


eksnarzeczony

były narzeczony


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) ktoś, kto był dawniej czyimś narzeczonym

Wiktionary


eksnieboszczyk

człowiek, który powstał z zmarłych


SJP.pl


eksodus

wyjście, wyjazd wielkiej liczby ludzi bądź zwierząt z jakiegoś miejsca; exodus, masowa emigracja


SJP.pl


ekson

sekwencja genu kodująca aminokwasy w cząsteczce białka; egzon


SJP.pl

Ekson, egzon (z ang. exon – expressed region, „region ulegający ekspresji”) – region DNA lub pierwotnego transkryptu RNA, który pozostaje w dojrzałym, funkcjonalnym RNA po wycięciu intronów podczas splicingu. Sekwencje eksonowe poprzedzielane intronami występują w komórkach eukariotycznych i archaeonach. Część genomu odpowiadająca kompletnemu zestawowi eksonów organizmu lub komórki to eksom.

Wikipedia


eksorpcja

w biologii: proces przechodzenia substancji w jelicie od błony śluzowej do światła


SJP.pl


ekspander

przyrząd do ćwiczeń w postaci rozciągliwych taśm lub sprężyn, służący wzmacnianiu siły mięśniowej


SJP.pl

Ekspander – graf o niewielkiej liczbie krawędzi, w którym każdy podzbiór wierzchołków ma dużo sąsiadów. Istnieje kilka nierównoważnych formalizacji tej własności, definiujących różne klasy ekspanderów. Ekspandery pozwoliły na uzyskanie kilku istotnych wyników z różnych dziedzin informatyki: dowodów w teorii złożoności, projektowaniu sieci sortujących, kodów korekcji błędów, ekstraktorów losowości i odpornych na błędy schematów komunikacji w sieciach komputerowych.

Wikipedia


ekspandor

guma oplatana żyłką polietylenową


SJP.pl


ekspandować

rozszerzać, rozwijać, powiększać


SJP.pl


ekspansja

1. rozprzestrzenianie się na jakimś obszarze;
2. dążenie kraju do powiększenia swojego terytorium, zwiększania wpływów politycznych, gospodarczych;
3. wzmocnienie sygnału o niskiej amplitudzie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) rozprzestrzenianie się czegoś na jakimś obszarze

 (1.2) polit. zajmowanie przez państwo nowych terytoriów

 (1.3) ekon. zdobywanie rynków zbytu

 (1.4) fiz. zwiększanie się objętości substancji podczas przemian termodynamicznych w urządzeniach technicznych

 (1.5) telekom. przekształcanie sygnału telekomunikacyjnego w taki sposób, aby wzmocnienie sygnałów o większej amplitudzie było większe

Wiktionary

Ekspansja – proces termodynamiczny, polegający na zwiększaniu objętości układu z wykonywaniem przez układ pracy. Rezultatem adiabatycznej ekspansji gazu jest obniżenie się jego temperatury. Procesem odwrotnym do ekspansji jest kompresja.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ekspansja islamu doprowadziła do odcięcia formującej się Europy od ziem azjatyckich i afrykańskich. Trwające od czasów Aleksandra Wielkiego otwarcie śródziemnomorskiego świata Greków i Rzymian na wschód i południe — przeszło do historii.

 (1.2) Zasięg oddziaływania ideologii imperialnej, „wiary" w nią, wyznacza natomiast potencjalny zasięg ekspansji imperium. Ekspansja jest zaś drugim obok ideologii (misji) i ściśle z nią związanym elementem definiującym imperium.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɛksˈpãw̃sʲja, AS: ekspãũ̯sʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ekspansjonizm m.

 czas. ekspandować

 przym. ekspansyjny, ekspansywny

 przysł. ekspansywnie

Wiktionary


ekspansjonista

osoba, zwykle przywódca państwa, dążący do przejmowania kontroli politycznej lub ekonomicznej nad kolejnymi terytoriami


SJP.pl


ekspansjonistka

ekspansjonista


SJP.pl

Patrz:

ekspansjonista

ekspansjonistyczny

dotyczący ekspansji lub ekspansjonizmu; ekspansywny


SJP.pl


ekspansjonizm

polityka państwa polegająca na zdobywaniu kontroli militarnej lub gospodarczej nad kolejnymi terytoriami


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) polit. zaborcza polityka państwa polegająca na dążeniu do zajmowania nowych terytoriów i opanowywania nowych rynków zbytu;

Wiktionary

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. ekspansja ż., ekspansjonista m.

 przym. ekspansjonistyczny, ekspansywny

Wiktionary


ekspansyjny

przymiotnik od: ekspansja


SJP.pl


ekspansywnie

przysłówek

 (1.1) w sposób ekspansywny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ekspansja ż.

 przym. ekspansywny

Wiktionary


ekspansywniej

stopień wyższy od przysłówka: ekspansywnie


SJP.pl


ekspansywniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: ekspansywny


SJP.pl


ekspansywność

1. dążenie do ekspansji;
2. zwiększanie zasięgu;
3. nieumiejętność opanowania, pohamowania uczuć


SJP.pl


ekspansywny

1. zwiększający swój rozmiar lub zasięg, zwłaszcza terytorialny;
2. dążący do rozszerzania sfery swoich wpływów lub władzy;
3. natarczywy i nieopanowany w przejawianiu swych uczuć; wybuchowy, wylewny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który zwiększa swój zasięg

 (1.2) taki, który dąży do ekspansji

 (1.3) nieopanowany w przejawianiu swych uczuć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ekspansywność ż., ekspansja ż., ekspansjonizm m.

 przym. ekspansjonistyczny

 przysł. ekspansywnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) ekspansjonistyczny, zaborczy

Wiktionary


ekspartner

były partner (życiowy)


SJP.pl


ekspartnerka

była partnerka (życiowa)


SJP.pl


ekspat

środowiskowo: wybitny specjalista, który opuścił ojczyznę, by pracować za granicą; expat, ekspata


SJP.pl

Ekspatriacja – opuszczenie kraju ojczystego. Określenie stosowane jest zarówno do dobrowolnego opuszczenia ojczyzny, jak i przymusowego wydalenia, także w połączeniu z utratą obywatelstwa; wygnanie, banicja. Etymologicznie termin wywodzi się ze średniowiecznej łaciny: expatriare – „opuszczać ojczyznę” (ex oznacza „z”, a patriā „ojczyzna”).

Wikipedia


ekspata

środowiskowo: wybitny specjalista, który opuścił ojczyznę, by pracować za granicą; expat, ekspata


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) socjol. specjalista wysokiej klasy, który dobrowolnie opuścił ojczyznę celem pracy za granicą

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ekspatriacja ż., ekspatriant m., ekspat m., ekspatriantka ż.

:: fż. ekspatka ż.

 przym. ekspacki, ekspatriancki

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ekspat, expat

Wiktionary


ekspatka

ekspata


SJP.pl

Patrz:

ekspata

ekspatriacja

1. wydalenie kogoś poza granice ojczyzny;
2. dobrowolne opuszczenie kraju


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przymusowe wysłanie kogoś poza granicę rodowitego kraju

 (1.2) dobrowolne opuszczenie ojczyzny

Wiktionary

Ekspatriacja – opuszczenie kraju ojczystego. Określenie stosowane jest zarówno do dobrowolnego opuszczenia ojczyzny, jak i przymusowego wydalenia, także w połączeniu z utratą obywatelstwa; wygnanie, banicja. Etymologicznie termin wywodzi się ze średniowiecznej łaciny: expatriare – „opuszczać ojczyznę” (ex oznacza „z”, a patriā „ojczyzna”).

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. ekspata mos., ekspatriant mos.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) banicja, wygnanie

 (1.2) emigracja

Wiktionary


ekspatriant

osoba, która opuściła swoją ojczyznę dobrowolnie lub pod przymusem


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) ktoś, kto opuścił swoją ojczyznę

Wiktionary

Ekspatriacja – opuszczenie kraju ojczystego. Określenie stosowane jest zarówno do dobrowolnego opuszczenia ojczyzny, jak i przymusowego wydalenia, także w połączeniu z utratą obywatelstwa; wygnanie, banicja. Etymologicznie termin wywodzi się ze średniowiecznej łaciny: expatriare – „opuszczać ojczyznę” (ex oznacza „z”, a patriā „ojczyzna”).

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. ekspata mos., ekspatriacja ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wychodźca, emigrant

Wiktionary


ekspatriantka

ekspatrianta


SJP.pl

Patrz:

ekspatrianta

ekspatriować

1. zmuszać, zmusić kogoś do opuszczenia ojczyzny; wysiedlać (wysiedlić);
2. ekspatriować się - opuszczać, opuścić ojczyznę dobrowolnie lub pod przymusem


SJP.pl


ekspatryda

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) rzad. wychodźca, emigrant, bezkrajowiec, azylant

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W 1942 roku ekspatryda Tomasz Mann tłumaczył Amerykanom, że źródeł nazizmu należy szukać w oszalałej inflacji po I wojnie światowej. Sprawiła ona, że uczciwa praca każdego dnia i godziny przegrywała ze spekulacją i zwykłym kantem.

 (1.1) On, ekspatryda, syn ekspatrydy, pokaże tym nikczemnym sędziom, którzy ojca na wieczną infamię skazali, pokaże im perfidnym, jak syn tegoż ojca na przechylonym pokładzie tonącego pancernika pod carską banderą broni męstwa (…).

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ekspata mos.

Wiktionary


ekspedient

ten, kto sprzedaje coś; sprzedawca


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) człowiek, który sprzedaje towar w sklepie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Mój tata w młodości pracował w sklepie jako ekspedient.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɛksˈpɛdʲjɛ̃nt, AS: ekspedʹi ̯ẽnt

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: fż. ekspedientka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) sprzedawca

Wiktionary


ekspedientka

sprzedawczyni sklepowa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta, która sprzedaje towar w sklepie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Moja siostra jest ekspedientką w sklepie mięsnym.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛkspɛˈdʲjɛ̃ntka, AS: ekspedʹi ̯ntka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: fm. ekspedient m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) sprzedawczyni

Wiktionary


ekspediować

1. wysłać (wysyłać), wyprawić (wyprawiać) kogoś lub coś;
2. przestarzałe: obsłużyć (obsługiwać) klientów w sklepie


SJP.pl


ekspedite

bardzo dobrze, biegle, wprawnie; expedite


SJP.pl


ekspedycja

1. wyprawa zorganizowana w określonym celu
2. wysyłanie, wyprawianie czegoś (np. towarów)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) wyprawa zorganizowana w określonym celu; także.: grupa osób biorąca w niej udział

 (1.2) wysyłanie przesyłek lub towarów na miejsce przeznaczenia

 (1.3) wyprawianie gdzieś kogoś

 (1.4) dział w instytucji zajmujący się przyjmowaniem i wysyłaniem towarów, papierów urzędowych itp.

 (1.5) stpol. pismo urzędowe

 (1.6) stpol. wyprawa wojenna

Wiktionary

  • zorganizowana w jakimś celu wyprawa, podróż, misja
  • Ekspedycja – program telewizyjny typu reality show
  • ekspedycja – pojęcie stosowane w gastronomii
  • Ekspedycja. Bogowie z kosmosu – komiks autorstwa Arnolda Mostowicza i Alfreda Górnego – scenariusz oraz Bogusława Polcha – rysunki
  • Ekspedytor – pojęcie związane z wysyłką towarów
  • Spedycja

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W ostatniej ekspedycji uczestniczyło blisko czterdzieści osób.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛkspɛˈdɨt͡sʲja, AS: ekspedycʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1-4) przym. ekspedycyjny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wyprawa

 (1.2) wysyłka

 (1.4) ekspedytura

Wiktionary


ekspedycyjny

związany z ekspedycją


SJP.pl


ekspedytor

1. osoba zajmująca się wysyłaniem towarów, zwłaszcza w instytucjach handlowych lub przewozowych;
2. dawniej: właściciel biura ekspedycyjnego


SJP.pl

Ekspedytor – pracownik dokonujący w przedsiębiorstwie przewozowym wysyłki towarów i rzeczy oraz przygotowuje, wysyła i rozlicza dokumentację ekspedycyjną.

Wikipedia


ekspedytorka

1. kobieta zajmująca się wysyłaniem towarów, zwłaszcza w instytucjach handlowych lub przewozowych;
2. dawniej: właścicielka biura ekspedycyjnego


SJP.pl


ekspedytura

dział w instytucji zajmujący się przyjmowaniem i wysyłaniem towarów


SJP.pl


ekspektatywa

1. nadanie przez papieża beneficjum przez tzw. prewencję;
2. dawniej: prawo do dóbr, godności itp., których objęcie nastąpić miało dopiero w określonych okolicznościach;
3. dawniej: pismo królewskie gwarantujące nadanie np. godności w razie wakansu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przest. nadzieja, widoki na przyszłość, oczekiwanie

 (1.2) hist. pismo królewskie lub papieskie przyrzekające nadanie godności, stanowisk lub beneficjów w razie wakatu

 (1.3) praw. sytuacja, w której niektóre wymogi prawne dotyczące powstania wierzytelności lub innego prawa podmiotowego zostały częściowo spełnione;

Wiktionary

Ekspektatywa (śrdw. łac. exspectativa, expectativa z łac. expectare „wypatrywać; oczekiwać”) „oczekiwanie prawne” (wierzytelność przyszła) – sytuacja, w której niektóre wymogi prawne dotyczące powstania wierzytelności lub innego prawa podmiotowego zostały częściowo spełnione. Warunkami tymi mogą być m.in.:

  • wykonanie pewnych czynności przez osoby trzecie,
  • upłynięcie terminu przewidzianego prawem,
  • wystąpienie wypadku ubezpieczeniowego.

Wikipedia

Przykłady

 (1.3) Z chwilą zawarcia umowy, o której mowa w art. 18 ust. 1, powstaje ekspektatywa własności. Ekspektatywa własności jest zbywalna wraz z wkładem budowlanym albo jego wniesioną częścią, przechodzi na spadkobierców i podlega egzekucji.

Wiktionary


ekspens

przestarzale: wydatek, nakład, koszt


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) ekon. przest. ponoszony koszt

Wiktionary

Powiązane:

 czas. ekspensować

 przym. ekspensywny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) koszt, nakład, wydatek

Wiktionary


ekspensować

dawniej: wydawać pieniądze, ponosić koszty; zużywać


SJP.pl


ekspensowny

dawniej: kosztowny


SJP.pl


ekspensywny

przestarzałe:
1. nie liczący się z wydatkami, rozrzutny;
2. kosztowny, drogi


SJP.pl


eksperckość

ekspercki


SJP.pl

Patrz:

ekspercki

eksperiencja

dawniej: doświadczenie, biegłość w czymś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) daw. doświadczenie

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛkspɛrʲˈjɛ̃nt͡sʲja, AS: eksperʹi ̯ncʹi ̯a

Wiktionary


eksperientalny

bazujący na doświadczeniu


SJP.pl


ekspert

specjalista, człowiek, który zna się na tym, co robi


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) specjalista w danej dziedzinie, osoba o teoretycznej i praktycznej znajomości danego tematu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Tomek jest ekspertem w dziedzinie biotechnologii.

 (1.1) Zasięgnąłem opinii eksperta.

 (1.1) Szkolenie poprowadził zespół ekspertów z Warszawy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈɛkspɛrt, AS: ekspert

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ekspertyza ż.

:: fż. ekspertka ż.

 przym. ekspercki

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) biegły, fachowiec, opiniodawca, profesjonalista, rzeczoznawca, specjalista, zawodowiec, znawca; pot. fachman, fachura, spec

Wiktionary


ekspertka

ekspert


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) forma żeńska od: ekspert

Wiktionary

Patrz:

ekspert

Przykłady

 (1.1) Poniżej znajduje się formularz za pośrednictwem którego możecie zadawać pytania ekspertce związane z kosmetyką i kosmetologią. (z Internetu)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɛksˈpɛrtka, AS: ekspertka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ekspertyza ż.

:: fm. ekspert m.

 przym. ekspercki

Wiktionary


ekspertowy

związany z ekspertem


SJP.pl


ekspertyza

1. analiza, badanie prowadzone przez eksperta;
2. orzeczenie wydane jako wynik tego badania


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) badanie przeprowadzane przez eksperta

 (1.2) orzeczenie wydane po badaniu przez eksperta

Wiktionary

Ekspertyza – zespół czynności badawczych przeprowadzany przez biegłego w danej dziedzinie, na zlecenie organu procesowego, zakończonych wystawieniem przez niego opinii, która może pełnić funkcję dowodu w postępowaniu. W przypadku, gdy wymagają tego okoliczności, powołuje się kilku biegłych z różnych dziedzin, którzy wspólnie przeprowadzają ekspertyzę. Jej wynikiem jest wówczas kilka odrębnych opinii, dotyczących tej samej sprawy.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. ekspert mos., ekspertka ż.

Wiktionary


ekspertyzowy

przymiotnik od: ekspertyza


SJP.pl


eksperymencik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od eksperyment

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To nie eksperyment, lecz tylko mały eksperymencik.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. eksperymentalizm mrz., eksperyment m., eksperymentatorka ż.

 przym. eksperymentalny

Wiktionary


eksperyment

1. realizacja nowatorskiego pomysłu, zwłaszcza wykonywana po raz pierwszy;
2. naukowe zbadanie jakiegoś zjawiska, zwykle w warunkach laboratoryjnych; doświadczenie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) pierwsza realizacja świeżego, nowatorskiego pomysłu, planu

 (1.2) nauk. doświadczenie naukowe przeprowadzone w celu zbadania jakiegoś zjawiska;

Wiktionary

Eksperyment (łac. experimentum – doświadczenie, badanie) – w naukach przyrodniczych i społecznych zbiór działań wzbudzających w obiektach materialnych określone reakcje i zjawiska w warunkach pozwalających kontrolować wszelkie istotne czynniki, które poddaje się dokładnej obserwacji.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jego eksperyment filmowy się nie powiódł.

 (1.2) Eksperymenty wykonuje się w celu potwierdzenia lub sfalsyfikowania określonej teorii.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛkspɛˈrɨ̃mɛ̃nt, AS: ekspermẽnt

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. eksperymentatorstwo n., eksperymentator m., eksperymentatorka ż., eksperymentalizm m., eksperymentalista m., eksperymentalistka ż., eksperymentowanie n.

:: zdrobn. eksperymencik m.

 czas. eksperymentować ndk., poeksperymentować dk., zaeksperymetować dk., przeeksperymentować dk.

 przym. eksperymentalny, eksperymentatorski

 przysł. eksperymentalnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) próba, test

 (1.2) doświadczenie, badanie

Wiktionary


eksperymentalista

eksperymentalizm


SJP.pl

Patrz:

eksperymentalizm

eksperymentalistka

eksperymentalista


SJP.pl

Patrz:

eksperymentalista

eksperymentalistyczny

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z eksperymentalizmem, dotyczący eksperymentalizmu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. eksperymentalizm m.

Wiktionary


eksperymentalizm

1. kierunek literacki charakteryzujący się wprowadzaniem nowatorskich, eksperymentalnych pomysłów w realizacji dzieła, odmiana ekspresjonizmu;
2. w filozofii, metodologii nauk: pogląd, według którego właściwą metodą ustalania zasadności twierdzeń naukowych jest ich eksperymentalne sprawdzenie; empiryzm


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) nauk. pogląd głoszący konieczność sprawdzania prawdziwości twierdzeń naukowych drogą eksperymentu, doświadczenia

 (1.2) liter. muz. nurt w literaturze i muzyce charakteryzujący się wprowadzaniem nowatorskich, eksperymentalnych pomysłów w realizacji dzieła

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. eksperyment m., eksperymencik m., eksperymentalność ż., eksperymentowanie n., zaeksperymentowanie n., poeksperymentowanie n., eksperymentator m., eksperymentatorka ż.

 czas. eksperymentować ndk., zaeksperymentować dk., poeksperymentować dk.

 przym. eksperymentalny, eksperymentatorski, eksperymentalistyczny

 przysł. eksperymentalnie, eksperymentatorsko, eksperyntalistycznie

Wiktionary


eksperymentalność

1. cecha czegoś dotyczącego eksperymentu - próby realizacji nowatorskiego pomysłu;
2. cecha czegoś opartego na eksperymencie - doświadczeniu naukowym


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co eksperymentalne

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛkspɛrɨ̃mɛ̃nˈtalnɔɕt͡ɕ, AS: eksperỹmẽntalność

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. eksperymentalizm mrz., eksperyment m., wyeksperymentowanie n., eksperymentowanie n., eksperymentatorka ż.

 czas. eksperymentować, wyeksperymentować

 przym. eksperymentalny

Wiktionary


eksperymentalny

przymiotnik

 (1.1) związany z eksperymentem; dokonywany po raz pierwszy

 (1.2) nauk. opierający się na eksperymencie

 (1.3) innowacyjny; taki, który wprowadza jako pierwszy coś nowego

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Krótka, eksperymentalna, bezzałogowa misja, mająca na celu sprawdzenie sprzętu w warunkach kosmicznych, zakończyła się powodzeniem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛkspɛrɨ̃mɛ̃nˈtalnɨ, AS: eksperỹmẽntalny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. eksperymentatorka ż., eksperyment m., eksperymencik m., eksperymentator m., eksperymentalność ż., eksperymentatorstwo n., eksperymentalizm m., eksperymentalista m., eksperymentowanie n.

 czas. eksperymentować

 przym. eksperymentatorski

 przysł. eksperymentalnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) próbny

 (1.2) doświadczalny

 (1.3) innowacyjny, nowatorski

Wiktionary


eksperymentator

osoba dokonująca doświadczeń naukowych, eksperymentów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) człowiek realizujący nowe pomysły, testujący nowości, przeprowadzający eksperymenty

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛkspɛrɨ̃mɛ̃nˈtatɔr, AS: eksperỹmẽntator

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. eksperymentalizm mrz., eksperyment m., eksperymentatorstwo n., eksperymentowanie n., eksperymentatorka ż.

 czas. eksperymentować ndk.

 przym. eksperymentatorski, eksperymentalny

Wiktionary


eksperymentatorka

kobieta dokonująca doświadczeń naukowych, eksperymentów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) forma żeńska od: eksperymentator

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛkspɛrɨ̃mɛ̃ntaˈtɔrka, AS: eksperỹmẽntatorka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. eksperyment m., eksperymencik m., eksperymentalność ż., eksperymentowanie n.

:: fm. eksperymentator m.

 czas. eksperymentować ndk.

 przym. eksperymentalny

 przysł. eksperymentalnie

Wiktionary


eksperymentatorski

eksperymentator


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) właściwy eksperymentatorowi, związany z eksperymentami

Wiktionary

Patrz:

eksperymentator

Powiązane:

 rzecz. eksperymentator mos., eksperyment m., eksperymentatorstwo n., eksperymentowanie n., eksperymentalizm mrz.

 czas. eksperymentować ndk.

 przym. eksperymentalny

Wiktionary


eksperymentować

przeprowadzać eksperyment, badanie, doświadczenie


SJP.pl

czasownik nieprzechodni niedokonany

 (1.1) przeprowadzać eksperyment, podejmować próby, szukać nowych pomysłów i rozwiązań

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Naukowcy eksperymentowali z kwasami, by znaleźć dla nich nowe zastosowania.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. eksperymentalizm mrz., eksperymentatorka ż., eksperymentowanie n., eksperyment mrz., eksperymentator mos., eksperymentatorstwo n., eksperymentalność ż.

 przym. eksperymentalny, eksperymentatorski

 przysł. eksperymentalnie, eksperymentatorsko

Wiktionary


eksperymentowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) prowadzenie eksperymentów

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Każda nauka opiera się głównie na eksperymentowaniu, badaniach i doświadczeniach.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛkspɛrɨ̃mɛ̃ntɔˈvãɲɛ, AS: eksperỹmẽntovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. eksperyment m., eksperymentalność ż., eksperymentatorstwo n., eksperymentator m., eksperymentatorka ż., eksperymentalizm m., eksperymentalista m.

 czas. eksperymentować

 przym. eksperymentalny, eksperymentatorski

 przysł. eksperymentalnie

Wiktionary


ekspezetpeerowiec

były członek PZPR (Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) były członek PZPR (Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej)

Wiktionary


ekspiacja

1. przebłaganie, pokuta;
2. zadośćuczynienie, odkupienie winy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) rel. pokuta za popełnione grzechy, odkupienie ich przed Bogiem i przed ludźmi

Wiktionary

Ekspiacja (łac. expiatio „odpokutowanie za winę, oczyszczenie”) – ludzkie działanie o charakterze religijnym (pokuta), mające na celu przywrócenie jedności z Bogiem naruszonej grzechem samego pokutującego lub innego człowieka czy społeczności.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Uczniowie mówili na lekcji o ekspiacji bohaterów literackich: Jacka Soplicy i Andrzeja Kmicica.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɛksˈpʲjat͡sʲja, AS: ekspʹi ̯acʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 przym. ekspiacyjny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pokuta

Wiktionary


ekspiacyjny

związany z ekspiacją


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) książk. związany z ekspiacją, dotyczący ekspiacji

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ekspiacja ż.

 przysł. ekspiacyjnie

Wiktionary


ekspić

środowiskowo w grach komputerowych: zdobywać punkty doświadczenia; expić


SJP.pl


ekspierwszoligowiec

były pierwszoligowiec


SJP.pl


ekspierwszoligowy

występujący kiedyś w pierwszej lidze, związany dawniej z pierwszą ligą


SJP.pl


ekspiracja

1. w językoznawstwie: wydech powietrza z płuc
2. dawniej: upływ terminu, wygaśnięcie kontraktu


SJP.pl


ekspiracyjny

związany z ekspiracją


SJP.pl


ekspirator

urządzenie emitujące lub wysyłające strumień powietrza, gazu lub pary


SJP.pl


ekspirować

przestarzale o terminach, umowach: upłynąć, upływać, wygasnąć, wygasać


SJP.pl


eksplanacja

logiczne wyprowadzenie danego uznanego zdania z innych zdań już uznanych, w skończonej liczbie kroków; wyjaśnianie


SJP.pl

Wyjaśnianie, tłumaczenie, eksplanacja – zadanie myślowe polegające na wskazaniu racji dla stwierdzonego zdania; jedna z najbardziej znanych odmian rozumowania obok wnioskowania, dowodzenia i sprawdzania.

Wyjaśnienie polega na odpowiedzi na pytanie "dlaczego tak jest jak stwierdziliśmy?" (w odróżnieniu od rozumowania typu dowodzenie, gdzie orzekamy o wartości logicznej stwierdzenia, odpowiadając np. na pytanie "czy to, co stwierdziliśmy jest prawdą?"). Zatem można powiedzieć, że wyjaśnianie jest szukaniem związków między stwierdzonymi faktami(uznanymi za prawdziwe), bez potrzeby dowodzenia ich wartości logicznych.

Wikipedia


eksplanacyjny

objaśniający, tłumaczący


SJP.pl


eksplantacja

operacyjne oddzielenie narządu, fragmentu tkanki lub grupy komórek od organizmu, w celu ich przeszczepienia


SJP.pl


eksplantat

narząd, tkanka lub ich fragmenty, pobrane z organizmu i hodowane w warunkach sztucznych in vitro


SJP.pl

Eksplantat – wyodrębniony fragment tkanki lub narządu użyty do zapoczątkowania kultury in vitro.

Wikipedia


eksplicite

[czytaj: eksplic-ite] wyraźnie i jednoznacznie; eksplicytnie


SJP.pl


eksplicytność

eksplicytny


SJP.pl

Patrz:

eksplicytny

eksplicytny

wyraźny i jednoznaczny


SJP.pl


eksplikacja

wyjaśnianie, tłumaczenie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) objaśnienie, wyjaśnienie, wytłumaczenie

Wiktionary

Eksplikacja (ang. explication) – pojęcie wprowadzone przez Rudolfa Carnapa, oznaczające konstrukcję pojęcia P2 mającego ten sam zakres, co pojęcie P1, będącego jednak bardziej precyzyjnym. Pojęcie uściślane (P1) to explicandum, pojęcie uściślające (P2) to explicatum. Jednym z przykładów eksplikacji podanych przez Carnapa jest pojęcie L-prawdy, stanowiące explicatum pojęcia analityczności.

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) objaśnienie, wyjaśnienie, wytłumaczenie

Wiktionary


eksplikacyjny

rzadko: służący eksplikacji, wyjaśnieniu, związany z wyjaśnianiem; eksplikatywny


SJP.pl


eksplikatywny

rzadko: służący eksplikacji, wyjaśnieniu, związany z wyjaśnianiem; eksplikacyjny


SJP.pl


eksplikować

dawniej: tłumaczyć, wyjaśniać


SJP.pl

czasownik przechodni

 (1.1) książk. wyjaśniać, tłumaczyć, interpretować, uzasadniać

 (1.2) daw. tłumaczyć, przekładać

czasownik zwrotny eksplikować się

 (2.1) daw. wojsk. rozwijać się, rozciągać się (na linii bitewnej)

 (2.2) daw. tłumaczyć się

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Oto na prawo widać liczne szlachty grono: / Pewnie ich przed sejmikiem na ucztę sproszono. / Czeka nakryty stolik; nikt gości nie sadza, / Stoją kupkami, każda kupka się naradza. / Patrzcie, iż w każdej kupce stoi w środku człowiek, / Z którego ust otwartych, z podniesionych powiek, / Rąk niespokojnych, widać - mówca; cóś tłomaczy, / I palcem eksplikuje, i na dłoni znaczy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛksplʲiˈkɔvat͡ɕ, AS: eksplʹikovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. eksplikowanie n., daw. ekplikacja ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (2.2) gwara. eśplikować się

Wiktionary


eksplikowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|eksplikować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛksplʲikɔˈvãɲɛ, AS: eksplʹikovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. eksplikować

Wiktionary


eksploatacja

1. wydobywanie bogactw naturalnych;
2. użytkowanie urządzeń, maszyn itp.;
3. maksymalne wykorzystanie kogoś bądź czegoś;
4. czerpanie korzyści z cudzej pracy najemnej; wyzysk, wyzyskiwanie;
5. racjonalne wykorzystywanie czegoś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) techn. używanie, użytkowanie urządzeń lub maszyn

 (1.2) górn. wydobywanie bogactw naturalnych

 (1.3) uzyskiwanie maksymalnych zysków czyimś kosztem

Wiktionary

Eksploatacja – pojęcie interdyscyplinarne, które może być różnie pojmowane, np. w inżynierii to użytkowanie (wraz z naprawami, konserwacją itp.) maszyn, urządzeń lub różnych innych systemów technicznych, w ekonomii – to wykorzystywanie złóż mineralnych, np. węgla, lub sposób gospodarowania środkami trwałymi w przedsiębiorstwie, w polityce – to wykorzystywanie siły roboczej i wyzysk klasowy

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) DB prowadzi eksploatację swoich tras według EBO.

 (1.2) Przy obecnym tempie wydobycia węgla kamiennego w Polsce, złóż eksploatowanych i wytypowanych do eksploatacji wystarczy do 2035 roku – informuje Najwyższa Izba Kontroli.

 (1.3) Dzisiaj większość lasów jest ekonomicznie wykorzystywana, albo jako las użytkowy albo przez rabunkową eksploatację.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. eksploatator m., eksploatowanie n.

 czas. eksploatować ndk., wyeksploatować dk.

 przym. eksploatacyjny, eksploatatorski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) użycie, użytkowanie, wykorzystanie, wykorzystywanie

 (1.2) wydobycie, wydobywanie

 (1.3) wyzysk

Wiktionary


eksploatacyjny

dotyczący eksploatacji


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący eksploatacji; związany z użytkowaniem czegoś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) A jakie będą koszty eksploatacyjne?

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. eksploatacja ż.

 czas. wyeksploatować

Wiktionary


eksploatator

1. osoba wydobywającą i użytkująca bogactwa naturalne;
2. osoba wyzyskująca kogoś; wyzyskiwacz


SJP.pl


eksploatatorka

eksploatator


SJP.pl

Patrz:

eksploatator

eksploatatorski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z eksploatatorem, tym kto eksploatuje, wyzyskuje czyjąś pracę, trud

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. eksploatator mos., eksploatacja ż.

 czas. eksploatować ndk., wyeksploatować dk.

 przym. eksploatacyjny

Wiktionary


eksploatować

1. wydobywać bogactwa naturalne;
2. użytkować urządzenia, maszyny itp.;
3. ciągnąć zyski z cudzej pracy najemnej; wykorzystywać kogoś lub coś maksymalnie


SJP.pl

czasownik

 (1.1) wykorzystywać, czerpać korzyści z czegoś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Propaganda niemiecka eksploatowała jak mogła tragedię katyńską.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛksplɔaˈtɔvat͡ɕ, AS: eksploatovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. eksploatacja ż., eksploatowanie n.

 przym. eksploatacyjny, eksploatatorski

 czas. wyeksploatować

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wyzyskiwać

Wiktionary


eksploatowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|eksploatować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. eksploatacja ż.

 czas. wyeksploatować, eksploatować ndk.

 przym. eksploatacyjny

Wiktionary


eksplodować

książkowo:
1. wybuchnąć, wybuchać, rozpaść się, rozpadać się na drobne kawałki z hukiem;
2. przenośnie: gwałtownie dać, dawać ujście swoim emocjom; wybuchnąć, wybuchać


SJP.pl

czasownik nieprzechodni dwuaspektowy

 (1.1) z hukiem i gwałtownie rozpadać się (rozpaść się) na mniejsze kawałki

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Czarownik dodał kilka kolorowych substancji i nagle z kotła eksplodowała brązowa, śmierdząca maź.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛksplɔˈdɔvat͡ɕ, AS: eksplodovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. eksplodowanie n., eksplozja

 przym. eksplozywny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wybuchać, wylatywać w powietrze, detonować się

Wiktionary


eksplodowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|eksplodować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. eksplodować ndk.

 rzecz. eksplozja ż.

Wiktionary


eksploracja

badanie, poszukiwanie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) poszukiwanie i badanie nowych dziedzin albo terenów

Wiktionary

Eksploracja – badanie nieznanych dziedzin lub terenów

  • Eksploracja danych
  • Eksploracja kosmosu
  • Eksploracja arbitralna
  • Eksploracja obiektów
  • Eksploracja stanowisk archeologicznych
  • Eksploracja zabytków ruchomych
  • Eksploracja (słuchowisko)

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Przestrzeń kosmiczna, w tym księżyc i inne ciała niebieskie, musi być otwarta na eksplorację i eksploatację dla wszystkich państw bez jakiejkolwiek dyskryminacji.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. eksplorowanie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) odkrywanie

Wiktionary


eksploracyjny

związany z eksploracją


SJP.pl


eksplorator

badacz, poszukiwacz


SJP.pl


eksploratorka

badaczka, poszukiwaczka


SJP.pl


eksplorować

badać, przeszukiwać, odkrywać coś


SJP.pl


eksplorowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|eksplorować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛksplɔrɔˈvãɲɛ, AS: eksplorovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. eksplorować ndk.

 rzecz. eksploracja ż., eksplorator m.

Wiktionary


eksplozja

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) rozerwanie się z hukiem;

 (1.2) przen. gwałtowny wzrost, rozwój czegoś

Wiktionary

Wybuch – gwałtowne wydzielenie dużych ilości energii, któremu towarzyszą zwykle nagły wzrost temperatury i ciśnienia oraz emisja promieniowania (np. błyskawica, impuls świetlny wybuchu jądrowego) i fal akustycznych (np. grom dźwiękowy, huk wystrzału). Wybuchy są spowodowane:

  • przebiegiem szybkich egzotermicznych reakcji chemicznych (np. spalania), zwłaszcza reakcji łańcuchowych rozgałęzionych
  • gwałtownymi zjawiskami fizycznymi (np. wybuchy kotłów parowych i butli gazowych); spośród wybuchów o mechanizmie fizycznym są wyodrębniane – jako odrębna grupa – wybuchy jądrowe.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Eksplozja dynamitu rozsadziła budynek.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɛksˈplɔzʲja, AS: eksplozʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. eksplodowanie n.

 czas. eksplodować

 przym. eksplozywny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wybuch

Wiktionary


eksplozofor

Wikipedia


eksplozyjny

przymiotnik od: eksplozja


SJP.pl


eksplozymetr

przyrząd mierzący stopień zagrożenia wybuchem różnych substancji, przeważnie cieczy i gazów


SJP.pl

Eksplozymetr – przyrząd przeznaczony do pomiaru stopnia zagrożenia wybuchem gazów i par cieczy palnych. Eksplozymetry mierzą stężenie czynnika palnego w powietrzu, porównują z granicami wybuchowości (najczęściej z dolną granicą wybuchowości). W razie przekroczenia ustawionego limitu włącza się alarm ostrzegający o zagrożeniu.

Wikipedia


eksplozywność

eksplozywny


SJP.pl

Patrz:

eksplozywny

eksplozywny

przymiotnik

 (1.1) rzad. wybuchowy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) O tym co się stało w już mijającym, eksplozywnym dwudziestym stuleciu, czego byłem często naocznym świadkiem, spróbuję opowiedzieć.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. eksplodować

 rzecz. eksplozja ż.

Wiktionary


ekspoddany

były poddany


SJP.pl


ekspolityk

były polityk


SJP.pl


eksponacik

zdrobnienie od: eksponat


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od eksponat

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To nie eksponat, lecz tylko mały eksponacik.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. eksponat m.

Wiktionary


eksponat

przedmiot wystawiony do oglądania w muzeum, na wystawie, pokazie; okaz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) przedmiot wystawiony do oglądania w muzeum, na wystawie, pokazie itp.

Wiktionary

Eksponat – przedmiot wystawiony na pokaz.

Eksponaty to przeważnie:

  • wytwory działalności człowieka prezentowane jako osiągnięcia godne pochwalenia się,
  • okazy przyrody,
  • towary (lub ich atrapy) prezentowane nabywcom.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ɛksˈpɔ̃nat, AS: ekspõnat

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ekspozycja ż., eksponowanie n., eksponent m., eksponacik mrz.

 czas. eksponować ndk., wyeksponować dk.

 przym. ekspozycyjny

Wiktionary


eksponatowy

związany z eksponatem


SJP.pl


eksponencjalny

przymiotnik od: eksponent


SJP.pl


eksponencjonalny

zmieniający się w postępie geometrycznym; wykładniczy


SJP.pl


eksponens

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) mat. funkcja wykładnicza równa stałej e podniesionej do pewnej potęgi

Wiktionary

Funkcja wykładnicza, funkcja eksponencjalna – dwojako definiowany typ funkcji matematycznej:

  • w sensie szerokim jest to dowolna funkcja postaci f(x)=a^{x}, gdzie a>0. Liczba a – podstawa tej potęgi – jest nazywana podstawą funkcji wykładniczej;
  • w sensie wąskim jest to funkcja opisana powyższym wzorem przy dodatkowym warunku a\neq 1 – wyklucza się przypadek a=1, kiedy ten wzór daje funkcję stałą.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ponieważ w poprzednich teoriach otrzymywane rozwiązania miały postać szeregów trygonometrycznych, wygodniej będzie przejść do współrzędnych zespolonych, gdyż wtedy otrzymamy szeregi potęgowe funkcji eksponens o wykładniku zespolonym.

Wiktionary


eksponent

1. osoba wystawiająca dany przedmiot na wystawie; wystawca;
2. reprezentant, przedstawiciel jakichś poglądów lub interesów określonego środowiska


SJP.pl


eksponenta

w matematyce: wykładnik


SJP.pl

Funkcja wykładnicza, funkcja eksponencjalna – dwojako definiowany typ funkcji matematycznej:

  • w sensie szerokim jest to dowolna funkcja postaci f(x)=a^{x}, gdzie a>0. Liczba a – podstawa tej potęgi – jest nazywana podstawą funkcji wykładniczej;
  • w sensie wąskim jest to funkcja opisana powyższym wzorem przy dodatkowym warunku a\neq 1 – wyklucza się przypadek a=1, kiedy ten wzór daje funkcję stałą.

Wikipedia


eksponentka

kobieta wystawiająca dany przedmiot na wystawie


SJP.pl


eksponować

pokazywać, wystawiać na widok publiczny


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. wyeksponować)

 (1.1) wystawiać na pierwszy plan

czasownik przechodni niedokonany (dk. brak)

 (2.1) wystawiać na pokaz

 (2.2) fot. wystawiać kliszę fotograficzną na działanie światła

czasownik zwrotny niedokonany eksponować się (dk. wyeksponować się)

 (3.1) wystawiać siebie na działanie czego

 (3.2) być wystawianym

Wiktionary

Przykłady

 (2.1) Towary w supermarkecie są eksponowane w atrakcyjny sposób, aby skusić klientów.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. eksponat mrz., eksponent mos., eksponowanie n., wyeksponowanie n., ekspozycja ż.

 przym. eksponowany

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) akcentować, podkreślać, uwidaczniać, uwydatniać

 (2.1) pokazywać, prezentować, udostępniać, wystawiać

 (2.2) naświetlać

 (3) wystawiać się

Wiktionary


eksponowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) wystawianie na pokaz

 (1.2) podkreślanie ważności lub szczególności

 (1.3) wystawianie na działanie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Tradycyjnie miejscem ich eksponowania jest wschodni róg głównego pomieszczenia w domu – piękny kącik.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wyeksponowanie n., eksponat mrz., ekspozycja ż.

 czas. eksponować ndk., wyeksponować dk.

 przym. eksponowany

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) prezentowanie, wystawianie

 (1.2) uwydatnianie

 (1.3) ekspozycja

Wiktionary


eksponowany

1. wysunięty na pierwszy plan;
2. znajdujący się na niebezpiecznym miejscu, najbardziej narażony na coś


SJP.pl


eksporcik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od eksport

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To nie eksport, lecz tylko mały eksporcik.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. eksport m.

Wiktionary


eksport

sprzedaż towarów za granicę


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) sprzedaż towarów lub wywóz krajowego kapitału za granicę albo świadczenie usług zagranicznemu klientowi

Wiktionary

Eksport (z łac. ex „poza” + portare „nieść”) – sprzedaż towarów lub usług wytwarzanych w danym państwie podmiotom zagranicznym.

Zgodnie z prawem podatkowym państw należących do Unii Europejskiej eksportem określa się sprzedaż towarów lub usług poza UE. Sprzedaż towarów w obrębie państw należących do Unii Europejskiej to sprzedaż wewnątrzwspólnotowa.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

 (1.1) import

hiperonimy.

 (1.1) wywóz

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. eksporter m., eksporterka ż., eksportowanie n., eksporcik mrz.

 przym. eksportowy, eksporterski

 czas. eksportować

frazeologia.

etymologia.

 (1.1) etym|niem|Export.

uwagi.

 (1.1) zobacz też: reeksport

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) export

* białoruski: (1.1) экспарт m.

* bułgarski: (1.1) експорт m., износ m.

* chiński standardowy: (1.1) 出口 (chūkǒu)

* esperanto: (1.1) eksporto, eksportado

* kataloński: (1.1) exportació ż.

* niemiecki: (1.1) Export m.

* rosyjski: (1.1) экспорт m.

* szwedzki: (1.1) export w.

* ukraiński: (1.1) експорт m.

źródła.

== eksport (esperanto (morfem).) ==

wymowa.

znaczenia.

morfem|eo.

 (1.1) eksportować

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈɛkspɔrt, AS: eksport

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. eksporter m., eksporterka ż., eksportowanie n., eksporcik mrz.

 przym. eksportowy, eksporterski

 czas. eksportować

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

 (1.1) import

hiperonimy.

 (1.1) wywóz

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. eksporter m., eksporterka ż., eksportowanie n., eksporcik mrz.

 przym. eksportowy, eksporterski

 czas. eksportować

frazeologia.

etymologia.

 (1.1) etym|niem|Export.

uwagi.

 (1.1) zobacz też: reeksport

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) export

* białoruski: (1.1) экспарт m.

* bułgarski: (1.1) експорт m., износ m.

* chiński standardowy: (1.1) 出口 (chūkǒu)

* esperanto: (1.1) eksporto, eksportado

* kataloński: (1.1) exportació ż.

* niemiecki: (1.1) Export m.

* rosyjski: (1.1) экспорт m.

* szwedzki: (1.1) export w.

* ukraiński: (1.1) експорт m.

źródła.

== eksport (esperanto (morfem).) ==

wymowa.

znaczenia.

morfem|eo.

 (1.1) eksportować

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


eksportacja

1. uroczyste wyprowadzenie zwłok do kościoła lub kaplicy przed pogrzebem;
2. przewóz zwłok do miejsca pochówku


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) uroczyste wyprowadzenie zwłok do kaplicy przed pogrzebem

 (1.2) przewóz zwłok na miejsce pochówku

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛkspɔrˈtat͡sʲja, AS: eksportacʹi ̯a

Wiktionary


eksporter

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) hand. osoba lub firma zajmująca się wysyłką towaru za granicę

Wiktionary

Eksport (z łac. ex „poza” + portare „nieść”) – sprzedaż towarów lub usług wytwarzanych w danym państwie podmiotom zagranicznym.

Zgodnie z prawem podatkowym państw należących do Unii Europejskiej eksportem określa się sprzedaż towarów lub usług poza UE. Sprzedaż towarów w obrębie państw należących do Unii Europejskiej to sprzedaż wewnątrzwspólnotowa.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Sri Lanka jest jednym z największych eksporterów herbaty na świecie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. eksport m.

:: fż. eksporterka ż.

 czas. eksportować

 przym. eksporterski, eksportowy

Wiktionary


eksporterka

eksporter


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) hand. kobieta zajmująca się wysyłką towaru za granicę

Wiktionary

Patrz:

eksporter

Powiązane:

 rzecz. eksport m.

:: fm. eksporter m.

 czas. eksportować

Wiktionary


eksporterski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z eksporterem, dotyczący eksportera, będący eksporterem

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. eksporter mos., eksport mrz., eksportowanie n.

 czas. eksportować ndk., wyeksportować dk.

 przym. eksportowy

Wiktionary


eksportować

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) ekon. hand. wywozić towary, kapitały za granicę w celu wymiany handlowej lub świadczyć odpłatne usługi na rzecz kontrahenta zagranicznego

 (1.2) inform. przetwarzać dany zbiór informacji w jeden plik

 (1.3) sport. wysyłać zawodnika do innego klubu na mocy kontraktu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Polska eksportowała do Finlandii cukier, sodę, naftę, a sprowadzała niewielkie ilości artykułów papierniczych.

 (1.1) Duże sukcesy handlowe firma odnosiła w produkcji i sprzedaży obiektywów i aparatów fotograficznych, które eksportowano do wielu krajów Europy Zachodniej.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛkspɔrˈtɔvat͡ɕ, AS: eksportovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. eksport m., eksporter m., eksporterka ż., eksportowanie n.

 przym. eksportowy, eksporterski

Wiktionary


eksportowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) ekon. sprzedawanie towarów lub usług za granicę

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛkspɔrtɔˈvãɲɛ, AS: eksportovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. eksport m., eksporter m.

 czas. eksportować

 przym. eksportowy, eksporterski

Wiktionary


eksportowo-importowy

związany z eksportem i importem


SJP.pl


eksportowy

związany z eksportem


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) ekon. dotyczący eksportu, przeznaczony do sprzedaży za granicę

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛkspɔrˈtɔvɨ, AS: eksportovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. eksport mrz., eksportowanie n., eksporter mos.

 czas. eksportować ndk.

 przym. eksporterski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wywozowy

Wiktionary


eksposesja

dawniej: pozbawienie kogoś majątku; wywłaszczenie


SJP.pl


eksposeł

były poseł


SJP.pl


eksposłanka

była posłanka


SJP.pl


ekspowstaniec

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) ktoś, kto był dawniej powstańcem

Wiktionary


ekspozycja

1. zbiór przedmiotów umieszczonych w miejscu publicznym;
2. pokaz;
3. położenie budynku w stosunku do stron świata;
4. naświetlenie materiału światłoczułego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) książk. prezentacja, wystawienie czegoś na pokaz; pokaz, wystawa

 (1.2) zbiór przedmiotów umieszczonych na wystawie (w muzeum, galerii itp.)

 (1.7) liter. wprowadzenie w akcję utworu literackiego (przy użyciu np. prologu, sceny), zapoznający czytelnika z sytuacją wyjściową: najważniejszymi postaciami i problemami tegoż utworu

 (1.11) meteorol. położenie stoku w stosunku do promieni słonecznych lub wiatru; wystawa

Wiktionary

  • ekspozycja – synonim słów: pokaz, wystawa
  • ekspozycja w architekturze
  • ekspozycja w biologii
  • ekspozycja w fizyce i dozymetrii
  • ekspozycja w fotografii
  • ekspozycja w geografii
  • ekspozycja w handlu
  • ekspozycja w literaturze
  • ekspozycja w muzyce
  • ekspozycja w reklamie
  • ekspozycja sztuki – wystawa sztuki
  • ekspozycja we wspinaczce
  • ekspozycja kredytowa w bankowości
  • ekspozycja w psychoterapii
  • Ekspozycja – polska powieść kryminalna Remigiusza Mroza

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W tej części muzeum umieszczona jest ekspozycja wilczych czaszek.

 (1.2) Ekspozycja zawiera broń i ozdoby z epoki brązu.

 (1.3) Oprócz doskonałego położenia budynku w bliskości centrum miasta na terenach zielonych, ważną zaletą obiektu jest jego południowa ekspozycja, która zapewnia jego lokatorom wysokie nasłonecznienie ich mieszkań.

 (1.5) Czas ekspozycji w astrofotografii liczy się w dziesiątkach minut, a nawet w godzinach.

 (1.7) W „Świętoszku” Molier stworzył świetną ekspozycję, w zręczny sposób charakteryzując obie strony konfliktu: świętoszków, z Tartuffe'em na czele i sprzeciwiającej im się grupie, świadomej fałszywości Tartuffe'a.

 (1.8) Po ekspozycji tematu w fudze, jest on przeprowadzany w innych tonacjach od wyjściowej, które to przeprowadzenia przedzielone są łącznikami.

 (1.9) Rolą repryzy, ostatniej części formy sonatowej, jest powtórzenie materiału ekspozycji, jednak oba tematy ekspozycji występują w tej samej tonacji w sonatach durowych lub w tonacjach jednoimiennych w sonatach molowych.

 (1.10) Jednostką ekspozycji jest rentgen, czyli kulomb na kilogram (C/kg).

 (1.11) Ekspozycja stoku ma spory wpływ na sumę opadów atmosferycznych i dopływ promieni słonecznych na obszarach o zróżnicowanej rzeźbie terenu. Na półkuli północnej stoki o ekspozycji południowej są bardziej nasłonecznione. Natomiast stoki dowietrzne charakteryzują się częstszym występowaniem opadów aniżeli zawietrzne.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛkspɔˈzɨt͡sʲja, AS: ekspozycʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. eksponat m., eksponent m., eksponowanie n., przeeksponowanie n., ekspozytura ż.

 czas. eksponować, wyeksponować

 przym. ekspozycyjny, eksponencjalny, eksponowany

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wystawa, pokaz, prezentacja

 (1.2) wystawa

 (1.5) naświetlanie

 (1.11) wystawa

Wiktionary


ekspozycyjka

zdrobnienie od: ekspozycja


SJP.pl


ekspozycyjny

związany z ekspozycją


SJP.pl


ekspozytor

osoba odpowiedzialna za organizację ekspozycji produktów w lokalu; merchandiser


SJP.pl


ekspozytura

oddział, filia, placówka, przedstawicielstwo


SJP.pl

Ekspozytura – urząd zastępczy, pomocniczy, utworzony przez centralę w ośrodkach, w których wielka ilość i ważność spraw wymaga szybkiego działania.

Wikipedia


ekspozyturowy

związany z ekspozyturą


SJP.pl


ekspr.

skrót od: ekspresywny


SJP.pl


ekspracownik

były pracownik


SJP.pl


ekspremier

były premier


SJP.pl


ekspremierka

była premierka


SJP.pl


ekspres

expres;
1. pośpieszna przesyłka pocztowa;
2. pociąg pośpieszny; express;
3. urządzenie elektryczne do szybkiego parzenia kawy;
4. dawniej: karabin szybkostrzelny;
5. potocznie: zamek błyskawiczny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) urządzenie elektryczne służące do parzenia kawy;

 (1.2) szybszy pociąg osobowy o wysokim standardzie poruszający się między dużymi miastami;

 (1.3) pośpieszna przesyłka pocztowa, którą dostarcza się od razu po nadejściu do urzędu pocztowego

 (1.4) sposób wykonania usługi szybciej niż zwykle, ale za wyższą opłatą

 (1.5) dwa karabinki połączone krótką, usztywnioną pętlą z taśmy;

 (1.6) sztucer podwójny o poziomym lub pionowym ułożeniu luf gwintowanych;

 (1.7) pot. zamek błyskawiczny

Wiktionary

  • ekspres – zamek błyskawiczny
  • ekspres – rodzaj pociągu
  • ekspres – rodzaj broni
  • ekspres do kawy
  • ekspres wspinaczkowy

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Napijesz się kawy? Wolisz z ekspresu czy rozpuszczalną?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈɛksprɛs, AS: ekspres

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. espresso n.

 przym. ekspresowy

 przysł. ekspresowo

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. espresso n.

 przym. ekspresowy

 przysł. ekspresowo

frazeologia.

 ekspres murzyński

etymologia.

 (1.1) etym|wł|caffé espresso.

 (1.2) etym|niem|Expresszug., etym|franc|train. express < etym|ang|express-train.

 (1.3) etym|niem|Express-sendung. < etym|franc|exprès.

uwagi.

tłumaczenia.

 (1.7) zobtłum|zamek błyskawiczny.

* angielski: (1.1) coffee machine, coffemaker, coffee maker; (1.2) express train; (1.3) express mail; (1.4) expedited service; (1.5) quickdraw, extender

* białoruski: (1.1) электракававарка ż., кававарка ż., кафяварка ż.; (1.3) спешны ліст m., спешнае пісьмо n.

* bułgarski: (1.1) кафемашина ż.; (1.2) експрес m.

* esperanto: (1.1) kafaparato; (1.2) eksprestrajno

* kataloński: (1.2) ràpid m.

* niemiecki: (1.2) Expresszug m.

* polski język migowy: PJM-ukryj| {{PJM|ekspres.}}

* rosyjski: (1.5) оттяжка ż.

* szwedzki: (1.1) kaffebryggare w.; (1.2) express w., expresståg w.; (1.3) expressförsändelse w.

* węgierski: (1.1) eszpresszógép, eszpresszó; (1.2) expressz

* wilamowski: (1.1) kȧfymȧśin ż.

źródła.

== ekspres (esperanto (morfem).) ==

wymowa.

znaczenia.

morfem|eo.

 (1.1) ekspresowy

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


ekspresem

przestarzale: posłaniec, goniec; expres


SJP.pl


ekspresiak

1. czasopismo, w którego tytule występuje słowo "ekspres" (np. Express Wieczorny);
2. pociąg ekspresowy; ekspres


SJP.pl


ekspresja

1. wyrazisty sposób wyrażania uczuć, przeżyć lub myśli;
2. zdolność przekonującego wyrażania i przekazywania emocji;
3. ekspresja genu - odczytanie informacji genetycznej i przepisanie jej na białka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) wyraziste i sugestywne wyrażanie (uzewnętrznianie) uczuć

 (1.2) biol. wyrażenie, w postaci transkryptu RNA lub produktu polipeptydowego, informacji genetycznej zawartej w genomie

Wiktionary

  • w psychologii – ekspresja emocji, ekspresja mimiczna
  • w genetyce – ekspresja genu
  • w sztuce – ekspresjonizm

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ɛksˈprɛsʲja, AS: ekspresʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 przym. ekspresjonistyczny, ekspresyjny, ekspresywny

 rzecz. ekspresyjność ż., ekspresjonizm mrz., ekspresjonista

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wyrazistość

Wiktionary


ekspresjonista

artysta tworzący w stylu ekspresjonistycznym, charakteryzującym się emocjonalną wyrazistością oraz siłą oddziaływania dzieła na odbiorcę


SJP.pl


ekspresjonistka

reprezentantka ekspresjonizmu, kierunku w sztuce cechującego się wewnętrznym, subiektywnym podejściem do twórczości nasyconej wewnętrznymi przeżyciami autora


SJP.pl


ekspresjonistyczność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest ekspresjonistyczne; cecha tych, którzy są ekspresjonistyczni

Wiktionary

Powiązane:

 przym. ekspresjonistyczny

 przysł. ekspresjonistycznie

 rzecz. ekspresjonizm mrz., ekspresyjność ż.

Wiktionary


ekspresjonistyczny

ekspresjonizm


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) szt. związany z ekspresjonizmem, dotyczący ekspresjonizmu albo ekspresjonisty

Wiktionary

Patrz:

ekspresjonizm

Powiązane:

 rzecz. ekspresja ż., ekspresyjność ż., ekspresjonizm mrz., ekspresjonista mos., ekspresjonistka ż., ekspresjonistyczność ż.

 przym. ekspresywny, ekspresyjny

 przysł. ekspresyjnie

Wiktionary


ekspresjonizm

kierunek w sztuce, głównie w malarstwie początku XX w., koncentrujący się na wyrażaniu subiektywnych doznań twórcy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) szt. kierunek w sztuce, który miał na celu wyrażenie uczuć artysty;

Wiktionary

Ekspresjonizm (łac. expressio – „wyraz, wyrażenie”) – kierunek artystyczny w kulturze europejskiej i amerykańskiej I poł. XX wieku, obecny we wszystkich dziedzinach sztuki.

Termin „ekspresjonizm” po raz pierwszy został użyty w 1901 przez francuskiego malarza Julián-Auguste Hervé, który nazwał tak cykl swoich obrazów wystawionych w paryskim Salonie Niezależnych.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Także w liryce ekspresjonizmu znajdujemy sonety, tam miały odzwierciedlać upadek starych wartości albo groteskowość i dziwność.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛksprɛˈsʲjɔ̇̃ɲism̥, AS: ekspresʹi ̯o̊̃ńism̦

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ekspresja ż., ekspresyjność ż., ekspresjonista m., ekspresjonistka ż., ekspresjonistyczność ż.

 przym. ekspresjonistyczny, ekspresyjny

 przysł. ekspresyjnie

Wiktionary


ekspresówka

potocznie:
1. droga ekspresowa;
2. herbata ekspresowa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. droga ekspresowa

Wiktionary


ekspresowy

przymiotnik

 (1.1) charakteryzujący się dużą szybkością

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Lubię podróżować pociągiem ekspresowym.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛksprɛˈsɔvɨ, AS: ekspresovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. espresso n., ekspres

 przysł. ekspresowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pospieszny, bardzo szybki

Wiktionary


ekspresyjniej

stopień wyższy od przysłówka: ekspresyjnie


SJP.pl


ekspresyjniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: ekspresyjny; bardziej ekspresyjny


SJP.pl


ekspresyjność

ekspresyjny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co jest ekspresyjne; cecha tych, którzy są ekspresyjni

Wiktionary

Patrz:

ekspresyjny

Powiązane:

 rzecz. ekspresja ż., ekspresjonizm m., ekspresjonista m., ekspresjonistka ż., ekspresjonistyczność ż., postekspresjonizm m., postekspresjonista m., postekspresjonistka ż.

 przym. ekspresyjny, nieekspresyjny, ekspresjonistyczny, postekspresjonistyczny

 przysł. ekspresyjnie, nieekspresyjnie, ekspresjonistycznie, postekspresjonistycznie

Wiktionary


ekspresyjny

silnie oddziałujący na odbiorcę, mający dużą siłę wyrazu; ekspresywny, sugestywny, wyrazisty


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) odznaczający się siłą wyrazu

Wiktionary

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

 (1.1) dobitny, sugestywny, wymowny, wyrazisty; war. ekspresywny

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. ekspresjonizm mrz., ekspresja ż., ekspresyjność ż.

 przym. ekspresjonistyczny

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) expressive

* bułgarski: (1.1) експресивен (ekspresiven), изразителен (izrazitelen)

* chorwacki: (1.1) ekspresivan

* czeski: (1.1) expresivní

* duński: (1.1) ekspressiv, udtryksfuld

* estoński: (1.1) ekspressiivne

* fiński: (1.1) ilmaiseva

* francuski: (1.1) expressif

* hiszpański: (1.1) expresivo

* indonezyjski: (1.1) ekspresif

* kaszubski: (1.1) ekspresyjny

* kataloński: (1.1) expressiu

* koreański: (1.1) 나타내는

* litewski: (1.1) ekspresyvus

* łotewski: (1.1) ekspresīvs

* niderlandzki: (1.1) expressief

* niemiecki: (1.1) expressiv

* norweski (bokmål): (1.1) ekspressiv, uttrykksfull

* nowogrecki: (1.1) εκφραστικός

* portugalski: (1.1) expressivo

* rumuński: (1.1) expresiv

* słowacki: (1.1) expresívny

* słoweński: (1.1) ekspresiven

* szwedzki: (1.1) uttrycksfull, expressiv

* turecki: (1.1) anlamlı

* ukraiński: (1.1) експресивний, виразний

* węgierski: (1.1) expresszív, kifejező

* wietnamski: (1.1) diễn cảm

* włoski: (1.1) espressivo

źródła.

== ekspresyjny (język kaszubski.) ==

wymowa.

znaczenia.

przymiotnik

 (1.1) ekspresyjny

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ekspresjonizm mrz., ekspresja ż., ekspresyjność ż.

 przym. ekspresjonistyczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dobitny, sugestywny, wymowny, wyrazisty; war. ekspresywny

Wiktionary


ekspresywizm

wyraz lub wyrażenie o charakterze sugestywnym, dobitnym, wyrazistym


SJP.pl

Słownictwo ekspresywne, leksyka ekspresywna, ekspresywizmy, ekspresywa, emocjonalizmy – słownictwo o zabarwieniu ekspresywnym, wyrażające emocjonalny stosunek mówiącego do tematu wypowiedzi (np. przedmiotu, cechy lub czynności). Ekspresywizmy przyciągają uwagę odbiorcy za sprawą swoich cech dźwiękowych lub semantycznych.

Wikipedia


ekspresywniej

stopień wyższy od przysłówka: ekspresywnie


SJP.pl


ekspresywniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: ekspresywny; bardziej ekspresywny


SJP.pl


ekspresywno-oceniający

mający charakter ekspresywny oraz oceniający


SJP.pl


ekspresywność

zdolność wyrazistego i sugestywnego wyrażania uczuć


SJP.pl


ekspresywny

silnie oddziałujący na odbiorcę, mający dużą siłę wyrazu; ekspresyjny, sugestywny, wyrazisty


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) posiadajacy dużą moc wyrazu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ekspresja ż.

 przym. ekspresjonistyczny

Wiktionary


eksprezes

były prezes


SJP.pl


eksprezydent

były prezydent


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) ktoś, kto był dawniej prezydentem

Wiktionary


eksprezydentka

była prezydentka


SJP.pl


ekspropriacja

przymusowe pozbawienie prawa własności; wywłaszczenie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przymusowe wywłaszczenie

Wiktionary

Wywłaszczenie (także ekspropriacja z łac. expropriatio; expropiare – wywłaszać, propius – własny) – przymusowe pozbawienie własności nieruchomości, pozbawienie lub ograniczenie prawa rzeczowego przysługującego wobec nieruchomości określonej osoby na mocy indywidualnego aktu prawnego i wyłącznie na cele publiczne. Wywłaszczenie nieruchomości może być dokonane, gdy nie można jej nabyć w drodze umowy cywilnoprawnej. Stanowi najdalej idącą ingerencję w prawo rzeczowe, na którą składają się trzy podstawowe elementy:

  • odebranie prawa podmiotowego na cel publiczny;
  • działanie z mocy przymusu państwowego:
    • na drodze aktu indywidualnego (tworząca nowy stan prawny decyzja administracyjna);
    • na drodze aktu ogólnego (ustawa, rozporządzenie z mocą ustawy, rozporządzenie wykonawcze);
  • przejęcie własności za odszkodowaniem.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌɛksprɔˈprʲjat͡sʲja, AS: eksproprʹi ̯acʹi ̯a

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wywłaszczenie, konfiskata

Wiktionary


ekspropriacyjny

przymiotnik od: ekspropriacja


SJP.pl


ekspropriator

dawniej:
1. osoba wywłaszczająca kogoś, pozbawiająca kogoś jego własności;
2. ironicznie: złodziej


SJP.pl


eksprzewodniczący

były przewodniczący


SJP.pl


ekspulsja

1. brutalne usuwanie z kraju lub posiadłości; rugowanie;
2. faza kaszlu, w której powietrze wydostaje się na zewnątrz wraz z wydzieliną; odkrztuszanie


SJP.pl

Ekspulsja (łac. expulsio) – wydalenie dyplomaty uznanego za persona non grata po upłynięciu wyznaczonego terminu opuszczenia kraju przyjmującego misję dyplomatyczną i utracie immunitetu dyplomatycznego.

Wikipedia


ekspulsować

wydalać kogoś pod przymusem z kraju lub posiadłości; rugować, wydalać


SJP.pl


ekspulsywność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest ekspulsywne; cecha tych, którzy są ekspulsywni

Wiktionary

Powiązane:

 przym. ekspulsywny

 przysł. ekspulsywnie

Wiktionary


ekspułkownik

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) ktoś, kto był dawniej pułkownikiem

Wiktionary


ekssatelita

były satelita (np. państwo będące dawniej satelitą Związku Radzieckiego)


SJP.pl


eksstarosta

były starosta


SJP.pl


ekstabulacja

dawniej:
1. wpis w księdze hipotecznej anulujący wpis uprzedni, stwierdzający jego nieważność;
2. dokument stwierdzający dokonanie tego wpisu


SJP.pl


ekstatyczka

kobieta zdolna do znajdowania się w stanie ekstazy


SJP.pl


ekstatyczniej

stopień wyższy od przysłówka: ekstatycznie


SJP.pl


ekstatyczność

ekstatyczny


SJP.pl

Patrz:

ekstatyczny

ekstatyczny

książkowo: będący wynikiem ekstazy, mający charakter ekstazy - zachwytu, radosnego uniesienia, podniecenia; euforyczny, entuzjastyczny, frenetyczny, owacyjny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący ekstazy, wywodzący się z ekstazy; będący wynikiem ekstazy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ekstatyczny taniec pary trwał prawie dwie godziny.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛkstaˈtɨt͡ʃnɨ, AS: ekstatyčny

Wiktionary

Powiązane:

 przysł. ekstatycznie

 rzecz. ekstaza

Wiktionary


ekstatyk

osoba skłonna do ulegania stanom ekstazy


SJP.pl


ekstatyzm

doktryna uważająca ekstazę za źródło poznania


SJP.pl


ekstaza

1. zachwyt, uniesienie połączone z utratą poczucia rzeczywistości;
2. syntetyczny narkotyk będący pochodną amfetaminy, środek psychoaktywny nielegalny w Polsce; ecstasy, ekstazy, extasy, extazy;
3. potocznie: tabletka zawierająca ten narkotyk; ecstasy, ekstazy, extasy, extazy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) psych. stan zachwytu o charakterze majaczeniowym, często mający treść lub zabarwienie religijne; stan oderwania od rzeczywistości;

Wiktionary

Ekstaza (stgr. ἔκστασις (ekstasis), „bycie na zewnątrz siebie”) – wieloznaczne pojęcie, najczęściej odnoszące się do stanu człowieka, w którym działania i władze psychiki są tak zwrócone ku przedmiotowi poznania i pragnień, że osoba w mniejszym lub większym stopniu staje się niezdolna do odbierania i odczuwania zewnętrznych bodźców zmysłowych. Czasem interpretowane jako tzw. odmienne stany świadomości.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Gdy piosenkarka zaczęła śpiewać, publiczność wręcz wpadła w ekstazę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɛkˈstaza, AS: ekstaza

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ekscytowanie n., ecstasy n., ekstatyczność ż.

 czas. ekscytować ndk.

 przym. ekstatyczny

 przysł. ekstatycznie

Wiktionary


ekstazjować

dawniej: wpadać w zachwyt; unosić się


SJP.pl


ekstazy

1. zachwyt, uniesienie połączone z utratą poczucia rzeczywistości;
2. syntetyczny narkotyk będący pochodną amfetaminy, środek psychoaktywny nielegalny w Polsce; ecstasy, ekstazy, extasy, extazy;
3. potocznie: tabletka zawierająca ten narkotyk; ecstasy, ekstazy, extasy, extazy


SJP.pl

3,4-Metylenodioksymetamfetamina, MDMA, ecstasy, XTC – organiczny związek chemiczny, drugorzędowa amina, pochodna fenyloetyloaminy. Półsyntetyczna substancja psychoaktywna wykazująca działanie empatogenne, euforyczne i psychodeliczne.

Wikipedia


ekstemporale

ćwiczenie polegające na tłumaczeniu z jednego języka na drugi


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) daw. ćwiczenie klasowe polegające na tłumaczeniu słów z jednego języka na drugi bez przygotowania

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zawracano dzieciom głowy, jak się to zdarza i w nowszych czasach, łaciną, greczyzną, pensami, ekstemporaliami, składaniem wierszy łacińskich; słowem — karmiono je taką sieczką klasyczną, która rozdyma, ale nie tuczy.

Wiktionary


ekstender

1. urządzenie do powiększania prącia;
2. urządzenie zwiększające dystans transmisji interfejsu USB lub sygnału wideo


SJP.pl


ekstensja

1. rozciągłość, zasięg;
2. rozciągłość jako główna cecha przestrzeni;
3. właściwość ciał polegająca na ich trójwymiarowości;
4. zakres funkcji zdaniowej wyznaczony przez zbiór wszystkich przedmiotów, których nazwy podstawione za zmienne przekształcają tę funkcję w zdanie prawdziwe


SJP.pl

Ekstensja pewnego słowa, wyrażenia czy innego symbolu to rzecz, do której symbol ten odsyła. Ekstensja termu to obiekt, do którego ten term się odnosi. Ekstensją predykatu jest zbiór rzeczy, do których odnosi się ten predykat. Ekstensją zdania w sensie logicznym jest – np. wg Carnapa – jego wartość logiczna. W ujęciu pojęcia prawdy wg Tarskiego dla zinterpretowanych języków pierwszego rzędu, ekstensją zdania fałszywego jest zbiór pusty, a zdania prawdziwego jest zbiór wszystkich ciągów przedmiotów, których nazwy można wstawiać za zmienne w tym języku. Np. ekstensją termu „Marilyn Monroe” jest Marilyn Monroe. Ekstensją predykatu „bycie wierzbą płaczącą” są wszystkie wierzby płaczące.

Wikipedia


ekstensjonalność

pojęcie z dziedziny logiki: cecha zdania złożonego zależna tylko od wartości zdań składowych, a nie od ich kolejności


SJP.pl

Ekstensjonalność to własność języka lub pewnych jego struktur, polegająca na tym, że w języku tym bądź w otoczeniu owych struktur językowych podstawienia terminów mających ten sam zbiór desygnatów nie zmieniają prawdziwości zdań. W językach ekstensjonalnych zbiór desygnatów danego terminu można więc utożsamiać z jego znaczeniem.

Wikipedia


ekstensor

mięsień prostujący; prostownik


SJP.pl

Ekstensor – przestrzeń metryczna X spełniająca warunek:

\forall _{Y}\forall _{B\subset Y,B-domk.}\forall _{f\colon B\to X}\exists _{g\colon Y\to X}\quad g|_{B}=f.

Wikipedia


ekstensyfikować

sprawiać, że coś jest ekstensywne, np. ekstensyfikować produkcję rolną


SJP.pl


ekstensywnie

przysłówek

 (1.1) w sposób ekstensywny

Wiktionary

Powiązane:

 przym. ekstensywny

 rzecz. ekstensywność ż.

Wiktionary


ekstensywniej

stopień wyższy od przysłówka: ekstensywnie


SJP.pl


ekstensywność

rozciągły, obszerny lub obfity ilościowo


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co ekstensywne

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ekstensyfikacja ż.

 przym. ekstensywny

 przym. ekstensywnie

 przysł. ekstensywnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) nieintensywność

Wiktionary


ekstensywny

obszerny, obfity ilościowo, rozciągły


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) rozciągły, obszerny, obfity ilościowo

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛkstɛ̃w̃ˈsɨvnɨ, AS: ekstẽũ̯syvny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ekstensywność

 przysł. ekstensywnie

Wiktionary


eksterier

ogół zewnętrznych cech morfologicznych zwierzęcia lub rośliny; pokrój


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zootechn. pożądany zespół zewnętrznych cech budowy ciała zwierzęcia

Wiktionary

Eksterier – pokrój, zewnętrzna budowa ciała zwierzęcia (konia, bydła, psa), zgodna z wzorcami rasy.

Pokrój jest to zespół zewnętrznych cech budowy ciała zwierzęcia określających stan rozwoju kośćca i umięśnienia oraz proporcje pomiędzy nimi, czyli harmonijność budowy ciała.

Wikipedia


eksterioryzacja

1. w psychologii: uzewnętrznianie czegoś, wychodzenie na zewnątrz, stawanie się czymś innym; eksternalizacja, uzewnętrznienie;
2. w parapsychologii: czasowe opuszczenie ciała fizycznego poprzez świadomość; OBE, OOBE


SJP.pl

Eksterioryzacja (ang. out-of-body experienceOBE lub OOBE, doświadczenie poza ciałem) – wrażenie postrzegania świata spoza własnego ciała fizycznego. Osoby uważające, że doświadczyły OOBE, wedle swoich relacji mogły się poruszać, dokonywać obserwacji i komunikować się z innymi istotami inteligentnymi, podczas gdy ich ciała spoczywały we śnie lub głębokim relaksie. Ezoterycy uważają, że część osób doświadcza jednego lub kilku krótkich epizodów w ciągu życia bez żadnych wyraźnych przyczyn; inni zaś deklarują umiejętność wywoływania ich świadomie, np. za pomocą medytacji. OBE, a szerzej obenautyka, a więc sztuka podróżowania poza ciałem, wykorzystująca różne metody i techniki w celu wywoływania stanu OBE, obecnie zdobywa sobie coraz większą popularność, czego dowodem jest powstawanie w Internecie różnych portali internetowych oraz forów dyskusyjnych o tematyce OBE i LD. Istnieją osoby twierdzące, że doświadczają OBE w czasie snu lub przy medytacji. Według współczesnej nauki OBE jest niemożliwe, a doświadczenia tego typu odbywają się tylko w obrębie ludzkiego mózgu.

Wikipedia


eksterioryzować

uzewnętrzniać coś, wychodzić z tym na zewnątrz; eksternalizować


SJP.pl


eksterminacja

1. wyniszczenie lub masowa zagłada określonych grup ludności; unicestwienie, eliminacja;
2. rzadko, dawniej: wydalenie kogoś z kraju; banicja, ekspulsja


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) systematyczne działanie zmierzające do zagłady, wyniszczenia określonych grup ludności w imię jakiejś idei

Wiktionary

  • ludobójstwo
  • eksterminacja gatunku

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W latach okupacji miała miejsce eksterminacja ludności różnych narodowości.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛkstɛrmʲĩˈnat͡sʲja, AS: ekstermʹĩnacʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. eksterminowanie n., eksterminator m.

 czas. eksterminować

 przym. eksterminacyjny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ludobójstwo

Wiktionary


eksterminacyjny

eksterminacja


SJP.pl

Patrz:

eksterminacja

eksterminator

osoba dokonująca wyniszczenie lub masowej zagłady określonej grupy ludności; zbrodniarz, ludobójca


SJP.pl


eksterminatorka

eksterminator


SJP.pl

Patrz:

eksterminator

eksterminować

unicestwiać, niszczyć


SJP.pl


eksterminowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|eksterminować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. eksterminacja ż., eksterminator m.

 czas. eksterminować ndk.

 przym. eksterminacyjny

Wiktionary


ekstern

osoba ucząca się samodzielnie (poza szkołą); eksternista


SJP.pl

Wolny słuchacz – osoba uczestnicząca w poszczególnych zajęciach na uczelni, ale niemająca uprawnień studenta. Dawniej była to jedyna opcja, aby niektóre grupy społeczne (np. kobiety) mogły studiować.

Szczegółowe zasady statusu wolnego słuchacza ustalają uczelnie. Zwykle odbywanie studiów w charakterze wolnego słuchacza jest odpłatne.

Wikipedia


eksternalizacja

w psychologii: uzewnętrznianie czegoś, wychodzenie na zewnątrz, stawanie się czymś innym; eksterioryzacja, uzewnętrznienie


SJP.pl

Eksternalizacja (uzewnętrznienie; ang. externalization) – przekształcanie wiedzy ukrytej w dostępną. W trakcie tego procesu ukryta wiedza jednostki lub grupy przekształca się w wiedzę jawną i formalną. Informacje zebrane są wówczas w jednolitą i usystematyzowaną całość. Dzięki temu inni mogą korzystać z doświadczeń, ucząc się oraz doskonaląc.

Wikipedia


eksternalizować

uzewnętrzniać coś, wychodzić z tym na zewnątrz; eksterioryzować


SJP.pl


eksternat

dawniej: szkoła bez internatu


SJP.pl


eksternista

osoba ucząca się samodzielnie (poza szkołą); ekstern


SJP.pl

Wolny słuchacz – osoba uczestnicząca w poszczególnych zajęciach na uczelni, ale niemająca uprawnień studenta. Dawniej była to jedyna opcja, aby niektóre grupy społeczne (np. kobiety) mogły studiować.

Szczegółowe zasady statusu wolnego słuchacza ustalają uczelnie. Zwykle odbywanie studiów w charakterze wolnego słuchacza jest odpłatne.

Wikipedia


eksternistka

eksternista


SJP.pl

Patrz:

eksternista

eksternistyczny

1. dotyczący systemu nauczania, w którym uczący się ma obowiązek uczestnictwa w niewielkiej ilości zajęć a przede wszystkim samodzielnie ma opanować materiał i przygotować się do egzaminu;
2. studiujący lub uczący się w szkołach działających w takim systemie


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z kształceniem prowadzonym samodzielnie przez ucznia lub studenta, który tylko egzaminy zdaje w szkole (na uczelni)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ekstern m., eksternista m., eksternistka ż.

 przysł. eksternistycznie

Wiktionary


eksteroreceptor

Eksteroreceptor – receptor pobudzany przez zewnętrzne bodźce fizyczne lub chemiczne, np. światło, dźwięk, w przeciwieństwie do proprioreceptorów reagujących na procesy zachodzące wewnątrz organizmu. Odbiera czucie eksteroreceptywne (powierzchowne), takie jak: dotyk, uścisk, ból, temperatura.

Eksteroreceptory dzielą się na:

  • kontaktoreceptory
  • telereceptory

Wikipedia


eksterytorialność

wyłączenie spod jurysdykcji danego państwa osób lub rzeczy znajdujących się na jego terytorium, lecz reprezentujących inne państwo


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) praw. polit. wyłączenie spod jurysdykcji danego państwa osób reprezentujących inne państwa lub obiektów należących do innych państw

Wiktionary

Eksterytorialność (z łac.) – zakrajowość, pojęcie prawa międzynarodowego, które oznacza wyłączenie spod jurysdykcji państwa miejscowego w trybie umów międzynarodowych pewnego obszaru jego terytorium (np. placówek dyplomatycznych, prywatnych rezydencji dyplomatycznych, a niekiedy nawet całych dzielnic, w których zamieszkują dyplomaci, lub cudzoziemcy (por. Chiny – traktaty nierównoprawne)). Eksterytorialność zakłada fikcję prawną, iż obiekty (misje dyplomatyczne) lub inne instytucje określone umowami międzynarodowymi znajdują się poza terytorium (extra territorium) państwa miejscowego i nie opuszczają terytorium państwa, które posiada status eksterytorialności (eksklawa eksterytorialna). Akt lub czynność prawna dokonywana na terytorium eksterytorialnym, traktowana jest jako dokonana poza terytorium państwa miejscowego a na terytorium państwa (lub innego podmiotu prawa międzynarodowego), które korzysta ze statusu eksterytorialności, a więc jest wyłączona z jurysdykcji miejscowej i podlega jurysdykcji podmiotu korzystającego ze statusu eksterytorialności. Przykładem zastosowania zasady eksterytorialności jest status siedziby rządu RP na uchodźstwie w Angers (1939–1940).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Rosjanie poczuli się obrażeni, bo naruszono eksterytorialność ich placówkaacówki dyplomatycznej.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. eksterytorialny

 przysł. eksterytorialnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zakrajowość

Wiktionary


eksterytorialny

wyłączony spod jurysdykcji danego państwa


SJP.pl


eksteść

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mężczyzna, który był dawniej dla kogoś teściem

Wiktionary


eksteściowa

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta, która była dawniej dla kogoś teściową

Wiktionary


ekstowarzysz

były towarzysz


SJP.pl


ekstowicz

nazwisko


SJP.pl


ekstra

extra; potocznie:
1. w użyciu przymiotnikowym:
a) dodatkowy, np. minuta ekstra;
b) atrakcyjny, bardzo dobry, np.: Ten film był ekstra.; świetny, super, hiper;
2. w użyciu przysłówkowym:
a) dodatkowo, np.: Dostaniesz długopis ekstra.;
b) atrakcyjnie, bardzo dobrze, np.: W tej bluzce wyglądasz ekstra.; świetnie, super, hiper


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dodatkowy

 (1.2) pot. bardzo pozytywnie przyjmowany

przysłówek

 (2.1) młodz. bardzo pozytywnie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dam wam ekstra kostkę dla suni, jeśli kupicie resztę parówek.

 (1.2) Celinę określano jako ekstra dziewczynę.

 (2.1) Patrz, jak te neony się ekstra odbijają na tafli fontanny.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈɛkstra, AS: ekstra

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dodatkowy

 (1.2) wspaniały; pot. obłędny, odjazdowy, odlotowy, super; młodz. cool, coolersko

 (2.1) młodz. cool, coolersko, odjazdowo, odlotowo, super, superowo; pot. w dechę

Wiktionary


ekstrabiurowy

odbywający się poza zajęciami biurowymi, niewchodzący w zakres zajęć biurowych; pozabiurowy


SJP.pl


ekstrabonus

potocznie: dodatkowy bonus


SJP.pl


ekstradować

1. wydawać, wydać przestępcę albo zbiega państwu, którego prawa naruszył;
2. wydalać, wydalić obcokrajowca z państwa, w którym nie ma on prawa pobytu


SJP.pl


ekstradycja

1. wydanie przestępcy albo zbiega państwu, którego prawa naruszył;
2. wydalenie obcokrajowca z państwa, w którym nie ma on prawa pobytu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) praw. wydanie innemu państwu osoby, która naruszyła jego prawa

Wiktionary

Ekstradycja (łac. ex 'od, z czego' i traditio 'wręczanie; nauczanie; podanie' z trans- 'za, poza, z tamtej strony' dare 'dawać') – wydanie przez państwo władzom innego państwa osoby przebywającej na terytorium państwa wydającego, dokonywane w sytuacji, gdy osoba ta podejrzana jest o popełnienie na terytorium państwa zwracającego się z wnioskiem o ekstradycję czynu przestępczego lub w celu odbycia kary. Ekstradycja dokonywana jest na podstawie umowy międzynarodowej, o ile państwo zwracające się z wnioskiem o ekstradycję zapewnia wzajemność. Większość krajów nie dopuszcza ekstradycji własnych obywateli bądź osób, które uzyskały na ich terytorium prawo azylu.

Wikipedia

Powiązane:

 czas. ekstradować ndk.

 przym. ekstradycyjny

Wiktionary


ekstradycyjny

związany z ekstradycją


SJP.pl


ekstragalaktyczny

taki, który znajduje się poza galaktyką; pozagalaktyczny


SJP.pl


ekstrahent

rozpuszczalnik wydzielający w procesie ekstrakcji pożądany składnik z roztworu


SJP.pl

Ekstrakcja – wyodrębnianie składnika lub składników mieszanin metodą dyfuzji do cieczy lepiej rozpuszczających te związki chemiczne. Pojęcie ekstrakcji odnosi się najczęściej do procesów prowadzonych w układach ciecz – ciecz, w obszarze ograniczonej mieszalności. Ekstrakcją nazywa się również analogiczny proces, prowadzony w układach ciecz – ciało stałe (ługowanie, enfleurage).

Wikipedia


ekstrahować

wyodrębnić, wyodrębniać fazę oleistą z roztworu za pomocą odpowiednio dobranego rozpuszczalnika


SJP.pl

czasownik przechodni dwuaspektowy (dk. wyekstrahować)

 (1.1) chem. wyodrębniać składnik z mieszaniny przy pomocy rozpuszczalnika lub w inny sposób

 (1.2) med. wydobywać z organizmu chirurgicznie lub laboratoryjnie

 (1.3) inform. wydobywać dane z ich zbioru używając specjalnych narzędzi

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przełom nastąpił, kiedy stwierdzono, że kolagen można ekstrahować w formie rozpuszczalnej z młodych tkanek łącznych zwierzęcych, w których nie jest on jeszcze dostatecznie usieciowany kowalencyjnymi wiązaniami poprzecznymi.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ekstrahent m., ekstrahowanie n., ekstrakcja ż., ekstrakt m., ekstraktacja ż., ekstraktor m., ekstraktownia ż., ekstraktywność ż.

 czas. wyekstrahować dk.

 przym. ekstrakcyjny, ekstraktywny

Wiktionary


ekstrakcik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od ekstrakt

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To nie ekstrakt, lecz tylko słabiutki ekstrakcik.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ekstrakt m.

Wiktionary


ekstrakcja

1. metoda wyodrębniania składników mieszaniny lub roztworu za pomocą rozpuszczalników;
2. wydzielanie składników przy użyciu tej metody; ekstraktacja;
3. usuwanie lub usunięcie np. zęba, soczewki oka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) stomat. zabieg usunięcia zęba;

 (1.2) chem. wyodrębnianie składnika lub składników mieszaniny;

Wiktionary

Ekstrakcja – wyodrębnianie składnika lub składników mieszanin metodą dyfuzji do cieczy lepiej rozpuszczających te związki chemiczne. Pojęcie ekstrakcji odnosi się najczęściej do procesów prowadzonych w układach ciecz – ciecz, w obszarze ograniczonej mieszalności. Ekstrakcją nazywa się również analogiczny proces, prowadzony w układach ciecz – ciało stałe (ługowanie, enfleurage).

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ɛksˈtrakt͡sʲja, AS: ekstrakcʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ekstraktor mrz., ekstrakt mrz.

 czas. ekstrahować

 przym. ekstrakcyjny

Wiktionary


ekstrakcyjny

związany z ekstrakcją


SJP.pl


ekstraklasa

1. najwyższa klasa sportowa;
2. grupa zawodników na najwyższym poziomie sportowym


SJP.pl

  • Ekstraklasa (przedsiębiorstwo)
  • Ekstraklasa w futsalu
  • Ekstraklasa w piłce nożnej
  • Ekstraklasa w piłce nożnej plażowej
  • Młoda Ekstraklasa

Wikipedia


ekstraklasowicz

osoba lub drużyna grająca w rozgrywkach ekstraklasy; ekstraklasowiec


SJP.pl


ekstraklasowiec

osoba lub drużyna grająca w rozgrywkach ekstraklasy; ekstraklasowicz


SJP.pl


ekstraklasowy

ekstraklasa, Ekstraklasa


SJP.pl

Patrz:

ekstraklasa, Ekstraklasa

ekstrakt

1. roztwór chemiczny zawierający pożądany składnik wyodrębniony za pomocą rozpuszczalnika; wyciąg;
2. zagęszczony preparat z takiego roztworu; esencja;
3. w przenośni: sedno sprawy, istota rzeczy; kwintesencja


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) produkt sporządzony poprzez zagęszczanie

 (1.2) przen. rdzeń, zasadnicza treść czegoś

 (1.3) daw. streszczenie głównych myśli utworu, wyciąg

 (1.4) daw. numer wyciągnięty na loterii

 (1.5) daw. praw. wypis z ksiąg albo akt

 (1.6) daw. praw. świadectwo dokonania wpisu w księgach hipotecznych

Wiktionary

Ekstrakt, inaczej wyciąg (łac. Extractum – to co wyciągnięte) – roztwór związków chemicznych uzyskany w efekcie zakończonego procesu ekstrakcji (a nie zwykłego rozpuszczania). Ekstrakt może stanowić gotowy produkt sam w sobie lub też można z niego wyodrębnić czysty związek chemiczny poprzez destylację, wymrażanie lub krystalizację.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. ekstrakcja ż., ekstraktor mos., ekstraktor mrz., ekstraktowanie n.

:: zdrobn. ekstrakcik mrz.

 czas. ekstrahować, ekstraktować ndk.

 przym. ekstrakcyjny, ekstraktowy, ekstraktywny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wyciąg, esencja

 (1.2) istota rzeczy, esencja, kwintesencja

 (1.3) wyciąg, wypis

Wiktionary


ekstraktacja

wyodrębnianie składników mieszaniny lub roztworu za pomocą rozpuszczalników; ekstrakcja


SJP.pl


ekstraktor

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) stomat. cęgi dentystyczne do usuwania (ekstrakcji) zębów

 (1.2) techn. chem. aparat chemiczny lub urządzenie do przeprowadzania procesu rozdzielania (ekstrakcji) mieszanin cieczy lub ciał stałych

 (1.3) sport. narzędzie do wyjmowania metalowych elementów sprzętu wspinaczkowego ze skał

 (1.4) techn. urządzenie do odprowadzania gazów z pomieszczeń

Wiktionary

  • ekstraktor (aparat chemiczny) – przyrząd służący do przeprowadzania procesu ekstrakcji w skali przemysłowej lub laboratoryjnej, np. rozdzielacz, aparat Soxhleta (ekstraktor Soxhleta)
  • ekstraktor (stomatologia) – przyrząd służący do usuwania (ekstrakcji) zębów
  • jebadełko (ekstraktor) – urządzenie służące do wyjmowania metalowych elementów sprzętu wspinaczkowego, np. ze szczelin skalnych
  • ekstraktor – pojęcie stosowane w serii Asura Cryin', walizka, którą wykorzystuje się do wiązania się człowieka z Asura Machiną - walizka, którą wykorzystuje się do wiązania się człowieka i poświęcania dusz na lalki pogrzebowe
  • SubRip (ekstraktor napisów) – program komputerowy wykorzystujący optyczne rozpoznawanie znaków
  • ekstraktor gazu – urządzenie służące do odprowadzania powietrza lub gazów z pomieszczeń

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ɛksˈtraktɔr, AS: ekstraktor

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ekstrakcja ż., ekstrakt mrz.

 przym. ekstrakcyjny

 czas. ekstrahować

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) rozdzielacz

 (1.3) jebadełko, klucz do kostek

Wiktionary


ekstraktownia

dział fabryki, w którym dokonuje się ekstrakcji


SJP.pl


ekstraktywność

suma ekstraktywnych substancji, np. w słodzie


SJP.pl


ekstraliga

potocznie: liga o wysokim poziomie sportowym


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) sport. najwyższy stopień rozgrywek ligowych

Wiktionary

Nazwy najwyższych klas rozgrywek ligowych w następujących dyscyplinach:

  • Ekstraliga w piłce nożnej – od 2005 nazwa najwyższego stopnia rozgrywek ligowych w piłce nożnej kobiet w Polsce
  • Ekstraliga w rugby – od 2009 nazwa najwyższego stopnia rozgrywek ligowych w rugby w Polsce
  • Ekstraliga żużlowa – od marca 2000 nazwa najwyższego stopnia rozgrywek ligowych w sporcie żużlowym w Polsce
  • Ekstraliga w hokeju – nazwa najwyższego stopnia rozgrywek ligowych w hokeju w Polsce
  • Ekstraliga białoruska w hokeju – nazwa najwyższego stopnia rozgrywek ligowych w hokeju na Białorusi
  • Ekstraliga czeska w hokeju – nazwa najwyższego stopnia rozgrywek ligowych w hokeju w Czechach
  • Ekstraliga czeska w rugby – nazwa najwyższego stopnia rozgrywek ligowych w rugby w Czechach
  • Ekstraliga łotewska w hokeju – nazwa najwyższego stopnia rozgrywek ligowych w hokeju na Łotwie
  • Ekstraliga łotewska w hokeju – nazwa najwyższego stopnia rozgrywek ligowych w hokeju na Łotwie
  • Ekstraliga słowacka w hokeju – nazwa najwyższego stopnia rozgrywek ligowych w hokeju na Słowacji
  • Ekstraliga – nazwa najwyższego stopnia rozgrywek ligowych w baseballu w Polsce

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Z uwagi na burze, po ośmiu wyścigach został przerwany mecz półfinału ekstraligi między Stalą Gorzów a Falubazem Zielona Góra, który oglądało ok. 15 tys. osób.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. ekstraligowy, ligowy

Wiktionary


ekstraligowy

ekstraliga


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) sport. związany z ekstraligą, dotyczący ekstraligi

Wiktionary

Patrz:

ekstraliga

Przykłady

 (1.1) Piłkarki nożne ekstraligowego Górnika Łęczna kontynuują serię sparingów z pierwszoligowcami.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ekstraliga ż.

 przym. ligowy

Wiktionary


ekstrameta

dawna uczniowska gra zespołowa, polegająca na zbijaniu piłką ułożonych celów


SJP.pl


ekstranet

w informatyce: system łączący sieci intranetowe kilku współpracujących przedsiębiorstw lub organizacji; extranet


SJP.pl

Ekstranet (extranet) – zamknięta sieć komputerowa oparta na protokołach internetowych, przeznaczona do wymiany informacji z partnerami biznesowymi.

Według ustawy o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych jest to niepubliczna sieć telekomunikacyjna, do której dostęp może być uzyskiwany z punktów dostępu usytuowanych w więcej niż jednej strukturze organizacyjnej lub organizacji.

Wikipedia


ekstranetowy

ekstranet


SJP.pl

Patrz:

ekstranet

ekstraniespodzianka

potocznie: wspaniała niespodzianka; superniespodzianka


SJP.pl


ekstraordynacyjny

przymiotnik

 (1.1) daw. nadzwyczajny, szczególny, wyjątkowy

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛkstraɔrdɨ̃naˈt͡sɨjnɨ, AS: ekstraordỹnacyi ̯ny

Wiktionary

Powiązane:

 przym. ekstraordynaryjny

 przysł. ekstraordynacyjnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ekstraordynaryjny

Wiktionary


ekstraordynaryjny

1. dawniej: niezwykły, wyjątkowy; nadzwyczajny;
2. w dawnej Polsce: sejm ekstraordynaryjny - sejm zwoływany przez monarchę w nadzwyczajnej sytuacji


SJP.pl


ekstrapilny

potocznie: nadzwyczaj pilny, bardzo pilny


SJP.pl


ekstrapolacja

1. przewidywanie przebiegu jakiegoś zjawiska w warunkach nieznanych na podstawie znajomości analogicznego zjawiska, antycypowanie
2. wyznaczanie wartości funkcji na zewnątrz przedziału, w którym funkcja jest znana


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) prognozowanie przebiegu wydarzeń na podstawie znajomości analogicznych zjawisk

 (1.2) mat. wyznaczanie wartości funkcji poza przedziałem, w którym wartości tej funkcji są znane

 (1.3) rezultat ekstrapolacji (1.1)

 (1.4) rezultat ekstrapolacji (1.2)

Wiktionary

Ekstrapolacja – prognozowanie wartości pewnej zmiennej lub funkcji poza zakresem, dla którego są dostępne dane, przez dopasowanie do istniejących danych pewnej funkcji, następnie wyliczenie jej wartości w szukanym punkcie.

Pokrewną metodą jest interpolacja, gdzie po dopasowaniu funkcji wylicza się jej wartość pomiędzy znanymi jej punktami.

Wikipedia

Przykłady

 (1.3) Te dwie ekstrapolacje, wykonane przez różnych analityków, mają diametralnie różną wymowę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛkstrapɔˈlat͡sʲja, AS: ekstrapolacʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 przym. ekstrapolacyjny

 czas. ekstrapolować

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) prognoza, przewidywanie

Wiktionary


ekstrapolacyjny

przymiotnik od: ekstrapolacja


SJP.pl


ekstrapolować

przewidywać coś, na podstawie badań na przykładowej grupie danych, w stosunku do ogółu


SJP.pl


ekstrapozycja

1. w stomatologii: występowanie zęba w niewłaściwym miejscu łuku zębowego;
2. w językoznawstwie: zmiana szyku wyrazów w zdaniu, prowadząca do zmiany jego znaczenia, np. z meldunkiem przyszedł żołnierz, którego nie znałem -> żołnierz przyszedł z meldunkiem, którego nie znałem


SJP.pl


ekstrasensoryk

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) ezot. człowiek rzekomo posiadający nadprzyrodzone zdolności (jasnowidzenie, telepatia itp.)

Wiktionary


ekstrasilny

potocznie: nadzwyczaj silny, bardzo silny; supersilny


SJP.pl


ekstraspekcja

w psychologii:
1. poznawanie psychiki człowieka na podstawie obserwacji jego zachowań;
2. poziom świadomości obejmujący myślową budowę modelu otaczającej rzeczywistości


SJP.pl

Ekstraspekcja – w psychologii jeden z poziomów świadomości, który polega na ściśle określonym odzwierciedlaniu istniejącej już rzeczywistości. Specyficzna dla danego człowieka jest ekstraspekcja pośrednia oraz uogólniona w postaci określonego systemu pojęć, gdyż umożliwia ona wówczas wiarygodną ocenę rzeczywistości.

Wikipedia


ekstraspektywny

przymiotnik od: ekstraspekcja


SJP.pl


ekstrasystol

dodatkowy, nieprawidłowy skurcz serca; ekstrasystole


SJP.pl


ekstrasystole

dodatkowy, nieprawidłowy skurcz serca; ekstrasystol


SJP.pl

Zaburzenie rytmu serca, arytmia, dysrytmia, niemiarowość serca – stan, w którym skurcze mięśnia sercowego są nieregularne, a ich częstotliwość wychodzi poza bezpieczny zakres 60–100 uderzeń na minutę. Zaburzenia rytmu serca są spowodowane nieprawidłowym wytwarzaniem bodźców albo nieprawidłowym ich przewodzeniem. Czasami obydwa te zaburzenia występują jednocześnie. Stan taki często stanowić może zagrożenie dla życia, chociaż nie jest to regułą.

Wikipedia


ekstrasystolia

dodatkowe skurcze komorowe; częstoskurcz komorowy


SJP.pl


ekstraszybki

potocznie: nadzwyczaj szybki, bardzo szybki; superszybki, ultraszybki


SJP.pl


ekstrawagancja

dziwne, odbiegające od ogólnie przyjętych zwyczajów i norm zachowanie, postępowanie, wygląd, strój itp.; ekstrawaganckość, ekscentryzm, ekscentryczność


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) wygląd lub zachowanie jaskrawo odmienne od powszechnego

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛkstravaˈɡãnt͡sʲja, AS: ekstravagãncʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ekstrawagant mos., ekstrawagantka ż., ekstrawaganckość ż.

 przym. ekstrawagancki

 przysł. ekstrawagancko

Wiktionary


ekstrawagancje

dziwne, odbiegające od ogólnie przyjętych zwyczajów i norm zachowanie, postępowanie, wygląd, strój itp.; ekstrawaganckość, ekscentryzm, ekscentryczność


SJP.pl


ekstrawagancki

wzbudzający zainteresowanie, zadziwiający lub bulwersujący oryginalnością, odbiegający od ogólnie przyjętych zwyczajów i norm; ekscentryczny, dziwaczny, oryginalny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który jest przejawem ekstrawagancji

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Mówi się, że pani Baumann wydaje krocie, by zaspokoić swoje ekstrawaganckie żądze.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛkstravaˈɡãnt͡sʲci, AS: ekstravagãncʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ekstrawagancja ż., ekstrawaganckość ż.

 przysł. ekstrawagancko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ekscentryczny, dziwaczny, niekonwencjonalny, niezwykły, nietuzinkowy, osobliwy

Wiktionary


ekstrawagancko

przysłówek sposobu

 (1.1) w sposób ekstrawagancki

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) […] nauczyciel to zawód wciąż prestiżowy – opowiada jeden z byłych pedagogów. – Tam kolosalne znaczenie ma to, że jest to stabilny fach, na państwowym. I że – jeśli nie zachowuje się ekstrawagancko – jest się praktycznie nieusuwalnym ze stanowiska.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛkstravaˈɡãnt͡skɔ, AS: ekstravagãncko

Wiktionary

Powiązane:

 przym. ekstrawagancki

 rzecz. ekstrawagancja ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) oryginalnie, ekscentrycznie

Wiktionary


ekstrawaganckość

dziwne, odbiegające od ogólnie przyjętych zwyczajów i norm zachowanie, postępowanie, wygląd, strój itp.; ekstrawagancja, ekscentryzm, ekscentryczność


SJP.pl


ekstrawersja

kierowanie uwagi na świat zewnętrzny, łatwość nawiązywania kontaktów z ludźmi, przeciwieństwo introwersji; ekstrawertyzm


SJP.pl

Introwersja i ekstrawersja (łac. introversus – zwrócony do środka, łac. extraversus – zwrócony na zewnątrz) – przeciwstawiane sobie cechy osobowości związane z kontaktami międzyludzkimi, różnie definiowane u różnych autorów. Pojęcia te zostały wprowadzone przez Carla Gustava Junga (na podstawie teorii temperamentów fizjologicznych Kretschmera) w pracy Psychologische Typen (Typy psychologiczne, 1921), a zmodyfikowane przez Eysencka w teorii temperamentu PEN oraz Costę i McCrae w modelu Wielkiej Piątki.

Wikipedia


ekstrawersyjny

charakterystyczny dla ekstrawertyka, będący przejawem ekstrawersji; ekstrawertyczny, ekstrawertywny


SJP.pl


ekstrawertyczka

kobieta interesująca się otaczającą rzeczywistością, łatwo nawiązująca kontakty z innymi ludźmi


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) forma żeńska od: ekstrawertyk

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛkstravɛrˈtɨt͡ʃka, AS: ekstravertyčka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ekstrawertyzm n., ekstrawertyczność ż.

:: fm. ekstrawertyk m.

 przym. ekstrawertyczny

 przym. ekstrawertycznie

Wiktionary


ekstrawertyczność

ekstrawertyczny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co ekstrawertyczne; cecha tych, którzy są ekstrawertyczni

Wiktionary

Patrz:

ekstrawertyczny

Powiązane:

 rzecz. ekstrawertyzm n., ekstrawertyk m., ekstrawertyczka ż.

 przym. ekstrawertyczny

 przym. ekstrawertycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wylewność, otwartość

Wiktionary


ekstrawertyczny

charakterystyczny dla ekstrawertyka, będący przejawem ekstrawersji; ekstrawertywny, ekstrawersyjny


SJP.pl


ekstrawertyk

osoba interesująca się otaczającym ją światem, łatwo nawiązująca kontakty z innymi ludźmi; osoba ekstrawertyczna, towarzyska


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) psych. osoba otwarta, komunikatywna, wykazująca stałe zainteresowanie otoczeniem

Wiktionary

Introwersja i ekstrawersja (łac. introversus – zwrócony do środka, łac. extraversus – zwrócony na zewnątrz) – przeciwstawiane sobie cechy osobowości związane z kontaktami międzyludzkimi, różnie definiowane u różnych autorów. Pojęcia te zostały wprowadzone przez Carla Gustava Junga (na podstawie teorii temperamentów fizjologicznych Kretschmera) w pracy Psychologische Typen (Typy psychologiczne, 1921), a zmodyfikowane przez Eysencka w teorii temperamentu PEN oraz Costę i McCrae w modelu Wielkiej Piątki.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. ekstrawertyzm m., ekstrawersja ż., ekstrawertyczność ż.

:: fż. ekstawertyczka ż.

 przym. ekstrawertyczny

Wiktionary


ekstrawertywny

charakterystyczny dla ekstrawertyka, będący przejawem ekstrawersji; ekstrawertyczny, ekstrawersyjny


SJP.pl


ekstrawertyzm

kierowanie uwagi na świat zewnętrzny, łatwość nawiązywania kontaktów z ludźmi, przeciwieństwo introwersji; ekstrawersja


SJP.pl

Introwersja i ekstrawersja (łac. introversus – zwrócony do środka, łac. extraversus – zwrócony na zewnątrz) – przeciwstawiane sobie cechy osobowości związane z kontaktami międzyludzkimi, różnie definiowane u różnych autorów. Pojęcia te zostały wprowadzone przez Carla Gustava Junga (na podstawie teorii temperamentów fizjologicznych Kretschmera) w pracy Psychologische Typen (Typy psychologiczne, 1921), a zmodyfikowane przez Eysencka w teorii temperamentu PEN oraz Costę i McCrae w modelu Wielkiej Piątki.

Wikipedia


ekstrazabawa

potocznie: wspaniała zabawa; superzabawa


SJP.pl


ekstrazonalny

roślinność ekstrazonalna - pas roślinności występujący poza swoim podstawowym obszarem występowania


SJP.pl


ekstrem

ostateczność, krańcowość


SJP.pl


ekstrema

grupa ludzi o skrajnych poglądach politycznych


SJP.pl


ekstremala

funkcja będąca argumentem funkcjonału, dla której ten przyjmuje największą lub najmniejszą wartość liczbową, np. droga całkowania, przy której wartość całki osiąga minimum lub maksimum


SJP.pl


ekstremalista

osoba uprawiająca sporty ekstremalne lub tradycyjne sporty w skrajnych warunkach


SJP.pl


ekstremalistka

ekstremalista


SJP.pl

Patrz:

ekstremalista

ekstremalizować

1. czynić wyjątkowo niebezpiecznym, trudnym;
2. o wielkości matematycznej: minimalizować lub maksymalizować;
3. czynić ekstremalnym, radykalnym, skrajnym; radykalizować, ekstremizować


SJP.pl


ekstremalnie

przysłówek sposobu

 (1.1) w sposób ekstremalny

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Policja ostrzega, że uciekinier jest uzbrojony i ekstremalnie niebezpieczny.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛkstrɛ̃ˈmalʲɲɛ, AS: ekstrẽmalʹńe

Wiktionary

Powiązane:

 przym. ekstremalny, ekstremistyczny

 rzecz. ekstremalność ż., ekstremum n., ekstremizm m., ekstremista m., ekstremistka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) skrajnie, niezmiernie

Wiktionary


ekstremalność

skrajność, krańcowość


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co ekstremalne; cecha tych, którzy są ekstremalni

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ekstremizm m., ekstremista m., ekstremistka ż.

 przym. ekstremalny

 przysł. ekstremalnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) skrajność, krańcowość

Wiktionary


ekstremalny

1. krańcowy, ostateczny, skrajny;
2. mający skrajne poglądy i metody działania;
3. wyjątkowo niebezpieczny, trudny;
4. o wielkości matematycznej: minimalny lub maksymalny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) krańcowy, skrajny

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ta książka uwypukla stronę ludzką postaci w sytuacjach ekstremalnych.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛkstrɛ̃ˈmalnɨ, AS: ekstrẽmalny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ekstremalność ż., ekstremum n., ekstremizm m., ekstremista m., ekstremistka ż.

 przysł. ekstremistycznie, ekstremalnie

 przym. ekstremistyczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) maksymalny, skrajny

Wiktionary


ekstremista

osoba o skrajnych, radykalnych poglądach


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba o skrajnych, radykalnych poglądach

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W Turcji, która w latach 70. odczuła skutki terroru ze strony ekstremistycznych bojówek lewicy i prawicy, a później borykała się z kurdyjską PKK, po raz pierwszy na taką skalę doświadczyła terroru ze strony ekstremistów islamskich.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛkstrɛ̃ˈmʲista, AS: ekstrẽmʹista

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ekstremizm m.

:: fż. ekstremistka ż.

 czas. ekstremizować

 przym. ekstremalny, ekstremistyczny

 przysł. ekstremalnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) radykalista, radykał, ultras

Wiktionary


ekstremistka

kobieta o skrajnych, radykalnych poglądach


SJP.pl


ekstremistyczność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest ekstremistyczne; cecha tych, którzy są ekstremistyczni

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ekstremizm m., ekstremista m., ekstremistka ż.

 przym. ekstremistyczny

 przysł. ekstremistycznie

Wiktionary


ekstremistyczny

skrajny, radykalny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący ekstremizmu albo ekstremistów

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W Turcji, która w latach 70. odczuła skutki terroru ze strony ekstremistycznych bojówek lewicy i prawicy, a później borykała się z kurdyjską PKK, po raz pierwszy na taką skalę doświadczyła terroru ze strony ekstremistów islamskich.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ekstremizm m., ekstremista m., ekstremistka ż., ekstremistyczność ż.

 przym. ekstremalny

 przysł. ekstremalnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) skrajny, krańcowy, radykalny, ultrasowski

Wiktionary


ekstremizacja

radykalizacja;
1. stawanie się stanowczym i bezkompromisowym w poglądach i sposobach działania;
2. uczynienie czegoś radykalnym, skrajnym


SJP.pl


ekstremizm

1. skrajne stanowisko w danej sprawie;
2. stosowanie ostatecznych środków dla osiągnięcia zamierzonego celu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) wyznawanie skrajnych, krańcowych poglądów w jakiejś kwestii

Wiktionary

Ekstremizm (łac. extremus – krańcowy) – hołdowanie skrajnym poglądom, stosowanie krańcowych, ostatecznych środków dla osiągnięcia celu politycznego, religijnego, ekonomicznego lub ideologicznego. W krańcowej formie niewykluczające użycia ekstremalnych form nacisku – przemocy, terroru, terroryzmu, puczu. Prawicowy ekstremizm polityczny znalazł swój wyraz m.in. w ruchach faszystowskich, zaś lewicowy – m.in. w niektórych nurtach anarchizmu, maoizmie, trockizmie.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Niektórzy posądzali go o prawicowy ekstremizm.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɛksˈtrɛ̃mʲism̥, AS: ekstrmʹism̦

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ekstremistyczność ż., ekstremista m., ekstremistka ż., ekstremalność ż.

 przym. ekstremistyczny, ekstremalny

 przysł. ekstremalnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) radykalizm, radykalność, ultracyzm

Wiktionary


ekstremizować

czynić radykalnym, skrajnym; radykalizować


SJP.pl


ekstremofil

organizm tolerujący lub wymagający do życia skrajnych zakresów zmienności czynników środowiskowych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) organizm żyjący w ekstremalnych warunkach;

Wiktionary

Ekstremofil – organizm tolerujący lub wymagający do życia skrajnych zakresów zmienności czynników środowiskowych. W większości przypadków ekstremofile to organizmy jednokomórkowe należące do domeny Archaea, ale są wśród nich także przedstawiciele innych grup. Znane są także organizmy wielokomórkowe żyjące w skrajnych warunkach środowiskowych. Przykładowo, owady z rodziny Grylloblattidae (rząd Grylloblattodea) należą do psychrofili (organizmów żyjących w skrajnie niskich temperaturach). Określenia te bywają też używane względnie, np. roślina uznana za kserofita w strefie umiarkowanej byłaby higrofitem w strefie pustyń.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W gejzerach żyją ekstremofile.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛkstrɛ̃ˈmɔfʲil, AS: ekstrẽmofʹil

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) superbakteria

Wiktionary


ekstremofilny

tolerujący skrajne zakresy zmienności czynników środowiskowych


SJP.pl


ekstremum

w matematyce: minimum lub maksimum


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) mat. skrajna (minimalna lub maksymalna) wartość funkcji;

 (1.2) skrajność

Wiktionary

Ekstremum funkcji (l. mn. ekstrema; z łac. extrēmus – najdalszy, ostatni) – maksymalna lub minimalna wartość funkcji.

  • Funkcja f(x) przyjmuje w punkcie x_{0} maksimum lokalne (odpowiednio: minimum lokalne), jeśli w pewnym otwartym otoczeniu tego punktu (np. w pewnym przedziale otwartym) funkcja nigdzie nie ma wartości większych (odpowiednio: mniejszych).
  • Jeśli dodatkowo w pewnym otwartym sąsiedztwie punktu x_{0} funkcja nie ma również wartości równych f(x_{0}), to jest to maksimum (odpowiednio: minimum) lokalne właściwe.
  • Minima i maksima lokalne są zbiorczo nazywane ekstremami lokalnymi.
  • Największa i najmniejsza wartość funkcji w całej dziedzinie nazywane są odpowiednio maksimum i minimum globalnym, a zbiorczo ekstremami globalnymi.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Cosinus ma ekstremum lokalne w punktach postaci kπ, gdzie k jest całkowite.

 (1.2) Oni reprezentują ekstremum, to fundamentaliści.

 (1.1-2) Nieśmiały cybernetyk potężne ekstrema

:: Poznawał, kiedy grupy unimodularne

:: Cyberiady całkował w popołudnie parne,

:: Nie wiedząc, czy jest miłość, czy jeszcze jej nie ma?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɛksˈtrɛ̃mũm, AS: ekstrmũm

Wiktionary

Powiązane:

 przym. ekstremalny

 przysł. ekstremalnie

Wiktionary


ekstrener

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) ktoś, kto był dawniej trenerem

Wiktionary


ekstruder

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) urządzenie przetłaczające określoną substancje w wysokiej temperaturze i odpowiednim ciśnieniu przez dyszę w celu nadania im odpowiedniego kształtu lub konsystencji

Wiktionary


ekstrudować

wytłaczać termoplastycznie materiał poddany wcześniej obróbce mechanicznej


SJP.pl


ekstruzja

1. przetwarzanie termiczno-ciśnieniowe produktów spożywczych (zboża, rośliny oleiste, strączkowe itp.);
2. rodzaj obróbki plastycznej metali i tworzyw sztucznych;
3. wypływ magmy o wysokiej lepkości na powierzchnię Ziemi


SJP.pl

  • ekstruzja lawy
  • ekstruzja (wyciskanie) tworzyw sztucznych
  • ekstruzja żywności

Wikipedia


ekstruzyjny

ekstruzja


SJP.pl

Patrz:

ekstruzja

ekstrzecioligowiec

były trzecioligowiec


SJP.pl


ekstrzecioligowy

były trzecioligowy


SJP.pl


ekstynkcja

1. osłabienie natężenia światła w wyniku jego absorpcji przez ośrodek;
2. w biologii: proces zanikania gatunku wskutek zmian środowiskowych lub ewolucji; wymieranie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) fiz. miara zmniejszania się intensywności światła przechodzącego przez ośrodek

 (1.2) biol. paleont. wymarcie gatunku

Wiktionary

  • Wymarcie gatunku biologicznego.
  • Ekstynkcja – optyka
W astronomii wyróżnia się:
  • ekstynkcję atmosferyczną – jest przyczyną migotania gwiazd na niebie
  • ekstynkcję międzygwiazdową
  • ekstynkcję międzygalaktyczną

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ɛksˈtɨ̃ŋkt͡sʲja, AS: ekstŋkcʹi ̯a

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) absorbancja, gęstość optyczna

Wiktionary


ekstyrpacja

całkowite usunięcie jakiegoś narządu, totalna resekcja


SJP.pl


ekstyrpator

maszyna rolnicza do usuwania chwastów; gracownik


SJP.pl


ekstyrpować

w medycynie: dokonać, dokonywać ekstyrpacji - całkowitego usunięcia jakiegoś narządu


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. wyekstyrpować)

 (1.1) przest. rzad. wyciągać lub wyrywać wraz z korzeniami

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wycinał kaszaki, bolączki, wiercił, przekłuwał, ekstyrpował, urzynał, przylepiał itd.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ekstyrpator m., ekstyrpacja ż.

 czas. wyekstyrpować dk.

Wiktionary


eksudacja

1. wydzielanie się wodnistego soku z przekroju korzenia po odcięciu łodygi na skutek ciśnienia korzeniowego
2. proces parowania i wysychania gleby
3. tworzenie się eksudatu


SJP.pl

  • Wydzielanie soku przez korzenie
  • Wietrzenie solne

Wikipedia


eksudat

1. sok wodnisty wydzielający się z przekroju korzenia po odcięciu łodygi na skutek działania ciśnienia korzeniowego
2. wysięk występujący w tkankach objętych zapaleniem


SJP.pl

Eksudat – wydzielina z korzeni roślin, służąca allelopatii lub pobieraniu jonów z gleby.

Wikipedia


eksulant

dawniej: wygnaniec, banita; egzulant, egzul, wywołaniec


SJP.pl


eksurbanizacja

proces niekontrolowanego powiększania się miast; rurbanizacja, peryurbanizacja


SJP.pl

Wikipedia


ekswojskowy

były wojskowy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) ktoś, kto był dawniej wojskowym

Wiktionary


eksykacja

osuszanie i przechowywanie substancji higroskopijnych w eksykatorze


SJP.pl


eksykat

naukowo opracowany wykaz zielników roślin, będący przedmiotem wymiany między instytucjami botanicznymi


SJP.pl

Eksykat lub zielnik grzybów – kolekcja zasuszonych grzybów. Dla podobnej kolekcji zasuszonych roślin używa się określenia zielnik.

Eksykaty grzybów sporządza się głównie w celu udokumentowania znaleziska. Zachowany eksykat pozwala nawet po wielu latach na rozstrzygnięcie wątpliwości co do prawidłowości oznaczenia gatunku. Gdy jest dobrze przechowywany, nawet po długim czasie (kilkaset lat) można sporządzić z niego preparaty mikroskopowe i przeanalizować cechy jego mikroskopowej budowy. Takie kolekcje eksykatów są przechowywane w wielu instytucjach i muzeach. Są wykorzystywane w różnych badaniach naukowych, zwłaszcza podczas rewizji taksonomicznej. Np. Ferdinand Christian Gustav Arnold zebrał w ciągu swojego życia około 150 000 eksykatów grzybów. Przechowywane są w Botanische Staatssammlung in Munich, a ich opisy są w prezentowane w czasopiśmie Arnoldia. Część z tych opisów jest dostępna w internecie. Władysław Wojewoda w Instytucie Botaniki PAN w Krakowie zgromadził kolekcję licząca około 53 000 eksykatów grzybów.

Wikipedia


eksykator

naczynie laboratoryjne, zawierające zwykle substancję pochłaniającą wodę, służące do przechowywania próbek w środowisku pozbawionym wilgoci


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) rodzaj naczynia laboratoryjnego, służącego do ochrony przed wilgocią;

Wiktionary

Eksykator – naczynie laboratoryjne z grubościennego szkła lub (rzadziej) tworzywa sztucznego, w kształcie głębokiego garnka, szczelnie zamykane pokrywą z płaskim szlifem.

Eksykatory stosuje się w dwóch celach:

  • do przechowywania pod normalnym ciśnieniem próbek wrażliwych na parę wodną (związków silnie higroskopijnych lub rozkładających się pod wpływem wilgoci). Tego rodzaju eksykatory posiadają zwykle węższą dolną część, zwaną stopką, oddzieloną od górnej części metalową siatką lub szklaną płytką z otworami. W dolnej części umieszcza się środek pochłaniający szybko wilgoć dostającą się z powietrza do wnętrza eksykatora w momencie jego otwarcia (na przykład żel krzemionkowy, bezwodny chlorek wapnia, bezwodny siarczan magnezu, stężony kwas siarkowy, wodorotlenek potasu). W górnej części umieszcza się chronione przed wilgocią próbki.
  • do ostrożnego suszenia próbek i następnie przechowywania ich pod próżnią. Eksykatory stosowane do tego celu zwykle są bez stopki, natomiast na szczycie pokrywy mają kranik z oliwką i czasami również manometr. Do kranika podłącza się za pomocą węża pompę próżniową i następnie powoli obniża ciśnienie wewnątrz eksykatora. Po uzyskaniu potrzebnego ciśnienia przekręca się kranik i odcina wąż do pompy. W dobrej jakości eksykatorze tak uzyskane podciśnienie może utrzymywać się całymi miesiącami.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ta próbka jest higroskopijna, musimy trzymać ją w eksykatorze.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛksɨˈkatɔr, AS: eksykator

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. eksykacja ż.

Wiktionary


eksynit

składnik węgla zbudowany z zarodników roślin paprociowych i nabłonków liści


SJP.pl


ekszakonnik

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) ktoś, kto był dawniej zakonnikiem

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: fż. ekszakonnica ż.

Wiktionary


ekszapaśniczka

była zapaśniczka


SJP.pl


ekszapaśnik

były zapaśnik


SJP.pl


eksżona

była żona; eksmałżonka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) była żona

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɛɡzˈʒɔ̃na, AS: egzžõna

Wiktionary


eksżołnierz

były żołnierz


SJP.pl


ektaza

ektazja;
1. rzadko: rozciągnięcie, powiększenie czegoś;
2. w medycynie: powiększenie jamowego narządu ciała, np. żołądka, oskrzela;
3. w językoznawstwie: wydłużenie, np. krótkiej samogłoski


SJP.pl


ektazja

ektaza;
1. rzadko: rozciągnięcie, powiększenie czegoś;
2. w medycynie: powiększenie jamowego narządu ciała, np. żołądka, oskrzela;
3. w językoznawstwie: wydłużenie, np. krótkiej samogłoski


SJP.pl


ektenia

błagalna modlitwa prawosławna o wydłużonej, przeciągłej formie


SJP.pl

Ektenia, gr. Εκτενής, cs. ектенїѧ (wym. jektenija) – rodzaj litanii, obecnej w rozmaitych rytach Boskiej Liturgii w Kościołach wschodnich. Składa się z kolejnych wezwań modlitewnych, śpiewanych jest przez diakona lub kapłana, a lud (lub chór) odpowiada "Panie, zmiłuj się" (cs. "Hospodi pomiłuj"). Wyjątkiem jest ektenia błagalna, której niektóre wezwania mają odpowiedź "Racz dać, o Panie" (cs. "Podaj Hospodi"). Ostatnie wezwanie ektenii często odnosi się do Bogurodzicy. Po ostatnim wezwaniu odpowiedź brzmi "Tobie, o Panie" (cs. "Tiebie, Hospodi").

Wikipedia


ektoblast

zewnętrzna warstwa komórek zarodków zwierząt i ludzi; ektoderma


SJP.pl

Wikipedia


ektoderma

1. zewnętrzna warstwa komórek zarodków zwierząt i ludzi; ektoblast;
2. zewnętrzna warstwa ciała jamochłonów


SJP.pl

Wikipedia


ektodermalny

ektoderma


SJP.pl

Patrz:

ektoderma

ektogeneza

hodowla zarodka poza organizmem matki


SJP.pl

Ektogeneza – technika umożliwiająca rozwój ludzkich embrionów poza organizmem kobiety (in vitro) od zapłodnienia do narodzin.

Autorem tego terminu jest genetyk John B.S. Haldane.

Wikipedia


ektohormon

wydzielina gruczołów żuwaczkowych matki pszczelej


SJP.pl

Ektohormon [gr.] – wydzielina gruczołów żuwaczkowych matki pszczelej, zwabiająca trutnie oraz pełniąca funkcję skupiająco-informacyjną wobec robotnic, jednocześnie hamująca rozwój ich jajników.

Wikipedia


ektoina

związek chemiczny wykorzystywany w terapii chorób alergicznych oraz w atopowym zapaleniu skóry


SJP.pl

Ektoina – organiczny związek chemiczny produkowany naturalnie przez kilka gatunków bakterii.

Ze względu na to, że ektoina chroni komórki przed oddziaływaniem szkodliwych czynników, takich jak wysoka temperatura czy promieniowanie UV, jest stosowana w preparatach łagodzących objawy alergii błon śluzowych nosa i oczu oraz atopowego zapalenia skóry.


Wikipedia


ektokarpus

krzaczkowaty glon morski z typu brunatnic


SJP.pl


ektomikoryza

mikoryza, w której strzępki grzyba nie wrastają do wnętrza komórek miękiszu kory pierwotnej korzenia; ektomykoryza, mikoryza zewnętrzna


SJP.pl

Mykoryza, mikoryza (mycorrhiza) – powszechnie występujące zjawisko polegające na współżyciu korzeni lub nasion roślin naczyniowych z grzybami (dotyczy około 85% gatunków roślin wyższych z całego świata). Większość przypadków mykoryzy dotyczy relacji mutualistycznej, w nielicznych przypadkach zależność przesuwa się w kierunku wykorzystywania grzyba.

Wikipedia


ektomikoryzowy

ektomikoryza; ektomykoryzowy


SJP.pl


ektomorficzny

ektomorfia


SJP.pl

Patrz:

ektomorfia

ektomorfik

człowiek o szczupłej budowie ciała i szybkiej przemianie materii warunkowanej przez hormony tarczycy


SJP.pl

Ektomorfik – typ sylwetki wg typologii Sheldona. Charakteryzuje się szczupłą sylwetką ciała, niskim poziomem tkanki tłuszczowej, mięśniowej. Z uwagi na przyspieszony metabolizm problemem ektomorfika jest utrzymanie oraz przybranie masy mięśniowej.

Wikipedia


ektomykoryza

mykoryza, w której strzępki grzyba nie wrastają do wnętrza komórek miękiszu kory pierwotnej korzenia; ektomikoryza, mykoryza zewnętrzna


SJP.pl

Ektomykoryza lub mykoryza zewnętrzna (z greckiego ἐκτός ektos, „na zewnątrz”, μύκης mykes, „grzyb” i ῥίζα rhiza, „korzeń”, w skrócie EcM) – rodzaj mykoryzy, czyli związku zachodzącego pomiędzy symbiontem grzybowym (zwanym mykobiontem) i korzeniami różnych gatunków roślin. Ektomykoryza charakteryzuje się tym, że strzępki grzyba nie wnikają do komórek korzeni roślin, jak podczas endomykoryzy, lecz oplatają je z zewnątrz. Badania nad ektomykoryzami zyskują coraz większe znaczenie w takich obszarach, jak zarządzanie i odtwarzanie ekosystemów, leśnictwo i rolnictwo.

Wikipedia


ektomykoryzowy

ektomykoryza; ektomikoryzowy


SJP.pl


ektoparazyt

dawniej: ektopasożyt (organizm pasożytniczy żyjący na ciele swego żywiciela)


SJP.pl


ektopasożyt

organizm pasożytniczy żyjący na ciele swego żywiciela, np. pchła, wesz


SJP.pl

Pasożyt zewnętrzny, ektopasożyt (gr. ektós ‘na zewnątrz’) – pasożyt żyjący na powierzchni organizmu żywiciela i żywiący się jego płynami ustrojowymi (np. krwią). Ektopasożyty mają różne przystosowania ułatwiające im korzystanie z tego źródła pokarmu, takie jak specjalnie zbudowane narządy (np. ssawki, przylgi) oraz swoiste enzymy przeciwdziałające krzepnięciu pobieranych substancji. Wiele pasożytów jest patogennych.

Wikipedia


ektopia

wrodzone przemieszczenie, umiejscowienie jakiegoś narządu w organizmie, odległe od położenia prawidłowego


SJP.pl

Ektopia (łac. ectopia, z gr. εκτοπία, przemieszczenie) – występowanie narządu lub tkanki w miejscu innym niż fizjologiczne.

Przykłady ektopii:

  • ciąża ektopowa
  • dekstrokardia – ektopowe położenie serca
  • endometrioza – ektopowe położenie błony śluzowej macicy

Wikipedia


ektoplazma

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) biol. zewnętrzna, nieziarnista warstwa cytoplazmy położona bezpośrednio pod błoną komórkową;

 (1.2) ezot. substancja rzekomo wydobywająca się z ciała medium spirytystycznego podczas transu;

Wiktionary

  • Ektoplazma (biologia komórki)
  • Ektoplazma (parapsychologia)

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W ektoplazmie obecne są liczne mitochondria, a także organella obronne — trichocysty.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. ektoplazmatyczny

Wiktionary


ektopowy

dotyczący ektopii - wrodzonego przemieszczenia, nieprawidłowego umiejscowienia się tkanki lub narządu (np. ciąża ektopowa (pozamaciczna), ektopowe położenie serca)


SJP.pl


ektotermia

utrzymywanie temperatury ciała zwierzęcia wyższej niż temperatura otoczenia dzięki zewnętrznym źródłom ciepła; egzotermia


SJP.pl


ektotermiczność

cecha zwierzęcia zmieniającego temperaturę ciała w zależności od temperatury otoczenia; egzotermiczność, zimnokrwistość, zmiennocieplność, poikilotermia, pojkilotermia, poikilotermiczność


SJP.pl


ektotermiczny

o zwierzęciu: zmieniający temperaturę ciała w zależności od temperatury otoczenia; zimnokrwisty, egzotermiczny, zmiennocieplny, poikilotermiczny, pojkilotermiczny


SJP.pl


ektotoksyna

toksyna produkowana przez bakterie, wydalana na zewnątrz ich organizmu; egzotoksyna


SJP.pl


ektotroficzny

o pasożytach: odżywiający się na ciele innego osobnika (żywiciela)


SJP.pl


ektromelia

bardzo zaraźliwa choroba roznoszona przez myszy


SJP.pl


ektropia

wywinięcie powieki na zewnątrz


SJP.pl


ektropion

odwinięcie powieki z wynicowaniem na zewnątrz błony śluzowej oka


SJP.pl

Ektropion, ektropium – odwinięcie powieki. Występuje u ludzi, a także jako dziedziczna przypadłość dotykająca psy dużych ras, mogąca spowodować długotrwałe drażnienie rogówki, w wyniku czego może dojść do jej uszkodzenia. Podobnie skutki powoduje entropion.

Mianem ektropion określa się również wywinięcie błony śluzowej szyjki macicy.

Wikipedia


ekum.

skrót od: ekumenizm, ekumeniczny (czytany jako cały, odmienny wyraz)


SJP.pl

skrót

 (1.1) = rel. ekumenizm, ekumeniczny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ekumenizm mrz., ekumeniczność ż.

 przym. ekumeniczny

Wiktionary


ekumena

1. obszary kuli ziemskiej stale zamieszkane i wykorzystywane gospodarczo przez człowieka; pojęcie przeciwstawne anekumenie;
2. w starożytności: zamieszkane kraje, znane podróżnikom greckim


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) geogr. obszar stale zamieszkany i wykorzystywany gospodarczo przez człowieka

 (1.2) hist. obszar znany w starożytności Grekom

Wiktionary

Ekumena (z stgr. οἰκουμένη oikoumene – świat zaludniony) – obszary na kuli ziemskiej stale zamieszkane i wykorzystywane gospodarczo przez człowieka.

Początkowo za ekumenę uważano tylko obszar znany ludności kręgu śródziemnomorskiego. Obszary nieznane uważane były błędnie za niezamieszkane i nazywano ją anekumeną. Od wielu wieków, zwłaszcza od epoki wielkich odkryć geograficznych, a także wraz z postępem technicznym, ekumena powiększa się kosztem anekumeny.

Wikipedia


ekumenia

wspólnota chrześcijańska; chrześcijaństwo


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) rel. filoz. nurt światopoglądowy proklamujący porozumienie między wyznaniami chrześcijańskimi

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Klerycy poznają historię ekumenii podczas specjalnego kursu.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ekumenizm

Wiktionary


ekumenicznie

przysłówek

 (1.1) właściwie dla ekumenizmu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ekumenista mos., ekumenizm mrz., ekumeniczność ż.

 przym. ekumeniczny

Wiktionary


ekumeniczność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co ekumeniczne; ekumeniczny charakter czegoś

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ekumenista mos., ekumenizm mrz.

 przym. ekumeniczny

 przysł. ekumenicznie

 skr. ekum.

Wiktionary



ekumenista

zwolennik, propagator ekumenizmu, ruchu w chrześcijaństwie dążącego do przywrócenia jedności wszystkich wyznań


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) propagator ekumenizmu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ekumenizm mrz., ekumeniczność ż.

 przym. ekumeniczny

 przysł. ekumenicznie

Wiktionary


ekumenistka

ekumenista


SJP.pl

Patrz:

ekumenista

ekumenizacja

czasownik

 (1.1) rel. kośc. filoz. działanie mające na celu promowanie jedności między kościołami lub religiami

Wiktionary


ekumenizm

ruch w chrześcijaństwie dążący do przywrócenia jedności wszystkich wyznań w ramach jednego Kościoła


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) rel. kośc. filoz. nurt światopoglądowy proklamujący porozumienie między wyznaniami;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Duch ekumenizmu należy do ważniejszych praktyk współczesnego chrześcijaństwa.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ekumenista mos., ekumeniczność ż.

 przym. ekumeniczny

 przysł. ekumenicznie

 skr. ekum.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ruch ekumeniczny

Wiktionary


ekuz

skrótowiec

 (1.1) = adm. Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego;

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈɛkus, AS: ekus

Wiktionary


ekw.

skrót od: ekwiwalent


SJP.pl


ekwador

państwo w Ameryce Południowej ze stolicą w Quito; Republika Ekwadoru


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. polit. państwo w Ameryce Południowej ze stolicą w Quito;

Wiktionary

Ekwador (Republika Ekwadoru; hiszp. Ecuador, República del Ecuador) – państwo w Ameryce Południowej położone nad Oceanem Spokojnym, jedno z czterech państw powstałych w wyniku rozpadu Wielkiej Kolumbii w 1830 r. Sąsiaduje od północy z Kolumbią, a od południa z Peru. W skład Ekwadoru wchodzą także położone na Oceanie Spokojnym Wyspy Galapagos – są jego największą atrakcją turystyczną. Nazwa kraju pochodzi od hiszpańskiego słowa oznaczającego równik.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ekwador leży na równiku.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɛˈkfadɔr, AS: ekfador

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Ekwadorczyk mos., Ekwadorka ż., ekwadorskość ż.

 przym. ekwadorski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ofic. Republika Ekwadoru

Wiktionary


ekwadorczyk

obywatel Ekwadoru


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) obywatel Ekwadoru

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Znasz osobiście jakiegoś sławnego Ekwadorczyka?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛkfaˈdɔrt͡ʃɨk, AS: ekfadorčyk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Ekwador mrz.

:: fż. Ekwadorka ż.

 przym. ekwadorski

Wiktionary


ekwadorka

obywatelka Ekwadoru


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) obywatelka Ekwadoru

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛkfaˈdɔrka, AS: ekfadorka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Ekwador mrz.

:: fm. Ekwadorczyk mos.

 przym. ekwadorski

Wiktionary


ekwadorski

związany z Ekwadorem


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) odnoszący się do państwa Ekwador

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛkfaˈdɔrsʲci, AS: ekfadorsʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Ekwador m., Ekwadorczyk m., Ekwadorka ż.

Wiktionary


ekwans

w geocentrycznej teorii Ptolemeusza: punkt, względem którego planeta ma stałą prędkość kątową; ekwant, punkt wyrównawczy


SJP.pl


ekwant

w geocentrycznej teorii Ptolemeusza: punkt, względem którego planeta ma stałą prędkość kątową; ekwans, punkt wyrównawczy


SJP.pl

Ekwant, punkt wyrównawczy (łac. Punctum aequans) – pojęcie wprowadzone do teorii geocentrycznej przez Ptolemeusza, pozwalające na dokładniejszy opis ruchu planet. Był to punkt położony na linii łączącej środek koła deferentu i Ziemię, względem którego ciało niebieskie (lub epicykl, po którym się poruszało) miało stałą prędkość kątową.

Wikipedia


ekwator

dawniej: równik (ziemski)


SJP.pl


ekwatorial

dawniej: teleskop umieszczony na urządzeniu umożliwiającym ciągłą obserwację obiektu astronomicznego, zmieniającego swe położenie wskutek ruchu dobowego; ekwatoriał


SJP.pl


ekwatorialny

ekwator; równikowy


SJP.pl


ekwatoriał

teleskop umieszczony na urządzeniu umożliwiającym ciągłą obserwację obiektu astronomicznego, zmieniającego swe położenie wskutek ruchu dobowego; ekwatorial (dawniej)


SJP.pl


ekwici

w starożytnym Rzymie: grupa społeczna o wysokim statusie materialnym


SJP.pl

Ekwici (łac. equites, l.poj. eques) – średnio zamożna rzymska klasa społeczna, w skład której wchodzili kupcy, przedsiębiorcy, bankierzy, posiadający majątki o wartości minimum 400 000 sesterców (III w. p.n.e.). Symbolami przynależności do stanu ekwickiego było posiadanie konia (stąd nazwa ekwitów znacząca "jeźdźcy": łac. equus oznacza konia), noszenie stroju wojskowego zwanego trabea, złotego pierścienia oraz wąskiego purpurowego szlaku zdobiącego tunikę (szeroki nosili senatorowie).

Wikipedia


ekwicki

ekwita, ekwici


SJP.pl

Patrz:

ekwita, ekwici

ekwidensytometria

metoda fotograficzna


SJP.pl


ekwidystanta

linia na mapie łącząca punkty o jednakowej odległości od określonego punktu, linii lub obszaru, np. o jednakowej odległości od brzegu jeziora, od granicy państwowej


SJP.pl

Artykuł przedstawia dwa znaczenia pojęcia ekwidystanta.

Wikipedia


ekwilibrysta

gimnastyk uprawiający ekwilibrystykę, sztukę cyrkową obejmującą ćwiczenia wymagające zachowania równowagi w utrudnionych warunkach (chodzenie po linie, woltyżerka itp.); akrobata


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) akrobata

Wiktionary

Ekwilibrystyka – gatunek akrobacji cyrkowych polegających na wykonywaniu ćwiczeń gimnastycznych przy jednoczesnym utrzymywaniu równowagi. Ekwilibrysta utrzymuje równowagę w warunkach celowo utrudnionych, np. tzw. "stójka" lub balans, "wałki".

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. ekwilibrystyka ż.

Wiktionary


ekwilibrystka

artystka cyrkowa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) akrobatka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ekwilibrystyka ż.

Wiktionary


ekwilibrystyczny

1. wyjątkowo zręczny,
2. związany ze sztuką cyrkową obejmującą ćwiczenia wymagające zachowania równowagi w utrudnionych warunkach


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z ekwilibrystyką

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ekwilibrystyka ż.

Wiktionary


ekwilibrystyka

1. akrobatyczne ćwiczenia gimnastyczne, polegające na zachowaniu równowagi w utrudnionych warunkach, np. na linie
2. potocznie: zręczność lawirowania


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zachowywanie równowagi w trudnych warunkach, np. na linie

 (1.2) zręczne wypowiadanie się

Wiktionary

Ekwilibrystyka – gatunek akrobacji cyrkowych polegających na wykonywaniu ćwiczeń gimnastycznych przy jednoczesnym utrzymywaniu równowagi. Ekwilibrysta utrzymuje równowagę w warunkach celowo utrudnionych, np. tzw. "stójka" lub balans, "wałki".

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Czytam kronikę sekcji ekwilibrystyki rowerowej na monocyklach.

 (1.2) Cała ekwilibrystyka tego wykładu stanie nam w oczach dopiero, gdy skonstatujemy, że…

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛkfʲilʲiˈbrɨstɨka, AS: ekfʹilʹibrystyka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ekwilibrysta m., ekwilibrystka ż.

 przym. ekwilibrystyczny

 przysł. ekwilibrystycznie

Wiktionary


ekwinokcjalny

w astronomii: równonocny


SJP.pl


ekwinokcjum

chwila, w której Słońce przechodzi przez jeden z dwóch punktów przecięcia się ekliptyki z równikiem niebieskim; równonoc


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) astr. równonoc, zrównanie dnia i nocy

Wiktionary

Równonoc, ekwinokcjum (łac. aequinoctium) – moment, w którym Słońce przechodzi przez jeden z dwóch punktów, w których ekliptyka przecina równik niebieski. Równonoc zdarza się dwa razy w roku:

  • 20/21 marca – Słońce przechodzi przez punkt Barana, na półkuli północnej następuje równonoc wiosenna, a na półkuli południowej równonoc jesienna.
  • 22/23 września – Słońce przechodzi przez punkt Wagi, na półkuli północnej następuje równonoc jesienna, a na półkuli południowej równonoc wiosenna.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌɛkfʲĩˈnɔkt͡sʲjũm, AS: ekfʹĩnokcʹi ̯ũm

Wiktionary


ekwipartycja

ekwipartycja energii - równomierny rozkład energii kinetycznej na wszystkie stopnie swobody cząstek ciała


SJP.pl

Zasada ekwipartycji energii – zasada termodynamiczna mówiąca (w oparciu o mechanikę statystyczną i mechanikę Newtona), że dostępna energia, jaką dysponuje cząsteczka (np. gazu), rozkłada się „po równo” na wszelkie możliwe sposoby (tzw. stopnie swobody) jej wykorzystania – niezależnie od tego, czy jest to stopień swobody związany z energią obrotu, ruchu postępowego, czy związany z drganiami cząstek. Zgodnie z tym prawem średnia energia cząstki (energia o charakterze wewnętrznym, niezwiązana z ruchem całego układu) wynosi:

\langle E\rangle ={\frac {f}{2}}kT,

Wikipedia


ekwipaż

1. przestarzale: lekki, luksusowy pojazd konny
2. ekwipunek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) przest. rodzaj lekkiego powozu, pojazdu konnego z zaprzęgiem, znany w XIX wieku;

 (1.2) daw. załoga okrętu

Wiktionary

Ekwipaż (fr. équiper) – rodzaj luksusowego, lekkiego powozu, pojazdu konnego z zaprzęgiem, znany w XIX wieku.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ɛˈkfʲipaʃ, AS: ekfʹipaš

Wiktionary


ekwipolentny

równoważny, równorzędny;
1. równy lub podobny pod względem znaczenia, siły, możliwości;
2. w logice, o dwóch zdaniach, twierdzeniach: dający się wywieść jeden z drugiego


SJP.pl


ekwipotencjalność

ekwipotencjalny


SJP.pl

  • ekwipotencjalność (fizyka)
  • ekwipotencjalność (teoria systemów)
  • ekwipotencjalność rozwojowa

Wikipedia

Patrz:

ekwipotencjalny

ekwipotencjalny

powierzchnie lub linie ekwipotencjalne - zbiory punktów o stałym potencjale (np. elektrycznym)


SJP.pl


ekwipować

wyposażać w przedmioty i urządzenia niezbędne przy podjętej działalności


SJP.pl


ekwipunek

ogół rzeczy stanowiących czyjeś wyposażenie lub zaopatrzenie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) rzeczy, które stanowią czyjeś wyposażenie na wyprawę lub podróż

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) „Żołnierski” obóz był prawdziwą lekcją historii: mundury, ekwipunek, broń, pojazdy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛkfʲiˈpũnɛk, AS: ekfʹipũnek

Wiktionary


ekwipunkowy

związany z ekwipunkiem


SJP.pl


ekwita

w starożytnym Rzymie: żołnierz służący w kawalerii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) hist. wojsk. żołnierz jazdy rzymskiej, w czasach republiki pochodzący zwykle z wyższych warstw społecznych

 (1.2) hist. członek średniozamożnej rzymskiej klasy społecznej złożonej z kupców, przedsiębiorców czy bankierów;

Wiktionary

Ekwici (łac. equites, l.poj. eques) – średnio zamożna rzymska klasa społeczna, w skład której wchodzili kupcy, przedsiębiorcy, bankierzy, posiadający majątki o wartości minimum 400 000 sesterców (III w. p.n.e.). Symbolami przynależności do stanu ekwickiego było posiadanie konia (stąd nazwa ekwitów znacząca "jeźdźcy": łac. equus oznacza konia), noszenie stroju wojskowego zwanego trabea, złotego pierścienia oraz wąskiego purpurowego szlaku zdobiącego tunikę (szeroki nosili senatorowie).

Wikipedia

Powiązane:

 przym. ekwicki

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) rycerz

Wiktionary


ekwitacja

dawniej: nauka jazdy konnej


SJP.pl


ekwiwalencja

równoznaczność, równoważność


SJP.pl

Równoważność, ekwiwalencja – twierdzenie, w którym teza jest warunkiem koniecznym, jak i dostatecznym przesłanki. To zdanie zapisuje się za pomocą spójnika wtedy i tylko wtedy (wtw), gdy...

Przykłady:

Trawa jest zielona wtedy i tylko wtedy, gdy 2 + 2 = 5. (zdanie fałszywe)
Jutro pójdę do kina wtedy i tylko wtedy, gdy będzie ładna pogoda.

Wikipedia


ekwiwalencyjny

ekwiwalencja


SJP.pl

Patrz:

ekwiwalencja

ekwiwalent

równowartość, rzecz zawierająca w sobie wartość innej rzeczy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) rzecz, która jest równa innej wartością

Wiktionary

  • ekwiwalent (Eq) – jednostka w chemii
  • ekwiwalent (ekonomia)
  • ekwiwalent (leksykografia)

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Z powodu skierowania do pracy za granicą, pracownik dostał ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ekwiwalentność ż.

 przym. ekwiwalentny

 przysł. ekwiwalentnie

Wiktionary


ekwiwalentniej

stopień wyższy od przysłówka: ekwiwalentnie


SJP.pl


ekwiwalentniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: ekwiwalentny; bardziej ekwiwalentny


SJP.pl


ekwiwalentność

rółnowartość, zamienność np. towaru za towar


SJP.pl


ekwiwalentny

będący w równowadze z czymś; równoważny


SJP.pl


ekwiwalentor

element logiczny realizujący funkcję logiczną, której wartość jest równa 1 wtedy i tylko wtedy, gdy wszystkie zmienne niezależne przyjmują tę samą wartość


SJP.pl


ekwiwalentyzacja

przekazywanie czegoś nie wprost, a za pomocą odpowiedników, metafor, konstrukcji słownych itp.


SJP.pl


ekwiwok

dawniej: gra słów, zestawienie słów jednakowo brzmiących, ale o różnym znaczeniu, dwuznacznik, kalambur; ekiwok


SJP.pl


ekwiwokacja

błąd językowo-logiczny polegający na użyciu w jednym zdaniu lub wypowiedzi wyrazu o dwóch różnych znaczeniach, kiedy logika zdania nakazuje użycie tego wyrazu w jednym znaczeniu, np. Złodziej dopuścił się kradzieży kozy (zwierzęcia), więc poszedł do kozy (do aresztu, ale może do tego zwierzęcia?)


SJP.pl

Ekwiwokacja (fr. équivoque – dwuznacznik z łac. aequus „równy, gładki”, vox, dpn. vocis „głos, dźwięk, (wy)mowa”) – jeden z błędów logiczno-językowych, z grupy wieloznaczności aktualnej.

Wikipedia


ekworyna

rodzaj białka wskaźnikowego


SJP.pl


el

nazwa litery L


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) nazwa litery l/L

 (1.2) skrót nazwy sztucznego włókna elastan

Wiktionary

El – w mitologii ugaryckiej najwyższy bóg kananejski, który według tekstów z Ugaritu (XV–XIV wiek p.n.e.) był stwórcą świata, ojcem i przywódcą bogów i ludzi – królem i sędzią, strażnikiem porządku kosmicznego i politycznego, wspierającym królów w sprawowaniu władzy. Występuje również jako mędrzec wyjaśniający sny. Był wieczny, mądry, sprawiedliwy, dobry i miłosierny, życzliwy ludziom. Jeden z tekstów określa go mianem byka, co miało symbolizować siłę seksualną w akcie tworzenia bogów. Żoną Ela była bogini Aszirat.W sztuce przedstawiany jako starzec w ozdobionym rogami nakryciu głowy, siedzący na tronie. Miał wiele dzieci, do najważniejszych należeli: Asztar, Jam i Mot. W ugaryckich tekstach dzieckiem Ela nazywany bywa również Baal (syn Dagona) a także jego siostra Anat. Określenia te powiązane są z wiarą, iż El jest „stwórcą stworzeń” (bny bnwt).

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) el

* baskijski: (1.1) ele

* hiszpański: (1.1) ele

źródła.

== el (język angielski.) ==

wymowa.

 IPA|el., SAMPA|El.

 audioUS|En-us-el.ogg.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) nazwa litery l/L

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɛl, AS: el

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) el

* baskijski: (1.1) ele

* hiszpański: (1.1) ele

źródła.

== el (język angielski.) ==

wymowa.

 IPA|el., SAMPA|El.

 audioUS|En-us-el.ogg.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) nazwa litery l/L

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


el-alamejn

Al-Alamajn (często spotykana jest również stara pisownia El Alamein) – miasto w północnym Egipcie nad Morzem Śródziemnym, w muhafazie Matruh, 106 km na zachód od Aleksandrii, 240 km na północny zachód od Kairu, port naftowy, centrum turystyczne. Około 7000 mieszkańców.

Wikipedia


ela

zdrobnienie od: Elżbieta (imię żeńskie)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż., forma zdrobniała imienia Elżbieta

rzeczownik, rodzaj męski, nazwa własna

 (2.1) bibl. imię|polski|m.;

 (2.2) geogr. dolina na Szefeli w Judei;

Wiktionary

  • Ela – zdrobnienie imienia Elżbieta
  • Ela – starotestamentowy król Izralea
  • Ela – postać biblijna za Starego Testamentu, syn Kaleba
  • ELA – Europejska Lewica Antykapitalistyczna
  • ELA - Europejski Sojusz Lewicy dla Ludzi i Planety
  • Ela – singel grecko-niemieckiej piosenkarki Andromache
  • ELA – oznaczenie literowe powiatu łaskiego na tablicach rejestracyjnych pojazdów w Polsce

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) O! Ela, straciłaś przyjaciela.

 (1.1) Mam na imię Ela i jestem harcerką z Lądka-Zdroju.

 (2.1) Tirsa była stolicą Samarii za Baszy i Eli.

 (2.2) W Ela Dawid pokonał harcownika Goliata.

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1) rzecz. Elżbieta ż., Elusia ż., Elka ż., Elżbietka ż., Elunia ż., Elżunia ż., Elcia ż., elżbietanka ż., elżbietanizm m., elżbietańskość ż., Elżbiecin m.

 (1.1) przym. elżbietański

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Elusia, Elka, Elżbietka, Elunia, Elżunia, Elcia

 (2.2) Elah, Dolina Terebintu

Wiktionary


elaboracik

żartobliwie, ironicznie: niezbyt obszerne, niezwykle dokładne i zazwyczaj nudne pisemne opracowanie jakiegoś tematu, zagadnienia; wypracowanko, opracowanko


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od elaborat

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To nie elaborat, lecz tylko mały elaboracik.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elaborat m.

Wiktionary


elaboracja

napełnianie nabojów materiałami wybuchowymi i łączenie ich poszczególnych elementów w całość


SJP.pl

  • elaboracja – czynności przy produkcji i przygotowaniu do użycia amunicji
  • elaboracja – pojęcie z psychologii oznaczające rozwinięcie jakiejś myśli lub tematu

Wikipedia


elaboracyjny

elaboracja


SJP.pl

Patrz:

elaboracja

elaborat

obszerne, pisemne opracowanie jakiegoś zagadnienia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) obszerne, pisemne opracowanie zagadnienia, merytorycznie poprawne, ale pozbawione twórczego zamysłu

Wiktionary

Powiązane:

 czas. elaborować ndk.

 rzecz. elaboracik mrz., elaboracja ż., laboratorium n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pot. kobyła, cegła

Wiktionary


elaborować

opracowywać, opracować coś mozolnie; tworzyć, stworzyć elaborat


SJP.pl


elaidynowy

kwas elaidynowy - kwas tłuszczowy typu omega-9


SJP.pl


elajomycyna

naturalny związek azowy wykorzystywany w celach leczniczych


SJP.pl


elajoplast

ciałko komórki roślinnej pozbawione barwnika, wyspecjalizowane w wytwarzaniu i gromadzeniu tłuszczów zapasowych


SJP.pl

Wikipedia


elajosom

zewnętrzna warstwa nasion roślin z rodziny fiołkowatych


SJP.pl

Wikipedia


elam

starożytny kraj położony na terenach zajmowanych współcześnie przez dwa ostany Iranu - Chuzestan i Lurestan


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) hist. geogr. starożytne państwo i kraina położone na terenach obecnego południowo-zachodniego Iranu

Wiktionary

Elam – starożytne państwo o strukturze federacyjnej, powstałe około 2400 roku p.n.e. na terenach obecnego południowo-zachodniego Iranu (ostan Chuzestan na granicy z Irakiem) oraz górskiej prowincji Lurestan, sięgającej aż do Buszehr nad Zatoką Perską. Najważniejszym ośrodkiem Elamu była Suza (odkryta w 1927), leżąca na wschodnim brzegu rzeki Karche (staroż. Choaspes).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Elam sąsiadował z Sumerem.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Elamita mos., Elamitka ż., elamicki mrz.

 przym. elamicki

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. Elamita mos., Elamitka ż., elamicki mrz.

 przym. elamicki

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) Elam

* czeski: (1.1) Elam m.

* francuski: (1.1) Élam m.

* niemiecki: (1.1) Elam n.

* słowacki: (1.1) Elam m.

źródła.

== Elam (język angielski.) ==

wymowa.

 IPA|ˈiːləm.

znaczenia.

rzeczownik, nazwa własna

 (1.1) geogr. hist. Elam

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


elamici

lud z południowo-zachodniego Iranu


SJP.pl

Elamici – lud z południowo-zachodniego Iranu, o nieustalonym pochodzeniu. Język elamicki, podobnie jak sumeryjski trudno powiązać z jakąkolwiek grupą językową (czasami wskazuje się pokrewieństwo z językami drawidyjskimi).

Pod koniec IV tys. p.n.e. wytworzyły się, jak w sąsiedniej Mezopotamii, miasta-państwa, które z czasem zostały zjednoczone w jednolite państwo – Elam ze stolicą w Suzie. W wyniku braku ciągłości kronik, napisanych pismem klinowym przejętym od Sumerów trudno odtworzyć dzieje Elamu, przez co pozostaje wiele niejasności i białych plam. Elamici utrzymywali ożywione kontakty handlowe i kulturalne z ludami Mezopotamii. Często też w chwilach słabości państw Międzyrzecza dokonywali wypraw wojennych. Szczególnie dwie były przełomowe, ponieważ przyczyniły się do upadku sumeryjskiej III dynastii z Ur (ok. 2005 r. p.n.e.) oraz państwa średniobabilońskiego dynastii kasyckiej (ok. 1157 r. p.n.e.). Sumerowie, Babilończycy i Asyryjczycy nie pozostawali im dłużni. Byli stałym czynnikiem niepokojów rolniczej południowej Mezopotamii.

Wikipedia


elamicki

przymiotnik relacyjny

 (1.1) staroż. związany z Elamem lub Elamitami, dotyczący Elamu lub Elamitów

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) jęz. język elamicki;

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Elam mrz., Elamita mos., Elamitka ż.

Wiktionary


elamita

mieszkaniec Elam (starożytnego kraju)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) staroż. mieszkaniec Elamu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Biblia mówi nam, że apostołowie mówili w językach Partów, Medów, Elamitów, Kapadocjan, mieszkańców Pontu, Mezopotamii, Judei, Azji, Rzymu, Krety, Egiptu, Pamfilii, Frygii i Libii.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Elam mrz., elamicki mrz.

:: fż. Elamitka ż.

 przym. elamicki

Wiktionary


elamitka

mieszkanka starożytnego kraju Elam


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) staroż. mieszkanka Elamu

Wiktionary

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. Elam m., elamicki mrz.

:: fm. Elamita m.

 przym. elamicki

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

 (1.1) zobtłum rodz|Elamita.

* czeski: (1.1) Elamitka ż.

* francuski: (1.1) Élamite ż.

* słowacki: (1.1) Elamka ż., Elamčanka ż.

źródła.

== Elamitka (język czeski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) Elamitka

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Elam m., elamicki mrz.

:: fm. Elamita m.

 przym. elamicki

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. Elam m., elamicki mrz.

:: fm. Elamita m.

 przym. elamicki

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

 (1.1) zobtłum rodz|Elamita.

* czeski: (1.1) Elamitka ż.

* francuski: (1.1) Élamite ż.

* słowacki: (1.1) Elamka ż., Elamčanka ż.

źródła.

== Elamitka (język czeski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) Elamitka

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


elana

polskie włókno poliestrowe


SJP.pl

Elana – nazwa handlowa włókien poliestrowych produkowanych z poli(tereftalanu etylenu) (PET), tkanina otrzymywana z tych włókien również nazywana jest elaną.

Wikipedia


eland

zwierzę z rodziny krętorogich, największa z antylop; kanna


SJP.pl

Eland zwyczajny, eland, kanna (Tragelaphus oryx) – gatunek ssaka z rodziny wołowatych (Bovidae). Zamieszkuje Afrykę na południe od Sahary, głównie wschodnią i południową część kontynentu. Nie jest zagrożony wyginięciem.

Wikipedia


elanolen

niemnąca się tkanina lniana z dodatkiem włókna poliestrowego


SJP.pl


elanowełna

wełna z domieszką sztucznego włókna


SJP.pl


elanowy

uszyty z elany


SJP.pl


elantra

samochód typu Hyundai Elantra


SJP.pl


elara

satelita Jowisza


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) astr. księżyc Jowisza;

Wiktionary

  • Elara (mitologia)
  • Elara (księżyc)
  • Elara (budynek)
  • Ellalan, Elara
  • Elara Pictures

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Elara jest małym niepozornym księżycem Jowisza, należącym do grupy Himalii.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

 (1.1) naturalny satelita, księżyc

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) Elara

* kataloński: (1.1) Elara

źródła.

== Elara (język kataloński.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, nazwa własna

 (1.1) astr. Elara

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


elasmoterium

nosorożec olbrzymi, żyjący w plejstocenie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zool. paleont. nazwa systematyczna|Elasmotherium|ref=tak., rodzaj prehistorycznego nosorożca;

 (1.2) zool. zwierzę z rodzaju elasmoterium (1.1)

Wiktionary

Elasmoterium (Elasmotherium) – wymarły rodzaj ssaków z rodziny nosorożcowatych (Rhinocerotidae), żył od 2,6 mln – 40 tys. lat temu.

Etymologia: gr. ελασμος elasmos ‘płyta’; θηριον thērion ‘dzike zwierzę’, od θηρ thēr, θηρος thēros ‘zwierzę’.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Elasmoterium żyło we wczesnym plejstocenie na terenach obecnej południowej Rosji, Ukrainy i Mołdawii.

Wiktionary


elasmozaur

rodzaj gada z rzędu plezjozaurów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) zool. paleont. nazwa systematyczna|Elasmosaurus|ref=tak., rodzaj plezjozaura żyjącego w późnej kredzie na terenie Ameryki Północnej;

 (1.2) zool. zwierzę z rodzaju elasmozaur (1.1)

Wiktionary

Elasmozaur (Elasmosaurus) – rodzaj plezjozaura żyjącego w Ameryce Północnej w kampanie (kreda późna), około 80,5 miliona lat temu. Pierwszy okaz odkryto w 1867 w Kansas blisko Fort Wallace, wysłano go do amerykańskiego paleontologa Cope’a, który na jego podstawie wyróżnił nowy rodzaj i gatunek, ten ostatni nazwał E. platyurus w 1868. Nazwa rodzajowa oznacza „cienkopłytowy jaszczur”, natomiast epitet gatunkowy znaczy „płaskoogonowy”. Cope pierwotnie zrekonstruował szkielet zwierzęcia, umieszczając głowę na ogonie, który to błąd nagłośnił paleontolog Marsh, rywal Cope’a w wojnie o kości. Odkryto tylko jeden niekompletny szkielet elasmozaura. Składa się on z niepełnej czaszki, kręgosłupa, obręczy kończyn piersiowej i miednicznej. Obecnie wyróżnia się pojedynczy gatunek, inne zaliczane dawniej do omawianego rodzaju uznaje się za niepewne bądź też przeniesiono je do innych rodzajów.

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Elasmozaur był pierwszym rozpoznanym członkiem tej grupy długoszyich plezjozaurów.

Wiktionary


elastan

elastyczne włókno syntetyczne; spandex, lycra


SJP.pl

Spandex (lycra, elastan i in.) – elastyczne włókno syntetyczne (elastomer poliuretanowy), wynalezione w 1958 r. przez Josepha Shiversa w laboratoriach DuPont i przez długi czas produkowane i rozprowadzane przez tego producenta.

Lycra jest zastrzeżonym znakiem towarowym przedsiębiorstwa Invista (dawniej część DuPont).

Wikipedia


elastancja

miara sprężystości objętościowej płuc; opór sprężysty


SJP.pl


elastanowy

elastan


SJP.pl

Patrz:

elastan

elastaza

enzym proteolityczny powodujący łączenie pęcherzyków płucnych i ostatecznie rozedmę płuc


SJP.pl

Wikipedia


elastik

elastyk;
1. tkanina z elastycznego włókna sztucznego;
2. wyrób z tej tkaniny


SJP.pl

Elastik, rzadziej elastyk – dzianina z elastycznych włókien sztucznych lub wyrób z tejże dzianiny.

Wikipedia


elastiki

potocznie: spodnie elastyczne; elastyki


SJP.pl


elastikowy

wykonany z elastiku


SJP.pl


elastil

przędza uzyskiwana w wyniku modyfikacji stilonu; tkanina, dzianina z tej przędzy; elastyl


SJP.pl


elastilowy

przymiotnik od: elastil


SJP.pl


elastografia

metoda diagnostyczna polegająca na pomiarze elastyczności tkanki przy pomocy ultradźwięków, stosowana w diagnostyce nowotworów


SJP.pl


elastomer

polimeryczne tworzywo (pochodzenia naturalnego lub otrzymywane syntetycznie) o właściwościach elastycznych w szerokim zakresie temperatury


SJP.pl

Elastomery – to polimerowe tworzywa sztuczne lub naturalne, które cechuje zdolność do odwracalnej deformacji pod wpływem działania sił mechanicznych, z zachowaniem ciągłości ich struktury. Elastomery to szersza grupa materiałów niż gumy, które stanowią tylko jedną z klas elastomerów.

Wikipedia


elastomerowy

związany z elastomerem


SJP.pl


elastometr

przyrząd optyczny do wyznaczania stopnia odkształcenia


SJP.pl


elaston

1. elastyczne włókno poliuretanowe;
2. tkanina z tego włókna


SJP.pl


elastooptyczny

przymiotnik od: elastooptyka


SJP.pl


elastooptyka

doświadczalna metoda wyznaczania naprężeń w przezroczystych, bezpostaciowych ciałach takich, jak szkło, celuloid, żelatyna, żywice akrylowe itp. przez prześwietlanie ich lub ich modeli światłem spolaryzowanym; optyka naprężeń


SJP.pl

Wikipedia


elastoplast

rodzaj elastycznego plastra opatrunkowego


SJP.pl


elastoplastyczny

ciało elastoplastyczne: ciało stałe (metal lub tworzywo sztuczne), które w pewnych granicach obciążenia wykazuje właściwości plastyczne, a powyżej nich jest ciałem sprężystym


SJP.pl


elastor

1. elastyczny torlen, polska przędza uzyskiwana przez termiczną modyfikację (teksturowanie) torlenu, używana do wyrobów dziewiarskich;
2. tkanina, dzianina z przędzy o tej samej nazwie


SJP.pl


elastorowy

związany z elastorem


SJP.pl


elastycznie

przysłówek

 (1.1) w sposób elastyczny, giętko

 (1.2) przen. dostosowując się do warunków, do okoliczności

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. uelastycznienie n., elastyczność ż.

 przym. elastyczny

Wiktionary


elastyczniej

stopień wyższy od przysłówka: elastycznie


SJP.pl


elastyczniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: elastyczny


SJP.pl


elastyczność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co elastyczne

 (1.2) książk. przen. łatwość przystosowania się do nowych warunków, do nowej sytuacji

Wiktionary

  • Elastyczność popytu
  • Dochodowa elastyczność popytu
  • Mieszana elastyczność popytu
  • Cenowa elastyczność popytu
  • Elastyczność podaży
  • Cenowa elastyczność podaży
  • Fleksybilność
  • Elastyczność ognia
  • Sprężystość
  • Elastyczność (polimery)

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Nowy materiał łączy w sobie elastyczność i wytrzymałość.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛlaˈstɨt͡ʃnɔɕt͡ɕ, AS: elastyčność

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. uelastycznienie n., elastyna ż., elaston m., elastil m.

 przym. elastyczny

 przysł. elastycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ciągliwość, rozciągliwość

 (1.2) plastyczność

Wiktionary


elastyczny

giętki, sprężysty; rozciągliwy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) fiz. giętki, sprężysty

 (1.2) przen. łatwo się przystosowujący

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Kupiłem, kochanie, także kamasze na kauczukowej podeszwie, koloru kawy, za 180 złotych, elastyczne, miękkie i eleganckie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛlaˈstɨt͡ʃnɨ, AS: elastyčny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. uelastycznienie n., elastyczność ż., elastyna ż., elastik m.

 czas. uelastycznić, uelastyczniać

 przysł. elastycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ciągliwy, giętki, plastyczny, rozciągliwy, sprężysty

Wiktionary


elastyk

elastik;
1. tkanina z elastycznego włókna sztucznego;
2. wyrób z tej tkaniny


SJP.pl

Elastik, rzadziej elastyk – dzianina z elastycznych włókien sztucznych lub wyrób z tejże dzianiny.

Wikipedia


elastyka

potocznie:
1. elastyczność;
2. cecha silnika pozwalająca na jazdę w szerokim zakresie obrotów


SJP.pl

Sprężystość – właściwość fizyczna ciał makroskopowych odzyskiwania pierwotnego kształtu (postaci) i objętości po usunięciu sił zewnętrznych wywołujących odkształcenie.

Sprężystość objętościową wykazują wszystkie ciała (stałe, ciecze i gazy), sprężystość kształtu tylko ciała stałe.

Istotną cechą sprężystości ciała jest zachowanie energii tego procesu.

Wikipedia


elastyki

potocznie: spodnie elastyczne; elastiki


SJP.pl


elastyl

przędza uzyskiwana w wyniku modyfikacji stilonu; tkanina, dzianina z tej przędzy; elastil


SJP.pl


elastylowy

przymiotnik od: elastyl


SJP.pl


elastyna

białko włókienkowe wchodzące w skład tkanki łącznej, nadające elastyczność ścięgnom, wiązadłom i ścianie aorty


SJP.pl

Elastyna – hydrofobowe białko strukturalne o budowie fibrylarnej (skleroproteina), które występuje w tkance łącznej. Jest głównym składnikiem ścięgien, więzadeł, tkanki płucnej oraz ścian większych naczyń krwionośnych. Ze względu na obecność elastyny tkanki w nią obfitujące po rozciągnięciu lub ściśnięciu odzyskują swój pierwotny kształt i wielkość (na przykład skóra). Występuje u wszystkich kręgowców z wyjątkiem bezżuchwowców (np. minogów), nie stwierdzono natomiast jego obecności u żadnych bezkręgowców.

Wikipedia


elat

1. miasto w południowym Izraelu, nad zatoką Akaba;
2. miejsce wspomniane po raz pierwszy przez Mojżesza w czasie wędrówki Izraelitów z Egiptu do Ziemi Obiecanej;
3. bogini wybrzeża morskiego, utożsamiana z planetą Wenus i jej aspektem jako Gwiazda Poranna, początkowo żona najwyższego boga Ela, później żona Baala


SJP.pl

  • Elat – w mitologii ugaryckiej bogini wybrzeża morskiego
  • Elat – miasto ze świata Elizabeth A. Lynn
  • Elat – miasto biblijne

Wikipedia


elater

elastyczna, higroskopijna komórka nitkowana, ułatwiająca rozsiewanie przez wiatr zarodników wątrobowców; elatera, sprężyca


SJP.pl


elatera

elastyczna, higroskopijna komórka nitkowana, ułatwiająca rozsiewanie przez wiatr zarodników wątrobowców; elater, sprężyca


SJP.pl


elativus

elatiwus; w językoznawstwie:
1. stopień najwyższy przymiotnika lub przysłówka; superlatiwus, superlativus, superlatyw;
2. przymiotnik lub przysłówek w stopniu najwyższym; superlatiwus, superlativus, superlatyw;
3. przypadek zależny oznaczający kierunek ruchu z wnętrza przedmiotu, m.in. w językach ugrofińskich


SJP.pl

Elativus – przypadek w językach aglutynacyjnych i fleksyjnych oznaczający opuszczenie przez desygnat pewnego określonego obiektu. Występuje w językach ugrofińskich, zwłaszcza języku węgierskim, języku estońskim i fińskim.

Wikipedia


elatiwus

elativus; w językoznawstwie:
1. stopień najwyższy przymiotnika lub przysłówka; superlatiwus, superlativus, superlatyw;
2. przymiotnik lub przysłówek w stopniu najwyższym; superlatiwus, superlativus, superlatyw;
3. przypadek zależny oznaczający kierunek ruchu z wnętrza przedmiotu, m.in. w językach ugrofińskich


SJP.pl


elba

1. wyspa włoska na Morzu Tyrreńskim;
2. dawniej: Łaba (rzeka w Czechach i Niemczech)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. wyspa na Morzu Tyrreńskim, położona między Półwyspem Apenińskim a Korsyką;

Wiktionary

Elba (wł. Isola d'Elba) – trzecia co do wielkości włoska wyspa, położona na Morzu Tyrreńskim, między Półwyspem Apenińskim a Korsyką. Największa z Archipelagu Wysp Toskańskich. Jest zamieszkana przez 31 592 mieszkańców (dane z 2019).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Na Elbę został zesłany Napoleon Bonaparte.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈɛlba, AS: elba

Wiktionary


elbait

rzadki minerał z grupy krzemianów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) miner. minerał z grupy krzemianów;

Wiktionary

Elbait – minerał z grupy krzemianów, zaliczany do grupy turmalinów. Minerał rzadki.

Nazwa pochodzi od wyspy Elby na Morzu Śródziemnym, gdzie minerał ten występuje.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ɛlˈbajit, AS: elbai ̯it

Wiktionary


elbańczyk

mieszkaniec Elby


SJP.pl


elbanka

mieszkanka Elby


SJP.pl


elbański

Elba


SJP.pl

Patrz:

Elba

elbik

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) daw. karc. wieloosobowa gra karciana, popularna w XVIII-XIX wieku

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) (…) grali w elbika, polewając to suche dosyć zatrudnienie wiśniówką i ponczykiem.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dwunasty, elbacwelba (elbecwelbe), halbecwelwe, halbik

Wiktionary


elbl.

skrót od: elbląski


SJP.pl


elbląg

rzeka i miasto w Polsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. miasto w Polsce;

 (1.2) geogr. hydron. rzeka w województwie warmińsko-mazurskim przepływająca przez Elbląg (1.1);

 (1.3) geogr. adm. gmina w województwie warmińsko-mazurskim;

Wiktionary

Elbląg (łac. Elbinga, Elbingum, Elbingus, niem. Elbing, prus. Elbings, kaszub. Jelbiąg, Elbiąg) – miasto na prawach powiatu w województwie warmińsko-mazurskim, w północnej Polsce. Siedziba władz powiatu elbląskiego i gminy wiejskiej Elbląg, ale miasto nie wchodzi w ich skład, stanowiąc odrębną jednostkę samorządu terytorialnego. Od 1992 stolica diecezji elbląskiej.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Od dwa tysiące pierwszego roku mieszkam w Elblągu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈɛlblɔ̃ŋk, AS: elblõŋk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elblążanin m., elblążanka ż.

 przym. elbląski, podelbląski

Wiktionary


elbląski

związany z Elblągiem


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący Elbląga

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Inspekcja Handlowa skontrolowała konserwy w dużych sklepach elbląskich i pasłęckich.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Elbląg m., elblążanin m., elblążanka ż.

Wiktionary


elbląskie

związany z Elblągiem


SJP.pl


elblążanin

mieszkaniec Elbląga


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Elbląga

 (1.2) osoba pochodząca z Elbląga, urodzona w Elblągu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Elbląg m.

:: fż. elblążanka ż.

 przym. elbląski

Wiktionary


elblążanka

mieszkanka Elbląga


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Elbląga

 (1.2) kobieta pochodząca z Elbląga, urodzona w Elblągu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Elbląg m.

:: fm. elblążanin m.

 przym. elbląski

Wiktionary


elbrus

masyw wulkaniczny w Federacji Rosyjskiej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. najwyższy szczyt Kaukazu;

Wiktionary

Elbrus (ros. Эльбрус Elbrus, karaczajsko-bałkarski Минги тау Mingi tau) – najwyższy szczyt Kaukazu o wysokości 5642 m n.p.m. Położony jest na terenie Kabardo-Bałkarii w Rosji niedaleko granicy z Gruzją. Jest najwyższym szczytem Rosji. W zależności od interpretacji przebiegu granicy Europa-Azja jest zaliczany do Korony Ziemi jako najwyższy szczyt Europy.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Elbrus jest wygasłym wulkanem, prawie w całości pokrytym obecnie lodowcami.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈɛlbrus, AS: elbrus

Wiktionary

Powiązane:

 przym. elbruski

Wiktionary


elbruski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Elbrusem, dotyczący Elbrusu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Elbrus mrz.

Wiktionary


elburs

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. pasmo górskie na Wyżynie Irańskiej w północnym Iranie;

Wiktionary

Elburs (pers. البرز, Alborz) – pasmo górskie w północnym Iranie, w północno-zachodniej części Wyżyny Irańskiej. Od Morza Kaspijskiego oddzielone wąską Niziną Południowokaspijską. Najwyższym szczytem jest Demawend, który wznosi się na wysokość 5604 m n.p.m.

Wikipedia


elcedek

potocznie: monitor lub telewizor LCD


SJP.pl


elcia

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż. zdrobn. Elżbieta

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zawieziesz cioci Elci trochę owoców i napoje do szpitala.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elżbietańczyk mos., elżbietanin mos., Elżunia ż., elżbietanizm mrz., Elżbieta ż., Elunia ż., Ela ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Ela, Elunia, Elka, Elżbieta, Elżunia, Elżbietka, Elusia

Wiktionary


eldar

Imiona:

  • Eldar – hebrajskie imię męskie oznaczające dom boży
  • Eldar – skandynawskie imię męskie oznaczające wojownik walczący ogniem
  • Eldar, Aldar – mongolskie imię męskie oznaczające honor, godność

Wikipedia


eldorado

przenośnie:
1. kraina szczęśliwości, dobrobytu; raj; arkadia, eden;
2. korzystne warunki do powstania, rozwoju czegoś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) raj na ziemi, mityczny kraj szczęścia i bogactwa

Wiktionary

Kultura

  • Eldorado – książka dla dzieci autorstwa Marka Probosza
  • Eldorado – film z 2012
  • Eldorado – szwajcarsko-niemiecki film z 2018
  • Eldorado – wiersz amerykańskiego poety romantycznego Edgara Allana Poego

Wikipedia


elea

  • zdrobnienie od Eleonory
  • Velia (obecnie Ascea) – starożytne greckie miasto w Kampanii
  • Novi Velia – miasto w Kampanii
  • Elea – sieć handlowa

Wikipedia


eleaci

przedstawiciel greckiej szkoły filozoficznej z VI-V w. p.n.e.


SJP.pl

Szkoła eleacka (inaczej eleaci) – starożytna szkoła filozoficzna, biorąca swoją nazwę od greckiej kolonii w Elei. Powstała jako reakcja na antropomorfizm greckiej religii. Eleaci wierzyli w jednorodność materii, odrzucali istnienie czasu i ruchu, co wykazywał między innymi Zenon z Elei.

Wikipedia


eleacki

przymiotnik od: eleata


SJP.pl


eleanor

Eleanor – miasto w Stanach Zjednoczonych, w stanie Wirginia Zachodnia, w hrabstwie Putnam.

Wikipedia


elear

wojownik wyzywający przeciwników do walki w pojedynkę przed rozpoczęciem bitwy


SJP.pl

Elearzy, także elierzy, halierzy (węg. elöharcos – przodujący harcownik od elöjáró – przodujący, wyborowy) – w XVI–XVII wieku w wojskach polskich oddziały nieregularnej lekkiej jazdy dokonujące wstępnego rozpoznania przeciwnika; także określenie doborowych harcowników.

Wikipedia


eleata

przedstawiciel greckiej szkoły filozoficznej z VI-V w. p.n.e.


SJP.pl


eleatyzm

koncepcja filozoficzna, według której prawdziwe byty są stałe, niezmienne i poznawalne tylko poprzez myślenie, a nie obserwację czy doświadczenie; szkoła elejska


SJP.pl

Szkoła eleacka (inaczej eleaci) – starożytna szkoła filozoficzna, biorąca swoją nazwę od greckiej kolonii w Elei. Powstała jako reakcja na antropomorfizm greckiej religii. Eleaci wierzyli w jednorodność materii, odrzucali istnienie czasu i ruchu, co wykazywał między innymi Zenon z Elei.

Wikipedia


eleazar

imię męskie


SJP.pl

Eleazar – postać biblijna występująca w Starym Testamencie, syn Aarona i jego żony Eliszeby, arcykapłan. Miał trzech braci: Nadaba, Itamara i Abihu. Jego synem był Pinchas. Eleazar zmarł w tym samym czasie co Jozue, a pochowano go w mieście Gabata

Wikipedia


electro

[czytaj: elektro] gatunek muzyki elektronicznej


SJP.pl

Electro (również electro-funk) – gatunek muzyki elektronicznej i wczesnego hip-hopu powstały w latach 80., kształtowany przez producentów funkowych i hip-hopowych.

Wikipedia


electrofunk

[czytaj: elektrofank] gatunek muzyki elektronicznej


SJP.pl


electrofunkowy

electrofunk [czytaj: elektrofankowy]


SJP.pl


electrolux

[czytaj: elektroluks] firma i marka sprzętu AGD


SJP.pl

AB Electrolux – szwedzkie przedsiębiorstwo zajmujące się produkcją sprzętu AGD. Dostawca urządzeń do zastosowań domowych, jak i profesjonalnych, sprzedając ponad 40 milionów produktów każdego roku do odbiorców w ponad 150 krajach. Producent m.in. pralek, zmywarek, lodówek, odkurzaczy i kuchenek pod markami takimi, jak: Electrolux, AEG, Zanussi, Eureka, Faure oraz Frigidaire.

Wikipedia


electropop

[czytaj: elektropop] odmiana muzyki popularnej; synthpop, technopop


SJP.pl

Synthpop (synth pop, synth-pop, synthesizer pop, electropop lub technopop) – odmiana muzyki popularnej będąca nurtem muzyki nowofalowej, charakteryzująca się szerokim wykorzystaniem syntezatorów, automatów perkusyjnych oraz rozmaitych efektów elektronicznych.Cechą charakterystyczną, tak samo jak w innych odmianach muzyki popularnej, jest melodyjność oraz często tematyka miłosna przejawiająca się w tekstach.

Wikipedia


electropopowy

electropop [czytaj: elektropopowy]


SJP.pl


eleczka

zdrobniale: elka


SJP.pl


elefant

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) śrpol. zool. słoń

 (1.2) śrpol. zool. kość słoniowa

Wiktionary

Elefant (wcześniej nazywany Ferdinand) – ciężkie działo pancerne – niszczyciel czołgów używane przez armię niemiecką w czasie II wojny światowej. Pełne oficjalne oznaczenie pojazdu to Panzerjäger Tiger(P) (Sd.Kfz. 184).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Do tego ma też sam ten kraj dziwnie wiele dzikich zwierzów – jako elefanty, tygry, lamparty, smoki okrutne, co bardzo szkodzą, lwi, niedźwiedzie czarne, kuropatwy, przepiórki, ptactwa – okrutność wielka, a zwłaszcza nad morzem. sic.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɛˈlɛfãnt, AS: elefãnt

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. olifant m.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. olifant m.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

 (1.1) współcześnie gw-pl|Górny Śląsk.

tłumaczenia.

 (1.1) zobtłum|słoń.

źródła.

== elefant (język albański.) ==

thumb|elefant (1.1)

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) zool. słoń

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


elefanta

wyspa u wybrzeży Indii


SJP.pl

Elefanta (hindi Gharapuri) – wyspa na Morzu Arabskim w pobliżu Bombaju (Maharasztra) w Indiach. Nazwa pochodzi od znajdującej się tam niegdyś rzeźby słonia.

Znajduje się na niej zespół siedmiu wykutych w skale świątyń poświęconych bogu Śiwie z bardzo bogatą dekoracją rzeźbiarską i płaskorzeźbiarską, wykonaną w tzw. stylu poguptyjskim. Pochodzą one z VIII–IX w., kiedy nad tym obszarem władała dynastia Silhara.

Wikipedia


elefantiaza

choroba objawiająca się rozrostem tkanki łącznej skóry przeważnie kończyn dolnych, wywołana przez pasożyty, bakterie lub wskutek przewlekłego zastoju krwi i obrzęku; słoniowacizna; słoniowatość


SJP.pl


elefantyna

1. wyspa na Nilu, w Egipcie;
2. świątynia bogini Satet i boga Chnuma


SJP.pl

Elefantyna (od stgr. Ἐλεφαντίνη) – wyspa na rzece Nil, poniżej pierwszej katarakty. Współcześnie stanowi część miasta Asuan, w południowym Egipcie. Wyspa ma około 1200 m długości i 400 m szerokości w najszerszym miejscu.

Elefantyna znajduje się na granicy Egiptu i Nubii i w czasach starożytnych stanowiła punkt przeładunkowy dla statków, a także stanowisko obronne dla miasta.

Wikipedia


elefteria

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: fm. Elefterios m.

Wiktionary


elefterios

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m., odpowiednik polskich Eleuteriusz, Eleutery

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Eleuteriusz m., Eleutery m.

:: fż. Elefteria ż., Eleuteria ż.

Wiktionary


elegancik

zdrobnienie od: elegant


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) iron. mężczyzna, który ubiera się z przesadną elegancją

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elegancja ż., elegant m., elegantka ż.

 przym. elegancki

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) modniś

Wiktionary


elegancja

wyszukany smak w ubiorze; wytworność


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) dobry smak w ubiorze i zachowaniu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Biała koszula zawsze dodaje mężczyźnie elegancji.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛlɛˈɡãnt͡sʲja, AS: elegãncʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elegant m., elegancik m., elegantka ż.

 przym. elegancki

 przysł. elegancko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dystynkcja, gustowność, polor, sznyt, szykowność, szyk, wykwint, wykwintność, wytworność

Wiktionary


elegancki

wytworny, pełen klasy i dobrego smaku


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący elegancji; charakteryzujący się elegancją

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na gwiazdkę podarowałem ojcu pelikana i eleganckie spinki do koszul.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛlɛˈɡãnt͡sʲci, AS: elegãncʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elegantka ż., elegancja ż., elegant m., elegancik m., eleganckość ż.

 przysł. elegancko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wytworny, szykowny, gustowny

Wiktionary


elegancko

przysłówek sposobu

 (1.1) w sposób elegancki

 (1.2) pot. posp. super, świetnie, bez zarzutu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na zdjęciu wyszedłeś bardzo elegancko.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛlɛˈɡãnt͡skɔ, AS: elegãncko

Wiktionary

Powiązane:

 przym. elegancki

 rzecz. elegantka ż., eleganckość ż., elegancja ż., elegant

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) super, ekstra, git

Wiktionary


eleganckość

elegancki


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest eleganckie; cecha tych, którzy są eleganccy

Wiktionary

Patrz:

elegancki

Powiązane:

 przym. elegancki

 przysł. elegancko

Wiktionary


elegant

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mężczyzna charakteryzujący się elegancją

Wiktionary

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

 (1.1) daw. warszawa|szykowiec., reg. aligant

antonimy.

 (1.1) niechluj, flejtuch, brudas

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. elegancja; forma żeńska elegantka; zdrobn. elegancik

 przym. elegancki

 przysł. elegancko

frazeologia.

 elegant z morskiej pianki • daw. gw-pl|Poznań|elegant z Mosiny.

etymologia.

 etym|franc|élégant. → wytworniś, strojniś < etym|łac|elegans. → pełen smaku, wytworny

uwagi.

tłumaczenia.

* duński: (1.1) elegantier w.

* szwedzki: (1.1) elegant w.

źródła.

== elegant (język angielski.) ==

wymowa.

 IPA|ɛl.ə.ɡənt.

 audio|LL-Q1860 (eng)-Vealhurl-elegant.wav.

znaczenia.

przymiotnik

 (1.1) elegancki

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɛˈlɛɡãnt, AS: elegãnt

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elegancja; forma żeńska elegantka; zdrobn. elegancik

 przym. elegancki

 przysł. elegancko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) daw. warszawa|szykowiec., reg. aligant

Wiktionary


elegantka

elegant


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) forma żeńska od: elegant

Wiktionary

Patrz:

elegant

Wymowa:

IPA: ˌɛlɛˈɡãntka, AS: elegãntka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elegancja ż.

:: fm. elegant m.

 przym. elegancki

 przysł. elegancko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) lalka, modnisia, strojnisia, wykwintnisia, wytwornisia; reg. śl. fajnula.

Wiktionary


elegantszy

stopień wyższy od przymiotnika: elegancki


SJP.pl


elegia

utwór o różnorodnej tematyce, wywodzący się z liryki żałobnej, pieśni lamentacyjnej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) liter. utwór poetycki o treści poważnej, refleksyjny, w tonie smutnego rozpamiętywania, rozważania lub skargi, poruszający tematykę przemijania, śmierci lub miłości;

Wiktionary

Elegia (gr. ἐλεγεία elegeia – pieśń żałobna) – utwór liryczny o treści poważnej, refleksyjny, utrzymany w tonie smutnego rozpamiętywania, rozważania lub skargi, dotyczący spraw osobistych lub problemów egzystencjalnych (przemijanie, śmierć, miłość); wyróżnia się elegie miłosne i patriotyczne. Należy do najbardziej charakterystycznych form liryki bezpośredniej.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 przym. elegiacki, elegijny

 rzecz. elegijność ż.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) elegy

* baskijski: (1.1) elegia

* bułgarski: (1.1) елегия ż.

* fiński: (1.1) elegia

* hiszpański: (1.1) elegía ż.

* interlingua: (1.1) elegia

* kataloński: (1.1) elegia ż.

* litewski: (1.1) elegia ż.

* łaciński: (1.1) elegia ż.

* nowogrecki: (1.1) ελεγεία ż., ελεγείο n.

* nowopruski: (1.1) elagīja ż.

* portugalski: (1.1) elegia ż.

* włoski: (1.1) elegia ż.

źródła.

== elegia (język baskijski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) liter. elegia

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɛˈlɛɟja, AS: eleǵi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 przym. elegiacki, elegijny

 rzecz. elegijność ż.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 przym. elegiacki, elegijny

 rzecz. elegijność ż.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) elegy

* baskijski: (1.1) elegia

* bułgarski: (1.1) елегия ż.

* fiński: (1.1) elegia

* hiszpański: (1.1) elegía ż.

* interlingua: (1.1) elegia

* kataloński: (1.1) elegia ż.

* litewski: (1.1) elegia ż.

* łaciński: (1.1) elegia ż.

* nowogrecki: (1.1) ελεγεία ż., ελεγείο n.

* nowopruski: (1.1) elagīja ż.

* portugalski: (1.1) elegia ż.

* włoski: (1.1) elegia ż.

źródła.

== elegia (język baskijski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) liter. elegia

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


elegiacki

związany z elegią; elegijny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) przest. elegijny

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛlɛˈɟat͡sʲci, AS: eleǵacʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elegia ż., elegijność ż.

 przym. elegijny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) elegijny

Wiktionary


elegijność

elegijny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) rzeczownik od przymiotnika: elegijny

Wiktionary

Patrz:

elegijny

Wymowa:

IPA: ˌɛlɛˈɟijnɔɕt͡ɕ, AS: eleǵii ̯ność

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elegia ż.

 przym. elegijny, elegiacki

Wiktionary


elegijny

związany z elegią; elegiacki


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) książk. właściwy elegii

 (1.2) smutny, żałobny

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛlɛˈɟijnɨ, AS: eleǵii ̯ny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elegia ż., elegijność ż.

 przym. elegiacki

 przysł. elegijnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1-2) elegiacki

Wiktionary


elegik

osoba tworząca elegie (utwory liryczne lub instrumentalne)


SJP.pl


elejski

szkoła elejska - koncepcja filozoficzna, według której prawdziwe byty są stałe, niezmienne i poznawalne tylko poprzez myślenie, a nie obserwację czy doświadczenie; eleatyzm


SJP.pl


elek

potocznie:
1. odzież o rozmiarze L;
2. pojazd do nauki jazdy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) zdrobn. od: Eligiusz

Wiktionary

Elek (rum. Aletea, niem. Renndorf) – miasto na Węgrzech, w komitacie Békés. W styczniu 2011 r. populacja miasta wynosiła 4899 osób. Do 1946 r. była w nim wielka społeczność niemieckojęzyczna.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

 (1.1) Eligiusz

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. Eligiusz mos., Eliasz mos.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

źródła.

== Elek (język węgierski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, nazwa własna

 (1.1) imię|węgierski|m.

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Eligiusz mos., Eliasz mos.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Eligiusz

Wiktionary


elekcja

1. urzędowo: wybory, wybór na jakieś ważne stanowisko lub urząd;
2. w dawnej Polsce: obiór króla


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) proces wyboru na stanowisko lub urząd państwowy

Wiktionary

  • Wolna elekcja
  • Elekcja cesarska
  • Lista papieskich elekcji i konklawe
  • Wybory
  • Sejm elekcyjny

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wiele osób jest bardzo niezadowolonych z tegorocznej elekcji marszałka na prezydenta.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɛˈlɛkt͡sʲja, AS: elekcʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elekt mos., elektor mos., elektorat mrz., reelekcja ż.

 przym. elekcyjny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wybory

Wiktionary


elekcyjność

możliwość elekcji, podleganie elekcji, pochodzenie z elekcji; wybieralność, obieralność


SJP.pl


elekcyjny

obieralny, wybieralny;
1. związany z elekcją, pochodzący z elekcji, podlegający elekcji - wyborami na wysokie stanowisko lub urząd;
2. związany z elekcją, pochodzący z elekcji, podlegający elekcji - obiorem króla w dawnej Polsce


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z elekcją, dotyczący elekcji; wybrany przez głosowanie

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elekt mos., elektorat mrz., elekcja ż.

Wiktionary


elekt

osoba nowo obrana na wysokie stanowisko lub urząd


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba, która została wybrana na pewien urząd, ale która go jeszcze nie objęła

Wiktionary

Elekt – osoba fizyczna, co do której po wyborach przewiduje się sprawowanie danego urzędu, jednak będąca jeszcze przed jego objęciem.

Określenia tego często używa się po wyborach prezydenckich, a jeszcze przed zaprzysiężeniem zwycięskiego kandydata, określanego wówczas właśnie mianem prezydenta elekta. W przypadku, gdy zwycięski kandydat uzyskał reelekcję, sytuacja ta nie zachodzi.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Oczekujemy od prezydenta elekta jasnego oświadczenia, jeszcze nim rozpocznie urzędowanie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈɛlɛkt, AS: elekt

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elektorat mrz., elekcja ż.

 przym. elekcyjny

 przysł. elekcyjnie

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. elektorat mrz., elekcja ż.

 przym. elekcyjny

 przysł. elekcyjnie

frazeologia.

etymologia.

 etym2|łac|eligo|ēlēctus. → wybrany

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) w złożeniach z rzeczownikami -elect

* hiszpański: (1.1) electo m.

źródła.

== elekt (esperanto (morfem).) ==

wymowa.

znaczenia.

morfem|eo.

 (1.1) wybierać

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


elektka

elekt


SJP.pl

Patrz:

elekt

elektor

1. w Świętym Cesarstwie Rzymskim Narodu Niemieckiego: możny świecki lub duchowny, uprawniony do udziału w wyborze cesarza;
2. w USA: osoba uprawniona do udziału w bezpośrednim wyborze prezydenta, wyłaniana w drodze głosowania obywateli


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) wyborca

 (1.2) ktoś powołany do wzięcia udziału w decydującym akcie wyborczym

 (1.3) hist. książę uprawniony do wyboru cesarza w Rzeszy (Niemieckiej);

Wiktionary

Elektor – wyborca. W wyborach pośrednich osoba uprawniona do dokonania wyboru organu władzy, np. prezydenta Stanów Zjednoczonych.

Wikipedia

Przykłady

 (1.3) Ostatni czterej wyznaczeni elektorzy nie zdążyli nigdy wziąć udziału w wyborach.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elekcja ż., elektoralność ż., elektorat mrz., elektorówna ż., elektorskość ż., elektorstwo n.

 przym. elektoralny, elektorski

 przysł. elektorsko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.3) kurfirst

Wiktionary


elektoracik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od elektorat

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To nie elektorat, lecz tylko mały elektoracik.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elektorat m.

Wiktionary


elektorat

1. ogół osób uprawnionych do udziału w wyborach; wyborcy;
2. władza, godność, funkcja elektora - księcia niemieckiego uprawnionego do udziału w wyborze cesarza; elektorstwo;
3. kraj Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego rządzony przez księcia elektora


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) ogół wyborców

 (1.2) daw. hist. władza, godność elektora

 (1.3) daw. hist. kraj pod rządami elektora

Wiktionary

  • Elektorat − rodzaj państwa w Rzeszy Niemieckiej
  • Elektorat − pojęcie socjologiczne

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Trzeba być fair wobec swojego elektoratu.

 (1.3) Na mocy Złotej Bulli cesarz mógł także, za zgodą pozostałych elektorów, tworzyć nowe elektoraty.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elekcja ż., elekt m., elekcyjność ż., elektor m., elektorstwo n., elektoralność ż.

:: zdrobn. elektoracik mrz.

 przym. elekcyjny, elektoralny, elektorski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) elektorstwo

Wiktionary


elektorka

elektor


SJP.pl

Patrz:

elektor

elektorowa

dawniej: żona elektora (kurfirsta); kurfirstowa


SJP.pl


elektorówna

dawniej: córka elektora


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) daw. hist. córka elektora

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ciotka opowiadała mu o elektorównach, które wraz z matką przybyły do Królewca.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elektor m., elektorat m.

 przym. elektoralny, elektorski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kurfirstówna

Wiktionary


elektorstwo

władza, godność, funkcja elektora - księcia niemieckiego uprawnionego do udziału w wyborze cesarza; elektorat


SJP.pl


elektr.

skrót od: elektryka, elektryczność, elektryczny (czytany jako cały, odmienny wyraz)


SJP.pl


elektra

1. minerał, roztwór stały złota i srebra z niewielką ilością miedzi i żelaza;
2. dawna nazwa bursztynu


SJP.pl

Elektra

Astronomia

  • Elektra – gwiazda w gwiazdozbiorze Byka, w gromadzie Plejady
  • Elektra – planetoida o numerze katalogowym 130

Mitologia

  • Elektra – w mitologii greckiej córka Agamemnona i Klitajmestry
  • Elektra – w mitologii greckiej jedna z 50 Danaid
  • Elektra – w mitologii greckiej jedna z Okeanid, żona Taumasa, matka Iris i harpii
  • Elektra – w mitologii greckiej jedna z Plejad, córka Atlasa

Wikipedia


elektret

polaryzowany na stałe dielektryk mający charakter dipola elektrycznego o trwałym ładunku powierzchniowym


SJP.pl

Elektret – dielektryk, w którym w sposób trwały utrzymuje się polaryzacja dipolowa lub stan naładowania elektrycznego. Elektret wytwarza zewnętrzne pole elektryczne i w tym sensie jest elektrostatycznym odpowiednikiem magnesu trwałego.

Wikipedia


elektrim

Elektrim SA – spółka notowana od 1992 roku do 2008 roku na warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych, powstała w wyniku prywatyzacji dawnego PTHZ Elektrim. W pierwszym okresie po prywatyzacji, Elektrim SA prowadził bardzo rozległą i zróżnicowaną działalność za pośrednictwem ponad 140 spółek powiązanych (od produkcji turbin po produkcję rolną), jednakże działalność ta uległa gruntownej reorganizacji począwszy od 1999 roku.

Wikipedia


elektro-

temat słowotwórczy

 (1.1) pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy z elektrycznością

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) elektrochromatografia • elektroencefalografia • elektroenergetyka • elektrofiltr • elektrokardiogram • elektroluminescencja • elektrostatyka

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɛˈlɛktrɔ, AS: elektro

Wiktionary

Powiązane:

 przym. elektryczny

Wiktionary


elektroakustyczny

elektroakustyka


SJP.pl

Patrz:

elektroakustyka

elektroakustyka

Elektroakustyka – dziedzina techniki i nauki łącząca w sobie elementy akustyki i elektroniki, zajmująca się przetwarzaniem fal akustycznych na prąd elektryczny i na odwrót, za pomocą przetworników elektroakustycznych.

Wikipedia


elektrobiolog

specjalista w dziedzinie elektrobiologii


SJP.pl


elektroblok

1. system urządzeń w elektrowni, przetwarzających energię elektryczną;
2. rodzaj urządzenia zasilającego w samochodach i przyczepach kempingowych


SJP.pl


elektrobodziec

czynnik wywołujący różnicę potencjałów elektrycznych


SJP.pl


elektrobus

autobus napędzany energią elektryczną


SJP.pl

Autobus elektryczny, elektrobus – autobus napędzany energią elektryczną z akumulatorów lub wytwarzaną przez ogniwa paliwowe. Autobusy elektryczne są ciche i całkowicie bezemisyjne w miejscu użytkowania. Dzięki innowacyjnym rozwiązaniom technicznym operacyjność autobusów elektrycznych jest niemal nieograniczona i wynosi nawet 24 godziny na dobę. Niski poziom emisji hałasu i drgań sprawia, że autobusy bateryjne są szczególnie pożądane w centrach miast.

Wikipedia


elektroceramika

Elektroceramika – rodzaj materiału, który jest stosowany w elektrotechnice jako dielektryki bądź półprzewodniki. Materiał ten wykazuje dużą wytrzymałość, rezystywność elektryczną, odporność na wysokie temperatury oraz małą stratność elektryczną. Do elektroceramiki zalicza się porcelany.

Wikipedia


elektrochemia

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) chem. dział chemii fizycznej zajmujący się badaniem zależności między zjawiskami elektrycznymi a reakcjami chemicznymi;

Wiktionary

Elektrochemia – dział chemii fizycznej badający elektryczne aspekty reakcji chemicznych, a także w mniejszym stopniu własnościami elektrycznymi związków chemicznych.

Przedmiotem jej badań są m.in. procesy chemiczne towarzyszące przepływowi prądu elektrycznego przez elektrolit, którymi są stopy i roztwory związków chemicznych zdolnych do dysocjacji elektrolitycznej.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Choć co dzień spalamy w silnikach samochodowych i kuchenkach gazowych ogromne ilości węglowodorów, nie wiemy dokładnie, jak przebiega proces spalania tych związków z punktu widzenia elektrochemii.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elektrochemik m.

 przym. elektrochemiczny

 przysł. elektrochemicznie

Wiktionary


elektrochemiczny

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z elektrochemią, dotyczący elektrochemii

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elektrochemia ż.

Wiktionary


elektrochirurgia

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. metoda chirurgiczna, w której do przecinania tkanek używany jest galwanokauter

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Kolejnym elementem istotnie wpływającym na koszty placówkaacówek medycznych są materiały jednorazowego użytku, np. elektrody do elektrochirurgii [...]

Wiktionary

Powiązane:

 przym. elektrochirurgiczny

 przysł. elektrochirurgicznie

Wiktionary


elektrochirurgiczny

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z elektrochirurgią, dotyczący elektrochirurgii

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elektrochirurgia ż.

Wiktionary


elektrochromatografia

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) chem. fiz. metoda rozdzielania mieszaniny, która polega na wykorzystaniu przemieszczania się składników roztworu poddanego działaniu napięcia elektrycznego

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛlɛktrɔxrɔ̃matɔˈɡrafʲja, AS: elektroχrõmatografʹi ̯a

Wiktionary


elektrociepłownia

zakład energetyczny wytwarzający energię elektryczną i ciepło


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zakład wytwarzający równocześnie z energią elektryczną energię cieplną;

Wiktionary

Elektrociepłownia – zakład przemysłowy wytwarzający w jednym procesie technologicznym w sposób skojarzony energię elektryczną oraz ciepło w postaci czynnika (najczęściej wody) o wysokiej temperaturze dla miejskiej sieci ciepłowniczej lub przemysłu.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jednak najtańszą metodą jest zasypanie glinianek odpadami paleniskowymi pochodzącymi z elektrociepłowni czyli popiołami i żużlem.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. elektrociepłowniczy

Wiktionary


elektrociepłowniczy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do elektrociepłowni, mający związek z elektrociepłownią

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elektrociepłownia ż.

Wiktionary


elektrociepłownik

1. pracownik elektrociepłowni;
2. specjalista w dziedzinie zaopatrywania budynków w energię elektryczną i ciepłą wodę


SJP.pl


elektroda

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) fiz. końcówka przewodnika pozostającego w kontakcie ze środowiskiem, do którego doprowadza lub z którego odprowadza prąd elektryczny;

Wiktionary

Elektroda – końcowy element niektórych układów lub urządzeń elektrycznych, przewodnik elektryczny wysyłający ładunek elektryczny lub przyjmujący go z otoczenia, albo kształtujący pole elektrostatyczne w swoim otoczeniu.

Istnieją trzy rodzaje elektrod. Pierwsze dwa rodzaje to anoda i katoda. W obwodach prądu stałego anoda to elektroda, która przyjmuje ładunek ujemny lub wysyła dodatni, zaś katoda to elektroda wysyłająca ładunek ujemny lub przyjmująca dodatni. W lampie rentgenowskiej elektroda w którą uderzają rozpędzone elektrony jest nazywana antykatodą, może ona być anodą lampy albo lampa zawiera dodatkową elektrodę będącą anodą. Ładunkami elektrycznymi przepływającymi między anodą i katodą mogą być swobodne elektrony lub jony.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Anoda w urządzeniach generujących siłę elektromotoryczną, np. akumulatorach, jest elektrodą ujemną, w urządzeniach absorbujących siłę elektromotoryczną, np. elektrolizerach, jest elektrodą dodatnią, a w lampach elektronowych jest elektrodą dodatnią.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛlɛkˈtrɔda, AS: elektroda

Wiktionary

Powiązane:

 przym. elektrodowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) anoda, katoda

Wiktionary


elektrodializa

Elektrodializa – proces odsalania/zatężania roztworów elektrolitów za pomocą modułuz ułożonymi naprzemiennie membranami kationo- i anionowymiennymi, zachodzący pod wpływem zewnętrznego pola elektrycznego.

Elektrodializa opiera się na zjawisku migracji jonów w polu elektrycznym i wykluczeniu współjonów przez naładowane grupy immobilizowane w polimerowej matrycy membrany jonowymiennej. Roztwór soli przepływa pomiędzy naprzemiennie umieszczonymi membranami kationo- i anionowymiennymi. Gdy pole elektryczne jest przyłożone w kierunku prostopadłym do przepływu roztworu, kationy migrują przez membrany kationowymienne i są zatrzymywane przez membrany anionowymienne, podczas gdy aniony migrują przez membrany anionowymienne i są zatrzymywane przez membrany kationowymienne. W ten sposób strumień roztworu soli jest dzielony na strumień odsolony (diluat) i strumień zatężony (koncentrat).

Wikipedia


elektrododatni

przymiotnik

 (1.1) fiz. taki, który ma ładunek elektryczny dodatni

Wiktionary


elektrododatniość

elektrododatni


SJP.pl

Elektrododatniość – zdolność atomów danego pierwiastka do oddawania elektronów walencyjnych. Wraz ze wzrostem elektrododatniości pierwiastków maleje ich elektroujemność. W konwencji Ingolda pierwiastki o elektrododatniości większej od wodoru oznaczane są znakiem „+”, a mniejszej „−”.

Wikipedia

Patrz:

elektrododatni

elektrodowy

związany z elektrodą


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z elektrodą, dotyczący elektrody

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elektroda ż.

Wiktionary


elektrodrążarka

drążarka elektryczna


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) masz. elektr. urządzenie do wycinania otworów metodą obróbki elektroerozyjnej

Wiktionary

Drążarka - obrabiarka służąca do usuwania materiału wykorzystując zjawisko erozji. Metody erozyjne są wysoko energetyczne, przez co są wykorzystywane w miejscach, gdzie obróbka skrawaniem byłaby trudna lub wręcz niemożliwa np. wykonanie otworu o średnicy 0,05 mm, usuwanie materiału z wewnętrznych narożników przedmiotu, obróbka bardzo twardych materiałów.

Wikipedia


elektrodyka

Elektrodyka – dział elektrochemii zajmujący się badaniem reakcji związków i jonów, przebiegających na elektrodach oraz kinetyką procesów elektrodowych. Została zapoczątkowana przez Juliusa Tafela w 1905 roku.

Wikipedia


elektrodynamika

dział fizyki zajmujący się oddziaływaniem pól elektromagnetycznych, zjawiskami związanymi z elektrycznością i magnetyzmem


SJP.pl

Elektrodynamika – dział fizyki zajmujący się badaniem zachowania się ciał obdarzonych ładunkiem elektrycznym, w szczególności:

  • wytwarzaniem pól przez ładunki
    • polami pochodzącymi od spoczywających ładunków elektrycznych (elektrostatyka)
    • polami pochodzącymi od ładunków w ruchu (magnetyzm)
  • oddziaływaniami ww. pól z ładunkami elektrycznymi (stąd człon dynamika w nazwie)

Wikipedia


elektrodynamometr

przyrząd do mierzenia słabych prądów elektrycznych; galwanometr


SJP.pl


elektroencefalograf

aparat do badania aktywności elektrycznej mózgu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) med. aparat elektroniczny do badania mózgu, rejestrujący odebrane za pomocą odpowiednich elektrod bioprądy;

Wiktionary

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌɛlɛktrɔɛ̃nt͡sɛfaˈlɔɡraf, AS: elektroẽncefalograf

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elektroencefalografia ż., elektroencefalogram m.

 przym. elektroencefalograficzny

Wiktionary


elektroencefalografia

metoda diagnost. polegająca na umieszczeniu na skórze głowy kilkunastu elektrod, a następnie wzmacnianiu i rejestrowaniu przesyłanych przez nie potencjałów elektrycznych mózgu, pełniąca dużą rolę w diagnozie padaczki, uszkodzeń mózgu; EEG


SJP.pl

Elektroencefalografia (EEG) − nieinwazyjna metoda diagnostyczna i badawcza służąca do badania bioelektrycznej czynności mózgu za pomocą elektroencefalografu. Badanie polega na odpowiednim rozmieszczeniu na powierzchni skóry czaszki elektrod, które rejestrują zmiany potencjału elektrycznego na powierzchni skóry, pochodzące od aktywności neuronów kory mózgowej i po odpowiednim ich wzmocnieniu tworzą z nich zapis – elektroencefalogram. Jeśli elektrody umieści się bezpośrednio na korze mózgu (np. podczas operacji) badanie nosi nazwę elektrokortykografii (ECoG).

Wikipedia


elektroencefalogram

Elektroencefalografia (EEG) − nieinwazyjna metoda diagnostyczna i badawcza służąca do badania bioelektrycznej czynności mózgu za pomocą elektroencefalografu. Badanie polega na odpowiednim rozmieszczeniu na powierzchni skóry czaszki elektrod, które rejestrują zmiany potencjału elektrycznego na powierzchni skóry, pochodzące od aktywności neuronów kory mózgowej i po odpowiednim ich wzmocnieniu tworzą z nich zapis – elektroencefalogram. Jeśli elektrody umieści się bezpośrednio na korze mózgu (np. podczas operacji) badanie nosi nazwę elektrokortykografii (ECoG).

Wikipedia


elektroenergetyczny

elektroenergetyka


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z elektroenergetyką; wytwarzający, przetwarzający, przesyłający energię elektryczną

Wiktionary

Patrz:

elektroenergetyka

Wymowa:

IPA: ˌɛlɛktrɔɛ̃nɛrɡɛˈtɨt͡ʃnɨ, AS: elektroẽnergetyčny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elektroenergetyka, elektroenergetyk

Wiktionary


elektroenergetyk

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) specjalista w zakresie elektroenergetyki

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛlɛktrɔɛ̃nɛrˈɡɛtɨk, AS: elektroẽnergetyk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elektroenergetyka ż.

 przym. elektroenergetyczny

Wiktionary


elektroenergetyka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) dział energetyki i elektrotechniki zajmujący się wytwarzaniem, przesyłem i rozdziałem energii elektrycznej;

forma rzeczownika.

 (2.1) B. i D. lp. od: elektroenergetyk

Wiktionary

Elektroenergetyka – dział energetyki dotyczący wytwarzania, przesyłu, rozdziału i użytkowania energii elektrycznej. Jej głównym zadaniem jest zapewnienie ciągłego (niezawodnego) dopływu energii elektrycznej o odpowiedniej (wysokiej) jakości do odbiorcy.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌɛlɛktrɔɛ̃nɛrˈɡɛtɨka, AS: elektroẽnergetyka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elektroenergetyk m.

 przym. elektroenergetyczny

Wiktionary


elektrofaks

elektrofotograficzna metoda kopiowania tekstów i rysunków na pokryte warstwą półprzewodnika podłoże papierowe


SJP.pl


elektrofil

cząsteczka lub grupa cząsteczkowa, w której występuje niedobór elektronów


SJP.pl

Elektrofil (czynnik elektrofilowy) – cząsteczka lub grupa, w której występuje niedomiar elektronów i w odpowiednich warunkach jest w stanie je przyjąć, czyli być ich akceptorem.

Elektrofilami są wszystkie kwasy, zarówno zgodne z definicją Brønsteda, jak i Lewisa. Oprócz tego mogą to być także cząsteczki, które nie wykazują żadnych właściwości kwasowych, lecz tylko mają "zwykły" deficyt elektronów – pojęcie elektrofila jest więc szersze od pojęcia kwasu.

Wikipedia


elektrofilowy

1. wykazujący niedobór elektronów;
2. przyłączanie elektrofilowe - reakcja przyłączania cząsteczek z niedoborem elektronów


SJP.pl


elektrofiltr

aparat służący do usuwania pyłów z gazu, w którym na dodatnich elektrodach osadzają się naładowane ujemnie cząstki pyłu lub mgły; filtr elektrostatyczny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) techn. urządzenie do usuwania pyłu ze strumienia gazu przez wykorzystanie siły elektrostatycznej;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W elektrowni zainstalowano nowe elektrofiltry.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛlɛkˈtrɔfʲiltr̥, AS: elektrofʹiltr̦

Wiktionary


elektrofizjolog

specjalista w dziedzinie elektrofizjologii


SJP.pl


elektrofizjologia

Elektrofizjologia (z stgr. ἥλεκτ, ēlektron, "elektron"; φύσις, physis, "natura"; λόγος, lόgos, "nauka") jest działem fizjologii, zajmującym się badaniem własności elektrycznych żywych komórek i tkanek. Obejmuje pomiary zmian napięcia lub natężenia prądu na wielu poziomach: od białek pojedynczego kanału jonowego do całych organów, np. serca.

Wikipedia


elektrofizjologiczny

przymiotnik relacyjny

 (1.1) fizj. związany z elektrofizjologią, dotyczący elektrofizjologii

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elektrofizjologia ż., elektrofizjolog mos.

 przysł. elektrofizjologicznie

Wiktionary


elektrofor

najprostsza odmiana maszyny elektrostatycznej, w której ładunek elektryczny otrzymywany jest dzięki wykorzystaniu zjawiska indukcji elektrostatycznej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) techn. fiz. prosty przyrząd do wytwarzania ładunków elektrycznych przez pocieranie, stosowany w dydaktyce;

Wiktionary

Elektrofor – przyrząd, generator ładunku elektrycznego. W jego działaniu wykorzystuje się zjawisko indukcji elektrostatycznej. Skonstruowany został po raz pierwszy przez szwedzkiego fizyka Johana Wilckego, a udoskonalony i spopularyzowany w roku 1775 przez włoskiego fizyka Alessandra Voltę.

Wikipedia


elektroforetyczny

elektroforeza


SJP.pl

Patrz:

elektroforeza

elektroforeza

zjawisko wędrowania cząsteczek w polu elektrycznym


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) fiz. chem. zjawisko zachodzące w płynach pod wpływem pola elektrycznego, polegające na ruchu naładowanych cząstek w kierunku jednej z elektrod;

Wiktionary

Elektroforeza – zjawisko elektrokinetyczne polegające na ruchu cząstek fazy rozproszonej w nieruchomej fazie rozpraszającej, pod wpływem pola elektrycznego. Ruch w kierunku anody nazywany jest anaforezą, a w kierunku katody – kataforezą.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. elektroforetyczny

Wiktionary


elektrofotografia

metoda reprodukcji obrazów oparta na zjawisku fotoprzewodnictwa; kserografia


SJP.pl


elektrofotograficzny

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z elektrofotografią, dotyczący elektrofotografii

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elektrofotografia ż.

Wiktionary


elektroftalm

aparat dla niewidomych, który przetwarza bodźce optyczne na czuciowe


SJP.pl

Elektroftalm (gr. ēlektron – bursztyn, elektryczność + gr. ophthalmós – oko) – urządzenie mające pomagać niewidomym w poruszaniu się. Urządzenie opracowane przez polskiego okulistę Kazimierza Noiszewskiego około 1897–1899 roku (zależnie od źródła). Na świecie było prawdopodobnie pierwszym aparatem tego typu. Składało się z fotokomórki selenowej umieszczonej na czole niewidomej osoby. Sygnał elektryczny z fotokomórki (spowodowany zmianą przewodnictwa elektrycznego selenu pod wpływem światła) był przekształcany na sygnał dźwiękowy. W ten sposób, na podstawie natężenia dźwięku, można było określać, gdzie znajdują się źródła światła lub ciemne obszary. Wadą urządzenie były duże rozmiary i duża masa.

Wikipedia


elektrogadżet

nowoczesne urządzenie elektroniczne niewielkich rozmiarów; technogadżet


SJP.pl


elektrograf

przyrząd do wypalania znaków na przedmiotach metalowych


SJP.pl


elektrograt

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) pot. zwykle w lm niepotrzebny, najczęściej uszkodzony sprzęt elektroniczny wymagający utylizacji

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) „Zbieramy elektrograty” – pod takim hasłem odbywa się na terenie gminy Gostyń zbiórka zużytego sprzętu elektrycznego

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛlɛkˈtrɔɡrat, AS: elektrograt

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) elektrośmieć

Wiktionary


elektrogrzejny

wykorzystujący energię elektryczną do ogrzewania


SJP.pl


elektrohydrauliczny

działający pod wpływem ciśnienia cieczy oraz dzięki prądowi elektrycznemu


SJP.pl


elektroimpulsowy

związany z elektroimpulsem


SJP.pl


elektroiniekcja

Elektropetryfikacja (elektro- + petryfikacja – gr. pétra „skała” + łac. facere „czynić”), zeskalanie, cebertyzacja, elektroiniekcja, elektrosylikatyzacja – proces zeskalania podłoża (gruntu) przez działanie polem elektrycznym przy jednoczesnym wprowadzaniu do niego zawiesin cementowych i roztworów szkła wodnego oraz chlorku wapnia.

Wikipedia


elektroinstalacyjny

związany z elektroinstalacją


SJP.pl


elektroinstalator

robotnik zakładający instalacje elektryczne


SJP.pl

Elektroinstalator – miesięcznik o charakterze informacyjno-praktycznym skierowany do specjalistów branży elektrycznej, energetycznej, oświetleniowej i automatyki.

Wikipedia


elektrokardiograf

aparat rejestrujący prądy czynnościowe mięśnia sercowego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) med. urządzenie rejestrujące pracę serca

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zakupiono także nowe aparaty USG z opcjami do badań echokardiograficznych, a także ergometr do prób wysiłkowych z bieżnią, holter ciśnieniowy, 2 defibrylatory oraz 2 elektrokardiografy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elektrokardiografia ż., elektrokardiogram m., elektrokardiograficzność ż.

 przym. elektrokardiograficzny

 przysł. elektrokardiograficznie

Wiktionary


elektrokardiografia

metoda diagnost. polegająca na odbieraniu potencjałów elektrycz. serca z elektrod umieszczonych na kończynach i klatce piersiowej, pozwalająca ocenić miarowość pracy serca i wiele innych parametrów pomocnych w diagnostyce kardiologicz.; EKG


SJP.pl

Elektrokardiografia (EKG) – zabieg diagnostyczny wykorzystywany w medycynie przede wszystkim w celu rozpoznawania chorób serca.

Pomijając EKG wykonywane w czasie operacji na sercu, jest to metoda pośrednia polegająca na rejestracji elektrycznej czynności mięśnia sercowego z powierzchni klatki piersiowej w postaci różnicy potencjałów (napięć) pomiędzy dwiema elektrodami, co graficznie odczytujemy w formie krzywej elektrokardiograficznej, na specjalnym papierze milimetrowym bądź na ekranie monitora.

Wikipedia


elektrokardiograficzny

przymiotnik relacyjny

 (1.1) med. związany z elektrokardiografią lub elektrokardiografem, dotyczący elektrokardiografii lub elektrokardiografu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elektrokardiografia ż., elektrokardiograf mrz.

 przysł. elektrokardiograficznie

Wiktionary


elektrokardiogram

Elektrokardiografia (EKG) – zabieg diagnostyczny wykorzystywany w medycynie przede wszystkim w celu rozpoznawania chorób serca.

Pomijając EKG wykonywane w czasie operacji na sercu, jest to metoda pośrednia polegająca na rejestracji elektrycznej czynności mięśnia sercowego z powierzchni klatki piersiowej w postaci różnicy potencjałów (napięć) pomiędzy dwiema elektrodami, co graficznie odczytujemy w formie krzywej elektrokardiograficznej, na specjalnym papierze milimetrowym bądź na ekranie monitora.

Wikipedia


elektrokauter

Elektrokauter, elektrokoagulator, aparat elektrochirurgiczny, nóż elektrochirurgiczny (z koagulatorem), galwanokauter, żegadło elektryczne, elektroskalpel – urządzenie medyczne stosowane w chirurgii, ściślej diatermii chirurgicznej, do cięcia lub kauteryzacji tkanek za pomocą prądu przemiennego o wysokiej częstotliwości (od 0,3 do 0,7 MHz).

Wikipedia


elektrokauteryzacja

elektryczne koagulowanie żywej, chorobowo zmienionej tkanki stosowane np. w celu przyspieszenia gojenia się ran, niszczenia narośli


SJP.pl


elektrokinetyczny

elektrokinetyka


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z elektrokinetyką, dotyczący elektrokinetyki

Wiktionary

Patrz:

elektrokinetyka

Powiązane:

 rzecz. elektrokinetyka ż.

Wiktionary


elektrokoagulacja

ścięcie białka pod wpływem prądu elektrycznego


SJP.pl

Wikipedia


elektrokorund

Elektrokorund – syntetycznie wytwarzana postać korundu, uzyskiwana poprzez przetapanie boksytu w piecach łukowych.

Elektrokorund wykorzystywany jest głównie jako materiał ścierny, przede wszystkim ze względu na relatywnie niskie koszty jego uzyskiwania oraz fakt, iż kryształy elektrokorundu są znacznie regularniejsze i ostrzejsze niż kryształy korundu naturalnego. Dodatkowym czynnikiem przemawiającym za wykorzystywaniem elektrokorundu jest jego powtarzalna jakość oraz możliwość stosowania domieszek zmieniających jego właściwości szlifujące.

Wikipedia


elektrolecznictwo

metoda leczenia za pomocą prądu elektrycznego; elektroterapia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) med. elektr. zob. elektroterapia.

Wiktionary

Elektroterapia, elektrolecznictwo – dziedzina fizykoterapii (lecznictwa fizykalnego) zajmująca się leczeniem objawowym schorzeń m.in. układu ruchu i neurologicznych za pomocą różnego rodzaju prądów leczniczych, w którym wykorzystuje się do leczenia prąd stały, modulowane prądy średniej częstotliwości oraz prądy impulsowe małej i średniej częstotliwości.

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) elektroterapia

Wiktionary


elektrolipoliza

metoda likwidacji lokalnie nagromadzonej tkanki tłuszczowej za pomocą prądów powodujących skurcze izometryczne


SJP.pl


elektrolit

układ ciekły zdolny do przewodzenia prądu elektrycznego dzięki obecności swobodnie poruszających się jonów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. fiz. substancja zdolna do jonowego przewodzenia prądu elektrycznego;

Wiktionary

Elektrolit – termin o dwojakim znaczeniu:

  1. z chemicznego punktu widzenia, elektrolit definiuje się jako substancję, która po stopieniu lub rozpuszczeniu (zwykle w wodzie, choć rozpuszczalnikiem mogą być też np. ciekły amoniak, ciekły dwutlenek siarki i in.) ulega dysocjacji elektrolitycznej, a powstały roztwór może przewodzić prąd elektryczny; elektrolitami mogą być związki jonowe, jak np. chlorek sodu, NaCl, lub niejonowe, jak np. chlorowodór, HCl lub amoniak, NH
    3
    ;
  2. z technicznego punktu widzenia, a także potocznie, każda substancja zdolna do jonowego przewodzenia prądu elektrycznego, czyli przekazywania jonowo ładunku między elektrodami. Zgodnie z tym kryterium elektrolitem jest również roztwór przewodzący prąd elektryczny.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

 (1.1) elektrolit mocny / słaby / binarny

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. elektroliza ż.

 przym. elektrolitowy, elektrolityczny

frazeologia.

etymologia.

 (1.1) etym|ang|electrolyte.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) electrolyte

* arabski: (1.1) كهرل

* baskijski: (1.1) elektrolito

* białoruski: (1.1) электраліт m.

* bułgarski: (1.1) електролит m.

* czeski: (1.1) elektrolyt

* esperanto: (1.1) elektrolito

* estoński: (1.1) elektrolüüt

* fiński: (1.1) elektrolyytti

* francuski: (1.1) électrolyte

* hiszpański: (1.1) electrolito m., electrólito m.

* indonezyjski: (1.1) elektrolit

* interlingua: (1.1) electrolyto

* kataloński: (1.1) electròlit m.

* litewski: (1.1) elektrolitas m.

* niemiecki: (1.1) Elektrolyt m.

* nowogrecki: (1.1) ηλεκτρολύτης m.

* rosyjski: (1.1) электролит m.

* słowacki: (1.1) elektrolyt m.

* szwedzki: (1.1) elektrolyt w.

* ukraiński: (1.1) електроліт m.

* włoski: (1.1) elettrolito m.

źródła.

== elektrolit (esperanto (morfem).) ==

wymowa.

znaczenia.

morfem|eo.

 (1.1) elektrolit

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛlɛkˈtrɔlʲit, AS: elektrolʹit

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elektroliza ż.

 przym. elektrolitowy, elektrolityczny

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. elektroliza ż.

 przym. elektrolitowy, elektrolityczny

frazeologia.

etymologia.

 (1.1) etym|ang|electrolyte.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) electrolyte

* arabski: (1.1) كهرل

* baskijski: (1.1) elektrolito

* białoruski: (1.1) электраліт m.

* bułgarski: (1.1) електролит m.

* czeski: (1.1) elektrolyt

* esperanto: (1.1) elektrolito

* estoński: (1.1) elektrolüüt

* fiński: (1.1) elektrolyytti

* francuski: (1.1) électrolyte

* hiszpański: (1.1) electrolito m., electrólito m.

* indonezyjski: (1.1) elektrolit

* interlingua: (1.1) electrolyto

* kataloński: (1.1) electròlit m.

* litewski: (1.1) elektrolitas m.

* niemiecki: (1.1) Elektrolyt m.

* nowogrecki: (1.1) ηλεκτρολύτης m.

* rosyjski: (1.1) электролит m.

* słowacki: (1.1) elektrolyt m.

* szwedzki: (1.1) elektrolyt w.

* ukraiński: (1.1) електроліт m.

* włoski: (1.1) elettrolito m.

źródła.

== elektrolit (esperanto (morfem).) ==

wymowa.

znaczenia.

morfem|eo.

 (1.1) elektrolit

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


elektrolitowy

związany z elektrolitem


SJP.pl


elektrolityczny

elektroliza


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) fiz. chem. dotyczący elektrolizy lub elektrolitu, związany z elektrolizą lub z elektrolitem

Wiktionary

Patrz:

elektroliza

Przykłady

 (1.1) Lista stosowanych środków leczniczych w jonoforezie jest co prawda ograniczona, gdyż nie wszystkie środki ulegają dysocjacji elektrolitycznej, ale w wielu przypadkach jest to metoda bardzo skuteczna.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elektroliza ż., elektrolit m.

 przym. elektrolitowy

 przysł. elektrolitycznie

Wiktionary


elektroliza

ogół procesów, które zachodzą w elektrolicie w czasie przepływu przez niego prądu stałego wytworzonego przez źródło zewnętrzne


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) fiz. chem. zmiana struktury chemicznej substancji, zachodzące pod wpływem przyłożonego do niej zewnętrznego napięcia elektrycznego

 (1.2) fiz. chem. proces rozkładu pod wpływem przyłożonego do niej zewnętrznego napięcia elektrycznego

Wiktionary

Elektroliza – termin określający wszelkie zmiany struktury chemicznej substancji, zachodzące pod wpływem przyłożonego do niej zewnętrznego napięcia elektrycznego. W węższym zakresie pojęcie to obejmuje tylko procesy rozkładu. Elektrolizie towarzyszyć może (choć nie musi) szereg dodatkowych zjawisk, takich jak dysocjacja elektrolityczna, transport jonów do elektrod, wtórne przemiany jonów na elektrodach i inne. W sensie technologicznym przez elektrolizę rozumie się wszystkie te procesy łącznie.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Elektroliza jest procesem stosowanym na skalę przemysłową.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛlɛktrɔˈlʲiza, AS: elektrolʹiza

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elektrolit m., elektrolizer m., elektrolizowanie n.

 przym. elektrolityczny

 czas. elektrolizować ndk.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. elektrolit m., elektrolizer m., elektrolizowanie n.

 przym. elektrolityczny

 czas. elektrolizować ndk.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) electrolysis

* arabski: (1.1) تحليل كهربائي

* azerski: (1.1) elektroliz

* baskijski: (1.1) elektrolisi

* białoruski: (1.1) электроліз m.; (1.2) электроліз m.

* bośniacki: (1.1) elektroliza ż.

* chorwacki: (1.1) elektroliza ż.

* fiński: (1.1) elektrolyysi

* francuski: (1.1) électrolyse

* hiszpański: (1.1) electrolisis ż., electrólisis ż.

* niemiecki: (1.1) Elektrolyse ż.

* nowogrecki: (1.1) ηλεκτρόλυση ż.

* rosyjski: (1.1) электролиз m.; (1.2) электролиз m.

* słowacki: (1.1) elektrolýza ż.

* słoweński: (1.1) elektroliza ż.

* turecki: (1.1) elektroliz

* ukraiński: (1.1) електроліз m.; (1.2) електроліз m.

źródła.

== elektroliza (język bośniacki.) ==

ortografie.

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) elektroliza

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


elektrolizer

urządzenie przeznaczone do elektrolizy


SJP.pl

Elektrolizer – urządzenie, w którym przeprowadzana jest elektroliza, czyli rozkład elektrolitu pod wpływem zewnętrznego źródła prądu elektrycznego.

Wikipedia


elektrolizernia

dział fabryki, w którym rozkłada się elektrolity za pomocą prądu elektrycznego


SJP.pl


elektrolokacja

Elektrolokacja – wykorzystywanie informacji zdobytej z pomocą detekcji bodźców elektrycznych (elektrorecepcji) do orientowania się w otoczeniu. Elektrolokacja może być bierna lub czynna. W pierwszym przypadku wykrywane jest pole elektryczne wytwarzane przez zewnętrzne źródła. Elektrolokacja czynna polega na wytwarzaniu pola elektrycznego i potem wykrywaniu zmian powstałych w tym polu pod wpływem jego oddziaływania z otoczeniem. Pozwala na stworzenie elektrycznego „obrazu” otoczenia, w którym widoczne mogą być na przykład wielkość, kształt, odległość przedmiotu oraz jego właściwości elektryczne, takie jak pojemność elektryczna czy impedancja.

Wikipedia


elektrolot

przestarzale: helikopter o napędzie elektrycznym


SJP.pl


elektroluks

dawniej: odkurzacz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) reg. pot. odkurzacz

Wiktionary

Odkurzacz – urządzenie służące do usuwania kurzu i innych zanieczyszczeń poprzez zasysanie powietrza razem z zanieczyszczeniami.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Drobinek szkła nie zamieciesz dokładnie. Weź elektroluks z szafy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛlɛkˈtrɔluks, AS: elektroluks

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) odkurzacz

Wiktionary


elektroluminescencja

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) fiz. świecenie ciał, wywołane działaniem zmiennego pola elektrycznego;

Wiktionary

Elektroluminescencja – zjawisko luminescencji w ciałach stałych i gazach pod wpływem przepływu prądu, wyładowania elektrycznego, pola elektrycznego, fali elektromagnetycznej.

Zjawisko elektroluminescencji w gazach wykorzystano przy budowie lamp jarzeniowych.

W półprzewodnikowych złączach p-n elektroluminescencja jest wynikiem rekombinacji elektronów i dziur, podczas której elektron oddaje energię w postaci fotonu (światła).

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌɛlɛktrɔlũmʲĩnɛˈst͡sɛ̃nt͡sʲja, AS: elektrolũmʹĩnescncʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 przym. elektroluminescencyjny

Wiktionary


elektroluminescencyjny

związany z elektroluminescencją


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z elektroluminescencją, dotyczący elektroluminescencji; wykorzystujący zjawisko elektroluminescencji

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛlɛktrɔlũmʲĩnɛst͡sɛ̃nˈt͡sɨjnɨ, AS: elektrolũmʹĩnescẽncyi ̯ny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elektroluminescencja ż.

Wiktionary


elektromagnes

urządzenie (sztaba z żelaza owinięta izolowanym drutem) wytwarzające pole magnetyczne w wyniku przepływu prądu elektrycznego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) fiz. elektr. cewka, która zachowuje się jak magnes podczas przepływu przez nią prądu elektrycznego;

Wiktionary

Elektromagnes – urządzenie wytwarzające pole magnetyczne w wyniku przepływu przez nie prądu elektrycznego.

W 1820 r. André Ampère postawił hipotezę, wedle której za pomocą cewki z prądem elektrycznym można namagnesować igłę żelazną, co zweryfikował François Arago. Pierwszy elektromagnes zbudował William Sturgeon w 1825 roku, owinął on kawałka żelaza w kształcie podkowy żelaznej sztabki izolowanym drutem. W czasie przepływu prądu elektrycznego układ ten stawał się silnym magnesem. Magnes o wadze 7 uncji (ok. 200 gramów) był w stanie utrzymać 9 funtów (ok. 4 kilogramy) żelaza przy użyciu prądu z jednego ogniwa.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Maszyna wyposażona jest w elektromagnes.

Wiktionary


elektromagnet.

skrót od: elektromagnetyczny


SJP.pl


elektromagnetyczny

elektromagnetyzm


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) fiz. związany z elektromagnetyzmem

Wiktionary

Patrz:

elektromagnetyzm

Przykłady

 (1.1) W pobliżu nadajnika są silne oddziaływania elektromagnetyczne.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elektromagnetyzm m.

Wiktionary


elektromagnetyzm

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) nauk. fiz. dział fizyki zajmujący się współzależnością zjawisk elektrycznych i magnetycznych

 (1.2) fiz. magnetyzm o podłożu elektrycznym; ogół zjawisk magnetycznych powodowanych przez prąd elektryczny

Wiktionary

Oddziaływanie elektromagnetyczne to jedno z czterech znanych fizyce oddziaływań elementarnych. Odpowiada za siły działające między cząstkami posiadającymi ładunek elektryczny.

Teoria oddziaływań elektromagnetycznych (elektrodynamika klasyczna, elektrodynamika kwantowa) powstała z unifikacji teorii magnetyzmu i elektryczności, dokonanej przez Jamesa Clerka Maxwella. Centralną rolę w tej teorii odgrywa pojęcie pola elektromagnetycznego. Zachowanie pola elektromagnetycznego opisane jest równaniami Maxwella, zgodnymi ze szczególną teorią względności.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. elektromagnetyczny

 przysł. elektromagnetycznie

Wiktionary


elektromanometr

wzmacniacz sygnału uzyskanego przez odkształcenie metalowej membrany


SJP.pl


elektromarket

market z towarami elektronicznymi i elektrycznymi


SJP.pl


elektromasaż

masaż przy pomocy przyrządów elektronicznych lub prądu


SJP.pl


elektromasażer

urządzenie do elektromasażu


SJP.pl


elektromechaniczny

przymiotnik relacyjny

 (1.1) elektr. techn. związany z elektromechaniką, dotyczący elektromechaniki

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elektromechanik mos., elektromechanika ż.

 przysł. elektromechanicznie

Wiktionary


elektromechanik

specjalista w dziedzinie elektromechaniki


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) elektr. techn. specjalista w zakresie elektromechaniki; mechanik pracujący przy montażu i naprawach aparatów, maszyn i urządzeń elektrycznych

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elektromechanika ż.

 przym. elektromechaniczny

 przysł. elektromechanicznie

Wiktionary


elektromechanika

1. nauka zajmująca się budową, działaniem i zastosowaniem urządzeń elektrycznych;
2. naprawa i konserwacja urządzeń elektrycznych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) techn. naprawa i konserwacja maszyn i urządzeń elektrycznych

 (1.2) techn. nauka o budowie, działaniu i zastosowaniu maszyn i urządzeń elektrycznych

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛlɛktrɔ̃mɛˈxãɲika, AS: elektrõmeχãńika

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elektromechanik mos.

 przym. elektromechaniczny

 przysł. elektromechanicznie

Wiktionary


elektromedycyna

dział medycyny obejmujący metody leczenia opierające się na zastosowaniu prądów elektrycznych, pól elektrycznych i magnetycznych, promieniowania elektromagnetycznego i ultradźwięków


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) dziedzina medycyny wykorzystująca elektryczność w celach terapeutycznych

Wiktionary


elektrometalurgia

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) techn. wydobywanie metali z rud lub oczyszczanie ich przy użyciu prądu elektrycznego;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) [...] gdy wiek XVIII oddawał XIX-emu pierwszy prototyp baterii elektrycznej, wiek XIX z tej spuścizny nie tylko nic nie uronił, lecz XX-emu przekazuje w darze zdobycze elektrochemii i elektrometalurgii, ruch turbin i motorów.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. elektrometalurgiczny

Wiktionary


elektrometalurgiczny

przymiotnik relacyjny

 (1.1) techn. związany z elektrometalurgią, dotyczący elektrometalurgii

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elektrometalurgia ż.

Wiktionary


elektrometr

przyrząd elektrostatyczny służący do pomiaru podstawowych wielkości elektrycznych


SJP.pl

Elektrometr – przyrząd pomiarowy służący do pomiaru napięcia elektrycznego przy bardzo małym natężeniu prądu elektrycznego.

  • Elektrometry historyczne
    • oparte na pomiarze siły Coulomba:
      • elektrometr kwadrantowy
      • elektrometr strunowy
      • elektrometr Lindemanna

      Wikipedia


elektrometryczny

przymiotnik

 (1.1) dotyczący elektrometrii

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elektrometria ż.

Wiktionary


elektromiograf

medyczny przyrząd rejestrujący potencjały elektryczne mięśni


SJP.pl

Elektromiografia (EMG) – diagnostyka czynności elektrycznej mięśni i nerwów obwodowych (elektroneurografia) za pomocą urządzenia wzmacniającego potencjały bioelektryczne mięśni i nerwów – elektromiografu. Elektromiografia jest podstawowym badaniem dodatkowym służącym do rozpoznawania chorób obwodowego układu nerwowego oraz mięśni (pozwala ocenić m.in. ich zdolność do pracy).Aparat EMG czyli elektromiograf służy często również do badania potencjałów wywołanych.

Wikipedia


elektromiografia

dziedzina medycyny zajmująca się badaniem oraz wykorzystaniem w diagnostyce potencjałów elektrycznych mięśni


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) diagnostyka czynności elektrycznej mięśni i nerwów obwodowych za pomocą elektromiografu;

Wiktionary

Elektromiografia (EMG) – diagnostyka czynności elektrycznej mięśni i nerwów obwodowych (elektroneurografia) za pomocą urządzenia wzmacniającego potencjały bioelektryczne mięśni i nerwów – elektromiografu. Elektromiografia jest podstawowym badaniem dodatkowym służącym do rozpoznawania chorób obwodowego układu nerwowego oraz mięśni (pozwala ocenić m.in. ich zdolność do pracy).Aparat EMG czyli elektromiograf służy często również do badania potencjałów wywołanych.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 przym. elektromiograficzny

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

 skr. EMG

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) electromyography

* baskijski: (1.1) elektromiografia

* francuski: (1.1) électromyographie ż.

* hiszpański: (1.1) electromiografía ż.

* portugalski: (1.1) eletromiografia ż.

* włoski: (1.1) elettromiografia ż.

źródła.

== elektromiografia (język baskijski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) med. elektromiografia

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. elektromiograficzny

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 przym. elektromiograficzny

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

 skr. EMG

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) electromyography

* baskijski: (1.1) elektromiografia

* francuski: (1.1) électromyographie ż.

* hiszpański: (1.1) electromiografía ż.

* portugalski: (1.1) eletromiografia ż.

* włoski: (1.1) elettromiografia ż.

źródła.

== elektromiografia (język baskijski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) med. elektromiografia

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


elektromiograficzny

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z elektromiografią lub elektromiografem, dotyczący elektromiografii lub elektromiografu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elektromiografia ż., elektromiograf mrz., elektromiogram mrz.

Wiktionary


elektromiogram

zapis wahań elektrycznych potencjałów włókien mięśniowych


SJP.pl


elektromobilność

wykorzystywanie pojazdów napędzanych energią elektryczną; e-mobilność


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) techn. mot. stosowanie pojazdów z napędem elektrycznym;

Wiktionary

Elektromobilność – całokształt zagadnień związanych ze stosowaniem pojazdów z napędem elektrycznym (ang. electric vehicles, w skrócie EV).

Pojęcie „elektromobilność” odnosi się zarówno do technicznych i eksploatacyjnych aspektów dotyczących EV, technologii oraz infrastruktury ładowania, jak również kwestii społeczno-gospodarczo-prawnych związanych z projektowaniem, produkcją, nabywaniem i używaniem pojazdów elektrycznych.

Wikipedia


elektromobilny

e-mobilny;
1. o pojeździe: napędzany energią elektryczną;
2. związany z pojazdami napędzanymi energią elektryczną


SJP.pl


elektromonter

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) techn. pracownik techniczny wykonujący wszelkie roboty związane z urządzeniami elektrycznymi

Wiktionary

    <

    Wikipedia

    Przykłady

     (1.1) Na budowie po prawej stronie drogi pomocnicy [robotnicy] murarscy odstawiają z hałasem taczki[,] a elektromonterzy wyłączają prąd z potężnych transporterów.

    Wiktionary

    Powiązane:

     rzecz. elektromonterka ż.

    Wiktionary


elektromonterka

kobieta wykonująca prace związane z urządzeniami elektrycznymi


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta elektromonter

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W grudniu idziemy do samodzielnej pracy jako elektromonterki.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elektromonter mos.

Wiktionary


elektron

1. trwała cząstka elementarna o ujemnym ładunku elektrycznym (e~ -1,602*10^-19 C);
2. stop magnezu z aluminium i cynkiem;
3. stop złota i srebra, używany w starożytności do bicia monet;
4. starożytna nazwa bursztynu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) fiz. cząstka elementarna o ujemnym ładunku elektrycznym, będąca leptonem i składnikiem atomu;

 (1.2) techn. stop magnezu z glinem, manganem, krzemem i cynkiem;

Wiktionary

Elektron, negaton, e, β – trwała cząstka elementarna (lepton), jeden z elementów atomu.

Elektron ma ładunek elektryczny równy e = −1,602 176 6208(98)×10−19 C (ujemny ładunek elektryczny elementarny – stąd też nazwa negaton) i masę spoczynkową me ≈ 9,109 382 91×10−31 kg.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Elektrony w atomach poruszają się wokół jądra atomowego.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɛˈlɛktrɔ̃n, AS: elektrõn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elektronika ż., elektronik m., elektronizacja ż.

 przym. elektronowy, elektryczny, elektroniczny

 przysł. elektronowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) negaton, symbol. e

Wiktionary


elektron.

skrót od: elektronika, elektroniczny (czytany jako cały, odmienny wyraz)


SJP.pl


elektronarzędzie

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) techn. narzędzie elektryczne przeznaczone do prac remontowych i budowlanych

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wiertarka elektryczna jest jednym z najpopularniejszych i najbardziej uniwersalnych elektronarzędzi.

Wiktionary


elektroneurograf

aparat rejestrujący potencjały bioelektryczne nerwów


SJP.pl


elektroneurografia

Elektroneurografia (ang. nerve conduction study, NCS) – badanie dodatkowe stosowane często w neurologii w celu oceny nerwów obwodowych, a w szczególności ich właściwości elektrycznych: przewodnictwa impulsów wędrujących wzdłuż włókien czuciowych, ruchowych lub mieszanych.

Wikipedia


elektroniczny

1. elektronika;
2. kartka elektroniczna - wiadomość z życzeniami w postaci elektronicznej; e-kartka;
3. papieros elektroniczny - urządzenie do wdychania oparów płynu z małym stężeniem nikotyny, przypominające papierosa; e-papieros


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z elektroniką, opierający się na elektronice

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Radar jest skomplikowanym urządzeniem elektronicznym, w którym można wyróżnić oddzielne bloki funkcjonalne, realizujące poszczególne funkcje związane z wysłaniem sygnału sondującego oraz odbiorem i przetwarzaniem sygnału echa.

 (1.1) Od kul zginął stawiający opór kapitan, morscy rabusie natomiast po przeładowaniu na swe łodzie japońskiego sprzętu elektronicznego wartości dwóch milionów dolarów rozpłynęli się, znikając z oczu przerażonym marynarzom.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛlɛktrɔ̃ˈɲit͡ʃnɨ, AS: elektrõńičny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elektron m., elektronika ż.

 przym. elektryczny, elektronowy

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. elektron m., elektronika ż.

 przym. elektryczny, elektronowy

frazeologia.

etymologia. etym|łac|electrinus. z etym|gr|ἤλεκτρον.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) electronic

* arabski: (1.1) إلكتروني

* baskijski: (1.1) elektroniko

* białoruski: (1.1) электронны

* bułgarski: (1.1) електронен

* chorwacki: (1.1) elektronički, elektronski

* czeski: (1.1) elektronický

* duński: (1.1) elektronisk

* esperanto: (1.1) elektronika

* estoński: (1.1) elektrooniline

* fiński: (1.1) elektroninen

* francuski: (1.1) électronique

* hiszpański: (1.1) electrónico

* jidysz: (1.1) עלעקטראָניש (elektronisz)

* kaszubski: (1.1) elektroniczny

* kataloński: (1.1) electrònic

* litewski: (1.1) elektroninis

* łotewski: (1.1) elektronisks

* niderlandzki: (1.1) elektronisch

* niemiecki: (1.1) elektronisch

* norweski (bokmål): (1.1) elektronisk

* nowogrecki: (1.1) ηλεκτρονικός

* portugalski: (1.1) eletrónico

* rosyjski: (1.1) электронный

* rumuński: (1.1) electronic

* serbski: (1.1) електронски

* słowacki: (1.1) elektronický

* słoweński: (1.1) elektronski

* szwedzki: (1.1) elektronisk

* turecki: (1.1) elektronik

* ukraiński: (1.1) електронний

* węgierski: (1.1) elektronikus

* włoski: (1.1) elettronico

źródła.

== elektroniczny (język kaszubski.) ==

wymowa.

znaczenia.

przymiotnik

 (1.1) elektr. elektroniczny

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


elektronik

specjalista w dziedzinie elektroniki


SJP.pl

Elektronika – dziedzina techniki zajmująca się wytwarzaniem i przetwarzaniem sygnałów w postaci prądów i napięć elektrycznych lub pól elektromagnetycznych. Wykorzystywanie zjawisk oddziaływania pomiędzy ładunkami do przenoszenia informacji.

Wikipedia


elektronika

1. dziedzina nauki i techniki badająca zjawiska wywoływane ruchem elektronów;
2. kierunek studiów z zakresu tej dziedziny;
3. ogół urządzeń elektronicznych i ich części;
4. potocznie: muzyka elektroniczna


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) dziedzina zajmującą się wytwarzaniem i przetwarzaniem sygnałów w postaci prądów i napięć elektrycznych;

 (1.2) pot. sprzęt elektroniczny, urządzenia elektroniczne

 (1.3) muz. ogół muzyki elektronicznej

Wiktionary

Elektronika – dziedzina techniki zajmująca się wytwarzaniem i przetwarzaniem sygnałów w postaci prądów i napięć elektrycznych lub pól elektromagnetycznych. Wykorzystywanie zjawisk oddziaływania pomiędzy ładunkami do przenoszenia informacji.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Czy masz jakieś zainteresowania poza elektroniką?

 (1.2) Ostatnio ceny elektroniki bardzo wzrosły.

 (1.2) Ta mikrofalówka jest nafaszerowana elektroniką.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛlɛkˈtrɔ̃ɲika, AS: elektrõńika

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elektronik m., elektron m.

 przym. elektroniczny

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. elektronik m., elektron m.

 przym. elektroniczny

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) electronics

* arabski: (1.1) إلكترونيات

* baskijski: (1.1) elektronika

* białoruski: (1.1) электроніка ż.

* bułgarski: (1.1) електроника ż.

* czeski: (1.1) elektronika ż.

* duński: (1.1) elektronik w.

* francuski: (1.1) électronique

* friulski: (1.1) eletroniche ż.

* hiszpański: (1.1) electrónica ż.

* interlingua: (1.1) electronica

* jidysz: (1.1) עלעקטראָניק ż.

* kataloński: (1.1) electrònica ż.

* litewski: (1.1) elektronika ż.

* niemiecki: (1.1) Elektronik ż.

* portugalski: (1.1) eletrônica ż., eletrónica ż.

* rosyjski: (1.1) электроника ż.

* słowacki: (1.1) elektronika ż.; (1.2) elektronika ż.; (1.3) elektronika ż.

* szwedzki: (1.1) elektronik w.

* ukraiński: (1.1) електроніка ż.

* węgierski: (1.1) elektronika

* włoski: (1.1) elettronica ż.

źródła.

== elektronika (język afrykanerski.) ==

wymowa.

 audio|LL-Q14196 (afr)-Anon1314-elektronika.wav.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) elektronika

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


elektronizacja

Elektronizacja to tytuł serii książek wydawanych w latach osiemdziesiątych przez Wydawnictwa Komunikacji i Łączności (WKŁ) w formie numerowanych zeszytów. Charakter tych wydawnictw najlepiej oddaje podtytuł serii, który brzmiał: poradnik zawodowy Były to publikacje z zakresu elektroniki i informatyki oraz innych pokrewnych dziedzin odnoszące się głównie do praktyki zastosowań omawianych w nich tematów.

Wikipedia


elektronizować

1. wyposażać w urządzenia elektroniczne;
2. elektronizować się - być wyposażonym w urządzenia elektroniczne


SJP.pl


elektronografia

Elektronografia – metoda badania budowy substancji oparta na dyfrakcji elektronów. Wykorzystywana do analizowania struktury kryształów, warstw powierzchniowych, cieczy, cząstek itp.

Wikipedia


elektronoluminescencja

Katodoluminescencja, elektronoluminescencja – zjawisko luminescencji występujące w izolatorach i półprzewodnikach.

Katodoluminescencja swoją genezę ma w rekombinacji pary elektron–dziura wytworzonej przez wybicie elektronu walencyjnego. Wielkość takiego przejścia zależy od szerokości przerwy energetycznej materiału. Szerokość przerwy zależy od temperatury, struktury krystalicznej, ilości wtrąceń oraz koncentracji defektów.

Wikipedia


elektronówka

środowiskowo: lampa elektronowa


SJP.pl


elektronowolt

jednostka pracy i energii stosowana w fizyce jądrowej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) fiz. jednostka energii;

Wiktionary

Elektronowolt (eV) – jednostka energii stosowana w fizyce.

Jeden elektronowolt to energia, jaką uzyskuje bądź traci elektron, który przemieścił się w próżni w polu elektrycznym o różnicy potencjałów równej 1 woltowi. Jego wartość wyrażona w dżulach to 1 wolt pomnożony przez elektryczny ładunek elementarny e:

\mathrm {1\ eV=1\ {\mathit {e}}\cdot 1\ V=1{,}602176634\times 10^{-19}\ J} .

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jeden elektronowolt jest to energia, jaką uzyskuje elektron, który jest przyspieszany napięciem równym jednemu woltowi.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛlɛktrɔ̃ˈnɔvɔlt, AS: elektrõnovolt

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) eV

Wiktionary


elektronowy

przymiotnik od: elektron


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) fiz. związany z elektronami

 (1.2) hutn. związany z elektronem, stopem metalicznym

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Powinowactwo elektronowe to wielkość charakteryzująca zdolność atomu do przyłączania elektronu i tworzenia anionu.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elektron mrz.

 przym. elektroniczny, elektryczny

Wiktionary


elektronystagmografia

Elektronystagmografia – badanie diagnostyczne narządu równowagi, polegające na rejestracji ruchów gałek ocznych dzięki wykorzystaniu pomiaru potencjału rogówkowo-siatkówkowego.

Wikipedia


elektroodpad

odpad będący zużytym sprzętem elektrycznym lub elektronicznym; elektrośmieć


SJP.pl


elektrooftalm

diatermia chirurgiczna stosowana w zabiegach oftalmologicznych


SJP.pl


elektrookulogram

Elektrookulogram (EOG) - metoda diagnostyczna polegająca na zapisie potencjału spoczynkowego w pobliżu gałek ocznych. Badanie to stosuje się w diagnostyce okulistycznej i detekcji ruchu oczu.

W celu wykrycia ruchu oczu do skóry około oka, przyklejane są elektrody mierzące potencjał. Oko, ze względu na swoją budowę, można uznać za dipol elektryczny, przy czym ładunek ujemny jest z "tyłu" oka, bliżej mózgu. Przy poruszaniu okiem, zmienia się rozłożenie ładunku, co można rejestrować przy pomocy wspomnianych elektrod.

Wikipedia


elektrooptyczny

elektrooptyka


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z elektrooptyką, dotyczący elektrooptyki

Wiktionary

Patrz:

elektrooptyka

Powiązane:

 rzecz. elektrooptyka ż.

Wiktionary


elektroosmotyczny

elektroosmoza


SJP.pl

Patrz:

elektroosmoza

elektroosmoza

Wikipedia


elektropatologia

nauka badająca zmiany chorobowe powstałe pod wpływem porażeń prądem elektrycznym


SJP.pl


elektropetryfikacja

metoda zeskalania (petryfikacji) gruntu za pomocą szkła wodnego i chlorku wapnia; cebertyzacja


SJP.pl

Elektropetryfikacja (elektro- + petryfikacja – gr. pétra „skała” + łac. facere „czynić”), zeskalanie, cebertyzacja, elektroiniekcja, elektrosylikatyzacja – proces zeskalania podłoża (gruntu) przez działanie polem elektrycznym przy jednoczesnym wprowadzaniu do niego zawiesin cementowych i roztworów szkła wodnego oraz chlorku wapnia.

Wikipedia


elektropojazd

pojazd napędzany silnikiem elektrycznym; e-samochód, e-auto


SJP.pl


elektropolerowanie

Wikipedia


elektropompa

pompa elektryczna


SJP.pl


elektropołów

połów ryb przy wykorzystaniu zjawiska elektrotaksji


SJP.pl


elektroradiolog

specjalista w dziedzinie elektroradiologii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) med. specjalista w zakresie elektroradiologii;

Wiktionary

Elektroradiolog (ang. Radiation Therapist (RTT) / Radiographer) – medyczny zawód regulowany, uprawniony do wykonywaniu czynności zawodowych w dziedzinie elektroradiologii należącej do nauk medycznych, nauk o zdrowiu, w tym czynności z zakresu radiologii i diagnostyki obrazowej, ultrasonograficznej, radiologii zabiegowej, elektrofizjologii, medycyny nuklearnej i radioterapii oraz realizowaniu zadań ochrony radiologicznej pacjenta i personelu.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Elektroradiolog wykonuje badania z użyciem promieniowania rentgenowskiego.

Wiktionary


elektroradiologia

Wikipedia


elektrorafinacja

metalurgiczny proces oczyszczania metali


SJP.pl

Elektrorafinacja (rafinacja elektrolityczna) – proces oczyszczania metali otrzymanych drogą hutniczą w procesie elektrolizy.

Oczyszczany metal umieszczany jest jako anoda w roztworze własnej soli. Katodą jest ten sam, tyle że wcześniej oczyszczony metal. Anoda roztwarza się, a metal bez zanieczyszczeń osadza się na katodzie. Zanieczyszczenia rozpuszczają się w roztworze lub wytrącają się w postaci tzw. "szlamu anodowego".

Wikipedia


elektroretinografia

badanie zmian potencjału czynnościowego powstającego w siatkówce oka pod wpływem błysku świetlnego, stosowana najczęściej w diagnostyce chorób siatkówki i nerwu wzrokowego


SJP.pl


elektroskop

przyrząd do wykrywania ładunku elektrostatycznego


SJP.pl

Elektroskop – aparat do wykrywania ładunku elektrycznego, a właściwie napięcia elektrycznego. Prosty elektroskop listkowy składa się z pionowego, metalowego pręta, na którego końcu są przymocowane przegubowo dwa prostokątne listki z cienkiej i lekkiej folii przewodzącej prąd. Wykorzystuje zjawisko odpychania się jednoimiennych ładunków elektrycznych. Przy zetknięciu pręta z obiektem naładowanym elektrycznie część ładunku przepływa z tego obiektu do elektroskopu, listki folii odpychają się, wielkość odchylenia listków zależy od zgromadzonego na nich ładunku.

Wikipedia


elektrośmieć

niepotrzebny, zwykle niesprawny sprzęt elektroniczny lub elektryczny; elektroodpad


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) pot. niepotrzebny, najczęściej uszkodzony sprzęt elektroniczny wymagający utylizacji

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Władze Warszawy uruchomiły bezpłatną utylizację elektrośmieci. Miasto chce w ten sposób walczyć z wywożeniem zepsutych pralek, lodówek i telewizorów do lasów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛlɛkˈtrɔɕmʲjɛ̇t͡ɕ, AS: elektrośmʹi ̯ėć

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) elektrograt

Wiktionary


elektrosmog

1. potocznie: zanieczyszczenie powietrza spowodowane promieniowaniem elektromagnetycznym;
2. pola elektromagnetyczne wytwarzane przez urządzenia elektryczne


SJP.pl

Elektrosmog (smog elektromagnetyczny) – potoczne określenie promieniowania elektromagnetycznego o różnej częstotliwości, należącego do zakresu promieniowania niejonizującego, najczęściej odnoszące się do fragmentu zakresu fal radiowych (300 kHz – 300 GHz). Pojęcie elektrosmogu jest potocznie przez niektórych uważane za synonim promieniowania elektromagnetycznego pochodzącego ze źródeł sztucznych, czyli wytworzonych przez człowieka w odróżnieniu od promieniowania elektromagnetycznego pochodzącego ze źródeł naturalnych.

Wikipedia


elektrosmogowy

elektrosmog


SJP.pl

Patrz:

elektrosmog

elektrostal

Elektrostal (ros. Электросталь) – miasto w Rosji, w obwodzie moskiewskim. Około 156 tys. mieszkańców (2020).

Miasto to powstało w 1916 r. w związku z budową huty stali szlachetnych, a w 1938 r. otrzymało prawa miejskie.

Wikipedia


elektrostatyczny

elektrostatyka


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) fiz. związany z elektrostatyką, dotyczący elektrostatyki

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elektrostatyka ż.

 przysł. elektrostatycznie

 przym. elektryczny

Wiktionary


elektrostatyka

Elektrostatyka – dziedzina fizyki zajmująca się oddziaływaniami pomiędzy nieruchomymi ładunkami elektrycznymi. Oddziaływania te zwane są elektrostatycznymi. Elektrostatyka rozpatruje też ładunki poruszające się, o ile pomija się wszystkie efekty wynikające z ruchu ładunków z wyjątkiem zmiany ilości ładunku. Analogicznie, magnetostatyka zajmuje się polami magnetycznymi stałymi w czasie.

Wikipedia


elektrostrykcja

zjawisko zmiany rozmiarów ciała pod wpływem przyłożonego zewnętrznego pola elektrycznego


SJP.pl

Elektrostrykcja – zjawisko zmiany wymiarów materiału pod wpływem pola elektrycznego (napięcia). Charakteryzuje się tym, że zmiana wymiarów zachodzi w jednym kierunku, niezależnie od kierunku przyłożonego pola elektrycznego (zjawisko proste). Stopień odkształcenia jest proporcjonalny do kwadratu natężenia pola. Elektrostrykcji nie należy mylić z odwrotnym zjawiskiem piezoelektrycznym.

Wikipedia


elektrostymulacja

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) metoda terapeutyczna wykorzystująca napięcie elektryczne o niskich wartościach

Wiktionary

Elektrostymulacja pobudza nerwy lub mięśnie za pomocą impulsów elektrycznych wywołujących skurcz mięśnia, drażniąc prądem bezpośredni mięsień albo pośrednio nerw zaopatrujący mięsień. Elektrostymulację stosuje się przy dolegliwościach bólowych (różnego pochodzenia), jako przeciwdziałanie atrofii unieruchomionych mięśni, wspomagająco przy nietrzymaniu moczu oraz leczeniu zaburzeń krążenia.

Wikipedia


elektroszoker

niewielkie urządzenie wytwarzające prąd elektryczny, służące do paraliżowania i obezwładniania przeciwnika; paralizator


SJP.pl


elektrotaksja

reakcja ruchowa swobodnie poruszających się organizmów (np. pierwotniaków) lub komórek (np. plemników) na przepływ prądu w danym środowisku; galwanotaksja


SJP.pl


elektrotechnik

specjalista w dziedzinie elektrotechniki


SJP.pl


elektrotechnika

specjalista w dziedzinie elektrotechniki


SJP.pl

Elektrotechnika, inżynieria elektryczna, elektryka – dziedzina techniki i nauki, która zajmuje się zagadnieniami związanymi z wytwarzaniem, przetwarzaniem (przekształcaniem), przesyłaniem, rozdziałem, magazynowaniem oraz użytkowaniem energii elektrycznej.

Wikipedia


elektroterapia

metoda leczenia za pomocą prądu elektrycznego; elektrolecznictwo


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. leczenie prądem elektrycznym;

Wiktionary

Elektroterapia, elektrolecznictwo – dziedzina fizykoterapii (lecznictwa fizykalnego) zajmująca się leczeniem objawowym schorzeń m.in. układu ruchu i neurologicznych za pomocą różnego rodzaju prądów leczniczych, w którym wykorzystuje się do leczenia prąd stały, modulowane prądy średniej częstotliwości oraz prądy impulsowe małej i średniej częstotliwości.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W rzadkich przypadkach, gdy lek nie działa wystarczająco szybko, należy uciec się do elektroterapii (ECT), znanej w dawnych czasach jako budzące postrach „elektrowstrząsy”.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. elektroterapeutyczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) elektrolecznictwo

Wiktionary


elektrotermia

Elektrotermia jest działem elektrotechniki (jedna z jej specjalizacji), nauki i techniki dotyczącym przemian energii elektrycznej w ciepło do celów użytkowych lub przemysłowych.

Do przemian elektrotermicznych powszechnych w przemyśle należą:

  • Przemiana oporowa, gdzie ciepło jest wytwarzane kosztem pracy prądu elektrycznego, który przepływa przez przewodnik elektryczny w stanie stałym. Poprzez spadek napięcia na rezystancji przewodnika drut się nagrzewa i oddaje ciepło do otoczenia.
  • Przemiana elektrodowa, gdzie ciepło jest wytwarzane w cieczy kosztem pracy prądu elektrycznego, który jest doprowadzony do tej cieczy za pomocą elektrod.
  • Przemiana łukowa, gdzie ciepło jest wytwarzane kosztem pracy prądu elektrycznego, który przepływa przez środowisko gazowe w obszarze wyładowania łukowego.
  • Przemiana indukcyjna, polegająca na wytwarzaniu ciepła w środowisku przewodzącym, kosztem energii pola elektromagnetycznego, działającego na to środowisko.
  • Przemiana pojemnościowa, polegająca na wytwarzaniu ciepła w środowisku dielektrycznym, kosztem energii pola elektromagnetycznego, działającego na to środowisko.
  • Przemiana promiennikowa, gdzie ciepło jest wytwarzane kosztem energii promienistej, emitowanej przez elektryczne źródło promieniowania podczerwonego.
  • Przemiana elektronowa, gdzie ciepło jest wytwarzane kosztem energii kinetycznej strumienia elektronów przyspieszanych w polu elektrycznym.
  • Przemiana plazmowa, gdzie ciepło jest wytwarzane kosztem energii wewnętrznej plazmy, wytwarzanej w obszarach wyładowań wielkiej częstotliwości.
  • Przemiana mikrofalowa, gdzie ciepło jest wytwarzane kosztem energii fal elektromagnetycznych o częstotliwościach rzędu gigaherców.

Wikipedia


elektrotermik

specjalista w zakresie techniki zajmującej się bezpośrednimi przemianami energii elektrycznej w ciepło


SJP.pl


elektrotermoterapia

metoda leczenia za pomocą energii cieplnej wytwarzanej przez urządzenia elektryczne


SJP.pl


elektrotonus

zmiana pobudliwości nerwu lub mięśnia występująca podczas przepływu przez nie prądu stałego


SJP.pl


elektrotropizm

Elektrotropizm, galwanotropizm – rodzaj tropizmu, w którym ruch warunkowany jest przez pole elektryczne. Reakcję ruchową tego typu wykazują: neurony, komórki mięśni, fibroblasty, komórki nabłonka, zielone glony, zarodniki, łagiewka pyłkowa.

Wikipedia


elektroujemność

zdolność pierwiastka do przyciągania elektronów


SJP.pl

Elektroujemność, skala elektroujemności – miara tendencji do przyciągania elektronów przez atomy danego pierwiastka, gdy tworzy on związek chemiczny z atomami innego pierwiastka. Bardziej elektroujemny pierwiastek „przyciąga” do siebie elektrony tworzące wiązanie z atomem mniej elektroujemnym, co prowadzi do polaryzacji wiązania. W skrajnym przypadku, gdy elektroujemności obu pierwiastków bardzo się różnią (np. sód i chlor), dochodzi do pełnego przeskoku elektronów na bardziej elektroujemny atom, co prowadzi do powstania wiązania jonowego.

Wikipedia


elektrowiert

Elektrowiert – urządzenie napędzające sprzężony z nim świder wiertniczy, stosowane w trakcie wierceń obrotowych. Zasadniczym elementem elektrowiertu jest zasilany z powierzchni silnik elektryczny, przekazujący wytworzony moment obrotowy na narzędzie wiercące.

Wikipedia


elektrowilk

elektryczna maszyna do mielenia mięsa używana w zakładach masarskich


SJP.pl


elektrownia

zakład energetyczny wytwarzający i rozdzielający energię elektryczną


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) elektr. zakład przemysłowy, w którym wytwarza się energię elektryczną;

Wiktionary

Elektrownia – zakład przemysłowy wytwarzający energię elektryczną przez przetwarzanie innych form energii pierwotnej.

Elektrownia jest to obiekt techniczny składający się z jednego lub kilku zespołów urządzeń służących do wytwarzania energii elektrycznej.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Z daleka było widać kominy i chłodnie elektrowni.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛlɛkˈtrɔvʲɲa, AS: elektrovʹńa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elektryk m.

 przym. elektrowniany

 zobacz też: elektryczny

Wiktionary


elektrowóz

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) kolej. lokomotywa z napędem elektrycznym;

Wiktionary

Lokomotywa elektryczna (elektrowóz) – lokomotywa napędzana silnikami elektrycznymi, która jest zasilana z sieci trakcyjnej, trzeciej szyny lub akumulatorów

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌɛlɛkˈtrɔvus, AS: elektrovus

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elektrowozownia ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) lokomotywa elektryczna

Wiktionary


elektrowozownia

zajezdnia lokomotyw elektrycznych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kolej. zespół pomieszczeń i warsztatów wraz z wyposażeniem, przystosowanych do garażowania, konserwacji i napraw elektrowozów lub innych elektrycznych pojazdów szynowych;

Wiktionary

Elektrowozownia – baza, zakład eksploatacji, zajezdnia; zespół pomieszczeń i warsztatów oraz torów przeznaczonych do przechowywania i obsługiwania technicznego lokomotyw elektrycznych.

W minionych latach funkcjonowała niewielka liczba jednostek kolejowych o tej nazwie, np. Elektrowozownia Gdynia Cisowa, obsługująca ruch pasażerski w aglomeracji trójmiejskiej. Jednak większość lokomotyw elektrycznych była na stanie lokomotywowni.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. elektrowóz mrz.

Wiktionary


elektrowstrząs

zwykle w liczbie mnogiej: wstrząsy elektryczne spowodowane przepuszczaniem przez ciało pacjenta prądu elektrycznego o niskim natężeniu; stosowane jako metoda leczenia niektórych chorób psychicznych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) med. elektr. zabieg polegający na przepuszczeniu prądu elektrycznego przez ciało pacjenta

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Po drugim elektrowstrząsie serce naszego dziecka ożyło.

 (1.1) Wbrew powszechnym opiniom, elektrowstrząsy to bardzo skuteczna i bardzo bezpieczna metoda leczenia zaburzeń afektywnych zarówno jednobiegunowych (depresja), jak i dwubiegunowych (ChAD).

Wiktionary

Powiązane:

 przym. elektrowstrząsowy

Wiktionary


elektrowstrząsowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) med. związany z elektrowstrząsami, dotyczący elektrowstrząsów

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elektrowstrząs mrz.

Wiktionary


elektrozaczep

urządzenie elektromagnetyczne do odryglowywania i zaryglowywania drzwi


SJP.pl

Elektrozaczep – urządzenie elektromagnetyczne, w obudowie symetrycznej lub niesymetrycznej, służące do zdalnego, przewodowego odryglowywania drzwi, furtek, oraz drzwiczek szafek. Jest rozpowszechnionym elementem wykonawczym systemów kontroli dostępu.

Wikipedia


elektrozawór

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) techn. zob. zawór elektromagnetyczny.

Wiktionary

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) zawór elektromagnetyczny

Wiktionary


elektrożużlowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) techn. związany z wytwarzaniem ciepła przez opór stawiany przez roztopiony żużel prądowi wytwarzanemu przez elektrody

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Związkowcy planowaćanują zarejestrować spółkę pracowniczą i wydzierżawić od syndyka nieczynny piec do elektrożużlowego przetapiania stali.

Wiktionary


elektrum

1. minerał, roztwór stały złota i srebra z niewielką ilością miedzi i żelaza;
2. dawna nazwa bursztynu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) miner. naturalnie występujący stop złota i srebra, dawniej używany do wybijania monet;

Wiktionary

Elektrum, elektron – minerał z grupy pierwiastków rodzimych będący stopem złota i srebra (ponad 20%), z niewielką ilością miedzi oraz żelaza.Także otrzymywany sztucznie stop złota i srebra.

Nazwa wywodzi się od bladożółtej barwy przypominającej bursztyn (łac. electrum, gr. ἤλεκτρον ēlektron ‘bursztyn’).

Wikipedia


elektryczek

tylko w połączeniu: pstryczek-elektryczek - żartobliwie: wyłącznik lub przełącznik do światła elektrycznego


SJP.pl

Patrz:

elektryk

elektryczka

tylko w połączeniu: pstryczek-elektryczek - żartobliwie: wyłącznik lub przełącznik do światła elektrycznego


SJP.pl

Patrz:

elektryk

elektrycznie

przysłówek

 (1.1) w sposób dotyczący elektryczności

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elektryczność ż., elektryk mos./mrz.

 przym. elektryczny

Wiktionary


elektryczność

1. forma energii w postaci pól i ładunków elektrycznych;
2. zjawiska związane ze wzajemnym oddziaływaniem pól elektrycznych;
3. prąd elektryczny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) fiz. własność materii, pozwalająca jej oddziaływać z polem elektromagnetycznym;

 (1.2) pot. prąd elektryczny

 (1.3) pot. sztuczne światło otrzymywane z prądu elektrycznego

 (1.4) odprzym. cecha tego, co jest elektryczne

Wiktionary

Elektryczność (od gr. ήλεκτρον (elektron) – bursztyn) – zjawisko związane z oddziaływaniem ciał mających ładunek elektryczny (na przykład elektronów i protonów) oraz z przepływem tych ładunków (prądem elektrycznym). W fizyce elektryczność obejmuje elektrostatykę, elektrodynamikę i prąd elektryczny. Można wyróżnić elektryczność naturalną, np. atmosferyczną oraz elektryczność związaną z techniką.

Potocznie elektryczność jest kojarzona przede wszystkim z instalacją elektryczną.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌɛlɛkˈtrɨt͡ʃnɔɕt͡ɕ, AS: elektryčność

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elektryka ż., elektryk m., elektryfikacja ż., elektryfikowanie n., zelektryfikowanie n., elektryzowanie n., zelektryfikowanie n., elektryzowanie n., zelektryzowanie n., naelektryzowanie n.

 czas. elektryfikować ndk., zelektryfikować dk., elektryzować ndk., zelektryzować dk., naelektryzować dk.

 przym. elektryczny

 przysł. elektrycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) elektryka

 (1.2) pot. elektryka

 (1.3) pot. elektryka, światło

Wiktionary


elektryczny

1. przymiotnik od: elektryczność; odnoszący się do elektryczności, oddziałujący elektrycznie;
2. zasilany elektrycznością


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z elektrycznością; działający przy wykorzystaniu elektryczności

 (1.2) pot. elektrostatyczny

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W 1940 r., gdy opatentowano golarkę elektryczną, sprzedano 16 mln maszynek, a każdego tygodnia 27 mln żyletek. Dziś produkcja maszynek do golenia jest wielkim przemysłem podbudowanym olbrzymim aparatem naukowym.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛlɛkˈtrɨt͡ʃnɨ, AS: elektryčny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elektryczność ż., elektryk m., elektryczka ż., elektronik m., elektroniczka ż., elektron m., dielektryk m., elektryfikacja ż., elektrostatyka ż., elektrodynamika ż., elektrownia ż., elektryzowanie n., zelektryzowanie n.

 czas. elektryzować ndk., naelektryzować dk., zelektryzować dk., elektryfikować ndk., zelektryfikować dk.

 przym. elektroniczny, elektronowy, elektrostatyczny

 przysł. elektrycznie, elektrostatycznie

 temsłow. elektro-

Wiktionary


elektryfikacja

1. doprowadzenie energii elektrycznej do jakiegoś miejsca, obiektu, obszaru;
2. zastosowanie energii elektrycznej w jakiejś dziedzinie przemysłu lub usług


SJP.pl

Elektryfikacja – proces mający na celu rozprzestrzenienie sieci elektroenergetycznej. Elektryfikowane są miejscowości lub obiekty przemysłowe, przez doprowadzanie linii elektrycznych ze stacji transformatorowych. Elektryfikacją nazywane jest również zakładanie sieci trakcyjnej nad torami kolejowymi lub stawianie słupów podtrzymujących linie energetyczne i odprowadzanie przewodów elektrycznych ze słupów do domów.

Wikipedia


elektryfikacyjny

związany z elektryfikacją


SJP.pl


elektryfikować

1. doprowadzać energię elektryczną do jakiegoś miejsca, obiektu, obszaru;
2. wprowadzać stosowanie energii elektrycznej w jakiejś dziedzinie przemysłu lub usług


SJP.pl

czasownik

 (1.1) doprowadzać energię elektryczną do danego miejsca

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elektryk mzw./mos., elektryfikowanie n., elektryczność ż.

 przym. elektryczny

Wiktionary


elektryfikowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zapewnianie możliwości korzystania z energii elektrycznej na jakimś terenie

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elektryk mzw./mos., elektryfikacja n., elektryczność ż.

 czas. elektryfikować ndk.

Wiktionary


elektryk

1. specjalista w dziedzinie elektryki;
2. pracownik firmy elektromontażowej lub innej związanej z elektrycznością; monter instalacji elektrycznych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba zajmująca się urządzeniami elektrycznymi

 (1.2) specjalista z zakresu elektryki

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (2.1) środ. muz. gitara elektryczna

 (2.2) środ. elektroniczny papieros

 (2.3) środ. mot. samochód elektryczny

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zgasło światło. Trzeba wezwać elektryka.

 (2.1) Patryk gra na elektryku.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɛˈlɛktrɨk, AS: elektryk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elektryka ż., elektryczność ż., elektrownia ż., elektryfikacja ż., elektryfikowanie n., zelektryfikowanie n.

:: fż. elektryczka ż.

:: zdrobn. elektryczek m.

 czas. elektryfikować ndk., zelektryfikować dk.

 przym. elektryczny

 przysł. elektrycznie

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. elektryka ż., elektryczność ż., elektrownia ż., elektryfikacja ż., elektryfikowanie n., zelektryfikowanie n.

:: fż. elektryczka ż.

:: zdrobn. elektryczek m.

 czas. elektryfikować ndk., zelektryfikować dk.

 przym. elektryczny

 przysł. elektrycznie

frazeologia.

 elektryka prąd nie tyka

etymologia.

uwagi.

 zobacz też: Indeks:Polski - Zawody

tłumaczenia.

 (2.1) zobtłum|gitara elektryczna.

* albański: (1.1) elektricist m.

* angielski: (1.1) electrician, electrical engineer

* arabski: (1.1) كهربائي

* baskijski: (1.1) argiketari, elektrikari

* białoruski: (1.1) электрык m.; (1.2) электрык m.

* dolnołużycki: (1.1) elektrikaŕ m.

* duński: (1.1) elektriker w., elinstallatør w.

* esperanto: (1.1) elektristo

* francuski: (1.1) électricien m.

* hiszpański: (1.1) electricista m.

* islandzki: (1.1) rafvirki m.

* jidysz: (1.1) עלעקטריקער m. (elektriker)

* kataloński: (1.1) electricista m., ż.

* litewski: (1.1) elektrikas m.

* niemiecki: (1.1) Elektriker m., Elektrotechniker m.

* norweski (bokmål): (1.1) elektriker m.

* nowogrecki: (1.1) ηλεκτρολόγος m.

* polski język migowy: PJM-ukryj| (1.1) {{PJM|elektryczny, elektryk, energia.}}

* portugalski: (1.1) eletricista m.

* rosyjski: (1.1) электрик m.

* słowacki: (1.1) elektrikár m.

* szwedzki: (1.1) elektriker w.

* ukraiński: (1.1) електрик m.

* węgierski: (1.1) villanyszerelő

* włoski: (1.1) elettricista m./ż.

źródła.

== elektryk (język wilamowski.) ==

ortografie.

wymowa.

 audio|Wym-elektryk (wersja Józefa Gary).ogg.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) elektryka

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


elektryka

dział wiedzy, który obejmuje zagadnienia z dziedziny elektryczności i opisuje jej wykorzystanie


SJP.pl

  • elektrotechnika – dziedzina nauki i techniki zajmująca się zjawiskami elektrycznymi i ich zastosowaniem oraz kierunek studiów poświęcony tej dziedzinie
  • pot. instalacja elektryczna – instalacja, która dostarcza energię elektryczną
  • pot. elektryczność (energia)
  • pot. prąd elektryczny
  • pot. światło elektryczne
  • pot. energia elektryczna

Wikipedia


elektrykarz

w górnictwie: wykwalifikowany robotnik zajmujący się zakładaniem i utrzymaniem sieci elektrycznej w kopalni


SJP.pl


elektryzacja

Elektryzacja (elektryzowanie) – zjawisko fizyczne, proces polegający na wytworzeniu w ciele, elektrycznie obojętnym, nadmiaru ładunków elektrycznych jednego znaku. Zawsze towarzyszy mu powstanie w otoczeniu ładunku o przeciwnym znaku, takiego samego co do wartości bezwzględnej, gdyż proces ten polega na rozdzieleniu już istniejących ładunków o przeciwnych znakach.

Elektryzacja może zachodzić przez

  • bezpośredni kontakt dwóch ciał
  • indukcję elektrostatyczną

Wikipedia


elektryzować

1. nadawać czemuś ładunek elektryczny;
2. poddawać działaniu prądu elektrycznego;
3. wzbudzać zainteresowanie, sprawiać silne wrażenie; ekscytować;
4. elektryzować się:
a) ładować się elektrycznie, przyjmować ładunek elektryczny;
b) być zdolnym do takiego ładowania;
c) ulegać działaniu prądu elektrycznego;
d) podniecać się czymś, ekscytować się


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) fiz. nadawać czemuś ładunek elektryczny (zwykle przez pocieranie)

 (1.2) wzbudzać duże zainteresowanie, ekscytować

czasownik zwrotny niedokonany elektryzować się

 (2.1) fiz. nadawać sobie ładunek elektryczny

 (2.2) być zdolnym do bycia otrzymywania ładunku elektrycznego

 (2.3) pot. generować iskry lub hałas z powodu bycia

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W tym doświadczeniu pokażę, jak elektryzuje się kawałek bursztynu.

 (1.2) Zwiastun filmu elektryzował widzów od miesięcy.

 (2.2) Jej włosy szybko się elektryzują.

 (2.3) Mój sweter elektryzuje się przy dotknięciu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛlɛktrɨˈzɔvat͡ɕ, AS: elektryzovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elektryzowanie n., naelektryzowanie n., elektryczność ż.

 przysł. elektryzująco

 przym. elektryczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ładować

 (1.2) ekscytować, podniecać, wzbudzać zachwyt (w kimś)

Wiktionary


elektryzowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|elektryzować.

Wiktionary

Elektryzacja (elektryzowanie) – zjawisko fizyczne, proces polegający na wytworzeniu w ciele, elektrycznie obojętnym, nadmiaru ładunków elektrycznych jednego znaku. Zawsze towarzyszy mu powstanie w otoczeniu ładunku o przeciwnym znaku, takiego samego co do wartości bezwzględnej, gdyż proces ten polega na rozdzieleniu już istniejących ładunków o przeciwnych znakach.

Elektryzacja może zachodzić przez

  • bezpośredni kontakt dwóch ciał
  • indukcję elektrostatyczną

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌɛlɛktrɨzɔˈvãɲɛ, AS: elektryzovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. elektryzować

 rzecz. elektryczność ż.

 przym. elektryczny

Wiktionary


elektryzujący

wywierający silne wrażenie; wstrząsający, podniecający


SJP.pl


elemencik

zdrobnienie od: element


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od element

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To nie element, lecz tylko mały elemencik.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. element m., elementarz mrz., elementaryzm mrz.

 przym. elementarny

Wiktionary


element

1. część składowa jakiejś całości; składnik nadający czemuś odrębną cechę, właściwość; czynnik;
2. zbiorowe określenie osób z marginesu społecznego, zamieszkujących biedne dzielnice miast i zaangażowanych w działalność przestępczą


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) część składowa

 (1.2) pejor. obraź. niepochlebne określenie grupy społecznej lub jej przedstawiciela

 (1.3) filoz. w filozofii starożytnej synonim słowa pierwiastek: (ziemia, woda, ogień lub powietrze)

 (1.4) mat. obiekt należący do rozważanego zbioru lub klasy

Wiktionary

Element – wyraz oznaczający pierwotnie podstawę, zasadniczą część, składową, rudyment (stąd polski odpowiednik „pierwiastek”); przez to nabrał znaczenia cząstki, fragmentu, czy komponentu w ogóle, a w dalszej kolejności uzyskał znaczenie detalu, szczegółu; pod wpływem filozofii greckiej wyrazem tym opisuje się także jeden z czterech żywiołów: powietrze, ogień, woda, ziemia.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Dysk twardy jest elementem zestawu komputerowego.

 (1.2) Tutaj mieszka sam element.

 (1.3) Woda i ogień to wrogie elementy.

 (1.4) Elementami zbioru potęgowego są podzbiory wyjściowego zbioru.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɛˈlɛ̃mɛ̃nt, AS: elmẽnt

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elementarz mrz., praelement mrz.

:: zdrobn. elemencik mrz.

 przym. elementarny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) część, fragment, składnik

Wiktionary


elementarniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: elementarny


SJP.pl


elementarność

elementarny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co elementarne

Wiktionary

Patrz:

elementarny

Powiązane:

 przym. elementarny

 rzecz. elementarz mrz., elementaryzm mrz.

Wiktionary


elementarny

1. tkwiący u podstaw; najpierwszy, najprostszy;
2. w fizyce: cząstki elementarne - cząstki subatomowe, niepodzielne według dzisiejszej wiedzy;
3. w matematyce: funkcje elementarne - funkcji wymierne, logarytmiczne, wykładnicze i trygonometryczne;
4. komórka elementarna - najmniejszy fragment sieci krystalicznej;
5. dawniej: szkoła elementarna - szkoła ludowa, dająca minimum wykształcenia; szkoła podstawowa


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) podstawowy, najprostszy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Żeby być profesorem, nie wystarczają elementarne wiadomości z danej dziedziny.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛlɛ̃mɛ̃nˈtarnɨ, AS: elẽmẽntarny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. element m., elemencik m., elementarność ż., elementaryzm m., elementarz m., elementarzyk m.

 przysł. elementarzowy

 przym. elementarzowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zasadniczy, fundamentalny; książk. rudymentarny

Wiktionary


elementaryzm

kierunek w plastyce, architekturze i wzornictwie XX w. charakteryzujący się wykorzystaniem prostokątnych i prostopadłych form; neoplastycyzm


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) szt. archit. nurt XX w. charakteryzujący się wykorzystaniem prostokątnych i prostopadłych form oraz dążący (w sztuce) do zwiększenia dynamizmu kompozycji

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Elementaryzm nawołuje do tworzenia sztuki, która przenikałaby życie. Głosi swoisty powrót do przyrody. Zwraca uwagę na fizyczność sztuki, na to, że kreuje ją tworzywo.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. element m., elemencik m., elementarność ż., elementarz m., elementarzyk m.

 przysł. elementarzowy

 przym. elementarzowy, elementarny

Wiktionary


elementarz

1. podręcznik używany do nauki pisania i czytania, zwłaszcza w pierwszym roku nauki szkolnej; pierwsza czytanka;
2. przenośnie: zbiór najbardziej podstawowych wiadomości, zasad itp.; podręcznik, poradnik, ABC


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) eduk. podręcznik do początkowej nauki czytania i pisania;

 (1.2) przen. rzecz podstawowa; coś, co każdy powinien wiedzieć i umieć

Wiktionary

Elementarz (łac. elementarius „początkowy”) – książka wprowadzająca w najbardziej podstawowe zagadnienia jakiejś dziedziny, zbiór elementarnej wiedzy w danym zagadnieniu, np.: elementarz języka polskiego, dla chcących się nauczyć czytać i pisać – elementarz pierwszoklasisty (pot. abecadło).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Moim pierwszym w życiu podręcznikiem był elementarz Mariana Falskiego.

 (1.2) Blokowanie i odblokowywanie przycisków, edytorków i innych elementów interfejsu to elementarz tworzenia logiki interfejsów aplikacji.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛlɛ̃ˈmɛ̃ntaʃ, AS: elẽmntaš

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elementaryzm mrz., element m., elemencik m., elementarność ż.

 przym. elementarzowy, elementarny, elementowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) daw. abecadlnik

 (1.2) podstawy, abecadło, ABC

Wiktionary


elementarzowy

taki, który odnosi się do elementarza - podręcznika stosowanego do nauki czytania i pisania lub poradnika zwierającego podstawowe informacje


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z elementarzem

Wiktionary

Powiązane:

 przym. elementarny

 rzecz. elementarz mrz., elementaryzm mrz.

Wiktionary


elementarzyk

zdrobnienie od: elementarz


SJP.pl


elementowy

element


SJP.pl

Patrz:

element

elementy

1. część składowa jakiejś całości; składnik nadający czemuś odrębną cechę, właściwość; czynnik;
2. zbiorowe określenie osób z marginesu społecznego, zamieszkujących biedne dzielnice miast i zaangażowanych w działalność przestępczą


SJP.pl

Wikipedia


elemi

żywica naturalna otrzymywana z drzewa kanarecznika


SJP.pl

Wikipedia


elemis

produkt marki Elemis


SJP.pl


elemozyna

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) daw. ofiarowanie daru człowiekowi w potrzebie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) książk. jałmużna

Wiktionary


elena

imię żeńskie


SJP.pl

  • Elena – imię żeńskie, odpowiednik w różnych językach imienia Helena
  • Elena – Helena; infantka hiszpańska, księżna de Lugo z dynastii Burbonów
  • Elena – Helena Petrowić-Niegosz; królowa Włoch
  • Elena – album studyjny Maggie Reilly
  • Elena – jedyna znana kobieta z grupy Turks

Wikipedia


elenchus

spis, lista, katalog


SJP.pl


eleni

Eleni (Helena) Tzoka (gr. Ελένη Τζόκα) z domu Milopoulou (gr. Μυλοπούλου) (ur. 27 kwietnia 1956 w Bielawie) – polska piosenkarka pochodzenia greckiego, autorka tekstów i kompozytorka. Wykonuje utwory w języku: polskim, greckim i angielskim.

Wikipedia


elenia

rodzaj ptaków z rodziny tyrankowatych


SJP.pl


eleniak

nazwisko


SJP.pl


elenium

lek psychotropowy działający kojąco i odprężająco


SJP.pl

Chlorodiazepoksyd (łac. chlordiazepoxidum) – organiczny związek chemiczny, pochodna benzodiazepiny. Stosowany jako lek z grupy benzodiazepin. Związek ten został otrzymany przypadkowo w 1954 roku, jednak nie zwrócono na niego uwagi. Został zsyntetyzowany w roku 1957 przez absolwenta Uniwersytetu Jagiellońskiego Leona Sternbacha (1908–2005). Opatentowany w roku 1958, natomiast wprowadzony do lecznictwa jako pierwszy lek z tej grupy w lutym 1960 roku pod nazwą handlową Librium przez koncern farmaceutyczny Hoffmann-La Roche. Nasila działania receptorów GABA. Wykazuje silne działanie zarówno przeciwlękowe, jak i uspokajające, oraz umiarkowanie miorelaksacyjnie, umiarkowanie nasennie – w dawkach małych (do 10 mg) i silnie nasenne – w dawkach dużych (30 mg). Ponadto odznacza się niewielkim działaniem rozkurczowym. Może wywoływać uzależnienie.

Wikipedia


elenktyczny

elenktyczna metoda - krytyczna część dialogu, polegająca na zbijaniu kolejnych argumentów przeciwnika, stosowana w sokratejskiej metodzie nauczania


SJP.pl


eleonora

imię żeńskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż.;

Wiktionary

Eleonora – imię żeńskie nieustalonego pochodzenia; być może hebrajskiego (może od el – „Bóg” oraz or – „światło”; czyli „Bóg mi światłem”), arabskiego lub greckiego (od eleo – „lituję się”).

Jej postacią zdrobniałą (skróconą) jest Nora.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Eleonora uważa, że Straszny diabełek z tego twojego Maciusia.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛlɛɔ̃ˈnɔra, AS: eleõnora

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 etymn|łac|Eleonora. < etymn|stfranc|Elienor., etymn|stfranc|Aliénor.

uwagi.

 (1.1) zobacz też: Indeks:Polski - Imiona

 wikicytaty.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) Eleanor, Elinor

* białoruski: (1.1) Элеанора ż.

* hiszpański: (1.1) Eleonor ż.

* łaciński: (1.1) Alienora ż.

* łotewski: (1.1) Eleonora ż.

* rosyjski: (1.1) Элеонора ż.

* słowacki: (1.1) Eleonóra ż.

* szwedzki: (1.1) Eleonora, Elinor, Ellinor

* ukraiński: (1.1) Елеоно́ра ż.

* włoski: (1.1) Eleonora ż., Leonora ż.

źródła.

== Eleonora (język angielski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, nazwa własna

 (1.1) imię|angielski|ż. Eleonora

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


eleonorka

zdrobnienie od: Eleonora


SJP.pl


eleonorzyny

przymiotnik dzierżawczy - należący do Eleonory lub z nią związany


SJP.pl


elephantiasis

[czytaj: elefantiaz-is] choroba objawiająca się rozrostem tkanki łącznej skóry przeważnie kończyn dolnych i krocza, wywołana przez pasożyty, bakterie lub wskutek przewlekłego zastoju krwi i obrzęku; słoniowatość, elefantiaza, słoniowacizna


SJP.pl

Słoniowacizna (łac. elephantiasis) - nasilony obrzęk kończyn na skutek utrudnionego odpływu chłonki (limfy). Spowodowany zaczopowaniem pni chłonnych, masywną niedrożnością węzłów chłonnych lub mniejszych naczyń limfatycznych. Najczęściej występuje w rozległych przerzutach raka sutka do węzłów chłonnych pachowych lub po ich operacyjnym usunięciu. Może być również skutkiem bliznowacenia po urazie, napromieniowaniu, operacji oraz zakażenia nitkowcem bytującym w naczyniach chłonnych (tylko kraje tropikalne).

Wikipedia


elerowski

nazwisko


SJP.pl


eleukadia

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛlɛwˈkadʲja, AS: eleu̯kadʹi ̯a

Wiktionary


eleusa

ikona przedstawiająca Matkę Boską


SJP.pl

Eleusa (gr. Ελεούσα od έλεος czułość) – typ ikonograficzny przedstawień Matki Bożej z Dzieciątkiem, ukazujący Marię, która trzyma w ramionach młodzieńczego Chrystusa i pochyla głowę, aby przytulić swój policzek do policzka syna. Chrystus obejmuje ją jedną ręką (często niewidoczną) za szyję, a drugą trzyma w ręce Matki.

Wikipedia


eleusis

miasto w Grecji


SJP.pl

Eleusis (także Elefsis, Elefsina; gr. Ελευσίνα Elefsína; staroż. Eleusis, spol. Eleuzis, Eleuzyna) – miasto przemysłowe w Grecji w Attyce.

Położone o 20 km od Aten nad zatoką noszącą grecką nazwę Kolpos Elefsinas, u zbiegu dwóch autostrad i trasy szybkiego ruchu. Przynależne do administracji zdecentralizowanej Attyka, w regionie Attyka, w jednostce regionalnej Attyka Zachodnia. Siedziba gminy Eleusis. W 2011 roku liczyło 24 910 mieszkańców.

Wikipedia


eleuteria

uroczystość ku czci Zeusa, obchodzona w starożytnej Grecji na pamiątkę zwycięstwa nad Persami


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż.;

Wiktionary

Eleuteria – imię żeńskie pochodzenia greckiego. Wywodzi się od gr. ἐλευθερία, oznaczającego „wolna, niezależna”.

Eleuteria imieniny obchodzi 20 lutego, 18 kwietnia, 26 maja, 16 sierpnia, 6 września, 2 października i 10 października.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. Elefterios mos., Eleutery, Eleuteriusz

Wiktionary


eleuterie

uroczystość ku czci Zeusa, obchodzona w starożytnej Grecji na pamiątkę zwycięstwa nad Persami


SJP.pl


eleuteriusz

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) rzad. imię|polski|m.;

Wiktionary

  • Eleuteriusz – biskup Bizancjum w latach 129–136
  • Eleuteriusz – papież w latach ok. 175–189
  • Eleuteriusz – imię męskie
  • Eleuteriusz – duchowny Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego
  • Eleuteriusz – biskup Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego
  • Eleuteriusz – duchowny prawosławny
  • Eleuteriusz – biskup Bizancjum w latach 129–136
  • Eleuteriusz (zm. 620) – egzarcha Rawenny w latach 616–619, samozwańczy cesarz bizantyński
  • Eleuteriusz – prawosławny patriarcha Aleksandrii w latach 1175–1180
  • Eleuteriusz – chalcedoński patriarcha Antiochii w latach 1023–1028

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Papież Eleuteriusz urodził się w Epirze.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Eleutery mos., Elefterios m.

:: fż. Eleuteria ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Eleutery

Wiktionary


eleutery

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;

Wiktionary

Eleuteriusz, Eleutery – imię męskie pochodzenia greckiego. Wywodzi się od gr. Ελευθεριος, oznaczającego „wolny”, „niezależny”. Forma oboczna: Eleutery. Imię to nosił jeden z papieży oraz liczni święci. Od Eleuteriusza wywodzi się serbskie i macedońskie imię Slobodan, które początkowo stosowane było w serbskiej literaturze jako jego zamiennik (odpowiednik znaczeniowy).

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. Eleuteriusz m., Elefterios m.

:: fż. Eleuteria ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Eleuteriusz

Wiktionary


eleuteryzm

mesjanistyczna koncepcja filozoficzna, wprowadzona przez Wincentego Lutosławskiego (1863-1954)


SJP.pl


eleuzynia

uroczystości o charakterze misteriów, początkowo tajne, obchodzone ku czci bogiń Demeter i Persefony w mieście Eleusis koło Aten; eleuzynie, eleuzyńskie misteria


SJP.pl


eleuzynie

uroczystości o charakterze misteriów, początkowo tajne, obchodzone ku czci bogiń Demeter i Persefony w mieście Eleusis koło Aten; eleuzynia, eleuzyńskie misteria


SJP.pl

Misteria eleuzyjskie, Eleuzynie – misteria odprawiane w starożytnej Grecji, w Eleusis, nieopodal Aten, związane z kultem Demeter, jej córki Persefony oraz Dionizosa. Zgodnie z tradycją miał je zapoczątkować Eumolpos.

Misteria odprawiane były przez 2 tysiące lat, od około XV w. p.n.e. do 391 n.e. oficjalnie (zakazane zostały przez cesarza Teodozjusza), później potajemnie. Należały one do najważniejszych i najświętszych kultów religijnych świata greckiego. Aby uczestniczyć w obrzędach, wystarczyło mówić po grecku i być w stanie czystości rytualnej. Wtajemniczenia mógł dostąpić każdy: bez względu na status społeczny (wolni i niewolnicy), płeć czy pochodzenie. Możliwość uzyskania wtajemniczenia wiązała się z tzw. czystością serca. Dokładnej tajemnicy misteriów podobno nikt z wtajemniczonych nie wyjawił.

Wikipedia


elew

uczeń szkoły wojskowej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) wojsk. uczeń szkoły wojskowej

 (1.2) wojsk. żołnierz służby przygotowawczej kształcący się na szeregowego;

 (1.3) daw. uczeń, wychowanek

Wiktionary

Elew (z fr. élève, uczeń) – tytuł żołnierza służby przygotowawczej kształcącego się na szeregowego, otrzymywany bez szczególnego nadania z dniem rozpoczęcia pełnienia służby przygotowawczej w Wojsku Polskim. Dawniej był to także tytuł żołnierzy zawodowych kształcących się w podoficerskich szkołach zawodowych. Tytuł ten przysługiwał również żołnierzom odbywającym zasadniczą służbę wojskową, których skierowano na naukę w szkole podoficerskiej, szkole młodszych specjalistów lub wojskowym ośrodku szkolenia. Tytuł przysługiwał od dnia rozpoczęcia nauki przez okres jej trwania.

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Grupa elewów opuściła koszary.

Wiktionary

Powiązane:

 (1.3)

 rzecz.

:: forma żeńska elewka ż.

Wiktionary


elewacja

1. zewnętrzna ściana budynku; lico budynku;
2. potocznie: zewnętrzna strona ściany budynku;
3. rodzaj rysunku architektonicznego;
4. wysokość gwiazdy nad horyzontem;
5. dawniej:
a) podniesienie hostii w czasie mszy;
b) podniesienie wylotu działa przy strzelaniu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) archit. bud. zewnętrzna powierzchnia ściany budynku z wszystkimi znajdującymi się na niej elementami;

 (1.2) astr. wysokość ciała niebieskiego podawana w stopniach; kąt zawarty między horyzontem a prostą skierowaną do ciała niebieskiego

 (1.3) daw. stud. twarz

Wiktionary

Elewacja – zewnętrzna powierzchnia ściany budynku ze wszystkimi znajdującymi się na niej elementami, lico budynku.

Elewacje, w zależności od położenia określa się:

  • zgodnie z położeniem np. względem ulicy: frontowa, tylna, boczna, ogrodowa (dla budynków z przylegającym ogrodem),
  • zgodnie ze stronami świata – np. północna, wschodnia.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌɛlɛˈvat͡sʲja, AS: elevacʹi ̯a

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) wysokość

Wiktionary


elewacyjny

związany z elewacją


SJP.pl


elewator

duży magazyn zbożowy; spichlerz


SJP.pl

  • Elewator – spichlerz
  • Elewator Ewa – spichlerz w Szczecinie
  • Elewator zbożowy w Gdyni
  • Elewator zbożowy w Baborowie
  • Elewator – dzielnica Sieradza
  • eleWator – czasopismo

Zobacz też: Elevator

Wikipedia


elewatorowy

przymiotnik od: elewator


SJP.pl


elewka

przestarzale o uczennicy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przest. uczennica, wychowanka

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Teraz wręczymy naszym elewkom świadectwa ukończenia szkoły.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: fm. elew mos.

Wiktionary


elewon

element usterzenia umieszczony na krawędzi spływu skrzydła samolotu; sterolotka


SJP.pl


elf

w mitologii oraz literaturze: istota pośrednia między bogami i ludźmi


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy lub męskozwierzęcy

 (1.1) istota fantastyczna;

Wiktionary

  • elf – stworzenie mitologiczne
    • Quendi – rasa ze stworzonej przez J.R.R. Tolkiena mitologii Śródziemia
    • Elf Świętego Mikołaja
  • Elf – zespół muzyczny, którego założycielem był Ronnie James Dio
  • Elf – debiutancki album zespołu Elf
  • Elf – album zespołu Varius Manx
  • Elf – film z 2003 roku
  • Elf (Elf Aquitaine) – francuski koncern branży petrochemicznej, obecnie Total
  • ELF = extremely low frequency – zakres fal radiowych
  • Elf – elektryczny zespół trakcyjny firmy Pesa
  • KB-S Elf – ukraiński pistolet maszynowy
  • Executable and Linkable Format
  • ELF – European League of Football (Europejska Liga Futbolu Amerykańskiego)

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jak elf tańczyłabym w promieniu księżyca.

 (1.1) Trzy Pierścienie dla królów elfów pod otwartym niebem, // Siedem dla władców krasnali w ich kamiennych pałacach, // Dziewięć dla śmiertelników, ludzi śmierci podległych, // Jeden dla Władcy Ciemności na czarnym tronie // W Krainie Mordor, gdzie zaległy cienie

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɛlf, AS: elf

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elfijka ż., elfica, elfka

:: zdrobn. elfik mos.

 przym. elfi, elficki

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. elfijka ż., elfica, elfka

:: zdrobn. elfik mos.

 przym. elfi, elficki

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) elf

* baskijski: (1.1) elfo

* duński: (1.1) elver w.

* esperanto: (1.1) elfo

* francuski: (1.1) elfe m.

* hiszpański: (1.1) elfo m.

* islandzki: (1.1) álfur m., elfur ż.

* jidysz: (1.1) שרעטל n. (szretl)

* kataloński: (1.1) elf m.

* niemiecki: (1.1) Elf m.

* rosyjski: (1.1) эльф m.

* słowacki: (1.1) elf m.

* staronordyjski: (1.1) álfr m.

* szwedzki: (1.1) älva w.

* włoski: (1.1) elfo m.

źródła.

== elf (język afrykanerski.) ==

wymowa.

 audio|LL-Q14196 (afr)-Oesjaar-elf.wav.

znaczenia.

liczebnik główny

 (1.1) jedenaście, 11

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


elfa

urządzenie hydrauliczne spłukujące buraki cukrowe z wagonu wprost do kanału odprowadzającego je do fabryki


SJP.pl


elfi

związany z elfem, charakterystyczny dla elfa


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) fant. związany z elfami, wykonany przez nie; taki jak u elfów

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elf mzw./mos.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) elfowy, elficki

Wiktionary


elficki

1. związany jest z elfami; elfi;
2. język elficki - sztuczny język utworzony przez Tolkiena


SJP.pl


elfijka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) żeński odpowiednik elfa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elf m.

:: fż. elfka ż., elfica ż.

Wiktionary


elfik

1. mały elf;
2. rodzaj ptaków z rodziny kolibrowatych


SJP.pl


elfka

elf


SJP.pl

Patrz:

elf

elfryda

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż.;

Wiktionary

Elfryda – imię żeńskie pochodzenia germańskiego, oznaczające „moc elfa” (chroniona przez elfy), a złożone z staroangielskiego słowa ælf połączonego z þryð – „siła, moc”.

Imię rzadkie. W styczniu 2025 r. w rejestrze PESEL, wśród publicznie dostępnych danych dotyczących osób żyjących, wykazano 1867 kobiet o imieniu Elfryda nadanym jako imię pierwsze.

Elfryda imieniny obchodzi 20 maja i 8 grudnia.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Kinga dostała od Elfrydy atlas motyli.

Wiktionary


elgar

nazwisko


SJP.pl


elgi

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. rzeka w azjatyckiej części Rosji, w Jakucji; lewy dopływ Indygirki;

Wiktionary

Elgi – rzeka w azjatyckiej części Rosji, w Jakucji; lewy dopływ Indygirki. Długość 394 km; powierzchnia dorzecza 68 200 km².

Źródła w górach Suntar-Chajata; płynie przez Płaskowyż Elgiński najpierw w kierunku północno-zachodnim, potem północno-wschodnim i wschodnim; zamarza od października do maja; zasilanie deszczowo-śniegowe.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. elgiński

Wiktionary


elgiebet

potocznie: osoba nieheteroseksualna


SJP.pl


elgiński

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Elgi, dotyczący Elgi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Elgi ż.

Wiktionary


elgiszewo

wieś w Polsce


SJP.pl

Elgiszewo – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie golubsko-dobrzyńskim, w gminie Ciechocin.

Wikipedia


elia

Osoby

  • Elia Benedettini – sanmaryński piłkarz
  • Elia Bossi – włoski siatkarz
  • Elia Cataldo – włoski brat zakonny, mistyk oraz wizjoner
  • Elia Dalla Costa − włoski duchowny katolicki
  • Elia Frosio – włoski kolarz torowy i szosowy
  • Elia Galla Placydia – królowa Wizygotów i cesarzowa rzymska
  • Elia Kazan – amerykański pisarz, reżyser filmowy i teatralny
  • Elia Legati – włoski piłkarz
  • Elia Lewita – hebrajski pisarz, filolog i leksykograf
  • Elia Luini – włoski wioślarz
  • Elia Millosevich – włoski astronom
  • Elia Nasrallah – libański strzelec
  • Elia Petyna – żona cesarza rzymskiego Klaudiusza
  • Elia Sala – włoski rzeźbiarz
  • Elia Soriano – włoski piłkarz
  • Elia Suleiman – palestyński reżyser, scenarzysta, aktor i producent filmowy
  • Elia Tamrs – duchowny Asyryjskiego Kościoła Wschodu
  • Elia Viviani – włoski kolarz torowy i szosowy
  • Athanasius Elia Bahi – duchowny Syryjskiego Kościoła Ortodoksyjnego
  • Eljero Elia – holenderski piłkarz
  • Femmy Yuartini Elia – indonezyjska wioślarka
  • Leopoldo Elia – włoski prawnik, nauczyciel akademicki i polityk
  • Marios Joannou Elia – grecko-cypryjski kompozytor
  • Sapphire Elia – brytyjska aktorka i piosenkarka
  • Silvia Farina Elia – włoska tenisistka
  • Stefano Elia Marchetti – garibaldczyk, adiutant włoskiego generała Francesco Nullo

Wikipedia


eliab

Eliab − postać biblijna ze Starego Testamentu.

Najstarszy syn Jessego, brat Dawida.Pojawia się w I Księdze Samuela 16,6 nn.; 17,13.28

Wikipedia


eliade

Mircea Eliade (ur. 9 marca 1907 w Bukareszcie, zm. 22 kwietnia 1986 w Chicago) – rumuński historyk religii, religioznawca, indolog, filozof kultury, a także eseista, pisarz i dyplomata.

Wikipedia


eliakim

  • Eliakim – postać biblijna
  • Jojakim – król judzki zwany właściwie Eliakimem
  • Eljakim – moszaw w Izraelu

Wikipedia


eliasz

imię męskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) rzad. imię|polski|m.;

Wiktionary

Eliasz, również Eliasz z Tiszbe lub Eliasz Tiszbita (hebr. ‏אֱלִיָּהוּ‎ Eliyáhu, stgr. Ἠλίας Elias, cs. Илья-пророк) – jeden z proroków Starego Testamentu żyjący w IX w. przed Chrystusem w północnym państwie Izraela (imię tłumaczone jako: „Bogiem jest Jah”, „moim Bogiem jest Jahwe”). Święty Kościoła katolickiego, prawosławnego, koptyjskiego, ormiańskiego i syryjskiego.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Mam na imię Eliasz i studiuję judaistykę w Instytucie Judaistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.

 (1.1) Eliaszowie dzień swego patrona, czyli imieniny, obchodzą 20 lipca, a także 16 lutego i 17 kwietnia.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈɛlʲjaʃ, AS: elʹi ̯aš

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Heliasz mos.

:: zdrobn. Eliaszek mos., Elek mos., Eluś mos., Elunio mos.

 przym. Eliaszowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zdrobn. Eliaszek, Elek, Eluś, Elunio

Wiktionary


eliaszib

Eliaszib – postać biblijna ze Starego Testamentu.

Arcykapłan z czasów Nehemiasza, który pomógł odbudować mury Jerozolimy.Pojawia się w Księdze Nehemiasza 3,1, 13,4-9

Wikipedia


eliaszowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Eliasza lub z nim związany


SJP.pl

przymiotnik dzierżawczy

 (1.1) przest. gwara. należący do Eliasza

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dziki zryły Eliaszowe pole nad strumieniem.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Eliasz mos.

Wiktionary


elida

imię żeńskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. hist. górzysta kraina historyczna w zachodniej części Półwyspu Peloponeskiego, z głównymi ośrodkami w Elidzie (1.2) i Olimpii

 (1.2) geogr. hist. starożytne miasto-państwo położone w Elidzie (1.1)

Wiktionary

Elida, również Eleia, Elea, (nowogr. Ήλιδα a. Ηλεία, starogr. Ἤλις /dialekt attycki/ a. Ἄλις /dialekt dorycki/), inaczej Elis – dawny nomos i górzysta kraina historyczna w starożytnej Grecji położona w zachodniej części Półwyspu Peloponeskiego.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W skład Peloponezu wchodzą mniejsze krainy: Achaja, Arkadia, Argolida, Elida, Mesenia i Lakonia.

 (1.2) Pewien Augiasz, który w tamtym czasie objął rządy nad Elidą, miał trzy tysiące wołów.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Elijczyk mos., Elijka ż.

 przym. elijski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) war. Elis, Eleia, Elea

Wiktionary


elidować

opuszczać, opuścić samogłoskę w sąsiedztwie innej samogłoski


SJP.pl


elidziny

przymiotnik dzierżawczy - należący do Elidy lub z nią związany


SJP.pl


eliezer

postać biblijna ze Starego Testamentu


SJP.pl

Eliezer – postać biblijna ze Starego Testamentu.

Jego imię znaczy „Bóg mego ojca był dla mnie pomocą”. Główny sługa Abrahama, który miał po nim dziedziczyć, gdy Abraham nie miał potomka. Najprawdopodobniej to Eliezerowi powierzono misję udania się do Mezopotamii po żonę dla Izaaka.

Pojawia się w Księdze Rodzaju 15,2; 24

Wikipedia


elifaz

Elifaz – postać biblijna ze Starego Testamentu. Pochodził z Temanu.

Jeden z trzech przyjaciół Hioba, którzy przyszli, gdy spadły na niego nieszczęścia.Pojawia się w Księdze Hioba 2,11 nn.

Wikipedia


eligia

imię żeńskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż.;

Wiktionary

Eligia – żeńska wersja imienia Eligiusz, pochodzenia łacińskiego. Wywodzi się od słowa oznaczającego "wybrany".

Eligia imieniny obchodzi 15 stycznia i 1 grudnia.

Znane osoby noszące imię Eligia:

  • Eligia Bąkowska – polska tłumaczka literatury pięknej, redaktor, nauczycielka
  • Eligia Bryłowa – polska działaczka społeczna

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Eligia to rzadkie imię.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Eligiusz m.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. Eligiusz m.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

źródła.

== Eligia (język włoski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|włoski|ż. Eligia

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


eligiusz

imię męskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;

Wiktionary

Eligiusz – imię męskie pochodzące od łacińskiego czasownika eligo, elegi, electum oznaczające – „wybrany”.

W Polsce imię pojawiło się w XVIII wieku, Należy do imion rzadkich i zanikających. W XX wieku nadano je 2210 razy. W styczniu 2024 w rejestrze PESEL było 1127 mężczyzn o imieniu Eligiusz nadanym jako imię pierwsze oraz.960 mężczyzn o imieniu Eligiusz nadanym jako imię drugie.

Eligiusz obchodzi imieniny 1 grudnia.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Mój daleki krewny z Krakowa ma na imię Eligiusz.

 (1.1) W Kościele katolickim na 1 grudnia przypada wspomnienie św. Eligiusza z Noyon, patrona złotników, kowali, ślusarzy i zegarmistrzów.

 (1.1) Eligiuszowie dzień swego patrona, czyli imieniny, obchodzą 1 grudnia.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɛˈlʲiɟuʃ, AS: elʹiǵuš

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Eligiuszowa ż., Eligiuszówna ż., Eligiuszostwo lm m.

:: zdrobn. Eligiuszek mos.

:: fż. Eligia ż.

 przym. Eligiuszowy, Eligiuszkowy

 zob. Eligia.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zdrobn. Eligiuszek

Wiktionary


eligiuszek

zdrobnienie od: Eligiusz (imię męskie)


SJP.pl


eligiuszostwo

Eligiusz z małżonką; Eligiuszowie


SJP.pl


eligiuszowie

Eligiusz z małżonką; Eligiuszostwo


SJP.pl


eligiuszowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Eligiusza lub z nim związany


SJP.pl


elihu

Elihu – postać biblijna ze Starego Testamentu. Elihu był synem Barachela Buzyty, co wskazuje, że był dalekim krewnym Abrahama.

Młody człowiek z historii o Hiobie, który doradzał mu, aby uniżył się przed Bogiem, co spowoduje, że jego skarga zostanie wysłuchana, a on sam pocieszony. Potępił pogląd trzech przyjaciół Hioba (Elifaza, Bildada i Sofara), że cierpi on z powodu swoich grzechów.

Pojawia się w Księdze Hioba 32-37.

Wikipedia


elijski

przymiotnik od: Elida (kraina w Grecji)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Elidą, dotyczący Elidy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Elida ż.

Wiktionary


eliksir

1. aromatyczny, słodki wyciąg roślinny o działaniu leczniczym i orzeźwiającym;
2. w przenośni: eliksir życia, eliksir młodości - magiczny płyn zapewniający wieczną młodość i zdrowie


SJP.pl

  • eliksir – mieszanina olejku eterycznego i nalewki roślinnej albo wyciąg roślinny na bazie spirytusu
  • eliksir życia – napój o właściwościach magicznych, którego formuły poszukiwali alchemicy

Wikipedia


elimelech

imię męskie


SJP.pl


elimelek

Elimelek – postać biblijna ze Starego Testamentu.

Był mężem Noemi pochodzącym z Betlejem. Miał dwóch synów Machlona i Kiliona. Z powodu głodu przeniósł się z rodziną do Moabu. Tam ich synowie poślubili Moabitki: Orpę i Rut. Tam też zmarł Elimelek.

Pojawia się w Księdze Rut.

Wikipedia


eliminacja

1. wyłączenie pewnych elementów spośród innych; selekcja;
2. pierwszy etap konkursu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) usuwanie, często drogą selekcji

 (1.2) wstępna faza konkursu, zawodów

 (1.3) eufem. zabicie kogoś

Wiktionary

  • eliminacja (chemia)
  • eliminacja zmiennych w algebrze (metoda Gaussa)

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Laureatki wystąpiły w eliminacjach międzywojewódzkich w dniach 14-17 maja w Lublinie również zdobywając wysokie oceny jury […]

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. eliminowanie n., wyeliminowanie n.

 czas. eliminować ndk., wyeliminować dk.

 przym. eliminacyjny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) selekcja

 (1.3) usunięcie, likwidacja

Wiktionary


eliminacje

1. wyłączenie pewnych elementów spośród innych; selekcja;
2. pierwszy etap konkursu


SJP.pl


eliminacyjność

eliminacyjny


SJP.pl

Patrz:

eliminacyjny

eliminacyjny

związany z eliminacją


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z eliminacją, dotyczący eliminacji

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Reprezentacja Białorusi w piłce nożnej w przedostatnim eliminacyjnym meczu do mistrzostw Europy pokonała reprezentację Albanii 4:2.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛlʲĩmʲĩnaˈt͡sɨjnɨ, AS: elʹĩmʹĩnacyi ̯ny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. eliminacja ż., eliminacje lm nm.

 czas. eliminować ndk., wyeliminować dk.

Wiktionary


eliminator

1. coś usuwającego niepożądane, zbędne rzeczy lub zjawiska;
2. układ elektroniczny w odbiorniku radiowym lub telewizyjnym usuwający zakłócenia lub niepożądaną część odbieranego sygnału;
3. potocznie: początkowy etap walki bokserskich mający za zadanie wyłonić najlepszych zawodników


SJP.pl

Eliminator – ósmy album studyjny ZZ Top, wydany w marcu 1983. Płyta odniosła największy sukces komercyjny w historii grupy. Album uzyskał również status diamentowej płyty.

W 2003 album został sklasyfikowany na 396. miejscu listy 500 albumów wszech czasów magazynu Rolling Stone.

W 2008 roku została wydana reedycja płyty, z okazji 25-lecia Eliminatora, wzbogacona o bonusowy materiał oraz dodatkową płytę DVD.

Wikipedia


eliminatorka

eliminator


SJP.pl

Patrz:

eliminator

eliminować

czasownik

 (1.1) dokonywać eliminacji, usuwać, wykluczać coś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zdarzenia ważne lub o osobistym charakterze potrafią skutecznie eliminować wszelkie inne wiadomości ze świata. Świata reklamy w szczególności.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛlʲĩmʲĩˈnɔvat͡ɕ, AS: elʹĩmʹĩnovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. eliminowanie n., eliminacja ż.

 przym. eliminacyjny

Wiktionary


eliminowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|eliminować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛlʲĩmʲĩnɔˈvãɲɛ, AS: elʹĩmʹĩnovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. eliminować

 rzecz. eliminacja ż.

Wiktionary


elimozna

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zob. elemozyna.

Wiktionary


elina

imię żeńskie


SJP.pl


eling

linowe urządzenie wykorzystywane do wyciągania statków


SJP.pl

  • Eling – miejscowość w Anglii, w hrabstwie Berkshire
  • Eling – miejscowość w Anglii, w hrabstwie Hampshire
    • Totton and Eling – civil parish

Wikipedia


elinwar

stal stopowa


SJP.pl

Elinwar – stal stopowa niklowo chromowa o znikomej rozszerzalności cieplnej i dobrych właściwościach sprężystych (stały moduł sprężystości w szerokim zakresie temperatury), stosowany głównie na sprężyny do zegarków, do aparatów pomiarowych itp.

Wikipedia


elinwarowy

przymiotnik od: elinwar


SJP.pl


eliot

nazwisko


SJP.pl

  • Eliot – imię męskie

Osoby:

  • Thomas Stearns Eliot – angielski poeta

Miasta w USA:

  • Eliot – miasto w stanie Maine, w hrabstwie York

Gminy w USA:

  • Eliot (ang. Eliot Township) – gmina w stanie Iowa, w hrabstwie Louisa
  • Eliot (ang. Eliot Town) – gmina w stanie Maine, w hrabstwie York

Wikipedia


elipsa

owalna figura geometryczna


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) geom. zamknięta krzywa drugiego stopnia taka, że suma odległości każdego z punktów tej krzywej od dwóch innych, dowolnie obranych punktów (ognisk elipsy) jest stała;

 (1.2) liter. figura retoryczna, polegająca na celowym pominięciu jednego lub kilku wyrazów w zdaniu lub wersie;

Wiktionary

Elipsa (gr. ἔλλειψις, elleipsis – „brak, opuszczenie, pominięcie”, zob. geneza) – przypadek ograniczonej krzywej stożkowej, czyli krzywej będącej częścią wspólną powierzchni stożkowej oraz przecinającej ją płaszczyzny. Elipsę można zdefiniować także jako miejsce geometryczne tych wszystkich punktów płaszczyzny, dla których suma odległości od dwóch ustalonych punktów jest stałą.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Proszę narysować elipsę.

 (1.2) Pisarz użył elipsy w celu zbudowania napięcia.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɛˈlʲipsa, AS: elʹipsa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elipsoida ż.

 przym. eliptyczny, elipsowaty, elipsoidalny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) wyrzutnia

Wiktionary


elipsograf

narzędzie do wykreślania elips


SJP.pl


elipsoida

1. powierzchnia powstała przez obrót elipsy dookoła jej osi symetrii;
2. bryła, której wszystkie przekroje płaskie są elipsami


SJP.pl

Elipsoida – powierzchnia, której wszystkie przekroje płaskie są elipsami. Czasem tym słowem oznacza się też bryłę ograniczoną tą powierzchnią.

Szczególnym przypadkiem elipsoidy jest elipsoida obrotowa, czyli powierzchnia ograniczona powstała przez obrót elipsy wokół jednej z jej osi symetrii; z kolei elipsoidy obrotowe są uogólnieniem sfery.

Wikipedia


elipsoidalny

przymiotnik od: elipsoida


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający kształt elipsoidy, odnoszący się do elipsoidy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elipsa ż., elipsoida ż., elipsoidalność ż., elipsowatość ż.

 przym. elipsowaty, eliptyczny

Wiktionary


elipsometr

przyrząd do pomiaru właściwości dwójłomnych powierzchni w świetle odbitym


SJP.pl


elipsowaty

mający kształt elipsy, przypominający elipsę; owalny


SJP.pl


eliptyczno-lancetowaty

podłużny, spiczasty i przypominający elipsę


SJP.pl


eliptyczność

eliptyczny


SJP.pl

Patrz:

eliptyczny

eliptyczny

1. o kształcie elipsy;
2. polegający na elipsie, zawierający elipsę


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający kształt elipsy

 (1.2) liter. polegający na elipsie, zawierający elipsę

 (1.3) mat. związany z elipsą

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elipsa ż., elipsoida ż.

 przym. elipsowaty, elipsoidalny

Wiktionary


elisabeth

imię żeńskie


SJP.pl


elisma

elisma wodna - gatunek rośliny z rodziny żabieńcowatych


SJP.pl

Elisma wodna, elisma pływająca (Luronium natans (L.) Raf.) – gatunek rośliny należący do rodziny żabieńcowatych (Alismataceae), jedyny (i tym samym typowy) przedstawiciel monotypowego rodzaju elisma (Luronium Raf. Aut. Bot. 63. 1840). Występuje w stanie dzikim w Europie. W Polsce występuje w części zachodniej oraz na Pojezierzu Pomorskim, szczególnie w Borach Tucholskich.

Wikipedia


elista

stolica Kałmucji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Rosji, położone na południu jej europejskiej części, stolica Republiki Kałmucji;

Wiktionary

Elista (ros. Элиста, kałm. Элст, Elst) – miasto na terytorium Federacji Rosyjskiej, ośrodek administracyjny i stolica republiki Kałmucji, ok. 103,1 tys. mieszkańców (2020). Ważny regionalny węzeł transportowy i port lotniczy.

W mieście rozwinął się przemysł materiałów budowlanych, spożywczy oraz meblarski.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. elisteński

Wiktionary


elisteński

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Elisty, związany z Elistą

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Elista ż.

Wiktionary


elita

1. grupa osób wyróżniających się spośród innych jakimiś cechami uznanymi za ważne w danej społeczności;
2. rolnictwo: rodzaj materiału nasiennego roślin uprawnych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) grupa ludzi wyróżniająca się pozytywnie w pewnym środowisku

 (1.2) wyodrębniona, niekoniecznie sformalizowana, grupa przywódcza, stanowiąca wzór dla reszty społeczeństwa, kierująca jego życiem i określająca lub przynajmniej wpływająca na kierunek jego rozwoju

Wiktionary

Elita – kategoria osób znajdujących się najwyżej w hierarchii społecznej, pod jakimś względem wyróżnionych z ogółu społeczeństwa. Elity mają często zasadniczy wpływ na władzę oraz na kształtowanie się postaw i idei w społeczeństwie.

Wśród socjologów nie ma zgody co do tego, czy elita jest grupą społeczną. Współczesne podejścia skłaniają się raczej ku stanowisku, że elicie brak takich cech grupy jak wewnętrzna organizacja, odrębność czy więź. Elitą są więc różnorodne zbiory utworzone przez ludzi wyróżniających się w rozmaitych dziedzinach.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Architekci oprogramowania często wywodzą się z elity programistów i stanowią najbardziej doświadczoną ich grupę.

 (1.2) Pomiędzy elitą i masami zachodzą wzajemne, interakcje.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɛˈlʲita, AS: elʹita

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elitarność ż., elitaryzm m.

 przym. elitarny

 przysł. elitarnie

Wiktionary


elitarnie

przysłówek sposobu

 (1.1) w sposób elitarny

 (1.2) ekskluzywnie, wybiórczo

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elita ż., elityzm mrz., elitaryzm mrz., elitaryzacja ż.

 przym. elitarny

Wiktionary


elitarność

elitarny


SJP.pl

Patrz:

elitarny

elitarny

1. uprzywilejowany, dostępny dla elit, ekskluzywny
2. najlepszy z najlepszych (np. oddział)


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) dostępny tylko dla niektórych osób

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przed porwaniem Georgij był śledzony przez dwa miesiące przez oficerów elitarnego zarządu wywiadu śledczego MSW, służącego do walki z przestępczością zorganizowaną.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛlʲiˈtarnɨ, AS: elʹitarny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elita ż., elityzm mrz., elitaryzm mrz., elitaryzacja ż.

 przysł. elitarnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ekskluzywny, wielkoświatowy

Wiktionary


elitarysta

zwolennik elitaryzmu


SJP.pl


elitarystka

elitarysta


SJP.pl

Patrz:

elitarysta

elitarystyczny

elitaryzm


SJP.pl

Patrz:

elitaryzm

elitaryzacja

1. sprawianie, że coś staje się dostępne lub właściwe dla wyróżniającej się, uprzywilejowanej grupy ludzi;
2. stawanie się takim;
3. powstawanie, wyodrębnianie się elit


SJP.pl


elitaryzm

1. odgradzanie się od ogółu, zamykanie się w grupie osób uprzywilejowanych lub uważających siebie za lepszych pod danym względem;
2. pogląd społeczno-polityczny głoszący potrzebę wyodrębienia w społeczeństwie elit rządzących


SJP.pl

Elitaryzm (elityzm) − pogląd, zgodnie z którym niektóre jednostki czy grupy są bardziej wartościowe od innych (np. ze względu na swoje urodzenie, umiejętności, wiedzę, majątek) i z tego powodu powinny zajmować uprzywilejowaną pozycję w społeczeństwie (należeć do elit). Elitaryzm stoi w opozycji do egalitaryzmu i pluralizmu, często też przeciwstawia się koncepcjom demokratycznym.

Wikipedia


elitaryzować

elitaryzować się; stawać się elitarnym, właściwym lub dostępnym dla wyróżniającej się, uprzywilejowanej grupy ludzi; tracić cechy powszechności


SJP.pl


elitystyczny

elityzm


SJP.pl

Patrz:

elityzm

elityzm

pogląd, według którego społeczeństwo jest zawsze rządzone przez elitę


SJP.pl

  • elitaryzm – pogląd głoszący większą wartość osób należących do elit.
  • teoria elit – zbiór teorii filozoficznych, socjologicznych i politycznych, zajmujących się kształtowaniem i funkcjonowaniem elit w społeczeństwie

Wikipedia


elixir

  • Elixir – system rozliczeń międzybankowych
  • Elixir – funkcyjny język programowania

Wikipedia


eliza

imię żeńskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż.;

Wiktionary

Eliza – skrócona forma angielskiego imienia Elisabeth, czyli po polsku Elżbiety. W Polsce jest znane od XVIII wieku jako imię literackie, a gwałtowną popularność zyskało w latach 70 XX wieku.

Eliza imieniny obchodzi: 14 czerwca, 17 sierpnia i 2 września.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ela chciałaby chodzić z Jackiem, ale niestety Jacek chodzi już z Elizą.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɛˈlʲiza, AS: elʹiza

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Elżbieta ż.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. Elżbieta ż.

frazeologia.

etymologia.

 etym|niem|Elise.

uwagi.

 (1.1) zoblistę|Indeks:Polski - Imiona.

tłumaczenia.

* łotewski: (1.1) Elīza ż.

* niemiecki: (1.1) Elise ż.

* portugalski: (1.1) Elisa ż.

* rosyjski: (1.1) Элиза ż.

źródła.

== Eliza (język angielski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, nazwa własna

 (1.1) imię|angielski|ż. Eliza

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


elizabeth

[czytaj: eLIzabet] obce imię żeńskie


SJP.pl

  • Elizabeth – film (1998)
  • Elizabeth – postać z gry komputerowej BioShock Infinite (2013)
  • Elżbieta (ang. Elizabeth) – imię żeńskie pochodzenia biblijnego
  • Elizabeth – album amerykańskiego rapera Killah Priesta,

Wikipedia


elizejski

1. związany z Elizjum, w mitologii greckiej miejscem pośmiertnego pobytu dusz ludzi uczciwych;
2. związany z Pałacem Elizejskim, miejscem urzędowania prezydenta prezydenta Francji


SJP.pl


elizeusz

1. Elizeusz (druga połowa IX wieku p.n.e.), prorok izraelski;
2. imię męskie


SJP.pl

Elizeusz (hebr. ‏אֱלִישָׁע‎‎Elišaʿ lub ʾĔlîšaʿ oznaczające „Bóg wybawił; Bóg jest wybawieniem”, cs. Елисей) – prorok biblijny, uczeń Eliasza, święty katolicki i prawosławny, wspominany w wielu innych Kościołach wschodnich.

Wikipedia


elizeuszostwo

Elizeusz z małżonką; Elizeuszowie


SJP.pl


elizeuszowie

Elizeusz z małżonką; Elizeuszostwo


SJP.pl


elizeuszowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Elizeusza lub z nim związany


SJP.pl


elizja

w językoznawstwie: opuszczenie w mowie lub piśmie wygłosowej samogłoski lub całej sylaby końcowej; wyrzutnia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) jęz. opuszczenie wygłoskowej głoski lub sylaby wyrazu przed pierwszą samogłoską następującego po niej wyrazu;

 (1.2) med. brak wypowiadania odpowiednich głosek dźwięcznych w systemie fonetycznym chorego;

Wiktionary

Elizja – regularne usunięcie samogłoski – a niekiedy sylaby – w sąsiedztwie innej samogłoski. Zjawisko to dotyczy najczęściej samogłoski (sylaby) wygłosowej przed nagłosem samogłoskowym, na przykład fr. l'affaire – sprawa, ale la maison – dom, wł. l'acqua – woda.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Do elizji dochodzi w przypadku szybkiej wymowy.

 (1.1) Spotykamy się z elizją w języku włoskim.

 (1.2) W foniatrii wyróżniamy elizję całkowitą lub częściową.

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1) elidować ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wyrzutnia

 (1.2) mogilalia

Wiktionary


elizjum

1. w mitologii greckiej: świat pozagrobowy, miejsce pobytu dusz ludzi prawych; Pola Elizejskie;
2. w mitologii rzymskiej: podziemna kraina wiecznego szczęścia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) mitgr. raj, miejsce pośmiertnej egzystencji przeznaczone dla ludzi dobrych;

Wiktionary

Elizjum, Pola Elizejskie – w mitologii greckiej część Hadesu przeznaczona dla dusz ludzi dobrych.

Częściej jednak przedstawiana jako kraina nad Oceanem, na zachodnich krańcach świata – miejsce wiecznej szczęśliwości i wiecznej wiosny. Panował tam Kronos, syn Gai (Matki Ziemi) i Uranosa (Pana Niebios), a jednocześnie ojciec Demeter, Hestii, Hery, Hadesa, Posejdona i Zeusa.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. elizejski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Pola Elizejskie

Wiktionary


elizka

zdrobnienie od: Eliza (imię żeńskie)


SJP.pl


elizówka

wieś w Polsce


SJP.pl

  • Elizówka – potok
Miejscowości w Polsce
  • Elizówka – wieś w woj. lubelskim, w pow. biłgorajskim, w gminie Turobin
  • Elizówka – wieś w woj. lubelskim, w pow. lubelskim, w gminie Niemce

Wikipedia


eljakim

imię męskie


SJP.pl

Eljakim (hebr. אליקים; ang. Elyaqim, lub także Eliakim) – moszaw położony w Samorządzie Regionu Megiddo, w Dystrykcie Północnym, w Izraelu.

Wikipedia


elka

potocznie:
1. odzież o rozmiarze L;
2. pojazd do nauki jazdy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż. zdrobn. Elżbieta

 (1.2) turyst. kolej linowa w Parku Śląskim w Chorzowie;

forma rzeczownika.

 (2.1) D. i B. lp. od: Elek

Wiktionary

  • Elka – kolej linowa w Parku Śląskim
  • Radio Elka – rozgłośnia radiowa
  • Elka gra – parodia teleturnieju "Wielka gra" w radiowej Trójce
  • zdrobnienie imienia Elżbieta
  • potoczna nazwa Wydziału Elektroniki i Technik Informacyjnych Politechniki Warszawskiej

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Powiedzcie Elce, że wyszedł jej ten sernik.

 (1.2) Podjechaliśmy Elką do stadionu.

 (1.2) Pierwszy dzień, czyli 8 września, Elką jeździmy za darmo.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elżbietańczyk mos., Elżunia ż., elżbietanin mos., elżbietanizm mrz., Elżbieta ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Elżbieta; zdrobn. Elżunia, Elżbietka, Elusia, Elunia, Elcia, Ela

Wiktionary


elkaem

lekki karabin maszynowy; lkm


SJP.pl


elkaemista

żołnierz obsługujący lekki karabin maszynowy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) wojsk. żołnierz obsługujący lekki karabin maszynowy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elkaem m., lkm m.

Wiktionary


elkaesowiec

członek LKS-u (Ludowego Klubu Sportowego); LKS-owiec


SJP.pl


elkaesowski

LKS (Ludowy Klub Sportowy); LKS-owski


SJP.pl


elkana

Elkana (hebr. אלקנה) – samorząd lokalny położony w Dystrykcie Judei i Samarii, w zachodniej części Samarii w Izraelu.

Leży w zachodniej części Samarii, w otoczeniu osiedli Sza’are Tikwa, Magen Dan i Ec Efrajim. Na północy, wschodzie i południu przebiega mur bezpieczeństwa oddzielający Izrael od Autonomii Palestyńskiej. Po stronie palestyńskiej znajdują się arabska wioska Masha i miasto Az-Zawija.

Wikipedia


elkhound

[czytaj: elkhałnd] norweska rasa psów myśliwskich; elkhund


SJP.pl

Elkhound to narzędzie do generowania parserów z opisu gramatyki przy użyciu algorytmu GLR (Generalized LR). Algorytm generowania parserów GLR działa z dowolną gramatyką bezkontekstową. Elkhound generuje parsery w języku C++ i Ocaml.

Narzędzie jest dostępne z kodem źródłowym w C++ na licencji BSD.


Wikipedia


elkhund

norweska rasa psów myśliwskich; elkhound


SJP.pl


elki

futro z tchórza


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) skórki z tchórza, fretki lub tchórzofretki

Wiktionary


elkowy

zrobiony z elków, czyli skórek z tchórzofretki


SJP.pl


ella

imię żeńskie


SJP.pl


ellen

Ellen – imię żeńskie.

Występuje także jako nazwisko.

Inne znaczenia słowa Ellen:

Wikipedia


ellington

nazwisko


SJP.pl

Miejscowości w USA:

  • Ellington – miasto w stanie Connecticut, w hrabstwie Tolland
  • Ellington – miasto w stanie Missouri, w hrabstwie Reynolds
  • Ellington – miasto w stanie Nowy Jork, w hrabstwie Chautauqua
  • Ellington – miasto w stanie Wisconsin, w hrabstwie Outagamie

Wikipedia


ellinika

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. mała wieś w Grecji Środkowej

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ellinika leży w rejonie znanym z bogatej historii i bliskości starożytnych miejsc archeologicznych.

Wiktionary


ellison

nazwisko


SJP.pl


ellsworth

nazwisko


SJP.pl

Osoby o nazwisku Ellsworth

  • Oliver Ellsworth (1745–1807) – prawnik i polityk amerykański, prezes Sądu Najwyższego Stanów Zjednoczonych.

Miejscowości w USA:

  • Ellsworth – wieś w stanie Illinois, w hrabstwie McLean
  • Ellsworth – miasto w stanie Iowa, w hrabstwie Hamilton
  • Ellsworth – miasto w stanie Kansas, w hrabstwie Ellsworth
  • Ellsworth – miasto w stanie Maine, w hrabstwie Hancock
  • Ellsworth – wieś w stanie Michigan, w hrabstwie Antrim
  • Ellsworth – miasto w stanie Minnesota, w hrabstwie Nobles
  • Ellsworth – miasto w stanie New Hampshire, w hrabstwie Grafton
  • Ellsworth – miasto w stanie Pensylwania, w hrabstwie Washington
  • Ellsworth – miasto w stanie Wisconsin, w hrabstwie Pierce
  • Ellsworth – wieś w stanie Wisconsin, w hrabstwie Pierce

Wikipedia


elmira

imię


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż.;

Wiktionary

  • Elmira – imię żeńskie

Miejscowości w USA:

  • Elmira – jednostka osadnicza w stanie Kalifornia, w hrabstwie Solano
  • Elmira – wieś w stanie Missouri, w hrabstwie Ray
  • Elmira – miasto w stanie Nowy Jork, w hrabstwie Chemung

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ɛlˈmʲira, AS: elmʹira

Wiktionary


elo

forma powitania lub pożegnania używana w sytuacjach nieoficjalnych; joł, yo, siemka, siemasz, siemano, siema, siemaneczko, cześć, hej, heja, hejka, serwus


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) kynol. nieustabilizowana rasa psów wyhodowana w 1987 roku w Niemczech;

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (2.1) szach. metoda obliczania siły gry szachistów

 (2.2) szach. jednostka punktów w metodzie elo (2.1)

wykrzyknik

 (3.1) slang. …na powitanie

Wiktionary

  • elo – rasa psa
  • Elo – stolica tytularna Kościoła katolickiego w Hiszpanii
  • Arpad Elo – amerykański fizyk węgierskiego pochodzenia, szachista
  • ranking szachowy, elo – ranking szachowy, nazywany także rankingiem Elo
  • Electric Light Orchestra – brytyjska grupa rockowa, znana także pod skrótem ELO
  • Elo – model maszyny do powielania i druku.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

 (3.1) nara, siemka

hiperonimy.

 (1.1) rasa

 (2.1) metoda

 (2.2) jednostka

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 (2.1) etym|węg|Élő.; od nazwiska Arpada Elo, twórcy metody

 (3.1) etymn|ang|hello.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (2.1) elo, Elo rating; (2.2) elo; (3.1) hi

źródła.

== elo (język angielski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) szach. elo (metoda)

 (1.2) szach. elo (jednostka)

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈɛlɔ, AS: elo

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

 (3.1) nara, siemka

hiperonimy.

 (1.1) rasa

 (2.1) metoda

 (2.2) jednostka

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 (2.1) etym|węg|Élő.; od nazwiska Arpada Elo, twórcy metody

 (3.1) etymn|ang|hello.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (2.1) elo, Elo rating; (2.2) elo; (3.1) hi

źródła.

== elo (język angielski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) szach. elo (metoda)

 (1.2) szach. elo (jednostka)

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

 (1.1) Elo rating

Wiktionary


elogium

mowa pochwalna, sławienie


SJP.pl

Elogium (łac. z gr.) – w starożytnym Rzymie napis pochwalny, upamiętniający czyny zmarłych, umieszczany na nagrobkach, pomnikach lub wizerunkach zmarłych; również mowa pochwalna.

Wikipedia


elohim

imię Boga występujące w Starym Testamencie, jedno z zastępczych imion dla szczególnie czczonego imienia Jahwe


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) bibl. rel. Bóg w judaizmie i chrześcijaństwie, starotestamentalne imię Boga;

Wiktionary

Elohim (dosł. Bogowie; hebr. אֱלֹהִים) – występujący około 2700 razy w Biblii hebrajskiej jeden z tytułów Boga Jahwe. W odróżnieniu od tetragramu JHWH, który jest imieniem własnym Boga, określenie to pochodzi od rzeczownika pospolitego bóg. Elohim jest dłuższą formą rzeczownika El (אל) i jego rozszerzenia Eloah (אלוה), określających Boga w Biblii.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. elohista m.

 przym. elohistyczny

frazeologia.

etymologia.

 etym|hebr|אלהים‏., etym|hebr|אלוהים‏. < etym|hebr|אלוה. < etym|hebr|אל.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) Elohim

* francuski: (1.1) Elohim m.

* hebrajski: (1.1) אלהים m. lm., אלוהים‏ m. lm.

* niemiecki: (1.1) Elohim m.

źródła.

== Elohim (język angielski.) ==

wymowa.

 IPA|ˌɛlɵˈhiːm. lub IPA2|ɛˈloʊ̯ˌhɨm.

 dzielenie|E|lo|him.

znaczenia.

rzeczownik, nazwa własna

 (1.1) rel. Elohim

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elohista m.

 przym. elohistyczny

Wiktionary


elohista

zwolennik tradycji elohistycznej powstania księgi Starego Testamentu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) bibl. autor elohistycznej warstwy tekstu Starego Testamentu

Wiktionary

Tradycja elohistyczna – na gruncie hipotezy czterech źródeł przez tradycję elohistyczną rozumie się te passusy ksiąg Tory, które pochodzą z dokumentu elohistycznego (w skrócie E) - jednego z czterech tekstów, z których kompilacji miał powstać Pięcioksiąg. Nazwa dokumentu pochodzi od imienia boga, którym miał posługiwać się jego autor (Elohim).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Elohista faworyzuje plemięemiona północne.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Elohim m.

 przym. elohistyczny

Wiktionary


elohistyczny

przymiotnik relacyjny

 (1.1) bibl. związany z elohistą, charakterystyczny dla tradycji związanej z elohistą

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ten niemiecki biblista zajął się badaniem Pięcioksięgu, w którym wyodrębnił cztery warstwy redakcyjne: jahwistyczną, elohistyczną, deuteronomiczną i kapłańską.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Elohim m., elohista m.

Wiktionary


eloksalacja

elektrolityczne wytwarzanie na powierzchni przedmiotów aluminiowych cienkiej powłoki tlenku aluminium, głównie w celu ochrony przed korozją; anodyzacja


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) anodowanie wyrobów aluminowych;

Wiktionary

Anodowanie aluminium (eloksalacja, od elektrolityczna oksydacja aluminium) – proces elektrochemiczny polegający na wytworzeniu na powierzchni aluminium warstwy tlenku (Al2O3) o większej twardości i odporności na korozję niż warstwa powstająca w sposób naturalny. Proces anodowania można podzielić na kolejne podprocesy:

  • odtłuszczanie
  • płukanie
  • polerowanie elektrochemiczne lub wytrawianie (w zależności od pożądanego efektu)
  • płukanie
  • rozjaśnianie
  • płukanie
  • anodowanie
  • płukanie
  • barwienie (jeżeli chcemy zabarwić element)
  • płukanie
  • uszczelnianie

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Warstwę tlenku wytworzoną przez eloksalację można zaimpregnować PTFE.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛlɔksaˈlat͡sʲja, AS: eloksalacʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 czas. eloksalować

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) anodowanie, anodyzacja, eloksalowanie

Wiktionary


eloksalować

dokonywać eloksalacji


SJP.pl


eloksalowanie

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zob. anodowanie.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Warstwę tlenku wytworzoną przez eloksalowanie można zaimpregnować PTFE.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛlɔksalɔˈvãɲɛ, AS: eloksalovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. eloksalować

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) anodowanie, anodyzacja, eloksalacja

Wiktionary


eloksydacja

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) chem. anodyzacja

Wiktionary


elokucja

1. dział retoryki zajmujący się stylem wypowiedzi; poprawne, jasne i ozdobne wysławianie się;
2. odległość kątowa satelity od planety


SJP.pl

Elokucja (łac. elocutio – wysłowienie, styl, język) – właściwe, jasne i ozdobne wysłowienie, odpowiednie użycie słów do myśli, uporządkowane wypowiadanie myśli.

Teoria elokucji obejmuje trzy grupy zagadnień:

  1. Typologię stylów – celowe ułożenie wypowiedzi do przedmiotu i słuchaczy,
  2. Zasady wyboru i przekształcanie słów – tropy i figury retoryczne,
  3. Wiedza o okresie retorycznym – konstrukcji zdania.

Wikipedia


elokwencja

1. sztuka wymowy, wymowność, umiejętność łatwego i przekonywającego wysławiania się;
2. ironicznie lub żartobliwie o gadulstwie, gadatliwości


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) umiejętność pięknego wysławiania się

 (1.2) iron. gadulstwo

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elokwentność ż.

 przym. elokwentny

 przysł. elokwentnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wymowność; pot. wygadanie

 (1.2) gadatliwość, gadulstwo, rozmowność, wielomówność

Wiktionary


elokwencyjny

elokwencja (rzadko); elokwentny


SJP.pl


elokwentnie

przysłówek sposobu

 (1.1) w sposób elokwentny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elokwencja ż.

 przym. elokwentny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) krasomówczo, wymownie

Wiktionary


elokwentniej

stopień wyższy od przysłówka: elokwentnie


SJP.pl


elokwentniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: elokwentny


SJP.pl


elokwentny

wymowny;
1. posiadający umiejętność łatwego i przekonującego posługiwania się językiem; retoryczny, krasomówczy, oratorski;
2. ironicznie: mający skłonność do niepotrzebnego wysławiania się; wygadany, rozgadany, gadatliwy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający dar umiejętnego, łatwego wysławiania się

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛlɔˈkfɛ̃ntnɨ, AS: elokfntny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elokwencja ż.

 przysł. elokwentnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) krasomówczy, wymowny, miodousty, złotousty

Wiktionary


elongacja

1. różnica długości ekliptycznych planety i Słońca;
2. odległość kątowa satelity od planety


SJP.pl

  • elongacja – wydłużenie (np. komórek, pędów roślin, kończyn)
  • elongacja (biologia) − faza replikacji semikonserwatywnej
  • elongacja (astronomia) − odległość kątowa pomiędzy środkiem tarczy Słońca a planetą na sferze niebieskiej

Wikipedia


elongacyjny

elongacja


SJP.pl

Patrz:

elongacja

elops

rodzaj ryb promieniopłetwych żyjących w wodach zachodniego Atlantyku


SJP.pl

Elops – rodzaj ryb promieniopłetwych z rodziny elopsowatych (Elopidae), w języku polskim określanych nazwą „elopsy” lub „oszczery”.

Wikipedia


elred

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wujowi Elredowi obrodziła pszenica.

Wiktionary


elsa

  • Elsa (Teksas)
  • European Law Students’ Association (ELSA)
  • Elza (imię)
  • (182) Elsa
  • Elsa (album) – album Elsy Lunghini
  • Elsa – główna bohaterka filmu animowanego pt. Kraina lodu
  • Elsa – główna bohaterka filmu animowanego pt. Kraina lodu, kontynuacja jej losów w serialu „Dawno, dawno temu”.

Wikipedia


elsevier

Elsevier – firma zajmująca się analizą i udostępnianiem danych oraz informacji naukowej. Jednocześnie jedno z największych światowych wydawnictw naukowych. Publikuje głównie książki i czasopisma naukowe z dziedziny nauk przyrodniczych, medycznych i ścisłych. Jest ono częścią RELX Group i ma siedzibę w Amsterdamie oraz filie w USA, Wielkiej Brytanii i kilkunastu innych krajach.

Wikipedia


elsheimer

[czytaj: ELShajmer] nazwisko, np. Adam Elsheimer (1578-1610), niemiecki malarz i grafik


SJP.pl


elsner

nazwisko


SJP.pl

  • Jakob Elsner (ok. 1486–1517) – niemiecki malarz portrecista, miniaturzysta i iluminator, aktywny w Norymberdze.
  • Jan Elsner (1913–1939) – polski pilot
  • Janusz Elsner (1928–1996) – rektor Politechniki Częstochowskiej
  • Joseph Elsner (1845–1933) – niemiecki architekt, rzeźbiarz
  • Józef Elsner (1769–1854) – polski kompozytor, pedagog, teoretyk muzyki, nauczyciel Fryderyka Chopina
  • Józef Elsner (1891–1951) – polski przedsiębiorca budowlany, „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata”
  • Marko Elsner (1960) – słoweński piłkarz
  • Oskar von Elsner (1822–1881) − niemiecki urzędnik, polityk
  • Paul Elsner (1865–1933) − śląski nauczyciel, muzyk, kompozytor
  • Rok Elsner (1986) – słoweński piłkarz
  • Sławomir Elsner (1976) − polski malarz, fotograf
  • Sławomir Elsner (1976) – polski poeta
  • Wincenty Elsner (1955) – polski polityk, poseł na Sejm VII kadencji

Wikipedia


elstera

1. Biała Elstera - rzeka w Niemczech;
2. Czarna Elstera - rzeka w Niemczech


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. zob. Biała Elstera.

Wiktionary

Rzeki na terenie Niemiec i Czech:

  • Biała Elstera – czes. Bílý Halštrof, niem. Weiße Elster, prawy dopływ Soławy
  • Czarna Elstera – niem. Schwarze Elster, rzeka we wschodnich Niemczech, prawy dopływ Łaby
  • Mała Elstera – niem. Kleine Elster

Zobacz też:

  • Elster
  • Elstera-Soława

Wikipedia


elsynoe

imię nadawane koniom


SJP.pl


elsynor

miasto w Danii, miejsce akcji "Hamleta", tragedii Szekspira; Helsingor


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. hist. Helsingør

Wiktionary

Helsingør (d. pol. Elsynor) – duńskie miasto na północnym wschodzie Zelandii, położone 40 km na północ od Kopenhagi nad cieśniną Sund. W tym miejscu cieśnina ma 4 km szerokości. Na przeciwległym brzegu cieśniny znajduje się bliźniacze szwedzkie miasto Helsingborg. Podróż promem między miastami zajmuje 20 min.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. elsynorowy

Wiktionary


elton

imię męskie


SJP.pl

Nazwy geograficzne
  • Elton – osiedle w Rosji, w obwodzie wołgogradzkim, w rejonie pałłasowskim
  • Elton – jezioro w Rosji
  • Elton – miejscowość w USA, w stanie Luizjana, w parafii Jefferson Davis

Miejscowości w Wielkiej Brytanii:

  • Elton – miejscowość w hrabstwie Cambridgeshire (Anglia)
  • Elton – miejscowość w hrabstwie Cheshire (Anglia)
  • Elton – miejscowość w hrabstwie Derbyshire (Anglia)
  • Elton – miejscowość w hrabstwie Durham (Anglia)
  • Elton – miejscowość w hrabstwie Gloucestershire (Anglia)
  • Elton – miejscowość w hrabstwie Wielki Manchester (Anglia)
  • Elton – miejscowość w hrabstwie Herefordshire (Anglia)

Wikipedia


eluacja

w chromatografii: rozpuszczanie i wymywanie substancji rozdzielanych w kolumnie lub na bibule; eluowanie


SJP.pl


eluat

roztwór zawierający substancje wymyte


SJP.pl

Eluat – roztwór zawierający substancje wymyte. Podczas chromatografii kolumnowej stanowi go płyn wypływający z kolumny chromatograficznej. Proces wymywania nosi wówczas nazwę elucji, a faza wymywająca z fazy stałej to eluent. Odbierane frakcje eluatu zawierają składniki rozdzielanych mieszanin, kolejno wymywane z kolumny. W chromatografii bibułowej eluatem jest roztwór uzyskany po wymyciu substancji z bibuły.

Wikipedia


elucja

wymywanie składników rozdzielonej mieszaniny


SJP.pl

Elucja, eluowanie – proces wymywania za pomocą eluentu (fazy ruchomej) substancji zaadsorbowanej wcześniej na fazie stałej (stacjonarnej). Ciecz wypływająca z fazy stałej to eluat. W chromatografii gazowej elucję przeprowadza się za pomocą gazu nośnego, a w chromatografii cieczowej za pomocą rozpuszczalników ciekłych. Zastosowanie odpowiednich warunków elucji jest podstawą powodzenia procesu chromatografii.

Wikipedia


elucyjny

elucja


SJP.pl

Patrz:

elucja

eluent

płyn powodujący wymywanie rozdzielanego składnika mieszaniny


SJP.pl

Eluent – płyn wymywający substancje zaadsorbowane na fazie stałej podczas chromatografii. Proces wymywania nosi nazwę elucji, a faza wypływająca z fazy stałej to eluat.

Eluentami są zwykle związki chemiczne o niskiej masie cząsteczkowej, które nie reagują ze złożem i przechodzą przez to złoże przy jak najmniejszych oporach przepływu. Na wynik analiz chromatograficznych bardzo duży wpływ ma czystość eluentów. Niektóre z technik chromatograficznych (np. HPLC) wymagają też odgazowywania eluentów.

Wikipedia


elukubracja

książkowo: małej wartości utwór literacki lub inny tekst pisany z wysiłkiem i bez talentu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) utwór literacki o niewielkiej wartości artystycznej, pisany mozolnie przez osobę pozbawioną talentu pisarskiego

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zaręba słuchał pobłażliwie wierszowanej elukubracji, gdzie było do syta berżerek, bladej luny, owieczek, mitycznych bogiń i górnie wysławianych amorów. Mdłe to było niczym flaki z olejem, więc doczekawszy się końca wyrzekł rubasznie: (…) (Władysław Stanisław Reymont "Rok 1794")

 (1.1) Trudno by po prostu pojąć, jak człowiek rozsądny mógł pisać i czytać podobne elukubracje, gdyby nie Pismo Święte, dowodzące, że ludzie przychodzą na świat z zadatkiem głupoty.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛlukuˈbrat͡sʲja, AS: elukubracʹi ̯a

Wiktionary


elukubrować

żartobliwie: wypracowywać, wypracować coś z trudem, mozolnie


SJP.pl


elunia

zdrobnienie od: Elżbieta (imię żeńskie)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż. zdrobn. Elżbieta

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Musisz wiedzieć, Eluniu, że babcia też chodziła na randki.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elżbietańczyk mos., Elżunia ż., elżbietanin mos., elżbietanizm mrz., Elżbieta ż., Elcia ż., Elusia ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Ela, Elusia, Elka, Elżbieta, Elżunia, Elżbietka, Elcia

Wiktionary


eluować

w chromatografii: rozpuszczać i wymywać substancje rozdzielane w kolumnie lub na bibule


SJP.pl


eluś

zdrobnienie od: Eligiusz (imię męskie)


SJP.pl


elusia

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż. zdrobn. Elżbieta

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Weź, Elusiu, spróbuj jeszcze szarlotki.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elżbietańczyk mos., elżbietanin mos., Elżunia ż., elżbietanizm mrz., Elżbieta ż., Elunia ż., Ela ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Ela, Elunia, Elka, Elżbieta, Elżunia, Elżbietka, Elcia

Wiktionary


elutriacja

metoda separacji cząsteczek roztworu za pomocą specjalnego rodzaju wirowania


SJP.pl


eluwiacja

w geologii: ługowanie substancji glebowych wskutek ruchów wody glebowej


SJP.pl


eluwialny

o gruncie: powstały w wyniku zwietrzenia i rozkładu podłoża


SJP.pl


eluwina

wykrzyknik

 (1.1) slang. forma powitania

Wiktionary

Eluwina – debiutancki singel polskiego influencera Kacpra Błońskiego, który został wydany 10 stycznia 2019.

Nagranie w Polsce otrzymało status platynowej płyty 23 grudnia 2024.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Eluwina to młodzieżowa forma powitania w XXI wieku.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) slang. elo, siemanko, siemano, siemasz, siemka; neutr. cześć, hej

Wiktionary


eluwium

resztkowe nagromadzenie fragmentów skalnych odporniejszych na wietrzenie w miejscu, gdzie skała podlegała wietrzeniu fizycznemu lub chemicznemu, rezyduum, residuum


SJP.pl

Wikipedia


elvis

imię męskie


SJP.pl

Elvis – imię męskie pochodzące od staroangielskiego Eall-wis, czyli mądrego. Staroangielskie akcentowane „a” często przechodzi w „e”, a więc AlvisElvis. Czasami w wyjaśnieniach etymologii imienia alternatywne podaje się, że pochodzi ono od nazwiska Elwes, a wiążąc ją z nazwą Alwyn.

Wikipedia


elwer

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. bezrobotny

 (1.2) gw-pl|Górny Śląsk. sport. rzut karny, jedenastka

Wiktionary


elwira

imię żeńskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż.;

Wiktionary

Elwira – imię żeńskie o niepewnej etymologii. Na ogół przypisywane jest jej pochodzenie z gockiego i znaczenie „prawdziwie szlachetna”, ale mogłoby też oznaczać „opiekunka wszystkich”. Według najnowszych publikacji naukowych imię to wywodzi się jednak z języka arabskiego, a przedostało się do Polski za pośrednictwem języka hiszpańskiego, podobnie jak Eleonora.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Pani Mira pożyczyła Elwirze swój jacht.

 (1.1) Mam na imię Elwira i jestem kioskarką z Nakła.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Elwirka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zdrobn. Elwirka

Wiktionary


elwirka

zdrobnienie od: Elwira (imię żeńskie)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) poufała forma żeńskiego imienia Elwira

 (1.2) pejor. zgrub. od imienia Elwira

Wiktionary

Elwirka – syntezator muzyczny (keyboard), produkowany przez Wrocławskie Zakłady Elektroniczne Mera-Elwro około 1982 roku, jedyny instrument muzyczny ich wyrobu. Obudowa została później zaadaptowana dla komputera Elwro 800 Junior, z zachowaniem podstawki na nuty. Miał klawiaturę na dwie i pół oktawy, przycisk, który włączał filtr dolnoprzepustowy i klawisz vibrato.

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Język pani Elwirki pozostawia wiele do życzenia.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Elwira ż.

Wiktionary


elwirzyny

przymiotnik dzierżawczy - należący do Elwiry lub z nią związany


SJP.pl


elymijski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Elymami (Elymianami), dotyczący Elymów (Elymian)

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) jęz. język elymijski;

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Elymowie lm m., Elymianie lm m.

Wiktionary


elza

imię żeńskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. Elżbieta

Wiktionary

  • Elza – imię lwa, bohatera powieści.
  • Elza – japońska piosenkarka i modelka
  • Elza – zdrobnienie imienia Elżbieta

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 etym|niem|Elsa. < etym|niem|Elisabeth. < etym|łac|Elisabetha. < etym|gr|Ἐλισάβετ. < etym|hebr|אלשבת.

uwagi.

tłumaczenia.

 (1.1) zobtłum|Elżbieta.

źródła.

== Elza (język angielski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, nazwa własna

 (1.1) imię|angielski|ż.

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 etym|niem|Elsa. < etym|niem|Elisabeth. < etym|łac|Elisabetha. < etym|gr|Ἐλισάβετ. < etym|hebr|אלשבת.

uwagi.

tłumaczenia.

 (1.1) zobtłum|Elżbieta.

źródła.

== Elza (język angielski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, nazwa własna

 (1.1) imię|angielski|ż.

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


elżbieciny

przymiotnik dzierżawczy - należący do Elżbiety lub z nią związany


SJP.pl

Elżbieciny – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie grodziskim, w gminie Rakoniewice.

Na południowy wschód od Elżbiecin przebiega droga krajowa nr 32 i linia kolejowa Poznań-Wolsztyn.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa poznańskiego.

Wikipedia


elżbieta

imię żeńskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż.;

 (1.2) geogr. wieś w Polsce, w województwie lubelskim, w gminie Opole Lubelskie;

Wiktionary

Elżbieta – imię żeńskie pochodzenia biblijnego wywodzące się od hebrajskiego słowa אלשבת eliszewa („Bóg mą przysięgą”). Zdrobnienia to Ela, Elka, Elcia, Elunia, Elżbietka, Elżunia, a pochodne to Halszka, Halżbieta, Alżbieta, Izabela, Liza, Elza (germ.), Eliza.

Elżbieta imieniny obchodzi: 18 czerwca, 4 lipca (przeniesione z 8 lipca), 14 września, 23 września (przeniesione z 5 listopada), 21 października, 17 listopada, 19 listopada.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wczoraj poszedłem z moją Elżbietą do kina.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɛlʒˈbʲjɛta, AS: elžbʹi ̯eta

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elżbietańczyk mos., elżbietanin mos., Halszka ż., Ela ż., Elusia ż., Elka ż., Elżbietka ż., Elunia ż., Elżunia ż., Elcia ż., elżbietanka ż., elżbietanizm m., elżbietańskość ż., Elżbiecin m., Izabella ż., Eliza ż.

 przym. elżbietański

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Ela, Elusia, Elka, Elżbietka, Elunia, Elżunia, Elcia

Wiktionary


elżbietańczyk

miłośnik lub twórca teatru elżbietańskiego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) rzad. liter. artysta tworzący w epoce elżbietańskiej, szczególnie literat

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Elżbieta ż., elżbietanka ż., elżbietanizm mrz., Ela ż., Elusia ż., Elka ż., Elżbietka ż., Elunia ż., Elcia ż., elżbietanin mos.

 przym. elżbietański

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) war. elżbietanin

Wiktionary


elżbietanin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) rzad. liter. artysta tworzący w epoce elżbietańskiej, szczególnie literat

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Elżunia ż., Elżbieta ż., elżbietanka ż., elżbietanizm mrz., Ela ż., Elusia ż., Elka ż., Elżbietka ż., Elunia ż., Elcia ż., elżbietańczyk mos.

 przym. elżbietański

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) elżbietańczyk

Wiktionary


elżbietanizm

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) rzad. liter. słowo, użycie lub cecha językowa charakterystyczna dla literatury angielskiej okresu elżbietańskiego

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elżbietańczyk mos., Elżunia ż., Elżbieta ż., elżbietanka ż., elżbietanin mos., Ela ż., Elusia ż., Elka ż., Elżbietka ż., Elunia ż., Elcia ż.

 przym. elżbietański

Wiktionary


elżbietanka

członkini katolickiego zakonu żeńskiego: Zgromadzenie Sióstr św. Elżbiety


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) rel. zakonnica z katolickiego Zgromadzenia Sióstr św. Elżbiety lub Zgromadzenia Sióstr św. Elżbiety III Zakonu Regularnego św. Franciszka

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jadzia wstąpiła do elżbietanek w Jabłonkowie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elżbietańczyk mos., elżbietanin mos., elżbietanizm mrz., Elżbieta ż., Elżunia ż.

 przym. elżbietański

Wiktionary


elżbietanki

członkini katolickiego zakonu żeńskiego: Zgromadzenie Sióstr św. Elżbiety


SJP.pl

Elżbietanki, Zgromadzenie Sióstr św. Elżbiety – żeńskie, rzymskokatolickie zgromadzenie zakonne powstałe 27 września 1842 z inicjatywy 4 młodych kobiet (Marii i Matyldy Merkert, Franciszki Werner i Klary Wolff – wszystkie należały do III Zakonu św. Franciszka), zdecydowanych służyć chorym i ubogim, o charakterze wspólnoty kontemplacyjno-czynnej, łączącej codzienną modlitwę z posługą człowiekowi, którego patronką jest od 1850 św. Elżbieta Węgierska.

Wikipedia


elżbietański

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z okresem panowania królowej Elżbiety I w Anglii, dotyczący okresu jej panowania

 (1.2) związany z elżbietankami, dotyczący elżbietanek

przymiotnik dzierżawczy

 (2.1) należący do elżbietanek, będący ich własnością

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W teatrze elżbietańskim nie używano kurtyny.

 (1.2) Wielkim wezwaniem dla nas w ostatnim roku stał się kontynent afrykański, pragniemy przenieść charyzmat elżbietański na ziemię afrykańską i rozpocząć działalność w Tanzanii

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elżbietańczyk mos., Elżunia ż., elżbietanizm mrz., Halszka ż., Elżbieta ż., Ela ż., elżbietanka ż., elżbietanin mos.

Wiktionary


elżbietka

zdrobnienie od: Elżbieta (imię żeńskie)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż. zdrobn. Elżbieta

Wiktionary

Elżbietka – część wsi Drygulec w Polsce, położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie opatowskim, w gminie Wojciechowice.

W latach 1975–1998 Elżbietka administracyjnie należała do województwa tarnobrzeskiego.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Weźmy Elżbietkę na spacerek nad rzekę.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elżbietańczyk mos., elżbietanin mos., Elżunia ż., elżbietanizm mrz., Elżbieta ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Ela, Elusia, Elka, Elżbieta, Elżunia, Elunia, Elcia

Wiktionary


elzetes

potocznie: polskie zrzeszenie grupujące kluby sportowe działające w małych miejscowościach, głównie na wsiach; LZS


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) pot. sport. LZS

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elzetesowiec mos., LZS-owiec mos.

 przym. elzetesowski, LZS-owski

 skr. LZS

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) LZS

Wiktionary


elzetesowiec

członek LZS-u (Ludowego Zespołu Sportowego); LZS-owiec


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) sport. członek LZS-u

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elzetes mrz., LZS-owiec mos.

 przym. elzetesowski, LZS-owski

 skr. LZS

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) LZS-owiec

Wiktionary


elzetesowski

przymiotnik od: LZS (Ludowe Zespoły Sportowe, Ludowy Zespół Sportowy); LZS-owski


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z LZS-em, dotyczący LZS-u

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elzetes mrz., elzetesowiec mos., LZS-owiec mos.

 przym. LZS-owski

 skr. LZS

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) LZS-owski

Wiktionary


elzewir

1. krój pisma stosowany w wydawnictwach Elzewirów; Elzewir;
2. wydawnictwo wydane w firmie Elzewirów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) typogr. druk. dawny holenderski krój pisma drukarskiego

 (1.2) hist. poligr. małoformatowe wydawnictwo pochodzące z drukarni założonej przez Lodewijka Elzeviera

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elzewiry nmos.

 przym. elzewirowski, elzewirski

Wiktionary


elzewiry

zbiór klasycznych dzieł wydany przez wydawnictwo rodziny Elzewirów (Elzevierów)


SJP.pl


elzi

spójnik

 (1.1) gw-pl|Mazury. czy, jeśli

Wiktionary


elżunia

zdrobnienie od: Elżbieta (imię żeńskie)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż. zdrobn. od Elżbieta

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Weźmy Elżunię na spacerek.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Elżbieta ż., elżbietanka ż., Ela ż., Elusia ż., Elka ż., Elżbietka ż., Elunia ż., Elcia ż., elżbietanizm mrz., elżbietanin mos.

 przym. elżbietański

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Ela, Elusia, Elka, Elżbieta, Elżbietka, Elunia, Elcia

Wiktionary


elżuniny

przymiotnik dzierżawczy - należący do Elżuni lub z nią związany


SJP.pl


em

nazwa litery M


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) nazwa litery m/M

Wiktionary

  • EM – mikroorganizmy efektywne
  • em – angielska nazwa firetu, jednostki typograficznej
  • em – jednostka miary stosowana w języku CSS (1em oznacza aktualny rozmiar czcionki, por. firet)
  • Em – dawny symbol radonu, pierwiastka chemicznego
  • eM – zespół rockowy z Trójmiasta
  • eM – śląska stacja radiowa
  • Em – eksametr

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ɛ̃m, AS: ẽm

Wiktionary


em.

skrót od: emerytowany


SJP.pl


emablować

zwykle o mężczyznach: otaczać szczególnymi względami kobietę, usilnie zabawiać; nadskakiwać


SJP.pl

czasownik niedokonany (dk. brak)

 (1.1) książk. otaczać wyjątkowymi względami

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wyzbywają się jej tylko wtedy, gdy są sam na sam z kobietą, którą emablują.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛ̃maˈblɔvat͡ɕ, AS: mablovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. emablowanie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zabawiać, adorować

Wiktionary


emablowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|emablować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. emablować ndk.

Wiktionary


emagram

Emagram – rodzaj diagramu termodynamicznego używany w opisie sondażu atmosferycznego. Niezależnymi zmiennymi na diagramie są temperatura i ciśnienie odpowiadające wysokości. Skalę osi ciśnienia (wysokości) dobrano tak by adiabaty suchego powietrza tworzyły w kąt 45° z poziomymi izobarami. Dla poszczególnych ciśnień (wysokości) nanosi się temperaturę i temperaturę punktu rosy.

Wikipedia


email

[czytaj: imejl] mail, mejl, e-mail; rzadko:
1. poczta elektroniczna;
2. wiadomość wysłana za pomocą poczty elektronicznej;
3. adres użytkownika poczty elektronicznej


SJP.pl

Poczta elektroniczna, e-poczta, pot. mejl (ang. electronic mail, e-mail, email, w skrócie: mail) – usługa komunikacji interpersonalnej, która umożliwia przekazywanie komunikatu z wykorzystaniem standardu SMTP (Simple Mail Transfer Protocol), POP3 (Post Office Protocol), IMAP4 (Internet Message Access Protocol) lub innego standardu zapewniającego te same funkcje.

Wikipedia


emailowy

email [czytaj: imejlowy]; mejlowy, mailowy, e-mailowy


SJP.pl


emaki

uzupełniony tekstem obraz malowany na zwoju papieru lub jedwabiu, element dawnej kultury japońskiej; makimono, emakimono


SJP.pl


emakimono

uzupełniony tekstem obraz malowany na zwoju papieru lub jedwabiu, element dawnej kultury japońskiej; makimono, emaki


SJP.pl

Emaki-mono (jap. 絵巻物) lub prościej emaki (jap. 絵巻) – obraz w postaci zwoju (jedwabnego lub papierowego), przedstawiający sceny z dzieła literackiego, uzupełnione opisami lub fragmentami tekstu. Ta forma sztuki dotarła do Japonii z Chin wraz z buddyzmem w okresie Nara.

Emaki-mono to złożenie trzech japońskich wyrazów: e – obraz, maki – zwój, mono – rzecz, przedmiot.

Wikipedia


emalia

1. masa stosowana do pokrywania wyrobów ceramicznych; szkliwo;
2. artystyczna technika zdobienia przedmiotów; przedmiot zdobiony tą techniką;
3. materiał do pokrywania zęba w celu odbudowania szkliwa; lak


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) techn. masa szklista do pokrywania wyrobów głównie metalowych w celach dekoracyjnych lub ochronnych

 (1.2) bud. szt. malarski wyrób lakierowy, zawierający mniej pigmentu oraz spoiwo wyższej jakości, dający gładsze i trwalsze powłoki

 (1.3) anat. stomat. twarda substancja pokrywająca zewnętrzną część zęba

Wiktionary

Emalia (fr. émail, dawniej: szmelc, smalc) – sproszkowane szkło: mieszanina minerałów (piasek, kreda, glina) oraz topników (boraks) z dodatkiem pigmentów, które naniesione na metalowe podłoże i stopione w temperaturze ok. 800–900 °C tworzy szklistą powłokę, także technika artystyczna zdobienia wyrobów metalowych, najczęściej złotych lub miedzianych.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. emaliernik mos., emalier mos., emaliernia ż., emalierstwo n.

 czas. emaliować ndk.

 przym. emaliowy, emaliowany

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) daw. smalc, szmelc

 (1.2) farba emaliowa

 (1.3) szkliwo

Wiktionary


emalier

specjalista trudniący się emaliowaniem; emaliernik


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) emaliernik

Wiktionary

Emalier – specjalista zajmujący się emaliowaniem, tj. pokrywaniem powierzchni przedmiotów emalią.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. emalia ż., emalierstwo n., emaliernia ż., emaliernik m., emaliowanie n.

 czas. emaliować ndk.

 przym. emaliowy, emalierski, emaliowany

Wiktionary


emaliernia

dział fabryki zajmujący się emaliowaniem


SJP.pl


emalierniczka

emaliernik


SJP.pl

Patrz:

emaliernik

emaliernik

specjalista trudniący się emaliowaniem; emalier


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pracownik emalierni wyspecjalizowany w emaliowaniu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. emalia ż., emalierstwo n., emaliernia ż., emalier m., emaliowanie n.

 czas. emaliować ndk.

 przym. emaliowy, emalierski, emaliowany

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) emalier

Wiktionary


emaliowany

przymiotnik relacyjny

 (1.1) pokryty emalią

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W kuchni znajdziesz emaliowany rondelek.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. emalia ż., emalier mos., emaliernik mos., emaliowanie n.

 czas. emaliować ndk.

 przym. emalierski, emaliowy

Wiktionary


eman

w technice: jednostka stężenia substancji radioaktywnej w roztworze, za pomocą której można mierzyć stopień radioaktywności takiego roztworu (skrót: Em.)


SJP.pl


emanacja

1. wydzielanie czegoś, np. ciepła, energii itp. do otoczenia; promieniowanie, emisja;
2. to, co się wydziela, promieniuje;
3. przenośnie: uzewnętrznianie się, wydzielanie się, promieniowanie czymś, np. emanacja siły; emanowanie;
4. w chemii: naturalny izotop promieniotwórczy radonu;
5. w filozofii: wyłanianie się bytów z prapierwiastka uznawanego za byt doskonały, nieskażony;
6. w filozofii: teoria emanacji - pogląd, zgodnie z którym rozwój świata polega na wyłanianiu się różnych kategorii i bytów z absolutu; emanatyzm;
7. w geologii: gorący roztwór, para lub gaz pochodzenie magmowego, złożone ze składników trudno lotnych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) wydzielanie, promieniowanie; także. to, co jest wynikiem tego procesu

 (1.2) proces uzewnętrzniania, ujawniania się czegoś

 (1.3) filoz. zob. emanatyzm.

Wiktionary

Emanacja (in. emanatyzm, emanacjonizm, łac. emanatio – wypływ) – w kosmogonii egipskiej i fenickiej, a także helleńskiej, sposób powstania i rozwoju wszechświata; proces wyłaniania się z pierwszej zasady (często utożsamianej z Bogiem) szeregu bytów tworzących całą rzeczywistość. Emanacja jest procesem koniecznym, a jej efekty tracą na doskonałości wraz z oddalaniem się od swego źródła.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. emanacje nmos., emanowanie n., emanatyzm mrz., emanacjonizm mrz.

 czas. emanować ndk.

Wiktionary


emanacje

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) daw. chem. trzy naturalne izotopy promieniotwórczego radonu – aktynon, toron i radon

 (1.2) geol. gazy rozpuszczone w magmie, przenikające do sąsiednich skał, powodujące powstawanie nowych minerałów i skał

forma rzeczownika.

 (2.1) M., B. i W. lm. od: emanacja

Wiktionary

Emanacja (in. emanatyzm, emanacjonizm, łac. emanatio – wypływ) – w kosmogonii egipskiej i fenickiej, a także helleńskiej, sposób powstania i rozwoju wszechświata; proces wyłaniania się z pierwszej zasady (często utożsamianej z Bogiem) szeregu bytów tworzących całą rzeczywistość. Emanacja jest procesem koniecznym, a jej efekty tracą na doskonałości wraz z oddalaniem się od swego źródła.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. emanacja ż., emanowanie n., emanatyzm mrz., emanacjonizm mrz.

 czas. emanować ndk.

Wiktionary


emanacjonizm

nurt filozoficzny odnoszący się do pojęcia emanacji; emanatyzm


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) filoz. zob. emanatyzm.

Wiktionary

Emanacja (in. emanatyzm, emanacjonizm, łac. emanatio – wypływ) – w kosmogonii egipskiej i fenickiej, a także helleńskiej, sposób powstania i rozwoju wszechświata; proces wyłaniania się z pierwszej zasady (często utożsamianej z Bogiem) szeregu bytów tworzących całą rzeczywistość. Emanacja jest procesem koniecznym, a jej efekty tracą na doskonałości wraz z oddalaniem się od swego źródła.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. emanacja ż., emanacje nmos., emanowanie n., emanatyzm mrz.

 czas. emanować ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) emanatyzm, emanacja

Wiktionary


emanacyjny

emanacja


SJP.pl

Patrz:

emanacja

emanatyzm

teoria filozoficzno-teologiczna głoszona przez neoplatończyków, tłumacząca powstanie i rozwój świata stopniowym wyłanianiem się różnorodnych postaci bytu z jednego prapierwiastka; teoria emanacji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) filoz. koncepcja filozoficzna tłumacząca powstanie i rozwój świata jako proces wyłaniania się z absolutu wielorakich postaci bytu;

Wiktionary

Emanacja (in. emanatyzm, emanacjonizm, łac. emanatio – wypływ) – w kosmogonii egipskiej i fenickiej, a także helleńskiej, sposób powstania i rozwoju wszechświata; proces wyłaniania się z pierwszej zasady (często utożsamianej z Bogiem) szeregu bytów tworzących całą rzeczywistość. Emanacja jest procesem koniecznym, a jej efekty tracą na doskonałości wraz z oddalaniem się od swego źródła.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. emanacja ż., emanacje nmos., emanowanie n., emanacjonizm mrz.

 czas. emanować ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) emanacjonizm, emanacja

Wiktionary


emancypacja

1. uwolnienie (się) od ucisku, zależności, przesądów itp. i zdobycie lepszej pozycji społecznej; równouprawnienie, uniezależnienie;
2. w starożytnym Rzymie: uniezależnienie się syna od ojca


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) społ. uwolnienie się od zależności i zdobycie lepszej pozycji w strukturze społecznej

Wiktionary

Emancypacja (łac. emancipatio, dosł. wypuszczenie z rąk) – wyzwolenie i obdarzenie kogoś pełnią praw.

Początkowo, w prawie rzymskim, emancypacja oznaczała wyzwolenie spod władzy ojcowskiej. Współczesne znaczenie tego słowa wywodzi się z XVII i XVIII w. i oznacza wyjście jednostek czy grup społecznych ze stanu zniewolenia.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Innym niebezpieczeństwem, które podobnie jak zbyt radykalna emancypacja kobiet, ale w szerszym jeszcze stopniu, zagraża rodzinie, jest zdaniem publicystów pism rodzinnych materializm.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛ̃mãnt͡sɨˈpat͡sʲja, AS: mãncypacʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wyemancypowanie n., emancypowanie n., emancypant m., emancypantka ż.

 czas. emancypować ndk., wyemancypować dk.

 przym. emancypacyjny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) niezależność

Wiktionary


emancypacyjność

emancypacyjny


SJP.pl

Patrz:

emancypacyjny

emancypacyjny

związany z uwolnieniem się jednostki lub grupy społecznej od zależności społeczno-politycznych i uzyskaniem praw przysługujących innym jednostkom lub grupom


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący emancypacji

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. emancypowanie n., emancypacja ż.

Wiktionary


emancypant

zwolennik emancypacji kobiet


SJP.pl


emancypantka

zwolenniczka emancypacji kobiet


SJP.pl


emancypować

dokonywać emancypacji; wyzwalać, oswobadzać, usamodzielniać


SJP.pl

czasownik

 (1.1) dokonywać procesu emancypacji, usamodzielniać się

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛ̃mãnt͡sɨˈpɔvat͡ɕ, AS: mãncypovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. emancypacja ż., emancypowanie n.

 przym. wyemancypowany

Wiktionary


emancypowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) dokonywanie procesu emancypacji, usamodzielnianie się

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wyemancypowanie n., emancypacja n., emancypant m., emancypantka ż.

 czas. emancypować ndk., wyemancypować dk.

 przym. emancypacyjny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) uniezależnianie, wyzwalanie

Wiktionary


emanować

promieniować, wykazywać, wydzielać coś


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. brak)

 (1.1) promieniować, wydzielać coś z siebie

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. emanacja ż., emanacje nmos., emanowanie n., emanatyzm mrz., emanacjonizm mrz.

Wiktionary


emanowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) wydzielanie, promieniowanie, uzewnętrznianie

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. emanacja ż., emanacje nmos., emanatyzm mrz., emanacjonizm mrz.

 czas. emanować ndk.

Wiktionary


emanuel

imię męskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;

Wiktionary

Emanuel – imię męskie pochodzenia biblijnego. Wywodzi się od słowa עִמָּנוּאֵל oznaczającego „Bóg z nami”. Imię mesjasza oraz kilku świętych katolickich. Żeński odpowiednik to Emanuela.

Emanuel imieniny obchodzi: 25 stycznia, 26 marca, 10 lipca i 11 października.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Byliśmy z Emanuelem na rowerze.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛ̃mãˈnuwɛl, AS: mãnuel

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Manuel mos., Emmanuel m., Emanuela ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Emmanuel

Wiktionary


emanuela

imię żeńskie


SJP.pl

Emanuela, Manuela – żeński odpowiednik imienia Emanuel, pochodzi z języka hebrajskiego.

Jest imieniem rzadkim, którego popularność rośnie. W marcu 2001 zarejestrowanych było 891 Polek o tym imieniu. W styczniu 2024 r. w rejestrze PESEL, wśród publicznie dostępnych danych dotyczących osób żyjących, wykazano 1051 kobiet o imieniu Emanuela nadanym jako imię pierwsze oraz 674 kobiety o imieniu Emanuela nadanym jako imię drugie.

Emanuela imieniny obchodzi 26 marca.

Wikipedia


emanueliny

przymiotnik dzierżawczy - należący do Emanueli lub z nią związany


SJP.pl


emanuelowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Emanuela (Emanueli) lub z nim (z nią) związany


SJP.pl


emaskulator

weterynaryjne narzędzie do kastracji zwierząt


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) narzędzie służące do trzebienia zwierząt, głównie ogierów

Wiktionary


emaus

zabawa ludowa urządzana w poniedziałek wielkanocny


SJP.pl

  • Emaus – miejscowość biblijna
  • Emaus – nazwa krakowskiego odpustu
  • Emaus – gatunek literacki
  • Emaus – osiedle w Gdańsku
  • Emmaus – organizacja charytatywna
  • Radio Emaus – rozgłośnia archidiecezji poznańskiej

Wikipedia


emausowy

emaus


SJP.pl

Patrz:

emaus

emballage

[czytaj: ąbaLAŻ] w sztuce współczesnej: opakowywanie różnych obiektów, np. budowli lub fragmentów naturalnego krajobrazu; empaquetage, ambalaż


SJP.pl

Ambalaż (fr. emballage – opakowanie) – działalność w sztuce współczesnej, która jest związana z opakowywaniem, zasłanianiem, okrywaniem przedmiotów, fragmentów architektury, natury. Największe ambalaże tworzył Christo (opakowania budynków, wybrzeży, wąwozów oraz wysp). W Polsce ambalaże stosował Tadeusz Kantor.

Wikipedia


embargo

zakaz przywozu lub wywozu towaru z państwa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) polit. zakaz przywozu lub wywozu określonych towarów do lub z danego państwa ogłaszany przez inne państwo lub organizację międzynarodową;

 (1.2) zakaz opuszczania przez obce statki handlowe portów albo wód terytorialnych danego państwa

 (1.3) zarekwirowanie w czasie wojny mienia (statków, przedmiotów zaopatrzenia wojennego itp.) państwa neutralnego

 (1.4) zakaz publikowania w środkach masowego przekazu jakiejś wiadomości przed określonym dniem i określoną godziną

Wiktionary

Embargo (hiszp. „zajęcie, sekwestr”) – zakaz importu lub eksportu określonych towarów do lub z danego państwa, czyli ograniczenie handlu i innych stosunków z określonym państwem i jego bojkot na arenie międzynarodowej. Embargo jest instrumentem prawa administracyjnego nakładane przez rząd lub międzynarodowe organizacje, traktowane jako szczególny środek odwetowy. Przyczynami nałożenia embarga mogą być handel bronią i sprzętem wojskowym na obszarach konfliktów, stwarzanie zagrożeń militarnych i wspieranie terroryzmu, rozwój broni jądrowej czy łamanie praw człowieka.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Podczas wojny rząd amerykański nałożył embargo na dostawy broni do Szwecji.

 (1.4) Na dobę przed wyborami obowiązuje embargo na sondaże.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɛ̃mˈbarɡɔ, AS: ẽmbargo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) blokada

Wiktionary


embaterion

pieśń wojenna śpiewana w czasie pochodu w starożytnej Grecji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) śpiewana podczas pochodów, anapestyczna pieśń wojenna w starożytnej Grecji

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛ̃mbaˈtɛrʲjɔ̃n, AS: mbaterʹi ̯õn

Wiktionary


embedować

środowiskowo: osadzać, udostępniać na stronach internetowych treści pochodzące ze strony źródłowej


SJP.pl


emblem

przedmiot lub jego przedstawienie symbolizujące jakieś pojęcie, ideę, czynność


SJP.pl

Belgia:

  • Emblem – dzielnica (deelgemeente) gminy Ranst w Regionie Flamandzkim, w prowincji Antwerpia, w okręgu Antwerpia

Stany Zjednoczone:

  • Emblem – miejscowość

Inne:

  • Emblem – amerykański motorower

Wikipedia


emblemacik

zdrobnienie od: emblemat


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od emblemat

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To nie emblemat, lecz tylko mały emblemacik.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. emblemat m.

 przym. emblematyczny

Wiktionary


emblemat

przedmiot lub znak graficzny symbolizujący jakieś pojęcie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) kompozycja plastycznyastyczna symbolizująca coś, np. organizację, ideę

Wiktionary

Emblemat (gr. ἔμβλημα „wypukła dekoracja”) – kompozycja literacko-obrazowa, gatunek powstały w XVI wieku. Na dojrzałą postać emblematu (druga poł. XVI w. i wiek XVII) składały się:

  • inskrypcja, czyli sentencja, zwana (łac.) lemma lub motto (zazwyczaj ograniczona do 2-5 słów),
  • obraz, zwany (łac.) imago – czyli rycina przedstawiająca różne wyobrażenia,
  • subskrypcja, która była zazwyczaj utworem wierszowanym, epigramatem lub tekstem obszerniejszym, wyjaśniającym i rozwijającym sens obrazu i jego związki z lemmą.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ɛ̃mˈblɛ̃mat, AS: ẽmblmat

Wiktionary

Powiązane:

 przym. emblematyczny

 rzecz. emblemacik mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) logo, godło, herb

Wiktionary


emblematowy

przymiotnik od: emblemat


SJP.pl


emblematyczność

emblematyczny


SJP.pl

Patrz:

emblematyczny

emblematyczny

taki, który ma właściwości, cechy emblematu (przedmiotu zastępującego abstrakcyjną kategorię); symboliczny, alegoryczny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który coś symbolizuje

 (1.2) liter. związany z emblematem – gatunkiem literackim

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. emblemat m., emblemacik m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) symboliczny

Wiktionary


emblematyka

1. sztuka tworzenia symboli;
2. zbiór emblematów


SJP.pl


embolektomia

operacyjne usunięcie zatoru tętniczego


SJP.pl

Embolektomia – zabieg operacyjny polegający na otwarciu tętnicy mający na celu usunięcie materiału zatorowego wykonywane w sytuacjach nagłego zagrożenia życia. Zabieg ten wykonuje się w celu udrożnienia naczynia krwionośnego jeżeli zachowawcze metody leczenia zawiodły.

Zabiegiem odwrotnym do embolektomii jest embolizacja.

Wikipedia


embolia

w medycynie: zatkanie naczynia krwionośnego przez czopy, czyli znajdujące się we krwi nienormalne dla niej składniki, np. cząstki skrzepliny, pęcherzyki powietrza; zator


SJP.pl

Inwaginacja (wpuklenie, wklęśnięcie, embolia) – typ gastrulacji. Polega na wpukleniu do wnętrza blastuli komórek bieguna wegetatywnego. Komórki te zbliżają się następnie do otaczających je komórek bieguna animalnego, co prowadzi do utworzenia dwuwarstwowej gastruli.

Wikipedia


embolion

rodzaj przerywnika w teatrze rzymskim i greckim w przerwach wystawianej sztuki


SJP.pl


embolizacja

zamknięcie światła naczynia żylnego lub tętniczego w celach leczniczych


SJP.pl

Embolizacja – zabieg polegający na wprowadzeniu cewnika z materiałem zatorowym do problematycznego naczynia, dzięki czemu likwiduje się nieprawidłowości tętnicze lub żylne. Zabieg ten ma zastosowanie w wielu dziedzinach medycyny (m.in. w ginekologii, urologii oraz neurochirurgii). Zabiegiem odwrotnym do embolizacji jest embolektomia.

Wikipedia


embolizacyjny

embolizacja


SJP.pl

Patrz:

embolizacja

embolizm

1. dawniej w liturgii chrześcijańskiej: krótka modlitwa odmawiana lub śpiewana po Modlitwie Pańskiej;
2. rzadko: dodawanie jednego dnia w kalendarzu roku przestępnego


SJP.pl

Embolizm (gr. ἐμβολισμός, „wstawka”, „dodatek”) – część modlitwy liturgicznej, wypowiadana (lub śpiewana) przez celebransa po „Ojcze nasz” w czasie mszy świętej.

Jest rozwinięciem prośby modlitwy Pańskiej, w której kapłan prosi o wybawienie od zła i zachowanie Kościoła w pokoju. Wyraża oczekiwanie na przyjście Pana.

Wikipedia


embr.

skrót od: embriologia, embriologiczny


SJP.pl


embrioblast

węzeł zarodkowy blastocysty, zarodka ssaków we wczesnej fazie rozwoju


SJP.pl

Węzeł zarodkowy – jedna z dwóch kategorii komórek blastocysty obok trofoblastu. Składa się z pluripotencjalnych komórek macierzystych, które dają początek wszystkim komórkom organizmu. Znajduje się pod trofoblastem.

Węzeł zarodkowy powstaje w okresie przedimplantacyjnym zarodka na etapie blastocysty. Można wówczas wyróżnić dwa typy komórek: pluripotencjalne komórki węzła zarodkowego oraz trofoblast. Węzeł zarodkowy widoczny jest jako grudka komórek wewnątrz blastocysty na jednym z jej biegunów. W późniejszych etapach rozwoju powstają z niego trzy listki zarodkowe – endoderma, ektoderma i mezoderma. Trofoblast zaś stanowi zewnętrzną warstwą płaskich komórek otaczających zarodek, dającą początek tkankom pozazarodkowym: części błon płodowych i zarodkowej części łożyska. Komórki węzła zarodkowego są pluripotencjalne, ponieważ są w stanie różnicować się w każdą tkankę organizmu.

Wikipedia


embriofor

osłonka powstała w procesie rozwoju embrionalnego


SJP.pl


embriogenetyczny

embriogeneza


SJP.pl

Patrz:

embriogeneza

embriogeneza

rozwój zarodka od momentu zapłodnienia do wyklucia się (u jajorodnych) lub urodzenia (u żyworodnych)


SJP.pl

Embriogeneza, rozwój zarodkowy – rozwój zarodka, który rozpoczyna się w chwili zapłodnienia, aż do momentu wydostania się (klucia) zarodka z osłon jajowych (u jajorodnych) lub do opuszczenia układu rozrodczego samicy (urodzenie u żyworodnych).

Stadia rozwoju zarodkowego:

  • zapłodnienie
  • bruzdkowanie
  • gastrulacja
  • neurulacja
  • organogeneza

Wikipedia


embriogenia

ogół procesów związanych z rozwojem zarodka


SJP.pl


embriografia

obrazowanie i opis rozwoju zarodka


SJP.pl


embriolog

specjalista w dziedzinie embriologii


SJP.pl

Wikipedia


embriologia

nauka o embrionach, organizmach w zarodkowej fazie życia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) biol. nauka zajmująca się rozwojem zarodkowym organizmów zwierzęcych (w tym człowieka) i roślinnych;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

 (1.1) embriologia roślin

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

 (1.1) biologia

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. embriolog m.

 przym. embriologiczny

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

 (1.1) Liczba mnoga w tabeli odmiany została podana za Słownikiem gramatycznym języka polskiego. Inne słowniki (np.: Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego, Uniwersalny słownik języka polskiego) odnotowują, że rzeczownik ten nie tworzy liczby mnogiej.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) embryology

* arabski: (1.1) علم الأجنة ż.

* asturyjski: (1.1) embrioloxía ż.

* azerski: (1.1) embriologiya

* baskijski: (1.1) enbriologia

* białoruski: (1.1) эмбрыялогія ż.

* czeski: (1.1) embryologie ż.

* estoński: (1.1) embrüoloogia

* francuski: (1.1) embryologie ż.

* gruziński: (1.1) ემბრიოლოგია

* hiszpański: (1.1) embriología ż.

* niemiecki: (1.1) Embryologie ż.

* portugalski: (1.1) embriologia ż.

* rosyjski: (1.1) эмбриоло́гия ż.

* szwedzki: (1.1) embryologi w.

* ukraiński: (1.1) ембріологія ż.

* węgierski: (1.1) embriológia

* włoski: (1.1) embriologia ż.

źródła.

== embriologia (język portugalski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) biol. embriologia

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛ̃mbrʲjɔˈlɔɟja, AS: mbrʹi ̯oloǵi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. embriolog m.

 przym. embriologiczny

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

 (1.1) biologia

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. embriolog m.

 przym. embriologiczny

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

 (1.1) Liczba mnoga w tabeli odmiany została podana za Słownikiem gramatycznym języka polskiego. Inne słowniki (np.: Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego, Uniwersalny słownik języka polskiego) odnotowują, że rzeczownik ten nie tworzy liczby mnogiej.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) embryology

* arabski: (1.1) علم الأجنة ż.

* asturyjski: (1.1) embrioloxía ż.

* azerski: (1.1) embriologiya

* baskijski: (1.1) enbriologia

* białoruski: (1.1) эмбрыялогія ż.

* czeski: (1.1) embryologie ż.

* estoński: (1.1) embrüoloogia

* francuski: (1.1) embryologie ż.

* gruziński: (1.1) ემბრიოლოგია

* hiszpański: (1.1) embriología ż.

* niemiecki: (1.1) Embryologie ż.

* portugalski: (1.1) embriologia ż.

* rosyjski: (1.1) эмбриоло́гия ż.

* szwedzki: (1.1) embryologi w.

* ukraiński: (1.1) ембріологія ż.

* węgierski: (1.1) embriológia

* włoski: (1.1) embriologia ż.

źródła.

== embriologia (język portugalski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) biol. embriologia

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


embriologiczny

embriologia


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) biol. związany z embriologią, dotyczący embriologii

Wiktionary

Patrz:

embriologia

Powiązane:

 rzecz. embriologia ż., embriolog mos.

Wiktionary


embriolożka

embriolog


SJP.pl

Patrz:

embriolog

embrion

organizm ludzki lub zwierzęcy rozwijający się z zapłodnionego jaja; zarodek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zool. med. biol. organizm ludzki lub zwierzęcy w stadium rozwojowym poprzedzającym poród bądź wyklucie się

 (1.2) zwł. o pozycji ciała kształt embrionu (1.1)

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Niewidzialna prawie komórka, zamieniająca się w embrion, teraz w ośmiomiesięczną Polkę.

 (1.2) Lionel zwinął się w embrion na dywanie u jego stóp.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. embrionalny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zarodek

Wiktionary


embrional

istota z objawami embrionalizmu - zahamowania wzrostu w okresie rozwoju płodowego


SJP.pl


embrionalizm

zahamowanie wzrostu w okresie rozwoju płodowego, niedorozwój płodowy


SJP.pl


embrionalny

dotyczący embrionu; zarodkowy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) biol. zarodkowy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Obowiązujące prawa nie pozwalają na eksperymentowanie na komórkach embrionalnych.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. embrion m.

Wiktionary


embrionia

embrionia przybyszowa - powstawanie zarodka poza woreczkiem zalążkowym


SJP.pl


embrionowaty

przypominający embrion, mający cechy embrionu


SJP.pl


embriopatia

zaburzenie rozwoju zarodka


SJP.pl


embriopatologiczny

przymiotnik relacyjny

 (1.1) med. związany z wadą rozwojową płodu ludzkiego, dotyczący wady rozwojowej płodu ludzkiego

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) CBOS od 1992 roku do 2016 roku regularnie pytał o przesłankę embriopatologiczną do przerwania ciąży.

Wiktionary


embriotomia

w medycynie: pocięcie płodu podczas porodu, wykonywane w sytuacji zagrożenia życia matki


SJP.pl

Embriotomia – zabieg wykonany w czasie porodu w celu ratowania życia rodzącej, polegający na zmniejszeniu rozmiaru martwego płodu poprzez jego pocięcie, w przed opuszczeniem przez niego macicy, gdy niemożliwy jest naturalny poród. Pierwsze opisy zabiegów embriotomii znajdują się w pracach Hipokratesa.

Wikipedia


embriotransfer

metoda hodowlana polegająca na przenoszeniu zarodków jednej samicy do innej, stosowana m.in. w leczeniu niepłodności lub w celu wykorzystania samicy o bardzo dobrych cechach genetycznych


SJP.pl


embriotrof

wydzielina macicy odżywiająca zarodek ssaków w pierwszych dniach rozwoju; mleczko maciczne


SJP.pl

Embriotrof, mleczko maciczne – wydzielina endometrium (błony śluzowej macicy) oraz przesącz krwi matki, zawierające substancje odżywiające embrion większości ssaków w okresie przed zagnieżdżeniem się w błonie śluzowej macicy.

Wikipedia


emc

skrótowiec w funkcji rzeczownika rodzaju męskorzeczowego

 (1.1) = inform. książk. elektroniczna maszyna cyfrowa

Wiktionary

Kompatybilność elektromagnetyczna (ang. ElectroMagnetic CompatibilityEMC) – zdolność danego urządzenia elektrycznego lub elektronicznego do poprawnej pracy w określonym środowisku elektromagnetycznym i nieemitowanie zaburzeń pola elektromagnetycznego zakłócającego poprawną pracę innych urządzeń pracujących w tym środowisku.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ɛ‿ɛ̃m‿ˈt͡sɛ, AS: e‿ẽm‿ce

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) komputer

Wiktionary


emea

1. angielski skrót od: Europejska Agencja Leków;
2. skrótowe określenie obszaru Europy, Bliskiego Wschodu i Afryki (z angielskiego: Europe, Middle East, Africa)


SJP.pl


emelina

imię żeńskie


SJP.pl


emelininy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Emeliny lub z nią związany


SJP.pl


ememes

wiadomość multimedialna; MMS (z ang. Multimedia Messaging Service)


SJP.pl


ememesować

wysyłać wiadomości multimedialne telefonem komórkowym; MMS-ować


SJP.pl


ememesowy

przymiotnik od: ememes (MMS), np. kartka ememesowa; MMS-owy


SJP.pl


ememowiec

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) zawodnik mieszanych sztuk walki

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pewien ememowiec ma kilka nokautów.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. MMA

:: fż. ememowiczka ż.

Wiktionary


emendacja

zmiana tekstu utworu nieżyjącego pisarza, dokonana przez wydawcę na podstawie badań filologicznych


SJP.pl

Emendacja (łac. emendatio, usunięcie błędu, korekta) – termin z krytyki tekstu; poprawka, wprowadzona przez tekstologa w procesie ustalania tekstu dzieła literackiego, oparta na dokumentach (materiały biograficzne, listy, zachowane bruliony, w przypadku dzieł tłumaczonych – oryginalne wydania dzieł) lub innych przesłankach, które uprawniają do ingerencji w tekst autorski.

Wikipedia


ementaler

wysokiej jakości, szwajcarski ser podpuszczkowy; ser ementalski, emmentaler, emmental


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) kulin. rodzaj szwajcarskiego sera podpuszczkowego, twardego, dojrzewającego, o słodkim smaku

Wiktionary

Ser ementalski, ementaler (emmentaler) – rodzaj szwajcarskiego sera, który jest produkowany z krowiego mleka. Ser ten jest zaliczany do serów twardych, podpuszczkowych oraz dojrzewających. Ser ementalski ma smak łagodny oraz słodko-orzechowy.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. ementalski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ser ementalski, emmentaler

Wiktionary


ementalski

przymiotnik od: Emmental, kraina w Szwajcarii


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z doliną rzeki Emme w Szwajcarii, pochodzący stamtąd

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Emme, Emmental mrz., ementaler mrz., emmentaler mrz.

Wiktionary


emerencja

imię żeńskie


SJP.pl

Emerencja, Emerencjana, Emerencjanna – imię żeńskie pochodzenia łacińskiego, o znaczeniu „ta, która się dobrze zasłużyła”. Chrześcijańską patronką tego imienia jest św. Emerencjana, rzymska męczennica.

Emerencja imieniny obchodzi 23 stycznia.

Wikipedia


emerencjana

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) rzad. imię|polski|ż.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Drogie dzieci, jestem siostra Emerencjana i od dziś będę waszą katechetką.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Emerencja ż., Emerencjanna ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Emerencja, Emerencjanna

Wiktionary


emergencja

1. nagłe, skokowe pojawianie się organizmów lepiej przystosowanych do życie w określonych warunkach; ewolucja emergentna;
2. wyrostek na skórze rośliny, niemający powiązania z jej wewnętrzną strukturą;
3. pojawienie się jakościowo nowych form i funkcji w układach prostszych elementów


SJP.pl

Emergencja (łac. emergo – wynurzam się) – powstawanie jakościowo nowych form i zachowań z oddziaływania między prostszymi elementami. Przykładem takiego zjawiska jest proces myślenia, powstający z interakcji pomiędzy wieloma neuronami w ludzkim mózgu (choć żaden neuron nie jest sam z siebie zdolny do myślenia).

Wikipedia


emergencyjny

emergencja


SJP.pl

Patrz:

emergencja

emergentny

wynurzający się; rodzący ciągle nowe, niedające się uprzednio przewidzieć właściwości


SJP.pl


emergentyzm

teoria opracowana na początku XX wieku, głosząca nieustanny rozwój świata


SJP.pl

Emergentyzm – sposób wyjaśniania zjawisk przeciwstawny zarówno holizmowi jak i redukcjonizmowi; stanowisko głoszące, że własności zjawisk nie mogą być wywiedzione na podstawie znajomości cech ich składników. Przykładowo, właściwości grupy nie można ustalić na podstawie znajomości cech jej członków. Emergencja oznacza pojawienie się nowych cech i właściwości na wyższych poziomach organizacji.

Wikipedia


emerson

nazwisko


SJP.pl

Osoby:

  • Ralph Waldo Emerson (1803–1882), amerykański pisarz, eseista i filozof; jeden z głównych myślicieli kręgu bostońskiego Klubu Transcendentalistów.
  • Edward Emerson Barnard (1857–1923), amerykański astronom
  • Roy Emerson (ur. 1936), australijski tenisista, zwycięzca 12 turniejów wielkoszlemowych w singlu i 16 w deblu.
  • Keith Emerson (1944–2016), brytyjski muzyk rockowy, wirtuoz instrumentów klawiszowych.
  • Emerson Leão (ur. 1949), brazylijski piłkarz, grający na pozycji bramkarza, i trener piłkarski; jako zawodnik z reprezentacją Brazylii brał udział w Mundialach 1970 (mistrzostwo świata), 1974, 1978 i 1986; w latach 2000–2001 był selekcjonerem drużyny narodowej.
  • Michael Emerson, amerykański aktor
  • Emerson (ur. 1972, właśc. Emerson Moisés Costa) - brazylijski piłkarz, grający na pozycji defensywnego pomocnika; był zawodnikiem klubów brazylijskich, angielskich, portugalskich, hiszpańskich, szkockich i greckich, aktualnie występuje w Skodzie Ksanti.
  • Emerson (ur. 1976), właśc. Emerson Ferreira da Rosa - brazylijski piłkarz, grający na pozycji rozgrywającego; był zawodnikiem m.in. AS Roma, Juventusu Turyn, Realu Madryt i AC Milan, z reprezentacją Brazylii brał udział w Mundialach 1998 i 2006.
  • Emerson (ur. lipiec 1973) (Emerson Luiz Firmino, ur. 1973) – brazylijski piłkarz
  • Emerson (Emerson Orlando de Melo, ur. 1973) – brazylijski piłkarz

Wikipedia


emerycki

przymiotnik od: emeryt


SJP.pl


emeryk

imię męskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;

Wiktionary

Emeryk, Amalaryk, Amalryk – imię męskie pochodzenia germańskiego. Wywodzi się ze starogermańskiego imienia Amalaryk, oznaczającego „władca Amalów” (Amalowie według gockiej legendy to ród królewski pochodzenia boskiego). Człon amal może także oznaczać „gorliwy” lub „dzielny, aktywny”. Emeryk może wywodzić się również z saksońskiego Emmerich, oznaczającego „zawsze bogaty”.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ɛ̃ˈmɛrɨk, AS: ẽmeryk

Wiktionary


emerykowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Emeryka lub z nim związany


SJP.pl


emeryt

człowiek dostający emeryturę


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba, która przepracowała ustawowo wymaganą liczbę lat i osiągnąwszy wymagany wiek, przestała pracować i otrzymuje emeryturę

Wiktionary

Emerytura (z łac. emerere „zasłużyć”; w języku polskim emeryturę dawniej zwano również rentą starczą) – comiesięczne świadczenie pieniężne przysługujące w ramach zabezpieczenia społecznego w zależności od osiągniętego lub przewidywanego osiągnięcia wieku emerytalnego. W celu zapewnienia bezpieczeństwa finansowego na emeryturze, świadczenia te przyjmują zazwyczaj formę dożywotnich wypłat.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wielu emerytów musi wrócić do pracy, aby związać koniec z końcem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɛ̃ˈmɛrɨt, AS: ẽmeryt

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. emerytura ż.

:: fż. emerytka ż.

 przym. emerycki, emerytalny, emerytowany

Wiktionary


emerytalny

1. związany z emeryturą, emerytami;
2. wiek emerytalny - wiek, w którym przechodzi się na emeryturę


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący emerytury

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. emeryt mos., emerytka ż., emerytura ż.

 przym. emerytowany

Wiktionary


emerytka

emeryt


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta pobierająca emeryturę

Wiktionary

  • emerytka – potocznie: osoba pobierająca emeryturę

Wikipedia

Patrz:

emeryt

Powiązane:

 rzecz. emerytura ż.

:: fm. emeryt m.

 przym. emerytalny, emerytowany

Wiktionary


emerytować

przenieść, przenosić kogoś na emeryturę, w stan spoczynku


SJP.pl


emerytowany

przenieść, przenosić kogoś na emeryturę, w stan spoczynku


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) będący na emeryturze; otrzymujący emeryturę

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Tam mieszkają jego dwaj jedyni przyjaciele: emerytowany listonosz i pies listonosza.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛ̃mɛrɨtɔˈvãnɨ, AS: merytovãny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. emerytura ż., emeryt m., emerytka ż.

 przym. emerytalny, emerycki

Wiktionary


emerytura

dożywotnia płaca miesięczna przysługująca pracownikowi (lub jego rodzinie) po przepracowaniu ustawowej liczby lat i po osiągnięciu określonego wieku


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) okresowe świadczenia pieniężne (pensja) otrzymywane za przepracowanie ustawowej liczby lat lub po osiągnięciu wymaganego wieku;

Wiktionary

Emerytura (z łac. emerere „zasłużyć”; w języku polskim emeryturę dawniej zwano również rentą starczą) – comiesięczne świadczenie pieniężne przysługujące w ramach zabezpieczenia społecznego w zależności od osiągniętego lub przewidywanego osiągnięcia wieku emerytalnego. W celu zapewnienia bezpieczeństwa finansowego na emeryturze, świadczenia te przyjmują zazwyczaj formę dożywotnich wypłat.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Adam za trzy lata będzie już na emeryturze.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛ̃mɛrɨˈtura, AS: merytura

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. emeryt mos., emerytka ż.

 przym. emerytalny, emerycki, emerytowany

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|pynzyjo.

Wiktionary


emeryturka

zdrobnienie od: emerytura


SJP.pl


emesa

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) hist. staroż. Hims

Wiktionary

Hims, Homs (arab. ‏حمص‎, aram. ‏ܚܡܨ‎) – miasto w zachodniej Syrii, w oazie Pustyni Syryjskiej w dolinie rzeki Orontes, ośrodek administracyjny muhafazy Hims, położony na linii kolejowej Aleppo–Damaszek.

Trzecie co do wielkości miasto Syrii. W spisie powszechnym z 2004 roku liczyło 652 609 mieszkańców.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W VII wieku Emesę zajęli mahometanie.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Homs, Hims

Wiktionary


emetyczny

przymiotnik od: emetyk


SJP.pl


emetyk

lek wywołujący wymioty


SJP.pl

Winian antymonu potasu, pot. emetyk (gr. εμετικός emetikós, wymiotny) – organiczny związek chemiczny, sól potasowo-antymonowa kwasu winowego. Stosowany jako lek wymiotny oraz w leczeniu chorób tropikalnych.

Budowa związku opisywana jest jako struktura dimeryczna, z tetraskoordynowanym atomem antymonu(III) i trzema cząsteczkami wody krystalizacyjnej lub jako półwodny monomer z kationem antymonylowym, O=Sb+.

Wikipedia


emetyna

alkaloid występujący w korzeniu ipekakuany, wykazujący działanie wykrztuśne, wymiotne i pierwotniakobójcze


SJP.pl

Emetyna – organiczny związek chemiczny, alkaloid występujący w korzeniu ipekakuany. Uzyskiwany jest przez półsyntetyczną metylację kefaliny, innego alkaloidu tej rośliny. Jego działanie pierwotniakobójcze było wykorzystywane do leczenia czerwonki amebowej oraz motylicy wątrobowej. Działanie wykrztuśne i wymiotne emetyny jest powodowane przez silne drażnienie błony śluzowej żołądka. Emetynę podaje się wówczas, gdy leczenie metronidazolem jest nieskuteczne lub przeciwwskazane.

Wikipedia


emezja

skłonność do wymiotów


SJP.pl


emfatyczniej

stopień wyższy od przysłówka: emfatycznie


SJP.pl


emfatyczniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: emfatyczny


SJP.pl


emfatyczność

emfatyczny


SJP.pl

Patrz:

emfatyczny

emfatyczny

1. nad wyraz uczuciowy;
2. podkreślający wartość emocjonalną jakiegoś elementu językowego


SJP.pl


emfaza

afektacja, patos; przesadny nacisk emocjonalny kładziony na sylaby, zdania


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przesada w mówieniu polegająca na nadmiernym pokazywaniu uczuć

Wiktionary

Emfaza (stgr. ἔμφασις, łac. emphasis) – środek stylistyczny odwołujący się do dialektycznej i logicznej reguły odwrotnej proporcjonalności treści nazwy i zakresu nazwy, polegający na użyciu podczas wypowiedzi szerszego lub węższego zakresu znaczeniowego osób, faktów i pojęć, zamiast zakresu właściwego. Im szerszy jest zakres znaczeniowy poddanych emfazie osób, faktów lub pojęć, tym uboższa jest treść przypisana tym osobom, faktom i pojęciom. Natomiast im węższy zakres znaczeniowy poddanych emfazie osób, faktów lub pojęć, tym treść przypisana tym osobom, faktom i pojęciom staje się bogatsza. Greckie ἔμφασις oznacza obraz, odbicie, wizerunek, ale w znaczeniu bliskim obrazowi czy wizerunkowi pozornemu. Teorią emfazy zajmuje się retoryka.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. emfatyczny

 przysł. emfatycznie

Wiktionary


emfiteuta

dzierżawca gruntu na mocy prawa emfiteuzy


SJP.pl


emfiteutka

emfiteuta


SJP.pl

Patrz:

emfiteuta

emfiteutyczny

emfiteuza


SJP.pl

Patrz:

emfiteuza

emfiteuza

wieloletnia, dziedziczna dzierżawa gruntu z możliwością czerpania z niego zysków, ale bez prawa własności gruntu i możliwości nabycia tego prawa przez zasiedzenie


SJP.pl

Wikipedia


emfizema

nadmierne nagromadzenie powietrza w niektórych narządach


SJP.pl


emg

elektromiogram; emg.


SJP.pl


emg.

elektromiogram; EMG


SJP.pl


emgieer

potocznie: magister


SJP.pl


emhadowiec

pracownik MHD (Miejskiego Handlu Detalicznego); MHD-owiec


SJP.pl


emhadowski

przymiotnik od: MHD (Miejski Handel Detaliczny); MHD-owski


SJP.pl


emi

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) pot. zdrobn. Emilia

Wiktionary

EMI Group, wcześniej Electric and Musical Industries Ltd – przedsiębiorstwo z siedzibą w Londynie zaliczane do wielkiej czwórki wytwórni płytowych.

Powstało z połączenia brytyjskiego Columbia Graphophone Company i Gramophone Company w marcu 1931.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈɛ̃mʲi, AS: mʹi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Emilia ż., Emilka

Wiktionary

Synonimy:

zob. Emilia.

Wiktionary


emiczny

w metodologii: taki, w którym występują powiązania immanentne


SJP.pl


emigr.

skrót od: emigracja, emigracyjny


SJP.pl


emigracja

1. wywędrowywanie osobników poza areał przestrzenny populacji;
2. wyjeżdżanie obywateli poza granice państwa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) wyjazd z ojczystego kraju do innego państwa w celu osiedlenia się w nim

 (1.2) ogół emigrantów mieszkających w jakimś kraju

Wiktionary

Emigracja (z łac. emigratio – wyprowadzenie się), również wychodźstwo – wyjazd za granicę na pobyt czasowy lub w celu zamieszkania na stałe. Emigracja może mieć charakter dobrowolny lub przymusowy.

Zależnie od przyczyn emigrację dzieli się na: polityczną, gospodarczą (zarobkową), religijną, z przyczyn rodzinnych i innych osobistych.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Po dziesięciu latach emigracji Iwan wrócił ze Stanów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛ̃mʲiˈɡrat͡sʲja, AS: mʹigracʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. migracja ż., emigrant m., emigrantka ż., emigrowanie n., wyemigrowanie n.

 czas. emigrować ndk., wyemigrować dk.

 przym. emigracyjny, emigrancki

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ekspatriacja, saksy, uchodźstwo, wychodźstwo, wychodźtwo

 (1.2) diaspora, wychodźstwo, wychodźtwo

Wiktionary


emigracyjny

związany z emigracją


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z emigracją, dotyczący emigracji

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Po powstaniach Machabeuszów i Bar Kochby udawały się na obczyznę nowe fale uchodźców, które zasilały wydatnie dawniejsze emigracyjne gminy żydowskie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. migracja ż., emigracja ż., emigrant m., emigrantka ż., emigrowanie n., wyemigrowanie n.

 czas. wyemigrować dk., emigrować ndk.

 przym. emigrancki

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wychodźczy

Wiktionary


emigrancki

odnoszący się do emigranta lub emigracji, właściwy emigrantom


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący emigrantów

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. emigracja ż., emigrant m., emigrantka ż., emigrowanie n., wyemigrowanie n.

 czas. wyemigrować, emigrować ndk.

 przym. emigracyjny

Wiktionary


emigrant

osoba, która opuszcza lub opuściła swój ojczysty kraj w celu osiedlenia się (na stałe lub okresowo) w innym państwie; wychodźca


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) ktoś, kto na stałe lub na pewien okres czasu zamieszkał poza swoją ojczyzną

Wiktionary

Emigrant – osoba, która opuszcza miejsce zamieszkania w celu osiedlenia się w innej miejscowości lub w innym kraju.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Statek rybacki ratuje około dwudziestu emigrantów, którzy przeprawiali się przez Cieśninę Gibraltarską w małej łódce.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɛ̃ˈmʲiɡrãnt, AS: ẽmʹigrãnt

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. emigracja ż., emigranctwo n., emigrowanie n., wyemigrowanie n.

:: fż. emigrantka ż.

 czas. emigrować ndk., wyemigrować dk.

 przym. emigracyjny, emigrancki

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ekspatriant, tułacz, wychodźca

Wiktionary


emigrantka

emigrant


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta, która na stałe lub na pewien okres czasu zamieszkała poza swoją ojczyzną

Wiktionary

Emigrantka – trzeci dwupłytowy album Katarzyny Groniec. Pierwsza część płyty zawiera dziewięć premierowych piosenek poświęconych miłości. Są to utwory melancholijne i utrzymane w pastelowym klimacie. Aranżacją muzyki, jak również kierownictwem muzycznym, zajął się tutaj Piotr Dziubek. Druga płyta to zaś zestaw piosenek pochodzących z przedwojennego kabaretu berlińskiego. Znajdziemy tutaj zarówno utwory Kurta Weilla, Mischy Spoliansky'ego, jak i Petera Kreudera oraz Fredericka Hollaendera.

Wikipedia

Patrz:

emigrant

Wymowa:

IPA: ˌɛ̃mʲiˈɡrãntka, AS: mʹigrãntka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. emigracja ż., emigranctwo n., emigrowanie n., wyemigrowanie n.

:: fm. emigrant m.

 czas. emigrować ndk., wyemigrować dk.

 przym. emigracyjny, emigrancki

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ekspatriantka

Wiktionary


emigrować

wyjeżdżać lub wyjechać z kraju ojczystego w celu osiedlenia się w obcym państwie


SJP.pl

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. wyemigrować)

 (1.1) wyjeżdżać z kraju ojczystego w celu osiedlenia się w obcym państwie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wielu Umbryjczyków emigrowało do Ameryki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛ̃mʲiˈɡrɔvat͡ɕ, AS: mʹigrovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. emigracja ż., emigrant m., emigrantka ż., emigrowanie n., migracja ż., wyemigrowanie n.

 przym. emigracyjny, emigrancki

 czas. wyemigrować

Wiktionary


emigrowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) opuszczanie ojczystego kraju w celu osiedlenia się w innym państwie

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛ̃mʲiɡrɔˈvãɲɛ, AS: mʹigrovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. migracja ż., wyemigrowanie n., emigrant m., emigrantka ż., emigranctwo n., emigracja ż.

 czas. emigrować ndk., wyemigrować dk.

 przym. emigracyjny, emigrancki

Wiktionary


emil

imię męskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;

Wiktionary

Emil – imię męskie pochodzenia łacińskiego. Wywodzi się od nazwiska rzymskiego rodu Emiliuszów (Aemilius). Łacińskie słowo aemulor oznacza „rywalizujący”. Patronem imienia jest Emil z Kordoby (†852), męczennik i święty katolicki wspominany 15 września.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zróbmy to po włosku, Emilowi będzie smakować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈɛ̃mʲil, AS: mʹil

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: fż. Emilia ż.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz.

:: fż. Emilia ż.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

 (1.1) zoblistę|Indeks:Polski - Imiona.

tłumaczenia.

* kataloński: (1.1) Emili m.

* łotewski: (1.1) Emīls m.

* rosyjski: (1.1) Емиль m., Эмиль m.

* słowacki: (1.1) Emil m.

* szwedzki: (1.1) Emil

* węgierski: (1.1) Emil

* włoski: (1.1) Emilio m.

źródła.

== Emil (język angielski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, nazwa własna

 (1.1) imię|angielski|m. Emil

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


emila

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) pot. Emilia

Wiktionary

Emilia – imię żeńskie pochodzenia łacińskiego. Pochodzi od nazwy rzymskiego rodu Emiliuszów i oznacza osobę gorliwą, pilną, żarliwą. „Aemulus” (emulus) po łacinie znaczy „zawodnik, rywal, konkurent”, może też oznaczać kogoś, kto się gorliwie o coś stara. W Polsce znane od XV w. Popularność zyskało na przełomie XVIII i XIX w. Wśród imion nadawanych nowo narodzonym dzieciom, Emilia w 2017 r. zajmowała 14. miejsce w grupie imion żeńskich. W całej populacji Polek Emilia zajmowała w 2017 r. 49. miejsce (140 944 nadań).

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ɛ̃ˈmʲila, AS: ẽmʹila

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Emilia ż., Emilka

Wiktionary

Synonimy:

zob. Emilia.

Wiktionary


emilcia

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) pot. zdrobn. od: Emilia

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɛ̃ˈmʲilʲt͡ɕa, AS: ẽmʹilʹća

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Emilia ż., Emilka

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zob. Emilia.

Wiktionary


emilcin

wieś w województwie lubelskim, w powiecie opolskim


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. wieś w Polsce, położona w gminie Opole Lubelskie, w powiecie opolskim, w województwie lubelskim;

Wiktionary

Emilcin – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie opolskim, w gminie Opole Lubelskie.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do ówczesnego województwa lubelskiego.

Wieś stanowi sołectwo w gminie Opole Lubelskie. Według Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2011 wieś liczyła 221 mieszkańców.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W podlubelskiej wiosce Emilcin stoi jedyny w Polsce pomnik UFO.

 (1.1) W 1978 roku rolnik Jan Wolski z Emilcina przeżył spotkanie z kosmitami.

Wiktionary


emilczyn

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. osiedle typu miejskiego w obwodzie żytomierskim Ukrainy, siedziba władz rejonu emilczyńskiego;

Wiktionary

Emilczyn (ukr. Ємільчине, Jemilczyne) – osiedle typu miejskiego w obwodzie żytomierskim Ukrainy, siedziba władz rejonu emilczyńskiego.

Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1585 roku, status osiedla typu miejskiego posiada od 1919.

Urodził się tu Mieczysław Malinowski, oficer Wojska Polskiego, dowódca pociągu pancernego nr 53 „Śmiały”, zastępca dowódcy 1 Pułku w I Dywizji Pancernej, odznaczony Srebrnym Krzyżem Orderu Virtuti Militari.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. emilczyński

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) hist. Międzyrzec

Wiktionary


emilek

zdrobnienie od: Emilia (imię żeńskie)


SJP.pl


emili

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) pot. Emilia

Wiktionary

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy. zob. Emilia.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. Emilia ż., Emilka

frazeologia.

etymologia. etym|ang|Emily.

uwagi.

tłumaczenia.

 (1.1) zobtłum|Emilia.

źródła.

== Emili (język kataloński.) ==

wymowa.

 IPA3|əˈmiɫi.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj męski, nazwa własna

 (1.1) imię|kataloński|m. Emil

 (1.2) imię|kataloński|m. Emilian

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɛ̃ˈmʲilʲi, AS: ẽmʹilʹi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Emilia ż., Emilka

Wiktionary

Synonimy:

zob. Emilia.

Wiktionary


emilia

imię żeńskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż.;

 (1.2) geogr. kraina historyczna we Włoszech zawierająca obszary od Piacenzy po Bolonię i Ferrarę

Wiktionary

Emilia – imię żeńskie pochodzenia łacińskiego. Pochodzi od nazwy rzymskiego rodu Emiliuszów i oznacza osobę gorliwą, pilną, żarliwą. „Aemulus” (emulus) po łacinie znaczy „zawodnik, rywal, konkurent”, może też oznaczać kogoś, kto się gorliwie o coś stara. W Polsce znane od XV w. Popularność zyskało na przełomie XVIII i XIX w. Wśród imion nadawanych nowo narodzonym dzieciom, Emilia w 2017 r. zajmowała 14. miejsce w grupie imion żeńskich. W całej populacji Polek Emilia zajmowała w 2017 r. 49. miejsce (140 944 nadań).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Moja szwagierka spotkała niedawno Emilię na zlocie klasowym.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɛ̃ˈmʲilʲja, AS: ẽmʹilʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: zdrobn. Emi, Emiś, Emila, Emili, Emilcia, Emilka, Emileczka, Emilunia, Emiluńcia, Emiluńka, Emilusia, Emiluś, Emiluśka, Mila, Milcia, Milka, Miluś, Milusia, Milunia, Miluńka, Miluśka

:: męski odpowiednik: Emil

 przym. emilijski

Wiktionary


emilia-romania

region administracyjny w północnych Włoszech


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. region administracyjny w północnych Włoszech;

Wiktionary

Emilia-Romania (wł. Emilia-Romagna) – region administracyjny w północnych Włoszech, w skład którego wchodzą dwie krainy historyczne: Emilia i Romania (stąd jego nazwa). Położony w Apeninach Północnych i nad Morzem Adriatyckim. Od północy graniczy z Lombardią i Wenecją Euganejską, na zachodzie z Ligurią i Piemontem, a na południu z Toskanią, Marche i San Marino. Stolicą regionu jest Bolonia.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Stolicą regionu Emilia-Romania jest Bolonia.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛ̃mʲilʲja‿rɔ̃ˈmãɲja, AS: mʹilʹi ̯a‿rõmãńi ̯a

Wiktionary


emilian

imię męskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;

Wiktionary

Emilian – imię męskie pochodzenia łacińskiego a. etruskiego.

Wywodzi się od nazwiska pochodzącego z Etrurii, rzymskiego rodu patrycjuszy Emiliuszów (łac. Aemilianus). Według tradycji oznacza tyle co żarliwy, rywal (łac. aemulus) a. zazdrosny (łac. emulus), lub po prostu: pochodzący z rzymskiego rodu Emiliuszów.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Emilian wrócił do domu w zabłoconych butach.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɛ̃ˈmʲilʲjãn, AS: ẽmʹilʹi ̯ãn

Wiktionary


emiliana

imię żeńskie


SJP.pl

Emiliana, Emilianna - żeński odpowiednik imienia Emilian. Patronką tego imienia w Kościele katolickim jest św. Emiliana, żyjąca w VI wieku.

Emiliana imieniny obchodzi 5 stycznia.

Wikipedia


emilianiny

przymiotnik dzierżawczy - należący do Emilii lub z nią związany


SJP.pl


emilianostwo

Emilian z małżonką; Emilianowie


SJP.pl


emilianowie

Emilian z małżonką; Emilianostwo


SJP.pl


emilianowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Emiliana lub z nim związany


SJP.pl


emiliański

przymiotnik od: Emilia-Romania


SJP.pl


emilijski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Emilią (krainą historyczną we Włoszech)

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) jęz. język emilijski;

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Emilia ż.

Wiktionary


emiliusz

imię męskie


SJP.pl

Emil – imię męskie pochodzenia łacińskiego. Wywodzi się od nazwiska rzymskiego rodu Emiliuszów (Aemilius). Łacińskie słowo aemulor oznacza „rywalizujący”. Patronem imienia jest Emil z Kordoby (†852), męczennik i święty katolicki wspominany 15 września.

Wikipedia


emiliuszek

zdrobnienie od: Emiliusz (imię męskie)


SJP.pl


emiliuszkowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Emiliuszka lub z nim związany


SJP.pl


emiliuszostwo

Emiliusz z małżonką; Emiliuszowie


SJP.pl


emiliuszowie

Emiliusz z małżonką; Emiliuszostwo


SJP.pl


emiliuszowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Emiliusza lub z nim związany


SJP.pl


emilka

zdrobnienie od: Emilia (imię żeńskie)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) zdrobn. Emilia

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Emilka ma czarująco piękne oczy i spojrzenie, które powala na kolana.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɛ̃ˈmʲilka, AS: ẽmʹilka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Emilia, Emilcia, Milka, Milcia, Miluńka, Emi, Emiś, Emila, Emili, Emileczka, Emilunia, Emiluńka, Emilusia, Emiluśka, Mila, Miluś, Milusia, Milunia, Miluśka

Wiktionary


emilostwo

Emil z małżonką; Emilowie


SJP.pl


emilowie

Emil z małżonką; Emilostwo


SJP.pl


emilowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Emila lub z nim związany


SJP.pl


emilunia

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) pot. zdrobn. Emilia

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Moja ukochana Emiluniu, brak mi ciebie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛ̃mʲiˈlũɲa, AS: mʹilũńa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Emilia ż., Emilka

Wiktionary

Synonimy:

zob. Emilia.

Wiktionary


emiluś

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) pot. zdrobn. Emilia

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɛ̃ˈmʲiluɕ, AS: ẽmʹiluś

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Emilia ż.

Wiktionary

Synonimy:

zob. Emilia.

Wiktionary


emilusia

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) pot. zdrobn. Emilia

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛ̃mʲiˈluɕa, AS: mʹiluśa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Emilia ż., Emilka

Wiktionary

Synonimy:

zob. Emilia.

Wiktionary


emiluśka

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) pot. zdrobn. Emilia

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛ̃mʲiˈluɕka, AS: mʹiluśka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Emilia ż., Emilka

Wiktionary

Synonimy:

zob. Emilia.

Wiktionary


emina

imię żeńskie


SJP.pl


eminem

amerykański raper


SJP.pl

Eminem, właśc. Marshall Bruce Mathers III (ur. 17 października 1972 w St. Joseph) – amerykański raper, producent muzyczny, producent filmowy, autor tekstów piosenek, aktor, filantrop oraz businessman.

Jest jednym z najlepiej sprzedających się artystów na świecie oraz najlepiej sprzedającym się artystą pierwszej dekady XXI wieku. Dwutygodnik „Rolling Stone” sklasyfikował go na 83. miejscu na liście 100 najlepszych artystów wszech czasów. Ten typ magazyn nazwał Eminema „Królem Hip Hopu”. Wliczając twórczość z D12 oraz Bad Meets Evil, Eminem osiągnął 10 albumów nr 1 na listach Billboard 200. Raper sprzedał ponad 240 milionów płyt na całym świecie. Jest jednocześnie dzięki temu na szczycie listy najlepiej sprzedających się raperów.

Wikipedia


eminencja

1. tytuł honorowy nadawany wysokim dostojnikom kościelnym, głównie kardynałom;
2. osoba nosząca ten tytuł;
3. szara eminencja - osoba bardzo wpływowa, ale nie posiadająca formalnych uprawnień do rządzenia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) tytuł przysługujący kardynałom, wielkiemu mistrzowi Zakonu Maltańskiego, niektórym patriarchom i metropolitom prawosławnym, w Polsce również prymasowi;

Wiktionary

Eminencja (łac. eminentia – wyniosłość, dostojność) – tytuł przysługujący dostojnikom kościelnym:

  • w Kościele katolickim używany od 1644 i zarezerwowany wyłącznie dla kardynałów; w Polsce na mocy przywileju papieskiego z połowy XVIII wieku przysługuje on także prymasowi;
  • Wielkiemu Mistrzowi Zakonu Maltańskiego przysługuje, jako władcy suwerennego podmiotu i duchownego równego kardynałom (zgodnie z nadanym mu przez Kościół przywilejem), zwrot Jego Najdostojniejsza Wysokość (wł. Sua Altezza Eminentissima);
  • w Cerkwi prawosławnej przysługuje niektórym patriarchom i metropolitom stojącym na czele niezależnych Kościołów. W przypadku Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego, metropolicie przysługuje zwrot Jego Eminencja Wielce Błogosławiony.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. eminentny

Wiktionary


eminentny

wyróżniający się, wybitny, wspaniały


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) książk. wybitny, znakomity

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. eminencja ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) znamienity, szanowny

Wiktionary


eminowicz

nazwisko


SJP.pl

  • Ludwik Eminowicz
  • Marek Eminowicz
  • Roman Eminowicz
  • Władysław Eminowicz

Wikipedia


emir

do VII w. dowódca wojsk w krajach arabskich


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.

Wiktionary

Emir (arab. Amir) – wódz, dowódca, książę. Tytuł muzułmańskich dostojników państwowych. Władca emiratu.

W okresie powstawania państwa muzułmańskiego dowódca wojskowy, a następnie wielkorządca podbitej prowincji z nadania kalifa, sprawujący jednocześnie władzę wojskową, administracyjną i finansową. Za Abbasydów zakres władzy emirów uległ znacznemu ograniczeniu. Niektórzy emirowie zakładali własne dynastie w podległych sobie prowincjach.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Emir Kusturica to znany serbski reżyser.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈɛ̃mʲir, AS: mʹir

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. emir m., emirat m., Emiratczyk mos., Emiratka ż.

 przym. emiracki

Wiktionary


emiracki

przymiotnik od: Zjednoczone Emiraty Arabskie


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) odnoszący się do Zjednoczonych Emiratów Arabskich, państwa na Półwyspie Arabskim

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛ̃mʲiˈrat͡sʲci, AS: mʹiracʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Emiratczyk mos., Emiratka ż., Emir mos., emir mos., emirat mrz.

Wiktionary


emirat

1. terytorium rządzone przez emira;
2. władza emira


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) adm. polit. terytorium podległe władzy emira

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Za czasów emiratu cierpieli, a teraz przy swojej władzy, nie chcą, i słusznie, że nie chcą.

 (1.1) Zjednoczone Emiraty Arabskie to federacja składająca się z siedmiu emiratów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɛ̃ˈmʲirat, AS: ẽmʹirat

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. emir mos., mirza mos., Emir mos., Emiratczyk mos., Emiratka ż., Emiraty lm nm.

 przym. emiracki

Wiktionary


emiratczyk

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) obywatel Zjednoczonych Emiratów Arabskich

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. emir mos., emirat mrz., Emir mos., Emiraty nmos.

:: fż. Emiratka ż.

 przym. emiracki

Wiktionary


emiratka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) obywatelka Zjednoczonych Emiratów Arabskich

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. emir mos., emirat mrz., Emir mos., Emiraty nmos.

:: fm. Emiratczyk mos.

 przym. emiracki

Wiktionary


emiraty

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna

 (1.1) pot. Zjednoczone Emiraty Arabskie

Wiktionary

Zjednoczone Emiraty Arabskie (arab. ‏الإمارات العربيّة المتّحدة‎, trb. al-Imārāt al-’arabijja al-Muttaḥida), ZEA – państwo arabskie na Bliskim Wschodzie, położone nad Zatoką Perską i Omańską, składające się z siedmiu emiratów: Abu Zabi, Dubaj, Szardża, Adżman, Umm al-Kajwajn, Ras al-Chajma i Fudżajra. Graniczy z Arabią Saudyjską i Omanem.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Według danych prasy arabskiej, w Arabii Saudyjskiej i w Emiratach rozmieszczony jest już 4-tysięczny kontyngent syryjski.

 (1.1) Planuję podjęcie pracy stewardesy w Emiratach.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛ̃mʲiˈratɨ, AS: mʹiraty

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. emir mos., emirat mrz., Emiratczyk mos., Emiratka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ofic. Zjednoczone Emiraty Arabskie

Wiktionary


emisariusz

tajny wysłannik w ważnej sprawie lub misji, często politycznej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) tajny wysłannik polityczny

Wiktionary

Emisariusz (łac. emissarius) – wysłannik polityczny (najczęściej tajny), badający sytuację, jaka ma miejsce na danym obszarze.

W czasach napoleońskich emisariuszem nazywano wysłannika na pola bitew, który spisywał nazwiska poległych w walce, a następnie informował o śmierci rodzinę lub bliskich zmarłego.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz.

:: fż. emisariuszka ż.

Wiktionary


emisariuszka

emisariusz


SJP.pl

Patrz:

emisariusz

emisja

1. nadawanie programu telewizyjnego lub radiowego;
2. wypuszczanie do atmosfery gazów lub pyłów;
3. puszczanie w obieg znaczków pocztowych, pieniędzy, papierów wartościowych itp.


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) nadawanie programu telewizyjnego lub radiowego

 (1.2) wypuszczanie do atmosfery gazów lub pyłów

 (1.3) ekon. puszczanie w obieg znaczków pocztowych, pieniędzy, papierów wartościowych itp.

 (1.4) fiz. wypuszczanie przez ciało cząstek (np. promieniowania, elektronów)

Wiktionary

Emisja – w ujęciu ogólnym: działanie polegające na przenoszeniu jakiegoś elementu układu do jego otoczenia. Czasem może się wydawać, że emisja polega na tworzeniu czegoś przez układ.

W szczególności dla różnych środowisk znaczenia mogą być następujące:

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Przemysłowa hodowla zwierząt jest odpowiedzialna za 65 procent emisji tlenku azotu i 37 procent emisji metanu.

 (1.3) Żeby nie było wątpliwości kto zdecydował o emisji obligacji, grudziądzcy radni głosowali imiennie

 (1.4) Rozpad promieniotwórczy wiąże się z emisją cząstek alfa, beta i gamma.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɛ̃ˈmʲisʲja, AS: ẽmʹisʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. emitent m., emiter m., emitowanie n., wyemitowanie n., emisyjność ż.

 czas. emitować ndk., wyemitować dk.

 przym. emisyjny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) emitowanie, nadawanie

 (1.4) wysyłanie

Wiktionary


emiskop

przyrząd do pomiaru wielkości emisji światła, stosowany głównie w optoelektronice


SJP.pl


emisyjność

fiz. stosunek energii wypromieniowanej przez obiekt w określonej temperaturze do energii wyemitowanej przez idealne źródło promieniowania albo ciało czarne w tej samej temperaturze


SJP.pl


emisyjny

emisja


SJP.pl

Patrz:

emisja

emitancja

ilość energii promieniowania przechodzącej przez jednostkową powierzchnię w jednostce czasu


SJP.pl

Irradiancja, także natężenie napromienienia w radiometrii – strumień promieniowania na jednostkę powierzchni. Odpowiada to mocy jaką, przenosi promieniowanie przez płaszczyznę jednostkową. Jednostką irradiancji w układzie SI jest wat na metr kwadratowy [W/m²]. Czasami irradiancja jest nazywana natężeniem lub intensywnością.

Wikipedia


emitent

podmiot gospodarczy uprawniony do emisji papierów wartościowych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) ekon. podmiot emitujący papiery wartościowe (np. akcje, obligacje itp.)

Wiktionary

Emitent (od łac. emitto – wypuszczam, wysyłam) – każdy podmiot wprowadzający do obiegu handlowego pieniądz gotówkowy w jakiejkolwiek postaci (monety, banknoty), a także papiery wartościowe (akcje, obligacje, bony itp., także znaczki pocztowe).

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. emisja ż., emitowanie n.

 czas. emitować ndk.

 przym. emisyjny

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) issuer

* czeski: (1.1) emitent m.

* hiszpański: (1.1) emisor m.

* nowogrecki: (1.1) εκδότης m.

* słowacki: (1.1) emitent m.

źródła.

== emitent (język słowacki.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj męski żywotny

 (1.1) ekon. emitent

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɛ̃ˈmʲitɛ̃nt, AS: ẽmʹitẽnt

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. emisja ż., emitowanie n.

 czas. emitować ndk.

 przym. emisyjny

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. emisja ż., emitowanie n.

 czas. emitować ndk.

 przym. emisyjny

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) issuer

* czeski: (1.1) emitent m.

* hiszpański: (1.1) emisor m.

* nowogrecki: (1.1) εκδότης m.

* słowacki: (1.1) emitent m.

źródła.

== emitent (język słowacki.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj męski żywotny

 (1.1) ekon. emitent

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


emiter

1. obszar tranzystora, a także elektroda emitująca nośniki mniejszościowe doprowadzona do tego obszaru
2. substancja emitująca promieniowanie


SJP.pl

  • emiter – obszar, a także jedno z trzech wyprowadzeń tranzystora bipolarnego
  • emiter – źródło emisji np. cząstek lub energii
  • Emiter – studencka rozgłośnia radiowa dawnej Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Opolu

Wikipedia


emiterowy

emiter


SJP.pl

Patrz:

emiter

emitor

1. zakład przemysłowy albo urządzenie emitujące do atmosfery pyły lub gazy;
2. urządzenie wysyłające energię w postaci promieniowania


SJP.pl


emitować

1. puszczać, puścić coś w obieg, np. papiery wartościowe, znaczki pocztowe;
2. nadawać, nadać program telewizyjny lub radiowy; transmitować;
3. wydzielać, wydzielić do atmosfery pyły lub gazy;
4. w muzyce: wydobywać, wydobyć głos w czasie śpiewu;
5. w fizyce: wysyłać, wysłać energię, zwykle w postaci promieniowania; promieniować


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) fiz. wysyłać promieniowanie lub cząstki

 (1.2) ekon. wypuszczać na rynek papiery wartościowe lub pieniądze

 (1.3) wypuszczać coś do atmosfery

 (1.4) nadawać program radiowy lub telewizyjny

 (1.5) wydobywać z siebie głos

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Laser helowo-neonowy emituje promieniowanie o długości fali równej 632,8 nm (= nanometrów).

 (1.2) Banknot to papierowy, drukowany środek płatniczy, emitowany przez bank.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛ̃mʲiˈtɔvat͡ɕ, AS: mʹitovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. emisja ż., emitent m., emitor m., emiter m., emitowanie n., wyemitowanie n.

 przym. emisyjny

 czas. wyemitować

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) promieniować, wysyłać

 (1.2) puszczać w obieg, wypuszczać

 (1.3) wydzielać

 (1.4) nadawać

Wiktionary


emitowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|emitować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. emitować ndk.

 rzecz. emitent m., emisja ż.

Wiktionary


emitron

lampa elektronowa stosowana w kamerach telewizyjnych; superikonoskop


SJP.pl


emka

potocznie: odzież, bielizna o rozmiarze M


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. ubranie w rozmiarze M, średnim

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jak będziesz kupowała bluzkę, to weź emkę.

Wiktionary


emkaes

potocznie: autobus miejski


SJP.pl


emma

imię żeńskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż.;

Wiktionary

  • Emma (Ema) – germańskie imię
  • Emma – powieść Jane Austen
  • Emma – serial telewizyjny BBC, w tytułowej roli Doran Godwin, 1972
  • Clueless – film na motywach Emmy, którego akcja toczy się współcześnie w USA; w roli głównej Alicia Silverstone, 1995
  • Emma – serial telewizyjny BBC, w tytułowej roli Kate Beckinsale, 1996
  • Emma – brytyjsko-amerykański film kinowy, ekranizacja powieści, z Gwyneth Paltrow, 1996
  • Emma – serial telewizyjny BBC, w roli głównej Romola Garai, 2009
  • Emma – brytyjski film kinowy, ekranizacja powieści, 2020
  • Emma, lady Hamilton (1765–1815) – angielska tancerka, kochanka Horatio Nelsona
  • Emma (ur. 1989) – australijska wrestlerka
  • EMA – średnia wykładnicza ruchoma
  • Emma Swan – główna postać w serialu Dawno, dawno temu
  • Orkan Emma – huragan z 2008
  • EMMA – narzędzie sprawdzające pokrycia kodu przypadkami testowymi
  • Emma – miasto w Stanach Zjednoczonych, w stanie Missouri, w hrabstwie Lafayette
  • Emma (ang. Emma Township) – gmina w Stanach Zjednoczonych, w stanie Illinois, w hrabstwie White
  • Emma (ang. Emma Township) – gmina w Stanach Zjednoczonych, w stanie Kansas, w hrabstwie Harvey
  • Emma – główna bohaterka mangi i anime The Promised Neverland.
  • Emma (zm. 1006) – czeska księżna, żona Bolesława Pobożnego
  • Emma – manga autorstwa Kaoru Mori

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ciotka Lidii ma na imię Emma.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈɛ̃mːa, AS: •ma

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|Yma.

Wiktionary


emmanuel

1. imię męskie;
2. nazwisko


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;

Wiktionary

Emmanuel – symboliczne imię (z hebrajskiego 'immanu 'elBóg jest z nami), przypisywane przez proroka Izajasza chłopcu, którego królowi Achazowi miała urodzić młoda kobieta (Iz 7,14) w momencie poważnego zagrożenia dynastii. W chwili wygłoszenia proroctwa król Damaszku, Resin, i król Izraela, Pekach, oblegli Jerozolimę w ramach toczącej się wojny syro-efraimskiej. Emmanuel miał być znakiem Bożej łaski wobec Achaza, skutkującej niepowodzeniem koalicji.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jej skrzydła będą rozpostarte na całą szerokość twej ziemi, o Emmanuelu!.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛ̃mːãˈnuwɛl, AS: •mãnuel

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Emanuel m., Emanuela ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Emanuel

Wiktionary


emmanuelle

[czytaj: emanuEL]
1. imię żeńskie;
2. tytuł francuskiego filmu erotycznego


SJP.pl

Emmanuelle – główna bohaterka serii francuskich filmów erotycznych opartych na postaci wykreowanej przez Emmanuelle Arsan w powieści The Joys of a Woman. W pierwszej wersji filmu z 1974 roku w rolę Emmanuelle wcieliła się Sylvia Kristel.

Wikipedia


emmanuelostwo

Emmanuel z małżonką; Emmanuelowie


SJP.pl


emmanuelowie

Emmanuel z małżonką; Emmanuelostwo


SJP.pl


emmanuelowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Emmanuela lub z nim związany


SJP.pl


emmental

wysokiej jakości, szwajcarski ser podpuszczkowy; ementaler, emmentaler, ser ementalski


SJP.pl

Emmental (gsw. Ämmitau) – pagórkowata wyżyna znajdująca się w Szwajcarii na terenie kantonu Berno. Krajobraz wyżyny charakteryzują łąki i pastwiska. Wiele wzgórz pokrytych jest w dużej mierze lasem iglastym. Emmental obejmuje zlewnie rzek Emme oraz Ilfis. Najważniejsze miejscowości: Burgdorf, Langnau im Emmental oraz Sumiswald.

Wikipedia


emmentaler

wysokiej jakości, szwajcarski ser podpuszczkowy; ser ementalski, ementaler, emmental


SJP.pl

Ser ementalski, ementaler (emmentaler) – rodzaj szwajcarskiego sera, który jest produkowany z krowiego mleka. Ser ten jest zaliczany do serów twardych, podpuszczkowych oraz dojrzewających. Ser ementalski ma smak łagodny oraz słodko-orzechowy.

Wikipedia


emmerich

nazwisko


SJP.pl

Niemcy:

  • Emmerich am Rhein – miasto w kraju związkowym Nadrenia Północna-Westfalia, w powiecie Kleve
  • Emmerich – stacja kolejowa w mieście Emmerich am Rhein

Osoby:

  • Anna Katarzyna Emmerich – niemiecka mistyczka
  • Georg Emmerich – niemiecki kupiec
  • Jörg Emmerich – niemiecki piłkarz
  • Lothar Emmerich – niemiecki piłkarz
  • Roland Emmerich – niemiecki reżyser
  • Walter Emmerich – niemiecki ekonomista

Wikipedia


emmetropia

stan oka zapewniający najlepsze widzenie; miarowość oka


SJP.pl

Emetropia, miarowość oka (gr. émmetros ‘na miarę, miarowy’ + óps ‘oko’) – termin stosowany w okulistyce i optometrii, służący do określenia prawidłowego widzenia, czyli prawidłowego ogniskowania światła na siatkówce oka. Jej przeciwieństwem jest ametropia.

Wikipedia


emo

1. podgatunek muzyki hard core punk, istniejący od połowy lat 80. XX wieku, charakteryzujący się dynamizmem, chaotycznymi przejściami od muzyki głośnej i szybkiej do delikatnej i spokojnej, przerwami melodycznymi, częstymi krzykami i wrzaskami oraz wściekłymi, introspektywnymi tekstami; emocore;
2. slangowo: moda, styl powiązany z muzyką post hardcore, pop punk, a także metalcore, charakteryzujący się noszeniem dżinsów rurek, prostymi włosami, długimi ukośnymi grzywkami zaczesanymi na jedną połowę twarzy, na jedno lub oboje oczu oraz oczami zarysowanymi czarną kredką;
3. slangowo: postawa, której celem jest wyrażanie siebie i uzewnętrznianie swoich emocji, charakteryzująca się emocjonalnością, wrażliwością, nieśmiałością, zamknięciem w sobie, ponurością i cichością;
4. środowiskowo: osoba o skłonnościach samobójczych i do samookaleczania, która w ten sposób szuka akceptacji i próbuje zwrócić na siebie uwagę społeczeństwa;
5. przenośnie: ktoś przygnębiony, ze złamanym sercem


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) muz. gatunek hardcorowego punku;

 (1.2) kult. styl i postawa emocjonalnego sprzeciwu wobec rzeczywistości;

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy lub żeński

 (2.1) osoba hołdująca stylowi emo (1.2)

Wiktionary

  • emo – gatunek muzyki
  • emo – slangowe pojęcie opisujące ludzi i modę „emo”
  • Emo – gmina w Kanadzie
  • Emo – wieś w Irlandii
  • Emo Court – rezydencja wiejska (dwór) z przełomu XVIII/XIX wieku w Irlandii
  • Villa Emo – renesansowa willa zaprojektowana przez Andreę Palladia

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈɛ̃mɔ, AS: mo

Wiktionary


emocja

silne odczucie wywołane jakąś sytuacją


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) silne poruszenie, wzruszenie, przejęcie, podniecenie; przeżywanie czegoś pod względem emocjonalnym, uczuciowym;

Wiktionary

Emocja (od łac. e movere, „w ruchu”) – stan znacznego poruszenia umysłu. Emocje charakteryzują się tym, że pojawiają się nagle i zawsze łączą się z pobudzeniem somatycznym; mogą osiągnąć dużą intensywność, ale są przejściowe.

Słowo to miało w historii wiele znaczeń przed-psychologicznych i odnosiło się nie do stanu indywidualnego umysłu, ale najpierw do przemieszczania się (ludów, populacji), potem do prawie fizycznej agitacji (np. w przypadku burzy, an Emotion in the air, 1708). We współczesnym znaczeniu tego słowa emocja implikuje aspekt działaniowy, reakcyjny, i nie jest równoznaczna z pasywnym uczuciem (ang., fr. passion, gr. πάσχω, zob. namiętność). Takie rozumienie emocji związane jest z pracami Williama Jamesa (1890), Roberta Solomona i Antonio Damasio (1995).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zdecydowała, że będzie ukrywać swoje emocje.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɛ̃ˈmɔt͡sʲja, AS: ẽmocʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 czas. emocjonować

 przym. emocjonalny

 przysł. emocjonalnie

 rzecz. emocjonalność ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) uczucie, afekt, namiętność

Wiktionary


emocje

silne odczucie wywołane jakąś sytuacją


SJP.pl

Emocja (od łac. e movere, „w ruchu”) – stan znacznego poruszenia umysłu. Emocje charakteryzują się tym, że pojawiają się nagle i zawsze łączą się z pobudzeniem somatycznym; mogą osiągnąć dużą intensywność, ale są przejściowe.

Słowo to miało w historii wiele znaczeń przed-psychologicznych i odnosiło się nie do stanu indywidualnego umysłu, ale najpierw do przemieszczania się (ludów, populacji), potem do prawie fizycznej agitacji (np. w przypadku burzy, an Emotion in the air, 1708). We współczesnym znaczeniu tego słowa emocja implikuje aspekt działaniowy, reakcyjny, i nie jest równoznaczna z pasywnym uczuciem (ang., fr. passion, gr. πάσχω, zob. namiętność). Takie rozumienie emocji związane jest z pracami Williama Jamesa (1890), Roberta Solomona i Antonio Damasio (1995).

Wikipedia


emocjonalista

książkowo: człowiek kierujący się uczuciami, ulegający emocjom; uczuciowiec


SJP.pl


emocjonalistka

emocjonalista


SJP.pl

Patrz:

emocjonalista

emocjonalistyczny

emocjonalizm


SJP.pl

Patrz:

emocjonalizm

emocjonalizm

1. w filozofii: uznawanie uczuć za podstawowy motor ludzkiej działalności;
2. kierowanie się uczuciami, poddawanie się emocjom; uczuciowość


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) filoz. pogląd, według którego motorem wszelkich działań człowieka są emocje

Wiktionary

Wikipedia


emocjonalnie

przysłówek

 (1.1) w sposób dotyczący emocji, z zaangażowaniem emocji

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Teraz stawiam na "znajomych". Mam z kim wyjechać w weekend, zabalować, wyjść na kawę czy obiad. Ale nie angażuję się już tak bardzo emocjonalnie. Tak jest lepiej.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. emocja ż., emocjonalność ż.

 czas. emocjonować ndk.

 przym. emocjonalny

Wiktionary


emocjonalność

emocjonalny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co jest emocjonalne

 (1.2) skłonność do wzruszeń, do emocji

 (1.3) sfera uczuciowa / emocjonalna, ogół emocji

Wiktionary

Patrz:

emocjonalny

Przykłady

 (1.2) Teoretycy feminizmu i specjaliści od twórczości kobiecej jako cechy typowe dla damskiej wyobraźni wymieniają - właśnie obok społecznej wrażliwości - emocjonalność, skłonność do ironii i przekory, a także swoiście rozumianą biologiczność.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. emocja ż.

 przym. emocjonalny

 przysł. emocjonalnie

Wiktionary


emocjonalny

1. skłonny do wzruszeń; uczuciowy;
2. wyrażający emocje, związany z ludzkimi uczuciami lub odnoszący się do nich


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący emocji, emocjonalności

 (1.2) łatwo ulegający emocjom

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) - Niemcy bywają sentymentalni - stwierdziła. - To taka niemiecka cecha. Nawet potrzeba niszczenia jest dla nas potrzebą emocjonalną.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛ̃mɔt͡sʲjɔ̃ˈnalnɨ, AS: mocʹi ̯õnalny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. emocja ż., emocjonalność ż.

 czas. emocjonować

 przysł. emocjonalnie

 ims. emocjonujący

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1-2) uczuciowy

Wiktionary


emocjonować

1. wywoływać silne uczucia; ekscytować, podniecać;
2. emocjonować się - przeżywać coś mocno; ekscytować się, podniecać się


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) poruszać emocje, wzbudzać emocje; podniecać

czasownik zwrotny niedokonany emocjonować się

 (2.1) podniecać się czymś, zachwycać się; być wzruszonym, poruszonym

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛ̃mɔt͡sʲjɔ̃ˈnɔvat͡ɕ, AS: mocʹi ̯õnovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. emocjonowanie n., emocja

 przym. emocjonalny

 przysł. emocjonalnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wzruszać

Wiktionary


emocjonowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|emocjonować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. emocjonować ndk.

Wiktionary


emocjonujący

taki, który wzrusza, podnieca, trzyma w napięciu


SJP.pl


emocyjny

przymiotnik od: emocja


SJP.pl


emoji

[czytaj: eMOdżi] mały obrazek używany w komunikacji elektronicznej do wyrażania myśli lub emocji


SJP.pl

Emoji (jap. 絵文字; wym. [emodʑi]) – piktogram stosowany przez użytkowników Internetu. Podobnie jak emotikony, emoji służą do wyrażania emocji poprzez wizerunki twarzy, ale w przeciwieństwie do nich obejmują również przedmioty, miejsca, rodzaje pogody, rośliny, zwierzęta i służą do uwydatniania wiadomości, co jest szczególnie ważne ze względu na duży napływ informacji na osiach czasu.

Wikipedia


emolak

rodzaj farby ochronnej używanej najczęściej do powierzchni drewnianych oraz drewnopochodnych


SJP.pl


emolient

w kosmetyce: preparat natłuszczający skórę


SJP.pl

Emolient (od łac. emolliere, oznaczającego zmiękczać) – obojętny biologicznie preparat stosowany we współczesnej kosmetologii i dermatologii, stosowany na skórę i działający zmiękczająco, nawilżająco i natłuszczająco oraz regeneracyjnie. Emolienty mają istotne znaczenie w pielęgnacji skóry w wielu chorobach, między innymi przy atopowym zapaleniu skóry, łuszczycy i objawach alergii (również u niemowląt). Oprócz tego, że łagodzą świąd i stan zapalny oraz poprawiają wygląd chorej skóry, pozwalają często na zmniejszenie ilości i częstości stosowania leków (głównie glikokortykosteroidów stosowanych miejscowo na skórę).

Wikipedia


emolientowy

emolient


SJP.pl

Patrz:

emolient

emorejski

Emorejczyk; amorejski, amorycki


SJP.pl


emota

prosty znak graficzny zbudowany ze znaków dostępnych na klawiaturze, przedstawiający zwykle wyraz twarzy; smiley, emotikona, emoticon, emotikon, emotka


SJP.pl

Emotikon – ideogram złożony z sekwencji znaków typograficznych, służący do wyrażania emocji. Zwykle przedstawia grymas twarzy, obrócony o 90° w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara. Wiele aplikacji przekształca emotikony w tzw. emoji, które to często są potocznie określane jako emotikony (obrazkowe), podczas gdy rzeczywiste emotikony określane są jako emotikony znakowe.

Wikipedia


emoticon

[czytaj: emotikon] prosty znak graficzny zbudowany ze znaków dostępnych na klawiaturze, przedstawiający zwykle wyraz twarzy; emotka, emotikona, smiley, emotikon


SJP.pl

Emotikon – ideogram złożony z sekwencji znaków typograficznych, służący do wyrażania emocji. Zwykle przedstawia grymas twarzy, obrócony o 90° w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara. Wiele aplikacji przekształca emotikony w tzw. emoji, które to często są potocznie określane jako emotikony (obrazkowe), podczas gdy rzeczywiste emotikony określane są jako emotikony znakowe.

Wikipedia


emotikon

prosty znak graficzny zbudowany ze znaków dostępnych na klawiaturze, przedstawiający zwykle wyraz twarzy; emotka, emotikona, emoticon, smiley


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) inform. telekom. znak graficzny powstały z różnych symboli literowych i znaków dostępnych na klawiaturze, zwykle wyrażający czyjeś emocje;

Wiktionary

Emotikon – ideogram złożony z sekwencji znaków typograficznych, służący do wyrażania emocji. Zwykle przedstawia grymas twarzy, obrócony o 90° w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara. Wiele aplikacji przekształca emotikony w tzw. emoji, które to często są potocznie określane jako emotikony (obrazkowe), podczas gdy rzeczywiste emotikony określane są jako emotikony znakowe.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W internetowych dyskusjach słowa coraz częściej zastępowane są przez emotikony.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛ̃mɔˈtʲikɔ̃n, AS: motʹikõn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. emotikona ż., emota ż.

:: zdrobn. emotka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) emotikona, pot. emotka

Wiktionary


emotikona

prosty znak graficzny zbudowany ze znaków dostępnych na klawiaturze, przedstawiający zwykle wyraz twarzy; emotka, smiley, emoticon, emotikon


SJP.pl

Emotikon – ideogram złożony z sekwencji znaków typograficznych, służący do wyrażania emocji. Zwykle przedstawia grymas twarzy, obrócony o 90° w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara. Wiele aplikacji przekształca emotikony w tzw. emoji, które to często są potocznie określane jako emotikony (obrazkowe), podczas gdy rzeczywiste emotikony określane są jako emotikony znakowe.

Wikipedia


emotikonka

prosty znak graficzny zbudowany ze znaków dostępnych na klawiaturze, przedstawiający zwykle wyraz twarzy; emotka, smiley, emoticon, emotikon, emotikona


SJP.pl

Emotikon – ideogram złożony z sekwencji znaków typograficznych, służący do wyrażania emocji. Zwykle przedstawia grymas twarzy, obrócony o 90° w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara. Wiele aplikacji przekształca emotikony w tzw. emoji, które to często są potocznie określane jako emotikony (obrazkowe), podczas gdy rzeczywiste emotikony określane są jako emotikony znakowe.

Wikipedia


emotikonowy

emotikona, emotikon


SJP.pl

Patrz:

emotikona, emotikon

emotka

prosty znak graficzny zbudowany ze znaków dostępnych na klawiaturze, przedstawiający zwykle wyraz twarzy; smiley, emotikona, emoticon, emotikon


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. inform. emotikon

Wiktionary

Emotikon – ideogram złożony z sekwencji znaków typograficznych, służący do wyrażania emocji. Zwykle przedstawia grymas twarzy, obrócony o 90° w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara. Wiele aplikacji przekształca emotikony w tzw. emoji, które to często są potocznie określane jako emotikony (obrazkowe), podczas gdy rzeczywiste emotikony określane są jako emotikony znakowe.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) dziecko mi właśnie powiedziało, że ta emotka, której czasami używałam jako "zniesmaczona buźka zatykająca nos z obrzydzenia" to tak naprawdę "wesoła buźka śmiejąca się >hi hi hi<"; kasuję konto

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. emotikon mrz., emotikona ż., emota ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) emotikon

Wiktionary


emotywizm

pogląd we współczesnej etyce, sformułowany przez Alfreda Julesa Ayera, głoszący iż etyczny namysł i wynikające z niego postanowienia mają jedynie charakter ekspresji subiektywnych doznań i uczuć jednostki


SJP.pl

Wikipedia


emotywnie

przysłówek

 (1.1) w sposób emotywny, emocjonalnie, uczuciowo

Wiktionary

Powiązane:

 przym. emotywny

Wiktionary


emotywność

emotywny


SJP.pl

Patrz:

emotywny

emotywny

przymiotnik jakościowy

 (1.1) emocjonalny, uczuciowy

Wiktionary

Powiązane:

 przysł. emotywnie

Wiktionary


emów

wieś w Polsce


SJP.pl

Emów – wieś sołecka w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie otwockim, w gminie Wiązowna.

Miejscowość jest odrębną jednostką pomocniczą w gminie Wiązowna o nazwie Osiedle Emów.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa warszawskiego.

Wikipedia


empanada

pierożek nadziewany zwykle mięsnym farszem z warzywami lub serem, smażony w oleju lub pieczony na blasze


SJP.pl

Empanada – rogalik, pierożek nadziewany najczęściej mięsnym farszem z warzywami lub serem. Smażony w oleju lub pieczony na blasze. Do zrobienia empanadas można wykorzystywać ciasto podobne do ciasta francuskiego, pierogowego lub chlebowego. Występują w różnych odmianach, zależnie od kraju i regionu (istnieje np. kilkanaście ich odmian w Argentynie). Są popularnym daniem w Ameryce Południowej, szczególnie w Argentynie, Chile i Kolumbii.

Wikipedia


empaquetage

[czytaj: ąpakTAŻ] w sztuce współczesnej: opakowywanie różnych obiektów, np. budowli lub fragmentów naturalnego krajobrazu; emballage, ambalaż


SJP.pl


empata

osoba zdolna do wczuwania się w czyjś stan psychiczny, dzieląca z kimś jego doznania, emocje


SJP.pl


empatia

zdolność odczuwania emocji innych ludzi i rozumienia ich sposobu myślenia; intropatia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) psych. zdolność do odczuwania stanów emocjonalnych innych osób i umiejętność przyjęcia ich sposobu myślenia;

Wiktionary

Empatia (gr. empátheia „cierpienie”) – zdolność współodczuwania stanów psychicznych innych osób (empatia emocjonalna), umiejętność przyjęcia ich sposobu myślenia, spojrzenia z ich perspektywy na rzeczywistość (empatia poznawcza).

Sam poznawczy komponent empatii, czyli zdolność do wyobrażenia sobie perspektywy myślowej należącej do innej osoby (innymi słowy, rozeznania sposobów rozumowania innej osoby), określany jest mianem decentracji (czemu może, ale nie musi towarzyszyć komponent emocjonalny empatii, czyli zdolność do jednoczesnego współodczuwania stanów emocjonalnych owej innej osoby).

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

 (1.1) współodczuwanie

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. empatyczność ż., empatyzowanie n.

 czas. empatyzować ndk.

 przym. empatyczny

 przysł. empatycznie

frazeologia.

etymologia.

 (1.1) etym|ang|empathy.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) empathy

* baskijski: (1.1) enpatia

* duński: (1.1) empati w.

* esperanto: (1.1) empatio

* fiński: (1.1) empatia

* francuski: (1.1) empathie ż.

* galicyjski: (1.1) empatía ż.

* hiszpański: (1.1) empatía ż.

* karpatorusiński: (1.1) емпатія ż.

* kataloński: (1.1) empatia ż.

* macedoński: (1.1) емпатија ż.

* niemiecki: (1.1) Empathie ż.

* norweski (bokmål): (1.1) empati m.

* norweski (nynorsk): (1.1) empati m.

* nowogrecki: (1.1) ενσυναίσθηση ż.

* rosyjski: (1.1) эмпатия ż.

* serbski: (1.1) емпатија ż.

* słowacki: (1.1) empatia ż.

* szwedzki: (1.1) empati w.

* turecki: (1.1) empati

* tuvalu: (1.1) alofa, loto alofa, loto malamalama

* ukraiński: (1.1) емпатія ż.

* węgierski: (1.1) empátia

* włoski: (1.1) empatia ż.

źródła.

== empatia (język fiński.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) psych. empatia

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɛ̃mˈpatʲja, AS: ẽmpatʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. empatyczność ż., empatyzowanie n.

 czas. empatyzować ndk.

 przym. empatyczny

 przysł. empatycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) współodczuwanie

Wiktionary


empatka

kobieta zdolna do wczuwania się w czyjś stan psychiczny, dzieląca z kimś jego doznania, emocje


SJP.pl


empatogen

substancja chemiczna wywołująca uczucie empatii


SJP.pl

Empatogeny i entaktogeny to nazwy tej samej grupy substancji psychoaktywnych powodujących charakterystyczne dla MDMA efekty emocjonalno-społeczne. Inne substancje zaliczane do tej grupy to MDA, MDEA, MBDB, BDB, AET i 5-MeO-DALT. Czasami słowo empatogeny używane jest do określania grupy pochodnych fenyloetyloaminy "MDxx", jednak MDPV jest tylko stymulantem. Empatogeny często mylone są z psychodelikami i stymulantami.

Wikipedia


empatogenny

empatogen


SJP.pl

Patrz:

empatogen

empatycznie

przysłówek

 (1.1) w sposób empatyczny, okazując empatię

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. empatia ż.

 przym. empatyczny

Wiktionary


empatyczność

empatyczny


SJP.pl

Patrz:

empatyczny

empatyczny

zdolny do wczuwania się w czyjś stan psychiczny, dzielący z kimś jego doznania, emocje; współodczuwający


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) wykazujący się empatią, współodczuwaniem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jest życzliwy i empatyczny - potrafi zrozumieć drugiego człowieka, co pozwala zapobiec wielu niepotrzebnym konfliktom.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛ̃mpaˈtɨt͡ʃnɨ, AS: mpatyčny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. empatia ż.

 przysł. empatycznie

Wiktionary


empeczwórka

potocznie:
1. plik w formacie MP4;
2. odtwarzacz plików MP4


SJP.pl


empedokles

Empedokles z Akragas (ok. 490-ok. 430), grecki filozof, lekarz, poeta


SJP.pl

Empedokles z Akragas (gr. Ἐμπεδοκλῆς ὁ Ἀκραγαντῖνος Empedokles ho Akragantinos, ur. ok. 494, zm. ok. 434 p.n.e.) – starogrecki uczony: uzdrowiciel, filozof, poeta i polityk. Twórca koncepcji czterech żywiołów.

Wikipedia


empereur

[czytaj: ąpeRÖR] cesarz francuski, w szczególności w odniesieniu do Napoleona I


SJP.pl


empetrójka

potocznie:
1. plik (głównie utwór muzyczny) w formacie MP3;
2. przenośny odtwarzacz plików w formacie MP3


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. odtwarzacz MP3

Wiktionary

Odtwarzacz MP3 – przenośne urządzenie służące do katalogowania i odsłuchiwania plików dźwiękowych. Nazwa „odtwarzacz MP3“ pochodzi od pierwotnego przeznaczenia urządzenia – początkowo obsługiwane były tylko pliki dźwiękowe w formacie MP3. Obecnie większość modeli odtwarza także formaty WMA, a niektóre również rzadsze formaty, takie jak Ogg Vorbis, FLAC czy APE.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Nie lubię tego hałasu na przerwach, więc słucham empetrójki.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) empetrucha

Wiktionary


empi

środowiskowo: pistolet maszynowy; peem


SJP.pl


empidonka

rodzaj ptaków z rodziny tyrankowatych


SJP.pl


empik

potocznie: MPiK; lokal z czasopismami i książkami do czytania na miejscu i do sprzedania, w którym odbywają się spotkania z pisarzami, odczyty itp.


SJP.pl

Empik (nazwa pochodząca od skrótu KMPiK) – działająca w Polsce sieć sprzedaży książek, wydawnictw muzycznych, filmów, gier, programów, odbitek, audiobooków i akcesoriów komputerowych oraz prasy, a także biletów na wydarzenia kulturalne i rozrywkowe, artykułów wyposażenia wnętrz i kulinarnych, gadżetów podróżniczych, zabawek kreatywnych i łamigłówek, przyborów fitness i spa.

Wikipedia


empir

[czytaj: ąPIR albo amPIR] mebel w stylu empir; empire


SJP.pl


empire

[czytaj: ąPIR albo amPIR] odmiana późnego klasycyzmu powstała we Francji w latach 1800-1815; empir, styl cesarstwa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) szt. późna odmiana klasycyzmu, nawiązująca do sztuki antycznej, rozwinięta w okresie panowania francuskiego cesarza Napoleona I;

Wiktionary

Empire, styl Cesarstwa – odmiana późnego klasycyzmu powstała we Francji w latach 1800–1815, występująca w modzie, architekturze, malarstwie i sztuce użytkowej podczas panowania Napoleona w Europie, zwłaszcza na terenach obecnej Polski (Księstwo Warszawskie) i w Rosji. W Niemczech i Austrii empire współistniał ze stylem Biedermeier. Styl wzorował się na sztuce starożytnej Grecji, Rzymu i Egiptu.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. empiry lm. nmos.

 przym. empirowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) styl cesarstwa

Wiktionary


empirejski

empireum


SJP.pl

Patrz:

empireum

empireum

1. według starożytnej i średniowiecznej kosmologii: najwyższa część nieba, siedziba bogów
2. u filozofów chrześcijańskich: niebo


SJP.pl


empiria

poznanie za pośrednictwem zmysłów; doświadczenie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) książk. filoz. poznanie za pomocą doświadczenia

 (1.2) książk. doświadczenie

Wiktionary

Doświadczenie – powszechne pojęcie składające się z wiedzy lub umiejętności w obserwacjach pewnych rzeczy, wydarzeń, uzyskanych poprzez zaangażowanie w ujawnienie tych rzeczy lub wydarzeń. Historia słowa doświadczenie (w tym staropolskiego słowa eksperiencja) jest blisko związana z pojęciem eksperymentu.

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) W obydwu pracach chodzi mu o to, by spod pozorów zmiennej empirii artystycznej czy bytowej wydobyć niezmienną oś zjawisk.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. empiryczność ż., empiryk mos., empirysta mos., empiryzm mrz.

 przym. empiryczny

 przysł. empirycznie

Wiktionary


empiriokrytycyzm

kierunek filozoficzny łączący idealizm i materializm, głoszący, że rzeczywistość jest złożona z ogółu konkretnych wrażeń zmysłowych; machizm


SJP.pl

Empiriokrytycyzm, drugi pozytywizm – pozytywistyczny nurt filozoficzny z przełomu XIX i XX wieku. Jego najważniejszymi przedstawicielami byli Ernst Mach i Richard Avenarius, od którego empiriokrytycyzm otrzymał swą nazwę. Główną tezą programu empiriokrytycyzmu było podanie jasnych kryteriów rozróżnienia wiedzy naukowej i nienaukowej i odrzucenie jako nienaukowych wszelkich rozważań metafizycznych, tj. nie opartych na doświadczeniu. Empiriokrytycyzm usiłował znieść przeciwstawności idealizmu i materializmu wysuwając teorię o psychologicznej naturze wrażeń (tzw. teorię czystego doświadczenia), do których sprowadzał całą rzeczywistość (stanowiącą sumę elementów naturalnych, tj. danych zmysłowych). Według empiriokrytycyzmu rzeczywistość jest tylko jedna, mieszcząca w sobie treść naszych wrażeń. "Czyste doświadczenie" nie jest rozdwojone i wszelkie doznania wrażeniowe są w sobie jedne i niezależne od czynników zewnętrznych ani wewnętrznych; wyklucza wszelkie dodatki lub wkłady subiektywno-indywidualne.

Wikipedia


empiriokrytyczny

empiriokrytycyzm


SJP.pl

Patrz:

empiriokrytycyzm

empirowy

przymiotnik od: empire


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) szt. w stylu empire

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. empire m., empiry nmos.

Wiktionary


empiry

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) rzem. meble w stylu empire

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. empire

 przym. empirowy

Wiktionary


empirycy

w starożytnej Grecji: szkoła medyczna założona w III wieku p.n.e. przez Filinosa z Kos, w której lekarze opierali się na doświadczeniu


SJP.pl


empiryczka

empiryk


SJP.pl

Patrz:

empiryk

empirycznie

przysłówek sposobu

 (1.1) poprzez doświadczenie

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. empiria ż., empiryk mos., empiryzm mrz.

 przym. empiryczny

Wiktionary


empiryczność

opieranie się na doświadczeniach


SJP.pl


empiryczny

oparty na doświadczeniu


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) filoz. poznany w doświadczeniu, oparty na nim

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pańska teoria będzie tylko czystą spekulacją dopóki nie doczeka się empirycznego dowodu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛ̃mpʲiˈrɨt͡ʃnɨ, AS: mpʹiryčny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. empiryk mos., empiryzm mrz., empiria ż.

 przym. empirystyczny

 przysł. empirycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) doświadczalny

Wiktionary


empiryk

1. człowiek opierający się bardziej na doświadczeniu niż rozumowaniu; praktyk;
2. w filozofii: zwolennik empiryzmu, kierunku uznającego doświadczenie jako źródło wszelkiego poznania;
3. w naukach przyrodniczych: osoba zajmująca się doświadczeniami; doświadczalnik


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) książk. praktyk

 (1.2) filoz. zwolennik empiryzmu w filozofii

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Berkeley był drugim z „wielkiej trójki” oświeceniowych empiryków brytyjskich.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. empiria ż., empiryczność ż., empirysta mos., empiryzm mrz.

 przym. empiryczny

 przysł. empirycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) praktyk

 (1.2) war. empirysta

Wiktionary


empirysta

zwolennik postawy, która bardziej ufa doświadczeniu niż teorii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) książk. praktyk; osoba, która swoją wiedzę z jakiejś dziedziny zawdzięcza własnemu doświadczeniu

 (1.2) filoz. książk. empiryk; zwolennik empiryzmu

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) I toczył się od wieków spór racjonalistów z empirystami.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. empiryzm mrz., empiryk mos., empiria ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) empiryk, praktyk

 (1.2) empiryk

Wiktionary


empirystka

zwolenniczka postawy przedkładającej doświadczenie nad teorię


SJP.pl


empirystyczny

empiryzm


SJP.pl

Patrz:

empiryzm

empiryzm

1. ufanie bardziej doświadczeniu niż rozumowaniu;
2. kierunek filozoficzny przeciwstawny racjonalizmowi, uznający doświadczenie jako źródło wszelkiego poznania


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) filoz. doktryna głosząca, że źródłem ludzkiego poznania są bodźce zmysłowe docierające ze świata zewnętrznego i wobec nich wszystkie idee, teorie są wtórne;

Wiktionary

Empiryzm (od stgr. ἐμπειρία empeiría – „doświadczenie”) – kierunek filozoficzny głoszący, że źródłem ludzkiego poznania są wyłącznie lub przede wszystkim bodźce zmysłowe docierające do naszego umysłu ze świata zewnętrznego, natomiast wszelkie idee, teorie itp. są w stosunku do nich (bodźców zmysłowych) wtórne. Empiryzm stoi w ostrej sprzeczności z racjonalizmem filozoficznym, który głosi, iż źródłem poznania są właśnie idee, zaś bodźce zmysłowe mają znaczenie drugorzędne.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ɛ̃mˈpʲirɨsm̥, AS: ẽmpʹirysm̦

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. empiryk m., empirysta m., empiria ż.

 przym. empiryczny

 przysł. empirycznie

Wiktionary


emploi

[czytaj: ąpluA]
1. zawodowa specjalność aktora, np. amant;
2. rodzaj ról, w których specjalizuje się aktor, np. emploi sceniczne, komediowe


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) teatr. film. typ ról, w których specjalizuje się aktor

Wiktionary

Emploi (wym. /ãplua/, z franc. emploi – "posada, zatrudnienie") – rodzaj roli, w jakiej specjalizuje się aktor lub do jakiej posiada predyspozycje fizyczne (wiek, typ urody, wygląd) bądź osobowe (prezencja, styl gry, siła wyrazu). W najogólniejszym podziale wyróżnia się emploi komiczne i tragiczne, jednak rozmaitość emploi uniemożliwia ich dokładne wyliczenie czy klasyfikację.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Chichotliwa dziecinność i prawdziwa naiwność bohaterki jakoś mi nie pasuje do jej emploi wścibskiej i rezolutnej kobitki.

Wiktionary


empoli

miasto we Włoszech


SJP.pl

Empoli – miasto i gmina we Włoszech, w regionie Toskania, w prowincji Florencja.

Według danych na rok 2004 gminę zamieszkiwało 44 012 osób, 709,9 os./km².

Wikipedia


empora

rodzaj galerii lub trybuny, wspartej na kolumnach, głównie w kościołach, mającej na celu powiększenie powierzchni lub wydzielenie przestrzeni dla określonej grupy osób


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) archit. galeria nad przedsionkiem lub nawą kościoła;

Wiktionary

Empora (niem. Empore), chór muzyczny – element architektoniczny występujący najczęściej w kościele w postaci odrębnej kondygnacji o charakterze antresoli, zazwyczaj usytuowanej nad kruchtą lub nadwieszonej nad głównym wejściem do świątyni.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W budownictwie świeckim budowano empory w salach zamkowych dla chóru i kapeli.

 (1.1) Przestrzeń pod emporą nazywa się podchórzem.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. pseudoempora ż.

 przym. emporowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) galeria, trybuna

Wiktionary


emporium

w starożytnej Grecji i w starożytnym Rzymie: część handlowa miasta, zwykle związana z portem


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) książk. miejsce handlowe o dużym znaczeniu, centralny ośrodek rozległego handlu z szerokim asortymentem, np. duży dom towarowy lub miasto będące ważnym ośrodkiem handlowym

Wiktionary

Emporium (łac. empŏrĭŭm z gr. ἐμπόριον empórion, od ἐμπόρια – towary) – w starożytności plac miejski, na którym składowano i prowadzono handel towarami zamorskimi, zazwyczaj położony w pobliżu portu. Grecy nazywali tak część miasta wydzieloną dla handlu z obcymi. Później na ogół określano tak handlową część miasta związaną z portem.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Obok wielkich emporiów handlu bałtyckiego (Truso nad Zalewem Wiślanym), istniała już sieć targów, kształtowały się terytoria wokół grodów i postępował podział społeczny.

 (1.1) Ten rodzaj płatności, nawiązujący do systemu arabskiego, funkcjonował we wszystkich emporiach skandynawskich nad Bałtykiem, szczególnie popularny był w Truso i Mohowoje.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɛ̃mˈpɔrʲjũm, AS: ẽmporʹi ̯ũm

Wiktionary


emporowy

przymiotnik od: empora


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do empory, mający związek z emporą

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. empora ż.

Wiktionary


ems

1. miasto w Niemczech;
2. Bad Ems - miasto w Niemczech


SJP.pl

Niemcy:

  • Ems – rzeka, dopływ Dollart
  • Ems – rzeka, dopływ Eder
  • Bad Ems – miasto w kraju związkowym Nadrenia-Palatynat, w powiecie Rhein-Lahn

Szwajcaria:

  • Ems – dawna nazwa gminy Domat/Ems

Inne:

  • ems – w geologii najmłodszy wiek epoki dewonu wczesnego lub najwyższe piętro dewonu dolnego

Zobacz też:

  • Domat/Ems
  • EMS
  • Erms

Wikipedia


emski

Ems (miasto, rzeka)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z niemieckim miastem Bad Ems (dawniej Ems)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈɛ̃msʲci, AS: msʹḱi

Wiktionary


emskie

potocznie: pastylki emskie


SJP.pl


emszer

dawny rodzaj szamba; studnia emszerowska, studnia Imhoffa


SJP.pl


emszerowski

związany z emszerem - dawnym rodzajem szamba


SJP.pl


emu

1. rodzina ptaków z rzędu kazuarowych;
2. gatunek nielotnego ptaka z rodziny emu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy lub nijaki

 (1.1) ornit. syst. podrodzina ptaków nazwa systematyczna|Dromaiidae|ref=tak. z rzędu kazuarowych;

 (1.2) ornit. syst. gatunek dużego ptaka australijskiego, nazwa systematyczna|Dromaius novaehollandiae|ref=tak.;

 (1.3) ornit. ptak z gatunku emu (1.2), jedyny żyjący przedstawiciel podrodziny emu (1.1)

Wiktionary

Emu (Dromaiinae) – monotypowa podrodzina ptaków z rodziny kazuarowatych (Casuariidae).

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈɛ̃mu, AS: mu

Wiktionary

Synonimy:

 (1.3) emu zwyczajne

Wiktionary


emulacja

1. informatyka: zdolność wykonywania poleceń przewidzianych dla innego urządzenia;
2. przestarzałe: rywalizacja


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) inform. programowa symulacja działania jakiegoś sprzętu lub oprogramowania

 (1.2) daw. współzawodnictwo, rywalizacja

Wiktionary

Emulacja (ang. emulation) – programowe symulowanie działania określonego oprogramowania lub platformy sprzętowej przez inny system lub na sprzęcie innego typu. Proces ten dokonywany jest za pomocą specjalnego programu nazywanego emulatorem.

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Dziwiliśmy się wielce, bo wiadoma rzecz, w jakiej emulacji i nieprzyjaźni pan hetman polny żyje z naszym księciem.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. emulować

 rzecz. emulator mrz.

Wiktionary


emulacyjny

emulacja


SJP.pl

Patrz:

emulacja

emulator

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) inform. program komputerowy naśladujący działanie systemu komputerowego lub innego programu;

Wiktionary

Emulator – program komputerowy (czasem wraz z koniecznym sprzętem), który uruchomiony w danym systemie komputerowym duplikuje funkcje innego systemu komputerowego. Pierwszy system nazywany jest gospodarzem (ang. host), a drugi gościem (ang. guest). Mówimy, że drugi system jest emulowany przez pierwszy.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Należy pamiętać, że w przeciwieństwie do emulatora prawdziwe urządzenia nie udostępniają zbyt dużej liczby kodowań.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛ̃muˈlatɔr, AS: mulator

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. emulacja ż.

 czas. emulować ndk.

Wiktionary


emule

program typu p2p do kopiowania plików między użytkownikami internetu


SJP.pl

eMule – program w architekturze peer-to-peer, który działa w oparciu o dwie sieci komunikacyjne: eDonkey i Kad. Stanowi alternatywę dla oryginalnego klienta sieci eDonkey2000.

eMule jest oprogramowaniem typu otwartego oprogramowania na Powszechnej Licencji Publicznej GNU. Działa pod systemem Microsoft Windows, ale jego kod źródłowy jest dostępny również pod Linuksa (jako mod xMule). Istnieje również jego wieloplatformowy odpowiednik – aMule.

Wikipedia


emulgacja

proces łączenia dwóch niemieszalnych substancji, z których przynajmniej jedna jest cieczą, prowadzący do powstania trwałej emulsji; emulsyfikacja


SJP.pl

Emulsja – dwufazowy układ dyspersyjny dwóch niemieszających się wzajemnie cieczy, polarnej i niepolarnej. Jest to układ termodynamicznie nietrwały. Kinetycznie trwałe emulsje można jedynie otrzymać w obecności emulgatora. Emulsja jest szczególnym przypadkiem układu koloidalnego.

Wikipedia


emulgacyjny

emulgacja


SJP.pl

Patrz:

emulgacja

emulgator

1. substancja wspomagająca tworzenie się emulsji, mieszaniny wzajemnie nierozpuszczalnych cieczy, np. wody i oleju;
2. aparat do wytwarzania emulsji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. związek chemiczny umożliwiający powstanie emulsji;

 (1.2) chem. urządzenie wytwarzające emulsję

Wiktionary

Emulgator – związek chemiczny (lub mieszanina), który umożliwia powstanie emulsji oraz zapewnia jej trwałość. Gromadzi się na powierzchni granicznej, prowadząc do powstania trwałych miceli. Emulgatory można podzielić na cztery grupy: anionowo czynne, kationowo czynne, niejonowe i stałe.

W przemyśle emulgatory mają duże zastosowanie nie tylko w produkcji żywności, ale także np. w górnictwie, produkcji farb, klejów, leków, kosmetyków, materiałów budowlanych, tworzyw sztucznych.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Niezbędne do powstania i utrzymania stałej konsystencji margaryny są emulgatory.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. emulgowanie n., emulsja ż.

 czas. emulgować ndk.

Wiktionary


emulgować

doprowadzać do trwałego połączenia dwóch wzajemnie niemieszających się cieczy, np. wody i oleju


SJP.pl


emulować

1. w informatyce: naśladować działanie innego systemu komputerowego;
2. dawniej: współzawodniczyć, rywalizować


SJP.pl


emulsja

1. mieszaniny płynów nierozpuszczających się wzajemnie w sobie, gdzie jeden jest rozproszony w drugim w postaci kropelek
2. zawiesina substancji światłoczułej pokrywająca klisze, błony i papiery fotograficzne


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszanina dwóch substancji;

 (1.2) pot. farba emulsyjna;

Wiktionary

Emulsja – dwufazowy układ dyspersyjny dwóch niemieszających się wzajemnie cieczy, polarnej i niepolarnej. Jest to układ termodynamicznie nietrwały. Kinetycznie trwałe emulsje można jedynie otrzymać w obecności emulgatora. Emulsja jest szczególnym przypadkiem układu koloidalnego.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Na ogół do powstania trwałej emulsji niezbędny jest trzeci związek chemiczny zwany emulgatorem.

 (1.2) Przy malowaniu emulsjami do gruntowania można stosować emulsję tego samego rodzaju lecz rozcieńczoną wodą w odpowiednim stosunku.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɛ̃ˈmulsʲja, AS: ẽmulsʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. emulgacja ż., emulgator m.

 przym. emulsyjny

 czas. emulgować ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) farba dyspersyjna

Wiktionary


emulsor

ciekły rozpuszczalnik używany do czyszczenia i odtłuszczania


SJP.pl


emulsyfikacja

proces łączenia dwóch niemieszalnych substancji, z których przynajmniej jedna jest cieczą, prowadzący do powstania trwałej emulsji; emulgacja


SJP.pl


emulsyjny

przymiotnik od: emulsja


SJP.pl


emulsyna

enzym występujący m.in. w migdałach, rozszczepiający wiązanie b-glikozydowe


SJP.pl


en

nazwa litery N


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) nazwa litery ń/Ń

Wiktionary

En – w społeczeństwie sumeryjskim namiestnik boga na ziemi.

Według wierzeń mezopotamskich ludzie zostali stworzeni w celu odciążenia bogów od pracy codziennej. Bogowie byli właścicielami ziemi, człowiek jedynie je dzierżawił w zamian za ofiary. Pośrednikiem pomiędzy bogami a ludźmi został ustanowiony en, przez którego bogowie obdarzali ludzi swoją łaską, w zamian zaś odbierali należną im cześć. En łączył w sobie funkcje króla i kapłana i w społeczeństwie pierwotnym był symbolem płodności. Za sprawowaną przez siebie funkcję ponosił śmierć rytualną. Mieszkaniem ena było giparu (egipar) – wydzielony dla niego obszar świątynny.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

źródła.

== eń (język wilamowski.) ==

ortografie.

 ęŋ́ • eng

wymowa.

znaczenia.

przymiotnik

 (1.1) ciasny

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

źródła.

== eń (język wilamowski.) ==

ortografie.

 ęŋ́ • eng

wymowa.

znaczenia.

przymiotnik

 (1.1) ciasny

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


en-laj

nazwisko


SJP.pl


ena

skrótowiec, rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) = praw. europejski nakaz aresztowania;

Wiktionary

Ena (jap. 恵那市 Ena-shi) – miasto w prefekturze Gifu na wyspie Honsiu (Honshū), w Japonii.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W orzeczeniu TSUE podkreślił, że na podstawie informacji o nieprawidłowościach dot. sądownictwa nie można odmówić wykonania każdego ENA.

Wiktionary


enacja

wywoływane przez wirusy patologiczne zmiany na liściach


SJP.pl


enallage

figura stylistyczna polegająca na użyciu wyrazu w innej od oczekiwanej formie gramatycznej, np. w innym przypadku, osobie lub liczbie


SJP.pl

Enallage (z gr. ἐναλλαγή enallagḗ – "wymiana, przemienność") – figura retoryczna polegająca na użyciu w wypowiedzi innej formy gramatycznej niż oczekiwana, a więc poniekąd nieprawidłowej (w tym sensie, że naruszona jest logiczno-gramatyczna ciągłość wypowiedzi). Na przykład w Pieśni nad Pieśniami:

Niech mnie ucałuje pocałunkami swych ust!
Bo miłość twa przedniejsza od wina (PnP 1,2)

Wikipedia


enamina

substancja organiczna zawierająca grupę aminową umieszczoną przy nienasyconym atomie węgla


SJP.pl

Enaminy – aminy, w których grupa aminowa (NR/3; R = grupa alkilowa lub atom wodoru) jest przyłączona bezpośrednio do atomu węgla połączonego podwójnym wiązaniem z innym atomem węgla.

Enaminy pierwszo- (C=C-NH2) i drugorzędowe (C=C-NRH) są z natury nietrwałe i nie można ich otrzymać w formie czystej, gdyż ulegają samoistnej reakcji tautomeryzacji do odpowiedniej iminy:

Wikipedia


enaminy

grupa substancji organicznych zawierających grupę aminową umieszczoną przy nienasyconym atomie węgla


SJP.pl

Enaminy – aminy, w których grupa aminowa (NR/3; R = grupa alkilowa lub atom wodoru) jest przyłączona bezpośrednio do atomu węgla połączonego podwójnym wiązaniem z innym atomem węgla.

Enaminy pierwszo- (C=C-NH2) i drugorzędowe (C=C-NRH) są z natury nietrwałe i nie można ich otrzymać w formie czystej, gdyż ulegają samoistnej reakcji tautomeryzacji do odpowiedniej iminy:

Wikipedia


enancjo-

przedrostek

 (1.1) …tworzący pierwszy człon wyrazów związanych z przeciwnością

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) enancjo- + -merenancjomer

 (1.1) enancjo- + selektywnyenancjoselektywny

Wiktionary


enancjomer

izomer występujący w dwóch postaciach, które są nienakładalnymi na siebie odbiciami lustrzanymi; izomer zwierciadlany


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. cząsteczka posiadająca odpowiednik, którego struktura jest lustrzanym odbiciem jej własnej struktury;

Wiktionary

Enancjomery – para nienakładalnych na siebie cząsteczek chemicznych, które są wzajemnymi odbiciami lustrzanymi (podobnie jak prawa i lewa dłoń). Są jednym z rodzajów stereoizomerów.

Dwa enancjomery skręcają światło spolaryzowane w przeciwnych kierunkach, a niektóre (nie wszystkie) mogą tworzyć lewo- i prawoskrętne formy krystaliczne. Oprócz tego wszystkie własności fizyczne i olbrzymia większość chemicznych są dla obu enancjomerów niemal identyczne. Istnieją tylko różnice energii niektórych wiązań chemicznych na poziomie rzędu 10−5 ich średniej energii, które mają pewien minimalny wpływ na trwałość termodynamiczną enancjomerów.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Przeciwnicy hipotezy Wrighta wskazują przykłady enancjomerów optycznych, które charakteryzują się różnym zapachem mimo jednakowego widma w podczerwieni, […].

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. enancjomeria ż.

Wiktionary


enancjomorficzny

enancjomorfizm


SJP.pl

Patrz:

enancjomorfizm

enancjomorfizm

Enancjomorfy – pary chiralnych obiektów geometrycznych. Są nienakładalne i mają się do siebie tak, jak przedmiot i jego odbicie lustrzane. Typowe przykłady to prawa i lewa rękawiczka lub prawo- i lewoskrętna skorupa ślimaka.

W krystalografii używa się tego terminu w odniesieniu do kryształów, których komórka elementarna jest chiralna i stanowi wzajemne lustrzane odbicie.

Enacjomorficzne cząsteczki chemiczne nazywane są enancjomerami (zob. chiralność cząsteczek).

Wikipedia


enancjosemia

przeciwstawność znaczeń jakiegoś wyrazu; enantiosemia


SJP.pl


enantiosemia

przeciwstawność znaczeń jakiegoś wyrazu; enancjosemia


SJP.pl


enargit

minerał o układzie rombowym, siarkoarsenek miedzi


SJP.pl

Enargit (gr. enarges – "oczywisty") – minerał zaliczany do gromady siarkosoli. Jest rudą miedzi i arsenu.

Wikipedia


enat

krewny w linii żeńskiej


SJP.pl

Enat (hebr. עינת) – kibuc położony w samorządzie regionu Derom ha-Szaron, w Dystrykcie Centralnym, w Izraelu.

Leży na granicy równiny Szaron i Szefeli w otoczeniu miast Petach Tikwa i Rosz ha-Ajin, kibucu Giwat ha-Szelosza, oraz moszawów Kefar Sirkin, Nachszonim i Mazor. Na zachód od kibucu znajduje się baza sił powietrznych Izraelskich Sił Obronnych Kefar Sirkin. Na wschód od kibucu znajduje się granica Autonomii Palestyńskiej, strzeżona przez mur bezpieczeństwa. Po stronie palestyńskie jest arabska wieś Dajr Ballut.

Wikipedia


enbu

konkurencja w karate, w której para zawodników toczy wyreżyserowaną walkę


SJP.pl


enbyfobia

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) psych. wrogość lub niechęć skierowana wobec osób niebinarnych płciowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) monoseksizm, binaryzm, wymazywanie niebinarności

Wiktionary


ence-pence

wyliczanka


SJP.pl


encefabol

lek o działaniu psychoenergizującym; pirytynol, enerbol


SJP.pl


encefalizacja

ewolucyjny proces prowadzący do przejmowania funkcji niższych ośrodków nerwowych przez mózg; cerebryzacja, cerebralizacja


SJP.pl

Encefalizacja (gr. enképhalos – mózg), cerebralizacja, cerebryzacja (łac. cerebrum – mózg) – ewolucyjny proces, który prowadzi do przejmowania funkcji niższych ośrodków nerwowych przez ośrodki wyższe. Polega na koncentracji neuronów w przedniej, głowowej części ciała zwierzęcia i jest związany z wykształceniem się głowy (cefalizacja) i powstaniem mózgu. W antropologii znaczenie terminu cerebryzacja zawężane jest do ewolucyjnego wzrostu rozmiarów mózgu u naczelnych.

Wikipedia


encefalograf

urządzenie rentgenowskie do obrazowania mózgu


SJP.pl


encefalografia

badanie radiologiczne mózgowia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. ogólna nazwa kilku różnych metod badania mózgu;

 (1.2) med. badanie metodą encefalografii (1.1)

Wiktionary

Encefalografia (z gr. enképhalos - mózg, gráphō - piszę) – metoda badania mózgu, wykonywana po wprowadzeniu do czaszki środka cieniującego (np. radiofarmaceutyka, powietrza).

  • Elektroencefalografia – metoda diagnostyczna służąca do badania bioelektrycznej czynności mózgu.
  • Reoencefalografia
  • Magnetoencefalografia – technika obrazowania elektrycznej czynności mózgu za pomocą rejestracji pola magnetycznego wytworzonego przez mózg.
  • Hemoencefalografia – mierzy temperaturę głowy za pomocą termometru na podczerwień umieszczonego na głowie lub wykorzystuje zmiany spektrum podczerwieni generowanej przez przepływająca krew.
  • Pneumoencefalografia – zabieg diagnostyczny ośrodkowego układu nerwowego, polegający na zastąpieniu części płynu mózgowo-rdzeniowego powietrzem, tlenem albo helem wprowadzonym przez nakłucie do kanału rdzenia kręgowego i wykonaniu zdjęcia rentgenowskiego głowy.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. encefalograf mrz.

 przym. encefalograficzny

 przysł. encefalograficznie

Wiktionary


encefalograficzny

encefalografia


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) med. związany z encefalografią, dotyczący encefalografii

Wiktionary

Patrz:

encefalografia

Powiązane:

 rzecz. encefalografia ż.

Wiktionary


encefalogram

radiologiczny obraz mózgowia


SJP.pl


encefalomalacja

martwica w określonym obszarze mózgu; rozmiękanie mózgu


SJP.pl


encefalon

najważniejsza część centralnego układu nerwowego; mózg


SJP.pl


encefalopata

osoba cierpiąca na encefalopatię


SJP.pl


encefalopatia

ogólne określenie rożnego rodzaju uszkodzeń mózgu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. wet. ogólne określenie uszkodzenia mózgu przez czynniki różnego pochodzenia;

Wiktionary

Encefalopatia (gr. enkephalikos – mózgowy; gr. pathos choroba, cierpienie, odczuwanie) – ogólne określenie uszkodzenia mózgowia przez czynniki różnego pochodzenia. Uszkodzenia mózgowia człowieka prowadzą do różnego rodzaju zaburzeń zachowania, zwanych charakteropatiami.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Do zarażenia dochodzi prawdopodobnie po zjedzeniu mięsa krów cierpiących na encefalopatię gąbczastą.

 (1.1) Najwięcej trudności diagnostycznych sprawia minimalna encefalopatia wątrobowa (utajona), gdyż wtedy obserwujemy brak objawów neurologicznych.

Wiktionary


encefalopatyczny

encefalopatia


SJP.pl

Patrz:

encefalopatia

enceladus

ósmy według odległości od planety księżyc Saturna


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy, nazwa własna

 (1.1) astr. jeden z księżyców Saturna;

Wiktionary

  • Enceladus – księżyc Saturna
  • Enceladus (Enkelados) – w mitologii greckiej jeden z gigantów
  • Enceladus (Enkelados) – w mitologii greckiej syn Ajgyptosa, mąż jednej z Danaid
  • USS „Enceladus” (AK-80) – okręt zaopatrzeniowy US Navy

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Sonda wykonała zdjęcia Enceladusa.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛ̃nt͡sɛˈladus, AS: nceladus

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 (1.1) etym|łac|Enceladus., etym|starogrecki|Ἐγκέλαδος.

uwagi. zobacz też: Indeks:Polski - Astronomia

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) Enceladus

* asturyjski: (1.1) Encéladu m.

* esperanto: (1.1) Encelado

* hiszpański: (1.1) Encélado

* japoński: (1.1) エンケラドゥス, エンケラドス, エンセラダス

* mongolski: (1.1) Энселадус

* rosyjski: (1.1) Энцелад m.

źródła.

== Enceladus (język angielski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) astr. Enceladus (jeden z księżyców Saturna)

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


enchilada

[czytaj: enczijada lub encziljada] tortilla z ostro przyprawionym mięsem, podawana z sosem pomidorowym przyprawionym chile; enchillada


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kulin. tradycyjne danie meksykańskie z kukurydzianej tortilli nadzianej mięsnym lub jarskim farszem, podpieczonej i serwowanej z sosem;

Wiktionary

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 etym|hiszp|enchilada. < etym|hiszp|enchilado. → z dodatkiem chilli < etym|hiszp|enchilar. < etym|hiszp|chile. < etym2|nahuatl klasyczny|chilli|chīlli.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) enchilada

* duński: (1.1) enchilada w.

* hiszpański: (1.1) enchilada ż.

* szwedzki: (1.1) enchilada w.

źródła.

== enchilada (język angielski.) ==

wymowa.

 audio|LL-Q1860 (eng)-Vealhurl-enchilada.wav.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) kulin. enchilada

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 etym|hiszp|enchilada. < etym|hiszp|enchilado. → z dodatkiem chilli < etym|hiszp|enchilar. < etym|hiszp|chile. < etym2|nahuatl klasyczny|chilli|chīlli.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) enchilada

* duński: (1.1) enchilada w.

* hiszpański: (1.1) enchilada ż.

* szwedzki: (1.1) enchilada w.

źródła.

== enchilada (język angielski.) ==

wymowa.

 audio|LL-Q1860 (eng)-Vealhurl-enchilada.wav.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) kulin. enchilada

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


enchillada

[czytaj: enczijada lub encziljada] tortilla z ostro przyprawionym mięsem, podawana z sosem pomidorowym przyprawionym chile; enchilada


SJP.pl


enchirydion

dawniej: książka podręczna, zwięzły podręcznik, kompendium


SJP.pl


encja

odrębna jednostka zawartości rozpoznawana za pomocą nazwy; byt


SJP.pl

  • encja (bazy danych)
  • encja (SGML)
  • encja (XML)
  • odwołania znakowe SGML

Wikipedia


encke

osoby

  • Johann Franz Encke – niemiecki astronom

obiekty astronomiczne

  • Encke – karater na Księżycu
  • 2P/Encke – kometa okresowa
  • (9134) Encke – planetoida pasa głównego
  • Przerwa Enckego – szczelina w pierścieniach Saturna

Wikipedia


encoder

[czytaj: enkoder] w informatyce: urządzenie lub program do kodowania danych komputerowych; koder, kodek


SJP.pl


encomienda

[czytaj: enkomienda] przymusowa praca, do której byli zmuszani Indianie na terenach znajdujących się pod kontrolą konkwistadorów


SJP.pl

Encomienda (hiszp. encomendar: powierzać) – system niewolniczego gospodarowania i kontroli nad ludnością indiańską na podbitych przez Hiszpanię posiadłościach kolonialnych w Ameryce Łacińskiej w XVI–XVIII w.

Polegał na zmuszaniu ludności autochtonicznej do pracy na rzecz konkwistadora lub osadnika z Hiszpanii. Encomendero (ten, który uzyskał encomiendę) miał prawo do ściągania od Indian trybutu należnego koronie hiszpańskiej w zamian za opiekę nad Indianami oraz szerzenie wśród nich chrześcijaństwa. System wzorowany był na praktyce ściągania haraczu z ludności muzułmańskiej i żydowskiej w okresie rekonkwisty. Początkowo zbliżony do niewolnictwa, następnie upodobnił się do pańszczyzny.

Wikipedia


encortolon

Prednizolon – organiczny związek chemiczny, syntetyczny glikokortykosteroid o działaniu przeciwzapalnym, immunosupresyjnym i przeciwalergicznym.

Wikipedia


encorton

kortykosteryd podnoszący we krwi poziom hemoglobiny i liczbę erytrocytów; prednizon


SJP.pl

Prednizon – organiczny związek chemiczny, syntetyczny glikokortykosteroid, analog kortyzolu.

Wikipedia


encyjny

encja


SJP.pl

Patrz:

encja

encykl.

skrót od: encyklopedia, encyklopedyczny


SJP.pl


encykliczny

encyklika


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) rel. związany z encykliką, dotyczący encykliki

Wiktionary

Patrz:

encyklika

Powiązane:

 rzecz. encyklika ż.

Wiktionary


encyklika

orędzie, pismo napisane przez papieża do wiernych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) rel. oficjalny papieski dokument doktrynalny w formie orędzia skierowany do biskupów i wiernych;

Wiktionary

Encyklika (gr. ἐγκύκλιος, enkyklios – okólnik, pismo wędrujące) – orędzie, pismo napisane przez papieża, skierowane do biskupów i do wiernych. Tematy poruszane w encyklikach odnoszą się do spraw doktrynalnych i organizacyjnych o charakterze ogólnokościelnym. Za pierwszą encyklikę, w nowożytnym rozumieniu, należy uznać Ubi primum Benedykta XIV z 3 grudnia 1740 roku.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Tematy poruszane w encyklikach odnoszą się do spraw doktrynalnych i organizacyjnych o charakterze ogólnokościelnym.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɛ̃nˈt͡sɨklʲika, AS: ẽncyklʹika

Wiktionary

Powiązane:

 przym. encykliczny

Wiktionary


encyklopedia

wydawnictwo naukowe zawierające zbiór wiadomości ze wszystkich dziedzin wiedzy lub jednej dziedziny, w układzie alfabetycznym lub rzeczowym, w wersji książkowej lub elektronicznej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) dzieło opisujące ogół wiedzy, uporządkowane w formie haseł;

Wiktionary

Encyklopedia (łac. encyclopaedia z stgr. ἐνκύκλιos, enkýklios „tworzący krąg” + stgr. παιδεία, paideía „wykształcenie”) – kompendium wiedzy zapisane w formie zbioru artykułów hasłowych, złożonych z haseł (słów kluczowych) i tekstów je objaśniających (zawierających informacje dotyczące tych haseł). Hasła są ułożone w pewnym logicznym porządku, zazwyczaj alfabetycznym, dzięki czemu możliwe jest szybkie odnalezienie poszukiwanych informacji.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zadaniem domowym będzie wypracowanie o historii Islandii oparte na wiadomościach z encyklopedii.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛ̃nt͡sɨklɔˈpɛdʲja, AS: ncyklopedʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. encyklopedysta m., encyklopedystka ż., encyklopedyzm m., encyklopedyczność ż.

 przym. encyklopedyczny

Wiktionary


encyklopedyczniej

stopień wyższy od przysłówka: encyklopedycznie


SJP.pl


encyklopedyczność

encyklopedyczny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co encyklopedyczne

Wiktionary

Patrz:

encyklopedyczny

Powiązane:

 przym. encyklopedyczny

 rzecz. encyklopedia ż., encyklopedysta mos.

Wiktionary


encyklopedyczny

1. odnoszący się do encyklopedii, mający cechy encyklopedii;
2. obejmujący wiedzę z wielu dziedzin


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z encyklopedią, dotyczący encyklopedii

 (1.2) slang. w Wikipedii: taki, który nadaje się do encyklopedii

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W rzeczywistości z leksykograficznego punktu widzenia zupełnie nie ma znaczenia, czy np. profesjonalna wykładnia lub definicja jest semantyczna, encyklopedyczna, czy zarówno taka i taka, oraz gdzie i jak przebiega w takim razie granica między tą dwójką.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛ̃nt͡sɨklɔpɛˈdɨt͡ʃnɨ, AS: ncyklopedyčny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. encyklopedia ż., encyklopedysta m., encyklopedystka ż., encyklopedyzm m., encyklopedyczność ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) slang. ency

Wiktionary


encyklopedyjka

zdrobnienie od: encyklopedia


SJP.pl


encyklopedyści

grupa uczonych i myślicieli epoki Oświecenia, którzy doprowadzili do powstania Wielkiej encyklopedii francuskiej


SJP.pl

Encyklopedyści – grupa francuskich filozofów, naukowców i literatów, twórców Wielkiej encyklopedii francuskiej.

Utworzenie tej encyklopedii było jednym z największych przedsięwzięć epoki oświecenia i wyrazem oświeceniowego światopoglądu. Uważa się, że encyklopedyści przygotowali podłoże intelektualne rewolucji francuskiej.

Wikipedia


encyklopedysta

1. członek grupy współtwórców Wielkiej encyklopedii francuskiej;
2. człowiek mający wiedzę z wielu różnych dziedzin; erudyta


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) członek grupy twórców Wielkiej Encyklopedii Francuskiej;

 (1.2) przen. człowiek inteligentny, mający wiedzę z wielu różnych dziedzin

Wiktionary

Encyklopedyści – grupa francuskich filozofów, naukowców i literatów, twórców Wielkiej encyklopedii francuskiej.

Utworzenie tej encyklopedii było jednym z największych przedsięwzięć epoki oświecenia i wyrazem oświeceniowego światopoglądu. Uważa się, że encyklopedyści przygotowali podłoże intelektualne rewolucji francuskiej.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌɛ̃nt͡sɨklɔpɛˈdɨsta, AS: ncyklopedysta

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. encyklopedia ż., encyklopedyzm mrz., encyklopedyczność ż.

:: fż. encyklopedystka ż.

 przym. encyklopedyczny

 przysł. encyklopedycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) chodząca encyklopedia, erudyta, człowiek renesansu

Wiktionary


encyklopedystka

encyklopedysta


SJP.pl

Patrz:

encyklopedysta

encyklopedyzm

1. encyklopedyczna wiedza; wszechstronność; encyklopedyczność;
2. kierunek filozoficzno-polityczny stworzony przez encyklopedystów francuskich w drugiej połowie XVIII wieku


SJP.pl


end

1. klawisz na klawiaturze komputerowej powodujący przeniesienie kursora na koniec linii; End;
2. część rozgrywki w curlingu


SJP.pl

  • End (album)
  • End (klawisz)

Wikipedia


endecha

czterowersowa strofa spojona parzystymi rymami


SJP.pl


endecja

partia narodowo-demokratyczna; potocznie: narodowa demokracja


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. polit. Narodowa Demokracja, polski ruch polityczny o ideologii nacjonalistycznej

Wiktionary

Narodowa Demokracja, ruch narodowy, obóz narodowy lub endecja (od skrótu ND) – polski ruch polityczny o ideologii nacjonalistycznej, powstały pod koniec XIX wieku. Głównym ideologiem i współzałożycielem Narodowej Demokracji był Roman Dmowski.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. endek mos., endeczka ż., ND n., endeckość ż.

 przym. endecki, endekoidalny

 przysł. endecko

Wiktionary


endecki

związany z endecją, endekami


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z endecją, dotyczący endecji

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Rodem z Krakowa, a właściwie z Tarnowa, z endeckiej rodziny, bo ojciec był członkiem Stronnictwa Narodowego, brat Młodzieży Wszechpolskiej.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. endecja ż., ND n., endek m., endeczka ż., endeckość ż., neoendecja ż.

 przym. endekoidalny, proendecki, antyendecki, neoendecki

 przysł. endecko

Wiktionary


endeckość

endecki


SJP.pl

Patrz:

endecki

endeczka

zwolenniczka endecji; narodowa demokratka


SJP.pl


endek

potocznie: członek endecji; narodowy demokrata


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pot. polityk lub zwolennik partii Narodowa Demokracja

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Od przewrotu majowego endecy tracili na znaczeniu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈɛ̃ndɛk, AS: ndek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. endecja ż., ND n., endeckość ż.

:: fż. endeczka ż.

 przym. endecki, endekoidalny, proendecki, antyendecki

 przysł. endecko

 skr. ND

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) narodowiec

Wiktionary


endekoidalny

mający cechy prawicowego stronnictwa politycznego głoszącego idee polskiego nacjonalizmu


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który ma cechy endecji

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Endekoidalny antysemityzm ma w Polsce ogromny korzeń, jest z siebie bardzo zadowolony, uważa, że jest solą tej ziemi, jedynym prawdziwym patriotyzmem (…)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. endecja ż., ND n., endek m., endeczka ż., endeckość ż.

 przym. endecki

 przysł. endecko

 skr. ND

Wiktionary


endel

ścieg zygzakowy wykonany na domowej maszynie


SJP.pl


endemia

stałe występowanie jakiejś choroby na danym terenie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. stałe występowanie pewnej choroby na określonym terenie;

Wiktionary

Endemia – termin epidemiologiczny określający stałe występowanie zachorowań na określoną chorobę (np. chorobę zakaźną) na danym obszarze w liczbie utrzymującej się przez wiele lat na podobnym poziomie.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wyniki badań epidemiologicznych przeprowadzanych w Polsce wykazały, że na całym obszarze kraju występuje endemia wola tarczycy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɛ̃nˈdɛ̃mʲja, AS: ẽndmʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. endemit m., endemizm m.

 przym. endemiczny

 przysł. endemicznie

Wiktionary


endemicznie

przysłówek

 (1.1) biol. ekol. na sposób endemiczny

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Występująca endemicznie w Karpatach darniówka tatrzańska jest niewielkich rozmiarów.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. endemiczny

 rzecz. endemit mzw., endemia ż.

Wiktionary


endemiczność

występowanie tylko na danym terenie


SJP.pl


endemiczny

1. występujący wyłącznie na danym obszarze;
2. uważany za powszechnie spotykany na jakimś terenie


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) występujący tylko na określonym obszarze

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na Dominice żyje kilka gatunków endemicznych ptaków.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. endemia ż., endemit mrz., endemizm mrz.

 przysł. endemicznie

Wiktionary


endemit

roślina lub zwierzę zamieszkujące ograniczony obszar geograficzny, specyficzny dla tego gatunku


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) bot. zool. takson występujący tylko na danym obszarze;

Wiktionary

Endemit – takson (przeważnie rodzina i niższy) unikatowy dla danego miejsca albo regionu, występujący na ograniczonym obszarze, niestwierdzany poza nim naturalnie. W zależności od przyjmowanego kryterium endemitem może być takson o zasięgu mniejszym od określonej powierzchni (np. 10 tys. km²) lub takson, którego zasięg zawarty jest w granicach określonego obszaru geograficznego lub typu siedliska.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Do tatrzańskich endemitów zalicza się przymiotno węgierskie i ostróżkę tatrzańską.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. endemia ż., endemiczność ż., endemizm m.

 przym. endemiczny

 przysł. endemicznie

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. endemia ż., endemiczność ż., endemizm m.

 przym. endemiczny

 przysł. endemicznie

frazeologia.

etymologia. etym|gr|ἔνδημος. < etym|gr|ἔν|δῆμος.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) endemic

* bułgarski: (1.1) ендемит m.

* niemiecki: (1.1) Endemit m.

źródła.

== endemit (język słowacki.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) bot. zool. endemit

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


endemizm

w biologii: występowanie roślin lub zwierząt wyłącznie na określonym terenie


SJP.pl

Endemit – takson (przeważnie rodzina i niższy) unikatowy dla danego miejsca albo regionu, występujący na ograniczonym obszarze, niestwierdzany poza nim naturalnie. W zależności od przyjmowanego kryterium endemitem może być takson o zasięgu mniejszym od określonej powierzchni (np. 10 tys. km²) lub takson, którego zasięg zawarty jest w granicach określonego obszaru geograficznego lub typu siedliska.

Wikipedia


enderbit

rodzaj skały metamorficznej lub magmowej złożonej głównie z kwarcu; czarnokit


SJP.pl

Czarnokity (charnockity) – skały magmowe, których nazwa pochodzi od nagrobka (był użyty jako materiał do jego budowy) Joba Charnocka w Kalkucie.

Współwystępują najczęściej z anortozytem lub norytem. Niezależnie od genezy są skałami szarawymi, średnio lub gruboziarnistymi odznaczające się bezładną bądź tylko częściowo kierunkową (gnejsową) teksturą.

Wikipedia


endermologia

metoda regeneracji skóry za pomocą specjalnego rodzaju masażu, stosowana głównie w kosmetyce


SJP.pl


endlować

szyć, obrabiając jednocześnie tkaniny ściegiem zygzakowym


SJP.pl


endlowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) szycie i jednoczesne obrębianie tkaniny ściegiem zygzakowym; często stosowane przy wykonywaniu żagli

Wiktionary

Powiązane:

 czas. endlować ndk.

Wiktionary


endoblast

wewnętrzny listek zarodkowy


SJP.pl


endocarditis

[czytaj: endokarDItis] w medycynie: zapalenie wewnętrznej błony serca


SJP.pl


endocardium

[czytaj: endokardjum] błona wyścielająca wszystkie struktury wewnątrz serca oraz tworząca zastawki serca; wsierdzie


SJP.pl


endocytoza

Endocytoza (gr. éndon ‘wewnątrz’, kýtos ‘komórka’) – proces pochłaniania przez komórkę ze środowiska zewnętrznego różnych związków chemicznych, a także wirusów, bakterii oraz innych komórek (lub ich fragmentów), zachodzący poprzez wpuklenie błony komórkowej i utworzenie endosomu (wakuoli endocytarnej). Powstały ubytek błony komórkowej rekompensowany jest natomiast dobudowywaniem jej fragmentów w procesie egzocytozy.

Wikipedia


endoderma

wewnętrza warstwa listka zarodkowego


SJP.pl

  • endoderma (botanika)
  • endoderma (zoologia) – inaczej entoderma

Wikipedia


endodermalny

przymiotnik

 (1.1) dotyczący endodermy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. endoderma ż.

Wiktionary


endodoncja

dział stomatologii zachowawczej leczeniem chorób miazgi zęba, głównie z zastosowaniem leczenia kanałowego


SJP.pl

Endodoncja – dział stomatologii zachowawczej zajmujący się rozpoznawaniem i leczeniem chorób miazgi zęba oraz rozpoznawaniem i leczeniem chorób tkanek okołowierzchołkowych. Podstawową metodą leczenia jest tu leczenie kanałowe. Wykonuje się je za pomocą bardzo cienkich (od 0,06 do 0,40 mm) narzędzi piłująco-penetrujących. W nowoczesnej endodoncji do kontroli leczenia wykorzystuje się mikroskopy operacyjne oraz endometry. Mikroskopy endodontyczne umożliwiają operatorowi wgląd do wnętrza komory zęba i kanałów, endometry zaś to elektroniczne urządzenia dające możliwość dokładnego pomiaru głębokości kanału zębowego. Następnie kanały wypełniane są za pomocą gutaperki oraz uszczelniaczy. Równolegle w leczeniu z mikroskopem i endometrem stosowana jest diagnostyka rentgenowska.

Wikipedia


endodonta

specjalista w dziedzinie endodoncji


SJP.pl


endodontka

endodonta


SJP.pl


endoenergetyczny

taki, do którego przebiegu konieczne jest stałe doprowadzanie energii


SJP.pl


endoenzym

Endoenzym, enzym wewnątrzkomórkowy – enzym wykazujący aktywność w tej samej komórce, w której został wytworzony. Termin ten jest używany głównie w celu odróżnienia od egzoenzymów.

Wikipedia


endofenotyp

rodzaj biologicznego markera stosowanego w epidemiologii genetycznej i psychiatrii


SJP.pl

Endofenotyp – pojęcie stosowane w epidemiologii genetycznej, zwłaszcza w odniesieniu do genetyki zaburzeń psychicznych. Endofenotyp (fenotyp pośredni) określa kliniczny marker choroby (zaburzenia). W psychiatrii endofenotypami mogą być odmienności neurofizjologiczne, neuropsychologiczne, biochemiczne, endokrynne.

Wikipedia


endogamia

zwyczaj zawierania małżeństw z członkami własnej grupy społecznej, kasty, plemienia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) biol. hodowlane kojarzenie zwierząt spokrewnionych przez wspólnych przodków

 (1.2) etn. socjol. praktyka i reguła kulturowa nakazująca zawieranie małżeństw wewnątrz własnej społeczności;

Wiktionary

Endogamia (etym. gr. endon – „wewnątrz”, gameo – „zawieram małżeństwo”) – kulturowa reguła nakazująca jednostce zawieranie małżeństw (dobieranie sobie partnera) wewnątrz własnej grupy, w celu zabezpieczenia jej przed utratą członków, wzmocnienia izolacji i utrzymania odrębności. Endogamia występuje zazwyczaj w społeczeństwach uwarstwionych, służy względom prestiżowym i utrwala zróżnicowanie etniczne (kastowość).

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

 (1.1) chów wsobny

antonimy.

 (1.1) egzogamia

 (1.2) egzogamia

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 (1.1-2) etymn|pol|endo-|-gamia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) endogamy

* baskijski: (1.1) endogamia; (1.2) endogamia

* hiszpański: (1.1) endogamia ż.; (1.2) endogamia ż.

* niemiecki: (1.2) Endogamie ż.

* rosyjski: (1.2) эндогамия ż.

* ukraiński: (1.2) ендогамія ż.

* węgierski: (1.1) endogámia; (1.2) endogámia

* włoski: (1.1) endogamia ż.; (1.2) endogamia ż.

źródła.

== endogamia (język baskijski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) biol. endogamia

 (1.2) etn. socjol. endogamia

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) chów wsobny

Wiktionary


endogamiczny

endogamia


SJP.pl

Patrz:

endogamia

endogeneza

powstawanie zjawisk psychicznych na skutek bodźców wewnętrznych, organicznych oraz dziedziczności


SJP.pl


endogeniczność

cecha czegoś dotyczącego przyczyn i oddziaływań wewnętrznych; endogenność


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha czegoś dotyczącego przyczyn i oddziaływań z wewnątrz

Wiktionary

Endogeniczność − zjawisko występujące w statystyce i ekonometrii. O parametrze bądź zmiennej mówi się, że jest endogeniczna, jeśli zachodzi korelacja między tym parametrem/tą zmienną a błędem losowym. Endogeniczność może być wynikiem błędu pomiarowego, autoregresji, pominiętych zmiennych (omitted variables) lub błędów w wyborze próby statystycznej. Ogólnie, przyczynowe sprzężenie zwrotne między zmienną objaśnianą a objaśniającą modelu prowadzi do endogeniczności.

Wikipedia


endogeniczny

dotyczący przyczyn i oddziaływań wewnętrznych; endogenny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) geol. dotyczący procesów zachodzących wewnątrz Ziemi

 (1.2) med. pochodzący z wnętrza organizmu lub układu; powstały wewnętrznie

Wiktionary


endogenność

cecha czegoś dotyczącego przyczyn i oddziaływań wewnętrznych; endogeniczność


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha czegoś co ma źródło wewnętrzne

Wiktionary


endogenny

dotyczący przyczyn i oddziaływań wewnętrznych; endogeniczny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) biol. geol. med. psych. pochodzący z wewnątrz

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. endogeneza ż., endogeniczność ż.

 przym. endogeniczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) endogeniczny, wewnątrzustrojowy, wewnątrzpochodny

Wiktionary


endoikia

rodzaj symbiozy, w której organizm jednego gatunku żyje wewnątrz organizmu innego gatunku


SJP.pl

Endoikia – forma symbiozy (synoikia) między populacjami odmiennych jednostek systematycznych, polegająca na zamieszkiwaniu jednego gatunku wewnątrz drugiego, charakteryzująca się obopólnymi korzyściami dla każdego z gatunków (mutualizm).Przykładem Endoikii są bakterie jelitowe w organizmach przeżuwaczy lub wiciowce tworzące faunę jelitową termitów.

Wikipedia


endokarp

wewnętrzna, cienka warstwa owocni


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) bot. wewnętrzna część owocu, powstająca ze skórki okrywającej wewnętrzną stronę owocolistka;

Wiktionary

Endokarp – w botanice jest to wewnętrzna część owocu, która powstaje ze skórki okrywającej wewnętrzną stronę owocolistka. Endokarp może być w postaci pestki (owoce pestkowców – brzoskwinia, morela, wiśnia, śliwka) lub skórzasty (owoc jabłoni).

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) endocarp

* baskijski: (1.1) endokarpo

* fiński: (1.1) endokarppi

* francuski: (1.1) endocarpe m.

* hiszpański: (1.1) endocarpio m.

* portugalski: (1.1) endocarpo m.

* rosyjski: (1.1) эндокарпий m., внутрипло́дник m.

* serbski: (1.1) ендокарп m.

* słowacki: (1.1) endokarp m.

* słoweński: (1.1) endokarp m.

* włoski: (1.1) endocarpo m.

źródła.

== endokarp (język słowacki.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj męski nieżywotny

 (1.1) bot. endokarp

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) endocarp

* baskijski: (1.1) endokarpo

* fiński: (1.1) endokarppi

* francuski: (1.1) endocarpe m.

* hiszpański: (1.1) endocarpio m.

* portugalski: (1.1) endocarpo m.

* rosyjski: (1.1) эндокарпий m., внутрипло́дник m.

* serbski: (1.1) ендокарп m.

* słowacki: (1.1) endokarp m.

* słoweński: (1.1) endokarp m.

* włoski: (1.1) endocarpo m.

źródła.

== endokarp (język słowacki.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj męski nieżywotny

 (1.1) bot. endokarp

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


endokrynnie

endokrynny


SJP.pl

Patrz:

endokrynny

endokrynny

związany z endokrynologią - nauką o gruczołach dokrewnych wydzielających hormony


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) biol. związany z wydzielaniem wewnętrznym hormonów w organizmie

Wiktionary


endokrynolog

osoba zajmująca się endokrynologią


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) med. lekarz specjalista zajmujący się rozpoznawaniem, profilaktyką i leczeniem chorób gruczołów wydzielania wewnętrznego

rzeczownik, rodzaj żeński

 (2.1) med. lekarka specjalistka endokrynologii

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Po ukończeniu 50 roku życia wizyty u endokrynologa mogą być konieczne.

 (2.1) Córka chce zostać endokrynologiem.

 (2.1) Pani endokrynolog przepisała żonie jakieś hormony.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛ̃ndɔkrɨ̃ˈnɔlɔk, AS: ndokrỹnolok

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. endokrynologia ż.

 przym. endokrynologiczny

 przysł. endokrynologicznie

Wiktionary


endokrynologia

dział medycyny zajmujący się fizjologią i patologią funkcjonowania gruczołów dokrewnego wydzielania


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) nauk. nauka o wydzielaniu wewnętrznym, gruczołach, hormonach i ich działaniu;

 (1.2) med. dziedzina medycyny zajmująca się zaburzeniami funkcji gruczołów wydzielania wewnętrznego

 (1.3) pot. med. klinika, oddział lub pododdział w szpitalu, gdzie leczeni są pacjenci z chorobami tarczycy

Wiktionary

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌɛ̃ndɔkrɨ̃nɔˈlɔɟja, AS: ndokrỹnoloǵi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. endokrynolog m.

 przym. endokrynologiczny

 przysł. endokrynologicznie

Wiktionary


endokrynologiczno-ginekologiczny

związany z endokrynologią i ginekologią


SJP.pl


endokrynologiczny

endokrynologia


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) med. biol. związany z endokrynologią, dotyczący endokrynologii

Wiktionary

Patrz:

endokrynologia

Powiązane:

 rzecz. endokrynologia ż., endokrynolog mos.

Wiktionary


endokrynolożka

endokrynolog


SJP.pl

Patrz:

endokrynolog

endokryptny

w odniesieniu do pierwiastków chemicznych: nie tworzący własnych minerałów; kryptomorficzny, endomorficzny


SJP.pl


endoksan

lek cytostatyczny hamujący podział komórek, stosowany w leczeniu m.in. nowotworów złośliwych; cyklofosfamid; lek antymitotyczny


SJP.pl


endoksyna

jeden z hormonów regulujących wydalanie sodu przez nerki


SJP.pl


endolimfa

Śródchłonka, endolimfa (łac. endolympha) – płyn wypełniający struktury błędnika błoniastego. Jego ruch odpowiada za pobudzanie receptorów słuchu i układu równowagi. Charakteryzuje się, w odróżnieniu od przychłonki, wysokim stężeniem jonów potasu (K+) oraz niskim stężeniem jonów sodu (Na+).

Wikipedia


endolitofit

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) bot. litofit wrastający w szczeliny we wnętrzu skał

Wiktionary


endometrialny

endometrium


SJP.pl

Patrz:

endometrium

endometrioza

w medycynie: przedostanie się tkanek śluzówki macicznej poza jamę macicy; gruczolistość


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. choroba kobiet polegająca na nieprawidłowym umiejscowieniu błony śluzowej trzonu macicy;

Wiktionary

Endometrioza, gruczolistość zewnętrzna – obecność błony śluzowej macicy (endometrium) poza jamą macicy. Ognisko endometriozy zawiera komórki gruczołowe i zrąb endometrium. Choroba najczęściej dotyczy kobiet w wieku rozrodczym.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ryby i mięso zanieczyszczone PCB (polychlorinated biphenyl). Wykluczenie ich z diety u kobiet z endometriozą jest kluczowe.

 (1.1) W przypadku bólu związanego z endometriozą najczęstszym pierwszym elementem terapii farmakologicznej są niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLP), a działanie ich polega na blokowaniu syntezy prostaglandyn.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gruczolistość macicy zewnętrzna, gruczolistość zewnętrzna

Wiktionary


endometritis

w medycynie: zapalenie błony śluzowej macicy


SJP.pl


endometrium

błona śluzowa macicy, wyściełająca jej wnętrze


SJP.pl

Endometrium, wyścielisko – błona śluzowa macicy ssaków, pokryta nabłonkiem walcowatym. Jest wrażliwa na hormony steroidowe, w szczególności na estrogeny i gestageny, w związku z czym zmienia się wraz z cyklem miesięcznym.

U dziewcząt przed okresem dojrzewania endometrium ma grubość od 0,3 do 0,5 mm. U kobiet miesiączkujących w okresie okołoowulacyjnym przeciętnie jest to 7–9 mm, a w drugiej fazie cyklu do 15 mm (za nieprawidłową grubość wyścieliska dla kobiet miesiączkujących uznaje się wartość powyżej 15 mm). W okresie pomenopauzalnym u kobiet stosujących hormonalną terapię zastępczą grubość endometrium nie powinna przekraczać 8 mm (5 mm u kobiet jej niestosujących). Po tym okresie jego grubość większa niż 12 mm sugeruje raka trzonu macicy.

Wikipedia


endomikoryza

mikoryza, w której strzępki grzyba wrastają do wnętrza komórek miękiszu kory pierwotnej korzenia; endomykoryza, mikoryza wewnętrzna


SJP.pl

Mykoryza, mikoryza (mycorrhiza) – powszechnie występujące zjawisko polegające na współżyciu korzeni lub nasion roślin naczyniowych z grzybami (dotyczy około 85% gatunków roślin wyższych z całego świata). Większość przypadków mykoryzy dotyczy relacji mutualistycznej, w nielicznych przypadkach zależność przesuwa się w kierunku wykorzystywania grzyba.

Wikipedia


endomitotyczny

endomitoza


SJP.pl

Patrz:

endomitoza

endomitoza

Endomitoza – podwajanie liczby chromosomów przez replikację bez podziału tuż przed mejozą. W czasie podziału mejotycznego pary identycznych chromosomów siostrzanych dzielą się odtwarzając kariotyp rodzicielski. Umożliwia to uniknięcie problemów związanych z segregacją.

Wikipedia


endomorfia

jeden z 3 elementów określających pokrój człowieka; przewaga endomorfii oznacza niską, szeroką, zażywną sylwetkę


SJP.pl


endomorficzny

1. w odniesieniu do pierwiastków chemicznych: nie tworzący własnych minerałów; endokryptny, kryptomorficzny;
2. w odniesieniu do budowy ciała człowieka: niska, szeroka, zażywna sylwetka


SJP.pl


endomorfik

osoba o powolnym metabolizmie, mająca skłonności do odkładania się tłuszczu


SJP.pl

Endomorfik – typ sylwetki wg typologii Sheldona. Osoba charakteryzująca się ciężką budową ciała, rozłożystym i grubym szkieletem, wolnym metabolizmem, a więc dużą masą zarówno mięśniową, jak i tłuszczową, z tendencją do tycia. Przykładem osoby z przewagą cech endomorficznych był czołowy polski kulturysta wagi ciężkiej Konrad Gaca.

Wikipedia


endomorfizm

Endomorfizm – w teorii kategorii morfizm danej struktury matematycznej w siebie. Zbiór \mathrm {End} \;{\mathcal {A}} wszystkich endomorfizmów struktury {\mathcal {A}} wraz z działaniem składania przekształceń jest monoidem (tzn. półgrupą z jedynką). W strukturach algebraicznych endomorfizmy są homomorfizmami danej struktury w siebie.

Wikipedia


endomykoryza

mykoryza, w której strzępki grzyba wrastają do wnętrza komórek miękiszu kory pierwotnej korzenia; endomikoryza, mykoryza wewnętrzna


SJP.pl

Mykoryza arbuskularna (endomykoryza) – rodzaj mykoryzy, w którym grzybnia wnika do wnętrza komórek korzeni roślin. Najważniejszymi strukturami mykoryzy arbuskularnej są drzewkowato rozgałęzione strzępki zwane arbuskulami, tworzące się we wnętrzu komórek kory pierwotnej korzenia. Pośredniczą one w wymianie składników pokarmowych między rośliną a arbuskularnym grzybem mykoryzowym. Grzyby tworzące ten rodzaj mykoryzy należą do gromady Glomeromycota. Wzrost ich strzępek stymulowany jest przez strigolaktony, fitohormony wydzielane przez korzenie roślin.

Wikipedia


endon

prymitywny typ mózgu u płazińców i obleńców


SJP.pl

Endon – wieś w Anglii, w hrabstwie Staffordshire, w dystrykcie Staffordshire Moorlands. Leży 31 km na północ od miasta Stafford i 221 km na północny zachód od Londynu.

Wikipedia


endonim

nazwa obiektu geograficznego w jednym z języków używanych na obszarze, na którym znajduje się ten obiekt


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) jęz. geogr. nazwa obiektu geograficznego w jednym z języków używanych na danym obszarze, gdzie dany obiekt się znajduje, używana poza miejscem występowania tego języka;

Wiktionary

Endonim (gr. ἔνδον „wewnątrz” i ὄνομα „nazwa”) – nazwa obiektu geograficznego w jednym z języków używanych na obszarze, gdzie znajduje się ten obiekt. Jeżeli taka nazwa jest zatwierdzona przez organ nazewniczy odpowiedzialny za urzędowe ustalanie nazw danego obszaru, wtedy taka nazwa jest endonimem standaryzowanym.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Nazwy takie jak Saint-Tropez są w języku polskim endonimami, i nie stanowią polskich wyrażeń.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɛ̃nˈdɔ̃ɲĩm, AS: ẽndõńĩm

Wiktionary

Powiązane:

 przym. endonimiczny

Wiktionary


endonukleaza

enzym z klasy hydrolaz


SJP.pl

Endonukleazy – enzymy należące do klasy hydrolaz, które działając na DNA i RNA doprowadzają do ich rozkładu do oligonukleotydów przez rozerwanie wiązań fosfodiestrowych wewnątrz łańcucha kwasu nukleinowego.

Występują w niemal wszystkich komórkach organizmów żywych, ich obecność stwierdzono też w genomach wirusowych. Służą one komórce do cięcia, niszczenia DNA obcego lub zbędnego własnego.

Wikipedia


endopasożyt

pasożyt żyjący wewnątrz organizmu swego żywiciela, np. motylica wątrobowa, tasiemiec; entopasożyt


SJP.pl

Pasożyt wewnętrzny (endopasożyt) – organizm cudzożywny, który żyje wewnątrz innego organizmu i dla którego organizm ten (żywiciel) jest źródłem pożywienia.

Pasożyty wewnętrzne jako patogeny często są przyczyną chorób, zwykle cechuje je duża wybiórczość pokarmowa i specjalizacja. Endopasożytami są często pierwotniaki (np. lamblie), nicienie, płazińce i grzyby. Organizm człowieka jest zarówno żywicielem pośrednim, jak i ostatecznym dla ponad pięćdziesięciu różnych pasożytów.

Wikipedia


endopeptydaza

Endopeptydazy (gr. éndon ‘wewnątrz’, péptō ‘trawię’) – grupa organicznych związków chemicznych, enzymów proteolitycznych (proteaz) zaliczanych do hydrolaz. Katalizują hydrolizę wiązania peptydowego wewnątrz łańcucha polipeptydowego, rozkładając go na oligopeptydy.

Do endopeptydaz zaliczają się m.in. niektóre enzymy trawienne (pepsyna, trypsyna, chymotrypsyna).

Wikipedia


endoplazma

Cytoplazma – część protoplazmy komórki eukariotycznej pozostająca poza jądrem komórkowym, a w przypadku, z definicji nie posiadających jądra, komórek prokariotycznych – cała protoplazma.

Dzieli się ją na:

  • cytozol, zwany też cytoplazmą podstawową
  • organella (z wyjątkiem jądra komórkowego).

Wikipedia


endoplazmatyczny

znajdujący się wewnątrz cytoplazmy


SJP.pl


endopodit

Endopodit – gałąź wewnętrzna odnóża dwugałęzistego skorupiaków i jedyna gałąź odnóża jednogałęzistego.

Endopodit wyrasta z dystalnej części protopoditu (bazipoditu). U pancerzowców złożony jest z 5 członów: ischiopoditu, meropoditu, karpopoditu, propoditu i daktylopoditu, natomiast u innych skorupiaków liczba członów może być zwiększona lub zmniejszona: w przypadku odnóży tułowiowych skrzelonogów może być nieczłonowany, a w przypadku czułków małżoraczków i odnóży tułowiowych pąkli podzielony na liczne, drobne segmenty. Zwykle jest dłuższy od egzopoditu, ale niekiedy bywa od niego krótszy, a nawet całkiem zredukowany.

Wikipedia


endopoliploid

komórka lub tkanka zawierająca zwielokrotnioną liczbę chromosomów


SJP.pl


endoproteza

proteza zainstalowana wewnątrz organizmu


SJP.pl

Wikipedia


endor

miejscowość biblijna


SJP.pl

  • Endor – biblijna miejscowość w pokoleniu Issachara w Galilei
  • Endor – kontynent ze stworzonej przez J.R.R. Tolkiena mitologii Śródziemia
  • Endor – księżyc w świecie Gwiezdnych wojen orbitujący wokół planety o tej samej nazwie
  • En Dor – kibuc w Izraelu.

Wikipedia


endorfina

endogenny związek chemiczny (hormon peptydowy), działający przeciwbólowo podobnie do morfiny, wytwarzany przez niektóre komórki (np. neurony), wywołuje poczucie szczęścia; hormon szczęścia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) biochem. hormon peptydowy, endogenny opioid, który wywołuje zadowolenie i doskonałe samopoczucie oraz tłumi odczuwanie drętwienia i bólu;

Wiktionary

Endorfiny (skrótowiec od „endogenne morfiny”) – grupa hormonów peptydowych, wywołują dobre samopoczucie i zadowolenie z siebie oraz generalnie wywołują wszelkie inne stany euforyczne (tzw. hormony szczęścia). Tłumią odczuwanie drętwienia i bólu. Są endogennymi opioidami.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

 (1.1) hormon szczęścia

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) endorphin

* arabski: (1.1) إندورفين m.

* azerski: (1.1) endorfin

* baskijski: (1.1) endorfina

* chorwacki: (1.1) endorfin m.

* czeski: (1.1) endorfin m.

* duński: (1.1) endorfin w./n.

* francuski: (1.1) endorphine ż., endomorphine ż.

* hiszpański: (1.1) endorfina ż.

* japoński: (1.1) エンドルフィン (endorufin)

* kataloński: (1.1) endorfina ż.

* nowogrecki: (1.1) ενδορφίνη ż. (endorfínī)

* portugalski: (1.1) endorfina ż.

* rosyjski: (1.1) эндорфин m.

* słowacki: (1.1) endorfín m.

* szwedzki: (1.1) endorfin n.

* tajski: (1.1) เอ็นดอร์ฟิน

* tamilski: (1.1) என்டார்பின் (eṉṭārpiṉ)

* ukraiński: (1.1) ендорфін m.

* węgierski: (1.1) endorfin

* włoski: (1.1) endorfina ż.

źródła.

== endorfina (język baskijski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) biochem. endorfina

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛ̃ndɔrˈfʲĩna, AS: ndorfʹĩna

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

 (1.1) hormon szczęścia

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) endorphin

* arabski: (1.1) إندورفين m.

* azerski: (1.1) endorfin

* baskijski: (1.1) endorfina

* chorwacki: (1.1) endorfin m.

* czeski: (1.1) endorfin m.

* duński: (1.1) endorfin w./n.

* francuski: (1.1) endorphine ż., endomorphine ż.

* hiszpański: (1.1) endorfina ż.

* japoński: (1.1) エンドルフィン (endorufin)

* kataloński: (1.1) endorfina ż.

* nowogrecki: (1.1) ενδορφίνη ż. (endorfínī)

* portugalski: (1.1) endorfina ż.

* rosyjski: (1.1) эндорфин m.

* słowacki: (1.1) endorfín m.

* szwedzki: (1.1) endorfin n.

* tajski: (1.1) เอ็นดอร์ฟิน

* tamilski: (1.1) என்டார்பின் (eṉṭārpiṉ)

* ukraiński: (1.1) ендорфін m.

* węgierski: (1.1) endorfin

* włoski: (1.1) endorfina ż.

źródła.

== endorfina (język baskijski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) biochem. endorfina

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


endorfinowy

endorfina


SJP.pl

Patrz:

endorfina

endoskop

1. optyczny przyrząd diagnostyczny umożliwiający dokładne obejrzenie wnętrza narządów i jam ciała; wziernik;
2. optyczny przyrząd techniczny służący do oglądania trudno dostępnych obiektów, np. wewnętrznych powierzchni rurociągów, wnętrza silników pojazdów mechanicznych itp.


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) med. wziernik medyczny służący do oglądania wewnętrznych ścian narządów;

Wiktionary

Endoskop (gr. endo „wewnątrz” i skopein „widzieć, oceniać”) – rodzaj wziernika medycznego w formie rury lub przewodu z własnym źródłem światła, służący do badania wnętrza organizmu (jamy ciała, wnętrza przewodu pokarmowego, drzewa oskrzelowego) i wykonywania małoinwazyjnych zabiegów endoskopowych. Obraz jest przekazywany przez układ soczewek i pryzmatów lub – w przypadku fiberoskopu – przez włókna szklane.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zabiegu tego dokonuje się za pomocą endoskopu.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. endoskopia ż., endoskopista mos.

 przym. endoskopowy

Wiktionary


endoskopia

ogół metod diagnostycznych polegających na badaniu wnętrza ciała ludzkiego przy wykorzystaniu endoskopów; wziernikowanie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. oglądanie jam ciała za pomocą wziernika;

Wiktionary

Endoskopia – ogólna nazwa zabiegów diagnostyczno-leczniczych w medycynie i w weterynarii, polegających na badaniu wnętrza ciała przy wykorzystaniu aparatów, zwanych endoskopami, umożliwiających doprowadzenie światła oraz optyki do wnętrza przewodu pokarmowego, oddechowego oraz jam ciała, np.: jamy otrzewnej, jamy opłucnej.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Dwa dni temu zrobili mi endoskopię i nic nie znaleźli.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. endoskopista mos., endoskop mrz.

 przym. endoskopowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wziernikowanie

Wiktionary


endoskopistka

endoskopista


SJP.pl

Patrz:

endoskopista

endoskopowy

dotyczący endoskopu


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z endoskopem, dotyczący endoskopu

 (1.2) taki, który jest wykonywany przy pomocy endoskopu

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Jest to bardzo ważne, bowiem wielu lekarzy wykonujących operacje endoskopowe, podczas których za ustawienie kamery odpowiedzialny jest asystent, narzeka na brak stabilnego obrazu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛ̃ndɔskɔˈpɔvɨ, AS: ndoskopovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. endoskop mrz., endoskopia ż.

Wiktionary


endosmometr

przyrząd do mierzenia prędkości endosmozy


SJP.pl


endosmotyczny

edosmoza


SJP.pl

Patrz:

edosmoza

endosperm

tkanka miękiszowa nasion roślin okrytonasiennych, zawierająca odżywcze substancje zapasowe; endosperma, bielmo


SJP.pl

Wikipedia


endosperma

tkanka miękiszowa nasion roślin okrytonasiennych, zawierająca odżywcze substancje zapasowe; endosperm, bielmo


SJP.pl


endospor

1. zarodnik wytworzony we wnętrzu zarodni;
2. u bakterii przetrwalnik pomagający przeżyć niekorzystny okres


SJP.pl


endospora

1. zarodnik wytworzony we wnętrzu zarodni;
2. u bakterii przetrwalnik pomagający przeżyć niekorzystny okres


SJP.pl

  • endospora – zarodnik wytwarzany wewnątrz zarodni
  • endospora – rodzaj przetrwalnika u bakterii

Wikipedia


endostyl

rynienkowate wgłębienie w gardzieli bezczaszkowców i osłonic


SJP.pl

Endostyl − wgłębienie w dolnej części gardzieli osłonic i bezczaszkowców oraz larw minogów (zobacz: ślepica). Endostyl ma kształt rynienki i jest wyścielony orzęskowym nabłonkiem wydzielającym śluz. Służy przesuwaniu zlepionego śluzem pokarmu z gardzieli do jelita. U minogów w czasie przeobrażenia z postaci larwalnej endostyl przekształca się w gruczoł tarczycy. Jest uważany za homologiczny z tarczycą kręgowców.

Wikipedia


endosymbiont

Endosymbioza – specyficzny rodzaj symbiozy, w którym komórki jednego organizmu żyją wewnątrz komórek lub tkanek drugiego.

Endosymbiont – organizm, którego środowiskiem życia jest inny organizm. Endosymbionty mogą występować w przestworach międzykomórkowych, jamistych wgłębieniach lub mogą wnikać bezpośrednio do komórki gospodarza. Endosymbiontami mogą być glony, np. sinice (Nostoc, Anabaena), zielenice (Chlorophyta), bruzdnice. W toku ewolucji może dojść do powstania interakcji pomiędzy endosymbiontem a gospodarzem. Najczęściej jest to luźna interakcja, polegająca na wykorzystywaniu ciała gospodarza jako miejsce zamieszkania endosymbionta. Można także spotkać bardziej ścisłe interakcje, np. mutualizm, czy pasożytnictwo, np. Azolla filiculoides i Anabaena azollae, czy pasożytnicze krasnorosty (Ricardia) żyjące na plesze innych krasnorostów (Laminaria). Przykładami endosymbiontów są np. zoochlorelle, zooksantelle, cyjanelle.

Wikipedia


endosymbioza

rodzaj symbiozy, w którym komórki jednego organizmu żyją wewnątrz komórek lub tkanek drugiego


SJP.pl

Teoria endosymbiozy – teoria stanowiąca, że mitochondria, plastydy (jak chloroplasty) i być może inne organella komórki eukariotycznej powstały na skutek endosymbiozy pomiędzy różnymi mikroorganizmami. Zgodnie z nią niektóre organella pochodzą od wolno żyjących bakterii, które dostały się do innych komórek jako endosymbionty. Mitochondria rozwinęły się więc z proteobakterii (w szczególności zaś z Rickettsiales, kladu SAR11 lub ich bliskich krewnych), chloroplasty zaś od sinic.

Wikipedia


endoszkielet

szkielet wewnętrzny kręgowców zbudowany z tkanki chrzęstnej i kostnej, nadający ciału kształt, stanowiący miejsce przyczepu mięśni i ochraniający narządy wewnętrzne


SJP.pl

Szkielet wewnętrzny (endoszkielet) – szkielet znajdujący się wewnątrz ciała, otoczony innymi tkankami. U kręgowców składa się z kości i chrząstek. Kości pojawiają się w tych miejscach, w których jest potrzebna sztywność i wytrzymałość na obciążenia, a chrząstki tam gdzie jest potrzebna sprężystość. Na przykład nos człowieka i krtań zbudowane są z chrząstek. Chrząstki służą też jako amortyzatory w stawach. U bezkręgowców szkielet wewnętrzny bywa inaczej zbudowany. U bezkręgowych strunowców budowany jest przez strunę grzbietową. U głowonogów chrzęstny szkielet osłania niektóre narządy. U gąbek zbudowany jest z igieł o różnej budowie fizycznej i chemicznej. Podobnie jak egzoszkielet dostarcza on twardego oparcia i zaczepu dla mięśni, przez co możliwy jest ruch. Jego ewolucyjną przewagą nad egzoszkieletem jest możliwość ciągłego wzrostu bez konieczności linienia.

Wikipedia


endotelina

polipeptyd złożony z 21 aminokwasów


SJP.pl

Endoteliny – grupa peptydów złożonych z 21 aminokwasów o działaniu zwężającym naczynia, wydzielane przez komórki śródbłonka naczyń krwionośnych i kanalików nerkowych. Odgrywają kluczową rolę w hemostazie naczyniowej (utrzymywanie właściwego napięcia naczyń i perfuzji naczyniowej). Mają również działanie mitogenne i proagregacyjne, a w efekcie także aterogenne.

Wikipedia


endotermia

utrzymywanie stałej temperatury ciała poprzez zużywanie energii metabolizmu; stałocieplność


SJP.pl


endotermiczność

1. cecha zwierzęcia zdolnego do utrzymywania temperatury wewnętrznej ciała na względnie stałym poziomie, niezależnym od temperatury otoczenia; ciepłokrwistość, gorącokrwistość, homojotermia, homeotermia, stałocieplność;
2. cecha procesów, w których dochodzi do pochłaniania ciepła


SJP.pl


endotermiczny

1. o zwierzęciu: zdolny do utrzymywania temperatury wewnętrznej ciała na względnie stałym poziomie, niezależnym od temperatury otoczenia; stałocieplny, ciepłokrwisty, gorącokrwisty, homojotermiczny;
2. związany z pochłanianiem ciepła


SJP.pl


endotoksemia

ostre zakażenie organizmu wywołane obecnością drobnoustrojów we krwi; sepsa, sepsis, posocznica


SJP.pl


endotoksyna

związek szkodliwy dla organizmu uwalniany przez bakterie w trakcie ich rozpadu


SJP.pl

Endotoksyny – toksyny występujące w błonie zewnętrznej bakterii Gram-ujemnych. Są to kompleksy lipopolisacharydowe uwalniane po rozpadzie (lizie) komórki. Są stosunkowo trwałe chemicznie i odporne na ogrzewanie w temp. 60 °C przez kilka godzin.

Wikipedia


endurak

potocznie: motocykl przeznaczony do wyścigów enduro


SJP.pl


enduro

1. sport motorowy lub rowerowy, w którym zawodnicy ścigają się częściowo po utwardzonej powierzchni, a częściowo po terenie z naturalnymi utrudnieniami;
2. zawody w enduro - sporcie;
3. motocykl lub rower przeznaczony do wyścigów enduro; endurowiec, endurówka;
4. związany z enduro - sportem


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) sport. mot. jazda motocyklami lub rowerami trasą z utrudnieniami w terenie;

 (1.2) sport. mot. mistrzostwa w jeździe motocyklami lub rowerami trasą z utrudnieniami w terenie

 (1.3) mot. motocykl przystosowany do jazdy terenowej

 (1.4) sport. rower przystosowany do jazdy terenowej

przymiotnik relacyjny

 (2.1) sport. mot. związany ze sportem enduro (1.1)

Wiktionary

Enduro – rodzaj sportu motorowego polegający na pokonaniu trasy o nawierzchniach asfaltowych, jak i terenowych.

Trasa liczy zazwyczaj od 200 do 300 km. W czasie rajdu zawodnicy zaliczają poszczególne próby czasowe. W Polsce i w większości krajów są to próby: Cross, Enduro i SuperCross

Wikipedia

Przykłady

 (2.1) Motocykle enduro różnią się od motocykli motocrossowych, ponieważ są wyposażone w homologację.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. endurowiec mos./mrz., endurówka ż.

 czas. endurować ndk.

 przym. endurowy

 przysł. endurowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.3) pot. endurowiec, endurówka

 (1.4) pot. endurowiec, endurówka

 (2.1) endurowy

Wiktionary


endurować

potocznie: uprawiać enduro (sport motorowy lub rowerowy)


SJP.pl

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. brak)

 (1.1) sport. mot. uprawiać enduro

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Chłopaki endurowali sobie po okolicy, ale niestety źle skręcili.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. enduro n., endurowiec mos./mrz., endurówka ż.

 przym. enduro, endurowy

 przysł. endurowo

Wiktionary


endurowiec

osoba uprawiająca enduro


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) sport. mot. zawodnik enduro

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy lub męskorzeczowy

 (2.1) pot. mot. motocykl lub rower endurowy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Od szeregu lat polscy endurowcy upodobali sobie pokopalniane hałdy.

 (2.1) Kazik zjeździł na starym endurowcu całą Oklahomę.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. enduro n., endurówka ż.

 czas. endurować ndk.

 przym. enduro, endurowy

 przysł. endurowo

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) enduro, endurówka

Wiktionary


endurówka

motocykl lub rower wykorzystywany w enduro; enduro, endurowiec


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1)  pot. mot. motocykl lub rower endurowy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Lidka zjeździła na poprzedniej endurówce pół Beskidów.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. enduro n., endurowiec mos./mrz.

 czas. endurować ndk.

 przym. enduro, endurowy

 przysł. endurowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) enduro, endurowiec

Wiktionary


endurowo

przysłówek sposobu

 (1.1) sport. mot. tak jak na enduro, jak robią zawodnicy enduro

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Siedziała ubrana endurowo, gotowa do drogi.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. enduro n., endurowiec mos./mrz., endurówka ż.

 czas. endurować ndk.

 przym. enduro, endurowy

Wiktionary


endurowy

enduro (sport); enduro


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) sport. mot. odnoszący się do enduro, związany z enduro

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zawodnik zwyciężył w endurowych mistrzostwach Australii.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. enduro n., endurowiec mos./mrz., endurówka ż.

 czas. endurować ndk.

 przym. enduro

 przysł. endurowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) enduro

Wiktionary


endymion

mit. gr. kochanek bogini Księżyca pogrążony w wiecznym śnie; symbol delikatnej urody młodzieńczej i wiecznego snu, spokoju śmierci


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) mitgr. król Elidy, piękny młodzieniec, ukochany Selene, ukarany nieprzerwanym snem i obdarzony wieczną młodością;

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy, nazwa własna

 (2.1) astr. planetoida o numerze katalogowym 342;

 (2.2) astr. jeden z kraterów na powierzchni Księżyca

Wiktionary

  • Endymion – w mitologii greckiej ukochany bogini Selene
  • Endymion – krater księżycowy
  • Endymion – planetoida o numerze katalogowym 342
  • Endymion (hiacyntowiec, hiacyncik) – rodzaj roślin z rodziny szparagowatych
  • Endymion – rodzaj stawonogów z wymarłej gromady trylobitów
  • Endymion − poemat Johna Keatsa
  • Endymion (Mamoru Chiba) – postać z mangi Czarodziejka z Księżyca
  • Endymion – powieść science fiction, trzecia część cyklu Hyperion Dana Simmonsa
  • Endymion – utwór Zbigniewa Herberta
  • Endymion – holenderska grupa muzyczna

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Endymion symbolizuje piękno śmierci.

 (1.1) W sztukach plastycznych Endymion bywa przedstawiany jako urodziwy młodzieniec, który spoczywa w objęciach Morfeusza.

 (1.1) Pewnej nocy Selene, jadąc po niebie, ujrzała śpiącego Endymiona.

 (1.1) (…) Selene zakochała się w śpiącym Endymionie.

 (2.1) Endymion porusza się w obszarze między orbitami Marsa i Jowisza, czyli w pasie głównym planetoid.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɛ̃nˈdɨ̃mʲjɔ̃n, AS: ẽndmʹi ̯õn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. endymion mrz./mzw.

 przym. Endymionowy

Wiktionary


endyt

płat po wewnętrznej stronie odnóża stawonogów


SJP.pl

Endyt, endit – płat po wewnętrznej stronie odnóża stawonogów.

U trylobitów endyty występują na prawie wszystkich przydatkach, a te z tego samego protopoditu zlewają się tworząc jedną krawędź zwaną gnatobazą. U skorupiaków endyty mogą znajdować się na prekoksopodicie, koksopodicie, bazipodicie i/lub ischiopodicie danego odnóża. Zmodyfikowanymi endytami koksopoditów szczęk pierwszej pary są występujące u sześcionogów i skorupiaków żuwka wewnętrzna i żuwka zewnętrzna. Endyty często zachowują się też na żuwaczkach sześcionogów i skorupiaków, ale w formie zlanej z pozostałą ich częścią. U torboraków endyty w formie oostegitów budują torbę lęgową.

Wikipedia


endywia

dwuletnia roślina warzywna o szerokich liściach; cykoria endywia, szczerbak


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) bot. nazwa systematyczna|Cichorium endivia|L.|ref=tak., gatunek rośliny z rodziny astrowatych;

 (1.2) bot. roln. roślina z gatunku endywii (1.1)

 (1.3) spoż. liście endywii (1.2) używane jako jarzyna, głównie na surówki

Wiktionary

Cykoria endywia, endywia (Cichorium endivia L.) – gatunek rośliny jednorocznej lub dwuletniej, należący do rodziny astrowatych. Endywia pochodzi z wybrzeży Morza Śródziemnego i Azji Zachodniej. Znana była już w starożytności. W Europie uprawiana od XVI wieku.

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) cykoria endywia

 (1.2) cykoria endywia

Wiktionary


enea

skrót od: European Nuclear Energy Agency - Europejska Agencja Energii Atomowej


SJP.pl

Enea S.A. – polskie przedsiębiorstwo branży energetycznej z siedzibą w Poznaniu. Grupa Kapitałowa Enea, dla której Enea S.A. jest jednostką dominującą, działa w pełnym łańcuchu wartości rynku energetycznego:

  • wydobycie węgla kamiennego (Lubelski Węgiel Bogdanka S.A.);
  • wytwarzanie energii elektrycznej (Enea Wytwarzanie z głównym aktywem, Elektrownią Kozienice oraz Enea Elektrownia Połaniec z głównym aktywem, Elektrownią Połaniec);
  • dystrybucja energii elektrycznej (Enea Operator);
  • handel energią (Enea S.A. – handel detaliczny, Enea Trading – handel hurtowy).

Wikipedia


eneasz

bohater "Illiady", bohaterski przywódca wojsk trojańskich


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) mitgr. mitrzym. syn Anchizesa, bohater wojny trojańskiej, jego dalecy potomkowie Romulus i Remus mieli założyć Rzym;

 (1.2) imię|polski|m.;

Wiktionary

Eneasz (łac. Aeneas, gr. Αἰνείας Aineías) – w mitologii greckiej i mitologii rzymskiej bohater wojny trojańskiej. Uchodził za syna króla Anchizesa i bogini Wenus (gr. Afrodyta). Był potomkiem Dardanosa, a więc i boga Zeusa.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wenus, jako matka Eneasza, uchodziła za pramatkę całego rodu julijskiego.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Enaida mos., Eneida ż.

Wiktionary


eneida

tytuł rzymskiej epopei narodowej autorstwa Wergiliusza


SJP.pl

Eneida (łac. Aeneis) – rzymski poemat epicki, napisany heksametrem przez Publiusza Wergiliusza Marona, opiewający w 12 księgach o łącznym rozmiarze 9892 wierszy dzieje Trojańczyka Eneasza, legendarnego protoplasty Rzymian.

Wikipedia


enema

zabieg polegający na wprowadzeniu do odbytnicy ciepłej wody, często z dodatkiem soli lub leków, w celu spowodowania wypróżnienia; lewatywa; wlew doodbytniczy; klizma


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. zabieg płukania jelita grubego, lewatywa

Wiktionary

Lewatywa (łac. enema) – zabieg medyczny polegający na wlewaniu przez odbyt płynu do jelita grubego w celu usunięcia mas kałowych.

W medycynie lewatywy znajdują zastosowanie jako:

  • leczenie zaparć, wobec nieskuteczności innych metod
  • przygotowanie do zabiegów diagnostycznych i chirurgicznych
  • przygotowanie przed porodem.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ɛ̃ˈnɛ̃ma, AS: ẽnma

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) lewatywa, klizma; eufem. hydrokolonoterapia

Wiktionary


eneolit

okres przejściowy między epokami kamienia i brązu; chalkolit, epoka miedzi


SJP.pl

Chalkolit (od gr. chalkós — miedź i lithos — kamień), także eneolit lub epoka miedzi – jedna z epok prehistorii, okres przejściowy między archeologicznymi epokami kamienia i brązu, w którym u ludów neolitycznych pojawiły się pierwsze użytkowe wyroby z metalu, głównie z miedzi (narzędzia, broń, ozdoby), obok pozostających wciąż w powszechnym użyciu narzędzi wyrabianych z krzemienia i in. kamienia.

Wikipedia


eneolityczny

eneolit


SJP.pl

Patrz:

eneolit

enerbol

lek o działaniu psychoenergizującym; pirytynol, encefabol


SJP.pl


enerdówek

mieszkanka NRD; NRD-ówka


SJP.pl


enerdowiec

obywatel NRD; NRD-owiec


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pot. lekcew. obywatel byłego NRD

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Polakom nierzadko udawało się pokonać enerdowców.

Wiktionary

Powiązane:

:: rzecz. Enerdówek mrz., NRD-owiec mos.

:: przym. NRD-owski, enerdowski

 skr. NRD

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pot. enerdus, NRD-owiec

Wiktionary


enerdówka

mieszkanka NRD; NRD-ówka


SJP.pl


enerdowski

przymiotnik od: NRD (Niemiecka Republika Demokratyczna, niem. (Die) Deutsche Demokratische Republik); NRD-owski, dedeerowski, dederowski, DDR-owski


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z NRD, dotyczący NRD

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Mam jeszcze swojego enerdowskiego, czerwonego misia, którego przywieźli mi rodzice z Berlina.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛ̃nɛrˈdɔfsʲci, AS: nerdofsʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. enerdowiec mos.

 skr. NRD

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wschodnioniemiecki

Wiktionary


enerefowiec

mieszkaniec NRF (Niemieckiej Republiki Federalnej); NRF-owiec


SJP.pl


enerefowski

przymiotnik od: NRF (Niemiecka Republika Federalna); NRF-owski


SJP.pl


energa

Grupa Kapitałowa Energa – polska grupa kapitałowa zajmująca się wytwarzaniem, dystrybucją i sprzedażą energii elektrycznej, dostarcza prąd do około 2,7 mln odbiorców, co stanowi ok. 17-procentowy udział w rynku obrotu energii elektrycznej.

Wikipedia


energetyczka

energetyk


SJP.pl

Patrz:

energetyk

energetyczność

energetyczny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co energetyczne; cecha tych, którzy są energetyczni

Wiktionary

Patrz:

energetyczny

Powiązane:

 przym. energetyczny

Wiktionary


energetyczny

energetyka


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący energetyki

 (1.2) związany z energią

Wiktionary

Patrz:

energetyka

Przykłady

 (1.1) Kiedy wreszcie przyłączą nas do sieci energetycznej?

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. energetyk m., energetyka ż., energetyczność ż., energia ż., energetyzm mrz.

 przysł. energicznie

 przym. multienergetyczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) energetyzujący

Wiktionary


energetyk

specjalista w zakresie energetyki


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) osoba, która pracuje w energetyce

 (1.2) pot. napój energetyczny

Wiktionary

  • Energetyk Gryfino
  • Energetyk Jaworzno (futsal)
  • Energetyk ROW Rybnik
  • KS Enea Energetyk Poznań
  • KS Energetyk Poznań (piłka siatkowa kobiet)

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Energetycy wstrzymali na krótki czas przesyłanie prądu do pobliskich domów.

 (1.2) W młodszej grupie spożycie energetyków rośnie w okresie egzaminów, w starszej jest raczej stałe.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. energetyzm mrz., energetyka ż.

 przysł. energetycznie

 przym. energetyczny, energetyzujący

Wiktionary


energetyka

dział techniki obejmujący problemy wytwarzania, gromadzenia, przetwarzania i przesyłania energii; także dział gospodarki narodowej zajmujący się tymi rzeczami


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) dział gospodarki obejmujący różne formy wytwarzania i wykorzystania energii

forma rzeczownika.

 (2.1) D. i B. lp. od: energetyk

Wiktionary

Energetyka – dział nauki i techniki, a także gałąź przemysłu, która zajmuje się przetwarzaniem dostępnych form energii na postać łatwą do wykorzystania przy zasilaniu wszelkich procesów przemysłowych, a także napędzaniu maszyn i urządzeń używanych w życiu codziennym.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. energetyczny

 rzecz. energetyzm mrz., energia ż., energetyk m.

 przysł. energicznie

Wiktionary


energetyzacja

napełnianie energią życiową, zwiększanie sił witalnych


SJP.pl


energetyzm

pogląd filozoficzny, według którego wszystkie zjawiska przyrody są przemianami rodzajów energii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) filoz. pogląd, który tłumaczy wszelkie zjawiska przyrody jako przemiany energii

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. energia ż., energetyka ż., energetyk m., energiczność ż.

 przym. energiczny, energetyczny

 przysł. energicznie, energetycznie

Wiktionary


energetyzować

1. zwiększać energię witalną;
2. dodawać energii przedmiotowi przy użyciu nadnaturalnych mocy


SJP.pl


energetyzująco

w sposób energetyzujący, wzmagający energię


SJP.pl


energia

1. siła wytwarzana w elektrowni;
2. skalarna wielkość fizyczna;
3. zdolność do wykonania pracy;
4. potencjał do pracy; werwa; zapał;
5. dzielność, wytrwałość


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) entuzjazm, chęć do działania

 (1.2) fiz. zasób, kosztem którego możliwe jest wykonanie pracy;

Wiktionary

Energia (gr. ενεργεια energeia od ἔργον ergon „praca”) – skalarna wielkość fizyczna charakteryzująca stan układu fizycznego (materii) jako jego zdolność do wykonania pracy.

Energia występuje w różnych postaciach np.: energia kinetyczna, energia potencjalna, energia sprężystości, energia termiczna, energia jądrowa.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Mój syn ma dużo energii, by bawić się z kolegami.

 (1.2) Unia Europejska wspiera produkcję energii ze źródeł odnawialnych.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɛ̃ˈnɛrʲɟja, AS: ẽnerʹǵi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. energetyka ż., energiczność ż., energetyzm mrz.

 przym. energetyczny, energiczny

 przysł. energicznie

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. energetyka ż., energiczność ż., energetyzm mrz.

 przym. energetyczny, energiczny

 przysł. energicznie

frazeologia.

 wulkan energii

etymologia.

 etym|niem|Energie., etym|franc|énergie., etym|płac|energia., z etym|gr|ἐνέργεια. (enérgeia) ← etym|gr|ἐνεργός. en-ergós (zajęty pracą)

uwagi.

tłumaczenia.

* amharski: (1.1) ጉልበት

* angielski: (1.1) energy; (1.2) energy, power

* arabski: (1.1) طاقة

* baskijski: (1.1) energia

* białoruski: (1.1) энергія ż.; (1.2) энергія ż.

* białoruski (taraszkiewica): (1.1) энэргія ż.; (1.2) энэргія ż.

* bułgarski: (1.1) енергия ż.; (1.2) енергия ż.

* czeski: (1.1) energie ż.; (1.2) energie ż.

* dolnołużycki: (1.1) energija; (1.2) energija

* duński: (1.1) energi w.; (1.2) energi w.

* esperanto: (1.1) energio; (1.2) energio

* estoński: (1.?) energia

* fiński: (1.?) energia

* francuski: (1.2) énergie ż.

* gudźarati: (1.1) જુસ્સો m. (jus'sō)

* hiszpański: (1.1) energía ż.; (1.2) energía ż.

* kaszubski: (1.1) energiô ż.; (1.2) energiô ż.

* litewski: (1.?) energija

* łaciński: (1.1) navitas

* łotewski: (1.?) enerģija

* niemiecki: (1.1) Energie ż.; (1.2) Energie ż.

* nowogrecki: (1.1) ενέργεια ż.; (1.2) ενέργεια ż.

* polski język migowy: PJM-ukryj| (1.1) {{PJM|energia, energiczny.; (1.2) PJM|elektryczny, elektryk, energia.}}

* rosyjski: (1.1) энергия ż.; (1.2) энергия ż.

* slovio: (1.?) energia (енергиа)

* słowacki: (1.2) energia

* szwedzki: (1.1) energi w.; (1.2) energi w.

* ukraiński: (1.1) енергія ż.; (1.2) енергія ż.

* węgierski: (1.2) energia

* włoski: (1.1) energia

źródła.

== energia (język baskijski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) fiz. energia

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


energicznie

przysłówek sposobu

 (1.1) w sposób energiczny, stanowczo, żywo

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na porządku dziennym stanęła kwestia następstwa, a co za tym idzie kwestia utrzymania lub też usunięcia wpływów rosyjskich w Bułgarii. Zabiegom rosyjskim przeciwstawiali się energicznie Austriacy i Anglicy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛ̃nɛrʲˈɟit͡ʃʲɲɛ, AS: nerʹǵičʹńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. energia ż., energetyzacja , energetyka ż., energetyzm mrz.

 czas. energetyzować

 przym. energetyczny, energiczny

 przysł. energetycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) z biglem

Wiktionary


energiczniej

stopień wyższy od przysłówka: energicznie


SJP.pl


energiczniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: energiczny


SJP.pl


energiczność

energiczny


SJP.pl

Patrz:

energiczny

energiczny

pełen energii, ruchliwy, żywy; stanowczy, zdecydowany


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który jest pełen energii, żywości, wigoru; stanowczy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Rząd gwatemalski, mimo energicznych nacisków rządu bońskiego, odrzucił warunki terrorystów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛ̃nɛrʲˈɟit͡ʃnɨ, AS: nerʹǵičny

Wiktionary

Powiązane:

 przysł. energicznie

 rzecz. energia ż., energetyzm mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dynamiczny, z biglem

Wiktionary


energiochłonność

energiochłonny


SJP.pl

Patrz:

energiochłonny

energiochłonny

zużywający dużo energii w stosunku do uzyskiwanego efektu; energochłonny


SJP.pl


energiooszczędny

rzadko: zużywający niewiele energii, pozwalający oszczędzać energię; energooszczędny


SJP.pl


energiotwórczy

wytwarzający energię


SJP.pl


energizer

[czytaj: enerDŻAJzej] napój o działaniu pobudzającym; energetyk, energy drink, energy-drink


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy lub męskorzeczowy

 (1.1) spoż. napój o zwiększonej zawartości takich substancji jak sole mineralne, cukry, kofeina, którego celem jest wywołanie pobudzenia

Wiktionary

Energizer Holdings, Inc. – przedsiębiorstwo produkujące baterie i akumulatory, spółka publiczna notowana na Giełdzie Nowojorskiej (NYSE): ENR (tzw. „Wall Street”).

Wikipedia


energizować

dodawać energii, wigoru


SJP.pl


energizujący

wzmacniający, ożywiający, regenerujący; energetyzujący


SJP.pl


energoblok

1. system urządzeń elektrowni do przetwarzania energii elektrycznej; blok energetyczny;
2. rodzaj urządzenia zasilającego w samochodach i przyczepach kempingowych


SJP.pl


energochłonność

stopień zużywania energii przez urządzenie, maszynę, proces przemysłowy, technologiczny itp.


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) techn. ilość zużywanej energii

 (1.2) cecha zużywanie energii

Wiktionary

Powiązane:

 przym. energochłonny

Wiktionary


energochłonny

pochłaniający energię; energiochłonny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) wymagający dużej ilości energii

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nasze wyroby są niekonkurencyjne, drogie, energochłonne, nieeleganckie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛ̃nɛrɡɔˈxwɔ̃nːɨ, AS: nergoχu̯õ•ny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. energochłonność

Wiktionary


energoelektronik

specjalista w dziedzinie energoelektroniki


SJP.pl


energoelektronika

specjalista w dziedzinie energoelektroniki


SJP.pl

Energoelektronika, elektronika przemysłowa, elektronika mocy, elektronika siłowa – odrębna gałąź elektroniki zajmująca się zastosowaniem układów elektronicznych dużej mocy (przekształtników energoelektronicznych), głównie znajduje zastosowanie w układach napędowych o regulowanej prędkości obrotowej.

Wikipedia


energogenny

wytwarzający energię - fizyczną lub psychiczną; energotwórczy


SJP.pl


energol

potocznie: napój energetyczny; energetyk, energizer


SJP.pl


energooszczędność

energooszczędny


SJP.pl

Patrz:

energooszczędny

energooszczędnościowy

przymiotnik od: energooszczędność


SJP.pl


energooszczędny

zużywający niewiele energii, pozwalający oszczędzać energię; energiooszczędny


SJP.pl


energopol

przedsiębiorstwo budowlane


SJP.pl


energoterapeuta

w medycynie alternatywnej: uzdrowiciel leczący za pomocą bioenergoterapii (energoterapii); bioterapeuta, bioenergoterapeuta


SJP.pl


energoterapeutka

energoterapeuta


SJP.pl

Patrz:

energoterapeuta

energoterapeutyczny

energoterapia


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący energoterapii; zob. bioenergoterapeutyczny.

Wiktionary

Patrz:

energoterapia

Powiązane:

 rzecz. energoterapia ż., energoterapeuta m., energoterapeutka ż.

Wiktionary


energoterapia

kwestionowana przez medycynę metoda uzdrawiania poprzez oddziaływania na chorego energią biologiczną terapeuty; bioenergoterapia


SJP.pl


energotwórczy

wytwarzający energię - fizyczną lub psychiczną; energogenny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) wytwarzający energię

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Tam następuje synteza kwasu adenozynotrójfosforowego, czyli tzw. ATP, który jest substancją energotwórczą.

Wiktionary


energożerność

potocznie: cecha tego, co zużywa wiele energii


SJP.pl


energożerny

potocznie: zużywający wiele energii


SJP.pl


energumen

1. dawniej o osobie opętanej przez demona
2. przenośnie: fanatyczny zwolennik, entuzjasta


SJP.pl


energumenka

energumen


SJP.pl

Patrz:

energumen

energy-drink

[czytaj: enerdżi drink] napój o działaniu pobudzającym; energizer, energetyk, energy drink


SJP.pl


energylandia

Energylandia – tematyczny park rozrywki położony w Zatorze w województwie małopolskim, otwarty 14 lipca 2014. Największy park rozrywki w Polsce (powierzchnia 74 ha). Posiada rekordową liczbę 19 czynnych roller coasterów (w tym dwa typu hyper coaster), na równi z parkiem Six Flags Magic Mountain w Stanach Zjednoczonych.

Wikipedia


enerhodar

miasto na Ukrainie


SJP.pl

Enerhodar (ukr. Енергодар) – miasto w południowo-wschodniej części Ukrainy, w obwodzie zaporoskim, w rejonie wasylowskim, od marca 2022 pod okupacją rosyjską.

Liczy 53 tys. mieszkańców (2012); ośrodek przemysłu metalowego i materiałów budowlanych; port rzeczny, elektrownia jądrowa.

Wikipedia


enescu

[czytaj: enesku] nazwisko rumuńskie, np. George Enescu (1881 - 1955), rumuński kompozytor, dyrygent i pedagog


SJP.pl


eng

skrót od: elektronystagmografia, elektronystagmogram; eng.


SJP.pl

Szwajcaria:

  • Eng – niemiecka nazwa gminy Agno

Osoby:

  • Chang i Eng Bunker – bracia bliźniacy
  • Eng Phanit – kambodżański zapaśnik
  • Martin Eng – norweski biathlonista
  • Philipp Eng – austriacki kierowca wyścigowy
  • Tan Twan Eng – malezyjski pisarz

Inne:

  • eng – litera Ŋ, ŋ alfabetu języka mansyjskiego

Zobacz też:

  • ENG

Wikipedia


eng.

skrót od: elektronystagmografia, elektronystagmogram; ENG


SJP.pl


engaddi

En Gedi (hebr. עין גדי) – kibuc położony w samorządzie regionu Tamar, w Dystrykcie Południowym, w Izraelu.

Leży na zachodnim brzegiem Morza Martwego, przy drodze nr 90 (Ejlat-Kirjat Szemona), w odległości 37 km na południowy wschód od Jerozolimy, 13 km na północ od twierdzy Masada, 31 km na południe od Kumran i 35 km na północ od En Bokek.

Wikipedia


engagement

[czytaj: ągażMĄ lub inGEJdżment] środowiskowo:
1. umowa o pracę, angaż;
2. zaproszenie na występy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) książk. umowa o pracę, zwłaszcza zawiązywana z aktorem lub dotycząca pracy w instytucji artystycznej

Wiktionary

Engagement (wymowa według IPA: [ɑ̃.ɡaʒ.mɑ̃]) – słowo pochodzenia francuskiego oznaczające umowę o pracę dla aktora lub innego artysty.

Galicyzm, kiedyś bardzo popularny, obecnie prawie nie używany w potocznej polszczyźnie.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Przy wciąż pogarszającej się sytuacji w teatrach nigdzie na engagement liczyć nie można.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) angaż

Wiktionary


engel

nazwisko


SJP.pl

Engel (niem. anioł) – jeden z najpopularniejszych utworów grupy Rammstein. W teledysku pojawia się nawiązanie do filmu Od zmierzchu do świtu Roberta Rodrigueza. Jest to także jeden z singli promujących płytę Sehnsucht. Piosenka cieszy się dużą popularnością wśród fanów, cechuje się nieco innym stylem od reszty utworów wykonywanych przez zespół. Piosenka znalazła się na ścieżce dźwiękowej filmu Mortal Kombat 2: Unicestwienie z 1997 roku.

Wikipedia


engelbercik

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m. zdrobn. od Engelbert

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wiatr porwał beret Engelbercika.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Engelbert mos.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Bercik

Wiktionary


engelberg

miasto w Szwajcarii


SJP.pl

Engelberg (pol. Anielska Góra) – gmina polityczna i miejscowość w środkowej Szwajcarii, w kantonie Obwalden. Położona w Alpach, na wysokości 556–3 238 m n.p.m. (centrum gminy na 1 015 m n.p.m.), u podnóża Titlis (3 238 m n.p.m.), poniżej lodowca Titlisgletscher, pokrywającego północne zbocze tej góry. Zamieszkały przez 4 230 osób (31 grudnia 2021), z czego 27,1% stanowili cudzoziemcy (głównie Niemcy i Portugalczycy).

Wikipedia


engelbert

imię męskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) rzad. imię|polski|m.;

Wiktionary

Engelbert – imię męskie pochodzenia germańskiego. Wywodzi się od nazwy jednego z plemion germańskich Angil (Anglowie) połączonego słowem beraht oznaczającym "jasny".

Engelbert imieniny obchodzi 10 lipca i 7 listopada.

Osoby noszące to imię:

  • Engelbert I (ur. przed 1140, zm. latem 1189), hrabia Bergu
  • Engelbert I z Kolonii (1185–1225) – biskup, męczennik i święty katolicki (wspomnienie 7 listopada)
  • Engelbert I (ok. 1225 – 1277) – hrabia Mark
  • Engelbert II (ok. 1275 – 1328) – hrabia Mark
  • Engelbert III (ok. 1333 – 1391) – hrabia Mark
  • Engelbert Humperdinck – kompozytor niemiecki (1854–1921); także pseudonim brytyjskiego piosenkarza (ur. 1936)
  • Engelbert Jarek – polski piłkarz, napastnik Odry Opole, reprezentant Polski
  • Engelbert Kolland (1827–1860) – święty katolicki, franciszkanin (wspomnienie 10 lipca)
  • Engelbertus Sterckx (1792–1867) – belgijski duchowny katolicki.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Honorata kupiła Engelbertowi granatowoszare rękawiczki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɛ̃ŋˈɡɛlbɛrt, AS: ẽŋgelbert

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: zdrobn. Engelbercik m., Bercik m.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz.

:: zdrobn. Engelbercik m., Bercik m.

frazeologia.

etymologia.

 (1.1) etym|niem|Engelbert. < etym|swn|angil|beraht. → Angl + jasny

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) Engelbert

* bułgarski: (1.1) Енгелберт

* francuski: (1.1) Engelbert m.

* niemiecki: (1.1) Engelbert m.

* węgierski: (1.1) Engelbert

* włoski: (1.1) Engelberto m.

źródła.

== Engelbert (język angielski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, nazwa własna

 (1.1) Engelbert

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


engelking

nazwisko


SJP.pl

Osoby noszące nazwisko Engelking

  • Anna Engelking (ur. 1959) – polska etnolożka
  • Barbara Engelking (ur. 1962) – polska socjolog
  • Jerzy Engelking (ur. 1962) – polski prokurator
  • Leszek Engelking (ur. 1955) – polski tłumacz
  • Ryszard Engelking (ur. 1935) – polski matematyk
  • Wojciech Engelking (ur. 1992) – polski pisarz

Wikipedia


engels

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Rosji, leżące nad Wołgą, w obwodzie saratowskim;

Wiktionary

  • Björn Engels – belgijski piłkarz
  • Fryderyk Engels – filozof i ideolog
  • Kurt Engels – szef Gestapo dla powiatu krasnostawskiego w czasie II wojny światowej
  • Mario Engels – niemiecki piłkarz
  • Stefan Engels – niemiecki piłkarz

Inne

  • Engels – miasto w Rosji

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

 (1.1) kolokacje miejscowość|D=Engelsa|Ms=Engelsie.

synonimy.

 (1.1) Pokrowsk

antonimy.

hiperonimy.

 (1.1) miasto

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 przym. engelski

frazeologia.

etymologia.

 Miasto przemianowano na cześć Fryderyka Engelsa w 1931 roku. Wcześniej, od nadania praw miejskich w 1914 roku, nosiło nazwę Pokrowsk. Od założenia do 1914 słoboda Pokrowska (ros. Покровская слобода Pokrowskaja słoboda), nazywana także Pokrowskij Gorodok i Pokrowka. Obok nich funkcjonowała nazwa Kosakenstadt (niem. miasto kozaków).

uwagi.

tłumaczenia.

* niemiecki: (1.1) Engels

* rosyjski: (1.1) Энгельс m.

* słowacki: (1.1) Engels

źródła.

== Engels (język afrykanerski.) ==

wymowa.

 IPA|ˈɛŋ.ɡəls.

 audio|LL-Q14196 (afr)-Oesjaar-Engels.wav.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) język angielski

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈɛ̃ŋɡɛls, AS: ŋgels

Wiktionary

Powiązane:

 przym. engelski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Pokrowsk

Wiktionary


engelski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Engelsem, dotyczący Engelsa (miasta w Rosji)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Engels n.

Wiktionary