suzi

Wikipedia


suzin

nazwisko


SJP.pl

  • Adam Suzin (1800–1879) – filareta
  • August Suzin (1899–1932), ps. Gustaw Chorian – śpiewak operowy (tenor)
  • Jan Suzin (1930–2012) – prezenter TVP, syn Leona
  • Leon Suzin (1901–1976) – architekt, brat Augusta
  • Paweł Suzin (1837–1863) – powstaniec styczniowy, dowódca oddziału.

Wikipedia


suzjana

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) hist. geogr. starożytna kraina położona między górami Zagros, Zatoką Perską, a rzekami Tygrys i Szatt al-Arab;

Wiktionary

Suzjana, Chuzistan – kraina historyczna, południowo-zachodni region Persji, położony w bezpośredniej bliskości Mezopotamii między górami Zagros, Zatoką Perską, rzeką Tygrys i Szatt al-Arab. Jest to nizina aluwialna zbudowana z osadów naniesionych przez rzeki. W starożytności była częścią Elamu, który obejmował oprócz Suzjany także wyżynę Farsu. Nazwa krainy pochodzi od miasta Suza - przez tysiąclecia głównego ośrodka Elamu.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. Suza ż.

 przym. suzjański

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Chuzistan

Wiktionary


suzjański

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Suzjaną, dotyczący Suzjany

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Suzjana ż., Suza ż.

 przym. suzański

Wiktionary


suzol

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) gwara. chłopak w zapustnym przebraniu

Wiktionary


suzowate

o cechach suzowatych (rodzina waleni)


SJP.pl

Suzowate (Platanistidae) – rodzina wodnych ssaków z infrarzędu zębowców (Odontoceti) w obrębie podrzędu waleni (Cetacea). W odróżnieniu od większości delfinów żyją w wodach o niskim zasoleniu, jak rzeki i jeziora, czasami w głębi lądu.

Wikipedia


suzowaty

o cechach suzowatych (rodzina waleni)


SJP.pl


suzu

rodzaj waleni z rodziny suzowatych


SJP.pl

Suzu (Platanista) – rodzaj ssaków morskich z rodziny suzowatych (Platanistidae). Wyróżnia się dwa gatunki (suzu gangesowy i suzu indusowy), niekiedy uznawane za podgatunki. Zamieszkuje duże rzeki południowej Azji, żywi się rybami i krewetkami, które wyszukuje za pomocą echolokacji, wzrok ma bardzo słaby. Matka rodzi pojedyncze młode, którym zajmuje się przez rok. Zagrożeniem dla niego jest stawianie tam i zapór dzielących rzeki, zanieczyszczenie środowiska i konkurencja z rybakami.

Wikipedia


suzuki

pojazd marki Suzuki


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy, nazwa własna

 (1.1) mot. marka samochodu

Wiktionary

Suzuki Motor Corporation (jap. スズキ株式会社 Suzuki Kabushiki-gaisha) – japoński producent samochodów, motocykli i silników, powstały w październiku 1909 w Hamamatsu.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Firma posiadała osiem samochodów marki Suzuki.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. suzuki n.

Wiktionary


sużyni

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. kłopot

Wiktionary


sułak

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. hydron. rzeka w południowej Rosji, w Dagestanie, uchodzi do Morza Kaspijskiego;

Wiktionary

Sułak (ros. Сулак) – rzeka w europejskiej części Rosji, na terenie Dagestanu.

Rzeka powstaje z połączenia rzek Awarskoje Kojsu i Andijskoje Kojsu, których źródła znajdują się w Wielkim Kaukazie. W górnym biegu płynie wąwozami, w kierunku północnym. W dolnym wypływa na równinę i skręca na wschód. Za miejscowością Sułak uchodzi do Morza Kaspijskiego. Nad rzeką położone jest miasto Kiziljurt.

Wikipedia


sułaszewo

Sułaszewo – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie chodzieskim, w gminie Margonin.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa pilskiego.


Wikipedia


sułek

nazwisko


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. jezioro w Polsce w gminie Słubice

Wiktionary

Osoby

  • Adrianna Sułek – polska lekkoatletka
  • Antoni Sułek – polski socjolog
  • Kamil Sułek – polski judoka
  • Leszek Sułek (ujednoznacznienie)
  • Mirosław Sułek – polski badacz stosunków międzynarodowych
  • Wanda Sułek – polska działaczka polityczna, poseł na Sejm
  • Sulisław Sułek (I poł. XII w.) – możnowładca,
  • Sułek (zm. ok. 1269/70) – wojewoda i kasztelan krakowski,
  • Sułek z Lasocina (zm. 1319/20) – wojewoda poznański,
  • Sułek z Niedźwiedzia (zm. ok. 1288/9) – kasztelan krakowski

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. Sułówek m., Sułków m., Sułkowo n.

Wiktionary


sułkowice

miasto w Polsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna

 (1.1) geogr. nazwa miasta i gminy w Polsce;

 (1.2) geogr. nazwa kilku wsi w Polsce;

Wiktionary

Sułkowice – miasto w woj. małopolskim, w powiecie myślenickim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Sułkowice.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: suwkɔvʲit͡sɛ

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sułkowiczanin m., sułkowiczanka ż.

 przym. sułkowicki

Wiktionary


sułkowicki

przymiotnik od: Sułkowice


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący Sułkowic

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Sułkowice nmos., sułkowiczanin m., sułkowiczanka ż.

Wiktionary


sułkowiczanin

mieszkaniec Sułkowic (miasta w Polsce)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Sułkowic

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Sułkowice nmos.

:: fż. sułkowiczanka ż.

 przym. sułkowicki

Wiktionary


sułkowiczanka

mieszkanka Sułkowic (miasta w Polsce)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Sułkowic

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Sułkowice nmos.

:: fm. sułkowiczanin m.

 przym. sułkowicki

Wiktionary


sułkowo

Miejscowości i ich części w Polsce

Wg TERYT jest ich 4, w tym 3 podstawowe
  • Sułkowo – wieś w woj. kujawsko–pomorskim, w pow. włocławskim, w gminie Lubraniec
  • Sułkowo – osada leśna w woj. zachodniopomorskim, w pow. choszczeńskim, w gminie Pełczyce
  • Sułkowo – przysiółek wsi Siedlice w woj. zachodniopomorskim, w pow. łobeskim, w gminie Radowo Małe
  • Sułkowo – osada w woj. zachodniopomorskim, w pow. stargardzkim, w gminie Stargard

Wikipedia


sułkowski

nazwisko


SJP.pl

Postacie

  • Aleksander Antoni Sułkowski – książę Świętego Cesarstwa Rzymskiego
  • Aleksander Józef Sułkowski – polski arystokrata i saski polityk
  • Aleksander Karol Ludwik Sułkowski (1893–1956) – książę, ostatni panujący ordynat bielski
  • Antoni Sułkowski – ujednoznacznienie
  • August Kazimierz Sułkowski (1729–1786) – książę
  • Franciszek Sułkowski – książę Świętego Cesarstwa Rzymskiego
  • Henryk Sułkowski (1897–1940) – kapitan Marynarki Wojennej II RP, ziemianin
  • Jan Nepomucen Sułkowski – książę bielski z magnackiego rodu Sułkowskich
  • Józef Sułkowski (1773–1798) – jakobin, adiutant Napoleona
  • Tadeusz Sułkowski – poeta, dziennikarz, prozaik, krytyk, podporucznik rezerwy piechoty Wojska Polskiego

Wikipedia


sułomino

Sułomino (niem. Soldemin) – wieś w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie kamieńskim, w gminie Wolin.

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa szczecińskiego.

Wikipedia


sułoszowa

wieś w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim


SJP.pl

Sułoszowa – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim, w gminie Sułoszowa, na Wyżynie Olkuskiej.

W roku 2021 Sułoszowa liczyła 3499 mieszkańców, z czego 50,4% stanowiły kobiety, a 49,6% mężczyźni.

Wikipedia


sułoszowski

przymiotnik od: Sułoszowa


SJP.pl


sułoszyn

W Polsce
  • Sułoszyn – wieś w woj. lubelskim, w pow. lubartowskim, w gminie Firlej
  • Sułoszyn – osada w woj. opolskim, w pow. kluczborskim, w gminie Kluczbork
  • Sułoszyn – osada w woj. zachodniopomorskim, w pow. drawskim, w gminie Złocieniec

Wikipedia


sułów

nazwa kilku wsi w Polsce


SJP.pl

Miejscowości w Polsce

  • Sułów – wieś w województwie dolnośląskim, w powiecie milickim, w gminie Milicz
  • Sułów – osada w województwie dolnośląskim, w powiecie milickim, w gminie Milicz
  • Sułów – wieś w województwie lubelskim, w powiecie zamojskim, w gminie Sułów
  • Sułów – wieś w województwie lubuskim, w powiecie słubickim, w gminie Rzepin
  • Sułów – wieś w województwie małopolskim, w powiecie wielickim, w gminie Biskupice

Wikipedia


sułówek

Sułówek – wieś w Polsce, położona w województwie lubelskim, w powiecie zamojskim, w gminie Sułów.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zamojskiego.

Wieś jest sołectwem w gminie Sułów. Według Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2011 wieś liczyła 97 mieszkańców.

Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii św. Apostołów Piotra i Pawła w Tworyczowie.

Wikipedia


sułowiec

Sułowiec – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie zamojskim, w gminie Sułów. Leży przy drodze wojewódzkiej nr 848

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do ówczesnego województwa zamojskiego.

Wikipedia


sułowo

2 miejscowości w Polsce:

  • Sułowo – wieś w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. bartoszyckim, w gminie Bisztynek
  • Sułowo – kolonia w woj. zachodniopomorskim, w pow. choszczeńskim, w gminie Choszczno

Wikipedia


sułowski

Sułów, Sułowo


SJP.pl

  • Jan z Sułowa (zm. 1496/7), opat tyniecki
  • Krzysztof Marcin Sułowski (zm. 1644), kasztelan żarnowski, wojewoda rawski
  • Stanisław Sułowski (ok. 1560-1618), opat komendatoryjny w Tyńcu
  • Tadeusz Jan Sułowski (1874-1952), inżynier, elektrotechnik, przemysłowiec
  • Zygmunt Sułowski (1920-1995), historyk

Wikipedia

Patrz:

Sułów, Sułowo

sułtan

tytuł władcy niektórych państw muzułmańskich; osoba nosząca ten tytuł


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) tytuł monarchy w krajach muzułmańskich;

Wiktionary

Sułtan (tur. „władca”, arab. as-sulṭān – „ten, który ma władzę”) – tytuł władcy islamskiego, używany w wielu państwach muzułmańskich, m.in. w Turcji osmańskiej do 1922 roku. Państwo rządzone przez sułtana to sułtanat.

Termin „sułtan” powstał w czasach kalifatu bagdadzkiego. Początkowo kalif był jednocześnie władcą świeckim i religijnym tego państwa, a jego władza wynikała z bezpośrednich, rodzinnych związków z Mahometem. Później jednak jego władza wojskowa i cywilna została przekazana innym osobom, a sam kalif stał się tylko władcą w sensie religijnym.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. sułtanat m., sułtanka ż.

 przym. sułtański

Wiktionary


sułtanat

1. panowanie, urząd sułtana;
2. państwo rządzone przez sułtana


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) państwo rządzone przez sułtana;

 (1.2) rządy sułtana

Wiktionary

Sułtanat – wschodnia, islamska forma monarchii, w której panujący władca nosi tytuł sułtana. Dawniej odpowiednik innego wschodniego ustroju chanatu lub zachodnioeuropejskiego królestwa. Współcześnie sułtanatami są jedynie Oman i Brunei, a także indonezyjska prowincja Yogyakarta oraz kilka stanów federacji Malezji.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W drugiej połowie XI w. na terenie Azji Mniejszej powstał sułtanat konijski.

 (1.2) W Egipcie sułtanat wprowadzono w 1914 r. za panowania Husajna Kāmila.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: suwˈtãnat, AS: suu̯tãnat

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sułtan m., sułtanek m., sułtanka ż., sułtanowa ż., sułtanica ż.

 przym. sułtański

Wiktionary


sułtanek

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) zdrobn. od sułtan (tytuł panującego w niektórych krajach muzułmańskich, zwłaszcza w Turcji; panujący noszący ten tytuł)

forma rzeczownika.

 (2.1) D. lm. od: sułtanka

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) I sam chan, i jego krewni sułtankowie, i wszyscy znaczniejsi murzowie i beyowiesic. [bejowie][,] mieli na sobie kaftany w podarunku od padyszacha przysłane [i szli na Rzeczpospolitą nie tak już, jako chodzili zwykle po łup i jassyr, ale na wojnę świętą, na „kęsim“ i „pohybel“ Lechistanowi i chrześcijaństwu.]

 (2.1) Są sułtanki i nie ma sułtanek.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sułtanat mrz.

Wiktionary


sułtanik

rodzaj ptaków z podrodziny dzięciołów


SJP.pl


sułtanka

1. jasnożółte rodzynki, produkowane głównie w Turcji;
2. dawniej: żona, nałożnica, siostra lub krewna sułtana


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) okrągła jasnożółta rodzynka bez pestek

 (1.2) córka, krewna, małżonka, nałożnica, siostra, żona sułtana

 (1.3) daw. rodzaj tańca

 (1.4) daw. rodzaj sukni kobiecej

forma rzeczownika.

 (2.1) lp. D. i B. od sułtanek

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W ciągu dziewięciu miesięcy ubiegłego roku sprowadziliśmy ok. 5 tys. ton samych tylko jasnożółtych rodzynek sułtanek.

 (1.1) Najpopularniejsze rodzaje rodzynek to sułtanki z Turcji i Iranu, ale można spotkać koryntki Grecji, a także złote bezpestkowe rodzynki Thompson z Chile.

 (1.2) Zapoczątkowany przez Roksolanę okres rzeczywistego wpływu żon sułtanów na ich mężów nazywany jest rządem sułtanek – w czym upatruje się jedną z przyczyn upadku Imperium Osmańskiego.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sułtan mos., sułtanat mrz.

 przym. sułtański

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rodzynka sułtańska

Wiktionary


sułtanowy

sułtan (dawniej); sułtański


SJP.pl


sułtański

sułtan


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z sułtanem, dotyczący sułtana

przymiotnik dzierżawczy

 (2.1) należący do sułtana albo rządzony przez niego

Wiktionary

Patrz:

sułtan

Powiązane:

 rzecz. sułtan mos., sułtanat mrz., sułtanka ż.

Wiktionary


sv

skrót od: siwert


SJP.pl

Sv

  • Siwert − jednostka dawki równoważnej lub skutecznej w układzie SI
  • Sverdrup − jednostka transportu wody

SV

  • SV (skrót od ang. Sailing Vessel − statek żaglowy, patrz także skrótowce przed imionami statków
  • SV (skrót od ang. Side valve, dosłownie rozrząd boczno-zaworowy) – silnik dolnozaworowy
  • SV – kod przypisany Salwadorowi według standardu ISO 3166-1 alfa-2
  • objętość wyrzutowa serca (skrót od ang. stroke volume)
  • serce jednokomorowe
  • Saturn V
  • Sinfonia Varsovia

Wikipedia


svalbard

archipelag na Morzu Norweskim


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. archipelag arktyczny, prowincja Norwegii;

Wiktionary

Svalbard – prowincja norweska na Oceanie Arktycznym, obejmująca swym zasięgiem archipelag Svalbard (którego największą wyspą jest Spitsbergen, dawniej znany jako Spitsbergen Zachodni – Vestspitsbergen) wraz z kilkoma wyspami niewchodzącymi w skład archipelagu (m.in. Wyspa Niedźwiedzia – Bjørnøya) w granicach 71°–81° N i 10°–35° E, 800 km na północ od Norwegii i 1100 km od Bieguna Północnego.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Największą wyspą Svalbardu jest Spitsbergen.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈsfalbart, AS: sfalbart

Wiktionary


svd

skrót od: Societas Verbi Divini - Zgromadzenie Słowa Bożego, misyjne zgromadzenie zakonne


SJP.pl


sven

Swen – imię męskie, pochodzące od staronordyjskiego sveinn – „młody mężczyzna”. Imię to pojawiło się również w Polsce. W 1994 roku w Polsce żyło 6 osób o tym imieniu; najstarsza z nich urodzona w latach 60..

Inne formy w językach skandynawskich: Svein, Svend.

Wikipedia


svensson

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Amund Svensson – norweski muzyk, kompozytor i multiinstrumentalista
  • Bo Svensson – duński piłkarz
  • Daniel Svensson – szwedzki muzyk rockowy
  • Esbjörn Svensson – szwedzki pianista
  • Harald Svensson – król Danii
  • Mathias Svensson – szwedzki piłkarz
  • Ola Svensson – szwedzki piosenkarz
  • Robert Svensson – szwedzki tenisista
  • Tore Svensson – szwedzki piłkarz

Wikipedia


svga

Super Video Graphics Array - ulepszona karta VGA, zwyczajowo o rozdzielczości 800x600; Super VGA


SJP.pl


sw

[czytaj: es-WU]
1. skrót od: Sąd Wojewódzki;
2. skrót od: Studium Wojskowe


SJP.pl

skrótowiec w funkcji rzeczownika

 (1.1) = Służba Więzienna;

 (1.2) = hist. Solidarność Walcząca;

 (1.3) = słownik warszawski;

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Uznawał to za najlepszą polisę ubezpieczeniową dla działaczy SW.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɛz‿ˈvu, AS: ez‿vu

Wiktionary


św.

1. skrót od: świadek (czytany jako cały, odmienny wyraz);
2. skrót od: święty (czytany jako cały, odmienny wyraz)


SJP.pl

skrót

 (1.1) = rel. święty, święta

 (1.2) = praw. świadek

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W Opatowie znajduje się kolegiata pod wezwaniem św. Marcina z Tours.

 (1.1) W procesji niesiono relikwie licznych świętych, m.in. św. Stanisława, św. Wojciecha, św. Jadwigi, św. Brata Alberta i św. siostry Faustyny.

 (1.1) W Kościele katolickim na 2 października przypada wspomnienie św. św. Aniołów Stróżów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈɕfʲjɛ̃ntɨ|ˈɕfʲjɛ̃nta, AS: śfʹi ̯nty|śfʹi ̯nta

Wiktionary


swaćba

swadźba; dawniej:
1. swatanie, swaty;
2. wesele;
3. drużyna weselna


SJP.pl

Swaćba – inaczej wesele; staropolska, słowiańska forma ślubu, uroczysta ceremonia zawarcia małżeństwa polegająca na złożeniu przysięgi przed bogami w obecności żercy lub swata.

Współcześnie swaćba bywa utożsamiana ze swadźbą, czyli swataniem.

Wikipedia


swacha

gwarowo: swatka; swaszka


SJP.pl

Swat – osoba, która jest pośrednikiem w zawieraniu małżeństwa. Wyraz pochodzi od staropolskiego słowa swaćba, czyli wesele. Zależnie od regionu Polski określany też jako dziewosłęb, swach, raj, rajek, rajca, rajko, rajbieda, rajbasz, faktor lub faktur. Jego zasadniczą rolą było przedstawienie kandydata lub kandydatki do wstąpienia w związek małżeński w jak najlepszym świetle, ponadto swat zachęcał rodziców do obdarzenia panny pokaźnym wianem.

Wikipedia


swaczyna

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. podwieczorek

Wiktionary


swąd

zapach spalenizny; niemiła woń


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zapach spalenizny

 (1.2) niemiła woń

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. swędzenie n.

 czas. swędzieć ndk., swędzić ndk.

 przym. swądliwy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) czad, przypalenizna, spalenizna

 (1.2) odór, fetor, zaduch; pot. smród

Wiktionary


swada

1. zacięcie krasomówcze, potoczystość w mówieniu
2. temperament, zapał


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) książk. płynność, potoczystość w mówieniu lub pisaniu

Wiktionary

Swada (zapis stylizowany: Sw@da), właśc. Wiktor Szczygieł – polski producent muzyczny pochodzenia kolumbijskiego, tworzący na samplerach, syntezatorach i sekwencerach, który nagrywa muzykę z pogranicza elektroniki i folku, zaś sam określa swoją twórczość jako „podlaski bounce”.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈsfada, AS: sfada

Wiktionary


swadźba

swaćba; dawniej:
1. swatanie, swaty;
2. wesele;
3. drużyna weselna


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) daw. wesele, gody małżeńskie, małżeństwo

 (1.2) daw. swatanie

 (1.3) daw. drużyna weselna

 (1.4) wesele w stylu staropolskim

Wiktionary

Swaćba – inaczej wesele; staropolska, słowiańska forma ślubu, uroczysta ceremonia zawarcia małżeństwa polegająca na złożeniu przysięgi przed bogami w obecności żercy lub swata.

Współcześnie swaćba bywa utożsamiana ze swadźbą, czyli swataniem.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. swat m., swatka ż.

 czas. swatać ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 swad, swaćba

Wiktionary


swak

dawniej:
1. szwagier;
2. rywal, współzalotnik


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) stpol. mąż siostry

 (1.2) daw. ojciec zięcia lub ojciec synowej

 (1.3) stpol. powinowaty, np. brat męża, brat żony, mąż siostry ojca itp.

 (1.4) daw. gw-pl|Sandomierz, Kraków. mąż ciotki

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Maciek jest dla mnie swakiem, a ja dla niego szurzym.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: sfak, AS: sfak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. swojak m., swojaczka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szwagier

 (1.2) swojak

Wiktionary


swalbardczyk

mieszkaniec Svalbardu (archipelagu na Morzu Norweskim)


SJP.pl


swalbardka

mieszkanka Svalbardu (archipelagu na Morzu Norweskim)


SJP.pl


swalbardzki

Svalbard (archipelag na Morzu Norweskim)


SJP.pl


swami

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy lub żeński

 (1.1) rel. w hinduizmie: honorowy tytuł duchownych obojga płci

Wiktionary

Swami – tytuł honorowy w hinduizmie.Najczęściej nadawany niektórym mnichom na znak przynależności do zakonu. Tytuł swami najczęściej odnosi się do ascetów zrzeszonych w daśanamisampradaja.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 etym|sanskr|स्वामी. (svāmi) → wiedzący, pan samego siebie, wolny od zmysłów

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) swami

źródła.

== swami (język angielski.) ==

wymowa.

 audioUS|En-us-swami.oga.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) rel. swami

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 etym|sanskr|स्वामी. (svāmi) → wiedzący, pan samego siebie, wolny od zmysłów

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) swami

źródła.

== swami (język angielski.) ==

wymowa.

 audioUS|En-us-swami.oga.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) rel. swami

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


swanboy

[czytaj: słonboj] gruba tkanina bawełniana; kałmuk


SJP.pl


swanecki

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Swanetią, dotyczący Swanetii

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Swanetia ż., swański mrz.

 przym. swański

Wiktionary


swanetia

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) hist. geogr. kraina w północno-zachodniej Gruzji;

Wiktionary

Swanetia (gruz. სვანეთი Swaneti) – wysokogórski region Gruzji.

Region ten dzieli się na Swanetię Dolną (gruz. Kwemo Swaneti) i Górną (gruz. Zemo Swaneti). Granicą tych subregionów jest pasmo Gór Swaneckich (do 4000 m n.p.m.). Stolicą regionu jest Mestia. Inne osady – Uszguli i Lentechi.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. swanecki, swański

 rzecz. swański mrz.

Wiktionary


swansea

[czytaj: słonz-i] miasto w Wielkiej Brytanii nad Kanałem Bristolskim


SJP.pl

Swansea (wym. [ˈswɒnzi], wal. Abertawe [abɛrˈtawɛ], co znaczy „ujście Tawe”) – miasto ze statusem city w południowej Walii, ośrodek administracyjny hrabstwa Swansea, historycznie w hrabstwie Glamorgan (Morgannwg). W 2011 roku hrabstwo liczyło 179 485 mieszkańców (drugie pod względem wielkości miasto Walii).

Wikipedia


swański

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Swanami, dotyczący Swanów

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) jęz. język swański;

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Swanowie lm m., Swanetia ż.

 przym. swanecki

Wiktionary


swantewit

bóg słowiański; Świętowit


SJP.pl


swap

[czytaj: słap]
1. dwie powiązane i jednocześnie zawierane transakcje kupna i sprzedaży;
2. spotkanie, na którym wymienia się różnymi rzeczami codziennego użytku; swap party, szafing, wymianka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) finans. umowa między dwoma podmiotami na wymianę przyszłych przepływów pieniężnych;

 (1.2) idea wymieniania się niepotrzebnymi rzeczami, głównie ubraniami

Wiktionary

Swap – umowa pomiędzy dwoma podmiotami polegająca na wymianie przyszłych strumieni płatności, które kontrahenci postrzegają w momencie transakcji jako równoważne. W ramach transakcji swapowej określane są zasady oraz terminy rozliczenia wspomnianych płatności.

Swap może w szczególności polegać na umowie między dwoma podmiotami, w której płatności naliczane według oprocentowania zmiennego zamieniane są na płatności naliczane według oprocentowania stałego (swap stopy procentowej).

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Dziś można zaryzykować tezę, że swapy odbyły się chyba w każdym większym polskim mieście. (z Internetu)

 (1.2) Znajoma Agi zaprosiła nas na domowy swap, czyli bezgotówkową wymianę ciuchów. (z Internetu)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. swapowicz m., swapowiczka ż.

 przym. swapowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) transakcja swapowa

Wiktionary


swapcja

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ekon. opcja na wejście w swap;

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈsfapt͡sʲja, AS: sfapcʹi ̯a

Wiktionary


swapowicz

[czytaj: słapowicz] osoba wymieniająca różne rzeczy codziennego użytku w ramach swap party


SJP.pl


swapowiczka

[czytaj: słapowiczka] kobieta wymieniająca różne rzeczy codziennego użytku w ramach swap party


SJP.pl


swapowy

przymiotnik od: swap


SJP.pl


swapping

[czytaj: słaping] wymiana różnych rzeczy codziennego użytku w ramach swap party


SJP.pl


swappingowy

[czytaj: słapingowy] związany z wymianą różnych rzeczy codziennego użytku w ramach swap party


SJP.pl


swar

dawniej:
1. spór, kłótnia, zatarg; swara;
2. hałas, wrzawa, tumult


SJP.pl


swara

dawniej: spór, kłótnia, zatarg; swar


SJP.pl


swarliwiej

stopień wyższy od przysłówka: swarliwie


SJP.pl


swarliwość

kłótliwość, konfliktowość


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest swarliwe; cecha tych, którzy są swarliwi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. swary nmos.

 przym. swarliwy

 przysł. swarliwie

Wiktionary


swarliwszy

stopień wyższy od przymiotnika: swarliwy


SJP.pl


swarliwy

skłonny do kłótni, swarów


SJP.pl


śwarny

gwarowo:
1. elegancki, szykowny;
2. piękny, ładny, zgrabny;
3. szybki, zręczny, zwinny;
4. rześki, dziarski, żwawy


SJP.pl


swarog

bóstwo słowiańskie, bóg słońca, nieba, ognia oraz kowalstwa; Swaróg


SJP.pl

Swaróg – słowiański bóg ognia i kowalstwa, czasami, na podstawie odrzucanej współcześnie etymologii, interpretowany jako bóg nieba. Wymieniony jest tylko w jednym źródle, Powieści dorocznej, która jest problematyczna w interpretacji. Przedstawiany jest tam jako słowiański odpowiednik greckiego boga Hefajstosa. Znaczenie jego imienia związane jest z ogniem. Ojciec Dadźboga i Swarożyca.

Wikipedia


swarovski

austriacka marka i firma produkująca wyroby ze szkła kryształowego


SJP.pl

D. Swarovski KG – austriackie przedsiębiorstwo zajmujące się produkcją wyrobów ze szkła ołowiowego, zwanego szkłem kryształowym (lub potocznie „kryształem”), takich jak biżuteria, optyka myśliwska, akcesoria dekoracyjne, figurki zwierząt (znajdujące kolekcjonerów), a także dżety/cekiny, które mają za zadanie ozdabiać m.in. ubiór, biżuterie, telefony komórkowe oraz paznokcie (tipsy). Przedsiębiorstwo tworzy również szkła kontaktowe i większość (około 76%) kryształków montowanych wewnątrz odblasków instalowanych na polskich drogach. Swoje produkty dekoracyjne oraz biżuterię sprzedaje wyłącznie w monobrandowych butikach.

Wikipedia


swarożyc

bóg Słowian, opiekun ognia oraz słońca


SJP.pl

Swarożyc (łac. Zuarasiz, Zuarasici; st.rus. Сварожиць; ros. Сварожиц [ˈsvarɔːʒiʦ]), Swarożycz (st.rus. Сварожичь, ros. Сварожич [ˈsvarɔːʒitɕ]) – słowiański bóg ognia, syn Swaroga. Jeden z niewielu bogów, których kult zaświadczony został na obszarze całej Słowiańszczyzny. Najprawdopodobniej jest tożsamy z Radogostem, rzadziej utożsamiany także z Dadźbogiem.

Wikipedia


swary

kłótnie, sprzeczki, spory


SJP.pl


swaryszów

Swaryszów – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie jędrzejowskim, w gminie Sędziszów.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego.

17 sierpnia 1944 niemieccy żandarmi z Kielc z oddziałami ukraińskich nacjonalistów spacyfikowali wieś. 35 osób zamordowali w pobliskim lesie. Zatrzymano około 20 mężczyzn i wywieziono w okolice Pińczowa w celu budowania umocnień.

Wikipedia


swarzędz

mebel ze Swarzędza


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) geogr. miasto w województwie wielkopolskim, w powiecie poznańskim;

Wiktionary

Swarzędz (niem. Schwersenz) – miasto w woj. wielkopolskim, w powiecie poznańskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Swarzędz. Położone nad Jeziorem Swarzędzkim, ok. 13 km od centrum Poznania. Jest siedzibą największej i najgęściej zaludnionej gminy wchodzącej w skład aglomeracji poznańskiej.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W lipcu minionego roku byliśmy z ciocią Melitą w Muzeum Pszczelarstwa w Swarzędzu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈsfaʒɛ̃nt͡s, AS: sfažẽnc

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. swarzędzanin m., swarzędzanka ż.

 przym. swarzędzki

Wiktionary


swarzędzanin

mieszkaniec Swarzędza


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Swarzędza

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌsfaʒɛ̃nˈd͡zãɲĩn, AS: sfažẽnʒãńĩn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Swarzędz, swarzędzanka

 przym. swarzędzki

Wiktionary


swarzędzanka

mieszkanka Swarzędza


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Swarzędza

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌsfaʒɛ̃nˈd͡zãnka, AS: sfažẽnʒãnka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Swarzędz, swarzędzanin

 przym. swarzędzki

Wiktionary


swarzędzki

dotyczący Swarzędza


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Swarzędza

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Impreza, którą organizuje Ośrodek Kultury w Swarzędzu, rozpocznie się na swarzędzkim rynku o godzinie 16.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: sfaˈʒɛ̃nt͡sʲci, AS: sfažncʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Swarzędz, swarzędzanin, swarzędzanka

Wiktionary


swarzenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) stpol. kłótnia, spór, sprzeczka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. swary nmos.

 czas. ndk. swarzyć

Wiktionary


swarzewo

wieś w Polsce


SJP.pl

Swarzewo (kaszb. Swôrzewò, niem. Schwarzau) – wieś w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie puckim, w gminie wiejskiej Puck, na Kaszubach. Miejscowość z przystanią morską dla rybaków (pas plaży). W latach 1466–1772 Swarzewo było królewszczyzną królów polskich. Wieś królewska w starostwie puckim w powiecie puckim województwa pomorskiego w II połowie XVI wieku. W okolicy wsi występują nieeksploatowane jeszcze złoża soli kamiennej i soli potasowo-magnezowej. W Swarzewie znajduje się oczyszczalnia ścieków.

Wikipedia


swarzewski

Swarzewo


SJP.pl

Patrz:

Swarzewo

swarzyć

kłócić się


SJP.pl


swarzynice

Swarzynice – wieś w Polsce położona w województwie lubuskim, w powiecie zielonogórskim, w gminie Trzebiechów.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zielonogórskiego.

Wikipedia


swasorie

fikcyjne mowy wkładane w usta sławnych postaci, układane w ramach ćwiczeń retorycznych


SJP.pl


swasticar

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) mot. pejor. pogardliwe określenie samochodu tesla

Wiktionary


swastyka

1. znak w kształcie krzyża o równych ramionach załamanych w jedną stronę pod kątem prostym; świąszczyca;
2. godło hitlerowskiej organizacji politycznej, mające postać krzyża o ramionach załamanych pod kątem prostym w prawo; hakenkreuz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kult. wielokulturowy symbol szczęścia zwykle w kształcie równoramiennego krzyża o zagiętych ramionach;

 (1.2) hist. polit. niemiecki emblemat narodowosocjalistyczny i neonazistowski w kształcie równoramiennego krzyża o zagiętych ramionach

Wiktionary

Swastyka (dewanagari स्वस्तिक, transliteracja svastika, transkrypcja swastika, 卐 lub 卍) – znak zazwyczaj w kształcie równoramiennego krzyża, o ramionach zagiętych pod kątem prostym. Nazwa svastika pochodzi z sanskrytu i oznacza „przynoszący szczęście” (svasti „powodzenie, pomyślność”, od su „dobry” i asti „jest”, -ka sufiks rzeczownikowy).

Wikipedia

Wymowa:

IPA: sfasˈtɨka, AS: sfastyka

Wiktionary

Powiązane:

 przym. swastykowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) swarga, swarzyca, świąszczyca, swarożyca, symbol.

 (1.2) hakenkreuz, symbol.

Wiktionary


swaszka

gwarowo: swatka; swacha


SJP.pl


swat

1. ten, który swata;
2. dawniej: osoba kojarząca małżeństwa;
3. regionalnie: ojciec zięcia lub synowej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) etn. osoba, która swata dwie osoby, pośredniczy w zawieraniu związku małżeńskiego

 (1.2) ojciec zięcia lub synowej

Wiktionary

Swat – osoba, która jest pośrednikiem w zawieraniu małżeństwa. Wyraz pochodzi od staropolskiego słowa swaćba, czyli wesele. Zależnie od regionu Polski określany też jako dziewosłęb, swach, raj, rajek, rajca, rajko, rajbieda, rajbasz, faktor lub faktur. Jego zasadniczą rolą było przedstawienie kandydata lub kandydatki do wstąpienia w związek małżeński w jak najlepszym świetle, ponadto swat zachęcał rodziców do obdarzenia panny pokaźnym wianem.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ich swatem był wspólny znajomy.

 (1.2) Umówiłem się ze swatem, żeby obgadać szczegóły chrzcin naszego wnuka.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: sfat, AS: sfat

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. swaty, swatanie

:: fż. swachna, swacha, swatka

 czas. swatać

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) reg. śl. namównik., reg. śl. namownik.

 (1.2) stpol. współteść, stpol. współteściowa

Wiktionary


swatać

radzić komuś małżeństwo z kimś, pośredniczyć w zawieraniu małżeństwa, polecać kogoś jako kandydata na męża lub kandydatkę na żonę


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. zeswatać)

 (1.1) pośredniczyć w zaaranżowaniu małżeństwa; namawiać kogoś do poślubienia konkretnej osoby

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Babcia swatała swoją wnuczkę z doktorem.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. swadźba ż., swat mos., swatanie n., swatka ż.

 czas. zeswatać dk.

Wiktionary


swatanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|swatać.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dość mam tego ciągłego swatania, jestem singlem i dobrze mi z tym.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: sfaˈtãɲɛ, AS: sfatãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. swat mos., swatka ż., swaty nmos., zeswatanie n., wyswatanie n.

 czas. swatać ndk., zeswatać dk., wyswatać dk.

Wiktionary


swatch

[czytaj: słocz]
1. próbka kosmetyku nakładana na skórę w celach testowych; słocz;
2. zegarek marki Swatch;


SJP.pl

Swatch AG – szwajcarski koncern zrzeszający producentów zegarków. Powstał w 1983 roku w wyniku przekształcenia firm ASUAG i SSIH. Twórcą marki Swatch był zmarły w czerwcu 2010 Nicolas G. Hayek.

Do koncernu należą następujące marki: Harry Winston, Breguet, Blancpain, Glashütte Original, Jaquet Droz, Léon Hatot, Omega, Longines, Rado, Union Glashütte, Tissot, ck watch & jewelry – Calvin Klein, Balmain, Certina, Mido, Hamilton, Swatch, Flik Flak, Endura.

Wikipedia


swatek

1. kobieta, która swata kogoś z kimś;
2. regionalnie: matka zięcia lub synowej


SJP.pl


swatka

1. kobieta, która swata kogoś z kimś;
2. regionalnie: matka zięcia lub synowej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) etn. forma żeńska od: swat

 (1.2) matka zięcia lub synowej

Wiktionary

  • swatka – żeńska forma określenia swat
  • swatka (krzyżówka)

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Z Marii jest niezła swatka, skojarzyła już trzy małżeństwa.

 (1.2) To ciasto upiekłam według przepisu mojej swatki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈsfatka, AS: sfatka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. swadźba ż., swat, swachna, swacha, swatanie, swaty

 czas. swatać

Wiktionary


swatowa

regionalnie: matka zięcia lub synowej


SJP.pl


swatowie

1. ten, który swata;
2. dawniej: osoba kojarząca małżeństwa;
3. regionalnie: ojciec zięcia lub synowej


SJP.pl


swatowski

swat


SJP.pl

Patrz:

swat

swatting

[czytaj: słoting] fałszywe powiadomienie policji o rzekomo mającym miejsce przestępstwie


SJP.pl

Swatting – nielegalna praktyka polegająca na fałszywym zawiadomieniu służb ratunkowych (np. poprzez zgłoszenie telefoniczne dyspozytorowi centrum powiadamiania ratunkowego) w celu sprowokowania nieuzasadnionej interwencji policji lub innych służb. Akt swattingu dokonuje się poprzez zgłoszenie poważnego zdarzenia o charakterze przestępczym, takiego jak podejrzenie podłożenia bomby, przemoc domowa, zabójstwo czy wzięcie zakładnika, które w rzeczywistości nie zaistniało lub poprzez fałszywe zgłoszenie nagłego zdarzenia związanego ze zdrowiem psychicznym, takiego jak próba samobójcza lub groźba dokonania przestępstwa przez osobę z problemami psychicznymi.

Wikipedia


swaty

1. ten, który swata;
2. dawniej: osoba kojarząca małżeństwa;
3. regionalnie: ojciec zięcia lub synowej


SJP.pl

Swaty – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie ryckim, w gminie Ryki.

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do ówczesnego województwa lubelskiego.

Wieś jest sołectwem w gminie Ryki. Według Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2011 wieś liczyła 1044 mieszkańców.

Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Najświętszego Zbawiciela w Rykach.

Wikipedia


swawola

1. beztroska zabawa, figle, psoty; wygłupy, dokazywanie;
2. ignorowanie władz lub przepisów prawa, brak karności; samowola, samowolka;
3. przestarzale: wesoły, psotny charakter, chęć do żartów;
4. dawniej: rozpusta


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) książk. lekkomyślna zabawa

 (1.2) przest. działanie samowolne, unikanie posłuszeństwa

Wiktionary

Powiązane:

 czas. swawolić ndk.

 przym. swawolny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dokazywanie, figle, harce, psoty

 (1.2) nieposłuszeństwo, samowola

Wiktionary


swawolić

bawić się beztrosko, radośnie; psocić, figlować, wygłupiać się


SJP.pl

czasownik nieprzechodni niedokonany

 (1.1) książk. bawić się wesoło, niekiedy łamiąc jakieś normy

 (1.2) przest. nadużywać swobody, zachowywać się samowolnie

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. swawola ż.

 przym. swawolny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wygłupiać się, psocić, dokazywać

Wiktionary


swawolnica

kobieta lubiąca beztroską zabawę, robiąca innym dowcipy i posty; psotnica, figlarka, żartownisia


SJP.pl


swawolniej

stopień wyższy od przysłówka: swawolnie


SJP.pl


swawolniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: swawolny


SJP.pl


swawolnik

osoba lubiąca beztroską zabawę, robiąca innym dowcipy i posty; psotnik, figlarz, żartowniś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) daw. ktoś, kto lubi się bawić i robić żarty

 (1.2) daw. awanturnik, warchoł, rozpustnik

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) [Szajka przypomina Chłopców z placu broni Molnara.] Wybrana grupa swawolników nadaje ton klasie, płata mocne figle „belfrom“, [ma swoją tajemniczą skrytkę, w której odbywa narady, swego zdolnego, wesołego herszta i umie odpowiednio użytkować talenty członków.]

 (1.1) przen..

 (1.2) [Chwała Bogu!… niech-no już jegomość nie umiera… rychło ich tu patrzeć…] my do Zamościa uciekli… i tam ksiądz oddał pannę pani Witowskiej… dla przystojności… że to w wojsku swawolnicy bywają…

 (1.2) Jer­licz mówi, że swawolnicy miejscowi wzniecili pożar dla łupieztwa sic..

 (1.2) [Za ich przyzwoleniem] będzie król mocen takowych swawolników za nieprzyjaciół ojczyzny, [wywołańców (bannitów) i bezecnych (infames)] ogłosić, [i zaraz bez dołożenia się sejmowego wszelkie środki ku ich ukaraniu, zniesieniu i wygubieniu przedsiębrać.]

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: fż. swawolnica ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przest. urwis

Wiktionary


swawolność

dawniej: swawola


SJP.pl


swawolny

1. skłonny do robienia żartów, do zabawy; psotny, figlarny;
2. będący przejawem czyjejś swawoli, np. swawolny uśmiech;
3. dawniej: nadużywający swobody; samowolny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) skłonny do robienia żartów, do zabawy

 (1.2) przest. nadużywający swobody, samowolny

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) "Ludzie swawolni", jak ich określa dziejopis, chadzali i na Tatarów, i na Turków pod magnacką komendą, z Potockimi, Zbarskimi, Koreckimi.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: sfaˈvɔlnɨ, AS: sfavolny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. swawola ż.

 przysł. swawolnie

 czas. swawolić

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) figlarny, pot. paradny, rozrywkowy, psotny

 (1.2) czupurny, narowisty, pot. narwany, nieokiełznany, nieposkromiony, niesforny, nieuładzony, żart. rogaty, rozpasany, rozpuszczony, rozwichrzony, samowolny, szelmowski, wyłamujący się, wymykający się, fikuśny, niesforny, żart. nieuczesany, rozbrykany

Wiktionary


swayze

[czytaj: słejz-i] nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Don Swayze – amerykański aktor filmowy, teatralny i telewizyjny, kaskader
  • John Cameron Swayze – amerykański komentator wiadomości i gospodarz teleturniejów
  • Patrick Swayze – amerykański aktor filmowy, tancerz, piosenkarz i choreograf
  • William Keith Swayze – kanadyjski piloty wojskowy, as myśliwski

Wikipedia


sweatshirt

[czytaj: słetszert] bluza sportowa


SJP.pl


swedenborg

Emanuel Swedenborg, przed nobilitacją Swedberg (ur. 29 stycznia?/8 lutego 1688 w Sztokholmie, zm. 29 marca 1772 w Londynie) – szwedzki naukowiec, filozof, mistyk i interpretator Pisma Świętego.

Wikipedia


swedenborgianin

członek sekty religijnej, do której powstania przyczynił się Emanuel Swedenborg


SJP.pl


swedenborgianka

swedenborgianin


SJP.pl

Patrz:

swedenborgianin

swedenborgizm

system teologiczny Emanuela Swedenborga, oparty na reinterpretacji Biblii w duchu mistycyzmu i neoplatonizmu


SJP.pl


swędosz

swędosz pajęczarz - błonkówka z rodziny nasteczników


SJP.pl


swędrowski

nazwisko


SJP.pl


swędzący

dawać odczucie nieprzyjemnego łaskotania, wywołującego chęć drapania; swędzieć


SJP.pl


swędzenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|swędzić.

Wiktionary

Wikipedia

Powiązane:

 czas. swędzić

 rzecz. swąd mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) świerzbienie

Wiktionary


swędzić

dawać odczucie nieprzyjemnego łaskotania, wywołującego chęć drapania; swędzieć


SJP.pl

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. brak)

 (1.1) dawać odczucie nieprzyjemnego podrażnienia, wywołującego chęć drapania

 (1.2) przest. wydzielać swąd, kopcić

 (1.3) daw. męczyć, nękać kogoś czymś

czasownik zwrotny niedokonany swędzić się (dk. brak)

 (2.1) stpol. martwić się

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈsfɛ̃ɲd͡ʑit͡ɕ, AS: sfńʒ́ić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. swędzenie n., swąd mrz.

 czas. swędzieć ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) swędzieć, świerzbieć

 (2.1) alterować się

Wiktionary


swędzieć

dawać odczucie nieprzyjemnego łaskotania, wywołującego chęć drapania; swędzić


SJP.pl


swędzieniejewice

Swędzieniejewice – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie zduńskowolskim, w gminie Zapolice.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa sieradzkiego.

1 stycznia 1975 roku część obszaru wsi Swędzieniejewice (246 ha) włączono do Zduńskiej Woli.

Wikipedia


swędzik

swędzik jesienny - gatunek roztocza wywołujący schorzenia dermatologiczne


SJP.pl


sweet

odmiana jazzu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) muz. odmiana muzyki rozrywkowej popularna na przełomie lat 40. i 50. XX wieku

Wiktionary

Gminy w USA

  • Sweet (ang. Sweet Township) – gmina w stanie Minnesota, w hrabstwie Pipestone
  • Sweet (ang. Sweet Township) – gmina w stanie Dakota Południowa, w hrabstwie Hutchinson

Muzyka

  • Sweet – angielska grupa glamrockowa
  • Sweet (La La La) – utwór Sound Of Legend

Wikipedia

Wymowa:

IPA: swʲit, AS: su̯ʹit

Wiktionary


sweetaśny

[czytaj: słitaśny] potocznie: bardzo słodki, śliczniutki; słitaśny


SJP.pl


sweetka

[czytaj: słitka] potocznie: selfie, na którym osoba przybiera słodki wyraz twarzy; sweet focia, słit focia, słitka


SJP.pl


swercja

roślina z rodziny goryczkowatych, występująca w 29 gatunkach; niebielistka


SJP.pl

Niebielistka, swercja (Swertia L.) – rodzaj roślin z rodziny goryczkowatych (Gentianaceae). Obejmuje ok. 150–160 gatunków. Najliczniej przedstawiciele tego rodzaju reprezentowani są w Afryce i Azji, mniej liczne gatunki rosną w Europie i Ameryce Północnej. W Polsce występuje tylko jeden – niebielistka trwała (Swertia perennis). Łacińska nazwa rodzaju pochodzi od nazwiska żyjącego na przełomie XVI i XVII w. holenderskiego ogrodnika – Emmanuela Swerta.

Wikipedia


sweter

ubranie wykonane z dzianiny, okrywające tułów i ręce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) odzież. grube okrycie wierzchnie z dzianiny okrywające tułów i ręce

Wiktionary

Sweter, pulower – rodzaj ciepłej bluzy z dzianiny, najczęściej wełnianej (lub – współcześnie – z dodatkiem włókien sztucznych).Najcieplejsze, z długimi rękawami, nierozpinane (wkładane przez głowę – ang. pull – „ciągnąć”, over – „przez”; tu: „wciągać przez głowę”), często z golfem, dziane są z grubej wełny.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jacek założył sweter, bo zrobiło się chłodno.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈsfɛtɛr, AS: sfeter

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: zdrobn. sweterek m.

:: zgrub. swetrzysko n.

 przym. swetrowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) reg. śl. cwiter.

Wiktionary


sweterek

zdrobnienie od: sweter


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od: sweter

 (1.2) mały sweter – dla dziecka lub zabawki

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Babcia wieczorami działa nam sweterki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: sfɛˈtɛrɛk, AS: sfeterek

Wiktionary

Powiązane:

 zob. sweter.

Wiktionary


sweterkowy

sweterek


SJP.pl

Patrz:

sweterek

swetoniusz

Swetoniusz, właśc. Gajusz Swetoniusz Trankwillus, Gaius Suetonius Tranquillus (ur. ok. 69 n.e., zm. 130) – rzymski pisarz, pisał po łacinie i po grecku.

Pochodził ze stanu ekwickiego. Jego ojciec, Swetoniusz Laetus, był trybunem wojskowym przy XIII Legionie, gdzie walczył pod Bedriakum w oddziałach Otona, o czym Swetoniusz informuje w żywocie Otona.

Wikipedia


swetrowiec

potocznie: osoba chodząca w swetrze


SJP.pl


swetrówka

maszyna dziewiarska do robienia swetrów


SJP.pl


swetrowy

sweter


SJP.pl

Patrz:

sweter

świąd

wywołane przez różnorodne czynniki uczucie swędzenia skóry


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) med. dotkliwe swędzenie skóry;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Nie było jasne, czy świąd jest formą odczuwania bólu, czy też zupełnie innym rodzajem doznań.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. przeciwświądowy, świądogenny

Wiktionary


świadczenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|świadczyć.

 (1.2) urz. zobowiązanie przekazywania lub wykonywania czegoś na czyjąś rzecz

 (1.3) praw. zachowanie się dłużnika zgodne z zobowiązaniem

Wiktionary

Świadczenie – zachowanie się dłużnika zgodne z treścią zobowiązania zadośćczyniące godnemu ochrony interesowi wierzyciela.

Świadczenie może polegać na działaniu (czynność faktyczna lub prawna) lub na zaniechaniu.

Tradycyjnie w piśmiennictwie prawniczym przyjmuje się, że świadczenie może polegać na:

  1. dare – daniu czegoś,
  2. facere – czynieniu czegoś,
  3. non facere – nieczynieniu czegoś,
  4. pati – znoszeniu czegoś.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ɕfʲjaṭˈt͡ʃɛ̃ɲɛ, AS: śfʹi ̯aṭčńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. świadczyć

Wiktionary


świadczeniobiorca

osoba pobierająca świadczenia pieniężne


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) korzystający ze świadczenia

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Świadczeniobiorca ma prawo bezpłatnego wyboru świadczeniodawcy, lekarza, pielęgniarki i położnej podstawowej opieki zdrowotnej nie częściej niż trzy razy w roku kalendarzowym.

Wiktionary


świadczeniodawca

podmiot udzielający świadczeń na podstawie pisemnej umowy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) udzielający świadczenia

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Świadczeniodawca pracujący w ramach umowy z NFZ musi umieścić na zewnątrz budynku tablicę informacyjną z logo NFZ i nazwą świadczeniodawcy.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) usługodawca

Wiktionary


świadczyć

czasownik

 (1.1) wykonywać dla kogoś pewną czynność

 (1.2) być dowodem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jakie usługi świadczy pański zakład?

 (1.2) To, jak zachował się wobec nauczyciela, bardzo źle o nim świadczy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈɕfʲjaṭt͡ʃɨt͡ɕ, AS: śfʹi ̯aṭčyć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świadek m., świadectwo n., świadczenie n., oświadczyny n.

 czas. oświadczyć dk.

Wiktionary


świadczyni

1. kobieta powołana przez sąd do złożenia zeznań w jakiejś sprawy;
2. kobieta potwierdzająca podpisem jakiś akt prawny;
3. kobieta obecna przy czymś i mogąca opowiedzieć o tym


SJP.pl


świadectwo

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) dokument urzędowo poświadczający umiejętności, wiedzę, określone zdarzenie

 (1.2) opowieść świadka określonych wydarzeń

Wiktionary

Świadectwo (także: certyfikat, dyplom, zaświadczenie, akt) – zwykle oficjalny dokument poświadczający jakiś fakt lub fakty. Na przykład akt urodzenia lub śmierci stwierdza podstawowe dane dotyczące faktów, że dana osoba urodziła się, żyje lub zmarła (zwykle zawiera też dane o dacie i miejscu urodzenia lub śmierci, obywatelstwie itp.). Świadectwo (zwłaszcza szkolne) może także potwierdzać wykształcenie, kwalifikacje lub stopień wyszkolenia danej osoby, odbyte kursy i zdane testy oraz oceny otrzymane w czasie tych egzaminów.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ɕfʲjaˈdɛt͡stfɔ, AS: śfʹi ̯adectfo

Wiktionary

Powiązane:

 czas. świadczyć ndk., świadkować ndk.

 rzecz. świadek m.

Wiktionary


świadek

szczątkowe wzniesienie terenu; ostaniec


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba, która widziała coś na własne oczy

 (1.2) przen. podobnie jak świadek (1.1), ale również w odniesieniu do rzeczy

 (1.3) praw. osoba zeznająca podczas procesu sądowego;

 (1.4) rel. osoba obecna podczas aktu religijnego (np. chrztu, bierzmowania, małżeństwa) i potwierdzająca jego zaistnienie

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (2.1) geol. ostaniec

Wiktionary

Świadek – w prawie formalnym osoba powołana przez organ prowadzący postępowanie sądowe albo postępowanie administracyjne do złożenia zeznań. Zeznania świadka stanowią dowód w postępowaniu. Świadkiem może zostać osoba, która została ofiarą przestępstwa lub naruszenia przepisów prawa, była naocznym świadkiem przestępstwa bądź słyszała coś w sprawie dotyczącej danego naruszenia przepisów prawa. W roli świadka może występować również osoba, która jest w posiadaniu istotnych informacji dotyczących osoby posądzonej o popełnienie przestępstwa lub jest bezpośrednio bądź pośrednio zaangażowana w postępowanie.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wczoraj na ulicy byłem świadkiem, jak matka uderzyła własne dziecko.

 (1.2) Ten kościół był świadkiem wielu historycznych wydarzeń.

 (1.3) Przypominam świadkowi o karze za składanie fałszywych zeznań.

 (1.4) Krzysiek poprosił mnie, żebym był jego świadkiem na ślubie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈɕfʲjadɛk, AS: śfʹi ̯adek

Wiktionary

Powiązane:

 czas. świadczyć, świadkować

 rzecz. świadectwo n., świadkowa ż., świadkowanie n.

Wiktionary


świąder

nazwisko


SJP.pl


świadkini

świadek


SJP.pl

Patrz:

świadek

świadkowa

świadek


SJP.pl

Patrz:

świadek

świadkować

czasownik

 (1.1) być u kogoś za świadka (na ślubie, w sądzie)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɕfʲjatˈkɔvat͡ɕ, AS: śfʹi ̯atkovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świadek m., świadectwo n., świadkowanie n.

Wiktionary


świadkowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|świadkować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. świadkować ndk.

 rzecz. świadek m.

Wiktionary


świadom

przymiotnik

 (1.1) książk. zdający sobie z czegoś sprawę

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Świadom praw i obowiązków wynikających z założenia rodziny, uroczyście oświadczam, że wstępuję w związek małżeński.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈɕfʲjadɔ̃m, AS: śfʹi ̯adõm

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świadomie n., świadomość ż.

 przym. świadomy

 przysł. świadomie

 czas. uświadomić

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) świadomy

Wiktionary


świadomie

przysłówek

 (1.1) w sposób przemyślany, zaplanowany; celowo

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (2.1) stpol. świadomość

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W restauracji świadomie zrezygnowano z nadmiaru ozdób.

 (1.1) Nie sądzę, żeby świadomie zdecydowała się na taki drastyczny krok.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɕfʲjaˈdɔ̃mʲjɛ, AS: śfʹi ̯adõmʹi ̯e

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świadomość ż., uświadomienie n., uświadamianie n.

 przym. świadomy, świadom

 czas. uświadamiać ndk., uświadomić dk.

Wiktionary


świadomiej

stopień wyższy od przysłówka: świadomie


SJP.pl


świadomość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdawanie sobie sprawy z czegoś;

 (1.2) wiedza o istnieniu samego siebie

 (1.3) posiadanie świata wewnętrznego z qualiami, z których niektóre mogą być wartościowane jako cierpienie – przyjemność

 (1.4) stan przytomności

Wiktionary

Świadomość – podstawowy i fundamentalny stan psychiczny, w którym jednostka zdaje sobie sprawę ze zjawisk wewnętrznych, takich jak własne procesy myślowe oraz zjawisk zachodzących w środowisku zewnętrznym i jest w stanie reagować na nie (somatycznie lub autonomicznie).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Czy masz świadomość, ile problemów spowodowało twoje wystąpienie?

 (1.2) Świadomość zwierząt sprawdza się z wykorzystaniem tzw. testu lustra.

 (1.4) Pacjent po kilku godzinach odzyskał świadomość.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɕfʲjaˈdɔ̃mɔɕt͡ɕ, AS: śfʹi ̯adõmość

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. uświadomienie n., uświadamianie n., świadomie n.

 czas. uświadamiać, uświadomić

 przym. świadomy, świadom

 przysł. świadomie

Wiktionary


świadomościowy

świadomość


SJP.pl

Patrz:

świadomość

świadomy

przymiotnik

 (1.1) taki, który ma świadomość czegoś, uzmysławia sobie coś, zdaje sobie sprawę z czegoś

 (1.2) mający rozbudowaną świadomość; uświadomiony

 (1.3) taki, który jest rezultatem celowego, zamierzonego działania

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Niektórzy ludzie nie są świadomi zagrożeń związanych z paleniem tytoniu.

 (1.2) Zwierzęta są jednostkami czującymi, myślącymi i świadomymi.

 (1.3) Współcześnie apostazja rozumiana jest jako świadome, dobrowolne i publiczne odejście od wiary.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɕfʲjaˈdɔ̃mɨ, AS: śfʹi ̯adõmy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świadomie n., świadomość ż., uświadomienie n., uświadamianie n.

 czas. uświadomić dk., uświadamiać ndk.

 przym. świadom

 przysł. świadomie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.3) zamierzony, celowy, umyślny

Wiktionary


świądowy

świąd


SJP.pl

Patrz:

świąd

świąszczyca

znak w kształcie krzyża o równych ramionach załamanych w jedną stronę pod kątem prostym; swastyka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) etn. hist. słowiańska swastyka występująca w kilku wariantach

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) swarzyca, swarożyca

Wiktionary


świat

1. kula ziemska;
2. dalekie strony;
3. ludzie połączeni wspólnotą zajęć;
4. przestrzeń, w której ktoś żyje;
5. zamieszkana planeta, część globu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) cała Ziemia

 (1.2) przen. planeta

 (1.3) przestrzeń, w której się żyje

Wiktionary

  • świat – planeta Ziemia wraz ze społecznościami ludzkimi oraz wszystkim, co na niej istnieje
  • Wszechświat
  • Świat (ang. The World) – archipelag sztucznych wysp w Dubaju
  • Świat – karta tarota
  • „Świat” – dwutygodnik wydawany w Krakowie w latach 1888–1892 i 1893–1895
  • „Świat” – tygodnik wydawany w Warszawie od 1906 do 1939
  • „Świat” – tygodnik wydawany w Warszawie od 1951 do 1969
  • „Świat albo Traktat o świetle” – dzieło Kartezjusza
  • świat – ozdoba bożonarodzeniowa

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Większość krajów świata należy do ONZ.

 (1.1) Wikisłownik stawia sobie za cel opisanie wszystkich języków świata, istniejących i martwych.

 (1.2) Niektórzy wierzą, że inne światy są zamieszkane.

 (1.3) Świat dżungli amazońskiej zamieszkuje wiele ciekawych gatunków zwierząt.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɕfʲjat, AS: śfʹi ̯at

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1) przym. światowy

 (1.2-1.3) rzecz. zdrobn. światek m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) reg. śl. świot.

 (1.3) otoczenie, okolica, przestrzeń życiowa

Wiktionary


świat.

skrót od: światowy


SJP.pl


świątczak

nazwisko


SJP.pl


świątecki

przymiotnik od: Świątki


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany ze Świątkami, dotyczący Świątek

Wiktionary

  • Świątecki (forma żeńska: Świątecka; liczba mnoga: Świąteccy) – polskie nazwisko. Na początku lat 90. XX wieku w Polsce nosiły je 522 osoby.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. Świątki nmos., świątczanin m., świątczanka ż.

Wiktionary


świątecznie

przysłówek

 (1.1) w sposób świąteczny

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Bardzo mi się podobają świątecznie przybrane Katowice.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świąteczność ż., świątek mzw./mrz., święta ż./lm nm., święto n., święty mos.

 czas. święcić ndk., świętować ndk.

 przym. świąteczny, święty

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) odświętnie, uroczyście

Wiktionary


świąteczniej

stopień wyższy od przysłówka: świątecznie


SJP.pl


świąteczność

świąteczny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest świąteczne; cecha tych, którzy są świąteczni

Wiktionary

Patrz:

świąteczny

Powiązane:

 przym. świąteczny

 przysł. świątecznie

Wiktionary


świąteczny

przymiotnik

 (1.1) związany ze świętami, najczęściej ze świętami Bożego Narodzenia i Wielkanocy

 (1.2) przypadający w dzień będący świętem; wolny od pracy, szkoły

 (1.3) przeznaczony na święto, używany w dni świąteczne (1.2), na uroczyste okazje

 (1.4) uroczysty, podniosły

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɕfʲjɔ̃nˈtɛt͡ʃnɨ, AS: śfʹi ̯õntečny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. święto n., świętowanie n., świątynia ż., święcenie n., święconka ż., poświęcenie n., świątynia ż., święty mos., świątek mrz./mzw.

 czas. świętować ndk., święcić ndk., poświęcić dk.

 przym. odświętny, święty

 przysł. świątecznie, odświętnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.3) odświętny

 (1.4) uroczysty

Wiktionary


swiątek

nazwisko


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) ludowa rzeźba o tematyce religijnej, przedstawiająca świętego, Jezusa lub Matkę Boską

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) daw. święto

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈɕfʲjɔ̃ntɛk, AS: śfʹi ̯õntek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Świętowit mos., święty m., święto n., świętość ż., świętowanie n., poświętowanie n., święcenie n., poświęcenie n., Poświętne n., świątynia ż.

 czas. świętować ndk., poświętować dk., święcić ndk., poświęcić dk.

 przym. święty, świątobliwy, świętobliwy, świąteczny, odświętny

 przysł. święcie, świątecznie, odświętnie

Wiktionary


światełeczko

zdrobnienie od: światełko


SJP.pl


światełka

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) elektr. połączone w szereg punkty oświetleniowe

forma rzeczownika.

 (2.1) D. lp., M., B. i W. lm. od: światełko

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Kiedy założycie światełka na choinkę?

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. światło n., światełko n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) lampki

Wiktionary


światełko

zdrobnienie od: światło


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zdrobn. od: światło

 (1.2) drobne źródło światła

Wiktionary

Światełko – czasopismo dla dzieci niewidomych i niedowidzących wydawane w Warszawie przez Polski Związek Niewidomych. Ukazuje się w dwóch wersjach: w języku Braille’a jako dwutygodnik i w wersji czarnodrukowej (druk powiększony) jako miesięcznik. Skierowane jest do dzieci w wieku gimnazjalnym. Prenumerata czasopisma jest bezpłatna.

Redaktorem naczelnym jest Ewa Fraszka-Groszkowska (2005).

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Czy widzisz światełko w tunelu?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɕfʲjaˈtɛwkɔ, AS: śfʹi ̯ateu̯ko

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. światło n., światłość ż., świetlik m., świecidełko n., światełka lm nm.

 czas. świecić ndk., oświetlać ndk., oświetlić dk.

 przym. świetlisty, świetlny, świetlany, światły

Wiktionary


światełkowy

światełko


SJP.pl

Patrz:

światełko

świątkarka

kobieta rzeźbiąca figurki świętych


SJP.pl


świątkarz

artysta ludowy rzeźbiący figurki świętych


SJP.pl


świątki

1. drewniana rzeźba o tematyce religijnej, zazwyczaj pokryta polichromią, wykonywana przez twórców ludowych - samouków;
2. dawniej: święto, dzień uroczysty


SJP.pl

3 miejscowości w Polsce:

  • Świątki – wieś w woj. łódzkim, w pow. sieradzkim, w gminie Klonowa
  • Świątki – wieś w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. olsztyńskim, w gminie Świątki
  • Świątki – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. myśliborskim, w gminie Nowogródek Pomorski

dawne miejscowości:

  • Świątki – część miasta Szczecinek, dawna wieś

Wikipedia


świątkiewicz

nazwisko


SJP.pl


świątko

zdrobnienie od: święto


SJP.pl


świątkowice

2 miejscowości w Polsce:

  • Świątkowice – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. włocławskim, w gminie Baruchowo
  • Świątkowice – wieś w woj. łódzkim, w pow. wieruszowskim, w gminie Lututów

Wikipedia


świątkowo

Miejscowości w Polsce

Wg TERYT jest ich 2
  • Świątkowo – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. żnińskim, w gminie Janowiec Wielkopolski
  • Świątkowo – wieś w woj. pomorskim, w pow. bytowskim, w gminie Bytów

Zobacz też

  • Świątki, Świątkowice, Świątkowizna, Świątkówka

Wikipedia


świątkowski

nazwisko


SJP.pl

  • Świątkowski – polskie nazwisko.

Osoby noszące nazwisko Świątkowski:

  • Andrzej Świątkowski – polski architekt
  • Henryk Świątkowski – polski prawnik
  • Jacek Świątkowski (ujednoznacznienie)
  • Jan Świątkowski – polski wioślarz
  • Lech Świątkowski – polski prawnik
  • Maciej Świątkowski – polski senator
  • Tadeusz Świątkowski – polski matematyk
  • Wacław Świątkowski – polski fizyk
  • Wilhelm Świątkowski – sowiecki i polski wojskowy
  • Wojciech Świątkowski (ujednoznacznienie)

Wikipedia


światlej

dawny stopień wyższy od przysłówka: światło (jasno, zrozumiale)


SJP.pl


światlejszy

stopień wyższy od przymiotnika: światły; bardziej światły


SJP.pl


świątnicki

Świątniki, Świątniki Górne


SJP.pl

Patrz:

Świątniki, Świątniki Górne

świątniczanin

mieszkaniec Świątnik Górnych (miasta w Polsce)


SJP.pl


świątniczanka

mieszkanka Świątnik Górnych (miasta w Polsce)


SJP.pl


świątnik

dawniej:
1. duchowny, kapłan;
2. strażnik świątyni, zakrystian


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) daw. rel. duchowny, kapłan

 (1.2) daw. kośc. kościelny, zakrystian

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) daw. kalendarz

Wiktionary

Świątnik – osoba, która dawniej zajmowała się obsługą kościoła (świątyni).

Od czasu utworzenia w Polsce biskupstw zaczęły się również nadania gruntów i wsi na rzecz biskupów, kapituł katedralnych i kolegiat. Powstały wtedy także wyspecjalizowane do celów obsługi świątyń wsie zwane wsiami świątniczymi, łac. villa sanctuariorum. Do zadań świątników należała pomoc podczas nabożeństw kościelnych, całodobowa ochrona przed złodziejami, w tym ochrona skarbców, wykonywanie drobnych napraw w świątyniach, sprzątanie i dbanie o porządek, dzwonienie oraz oprowadzanie pielgrzymów. Takie wsie powstały od XI w przy katedrze w Gnieźnie, w Krakowie, Sandomierzu, Wrocławiu czy Wilnie. Świadczą o tym do dziś zachowane nazwy wsi: Świątniki. Wsie świątnicze miały specjalne przywileje i zwolnione były od pańszczyzny oraz wyłączone spod sądów świeckich. Świątnikami zostawali tylko mężczyźni o nieposzlakowanej opinii.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Na Wawelu dziesięciu kościelnych – niegdyś zwanych świątnikami – pilnuje najświętszego dla Polaków – nawet tych, którzy nie są katolikami – miejsca.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Świątniki nmos., święto n.

 przym. święty

Wiktionary


świątniki

nazwa wielu wsi w Polsce


SJP.pl

Miejscowości i ich części w Polsce

Wg TERYT jest ich 11, w tym 10 podstawowych
  • Świątniki – część miasta Wrocław, w delegaturze Wrocław-Krzyki
  • Świątniki – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. trzebnickim, w gminie Trzebnica
  • Świątniki – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. wrocławskim, w gminie Sobótka
  • Świątniki – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. radziejowskim, w gminie Piotrków Kujawski
  • Świątniki – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. włocławskim, w gminie Lubraniec
  • Świątniki – wieś w woj. łódzkim, w pow. pabianickim, w gminie Pabianice
  • Świątniki – wieś w woj. łódzkim, w pow. piotrkowskim, w gminie Wolbórz
  • Świątniki – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. jędrzejowskim, w gminie Wodzisław
  • Świątniki – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. sandomierskim, w gminie Obrazów
  • Świątniki – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. konińskim, w gminie Rzgów
  • Świątniki – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. poznańskim, w gminie Mosina

Wikipedia


świątobliwie

przysłówek

 (1.1) na sposób świątobliwy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Biskup skończył żywot świątobliwie dzień przed Matką Boską Zielną.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. świątobliwy

 rzecz. świątynia ż., świątobliwość ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) bogobojnie, cnotliwie, pobożnie

Wiktionary


świątobliwiej

stopień wyższy od przysłówka: świątobliwie


SJP.pl


świątobliwość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego kto świątobliwy, tego co jest świątobliwe

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Opat odznaczał się świątobliwością.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. świątobliwy

 przysł. świątobliwie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) bogobojność, cnotliwość, pobożność, świętość

Wiktionary


świątobliwszy

stopień wyższy od przymiotnika: świątobliwy


SJP.pl


świątobliwy

pobożny, bogobojny; świętobliwy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) książk. wyróżniający się pobożnością

 (1.2) książk. świadczący o szczególnej pobożności

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Relikwie tej świątobliwej mniszki czci się tutaj od XVII wieku.

 (1.2) O szczególności zakonnika świadczyło jego świątobliwe zachowanie w kościele.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. świętobliwy

 przysł. świątobliwie

 rzecz. świątek mzw./mrz., świątobliwość ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) bogobojny, pobożny, rozmodlony

Wiktionary


światopogląd

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zespół poglądów, sądów, przekonań danej osoby na temat otaczającego świata czerpanych z rozmaitych dziedzin kultury, mający wpływ na jego zachowanie;

Wiktionary

Światopogląd – względnie stały zespół przekonań i opinii (często wartościujących) na temat otaczającego świata, czerpanych z rozmaitych dziedzin kultury, głównie z nauki, sztuki, religii i filozofii.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Mam wszystko, czego może chcieć uczciwy człowiek - światopogląd, wykształcenie, młodość, zdrowie…

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɕfʲjatɔˈpɔɡlɔ̃nt, AS: śfʹi ̯atopoglõnt

Wiktionary

Powiązane:

 przym. światopoglądowy

 przysł. światopoglądowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pogląd na świat

Wiktionary


światopoglądowy

przymiotnik

 (1.1) dotyczący światopoglądu

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɕfʲjatɔpɔɡlɔ̃nˈdɔvɨ, AS: śfʹi ̯atopoglõndovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. światopogląd

 przym. światopoglądowo

Wiktionary


swiatosław

obce imię męskie


SJP.pl


światotwórczy

tworzący świat


SJP.pl


światować

czasownik

 (1.1) gw-pl|Mazury. żyć razem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wtedy wróciuł do domu i oboje światowali. sic.

Wiktionary


światowid

mitologia słowiańska: bóg wojny i urodzaju Rugian (Słowian połabskich), odpowiednik wielu innych bogów m.in. Peruna i Rugiewita; Swantewit, Świętowit


SJP.pl

Idol ze Zbrucza, idol zbruczański, idol z Liczkowiec, bałwan ze Zbrucza, pot. Światowid – kamienny idol pochodzący z XI wieku, wydobyty w 1848 roku z rzeki Zbrucz w pobliżu wsi Liczkowce koło Husiatyna na Podolu.

Nazwa rzeźby wynika z podwójnej pomyłki: nadana została przez Joachima Lelewela, który oceniając wygląd rzeźby uznał ją błędnie za przedstawienie połabskiego Świętowita, którego imię zapisane po łacinie w formie Svantevit rozszyfrował błędnie jako Światowid, co miało znaczyć „patrzący w cztery strony świata”.

Wikipedia


światowidowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Światowida lub z nim związany


SJP.pl


światowiec

książkowo: człowiek obyty w towarzystwie, umiejący się odpowiednio zachować w każdej sytuacji; salonowiec


SJP.pl

Wikipedia


światowit

  • Świętowit – bóstwo Słowian połabskich
  • Hotel Światowit w Łodzi
  • Myszkowska Fabryka Naczyń Emaliowanych „Światowit” SA – przedsiębiorstwo, spółka akcyjna

Wikipedia


światówka

1. dawniej: pieśń świecka;
2. rodzaj roślin jednoliściennych z rodziny szparagowatych; Veltheimia


SJP.pl


światowstręt

żartobliwie: niechęć do otaczającej człowieka rzeczywistości


SJP.pl


światowy

przymiotnik

 (1.1) odnoszący się do całego świata

 (1.2) przen. o osobie: obyty w świecie, umiejący się zachować

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To jest produkt światowej klasy…

 (1.2) Człowiek światowy, jakim jestem, wszystko zniesie, wszystko ukryje, bo go do tego wdrażają od dzieciństwa – a jednak czułem, że nie wytrzymam.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɕfʲjaˈtɔvɨ, AS: śfʹi ̯atovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. światek mrz., świat, światowiec, światowość

 przysł. światowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) międzynarodowy, globalny, ogólnoludzki

Wiktionary


światozar

dawne imię męskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) rzad. imię|polski|m.

Wiktionary

Światozar – imię męskie.

Światozar imieniny obchodzi: 8 grudnia.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Mam na imię Światozar i jestem szewcem z Krakowa.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɕfʲjaˈtɔzar, AS: śfʹi ̯atozar

Wiktionary


światpol

związek utworzony latem 1934 roku na II Światowym Zjeździe Polaków z Zagranicy w Warszawie; Światowy Związek Polaków z Zagranicy


SJP.pl

Światowy Związek Polaków z Zagranicy (Światpol) – organizacja utworzona latem 1934 r. na II Światowym Zjeździe Polaków z Zagranicy w Warszawie w celu utrzymania więzi kulturalnych Polonii z Polską i w celu włączenia Polonii w działania na potrzeby państwa polskiego i popierania polityki rządu.

Wikipedia


świątynia

1. budowla o charakterze sakralnym;
2. kościół chrześcijański


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) archit. rel. budowla postawiona dla celów religijnych: miejsce kultu, składania ofiar, celebrowania obrzędów;

 (1.2) archit. ogrodowa budowla romantyczna, inspirowana antykiem, wznoszona dla celów estetycznych

 (1.3) przen. miejsce szczególnie związane z jakąś działalnością, zwykle uroczystą

Wiktionary

Świątynia – miejsce kultu religijnego. W sensie szerszym, jest to każda budowla wzniesiona w celu sprawowania w niej wszelkiego rodzaju obrzędów religijnych. W sensie węższym, świątynią może być tylko taka budowla, która spełnia przynajmniej niektóre wyższe funkcje kultowe (np. składanie ofiar), sprawowane jedynie przez kapłanów.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wierni zebrali się w świątyni na wieczorną modlitwę.

 (1.1) Kładziono go codziennie przy bramie świątyni, zwanej Piękną, aby wstępujących do świątyni, prosił o jałmużnę.

 (1.2) W Waszyngtonie widziałem parkową świątynię przy której gromadzili się imigranci z Haiti.

 (1.3) Ławka nad rzeką stawała się jej świątynią odosobnienia, jej osobistym azylem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɕfʲjɔ̃nˈtɨ̃ɲa, AS: śfʹi ̯õntńa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. święto n., święty mos., święta ż., świętość ż., świętobliwość ż., świętoszek mos., świętoszka ż., świętowanie n., poświęcenie n., święcenie n., świątek mrz.

:: zdrobn. świątynka ż., świątyńka ż.

 czas. święcić ndk., świętować ndk., uświęcić dk., poświęcić dk., poświęcać dk., wyświęcić dk., wyświęcać ndk., prześwięcić dk.

 przym. świątynny, święty, świętobliwy, świętoszkowaty, świąteczny, odświętny, świątobliwy

 przysł. odświętnie, świątecznie, świętobliwie, świątobliwie, świętoszkowato

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) sanktuarium

 (1.3) przybytek

Wiktionary


świątynka

zdrobnienie od: świątynia


SJP.pl


świątynnik

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) rzad. templariusz

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Otóż w „krajach frontowych”, gdzie świątynnicy walczyli z muzułmanami, przebywali głównie ludzie zdolni do noszenia broni, w przeciwieństwie do Francji, gdzie spośród 15 tys. aresztowanych większość stanowili zarządcy zakonnych majątków, kapelani, młynarze, wolarze i różni, nazwijmy to w ten sposób: emeryci.

 (1.1) W 1164 r. w bitwie pod Harim z hufca 67 świątynników ocalało zaledwie siedmiu, w 1187 w bitwach u źródeł Cresson i pod Hittinem zakon stracił 290 rycerzy – prawie wszystkich w Ziemi Świętej.

 (1.1) Paladyni, krzyżowcy, świątynnicy, bożogrobcy i inne, pomniejsze zakony skupiały najlepszych wojowników, rycerzy szkolonych w walce od najmłodszych lat.

Wiktionary


świątynny

przymiotnik

 (1.1) dotyczący świątyni

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Świętowit mos., świątynia ż., święty mos.

 przym. święty

Wiktionary


światła

potocznie: miejsce na skrzyżowaniu ulic, które oznaczone jest światłami sygnalizacyjnymi


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) pot. mot. miejsce oznaczone światłami sygnalizacyjnymi na skrzyżowaniu ulic lub dróg bądź sygnalizujące przejścia dla pieszych

forma rzeczownika.

 (2.1) D. lp.; M., B. i W. lm. od: światło

Wiktionary

  • Światła – film obyczajowy produkcji niemieckiej ukazujący dwa dni z historii dwóch miast pogranicza polsko-niemieckiego: polskich Słubic oraz niemieckiego Frankfurtu nad Odrą – skomplikowane losy zwykłych mieszkańców obu miast
  • Światła – rosyjski serial telewizyjny z gatunku "komedia", sitcom, remake izraelskiego serialu telewizyjnego pod takim samym tytułem

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Autobus zatrzymał się na światłach.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈɕfʲjatwa, AS: śfʹi ̯atu̯a

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) sygnalizacja świetlna

Wiktionary


światło

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) fiz. promieniowanie elektromagnetyczne w zakresie odbieranym przez oko;

 (1.2) przedmiot będący źródłem światła (1.1)

 (1.3) przen. o osobie będącej pociechą w życiu

 (1.4) wewnętrzna przestrzeń przewodów

 (1.5) pot. lm. sygnalizacja uliczna

 (1.6) druk. pusta przestrzeń pomiędzy parami znaków, liniami tekstu i innymi elementami druku

 (1.7) sport. tylna część bramki, równoległa do tylnej linii boiska

 (1.8) pot. energia elektryczna

Wiktionary

Światło – pojęcie to ma inne znaczenie potoczne i w nauce.

Potocznie nazywa się tak widzialną część promieniowania elektromagnetycznego, czyli promieniowanie widzialne odbierane przez siatkówkę oka ludzkiego. Precyzyjne ustalenie zakresu długości fal elektromagnetycznych nie jest tutaj możliwe, gdyż wzrok każdego człowieka charakteryzuje się nieco inną wrażliwością – stąd za najszerszy przedział przyjmuje się 380-780 nm, choć często podaje się mniejsze zakresy (szczególnie od strony fal dłuższych), aż do 400–700 nm.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) To światło jest bardzo mocne.

 (1.2) Samochód ma dwa boczne światła.

 (1.2) Stań tak, by nie widzieć tych migających świateł przed sobą

 (1.7) Jacek trafił w światło bramki.

 (1.8) Nie ma światła, sprawdź korki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈɕfʲjatwɔ, AS: śfʹi ̯atu̯o

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świeca ż., świetlik m., światłość ż., oświetlenie n., naświetlenie n., świetlówka ż., naświetlanie n., świecenie n., oświetlanie n., prześwietlanie n., oświetlacz m.

:: zdrobn. światełko n., światełeczko n.

 czas. świecić, naświetlać / naświetlić, oświetlać / oświetlić, oświecać / oświecić, prześwietlać / prześwietlić, zaświecać / zaświecić, poświecić, podświetlić / podświetlać

 przym. świetlisty, świetlny, świetlany

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) blask, błysk, jasność

 (1.2) oświetlenie

 (1.8) prąd

Wiktionary


światłochron

1. osłona przeciwsłoneczna używana w fotografice;
2. dawniej: abażur


SJP.pl


światłochłonny

pochłaniający promienie świetlne


SJP.pl


światłocień

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) szt. technika malarska polegająca na różnicowaniu natężenia światła i eksponowaniu jego kontrastów;

 (1.2) szt. efekt zastosowania światłocienia (1.1), rozłożenie światła i cienia na obrazie

 (1.3) przen. niejasność, brak wyrazistości

Wiktionary

Światłocień (czasami nazywany także chiaroscuro) – technika malarstwa polegająca na różnicowaniu natężenia światła i eksponowaniu jego kontrastów. Artysta operujący tą techniką zwraca uwagę na wartości malarskie oświetlenia poszczególnych elementów swojej kompozycji. W zależności od miejsca, skąd pada światło, część z nich jest oświetlona, bardzo wyraźna, część natomiast – zacieniona. Zastosowanie światłocienia daje wrażenie trójwymiarowości ukazywanych przedmiotów. Światłocień pozwala realistycznie ukazać wnętrza i tak komponować przestrzeń obrazu, by światłem podkreślić główne elementy kompozycji. Technika ta wzmaga dramatyzm przedstawionych scen.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zastosowanie światłocienia daje wrażenie trójwymiarowości ukazywanych przedmiotów.

 (1.3) Do tych, co mają tak za tak, nie za nie — / Bez światłocienia, / Tęskno mi, Panie.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. światłocieniowy

Wiktionary


światłocieniowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany ze światłocieniem

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. światłocień m.

Wiktionary


światłoczułość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest światłoczułe

 (1.2) fot. miara czułości materiału na światło;

Wiktionary

Światłoczułość, S – wielkość odwrotnie proporcjonalna do naświetlania H określająca stopień reagowania fotograficznych materiałów światłoczułych na światło, potocznie zwana czułością. Dzięki naświetlaniu na wywołanej warstwie fotograficznej powstaje efekt określony przez kryterium czułości. Znajomość światłoczułości umożliwia określenie prawidłowej ekspozycji materiałów fotograficznych.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. światłoczuły

Wiktionary


światłoczuły

reagujący na światło


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) wrażliwy na światło

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Receptory tej niebywałej rośliny są wielce światłoczułe, zauważcie!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɕfʲjatwɔˈt͡ʃuwɨ, AS: śfʹi ̯atu̯očuu̯y

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. światłoczułość ż.

Wiktionary


światłodruk

technika druku płaskiego; odbitka wykonana tą techniką; fototypografia, fotodruk, heliografia, fototypia


SJP.pl

Światłodruk (fototypia, collotypia lub albertotypia) – technika druku płaskiego nie wykorzystująca rastra. Forma światłodrukowa wykonana jest z żelatyny. Żelatynę uczuloną dwuchromianem potasu wylewano na taflę szkła lustrzanego lub płytę metalową. Tak przygotowaną formę drukową naświetlano przez negatyw lampami łukowymi lub światłem słonecznym. Była ona bardzo delikatna i nietrwała.

Wikipedia


światłolecznictwo

leczenie za pomocą promieni słonecznych lub ze sztucznych źródeł światła; fototerapia, światłoterapia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) med. dział fizykoterapii obejmujący leczenie podczerwienią, światłem widzialnym i nadfioletem

Wiktionary

Fototerapia (światłoterapia), czyli światłolecznictwo, helioterapia – nazwa określająca różne działania mające u podstawy leczenie światłem.

W fototerapii wykorzystuje się naturalne źródła światła (helioterapia) oraz źródła sztuczne (aktynoterapia).

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) fototerapia

Wiktionary


światłolubny

o roślinach: rosnący, najlepiej rozwijający się w miejscach dobrze oświetlonych (np. krzew światłolubny)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) biol. wymagający do prawidłowego rozwoju pełnego oświetlenia

Wiktionary


światłomierz

miernik natężenia oświetlenia, stosowany w przyrządach rejestrujących obrazy, takich jak kamery, aparaty fotograficzne, zarówno analogowe, jak i cyfrowe


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) techn. przyrząd do pomiaru natężenia światła;

Wiktionary

Światłomierz – rodzaj fotometru stosowany w fotografii. Służy do pomiaru natężenia światła (padającego lub odbitego), umożliwiając dobranie prawidłowych parametrów ekspozycji materiału światłoczułego.

Pomiaru natężenia oświetlenia możemy dokonać poprzez pomiar światła padającego na obiekt, który zamierzamy sfotografować lub poprzez pomiar światła odbitego od takiego obiektu.

  • pomiar światła padającego jest metodą dokładną lecz uciążliwą i nie zawsze możliwą do zastosowania. Światłomierze umożliwiające taki pomiar są wyposażone w charakterystyczną białą (mleczną) kopułkę pod którą znajduje się element światłoczuły. Podczas wykonywania pomiaru, światłomierz należy umieścić jak najbliżej fotografowanego obiektu, a jego kopułkę pomiarową skierować w stronę aparatu fotograficznego. Następnie należy dokonać odczytu wskazań przyrządu. Ten typ światłomierzy nadaje się doskonale do pracy w studio fotograficznym, nie sprawdzi się natomiast w sytuacjach, gdzie podejście do fotografowanego obiektu jest utrudnione (np. fotografowanie dzikich zwierząt, oddalonych lub poruszających się obiektów itp).
  • pomiar światła odbitego jest metodą mniej dokładną lecz umożliwiającą oszacowanie natężenia oświetlenia obiektu bez konieczności podchodzenia do niego. Działające na tej zasadzie światłomierze wbudowane są w korpusy współczesnych aparatów fotograficznych. Taki pomiar obarczony jest jednak błędem wynikającym z tego iż ilość odbitego od obiektu światła zależy nie tylko od natężenia oświetlenia ale także od jasności i barwy fotografowanego przedmiotu - czego światłomierz nie jest w stanie prawidłowo oszacować (światłomierz oszacuje obiekt w kolorze białym jako lepiej oświetlony niż obiekt w kolorze czarnym, mimo że oba obiekty będą oświetlone światłem o takim samym natężeniu.). Błędne wskazania światłomierza wbudowanego w aparat mogą spowodować, że zdjęcia scen jasnych (np. zaśnieżonego krajobrazu zimowego) będą niedoświetlone, a sceny z przewagą barw ciemnych - prześwietlone.

Wikipedia


światłonośny

umożliwiający przenoszenie światła


SJP.pl


światłoodporny

niewrażliwy na światło


SJP.pl


światłość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co światłe

Wiktionary

Światłość (natężenie strumienia źródła światła) – w fotometrii, wielkość charakteryzująca wizualną jasność źródła światła. Światłość jest podstawową wielkością w fotometrii wizualnej. Jednostką światłości jest kandela, która należy do jednostek podstawowych układu jednostek SI.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. światły

 rzecz. światełko n., światło n., świetlik mrz./mzw.

Wiktionary


światłoterapia

leczenie za pomocą promieni słonecznych lub ze sztucznych źródeł światła; światłolecznictwo, fototerapia


SJP.pl

Fototerapia (światłoterapia), czyli światłolecznictwo, helioterapia – nazwa określająca różne działania mające u podstawy leczenie światłem.

W fototerapii wykorzystuje się naturalne źródła światła (helioterapia) oraz źródła sztuczne (aktynoterapia).

Wikipedia


światłówka

światłówka naziemnica - gatunek motyla z rodziny sówkowatych


SJP.pl


światłowód

przezroczysta struktura z włókna szklanego, wykorzystywana do przesyłania światła jako nośnika informacji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) techn. włókno, w którym następuje propagacja światła; falowód dla światła;

Wiktionary

Światłowód – przezroczysta zamknięta struktura z włókna szklanego wykorzystywana do propagacji światła jako nośnika informacji. Światłowody są także używane w celach medycznych, na przykład w technice endoskopowej, dekoracyjnych, w telekomunikacji, telewizji kablowej, technice laserowej, optoelektronice i jako składniki zintegrowanych układów optycznych. Medium transmisyjnym jest włókno światłowodowe o średnicy nieco większej od średnicy ludzkiego włosa. Jego zalety to zasięg i pasmo transmisji większe niż dla innych mediów transmisji.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Nie ma sygnału, bo światłowód się złamał.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɕfʲjatˈwɔvut, AS: śfʹi ̯atu̯ovut

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) falowód optyczny

Wiktionary


światłowski

nazwisko


SJP.pl


światłowstręt

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) med. przewrażliwienie oczu na światło spowodowane podrażnieniem lub schorzeniem oczu (spojówek, tęczówek);

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zapalenie spojówek objawia się m.in. światłowstrętem, swędzeniem i pieczeniem oczu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɕfʲjatˈwɔfstrɛ̃nt, AS: śfʹi ̯atu̯ofstrẽnt

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) fotofobia

Wiktionary


światły

1. cechujący się rozległą wiedzą i dużym doświadczeniem życiowym;
2. świadczący o czyjejś rozległej wiedzy i dużym doświadczeniu życiowym;
3. dawniej: widny, jasny, dobrze oświetlony


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) wyróżniający się posiadaną wiedzą i doświadczeniem

 (1.2) charakterystyczny dla osoby posiadającej wiedzę i doświadczenie

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) W krainę szlachetnych porywów młodości wnosił swój światły sąd i swoją powagę.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. światło n., świeca ż., świetlik m., światłość ż., oświetlenie n., naświetlenie n., świetlówka ż., naświetlanie n., świecenie n., oświetlanie n., prześwietlanie n., oświetlacz m., światełko n., światełeczko n.

 czas. świecić, naświetlać / naświetlić, oświetlać / oświetlić, oświecać / oświecić, prześwietlać / prześwietlić, zaświecać / zaświecić, poświecić, podświetlić / podświetlać

 przym. świetlisty, świetlny, świetlany

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rozumny, oświecony

Wiktionary


świbka

rodzaj roślin z rzędu żabieńcowców, występujących niemal na całym świecie


SJP.pl

Świbka (Triglochin Riv. ex L.) – rodzaj roślin należący do rodziny świbkowatych (Juncaginaceae Rich.), obejmujący 26 gatunków występujących niemal na całym świecie, z czego dwa w Polsce: świbka błotna i świbka morska.

Nazwa naukowa rodzaju pochodzi od greckich słów τρεῖς (treis – trzy) i γλωχίν (glochin – szpic) i odnosi się do kształtu owoców tych roślin.

Wikipedia


świbkowate

rodzina roślin zielnych z klasy jednoliściennych, rosnących w miejscach wilgotnych, podmokłych, a także w zbiornikach wodnych


SJP.pl

Wikipedia


świbkowaty

o cechach świbkowatych (rodzina roślin)


SJP.pl


świca

nazwisko


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. rzeka na Ukrainie, w Karpatach Wschodnich, prawy dopływ Dniestru;

Wiktionary

Świca (ukr. Свіча, Swicza) – rzeka na Ukrainie, w Karpatach Wschodnich, prawy dopływ Dniestru.

Ma długość 107 km i powierzchnię dorzecza 1493 km². Ma źródła w Gorganach w obwodzie iwanofrankiwskim na wysokości 1200 m nad poziomem morza (pod szczytem Kruhła Młaka). Największymi dopływami są Mizuńka, Sukil i Łużanka. Wpływa do Dniestru poniżej Żurawna. Bardzo czysta rzeka, ponieważ omija większe miasta.

Wikipedia


świda

  • Świda − potok w województwie dolnośląskim
  • Świda − wieś w rejonie czerniachowskim (Ukraina)

Osoby o tym nazwisku:

  • Adolf Świda − polski prawnik, ziemianin, poseł na Sejm
  • Emil Świda − polski przemysłowiec, samorządowiec i działacz społeczny
  • Hanna Świda-Ziemba − polska socjolożka, córka Witolda
  • Józef Świda − polski żołnierz podziemia
  • Witold Świda − polski prawnik
  • Zofia Świda − polska prawniczka, córka Witolda

Wikipedia


świder

narzędzie urabiające skałę używane w wiertnictwie; ostatni element przewodu wiertniczego, będący najważniejszym narzędziem przy wierceniu otworu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. dawniej miejscowość letniskowa, współcześnie dzielnica Otwocka;

 (1.2) geogr. hydron. rzeka w Polsce prawobrzeżny dopływ Wisły uchodzący do niej pod Otwockiem;

 (1.3) geogr. wieś w Polsce, w województwie lubelskim, w gminie Wola;

Wiktionary

  • świder – narzędzie używane w wiertnictwie
  • świder – wiertło do drewna

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. świder m., świderek m., świdrzanin m., świdrzanka ż., świdrowanie n.

 czas. świdrować ndk.

 przym. świderski, świdrowy

Wiktionary


świderek

nazwisko


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od świder

 (1.2) mały świder

 (1.3) spoż. zob. świderki.

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (2.1) zool. pot. nazwa systematyczna|Melanoides tuberculata|ref=tak., mały ślimak wodny z rodzaju Melanoides

Wiktionary

Świderek – wieś w Polsce, położona w województwie podlaskim, w powiecie augustowskim, w gminie Augustów.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ɕfʲiˈdɛrɛk, AS: śfʹiderek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świder m., świdrowanie n., Świderek m., świderki nmos., Świder mrz.

 czas. świdrować ndk.

 przym. świdrowy, świderkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) wiertełko

Wiktionary


świdergał

nazwisko


SJP.pl


świderki

nazwisko


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) spoż. rodzaj makaronu o kształcie sprężynek

forma rzeczownika|rodzaj=męskorzeczowy.

 (2.1) M., B., i W. lm. od: świderek

Wiktionary

Świderki – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie łukowskim, w gminie Wojcieszków. Obok miejscowości przepływa Bystrzyca, niewielka rzeka dorzecza Wisły.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa siedleckiego.

Wieś stanowi sołectwo w gminie Wojcieszków. Według Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2011 wieś liczyła 562 mieszkańców.

Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii św. Zofii w Zofiborze.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ɕfʲiˈdɛrʲci, AS: śfʹiderʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świder m., świderek m., świdrowanie n., Świderek m.

 czas. świdrować ndk.

 przym. świdrowy, świderkowy

Wiktionary


świderkowaty

przypominający kształtem świderek


SJP.pl


świdermajer

1. styl architektoniczny charakterystyczny dla podwarszawskich domów letniskowych; styl nadświdrzański;
2. dom zbudowany w takim stylu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) archit. styl drewnianej architektury letniskowej powstającej na przełomie XIX i XX w. w Polsce, pod Warszawą;

 (1.2) archit. pot. budynek w stylu świdermajer (1.1)

Wiktionary

Świdermajer, styl nadświdrzański – nazwa drewnianej architektury letniskowej powstającej na przełomie XIX i XX wieku na południowy wschód od Warszawy, wzdłuż Drogi Żelaznej Nadwiślańskiej (Kolei Nadwiślańskiej) na tzw. linii otwockiej w letniskach: Anin, Międzylesie, Radość, Zbójna Góra, Miedzeszyn, Falenica, Emilianów, Michalin, Józefów, Świder (Letniska Falenickie) oraz w letnisku, a następnie Otwocku.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. Świder m.

 przym. świderski

Wiktionary


swiderski

nazwisko


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Świdrem, dotyczący Świdra

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Świder m., świdermajer mrz., świdrowanie n.

Wiktionary


świdnica

1. miasto w Polsce;
2. wieś w Polsce;
3. wieś na Ukrainie;
4. dopływ Kostrzynia;
5. dopływ Sołotwy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w województwie dolnośląskim;

Wiktionary

Świdnica (łac. Svidnica, niem. Schweidnitz, cz. Svídnice) – miasto w Polsce, w województwie dolnośląskim, siedziba powiatu świdnickiego oraz gminy wiejskiej Świdnica. Miasto leży historycznie na Dolnym Śląsku, na Przedgórzu Sudeckim, nad rzeką Bystrzycą. Świdnica wchodzi w skład aglomeracji wałbrzyskiej.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ɕfʲidʲˈɲit͡sa, AS: śfʹidʹńica

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świdniczanin m., świdniczanka ż.

 przym. świdnicki, podświdnicki

Wiktionary


świdnicki

Świdnica, Świdnik


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący Świdnika lub Świdnicy

Wiktionary

Patrz:

Świdnica, Świdnik

Powiązane:

 rzecz. Świdnica ż., Świdnik m., świdniczanin m., świdniczanka ż.

Wiktionary


świdniczanin

1. mieszkaniec Świdnicy;
2. mieszkaniec Świdnika


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Świdnicy lub Świdnika

 (1.2) osoba pochodząca z Świdnicy lub Świdnika, urodzona w Świdnicy lub Świdniku

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɕfʲidʲɲiˈt͡ʃãɲĩn, AS: śfʹidʹńičãńĩn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Świdnica ż., Świdnik m.

:: fż. świdniczanka ż.

 przym. świdnicki

Wiktionary


świdniczanka

1. mieszkanka Świdnicy;
2. mieszkanka Świdnika


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Świdnicy lub Świdnika

 (1.2) kobieta pochodząca z Świdnicy lub Świdnika, urodzona w Świdnicy lub Świdniku

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɕfʲidʲɲiˈt͡ʃãnka, AS: śfʹidʹńičãnka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Świdnica ż., Świdnik m.

:: fm. świdniczanin m.

 przym. świdnicki

Wiktionary


świdnik

miasto w Polsce


SJP.pl

Świdnik – miasto we wschodniej Polsce, w województwie lubelskim, siedziba powiatu świdnickiego. Według danych GUS z 31 grudnia 2019 r. miało 39 136 mieszkańców.

W 1786 roku Świdnik był wsią królewską w powiecie lubelskim województwa lubelskiego. Prawa miejskie uzyskał w 1954.

Wikipedia


świdniki

Świdniki – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie zamojskim, w gminie Miączyn.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zamojskiego.

Wieś jest sołectwem w gminie Miączyn. Według Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2011 wieś liczyła 406 mieszkańców.

Wieś jest siedzibą rzymskokatolickiej Matki Bożej Królowej Polski.

Wikipedia


świdośliwa

roślina z rodziny różowatych występująca w wielu gatunkach


SJP.pl

Świdośliwa, świdośliwka (Amelanchier Medik.) – rodzaj krzewów lub niewielkich drzew z rodziny różowatych. Obejmuje ok. 24 gatunki, przy czym liczba ta jest zmienna ze względu na problematyczną klasyfikację wewnątrzrodzajową. Większość przedstawicieli występuje w Ameryce Północnej, tylko dwa – (A. ovalis i A. cretica) – rosną jako rodzime w południowej Europie, północno-zachodniej Afryce i południowo-zachodniej Azji i dwa we wschodniej Azji (A. sinica i A. asiatica). W Polsce przedstawiciele tego rodzaju należą do gatunków inwazyjnych: świdośliwa olcholistna A. alnifolia, Lamarcka A. lamarckii, kłosowa A. spicata. Błędnie z Polski podawana była świdośliwa jajowata A. ovalis i kanadyjska A. canadensis.

Wikipedia


świdośliwka

Świdośliwa, świdośliwka (Amelanchier Medik.) – rodzaj krzewów lub niewielkich drzew z rodziny różowatych. Obejmuje ok. 24 gatunki, przy czym liczba ta jest zmienna ze względu na problematyczną klasyfikację wewnątrzrodzajową. Większość przedstawicieli występuje w Ameryce Północnej, tylko dwa – (A. ovalis i A. cretica) – rosną jako rodzime w południowej Europie, północno-zachodniej Afryce i południowo-zachodniej Azji i dwa we wschodniej Azji (A. sinica i A. asiatica). W Polsce przedstawiciele tego rodzaju należą do gatunków inwazyjnych: świdośliwa olcholistna A. alnifolia, Lamarcka A. lamarckii, kłosowa A. spicata. Błędnie z Polski podawana była świdośliwa jajowata A. ovalis i kanadyjska A. canadensis.

Wikipedia


świdrak

świdrak okrętowiec - małż z rodziny toczkarzowatych, żywi się drewnem


SJP.pl


świdraty

przymiotnik jakościowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. zezowaty

Wiktionary

Powiązane:

 czas. świdrzyć ndk.

Wiktionary


świdrować

czasownik przechodni niedokonany (dk. prześwidrować)

 (1.1) techn. wiercić przy użyciu świdra

 (1.2) przen. działać przenikliwie i intensywnie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Robotnicy świdrowali otwory w ziemi pod pale fundamentowe.

 (1.2) Ten wysoki, piskliwy dźwięk świdrował mi uszy.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świdrowanie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wiercić, przewiercać, drążyć

 (1.2) przenikać, przeszywać, drażnić, penetrować

Wiktionary


świdrowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|świdrować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świder m., świderek m., Świder m., Świderski m., świderki nmos.

 czas. świdrować ndk.

 przym. świderkowaty, świderski

 przysł. świderkowato

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wiercenie, borowanie

Wiktionary


świdrowaty

1. podobny do ostrza świdra, skręcony spiralnie;
2. dawniej: zezowaty


SJP.pl


świdrowce

pasożytniczy pierwotniak powodujący choroby zwierząt i ludzi; trypanosom, trypanosoma


SJP.pl

Wikipedia


świdrowiec

pasożytniczy pierwotniak powodujący choroby zwierząt i ludzi; trypanosom, trypanosoma


SJP.pl

Świdrowiec (Trypanosoma) – rodzaj pasożytniczych pierwotniaków należących do rodziny świdrowców (Trypanosomatidae), będących pasożytami bezwzględnymi zwierząt kręgowych, w tym człowieka.

Dojrzałe postacie zwane trypomastigota pasożytują w krwi zwierząt kręgowych i człowieka. Wektorem przenoszącym oraz drugim żywicielem są różne gatunki much, kleszczy. U ryb i płazów świdrowce są przenoszone przez pijawki. Jedynym wyjątkiem jest Trypanosoma equiperdum, która nie posiada drugiego żywiciela.

Wikipedia


świdrowy

przymiotnik od: świder


SJP.pl


świdrujący

przenikliwy, przeszywający, przenikający, trudny do zniesienia, dokuczliwy


SJP.pl


świdrygiełło

Bolesław Świdrygiełło - wielki książę litewski w latach 1430-1432


SJP.pl

Świdrygiełło, Bolesław Świdrygiełło (lit. Švitrigaila) (ur. między 1370 a 1376, zm. 10 lutego 1452) – wielki książę litewski w latach 1430–1432. Był synem Olgierda Giedyminowicza, wielkiego księcia litewskiego, i Julianny Aleksandrowny, księżniczki twerskiej; najmłodszym bratem Władysława II Jagiełły. W latach 1400–1402 książę podolski, 1419-1430 siewierski, czernihowski i trubczewski, członek rady hospodarskiej Wielkiego Księstwa Litewskiego w 1451 roku.

Wikipedia



świdrzyć

czasownik niedokonany

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk, Śląsk Cieszyński. zezować

Wiktionary

Powiązane:

 przym. świdraty

Wiktionary


świdrzyk

płucodyszny ślimak z rodziny o tej samej nazwie (Clausilia), lądowy, o muszli najczęściej lewoskrętnej


SJP.pl


świdrzyki

płucodyszny ślimak z rodziny o tej samej nazwie (Clausilia), lądowy, o muszli najczęściej lewoskrętnej


SJP.pl

Świdrzykowate, świdrzyki (Clausiliidae) – rodzina lądowych ślimaków trzonkoocznych (Stylommatophora), obejmująca ponad 1500 gatunków, ciepłolubnych i wilgociolubnych, szeroko rozmieszczonych na świecie. Są to ślimaki o różnorodnych preferencjach pokarmowych. Nie mają znaczenia gospodarczego.

Wikipedia


świdrzykowate

rodzina lądowych ślimaków; świdrzyki


SJP.pl

Świdrzykowate, świdrzyki (Clausiliidae) – rodzina lądowych ślimaków trzonkoocznych (Stylommatophora), obejmująca ponad 1500 gatunków, ciepłolubnych i wilgociolubnych, szeroko rozmieszczonych na świecie. Są to ślimaki o różnorodnych preferencjach pokarmowych. Nie mają znaczenia gospodarczego.

Wikipedia


świdwa

dereń świdwa - krzew z rodziny dereniowatych, osiągający wysokość do 4 metrów, występujący w całej Europie w lasach i zaroślach, zarówno na zalewowych terenach w dolinach rzek, jak i na suchych zboczach


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) bot. nazwa systematyczna|Cornus sanguinea|L.|ref=tak., duży krzew pospolicie występujący w Polsce, z krwistoczerwonymi liśćmi w okresie jesiennym

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Miejsce zaś było dobrze osłonione i dobrze wybrane, całe bowiem widły rzeczne i zewnętrzne brzegi były porośnięte częścią zwyczajnym dereniem, częścią świdwą.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świdwina ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dereń świdwa

Wiktionary


świdwiborecki

przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do Świdwiborka, związany ze Świdwiborkiem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zatrzymali się końmi wśród świdwiboreckich pól.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świdwiborczanin mos., świdwiborczanka ż., Świdwiborek mrz.

Wiktionary


świdwiborek

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) geogr. wieś w Polsce, w województwie mazowieckim, w powiecie ostrołęckim, w gminie Myszyniec;

Wiktionary

Świdwiborek – wieś sołeckaw Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie ostrołęckim, w gminie Myszyniec.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Skoczymy do Świdwiborka po ciotkę Lucynę.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świdwiborczanin mos., świdwiborczanka ż.

 przym. świdwiborecki

Wiktionary


świdwie

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) geogr. jezioro na Równinie Wkrzańskiej, w województwie zachodniopomorskim;

 (1.2) geogr. część wsi Brzeziny w Polsce, w województwie świętokrzyskim, w powiecie kieleckim, w gminie Morawica

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna

 (2.1) geogr. wieś w Polsce, w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie sępoleńskim, w gminie Sępólno Krajeńskie;

Wiktionary

  • Świdwie – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. sępoleńskim, w gminie Sępólno Krajeńskie
  • Świdwie – nieoficjalna nazwa części wsi (leśniczówka) w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. sępoleńskim, w gminie Sośno
  • Świdwie – jezioro w woj. zachodniopomorskim
  • rezerwat przyrody Świdwie – rezerwat przyrody w woj. zachodniopomorskim

Zobacz też:

  • Leśniczówka Świdwie – część wsi Szynwałd w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. sępoleńskim, w gminie Sośno

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Na Świdwiu obrączkuje się rocznie ok. pięć tysięcy ptaków.

 (2.1) Parę słów o Świdwiach znajdziecie w „Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego”.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świdwianin mos., świdwianka ż.

 przym. świdwiański

Wiktionary


świdwin

miasto w Polsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Polsce;

Wiktionary

Świdwin (niem. Schivelbein) – miasto w północno-zachodniej Polsce, w województwie zachodniopomorskim, siedziba powiatu świdwińskiego oraz gminy wiejskiej Świdwin, położone na Wysoczyźnie Łobeskiej nad Regą, przy drogach wojewódzkich: nr 151, nr 152, nr 162 oraz przy linii kolejowej nr 202, łączącej Stargard z Koszalinem, Słupskiem i z Gdańskiem.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Świdwin jest miastem pomorskim.

 (1.1) W Świdwinie płynie rzeka Rega.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈɕfʲidvʲĩn, AS: śfʹidvʹĩn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świdwinianin m., świdwinianka ż.

 przym. świdwiński

Wiktionary


świdwina

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) bot. nazwa systematyczna|Cornus sanguinea|L.|ref=tak., duży krzew pospolicie występujący w Polsce, z krwistoczerwonymi liśćmi w okresie jesiennym

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Porosłe świdwiną brzegi rzeki przyciągały stada wróbli.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świdwa ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dereń świdwa, świdwa

Wiktionary


świdwinianin

mieszkaniec Świdwina


SJP.pl


świdwinianka

mieszkanka Świdwina


SJP.pl


świdwiński

Świdwin


SJP.pl

Patrz:

Świdwin

świdziniewski

nazwisko


SJP.pl


świdziński

nazwisko


SJP.pl

  • Bolesław Świdziński − pułkownik kawalerii Wojska Polskiego
  • Edmund Świdziński − generał broni w stanie spoczynku armii rosyjskiej
  • Henryk Świdziński − polski geolog
  • Jacek Świdziński − polski autor komiksów
  • Jan Świdziński − polski artysta intermedialny
  • Karol Świdziński − polski poeta
  • Konstanty Świdziński − kolekcjoner dzieł sztuki
  • Marek Świdziński – polski językoznawca
  • Stanisław Antoni Świdziński − wojewoda bracławski

Wikipedia


świeboda

nazwisko


SJP.pl


świebodzice

miasto w Polsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Polsce, w województwie dolnośląskim, w powiecie świdnickim;

Wiktionary

Świebodzice (niem. Freiburg in Schlesien) – miasto w województwie dolnośląskim, w powiecie świdnickim.

W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa wałbrzyskiego. Od południa bezpośrednio graniczy z Wałbrzychem.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Książę Bernard na prośbę patrycjatu świdnickiego pozbawia Świebodzice przywileju miejskiego.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świebodziczanin mos., świebodziczanka ż.

 przym. świebodzicki

Wiktionary


świebodzicki

Świebodzice; świebodzki (rzadko)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do Świebodzic, związany z Świebodzicami

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W świebodzickim rezerwacie przyrody ochroną objęto kwaśne buczyny, lasy łęgowe, grądy i ciepłolubne dąbrowy.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Świebodzice lm nm., świebodziczanin mos., świebodziczanka ż.

Wiktionary


świebodziczanin

mieszkaniec Świebodzic


SJP.pl


świebodziczanka

mieszkanka Świebodzic


SJP.pl


świebodzin

miasto w Polsce


SJP.pl

Świebodzin (niem. Schwiebus) – miasto w woj. lubuskim, siedziba powiatu świebodzińskiego i gminy miejsko-wiejskiej Świebodzin, na Pojezierzu Łagowskim. Według danych GUS z 31 grudnia 2021 Świebodzin liczył 21 254 mieszkańców.

Wikipedia


świebodzinianin

mieszkaniec Świebodzina


SJP.pl


świebodzinianka

mieszkanka Świebodzina


SJP.pl


świebodziński

Świebodzin


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący Świebodzina, związany z Świebodzinem

Wiktionary

Patrz:

Świebodzin

Powiązane:

 rzecz. Świebodzin m., świebodzinianin m., świebodzinianka ż.

Wiktionary


świebodzki

Świebodzice; świebodzicki (częściej)


SJP.pl


świec.

skrót od: świecki


SJP.pl


świeca

1. sztuczne źródło światła, zazwyczaj w kształcie walca, wykonane z paliwa stałego, wewnątrz którego, przez całą długość, umieszczony jest knot;
2. element instalacji zapłonowej silnika;
3. figura gimnastyczna;
4. rakieta oświetlająca teren przed bombardowaniem, wyrzucana z samolotu wraz ze spadochronem; raca;
5. figura akrobacji lotniczej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przedmiot z wosku, parafiny lub stearyny mający knot, chemiczne źródło światła;

 (1.2) przest. dawna jednostka natężenia światła równa 1,02 kandeli;

 (1.3) sport. ćwiczenie gimnastyczne polegające na uniesieniu w górę nóg z leżenia na plecyecach;

 (1.4) lotn. gwałtowny pionowy wzlot samolotu;

 (1.5) przedmiot zmieniający skład powietrza w sposób zaplanowany przez wytwórcę

 (1.6) techn. mot. zob. świeca zapłonowa.

 (1.7) techn. mot. zob. świeca żarowa.

 (1.8) daw. rakieta świetlna opadająca na spadochronie

Wiktionary

Świeca – źródło światła, zazwyczaj wykonane z paliwa stałego uformowanego najczęściej w walec, w osi którego na całej długości umieszczony jest knot. Dawniej świece wykonywane były głównie z wosku pszczelego, przez co w tej formie były dostępne dla zamożnych. Biedniejsi używali źródeł oświetlenia wykonanych z tańszego tłuszczu zwierzęcego. Obecnie świece najczęściej produkowane są z parafiny lub stearyny. Odmianą świecy umieszczonej w naczyniu jest znicz.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W kościele było jaśniej niż poprzednio. Nie tylko lampa oliwna paliła się przed głównym ołtarzem, ale też cztery świece koło trumny.

 (1.1) Blask świec stworzył intymny nastrój.

 (1.2) Natężenie oświetlenia tej zabytkowej lampy oceniano na 10 000 świec.

 (1.3) Mówił do wszystkich, ale patrzył tylko na Wila, który zrobił już świecę i mostek, i w milczeniu ćwiczył przysiady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈɕfʲjɛt͡sa, AS: śfʹi ̯eca

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. światło n., świecznik m., świecenie n., przyświecanie n.

:: zdrobn. świeczka ż., świeczuszka ż.

 czas. świecić ndk., świecować ndk., przeświecać ndk., przyświecać ndk.

 przym. świecowy, świecowany, świetlany, światły, świetlny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|świyca.

Wiktionary


świecący

świecić


SJP.pl

Patrz:

świecić

święcajty

część jeziora Mamry


SJP.pl

Święcajty (niem. Schwenzait See) – jezioro w Polsce, położone na południe od Węgorzewa (województwo warmińsko-mazurskie, powiat węgorzewski, gmina Węgorzewo). Jezioro znajduje się w Krainie Wielkich Jezior Mazurskich na wysokości 116,2 m n.p.m.

Wikipedia


świecarz

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) hist. górn. górnik przyświecający kopaczom w kopalni

 (1.2) daw. sprzedawca świec

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świeca ż.

Wiktionary


świece

1. sztuczne źródło światła, zazwyczaj w kształcie walca, wykonane z paliwa stałego, wewnątrz którego, przez całą długość, umieszczony jest knot;
2. element instalacji zapłonowej silnika;
3. figura gimnastyczna;
4. rakieta oświetlająca teren przed bombardowaniem, wyrzucana z samolotu wraz ze spadochronem; raca;
5. figura akrobacji lotniczej


SJP.pl

Świeca – źródło światła, zazwyczaj wykonane z paliwa stałego uformowanego najczęściej w walec, w osi którego na całej długości umieszczony jest knot. Dawniej świece wykonywane były głównie z wosku pszczelego, przez co w tej formie były dostępne dla zamożnych. Biedniejsi używali źródeł oświetlenia wykonanych z tańszego tłuszczu zwierzęcego. Obecnie świece najczęściej produkowane są z parafiny lub stearyny. Odmianą świecy umieszczonej w naczyniu jest znicz.

Wikipedia


święcenia

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) rel. sakrament w niektórych kościołach chrześcijańskich, dający władzę uświęcania, tj. udzielania innych sakramentów;

forma rzeczownika.

 (2.1) plural|święcenie.

Wiktionary

Sakrament święceń, święcenia – sakrament w Kościołach katolickich, starokatolickich, prawosławnych i anglikańskich, który nadaje władzę uświęcania, czyli udzielania innych sakramentów.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. święcenie n., świętość ż.

 przym. święcony

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) sakrament święceń

Wiktionary


święcenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) nadawanie świętego charakteru

 (1.2) obchodzenie jako święto

 (1.3) gw-pl|Mazowsze. święconka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świątek mzw./mrz., wyświęcanie n., święty mos., świętość ż., święconka ż., poświęcenie n., święcenia nmos., świątynia ż.

 czas. święcić ndk.

 przym. święcony, święty

Wiktionary


święch

nazwisko


SJP.pl


świechów

Świechów – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie kutnowskim, w gminie Oporów.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa płockiego.

Wikipedia


święchowo

Święchowo (dodatkowa nazwa w j. kaszub. Swiãchòwò; niem. Friedrichsfelde) – kolonia w Polsce, położona na Kaszubach w województwie pomorskim, w powiecie bytowskim, w gminie Czarna Dąbrówka. Miejscowość jest częścią składową sołectwa Czarna Dąbrówka.

W latach 1975–1998 kolonia administracyjnie należała do województwa słupskiego.

Wikipedia


świechowski

nazwisko


SJP.pl


świechtać

gwarowo: brudzić, paprać w czymś


SJP.pl


świecianin

mieszkaniec Świecia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Świecia

 (1.2) osoba pochodząca ze Świecia, urodzona w Świeciu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Świecie n.

:: fż. świecianka ż.

 przym. świecki

Wiktionary


świecianka

mieszkanka Świecia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Świecia

 (1.2) kobieta pochodząca ze Świecia, urodzona w Świeciu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Świecie n.

:: fm. świecianin m.

 przym. świecki

Wiktionary


święcianowo

Święcianowo (niem. Wiesenthal) – wieś w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie sławieńskim, w gminie Malechowo.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa koszalińskiego.

Wikipedia


święciański

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący Święcian, związany z Święcianami

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W piękny, słoneczny dzień 20 maja br. w rejonie święciańskim odbyły się smutne uroczystości poświęcone 75. rocznicy zbrodni popełnionej na obywatelach powiatu święciańskiego…

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Święciany nmos.

Wiktionary


świecić

czasownik przechodni niedokonany (dk. poświęcić)

 (1.1) czynić świętym, nakładać charakter sakralny

czasownik nieprzechodni niedokonany

 (2.1) traktować jako święto, obchodzić uroczyście

czasownik zwrotny niedokonany święcić się

 (3.1) móc wnet nadejść

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈɕfʲjɛ̃ɲt͡ɕit͡ɕ, AS: śfʹi ̯ńćić

Wiktionary

Powiązane:

 czas. poświęcać, uświęcać

 rzecz. wyświęcanie n., świątek mrz./mzw.

 przym. świąteczny

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) celebrować, czcić, świętować

 (3.1) grozić, zanosić się, zapowiadać się

Wiktionary


święcica

3 miejscowości w Polsce

  • Święcica – wieś w woj. lubelskim, w pow. chełmskim, w gminie Wierzbica
  • Święcica – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. sandomierskim, w gminie Obrazów
  • Święcica – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. staszowskim, w gminie Rytwiany

Wikipedia


święcice

Miejscowości w Polsce

Wg TERYT jest ich 2
  • Święcice – wieś w woj. małopolskim, w pow. miechowskim, w gminie Słaboszów
  • Święcice – wieś w woj. mazowieckim, w pow. warszawskim zachodnim, w gminie Ożarów Mazowiecki

Zobacz też

  • Nowe Święcice, Stare Święcice

Wikipedia


święcicki

nazwisko


SJP.pl

  • Andrzej Święcicki (1915–2011) – polski działacz katolicki, dowódca AK
  • Bolesław Wit-Święcicki – polski dziennikarz
  • Heliodor Święcicki – lekarz ginekolog i społecznik
  • Jakub Święcicki – polski badacz stosunków międzynarodowych
  • Jędrzej Święcicki – polski pisarz
  • Józef Święcicki – bydgoski architekt
  • Józef Święcicki – powstaniec listopadowy
  • Józef Marian Święcicki – polski publicysta katolicki
  • Józef Święcicki – polski dziennikarz
  • Julian Święcicki – polski pisarz i tłumacz z literatury hiszpańskiej, portugalskiej i francuskiej
  • Ksawery Święcicki – oficer Wojska Polskiego
  • Łukasz Święcicki – lekarz psychiatra
  • Maciej Święcicki – profesor prawa pracy
  • Marcin Święcicki – polski polityk i ekonomista
  • Mateusz Święcicki – polski kompozytor i aranżer
  • Mieczysław Święcicki – polski piosenkarz i aktor, artysta Piwnicy pod Baranami.
  • Mikołaj Stanisław Święcicki – biskup kijowski, biskup poznański, pełnił funkcję interreksa w zastępstwie abpa gnieźnieńskiego Michała Stefana Radziejowskiego (pozbawionego jurysdykcji przez Klemensa XI)
  • Stanisław Jacek Święcicki – biskup chełmski
  • Wacław Święcicki – polski polityk socjalistyczny
  • Święciccy – opis rodu

Wikipedia


świecidełko

coś co błyszczy, połyskuje; metalowa, szklana, kryształowa ozdoba; błyskotka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) coś co błyszczy, połyskująca ozdóbka

 (1.2) iron. biżuteria

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Moja żona ma pięć szkatułek świecidełek, a wciąż kupuje kolejne.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. światło n., światełko n., świeca ż., świetlik m., świecenie n., zaświecenie n., świecowanie n.

 czas. świecić ndk., zaświecić dk., świecować ndk.

 przym. świetlny, świetlisty, świecowy

 przysł. świetliście

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) błyskotka

 (1.2) błyskotka

Wiktionary


świecidełkowaty

przypominający wyglądem świecidełko


SJP.pl


święcidlnia

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) stpol. miejsce, w którym składano ofiary

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɕfʲjɛ̇̃ɲˈt͡ɕidlʲɲa, AS: śfʹi ̯ė̃ńćidlʹńa

Wiktionary


świecidło

ekspresywnie: świecidełko; błyskotka


SJP.pl


świecie

1. kula ziemska;
2. dalekie strony;
3. ludzie połączeni wspólnotą zajęć;
4. przestrzeń, w której ktoś żyje;
5. zamieszkana planeta, część globu


SJP.pl

przysłówek

 (1.1) całkowicie

 (1.2) daw. świętobliwie

forma rzeczownika.

 (2.1) Ms. lp. od: święto

Wiktionary

Świecie (niem. Schwetz) – miasto w Polsce położone w woj. kujawsko-pomorskim, w powiecie świeckim, siedziba powiatu świeckiego oraz gminy miejsko-wiejskiej Świecie. Według danych GUS z 31 grudnia 2023 roku Świecie liczyło 24 841 mieszkańców.

Świecie uzyskało lokację miejską w 1338 roku.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Milomira była święcie przekonana o Kazika niewinności.

 (1.2) Staruszek święcie dokonał żywota w 65 roku kapłaństwa.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. święta ż./lm nm., święto n., święty mos., świętobliwość ż.

 przym. świętobliwy, święty

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) bogobojnie, cnotliwie, pobożnie

Wiktionary


święciec

Święciec – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie konińskim, w gminie Kramsk. Tworzy samodzielne sołectwo Święciec.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa konińskiego.

Wikipedia


świeciech

imię męskie


SJP.pl

Sieciech, Świeciech – staropolskie imię męskie, złożone z członu Wsze- („wszystek, każdy, zawsze”) w wersjach nagłosowych Sie- lub Świe-, oraz członu -ciech („cieszyć”). Może ono oznaczać „tego, który wszystkich cieszy” albo „tego, który się ze wszystkiego cieszy”.

Wikipedia


świeciechów

imię męskie


SJP.pl

Świeciechów – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie opoczyńskim, w gminie Mniszków.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa piotrkowskiego.

Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii św. Andrzeja Apostoła w Wójcinie.

Wikipedia


święciechowa

wieś w województwie wielkopolskim, w powiecie leszczyńskim


SJP.pl

Święciechowa (niem. Schwetzkau) – wieś (do 1934 miasto) w Polsce w województwie wielkopolskim, w powiecie leszczyńskim, w gminie Święciechowa.

Wikipedia


święciechowski

przymiotnik od: Święciechowa, Święciechów


SJP.pl


święciej

dawny stopień wyższy od przysłówka: święcie (świątobliwie)


SJP.pl


świecik

rodzaj słodkowodnych ryb z rodziny alestesowatych


SJP.pl


świecino

Świecino (kaszb. Swiecëno, niem. Schwetzin) – wieś kaszubska w Polsce, położona w województwie pomorskim na północnych obrzeżach kompleksu leśnego Puszczy Darżlubskiej, w powiecie puckim, w gminie Krokowa. W skład sołectwa Świecino wchodzi również osada Zielony Dół.

Wikipedia


świeciuch

gatunek chrząszcza z rodziny świetlików


SJP.pl


świecki

1. laicki;
2. przymiotnik od: Świecko, Świecie, Świecie nad Osą


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) niemający związków z religią, niezależny od instytucji kościelnych

przymiotnik relacyjny

 (2.1) niebędący księdzem, zakonnikiem, osobą duchowną

 (2.2) o duchownym: taki, który nie jest zakonnikiem

 (2.3) związany ze Świeciem, dotyczący Świecia

 (2.4) związany ze Świeckiem, dotyczący Świecka

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (3.1) człowiek niebędący osobą duchowną

Wiktionary

Wierni świeccy (laikat) – wszyscy wierni, którzy nie są kapłanami bądź zakonnikami.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Z religijnego i militarnego starcia katolicyzmu południa Europy z protestantyzmem północy wyłonił się także kształt tak istotnych dla współczesnych pojęć, jak potrzeba tolerancji dla mniejszości religijnych, czy sprawowanie władzy bez odwoływania się do Boga (świeckie państwo)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈɕfʲjɛt͡sʲci, AS: śfʹi ̯ecʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1) (2.1-2)

 rzecz. świeckość ż.

 (2.3)

 rzecz. Świecie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) laicki, areligijny, niereligijny

 (3.1) laik

Wiktionary


świecko

1. laicki;
2. przymiotnik od: Świecko, Świecie, Świecie nad Osą


SJP.pl

Świecko (niem. Schwetig) – wieś sołecka w Polsce, położona w województwie lubuskim, w powiecie słubickim, w gminie Słubice.

Wikipedia


świeckość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest świeckie; cecha tych, którzy są świeccy

Wiktionary

Sekularyzm, świeckość – pojęcie powszechnie definiowane jako koncepcja braku integracji lub współzależności religii z publicznymi sprawami społeczeństwa. Często jest wiązany z okresem oświecenia w Europie i odgrywa główną rolę w społeczeństwach Zachodu. Idee rozdziału Kościoła od państwa i laickości wiele czerpią z sekularyzmu - idei stwierdzającej, że jest możliwy świat bez Boga. Antonimem sekularyzmu jest teokracja.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. zeświecczanie n.

 przym. świecki

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) laickość

Wiktionary


święcone

1. tradycyjne potrawy wielkanocne, poświęcone przez księdza w Wielką Sobotę
2. uroczyste śniadanie wielkanocne


SJP.pl

Święconka (w niektórych regionach Polski – święcone; niem. österliche Fleischweihe; Fleischweihe zu Ostern; Speisensegnung; łac. benedictio agni et carnium in die Sanctae Paschae) – nazwa pokarmów (głównie wędlin, jaj, chrzanu, chleba itd.) święconych w Wielką Sobotę w Kościołach katolickich Polski oraz w innych europejskich krajach.

Wikipedia


święconka

potrawy wielkanocne święcone w kościele katolickim w Wielką Sobotę


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) rel. pokarmy poświęcone w Wielką Sobotę i spożywane podczas Wielkanocy;

 (1.2) rel. wielkanocny zwyczaj święcenia pokarmów w Wielką Sobotę

Wiktionary

Święconka (w niektórych regionach Polski – święcone; niem. österliche Fleischweihe; Fleischweihe zu Ostern; Speisensegnung; łac. benedictio agni et carnium in die Sanctae Paschae) – nazwa pokarmów (głównie wędlin, jaj, chrzanu, chleba itd.) święconych w Wielką Sobotę w Kościołach katolickich Polski oraz w innych europejskich krajach.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Obok, przed kościołem katolickim ludzie nieśli święconkę. Ksiądz w komży czekał na ostatnich parafian przed wejściem.

 (1.1) W sobotę w domach katolickich święcono pokarmy. Kto miał się lepiej, przygotowywał święconkę u siebie, biedniejsi umawiali się między sobą, przynosili ją do jednego z mieszkańców i razem święcili.

 (1.2) W środowisku polskich emigrantów w Hamburgu aż 89,5% respondentów nadal pielęgnuje święconkę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɕfʲjɛ̃nˈt͡sɔ̃nka, AS: śfʹi ̯ẽncõnka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Świętowit mos., święty m., święcenie n., poświęcenie n., święto n., świętość ż.

 czas. święcić ndk., poświęcić dk.

 przym. święty, świąteczny, święcony

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) święcone

Wiktionary


święcony

przymiotnik

 (1.1) o charakterze sakralnym; taki, który został poświęcony

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. święcenia nmos., święcenie n., święcone n., święconka ż.

 czas. poświęcić dk., święcić ndk.

Wiktionary


świecować

1. usuwać wosk z ucha przy pomocy zapalonej świecy;
2. dawniej: oświecać, rozjaśniać


SJP.pl


świecowanie

1. usuwać wosk z ucha przy pomocy zapalonej świecy;
2. dawniej: oświecać, rozjaśniać


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|świecować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świeca ż., świecidełko n.

 czas. świecować ndk.

Wiktionary


świecowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z świecą, dotyczący świecy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świecznik mzw./mrz., świeczka ż., świecidełko n., świeca ż.

Wiktionary


świeczka

zdrobnienie od: świeca


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: świeca

 (1.2) mała lub cienka świeca

Wiktionary

Świeca – źródło światła, zazwyczaj wykonane z paliwa stałego uformowanego najczęściej w walec, w osi którego na całej długości umieszczony jest knot. Dawniej świece wykonywane były głównie z wosku pszczelego, przez co w tej formie były dostępne dla zamożnych. Biedniejsi używali źródeł oświetlenia wykonanych z tańszego tłuszczu zwierzęcego. Obecnie świece najczęściej produkowane są z parafiny lub stearyny. Odmianą świecy umieszczonej w naczyniu jest znicz.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Kiedy umarła, setki świeczek na jej grobie stawiali, Żydzi i nie Żydzi.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈɕfʲjɛt͡ʃka, AS: śfʹi ̯ečka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świeca ż., świecznik m.

:: zdrobn. świeczuszka ż.

 przym. świecowy, świetlny

Wiktionary


świeczkowski

nazwisko


SJP.pl


świecznica

1. rodzaj roślin z rodziny jaskrowatych;
2. rodzaj grzybów z rodziny szyszkogłówkowatych


SJP.pl

  • świecznica (Artomyces) – rodzaj grzybów
  • świecznica (Ceropegia) – rodzaj roślin

Wikipedia


świecznik

1. podstawka na świece;
2. być, stać na świeczniku - zajmować wysokie stanowisko w jakiejś hierarchii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) przedmiot z uchwytem na świecę lub kilka świec

 (1.2) przen. wysokie, eksponowane stanowisko

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (2.1) przest. pot. legendarny duch chodzący z latarką po polu i pokutujący za swoje winy

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Babcia podarowała mi piękny, mosiężny świecznik.

 (1.2) Raut zaszczyciły osoby ze świecznika: burmistrz, pleban i komendant policji.

 (2.1) Podobno w zamierzchłych czasach po tej miejscowości chodziły świeczniki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈɕfʲjɛt͡ʃʲɲik, AS: śfʹi ̯ečʹńik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świeca ż., świeczka ż., świeczuszka ż., światło n., świecenie n., przyświecanie n.

 czas. świecić ndk., świecować ndk., przeświecać ndk., przyświecać ndk.

 przym. świecznikowy, świecowy, świecowany

Wiktionary


świecznikowy

świecznik


SJP.pl

Patrz:

świecznik

świeczuszka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: świeczka

 (1.2) mała świeczka

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) I jak ja w środek zapalę tą taką okrągłą świeczuszkę taką, wiesz, tą metalową w takim pojemniczku.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świeca ż., świeczka ż., świecznik mrz./mzw.

Wiktionary


świedziebnia

Świedziebnia – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie brodnickim, w gminie Świedziebnia.

Wikipedia


świedziebniański

przymiotnik od: Świedziebnia; świedziebski


SJP.pl


świedziebski

przymiotnik od: Świedziebnia; świedziebniański


SJP.pl


świegot

świergot


SJP.pl


świegotać

o ptakach: wydawać trele; ćwierkać, świergotać, kwilić, śpiewać, szczebiotać


SJP.pl


świegotka

dawniej: plotkarz, papla, gaduła


SJP.pl


świegotliwość

świegotliwy


SJP.pl

Patrz:

świegotliwy

świegotliwy

świergotliwy;
1. skłonny do świegotania; świergoczący, świegoczący;
2. przypominający świegotanie ptaków


SJP.pl


świekatowo

Wikipedia


świekatowski

Świekatowo


SJP.pl

Patrz:

Świekatowo

świekier

dawniej: ojciec męża lub żony; teść, świekr


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) daw. ojciec męża

 (1.2) przest. ojciec męża lub żony

Wiktionary

Relacja rodzinna (także relacja lub stosunek genealogiczny; pot. nazwa lub rodzaj pokrewieństwa i powinowactwa, nazewnictwo, nazwy członków rodziny) – nazwa i rodzaj stosunku zachodzącego między dwiema osobami należącymi do tej samej rodziny, a wynikającego z faktu filiacji i koicji (w genealogii) lub – szerzej – z pokrewieństwa i powinowactwa (w pozostałych naukach). Na relację taką mają również wpływ stopień pokrewieństwa i powinowactwa (pierwszy, drugi, trzeci itd.), różnica pokoleń oraz linia pokrewieństwa i powinowactwa (prosta i boczna, wstępna i zstępna). Relacje rodzinne oblicza się od jednej osoby, którą w genealogii można nazywać probantem, do innego członka jej rodziny.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) (…) tak dawniej jak i dzisiaj u ludu, który tej nazwy w wielu stronach używa, świekier, świokier, świekra, świokra, świekrucha oznacza tylko rodziców męża, a teść i teścia – rodziców żony.

 (1.2) I przyjął go wdzięcznie świekier jego, ojciec dziewki onej, a mieszkał u niego, przez trzy dni, i jedli i pili i nocowali tam.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈɕfʲjɛ̇cɛr, AS: śfʹi ̯ėḱer

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. fż. świekra

 przym. świekrowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) świekr, daw. świokier

 (1.2) teść, daw. cieść

Wiktionary


świekr

dawniej: matka męża, rzadziej żony; teściowa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) zob. świekier.

Wiktionary

Relacja rodzinna (także relacja lub stosunek genealogiczny; pot. nazwa lub rodzaj pokrewieństwa i powinowactwa, nazewnictwo, nazwy członków rodziny) – nazwa i rodzaj stosunku zachodzącego między dwiema osobami należącymi do tej samej rodziny, a wynikającego z faktu filiacji i koicji (w genealogii) lub – szerzej – z pokrewieństwa i powinowactwa (w pozostałych naukach). Na relację taką mają również wpływ stopień pokrewieństwa i powinowactwa (pierwszy, drugi, trzeci itd.), różnica pokoleń oraz linia pokrewieństwa i powinowactwa (prosta i boczna, wstępna i zstępna). Relacje rodzinne oblicza się od jednej osoby, którą w genealogii można nazywać probantem, do innego członka jej rodziny.

Wikipedia


świekra

dawniej: matka męża, rzadziej żony; teściowa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przest. matka męża, rzadziej żony

forma rzeczownika.

 (2.1) D. lp. od: świekier

Wiktionary

Relacja rodzinna (także relacja lub stosunek genealogiczny; pot. nazwa lub rodzaj pokrewieństwa i powinowactwa, nazewnictwo, nazwy członków rodziny) – nazwa i rodzaj stosunku zachodzącego między dwiema osobami należącymi do tej samej rodziny, a wynikającego z faktu filiacji i koicji (w genealogii) lub – szerzej – z pokrewieństwa i powinowactwa (w pozostałych naukach). Na relację taką mają również wpływ stopień pokrewieństwa i powinowactwa (pierwszy, drugi, trzeci itd.), różnica pokoleń oraz linia pokrewieństwa i powinowactwa (prosta i boczna, wstępna i zstępna). Relacje rodzinne oblicza się od jednej osoby, którą w genealogii można nazywać probantem, do innego członka jej rodziny.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Synowa patrzyła z podziwem na swoją świekrę.

 (1.1) […] tak dawniej jak i dzisiaj u ludu, który tej nazwy w wielu stronach używa, świekier, świokier, świekra, świokra, świekrucha oznacza tylko rodziców męża, a teść i teścia – rodziców żony.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈɕfʲjɛkra, AS: śfʹi ̯ekra

Wiktionary

Powiązane:

 przym. świekrowy

 rzecz. świekier m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) daw. świekrew, daw. świokra, reg. świekrucha, teściowa, daw. teścia, reg. teszcza

Wiktionary


świekrocha

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) daw. gw-pl|Kraków. matka męża

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) świekrowa

Wiktionary


świekrowa

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) daw. gw-pl|Kraków. matka męża

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) świekrocha

Wiktionary


świekry

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) matka męża; zob. świekra.

forma rzeczownika.

 (2.1) D. lp. oraz M., B. i W. lm. od: świekra

Wiktionary


świekrzyca

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) stpol. matka męża

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) świekra, świekry

Wiktionary


świeligów

Świeligów – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie ostrowskim, w gminie Ostrów Wielkopolski, ok. 6 km na zachód od Ostrowa.

Wikipedia


świelino

Świelino (do 1945 niem. Schwellin) – wieś w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie koszalińskim, w gminie Bobolice. W czasach PRL-u w Świelinie mieścił się PGR. Obecnie budynki nie są użytkowane.

Wieś leży przy trasie byłej linii wąskotorowej Białogard – Świelino – Bobolice.

Wikipedia


świemino

Świemino (do 1945 niem. Schwemmin) – wieś w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie koszalińskim, w gminie Biesiekierz.

Według danych z 31 grudnia 2008 r. wieś miała 260 mieszkańców.

Do XVII wieku osada rolnicza Świemino była folwarkiem wchodzącym w skład majątku w Parsowie. Po śmierci Wawrzyńca, ostatniego potomka z rodu von Parsow, majątek przeszedł na własność rodu pomorskiego von Heydebreck. W II połowie XIX wieku majątek należał do starosty Koszalina von Gerlach-Parsow. Po II wojnie światowej majątek upaństwowiono.

Wikipedia


świemirowo

Świemirowo (kaszb. Czmirowò lub też Smirowò, Semierowò, niem. Schmierau) – południowo-zachodnia dzielnica Sopotu. Część Świemirowa położona bezpośrednio przy granicy miasta nazywana jest Stawowiem.

Południowo-wschodnia część dzielnicy ma charakter rzemieślniczo-usługowy, północno-zachodnia natomiast willowy.

Wikipedia


świeniewicz

nazwisko


SJP.pl


świepot

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) bartn. rodzina pszczół miodnych żyjąca dziko w dziupli drzewa

 (1.2) bartn. naturalna dziupla w drzewie, w której gnieździ się świepot (1.1)

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Sędziwy niedźwiedź roztył się przez lato, strasznie łupieżąc świepota i rogaciznę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈɕfʲjɛpɔt, AS: śfʹi ̯epot

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) świepiot, szwepot, szwepiot

Wiktionary


świerad

imię męskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.

Wiktionary

  • Świerad – imię
  • Świerad – święty Świerad (Andrzej, Żurawek)
  • Janusz Świerad – piłkarz
  • Ryszard Świerad – zapaśnik, mistrz świata z 1982

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Mam na imię Świerad i jestem studentem z Wrocławia.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈɕfʲjɛrat, AS: śfʹi ̯erat

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Świeradów m., Wszerad m., świeradowianin m., świeradowianka ż.

:: zdrobn. Świeradek m.

 przym. Świeradowy, świeradowski

Wiktionary


świeradek

zdrobnienie od: Świerad (imię męskie)


SJP.pl


świeradkowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Świeradka lub z nim związany


SJP.pl


świeradostwo

Świerad z małżonką; Świeradowie


SJP.pl


świeradów-zdrój

miasto w Polsce


SJP.pl

Świeradów-Zdrój (niem. Bad Flinsberg) – miasto uzdrowiskowe w województwie dolnośląskim, w powiecie lubańskim.

Według danych GUS z 1 stycznia 2023 r. miasto miało 3985 mieszkańców (635. miejsce w kraju).

Wikipedia


świeradowianin

mieszkaniec Świeradowa Zdroju


SJP.pl


świeradowianka

mieszkanka Świeradowa


SJP.pl


świeradowie

imię męskie


SJP.pl


świeradowski

Świeradów-Zdrój


SJP.pl

Patrz:

Świeradów-Zdrój

świeradowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Świerada lub z nim związany


SJP.pl


świerc

nazwisko


SJP.pl


świercki

przymiotnik od: Świercze-Koty


SJP.pl


świercz

nazwisko


SJP.pl

Świercz – osada wsi Dobre w Polsce, położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie koszalińskim, w gminie Będzino.

W latach 1975–1998 Świerczć położony był w województwie koszalińskim.

Wikipedia


świercze

nazwisko


SJP.pl

Wg TERYT jest ich 13, w tym 5 podstawowych
  • Świercze – część miasta Polanów
  • Świercze – część miasta Rybnik
  • Świercze – wieś w woj. lubelskim, w pow. łukowskim, w gminie Trzebieszów
  • Świercze – część wsi Zalesie w woj. małopolskim, w pow. limanowskim, w gminie Kamienica
  • Świercze – część wsi Szczereż w woj. małopolskim, w pow. nowosądeckim, w gminie Łącko
  • Świercze – część wsi Olszana w woj. małopolskim, w pow. nowosądeckim, w gminie Podegrodzie
  • Świercze – część wsi Jodłówka Tuchowska w woj. małopolskim, w pow. tarnowskim, w gminie Tuchów
  • Świercze – wieś w woj. mazowieckim, w pow. pułtuskim, w gminie Świercze
    • Świercze – stacja kolejowa tamże

    Wikipedia


świercze-koty

Świercze (do 1 kwietnia 1986 Świercze Koty) – wieś w Polsce, położona w województwie mazowieckim, w powiecie pułtuskim, w gminie Świercze. Ma status sołectwa.

W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie ciechanowskim.

Miejscowość jest siedzibą gminy Świercze.

Wikipedia


świerczek

zdrobnienie od: świerk


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) niewielki świerk

Wiktionary

Osoby:

  • Marek Świerczek – polski historyk, publicysta i pisarz

Miejsca:

  • Świerczek – góra w Beskidzie Wyspowym
  • Świerczek – szczyt w Górach Izerskich
  • Świerczek – wieś w woj. mazowieckim, w pow. szydłowieckim, w gminie Szydłowiec
  • Świerczek – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. skarżyskim, w gminie Skarżysko Kościelne

Inne:

  • Świerczek – herb szlachecki

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Między świerczkami stała kapliczka z figurką świętego Jana Nepomucena.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świerczyna ż., świerk mrz.

 przym. świerkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) góry. smreczek

Wiktionary


świerczewo

  • Świerczewo – część Poznania
    • Staw Świerczewo
  • Świerczewo – część Szczecina
  • Świerczewo – osada w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. żnińskim, w gminie Żnin
  • Świerczewo – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. goleniowskim, w gminie Nowogard
  • Świerczewo – osada w woj. zachodniopomorskim, w pow. szczecineckim, w gminie Biały Bór

Inne:

  • Jabłonka-Świerczewo

Zobacz też: Świerczów, Świerszczewo

Wikipedia


świerczewski

nazwisko


SJP.pl

  • Czesław Świerczewski (1866-1950) - inżynier, dyrektor gazowni w Łodzi, Warszawie i Gdańsku
  • Dariusz Świerczewski (1936–2005) – polski koszykarz, olimpijczyk
  • Eugeniusz Świerczewski (1894–1944) – dziennikarz, krytyk teatralny, żołnierz konspiracji, agent Gestapo
  • Karol Świerczewski (1897–1947) – generał, działacz komunistyczny
  • Marek Świerczewski (ur. 1967) – polski piłkarz
  • Piotr Świerczewski (ur. 1972) – polski piłkarz, uczestnik MŚ 2002
  • Stanisław Świerczewski (1932–2017) – polski pułkownik, działacz Polskiego Towarzystwa Sprawiedliwych wśród Narodów Świata
  • Tadeusz Świerczewski (ur. 1942) – polski architekt, działacz opozycji demokratycznej w PRL

Wikipedia


świerczów

nazwisko


SJP.pl

6 miejscowości w Polsce:

  • Świerczów – część miasta Piotrków Trybunalski
  • Świerczów – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. górowskim, w gminie Niechlów
  • Świerczów – wieś w woj. łódzkim, w pow. łaskim, w gminie Widawa
  • Świerczów – wieś w woj. opolskim, w pow. namysłowskim, w gminie Świerczów
  • Świerczów – wieś w woj. podkarpackim, w pow. kolbuszowskim, w gminie Kolbuszowa
  • Świerczów – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. koneckim, w gminie Stąporków

Wikipedia


świerczowski

przymiotnik od: Świercze


SJP.pl


świerczyna

drzewo iglaste lub jego gałązki


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) młode gałązki świerku

 (1.2) leśn. drewno z drzewa świerkowego

 (1.3) leśn. las świerkowy

Wiktionary

  • świerczyna – świeże, zielone gałązki świerkowe; drewno świerkowe lub las świerkowy – bór świerkowy.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wieniec ze świerczyny Celina położyła na grobie nauczycielki.

 (1.2) Kołyskę dla małej zrobił ze świerczyny, w ogóle nie prosząc stolarza o pomoc.

 (1.3) Profesor lubił spacerować po świerczynie zimą.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świerczek mrz., świerk mrz.

 przym. świerkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) świerk

 (1.3) gw-pl|Podhale|smreczyna.

Wiktionary


świerczyniec

1 miejscowość w Polsce:

  • Świerczyniec – wieś w woj. śląskim, w powiecie bieruńsko-lędzińskim, w gminie Bojszowy

1 ciek w Polsce:

  • Świerczyniec – struga, dopływ Dobrzycy, płynąca w woj. zachodniopomorskim

Wikipedia


świerczyński

nazwisko


SJP.pl

  • Andrzej Świerczyński (ur. 1952) – polski lekkoatleta, olimpijczyk
  • Józef Świerczyński (1893 - 1940) – polski żołnierz, oficer
  • Marcin Świerczyński (ur. 1975) – polski muzyk
  • Rudolf Świerczyński (1883–1943) – polski architekt.
  • Beata Świerczyńska (ur. 1960) – polska polityk
  • Bożena Świerczyńska (ur. 1955) – polska lekkoatletka
  • Justyna Świerczyńska (ur. 1987) – polska lekkoatletka
  • Danuta Świerczyńska-Jelonek – polska literaturoznawczyni, wykładowca i redaktorka
  • Renata Świerczyńska – polska piosenkarka.

Wikipedia


swierdłowsk

dawniej: Jekaterynburg (miasto w Rosji)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. hist. Jekaterynburg (nazwa oficjalna w latach 1924-1991);

Wiktionary

Jekaterynburg (ros. Екатеринбург, Jekatierinburg) – miasto w azjatyckiej części Rosji położone po wschodniej stronie środkowego Uralu, w obwodzie swierdłowskim, nad rzeką Iset. W latach 1924–1991 nosiło nazwę Swierdłowsk (ros. Свердловск) na cześć bolszewickiego przywódcy Jakowa Swierdłowa.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. swierdłowski

Wiktionary


swierdłowski

przymiotnik od: Swierdłowsk


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z Swierdłowskiem, dotyczący Swierdłowska (obecnie Jekaterynburg)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Swierdłowsk m.

Wiktionary


świergolenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) o ptakach: wydawanie krótkich, wysokich dźwięków

 (1.2) o ludziach, zwłaszcza dzieciach: szybkie i wesołe wypowiadanie słów

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świergot m., świergotliwość ż.

 czas. świergolić ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) świergotanie, świegotanie, szczebiotanie, ćwierkanie, ćwierkotanie

 (1.2) świergotanie, świegotanie, szczebiotanie

Wiktionary


świergolić

o ptakach: świergotać z cicha, od czasu do czasu


SJP.pl


świergot

śpiew ptaków; świergotanie; ćwierkanie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) ornit. wysoki i krótki dźwięk śpiewu małego ptaka

 (1.2) przen. dźwięk głosów dzieci lub młodych kobiet

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Usłyszeliśmy przenikliwy świergot w koronie drzewa.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świergotanie n., świergotek m., świergolenie n., świergotliwość ż., zaświergotanie n.

 czas. świergotać ndk., zaświergotać dk., świergolić ndk.

 przym. świergotliwy

 przysł. świergotliwie

Wiktionary


świergotać

o ptakach: wydawać głos; świegotać


SJP.pl

czasownik

 (1.1) o ptakach: wydawać krótkie, wysokie dźwięki

 (1.2) pot. przen. mówić w sposób szybki i radosny

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ptaki świergotały za oknem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɕfʲjɛrˈɡɔtat͡ɕ, AS: śfʹi ̯ergotać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świergot m., świergotek m., świergotanie n., świergotliwość ż.

 czas. zaświergotać dk.

 przym. świergotliwy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) świergolić, świegotać, szczebiotać, ćwierkać, ćwierkotać

 (1.2) świergolić, świegotać, szczebiotać

Wiktionary


świergotanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) o ptakach: wydawanie krótkich, wysokich dźwięków

 (1.2) o ludziach, zwłaszcza dzieciach: szybkie i wesołe wypowiadanie słów

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świergot m., świergotek m., świergotliwość ż.

 czas. świergotać ndk., zaświergotać dk.

 przym. świergotliwy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) świergolenie, świegotanie, szczebiotanie, ćwierkanie, ćwierkotanie

 (1.2) świergolenie, świegotanie, szczebiotanie

Wiktionary


świergotek

rodzaj ptaków z rodziny pliszkowatych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) ornit. drobny ptak z rzędu wróblowatych rodzaju nazwa systematyczna|Anthus|ref=tak.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świergotanie n., świergot mrz., świergotliwość ż.

 czas. świergotać

Wiktionary


świergotka

rodzaj ptaków z rodziny pliszkowatych


SJP.pl


świergotliwość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest świergotliwe; cecha tych, którzy są świergotliwi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świergot m., świergotanie n., świergotek m., świergolenie n., zaświergotanie n.

 czas. świergotać ndk., zaświergotać dk., świergolić ndk.

 przym. świergotliwy

 przysł. świergotliwie

Wiktionary


świergotliwy

świegotliwy;
1. skłonny do świergotania; świergoczący, świegoczący;
2. przypominający świergotanie ptaków


SJP.pl


świerk

zimozielone drzewo iglaste z rodziny sosnowatych, występujące w wielu gatunkach


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) dendr. nazwa systematyczna|Picea|A. Dietr.|ref=tak., drzewo iglaste z rodziny sosnowatych;

 (1.2) leśn. drewno z drzewa świerkowego

Wiktionary

Świerk (Picea A. Dietr.) – rodzaj wiecznie zielonych drzew z rodziny sosnowatych (Pinaceae). Obejmuje 35–38 gatunków. Występują one na obszarach chłodnych i umiarkowanych półkuli północnej. Trzy gatunki w Ameryce Północnej i dwa w Eurazji należą do głównych składników borealnych lasów iglastych (w tajdze azjatyckiej, zwłaszcza we wschodniej Syberii odgrywają mniejszą rolę). Dalej na południe rosną na obszarach górskich oraz wzdłuż atlantyckich wybrzeży Ameryki Północnej i pacyficznych Azji. Najdalej na południe zasięg rodzaju sięga Meksyku i Tajwanu. Największe zróżnicowanie gatunkowe panuje w górach zachodnich Chin oraz w Japonii. W Polsce występuje naturalnie tylko świerk pospolity (Picea abies), natomiast obcymi, ale już zadomowionymi gatunkami są świerk biały P. glauca, świerk kaukaski P. orientalis i świerk sitkajski P. sitchensis.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Na działce zasadziłem dwa świerki.

 (1.2) Ten stół wykonany jest ze świerku.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɕfʲjɛrk, AS: śfʹi ̯erk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świerczyna ż., świerkowina ż.

:: zdrobn. świerczek mrz.

 przym. świerkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Podhale|smreczyna, smrek.; gw-pl|Śląsk Cieszyński|smyrek.

 (1.2) świerczyna

Wiktionary


świerklańczanin

mieszkaniec Świerklańca (wsi w Polsce)


SJP.pl


świerklańczanka

mieszkanka Świerklańca (wsi w Polsce)


SJP.pl


świerklaniec

wieś w Polsce


SJP.pl

Świerklaniec (niem. Neudeck) – wieś w Polsce, położona w województwie śląskim, w powiecie tarnogórskim, w gminie Świerklaniec. Siedziba gminy Świerklaniec oraz sołectwa Świerklaniec. Wieś gminna została utworzona 1 października 1924 r. ze zlikwidowanego obszaru dworskiego Świerklaniec. Zasadniczą część siedliska wsi Świerklaniec stanowi dawna wieś Stare Chechło.

W latach 1975–1998 wieś należała administracyjnie do województwa katowickiego.

Wikipedia


świerklaniecki

Świerklaniec


SJP.pl

Patrz:

Świerklaniec

świerklański

przymiotnik od: Świerklany


SJP.pl


świerklany

wieś w Polsce


SJP.pl

Świerklany (niem. Schwirklan) – wieś w Polsce, w województwie śląskim, w powiecie rybnickim, w gminie Świerklany.

W roku 2021 we wsi mieszkało 8318 osób, z czego 50,6% mieszkańców stanowiły kobiety, a 49,4% mężczyźni.

Wikipedia


świerkocin

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. nazwa kilku wsi

Wiktionary

  • Świerkocin – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. grudziądzkim, w gminie Grudziądz
  • Świerkocin – wieś w woj. lubuskim, w pow. gorzowskim, w gminie Witnica
  • Świerkocin – wieś w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. olsztyńskim, w gminie Olsztynek

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. świerkocinianin m., świerkocinianka ż.

 przym. świerkociński

Wiktionary


świerkocki

nazwisko


SJP.pl


świerkosz

nazwisko


SJP.pl


świerkot

nazwisko


SJP.pl


świerkowiec

1. stukacz świerkowiec - mały chrząszcz z rodziny kołatkowatych;
2. obryzg świerkowiec - gatunek chrząszcza z rodziny ryjkowcowatych;
3. czterooczak świerkowiec - gatunek kornika


SJP.pl

3 oronimy:

  • Świerkowiec – góra (szczyt) w Karkonoszach, położone w woj. dolnośląskim, w granicach miasta Karpacz
  • Świerkowiec (741 m n.p.m.) – góra (szczyt) w Górach Izerskich, położone w woj. dolnośląskim, w gminie Stara Kamienica
  • Świerkowiec (96,3 m n.p.m.) – wzniesienie na Równinie Gryfickiej, położone w woj. zachodniopomorskim, w powiecie białogardzkim, w gminie Białogard

Wikipedia


świerkowina

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) leśn. grupa świerków

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świerk mrz.

 przym. świerkowy

Wiktionary


świerkowo

2 miejscowości w Polsce

  • Świerkowo – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. włocławskim, w gminie Choceń
  • Świerkowo – wieś w woj. mazowieckim, w pow. pułtuskim, w gminie Świercze

Wikipedia


świerkowski

nazwisko


SJP.pl


świerkowy

przymiotnik

 (1.1) składający się z świerku

 (1.2) wykonany z drewna lub innej części świerku

 (1.3) będący częścią świerku

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɕfʲjɛrˈkɔvɨ, AS: śfʹi ̯erkovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świerk m., świerczek m., świerczyna ż., świerkowina ż.

Wiktionary


świernia

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) daw. oddzielny spichlerz lub magazyn

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) daw. świeronek, świren, świreń, świron, świronek

Wiktionary


świeronek

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) daw. niewielki parterowy spichlerz

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ja dymituję synowi Kozarkę, folwark mający 10 dymów, a po mojej śmierci będzie się miał jeszcze czym dzielić z braćmi; a wypuszczając mu wieś, dam mu świeronek zapaśny, iż na niczym młodemu gospodarstwu zbywać nie będzie.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) daw. świron, świronek, świreń, świernia

Wiktionary


świerszcz

owad z nadrodziny o tej samej nazwie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) ent. skaczący owad wydający charakterystyczne dźwięki;

 (1.2) daw. przen. rodzaj armaty

Wiktionary

  • świerszcz – owad
  • Świerszcz – dopływ Wieprza

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Po zapalczywym świegocie ptactwa na drzewach nastąpiło tłumliwe ćwierkanie świerszczy w trawach; coraz cichszą stawała się w powietrzu muzyka owadów, coraz głośniej rozlegał się nad wysokimi gniazdami klekot bliskich odlotu bocianów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɕfʲjɛrʃt͡ʃ, AS: śfʹi ̯eršč

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świerszczowate nmos.

:: zdrobn. świerszczyk m.

Wiktionary


świerszczak

niewielki ptak wędrowny z rodziny pokrzewkowatych


SJP.pl

Świerszczak (zwyczajny) (Locustella naevia) – gatunek niewielkiego ptaka wędrownego z rodziny świerszczaków (Locustellidae), wcześniej zaliczany do pokrzewkowatych (Sylviidae). Nie jest zagrożony.

Wikipedia


świerszcze

nadrodzina owadów z rzędu prostoskrzydłych


SJP.pl

Świerszcze (Grylloidea) – nadrodzina prostoskrzydłych z podrzędu długoczułkowych.

Prostoskrzydłe o walcowatym, wydłużonym ciele długości od paru milimetrów do kilku centymetrów. Głowa kształtu kulistego, zaopatrzona w długie, szczeciniaste czułki. Skrzydła różnie rozwinięte. Pokrywy, jeśli występują, są skórzaste i mają zagięte ku dołowi pod kątem prostym pole marginalne. U samców narząd dźwiękowy utworzony z pola kubitalnego i analnego pokryw. Tylna para odnóży skoczna, przednia może być wyposażona w narząd słuchu. Wszystkie stopy trójczłonowe. Przysadki odwłokowe długie i wiotkie, ruchome. Pokładełko samic zbudowane z 4 listewek.

Wikipedia


świerszczojad

nęk świerszczojad - gatunek błonkówki z rodziny nękowatych


SJP.pl


świerszczowate

1. podobny do świerszcza, przypominający świerszcza;
2. o cechach świerszczowatych (rodzina owadów)


SJP.pl

Świerszczowate, świerszcze (Gryllidae) – rodzina owadów prostoskrzydłych (Orthoptera), długoczułkowych (Ensifera), obejmująca 4886 gatunków występujących na wszystkich kontynentach, poza Antarktydą. Większość gatunków występuje w strefie tropikalnej. W Europie stwierdzono występowanie 63 gatunków, a w Polsce 6. Typem nomenklatorycznym rodziny jest Gryllus.

Wikipedia


świerszczowaty

1. podobny do świerszcza, przypominający świerszcza;
2. o cechach świerszczowatych (rodzina owadów)


SJP.pl


świerszczowy

świerszcz


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający cechy świerszcza

Wiktionary

Patrz:

świerszcz

Powiązane:

 rzecz. świerszczyk mzw./mrz.

Wiktionary


świerszczyk

1. zdrobnienie od: świerszcz;
2. czasopismo pornograficzne


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) zdrobn. od: świerszcz

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) żart. czasopismo erotyczne lub pornograficzne

Wiktionary

Świerszczyk – magazyn dla dzieci w wieku wczesnoszkolnym wydawany od 1945 w Warszawie. Jego logotyp przedstawia uśmiechniętego, zielonego świerszcza.

Wikipedia

Przykłady

 (2.1) Matka znalazła w pokoju syna papierosy, butelki po piwie i stertę świerszczyków.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈɕfʲjɛrʃt͡ʃɨk, AS: śfʹi ̯erščyk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świerszcz m.

 przym. świerszczowy, świerszczykowy

Wiktionary


świerząbek

Świerząbek (Chaerophyllum L.) – rodzaj roślin należący do rodziny selerowatych. Obejmuje co najmniej 46–65 gatunków. Występują one w Europie (12 gatunków), w północnej Afryce i w Azji (w Chinach na wschodzie tego kontynentu rosną dwa gatunki). W Polsce jako rodzime rosną cztery gatunki: świerząbek bulwiasty Ch. bulbosum, świerząbek gajowy Ch. temulum, świerząbek korzenny Ch. aromaticum i świerząbek orzęsiony Ch. hirsutum. Poza tym jako antropofit zadomowiony notowany jest świerząbek złotawy Ch. aureum.

Wikipedia


świerzawa

miasto w Polsce


SJP.pl

Świerzawa (do 1945 niem. Schönau an der Katzbach, hist. pol. Szunów) – miasto w województwie dolnośląskim, w powiecie złotoryjskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Świerzawa. Leży w dolinie Kaczawy, w centralnej części Pogórza Kaczawskiego.

Wikipedia


świerzawianin

mieszkaniec Świerzawy (miasta w Polsce)


SJP.pl


świerzawianka

mieszkanka Świerzawy (miasta w Polsce)


SJP.pl


świerzawski

Świerzawa


SJP.pl

Patrz:

Świerzawa

świerzb

choroba wywoływana przez świerzbowca, charakteryzująca się silnym świądem, występowaniem na skórze grudek i przeczosów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) med. pasożytnicza choroba skóry powodowana przez roztocza świerzbowce;

forma czasownika.

 (2.1) 2. os. lp. rozk. od: świerzbić

Wiktionary

Świerzb (łac. scabies) – choroba zakaźna ludzi i innych zwierząt spowodowana przez świerzbowce. U ludzi świerzb wywołuje świerzbowiec ludzki (Sarcoptes hominis, Sarcoptes scabiei), który objawia się dokuczliwym świądem i zmianami skórnymi w postaci przeczosów, grudek i plam.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W wojsku nabawiłem się świerzbu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɕfʲjɛʃp, AS: śfʹi ̯ešp

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świerzbowiec m., świerzbienie n., zaświerzbienie n., świerzbiec m., świerzbnica ż., świerzbiączka ż., świerzbówka ż.

 czas. świerzbić ndk., świerzbieć ndk., zaświerzbić dk.

 przym. świerzbowy

Wiktionary


świerzbiączka

choroba skóry o podłożu nerwowym


SJP.pl

W dermatologii i alergologii atopowe zapalenie skóry (AZS) to przewlekłe, nawracające zapalenie skóry (dermatoza), przebiegające z okresami zaostrzeń i remisji. Choroba objawia się uporczywym świądem i liszajowaceniem skóry. Jest często i powszechnie występującym schorzeniem, które najczęściej pojawia się w dzieciństwie, ale chorują także ludzie dorośli.

Wikipedia


świerzbić

potocznie: dawać nieprzyjemne odczucie podrażnienia, swędzić, swędzieć; świerzbieć


SJP.pl


świerzbieć

potocznie: dawać nieprzyjemne odczucie podrażnienia, swędzić, swędzieć; świerzbić


SJP.pl


świerzbik

świerzbik nakropek - motyl z rodziny miernikowcowatych


SJP.pl


świerzbiński

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Michał Marian Świerzbiński – polski prawnik, wojskowy i urzędnik konsularny
  • Robert Świerzbiński – polski bokser

Wikipedia


świerzbnica

Świerzbnica (Knautia L.) – rodzaj roślin w zależności od ujęcia zaliczany do rodziny przewiertniowatych Caprifoliaceae lub szczeciowatych Dipsacaceae. Obejmuje około 60 gatunków. Rośliny te występują głównie w Europie, gdzie rośnie 48 gatunków (centrum zróżnicowania rodzaju jest Półwysep Bałkański), poza tym w pozostałej części basenu Morza Śródziemnego, na wschodzie sięgając po Syrię i Kaukaz. W Polsce występują dziko trzy gatunki: świerzbnica karpacka K. kitaibelii, świerzbnica leśna K. dipsacifolia i świerzbnica polna K. arvensis. Na ogół rośliny z tego rodzaju rosną na łąkach, murawach i w widnych lasach. Kwiaty zapylane są przez pszczoły, motyle i muchówki. Nasiona roznoszą mrówki, ponieważ zaopatrzone są one w ciałko tłuszczowe.

Wikipedia


świerzbowaty

rzadko:
1. przypominający świerzb, podobny do świerzbu;
2. chory na świerzb


SJP.pl


świerzbowiec

gatunek stawonoga, pasożyt ludzki wywołujący świerzb


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) zool. med. roztocz, który wywołuje świerzb

Wiktionary

Świerzbowce – różne gatunki roztoczy z rzędu Acarina i rodzin Sarcoptidae (Acaridae) i Psoroptidae. Wywołują świerzb. Długość ok. 0,2–0,8 mm. Samice drążą w skórze chodniki, żywią się limfą, płynami wysiękowymi i komórkami. Świerzbowce to pasożyty ptaków i ssaków, w tym człowieka, np. świerzbowiec ludzki.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. świerzb m., świerzbienie n.

 czas. świerzbić ndk.

 przym. świerzbowy, świerzbowcowy

Wiktionary


świerzbowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) med. związany z świerzbem, dotyczący świerzbu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świerzb mrz., świerzbowiec m., świerzbienie n., zaświerzbienie n., świerzbiec m., świerzbnica ż., świerzbiączka ż., Świerzbiński m., Świerzbińska ż., świerzbówka ż.

 czas. świerzbić ndk., świerzbieć ndk., zaświerzbić dk.

Wiktionary


świerzeński

przymiotnik od: Świerzno


SJP.pl


świerzepa

dawniej: młoda klacz; świerzopa


SJP.pl


świerzewski

nazwisko


SJP.pl


świerznica

  • Świerznica – rzeka, dopływ Mogilicy w woj. zachodniopomorskim

2 miejscowości w Polsce:

  • Świerznica – wieś w woj. pomorskim, w pow. nowodworskim, w gminie Stegna
  • Świerznica – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. świdwińskim, w gminie Rąbino

Wikipedia


świerzno

Miejscowości w Polsce

Wg TERYT jest ich 2
  • Świerzno – wieś w woj. pomorskim, w pow. bytowskim, w gminie Miastko
  • Świerzno – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. kamieńskim, w gminie Świerzno

Inne

  • Świerzno – gmina wiejska

Wikipedia


świerzop

pospolity chwast polny; ognicha; gorczyca polna


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) reg. bot. nazwa systematyczna|Raphanus raphanistrum|L.|ref=tak., rzodkiew świrzepa, gatunek rośliny z rodziny kapustowatych;

 (1.2) reg. bot. nazwa systematyczna|Sinapis arvensis|L.|ref=tak., gorczyca polna, gatunek rośliny z rodziny kapustowatych;

 (1.3) książk. bliżej nieokreślona roślina, wzmiankowana przez Adama Mickiewicza w inwokacji „Pana Tadeusza”;

Wiktionary

Świerzop – dawna regionalna nazwa niektórych gatunków roślin stosowana dla rzodkwi świrzepy, świerzopem nazywano również gorczycę polną, tzw. ognichę, o złocistożółtych kwiatach.

Takie wyjaśnienie podaje Encyklopedia popularna PWN. Inne encyklopedie i słowniki dodają jeszcze, że mógł to być jeden z dziko rosnących gatunków koniczyny lub glika – roślina z rodziny berberysowatych.

Wikipedia

Przykłady

 (1.3) Gdzie bursztynowy świerzop, gryka jak śnieg biała • Gdzie panieńskim rumieńcem dzięcielina pała.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈɕfʲjɛʒɔp, AS: śfʹi ̯ežop

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) ognicha

Wiktionary


świerzopa

dawniej: młoda klacz; świerzepa


SJP.pl


świerzów

Świerzów (niem. Würzen) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie trzebnickim, w gminie Prusice.

Wikipedia


świerzy

nazwisko


SJP.pl

Waldemar Świerzy (ur. 9 września 1931 w Katowicach, zm. 27 listopada 2013 w Warszawie) – polski artysta plakatu, współtwórca polskiej szkoły plakatu.

Wikipedia


świerzyński

nazwisko


SJP.pl


święs

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Artur Święs – polski aktor
  • Justyna Święs – polska wokalistka, autorka tekstów i piosenek oraz aktorka
  • Tadeusz Święs – polski funkcjonariusz
  • Władysław Święs – polski bankowiec, polityk

Wikipedia


świeść

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) stpol. siostra żony

 (1.2) stpol. matka żony

 (1.4) stpol. siostra męża

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɕfʲjɛ̇ɕt͡ɕ, AS: śfʹi ̯ėść

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1-2) świostka

Wiktionary


świeszewo

3 miejscowości w Polsce:

  • Świeszewo – wieś w woj. mazowieckim, w pow. pułtuskim, w gminie Pokrzywnica
  • Świeszewo – wieś w woj. mazowieckim, w pow. pułtuskim, w gminie Świercze
  • Świeszewo – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. gryfickim, w gminie Gryfice

Wikipedia


świeszyno

2 miejscowości w Polsce:

  • Świeszyno – wieś w woj. pomorskim, w pow. bytowskim, w gminie Miastko
  • Świeszyno – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. koszalińskim, w gminie Świeszyno

Wikipedia


świeszyński

przymiotnik od: Świeszyno


SJP.pl


święta

1. dzień, w którym obchodzi się uroczystości państwowe lub religijne;
2. szczególna okazja, ważne wydarzenie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. rzeka w północnej Litwie i południowej Łotwie, uchodząca do Morza Bałtyckiego;

Wiktionary

Miejscowości i dzielnice miast w Polsce
  • Święta – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. złotowskim, w gminie Złotów
  • Święta – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. goleniowskim, w gminie Goleniów
  • Święta – dzielnica Połągi

Wikipedia


świętajeński

przymiotnik od: Świętajno


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Świętajnem, dotyczący Świętajna

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Świętajno n., świętajnianin m., świętajnianka ż.

Wiktionary


świętajnianin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Świętajna

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Świętajno n.

:: fż. świętajnianka ż.

 przym. świętajeński

Wiktionary


świętajnianka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Świętajna

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Świętajno n.

:: fm. świętajnianin m.

 przym. świętajeński

Wiktionary


świętajno

Lokalizacje

  • Świętajno – wieś w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie oleckim, w gminie Świętajno
  • Świętajno – wieś w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie szczycieńskim, w gminie Świętajno
  • Świętajno – gmina wiejska w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie oleckim
  • Świętajno – gmina wiejska w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie szczycieńskim
  • Świętajno – dawna gromada w powiecie oleckim w województwie białostockim
  • Świętajno – przystanek kolejowy w Świętajnie, w województwie warmińsko-mazurskim

Wikipedia


świętek

świętek krzyżaczek - gatunek chrząszcza z rodziny biegaczowatych


SJP.pl


świetlana

imię żeńskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż.

Wiktionary

Świetlana, Swietłana – żeńskie imię pochodzenia słowiańskiego. Stanowi ona literackie tłumaczenie greckiego imienia Fotyna na rosyjski. Oznacza „jasną, świetlistą”. Imię bardzo popularne w XX wieku w Rosji, na Białorusi, Ukrainie i w Bułgarii, ale spotykane także w innych krajach słowiańskich, np. na Słowacji; wcześniej nieistniejące lub bardzo rzadkie.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. Swietłana ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Swietłana

Wiktionary


świetlanka

mech rosnący w jaskiniach i szczelinach skał


SJP.pl


świetlany

imię żeńskie


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) idealny, wymarzony lub wzorowy

 (1.2) świetlisty

Wiktionary

Na Białorusi
  • Świetlany – dawny zaścianek. Tereny, na których był położony, leżą w obwodzie grodzieńskim, w rejonie ostrowieckim, w sielsowiecie Ryteń
  • Świetlany − wieś w obwodzie grodzieńskim, w rejonie smorgońskim, w sielsowiecie Korzenie
  • Świetlany − wieś w obwodzie grodzieńskim, w rejonie smorgońskim, w sielsowiecie Korzenie

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. światło n., światełko n., światełeczko n., świeca ż., świetlik m., światłość ż., oświetlenie n., naświetlenie n., świetlówka ż., naświetlanie n., świecenie n., oświetlanie n., prześwietlanie n., oświetlacz m.

 czas. świecić, naświetlać / naświetlić, oświetlać / oświetlić, oświecać / oświecić, prześwietlać / prześwietlić, zaświecać / zaświecić, poświecić, podświetlić / podświetlać

 przym. świetlisty, świetlny

Wiktionary


świetlica

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) sala przeznaczona do dziennego, wspólnego pobytu (rozrywki, spędzania wolnego czasu) grupy osób, np. w szkole, ośrodku wypoczynkowym lub opiekuńczym, szpitalu, jednostce wojskowej itp.;

 (1.2) zob. świetlica środowiskowa.

 (1.3) daw. główny pokój we dworze

Wiktionary

Świetlica – współcześnie budynek lub pomieszczenie przeznaczone do spędzania czasu wolnego, rekreacji, rozwijania zainteresowań, a także integracji lokalnych społeczności. Najczęściej spotykane: świetlica szkolna, świetlica wiejska, świetlice przy domach kultury, świetlice środowiskowe.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. świetlicowiec mos., świetliczanka ż., świetlicowy m., świetlicowa ż.

 przym. świetlicowy, świetlny

Wiktionary


świetlicki

nazwisko


SJP.pl

  • Andrzej Świetlicki (1915–1940) – polski polityk
  • Bogusław Świetlicki (XX–XXI w.) – polski dyplomata
  • Marcin Świetlicki (ur. 1961) – polski poeta, dziennikarz, wokalista zespołu Świetliki
  • Paweł Świetlicki (1699–1756) – polski profesor, teolog

Wikipedia


świetlicowa

kobieta pracująca w świetlicy; kierowniczka świetlicy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. wychowawczyni świetlicy

Wiktionary

Patrz:

świetlica

świetlicowiec

kierownik świetlicy; pracownik świetlicy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) środ. pracownik świetlicy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świetlica, świetliczanka

 przym. świetlicowy

Wiktionary


świetlicowy

świetlica


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący świetlicy, związany ze świetlicą

Wiktionary

Patrz:

świetlica

Powiązane:

 rzecz. świetlica, świetlicowiec, świetliczanka

Wiktionary


świetliczanin

1. wychowawca w świetlicy szkolnej;
2. uczeń spędzający czas w świetlicy;
3. rzadko: bywalec świetlicy (placówki kulturalno-oświatowej)


SJP.pl


świetliczanka

1. wychowawczyni w świetlicy;
2. dziewczynka spędzająca czas w świetlicy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. nauczycielka pracująca w świetlicy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Część artystyczną oraz poczęstunek przygotowały dzieci pod opieką świetliczanki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɕfʲjɛtlʲiˈt͡ʃãnka, AS: śfʹi ̯etlʹičãnka

Wiktionary

Powiązane:

 zob. świetlica.

Wiktionary


świetlik

1. roślina z rodziny trędownikowatych o białych kwiatach, stosowana w lecznictwie przy chorobach oczu;
2. latający owad z rzędu chrząszczy prowadzący nocny tryb życia, mający na stronie brzusznej narządy świetlne świecące o zmroku; robaczek świętojański;
3. planktonożerna, morska ryba z rodziny świetlikowatych;
4. małe okno na dachu domu lub kajucie statku, mające na celu doświetlenie pomieszczeń światłem dziennym


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) ent. nazwa systematyczna|Lampyridae|ref=tak., świecący owad z rodziny świetlikowatych;

 (1.2) icht. nazwa systematyczna|Myctophidae|ref=tak., emitująca światło ryba z rodziny świetlikowatych;

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) bot. nazwa systematyczna|Euphrasia|L.|ref=tak., roślina z rodziny zarazowatych o białych kwiatach, stosowana w lecznictwie przy chorobach oczu;

 (2.2) archit. element dachu budynku, który doświetla pomieszczenie;

 (2.3) żegl. okno w pokładzie statku lub na wierzchu nadbudówki, które służy do oświetlenia wnętrza jednostki;

 (2.4) pot. światełka chemiczne w formie patyczków emitujących światło po przełamaniu

Wiktionary

Biologia

  • świetlik („robaczek”) świętojański – gatunek chrząszcza z rodziny świetlikowatych
  • świetliki (świetlikowate, robaczki świętojańskie) – rodzina owadów z rzędu chrząszczy
  • świetliki (świetlikowate) – rodzina ryb z rzędu świetlikokształtnych
  • świetlik – rodzaj roślin z rodziny zarazowatych

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W ciepłą lipcową noc obserwowaliśmy świetliki w gąszczu.

 (1.2) Pływające w głębinach świetliki czasami nazywane są świecącymi sardelami.

 (2.1) Napar z liści świetlika jest dobrym lekarstwem na zmęczone oczy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈɕfʲjɛtlʲik, AS: śfʹi ̯etlʹik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. światło n., światełko n., świetlistość ż., światłość ż., świetlówka ż., świecidełko n.

 czas. świecić, przyświecać, oświetlać, oświetlić, zaświecić

 przym. świetlny, świetlisty, świetlany, świetlikowy, światły

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) robaczek świętojański

 (2.1) lud. ptasie oczka

 (2.3) iluminator

 (2.4) światło chemiczne

Wiktionary


świetliki

1. roślina z rodziny trędownikowatych o białych kwiatach, stosowana w lecznictwie przy chorobach oczu;
2. latający owad z rzędu chrząszczy prowadzący nocny tryb życia, mający na stronie brzusznej narządy świetlne świecące o zmroku; robaczek świętojański;
3. planktonożerna, morska ryba z rodziny świetlikowatych;
4. małe okno na dachu domu lub kajucie statku, mające na celu doświetlenie pomieszczeń światłem dziennym


SJP.pl

Świetliki – polska grupa muzyczna zaliczana do nurtu alternatywnego rocka, poezji śpiewanej i piosenki literackiej, cold wave.

Wokalistą zespołu jest, posługujący się charakterystyczną manierą melorecytacji, poeta Marcin Świetlicki. Prawie wszystkie teksty zespołu Świetliki są jego autorstwa. Współliderami zespołu są Grzegorz Dyduch i Marcin Świetlicki.

Wikipedia


świetlikowate

o cechach świetlikowatych (1. rodzina chrząszczy;
2. rodzina ryb)


SJP.pl

Świetlikowate, robaczki świętojańskie (Lampyridae) – rodzina z rzędu chrząszczy. Liczy ok. 2000 gatunków, usytuowanych w 83 rodzajach. Rozpowszechnione są na całym świecie, jednak największą różnorodność gatunkową osiągają w regionie orientalnym i Ameryce Południowej.

Wikipedia


świetlikowaty

o cechach świetlikowatych (1. rodzina chrząszczy;
2. rodzina ryb)


SJP.pl


świetlikowo

Świetlikowo – kolonia kociewska w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie tczewskim, w gminie Tczew. Wieś wchodzi w skład sołectwa Dalwin.

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa gdańskiego.

Wikipedia


świetlino

Świetlino – wieś kaszubska w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie wejherowskim, w gminie Łęczyce.

Według danych na dzień 23 października 2019 roku wieś zamieszkuje 260 mieszkańców. Miejscowość zajmuje powierzchnię 6,14 km². Wieś leży na skraju Puszczy Wierzchucińskiej, najbliżej położonym miastem jest Lębork (Świetlino leży ok. 14 km na północny wschód od niego).

Wikipedia


świetliściej

stopień wyższy od przysłówków: świetliście, świetlisto


SJP.pl


świetlistość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co jest świetliste

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɕfʲjɛˈtlʲistɔɕt͡ɕ, AS: śfʹi ̯etlʹistość

Wiktionary

Powiązane:

 przym. świetlisty

 rzecz. świetlik mrz./mzw.

Wiktionary


świetlistoskrzydły

przymiotnik

 (1.1) taki, który ma skrzydła w świetlistych barwach

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɕfʲjɛtlʲistɔˈskʃɨdwɨ, AS: śfʹi ̯etlʹistoskšydu̯y

Wiktionary


świetlistszy

stopień wyższy od przymiotnika: świetlisty


SJP.pl


świetlisty

pełen światła lub odbijający światło; błyszczący, jaśniejący


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) książk. pełen światła; promieniujący światłem

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świetlik mzw./mrz., świecidełko n., światło n., światełko n., świetlistość ż.

 przysł. świetliście

 przym. światły, świetlany

Wiktionary


świetlność

1. świetlny;
2. w akceleratorach: liczba cząstek w wiązce na jednostkę powierzchni, na jednostkę czasu


SJP.pl

Świetlność – w akceleratorach, liczba cząstek w wiązce na jednostkę powierzchni, na jednostkę czasu. Wyraża się w jednostkach układu CGS jako cm−2 s−1, lub b−1 s−1. Dla dwóch relatywistycznych wiązek przeciwbieżnych świetlność wyrażana jest wzorem:

L=fn{\frac {N_{1}N_{2}}{A}},

Wikipedia


świetlny

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący światła, związany ze światłem, wykorzystujący światło

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈɕfʲjɛtl̥nɨ, AS: śfʹi ̯etl̦ny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Oświecenie n., świecidełko n., światełko n., światło n., świetlik m., świetliczek m., świetlica ż., świetlistość ż., świetlaność ż., świeca ż., świeczka ż., świecenie n., zaświecenie n., świetlówka ż., świetlóweczka ż., oświecenie n.

 czas. świecić ndk., zaświecić dk.

 przym. świetlany, oświeceniowy, światły

Wiktionary


świetlówka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) techn. elektr. rodzaj lampy elektrycznej w kształcie rurki, w której źródłem światła jest substancja chemiczna (luminofor) pobudzana promieniowaniem ultrafioletowym (w tradycyjnych świetlówkach wyładowczych) albo diody elektroluminescencyjne (w nowoczesnych świetlówkach LED).

Wiktionary

Świetlówka, lampa fluorescencyjna – lampa wyładowcza, w której światło emitowane jest przez luminofor wzbudzony przez promieniowanie ultrafioletowe powstałe wskutek wyładowania jarzeniowego w rurze wypełnionej gazem.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. wyświetlacz mrz., światło n., świetlik mzw./mrz.

 przym. światły, świetlany

Wiktionary


świetniczka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) etn. gw-pl|Śląsk Cieszyński. biała izba w chacie

Wiktionary


świetnie

przysłówek

 (1.1) bardzo dobrze

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) - Świetnie pan mówi po angielsku - wtrącił Roberts i niespodziewanie dla Karpinsky'ego podsunął niemieckiemu kapitanowi krzesło.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈɕfʲjɛtʲɲɛ, AS: śfʹi ̯etʹńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świetność ż., uświetnienie n., uświetnianie n.

 czas. uświetniać ndk., uświetnić dk.

 przym. świetny, prześwietny

 przysł. prześwietnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) doskonale, wspaniale, super, znakomicie, cudnie; pot. w dechę, gites, w pytę

Wiktionary


świetniej

stopień wyższy od przysłówka: świetnie


SJP.pl


świetniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: świetny


SJP.pl


świętno

2 miejscowości w Polsce:

  • Świętno – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. wolsztyńskim, w gminie Wolsztyn
  • Świętno – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. szczecineckim, w gminie Grzmiąca

Wikipedia


świetność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co świetne

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈɕfʲjɛtnɔɕt͡ɕ, AS: śfʹi ̯etność

Wiktionary

Powiązane:

 przym. świetny

 przysł. świetnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wspaniałość

Wiktionary


świetny

1. bardzo dobry; wyśmienity, wyborny, wspaniały, znakomity;
2. dawniej: sławny, znamienity


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, któremu przypisuje się same pozytywne cechy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jacku, uważam, że masz świetny gust jak na faceta.

 (1.1) Najświetniejszy okres twórczości Pabla Picassa przypada na drugą połowę XX wieku.

 (1.1) Czuję, że to będzie świetny dzień.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈɕfʲjɛtnɨ, AS: śfʹi ̯etny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świetność ż., uświetnienie n., uświetnianie n.

 czas. uświetniać ndk., uświetnić dk.

 przym. prześwietny

 przysł. świetnie, prześwietnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wspaniały, znakomity, cudowny, super

Wiktionary


święto

1. dzień, w którym obchodzi się uroczystości państwowe lub religijne;
2. szczególna okazja, ważne wydarzenie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) dzień lub więcej dni wyróżniający się od innych, poświęcony czemuś lub komuś, spędzany w inny, szczególny sposób niż zwykłe dni

Wiktionary

Święto – ogólne określenie szczególnych dni lub dłuższych okresów powtarzających się regularnie.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W niedziele i święta autobusy kursują rzadziej.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈɕfʲjɛ̃ntɔ, AS: śfʹi ̯nto

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świątnik mos./mrz., świętowanie n., święta ż./lm nm., święty mos., świątek mrz., świątynia ż., wyświęcanie n., święconka ż.

 przym. święty, świąteczny

 czas. świętować ndk.

 przysł. świątecznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|fajer, fajera, świynto.

Wiktionary


świętoannianin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Świętej Anny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Święta Anna ż.

:: fż. świętoannianka ż.

 przym. świętoannieński

Wiktionary


świętoannianka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Świętej Anny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Święta Anna ż.

:: fm. świętoannianin m.

 przym. świętoannieński

Wiktionary


świętoannieński

przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do Świętej Anny, związany ze Świętą Anną

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Święta Anna ż., świętoannianin mos., świętoannianka ż.

Wiktionary


świętobliwie

przysłówek

 (1.1) pobożnie, na sposób świętego

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Koniec życia spędził świętobliwie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. święta ż./lm nm., święto n., święty mos., świętobliwość ż.

 przym. świętobliwy, święty

 przysł. święcie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) bogobojnie, cnotliwie, pobożnie

Wiktionary


świętobliwiej

stopień wyższy od przysłówka: świętobliwie


SJP.pl


świętobliwość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego kto świętobliwy, tego co jest świętobliwe

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) O świętobliwość starać się nam potrzeba; nie dostąpi zbawienia, kto nie jest świętobliwym.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. święto n., święta ż./lm nm., święty mos.

 przym. święty, świętobliwy

 przysł. świętobliwie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) bogobojność, cnotliwość, pobożność, świętość

Wiktionary


świętobliwszy

stopień wyższy od przymiotnika: świętobliwy


SJP.pl


świętobliwy

pobożny, bogobojny; świątobliwy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) odznaczający się świętością życia

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Grota stała się mieszkaniem świętobliwego starca, trudniącego się ziołolecznictwem.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. świątobliwy

 rzecz. świątek mzw./mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) bogobojny, pobożny, rozmodlony

Wiktionary


świętobor

dawne imię męskie


SJP.pl

  • Świętobor – imię
  • Świętobor – książę pomorski z przełomu XI i XII wieku.
  • Świętobor I – książę szczeciński panujący w latach 1372-1413
  • Świętobor II – książę rugijski panujący w latach 1415-1432/1436

Wikipedia


świętochenka

zdrobnienie od: Świętochna (imię żeńskie)


SJP.pl


świętochna

imię żeńskie


SJP.pl

Świętosława, Święcsława, Święsława – staropolskie imię żeńskie. Złożone jest z członu Święto- („święty”, „silny, mocny”) i -sława („sława”). Może oznaczać: „ta, której sława jest mocna”.

Imię popularne w Średniowieczu. Męskie odpowiedniki: Świętosław, Święcesław, Święcsław, Święsław.

Świętosława imieniny obchodzi 3 maja.

Wikipedia


świętochniny

przymiotnik dzierżawczy - należący do Świętochny lub z nią związany


SJP.pl


świętochów

Świętochów – wieś sołecka w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie piaseczyńskim, w gminie Tarczyn.

Wieś szlachecka Swientochowo położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie tarczyńskim ziemi warszawskiej województwa mazowieckiego. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa warszawskiego.

Wierni kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii św. Mikołaja Biskupa Męczennika w Tarczynie.

Wikipedia


świętochowo

Świętochowo (niem. Sonnenstuhl) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie braniewskim, w gminie Braniewo.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa elbląskiego.

Wikipedia


świętochowski

nazwisko


SJP.pl

  • Aleksander Świętochowski (1849-1938) – pisarz
  • Bolesław Świętochowski (1895-1975) – uczony rolnik
  • Jerzy Lawina-Świętochowski (1905-1946) – kompozytor
  • Krzysztof Świętochowski (1938-1992) – aktor
  • Leszek Świętochowski (ur. 1955) – polityk
  • Ryszard Świętochowski (1882-1941) – polityk
  • Stanisław Świętochowski (1899-1940) – dyplomata
  • Szymon Świętochowski (ur. 1983) – fotografik

Wikipedia


świętochłowice

miasto w Polsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w południowej Polsce, na Górnym Śląsku;

Wiktionary

Świętochłowice (wymowa, niem. Schwientochlowitz) – miasto na prawach powiatu, położone w południowej Polsce, na Górnym Śląsku, w województwie śląskim, w centrum Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jadąc rano tramwajem do Świętochłowic, widzieliśmy dziki.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świętochłowiczanin mos., świętochłowiczanka ż.

 przym. świętochłowicki, podświętochłowicki

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|Świóny, Świyntochlowice, Świyntochłowice.

Wiktionary


świętochłowicki

Świętochłowice


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany ze Świętochłowicami, dotyczący Świętochłowic

Wiktionary

Patrz:

Świętochłowice

Powiązane:

 rzecz. Świętochłowice nmos., świętochłowiczanin m., świętochłowiczanka ż.

 przym. podświętochłowicki

Wiktionary


świętochłowiczanin

mieszkaniec Świętochłowic


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Świętochłowic

 (1.2) osoba pochodząca z Świętochłowic, urodzona w Świętochłowicach

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Tego samego dnia świętochłowiczanin usłyszał zarzuty posiadania substancji niedozwolonych oraz przywłaszczenia dokumentów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɕfʲjɛ̃ntɔxwɔvʲiˈt͡ʃãɲĩn, AS: śfʹi ̯ntoχu̯ovʹičãńĩn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Świętochłowice lm nm.

:: fż. świętochłowiczanka ż.

 przym. świętochłowicki

Wiktionary


świętochłowiczanka

mieszkanka Świętochłowic


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Świętochłowic

 (1.2) kobieta pochodząca z Świętochłowic, urodzona w Świętochłowicach

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɕfʲjɛ̃ntɔxwɔvʲiˈt͡ʃãnka, AS: śfʹi ̯ntoχu̯ovʹičãnka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Świętochłowice nmos.

:: fm. świętochłowiczanin m.

 przym. świętochłowicki

Wiktionary


świętojanka

w gwarze poznańskiej: porzeczka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gwara. wylew Bugu w okolicach dnia św. Jana

 (1.2) gwara. deszcz świętojański porzeczka

 (1.4) gw-pl|Kujawy. wczesny czerwonawy kartofel

Wiktionary

Świętojanka – struga w województwie łódzkim, lewy dopływ Widawki o długości 6,96 km.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. świętojański

Wiktionary


świętojański

związany z dniem św. Jana lub ze zwyczajami ludowymi praktykowanymi w wigilię przesilenia letniego; kupalny


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z dniem św. Jana tj. 24 czerwca lub ze zwyczajami ludowymi praktykowanymi w wigilię tego dnia

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɕfʲjɛ̃ntɔˈjä̃j̃sʲci, AS: śfʹi ̯ntoi ̯ä̃ĩ ̯sʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świętojanek mzw., świętojanka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kupalny, sobótkowy; gw-pl|Górny Śląsk|świyntojański.

Wiktionary


świętojebliwość

świętojebliwy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) wulg. żart. dewocja, przesadna pobożność

 (1.2) wulg. żart. klerykalizm

 (1.3) wulg. żart. świątobliwość (zniekształcenie zwyczajowego tytułu wysokiego hierarchy kościelnego)

Wiktionary

Patrz:

świętojebliwy

Przykłady

 (1.1) Cały artykuł śmierdzi na odległość świętojebliwością, a ja jako ateista mam na temat religii całkowicie inne zdanie.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. świętojebliwy

 przysł. świętojebliwie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) bigoteria, dewocja, religianctwo, świętoszkowatość

 (1.2) klerykalizm

Wiktionary


świętojebliwy

wulgarnie: pozornie cnotliwy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) wulg. żart. dewocyjny, nadmiernie pobożny

 (1.2) wulg. żart. klerykalny

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nie chcę być postrzegana jako świętojebliwa, ale do wiary podchodzę poważnie – wyznaje nawrócona skandalistka.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świętojebliwość ż.

 przysł. świętojebliwie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) świętoszkowaty, bigoteryjny, dewocyjny, parafiański, religiancki

 (1.2) klerykalny

Wiktionary


świętojerski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany ze świętym Jerzym lub obchodami jego dnia – 23 kwietnia

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Świętojerska ż.

Wiktionary


świętojurcy

Świętojurcy – ukraińskie ugrupowanie polityczne (nazwa pochodzi od katedry św. Jura), działające od 1848 we Lwowie przy wsparciu wyższych duchownych unickich.

Było wspierane przez gubernatora Franza Stadiona, występowało przeciw polskiemu ruchowi narodowemu. Do 1882 świętojurcy reprezentowali opcję staroruską. W tym roku wytoczono przywódcom starorusinów proces o zdradę stanu i popieranie prawosławia (Afera Hniliczek). Główni oskarżeni – Adolf Dobrianskyj i Iwan Naumowycz zostali uniewinnieni, jednak proces ujawnił, że wielu działaczy starorusińskich i wyższego kleru było agentami Rosji. Dlatego też zmuszono do ustąpienia metropolitę Josyfa Sembratowycza.

Wikipedia


świętokatarzyński

Święta Katarzyna (wieś w Polsce)


SJP.pl


świętokradca

człowiek popełniający świętokradztwo


SJP.pl


świętokradczyni

świętokradca


SJP.pl

Patrz:

świętokradca

świętokradztwo

1. w religiach: zbezczeszczenie lub znieważenie świętego miejsca lub przedmiotu;
2. znieważenie czegoś uważanego za świętość


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) znieważenie lub zbezczeszczenie kogoś lub czegoś uznawanego za święte

 (1.2) daw. przestępstwo polegające na popełnieniu świętokradztwa (1.1)

Wiktionary

Świętokradztwo – termin religijny, który określa znieważenie miejsca, przedmiotu, osoby poświęconej Bogu lub innych rzeczy związanych z religią.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Mieli oni wiele czci dla papiestwa, dla Kościoła w ogóle, traktowali kult religijny jako powinność chrześcijanina, a każde naigrawanie się z religii uznawali za niewybaczalne świętokradztwo.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świętokradca

:: fż. świętokradczyni

 przym. świętokradczy

 przysł. świętokradczo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) profanacja

Wiktionary


świętokrzyski

Święty Krzyż


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany ze Świętym Krzyżem, dotyczący Świętego Krzyża

 (1.2) związany ze Świętokrzyskiem, dotyczący Świętokrzyskiego

 (1.3) związany z województwem świętokrzyskim (1.2)

Wiktionary

Patrz:

Święty Krzyż

Powiązane:

 rzecz. Świętokrzyskie n., Święty Krzyż m., świętokrzyszczyzna ż.

Wiktionary


świętokrzyskie

Święty Krzyż


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) geogr. region w południowo-wschodniej Polsce

Wiktionary

Województwo świętokrzyskie – jednostka podziału administracyjnego w południowej części centralnej Polski. Województwo obejmuje obszar 11 710,50 km² i zamieszkuje je ok. 1,2 mln osób. Jest jednym z 16 województw utworzonych w 1999 roku. W przybliżeniu obejmuje większą część obszaru dawnego województwa kieleckiego, część tarnobrzeskiego (obecne powiaty opatowski, sandomierski i staszowski) oraz skrawki radomskiego, piotrkowskiego i częstochowskiego.

Wikipedia

Patrz:

Święty Krzyż

Przykłady

 (1.1) Oblęgorek leży w Świętokrzyskiem.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. świętokrzyski

Wiktionary


świętokrzyszczyzna

mowa i kultura w regionie świętokrzyskim


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kultura, obyczaje i mowa regionu świętokrzyskiego

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɕfʲjɛ̃ntɔkʃɨʃˈt͡ʃɨzna, AS: śfʹi ̯ntokšyščyzna

Wiktionary

Powiązane:

 przym. świętokrzyski

Wiktionary


świętokrzyżcy

potoczna nazwa tajnego sprzysiężenia założonego w 1836 roku na Uniwersytecie w Dorpacie przez G. Ehrenberga jako filia Stowarzyszenia Ludu Polskiego; Spisek Hildebrandta


SJP.pl


świętokupstwo

sprzedawanie godności i sakramentów kościelnych; symonia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) rel. sprzedawanie oraz kupowanie godności i urzędów kościelnych

Wiktionary

Symonia, świętokupstwo – handel godnościami i urzędami kościelnymi, sakramentami oraz dobrami duchowymi. Termin „symonia” pochodzi od Szymona Maga (Simona Magusa), którego św. Piotr zganił za chęć kupienia od apostołów daru udzielenia Ducha Świętego (zob. Dzieje Apostolskie Dz 8, 9-24).

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) symonia

Wiktionary


świętolipski

przymiotnik od: Święta Lipka (wieś)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Świętej Lipki, związany ze Świętą Lipką

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Święta Lipka ż.

Wiktionary


świętomarciński

1. związany z dniem św. Marcina, dotyczący dnia św. Marcina;
2. rogal świętomarciński - wielkopolski rogal z nadzieniem z białego maku; rogal marciński


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany ze świętym Marcinem lub obchodami jego dnia – 11 listopada

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) 11 listopada ulicami Poznania przejdzie barwny korowód świętomarciński.

 (1.1) Na świętego Marcina poznaniacy objadają się świętomarcińskimi rogalami.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɕfʲjɛ̃ntɔ̃marʲˈt͡ɕĩj̃sʲci, AS: śfʹi ̯ntõmarʹćĩĩ ̯sʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. święty Marcin m.

Wiktionary


świętomiejsce

miasto w Rosji; Mamonowo


SJP.pl

Mamonowo, Świętomiejsce, Święta Siekierka (ros. Мамоново, niem. Heiligenbeil, lit. Šventapilė) – miasto w okręgu miejskim Mamonowo obwodu królewieckiego Rosji. W 2021 roku zamieszkane przez 8104 osoby.

Wikipedia


świętomiejski

Świętomiejsce


SJP.pl

Patrz:

Świętomiejsce

świętomir

imię męskie


SJP.pl

Świętomir – staropolskie imię męskie, złożone z członu Święto- ("święty", "silny, mocny") i -mir ("pokój"). Może oznaczać "ten, który zapewnia trwały pokój". Żeński odpowiednik: Świętomira.

Świętomir imieniny obchodzi 28 lipca.

Wikipedia


świętomira

imię męskie


SJP.pl

Świętomira, Świętomirza – staropolskie imię żeńskie, złożone z członu Święto- ("święty", "silny, mocny") i -mira (mir – "pokój"). Może oznaczać "ta, która zapewnia trwały pokój". Męski odpowiednik: Świętomir.

Świętomira imieniny obchodzi 11 lutego.

Wikipedia


świętomirek

zdrobnienie od: Świętomir (imię męskie)


SJP.pl


świętomirkowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Świętomirka lub z nim związany


SJP.pl


świętomirostwo

Świętomir z małżonką; Świętomirowie


SJP.pl


świętomirowie

imię męskie


SJP.pl


świętomirowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Świętomira lub z nim związany


SJP.pl


świętopełek

imię męskie


SJP.pl


świętopełk

1. Świętopełk Wielki (1200-1266), książę Pomorza Gdańskiego od 1217(?), syn Mściwoja I;
2. Świętopełk zw. Przeklętym (ok. 980-1019), książę ruski, najstarszy syn Włodzimierza Wielkiego;
3. Świętopełk (?-894), książę wielkomorawski od 870


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;

Wiktionary

  • Świętopełk – imię
  • Świętopełk I morawski – władca Wielkich Moraw w latach 870-894
  • Świętopełk II morawski – władca Księstwa Nitrzańskiego w latach 894-906
  • Świętopełk Mieszkowic – syn Mieszka I i Ody (ur. między 979 a 985)
  • Światopełk I Przeklęty – książę turowski, wielki książę Rusi Kijowskiej w latach 1015-1016 i 1018-1019
  • Świętopełk II Michał – książę kijowski w latach 1093-1113
  • Świętopełk II – władca Czech w latach 1107-1109
  • Świętopełk – książę pomorski 1109/1113-1121
  • Świętopełk – książę Obodrytów 1127-1129
  • Świętopełk Władysławowic - syn króla Czech Władysława II
  • Świętopełk Raciborowic – syn Racibora I i Przybysławy
  • Świętopełk – książę brneński w latach 1189-1191 i 1194-1200
  • Świętopełk II Wielki – książę Pomorza Gdańskiego 1220-1266.
  • Świętopełk Knutsson – wnuk króla Danii Waldemara II
  • Michał Głowacki ps. „Świętopełk” – polski duchowny katolicki, jeden z organizatorów powstania chochołowskiego z 1846 r.
  • Świętopełk – krakowski drukarz z XV-XVI w.
  • Świętopełk – pasterz ptaków dodo, jeden z bohaterów komiksu Lil i Put.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ɕfʲjɛ̃nˈtɔpɛwk, AS: śfʹi ̯ẽntopeu̯k

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Pełka ż./mos.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Światopełk

Wiktionary


świętopełkostwo

Świętopełek z małżonką; Świętopełkowie


SJP.pl


świętopełkowie

1. Świętopełk Wielki (1200-1266), książę Pomorza Gdańskiego od 1217(?), syn Mściwoja I;
2. Świętopełk zw. Przeklętym (ok. 980-1019), książę ruski, najstarszy syn Włodzimierza Wielkiego;
3. Świętopełk (?-894), książę wielkomorawski od 870


SJP.pl


świętopełkowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Świętopełka lub z nim związany


SJP.pl


świętopietrze

danina płacona w średniowieczu na rzecz papieża; Denarius Petri, denar św. Piotra


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) kośc. katolicka opłata na rzecz papiestwa, wnoszona w średniowieczu przez kraje uznające zwierzchnictwo Kościoła katolickiego, a współcześnie dobrowolnie oddawana przez parafian w niedzielę najbliższą dniowi św. Piotra i Pawła (29 czerwca);

Wiktionary

Świętopietrze (tzw. denar świętego Piotra - wł. obolo di San Pietro) – polska nazwa opłaty wnoszonej na rzecz papiestwa z racji jego zwierzchnictwa nad danymi ziemiami. Przez Polskę świętopietrze świadczone było od XI w. do 1555 r.. Wznowione w 1871 przez papieża Piusa IX.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) A biskup Wawrzyniec był zdania nieco odmiennego, uważając mianowicie, iż książęce wolnizny bynajmniej nie obejmują należnego Kościołowi świętopietrza.

Wiktionary


świętoruski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) filoz. rel. związany z koncepcja Świętej Rusi;

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Święta Ruś ż.

Wiktionary


świętość

cecha przypisywana bóstwom


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) coś otaczane szczególnym kultem i czcią

 (1.2) cecha tego co święte

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Dla wielu ludzi wiara jest świętością.

 (1.2) Szwedzi nie uszanowali świętości tego miejsca.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈɕfʲjɛ̃ntɔɕt͡ɕ, AS: śfʹi ̯ntość

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świątek mrz./mzw., święta ż., święty mos., świątynia ż., święcenie n., święcenia lm nm.

 przym. święty

Wiktionary


świętoszek

mężczyzna przesadnie pobożny; dewot; bigot; nabożniś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pogard. człowiek manifestujący swą pobożność, często fałszywą

Wiktionary

Świętoszek (fr. Le Tartuffe ou l’Imposteur) – komedia Moliera powstała w 1661 roku, zaś wystawiona po raz pierwszy w 1664 roku. Swój rozgłos zawdzięcza nie tylko walorom artystycznym, ale także skandalowi, jaki wywołało w XVII-wiecznej Francji wykpienie hipokryzji religijnej.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. świętoszkowatość ż., świętoszkostwo n., święty mos.

:: fż. świętoszka ż.

 przym. świętoszkowski, świętoszkowaty, święty

 przysł. świętoszkowato

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pobożniś, nabożniś, bigot, dewot, religiant, tartuffe

Wiktionary


świętoszewo

Świętoszewo – (niem. Schwanteshagen) osada w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie goleniowskim, w gminie Przybiernów.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa szczecińskiego.

Wikipedia


świętoszka

kobieta przesadnie pobożna; dewotka; bigotka; nabożnisia


SJP.pl


świętoszkowato

przysłówek sposobu

 (1.1) w sposób świętoszkowaty

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świątynia ż., świętoszek mos., świętoszkostwo n., świętoszkowatość ż.

 przym. świętoszkowaty

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pruderyjnie

Wiktionary


świętoszkowatość

manifestacyjna, często udawana pobożność, cnotliwość, skromność


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) książk. albo iron. cecha tego, co jest świętoszkowate; cecha tych, którzy są świętoszkowaci

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Świętowit mos., świętoszek m., świętoszka ż., świętoszkostwo n., święty mos.

 przym. świętoszkowaty, święty

 przysł. świętoszkowato

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) świętoszkostwo, bigoteria, religianctwo

Wiktionary


świętoszkowaty

wstydliwy, pruderyjny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający cechy świętoszka, właściwy osobie przesadnie pobożnej

 (1.2) mający cechy osoby przesadnie skromnej

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Henryk przestał chodzić na katechezę dla dorosłych, bo go irytowało całe to świętoszkowate towarzystwo.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Świętowit mos., świątynia ż., święty mos., świętoszek mos., świętoszkostwo n., świętoszkowatość ż.

 przysł. świętoszkowato

 przym. święty

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dewocyjny

 (1.2) pruderyjny

Wiktionary


świętoszów

wieś w województwie dolnośląskim, w powiecie bolesławieckim


SJP.pl

Świętoszów (do 1945 niem. Neuhammer am Queis) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie bolesławieckim, w gminie Osiecznica, na terenie Borów Dolnośląskich, nad rzeką Kwisą, 120 km od centrum Wrocławia.

Wikipedia


świętoszowice

Świętoszowice (niem. Schwientoschowitz) – wieś sołecka w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie tarnogórskim, w gminie Zbrosławice.

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa katowickiego.

Wikipedia


świętoszówka

wieś w Polsce


SJP.pl

Świętoszówka (cz. Svěntošůvka, niem. Swientoschuwka) – wieś w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie bielskim, w gminie Jasienica, na Śląsku Cieszyńskim. Powierzchnia sołectwa wynosi 150,6 ha, a liczba ludności 609, co daje gęstość zaludnienia równą 404,4 os./km².

Wikipedia


świętoszyn

Świętoszyn (niem. Schwentroschine, Waldheide (1939–1945)) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie milickim, w gminie Milicz.

Wikipedia


świętosław

imię męskie


SJP.pl

Świętosław, Święcesław, Święcsław, Święsław (chorw. Svjetoslav, serb. Svetoslav) – starosłowiańskie imię męskie. Złożone jest z członów: Święto- („święty”, „silny, mocny”) i -sław („sława”) i oznacza człowieka cieszącego się mocną sławą. W materiałach źródłowych występuje od XII wieku. Do końca XV wieku imię to zanotowano u około 1000 osób.

Wikipedia


świętosława

imię żeńskie


SJP.pl

Świętosława, Święcsława, Święsława – staropolskie imię żeńskie. Złożone jest z członu Święto- („święty”, „silny, mocny”) i -sława („sława”). Może oznaczać: „ta, której sława jest mocna”.

Imię popularne w Średniowieczu. Męskie odpowiedniki: Świętosław, Święcesław, Święcsław, Święsław.

Świętosława imieniny obchodzi 3 maja.

Wikipedia


świętosławek

zdrobnienie od: Świętosław (imię męskie)


SJP.pl


świętosławiny

przymiotnik dzierżawczy - należący do Świętosławy lub z nią związany


SJP.pl


świętosławka

zdrobnienie od: Świętosław (imię męskie)


SJP.pl


świętosławkowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Świętosławka lub z nim związany


SJP.pl


świętosławostwo

Świętosław z małżonką; Świętosławowie


SJP.pl


świętosławowie

imię męskie


SJP.pl


świętosławowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Świętosława lub z nim związany


SJP.pl


świętosławski

nazwisko


SJP.pl

  • Aleksander Świętosławski (1811-1835) – polski działacz polityczny
  • Arkadiusz Świętosławski − polski piłkarz
  • Janina Świętosławska-Żółkiewska (1910-2003) – polski fizyk i chemik, prekursor stosowania metod matematycznych w chemii analitycznej.
  • Witold Świętosławski − polski archeolog
  • Wojciech Świętosławski (1881-1968) – polski fizykochemik, profesor Uniwersytetu Warszawskiego i Politechniki Warszawskiej, senator RP.
  • Zenon Świętosławski (1811-1875) − powstaniec listopadowy, emigrant polityczny

Wikipedia


świętouść

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. osada w Polsce, w województwie zachodniopomorskim, w powiecie kamieńskim, w gminie Wolin;

Wiktionary

Świętouść (dawniej Świętoujść, niem. Swantuss) – osada w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie kamieńskim, w gminie Wolin.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ślady najstarszego osadnictwa w Świętouściu pochodzą z okresu kultury łużyckiej epoki brązu lub wczesnej epoki żelaza.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świętouścianin mos., świętouścianka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) hist. Świętoujść

Wiktionary


świętować

obchodzić coś uroczyście


SJP.pl

czasownik

 (1.1) obchodzić coś uroczyście

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wszyscy kumple świętowali, nawet te, co nie powiedzieli do radia ni chu-chu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɕfʲjɛ̃nˈtɔvat͡ɕ, AS: śfʹi ̯ẽntovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. święto n., święty m., święta ż., świętowanie n., świątynia ż., świątek mrz./mzw.

 czas. święcić, uświęcić, wyświęcić

 przym. świąteczny, święty

 przysł. świątecznie, święcie

Wiktionary


świętowacławski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany ze świętym Wacławem lub obchodami jego dnia – 28 września

Wiktionary


świętowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) obchodzenie jakiegoś święta, jubileuszu lub innego radosnego wydarzenia poprzez udział w uroczystościach, powstrzymanie się od pracy i oddawanie się przyjemnościom

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Możemy zacząć świętowanie. Przyszła informacja, że wygraliśmy ten przetarg.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɕfʲjɛ̃ntɔˈvãɲɛ, AS: śfʹi ̯ntovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. świętować ndk.

 rzecz. świątek mrz./mzw., święty m., świątynia ż., święto n.

 przym. świąteczny, święty

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) celebrowanie, fetowanie

Wiktionary


świętowit

mitologia słowiańska: bóg wojny i urodzaju Rugian (Słowian połabskich), odpowiednik wielu innych bogów m.in. Peruna i Rugiewita; Swantewit, Światowid


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mitsłow. słowiański bóg wojny i urodzaju czczony przez plemię Ranów, którego główna świątynia znajdowała się na wyspie Rugia, na przylądku Arkona;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wedle wiary Rugian walczył Świętowit, bo tak się bałwan nazywał, na tym koniu przeciw wrogom swej czci, a dowodziło tego, że koń, acz na noc zamknięty w swej stajni, rano nieraz tak zziajany, a ubłocony wyglądał, jakby w powrocie z wyprawy bardzo znaczną przebiegał drogę.

 (1.1) Ten sam Daćbóg w Arkonie nazywał się Świętowitem, był przecież dawcą urodzajów, któremu na cześć obchodzono najwalniejsze Święto doroczne po żniwach, niby bohacz białoruski, czczony tej samej porze.

 (1.1) Poza nim plasowaćasują się bóstwa lokalne, z których część, jak Świętowit, może zostać utożsamiona z interesami państwowymi i awansować na głównego boga.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. święto n., święta ż., świętość ż., świątynia ż., świątek m., świętoszek m., świętoszkowatość ż., święcone n., święconka ż., święcenie n., świętowanie n., wyświęcanie n.

 czas. święcić ndk., świętować ndk.

 przym. Świętowitowy, święty, świąteczny, świątynny, świętoszkowaty

 przysł. świątecznie, święcie, świętobliwie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) war. Swantewit, Swentowit

Wiktionary


świętowitowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Świętowita lub z nim związany


SJP.pl


świętówka

bardzo rzadko: uroczystość, zabawa, impreza


SJP.pl


świętszy

stopień wyższy od przymiotnika: święty


SJP.pl


święty

1. kanonizowany przez Kościół; uznany przez Kościół za zbawionego i godnego kultu;
2. cnotliwy, sprawiedliwy, bardzo dobry;
3. godny czci i szacunku; będący przedmiotem kultu;
4. nietykalny, nienaruszalny;
5. związany z kultem religijnym, obrządkami religijnymi


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) rel. o osobie: ktoś uznany przez jakiś Kościół lub społeczność za godnego kultu;

 (1.2) rel. o rzeczy: coś godnego kultu religijnego

 (1.3) pot. iron. niewinny, bez winy

 (1.4) taki, którego nie wolno naruszyć, niepodważalny

 (1.5) stpol. mocny

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) mężczyzna święty (1.1)

Wiktionary

Święty (hebr. qodesz lub kodesz oznacza „oddzielony”) – stosowane przez chrześcijan określenie człowieka, który „przebywa z Bogiem w niebie”. W Nowym Testamencie słowo święty lub święci używane jest pod adresem wszystkich wierzących w śmierć i zmartwychwstanie Jezusa. To pojęcie występuje również w innych religiach.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Święta Cecylia jest patronką muzyki kościelnej.

 (1.2) W kościele wiszą święte obrazy.

 (1.3) Ty wcale nie jesteś taki święty, też rzucałeś kamieniami w moje okna.

 (1.3) Szczęśliwszy z braci, gdy kaganek zgasnął, // Bo w słodkiem miodu wytrawieniu zgasnął. // W tym było stanie rozkoszne siedlisko // Świętych próżniaków.

 (1.4) Pamiętaj, dla nich nawet ustna umowa jest święta – jeśli ją naruszysz, stracisz u nich wszelki szacunek.

 (2.1) Leksykon zawiera hagiografie wszystkich świętych.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈɕfʲjɛ̃ntɨ, AS: śfʹi ̯nty

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. święto n., świętość ż., świątynia ż., świątek m., świętoszek m., świętoszkowatość ż., święcone n., święconka ż., święcenie n., świętowanie n., wyświęcanie n.

:: fż. święta ż.

 czas. święcić ndk., świętować ndk.

 przym. świąteczny, świątynny, świętoszkowaty

 przysł. świątecznie, święcie, świętobliwie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) reg. śl. świynty.

 (1.2) reg. śl. świynty.

 (1.3) reg. śl. świynty.

 (1.4) nietykalny, nienaruszalny, niepodważalny

Wiktionary


swietłana

obce imię żeńskie


SJP.pl

Świetlana, Swietłana – żeńskie imię pochodzenia słowiańskiego. Stanowi ona literackie tłumaczenie greckiego imienia Fotyna na rosyjski. Oznacza „jasną, świetlistą”. Imię bardzo popularne w XX wieku w Rosji, na Białorusi, Ukrainie i w Bułgarii, ale spotykane także w innych krajach słowiańskich, np. na Słowacji; wcześniej nieistniejące lub bardzo rzadkie.

Wikipedia


świeża

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. hydron. rzeka w obwodzie królewieckim Rosji, uchodzi do Zalewu Wiślanego;

Wiktionary

Świeża (ros. Прoхлaднaя, trb. Prochładnaja, niem. Frisching) – rzeka w obwodzie królewieckim (Rosja). Całkowita długość ok. 65 km, wpada do Zalewu Wiślanego w pobliżu miejscowości Uszakowo.

Wikipedia


świeżaczek

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) zdrobn. od świeżak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świeżak m.

Wiktionary


świeżak

potocznie:
1. ktoś nowy w jakimś środowisku;
2. ktoś początkujący w jakiejś dziedzinie; nowicjusz;
3. w gwarze przestępczej: osoba, która po raz pierwszy trafiła do więzienia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) gwara. więz. nowy więzień w celi

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈɕfʲjɛʒak, AS: śfʹi ̯ežak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świeżość ż., świeżyzna ż.

:: zdrobn. świeżaczek m.

 przym. świeży

 przysł. świeżo

 czas. świeżyć

Wiktionary


świeżawka

1. potocznie: coś nowego; świeżynka;
2. slangowo: sekretarka biznesmena


SJP.pl


swieżawski

nazwisko


SJP.pl


świeżej

nieużywany, czysty, aktualny, ożywczy, oryginalny


SJP.pl


świeżeńki

zdrobnienie od: świeży; świeżuśki, świeżutki, świeżuchny


SJP.pl


świeżo

przysłówek

 (1.1) dopiero co, niedawno

 (1.2) zdrowo, młodo

 (1.3) czysto, schludnie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Tymczasem Ptyś czeka na kolejne świeżo wyklute pisklęta.

 (1.1) Ale o krwi tej, co się świeżo lała, / O łzach, któremi płynie Polska cała, / O sławie, która jeszcze nie przebrzmiała - / O nich pomyślić - nie mieliśmy duszy!…

 (1.2) Nasza szefowa, pani Magdalena, wciąż wygląda bardzo świeżo, mimo że ma prawie 60 lat i jest matką dwójki dorosłych dzieci.

 (1.3) Dlatego trzeba poświęcać jej coraz więcej uwagi. Nie tylko po to, by być piękną, ale przede wszystkim, by wyglądać świeżo i zdrowo.

 (1.3) Uwielbiamy mężczyzn wyglądających świeżo i czysto.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świeżak m., świeżość n.

 czas. świeżyć, odświeżać ndk., odświeżyć dk.

 przym. świeżutki, świeży, świeżusieńki, świeżuteńki

Wiktionary


świeżonka

tradycyjny chłopski gulasz przygotowywany ze świeżo pozyskanej wieprzowiny


SJP.pl


świeżorodek

1. dziecko od urodzenia do ukończenia pierwszej doby życia;
2. dziecko od urodzenia do ukończenia 4 tygodni życia; noworodek


SJP.pl


świeżość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co jest świeże

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Proszę Pani, te szparagi wcale nie były pierwszej świeżości.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈɕfʲjɛʒɔɕt͡ɕ, AS: śfʹi ̯ežość

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świeżak mos., świeżyzna ż.

 czas. świeżyć, odświeżać ndk., odświeżyć dk.

 przym. świeży

:: zdrobn. świeżutki, świeżusieńki, świeżuteńki

 przysł. świeżo

Wiktionary


świeższy

stopień wyższy od przymiotnika: świeży


SJP.pl


świeżuchny

zdrobnienie od: świeży; świeżutki, świeżeńki, świeżuśki


SJP.pl


świeżusieńki

zdrobnienie od: świeżuśki; świeżuteńki


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) pot. zdrobn. od: świeży

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zdaje się człowiekowi, że świeżusieńki jest, ledwie co zrodzony albo ledwie co wskrzeszony…

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɕfʲjɛʒuˈɕɛ̇̃ɲci, AS: śfʹi ̯ežuśė̃ńḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świeżość

 przym. świeżuteńki, świeżutki, świeży

 przysł. świeżo, świeżusieńko, świeżuteńko, świeżutko

 czas. świeżyć

Wiktionary


świeżuśki

zdrobnienie od: świeży; świeżutki, świeżeńki, świeżuchny


SJP.pl


świeżuteńki

zdrobnienie od: świeżutki; świeżusieńki


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) pot. zdrobn. od: świeży

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Piekarze niemal do każdego transportu podwozili świeżuteńki chleb.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɕfʲjɛʒuˈtɛ̃ɲci, AS: śfʹi ̯ežutńḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świeżość

 przym. świeżusieńki, świeżutki, świeży

 przysł. świeżo, świeżusieńko, świeżuteńko, świeżutko

 czas. świeżyć

Wiktionary


świeżutki

zdrobnienie od: świeży; świeżuśki, świeżeńki, świeżuchny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) zdrobn. od: świeży

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɕfʲjɛˈʒutʲci, AS: śfʹi ̯ežutʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świeżość

 przym. świeżusieńki, świeżuteńki, świeży

 przysł. świeżo, świeżusieńko, świeżuteńko, świeżutko

 czas. świeżyć

Wiktionary


świeży

nieużywany, czysty, aktualny, ożywczy, oryginalny


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) o produktach, potrawach: taki, który nie utracił walorów smakowych, nie uległ zepsuciu

 (1.2) o owocach, warzywach, mięsie, rybach: surowy, nieprzetworzony, niekonserwowany

 (1.3) o powietrzu, zapachu, smaku itp.: rześki, ożywczy, przyjemnie chłodny, orzeźwiający

 (1.4) o kolorach: jasny, żywy, intensywny

 (1.5) wyglądający młodo i zdrowo, wypoczęty

 (1.6) świadczący o czyjejś młodości, zdrowiu lub dobrym samopoczuciu

 (1.7) niedawno powstały, pochodzący z ostatniej chwili

 (1.8) wnoszący coś nowego

 (1.9) sporządzony na nowo, ponownie zdatny do użytku

 (1.10) taki, który nie był jeszcze używany

 (1.11) taki, który trwa od niedawna, nie uległ jeszcze zapomnieniu

 (1.12) będący kimś od niedawna

Wiktionary

  • Antoni Świeży
  • Ignacy Świeży

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) To oburzające, żeby w piekarni nie było świeżego chleba!

 (1.2) Zrobimy sok pomarańczowy ze świeżych pomarańczy.

 (1.3) Otwórz okno i wpuść trochę świeżego powietrza.

 (1.4) Kupiłem fotel w kolorze świeżej zieleni.

 (1.5) Wróciła z urlopu świeża i wypoczęta.

 (1.6) Wykonywanie ćwiczeń pozwala cieszyć się sprawnym ciałem, świeżym umysłem i spokojnym sercem.

 (1.7) Obejrzałem w telewizji najświeższe wiadomości.

 (1.8) Nowy dyrektor rzucił całkiem świeże spojrzenie na ten problem.

 (1.9) Wróćmy do domu i zmieńmy ubrania na świeże.

 (1.10) Operator założył świeże wiertło i kontynuował pracę.

 (1.11) To zbyt świeża strata, aby o niej zapomnieć.

 (1.12) Nasz nowy akustyk jest świeżym absolwentem Politechniki Wrocławskiej.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈɕfʲjɛʒɨ, AS: śfʹi ̯ežy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świeżak mos., świeżość ż., świeżenie n., odświeżenie n., odświeżanie n., poodświeżanie n., wyświeżenie n.

 czas. świeżyć ndk., odświeżyć dk., odświeżać ndk., poodświeżać dk., wyświeżyć dk.

 przym. świeżusieńki, świeżuteńki, świeżutki

 przysł. świeżo, świeżusieńko, świeżuteńko, świeżutko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) jeszcze ciepły, prosto z garnka, prosto z patelni, prosto z pieca, zdatny do spożycia; reg. śl. świży.

 (1.2) reg. śl. świży.

 (1.3) chłodny, odświeżający, orzeźwiający, ożywczy, pobudzający, rześki, rzeźwy, stymulacyjny; reg. śl. świży.

 (1.4) czysty, intensywny, jaskrawy, jasny, klarowny, oczywisty, ostry, rażący, soczysty, wyrazisty, wyraźny, zdecydowany, żywy; rzucający się w oczy

 (1.5) niezmęczony, odświeżony, wypoczęty, wyspany, zregenerowany, zrelaksowany; jak nowo narodzony, w pełni sił

 (1.6) nieociężały, odprężony, raźny, rześki, rzeźwy, szparki, wypoczęty, wyspany, zrelaksowany, żwawy; kwitnący zdrowiem, pełen energii, pełen ikry, pełen inicjatywy, pełen krzepy, pełen temperamentu, pełen werwy, pełen wigoru, pełen zapału, pełen życia, tryskający zdrowiem

 (1.7) aktualny, bieżący, dzisiejszy, najnowszy, najświeższy, niedawny, obecny, ostatni, świeżutki, teraźniejszy

 (1.8) awangardowy, bezprecedensowy, decydujący, doniosły, dziejowy, epokowy, fundamentalny, historyczny, innowacyjny, nadzwyczajny, niekonwencjonalny, nieschematyczny, niestereotypowy, nieszablonowy, niesztampowy, nietradycyjny, niezwykły, nowatorski, odkrywczy, oryginalny, pionierski, prekursorski, przebojowy, przełomowy, przewrotowy, radykalny, rewolucyjny, śmiały, ważny, węzłowy, wybitny, wyjątkowy, zasadniczy, znaczący, znamienny

Wiktionary


świeżyć

podczas wytopu niektórych metali usuwać z nich niepożądane domieszki poprzez ich utlenianie tlenem atmosferycznym lub zawartym w tlenkach dodawanych do wytapianej mieszaniny


SJP.pl

czasownik niedokonany

 (1.1) hutn. usuwać domieszki metali w procesie wytopu stali, miedzi lub ołowiu

 (1.2) hutn. natleniać surówkę z wytopu w wielkim piecu w celu zmniejszenia zawartości węgla

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świeżonka ż., świeżość ż., świeżenie n., świeżak m., świeżyzna ż., odświeżanie n., odświeżenie n.

 czas. odświeżać ndk., odświeżyć dk.

 przym. świeży, nieświeży, świeżutki, świeżusieńki, świeżuteńki

 przysł. świeżo, nieświeżo

Wiktionary


świeżynka

potocznie: rzecz nowa, świeżo wprowadzona; nowość, nowinka, innowacja


SJP.pl


świeżyński

nazwisko


SJP.pl


swift

[czytaj: słift] nazwisko, m.in. Jonathan Swift (1667-1745) - pisarz angielski


SJP.pl

skrótowiec, rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) właśc. kod SWIFT, międzynarodowy kod identyfikujący bank

Wiktionary

  • SWIFT – międzynarodowe stowarzyszenie instytucji finansowych, system płatności
  • Swift – przeglądarka internetowa
  • Swift – język programowania komputerów zaproponowany przez Apple Inc. w 2014 roku

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Aby przelać pieniądze za granicę potrzebujesz SWIFT oraz IBAN.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) BIC

Wiktionary


świgać

czasownik niedokonany

 (1.1) poznań. rzucać

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Latem jak były drzwi otwarte w sieni, to przeważnie małe szczuny świgali klamotami w drzwi Narożnych i nura.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. reg. pozn. śwignąć. dk.

 rzecz. świganie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rzucać, ciskać, miotać

Wiktionary


świganie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|świgać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. świgać ndk.

Wiktionary


świgoń

nazwisko


SJP.pl


swijaga

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. rzeka w europejskiej części Rosji, prawy dopływ Wołgi;

Wiktionary

Swijaga (ros. Свияга, tat. Зөя, Zöyä, czuw. Сĕве) – rzeka o długości 375 km w europejskiej części Rosji, prawy dopływ Wołgi.

Wikipedia


świlcza

wieś i gmina wiejska w Polsce


SJP.pl

Świlcza – wieś w Polsce, położona w województwie podkarpackim, w powiecie rzeszowskim, w gminie Świlcza. Świlcza bezpośrednio graniczy z Rzeszowem.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa rzeszowskiego.

Miejscowość jest siedzibą gminy Świlcza oraz parafii Wniebowzięcia NMP, należącej do dekanatu Rzeszów Zachód, diecezji rzeszowskiej.

Wikipedia


świlczański

Świlcza; świlecki


SJP.pl


świlecki

Świlcza; świlczański


SJP.pl


świna

cieśnina między wyspami Wolin i Uznam


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. cieśnina Morza Bałtyckiego;

Wiktionary

Świna (niem. Swine) – cieśnina Morza Bałtyckiego, między wyspą Wolin a wyspami: Uznam i Karsibór; łączy Zalew Szczeciński z Zatoką Pomorską. Ma długość ok. 16 km i szerokość od 100 do 1000 m. Przy północnej części cieśniny usytuowane jest centrum miasta Świnoujście.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Nad Świną leży miasto Świnoujście.

 (1.1) Świna łączy Zatokę Pomorską z Zalewem Szczecińskim.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈɕfʲĩna, AS: śfʹĩna

Wiktionary


świnalista

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) środ. sport. zawodnik, który zwyciężył nieuczciwie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wszyscy wiedzą, że jedzie na dopingu ten świnalista.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. fż. świnalistka

Wiktionary


swinarski

nazwisko


SJP.pl

Swinarski (forma żeńska: Swinarska; liczba mnoga: Swinarsky) – polskie nazwisko i wariant pisowni nazwiska Świniarski, utworzone sufiksem -ski od nazwy miejscowej Świniary, dawniej też Świnary.

Wikipedia


swinburne

  • Algernon Charles Swinburne – angielski poeta, dramaturg, powieściopisarz i krytyk
  • Kay Swinburne – brytyjska i walijska polityk
  • Richard Swinburne – brytyjski filozof
  • Great Swinburne – miejscowość w Anglii, w hrabstwie Northumberland
  • Little Swinburne – miejscowość w Anglii, w hrabstwie Northumberland

Wikipedia


świneczka

zdrobnienie od: świnka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. zdrobn. od: świnka

Wiktionary

Świneczka (Porcula) – rodzaj ssaków z podrodziny świń (Suinae) z obrębie rodziny świniowatych (Suidae).

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ɕfʲĩˈnɛt͡ʃka, AS: śfʹĩnečka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świnia ż., świntuch mos.

 przym. świński

Wiktionary


swing

[czytaj: słing]
1. utwór muzyczny w stylu swing;
2. taniec jazzowy tańczony przy muzyce swing;
3. w boksie: cios sierpowy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) muz. kierunek muzyki jazzowej popularny na przełomie lat 30. i 40. XX wieku;

 (1.2) muz. synkopowany rytm wykorzystywany w jazzie;

 (1.3) muz. utwór muzyczny w rytmie swinga (1.2)

 (1.4) choreogr. styl tańca towarzyskiego tańczony do muzyki jazzowej;

 (1.5) środ. sport. cios sierpowy w boksie

Wiktionary

Muzyka i taniec:

  • swing – kierunek muzyki jazzowej
  • swing – rytm
  • swing – styl tańca towarzyskiego
  • Swing Duet Warszawa – klub oraz stowarzyszenie rehabilitacji i tańca integracyjnego osób niepełnosprawnych
  • Western swing – gatunek muzyczny, będący mieszanką m.in. muzyki country i big bandu

Wikipedia

Wymowa:

IPA: swʲĩŋk, AS: su̯ʹĩŋk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. swingowanie n., swingers mos.

 czas. swingować

 przym. swingowy

 przysł. swingowo

Wiktionary


swinger

[czytaj: słinger]
1. osoba praktykująca seks orgiastyczny lub wymieniająca się partnerem seksualnym z osobą z innej pary; swingers;
2. muzyk wykonujący swing


SJP.pl


swingers

[czytaj: słingers] osoba praktykująca seks orgiastyczny lub wymieniająca się partnerem seksualnym z osobą z innej pary; swinger


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) seks. osoba uprawiająca grupową aktywność seksualną lub wymieniająca się partnerem z osobą z innej pary

Wiktionary

Swingers – film amerykański z gatunku komediodramat, pierwszy raz wyświetlony w 1996 roku.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Swingersi odwiedzają najczęściej małe, przytulne mieszkania, rzadziej kluby.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. swinging m., swing m., swingowanie n.

 czas. swingować ndk.

 przym. swingerski, swingowy

Wiktionary


swingersclub

[czytaj: słingersklab] klub, w którym praktykuje się seks orgiastyczny lub wymienia się partnerem seksualnym z osobą z innej pary; swingers club, swingers klub, swingersklub


SJP.pl


swingerski

[czytaj: słingerski] związany z osobą praktykującą seks orgiastyczny lub wymieniającą się partnerem seksualnym z osobą z innej pary


SJP.pl


swingersklub

[czytaj: słingersklub] klub, w którym praktykuje się seks orgiastyczny lub wymienia się partnerem seksualnym z osobą z innej pary; swingers club, swingersclub, swingers klub


SJP.pl


swinging

[czytaj: słinging] wymienianie się partnerem seksualnym z osobą z innej pary; swing


SJP.pl

Swinging (czasem nazywany swingującym stylem życia albo swingowaniem) – niemonogamiczna forma aktywności seksualnej, traktowana zwykle jak każda inna aktywność, która może być doświadczana w małżeństwie. W przeciwieństwie do otwartych małżeństw z lat siedemdziesiątych XX wieku czy poliamorii, w swingingu na pierwszym planie istotna jest emocjonalna monogamia lub miłosna relacja z małżonkiem. Swingowanie odbywa się zazwyczaj w obecności małżonka i wymaga jego zgody na tego rodzaju doświadczenie. Pomimo tego, że swingersi często zostają przyjaciółmi z innymi parami, to istnieją reguły ograniczające ich zaangażowanie emocjonalne z osobami spoza małżeństwa. Zwolennicy uważają, że stosunki seksualne z osobą inna niż współmałżonek poprawiają relacje seksualne i emocjonalne w związku.

Wikipedia


swingować

[czytaj: słingować]
1. wykonywać utwór muzyczny w rytmie swinga;
2. tańczyć swinga


SJP.pl

czasownik nieprzechodni niedokonany

 (1.1) muz. grać swinga

 (1.2) tańczyć swinga

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. swing mrz., swingowanie n., swingers mos.

 przym. swingowy

Wiktionary


swingowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|swingować.

Wiktionary

Swinging (czasem nazywany swingującym stylem życia albo swingowaniem) – niemonogamiczna forma aktywności seksualnej, traktowana zwykle jak każda inna aktywność, która może być doświadczana w małżeństwie. W przeciwieństwie do otwartych małżeństw z lat siedemdziesiątych XX wieku czy poliamorii, w swingingu na pierwszym planie istotna jest emocjonalna monogamia lub miłosna relacja z małżonkiem. Swingowanie odbywa się zazwyczaj w obecności małżonka i wymaga jego zgody na tego rodzaju doświadczenie. Pomimo tego, że swingersi często zostają przyjaciółmi z innymi parami, to istnieją reguły ograniczające ich zaangażowanie emocjonalne z osobami spoza małżeństwa. Zwolennicy uważają, że stosunki seksualne z osobą inna niż współmałżonek poprawiają relacje seksualne i emocjonalne w związku.

Wikipedia

Powiązane:

 czas. swingować ndk.

 rzecz. swing mrz., swingers mos.

Wiktionary


swingowy

związany z praktykowaniem seksu orgiastycznego lub wymienianiem się partnerem seksualnym z osobą z innej pary


SJP.pl


swingujący

[czytaj: słingować]
1. wykonywać utwór muzyczny w rytmie swinga;
2. tańczyć swinga


SJP.pl


świni

należący do świni (np. świni ogon, świnie uszy), przypisywany świni (np. świnie zachowanie) lub w jakiś inny sposób związany z tym zwierzęciem; świński (częściej)


SJP.pl

przymiotnik dzierżawczy

 (1.1) daw. należący do świni

przymiotnik relacyjny

 (2.1) daw. związany ze świnią, dotyczący świni

przymiotnik jakościowy

 (3.1) daw. charakterystyczny dla świni, mający cechy świni

forma rzeczownika.

 (4.1) D., C. i Ms. lp. od: świnia

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świntuch mos., świniątko n., świnka ż., świnina ż., świniarka ż., świnia ż., świniak mzw., świniarz mos., świnienie n., naświnienie n.

 czas. świnić ndk., naświnić dk.

 przym. świński

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) świński

 (2.1) świński

 (3.1) świński

Wiktionary


świnia

1. zwierze parzystokopytne, wszystkożerne, o wydłużonym pysku, zakończonym ryjem i ciele pokrytym twardą szczeciną, występujące nieomal na całym świecie;
2. świnia domowa - zwierzę hodowlane;
3. potoczne określenie człowieka zachowującego się nieprzyzwoicie, obelżywe określenie człowieka podłego;
4. w tenisie stołowym: uderzenie piłki o kant stołu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zool. nazwa systematyczna|Sus scrofa|subsp=domesticus|ref=Sus scrofa domesticus., zwierzę hodowlane z rodziny parzystokopytnych;

 (1.2) zool. samica świni (1.1)

 (1.3) zool. każde zwierzę z podrzędu świniokształtnych, nazwa systematyczna|Suiformes|Flower.;

 (1.4) przen. pot. człowiek zachowujący się nieprzyzwoicie, niekulturalnie

 (1.5) pejor. przen. pogard. o osobie nikczemnej, podłej

 (1.6) pejor. przen. wulg. w połączeniu z określeniem jakiejś zbiorowości – ogólny epitet wyrażający pogardę

 (1.7) karc. jedna z gier karcianych;

 (1.8) środ. kolej. lokomotywa serii EP08

 (1.9) lud. marchew

 (1.10) daw. środ. przen. przypadkowy karambol bilardowy

forma przymiotnika.

 (2.1) ż. lp. od: świni

Wiktionary

Rodzaj ssaka

  • świnia

Gatunki ssaków

  • świnia brodata
  • świnia brodawkowata
  • świnia celebeska
  • świnia domowa
  • świnia karłowata
  • świnia leśna
  • świnia rzeczna
  • świnia wisajska

Nazwy geograficzne

  • Świnia Góra
  • Świnia Noga
  • Świnia Skała
  • Świnia - do 1953 nazwa wsi Charubin

Zobacz też

  • Świnie (ujednoznacznienie)
  • Zodiak chiński

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Moi dziadkowie na wsi trzymają trzy świnie i kozę.

 (1.1) Mamy tu oto kawał pieczonej świni i chętnie przysmakiem tym podzielimy się tobą.

 (1.2) Nasza świnia Kasia ma osiem prosiaczków.

 (1.3) Podczas wizyty w zoo widzieliśmy kilka gatunków świń.

 (1.4) Jakaś świnia wywaliła nam pod domem swoje śmieci.

 (1.4) Ta świnia Kazik ciągle beka i pierdzi!

 (1.4) Pijanica jesteś i świnia zapowietrzona!

 (1.5) Trzeba być skończoną świnią, żeby oszukiwać dzieci w sklepie.

 (1.5) Ty jesteś najmądrzejszy w całej gminie. Wójt to świnia…

 (1.6) Jesteś głupia, burżujska świnia! Otumanili was kapitaliści i księża swoją faszystowską propagandą i zrobili z was dzikusów.

 (1.7) Z nudów zagraliśmy w świnię pięć partii.

 (2.1) U rzeźnika na wystawie wisi świnia półtusza i szynka.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈɕfʲĩɲa, AS: śfʹĩńa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świniarz m., świniarka ż., świniarek m., świniarczyk m., świństwo n., świństewko n., świntuch m., świntucha ż., świntuszek m., świntuszka ż., świntuszenie n., świniarnia ż., świniarstwo n., świniowate nmos., świniarnik m., świnnik m., świniec m., świnina ż., świniowina ż., świńszczyzna ż., świniak m., świniowate nmos., Świniary nmos., Świniarsko n., Świnia ż., świnienie n., świnianie n., uświnienie n., poświntuszenie n., naświnienie n., uświnienie n., ześwinie n., wyświnienie n., oświnienie n., świńskość ż.

:: zdrobn. świnka ż., świneczka ż., świniaczek m., świniątko n.

:: zgrub. świniocha ż., świniucha ż.

 czas. świnić ndk., świniać ndk., uświnić dk., świntuszyć ndk., poświntuszyć dk., naświnić dk., uświnić się dk., ześwinić dk., wyświnić dk., oświnić dk.

 przym. świński, świni, świniowaty, świniarski, świniowaty, świniożerny

 przysł. świniowato, świńsko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) świniak; białystok|kaban.

 (1.2) maciora, maciorka, locha

 (1.4) świntuch, prosię, cham, prostak

 (1.7) świnie

 (1.8) ósemka

Wiktionary


świniaczek

zdrobnienie od: świniak


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) zdrobn. od: świniak

 (1.2) mały świniak

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Kobieta wiozła przed sobą na rowerze świniaczka, trzymając go w koszyku na kierownicy.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świntuch mos., świnia ż., świniak mzw.

 czas. świnić ndk.

Wiktionary


świniak

potocznie: młoda świnia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) pot. świnia

 (1.2) samiec świni

Wiktionary

  • świniak – potoczna nazwa świni domowej
  • świniak – dawna nazwa roślin z rodzaju atamanta Athamanta

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Odsprzedałby pan dwa świniaki, dobrze zapłacę.

 (1.2) Czy to świniak, czy świnia?

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świntuch mos., świniątko n., świnka ż., świniaczek mzw., świnia ż.

 czas. naświnić, uświnić

 przym. świni, świński

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński|żrocz.

Wiktionary


świniarczyk

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) daw. pot. pomocnik świniarza

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) I tak w miejscu, które wskazał świniarczyk, postało jedno z największych w Europie opactw benedyktyńskich.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świntuch mos., świnia ż., świniarek mos., świniarz mos.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) świniarek

Wiktionary


świniareczek

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) gwara. zdrobn. od: świniarek

 (1.2) pieszcz. świniarek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świnia ż., świniarek mos.

Wiktionary


świniarek

dawniej: chłopiec pasący świnie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) daw. pot. pastuszek pasający świnie

forma rzeczownika.

 (2.1) D. plural|świniarka.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Chłop zapłacił świniarkowi za dwa tygodnie pasania.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świntuch mos., świniareczek mos., świniarczyk mos., świnia ż., świniarz mos.

Wiktionary


świniarka

dawniej: chłopiec pasący świnie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) daw. kobieta wypasająca świnie

forma rzeczownika.

 (2.1) D. i B. lp. od: świniarek

Wiktionary

  • Świniarka – rasa owiec
  • Świniarka – szczyt w Beskidzie Śląskim
  • Świniarka – szczyt w Beskidzie Żywieckim

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. świnia ż.

:: fm. świniarz mos.

 czas. świnić ndk., naświnić dk.

 przym. świński, świni

 przysł. świńsko

Wiktionary


świniarnia

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zootechn. budynek do przemysłowej hodowli świń

Wiktionary

Chlew, chlewnia, świniarnia – budynek inwentarski służący do przetrzymywania, chowu oraz tuczu trzody chlewnej; także, zespół świń w różnym wieku (lochy, prosięta, knury), lub różnej kategorii (zwierzęta hodowlane, tuczniki) służący odpowiednim celom produkcyjnym, stąd nazwa: chlewnia hodowlana, chlewnia użytkowa, chlewnia o cyklu zamkniętym (chlewnia towarowa), tuczarnia itd..

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Inspektor nakazał zamknięcie świniarni i wybicie wszystkich świń.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świntuch mos., świnka ż., świnia ż., świniarka ż., świniarz mos.

 przym. świński

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) chlewnia

Wiktionary


świniarski

nazwisko


SJP.pl

Świniarski (forma żeńska: Świniarska; liczba mnoga: Świniarscy) – polskie nazwisko utworzone sufiksem -ski od nazwy miejscowej Świniary, dawniej też Świnary.

Wikipedia


świniarsko

Świniarsko – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie nowosądeckim, w gminie Chełmiec. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa nowosądeckiego.

2 lutego 1977 część Świniarska (7 ha) włączono do Nowego Sącza. Do końca 2009 częścią Świniarska była Mała Wieś, obecnie osobna miejscowość.

W dniach 12–14 października 2017 r. Szkoła Podstawowa w Świniarsku obchodziła 100-lecie istnienia.

Wikipedia


świniarz

pastuch świń


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pasterz lub hodowca świń

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Widziałem, jak go świniarz prowadził przez drogę, / Lecz co zacz i skąd rodem, powiedzieć nie mogę.

 (1.1) Jestem świniarzem w gospodarstwie mojego wujka.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świnia ż.

:: fż. świniarka ż.

 czas. uświnić, naświnić, świnić ndk., świniać ndk.

 przym. świński, świni

 przysł. świńsko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) świniopas

Wiktionary


świniątko

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zdrobn. od: świnia

 (1.2) młoda świnia

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Dziewczynka trzymała w koszyku świniątko, które zaczęło chrumkać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świnia ż., świniak mzw., świnka ż.

 przym. świni

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) świnka

Wiktionary


świnić

pospolite:
1. brudzić, paskudzić;
2. świnić się - brudzić się;
3. świnić lub świnić się - robić, mówić świństwa


SJP.pl

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. naświnić)

 (1.1) pot. brudzić, zanieczyszczać

 (1.2) pot. mówić świństwa

 (1.3) pot. robić świńskie rzeczy

czasownik zwrotny niedokonany świnić się (dk. brak)

 (2.1) pot. brudzić się

 (2.2) pot. postępować niemoralnie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przestań świnić, kto to będzie sprzątał?!

 (1.2) Przestań świnić, dzieci słuchają!

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świnina ż., świniarka ż., świniaczek mzw., świniarz mos., naświnienie n., świnia ż., świntuch mos.

 czas. uświnić, naświnić dk.

 przym. świński, świni, świniowaty

Wiktionary


świnica

szczyt w Tatrach


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. góra w Tatrach;

Wiktionary

Świnica (słow. Svinica, węg. Svinica, niem. Seealmspitze) – zwornikowy szczyt w Tatrach Wysokich o dwóch wierzchołkach, różniących się wysokością o 11 metrów. Mająca kształt szerokiej piramidy skalnej Świnica jest pierwszym od zachodu wybitnym szczytem w grani głównej Tatr Wysokich (jej minimalna deniwelacja względna wynosi 356 metrów) i dobrym punktem widokowym.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Podczas zejścia ze Świnicy zginął tragicznie Józef Szaniawski.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. świnicki

Wiktionary


świnice

1. wieś w województwie łódzkim, w powiecie rawskim;
2. wieś w województwie mazowieckim, w powiecie żyrardowskim


SJP.pl

  • Świnice – wieś w woj. łódzkim, w pow. rawskim, w gminie Rawa Mazowiecka
  • Świnice – wieś w woj. mazowieckim, w pow. żyrardowskim, w gminie Mszczonów

Zobacz też: Marków-Świnice, Świnice Kaliskie, Świnice Warckie, Świnice Warckie-Kolonia

Wikipedia


świnicki

przymiotnik od: Świnice Warckie


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) odnoszący się do Świnicy, związany ze Świnicą

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przez Świnicką Szczerbinę Wyżnią przebiega szlak turystyczny.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Świnica ż.

Wiktionary


świnie

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) syst. zool. nazwa systematyczna|Suinae|J.E. Gray|ref=tak., podrodzina ssaków parzystokopytnych z rodziny świniowatych;

 (1.2) syst. zool. nazwa systematyczna|Suini|J.E. Gray., plemię ssaków parzystokopytnych z rodziny świniowatych, występujących w Eurazji;

forma rzeczownika.

 (2.1) M., B. i W. lm. od: świnia

Wiktionary

  • świnie – niektóre gatunki zwierząt z rzędu świniowatych
  • Świnie – gra karciana
  • Świnie – album zespołu Morawski Waglewski Nowicki Hołdys wydany w 1985 roku

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Guźce należą do świń.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świnia ż.

Wiktionary


świnieński

Świnna


SJP.pl

Patrz:

Świnna

świnina

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) rzad. kulin. mięso ze świni

 (1.2) kulin. spoż. potrawa ze świniny (1.1)

Wiktionary

Wieprzowina (przest. świnina) – ogólne określenie mięsa pochodzącego ze świń.

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) W domu Majtakowa nigdy nie podałaby świniny.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świnia ż., świntuch mos., świństwo n.

 czas. świnić ndk., naświnić dk.

 przym. świni

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wieprzowina

Wiktionary


świniobicie

zabijanie świń dla mięsa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) pot. ubój świń

Wiktionary

Świniobicie – proces związany z zabiciem świni i przygotowaniem mięsa z uboju w warunkach domowych. Świniobicie odbywało się 1–3 razy w roku, w prawie każdym gospodarstwie, w którym hodowano świnie.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌɕfʲĩɲɔˈbʲit͡ɕɛ, AS: śfʹĩńobʹiće

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świniobójca mos.

Wiktionary


świniobójca

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pogard. rzeźnik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świnia ż., świniobicie n.

Wiktionary


świniokształtne

podrząd ssaków parzystokopytnych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) syst. zool. nazwa systematyczna|Suina|Gray|ref=tak., podrząd ssaków z rzędu parzystokopytnych;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Świniowate, pekariowate i hipopotamowate zaliczane są do świniokształtnych.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. świniokształtny

Wiktionary


świniokształtny

o cechach świniokształtnych (podrząd ssaków parzystokopytnych)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) przypominający świnię

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Marlena widziała w piwnicy świniokształtnego potwora.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świniokształtne lm nm.

Wiktionary


świnionogi

przymiotnik relacyjny

 (1.1) mający odnóża podobne do świńskich

Wiktionary


świnionos

świnionos malutki - najmniejszy nietoperz świata, jeden z najmniejszych ssaków; ryjkonos malutki


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) zool. nazwa systematyczna|Craseonycteris thonglongyai|J. Edwards Hill|ref=tak., gatunek nietoperza występujący w Tajlandii i Birmie

Wiktionary

Świnionos malutki, ryjkonos malutki (Craseonycteris thonglongyai) – gatunek ssaka z rodziny świnionosowatych (Craseonycteridae). Najmniejszy nietoperz świata i jeden z najmniejszych ssaków.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W ciągu dnia świnionosy kryją się w jaskiniach.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ryjkonos

Wiktionary


świniopas

pogardliwie: ten, kto pasie świnie; świnopas (dawniej)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) człowiek, który pasie świnie

Wiktionary

Świniopas, także Książę świniarek, Książę pastuszkiem (duń. Svinedrengen) – baśń literacka autorstwa Hansa Christiana Andersena, wydana po raz pierwszy w 1841 roku.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Mój dziadek często powtarzał, że jak się nie będę uczył, to zostanę świniopasem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɕfʲĩˈɲɔpas, AS: śfʹĩńopas

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) świniarz

Wiktionary


świniopaska

świniopas; świniarka, pastuszka


SJP.pl


świniopodobny

przypominający świnię


SJP.pl


świniów

Świniów – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie szydłowieckim, w gminie Szydłowiec. Ma status sołectwa.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa radomskiego.

Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii św. Mikołaja w Wysokiej.

Wikipedia


świniowate

rodzina obejmująca osiem gatunków ssaków wszystkożernych, o dużej głowie zakończonej wyciągniętym i ruchliwym ryjem z okrągłą nogą, tj. chrząstkowym tworem na końcu ryja; zamieszkują całą kulę ziemską (z wyjątkiem Australii, Antarktydy i części Ameryki Północnej)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) syst. zool. nazwa systematyczna|Suidae|Gray|ref=tak., rodzina lądowych ssaków parzystokopytnych o masywnej budowie, wydłużonej głowie i krótkiej szyi;

Wiktionary

Świniowate (Suidae) – rodzina dużych, lądowych ssaków kopytnych z rzędu parzystokopytnych (Artiodactyla).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Większość dzikich gatunków świniowatych stanowi zwierzynę.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świniowatość ż., świntuch mos., świnia ż.

 przym. świniowaty, świński

 przysł. świniowato

Wiktionary


świniowato

przysłówek sposobu

 (1.1) podle

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świnia ż., świniowate lm nm., świniowatość ż.

 przym. świniowaty

Wiktionary


świniowatość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, kto postępuje nieprzyzwoicie

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świnia ż., świniowate lm nm.

 przym. świniowaty

 przysł. świniowato

Wiktionary


świniowaty

1. potocznie: nieprzyzwoity, niemoralny;
2. o cechach świniowatych (rodzina ssaków)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) przypominający świnię

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świntuch mos., świniowatość ż., świnia ż., świniowate lm nm.

 czas. świnić ndk.

 przysł. świniowato

 przym. świński

Wiktionary


świniożerny

przymiotnik jakościowy

 (1.1) neol. taki, który je świnie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wiadomo również, że Polacy to naród mięsożerny, a wyrażając się dokładniej: świniożerny.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świnia ż.

Wiktionary


świnka

1. choroba dziecięca;
2. skarbonka;
3. rosyjska moneta o nominale 5 rubli;
4. ryba stadna z rodziny karpiowatych; podusta;
5. mała świnia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) herald. polski herb szlachecki;

Wiktionary

  • świnka – choroba wirusowa
  • świnka – mała kulka, stanowiąca cel dla rzucanych bul
  • świnka – popularne określenie złotej monety pięciorublowej (waga 4,30 g złoto próby 900 (0,1489oz)) bitej w latach 1897–1911.
  • świnka – gatunek słodkowodnej ryby karpiokształtnej
  • świnka – żargonowa nazwa lokomotywy EP08.
  • świnka morska – gatunek udomowionego gryzonia z rodziny kawiowatych

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. świnka ż.

Wiktionary


świnka-skarbonka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) skarbonka w kształcie świnki

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Złodziej ukradł świnkę-skarbonkę. Włamał się przez okno i uciekł z oszczędnościami.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) świnka

Wiktionary


świnkowy

świnka


SJP.pl

Patrz:

świnka

świnna

wieś w Polsce


SJP.pl

Miejscowości i ich części w Polsce

Wg TERYT jest ich 4, w tym 2 podstawowe
  • Świnna – część wsi Ostrów w woj. łódzkim, w pow. opoczyńskim, w gminie Opoczno
  • Świnna – część wsi Gorzów w woj. małopolskim, w pow. oświęcimskim, w gminie Chełmek
  • Świnna – wieś w woj. śląskim, w pow. żywieckim, w gminie Świnna
  • Świnna – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. słupeckim, w gminie Ostrowite

Wikipedia


świnnianin

mieszkaniec Świnnej (wsi w Polsce)


SJP.pl


świnnianka

mieszkanka Świnnej (wsi w Polsce)


SJP.pl


świnopas

dawniej, pogardliwie: ten, kto pasie świnie; świniopas


SJP.pl


świnoujścianin

mieszkaniec Świnoujścia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Świnoujścia

 (1.2) osoba pochodząca z Świnoujścia, urodzona w Świnoujściu

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɕfʲĩnɔwujɕˈt͡ɕä̃ɲĩn, AS: śfʹĩnoui ̯śćä̃ńĩn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Świnoujście n.

:: fż. świnoujścianka ż.

 przym. świnoujski

Wiktionary


świnoujścianka

mieszkanka Świnoujścia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Świnoujścia

 (1.2) kobieta pochodząca z Świnoujścia, urodzona w Świnoujściu

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɕfʲĩnɔwujɕˈt͡ɕãnka, AS: śfʹĩnoui ̯śćãnka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Świnoujście n.

:: fm. świnoujścianin m.

 przym. świnoujski

Wiktionary


świnoujście

miasto w województwie zachodniopomorskim, nad Morzem Bałtyckim


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. miasto portowe w województwie zachodniopomorskim;

Wiktionary

Świnoujście (niem. Swinemünde) – miasto na prawach powiatu, uzdrowisko w północno-zachodnim krańcu Polski, najdalej wysunięte na północny zachód miasto w kraju, w województwie zachodniopomorskim z portem morskim i kąpieliskiem, położone nad cieśniną Świną oraz nad Morzem Bałtyckim, jedyne w Polsce miasto położone na 3 dużych wyspach: Uznam, Wolin, Karsibór oraz na kilkudziesięciu (łącznie 44) wyspach i wysepkach.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Świnoujście leży na wyspach Uznam i Wolin.

 (1.1) W Świnoujściu znajduje się ujście cieśniny Świna.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɕfʲĩnɔˈwujɕt͡ɕɛ, AS: śfʹĩnoui ̯śće

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świnoujścianin mos., świnoujścianka ż.

 przym. świnoujski

Wiktionary


świnoujski

Świnoujście


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący Świnoujścia, związany ze Świnoujściem

Wiktionary

Patrz:

Świnoujście

Przykłady

 (1.1) Latem 1996 r., na świnoujskiej FAMIE kabaret dostał nagrodę II Programu Telewizji Polskiej, uroczyście wręczoną przez Ninę Terentiew.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɕfʲĩnɔˈwujsʲci, AS: śfʹĩnoui ̯sʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Świnoujście n., świnoujścianin m., świnoujścianka ż.

Wiktionary


świński

1. należący do świni (np. świński ogon), przypisywany świni (np. świńskie zachowanie) lub w jakiś inny sposób związany z tym zwierzęciem; świni (rzadziej);
2. nieuczciwy, postępujący podle, a także: niekulturalny, obrzydliwy, sprośny


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany ze świnią, dotyczący świni

przymiotnik dzierżawczy

 (2.1) należący do świni, będący jej własnością

przymiotnik jakościowy

 (3.1) charakterystyczny dla świni, mający cechy świni

 (3.2) pot. pejor. wyjątkowo niegodziwy, nieuczciwy

 (3.3) pot. pejor. mówiący nieprzyzwoicie, wulgarnie na temat seksu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W lecznictwie jest dostępna kalcytonina ludzka, świńska i łososiowa.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈɕfʲĩj̃sʲci, AS: śfʹĩĩ ̯sʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świniarka ż., świniarz mos., świnia ż., świństwo n., świntuch mos., świnka ż., świneczka ż., świniak m., świnienie n., naświnienie n., świniarnia ż., obświnienie n., świntuszek m., świntuszka ż., świntuszenie n., poświntuszenie n., świniowate nmos.

 czas. świnić ndk., naświnić dk., obświnić dk., świntuszyć ndk., poświntuszyć dk.

 przym. świni, świntuszy, świntuszkowaty, świniowaty

 przysł. świńsko

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) świni

 (3.2) podły

 (3.3) sprośny

Wiktionary


świńsko

zgrubienie od: świnia


SJP.pl

przysłówek

 (1.1) niegodnie, źle

 (1.2) odnosząc się w sposób wulgarny do sfery seksualnej człowieka

Wiktionary

Świńsko – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie tomaszowskim, w gminie Tomaszów Mazowiecki.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa piotrkowskiego.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Bartek znowu świńsko się zachował.

 (1.2) Albert świńsko się zachowywał, pesząc Karolinę.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świntuch mos., świniarka ż., świniarz mos., świnia ż.

 przym. świński

Wiktionary


świńskość

świński


SJP.pl

Patrz:

świński

świństewko

zdrobnienie od: świństwo;
1. podły i niegodziwy postępek; draństwo, niegodziwość, podłość;
2. niesmaczne jedzenie;
3. coś paskudnego, ohydnego, obrzydliwego; ohyda, obrzydlistwo;
4. nieprzyzwoite słowo lub zachowanie, najczęściej związane z seksem


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zdrobn. od: świństwo

 (1.2) drobne świństwo

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Szeptał jej do ucha świństewka, a ona czerwieniała coraz bardziej.

 (1.2) Robili mu na złość różne świństewka, które niezwykle uprzykrzały życie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świntuch mos., świnia ż., świństwo n.

Wiktionary


świństwo

1. podły i niegodziwy postępek; draństwo, niegodziwość, podłość;
2. niesmaczne jedzenie;
3. coś paskudnego, ohydnego, obrzydliwego; ohyda, obrzydlistwo;
4. nieprzyzwoite słowo lub zachowanie, najczęściej związane z seksem


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) pot. nikczemny, podły czyn służący skrzywdzeniu kogoś

 (1.2) pot. rzecz kiepskiej jakości

 (1.3) pot. coś obrzydliwego, brudnego

 (1.4) pot. brzydkie, wulgarne określenie najczęściej dotyczące seksualności, seksu

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Czemu jesz jakieś świństwa? Nie możesz ugotować sobie dobrego obiadu?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈɕfʲĩj̃stfɔ, AS: śfʹĩĩ ̯stfo

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świnia ż., świnina ż., świntuch mos., świntuszenie n.

:: zdrobn. świństewko n.

 przym. świński

 czas. świntuszyć

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) draństwo, podłość, nikczemność

 (1.2) dziadostwo

 (1.2-3) paskudztwo; wulg. gówno

Wiktionary


świntuch

świńtuch; potocznie:
1. człowiek postępujący nieprzyzwoicie;
2. człowiek niedbający o czystość i porządek; brudas, flejtuch, fleja, niechluj


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pot. żart. ktoś zachowujący się nieprzyzwoicie

 (1.2) pot. osoba, która brudzi, nie zachowuje porządku

Wiktionary

Świntuch (oryg. Porky’s) – film z 1982 roku, w reżyserii Boba Clarka.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ten świntuch znowu ględzi o swoim krótkim fajfusie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świnia ż., świniaczek m., świniarz m., świniarka ż., świniarek m., świniarczyk m., świństwo n., świństewko n., świntuszenie n., świniarnia ż., świniarstwo n., świniowate nmos., świniarnik m., świnnik m., świniec m., świnina ż., świniowina ż., świńszczyzna ż., świniak m., świniowate nmos., Świniary nmos., Świniarsko n., Świnia ż., świnka ż., świneczka ż., świniocha ż., świniucha ż., świnienie n., świnianie n., uświnienie n., poświntuszenie n., naświnienie n., uświnienie n., ześwinie n., wyświnienie n., oświnienie n., świńskość ż.

:: zdrobn. świntuszek m.

:: fż. świntucha ż., świntuszka ż.

 czas. świnić ndk., świniać ndk., uświnić dk., świntuszyć ndk., poświntuszyć dk., naświnić dk., uświnić dk., ześwinić dk., wyświnić dk., oświnić dk.

 przym. świński, świni, świniowaty, świniarski, świniowaty

 przysł. świńsko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pot. świntuszek; książk. bezwstydnik; przest. rozpustnik, wszetecznik, zbereźnik

 (1.2) pot. prosię, brudas, fleja, flejtuch, smoluch, wycierus; posp. świnia

Wiktionary


świntucha

potocznie:
1. kobieta postępująca nieprzyzwoicie;
2. kobieta niedbająca o czystość i porządek; flejtucha, fleja, brudaska


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta zachowująca się nieprzyzwoicie

 (1.2) niechlujna, brudna kobieta

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Babki są gorszymi świntuchami niż faceci, słyszałeś o czym one gadają w pokoju nauczycielskim?

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świnia ż.

:: fm. świntuch mos.

Wiktionary


świntuszek

zdrobnienie od: świntuch


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) zdrobn. od: świntuch

 (1.2) pot. iron. osoba która brudzi

 (1.3) pot. iron. osoba opowiadająca lub robiąca rzeczy zbereźne

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jesteś mały świntuszek, dzieci znalazły twoje świerszczyki w garażu!

 (1.2) Paweł jest świntuszkiem, który nie potrafi wstawić kubka do zmywarki.

 (1.3) W sieci roi się od najróżniejszych świntuszków internetowych zamieszczających porno-posty.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świntuch mos., świntucha ż., świntuszenie n.

:: fż. świntuszka ż.

 przym. świński

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) brudas, flejtuch

 (1.3) rozpustnik, zbereźnik

Wiktionary


świntuszenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) mówienie lub robienie nieprzyzwoitych rzeczy

Wiktionary

Świntuszenie – debiutancki album studyjny polskiego rapera Tymona wydany pod pseudonimem Świntuch w 2001 roku nakładem oficyny T1-Teraz, nagrany we współpracy z producentem Magierą. Wydawnictwo w konwencji dirty rapu, wzbudziło szereg kontrowersji za sprawą humorystycznych, pornograficznych tekstów. Promowane było singlem „On jest za duży”.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Koniec z tym świntuszeniem, nigdzie wieczorem nie pójdziesz.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świństwo n., świntuszka ż., świntuszek mos., świntuch mos., świnka ż., świnia ż.

 czas. świntuszyć ndk.

 przym. świński

Wiktionary


świntuszka

zdrobnienie od: świntucha


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: świntucha

 (1.2) pot. iron. kobieta która brudzi

 (1.3) pot. iron. kobieta opowiadająca lub robiąca rzeczy zbereźne

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świntuch mos., świntucha ż., świntuszenie n.

:: fm. świntuszek mos.

 przym. świński

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) flejtucha

 (1.3) rozpustnica, zbereźnica

Wiktionary


świntuszyć

świńtuszyć;
1. mówić lub robić rzeczy niezgodne z obowiązującymi normami obyczajowymi;
2. potocznie: brudzić, śmiecić; flejtuszyć, syfić, świnić


SJP.pl


świokier

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) zob. świekier.

Wiktionary


świóny

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. geogr. Świętochłowice

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) reg. śl. Świyntochlowice.

Wiktionary


świostka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) stpol. młodsza siostra żony

 (1.2) stpol. siostra żony

 (1.3) stpol. matka żony

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈɕfʲjɔstka, AS: śfʹi ̯ostka

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2-3) świeść

Wiktionary


świot

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. świat

Wiktionary


świr

potocznie:
1. wariactwo, obłęd, mania;
2. wariat, dziwak, postrzeleniec


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. hydron. rzeka w zachodniej części Rosji wypływająca z jeziora Onega, a uchodząca do jeziora Ładoga;

Wiktionary

  • Świr – osiedle typu miejskiego na Białorusi w obwodzie mińskim
  • Świr – jezioro na Białorusi
  • Świr – rzeka w Rosji
  • Świr – singel zespołu Grupa Operacyjna

Wikipedia


świrek

zdrobnienie od: świr


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) lwów. osoba chora umysłowo

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świr mos.

Wiktionary


świren

gatunek ryby z rodziny barrakudowatych; barrakuda europejska


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) daw. oddzielny spichlerz lub magazyn

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) daw. świren, świron, świeronek, świernia, świronek

Wiktionary


świrena

gatunek ryby z rodziny barrakudowatych; barrakuda europejska


SJP.pl

Barrakuda europejska, świrena (Sphyraena sphyraena) – gatunek ryby z rodziny barrakudowatych (Sphyraenidae).

Wikipedia


świrk

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) lwów. osoba chora umysłowo

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świr mos.

Wiktionary


świrnięty

stuknięty, szajbnięty, szurnięty, świrowaty; potocznie:
1. chory umysłowo;
2. zachowujący się dziwacznie, jak chory umysłowo; kopnięty, walnięty


SJP.pl


swiron

dawniej, dziś gwarowo: spichrz, lamus, magazyn; świren, świreń, świron


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) daw. oddzielny spichlerz lub magazyn

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Z ogrodu na dziedziniec wbiegła para koni ciągnąc za sobą pług w ten sposób, że łatwo mógł zaczepić o płot albo świron i zepsuciu ulec.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świronek mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) daw. świeronek, świreń, świernia, świronek

Wiktionary


świronek

dawniej, dziś gwarowo: mały spichlerz, magazyn; świeronek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) daw. niewielki parterowy spichlerz

 (1.2) daw. boczne pomieszczenie, magazynek

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Sędzia starał się widać żeby nic dawnego obyczaju w zabudowaniach gwoli nowej modzie nie zmienić: na środku dziedzińca staroświecki jeszcze króluje piątrowy sernik, na prawo lamus, z galerją na słupach rzeźbionych opartą, dalej świronek nasz litewski, a tuż i stodoły, odryny, klunie, szopki.

 (1.2) Zaraz też kołowrotek swój ze świronka przyniosła, w świetlicy u długiego pieca go umieściła, garść lnu przytwierdziła do osady i, na stołku usiadłszy, palcami w wodzie umoczonemi cieniutkę nitkę wysnuwać, a stopą o ponoże rytmicznie uderzać zaczęła.

 (1.2) Wstał, poszedł do świronka, ubrał się odświętnie i powrócił do Magdzi.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świron mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) daw. świron, świeronek, świreń, świernia

Wiktionary


świrować

potocznie:
1. tracić rozum;
2. zachowywać się dziwacznie lub niepoważnie


SJP.pl


świrowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|świrować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świr m.

 czas. świrować ndk.

Wiktionary


świrowaty

stuknięty, szajbnięty, szurnięty, świrnięty; potocznie:
1. chory umysłowo;
2. zachowujący się dziwacznie, jak chory umysłowo; kopnięty, walnięty


SJP.pl


świrownia

potocznie: szpital psychiatryczny; psychiatryk


SJP.pl


świrski

nazwisko


SJP.pl

Znane postaci noszące nazwisko „Świrski”:

  • Aleksander Świrski (1448–1553) – rosyjski święty mnich prawosławny
  • Czesław Świrski (1885–1973) – polski działacz niepodległościowy
  • Ignacy Świrski (1885–1968) – polski biskup rzymskokatolicki
  • Jan Świrski – polski urzędnik ziemski w XVIII wieku
  • Jerzy Świrski (1882–1959) – wiceadmirał Marynarki Wojennej II RP
  • Józef Świrski (1784–1854) – polski oficer, ostatni minister spraw wewnętrznych Rządu Narodowego w powstaniu listopadowym w 1831
  • Kazimierz Świrski (1926–1998) – polski partyzant, żołnierz Armii Krajowej
  • Maciej Świrski (1962–) – polski przedsiębiorca, od 2022 przewodniczący Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji
  • Mateusz Świrski – polski urzędnik ziemski w XVIII wieku
  • Paweł Świrski (–1649) – polski rotmistrz królewski
  • Teofil Świrski (1860–1928) – generał brygady Wojska Polskiego
  • Władysław Świrski (1894–1971) – polski ekonomista

Wikipedia


świrszczyński

nazwisko


SJP.pl


świrus

1. potocznie o osobie zachowującej się nienormalnie, wariat; świr;
2. człowiek lubiący się wygłupiać, dziwak, narwaniec


SJP.pl

Świrus – pierwsza polska komercyjna komputerowa gra przygodowa dla systemu Windows, stworzona przez Crazy Computer Confederation a wydana przez Mirage Interactive w 1996 roku. Akcja gry ma miejsce w Polsce w latach 80. XX wieku. Celem głównego bohatera jest uratowanie świata przed zagładą ze strony szalonego naukowca.

Wikipedia


świruska

świrus; psycholka, wariatka


SJP.pl


świrz

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. rzeka na zachodniej Ukrainie, lewy dopływ Dniestru;

Wiktionary

Świrz (ukr. Свірж, Swirż) – wieś na Ukrainie, w obwodzie lwowskim, w rejonie lwowskim, w hromadzie Bóbrka, nad rzeką Świrz.

Wikipedia


świrzepa

roślina zielna z rodziny krzyżowych


SJP.pl

Wikipedia


świślina

1. wieś w Polsce;
2. rzeka w Polsce


SJP.pl

  • Świślina – rzeka, dopływ Kamiennej
  • Świślina – miejscowość w województwie świętokrzyskim

Wikipedia


świsnąć

czasownik przechodni dokonany

 (1.1) o wietrze, oddechu, głosie, ptaku spowodować lub wydać świst

 (1.2) machnąć lub przelecieć ze świstem

 (1.3) pot. ukraść, zwinąć

 (1.4) pot. trzepnąć, pacnąć

czasownik nieprzechodni dokonany

 (2.1) umknąć, czmychnąć

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wiatr świsnął w szczelinach okna.

 (1.2) Jakiś spłoszony ptak świsnął nagle w powietrzu.

 (1.3) W tłumie ktoś ci może świsnąć portfel lub dokumenty.

 (1.4) Jak cię zaraz świsnę w ucho, to będziesz widział!

 (2.1) Lisica świsnęła do zagajnika.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świstanie n., świśnięcie n., świst mrz., świstak mzw., świstun mzw., świstałka ż., świstawka ż., Świstówka ż.

 czas. świstać ndk.

 przym. świstaczy

Wiktionary


swissair

[czytaj: słis-er] byłe szwajcarskie narodowe linie lotnicze


SJP.pl

Swissair (Swiss Air Transport Co. Ltd., Schweizerische Luftverkehr A.G.) – byłe szwajcarskie narodowe linie lotnicze założone 26 marca 1931 w Zurychu i działające w latach 1931–2002.

Flota realizowała połączenia krajowe, europejskie, afrykańskie, azjatyckie oraz połączenia do obu Ameryk.

Wikipedia


świst

1. ostry dźwięk powstający przy szybkim ruchu powietrza przechodzącego przez wąski otwór lub przecinanego czymś;
2. śpiew niektórych ptaków


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) przenikliwy dźwięk podobny do gwizdu, ale mniej dźwięczny

 (1.2) zool. świst (1.1) wydawany przez niektóre zwierzęta

Wiktionary

  • Świst – pseudonim Stanisława Sieradzkiego, żołnierza batalionu "Zośka"
  • świst trapowy – sposób oddawania honorów na okręcie
  • Piotr Świst – żużlowiec
  • stridor – objaw chorobowy

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Niespodziewanie rózga nauczyciela przecina z przenikliwym świstem powietrze i gwałtowanie uderza jednego z uczniów w ramię niby piorun z jasnego nieba.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. poświst mrz., poświstywanie n., świstak mzw., świstałka ż., świstanie n., świstawka ż., świsteczek mrz., świstun mzw., świstunka ż.

 czas. świsnąć, poświstywać ndk., świstać ndk.

 przym. świstaczy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) świstanie, poświst, poświstywanie

Wiktionary


świstać

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. świsnąć)

 (1.1) wydawać świst

 (1.2) wykonywać szybki ruch, wywołując świst

 (1.3) pot. uderzać kogoś

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świst mrz., świstak mzw., świstanie n., świstun mzw., świstunka ż.

 czas. świsnąć

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gwizdać, war. świszczeć

Wiktionary


świstaczek

zdrobnienie od: świstak


SJP.pl


świstaczy

przymiotnik od: świstak; świstakowy


SJP.pl


świstak

gryzoń z rodziny wiewiórkowatych, o ciele pokrytym szarożółtym futerkiem, żyjący gromadnie w wysokich górach (Alpy, Tatry); przestraszony wydaje charakterystyczny świst


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) zool. gromadny, górski gryzoń z rodziny wiewiórkowatych;

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) stpol. ktoś płochliwy

Wiktionary

Świstak (Marmota) – rodzaj ssaków z podrodziny afrowiórek (Xerinae) w obrębie rodziny wiewiórkowatych (Sciuridae). Rodzaj Marmota powstał w Ameryce Północnej. Przypuszcza się, że gatunkiem najbardziej podobnym do formy wyjściowej jest Marmota olympus. Polskie nazwy zwyczajowe większości gatunków nawiązują do dźwięków, jakie zwierzęta te wydają nawołując się lub w chwili zagrożenia (świstak, świszcz).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Tułów świstaka jest masywny.

 (1.1) Świstaki żerują wyłącznie w dzień, szczególnie przy pięknej, słonecznej pogodzie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈɕfʲistak, AS: śfʹistak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świstanie n., świstun mzw., świst mrz.

 czas. świstać ndk., świsnąć dk.

 przym. świstaczy

Wiktionary


świstakowaty

podobny do świstaka


SJP.pl


świstanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|świstać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. nieświstanie n., świśnięcie n., zaświstanie n., świst m., świstak m., świstun m., świstałka ż., świstawka ż., Świstówka ż.

 czas. świstać ndk., świsnąć dk., zaświstać dk.

 przym. świstaczy

Wiktionary


świstek

karteluszek, kartka z nieistotnymi notatkami


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) byle jaki kawałek papieru

 (1.2) niepozorny, mało ważny dokument

 (1.3) przest. drobny utwór, broszurka, gazetka, pisemko zwykle na niskim poziomie

 (1.4) przest. sygnał dany świstawką

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈɕfʲistɛk, AS: śfʹistek

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1-3)

 rzecz. zdrobn. świsteczek

 (1.4)

 rzecz. świstawka, świstanie, świstałka, świst

 czas. świstać

 przym. świstliwy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) urywek, strzęp, karteluch, karteluszek, karteczka

 (1.4) świst, gwizd

 (1.5) gw-pl|Górny Śląsk|drzikwost.

Wiktionary


świstowski

nazwisko


SJP.pl


świstun

średniej wielkości wędrowny ptak wodny z rodziny kaczkowatych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) ornit. nazwa systematyczna|Anas penelope|ref=tak., gatunek kaczki, z grupy kaczek właściwych (pływających);

Wiktionary

Świstun zwyczajny, świstun (Mareca penelope) – gatunek średniej wielkości wędrownego ptaka wodnego z rodziny kaczkowatych (Anatidae). Nie wyróżnia się podgatunków.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈɕfʲistũn, AS: śfʹistũn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świst m., świstawka ż., świstałka ż., świstak m., świstunka ż., świstanie n.

 czas. świsnąć, świstać ndk.

 przym. świstaczy

Wiktionary


świstunka

niewielki ptak wędrowny z rodziny pokrzewek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ornit. mały ptak z rodzaju nazwa systematyczna|Phylloscopus|ref=tak.

 (1.2) ornit. nazwa systematyczna|Phylloscopus sibilatrix|ref=tak., świstunka leśna

Wiktionary

Phylloscopus – rodzaj ptaków z rodziny świstunek (Phylloscopidae).

Wikipedia

Powiązane:

 czas. świstać

 rzecz. świst, świstun

Wiktionary


świszcz

gryzoń z rodziny wiewiórkowatych; świstak amerykański


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) zool. nazwa systematyczna|Marmota monax|ref=tak., świstak amerykański

forma czasownika.

 (2.1) rozk. 2. os. lp. od świszczeć

Wiktionary

Świstak amerykański, świszcz (Marmota monax) – gatunek dużego gryzonia z rodziny wiewiórkowatych (Scuridae), największy z przedstawicieli rodzaju Marmota. W przeciwieństwie do większości przedstawicieli tego rodzaju jest zwierzęciem nizinnym. Zamieszkuje tereny Stanów Zjednoczonych i Kanady.

Wikipedia


świszczący

chrapliwy, rzężący, np. świszczący oddech


SJP.pl


świszczenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|świszczeć.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. świszczeć ndk.

Wiktionary


świszczypał

żartobliwie o lekkomyślnej kobiecie (dziewczynce); także o mężczyźnie z silniejszym zabarwieniem ekspresywnym; szaławiła, świszczypałka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) gwara. człowiek lekkomyślny, postrzelony

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świszczypała mos./ż., świszczypałkostwo n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) świszczypała, świszczypałka, szaławiła, lekkoduch

Wiktionary


świszczypała

żartobliwie o lekkomyślnym mężczyźnie (chłopcu); szaławiła, lekkoduch, świszczypał, świszczypałka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) człowiek lekkomyślny, postrzelony

rzeczownik, rodzaj żeński

 (2.1) kobieta lekkomyślna, postrzelona

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Tata zamartwia się, że niepoprawny świszczypała nigdy nie wyrośnie na porządnego człowieka. (z Internetu)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɕfʲiʃt͡ʃɨˈpawa, AS: śfʹiščypau̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świszczypał m., świszczypałkostwo n.

:: zdrobn. świszczypałka m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) świszczypał, świszczypałka, szaławiła, lekkoduch

 (2.1) szaławiła

Wiktionary


świszczypałka

żartobliwie o lekkomyślnej kobiecie (dziewczynce); także o mężczyźnie z silniejszym zabarwieniem ekspresywnym; szaławiła, świszczypała


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) zdrobn. od: świszczypała

 (1.2) daw. człowiek lekkomyślny, postrzelony

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świszczypał mos., świszczypała mos./ż., świszczypałkostwo n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) świszczypał, świszczypała, szaławiła, lekkoduch

Wiktionary


świsłocki

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Świsłoczy, związany ze Świsłoczą

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Świsłocz ż.

Wiktionary


świsłocz

  • Świsłocz − rzeka na Białorusi, dopływ Berezyny
  • Świsłocz − rzeka na Białorusi, dopływ Niemna
  • Świsłocz − miasto na Białorusi, obwód grodzieński, w rejonie świsłockim
  • Świsłocz − agromiasteczko na Białorusi, w obwodzie grodzieńskim, w rejonie grodzieńskim
  • Świsłocz − osiedle typu miejskiego na Białorusi, obwód miński
  • Świsłocz − wieś na Białorusi, obwód mohylewski

Wikipedia


świt

1. początek ranka, brzask
2. przenośnie: zalążek, początek czegoś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) okres między nocą a dniem, gdy słońce wschodzi i niebo rozjaśnia się;

 (1.2) światło widoczne o świcie (1.1)

 (1.3) przen. moment rozpoczęcia czegoś nowego

forma rzeczownika.

 (2.1) D. lm. od: świta

Wiktionary

Świt – pora dnia przed wschodem Słońca, kiedy niebo przestaje być czarne, a kończy się w momencie wschodu Słońca. Poświata nad horyzontem pochodząca od ciągle znajdującego się pod horyzontem Słońca nazywa się brzaskiem.

Definicja świtu dla różnych celów jest różna. Rozróżnia się świt astronomiczny, świt żeglarski i świt cywilny.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) O świcie do wodopoju schodzą się sarny i jelenie.

 (1.3) Dzięki badaniom archeologicznym otrzymujemy kolejne dane na temat kształtu świata przed świtem ludzkości.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɕfʲit, AS: śfʹit

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świtanie n., świtówka ż., przedświt m., zaświtanie n.

 czas. świtać ndk., zaświtać dk.

 przym. świtowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) świtanie, brzask, jutrzenka

 (1.3) świtanie, brzask, jutrzenka

Wiktionary


świta

osoby towarzyszące panującemu lub dostojnikowi


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) otoczenie asystujące przywódcy

forma czasownika.

 (2.1) lp. 3 os. ter. zob. świtać.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Hr. Oppersdorff był starostą krajowym i on podejmował króla Jana i jego świtę na zamku raciborskim.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈɕfʲita, AS: śfʹita

Wiktionary


świtać

dnieć, rozwidniać się


SJP.pl

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. zaświtać)

 (1.1) o dniu zaczynać się

 (1.2) o myśli pojawiać się

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świt mrz., świtanie n.

 czas. zaświtać dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rozwidniać się

Wiktionary


świtaj

dnieć, rozwidniać się


SJP.pl


świtalski

nazwisko


SJP.pl

  • Adam Świtalski (1894–1952) – pułkownik dyplomowany Wojska Polskiego
  • Albin Świtalski (1836–1923) – powstaniec styczniowy, urzędnik c. i k.
  • Jan Świtalski (1912–1999), krótkofalowiec, żołnierz AK
  • Jan Świtalski (–2015), dyrektor Collegium Gostomianum w Sandomierzu
  • Jan Świtalski (ur. 1994) – siatkarz
  • Karol Świtalski (1902–1993) – polski duchowny luterański
  • Kazimierz Świtalski (1886–1962) – polski polityk, premier, Marszałek Sejmu
  • Łukasz Grzywacz-Świtalski (1899–1985) – żołnierz ZWZ , AK , działacz społeczny w okresie PRL
  • Marcin Świtalski (1849–1929) – nauczyciel matematyki i fizyki w szkołach średnich, od 1890 również lektor języka polskiego w Braniewie, ojciec Władysława i Heleny
  • Mariusz Świtalski (ur. 1962) – polski przedsiębiorca
  • Michał Maria Świtalski (1900–1957) – polski żołnierz i działacz niepodległościowy
  • Piotr Świtalski (ur. 1957) – polski dyplomata
  • Stanisław Świtalski (1890–1939) – pułkownik dyplomowany Wojska Polskiego
  • Tomasz Świtalski (ur. 1958) – polski saksofonista
  • Władysław Świtalski (1875–1945) – duchowny katolicki, profesor, rektor Akademii Państwowej w Braniewie, syn Marcina

Wikipedia


świtanie

dnieć, rozwidniać się


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|świtać.

 (1.2) zob. świt.

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Miłość wasza podobna do chmur na świtaniu • albo do rosy, która prędko znika.

 (1.2) I wszedł na górę, łamał chleb i spożywał, a mówił jeszcze długo, bo aż do świtania.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świt n., Świteź ż., świtezianka ż., świtówka ż., przedświt m., zaświtanie n.

 czas. świtać ndk., zaświtać dk.

 przym. świtowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) świt, brzask, jutrzenka

Wiktionary


świtała

dnieć, rozwidniać się


SJP.pl


switch

[czytaj: słicz] urządzenie łączące segmenty sieci komputerowej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy lub męskorzeczowy

 (1.1) inform. urządzenie łączące komputery oraz inny sprzęt w sieć komputerową;

Wiktionary

  • Switch (przełącznik sieciowy) – urządzenie łączące segmenty sieci komputerowej
  • Switch: Trudno być kobietą – amerykańska komedia kryminalna z 1991 roku
  • Switch – norweski film z 2007 roku
  • Switch – niemiecki program rozrywkowy
  • Switch – brytyjski DJ i producent muzyczny
  • Switch – album muzyczny zespołu INXS
  • Switch – singel Willa Smitha
  • Switch – singel Iggy Azalei
  • Nintendo Switch – konsola do gier wideo
  • Nintendo Switch 2 – konsola do gier wideo

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Instalowanie switcha nie wymaga instalacji dodatkowego oprogramowania.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. switchowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przełącznik, przełącznik sieciowy, komutator

Wiktionary


świtek

1. wierzchnia odzież wieśniaków lub drobnej szlachty, sukmana, siermięga
2. zdrobnienie od: świta


SJP.pl


świteź

jezioro na Białorusi


SJP.pl

Świteź (biał. Свіцязь, Swiciaź; ros. Свитязь, Switiaź) – jezioro na Białorusi na granicy rejonów nowogródzkiego i korelickiego, 20 km na południowy wschód od Nowogródka. Leży na wododziale Niemna i Szczary, w dorzeczu Mołczadzi, na terenie Świteziańskiego Parku Krajobrazowego. Jest pochodzenia krasowego – powstało w wyniku oberwania ziemi do podziemnej pustej przestrzeni. W pobliżu nie ma wielkich jezior i rzek, nie wpada do niego żadna rzeka, a wypływa jedynie Sworotwa – dopływ Mołczadzi. Poziom wody jest praktycznie zawsze taki sam. Leży na południowym stoku Wysoczyzny Nowogródzkiej, na wys. 258 m n.p.m. i ma kształt zbliżony do koła. Ma formę lejka. Dno równe, jego część głębsza niż 10 m to 2% całości. Przy brzegach piaszczyste.

Wikipedia


świtezianka

1. duża ważka o lśniących skrzydłach;
2. nimfa wodna z jeziora Świteź


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mit. rusałka zamieszkująca jezioro Świteź

 (1.2) zool. nazwa systematyczna|Calopteryx sp.., rodzaj ważki równoskrzydłej żyjącej nad brzegami wód bieżących w Eurazji i północnej Afryce

Wiktionary

Świtezianka – ballada Adama Mickiewicza, opublikowana po raz pierwszy w zbiorze Ballady i romanse, wydanym w 1822 w Wilnie jako część pierwszego tomu Poezyj. Świteziankami nazywano legendarne nimfy wodne, żyjące jakoby w wodach jeziora Świteź (obecnie na Białorusi).

Wikipedia

Powiązane:

 pol. Świteź

 rzecz. świtanie n.

Wiktionary


świtezianki

1. duża ważka o lśniących skrzydłach;
2. nimfa wodna z jeziora Świteź


SJP.pl


świteziankowate

o cechach świteziankowatych (rodzina ważek)


SJP.pl

Świteziankowate (Calopterygidae) – rodzina owadów z rzędu ważek (Odonata) szeroko rozprzestrzeniona na wszystkich kontynentach poza Antarktydą. Od pozostałych ważek równoskrzydłych odróżnia je inna budowa i bardzo gęste użyłkowanie skrzydeł imagines oraz budowa maski i skrzelotchawek larw.

Wikipedia


świteziankowaty

o cechach świteziankowatych (rodzina ważek)


SJP.pl


świtka

1. wierzchnia odzież wieśniaków lub drobnej szlachty, sukmana, siermięga
2. zdrobnienie od: świta


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) daw. wierzchnia odzież typowa dla chłopstwa lub drobnej szlachty;

 (1.2) zdrobn. świta

Wiktionary

Świtka (z ukr.), siermięga – wierzchnia odzież wieśniacza z grubego materiału, noszona także przez szlachtę zagrodową (zaściankową).

Była okryciem w postaci kurtki z płótna lub sukna o długich rękawach, noszonym przez chłopów polskich na ziemiach wschodnich od XVI do pierwszej połowy XX wieku. Niekiedy utożsamiana z sukmaną. O zróżnicowanej długości, sięgająca do kolan lub połowy ud, była symboliczną oznaką prostoty i biedy.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wypluskawszy się w rzece, zrzuciła żupanik kozacki, a wdziała świtkę chłopską i kapelusz ze słomy.

Wiktionary


świtkowski

nazwisko


SJP.pl


świtnonć

czasownik dokonany

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. uderzyć

 (1.2) gw-pl|Górny Śląsk. przewrócić się

 (1.3) gw-pl|Górny Śląsk. umrzeć

Wiktionary


świtoń

nazwisko


SJP.pl


świtoński

nazwisko


SJP.pl


świtówka

w żeglarstwie: wachta na statku przypadająca o świcie


SJP.pl

Wachta – część załogi jednostki pływającej (żaglowej lub motorowej), pełniąca służbę w określonym czasie (zazwyczaj 4 godziny). Jest to również czas pełnienia służby np. w godzinach 00:00-04:00, 04:00-08:00, 08:00-12:00, 12:00-16:00, 16:00-20:00, 20:00-00:00 itd. (przy 3 wachtowym systemie).

Wikipedia


świyca

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. świeca

Wiktionary


świyder

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. techn. świder

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|borek, borer, brustlaja, brustlajsta.

Wiktionary


świynta

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. święta

Wiktionary


świynto

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. święto

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|fajer, fajera.

Wiktionary


świyntochlowice

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. geogr. Świętochłowice

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) reg. śl. Świóny.; war. gw-pl|Górny Śląsk|Świyntochłowice.

Wiktionary


świyntochłowice

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. geogr. Świętochłowice

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) reg. śl. Świóny.; war. gw-pl|Górny Śląsk|Świyntochlowice.

Wiktionary


świyntojański

przymiotnik

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. świętojański

Wiktionary


świyntojonki

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. bot. spoż. porzeczki

Wiktionary


świynty

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. rel. święty

przymiotnik

 (2.1) gw-pl|Górny Śląsk. święty

Wiktionary


świyrgołuszka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. ornit. dzierlatka

Wiktionary


świyrk

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) bot. gw-pl|Śląsk Cieszyński. modrzew

Wiktionary


świyży

przymiotnik

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. świeży

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|fryszny.

Wiktionary


świży

przymiotnik

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. świeży

Wiktionary


swo

[czytaj: es-wu-O] skrót od: słownik wyrazów obcych


SJP.pl


swobnica

Swobnica (do 1945 niem. Wildenbruch) – wieś w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie gryfińskim, w gminie Banie.

W 2003 r. wieś miała 587 mieszkańców.

W latach 1973–1976 miejscowość była siedzibą gminy Swobnica. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa szczecińskiego.

Wikipedia


swoboda

1. wolność, niezależność;
2. prostota, niewymuszoność


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) poczucie braku skrępowania, postępowanie bez przymusu, zgodnie z własną wolą

 (1.2) naturalna łatwość zachowywania się lub robienia czegoś

Wiktionary

  • swoboda:

1. możliwość postępowania lub zachowywania się bez konieczności ulegania przymusowi lub ograniczeniom

2. naturalna łatwość zachowywania się lub robienia czegoś

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ta relacja opiera się na wartościach, takich jak poszanowanie swobody, równości i praw człowieka.

 (1.2) Siedzę nad wodą, patrzę w dal i ze swobodą wróżę z fal.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: sfɔˈbɔda, AS: sfoboda

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. oswobodzenie n., swobody, swobodność ż.

 czas. wyswobadzać ndk., wyswobodzić dk., wyswobadzać się ndk., wyswobodzić się dk.

 przym. swobodny

 przysł. swobodnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wolność

 (1.2) niewymuszoność, luz

Wiktionary


swobodnie

przysłówek

 (1.1) w sposób nieograniczony, nieskrępowany

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ta koszula jest trochę za ciasna, nie mogę swobodnie ruszać rękami.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: sfɔˈbɔdʲɲɛ, AS: sfobodʹńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. swobodność ż., oswobodzenie n., swoboda

 przym. swobodny

Wiktionary


swobodniej

stopień wyższy od przysłówka: swobodnie


SJP.pl


swobodniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: swobodny


SJP.pl


swobodno

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. panna, niezamężna

Wiktionary


swobodność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest swobodne; cecha tych, którzy są swobodni

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. swoboda ż.

 przym. swobodny

 przysł. swobodnie

Wiktionary


swobodny

nieskrępowany, mający swobodę


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. miasto w azjatyckiej części Rosji, położone w obwodzie amurskim, nad Zeją;

Wiktionary

Swobodny (ros. Свободный) – miasto w Rosji, w obwodzie amurskim, nad Zeją. W 2021 roku liczba mieszkańców wynosiła około 52 tys. osób.

Niedaleko miasta znajduje się jeden z rosyjskich kosmodromów.

W mieście rozwinął się przemysł stoczniowy, elektrotechniczny oraz materiałów budowlanych.

Wikipedia


swobody

1. wolność, niezależność;
2. prostota, niewymuszoność


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, liczba mnoga

 (1.1) książk. uprawnienia, przywileje, prawa

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Cały naród protestuje przeciw ograniczeniu swobód obywatelskich.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. swoboda ż.

Wiktionary


swoiściej

stopień wyższy od przysłówka: swoiście


SJP.pl


swoistość

szczególny i niepowtarzalny charakter czegoś; specyfika, specyficzność


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zespół cech wyróżniających

Wiktionary

Czułość i swoistość – miary opisujące zdolność testu w diagnostyce medycznej, modelu prognostycznego, klasyfikatora binarnego w uczeniu maszynowym itp. do wykrycia badanej cechy (czułość) lub wykrycia jej braku (swoistość). Pojęcia czułości i swoistości stosuje się w uczeniu maszynowym, diagnostyce medycznej, badaniach naukowych itp. W zależności od dziedziny czułość (ang. sensitivity) bywa nazywana pełnością (ang. recall), odsetkiem obserwacji prawdziwie pozytywnych (ang. true positive rate, TPR), prawdopodobieństwem wykrycia (ang. probability of detection, POD) lub współczynnikiem trafień (ang. hit rate), swoistość to inaczej odsetek obserwacji prawdziwie negatywnych (ang. true negative rate).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Powszechnie wiadomo, że na swoistość jego twórczości wpłynęły lata emigracyjne.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. swojak mos., swojaczka ż., swojskość ż., swoje n.

 przym. swojski, swoisty, swoje

 zaim. swój

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) specyficzność, specyfika

Wiktionary


swoisty

właściwy komuś lub czemuś; charakterystyczny, specyficzny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) charakterystyczny, specyficzny, nietypowy, właściwy dla siebie samego

Wiktionary

Wymowa:

IPA: sfɔˈjistɨ, AS: sfoi ̯isty

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. swoje n., swoistość ż.

 przym. swoje, swojski

 zaim. swój

 przysł. swoiście

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) charakterystyczny, książk. egzemplaryczny, obdarzony charakterem, reprezentatywny, specyficzny, znamienny, indywidualny, odrębny, osobliwy, specjalny, specyficzny, szczególny, wyjątkowy, nietypowy

Wiktionary


swój

zaimek dzierżawczy oznaczający inaczej: własny, należący do kogoś, użytkowany przez kogoś; osobisty, właściwy komuś; * formy skrócone (swa, swemu itp.) używane głównie w stylu książkowym (w pozycji nieakcentowanej)


SJP.pl

zaimek dzierżawczy

 (1.1) należący do wykonawcy czynności

 (1.2) pot. także. w użyciu rzeczownikowym: należący do tej samej grupy

 (1.3) pot., w użyciu przymiotnikowym, zwykle w m.: mający dobre cechy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Czerwony Kapturek codziennie odwiedzała swoją babcię.

 (1.2) Wpuśćcie go, ja go znam, on jest swój.

 (1.3) Jerzy znów stawia piwo, to jest swój chłop!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: sfuj, AS: sfui ̯

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. swojak m., swojaczka ż., swojskość ż., swoistość ż., swoje n.

 przym. swojski, swoisty, swoje

 zaim. swoja

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) własny

 (1.2) swojak

 (1.3) równy, fajny

Wiktionary


swojaczek

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) zdrobn. od swojak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. swojak m.

Wiktionary


swojaczka

swojak


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta tej samej narodowości, pochodząca z tej samej niejscowości lub najbliższej okolicy

Wiktionary

Patrz:

swojak

Wymowa:

IPA: sfɔˈjat͡ʃka, AS: sfoi ̯ačka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. swoistość ż., swojak m., swojskość ż., swak mos.

 przym. swojski

 przysł. swojsko

 zaim. swój

Wiktionary


swojak

osoba pochodząca z tej samej okolicy; osoba tej samej narodowości; rodak; krajan


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) ktoś tej samej narodowości, pochodzący z tej samej miejscowości lub najbliższej okolicy; swój człowiek

 (1.2) krewny lub powinowaty

 (1.3) daw. ojciec zięcia lub ojciec synowej

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (2.1) sport. pot. gol samobójczy

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈsfɔjak, AS: sfoi ̯ak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. swojaczka ż., swojskość ż., swoje n., swak m.

:: zdrobn. swojaczek m.

 przym. swojski, swoje

 przysł. swojsko

 zaim. swój

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ziomek

 (1.3) swak

Wiktionary


swoje

(w użyciu rzeczownikowym)
1. własność lub należność
2. własne poglądy, racje


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) pot. to, co jest czyjąś własnością albo komuś należy się

 (1.2) pot. czyjeś własne zdanie, własna racja

forma przymiotnika.

 (2.1) lp. M., B. i W., n. oraz lm. M., B. i W., nmos. od: swój

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Bo macie swoje za uszami i musicie to naprawić. To samo tyczy się moich zawodników, jeśli chcemy utorować sobie tę drogę.

 (1.2) Nie mydl mi oczu, ja tam swoje wiem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈsfɔjɛ, AS: sfoi ̯e

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. swojskość ż., swoistość ż., swojak m., oswajanie n., przyswajanie n.

 czas. oswajać, oswoić, przyswajać, przyswoić

 przym. swój, swojski, swoisty

 przysł. swojsko, swoiście

 zaim. swój

Wiktionary


swojęcin

Swojęcin – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie żuromińskim, w gminie Lutocin. Ma status sołectwa.

Przez wieś płynie struga Swojęcianka, która w Bieżuniu zasila wody Działdówki, która od tego miejsca nosi nazwę Wkra

Wikipedia


swojków

2 miejscowości w Polsce:

  • Swojków – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. oławskim, w gminie Domaniów
  • Swojków – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. opatowskim, w gminie Lipnik

Wikipedia


swojo

rzadko: dobrze, pewnie, zdrowo, nieobco (zwykle z przeczeniem)


SJP.pl


swojski

1. typowy dla czyjegoś środowiska, kraju, np. swojski obyczaj;
2. przypominający takiego, którego się dobrze zna, np. swojski widok;
3. własnoręcznie zrobiony, np. swojski chleb;
4. oswojony, hodowany, domowy, np. swojska kaczka


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) charakterystyczny dla jakiegoś środowiska lub kraju, a dzięki temu dobrze znany

 (1.2) przypominający takiego, który się dobrze na czymś zna

 (1.3) hodowany, domowy, oswojony, niedziki

przymiotnik relacyjny

 (2.1) będący domowego wyrobu, domowej produkcji

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. swojszczyzna ż., swojskość ż., swojak mos., swojaczka ż., swoistość ż., swoje n.

 przym. swoisty, swoje

 przysł. swojsko

 zaim. swoja, swój

Wiktionary


swojsko

przysłówek

 (1.1) na sposób swojski, po swojsku

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Za oknami pociągu zamajaczyły swojsko wyglądające dachy chałup.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. swoje n., swojak mos., swojaczka ż., swojskość ż., swojszczyzna ż.

 przym. swojski

Wiktionary


swojskość

swojski


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest swojskie; cecha tych, którzy są swojscy

Wiktionary

Patrz:

swojski

Powiązane:

 przym. swojski

 przysł. swojsko

 rzecz. swojszczyzna ż., swoistość ż., swojaczka ż., swojak mos., swoje n.

 zaim. swój

Wiktionary


swojszczyzna

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) wszystko co rodzime, uważane za swojskie

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. swojskość ż.

 przym. swojski

 przysł. swojsko

Wiktionary


swok

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. stryj

Wiktionary


swornegacie

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna

 (1.1) geogr. wieś w województwie pomorskim, położona na Kaszubach, w gminie Chojnice;

Wiktionary

Swornegacie (kaszub. Swòrnégace lub też Swòrnigace, Szwôrnygace, Szwôrnëgace, niem. Schwornigatz; do lat 1970. Swornigacie) – wieś położona w województwie pomorskim, w powiecie chojnickim, w gminie Chojnice, w krainie historycznej Kaszuby.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W 1330 r. w Swornegaciach powstało wójtostwo krzyżackie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. swornegacianin mos., swornegacianka ż.

 przym. swornegaciański

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) war. daw. Swornigacie

Wiktionary


sworowo

Sworowo – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie rawickim, w gminie Pakosław.

W okresie Wielkiego Księstwa Poznańskiego (1815-1848) miejscowość wzmiankowana jako Sworowo należała do wsi większych w ówczesnym pruskim powiecie Kröben (krobskim) w rejencji poznańskiej. Sworowo należało do okręgu sarnowskiego tego powiatu i stanowiło odrębny majątek, którego właścicielem był wówczas (1846) Czarnecki. Według spisu urzędowego z 1837 roku Sworowo liczyło 229 mieszkańców, którzy zamieszkiwali 32 dymy (domostwa).

Wikipedia


sworowski

nazwisko


SJP.pl


sworzeń

kołek walcowy do łączenia przedmiotów w sposób umożliwiający ich wzajemne obracanie się; bolec


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) techn. walcowaty, wytrzymały element konstrukcji łączący inne elementy w sposób umożliwiający im obracanie się wokół niego;

 (1.2) książk. przen. element, który zapewnia spójne funkcjonowanie czegoś

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Kaczyński zaczął mówić. "Protestuję przeciwko wielkiemu oszustwu i przeciwko człowiekowi, który zapowiadał, że zmieni Polskę". Miał na myśli sworzeń postkomunistycznego układu - prezydenta Rzeczypospolitej, Lecha Wałęsę.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. sworzniowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) bolec, czop, kołek, trzpień

Wiktionary


sworznik

zakończenie bieguna, na którym obraca się skrzydło drzwi w stodole


SJP.pl


sworzyce

Miejscowości w Polsce
  • Sworzyce – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. koneckim, w gminie Końskie
  • Sworzyce – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. grodziskim, w gminie Grodzisk Wielkopolski
  • Sworzyce – osada leśna w woj. wielkopolskim, w pow. grodziskim, w gminie Grodzisk Wielkopolski

Wikipedia


swoszowice

część Krakowa


SJP.pl

Swoszowice, Osiedle Uzdrowisko Swoszowice – część miasta Krakowa oraz jednostka pomocnicza niższego rzędu wchodząca w skład Dzielnicy X Swoszowice. Obecnie jest jedynym w mieście prawnie wydzielonym osiedlem (nie powoduje to jednak żadnych skutków prawnych oraz nie funkcjonuje w świadomości mieszkańców).W Swoszowicach znajduje się jedno z najstarszych polskich uzdrowisk.

Wikipedia


swoszowicki

przymiotnik od: Swoszowice


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Swoszowicami, dotyczący Swoszowic

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Swoszowice nmos.

Wiktionary


swot

[czytaj: słot] rodzaj analizy planowanego przedsięwzięcia w podziale na cztery główne obszary: mocne strony, słabe strony, szanse i zagrożenia


SJP.pl


swołocz

1. hultaj, łobuz;
2. szumowiny, hołota, motłoch


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) posp. pogard. ktoś podły, zasługujący na pogardę

 (1.2) białystok. łobuz, drań

Wiktionary

Przykłady

 (1.3) Uskarżał się na mgłę wokół Orly, która zmusiła go do podróżowania w towarzystwie różnego tałatajstwa i zuchwałej swołoczy.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) bydlę, gad, gnida, łajdak, łachudra, łotr, kanalia, menda, padalec, plugawiec, skurczybyk, sobaka, szubrawiec, szuja

 (1.3) bydło, hołota, hultajstwo, menelstwo, tałatajstwo / tałałajstwo, tłuszcza

Wiktionary


swołowo

Swołowo (kaszb. Zołowò, niem. Schwolow) – wieś w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie słupskim, w gminie Redzikowo.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa słupskiego.

Wikipedia


sy

przyimek

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. ze

Wiktionary

Sy – miejscowość i gmina we Francji, w regionie Grand Est, w departamencie Ardeny.

Według danych na rok 1990 gminę zamieszkiwało 50 osób, a gęstość zaludnienia wynosiła 6 osób/km².

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jo je mały połaźniczek, / Prziszieł żech tu po trójniczek. / Trójniczek mi dejcie, / Sy mnie sie nie śmiyjcie.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

 (1.1) zobtłum|ze.

źródła.

== sy (język afrykanerski.) ==

wymowa. sai

 audio|LL-Q14196 (afr)-Oesjaar-sy.wav.

znaczenia.

zaimek osobowy

 (1.1) ona

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


sybarycki

przymiotnik od: sybaryta


SJP.pl


sybaryta

człowiek lubujący się w zbytku i przyjemnościach


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) książk. człowiek, który spędza czas na przyjemnościach i uwielbia zbytek oraz luksusy

Wiktionary

Sybarytyzm – leniwy, wygodny tryb życia w luksusach i dostatku; wygodnictwo. Termin pochodzi od starożytnego greckiego miasta Sybaris, którego mieszkańcy wiedli dostatnie życie, folgując wszelakim przyjemnościom.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌsɨbaˈrɨta, AS: sybaryta

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sybarytyzm m.

:: fż. sybarytka ż.

 przym. sybarycki

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) hedonista, epikurejczyk, wygodniś, przest. zapustnik

Wiktionary


sybarytka

sybaryta


SJP.pl

Patrz:

sybaryta

sybarytyzm

umiłowanie zbytku, wygód i przyjemności życia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) książk. zamiłowanie do wygód i zbytku;

Wiktionary

Sybarytyzm – leniwy, wygodny tryb życia w luksusach i dostatku; wygodnictwo. Termin pochodzi od starożytnego greckiego miasta Sybaris, którego mieszkańcy wiedli dostatnie życie, folgując wszelakim przyjemnościom.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. sybaryta m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) epikureizm, hedonizm, wygodnictwo

Wiktionary


syberia

kraina geograficzna w północnej Azji, wchodząca w skład Rosji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. azjatycka część Rosji;

 (1.2) geogr. góra w Beskidzie Żywieckim;

 (1.3) geogr. toponim, nazwa kilku wsi w Polsce

Wiktionary

Syberia (ros. Сибирь, Sibir’ ) – kraina geograficzna w północnej Azji, wchodząca w skład Rosji, położona między Uralem na zachodzie, Oceanem Arktycznym na północy, działem wód zlewisk Oceanu Arktycznego i Spokojnego na wschodzie, oraz stepami Kazachstanu i Mongolii na południu. W ujęciu historycznym (oraz potocznym w Rosji) do Syberii należy również rosyjski Daleki Wschód.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Epopeja rozpoczęła się zimą 1941 roku w łagrze pod Jakuckiem, w samym sercu Syberii.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: sɨˈbɛrʲja, AS: syberʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Sybir m., Syberyjczyk m., Syberyjka ż., Sybirak m., sybirak m., Sybiraczka ż., sybiraczka ż., syberiada ż.

 przym. syberyjski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przest. Sybir

Wiktionary


syberyjczyk

potocznie: kot rasy syberyjskiej


SJP.pl


syberyjka

mieszkanka Syberii; Sybiraczka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) etn. mieszkanka Syberii

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Syberia ż., Sybiraczka ż., Sybirak m., Sybir m.

:: fm. Syberyjczyk m.

 przym. syberyjski, podsyberyjski, sybirski

 przysł. syberyjsko

Wiktionary


syberyjski

przymiotnik od: Syberia


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) przym. od Syberia

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌsɨbɛˈrɨjsʲci, AS: syberyi ̯sʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Syberyjka ż., Syberia ż., Sybiraczka ż., Sybirak mos., Sybir mrz.

Wiktionary


syberyjskotatarski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do Tatarów syberyjskich

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) jęz. język syberyjskotatarski;

Wiktionary

Powiązane:

 przym. tatarski

 rzecz. tatarski mrz.

Wiktionary


syberyt

przezroczysty kamień szlachetny


SJP.pl


sybilant

spółgłoska szczelinowa lub zwarto-szczelinowa zębowa lub dziąsłowa: sycząca, szumiąca lub cisząca (pol. s, z, c, dz, sz, ż/rz, cz, dż, ć, dź)


SJP.pl


sybiliński

proroczy, wieszczy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) wieszczy, proroczy

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌsɨbʲiˈlʲĩj̃sʲci, AS: sybʹilʹĩĩ ̯sʹḱi

Wiktionary


sybilla

wieszczka przepowiadająca przyszłe wydarzenia, zwłaszcza katastrofy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż.;

Wiktionary

  • sybilla (gr. Sibylle, łac. Sibylla, Sibyl) – w mitologii greckiej i rzymskiej wieszczka przepowiadająca przyszłość
  • Sybilla – imię żeńskie
  • Sibylla – planetoida o numerze katalogowym 168
  • Sybilla – Konkurs na Wydarzenie Muzealne Roku Sybilla

Wikipedia

Wymowa:

IPA: sɨˈbʲilːa, AS: sybʹi•la

Wiktionary


sybin

miasto w Rumunii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w środkowej Rumunii, w Siedmiogrodzie, stolica okręgu Sybin;

 (1.2) geogr. adm. okręg w środkowej Rumunii, w Siedmiogrodzie;

Wiktionary

Sybin (rum. Sibiu, węg. Nagyszeben, niem. Hermannstadt) – miasto w środkowej Rumunii, w Siedmiogrodzie, stolica okręgu Sybin. Leży nad rzeką Cibin, dopływem Aluty.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. sybiński

Wiktionary


sybiński

Sybin (miasto w Rumunii)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Sybinem, dotyczący Sybinu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Sybin mrz.

Wiktionary


sybir

gruba wełniana tkanina na płaszcze zimowe


SJP.pl

Miejscowości i ich części w Polsce

Wg TERYT jest ich 4, w tym 1 podstawowa
  • Sybir – część wsi Pasieki w woj. lubelskim, w pow. tomaszowskim, w gminie Tomaszów Lubelski
  • Sybir – osada w woj. małopolskim, w pow. oświęcimskim, w gminie Kęty
  • Sybir – część wsi Żarówka w woj. podkarpackim, w pow. mieleckim, w gminie Radomyśl Wielki
  • Sybir – część wsi Gwiździny w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. nowomiejskim, w gminie Nowe Miasto Lubawskie

Wikipedia


sybiracki

przymiotnik od: sybirak


SJP.pl


sybiraczka

kobieta zesłana na Sybir


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Syberii

Wiktionary

Katorga (ros. каторга, z gr. κάτεργον katergon „przymus”, w nawiązaniu do trójrzędowego wiosłowego okrętu, nazywany później galerą, którego wioślarzami byli skazańcy) – w potocznym rozumieniu: ciężka praca fizyczna, często ponad ludzkie siły.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌsɨbʲiˈrat͡ʃka, AS: sybʹiračka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Syberia ż., sybirak m., sybiraczka ż.

:: fm. Sybirak m.

 przym. syberyjski

Wiktionary


sybirak

więzień lub zesłaniec na Syberię


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Syberii

Wiktionary

Katorga (ros. каторга, z gr. κάτεργον katergon „przymus”, w nawiązaniu do trójrzędowego wiosłowego okrętu, nazywany później galerą, którego wioślarzami byli skazańcy) – w potocznym rozumieniu: ciężka praca fizyczna, często ponad ludzkie siły.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: sɨˈbʲirak, AS: sybʹirak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Syberia ż., sybirak m., sybiraczka ż.

:: fż. Sybiraczka ż.

 przym. syberyjski

Wiktionary


sybirski

przymiotnik od: Sybir (Syberia jako miejsce zesłania)


SJP.pl


sycący

1. czynić najedzonym, sytym; nasycać;
2. przenośnie: wzmacniać;
3. np. o zapachu: przenikać, przesycać;
4. zaprawiać coś czymś;
5. sycić się:
a) jeść, karmić się;
b) przenośnie: upajać się czymś


SJP.pl


sycanów

Sycanów – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie łaskim, w gminie Buczek.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa sieradzkiego.

Wikipedia


sycarnia

pomieszczenie wykorzystywane do sycenia miodu (przerabiania miodu pszczelego na pitny)


SJP.pl


sycera

mocny, sfermentowany napój alkoholowy, sporządzany z owoców, zwłaszcza z daktyli


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) bibl. spoż. mocny napój alkoholowy z daktyli lub innych produktów;

Wiktionary

Sycera (zwana też szekar) – mocny napój sfermentowany, sporządzany z owoców, zwłaszcza z daktyli, z niektórych zbóż lub miodu.

Określenie pochodzi z czasów biblijnych, więc nie odnosi się do wysokoprocentowych alkoholi w dzisiejszym rozumieniu (np. wódki czy spirytusu), lecz do wysokoprocentowych win lub - najprawdopodobniej - do piwa. Jest to jeden z napojów, którego nie można spożywać po ślubowaniu nazireatu.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Mówią o mnie siedzący w bramie / i śpiewają pieśni ci, co piją sycerę.

Wiktionary


sycewice

Sycewice (kaszb. Sëcewice, niem. Zitzewitz) – wieś w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie słupskim, w gminie Kobylnica na trasie linii kolejowej 202 Stargard-Słupsk-Gdańsk (stacja Sycewice) i przy drodze krajowej nr .

Wikipedia


sychem

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) geogr. hist. bibl. starożytne miasto w środkowej Palestynie, przejściowo stolica Samarii;

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (2.1) rzad. imię|polski|m.; jedno z imion biblijnych

Wiktionary

Sychem (Szechem, hebr. שכם) – ruiny starożytnego miasta izraelskiego w Samarii, w środkowej części Izraela. Miejsce wykopalisk archeologicznych – Tell Balata – znajduje się pod administracją Autonomii Palestyńskiej. W bezpośrednim sąsiedztwie znajduje się arabskie miasto Nablus.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Gdy wracały z Sychem, zmrok zastał je w szczerym polu.

 (1.1) Roboam udał się do Sychem, bo w Sychem zebrał się cały Izrael, aby go ustanowić królem.

 (2.1) Obrawszy sobie miejsce w pobliżu tego miasta, nabył od synów Chamora, ojca Sychema, za sto kesitów kawał pola, na którym rozbił swe namioty.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sychemita m., sychemitka ż.

Wiktionary


sychemita

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Sychem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Tłum sychemitów natarł na siedzibę władz.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Sychem n.

:: fż. sychemitka ż.

Wiktionary


sychemitka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Sychem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ale nazdał tej sychemitce z dzieckiem na ręku.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Sychem n.

:: fm. sychemita m.

Wiktionary


sychowicz

nazwisko


SJP.pl


sychowski

nazwisko


SJP.pl


sycić

1. czynić najedzonym, sytym; nasycać;
2. przenośnie: wzmacniać;
3. np. o zapachu: przenikać, przesycać;
4. zaprawiać coś czymś;
5. sycić się:
a) jeść, karmić się;
b) przenośnie: upajać się czymś


SJP.pl


syciej

stopień wyższy od przysłówka: syto


SJP.pl


syciwo

substancja do nasycania materiałów włóknistych w celu nadania im lepszych właściwości


SJP.pl


sycon

[czytaj: sykon] typ planu budowy gąbek wapiennych, charakteryzujący się dość grubą warstwą mezoglei, w której przebiegają liczne, wyścielone choanocytami (komórkami kołnierzykowatymi) kanały, łączące jamę paragastralną ze środowiskiem zewnętrznym


SJP.pl


syców

miasto w Polsce


SJP.pl

Syców (niem. Groß Wartenberg, do 1888 Polnisch Wartenberg) – miasto w województwie dolnośląskim, w powiecie oleśnickim, należące do aglomeracji wrocławskiej, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Syców.

Syców otrzymał lokację miejską w 1276 roku. Dawniej Wolne Państwo Stanowe. Do 1945 roku majątek ziemski w Sycowie należał do książęcej dynastii Bironów.

Wikipedia


sycowianin

mieszkaniec Sycowa


SJP.pl


sycowianka

mieszkanka Sycowa


SJP.pl


sycowice

Sycowice (niem. Leitersdorf) – wieś w Polsce położona w województwie lubuskim, w powiecie zielonogórskim, w gminie Czerwieńsk.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zielonogórskiego.

Wikipedia


sycowski

Syców


SJP.pl

Patrz:

Syców

sycylia

włoska wyspa na Morzu Śródziemnym


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. wyspa na Morzu Śródziemnym i autonomiczny region administracyjny we Włoszech;

Wiktionary

Sycylia (łac. Sicilia, wł. Sicilia) – największa wyspa na Morzu Śródziemnym (ponad 25 tys. km²), położona we Włoszech na południe od Półwyspu Apenińskiego, od którego oddziela ją wąska Cieśnina Mesyńska. Od południa oddzielona Cieśniną Maltańską od Malty.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Sycylia jest największą wyspą na Morzu Śródziemnym.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: sɨˈt͡sɨlʲja, AS: sycylʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sycylijka ż., Sycylijczyk mos., Sycylijka ż.

 przym. sycylijski

Wiktionary


sycylianin

dawniej: Sycylijczyk (mieszkaniec Sycylii)


SJP.pl


sycylijczyk

mieszkaniec Sycylii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Sycylii, osoba pochodząca z Sycylii

Wiktionary

  • Sycylijczyk – mieszkaniec Sycylii
  • Sycylijczyk – powieść Maria Puzo
  • Sycylijczyk – amerykański film z 1987 roku, adaptacja powieści

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Salvatore jest Sycylijczykiem, ale mieszka i pracuje w Rzymie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌsɨt͡sɨˈlʲijt͡ʃɨk, AS: sycylʹii ̯čyk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Sycylia ż.

:: fż. Sycylijka ż.

 przym. sycylijski

Wiktionary


sycylijka

mieszkanka Sycylii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Sycylii, kobieta z tej wyspy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ariana ma włoskie korzenie, jest pół-Sycylijką i pół-Abruzyjką.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Sycylia ż., sycylijka ż.

:: fm. Sycylijczyk mos.

 przym. sycylijski

Wiktionary


sycylijski

przymiotnik od: Sycylia


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) od Sycylia

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) (…) muzułmanie sycylijsycy zasłynęli jako uczeni w dziedzinie historii, biologii, matematyki, astronomii, medycyny, prawa, filozofii.

 (1.1) Widziałem ciekawy film o sycylijskiej mafii.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌsɨt͡sɨˈlʲijsʲci, AS: sycylʹii ̯sʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sycylijka ż., Sycylia ż., Sycylijczyk m., Sycylijka ż.

Wiktionary


sycylijskojęzyczny

przymiotnik

 (1.1) taki, który posługuje się językiem sycylijskim

 (1.2) taki, którego mieszkańcy posługują się językiem sycylijskim

 (1.3) spisany, stworzony w języku sycylijskim

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌsɨt͡sɨˈlʲijskɔjɛ̃w̃ˈzɨt͡ʃnɨ, AS: sycylʹii ̯skoi ̯ẽũ̯zyčny

Wiktionary


sycz

1. wydawać dźwięk podobny do syku;
2. mówić coś ze złością przez zaciśnięte zęby


SJP.pl


syczący

w językoznawstwie: spółgłoska sycząca - spółgłoska "s" i "z"


SJP.pl


syczeć

1. wydawać dźwięk podobny do syku;
2. mówić coś ze złością przez zaciśnięte zęby


SJP.pl

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. syknąć)

 (1.1) emitować dźwięk przypominający głoskę s

 (1.2) mówić ze złością, z pasją

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Gdy wstała, kot zaczął wrogo syczeć.

 (1.1) Próżno gęsi, szyjami wywijając, chrypią, / Próżno gęsiory sycząc napastnika szczypią.

 (1.2) — Głupia… precz!… — syknęła baronowa.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈsɨt͡ʃɛt͡ɕ, AS: syčeć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. syczek mrz./mzw., syk, syczenie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) sykać

Wiktionary


syczek

sowa z rodziny sów właściwych, drapieżna, w Polsce występuje rzadko w południowej części kraju


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) ornit. mała sowa z rodzaju nazwa systematyczna|Otus|ref=tak.;

 (1.2) ornit. syczek zwyczajny nazwa systematyczna|Otus scops|ref=tak.;

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) zdrobn. od: syk

Wiktionary

Syczek (zwyczajny) (Otus scops) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny puszczykowatych (Strigidae), zamieszkujący południową i wschodnią Europę, zachodnią i środkową Azję oraz północno-zachodnią Afrykę. Gatunek wędrowny (przeloty IX–X i II–IV), zimuje na południowych krańcach Europy i w Afryce Subsaharyjskiej. Do Polski zalatuje sporadycznie – do końca 2021 stwierdzony około 24 razy. Dawniej być może był lęgowy. Próby lęgów zaobserwowano w 2013 i 2019 roku.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. syk m., syczenie n., syknięcie n., posyczenie n., syczoń m.

 czas. syczeć ndk., syknąć dk., posyczeć dk.

 przym. sykliwy

 wykrz. sss

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) syczek zwyczajny

Wiktionary


syczenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|syczeć.

 (1.2) wydawanie dźwięku przypominającego przeciągłe wymawianie spółgłoski s

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Mormi komunikują się przez syczenia, miauknięcia, mruczenia i warknięcia.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. syk mrz., syczek mzw./mrz., syknięcie n.

 czas. syczeć ndk., syknąć dk.

 przym. sykliwy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) syk, syknięcie

Wiktionary


syczewski

nazwisko


SJP.pl


syczoń

rodzaj ptaków z rodziny puszczykowatych


SJP.pl


syczuan

prowincja w Chinach; Sichuan


SJP.pl

Wikipedia


syczuański

przymiotnik od: Syczuan


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Syczuanem, dotyczący Syczuanu

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) jęz. dialekt syczuański (języka chińskiego)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Syczuan mrz.

Wiktionary


syczyn

Syczyn – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie chełmskim, w gminie Wierzbica.

Wieś jest sołectwem w gminie Wierzbica. Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) wieś liczyła 429 mieszkańców i była czwartą co do liczby ludności miejscowością gminy.

Wikipedia


syderalny

gwiezdny, gwiazdowy; syderyczny


SJP.pl


sydero-

temat słowotwórczy

 (1.1) pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy z żelazem

Wiktionary

Wymowa:

IPA: sɨˈdɛrɔ, AS: sydero

Wiktionary


syderofilina

białko osocza krwi (glikoproteina) odpowiedzialne za transport żelaza; transferyna


SJP.pl


syderolit

rzadko spotykany meteoryt kamienno-żelazny


SJP.pl


syderologia

część metalografii związana z żelazem i jego stopami z innymi pierwiastkami; siderologia


SJP.pl


syderyczny

gwiezdny, gwiazdowy; syderalny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) astr. gwiazdowy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Miesiąc synodyczny jest o ponad 2 dni dłuższy od miesiąca syderycznego.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌsɨdɛˈrɨt͡ʃnɨ, AS: syderyčny

Wiktionary


syderyt

1. meteoryt żelazny;
2. minerał, węglan żelaza


SJP.pl

Syderyt – minerał z gromady węglanów, pospolity i szeroko rozpowszechniony.

Nazwa tego minerału pochodzi od gr. σίδηρος, sídēros ‘żelazo’, gdyż głównym jego składnikiem jest ten właśnie pierwiastek. Pierwotna nazwa – sferosyderyt (J.F.L. Hausmann, 1813), skrócona została następnie do syderytu.

Wikipedia


syderyzm

rzekoma zdolność do rozpoznawanie metali i wody w ziemi


SJP.pl


sydnejczyk

mieszkaniec Sydney (miasta w Australii)


SJP.pl


sydnejka

mieszkanka Sydney (miasta w Australii)


SJP.pl


sydnejski

Sydney


SJP.pl

Patrz:

Sydney

sydney

[czytaj: sydnej lub s-idnej] miasto w Australii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) geogr. największe miasto Australii;

Wiktionary

Sydney (wym. [ˈsɪdni]) – miasto w Australii położone nad Pacyfikiem, stolica stanu Nowa Południowa Walia. Jest największym miastem Australii i Oceanii z liczbą ludności wynoszącą 5,45 mln mieszkańców, mieszka w nim 20,8% populacji państwa. Założone w 1788 roku jako pierwsze australijskie miasto, obecnie jest znaczącym centrum finansowym, handlowym, transportowym, kulturalnym i turystycznym, mając status metropolii o znaczeniu globalnym. Metropolia jest także dużym węzłem komunikacyjnym z największym międzynarodowym lotniskiem w Australii, które obsłużyło ponad 44,4 miliona pasażerów w 2019 roku, i rozbudowaną siecią drogową i kolejową. Położone jest na wschodnim wybrzeżu nad Oceanem Spokojnym.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W Sydney odbyły się Letnie Igrzyska Olimpijskie 2000.

 (1.1) Szacuje się, że pierwsze siedliska Aborygenów na terenie dzisiejszego Sydney zostały założone około 40 tysięcy lat temu.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. sydnejski

Wiktionary


sydon

miasto w Libanie; Sajda


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. trzecie pod względem wielkości miasto Libanu, położone na wybrzeżu Morza Śródziemnego;

 (1.2) hist. dawne miasto-państwo fenickie

Wiktionary

Sydon lub Sajda (arab. ‏صيدا‎, Ṣaydā, hebr. ‏צִידוֹן‎, Ẓidon, stgr. Σιδώνα) – trzecie pod względem wielkości miasto Libanu, około 59 tysięcy mieszkańców (2010), położone na wybrzeżu Morza Śródziemnego, ok. 35 km na północ od Tyru i ok. 41 km na południe od Bejrutu.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Sydon był w starożytności portowym miastem fenickim.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈsɨdɔ̃n, AS: sydõn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Sydonia ż., Sydoniusz mos., sydończyk mos., sydonka ż., Sydończyk mos., Sydonka ż.

 przym. sydoński

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Sajda

Wiktionary


sydończyk

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) hist. obywatel miasta-państwa Sydon

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wojskami dowodził Sydończyk Hiram.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Sydon mrz., Sydonia ż., Sydoniusz mos., sydończyk mos., sydonka ż.

:: fż. Sydonka ż.

 przym. sydoński

Wiktionary


sydonia

imię żeńskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż.;

Wiktionary

Sydonia, Sidonia – imię żeńskie pochodzące z łaciny, oznaczające „kobieta z miasta Sydon”. Imię to pojawiło się w Polsce w XIX w. Uważano niekiedy, że czeskie imię Zdenka jest odpowiednikiem Sydonii, niemniej rozpowszechnienie tego pierwszego imienia już w XII–XIII wieku i względna rzadkość Sydonii powodują, że należy zakładać, iż imion tych nie łączy ze sobą związek.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Po urodzeniu jedynej córki, Joanny Eleonory, Anna Sydonia zmarła w następstwie komplikacji poporodowych.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Sydończyk mos., Sydonka ż., Sydon mrz., sydończyk mos., Sydoniusz mos., sydonka ż.

Wiktionary


sydoniusz

imię męskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.

Wiktionary

Sydoniusz – imię męskie pochodzenia gr. – łacińskiego, pochodzące od nazwy fenickiego miasta Sydon, co oznacza ‘człowieka z Sydonu’, ‘sydończyka’. Patronem tego imienia jest św. Sydoniusz Apolinary.

Uważano niekiedy, że czeskie imię Zdeněk jest odpowiednikiem Sydoniusza, niemniej rozpowszechnienie tego pierwszego imienia już w XII–XIII w. i względna rzadkość Sydoniusza powodują, że należy zakładać, iż imion tych nie łączy ze sobą związek.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Babcia Gertruda i dziadek Sydoniusz mieszkali na Wełnowcu.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Sydończyk mos., Sydonka ż., Sydon mrz., sydończyk mos., sydonka ż., Sydonia ż.

Wiktionary


sydoniuszostwo

Sydoniusz z żoną; Sydoniuszowie


SJP.pl


sydoniuszowie

imię męskie


SJP.pl


sydoniuszowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Sydoniusza lub z nim związany


SJP.pl


sydonka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) hist. obywatelka miasta-państwa Sydon

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Faraon wziął do haremu pięć Sydonek.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Sydon mrz., Sydonia ż., Sydoniusz mos., sydończyk mos., sydonka ż.

:: fm. Sydończyk m.

 przym. sydoński

Wiktionary


sydoński

Sydon


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Sydonem, dotyczący Sydonu

Wiktionary

Patrz:

Sydon

Powiązane:

 rzecz. Sydończyk mos., Sydonka ż., sydończyk mos., Sydon mrz., sydonka ż.

Wiktionary


sydow

Osoby o tym nazwisku:

  • Bronisław Edward Sydow – polski pisarz muzyczny i chopinolog
  • Marcin Sydow – polski matematyk i informatyk
  • Max von Sydow – szwedzki aktor filmowy, teatralny i telewizyjny

Wikipedia


syena

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) hist. dawna helleńska nazwa miasta Asuan

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Syene n.

 przym. syenicki

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Syene, Asuan

Wiktionary


syenicki

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Syeną, dotyczący Syeny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Syena ż., Syene n.

Wiktionary


syenit

[czytaj: sjenit] magmowa skała głębinowa należąca do grupy skał obojętnych; sjenit


SJP.pl

Sjenit, syenit – obojętna skała głębinowa składająca się z mieszaniny skalenia i kwarcu lub łyszczyku. Zazwyczaj ma ciemnozielony kolor, jest twarda, łatwo poddaje się obróbce i dobrze poleruje. Sjenit zaliczany jest do skał jawnokrystalicznych. Najczęściej barwy ciemnoszarej lub czarnej. W przeciwieństwie do granitu, nie zawiera wcale, albo zawiera bardzo mało kwarcu. Na diagramie klasyfikacyjnym QAPF sjenit zajmuje pole 7.

  • Struktura: średniokrystaliczna.
  • Skład mineralny: skalenie (głównie ortoklaz oraz plagioklazy), amfibole, pirokseny, biotyt, do 5% kwarcu.

Wikipedia


syenitowy

syenit [czytaj: sjenitowy]; sjenitowy


SJP.pl


syf

potocznie:
1. syfilis;
2. krosta;
3. choroba skórna


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) pot. posp. brak ładu i porządku

 (1.2) pot. posp. rzecz lub zjawisko oceniane skrajnie negatywnie

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (2.1) pot. posp. syfilis

 (2.2) pot. posp. wykwit skórny, zwykle na twarzy

 (2.3) uczn. szkoła

forma czasownika.

 (3.1) 2. os. lp. rozk. od: syfić

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Weź uprzątnij ten syf w pokoju!

 (1.1) Ale syf, chodźmy stąd lepiej.

 (1.2) Mówię wam, narkotyki nie są warte waszego życia, nie bierzcie tego syfu!

 (2.1) A mówiłem mu, że jak się będzie szlajał ciągle po burdelach, to syfa w końcu złapie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: sɨf, AS: syf

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zasyfianie n., syfilis mrz., syfiarz m.

:: zdrobn. syfek m.

 przym. syfiasty

 przysł. syfiasto

 czas. syfić, zasyfić

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) bajzel, bałagan, burdel, gnojowisko, gnój, pobojowisko, śmietnisko

 (2.1) pot. posp. franca; neutr. kiła, syfilis, lues

Wiktionary


syfek

1. potocznie:
a) mały pryszcz; krostka, pryszczyk;
b) syfilis; syf;
c) mała drobina brudu; paproch;
d) coś, co się komuś nie podoba; dziadostwo, syf;
2. ekspresywnie: syf - brud, bałagan, nieporządek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od syf

 (1.2) pot. grub. mały pryszcz

 (1.3) pot. grub. mały bałagan, brudne miejsce

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈsɨfɛk, AS: syfek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. syf mrz., syfilis mrz., syfilityk mos., syfilityczka ż., syfiarz mos., syfiara ż., syfienie n., zasyfienie n.

 czas. syfić ndk., zasyfić dk.

 przym. syfiasty, syfilisowy

Wiktionary


syfiara

potocznie: kobieta brudna, zaniedbana, nieporządna; brudaska, fleja, niechluja, flejtucha


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. kobieta niedbająca o higienę, robiąca nieporządek

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Niech te syfiary po sobie posprzątają!

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. syfek mrz., syf mrz., syfienie n., nasyfienie n., osyfienie n., zasyfianie n., zasyfienie n.

:: fm. syfiarz mos.

 czas. nasyfić dk., syfić ndk., osyfić dk., zasyfiać ndk., zasyfić dk.

 przym. syfiasty, syfny, syfiarski

 przysł. syfiaście

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) bałaganiara

Wiktionary


syfiarnia

potocznie:
1. brudne, zanieczyszczone miejsce;
2. miejsce, w którym dzieją się złe rzeczy


SJP.pl


syfiarski

syfski, syfiasty, syficzny, syfny; potocznie:
1. brudny, zanieczyszczony, pełen śmieci;
2. fatalny, okropny, beznadziejny;
3. obrzydliwy, wstrętny


SJP.pl


syfiarstwo

potocznie:
1. niedbanie o porządek, czystość; flejtuchostwo, niechlujstwo, niedbalstwo;
2. rzecz złej jakości; świństwo, syfsko;
3. rzecz budząca obrzydzenie; świństwo, syfsko


SJP.pl


syfiarz

potocznie:
1. człowiek niechlujny, brudas; flejtuch, fleja, niechluj;
2. wyzwisko używane w stosunku do mężczyzn; fajfus


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pot. osoba niedbająca o higienę

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zabieraj ode mnie te swoje brudne łapy, obleśny syfiarzu!

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. syf mzw./mrz., syfiara ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) brudas, flejtuch, fleja, niechluj, kocmołuch, abnegat

Wiktionary


syfiaściej

stopień wyższy od przysłówka: syfiaście


SJP.pl


syfiastość

syfiarskość, syficzność, syfność; potocznie:
1. cecha czegoś brudnego, zanieczyszczonego, pełnego śmieci;
2. fatalność, okropność, beznadziejność;
3. obrzydliwość, szpetota


SJP.pl


syfiasty

syfiarski, syfski, syficzny, syfny; potocznie:
1. brudny, zanieczyszczony, pełen śmieci;
2. fatalny, okropny, beznadziejny;
3. obrzydliwy, wstrętny


SJP.pl


syfić

potocznie:
1. wydawać nieprzyjemny zapach, śmierdzieć; capić, zalatywać, trącić, walić;
2. brudzić, zanieczyszczać; świnić, paskudzić, zasyfiać, świntuszyć;
3. syfić się -
a) brudzić się; zasyfiać się;
b) jątrzyć się; jadzić się;
c) psuć się; chrzanić się


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. zasyfić)

 (1.1) pot. zanieczyszczać

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. zasyfić)

 (2.1) pot. śmierdzieć

czasownik zwrotny niedokonany syfić się (dk. zasyfić się)

 (3.1) pot. brudzić się

 (3.2) pot. paprać się, ropieć

 (3.3) pot. przestawać funkcjonować

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Palacze, przestańcie w końcu syfić na przystankach!

 (2.1) Nie chcę z nią mieszkać w jednym pokoju, bo syfi czymś niemiłosiernie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. syfilis mrz., syfek mrz., syf mrz., syfienie n., nasyfienie n., osyfienie n., syfiarz mos., syfiara ż., zasyfianie n., zasyfienie n.

 czas. nasyfić dk., osyfić dk., zasyfić dk.

 przym. syfiasty, syfny, syfiarski

 przysł. syfiaście

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) brudzić, flejtuszyć, świnić, świntuszyć, zasyfiać, zaświniać

 (2.1) capić, cuchnąć, śmierdzieć, walić

 (3.2) reg. jadzić się, jątrzyć się

 (3.3) chrzanić się, psuć się

Wiktionary


syficzny

syfiarski, syfiasty, syfski, syfny; potocznie:
1. brudny, zanieczyszczony, pełen śmieci;
2. fatalny, okropny, beznadziejny;
3. obrzydliwy, wstrętny


SJP.pl


syfienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) pot. brudzenie

 (1.2) pot. przen. jątrzenie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Za syfienie ludziom pod drzwiami można słono zapłacić.

 (1.1) Czy na takie szybkie syfienie się przepustnicy mogą mieć wpływ małe przebiegi typu po 10 km dziennie w obie strony?.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. syfilis mrz., syfek mrz., syf mrz., nasyfienie n., osyfienie n., syfiarz mos., syfiara ż., zasyfianie n., zasyfienie n.

 czas. nasyfić dk., osyfić dk., syfić ndk., zasyfić dk.

 przym. syfiasty, syfny, syfiarski

 przysł. syfiaście

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) syfienie napędu / komory silnika • syfienie na plażaaży / w lesie

Wiktionary


syfilidolog

specjalista zajmujący się leczeniem kiły


SJP.pl


syfilidologia

nauka o kile i jej leczeniu oraz powikłaniach będących następstwem tej choroby


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) nauk. med. dział medycyny zajmujący się kiłą (syfilisem)

Wiktionary


syfilis

przewlekła choroba weneryczna szerząca się głównie drogą kontaktu płciowego, atakująca wszystkie narządy; kiła; lues; przymiot (dawniej)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) med. kiła

Wiktionary

Kiła (łac. lues, syphilis, stgr. σύφλος syphlos, „brudny”) – infekcja przenoszona głównie drogą płciową, wywoływana przez krętka bladego (łac. Treponema pallidum ssp. pallidum). Do zakażenia może również dojść drogą przezłożyskową.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: sɨˈfʲilʲis, AS: syfʹilʹis

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. syfilityk m., syfilityczka ż., syfek m., syf m., syfienie n., nasyfienie n., osyfienie n., syfiarz m., syfiara ż.

 czas. syfić ndk., nasyfić dk., osyfić dk.

 przym. syfilityczny, syfiasty, syfny, syfiarski

 przysł. syfiaście, syfilitycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kiła, lues; pot. syf, franca, francuska choroba, choroba kawalerska

Wiktionary


syfilistyczny

syfilis; syfilityczny


SJP.pl


syfilityczka

kobieta chora na syfilis


SJP.pl


syfilityczny

syfilis; syfilistyczny


SJP.pl


syfilityk

osoba chora na syfilis


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) med. chory na syfilis

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. syfilis m., syfilityczka ż., syf m., syfek m.

 przym. syfilityczny

Wiktionary


syfny

syfiarski, syfiasty, syficzny, syfski; potocznie:
1. brudny, zanieczyszczony, pełen śmieci;
2. fatalny, okropny, beznadziejny;
3. obrzydliwy, wstrętny


SJP.pl


syfon

1. urządzenie do domowego wytwarzania wody gazowanej;
2. sztuczny lub naturalny układ naczyń, w którym jeden koniec skierowany jest w górę, drugi w dół i w którym utrzymuje się pewna stała, zależna od budowy, zawartość cieczy, np. syfon odpływowy w zlewie;
3. w geologii: odcinek korytarza jaskiniowego wypełniony na stałe wodą aż do stropu jaskini


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) techn. konstrukcja hydrauliczna umożliwiająca wodną separację instalacji kanalizacyjnej od naczynia sanitarnego;

 (1.2) kulin. ciśnieniowa butelka na wodę z dozownikiem i mechanizmem nasycania wody dwutlenkiem węgla;

 (1.3) techn. rura lub tunel przy zaporze wodnej, śluzie, tamie itp; umożliwia przelewanie się nadmiarów poziomu wody między sztucznym jeziorem i zasilającą go rzeką

 (1.4) techn. murowany podkop umożliwiający bezkolizyjne przepłynięcie (skrzyżowanie biegu wód) rzeki bezpośrednio pod innym, zwykle sztucznie utworzonym zbiornikiem wodnym, np. kanałem

 (1.5) techn. część wodociągu w kształcie litery U, przeprowadzona pod innym ciekiem wodnym albo linią kolejową

 (1.6) geol. tunel podziemny zalany wodą, zwykle łączący dwie groty; odcinek jaskini zalany wodą aż po strop

 (1.7) geol. niebezpieczne, nienadające się do przepłynięcia kajakiem miejsce w nurcie rzeki, gdzie woda przepływa pod okapem skalnym

 (1.8) zool. narząd w formie parzystej rurki u bezkręgowców żyjących w środowisku wodnym, służący wprowadzaniu do organizmu wody wraz z pokarmem i tlenem oraz usuwania jej wraz z odchodami

 (1.9) zool. narząd wydzielający odstraszające substancje zapachowe u mszyc żyworodnych

 (1.10) zool. długi i mięsisty wyrostek tułowia u głowonogów czteroskrzelnych, łączący muszlę z ciałem zwierzęcia

Wiktionary

  • syfon – w technice sanitarnej: zamknięcie wodne instalacji kanalizacyjnej
  • syfon – grubościenna butla (zwykle szklana) do napojów gazowanych (zwłaszcza wody sodowej)
  • syfon – w speleologii: odcinek korytarza jaskiniowego, wypełniony stale lub okresowo wodą aż po strop jaskini
  • syfon – w kajakarstwie: niebezpieczne miejsce w nurcie rzeki
  • syfon (łac. siphunculus, z gr. σίφων, siphon – "rura") – w zoologii nazwa różnych rurkowatych struktur anatomicznych, w szczególności:
    • syfon (hydrosom) – specyficzny polip w koloniach rurkopławów
    • syfon – równoległy do jelita przewód w ciele szczetnic
    • syfon – narząd oddechowy mięczaków
    • syfon (wł. rynna syfonalna) – część muszli niektórych ślimaków morskich
    • syfon – parzysty narząd obronny na odwłoku niektórych mszyc
    • syfon – narząd oddechowy larw niektórych muchówek

    Wikipedia

    Wymowa:

    IPA: ˈsɨfɔ̃n, AS: syfõn

    Wiktionary

    Powiązane:

     rzecz. syfonik mrz.

    Wiktionary


syfonik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od syfon

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. syfon m.

Wiktionary


syfonostela

typ walca osiowego, w którym centralnie umieszczony rdzeń otoczony jest ciągłym cylindrem drewna i łyka


SJP.pl


syfski

syfiarski, syfiasty, syficzny, syfny; potocznie:
1. brudny, zanieczyszczony, pełen śmieci;
2. fatalny, okropny, beznadziejny;
3. obrzydliwy, wstrętny


SJP.pl


syfsko

świństwo, syfiarstwo; potocznie:
1. rzecz złej jakości;
2. rzecz budząca obrzydzenie


SJP.pl


sygietyński

nazwisko


SJP.pl

Sygietyński (forma żeńska: Sygietyńska, liczba mnoga: Sygietyńscy) – jedno z najrzadszych polskich nazwisk, używane współcześnie przez mniej niż 10 osób.

Liczba i występowanie nazwiska świadczyć może o pokrewieństwie osób posiadających takie nazwisko.

Wikipedia


sygilaria

karbońskie drzewo zarodnikowe osiągające do 20 metrów wysokości, o liściach o długości ok. 1 metra; sigilaria, pieczątkowiec, pieczęciowiec, drzewo pieczęciowe


SJP.pl

Sygilaria (Sigillaria) – rodzaj wymarłych, późnokarbońskich widłaków z rzędu lepidofitów.

Wikipedia


sygillografia

Sfragistyka (od stgr. σφραγίς – „pieczęć”), również zwana sygillografią (od łac. sigillum – pieczęć) – jedna z nauk pomocniczych historii, zajmująca się badaniem pieczęci jako źródeł historycznych, a także ich historią, powstawaniem itp.

Wikipedia


sygitowicz

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Roch Sygitowicz – polski aktor
  • Ryszard Sygitowicz – polski gitarzysta, kompozytor i aranżer

Wikipedia


sygmatyzm

jedno z najczęściej spotykanych zaburzeń artykulacyjnych, polegające na nieprawidłowej realizacji głosek: s, z, c, dz, ś, ź, ć, dź, sz, ż, cz, dź; seplenienie


SJP.pl

Seplenienie, sygmatyzm – wada wymowy zaliczana do dyslalii. Polega na nieprawidłowej wymowie niektórych głosek. Seplenienie często ma podłoże psychiczne, może być wynikiem lęku.

Wikipedia


sygn.

skrót od: sygnatura


SJP.pl

skrót

 (1.1) = praw. sygnatura

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) 23 października 2021 r. minęło siedem lat od wejścia w życie wyroku TK z 21 października 2014 r. (sygn. akt K 38/13)

Wiktionary


sygnalista

1. osoba nadająca i odbierająca sygnały za pomocą odpowiednich urządzeń; sygnalizator;
2. osoba zgłaszająca w dobrej wierze informacje o nieprawidłowościach w miejscu pracy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) ktoś, kto nadaje i odbiera sygnały, np. świetlne, radiowe itp.;

 (1.2) trębacz (wojskowy, harcerski), który wygrywa sygnały na trąbce lub fanfarze

 (1.3) człowiek, który działając w dobrej intencji, ujawnia lub zgłasza nieprawidłowości, do jakich dochodzi w miejscu pracy, a które naruszają interes pracodawcy lub interes publiczny;

Wiktionary

Sygnalista – specjalność wojskowa w Marynarce Wojennej. Zadaniem sygnalisty jest nawiązywanie i utrzymywanie łączności wzrokowej z innymi okrętami, jak również nadawanie sygnałów świetlnych kodem Morse'a i komunikowanie się za pomocą flag sygnałowych. Jest to szczególnie ważna funkcja podczas operacji, w których obowiązuje cisza radiowa.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Sygnalista Karlik, przy windzie wpisuje w tablicę wyciągnięte wozy z urobkiem.

 (1.2) Wesoło wtórowały dźwięczne trąbki sygnalistów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌsɨɡnaˈlʲista, AS: sygnalʹista

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sygnał m., sygnalizacja ż., sygnalizowanie n., zasygnalizowanie n., sygnałówka ż., sygnalizator m.

:: fż. sygnalistka ż.

 czas. sygnalizować ndk., zasygnalizować dk.

 przym. sygnałowy, sygnalizacyjny

 przysł. sygnałowo, sygnalizacyjnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.3) whistleblower

Wiktionary


sygnalistka

sygnalista


SJP.pl

Patrz:

sygnalista

sygnalizacja

1. porozumiewanie się na odległość za pomocą ustalonych znaków;
2. zespół urządzeń umożliwiających nadawanie i odbieranie sygnałów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) książk. przekazywanie na odległość umownych znaków

 (1.2) techn. zespół urządzeń umożliwiających sygnalizację (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sygnał m., sygnalizator m., sygnalizowanie n., sygnalista mos.

 przym. sygnalizacyjny

 czas. sygnalizować ndk., zasygnalizować dk.

Wiktionary


sygnalizacyjny

przymiotnik od: sygnalizacja


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący sygnału, używany jako sygnał

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sygnał mrz., sygnalista mos., sygnalizator mos./mrz., sygnalizacja ż., sygnalizowanie n.

 czas. sygnalizować ndk., zasygnalizować dk.

Wiktionary


sygnalizator

osoba nadająca i odbierająca sygnały za pomocą odpowiednich urządzeń; sygnalista


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) techn. urządzenie służące do wyraźnego informowania o sytuacji wymagającej uwagi

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) osoba dająca sygnał

Wiktionary

Sygnalizacja świetlna – ogół systemów kierujących ruchem drogowym na skrzyżowaniach i przejściach dla pieszych.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zmień warunki ustawień wahadłowca, a sprawdzimy czy sygnalizator mocy odpowiednio działa.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌsɨɡnalʲiˈzatɔr, AS: sygnalʹizator

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sygnał m., sygnalista m., sygnalistka ż., sygnalizacja ż., sygnalizowanie n., zasygnalizowanie n.

 czas. sygnalizować dk., zasygnalizować dk.

 przym. sygnalizacyjny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) alarm

 (2.1) sygnalista

Wiktionary


sygnalizatorka

sygnalizator; sygnalistka


SJP.pl


sygnalizować

1. zwracać czyjąś uwagę na coś, dawać znaki
2. informować o czymś, napomykać o czymś; być sygnałem czegoś


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. zasygnalizować)

 (1.1) przekazywać informacje poprzez wydawane sygnały

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sygnalizowanie n., sygnał mrz., sygnalista mos., sygnalizacja ż., sygnalizator mos./mrz.

 przym. sygnalizacyjny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wskazywać

Wiktionary


sygnalny

1. zapowiadający wystąpienie lub konieczność wystąpienia czegoś w przyszłości;
2. egzemplarz sygnalny - pierwszy egzemplarz druku przesyłany redakcji w celu dokonania ostatecznej korekty; egzemplarz próbny


SJP.pl


sygnatariusz

1. państwo zawierające międzynarodowe porozumienie lub traktat;
2. osoba upoważniona do podpisania umowy międzynarodowej lub osoba podpisująca umowę, oświadczenie lub memoriał


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) strona podpisująca daną umowę, oświadczenie lub memoriał

Wiktionary

Sygnatariusz (od łac. signator – 'podpisujący' od signum 'znak') – zwykle oznacza państwo podpisujące umowę międzynarodową i zobowiązujące się w ten sposób do wypełniania postanowień zawartych w podpisywanym dokumencie. Sygnatariuszami nazywa się też osoby podpisujące umowę w imieniu swojego kraju.W umowach międzynarodowych przyjmowanych w trybie złożonym, sygnatariusz przyjmuje traktat dopiero w chwili jego ratyfikacji lub zatwierdzenia.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌsɨɡnaˈtarʲjuʃ, AS: sygnatarʹi ̯uš

Wiktionary

Powiązane:

 czas. sygnować

 rzecz. sygnatura, sygnatariuszka, sygnowanie

Wiktionary


sygnatariuszka

sygnatariusz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta podpisująca daną umowę, oświadczenie lub memoriał

Wiktionary

Patrz:

sygnatariusz

Wymowa:

IPA: ˌsɨɡnatarʲˈjuʃka, AS: sygnatarʹi ̯uška

Wiktionary

Powiązane:

 czas. sygnować

 rzecz. sygnatura, sygnatariusz, sygnowanie

Wiktionary


sygnatura

1. znak lub napis rozpoznawczy zastępujący podpis;
2. oznaczenie na książce, określające jej miejsce w bibliotece;
3. własnoręczny podpis artysty na jego dziele


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) podpis, zwykle autora pod dziełem

 (1.2) ciąg znaków, stanowiący kod klasyfikujący jakiejś rzeczy w danym systemie

Wiktionary

Sygnatura (średniowieczna łac. signatura – oznaczenie, pieczęć; łac. signare – znaczyć, pieczętować) – znak lub ciąg znaków stanowiący jednoznaczny, niepowtarzalny identyfikator obiektu, przedmiotu lub dokumentu, np.:

  • sygnatura w poligrafii
  • sygnatura w sztuce
  • sygnatura akt
  • sygnatura dokumentu elektronicznego, sygn. DE
  • sygnatura pisma
  • sygnatury na mapie
  • sygnatura danych
  • sygnatura pliku – oznaczenie formatu pliku
  • sygnatura wirusa komputerowego.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌsɨɡnaˈtura, AS: sygnatura

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sygnatariusz m., sygnatariuszka ż., sygnowanie n.

:: zdrobn. sygnaturka ż.

 czas. sygnować ndk.

Wiktionary


sygnaturka

1. mały dzwon kościelny w wieżyczce nad prezbiterium
2. wieżyczka nad prezbiterium


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od zob. sygnatura.

 (1.2) archit. mała wieża kościelna, zazwyczaj z najmniejszym z dzwonów w środku

 (1.3) inform. podpis użytkownika pod wiadomością stosowany na internetowych forach dyskusyjnych

Wiktionary

  • sygnaturka (wieża) – mała wieża kościelna
  • sygnaturka (dzwon) – rodzaj dzwonu na kościele
  • sygnaturka (podpis) – podpis w Usenecie

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌsɨɡnaˈturka, AS: sygnaturka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sygnatura ż.

Wiktionary


sygnał

1. umowny znak o treści ostrzegawczej lub informacyjnej;
2. dźwięk słyszany w słuchawce telefonu;
3. objaw, przejaw, zapowiedź czegoś; oznaka, symptom;
4. nieoficjalna i niepotwierdzona informacja;
5. przebieg jakieś wielkości fizycznej z nadajnika do odbiornika;
6. bodziec wywołujący reakcję narządu zmysłu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) znak informacyjny lub ostrzegawczy

 (1.2) dźwięk sygnalizujący coś

 (1.3) oznaka zapowiadająca nadejście czegoś

 (1.4) informacja nieoficjalna lub niepotwierdzona

 (1.5) bodziec wywołujący reakcję zmysłów

 (1.6) przebieg, charakterystyka wielkości fizycznej

Wiktionary

Sygnał – abstrakcyjny model dowolnej mierzalnej wielkości zmieniającej się w czasie, generowanej przez zjawiska fizyczne lub systemy. Może być opisany za pomocą aparatu matematycznego, np. poprzez podanie pewnej funkcji zależnej od czasu. Mówi się wtedy, że sygnał niesie informację lub też umożliwia przepływ strumienia informacji.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Skierowałem wylot ku morzu, aby gdy nadejdzie potrzeba dawania sygnałów okrętom, odgłos szedł w tamtą stronę.

 (1.2) W słuchawce nie ma sygnału, więc awaria nie została jeszcze usunięta.

 (1.3) Nastroje wśród inwestorów poprawiły się, mimo to trudno mówić o silnym sygnale zapowiadającym trwałą poprawę na rynku akcji.

 (1.4) Podjęto ją po sygnałach świadczących o założeniu rezydentury obcego wywiadu w Polsce.

 (1.4) Dostałem sygnał, że w przyszłym tygodniu ma przyjechać do nas kontrola.

 (1.5) Nerwy wysyłają sygnały z receptorów do mózgu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈsɨɡnaw, AS: sygnau̯

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sygnalizacja ż., sygnalizator m., sygnałówka ż., sygnalista m., sygnalizowanie n., zasygnalizowanie n.

 czas. sygnalizować ndk., zasygnalizować dk.

 przym. sygnalny, sygnałowy, sygnalizacyjny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.4) pot. cynk

Wiktionary


sygnałówka

1. mosiężna trąbka używana przez wiejskie straże do ogłaszania alarmu, ma zasięg ok. 500 m
2. trąbka bezwentylowa służąca do odgrywania uroczystego sygnału; fanfara


SJP.pl

Trąbka sygnałowa, sygnałówka – prosty instrument dęty blaszany pozbawiony wentyli (zaworów). Rzadko stosowany jest do produkcji muzycznej. Na ogół używany do wygrywania fanfar lub sygnałów w zastosowaniach militarnych, łowieckich (kniejówka), harcerskich (skautówka), w sygnalizacji kolejowej itp. Instrument ten może mieć różny kształt i wielkość. Gra na nim polega na takim zadęciu i ułożeniu warg w ustniku, by wydobyć z niej określoną składową szeregu harmonicznego.

Wikipedia


sygneczów

Wikipedia


sygnet

1. pierścień z herbem lub monogramem, używany dawniej jako pieczęć;
2. pieczęć


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) jubil. męski pierścień z herbem lub monogramem

 (1.2) daw. pieczęć

Wiktionary

Sygnet (fr. signet, łac. signum „znak”) – ozdobny pierścień, przeznaczony głównie dla mężczyzn, służący jako pieczęć do laku. Na oczku ma wygrawerowany wizerunek herbu lub monogram. Współcześnie używany zazwyczaj jako element męskiej biżuterii.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. sygnowanie n.

:: zdrobn. sygnecik m.

 czas. sygnować ndk.

Wiktionary


sygnetka

dawniej: pieczęć; sygnet


SJP.pl


sygnity

firma informatyczna


SJP.pl

Sygnity SA – polskie przedsiębiorstwo z branży informatycznej, powstałe w wyniku połączenia spółek ComputerLand SA i Emax SA, notowana na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie.

Wikipedia


sygnować

podpisywać (podpisać) coś nazwiskiem, parafką lub innym odpowiednim znakiem


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) podpisywać lub oznaczać coś odpowiednim znakiem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dyrektor sygnował umowę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: sɨɡˈnɔvat͡ɕ, AS: sygnovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sygnet mrz., sygnatura, sygnatariusz, sygnatariuszka, sygnowanie

Wiktionary


sygnowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|sygnować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌsɨɡnɔˈvãɲɛ, AS: sygnovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. sygnować

 rzecz. sygnet mrz., sygnatura, sygnatariusz, sygnatariuszka

Wiktionary


sygnowski

nazwisko


SJP.pl


sygut

nazwisko


SJP.pl


syguła

nazwisko


SJP.pl


syhocki

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Syhotem, dotyczący Syhotu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Syhot mrz.

Wiktionary


syhot

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w północnej Rumunii, w okręgu Marmarosz, nad Cisą;

Wiktionary

Syhot, Syhot Marmaroski (rum. Sighetu Marmației, węg. Máramarossziget, do 1964 Sighet) – miasto w północnej Rumunii. Leży tuż przy granicy z Ukrainą, w okręgu Marmarosz (rum. Maramureș), nad Cisą. Liczy około 44,2 tys. mieszkańców.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. syhocki

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Syhot Marmaroski

Wiktionary


syjam

potocznie: kot syjamski; syjamczyk


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) hist. geogr. dawna nazwa Tajlandii

Wiktionary

Tajlandia, Królestwo Tajlandii (taj. ราชอาณาจักรไทย, Prathet Thai; potocznie เมืองไทย, Muang Thai) – państwo w południowo-wschodniej Azji, graniczące z Laosem i Kambodżą na wschodzie, z Malezją na południu oraz z Mjanmą (Birmą) na zachodzie i północnym zachodzie. Dawniej państwo nosiło nazwę Syjam jako oficjalną do 11 maja 1949. Określenie „Thai” (ไทย) znaczy po tajsku „wolny”.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈsɨjãm, AS: syi ̯ãm

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Syjamczyk mos., Syjamka ż., syjam m., syjamski mrz.

 przym. syjamski

Wiktionary


syjamczyk

potocznie: kot syjamski; syjam


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) hist. obywatel Syjamu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Syjam mrz., syjamski mrz., syjam mzw.

:: fż. Syjamka ż.

 przym. syjamski

Wiktionary


syjamka

samica kota rasy syjamskiej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) hist. obywatelka Syjamu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Syjam mrz., syjamski mrz., syjam mzw.

:: fż. Syjamczyk ż.

 przym. syjamski

Wiktionary


syjamski

1. przymiotnik od: Syjam;
2. kot syjamski - kot z rasy pochodzącej z Syjamu, o gładkiej, jasnej sierści, a na pyszczku i łapach - ciemniejszej; syjam (potocznie);
3. bracia syjamscy, siostry syjamskie - para bliźniąt zrośniętych różnymi częściami ciała


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) hist. związany z Syjamem, dotyczący Syjamu

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) jęz. język syjamski;

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Syjam mrz., Syjamczyk mos., Syjamka ż., syjam mzw.

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) tajski

Wiktionary


syjmować

czasownik niedokonany

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. zdejmować

Wiktionary


syjon

wzgórze w Jerozolimie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. jedno ze wzgórz Jerozolimy;

 (1.2) geogr. bibl. figuratywne określenie całej Jerozolimy

Wiktionary

Syjon (hebr. צִיּוֹן „wysoki”, gr. Σιών) – wzgórze w Jerozolimie, położone na południe od Starego Miasta, za Bramą Syjońską.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ruiny pałacu Kajfasza były dobrze widoczne jeszcze w I połowie IV w. w tej części góry Syjon, która znalazła się poza obrębem murów.

 (1.2) Pan miłuje bramy Syjonu / bardziej niż wszystkie namioty Jakuba.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. syjonizm m., syjonista m., syjonistka ż.

 przym. syjoński, syjonistyczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) Jeruzalem, Jerozolima

Wiktionary


syjona

imię żeńskie


SJP.pl


syjonista

zwolennik, propagator syjonizmu


SJP.pl

Syjonizm (od nazwy wzgórza Syjon w Jerozolimie, na którym stała Świątynia Jerozolimska) – ruch polityczny i społeczny, dążący do odtworzenia żydowskiej siedziby narodowej na terenach starożytnego Izraela, będących w okresie międzywojennym mandatem Wielkiej Brytanii (Brytyjski Mandat Palestyny). Syjonizm doprowadził do powstania państwa Izrael w 1948. Współcześnie jego celem jest także utrzymanie jedności narodu żydowskiego żyjącego w rozproszeniu i jego więzi z Izraelem. Ruch zapoczątkowany pod koniec XIX wieku miał wiele nurtów i postaci, powszechnie utożsamiany z syjonizmem politycznym, interpretowanym w różny sposób: jako patriotyzm żydowski, jako ruch narodowowyzwoleńczy i państwowotwórczy, jako kierunek kulturalny i społeczny, oraz jako ruch religijny. Poza syjonizmem politycznym mówiono o syjonizmie duchowym, którego celem była nowa tożsamość żydowska (Achad ha-Am), odrodzenie języka hebrajskiego (Eliezer ben-Yehuda) i powstanie literatury i kultury w tym języku.

Wikipedia


syjonistka

syjonista


SJP.pl

Patrz:

syjonista

syjonistyczność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest syjonistyczne; cecha tych, którzy są syjonistyczni

Wiktionary

Powiązane:

 przym. syjonistyczny

 przysł. syjonistycznie

Wiktionary


syjonistyczny

syjonizm


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) polit. właściwy syjonizmowi, dotyczący syjonizmu lub syjonistów

Wiktionary

Patrz:

syjonizm

Wymowa:

IPA: ˌsɨjɔ̇̃ɲiˈstɨt͡ʃnɨ, AS: syi ̯o̊̃ńistyčny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. syjonizm mrz., syjonista mos., syjonistka ż., Syjon mrz., syjonistyczność ż.

 przym. syjoński

Wiktionary


syjonizm

1. ruch powstały pod koniec XIX w., dążący do utworzenia niepodległego państwa żydowskiego;
2. szowinizm żydowski, potępiony w 1973 r. przez Zgromadzenie Ogólne ONZ jako forma rasizmu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) polit. zapoczątkowany w końcu XIX wieku ruch narodowy i towarzysząca mu ideologia stworzenia niezależnego państwa żydowskiego na terenie Palestyny oraz zahamowania procesów asymilacyjnych mniejszości żydowskiej w poszczególnych krajach;

Wiktionary

Syjonizm (od nazwy wzgórza Syjon w Jerozolimie, na którym stała Świątynia Jerozolimska) – ruch polityczny i społeczny, dążący do odtworzenia żydowskiej siedziby narodowej na terenach starożytnego Izraela, będących w okresie międzywojennym mandatem Wielkiej Brytanii (Brytyjski Mandat Palestyny). Syjonizm doprowadził do powstania państwa Izrael w 1948. Współcześnie jego celem jest także utrzymanie jedności narodu żydowskiego żyjącego w rozproszeniu i jego więzi z Izraelem. Ruch zapoczątkowany pod koniec XIX wieku miał wiele nurtów i postaci, powszechnie utożsamiany z syjonizmem politycznym, interpretowanym w różny sposób: jako patriotyzm żydowski, jako ruch narodowowyzwoleńczy i państwowotwórczy, jako kierunek kulturalny i społeczny, oraz jako ruch religijny. Poza syjonizmem politycznym mówiono o syjonizmie duchowym, którego celem była nowa tożsamość żydowska (Achad ha-Am), odrodzenie języka hebrajskiego (Eliezer ben-Yehuda) i powstanie literatury i kultury w tym języku.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Syjonizm doprowadził do powstania państwa Izrael w 1948 roku.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: sɨˈjɔ̇̃ɲism̥, AS: syi ̯o̊̃ńism̦

Wiktionary

Powiązane:

 przym. syjonistyczny, syjoński

 rzecz. syjonista m., syjonistka ż., Syjon mrz.

Wiktionary


syjoński

przymiotnik od: Syjon


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) geogr. bibl. dotyczący lub związany z Syjonem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zaśpiewajcie nam / jakąś z pieśni syjońskich!

 (1.1) Powiedzcie Córze Syjońskiej: Oto Król twój przychodzi do Ciebie łagodny, siedzący na osiołku, źrebięciu oślicy. sic.

 (1.1) Z dzielnicy żydowskiej wyszliśmy ze starego miasta Bramą Syjońską.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Syjon m., syjonizm m., syjonista m., syjonistka ż.

 przym. syjonistyczny

Wiktionary


syk

dźwięk podobny do przeciągłego wymawiania głoski "s"


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) odgłos wydawany przez węża albo szybko uchodzące powietrze, podobny do długiego wymawiania litery „s”

Wiktionary

Syk, kinaza tyrozynowa śledzionowa (ang. spleen tyrosine kinase) – enzym zwierzęcy, kluczowy składnik odpowiedzi na antygeny przez limfocyty B. Jest jedną z kinaz tyrozynowych.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wąż cofnął się z sykiem widząc nadchodzącego człowieka.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: sɨk, AS: syk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. syczek m., syczenie n., syknięcie n.

 czas. syczeć ndk., syknąć dk.

 przym. sykliwy

 wykrz. sss

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) syczenie, syknięcie

Wiktionary


sykać

1. wydawać syk; syczeć;
2. dawać komuś znak głosem, wymawiając: pst, tss, cyt; psykać


SJP.pl


sykatywa

substancja chemiczna przyśpieszająca schnięcie olejów, dodawana do farb olejnych i pokostów; suszka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) chem. środek przyspieszający schnięcie farb olejnych i olejów;

Wiktionary

Sykatywa, suszka (ang. siccative, z łac. siccativus 'wysuszający') – materiał przyspieszający schnięcie farb olejnych.

Jako sykatywy używa się najczęściej soli kwasów pochodzących z kalafonii z metalami o zmiennym stopniu utlenienia (ołowiu, miedzi, kobaltu, wanadu). Biorą one udział w naturalnej polimeryzacji rodnikowej, która powoduje sieciowanie oleju, czyli potocznie jego schnięcie.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jako sykatywy stosowane bywają sole metali, głównie ołowiu, manganu i kobaltu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌsɨkaˈtɨva, AS: sykatyva

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) suszka

Wiktionary


sykała

1. wydawać syk; syczeć;
2. dawać komuś znak głosem, wymawiając: pst, tss, cyt; psykać


SJP.pl


syki

dźwięk podobny do przeciągłego wymawiania głoski "s"


SJP.pl


sykl

szekel;
1. dawna moneta hebrajska o wadze około 6 gramów; srebrnik;
2. starohebrajska jednostka wagi, wynosząca około 1,4 grama


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy lub męskorzeczowy

 (1.1) staroż. metrol. bliskowschodnia jednostka wagi;

 (1.2) staroż. numizm. bliskowschodnia złota lub srebrna moneta

Wiktionary

Szekel, szekiel (też sykl) – starożytna hebrajska i babilońska jednostka masy i pieniądza odpowiadająca około 11 g. Wiadomo, że stosowano ją w II tysiącleciu p.n.e. Używana jako pieniądz, odpowiadała wartości jednego szekla srebra.

W krainach Mezopotamii jednostki były przeliczane następująco:

talent (30,5 kg srebra) = 60 min (bintu)
mina (505 g srebra) = 60 szekli
szekel (8,41 g srebra) = 24 oboli.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Odważył więc Efronowi sumę, którą ten wymienił w obecności Chetytów: czterysta syklów srebra, jakie były wówczas w obiegu.

 (1.1) Nabyłem ją za piętnaście syklów srebrnych, za chomer i letek jęczmienia.

 (1.2) W czasie powstań żydowskich wybijano w Jerozolimie specjalnego sykla z żydowskimi symbolami.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) szekel, srebrnik

Wiktionary


syklecja

imię żeńskie


SJP.pl


syknąć

1. wydać dźwięk podobny do syku;
2. powiedzieć coś ze złością przez zaciśnięte zęby


SJP.pl


sykofancja

umiejętność przypodobania się przełożonemu pochlebstwem i donosicielstwem; pochlebstwo


SJP.pl


sykofancki

sykofant, sykofanta


SJP.pl

Patrz:

sykofant, sykofanta

sykofant

sykofanta;
1. w antycznej Grecji: obywatel Aten trudniący się zawodowo szpiegostwem, donosicielstwem;
2. intrygant, oszczerca, szantażysta


SJP.pl

Sykofant (z gr. Συκοφάντης, trl. sykophántēs dosł. 'wskazywać figi' od σῦκον 'figa' i φαίνω 'pokazuję') – zawodowy donosiciel w starożytnych Atenach.

Nazywano tak ludzi, którzy donosili władzom o zabronionym wywozie fig z kraju, czy też o kradzieży fig ze świętych drzew (pochodzenie nazwy już w starożytności było różnie objaśniane). Później rozszerzono to określenie na wszystkich donosicieli, którzy rozpowszechnili się głównie w Atenach w połowie V wieku p.n.e. i osiągali wielkie zyski ze swojej działalności. Instytucjonalizacji zawodu sykofantów sprzyjał brak urzędu oskarżyciela publicznego.

Wikipedia


sykofanta

sykofanta;
1. w antycznej Grecji: obywatel Aten trudniący się zawodowo szpiegostwem, donosicielstwem;
2. intrygant, oszczerca, szantażysta


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) stpol. oszczerca

 (1.2) stpol. szpieg

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌsɨkɔˈfãnta, AS: sykofãnta

Wiktionary


sykomor

1. afrykańskie drzewo o ciężkostrawnych owocach i cennym drewnie; sykomora, karwia, ośla figa, figa morwowa;
2. drewno z tego drzewa


SJP.pl


sykomora

1. afrykańskie drzewo o ciężkostrawnych owocach i cennym drewnie; sykomor, karwia, ośla figa, figa morwowa;
2. drewno z tego drzewa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. bot. figowiec sykomora

 (1.2) spoż. owoc sykomory (1.1)

Wiktionary

Figowiec sykomora, sykomora (Ficus sycomorus L.) – gatunek drzewa z rodziny morwowatych (Moraceae). Rośnie dziko w Afryce i na Półwyspie Arabskim (Arabia Saudyjska, Jemen, Oman), jest uprawiany w wielu krajach świata. Gatunek został introdukowany na ziemie współczesnego Izraela przez Filistynów w epoce żelaza, wraz z makiem i kminem.

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) figowiec sykomora, figa morwowa, figa ośla, karwia

 (1.2) figa morwowa, figa ośla, karwia

Wiktionary


sykomorowy

przymiotnik od: sykomora


SJP.pl


sykrzytek

sykrzytek dereniak - gatunek motyla z rodziny miernikowcowatych


SJP.pl


sykstus

imię męskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wymieniliśmy z Sykstusem stare opony.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈsɨkstus, AS: sykstus

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Sykstyna ż., Sykst m.

 przym. sykstyński, sykstusowy, Sykstusowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Sykst

Wiktionary


sykstusowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Sykstusa lub z nim związany


SJP.pl

przymiotnik dzierżawczy

 (1.1) przest. gwara. taki, który należy do Sykstusa

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zapatrywania te zostały wyrażone w bulli Sykstusowej z września 1480 roku.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Sykstus mos., Sykstyna ż.

 przym. sykstyński

Wiktionary


sykstyna

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) pot. Kaplica Sykstyńska w Watykanie

 (1.2) pot. freski w Kaplicy Sykstyńskiej w Watykanie

 (1.3) pot. inne freski porównywane do tych w Kaplicy Sykstyńskiej w Watykanie

 (1.4) imię|polski|ż., żeńska forma imienia Sykstus

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Sykstyna nie dokończona, od przeszło trzech lat zamknięta, nagle się – na żądanie papieża otwiera.

 (1.4) (…) natomiast Sykstyna, Berenika i Hiacynta istniały tylko w twórczej wyobraźni swych kochanków.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: sɨkˈstɨ̃na, AS: sykstna

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Sykstus m., Sykst m., Sykstyny nmos.

 przym. sykstyński, sykstusowy, Sykstusowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Kaplica Sykstyńska

Wiktionary


sykstyński

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z papieżem Sykstusem IV

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Sykstus m., Sykstyna ż.

 przym. Sykstusowy

Wiktionary


syktywkar

miasto w Rosji, stolica Komi


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Rosji, stolica Republiki Komi;

Wiktionary

Syktywkar (ros. Сыктывкар) – miasto w Federacji Rosyjskiej, stolica republiki Komi, nad Sysołą, w pobliżu jej ujścia do Wyczegdy. Liczy około 243 tys. mieszkańców (2021).

Nazwa miasta pochodzi z języka komi i oznacza „miasto na rzece Sysole”. Do roku 1930 miasto nazywało się Ust'-Sysolsk (ros. Усть-Сысольск). Miasto zostało założone w 1586 roku. W 1972 r. został założony uniwersytet.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Republika Komi jest republika autonomiczna leżącą na północy Federacji Rosyjskiej, stolicą Republiki jest miasto Syktywkar.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: sɨkˈtɨfkar, AS: syktyfkar

Wiktionary

Powiązane:

 przym. syktywkarski

Wiktionary


syktywkarski

przymiotnik od: Syktywkar (stolica Republiki Komi)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Syktywkarem, dotyczący Syktywkaru

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Syktywkar mrz.

Wiktionary


sykulski

nazwisko


SJP.pl

  • Jacek Sykulski – polski kompozytor i dyrygent
  • Józef Sykulski – polski krajoznawca związany z Dolnym Śląskiem
  • Kazimierz Sykulski – polski duchowny rzymskokatolicki
  • Leszek Sykulski – polski historyk i politolog
  • Zbigniew Sykulski – polski przedsiębiorca i judoka

Wikipedia


sykut

nazwisko


SJP.pl


sykuła

nazwisko


SJP.pl

Sykuła – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie włocławskim, w gminie Włocławek, przy trasie drogi wojewódzkiej nr 265.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa włocławskiego.

Wikipedia


sylaba

naturalna jednostka artykulacji, której ośrodkiem jest samogłoska; zgłoska


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) jęz. część wyrazu lub wyraz zawierające zwykle jedną samogłoskę lub dyftong, wymawiane jako całość; jednostka mowy, zwykle dłuższa niż jedna głoska i krótsza niż wyraz;

Wiktionary

Sylaba (stgr. συλλαβή syllabḗ), zgłoska – element struktury fonologicznej aktu komunikacyjnego, który pomimo pozornej oczywistości wciąż nie ma ustalonej jednoznacznej definicji. Prób zdefiniowania podejmowało się wielu badaczy.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Nie każdy umie poprawnie podzielić wyraz „nauka” na sylaby.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: sɨˈlaba, AS: sylaba

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sylabariusz m., sylabowiec m., sylabizowanie n.

 czas. sylabizować ndk.

 przym. sylabowy, sylabiczny, sylabotwórczy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zgłoska

Wiktionary


sylabar

sylabariusz;
1. system pisma, w którym jeden znak graficzny reprezentuje jedną sylabę języka mówionego; pismo sylabowe (sylabiczne);
2. zbiór wszystkich znaków danego pisma sylabowego


SJP.pl


sylabariusz

sylabar;
1. system pisma, w którym jeden znak graficzny reprezentuje jedną sylabę języka mówionego; pismo sylabowe (sylabiczne);
2. zbiór wszystkich znaków danego pisma sylabowego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) jęz. system pisma, w którym znaki odpowiadają zgłoskom (sylabom), a nie pojedynczym głoskom

Wiktionary

Sylabariusz – system pisma, w którym pojedyncze znaki reprezentują całe sylaby, a nie pojedyncze głoski. Sylabariusz należy odróżnić od alfabetu sylabicznego (abugidy).

Podobnie jak alfabety, sylabariusze są na ogół systemami zamkniętymi. Wyjątkowym przykładem otwartego sylabariusza jest chińskie pismo kobiet, nüshu.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. sylaba ż.

 przym. sylabiczny

Wiktionary


sylabiczny

przymiotnik

 (1.1) jęz. tworzący sylabę

 (1.2) liter. bazujący na określonej liczbie sylab

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sylabariusz mrz., sylabizm mrz., sylaba ż.

 przym. monosylabiczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) sylabotwórczy, zgłoskotwórczy

Wiktionary


sylabista

poeta piszący wiersze sylabiczne


SJP.pl


sylabizacja

niewprawne, niepłynne czytanie, łączenie czytanych głosek w sylaby i wyrazy; dukanie, sylabizowanie


SJP.pl


sylabizacyjny

dotyczący sylabizacji


SJP.pl


sylabizm

Sylabizm – najstarszy system numeryczny wiersza, wywodzący się ze średniowiecznego wiersza intonacyjno-zdaniowego.

Konstanty wersyfikacyjne:

  • izosylabizm – stała liczba sylab w poszczególnych wersach.
  • paroksytoniczna klauzula – akcent pada na przedostatnią zgłoskę w wyrazie kończącym wers.
  • średniówka w wersach dłuższych niż 8-zgłoskowe.

Wikipedia


sylabizować

czytać niewprawnie, łącząc głoski w sylaby, nie odczytując całych wyrazów; dukać


SJP.pl

czasownik niedokonany

 (1.1) wypowiadać słowa oddzielając wyraźnie sylaby

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sylabizowanie n., sylaba ż.

Wiktionary


sylabizowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|sylabizować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. sylabizować ndk.

 rzecz. sylaba ż.

Wiktionary


sylabogram

w piśmie sylabicznym: połączenie liter samogłoskowych i spółgłoskowych odpowiadające pojedynczej sylabie


SJP.pl


sylabotoniczny

przymiotnik

 (1.1) jęz. liter. o wierszu: posiadający stałą liczbę sylab i stałe akcentowanie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Podstawową cechą wiersza sylabotonicznego, w odróżnieniu od sylabicznego, jest stabilizacja akcentów na określonych sylabach wersu, różnych w zależności od przyjętego wzorca.

Wiktionary


sylabotonik

wiersz sylabotoniczny


SJP.pl


sylabotonika

w literaturze: system weryfikacyjny cechujący się stałą liczbą sylab oraz stałą pozycją sylab akcentowanych rozłożonych regularnie; sylabotonizm


SJP.pl


sylabotonista

poeta piszący wiersze sylabotoniczne


SJP.pl


sylabotonistka

sylabotonista


SJP.pl

Patrz:

sylabotonista

sylabotonizm

w literaturze: system weryfikacyjny cechujący się stałą liczbą sylab oraz stałą pozycją sylab akcentowanych rozłożonych regularnie; sylabotonika


SJP.pl

Sylabotonizm – system numeryczny wiersza oparty na zgodności liczby oraz układu sylab akcentowanych i nieakcentowanych w odpowiadających sobie wersach. Wywodzi się z antyku, związany jest z pieśnią. Rozmiar wersu nie powinien przekraczać sześciu stóp. Często w wierszu sylabotonicznym występuje akcent poboczny, utworzony przez rytm, zawsze średniówka, nigdy przerzutnia. Obok akcentów metrycznych, przewidzianych przez wzorzec, mogą występować akcenty pozametryczne. W zależności od rodzaju stóp tworzących wers wyróżnia się kilka rodzajów wierszy sylabotonicznych, najczęściej występują: ośmiozgłoskowce (tworzone przez trochej), dwunastozgłoskowce (tworzone przez jamb) oraz dziesięciozgłoskowce i siedmiozgłoskowce (tworzone przez anapest). Rodzaj wykorzystanej stopy wpływa na nastrój wiersza: amfibrach występuje w utworach monotonnych, trochej w utworach żywych, często związanych z tańcem i ruchem. Rygoryzm wiersza sylabotonicznego rozluźnił w poezji polskiej Tuwim, który wprowadził średniówkę wewnątrz stopy.

Wikipedia


sylabotwórczy

tworzący sylabę; zgłoskotwórczy


SJP.pl


sylabowiec

1. wyraz będący połączeniem pierwszych sylab wyrazów z jakiegoś wyrażenia, będącego nazwą czegoś, np. Fabrow - Fabryka Rowerów;
2. wiersz sylabiczny


SJP.pl


sylabowy

związany z sylabą (zgłoską), sylabami (zgłoskami); zgłoskowy


SJP.pl


sylabus

syllabus;
1. papieski wykaz tez sprzecznych z oficjalną doktryną Kościoła katolickiego;
2. spis zagadnień, które student ma przygotować do egzaminu z danego przedmiotu


SJP.pl


sylas

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) rzad. imię|polski|m.;

Wiktionary

Sylas – imię męskie pochodzenia łacińskiego, skrócona forma imienia Sylwan, wywodzącego się od słowa silva, które oznacza "las, zagajnik".

Sylas imieniny obchodzi 13 lipca.

Znane osoby noszące imię Sylas:

  • Eddie Southern, właśc. Silas Edward "Eddie" Southern (ur. 1938) – amerykański lekkoatleta, specjalista biegu przez płotki, wicemistrz olimpijski z 1956

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Kiedy Sylas i Tymoteusz przyszli z Macedonii, Paweł oddał się wyłącznie nauczaniu i udowadniał Żydom, że Jezus jest Mesjaszem.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 etym|łac|Silas. < etym|koine|Σίλας. (Sílas) < etym|aram|שאילא. (šəʾīlā)

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) Silas

* rosyjski: (1.1) Сила m.

* węgierski: (1.1) Szilas

* włoski: (1.1) Sila m.

źródła.

== Sylas (język angielski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, nazwa własna

 (1.1) imię|angielski|m.

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


sylczno

Sylczno (kaszub. Sélczno) – wieś kaszubska w Polsce, położona w województwie pomorskim, w powiecie bytowskim, w gminie Parchowo, na południowo-zachodnim skraju Pojezierza Kaszubskiego, oddalona o 2 km od drogi krajowej nr 20 ze Stargardu do Gdyni, 3 km od jeziora Mausz i niecałe 2 km od jeziora Sumino. Wieś jest siedzibą sołectwa, w którego skład wchodzą również Garbacz. Znajduje się tu także placówka Ochotniczej Straży Pożarnej.

Wikipedia


syldenafil

organiczny związek chemiczny stosowany jako środek w leczeniu zaburzeń erekcji; sildenafil


SJP.pl


sylen

w mitologii greckiej: bożek mający postać starca z końskimi uszami i ogonem, często także z końskimi kopytami; później utożsamiany z satyrem


SJP.pl

Sylen (gr. Σειληνός Seilēnós, łac. Silenus) – w mitologii Greków jedno z bóstw przyrody.

Często uważany za syna posłańca bogów Hermesa bądź też Pana – kozłopodobnego boga trzód i pasterzy. Zazwyczaj przedstawiano go jako towarzysza Dionizosa, boga wegetacji i ekstatycznej radości. Miał postać łysego, nieco otyłego mężczyzny z końskim ogonem i uszami. Król Frygów Midas w podzięce za pomoc okazaną Sylenowi otrzymał od Dionizosa dar, dzięki któremu mógł wszystko, czego dotknął, zamieniać w złoto.

Wikipedia


sylf

duch powietrza w wierzeniach średniowiecznych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) mit. duch powietrza ze średniowiecznych wierzeń ludowych, z którym mógł się przyjaźnić człowiek, który zachował czystość duszy;

Wiktionary

Sylf – w średniowieczu duch powietrza, żywiołak powietrza, z którym mógł się przyjaźnić człowiek, który zachował czystość duszy. Termin wprowadzony przez Paracelsusa, który opisywał sylfy jako niewidzialne istoty powietrzne, stanowiące żywioł powietrza. Brak jest konkretnych mitów z tym związanych.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: sɨlf, AS: sylf

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: fż. sylfida ż.

Wiktionary


sylfida

1. kobieca postać sylfa z legend średniowiecznych;
2. przenośnie: kobieta smukła, delikatna


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mit. żeński sylf, duch powietrza ze średniowiecznych wierzeń ludowych

 (1.2) przen. wiotka, smukła dziewczyna, zwłaszcza tancerka

Wiktionary

Sylfida (La Sylphide) – romantyczny balet-pantomima w dwóch aktach.

  • Libretto: Adolphe Nourrit według opowiadania Charlesa Nodiera Trilby ou le Lutin d’Argail (Chochlik z Argyll)
  • Muzyka: Jean Schneitzhöffer
  • Choreografia: Filippo Taglioni
  • Scenografia: Pierre-Luc-Charles Cicéri (dekoracja) i Eugène Louis Lami (kostiumy)

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz.

:: fm. sylf m.

Wiktionary


sylfik

rodzaj ptaków z rodziny kolibrowatych


SJP.pl


sylfion

roślina przypominająca wielki koper, uznawana kiedyś za środek antykoncepcyjny, antyseptyczny i przeczyszczający; silfion, żółtwa


SJP.pl

Sylfion (gr. σίλφιον – sílphion, łac. silphium, w literaturze często używa się nazwy łacińskiej) – roślina, której sok stanowił jeden z głównych towarów eksportowych starożytnej kolonii greckiej, Kyrene (Cyreny), znany i stosowany w całym basenie Morza Śródziemnego.

Wikipedia


sylfon

element sprężysty w postaci mieszka wykonanego z cienkiej blachy stalowej lub mosiężnej, stosowany np. jako czujnik ciśnienia w przyrządach pomiarowych lub urządzeniach regulacyjnych; mieszek sprężysty


SJP.pl


sylifikacja

Sylifikacja, silifikacja, skrzemionkowanie, skrzemienienie (skał osadowych), skwarcowanie – naturalny proces polegający na wzbogaceniu skał, minerałów lub szczątków organicznych (na przykład drewna) krzemionką w postaci chalcedonu, kwarcu lub opalu.

Wikipedia


sylikat

sztuczny kamień wyprodukowany z piasku i wapna, najczęściej w postaci cegły; silikat


SJP.pl

Sylikat (łac. silex, dop. silicis - twardy kamień, krzemień, kwarc) – sztuczny kamień produkowany z piasku, wapna, rzadziej cementu. Stosowany do wyrobu tynków, cegieł, wzmacniania gruntów itp.

Wikipedia


sylikatowy

przymiotnik od: sylikat (silikat), np. tynk sylikatowy; silikatowy


SJP.pl


sylikażel

uwodniony dwutlenek krzemu, o porowatej strukturze i dużej adsorpcji, wykorzystywany do osuszania i oczyszczania gazów; silikażel


SJP.pl

Żel krzemionkowy, silikażel – granulowata, porowata forma ditlenku krzemu utworzona syntetycznie z krzemianu sodu. Żel krzemionkowy jest twardy i wytrzymały, twardszy od żeli domowych takich jak żelatyna czy agar. Jest naturalnie występującym minerałem poddanym oczyszczeniu oraz przetworzeniu do postaci granulatu.

Wikipedia


sylikon

związek syntetyczny, niepalny, odporny chemicznie, produkowany w postaci olejów, żywic, kauczuków; silikon


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zob. silikon.

Wiktionary

Silikony – syntetyczne polimery krzemoorganiczne o strukturze siloksanów, w których wszystkie atomy krzemu połączone są z grupami alkilowymi (najczęściej metylowymi lub etylowymi) lub arylowymi (najczęściej fenylowymi). W zależności od warunków produkcji otrzymuje się je w postaci olejów lub żywic silikonowych, a także elastomerów. Silikony mają większą odporność chemiczną i termiczną od siloksanów, w których atomy krzemu połączone są z atomami wodoru.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. silikon m., silikat m., silikonowanie n., siloksan m., silan m., silanol m., silazan m., silanolan m.

 czas. silikonować ndk.

 przym. sylikonowy, silikonowy, sililowy, silanowy, siloksanowy, silanolowy, silazanowy, silanolanowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) war. silikon

Wiktionary


sylikonowy

przymiotnik od: sylikon; silikonowy


SJP.pl


sylikony

związek syntetyczny, niepalny, odporny chemicznie, produkowany w postaci olejów, żywic, kauczuków; silikon


SJP.pl


sylikoza

choroba płuc spowodowana długotrwałym wdychaniem pyłu krzemionkowego; silikoza, krzemica


SJP.pl


sylimanit

minerał, polimorficzna odmiana krzemianu glinu; silimanit


SJP.pl

Sillimanit, sylimanit, silimanit – minerał, odmiana polimorficzna krzemianu glinu.

Nazwa pochodzi od nazwiska amerykańskiego geologa i chemika Benjamina Sillimana (1779–1864).

Wikipedia


sylimanitowy

przymiotnik od: sylimanit (silimanit), np. piasek sylimanitowy; silimanitowy


SJP.pl


sylistria

miasto w północno-wschodniej Bułgarii (Dobrudża); Silistra


SJP.pl


sylit

materiał ceramiczny stosowany na elementy grzejne pieców elektrycznych; silit


SJP.pl

Sylit (silit) – materiał ceramiczny o dobrej przewodności elektrycznej, stosowany jako element grzejny w elektrycznych piecach oporowych. Otrzymywany jest przez spiekanie węgliku krzemu (karborundu) z krzemem pierwiastkowym zmieszanych z gliceryną. Wypalanie przeprowadza się w atmosferze tlenku węgla lub azotu w temperaturze 1500 °C.

Wikipedia


syllabus

1. papieski wykaz tez sprzecznych z oficjalną doktryną Kościoła katolickiego;
2. spis zagadnień, które student ma przygotować do egzaminu z danego przedmiotu;
3. informator dla maturzystów i gimnazjalistów, zawierający podstawy programowe oraz wymagania i standardy egzaminacyjne


SJP.pl

  • z greckiego: spis, wykaz
  • Syllabus Errorum – wykaz wydany przez papieża Piusa IX obejmujący ważniejsze błędne poglądy, które zostały napiętnowane w encyklikach i innych dokumentach papieskich

Wikipedia


syllepsa

brak odpowiedniości między gramatyczną a logiczną budową wypowiedzi; syllepsis


SJP.pl


syllepsis

brak odpowiedniości między gramatyczną a logiczną budową wypowiedzi; syllepsa


SJP.pl

Wikipedia


sylleptyczny

syllepsa


SJP.pl

Patrz:

syllepsa

syllogomania

mania gromadzenia niepotrzebnych rzeczy; zespół zbieractwa, patologiczne zbieractwo


SJP.pl

Wikipedia


sylogistyczny

sylogizm


SJP.pl

Patrz:

sylogizm

sylogizm

schemat wnioskowania pośredniego, złożonego z dwóch przesłanek i wynikających z nich wniosków


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) log. wnioskowanie z dwóch przesłanek, które łączy jedno wspólne pojęcie;

Wiktionary

Sylogizm (z stgr. συλλογισμός – konkluzja, wniosek) – schemat wnioskowania na podstawie dwóch przesłanek, które zawierają wspólny element, a każdy element wniosku zawarty jest w dokładnie jednej przesłance.

Wikipedia


sylt

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) geol. hydrol. żyzny muł

Wiktionary

Sylt (fryz. Söl, duń. Sild) – wyspa w Niemczech na Morzu Północnym, największa z Wysp Północnofryzyjskich, w kraju związkowym Szlezwik-Holsztyn, w powiecie Nordfriesland, w pobliżu granicy z Danią.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

 (1.1) muł, gleba

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

źródła.

== sylt (język szwedzki.) ==

thumb|sylt (1.1)

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj wspólny

 (1.1) dżem

odmiana.

 (1.1) en sylt, sylten, sylter, sylterna

przykłady.

Wiktionary


sylur

okres ery paleozoicznej ok. 435 - ok. 395 mln lat temu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) geol. trzeci okres ery paleozoicznej;

Wiktionary

Sylur (ang. Silurian) – termin ma dwa znaczenia:

  • w sensie geochronologicznym – trzeci okres ery paleozoicznej, trwający około 24 miliony lat (od 443,4 ± 1,5 do 419,2 ± 3,2 milionów lat temu). Sylur dzieli się na cztery epoki: landower, wenlok, ludlow i przydol.
  • w sensie chronostratygraficznym – trzeci system eratemu paleozoicznego, wyższy od ordowiku, niższy od dewonu. Dzieli się na cztery oddziały: landower, wenlok, ludlow i przydol. Międzynarodowy stratotyp granicy ordowik/sylur znajduje się w Dob's Linn koło Moffat (południowa Szkocja). Dolna granica syluru wyznaczona jest na podstawie pierwszego pojawienia się graptolitów Parakidograptus acuminatus (Nicholson, 1867) i Akidograptus ascensus Davies, 1929.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈsɨlur, AS: sylur

Wiktionary

Powiązane:

 przym. sylurski, syluryjski

Wiktionary


sylurowie

plemię celtyckie


SJP.pl

Sylurowie – starożytne plemię brytyjskie, zamieszkujące południowo-wschodnią Walię, którego ośrodkiem był gród Llanmelin.

Pod wpływem Karatakusa, od 48 r. opierali się rzymskiej ekspansji. Rzymianie ustanowili na ich terytorium forty w Glevum (Gloucester), a potem w Isca (Caerleon), zaś opór Sylurów pokonał Sekstus Juliusz Frontyn (73/74–77). Llanmelin zostało przymusowo wysiedlone, a na jego miejscu powstało nowe miasto rzymskie Venta Silurum (Caerwent).

Wikipedia


sylurski

przymiotnik od: Sylur; syluryjski


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) geol. dotyczący syluru, występujący, powstały w sylurze

Wiktionary

Wymowa:

IPA: sɨˈlursʲci, AS: sylursʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sylur m.

 przym. syluryjski

Wiktionary


syluryjski

przymiotnik od: Sylur; sylurski


SJP.pl


sylvester

obce imię męskie


SJP.pl

  • Sylwester – imię męskie

Osoby:

  • Sylvester – (właśc. Sylvester James) amerykański muzyk disco i soul
  • James Joseph Sylvester – matematyk angielski

Miejscowości w USA:

  • Sylvester – miasto w stanie Georgia, w hrabstwie Worth
  • Sylvester – miejscowość w stanie Wirginia Zachodnia, w hrabstwie Boone
  • Sylvester – miasto w stanie Wisconsin, w hrabstwie Green

Wikipedia


sylvia

1. obce imię żeńskie;
2. miasto w USA, w stanie Kansas


SJP.pl

  • Sylvia – miasto w stanie Kansas, w hrabstwie Reno, w USA
  • Sylvia – planetoida o numerze katalogowym 87
  • Sylvia – rodzaj ptaków z rodziny pokrzewkowatych
  • Sylwia, Sylvia – imię żeńskie

Wikipedia


sylwa

1. wielogatunkowy utwór łączący elementy różnych poetyk i stylizacji;
2. rękopiśmienna księga domowa zapisywana przez rodziny szlacheckie;
3. jednostka miary używana do oceny grubości drzewa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) liter. forma piśmiennictwa popularna wśród szlachty polskiej w XVII i XVII w., obejmująca niejednorodne formalnie teksty o różnorodnej tematyce zapisywane przez autora „na gorąco”;

Wiktionary

Sylwa (łac. silva rerum dosł. las rzeczy) – forma piśmiennictwa popularna wśród szlachty polskiej, wywodząca się m.in. ze zbioru Silvae rzymskiego poety Stacjusza, obejmująca niejednorodne formalnie teksty zapisywane „na gorąco” i wyróżniające się różnorodną tematyką.

Wikipedia


sylwan

imię męskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) mitrzym. bóg rolnictwa i opiekun majątku domowego;

 (1.2) rzad. imię|polski|m.;

Wiktionary

  • Sylwan – imię męskie
  • Sylwan – bóstwo rzymskie
  • Jan Sylwan – czeski kaznodzieja, spowiednik króla Władysława II Jagiełły
  • Sylwan – czasopismo naukowe
  • Marek Plaucjusz Sylwan – konsul zwyczajny, w latach 6-9 n.e. namiestnik Galacji
  • Sylwan – uczeń apostolski

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Lucjusz wysłał Sylwana z wojskami do Neapolu.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Sylwana ż.

Wiktionary


sylwana

w mitologii rzymskiej: bóg lasów i pól


SJP.pl

Sylwana – imię żeńskie pochodzenia łacińskiego. Wywodzi się od słowa oznaczającego "las, zagajnik". Wbrew czasem powtarzanym informacjom żeńskie imię Sylwana nie ma patronki. Istnieje święty, ale Sylwan (zobacz: Święty Sylwan).

Męskie odpowiedniki: Sylwan, Sylas.

Sylwana imieniny obchodzi: 10 lipca.

Znane osoby noszące imię Sylwana:

  • Silvana Koch-Mehrin (ur. 1970) – niemiecka polityk i ekonomistka, od 2004 posłanka do Parlamentu Europejskiego.

Wikipedia


sylwanistyka

dział inżynierii leśnej, zajmujący się przestrzennym planem zagospodarowania lasów


SJP.pl


sylwanit

minerał; ruda złota; tellurek złota i srebra


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) miner. stalowoszary, cynowobiały lub brązowożółty minerał o dużej łupliwości

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Kryształy sylwanitu można spotkać w rumuńskich żyłach złotonośnych.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: sɨlˈvãɲit, AS: sylvãńit

Wiktionary


sylwanowicz

nazwisko


SJP.pl


sylwek

potocznie o balu sylwestrowym


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) zdrobn. poufała forma imienia Sylwester

 (1.2) zdrobn. poufała forma imienia Sylwiusz

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ośmioletni Sylwek był dzieckiem adoptowanym, znalezionym w czasie wojny w lesie.

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1)

 rzecz. Sylwester mos., Sylwestra ż.

 (1.2)

 rzecz. Sylwiusz mos.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Sylwuś

Wiktionary


sylweriusz

imię męskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;

Wiktionary

Sylweriusz, Sylwery – imię męskie pochodzenia łacińskiego, którego patronem jest papież Sylweriusz.

Sylweriusz imieniny obchodzi 20 czerwca i 2 grudnia.

Znane osoby o imieniu Sylweriusz:

  • Sylweriusz Królak — polski prawnik, członek Trybunału Stanu

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wspomnienie liturgiczne świętego Sylweriusza papieża obchodzone jest 20 czerwca.

Wiktionary


sylweriuszostwo

Sylweriusz z żoną; Sylweriuszowie


SJP.pl


sylweriuszowie

imię męskie


SJP.pl


sylweriuszowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Sylweriusza lub z nim związany


SJP.pl


sylwery

imię męskie


SJP.pl

Sylweriusz, Sylwery – imię męskie pochodzenia łacińskiego, którego patronem jest papież Sylweriusz.

Sylweriusz imieniny obchodzi 20 czerwca i 2 grudnia.

Znane osoby o imieniu Sylweriusz:

  • Sylweriusz Królak — polski prawnik, członek Trybunału Stanu

Wikipedia


sylwester

1. ostatni dzień roku;
2. bal lub zabawa urządzane w nocy z 31 grudnia na 1 stycznia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy, nazwa własna

 (2.1) święto przypadające na noc sylwestrową

Wiktionary

Sylwester – imię męskie pochodzenia łacińskiego. Wywodzi się od łac. silvestris oznaczającego „żyjący w lesie”, „dziki”. Poświadczone w Polsce od 1220 roku. Dawniej uważano, że imię Lasota powstało jako odpowiednik znaczeniowy Sylwestra, jednak Lasota jest poświadczony na ziemiach polskich w dokumentach wcześniej i był szerzej nadawany. Odnotowano dziesięciu świętych Sylwestrów, patronów tego imienia.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Mój starszy kolega po fachu ma na imię Sylwester.

 (1.1) W latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych Sylwester Chęciński nakręcił trylogię komediową: „Sami swoi”, „Nie ma mocnych” i „Kochaj albo rzuć”.

 (1.1) W Kościele katolickim na 31 grudnia przypada wspomnienie św. Sylwestra I papieża, patrona zwierząt domowych.

 (1.1) Sylwestrowie dzień swego patrona, czyli imieniny, obchodzą 31 grudnia.

 (2.1) W tym roku Sylwestra spędzimy w domu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: sɨlˈvɛstɛr, AS: sylvester

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Sylwestrowa ż., Sylwestrówna ż., Sylwestrostwo lm m., Sylwestrowicz mos./ż., Sylwestrowiczowa ż., Sylwestrowiczówna ż., sylwester mzw., sylwestrowicz mos., sylwestrowiczka ż., sylwestrowość ż., sylwek mzw.

:: zdrobn. Sylwek mos., Sylweczek mos., Sylwuś mos., Sylwunio mos.

:: fż. Sylwestra ż.

 przym. Sylwestrowy, Sylwkowy, Sylweczkowy, Sylwusiowy, Sylwuniowy, sylwestrowy, przedsylwestrowy

 przysł. sylwestrowo, przedsylwestrowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zdrobn. Sylwek, Sylweczek, Sylwuś, Sylwunio

Wiktionary


sylwestra

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż.;

forma rzeczownika.

 (2.1) D., B. lp. od: Sylwester

Wiktionary

Sylwestra – imię żeńskie pochodzenia łacińskiego, żeński odpowiednik imienia Sylwester, utworzonego od przymiotnika silvestris, co oznacza „żyjący w lesie, dziki”. Istnieje dziesięciu świętych Sylwestrów, patronów tego imienia.

W Polsce imię rzadkie. W styczniu 2025 r. w rejestrze PESEL, wśród publicznie dostępnych danych dotyczących osób żyjących, wykazano 475 kobiet o imieniu Sylwestra nadanym jako imię pierwsze.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Mam na imię Sylwestra i jestem przedszkolanką z Jaworzna.

 (1.1) Wspinałem się z Sylwestrą w Karkonoszach.

 (1.1) Sylwestrowie i Sylwestry imieniny obchodzą 31 grudnia.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sylwester mzw., sylwestrowicz mos., sylwestrowiczka ż., sylwestrowość ż., sylwek mzw.

:: zdrobn. Sylwka ż., Sylwcia ż., Sylweczka ż., Sylwusia ż., Sylwunia ż.

:: fm. Sylwester mos.

 przym. Sylwestrzyn, Sylwestrowy, sylwestrowy, przedsylwestrowy, sylwestrowski

 przysł. sylwestrowo, przedsylwestrowo

 czas. sylwestrować

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zdrobn. Sylwka, Sylwcia, Sylweczka, Sylwusia, Sylwunia

Wiktionary


sylwestrostwo

Sylwester z żoną; Sylwestrowie


SJP.pl


sylwestrować

czasownik nieprzechodni niedokonany

 (1.1) pot. brać udział w zabawie sylwestrowej

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jeśli ktoś w górski sposób chce sylwestrować, a nie ma z kim to polecam chatki studenckie typu Hawiarska (Gorce) czy Nimemcowa (Beskid Sądecki) albo wiele, wiele innych.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sylwester mzw., sylwestrowicz mos., sylwestrowiczka ż., sylwek mzw., Sylwester mos., Sylwestra ż.

 przym. sylwestrowy, sylwestrowski, Sylwestrowy

 przysł. sylwestrowo

Wiktionary


sylwestrowicz

osoba biorąca udział w zabawie sylwestrowej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pot. osoba biorąca udział w zabawie sylwestrowej

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Autobus wypełniony sylwestrowiczami stoczył się do rowu.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sylwester mzw., sylwek mzw., Sylwester mos., Sylwestra ż.

:: fż. sylwestrowiczka ż.

 czas. sylwestrować ndk.

 przym. sylwestrowy, sylwestrowski, Sylwestrowy

 przysł. sylwestrowo

Wiktionary


sylwestrowiczka

uczestniczka zabawy sylwestrowej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta biorąca udział w zabawie sylwestrowej

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Po imprezie podwiózł jedną z sylwestrowiczek.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sylwester mzw., sylwek mzw., Sylwester mos., Sylwestra ż.

:: fm. sylwestrowicz m.

 czas. sylwestrować ndk.

 przym. sylwestrowy, sylwestrowski, Sylwestrowy

 przysł. sylwestrowo

Wiktionary


sylwestrowie

imię męskie


SJP.pl


sylwestrowo

przysłówek czasu

 (1.1) w związku z sylwestrem

 (1.2) w sposób charakterystyczny dla sylwestra

Wiktionary

Sylwestrowo – dawny folwark. Tereny, na których był położony, leżą obecnie na Białorusi, w obwodzie grodzieńskim, w rejonie oszmiańskim, w sielsowiecie Kolczuny.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Pozdrawiam sylwestrowo i życzę wszystkiego dobrego w Nowym Roku

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sylwester mzw., sylwek mzw., sylwestrowicz mos., sylwestrowiczka ż., Sylwester mos., Sylwestra ż., Sylwestrowa ż., Sylwka ż., Sylwcia ż., Sylwek mos., Sylwuś mos.

 czas. sylwestrować ndk.

 przym. sylwestrowy, sylwestrowski, Sylwestrowy

Wiktionary


sylwestrowski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) daw. gwara. warszawska sylwestrowy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sylwester mzw., sylwek mzw., sylwestrowicz mos., sylwestrowiczka ż., Sylwek mos., Sylwuś mos., Sylwester mos./mzw., Sylwestra ż., Sylwestrowa ż., Sylwka ż., Sylwcia ż.

 czas. sylwestrować ndk.

 przym. sylwestrowy, Sylwestrowy

 przysł. sylwestrowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) sylwestrowy

Wiktionary


sylwestrowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Sylwestra lub z nim związany


SJP.pl

przymiotnik dzierżawczy

 (1.1) przest. gwara. należący do Sylwestra

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Stary Sylwestrowy pług do niczego się już nie nadaje.

 (1.1) Przed Sylwestrową chałupą rośnie stary dąb.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sylwek mzw., Sylwester mos., Sylwestra ż., Sylwestrowa ż., sylwester mzw., sylwestrowicz mos., sylwestrowiczka ż., sylwestrowość ż., Sylwek mos., Sylwuś mos., Sylwka ż., Sylwcia ż.

 przym. sylwestrowy, sylwestrowski

 przysł. sylwestrowo

 czas. sylwestrować

Wiktionary


sylwestrzak

nazwisko


SJP.pl

  • Andrzej Sylwestrzak (ur. 1942) – polski prawnik, konstytucjonalista i historyk doktryn politycznych i prawnych, profesor nauk prawnych
  • Hubert Sylwestrzak (1933–2009) – polski geolog, specjalista geochemii i mineralogii złóż surowców mineralnych
  • Jan Sylwestrzak (1941–2018) – polski dziennikarz i polityk, wicewojewoda zachodniopomorski
  • Kamil Sylwestrzak (ur. 1988) – polski piłkarz

Wikipedia


sylweta

dwuwymiarowy kształt dużego obiektu widziany na kontrastowym tle


SJP.pl


sylwetka

sylweta;
1. ogólny kształt, postawa ciała;
2. płaski rzut, obrys postaci lub przedmiotu;
3. literacka charakterystyka osoby


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kształt, zarys postaci lub rzeczy

Wiktionary

Wymowa:

IPA: sɨlˈvɛtka, AS: sylvetka

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) figura

Wiktionary


sylwetkowy

1. widziany lub przedstawiony płasko, schematycznie, w zarysie;
2. związany z tworzeniem, formowaniem sylwetki;
3. pistolet sylwetkowy - dyscyplina sportu strzeleckiego; rodzaj pistoletu używanego w tym sporcie


SJP.pl


sylwetnik

szlaczkoń sylwetnik - gatunek motyla z rodziny bielinkowatych


SJP.pl


sylwia

imię żeńskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż.;

Wiktionary

  • Sylwia – imię żeńskie
  • Sylwia – opowiadanie autorstwa Gérarda de Nervala
  • Sylwia – radioodbiornik

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Sylwia pisuje do mnie regularnie raz w miesiącu.

 (1.1) W biurze pracują trzy Sylwie i dwóch Tomaszów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈsɨlvʲja, AS: sylvʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Sylwiusz m.

Wiktionary


sylwin

chlorek potasu, minerał, powstaje w trakcie odparowywania mórz lub słonych jezior


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) miner. minerał z gromady halogenków;

Wiktionary

  • Sylwin – imię męskie, forma żeńska to Sylwina
  • Sylwin – minerał z gromady halogenków.

Wikipedia


sylwinit

skała solna


SJP.pl

Sól potasowa, sylwinit – chemiczna skała osadowa powstająca podczas parowania wody z mórz i słonych jezior. Głównym składnikiem jest sylwin, minerał typu ewaporatu, zawierający głównie chlorek potasu, KCl. Zaliczana jest do tzw. niesodowych soli kuchennych i pozwala ograniczyć spożycie sodu.

Wikipedia


sylwinostwo

Sylwin z żoną; Sylwinowie


SJP.pl


sylwinowie

imię męskie


SJP.pl


sylwinowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Sylwina lub z nim związany


SJP.pl


sylwiny

chlorek potasu, minerał, powstaje w trakcie odparowywania mórz lub słonych jezior


SJP.pl


sylwit

minerał, chlorek potasu (sól potasowa)


SJP.pl


sylwiusz

imię męskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;

Wiktionary

Sylwiusz – imię męskie. Wśród patronów – św. Sylwiusz, biskup Tuluzy.

Imię pochodzenia łacińskiego od słowa silvio oznaczającego: leśny, dziki, żyjący w lesie.

W Polsce imię rzadkie. W styczniu 2025 r. w rejestrze PESEL, wśród publicznie dostępnych danych dotyczących osób żyjących, wykazano 311 mężczyzn o imieniu Sylwiusz nadanym jako imię pierwsze.

Żeński odpowiednik: Sylwia.

Sylwiusz imieniny obchodzi 31 maja i 8 sierpnia.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈsɨlvʲjuʃ, AS: sylvʹi ̯uš

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Sylwia ż.

Wiktionary


sylwiuszostwo

Sylwiusz z żoną; Sylwiuszowie


SJP.pl


sylwiuszowie

imię męskie


SJP.pl


sylwiuszowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Sylwiusza lub z nim związany


SJP.pl


sylwkowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Sylwka lub z nim związany


SJP.pl


sylwunia

zdrobnienie od: Sylwia (imię żeńskie)


SJP.pl


sylwuś

zdrobnienie od: Sylwan, Sylweriusz, Sylwester, Sylwin, Sylwiusz (imiona męskie); Sylwek


SJP.pl


sym

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. hydron. rzeka w Rosji, w Kraju Krasnojarskim, lewy dopływ Jeniseju;

Wiktionary

O tej nazwie:

  • Sym – rzeka w Rosji
  • SYM (Sanyang Motor Co., Ltd.) – tajwańska firma produkująca i sprzedająca skutery, motocykle i quady

Osoby o tym nazwisku:

  • Antoni Sym – polski pilot cywilny i wojskowy
  • Antoni Sym – polski leśnik
  • Ernest Sym – polski biochemik
  • Igo Sym – polski, austriacki i niemiecki aktor

Wikipedia


symanowicz

nazwisko


SJP.pl


symantec

[czytaj: symantek] amerykański producent oprogramowania


SJP.pl

Gen Digital (wcześniej NortonLifeLock i Symantec Corporation) – amerykańskie przedsiębiorstwo założone w 1982 roku. Jest to międzynarodowa firma sprzedająca oprogramowanie komputerowe, z koncentracją na dziedzinie bezpieczeństwa danych i zarządzania informacjami. Główna siedziba przedsiębiorstwa znajduje się w Mountain View w amerykańskim stanie Kalifornia, a oddziały terenowe rozlokowane są w ponad czterdziestu krajach na świecie.

Wikipedia


symara

długi strój kobiecy noszony we Włoszech w okresie renesansu


SJP.pl


symazyna

organiczny związek chemiczny o działaniu fitotoksycznym


SJP.pl

Symazyna – organiczny związek chemiczny z grupy triazyn o działaniu fitotoksycznym. Jest bezbarwną substancją krystaliczną, prawie nie rozpuszcza się w wodzie, rozpuszcza się za to w związkach organicznych. Rozkłada się w temperaturze ok. 226 °C.

Wikipedia


symbiocen

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) postulowana, futurystyczna epoka rozwoju Ziemi, w której ludzie będą żyli w harmonii z naturą, we wzajemnym powiązaniu życia ze wszystkimi istotami

Wiktionary


symbiont

w biologii: organizm żyjący w symbiozie z organizmem innego gatunku


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) biol. organizm żyjący w symbiozie z organizmem innego gatunku;

Wiktionary

Symbiont – organizm, który żyje w symbiozie z organizmem innego gatunku, np. bakterie w jelicie grubym u człowieka, bakterie, które trawią celulozę u przeżuwaczy (krowa).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Instytut prowadzi badania nad symbiontami żyjącymi w przewodzie pokarmowym człowieka.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. symbioza ż.

Wiktionary


symbiotycznie

przysłówek

 (1.1) w sposób symbiotyczny, w sposób charakteryzujący się symbiozą

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. symbioza ż., symbiotyczność ż.

 przym. symbiotyczny

Wiktionary


symbiotyczność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest symbiotyczne; cecha tych, którzy są symbiotyczni

Wiktionary

Powiązane:

 przym. symbiotyczny

 przysł. symbiotycznie

Wiktionary


symbiotyczny

symbioza


SJP.pl

Patrz:

symbioza

symbioza

okresowe lub stałe współżycie dwóch organizmów (symbiontów) różnych gatunków, przynoszące korzyść co najmniej jednemu z nich, a nieprzynoszące szkód żadnemu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) biol. współżycie dwóch różnych gatunków przynoszące im korzyści

 (1.2) współistnienie osób czy zjawisk wzajemnie na siebie oddziałujących

Wiktionary

Symbioza (łac. z gr. sym- 'współ-' i gr. bíos ‘życie’) – zjawisko ścisłego współżycia przynajmniej dwóch gatunków organizmów, które przynosi korzyść każdej ze stron (mutualizm) lub jednej, a drugiej nie szkodzi (komensalizm). Jednak często trudno ustalić dokładny bilans strat i zysków współżyjących organizmów. Pojęcie symbiozy zostało ukute przez Alberta Franka w 1877 roku (Anton de Bary, często wymieniany jako jego twórca, użył tego słowa rok później). W klasycznej teorii symbiozy, zaproponowanej przez Antona de Bary’ego, zawiera się także pasożytnictwo. Jest to uzasadnione m.in. dlatego, że w niektórych układach charakter współżycia może zmieniać się w czasie i jeden z symbiontów (organizmów żyjących ze sobą w symbiozie) może w pewnych okresach czerpać więcej korzyści, stając się pasożytem i doprowadzając do upośledzenia lub śmierci drugiego symbionta.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. symbiont mrz.

 przym. symbiotyczny

 przysł. symbiotycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) koegzystencja, współistnienie, współżycie

Wiktionary


symbirsk

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. hist. Uljanowsk, oficjalna nazwa do 1924 roku

Wiktionary

Uljanowsk (ros. Ульяновск); dawniej Symbirsk (ros. w latach 1648–1780 – Синби́рск, w latach 1780–1924 – Симби́рск) – miasto obwodowe w południowo-zachodniej części Rosji nad Wołgą, centrum administracyjne obwodu uljanowskiego, położone około 893 km na wschód od Moskwy. Liczba mieszkańców w 2020 roku wynosiła 627 705 mieszkańców, a według wstępnych wyników rosyjskiego spisu powszechnego z 2010 roku liczba ta wynosiła 613 800.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. symbirski

Wiktionary


symbirski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) hist. związany z Symbirskiem, dotyczący Symbirska (współcz. Uljanowsk)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Symbirsk mrz.

Wiktionary


symbol

1. pojęcie, przedmiot, znak itp., mające jedno znaczenie dosłowne i większą liczbę znaczeń ukrytych;
2. osoba lub zwierzę będące uosobieniem czegoś;
3. umowny znak do oznaczania czegoś, np. jednostek miar, pierwiastków chemicznych itd.;
4. w literaturze: motyw lub zespół motywów w dziele literackim będący znakiem głębiej ukrytej treści, mający sugerować jej istnienie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) znak graficzny odpowiadający jakiemuś pojęciu

 (1.2) szt. użycie jakiegoś motywu (opisu, obrazu) do przedstawienia zjawiska, o którym nie chce się powiedzieć wprost;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Symbolem pierwiastka chemicznego „miedź” są litery „Cu”, a symbolem jednostki fizycznej „om” jest grecka litera omega („Ω”).

 (1.2) W tym wierszu lis jest symbolem chytrości, ale też i sprytu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈsɨ̃mbɔl, AS: smbol

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. symbolika ż., symbolizm m., symbolizowanie n., symboliczność ż.

 przym. symboliczny

 czas. symbolizować

 przysł. symbolicznie

Wiktionary


symbolicznie

przysłówek

 (1.1) w sposób symboliczny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. symbolizm mrz., symbol m., symbolika ż., symboliczność ż.

 czas. symbolizować ndk.

 przym. symboliczny

Wiktionary


symboliczność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest symboliczne; cecha tych, którzy są symboliczni

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. symbolizm mrz., symbol m., symbolika ż.

 przym. symboliczny

 przysł. symbolicznie

Wiktionary


symboliczny

przymiotnik

 (1.1) związany z symbolem, będący symbolem – znakiem umownym pełniącym inne, zastępcze funkcje

 (1.2) taki, w którym występują symbole

 (1.3) o niewielkiej wartości materialnej, niewielkim znaczeniu

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) W poemacie występują dwa wątki, mianowicie etymologiczny i symboliczny.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌsɨ̃mbɔˈlʲit͡ʃnɨ, AS: smbolʹičny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. symbol m., symboliczność ż., symbolizm m., symbolista m., symbolika ż.

 czas. symbolizować ndk.

 przysł. symbolicznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) umowny

 (1.3) skromny

Wiktionary


symbolika

1. zespół symboli stosowanych w jakiejś dziedzinie;
2. symbole zawarte w jakimś dziele sztuki;
3. symboliczne znaczenie czegoś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ogół symboli używanych w dana dziedzinie

 (1.2) symbole pojawiające się w danym utworze lub dziele sztuki

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Pająk ze swoją bogatą i złożoną symboliką jest obecny w kulturach i mitologiach całego świata.

 (1.2) W utworach tej epoki symbolika zwierzęca była niebywale rozpowszechniona.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. symbol m., symbolista m., symbolizm m., symbolizacja ż., symboliczność ż.

 czas. symbolizować ndk.

 przym. symboliczny

 przysł. symbolicznie

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. symbol m., symbolista m., symbolizm m., symbolizacja ż., symboliczność ż.

 czas. symbolizować ndk.

 przym. symboliczny

 przysł. symbolicznie

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) imagery, symbolism

* białoruski: (1.1) сімволіка ż.; (1.2) сімволіка ż.

* estoński: (1.1) sümboolika

* francuski: (1.1) symbolique ż.

* łotewski: (1.1) simbolika ż.

* portugalski: (1.1) simbólica ż., simbolismo m.

* słowacki: (1.1) symbolika ż.

* słoweński: (1.1) simbolika ż.

* ukraiński: (1.1) символіка ż.

* węgierski: (1.1) szimbolika

* włoski: (1.1) simbolica ż.

źródła.

== symbolika (język słowacki.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) symbolika

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


symbolistka

symbolista


SJP.pl

Patrz:

symbolista

symbolistyczny

symbolizm


SJP.pl

Patrz:

symbolizm

symbolizacja

1. nadawanie czemuś charakteru symbolu;
2. w logice: zamiana zdań lub funkcji zdaniowych na ich symbole, stosowanie zapisu symbolicznego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) nadawanie czemuś charakteru symbolu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. symbolizowanie n., symbolika ż.

 czas. symbolizować ndk.

Wiktionary


symbolizm

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) liter. szt. kierunek w literaturze i sztukach plastycznych występujący na przełomie XIX i XX w., posługujący się symbolem jako podstawowym środkiem wyrazu;

 (1.2) symboliczny charakter czegoś

 (1.3) filoz. teoria form symbolicznych, które są dane umysłowi a priori i syntetyzują całokształt ludzkiego doświadczenia

 (1.4) filoz. filozofia kultury stworzona na początku XX w. przez Ernsta Cassirera

Wiktionary

Symbolizm (gr. sýmbolon, tłum. znak umowny) – kierunek w poezji i sztukach plastycznych, powstały we Francji i Belgii w drugiej połowie XIX wieku, zakładał, że świat poznawany zmysłami (materialny) jest złudą skrywającą prawdziwy, idealny świat, którego zmysłami i rozumem nie można zinterpretować. Pojęć ze świata prawdziwego nie da się opisać za pomocą zwykłego języka, może to zrobić tylko symbol.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. symbol mrz., symbolika ż., symbolizowanie n., symboliczność ż., symbolista m., symbolistka ż., postsymbolizm m., postsymbolista m., postsymbolistka ż., presymbolizm m., neosymbolizm m.

 czas. symbolizować ndk.

 przym. symboliczny, symbolistyczny, postsymbolistyczny

 przysł. symbolicznie

Wiktionary


symbolizować

czasownik

 (1.1) stanowić symbol czegoś, reprezentować coś za pomocą symbolu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Księżyc symbolizuje tajemne i zakryte strony natury, intuicję, podświadomość, magię, wyobraźnię i natchnienie poetyckie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌsɨ̃mbɔlʲiˈzɔvat͡ɕ, AS: smbolʹizovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. symbol m., symbolika ż., symbolizm m., symbolista m., symbolizowanie n., symbolizacja ż.

 przysł. symbolicznie

 przym. symboliczny

Wiktionary


symbolizowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|symbolizować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌsɨ̃mbɔlʲizɔˈvãɲɛ, AS: smbolʹizovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. symbolizować

 rzecz. symbolizm mrz., symbolizacja ż., symbol mrz.

Wiktionary


symcha

imię męskie


SJP.pl


symediana

prosta Cevy będąca odbiciem symetrycznym środkowej trójkąta względem dwusiecznej wychodzącej z tego samego wierzchołka


SJP.pl

Symediana – prosta Cevy będąca odbiciem symetrycznym środkowej trójkąta względem dwusiecznej wychodzącej z tego samego wierzchołka. Symediany przecinają się w jednym punkcie (zwanym punktem Lemoine’a), jak wiele innych charakterystycznych prostych Cevy.

Wikipedia


symeon

imię męskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;

Wiktionary

Szymon (hebr. שמעון Szim’on, lub שִׁמְעוֹן Szime’on, „Jahwe wysłuchał”) – imię męskie pochodzenia hebrajskiego, biblijnego. Początkowo stosowana w polskich przekładach Biblii forma tego imienia Symeon to rzadziej dziś używana forma, bardziej rozpowszechniona na Wschodzie. Niektórzy autorzy uznają imię za greckie, widząc w nim bądź tylko zhellenizowaną formę semickiego Szimeon, bądź rzeczywiste imię pochodzenia greckiego. W hagiografii istnieje podział na świętych o imieniu Szymon i Symeon będącego oboczną formą pierwszego imienia.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: sɨ̃ˈmɛɔ̃n, AS: sỹmeõn

Wiktionary


symeonostwo

Symeon z żoną; Symeonowie


SJP.pl


symeonowie

imię męskie


SJP.pl


symeonowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Symeona lub z nim związany


SJP.pl


symetralna

prosta prostopadła do odcinka, przechodząca przez jego środek


SJP.pl

Symetralna odcinka – prosta definiowana dla dowolnego odcinka na dwa równoważne sposoby:

  • jest do niego prostopadła i przechodzi przez jego środek;
  • jest to zbiór punktów równo oddalonych od obu końców odcinka.

Poprawność drugiej definicji wynika z twierdzenia mówiącego, że taki zbiór punktów faktycznie tworzy prostą. Symetralna jest jedną z dwóch osi symetrii odcinka.

Wikipedia


symetria

1. cecha kształtu obiektów płaskich lub przestrzennych, polegająca na istnieniu punktu, prostej lub płaszczyzny, względem których odbicie lub obrót o pewien kąt daje obraz obiektu identyczny z wyjściowym;
2. potocznie: znaczne podobieństwo części (najczęściej dwóch) tego samego obiektu, np. ciała, twarzy;
3. równowaga, zgodność pomiędzy częściami większej całości


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mat. właściwość figury, bryły lub ogólnie dowolnego obiektu matematycznego, polegająca na tym, iż istnieje należące do pewnej zadanej klasy przekształcenie niebędące identycznością, które odwzorowuje dany obiekt na niego samego;

 (1.2) pot. właściwość danego przedmiotu, według której możliwe jest podzielenie go na dwie połówki będące swoim lustrzanym odbiciem

 (1.3) równowaga i zgodność pomiędzy poszczególnymi elementami całości

Wiktionary

Matematyka

  • symetria figury – izometrie własne figur geometrycznych, endomorfizmy przestrzeni euklidesowych

Biologia:

  • symetria budowy ciała organizmu
    • symetria ciała ludzkiego

Chemia i fizyka:

  • Symetria chiralna
  • Symetria CPT
  • Symetria w fizyce
  • Spontaniczne złamanie symetrii
  • Supersymetria
  • Symetria cząsteczkowa

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

 (1.1) symetria środkowa • symetria osiowa • symetria płaszczyznowa • oś symetrii • płaszczyzna symetrii • środek symetrii

 (1.2) symetria dwuboczna

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. symetryczność ż., symetrysta mos., symetralna ż.

 przym. symetryczny

 przysł. symetrycznie

frazeologia.

etymologia.

 etym|franc|symétrie. < etym|łac|symmetria. < etym|gr|συμμετρία. (symmetría) < etym|gr. sým-metros → współmierny

uwagi.

 

 (1.1) zobacz też: Indeks:Polski - Matematyka

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) symmetry; (1.2) symmetry

* baskijski: (1.1) simetria

* białoruski: (1.2) сіметрыя ż.; (1.3) сіметрыя ż.

* duński: (1.2) symmetri w.; (1.3) symmetri w.

* francuski: (1.1) symétrie ż.

* hiszpański: (1.1) simetría ż.

* interlingua: (1.1) symmetria

* jidysz: (1.1) סימעטריע ż. (simetrje)

* kataloński: (1.1) simetria ż.

* niemiecki: (1.1) Symmetrie ż.

* nowogrecki: (1.1) συμμετρία ż.; (1.2) συμμετρία ż.

* rosyjski: (1.1) симме́трия ż.

* słowacki: (1.1) symetria ż.

* szwedzki: (1.1) symmetri w.

* węgierski: (1.1) szimmetria

* włoski: (1.1) simmetria ż.

źródła.

== symetria (język słowacki.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) symetria

 (1.2) mat. symetria

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: sɨ̃ˈmɛtrʲja, AS: sỹmetrʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. symetryczność ż., symetrysta mos., symetralna ż.

 przym. symetryczny

 przysł. symetrycznie

Wiktionary


symetrodonty

Symetrodonty (†Symmetrodonta) – prawdopodobnie polifiletyczna grupa mezozoicznych ssaków, cechujących się zębami trzonowymi z trzema guzkami ustawionymi w kształcie symetrycznego trójkąta oraz brakiem wyrostka kątowego na żuchwie. W porównaniu z zębami morganukodontów i eutrykonodontów, u których guzki na zębach trzonowych ułożone są w linię, zęby symetrodontów bardziej przypominają zęby łożyskowców i torbaczy, brak im jednak jeszcze niektórych cech występujących u bliżej spokrewnionych z torbaczami i łożyskowcami "eupantoteriów", np. wyraźnie wyodrębnionego talonidu. Do symetrodontów zaliczane są ssaki o niewielkich rozmiarach, z których jeden z najmniejszych (Kuehneotherium praecursoris) był prawdopodobnie porównywalny z ryjówką Sorex trowbridgii, zaś jeden z największych (Spalacotherium tricuspidens) – z oposem krótkoogonowym. Większość przedstawicieli grupy znanych jest tylko z żuchw lub górnych zębów, obecnie jednak znane są także czaszki i szkielety pozaczaszkowe niektórych przedstawicieli grupy należących do rodzin Spalacotheriidae i Zhangheotheriidae (Zhangheotherium, Maotherium, Akidolestes). Znane ze wszystkich kontynentów poza Australią i Antarktydą.

Wikipedia


symetrycznie

przysłówek

 (1.1) zgodnie z symetrią

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Archeolog wydobył z wnętrza dzban z dwoma umieszczonymi symetrycznie po bokach uchwytami.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. symetryczność ż., symetria ż., symetryzacja ż., symetrysta mos., symetrystka ż., symetralna ż., symetryzowanie n.

 czas. symetryzować ndk.

 przym. symetryczny, symetryzacyjny

Wiktionary


symetryczność

symetryczny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest symetryczne; cecha tych, którzy są symetryczni

Wiktionary

Patrz:

symetryczny

Powiązane:

 rzecz. niesymetryczność ż., symetryzm m., symetria ż., asymetria ż., asymetryczność ż., symetralna ż., symetrysta m., symetrystka ż.

 przym. symetryczny, asymetryczny

 przysł. symetrycznie, asymetrycznie

Wiktionary


symetryczny

1. odznaczający się symetrią;
2. posiadający środek, oś lub płaszczyznę symetrii


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) odznaczający się symetrią, zbudowany lub ułożony według zasad symetrii

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. symetryczność ż., symetria ż., symetryzacja ż., symetrysta m., symetrystka ż., symetralna ż., symetryzowanie n.

 czas. symetryzować ndk.

 przym. symetryzacyjny

 przysł. symetrycznie

Wiktionary


symetrysta

osoba traktująca przeciwne strony, często polityczne, jako równie winne lub mające takie same wady i zalety, zacierając istotne różnice między nimi


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) neol. zwolennik symetryzmu, poglądu, że prawda leży pośrodku

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Symetryści czerpią samozadowolenie z samego faktu dokonywania symetrii, który w ich własnej ocenie sytuować ma symetrystów ponad bieżącym sporem politycznym…

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. symetryzm m., symetria ż., symetryczność ż., symetryzacja ż., symetralna ż., symetryzowanie n.

:: fż. symetrystka ż.

 czas. symetryzować ndk.

 przym. symetryczny, symetryzacyjny

 przysł. symetrycznie

Wiktionary


symetrystka

symetrysta


SJP.pl

Patrz:

symetrysta

symetrystyczny

symetryzm


SJP.pl

Patrz:

symetryzm

symetryzacja

kształtowanie, formowanie czegoś w celu nadania symetrii; wprowadzanie symetrii


SJP.pl


symetryzator

Symetryzator, żargonowo balun (ang. balun, od balanced to unbalanced) – konwerter (najczęściej transformator) zamieniający linię symetryczną (balanced) na niesymetryczną (unbalanced) lub odwrotnie.

Wikipedia


symetryzm

traktowanie przeciwnych stron, często w kontekście politycznym, jako równie winnych lub mających takie same wady i zalety, prowadzące do fałszywego równoważenia i zacierania istotnych różnic między nimi


SJP.pl

Wikipedia


symetryzować

1. kształtować, formować coś w celu nadania symetrii; wprowadzać symetrię;
2. rzadko: odznaczać się symetrią


SJP.pl


symferopol

miasto na Ukrainie, stolica Krymu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto na Ukrainie, stolica Republiki Autonomicznej Krymu;

Wiktionary

Symferopol (ukr. Сімферо́поль, ros. Симферо́поль, krymskotat. Симферополь lub Aqmescit/Акъмесджит, orm. Սիմֆերոպոլ) – miasto na Półwyspie Krymskim nad rzeką Sałhyr.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Z Jałty do Symferopola prowadzi najdłuższa w Europie linia trolejbusowa.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌsɨ̃w̃fɛˈrɔpɔl, AS: sũ̯feropol

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. symferopolczyk mos., symferopolka ż.

 przym. symferopolski

Wiktionary


symferopolczyk

mieszkaniec Symferopola


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Symferopola

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Symferopol mrz.

:: fż. symferopolka ż.

 przym. symferopolski

Wiktionary


symferopolka

mieszkanka Symferopola


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Symferopola

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌsɨ̃w̃fɛrɔˈpɔlka, AS: sũ̯feropolka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Symferopol mrz.

:: fm. symferopolczyk mos.

 przym. symferopolski

Wiktionary


symferopolski

przymiotnik od: Symferopol (stolica Krymu)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Symferopolem, dotyczący Symferopola

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Symferopol mrz., symferopolczyk mos., symferopolka ż.

Wiktionary


symfiza

rodzaj spojenia dwóch kości o bardzo małej ruchliwości


SJP.pl


symfonia

sonata zinstrumentowana na orkiestrę


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) muz. dużych rozmiarów utwór na orkiestrę; w klasycznym kształcie zazwyczaj trzy- lub czteroczęściowy;

 (1.2) harmonijne połączenie (dźwięków, smaków, zapachów, kolorów itp.)

Wiktionary

Symfonia – (w klasycznym kształcie) to zazwyczaj trzy- lub czteroczęściowy utwór muzyczny na orkiestrę, popularny w XVIII, XIX i w pierwszej połowie XX wieku. Jest orkiestrowym odpowiednikiem sonaty.

Skrócone symfonie przeznaczone dla mniejszych orkiestr to sinfonietty.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Orkiestra wykonała symfonię.

 (1.1) W dojrzałym klasycyzmie zrodził się model formy symfonii oparty na cyklu sonatowym, jednak współcześni kompozytorzy już się do niego raczej nie stosują.

 (1.1) W swojej IX symfonii Beethoven dodał do orkiestry chór, co było nietypowe dla tego gatunku muzycznego.

 (1.2) Polskie lato to istna symfonia intensywnych barw.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: sɨ̃w̃ˈfɔ̃ɲja, AS: sỹũ̯fõńi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sinfonia ż., sinfonietta ż., symfonik m., symfoniczność ż., symfonika ż., symfonista m., symfonistka ż.

 przym. symfoniczny

 przysł. symfonicznie

Wiktionary


symfoniczka

1. członkini orkiestry symfonicznej; filharmoniczka;
2. kompozytorka muzyki symfonicznej


SJP.pl


symfoniczność

symfoniczny


SJP.pl

Patrz:

symfoniczny

symfoniczny

odnoszący się do symfonii;
1. orkiestra symfoniczna - orkiestra składająca się z instumentów smyczkowych, dętych i perkusyjnych, czasem uzupełnionych o inne;
2. muzyka symfoniczna - muzyka na orkiestrę symfoniczną;
3. poemat symfoniczny - utwór na orkiestrę symfoniczną nawiązujący do treści wynikającej z tytułu


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z symfonią, dotyczący symfonii

 (1.2) związany z wieloosobową orkiestrą, w skład której wchodzą instrumenty smyczkowe, instrumenty dęte i perkusyjne

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. symfonia ż., symfonika ż., symfonik m., symfonista m., symfoniczność ż.

 przysł. symfonicznie

Wiktionary


symfonik

1. członek orkiestry symfonicznej;
2. kompozytor muzyki symfonicznej


SJP.pl


symfonika

muzyka symfoniczna


SJP.pl


symfonista

kompozytor symfonii; symfonik


SJP.pl


symilograf

aparat telekopiowy


SJP.pl


symilografia

telegrafia kopiowa


SJP.pl

Symilografia (inaczej: telegrafia kopiowa, telekopia, faksymilografia) – dział telekomunikacji obejmujący przekazywanie wiadomości (telefaks) w postaci obrazów nieruchomych (np. rysunków, nut, pisma, fotogramów).

Do nadawania i odbioru obrazów służą aparaty symilograficzne, innymi słowy symilografy (zwane potocznie faksami). W nadajniku symilografu powierzchnia obrazu jest analizowana kolejno punkt po punkcie, np. za pomocą skupionej wiązki światła padającego na obraz. Światło odbite ma natężenie zmodulowane luminancją poszczególnych punktów obrazu, co jest przetwarzane na odpowiedni sygnał elektroniczny przesyłany torem telekomunikacyjnym do odbiornika, gdzie zachodzi proces odwrotny (tzw. synteza obrazu), w wyniku którego jest realizowany zapis i powstaje kopia obrazu nadanego. Obecnie najczęściej są używane symilografy dołączane do tradycyjnej linii telefonicznej, które realizują transmisję dokumentów formatu A4 w czasie ok. 1 minuty. Istnieją także symilografy stosujące transmisję cyfrową. Niektóre nowoczesne symilografy posiadają wydzielone, duże obszary pamięci do przechowywania archiwalnych dokumentów, odebranych, a nie wydrukowanych (np. ze względu na brak papieru, danych).

Wikipedia


symmachia

związek obronny państw w starożytnej Grecji


SJP.pl

Symmachia (stgr. συμμαχία – pomoc, przymierze dla wspólnej walki) – w starożytnej Grecji sojusz, związek obronny lub zaczepno-obronny państw (polis), tworzony w obliczu wspólnych wyzwań lub przeciwnika.

Zawierający przymierze sojusznicy zobowiązywali się do uznawania tych samych wrogów i przyjaciół. Porozumienie dotyczyło też wspólnych uzgodnień w trakcie prowadzenia wojny lub podczas zawierania pokoju. W symmachii istotną rolę często odgrywała hegemonia jednego z państw sojuszniczych, któremu jako najsilniejszemu przekazywano przywództwo. Dla koordynacji działań zwykle powoływano synedrion (radę naczelną).

Wikipedia


symmachus

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;

Wiktionary

  • Symmachus – papież w latach 498–514, święty Kościoła katolickiego.
  • Symmachus – żyjący w II wieku autor przekładu Starego Testamentu na grekę
  • Aureliusz Waleriusz Tullianus Symmachus (ur. ok. 280) – polityk rzymski, konsul
  • Kwintus Aureliusz Symmachus (ok. 340–402/404) – rzymski mówca, senator i polityk

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zachowało się około 900 listów Symmachusa, opracowanych i zebranych w dziesięciu księgach przez jego syna Fabiusza.

Wiktionary


symonia

sprzedawanie godności i sakramentów kościelnych; świętokupstwo


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) hist. praktyka sprzedawania i kupowania godności, urzędów i dóbr w czasach średniowiecza;

Wiktionary

Symonia, świętokupstwo – handel godnościami i urzędami kościelnymi, sakramentami oraz dobrami duchowymi. Termin „symonia” pochodzi od Szymona Maga (Simona Magusa), którego św. Piotr zganił za chęć kupienia od apostołów daru udzielenia Ducha Świętego (zob. Dzieje Apostolskie Dz 8, 9-24).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Walka z symonią, choć nie pozbawiła całkowicie możnowładców możliwości umieszczania krewnych na wysokich kościelnych stanowiskach, zmusiła ich do poszukiwania nowych sposobów współpracy z biskupami i kanonikami.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) świętokupstwo

Wiktionary


symonides

Symonides z Keos (ok. 556-468 p.n.e.) - grecki liryk uznawany za twórcę epigramu jako gatunku literackiego


SJP.pl

Symonides z Keos (stgr. Σιμωνίδης, ok. 556–468 p.n.e.) – liryk grecki pochodzący z wyspy Keos, pierwszy poeta, dla którego tworzenie poezji stało się źródłem utrzymania. Był autorem pieśni chóralnych, dytyrambów, hymnów, skolii, trenów, epinikii, enkomii, peanów oraz elegii. Uznawany jest za twórcę epigramu jako gatunku literackiego.

Wikipedia


symonowicz

nazwisko


SJP.pl


sympatektomia

operacyjne wycięcie określonego odcinka części obwodowej układu współczulnego


SJP.pl


sympatia

1. życzliwy stosunek wobec kogoś;
2. osoba, którą się lubi bądź jest się w niej zakochanym


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) życzliwy lub przyjazny stosunek do kogoś

 (1.2) osoba, którą się lubi lub kocha

Wiktionary

Sympatia – społeczne powinowactwo, w którym jedna osoba blisko rozumie uczucia drugiej osoby. Wyraz „sympatia” pochodzi od łac. sympatha; od gr. συμπάθεια transliterowanego jako sympatheia, połączenie συν + πάσχω = συμπάσχω oznacza „cierpieć wspólnie” lub „odczuwać z”.

Sympatia istnieje, gdy uczucia jednej osoby są głęboko rozumiane i akceptowane przez drugą osobę. W języku potocznym „darzyć kogoś sympatią” oznacza po prostu „lubić go bardziej niż innych”.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Szef z sympatią odnosi się do swoich podwładnych.

 (1.2) Dzisiaj idę ze swoją sympatią do kina.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: sɨ̃mˈpatʲja, AS: sỹmpatʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sympatyk m., sympatyczka ż., sympatyczność ż., sympatyzowanie n.

 czas. sympatyzować ndk.

 przym. sympatyczny

 przysł. sympatycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) sentyment, inklinacja, skłonność

Wiktionary


sympatol

lek analeptyczny


SJP.pl


sympatryczność

Sympatryczność − zjawisko polegające na występowaniu na jednym obszarze populacji, gatunków lub taksonów wyższych rangą i oznacza zachodzenie na siebie zasięgów ich występowania – mogą one występować w tych samych lub różnych siedliskach.

W antropologii rozpatruje się stosunkowo długotrwałe trwanie we względnej izolacji genetycznej sympatrycznych społeczności ludzkich (wskutek istnienia barier kulturowych).

Wikipedia


sympatryczny

1. specjacja sympatryczna - powstanie potomnych gatunków na obszarze tego samego siedliska;
2. sympatryczne gatunki - gatunki występujące na danym obszarze geograficznym pod postacią istotnie różniących się osobników lub grup


SJP.pl


sympatyczka

sympatyk


SJP.pl

Patrz:

sympatyk

sympatycznie

przysłówek

 (1.1) w sposób sympatyczny

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌsɨ̃mpaˈtɨt͡ʃʲɲɛ, AS: smpatyčʹńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sympatyk, sympatia, sympatyzowanie, sympatyczka, sympatyczność

 przym. sympatyczny

 czas. sympatyzować

Wiktionary


sympatyczniej

stopień wyższy od przysłówka: sympatycznie


SJP.pl


sympatyczniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: sympatyczny


SJP.pl


sympatyczność

sympatyczny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co jest sympatyczne; cecha tego, kto jest sympatyczny

Wiktionary

Patrz:

sympatyczny

Powiązane:

 rzecz. sympatia ż., sympatyk m., sympatyzowanie n.

 przym. sympatyczny

 przysł. sympatycznie

 czas. sympatyzować

Wiktionary


sympatyczny

1. wzbudzający sympatię;
2. przychylny, życzliwy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) wzbudzający sympatię; miły, życzliwy

 (1.2) bezbarwny

 (1.3) anat. współczulny

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌsɨ̃mpaˈtɨt͡ʃnɨ, AS: smpatyčny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sympatia ż., sympatyk m., sympatyczność ż.

 czas. sympatyzować

 przysł. sympatycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) miły

Wiktionary


sympatyjka

zdrobnienie od: sympatia


SJP.pl


sympatyk

osoba okazująca komuś lub czemuś sympatię, przychylność


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba, która z czymś lub z kimś sympatyzuje

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W ciągu ostatniego tygodnia nastąpił gigantyczny atak ze strony zarówno mediów prawicowych, sympatyków prawicy, trolli z farmy, posłów prawicy, jak i europosłów z prawicy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: sɨ̃mˈpatɨk, AS: sỹmpatyk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sympatia ż., sympatyczność ż., sympatyzowanie n.

:: fż. sympatyczka ż.

 czas. sympatyzować ndk.

 przym. sympatyczny

 przysł. sympatycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zwolennik, stronnik

Wiktionary


sympatykolityczny

lek sympatykolityczny - lek hamujący aktywność współczulnego układu nerwowego; sympatykolityk


SJP.pl


sympatykolityk

lek hamujący aktywność współczulnego układu nerwowego; lek sympatykolityczny


SJP.pl


sympatykomimetyk

substancja pobudzająca współczulny (sympatyczny) układ nerwowy; sympatykotonik


SJP.pl

Sympatykomimetyki, sympatykotoniki – grupa substancji pobudzających współczulny (sympatyczny) układ nerwowy pośrednio lub bezpośrednio. Substancje stymulujące bezpośrednio receptory adrenergiczne nazywa się też adrenomimetykami. Są to substancje o budowie i działaniu podobnym do naturalnie występujących we współczulnym układzie nerwowym neuroprzekaźników, to znaczy adrenaliny i noradrenaliny. Pośrednie działanie sympatykomimetyków polega na zwiększaniu stężenia neuroprzekaźników w synapsach układu współczulnego poprzez:
a. zahamowanie wychwytu zwrotnego przekaźnika (trójcykliczne leki przeciwdepresyjne, kokaina)
b. zahamowanie monoaminooksydazy (inhibitory monoaminooksydazy)
c. zahamowanie katecholo-O-metylotransferazy – rzadko wykorzystywane
d. zwiększenie wydzielania przekaźnika z zakończenia nerwowego, tak zwane działanie na ziarnistości (efedryna, amfetamina).

Wikipedia


sympatykotonia

wzmożone napięcie współczulnego układu nerwowego, objawiające się przyspieszeniem tętna, potliwością i wzmożoną pobudliwością psychiczną


SJP.pl

Sympatykotonia (symphaticus (łac.) sympatyczny, współczulny + tónos (gr.) naprężenie) – stan wzmożonego napięcia układu współczulnego, wyrażający się przyśpieszonym tętnem, rozszerzeniem źrenic, zwiększoną potliwością, wzmożoną pobudliwością psychiczną.

Wikipedia


sympatykotoniczny

dotyczący sympatykotonii, mający jej charakter


SJP.pl


sympatykotonik

substancja pobudzająca współczulny (sympatyczny) układ nerwowy; sympatykomimetyk


SJP.pl


sympatyzować

czasownik nieprzechodni niedokonany

 (1.1) darzyć sympatią coś lub kogoś

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌsɨ̃mpatɨˈzɔvat͡ɕ, AS: smpatyzovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sympatia ż., sympatyk m., sympatyczka ż., sympatyczność ż., sympatyzowanie n.

 przym. sympatyczny

 przysł. sympatycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) sprzyjać, popierać

Wiktionary


sympatyzowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|sympatyzować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌsɨ̃mpatɨzɔˈvãɲɛ, AS: smpatyzovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sympatia ż., sympatyk m., sympatyczka ż., sympatyczność ż.

 czas. sympatyzować

 przysł. sympatycznie

Wiktionary


symplak

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) daw. prostak

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Chociem symplak, posłuch w Warszawie mam większy niż cała Rada razem wzięta.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. symplifikacja ż.

Wiktionary


symplast

zespół protoplastów połączonych plazmodesmami i otoczony błoną komórkową


SJP.pl

Symplast – zespół protoplastów połączonych plasmodesmami i otoczony plasmolemmą.

Plazmodesmy pozwalają na bezpośredni przepływ (dyfuzja) małych cząsteczek między sąsiadującymi komórkami. Większe cząsteczki mogą być również transportowane za pomocą filamentów aktynowych

Wikipedia


sympleks

uogólnienie odcinka, trójkąta i czworościanu na dowolne wymiary


SJP.pl

  • algorytm sympleksowy – podjęcie z dziedziny teorii decyzji
  • sympleks – podjęcie z dziedziny geometrii
  • sympleks – rodzaj transmisji danych w telekomunikacji

Wikipedia


sympleksowy

sympleks


SJP.pl

Patrz:

sympleks

symplektyczny

geometria symplektyczna - gałąź matematyki zajmująca się badaniem struktur geometrycznych związanych z mechaniką klasyczną i układami dynamicznymi


SJP.pl


sympliciusz

imię męskie


SJP.pl


symplicjalny

kompleks symplicjalny - skończony zbiór sympleksów spełniający pewne warunki


SJP.pl


symplicjusz

imię męskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;

Wiktionary

Symplicjusz, Symplicy – imię męskie pochodzenia łacińskiego, pochodzące od wyrazu łac. simplex, oznaczającego „prosty, szczery, uczciwy”. W średniowieczu nie jest ono poświadczone w źródłach polskich, pojawiło się w XVII wieku. Wersja łac. Simplicius została w polszczyźnie zaadaptowana na dwa sposoby: jako Symplicjusz (z odmianą rzeczownikową) oraz jako Symplicy (z odmianą przymiotnikową, jak Ignacy).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W zeszłym roku Symplicjuszowi urodził się syn.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: zdrobn. Symplicjuszek mos.

Wiktionary


symplicjuszek

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) zdrobn. Symplicjusz

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Symplicjuszku, pomóż babci wnieść sprawunki.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Symplicjusz mos.

 przym. Symplicjuszowy

Wiktionary


symplicjuszostwo

Symplicjusz z żoną; Symplicjuszowie


SJP.pl


symplicjuszowie

imię męskie


SJP.pl


symplicjuszowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Symplicjusza lub z nim związany


SJP.pl


symplicystyczny

symplicyzm


SJP.pl

Patrz:

symplicyzm

symplifikacja

uproszczenie czegoś tak, by stało się zrozumiałe, co zazwyczaj powoduje spłycenie tematu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) uproszczenie

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌsɨ̃mplʲifʲiˈkat͡sʲja, AS: smplʹifʹikacʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. daw. symplak

 przym. symplicystyczny, symplistyczny

 czas. symplifikować

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) spłycenie

Wiktionary


symplifikować

ujmować coś w sposób mało wnikliwy, spłycać


SJP.pl


symplistyczny

prosty i nieskomplikowany


SJP.pl


symploke

figura stylistyczna łącząca anaforę z epiforą w jednym zdaniu


SJP.pl


sympozjalny

sympozjum


SJP.pl

Patrz:

sympozjum

sympozjon

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) przest. sympozjum

Wiktionary

Sympozjon (gr. συμποσιον, symposion –wspólne picie) – w starożytnej Grecji część zebrania towarzyskiego – uczty, która następowała po głównym posiłku.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Uroczy był to sympozjon w otoczeniu wiosennych cudów przepięknej ziemi proszowickiej.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: sɨ̃mˈpɔzʲjɔ̃n, AS: sỹmpozʹi ̯õn

Wiktionary


sympozjum

spotkanie specjalistów z jakiejś dziedziny zwołane w celu przeanalizowania jakiegoś zagadnienia, wymiany poglądów na konkretny temat


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) spotkanie grupy naukowców, praktyków i osób zainteresowanych pewnym działem nauki

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Laureat nagrody Nobla będzie przemawiać na sympozjum.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: sɨ̃mˈpɔzʲjũm, AS: sỹmpozʹi ̯ũm

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) konferencja naukowa

Wiktionary


symptom

oznaka czegoś, objaw, zazwyczaj jakiegoś złego zjawiska, np. symptom choroby; symptomat


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) oznaka jakiegoś zjawiska, zwykle niepożądanego;

Wiktionary

  • W medycynie synonim objawu
  • W logice synonim oznaki lub znak intencjonalny

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Już krótkie badanie ujawniło niepokojące symptomy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈsɨ̃mptɔ̃m, AS: smptõm

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. symptomat m.

 przym. symptomatyczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) oznaka, objaw, symptomat

Wiktionary


symptomat

oznaka czegoś, objaw, zazwyczaj jakiegoś złego zjawiska; symptom


SJP.pl


symptomatologia

dział medycyny zajmujący się objawami chorób


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. nauka zajmująca się opisem i grupowaniem objawów choroby;

Wiktionary

Symptomatologia – nauka zajmująca się opisem i grupowaniem objawów choroby, stanowiąc podstawę diagnostyki, jednak nie wnikając w ich przyczynę. W badaniach uwzględnia się morfologiczno-anatomiczne zmiany chorobowe (anatomia patologiczna) oraz fizjologiczne zaburzenia w funkcjach życiowych chorego organizmu.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌsɨ̃mptɔ̃matɔˈlɔɟja, AS: smptõmatoloǵi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. symptomatolog m.

 przym. symptomatologiczny

Wiktionary


symptomatologiczny

symptomatologia; semiologiczny, semiotyczny


SJP.pl


symptomatyczny

charakterystyczny, znamienny dla kogoś lub czegoś; będący symptomem


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) charakterystyczny dla czegoś (np. choroby)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. symptom mrz.

Wiktionary


symptomowy

związany z symptomem czegoś; objawowy, sygnałowy


SJP.pl


symulacja

1. świadome wprowadzanie w błąd, udawanie czegoś, np. choroby;
2. odtwarzanie warunków charakterystycznych dla danego zjawiska lub obiektu przy użyciu modelu;
3. analiza planowanych działań z uwzględnieniem wpływu ewentualnych zmieniających się warunków


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) udawanie (zazwyczaj objawów choroby) celem wprowadzenia w błąd i oszukania otoczenia

 (1.2) odtworzenie w sposób sztuczny określonego obiektu lub zjawiska

Wiktionary

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. symulacjonizm m., symulator m., symulant m., symulantka ż., symulka ż., symulanctwo n., symulowanie n., symulakr mrz.

 czas. symulować ndk.

 przym. symulacyjny, symulancki

 przysł. symulacyjnie, symulancko

Wiktionary


symulacyjny

dotyczący symulacji


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z symulacją, dotyczący symulacji

Wiktionary

Powiązane:

 zob. symulacja.

Wiktionary


symulakr

obraz pozorujący rzeczywistość albo tworzący własną rzeczywistość; symulakrum


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) byt, rzecz lub pojęcie udawane, nieprawdziwe, wykreowane przez symulowanie; takie, które nie ma odzwierciedlenia w rzeczywistości;

Wiktionary

Wikipedia

Wymowa:

IPA: sɨ̃ˈmulakr̥, AS: sỹmulakr̦

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. symulator mrz., symulakrum n., symulowanie n., symulacja ż., symulant m., symulantka ż., symulacjonizm m., symulacjonista m., symulacjonistka ż.

 czas. symulować ndk.

 przym. symulacyjny, symulakrowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) symulakrum

Wiktionary


symulakrum

obraz pozorujący rzeczywistość albo tworzący własną rzeczywistość; symulakr


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) obraz (najczęściej stworzony przez kino lub telewizję) będący czystą symulacją, tworzącą własną rzeczywistość lub pozorującą istniejącą

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Człowiek doświadczający cudu konsumpcji również sporządza sobie cały zestaw przedmiotów-symulakrów, znaków zwiastujących szczęście, i czeka (rozpaczliwie, jak ująłby to pewnie jakiś moralizator) na jego pojawienie się.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌsɨ̃muˈlakrũm, AS: smulakrũm

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. symulakr m., symulator mrz.

Wiktionary


symulant

człowiek, który udaje, symuluje coś, zwłaszcza chorobę; udawacz, pozorant, pozer


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba, która coś udaje, symuluje, zwłaszcza chorobę

Wiktionary

Wymowa:

IPA: sɨ̃ˈmulãnt, AS: sỹmulãnt

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. symulacja ż., symulanctwo n., symulka ż., symulator m., symulowanie n.

:: zdrobn. symulancik m.

:: fż. symulantka ż.

 czas. symulować ndk.

 przym. symulacyjny, symulatorowy

 przysł. symulacyjnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pozorant; pot. udawacz

Wiktionary


symulantka

kobieta symulująca, udająca coś


SJP.pl


symulator

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) techn. urządzenie lub program do sztucznego stwarzania określonych warunków naturalnych

Wiktionary

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. symulacja ż., symultana ż., symulant m., symulantka ż., symulowanie n., zasymulowanie n., symulacjonizm m., symulanctwo m., symulacyjność ż., symulakr m., symulka ż., symulakrum n., symultanista m., symultanistka ż., symulacjonista m., symulacjonistka ż.

 czas. symulować ndk., zasymulować dk.

 przym. symulacyjny, symulancki, symulacjonistyczny

 przysł. symulacyjnie, symulancko

Wiktionary


symulatorowy

symulator


SJP.pl

Patrz:

symulator

symulka

potocznie: udawanie, symulowanie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. sport. symulowanie faulu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Próbował wymusić rzut karny symulką.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: sɨ̃ˈmulka, AS: sỹmulka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. symulator mrz., symulant, symulantka, symulanctwo, symulacja

 czas. symulować

 przym. symulacyjny

Wiktionary


symulować

świadomie wprowadzać w błąd poprzez udawanie


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. brak)

 (1.1) świadomie wprowadzać w błąd poprzez udawanie

 (1.2) udawać pewną sytuację, naśladować coś w celu zaobserwowania jego właściwości lub przećwiczenia zachowania w danej sytuacji

 (1.3) szacować przyszłe zdarzenia i wartości pewnych rzeczy i zjawisk

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Odnotowano również przypadki, gdy wąż z tego gatunku symulował śmierć w celach obronnych.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌsɨ̃muˈlɔvat͡ɕ, AS: smulovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. symulacja ż., symulator mrz., symulowanie n., symulacjonizm mrz., symulanctwo n., symulant mos., symulantka ż., symulka ż., symulakr mrz.

 przym. symulacyjny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) markować, robić wrażenie, stwarzać pozory, udawać, udawać Greka

Wiktionary


symulowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|symulować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌsɨ̃mulɔˈvãɲɛ, AS: smulovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. symulator mrz., symulakr mrz., symulacja ż., symulant m., symulantka ż.

 przym. symulacyjny

 czas. symulować ndk.

Wiktionary


symultan

jednoczesna gra jednego szachisty z wieloma przeciwnikami; symultanka


SJP.pl


symultana

mecz szachowy, w którym szachista gra jednocześnie z wieloma przeciwnikami; symultanka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) szach. sposób rozgrywania gry w szachy, w której wielu zawodników gra jednocześnie (każdy na osobnej szachownicy) z jednym zawodnikiem (zwykle dużo lepszym od przeciwników)

Wiktionary

Symultana (symultanka, seans gry jednoczesnej, od łac. simultaneus 'jednoczesny') – mecz szachowy, w którym szachista gra jednocześnie z wieloma przeciwnikami, z których każdy rozgrywa partię na swojej szachownicy. Jest to bardzo popularna forma propagowania szachów, która umożliwia rozegranie partii przez amatorów lub słabszych zawodników z mistrzem szachowym. Symultana jest najczęściej rozgrywana tak, że symultanista gra wszystkie partie białym kolorem.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Mistrz szachowy przegrał tylko jedną partię podczas rozgrywanej symultany z politykami.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌsɨ̃mulˈtãna, AS: smultãna

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. symultanista m., symultanistka ż., symultanizm m.

:: zdrobn. symultanka ż.

 przym. symultaniczny

 przysł. symultanicznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) seans gry jednoczesnej

Wiktionary


symultaneizm

symultanizm;
1. jednoczesne odbywanie się czegoś;
2. łączenie w jednej kompozycji kilku wydarzeń rozgrywających się w różnym miejscu i czasie; kompozycja symultaniczna, synoptyka;
3. odmiana malarstwa abstrakcyjnego oparta na zasadzie wzajemnego uzupełniania się i potęgowania barw komponowanych w kręgi;
4. rodzaj narracji w utworze literackim lub sposób prowadzenia akcji w sztuce polegające na przedstawieniu szeregu wypadków rozgrywających się równocześnie w różnych miejscach


SJP.pl


symultanicznie

przysłówek

 (1.1) w sposób symultaniczny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. symultaniczność ż., symultanista m., symultanistka ż., symultanizm m., symultana ż.

 przym. symultaniczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) jednocześnie, równolegle

Wiktionary


symultaniczność

symultaniczny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co symultaniczne, co odbywa się w tym samym czasie

Wiktionary

Patrz:

symultaniczny

Powiązane:

 przym. symultaniczny

 przysł. symultanicznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) jednoczesność

Wiktionary


symultaniczny

1. opierający się na regułach symultanizmu;
2. odbywający się jednocześnie; jednoczesny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) książk. odbywający się, zachodzący jednocześnie

 (1.2) książk. związany z tłumaczeniem na inny język dokonywanym na żywo

 (1.3) liter. teatr. film. oparty na narracji zgodnej z zasadami symultanizmu

 (1.4) szt. związany z symultanizmem (stosowanym w sztuce średniowiecznej)

 (1.5) szt. związany z symultanizmem (odmianą malarstwa abstrakcyjnego)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. symultaniczność ż., symultanizm m., symultana ż., symultanka ż., symultanista mos., symultanistka ż.

 przysł. symultanicznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) jednoczesny, równoczesny, synchroniczny

Wiktionary


symultanista

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) szach. szachista grający z wieloma przeciwnikami jednocześnie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Symultanista gra najczęściej białymi.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. symultana m., symultanka ż., symultanizm m.

:: fż. symultanistka ż.

 przym. symultaniczny

 przysł. symultanicznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) seanser

Wiktionary


symultanistka

symultanista


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) szach. szachistka grająca naraz z wieloma przeciwnikami

Wiktionary

Patrz:

symultanista

Powiązane:

 rzecz. symultana m., symultanka ż., symultanizm m.

:: fm. symultanista m.

 przym. symultaniczny

 przysł. symultanicznie

Wiktionary


symultanizm

symultaneizm;
1. jednoczesne odbywanie się czegoś;
2. łączenie w jednej kompozycji kilku wydarzeń rozgrywających się w różnym miejscu i czasie; kompozycja symultaniczna, synoptyka;
3. odmiana malarstwa abstrakcyjnego oparta na zasadzie wzajemnego uzupełniania się i potęgowania barw komponowanych w kręgi;
4. rodzaj narracji w utworze literackim lub sposób prowadzenia akcji w sztuce polegające na przedstawieniu szeregu wypadków rozgrywających się równocześnie w różnych miejscach


SJP.pl

Symultanizm (od łac. simultaneus = jednoczesny) – zagadnienie z zakresu teatrologii, literatury i sztuki abstrakcyjnej. Polega na przedstawieniu kilku obrazów, zdarzeń rozgrywających się w tym samym czasie, a w różnych miejscach. W sztuce teatralnej konieczna jest odpowiednia dekoracja pozwalająca na taką akcję. Metoda popularna w średniowiecznych misteriach.

Wikipedia


symultanka

1. ustne tłumaczenie równoległe tekstu wypowiadanego w obcym języku;
2. gra w szachy na wielu szachownicach jednocześnie prowadzona przez jednego szachistę przeciwko wielu partnerom; symultana


SJP.pl


symultatywny

rzadko: odbywający się w tym samym czasie; jednoczesny, równoczesny, symultaniczny


SJP.pl


symwastatyna

organiczny związek chemiczny z grupy statyn, normalizujący stężenie lipidów we krwi


SJP.pl

Simwastatyna, symwastatyna (łac. simvastatinum) – wielofunkcyjny organiczny związek chemiczny, pochodna naturalnej lowastatyny, prolek mający w swojej cząsteczce strukturę pierścienia laktonowego, który ulega hydrolizie do wspólnej z innymi statynami w formie aktywnej grupy farmakoforowej – łańcucha β-hydroksykwasu karboksylowego.

Wikipedia


syn

potomek płci męskiej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) dziecko płci męskiej (w stosunku do rodziców);

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Matka spojrzała na syna z troską.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: sɨ̃n, AS: sỹn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. synowa ż., synowiec m., usynowienie n., usynawianie n., synczyzna ż., synowizna ż.

:: zdrobn. synalek m., synek m., syneczek m., synulek m., synuś m., syncio m.

 czas. usynawiać ndk., usynowić dk.

 przym. synowski, synowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przest. ojczyc

Wiktionary


synaczek

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) daw. zdrobn. od: syn

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jednegom synaczka miała // […] // i tegom już postradała, […].

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. syn m.

Wiktionary


synafia

w metryce antycznej: zasady łączenia segmentów wewnątrz wersu inne od typowych zasad dla połączeń międzywersowych


SJP.pl


synagoga

świątynia żydowska, miejsce skupiające społeczno-religijną aktywność Żydów, od średniowiecza także siedziba kahału; bożnica; bóżnica


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) etn. rel. społeczność żydowska, wyznawcy judaizmu

Wiktionary

Synagoga, bożnica, bóżnica, szul (z stgr. συναγωγή synagoge – zgromadzenie, miejsce zebrań) – żydowski dom modlitwy; w judaizmie miejsce modlitw i zgromadzeń religijnych, również miejsce zebrań społecznych gminy żydowskiej.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Dialogowi Kościoła z Synagogą sprzyjały osobiste przyjaźnie papieża Polaka.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. synagoga ż., synagogalium n.

 przym. synagogalny

Wiktionary


synagogalium

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) artefakt, eksponat ze zbiorów kolekcjonerskich lub muzealnych dotyczących żydowskich nabożeństw i świątyń

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Synagoga ż., synagoga ż.

Wiktionary


synagogalny

synagoga; synagogowy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) rel. związany z synagogą

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W Katowicach wystąpił chór synagogalny z Wrocławia.

 (1.1) Śpiewakowi synagogalnemu nie spodobała się ta melodia.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Synagoga ż., synagoga ż.

Wiktionary


synagogowy

synagoga; synagogalny


SJP.pl


synaj

1. egipski półwysep pomiędzy zatoką Akaba na wschodzie i Zatoką Sueską na zachodzie;
2. szczyt na półwyspie Synaj; Góra Mojżesza


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. półwysep w południowo-zachodniej Azji;

 (1.2) geogr. góra w południowej części Półwyspu Synaj (1.1);

Wiktionary

  • Synaj – góra
  • Synaj – półwysep

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Półwysep Synaj należy do Egiptu.

 (1.2) Góra Synaj wznosi się na wysokość 2285 m n.p.m.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈsɨ̃naj, AS: snai ̯

Wiktionary

Powiązane:

 przym. synajski

Wiktionary


synajski

przymiotnik od: Synaj (półwysep lub góra w Egipcie)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący Synaju, związany z Synajem

Wiktionary

Wymowa:

IPA: sɨ̃ˈnajsʲci, AS: sỹnai ̯sʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Synaj m.

Wiktionary


synak

nazwisko


SJP.pl


synaksarion

Synaksarion, synaksariusz (gr. Συναξάριον, od συναγειν – zbierać razem) – księga liturgiczna zawierająca krótkie życiorysy świętych na każdy dzień roku liturgicznego (w roku przejściowym). Używana w kościele prawosławnym i kościołach przedchalcedońskich. W Kościele katolickim jej odpowiednikiem jest Martyrologium, odczytywane zazwyczaj w klasztorach.

Wikipedia


synal

lekceważąco o synu, zwłaszcza niegrzecznym, rozpieszczonym; synalek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) zły syn

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wczoraj zabrali jej synala do poprawczaka.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. syn m., synek m., synowa ż., synowiec m., synalek m., syneczek m., synulek m., synuś m.

 czas. usynowić dk., usynawiać ndk.

 przym. synowski, synowy

Wiktionary


synalagmatyczny

zobowiązujący wzajemnie


SJP.pl


synalek

lekceważąco o synu, zwłaszcza niegrzecznym, rozpieszczonym; synal


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) niedobry syn

Wiktionary

Synalek (ang. The Good Son) – amerykański thriller wyreżyserowany przez Josepha Rubena. W rolach głównych wystąpili Macaulay Culkin, Elijah Wood, Wendy Crewson i David Morse. Scenariusz filmu opracował Ian McEwan, a produkcją zajęła się Mary Ann Page. Premiera filmu odbyła się 24 września 1993.

Film został dość negatywnie oceniony przez krytyków. Serwis Rotten Tomatoes przyznał mu wynik 26%.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Kiedyś przyłapali synalka naszych sąsiadów na kradzieży w galerii.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. synal m., syn m., synek m., synowa ż., synowiec m., syneczek m., synulek m., synuś m.

 czas. usynowić dk., usynawiać ndk.

 przym. synowski, synowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) synal

Wiktionary


synanceja

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) icht. nazwa systematyczna|Synanceia verrucosa|ref=tak., jadowita ryba morska z rodziny skorpenowatych;

Wiktionary

Szkaradnica, synanceja (Synanceia verrucosa) – drapieżna ryba morska z rodziny skorpenowatych (często zaliczana do rodziny szkaradnicowatych Synanceiidae). Poławiana, hodowana w akwariach. Uważana za jedno z najbardziej jadowitych zwierząt morskich. Ukłucia mogą być śmiertelne dla człowieka.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zagrzebujące się w piaszczystym dnie synanceje czatują na przepływające ofiary.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szkaradnica

Wiktionary


synantrop

1. dzika roślina rosnąca w miejscach powstałych poprzez zniszczenie pierwotnej roślinności przez człowieka;
2. zwierzę nieudomowione związane z człowiekiem np. mysz, wróbel


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) biol. roślina lub zwierzę przystosowane do życia w środowisku silnie przekształconym przez ludzi

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Za synantropy mogą być uznane np. bociany czy sierpówki.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. synantropizować się ndk.

 przysł. synantropijnie

 rzecz. półsynantrop mzw., synantropizacja ż., synantropizm n.

 przym. synantropijny

Wiktionary


synantropijnie

przysłówek

 (1.1) w sposób charakterystyczny dla synantropizmu

Wiktionary

Powiązane:

 czas. synantropizować się ndk.

 przym. synantropijny

 rzecz. synantrop mzw., synantropizacja ż., synantropizm mrz.

Wiktionary


synantropijny

przymiotnik

 (1.1) biol. zawleczony przez człowieka

 (1.2) biol. przystosowany do życia w środowisku silnie przekształconym przez ludzi

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Wiele gatunków kręgowców żyje w środowiskach synantropijnych.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. synantropizować się ndk.

 przysł. synantropijnie

 rzecz. synantrop mzw., synantropizacja ż., synantropizm n.

Wiktionary


synantropizacja

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ekol. proces przekształcania się fauny i flory na skutek działalności człowieka

Wiktionary

Gatunek synantropijny (gr. σύν syn – razem, ἄνθρωπος anthropos – człowiek) – gatunek zwierzęcia lub rośliny, który przystosował się do życia w środowisku silnie przekształconym przez człowieka, związanym z miejscem zamieszkania człowieka lub z jego działalnością. Synantropizacja może mieć charakter stały lub czasowy. Odmianą synantropizacji jest synurbizacja, termin wyróżniany głównie w zoologii.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Synantropizacja (dawniej i dziś) polegała na przekształcaniu genotypów zwierząt i roślin, świadomej lub przypadkowej eliminacji jednych ekosystemów czy gatunków i wprowadzaniu innych oraz na przekształcaniu siedlisk mechanicznym (w trakcie uprawy roli) i chemicznym (poprzez wypalanie, zanieczyszczenia, nitryfikację).

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌsɨ̃nãntrɔpʲiˈzat͡sʲja, AS: snãntropʹizacʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 przym. synantropijny

 przysł. synantropijnie

 rzecz. synantropizm mrz., synantrop mzw.

 czas. synantropizować się

Wiktionary


synantropizm

towarzyszenie człowiekowi charakterystyczne dla wielu gatunków roślin i zwierząt, zwanych organizmami synantropijnymi; synantropijność


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) ekol. występowanie zjawiska przystosowania roślin i zwierząt do życia w środowisku silnie przekształconym przez człowieka

Wiktionary

Gatunek synantropijny (gr. σύν syn – razem, ἄνθρωπος anthropos – człowiek) – gatunek zwierzęcia lub rośliny, który przystosował się do życia w środowisku silnie przekształconym przez człowieka, związanym z miejscem zamieszkania człowieka lub z jego działalnością. Synantropizacja może mieć charakter stały lub czasowy. Odmianą synantropizacji jest synurbizacja, termin wyróżniany głównie w zoologii.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Choć zalicza się do gatunków łatwo adaptujących się do różnych środowisk i przejawia synantropizm, to znalazł się na „Czerwonej Liście Zagrożonych Gatunków”, którą prowadzi Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. synantropizować się ndk.

 przym. synantropijny

 przysł. synantropijnie

 rzecz. synantrop mzw., synantropizacja ż.

Wiktionary


synapizm

ciasto ze sproszkowanej gorczycy i gorącej wody, stosowane w leczeniu stanów zapalnych i nerwobólów; gorczycznik


SJP.pl


synapsa

połączenie między neuronem a inną komórką nerwową, mięśniową bądź gruczołową


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) biol. połączenie między aksonem komórki nerwowej a inną komórką, gdzie następuje przekazanie pobudzenia z jednej komórki do drugiej;

Wiktionary

Synapsa – miejsce komunikacji błony kończącej akson z błoną komórkową drugiej komórki nerwowej lub komórki narządu wykonawczego (na przykład mięśnia lub gruczołu).

Impuls nerwowy zostaje przeniesiony z jednej komórki na drugą przy udziale substancji o charakterze neuroprzekaźnika (zwanego czasem neurohormonem) – mediatora synaptycznego (synapsy chemiczne) lub na drodze impulsu elektrycznego (synapsy elektryczne). Synapsy otoczone są przez astrocyty, które uczestniczą w przekazywaniu sygnału między neuronami. Powtarzające się przekazywanie impulsu długotrwale wzmacnia przewodnictwo synaptyczne. Powstawanie sieci neuronów o zwiększonym przewodnictwie jest podstawą procesu uczenia i zapamiętywania.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Każda synapsa składa się z części presynaptycznej (zwanej też kolbą), szczeliny synaptycznej i części postsynaptycznej.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: sɨ̃ˈnapsa, AS: sỹnapsa

Wiktionary

Powiązane:

 przym. synaptyczny

Wiktionary


synapsyd

przedstawiciel gromady kręgowców obejmującej pelykozaury i terapsydy


SJP.pl


synapsydy

przedstawiciel gromady kręgowców obejmującej pelykozaury i terapsydy


SJP.pl

Synapsydy (Synapsida, z gr. syn – ‘razem’ + apsis – ‘łuk’), dawniej określane jako gady ssakokształtne – grupa owodniowców powstałych w pensylwanie (ok. 318–299 mln lat temu) pod koniec karbonu; dominująca grupa kręgowców lądowych w permie i na początku triasu. Pierwotnie uważano, że wywodziły się z anapsydów, obecnie jednak przyjmuje się, że wyewoluowały niezależnie z najprymitywniejszych owodniowców. Ich cechą charakterystyczną jest występowanie w czaszce jednego, dolnego otworu skroniowego za każdym okiem (czaszka synapsydalna), gdzie były uczepione mięśnie szczęk.

Wikipedia


synaptyczny

związany z synapsą


SJP.pl


synbiotyczny

synbiotyk


SJP.pl

Patrz:

synbiotyk

synbiotyk

preparat zawierający probiotyk i prebiotyk


SJP.pl

Wikipedia


synchrocyklotron

odmiana cyklotronu; fazotron; synchrofazotron


SJP.pl

Synchrocyklotron, fazotron – akcelerator cząstek rodzaj cyklotronu o zmiennej częstotliwości pola elektrycznego, tak dobranej, aby kompensowało ono relatywistyczny wzrost masy, który wywołuje wzrost czasu obiegu cząstek przy zbliżaniu się ich prędkości do prędkości światła w próżni.

Wikipedia


synchrofazotron

odmiana cyklotronu; fazotron; synchrocyklotron


SJP.pl


synchromizm

odmiana malarstwa abstrakcyjnego niegeometrycznego, której głównym założeniem było przedstawienie w obrazie związków między kolorem a formą, a zwłaszcza oddanie dynamizmu formy za pomocą koloru


SJP.pl

Synchromizm (gr. σύν: razem, z i χρωμος: kolor) – termin określający styl malarski, zapoczątkowany w Paryżu w 1913 roku przez dwóch amerykańskich malarzy, Morgana Russella i Stantona Macdonalda-Wrighta. Podobny do francuskiego orfizmu, był formą sztuki abstrakcyjnej, w której główną rolę odgrywał kolor będąc źródłem formy i ekspresji.

Wikipedia


synchron

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zgrywanie muzyki, efektów dźwiękowych na jedną taśmę lub płytę

 (1.2) zob. synchronia.

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Powstawał jakiś niezwykły synchron pomiędzy muzyką, tekstami, atmosferą, która tam jest, i rozpadającą się chatką Marusi (…).

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈsɨ̃nxrɔ̃n, AS: snχrõn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. synchronia ż., synchronizacja ż., synchronizowanie n.

 czas. synchronizować ndk.

 przym. synchroniczny

Wiktionary


synchronia

1. zbieżność w czasie dwu lub kilku zjawisk, procesów, czynności itp.; synchronizm
2. przedmiot badań językoznawstwa synchronicznego


SJP.pl


synchroniczność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zgranie w czasie, następowanie procesów w tym samym czasie

Wiktionary

Synchroniczność (gr. syn- „współ” i chronos „czas”) – termin stworzony przez Carla Gustava Junga na określenie hipotetycznej zasady wszechzwiązku zdarzeń, która miałaby działać obok zasady przyczynowości. Jung podał kilka nieco różniących się od siebie definicji tego pojęcia. Jedna z nich zakłada, że synchroniczność to pojawienie się w równoległych liniach dwóch zjawisk, wydarzeń lub stanów psychicznych, mających dla obserwatora wspólne znaczenie, które nie byłyby ze sobą powiązane przyczynowo (tzw. „znacząca koincydencja”).

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌsɨ̃nxrɔ̃ˈɲit͡ʃnɔɕt͡ɕ, AS: snχrõńičność

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. synchronizm m., synchronizacja ż., synchronizator m., synchronia ż., synchronizowanie n.

 czas. synchronizować ndk.

 przym. synchroniczny

 przysł. synchronicznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) jednoczesność

Wiktionary


synchroniczny

zachodzący w tym samym czasie; jednoczesny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) książk. odbywający się w tym samym czasie

 (1.2) jęz. związany z synchronią

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. synchronizacja ż., synchronia ż., synchroniczność ż., synchronizm m., synchron m.

 przysł. synchronicznie

 czas. synchronizować ndk., zsynchronizować dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) równoczesny, jednoczesny, symultaniczny, równoległy, paralelny

Wiktionary


synchronista

dawniej: osoba żyjąca jednocześnie z inną


SJP.pl


synchronistyczny

synchronizm


SJP.pl

Patrz:

synchronizm

synchronizacja

koordynacja w czasie minimum dwóch zjawisk


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) proces doprowadzenia do jednoczesnego działania, zgodności czasu lub rytmu różnych elementów, systemów, urządzeń albo czynności

Wiktionary

Synchronizacja (z stgr. σύγχρονος synchronos – "równoczesny") – koordynacja w czasie, co najmniej dwóch zjawisk (procesów), tzn. dążenie do równoległego, niezależnego ich przebiegu, skoordynowanego w czasie lub do jednoczesnego ich zakończenia. Pojęcie synchronizacji występuje w fizyce, informatyce, elektronice, telekomunikacji, robotyce, multimediach (np. synchronizacja dźwięku z obrazem), muzyce i ekonomii (synchronizacja cykli koniunkturalnych).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) System wymaga synchronizacji zegarów.

 (1.1) Wał rozrządczy ma za zadanie synchronizację otwierania i zamykania zaworów wlotowego i wylotowego.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. synchronizować ndk., zsynchronizować dk.

 przym. synchroniczny, synchronizacyjny

 rzecz. synchron mrz., synchroniczność ż.

Wiktionary


synchronizacyjny

dotyczący synchronizacji


SJP.pl


synchronizator

Synchronizator to urządzenie zapobiegające włączeniu sprzęgła zębatego przed wyrównaniem prędkości obrotowych sprzęganych elementów oraz przyspieszenie wyrównania tych prędkości, z wykorzystaniem do tego siły wywieranej przez kierowcę na dźwignię zmiany biegów.

Podział synchronizatorów:

  • proste
  • blokujące
  • progresywne

Wikipedia


synchronizm

1. zbieżność w czasie dwu lub kilku zjawisk, procesów, czynności itp.; synchronia
2. zestawienie wypadków współczesnych sobie


SJP.pl


synchroskop

Synchroskop [gr.], oscyloskop służący do obserwowania (na ekranie lampy oscyloskopowej) przebiegów elektrycznych o czasie trwania wielokrotnie krótszych od czasu powtarzania. Jest oscyloskopem z rozbudowanym układem wyzwalania (synchronizacji) współrzędnej X plamki z przebiegiem badanego sygnału.

Wikipedia


synchrotron

akcelerator cząstek naładowanych, służy do przyspieszania elektronów lub jonów ciężkich


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) fiz. akcelerator cykliczny, w którym cząstki są przyspieszane w polu elektrycznym wzbudzanym synchronicznie do czasu ich obiegu

Wiktionary

Synchrotron – szczególny typ akceleratora cyklicznego, w którym cząstki są przyspieszane w polu elektrycznym wzbudzanym w szczelinach rezonatorów synchronicznie do czasu ich obiegu. W synchrotronie, tak jak w każdym cyklotronie (akceleratorze cyklicznym) przyspieszane cząstki krążą w polu magnetycznym. W miarę wzrostu energii przyspieszanych cząstek, pole magnetyczne jest zwiększane, by zachować stały promień obiegu cząstek.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. synchrotronowość

 przym. synchrotronowy

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) synchrotron

* czeski: (1.1) synchrotron

* hiszpański: (1.1) sincrotrón

* słowacki: (1.1) synchrotrón m.

źródła.

== synchrotron (język angielski.) ==

wymowa.

 IPA|ˈsɪŋkɹə(ʊ)tɹɒn.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) fiz. synchrotron

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: sɨ̃nˈxrɔtrɔ̃n, AS: sỹnχrotrõn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. synchrotronowość

 przym. synchrotronowy

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. synchrotronowość

 przym. synchrotronowy

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) synchrotron

* czeski: (1.1) synchrotron

* hiszpański: (1.1) sincrotrón

* słowacki: (1.1) synchrotrón m.

źródła.

== synchrotron (język angielski.) ==

wymowa.

 IPA|ˈsɪŋkɹə(ʊ)tɹɒn.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) fiz. synchrotron

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


syncio

ekspresywnie: syn; synuś, synulek, syńcio, synio


SJP.pl


syncytialny

syncytium


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) biol. stanowiący syncytium

Wiktionary

Patrz:

syncytium

Powiązane:

 rzecz. syncytium n.

Wiktionary


syncytium

wielojądrowa masa cytoplazmy, powstała z połączenia się komórek uprzednio samodzielnych; zespólnia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) biol. komórka zawierająca wiele jąder komórkowych, powstała poprzez połączenie się pojedynczych komórek jednojądrowych;

Wiktionary

Syncytium (łac.), inaczej zespólnia, tegument (łac.) – wielojądrowa komórka (rodzaj komórczaka) powstała poprzez połączenie się (fuzję) luźnych pojedynczych komórek jednojądrowych.

Syncytia występują m.in. u płazińców – przywr, skrzelowców i tasiemców. Na ich powierzchni znajduje się glikokaliks. Chroni pasożyty przed strawieniem przez enzymy trawienne organizmu żywiciela.

Syncytia tworzą także komórki mięśni poprzecznie prążkowanych u kręgowców.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. syncytialny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zespólnia, tegument

Wiktionary


synczyzna

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) neologizm literacki: idea skupiania uwagi narodu na przyszłości, odrzucenie dotychczasowego znaczenia przeszłości i przodków, nierozpamiętywanie się w historii

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) — Do diabła z Ojcem i Ojczyzną! Syn, syn, to mi dopiero, to rozumiem! A po co tobie Ojczyzna? Nie lepsza Synczyzna? Synczyzną ty Ojczyznę zastąp, a zobaczysz!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: sɨ̃n͇ˈt͡ʃɨzna, AS: sỹṇčyzna

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. syn mos.

Wiktionary


syndaktylia

wada wrodzona polegająca na zrośnięciu dwóch lub więcej palców ręki albo nogi


SJP.pl

Wikipedia


synderesis

wrodzona znajomość zasad moralnych; synteresis


SJP.pl


syndesmoza

ścisłe lub częściowo ruchome połączenie kości za pomocą tkanki łącznej włóknistej; spojenie więziste, więzozrost


SJP.pl


syndet

syntetyczny detergent zawierający substancje powierzchniowo czynne


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) kosmet. środek myjący w formie kostki, zawierający sztuczne detergenty, stosowany jako zamiennik mydła lub szamponu

Wiktionary

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 (1.1) etym|ang|syndet. < etym|ang|synthetic|detergent.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) syndet

* włoski: (1.1) syndet m.

źródła.

== syndet (język angielski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) kosmet. syndet

odmiana.

 (1.1) lp. syndet; lm. syndets

przykłady.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 (1.1) etym|ang|syndet. < etym|ang|synthetic|detergent.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) syndet

* włoski: (1.1) syndet m.

źródła.

== syndet (język angielski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) kosmet. syndet

odmiana.

 (1.1) lp. syndet; lm. syndets

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


syndetikon

półpłynny klej wyrabiany z odpadków skóry lub kości


SJP.pl


syndiotaktyczny

o polimerach: mający podstawniki rozmieszczone naprzemiennie w dwóch płaszczyznach symetrii


SJP.pl


syndologia

nauka badająca Całun Turyński; syndonologia


SJP.pl

Syndologia, też syndonologia (stgr. σινδών sindṓn – cienka tkanina, zwłaszcza lniana) – nauka zajmująca się badaniami Całunu Turyńskiego (uważanego przez tradycję chrześcijańską za płótno pogrzebowe Jezusa Chrystusa), której celem jest potwierdzenie lub zaprzeczenie jego autentyczności. Powstała na przełomie XIX i XX wieku, po wykonaniu pierwszego zdjęcia Całunu (autorstwa Secondo Pia) w 1898 r. Obejmuje wiele dyscyplin naukowych, między innymi: teologię biblijną, egzegezę biblijną, patrystykę, archeologię biblijną i ogólną, historię Kościoła, prawo hebrajskie i rzymskie, tekstylologię, antropologię, języki orientalne, numizmatykę, chemię, fizykę, medycynę sądową, anatomię, spektografię, optykę, biologię i paleografię.

Wikipedia


syndon

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) stpol. całun

Wiktionary

  • Syndon – całun, którym okryto po śmierci ciało Jezusa Chrystusa, relikwia Kościoła katolickiego
  • syndon – tkanina, gatunek starożytnego płótna lnianego sprzed 4 tysięcy lat
  • Syndon – miasto, dawna nazwa fenickiego miasta Sajda leżącego w Libanie

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈsɨ̃ndɔ̃n, AS: sndõn

Wiktionary


syndonologia

nauka badająca Całun Turyński; syndologia


SJP.pl

Syndologia, też syndonologia (stgr. σινδών sindṓn – cienka tkanina, zwłaszcza lniana) – nauka zajmująca się badaniami Całunu Turyńskiego (uważanego przez tradycję chrześcijańską za płótno pogrzebowe Jezusa Chrystusa), której celem jest potwierdzenie lub zaprzeczenie jego autentyczności. Powstała na przełomie XIX i XX wieku, po wykonaniu pierwszego zdjęcia Całunu (autorstwa Secondo Pia) w 1898 r. Obejmuje wiele dyscyplin naukowych, między innymi: teologię biblijną, egzegezę biblijną, patrystykę, archeologię biblijną i ogólną, historię Kościoła, prawo hebrajskie i rzymskie, tekstylologię, antropologię, języki orientalne, numizmatykę, chemię, fizykę, medycynę sądową, anatomię, spektografię, optykę, biologię i paleografię.

Wikipedia


syndrom

1. ogół cech, objawów właściwych danemu zjawisku;
2. w medycynie: ogół objawów właściwych jakiejś chorobie, stanowiący podstawę do jej zdiagnozowania


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zespół cech charakterystycznych dla określonego, zwykle negatywnego, zjawiska w dziedzinie nauk ścisłych lub humanistycznych

 (1.2) med. wet. zespół objawów charakterystycznych dla jakiejś choroby lub chorób

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Z tego więc punktu widzenia w obu porównywanych krajach najmniej korzystnym syndromem czynników jest wykształcenie podstawowe zarówno respondenta, jak i jego ojca (…).

 (1.2) Materiał do badań bakteriologicznych stanowiły wymazy pobrane przy pomocy sterylnych wymazówek ginekologicznych z pochwy od macior z syndromem MMA (grupa I i II).

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. syndromatyczność ż.

 przym. syndromatyczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) zespół chorobowy, zespół

Wiktionary


syndromowy

syndrom


SJP.pl

Patrz:

syndrom

syndyk

1. zarządca majątku przedsiębiorstwa postawionego w stan upadłości;
2. w niektórych państwach europejskich: przedstawiciel urzędu lub instytucji mający pełnomocnictwo do prowadzenia spraw przed sądem; także: radca prawny;
3. w miastach włoskich: burmistrz;
4. dawniej:
a) w starożytnej Grecji: obrońca sądowy;
b) w Polsce: urzędnik miejski lub funkcja w niektórych zakonach żebrzących


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) praw. osoba wyznaczona przez sąd do zarządzania majątkiem firmy, która ogłosiła upadłość

 (1.2) adm. w niektórych państwach: przedstawiciel urzędu lub instytucji mający pełnomocnictwo do prowadzenia spraw przed sądem; także. radca prawny

 (1.3) adm. w miastach włoskich: burmistrz

 (1.4) adm. w dawnej Polsce: urzędnik gminy żydowskiej; także. funkcja w niektórych zakonach żebrzących

 (1.5) adm. w starożytnych Atenach: członek kolegium mającego pod opieką interesy państwa i sprawy zmian prawa

Wiktionary

Syndyk – funkcja (ale nie zawód) polegająca na zarządzaniu majątkiem upadłego oraz dokonywaniu podziału funduszy między wierzycieli zgodnie z zasadami prawa upadłościowego. Syndyka ustanawia sąd w postanowieniu o ogłoszeniu upadłości.

W aktualnym stanie prawnym do pełnienia funkcji syndyka może zostać wyznaczona jedynie osoba fizyczna, która posiada pełną zdolność do czynności prawnych i licencję doradcy restrukturyzacyjnego wydawaną na zasadach i w trybie określonych w ustawie z dnia 15 czerwca 2007 r. o licencji doradcy restrukturyzacyjnego (Dz.U. z 2020 r. poz. 242), albo spółka handlowa, której wspólnicy ponoszący odpowiedzialność za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem albo członkowie zarządu reprezentujący spółkę posiadają taką licencję. Dodatkowo, od 1 grudnia 2021 r., by pełnić funkcję syndyka należy posiadać konto doradcy restrukturyzacyjnego w systemie teleinformatycznym obsługującym postępowanie sądowe, tj. w Krajowym Rejestrze Zadłużonych (art. 157 ust. 1-2 p.u.).

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. syndykat mrz., syndykalizm mrz., syndykalista mos., syndykówka ż.

 przym. syndykowski, syndykalistyczny, syndykalny

Wiktionary


syndykacik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od syndykat

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To nie syndykat, lecz tylko mały syndykacik.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. syndykat m.

Wiktionary


syndykacja

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) konsolidacja

Wiktionary

Syndykacja (ang. web syndication) – rozwiązanie stosowane w Internecie, wykorzystujące architekturę klient-serwer i służące do gromadzenia przez użytkownika (klienta) treści z wielu różnych źródeł (serwerów). Rolą serwera jest przygotowywanie i udostępnianie wybranych treści klientom. Głównymi technologiami, które wykorzystują syndykację są RSS i Atom.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌsɨ̃ndɨˈkat͡sʲja, AS: sndykacʹi ̯a

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) syndykacja treści

Wiktionary


syndykalista

zwolennik syndykalizmu (kierunku w robotniczym ruchu związkowym)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) polit. zwolennik syndykalizmu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. syndykalizm mrz., syndykat mrz., syndyk mos.

 przym. syndykalistyczny, syndykalny, syndykowski

Wiktionary


syndykalistka

syndykalista


SJP.pl

Patrz:

syndykalista

syndykalistyczność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest syndykalistyczne; cecha tych, którzy są syndykalistyczni

Wiktionary

Powiązane:

 przym. syndykalistyczny

 przysł. syndykalistycznie

Wiktionary


syndykalistyczny

syndykalizm


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) polit. odnoszący się do syndykalizmu, związany z syndykalizmem; taki, w którym panuje syndykalizm

 (1.2) polit. związany z syndykalistą, dotyczący syndykalisty; właściwy syndykaliście

Wiktionary

Patrz:

syndykalizm

Powiązane:

 rzecz. syndykalizm mrz., syndykalista mos., syndykat mrz., syndyk mos., syndykalistyczność ż.

 przym. syndykalny, syndykowski

Wiktionary


syndykalizm

kierunek w ruchu robotniczym, zakładający prymat celów ekonomicznych nad politycznymi i dominację związków zawodowych w życiu społecznym


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) polit. kierunek w ruchu robotniczym, zakładający prymat celów ekonomicznych nad politycznymi w walce o prawa proletariatu;

Wiktionary

Syndykalizm – powstały w XIX wieku kierunek w ruchu robotniczym, który zakładał prymat celów ekonomicznych nad politycznymi w walce proletariatu o swoje prawa. Zasadniczym narzędziem tej walki miały być związki zawodowe, a nie partie polityczne. W jego obrębie wyróżnić można dwa nurty: reformistyczny oraz rewolucyjny.

„Syndykalizm powstał we Francji jako bunt przeciw politycznemu socjalizmowi”.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. syndykalista mos., syndykat mrz., syndyk mos.

 przym. syndykalistyczny, syndykalny, syndykowski

Wiktionary


syndykalność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest syndykalne; cecha tych, którzy są syndykalni

Wiktionary

Powiązane:

 przym. syndykalny

 przysł. syndykalnie

Wiktionary


syndykalny

syndykat; syndykatowy


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) ekon. związany z syndykatem, dotyczący syndykatu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. syndykat mrz., syndykalizm mrz., syndykalista mos., syndyk mos., syndykalność ż.

 przym. syndykalistyczny, syndykowski

Wiktionary


syndykat

1. związek kilku przedsiębiorstw zawarty w celu dokonania wspólnego przedsięwzięcia;
2. związek zawodowy we Francji i w niektórych innych krajach


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) ekon. związek kilku przedsiębiorstw powołany dla wspólnego przedsięwzięcia

 (1.2) społ. praw. związek zawodowy – we Francji, Hiszpanii i niektórych innych krajach

Wiktionary

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. syndyk mos./ż., syndykalizm mrz., syndykalista mos., syndykalistka ż., syndykacik mrz.

 przym. syndykalny, syndykalistyczny, syndykowski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) konsorcjum

Wiktionary


syndykatowy

syndykat; syndykalny


SJP.pl


syndykowski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) praw. związany z syndykiem, dotyczący syndyka, właściwy syndykowi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. syndyk mos., syndykat mrz., syndykalizm mrz., syndykalista mos.

 przym. syndykalny, syndykalistyczny

Wiktionary


synechizm

zasada głosząca, że wszystko co istnieje jest ciągłe


SJP.pl


syneczek

zdrobnienie od: synek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) zdrobn. od: syn

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Matula nigdy nie zapomni o swoim syneczku.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. syn m., synowa ż., synowiec m., synalek m., synuś m., synulek m., synek m., synal mos.

 czas. usynowić dk., usynawiać ndk.

 przym. synowski, synowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) synuś, synek

Wiktionary


synek

1. mały syn;
2. poufale lub protekcjonalnie o chłopcu lub mężczyźnie; synuś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) zdrobn. od: syn

 (1.2) gw-pl|Śląsk Cieszyński, Górny Śląsk, Zaolzie. chłopiec, chłopak

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nasz synek ma dopiero dwa lata.

 (1.2) To je marniok synek, raczyj nie chodzuj ś nim.Chłopak ten jest utracjuszem, lepiej z nim nie przestawaj.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈsɨ̃nɛk, AS: snek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. syn m., synowa ż., synowiec m., synalek m., syneczek m., synulek m., synuś m., synal mos.

 czas. usynowić dk., usynawiać ndk.

 przym. synowski, synowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) synuś

 (1.2) bajtel

Wiktionary


synekdocha

figura stylistyczna, w której zastępuje się nazwę przedmiotu nazwą jego części (np. "dach" zamiast "dom"), pojęcie ogólne pojęciem o węższym zakresie (np. "wiersze" zamiast "poezja"), lub odwrotnie (np. "czworonóg" zamiast "pies"); ogarnienie


SJP.pl

Wikipedia


synekliza

rozległe obniżenie w obrębie platformy kontynentalnej w kształcie niecki o łagodnie nachylonych zboczach


SJP.pl

Synekliza (syn- + gr. ékklisis 'odchylenie' od ekklínein 'łagodnie się wyginać') – część platformy prekambryjskiej, gdzie następuje obniżenie podłoża krystalicznego połączone z pełnymi miąższościami pokrywy osadowej. Najstarsze skały osadowe zalegające w syneklizie łagodnie opadają w kierunku centrum, natomiast najmłodsze zalegają poziomo, wzdłuż poziomu morza.

Wikipedia


synekolog

ekolog badający zależności między populacjami lub biocenozami organizmów a ich środowiskiem życia


SJP.pl


synekologia

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) dział ekologii, zajmujący się badaniem grup organizmów (jako całości) w biocenozach oraz zależności między zbiorowiskami organizmów a ich siedliskiem

Wiktionary

Synekologia – dział ekologii zajmujący się badaniem struktury i funkcjonowania grup organizmów oraz wzajemne zależności między nimi a środowiskiem.

Podział ekologii na synekologię i autekologię ma obecnie znaczenie historyczne. Został zastąpiony przez podział na ekologię populacyjną i ekologię ewolucyjną (wchodzące w zakres ekologii gatunku).

Wikipedia

Powiązane:

 przym. synekologiczny

Wiktionary


synekura

dobrze płatna posada niewymagająca wielkiego wysiłku; intratna posada


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) dobrze płatna posada, która nie wymaga od zatrudnionego większego wysiłku

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) On nie szuka normalnej pracy, ale synekury, dzięki której sobie zarobi, ale się nie narobi.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌsɨ̃nɛˈkura, AS: snekura

Wiktionary

Powiązane:

 przym. synekuralny

Wiktionary


synekurka

zdrobnienie od: synekura


SJP.pl


synereza

  • synereza (językoznawstwo)
  • synereza (chemia)
  • synereza (mleczarstwo) – krzepnięcie (zsiadanie się) mleka – kurczenie się skrzepu mleka.

Wikipedia


synergetyczny

synergizm; synergiczny, synergistyczny


SJP.pl


synergetyk

czynnik wspomagający, wspierający, potęgujący działanie czegoś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. biol. związek chemiczny, który sam nie posiada dużej aktywności biologicznej, lecz dodany do pewnego preparatu wzmacnia jego skuteczność

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. synergetyka ż.

 przym. synergetyczny

Wiktionary


synergetyka

Synergetyka (gr. „sin” – wspólny, „ergos” – działanie) – interdyscyplinarny kierunek naukowy mający na celu opis procesów samoorganizacji układów dynamicznych, w których lokalnie występuje zjawisko wzrostu miary wewnętrznej organizacji, czyli zmniejszanie się ich entropii.

Wikipedia


synergia

synergizm;
1. współdziałanie kilku czynników, np. leków, mięśni, potęgujące działanie;
2. w teologii katolickiej: doktryna teologiczna mówiąca o współdziałaniu łaski bożej i woli ludzkiej niezbędnych do zbawienia lub naprawy moralnej człowieka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) książk. współdziałanie różnych czynników w celu osiągnięcia większego efektu niż suma efektów spowodowanych przez każde z tych czynników działających osobno; także zestawienie tych czynników

 (1.2) farm. efekt współdziałania kilku leków wzajemnie potęgujących swoje działanie

Wiktionary

Synergia, synergizm, synergiczność, efekt synergiczny (z gr. συνεργία współpraca) – współdziałanie różnych czynników, którego efekt jest większy niż suma poszczególnych oddzielnych działań. Termin ten jest pojęciem ogólnym, mającym zastosowanie w wielu różnych dziedzinach. Poniżej podano tylko kilka przykładów.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: sɨ̃ˈnɛrʲɟja, AS: sỹnerʹǵi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. synergiczność ż., synergizm m.

 przym. synergiczny, synergetyczny, synergistyczny

 przedr. syn-

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) efekt synergiczny

Wiktionary


synergida

jedna spośród siedmiu komórek wchodząca w skład woreczka zalążkowego u roślin okrytonasiennych


SJP.pl

Synergidy, komórki pomocnicze – dwie komórki należące do składającego się z trzech komórek aparatu jajowego. Znajdują się po bokach komórki jajowej, wraz z którą tworzą aparat jajowy, pełniący u okrytonasiennych funkcję rodni. Aparat ten tworzy się w woreczku zalążkowym roślin okrytonasiennych na biegunie mikropylarnym (bliżej okienka). Synergidy powstają wraz z komórką jajową, jądrami komórki centralnej i antypodami w wyniku serii trzech podziałów mitotycznych makrospory. Synergidy zazwyczaj żyją krótko i giną po zapłodnieniu komórki jajowej.

Wikipedia


synergistyczny

synergizm; synergiczny, synergetyczny


SJP.pl


synergizm

synergia;
1. współdziałanie kilku czynników, np. leków, mięśni, potęgujące działanie;
2. w teologii katolickiej: doktryna teologiczna mówiąca o współdziałaniu łaski bożej i woli ludzkiej niezbędnych do zbawienia lub naprawy moralnej człowieka


SJP.pl

  • synergizm w chemii
  • synergizm w farmakologii
  • synergizm w teologii

Wikipedia


synesis

w językoznawstwie: błąd w konstrukcji składniowej spowodowany kierowaniem się przez osobę ją tworzącą kategoriami logiczno-znaczeniowymi, a nie normami gramatycznymi


SJP.pl


synesteta

w psychologii: osoba kojarząca ze sobą wrażenia odbierane przez różne zmysły, np. zapachy ze smakami, dźwięki z kolorami; synestetyk


SJP.pl


synestetka

synesteta


SJP.pl

Patrz:

synesteta

synestetyczny

synestezja; synestezyjny


SJP.pl


synestetyk

w psychologii: osoba kojarząca ze sobą wrażenia odbierane przez różne zmysły, np. zapachy ze smakami, dźwięki z kolorami; synesteta


SJP.pl


synestezja

1. w psychologii: zdolność kojarzenia ze sobą wrażeń odbieranych przez różne zmysły, np. zapachów ze smakami, dźwięków z kolorami
2. w literaturze: środek stylistyczny polegający na przypisywaniu jakiemuś zmysłowi wrażeń odbieranych innym zmysłem


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) stan, w którym wrażenia zmysłowe odbierane przez jeden zmysł towarzyszą również doznaniom charakterystyczne dla innych zmysłów;

Wiktionary

Synestezja (gr. συναίσθησις synaísthēsis „równoczesne postrzeganie”, od σύν sýn „razem” i αἴσθησις aísthēsis „poznanie poprzez zmysły”) – stan lub zdolność, w której doświadczenia jednego zmysłu (np. wzroku) wywołują również doświadczenia charakterystyczne dla innych, na przykład odbieranie niskich dźwięków wywołuje wrażenie miękkości, barwa niebieska odczuwana jest jako chłodna, obraz litery lub cyfry budzi skojarzenia kolorystyczne itp.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. synestezyjny

Wiktionary


synestezyjny

w psychologii: związany z synestezją, zjawiskiem powstawania dodatkowego, równoległego wrażenia towarzyszącego wrażeniu wywołanemu przez bodziec działający tylko na jeden zmysł, inny aniżeli ten, który zwykle wywołuje to dodatkowe wrażenie


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący synestezji

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. synestezja ż.

Wiktionary


syngal.

skrót od: syngaleski


SJP.pl


syngaleski

dotyczący Syngalezów (narodu zamieszkującego Sri Lankę), charakterystyczny dla Syngalezów


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Syngalezami, dotyczący Syngalezów

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) jęz. język syngaleski;

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Syngalez m., Syngalezka ż.

Wiktionary


syngalez

członek ludu zamieszkującego Cejlon


SJP.pl


syngalezi

lud zamieszkujący Cejlon


SJP.pl

Syngalezi – naród zamieszkujący głównie południe Sri Lanki. Posługują się językiem syngaleskim z rodziny języków indoaryjskich – przybyli na Lankę z północy subkontynentu indyjskiego około IV wieku p.n.e. Główną religią wśród nich jest buddyzm.

Wikipedia


syngalezka

członkini ludu zamieszkującego Cejlon


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) etn. przedstawicielka narodu zamieszkującego południe wyspy Cejlon i posługującego się językiem syngaleskim;

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Kobiety – Syngalezki i Tamilki – wyróżniały się błyszczącymi kolczykami i bransoletami.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. syngaleski mrz.

:: fm. Syngalez mos.

 przym. syngaleski

Wiktionary


syngamia

w biologii: proces łączenia się gamet w zygotę; zapłodnienie


SJP.pl

Syngamia – proces zapłodnienia w rozmnażaniu płciowym u roślin i grzybów, polegający na łączeniu się gamet. Obejmuje on zlewanie się cytoplazmy obydwu gamet (plazmogamia) oraz łączenie się ich jąder (kariogamia).

U grzybów wyższych syngamia odbywa się w dwóch etapach – najpierw w wyniku plazmogamii powstają dwujądrowe komórki, które dzieląc się dają początek dwujądrowej grzybni, a zlanie się jąder zachodzi dopiero po szeregu podziałach komórkowych.

Wikipedia


syngel

syngiel, singel, singiel; rzadko:
1. pojedyncza gra między dwoma zawodnikami w tenisie;
2. płyta winylowa z nagraniem jednego tylko utworu; płyta kompaktowa z jakimś przebojem;
3. jedyna karta w danym kolorze otrzymana przy rozdaniu; singleton, syngielton, singelton;
4. człowiek żyjący w pojedynkę


SJP.pl

Singel, singiel, SP (od ang. Short Play) – krótkie wydawnictwo muzyczne, zawierające jeden lub więcej utworów, zazwyczaj zapowiadające i promujące album, z którego pochodzi tytułowy utwór na singlu.

Wikipedia


syngenetyczny

syngeneza


SJP.pl

Patrz:

syngeneza

syngiel

singel; singiel
1. pojedyncza gra między dwoma zawodnikami w tenisie;
2. płyta winylowa z nagraniem jednego tylko utworu; płyta kompaktowa z jakimś przebojem;
3. jedna karta w danym kolorze; singleton, singelton, syngielton, singiel, singel;
4. człowiek żyjący w pojedynkę


SJP.pl

Singel, singiel lub syngiel może odnosić się do:

  • singel – w muzyce, wydawnictwo muzyczne zawierające jeden lub kilka utworów zazwyczaj zapowiadające i promujące album, z którego pochodzi tytułowy utwór na singlu
  • singel – w grach karcianych, jedyna karta w danym kolorze przy rozdaniu
  • singel – w sporcie, potoczna nazwa gry pojedynczej
  • singel – potocznie osoba żyjąca samotnie
  • singel – jednocewkowy przetwornik w gitarze elektrycznej.
  • singiel – potocznie rower posiadający tylko jeden bieg
  • syngiel – w kolarstwie wyścigowym i wyczynowym, lekka opona rowerowa bez dętki

Wikipedia


syngielka

kobieta żyjąca w pojedynkę; singielka, singelka


SJP.pl


syngielton

jedyna karta w danym kolorze otrzymana przy rozdaniu; singiel, syngiel, singel, singleton, singelton


SJP.pl


synglista

zawodnik (np. tenisista) grający w singlu; singlista


SJP.pl


synglistka

sygnalista


SJP.pl

Patrz:

sygnalista

synglowy

przymiotnik od: syngiel (singiel, singel), zwykle w znaczeniu gry (np. para synglowa), płyty (np. wersja synglowa) lub karty (np. figura synglowa); singlowy


SJP.pl


syngonium

roślina z rodziny obrazkowatych; zroślicha


SJP.pl

Wikipedia


synhalit

minerał klasy symetrii podwójnej piramidy rombowej


SJP.pl


synharmonizm

Synharmonizm – obowiązująca w niektórych językach tureckich reguła, zgodnie z którą cały wyraz ulega ujednoliceniu pod względem dystynktywnych cech fonologicznych. A zatem, obok harmonii samogłosek, także i spółgłoski wyrazu są identyczne w zakresie palatalizacji i labializacji. Podobnie jak harmonia wokaliczna synharmonizm służy wyznaczeniu granicy wyrazu.

Wikipedia


synhedrion

najwyższy żydowski trybunał w starożytnej Judei; sanhedryn


SJP.pl


syningia

roślina z rodziny gesneriowatych, dziko rosnąca w Brazylii


SJP.pl


synio

ekspresywnie: syn; synulek, syncio, syńcio, synuś


SJP.pl


synklina

wklęsła część fałdu skorupy ziemskiej mająca wnętrze zbudowane ze skał najmłodszych; łęk


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) geol. wklęsły fałd warstw skalnych;

Wiktionary

Synklina, łęk (gr. sýn razem i klínein nachylać) – w geologii wklęsły fałd. W jądrze synkliny znajdują się warstwy najmłodsze, a na zewnątrz (na tzw. skrzydłach) najstarsze.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W jądrze synkliny znajdują się warstwy najmłodsze, a na zewnątrz (na tzw. skrzydłach) najstarsze.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. geosynklina ż., synklinorium n.

 przym. synklinalny

 przysł. synklinalnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) łęk, niecka

Wiktionary


synklinalnie

przysłówek

 (1.1) geol. w sposób synklinalny

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Skały osadowe są wygięte synklinalnie i dodatkowo poprzemieszczane na liniach uskoków.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. synklina ż.

 przym. synklinalny

Wiktionary


synklinalny

przymiotnik od: synklina (wklęsła część fałdu skorupy ziemskiej mająca wnętrze zbudowane ze skał najmłodszych; łęk), np. fałd synklinalny; łękowy


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) geol. związany z synkliną, dotyczący synkliny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. synklina ż.

 przysł. synklinalnie

Wiktionary


synklinorium

obszar obniżony w stosunku do otoczenia, zbudowany z szeregu mniejszych fałdów oddzielonych niskimi siodłami


SJP.pl

Synklinorium – ciąg fałdów składających się z synklin i oddzielających je wąskich antyklin, tworzących razem strukturę wklęsłą (których obwiednia, przynajmniej górna, jest wklęsła ku górze).

Synklinorium stanowią np. część środkowa i południowo-wschodnia Pamiru, niecka śródsudecka, niecka północnosudecka, Niecka Nidziańska, Doły Jasielsko-Sanockie.

Wikipedia


synkopa

1. przesunięcie akcentu na dźwięk nieakcentowany;
2. zanik jednej lub kilku głosek wewnątrz wyrazu


SJP.pl

  • synkopa (fonetyka)
  • synkopa (muzyka)
  • Synkopa (czasopismo)

Wikipedia


synkopowany

w muzyce: mający synkopy; synkopowy


SJP.pl


synkopowy

związany z synkopą


SJP.pl


synkratyczny

synkrazja


SJP.pl

Patrz:

synkrazja

synkrazja

połączenie, pomieszanie różnych czynników, wartości, kultur


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zespolenie elementów w jedną całość

 (1.2) hist. filoz. pojęcie zmieszania pierwiastków (ziemi, wody, ognia i powietrza) w określonych proporcjach, które tworzą materię i organizmy

 (1.3) jęz. fuzja dwóch lub więcej segmentów fonologicznych (głosek, sylab), które pierwotnie były wymawiane oddzielnie, a z czasem zlały się w jeden element dźwiękowy lub morfologiczny

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Charakter człowieka to synkrazja temperamentu i doświadczenia.

Wiktionary


synkretycznie

przysłówek

 (1.1) w sposób synkretyczny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. synkretyzm m., synkretyczność ż.

 przym. synkretyczny

Wiktionary


synkretyczność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest synkretyczne

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. synkretyzm m.

 przym. synkretyczny

 przysł. synkretycznie

Wiktionary


synkretyczny

synkretyzm


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który łączy w jedną całość różne, czasami przeczące sobie, elementy

Wiktionary

Patrz:

synkretyzm

Powiązane:

 przysł. synkretycznie

 rzecz. synkretyczność ż., synkretyzm m.

Wiktionary


synkretyzm

1. łączenie w jedną całość różnych, często sprzecznych, koncepcji lub idei filozoficznych, religijnych; eklektycyzm;
2. współistnienie takich elementów w religii lub filozofii;
3. w językoznawstwie:
a) identyczność kształtu dwóch (lub więcej) form wyrazowych tego samego wyrazu (np. wyraz "muzeum" cechuje synkretyzm wszystkich form w liczbie pojedynczej);
b) wielofunkcyjność formy lub końcówki fleksyjnej, np. -ść w słowie "wielofunkcyjność" - tworzenie rzeczownika odprzymiotnikowego, a w słowie "pość" - tworzenie trybu rozkazującego;
4. w psychologii: postrzeganie pewnych rzeczy lub zjawisk całościowo, bez wyodrębniania poszczególnych części, spowodowane brakiem zdolności do analizy i syntezy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) łączenie w jedną całość różnych elementów

Wiktionary

Synkretyzm (gr. συγκρητισμός, synkrētismós 'sojusz miast kreteńskich') – połączenie różnych, często rozbieżnych i sprzecznych poglądów; wyznawanie zasad lub wierzeń obejmujących odległe od siebie elementy pozornie lub rzeczywiście wzajemnie sprzecznych.

  1. W ideologii synkretyzm polega na łączeniu różnych poglądów filozoficznych i religijnych. Takie podejście jest typowe szczególnie dla wywodzącej się z filozofii konfucjanizmu postawy społeczeństw Dalekiego Wschodu sprzyjającej tolerancji religijnej i panteistycznemu wyznawaniu różnych kultów, włącznie z najbardziej powszechnym kultem przodków uznawanych za opiekuńczych duchów rodu.
  2. W kulturze synkretyzm polega na wiązaniu w jednorodne całości elementów pochodzących z różnych, genetycznie i historycznie odrębnych kultur.
  3. W muzyce starożytnej i społeczeństw pierwotnych połączenie tańca, muzyki i śpiewu.
  4. W literaturze synkretyzm to połączenie ze sobą różnych gatunków literackich w jedną całość. Synkretyzm jest cechą charakterystyczną dla epoki romantyzmu. Synkretyzm dzieli się na:
    • Synkretyzm rodzajowy – polega na połączeniu elementów liryki (występowanie podmiotu lirycznego), epiki (fabuła, narracja, świat przedstawiony) oraz dramatu (bohaterowie w działaniu i sytuacji)
    • Synkretyzm gatunkowy – połączenie kilku gatunków literackich w jednym utworze np. hymnu, ballady, pieśni i powieści (np. w jednym utworze może być zawarta ballada, w formie wypowiedzi jednego z bohaterów).

    Wikipedia

    Powiązane:

     przym. synkretyczny

     przysł. synkretycznie

     rzecz. synkretyczność ż.

    Wiktionary


synkrytyczny

porównujący, zestawiający, przeciwstawiający


SJP.pl


synobójca

zabójca własnego syna


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) książk. zabójca własnego syna

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Proces Czesława H., którego prokuratura oskarżyła o zabicie syna Sebastiana, zaczął się wczoraj w łódzkim Sądzie Okręgowym. Synobójcy grozi dożywocie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. synobójstwo n.

:: fż. synobójczyni ż.

 przym. synobójczy

Wiktionary


synobójczyni

synobójca


SJP.pl

Patrz:

synobójca

synobójstwo

zabicie własnego syna


SJP.pl


synod

zjazd duchowieństwa; w niektórych religiach - kościelny urząd kolegialny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) adm. kośc. zebranie przedstawicieli duchowieństwa i świeckich w kościołach chrześcijańskich

 (1.2) adm. kośc. w prawosławiu: stała rada biskupów

Wiktionary

Synod (z gr. Σύνοδος — zebranie, koniunkcja ciał niebieskich) – okazjonalne zgrupowanie przedstawicieli duchowieństwa i świeckich w kościołach chrześcijańskich.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Biskup diecezjalny może wezwać na synod diecezjalny w charakterze członków także innych, czy to duchownych, czy członków instytutów życia konsekrowanego, czy wiernych świeckich.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈsɨ̃nɔt, AS: snot

Wiktionary

Powiązane:

 czas. synodować ndk.

 przym. synodalny, synodowy, synodyczny

Wiktionary


synodalność

aktywny udział wszystkich wiernych w życiu i misji Kościoła


SJP.pl


synodalny

przymiotnik relacyjny

 (1.1) rel. dotyczący synodu, związany z synodem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zgodnie z postanowieniami synodalnymi z 1257 r. od śląskiego duchowieństwa wymagano znajomości języka polskiego.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. synodowy

 rzecz. synod mrz.

Wiktionary


synodał

1. duchowny biorący udział w synodzie (zjeździe duchowieństwa);
2. członek synodu (stałej rady biskupów)


SJP.pl


synodowy

przymiotnik

 (1.1) zob. synodalny.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. synod mrz.

 przym. synodalny

Wiktionary


synodujący

duchowny uczestniczący w synodzie


SJP.pl


synogarlica

ptak z rodziny gołębiowatych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ornit. średniej wielkości ptak z rodzaju Streptopelia z rodziny gołębiowatych;

 (1.2) ornit. nazwa systematyczna|Streptopelia risoria|ref=tak., gatunek ptaka z rodziny gołębiowatych

 (1.3) ornit. ptak z gatunku synogarlica (1.2)

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Czego symbolem jest synogarlica w locie?

 (1.3) Synogarlice dożywają nawet 12 lat.

 (1.3) Dziadkowe synogarlice wygrały kilka konkursów.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. synogarliczka ż.

 przym. synogarliczy

Wiktionary


synogarliczka

zdrobnienie od: synogarlica


SJP.pl


synoikia

Synoikia, synoikizm (od greckich słów syn – wspólny, oikos – dom) – współdomownictwo, zależność protekcjonistyczna pomiędzy różnymi gatunkami organizmów, spośród których jeden z nich osiedla się w gniazdach lub innych konstrukcjach drugiego.

Wikipedia


synojkizm

Synojkizm (od gr. synojkismós – „współżycie”) – proces połączenia odrębnych osad w jeden organizm państwowy, polis, które występował w starożytnej Grecji.

Zjawisko synojkizmu pojawiło się w epoce archaicznej, kiedy nastąpił zanik ustroju rodowego. Występowało potem w kolejnych okresach dziejów antycznej Grecji i odegrało istotną rolę w formowaniu części poleis, szczególnie tych o większym terytorium. Łączyły się zarówno osady wiejskie, jak i miasta, często proces ten wiązał się z przemieszczeniami ludności.

Wikipedia


synonim

1. wyraz mający takie samo lub podobne znaczenie co inny wyraz, np. auto i samochód; bliskoznacznik, wyraz bliskoznaczny;
2. przenośnie: symbol, odpowiednik czegoś, np. Zachód jako synonim nowoczesności


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) jęz. wyraz lub dłuższe określenie równoważne znaczeniowo innemu lub o podobnym znaczeniu; bliskoznacznik

 (1.2) odpowiednik czegoś lub coś oznaczającego cechę

Wiktionary

Synonim (gr. συνώνυμος – „równoimienny”) – wyraz lub dłuższe określenie równoważne znaczeniowo innemu (równoznacznik) lub na tyle zbliżone, że można nim zastąpić to drugie w odpowiednim kontekście (bliskoznacznik). Zjawisko synonimii może dotyczyć konstrukcji składniowych (mówić wiersz – mówić wierszem), form morfologicznych (profesorowie – profesorzy) i leksemów (auto – samochód).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Synonimy mogą mieć różnice w znaczeniu w zależności od kontekstu.

 (1.2) Jeżdżenie mercedesem jest synonimem bogactwa.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: sɨ̃ˈnɔ̃ɲĩm, AS: sỹnõńĩm

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. synonimia ż., synonimiczność ż.

 przym. synonimiczny

 przysł. synonimicznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) równoznacznik, bliskoznacznik, wyraz bliskoznaczny

 (1.2) symbol, ikona

Wiktionary


synonimia

podobieństwo znaczeń; bliskoznaczność, synonimiczność


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) jęz. bliskoznaczność wyrazów

 (1.2) jęz. figura retoryczna polegająca na nagromadzeniu określeń synonimicznych;

Wiktionary

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. synonim mrz., synonimiczność ż.

 przym. synonimiczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) bliskoznaczność, równoznaczność, synonimiczność

Wiktionary


synonimicznie

przysłówek

 (1.1) w sposób synonimiczny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. synonim m., synonimiczność ż.

 przym. synonimiczny

Wiktionary


synonimiczność

podobieństwo znaczeń; bliskoznaczność, synonimia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest synonimiczne

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. synonim m., synonimia ż.

 przym. synonimiczny

 przysł. synonimicznie

Wiktionary


synonimiczny

mający to samo lub zbliżone znaczenie; bliskoznaczny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) jęz. od: synonim; bliskoznaczny

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Te wyrażenia są synonimiczne, nie ma sensu się powtarzać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌsɨ̃nɔ̃ɲĩˈmʲit͡ʃnɨ, AS: snõńĩmʹičny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. synonimia ż., synonim, synonimiczność

 przysł. synonimicznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) bliskoznaczny, równoważny

Wiktionary


synonimika

1. dział leksykologii zajmujący się synonimami;
2. nagromadzenie synonimów


SJP.pl


synonimowy

bliskoznaczny


SJP.pl


synopa

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. miasto w północnej Turcji, port nad Morzem Czarnym;

Wiktionary

Synopa (tur. Sinop, gr. Σινώπη, łac. Sinope) – miasto w północnej Turcji, nad Morzem Czarnym, ośrodek administracyjny prowincji Synopa. Port handlowy i rybacki a także kąpielisko morskie. W 2022 roku w mieście mieszkało 57 404 mieszkańców. Miasto leży na pograniczu historycznych krain Paflagonii i Pontu.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Mieszkaniem Diogenesa z Synopy była beczka.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. synopski

Wiktionary


synopsa

zestawienie tekstów 3 lub 4 pierwszych Ewangelii w równoległych kolumnach


SJP.pl

Synopsa – forma publikacji zestawiająca ze sobą teksty paralelne z różnych dzieł literackich. Stanowi podstawowe narzędzie porównywania podobnych tekstów. Synopsy stosowane są najczęściej w biblistyce, choć nie ograniczone do tekstów biblijnych i chrześcijańskich.

Wikipedia


synopsis

zbiór artykułów o wspólnym temacie lub szkic scenariusza filmowego


SJP.pl


synopski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Synopą, dotyczący Synopy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Synopa ż.

Wiktionary


synoptyczka

kobieta zajmująca się opracowywaniem prognoz pogodowych


SJP.pl


synoptyczny

synoptyka


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który umożliwia porównanie dając pogląd na wszystkie części złożonej całości

 (1.2) meteorol. związany z synoptyką, z prognozowaniem pogody

Wiktionary

Patrz:

synoptyka

Przykłady

 (1.1) (…) synoptyczny wgląd w całość, bynajmniej nie jest czymś oddzielonym od aktu bezpośredniego postrzegania, także zmysłowego, ani od samego myślenia.

 (1.2) Na większości stacji synoptycznych odnotowane miesięczne sumy opadów były zdecydowanie poniżej normy wieloletniej.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. synoptyka ż., synoptyk m.

 przysł. synoptycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) poglądowy, przekrojowy

 (1.2) pogodowy, meteorologiczny

Wiktionary


synoptyk

1. meteorolog zajmujący się opracowywaniem prognoz pogodowych;
2. tylko w liczbie mnogiej: trzej ewangeliści - Marek, Mateusz i Łukasz, przedstawiający podobne fakty z życia Chrystusa


SJP.pl


synoptyka

1. dział meteorologii zajmujący się analizą procesów atmosferycznych w celu opracowania prognoz pogody;
2. łączenie w jednej kompozycji kilku wydarzeń rozgrywających się w różnym miejscu i czasie; kompozycja symultaniczna, symultanizm, symultaneizm


SJP.pl

Meteorologia synoptyczna (również synoptyka) – dział meteorologii zajmujący się analizowaniem stanu atmosfery i prognozowaniem pogody.

Wikipedia


synostoza

wrodzony zrost kości powstały wskutek zaburzenia w tworzeniu się szczelin stawowych; kościozrost


SJP.pl


synostwo

rzadko: bycie czyimś synem


SJP.pl


synowa

żona syna


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) żona syna

Wiktionary

Relacja rodzinna (także relacja lub stosunek genealogiczny; pot. nazwa lub rodzaj pokrewieństwa i powinowactwa, nazewnictwo, nazwy członków rodziny) – nazwa i rodzaj stosunku zachodzącego między dwiema osobami należącymi do tej samej rodziny, a wynikającego z faktu filiacji i koicji (w genealogii) lub – szerzej – z pokrewieństwa i powinowactwa (w pozostałych naukach). Na relację taką mają również wpływ stopień pokrewieństwa i powinowactwa (pierwszy, drugi, trzeci itd.), różnica pokoleń oraz linia pokrewieństwa i powinowactwa (prosta i boczna, wstępna i zstępna). Relacje rodzinne oblicza się od jednej osoby, którą w genealogii można nazywać probantem, do innego członka jej rodziny.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zawsze mogę liczyć na moją synową.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: sɨ̃ˈnɔva, AS: sỹnova

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. syn m., synek m., synowiec m., synuś mos., synal mos., syneczek mos., synulek mos., synalek mos., synowica ż.

 przym. synowy, synowski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) starop|snecha., starop|sneszka., starop|niewiastka.; gw-pl|Górny Śląsk|niewiastka.;

Wiktionary


synowektomia

usunięcie zmienionej błony maziowej w obrębie stawu lub ścięgna


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. wycięcie błony maziowej;

Wiktionary

Synowektomia – operacja chirurgiczna polegająca na usunięciu zmienionej błony maziowej w obrębie stawu lub ścięgna. Operacje tego typu najczęściej wykonywane są w przebiegu reumatoidalnego zapalenia stawów. Są też leczeniem z wyboru w przypadku barwnikowego kosmkowo-guzkowego zapalenia błony śluzowej stawów oraz chrzęstniakowatości maziówki.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Bożena miała przedwczoraj synowektomię prawego kolana i teraz ją to pobolewa.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌsɨ̃nɔvɛkˈtɔ̃mʲja, AS: snovektõmʹi ̯a

Wiktionary


synowica

dawniej: córka brata; bratanka, bratanica


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) stpol. wnuczka

 (1.2) stpol. siostra matki

 (1.5) stpol. pasierbica

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. syn m., synowa ż., synowiec m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wnuczka, stpol. wnęka, wnuka, wnukiew

 (1.2) ciotka, stpol. ciotka po matce

 (1.4) stpol. niewiastka

 (1.5) pasierbica, stpol. pasirzbica, pasirbica

Wiktionary


synowiczka

dawniej: pieszczotliwie o synowicy (córce brata)


SJP.pl


synowiec

dawniej: syn brata; bratanek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) stpol. syn rodzonego brata lub rodzonej siostry

 (1.2) stpol. brat matki

 (1.3) stpol. syn brata lub siostry dziadka

 (1.4) stpol. pasierb

Wiktionary

Osoby o tym nazwisku:

  • Jerzy Synowiec – polski ekonomista i polityk, poseł na Sejm
  • Jerzy Synowiec – polski prawnik, adwokat i samorządowiec związany z Gorzowem Wielkopolskim
  • Jerzy Synowiec – polski chemik
  • Ludwik Synowiec – polski hokeista, olimpijczyk
  • Piotr Synowiec – polski samorządowiec i przedsiębiorca
  • Tadeusz Synowiec – polski piłkarz

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) A że własnych dzieci nie miał, cały majątek zostawił synowcowi.

 (1.1) Szabel nam nie zabraknie, szlachta na koń wsiędzie, • Ja z synowcem na czele i? – jakoś to będzie!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: sɨ̃ˈnɔvʲjɛt͡s, AS: sỹnovʹi ̯ec

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. synowica ż., syn m., synek m., synowa ż., synuś mos., syneczek mos., synal mos., synulek mos., synalek mos.

 przym. synowy, synowski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) bratanek, stpol. brataniec, siostrzeniec

 (1.2) wuj, wujec

 (1.4) pasirzb, pasirb

Wiktionary


synowski

przymiotnik dzierżawczy

 (1.1) syna, należący do syna

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Cichego synowskiego płaczu po nocy nic nie mogło zagłuszyć.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. syn m., synek m., synuś m., synowiec m., synowa ż., usynowienie n., syneczek mos., synal mos., synulek mos., synalek mos.

 czas. usynowić dk.

 przym. synowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) daw. synowy

Wiktionary


synowy

przymiotnik dzierżawczy

 (1.1) daw. syna, należący do syna, związany z synem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Tylko jedna pani Salomea będzie patrzeć się jeszcze długo w portret synowy na ścianie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. syn m., synek m., synuś m., synowiec m., synowa ż., usynowienie n., syneczek mos., synal mos., synulek mos., synalek mos.

 czas. usynowić dk.

 przym. synowski

Wiktionary


synsepal

1. synsepal słodki - krzew pochodzący z Afryki Zachodniej;
2. mały czerwony owoc tego krzewu, zawierający mirakulinę (związek zmieniający smak kwaśny i słony na słodki)


SJP.pl

Synsepal (Synsepalum) – rodzaj roślin z rodziny sączyńcowatych. Obejmuje 29–36 gatunków. Rosną one w Afryce Równikowej. Znaczenie ekonomiczne ma zwłaszcza jeden gatunek – synsepal słodki S. dulcificum zawierający mirakulinę nadającą kwaśnym i słonym potrawom słodki smak, dodatkowo powodującą zmniejszenie apetytu.

Wykaz gatunków

Wikipedia


syntagma

odcinek tekstu złożony z wyrazów połączonych ze sobą związkiem składniowym


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) jęz. grupa powiązanych gramatycznie i syntaktycznie słów, które mogą stanowić część zdania, np. podmiot, przydawkę, orzeczenie albo samodzielnie tworzą zdania bądź równoważniki zdań;

Wiktionary

Syntagma (z gr. σύνταγμα) – fraza, grupa słów, gramatycznie i syntaktycznie powiązanych, które mogą stanowić część zdania (np. podmiot, przydawka, orzeczenie) lub też samodzielnie tworzą zdania oraz równoważniki zdań. Termin ten został wprowadzony przez Ferdinanda de Saussure’a.

Syntagma składa się ze słowa głównego i pozostałych elementów, które są mu podporządkowane. Dla frazy nominalnej słowem głównym jest rzeczownik.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. Syntagma ż.

 przym. syntagmatyczny

frazeologia.

etymologia.

 (1.1) etym|gr|σύνταγμα. → konstytucja

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) syntagma, syntagm

* baskijski: (1.1) sintagma

* bułgarski: (1.1) синтагма ż.

* francuski: (1.1) syntagme m.

* hiszpański: (1.1) sintagma m.

* niemiecki: (1.1) Syntagma n.

* nowogrecki: (1.1) σύνταγμα n.

* rosyjski: (1.1) синтагма ż.

* słowacki: (1.1) syntagma ż.

* ukraiński: (1.1) синтагма ż.

źródła.

== syntagma (język angielski.) ==

wymowa.

 RP. enPR|sĭntăgʹmə., IPA|sɪnˈtæɡmə. X-SAMPA|sIn"t{gm@.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) jęz. syntagma

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: sɨ̃nˈtaɡma, AS: sỹntagma

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Syntagma ż.

 przym. syntagmatyczny

Wiktionary


syntagmata

Syntagmata (gr. liczba mnoga od sýntagma (σύνταγμα) 'zestawienie') (łac. Statuta Regni Poloniae) – najstarszy drukowany zbiór prawa ziemskiego w języku łacińskim z 1487 roku.

Dzieło zostało wydrukowane w Lipsku w drukarni Konrada Kachelofena. Zawiera Statuty Kazimierza Wielkiego, statut warcki, statuty nieszawskie, statut nowokorczyński. Książka składała się z około 56 kart formatu quarto.

Wikipedia


syntagmatyczny

syntagma


SJP.pl

Patrz:

syntagma

syntaksa

1. nauka o budowie zdań i związków wyrazowych; składnia
2. klasa, w której uczono składni w dawnych szkołach polskich


SJP.pl

Syntaktyka, składnia (gr. σύνταξις sýntaxis – „porządek, szyk”, συντακτικός syntaktikós – „porządkujący”) – dział językoznawstwa, który zajmuje się budową wypowiedzeń.

Syntaktyka (w ujęciu tradycyjnym) bada takie zjawiska jak funkcje wyrazów w zdaniu (funkcja podmiotu, orzeczenia, dopełnienia itd.), zależności między wyrazami w zdaniu (np. związek zgody, związek rządu, związek przynależności) czy szyk wyrazów w wypowiedzeniu.

Wikipedia


syntaktyczny

w językoznawstwie: składniowy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący syntaktyki

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. syntaktyka ż.

Wiktionary


syntaktyka

1. dział zajmujący się stosunkami między znakami należącymi do jakiegoś języka;
2. dział gramatyki zajmujący się budową wypowiedzeń; składnia


SJP.pl

  • syntaktyka zwana też składnią – dział gramatyki zajmujący się budową wypowiedzeń.
  • syntaktyka – gałąź semiotyki logicznej zajmująca się funkcjami syntaktycznymi, tj. relacjami między wyrażeniami językowymi a innymi wyrażeniami językowymi.

Wikipedia


syntan

garbnik syntetyczny odznaczający się właściwościami zbliżonymi do garbników roślinnych


SJP.pl


syntaza

enzym katalizujący reakcje syntezy


SJP.pl

Syntazy – grupa enzymów katalizujących wszelkie reakcje syntezy.

Do roku 1984 termin ten ograniczony był do enzymów katalizujących reakcje bez udziału trójfosforanów nukleozydów (NTP), na przykład ATP (w odróżnieniu od syntetaz wymagających towarzyszącej hydrolizy NTP). W roku 1984 Międzynarodowa Unia Biochemii i Biologii Molekularnej zarekomendowała rozszerzenie znaczenia nazwy „syntazy” na wszystkie enzymy katalizujące syntezę oraz zmianę nazwy „syntetazy” na „ligazy” (dla uniknięcia mylącego podobieństwa nazw).

Wikipedia


syntenowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) chem. dyspersyjny, zawiesinowy

Wiktionary


synteresis

wrodzona znajomość zasad moralnych; synderesis


SJP.pl


syntetaza

enzym biorący udział w biosyntezie; ligaza


SJP.pl

Ligazy, syntetazy (EC 6) – klasa enzymów katalizujących powstawanie wiązań chemicznych między cząsteczkami, przy wykorzystaniu do tego energii pochodzącej z hydrolizy ATP.

Ligazy dzielą się na podklasy według klasyfikacji numerycznej EC, w zależności od typu tworzonego wiązania (CO, CS, CN lub CC). Ligazy DNA uczestniczą w łączeniu nici kwasu deoksyrybonukleinowego, karboksylaza pirogronianowa katalizuje przyłączenie dwutlenku węgla do anionu pirogronianowego – tworzenie szczawiooctanu. Ich działanie można przedstawić ogólnie jako: A + B → AB.

Wikipedia


syntetyczka

syntetyk


SJP.pl

Patrz:

syntetyk

syntetycznie

przysłówek

 (1.1) w sposób syntetyczny, sztucznie

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. syntetyk m., synteza ż.

 przym. syntetyczny

 czas. syntetyzować

Wiktionary


syntetyczny

1. zespalający, łączący w jedną całość;
2. uogólniający, całościowy;
3. w chemii: będący efektem syntezy;
4. tworzywo syntetyczne - tworzywo sztuczne uzyskane na drodze polimeryzacji lub polikondensacji


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który łączy w całość dane elementy, ogarnia coś całościowo; uogólniający

 (1.2) taki, który jest sztucznie osiągany poprzez syntezę

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Celem niniejszej pracy jest właśnie próba syntetycznego omówienia takich związków.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌsɨ̃ntɛˈtɨt͡ʃnɨ, AS: sntetyčny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. biosynteza ż., synteza ż., syntetyczność ż., syntezator m., syntetyk mrz.

 czas. syntetyzować ndk., zsyntetyzować ndk.

 przysł. syntetycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ogólny, całościowy

 (1.2) sztuczny, chemiczny

Wiktionary


syntetyk

1. produkt otrzymywany sztucznie w wyniku syntezy chemicznej;
2. sztuczny, syntetyczny materiał ubraniowy;
3. utwór muzyczny skomponowany przy użyciu syntezatora


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) produkt syntetyczny, produkt otrzymany syntetycznie w wyniku działania procesów chemicznych

Wiktionary

Syntetyk to wytwór syntetyczny (sztuczny), otrzymany w procesie syntezy, niewystępujący w naturze.

Zobacz też:

  • olej syntetyczny
  • benzyna syntetyczna
  • tworzywa sztuczne
  • włókna sztuczne

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. synteza ż., syntetyzowanie n., syntezator mrz.

 czas. syntetyzować ndk.

 przym. syntetyczny

 przysł. syntetycznie

Wiktionary


syntetyka

osoba posługująca się metodą syntezy


SJP.pl


syntetyzacja

syntetyzować


SJP.pl

Patrz:

syntetyzować

syntetyzator

syntezator, syntetyzer, syntezer;
1. urządzenie elektroniczne do wytwarzania i przetwarzania dźwięków;
2. instrument muzyczny do wykonywania muzyki elektronicznej


SJP.pl


syntetyzer

syntezator, syntetyzator, syntezer;
1. urządzenie elektroniczne do wytwarzania i przetwarzania dźwięków;
2. instrument muzyczny do wykonywania muzyki elektronicznej


SJP.pl


syntetyzm

Syntetyzm (z gr. sýnthesis ‘zestawienie’ od syn- 'współ-' i thésis ‘położenie; postawienie; twierdzenie’) – nurt w malarstwie zapoczątkowany pod koniec XIX wieku przez Paula Gauguina i kontynuowany przez malarzy skupionych wokół szkoły z Pont-Aven. Polegał na uproszczeniu form i malowaniu płaskimi plamami barwnymi, które często otaczano konturem (cloisonizm). Syntetyzm wpłynął m.in. na sztukę nabistów.

Nazwę wprowadził krytyk sztuki Édouard Dujardin.

Wikipedia


syntetyzować

syntezować;
1. łączyć różne elementy w jedną całość;
2. przechodzić od szczegółów do ogólnych wniosków; ujmować w całość;
3. w chemii: otrzymywać jakąś substancję chemiczną przez połączenie prostszych substratów w bardziej złożony związek; dokonywać syntezy;
4. w elektronice: tworzyć obraz lub dźwięk z sygnałów elektrycznych


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. zsyntetyzować)

 (1.1) łączyć wiele różnych elementów w jedną całość lub przechodzić od szczegółów do uogólnień

 (1.2) chem. otrzymywać jakąś substancję chemiczną przez syntezę

 (1.3) elektr. przetwarzać sygnały elektryczne będące nośnikiem obrazu lub dźwięku na odpowiadające im efekty optyczne lub dźwiękowe

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌsɨ̃ntɛtɨˈzɔvat͡ɕ, AS: sntetyzovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. synteza ż., syntetyk m., syntetyczność ż., syntezator m., syntetyzowanie n.

 czas. zsyntetyzować dk.

 przym. syntetyczny

 przysł. syntetycznie

Wiktionary


synteza

1. łączenie różnych elementów w całość;
2. wynik połączenia różnych elementów w całość; suma;
3. łączenie się substancji prostych w złożone


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) połączenie wielu różnych elementów w całość, całościowe ujęcie zagadnienia

 (1.2) chem. reakcja chemiczna łączenia się substancji prostych w złożone

 (1.3) liter. przedstawienie czegoś w sposób całościowy, ale zwięzły, z uwzględnieniem tylko najważniejszych składników

 (1.4) filoz. ostatnia z trzech faz rozwoju rzeczywistości w koncepcji filozoficznej Hegla

Wiktionary

Synteza (z gr. σύνθεσις synthesis, „zgoda”, od συντιθέναι syntithenai, „składać”, od συν- syn- i τιθέναι tithenai, „umieścić, położyć”) – termin oznaczający tworzenie bardziej złożonego dzieła z prostszych elementów; może mieć charakter materialny (np. w chemii), jak i abstrakcyjny (w literaturze). Przeciwieństwem syntezy jest analiza (lub rozkład, rozpad).

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. biosynteza ż., syntetyk m., syntetyczność ż., syntezator m.

 czas. syntetyzować ndk., zsyntetyzować dk.

 przym. syntetyczny

 przysł. syntetycznie

Wiktionary


syntezator

syntetyzator, syntetyzer, syntezer;
1. urządzenie elektroniczne do wytwarzania i przetwarzania dźwięków;
2. instrument muzyczny do wykonywania muzyki elektronicznej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) muz. elektr. urządzenie elektroniczne wytwarzające i przekształcające dźwięki, wykorzystywane jako instrument muzyczny;

Wiktionary

Syntezator – instrument muzyczny z grupy elektrofonów elektronicznych, w którym dźwięk jest syntezowany w układach elektronicznych poprzez niezależne modelowanie poszczególnych aspektów dźwięku.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Kultowe syntezatory, których brzmienie słychać w hitach lat 70. i 80., kosztują dziś nawet kilkanaście tysięcy złotych.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. syntetyczność ż., syntetyk mos./mrz., syntetyka ż., syntetyzator mrz., syntetyzer mrz., syntezer mrz., syntetyzm mrz., syntetyzowanie n., zsyntetyzowanie n.

 czas. syntetyzować ndk., zsyntetyzować dk.

 przym. syntetyczny, syntezatorowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) syntetyzator, syntetyzer, syntezer

Wiktionary


syntezatorowy

przymiotnik od: syntezator


SJP.pl


syntezer

rzadko: syntezator, syntetyzer, syntetyzator;
1. urządzenie elektroniczne do wytwarzania i przetwarzania dźwięków;
2. instrument muzyczny do wykonywania muzyki elektronicznej


SJP.pl


syntezować

dawniej: syntetyzować;
1. łączyć różne elementy w jedną całość;
2. przechodzić od szczegółów do ogólnych wniosków; ujmować w całość;
3. w chemii: otrzymywać jakąś substancję chemiczną przez połączenie prostszych substratów w bardziej złożony związek; dokonywać syntezy;
4. w elektronice: tworzyć obraz lub dźwięk z sygnałów elektrycznych


SJP.pl


synthol

[czytaj: syntol] środek domięśniowy powodujący szybki przyrost masy mięśniowej


SJP.pl


syntholowy

[czytaj: syntolowy] dotyczący środka domięśniowego powodującego szybki przyrost masy mięśniowej


SJP.pl


synthpop

[czytaj: synfpop] odmiana muzyki popularnej; electropop, technopop


SJP.pl

Synthpop (synth pop, synth-pop, synthesizer pop, electropop lub technopop) – odmiana muzyki popularnej będąca nurtem muzyki nowofalowej, charakteryzująca się szerokim wykorzystaniem syntezatorów, automatów perkusyjnych oraz rozmaitych efektów elektronicznych.Cechą charakterystyczną, tak samo jak w innych odmianach muzyki popularnej, jest melodyjność oraz często tematyka miłosna przejawiająca się w tekstach.

Wikipedia


synthpopowy

synthpop [czytaj: synfpopowy]


SJP.pl


synthwave

[czytaj: synfłejw] gatunek muzyki elektronicznej; synthpop


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) muz. podgatunek współczesnej muzyki elektronicznej charakteryzujący się dużą ilością dźwięków syntezatorowych stylizowanych na te z lat 90. i 80., które mają wywoływać u odbiorcy uczucie nostalgii;

Wiktionary

  • Synthwave (lata 80.) – podgatunek muzyczny new wave/cold wave z lat 80.
  • Synthwave (lata 2000.) – podgatunek muzyczny muzyki elektronicznej z lat 2000.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Warto zaznaczyć, że wykonawcy synthwave’owi często ze sobą współpracują, w rozmaitych konfiguracjach.

Wiktionary


syntia

imię żeńskie


SJP.pl


syntina

benzyna syntetyczna otrzymywana z tlenku węgla i wodoru


SJP.pl

Benzyna syntetyczna – paliwo syntetyczne, rodzaj benzyny otrzymywany w wyniku syntezy chemicznej, o składzie zależnym od surowców wyjściowych i metody otrzymywania. Metodami tymi są:

  • kraking wyższych frakcji ropy naftowej w temperaturze 470–520 °C, pod ciśnieniem 25–50 atmosfer;
  • uwodornienie węgla (rozdrobnionego i zmieszanego z ciężkimi olejami i katalizatorami) pod ciśnieniem 300–700 atm oraz w podwyższonej temp. (metoda Bergiusa) – otrzymane produkty zostają rozdestylowane na frakcje;
  • alkilowanie i dimeryzacja gazowych węglowodorów;
  • synteza Fischera-Tropscha.

Wikipedia


syntofolina

syntetyczny związek organiczny o działaniu żeńskich hormonów płciowych, mający postać bezbarwnych kryształów; stosowany w leczeniu chorób kobiecych; stilbestrol


SJP.pl


syntografia

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) szt. forma sztuki wizualnej pozwalająca przekształcać idee w obrazy za pomocą algorytmów generatywnych, takich jak AI

 (1.2) szt. medium ekspresji artystycznej, np. grafika, animacja, powstałe z użyciem syntografii (1.1)

Wiktionary


syntolutan

żeński hormon płciowy wytwarzany w ciałku żółtym jajnika oraz przez łożysko (w czasie ciąży) i korę nadnerczy, przygotowujący macicę do przyjęcia zarodka i utrzymania ciąży; progesteron, luteina


SJP.pl


syntonia

Syntonia (gr. συντονία syntonía – "współbrzmienie") – sposób odnoszenia się do ludzi, charakteryzujący się chęcią do nawiązywania kontaktu emocjonalnego i poczuciem bliskości z nimi. Syntonia jest przeciwieństwem postawy autystycznej, charakterystycznej dla schizofrenii.

Wikipedia


syntonik

człowiek łatwo nawiązujący kontakty z innymi ludźmi, zdolny rozumieć ich uczucia, pragnienia i reakcje


SJP.pl


syntonina

ciało proteinowe otrzymywane z mięśni przy pomocy rozcieńczonego kwasu solnego


SJP.pl


syntonizacja

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) proces dostrajania częstotliwości jednego urządzenia (zazwyczaj oscylatora) do częstotliwości drugiego

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wystąpił błąd syntonizacji.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌsɨ̃ntɔ̃ɲiˈzat͡sʲja, AS: sntõńizacʹi ̯a

Wiktionary


synu

potomek płci męskiej


SJP.pl


synuchna

pieszczotliwie o synu; synulek, synalek, synuś


SJP.pl


synulek

ekspresywnie: syn; synuś, syncio, syńcio, synio


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pieszcz. lub iron. syn

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Chodzi! chodzi! synulku!… pójdziemy na wesele twojego ojcaszka!

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. synal m., syn m., synek m., synowa ż., synowiec m., syneczek m., synuś m., synalek mos.

 czas. usynowić dk., usynawiać ndk.

 przym. synowski, synowy

Wiktionary


synuś

1. ekspresywnie: syn; synulek, syncio, syńcio, synio;
2. poufale lub protekcjonalnie o chłopcu lub mężczyźnie; synek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) zdrobn. od: syn

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przewinęła synusia i położyła w kołysce.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. syn m., synowa ż., synowiec m., synalek m., syneczek m., synulek m., synek m., synal mos.

 czas. usynowić dk., usynawiać ndk.

 przym. synowski, synowy

Wiktionary


synuzja

zgrupowanie roślin o podobnych wymaganiach rozwojowych


SJP.pl


sypać

1. rzucać czymś sypkim
2. rozdawać hojnie
3. pot. zdradzać
4. budować z piasku
5. sypać się:
a) odpadać od całości
b) występować w dużej ilości
c) pot. zdradzać się
d) wydawać się wzajemnie
e) pot. mylić się
f) rozpadać się


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. sypnąć)

 (1.1) o sypkich substancjach przemieszczać

 (1.2) pot. donosić

 (1.3) pieniędzmi, podarunkami, pochwałami: dostarczać w dużych ilościach

 (1.4) o okopach, wałach, itp. budować przez sypanie

 (1.5) o śniegu: padać

 (1.6) gw-pl|Warszawa. uciekać

czasownik zwrotny niedokonany sypać się (dk. sypnąć się)

 (2.1) o sypkich substancjach przemieszczać się

 (2.2) psuć się

 (2.3) pot. donosić na siebie wzajemnie

 (2.4) o iskrach, ciosach, oklaskach, itp.: występować w dużej ilości

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Sypnij jeszcze trochę soli.

 (1.2) Uważaj na Piotrka bo on lubi sypać.

 (1.4) Mieszkańcy wsi pomagali sypać wały przeciwpowodziowe

 (1.6) Ze strachu przed policajami Wicek sypał, aż się kurzyło.

 (2.1) Sól sypie się na podłogę.

 (2.2) Samochód mi się sypie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈsɨpat͡ɕ, AS: sypać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sypanie n., sypnięcie n., sypkość ż.

 czas. usypać, nasypać, wysypać, zsypać, posypywać, wsypywać, zasypywać

 przym. sypki

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński|suć.

 (1.3) szafować

Wiktionary


sypacz

robotnik górniczy, który napełnia wózki urobkiem; wozak


SJP.pl


sypanica

Sypanica – wieś w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie kwidzyńskim, w gminie Prabuty.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa elbląskiego.

Wikipedia


sypanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|sypać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: sɨˈpãɲɛ, AS: sypãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. sypać, zasypywać, usypać

 rzecz. posypka ż.

Wiktionary


sypanka

potocznie: kawa lub herbata zaparzana bezpośrednio w kubku


SJP.pl


sypek

nazwisko


SJP.pl


sypiać

spać gdzieś stale lub zwykle


SJP.pl

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. spać)

 (1.1) niedokonany od|spać.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Niedbale położyłem teczkę na krześle obok kanapy, na której sypiałem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈsɨpʲjät͡ɕ, AS: sypʹi ̯äć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. śpiący mos., sypianie n., sypialnia

 przym. sypialny, śpiący

 czas. spać, zaspać

Wiktionary


sypialenka

zdrobnienie od: sypialnia


SJP.pl


sypialka

regionalne zdrobnienie od: sypialnia


SJP.pl


sypialnia

1. pokój sypialny;
2. komplet mebli stanowiących urządzenie pokoju sypialnego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) bud. archit. pokój służący do spania

 (1.2) przen. urb. dzielnica lub przedmieście metropolii pozbawione biur i innych miejsc pracy

 (1.3) komplet mebli do sypialni (1.1)

Wiktionary

Sypialnia – pomieszczenie, w których mieszkańcy domu mogą spać lub odpoczywać. Pokój sypialny powinien posiadać co najmniej jedno łóżko (często podwójne).

Potocznie określa się tak miasto satelickie, którego mieszkańcy na co dzień pracują lub uczą się w centralnym mieście aglomeracji, a miejsce ich zameldowania nie służy do niczego innego.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Dzisiaj kupiliśmy sobie nowe łóżko do sypialni.

 (1.2) Ursynów uchodził dawniej za sypialnię dla Warszawy.

 (1.3) Państwo młodzi dostali od rodziców kompletną sypialnię w prezencie ślubnym.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: sɨˈpʲjalʲɲa, AS: sypʹi ̯alʹńa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. spanie n., sypianie n.

:: zdrobn. sypialenka ż., sypialka ż.

 czas. spać ndk., sypiać ndk.

 przym. sypialniany, sypialny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) alkowa; gw-pl|Górny Śląsk|szlafsztuba.

Wiktionary


sypialny

przeznaczony do spania; taki, w którym się sypia


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) przeznaczony do spania

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przed odjazdem pociągu zająłem miejsce w wagonie sypialnym.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: sɨˈpʲjalnɨ, AS: sypʹi ̯alny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sypialnia ż., sypianie

 przym. sypialniany

 czas. sypiać

Wiktionary


sypianie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|sypiać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: sɨˈpʲjä̃ɲɛ, AS: sypʹi ̯ä̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. sypiać, zaspać

 rzecz. sypialnia ż.

 przym. sypialny

Wiktionary


sypień

Sypień – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie łowickim, w gminie Nieborów.

Wikipedia


sypin

Sypin – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie łęczyckim, w gminie Piątek.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa płockiego.

Wikipedia


sypitki

Sypitki – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie ełckim, w gminie Kalinowo.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego.

Wikipedia


sypki

dający się przesypywać


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) złożony z bardzo drobnych, suchych i niezespolonych ze sobą cząstek, łatwo rozsypujący się

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przynosił ze sobą cukier - albo sypki, albo w brudnawych grudkach, które trzymał w ustach i zapijał herbatą.

 (1.1) Kasza powinna być rozgotowana, jeżeli jest zbyt sypka, dodajemy 3 łyżki wywaru z warzyw.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈsɨpʲci, AS: sypʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sypkość ż.

 czas. sypać, zasypywać

 przysł. sypko

Wiktionary


sypkość

miałkość; drobnoziarnistość


SJP.pl

Sypkość – właściwość technologiczna definiująca zdolność materiału w proszku do płynięcia, związana z kohezją.

Sypkość proszku zależy od wielu czynników:

  • kształtu i wielkości cząstek proszku ze względu na oddziaływania międzycząsteczkowe,
  • porowatości,
  • aktywności elektrostatycznej,
  • higroskopijności,
  • gęstości nasypowej,
  • stopnia zagęszczenia,
  • kąta tarcia wewnętrznego,
  • obecności środków poślizgowych w mieszance proszków ze względu na redukcję tarcia granicznego,
  • stopnia utlenienia (dot. proszku metalicznego),
  • wilgotności.

Wikipedia


sypnąć

1. wyrzucić coś sypkiego;
2. o śniegu: spaść w dużej ilości;
3. rozdać coś w większej ilości (np. sypnąć groszem);
4. wypowiedzieć tekst (np. kawał);
5. wygadać się; ujawnić sprawcę czynu


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. sypać)

 (1.1) dokonany od|sypać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈsɨpnɔ̃ɲt͡ɕ, AS: sypnõńć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sypnięcie n.

Wiktionary


sypnięcie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|sypnąć.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: sɨpʲˈɲɛ̇̃ɲt͡ɕɛ, AS: sypʹńė̃ńće

Wiktionary

Powiązane:

 czas. sypnąć, sypać

Wiktionary


sypniewko

Sypniewko – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie złotowskim, w gminie Jastrowie.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa pilskiego.

Wikipedia


sypniewo

1. nazwa kilku wsi w Polsce;
2. część Poznania


SJP.pl

  • Sypniewo – część Poznania

4 miejscowości w Polsce:

  • Sypniewo – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. sępoleńskim, w gminie Więcbork
  • Sypniewo – wieś w woj. mazowieckim, w pow. makowskim, w gminie Sypniewo
  • Sypniewo – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. chodzieskim, w gminie Margonin
  • Sypniewo – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. złotowskim, w gminie Jastrowie

Zobacz też: Górki-Sypniewo

Wikipedia


sypniewski

przymiotnik od: Sypniewo


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Sypniewski (zm. 1919) – powstaniec wielkopolski, poległy 5 stycznia 1919 pod Kamionną, 27 czerwca 1938 pośmiertnie odznaczony Krzyżem Niepodległości
  • Czesław Sypniewski – polski ślusarz i działacz socjalistyczny
  • Felicjan Sypniewski – polski naturalista, botanik, entomolog, malakolog, algolog i filozof
  • Feliks Sypniewski – polski artysta malarz
  • Igor Sypniewski – polski piłkarz
  • Jarosław Sypniewski – polski reżyser i operator filmowy
  • Maksym Sypniewski – polski lekkoatleta
  • Marian Sypniewski – polski szermierz
  • Przemysław Sypniewski – prezes Poczty Polskiej

Wikipedia


syposz

nazwisko


SJP.pl


sypów

Sypów – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie pińczowskim, w gminie Działoszyce.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego.

Wikipedia


sypuła

nazwisko


SJP.pl


syr

potocznie: noga; gira


SJP.pl

skrót

 (1.1) = rel. Mądrość Syracha

Wiktionary

Luksemburg:

  • Syr – niemiecka nazwa rzeki Syre
  • Syr – niemiecka nazwa wsi Surré

Uzbekistan:

  • Syr-daria – rzeka, dopływ Jeziora Północnoaralskiego

Osoby:

  • Peter Syr – niemiecki grafik

Zobacz też:

  • Kysył-Syr
  • Roodt-Syr
  • Sir

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈmɔ̃ndrɔɕʨ̑ sɨˈraxa, AS: mõndrość syraχa

Wiktionary


syr-daria

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. hydron. rzeka w Uzbekistanie, Tadżykistanie i Kazachstanie, powstaje z połączenia rzek Naryn i Kara-daria;

Wiktionary

Wikipedia

Powiązane:

 przym. syrdaryjski

 rzecz. Syrdaria ż.

Wiktionary


syr.

skrót od: syryjski


SJP.pl


syra

potocznie: noga; gira


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) białystok. noga

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gira

Wiktionary


syrach

potocznie: noga; gira


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) bibl. autor starotestamentalnej Księgi Syracydesa

 (1.2) imię|polski|m.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Autor księgi – Syrach – musiał być doświadczonym i wykształconym nauczycielem Tory.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. Syrachowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Syracydes

Wiktionary


syrachowy

przymiotnik dzierżawczy

 (1.1) przest. gwara. taki, który należy do Syracha

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wyrażeń tych trudno doszukiwać się w tekście Syrachowym, chociaż znaleźć je można dosyć łatwo w innych księgach mądrościowych Starego Testamentu.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Syrach mos.

Wiktionary


syracuse

[czytaj: S-Irakjus] miasto w USA


SJP.pl

Miejscowości w USA:

  • Syracuse – miejscowość w stanie Indiana, w hrabstwie Kosciusko
  • Syracuse – miasto w stanie Kansas, w hrabstwie Hamilton
  • Syracuse – miasto w stanie Missouri, w hrabstwie Morgan
  • Syracuse – miasto w stanie Nebraska, w hrabstwie Otoe
  • Syracuse – miasto w stanie Nowy Jork, w hrabstwie Onondaga
  • Syracuse – wieś w stanie Ohio, w hrabstwie Meigs
  • Syracuse – miasto w stanie Utah, w hrabstwie Davis

Wikipedia


syracydes

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) bibl. autor starotestamentalnej Księgi Syracha

 (1.2) imię|polski|m.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Lektor odczytał fragment z Księgi Syracydesa.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Syrach

Wiktionary


syrakuzanin

mieszkaniec Syrakuz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) hist. mieszkaniec starożytnego miasta-państwa Syrakuz

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ateńczycy spalili teraz obóz i ruszyli drogą lądową. W czasie marszu otoczeni zostali przez Syrakuzan i głodem zmuszeni do kapitulacji. Ok. 6 tys. Ateńczyków zginęło w kamieniołomach syrakuzańskich, resztę sprzedano jako niewolników, tak że niemal w każdym domu greckim na Sycylii był niewolnik z armii ateńskiej.

 (1.1) Temu Syrakuzanie nie byli w stanie przeszkodzić; choć liczebnie górowali nad oblegającymi, byli gorzej wyćwiczeni i żałośnie niezdyscyplinowani.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Syrakuzy nmos., syrakuzanin mos., syrakuzanka

:: fż. Syrakuzanka ż.

 przym. syrakuzański

Wiktionary


syrakuzanka

mieszkanka Syrakuz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) hist. mieszkaniec starożytnego miasta-państwa Syrakuz

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Syrakuzy nmos., syrakuzanin mos., syrakuzanka ż.

:: fm. Syrakuzanin mos.

 przym. syrakuzański

Wiktionary


syrakuzański

przymiotnik od: Syrakuzy


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Syrakuzami, dotyczący Syrakuz, pochodzący z Syrakuz

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Syrakuzy nmos., syrakuzanin mos., syrakuzanka ż., Syrakuzanka ż., Syrakuzanin mos.

Wiktionary


syrakuzy

miasto we Włoszech


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto we Włoszech położone na wschodnim wybrzeżu Sycylii;

 (1.2) geogr. adm. włoska prowincja na wschodzie Sycylii;

Wiktionary

Syrakuzy (łac. Syracusæ, wł. Siracusa [siraˈkuza]) – miasto we Włoszech położone we wschodniej części Sycylii, stolica prowincji o tej samej nazwie.

Przemysł przetwórstwa ropy naftowej, chemiczny. Kąpielisko morskie.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Przed muzułmańską dominacją Sycylia przez kilka stuleci stanowiła jedną z prowincji Cesarstwa Bizantyjskiego ze stolicą w Syrakuzach, gdzie znajdowały się najważniejsze ośrodki administracyjne.

 (1.1) 28 maja 878 roku muzułmanom udało się obalić ostatnią twierdzę i wedrzeć do Syrakuz. Przed jednym z kościołów bizantyjscy żołnierze stawili rozpaczliwy opór, broniąc jego bram. Zostali brutalnie wymordowani przez najeźdźców, którzy – wyważywszy drzwi do świątyni – wdarli się do środka i zabili ukrywające się tam osoby. W następnych dniach urządzili w Syrakuzach prawdziwą rzeź. Część ludności zabili, a część wzięli do niewoli.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. syrakuzanin mos., syrakuzanka ż., Syrakuzanin mos., Syrakuzanka ż.

 przym. syrakuzański, syrakuzki

Wiktionary


syrdaria

miasto w Uzbekistanie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. miasto we wschodnim Uzbekistanie, w wilajecie syrdaryjskim;

Wiktionary

Syrdaria (uzb. Sirdaryo, uzb. cyr. Сирдарё; ros. Сырдарья, Syrdarja) – miasto we wschodnim Uzbekistanie, w wilajecie syrdaryjskim, siedziba administracyjna tumanu Sirdaryo. W 1989 roku liczyło ok. 23,5 tys. mieszkańców. Ośrodek przemysłu mleczarskiego i materiałów budowlanych. W mieście znajduje się instytut pedagogiczny.

Miejscowość otrzymała prawa miejskie w 1971 roku.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. Syr-daria ż.

 przym. syrdaryjski

Wiktionary


syrdaryjski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Syr-darią albo z Syrdarią, dotyczący Syr-darii albo Syrdarii

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Syr-daria ż., Syrdaria ż.

Wiktionary


syrek

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Grażyna Syrek (ur. 1972) – polska biegaczka
  • Joanna Bojarska-Syrek (1950-2015) – polska historyk sztuki
  • Karolina Syrek (ur. 1973) – polska judoczka

Wikipedia


syrena

1. mitologiczna nimfa morska, mająca postać pół kobiety, pół ptaka, której przypisywano wabienie żeglarzy śpiewem i uśmiercanie ich;
2. baśniowa postać pół kobiety, pół ryby;
3. przyrząd wytwarzający informacyjne lub alarmowe sygnały dźwiękowe;
4. zalotna, uwodzicielska kobieta;
5. kobieta udająca baśniową syrenę w celach zarobkowych;
6. roślinożerny ssak wodny, zamieszkujący międzyzwrotnikowe i podzwrotnikowe morza;
7. herb Warszawy w postaci pół kobiety, pół ryby z mieczem i tarczą;
8. samochód marki Syrena


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) mot. marka polskiego samochodu osobowego i dostawczego;

Wiktionary

  • syrena – istota mitologiczna
  • syrena – urządzenie do sygnalizacji dźwiękowej

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Dziadek dumny jeździł samochodem marki Syrena.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. syrena ż., syrenka ż.

 przym. syreni

Wiktionary


syreni

dotyczący mitycznej syreny, związany z mityczną syreną


SJP.pl

przymiotnik dzierżawczy

 (1.1) charakterystyczny dla syreny, dotyczący syreny, odnoszący się do syreny

 (1.2) przen. kusicielski, zgubny

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Stwór, którego widzieli rybacy, miał syreni ogon.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. syrena ż., syrenka ż., syrenowate nmos., Syrena ż.

Wiktionary


syreniarz

potocznie:
1. właściciel samochodu marki Syrena;
2. dawniej: warszawianin


SJP.pl


syrenka

zdrobnienie od: syrena


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: syrena

 (1.2) mała syrena

 (1.3) pot. mot. pieszczotliwie o samochodzie marki Syrena

 (1.4) gw-pl|Warszawa. prostytutka

Wiktionary

  • Warszawska Syrenka − symbol Warszawy
  • Syrenka − prototyp polskiego samochodu
  • Syrenka (rysunek Pabla Picassa) – warszawski rysunek Pabla Picassa z 1948

Wikipedia

Wymowa:

IPA: sɨˈrɛ̃nka, AS: syrnka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. syrena ż., Syrena ż.

 przym. syreni, syrenkowy

Wiktionary


syrenkowy

syrenka


SJP.pl

Patrz:

syrenka

syrenowate

o cechach syrenowatych (rodzina płazów)


SJP.pl

Syrenowate (Sirenidae) – rodzina płazów z rzędu płazów ogoniastych (Caudata).

Wikipedia


syrenowaty

o cechach syrenowatych (rodzina płazów)


SJP.pl


syreny

1. mitologiczna nimfa morska, mająca postać pół kobiety, pół ptaka, której przypisywano wabienie żeglarzy śpiewem i uśmiercanie ich;
2. baśniowa postać pół kobiety, pół ryby;
3. przyrząd wytwarzający informacyjne lub alarmowe sygnały dźwiękowe;
4. zalotna, uwodzicielska kobieta;
5. kobieta udająca baśniową syrenę w celach zarobkowych;
6. roślinożerny ssak wodny, zamieszkujący międzyzwrotnikowe i podzwrotnikowe morza;
7. herb Warszawy w postaci pół kobiety, pół ryby z mieczem i tarczą;
8. samochód marki Syrena


SJP.pl

Brzegowce, syreny, nozdrzaki (Sirenia) – rząd dużych ssaków łożyskowych z nadrzędu afroterów (Afrotheria) prowadzących wyłącznie wodny tryb życia. Brzegowce zajmują szczególne miejsce w ekosystemie, ponieważ są jedynymi roślinożernymi ssakami wodnymi. Podobnie jak słoniowate, góralkowce i rurkozębne wywodzą się od ssaków prakopytnych. Nie jest znana przyczyna zajęcia przez nie środowiska odmiennego niż u większości innych ssaków.

Wikipedia


syria

państwo w Azji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. kraj w Azji;

 (1.2) hist. prowincja rzymska

Wiktionary

Syria (arab. ‏سوريا‎, trl. Sūrijā, trb. ‏Surija‎), nazwa oficjalna: Syryjska Republika Arabska (ar. الجمهورية العربية السورية, trl. Al-Ǧumhūrijja ăl-ʿArabijja ăs-Sūrijja, trb. Al-Dżumhurijja al-Arabijja as-Surijja) – państwo arabskie na Bliskim Wschodzie.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Syria to jedno z najstarszych państw świata, którego początki sięgają drugiego tysiąclecia p.n.e.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈsɨrʲja, AS: syrʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. asyrologia ż., asyriologia ż., Syryjczyk m., Syryjka ż.

 przym. syryjski

Wiktionary


syringa

grecki ludowy instrument muzyczny; syrynga


SJP.pl

  • Syringa, syrinks – fletnia Pana, instrument muzyczny
  • Lilak (Syringa) – rodzaj roślin z rodziny oliwkowatych

Wikipedia


syringomielia

przewlekła choroba polegająca na tworzeniu się jamistych przestrzeni w rdzeniu kręgowym co powoduje upośledzenie czucia bólu i temperatury, a następnie porażenie mięśni szkieletowych; jamistość rdzenia


SJP.pl

Wikipedia


syrinks

instrument muzyczny znany również jako fletnia Pana; syrynga


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) mitgr. najada albo hamadriada, albo oreada z Arkadii zamieniona w trzcinę, ukochana Pana;

 (1.2) astr. planetoida o numerze katalogowym 3360;

Wiktionary

  • Syrinks (łac. Syrinx) – w mitologii greckiej jedna z nimf, córka Ladona, zamieniona w trzcinę
  • syrinks (fletnia Pana) – instrument muzyczny złożony z szeregu drewnianych piszczałek
  • Syrinks – planetoida o numerze katalogowym 3360
  • syrinks (krtań tylna) – narząd głosowy u ptaków

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Syrinks, córka bożka Ladona, przemieniła się w trzcinę, z której bożek Pan stworzył instrument muzyczny, zwany syrinks.

 (1.2) Syrinks porusza się po orbicie, która ma peryhelium położone bliżej Słońca niż Ziemia.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈsɨrʲĩŋks, AS: syrʹĩŋks

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. syrinks ż., syrynga ż.

Wiktionary


syrinx

  • Syrinks (łac. Syrinx) – w mitologii greckiej jedna z nimf, córka Ladona, zamieniona w trzcinę
  • syrinks (fletnia Pana) – instrument muzyczny złożony z szeregu drewnianych piszczałek
  • Syrinks – planetoida o numerze katalogowym 3360
  • syrinks (krtań tylna) – narząd głosowy u ptaków

Wikipedia


syriusz

gwiazda w gwiazdozbiorze Wielkiego Psa; Psia Gwiazda


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy, nazwa własna

 (1.1) mitgr. pies Oriona, przeniesiony na firmament jako gwiazda Syriusz (1.2);

 (1.2) astr. najjaśniejsza gwiazda na nocnym niebie, znajdująca się w gwiazdozbiorze Wielkiego Psa;

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (2.1) rzad. imię|polski|m.;

Wiktionary

Syriusz (Alfa Canis Majoris, α CMa) – najjaśniejsza gwiazda nocnego nieba, w gwiazdozbiorze Wielkiego Psa. Jest jedną z najbliższych gwiazd – odległa o 8,6 roku świetlnego – o jasności obserwowanej −1,47 magnitudo. Jest jednym z wierzchołków trójkąta zimowego.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Orionowi podczas polowania towarzyszył pies Syriusz.

 (1.1) Myśliwy Orion został po śmierci przeniesiony między gwiazdy wraz z psem Syriuszem.

 (1.2) Syriusz, zwany także Psią Gwiazdą lub Kanikułą, jest gwiazdą podwójną i jedną z gwiazd położonych najbliżej Ziemi.

 (1.2) Gwiazdozbiór Oriona widnieje na niebie niedaleko Syriusza, który jest z nim mitologicznie powiązany.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈsɨrʲjuʃ, AS: syrʹi ̯uš

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: zdrobn. Syriuszek mos.

 przym. Syriuszowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) Psia Gwiazda, Kanikuła, α CMa

 (2.1) zdrobn. Syriuszek

Wiktionary


syrkowice

Syrkowice (niem. Zürkow) – wieś sołecka w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie białogardzkim, w gminie Karlino. W latach 1975–1998 wieś należała do województwa koszalińskiego. W roku 2007 wieś liczyła 195 mieszkańców.

Wieś wchodząca w skład sołectwa: Poczernino

Wikipedia


syrmia

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) hist. geogr. zob. Srem.

Wiktionary

Srem (zwany też Syrmia, serb. Срем, chorw. Srijem, węg. Szerémség) – region historyczny położony między Dunajem i Sawą, podzielony obecnie między Serbię (część wschodnia, w większości w granicach Prowincji Autonomicznej Wojwodina) i Chorwację (część zachodnia).

Wikipedia

Powiązane:

 przym. syrmijski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Srem

Wiktionary


syrmijski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Syrmią, dotyczący Syrmii

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Syrmia ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) sremski

Wiktionary


syrmozaur

rodzaj dinozaura z rodziny ankylozaurów; pinakozaur


SJP.pl


syro-malabarski

dotyczący Syro-Malabarskiego Kościoła Katolickiego


SJP.pl


syrofenicja

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) staroż. geogr. Fenicja w obrębie rzymskiej prowincji Syrii

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) A i pokolenie Neftalego sięgało dalej na północ, tam gdzie teraz jest Syrofenicja.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Syrofenicjanin mos., Syrofenicjanka ż.

 przym. syrofenicki

Wiktionary


syrofenicjanin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) staroż. etn. mieszkaniec Syrofenicji

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Żołdacy wykonujący tę katowską czynność należeli do Syrofenicjan, a więc rasy szczególnie nienawidzącej Żydów.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Syrofenicja ż.

:: fż. Syrofenicjanka ż.

 przym. syrofenicki

Wiktionary


syrofenicjanka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) staroż. etn. mieszkanka Syrofenicji

Wiktionary

Syrofenicjanka, także kobieta kananejska − postać biblijna z Nowego Testamentu.

Pojawia się w Ewangelii Marka i w miejscu paralelnym w Ewangelii Mateusza. Określenie "Syrofenicjanka" użyte przez ewangelistę Marka wskazuje na pochodzenie z rejonu Fenicji, która w czasach Chrystusa była częścią rzymskiej prowincji Syrii. Gdy Jezus opuścił Galileę i wyruszył na północ w okolice Tyru i Sydonu, kobieta ta miała prosić go o wypędzenie złego ducha ze swej córki.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Przyszła, upadła Mu do nóg, a była to poganka, Syrofenicjanka rodem, i prosiła Go, żeby złego ducha wyrzucił z jej córki.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Syrofenicja ż.

:: fm. Syrofenicjanin mos.

 przym. syrofenicki

Wiktionary


syrofenicki

przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do Syrofenicji, związany z Syrofenicją

przymiotnik jakościowy

 (2.1) charakterystyczny dla Syrofenicji lub Syrofenicjan, mający cechy lub właściwości przypisywane Syrofenicji lub Syrofenicjanom

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Syrofenicja ż., Syrofenicjanin mos., Syrofenicjanka ż.

Wiktionary


syrojeszka

grzyb kapeluszowy z rodziny gołąbkowatych


SJP.pl


syroka

nazwisko


SJP.pl


syrokomla

nazwisko


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) herald. polski herb szlachecki;

Wiktionary

Herby

  • Syrokomla – polski herb szlachecki.

Osoby

  • Władysław Syrokomla – polski poeta.
  • Jerzy Syrokomla-Syrokomski – oficer wojska polskiego.

Rody szlacheckie

  • Grocholscy herbu Syrokomla.

Wikipedia


syrop

1. produkt w przemyśle spożywczym w postaci gęstej, lepkiej, bardzo słodkiej cieczy
2. lekarstwo otrzymywane przez rozpuszczenie leków w stężonym wodnym roztworze cukru; ulepek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) kulin. gęsty, bardzo słodki i lepki roztwór cukru, zagęszczony sok

 (1.2) farm. roztwór leku w wodzie gęstością i smakiem przypominający syrop (1.1)

Wiktionary

Syrop (z arab. شراب sherabnapój, via łacina sirupus) – gęsta, lepka ciecz o dużej zawartości cukru. Syrop jest trudny do przelania z naczynia do naczynia, ciągnie się w długie nitki.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

 (1.1) ulepek

antonimy.

hiperonimy.

 (1.2) lekarstwo

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 przym. syropowaty

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) syrup; (1.2) syrup

* bułgarski: (1.1) сироп m.; (1.2) сироп m.

* czeski: (1.1) sirup m.

* duński: (1.1) sirup w.

* esperanto: (1.1) siropo; (1.2) siropo

* estoński: (1.1) siirup; (1.2) siirup

* francuski: (1.1) sirop m.

* hiszpański: (1.1) sirope m.; (1.2) jarabe m.

* interlingua: (1.1) sirop

* kaszubski: (1.1) syrop m.

* niemiecki: (1.1) Sirup m.; (1.2) Sirup m.

* norweski (bokmål): (1.1) sirup m.

* norweski (nynorsk): (1.1) sirup m.; (1.2) sirup m.

* rosyjski: (1.1) сироп m.; (1.2) сироп m.

* słowacki: (1.1) sirup m.; (1.2) sirup m.

* szkocki: (1.1) seerup

* szwedzki: (1.1) sirap w.; (1.2) sirap w.

* ukraiński: (1.1) сироп m.; (1.2) сироп m.

źródła.

== syrop (język kaszubski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) farm. kulin. syrop

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈsɨrɔp, AS: syrop

Wiktionary

Powiązane:

 przym. syropowaty

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ulepek

Wiktionary


syropek

zdrobnienie od: syrop


SJP.pl


syropiarnia

zakład przemysłowy, w którym przerabiany jest krochmal ziemniaczany na cukier skrobiowy


SJP.pl


syropowatość

cecha czegoś przypominającego syrop


SJP.pl


syropowaty

przypominający konsystencją syrop


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający postać, właściwości syropu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. syrop m.

Wiktionary


syropowy

syrop


SJP.pl

Patrz:

syrop

syrta

miasto i gmina w Libii


SJP.pl

Wikipedia


syrton

ogół żywych i martwych zwierząt, znoszonych prądem wody w rzekach, który stanowi pokarm dla ryb


SJP.pl

Syrton – to żywe i martwe organizmy roślinne jak i zwierzęce, unoszone przez prąd wody w ciekach.

Wikipedia


syrycjusz

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.

Wiktionary

Syrycjusz – imię męskie, którego patronem jest św. Syrycjusz, papież (zm. 399).

Syrycjusz imieniny obchodzi 26 listopada.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Miał na imię Syrycjusz i pochodził z Azji Mniejszej.

Wiktionary


syryjczyk

obywatel Syrii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) obywatel Syrii lub mieszkaniec Syrii

Wiktionary

  • Syryjczyk – mieszkaniec Syrii

Osoby o nazwisku lub przydomku Syryjczyk:

  • Efrem Syryjczyk, syryjski ܐܦܪܝܡ ܣܘܪܝܝܐ, Ap̄rêm Sûryāyâ; gr. Ἐφραίμ ὁ Σῦρος, Efraim ho Syros; łac. Ephraem Syrus, ros. Ефрем Сирин (ur. ok. roku 300 w Nisibis w Mezopotamii – zm. 9 czerwca 373 roku w Edessie) – kaznodzieja, diakon, poeta, komentator Pisma Świętego.
  • Jerzy Syryjczyk (1950–2009) – polski duchowny katolicki, profesor doktor habilitowany, specjalista w zakresie kościelnego prawa karnego
  • Rufin Syryjczyk (IV/V wiek) – wczesnochrześcijański pisarz, uczeń Hieronima.
  • Tacjan Syryjczyk, Tacjan, Tatianos (ok. 130 – ok. 193) – chrześcijański pisarz i teolog pochodzący z Syrii.
  • Tadeusz Syryjczyk (ur. 9 lutego 1948 w Krakowie) – polski polityk,

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Podczas gdy Zachód i syryjska opozycja uznała referendum za fikcję, Moskwa oświadczyła, że wyniki referendum wskazują na ogromne poparcie, jakim cieszy się wśród Syryjczyków prezydent Baszar el-Asad.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: sɨˈrɨjt͡ʃɨk, AS: syryi ̯čyk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Syria ż.

:: fż. Syryjka ż.

 przym. syryjski

Wiktionary


syryjka

obywatelka Syrii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) obywatelka Syrii

Wiktionary

Wymowa:

IPA: sɨˈrɨjka, AS: syryi ̯ka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Syria ż.

:: fm. Syryjczyk m.

 przym. syryjski

Wiktionary


syryjski

dotyczący Syrii


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do państwa Syria

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Spośród jodeł wyróżniają się odmiany: syryjska, koreańska, błękitna.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: sɨˈrɨjsʲci, AS: syryi ̯sʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. asyrologia ż., asyriologia ż., Syryjczyk m., Syryjka ż., Syria ż.

Wiktionary


syrynga

grecki ludowy instrument muzyczny; syringa


SJP.pl


syryngomielia

Wikipedia


syryngowy

kwas syryngowy - organiczny związek chemiczny mający działanie antybakteryjne i przeciwutleniające


SJP.pl


syrzok

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. kulin. sernik

Wiktionary


sysadmin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) środ. inform. administrator systemów komputerowych;

Wiktionary

Administrator systemów komputerowych (łac. administrator „zarządca”), żargonowo sysadmin (ang. system administrator) – informatyk zajmujący się zarządzaniem systemem informatycznym i odpowiadający za jego sprawne działanie.

Wyróżnić można administratorów między innymi:

  • aplikacji,
  • baz danych,
  • kopii bezpieczeństwa,
  • sieci LAN/WAN,
  • systemów operacyjnych (serwerów).

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 etym|ang|sysadmin. < etym|ang|system|administrator.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) sysadmin

źródła.

== sysadmin (język angielski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik policzalny

 (1.1) środ. inform. sysadmin

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 etym|ang|sysadmin. < etym|ang|system|administrator.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) sysadmin

źródła.

== sysadmin (język angielski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik policzalny

 (1.1) środ. inform. sysadmin

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


sysak

młode zwierzę, odżywiające się jeszcze mlekiem matki; osesek


SJP.pl


syski

nazwisko


SJP.pl

2 miejscowości w Polsce:

  • Syski – wieś w woj. łódzkim, w pow. łódzki wschodnim, w gminie Tuszyn
  • Syski – wieś w woj. łódzkim, w pow. opoczyńskim, w gminie Mniszków

Wikipedia


sysop

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) środ. inform. zob. administrator.

Wiktionary

Sysop (od ang. system operator), operator systemu – często używane określenie administratorów BBS-ów albo, historycznie, operatorów dowolnych systemów komputerowych, w szczególności klasy mainframe.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈsɨsɔp, AS: sysop

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) administrator, admin

Wiktionary


sysoła

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. rzeka w północno-zachodniej Rosji, lewy dopływ Wyczegdy;

Wiktionary

Sysoła (ros. Сысола) – rzeka w północno-zachodniej Rosji. Większość jej biegu przypada na obszar republiki Komi, choć dwa z jej dopływów mają swoje źródła w niegdysiejszym obwodzie permskim oraz w obwodzie kirowskim. Sysoła jest dopływem Wyczegdy, do której wpływa na wysokości stolicy republiki, Syktywkaru (nazwa miasta wzięła się od nazwy rzeki, która w języku komi brzmi Syktyw).

Wikipedia


system

1. układ elementów stanowiący uporządkowaną całość; zespół urządzeń działający jako całość;
2. forma ustroju państwa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) układ urządzeń współpracujących ze sobą;

 (1.2) sposób rozwiązywania, obsługi czegoś

 (1.3) ustrój, sposób organizacji życia

Wiktionary

System (stgr. σύστημα systema – rzecz złożona) – zespół wzajemnie powiązanych elementów realizujących jako całość założone cele.

Z uwagi na fakt, że wyodrębnienie wszystkich elementów przynależących do systemu bywa w praktyce niekiedy bardzo trudne, dlatego do badania systemów wykorzystuje się ich uproszczone modele. Elementy przynależące do jednego systemu nie mogą jednak stanowić jednocześnie elementów przynależnych do innego systemu.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) To urządzenie nie powinno pracować w tym systemie.

 (1.2) W tej fabryce pracuje się w ośmiogodzinnym systemie pracy.

 (1.3) Każdy komunista pała nienawiścią do systemu kapitalistycznego.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈsɨstɛ̃m, AS: systẽm

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1) przym. systemowy, wewnątrzsystemowy; przysł. systemowo

 (1.2) czas. systematyzować ndk., usystematyzować dk.

 (1.2) rzecz. systematyzacja ż., systematyka ż.

 (1.2) przym. systematyczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) układ, zestaw

 (1.3) ustrój, całokształt

Wiktionary


systemat

rzeka główna wraz z dopływami


SJP.pl


systematyczka

systematyk


SJP.pl

Patrz:

systematyk

systematycznie

przysłówek

 (1.1) regularnie, powtarzalnie

 (1.2) stale przez dłuższy czas

 (1.3) biol. pod względem systematyki

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ten palił papierosa, gryząc jego ustnik i systematycznie wypluwając na odległość kawałki papieru.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌsɨstɛ̃maˈtɨt͡ʃʲɲɛ, AS: systẽmatyčʹńe

Wiktionary

Powiązane:

 przym. systematyczny

 rzecz. systematyka ż., systematyczność ż., systematyzowanie n., usystematyzowanie n.

 czas. systematyzować, usystematyzować

Wiktionary


systematyczniej

stopień wyższy od przysłówka: systematycznie


SJP.pl


systematyczniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: systematyczny


SJP.pl


systematyczność

1. robienie czegoś skrupulatnie i regularnie, działanie zgodnie z ustalonymi regułami, w ramach jakiegoś planu, systemu; metodyczność;
2. regularne występowanie, dzianie się czegoś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) porządek, ułożenie, dokładność

 (1.2) regularność, powtarzalność

 (1.3) regularność, stałość

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌsɨstɛ̃maˈtɨt͡ʃnɔɕt͡ɕ, AS: systẽmatyčność

Wiktionary

Powiązane:

 przym. systematyczny

 rzecz. systematyzowanie, usystematyzowanie

 czas. systematyzować, usystematyzować

 przysł. systematycznie

Wiktionary

Synonimy:

organizacja, staranność, uporządkowanie, zorganizowanie, akuratność, kolinearność, konsekwentność, metodyczność, planowość, regularność, ciągłość, cykliczność, okresowość, regularność, częstość, periodyczność, powtarzalność, seryjność, powracalność, prawidłowość

Wiktionary


systematyczny

1. robiący coś skrupulatnie i regularnie; metodyczny;
2. dziejący się lub zachodzący w sposób regularny, uporządkowany, według jakiegoś systemu;
3. dotyczący systematyki orgnizmów


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) wykonywany lub zdarzający się regularnie

 (1.2) wykonywany starannie

 (1.3) wykonany metodycznie, w sposób uporządkowany, według schematu

 (1.4) systematycznie wykonujący swoją pracę, systematycznie uczący się, pilny

 (1.5) biol. dotyczący systematyki roślin lub zwierząt

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dzięki tegorocznym systematycznym opadom turyści są zachwyceni bujną roślinnością w parku.

 (1.2) Systematyczne sprzątanie zaowocowało pustką na placu.

 (1.3) Tylko systematyczna nauka przynosi dobre wyniki.

 (1.5) W indeksie rośliny są ułożone według nazw systematycznych.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌsɨstɛ̃maˈtɨt͡ʃnɨ, AS: systẽmatyčny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. systematyzacja ż., system m., systematyczność ż., systematyka ż., systematyzowanie n., usystematyzowanie n.

 przysł. systematycznie

 czas. systematyzować, usystematyzować

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) cykliczny, regularny

 (1.2) staranny

 (1.3) metodyczny, planowy, zorganizowany

 (1.4) pilny

Wiktionary


systematyk

systematyka


SJP.pl

Patrz:

systematyka

systematyka

1. rozdzielenie na grupy według jakiegoś systemu;
2. gałąź jakiejś nauki zajmująca się klasyfikacją pewnych przedmiotów lub pojęć;
3. systematyka organizmów - dział biologii zajmujący się badaniem różnorodności organizmów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) dziedzina/poddziedzina jakiejś nauki zajmująca się klasyfikowaniem jej przedmiotów i pojęć

 (1.2) układ (system) przedmiotów lub pojęć danej nauki

Wiktionary

Systematyka (gr. systematikos) – w różnych naukach: układ, podział na grupy według pewnego systemu przedmiotów lub pojęć danej nauki.

Może odnosić się do:

  • systematyka organizmów
  • syntaksonomia
  • systematyka gleb
  • taksonomia

Wikipedia

Patrz:

systematyka

Wymowa:

IPA: ˌsɨstɛ̃ˈmatɨka, AS: systẽmatyka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. system m., systematyk m., systematyzacja ż., systematyzowanie n., usystematyzowanie n.

 czas. systematyzować ndk., usystematyzować dk.

 przym. systematyczny

 przysł. systematycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1-2) taksonomia

Wiktionary


systematyzacja

porządkowanie czegoś według ustalonych reguł, zgodnie z pewnym systemem; systematyzowanie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ujęcie czegoś w system, porządkowanie

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌsɨstɛ̃matɨˈzat͡sʲja, AS: systẽmatyzacʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. system m., systematyzowanie n., systematyka ż.

 przym. systematyczny

 czas. systematyzować, usystematyzować

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) systematyzowanie

Wiktionary


systematyzator

osoba tworząca system, reguły klasyfikacji, zasady porządkowania oraz porządkująca pojęcia, rzeczy, według takich reguł


SJP.pl


systematyzować

układać coś według ustalonych reguł, zgodnie z pewnym systemem; porządkować


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) porządkować według określonych zasad

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. systematyzowanie n., usystematyzowanie n., systematyzacja ż., systematyka ż., systematyczność ż.

 przym. systematyczny

 przysł. systematycznie

 czas. usystematyzować dk.

Wiktionary


systematyzowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) dokonywanie systematyzacji

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. usystematyzowanie n., systematyzacja ż., systematyczność ż., systemowość ż., systematyka ż., systematyk m., system m.

 czas. systematyzować ndk., usystematyzować dk.

 przym. systemowy, systematyczny

 przysł. systemowo, systematycznie

Wiktionary


systemik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od system

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To nie system, lecz tylko mały systemik.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. system m.

Wiktionary


systemizować

dawniej: systematyzować


SJP.pl


systemotwórczy

mający wpływ na tworzenie systemu


SJP.pl


systemowiec

osoba podporządkowana systemowi (społecznemu, politycznemu)


SJP.pl


systemowo

przysłówek

 (1.1) w sposób systemowy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Obecnie rodziny wspierane są systemowo przez władze państwowe.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. system mrz., systematyzowanie n., systemowość ż.

 przym. systemowy

Wiktionary


systemowość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest systemowe; cecha tych, którzy są systemowi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. systematyzowanie n.

 przym. systemowy

 przysł. systemowo

Wiktionary


systemowy

przymiotnik

 (1.1) odnoszący się do systemu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. systematyzowanie n., systemowość ż.

 przysł. systemowo

Wiktionary


systol

faza skurczu serca, skurcz serca; systole


SJP.pl


systole

faza skurczu serca, skurcz serca; systol


SJP.pl

  • systole – faza skurczu w cyklu pracy serca
  • Systole – rodzaj owadów z rodziny zagładkowatych

Wikipedia


sysydlaczek

pierwotniak z typu orzęsków, charakteryzujący się całkowitym brakiem rzęsek u postaci dorosłej; organizm osiadły, do podłoża przymocowuje się dzięki długiej nóżce, na której osadzone są charakterystyczne wypustki pełniące rolę ssawek


SJP.pl


sysydlaczki

gromada protistów w typie orzęsków


SJP.pl

Sysydlaczki, bezrzęski (Suctoria) – gromada w typie orzęsków.

W postaci dojrzałej pozbawione są całkowicie rzęsek, zastąpionych rurkami ssącymi (tentacule), służącymi do pobierania pokarmu. Należą tu różnopostaciowe pierwotniaki przytwierdzone nóżką do podłoża.

Wikipedia


syt

przymiotnik

 (1.1) syty

Wiktionary

Powiązane:

 przym. syty

 rzecz. sytość ż.

 czas. nasycić dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) syty

Wiktionary


syta

brzeczka miodowa


SJP.pl

Brzeczka (w miodosytnictwie zwana też syta) – półprodukt stosowany przy produkcji piwa lub miodu pitnego.

Wikipedia


sytki

Sytki – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie siemiatyckim, w gminie Drohiczyn.

Wieś duchowna, własność benedyktynek drohickich w XVII wieku, położona była w 1795 roku w ziemi drohickiej województwa podlaskiego. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa białostockiego.

W Sytkach urodził się bł. ks. Władysław Maćkowiak.

Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Trójcy Przenajświętszej w Drohiczynie.

Wikipedia


sytnik

aparat do saturacji; saturator


SJP.pl


sytność

cecha tego, co sytne (sycące, pożywne); treściwość


SJP.pl


sytny

pożywny, dający odczucie nasycenia


SJP.pl


sytość

uczucie nasycenia, zaspokojenia; dosyt


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) bycie całkowicie najedzonym, brak głodu

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈsɨtɔɕt͡ɕ, AS: sytość

Wiktionary

Powiązane:

 czas. sycić, nasycić

 przym. syty, syt

 przysł. syto

 rzecz. podsycanie n.

Wiktionary


sytszy

stopień wyższy od przymiotnika: syty; bardziej syty


SJP.pl


sytuacja

1. ogół warunków, w których coś się odbywa;
2. fragment wypowiedzi, akcji scenicznej w przedstawieniu teatralnym;
3. dawniej: położenie jakiegoś obiektu; usytuowanie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zespół okoliczności, stan, w którym ktoś lub coś się znajduje lub coś się dzieje

 (1.2) lokalizacja, położenie czegoś

Wiktionary

Definicja sytuacji – określenie przez partnerów interakcji dyspozycji do działania w danej sytuacji społecznej oraz uświadomienie sobie własnego położenia w niej. Zdefiniowanie sytuacji zależne jest od jej percepcji oraz wartości, jakie dana jednostka posiada. Dla osób biorących udział w interakcji wybór sposobu definiowania sytuacji zależy od położenia jednostek w strukturze społecznej.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jedynym wyjściem z owej nieprzyjemnej sytuacji był rozwód i przeprowadzka do innego miasta.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌsɨtuˈwat͡sʲja, AS: sytuacʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sytuacjonizm m., sytuacjonista m.

 czas. sytuować

 przym. sytuacyjny

 przysł. sytuacyjnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) okoliczności, warunki, położenie

Wiktionary


sytuacjonista

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) zwolennik sytuacjonizmu

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌsɨtuwat͡sʲjɔ̇̃ˈɲista, AS: sytuacʹi ̯o̊̃ńista

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sytuacjonizm m., sytuacjonistka ż., sytuacja ż.

Wiktionary


sytuacjonistka

sytuacjonista


SJP.pl

Patrz:

sytuacjonista

sytuacjonizm

ruch społeczno-artystyczny powstały w latach 50. XX wieku


SJP.pl

  • sytuacjonizm (ruch społeczno-artystyczny) – ruch społeczno-artystyczny powstały w latach pięćdziesiątych XX wieku
  • sytuacjonizm etyczny – ludzka postawa etyczna uzależniona od zaistniałej sytuacji

Wikipedia


sytuacyjnie

przysłówek sposobu

 (1.1) uwzględniając sytuację

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sytuacja ż., sytuacyjność ż.

 przym. sytuacyjny

Wiktionary


sytuacyjność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest sytuacyjne

Wiktionary

Powiązane:

 przym. sytuacyjny

 przysł. sytuacyjnie

Wiktionary


sytuacyjny

związany z jakąś sytuacją, wynikający z sytuacji


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący pewnej sytuacji

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sytuacja ż., sytuacyjność ż.

 przysł. sytuacyjnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) okolicznościowy

Wiktionary


sytuować

1. umiejscawiać, umieszczać gdzieś;
a) stawiać budynek w jakimś miejscu, wydzielać jego część na jakiś cel;
b) umieszczać akcję czegoś, zwłaszcza książki lub filmu, w określonych okolicznościach, czasie, miejscu;
c) ujmować coś w określonym kontekście, pozwalającym na lepsze zrozumienie lub nową interpretację;
d) ustawiać kogoś na jakiejś pozycji w organizacji, hierarchii;
2. sytuować się; umiejscawiać się, umieszczać się:
a) zajmować jakieś miejsce;
b) zajmować jakąś pozycję w organizacji


SJP.pl

czasownik

 (1.1) umieszczać w jakimś miejscu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sytuowanie n., sytuacja ż.

Wiktionary


sytuowany

1. umiejscawiać, umieszczać gdzieś;
a) stawiać budynek w jakimś miejscu, wydzielać jego część na jakiś cel;
b) umieszczać akcję czegoś, zwłaszcza książki lub filmu, w określonych okolicznościach, czasie, miejscu;
c) ujmować coś w określonym kontekście, pozwalającym na lepsze zrozumienie lub nową interpretację;
d) ustawiać kogoś na jakiejś pozycji w organizacji, hierarchii;
2. sytuować się; umiejscawiać się, umieszczać się:
a) zajmować jakieś miejsce;
b) zajmować jakąś pozycję w organizacji


SJP.pl


syty

1. taki, który się najadł do syta; najedzony, niegłodny;
2. obfity, bogaty w jakieś substancje odżywcze, treściwy, sycący;
3. mający czegoś dosyć; opływający w coś


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który zaspokoił głód, najadł się

Wiktionary

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

 (1.1) najedzony

antonimy.

 (1.1) głodny

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. sytość ż., podsycanie n.

 przysł. syto, do syta

 czas. sycić ndk.

 przym. syt

frazeologia.

 przysłowia: wilk syty i owca cała • chleb pracą nabyty, bywa smaczny i syty • syty głodnego nie zrozumie

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) full, satiated

* białoruski: (1.1) сыты

* bułgarski: (1.1) сит

* chiński standardowy: (1.1) 饱 (bǎo)

* duński: (1.1) mæt

* kataloński: (1.1) ple

* rosyjski: (1.1) сытый

* słowacki: (1.1) sýty

* ukraiński: (1.1) ситий

* wolof: (1.1) suur

źródła.

== syty (język dolnołużycki.) ==

wymowa.

 IPA3|ˈsɨtɨ.

znaczenia.

przymiotnik

 (1.1) otyły

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sytość ż., podsycanie n.

 przysł. syto, do syta

 czas. sycić ndk.

 przym. syt

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) najedzony

Wiktionary


sywasz

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. rozbudowany zespół płytkich słonowodnych zatok na północno-wschodnim wybrzeżu Krymu;

Wiktionary

Sywasz (ukr. Сиваш; ros. Сиваш, Siwasz; krym. Sıvaş), także Morze Zgniłe (ukr. Гниле Море, Hnyłe More; ros. Гнилое Море, Gniłoje Morie; krym. Çürük Deñiz) – system płytkowodnych zatok na północno-wschodnim wybrzeżu Krymu, oddzielonych od strony Morza Azowskiego Mierzeją Arabacką.

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) Morze Zgniłe

Wiktionary


syzrań

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w zachodniej części Rosji, w obwodzie samarskim, nad Wołgą u ujścia Syzrani (2.1) do Zbiornika Saratowskiego;

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (2.1) geogr. rzeka w południowej Rosji prawy dopływ Wołgi;

Wiktionary

Syzrań (ros. Сызрань) – miasto w zachodniej części Rosji, w obwodzie samarskim, port nad Wołgą u ujścia Syzrani do Zbiornika Saratowskiego.

Założony w 1683 jako twierdza, w 1796 przekształcony w miasto guberni symbirskiej. Około 167 tys. mieszkańców w 2020 roku.

W mieście rozwinął się przemysł maszynowy, chemiczny oraz rafineryjny.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. syzrański

Wiktionary


syzrański

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Syzraniem lub Syzranią, dotyczący Syzrania lub Syzrani

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Syzrań mrz. / ż.

Wiktionary


syzyf

mit. gr. legendarny założyciel Koryntu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) mitgr. mityczny król Koryntu, skazany przez bogów na wtaczanie głazu na szczyt góry;

Wiktionary

Syzyf (gr. Σίσυφος Sísyphos, Sisyphos Aiolides, łac. Sisyphus) – w mitologii greckiej założyciel i król miasta Efyra (późniejszy Korynt), mąż Merope, syn Eola i dziad Bellerofonta, postać tragiczna, archetyp.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Syzyf, zmuszony do wtaczania głazu na górę, uważał tę karę za o wiele za surową.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. Syzyfowy, syzyfowy

Wiktionary


syzyfowy

1. dotyczący Syzyfa;
2. przenośnie: syzyfowa praca - bezcelowa, ciężka praca, niemająca końca; bezowocny trud


SJP.pl

przymiotnik dzierżawczy

 (1.1) przest. gwara. taki, który należy do Syzyfa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Syzyf mos.

 przym. syzyfowy

Wiktionary


syzygia

opozycja i koniunkcja planet


SJP.pl


syzygijny

syzygia


SJP.pl

Patrz:

syzygia

syzygium

Syzygium – słowo pochodzące z greki (syzygos) oznaczające tam "połączenie jarzmem". Używane jest w odmienny sposób w wielu różnych dziedzinach.

  • astronomia: linearyzacja trzech ciał niebieskich wedle jednej linii (zobacz też: pływ syzygijny)
  • medycyna: połączenie dwóch lub więcej organów
  • zoologia: sparowanie chromosomów podczas mejozy
  • czapetka łac. Syzygium – rodzaj roślin

Wikipedia


syłwa

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. hydron. rzeka w Rosji, w obwodzie swierdłowskim i Kraju Permskim, uchodzi do Zbiornika Kamskiego;

Wiktionary

Syłwa (ros. Сылва; z języka komi-permiackiego сыл: sył – „z roztopów”, ва: wa – „woda”) – rzeka w Rosji, w obwodzie swierdłowskim i Kraju Permskim.

Jej długość wynosi 493 km, a powierzchnia zlewiska 19 700 km². Swój początek bierze na stokach środkowego Uralu i płynie w kierunku zachodnim. Wpada do Zatoki Czusowskiej Zbiornika Kamskiego.

Wikipedia


sz

1. połączenie literowe oznaczające spółgłoskę "sz";
2. spółgłoska przedniojęzykowo-dziąsłowa, bezdźwięczna, twarda, szczelinowa, ustna


SJP.pl

skrótowiec

 (1.1) = Siły Zbrojne

Wiktionary

Sz (Sz, sz) – dwuznak występujący w językach polskim, kaszubskim oraz węgierskim.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Po uruchomieniu produkcji seryjnej samobieżna armatohaubica Dana została wprowadzona do uzbrojenia wojsk czechosłowackich (410 sztuk), a w 1983 roku 111 egzemplarzy trafiło także do SZ PRL.

Wiktionary


sz.p.

skrót

 (1.1) = Szanowna Pani

 (1.2) = Szanowny Pan

 (1.3) = Szanowni Państwo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Sz. Pani, WPani

 (1.2) Sz. Pan, WPan

 (1.3) Sz. Państwo, WPaństwo

Wiktionary


sza

wykrzyknienie oznaczające wezwanie do zamilknięcia lub zachowania ciszy


SJP.pl

Ш, Шш (sza) – 26. litera podstawowej cyrylicy, oznaczająca spółgłoskę [ʃ]. Pochodzi od hebrajskiej litery ש. W języku rosyjskim nie ulega palatalizacji pod wpływem samogłoski miękkiej. W języku ukraińskim w pozycji przed І, Ю, Я oznacza głoskę palatalizowaną [ʃʲ] (częściej stosowane: [ɕ]).

Wikipedia


szaba

Katanga (w latach 1971–1997 Shaba) – prowincja w południowej części Demokratycznej Republiki Konga (w latach 1971–1997 znanej jako Zair) o powierzchni 496 877 km², zamieszkana w 2012 roku przez 5,9 miliona osób. Stolicą i największym miastem jest Lubumbashi (dawniej zwane Elizabethville). Na mocy konstytucji z 2006 roku Katanga ma zostać podzielona na cztery mniejsze prowincje: Górna Katanga, Górne Lomami, Lualaba i Tanganika.

Wikipedia


szabacik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od szabat

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szabat m.

Wiktionary


szabas

1. świąteczny dzień tygodnia w judaizmie, trwający od piątkowego do sobotniego zachodu słońca; szabat, sabat, szabes;
2. w łowiectwie: przerwa w tokach cietrzewi podczas wschodu słońca


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) rel. żydowski dzień odpoczynku obchodzony na końcu tygodnia;

 (1.2) łow. przerwa w tokach cietrzewi o wschodzie słońca

Wiktionary

Szabat (hebr. ‏שַׁבָּת‎ lub יוֹם הַשַׁבָּת, od rdzenia szbt: szin + bet/bejt + taw = „odpoczywać”, „ustać”, „obserwować”, „zaprzestać działalności”), szabas, sabat – w judaizmie siódmy, ostatni dzień tygodnia (hebr. jom ha-szwii), będący według kalendarza żydowskiego dniem wypoczynku. Jest dniem świątecznym, stanowiącym pamiątkę cyklu stworzenia świata oraz wyprowadzenia Izraelitów z Egiptu (Wj 20,9–11; Pwt 5,12–15). Trwa od zachodu słońca (hebr. szkijat ha-chama) w piątek, do prawie godziny po zachodzie słońca w sobotni wieczór.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Podczas szabasu nie wolno wchodzić do jerozolimskiej dzielnicy ortodoksyjnych żydów.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szabat m., szabaśnica ż., szabasówka ż., szabaśnik m., szabasowanie n., sobota ż.

 czas. szabasować ndk.

 przym. szabasowy, szabaśny, szabatowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szabat

Wiktionary


szabaśnica

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) daw. dobudowana część przy piecu kuchennym, służąca do pieczenia lub trzymania w cieple wcześniej przygotowanych potraw

 (1.2) poet. świeca szabasowa

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Matka powiedziała mu, że coś ciepłego znajdzie w szabaśnicy, ona wychodzi.

 (1.2) Przywilejem kobiet było i jest zapalanie szabaśnic w szabatowy wieczór.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szabas m., szabat m., szabaśnik m., szabasówka ż., szabasowanie n.

 czas. szabasować ndk.

 przym. szabasowy, szabaśny, szabatowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szabaśnik

Wiktionary


szabaśnik

lichtarz wieloramienny, w którym pali się świece podczas szabasu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) przest. złodz. kapelusz, cylinder

 (1.2) kraków. piekarnik

 (1.3) daw. żydowski świecznik używany podczas szabatu

 (1.4) daw. dobudowana część przy piecu kuchennym, służąca do pieczenia lub trzymania w cieple wcześniej przygotowanych potraw

Wiktionary

Przykłady

 (1.3) Na stole stał już zapalony szabaśnik, wszystko było gotowe do wieczerzy.

 (1.4) Matka powiedziała mu, że coś ciepłego znajdzie w szabaśniku, ona wychodzi.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szabas m., szabat m., szabaśnica ż., szabasówka ż., szabasowanie n.

 czas. szabasować ndk.

 przym. szabasowy, szabaśny, szabatowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.4) szabaśnica

Wiktionary


szabaśny

przestarzałe: dotyczący szabasu, związany z szabasem


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) rel. przest. związany z szabasem, dotyczący szabasu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W każdy szabaśny wieczór rodziny siadają razem do wieczerzy.

 (1.1) Matka zapaliła świece szabaśne, które stały na stole.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szabas m., szabaśnica ż., szabasówka ż., szabaśnik m., szabasowanie n., sabatnik mrz.

 czas. szabasować ndk.

 przym. szabasowy, szabatowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szabatowy, szabasowy

Wiktionary


szabasować

obchodzić, świętować szabas; szabatować


SJP.pl

czasownik nieprzechodni niedokonany

 (1.1) żyd. rel. świętować szabas

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jak nie będziesz szabasować, to nie pójdziesz do nieba.

 (1.1) Pobożni żydzi szabasują od piątkowego wieczoru.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szabas m., szabaśnica ż., szabasówka ż., szabaśnik m., szabasowanie n.

 przym. szabasowy, szabatowy, szabaśny

Wiktionary


szabasowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) obchodzenie szabatu, zachowywanie odpoczynku szabasowego

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Władze carskie nie wprowadzały zakazu szabasowania.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szabas m., szabaśnica ż., szabasówka ż., szabaśnik m.

 czas. szabasować ndk.

 przym. szabasowy, szabatowy, szabaśny

Wiktionary


szabasówka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) żyd. rel. cienka świeczka z łoju zapalana przez ubogich żydów podczas szabasu

 (1.2) żyd. kulin. rodzaj wódki pijanej przy wieczerzy szabasowej

 (1.3) żyd. żydowskie aksamitne nakrycie głowy obszywane futrem

Wiktionary

  • Szabasówka (rzeka)
  • szabasówka (szkoła)

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Na stole stały zapalone szabasówki w prostych lichtarzykach.

 (1.2) Panie Kajetanie, napije się pan szabasówki?

 (1.3) Ojciec czekał na wszystkich w szabasówce obszytej sobolem.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szabas m., szabaśnica ż., szabaśnik m., szabasowanie n.

 czas. szabasować ndk.

 przym. szabasowy, szabatowy, szabaśny

Wiktionary


szabasowy

przymiotnik od: szabas (świąteczny dzień tygodnia w judaizmie, trwający od zachodu słońca w piątek do zachodu słońca w sobotę); szabatowy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) rel. związany z szabasem, dotyczący szabasu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Icek nawpychał się szabasowych frykasów.

 (1.1) Przywilejem kobiet było i jest zapalanie szabaśnic w szabasowy wieczór.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szabas m., szabaśnica ż., szabasówka ż., szabaśnik m., szabasowanie n., sobota ż.

 czas. szabasować ndk.

 przym. szabaśny, szabatowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szabatowy; przest. szabaśny

Wiktionary


szabat

świąteczny dzień tygodnia w judaizmie, trwający od piątkowego do sobotniego zachodu słońca; szabas, sabat, szabes


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) rel. żyd. ostatni (siódmy) dzień każdego tygodnia, obchodzony jako dzień święty;

Wiktionary

Szabat (hebr. ‏שַׁבָּת‎ lub יוֹם הַשַׁבָּת, od rdzenia szbt: szin + bet/bejt + taw = „odpoczywać”, „ustać”, „obserwować”, „zaprzestać działalności”), szabas, sabat – w judaizmie siódmy, ostatni dzień tygodnia (hebr. jom ha-szwii), będący według kalendarza żydowskiego dniem wypoczynku. Jest dniem świątecznym, stanowiącym pamiątkę cyklu stworzenia świata oraz wyprowadzenia Izraelitów z Egiptu (Wj 20,9–11; Pwt 5,12–15). Trwa od zachodu słońca (hebr. szkijat ha-chama) w piątek, do prawie godziny po zachodzie słońca w sobotni wieczór.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W czasie szabatu nie wolno wykonywać wielu czynności.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃabat, AS: šabat

Wiktionary

Powiązane:

 przym. szabatowy

 rzecz. szabas mrz., szabaśnik m., szabaśnica ż., szabacik mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szabas, sabat

Wiktionary


szabatować

rzadko: obchodzić szabat; szabasować


SJP.pl


szabatowy

przymiotnik od: szabat (świąteczny dzień tygodnia w judaizmie, trwający od zachodu słońca w piątek do zachodu słońca w sobotę); szabasowy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) rel. związany z szabatem, dotyczący szabatu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przywilejem niewiast było i jest zapalanie szabaśnic w szabatowy wieczór.

 (1.1) Ickowi smakują szabatowe łakocie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szabat m., sabatnik mrz., szabasówka ż., szabas mrz., szabasowanie n., szabaśnik m., szabaśnica ż.

 przym. szabaśny, szabasowy

 czas. szabasować

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szabasowy; przest. szabaśny

Wiktionary


szabel

w gwarze wielkopolskiej: fasolka szparagowa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) reg-pl|Poznań. strąk fasoli

 (1.2) reg-pl|Poznań. fasolka szparagowa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szabelek m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) szabelek

Wiktionary


szabelek

zdrobnienie od: szabla


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) reg-pl|Poznań. strąk fasoli

 (1.2) reg-pl|Poznań. fasolka szparagowa

forma rzeczownika.

 (2.1) D. lm. od: szabelka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szabel m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szabel

 (1.2) szabel

Wiktionary


szabelka

zdrobnienie od: szabla


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: szabla

 (1.2) mała szabla

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zygmunt wyobraził sobie grupkę klęczących. Pobrzękiwali szabelkami, modląc się do plastikowyastikowej konewki w kształcie Matki Boskiej Gietrzwałdzkiej.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃaˈbɛlka, AS: šabelka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szabla ż., szablista m., szablistka ż.

Wiktionary


szabelkówka

regionalnie: zupa z szablu (fasoli szparagowej)


SJP.pl


szabelkowość

awanturniczość połączona ze zbytnią pewnością siebie


SJP.pl


szabelkowy

1. przypominający kształtem małą szablę;
2. odznaczający się agresywną postawą i zbytnią pewnością siebie;
3. szabelek


SJP.pl

Patrz:

szabelek

szabelnia

dawny warsztat, w którym produkowano szable


SJP.pl

Szabelnia – wieś w Polsce, położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie koneckim, w gminie Końskie.

Wieś wchodzi w skład sołectwa Piła.

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa kieleckiego.

Od XVII do pierwszej połowy XX wieku wieś wchodziła w skład klucza Koneckiego oraz dóbr Końskie Wielkie.

Wierni kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Podwyższenia Krzyża Świętego w Pomykowie.

Wikipedia


szabelniczy

szabelnik


SJP.pl

Patrz:

szabelnik

szabelnik

dawniej:
1. osoba trudniąca się wyrabianiem szabli;
2. osoba uzbrojona w szablę


SJP.pl


szabelski

nazwisko


SJP.pl

Osoby o nazwisku Szabelski / Szabelska:

  • Bolesław Szabelski – kompozytor, organista i pedagog
  • Edward Szabelski – duchowny katolicki, kapelan i kapitan Wojska Polskiego
  • Krystyna Wiśniewska-Szabelska – harcerka, uczestniczka powstania warszawskiego
  • Stanisław Szabelski – duchowny katolicki, tajny szambelan papieski, prałat archidiakonem Katedralnej Kapituły Łódzkiej

Zobacz też:

  • Szablewski
  • Szablewo

Wikipedia


szabeltas

dawna, skórzana torba wisząca przy szabli


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) hist. wojsk. niewielka płaska torba skórzana zawieszana przy szabli, typowa dla niektórych rodzajów kawalerii (zwłaszcza dla umundurowania huzarów);

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) (…) jam też nie brał czasu, wsiadłem na koń schowawszy list do szabeltasu.

Wiktionary


szaber

1. potocznie: kradzież rzeczy porzuconych przez właściciela, np. w czasie wojny lub powodzi;
2. przedmioty z takiej kradzieży;
3. kruszywo z drobno tłuczonego kamienia, używane głównie na nawierzchnie dróg i jako dodatek do betonów; tłuczeń, szuter


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) grabież mienia porzuconego w wyniku wojny, katastrofy itp.

 (1.2) przedmioty pochodzące z szabru (1.1)

 (1.3) gwara przestępcza dłuto, żelazo do łamania murów, świder do dziurawienia murów

 (1.4) gwara przestępcza złodziej, zwłaszcza okradający mieszkania, włamywacz

Wiktionary

Szaber – proceder przestępczy, polegający na grabieży mienia pozostającego bez opieki w wyniku klęsk żywiołowych, przewrotów społecznych lub konfliktów zbrojnych. Zjawisko znane od czasów starożytnych.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Socjologowie tłumaczą, że podkradanie w zakładach pracy, nie tylko materiałów piśmiennych, ale wielu innych dóbr, występujące masowo w latach pięćdziesiątych, sześćdziesiątych i siedemdziesiątych, to relikt wojennego i powojennego szabru.

 (1.2) W teatrze zjawia się pierwszy prezydent miasta (postać autentyczna), który uciekł później w nieznanym kierunku z walizami pełnymi szabru.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃabɛr, AS: šaber

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szabrownik mos., szabrowniczka ż., szabrownictwo n., szabrowanie n., rozszabrowywanie n., rozszabrowanie n.

:: zdrobn. szaberek mrz.

 czas. szabrować ndk., rozszabrowywać ndk., rozszabrować dk.

 przym. szabrowniczy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.4) szabrownik

 (1.6) tłuczeń

Wiktionary


szaberek

zdrobnienie od: szaber (rabunek)


SJP.pl


szabes

świąteczny dzień tygodnia w judaizmie, trwający od piątkowego do sobotniego zachodu słońca; szabas, sabat, szabat


SJP.pl


szabla

1. broń sieczna o wygiętej klindze;
2. broń sportowa używana w konkurencji szermierczej;
3. dolny kieł dzika


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) hist. wojsk. jednosieczna broń z wygiętą klingą;

 (1.2) sport. broń szermiercza

 (1.3) sport. konkurencja z użyciem szabli (1.2)

 (1.4) zool. dolny kieł dzika

 (1.5) gw-pl|Poznań. zielony strąk fasoli

Wiktionary

Szabla – jednoręczna sieczna broń biała, wyróżniająca się długą, jednosieczną i zakrzywioną głownią. Szabla przeznaczona jest głównie do zadawania cięć (w mniejszym stopniu również do pchnięć).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Co nam obca przemoc wzięła, szablą odbierzemy.

 (1.1) Hej, szable w dłoń! Łuki w juki, a łupy wziąć w troki.

 (1.1) Szabla ta stanowiła jedną z najcenniejszych naszych pamiątek rodzinnych, a przy tym wieczny od dawnych lat przedmiot westchnień moich i Kazia, bo cięła żelazo jak wióry.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃabla, AS: šabla

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szablak, szablista, szablistka, szablica, szablisko

:: zdrobn. szabelka

 przym. szablasty, szablisty, szablowy

 przysł. szablasto

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) karabela

Wiktionary


szablak

1. rodzaj ważki z rodziny ważkowatych;
2. gatunek fasoli o długich strąkach, uprawiany w Azji i Afryce; fasola szablasta, kanawalia szablasta


SJP.pl

Szablak – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie łomżyńskim, w gminie Nowogród.

W okolicach wsi znajduje się użytek ekologiczny - bagno „Narwiańskie Zakole” o powierzchni 2,51 ha.

Wierni kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Nowogrodzie.

Wikipedia


szablastość

łukowate wygięcie jakiejś płaszczyzny; szablistość, szablowatość


SJP.pl


szablastozębny

tygrys (kot) szablastozębny - wymarły ssak z rodziny kotowatych, drapieżnik o potężnych, zakrzywionych górnych kłach; tygrys (kot) szablozębny (szablozęby), machajrodon, machajrodont


SJP.pl


szablasty

mający kształt szabli, podobny do szabli; szablisty, szablaty, szablowaty


SJP.pl


szablaty

1. przypominający kształtem szablę; szablasty, szablisty, szablowaty;
2. dawniej: uzbrojony w szablę; szablisty


SJP.pl


szablewski

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Alojzy Szablewski – polski inżynier, działacz opozycji w okresie PRL, poseł na Sejm I. kadencji
  • Kazimierz Szablewski – polski historyk i dyplomata
  • Łukasz Szablewski – polski siatkarz
  • Stanisław Szablewski – kapitan Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari, ofiara zbrodni katyńskiej

Wikipedia


szablica

duża szabla; szablisko


SJP.pl


szablina

1. ekspresywnie o szabli; szabelka;
2. nędzna, licha szabla


SJP.pl


szablisko

duża szabla; szablica


SJP.pl


szablista

1. mający kształt szabli, podobny do szabli; szablasty, szablaty, szablowaty;
2. dawniej: uzbrojony w szablę; szablaty;
3. grubosz szablisty - roślina z rodziny gruboszowatych, o mięsistych łodygach i liściach


SJP.pl


szablistka

szablista


SJP.pl

Patrz:

szablista

szablistość

1. łukowate wygięcie jakiejś płaszczyzny; szablastość, szablowatość;
2. częste używanie szabli podczas walk i awantur


SJP.pl


szablisty

1. mający kształt szabli, podobny do szabli; szablasty, szablaty, szablowaty;
2. dawniej: uzbrojony w szablę; szablaty;
3. grubosz szablisty - roślina z rodziny gruboszowatych, o mięsistych łodygach i liściach


SJP.pl


szablodziób

ptak z siewkowych, zamieszkuje wybrzeża słonych jezior i mórz Europy zachodniej i południowej, północnej Afryki i centralnej Azji; żeruje brodząc w wodzie lub pływając


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) ornit. nazwa systematyczna|Recurvirostra avosetta|ref=tak., ptak przybrzeżny o charakterystycznym czarnym i cienkim dziobie zagiętym w górę;

Wiktionary

Szablodziób (zwyczajny) (Recurvirostra avosetta) – gatunek średniej wielkości ptaka brodzącego z rodziny szczudłonogów (Recurvirostridae). Zamieszkuje Eurazję i Afrykę. Nie jest zagrożony wyginięciem. Nie wyróżnia się podgatunków.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ʃaˈblɔd͡ʑup, AS: šabloʒ́up

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) awoceta

Wiktionary


szablogrzbiet

Szablogrzbiet (Pseudorca) – rodzaj wodnych ssaków z podrodziny Globicephalinae w obrębie rodziny delfinowatych (Delphinidae).

Wikipedia


szablon

1. mechaniczne powielanie środków wyrazu; sztampa; maniera;
2. forma służąca do seryjnego wyrabiania przedmiotów;
3. przyjęty wzorzec postępowania


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) przyrząd służący do mechanicznego odtwarzania liter, kształtów lub całych rysunków

 (1.2) forma, wzór, według których wyrabia się seryjnie przedmioty

 (1.3) przyjęty wzorzec postępowania, często bezmyślnie naśladowany

 (1.4) gotowy wzór do wypełniania lub naśladowania

 (1.5) szt. technika street artu wykorzystująca do malowania wycięte matryce;

Wiktionary

  • wzorzec (szablon) – przedmiot będący pierwowzorem wykonania jakiegoś przedmiotu lub obrazu
  • szablon – technika malarska typowa dla street artu.
  • szablon – w programowaniu to jedno z podejść do programowania uogólnionego.
    • szablon – konstrukcja programistyczna w języku C++
    • szablon – konstrukcja programistyczna w języku D

    Wikipedia

    Przykłady

     (1.1) Do sporządzania napisów w rysunku technicznym używano szablonów.

    Wiktionary

    Wymowa:

    IPA: ˈʃablɔ̃n, AS: šablõn

    Wiktionary

    Powiązane:

     rzecz. szablonowość ż., szablonówka ż.

    :: zdrobn. szablonik m.

     przym. szablonowy

     przysł. szablonowo

    Wiktionary

    Synonimy:

     (1.1) wzornik, trafaret

     (1.3) rutyna

    Wiktionary


szablonik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od szablon

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szablon m.

 przym. szablonowy

Wiktionary


szablonowość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest szablonowe; cecha tych, którzy są szablonowi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szablon mrz., szablonowiec m., szablonowanie n.

 czas. szablonować ndk.

 przym. szablonowy

 przysł. szablonowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) schematyczność

Wiktionary


szablonowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z szablonem, dotyczący szablonu

 (1.2) wykonany z użyciem szablonu, według szablonu

przymiotnik jakościowy

 (2.1) przen. będący przejawem schematycznego myślenia, wykonany standardowo, pozbawiony waloru oryginalności

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szablon m., szablonik m., szablonowość ż., szablonówka ż.

 przysł. szablonowo

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) schematyczny, stereotypowy

Wiktionary


szablowatość

łukowate wygięcie jakiejś płaszczyzny; szablistość, szablastość


SJP.pl


szablowaty

przypominający kształtem szablę; szablasty, szablaty, szablisty


SJP.pl


szablowość

cecha czegoś powiązanego z szablą


SJP.pl


szablowy

1. związany z szablą;
2. przypominający kształtem szablę; szablisty, szablasty, szablowaty;
3. w gwarze wielkopolskiej: związany z szablem (fasolką szparagową); szabelkowy


SJP.pl


szablozębny

tygrys (kot) szablozębny - wymarły ssak z rodziny kotowatych, drapieżnik o potężnych, zakrzywionych górnych kłach; tygrys (kot) szablastozębny (szablozęby), machajrodon, machajrodont


SJP.pl


szablozęby

tygrys (kot) szablozęby - wymarły ssak z rodziny kotowatych, drapieżnik o potężnych, zakrzywionych górnych kłach; tygrys (kot) szablastozębny (szablozębny), machajrodon, machajrodont


SJP.pl


szabota

część kowadła; kłodzisko


SJP.pl


szabraka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) poznań. - odzież wierzchnia, płaszcz, kurtka

Wiktionary


szabrolizm

styl filmowy inspirowany twórczością reżysera filmowego, Claude'a Chabrola; chabrolizm


SJP.pl


szabrować

1. grabić mienie pozostawione bez opieki przez uciekających w czasie działań wojennych, klęski żywiołowej itp.;
2. dawniej: wypełniać szpary w murze szabrem (tłuczniem)


SJP.pl


szabrowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) grabienie mienia porzuconego w wyniku wojny, katastrofy, klęski żywiołowej itp.

 (1.2) bud. wypełnianie szabrem szpar w murze

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szaber m., szabrownik m., szabrowniczka ż., szabrownictwo n.

 czas. szabrować ndk.

 przym. szabrowniczy

Wiktionary


szabrownictwo

kradzież porzuconego lub niezabezpieczonego mienia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) pot. grabież dobytku pozostawionego bez opieki przez właścicieli najczęściej w czasie wojny lub klęski żywiołowej

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Osadnictwo mieszało się z szabrownictwem, choć i szabrowników dziś się usprawiedliwia: „Jak by Polak nie wziął, to ruski by wywiózł”.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szaber m., szaberek m., szabrownik m., szabrowniczka ż., szabrowanie n.

 czas. szabrować ndk.

 przym. szabrowniczy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szaber

Wiktionary


szabrowniczka

kobieta grabiąca mienie pozostawione przez uciekających w czasie działań wojennych lub klęski żywiołowej


SJP.pl


szabrownik

osoba grabiąca mienie pozostawione przez uciekających w czasie działań wojennych lub klęski żywiołowej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pot. osoba zajmująca się szabrem

Wiktionary

Szaber – proceder przestępczy, polegający na grabieży mienia pozostającego bez opieki w wyniku klęsk żywiołowych, przewrotów społecznych lub konfliktów zbrojnych. Zjawisko znane od czasów starożytnych.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Część osób zdecydowała się pozostać na zalanych terenach, bo obawiała się szabrowników.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃaˈbrɔvʲɲik, AS: šabrovʹńik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szaber m., szaberek m., szabrownictwo n., szabrowanie n.

:: fż. szabrowniczka ż.

 czas. szabrować ndk.

 przym. szabrowniczy

Wiktionary


szabłoński

nazwisko


SJP.pl


szabłowski

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Józef Szabłowski – polski ekonomista
  • Stach Szabłowski – polski historyk i krytyk sztuki, publicysta
  • Witold Szabłowski – polski dziennikarz i reportażysta

Wikipedia


szac

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. narzeczony, luby

Wiktionary


szach

tytuł władców państw muzułmańskiego Wschodu, a także osoba nosząca ten tytuł; szachinszach


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) szach. zagrożenie króla biciem;

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) polit. hist. tytuł monarchy w Persji a następnie w Iranie;

wykrzyknik

 (3.1) szach. słowo wypowiadane przez gracza, gdy dał on szacha (1.1) przeciwnikowi

Wiktionary

  • szach (szachy) – termin szachowy
  • szach (władca) – tytuł władcy imperium perskiego – Iranu
  • szach (diament) – diament o masie 88,7 kr
  • szach (obraz) – dzieło Viberta

Szach – nazwisko

  • Jakub Szach
  • Ahmad Shah

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Biały goniec dał szacha czarnym.

 (2.1) Brytyjski poseł przekazał szachowi życzenia od królowej.

 (3.1) „Szach!” – zawołał ucieszony Jaś, grający białymi.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃax, AS: šaχ

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szachy nmos., szachista m., szachistka ż., szachownica ż., szachinszach mos., szachowanie n., zaszachowanie n.

 czas. szachować ndk., zaszachować dk.

 przym. szachowy, antyszachowski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) daw. abszach

Wiktionary


szach-mach

potocznie: szybko, błyskawicznie, natychmiast; rachu-ciachu, rach-ciach, mach-mach, ciach-mach


SJP.pl


szach-mat

w szachach: odzywka informująca, że przeciwnik dostał mata; szach mat


SJP.pl

Szach-mat (ang. Endgame, 2011) – kanadyjski serial obyczajowy stworzony przez Avruma Jacobsona. Wyprodukowany przez Thunderbird Films, Front Street Pictures i Shaw Media.

Światowa premiera serialu miała miejsce 14 marca 2011 roku na antenie Showcase. Ostatni odcinek serialu został wyemitowany 13 czerwca 2011 roku. W Polsce premiera serialu odbyła się 20 maja 2013 roku na kanale Fox.

Wikipedia


szacharit

w judaizmie: codzienna modlitwa poranna odpowiadająca ofierze w Świątyni Jerozolimskiej, ustanowiona według tradycji przez Abrahama


SJP.pl

Szacharit (hebr. שחרית) – w judaizmie codzienne modlitwy poranne odpowiadające porannej ofierze składanej w Świątyni Jerozolimskiej. Według tradycji ustanowił je Abraham (Rdz 19, 27).

Wikipedia


szacher

dawniej, zwykle w liczbie mnogiej: oszustwo, zwykle w niezbyt ważnych sprawach; krętactwo, matactwo


SJP.pl


szacher-macher

potocznie: szachrajstwo, oszustwo, krętactwo; szacher


SJP.pl

rzeczownik męskorzeczowy lub nijaki

 (1.1) pot. podstępne zachowanie pozwalające w sposób nieuczciwy osiągnąć jakieś korzyści

 (1.2) pot. zob. oszust.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Moja terapeutka mówiła, że to wyparcie – psychologiczny szacher-macher mózgu, który sobie nie życzy pamiętać o rzeczach niemiłych.

 (1.1) Czy i tym razem uda się zrobić „małe szacher-macher” w uchwale budżetowej na 2018 rok?

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) oszustwo, sztuczka

 (1.2) oszust, szachraj

Wiktionary


szacherka

potocznie: szachrajstwo, oszustwo, krętactwo; szacher-macher


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. zob. szachrajstwo.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szachraj mos., szachrajstwo n.

 przym. szachrajski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zob. szachrajstwo.

Wiktionary


szachinszach

tytuł władców państw muzułmańskiego Wschodu, a także osoba nosząca ten tytuł; szach


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) polit. hist. tytuł monarchy w Persji a następnie w Iranie;

Wiktionary

Król królów – tradycyjny tytuł używany przez monarchów aspirujących do władzy uniwersalnej lub zwierzchnictwa nad innymi władcami. Stosowany głównie na Bliskim Wschodzie, a także w dawnej Abisynii. Po raz pierwszy formuła ta pojawiła się w starożytnej Mezopotamii, gdzie jeden z władców dynastii akadyjskiej nosił imię Šar-kali-šarrī, co w języku akadyjskim oznacza król wszystkich królów.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) „Szachinszach” Kapuścińskiego zniknął szybko z półek.

 (1.1) Następca szachinszacha nie szanował poddanych.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szach mos.

 wykrz. szach

Wiktionary


szachista

osoba grająca w szachy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba grająca w szachy

Wiktionary

  • szachista – zawodnik grający w szachy
  • Szachista – miesięcznik o tematyce szachowej
  • Szachista – powieść Waldemara Łysiaka

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Znany szachista odwiedził szkołę i rozegrał symultanę z uczniami.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃaˈxʲista, AS: šaχʹista

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szach m., szachy nmos., szachownica ż.

:: fż. szachistka ż.

 czas. szachować, szachować się

 przym. szachowy

 wykrz. szach

Wiktionary


szachistka

kobieta grająca w szachy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta grająca w szachy

Wiktionary

Szachistka (fr. Joueuse) – francusko-niemiecki dramat obyczajowy z 2009 w reżyserii Caroline Bottaro.Jest to adaptacja powieści niemieckiej pisarki Bertiny Henrichs.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Znana szachistka odwiedziła szkołę i rozegrała symultanę z uczniami.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃaˈxʲistka, AS: šaχʹistka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szachy nmos., szach m., szachownica ż., szachowanie n., zaszachowanie n.

:: fm. szachista m.

 czas. szachować ndk., zaszachować dk.

 przym. szachowy, szachownicowy

 wykrz. szach

Wiktionary


szachniewicz

nazwisko


SJP.pl


szachować

1. w grze w szachy: sprawiać, że król przeciwnika jest bezpośrednio atakowany; dawać szacha;
2. grozić komuś, trzymać w niepewności; trzymać w szachu


SJP.pl

czasownik przechodni

 (1.1) w grze w szachy: dawać szacha (stwarzać zagrożenie zabicia króla przeciwnika)

 (1.2) pot. trzymać kogoś w niepewności, groźbą czegoś zmuszać do określonego postępowania, zagrażać czymś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Czarne nieustannie szachowały białego króla.

 (1.2) Związkowcy szachowali pracodawców groźbą strajku.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃaˈxɔvat͡ɕ, AS: šaχovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szachy nmos., szach m., szachista m., szachistka ż., szachownica ż., szachowanie n., zaszachowanie n.

 czas. zaszachować dk.

 przym. szachowy, szachownicowy

 wykrz. szach

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) trzymać w szachu, grozić, nękać

Wiktionary


szachowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) szach. dawanie szacha

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) O żadnym szachowaniu nie mogło już być mowy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃaxɔˈvãɲɛ, AS: šaχovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. szachować ndk., zaszachować dk.

 rzecz. szach m., szachy nmos., szachista m., szachistka ż., zaszachowanie n.

 wykrz. szach

 przym. szachowy

Wiktionary


szachownica

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) szach. plansza do gry w szachy, składająca się z kwadratowych, dwukolorowych pól umieszczonych w taki sposób, że każdy kwadrat styka się całym bokiem z kwadratem o innym kolorze;

 (1.2) deseń ułożony z kwadratów (rzadziej: rombów) na podobieństwo szachownicy (1.1)

 (1.3) bot. nazwa systematyczna|Fritillaria|ref=tak., roślina z rodziny liliowatych

 (1.4) wojsk. znak lotnictwa wojskowego Rzeczypospolitej Polskiej

 (1.5) urb. układ ulic zbudowanych prostopadle

Wiktionary

Szachownica – w szachach klasycznych i warcabach kwadratowa 64-polowa plansza, składająca się z 8 poziomych rzędów i 8 pionowych kolumn (rzędy i kolumny nazywane są również liniami). Pola te są przemiennie jasne i ciemne (dla ujednolicenia nazywane kolorem białym i czarnym). Każda linia pól w pionie oznaczona jest w notacji algebraicznej literą (od a do h), natomiast liniom pól w poziomie przyporządkowane są cyfry (od 1 do 8). Dzięki temu każde pole ma swoją współrzędną i może być w łatwy sposób zlokalizowane. Pole a1 jest koloru czarnego i znajduje się zawsze w lewym dolnym rogu szachownicy (dla zawodnika grającego białymi bierkami). Standardowy wymiar szachownicy wynosi ok. 50 × 50 cm.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Szachiści zaczęli ustawiać bierki na szachownicy przed rozpoczęciem nowej partii.

 (1.3) Zasadziliśmy piękną szachownicę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃaxɔvʲˈɲit͡sa, AS: šaχovʹńica

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szachy nmos., szach m., szachista m., szachistka ż.

:: zdrobn. szachowniczka ż.

 czas. szachować ndk., zaszachować dk.

 przym. szachowy, szachownicowy

 wykrz. szach

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pot. deska

 (1.3) korona

Wiktionary


szachownicowy

szachownica


SJP.pl

Patrz:

szachownica

szachowniczka

zdrobnienie od: szachownica


SJP.pl


szachowy

związany z grą w szachy; przeznaczony do gry w szachy


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z szachami, dotyczący szachów

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Organizatorzy zimowiska zorganizowali dla uczestników turniej szachowy z nagrodami.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szach m., szachy nmos., szachista m., szachistka ż., szachownica ż., szachowanie n., zaszachowanie n., szachówka ż.

 czas. szachować ndk., zaszachować dk.

 przym. szachownicowy

 wykrz. szach

Wiktionary


szachraj

osoba nieuczciwa; oszust, krętacz, matacz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pot. człowiek, który dopuszcza się szachrajstw

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ci sami ludzie, którzy mnie ostrzegają, że Suzin jest hultaj, przed miesiącem pisali do Suzina, że ja jestem bankrut, szachraj, ekspowstaniec.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szachrajstwo n., szachrowanie n., szachrajenie n., oszachrajenie n., szacherka ż.

:: fż. szachrajka ż.

 czas. szachrować ndk., szachraić ndk., oszachraić dk.

 przym. szachrajski, szachrajowaty

 przysł. szachrajsko, po szachrajsku

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) oszust; pot. cygan, kanciarz, krętacz, macher, nabieracz, naciągacz, oszukaniec; książk. kuglarz, matacz, szalbierz, szarlatan; przest. farmazon, przechera, wydrwigrosz

Wiktionary


szachrajka

szachraj


SJP.pl

Patrz:

szachraj

szachrajski

szachraj


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) pot. dotyczący szachraja lub szachrajstwa

Wiktionary

Patrz:

szachraj

Powiązane:

 rzecz. szachraj m., szachrajka ż., szachrajstwo n., szachrowanie n., szachrajenie n., szacherka ż.

 czas. szachrować ndk., szachraić ndk.

 przysł. szachrajsko, po szachrajsku

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pot. oszukańczy, cygański, kanciarski, krętacki; książk. hochsztaplerski, kuglarski, matacki, szalbierski, szarlatański

Wiktionary


szachrajstwo

potocznie: oszustwo, zwykle w niezbyt ważnych sprawach; krętactwo, matactwo


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) pot. zob. oszustwo.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szachraj m., szachrajka ż., szachrowanie n., szachrajenie n., szacherka ż.

 czas. szachrować ndk., szachraić ndk.

 przym. szachrajski

 przysł. szachrajsko, po szachrajsku

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) oszustwo; pot. szacherka, szachrowanie, cygaństwo, granda, kant, kanciarstwo, krętactwo, macherka, macherstwo, machinacja, machloja, machlojka, przekręt, przewalanka, szwindel; książk. kuglarstwo, matactwo, szalbierstwo, szarlataństwo, szarlataneria

Wiktionary


szachrować

potocznie: prowadzić oszukańcze interesy; mataczyć, oszukiwać


SJP.pl


szacht

1. w budownictwie: obudowany lub nieobudowany pionowy kanał, w którym porusza się dźwig; szyb, wieża wyciągowa;
2. w technice: wnętrze wielkiego pieca hutniczego; szyb;
3. w górnictwie: pionowe lub pochyłe wyrobisko, prowadzące z powierzchni do złoża w głąb ziemi, wyposażone w różnego rodzaju urządzenia do opuszczania i wywożenia na powierzchnię górników, wydobywania kopalin, odwadniania złoża, przewietrzania kopalni itp.; szyb;
4. dawniej: cięcie szablą; raz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) bud. pionowy kanał, w którym porusza się dźwig

 (1.2) górn. pionowe lub poprowadzone skośnie wyrobisko z urządzeniami do wywożenia na powierzchnię górników lub urobku albo do odwadniania złoża, wietrzenia kopalni

 (1.3) met. wnętrze wielkiego pieca hutniczego

 (1.4) daw. cięcie szablą

 (1.5) daw. uderzenie batem

Wiktionary

  • szyb (górnictwo)
  • szyb (w budynkach)
  • szyb naftowy

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) szyb, wieża wyciągowa

 (1.2) szyb

 (1.4) raz

 (1.5) raz

Wiktionary


szachta

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) górn. przest. szyb

 (1.2) gw-pl|Śląsk Cieszyński. górn. kopalnia

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃaxta, AS: šaχta

Wiktionary


szachtla

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk, Śląsk Cieszyński. pudło

Wiktionary


szachtowy

w technice: piec, wapiennik szachtowy - wysoki piec z wielkim wnętrzem (szachtem) do wytapiania surowca


SJP.pl


szachty

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. miasto w południowej Rosji, w obwodzie rostowskim;

Wiktionary

Szachty (ros. Шахты; do 1920 Aleksandrowsk Gruszewski, ros. Александровск-Грушевский) – miasto w południowej Rosji, w obwodzie rostowskim, we wschodniej części Donieckiego Zagłębia Węglowego. Znajduje się około 26 km od przejścia granicznego z Ukrainą, 36 km od rzeki Don i 68 km od Rostowa nad Donem. W 2020 roku miasto liczyło 230 262 mieszkańców.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. szachtyński, szachtyjski

Wiktionary


szachtyjski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Szachtami, dotyczący Szacht

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Szachty nmos.

Wiktionary


szachtyński

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Szachtami, dotyczący Szacht

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Szachty mrz.

Wiktionary


szachulcowy

przymiotnik

 (1.1) wykonany w drewnianej konstrukcji szkieletowej

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pokazano nam w Nakle szachulcowe spichlerze z XVIII-XIX wieku.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szachulec mrz.

Wiktionary


szachulec

w budownictwie: drewniany element ściany szkieletowej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) bud. rodzaj konstrukcji ściany, w której szkielet drewniany wypełniany jest gliną i innymi materiałami;

Wiktionary

Szachulec – typ ściany szkieletowej drewnianej, której wypełnienie stanowi glina wymieszana i zarobiona z sieczką, z trocinami lub wiórami czy też zarzucona na plecionkę z witek z łozy lub łodyg trzciny. Rezultatem jest specyficzny wizerunek otynkowanego zwykle na biało budynku poprzecinanego ciemnymi od dziegciu belkami, ułożonymi w kratownicę z ukośnymi zastrzałami.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ʃaˈxulɛt͡s, AS: šaχulec

Wiktionary

Powiązane:

 przym. szachulcowy

Wiktionary


szachułowicz

nazwisko


SJP.pl


szachy

gra prowadzona na szachownicy przez dwóch przeciwników, z których każdy dysponuje szesnastoma figurami (8 pionów, dwa gońce, dwa konie, dwie wieże, hetman i król); komplet figur do tej gry


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) szach. gra dwuosobowa, w której gracze wykonują na przemian ruchy bierkami na czarno-białej planszaanszy;

 (1.2) plansza i bierki do szachów (1.1)

forma rzeczownika.

 (2.1) M. i B. lm. od: szach (w grze)

Wiktionary

Szachy – strategiczna gra planszowa rozgrywana przez dwóch graczy na 64-polowej szachownicy, za pomocą zestawu bierek (pionów i figur). Popularnie, choć nieprecyzyjnie, szachami nazywa się również wspomniane bierki. Międzynarodowy Komitet Olimpijski uznaje szachy za dyscyplinę sportu. Szachy należą do gier z doskonałą informacją.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wczoraj wygrałem z dziadkiem w szachy!

 (1.2) Szachy znajdziesz pod telewizorem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃaxɨ, AS: šaχy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szach m., szachista m., szachistka ż., szachownica ż., szachowanie n., zaszachowanie n., szachówka ż.

 czas. szachować ndk., zaszachować dk.

 przym. szachowy, szachownicowy

 wykrz. szach

Wiktionary


szacić

czasownik niedokonany

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. przyodziewać

Wiktionary


szaciłówka

wieś w Polsce


SJP.pl

Szaciłówka – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie sokólskim, w gminie Korycin.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa białostockiego.

Wierni kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Znalezienia i Podwyższenia Krzyża Świętego w Korycinie.

Wikipedia


szaciłowski

nazwisko


SJP.pl


szacki

nazwisko


SJP.pl

Szacki, Szacka (Shatzky, Schatzki, Schatzky, etc.):

  • Szack, Ukraina
    • Rejon szacki, rejon obwodu wołyńskiego Ukrainy
    • Szacki Park Narodowy (ukr.: Шацький національний природний парк), park narodowy położony w obwodzie wołyńskim na Ukrainie
    • Bitwa pod Szackiem

Wikipedia


szacować

1. oceniać coś w przybliżeniu (ilość, wielkość itp.);
2. oceniać czyjś wygląd, postępowanie, zachowanie; taksować;
3. dawniej:
a) szanować, poważać, darzyć szacunkiem;
b) szacować się - szanować się, znać swoją wartość


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) podawać wartość lub wielkość w przybliżeniu

 (1.2) daw. przest. szanować

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Całkowita ilość słodkiej wody szacowana jest na ok. 4001018 m³.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szacunek m., szacowanie n.

 czas. przeszacować, oszacować dk.

 przym. szacunkowy

 przysł. szacunkowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) oceniać, przypuszczać, wyceniać

 (1.2) szanować, poważać, darzyć szacunkiem

Wiktionary


szacowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|szacować.

Wiktionary

Szacowanie (także: szacunek, wycena) – przybliżone określanie wartości jakiejś wielkości przy posiadaniu niepełnych danych, występowania zakłóceń lub stosowaniu uproszczonego modelu opisującego parametry, cechy lub charakter tej wielkości (lub zjawiska wpływające na jej zachowanie).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Po opadnięciu wody zaczęło się szacowanie strat.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃat͡sɔˈvãɲɛ, AS: šacovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. przeszacować, szacować ndk., oszacować dk.

 rzecz. szacunek

Wiktionary


szacowniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: szacowny


SJP.pl


szacowność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest szacowne; cecha tych, którzy są szacowni

Wiktionary

Powiązane:

 przym. szacowny

 przysł. szacownie

Wiktionary


szacowny

1. godzien szacunku; czcigodny, dostojny;
2. posiadający dużą wartość lub znaczenie


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) powszechnie darzony szacunkiem, szanowany

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szacowność ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) czcigodny

Wiktionary


szacujący

1. oceniać coś w przybliżeniu (ilość, wielkość itp.);
2. oceniać czyjś wygląd, postępowanie, zachowanie; taksować;
3. dawniej:
a) szanować, poważać, darzyć szacunkiem;
b) szacować się - szanować się, znać swoją wartość


SJP.pl


szacun

młodzieżowo: słowo używane w celu okazanie komuś szacunku, respektu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) pot. swoiste uznanie i względy okazywane komuś lub czemuś

wykrzyknik

 (2.1) pot. wykrzyknik wyrażający uznanie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Szacun za zawziętość, stary.

 (2.1) Co tu ukrywać, przyłożyłeś się do matury. Szacun!

Wiktionary


szacuneczek

zdrobnienie od: szacunek


SJP.pl


szacunek

1. poważanie, uznanie;
2. wycena pieniężna czegoś; oszacowanie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) cześć, poważanie dla kogoś lub czegoś

 (1.2) ekon. zliczenie wartości materialnej czegoś

 (1.3) przybliżona wartość, liczebność, wielkość lub ilość czegoś

 (1.4) przest. wartość przedmiotu wyrażona w pieniądzach

Wiktionary

Szacunek – wyraz ten może mieć wiele znaczeń, w zależności od kontekstu użycia może m.in.: oznaczać:

  • szacunek – w sensie poważanie, uszanowanie, poszanowanie, respekt, atencja, estyma, pokłon, uznanie
  • szacowanie – szacunek wartości, wycena
  • prestiż – znaczenie, autorytet, posłuch
  • kult, kult świętych, czczenie
  • pudźa – uwielbienie, śmierć, szacunek

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Dawniej młodzież była uczona szacunku dla starszych osób.

 (1.1) Szacunek do siebie rodzi w człowieku poszanowanie innych ludzi.

 (1.2) Według szacunków ekonomistów, w tym roku spadnie wielkość inwestycji zagranicznych.

 (1.3) Na manifestację przyszło niecały tysiąc osób… ale to tylko szacunek policji.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃaˈt͡sũnɛk, AS: šacũnek

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1) rzecz. poszanowanie, uszanowanie

:: czas. szanować

 (1.2-4) rzecz. szacowanie

:: czas. szacować ndk., oszacować dk.

:: przym. szacunkowy

:: przysł. szacunkowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) respekt, estyma, poważanie, poszanowanie, uszanowanie, uznanie, godność, honor, hołd

 (1.2) ocena, oszacowanie, wycena

 (1.4) cena, wartość

Wiktionary


szacunkowość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest szacunkowe

Wiktionary

Powiązane:

 przym. szacunkowy

 przysł. szacunkowo

Wiktionary


szacunkowy

szacunek


SJP.pl

Patrz:

szacunek

szadczanin

mieszkaniec Szadka (miasta w Polsce); szadkowianin


SJP.pl


szadczanka

mieszkanka Szadka (miasta w Polsce); szadkowianka


SJP.pl


szadecki

przymiotnik od: Szadek


SJP.pl


szadek

miasto w Polsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w województwie łódzkim, w powiecie zduńskowolskim

 (1.2) geogr. nazwa wsi w województwie wielkopolskim, w powiecie kaliskim

Wiktionary

Szadek – miasto w woj. łódzkim, w powiecie zduńskowolskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Szadek. Położony jest na Wysoczyźnie Łaskiej, nad Pichną (prawy dopływ Warty), w otoczeniu lasów. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. sieradzkiego. Ośrodek usługowy regionu rolniczego, drobny przemysł włókienniczy i spożywczy.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Z Szadku pochodzi radiowiec Marek Niedźwiecki.

Wiktionary


szadkowianin

mieszkaniec Szadka (miasta w Polsce); szadczanin


SJP.pl


szadkowianka

mieszkanka Szadka (miasta w Polsce); szadczanka


SJP.pl


szadkowski

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Mieczysław Szadkowski – polski artysta rzeźbiarz i rysownik, pedagog
  • Stanisław Szadkowski – polski działacz robotniczy, komunista, ślusarz
  • Zuzanna Szadkowski – amerykańska aktorka polskiego pochodzenia
  • Zygmunt Szadkowski – polski polityk emigracyjny, oficer, działacz harcerski i społeczny

Zobacz też:

  • Szatkowski

Wikipedia


szadok

wiecznie zielone drzewo cytrusowe z rodziny rutowatych, uprawiane głównie w Chinach i Indiach dla dużych jadalnych owoców; pompela, pumela, pomarańcza olbrzymia


SJP.pl

Szadok – część Katowic, położona w obrębie dzielnicy Załęska Hałda-Brynów część zachodnia. Jej powstanie w połowie XIX wieku wiąże się z uruchomieniem w Kokocińcu kopalni węgla kamiennego „Szadok”, w której z przerwami prowadzono wydobycie do 1853 roku. Obecnie Szadok składa się głównie z ogródków działkowych i domów jednorodzinnych, a przez tę część miasta przebiega kilka linii kolejowych.

Wikipedia


szadrinsk

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. miasto w azjatyckiej części Rosji, położone w obwodzie kurgańskim nad Isetem

Wiktionary

Szadrinsk (ros. Шaдринск) – miasto w Rosji, w obwodzie kurgańskim. Jedno z największych miast obwodu.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. szadriński

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Szadryńsk (zapis spolszczony)

Wiktionary


szadriński

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Szadrinskiem, dotyczący Szadrinska

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Szadrinsk mrz.

Wiktionary


szadurczyce

Szadurczyce (niem. Schaderwitz, 1936–1945 Schadeberg) – wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie nyskim, w gminie Łambinowice.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do ówczesnego województwa opolskiego.

Wikipedia


szadź

biały osad powstający z marznących kropelek mgły; sadź


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) meteorol. kryształki lodu powstałe na otoczeniu w wyniku resublimacji pary wodnej;

Wiktionary

Szadź (sadź) – osad lodu powstający przy zamarzaniu małych, przechłodzonych kropelek wody (mgły lub chmury) w momencie zetknięcia kropelki z powierzchnią przedmiotu lub powierzchnią wcześniej narosłej szadzi. Składa się ze zlepionych kryształków lodu, narastając niekiedy do stosunkowo znacznych grubości. Osadzająca się na gałęziach drzew może powodować ich łamanie się.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ʃat͡ɕ, AS: šać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sadź ż.

 przym. szadziowy, sadziowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) sadź; gw-pl|Mazowsze|biały mróz.

Wiktionary


szadzenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|szadzić.

Wiktionary

Szadzenie – zjawisko fonologiczne polegające na zastąpieniu szeregu spółgłosek zębowych zwarto-szczelinowych [t͡s, d͡z] ⟨c, dz⟩ i spółgłosek zębowych szczelinowych [s, z] ⟨s, z⟩ szeregiem spółgłosek dziąsłowych [t͡ʂ, d͡ʐ, ʂ, ʐ] ⟨cz, sz, ż, dż⟩. Jego powstanie wynikło z przesadnego unikania mazurzenia, które w tym przypadku jest procesem do niego odwrotnym. To cecha typowa dla obszaru granicznego gwar mazurzących z niemazurzącymi, np. Suwalszczyzny.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ʃaˈd͡zɛ̃ɲɛ, AS: šaʒńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. szadzić

Wiktionary


szadzić

wymawiać "sz" zamiast "s", chcąc przesadnie uniknąć mazurzenia


SJP.pl

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. brak)

 (1.1) jęz. wymawiać „sz” zamiast „s”, przesadnie chcąc uniknąć mazurzenia

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃad͡ʑit͡ɕ, AS: šaʒ́ić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szadzenie n.

Wiktionary


szafa

1. mebel mający kształt prostopadłościanu, służący do przechowywania różnych przedmiotów;
2. szafa parowa - przyrząd elektryczne do prasowania i odświeżania ubrań;
3. szafa grająca - urządzenie odtwarzające wybraną melodię po wrzuceniu monety


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mebel używany do przechowywania różnych przedmiotów;

 (1.2) techn. duża obudowa jakiegoś urządzenia technicznego, często umożliwiająca wymianę modułów wewnętrznych

Wiktionary

Szafa – mebel wolnostojący lub zabudowany we wnęce ściany, zamykany drzwiami, używany do przechowywania różnych przedmiotów, takich jak ubrania, książki czy naczynia. Na przestrzeni lat wygląd szafy unowocześniał się. Najczęstszym wyposażeniem szafy są:

  • półki
  • drąg do wieszania ubrań na wieszakach
  • szuflady
  • lustro
  • wieszak na paski, krawaty, itp.

Mała szafa to szafka.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Musimy wymienić naszą szafę, ta już się rozpada.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃafa, AS: šafa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: zdrobn. szafka ż., szafeczka ż.

 przym. szafowy, szafiasty, szafkowy

 przysł. szafiasto

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|almaryjo, szrank.

Wiktionary


szafarczyk

nazwisko


SJP.pl


szafareczka

zdrobnienie od: szafarka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. zdrobn. od: szafarka

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃafaˈrɛt͡ʃka, AS: šafarečka

Wiktionary


szafarka

1. dawniej: kobieta zarządzająca gospodarstwem domowym w dużych domach; klucznica; gospodyni;
2. osoba szafująca czymś, rozdająca coś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta, rzadziej rzecz lub zjawisko, rozdająca coś lub zawiadująca czymś

 (1.2) daw. na dworze magnackim lub folwarku szlacheckim: kobieta nadzorująca gospodarstwo domowe i zarządzająca spiżarnią

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ale czerpałem z piersi twej głębokiej / Ten pokarm, którym każdy rym się złoci, / I piłem twoje życiodajne soki, / Ziemio ojczysta, szafarko dobroci.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szafowanie n.

:: fm. szafarz m.

 czas. szafować ndk.

 przym. szafarski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) klucznica

Wiktionary


szafarnia

1. spiżarnia;
2. przestarzałe: spichlerz


SJP.pl

  • ulica Szafarnia w Gdańsku

3 miejscowości w Polsce:

  • Szafarnia – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. golubsko-dobrzyńskim, w gminie Radomin, miejscowość związana z Fryderykiem Chopinem
  • Szafarnia – wieś w woj. mazowieckim, w pow. ostrołęckim, w gminie Lelis
  • Szafarnia – wieś w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. nowomiejskim, w gminie Kurzętnik

Wikipedia


szafarski

szafarz


SJP.pl

Patrz:

szafarz

szafarstwo

dawniej:
1. zarządzanie, gospodarowanie czymś;
2. urząd, zajęcie szafarza


SJP.pl


szafarz

1. osoba rozdająca jakieś dobra lub zarządzająca nimi;
2. w dawnej Polsce:
a) zarządca gospodarstwa domowego i spiżarni na dworach magnackich;
b) urzędnik zajmujący się sprawami finansowymi państwa;
c) urzędnik miejski zarządzający skarbem miasta


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) daw. osoba odpowiedzialna za spiżarnię na dworze magnackim i w folwarku szlacheckim;

 (1.2) daw. urzędnik odpowiedzialny za sprawy finansowe miasta lub państwa w dawnej Polsce

 (1.3) osoba decydująca o rozdawnictwie jakichś dóbr

 (1.4) rel. osoba uprawniona do udzielania sakramentu;

Wiktionary

Osoby o nazwisku Szafarz:

  • dr Jolanta Szafarz – polska pracowniczka naukowa w Instytucie Filologii Germańskiej UWr.
  • prof. dr hab. Renata Szafarz – polska specjalistka prawa międzynarodowego publicznego w Instytucie Nauk Prawnych PAN
  • Sylwester Szafarz – polski urzędnik i dyplomata

a także:

  • Szafarz Nadzwyczajny Komunii Świętej
  • Szafarz sakramentu
  • Szafarz zakonu krzyżackiego
  • Szafarz – urzędnik dworski w średniowiecznej Polsce

Wikipedia

Przykłady

 (1.4) Największymi w królestwie niebieskim nie są szafarze, ale święci.

 (1.4) Dziś w autobusie ponownie towarzyszył mi szafarz z mojej parafii.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szafarnia ż., szafarstwo n.

:: fż. szafarka ż.

 czas. szafarzyć ndk.

 przym. szafarny, szafarski

Wiktionary


szafeczka

zdrobnienie od: szafka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. zdrobn. od: szafka

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃaˈfɛt͡ʃka, AS: šafečka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szafa ż., szafka ż.

 przym. szafkowy, szafiasty

 przysł. szafiasto

Wiktionary


szafel

okrągłe naczynie, zwykle drewniane, z jednym lub dwoma uchami, używane w murarstwie i w gospodarstwach wiejskich; szaflik


SJP.pl


szafiarka

potocznie: kobieta prowadząca bloga o modzie; fashionistka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) środ. kobieta prezentująca w Internecie swój styl ubierania się, publikując na blogu lub portalach społecznościowych swoje zdjęcia w różnych stylizacjach;

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W tym czasie zdążył już uczestniczyć w łódzkim fashion weeku i zaprzyjaźnić się z innymi szafiarkami, zwłaszcza barwnym ptakiem polskiej blogosfery, Macademian Girl.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szafiarstwo n., szafa ż.

 przym. szafiarski

Wiktionary


szafiarski

szafiarz


SJP.pl

Patrz:

szafiarz

szafiarz

potocznie: osoba prowadząca bloga o modzie; fashionista


SJP.pl


szafiasto

przysłówek

 (1.1) przysł. od szafiasty

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃaˈfʲjastɔ, AS: šafʹi ̯asto

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szafa, szafeczka

 przym. szafowy, szafiasty

Wiktionary


szafiasty

podobny do szafy, przypominający szafę


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) rzad. mający kształt szafy, podobny do szafy

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃaˈfʲjastɨ, AS: šafʹi ̯asty

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szafa ż., szafeczka ż.

 przym. szafowy

 przysł. szafiasto

Wiktionary


szafing

potocznie: spotkanie, na którym wymienia się różnymi rzeczami codziennego użytku; swap, swap party, wymianka


SJP.pl


szafingowy

szafing


SJP.pl

Patrz:

szafing

szafir

minerał, niebieska przezroczysta odmiana korundu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) miner. niebieska odmiana korundu;

 (1.2) jubil. kamień szlachetny oszlifowany z szafiru (1.1) mineralnego

 (1.3) książk. intensywny kolor ciemnoniebieski

Wiktionary

Szafir – rzadki minerał z gromady tlenków, odmiana korundu, kamień szlachetny najczęściej o barwie niebieskiej w różnych odcieniach, może przybierać kolor różowy, pomarańczowy, żółty, zielony czy fioletowy lub być całkowicie bezbarwny.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈʃafʲir, AS: šafʹir

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdrobn. szafirek

 przym. szafirowy

 przysł. szafirowo

Wiktionary


szafirek

1. ozdobna roślina cebulowa z rodziny liliowatych o niebieskich, zebranych w grona kwiatach, kwitnąca wczesną wiosną;
2. zdrobnienie od: szafir


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) bot. nazwa systematyczna|Muscari|ref=tak. Mill., rodzaj roślin z rodziny szparagowatych;

 (1.2) bot. pot. nazwa systematyczna|Muscari botryoides|ref=tak. (L.) Mill., szafirek drobnokwiatowy; ozdobna roślina cebulowa kwitnąca w warunkach naturalnych wczesną wiosną

Wiktionary

Szafirek (Muscari Mill.) – rodzaj roślin z rodziny szparagowatych. Obejmuje 54 gatunki. Występują one w północnej Afryce, Europie (z wyjątkiem północnej części kontynentu) i południowo-zachodniej Azji. Rodzaj we florze Polski nie ma dziko występujących przedstawicieli. Tradycyjnie zaliczany do tego rodzaju szafirek miękkolistny klasyfikowany jest współcześnie do rodzaju Leopoldia jako L. comosa.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ʃaˈfʲirɛk, AS: šafʹirek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szafir m.

 przym. szafirowy

 przysł. szafirowo

Wiktionary


szafirkowaty

liriope szafirkowata - niewielka roślina ozdobna z rodziny szparagowatych


SJP.pl


szafirowy

przymiotnik

 (1.1) zrobiony z szafiru, dotyczący szafiru

 (1.2) koloru intensywnie ciemnoniebieskiego

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Tu kupowano talerze, szklanki, żelazka, młynki, lalki, a niekiedy duże parasole szafirowe lub pąsowe.

 (1.2) Spiętrzony, poszarpany dziko łańcuch skał półwyspu otaczało szafirowe, wiecznie niespokojne morze.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szafir m., szafirek m.

 przysł. szafirowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) chabrowy, ciemnoniebieski

Wiktionary


szafirski

nazwisko


SJP.pl


szafiry

typy skóry z norki lub nutrii o popielatoniebieskiej maści


SJP.pl


szafka

niewielki mebel z półkami


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: szafa

 (1.2) mała szafa

Wiktionary

Szafa – mebel wolnostojący lub zabudowany we wnęce ściany, zamykany drzwiami, używany do przechowywania różnych przedmiotów, takich jak ubrania, książki czy naczynia. Na przestrzeni lat wygląd szafy unowocześniał się. Najczęstszym wyposażeniem szafy są:

  • półki
  • drąg do wieszania ubrań na wieszakach
  • szuflady
  • lustro
  • wieszak na paski, krawaty, itp.

Mała szafa to szafka.

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Wszyscy, zdziwieni, odstąpili go patrząc po sobie, a wójt skoczył do szafki i postawił na stole cztery litry.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃafka, AS: šafka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szafa ż., szafeczka ż.

 przym. szafkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szafeczka

 (1.2) gw-pl|Górny Śląsk|szranczek.

Wiktionary


szafki

niewielki mebel z półkami


SJP.pl


szafkowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z szafką, dotyczący szafki

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szafa ż., szafka ż., szafeczka ż.

 przym. szafowy

Wiktionary


szaflary

wieś w Polsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna

 (1.1) geogr. wieś w Polsce, w województwie małopolskim, w powiecie nowotarskim;

Wiktionary

Szaflary – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie nowotarskim, w gminie Szaflary.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Pod względem historyczno-etnograficznym Szaflary należą do Podhala.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szaflarzanin mos., szaflarzanka ż.

 przym. szaflarski

Wiktionary


szafliczek

zdrobnienie od: szaflik


SJP.pl


szaflik

okrągłe naczynie, zwykle drewniane, z jednym lub dwoma uchami, używane w murarstwie i w gospodarstwach wiejskich; szafel


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. daw. ceber

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Latarnia, baryłki, worki, faski, szafliki, wreszcie kociołek z polewką, wszystko poszło w wodę.

Wiktionary


szafner

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. konduktor

Wiktionary


szafocik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od szafot

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To nie szafot, lecz tylko mały szafocik.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szafot m.

Wiktionary


szafonierka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Poznań. szafka głównie na bieliznę

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) bieliźniarka

Wiktionary


szafot

dawniej drewniana konstrukcja, rusztowanie, na którym ścinano skazanych na śmierć


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) hist. rodzaj podwyższenia, na którym wykonywano publiczne egzekucje;

Wiktionary

Szafot (st. fr. échafaudrusztowanie) – rodzaj podwyższenia, podium, na którym przez ścięcie mieczem, później toporem, a jeszcze później gilotyną wykonywano publiczne egzekucje.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ostatecznie zwycięża królowa i czterdziestego pierwszego ranka na publicznym placu zostaje rozstawiony szafot, a król rozkazuje stracić nie tylko swojego syna, lecz również wszystkich czterdziestu wezyrów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃafɔt, AS: šafot

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szafocik mrz.

Wiktionary


szafować

używać czegoś nieoszczędnie; trwonić coś


SJP.pl

czasownik

 (1.1) używać czegoś nieoszczędnie; trwonić coś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Szafujesz osądami bez zastanowienia, przez co możesz zranić drugą osobę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃaˈfɔvat͡ɕ, AS: šafovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szafowanie n., szafarka ż.

Wiktionary


szafowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|szafować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃafɔˈvãɲɛ, AS: šafovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. szafować

 rzecz. szafarka ż.

Wiktionary


szafowy

przymiotnik od: szafa


SJP.pl


szafran

1. bulwiasta bylina z rodziny kosaćcowatych; krokus;
2. ciemnopomarańczowy proszek z kwiatów krokusa, stosowany w lecznictwie, farmacji oraz jako przyprawa kuchenna i barwnik;
3. szafran fałszywy - gatunek rośliny jednorocznej z rodziny astrowatych; krokosz barwierski


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) bot. zob. krokus.

 (1.2) kulin. przyprawa otrzymywana z wysuszonych pręcików lub słupków krokusów

Wiktionary

Szafran, krokus (Crocus L.) – rodzaj roślin z rodziny kosaćcowatych. Należy do niego około 250 gatunków. Występują one w południowej i środkowej Europie, w krajach basenu Morza Śródziemnego oraz w Zachodniej Azji sięgając na wschodzie po zachodnie Chiny. Do flory Polski należy jeden gatunek rodzimy, opisywany tu zwykle jako szafran spiski lub krokus spiski C. scepusiensis, ale w bazach taksonomicznych traktowany jako podgatunek spiski szafranu Heuffela C. heuffelianus subsp. scepusiensis. Poza tym w Polsce rośnie jako gatunek dziczejący i już zadomowiony szafran wiosenny C. vernus.

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Szafran jest jedną z najdroższych przypraw świata.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃafrãn, AS: šafrãn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szafranka ż.

:: zdrobn. szafranik mrz.

 przym. szafranowy

 przysł. szafranowo

Wiktionary


szafranek

szafranka czerwona - gatunek ważki różnoskrzydłej


SJP.pl


szafranica

roślina z rodziny imbirowatych, o barwnych kwiatach i mięsistych kłączach; ostryż, szafraniec, żółcień, kurkuma


SJP.pl

Wikipedia


szafraniec

roślina z rodziny imbirowatych, o barwnych kwiatach i mięsistych kłączach; kurkuma, ostryż, żółcień


SJP.pl


szafranik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od szafran

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szafran m.

Wiktionary


szafranka

szafranka czerwona - gatunek ważki różnoskrzydłej


SJP.pl


szafranowożółty

żółty o szafranowym odcieniu


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) żółty jak szafran

Wiktionary


szafranowozłoty

złoty o szafranowym odcieniu


SJP.pl


szafranowy

1. związany z szafranem (przyprawą);
2. mający kolor szafranu (przyprawy); intensywnie żółty


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) farm. kulin. spoż. dotyczący szafranu, pochodzący z szafranu, zawierający domieszkę szafranu, zaprawiony szafranem

przymiotnik jakościowy

 (2.1) książk. mający kolor intensywnie żółty, taki jak kolor sproszkowanego słupka kwiatu szafranu uprawnego

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W Dzień Świętej Łucji Szwedzi objadają się szafranowymi bułkami.

 (2.1) Atrybutami Eos, różanopalcej bogini zorzy porannej, były kwiaty, dwukonny rydwan, pochodnia i szafranowy peplos.

 (2.1) Ubrana w szafranową, powłóczystą sukienkę i delikatne sandałki wyglądała jak grecka bogini.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃafrãˈnɔvɨ, AS: šafrãnovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szafran mrz., szafraniec mos./mrz., szafranność ż., szafranowość ż.

 przym. przest. szafranny

 przysł. szafranowo

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) przest. szafranny

Wiktionary


szafrański

nazwisko, m.in. Henryk Szafrański (1905-1992) - działacz PZPR, poseł, polityk


SJP.pl

Osoby o nazwisku Szafrański:

  • Adam Szafrański – polski prawnik, profesor Uniwersytetu Warszawskiego
  • Artur Szafrański − polski panczenista, olimpijczyk
  • Czesław Szafrański − polski profesor nauk rolniczych, wykładowca akademicki
  • Emil Szafrański − polski zawodnik pétanque
  • Henryk Szafrański − polski polityk, działacz PZPR, poseł Sejm, członek Rady Państwa
  • Krzysztof Szafrański − polski kolarz szosowy
  • Marcin Szafrański − polski narciarz alpejski, olimpijczyk
  • Roman Szafrański − polski aktor
  • Tomasz Szafrański − polski reżyser i scenarzysta
  • Wiesław Szafrański − polski inżynier kolejnictwa
  • Włodzimierz Szafrański – polski historyk, archeolog, religioznawca
  • Zbigniew Eugeniusz Szafrański − polski egiptolog
  • Zbigniew Szafrański – polski działacz kolejowy

Wikipedia


szafszawan

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w północnym Maroku znane z niebieskich fasad domów;

 (1.2) geogr. adm. prowincja w Maroku w regionie Tanger-Tetuan-Al-Husajma, z ośrodkiem administracyjnym w Szafszawanie (1.1)

Wiktionary

Szafszawan (arab. ‏شفشاون‎, fr. Chefchaouen) – miasto w północnym Maroku, ok. 42 tys. mieszkańców (stan z 2014). Miasto przyciąga wielu turystów ze względu na charakterystyczną architekturę – domy o błękitnych fasadach.

Wikipedia


szafuski

przymiotnik od: Szafuza (miasto i kanton w Szwajcarii)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Szafuzą, dotyczący Szafuzy, pochodzący z Szafuzy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Szafuza ż.

Wiktionary


szafuza

miasto w Szwajcarii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w północnej Szwajcarii, nad Renem, przy granicy z Niemcami, stolica kantonu Szafuza (1.2);

 (1.2) geogr. adm. niemieckojęzyczny kanton w północnej Szwajcarii;

Wiktionary

Szafuza (niem. Schaffhausen; gsw. Schafuuse, Schaffuuse, Schafhuuse, Schaffhuuse; fr. Schaffhouse; wł. Sciaffusa; rm. Schaffusa) – miasto i gmina w północnej Szwajcarii nad Renem, położone przy granicy z Niemcami. Stolica kantonu o tej samej nazwie. 1 stycznia 2009 do miasta przyłączono gminę Hemmental.

W mieście swoją siedzibę ma firma informatyczna Acronis.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. szafuski

Wiktionary


szaga

1. skos, ukos;
2. potocznie: iść na szagę - iść na skróty


SJP.pl


szagówki

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) gw-pl|Poznań. kulin. kopytka;

Wiktionary

Kopytka (pozn. szagówki) – w kuchni polskiej, rodzaj grubych klusek w kształcie rombów, wyrabianych z ugotowanych ziemniaków, mąki i jaj. Wykorzystuje się mąkę pszenną z niewielkim dodatkiem ziemniaczanej. Ciasto doprawia się do smaku solą.

Ugotowane, wystudzone, po czym zmielone ziemniaki należy wymieszać z pozostałymi składnikami i szybko wyrobić zwartą, elastyczną masę. Czas mieszania ma duże znaczenie, bowiem podczas tego procesu masa ziemniaczana oddaje zgromadzoną w sobie wodę, co powoduje zwiększenie zużycia mąki. Wyrobione ciasto należy podzielić na niewielkie kawałki i uformować z nich wałki o średnicy ok. 3 cm. Następnie, po lekkim spłaszczeniu uformowanych wałków, należy pokroić je formując charakterystyczne romby. Tak przygotowane kopytka należy gotować w dużej ilości wrzącej, osolonej wody, delikatnie mieszając. Po wypłynięciu na powierzchnię wody kopytka są gotowe do wyjęcia.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Na łobiod wołowina z górkiem, do tegu szagówki, na deser lemunada.

Wiktionary

Powiązane:

 przysł. na szagę

Wiktionary


szagryn

skóra cielęca, kozia lub owcza, używana do wyrobu galanterii kaletniczej; jaszczur


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) skóra cielęca, kozia lub owcza z licem groszkowanym, używana do wyrobu galanterii kaletniczej;

Wiktionary

Szagryn, jaszczur (fr. chagrin, z tur. sağrı) – skóra końska, ośla, cielęca, kozia lub owcza, garbowana roślinnie z licem groszkowanym, przypominająca skórę jaszczurki. Szagryn jest chropowaty, miękki i sprężysty. Używany głównie do wyrobu galanterii kaletniczej oraz oprawy trzonów rękojeści i niekiedy pochew broni białej. W Polsce znany od XVII wieku.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈʃaɡrɨ̃n, AS: šagrỹn

Wiktionary

Powiązane:

 przym. szagrynowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) jaszczur

Wiktionary


szagrynowy

przymiotnik

 (1.1) zrobiony z szagrynu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Kupiłam szagrynową torebkę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃaɡrɨ̃ˈnɔvɨ, AS: šagrỹnovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szagryn m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) jaszczurzy

Wiktionary


szahada

muzułmańskie wyznanie wiary, które każdy wierny musi wypowiedzieć choćby raz w życiu; szahdah, szahadah


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) rel. muzułmańskie wyznanie wiary, jeden z pięciu filarów większości odłamów islamu

 (1.2) ligatura szahady (1.1) będąca jednym z symboli islamu

Wiktionary

Szahada (arab. شهادة, šahāda) – muzułmańskie wyznanie wiary, będące jednym z pięciu obowiązków każdego muzułmanina (w islamie sunnickim). Szyici także wiążą szahadę ze swoimi filarami wiary.

Składa się ono ze słów w języku arabskim:

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ʃaˈxada, AS: šaχada

Wiktionary


szahadah

muzułmańskie wyznanie wiary, które każdy wierny musi wypowiedzieć choćby raz w życiu; szahada, szahdah


SJP.pl


szahdah

muzułmańskie wyznanie wiary, które każdy wierny musi wypowiedzieć choćby raz w życiu; szahada, szahadah


SJP.pl


szahid

1. muzułmanin oddający swoje życie za wiarę, wierzący, że po śmierci trafi za to do raju;
2. pas szahida - pas lub kamizelka zamachowca, w których schowane są materiały wybuchowe z detonatorem


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) rel. muzułmański męczennik;

Wiktionary

Szahid (arab. ‏شَهيد‎, šahīd, „świadek, męczennik”) − termin wywodzący się z Koranu, oznaczający osobę, która oddaje swoje życie w sprawie wiary, za co ma obiecaną nagrodę wieczną, czyli życie w raju (dżanna).

Muzułmanie wierzą, że Allah nagradza życiem pośmiertnym w raju wiernych męczenników, którzy ponieśli śmierć w walce z „niewiernymi”, kobiety zmarłe podczas porodu (np. Mumtaz Mahal), ofiary pożarów, topielców, ofiary epidemii (np. dżumy). Również tych muzułmanów, którzy zginęli, broniąc swojej własności, określa się mianem „szahidów”. Pojęcie męczeństwa w islamie jest więc szersze od chrześcijańskiego i żydowskiego, które uznają za męczenników wyłącznie ofiary prześladowań religijnych.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz.

:: fż. szahidka ż.

Wiktionary


szahida

muzułmanka oddająca swoje życie za wiarę, wierząca, że po śmierci trafi za to do raju; szahidka


SJP.pl


szahidka

muzułmanka oddająca swoje życie za wiarę, wierząca, że po śmierci trafi za to do raju; szahida


SJP.pl

Szahidka (w Rosji także czarna wdowa) – określenie kobiet-zamachowczyń posługujących się tak zwanym pasem szahida, wyładowanym materiałami wybuchowymi, które uważane są przez islamistów za męczenniczki. Samobójcze zamachy kobiet zdarzały się w konflikcie izraelsko-palestyńskim, w Czeczenii, Rosji, Iraku, Indiach (ofiarą samobójczyni padł w Madrasie indyjski premier Rajiv Gandhi), Sri Lance.

Wikipedia


szahidowy

szahid


SJP.pl

Patrz:

szahid

szahristan

handlowa część miasta perskiego


SJP.pl


szaj

ekspresywnie: szajka, banda, gang


SJP.pl


szaja

ekspresywnie: szajka, banda, gang


SJP.pl


szajba

1. mała, okrągła płytka z dziurką podkładana pod nakrętkę lub główkę śruby; podkładka;
2. pospolicie: wariactwo, mania na jakimś punkcie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. mania, obłęd, szał, szaleństwo, wariactwo, dziwactwo

 (1.2) techn. krążek z otworem, który podkłada się pod główkę śruby lub pod nakrętkę

 (1.3) techn. koło pasowe w transmisjach

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Rafałowi znowu odbiła szajba.

 (1.1) Michalina ma szajbę na punkcie czystości.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szajbnięty mos., szajbus mos., szajbuska ż.

 czas. szajbować ndk., szajbnąć dk.

 przym. szajbnięty

Wiktionary


szajbnięty

potocznie: niespełna rozumu; stuknięty, szurnięty


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pot. wariat

 (1.2) pot. zwariowany mężczyzna

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Gdzie oni znajdują tych szajbniętych, którzy w styczniu kąpią się w Bałtyku.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szajba ż., szajbus mos., szajbuska ż.

 czas. szajbować ndk., szajbnąć dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szajbus

 (1.2) szajbus

Wiktionary


szajbus

postrzeleniec, świr, czubek; potocznie:
1. osoba chora umysłowo;
2. osoba postrzelona, na której nie można polegać


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pot. wariat

 (1.2) pot. zwariowany mężczyzna

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Widziałyśmy szajbusów, którzy w sandałach pchali się na Rysy.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szajba ż., szajbnięty mos.

:: fż. szajbuska ż.

 czas. szajbować ndk., szajbnąć dk.

Wiktionary


szajbuska

szajbus


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. wariatka

 (1.2) pot. zwariowana kobieta

Wiktionary

Patrz:

szajbus

Przykłady

 (1.1) Widzieliśmy, jak szajbuski snuły się po parku.

 (1.2) Powiedz tej szajbusce, żeby przestała drzeć się po dziecku.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szajba ż., szajbnięty mos.

:: fm. szajbus m.

 czas. szajbować ndk., szajbnąć dk.

Wiktionary


szajch

szeik, szejk, szejch;
1. arabski tytuł honorowy, używany w stosunku do osób starszych;
2. tytuł przywódcy arabskiego


SJP.pl


szajda

nazwisko


SJP.pl

Szajda – polskie nazwisko. Na początku lat 90. XX wieku w Polsce nosiło je 843 osoby.

Wikipedia


szajek

zorganizowana grupa przestępcza; banda


SJP.pl


szajer

koń z rasy ciężkich koni pociągowych, wyhodowany w Anglii; szajr


SJP.pl


szajewski

nazwisko


SJP.pl


szajgec

pogardliwie: młody Żyd niewykonujący praktyk religijnych lub młody chrześcijanin


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) łobuz, hultaj

 (1.2) swawolnik, szubrawiec

Wiktionary


szajka

zorganizowana grupa przestępcza; banda


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zorganizowana grupa przestępcza

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) banda, gang

Wiktionary


szajkowski

nazwisko


SJP.pl

osoby noszące nazwisko Szajkowski:

  • Andrzej Szajkowski (ur. 1938) – prawnik
  • Maciej Szajkowski (ur. 1975) – polski muzyk i dziennikarz radiowy
  • Zosa Szajkowski (1911-1978) – francusko-amerykański historyk judaizmu

Wikipedia


szajna

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Andrzej Szajna
  • Józef Szajna
  • Marian Szajna
  • Waldemar Szajna
  • Władysław Szajna – burmistrz Drohobycza, doktor praw

Wikipedia


szajnocha

nazwisko


SJP.pl


szajowóz

potocznie: pojazd mechaniczny, którego rama wykonana jest z rur; rurowiec, rurak


SJP.pl


szajowski

nazwisko


SJP.pl


szajr

koń z rasy ciężkich koni pociągowych, wyhodowany w Anglii; szajer


SJP.pl


szajry

rasa koni zimnokrwistych; najwyższe i najcięższe konie na świecie


SJP.pl


szajs

bubel, rzecz bezwartościowa, towar wybrakowany; szajza


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) pot. wulg. gówno

 (1.2) pot. wulg. coś byle jakiego

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Twój nowy samochód to szajs.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃajs, AS: šai ̯s

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gówno

 (1.2) badziewie

Wiktionary


szajsowaty

potocznie: tandetny, lichy, kiczowaty


SJP.pl


szajspapier

potocznie:
1. papier toaletowy; srajtaśma;
2. papier niskiej jakości


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) pot. wulg. papier toaletowy

 (1.2) pot. wulg. papier niskiej jakości

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na wrocławskim uniwerku kradną co tylko da się zdemontować i jest metalowe - klamki, rynny, uchwyty w toaletach, wieszaki na szajspapier.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃajsˈpapʲjɛr, AS: šai ̯spapʹi ̯er

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) srajtaśma

Wiktionary


szajty

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. drewno na opał

Wiktionary


szajza

szajs, tandeta, chłam


SJP.pl


szak

partykuła

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. przecież, wszak

Wiktionary

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

 (1.1) zobtłum|przecież|wszak.

źródła.

== szak (język węgierski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) fach

odmiana.

przykłady.

Wiktionary


szakal

1. drapieżnik z rodziny psów mniejszy od lisa
2. człowiek żerujący na cudzym nieszczęściu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) zool. kilka gatunków z rodzaju nazwa systematyczna|Canis|ref=tak., drapieżnik podobny do wilka, lecz od niego mniejszy;

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) przen. człowiek pasożytujący na nieszczęściu innych

Wiktionary

Szakal – nazwa kilku gatunków średniej wielkości drapieżników z plemienia Canini. Szakale są mniejsze od wilków szarych, mają krótkie kończyny i bardziej wysmukły pysk. Żywią się drobnymi zwierzętami, padliną i roślinami. Najpospolitszym gatunkiem jest szakal złocisty, zamieszkujący Azję oraz południowo-wschodnią Europę.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W pustyni ziewały hieny i szakale, a drzemiący lew przeciągał potężne cielsko gotując się do pościgów za łupem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃakal, AS: šakal

Wiktionary

Powiązane:

 przym. szakali

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) krwiopijca, pasożyt

Wiktionary


szakali

związany z szakalem - drapieżnikiem z rodziny psów


SJP.pl

przymiotnik dzierżawczy

 (1.1) od szakal: należący do szakala, określający szakala, używany przy szakala

 (1.2) charakterystyczny dla szakala, mający cechy szakala

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Wadera wciąż podążała szakalim śladem.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szakal m.

Wiktionary


szakalogłowy

mający głowę szakala, np. szakalogłowy Anubis


SJP.pl


szaket

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. żakiet

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|szakiet.

Wiktionary


szakiet

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. żakiet

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|szaket.

Wiktionary


szakla

półogniwo w kształcie podkowy służące do łączenia lin i łańcuchów ze sobą lub z innym osprzętem; szekla, szekiel


SJP.pl

Szekla (szakla, szekiel, szakiel) – metalowa klamra w kształcie litery "U" lub "Ω", tworząca zamknięty obwód, otwierany i zamykany za pomocą śruby lub sprężynowej zapadki, służąca do łączenia elementów takielunku, np. liny z żaglem oraz szybkiego i czasowego łączenia lin zakończonych okiem, łańcuchów i ich kombinacji.

Wikipedia


szaklowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|szaklować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. szaklować ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szeklowanie

Wiktionary


szako

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) daw. zob. czako.

Wiktionary


szakszuka

bliskowschodnia potrawa w postaci jajek gotowanych na gęstym sosie z pomidorów, cebuli i innych warzyw


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kulin. potrawa bliskowschodnia i północnoafrykańska na bazie papryki, pomidorów i cebuli, w których dusi się jajka, doprawiana zwykle kuminem;

Wiktionary

Szakszuka (dosł. „mieszanka”) – danie pochodzące z Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej, prawdopodobnie z Tunezji albo Jemenu, składające się z pomidorów, papryki i cebuli przyprawionych kuminem, w których gotuje się jajka na patelni i przed podaniem posypuje się świeżą kolendrą.

Szakszuka jest popularnym daniem na Bliskim Wschodzie.


Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Szakszuka przebojem weszła na polskie stoły.

 (1.1) Dałem sąsiadce mój przepis na szakszukę.

Wiktionary


szakłaczek

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od szakłak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szakłak m.

Wiktionary


szakłak

ciernisty krzew, w zielarstwie stosowany w chorobach wątroby


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) bot. nazwa systematyczna|Rhamnus|L.|ref=tak., rodzaj roślin z rodzaju szakłakowatych;

 (1.2) drzewo lub krzew z rodzaju szakłak (1.1)

Wiktionary

Szakłak (Rhamnus L.) – rodzaj roślin należący do rodziny szakłakowatych. Liczy ok. 125–150 gatunków. Występują głównie na półkuli północnej, osiągając największe zróżnicowanie we wschodniej Azji i Ameryce Północnej, tylko kilka gatunków rośnie w Europie i Afryce, we florze Polski występuje tylko jeden gatunek – szakłak pospolity R. cathartica.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈʃakwak, AS: šaku̯ak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szakłakowate nmos.

:: zdrobn. szakłaczek m.

 przym. szakłakowy

Wiktionary


szakłakowate

o cechach szakłakowatych (rodzina roślin)


SJP.pl

Szakłakowate (Rhamnaceae L.) – rodzina roślin należąca do rzędu różowców. Obejmuje ok. 50–52 rodzaje roślin z ok. 1050 gatunkami. Rodzina jest niemal kosmopolityczna, przy czym największe zróżnicowanie jej przedstawicieli występuje na obszarze międzyzwrotnikowym. Brak jej przedstawicieli tylko na pustyniach i w strefie arktycznej. We florze Polski występują dwa rodzaje tej rodziny – kruszyna (Frangula) i szakłak (Rhamnus).

Wikipedia


szakłakowaty

o cechach szakłakowatych (rodzina roślin)


SJP.pl


szal

prostokątne okrycie ramion i głowy lub ochrona szyi


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) prostokątny wyrób włókienniczy owijany wokół szyi i ramion

Wiktionary

  • Adam Szal (1953–), polski biskup rzymskokatolicki
  • Andrzej Szal (1942–2015), polski hokeista
  • Jakub Szal (1970–1994), polski hokeista
  • Jakub Szal (1994–), polski hokeista
  • Robert Szal, polski hokeista
  • Jan Szal (1899–1942), polski konstruktor i wynalazca lotniczy
Zobacz też
  • Szalik

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Żaneta przybyła na spotkanie w bogato zdobionym szalu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃal, AS: šal

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szalikowiec mos.

:: zdrobn. szalik m., szaliczek m.

 przym. szalowy

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

 (1.1) garderoba, ubiór

hiponimy.

 (1.1) szalik, apaszka, boa, komin

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. szalikowiec mos.

:: zdrobn. szalik m., szaliczek m.

 przym. szalowy

frazeologia.

etymologia.

 (1.1) etym|franc|châle. z etym|pers|شال. (šāl)

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) shawl, scarf, wrap, muffler

* arabski: (1.1) شال

* baskijski: (1.1) xal

* białoruski: (1.1) шаль m.

* bułgarski: (1.1) шал m., шарф m., наметало n.

* chiński standardowy: (1.1) 披肩 (pījiān), 围巾 (wéijīn), 围脖 (wéibó)

* chorwacki: (1.1) šal m.

* czeski: (1.1) přehoz m., šála ż., šátek m.

* duński: (1.1) halstørklæde n., sjal n.

* esperanto: (1.1) ŝalo

* estoński: (1.1) õlasall, sall

* fiński: (1.1) hartiahuivi, saali, kaulaliina

* francuski: (1.1) cape ż., écharpe ż., cache-col m.

* hiszpański: (1.1) bufanda ż., mantón m., chal m.

* indonezyjski: (1.1) selendang, syal

* japoński: (1.1) スカーフ, マフラー, 肩掛け

* jidysz: (1.1) שאל m. (szal)

* kaszubski: (1.1) szal m.

* kataloński: (1.1) bufanda ż., xal m.

* koreański: (1.1) 목도리, 숄

* litewski: (1.1) apsiaustas m., šalikas m.

* łaciński: (1.1) velum n.

* łotewski: (1.1) apmetnis m., šalle ż.

* niderlandzki: (1.1) omslagdoek m., sjaal m.

* niemiecki: (1.1) Schal m., Umschlagtuch n.

* norweski (bokmål): (1.1) sjal n., skjerf n.

* nowogrecki: (1.1) εσάρπα ż., κασκόλ n., μανδύας m., σάλι n.

* perski: (1.1) شال

* portugalski: (1.1) cachecol m., echarpe ż., manta ż., brazport|xale. m.

* rosyjski: (1.1) шаль ż.

* rumuński: (1.1) eşarfă ż., fular n., şal n.

* serbski: (1.1) марама ż.

* słowacki: (1.1) šál m., štóla ż.

* słoweński: (1.1) ogrinjalo n., štola ż., šal m.

* szwedzki: (1.1) schal w., halsduk w., sjal w.

* turecki: (1.1) eşarp, atkı, şal, örtü

* ukraiński: (1.1) шарф m., накидка ż.

* węgierski: (1.1) sál, stóla

* wietnamski: (1.1) khăn choàng, khăn quàng

* wilamowski: (1.1) šal m., śal m.

* włoski: (1.1) scialle m., sciarpa ż.

źródła.

== szal (język kaszubski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) szal

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


szala

każdy z dwóch symetrycznie umieszczonych elementów wagi (na jednym kładzione są ważone ciężary, na drugim - odważniki) lub pojedynczy element wagi, na którym kładziony jest ważony ciężar


SJP.pl


szalanda

statek do wywozu urobku pogłębiarki; błotniarka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) żegl. duża barka do transportu urobku pogłębiarki

Wiktionary

Szalanda – rodzaj statku, służący do przewozu urobku wydobytego przez pogłębiarki.

Cechą charakterystyczną jest to, że szalandy mają możliwość samodzielnego i szybkiego rozładunku przez otwarcie klap w dnie lub burtach. Powoduje to wypadnięcie ładunku (kilkaset a nawet kilka tysięcy ton w ciągu kilku- kilkunastu sekund).Na wodach płytkich stosuje się szalandy bocznoklapowe, a na głębokich - dennoklapowe.

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) błotniarka

Wiktionary


szalapin

nazwisko


SJP.pl


szalbierczy

oszukańczy, krętacki


SJP.pl


szalbierka

szalbierz; oszustka, krętaczka


SJP.pl


szalbierski

przymiotnik

 (1.1) książk. dotyczący szalbierza, oszukańczy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szalbierz m., szalbierstwo n.

 przym. szalbierczy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szalbierczy, cygański, krętacki, kuglarski, matacki, szachrajski

Wiktionary


szalbierstwo

1. sprytne oszukiwanie i wykorzystywanie kogoś; krętactwo, szachrajstwo, matactwo;
2. w prawie: wyłudzenie czegoś bez zamiaru zapłaty należności


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) książk. wykorzystanie czyjejś niewiedzy dla uzyskania korzyści

 (1.2) praw. wykroczenie polegające na wyłudzeniu świadczenia lub usługi bez zamiaru uiszczenia należności

Wiktionary

Szalbierstwo – w polskim prawie jest to wykroczenie polegające na wyłudzeniu bez zamiaru uiszczenia należności świadczeń lub usług takich jak:

  • przejazd bez biletu koleją lub innym środkiem lokomocji po raz trzeci w ciągu roku, pomimo nieuiszczenia nałożonej dwukrotnie kary pieniężnej,
  • pożywienie lub napój w zakładzie żywienia zbiorowego,
  • jednokrotny przejazd środkiem lokomocji należącym do przedsiębiorstwa, które nie dysponuje karami taryfowymi,
  • wstęp na imprezę rozrywkową, artystyczną lub sportową,
  • działanie automatu,
  • inne podobne świadczenie, o którym sprawca wie, że jest płatne.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. szalbierz m., szalbierzenie n.

 czas. szalbierzyć ndk.

 przym. szalbierski

Wiktionary


szalbierz

oszust, krętacz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) książk. ktoś, kto wykorzystuje innych, posługując się oszustwem

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szalbierstwo n.

 przym. szalbierski

 czas. szalbierzyć ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) oszust, szachraj

Wiktionary


szalczyk

nazwisko


SJP.pl


szaleć

1. nie panować nad sobą, zachowywać się jak szaleniec;
2. spędzać czas na zabawach, hulankach, pijatykach


SJP.pl

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. oszaleć)

 (1.1) tracić panowanie nad sobą

 (1.2) pot. przepadać za kimś lub za czymś

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. zaszaleć)

 (2.1) bawić się hałaśliwie

 (2.2) o rzeczach: przen. występować w ostrej formie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jej zwierzątko szaleje, gdy tylko słyszy pierwsze dźwięki Aerosmiths.

 (1.2) On za nią szaleje.

 (2.2) Zaraza nadal szaleje.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃalɛt͡ɕ, AS: šaleć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szalony mos., szaleństwo n., szaleniec m., szalej m., szalenie n., szał m., szaleńczość ż.

 czas. oszaleć dk., zaszaleć dk.

 przym. szalony, szaleńczy

 przysł. szaleńczo, szalenie

Wiktionary


szaleciarka

szaleciarz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pracownica toalet publicznych

Wiktionary

Patrz:

szaleciarz

szaleciarz

pracownik toalety publicznej


SJP.pl


szalecik

zdrobnienie od: szalet


SJP.pl


szalej

1. trująca roślina o białych kwiatach i pierzastych liściach; cykuta;
2. trucizna otrzymywana z soku korzenia tej rośliny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) bot. nazwa systematyczna|Cicuta|ref=tak., roślina o pierzastych liściach, drobnych, białych kwiatach zebranych w baldachy, zawierająca silnie trujące alkaloidy;

 (1.2) trucizna otrzymywana z soku korzenia szaleju (1.1)

forma czasownika.

 (2.1) rozk. 2 os. lp. zob. szaleć.

Wiktionary

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈʃalɛj, AS: šalei ̯

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szalony mos., szał mrz., szaleństwo n., szaleniec m., szaleńczość ż., szalenie n.

 czas. szaleć ndk.

 przym. szalony, szaleńczy

 przysł. szalenie, szaleńczo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) cykuta, lud. świnia wesz

Wiktionary


szalejowski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Szalejowem, dotyczący Szalejowa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Szalejów m.

Wiktionary


szaleńczo

przysłówek

 (1.1) w sposób szalony

 (1.2) bardzo, intensywnie, niezwykle

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Zrozumiał, że szaleńczo kocha tę dziewczynę i że jest w stanie przebaczyć jej wszystko, cokolwiek by jeszcze zrobiła.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃaˈlɛ̃j̃n͇t͡ʃɔ, AS: šalĩ ̯ṇčo

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szalony mos., szaleńczość ż., szalej m., szaleństwo, szaleniec

 przym. szalony, szaleńczy

 czas. szaleć

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szalenie, wariacko

 (1.2) bardzo, silnie

Wiktionary


szaleńczość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co szaleńcze; cecha tych, którzy są szaleńczy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szalony mos., szał m., szaleństwo n., szaleniec m., szalej m., szaloność ż., szalenie n.

 czas. szaleć

 przym. szalony, szaleńczy

 przysł. szalenie, szaleńczo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szaloność

Wiktionary


szaleńczy

przymiotnik

 (1.1) frenetyczny, nieokiełznany, wariacki, szalony

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szalony mos., szaleństwo n., szaleniec m., szaleńczość ż., szalej m.

 przym. szalony

 przysł. szaleńczo

 czas. szaleć

Wiktionary


szalenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|szaleć.

przysłówek sposobu

 (2.1) pot. w bardzo wysokim stopniu

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃaˈlɛ̃ɲɛ, AS: šalńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. szaleć

 rzecz. szalony mos., szaleństwo n., szalej m., szaleniec mos., szał mrz., szaleńczość ż.

 przym. szalony

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) ogromnie, niezwykle, niezmiernie

Wiktionary


szaleniec

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba obłąkana, chora umysłowo

 (1.2) przen. osoba, która nie panuje nad swoimi namiętnościami, nie zwraca uwagi na niebezpieczeństwo

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) daw. techn. koło rozpędowe

 (2.2) gwara. bot. szalej jadowity

Wiktionary

Szaleniec (niem. Thörichthof) – wieś w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie malborskim, w gminie Stare Pole na obszarze Żuław Elbląskich.

Wieś królewska położona była w II połowie XVI wieku w województwie malborskim. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa elbląskiego.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Policja nadal poszukuje szaleńca, który spowodował wybuch na stacji kolejowej.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃaˈlɛ̃ɲɛt͡s, AS: šalńec

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szalej m., szaleństwo n., szał m., szalenie n., zaszalenie n., Szaleniec m./ż., szaleń m.

 czas. szaleć ndk., zaszaleć dk.

 przysł. szalenie, szaleńczo

 przym. szalony, szaleńczy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pot. wariat, świr, czubek

 (1.2) narwaniec

 (2.2) szalej, cykuta, blekot, szaleń

Wiktionary


szaleniej

stopień wyższy od przysłówka: szalenie


SJP.pl


szaleństwo

stan psychiczny człowieka, który nie ma kontroli nad sobą


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) postępowanie, zachowanie kategorycznie wykraczające poza przyjęte, przeciętne normy

 (1.2) stan umysłu człowieka, który nad sobą nie panuje

 (1.3) pot. med. psych. choroba psychiczna

 (1.4) zabawa, dobre bawienie się

 (1.5) głupota, wariactwo, nieodpowiedzialne/irracjonalne zachowanie

Wiktionary

Przykłady

 (1.3) Lęk przed zachorowaniem – lub nozofobia – jest lękiem atawistycznym, podobnie jak strach przed śmiercią i szaleństwem.

 (1.5) Służby pogotowia ratunkowego na hiszpańskich Balearach ostrzegły wczasowiczów przed zagrożeniami związanymi z zeskakiwaniem z balkonów i przekazały, że „balkoningowe” szaleństwo pochłonęło tego lata cztery życia i doprowadziło do poważnych okaleczeń u wielu turystów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃaˈlɛ̃j̃stfɔ, AS: šalĩ ̯stfo

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szalony mos., szał m., szaleniec m., szalej m., szalenie n., szaleńczość ż.

 czas. szaleć ndk., zaszaleć dk., poszaleć dk., wyszaleć się dk.

 przym. szalony, szaleńczy

 przysł. szalenie, szaleńczo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) wariactwo

 (1.3) obłąkanie, niepoczytalność, obłęd, niezrównoważenie

 (1.5) bezsens, wariactwo, brak piątej klepki

Wiktionary


szaleńszy

stopień wyższy od przymiotnika: szalony


SJP.pl


szalet

1. klozet publiczny
2. szwajcarski szałas górski


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) domek górski, domek alpejski

 (1.2) budynek mieszczący publiczną ubikację

Wiktionary

Szalet, szalet miejski – rodzaj publicznej ubikacji, spotykany w miastach.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Przespali się w szalecie, a rano ruszyli dalej w góry

 (1.2) Dokumenty musiały ci wypaść w szalecie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szaletowa ż.

 przym. szaletowy

Wiktionary


szaletowa

kobieta odpowiedzialna za utrzymanie porządku w toaletach publicznych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta odpowiedzialna za szalet

forma przymiotnika.

 (2.1) ż. od: szaletowy

Wiktionary

Patrz:

szalet

Przykłady

 (1.1) Zastukalismy, ale szaletowa gdzieś poszła.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szalet mrz.

 przym. szaletowy

Wiktionary


szaletowy

szalet


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z szaletem, dotyczący szaletu

Wiktionary

Patrz:

szalet

Powiązane:

 rzecz. szalet mrz., szaletowa ż.

Wiktionary


szaliczek

zdrobnienie od: szalik


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od: szalik

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃaˈlʲit͡ʃɛk, AS: šalʹiček

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szalikowiec mos., szal m., szalik

Wiktionary


szalik

mały szal


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) pas materiału służący do owijania szyi

Wiktionary

Szalik, również szal – część garderoby, pas wyrabiany z różnych materiałów (najczęściej z wełny), w różnych kolorach, owijany wokół szyi najczęściej w celu ocieplenia, estetyki, z powodów religijnych a także jest on noszony przez kibiców sportowych. Najczęściej jest noszony zimą bądź jesienią.


Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zimą warto nosić ciepły szalik.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃalʲik, AS: šalʹik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szal m., szalikowiec m.

:: zdrobn. szaliczek m.

Wiktionary


szalikowiec

kibic, zwykle piłkarski, noszący szalik w barwach klubu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) zagorzały kibic, który demonstruje wszędzie, przesadnie sympatię do klubu sportowego, m.in. szalikem

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szalik m., szal m., szaliczek m.

 przym. szalowy, szalikowy

Wiktionary


szalikowy

szalik


SJP.pl

Patrz:

szalik

szaliński

nazwisko


SJP.pl


szalka

część wagi przeznaczona do umieszczania na niej ważonych przedmiotów lub odważników


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) techn. zdrobn. mała szala

 (1.2) daw. szklanka, kubek

 (1.3) daw. filiżanka

 (1.4) daw. naczynie na wapno o pojemności jednego litra

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Gdy przeglądałam ziarenka wysypane na szalki, myślałam, że nie ma szans na obecność grzybów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃalka, AS: šalka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szala ż., szalki lm nm.

 przym. szalkowy

Wiktionary


szalki

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) daw. szelki

 (1.2) zool. (squamulae) u muchówek: łuska błonowa wklęsło-wypukła, wyrastająca nad przeźmiankami

forma rzeczownika.

 (2.1) D. lp., M., B. i W. lm. od: szalka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szalka ż., szala ż.

 przym. szalkowy

Wiktionary


szalkowy

przym. od szalka


SJP.pl


szalom

pozdrowienie żydowskie


SJP.pl

wykrzyknik

 (1.1) pozdrowienie żydowskie

forma rzeczownika.

 (2.1) C. lm. od szal

Wiktionary

Szalom (hebr. ‏שָׁלוֹם‎ szalom, jid. ‏שלום‎ szolem, „pokój”) – słowo używane przez Żydów jako przywitanie.

Występuje także w złożeniu szalom alejchem (hebr. ‏שָׁלוֹם עֲלֵיכֶם‎ szalom ale(j)chem, jid. ‏שלום־עליכם‎ szolem-alejchem), co oznacza „pokój wam”, a na co odpowiada się najczęściej alejchem szalom (hebr. ‏עֲלֵיכֶם שָׁלוֹם‎ ale(j)chem szalom, jid. ‏עליכם־שלום‎ alejchem-szolem) – „i wam pokój”.

Wikipedia


szalona

1. kobieta szalona, nieopanowana; wariatka;
2. kobieta chora umysłowo; obłąkana


SJP.pl

forma przymiotnika.

 (1.1) ż. zob. szalony.

rzeczownik, rodzaj żeński

 (2.1) kobieta szalona

Wiktionary

  • Szalona (albo Zielona) – rzeka wpadająca do Oławy
  • Szalona – powieść Józefa Ignacego Kraszewskiego
  • Szalona – album grupy Sixteen

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jesteś szalona, mówię ci. Zawsze nią byłaś, skończ już wreszcie śnić.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. szalony

 rzecz. szalony mos.

Wiktionary


szalony

szaleniec;
1. człowiek szalony, nieopanowany; wariat;
2. człowiek chory umysłowo; obłąkany


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) niezrównoważony, impulsywny, nieobliczalny

 (1.2) chory umysłowo

 (1.3) charakterystyczny dla osób szalonych (1.1-2)

 (1.4) niekontrolowany, intensywny, gwałtowny, niepohamowany

 (1.5) szybki (np. pościg, ruch)

 (1.6) nieszablonowy, dziwny

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) osoba niezrównoważona, impulsywna, nieobliczalna

 (2.2) osoba chora umysłowo

 (2.3) osoba nieszablonowa

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ten szalony kierowca prawie na mnie wjechał.

 (1.1) Jak wiadomo szaleni naukowcy często wybuchają obłąkańczym śmiechem i są o krok od zniszczenia świata.

 (1.2) On jest szalony i bredzi od rzeczy.

 (1.3) Szalone myśli przemykały mu przez głowę.

 (1.4) To był szalony sylwester!

 (1.4) Dopadł nas szalony głód.

 (1.5) Policja, po szalonym pościgu aresztowała pirata drogowego.

 (1.6) Kocham cię, moja szalona kobieto!

 (2.1) Stój, szalony!

 (2.2) Był to monolog szalonego.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃaˈlɔ̃nɨ, AS: šalõny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szał m., szalej m., szaleństwo n., szaleniec m., szalona ż., szalenie n., szaleńczość ż.

 czas. szaleć, oszaleć, poszaleć, wyszaleć się

 przym. szaleńczy, szałowy

 przysł. szalenie, szaleńczo, szałowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) niezrównoważony, impulsywny, nieobliczalny, narwany, niepoczytalny, niespełna rozumu, obłąkany, postrzelony, stuknięty, szajbnięty, trzepnięty, walnięty; reg. śl. piźnióny, piźniynty.

 (1.2) obłąkany, umysłowo chory, w obłędzie, nienormalny; reg. śl. piźnióny, piźniynty.

 (1.3) obłąkany, stuknięty, świrnięty, zbzikowany, zwariowany

 (1.4) gwałtowny, nieopanowany, obłędny, opętańczy, szaleńczy

 (1.5) gorączkowy, szybki

 (1.6) dziwaczny, nieszablonowy, pokręcony, pomylony, postrzelony, zdziwaczały, zwariowany

 (2.1-3) szaleniec, świr, świrus, świruska

Wiktionary


szalotka

1. cebulowa roślina warzywna z rodziny amarylkowatych; czosnek askaloński;
2. cebulka tej rośliny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) bot. nazwa systematyczna|Allium ascalonicum|L.|ref=tak., gatunek byliny z rodziny czosnkowatych;

 (1.2) kulin. jarzyna z cebulek tej rośliny

Wiktionary

Czosnek askaloński (Allium ascalonicum L.), nazywany także szalotką lub cebulą szalotką, rzadziej „cebuloczosnkiem” – gatunek rośliny należący do rodziny amarylkowatych, podrodziny czosnkowych. Pochodzi z Bliskiego Wschodu – Izrael, Jordania, Syria. Według części ujęć taksonomicznych właściwą nazwą gatunkową jest Allium hierochuntinum Boss. Fl. orient. 5:244. 1882.

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Marzę o gorącej jajecznicy na szalotce.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃaˈlɔtka, AS: šalotka

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) czosnek askaloński, cebula szalotka, cebula kartoflanka

Wiktionary


szalotkowy

szalotka


SJP.pl

Patrz:

szalotka

szalować

obijać ściany deskami w celu ich wzmocnienia; oszalowywać


SJP.pl

czasownik

 (1.1) wykonywać szalunek

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃaˈlɔvat͡ɕ, AS: šalovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szalunek m., szalówka ż., szalowanie n.

 czas. oszalować

 przym. szalunkowy

Wiktionary


szalowanie

szalunek, szalówka, deskówka, deskowanie; w budownictwie:
1. wewnętrzne obicie z desek pokrywające ściany budowli, pomieszczeń, wykopów itp.;
2. prowizoryczna konstrukcja z drewna, tworząca formę dla masy betonowej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|szalować.

Wiktionary

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. szalunek m.

 czas. szalować, zaszalować

 przym. szalunkowy

Wiktionary


szalówka

wewnętrzne obicie z desek pokrywające ściany budowli, pomieszczeń lub wykopów; deskówka, szalowanie


SJP.pl

Szalówka – potok, lewostronny dopływ Bieśninki o długości 9,03 km i powierzchni zlewni 7,72 km².

Potok płynie przez gminę Łużną w powiecie gorlickim, w województwie małopolskim. Jego źródła znajdują się na Bieśniku w pobliżu szczytu Zielonej Góry. Następnie potok przepływa przez Bieśnik, Szalową i Łużną, gdzie uchodzi do Bieśninki. Głównym dopływem jest Bieśnik.

Wikipedia


szalowy

przymiotnik od: szal


SJP.pl


szalunek

1. konstrukcja tymczasowa używana przy betonowaniu, tworząca formę dla betonu i usuwana po jego stwardnieniu; deskowanie; szalowanie;
2. warstwa desek pokrywająca strop, dach, ściany wnętrz itp. albo zabezpieczająca wykop; szalowanie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) warstwa desek stanowiąca pokrycie ściany budynku, wykopu itp., wzmacniająca konstrukcję i uszczelniająca ją

 (1.2) prowizoryczna konstrukcja drewniana tworząca formę dla wylewanego betonu

Wiktionary

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ʃaˈlũnɛk, AS: šalũnek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szalowanie n., oszalowanie n., szalówka ż.

 czas. szalować ndk., oszalować dk.

 przym. szalunkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1-2) szalowanie, deskowanie, deskówka, szalówka

Wiktionary


szalupa

okrętowa łódź ratownicza


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) żegl. łódź wożona na statku do celów ratunkowych, szkoleniowych i do komunikacji z lądem;

Wiktionary

Szalupa – łódź, najczęściej otwarta, wożona na pokładzie statku. Może mieć napęd wiosłowy lub motorowy. Szalup używa się jako łodzi ratunkowych lub łodzi roboczych.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ʃaˈlupa, AS: šalupa

Wiktionary

Powiązane:

 przym. szalupowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) łódź ratunkowa, łódź ratownicza

Wiktionary


szalupka

mała szalupa


SJP.pl


szalupowy

przymiotnik od: szalupa


SJP.pl


szaluś

nazwisko


SJP.pl


szama

1. szama białorzytna - gatunek ptaka z rodziny drozdowatych zamieszkujący lasy południowo-wschodniej Azji; sroczek białorzytny;
2. potocznie: jedzenie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. jedzenie

forma czasownika.

 (2.1) 2. os. lp. ter. od: szamać

Wiktionary

Powiązane:

 czas. szamać

Wiktionary


szamać

potocznie: jeść dużo i łapczywie; wsuwać, wtranżalać, pałaszować, wtrajać, opędzlowywać


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) pot. jeść

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Bartek poszedł szamać, bo mówił, że jest głodny jak wilk.

 (1.1) Szamaj, nie gadaj, bo się udławisz.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃãmat͡ɕ, AS: šãmać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szamanie n., szamot mrz., szama ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wrzucać na ruszt

Wiktionary


szaman

czarownik, umożliwiający porozumienie między ludźmi a duchami w niektórych wierzeniach


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) rel. wśród niektórych ludów azjatyckich, np. u Eskimosów i Indian, człowiek uważany za pośrednika między duchami, bóstwami, demonami a ludźmi, osoba o nadprzyrodzonej mocy, czarodziej i znachor pierwotnej religii szamanizmu;

Wiktionary

Szaman – osoba pełniąca funkcję religijną, polegającą na sformalizowanej i instytucjonalnej więzi ekstatycznej z istotami nadludzkimi (duchami przodków lub demonami).

Dzięki badaniom etnologii oraz religioznawstwa wiadomo, że fenomen szamaństwa, dawniej kojarzony prawie wyłącznie z obszarem środkowej Syberii (Tunguzi, Buriaci), był obecny w wielu innych systemach wierzeń na wszystkich kontynentach. Wielka zasługa w badaniach szamanizmu przypada Mircei Eliademu.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) (…) w momencie ograniczenia lub wyeliminowania tradycyjnych działań miejscowych uzdrowicieli i szamanów i wprowadzenia na ich miejsce klasycznej medycyny zachodniej, stan zdrowotny ludności uległ pogorszeniu. Poprawę przyniosło dopiero połączenie obydwu podejść medycznych: nowoczesnego i tradycyjnego.

 (1.1) Czcigodny Oya wysłuchał nas! Niech będzie błogosławiona siostra, która zaniosła nasze prośby przed jego oblicze! Faustino, szaman voodoo, wypowiada te słowa stojąc po kostki w błocie, w strugach tropikalnego deszczu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃãmãn, AS: šãmãn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szamanizm m.

:: fż. szamanka ż.

 czas. pot. szamanić

 przym. szamański, szamanistyczny

Wiktionary


szamanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|szamać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃãˈmãɲɛ, AS: šãmãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. szamać

Wiktionary


szamanistyczny

szamanizm


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) rel. związany z szamanizmem, dotyczący szamanizmu

Wiktionary

Patrz:

szamanizm

Powiązane:

 rzecz. szamanizm mrz., szaman mos., szamanka ż.

 przym. szamański

Wiktionary


szamanizm

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) rel. wierzenia i praktyki religijne bazujące na animizmie i instytucji szamanów;

Wiktionary

Szamanizm – zespół praktyk i wierzeń opierających swe pojmowanie stosunku świata namacalnego do świata duchowego na fundamentalnej roli szamana jako osoby zdolnej do podróży ekstatycznych w zaświaty dla dobra swojej wspólnoty bądź jej poszczególnych członków.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ʃãˈmãɲism̥, AS: šãmãńism̦

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szamaństwo n., szaman m., szamanka ż., szamanizowanie n.

 czas. szamanizować ndk.

 przym. szamanistyczny, szamański

Wiktionary


szamanka

wśród Indian i niektórych ludów w Azji: kobieta obdarzona nadprzyrodzoną mocą, kontaktująca się z duchami, posiadająca zdolności leczenia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) rel. kobieta zajmująca się szamanizmem

Wiktionary

  • szaman
  • Szamanka – polski film psychologiczny z 1995 r. w reżyserii Andrzeja Żuławskiego
  • Szamanka – album Justyny Steczkowskiej

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. szaman m., szamanizm m.

 przym. szamański, szamanistyczny

 przysł. szamańsko

Wiktionary


szamański

dotyczący szamana


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) rel. dotyczący szamana, związany z szamanem i jego działaniami

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃãˈmãj̃sʲci, AS: šãmãĩ ̯sʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szaman m., szamanka ż., szamanizm m., szamanizowanie n.

 czas. szamanizować

 przym. szamanistyczny

Wiktionary


szamasz

pomocnik w synagodze; szames


SJP.pl

Utu (akadyjski Szamasz) – w mitologii mezopotamskiej bóg słońca, syn Nanny i bogini Ningal oraz bliźniaczy brat Inanny. Jego żoną była Szerida (akadyjska Aja). Główne świątynie Utu, zwane E-babbar („Biały Dom”), znajdowały się w Sippar i w Larsie.

Wikipedia


szambelan

1. jeden z ważniejszych urzędników królewskich;
2. dawniej: starszy służący w bogatych domach


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) hist. tytuł dworski, oznaczający urzędnika dworu królewskiego lub książęcego, który zajmował się sprawami gospodarczymi, ceremoniami lub opieką nad prywatnymi komnatami władcy

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W dzisiejszych czasach funkcja szambelana zachowała się tylko symbolicznie, np. przy dworze papieskim.

Wiktionary


szambelania

urząd, godność szambelana


SJP.pl


szambelanowa

żona szambelana


SJP.pl


szambelański

dotyczący szambelana, szambelanii


SJP.pl


szambiarka

1. rodzaj niewielkiej cysterny, której część ładowna jest przeznaczona na ścieki;
2. kobieta zajmująca się wywozem ścieków z domowych urządzeń kanalizacyjnych i późniejszym ich utylizowaniem


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. pojazd przystosowany do wywozu fekaliów z szamb, wody ze ścieków i innych płynnych nieczystości

Wiktionary

Pojazd asenizacyjny – pojazd ciężarowy służący do wywozu nieczystości ciekłych (fekaliów, ścieków) bezpośrednio z szamb bezodpływowych do punktów zlewnych. Pojazdy takie mogą być również wykorzystywane w innych przewozach, w których wymagany jest podciśnieniowy załadunek. Pojazdy asenizacyjne popularnie nazywane są szambowozami, pszczółkami lub szambiarkami. W zależności od wyposażenia mogą być również wykorzystywane do usuwania awarii w sieciach kanalizacyjnych, takich jak np. udrażnianie rur kanalizacyjnych.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W Brukseli rolnicy używają szambiarek do rozpryskiwania gnojówki na fasady unijnych urzędów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃãmˈbʲjarka, AS: šãmbʹi ̯arka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szambo n., szambiarz mos.

 przym. szambowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pojazd asenizacyjny; pot. szambowóz, szambo, pszczółka

Wiktionary


szambiarz

osoba zajmująca się wywozem ścieków z domowych urządzeń kanalizacyjnych i późniejszym ich utylizowaniem


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) technik pracujący przy opróżnianiu szamb

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Facet Baśki jest szambiarzem i dobrze zarabia.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szambo n., szambko n., szambiarka ż.

 przym. szambowy

Wiktionary


szambo

1. ścieki z kanalizacyjnych urządzeń domowych;
2. podziemny zbiornik, do którego spływają takie ścieki;
3. potocznie o sytuacji podejrzanej lub moralnie dwuznacznej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) techn. zbiornik, do którego trafiają fekalia

 (1.2) techn. pot. szambowóz

 (1.3) pot. przen. problematyczna sytuacja, która może przynieść nieprzyjemności

Wiktionary

Szambo lub dół chambeau (rzekomo od fr. nazwiska Chambeau) – podziemny zbiornik, zazwyczaj bezodpływowy, wykonany np. z betonu, do którego odprowadzane są ścieki z domowych urządzeń kanalizacyjnych. Szamba mogą być podłączone do systemu kanalizacji miejskiej, gdzie stanowią rodzaj zbiornika retencyjnego zapobiegającego zatykaniu się uzbrojenia podziemnego. W przypadku braku takiego połączenia budowane są pojemniejsze szamba bezodpływowe, z których nieczystości są wywożone przez tabor asenizacyjny bezpośrednio do punktów zlewnych.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Trzeba dziś opróżnić szambo.

 (1.2) Pod dom sąsiada podjechało szambo.

 (1.3) Ten projekt to po prostu szambo. Nic tam nie jest dobrze zrobione.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃãmbɔ, AS: šãmbo

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1-2)

:: rzecz. szambiarz mos., szambowóz mrz., szambiarka ż.

::: zdrobn. szambko n.

:: przym. szambowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński|zengruba.

Wiktionary


szambonurek

potocznie: pracownik opróżniający szamba


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pejor. pot. osoba bezpośrednio zajmująca się kanalizacją lub wywozem nieczystości z szamba

 (1.2) gwara uczniowska: obraź. jedno z wyzwisk

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃãmbɔ̃ˈnurɛk, AS: šãmbõnurek

Wiktionary


szambowóz

potocznie: wóz do wydobywania i przewożenia nieczystości z szamba


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) pot. pojazd przystosowany do wywozu fekaliów z szamb, wody ze ścieków i innych płynnych nieczystości;

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃãmˈbɔvus, AS: šãmbovus

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pojazd asenizacyjny, szambo, szambiarka, pszczółka

Wiktionary


szambowy

charakterystyczny dla szamba (np. fetor, zapach szambowy), związany w jakiś sposób z szambem lub podobnymi odpadkami (np. zbiornik szambowy)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z szambem, odnoszący się do szamba

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nieszczelny zbiornik szambowy stał się naszą bolączką w wakacje.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szambo n., szambiarz mos., szambiarka ż.

Wiktionary


szamburski

nazwisko


SJP.pl


szamerować

obszywać coś sznurem, taśmą w celu przyozdobienia


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) obszywać coś galonem, sznurem itp. w celach dekoracyjnych

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Niektórzy adiutanci swoją zwierszchnią suknią i kamizelkę szamerowali galonem złotym, niektórzy tylko kamizelkę, a niektórzy wcale nie dawali galonów […]

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃãmɛˈrɔvat͡ɕ, AS: šãmerovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szamerowanie n.

Wiktionary


szamerowanie

ozdoba stroju w postaci naszytego sznura, taśmy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|szamerować.

 (1.2) szamerunek

Wiktionary

Szamerunek – ozdobne naszycie z taśm, galonów lub plecionek, stosowane przede wszystkim na przodach męskich lub damskich ubiorów. Składa się z równoległych pasów zakończonych pętlami i guzami, często o charakterze szmuklerskim. Na obszarach Rzeczypospolitej ten typ ozdoby znany był już od XV wieku.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌʃãmɛrɔˈvãɲɛ, AS: šãmerovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. szamerować

Wiktionary


szamerunek

ozdoba liberii lub munduru w postaci galonu, sznura itp.


SJP.pl

Szamerunek – ozdobne naszycie z taśm, galonów lub plecionek, stosowane przede wszystkim na przodach męskich lub damskich ubiorów. Składa się z równoległych pasów zakończonych pętlami i guzami, często o charakterze szmuklerskim. Na obszarach Rzeczypospolitej ten typ ozdoby znany był już od XV wieku.

Wikipedia


szames

pomocnik w synagodze; szamasz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) rel. żyd. posługacz w synagodze, gminie, sądzie rabinackim bądź w bractwie żydowskim, którego zadaniem było m.in. przygotowywanie synagogi do nabożeństw, pomaganie chazanom, poranne budzenie mężczyzn na modlitwy itp.;

Wiktionary

Szames (z jid. ‏שמשׂ‎ szames, a to z hebr. ‏שַׁמָּשׁ‎ szamasz – woźny) – sługa bóżniczy, którego zadaniem było m.in. przygotowywanie synagogi do nabożeństw, pomaganie chazanom, poranne budzenie mężczyzn na modlitwy. Zwany był także szkolnikiem.


Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Późno wieczorem rebe zawołał do siebie szamesa i kazał sobie powtórzyć nowiny. Wiadomości były okropne. W ciągu dnia zmarło jeszcze stu trzydziestu Żydów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃãmɛs, AS: šãmes

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szkolnik

Wiktionary


szamet

rodzaj lekkiej tkaniny wełnianej


SJP.pl


szamil

imię męskie


SJP.pl

Szamil (ur. 1797 w aule Gimry, zm. 1871 w Medynie) – przywódca powstania górali kaukaskich przeciwko Rosji w latach 1834–1859.

Stał na czele teokratycznego państwa, Imamatu Kaukaskiego, określanego niekiedy jako imamat Szamila. Przez lata skutecznie uniemożliwiał podbicie północnego Kaukazu, przede wszystkim Dagestanu i Czeczenii.

Wikipedia


szamir

obce imię męskie


SJP.pl

Słowo Szamir (Shamir) może odnosić się do następujących pojęć:

Wikipedia


szamisen

trzystrunowy japoński instrument muzyczny; shamisen, samisen


SJP.pl


szamka

potocznie:
1. coś do jedzenia, posiłek;
2. jedzenie; szamanie, wtranżalanie, pałaszowanie


SJP.pl


szamocin

miasto w Polsce


SJP.pl

Szamocin (niem. Samotschin) – miasto w woj. wielkopolskim, w powiecie chodzieskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Szamocin. Miasto leży na pn. skraju Pojezierza Chodzieskiego, nad jez. Siekiera. Ośrodek usługowy, fabryka mebli, ogrodnictwo.

Według danych z 31 grudnia 2009 miasto liczyło 4258 mieszkańców.

Wikipedia


szamocinianin

mieszkaniec Szamocina (miasta w Polsce)


SJP.pl


szamocinianka

mieszkanka Szamocina (miasta w Polsce)


SJP.pl


szamociński

związany z Szamocinem, dotyczący Szamocina


SJP.pl


szamocki

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Antoni Szamocki – polski ziemianin, poseł na Sejm
  • Józef Szamocki – rzymskokatolicki duchowny

Wikipedia


szamorodni

Szamorodni - nazwa tego węgierskiego wina wywodzi się z języka polskiego (ze względu na wielkość spożycia w Rzeczypospolitej) i oznacza "sam się rodzi" lub "samorodny".

Jest to rodzaj tokaju wytwarzanego w rejonie Tokaj-Hegyalja na Węgrzech z całych kiści winogron wrzucanych do kadzi z pominięciem procesu ręcznego oddzielania gron dotkniętych szlachetną pleśnią (aszú) od reszty kiści.

Wikipedia


szamot

dodatek przy produkcji ceramicznych wyrobów ogniotrwałych, charakteryzujący się dużą odpornością na szybkie zmiany temperatury; szamota


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) ogniotrwała glina dodawana do wyrobów ceramicznych;

 (1.2) gwara więzienna pysk

Wiktionary

Szamot – materiał ceramiczny otrzymywany przez wypalenie gliny lub łupków i zmielenie otrzymanego produktu.

Proces produkcji polega na formowaniu, suszeniu i wypalaniu. Wyroby szamotowe cechują się dużą odpornością na szybkie zmiany temperatury. Po wymieszaniu z plastyczną gliną ogniotrwałą, szamot używany jest do wyrobu ogniotrwałych materiałów, np. okładzin stosowanych w kaflowych piecach domowych, paleniskach, piecach przemysłowych itp.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈʃãmɔt, AS: šãmot

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1) rzecz. szamota; przym. szamotowy

 (1.2) czas. szamać

Wiktionary


szamota

dodatek przy produkcji ceramicznych wyrobów ogniotrwałych, charakteryzujący się dużą odpornością na szybkie zmiany temperatury; szamot


SJP.pl


szamotać

1. szarpać się z kimś lub czymś;
2. zmagać się z trudnościami


SJP.pl


szamotanina

1. szarpanie się z kimś lub czymś;
2. zmaganie się z trudnościami


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) szarpanie się, mocowanie się z kimś

 (1.2) przen. zmaganie się z czymś, np. podjęciem decyzji lub z trudnościami

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Postanowili go wylegitymować, ale ten, ich zdaniem, nie chciał ujawnić danych osobowych. W efekcie między mężczyzną a czterema policjantami wywiązała się szamotanina.

Wiktionary


szamotówka

1. potocznie: cegła szamotowa - ogniotrwała cegła używana do wykładania pieców pracujących w bardzo wysokiej temperaturze;
2. regionalnie: rodzaj wolnostojącego pieca kuchennego


SJP.pl


szamotownia

zakład produkujący szamot


SJP.pl


szamotowy

szamot, szamota


SJP.pl

Patrz:

szamot, szamota

szamotulanin

mieszkaniec Szamotuł


SJP.pl


szamotulanka

mieszkanka Szamotuł


SJP.pl


szamotulski

przymiotnik od: Szamotuły


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Szmotułami, dotyczący Szamotuł

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Szamotuły, szamotulanin m., szamotulanka ż.

Wiktionary


szamotuły

miasto w Polsce


SJP.pl

Szamotuły (niem. Samter) – miasto w województwie wielkopolskim, w powiecie szamotulskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Szamotuły. Położone nad rzeką Samą, na Pojezierzu Wielkopolskim, ok. 35 km na północny zachód od centrum Poznania.

Według danych GUS z 1 stycznia 2023, miasto liczyło 18 398 mieszkańców.

Prywatne miasto szlacheckie lokowane w 1383 roku położone było w XVI wieku w województwie poznańskim.

Wikipedia


szamów

Szamów – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie łęczyckim, w gminie Witonia.

Wieś szlachecka Szamowo położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie łęczyckim województwa łęczyckiego. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa płockiego.

Wikipedia


szamozaur

rodzaj roślinożernego dinozaura z rodziny ankylozaurów


SJP.pl

Szamozaur (Shamosaurus scutatus) – roślinożerny dinozaur z rodziny ankylozaurów (Ankylosauridae).

Żył w okresie wczesnej kredy (ok. 121-99 mln lat temu) na terenach centralnej Azji. Jego szczątki znaleziono w Mongolii.

Szamozaur był najstarszym przedstawicielem rodziny Ankylosauridae

Wikipedia


szamozyt

minerał z grupy chlorytów, glinokrzemian żelaza; chamosyt


SJP.pl

Szamozyt lub chamozyt – złożony minerał z gromady krzemianów żelaza i glinu, z grupy chlorytów (żelazowych).

Nazwa minerału pochodzi od szwajcarskiej miejscowości Chamoson, gdzie w 1820 minerał został odkryty i opisany przez Pierre'a Berthiera.

Wikipedia


szampan

1. znany i ceniony na całym świecie gatunek wina musującego pochodzącego z Szampanii (region we Francji);
2. potocznie: każde wino musujące


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy lub męskorzeczowy

 (1.1) białe wino musujące, oryginalnie produkowane w Szampanii;

 (1.2) butelka, kieliszek szampana (1.1)

Wiktionary

Szampan (z fr. champagne, od vin de Champagne) – szczególny rodzaj wina musującego (potocznie – każde wino musujące), powszechnie kojarzony ze świętowaniem i luksusem. Nazwę swą zawdzięcza Szampanii, regionowi w północno-wschodniej Francji, głównemu miejscu jego produkcji.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Pamiętaj synku, że na większość kobiet szampan działa pobudzająco.

 (1.2) O północy rozległy się wiwaty, strzeliły korki od szampanów, a nieznajomi rzucali się sobie w ramiona.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃãmpãn, AS: šãmpãn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Szampania ż., Szampańczyk m., Szampanka ż., szampańskość ż., szampanka ż., szampanik mrz.

 przym. szampański

Wiktionary


szampańczyk

mieszkaniec Szampanii (krainy historycznej we Francji)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Szampanii

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Szampania ż., szampan mrz.

:: fż. Szampanka ż.

 przym. szampański

Wiktionary


szampanek

kieliszek do szampana


SJP.pl


szampania

kraina historyczna we Francji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) hist. kraina historyczna w północno-wschodniej Francji;

Wiktionary

Szampania (fr. Champagne) – historyczna prowincja we Francji, położona w północno-wschodniej części kraju. Wchodzi w skład utworzonego z początkiem 2016 roku regionu administracyjnego o nazwie Grand Est.

Terytorium Szampanii było w przeszłości rozleglejsze i obejmowało dodatkowo ziemie na południe od Aisne i część Sekwany i Marny (Brie). Szampania, wcześniej hrabstwo, weszła w skład domeny królów Francji po śmierci hrabiego Henryka III Grubego (zm. 1274) wskutek zawartego w 1284 małżeństwa jego jedynej córki Joanny z następcą tronu francuskiego, późniejszym królem Francji Filipem IV Pięknym.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Szampania od wieków słynie z produkcji win musujących, zwanych właśnie szampanem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃãmˈpãɲja, AS: šãmpãńi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szampan m., Szampańczyk m., Szampanka ż., szampańskość ż., szampanka ż.

 przym. szampański

Wiktionary


szampania-ardeny

rzeczownik, nazwa własna

 (1.1) hist. geogr. adm. były francuski region administracyjny w północno-wschodniej części kraju;

Wiktionary

Szampania-Ardeny (fr. Champagne-Ardenne) – region administracyjny położony w północno-wschodniej Francji, który z początkiem 2016 roku wszedł w skład nowego, większego regionu Grand Est. Jego nazwa wywodzi się od historycznej krainy Szampanii i gór Ardenów. Graniczył z Belgią oraz (do reformy administracyjnej) regionami: Lotaryngią, Franche-Comté, Burgundią, Île-de-France i Pikardią.

Wikipedia


szampanik

zdrobnienie od: szampan; szampanek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od szampan

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szampan m.

Wiktionary


szampanka

kieliszek do szampana


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Szampanii

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Szampania ż., szampan mrz.

:: fm. Szampańczyk mos.

 przym. szampański

Wiktionary


szampanopodobny

mający niektóre właściwości szampana; przypominający szampan


SJP.pl


szampański

1. o nastroju, zabawie: wyśmienity;
2. dotyczący szampana;
3. przymiotnik od: Szampania (kraina historyczna we Francji)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący szampana, związany z szampanem

 (1.2) dotyczący Szampanii, związany z Szampanią

przymiotnik jakościowy

 (2.1) pełen wesołości, dobrego humoru, towarzyszący hucznej zabawie

 (2.2) z bujnym temperamentem, wdziękiem, błyskotliwością i wesołością

Wiktionary

Przykłady

 (2.1) To był szampański sylwester – barwne konfetti leciało na głowy, kolorowe serpentyny zwisały gęsto, a tańcom nie było końca.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Szampańczyk mos., Szampanka ż., Szampania ż., szampan m., szampanka ż., szampanówka ż., szampanek m.

 przysł. szampańsko

Wiktionary

Synonimy:

 (2.2) wspaniały

Wiktionary


szampinion

przestarzale: grzyb pieczarka


SJP.pl


szampion

mistrz sportowy; champion; czempion


SJP.pl

Jabłoń domowa ‘Szampion’ (cz. 'Šampion') – odmiana uprawna (kultywar) jabłoni domowej (Malus domestica ‘Szampion’), należąca do grupy odmian jesiennych. Odmiana czeska wyselekcjonowana w 1970 roku przez Otto Loudę w miejscowości Střižovice. Jest krzyżówką odmian 'Golden Delicious' i 'Koksa Pomarańczowa'. W Polsce w uprawie od połowy lat 80., wpisana do Rejestru Odmian prowadzonego przez Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych w 1990 roku.

Wikipedia


szampionka

szampion; championka, czempionka


SJP.pl


szampon

1. płyn do mycia lub farbowania włosów; shampoon;
2. płyn do prania dywanów lub mycia karoserii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) płynny środek do mycia włosów lub sierści;

Wiktionary

Szampon – zazwyczaj płynny środek do mycia włosów, zawierający ciekłe mydło, substancje pieniące oraz substancje pomocnicze, takie jak związki zapachowe, odżywcze, nawilżające, antystatyczne, natłuszczająco-nabłyszczające, lecznicze i koloryzujące włosy.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈʃãmpɔ̃n, AS: šãmpõn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szamponetka ż.

:: zdrobn. szamponik m.

 przym. szamponowy

Wiktionary


szamponetka

kosmetyk do tymczasowej zmiany barwy włosów


SJP.pl


szamponik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od szampon

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szampon m.

Wiktionary


szamponować

czyścić dywan przy użyciu odpowiedniego preparatu i urządzenia


SJP.pl


szampun

mała płaskodenna łódź wiosłowa lub żaglowa, używana we wschodniej Azji; sampan


SJP.pl


szanajca

nazwisko


SJP.pl


szancer

Jan Marcin Szancer (ur. 12 listopada 1902 w Krakowie, zm. 21 marca 1973 w Warszawie) – polski grafik, ilustrator książek dla dzieci, przyjaciel i współpracownik Jana Brzechwy.

Wikipedia


szańcowiec

Szańcowiec – towarowy statek morski posiadający pokład, zwany szańcowym, nad ładownią rufową podniesiony o pół wysokości w stosunku do pokładu nad pozostałymi ładowniami (ok. 125 cm). Czasem pokład szańcowy ciągnie się do śródokręcia, np. na „Sołdku” zaczyna się od przedniej ściany nadbudówki na śródokręciu.

Wikipedia


szańcowy

przymiotnik

 (1.1) przym. od szaniec

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Działa te zostały rozmieszczone na odkrytych stanowiskach ogniowych na bastionach, prawdopodobnie po 3 na każdym z nich. Osłonięto je prowizorycznymi przedpiersiami ("parapetami"), wykonanymi z koszów szańcowych ("gabionów") napełnionych ziemią.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃãj̃nˈt͡sɔvɨ, AS: šãĩ ̯ncovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szaniec

Wiktionary


szańczyk

niewielki szaniec, okop


SJP.pl


szandar

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. wojsk. żandarm

Wiktionary


szandor

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) poziomy element kurtyny spiętrzającej wodę i zamykającej tamę

Wiktionary

Osoby o tym nazwisku:

  • Isztwan Szandor – ukraiński piłkarz, trener piłkarski
  • Fedir Szandor – ukraiński pedagog i polityk
  • Andrij Szandor – ukraiński sędzia piłkarski

Wikipedia


szanek

dawna miara objętości ciał sypkich równa 24 lub 48 garncom


SJP.pl


szanghaj

miasto w Chinach


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. największe miasto w Chinach, nad rzeką Jangcy;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Moja koleżanka studiowała w Szanghaju.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szanghajczyk mos., szanghajka ż.

 przym. szanghajski

Wiktionary


szanghajczyk

mieszkaniec Szanghaju


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Szanghaju

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Znam kilku szanghajczyków, którzy studiowali w Polsce.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Szanghaj m.

:: fż. szanghajka ż.

 przym. szanghajski

Wiktionary


szanghajka

mieszkanka Szanghaju


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Szanghaju

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W restauracji poznał śliczniutką szanghajkę.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Szanghaj m.

:: fm. szanghajczyk m.

 przym. szanghajski

Wiktionary


szanghajski

przymiotnik od: Szanghaj (miasto w Chinach)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do Szanghaju, związany z Szanghajem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Kupiłam te klapki w jednym z szanghajskich sklepów.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Szanghaj m., szanghajczyk mos., szanghajka ż.

Wiktionary


szango

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) rel. afrykański bóg gromu i świętych bębnów

Wiktionary

Szango (Shango, Xango) – bóg piorunów i błyskawic u Jorubów z Nigerii i Rep. Beninu; według przekazów tradycji ustnej Szango miał być czwartym władcą Jorubów; nie potrafił poskromić swych generałów; zdesperowani poddani posłali mu wtedy tykwę z papuzimi jajkami za znak, że powinien już "ułożyć się do snu"; opuszczony przez poddanych i małżonki, miał się powiesić na drzewie ojan; także:

  • bóg w wierzeniach synkretycznych i praktykach kulturowych czarnej ludności Trynidadu i Grenadyn (religia szango);
  • bóstwo burzy pochodzenia afrykańskiego występujące w innych kulturach afroamerykańskich., utożsamiane ze św. Hieronimem w Brazylii, ze św. Janem Chrzcicielem na Haiti (w kulcie voodoo).

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. szango

Wiktionary


szaniawski

nazwisko


SJP.pl

Szaniawski – polskie nazwisko.

Znane osoby noszące nazwisko Szaniawski:

  • Adam Tadeusz Szaniawski (XVIII wiek) – generał major wojsk koronnych.
  • Aleksander Szaniawski (1813–1863) – naczelnik wojskowy powiatu bialskiego w powstaniu styczniowym.
  • Alfons Szaniawski (1837-1905) – generał armii rosyjskiej, przedsiębiorca, filantrop.
  • Franciszek Ksawery Szaniawski (1768-1830) – polski ksiądz, profesor w Warszawskiej Szkole Prawa, wykładowca na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Warszawskie­go.
  • Hubert Szaniawski (ur. 1938) – paleontolog.
  • Jan Szaniawski (1903–1985) – pułkownik, oficer Armii Ludowej i Ludowego Wojska Polskiego, po II wojnie światowej w MO.
  • Jan Feliks Szaniawski z Szaniaw herbu Junosza (?-1733) – biskup rzymskokatolicki, biskup pomocniczy lwowski w latach 1717–1725, biskup diecezjalny chełmski w latach 1725–1733.
  • Jerzy Szaniawski (1886–1970) – polski dramaturg, felietonista i pisarz, członek Polskiej Akademii Literatury.
  • Józef Szaniawski
  • Klemens Szaniawski (1925-1990) – polski filozof.
  • Klemens Junosz Szaniawski (1849-1898) – powieściopisarz, nowelista i felietonista polski.
  • Konstanty Felicjan Szaniawski herbu Junosza (1668-1732) – biskup włocławski od 1705, przeniesiony do Krakowa 3 lipca 1720, scholastyk wileński, kanonik warmiński, regent kancelarii większej koronnej, duchowny referendarz wielki litewski w 1703 roku.
  • Paweł Szaniawski (ur. 1981) – polski kolarz pochodzący z Nowej Rudy, specjalizuje się w sprintach, uczestnik MŚ Juniorów.
  • Stanisław Szaniawski herbu Junosza (ur. 1750, zm. 1822) – krajczy koronny 1780-1786, szambelan królewski.
  • Stefan Szaniawski, Junosza-Szaniawski (1882-1943) – pułkownik artylerii Wojska Polskiego.
  • Witold Szaniawski (1917-2003) – polski dowódca wojskowy, podpułkownik Wojska Polskiego.

Wikipedia


szaniec

ziemne umocnienie polowe tworzone przez wał i rów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) hist. wojsk. ziemna fortyfikacja polowa składająca się z wału i rowu;

 (1.2) przen. coś będącego osłoną lub oparciem dla kogoś lub czegoś

Wiktionary

Szaniec – ziemne dzieło fortyfikacyjne lub element fortyfikacji, zawierające wał obronny i fosę, stosowane od rozpowszechnienia się broni palnej do końca XIX w., przeważnie mające charakter fortyfikacji polowej i często wznoszone doraźnie. Szańce były budowane przez wojska na obszarze toczonych bitew jako element umocnień służących do osłony stanowisk artyleryjskich lub na przedpolu obleganych twierdz. Przy ich budowie stosowano zróżnicowane narysy i profile.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈʃãɲɛt͡s, AS: šãńec

Wiktionary

Powiązane:

 przym. szańcowy

Wiktionary


szanka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) etn. przedstawicielka grupa etniczna zamieszkującej głównie mjanmański stan Szan i posługującej się językiem szan;

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Szan mrz., szan mrz.

:: fm. Szanin mos.

 przym. szański

Wiktionary


szankier

w medycynie: choroba weneryczna, objawiająca się ropieniami na narządach płciowych; wrzód weneryczny


SJP.pl


szanobliwy

przymiotnik

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. oszczędny

Wiktionary


szanon

w informatyce: najmniejsza jednostka informacji; bit


SJP.pl

Bit (z ang., kawałek, także skrót od binary digit, czyli cyfra dwójkowa) – najmniejsza ilość informacji potrzebna do określenia, który z dwóch równie prawdopodobnych stanów przyjął układ. Jednostka logiczna.

Jest to również najmniejsza jednostka informacji używana w odniesieniu do sprzętu komputerowego, a oznaczana jest za pomocą „b”. Często mylnie używa się podstawowych przedrostków z układu SI (o mnożniku 1000), podczas gdy powinny być stosowane przedrostki binarne (mnożnik 1024). Należy więc zachować ostrożność przy interpretacji treści.

Wikipedia


szanować

czasownik przechodni niedokonany (dk. brak)

 (1.1) mieć szacunek do kogoś lub czegoś, darzyć kogoś lub coś szacunkiem; odnosić się, zwracać się do kogoś z szacunkiem

 (1.2) chronić coś przed zniszczeniem, dbać o coś

czasownik zwrotny niedokonany szanować się (dk. brak)

 (2.1) darzyć kogoś wzajemnym szacunkiem

 (2.2) żyć w zgodzie z własnym sumieniem, mieć poczucie własnej godności

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Szanuję twoją opinię na ten temat, mimo iż sama myślę o tym inaczej.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃãˈnɔvat͡ɕ, AS: šãnovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. poszanowanie n., szacunek m., szanowanie n.

 przym. szanowny

 czas. uszanować

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) czcić, liczyć się, poważać; chylić głowę, chylić czoła; przest. szacować

Wiktionary


szanowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|szanować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃãnɔˈvãɲɛ, AS: šãnovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. szanować, uszanować

 rzecz. szacunek m.

 przym. szanowny

Wiktionary


szanowniej

stopień wyższy od przysłówka: szanownie


SJP.pl


szanowniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: szanowny


SJP.pl


szanowny

1. wzbudzający szacunek, godny szacunku;
2. szanowny pan, szanowne panie, szanowni państwo itp. - zwroty grzecznościowe


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) podn. wzbudzający szacunek, godny szacunku, poważania, czci

 (1.2) przymiotnik dodawany w zwrotach grzecznościowych

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szanowanie n.

 czas. szanować ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) czcigodny, dostojny, świetny, prześwietny, szacowny, znakomity, znamienity

Wiktionary


szansa

sprzyjające warunki, możliwość powodzenia jakiejś inicjatywy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) prawdopodobieństwo, możliwość powodzenia w jakiejś sprawie, osiągnięcia sukcesu lub zaistnienia jakichś pożądanych okoliczności

 (1.2) daw. szczęśliwy traf, szczęście

Wiktionary

  • Szansa – alternatywny sposób przedstawienia prawdopodobieństwa
  • Szansa – singel polskiego zespołu Virgin
  • Szansa – polski film psychologiczny w reżyserii Feliksa Falka z 1979 roku
  • Szansa − polski film telewizyjny w reżyserii Edwarda Żebrowskiego z 1970 roku

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Mieliśmy ogromną szansę na zdobycie najwyższego ośmiotysięcznika świata, ale plany pokrzyżowała nam pogoda.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃãw̃sa, AS: šãũ̯sa

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) sposobność, możliwość

Wiktionary


szanse

sprzyjające warunki, możliwość powodzenia jakiejś inicjatywy


SJP.pl


szansi

prowincja w Chinach; Shanxi


SJP.pl

Wikipedia


szansonetka

dawna piosenka kabaretowa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przest. piosenka kabaretowa

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃãw̃sɔ̃ˈnɛtka, AS: šãũ̯sõnetka

Wiktionary


szansonista

dawniej: śpiewak kabaretowy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) śpiewak chansonu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chanson ż.

Wiktionary


szansonistka

dawniej: śpiewaczka kabaretowa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) śpiewaczka chansonu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chanson ż.

Wiktionary


szanta

1. piosenka żeglarska;
2. wieloletnia roślina zielna z rodziny jasnotowatych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) syst. bot. nazwa systematyczna|Marrubium|L.|ref=tak., rodzaj bylin z rodziny jasnotowatych;

 (1.2) bot. bylina z rodzaju szant (1.1)

 (1.3) muz. żegl. dawna rytmiczna pieśń pracujących żeglarzy lub stylizowana na nią współczesna piosenka żeglarska

Wiktionary

  • szanta – pieśń żeglarska
  • szanta (Marrubium) – rodzaj roślin z rodziny jasnotowatych

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Żydzi spożywają szantę w czasie świąt.

 (1.3) Harcerze śpiewali szanty przy ognisku.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. szantowy

Wiktionary


szantan

kawiarnia, w której odbywają się występy aktorów, piosenkarzy i tancerzy; kabaret


SJP.pl


szantawiec

warcabnik szantawiec - motyl z rodziny powszelatkowatych


SJP.pl


szantaż

wywieranie presji, wymuszanie czegoś za pomocą zastraszenia lub groźby kompromitacji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) wymuszanie czegoś na kimś pod groźbą ujawnienia jakichś kompromitujących lub wstydliwych informacji o tym kimś; także pod groźbą wykonania czynu innego typu (np. przemocy wobec bliskich)

Wiktionary

Szantaż (fr. chantage) – przestępstwo przeciwko wolności, polegające na próbie zmuszenia osoby do określonego działania lub zaniechania pod groźbą bezprawną zastosowania przemocy lub ujawnienia pewnych, częściowo lub w pełni prawdziwych informacji, których ujawnienie byłoby w opinii szantażującego dużą dolegliwością dla ofiary.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Politycy są częstymi ofiarami szantażu.

 (1.1) Zbrodnią jest wymuszanie groźbą i szantażem podpisywania deklaracji o współpracy ze Służbą Bezpieczeństwa – mówił ks. Jerzy Popiełuszko.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃãntaʃ, AS: šãntaš

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szantażysta m., szantażystka ż., szantażowanie n., zaszantażowanie n.

:: zdrobn. szantażyk m.

 czas. szantażować ndk., zaszantażować dk.

Wiktionary


szantażować

stosować wobec kogoś szantaż (wywieranie presji, wymuszanie czegoś za pomocą zastraszenia lub groźby kompromitacji)


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) stosować szantaż wobec kogoś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Szantażowali go ujawnieniem jego wstydliwych zdjęć.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃãntaˈʒɔvat͡ɕ, AS: šãntažovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szantaż m., szantażyk m., szantażysta m., szantażystka ż., szantażowanie n., zaszantażowanie n.

 czas. zaszantażować dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) mieć w garści, szachować, trzymać w szachu

Wiktionary


szantażowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|szantażować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃãntaʒɔˈvãɲɛ, AS: šãntažovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaszantażowanie n., szantaż m., szantażyk m., szantażysta m., szantażystka ż.

 czas. szantażować ndk., zaszantażować dk.

Wiktionary


szantażyk

zdrobnienie od: szantaż (wywieranie presji, wymuszanie czegoś za pomocą zastraszenia lub groźby kompromitacji)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od szantaż

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃãnˈtaʒɨk, AS: šãntažyk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szantaż m., szantażysta m., szantażystka ż., szantażowanie n.

 czas. szantażować ndk., zaszantażować dk.

Wiktionary


szantażysta

osoba stosująca szantaż (wywieranie presji, wymuszanie czegoś za pomocą zastraszenia lub groźby kompromitacji), szantażująca kogoś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) ten, kto stosuje szantaż, kto szantażuje kogoś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Polityk nie przestraszył się gróźb szantażysty i od razu poszedł na policję.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃãntaˈʒɨsta, AS: šãntažysta

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szantaż m., szantażyk m., szantażowanie n.

:: fż. szantażystka ż.

 czas. szantażować ndk., zaszantażować dk.

Wiktionary


szantażystka

kobieta stosująca szantaż (wywieranie presji, wymuszanie czegoś za pomocą zastraszenia lub groźby kompromitacji), szantażująca kogoś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta, która stosuje szantaż, która szantażuje kogoś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Polityk nie przestraszył się gróźb szantażystki i od razu poszedł na policję.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃãntaˈʒɨstka, AS: šãntažystka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szantaż m., szantażyk m., szantażowanie n., zaszantażowanie n.

:: fm. szantażysta m.

 czas. szantażować ndk., zaszantażować dk.

Wiktionary


szantman

osoba śpiewająca pieśni żeglarskie, wykonawca szant


SJP.pl


szantou

[czytaj: SZANtoł] miasto w Chinach; Shantou


SJP.pl

Shantou (chiń. 汕头; pinyin Shàntóu) – miasto o statusie prefektury miejskiej w południowych Chinach, w prowincji Guangdong, port handlowy i rybacki nad Morzem Południowochińskim. W 2010 roku liczba mieszkańców miasta wynosiła 1 493 452. Prefektura miejska w 1999 roku liczyła 4 489 350 mieszkańców. Od 1981 roku Shantou posiada status specjalnej strefy ekonomicznej, a od 1990 roku strefy wolnego handlu. Ośrodek rzemiosła artystycznego oraz przemysłu zabawkarskiego, odzieżowego, elektronicznego, ceramicznego, włókienniczego i spożywczego. Miasto posiada własny port lotniczy.

Wikipedia


szantowaty

1. podobny do szanty (rośliny z rodziny jasnotowatych);
2. szczeciogon szantowaty - gatunek rośliny z rodziny jasnotowatych


SJP.pl


szantowy

szanta


SJP.pl

Patrz:

szanta

szantrapa

potocznie: kłótliwa, złośliwa, niesympatyczna kobieta; złośnica, piekielnica, kłótnica, awanturnica, sekutnica


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. posp. kobieta kłótliwa, niesympatyczna

 (1.2) gwara. uczn. brzydka dziewczyna

 (1.3) gw-pl|Śląsk Cieszyński. niechlujna, niemoralna kobieta

 (1.4) białystok. osoba roztargniona

Wiktionary

Synonimy:

 (1.4) rozgawenia

Wiktionary


szantung

tkanina z surowej przędzy jedwabnej; shantung


SJP.pl

Szantung (wymowa; chiń. upr. 山东; chiń. trad. 山東; pinyin Shāndōng; Wade-Giles Shan-tung) – prowincja na wschodnim wybrzeżu Chin. Używa się także historycznej nazwy Lu, wywodzącej się od państwa z okresu Wiosen i Jesieni.

Wikipedia


szantuński

przymiotnik od: Szantung


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Szantungiem, dotyczący Szantungu

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) jęz. język szantuński

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Szantung mrz.

Wiktionary


szantymen

wykonawca szant


SJP.pl


szantymenka

szantymen


SJP.pl

Patrz:

szantymen

szap

przędza długowłóknista otrzymywana z odpadów jedwabiu naturalnego


SJP.pl


szapa

przędza jedwabna z kokonów; chappe


SJP.pl


szaperon

dawniej: przyzwoitka, starsza opiekunka towarzysząca młodej kobiecie; chaperon


SJP.pl

Białka opiekuńcze (z ang. chaperone, pol. szaperon albo czaperon) – białka odpowiedzialne za prawidłowe zwijanie się innych białek do najkorzystniejszej energetyczniekonformacji. Ich istotną rolą w komórce jest także rozfałdowanie i ponowne sfałdowanie białka przy transporcie kodowanych jądrowo białek przez błony plastydów oraz mitochondriów. Zalicza się do nich również białka szoku cieplnego (hsp).

Wikipedia


szaperonować

czasownik

 (1.1) daw. występować w roli opiekunki towarzyszącej młodej kobiecie; występować w roli przyzwoitki

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wszystko zaczęło się od tego, że pani Brońcowej, zajętej procesami tudzież wymykaniem się z pułapek wierzycieli, nie chciało się szaperonować młodej parze.

 (1.1) Będę ogromnie rada, szaperonując wam aż do połogu, jeśli wasza matka nie lubi się pokazywać publicznie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃapɛrɔ̃ˈnɔvat͡ɕ, AS: šaperõnovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szaperon m., chaperon m., szaperonowanie n.

Wiktionary


szaperonowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|szaperonować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. szaperonować ndk.

Wiktionary


szapirograf

wynalezione w 1880 r. urządzenie do sporządzania odbitek z dokumentów; hektograf


SJP.pl

Hektograf – rodzaj powielacza tekstów oraz rysunków, gdzie jako forma do wykonywania odbitek używana jest specjalna woskowana kalka z przeniesionym na nią (przez docisk) oryginałem. Wszelkie odbitki są wykonane tuszem hektograficznym.

Wikipedia


szapito

namiot cyrkowy; chapiteau


SJP.pl


szapoklak

rozkładany, sztywny kapelusz męski z czarnego jedwabiu lub atłasu; cylinder składany


SJP.pl

Szapoklak (od fr. chapeau claque) – cylinder o specjalnej konstrukcji, pozwalającej na złożenie go na płasko.

Wygodniejszy od zwykłego cylindra, obciągnięty lśniącym jedwabiem, używany był przez mężczyzn na przełomie wieków XIX i XX, jako element stroju wizytowego i balowego. We Francji, gdzie nazywano go też „kapeluszem mechanicznym”, stał się popularny w 1823. Składające się i rozkładające po naciśnięciu sprężyny szapoklaki przyjęły się od 1834 w Polsce.

Wikipedia


szaporów

nazwisko


SJP.pl


szapowy

zrobiony z szapy


SJP.pl


szapołowski

nazwisko


SJP.pl


szaptalizacja

w winiarstwie: dosładzanie moszczu w celu uzyskania wyższego poziomu alkoholu


SJP.pl

Szaptalizacja – proces stosowany w winiarstwie, polegający na dosładzaniu moszczu, by w trakcie fermentacji osiągnąć wyższy poziom alkoholu. Nazwa pochodzi od nazwiska francuskiego ministra spraw wewnętrznych i chemika Jean-Antoine’a Chaptala, który spopularyzował tę metodę, choć nie był jej wynalazcą.

Wikipedia


szaptalizować

w winiarstwie: dosładzać moszcz w celu uzyskania wyższego poziomu alkoholu


SJP.pl


szaraban

dawny pojazd konny


SJP.pl


szaraczek

szarak;
1. dawniej: ubogi szlachcic zaściankowy;
2. potocznie: osoba przeciętna, niczym się niewyróżniająca


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) zdrobn. od szarak (zając)

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) zdrobn. od szarak (przeciętniak)

 (2.2) zdrobn. od szarak (szlachcic zagrodowy)

Wiktionary

Boletopsis Fayod (szaraczek) – rodzaj grzybów z rodziny kolcownicowatych (Bankeraceae).

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. szarak m.

Wiktionary


szaraczkowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany ze sraczką, dotyczący sraczki

przymiotnik jakościowy

 (2.1) pejor. w kolorze sraczki

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sraczka ż., sraka m., sranie n., osranie n., obsranie n., obesranie n., wysranie n., osranie n., usranie n., sracz m., sraczyk m., obesraniec m., obsraniec m., wysryw m.

 czas. srać ndk., wysrywać ndk., wysrać dk., osrywać ndk., osrać n., obsrywać ndk., obsrać dk., obesrać dk., usrać dk.

 przym. sraczkowaty, sraty, sraki

 przysł. srak, sraczkowato, sraczkowo

Wiktionary


szarada

1. rymowana zagadka, w której należy odgadnąć wielosylabowy wyraz zaszyfrowany w tekście;
2. dawniej: gra towarzyska polegająca na odgadywaniu znaczeń poszczególnych żywych obrazów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) rodzaj zagadki

Wiktionary

Szarada – gatunek literatury stosowanej, zagadka w formie wiersza, w którym w różny sposób zostało zaszyfrowane jakieś zdanie lub wyraz. W szaradzie zwykłej sylaby zaszyfrowanego tekstu są oznaczone kolejno liczbami. Także synonim wszelkich rozrywek umysłowych.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. szaradzista m., szaradzistka ż.

Wiktionary


szaradka

zdrobnienie od: szarada - rymowana zagadka, w której należy odgadnąć wielosylabowy wyraz zaszyfrowany w tekście


SJP.pl


szaradomania

pasja polegająca na rozwiązywaniu lub układaniu rozrywek umysłowych, np. krzyżówek, szarad, logogryfów itp.; szaradziarstwo


SJP.pl


szaradowo

wieś w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie nakielskim


SJP.pl

Szaradowo (dawniej Vszeradowo) – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie nakielskim, w gminie Szubin.

Wikipedia


szaradowy

szarada


SJP.pl

Patrz:

szarada

szaradziarski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z szaradziarstwem, dotyczący szaradziarstwem

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szaradziarstwo n.

Wiktionary


szaradziarstwo

pasja polegająca na rozwiązywaniu lub układaniu rozrywek umysłowych, np. krzyżówek, szarad, logogryfów itp.; szaradomania


SJP.pl


szaradzista

człowiek układający lub rozwiązujący szarady, krzyżówki, logogryfy itp.; krzyżówkowicz


SJP.pl


szaradzistka

książkowo: kobieta układająca lub rozwiązująca dużo rozrywek logicznych, np. krzyżówek, szarad, logogryfów


SJP.pl


szaragi

rodzaj wieszaka


SJP.pl

  • Szaragi – wieś na Białorusi, w obwodzie witebskim, w rejonie głębockim, w sielsowiecie Podświle.
  • Szaragi – wieś na Białorusi, w obwodzie witebskim, w rejonie miorskim, w sielsowiecie Jazno.
  • Szaragi – dawna kolonia na Białorusi, w obwodzie witebskim, w rejonie głębockim, w sielsowiecie Prozoroki.

Wikipedia


szarak

1. gatunek zająca;
2. dawniej: ubogi szlachcic zaściankowy; szaraczek;
3. potocznie: osoba przeciętna, niczym się niewyróżniająca; szaraczek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) łow. zając o płowej sierści

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) pot. człowiek przeciętny, nie wyróżniający się niczym

 (2.2) hist. szlachcic zagrodowy

Wiktionary

Zając szarak (Lepus europaeus) – gatunek ssaka z rodziny zającowatych (Leporidae).

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. szarość ż., szarówka ż., szarzenie n., zszarzenie n.

:: zdrobn. szaraczek m.

 czas. szarzeć ndk., zszarzeć dk.

 przym. szary, szarawy

 przysł. szaro, szarawo

Wiktionary


szarańcza

1. duży owad podobny do pasikonika, szkodnik upraw żyjący w ciepłych strefach klimatycznych;
2. potocznie: chmara tych owadów;
3. przenośnie: z odcieniem pejoratywnym - duża liczba czegoś, tłum


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ent. owad przypominający konika polnego, szkodnik upraw;

 (1.2) pot. rój szarańczy (1.1)

 (1.3) przen. pejor. duża, uciążliwa grupa przyjezdnych ludzi

Wiktionary

Szarańcza – ogólna nazwa owadów z rodziny szarańczowatych z rzędu prostoskrzydłych, a w szczególności:

  • szarańcza wędrowna (Locusta migratoria)
  • szarańcza pustynna (Schistocerca gregaria)
  • szarańcza egipska (Anacridium aegyptium)

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) W ten sposób wynagrodzę wam lata, / które strawiła szarańcza, jelek, / chasil i gazam, wielkie moje wojsko, które wysłałem przeciwko wam.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃaˈrãj̃n͇t͡ʃa, AS: šarãĩ ̯ṇča

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szarańczak m., szarańczowate nmos., szarańczarnia ż.

 przym. szarańczowy, szarańczowaty

Wiktionary

Synonimy:

 (1.3) stonka

Wiktionary


szarańczak

roślinożerny owad występujący w wielu gatunkach, np. szarańcza, pasikonik, świerszcz


SJP.pl


szarańczaki

roślinożerny owad występujący w wielu gatunkach, np. szarańcza, pasikonik, świerszcz


SJP.pl

Nazwa szarańczaki może oznaczać:

  • Orthoptera – prostoskrzydłe,
  • Caelifera (prostoskrzydłe krótkoczułkowe lub krótkoczułkie) – podrząd prostoskrzydłych,
  • Acrididae – szarańczowate.

Wikipedia


szarańczakowate

rodzina owadów prostoskrzydłych obejmująca ponad 7500 gatunków; szarańczowate


SJP.pl


szarańczakowaty

o cechach szarańczakowatych (rodzina owadów)


SJP.pl


szarańczarnia

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) daw. miejsce hodowli szarańczy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szarańcza ż.

Wiktionary


szarańczowate

rodzina owadów prostoskrzydłych obejmująca ponad 7500 gatunków; szarańczakowate


SJP.pl

Szarańczowate (Acrididae) – szeroko rozpowszechniona i najbardziej zróżnicowana morfologicznie rodzina owadów prostoskrzydłych (Orthoptera) obejmująca ponad 7500 gatunków, w języku polskim określanych nazwą szarańczaki. W większości zamieszkują ciepłe strefy klimatyczne – tropikalną i subtropikalną, mniej liczne są w klimacie umiarkowanym.

Wikipedia


szarańczowaty

o cechach szarańczowatych (rodzina owadów)


SJP.pl


szarańczowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z szarańczą, dotyczący szarańczy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szarańcza ż.

Wiktionary


szarańczyn

wiecznie zielone drzewo z rodziny brezylkowatych, rosnące w krajach śródziemnomorskich; chleb świętojański


SJP.pl

Szarańczyn, różkowiec (Ceratonia L.) – rodzaj roślin należący do rodziny bobowatych. Należą do niego dwa gatunki drzew, z których Ceratonia oreothauma odkryty został dopiero w końcu XX wieku w Jemenie i Somalii. Znacznie bardziej rozpowszechnionym gatunkiem, też uprawianym jest szarańczyn strąkowy Ceratonia siliqua, pochodzący ze wschodniej części basenu Morza Śródziemnego. Rośliny te rosną w na terenach suchych i skalistych, często w makii. Kwiaty rozwijają się jesienią i zapylane są przez pszczoły.

Wikipedia


szaranek

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) poznań. mały chłopczyk

Wiktionary


szaranowicz

nazwisko


SJP.pl

Wikipedia


szarapowa

nazwisko


SJP.pl


szaraszka

warsztat lub laboratorium w sowieckim systemie więziennym dla naukowców i inżynierów


SJP.pl

Szaraszka, szaraga (ros. шарашка) – w żargonie więźniów radziecki instytut naukowy lub biuro konstrukcyjne zatrudniające więźniów w tym naukowców, kadrę techniczną. Oficjalna ich nazwa – OKB (ОКБ) jest transliteracją rosyjskiego skrótu nazwy опытное конструкторское бюро (biuro doświadczalno-konstruktorskie/konstrukcyjne).

Wikipedia


szarawarski

nazwisko


SJP.pl


szarawary

1. bufiaste spodnie noszone na Wschodzie; hajdawery
2. pot. szerokie spodnie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) etn. kraw. długie, bufiaste spodnie pochodzenia wschodniego, zwykle z miękkiej tkaniny; w Polsce noszone zwłaszcza w XVI-XVII wieku;

Wiktionary

Szarawary (ukr. шаровари, z węg. salavári, tur. şalvar od pers. szalwār 'spodnie') – szerokie, długie, bufiaste spodnie noszone na Wschodzie i w Polsce XVI–XVIII w.; inaczej hajdawery.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Żeby wystąpić okazalej, wdział paradne szarawary.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) hajdawery

Wiktionary


szarawka

szczotecznica szarawka - motyl z rodziny brudnic, którego gąsienice wyrządzają szkody w lasach liściastych


SJP.pl

Szariwka (ukr. Шарівка, pol. Szarawka) – wieś na Ukrainie, w obwodzie chmielnickim, w rejonie jarmolińskim, niedaleko miasta Chmielnicki na Ukrainie, 250-300 km na wschód od Lwowa.

Wikipedia


szarawobiały

biały o nieco szarym odcieniu


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) biały o szarawym odcieniu

Wiktionary


szarawość

szarawy


SJP.pl

Patrz:

szarawy

szarawozielony

zielony o szarawym odcieniu


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) zielony z szarawym odcieniem

Wiktionary


szarawy

1. o słabym, szarym odcieniu;
2. słabo rozjaśniony światłem słonecznym; ciemnawy


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) w kolorze podobnym do szarego

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Był dzień następny, wszędzie panowała szarość, niewiarygodna szarość w różnych natężeniach, czerwony był szarawy, i zielony, i żółty, wszystko szarobure.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃaˈravɨ, AS: šaravy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szarak mzw., szarość ż., szarzyzna ż.

 przym. szary

 przysł. szarawo, szaro

Wiktionary


szarbel

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.

Wiktionary

Sarbeliusz, Sarbel, Szarbel – imię męskie pochodzenia greckiego, odnoszące się do człowieka noszącego szerokie spodnie, a więc Scyty lub Asyryjczyka. Podstawę imienia stanowi aramejskie słowo sarbalin oznaczającego szarawary (pers. szalwār ‘spodnie’).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Mam na imię Szarbel i mieszkam tu po sąsiedzku.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Sarbeliusz m., Sarbel m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Sarbeliusz, Sarbel

Wiktionary


szardara

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. miasto w południowym Kazachstanie;

Wiktionary

Szardara (kaz. Шардара ros. Шардара; hist. ros. Чардара, Czardara) – miasto w południowym Kazachstanie, w obwodzie turkiestańskim. Położone jest nad Zbiornikiem Szardarskim. W 2009 roku liczyło 30 573 mieszkańców.

Miasto powstało podczas budowy Szardarskiej Elektrowni Wodnej w latach 1967–1968. Prawa miejskie uzyskało w 1968 roku. W Szardarze funkcjonuje głównie przemysł mineralny i spożywczy.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. szardarski

Wiktionary


szardarski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Szardarą, dotyczący Szardary

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Szardara ż.

Wiktionary


szardża

1. jeden z emiratów w Zjednoczonych Emiratach Arabskich;
2. stolica emiratu Szardża


SJP.pl

  • Szardża – emirat w Zjednoczonych Emiratach Arabskich.
  • Szardża – miasto w Zjednoczonych Emiratach Arabskich.
  • Port lotniczy Szardża – port lotniczy w Zjednoczonych Emiratach Arabskich.
  • Park Narodowy Szardża – park narodowy w Zjednoczonych Emiratach Arabskich.

Wikipedia


szarek

choroba śliw


SJP.pl

  • szarek – rodzaj porostów
  • Miejscowości w Polsce:
    • Szarek – osada w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. ełckim, w gminie Ełk
    • Szarek – osada leśna w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. gołdapskim, w gminie Banie Mazurskie

    Wikipedia


szareńki

zdrobnienie od: szary


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) pot. zdrobn. od: szary

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Blade było to słońce, niepewne, nurzane co chwila w brudach obłocznych, ociepliło się wszakże, wiatr zamarł i w ciszy głębokiej Wisła matowa, szareńka, oddychała lekkuchnym oparem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃaˈrɛ̃ɲci, AS: šarńḱi

Wiktionary


szarfa

szeroka i długa wstęga, służąca do udekorowania, ozdabiania kogoś lub czegoś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) szeroka ozdobna wstęga służąca jako ozdoba stroju, munduru

 (1.2) używana w gimnastyce artystycznej cienka pałeczka z przymocowaną na końcu długą wstęgą

Wiktionary

Szarfa – długa, szeroka wstęga stanowiąca ozdobę stroju, często o charakterze ceremonialnym.

Wikipedia


szarfeczka

rzadko: mała szarfa; wstążeczka


SJP.pl


szarfmeca

działo burzące, z którego strzelano pięćdziesięciofuntowymi kulami żelaznymi


SJP.pl

Szarfmeca – działo burzące z XVI wieku, podobne do kartauny, większe niż kartauna pojedyncza, a mniejsze niż podwójna (choć rozmiarami bliższe podwójnej). Lufa ważyła od 80 do 120 cetnarów. Na ogół strzelano z niego pięćdziesięciofuntowymi kulami żelaznymi.

Wikipedia


szargać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zszargać)

 (1.1) powodować utratę wartości lub reputacji czegoś lub obniżenie jego rangi

 (1.2) doprowadzać czyjąś psychikę lub organizm do stanu wyczerpania

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Mówi, że podobne wypowiedzi szargają jego opinię, a on na to nie pozwoli.

 (1.2) Wyłączył silnik, żeby nie słyszeć szargającego nerwy dźwięku.

Wiktionary


szargan

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. oprawca

Wiktionary


szaria

kodeks ustalonego formalnie świętego prawa w islamie


SJP.pl


szariacki

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z szariatem, dotyczący szariatu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szariat m.

Wiktionary


szariat

religijne prawo muzułmańskie zawarte w Koranie i hadisach; szarijat


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) rel. prawo muzułmańskie;

Wiktionary

Szariat, szari’at, szarijat, szaria (arab. ‏شريعة‎, šarīʿa „droga prowadząca do wodopoju”) – prawo normujące życie wyznawców islamu, zarówno w jego odmianie sunnickiej, jak i szyickiej. Islam nie uznaje rozdziału życia świeckiego od religijnego i dlatego reguluje zarówno zwyczaje religijne, organizację władzy religijnej oraz codzienne życie wszystkich obywateli państwa, które wprowadziło prawo szariatu.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zgodnie z prawem szariatu pójdzie do więzienia na 16 miesięcy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃarʲjat, AS: šarʹi ̯at

Wiktionary

Powiązane:

 przym. szariacki

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szarijat, szaria

Wiktionary


szarif

szeryf;
1. w krajach muzułmańskich: honorowy tytuł przysługujący członkom klanu Haszim (należał do niego Mahomet), przede wszystkim potomkom Fatimy, córki Mahometa;
2. dawniej: tytuł gubernatora Mekki należącego do rodu Haszymidów


SJP.pl

Szarif (arab. ‏شريف مكة‎) – tytuł władców Mekki. Dynastia potomków Hasana, syna kalifa Alego i Fatimy. Objęli władzę w Mekce około 960 r. Szarifowie byli zaangażowani w walki wewnętrzne między lokalnymi władcami Arabii, co uniemożliwiło im stworzenie silnego organizmu państwowego. Choć formalnie zachowywali niezależność, byli zawsze uzależnieni od władzy kalifów, a następnie Mameluków i Osmanów. Ostatni szarif został obalony przez Saudów w 1925 r.

Wikipedia


szarijacki

przymiotnik od: szarijat


SJP.pl


szarijat

religijne prawo muzułmańskie zawarte w Koranie i hadisach; szariat


SJP.pl


szarik

imię psa w serialu telewizyjnym oraz powieści "Czterej pancerni i pies"


SJP.pl

Szarik (ros. kuleczka) – pies występujący w serialu telewizyjnym w reżyserii Konrada Nałęckiego Czterej pancerni i pies oraz powieści Janusza Przymanowskiego pod tym samym tytułem.

Wikipedia


szariki

potocznie: spodnie z polskiej tkaniny dżinsopodobnej (arizony); teksasy


SJP.pl


szarka

choroba śliw


SJP.pl

  • szarka – choroba wirusowa roślin, głównie śliw
  • Szarka – część miasta Chojna, w woj. zachodniopomorskim, w pow. gryfińskim, w gminie Chojna
3 cieki w Polsce
  • Szarka – struga, dopływ Czarnej Łady
  • Szarka – struga, dopływ Jarznia (Jeziora Głębockiego)
  • Szarka – rzeka, dopływ Obry, w zachodniej Polsce

Wikipedia


szarkówka

wieś w Polsce


SJP.pl

Szarkówka – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie miechowskim, w gminie Charsznica.

Do 1 kwietnia 1930 roku wieś należała do gminy Rzeżuśnia w województwie kieleckim. Szarkówka oraz Szarkówka Kolonia zostały przyłączone do nowo tworzonej gminy Chodów województwa kieleckiego. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego. Integralne części miejscowości: Dąbrówka, Szarkowiec.

Wikipedia


szarkowski

nazwisko


SJP.pl

Szarkowski (forma żeńska: Szarkowska; liczba mnoga: Szarkowsky) – polskie nazwisko.

Osoby noszące nazwisko Szarkowski lub Szarkowska:

  • John Szarkowski (1925–2007) – amerykański fotograf, historyk i krytyk fotografii, dyrektor departamentu fotografii nowojorskiego;
  • Ludmiła Szarkowska (1921–1965) – polska biochemik;
  • Ołeksandr Szarkowski (1936–2022) – ukraiński matematyk.

Wikipedia


szarlatan

1. dawniej: wędrowny kupiec; kuglarz; magik;
2. człowiek wyzyskujący łatwowierność ludzką, oszust, szalbierz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) oszust wykorzystujący łatwowierność ludzi, który zwodzi ich swoimi rzekomymi umiejętnościami i kwalifikacjami oraz ciągnie z tego zyski

 (1.2) daw. magik

Wiktionary

  • Szarlataneria medyczna
  • Szarlatan (film)

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Kto jeszcze nie wie, niech się teraz dowie, że jesteś niczym innym, tylko szarlatanem! Szarlatanem sprzedającym na Wschód z pięciokrotnym zyskiem zgniłe francuskie towary jest Pierre Loti!

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szarlataneria ż., szarlataństwo n.

:: fż. szarlatanka ż.

 czas. szarlatanić ndk.

 przym. szarlatański

 przysł. szarlatańsko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) oszust, krętacz, kuglarz, szachraj

Wiktionary


szarlataneria

czerpanie korzyści z wykorzystywania wiary ludzi w swoją rzekomą wiedzę lub umiejętności; szarlataństwo, szarlatanizm


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) działania, praktyki szarlatana

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szarlataństwo n., szarlatan m., szarlatanka ż.

 czas. szarlatanić ndk.

 przysł. szarlatańsko

 przym. szarlatański

Wiktionary


szarlatanizm

czerpanie korzyści z wykorzystywania wiary ludzi w swoją rzekomą wiedzę lub umiejętności; szarlataneria, szarlataństwo


SJP.pl


szarlatanka

oszustka żerująca na ludzkiej naiwności, zwodząca ludzi rzekomymi umiejętnościami


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) oszustka wykorzystująca łatwowierność ludzi, zwodząca ich swoimi rzekomymi umiejętnościami i kwalifikacjami oraz ciągnąca z tego zyski

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szarlataneria ż., szarlataństwo n.

:: fm. szarlatan mos.

 czas. szarlatanić ndk.

 przym. szarlatański

 przysł. szarlatańsko

Wiktionary


szarlatański

dotyczący szarlatana; oszukańczy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) właściwy szarlatanowi, krętacki

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W piętnastym wieku byli oni już wprawdzie zrzeszeni we własnych cechach, brak jednak było fachowego nadzoru nad ich praktyką, mającą często charakter znachorski czy wręcz szarlatański.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szarlataneria ż., szarlataństwo n., szarlatan m., szarlatanka ż.

 czas. szarlatanić ndk.

 przysł. szarlatańsko

Wiktionary


szarlataństwo

czerpanie korzyści z wykorzystywania wiary ludzi w swoją rzekomą wiedzę lub umiejętności; szarlataneria, szarlatanizm


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zob. szarlataneria.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Szarlataństwo stara się zamącić lub zatrzeć granice między doskonałością a miernotą (…).

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szarlatan m., szarlatanka ż., szarlataneria ż.

 przym. szarlatański

 przysł. szarlatańsko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szarlataneria

Wiktionary


szarlota

imię żeńskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż.;

Wiktionary

W Polsce
  • Szarlota – osada w woj. pomorskim, w pow. kościerskim, w gminie Kościerzyna
  • Szarlota – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. kępińskim, w gminie Rychtal

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ʃarˈlɔta, AS: šarlota

Wiktionary


szarlotka

ciasto z jabłkami (najczęściej kruche); jabłecznik


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cuk. kruche ciasto z jabłkami;

 (1.2) bot. zob. szalotka.

Wiktionary

Szarlotka – wyrób cukierniczy w postaci placka z ciasta kruchego i owoców, zazwyczaj jabłek. W przypadku zastosowania jabłek, stosowane są zamiennie – zależnie od regionu Polski – nazwy „szarlotka” i jabłecznik.

Według polskich podręczników do gastronomii, jabłeczniki (szarlotki) to placki z nadzieniem z kwaśnych jabłek, znajdującym się między dwiema warstwami ciasta kruchego (w tym półkruchego). Powierzchnię takich „podręcznikowych” jabłeczników wykańcza się pomadą, gruboziarnistym cukrem kryształem i bitą śmietanką lub cukrem pudrem. Gotowy placek kroi się przed podaniem na kwadratowe kawałki.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Mamo, może byś upiekła szarlotkę?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃarˈlɔtka, AS: šarlotka

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) jabłecznik

Wiktionary


szarlotta

imię żeńskie


SJP.pl

  • Szarlotta (imię)
  • Szarlotta (wielka księżna Luksemburga)

Wikipedia


szarm

urok, powab, wdzięk osobisty; charme


SJP.pl


szarmach

urok, powab, wdzięk osobisty; charme


SJP.pl

  • Andrzej Szarmach − polski piłkarz, reprezentant Polski, trener
  • Anna Szarmach − polska wokalistka, kompozytorka i autorka tekstów
  • Henryk Szarmach − polski lekarz, wykładowca akademicki, poseł na Sejm
  • Marian Szarmach − polski filolog klasyczny, profesor nauk humanistycznych

Wikipedia


szarmancja

cecha, która oznacza wyszukaną grzeczność, szarmanckie zachowanie, szczególnie wobec kobiet; kindersztuba, wytworność, elegancja, szarmanckość, szarmanteria


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) książk. wyszukana grzeczność, nadzwyczajna uprzejmość, zwł. mężczyzny wobec kobiety

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szarmanckość ż., szarmanteria ż.

 przym. szarmancki

 przysł. szarmancko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szarmanckość, szarmanteria

Wiktionary


szarmancki

odznaczający się wyszukaną grzecznością, elegancki, uprzejmy


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) bardzo taktowny względem kobiet

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jakub jest taki przystojny i szarmancki, aż dostaję przy nim dreszczy.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szarmancja ż., szarmanckość ż.

 przysł. szarmancko

Wiktionary


szarmancko

przysłówek

 (1.1) w sposób szarmancki

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Traktował te dziewuchy zawsze szarmancko, chociaż był od nich o trzydzieści lat starszy.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szarmancja ż., szarmanckość ż.

 przym. szarmancki

Wiktionary


szarmanckość

cecha, która oznacza wyszukaną grzeczność, szarmanckie zachowanie, szczególnie wobec kobiet; kindersztuba, wytworność, elegancja, szarmancja, szarmanteria


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co szarmanckie; cecha tych, którzy są szarmanccy

Wiktionary

Powiązane:

 przym. szarmancki

 przysł. szarmancko

 rzecz. szarmancja ż.

Wiktionary


szarmanteria

cecha, która oznacza wyszukaną grzeczność, szarmanckie zachowanie, szczególnie wobec kobiet; kindersztuba, wytworność, elegancja, szarmancja, szarmanckość


SJP.pl


szarmeza

1. bardzo cienka i miękka tkanina jedwabna, używana na suknie balowe;
2. dzianina osnowowa z jedwabiu sztucznego, bardzo kurczliwa, mająca na prawej stronie prążki niespadających oczek, używana na bieliznę damską


SJP.pl


szaro-biały

szary i biały


SJP.pl


szaro-czarno-biały

mający trzy kolory: szary, czarny i biały


SJP.pl


szaro-czarny

w części szary, w części czarny


SJP.pl


szaro-granatowy

w części szary, w części granatowy; granatowo-szary


SJP.pl


szaro-niebiesko-srebrzysty

mający trzy kolory: szary, niebieski i srebrzysty


SJP.pl


szaro-zielony

w części szary, w części zielony


SJP.pl


szaro-żółty

przymiotnik relacyjny

 (1.1) taki, który ma dwa kolory: szary i żółty

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Miała na nogach szaro-żółte podkolanówki.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) żółto-szary

Wiktionary


szarobeżowy

beżowy o szarym odcieniu


SJP.pl


szarobiaławy

nieco biały o szarym odcieniu


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) białawy o szarym odcieniu

Wiktionary


szarobiało

przysłówek sposobu

 (1.1) od: szarobiały

Wiktionary

Powiązane:

 przym. szarobiały

Wiktionary


szarobiały

biały o szarym odcieniu


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) biały z szarym odcieniem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Karolina pojawiła się w szarobiałej bluzie i czarnych dżinsach.

Wiktionary

Powiązane:

 przysł. szarobiało

Wiktionary


szaroboczny

1. dziwonos szaroboczny - gatunek dużego ptaka wodnego z rodziny kaczkowatych;
2. trzęsiogon szaroboczny - gatunek ptaka z rodziny garncarzowatych;
3. górodrozd szaroboczny - gatunek ptaka z podrzędu śpiewających


SJP.pl


szarobrązowy

brązowy o szarym odcieniu


SJP.pl


szarobrunatny

brunatny o szarym odcieniu


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) koloru szarego o odcieniu brunatnym

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na skale leży szarobrunatna uchatka.

Wiktionary


szarobrzuchy

1. andowiak szarobrzuchy - gatunek gryzonia;
2. petrel szarobrzuchy, bilbil szarobrzuchy, drozd szarobrzuchy - gatunki ptaków


SJP.pl


szarobury

szary o odcieniu brunatnym; brudnoszary


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) koloru burego z szarym odcieniem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wyróżnia się szczególnie na tle, przestarzałych i szaroburych akademików „Kmicica” i „Mrowiska”.

Wiktionary


szarobłękitny

błękitny o szarym odcieniu


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) błękitny z szarym odcieniem

Wiktionary


szaroczarno

przysłówek sposobu

 (1.1) od: szaroczarny

Wiktionary

Powiązane:

 przym. szaroczarny

Wiktionary


szaroczarny

czarny o szarym odcieniu


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) czarny z szarym odcieniem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Niebo zasnuło się gęstymi, szaroczarnymi chmurami, skrywającymi gwiazdy i księżyc.

Wiktionary

Powiązane:

 przysł. szaroczarno

Wiktionary


szaroczerwony

czerwony o odcieniu czerwonym


SJP.pl


szarodzioby

przymiotnik

 (1.1) taki, który ma szary dziób

Wiktionary


szarofiołkowy

fiołkowy o odcieniu szarym


SJP.pl


szarogęsić

rządzić się samowolnie, nie oglądając się na innych; nadużywać swojej władzy


SJP.pl


szarogłaz

skała osadowa z ziaren wielkości piasku lub drobnego żwirku, źle obtoczonych, z dużym udziałem okruchów różnych skał tkwiących w obfitym spoiwie ilastym zwanym miazgą


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) geol. szara lub zielonkawa skała osadowa, zawierająca ziarna kwarcu, skaleni, łyszczyków i okruchy innych skał

Wiktionary

Szarogłaz (waka, szarowaka, szarowiak) – odmiana piaskowca zawierająca co najmniej 25% okruchów skalnych w materiale detrytycznym (szkielecie ziarnowym). Skała osadowa, okruchowa, zwięzła, masywna, warstwowana lub bezładna zawierająca kwarc oraz ortoklaz, plagioklazy, okruchy i minerały skał krystalicznych: diabazów, melafirów, łupków krystalicznych, skał magmowych i metamorficzne a także minerały ilaste.

Wikipedia


szarogłazowy

szarogłaz (skała osadowa)


SJP.pl


szarogłowy

mający szarą głowę; część nazwy wielu gatunków ptaków


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który ma szarą głowę

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃarɔˈɡwɔvɨ, AS: šarogu̯ovy

Wiktionary


szarokremowy

kremowy o szarym odcieniu


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) koloru kremowego z szarym odcieniem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Cokół wykonano z szarokremowego trawertynu.

Wiktionary


szarol

przedstawiciel francuskiej rasy bydła mięsnego


SJP.pl


szarole

francuska rasa bydła mięsnego


SJP.pl


szarolicy

sorkonos szarolicy - gatunek ssaka z rodziny ryjkonosowatych


SJP.pl


szaroliliowy

liliowy o szarym odcieniu


SJP.pl


szarolistny

1. mający szare liście;
2. maruna szarolistna - gatunek rośliny z rodziny astrowatych


SJP.pl


szaron

hurma, persymona, kaki;
1. rodzaj drzew o soczystych, pomarańczowych lub czerwonych owocach, rosnących w strefie międzyzwrotnikowej; heban, hebanowiec;
2. owoc tego drzewa; persymon


SJP.pl

  • Szaron (imię)
toponimy
  • Równina Szaron
  • Chawaccelet ha-Szaron
  • Hod ha-Szaron
  • Miszmar ha-Szaron
  • Ramat ha-Szaron
  • Samorząd Regionu Chof ha-Szaron
  • Samorząd Regionu Derom ha-Szaron
imię
  • Szaron Haziz
  • Szaron Kohen
nazwisko
  • Ariel Szaron
  • Omri Szaron
  • Szemu’el Flatto-Szaron
  • Zohar Szaron

Wikipedia


szaroniebieski

niebieski o odcieniu szarym, stalowy


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) koloru szarego o odcieniu niebieskim

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Już widać szaroniebieską ścianę i pełną żaru płaszczyznę z malowanymi – niby  postaciami.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) stalowy

Wiktionary


szaroniebieskosrebrzysty

srebrzysty o szaroniebieskim odcieniu


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) koloru srebrzystego o odcieniu szaroniebieskim

Wiktionary


szaronogi

1. duk szaronogi - gatunek małpy;
2. kusacz szaronogi - gatunek ptaka


SJP.pl


szarooki

mający oczy koloru szarego


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) książk. mający szare oczy

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃarɔˈːci, AS: šar•oḱi

Wiktionary


szaropierśny

tyraneczek szaropierśny - gatunek ptaka z rodziny muchotyranikowatych


SJP.pl


szaropióry

mający szare pióra


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który ma szare pióra, pierze

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃarɔˈpʲjurɨ, AS: šaropʹi ̯ury

Wiktionary


szaroplatynowy

platynowy (srebrzystobiały) o szarym odcieniu


SJP.pl


szaropopielaty

popielaty o odcieniu szarym


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) popielaty o szarym odcieniu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Naszego Mruczka boją się wszystkie szaropopielate sierściuchy z okolicy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃarɔpɔpʲjɛˈlatɨ, AS: šaropopʹi ̯elaty

Wiktionary

Powiązane:

 przym. popielatoszary

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) myszaty, mysi

Wiktionary


szaroporka

rodzaj grzybów z rodziny korownicowatych


SJP.pl

Bjerkandera P. Karst. (szaroporka) – rodzaj grzybów z rodziny korownicowatych (Phanerochaetaceae).

Wikipedia


szaropłowy

płowy o szarym odcieniu


SJP.pl


szarordzawy

przymiotnik jakościowy

 (1.1) rdzawy o szarym odcieniu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na gałązce przysiadł szarordzawy ptaszek.

Wiktionary


szaroróżowy

różowy o odcieniu szarym


SJP.pl


szarorudy

1. rudy o szarym odcieniu;
2. nornica szaroruda - gatunek ssaka z rodziny chomikowatych


SJP.pl


szarość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) szary kolor

 (1.2) brak urozmaicenia

 (1.3) brak światła słonecznego, pochmurność

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W tym sezonie modne będą szarości.

 (1.2) Mam już dość szarości mojego życia.

 (1.3) Szarość dzisiejszego poranka bardzo mnie przygnębiła.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃarɔɕt͡ɕ, AS: šarość

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szarak, szarotka, szarówka, szaruga, szarzyzna

 przym. szary, szarawy

 przysł. szaro

 czas. szarzeć

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) jednostajność, monotonia, nuda, rutyna

 (1.3) mrok

Wiktionary


szarości

rzadko: rzeczy koloru szarego


SJP.pl


szarosiny

siny o szarym odcieniu


SJP.pl


szarosiwy

siwy o szarym odcieniu


SJP.pl


szaroskóry

struś szaroskóry - gatunek ptaka z rodziny strusi


SJP.pl


szaroskrzydły

frankolin szaroskrzydły, wireonek szaroskrzydły - gatunki ptaków


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który ma szare skrzydła

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃarɔˈskʃɨdwɨ, AS: šaroskšydu̯y

Wiktionary


szarosrebrny

srebrny o odcieniu szarym


SJP.pl


szarosrebrzysty

srebrzysty o szarym odcieniu


SJP.pl


szarostalowy

stalowy o szarym odcieniu


SJP.pl


szarostrefowy

związany z niezarejestrowaną działalnością gospodarczą lub osobami prowadzącymi taką działalność


SJP.pl


szaroszeregowy

dotyczący Szarych Szeregów - konspiracyjnego Związku Harcerstwa Polskiego działającego na terenie województwa warszawskiego w czasie okupacji hitlerowskiej


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) hist. należący do Szarych Szeregów, związany z Szarymi Szeregami

Wiktionary


szaroszpatacki

Sárospatak


SJP.pl

Patrz:

Sárospatak

szaroszyi

dzięcioł szaroszyi, wilga szaroszyja - gatunki ptaków


SJP.pl


szarota

roślina z rodziny astrowatych (złożonych), występująca w Polsce w sześciu gatunkach, m.in. szarota leśna o żółtawych kwiatach, rosnąca w widnych lasach, zaroślach i pastwiskach


SJP.pl

Wikipedia


szarotka

1. chroniona, biało owłosiona roślina z rodziny złożonych (astrowatych), rosnąca w wysokogórskich rejonach Europy i Azji; w Polsce występuje w Tatrach i Karpatach Wschodnich; szarotka alpejska;
2. dawniej: przenośny odbiornik radiowy (nazwa firmowa)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) bot. nazwa systematyczna|Leontopodium|ref=tak., roślina z rodziny astrowatych

Wiktionary

  • szarotka (Leontopodium) – rodzaj roślin z rodziny astrowatych. Należy do niego gatunek szarotka alpejska (Leontopodium alpinum).
  • Szarotka – osada wsi Czajęcice w woj. świętokrzyskim w pow. ostrowieckim w gminie Waśniów
  • Szarotki – przydomek klubu hokejowego Podhale Nowy Targ
  • Szarotka – przenośny radioodbiornik lampowy produkcji ZRK
  • Szarotka – przełęcz w obrębie Wzgórz Trzebnickich w Obornikach Śląskich

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Szarotki pokryte są charakterystycznym filcowatym kutnerem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃaˈrɔtka, AS: šarotka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szarość

 przym. szary

Wiktionary


szarów

zgrubienie od: szarówka


SJP.pl

Miejscowości w Polsce

Wg TERYT jest ich 2
  • Szarów – wieś w woj. łódzkim, w pow. poddębickim, w gminie Poddębice
  • Szarów – wieś w woj. małopolskim, w pow. wielickim, w gminie Kłaj

Wikipedia


szarówa

zgrubienie od: szarówka


SJP.pl


szarowiśniowy

wiśniowy o odcieniu szarym


SJP.pl


szarówka

1. pora dnia, kiedy jest ciemnawo, szarawo; szara godzina, szarość;
2. brak jasnego światła o tej porze dnia; szarzyzna, szarość


SJP.pl

Szarówka – drugi singel Darii Zawiałow wydany w lutym 2019 promujący album Helsinki.

Wikipedia


szarozielonawy

nieco zielony o szarym odcieniu; szarozielonkawy


SJP.pl


szarozielonkawy

nieco zielony o szarym odcieniu; szarozielonkawy


SJP.pl


szarozielony

zielony o odcieniu szarym


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) zielony o szarym odcieniu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ta kurtka jest szarozielona, wygląda jak wojskowa.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) khaki

Wiktionary


szaroziem

pustynno-stepowa gleba


SJP.pl


szarożółtawy

nieco żółty o szarym odcieniu


SJP.pl


szarożółty

żółty o odcieniu szarym, płowy


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) żółty o szarym odcieniu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na rozległej równinie ścielą się ryżowe pola, horyzont zamykają szarożółte, nagie górskie pasma.

 (1.1) Tej szarożółtej plamaamy już nie da się sprać.

Wiktionary


szarozłoty

złoty o szarym odcieniu


SJP.pl


szarpać

czasownik przechodni niedokonany (dk. szarpnąć)

 (1.1) pociągać coś gwałtownie

 (1.2) odrywać kawałek czegoś

 (1.3) o dolegliwościach: nasilać się

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. szarpnąć)

 (2.1) o maszynach: ostro ruszać

czasownik przechodni niedokonany (dk. brak)

 (3.1) nękać kogoś

 (3.2) dokuczać komuś, krytykować kogoś

czasownik zwrotny niedokonany szarpać się (dk. szarpnąć się)

 (4.1) wykonywać gwałtowny ruch, by wydostać się skądś

 (4.2) pociągać się gwałtownie za coś

 (4.3) pot. gwałtownie na coś reagować

 (4.4) pot. zdobywać się na duży wydatek

czasownik zwrotny niedokonany szarpać się (dk. brak)

 (5.1) bić siebie nawzajem

 (5.2) pot. odczuwać rozterkę

 (5.3) pot. wysilać się, by coś osiągnąć

 (5.4) pot. onanizować się

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Gitarzysta siedział na krzesełku i powoli szarpał struny, akompaniując śpiewaczce.

 (1.1) Z jednej strony służył Amigo, tak bowiem nazwałem pudla, z drugiej ulubiona koza szarpała mnie pyszczkiem za rękaw, domagając się swego działu.

 (1.1) Na posadzce osypanej popiołem zasiadały płaczki i szarpiąc sobie włosy, drapiąc twarze opłakiwały zmarłego.

 (1.2) Szarpajmy jadło na sztuki, a kiedy jadła nie stanie, szarpajmy ciało na sztuki, niechaj nagie świecą kości!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃarpat͡ɕ, AS: šarpać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. obszarpaniec mos., szarpanina ż., szarpnięcie n., szarpanie n., rozszarpywanie n., rozszarpanie n., szarpaniec m., obszarpywanie n., obszarpanie n., wyszarpywanie n., wyszarpanie n., szarpak m., Szarpańce nmos., Szarpatki nmos.

 czas. szarpnąć dk., rozszarpywać ndk., rozszarpać dk., obszarpywać ndk., obszarpać dk., wyszarpywać ndk., wyszarpać dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) podrywać

 (1.2) rwać, zdzierać

Wiktionary


szarpak

1. przyboczna broń sieczna, rodzaj korda;
2. ręczny rozrusznik silnika spalinowego;
3. urządzenie techniczne służące do szarpania czegoś, np. twardych piór w tapicerstwie lub kół w diagnostyce pojazdów;
4. (nielegalny) rodzaj wędki, z metalową przynętą i hakami na lince, którą poszarpuje się w celu przywabienia ryby


SJP.pl

Szarpak – kłusownicza metoda wędkarskiego połowu ryb.

Wikipedia


szarpalnia

dział fabryki, w którym szarpie się na drobne kawałki przerabiane tam szmaty


SJP.pl


szarpanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|szarpać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃarˈpãɲɛ, AS: šarpãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. szarpać, rozszarpywać, szarpnąć

 rzecz. szarpanina ż.

Wiktionary


szarpanina

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. gwałtowne szarpanie się, szamotanie się lub tarmoszenie się z kimś

 (1.2) pot. przen. zmaganie się z trudnościami i z kłopotami, często daremne

Wiktionary

Kabaret Szarpanina – polska grupa kabaretowa powstała w 2007. Tworzą ją byli członkowie nieistniejących szczecińskich formacji Węzeł oraz Dżazgi. Obecnie kabaret zawiesił swoją działalność. Każdy z członków formacji poszedł swoją drogą, lidera Grzegorza Dolniaka spotkać można w roli dyrektora artystycznego Szczecińskiego Przeglądu Autorskich Kabaretów (SZPAK), który co roku w listopadzie odbywa się w Szczecinie.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌʃarpãˈɲĩna, AS: šarpãńĩna

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szarpanie n.

 czas. szarpać ndk., szarpnąć dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szamotanina

Wiktionary


szarpanka

w żeglarstwie: linka rozruchowa do uruchomienia silnika


SJP.pl


szarpia

używany dawniej materiał opatrunkowy, otrzymywany z ręcznie wyskubywanych kawałków płótna lnianego; szarpie


SJP.pl


szarpiący

szarpać


SJP.pl

Patrz:

szarpać

szarpidructwo

żartobliwie: nieudolna gra na instrumentach strunowych szarpanych, zwłaszcza na gitarze


SJP.pl


szarpidrut

lekceważąco lub żartobliwie: o muzyku grającym na instrumencie strunowym, zwykle o gitarzyście; rzępoła


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pot. lekcew. lub żart. gitarzysta, zwłaszcza słaby

Wiktionary


szarpie

używany dawniej materiał opatrunkowy, otrzymywany z ręcznie wyskubywanych kawałków płótna lnianego; szarpia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) dawny materiał opatrunkowy uzyskiwany z nitek ręcznie wyskubanych ze starego płótna lnianego lub bawełnianego;

forma czasownika.

 (2.1) 3. os. lp. ter. od: szarpać

Wiktionary

Szarpie (z fr. charpie; łac. carbasa, linteum carptum) – materiał opatrunkowy do opatrywania skaleczeń i ran stosowany przed wynalezieniem gazy.

Szarpie przygotowywano z płótna rwanego w pasy. Szarpiąc paski tkaniny powodowano rozluźnienie nitek, przez co tkanina lepiej wchłaniała wydzieliny z rany.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Sufrażystki ogłaszały strajki, głodówki, podpalały urzędy publiczne. U nas nie było tak dramatycznych epizodów. Polki w tym czasie haftowały sztandary, darły szarpie i chodziły na msze za ojczyznę.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) skubanka

Wiktionary


szarpikłak

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) gw-pl|Warszawa. fryzjer

Wiktionary


szarpnąć

czasownik przechodni dokonany (ndk. szarpać)

 (1.1) zob. szarpać.

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. szarpać)

 (2.1) zob. szarpać.

czasownik zwrotny dokonany szarpnąć się (ndk. szarpać się)

 (3.1) zob. szarpać się.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃarpnɔ̃ɲt͡ɕ, AS: šarpnõńć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szarpnięcie n., szarpanie n., szarpanina ż.

 czas. szarpać, rozszarpywać ndk., rozszarpać dk.

Wiktionary


szarpnięcie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|szarpnąć.

Wiktionary

Zryw (inaczej: drugie przyspieszenie bądź szarpnięcie) – miara zmiany przyspieszenia w czasie. Dany jest następującym wzorem

{\vec {z}}={\frac {d{\vec {a}}}{dt}}={\frac {d^{2}{\vec {v}}}{dt^{2}}}={\frac {d^{3}{\vec {r}}}{dt^{3}}},

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ʃarpʲˈɲɛ̇̃ɲt͡ɕɛ, AS: šarpʹńė̃ńće

Wiktionary

Powiązane:

 czas. szarpnąć, rozszarpywać, szarpać

Wiktionary


szarski

nazwisko


SJP.pl

  • Adam Szarski (1886-1947) – kupiec, radny Krakowa, syn Henryka, ojciec Henryka, Jana i Józefa
  • Antoni Szarski (1891-1946) – kupiec, syn Henryka, ojciec Stanisława, Jacka i Andrzeja.
  • Andrzej Szarski (1899-1972) – bankowiec, oficer wywiadu, syn Marcina
  • Henryk Szarski (1855-1921) – prawnik, kupiec, wiceprezydent Krakowa, syn Stanisława, ojciec Stanisława, Antoniego i Adama
  • Henryk Szarski (1912-2002) – biolog, syn Adama, brat Jana
  • Jacek Szarski (1921-1980) – matematyk, wnuk Henryka, syn Antoniego
  • Jan Szarski (1915-2000) – kupiec i redaktor, syn Adama
  • Kazimierz Szarski (1904-1960) – zoolog, rektor Uniwersytetu Wrocławskiego, wnuk Stanisława, syn Marcina, brat Andrzeja
  • Marcin Szarski (1868-1941) – działacz gospodarczy, ekonomista, senator II Rzeczypospolitej, syn Stanisława, ojciec Andrzeja i Kazimierza
  • Stanisław Szarski (1826-1898) – kupiec, radny Krakowa, syn Marcina, ojciec Romana, Henryka i Marcina
  • Stanisław Szarski (1888-1916) – polonista, poległy w legionach, syn Henryka

Wikipedia


szarsza

tkanina z drobnymi ukośnymi prążkami


SJP.pl


szartreza

francuski likier ziołowy; chartreuse


SJP.pl


szartryjski

przymiotnik

 (1.1) związany z miastem Chartres we Francji

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Znamy niemal wszystkich fundatorów szartryjskich witraży. Tylko pojedynczy przepadli w niepamięci (…).

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Chartres n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) chartryjski

Wiktionary


szaruga

długo utrzymująca się deszczowa pogoda, charakteryzująca się uciążliwymi opadami, chłodem i wiatrem; słota, plucha


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) długo utrzymująca się szara, deszczowa pogoda

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wkrótce zwycięża szaruga jesienna lub od razu jawi się srogi zwiastun zimy, pierwszy przymrozek.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃaˈruɡa, AS: šaruga

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szarość ż.

 przym. szary

Wiktionary


szarula

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. licha wódka

Wiktionary


szarwark

w dawnej Polsce: roboty pańszczyźniane lub opłaty na ich utrzymanie zastąpione w 1960 r. opłatami na rzecz funduszu gromadzkiego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) hist. obowiązek świadczenia robót przy drogach i mostach ciążący na chłopach pańszczyźnianych, później zastąpiony opłatami za ich utrzymanie;

 (1.2) adm. praw. obowiązek ludności wiejskiej dokonywania świadczeń w naturze na pewne cele publiczne, zniesiony w 1958 roku

Wiktionary

Szarwark (niem. Scharwerk od Schar – gromada, zastęp,Werk – czyn, dzieło) – przymusowe świadczenie nakładane na ludność dawnych wsi i miast w postaci robót publicznych, głównie na rzecz budowy oraz naprawy dróg, mostów, wałów przeciwpowodziowych i urządzeń wodnych.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈʃarvark, AS: šarvark

Wiktionary

Powiązane:

 przym. szarwarkowy

Wiktionary


szarwarkowe

dawna opłata na utrzymanie dróg publicznych


SJP.pl


szary

1. kolor uzyskiwany po zmieszaniu czerni z bielą;
2. jednostajny, nudny;
3. nierozjaśniony światłem słonecznym, mroczny


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) w kolorze pośrednim między czarnym a białym

 (1.2) przen. o człowieku: niewyróżniający się z ogółu, mało znaczący

 (1.3) niezmienny, nieurozmaicony, bez wyrazu

 (1.4) bez światła słonecznego, niepogodny, zamglony, przygnębiający

Wiktionary

Barwa szara – barwa uzyskana przez połączenie barw dopełniających. Można ją również uzyskać poprzez zmieszanie bieli i czerni. Szarość symbolizuje monotonię, pospolitość w przeciwieństwie do barwności, koloru, które kojarzone są z barwami czystymi. Dlatego potocznie szarość oznacza brak koloru (niekolorowość).


Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Mężczyzna w szarym płaszczu zapalił papierosa.

 (1.2) Jeżeli nie chcesz być zwykłym szarym człowiekiem, musisz zatroszczyć się o swoją karierę.

 (1.3) Na tej farmie spędziłem całe swoje szare życie.

 (1.4) W takie szare dni na nic nie mam ochoty.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃarɨ, AS: šary

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szarak mos./mzw., szarość ż., szarotka ż., szarówka ż., szaruga ż., szarzenie n., szarzyzna ż.

 czas. szarzeć ndk., poszarzeć dk., zszarzeć dk.

 przym. szarawy

 przysł. szaro

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) siwy, popielaty

 (1.2) przeciętny, zwykły

 (1.3) nudny, nużący, monotonny, jednostajny, bezbarwny, nijaki

 (1.4) mroczny, ponury

Wiktionary


szarynka

fałdówka szarynka - gatunek motyla z rodziny niedźwiedziówkowatych


SJP.pl


szaryski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Szaryszem, dotyczący Szarysza

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Szarysz mrz.

Wiktionary


szarytka

członkini katolickiego zgromadzenia zakonnego, założonego przez Wincentego à Paulo we Francji w 1633 roku; wincentka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ornit. mały ptak z gatunku sikora uboga;

 (1.2) rel. członkini zakonu Sióstr Miłosierdzia św. Wincentego à Paulo;

Wiktionary

  • sikora uboga (Poecile palustris syn. Parus palustris) – mały ptak z rodziny sikor
  • szarytka (Halichoerus) – rodzaj ssaków morskich z rodziny fokowatych
  • szarytki – Zgromadzenie Sióstr Miłosierdzia św. Wincentego à Paulo

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Czarnogłówkę z wyglądu bardzo trudno odróżnić od szarytki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃaˈrɨtka, AS: šarytka

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1)

 rzecz. szarość m., szarak m.

 przym. szary, szarawy

 (1.2)

 rzecz. charytatywność ż.

 przym. charytatywny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) sikora uboga

 (1.2) wincentynka, siostra miłosierdzia

Wiktionary


szarytki

członkini katolickiego zgromadzenia zakonnego, założonego przez Wincentego à Paulo we Francji w 1633 roku; wincentka


SJP.pl

Szarytki (od fr. charité ‘miłosierdzie’, także wincentynki, siostry miłosierdzia), oficjalnie Zgromadzenie Sióstr Miłosierdzia św. Wincentego à Paulo – żeńskie, katolickie stowarzyszenie życia apostolskiego założone przez Wincentego à Paulo i Ludwikę de Marillac, najliczniejsze na świecie (18 832 siostry w 96 krajach świata, na pięciu kontynentach) i trzecie co do wielkości w Polsce.

Wikipedia


szarża

1. atak kawalerii;
2. stopień wojskowy, ranga;
3. w przenośni: szybki, gwałtowny atak


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) wojsk. gwałtowne natarcie kawalerii

 (1.2) przesadzanie w czymś

 (1.3) wojsk. stopień, ranga w hierarchii wojskowej

Wiktionary

Szarża – gwałtowny atak kawalerii dokonywany na przeciwnika w szyku konnym na broń białą. Dawniej w Wojsku Polskim także nazwa (synonim) stopnia wojskowego.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) O zwycięstwie w bitwie zadecydowała szarża kawalerii.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃarʒa, AS: šarža

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szarżerunek mrz., szarżowanie n.

 czas. szarżować ndk., przeszarżować dk.

 przym. szarżowy

Wiktionary


szarzec

nazwisko


SJP.pl


szarzej

stopień wyższy od przysłówka: szaro


SJP.pl


szarzeń

barwnik stosowany w galwanoplastyce


SJP.pl


szarżować

1. gwałtownie atakować, nacierać, zwłaszcza konno;
2. działać, wypowiadać się zbyt gwałtownie i śmiało, brawurować, zwłaszcza w grze aktorskiej;
3. dawniej: nadawać stopień wojskowy, rangę


SJP.pl


szarżowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|szarżować.

Wiktionary

Szarżowanie – w koszykówce nielegalne pchanie lub napieranie na tors przeciwnika.

Szarżowanie przez atakującego jest dozwolone, gdy próbuje rzucić na kosz, lub podać, a obrońca znajduje się wewnątrz obszaru półkola podkoszowego.

Od 1 października 2014 zmieniły się przepisy FIBA w kwestii położenia obrońcy wewnątrz obszaru półkola podkoszowego, co ilustruje poniższa ilustracja:

Wikipedia

Powiązane:

 czas. przeszarżować, szarżować ndk.

 rzecz. szarża ż.

Wiktionary


szarzyński

nazwisko


SJP.pl


szarzyzna

monotonia; przyziemność


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pejor. szary kolor, szarość

 (1.2) pejor. przen. monotonia, przyziemność

 (1.3) mrok, mroczność

 (1.4) daw. strój, ubranie szarego koloru, szare, bezbarwne, ubogie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Maszyny (…) niby czarne, grzbieciste bawoły, wyłaniały pracowite garby spoza szarzyzny torfowisk!

 (1.1) Jakkolwiek jechaliśmy dorożką do kwartału Łacińskiego głównymi ulicami, to jednak mglista pogoda jesienna obwijała w szarzyznę wszystkie gmachy i pierwsze wrażenie było doznanego zawodu: stolica Francji nie wydała mi się tak piękną, jak to sobie wyobrażałem.

 (1.1) Wśród szarzyzny uwydatniała się jedynie czerwoność pni sosnowych, które, omyte z kurzu i porostów wyglądały, jak odświeżone.

 (1.1) Lubił tę kawiarnię. Czystą i pachnącą enklawę w szarzyźnie i smrodzie dworca.

 (1.1) Trudno dostrzec, czy rzeka płynie[,] i w którą stronę. Białe pasemka pary odrywają się ukosem tu i tam od zamglonej toni i po chwili roztapiają w ogólnej szarzyźnie.

 (1.1) Rzecznik [praw obywatelskich Tadeusz Zieliński (ur. 1926; zm. 2003; RPO 1992–1996; MPiPS 1997)] był znany z kolorowych marynarek. Jego żona Jadwiga w czasie kampanii wyjaśniała: - Mąż wyłamał się z szarzyzny.

 (1.2) Często na marginesie społecznym, uprawiający "szemranie zajęcia", stwarza sobie w polskiej szarzyźnie własny, bajeczny świat.

 (1.2) Nudziła go i mordowała codzienna szarzyzna tej nauki.

 (1.2) Pełna heroicznych rozbłysków i przepychu barwnego epika [Henryka Adama Aleksandera Piusa] Sienkiewicza stanowiła reakcję przeciw rozpaczliwej szarzyźnie realistycznej, ale dźwięczała raczej odgłosem dawnych, aniżeli hasłem nowych dążeń, dźwięczała ostatnimi pono akordami pieśni bohatersko-rycerskiej, której po autorze „trylogii“ nigdy już chyba nie usłyszymy w tej, co u niego, mocy tonu[,] i artystycznej harmonii nastroju.

 (1.2) Szarzyzna. Niby codzienność, ale dobijająca.

 (1.2) Nareszcie wykorzysta zaległy urlop i wspólnie z rodziną odpocznie od szarzyzny [...] wielkomiejskiego życia.

 (1.2) Wszystkim postaciom tej zimowej powieści ciążą warunki moralne egzystencji, karierowiczostwo, obojętność[,] i obłuda innych, nade wszystko zaś beznadziejna szarzyzna życia. Najdotkliwiej odczuwają ją artyści: Wołodia jechał posępny w taksówce… Oczywiście Saburow jest utalentowany, ale tylko schizofrenik może malować i zamykać płótna w szafie… Wszyscy teraz krzyczą o sztuce, ale nikt jej nie lubi - takie czasy.

 (1.2) Co prawda Aliosza też zapowiadał się niezwykle… A czym jest dzisiaj? Komiwojażerem… Boże, jaka szarzyzna!

 (1.3) Mija jakieś domy, pokraczne w szarzyźnie nocy.

 (1.3) Gwiazdy wynurzyły się z szarzyzny zmierzchu.

 (1.3) Lepka ciemność ustępowała najwyraźniej szarzyźnie budzącego się poranka.

 (1.3) W szarzyźnie listopadowego zmierzchu wypatrywał świateł semaforów, może machnięć chorągiewek zawiadowców mijanych stacji

 (1.3) Na dworze otoczyła ich późnojesienna szarzyzna.

 (1.3) Pewno oglądał tę rycinę o jakiejś zagubionej porze dnia, zimą, kiedy mizerne światło niezdolne było rozproszyć szarzyzny mroku w norze za warsztatem ojca, gdzie sypiali, ani odpędzić sprzed jego oczu cieni nocy.

 (1.4) Niewiasty podupadłej fortuny, którym nie stało na modne stroje[,] i panny podstarzałe okrywały się pospolicie sukniami rasowymi koloru jakiego zakonu i nazywało się takowe strojenie „chodzić w szarzyźnie” [...].

 (1.4) Przychodzi do mnie jakaś w szarzyźnie babka.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. szarawy, szary

 rzecz. szarość ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szarość

 (1.2) szarość

 (1.3) mrok, szarość, szarówka

Wiktionary


szarłat

roślina zielna z rodziny szarłatowatych, uprawiana jako roślina ozdobna lub ze względu na jadalne liście; amarant, amarantus


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) stpol. szkarłat

 (1.2) bot. roślina trawiasta z rodzaju nazwa systematyczna|Amaranthus|ref=tak.;

Wiktionary

Szarłat (Amaranthus) – rodzaj roślin należących do rodziny szarłatowatych. Obejmuje ok. 70–94 gatunków. Rodzaj jest współcześnie kosmopolityczny, przy czym najwięcej gatunków występuje w strefie międzyzwrotnikowej, zwłaszcza w tropikalnej i subtropikalnej Azji i Ameryce. Wiele gatunków zostało szeroko rozprzestrzenionych i występują jako gatunki inwazyjne poza swym pierwotnym zasięgiem. W Polsce wszystkie gatunki są obce, 5 jest zadomowionych, a 9 przejściowo dziczejących.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) I nabiorą złota, i hiacyntu, i szarłatu, i karmazynu dwakroć farbowanego, i bisioru.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃarwat, AS: šaru̯at

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szkarłat mrz., szkarłatnik mzw.

 przym. szkarłatny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) amarant

Wiktionary


szarłatowate

o cechach szarłatowatych (rodzina roślin)


SJP.pl

Wikipedia


szarłatowaty

o cechach szarłatowatych (rodzina roślin)


SJP.pl


szaser

strzelec pieszy lub konny w armii Królestwa Warszawskiego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) hist. wojsk. żołnierz piechoty lub lekkiej jazdy w okresie podbojów napoleońskich;

Wiktionary

Szaserzy (fr. chasseur – strzelec) – formacje lekkiej piechoty (strzelcy piesi) lub kawalerii (strzelcy konni), rozpowszechnione w okresie wojen napoleońskich, szczególnie we Francji. Ich podstawowe uzbrojenie stanowiła broń palna (w kawalerii karabinek i pistolety uzupełniane szablą).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Tradycje szaserów w okresie międzywojennym kontynuowało w wojsku polskim dziesięć pułków kawalerii.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. szaserski

 przysł. szasersko

Wiktionary


szaserski

szaser


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) hist. wojsk. dotyczący szasera, związany z szaserem

Wiktionary

Patrz:

szaser

Przykłady

 (1.1) Kawalerię tworzyło 18 pułków dragońskich, 6 huzarskich i 12 szaserskich.

 (1.1) Balbina urodziła się w szpitali na ul. Szaserskiej w Warszawie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szaser mos.

 przysł. szasersko

Wiktionary


szasersko

przysłówek

 (1.1) hist. wojsk. na sposób szaserski

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szaser mos.

 przym. szaserski

Wiktionary


szaśniony

przymiotnik

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. pot. walnięty

Wiktionary

Powiązane:

 czas. szasnyć dk.

Wiktionary


szasnyć

czasownik dokonany

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. uderzyć

Wiktionary

Powiązane:

 przym. szaśniony

Wiktionary


szasować

usuwać wodę za pomocą sprężonego powietrza (np. ze zbiorników balastowych łodzi podwodnej)


SJP.pl


szaspot

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) hist. wojsk. francuski karabin używany w drugiej połowie XIX wieku;

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Co chwila rozlegał się huk szaspotów suchy i dźwięczny.

Wiktionary


szast

wykrzyknik naśladujący odgłos powstający przy szybkim ruchu kogoś lub czegoś (np. Szast, spadła książka.) lub używany w funkcji czasownika, naśladujący taki ruch (np. A ten go szast gazetą w głowę!)


SJP.pl


szast-prast

rach-ciach; potocznie:
1. wykrzyknik oznaczający szybkie działanie, szybkie uporanie się z czymś, załatwienie czegoś;
2. w bardzo krótkim czasie; ekspresem, piorunem, migiem, błyskawicznie


SJP.pl


szastać

1. poruszać, przesuwać czymś szybko, wywołując szelest, stuk, trzask itp.;
2. potocznie: wydawać pieniądze bez zastanowienia;
3. szastać się -
a) poruszać się, chodzić energicznie, zamaszyście, nerwowo;
b) odwiedzać różne miejsca, zwykle bez potrzeby;
c) wydawać nadmiernie pieniądze, być rozrzutnym


SJP.pl

czasownik

 (1.1) pot. być rozrzutnym, wydawać pieniądze bez zastanowienia lub poszanowania

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Synuś swojej mamusi szastał forsą na prawo i lewo.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃastat͡ɕ, AS: šastać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szastanie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) trwonić

Wiktionary


szastanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|szastać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃaˈstãɲɛ, AS: šastãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. szastać

Wiktionary


szastarecki

przymiotnik od miasta Szastarka


SJP.pl


szastarka

1. wieś w Polsce;
2. osada w Polsce


SJP.pl

Szastarka – wieś w Polsce, położona w województwie lubelskim, w powiecie kraśnickim, w gminie Szastarka.

Należała do dóbr ordynacji Zamoyskich.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa tarnobrzeskiego. W miejscowości znajduje się stacja kolejowa na linii Kraśnik – Stalowa Wola Rozwadów. Przed II wojną światową istniało tu polskie lotnisko, przechowywano tu paliwa, oleje itp. Lotnisko zostało spalone aby nie dostało się w ręce Niemców.

Wikipedia


szastazaur

rodzaj późnotriasowego ichtiozaura


SJP.pl

Szastazaur (Shastasaurus) – rodzaj ichtiozaura z rodziny Shastasauridae. Żył w późnym triasie na terenach dzisiejszej Ameryki Północnej i być może Chin. Jego szczątki odkryto w Kalifornii, Kolumbii Brytyjskiej i Kuejczou.

Gatunek typowy rodzaju Shastasaurus, S. pacificus, został opisany w 1895 roku przez Merriama w oparciu o pięć kręgów, fragmenty żeber i kości łonowe odkryte w Kalifornii. Siedem lat później Merriam opisał kolejne pięć gatunków, jednak później zsynonimizowano je z S. pacificus lub przeniesiono do nowych rodzajów. W 2009 roku Shang i Li przenieśli do rodzaju Shastasaurus gatunek Guizhouichthyosaurus tangae, jednak analiza filogenetyczna przeprowadzona przez Sandera i współpracowników wskazuje, że gatunek ten należy do bardziej zaawansowanego kladu Parvipelvia. Na podstawie tej analizy Sander i in. do Shastasaurus włączyli dwa inne gatunki: S. liangae z Chin – początkowo umieszczony w osobnym rodzaju Guanlingsaurus – oraz S. sikanniensis z Kolumbii Brytyjskiej, początkowo opisany jako drugi gatunek z rodzaju Shonisaurus. Natomiast analiza przeprowadzona przez Ji i współpracowników (2013) wykazała bliższe pokrewieństwo S. sikanniensis i S. liangae z Shonisaurus popularis niż z Shastasaurus pacificus; w związku z tym autorzy pozostawili gatunek S. sikanniensis w rodzaju Shonisaurus, zaś S. liangae – w rodzaju Guanlingsaurus. Niektórzy autorzy uznawali gatunek typowy, S. pacificus, a tym samym cały rodzaj, za nomen dubium, jednak odkrycie nowych skamieniałości potwierdziło ważność tego gatunku.

Wikipedia


szastazaury

rodzina wczesnych ichtiozaurów


SJP.pl

Wikipedia


szaszka

rodzaj lekko zakrzywionej szabli


SJP.pl

Szaszka (ros. шашка) – rodzaj lekko zakrzywionej szabli używanej głównie w Cesarstwie Rosyjskim i Związku Radzieckim.

Charakterystyczną cechą szaszki noszonej w pochwie zawieszonej na rapciach jest to, że wygięcie (ostrze) jest skierowane ku górze. Pozwala to na zadanie cięcia przy wyjmowaniu broni z pochwy, bez dodatkowego odwodzenia ręki do tyłu.

Wikipedia


szaszok

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) białystok. tchórz

Wiktionary


szaszorowice

Szaszorowice – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie górowskim, w gminie Niechlów.

Wikipedia


szaszłyczek

zdrobnienie od: szaszłyk


SJP.pl


szaszłyk

potrawa z kawałków mięsa nadzianych na specjalny szpikulec, pieczona na rożnie lub grillu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) kulin. potrawa składająca się z kawałków mięsa, zwykle baraniny, przekładanych plasterekasterkami warzyw (np. cebula, papryka), boczku, słoniny itp., nadzianych na szpikulec, pieczona na rożnie lub grillowana;

 (1.2) kulin. pojedynczy szpikulec z szaszłykiem (1.1)

Wiktionary

Szaszłyk (z ros. шашлык i krymskotatar. şışlıq) – potrawa składająca się z kawałków mięsa nadzianych na szpikulec i pieczonych na rożnie lub grillowanych. W zależności od przepisu mięso może być przekładane różnymi warzywami (plasterkami cebuli, kawałkami papryki lub pomidorów) oraz słoniną lub boczkiem itp. Szaszłyk jest tradycyjnie spożywany w krajach centralnej Azji i najprawdopodobniej stamtąd się wywodzi. Jest także popularną potrawą w Izraelu, został tam przywieziony przez emigrantów z Rosji (sporządzany zgodnie z zasadami koszerności).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Gości przyjęliśmy na świeżym powietrzu, podaliśmy kiełbasę z grilla i szaszłyki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃaʃwɨk, AS: šašu̯yk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szaszłykarnia ż., szaszłykarz m.

 przym. szaszłykowy

Wiktionary


szaszłykarnia

dział baru, w którym piecze się szaszłyki


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) lokal, w którym przyrządza się i sprzedaje szaszłyki

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Za rogiem znajduje się dobra turecka szaszłykarnia.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃaʃwɨˈkarʲɲa, AS: šašu̯ykarʹńa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szaszłyk m., szaszłykarz m.

 przym. szaszłykowy

Wiktionary


szaszłykowy

szaszłyk


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) przym. od szaszłyk

Wiktionary

Patrz:

szaszłyk

Wymowa:

IPA: ˌʃaʃwɨˈkɔvɨ, AS: šašu̯ykovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szaszłyk, szaszłykarz, szaszłykarnia

Wiktionary


szat

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) daw. geogr. Elbrus

Wiktionary

Szat (ang. Chattian)

  • w sensie geochronologicznym – najmłodszy wiek oligocenu (era kenozoiczna), trwający około 5,5 miliona lat (od 28,4 ± 0,1 do 23,03 mln lat temu). Szat jest młodszy od rupelu a starszy od akwitanu (miocen).
  • w sensie chronostratygraficznym – najwyższe piętro oligocenu, wyższe od rupelu a niższe od akwitanu. Stratotyp dolnej granicy szatu nie jest jeszcze zatwierdzony.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wydarzyło się przed wiekiem / W rodzinie szczytów siwych, / Że Szat-góra raz z Kazbekiem / Wiodły spór burzliwy…

Wiktionary


szata

podniośle: ubranie, strój, ubiór


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odświętny ubiór

 (1.2) książk. podniośle o ubraniu

 (1.3) rzeczy tworzące powłokę lub zewnętrzny wygląd

Wiktionary

  • szata – ubiór, zwłaszcza odświętny
  • Szitta – więzienie w Izraelu
  • Szata – powieść Lloyda Cassela Douglasa z 1942 roku
  • Szata – film historyczny z 1953 roku w reżyserii Henry’ego Kostera

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Królu, którą szatę zatem przygotować?

 (1.2) Na obrazach dziesiątej stacji Drogi Krzyżowej przedstawia się odarcie Jezusa z szat.

 (1.2) Piękne jej łono szata rozsłoniona / Dawała widzieć, jak srebro księżyca / Z obłoków nocy, gdy jasne na poły / Oblicza swego wykazuje koło.

 (1.3) W październiku las przywdziewa jesienną szatę.

 (1.3) Ostatnie wydanie dzieł Arystotelesa wydrukowaliśmy w skromnej szacie graficznej.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃata, AS: šata

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szatnia ż., szatniarz mos., szatniarka ż., szatarnia ż.

:: zdrobn. szatka ż.

 przym. szatniarski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) strój, ubiór, ubranie, odzienie, odzież, okrycie, garderoba, konfekcja

Wiktionary


szatan

w niektórych religiach: postać będąca uosobieniem zła; Szatan, diabeł, czart, czort


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy lub męskozwierzęcy, nazwa własna

 (1.1) rel. według wierzeń chrześcijańskich najwyższy spośród upadłych aniołów, przywódca złych duchów niekiedy utożsamiany z Lucyferem;

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (2.1) geogr. szczyt w Tatrach Wysokich, na Słowacji;

Wiktionary

Szatan (hebr. ‏שטן‎, satan – ‘przeciwnik’, ‘oskarżyciel’, ‘oszczerca’; gr. Σατανᾶς, Satanás; arab. ‏شيطان‎, Szajtan) – w chrześcijaństwie, judaizmie i islamie jest to jeden z aniołów, który zbuntował się przeciwko Bogu i pociągnął do buntu inne anioły, główny sprawca zła na świecie. Niekiedy bywa utożsamiany z Lucyferem lub Belzebubem. Najczęściej uważany jest za najwyższego rangą demona, przywódcę wszystkich złych duchów. Inne imiona Szatana to: Mastema, Gadriel, Satan, Satanael, Samaël, Samiel, i anioł Edomu. W tradycji rabinicznej nosi on przydomek „szpetny”.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Szatan był aniołem, stworzonym przez Boga, który na skutek upadku stał się złym duchem.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szatan mzw./mos., szatanek mzw./mos., szatanik mzw./mos., szataniec mzw., szatanica ż., szatanka ż., szataństwo n., szatanienie n., szataniość ż., szatańskość ż., szatanizm mrz., satanizm mrz., satanista mos., satanistka ż., satanistyczność ż., satanizacja ż., satanizowanie n.

 czas. szatanieć ndk., satanizować ndk.

 przym. Szatanowy, szatani, szatański, satanistyczny

 przysł. szatańsko, satanistycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Zły, Lucyfer

Wiktionary


szatanek

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) zły duch, złośliwy duszek

 (1.2) przen. o dziewczynie (rzad. chłopcu/dziecku): figlarka, trzpiotka, dziewczyna zalotna

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Rzucił się do [tych] piesków z dziwną pasją, wyganiał je[,] jakby to była grupka szatanków.

 (1.2) Figlarny szatanek wabił mię kusząco.

 (1.2) Ten szatanek wyglądający z[ ]za pleców księżny [księżnej] tyle miał ponęt, te oczki tak świeciły jasno, że pana Longina aż ciągnęło coś, by w nie choć jeszcze raz tylko spojrzeć.

 (1.2) — Ale to skończony szatanek! — zawołała Ciotka… [—] Moja droga… ją trzeba wydać co najrychlej… bo… no — zobaczysz

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃaˈtãnɛk, AS: šatãnek

Wiktionary

Powiązane:

 przym. satanistyczny

 rzecz. szatan mzw./mos.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) diabełek, diablik

Wiktionary


szatani

w niektórych religiach: postać będąca uosobieniem zła; Szatan, diabeł, czart, czort


SJP.pl


szataniak

nazwisko


SJP.pl


szataniec

1. gatunek małpy szerokonosej; szatanka;
2. indywidualnie: szatan


SJP.pl


szatanik

nazwisko


SJP.pl


szatanizm

dawniej: szatańskość; szataństwo


SJP.pl


szatanka

1. gatunek małpy szerokonosej; czuprynek szataniec;
2. indywidualnie: zła, przebiegła kobieta


SJP.pl

Szatanka (Chiropotes) – rodzaj ssaków naczelnych z podrodziny saki (Pitheciinae) w obrębie rodziny sakowatych (Pitheciidae).

Wikipedia


szatański

związany z szatanem; diabelski


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z szatanem, dotyczący szatana, przejawiający przypisywane mu cechy

 (1.2) taki, który należy do szatana

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) A skrzydła jego wielce szatańskie • Lecz choć on czarny toć anioł pański.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szatan m., Szatan m., szatanek m., satanizm m., satanista m., satanistka ż., szatańskość ż.

 przym. satanistyczny

 przysł. szatańsko, satanistycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) czarci, czartowski, demoniczny, diabelski, diabli, diaboliczny, lucyferyczny, mefistofeliczny, mefistofelowy, sataniczny, upiorny, z piekła rodem

 (1.2) sataniczny, czarci, czartowski, diabelski, diabli

Wiktionary


szatańsko

przysłówek

 (1.1) typowo dla szatana

 (1.2) przen. bardzo mocno

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Była szatańsko piękna.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szatan m., Szatan m., satanizm m., szatańskość ż.

 przym. szatański, satanistyczny

 przysł. satanistycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) przeogromnie, zabójczo, diabelnie

Wiktionary


szatańskość

szatański


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) książk. cecha tego, co jest szatańskie; cecha tych, którzy są szatańscy

Wiktionary

Patrz:

szatański

Powiązane:

 rzecz. szatan m., Szatan m., satanizm m., satanista m., satanistka ż.

 przym. szatański

 przysł. szatańsko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) diaboliczność, demoniczność

Wiktionary


szataństwo

dawniej: szatańskość, diabelskość; szatanizm


SJP.pl


szatarnia

dawniej: pomieszczenie w bogatych domach do przechowywania odzieży; szatnica, szatownia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) daw. pomieszczenie do przechowywania odzieży

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szata ż., szatka ż.

Wiktionary


szatierka

mały otwór u dołu drzwi, pozwalający przechodzić zwierzętom domowym z pokoju do pokoju


SJP.pl


szatka

1. zdrobnienie od: szata;
2. żartobliwie: strój kobiecy;
3. zmienna kolorystyka czegoś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: szata

 (1.2) mała szata

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Chrzestny podał księdzu szatkę chrzcielną Jasia.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szatarnia ż., szata ż.

Wiktionary


szatkować

kroić na drobne kawałki


SJP.pl

czasownik

 (1.1) kroić drobno warzywa

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jabłka obieramy, szatkujemy, wrzucamy do rondla smażymy z cukrem na marmoladę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃatˈkɔvat͡ɕ, AS: šatkovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szatkowanie n., szatkownica ż.

 czas. poszatkować

Wiktionary


szatkowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|szatkować.

Wiktionary

Szatkownica albo krajalnica do warzyw – narzędzie kuchenne służące do rozdrabniania (szatkowania) owoców i warzyw na plastry.

Wikipedia

Powiązane:

 czas. szatkować ndk.

 rzecz. szatkownica ż.

Wiktionary


szatkownica

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przyrząd do szatkowania jarzyn

Wiktionary

Szatkownica albo krajalnica do warzyw – narzędzie kuchenne służące do rozdrabniania (szatkowania) owoców i warzyw na plastry.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌʃatkɔvʲˈɲit͡sa, AS: šatkovʹńica

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szatkowanie n.

 czas. szatkować, poszatkować

Wiktionary


szatkowski

nazwisko


SJP.pl

Szatkowski:

  • Eugeniusz Szatkowski
  • Franciszek Szatkowski
  • Henryk Szatkowski
  • Robert Alexander Szatkowski
  • Sabina Szatkowska-Rostkowska
  • Sławomir Kazimierz Szatkowski
  • Stanisław Lech Szatkowski
  • Tomasz Szatkowski
  • Zofia Kossak-Szatkowska

Zob. też: Szadkowski

Wikipedia


szatna

dawniej: dworka zajmująca się garderobą i pomagająca przy ubieraniu się; szatnicza


SJP.pl


szatnia

pomieszczenie, gdzie pozostawia się wierzchnie okrycia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pomieszczenie w teatrze, szkole, lokalu gastronomicznym itp., gdzie pozostawia się wierzchnie okrycia

Wiktionary

Szatnia – miejsce, w którym można zostawić odzież wierzchnią. Szatnie można spotkać w szkołach, teatrach, kinach, salach gimnastycznych, basenach itp. W przypadku obiektów sportowych szatnia pełni rolę przebieralni – można się tam przebrać w strój gimnastyczny bądź kąpielowy i połączona jest z łazienką.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈʃatʲɲa, AS: šatʹńa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szatniarz m., szatniarka ż., szata ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przest. garderoba

Wiktionary


szatniarka

pracownica zatrudniona w szatni


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) fż. od szatniarz

Wiktionary

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. szata ż., szatnia ż., szatnica ż.

:: fm. szatniarz m.

 przym. szatniowy

Wiktionary


szatniarski

szatniarz


SJP.pl

Patrz:

szatniarz

szatniarz

pracownik zatrudniony w szatni


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba pracująca w szatni instytucji o otwartym lub półotwartym dostępie (teatry, szkoły), przyjmująca i wydająca odzież wierzchnią w czasie pobytu klientów w tych instytucjach;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Za odzież pozostawioną w szatni szatniarz nie odpowiada.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃatʲɲaʃ, AS: šatʹńaš

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szatnia ż., szata ż.

:: fż. szatniarka ż.

Wiktionary


szatnica

dawniej: pomieszczenie w bogatych domach do przechowywania odzieży; szatarnia, szatownia


SJP.pl


szatnicza

dawniej: dworka zajmująca się garderobą i pomagająca przy ubieraniu się; szatna


SJP.pl


szatniczy

dawniej: dworzanin zajmujący się garderobą i pomagający przy ubieraniu się; szatny


SJP.pl

Szatny inaczej szatniarz, szatniczy – urzędnik, dworzanin lub sługa, który zajmował się garderobą (szatnią) swojego pana, a niekiedy także jego zbrojownią.

W średniowieczu urząd szatnego (łac. vestiarius) znany był na dworze papieskim. Podobnież funkcja szatnego (niem. Trappier) w państwie krzyżackim znana była od XIII wieku (po raz pierwszy pojawia się w źródłach w 1228); zadaniem trappiera było dbanie o odzież współbraci; podlegała mu grupa zatrudnionych przez dany konwent rzemieślników. Wielki Szatny był urzędnikiem szczebla centralnego. W sprawach uzbrojenia i podczas wojny podlegał zakonnemu marszałkowi. W późniejszych latach Wielki Szatny był jednym z najważniejszych dostojników zakonnych i wchodził w skład półformalnej rady zakonu.

Wikipedia


szatniowa

szatnia


SJP.pl

Patrz:

szatnia

szatniowy

szatnia


SJP.pl

Patrz:

szatnia

szatny

dawniej: dworzanin zajmujący się garderobą i pomagający przy ubieraniu się; szatniczy


SJP.pl

Szatny inaczej szatniarz, szatniczy – urzędnik, dworzanin lub sługa, który zajmował się garderobą (szatnią) swojego pana, a niekiedy także jego zbrojownią.

W średniowieczu urząd szatnego (łac. vestiarius) znany był na dworze papieskim. Podobnież funkcja szatnego (niem. Trappier) w państwie krzyżackim znana była od XIII wieku (po raz pierwszy pojawia się w źródłach w 1228); zadaniem trappiera było dbanie o odzież współbraci; podlegała mu grupa zatrudnionych przez dany konwent rzemieślników. Wielki Szatny był urzędnikiem szczebla centralnego. W sprawach uzbrojenia i podczas wojny podlegał zakonnemu marszałkowi. W późniejszych latach Wielki Szatny był jednym z najważniejszych dostojników zakonnych i wchodził w skład półformalnej rady zakonu.

Wikipedia


szatobriand

pieczeń z polędwicy wołowej; chateaubriand


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) kulin. francuska pieczeń wołowa

Wiktionary


szatownia

dawniej: pomieszczenie w bogatych domach do przechowywania odzieży; szatarnia, szatnica


SJP.pl


szatra

1. przestarzale: obóz cygański, tabor
2. gwarowo o szałasie owczarzy


SJP.pl

Szatra – położona na wysokości ok. 1050 m n.p.m. leśna kotlinka w dolnej części Doliny Małej Łąki, zaraz po wschodniej stronie drogi jezdnej prowadzącej dnem tej doliny. Obecnie znajduje się tutaj rozdroże szlaków turystycznych, dawniej była niewielka polanka i do II wojny światowej stał na niej i był użytkowany prymitywny szałas. Od niego pochodzi nazwa tego miejsca. W ludowej podhalańskiej gwarze słowa satra, sotra oznaczały prymitywny, zbudowany z gałęzi i podparty kołkami szałas służący pasterzom, bydłu czy owcom do ochrony. Samo zaś słowo szatra pochodzi z węgierskiego sátor (namiot), a to z kolei z tureckiego szatyr.Od słowa szatra w Tatrach pochodzą nazwy kilku miejsc.

Wikipedia


szaty

podniośle: ubranie, strój, ubiór


SJP.pl

Szaty (lit. Šėta) – miasteczko na Litwie, w okręgu kowieńskim, w rejonie kiejdańskim, siedziba starostwa Szaty; 935 mieszkańców (2011); kościół, szkoła, urząd pocztowy.

Miejsce obrad sejmików ziemskich powiatu brasławskiego w 1659 roku.

Wikipedia


szatyn

mężczyzna o ciemnobrązowych włosach


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mężczyzna o ciemnych, brązowych, kasztanowatych włosach

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃatɨ̃n, AS: šatỹn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: fż. szatynka

 przym. szatynowy

Wiktionary


szatyneczka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: szatynka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szatynka ż.

Wiktionary


szatynka

kobieta o ciemnych włosach


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta o brązowych włosach

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃaˈtɨ̃nka, AS: šatnka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: zdrobn. szatyneczka ż.

:: fm. szatyn m.

 przym. szatynowy

Wiktionary


szatynowy

szatyn


SJP.pl

Patrz:

szatyn

szaulis

żołnierz litewskich formacji wojskowych, pozostający na usługach hitlerowskich okupantów (w latach 1942-1945)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) hist. żołnierz litewski lub członek paramilitarnych oddziałów litewskich będących na usługach Niemiec hitlerowskich;

Wiktionary

Związek Strzelców Litewskich, Szaulisi (lit. Lietuvos Šaulių Sąjunga) – paramilitarna organizacja litewska powstała w 1919.

W okresie międzywojennym liczyła 61 tys. członków.

Posiada własne odznaczenia: Gwiazdę Szaulisów i Medal Gwiazdy Szaulisów.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W latach 1941-44 poniosło tu śmierć ok. 70 tys. Żydów i około 20 tys. Polaków zamordowanych przez hitlerowców i kolaborujących z nimi litewskimi oddziałami szaulisów.

Wiktionary


szawarma

bliskowschodnie danie z pieczonego mięsa, podawanego w chlebie z dodatkami; shawarma, szoarma


SJP.pl

Szawarma (arab. شَاوَرْمَا, šāwarmā; wym. szałarma), szoarma – bliskowschodnia potrawa w postaci skrawków mięsa okrawanych z pionowego, obrotowego rożna. Nazwa arabska „szawarma” pochodzi od tureckiego słowa çevirme, dosłownie „obracający się”, lecz obecnie używana jest głównie w kręgu języka arabskiego. W samej Turcji odpowiednikiem tej potrawy jest döner kebab, zaś w Grecji – gyros. Mięso z dodatkami podaje się zazwyczaj w chlebie typu pita lub podobnym.

Wikipedia


szawarski

nazwisko


SJP.pl


szawałd

Szawałd (Sadowo) (niem. Schadwald) – osada w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie malborskim, w gminie Malbork na obszarze Wielkich Żuław Malborskich nad Nogatem.

Wikipedia


szawelski

Szawle


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący Szawli, związany z Szawlami

Wiktionary

Patrz:

Szawle

Powiązane:

 rzecz. Szawle nmos.

Wiktionary


szaweł

człowiek, który przeobraża się z wroga jakiejś idei w jej gorącego zwolennika


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) bibl. pierwotne imię apostoła Pawła

 (1.2) imię|polski|m.

Wiktionary

Szaweł, Saul – imię męskie pochodzenia hebrajskiego (‏שָׁאוּל‎ šā’ūl „uproszony, pożądany”).

Szaweł imieniny obchodzi 25 lutego.

Znane osoby noszące imię Szaweł:

Postacie biblijne:

  • król Saul – pierwszy król Izraela
  • Szaweł z Tarsu – apostoł Paweł

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) A gdy upadł na ziemię, usłyszał głos, który mówił: „Szawle, Szawle, dlaczego Mnie prześladujesz?”.

Wiktionary


szawle

człowiek, który przeobraża się z wroga jakiejś idei w jej gorącego zwolennika


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto na Litwie;

Wiktionary

Szawle (lit. Šiauliai wymowa, żmudz. Šiaulē) – miasto w północnej części Litwy, na wschód od Kłajpedy, najludniejsze miasto na Żmudzi, pow. 81 km², 113,1 tys. mieszkańców w 2011 roku (czwarte pod względem liczby mieszkańców w tym kraju), stolica okręgu szawelskiego.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. szawelski

Wiktionary


szawuot

hebr. żydowskie święto rolnicze; Święto Tygodni


SJP.pl

Wikipedia


szawłok

dawniej: składany, skórzany wór


SJP.pl


szawłowski

nazwisko


SJP.pl

Szawłowski – polski herb szlachecki, odmiana herbu Nałęcz.

Wikipedia


szał

1. ostre zaburzenie świadomości objawiające się gwałtownym podnieceniem; napad gniewu, złości; furia;
2. niepohamowane oddawanie się jakiejś czynności; mania


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) utrata kontroli nad swym zachowaniem, wściekłość

Wiktionary

  • Szał – brytyjski film z 1972
  • Szał – singel Edyty Bartosiewicz
  • Szał uniesień – obraz olejny Władysława Podkowińskiego z 1894 roku

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Właściciel kota usiłował uspokoić zwierzę, które wpadło w szał.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃaw, AS: šau̯

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szalony mos., szaleństwo n., szaleniec m., szalenie n., szalej m., szaleńczość ż.

 czas. szaleć, poszaleć, zaszaleć, oszaleć

 przym. szalony, szałowy

 przysł. szalenie, szałowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szaleństwo, wściekłość, amok

Wiktionary


szałachowski

nazwisko


SJP.pl


szałaj

nazwisko


SJP.pl


szałajski

nazwisko


SJP.pl


szałamacha

nazwisko


SJP.pl


szałamaistka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) muz. kobieta, która gra na szałamai

Wiktionary


szałamaja

drewniany dęty ludowy instrument muzyczny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) muz. dawny instrument muzyczny wydający przenikliwe dźwięki, rodzaj piszczałki z bocznymi otworami; pochodzący z Azji;

Wiktionary

Szałamaja – dawny instrument dęty drewniany z grupy aerofonów stroikowych, ze stroikiem podwójnym; podobny do oboju. Powstał ok. XIII wieku we Francji. Używany od średniowiecza do XVIII w.

Była to piszczałka z bocznymi otworami i podwójnym stroikiem. W Europie znana od wczesnego średniowiecza w różnych odmianach i wielkościach (większe odmiany nosiły nazwę pomort). Ok. poł. XVII wieku wykształcił się z niej obój, który wyparł ją w XVIII w.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌʃawãˈmaja, AS: šau̯ãmai ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 przym. szałamajowy

Wiktionary


szałamajowy

przymiotnik

 (1.1) dotyczący szałamai

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szałamaja ż.

Wiktionary


szałański

nazwisko


SJP.pl


szałapak

nazwisko


SJP.pl


szałapski

nazwisko


SJP.pl


szałaput

człowiek lekkomyślny; lekkoduch; szaławiła


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) książk. żart. ktoś pusty i lekkomyślny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szałaputa m.

:: zdrobn. szałaputka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) fircyk, lekkoduch, letkiewicz, świszczypała, pędziwiatr, paliwoda, pustak, szaławiła, trzpiot, wartogłów, wietrznik, szałaputa

Wiktionary


szałaputa

człowiek lekkomyślny; szaławiła; szałaput; lekkoduch


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) zob. szałaput.

forma rzeczownika.

 (2.1) D. lp. zob. szałaput.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szałaput mos.

Wiktionary


szałaputny

lekkomyślny, nieśmiały


SJP.pl


szałas

1. u plemion koczowniczych tymczasowe, prymitywne schronienie, uplecione z gałęzi, chrustu, trawy;
2. drewniany lub kamienny budynek, zwykle góralski, będący schronieniem przed złymi warunkami pogodowymi lub przechowalnią sprzętu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) tymczasowe, prymitywne schronienie zbudowane z lokalnie dostępnego materiału, np. z liści i gałęzi;

 (1.2) tymczasowy, przenośny budynek pasterski

Wiktionary

Szałas – słowo pochodzenia wołoskiego (por. rum. sălaș „mieszkanie”, „siedziba”), oznaczające:

  • Trwały obiekt z drewna lub kamienia, czasami bez okien. Przeznaczony na sezonowe miejsce zamieszkania – np. pasterzy w górach.
  • Tymczasowe schronienie wykonane z gałęzi, zwykle w kształcie stożka lub dwuspadowego daszka.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Szałas okazał się marnym schronieniem podczas deszczu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃawas, AS: šau̯as

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szałasiska nmos., szałasisko n., Szałasiska nmos.

:: zdrobn. szałasik m.

 przym. szałasowy

Wiktionary


szałasik

zdrobnienie od: szałas


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od szałas

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To nie szałas, lecz tylko mały szałasik.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szałas m.

 przym. szałasowy

Wiktionary


szałasisko

1. zgrubienie od: szałas;
2. teren wokół górskiego szałasu przeznaczony na spęd owiec


SJP.pl

Szałasiska lub szałasisko – w gwarze podhalańskiej miejsce, w którym stał szałas lub szałasy. Na Słowacji to samo znaczenie ma słowo koszarzysko (w języku słowackim košarisko, w gwarze podhalańskiej kosarzýsko). Od słowa tego pochodzi wiele nazw geograficznych w Tatrach i na Podhalu.

  • Szałasiska – polana w Dolinie Rybiego Potoku
  • Szałasisko – polana w Gorcach
  • Jarząbcze Szałasiska – rówień w Dolinie Jarząbczej
  • Kopieńcowe Szałasiska – polana na Wielkim Kopieńcu
  • Sołtysie Szałasiska – polana na Kopach Sołtysich
  • Stare Szałasiska – odnoga Doliny Kasprowej

Wikipedia


szałaśnictwo

gospodarka pasterska na halach, zgrupowania szałasów na halach w okresie od wiosny do jesieni


SJP.pl

Pasterstwo w Karpatach – ekstensywny chów zwierząt stadnych, przede wszystkim owiec i bydła domowego, na naturalnych i najczęściej sezonowych pastwiskach w obrębie łańcucha karpackiego. Pojawia się z reguły w miejscach, w których niemożliwa lub nieopłacalna jest uprawa roli.

Wikipedia


szałasowy

przymiotnik

 (1.1) dotyczący szałasu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szałas m., szałasik m.

Wiktionary


szałasz

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zob. szałas.

Wiktionary


szałata

nazwisko


SJP.pl


szaławiła

żartobliwie o lekkomyślnym mężczyźnie (chłopcu); świszczypała, lekkoduch


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) przest. człowiek lekkomyślny i oddający się zabawom

rzeczownik, rodzaj żeński

 (2.1) przest. kobieta lekkomyślna i oddająca się zabawom

Wiktionary

Szaławiła – opowiadanie fantasy autorstwa Marty Kisiel, należące do cyklu Dożywocie. Zdobyło nagrodę im. Janusza A. Zajdla za rok 2017. Dostało dołączone do wznowienia pierwszego tomu serii, który ukazał się na rynku nakładem wydawnictwa Uroboros.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Karol, ty niereformowalny szaławiło, czy wreszcie zwrócisz mi notatki z algebry, które pożyczyłeś dwa miesiące temu?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃawaˈvʲiwa, AS: šau̯avʹiu̯a

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) lekkoduch, letkiewicz, luzak, świszczypała, trzpiot, szałaput, wartogłów, sowizdrzał, wietrznik; książk. bon viveur, bonwiwer, bon vivant

Wiktionary


szałcik

potocznie: shoutbox - darmowy czat serwisu internetowego, umożliwiający szybką wymianę wiadomości użytkownikom witryny


SJP.pl


szałek

nazwisko


SJP.pl


szałfer

barani róg, na którym trąbi się w synagodze w święto Rosz Haszana; szofar


SJP.pl


szałkiewicz

nazwisko


SJP.pl


szałkowo

Szałkowo – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie iławskim, w gminie Iława.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.

Wieś położona nad jeziorem Jeziorak o ok. 3 km na północ od Iławy.

Wikipedia


szałkowski

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Krzysztof Szałkowski – polski muzyk, perkusista i klawiszowiec
  • Janusz Szałkowski – polski dziennikarz
  • Zbigniew Szałkowski – polski rolnik, chemik, włókiennik

Wikipedia


szałot

śląska sałatka śledziowa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. kulin. sałatka ziemniaczana

Wiktionary

Szałot – śląska sałatka. Przyrządzana z pokrojonych w kostkę: ziemniaków ugotowanych w łupinach, jajek na twardo, ogórków kiszonych, cebuli oraz dodatków mięsnych jak np. solone filety śledziowe, kiełbasa, pokrojony a następnie wysmażony na patelni wędzony boczek i wędzona słonina. Stosowane przyprawy to: musztarda, sól i pieprz czarny. Sałatkę tę podaje się z pieczywem.

Wikipedia


szałowski

nazwisko


SJP.pl


szałowy

potocznie: robiący duże wrażenie, atrakcyjny; wystrzałowy


SJP.pl


szałsza

wieś w województwie śląskim, w powiecie tarnogórskim


SJP.pl

Szałsza (niem. Schalscha) – wieś sołecka w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie tarnogórskim, w gminie Zbrosławice.

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa katowickiego.

W okresie III Rzeszy, w latach 1936-1945 miejscowość nosiła nazwę Kressengrund.

Wikipedia


szałszański

Szałsza


SJP.pl

Patrz:

Szałsza

szałtanos

mały, nadziewany serem pieróg


SJP.pl


szałwia

1. roślina lecznicza z rodziny wargowych;
2. napar z tej rośliny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) bot. nazwa systematyczna|Salvia|ref=tak., rodzaj roślin zielnych, półkrzewów i krzewów z rodziny jasnowatych;

Wiktionary

Szałwia (Salvia L.) – rodzaj roślin z rodziny jasnotowatych. Obejmuje ok. 900, 950 lub nawet 1010 gatunków i jest to najliczniejszy w gatunki rodzaj rodziny jasnotowatych. Szałwie występują w stanie dzikim na całej kuli ziemskiej, z wyjątkiem obszarów o klimacie polarnym. Najbardziej zróżnicowane są na obu kontynentach amerykańskich, gdzie rośnie 591 gatunków, z czego ok. 250 w samym Meksyku. Drugi ośrodek z dużym zróżnicowaniem to Azja – od Chin, gdzie rosną 84 gatunki, po Azję południowo-zachodnią, gdzie w samej Turcji rośnie 86 gatunków z czego połowa to endemity tego kraju. W Afryce rośnie 59 gatunków, w Australii 1, w Europie – 36 (z czego w Polsce cztery rodzime – szałwia lepka S. glutinosa, łąkowa S. pratensis, okręgowa S. verticillata i omszona S. nemorosa). Po rewizji taksonomicznej do szałwii zaliczone zostały rodzaje dawniej tradycyjnie wyodrębniane m.in. rozmaryn Rosmarinus i perowskia Perovskia.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wiele gatunków szałwii znajduje zastosowanie w ziołolecznictwie i medycynie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃawvʲja, AS: šau̯vʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 przym. szałwiowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) reg-pl|Kraków|magiczne ziele.

Wiktionary


szałwiowy

przymiotnik

 (1.1) zrobiony z szałwii, dotyczący szałwii

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Z mieszanki olejków eterycznych - sosnowego, eukaliptusowego, lawendowego, szałwiowego (po pół łyżeczki każdego) oraz kamforowego (dwie łyżki stołowe) można przygotowywać kompresy rozgrzewające.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃawˈvʲjɔvɨ, AS: šau̯vʹi ̯ovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szałwia ż.

Wiktionary


szbd

skrótowiec

 (1.1) = inform. system zarządzania bazą danych

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) SZBD musi zadbać o to, aby fizyczna struktura bazy danych umożliwiała szybki dostęp do wymaganych informacji.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛz‿ːɛd‿bɛ‿ˈdɛ, AS: e•‿zed‿be‿de

Wiktionary


szczać

potocznie, wulgarnie: oddawać mocz, sikać


SJP.pl

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. brak)

 (1.1) grub. oddawać mocz

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Psy szczają na chodniki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃt͡ʃat͡ɕ, AS: ščać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczyl mzw., szczanie n., szczochy lm nm., szczyny lm nm., obszczywanie n., obszczanie n., zeszczanie n., poszczanie n., naszczanie n., wyszczanie n., oszczywanie n., oszczanie n., zaszczywanie n., zaszczanie n., szczyniak m.

 czas. obszczywać ndk., obszczać dk., zeszczać się dk., poszczać się dk., naszczać dk., wyszczać się dk., oszczywać ndk., oszczać dk., zaszczywać ndk., zaszczać dk.

 przym. szczochowy, szczylski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) lać, odlewać się, sikać, reg. pozn. siurać.

Wiktionary


szczak

nazwisko


SJP.pl


szczakiel

nazwisko


SJP.pl


szczakielowie

nazwisko


SJP.pl


szczaklowie

nazwisko


SJP.pl


szczakowa

Szczakowa – dzielnica i część miasta Jaworzna w województwie śląskim. W latach 1933–1956 była samodzielnym miastem, a w latach 1934–1954 także siedzibą wiejskiej gminy Szczakowa.

Wikipedia


szczakowski

przymiotnik od: Szczakowa


SJP.pl


szczanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|szczać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃt͡ʃãɲɛ, AS: ščãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. szczać, zeszczać się, obszczywać, naszczać

 rzecz. szczaw mrz., szczochy nmos., szczyl mzw.

Wiktionary


szczaniec

wieś w Polsce


SJP.pl

Szczaniec (niem. Stentsch) – wieś w Polsce położona w województwie lubuskim, w powiecie świebodzińskim, w gminie Szczaniec, nad strugą Lubinica. Obszar o charakterze rolniczym. W pobliżu wsi znajduje się rezerwat przyrody typu leśnego "Grodziszcze".Wieś jest siedzibą gminy.

Wikipedia


szczaniecki

przymiotnik od: Szczaniec


SJP.pl


szczapa

duży kawał drzewa przeznaczony na opał; polano, bierwiono


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kawałek odłupanego lub porąbanego siekierą drewna

 (1.2) pot. bardzo wychudzona osoba

Wiktionary

Szczapa (polano) – drewno uzyskane przez łupanie wzdłuż włókien. Mianem polano określa się nierównomierne szczapy drewna, uzyskiwane przez rąbanie siekierą pieńków drewna, z przeznaczeniem do opalania w kominku lub piecu.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Pod ścianą chaty leżały liczne szczapy, siekiera była wbita w pieniek.

 (1.2) Celino, karm te twoje szczapy, bo ci je Jugendamt odbierze.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃt͡ʃapa, AS: ščapa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: zdrobn. szczapka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) polano, daw. szczepa

 (1.2) chudzielec, chudzina

Wiktionary


szczapka

potocznie: mała szczapa - kawałek drewna; drzazga


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) niewielka szczapa

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dorzucił kilka szczapek i zaraz płomień buchnął.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczapa ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) drzazga, polanko; przest. szczepka

Wiktionary


szczapkowaty

mający kształt małego kawałka drewna, odrąbanego od większej części; szczapowaty


SJP.pl


szczapowaty

1. przypominający szczapę, chudy jak szczapa;
2. mający kształt małego kawałka drewna, odrąbanego od większej części; szczapkowaty


SJP.pl


szczapówka

szczapówka sosnowa - gatunek chrząszcza z rodziny kózkowatych


SJP.pl


szcząt

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) daw. coś, co pozostało

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczątek mrz., szczątki lm nm.

 przym. szczątkowy

 przysł. szczątkowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) resztka, szczątek; daw. szczęt

Wiktionary


szczątek

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) resztka, pozostałość po czymś zniszczonym

forma rzeczownika.

 (2.1) D. lm. od: szczątki

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Potem me szczątki skórą odzieje, / i ciałem swym Boga zobaczę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃt͡ʃɔ̃ntɛk, AS: ščõntek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szcząt mrz., szczątkowość ż., szczątki lm.

 przym. szczątkowy

Wiktionary


szczątki

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) pozostałości ciała człowieka lub zwierzęcia

 (1.2) kawałki wraku pojazdu, samolotu albo ruina budowli

 (1.3) stpol. potomkowie

forma rzeczownika.

 (2.1) M., B. i W. lm. od: szczątek

Wiktionary

Skamieniałości – zachowane w skałach szczątki organizmów (skamieniałości właściwe, strukturalne), a także ślady ich aktywności życiowej (skamieniałości śladowe). Skamieniałości powstają w wyniku procesu fosylizacji. Najczęściej fosylizacji ulegają tylko części szkieletowe. Proces ten zachodzi w wyniku zastąpienia pierwotnej substancji budującej części twarde organizmu innymi związkami mineralnymi (najczęściej węglanem wapnia lub krzemionką, a rzadziej np. dolomitem, syderytem, limonitem, pirytem lub fosforanami) o tym samym składzie chemicznym (np. przejście aragonitu w bardziej stabilny kalcyt) lub odmiennym składzie chemicznym. W przypadku części twardych zbudowanych ze stabilnych substancji (np. kalcytu, krzemionki) zachowują się one czasami bez żadnych przekształceń.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈʃt͡ʃɔ̃ntʲci, AS: ščõntʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szcząt mrz., szczątek m., szczątkowość ż.

 przym. szczątkowy, doszczętny

 przysł. szczątkowo, doszczętnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) prochy

Wiktionary


szczątkowość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest szczątkowe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczątek m., szczątki nmos.

 przym. szczątkowy

 przysł. szczątkowo

Wiktionary


szczątkowy

przymiotnik

 (1.1) fragmentaryczny

 (1.2) pozostały jako szczątek czegoś

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Narządem szczątkowym są np. skrzydła u strusia.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szcząt mrz., szczątek mrz., szczątki lm nm., szczątkowość ż.

 przym. doszczętny

 przysł. szczątkowo, doszczętnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) rudymentarny

Wiktionary


szczaw

1. roślina zielna lub półkrzew z rodziny rdestowatych
2. zupa szczawiowa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) bot. ogrod. roślina z rodzaju nazwa systematyczna|Rumex|L.|ref=tak.;

 (1.2) kulin. spoż. liść lub liść z łodygą szczawiu ogrodowego lub szczawiu zwyczajnego

 (1.3) pot. kulin. zupa szczawiowa

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) pot. lekcew. młody, niedoświadczony człowiek

forma rzeczownika|rodzaj=żeński.

 (3.1) D. lm. od: szczawa

Wiktionary

Szczaw (Rumex L.) – rodzaj roślin z rodziny rdestowatych. Obejmuje około 200 gatunków szeroko rozprzestrzenionych na całym świecie, zwłaszcza w strefach klimatu umiarkowanego. Rośliny z tego rodzaju bywają kłopotliwe do identyfikacji, gatunki są bardzo zmienne, do cech diagnostycznych niezbędnych do prawidłowego oznaczenia gatunków należą detale budowy kwiatów. Występują na terenach ruderalnych, na brzegach wód, na terenach zalewowych zarówno nad rzekami, jak i wzdłuż wybrzeży morskich, na łąkach.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Na naszych łąkach rośnie kilka gatunków szczawiu botanicznego.

 (1.2) Muszę kupić dwa pęczki szczawiu na zupę.

 (3.1) Okoliczne góry są miejscem występowania szczaw siarczkowych.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃt͡ʃaf, AS: ščaf

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczawiówka ż., szczawiowa ż., szczawian m., szczawa ż., szczawikowiec m., szczawiomocz m., szczawnica ż., szczyna ż., szczanie n., naszczanie n., wyszczanie n., oszczanie n., obszczanie n., szczacz m.

:: zdrobn. szczawik m., szczawiczek m.

 czas. szczać ndk., naszczać dk., wyszczać dk., oszczać dk., obszczać dk.

 przym. szczawiowy, szczawiowaty

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) reg-pl|Kraków|tatarskie ziele.; lud. kapuśnica, scow, zajęcza kapusta; reg. śl. babskie jscochy, szczow.

 (1.2) dziadowska kapusta; reg. śl. babskie jscochy, szczow.

 (2.1) małolat, szczeniak, wulg. gnojek, gówniarz

Wiktionary


szczawa

naturalna woda mineralna stosowana do kuracji pitnej i kąpieli leczniczych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) chem. woda z dużą zawartością dwutlenku węgla

Wiktionary

  • szczawa – rodzaj wody mineralnej

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W przypadku gdy nasycenie wód CO2 jest niższe niż w szczawach i mieści się w granicach 250–1000 mg/dm³, noszą one nazwę wód kwasowęglowych.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczaw mos./mrz., szczawiowa ż., szczawik mos./mrz., szczawian mrz.

 przym. szczawiowy, szczawianowy

Wiktionary


szczawiak

sudamek szczawiak - gatunek motyla z rodziny miernikowcowatych


SJP.pl


szczawian

sól lub ester kwasu szczawiowego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. sól lub ester kwasu szczawiowego;

Wiktionary

Szczawiany – organiczne związki chemiczne, sole i estry (ROOCCOOR i HOOCCOOR) kwasu szczawiowego. Szczawiany (sole) są zwykle trudno rozpuszczalne w wodzie. Wyjątek stanowią szczawiany amonu i metali alkalicznych.

Przykładowe sole
  • szczawian wapnia
  • szczawian strontu
  • szczawian amonu
Przykładowe estry
  • szczawian difenylu
  • szczawian dimetylu
Oznaczanie szczawianów

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Stężenie szczawianów oznacza się na podstawie wyników miareczkowania mianowanym roztworem nadmanganianu potasu.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczaw mos./mrz., szczawa ż., szczawiowa ż., szczawik mos./mrz.

 przym. szczawiowy, szczawianowy

Wiktionary


szczawianowy

przymiotnik od: szczawian


SJP.pl


szczawiany

sól lub ester kwasu szczawiowego


SJP.pl

Szczawiany – organiczne związki chemiczne, sole i estry (ROOCCOOR i HOOCCOOR) kwasu szczawiowego. Szczawiany (sole) są zwykle trudno rozpuszczalne w wodzie. Wyjątek stanowią szczawiany amonu i metali alkalicznych.

Przykładowe sole
  • szczawian wapnia
  • szczawian strontu
  • szczawian amonu
Przykładowe estry
  • szczawian difenylu
  • szczawian dimetylu
Oznaczanie szczawianów

Wikipedia


szczawieński

przymiotnik od: Szczawno-Zdrój


SJP.pl


szczawik

żartobliwie: młody, niedoświadczony chłopiec; młodzik, wyrostek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od: szczaw

 (1.2) roślina dwuliścienna z rodzaju Oxalis L.;

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) pot. lekceważąco o młodym lub mikrym mężczyźnie

 (2.2) uczn. człowiek młody

 (2.3) więz. złodziej kradnący przedmioty niedużej wartości

 (2.4) więz. młodociany przestępca

 (2.5) stud. student pierwszego roku

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Do zupki szczawiowej potrzebuję pół kilo szczawiku.

 (1.2) W ruinach zamku zakwitły szczawiki.

 (2.1) Ten kurduplowaty szczawik zawsze mnie okłamuje.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃt͡ʃavʲik, AS: ščavʹik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczyl mzw., szczawa ż., szczaw m., szczawikowate nmos., szczawiowa ż., szczawian m., szczawiówka ż.

 przym. szczawiowy, szczawikowaty

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) pot. zajęczy szczaw; lud. koniczyna zającowa, kukułczy szczaw, pietruszka, szczypiorek

 (2.5) szczaw, szczypiorek, zielony

Wiktionary


szczawikowate

rodzina roślin okrytonasiennych z kladu różowych


SJP.pl

Wikipedia


szczawikowaty

o cechach szczawikowatych (rodzina roślin)


SJP.pl


szczawiński

przymiotnik od: Szczawin Kościelny


SJP.pl

  • Albert Szczawiński (1833-1898) – szachista, urzędnik
  • Emilia Szczawińska-Osińska (1926-2010) – siatkarka, medalistka mistrzostw świata i Europy
  • Gustaw Stefan Szczawiński (1874-1937) – działacz społeczny, współorganizator, redaktor i wydawca tygodnika Przegląd Społeczny, przedsiębiorca, ziemianin
  • Henryk Melcer-Szczawiński (1869-1928) – kompozytor
  • Hipolit Szczawiński (1812-1893) - ziemianin, powstaniec listopadowy i styczniowy, działacz gospodarczy w Wielkopolsce
  • Jadwiga Szczawińska-Dawidowa (1864-1910) – działaczka niepodległościowa i społeczna, założycielka Uniwersytetu Latającego i Biblioteki Publicznej m.st. Warszawy
  • Jakub Szczawiński (zm. 1637) – wojewoda brzeskokujawski
  • Jan Chrzciciel Szczawiński (po 1723- po 1795) – podstoli, marszałek konfederacji barskiej województwa łęczyckiego
  • Jan Szymon Szczawiński (?-1654/1655) – wojewoda, kasztelan, starosta
  • Kamila Szczawińska (ur. 1984) – modelka
  • Krzysztof Szczawiński (ur. 1979) – kolarz
  • Paweł Szczawiński (?-1638) – wojewoda
  • Roman Szczawiński (????) – prawnik
  • Samuel Konstanty Szczawiński (?-1693) – kasztelan, rotmistrz
  • Wanda Szczawińska (1866-1955) – polski biolog, lekarz pediatra, działaczka społeczna, członkini Międzynarodowego Stowarzyszenia Lekarek.
  • Wojciech Szczawiński (ur. 1967) – dziennikarz, filozof

Wikipedia


szczawiooctan

czterowęglowy, dwukarboksylowy ketokwas


SJP.pl

Kwas szczawiowooctowy – organiczny związek chemiczny z grupy dikarboksylowych ketokwasów, jeden ze składników zapoczątkowujących cykl kwasu cytrynowego – drugim jest acetylo-CoA.

Kwas szczawiowooctowy może być wytwarzany z kwasu pirogronowego dzięki zdolności asymilowania dwutlenku węgla przez tkanki zwierzęce. Reakcja jest katalizowana przez enzym karboksylazę pirogronianową występującą u większości zwierząt w mitochondriach wątroby:

C
3
H
4
O
3
+ CO
2
→ C
4
H
4
O
5

Wikipedia


szczawiooctowy

kwas szczawiooctowy - organiczny związek chemiczny z grupy ketokwasów


SJP.pl


szczawiór

roślina z rodziny rdestowatych, rosnąca na górskich piargach i skałach, kwitnąca od lipca do września


SJP.pl

Szczawiór (Oxyria Hill.) – rodzaj roślin z rodziny rdestowatych. Obejmuje trzy gatunki. Rośliny te występują na półkuli północnej na obszarach okołoarktycznych oraz w górach Ameryki Północnej, Europy i Azji. W Polsce występuje jeden gatunek – szczawiór alpejski Oxyria digyna.

Wikipedia


szczawiowa

potocznie: zupa szczawiowa; szczawiówka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. zupa szczawiowa

forma przymiotnika.

 (2.1) ż. od: szczawiowy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pamiętam z dzieciństwa smak szczawiowej.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃt͡ʃaˈvʲjɔva, AS: ščavʹi ̯ova

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczyl mzw., szczawa ż., szczaw m., szczawiówka ż., szczawian m., szczawik m.

 przym. szczawiowy, szczawianowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szczawiówka

Wiktionary


szczawiówka

potocznie: zupa szczawiowa; szczawiowa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. kulin. spoż. zupa szczawiowa;

Wiktionary

Zupa szczawiowa, szczawiówka – zielona, lekko kwaskowata zupa, której podstawowym składnikiem jest szczaw, należąca do tradycyjnej kuchni polskiej. Ze względu na zastosowanie szczawiu, który nie nadaje się do przechowywania, zupa ze świeżego szczawiu jest letnią potrawą sezonową. Przez cały rok zupę szczawiową można przygotować z dostępnych w handlu koncentratów. Warianty zupy szczawiowej występują również w kuchni innych państw Europy Wschodniej oraz w kuchni żydowskiej.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Uwielbiam smak szczawiówki latem.

 (1.1) Zjadłbyś może szczawiówkę z ziemniakami, została nam od wczoraj?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃt͡ʃaˈvʲjufka, AS: ščavʹi ̯ufka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczaw mrz., szczawiowa ż., szczawik mos./mrz., szczawa ż., szczawian mrz.

 przym. szczawiowy, szczawianowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szczawiowa

Wiktionary


szczawiowy

przymiotnik

 (1.1) dotyczący szczawiu, związany ze szczawiem

 (1.2) zrobiony ze szczawiu

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Zupa szczawiowa, pikantne grzanki, pieczony kurczak, ziemniaki i mizeria czekały na Natalię.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczaw mrz., szczawik mos./mrz., szczawian m., szczawiówka ż.

Wiktionary


szczawnianin

mieszkaniec Szczawna-Zdroju


SJP.pl


szczawnianka

mieszkanka Szczawna-Zdroju


SJP.pl


szczawnica

miasto uzdrowiskowe w województwie małopolskim, w powiecie nowotarskim


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Polsce, w województwie małopolskim, w powiecie nowotarskim;

Wiktionary

Szczawnica – miasto uzdrowiskowe w województwie małopolskim, w powiecie nowotarskim, siedziba władz gminy miejsko-wiejskiej Szczawnica. Położone jest nad potokiem Grajcarkiem, na pograniczu Pienin i Beskidu Sądeckiego. Obszar Szczawnicy zajmuje 32,9 km², 1 stycznia 2024 r. zamieszkiwało ją 5208 osób.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Już w XV wieku istniała w Szczawnicy instytucja sołtysa.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczawniczanin mos., szczawniczanka ż.

 przym. szczawnicki

Wiktionary


szczawnica-krościenko

dawne miasto w Polsce


SJP.pl

Szczawnica-Krościenko – miasto istniejące w latach 1973–1982, później podzielone na miasto Szczawnica i wsie Krościenko nad Dunajcem i Tylka w woj. małopolskim, w powiecie nowotarskim.

Wikipedia


szczawnicki

przymiotnik od: Szczawnica, Szczawnica-Krościenko


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do Szczawnicy, związany ze Szczawnicą

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W 1811 r. dobra szczawnickie zostały przejęte przez austriackie władze skarbowe, a następnie wystawione na sprzedaż.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Szczawnica ż., szczawniczanin mos., szczawniczanka ż.

Wiktionary


szczawniczanin

mieszkaniec Szczawnicy-Krościenka


SJP.pl


szczawniczanka

mieszkanka Szczawnicy-Krościenka


SJP.pl


szczawnik

wieś w Polsce


SJP.pl

Cieki wodne

  • Szczawnik – dopływ Pełcznicy, przepływa przez Szczawno-Zdrój, Wałbrzych, Świebodzice
  • Szczawnik – dopływ Popradu, przepływa przez Szczawnik, Złockie, Muszynę
  • Szczawnik – potok, dopływ Muszynki

Szczyty

  • Szczawnik (1098 m) – szczyt Bieszczadach Zachodnich w sąsiedztwie góry Jasło
  • Szczawnik (1052 m) – szczyt Bieszczadach Zachodnich
  • Szczawnik (1430 m) – szczyt na Ukrainie w Karpatach Wschodnich

Wikipedia


szczawno

1. nazwa kilku wsi w Polsce;
2. część Wałbrzycha


SJP.pl

Miejscowości w Polsce i ich integralne części
  • Szczawno – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. rypińskim, w gminie Skrwilno
  • Szczawno – wieś w woj. lubuskim, w pow. krośnieńskim, w gminie Dąbie
  • Szczawno – wieś w woj. łódzkim, w pow. sieradzkim, w gminie Burzenin
  • Szczawno – przysiółek wsi Żórawie, w woj. zachodniopomorskim, w pow. gryfińskim, w gminie Gryfino
  • Szczawno – część miasta Wałbrzych
  • Nowe Szczawno – część miasta Szczawno-Zdrój

Wikipedia


szczawno-zdrój

miasto uzdrowiskowe w Polsce


SJP.pl

Szczawno-Zdrój (niem. Bad Salzbrunn) – miasto uzdrowiskowe – gmina miejska w województwie dolnośląskim, w powiecie wałbrzyskim, położone jest w południowo-zachodniej Polsce na Dolnym Śląsku w Sudetach środkowych. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa wałbrzyskiego.

Według danych GUS z 1 stycznia 2023 r. miasto miało 5243 mieszkańców (554. miejsce w kraju).

Wikipedia


szczałbatka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) stpol. czaszka

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃt͡ʃawˈbatka, AS: ščau̯batka

Wiktionary


szczebel

1. poprzeczny drążek lub pręt w drabinie;
2. przenośnie: stopień w hierarchii społecznej, urzędniczej, naukowej, towarzyskiej;
3. pręt w jakimś ogrodzeniu, np. w barierce;
4. etap rozwoju czegoś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) poprzeczny drążek lub pręt w drabinie

 (1.2) stopień w hierarchii społecznej, urzędniczej, naukowej, towarzyskiej itp.

Wiktionary

Szczebel lub Strzebel (977 m) – wybitny szczyt w Beskidzie Wyspowym.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W tej drabinie jest złamany szczebel – trzeba go albo wymienić, albo kupić nową drabinę.

 (1.2) Znacznie więcej niż połowa wyborców ma niskie wykształcenie, ale są oni poważnie niedoreprezentowani na wszystkich szczeblach polityki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃt͡ʃɛbɛl, AS: ščebel

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczebelek m.

Wiktionary


szczebelek

mały szczebel; belka; kołeczek


SJP.pl


szczebiocik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od szczebiot

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczebiot m.

Wiktionary


szczebiot

1. cienki, delikatny głos wydawany przez niektóre ptaki;
2. pieszczotliwa mowa, zwykle dzieci lub dziewcząt


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) książk. cienki, delikatny głos wydawany przez niektóre ptaki

 (1.2) książk. pieszczotliwa mowa, zwykle dzieci lub dziewcząt

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃt͡ʃɛbʲjɔt, AS: ščebʹi ̯ot

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczebiotanie n., szczebiotka ż., szczebiocik mrz.

 przym. szczebiotliwy, rozszczebiotany

 czas. szczebiotać

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) świergot, świegot, świergotanie, ćwierk, ćwierkanie

 (1.2) świergot, świegot

Wiktionary


szczebiotać

1. o ptakach: ćwierkać, świergotać, świegotać, śpiewać, kwilić;
2. mówić pieszczotliwie


SJP.pl

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. zaszczebiotać)

 (1.1) ornit. wydawać delikatne, wysokie dźwięki

 (1.2) pot. mówić szybko, dużo i beztrosko

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ptaki szczebiotały wśród gałęzi.

 (1.2) Dzieci radośnie szczebiotały w kącie sali.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczebiotanie n., szczebiot mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ćwierkać, świergotać

 (1.2) paplać, trajkotać

Wiktionary


szczebiotanie

1. o ptakach: ćwierkać, świergotać, świegotać, śpiewać, kwilić;
2. mówić pieszczotliwie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) o ptakach: wydawanie krótkich, wysokich i delikatnych dźwięków

 (1.2) o dzieciach, dziewczętach: mówienie w sposób szybki i pieszczotliwy

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃt͡ʃɛbʲjɔˈtãɲɛ, AS: ščebʹi ̯otãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczebiot m., szczebiotka ż., szczebiotliwość

 czas. szczebiotać ndk.

 przym. szczebiotliwy

 przysł. szczebiotliwie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) świergotanie, świergolenie, świegotanie, ćwierkanie, ćwierkotanie, ciurkanie

 (1.2) świergotanie, świergolenie, świegotanie, ćwierkanie

Wiktionary


szczebiotka

żartobliwie o dużo mówiącej kobiecie lub dziewczynce


SJP.pl


szczebiotliwiej

stopień wyższy od przysłówka: szczebiotliwie


SJP.pl


szczebiotliwość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest szczebiotliwe; cecha tych, którzy są szczebiotliwi

Wiktionary

Powiązane:

 przym. szczebiotliwy

 przysł. szczebiotliwie

 rzecz. szczebiotanie n.

Wiktionary


szczebiotliwy

skłonny do szczebiotania; szczebioczący


SJP.pl


szczeblewski

nazwisko


SJP.pl


szczeblina

listwa dzieląca otwór okna na mniejsze, wypełnione szybami części; szpros


SJP.pl

Szczeblina, potocznie szpros (niem. Sprosse) – listwa dzieląca skrzydło okienne lub drzwiowe na mniejsze pola (szpros konstrukcyjny), tzw. kwatery lub tworzące jedynie efekt wizualny (szpros wiedeński). Zamocowana w ramiakach lub ościeżnicy. Szczeblina posiada wręby do zamocowania szyb lub wietrzników.

Wikipedia


szczeblinowy

przymiotnik od: szczeblina, np. drzwi szczeblinowe


SJP.pl


szczebra

wieś w województwie podlaskim


SJP.pl

  • Szczebra – wieś w województwie podlaskim, w powiecie augustowskim, w gminie Nowinka
  • Szczebra – osada leśna w województwie podlaskim, w powiecie augustowskim, w gminie Nowinka

Wikipedia


szczebrzeszyn

miasto w Polsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Polsce;

Wiktionary

Szczebrzeszyn – miasto w Polsce w województwie lubelskim, w powiecie zamojskim, siedziba gminy Szczebrzeszyn, nad rzeką Wieprz. Według danych GUS z 31 grudnia 2019 r. Szczebrzeszyn liczył 4964 mieszkańców.

Przez miasto przebiega droga krajowa nr 74Położony jest w historycznej ziemi chełmskiej. Niegdyś gród obronny na trakcie kijowskim. Prywatne miasto szlacheckie lokowane w 1352 roku położone było w XVI wieku w województwie ruskim.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W Szczebrzeszynie chrząszcz brzmi w trzcinie i Szczebrzeszyn z tego słynie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃt͡ʃɛˈbʒɛʃɨ̃n, AS: ščebžešỹn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczebrzeszynianin mos., szczebrzeszynianka ż.

 przym. szczebrzeszyński

Wiktionary


szczebrzeszynianin

mieszkaniec miasta: Szczebrzeszyn


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Szczebrzeszyna

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃt͡ʃɛbʒɛʃɨ̃ˈɲä̃ɲĩn, AS: ščebžešỹńä̃ńĩn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Szczebrzeszyn mrz.

:: fż. szczebrzeszynianka ż.

 przym. szczebrzeszyński

Wiktionary


szczebrzeszynianka

mieszkanka miasta Szczebrzeszyn


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Szczebrzeszyna

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃt͡ʃɛbʒɛʃɨ̃ˈɲãnka, AS: ščebžešỹńãnka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Szczebrzeszyn mrz.

:: fm. szczebrzeszynianin mos.

 przym. szczebrzeszyński

Wiktionary


szczebrzeszyński

przymiotnik od: Szczebrzeszyn


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Szczebrzeszyna, związany z Szczebrzeszynem, pochodzący z Szczebrzeszyna

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃt͡ʃɛbʒɛˈʃɨ̃j̃sʲci, AS: ščebžešĩ ̯sʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Szczebrzeszyn mrz., szczebrzeszynianin mos., szczebrzeszynianka ż.

Wiktionary


szczeć

1. sztywne włosy dzika lub świni, służące do wyrobu szczotek, pędzli itp.; szczecina;
2. roślina z rodziny szczeciowatych, o drobnych kwiatach białych, żółtawobiałych, liliowych lub fioletowych, występująca w kilkunastu gatunkach;
3. twarde, sztywne włoski na ciele stawonogów i pierścienic; szczecinka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) włosy pokrywające skórę zwierzęcą;

 (1.2) zarost męski;

 (1.3) bot. nazwa systematyczna|Dipsacus|L.|ref=tak., roślina z rodziny przewiertniowatych;

Wiktionary

Szczeć (Dipsacus L.) – rodzaj roślin z rodziny przewiertniowatych (Caprifoliaceae). Obejmuje około 20–21 gatunków. Rośliny te występują w Europie (8 gatunków, z czego trzy są rodzime w Polsce: szczeć wykrawana D. laciniatus, szczeć pospolita D. fullonum i szczeć owłosiona D. pilosus, a uprawiana jest także szczeć sukiennicza D. sativus), w basenie Morza Śródziemnego, w tropikalnej Afryce oraz w Azji, sięgając na wschodzie do obszarów górskich na Sri Lance. Szczeć pospolita jest gatunkiem inwazyjnym w Ameryce Północnej.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Pędzle ze świńskiej szczeci nie są wcale takie drogie.

 (1.2) Ogol tę szczeć, bo wyglądasz jak Chewbacca.

 (1.3) W wazonach stały suche kwiaty szczeci i pałki wodne.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczecina ż.

 przym. szczecinowaty

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szczecina

 (1.2) szczecina, zarost

Wiktionary


szczec.

skrót

 (1.1) = szczeciński

Wiktionary


szczech

nazwisko


SJP.pl


szczechowiak

nazwisko


SJP.pl


szczechowicz

nazwisko


SJP.pl


szczechowo

Szczechowo – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie sierpeckim, w gminie Szczutowo. Ma status sołectwa.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa płockiego. Na mapie pochodzącej z XVII wieku zaznaczona jest Karczma trzy domy i trakt biegnący z północy na południe.

Wikipedia


szczechowski

nazwisko


SJP.pl


szczeciak

rodzaj ptaków z rodziny bilbili


SJP.pl


szczecin

1. sztywne włosy pokrywające skórę dzika lub świni;
2. o sztywnym i gęstym zaroście lub krótko ostrzyżonych i sztywno sterczących włosach


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. miasto w Polsce, stolica województwa zachodniopomorskiego;

Wiktionary

Szczecin (niem. Stettin) – miasto na prawach powiatu w północno-zachodniej Polsce, stolica i największe miasto województwa zachodniopomorskiego, położone na Pobrzeżu Szczecińskim, nad Odrą i jeziorem Dąbie. Szczecin jest uznawany za historyczną stolicę Pomorza Zachodniego i księstwa pomorskiego; później w granicach Szwecji, Brandenburgii, Prus i Niemiec. Od 1945 należy do Polski (tym samym stanowi część tzw. Ziem Odzyskanych). Od 20 lipca 2023 jest piątym pod względem zajmowanej powierzchni (300,62 km² z czego prawie 24% zajmują grunty pod wodami) i siódmym pod względem liczby ludności miastem Polski. Znajduje się w centrum aglomeracji szczecińskiej (jednej z 8 polskich metropolii według ESPON).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Szczecin jest stolicą województwa zachodniopomorskiego.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃt͡ʃɛt͡ɕĩn, AS: ščećĩn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczecinianin m., szczecinianka ż.

 przym. szczeciński, podszczeciński

Wiktionary


szczecina

1. sztywne włosy pokrywające skórę dzika lub świni;
2. o sztywnym i gęstym zaroście lub krótko ostrzyżonych i sztywno sterczących włosach


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zool. sztywne włosy na ciele świniowatych;

 (1.2) przen. sztywne i gęste owłosienie u ludzi, zwłaszcza zarost

Wiktionary

Szczecina, szczeć – grubsze, gęstsze i mocniejsze włosy u dzików i trzody chlewnej, które nie różnią się budową histologiczną od zwykłych włosów. U bardziej prymitywnych ras świń włosy te są często długie, grube i kręcone, tworzące charakterystyczne grzywy.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. szczeć ż.

:: zdrobn. szczecinka ż.

 przym. szczeciniasty, szczecinowaty

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szczeć

Wiktionary


szczecinczanin

mieszkaniec Szczecinka (miasta w Polsce); szczecinecczanin


SJP.pl


szczecinczanka

mieszkanka Szczecinka (miasta w Polsce); szczecinecczanka


SJP.pl


szczecinecczanin

mieszkaniec Szczecinka (miasta w Polsce); szczecinczanin


SJP.pl


szczecinecczanka

mieszkanka Szczecinka (miasta w Polsce); szczecinczanka


SJP.pl


szczecinecki

przymiotnik od: Szczecinek


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany ze Szczecinkiem, dotyczący Szczecinka

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Szczecinecka policja prowadzi cały czas postępowanie dotyczące handlarzy narkotyków.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Szczecinek m., szczecinczanin m., szczecinczanka ż., szczecinecczanin m., szczecinecczanka ż.

Wiktionary


szczecinek

1. zdrobnienie od: szczecina;
2. sztywne włoski roślin lub zwierząt


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w województwie zachodniopomorskim;

Wiktionary

Szczecinek, dawniej Nowy Szczecin (niem. Neustettin) – miasto w północno-zachodniej Polsce, na Pomorzu Zachodnim, w województwie zachodniopomorskim, siedziba władz powiatu szczecineckiego, gminy miejskiej i wiejskiej Szczecinek.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Szczecinek jest miastem pomorskim.

 (1.1) W Szczecinku znajduje się plac Wolności.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃt͡ʃɛˈt͡ɕĩnɛk, AS: ščećĩnek

Wiktionary

Powiązane:

 przym. szczecinecki

 rzecz. szczecinczanin m., szczecinczanka ż.

Wiktionary


szczeciniak

potocznie o mieszkańcu Szczecina; szczecinianin


SJP.pl

  • Szczeciniak – osada w Polsce, w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie kętrzyńskim, w gminie Srokowo
  • Szczeciniak (Onnia) – rodzaj grzybów.
  • Szczeciniak – pędzel o twardym włosiu wykonany ze świńskiej szczeciny

Wikipedia


szczeciniakowate

rodzina grzybów z rzędu szczeciniakowców; szczecinkowcowate


SJP.pl

Szczeciniakowate, szczecinkowcowate (Hymenochaetaceae Donk) – rodzina grzybów z rzędu szczeciniakowców (Hymenochaetales).

Wikipedia


szczeciniakowce

rząd grzybów z klasy pieczarniaków


SJP.pl

Szczeciniakowce (Hymenochaetales Oberw.) – rząd grzybów z klasy pieczarniaków (Agaricomycetes). W polskiej literaturze nazywane też szczecinkowcami.

Wikipedia


szczecinianin

mieszkaniec Szczecina; szczeciniak (potocznie)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Szczecina

 (1.2) osoba pochodząca ze Szczecina, urodzona w Szczecinie

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃt͡ʃɛt͡ɕĩˈɲä̃ɲĩn, AS: ščećĩńä̃ńĩn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Szczecin mrz.

:: fż. szczecinianka ż.

 przym. szczeciński

Wiktionary


szczecinianka

mieszkanka Szczecina


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Szczecina

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃt͡ʃɛt͡ɕĩˈɲãnka, AS: ščećĩńãnka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Szczecin m.

:: fm. szczecinianin mos.

 przym. szczeciński

Wiktionary


szczeciniasty

1. podobny do szczeciny; szczecinowaty, szczeciowaty;
2. porosły szczeciną


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) mający szczecinę, pokryty szczeciną

przymiotnik jakościowy

 (2.1) przen. mający kształt szczeciny, przypominający szczecinę

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na wycieraczce spał w najlepsze szczeciniasty zwierz.

 (2.1) Kózka skubała szczeciniastą kępę trawy.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczecina ż.

 przym. szczecinowaty

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) szczecinowaty

Wiktionary


szczeciniec

rodzaj afrykańskich ssaków z rodziny szczecińcowatych


SJP.pl

Szczeciniec (Thryonomys) – rodzaj afrykańskich ssaków z rodziny szczecińcowatych (Thryonomyidae).

Wikipedia


szczecinka

1. zdrobnienie od: szczecina;
2. sztywne włoski roślin lub zwierząt


SJP.pl

Szczecinka (łac. seta) – włoskowata struktura. Wśród zwierząt większość szczecinek występuje u bezkręgowców:

  • Szczecinki u pierścienic są sztywnymi szczecinkami występującymi na ciele. Pomagają dżdżownicom wydostawać się na powierzchnię i zapewniają prawidłowy przebieg ruchów perystaltycznych. Włoski te utrudniają wyciągnięcie pierścienicy z ziemi. Szczecinki u skąposzczetów (do których należą dżdżownice) składają się w dużej mierze z chityny.
  • Szczecinki umiejscowione na odnóżach kryla i małych skorupiaków pomagają im w zbieraniu fitoplanktonu.
  • Szczecinki w entomologii są tworami jednokomórkowymi, formowanymi z komórek nabłonka. Służą do ochrony ciała.

Wikipedia


szczecinkowaty

przypominający szczecinkę, podobny do szczecinki


SJP.pl


szczecinkowcowate

rodzina grzybów z rzędu szczeciniakowców; szczeciniakowate


SJP.pl

Szczeciniakowate, szczecinkowcowate (Hymenochaetaceae Donk) – rodzina grzybów z rzędu szczeciniakowców (Hymenochaetales).

Wikipedia


szczecinowatość

cecha, właściwość tego, co przypomina szczecinę, np. szczecinowatość brody, wąsów, futra


SJP.pl


szczecinowaty

podobny do sztywnych i sterczących włosów; szczeciniasty, szczeciowaty


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) przen. mający kształt szczeciny, przypominający szczecinę

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pole pokrywały szczecinowate kępki trawy.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczecina ż., szczeć ż.

 przym. szczeciniasty

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szczeciniasty

Wiktionary


szczecinowo

Szczecinowo – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie ełckim, w gminie Stare Juchy.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego.

W Szczecinowie znajduje się Dom Pracy Twórczej Uniwersytetu w Białymstoku.

Wikipedia


szczeciński

Szczecin


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Szczecina, związany ze Szczecinem, pochodzący ze Szczecina

Wiktionary

Patrz:

Szczecin

Przykłady

 (1.1) Węgiel śląski był wypierany z rynków: berlińskiego i szczecińskiego, przez konkurencję zachodnioniemiecką i angielską.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃt͡ʃɛˈt͡ɕĩj̃sʲci, AS: ščećĩĩ ̯sʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Szczecin m., szczecinianin m., szczecinianka ż., Szczeciński m., Szczecińska ż.

Wiktionary


szczecińskie

Szczecin


SJP.pl

Patrz:

Szczecin

szczecińskość

szczeciński


SJP.pl

Patrz:

szczeciński

szczeciogon

roślina z rodziny wargowych, występująca w kilku gatunkach


SJP.pl

  • szczeciogon reliktowy – gatunek z monotypowego rodzaju z rodziny popielicowatych (gryzoń)
  • szczeciogon szantowaty – gatunek z monotypowego rodzaju z rodziny jasnototowatych (roślina okrytozalążkowa)

Wikipedia


szczeciogonki

Szczeciogonki, szczeciogony (Thysanura, Thysanura sensu lato) – dawniej wyróżniany takson owadów obejmujący rybiki i przerzutki.

Wikipedia


szczecionóg

przedstawiciel dawnej gromady pierścienic, obejmującej wieloszczety i skąposzczety


SJP.pl


szczecionogi

dawna gromada pierścienic, obejmująca wieloszczety i skąposzczety; Chaetopoda


SJP.pl


szczecioszczęki

o cechach szczecioszczękich (typ zwierząt)


SJP.pl

Wikipedia


szczecioszczękie

typ morskich, drapieżnych zwierząt bezkręgowych; szczecioszczęki, szczecioszczękowce


SJP.pl

Wikipedia


szczecioszczękowce

typ morskich, drapieżnych zwierząt bezkręgowych; szczecioszczęki, szczecioszczękie


SJP.pl


szczecioszczękowiec

przedstawiciel typu morskich, drapieżnych zwierząt bezkręgowych


SJP.pl


szczeciowate

rodzina roślin okrytonasiennych z rzędu szczeciowców


SJP.pl

Szczeciowate (Dipsacaceae Juss.) – rodzina roślin okrytonasiennych z rzędu szczeciowców (Dipsacales). Zalicza się tu w zależności od ujęcia systematycznego około 290 gatunków skupionych w 8–11 rodzajów. Rośliny tu należące to byliny z główkowatymi kwiatostanami, liśćmi naprzeciwległymi i suchymi owocami zawierającymi pojedyncze nasiono.

Wikipedia


szczeciowaty

1. taki, który kształtem lub wyglądem przypomina szczeć (sztywne włosy dzika lub świni); szczeciniasty, szczecinowaty;
2. o cechach szczeciowatych (rodzina roślin)


SJP.pl


szczeciowce

rząd roślin okrytonasiennych


SJP.pl

Szczeciowce (Dipsacales Dumort.) – rząd roślin okrytonasiennych, w systemie Reveala w latach 90. XX wieku zaliczany do klasy Rosopsida, w systemach APG z XXI łączony m.in. z astrowcami i selerowcami we wspólny klad astrowych właściwych (ang. euasterids) odpowiadający w ujęciu Ruggiero i in. nadrzędowi astropodobnych Asteranae.

Wikipedia


szczeciowiec

przedstawiciel rzędu roślin okrytonasiennych


SJP.pl


szczeciowłos

rodzaj owada z rzędu chruścików


SJP.pl

Chaetopteryx (polska nazwa: szczeciowłos nawiązuje do licznych włosków na skrzydłach imago) – rodzaj owada z rzędu chruścików (Insecta: Trichoptera) z rodziny Limnephilidae. Larwy mają jednogałęziste skrzelotchawki, budują przenośne domki z piasku, kamyczków, fragmentów detrytusu i fragmentów roślin wodnych (także szpilek drzew iglastych), podobne są do larw z rodzaju Halesus, Allogamus i Potamophylax. Larwy występują głównie w strumieniach (rhitral), czasem także w źródłach (krenal) oraz rowach melioracyjnych (zmeliorowanych strumieniach). Imagines pojawiają się stosunkowo późną jesienią, można je spotkać kopulujące na śniegu. Samice czasami są krótkoskrzydłe (brachypteria).

Wikipedia


szczecioząb

ryba z rodziny: szczeciozęby


SJP.pl


szczedrzykowice

Szczedrzykowice – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie legnickim, w gminie Prochowice.

Wikipedia


szczędzenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|szczędzić.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. szczędzić

Wiktionary


szczędzić

czasownik

 (1.1) oszczędnie czegoś używać

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dlatego też, głównie pod naciskiem żony Marii Kazimiery, odkupił zamek oleski i nie szczędząc kosztów starannie go odbudował, a miastu dał prawo do pięciu jarmarków.

 (1.1) Obok niebezpieczeństw, których nie szczędziła surowa górska przyroda, na kurierów czyhały także niemieckie patrole Grenzschutzu, przeważnie z wyszkolonymi w tropieniu psami.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃt͡ʃɛ̃ɲd͡ʑit͡ɕ, AS: ščńʒ́ić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczędzenie n.

Wiktionary


szczegielniak

nazwisko


SJP.pl


szczeglacin

Szczeglacin – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie siedleckim, w gminie Korczew. Ma status sołectwa. Leży w odległości 3 km od Korczewa, 30 km od Siedlec i 109 km od Warszawy.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa siedleckiego.

Wikipedia


szczeglin

2 miejscowości w Polsce:

  • Szczeglin – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. mogileńskim, w gminie Mogilno
  • Szczeglin – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. buskim, w gminie Stopnica

Zobacz też: Nowy Szczeglin, Szczeglin Poduchowny

Wikipedia


szczególara

szczególarz


SJP.pl

Patrz:

szczególarz

szczególarz

potocznie: osoba dbająca o szczegóły; skrupulant


SJP.pl


szczególik

zdrobnienie od: szczegół


SJP.pl


szczególnie

przysłówek

 (1.1) w sposób szczególny, specjalny, w większym stopniu

 (1.2) zwłaszcza

 (1.3) w sposób wyjątkowy, osobliwy, inaczej niż przeciętnie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) — Szczególniej jest tam jedna ogromna lalka, która ma ciemne włosy, a kiedy nacisnąć ją… Tu, pod gorsem — dodała zarumieniona.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃt͡ʃɛˈɡulʲɲɛ, AS: ščegulʹńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczegół m., szczególność ż.

 przym. szczegółowy, szczególny, poszczególny

 czas. wyszczególniać ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) specjalnie

 (1.3) niezwykle, wyjątkowo, osobliwie

Wiktionary


szczególniej

stopień wyższy od przysłówka: szczególnie


SJP.pl


szczególniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: szczególny


SJP.pl


szczególność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co szczególne

Wiktionary

Powiązane:

 przym. szczególny

 przysł. szczególnie

Wiktionary


szczególny

odznaczający się czymś osobliwym, niezwykłym; niezwykły; wyjątkowy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który charakteryzuje się czymś wyróżniającym, jest wyjątkowy ze względu na jakąś cechę

 (1.2) taki, który ma dla kogoś wyjątkowe znaczenie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wśród duńskich norek wykryto szczególną mutację koronawirusa, co potencjalnie może stanowić poważne zagrożenie dla zdrowia publicznego na całym świecie.

 (1.1) Szczególną cechą pontyfikatu Jana Pawła II było pielgrzymowanie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃt͡ʃɛˈɡulnɨ, AS: ščegulny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczegół m., szczególność ż.

 czas. uszczegółowić dk.

 przym. szczegółowy, poszczególny

 przysł. szczególnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) specjalny, nieprzeciętny, wyjątkowy, niezwykły, ponadprzeciętny

Wiktionary


szczegół

1. drobny składnik jakiejś sprawy, jakiegoś zdarzenia;
2. drobny element jakiejś rzeczy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) drobny składnik, element jakiejś całości (obiektu, sytuacji)

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nie powinieneś wnikać w szczegóły dotyczące tej awantury.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃt͡ʃɛɡuw, AS: ščeguu̯

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczegółowość ż.

:: zdrobn. szczególik m.

 czas. wyszczególniać ndk., wyszczególnić dk., uszczegółowić, uszczegóławiać

 przym. szczególny, szczegółowy, poszczególny

 przysł. szczególnie, szczegółowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) detal, drobiazg, element, niuans

Wiktionary


szczegółowiej

stopień wyższy od przysłówka: szczegółowo


SJP.pl


szczegółowo

przysłówek

 (1.1) w sposób szczegółowy, z uwzględnieniem szczegółów

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczegół m.

 przym. szczegółowy

Wiktionary


szczegółowość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co szczegółowe

Wiktionary

Powiązane:

 przym. szczegółowy

 rzecz. szczegół m.

Wiktionary


szczegółowszy

stopień wyższy od przymiotnika: szczegółowy; bardziej szczegółowy


SJP.pl


szczegółowy

dokładny, zawierający wiele detali


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający cechy szczegółu; dokładny

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dziedzictwo to było już wielokrotnie opisywane w literaturze przedmiotu, nie ma więc potrzeby ponawiania szczegółowego opisu tego zjawiska.

 (1.1) Obecnie poznano szczegółową budowę i skład nukleotydów genu per.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃt͡ʃɛɡuˈwɔvɨ, AS: ščeguu̯ovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczegół m., szczegółowość ż.; zdrobn. szczególik m.

 przysł. szczegółowo, szczególnie

 przym. szczególny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) precyzyjny, drobiazgowy, detaliczny

Wiktionary


szczejkowice

Szczejkowice (niem. Scheykowitz) – wieś w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie rybnickim, w gminie Czerwionka-Leszczyny. Wieś leży na Górnym Śląsku.W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa katowickiego.

Wikipedia


szczek

krótki, urwany dźwięk wydawany przez psy, lisy i szakale; szczekanie, szczekania, szczeknięcie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) odgłos powstający przy uderzeniu o siebie metalowych lub szklanych przedmiotów

forma rzeczownika|rodzaj=żeński.

 (2.1) D. lm. od: szczęka

Wiktionary

Szczek (Щек) – legendarny słowiański książę Polan wschodnich znany z Kroniki Nestora, który wraz z braćmi Kijem i Chorywem założył gród Kijów. Miał także siostrę imieniem Łybedź.

Kronika nie podaje szerszych informacji na temat Szczeka poza tym, iż miał mieszkać na górze nazwanej od jego imienia Szczekownicą. Przypuszcza się, iż cała opowieść może być przeróbką armeńskiej legendy o braciach Kuarze, Melteju i Choreanie.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Z pola bitwy dobiegały odgłosy walki: okrzyki rycerzy, szczęk broni i jęki rannych.

 (1.1) Oto zapusty, dalej kulikiem, • Każdy wesoły, a każdy zbrojny, • Jedzie na wojnę jak gdyby z wojny, • Z szczękiem pałaszy, śmiechem i krzykiem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃt͡ʃɛ̃ŋk, AS: ščẽŋk

Wiktionary

Powiązane:

 czas. szczękać ndk., szczęknąć dk.

 rzecz. szczęka ż.

Wiktionary


szczęka

1. parzysta kość trzewioczaszki, w której osadzone są górne zęby;
2. uchwyt w narzędziach ślusarskich;
3. element wiązania nart przytrzymujący przód buta;
4. potocznie: składany, przenośny stragan uliczny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kość czaszki (górna nieruchoma i dolna ruchoma), w której osadzone są zęby

 (1.2) anat. jedna z dwóch kości ludzkiej czaszki (prawa i lewa), w której osadzone są górne zęby;

 (1.3) anat. zool. wszelkie mocne, zaciskające się narządy w obrębie otworu gębowego, przed nim albo otaczające go, przystosowane do chwytania i rozdrabniania pokarmu;

 (1.4) pot. rodzaj rozkładanego stoiska handlowego

 (1.5) techn. mechanizm zaciskowy narzędzia lub maszyny

 (1.6) sport. część wiązania nart służąca do przytrzymywania nosa buta

forma czasownika.

 (2.1) 3. os. lp. ter. od: szczękać

Wiktionary

Szczęka (łac. maxilla) albo kość szczękowa (os maxillare) – kość parzysta, stanowiąca zasadniczą część składową twarzoczaszki. Kość szczękowa składa się z trzonu (corpus) i czterech wyrostków: czołowego, jarzmowego, podniebiennego i zębodołowego.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Grześ spadł z roweru i złamał sobie szczękę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃt͡ʃɛ̃ŋka, AS: ščŋka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczęk mrz., szczękanie n., szczęknięcie n., szczękowiec mzw., szczękowce nmos., paszczęka ż.

:: zgrub. szczena ż.

 czas. szczękać ndk., szczęknąć dk.

 przym. szczękowy

 przysł. szczękowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) kość szczękowa

Wiktionary


szczekać

1. o psie, lisie, szakalu: wydawać krótki, urywany odgłos;
2. potocznie, pogardliwie: obmawiać, oczerniać kogoś; szkalować;
3. potocznie, pogardliwie: wymyślać komuś, oburzać się na coś;
4. wydawać głośne dźwięki przypominające szczekanie psów


SJP.pl

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. szczeknąć)

 (1.1) zool. o psie, lisie, szakalu: wydawać krótki, urywany głos

 (1.2) przen. pot. pogard. wymyślać komuś, oburzać się na coś

 (1.3) przen. pot. pogard. kłamiąc, mówić o kimś lub o czymś źle

 (1.4) przen. pot. wydawać głośne dźwięki przypominające szczekanie psów

 (1.5) łow. o samcu sarny: wydawać głos

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃt͡ʃɛkat͡ɕ, AS: ščekać

Wiktionary

Powiązane:

 czas. oszczekiwać ndk., naszczekiwać ndk., rozszczekać się dk., odszczekiwać ndk., obszczekiwać się ndk.

 przym. szczekliwy

 rzecz. szczekanie n., szczek m., szczekanina ż., szczekaczka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) ubliżać

 (1.3) obmawiać, oczerniać

Wiktionary


szczekacz

1. zwierzę, które wydaje krótkie, urywane dźwięki, najczęściej pies; szczekun;
2. pogardliwie:
a) ktoś, kto mówi dużo, głośno i w sposób zaczepny; krzykacz, pyskacz;
b) adwokat, prawnik lub prokurator


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) szczekające zwierzę, zwłaszcza pies pewnej odmiany, skory do szczekania

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) iron. pogard. adwokat, prawnik

 (2.2) iron. pogard. ten, kto mówi dużo, głośno i w sposób napastliwy, robi zamieszanie krzykiem

Wiktionary


szczekaczka

1. potocznie: głośnik ścienny lub radio;
2. w czasie II wojny światowej: megafon uliczny, za pomocą którego hitlerowcy podawali wiadomości;
3. pogardliwie:
a) kobieta, która mówi dużo, głośno i w sposób zaczepny; krzykaczka, pyskaczka;
b) kobieta rozpowiadający plotki; plotkarka, blagierka;
c) adwokatka, prawniczka lub prokuratorka;
4. potocznie: usta jako narząd mowy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) głośnik uliczny, szczególnie propagandowy

Wiktionary

  • Szczekaczka (kopalnia) – nieczynna kopalnia rud żelaza w miejscowości Brzeziny-Kolonia
  • Szczekaczka – dawna nazwa wsi Brzeziny Nowe w województwie śląskim, w powiecie częstochowskim, w gminie Poczesna.
  • Szczekaczka – inna nazwa gadały, urządzenia nagłaśniającego wykorzystywanego do nadawania Radia Solidarność
  • Szczekaczka – uliczny głośnik nadający komunikaty propagandowe w miastach w czasie okupacji niemieckiej

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ʃt͡ʃɛˈkat͡ʃka, AS: ščekačka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczekanie n., szczek m., zaszczekanie n.

 czas. szczekać ndk., szczeknąć dk., zaszczekać dk.

 przym. szczekliwy

 przysł. szczekliwie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) megafon

Wiktionary


szczekający

1. o psie, lisie, szakalu: wydawać krótki, urywany odgłos;
2. potocznie, pogardliwie: obmawiać, oczerniać kogoś; szkalować;
3. potocznie, pogardliwie: wymyślać komuś, oburzać się na coś;
4. wydawać głośne dźwięki przypominające szczekanie psów


SJP.pl


szczekania

1. o psie, lisie, szakalu: wydawać krótki, urywany odgłos;
2. potocznie, pogardliwie: obmawiać, oczerniać kogoś; szkalować;
3. potocznie, pogardliwie: wymyślać komuś, oburzać się na coś;
4. wydawać głośne dźwięki przypominające szczekanie psów


SJP.pl


szczekanie

1. o psie, lisie, szakalu: wydawać krótki, urywany odgłos;
2. potocznie, pogardliwie: obmawiać, oczerniać kogoś; szkalować;
3. potocznie, pogardliwie: wymyślać komuś, oburzać się na coś;
4. wydawać głośne dźwięki przypominające szczekanie psów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|szczekać. (czynność)

 (1.2) odgłos słyszany gdy pies szczeka

Wiktionary

Szczekanie – dźwięk wydawany najczęściej przez psy i inne psowate, m.in. wilki, kojoty i lisy.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ʃt͡ʃɛˈkãɲɛ, AS: ščekãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. szczekać ndk., zaszczekać

 rzecz. szczekaczka ż., szczeknięcie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) łow. szczek

Wiktionary


szczękarz

potocznie: osoba sprzedająca towar ze szczęk - przenośnych straganów; szczękowiec, straganiarz, stolikowiec


SJP.pl


szczekarzewo

Szczekarzewo – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie lipnowskim, w gminie Skępe, nad wschodnią częścią jeziora Łąkie.

Wikipedia


szczęki

1. parzysta kość trzewioczaszki, w której osadzone są górne zęby;
2. uchwyt w narzędziach ślusarskich;
3. element wiązania nart przytrzymujący przód buta;
4. potocznie: składany, przenośny stragan uliczny


SJP.pl

  • szczęki – część układu gębowego
    • szczęka człowieka
  • Szczęki – powieść Petera Benchleya
  • Szczęki – film z 1975
  • Szczęki II – film z 1978
  • Szczęki 3 – film z 1983
  • Szczęki 4: Zemsta – film z 1987

Wikipedia


szczeklik

nazwisko


SJP.pl

Osoby o nazwisku Szczeklik:

  • Andrzej Szczeklik (1938–2012) – polski lekarz i pisarz, syn Edwarda Szczeklika
  • Edward Szczeklik (1898-1975) – polski lekarz internista i kardiolog

Wikipedia


szczeknąć

zaszczekać;
1. o psie, lisie, szakalu: wydać krótki, urywany odgłos;
2. wydać głośne dźwięki przypominające szczekanie psów


SJP.pl

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. szczekać)

 (1.1) dokonany od|szczekać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃt͡ʃɛknɔ̃ɲt͡ɕ, AS: ščeknõńć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczekaczka ż., szczeknięcie n.

Wiktionary


szczeknięcie

zaszczekać;
1. o psie, lisie, szakalu: wydać krótki, urywany odgłos;
2. wydać głośne dźwięki przypominające szczekanie psów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|szczeknąć.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃt͡ʃɛcˈɲɛ̇̃ɲt͡ɕɛ, AS: ščeḱńė̃ńće

Wiktionary

Powiązane:

 czas. szczeknąć

 rzecz. szczekanie n.

Wiktionary


szczekocinianin

mieszkaniec Szczekocin (miasta w Polsce)


SJP.pl


szczekocinianka

mieszkanka Szczekocin (miasta w Polsce)


SJP.pl


szczekociński

przymiotnik od: Szczekocin


SJP.pl


szczekociny

miasto w Polsce


SJP.pl

Szczekociny – miasto w Polsce w województwie śląskim, w powiecie zawierciańskim, siedziba władz gminy miejsko-wiejskiej Szczekociny. Miejscowość położona jest nad rzeką Pilicą na obszarze Niecki Włoszczowskiej, będącej częścią Niecki Nidziańskiej.

Wikipedia


szczękoczułek

chwytny narząd gębowy u pajęczaków i kikutnic; szczękoroże


SJP.pl


szczękoczułkowce

podtyp zwierząt należących do stawonogów


SJP.pl

Wikipedia


szczękoczułkowiec

przedstawiciel grupy zwierząt należącej do stawonogów


SJP.pl


szczękonóżka

przednie odnóże tułowia u skorupiaków, pomagające przy pobieraniu pokarmu; szczękonóże


SJP.pl


szczękopad

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) slang. wyraz zdziwienia, zachwytu; coś powodujące opadnięcie szczęki

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ta gra na najwyższych ustawieniach wygląda tak pięknie, że łapie mnie szczękopad na widok niektórych lokacji.

 (1.1) Gdy dowiedziałem się, że Marek jest gejem, dostałem szczękopadu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃt͡ʃɛ̃ŋˈkɔpat, AS: ščẽŋkopat

Wiktionary


szczękoroże

chwytny narząd gębowy u pajęczaków i kikutnic; szczękoczułek


SJP.pl


szczękościsk

kurczowe zwarcie szczęk; trismus


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) med. mocne zwarcie szczęk i niemożność ich rozwarcia wskutek skurczu mięśni żwaczy;

Wiktionary

Szczękościsk (łac. trismus) – przemijające ograniczenie ruchomości rozwarcia szczęk spowodowane odruchowym przykurczem mięśni unoszących żuchwę (żwacz, mięśnie skrzydłowe lub skroniowe).

Wikipedia


szczękouste

grupa obejmująca wszystkie kręgowce mające szczęki; szczękowce, żuchwowce


SJP.pl

Wikipedia


szczękousty

o cechach szczękoustych (rodzina kręgowców)


SJP.pl


szczękowce

grupa obejmująca wszystkie kręgowce mające szczęki; szczękouste, żuchwowce


SJP.pl

Wikipedia


szczękowiec

1. przedstawiciel grupy kręgowców charakteryzujących się rozwiniętymi kośćmi szczęki; żuchwowiec;
2. środowiskowo: kask motocyklowy z podnoszoną przednią częścią


SJP.pl


szczękowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z szczęką, dotyczący szczęki

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczęka ż.

Wiktionary


szczekun

dawniej: zwierzę, które wydaje krótkie, urywane dźwięki, najczęściej pies; szczekacz


SJP.pl


szczekunka

żaba wydająca głos podobny do szczekania psa


SJP.pl


szczekuszka

zwierzę należące do rodziny zajęczaków


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zool. nazwa systematyczna|Ochotona|ref=tak., niewielki, skoczny ssak;

Wiktionary

Szczekuszka (Ochotona) – rodzaj niewielkich ssaków z rodziny szczekuszkowatych (Ochotonidae).

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ʃt͡ʃɛˈkuʃka, AS: ščekuška

Wiktionary


szczekuszkowate

rodzina niewielkich ssaków z rzędu zajęczaków


SJP.pl

Szczekuszkowate (Ochotonidae) – rodzina niewielkich ssaków z rzędu zajęczaków (Lagomorpha).

Wikipedia


szczekuszkowaty

o cechach szczekuszkowatych (rodzina ssaków)


SJP.pl


szczelina

długi i wąski otwór w czymś lub pęknięcie takiego kształtu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) wąski, podłużny otwór

Wiktionary

  • szczelina (rozpadlina) – ubytek w naskórku i skórze (medycyna)
  • szczelina – pęknięcie skał (wspinaczka)
  • szczelina – rodzaj jaskini lub schroniska (speleologia)
  • szczelina – rozwarte pęknięcia skał (geologia)

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Dwuzłotówka wpadła do szczeliny między kostkami brukowymi i ku irytacji chłopczyka nie dała się wydłubać.

 (1.1) Wsunąłem kartę kredytową do szczeliny automatu i wprowadziłem swój PIN.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃt͡ʃɛˈlʲĩna, AS: ščelʹĩna

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczeliniak m., szczelinowatość ż., szczelinowanie n.

:: zdrobn. szczelinka ż.

 czas. szczelinować

 przym. szczelinowy, szczelinowaty

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szpara

Wiktionary


szczeliniak

rodzaj dłuta kamieniarskiego


SJP.pl


szczelinka

zdrobnienie od: szczelina


SJP.pl


szczelinomierz

przyrząd do pomiaru wielkości szczelin, zazwyczaj niewielkich rozmiarów, np. szczelin w świecach samochodowych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) metrol. przyrząd do pomiaru szerokości szczelin;

Wiktionary

Szczelinomierz – przyrząd pomiarowy służący do określenia wielkości gwintów lub luzów między sąsiadującymi powierzchniami .

Składa się z szeregu płytek (blaszek, listków) każda o innej grubości, najczęściej osadzonych obrotowo we wspólnej obudowie (w którą są chowane jak ostrza scyzoryka).

Jak każdy przyrząd pomiarowy, powinien on być okresowo wzorcowany. Podczas wzorcowania jedynym wyznaczanym parametrem jest odchyłka grubości poszczególnych listków.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌʃt͡ʃɛlʲĩˈnɔ̃mʲjɛʃ, AS: ščelʹĩnõmʹi ̯eš

Wiktionary


szczelinowaty

mający wiele szczelin


SJP.pl


szczelinowiec

  • szczelinowiec – przedstawiciel grupy ryb z rodziny pielęgnicowatych
  • szczelinowiec Chasmatophyllum – rodzaj roślin z rodziny pryszczyrnicowatych

Wikipedia


szczelinowy

przymiotnik

 (1.1) odnoszący się do szczeliny

 (1.2) jęz. wymawiany przy znacznym zbliżeniu narządów mowy, ale bez ich zwarcia

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczelina ż.

:: zdrobn. szczelinka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) frykatywny, spirantyczny

Wiktionary


szczeliwo

materiał o odpowiednich własnościach wytrzymałościowych, dobrej odporności chemicznej i cieplnej, używany do uszczelniania; pakunek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) techn. materiał służący jako element uszczelniający;

Wiktionary

Szczeliwo – materiał uszczelniający szczelinę pomiędzy dwoma (lub więcej) elementami konstrukcyjnymi pozostającymi względem siebie w spoczynku (zastosowanie statyczne) lub mogącymi się wzajemnie przemieszczać (zastosowanie ruchowe). W odróżnieniu od uszczelnień szczeliwa gotowe do zastosowania nie mają konkretnych kształtów ani wymiarów - przyjmują je dopiero po użyciu, wypełniając szczelinę.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Na rynku jest bardzo duży wybór różnego rodzaju środków do uszczelniania, m.in.: silikony, pianki, wyciskacze, specjalne taśmy, kleje. Takim wypełniaczem jest silikon szklarski – jednoskładnikowe szczeliwo, które pod wpływem działania powietrza i wilgoci utwardza się, tworząc elastyczne i wytrzymałe uszczelnienie elastomerowe.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczelność ż., uszczelka ż., uszczelniacz mrz.

 przym. szczelny

 przysł. szczelnie

 czas. uszczelniać ndk., uszczelnić dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) uszczelniacz, kit, wypełnienie

Wiktionary


szczelnie

przysłówek

 (1.1) bez dostępu powietrza lub cieczy z zewnątrz

 (1.2) dokładnie

 (1.3) przen. bez dostępu z zewnątrz

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Staraj się zamykać słoiki szczelnie, by nie dostawało się do środka powietrze.

 (1.2) Przylegające szczelnie deski pomalował na brązowo.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczeliwo n., szczelność ż.

 przym. szczelny

 czas. uszczelniać

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) hermetycznie

Wiktionary


szczelniej

stopień wyższy od przysłówka: szczelnie


SJP.pl


szczelniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: szczelny


SJP.pl


szczelność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co szczelne

Wiktionary

W różnych dziedzinach funkcjonują różne (podobne) definicje szczelności.

Szczelność w budownictwie – to właściwość fizyczna materiałów budowlanych, która określa jaka część objętości badanego materiału zajmuje materiał bez porów. Szczelność wyraża się wzorem:

Sz={\frac {\rho _{\text{o}}}{\rho }}100\%,

Wikipedia

Powiązane:

 przym. szczelny

 czas. uszczelniać

 przysł. szczelnie

 rzecz. szczeliwo n.

Wiktionary


szczelny

1. ściśle przylegający do czegoś, nieprzepuszczający cieczy lub powietrza;
2. taki, przez który nie można się przedostać, np. szczelne granice


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który nie przepuszcza czego lub kogo; doskonale dopasowany

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczelność ż., szczeliwo n., uszczelka ż.

 przysł. szczelnie

 czas. uszczelniać ndk., uszczelnić dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) hermetyczny, nieprzenikliwy, nieprzenikalny, nieprzepuszczalny

Wiktionary


szczena

potocznie: szczęka


SJP.pl


szczeniacki

szczeniak (osoba); szczeniaczy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) pot. lekcew. właściwy szczeniakowi – chłopakowi zachowującemu się niepoważnie, niedojrzale

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃt͡ʃɛ̃ˈɲat͡sʲci, AS: ščẽńacʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczenię n., szczeniątko n., szczeniak m., szczeniaczek m., szczeniackość ż.

 czas. oszczenić się

 przym. szczenięcy, szczenny

 przysł. szczenięco, szczeniacko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) niedojrzały

Wiktionary


szczeniackość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest szczeniackie; cecha tych, którzy są szczeniaccy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczeniak m., szczeniaczek m., szczeniątko n.

 przym. szczeniacki, szczenięcy, szczenny

 przysł. szczeniacko

Wiktionary


szczeniaczek

zdrobnienie od: szczeniak


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) zdrobn. od: szczeniak

 (1.2) pot. mała buteleczka alkoholu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ania ma takiego ślicznego, milusiego szczeniaczka.

 (1.2) Dziabniemy sobie po szczeniaczku.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃt͡ʃɛ̃ˈɲat͡ʃɛk, AS: ščẽńaček

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczenię n., szczeniątko n., szczeniak m., szczeniackość ż.

 czas. oszczenić się

 przym. szczenięcy, szczeniacki, szczenny

 przysł. szczenięco, szczeniacko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) małpka

Wiktionary


szczeniaczo

szczeniaczy


SJP.pl

Patrz:

szczeniaczy

szczeniaczy

szczeniak (osoba); szczeniacki


SJP.pl


szczeniak

żartobliwie, pogardliwie o osobie niedorosłej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) pot. zool. młody pies

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) przen. żart. lub pogard. chłopiec postępujący niepoważnie, zachowujący się w sposób niedojrzały

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nasz szczeniak już dorasta, więc trzeba kupić mu obrożę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃt͡ʃɛ̃ɲak, AS: ščńak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczenię n., szczeniackość ż., szczenienie n., oszczenienie n.

:: zdrobn. szczeniątko n., szczeniaczek m.

 czas. szczenić się ndk., oszczenić się dk.

 przym. szczenięcy, szczeniacki, szczenny

 przysł. szczeniacko, szczenięco

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szczenię, szczeniaczek

 (2.1) smarkacz, gówniarz

Wiktionary


szczeniakieria

grupa młodych osób, najczęściej chłopców


SJP.pl


szczeniakowaty

potocznie: niedojrzały; smarkaczowaty, smarkatowaty, smarkaty


SJP.pl


szczeniara

potocznie: młoda, nieodpowiednio zachowująca się dziewczyna


SJP.pl


szczeniątko

pieszczotliwe zdrobnienie od: szczenię


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zdrobn. od szczenię: bardzo młody piesek

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃt͡ʃɛ̃ˈɲɔ̃ntkɔ, AS: ščẽńõntko

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczenię n., szczeniak m., szczeniaczek m., szczeniackość ż.

 czas. oszczenić się

 przym. szczenięcy, szczeniacki

 przysł. szczenięco, szczeniacko

Wiktionary


szczenić

szczenić się - o samicy psa, wilka, lisa, borsuka itp.: wydawać potomstwo


SJP.pl


szczenię

młode psa; szczeniak, psię, psiak


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zool. młode psa lub innych zwierząt z rodziny psowatych

 (1.2) pot. młody, niedoświadczony człowiek

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃt͡ʃɛ̃ɲɛ, AS: ščńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczeniactwo n., szczeniak m.

:: zdrobn. szczeniaczek m., szczeniątko n.

 czas. oszczenić się, szczenić się

 przym. szczeniacki, szczenięcy, szczenny

 przysł. szczeniacko, szczenięco

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szczeniak, szczeniątko

 (1.2) szczeniak

Wiktionary


szczenięco

przysłówek

 (1.1) w sposób szczenięcy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczeniak m., szczeniaczek mzw., szczeniątko n., szczenię n.

 przym. szczenięcy, szczeniacki, szczenny

Wiktionary


szczenięcy

1. właściwy szczenięciu;
2. szczenięce lata - okres dzieciństwa lub wczesnej młodości


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) właściwy szczenięciu

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃt͡ʃɛ̃ˈɲɛ̃nt͡sɨ, AS: ščẽńncy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczenię n., szczeniątko n., szczeniak m., szczeniaczek m., szczeniackość ż.

 czas. oszczenić się, szczenić się

 przym. szczeniacki, szczenny

 przysł. szczenięco, szczeniacko

Wiktionary


szczenność

zdolność samicy do wydawania potomstwa


SJP.pl


szczenny

przymiotnik relacyjny

 (1.1) wet. zootechn. o niektórych samicach zwierząt: będący w ciąży, spodziewający się potomstwa

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) — Tak, tak, — mówił, zginiemy! Ja miałem słuszność i trzeba być głupcem takim, jak ty, aby na chwilę bodaj przypuszczać, że ta gwiazda pyzata i świecąca, co się przed nami teraz jak szczenna suka wydyma, może być siedliskiem życia jakiegokolwiek!

 (1.1) Jakby tam nie było, wybijali nam kłusownicy co najtęższe jelenie, a w zimie zakłuli dwie szczenne niedźwiedzice po barłogach.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczeniackość ż., szczeniaczek mzw., szczeniak mos./mzw., szczeniakieria ż., szczeniara ż., szczenię n., szczenienie n., oszczenienie n., szczeniackość ż.

 czas. oszczenić się dk., szczenić się ndk.

 przym. szczeniacki, szczenięcy

 przysł. szczeniacko, szczenięco

Wiktionary


szczep

1. mała grupa ludzi, których łączy wspólny język, tradycja, obyczaje i zamieszkiwany teren; często utożsamiana z plemieniem, od którego różni się brakiem wspólnego przodka;
2. w biologii: grupa organizmów mająca wspólne pochodzenie;
3. w mikrobiologii: hodowla drobnoustrojów otrzymana w wyniku rozmnożenia jednego organizmu;
4. młode drzewko lub krzew otrzymane w wyniku szczepienia;
5. zespół drużyn harcerskich działających na określonym terenie, np. w szkole;
6. dawniej: dom, ród, rodzina, dynastia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) antrop. grupa etniczna osób nie wywodzących swego pochodzenia od wspólnego przodka;

 (1.2) mikrobiol. populacja drobnoustrojów w obrębie gatunku lub odmiany, wyróżniająca się określonymi cechami;

 (1.3) bot. roln. roślina powstała w wyniku szczepienia;

 (1.4) harc. rodzaj pośredniej struktury w organizacjach harcerskich;

forma czasownika.

 (2.1) 2. os. lp. rozk. od szczepić

Wiktionary

Szczep może oznaczać:

  • szczep (harcerstwo) – struktura w organizacjach harcerskich,
  • szczep (antropologia) – mała grupa etniczna,
  • szczep (biologia) – wieloznaczny termin stosowany w biologii,
  • szczep (mikrobiologia) – populacja drobnoustrojów w obrębie gatunku lub odmiany,
  • szczep (ogrodnictwo) – roślina powstała w wyniku szczepienia.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Szczep może liczyć od kilkuset do kilku tysięcy osób.

 (1.4) Szczepem kieruje i odpowiada za jego pracę komenda szczepu.

 (2.1) Rolniku, szczep bydło przeciw BVD!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃt͡ʃɛp, AS: ščep

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczepek m., szczepienie n., zaszczepienie n., wyszczepienie n., szczepowy m., szczepowa ż., antyszczep m., antyszczepionkowiec m.

 czas. szczepić ndk., zaszczepić dk., wyszczepić dk.

 przym. szczepowy, szczepionkowy, antyszczepionkowy, szczepienny, poszczepienny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) plemię

Wiktionary


szczepa

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) daw. kawałek odrąbanego drewna

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szczapa

Wiktionary


szczepak

nóż ogrodniczy o prostym, wydłużonym ostrzu, służący do szczepienia drzew


SJP.pl


szczepan

imię męskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;

Wiktionary

Szczepan – imię męskie. Pierwotna spolonizowana forma greckiego imienia Stefan, przejęta do polszczyzny w czasach najdawniejszych, jeszcze przed ustaleniem się w języku polskim spółgłoski f – która była wówczas zastępowana przez [p] lub [b] (tę drugą w zapożyczeniach niemieckich lub w wyrazach przejętych za niemieckim pośrednictwem) – w brzmieniu Szczepan i dopiero wtórnie sprowadzona do języka polskiego w brzmieniu Stefan.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Mój nauczyciel matematyki ma na imię Szczepan.

 (1.1) Pielgrzymkę prowadził ratownik i przewodnik tatrzański, ksiądz Szczepan Gacek, proboszcz parafii pw. Przemienienia Pańskiego w Gliczarowie.

 (1.1) W Kościele katolickim na 26 grudnia (drugi dzień świąt Bożego Narodzenia) przypada wspomnienie św. Szczepana męczennika, patrona kamieniarzy, kucharzy i tkaczy.

 (1.1) Szczepanowie dzień swego patrona, czyli imieniny, obchodzą 26 grudnia.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃt͡ʃɛpãn, AS: ščepãn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Szczepanowa ż., Szczepanówna ż., Szczepanostwo lm m., Szczepankowa ż., Szczepankówna ż., Szczepanowo n., Szczepankowo n.

:: zdrobn. Szczepanek mos., Szczepek mos., Szczepuś mos., Szczepcio mos., Szczepko mos.

:: zgrub. Szczepanisko mos.

 przym. Szczepanowy, Szczepankowy, Szczepkowy, Szczepusiowy, Szczepciowy

 zob. Stefan.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) war. Stefan; zdrobn. Szczepanek, Szczepek, Szczepuś, Szczepcio, Szczepko; zgrub. Szczepanisko

Wiktionary


szczepańczyk

nazwisko


SJP.pl


szczepanek

1. zdrobnienie od: Szczepan (imię męskie); Szczepek;
2. nazwisko


SJP.pl

Miejscowości w Polsce:

  • Szczepanek – wieś w woj. mazowieckim, w pow. wołomińskim, w gminie Tłuszcz
  • Szczepanek – wieś w woj. opolskim, w pow. strzeleckim, w gminie Strzelce Opolskie

Wikipedia


szczepaniak

nazwisko


SJP.pl

  • Anna Szczepaniak (1951-1979) – polska aktorka
  • Artur Szczepaniak (ur. 1996) – polski zawodnik mieszanych sztuk walki
  • Bartłomiej Szczepaniak (ur. 1981) – polski koszykarz
  • Czesław Szczepaniak (1907-1986) – polski urzędnik państwowy i działacz rzemieślniczy
  • Jan Szczepaniak – polski historyk
  • Jan Szczepaniak (1936-2006) – polski polityk
  • Kacper Szczepaniak (ur. 1990) – polski kolarz przełajowy
  • Karolina Szczepaniak (ur. 1992) – polska pływaczka
  • Maciej Szczepaniak (ur. 1973) – polski pilot rajdowy
  • Mateusz Szczepaniak (ur. 1987) − polski żużlowiec
  • Mateusz Szczepaniak (ur. 1991) – polski piłkarz
  • Michał Szczepaniak (ur. 1983) – polski żużlowiec
  • Oskar Szczepaniak (ur. 1999) – polski zawodnik mieszanych sztuk walki
  • Paweł Szczepaniak (ur. 1989) – polski kolarz przełajowy
  • Rafał Szczepaniak – polski prawnik
  • Robert Szczepaniak (ur. 1942) – francuski piłkarz
  • Roman Szczepaniak (1911-1991) – oficer rezerwy Wojska Polskiego, żołnierz Armii Krajowej
  • Sławomir Szczepaniak (ur. 1963) – generał
  • Stanisław Szczepaniak (1934-2015) – polski biathlonista
  • Stefan Szczepaniak (1892-1964) – prezes Związku Polaków w Niemczech
  • Tadeusz Szczepaniak (ur. 1931) – polski ekonomista
  • Waldemar Szczepaniak (ur. 1960) – aktor
  • Walenty Szczepaniak (ur. 1931) – polski chemik
  • Władysław Szczepaniak (1910-1979) – polski piłkarz
  • Wojciech Szczepaniak (1927-1944) – kurier podziemia
  • Yannick Szczepaniak (ur. 1980) – francuski zapaśnik
  • Zbigniew Szczepaniak (ur. 1957) – polski samorządowiec
  • Zdzisław Szczepaniak (ur. 1941) – polski pisarz, dziennikarz, podróżnik

Wikipedia


szczepaniec

nazwisko


SJP.pl


szczepanik

nazwisko


SJP.pl

Szczepanik (forma żeńska: Szczepanikowa, Szczepanikówna; liczba mnoga: Szczepanikowie) – polskie nazwisko. Na początku lat 90. XX wieku w Polsce nosiło je 10 257 osób.

Wikipedia


szczepaniuk

nazwisko


SJP.pl


szczepankiewicz

nazwisko


SJP.pl


szczepankowice

Szczepankowice (niem. Schönbankwitz) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie wrocławskim, w gminie Kobierzyce.

Wikipedia


szczepankowo

Miejscowości i ich części w Polsce

  • Szczepankowo – część miasta Poznań
  • Szczepankowo – wieś w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie mogileńskim, w gminie Dąbrowa
  • Szczepankowo – wieś w województwie podlaskim, w powiecie łomżyńskim, w gminie Śniadowo
  • Szczepankowo – wieś w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie iławskim, w gminie Lubawa
  • Szczepankowo – wieś w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie ostródzkim, w gminie Grunwald
  • Szczepankowo – wieś w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie szczycieńskim, w gminie Dźwierzuty
  • Szczepankowo – wieś w województwie wielkopolskim, w powiecie szamotulskim, w gminie Ostroróg

Wikipedia


szczepankowski

nazwisko


SJP.pl


szczepankowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Szczepanka lub z nim związany


SJP.pl


szczepanostwo

Szczepan z żoną; Szczepanowie


SJP.pl


szczepanowice

Miejscowości i ich części w Polsce

Wg TERYT jest ich 6, w tym 4 podstawowe
  • Szczepanowice – część miasta Niemodlin
  • Szczepanowice – część miasta Opole
  • Szczepanowice – wieś w woj. łódzkim, w pow. piotrkowskim, w gminie Gorzkowice
  • Szczepanowice – wieś w woj. małopolskim, w pow. krakowskim, w gminie Słomniki
  • Szczepanowice – wieś w woj. małopolskim, w pow. miechowskim, w gminie Miechów
  • Szczepanowice – wieś w woj. małopolskim, w pow. tarnowskim, w gminie Pleśna

Wikipedia


szczepanowicz

nazwisko


SJP.pl


szczepanowie

imię męskie


SJP.pl


szczepanowo

wieś w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie mogileńskim


SJP.pl

Szczepanowo – wieś w Polsce, położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie mogileńskim, w gminie Dąbrowa.

Wikipedia


szczepanowski

nazwisko


SJP.pl

Osoby o nazwisku Szczepanowski (Szczepanowska)

  • Adam Szczepanowski (ur. 1958) – polski ekonomista, nauczyciel, samorządowiec
  • Andrzej Szczepanowski (XVIII w.) – cześnik sandomierski (1787–1793)
  • Karol Szczepanowski (1892–1940) – polski żołnierz
  • Marek Szczepanowski (ur. 1972) – polski dyplomata
  • Marian Szczepanowski (1916–1981) – polski historyk, filatelista, działacz polonijny
  • Piotr Szczepanowski (1605 – ok. 1668) – autor opisu Krakowa, pisarz dewocyjny
  • Stanisław Szczepanowski (ok. 1030 – 1079) – polski biskup, męczennik, święty, jeden z głównych patronów Polski
  • Stanisław Ignacy Szczepanowski (1814–1877) – polski gitarzysta, kompozytor, pedagog
  • Tadeusz Szczepanowski (1894–1922) – polski żołnierz
  • Stanisław Szczepanowski (1846–1900) – polski ekonomista, inżynier, przedsiębiorca naftowy
  • Waldemar Szczepanowski (ur. 1938) – polski siatkarz

Wikipedia


szczepanowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Szczepana lub z nim związany


SJP.pl

przymiotnik dzierżawczy

 (1.1) przest. gwara. należący do Szczepana

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Szczepan mos., Szczepanek mos., Szczepek mos., Szczepuś mos., Szczepcio mos., Szczepko mos., Szczepanowo n.

 przym. Szczepankowy, Szczepkowy, Szczepciowy

Wiktionary


szczepański

nazwisko


SJP.pl

  • Szczepański – polskie nazwisko

Osoby noszące nazwisko Szczepański:

  • Aleksander Szczepański (1882-1937) – polski dyplomata
  • Alfred Szczepański (ujednoznacznienie)
  • Antoni Szczepański (zm. po 1870) – polski działacz kulturalny na Warmii
  • Bernard Szczepański (1945–2018) – polski zapaśnik
  • Cezary Szczepański (ur. 1957) – polski inżynier
  • Czesław Szczepański (1885-1961) – polski prawnik, prezydent Lublina
  • Franciszek Szczepański (1842-1907) – warmiński działacz społeczny, bibliotekarz
  • Henryk Szczepański (1933-2015) – polski piłkarz i trener
  • Jacek Szczepański (ur. 1971) – polski historyk i muzealnik
  • Jakub Szczepański (ur. 1962) – polski architekt, konserwator zabytków
  • Jan Szczepański (ujednoznacznienie)
  • Jarosław Józef Szczepański (ur. 1950) – polski dziennikarz i publicysta ekonomiczny
  • Jerzy Szczepański (ur. 1950) – polski historyk
  • Józef Szczepański (zm. 1929) – lekarz, pierwszy starosta wąbrzeski
  • Józef Szczepański (1922-1944) – poeta polski, żołnierz AK, uczestnik powstania warszawskiego
  • Kazimierz Szczepański (1898-1923) – polski oficer
  • Lucjan Szczepański (1908-1940) – oficer Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej
  • Ludwik Szczepański (1872-1954) – polski literat i publicysta
  • Maciej Szczepański (1928-2015) – dziennikarz polski, działacz PZPR
  • Maciej Szczepański (1929-2020) – polski chirurg
  • Marek Szczepański (ujednoznacznienie)
  • Mieczysław Szczepański (ujednoznacznienie)
  • Mirosław Jerzy Szczepański – (ur. 25 marca 1975) – polski lekarz laryngolog
  • Piotr Szczepański (ujednoznacznienie)
  • Ryszard Szczepański (ur. 1935) – polski lekkoatleta
  • Stanisław Szczepański (ujednoznacznienie)
  • Tadeusz Szczepański (ujednoznacznienie)
  • Tomasz Szczepański (ur. 1964) – polski historyk i publicysta
  • Walter Szczepański – polski oficer, działacz emigracyjny.
  • Wiesław Szczepański (ur. 1960) – polski polityk, członek partii SLD
  • Władysław Szczepański (ujednoznacznienie)
  • Włodzimierz Szczepański (1898-1954) – polski adwokat, działacz związkowy
  • Zbigniew Szczepański (ur. 1957) – szachista korespondencyjny, arcymistrz międzynarodowy
  • Zbigniew Szczepański – lekarz, dziekan Wydziału Lekarskiego w Zabrzu Śląskiej Akademii Medycznej w Katowicach
  • Zdzisław Szczepański (1919-1986) – polski profesor nauk technicznych
  • Zygmunt Szczepański (1909-1991) – polski dyrygent

Wikipedia


szczepcio

zdrobnienie od: Szczepan (imię męskie)


SJP.pl

Kazimierz Jan Wajda, ps. „Szczepko”, „Szczepcio” (ur. 3 grudnia 1905 we Lwowie, zm. 8 maja 1955 w Warszawie) – polski aktor radiowy, teatralny i filmowy, dziennikarz.

Wikipedia


szczepek

zdrobnienie od: szczep


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) ogrod. niewielki szczep

forma rzeczownika.

 (2.1) D. lp. od: szczepka

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Walery przywiózł rowerem kilka szczepków z sadu organisty.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczep mrz.

 czas. szczepić ndk., szczepić się ndk.

Wiktionary


szczepić

1. wprowadzać do ustroju ludzkiego albo zwierzęcego, szczepionkę w celu sztucznego uodpornienia go na chorobę zakaźną;
2. uszlachetniać drzewa i krzewy owocowe przez przeniesienie gałązki rośliny szlachetnej na roślinę uszlachetnianą


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) med. wet. podawać szczepionkę

 (1.2) bot. roln. łączyć pęd (oczko) z pniem (podkładką) dwu różnych roślin

czasownik zwrotny niedokonany szczepić się

 (2.1) poddawać się podawaniu szczepionki

 (2.2) slang. całować się

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W sobotę, 6 lutego od 10 do 12 zwierzęta będą szczepione na targowicy, od 13 do 14 na Drodze Do Wantuli i od 14 do 16 na ul. Sabały koło sklepu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃt͡ʃɛpʲit͡ɕ, AS: ščepʹić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyszczep mzw., szczepek mrz., szczep m., szczepionka ż., szczepka ż., szczepienie n., zaszczepienie n., szczepkowanie n.

 czas. wyszczepić, zaszczepić dk., wszczepić dk.

 przym. szczepionkowy, szczepieniowy, szczepowy, szczepienny

Wiktionary


szczepice

Szczepice – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie nakielskim, w gminie Kcynia.

Wikipedia


szczepienie

1. wprowadzać do ustroju ludzkiego albo zwierzęcego, szczepionkę w celu sztucznego uodpornienia go na chorobę zakaźną;
2. uszlachetniać drzewa i krzewy owocowe przez przeniesienie gałązki rośliny szlachetnej na roślinę uszlachetnianą


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|szczepić., nazwa czynności

 (1.2) miejsce, w którym dokonano tej czynności lub jej rezultat

 (1.3) med. podanie szczepionki w formie zastrzyku

Wiktionary

  • szczepienie – w ogrodnictwie, metoda uszlachetniania drzew owocowych i roślin ozdobnych.
  • szczepienie – w medycynie, zabieg polegający na podaniu pacjentowi szczepionki.
  • szczepienie – w przemyśle, metoda łączenia dwóch metali (grafting).

Wikipedia

Przykłady

 (1.3) Antek strasznie panikował przed szczepieniem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃt͡ʃɛˈpʲjɛ̇̃ɲɛ, AS: ščepʹi ̯ė̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyszczep mzw., szczep mrz., szczepionka ż., szczepka ż., zaszczepienie n., szczepkowanie n.

 czas. szczepić ndk., wszczepiać ndk., wszczepić dk., zaszczepić dk.

 przym. szczepionkowy, szczepieniowy, szczepowy, szczepienny

Wiktionary


szczepienny

szczepienie


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z szczepieniem, dotyczący szczepienia

Wiktionary

Patrz:

szczepienie

Powiązane:

 rzecz. szczep mrz., szczepienie n., szczepionka ż.

 czas. szczepić ndk., zaszczepić dk.

 przym. szczepionkowy, poszczepienny, przedszczepienny

Wiktionary


szczepiński

nazwisko


SJP.pl


szczepioneczka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: szczepionka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczepionka ż.

Wiktionary


szczepionka

preparat biologiczny z oczyszczonej zawiesiny zabitych lub unieszkodliwionych bakterii, przeznaczonej do szczepień ochronnych lub leczniczych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. preparat pochodzenia biologicznego, zawierający osłabione żywe lub zabite drobnoustroje chorobotwórcze lub fragmenty ich struktury stosowany w celu wywołania odpowiedzi immunologicznej i odporności;

Wiktionary

Szczepionka – preparat biologiczny imitujący naturalną infekcję i prowadzący do rozwoju odporności analogicznej do tej, którą uzyskuje organizm w czasie pierwszego kontaktu z prawdziwym drobnoustrojem.

Szczepionka zawiera antygen stymulujący układ odpornościowy do indukcji swoistej odpowiedzi immunologicznej przeciw określonemu drobnoustrojowi. Dzięki wytworzeniu pamięci immunologicznej w przypadku kolejnego kontaktu z antygenem wtórna odpowiedź immunologiczna szybciej i skuteczniej eliminuje patogen, co uniemożliwia naturalny przebieg choroby, wraz z wykształceniem się typowych dla niej objawów klinicznych. W skład szczepionki może wchodzić żywy, o osłabionej zjadliwości (atenuowany) lub zabity drobnoustrój, a także inne fragmenty jego struktury czy metabolity.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Odkrycie szczepionki było wielkim krokiem w rozwoju medycyny.

 (1.1) Nowa szczepionka przeciwko wietrznej ospie wietrznej jest bezpieczna i efektywna.

 (1.1) Genetycznie modyfikowane szczepionki przeciwnowotworowe pobudzają układ odpornościowy pacjenta do rozpoznawania i niszczenia komórek nowotworowych, które normalnie pozostają bezkarne.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃt͡ʃɛˈpʲjɔ̃nka, AS: ščepʹi ̯õnka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyszczep mzw., szczepienie n., zaszczepienie n., szczepioneczka ż.

 czas. szczepić ndk., zaszczepić dk.

 przym. szczepienny, poszczepienny, szczepionkowy

Wiktionary


szczepionkowiec

potocznie: zwolennik stosowania szczepionek


SJP.pl


szczepionkowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) med. związany z szczepionkami, dotyczący szczepionek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyszczep mzw., szczepionka ż., szczepienie n., szczep mrz.,szczepka ż., zaszczepienie n., szczepkowanie n.

 czas. szczepić ndk., zaszczepić dk., wszczepić dk.

 przym. szczepienny, szczepowy, poszczepienny

Wiktionary


szczepka

zdrobnienie od: szczep


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przest. niewielka szczepa, kawałek drewna

 (1.2) ogrod. szczepione drzewko

forma rzeczownika.

 (2.1) D. lp. od: szczepek

Wiktionary

Szczepka – przysiółek w Polsce położony w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie działdowskim, w gminie Iłowo-Osada, w sołectwie Sochy.

W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie ciechanowskim.

W początkach XIX wieku Szczepka funkcjonowała na prawie chełmińskim. Składała się z 2 zagród zamieszkałych przez 14 osób.

Wikipedia

Przykłady

 (2.1) Kupiliśmy dziesięć szczepek gruszy i pięć jabłonek.

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1)

:: rzecz. szczepa ż.

 (1.2)

:: rzecz. szczep mrz., szczepienie n.

:: czas. szczepić ndk., szczepić się ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szczapka, drzazga

 (1.2) szczepek

Wiktionary


szczepkowo

3 miejscowości w Polsce:

  • Szczepkowo – wieś w woj. mazowieckim, w pow. płońskim, w gminie Raciąż
  • Szczepkowo – wieś w woj. pomorskim, w pow. kwidzyńskim, w gminie Gardeja
  • Szczepkowo – wieś w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. iławskim, w gminie Iława

Zobacz też: Szczepkowo Borowe, Szczepkowo-Giewarty, Szczepkowo-Iwany, Szczepkowo-Pawełki, Szczepkowo-Zalesie

Wikipedia


szczepkowski

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Andrzej Szczepkowski – polski aktor teatralny i filmowy, pedagog
  • Jan Szczepkowski – polski rzeźbiarz i malarz
  • Marek Szczepkowski – polski lekarz, chirurg, nauczyciel akademicki
  • Marek Szczepkowski – polski piosenkarz
  • Zbigniew Szczepkowski – polski kolarz, instruktor kolarstwa, żołnierz, trener, olimpijczyk

Wikipedia


szczeponóg

przedstawiciel rzędu wodnych skorupiaków z gromady pancerzowców; lasonóg


SJP.pl


szczeponogi

przedstawiciel rzędu wodnych skorupiaków z gromady pancerzowców; lasonóg


SJP.pl

Wikipedia


szczepowa

kobieta prowadząca szczep harcerski


SJP.pl

Patrz:

szczep

szczepowy

szczep


SJP.pl

Patrz:

szczep

szczerba

1. miejsce pozostałe po odpadnięciu, wyłamaniu lub odtłuczeniu cząstki czegoś, miejsce wyszczerbione; luka;
2. w taternictwie: wąska przełęcz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ubytek powstały w wyniku odpadnięcia, wyłamania fragmentu czegoś; miejsce wyszczerbione

 (1.2) książk. przen. brak, strata, uszczerbek

Wiktionary

  • szczerba – rodzaj przełęczy

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) (…) bo oto na łbie głębszą jeszcze szczerbę od szabli noszę (…)

 (1.2) I tej tedy jej chęci, czym mógł, dopomógł, a przy tym ziemię jej porodzicielską w dzierżawę wziął (…), aby na tym pozostałym jej majątku nijaka szczerba nie powstała.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃt͡ʃɛrba, AS: ščerba

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. uszczerbek m., Szczerbiec m.

:: zdrobn. szczerbina ż., szczerbinka ż.

 czas. szczerbić ndk., wyszczerbić dk., wyszczerbiać ndk., poszczerbić dk.

 przym. szczerbaty, wyszczerbiony, poszczerbiony

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) luka, wyrwa

Wiktionary


szczerbacz

szczerbak;
1. ssak charakteryzujący się prostym, zredukowanym uzębieniem, żyjący w Ameryce Południowej i Środkowej;
2. potocznie: osoba niemająca jednego lub kilku przednich zębów; szczerbuch


SJP.pl


szczerbak

1. ssak charakteryzujący się prostym, zredukowanym uzębieniem, żyjący w Ameryce Południowej i Środkowej; szczerbacz;
2. potocznie: osoba niemająca jednego lub kilku przednich zębów; szczerbuch, szczerbacz;
3. dwuletnia roślina warzywna o szerokich liściach; cykoria endywia


SJP.pl

  • szczerbaki – grupa lądowych ssaków łożyskowych

Osoby o tym nazwisku:

  • Aleksandr Szczerbak – rosyjski lekarz neurolog i psychiatra
  • Filipp Szczerbak – radziecki działacz partyjny

Wikipedia


szczerbaki

jeden z rzędów ssaków łożyskowych


SJP.pl

Szczerbaki (Xenarthra) – grupa lądowych ssaków łożyskowych w randze nadrzędu o zredukowanym uzębieniu. Zaliczane są do nich mrówkojady, leniwce i pancerniki – zwierzęta różniące się wyglądem zewnętrznym i trybem życia, ale o podobnej budowie anatomicznej. Pojawiły się w paleocenie na terenie Ameryki Południowej. Do czasów współczesnych przetrwało 30 gatunków występujących obecnie w obydwu Amerykach.

Wikipedia


szczerbaniuk

nazwisko


SJP.pl


szczerbatek

kobieta niemająca jednego lub kilku przednich zębów


SJP.pl


szczerbatka

kobieta niemająca jednego lub kilku przednich zębów


SJP.pl


szczerbatość

1. widoczne braki zębów;
2. stan, w którym widoczne są ubytki lub zniszczone fragmenty


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest szczerbate; cecha tych, którzy są szczerbaci

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczerba ż., szczerbiec m., szczerbinka ż., szczerbak m., szczerbacz m., szczerbienie n.

 czas. szczerbić ndk.

 przym. szczerbaty

Wiktionary


szczerbaty

1. niemający jednego lub kilku przednich zębów;
2. mający na krawędzi szczerbę lub szczerby; np. szczerbaty kubek


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) pot. pozbawiony jednego lub kilku zębów przednich

 (1.2) posiadający szczerbę

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wszystkie koleżanki Rafała uważają, że jego szczerbaty uśmiech jest wprost oszałamiający.

 (1.2) Niby taki porządny lokal, a obiad dostałem na szczerbatym talerzu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃt͡ʃɛrˈbatɨ, AS: ščerbaty

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczerba ż., szczerbatek m., szczerbatka ż., szczerbiec m., uszczerbek m., szczerbatość ż.

 czas. szczerbić, oszczerbić dk., uszczerbiać ndk., uszczerbić dk., wyszczerbić ndk., wyszczerbiać dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) bezzębny; gw-pl|Górny Śląsk|szczyrbaty.

 (1.2) wyszczerbiony, uszczerbiony

Wiktionary


szczerbiak

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Feliksa Szczerbiak – polska oficer, uczestniczka powstania warszawskiego
  • Marek Szczerbiak – polski oficer, urzędnik i menadżer
  • Wally Szczerbiak – amerykański koszykarz
  • Walter Szczerbiak – amerykański koszykarz

Wikipedia


szczerbić

1. robić w czymś szczerby;
2. powodować wyniszczenie lub stratę czegoś dla osiągnięcia jakiejś korzyści


SJP.pl


szczerbice

Szczerbice (niem. Sczyrbitz) – wieś w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie rybnickim, w gminie Gaszowice.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa katowickiego.

Wikipedia


szczerbicki

nazwisko


SJP.pl


szczerbiec

miecz koronacyjny królów polskich, będący jedynym zachowanym insygnium koronacyjnym Piastów; Szczerbiec


SJP.pl

Szczerbiec – miecz koronacyjny królów Polski, jeden z najcenniejszych zabytków i unikatowe świadectwo polskiej historii. Jedyne zachowane insygnium koronacyjne dynastii Piastów. Przechowywany w Skarbcu Koronnym w Zamku Królewskim na Wawelu.

Wikipedia


szczerbięcin

Szczerbięcin – wieś kociewska w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie tczewskim, w gminie Tczew.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa gdańskiego.

Wikipedia


szczerbina

Przełęcz – forma ukształtowania terenu, wybitne, poprzeczne obniżenie w przebiegu grzbietu górskiego, lub grani między sąsiednimi szczytami lub turniami. Powstaje w wyniku procesu denudacji mniej odpornych skał budujących stoki. Zazwyczaj przełęcze są najwygodniejszym miejscem do przejścia z jednej doliny do drugiej przez oddzielający je grzbiet.

Wikipedia


szczerbinka

zdrobnienie od: szczerbina


SJP.pl

  • szczerbinka – rodzaj przełęczy (zwykle płytko wcięta, ale skalista i ostra)
  • szczerbinka – rodzaj celownika w broni palnej
  • Szczerbinka – okręg miejski Moskwy
  • Szczerbinka – przełęcz w Długim Giewoncie w Tatrach

Wikipedia


szczerbiński

nazwisko


SJP.pl


szczerbówka

szczerbówka ksieni, szczerbówka wierzbówka – gatunek motyla z rodziny mrocznicowatych


SJP.pl


szczerbowski

nazwisko


SJP.pl


szczerbuch

potocznie: osoba niemająca jednego lub kilku przednich zębów; szczerbak, szczerbacz


SJP.pl


szczerców

wieś w Polsce


SJP.pl

Szczerców – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie bełchatowskim, w gminie Szczerców, nad rzeką Widawką. Siedziba gminy Szczerców.

Dawniej miasto - uzyskał lokację miejską przed 1364 rokiem, zdegradowany w 1870 roku. W końcu XVI wieku był miastem królewskim Korony Królestwa Polskiego w tenucie szczercowskiej w powiecie sieradzkim województwa sieradzkiego. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa piotrkowskiego.

Wikipedia


szczercowianin

mieszkaniec Szczercowa (wsi w Polsce)


SJP.pl


szczercowianka

mieszkanka Szczercowa (wsi w Polsce)


SJP.pl


szczercowski

Szczerców


SJP.pl

Patrz:

Szczerców

szczerek

nazwisko


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. rzeczka na Ukrainie, lewy dopływ Dniestru

Wiktionary


szczerk

gleba piaszczysto-gliniasto-ilasta


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. żwir

Wiktionary


szczerklina

Szczerklina (Ammophila) – rodzaj błonkówek z rodziny grzebaczowatych.

Wikipedia


szczerknąć

o owadach: wydać krótki, urywany głos


SJP.pl


szczerkowski

nazwisko


SJP.pl


szczerolotek

szczerolotek dwubarwny - gatunek chrząszcza z rodziny kózkowatych


SJP.pl


szczeropolski

prawdziwie, rdzennie polski


SJP.pl


szczerość

mówienie prawdy; prawdomówność


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, kto jest szczery

 (1.2) cecha tego, co jest szczere

Wiktionary

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈʃt͡ʃɛrɔɕt͡ɕ, AS: ščerość

Wiktionary

Powiązane:

 przym. szczery

 przysł. szczerze

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) otwartość, prostolinijność, wylewność

 (1.1) prawdziwość, autentyczność

Wiktionary


szczerosrebrny

wykonany z czystego srebra


SJP.pl


szczerozłoty

1. wykonany z czystego złota;
2. w przenośni: cenny, wartościowy, np. uśmiech, serce


SJP.pl


szczerski

nazwisko


SJP.pl

Znane osoby noszące nazwisko Szczerski:

  • Andrzej Szczerski – polski historyk sztuki
  • Krzysztof Szczerski – polski politolog, wiceminister spraw zagranicznych w latach 2007-2008
  • Mariusz Szczerski – polski muzyk, wokalista zespołu Honor

Wikipedia


szczerszy

stopień wyższy od przymiotnika: szczery; bardziej szczery


SJP.pl


szczery

1. nieukrywający prawdy; prawdomówny, otwarty;
2. świadczący o czyjejś prawdomówności; autentyczny, prawdziwy, nieudawany;
3. pozbawiony naleciałości, np. szczery brylant; czysty


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący szczerości; taki, który mówi prawdę; wyraża się szczerze, nie ukrywa tego, co myśli i czuje

 (1.2) jednolity, pozbawiony domieszek

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) …mój Romeo tak naprawdę był niedojrzały emocjonalnie. Zamiast prawdziwej, szczerej miłości pozostawił po sobie maszynkę do golenia, parę zdjęć i zamęt w mojej głowie.

 (1.2) Będąc już w szczerym lesie, nareszcie chwilę odpoczęli.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃt͡ʃɛrɨ, AS: ščery

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczerość ż.

 przysł. szczerze

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) autentyczny, niekłamany

Wiktionary


szczerza

w leśnictwie: drzewostan sosnowy składający się z gonnych drzew bez żadnego podszycia


SJP.pl


szczerze

przysłówek

 (1.1) od: szczery

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃt͡ʃɛʒɛ, AS: ščeže

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczerość ż.

 przym. szczery

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) otwarcie, z ręką na sercu, jak na spowiedzi

Wiktionary


szczerzej

stopień wyższy od przysłówka: szczerze


SJP.pl


szczerzenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|szczerzyć.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. szczerzyć

Wiktionary


szczerzyć

zwykle w odniesieniu do zębów: obnażać, odsłaniać, pokazywać (np. w uśmiechu lub złości)


SJP.pl

czasownik niedokonany

 (1.1) o zwierzęciu: grożąc, pokazywać zęby, kły

 (1.2) o człowieku: w uśmiechu lub złości pokazywać zęby

czasownik zwrotny niedokonany szczerzyć się

 (2.1) iron. uśmiechać się, zwłaszcza zalotnie, nieszczerze lub sztucznie

 (2.2) sterczeć, być widocznym, ostro się rysować

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Przestano do siebie szczerzyć zęby, oczy wszystkich zwróciły się na widnokrąg.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃt͡ʃɛʒɨt͡ɕ, AS: ščežyć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczerzenie n.

Wiktionary


szczerzyca

roślina z rodziny różowatych o drobnych kwiatach; spotykana w Tatrach


SJP.pl


szczęściara

1. kobieta, której sprzyja los;
2. ta, która liczy na szczęśliwy zbieg okoliczności


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. kobieta, której się szczęści, której się w czymś powiodło, mająca w życiu szczęście

Wiktionary

  • Szczęściara – film z 1954 roku
  • Szczęściara – film z 1975 roku
  • Szczęściara – film z 2001 roku
  • Szczęściara – film z 2019 roku
  • Szczęściara – powieść autobiograficzna Alice Sebold z 1999

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ʃt͡ʃɛ̃w̃ɕˈt͡ɕara, AS: ščẽũ̯śćara

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczęście n., szczęściarz m., uszczęśliwienie n.

 czas. szczęścić, szczęścić się, uszczęśliwiać ndk., uszczęśliwić dk.

 przym. szczęśliwy

 przysł. szczęśliwie

Wiktionary


szczęściarka

szczęściarz; szczęściara, farciara, farciarka


SJP.pl


szczęściarz

1. osoba mająca szczęście; człowiek, któremu sprzyja los;
2. ten, kto liczy na szczęśliwy zbieg okoliczności


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pot. osoba, której sprzyja szczęście w życiu

Wiktionary

Szczęściarz (ang. You Lucky Dog) – amerykański film komediowy, którego premiera odbyła się 27 czerwca 1998 roku.

Film ten trwa 89 minut. Reżyserem jest Paul Schneider.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wczoraj jakiś szczęściarz wygrał na loterii główną wygraną.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃt͡ʃɛ̃w̃ɕt͡ɕaʃ, AS: ščũ̯śćaš

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczęście n., szczęśliwiec m., szczęśliwość ż.

:: fż. szczęściara ż.

 czas. szczęścić, szczęścić się ndk., poszczęścić się ndk.

 przym. szczęśliwy

 przysł. szczęśliwie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dziecko szczęścia, farciarz, szczęśliwiec, ulubieniec bogów, ulubieniec fortuny, urodzony pod szczęśliwą gwiazdą, w czepku urodzony, wybraniec losu

Wiktionary


szczęścić

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. brak)

 (1.1) o Bogu, losie itp.: darzyć kogoś szczęściem, pomyślnością

czasownik zwrotny niedokonany szczęścić się (dk. brak)

 (2.1) powodzić się

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczęście n., szczęśliwość ż., szczęściara ż., szczęściarz m., szczęśliwiec m., szczęsność ż., uszczęśliwianie n., uszczęśliwienie n., szczęszczenie n., poszczęszczenie n.

 czas. uszczęśliwiać ndk., poszczęścić dk.

 przym. szczęśliwy

 przysł. szczęśliwie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) uszczęśliwiać

Wiktionary


szczęście

1. uczucie wielkiego zadowolenia, radości;
2. pomyślny los, powodzenie; splot pomyślnych okoliczności, pomyślny traf


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) uczucie radości i zadowolenia

 (1.2) powodzenie w jakichś działaniach, pomyślny zbieg okoliczności

Wiktionary

Szczęście – emocja, spowodowana doświadczeniami ocenianymi przez podmiot jako pozytywne. Psychologia wydziela w pojęciu szczęście rozbawienie i zadowolenie.

W rozważaniach o jego naturze szczęście najczęściej określane jest w dwóch aspektach:

  • mieć szczęście oznacza:
    • sprzyjający zbieg, splot okoliczności;
    • pomyślny los, fortuna, dola, traf, przypadek;
    • powodzenie w realizacji celów życiowych, korzystny bilans doświadczeń życiowych.
  • odczuwać szczęście oznacza:
    • (chwilowe) odczucie bezgranicznej radości, przyjemności, euforii, zadowolenia, upojenia;
    • (trwałe) zadowolenie z życia połączone z pogodą ducha i optymizmem; ocena własnego życia jako udanego, wartościowego, sensownego.

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Zawsze w teleturniejach miałem szczęście do łatwych pytań.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃt͡ʃɛ̃w̃ɕt͡ɕɛ, AS: ščũ̯śće

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczęśliwość ż., szczęściara ż., szczęściarz m., szczęśliwiec m., szczęsność ż., uszczęśliwianie n., uszczęśliwienie n., szczęszczenie n., poszczęszczenie n., nieszczęście n., unieszczęśliwianie n., unieszczęśliwienie n.

 czas. uszczęśliwiać ndk., uszczęśliwić dk., unieszczęśliwiać ndk., unieszczęśliwić dk., szczęścić ndk., poszczęścić dk.

 przym. szczęśliwy, nieszczęśliwy, szczęsny, nieszczęsny

 przysł. szczęśliwie, nieszczęśliwie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) radość, uciecha, zadowolenie

 (1.2) pomyślność, powodzenie

Wiktionary


szczęściem

1. uczucie wielkiego zadowolenia, radości;
2. pomyślny los, powodzenie; splot pomyślnych okoliczności, pomyślny traf


SJP.pl


szczesiak

nazwisko


SJP.pl


szczęślin

drzewo, krzew lub pnącze z rodziny werbenowatych; wolkameria; klerodendron


SJP.pl


szczęśliwice

Szczęśliwice (hist. Stenclewice) – dawna wieś, obecnie osiedle i obszar MSI w dzielnicy Ochota w Warszawie.

Wikipedia


szczęśliwicki

Szczęśliwice


SJP.pl

Patrz:

Szczęśliwice

szczęśliwie

przysłówek

 (1.1) ze szczęściem, zaznając szczęścia, z powodzeniem

 (1.2) na szczęście

 (1.3) w szczęściu i radości

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Szczęśliwie mam postoje taksówek na wszystkich ulicach wokół domu, więc zawsze czeka na mnie jakiś pojazd.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczęsność ż., szczęściara ż., szczęściarz mos., szczęście n., szczęśliwość ż., uszczęśliwianie n., uszczęśliwienie n.

 czas. szczęścić

 przym. szczęśliwy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) korzystnie, pomyślnie, trafnie

 (1.2) na szczęście

 (1.3) błogo, radośnie, wesoło

Wiktionary


szczęśliwiec

osoba, której zdarzyło się coś wyjątkowego i rzadko spotykanego


SJP.pl


szczęśliwiej

stopień wyższy od przysłówka: szczęśliwie


SJP.pl


szczęśliwość

uczucie szczęścia, zadowolenia, radości itp.; szczęście, błogość, radość, zadowolenie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) uczucie silnego zadowolenia

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Powszechna szczęśliwość na tym świecie jest niemożliwa.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃt͡ʃɛ̃w̃ɕˈlʲivɔɕt͡ɕ, AS: ščẽũ̯ślʹivość

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczęście n., szczęśliwiec m., szczęściarz mos., uszczęśliwianie n., uszczęśliwienie n.

 przym. szczęśliwy

 przysł. szczęśliwie

 czas. szczęścić

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) błogostan, zadowolenie, radość

Wiktionary


szczęśliwostka

drobna rzecz sprawiająca komuś przyjemność


SJP.pl


szczęśliwszy

stopień wyższy od przymiotnika: szczęśliwy; bardziej szczęśliwy


SJP.pl


szczęśliwy

przymiotnik

 (1.1) odczuwający szczęście

 (1.2) przynoszący szczęście

 (1.3) korzystny

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Byłem szczęśliwy, gdy przyjęła moje oświadczyny.

 (1.2) Aby mieć pewność, że zda egzamin, Hela postawiła na biurku swojego szczęśliwego misia.

 (1.3) Szczęśliwym trafem nauczyciel patrzył akurat w inną stronę i ściąganie nie wydało się.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃt͡ʃɛ̃w̃ɕˈlʲivɨ, AS: ščẽũ̯ślʹivy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczęśliwość ż., szczęściara ż., szczęściarz m., szczęście n., Szczęśliwice nmos., uszczęśliwianie n., uszczęśliwienie n., Szczęsny m., szczęsność ż.

 czas. szczęścić, uszczęśliwiać ndk., uszczęśliwić dk., poszczęścić dk.

 przym. szczęsny

 przysł. szczęśliwie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) radosny, cały w skowronkach, cały happy, beztroski, pogodny

 (1.2) fortunny; pot. fartowny

Wiktionary


szczęsna

dawniej: szczęśliwy


SJP.pl

Szczęsna – staropolskie imię żeńskie. Wywodzi się od słowa "szczęśliwa". Żeński odpowiednik imienia Szczęsny; jest uważana za odpowiednik znaczeniowy łacińskiego imienia Feliksa, Felicja. Patronem tego imienia jest św. Zygmunt Szczęsny Feliński.

Szczęsna imieniny obchodzi 17 września.

Wikipedia


szcześniak

nazwisko


SJP.pl

Szcześniak – polskie nazwisko.

Osoby o tym nazwisku:

  • Władysław Szcześniak (1858–1926) – polski biskup rzymskokatolicki, biskup pomocniczy warszawski w latach 1925–1926
  • Kazimierz Szcześniak (1885-1945) – polski oficer
  • Bolesław Szcześniak (1908–1996) – polski historyk emigracyjny, orientalista
  • Alina Surmacka-Szcześniak (ur. 1925) – amerykańska chemik i doktor technologii żywności
  • Andrzej Leszek Szcześniak (1932–2003) – doktor nauk historycznych, autor ponad trzydziestu książek o tematyce historycznej oraz podręczników szkolnych
  • Barbara Szcześniak (ur. 1951) – polska aktorka teatralna
  • Paweł Szcześniak (1952–2007) – polski rzeźbiarz
  • Andrzej Szcześniak (ur. 1955) – polski strażak
  • Mietek Szcześniak (ur. 1964) – polski piosenkarz, kompozytor i autor tekstów
  • Paweł Szcześniak (ur. 1975) – polski koszykarz
  • Filip Szcześniak (ur. 1990) – polski raper tworzący pod pseudonimem Taco Hemingway

Wikipedia


szczęśniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: szczęsny


SJP.pl


szcześniki

Szcześniki – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie włodawskim, w gminie Hańsk.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa chełmskiego.

Wieś stanowi sołectwo gminy Hańsk. Według Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2011 wieś liczyła 98 mieszkańców.

Wikipedia


szczęsność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co szczęsne

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Szczęsny m., szczęście n., uszczęśliwianie n., uszczęśliwienie n.

 czas. szczęścić, uszczęśliwiać ndk., uszczęśliwić dk.

 przym. szczęsny, szczęśliwy

 przysł. szczęśnie, szczęśliwie

Wiktionary


szczęsny

dawniej: szczęśliwy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;

Wiktionary

Szczęsny – imię męskie pochodzenia polskiego, po raz pierwszy notowane w 1422 roku. Wywodzi się od słowa „szczęśliwy” i jest uważane za odpowiednik znaczeniowy łacińskiego imienia Feliks i greckiego Makary. Patronem tego imienia jest święty Zygmunt Szczęsny Feliński, wspominany 17 września.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Pan Szczęsny jest naszym sąsiadem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃt͡ʃɛ̃w̃snɨ, AS: ščũ̯sny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczęsny m., szczęsność ż.

 przym. szczęsny, szczęśliwy

Wiktionary


szczęsław

imię męskie


SJP.pl


szczęsławostwo

Szczęsław z żoną; Szczęsławowie


SJP.pl


szczęsławowie

imię męskie


SJP.pl


szczęsławowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Szczęsława lub z nim związany


SJP.pl


szczęt

dawniej: pozostałość czegoś, reszta


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) przest. coś, co pozostało

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) resztka, szczątek; daw. szcząt

Wiktionary


szczętki

rząd morskich pancerzowców; eufazje


SJP.pl

Szczętki (l. poj.: szczętka), eufauzje, eufazje (Euphausiacea), popularnie zwane krylem – rząd morskich pancerzowców liczący 86 gatunków. W odróżnieniu od innych skorupiaków szczętki mają skrzela zewnętrzne.

Szczętki występują we wszystkich oceanach świata, gdzie stanowią kluczowe, dolne ogniwo w łańcuchu pokarmowym. Odżywiają się fitoplanktonem oraz w mniejszym stopniu zooplanktonem, same zaś są zjadane przez wiele gatunków większych zwierząt, dla których kryl jest najważniejszym elementem diety, np. fiszbinowców, mant, rekinów wielorybich, krabojadów oraz innych płetwonogich, a także kilku gatunków ptaków morskich. Szacuje się, że w Oceanie Południowym organizmy z gatunku kryla antarktycznego (Euphausia superba) mają biomasę 500 milionów ton – dwa razy więcej niż ogólna biomasa ludzi. Połowa tego zjadana jest corocznie przez wieloryby, płetwonogie, pingwiny, kałamarnice i ryby. W poszukiwaniu pokarmu wiele gatunków szczętek odbywa pionową migrację, stanowiąc w nocy pokarm dla drapieżników żerujących przy powierzchni wody, a w dzień – w głębinach.

Wikipedia


szczetnica

przedstawiciel gromady zwierząt bezkręgowych z typu pierścienic


SJP.pl


szczetnice

gromada zwierząt bezkręgowych z typu pierścienic


SJP.pl

Wikipedia


szczetny

cytronela szczetna - roślina z rodziny traw, uprawiana ze względu na zawartość olejku cytronelowego


SJP.pl


szczewik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. obuw. but

Wiktionary


szczeznąć

czasownik nieprzechodni dokonany

 (1.1) daw. gwara. przepaść, zniknąć

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Z gór schodzą śniegi zakosami stoków, / Koczują w lasach nim szczezną w wądołach.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. sczeznąć dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) war. współcz. sczeznąć

Wiktionary


szczeżuja

duży małż słodkowodny


SJP.pl

Szczeżuja – zwyczajowa nazwa kilku gatunków małży słodkowodnych z rodziny skójkowatych (Unionidae):

  • szczeżuja pospolita (Anodonta anatina)
  • szczeżuja wielka (Anodonta cygnea)
  • szczeżuja spłaszczona (Pseudanodonta complanata)
  • szczeżuja chińska (Sinanodonta woodiana)

Dawniej nazwa szczeżuja uznawana była za zwyczajową nazwę rodzaju Anodonta.

Wikipedia


szczi

kapuśniak z białej kapusty na rosole


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) kulin. popularny w kuchni rosyjskiej rodzaj zupy z warzyw liściastych, z dodatkiem mięsa, grzybów lub ryb;

Wiktionary

Szczi (ros. щи) – popularny w kuchni rosyjskiej rodzaj zupy z warzyw liściastych, z dodatkiem mięsa, grzybów lub ryb. W zależności od zastosowanego wywaru, szczi może być kapuśniakiem, zupą grzybową lub rybną, przy czym kapusta pozostaje składnikiem niezmiennym. Współcześnie w kuchni rosyjskiej występuje kilkadziesiąt modyfikacji podstawowego przepisu.

Wikipedia


szczimać

czasownik przechodni dokonany

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. wytrzymać

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński|obstoć, wydzierżeć.

Wiktionary


szczkówek

Szczkówek – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie włocławskim, w gminie Izbica Kujawska.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa włocławskiego. Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczyła 132 mieszkańców. Jest dziewiętnastą co do wielkości miejscowością gminy Izbica Kujawska.

Wikipedia


szczmiel

szczmiel biały - bylina z rodziny pokrzywowatych osiągająca wysokość do 2,5 metra


SJP.pl

Szczmiel, ramia, bemeria (Boehmeria Jacq.) – rodzaj roślin z rodziny pokrzywowatych (Urticaceae). Obejmuje on 47 gatunków występujących w strefie równikowej oraz na półkuli północnej w strefie subtropikalnej, rzadziej wkraczając w strefę klimatu umiarkowanego (po Labrador w Ameryce Północnej i Japonię w Azji). 33 gatunki rosną na Starym Świecie, a 14 na Nowym Świecie. Ze względu na pewne podobieństwo i pokrewieństwo w stosunku do pokrzyw, a jednocześnie brak włosków parzących nazywane są „fałszywymi pokrzywami” (ang. false nettles).

Wikipedia


szczoch

potocznie: młody chłopak; smarkacz, gówniarz


SJP.pl


szczochy

wulgarnie: mocz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) posp. mocz

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczaw mrz., szczanie n., szczyny lm nm.

 czas. obszczywać ndk., szczać ndk., zeszczać się dk., poszczać się dk., naszczać dk., wyszczać się dk., oszczać dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) posp. szczyny; pot. siki, siuśki; gw-pl|Górny Śląsk|jscochy, jszczochy, scochy.; zobacz też: więcej w haśle mocz

Wiktionary


szczoda

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. środa

Wiktionary


szczodrak

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) kulin. gwara. bożonarodzeniowe pieczywo

 (1.2) kulin. gwara. ciastko weselne w formie zwierzątka

Wiktionary

Szczodrak – przysiółek wsi Goszcz w Polsce, położony w województwie dolnośląskim, w powiecie oleśnickim, w gminie Twardogóra. Wchodzi w skład sołectwa Goszcz.

W latach 1975–1998 przysiółek należał administracyjnie do województwa wrocławskiego.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. szczodrobliwość ż., szczodrok mrz., szczodrość ż., szczodrota ż., szczodrzeniec mrz.

 przym. szczodry, szczodrobliwy, szczodraczy

 przysł. szczodrze, szczodrobliwie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) war. szczodrok

Wiktionary


szczodrkowice

Szczodrkowice – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim, w gminie Skała.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krakowskiego. Integralne części miejscowości: Dąbki, Kolbuszowa, Kopanina, Pod Naramskim, Zagardle.

Wikipedia


szczodrobliwie

przysłówek

 (1.1) hojnie, szczodrze

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Natura obdarzyła nas w tym roku szczodrobliwie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczodrok mos./mrz., szczodrota ż., szczodrak mrz., szczodrość ż., szczodrobliwość

 przym. szczodrobliwy, szczodry

Wiktionary


szczodrobliwiej

stopień wyższy od przysłówka: szczodrobliwie


SJP.pl


szczodrobliwość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) bycie hojnym

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wuj Antoni słynął ze szczodrobliwości, nigdy nie odpędził od drzwi żadnego biedaka.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. szczodrobliwy, szczodry

 przysł. szczodrobliwie

 rzecz. szczodrok mos./mrz., szczodrak mrz., szczodrość ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) hojność, szczodrość

Wiktionary


szczodrobliwszy

stopień wyższy od przymiotnika: szczodrobliwy


SJP.pl


szczodrobliwy

1. rozdający coś obficie, w dużej ilości;
2. hojnie udzielany


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) hojny, szczodry

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Babcia Honorata była kobietą szczodrobliwą, wspomagała wielu potrzebujących.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczodrok mos./mrz., szczodrota ż., szczodrak mrz., szczodrość ż., szczodrobliwość ż.

 przysł. szczodrobliwie

 przym. szczodry

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wspaniałomyślny, wielkoduszny

Wiktionary


szczodrochowo

2 miejscowości w Polsce:

  • Szczodrochowo – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. gostyńskim, w gminie Gostyń
  • Szczodrochowo – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. wągrowieckim, w gminie Skoki

Wikipedia


szczodrok

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) kulin. reg. świętokrzyski rogalik drożdżowy

 (1.2) kulin. reg. kaszubski wypiek z ciasta chlebowego w formie księżyca, tradycyjnie pieczony w wigilię Trzech Króli

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczodrobliwość ż., szczodrak mrz., szczodrość ż., szczodrota ż., szczodrzeniec mrz.

 przym. szczodry, szczodrobliwy, szczodraczy

 przysł. szczodrze, szczodrobliwie

Wiktionary


szczodrolistny

przymiotnik

 (1.1) taki, który ma wiele liści

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃt͡ʃɔdrɔˈlʲistnɨ, AS: ščodrolʹistny

Wiktionary


szczodrość

szczodrobliwość, hojność, bycie szczodrym


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) książk. cecha tego, co szczodre; cecha tych, którzy są szczodrzy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ludzie opowiadali o nim dziwy, wysławiali jego szczodrość i wspaniałość, twierdzili, że w jego domu wieczne święto panuje i że każdy kto się tam zjawi w obiadowej porze, ugoszczony zostanie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczodrok mos./mrz., szczodrobliwość ż., szczodrota ż., szczodrak m., szczodrzeniec m.

 przym. szczodry, szczodrobliwy, szczodraczy

 przysł. szczodrze, szczodrobliwie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) hojność, szczodrobliwość; daw. szczodrota

Wiktionary


szczodrota

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) daw. bycie szczodrym

 (1.2) daw. obfitość

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczodrok mos./mrz., szczodrobliwość ż., szczodrak mrz., szczodrość ż., szczodrzeniec m.

 przym. szczodry, szczodrobliwy, szczodraczy

 przysł. szczodrze, szczodrobliwie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) hojność, szczodrobliwość, szczodrość

Wiktionary


szczodrów

Szczodrów – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie oleśnickim, w gminie Syców.

Wikipedia


szczodrowski

nazwisko


SJP.pl


szczodry

szczodrobliwy;
1. rozdający coś obficie, w dużej ilości;
2. hojnie udzielany


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) hojny, dający coś obficie

 (1.2) udzielany w sposób hojny

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃt͡ʃɔdrɨ, AS: ščodry

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczodrok mos./mrz., szczodrość ż., szczodrobliwość ż., szczodrota ż., szczodrak m., szczodrzeniec m.

 przym. szczodrobliwy, szczodraczy

 przysł. szczodrze, szczodrobliwie

Wiktionary


szczodrze

przysłówek

 (1.1) w sposób szczodry

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczodrok mos./mrz., szczodrota ż., szczodrak mrz., szczodrość ż.

 przym. szczodry

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) hojnie

Wiktionary


szczodrzej

stopień wyższy od przysłówka: szczodrze


SJP.pl


szczodrzejewo

Szczodrzejewo – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie wrzesińskim, w gminie Miłosław.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa poznańskiego.

Przez Szczodrzejewo przebiega czarny szlak rowerowy, łączący Żerków przez Raszewy, Śmiełów, Nową Wieś Podgórną, Czeszewo i Winną Górę z Miłosławiem.

Wieś położona jest na terenie Żerkowsko-Czeszewskiego Parku Krajobrazowego.

Wikipedia


szczodrzejszy

stopień wyższy od przymiotnika: szczodry


SJP.pl


szczodrzenica

Wikipedia


szczodrzeniec

miododajna krzewina o żółtych kwiatach


SJP.pl

Szczodrzeniec (Chamaecytisus Link.) – wyróżniany w niektórych ujęciach systematycznych rodzaj roślin z rodziny bobowatych, alternatywnie włączany jest do rodzaju Cytisus jako sekcja Tubocytisus DC, Prodr. 2: 153. 1825. Obejmuje od ok. 30 do 43 gatunków. Rośliny te występują na obszarze od Wysp Kanaryjskich po zachodnią Azję. W Polsce występują 4 gatunki rodzime i jeden przejściowo dziczejący.

Wikipedia


szczodrzykowo

Szczodrzykowo – osada w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie poznańskim, w gminie Kórnik, w dolinie Średzkiej Strugi, przy drodze powiatowej nr 547 do Gądek

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa poznańskiego.

Wikipedia


szczon

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) poznań. chłopak

Wiktionary


szczot

duża szczotka


SJP.pl


szczota

duża szczotka


SJP.pl


szczoteczka

1. mała szczotka;
2. przyrząd perkusyjny do uderzania w bębny;
3. włoski na nogach pszczół robotnic zbierających pyłek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mała szczotka

 (1.2) włoski na nóżkach pszczół robotnic

Wiktionary

szczotka – narzędzie służące do zamiatania, wygładzania, szorowania lub mycia czegoś; zwykle zbudowana jest z włókien chemicznych lub pochodzenia roślinnego, włosia, drutów, gałęzi etc. w formie małych pęków lub węzełków umocowanych w oprawie lub grzbiecie. Przykłady:

  • szczotka do brody i wąsów (kartacz)
  • szczotka do butów
  • szczotka do lodu używana w curlingu
  • szczotka do odzieży
  • szczoteczka do paznokci
  • szczoteczka do rzęs
  • szczotka do włosów
  • szczotka do zamiatania
  • szczoteczka do zębów
  • szczotka ryżowa

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ʃt͡ʃɔˈtɛt͡ʃka, AS: ščotečka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczotka ż., szczotkowanie n.

 czas. szczotkować ndk.

 przym. szczotkowy

Wiktionary


szczoteczkowaty

przypominający małą szczotkę; szorstki i sterczący


SJP.pl


szczoteczkowy

szczoteczka


SJP.pl

Patrz:

szczoteczka

szczotecznica

szczotecznica szarawka - motyl z rodziny brudnic, którego gąsienice wyrządzają szkody w lasach liściastych


SJP.pl


szczotka

nazwisko


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) narzędzie do czyszczenia składające się z oprawki i przymocowanego do niej miękkiego włosia

 (1.2) techn. specjalny rodzaj kontaktu elektrycznego pomiędzy ruchomymi częściami;

 (1.3) zool. włosy rosnące na końskich pęcinach

 (1.4) roboczy wydruk ze studia DTP służący do korekty;

Wiktionary

szczotka – narzędzie służące do zamiatania, wygładzania, szorowania lub mycia czegoś; zwykle zbudowana jest z włókien chemicznych lub pochodzenia roślinnego, włosia, drutów, gałęzi etc. w formie małych pęków lub węzełków umocowanych w oprawie lub grzbiecie. Przykłady:

  • szczotka do brody i wąsów (kartacz)
  • szczotka do butów
  • szczotka do lodu używana w curlingu
  • szczotka do odzieży
  • szczoteczka do paznokci
  • szczoteczka do rzęs
  • szczotka do włosów
  • szczotka do zamiatania
  • szczoteczka do zębów
  • szczotka ryżowa

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Styliści, którzy zajmują się fryzurami gwiazd Hollywood, dobrze wiedzą, jak wiele zależy od szczotek do włosów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃt͡ʃɔtka, AS: ščotka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczotkowanie n., wyszczotkowanie n., Szczotkowice nmos., szczotlicha ż., szczotkarz m., szczotkarstwo n., szczotkarnia ż.

:: zdrobn. szczoteczka ż.

:: zgrub. szczota ż.

 czas. szczotkować ndk., wyszczotkować dk.

 przym. szczotkowy

Wiktionary


szczotkarka

maszyna do szczotkowania tkanin


SJP.pl


szczotkarski

dotyczący wyrobu szczotek


SJP.pl


szczotkarz

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) rzem. rzemieślnik wykonujący szczotki

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczotkarstwo n., szczotkarnia ż., szczotka ż.

 przym. szczotkarski, szczotkowy

 czas. szczotkować

Wiktionary


szczotkoczuby

pingwin szczotkoczuby - gatunek ptaka z rodziny pingwinów


SJP.pl


szczotkoryjce

typ małych, drapieżnych bezkręgowców; ryjkogłowy, ryjokrętki


SJP.pl

Wikipedia


szczotkować

czasownik

 (1.1) pocierać szczotką – czesząc, czyszcząc lub polerując

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Obowiązkowo po każdym posiłku, szczotkuję swoje zęby.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃt͡ʃɔtˈkɔvat͡ɕ, AS: ščotkovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczotka ż., szczoteczka ż., szczota ż., szczotkowanie n., szczoteczkowanie n., szczotkarz m.

 czas. wyszczotkować

 przym. szczotkowy, szczoteczkowy

Wiktionary


szczotkowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|szczotkować., nazwa czynności

 (1.2) oczyszczanie powierzchni czegoś przy pomocy szczotki

 (1.3) czesanie włosów, sierści przy pomocy szczotki

Wiktionary

  • szczotkowanie w curlingu (dyscyplina sportowa)
  • szczotkowanie zębów

Wikipedia

Przykłady

 (1.3) Sierść nabrała połysku od codziennych szczotkowań i solidnych porcji witamin, ale psie oczy pozostały smutne, nieufne.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃt͡ʃɔtkɔˈvãɲɛ, AS: ščotkovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczota ż., szczotka ż., szczoteczka ż., wyszczotkowanie n.

 czas. szczotkować ndk., wyszczotkować dk.

 przym. szczotkowy

Wiktionary


szczotkowato

szczotkowaty


SJP.pl

Patrz:

szczotkowaty

szczotkowaty

przypominający szczotkę; szorstki i sterczący


SJP.pl


szczotkowice

Szczotkowice – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie pińczowskim, w gminie Działoszyce.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego.

Wikipedia


szczotkowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany ze szczotką, dotyczący szczotki

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczotka ż., szczota ż., szczoteczka ż., szczotkarz m., szczotkarka ż., szczotkarstwo n., szczotkowanie n., wyszczotkowanie n.

 czas. szczotkować ndk., wyszczotkować dk.

 przym. szczotkarski

Wiktionary


szczotlicha

Szczotlicha (Corynephorus P. Beauv.) – rodzaj roślin należący do rodziny wiechlinowatych. Obejmuje 5 gatunków. Występują one w Europie, krajach basenu Morza Śródziemnego (północna Afryka, Bliski Wschód), na wschodzie sięgając po Iran. W Polsce rośnie jeden – szczotlicha siwa C. canescens. Rośliny te zasiedlają siedliska piaszczyste, w tym wydmy.

Wikipedia


szczow

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. bot. kulin. szczaw

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) reg. śl. babskie jscochy.

Wiktionary


szczubełek

nazwisko


SJP.pl


szczublewski

nazwisko


SJP.pl


szczuć

1. podjudzać psa do atakowania i gonienia;
2. polować na coś z chartami


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. poszczuć)

 (1.1) pobudzać psa do ataku

 (1.2) podburzać kogoś przeciw czemuś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Łobuz szczuł przerażonego policjanta agresywnym psem.

 (1.2) Po co szczuć obywateli przeciw lekarzom?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃt͡ʃut͡ɕ, AS: ščuć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczujnia ż., szczucie n., poszczucie n., zaszczucie n.

 czas. poszczuć dk., zaszczuć dk.

Wiktionary


szczucice

Szczucice – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie opatowskim, w gminie Sadowie.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa tarnobrzeskiego.

Wikipedia


szczucie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|szczuć.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃt͡ʃut͡ɕɛ, AS: ščuće

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaszczucie n., szczujnia ż.

 czas. szczuć ndk.

Wiktionary


szczucin

miasto w Polsce


SJP.pl

Szczucin – miasto w Polsce położone w województwie małopolskim, w powiecie dąbrowskim, w gminie Szczucin.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa tarnowskiego.

Miasto jest siedzibą gminy Szczucin.

Wikipedia


szczucinianin

mieszkaniec Szczucina (miasta w Polsce)


SJP.pl


szczucinianka

mieszkanka Szczucina (miasta w Polsce)


SJP.pl


szczuciński

przymiotnik od: Szczucin, wieś gminna w województwie małopolskim


SJP.pl


szczucki

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Edward Szczucki – polski inżynier, polityk i samorządowiec
  • Krzysztof Szczucki – polski prawnik i urzędnik państwowy, poseł na Sejm X kadencji RP, minister edukacji i nauki
  • Lech Szczucki – polski historyk filozofii oraz kultury
  • Marian Szczucki – komisarz polskiej policji
  • Stanisław Szczucki z Wronowa – sędzia ziemski sandomierski, sekretarz królewski i poseł na Sejm I Rzeczypospolitej
  • Stanisław Henryk Szczucki – rotmistrz Wojska Polskiego
  • Zdzisław Szczucki – polski pilot wojskowy

Wikipedia


szczuczyn

1. miasto w Polsce;
2. wieś w Polsce;
3. miasto na Białorusi


SJP.pl

  • Szczuczyn – miasto w województwie podlaskim, w powiecie grajewskim, w gminie Szczuczyn
  • Szczuczyn – wieś w województwie wielkopolskim, w powiecie szamotulskim, w gminie Szamotuły
  • Szczuczyn – gmina miejsko-wiejska w województwie podlaskim, w powiecie grajewskim
  • Szczuczyn – miasto na Białorusi w obwodzie grodzieńskim

Wikipedia


szczuczynianin

mieszkaniec Szczuczyna


SJP.pl


szczuczynianka

mieszkanka Szczuczyna


SJP.pl


szczuczyński

związany z miastem Szczuczyn


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący Szczuczyna, związany ze Szczuczynem

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Szczuczyn m., szczuczynianin m., szczuczynianka ż.

Wiktionary


szczudlarka

szczudlarz


SJP.pl

Patrz:

szczudlarz

szczudlarski

szczudlarz


SJP.pl

Patrz:

szczudlarz

szczudlarstwo

zajęcie szczudlarza


SJP.pl


szczudlarz

osoba chodząca na szczudłach


SJP.pl


szczudlasty

przypominający szczudła, długi i cienki; szczudłowaty


SJP.pl


szczudła

1. pręt z podpórką na stopę, umożliwiający stawianie kroków bez dotykania ziemi stopą, używany głównie do pokazów, akrobacji;
2. podpora ułatwiająca chodzenie osobom z uszkodzoną lub amputowaną nogą; kula;
3. podpora zastępująca amputowaną nogę; proteza


SJP.pl


szczudłak

ptak z siewkowych, o czarno-białym upierzeniu, długim czarnym dziobie i bardzo długich czerwonych nogach; zamieszkuje wybrzeża jezior na obszarach stepowych i półpustynnych Eurazji, Afryki, obu Ameryk i Australii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) ornit. nazwa systematyczna|Himantopus himantopus|ref=tak., średniej wielkości ptak o bardzo długich nogach, należący do rzędu siewkowych;

Wiktionary

Szczudłak (zwyczajny) (Himantopus himantopus) – gatunek średniej wielkości ptaka brodzącego z rodziny szczudłonogów (Recurvirostridae), zamieszkujący wszystkie kontynenty oprócz Antarktydy. Nie jest zagrożony wyginięciem.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈʃt͡ʃudwak, AS: ščudu̯ak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczudło n.

Wiktionary


szczudłakowate

rodzina ptaków z rzędu siewkowych; szczudłonogie, szczudłonogi


SJP.pl

Szczudłonogi, szczudłakowate (Recurvirostridae) – rodzina ptaków z rzędu siewkowych (Charadriiformes).

Wikipedia


szczudłakowaty

o cechach charakterystycznych dla rodziny ptaków z rzędu siewkowych


SJP.pl


szczudłek

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) stpol. prztyczek

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃt͡ʃudwɛk, AS: ščudu̯ek

Wiktionary


szczudło

1. pręt z podpórką na stopę, umożliwiający stawianie kroków bez dotykania ziemi stopą, używany głównie do pokazów, akrobacji;
2. podpora ułatwiająca chodzenie osobom z uszkodzoną lub amputowaną nogą; kula;
3. podpora zastępująca amputowaną nogę; proteza


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) kij z podstawką pod stopę, do chodzenia nad ziemią

 (1.2) med. podpora ułatwiająca chodzenie

 (1.3) leśn. odnoga korzenia świerka

 (1.4) bud. solidny element do osadzania słupów drewnianych w gruncie

 (1.5) przen. ktoś bardzo wysoki, chudy

 (1.6) przest. przen. osoba będąca podporą dla kogoś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Kuglarz poruszał się na szczudłach po rynku.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczudlarz mos., szczudlastość ż., szczudlatość ż., szczudłak mos. mzw., szczudłonogość ż., szczudłowanie n., szczudłowatość ż., szczudłowość ż., Szczudłów mrz., Szczudły nmos.

:: zdrobn. szczudełko n.

 czas. szczudłować ndk.

 przym. szczudlasty, szczudlaty, szczudłonogi, szczudłowaty, szczudłowy

 przysł. szczudlasto, szczudłowato

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) kula

Wiktionary


szczudłonóg

ptak z rzędu siewkowych


SJP.pl


szczudłonogi

1. o nogach podobnych do szczudeł;
2. o cechach charakterystycznych dla rodziny ptaków z rzędu siewkowych


SJP.pl

Szczudłonogi, szczudłakowate (Recurvirostridae) – rodzina ptaków z rzędu siewkowych (Charadriiformes).

Wikipedia


szczudłonogie

rodzina ptaków z rzędu siewkowych; szczudłakowate, szczudłonogi


SJP.pl


szczudłów

Szczudłów – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie łowickim, w gminie Łowicz.

Wieś arcybiskupstwa gnieźnieńskiego w powiecie orłowskim województwa łęczyckiego w końcu XVI wieku. Była wsią klucza zduńskiego arcybiskupów gnieźnieńskich. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa skierniewickiego.

Wikipedia


szczudłowaty

przypominający szczudła, długi i cienki; szczudlasty


SJP.pl


szczujnia

pogardliwie:
1. propagowanie nienawiści w mediach;
2. medium propagujące nienawiść polityczną lub społeczną, postrzegane jako stronnicze


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. pejor. medium (stacja telewizyjna, gazeta, serwis internetowy itp.) postrzegane jako stronnicze i propagujące nienawiść polityczną lub społeczną, niekiedy wobec konkretnych osób

 (1.2) pot. pejor. proceder propagowania nienawiści w mediach

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Część dziennikarzy kłamie i uprawia niszczenie polityków. To dziennikarska szczujnia.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczucie n., zaszczucie n., poszczucie n.

 czas. szczuć ndk., zaszczuć dk., poszczuć ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gadzinówka

Wiktionary


szczuka

nazwisko


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) daw. zool. szczupak

Wiktionary

  • Szczuka – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. brodnickim, w gm. Brodnica
  • Szczuka – pojawiająca się w niektórych źródłach nazwa jeziora Szczuckiego w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. brodnickim, w gm. Brodnica
  • szczuka – staropolskie: szczupak
  • Szczuka – typ radzieckich i rosyjskich atomowych okrętów podwodnych projektu 671RTM/RTMK
  • Szczuka-B/M – typ radzieckich i rosyjskich atomowych okrętów podwodnych projektu 971

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

 (1.1) szczubiel, szczupiel

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

źródła.

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szczubiel, szczupiel

Wiktionary


szczukocice

Szczukocice – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie piotrkowskim, w gminie Gorzkowice.

Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z roku 1386. W późniejszym okresie (XVI wiek) była własnością rodu Szczukockich herbu Jelita, stamtąd też ród ów się wywodzi. W wieku XVII wraz z Gorzkowicami przeszła w posiadanie Koniecpolskich herbu Pobóg a w następnym stuleciu Zarembów herbu Jastrzębiec.

Wikipedia


szczukowice

Szczukowice – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie kieleckim, w gminie Piekoszów.

Dojazd z Kielc zapewniają autobusy komunikacji miejskiej linii 18. Przez Szczukowice przebiega linia kolejowa Kielce-Fosowskie, w miejscowości znajduje się posterunek odgałęźny nadzorujący ruch na łącznicy kolejowej z linią Warszawa Zachodnia-Kraków Główny Osobowy.

Wikipedia


szczukowski

nazwisko


SJP.pl


szczukwin

Szczukwin – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie łódzkim wschodnim, w gminie Tuszyn.

Wieś biskupstwa włocławskiego w powiecie piotrkowskim województwa sieradzkiego w końcu XVI wieku. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa piotrkowskiego.

W miejscowości znajduje się kopalnia górnicza zajmująca się wydobywaniem piasku, żwiru oraz kruszywa oraz jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej.

Wikipedia


szczun

potocznie: wyrostek, gówniarz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) gw-pl|Poznań. chłopak

Wiktionary

Przykłady

 (1.1)Ty jesteś ale fest szczun, tej!

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdrobn. szczunek m.

Wiktionary


szczupaczek

zdrobnienie od: szczupak


SJP.pl


szczupaczy

przymiotnik od: szczupak


SJP.pl


szczupak

duża, drapieżna ryba słodkowodna z rodziny szczupakowatych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) icht. długa ryba drapieżna;

 (1.2) pot. długi skok

 (1.3) daw. gwara. więz. nóż składany

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) pot. chudzielec

Wiktionary

Szczupak pospolity, szczupak (Esox lucius) – gatunek szeroko rozprzestrzenionej, drapieżnej ryby z rodziny szczupakowatych (Esocidae). Jego okołobiegunowy zasięg występowania jest największym naturalnym zasięgiem ryb wyłącznie słodkowodnych.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) To jest tylko antysemickie gadanie, w które pan nie wierzy, bo pan dobrze wie, że płotkę zjada duży kiełbik, kiełbika zjada okoń, a okonia zjada szczupak, a szczupaka?

 (1.2) Ogier wyciągnął się, nogi zebrał i z miejsca jął sadzić potężne szczupaki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃt͡ʃupak, AS: ščupak

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1-2)

 rzecz.

:: zdrobn. szczupaczek m.

 przym. szczupaczy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Poznań. szczubel, szczypok; reg. szczuka, szczupiel

Wiktionary


szczupakokształtne

rząd słodkowodnych ryb promieniopłetwych


SJP.pl

Szczupakokształtne (Esociformes) – rząd słodkowodnych ryb promieniopłetwych, blisko spokrewnionych z łososiokształtnymi (Salmoniformes). Dawniej zaliczane były w randze podrzędu szczupakowców (Esocoidei) do rzędu śledziokształtnych.

Wikipedia


szczupakokształtny

o cechach szczupakokształtnych (rząd ryb)


SJP.pl


szczupakowate

o cechach szczupakowatych (rodzina ryb)


SJP.pl

Szczupakowate (Esocidae) – rodzina drapieżnych, słodkowodnych ryb szczupakokształtnych (Esociformes). Obejmuje 7 gatunków współcześnie żyjących i co najmniej kilka wymarłych. Poławiane jako ryby konsumpcyjne, zwłaszcza sportowo.

Wikipedia


szczupakowaty

o cechach szczupakowatych (rodzina ryb)


SJP.pl


szczupakowy

szczupak


SJP.pl

Patrz:

szczupak

szczupieńczyk

rodzaj ryb z rzędu karpieńcokształtnych


SJP.pl


szczuplej

stopień wyższy od przysłówka: szczupło


SJP.pl


szczuplejszy

stopień wyższy od przymiotnika: szczupły


SJP.pl


szczuplusieńki

zdrobnienie od: szczupły


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) pot. zdrobn. od: szczupły

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃt͡ʃupluˈɕɛ̇̃ɲci, AS: ščupluśė̃ńḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczupłość

 przym. szczupły, szczuplutki

 przysł. szczupło

Wiktionary


szczupluteńki

zdrobnienie od: szczupły


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) pot. zdrobn. od: szczupły

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃt͡ʃupluˈtɛ̃ɲci, AS: ščuplutńḱi

Wiktionary


szczuplutki

zdrobnienie od: szczupły


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) zdrobn. od: szczupły

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃt͡ʃuˈplutʲci, AS: ščuplutʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczupłość

 przym. szczupły, szczuplusieńki

 przysł. szczupło

Wiktionary


szczupok

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) gwara. żywiecka mieszkaniec wsi podżywieckich

Wiktionary


szczupławy

nieco szczupły


SJP.pl


szczupłość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha charakteryzująca figurę, sylwetkę szczupłą, chudą, smukłą, mającą mało tłuszczu

 (1.2) książk. przen. mała liczba bądź ilość czegoś, mała objętość

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃt͡ʃupwɔɕt͡ɕ, AS: ščupu̯ość

Wiktionary

Powiązane:

 czas. szczupleć ndk., wyszczupleć dk., zeszczupleć dk., uszczuplać ndk., uszczuplić dk.

 przym. szczupły, szczuplusieńki, szczuplutki

 przysł. szczupło

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) chudość

 (1.2) małość

Wiktionary


szczupły

przymiotnik

 (1.1) mający smukły kształt, mało tłuszczu

 (1.2) książk. przen. nieliczny, niewielki, o małej objętości

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wychodzę na korytarz, w półmroku spostrzegam wysokiego, szczupłego chłopaka.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃt͡ʃupwɨ, AS: ščupu̯y

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczupłość ż.

 czas. szczupleć ndk., zeszczupleć dk., wyszczupleć dk.

 przym. szczuplusieńki, szczuplutki

 przysł. szczupło

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) skąpy

Wiktionary


szczur

1. gryzoń z rodziny myszowatych, mający długi i pozbawiony włosów ogon;
2. potocznie: torebka herbaty ze sznurkiem i kawałkiem papieru;
3. środowiskowo: płaski rzut piłką, kiedy piłka leci tuż nad ziemią;
4. szczur lądowy - potocznie: osoba stale przebywająca na lądzie, nielubiąca morskich podróży;
5. szczur piżmowy - ssak z rzędu gryzoni; piżmoszczur, piżmak;
6. szczur faraona - gatunek drapieżnego ssaka z rodziny mangustowatych; mangusta egipska;
7. wyścig szczurów - bezmyślna, wyczerpująca i niekończąca się rywalizacja


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) zool. gryzoń z rodziny myszowatych;

 (1.2) przen. pot. torebka herbaty ekspresowej ze sznurkiem i etykietą

Wiktionary

Szczur, seramoszczur (Rattus) – rodzaj ssaków z podrodziny myszy (Murinae) w obrębie rodziny myszowatych (Muridae), obejmujący kilkadziesiąt gatunków. Do najbardziej rozpowszechnionych należą, występujące również w Polsce, szczur śniady i szczur wędrowny, a także występujący w południowo-wschodniej Azji i na wyspach Pacyfiku szczur polinezyjski.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Kot znalazł półżywego szczura i okrutnie się nim bawi.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃt͡ʃur, AS: ščur

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczureczek m.

:: zdrobn. szczurek m.

:: fż. szczurzyca ż.

 przym. szczurzy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) reg. wileński kresy|paciuk.

Wiktionary


szczurek

mały szczur


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) zdrobn. od: szczur

 (1.2) mały lub młody szczur

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. źródełko, strużka

Wiktionary

Obiekty geograficzne
  • Szczurek – osada w województwie łódzkim
  • Szczurek – skała wspinaczkowa w Parku Jurajskim na Wyżynie Częstochowskiej (między wsiami Smoleń i Złożeniec)
Osoby
  • Genowefa Szczurek-Cergowska (1917–1984) – polska działaczka ruchu ludowego, ekonomistka
  • Jan Szczurek-Cergowski (1897–1972) – pułkownik artylerii Wojska Polskiego, prezes Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość
  • Jerzy Szczurek (1892–1941) – polski nauczyciel, wojskowy
  • Joanna Szczurek (ur. 1981) – polska siatkarka
  • Kazimierz Szczurek (1925–2000) – polski nauczyciel, polonista i esperantysta
  • Łukasz Szczurek (ur. 1988) – polski biatlonista
  • Mieczysław Szczurek (1923–1978) – polski piłkarz
  • Paul Szczurek (1908–1948) – członek załogi obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau, SS-Unterscharführer
  • Witold Szczurek (ur. 1955) – mieszkający na stałe w Niemczech polski kontrabasista, kompozytor i pedagog
  • Wojciech Szczurek (ur. 1963) – samorządowiec, prezydent Gdyni od 1998
  • Zbigniew Szczurek (1932–2023) – polski prawnik, sędzia, doktor nauk prawnych, specjalizujący się w prawie cywilnym
  • Mateusz Szczurek (ur. 1975) – polski ekonomista, doktor nauk ekonomicznych, od 2013 do 2015 minister finansów

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈʃt͡ʃurɛk, AS: ščurek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczur mzw., szczurzyca ż.

 przym. szczurzy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) szczurzę

Wiktionary


szczurkowaty

potocznie o człowieku: mający wąską, chudą twarz


SJP.pl


szczurkowo

Wikipedia


szczuropodobny

przypominający szczura


SJP.pl


szczuroskoczek

rodzaj gryzoni z rodziny karłomyszowatych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) zool. nazwa systematyczna|Dipodomys|J.E. Gray|ref=tak., mały gryzoń północnoamerykański z rodziny karłomyszowatych;

Wiktionary

Szczuroskoczek (Dipodomys) – rodzaj ssaków z podrodziny szczuroskoczków (Dipodomyinae) w obrębie rodziny karłomyszowatych (Heteromyidae).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wszystkie szczuroskoczki występują w Ameryce Północnej.

Wiktionary


szczurowa

wieś w województwie małopolskim, w powiecie brzeskim


SJP.pl

Szczurowa – wieś w powiecie brzeskim w województwie małopolskim, siedziba gminy Szczurowa oraz parafii św. Bartłomieja Apostoła. Wieś leży u zbiegu dróg wojewódzkich 964 i 768.

Szczurowa uzyskała lokację miejską w 1785 roku, zdegradowana w 1933 roku.

Wikipedia


szczurowaty

przypominający wyglądem szczura


SJP.pl


szczurowski

przymiotnik od: Szczurowa, Szczurów


SJP.pl

  • Szczurowski – polskie nazwisko

Wikipedia


szczurołap

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) człowiek zajmujący się łapaniem szczurów;

Wiktionary

Szczurołap – człowiek zawodowo zajmujący się łapaniem i zwalczaniem szczurów.

W krajach rozwiniętych zawód ginący, wciąż spotykany m.in. w Indiach i innych państwach Trzeciego Świata.

Nazwa szczurołap stosowana jest również do określania:

  • zwierząt polujących na szczury, m.in. niektóre rasy psów myśliwskich (cairn terrier, kerry blue terrier) oraz kotów
  • osłony liny cumowniczej, zapobiegającej przedostawaniu się szczurów pomiędzy brzegiem a zacumowaną jednostką pływającą

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Szczurołapy łapały szczury ręcznie lub za pomocą pułapek.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃt͡ʃuˈrɔwap, AS: ščurou̯ap

Wiktionary


szczurołapka

szczurołap


SJP.pl

Patrz:

szczurołap

szczurzy

przymiotnik

 (1.1) taki, który należy do szczura

 (1.2) charakterystyczny dla szczura, posiadający cechy szczura

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W ciemności usłyszeli przenikliwe piski i tupot szczurzych łap.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃt͡ʃuʒɨ, AS: ščužy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczur m., szczurzyca ż., szczurek m.

Wiktionary


szczurzyca

samica szczura


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zool. samica szczura

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Szczurzyca Kasi powiła 5 szczurząt.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczur, szczurek

 przym. szczurzy

Wiktionary


szczurzyn

rodzaj roślin z rodziny marzanowatych


SJP.pl

Szczurzyn (ukr. Щурин) – wieś w rejonie rożyszczeńskim obwodu wołyńskiego, która liczy 673 mieszkańców.

Założona w 1604 r. W II Rzeczypospolitej miejscowość była początkowo siedzibą gminy wiejskiej Szczurzyn w powiecie łuckim województwa wołyńskiego.

Przy końcu XIX wieku istniał chutor Perechody, który wchodził w skład gminy wiejskiej Szczuryn.

Wikipedia


szczurzynek

szczurzynek koralowy - gatunek gryzonia z rodziny myszy


SJP.pl

Szczurzynek (Melomys) – rodzaj ssaków z podrodziny myszy (Murinae) w obrębie rodziny myszowatych (Muridae).

Wikipedia


szczurzysko

zgrubienie od: szczur


SJP.pl


szczutek

prztyczek


SJP.pl

Szczutek – polskie czasopismo wydawane w okresie II Rzeczypospolitej we Lwowie.

Wikipedia


szczutkowo

Szczutkowo – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie włocławskim, w gminie Choceń.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa włocławskiego. Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczyła 149 mieszkańców. Jest osiemnastą co do wielkości miejscowością gminy Choceń.

Wikipedia


szczutowo

nazwa trzech wsi w Polsce


SJP.pl

3 miejscowości w Polsce:

  • Szczutowo – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. brodnickim, w gminie Górzno
  • Szczutowo – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. golubsko-dobrzyńskim, w gminie Radomin
  • Szczutowo – wieś w woj. mazowieckim, w pow. sierpeckim, w gminie Szczutowo

Wikipedia


szczutowski

przymiotnik od: Szczutowo


SJP.pl

Szczutowski (forma żeńska: Szczutowska; liczba mnoga: Szczutowscy) – polskie nazwisko. Na początku lat 90. XX wieku w Polsce nosiły je 270 osób.

Wikipedia


szczwacz

osoba zajmująca się układaniem chartów i ogarów do polowania


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba zajmująca się układaniem chartów i ogarów do polowania

 (1.2) daw. członek służby łowieckiej

 (1.3) daw. opiekun sfory na polowaniu

 (1.4) hist. we dworze: osoba opiekująca się ogarami i chartami

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃt͡ʃfat͡ʃ, AS: ščfač

Wiktionary


szczwaność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest szczwane; cecha tych, którzy są szczwani

Wiktionary

Powiązane:

 przym. szczwany

 przysł. szczwanie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) cwaność

Wiktionary


szczwany

doświadczony w czymś, przebiegły, chytry


SJP.pl


szczwół

szczwół plamisty - dwuletnia roślina zielna przypominająca wyglądem pietruszkę, zawierająca silny alkaloid - koniinę, rosnąca jako chwast w Eurazji i w północnej Afryce; pietrasznik plamisty, psia pietruszka, cykuta (nazwa zwyczajowa)


SJP.pl

Szczwół (Conium L.) – rodzaj roślin należący do rodziny selerowatych Apiaceae. Obejmuje 5–6 gatunków. Występują one w Eurazji, głównie w basenie Morza Śródziemnego. Jeden gatunek rośnie także w południowej Afryce. W Polsce występuje jeden gatunek – szczwół plamisty C. maculatum (ma status zadomowionego antropofita). Został on także zawleczony do Azji Wschodniej i Mikronezji. Roślina ta jest silnie trująca, dawniej wykorzystywana była także w ziołolecznictwie.

Wikipedia


szczycić

szczycić się - być dumnym z kogoś, z czegoś; chwalić się, chlubić się


SJP.pl

czasownik niedokonany

 (1.1) stpol. bronić, chronić

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃt͡ʃɨt͡ɕit͡ɕ, AS: ščyćić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczyt, zaszczytciel

 czas. szczycić się, zaszczycić

 przym. szczytny

Wiktionary


szczycieński

1. przymiotnik od: Szczytno; szczytnowski;
2. przymiotnik od: Szczytna


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Szczytna, związany ze Szczytnem

 (1.2) dotyczący Szczytnej, związany ze Szczytną

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1)

 rzecz. Szczytno n., szczytnianin m., szczytnianka m.

 przym. szczytnowski

 (1.2)

 rzecz. Szczytna ż., szczytnianin m., szczytnianka m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szczytnowski

Wiktionary


szczycik

zdrobnienie od: szczyt


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od szczyt

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczyt m.

Wiktionary


szczyciński

nazwisko


SJP.pl


szczygielski

nazwisko


SJP.pl

  • Jan Szczygielski (ur. 1943) – polski polityk, poseł
  • Kazimierz Szczygielski (ur. 1946) – polski polityk, nauczyciel akademicki, poseł
  • Marcin Szczygielski (ur. 1972) – polski pisarz, grafik, dziennikarz i projektant wnętrz.
  • Wacław Szczygielski (zm. 1989) – polski historyk, autor prac z okresu Konfederacji Barskiej.
  • Wojciech Szczygielski (ur. 1934) – polski historyk.

Wikipedia


szczygieł

mały ptak z rodziny łuszczaków, jest mniejszy od wróbla


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) ornit. mały i barwny ptak eurazjatycki;

Wiktionary

Szczygieł (Carduelis carduelis) – gatunek małego ptaka z rodziny łuszczakowatych (Fringillidae).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ma w domu szczygła w klatce – natychmiast po powrocie wypuści go na wolność.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃt͡ʃɨɟɛw, AS: ščyǵeu̯

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: zdrobn. szczygiełek

 przym. szczygli

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|szczyglik.

Wiktionary


szczygli

przymiotnik dzierżawczy

 (1.1) należący do szczygła

przymiotnik relacyjny

 (2.1) związany ze szczygłem, dotyczący szczygła

przymiotnik jakościowy

 (3.1) charakterystyczny dla szczygła, mający cechy szczygła

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczygieł mzw., szczygiełek mzw.

Wiktionary


szczyglik

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. ornit. szczygieł

Wiktionary


szczygło

nazwisko


SJP.pl


szczygłowski

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Franciszek Szczygłowski – rzymskokatolicki duchowny, społecznik, działacz oświatowy
  • Stefan Szczygłowski – polski poeta i prozaik

Wikipedia


szczyk

rzadko: młoda, delikatna trawa wiosenna


SJP.pl


szczyl

pogardliwie o osobie niedorosłej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) grub. pogardliwe określenie dziecka, zwłaszcza chłopca

Wiktionary

Szczyl, właśc. Tymoteusz Rożynek (ur. 9 marca 2000 w Katowicach) – polski raper, piosenkarz i autor tekstów.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jako szczyl nie grałem na fortepianie, a teraz chodzę na prywatne lekcje.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczanie n., zeszczanie n., wyszczanie n., szczoch m., szczyna ż., szczalnia ż., obszczywanie n., oszczanie n., obszczywanie n., poszczanie n., naszczanie n., szczaw m., szczawian m., szczawa ż., szczawik m., szczawiówka ż., szczawiowa ż.

 czas. szczać ndk., obszczywać ndk., zeszczać dk., wyszczać dk., oszczać dk., poszczać dk., naszczać dk.

 przym. szczynowy, szczylowy, szczawiowy, szczawianowy, szczawikowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gówniarz, siuśmajtek, zafajdaniec, pętak, smarkacz, szczeniak, bękart, gówniak

Wiktionary


szczylać

czasownik niedokonany

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. strzelać

Wiktionary


szczyny

1. pogardliwie: słaby, złej jakości napój;
2. pospolicie: mocz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) posp. mocz

 (1.2) posp. słaby, niesmaczny napój

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Oto moje miasto – nie tylko dworzec tu śmierdzi szczynami!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃt͡ʃɨ̃nɨ, AS: ščny

Wiktionary

Powiązane:

 czas. szczać ndk.

 rzecz. szczochy nmos.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) posp. szczochy; pot. siki, siuśki; zobacz też: więcej w haśle mocz

Wiktionary


szczypać

czasownik przechodni niedokonany (dk. szczypnąć)

 (1.1) ściskać krótko i boleśnie czyjąś skórę

 (1.2) odcinać dziobem lub zębami części roślin

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. szczypnąć)

 (2.1) powodować odczucie szczypania

czasownik zwrotny niedokonany szczypać się (dk. szczypnąć się)

 (3.1) szczypać siebie samego

 (3.2) szczypać siebie nawzajem

 (3.3) pot. mieć skrupuły, zastrzeżenia

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pański syn to prawdziwy łobuz — zawsze szczypie wszystkie dziewczynki z przedszkola.

 (1.1) Próżno gęsi, szyjami wywijając, chrypią, / Próżno gęsiory sycząc napastnika szczypią.

 (2.1) Ta cebula nie szczypie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczypta ż., szczypanie n., szczypawka ż., szczypce nmos., szczypczyki nmos., szczypnięcie n.

 czas. szczypnąć dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) skubać

 (2.1) gryźć, kłuć, piec

 (3.3) przejmować się, wahać się

Wiktionary


szczypanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|szczypać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. szczypać ndk.

 rzecz. szczypce nmos.

Wiktionary


szczypanka

1. mała zaszewka na ubraniu;
2. dawniej: kluska rwana


SJP.pl


szczypawica

szczypawka; potocznie:
1. duży, drapieżny chrząszcz z rodziny biegaczy (biegacz, trzyszcz lub skorek) o dużych kleszczach, którymi zabija robaki, owady i ślimaki;
2. skorek


SJP.pl

Skorek pospolity (Forficula auricularia), zwany potocznie „korcem”, „zausznikiem”, „szczypawką” lub „szczypawicą” – gatunek wszystkożernego skorka z rodziny skorkowatych.

W ogrodach poluje na liczne szkodniki m.in. mszyce i małe gąsienice, jednak niekiedy wgryza się w żywe rośliny. Może także upolować muszkę owocówkę (w hodowli). Jest naturalnym wrogiem rybika cukrowego.

Wikipedia


szczypawka

szczypawica; potocznie:
1. duży, drapieżny chrząszcz z rodziny biegaczy (biegacz, trzyszcz lub skorek) o dużych kleszczach, którymi zabija robaki, owady i ślimaki;
2. skorek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. ent. skorek (owad)

Wiktionary

Skorek pospolity (Forficula auricularia), zwany potocznie „korcem”, „zausznikiem”, „szczypawką” lub „szczypawicą” – gatunek wszystkożernego skorka z rodziny skorkowatych.

W ogrodach poluje na liczne szkodniki m.in. mszyce i małe gąsienice, jednak niekiedy wgryza się w żywe rośliny. Może także upolować muszkę owocówkę (w hodowli). Jest naturalnym wrogiem rybika cukrowego.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Kazik zagroził siostrze, że w nocy wpuści jej do ucha szczypawkę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃt͡ʃɨˈpafka, AS: ščypafka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczypce nmos.

 czas. szczypać

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ent. skorek, szczypawica

Wiktionary


szczypawki

szczypawica; potocznie:
1. duży, drapieżny chrząszcz z rodziny biegaczy (biegacz, trzyszcz lub skorek) o dużych kleszczach, którymi zabija robaki, owady i ślimaki;
2. skorek


SJP.pl

Wikipedia


szczypawkowate

o cechach szczypawkowatych (rodzina chrząszczy)


SJP.pl


szczypawkowaty

o cechach szczypawkowatych (rodzina chrząszczy)


SJP.pl


szczypce

1. przyrząd do chwytania z dwiema zaciskającymi się szczękami; kleszcze;
2. narząd chwytny niektórych zwierząt


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) techn. narzędzie do chwytania przedmiotów w formie dwóch zaciskających się ramion

 (1.2) zool. dwudzielny narząd chwytny i obronny niektórych stawonogów;

Wiktionary

  • Szczypce laboratoryjne – sprzęt laboratoryjny zwykle z metalu
  • Szczypce – poprawniej kleszcze, narzędzie służące do chwytania rozgrzanego kawałka metalu oraz przytrzymywania go na kowadle w czasie kucia
  • Szczypce – część ciała niektórych stawonogów

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈʃt͡ʃɨpt͡sɛ, AS: ščypce

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczypanie n., podszczypywanie n., szczypawka ż.

:: zdrobn. szczypczyki nmos.

 czas. szczypać, podszczypywać

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kleszcze

Wiktionary


szczypcowy

szczypce


SJP.pl

Patrz:

szczypce

szczypczyk

nazwisko


SJP.pl


szczypczyki

nazwisko


SJP.pl

Pinceta (pęseta, szczypczyki) – narzędzie o sprężystych ramionach używane do chwytania przedmiotów, których mały rozmiar utrudnia lub uniemożliwia manipulację za pomocą rąk. Wywodzi się prawdopodobnie od cęgów, szczypiec lub nożyc – jak kleszcze do uchwycenia i trzymania gorących przedmiotów, używanych od zarania dziejów.

Wikipedia


szczypek

1. dawniej: szczypta, niewielka ilość czegoś; odrobinka, odrobina, ociupinka;
2. dawniej: kawałek drewna; szczapka, drzazga;
3. wyrób cukierniczy, przysmak regionalny na Lubelszczyźnie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. ogrod. sadzonka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczypka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|ablyjger, flancka, szczypka.

Wiktionary


szczypiński

nazwisko


SJP.pl


szczypior

zielone liście cebuli; szczypiór, szczypiorek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) kulin. spoż. źdźbła cebuli używane jako dodatek do potraw

Wiktionary

  • szczypior – liście asymilacyjne cebuli zwyczajnej (Allium cepa);
  • szczypior – ogół zielonych liści szczypiorku;

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈʃt͡ʃɨpʲjɔr, AS: ščypʹi ̯or

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: zdrobn. szczypiorek m.

Wiktionary


szczypiorek

wgryzka szczypiorka - gatunek motyla


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od: szczypior

 (1.2) bot. ogrod. gatunek rośliny z rodziny czosnkowatych;

 (1.3) spoż. kulin. zielona część cebuli lub szczypiorku (1.2)

Wiktionary

Czosnek szczypiorek, szczypiorek (Allium schoenoprasum L.) – gatunek rośliny z rodziny amarylkowatych. W stanie dzikim jest szeroko rozprzestrzeniony na półkuli północnej. Występuje w Europie, Azji i Ameryce Północnej. Jest też powszechnie uprawiany w wielu krajach świata. Status gatunku we florze Polski: roślina uprawna, efemerofit.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wróżono z kwiatów rumianku, cząbru, dzikiego bzu, a nawet szczypiorku.

 (1.2) W swoim ogródku zasiałem cebulę, marchewkę i szczypiorek.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃt͡ʃɨˈpʲjɔrɛk, AS: ščypʹi ̯orek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczypior m.

 przym. szczypiorkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.3) gw-pl|Górny Śląsk|sznitloch, sznitlok. gw-pl|Poznań|sznytloch.

Wiktionary


szczypiorka

wgryzka szczypiorka - gatunek motyla


SJP.pl


szczypiorniaczek

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od szczypiorniak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczypiorniak m.

Wiktionary


szczypiorniak

potocznie: piłka ręczna (handball)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) środ. sport. zob. piłka ręczna.

Wiktionary

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. szczypiornista m., szczypiornistka ż., Szczypiorno n.

:: zdrobn. szczypiorniaczek m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) piłka ręczna

Wiktionary


szczypiorniczy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z szczypiornictwem, dotyczący szczypiornictwa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczypiornictwo n.

Wiktionary


szczypiornista

piłkarz ręczny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) środ. sport. zawodnik grający w piłkę ręczną

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Nasi szczypiorniści rozgromili Włochów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃt͡ʃɨpʲjɔrʲˈɲista, AS: ščypʹi ̯orʹńista

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczypiorniak m., Szczypiorno n.

:: fż. szczypiornistka

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) piłkarz

Wiktionary


szczypiornistka

kobieta, dziewczyna uprawiająca szczypiorniaka (piłkę ręczną); piłkarka ręczna


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) sport. zawodniczka uprawiająca szczypiorniak – piłkę ręczną

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃt͡ʃɨpʲjɔrʲˈɲistka, AS: ščypʹi ̯orʹńistka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczypiorniak m., Szczypiorno n.

:: fm. szczypiornista m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) piłkarka ręczna

Wiktionary


szczypiorno

Szczypiorno – osiedle w południowo-zachodniej części Kalisza, nad strugą Piwonia, w granicach administracyjnych miasta od 1976 r. Częścią Szczypiorna jest Nosków.

Osiedle jest jedną z największych pod względem powierzchni jednostek pomocniczych Kalisza, zasadniczo zurbanizowane w obrębie ulicy Wrocławskiej, pozostałe części to głównie pola uprawne i działki rekreacyjne.

W Szczypiornie swoje korzenie ma polska piłka ręczna, potocznie nazywana szczypiorniakiem.

Wikipedia


szczypiorowy

szczypior


SJP.pl

Patrz:

szczypior

szczypiorski

nazwisko


SJP.pl

Szczypiorski (forma żeńska: Szczypiorska; liczba mnoga: Szczypiorscy) – polskie nazwisko. Na początku lat 90. XX wieku w Polsce nosiły je 581 osoby. Nazwisko pochodzi od słowa szczypior i jest najbardziej rozpowszechnione w środkowo-zachodniej Polsce.

Wikipedia


szczypka

1. dawniej: szczypta, niewielka ilość czegoś; odrobinka, odrobina, ociupinka;
2. dawniej: kawałek drewna; szczapka, drzazga;
3. wyrób cukierniczy, przysmak regionalny na Lubelszczyźnie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. ogrod. sadzonka

 (1.2) kulin. wyrób cukierniczy na bazie cukru; przysmak regionalny z Lubelszczyzny;

Wiktionary

Szczypka – przysmak regionalny z Lubelszczyzny; wyrób cukierniczy na bazie cukru.

Ma postać laseczki przypominającej szczapę drewna (stąd też pochodzi jego nazwa: „szczypa” – kawałek rozłupanego drewna przesyconego żywicą, służący do rozpalania ognia). Może mieć różne barwy, dzięki zastosowanym barwnikom i smaki (aromaty itp.).

Szczypki są często sprzedawane na odpustach w lubelskich parafiach.


Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. szczypek mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|ablyjger, flancka, szczypek.

Wiktionary


szczypkowice

Szczypkowice (kaszb. Szczëpkòjce lub też Szczepkòjce, niem. Zipkow) – wieś w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie słupskim, w gminie Główczyce.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa słupskiego.

Wikipedia


szczypkowski

nazwisko


SJP.pl


szczypnąć

czasownik przechodni dokonany (ndk. szczypać)

 (1.1) dokonany od|szczypać.

czasownik zwrotny dokonany szczypnąć się (ndk. szczypać się)

 (2.1) dokonany od|szczypać się.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczypnięcie n., uszczypliwość ż.

 czas. szczypać

Wiktionary


szczypta

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) niewielka ilość jakiejś substancji sypkiej, taka jaką można ująć końcami palców

 (1.2) przen. niewielka ilość jakiejś niematerialnej cechy

Wiktionary

Szczypta określa ilość substancji sypkiej (cukru, soli kuchennej, pieprzu itp.) mieszcząca się między palcami: kciukiem i wskazującym.

W przepisach kulinarnych i gospodarstwie domowym szczypta jest jedną ze zwyczajowych jednostek miary masy lub objętości. Miara ta jest nieprecyzyjna, bowiem ilość substancji, którą można uchwycić w dwa palce bardzo zależy od rodzaju tej substancji – przede wszystkim od wielkości ziaren, a także od wielkości palców osoby, która tę substancję chwyta.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) On milczał, szczyptę wziętą z tabakiery ważył / W palcach i długo dumał, nim ją w końcu zażył.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃt͡ʃɨpta, AS: ščypta

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: zdrobn. szczypteczka ż.

 czas. szczypać

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) odrobina

Wiktionary


szczyr

roślina zielna z rodziny wilczomleczowatych


SJP.pl

Szczyr (Mercurialis L.) – rodzaj roślin jednorocznych i bylin należący do rodziny wilczomleczowatych. Obejmuje 10 gatunków. Rośliny te występują w Europie, północnej Afryce, wschodniej Azji. Jako rośliny introdukowane rosną w Kalifornii (Ameryka Północna), w południowych częściach Ameryki Południowej i Afryki oraz na Nowej Zelandii. Do flory Polski należą dwa gatunki: szczyr roczny (M. annua) i szczyr trwały (M. perennis).

Wikipedia


szczyrba

nazwisko


SJP.pl

Szczyrba (słow. Štrba, niem. Tschirm, węg. Csorba) – gmina (obec) na Słowacji położona w kraju preszowskim, w okręgu Poprad. Na obec Szczyrba składają się: wieś Szczyrba jako taka, osada Tatrzańska Szczyrba (powstała w 1871) oraz miejscowość Szczyrbskie Jezioro.

Wikipedia


szczyrbaty

przymiotnik

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. szczerbaty

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczyrbok mos.

Wiktionary


szczyrbok

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. osoba szczerbata

Wiktionary

Powiązane:

 przym. szczyrbaty

Wiktionary


szczyrczanin

mieszkaniec Szczyrku (miasta w Polsce); szczyrkowianin


SJP.pl


szczyrczanka

mieszkanka Szczyrku (miasta w Polsce); szczyrkowianka


SJP.pl


szczyrecki

Szczyrk; szczyrkowski


SJP.pl


szczyrk

gatunek gleby


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto i gmina w południowej Polsce, w Beskidzie Śląskim;

Wiktionary

Szczyrk – miasto w południowej Polsce, w województwie śląskim, w powiecie bielskim. Miasto o charakterze turystyczno-wypoczynkowym. Według danych z 31 grudnia 2023 roku miasto miało 5283 mieszkańców.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Józia pojechała do Szczyrku na narty.

Wiktionary


szczyrkać

czasownik niedokonany

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. dzwonić (monetami, zębami)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczyrkowka ż.

Wiktionary


szczyrki

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. nożyczki

Wiktionary


szczyrkowianin

mieszkaniec Szczyrku (miasta w Polsce); szczyrczanin


SJP.pl


szczyrkowianka

mieszkanka Szczyrku (miasta w Polsce); szczyrczanka


SJP.pl


szczyrkowka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński, Górny Śląsk. muz. grzechotka

Wiktionary

Powiązane:

 czas. szczyrkać ndk.

Wiktionary


szczyrkowski

Szczyrk; szczyrecki


SJP.pl


szczyt

1. najwyższy punkt góry; najwyżej wzniesiony lub najdalej wysunięty punkt jakiegoś obiektu;
2. najwyższy stopień nasilenia czegoś, eksploatowania czegoś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) najwyższy punkt góry

 (1.2) najwyższy punkt dowolnej rzeczy

 (1.3) przen. obrady ważnych osób

 (1.4) przen. godziny największego nasilenia ruchu lub poboru energii

 (1.5) przen. górna granica czegoś (zwykle niematerialnego)

 (1.6) przen. orgazm

 (1.7) hist. książk. ogólne określenie średniowiecznej tarczy piechoty i jazdy;

 (1.8) wojsk. podn. rycerska tarcza bojowa i turniejowa, na której umieszczano herb rodowy

 (1.9) stpol. obrona

 (1.10) archit. trójkątne zamknięcie elewacji pomiędzy dwiema połaciami dachu

 (1.11) archit. ozdobne, zwężające się ku górze, zwieńczenie portalu, ryzalitu lub innego elementu architektonicznego

Wiktionary

  • Szczyt (architektura) – określenie budowlane
  • Szczyt (drogownictwo) – określenie drogowe
  • Szczyt (ekonomia) – określenie ekonomiczne
  • Szczyt (geografia) – określenie geograficzne
  • Szczyt (polityka) – określenie politologiczne
  • Tarcza (uzbrojenie) – szczyt jako staropolskie określenie tarczy

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Alpiniści zdobyli już chyba wszystkie szczyty Ziemi!

 (1.3) Na ostatnim szczycie rozmawiali premierzy wszystkich państw europejskich.

 (1.4) Nie lubię jeździć do pracy w godzinach szczytu.

 (1.5) Palenie w łóżku jest szczytem głupoty.

 (1.6) Moja sąsiadka bardzo głośno krzyczy, gdy ma szczyt.

 (1.7) Zwarte w szeregu wojska szczyty tworzyły jakby ścianę przeciw pociskom nieprzyjaciela, a podniesione w górę nad głowami wojska, jakby dach broniły od pocisków z wierzchu.

 (1.8) Owe trzy włócznie krzyżackie, które mężnego rycerza przebodły, wziął on był sobie do szczytu, a stary swój w Krakowie przemalować kazał.

 (1.10) W szczycie budynku znajdowały się dwa małe okienka.

 (1.11) Renesansowe szczyty często są ujęte z boków w spływy wolutowe.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃt͡ʃɨt, AS: ščyt

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczytówka ż., szczytowanie n., szczytnik m., szczycenie n., szczycik mrz.

 czas. szczycić ndk., szczytować ndk.

 przym. szczytowy, szczytówkowy

 przysł. szczytowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wierzchołek

 (1.2) czubek

 (1.6) szczytowanie

 (1.7) puklerz, pawęż paiż

 (1.8) tarcz

Wiktionary


szczytkowice

Szczytkowice – wieś w Polsce, położona 5 km na północ od Trzebnicy, wzdłuż drogi powiatowej nr 1400D w województwie dolnośląskim, w powiecie trzebnickim, w gminie Trzebnica.

Wikipedia


szczytna

1. przynoszący chlubę; zaszczytny;
2. podniosły, górnolotny;
3. dawniej: wysoki, strzelisty


SJP.pl

Szczytna (do 1945 r. niem. Rückers) – miasto w Polsce położone w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Szczytna. Leży u podnóża Gór Stołowych, nad Bystrzycą Dusznicką.

Ośrodek przemysłowo-usługowy i turystyczno-krajoznawczy. Przemysł metalowy i drzewny, do 2012 funkcjonowała także huta szkła gospodarczego i szlifiernia kryształów. Przez miasto przebiega trasa międzynarodowa E67 i linia kolejowa Kudowa-Zdrój – Kłodzko.

Wikipedia


szczytnianin

1. mieszkaniec Szczytnej (miasta lub wsi w Polsce);
2. mieszkaniec Szczytna (miasta lub wsi w Polsce)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Szczytna

 (1.2) osoba pochodząca ze Szczytna, urodzona w Szczytnie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Szczytnianie przywitali nas serdecznie i gościli wybornie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Szczytno n.

:: fż. szczytnianka ż.

 przym. szczytnowski, szczycieński

Wiktionary


szczytnianka

1. mieszkanka Szczytnej (miasta lub wsi w Polsce);
2. mieszkanka Szczytna (miasta lub wsi w Polsce)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Szczytna

 (1.2) kobieta pochodząca ze Szczytna, urodzona w Szczytnie

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Szczytno n.

:: fm. szczytnianin m.

 przym. szczytnowski, szczycieński

Wiktionary


szczytnica

roślina z rodziny nastroszowatych; nastrosz; rzęst


SJP.pl

Szczytnica (niem. Martinwaldau; dawn. Marcinkowce) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie bolesławieckim, w gminie Warta Bolesławiecka.

Wikipedia


szczytnicki

przymiotnik od: Szczytniki


SJP.pl


szczytnicowate

o cechach szczytnicowatych (rodzina roślin)


SJP.pl


szczytnicowaty

o cechach szczytnicowatych (rodzina roślin)


SJP.pl


szczytniej

stopień wyższy od przysłówka: szczytnie


SJP.pl


szczytniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: szczytny


SJP.pl


szczytniki

1. nazwa wielu wsi w Polsce;
2. część miasta Wrocław;
3. część miasta Świdwin


SJP.pl

Miejscowości i ich części w Polsce

Wg TERYT jest ich 11, w tym 10 podstawowych
  • Szczytniki – część miasta Świdwin
  • Szczytniki – wieś w woj. małopolskim, w pow. proszowickim, w gminie Proszowice
  • Szczytniki – wieś w woj. małopolskim, w pow. wielickim, w gminie Gdów
  • Szczytniki – wieś w woj. mazowieckim, w pow. płońskim, w gminie Załuski
  • Szczytniki – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. buskim, w gminie Stopnica
  • Szczytniki – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. buskim, w gminie Wiślica
  • Szczytniki – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. sandomierskim, w gminie Dwikozy
  • Szczytniki – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. kaliskim, w gminie Szczytniki
  • Szczytniki – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. poznańskim, w gminie Kórnik
  • Szczytniki – osada w woj. zachodniopomorskim, w pow. drawskim, w gminie Ostrowice
  • Szczytniki – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. goleniowskim, w gminie Nowogard

Wikipedia


szczytno

1. miasto w Polsce;
2. nazwa kilku wsi w Polsce


SJP.pl

Szczytno (niem. Ortelsburg, mazur. Scÿtno) – miasto w województwie warmińsko-mazurskim, siedziba powiatu szczycieńskiego i gminy wiejskiej Szczytno.

Przez Szczytno przebiegają drogi: krajowa nr 53, krajowa nr 57, krajowa nr 58 oraz wojewódzka 600.

Wikipedia


szczytność

1. cecha czegoś przynoszącego chlubę; zaszczytność;
2. dawniej: wzniosłość, podniosłość, górnolotność


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co szczytne

Wiktionary

Powiązane:

 przym. szczytny

Wiktionary


szczytnowski

przymiotnik od: Szczytno; szczycieński (lokalnie)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany ze Szczytnem, dotyczący Szczytnem

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Szczytno n., szczytnianin m., szczytnianka ż.

 przym. szczycieński

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szczycieński

Wiktionary


szczytny

1. przynoszący chlubę; zaszczytny;
2. podniosły, górnolotny;
3. dawniej: wysoki, strzelisty


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) przynoszący zaszczyt, chlubę

 (1.2) odznaczający się szlachetnością dążeń, starań, uczynków

 (1.3) wzniosły, górnolotny

 (1.4) przest. wysoki, strzelisty

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) "Le Calame" dzielnie rywalizuje o szczytny tytuł "najbardziej cenzurowanej gazety Mauretanii". Konkurencja jest ostra - co roku powstaje tu i ginie około 40 niezależnych pism.

 (1.2) Był jak rozbitek na małej wyspie, pomimo pozorów żył z dnia na dzień, i materialnie, i duchowo. Nie było idei, za którą stanąłby do walki, żaden szczytny cel go nie zagrzewał.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaszczyt mrz., zaszczytek mrz., szczytność ż.

 przysł. szczytnie

 przym. zaszczytny, nieszczytny

 czas. szczycić się, szczycić

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) prestiżowy, chlubny

 (1.2) zacny, cnotliwy, szlachetny

Wiktionary


szczytować

mieć orgazm


SJP.pl


szczytowanie

mieć orgazm


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|szczytować.

 (1.2) seks. przeżywanie orgazmu

Wiktionary

Orgazm, (od starogreckiego ὀργασμός orgasmós „gwałtowne podniecenie”, od ὀργάω orgáō „pękać, świecić, gwałtownie pragnąć”), także: klimaks (od starogreckiego κλῖμαξ klîmax „wzrost”), szczytowanie – moment najsilniejszego podniecenia seksualnego i towarzyszącego mu silnego uczucia rozkoszy podczas seksu lub masturbacji.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Niech herosi pobożności cię poganiają, niech kumple się śmieją, żeś dewot, a ty spaceruj po swojej Krynicy z kubkiem w ręku, to znacznie skuteczniejsze niż sinusoida: szczytowanie – zawał – szczytowanie.

 (1.2) Wspólne szczytowanie było wyrafinowaną muzyką, którą współtworzyli. Kiedy skończyli położyli się na łyżeczkę. Przytulił ją mocno do siebie. Florencja czuła się, jakby ich akt cały czas trwał. Wydała z siebie kilka rozmarzonych westchnień.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczyt m.

 czas. szczytować ndk.

 przym. szczytowy

Wiktionary


szczytówka

Szczytówka – końcowy element wędziska zakończony przelotką szczytową (tulipanem), służąca wędkarzowi do sygnalizacji brań, np. przy łowieniu feederem lub w metodzie spinningowej nadania przynęcie odpowiedniej akcji. Szczytówka jest także elementem amortyzującym w zestawie wędkarskim. W pewnym zakresie uniemożliwia rybie zerwanie żyłki. Od jej twardości pośrednio zależy także akcja wędziska.

Wikipedia


szczytowski

nazwisko


SJP.pl


szczytowy

przymiotnik

 (1.1) związany ze szczytem, dotyczący szczytu

 (1.2) archit. o ścianie: ta która znajduje się przy szczycie dachu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ruch egzekucyjny osiągnął punkt szczytowy na sejmach: piotrkowskim (1562/1563) i warszawskim (1563/1564).

 (1.1) OPZZ zrzeszał w szczytowym okresie około 7 milionów członków, w tym 60-70 procent b. członków "Solidarności".

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃt͡ʃɨˈtɔvɨ, AS: ščytovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szczyt m., szczytówka ż., szczytowanie n.

 czas. szczytować

 przysł. szczytowo

Wiktionary


szebach

imię męskie


SJP.pl


szebeka

niewielki okręt wojenny, dwu- lub trzymasztowy, używany w XVIII-XIX w. głównie przez piratów


SJP.pl

Wikipedia


szechina

w judaizmie: symbol boskiej obecności wśród ludzi; Szechina


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) rel. widoczna obecność Boga w świecie, jego immanencja występująca w wierzeniach judaistycznych, czasem personifikowana i rozumiana jako boski pierwiastek żeński lub jedno z wielu imion Boga;

Wiktionary

Szechina (dosł. „zadomowienie”; hebr. ‏שכינה‎, od rdzenia szachan = „mieszkać”; jid. Szchine) – w judaizmie termin określający immanencję, niecielesną obecność Boga w świecie. Najstarszą zapisaną formę tego terminu, w aramejskiej formie Szekinta odnaleźć można w targumach, interpretacyjnych przekładach aramejskich Starego Testamentu. Termin „Szachina” można także spotkać w Talmudzie, midraszach i innej pozabiblijnej literaturze żydowskiej. Podmiotowo Szechina jest identyczna z Bogiem, jednak nigdy nie była adresatem modlitw i nie przypisywano jej boskich atrybutów. Termin był w targumach stosowany dla podkreślenia zróżnicowania tej formy Bożej obecności, od pierwotnego, antropomorficznego wyobrażenia Stwórcy.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. szechina ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szechina

Wiktionary


szechita

w judaizmie: ubój rytualny zwierząt lądowych i ptaków


SJP.pl

Szechita (hebr. שחיטה) – w judaizmie ubój rytualny zwierząt lądowych i ptaków, którego dokonuje specjalnie w tym celu uczony rytualny rzezak – szojchet (jidysz; hebr. szohet).

Wikipedia


szedyt

materiał wybuchowy


SJP.pl

Szedyt – materiał wybuchowy, mieszanina chloranu lub nadchloranu potasu z tłuszczami roślinnymi i nitrozwiązkami. Nazwa pochodzi od francuskiej miejscowości Chedde (w departamencie Górna Sabaudia), która była pierwszym miejscem jego produkcji. Został wynaleziony w roku 1897 i szybko zyskał bardzo duże znaczenie. Współcześnie stosowany jest w spłonkach w amunicji strzeleckiej.

Wikipedia


szedziec

Szedziec – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie górowskim, w gminie Góra.

Wikipedia


szef

kierownik jakiegoś zespołu, przełożony, naczelnik, dyrektor


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba kierująca grupą ludzi, zespołem

Wiktionary

Szef (fr. chef) – osoba kierująca zespołem, np. przełożony, dowódca.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ʃɛf, AS: šef

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szefostwo n.

:: zdrobn. szefunio m., szefuńcio m.

:: fż. szefowa ż.

 czas. szefować ndk.

 przym. szefowski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zwierzchnik, kierownik, dyrektor, wódz, dowódca, przełożony, naczelnik, prezes, boss

Wiktionary


szefelin

średniowieczna broń drzewcowa


SJP.pl


szefer

nazwisko


SJP.pl

Szefer (hebr. שפר; oficjalna pisownia w ang. Shefer) – moszaw położony w Samorządzie Regionu Merom ha-Galil, w Dystrykcie Północnym, w Izraelu.

Wikipedia


szeflera

rodzaj roślin z rodziny araliowatych


SJP.pl

Szeflera (Schefflera) – rodzaj roślin z rodziny araliowatych (Araliaceae). W tradycyjnym, szerokim ujęciu jest to takson polifiletyczny liczący ok. 900–1100 gatunków występujących na większości obszarów kuli ziemskiej o tropikalnym i subtropikalnym klimacie. W obrębie rodzaju wyróżnianych jest wiele grup, którym nadawane są różne rangi systematyczne – od podgatunków po osobne rodzaje.

Wikipedia


szefostwo

szef z żoną


SJP.pl


szefowa

1. kobieta szef;
2. żona szefa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. przełożona, zwierzchniczka

 (1.2) pot. poufale o kobiecie podejmującej decyzje

 (1.3) pot. żona szefa

Wiktionary

Szefowa (ang. Girlboss) – amerykański serial telewizyjny (komedia) wyprodukowany przez Denver and Delilah Productions, który jest luźną adaptacją biografii „#GIRLBOSS” Sophii Amoruso. Wszystkie 13 odcinków pierwszej serii zostało udostępnionych 21 kwietnia 2017 roku na stronie internetowej platformy Netflix.

25 czerwca 2017 roku platforma ogłosiła anulowanie serialu po jednym sezonie.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Moja szefowa to taka rycząca czterdziestka.

 (1.1) Lepiej nie mów za dużo przy Wiktorze, to piesek szefowej.

 (1.2) To gdzie wnieść te meble, szefowo?

 (1.3) Czy szefowa nie wie, gdzie poszedł szef?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃɛˈfɔva, AS: šefova

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szefostwo n., szefunio m., szefuńcio m.

:: fm. szef m.

 czas. szefować

 przym. szefowski

Wiktionary


szefować

czasownik

 (1.1) kierować jakąś organizacją lub firmą

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Szefuję polskiemu oddziałowi niemieckiej firmy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃɛˈfɔvat͡ɕ, AS: šefovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szefowanie n., szef mos., szefowa ż., szefostwo n., szefunio mos., szefuńcio mos.

 przym. szefowski

Wiktionary


szefowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|szefować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. szefować ndk.

Wiktionary


szefowo

1. kobieta szef;
2. żona szefa


SJP.pl


szefuńcio

zdrobnienie od: szef


SJP.pl


szefunio

zdrobnienie od: szef


SJP.pl


szeged

miasto na Węgrzech; Segedyn, Szegedyn


SJP.pl

Wikipedia


szegedyn

miasto na Węgrzech; Segedyn, Szeged


SJP.pl

Wikipedia


szeherezada

narratorka i bohaterka "Baśni z tysiąca i jednej nocy"


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) folk. liter. imię|polski|ż.; imię postaci z arabskiej baśni;

Wiktionary

  • Szeherezada – postać najprawdopodobniej fikcyjna, główna bohaterka baśni Baśnie z tysiąca i jednej nocy.
  • Szeherezada – suita symfoniczna Nikołaja Rimskiego-Korsakowa.
  • Szeherezada – balet ułożony z muzyki tej suity.
  • Szeherezada – kantata Maurice’a Ravela na sopran solo i orkiestrę symfoniczną.
  • Szeherezada – z cyklu Maski op.34 Karola Szymanowskiego.
  • Szeherezada – film z 1990 roku, znany też pod alternatywnym tytułem Baśnie tysiąca i jednej nocy.
  • Szeherezada – francuski serial animowany z 1996r, znany też pod alternatywnym tytułem Księżniczka Szeherezada.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Tak Szeherezada opowiadała sułtanowi baśnie przez 1001 nocy.

Wiktionary


szeik

szejk, szajch, szejch;
1. arabski tytuł honorowy, używany w stosunku do osób starszych;
2. tytuł przywódcy arabskiego


SJP.pl


szejch

szejk, szeik, szajch;
1. arabski tytuł honorowy, używany w stosunku do osób starszych;
2. tytuł przywódcy arabskiego


SJP.pl


szejk

szeik, szajch, szejch;
1. arabski tytuł honorowy, używany w stosunku do osób starszych;
2. tytuł przywódcy arabskiego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) etn. tytuł przywódcy gminy muzułmańskiej

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy lub męskorzeczowy

 (2.1) kulin. napój mleczny z różnymi dodatkami smakowymi (owocami, czekoladą)

Wiktionary

Szejk (arab. ‏شيخ‎, szajch – dosłownie starzec, naczelnik) – termin wieloznaczny:

  • arabski władca plemienia lub terytorium;
  • duchowny islamski wyższej rangi;
  • w krajach arabskich określenie starszej, szanowanej osoby

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. szejkanat mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) koktajl, koktajl mleczny

Wiktionary


szejkanat

terytorium będące we władaniu szejka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) jednostka administracyjna podlegająca władzy szejka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szejk m.

Wiktionary


szejkat

terytorium rządzone przez szejka; szejkanat


SJP.pl


szejker

naczynie służące do przyrządzania drinków i koktajli; shaker


SJP.pl


szejna

nazwisko


SJP.pl


szejnfeld

nazwisko


SJP.pl


szekel

1. dawna moneta hebrajska o wadze około 6 gramów; srebrnik; sykl;
2. starohebrajska jednostka wagi wynosząca około 1,4 grama; sykl;
3. jednostka monetarna Izraela równa 100 agorot


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) monet. waluta Izraela;

 (1.2) staroż. metrol. bliskowschodnia jednostka wagi;

 (1.3) staroż. numizm. bliskowschodnia złota lub srebrna moneta

Wiktionary

Szekel (hebr. שקל, hebr. l.mn. שקלים, szkalim; arab. شيقل) – oficjalna jednostka walutowa Państwa Izrael od 1980 roku, kiedy ogłoszono prawo ustanawiające nową walutę, do 1985 roku. Zastąpiła ona funta izraelskiego. Emitentem szekli był Bank Izraela. Propozycja druku nowych banknotów, podobnych do tych z okresu liry, zapadła już w 1978 roku, ale emisję banknotów oraz monet rozpoczęto w 1980 roku.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W internecie znajdziesz aktualne kursy szekla z kantorów w Krakowie.

 (1.1) Józef dał za nią 500 szekli na suku w Jerozolimie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃɛkɛl, AS: šekel

Wiktionary

Powiązane:

 przym. szeklowy, szekelowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ILS, symbol.

 (1.2) sykl

 (1.3) sykl, srebrnik

Wiktionary


szekiel

półogniwo w kształcie podkowy służące do łączenia lin i łańcuchów ze sobą lub z innym osprzętem; szekla, szakla


SJP.pl


szekla

półogniwo w kształcie podkowy służące do łączenia lin i łańcuchów ze sobą lub z innym osprzętem; szakla, szekiel


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) żegl. element metalowy do łączenia części takielunku;

Wiktionary

Szekla (szakla, szekiel, szakiel) – metalowa klamra w kształcie litery "U" lub "Ω", tworząca zamknięty obwód, otwierany i zamykany za pomocą śruby lub sprężynowej zapadki, służąca do łączenia elementów takielunku, np. liny z żaglem oraz szybkiego i czasowego łączenia lin zakończonych okiem, łańcuchów i ich kombinacji.

Wikipedia


szekler

przedstawiciel ludności węgierskiej zamieszkującej Rumunię


SJP.pl

Szeklerzy, Seklerzy, Sekelowie (węg. Székely [l.poj.], Székelyek [l.mn.] (wym. /ˈseːkɛj/), łac. siculitas) – grupa etniczna zamieszkująca wschodnią część Siedmiogrodu (nazywaną także Seklem bądź Seklerszczyzną, węg. Székelyföld lub Székely) w dzisiejszej Rumunii.

Wikipedia


szeklerka

przedstawicielka ludności węgierskiej zamieszkującej Rumunię


SJP.pl


szeklerzy

ludność węgierska zamieszkująca Rumunię


SJP.pl

Szeklerzy, Seklerzy, Sekelowie (węg. Székely [l.poj.], Székelyek [l.mn.] (wym. /ˈseːkɛj/), łac. siculitas) – grupa etniczna zamieszkująca wschodnią część Siedmiogrodu (nazywaną także Seklem bądź Seklerszczyzną, węg. Székelyföld lub Székely) w dzisiejszej Rumunii.

Wikipedia


szeksna

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. hydron. rzeka w europejskiej Rosji, lewy dopływ Wołgi;

Wiktionary

Szeksna (ros. Шексна́) – lewy dopływ Wołgi mający swe źródła w Jeziorze Białym, w obwodzie wołogodzkim, na terenie Rosji.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. szekszniański

Wiktionary


szekspir

nazwisko, np. William Szekspir (Shakespeare), 1564-1616 - wybitny angielski pisarz i dramaturg


SJP.pl

William Shakespeare (forma spolszczona: Szekspir; ur. prawd. 23 kwietnia 1564, ochrzczony 26 kwietnia 1564, w Stratford-upon-Avon, zm. 23 kwietnia?/3 maja 1616 tamże) – angielski poeta, dramaturg, aktor. Powszechnie uważany za jednego z najwybitniejszych pisarzy literatury angielskiej oraz reformatorów teatru.

Wikipedia


szekspirolog

badacz, znawca twórczości Szekspira


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) liter. badacz zajmujący się twórczością i życiem Szekspira

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wilhelm poznał znanego szekspirologa w Londynie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szekspirologia ż.

 przym. szekspirologiczny

Wiktionary


szekspirologia

badania nad twórczością Szekspira


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) nauk. liter. nauka dotycząca twórczości Szekspira

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Konrad wykłada szekspirologię w Krakowie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szekspirolog m.

 przym. szekspirologiczny

Wiktionary


szekspirologiczny

dotyczący szekspirologii


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z szekspirologią bądź twórczością Szekspira

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nie mogli wynająć sali, bo w centrum odbywał się międzynarodowy kongres szekspirologiczny.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szekspirolog mos., szekspirologia ż.

Wiktionary


szekspirolożka

szekspirolog


SJP.pl

Patrz:

szekspirolog

szekspirowski

przymiotnik dzierżawczy - należący do Szekspira lub z nim związany


SJP.pl

przymiotnik dzierżawczy

 (1.1) należący do Szekspira

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Widziałem film oparty na Szekspirowskim „Kupcu weneckim”.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. szekspirowski

Wiktionary


szekszniański

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Szeksną, dotyczący Szeksny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Szeksna ż.

Wiktionary


szekulada

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. spoż. czekolada

Wiktionary


szel

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. karc. dzwonek, karo

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W skacie szele są najmłodszym kolorem.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) karo, dzwonek

Wiktionary


szela

Szela (hebr. שֵׁלָה, Šēlā) – postać biblijna ze Starego Testamentu, trzeci syn Judy i jego żony Kananejki Bat-Szuy. Jego historia pojawia się głównie w Księdze Rodzaju (Rdz 38,5-26). Szela narodził się w Kezib. Był młodszym bratem Era oraz Onana, którzy kolejno poślubili Tamar, jednak obaj zginęli bezdzietnie. Po ich bezpotomnej śmierci Juda obiecał swojej owdowiałej synowej, Tamar, że wyda za nią również Szelę, co jednak się nie stało. Od Szela pochodzi ród Szelanitów.

Wikipedia


szeląg

1. drobna moneta miedziana w dawnej Polsce;
2. srebrna moneta bita przez Krzyżaków w XIV i XV wieku


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. dzielnica Poznania na lewym brzegu Warty;

 (1.2) geogr. osada w Polsce, w województwie warmińsko-mazurskim, w gminie Łukta;

 (1.3) geogr. zob. Szeląg Mały., zob. Szeląg Wielki.

Wiktionary

  • szeląg – jednostka obrachunkowa i moneta
  • Szeląg – część Poznania
  • Szeląg – osada w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. ostródzkim, w gminie Łukta
  • Szeląg Mały – jezioro

Osoby o tym nazwisku:

  • Jan Szeląg – pseudonim autorski dziennikarza i satyryka Zbigniewa Mitznera
  • Marcin Szeląg – polski szachista
  • Tomasz Szeląg – autor książek historycznych
  • Wojciech Szeląg – dziennikarz

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. szelężnik m., szeląg m., szelążek m.

 przym. szelężny, szelągowski

Wiktionary


szelągowe

szeląg; szelężny, szelążny


SJP.pl


szelągowski

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Adam Szelągowski – polski historyk, nauczyciel
  • Daniel Szelągowski – polski piłkarz
  • Franciszek Szelągowski – polski inżynier mostownictwa
  • Wiktor Szelągowski – polski wioślarz

Wikipedia


szelągowy

szeląg; szelężny, szelążny


SJP.pl


szelak

odmiana żywicy naturalnej otrzymywana z wydzieliny czerwców lakowych lub wytwarzana syntetycznie, stosowana do wyrobu lakierów, emalii, farb, past do skóry itp.


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) biol. chem. naturalna żywica pozyskiwana w Indiach i Tajlandii z wydzieliny owadów z gatunku nazwa systematyczna|Lac laccifer.;

Wiktionary

Szelak (E 904) – odmiana żywicy naturalnej, pozyskiwanej z wydzieliny owadów (Kerria lacca) zwanych czerwcami (od czerwonego koloru), żyjących w Indiach i Tajlandii na drzewach, zwanych popularnie szelakowymi.

Cały cykl życia czerwców trwa ok. 6 miesięcy. Odżywiają się sokiem wysysanym spod kory, produkując szelak jako ochronną skorupkę dla larw. Absorbują go do momentu śmierci z przejedzenia. Każda samica przed śmiercią składa ok. 1000 jajeczek. Sok z drzewa przechodzi transformację chemiczną w ciele owada i w końcu jest wydalany. W kontakcie z powietrzem formuje się twarda skorupka, która pokrywa cały rój łącznie z gałązkami.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. szelakowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gumilaka, E904

Wiktionary


szelakowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) wytworzony z szelaku

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szelak mrz.

Wiktionary


szelążek

zdrobnienie od: szeląg


SJP.pl


szelążne

szeląg; szelężny, szelągowy


SJP.pl


szelążny

szeląg; szelężny, szelągowy


SJP.pl


szelbąg

prosty mebel do siedzenia i spania, używany w średniowieczu głównie przez biedotę; szelbiąg, szlabanek, ślubanek


SJP.pl


szelbiąg

prosty mebel do siedzenia i spania, używany w średniowieczu głównie przez biedotę; szelbąg, szlabanek, ślubanek


SJP.pl


szelburg

nazwisko


SJP.pl


szelburg-zarembina

Ewa Szelburg-Zarembina (1899-1986) - pisarka


SJP.pl


szeleczka

zdrobnienie od: szelka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. zdrobn. od: szelka

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃɛˈlɛt͡ʃka, AS: šelečka

Wiktionary


szeleczki

zdrobnienie od: szelka


SJP.pl


szelejewo

  • Szelejewo – wieś w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie żnińskim, w gminie Gąsawa
  • Szelejewo – osada w woj. wielkopolskim, w pow. gostyńskim, w gminie Piaski

Zobacz też: Szelejewo Drugie, Szelejewo Pierwsze

Wikipedia


szelerski

nazwisko


SJP.pl


szeleścić

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. szelesnąć)

 (1.1) powodować, wywoływać szelest

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szelest mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Poznań|chrabęścić., gw-pl|Śląsk Cieszyński|szuszczeć, szymrzikować.

Wiktionary


szeleścik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od szelest

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To nie szelest, lecz tylko cichutki szeleścik.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szelest m.

Wiktionary


szelest

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) onomatopeja, cichy dźwięk towarzyszący poruszaniu się liści, kartek papieru, sztywnych tkanin itp.

Wiktionary

Osoby o nazwisku Szelest
  • Emilia Szelest – polska pisarka i dziennikarka
  • Hanna Szelest (1920-2006) – polska filolożka klasyczna, tłumaczka
  • Stanisław Szelest (1901-) – polski wojskowy
  • Sylwia Szelest (1975-) – polska biathlonistka
  • Wasilij Szelest (1915-1994) – radziecki wojskowy
  • Zygmunt Szelest (1911-1990) – polski oszczepnik
Inne
  • Szelest Spadających Papierków – grupa muzyczna

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zabłysnęło światło latarki, dobiegły odgłosy rozmowy i szelest rozwijanego papieru.

 (1.1) Pod koniec seansu prawie nic nie usłyszałem, jedynie sam szelest zwijanych torebek po popcornie i chipsach.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃɛlɛst, AS: šelest

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szelestnica ż., szeleszczenie n., zaszeleszczenie n., Szelestowski m., Szelestowska ż., bezszelestność ż., szeleścik mrz.

 czas. szeleścić ndk., zaszeleścić dk.

 przym. bezszelestny

 przysł. bezszelestnie

Wiktionary


szelestać

poetycko: szeleścić


SJP.pl


szelestliwie

szelestliwy


SJP.pl

Patrz:

szelestliwy

szelestliwy

rzadko: wydający szelest; szeleszczący


SJP.pl


szelestnica

Szelestnica (łac. gangraena emphysematosa, ang. black leg, black quarter, quarter ill) – ostra, zakaźna, niezaraźliwa, bakteryjna choroba głównie młodego bydła, owiec, kóz i bawołów powodowana przez bakterie Clostridium chauvoei lub Clostridium feseri. Występuje na całym świecie. Pojawia się w okresie wypasania bydła na danym terenie.

Wikipedia


szeleszczący

1. taki, który podczas używania szeleści, wydaje szelest;
2. żartobliwie: szeleszczący argument - łapówka


SJP.pl


szeleszczenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|szeleścić.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szelest mrz.

Wiktionary


szeleszczuk

nazwisko


SJP.pl


szelężne

szeląg; szelągowy, szelążny


SJP.pl

Szelężne (szynkowe, podatek dziesiątego szeląga) – podatek pośredni płacony przez mieszczan w wysokości 10% sprzedawanych przez nich trunków, wprowadzony w 1673, w związku z przejęciem wpływów z czopowego przez skarby wojskowe. Do 1775 wpływy z szelężnego pozostawały do dyspozycji sejmików szlacheckich.

Wikipedia


szelężnik

rodzaj roślin zielnych z rodziny zarazowatych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) bot. nazwa systematyczna|Rhinanthus|ref=tak., rodzaj roślin zielnych z rodziny zarazowatych;

Wiktionary

Szelężnik (Rhinanthus L.) – rodzaj roślin zielnych z rodziny zarazowatych (Orobanchaceae). Obejmuje według różnych źródeł od ok. 35 do ok. 45, czy nawet 50 gatunków. Taksonomia rodzaju i oznaczanie gatunków jest trudne ze względu na polimorfizm tych roślin (występowanie licznych ekotypów) – często inaczej wyglądających w różnych porach roku i na różnych siedliskach (np. w górach i na niżu).

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ʃɛˈlɛ̃w̃ʒʲɲik, AS: šelũ̯žʹńik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Szeląg mos./ż./mrz.

Wiktionary


szelężny

szeląg; szelągowy, szelążny


SJP.pl


szelf

przybrzeżny obszar dna morskiego lub oceanicznego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) geol. geogr. przybrzeżna strefa dna morskiego będąca częścią kontynentu zalanego wodami płytkiego morza;

Wiktionary

Szelf kontynentalny (z ang. continental shelf, półka kontynentalna) – część kontynentu zalana wodami płytkiego morza – morza szelfowego. Szelf stanowi podwodne przedłużenie kontynentów i wyznacza granicę ich powierzchni, jak również przybliżoną granicę wpływu morza na kontynent.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Szelf sięga do głębokości około 200 m poniżej poziomu morza.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃɛlf, AS: šelf

Wiktionary

Powiązane:

 przym. szelfowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) półka kontynentalna

Wiktionary


szelfowy

przymiotnik od: szelf


SJP.pl


szeliga

nazwisko


SJP.pl

Szeliga – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie niżańskim, w gminie Harasiuki.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa tarnobrzeskiego.

Wieś jest sołectwem w gminie Harasiuki.

Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Podwyższenia Krzyża Świętego w Hucie Krzeszowskiej.

Wikipedia


szeligowo

Szeligowo (niem. Seeligsfelde, 1937-1945: Eichenfelde) – wieś w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie świdwińskim, w gminie Połczyn-Zdrój. Przez wieś przepływa rzeka Grudzianka. W 2011 roku liczba mieszkańców we wsi Szeligowo wynosiła 117.

Wikipedia


szeligowski

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Aleksander Szeligowski – polski kompozytor i pedagog
  • Bogumił Szeligowski – polski urzędnik
  • Piotr Szeligowski – polski karateka i trener
  • Stanisław Szeligowski – polski astronom
  • Tadeusz Szeligowski – polski kompozytor, pedagog, prawnik

Wikipedia


szeliniak

chrząszcz z rodziny ryjkowców, szkodnik sosen i świerków


SJP.pl


szeliński

nazwisko


SJP.pl


szelit

minerał, wolframian wapnia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) miner. wolframian wapnia; biały, szary, bądź żółtawy minerał będący istotnym źródłem rudy wolframu;

Wiktionary

Szelit (lub scheelit) – minerał z gromady wolframianów (wolframian wapnia). Jest minerałem rzadkim. Nazwa minerału pochodzi od nazwiska szwedzkiego chemika Carla Scheelego, który odkrył, że jest to sól kwasu wolframowego.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈʃɛlʲit, AS: šelʹit

Wiktionary

Powiązane:

 przym. szelitowy

Wiktionary


szelitowy

przymiotnik

 (1.1) przym. od szelit

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛlʲiˈtɔvɨ, AS: šelʹitovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szelit

Wiktionary


szelka

pas ułatwiający niesienie, ciągnięcie, transport czegoś; także: część uprzęży zaprzęgowej, spadochronowej itp.


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pasek z elastycznej tkaniny, zakładany na ramiona w celu podtrzymywania spodni;

 (1.2) pas ułatwiający przemieszczanie przedmiotów

 (1.3) część uprzęży zaprzęgowej lub spadochronowej

 (1.4) pot. część trolejbusu umożliwiająca pobór prądu z trakcji

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Mężczyzna złapał się za szelki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃɛlka, AS: šelka

Wiktionary

Powiązane:

 przym. szelkowy

Wiktionary


szelki

część garderoby podtrzymująca spodnie lub inne ubranie


SJP.pl

Szelki – paski z tkaniny, przekładane przez ramiona, na plecach przyjmujące kształt litery X lub Y, przypinane do spodni (z przodu i z tyłu) w celu ich podtrzymywania.

Wikipedia


szelków

wieś w Polsce


SJP.pl

Stary Szelków – wieś sołecka w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie makowskim, w gminie Szelków.

Miejscowość jest siedzibą gminy Szelków. Do 1954 roku był siedzibą gminy Smrock.

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa ostrołęckiego.

Wikipedia


szelkowski

przymiotnik od: Szelków


SJP.pl


szelma

(r. męski) mężczyzna sprytny, umiejący sobie radzić w różnych sytuacjach, niekoniecznie w uczciwy sposób; hultaj, łajdak, łobuz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy lub żeński

 (1.1) posp. osoba przebiegła, cwana, pozbawiona skrupułów; hultajska, łajdacka, łotrowska

 (1.2) rub. spryciarz, urwis, psotnik, wisus

Wiktionary

Szelma – debiutancki nielegal polskiego rapera Tymona nagrany we współpracy z producentem Magierą. Wydany w 1999 roku.

Pochodzący z albumu utwór pt. „Ooops! wpadka” znalazł się na 96. miejscu listy 120 najważniejszych polskich utworów hip-hopowych według serwisu T-Mobile Music.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Sąsiad należy do grona szelmów, typków spod ciemnej gwiazdy.

 (1.1) Ewa poczuła nareszcie, że jest dziewką schorowaną, zżartą od syfilisu, szelmą uliczną, sprzedajnym bydlęciem.

 (1.1) Szelmy, chcą mnie do ruiny doprowadzić tą swoją pomadą! (…) Odkąd bawimy tutaj, spotrzebowały tłuszczu co najmniej z dwunastu świń (…) Potrzebne doprawdy wyrzucać tyle pieniędzy po to, aby sobie gęby paćkać!

 (1.2) A to szelma, znowu mu się udało.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szelmeczka ż., szelmostwo n., szelmowskość ż., szelmucha ż., szelmutka ż.

 czas. szelmić ndk., szelmować ndk.

 przym. szelmowski

 przysł. szelmowsko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) cwaniak, oszust, przechera; posp. łajdak, łajdus, łobuz, łotr, łachudra, kundel, skunks, drań, szuja, podlec, nikczemnik, nędznik, kanalia, szubrawiec, parszywiec, zgniłek, pętak, psubrat, łajza, gadzina, ananas, ziółko, ptaszek, gagatek, ancymonek, filut, urwis, gałgan, hultaj, huncwot, drapichrust, chuligan, łapserdak, nicpoń, hycel, ladaco, szatan, skurczybyk, skurkowaniec, sobaka, sukinkot, jucha, śmierdziel, wywłoka; diabelskie nasienie, diabelski syn, chytry lis, szczwany lis; wulg. skurwysyn; daw. frant, bisurman, wisus

Wiktionary


szelmeczka

dawniej: sprytna, atrakcyjna i zalotna kobieta, wykorzystująca te cechy dla własnych celów; szelma, szelmucha, szelmuta, szelmutka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: szelma

 (1.2) daw. zalotnica, spryciara

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szelma mos./ż., szelmucha ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szelmutka

Wiktionary


szelmić

szelmić się - dawniej: postępować niegodziwie, w sposób pełen podstępów, przebiegłości


SJP.pl


szelmostwo

1. podstępność, łobuzerstwo, chytrość, przebiegłość;
2. filuterność, zalotność


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) postępowanie osoby cwanej i bez skrupułów

 (1.2) rub. spryciarstwo

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Prasa rozpisywała się o jego szelmostwach.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szelma mos./ż., szelmowskość ż.

 przym. szelmowski

 przysł. szelmowsko

Wiktionary


szelmować

przestarzale:
1. postępować niegodziwie, oszukiwać;
2. nazywać kogoś szelmą, obrażać;
3. obcinać komuś ucho w ramach kary;
4. szelmować się - ganić się, łajać się


SJP.pl


szelmowski

1. właściwy szelmie; podstępny; przebiegły;
2. figlarny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) podstępny, pełen przebiegłości

 (1.2) świadczący o skłonności do figli, żartów

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szelma mos./ż., szelmowskość ż.

 przysł. szelmowsko

Wiktionary


szelmowsko

przysłówek

 (1.1) na sposób szelmy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Spojrzała na niego szelmowsko.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szelma mos./ż., szelmowskość ż.

Wiktionary


szelmowskość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest szelmowskie; cecha tych, którzy są szelmowscy

Wiktionary

Powiązane:

 przym. szelmowski

 przysł. szelmowsko

 rzecz. szelma mos./ż.

Wiktionary


szelmsztuk

dawniej: oszustwo, oszukaństwo


SJP.pl


szelmucha

dawniej: sprytna, atrakcyjna i zalotna kobieta, wykorzystująca te cechy dla własnych celów; szelma, szelmutka, szelmuta, szelmeczka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zob. szelma.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ten szkaradny szelmucha znowu mi sprzedał stare jajca.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szelma mos./ż., szelmutka ż.

Wiktionary


szelmuta

dawniej: sprytna, atrakcyjna i zalotna kobieta, wykorzystująca te cechy dla własnych celów; szelma, szelmucha, szelmutka, szelmeczka


SJP.pl


szelmutka

dawniej: sprytna, atrakcyjna i zalotna kobieta, wykorzystująca te cechy dla własnych celów; szelma, szelmucha, szelmuta, szelmeczka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: szelma

 (1.2) daw. zalotnica, spryciara

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) I nie uprzedziła mnie o niczem, szelmutka, ona jest sprytna, istna małpka.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szelma mos./ż., szelmucha ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szelmeczka

Wiktionary


szelontać

czasownik niedokonany

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. potrząsać

Wiktionary


szelski

przymiotnik od: Chelles (Francja); kultura szelska - jedna z najstarszych kultur paleolitu


SJP.pl


szema

rodzaj modlitwy judaistycznej


SJP.pl

Szema Jisrael (hebr. ‏שמע ישראל‎, pol. Słuchaj, Izraelu) – jedna z dwóch najważniejszych, obok Amidy, modlitw w judaizmie. Składa się z biblijnych fragmentów: Pwt 6, 4-9; Pwt 11, 13-21; Lb 15, 37-41.

Wikipedia


szembek

nazwisko


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) herald. polski herb szlachecki;

Wiktionary

Szembek – polski herb szlachecki z nobilitacji, znany głównie jako herb rodziny Szembeków.

Wikipedia


szembekowo

Szembekowo – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie toruńskim, w gminie Obrowo.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa toruńskiego.

Wikipedia


szemborowo

Szemborowo – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie słupeckim, w gminie Strzałkowo.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa konińskiego.

We wsi znajduje się zabytkowy kościół św. Urszuli oraz cmentarz przykościelny z pocz. XIX w, wpisany do krajowego rejestru zabytków pod nr rej.: A-510/251 z 8.11.1994 r.

Wikipedia


szemielino

Szemielino (niem. Schöningsthal) – osada w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie stargardzkim, w gminie Dolice, położona 7 km na północny zachód od Dolic (siedziby gminy) i 14 km na południowy wschód od Stargardu (siedziby powiatu).

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa szczecińskiego.


Wikipedia


szempliński

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Kazimierz Szempliński – polski wojskowy, szpadzista, olimpijczyk, działacz sportowy
  • Zygmunt Szempliński – polski ekonomista i publicysta, sowietolog, działacz emigracyjny

Wikipedia


szemrać

1. wydawać cichy, jednostajny dźwięk;
2. mówić cicho i niewyraźnie;
3. cicho wyrażać swoje niezadowolenie


SJP.pl

czasownik

 (1.1) wydawać cichy, jednostajny szmer, cicho szumieć

 (1.2) przen. wyrażać nie całkiem otwarcie swoje niezadowolenie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Strumień cicho szemrze pośród drzew.

 (1.2) Ludzie zaczęli szemrać po kątach.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃɛ̃mrat͡ɕ, AS: šmrać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szemranie n., szmer m.

 przym. szemrany

 czas. zaszemrać

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) sarkać, narzekać, burzyć się

Wiktionary


szemraj

1. wydawać cichy, jednostajny dźwięk;
2. mówić cicho i niewyraźnie;
3. cicho wyrażać swoje niezadowolenie


SJP.pl


szemrania

1. wydawać cichy, jednostajny dźwięk;
2. mówić cicho i niewyraźnie;
3. cicho wyrażać swoje niezadowolenie


SJP.pl


szemranie

1. wydawać cichy, jednostajny dźwięk;
2. mówić cicho i niewyraźnie;
3. cicho wyrażać swoje niezadowolenie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|szemrać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zaszemrać dk., szemrać ndk.

 rzecz. szmer m.

 przym. szemrany

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szmer

Wiktionary


szemrany

potocznie lub gwarowo: podejrzany, niepewnego pochodzenia, nieczysty


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) podejrzany, nieuczciwy, nieczysty

 (1.2) gwara. przestępcza cwaniacki, dobry, wtajemniczony

Wiktionary

Szemrany – album muzyczny nagrany przez zespół Koli i wydany w czerwcu 1999. Dotychczas jest jedyną płytą wydaną przez Koli.

W utworach można usłyszeć fragmenty m.in.:

  • piosenki Marka Grechuty „Ważne są tylko te dni, których jeszcze nie znamy”
  • wypowiedzi z filmu „Wniebowzięci”
  • piosenki Grzesiuka „Rum Helka”
  • pierwszego zdania zapisanego w języku polskim („Daj, ać ja pobruszę, a ty poczywaj”)

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Był to kij w mrowisko, który spowodował, że konsultacje regionalne były podlane sosem szemranej polityki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃɛ̃mˈrãnɨ, AS: šẽmrãny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szemranie n.

 czas. szemrać ndk., zaszemrać dk.

Wiktionary


szemrowice

Szemrowice (dodatkowa nazwa w j. niem. Schemrowitz) – wieś w Polsce położona w Górnym Śląsku, w województwie opolskim, w powiecie oleskim, w gminie Dobrodzień.

W latach 1945–54 siedziba gminy Szemrowice. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa częstochowskiego.

Wikipedia


szemud

wieś w Polsce


SJP.pl

Szemud (dodatkowa nazwa w j. kaszub. Szëmôłd, niem. Schönwalde) – wieś kaszubska w Polsce, położona w województwie pomorskim, w powiecie wejherowskim, w gminie Szemud, przy drodze ekspresowej S6 i drodze wojewódzkiej nr 224.

Wieś królewska w powiecie gdańskim województwa pomorskiego w II połowie XVI wieku. W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa gdańskiego.

Wikipedia


szemudzki

przymiotnik od: Szemud


SJP.pl


szendzielorz

nazwisko


SJP.pl


szeng

chiński instrument muzyczny dęty


SJP.pl

Sheng, szeng (笙, shēng) – chiński instrument muzyczny należący do grupy aerofonów stroikowych. Zbudowany jest z kilkunastu piszczałek trzcinowych ze stroikami w dolnej części. Wszystkie piszczałki umieszczone są w drewnianym zbiorniku powietrza.Sheng jest jednym z najstarszych instrumentów muzycznych Chin. Jest też najstarszym instrumentem stroikowym i prototypem większości istniejących aerofonów stroikowych.

Wikipedia


szenila

wątek runowy używany do tkania dywanów


SJP.pl


szenjang

miasto w Chinach; Shenyang


SJP.pl

Shenyang (chiń. upr. 沈阳; chiń. trad. 瀋陽; pinyin Shěnyáng; mandż.: Mukden, ᠮᡠᡴ᠋ᡩᡝᠨ) – największe miasto Mandżurii oraz jej stolica w chińskiej prowincji Liaoning.

Wikipedia


szenkować

czasownik

 (1.1) gw-pl|Mazury, Warmia. darować (w prezencie)

Wiktionary


szensi

prowincja w Chinach; Shaanxi


SJP.pl

Shaanxi (wymowa; chiń. upr. 陕西; chiń. trad. 陝西; pinyin Shǎnxī; Wade-Giles Shan-hsi) – prowincja w północno-środkowej części ChRL. Teren prowincji obejmuje część Wyżyny Lessowej. Od południa ograniczone górami Qin Ling.

Wikipedia


szenti

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) hist. rodzaj staroegipskiej przepaski biodrowej lub spódniczki

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jest prawdopodobnie fenicką figurynką z czarnego polerowanego kamienia, z bródką spiczastą i w spiczastej czapce, z opaską szenti koło bioder (…)

Wiktionary


szenwald

nazwisko


SJP.pl

  • Alina Szenwald (1910–1989) – polska dziennikarka.
  • Lucjan Szenwald (1909–1944)– polski poeta, żołnierz, działacz komunistyczny.

Wikipedia


szeol

podziemny świat ciemności u Hebrajczyków, analogicznie - hades u Greków


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) rel. w Starym Testamencie: miejsce pobytu zmarłych, w którym istnieją pod postacią cieni;

Wiktionary

Szeol (hebr. שְׁאוֹל) – w Starym Testamencie, a przede wszystkim we wczesnym judaizmie, miejsce pobytu zmarłych, pozbawionych wszelkiej radości istnienia i życia.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Niechaj śmierć na nich spadnie, niechaj żywcem zstąpią do Szeolu, bo w ich mieszkaniach jest wśród nich nikczemność!

Wiktionary


szepcik

zdrobnienie od: szept


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od szept

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To nie szept, lecz tylko cichutki szepcik.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szept m., szeptucha ż., szeptun mos./mrz.

Wiktionary


szepczący

mówić po cichu


SJP.pl

Patrz:

szeptać

szepczyński

nazwisko


SJP.pl


szepietowianin

mieszkaniec Szepietowa (miasta w Polsce)


SJP.pl


szepietowianka

mieszkanka Szepietowa (miasta w Polsce)


SJP.pl


szepietowo

miasto w Polsce


SJP.pl

Szepietowo – miasto w Polsce położone w województwie podlaskim, w powiecie wysokomazowieckim. Według danych GUS z 1 stycznia 2024 r. Szepietowo liczyło 2018 mieszkańców.

Miejscowość jest siedzibą miejsko-wiejskiej gminy Szepietowo oraz stolicą dekanatu szepietowskiego. Prawa miejskie Szepietowo otrzymało z dniem 1 stycznia 2010 r.

Wikipedia


szepietowski

przymiotnik od: Szepietowo


SJP.pl


szeping

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) techn. strugarka poprzeczna

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) shaping

Wiktionary


szepleć

czasownik niedokonany

 (1.1) daw. seplenić

Wiktionary

Powiązane:

 przym. szeplawy

Wiktionary


szeplenić

dawniej: wymawiać wadliwie spółgłoski; seplenić


SJP.pl


szepleniuch

dawniej: ten, co szepleni (sepleni) - wymawia wadliwie spółgłoski


SJP.pl


szeplerzyzna

wieś w Polsce


SJP.pl

Szeplerzyzna – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie iławskim, w gminie Iława.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.

Wikipedia


szepnąć

czasownik przechodni dokonany (ndk. szeptać)

 (1.1) powiedzieć bardzo cicho; rzec szeptem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dziecko szepnęło mamie tajemnicę.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szeptun mos./mrz., szepnięcie n., szept mrz., szeptanie n., szeptucha ż.

Wiktionary


szept

1. ciche, bezdźwięczne mówienie, słyszane tylko przez osoby znajdujące się blisko mówiącego;
2. poetycko: cichy dźwięk nieokreślonej wysokości, wydawany przez coś będącego w stałym, jednostajnym ruchu; szmer, szelest


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) bezdźwięczny, cichy głos, słyszany tylko z bliska

 (1.2) niegłośny dźwięk czegoś znajdującego się w stałym, jednostajnym ruchu

Wiktionary

Przykłady

składnia.

kolokacje.

 (1.1) mówić szeptem

synonimy.

 (1.1) szeptanie, mamrotanie, szemranie, szepnięcie

 (1.2) szmer, szelest, szemranie, poszept

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. szeptun mos., szeptunka ż., szeptucha ż., szeptanka ż., szeptanie n., szepnięcie n., szepcik mrz.

 czas. szeptać ndk., szepnąć dk., wyszeptać dk.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* albański: (1.1) pëshpëritje

* angielski: (1.1) whisper; (1.2) susurrus, susurration

* arabski: (1.1) همس m.

* baskijski: (1.1) xuxurla

* białoruski: (1.1) шэпт m.

* bośniacki: (1.1) šapat m.

* bułgarski: (1.1) шепот m.

* chiński standardowy: (1.1) tradycyjny 耳語, uproszczony 耳语, pinjin: ěryǔ

* chorwacki: (1.1) šapat m.

* czeski: (1.1) šepot m.

* duński: (1.1) hvisken w.

* esperanto: (1.1) flustro

* estoński: (1.1) sosin

* fiński: (1.1) kuiskaus

* francuski: (1.1) chuchotement

* galicyjski: (1.1) sussurro m.

* hindi: (1.1) कानाफूसी

* hiszpański: (1.1) susurro m.

* irlandzki: (1.1) cogar m.

* islandzki: (1.1) hvísl

* jidysz: (1.1) שושקע m. (szuszke), שעפּטש m. (szepcz)

* kaszubski: (1.1-2) szept m.

* kataloński: (1.1) xiuxiueig m.

* litewski: (1.1) šnabždesys m.

* łaciński: (1.1) susurrus m.

* łotewski: (1.1) čuksti

* macedoński: (1.1) шепот m.

* maltański: (1.1) tfesfisa

* niderlandzki: (1.1) gefluister n., fluistering

* niemiecki: (1.1) Flüstern n., Geflüster n.

* norweski (bokmål): (1.1) hvisking m./ż.

* norweski (nynorsk): (1.1) kviskring ż.

* nowogrecki: (1.1) ψίθυρος m.

* portugalski: (1.1) sussurro m.

* rosyjski: (1.1) шёпот m.

* rumuński: (1.1) șoaptă ż.

* serbski: (1.1) шапат m.

* serbsko-chorwacki: (1.1) šapat / шапат m.

* słowacki: (1.1) šepot m.

* słoweński: (1.1) šepetanje n.

* szkocki gaelicki: (1.1) cagar m.

* turecki: (1.1) fısıltı

* ukraiński: (1.1) шепіт m.; (1.2) шерех m.

* walijski: (1.1) sibrwd, sisial

* węgierski: (1.1) suttogás

* włoski: (1.1) sussurro m.

źródła.

== szept (język kaszubski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) szept

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szeptun mos., szeptunka ż., szeptucha ż., szeptanka ż., szeptanie n., szepnięcie n., szepcik mrz.

 czas. szeptać ndk., szepnąć dk., wyszeptać dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szeptanie, mamrotanie, szemranie, szepnięcie

 (1.2) szmer, szelest, szemranie, poszept

Wiktionary


szeptać

mówić po cichu


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. szepnąć)

 (1.1) mówić szeptem (cicho, nie powodując drgań wiązadeł głosowych)

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Podczas mszy szeptałyśmy, aby nie zakłócać ceremonii.

 (1.1) Zabrania się szeptać podczas egzaminu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃɛptat͡ɕ, AS: šeptać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szept mrz., szeptucha ż., szeptun mos., szeptunka ż., szeptanie n., szeptanka ż.

 czas. wyszeptać

Wiktionary


szeptanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|szeptać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szepnięcie n., szept m., szeptanina ż., szeptaninka ż., szeptanka ż., szeptun m., szeptunka ż., szeptucha ż.

 czas. wyszeptać, szeptać ndk., szepnąć dk.

 przym. szeptliwy

 przysł. szeptliwie

Wiktionary


szeptanka

1. rzadko: cieche mówienie;
2. plotka, niesprawdzona pogłoska


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mówienie, rozmawianie szeptem

 (1.2) pot. pogłoska, nieoficjalna wiadomość przekazywana z ust do ust

 (1.3) film. pot. głos lektora filmowego

 (1.4) pot. ciche tłumaczenie symultaniczne komuś do ucha

Wiktionary

Czytanie filmu przez lektora, tłumaczenie lektorskie (pot. szeptanka; ang. voice-over) – jedna z trzech technik lokalizacji filmów (obok dubbingu i napisów), polegająca na nałożeniu na oryginalną ścieżkę dźwiękową dodatkowej, zawierającej tłumaczenie czytane przez lektora. Została przyjęta w krajach byłego Związku Radzieckiego oraz w Polsce. W innych krajach nie jest w ogóle stosowana lub w bardzo ograniczonym zakresie, np. w filmach dokumentalnych.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. szept m., szeptanie n., wyszeptanie n., wyszeptywanie n., szeptunka ż., szeptucha ż., szeptun m., podszeptywanie n.

 czas. szeptać ndk., wyszeptać dk., wyszeptywać ndk., podszeptywać ndk.

 przysł. szeptem

Wiktionary


szeptany

taki, który jest rozpowszechniany w tajemnicy, po kryjomu


SJP.pl


szeptem

1. ciche, bezdźwięczne mówienie, słyszane tylko przez osoby znajdujące się blisko mówiącego;
2. poetycko: cichy dźwięk nieokreślonej wysokości, wydawany przez coś będącego w stałym, jednostajnym ruchu; szmer, szelest


SJP.pl

  • Szeptem – seria książek autorstwa Becci Fitzpatrick
    • Szeptem – pierwsza książka z tego cyklu
  • Szeptem – album studyjny Anny Marii Jopek
  • „Szeptem” – utwór Ludmiły Jakubczak

Wikipedia


szeptucha

kobieta lecząca lub odpędzająca złe moce zamawianiem; szeptunka, znachorka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zob. szeptunka.

Wiktionary

Szeptun (szeptunka, szeptucha, wiedźma) – uzdrowiciel lub uzdrowicielka ludowa oferująca swoje usługi osobom wierzącym w moc leczenia. W Polsce występują głównie w rejonie Podlasia. Przeważnie są to osoby wyznania prawosławnego. Ich działalność jest uważana za praktyki pogańskie.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Kiedy zawiodła medycyna konwencjonalna, chory udał się do szeptuchy.

 (1.1) W Polsce szeptuchy mieszkają głównie na Podlasiu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃɛpˈtuxa, AS: šeptuχa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szept m., szepcik m., szeptanie n., szeptanina ż., szeptaninka ż., szeptanka ż., szeptliwość ż., szepnięcie n., naszept m., naszeptanie n., naszeptywanie n., odszepnięcie n., odszeptanie n., odszeptywanie n., poszept m., poszeptanie n., poszeptywanie n., poszepnięcie n., wyszeptanie n., wyszeptywanie n., zaszeptanie n., zaszeptaność ż.

:: war. szeptunka ż.

:: fm. szeptun m.

 czas. szeptać ndk., szeptać się ndk., szepnąć dk., naszeptać dk., naszeptywać ndk., odszeptać dk., odszeptywać ndk., odszepnąć dk., poszeptać dk., poszeptywać ndk., poszepnąć dk., wyszeptać dk., wyszeptywać ndk., wszeptywać ndk., zaszeptać dk., zaszeptać się dk.

 przym. szeptliwy, szepczący, zaszeptany

 przysł. szeptliwie, szepcząco

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szeptunka

Wiktionary


szeptun

regionalnie: znachor, osoba lecząca zamawianiem


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) człowiek, który leczy zamawianiem;

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) kulisty dzwonek przy uprzęży

Wiktionary

Szeptun (szeptunka, szeptucha, wiedźma) – uzdrowiciel lub uzdrowicielka ludowa oferująca swoje usługi osobom wierzącym w moc leczenia. W Polsce występują głównie w rejonie Podlasia. Przeważnie są to osoby wyznania prawosławnego. Ich działalność jest uważana za praktyki pogańskie.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Kiedy zawiodła medycyna konwencjonalna, chory udał się do szeptuna.

 (1.1) W Polsce szeptuni mieszkają głównie na Podlasiu.

 (2.1) W uprzęży pobrzękiwały trzy dzwonki (szeptun, bałabon i kałatało), słomiane siedzenie pokrywał kilim, zaś za plecyecami woźnicy siedział służący kozak.

 (2.1) Jedynymi zaprzęgami kołowymi wyposażonymi w dzwonki były bałaguły, których uprzęże posiadały zamocowane na szerokim skórzanym pasie: kuliste szeptuny, blaszane bałabony i drewniane kałatały.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szept m., szepcik m., szeptanie n., szeptanina ż., szeptaninka ż., szeptanka ż., szeptliwość ż., szepnięcie n., naszept m., naszeptanie n., naszeptywanie n., odszepnięcie n., odszeptanie n., odszeptywanie n., poszept m., poszeptanie n., poszeptywanie n., poszepnięcie n., wyszeptanie n., wyszeptywanie n., zaszeptanie n., zaszeptaność ż.

:: fż. szeptunka ż., szeptucha ż.

 czas. szeptać ndk., szeptać się ndk., szepnąć dk., naszeptać dk., naszeptywać ndk., odszeptać dk., odszeptywać ndk., odszepnąć dk., poszeptać dk., poszeptywać ndk., poszepnąć dk., wyszeptać dk., wyszeptywać ndk., wszeptywać ndk., zaszeptać dk., zaszeptać się dk.

 przym. szeptliwy, szepczący, zaszeptany

 przysł. szeptliwie, szepcząco

Wiktionary


szeptunka

kobieta lecząca lub odpędzająca złe moce zamawianiem; szeptucha, znachorka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta, która leczy zamawianiem

Wiktionary

Szeptun (szeptunka, szeptucha, wiedźma) – uzdrowiciel lub uzdrowicielka ludowa oferująca swoje usługi osobom wierzącym w moc leczenia. W Polsce występują głównie w rejonie Podlasia. Przeważnie są to osoby wyznania prawosławnego. Ich działalność jest uważana za praktyki pogańskie.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Kiedy zawiodła medycyna konwencjonalna, chory udał się do szeptunki.

 (1.1) W Polsce szeptunki mieszkają głównie na Podlasiu.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szept m., szepcik m., szeptanie n., szeptanina ż., szeptaninka ż., szeptanka ż., szeptliwość ż., szepnięcie n., naszept m., naszeptanie n., naszeptywanie n., odszepnięcie n., odszeptanie n., odszeptywanie n., poszept m., poszeptanie n., poszeptywanie n., poszepnięcie n., wyszeptanie n., wyszeptywanie n., zaszeptanie n., zaszeptaność ż.

:: war. szeptucha ż.

:: fm. szeptun m.

 czas. szeptać ndk., szeptać się ndk., szepnąć dk., naszeptać dk., naszeptywać ndk., odszeptać dk., odszeptywać ndk., odszepnąć dk., poszeptać dk., poszeptywać ndk., poszepnąć dk., wyszeptać dk., wyszeptywać ndk., wszeptywać ndk., zaszeptać dk., zaszeptać się dk.

 przym. szeptliwy, szepczący, zaszeptany

 przysł. szeptliwie, szepcząco

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szeptucha

Wiktionary


szepty

1. ciche, bezdźwięczne mówienie, słyszane tylko przez osoby znajdujące się blisko mówiącego;
2. poetycko: cichy dźwięk nieokreślonej wysokości, wydawany przez coś będącego w stałym, jednostajnym ruchu; szmer, szelest


SJP.pl

Szepty (ang. The Awakening) – brytyjski horror z 2011 roku w reżyserii Nicka Murphy’ego. W filmie występują Rebecca Hall, Dominic West i Imelda Staunton.

Światowa premiera filmu odbyła się 11 listopada 2011 roku, natomiast w Polsce odbyła się 15 czerwca 2012 roku.

Wikipedia


szeptycki

nazwisko


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto na Ukrainie;

Wiktionary

Szeptycki (ukr. Шептицький, Szeptyćkyj), Krystynopol – miasto na Ukrainie, w obwodzie lwowskim, stolica rejonu szeptyckiego, 9 km na południe od miasta Sokal, 15 km na wschód od granicy z Polską, u ujścia Sołokii do Bugu.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. szeptycki

Wiktionary


szer

1. (zwykle w liczbie mnogiej) granitowa wysepka o powierzchni wygładzonej przez lodowiec i fale morskie, występująca u wybrzeży Półwyspu Skandynawskiego; scher, skjer, skjor, szkier;
2. środowiskowo: podzielenie się informacją z innymi użytkownikami portalu społecznościowego


SJP.pl

Szkier (również skier, skjer, szer) – skalista wysepka, muton, powstały w wyniku niszczenia podłoża przez lodowiec oraz zalania. Szkiery charakterystyczne są dla bałtyckich wybrzeży Szwecji i Finlandii (np. Wyspy Alandzkie), zachodnich wybrzeży Norwegii oraz wybrzeży Alaski.

Wikipedia


szer.

1. skrót od: szeregowiec (czytany jako cały, odmienny wyraz);
2. skrót od: szerokość (czytany jako cały, odmienny wyraz)


SJP.pl

skrót

 (1.1) = szerokość

 (1.2) = wojsk. szeregowy

Wiktionary


szerardyzacja

w technologii: obróbka cieplno-chemiczna, w wyniku której dochodzi do wytworzenia na powierzchniach wyrobów stalowych powłoki ochronnej ze stopu żelaza z cynkiem


SJP.pl