wywłaszczyć

czasownik

 (1.1) pozbawić kogoś własności na mocy ustawy

Wiktionary


wywłoczka

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. wieś w Polsce, w województwie lubelskim, w gminie Zwierzyniec;

Wiktionary

Wywłoczka – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie zamojskim, w gminie Zwierzyniec.

Prywatna wieś szlachecka położona była na przełomie XVI i XVII wieku w ziemi chełmskiej województwa ruskiego. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zamojskiego.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wywłoczka leży przy drodze ze Zwierzyńca do Szczebrzeszyna.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) daw. Wywłoczyca, Wywłoczek

Wiktionary


wywłócznik

roślina z rodziny wodnikowatych, rosnąca w wodach słodkich


SJP.pl

Wywłócznik (Myriophyllum L.) – rodzaj roślin z rodziny wodnikowatych. Obejmuje około 70 gatunków występujących w wodach stojących i na bagnach całej kuli ziemskiej, przy czym największe zróżnicowanie osiągają w Australii. W Polsce występują trzy gatunki: wywłócznik kłosowy (M. spicatum), okółkowy (M. verticillatum) i skrętoległy (M. alterniflorum).

Niektóre gatunki, zwłaszcza wywłócznik brazylijski M. aquaticum, uprawiane są w akwariach.

Wikipedia


wywłóczyć

1. w rolnictwie: dokonać zabiegów bronowania (spulchnić i wyrównać zaoraną ziemię, przykryć ziemią nasiane ziarno), wybronować;
2. przestarzale: zmęczyć kogoś przez włóczenie, prowadzenie w wiele miejsc;
3. wywłóczyć się - potocznie: zmęczyć się chodzeniem; nawłóczyć się


SJP.pl


wywłok

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) rzad. rzecz wyciągnięta, wywleczona

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wywlekanie m., wywleczenie n., wywłoka ż.

 czas. wywlekać ndk., wywlec dk.

Wiktionary


wywłoka

potocznie: mężczyzna mający złą reputację


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) posp. kobieta o złej reputacji, zdemoralizowana, która utrzymuje się z nierządu, pot. prostytutka

 (1.2) daw. duchowny pozbawiony święceń, ekskomunikowany ksiądz

Wiktionary

  • Wywłoka – część Leżajska
  • wywłoka (Hydrobius) – rodzaj chrząszczy z rodziny kałużnicowatych

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wyglądasz dzisiaj jak wywłoka. Załóż coś gustownego i zmyj ten wyzywający makijaż.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: vɨˈvwɔka, AS: vyvu̯oka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wywlekanie ż., wywleczenie n., wywłok m., wleczenie n., włok m.

 czas. wywlekać ndk., wywlec dk., wlec ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ladacznica, lafirynda, zdzira, dziwka, jawnogrzesznica, kurtyzana, kurwa, lampucerna, latawica, nałożnica, nierządnica, rozpustnica, suka, szmata, wycirus

Wiktionary


wyyoutubować

[czytaj: wyjutubować] potocznie: wyszukać film na YouTubie; wyjutubować


SJP.pl


wyz

ryba wędrowna z jesiotrowatych, jedna z największych ryb słodkowodnych (długość do 5 m, waga do 1500 kg), poławiana ze względu na smaczne mięso i ikrę (czarny kawior); bieługa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) meteorol. obszar podwyższonego ciśnienia atmosfery;

 (1.2) demogr. wzrost liczby urodzeń;

 (1.3) geogr. wyżyna, zwykle taka, która obejmuje duże obszary

 (1.4) przest. wysoko położone miejsce

Wiktionary

Bieługa, wyz (Huso huso) – gatunek wędrownej, anadromicznej ryby z rodziny jesiotrowatych (Acipenseridae).

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. wysokościowiec mrz., wyżnia ż., wyżyna ż., wysokość ż., zwyżka ż., zwyżanie n., zawyżanie n., zwyżenie n., zawyżenie n., wyżówka ż., Wyżówka ż.

 czas. zwyżać ndk., zawyżać ndk., zwyżyć dk., zawyżyć dk.

 przym. wysoki, wyżowy, wyżny, wyżni

 przysł. wysoko, wyżowo, wzwyż

 temsłow. wysoko-

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) antycyklon, wyż baryczny

 (1.2) wyż demograficzny

Wiktionary


wyż.

skrót

 (1.1) = geogr. wyżyna

Wiktionary


wyż.wym.

skrót od: wyżej wymieniony; ww.


SJP.pl


wyża

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) stpol. wysokość

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈvɨʒa, AS: vyža

Wiktionary


wyzabijać

1. zabić wszystkich jednego po drugim; pozabijać;
2. wyzabijać się - o wielu osobach: zabić się wzajemnie; pozabijać się


SJP.pl


wyżąć

wyciąć coś poprzez żęcie


SJP.pl

czasownik dokonany

 (1.1) wycisnąć ciecz (z tkaniny)

 (1.2) wyciąć całkowicie (pole, łąkę)

 (1.3) gw-pl|Śląsk Cieszyński. wyprowadzić, wypędzić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wyżęcie n., wyżymaczka ż.

Wiktionary


wyżalić

wyżalić się: zwierzyć się ze swych zmartwień


SJP.pl


wyżar

1. miejsce na bagnistym gruncie wypalone pożarem;
2. wypalone miejsce w pniu drzewa, nadające się do podpalania i oświetlania


SJP.pl


wyżarty

1. potocznie: najedzony do syta; nażarty;
2. zniszczony przez rdzę, kwas itp.


SJP.pl


wyżarzacz

osoba pracująca przy hartowaniu metali


SJP.pl


wyżarzalnia

pomieszczenie do wyżarzania wyrobów metalowych; żarzelnia


SJP.pl


wyżarzalniczy

służący do nagrzewania metalu do odpowiedniej temperatury, a następnie chłodzenia go w celu usunięcia istniejących w nim naprężeń


SJP.pl


wyzbyć

wyzbyć się - pozbyć się czegoś, oddać coś; przestać doznawać czegoś, wyzuć z czegoś


SJP.pl


wyzbyty

charakteryzujący się brakiem czegoś


SJP.pl


wyzbywalny

dający się wyzbyć


SJP.pl


wyzdrowieć

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. zdrowieć)

 (1.1) dokonany od|zdrowieć.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Bohater naszej opowieści, gdy tylko wyzdrowiał, wyjechał do centralnej Polski, do Sandomierza.

 (1.1) Kiedy mama i ja wyzdrowieliśmy, ojciec był jeszcze chory, więc wróciliśmy ze szpitala sami.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: vɨˈzdrɔvʲjɛ̇t͡ɕ, AS: vyzdrovʹi ̯ėć

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zdrowieć

 przym. zdrowy

 rzecz. wyzdrowienie n., zdrowie n., uzdrowisko n., ozdrowieniec mos.

 przysł. zdrowo

Wiktionary


wyzdrowienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|wyzdrowieć.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌvɨzdrɔˈvʲjɛ̇̃ɲɛ, AS: vyzdrovʹi ̯ė̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. wyzdrowieć, zdrowieć

 rzecz. zdrowie n., uzdrowisko n., ozdrowieniec mos.

 przysł. zdrowo

Wiktionary


wyżebranie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|wyżebrać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. wyżebrać dk.

 rzecz. żebraczka ż.

Wiktionary


wyżegać

dawniej:
1. wypalać, wypiekać ogniem;
2. wyniszczać, wytapiać, szmelcować;
3. wykłuwać, wybijać;
4. wyganiać, wypędzać, wypychać


SJP.pl


wyżej

stopień wyższy od przysłówka: wysoko


SJP.pl


wyżelować

wetrzeć żel we włosy; nażelować


SJP.pl


wyżera

zgrubienie od: wyżerka


SJP.pl


wyżeracz

potocznie: ktoś żyjący na czyjś koszt; pasożyt


SJP.pl


wyżerka

potocznie:
1. spotkanie towarzyskie połączone z obfitym jedzeniem;
2. smaczne jedzenie w dużej ilości


SJP.pl


wyzerować

1. doprowadzić do stanu początkowego;
2. spowodować przyjęcie wartości zerowej;
3. odprowadzić ładunek elektryczny do ziemi;
4. potocznie: wypić cały napój z naczynia


SJP.pl


wyzerowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|wyzerować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zero n., zerówka ż., zerowanie n.

 czas. wyzerować dk., zerować ndk.

 przym. zerowy

Wiktionary


wyzerowywać

zerować;
1. doprowadzać do stanu początkowego;
2. powodować przyjęcie wartości zerowej;
3. odprowadzać ładunek elektryczny do ziemi;
4. potocznie: wypijać cały napój z naczynia


SJP.pl


wyżeł

przedstawiciel rasy psów myśliwskich, najczęściej o krótkiej sierści; do najpopularniejszych odmian należą: niemiecki (brązowe umaszczenie), weimarski (srebrny), czeski (długowłosy, biało-beżowy)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) kynol. pies myśliwski z charakterystyczną stójką;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wtem złodziej, co na dobrą porę w nocy czekał, / Nakarmił wyżła skrycie i wyżeł nie szczekał.

 (1.1) Majstrowi towarzyszył starzec o twarzy obwisłej jak morda wyżła.

 (1.1) Widziałam go spacerującego ze swoim wyżłem niedaleko zapory.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈvɨʒɛw, AS: vyžeu̯

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wyżlarz mos., wyżlak mzw.

:: fż. wyżlica ż.

 przym. wyżli, wyżłowaty

Wiktionary


wyżełek

zdrobniale o wyżle


SJP.pl


wyźgać

wykłuć, wydłubać czymś ostrym; wydźgać, wyżgać


SJP.pl


wyzgerny

przymiotnik jakościowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. zgrabny, ładny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|gryfny, szwarny.

Wiktionary


wyzgrzytywać

rzadko: zgrzytając, wypowiadać, wygłaszać coś


SJP.pl


wyziębnąć

stracić ciepło i stać się zimnym; wyziębić się


SJP.pl


wyziębły

stracić ciepło i stać się zimnym; wyziębić się


SJP.pl


wyzierać

1. wyglądać
2. ukazywać się


SJP.pl


wyziew

1. to, co się wydziela w postaci gazów; ekshalacja;
2. woń unosząca się z jakiegoś miejsca, zazwyczaj nieprzyjemna; wyziewy, ekshalacje


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) ciała lotne (para, gaz) lub woń wydobywające się skądś lub ulatniające się z czegoś

 (1.2) przen. pokazywanie negatywnych odczuć, zachowań

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wyziewanie n.

:: zdrobn. wyziewek mrz.

 czas. wyziewać ndk.

 przym. wyziewny

Wiktionary


wyziewać

wydzielać z siebie ogień, woń lub parę


SJP.pl


wyziewy

1. to, co się wydziela w postaci gazów; ekshalacja;
2. woń unosząca się z jakiegoś miejsca, zazwyczaj nieprzyjemna; wyziewy, ekshalacje


SJP.pl


wyzionąć

1. wydzielić z siebie ogień, woń lub parę;
2. wyzionąć ducha - umrzeć


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. wyziewać)

 (1.1) wydychać, wydzielić woń lub parę z ust

Wiktionary


wyziór

dawniej: widok; wyzior, wyzór


SJP.pl


wyżka

1. piętrowa nadbudowa chałupy o konstrukcji wieńcowej;
2. wzgórze, miejsce podwyższone;
3. budowla górująca nad okolicą, wieża


SJP.pl

Wyżka – komora lub izba umieszczona na poddaszu w dawnych wiejskich i małomiasteczkowych budynkach mieszkalnych (dziś jeszcze na Podhalu i Orawie). Na Orawie na tzw. przedwyścu występował jeszcze ganek.

Wikipedia


wyżlak

szczenię wyżła


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) kynol. łow. szczeniak wyżła

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Stary miał w kojcu pięć wyżlaków, widocznie dwa już sprzedał.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wyżeł mzw., wyżlarz mos., wyżlica ż.

 przym. wyżli, wyżłowaty

Wiktionary


wyżlarz

myśliwy polujący z wyżłami


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) łow. łowca używający do polowania wyżła

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wyżeł mzw., wyżlak mzw., wyżlica ż.

 przym. wyżli, wyżłowaty

Wiktionary


wyżli

przymiotnik od: wyżeł


SJP.pl

przymiotnik dzierżawczy

 (1.1) należący do wyżła

przymiotnik relacyjny

 (2.1) dotyczący wyżła, określający wyżła, używany przy wyżle

przymiotnik jakościowy

 (3.1) charakterystyczny dla wyżła, mający cechy wyżła

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Niedołęgi? He, Bracia! to wyżla rzecz tropić, / Bernardyńska kwestować, a moja rzecz, kropić, / Kropić, kropić i kwita!

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wyżeł mzw., wyżlarz mos., wyżlak mzw.,wyżlica ż.

 przym. wyżłowaty

Wiktionary


wyżlica

samica wyżła


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kynol. suka rasy wyżeł

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W kojcu ssały wyżlicę cztery szczenięta.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wyżeł mzw., wyżlak mzw., wyżlarz mos.

 przym. wyżli, wyżłowaty

Wiktionary


wyżlin

kwiat, bardziej znany pod nazwą lwia paszcza


SJP.pl

Wikipedia


wyznać

1. wyjawić coś ważnego; przyznać się do czegoś;
2. wyznać się - potocznie: zorientować się w czymś, poznać się na czymś


SJP.pl

czasownik przechodni

 (1.1) dokonany od|wyznawać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈvɨznat͡ɕ, AS: vyznać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wyznawczyni ż., wyznanie n., wyznawanie n., wyznawca mos., znawstwo n., wyznaniowość ż.

 czas. wyznawać

Wiktionary


wyznaczać

czasownik

 (1.1) określać granicę, trasę lub zasięg czegoś przy pomocy znaków lub linii

 (1.2) określać wartość czegoś poprzez pomiar lub obliczenia

 (1.3) wskazywać osobę do określonego zadania

 (1.4) ustalać warunki, takie, jak termin, miejsce lub cenę

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Granicę między Polską a Niemcami wyznaczają rzeki Odra i Nysa Łużycka.

 (1.1) Drogowcy wyznaczyli objazd dziurawymi drogami.

 (1.2) Kto i w jaki sposób wyznaczył wartość ciśnienia atmosferycznego?

 (1.3) Prezes wyznaczył na swojego następcę najbardziej zaufanego pracownika.

 (1.3) PZŻ wyznacza reprezentację żeglarstwa polskiego na zawody międzynarodowe.

 (1.4) Wyznaczyli mi już termin obrony pracy magisterskiej.

 (1.4) Mogą palić jedynie poza wyznaczonym czasem pracy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: vɨˈznat͡ʃat͡ɕ, AS: vyznačać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wyznaczanie n. / wyznaczenie n., niewyznaczanie n. / niewyznaczenie n., wyznacznik m., znak m., znaczek m., znakownik m.

 czas. wyznaczyć dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wytyczać, oznaczać

 (1.2) określać

 (1.3) powoływać, mianować, nominować, obwoływać, ustanawiać

Wiktionary


wyznaczalny

dający się wyznaczyć


SJP.pl


wyznaczanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|wyznaczać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌvɨznaˈt͡ʃãɲɛ, AS: vyznačãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. wyznaczać ndk., wyznaczyć dk.

 rzecz. wyznacznik mrz., wyznaczenie

Wiktionary


wyznaczenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|wyznaczyć.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌvɨznaˈt͡ʃɛ̃ɲɛ, AS: vyznačńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. wyznaczyć dk., wyznaczać ndk.

 rzecz. wyznaczanie n., wyznacznik mrz.

Wiktionary


wyznacznik

1. wyróżnik, za pomocą którego definiuje się reguły istnienia i liczby rozwiązań układu algebraicznych równań liniowych;
2. to, co określa, wskazuje na coś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) to, co wyznacza coś lub wskazuje na coś

 (1.2) mat. jedna z funkcji w algebrze; wyróżnik, za pomocą którego prosto i krótko formułuje się reguły dotyczące istnienia i liczby rozwiązań układu algebraicznych równań liniowych;

Wiktionary

Wyznacznik (franc. determinant) – liczba lub ogólniej wartość przypisana macierzy kwadratowej A oznaczana jako \det A. Wartość ta jest otrzymywana przez odpowiednie przemnożenie i dodawanie elementów macierzy (zob. sekcję Obliczanie wyznaczników).

Wikipedia

Wymowa:

IPA: vɨˈznat͡ʃʲɲik, AS: vyznačʹńik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wyznaczanie n., wyznaczenie n., znacznik mrz.

 czas. wyznaczać ndk., wyznaczyć dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) determinant

Wiktionary


wyznacznikowy

wyznacznik


SJP.pl

Patrz:

wyznacznik

wyznaczyć

czasownik przechodni dokonany (ndk. wyznaczać)

 (1.1) dokonany od|wyznaczać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: vɨˈznat͡ʃɨt͡ɕ, AS: vyznačyć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wyznaczanie n., wyznaczenie n., znak m., znaczek m., znakownik m., wyznacznik mrz., znacznik mrz.

 czas. wyznaczać

Wiktionary


wyznanie

1. wyjawić coś ważnego; przyznać się do czegoś;
2. wyznać się - potocznie: zorientować się w czymś, poznać się na czymś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) rel. grupa religijna wewnątrz większego prądu religijnego;

 (1.2) przyznanie się do czegoś

 (1.3) odczasownikowy od|wyznać.

Wiktionary

Wyznanie – określenie grupy religijnej opartej na jednym zestawie dogmatów wiary („wyznaniu”, „credo”). Pod względem organizacyjnym grupa taka może być skupiona w jednej strukturze organizacyjnej lub w wielu. Struktura taka na gruncie prawa polskiego określana jest nazwą związek wyznaniowy, a w religioznawstwie i prawie państw anglosaskich także mianem denominacji religijnej. Niekiedy, choć nieprecyzyjnie, mianem wyznania określa się związek wyznaniowy.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) – Jakiego oni są wyznania? – Są baptystami.

 (1.2) Od dnia, w którym mąż uczynił mi to wyznanie, zaczęły zachodzić w naszym domu różne zadziwiające wypadki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: vɨˈznãɲɛ, AS: vyznãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wyznaniowość ż., wyznawca m., wyznawczyni ż., wyznawanie n., znawstwo n.

 czas. wyznawać ndk., wyznać dk.

 przym. wyznaniowy, wewnątrzwyznaniowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) konfesja, religia, wiara

 (1.2) zwierzenie, oświadczenie, przyznanie się

Wiktionary


wyznaniowość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest wyznaniowe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wyznanie n., wyznawanie n.

 czas. wyznać dk., wyznawać ndk.

 przym. wyznaniowy

 przysł. wyznaniowo

Wiktionary


wyznaniowy

przymiotnik od: wyznanie


SJP.pl

przymiotnik odrzeczownikowy

 (1.1) odnoszący się do wyznania jako wiary

 (1.2) dotyczący wyznania jako deklaracji

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wyznawczyni ż., wyznanie n., wyznawanie n., wyznawca mos., wyznaniowość ż.

 czas. wyznawać

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) religijny

Wiktionary


wyznawać

czasownik przechodni niedokonany (dk. wyznać)

 (1.1) wyjawiać, ujawniać coś; zwłaszcza coś, co dotychczas się ukrywało

 (1.2) wierzyć w coś; czcić coś; także: być wyznawcą danej religii

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Z pokorą i żalem wyznaję swoje grzechy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: vɨˈznavat͡ɕ, AS: vyznavać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wyznawczyni ż., wyznanie n., wyznawca m., wyznawanie n., znawstwo n., wyznaniowość ż.

 czas. uznawać, wyznać ndk.

 przym. wyznaniowy

Wiktionary


wyznawanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) uznawanie czegoś za godne wiary i szacunku

 (1.2) ujawnianie sekretów, tajemnic lub rzeczy ważnych

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌvɨznaˈvãɲɛ, AS: vyznavãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. znawstwo n., wyznanie n., wyznawca m., wyznawczyni ż., wyznawstwo n., wyznaniowość ż.

 czas. wyznawać ndk., wyznać dk.

 przym. wyznaniowy, wyznawczy

Wiktionary


wyznawca

1. osoba wyznająca jakąś religię;
2. zwolennik jakichś poglądów, idei, teorii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) rel. ktoś, kto kultywuje jakąś religię, wyznaje ją;

 (1.2) przen. entuzjasta czyichś poglądów

Wiktionary

Wyznawca (łac. confessor, gr. ὁμολογητής, homologētēs) – termin stosowany w chrześcijaństwie dla określenia postaci otoczonej pośmiertnym kultem (łac. cultus inferior relativus), która zmarła śmiercią naturalną.

Ewolucję semantyczną określenia „wyznawca” poznać można dzięki analizom historii kultu, dziejom literatury chrześcijańskiej i na koniec filologii. Określenie Confessor odnosiło się do świadków występujących przed sądami. U zarania chrześcijaństwa męczenników traktowanych jako „świadków” wiary nazywano Wyznawcami. Po pierwszej fali prześladowań chrześcijan, powstała w II wieku koncepcja potwierdzenia świętości bez ofiary krwi – męczeństwa, której świadectwo znajdujemy później u Cypriana z Kartaginy w jego powiedzeniu: „i pokój ma swoje wieńce”. Zaczęto upatrywać wzorów w bohaterach wiary realizujących biblijną doskonałość moralną „Bądźcie więc wy doskonali, jak doskonały jest Ojciec wasz niebieski.” (Mt 5, 48 BT) przez aktywną działalność apostolską łac. militia Christi. Rozróżnienie między męczennikami a tymi którzy znosili prześladowania za wiarę w Jezusa Chrystusa, ale nie ponieśli męczeńskiej śmierci wprowadził Tertulian określając ich jako „męczenników przyszłości” łac. benedicti martyres designati, zaś przeciwstawienie tytułów po raz pierwszy pojawiło się w liście gmin starożytnego Lugdunum i Vienne. Klemens Aleksandryjski określił cnotliwe życie zgodne z przykazaniami jako męczeństwo duchowe. Podział dotyczył uznanych za świętych, którzy byli przykładem powołania do świętości i określano ich mianem łac. confessores. Szczególny szacunek wzbudzał celibat z pobudek religijnych (na przykład u monachoi, monachi – ascetów z okresu między 250 a 350 r.), przyrównywany przez Metodego z Olimpu z męczeństwem. Przykłady żywotów opiewających męstwo ascetów wyszły spod piór Hieronima ze Strydonu, Kasjana z Imoli i anonimowego autora żywotów świętych Pachomiusza i Teodora z Tabenissi. W dziele Atanazego Wielkiego „Żywot Antoniego Pustelnika” nakreślony został ideał życia chrześcijańskiego z modlitwą, pokutą za bliźnich i opieką nad nimi – kwintesencją chrześcijańskiej solidarności.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: vɨˈznaft͡sa, AS: vyznafca

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wyznawanie n., wyznanie n.

:: fż. wyznawczyni ż.

 czas. wyznawać ndk., wyznać dk.

 przym. wyznaniowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) czciciel

 (1.2) sympatyk, zwolennik, pasjonat

Wiktionary


wyznawczy

związany z wyznawaniem czegoś, wiarą w coś


SJP.pl


wyznawczyni

1. kobieta wyznająca jakąś religię;
2. zwolenniczka jakiejś teorii, czyichś poglądów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) fż. od: wyznawca

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌvɨznafˈt͡ʃɨ̃ɲi, AS: vyznafčńi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wyznanie n., wyznawanie n.

:: fm. wyznawca m.

 czas. wyznać dk., wyznawać ndk.

 przym. wyznaniowy

Wiktionary


wyżni

przestarzale: położony wysoko, górny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) przest. górny, znajdujący się u góry

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przez Świnicką Szczerbinę Wyżnią przebiega szlak turystyczny.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wyż mrz., wyżnia ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) daw. wyżny

Wiktionary


wyżnia

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przest. wyniosłość, wzniesienie

forma przymiotnika.

 (2.1) ż. od: wyżni

Wiktionary

  • Wyżnia – polana w Gorcach
  • Wyżnia – szczyt w Beskidzie Sądeckim
  • Wyżnia – szczyt w Gorcach

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. wyż mrz.

 przym. wyżni, wyżny

Wiktionary


wyżnianka

wieś w Polsce


SJP.pl

Wyżnianka – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie kraśnickim, w gminie Dzierzkowice na Wzniesieniach Urzędowskich.

Wieś szlachecka położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie urzędowskim województwa lubelskiego.

Wikipedia


wyżniański

Wyżnianka


SJP.pl

Patrz:

Wyżnianka

wyżnik

dawniej: karta do gry wyższa od niżnika (waleta)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) karc. figura w kartach niemieckich i polskich odpowiadająca damie;

Wiktionary

Wyżnik – potok górski w Sudetach Środkowych na granicy Wzgórz Lewińskich i Gór Orlickich w woj. dolnośląskim.

Jest to górski potok, należący do zlewiska Morza Północnego, prawy dopływ Klikawy. Źródła położone są na wysokości około 690 m n.p.m. w rejonie przełęczy Polskie Wrota, na wschodnim zboczu góry Gomoła na Wzgórzach Lewińskich w okolicy przysiółka Zielone. Potok w górnym biegu spływa wąską mało zaludnioną Homolską Doliną, której zbocza miejscami tworzą wąskie i głębokie wąwozy. Do Lewina Kłodzkiego potok płynie wzdłuż drogi krajowej nr 8 w kierunku ujścia do Klikawy w Lewinie Kłodzkim, na wysokości około 450 m n.p.m. Długość potoku to około 5,5 km. W korycie potoku występują małe progi skalne. Dolina Wyżnika należy do ciekawszych dolin Wzgórz Lewińskich.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W grze w skata wyżniki są warte trzy oczka.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ober, dama

Wiktionary


wyżnikiewicz

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Bohdan Wyżnikiewicz − polski ekonomista i statystyk
  • Janusz Wyżnikiewicz − polski architekt
  • Władysław Turczynowicz-Wyżnikiewicz − polski lekarz weterynarii, epizootiolog, bakteriolog

Wikipedia


wyżny

przymiotnik

 (1.1) daw. wyżni

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zyta pojechała trochę odpocząć do Raby Wyżnej.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wyż mrz., wyżnia ż.

 przysł. wysoko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) górny, przest. wyżni

Wiktionary


wyżówka

wysoki stan wody np. w rzece, wywołany zwiększonym zasilaniem; przeciwieństwo niżówki


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. hydron. rzeka na Ukrainie, prawy dopływ Prypeci;

Wiktionary

Wysoke (ukr. Високе) – wieś na Ukrainie, w obwodzie wołyńskim, w rejonie kowelskim. W 2001 roku liczyła 42 mieszkańców.

Znajduje się tu przystanek kolejowy Wysokyj Chutir, położony na linii Kowel–Jagodzin.

W 1946 roku chutor Wyżówka (ukr. Вижівка, Wyżiwka) został przemianowany na Wysokyj, a po nadaniu statusu wsi miejscowość otrzymała obecną nazwę.

Do 2020 w rejonie lubomelskim.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. wyż mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) hist. Wyżwa

Wiktionary


wyżowy

przymiotnik od: wyż (obszar wysokiego ciśnienia atmosferycznego), np. układy wyżowe


SJP.pl


wyżpin

roślina z rodziny goździkowatych


SJP.pl

Wyżpin jagodowy (Silene baccifera (L.) Roth) – gatunek rośliny z rodziny goździkowatych. Rośnie dziko w Azji, Europie i Afryce Północnej. W Polsce osiąga północną granicę zasięgu i w północnej części Polski występuje rzadko. Na południu występuje częściej, ale również są to zwykle pojedyncze stanowiska, łatwe do wypatrzenia, gdyż żywa zieleń rośliny rzuca się w oczy z daleka.

Wikipedia


wyźrebić

wyźrebić się - o klaczy: urodzić, wydać potomstwo; zaźrebić się, oźrebić się


SJP.pl


wyźrebiony

taki, który się wyźrebił


SJP.pl


wyżreć

1. o zwierzętach (również żartobliwie lub pogardliwie o ludziach): zjeść wszystko co było, wyjeść;
2. o chorobie, rdzy, kwasach, zasadach: uszkodzić, spowodować ubytki, dziury, wypalić


SJP.pl


wyższość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przewaga, dominowanie nad kimś lub nad czymś

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈvɨʃːɔɕt͡ɕ, AS: vy•šość

Wiktionary

Powiązane:

 przym. wysokościowy

 rzecz. wysokościowiec mrz., wysokość ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) supremacja

Wiktionary


wyższościowy

wyższość


SJP.pl

Patrz:

wyższość

wyższy

stopień wyższy od przymiotnika: wysoki


SJP.pl

forma przymiotnika.

 (1.1) stopień wyższy od: wysoki

przymiotnik

 (2.1) o edukacji, wykształceniu: związany ze studiami pierwszego i drugiego stopnia lub jednolitymi studiami magisterskimi, prowadzonymi przez uczelnię uprawnioną do ich prowadzenia

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈvɨʃːɨ, AS: vy•šy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wysokość ż.

 przym. wysoki, wysokościowy

 przysł. wysoko

Wiktionary


wyzuć

pozbawić kogoś czegoś, zwykle majątku


SJP.pl


wyżulenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|wyżulić.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. wyżulić

Wiktionary


wyżulić

czasownik przechodni dokonany

 (1.1) pot. wyżebrać, wyłudzić

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ta laska wyżuliła ode mnie dwie dychy na opiekunkę dla dziecka, którego nie miała.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: vɨˈʒulʲit͡ɕ, AS: vyžulʹić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wyżulenie n., żul m.

 czas. żulić ndk.

Wiktionary


wyzuty

pozbawiony czegoś, np. emocji


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) całkowicie pozbawiony jakiejś dodatniej cechy, pozytywnych uczuć, emocji

forma czasownika.

 (2.1) ims. (przymiotnikowy bierny) zob. wyzuć.

Wiktionary


wyzuwalnia

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) daw. przebieralnia w łaźni

Wiktionary


wyżużlować

wysypać żużlem


SJP.pl


wyzwać

1. zwymyślać kogoś, używając dosadnych lub wulgarnych słów
2. zmusić kogoś do wzięcia udziału w walce, pojedynku itp.


SJP.pl


wyzwalać

czasownik niedokonany

 (1.1) czynić wolnym, uwalniać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wyzwolenie n., wyzwalanie n., wyzwoleniec m., wyzwoliciel mos.

 czas. wyzwolić dk.

 przym. wyzwoleńczy

Wiktionary


wyzwalacz

1. urządzenie w aparacie fotograficznym uruchamiające migawkę
2. urządzenie do otwierania spadochronu


SJP.pl

Wyzwalacz (ang. trigger) – procedura wykonywana automatycznie jako reakcja na pewne zdarzenia w tabeli bazy danych. Wyzwalacze mogą ograniczać dostęp do pewnych danych, rejestrować zmiany danych lub nadzorować modyfikacje danych.

Wikipedia


wyzwalający

wyzwalać


SJP.pl

Patrz:

wyzwalać

wyzwalak

jeden z elementów maszyny do pisania


SJP.pl


wyzwanie

1. zwymyślać kogoś, używając dosadnych lub wulgarnych słów
2. zmusić kogoś do wzięcia udziału w walce, pojedynku itp.


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) trudne zadanie, sytuacja sugerująca chęć zmierzenia się z nią

Wiktionary

Wyzwanie – zbiór opowiadań peruwiańskiego pisarza Maria Vargasa Llosy, po raz pierwszy opublikowany w 1959 roku pod oryginalnym tytułem Los jefes.

Zbiór sześciu opowiadań jest prozatorskim debiutem Llosy. Ich stałym elementem jest machismo, kolejne teksty ukazują jego różnorodne przejawy.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Most wiszący kołysze się niebezpiecznie w tę i z powrotem, a dla tych z nas, którzy cierpią na akrofobię, która jest wyrafinowanym słowem na lęk wysokości, poruszanie się w powietrzu na wysokości 15 metrów stanowi pewne wyzwanie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: vɨˈzvãɲɛ, AS: vyzvãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zwyzywanie n.

 czas. wyzywać

Wiktionary


wyzwisko

obraźliwe, wulgarne słowo; przezwisko; obelga


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) słowo obraźliwe dla kogoś

Wiktionary

Wyzwisko to jednostka leksykalna, za pomocą której mówiący może w sposób spontaniczny ujawnić swoje negatywne emocje względem adresata bądź adresatów.

Wyzwiska stanowią epitety, które mają obrazić adresata, sprawić mu przykrość. Pod wpływem silnych emocji często wiążą się z użyciem wulgaryzmów.

Wikipedia

Powiązane:

 czas. wyzywać, nazywać

 rzecz. zwyzywanie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) obelga, przekleństwo, przezwisko, wymysły

Wiktionary


wyzwoleńczy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) którego celem jest wyzwolenie kogoś lub czegoś (najczęściej w kontekście wojennym)

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Większość prostych żołnierzy najróżniejszych armii wyzwoleńczych, na których natknąłem się w Afryce lub Ameryce Łacińskiej, miała bardzo niski poziom świadomości politycznej.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌvɨzvɔˈlɛ̃j̃n͇t͡ʃɨ, AS: vyzvolĩ ̯ṇčy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wyzwoliciel m., wyzwolicielka ż., wyzwoleniec m., wyzwoliny nmos., wyzwalanie n., wyzwolenie n.

 czas. wyzwalać ndk., wyzwolić dk.

 przym. wyzwolicielski

Wiktionary


wyzwolenica

wyzwoleniec


SJP.pl

Patrz:

wyzwoleniec

wyzwolenie

kres niewoli; odzyskanie niepodległości


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od| wyzwolić.

Wiktionary

Czasopisma

  • „Wyzwolenie” – czasopismo
  • Wyzwolenie – gazetka konspiracyjna
  • Wyzwolenie – gazeta hinduska

Organizacje

  • Polskie Stronnictwo Ludowe „Wyzwolenie” – chłopska lewicowa partia polityczna działająca w II Rzeczypospolitej
  • Wyzwolenie Pracy – organizacja robotnicza o założeniach marksistowskich, która powstała w 1883 w Rosji
  • Zbrojne Wyzwolenie – polska organizacja konspiracyjna pod okupacją niemiecką podczas II wojny światowej

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Historyczny dzień ósmego maja 1945 przyniósł Łużyczanom wyzwolenie z jarzma faszyzmu niemieckiego.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌvɨzvɔˈlɛ̃ɲɛ, AS: vyzvolńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wyzwoliciel m., wyzwolicielka ż., wyzwoleniec m., wyzwolennik m., wyzwoliny nmos., wyzwalanie n.

 czas. wyzwolić dk., wyzwalać ndk.

 przym. wyzwoleńczy

Wiktionary


wyzwoleniec

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) hist. były niewolnik, oficjalnie obdarowany wolnością przez swojego właściciela

 (1.2) daw. osoba wyzwolona z niewoli

 (1.3) daw. wyższy stopień naukowy w szkołach średniowiecznych

Wiktionary

Wyzwoleniec (gr. ελευθεριος eleuterios, łac. lībertŭs, lībertīnŭs) – człowiek, który został podniesiony ze stanu niewolnictwa i otrzymał wolność, a wraz z nią pełne lub częściowe prawa obywatelskie.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. wyzwolenie n., wyzwoliciel mos.

:: fż. wyzwolenica ż.

 czas. wyzwalać

 przym. wyzwoleńczy

Wiktionary


wyzwolić

przywrócić wolność, niezależność


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. wyzwalać)

 (1.1) uczynić wolnym, przywrócić wolność

 (1.2) książk. uwolnić z pęt, ze skrępowania, umożliwiając swobodę ruchów

 (1.3) spowodować pojawienie się czegoś

 (1.4) wytrącić z jakiegoś związku, substancji

czasownik zwrotny dokonany wyzwolić się (ndk. wyzwalać się)

 (2.1) odzyskać wolność

 (2.2) uwolnić się z tego, co powstrzymuje ruchy ciała

 (2.3) przen. pozbyć się, uciec od niechcianych uczuć, cech

 (2.4) wystąpić, ujawnić się nagle, niespodzianie

 (2.5) wytrącić się z jakiegoś związku, substancji

Wiktionary

Przykłady

 (2.2) Z trudem wyzwoliła się z uścisków chłopaka, gdy zobaczyli się po miesiącu rozłąki.

 (2.3) Na wakacjach wyzwolił się z myśli o pracy i odpoczął.

 (2.4) W pijanym towarzystwie wyzwoliła się potrzeba tańca.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. wyzwalać

 rzecz. wyzwalacz m., wyzwalanie n., wyzwolenie n., wyzwoliciel m.

 przym. wyzwoleńczy, wyzwolony

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) oswobodzić, uwolnić, uniezależnić

 (1.2) oswobodzić, uwolnić, rozkiełznać; rozpętać, rozwiązać pęta

 (1.4) wytrącić

 (2.1) oswobodzić się, uwolnić się, uniezależnić się

 (2.2) oswobodzić się, uwolnić się, rozkiełznać się

 (2.3) oswobodzić się, uwolnić się, pozbyć się, uciec (od)

 (2.5) wytrącić

Wiktionary


wyzwoliciel

osoba, która uwolniła, wyzwoliła kogoś lub coś; oswobodziciel


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) ten, kto wyzwolił (kogoś lub coś)

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jako wyzwoliciel przekazywał władzę prawowitym gospodarzom. Obaj panowie stanęli na balkonie, generał i burmistrz w odświętnym tradycyjnym stroju. Z dołu dochodziły wiwaty i okrzyki.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wyzwoleniec n., wyzwalanie n., wyzwolenie n.

:: fż. wyzwolicielka

 przym. wyzwolicielski, wyzwoleńczy

 czas. wyzwolić dk., wyzwalać ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wybawca, oswobodziciel

Wiktionary


wyzwolicielka

kobieta, która uwolniła, wyzwoliła kogoś lub coś; oswobodzicielka


SJP.pl


wyżyć

potocznie:
1. utrzymać się przy życiu, nie umrzeć;
2. poradzić sobie w codziennym życiu, mając do dyspozycji minimalne środki do życia; przeżyć;
3. wyżyć się:
a) znaleźć ujście dla swojej energii;
b) potraktować kogoś źle, niegrzecznie itp., dając ujście swoim negatywnym emocjom


SJP.pl


wyżykowski

nazwisko


SJP.pl


wyżymać

wykręcać, usuwać wodę z materiału


SJP.pl


wyżymaczka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) urządzenie do wyciskania nadmiaru wody ze świeżo wypranych odzieży lub bielizny, składające się z przylegających do siebie dwóch wałków napędzanych korbką;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wyżymaczki stosowane niegdyś były jako wyposażenie uzupełniające prostych modeli pralek.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌvɨʒɨ̃ˈmat͡ʃka, AS: vyžỹmačka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wyżymanie n., wyżęcie n., wyżymarka ż.

 czas. żąć ndk., wyżymać ndk., wyżąć dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wyżymarka

Wiktionary


wyżymak

część egutera do wyciskania wody z papieru


SJP.pl


wyżyna

obszar położony powyżej 300 m n.p.m. o małej wysokości względnej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) geogr. obszar, którego wysokości bezwzględne przekraczają 300 metrów n.p.m., a wysokości względne są na ogół mniejsze niż 300 metrów;

 (1.2) wyżyny: najwyższy poziom lub przejaw

forma czasownika.

 (2.1) 2. os. lp. ter. od: wyżynać

Wiktionary

Wyżyna – jedna z wielkich form ukształtowania powierzchni lądu, obszar, którego wysokości bezwzględne przekraczają 300 metrów n.p.m., a wysokości względne są na ogół mniejsze niż 300 m. Z wyżyn wyłącza się bowiem obszary o szczególnie urozmaiconej rzeźbie i wysokościach względnych przekraczających 300 m stosunku do najbliższych den dolinnych, czyli góry. Różnice w wysokościach względnych w obrębie wyżyny są więc stosunkowo nieduże.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Różnice w wysokościach względnych w obrębie wyżyny są stosunkowo małe.

 (1.2) Pan Cecylian osiągnął wyżyny kucharskiego fachu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: vɨˈʒɨ̃na, AS: vyžna

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wysokość ż., wysokościowiec mrz., wyż

 przym. wyżynny, wysokościowy

 przysł. wysoko

Wiktionary


wyżynać

żnąc, usuwać trawę, zboże itp. z jakiegoś miejsca


SJP.pl


wyżynek

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) reg. daw. praca przy żniwach za poczęstunek, tłoka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wyżynki

Wiktionary


wyżynka

zdrobnienie od: wyżyna


SJP.pl


wyżynki

zdrobnienie od: wyżyna


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) daw. dożynki

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wyżynek m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wyżynek

Wiktionary


wyżynny

1. związany z wyżyną, mający charakter wyżyny;
2. znajdujący się, żyjący na wyżynie


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący wyżyny, związany z wyżyny

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jest to teren wyżynny, ukształtowany przez ciągi wzniesień.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: vɨˈʒɨ̃nːɨ, AS: vyž•ny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wysokość ż., wysokościowiec mrz., wyżyna

 przysł. wysoko

 przym. wysoki

 temsłow. wysoko-

Wiktionary


wyżyny

obszar położony powyżej 300 m n.p.m. o małej wysokości względnej


SJP.pl

  • Wyżyny – osiedle w Bydgoszczy
  • Wyżyny – osiedle w Gdańsku
  • Wyżyny – osiedle w Warszawie
  • wyżyna

Wikipedia


wyzysk

wykorzystywanie, osiąganie korzyści kosztem innych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) akcja wyzyskiwania kogoś lub czegoś, eksploatacja, wykorzystywanie

Wiktionary

Wyzysk – występek polegający na wykorzystaniu przymusowego położenia innej osoby i zawarciu z nią umowy, nakładając na nią obowiązek świadczenia niewspółmiernego ze świadczeniem własnym. Pojęcie to bywa używane także w kontekście ekonomicznym.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. wyzyskiwacz m., wyzyskiwaczka ż., wyzyskiwanie n., wyzyskanie n.

 czas. wyzyskiwać ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zdzierstwo

Wiktionary


wyzyskanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|wyzyskać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. wyzyskać dk.

 rzecz. wyzysk m., wyzyskiwacz m.

Wiktionary


wyzyskiwać

czasownik przechodni niedokonany (dk. wyzyskać)

 (1.1) stosować coś, by osiągać korzyści

 (1.2) osiągać korzyści czyimś kosztem

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wyzysk mrz., wyzyskiwanie n., wyzyskiwacz mos.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) wykorzystywać

Wiktionary


wyzyskiwacz

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) ktoś, kto wyzyskuje innych

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wyzysk m., wyzyskiwanie n., wyzyskanie n.

:: fż. wyzyskiwaczka ż.

 czas. wyzyskiwać ndk., wyzyskać dk.

 przym. wyzyskowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) krwiopijca, pijawka, zdzierca

Wiktionary


wyzyskiwaczka

wyzyskiwacz


SJP.pl

Patrz:

wyzyskiwacz

wyzyskiwanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|wyzyskiwać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. wyzyskiwać ndk.

 rzecz. wyzysk m., wyzyskiwacz mos.

Wiktionary


wyżyty

1. taki, który się wyżył (dał ujście swoim negatywnym emocjom);
2. dawniej: taki, który dużo przeżył; doświadczony


SJP.pl


wyzywać

1. zmuszać kogoś do udziału w walce;
2. wymyślać kogoś, używając wulgarnych słów


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. wyzwać)

 (1.1) proponować walkę

 (1.2) obrzucać obelgami

czasownik zwrotny niedokonany wyzywać się

 (2.1) wzywać siebie nawzajem na pojedynek

 (2.2) obrzucać się wzajemnie obelgami

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Stał się agresywny, splunął jej w twarz i zaczął ją bić, wyzywając ją jednocześnie od dziwek.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. wyzwać, nazywać

 rzecz. wyzwisko n., wyzwanie n., wyzywanie n., zwyzywanie n.

 przym. wyzywający

 przysł. wyzywająco

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) prowokować, wywoływać

 (1.2) nawymyślać, poniżać, przezywać, ubliżać, urągać

Wiktionary


wyzywacz

1. rzadko: osoba, która obrzuca kogoś wyzwiskami;
2. dawniej: osoba, która wyzywa kogoś na pojedynek


SJP.pl


wyzywający

1. zmuszać kogoś do udziału w walce;
2. wymyślać kogoś, używając wulgarnych słów


SJP.pl


wyzywanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|wyzywać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. niewyzywanie n., zwyzywanie n.

 czas. wyzywać ndk.

Wiktionary


wyżywić

zapewnić komuś wystarczającą do życia ilość pożywienia


SJP.pl


wyżywienie

zapewnić komuś wystarczającą do życia ilość pożywienia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|wyżywić.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. żywieniowy

 rzecz. żywienie n.

Wiktionary


wyżywieniowy

przymiotnik od: wyżywienie


SJP.pl


wyżyłować

czasownik przechodni dokonany (ndk. wyżyłowywać)

 (1.1) oczyścić z żył

 (1.2) pot. zmusić do pracy ponad siły

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przed usmażeniem mięsa należy je wyżyłować.

 (1.2) Nie każdy szef chce wyżyłować swoich pracowników.

Wiktionary


wyżłabiać

robić w czymś wgłębienia, żłobki, rowki; żłobić, żłobkować, rowkować, ryć


SJP.pl


wyzłacanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|wyzłacać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. niewyzłacanie n.

 czas. wyzłacać ndk.

Wiktionary


wyżłobiać

rzadko: robić w czymś zagłębienia; wyżłabiać


SJP.pl


wyżłobić

zrobić w czymś wgłębienia, żłobki, rowki; wyżłobkować, wyryć


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. wyżłabiać)

 (1.1) dokonany od|wyżłabiać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: vɨˈʒwɔbʲit͡ɕ, AS: vyžu̯obʹić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wyżłobienie n., żłobienie n., żłób mos./mrz.

 czas. żłobić

Wiktionary


wyżłobienie

zrobić w czymś wgłębienia, żłobki, rowki; wyżłobkować, wyryć


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|wyżłobić.

 (1.2) rowek, żłobek, wgłębienie w jakiejś powierzchni

Wiktionary

Powiązane:

 czas. wyżłobić dk.

 rzecz. żłobienie n.

Wiktionary


wyżłobkować

zrobić w czymś wgłębienia, żłobki, rowki, np. wyżłobkować listwy; wyżłobić, wyryć


SJP.pl


wyżłopać

potocznie: wypić, zwłaszcza łapczywie, dużymi łykami


SJP.pl

czasownik dokonany

 (1.1) pejor. wypić coś gwałtownie lub w dużej ilości

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To, co wczoraj wyżłopałem, musiało zniszczyć ładnych parę milionów komórek w moim mózgu.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. żłopać

 rzecz. wyżłopanie n.

Wiktionary


wyżłopanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|wyżłopać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. wyżłopać dk.

Wiktionary


wyżłopywać

potocznie: wypijać, zwłaszcza łapczywie


SJP.pl


wyżłowaty

przymiotnik

 (1.1) kynol. przypominający wyżła, posiadający budowę wyżła

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jakieś wyżłowate psisko szczeka pod naszymi oknami.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wyżeł mzw., wyżlak mzw., wyżlarz mos., wyżlica ż.

 przym. wyżli

Wiktionary


wyłabudać

gwarowo, żartobliwie:
a) otrzymać, uzyskać coś z trudnością
b) wyciągnąć, wyzwolić, wydostać skądś kogoś lub coś z trudem
c) wyłabudać się - wybrnąć z czegoś; uporać się z czymś


SJP.pl


wyłączać

czasownik niedokonany (dk. wyłączyć)

 (1.1) wstrzymywać pracę jakiegoś urządzenia

 (1.2) oddzielać (np. sprawę do osobnego rozpatrzenia)

czasownik zwrotny wyłączyć się

 (2.1) przestać działać, przerwać funkcjonowanie (o urządzeniach)

 (2.2) przestawać brać w czymś udział

 (2.3) wzajemnie się wykluczać

 (2.4) pot. przestawać reagować na to, co się wokół dzieje

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Mama poprosiła mnie, żebym wyłączył telewizor.

 (1.1) W fabryce wszystkie maszyny zostały wyłączone.

 (2.4) Wyłączał się na zło wokół niego.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: vɨˈwɔ̃n͇t͡ʃat͡ɕ, AS: vyu̯õṇčać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wyłączanie n., wyłączenie, wyłącznik

 przysł. wyłącznie

 czas. łączyć, połączyć

 przym. wyłączny

Wiktionary


wyłączalny

dający się wyłączyć


SJP.pl


wyłączanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|wyłączać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌvɨwɔ̃n͇ˈt͡ʃãɲɛ, AS: vyu̯õṇčãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. wyłączać

 przym. wyłączny

 rzecz. wyłącznik mrz.

Wiktionary


wyłączenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|wyłączyć.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌvɨwɔ̃n͇ˈt͡ʃɛ̃ɲɛ, AS: vyu̯õṇčńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. wyłączyć, wyłączać

 przym. wyłączny

 rzecz. wyłącznik mrz.

Wiktionary


wyłącznie

przysłówek

 (1.1) wyłączając wszystko inne, wszystkich innych

 (1.2) w całości, bez wyjątku

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Marek, kiedy był mały, jadał kanapki wyłącznie z serem i miodem.

 (1.1) Dzieci, zróbcie w domu wyłącznie zadania z odmianą rzeczowników, resztę zrobimy na lekcji.

 (1.1) Lekcja odbędzie się wyłącznie dla tych, których nie będzie w piątek.

 (1.2) Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 27.03.2014 r. w sprawie pojazdów samochodowych uznawanych za wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: vɨˈwɔ̃n͇t͡ʃʲɲɛ, AS: vyu̯õṇčʹńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wyłączność ż., wyłącznik m.

 przym. wyłączny

 czas. wyłączać

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1-2) jedynie, tylko

Wiktionary


wyłączniej

dawny stopień wyższy od przysłówka: wyłącznie


SJP.pl


wyłącznik

mechanizm wyłączający i włączający instalację elektryczną lub jakieś urządzenie elektryczne


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) elektr. łącznik umożliwiający przerwanie obwodu elektrycznego przy prądzie zwarcia

 (1.2) elektr. pot. przycisk z łącznikiem umożliwiający przerwanie obwodu zawierającego jakieś urządzenie

Wiktionary

Wyłącznik – łącznik elektryczny mechanizmowy zdolny do załączania, przewodzenia i wyłączania prądów w normalnych warunkach pracy obwodu oraz prądu przeciążeniowego lub prądu zwarciowego.

Wyłączniki niskonapięciowe wykonywane są jako suche, natomiast wyłączniki wysokonapięciowe posiadają różne rozwiązania komór gaszących (olejowe, próżniowe, gazowe, np. typu SF6).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Przed otwarciem odłącznika należy wcześniej otworzyć wyłącznik.

 (1.2) Zepsuł się wyłącznik telewizora, może pan naprawić?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: vɨˈwɔ̃n͇t͡ʃʲɲik, AS: vyu̯õṇčʹńik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. przełącznik mrz., wyłączność ż., wyłącznica ż., wyłączanie n., wyłączenie n.

 czas. wyłączać ndk., wyłączyć dk.

 przym. wyłączny

 przysł. wyłącznie

Wiktionary


wyłączność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest wyłączne; cecha tych, którzy są wyłączni

Wiktionary

Powiązane:

 przym. wyłączny

 przysł. wyłącznie

 rzecz. wyłącznik mrz.

Wiktionary


wyłączny

1. należący tylko do jednej osoby;
2. jedyny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) należący do kogoś jednego lub przysługujący tylko jednej osobie

 (1.2) będący jedynym

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wyłączanie n., wyłączenie n., wyłączność ż., wyłącznik mrz.

 czas. wyłączać ndk., wyłączyć dk.

 przysł. wyłącznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) niepodzielny

 (1.2) niespotykany, reliktowy, unikatowy, wyjątkowy

Wiktionary


wyłączyć

czasownik przechodni dokonany (ndk. wyłączać)

 (1.1) dokonany od|wyłączać.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Kiedy wreszcie wyłączyłem magnetofon, spojrzała na mnie z pretensją, jak na niesfornego chłopca, który przerywa pyszną zabawę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: vɨˈwɔ̃n͇t͡ʃɨt͡ɕ, AS: vyu̯õṇčyć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wyłączenie n., łączność ż., wyłącznik mrz.

 przym. wyłączny

Wiktionary


wyładować

czasownik przechodni dokonany (ndk. wyładowywać)

 (1.1) dokonany od|wyładowywać.

czasownik zwrotny dokonany wyładować się (ndk. wyładowywać się)

 (2.1) dokonany od|wyładowywać się.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. załadowywać, ładować, wyładowywać ndk.

 rzecz. wyładowanie n., wyładowywanie n., wyładunek mrz., ładownia ż., ładownica ż., ładunek mrz.

 przym. wyładunkowy

Wiktionary


wyładowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) nazwa czynności lub procesu określonego czasownikiem „wyładować”

 (1.2) fiz. gwałtowny przepływ prądu elektrycznego w dielektryku, wywołany polem elektrycznym

 (1.3) meteorol. zjawisko wyładowania (1.2) przebiegające w atmosferze pomiędzy chmurami i gruntem

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌvɨwadɔˈvãɲɛ, AS: vyu̯adovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wyładunek m., ładownia ż., ładownica ż., ładunek m.

 czas. wyładować, ładować, załadowywać

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wyładunek, rozładunek

 (1.2) przepięcie

 (1.3) piorun

Wiktionary


wyładunek

opróżnianie czegoś z ładunku; rozładunek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) czynność lub proces wyładowywania – przenoszenia czegoś ze środka transportu

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌvɨwaˈdũnɛk, AS: vyu̯adũnek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ładunek m., ładowanie, wyładowanie n., załadowanie n., rozładunek m., ładowacz m., ładowarka ż.

 czas. ładować, załadować, załadowywać, wyładować, wyładowywać, przeładować, przeładowywać

 przym. wyładowczy, ładunkowy, wyładunkowy, przeładunkowy, rozładunkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rozładunek

Wiktionary


wyładunkowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący wyładunku

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wyładunek mrz.

 czas. ładować ndk., wyładować dk., wyładowywać ndk.

Wiktionary


wyłamać

czasownik przechodni dokonany (ndk. wyłamywać)

 (1.1) dokonany od|wyłamywać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: vɨˈwãmat͡ɕ, AS: vyu̯ãmać

Wiktionary

Powiązane:

 czas. wyłamywać ndk., złamać dk.

 rzecz. wyłamanie n., wyłamywanie n., łamanie n., wyłom mrz.

Wiktionary


wyłamanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|wyłamać.

 (1.2) sport. jeźdz. nieposłuszeństwo konia odmawiającego skoku przez przeszkodę

Wiktionary

Nieposłuszeństwo konia – w jeździectwie sytuacja skutkująca punktami karnymi lub eliminacją jeźdźca podczas konkursu skoków przez przeszkody lub podczas próby terenowej w zawodach wszechstronnego konkursu konia wierzchowego (WKKW). Do nieposłuszeństwa konia zalicza się: wyłamanie, odmowę skoku oraz opór konia, jak również wykonanie na torze wolty lub okrążenie przeszkody.

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Zawodniczka skończyła przejazd z 13 punktami karnymi za dwa wyłamania i przekroczoną normę czasu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌvɨwãˈmãɲɛ, AS: vyu̯ãmãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. wyłamać dk., wyłamywać ndk.

 rzecz. wyłom mrz.

Wiktionary


wyłamywać

czasownik przechodni niedokonany (dk. wyłamać)

 (1.1) odłączać lub usuwać coś łamiąc

 (1.2) jeźdz. o koniu: odmawiać skoku przez przeszkodę

Wiktionary

Powiązane:

 czas. wyłamać, łamać ndk., złamać dk.

 rzecz. wyłamywanie n., wyłamanie n., łamanie n., wyłom mrz.

Wiktionary


wyłaniać

czasownik

 (1.1) wybierać spośród siebie

 (1.2) wybierać kogoś lub coś spośród wielu, uznając za najlepszego, za najlepsze

 (2.2) przen. wziąć początek

Wiktionary

Wymowa:

IPA: vɨˈwãɲät͡ɕ, AS: vyu̯ãńäć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wyłanianie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (2.2) powstać

Wiktionary


wyłanianie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|wyłaniać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌvɨwãˈɲä̃ɲɛ, AS: vyu̯ãńä̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. wyłaniać

Wiktionary


wyłapać

czasownik przechodni dokonany (ndk. wyłapywać)

 (1.1) dokonany od|wyłapywać.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jej uczestników wyłapano, zanim zdołali cokolwiek uczynić, i postawiono przed sądem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: vɨˈwapat͡ɕ, AS: vyu̯apać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wyłapanie n., wyłapywanie n., łapanie n.

 czas. wyłapywać ndk.

Wiktionary


wyłapanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|wyłapać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. wyłapać dk.

Wiktionary


wyłapywanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|wyłapywać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. wyłapać, wyłapywać ndk.

Wiktionary


wyłatywać

łatać wszystkie dziury


SJP.pl


wyławiaczka

wyławiacz


SJP.pl

Patrz:

wyławiacz

wyławianie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|wyławiać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. niewyławianie n., łów mrz.

 czas. wyławiać ndk.

Wiktionary


wyłaz

otwór komunikacyjny w stropie, dachu lub stropodachu, umożliwiający wyjście po drabinie na dach lub poddasze


SJP.pl


wyłazowy

wyłaz


SJP.pl

Patrz:

wyłaz

wyłgać

wyłgać się - łganiem, kłamstwem wykpić się od czegoś; uniknąć czegoś dzięki kłamstwu


SJP.pl


wyłkać

łkać, jednocześnie przemawiając


SJP.pl


wyłóg

niewielkich rozmiarów wewnętrzna część ubrania wywinięta w celach ozdobnych; wyłoga


SJP.pl


wyłoga

niewielkich rozmiarów wewnętrzna część ubrania wywinięta w celach ozdobnych; wyłóg


SJP.pl


wyłogówka

wyłogówka jedlineczka - gatunek motyla z rodziny zwójkowatych


SJP.pl


wyłoić

1. potocznie: zbić kogoś; stłuc;
2. dawniej: wysmarować coś łojem; wyłojować


SJP.pl


wyłom

wyrwa, przerwa, luka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) otwór, wyrwa

 (1.2) książk. przełom, nowe

 (1.3) wojsk. przerwanie linii obrony nieprzyjaciela

 (1.4) wojsk. miejsce przerwania linii obrony

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Powstańcy przeszli przez wyłom w murze.

 (1.4) Wojska przedarły się przez wyłom w linii obrony nieprzyjaciela.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wyłamanie n., wyłamywacz mos.

 czas. wyłamywać ndk., wyłamać dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wyrwa

Wiktionary


wyłonić

pokazać się/coś


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. wyłaniać)

 (1.1) dokonany od|wyłaniać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: vɨˈwɔ̃ɲit͡ɕ, AS: vyu̯õńić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wyłonienie n.

Wiktionary


wyłonienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|wyłonić.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. wyłonić

Wiktionary


wyłów

wyłowienie; wyławianie


SJP.pl


wyłowić

czasownik przechodni dokonany (ndk. wyławiać)

 (1.1) dokonany od|wyławiać.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Potem, półleżąc na kłujących blokach, gmeram pod przemokłymi warstwami ubrania, aby wyłowić nóż.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: vɨˈwɔvʲit͡ɕ, AS: vyu̯ovʹić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. łów mrz., połów

 czas. łowić

Wiktionary


wyłożyć

czasownik przechodni dokonany (ndk. wykładać)

 (1.1) dokonany od|wykładać.

czasownik zwrotny dokonany wyłożyć się (ndk. wykładać się)

 (2.1) dokonany od|wykładać się.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wyłożenie n., wykład m., wykładanie n., wykładowca mos.

 przym. wykładowy

Wiktionary


wyłudzać

czasownik przechodni niedokonany (dk. wyłudzić)

 (1.1) uzyskiwać poprzez podstęp

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wyłudzanie n., wyłudzacz mos.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wyciągać, wycyganiać; gw-pl|Górny Śląsk|betlować.

Wiktionary


wyłudzacz

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba wyłudzająca pieniądze

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nie dałabym żadnemu wyłudzaczowi złamanego szeląga.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wyłudzanie n., wyłudzenie n.

:: fż. wyłudzaczka ż.

 czas. wyłudzać ndk., wyłudzić dk.

Wiktionary


wyłudzaczka

wyłudzacz


SJP.pl

Patrz:

wyłudzacz

wyłudzenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|wyłudzić.

Wiktionary

Oszustwo, wyłudzenie – przestępstwo polegające na doprowadzeniu innej osoby do niekorzystnego rozporządzenia mieniem własnym lub cudzym za pomocą wprowadzenia jej w błąd albo wyzyskania jej błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌvɨwuˈd͡zɛ̃ɲɛ, AS: vyu̯uʒńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. wyłudzić

 rzecz. wyłudzacz mos.

Wiktionary


wyłudzić

czasownik przechodni dokonany (ndk. wyłudzać)

 (1.1) podstępnie, chytrze uzyskać coś od kogoś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Inkasent okradł w samym Nowym Targu i Zakopanem kilkanaście staruszek, od których wyłudził w sumie kilkadziesiąt milionów starych złotych.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: vɨˈwud͡ʑit͡ɕ, AS: vyu̯uʒ́ić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wyłudzacz m., wyłudzenie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pot. wycyganić, pot. wykantować, pot. wyżulić, pot. wykręcić

Wiktionary


wyługować

wyodrębnić substancję z mieszaniny przy użyciu odpowiedniego rozpuszczalnika; ekstrahować


SJP.pl


wyłupek

nazwisko


SJP.pl


wyłupianie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|wyłupiać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. wyłupiać ndk.

Wiktionary


wyłupiastooki

1. mający wyłupiaste oczy;
2. świetlik wyłupiastooki - gatunek ryby morskiej z rodziny świetlikowatych


SJP.pl


wyłupiasty

w odniesieniu do oczu: osadzony wypukło, na wierzchu; wytrzeszczony


SJP.pl


wyłuskać

1. wydobyć coś, usuwając łuski, łupinę z czegoś; wyłuszczyć;
2. przenośnie: wydobyć coś skądś, z wnętrza, ze środka czegoś, zwykle jakiś przedmiot niewielkich rozmiarów; wyłapać, wychwycić;
3. przenośnie: wydobyć jakiś sens, treść z czegoś; odkryć, znaleźć;
4. przenośnie: odnaleźć, wyszukać kogoś; wyłowić;
5.w gwarze przestępczej: ukraść coś, wyjąć coś komuś z kieszeni; świsnąć, wykraść


SJP.pl


wyłuskiwać

1. wydobywać coś, usuwając łuski, łupinę z czegoś; wyłuszczać;
2. przenośnie: wydobywać coś skądś, z wnętrza, ze środka czegoś, zwykle jakiś przedmiot niewielkich rozmiarów; wyłapywać, wychwytywać;
3. przenośnie: wydobywać jakiś sens, treść z czegoś; odkrywać, znajdywać;
4. przenośnie: odnajdywać, wyszukiwać kogoś; wyławiać


SJP.pl


wyłusknąć

regionalnie: wyłuskać


SJP.pl


wyłuszczać

1. wydobywać, obierać z łuski, z łupiny, pozbawiać pokrywy, np. wyłuszczać orzechy, groch, ziarno z kłosów;
2. przedstawiać coś wyraźnie, jasno, bez osłonek; wyjaśniać, tłumaczyć, uzasadniać;
3. w medycynie: usuwać przy pomocy specjalnych narzędzi tkankę lub narząd


SJP.pl


wyłuszczarnia

zakład, w którym wyłuszcza się nasiona z szyszek


SJP.pl

Wyłuszczarnia nasion – przedsiębiorstwo leśne zajmujące się pozyskiwaniem nasion drzew iglastych ze zbieranych i suszonych w suszarniach szyszek, głównie sosny i świerka. Samą czynność przeprowadza maszyna zwana wyłuszczarką. Nasiona są potrzebne przy zakładaniu szkółek leśnych.

Wikipedia


wyłuszczyć

1. wydobyć coś, usuwając łuski, łupinę z czegoś; wyłuskać;
2. szczegółowo przedstawić jakieś zagadnienie, problem itp.; wyłożyć, wytłumaczyć;
3. w medycynie: usunąć przy pomocy specjalnych narzędzi tkankę lub narząd


SJP.pl


wyłyżeczkować

1. w chirurgii: usunąć zniszczone lub chore tkanki za pomocą łyżeczki chirurgicznej;
2. w ginekologii: usunąć jajo płodowe lub tkanki zmienione chorobowo z jamy macicy


SJP.pl


wz

[skrót czytany jako całe, odmienne wyrażenie] wzorowe (ocena szkolna z zachowania); wz. (skrót może być zakończony kropką - zgodnie z regułą, lub nie - zgodnie ze zwyczajem)


SJP.pl

  • Wz – falistość powierzchni
  • WZ – (wydanie na zewnątrz) dokument magazynowy przedsiębiorstwa
  • Trasa W-Z (Trasa Wschód-Zachód) – trasa w kierunku wschód-zachód:
    • Trasa W-Z – droga miejska w Bydgoszczy
    • Trasa W-Z – droga miejska w Gdańsku
    • Trasa W-Z – droga miejska w Lublinie
    • Trasa W-Z – droga miejska w Łodzi
    • Trasa W-Z – droga miejska w Piotrkowie Trybunalskim
    • Trasa W-Z – droga miejska w Warszawie
    • Trasa W-Z – droga miejska we Wrocławiu

    Wikipedia


wz-

przedrostek

 (1.1) w połączeniu z czasownikiem uwydatnia wykonanie lub intensywność tego, co oznacza czasownik

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) wzbudzać, wznosić, wzbierać, wzmagać, wzbijać, wschodzić, wziąć, wezgłowie

Wiktionary

Wymowa:

IPA: vz, AS: vz

Wiktionary


wz.

skrót od:
1. wzorowe (ocena szkolna z zachowania); wz;
2. wzór


SJP.pl

skrót

 (1.1) = praw. w zastępstwie

 (1.2) = wzór

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Beret wz. 37 to beret żołnierzy broni pancernych jak również zmotoryzowanych oddziałów Wojska Polskiego w latach 1937-1939.

Wiktionary


wza

skrót od: walne zgromadzenie akcjonariuszy


SJP.pl


wżąć

wżąć się - żnąc, posunąć się głębiej


SJP.pl


wzajem

przestarzałe: jeden drugiego; jeden drugiemu; nawzajem


SJP.pl


wzajemnie

przysłówek

 (1.1) jeden drugiego, jeden drugiemu

 (1.2) również, tak samo – w odpowiedzi na czyjeś życzenia

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zrobili sobie wzajemnie krzywdę.

 (1.2) – Życzę ci wszystkiego dobrego. – I wzajemnie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: vzaˈjɛ̃mʲɲɛ, AS: vzai ̯mʹńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wzajemność n.

 przym. wzajemny

 przysł. nawzajem

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wzajem, nawzajem

 (1.2) nawzajem

Wiktionary


wzajemność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odwzajemnione uczucie

 (1.2) fakt, że coś dotyczy obu stron sporu, konfliktu itp.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: vzaˈjɛ̃mnɔɕt͡ɕ, AS: vzai ̯mność

Wiktionary

Powiązane:

 przym. wzajemny

 przysł. nawzajem, wzajemnie

Wiktionary


wzajemnościowy

wzajemność


SJP.pl

Patrz:

wzajemność

wzajemny

przymiotnik

 (1.1) dokonywany przez obie strony, osoby wobec siebie nawzajem; taki, który jest odwzajemniony

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Darzą się wzajemnym uczuciem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: vzaˈjɛ̃mnɨ, AS: vzai ̯mny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wzajemność ż.

 czas. odwzajemniać ndk., odwzajemnić dk.

 przysł. wzajemnie, nawzajem

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) obopólny, obustronny

Wiktionary


wżarty

taki, który się wżarł


SJP.pl


wzbić

spowodować uniesienie się czegoś w górę


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. wzbijać)

 (1.1) dokonany od|wzbijać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: vzbʲit͡ɕ, AS: vzbʹić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wzbicie n., wzbijanie n.

 czas. wzbijać ndk.

Wiktionary


wzbierać

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. wezbrać)

 (1.1) hydrol. podnosić się ponad zwykły poziom

 (1.2) fizj. napływać, zbierając się gdzieś

 (1.3) psych. przybierać na sile; ujawniać się ze znacznym natężeniem

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wzbieranie n., wezbranie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kipieć, przybierać, podnosić się

 (1.2) napełniać się

 (1.3) kipieć, napełniać się, narastać, przepełniać się

Wiktionary


wzbieranie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|wzbierać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wezbranie n.

 czas. wzbierać ndk., wezbrać dk.

Wiktionary


wzbijać

czasownik przechodni niedokonany (dk. wzbić)

 (1.1) powodować, że coś unosi się do góry

czasownik zwrotny niedokonany wzbijać się

 (2.1) powodować uniesienie się samemu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Runęła łamiąc z trzaskiem metalowe pręty, przebijając jakiś dach i wzbijając obłok kurzu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈvzbʲijät͡ɕ, AS: vzbʹii ̯äć

Wiktionary

Powiązane:

 czas. wzbić

 rzecz. wzbijanie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) wzlatywać

Wiktionary


wzbijanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|wzbijać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. wzbijać, wzbić

Wiktionary


wzbiorczy

naczynie wzbiorcze - element instalacji grzewczej przejmujący zwiększoną objętość wody podczas jej podgrzewania


SJP.pl


wzbogacać

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) czynić bogatszym

czasownik zwrotny wzbogacać się

 (2.1) stawać się bogatszym

Wiktionary

Przykłady

 (2.1) Gdzie działa wolny rynek, jedni wzbogacają się, inni tracą.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. bogactwo n., wzbogacanie n., wzbogacenie n., bogatka ż.

 czas. bogacić, wzbogacić

 przym. bogaty

 przysł. bogato

Wiktionary


wzbogacalny

o urobku: podatny na usuwanie z niego składników obniżających jego wartość


SJP.pl


wzbogacenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) uczynienie bogatszym

Wiktionary

Powiązane:

 czas. wzbogacać, wzbogacić dk.

 przym. bogaty

 rzecz. bogatka ż.

Wiktionary


wzbogacić

czasownik przechodni

 (1.1) dokonany od|wzbogacać.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Mleko owsiane zwykle robi się z owsa, wody i oleju słonecznikowego, ale można je też wzbogacić wapniem, wanilią i witaminami.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. bogatka ż., bogactwo n., bogacz m., bogacenie n., bogatość ż., wzbogacenie n.

 czas. wzbogacać ndk., bogacić ndk.

 przym. bogaty

 przysł. bogato

Wiktionary


wzbogacony

taki, który się wzbogacił, stał się zasobny w dobra materialne


SJP.pl


wzbraniać

czasownik przechodni niedokonany (dk. wzbronić)

 (1.1) zabraniać

czasownik zwrotny niedokonany wzbraniać się

 (2.1) mieć skrupuły, opory przed zrobieniem czegoś; nie chcieć czegoś zrobić

Wiktionary

Przykłady

 (2.1) Proszą, ażeby zagrał, podają cymbały, Żyd wzbrania się, powiada, że ręce zgrubiały.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈvzbrãɲät͡ɕ, AS: vzbrãńäć

Wiktionary

Powiązane:

 czas. wzbronić dk., zabronić dk.

Wiktionary


wzbranianie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|wzbraniać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. wzbronić

Wiktionary


wzbronić

czasownik przechodni dokonany (ndk. wzbraniać)

 (1.1) dokonany od|wzbraniać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wzbronienie n., wzbranianie n.

 czas. wzbraniać ndk., wzbraniać się ndk.

Wiktionary


wzbroniony

zakazany jakimś przepisem, zaleceniem itp.; niedozwolony


SJP.pl


wzbudnica

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) elektr. pomocnicza prądnica prądu stałego wytwarzająca napięcie do zasilania uzwojenia wzbudzającego prądnicy głównej prądu stałego;

Wiktionary

Wzbudnica – niewielka prądnica prądu stałego zasilająca uzwojenie wzbudzenia prądnicy głównej. W systemach elektroenergetycznych zasilanych z generatorów synchronicznych prądem wzbudzenia stabilizowane jest napięcie i regulowany jest rozpływ (kompensacja) mocy biernej w systemie.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: vzbudʲˈɲit͡sa, AS: vzbudʹńica

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wzbudzanie n., wzbudzenie n., wzbudnik m.

 czas. budzić, wzbudzić dk., wzbudzać ndk.

Wiktionary


wzbudnik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) elektr. cewka zasilana z generatora wielkiej częstotliwości, służąca do nagrzewania indukcyjnego umieszczanych w niej metalowych przedmiotów

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈvzbudʲɲik, AS: vzbudʹńik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wzbudzanie n., wzbudzenie n., wzbudnica ż.

 czas. budzić, wzbudzić dk., wzbudzać ndk.

Wiktionary


wzbudzać

czasownik przechodni niedokonany (dk. wzbudzić)

 (1.1) wywoływać, powodować

 (1.2) fiz. powodować powstanie np. prądu elektrycznego

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pojawienie się kierownika wzbudza strach u pracowników.

 (1.1) Występ śpiewaka wzbudził zachwyt słuchaczy.

 (1.2) Prąd przechodzący przez cewkę wytwarza w gruncie pole elektromagnetyczne, które wzbudza prąd w każdym znajdującym się tam przedmiocie metalowym [http://www.wso.wroc.pl/wydzialy/WNB/pid/2007/zn_2_2007/Ciszewsk.doc]

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈvzbud͡zat͡ɕ, AS: vzbuʒać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wzbudnik mrz., wzbudnica ż., wzbudzanie n., wzbudzenie

 czas. wzbudzić, budzić

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wywoływać, aktywować, uaktywniać

 (1.2) indukować

Wiktionary


wzbudzanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|wzbudzać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: vzbuˈd͡zãɲɛ, AS: vzbuʒãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. wzbudzać, wzbudzić, budzić

 rzecz. wzbudnica ż., wzbudnik mrz.

Wiktionary


wzbudzenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|wzbudzić.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: vzbuˈd͡zɛ̃ɲɛ, AS: vzbuʒńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. wzbudzić, wzbudzać, budzić

 rzecz. wzbudnica ż., wzbudnik mrz.

Wiktionary


wzbudzić

czasownik przechodni

 (1.1) dokonany od|wzbudzać.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Poglądy Plechanowa wzbudziły polemikę wśród rosyjskich marksistów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈvzbud͡ʑit͡ɕ, AS: vzbuʒ́ić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wzbudnica ż., wzbudnik mrz., wzbudzenie n., wzbudzanie n.

 czas. budzić, wzbudzać ndk.

Wiktionary


wzburzać

czasownik przechodni niedokonany (dk. wzburzyć)

 (1.1) wywoływać silne falowanie, kłębienie się

 (1.2) wywoływać silne emocje, gniew

czasownik zwrotny niedokonany wzburzać się (dk. wzburzyć się)

 (2.1) gwałtownie falować, kłębić się; być wzburzanym

 (2.2) wpadać w gniew; tracić równowagę psychiczną

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wzburzanie n., wzburzenie n.

 przym. wzburzony

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) spieniać

Wiktionary


wzburzanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|wzburzać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: vzbuˈʒãɲɛ, AS: vzbužãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. wzburzać

 rzecz. wzburzenie

Wiktionary


wzburzenie

1. stan czegoś co się burzy, pieni, faluje;
2. irytacja, stan rozdrażnienia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|wzburzyć.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. burzyć, wzburzyć dk., wzburzać ndk.

 rzecz. wzburzanie n., burzenie n., zburzenie n.

 przym. wzburzony

Wiktionary


wzburzony

przymiotnik jakościowy

 (1.1) odczuwający lub prezentujący gniew

 (1.2) meteorol. przedstawiający sobą gwałtowne zmiany pogodowe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wzburzenie n.

 czas. wzburzać, wzburzyć

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) oburzony, podniecony, poruszony, rozgniewany, rozjuszony, wstrząśnięty, uniesiony, zagniewany

 (1.2) burzliwy, gwałtowny, sztormowy

Wiktionary


wzburzyć

czasownik przechodni dokonany (ndk. wzburzać)

 (1.1) wywołać silne falowanie, kłębienie się

 (1.2) wywołać silne emocje, gniew

czasownik zwrotny dokonany wzburzyć się (ndk. wzburzać się)

 (2.1) zostać wzburzonym

 (2.2) wpaść w gniew; stracić równowagę psychiczną

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wzburzenie n.

 przym. wzburzony

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) spienić

Wiktionary


wzd

skrótowiec

 (1.1) = polit. Wojewódzki Zjazd Delegatów

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) WZD Regionu Śląsko-Dąbrowskiego NSZZ „Solidarność”

Wiktionary


wzdąć

1. napełnić powietrzem, z reguły o jelitach;
2. nadmuchać


SJP.pl

czasownik

 (1.1) stpol. skazać

Wiktionary

Wymowa:

IPA: vzdat͡ɕ, AS: vzdać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wzdanie n.

Wiktionary


wzdanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|wzdać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. wzdać dk.

Wiktionary


wzdęcie

1. napełnić powietrzem, z reguły o jelitach;
2. nadmuchać


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) med. powiększenie brzucha wskutek nagromadzenia zbytniej ilości gazów w jelitach

Wiktionary

Wzdęcie, bębnica (łac. meteorismus, stgr. τύμπανο) – objaw chorobowy związany z obecnością nadmiernej ilości gazów w jelitach, odczuwany przez pacjenta jako uczucie wypełnienia jelit gazem. Jest to jeden z najczęściej występujących objawów ze strony układu pokarmowego.

Wikipedia


wzdęcin

roślina z rodziny baldaszkowatych, rosnąca na wilgotnych łąkach


SJP.pl

Wzdęcin Fischera, cenolofium nagie, c. Fischera (Cenolophium denudatum) – gatunek rośliny z rodziny selerowatych (Apiaceae). Jedyny przedstawiciel rodzaju wzdęcin, zwanego też cenolofium. Rośnie dziko w Europie Wschodniej, Syberii i Azji Środkowej, na zachodzie sięgając Litwy, Łotwy, Białorusi i Ukrainy, a na wschodzie Mongolii. W Polsce gatunek został błędnie podany z Torunia. Opisany został w 2004 roku jako możliwy do odnalezienia w północno-wschodniej części kraju i w 2008 został znaleziony jako introdukowany w Białymstoku.

Wikipedia


wzdętka

rzadko uprawiana i zdziczała roślina ozdobna; nikandra


SJP.pl


wzdów

Wzdów – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie brzozowskim, w gminie Haczów. W latach 1975–1998 administracyjnie należała do województwa krośnieńskiego.

Wikipedia


wzdragać

wzdragać się - opierać się przed czymś, nie chcieć zrobić czegoś


SJP.pl


wzdraganie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|wzdragać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. wzdragać ndk.

Wiktionary


wzdręga

ryba z rodziny karpiowatych; krasnopiórka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) icht. nazwa systematyczna|Scardinius erythrophthalmus|ref=tak., ryba z rodziny karpiowatych;

Wiktionary

Wzdręga (Scardinius erythrophthalmus) – gatunek ryby z rodziny karpiowatych (Cyprinidae), często mylona z płocią, od której jest bardziej jaskrawo ubarwiona i ciało ma silniej spłaszczone.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Byczki sporządza się głównie z płoci, wzdręgi, okonia i jazgarza.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈvzdrɛ̃ŋɡa, AS: vzdrŋga

Wiktionary


wzdrygać

wzdrygać się:
1. wstrząsać, wzruszać, gwałtownie drgać, dygotać;
2. przestarzałe: opierać się przed czymś, nie chcieć zrobić czegoś; wzdragać się


SJP.pl


wzdryganie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|wzdrygać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. wzdrygać ndk.

Wiktionary


wzdrygnąć

wzdrygnąć się - wstrząsnąć się, wzruszyć, gwałtownie drgnąć, zwykle wskutek niemiłego doznania


SJP.pl


wżdy

dawniej: jednak, przecież; wreszcie, w końcu


SJP.pl

partykuła

 (1.1) daw. jednak, przecież

 (1.2) daw. w końcu, wreszcie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) A niechaj narodowie wżdy postronni znają, iż Polacy nie gęsi, iż swój język mają.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: vʒdɨ, AS: vždy

Wiktionary


wzdychać

głęboko i głośno oddychać


SJP.pl

czasownik niedokonany

 (1.1) głęboko i głośno oddychać, zazwyczaj w celu wyrażenia smutku lub ulgi

 (1.2) mówić coś z głośnym odetchnięciem

 (1.3) potajemnie się kochać w kimś, bardzo czegoś pragnąć lub do czegoś

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Dziewczyny wzdychały: - Ach, żeby znaleźć sobie jakiś fajny "obiekt"!

 (1.3) Przez całe wakacje w Pieninach wzdychał, platonicznie, choć z wzajemnością, do wyidealizowanej Adeli, ale próg dorosłości seksualnej przekroczył, jak zwykle wtedy, w burdelu, za pieniądze.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈvzdɨxat͡ɕ, AS: vzdyχać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wzdychanie ndk., westchnięcie dk.

 czas. westchnąć dk.

Wiktionary


wzdychanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|wzdychać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: vzdɨˈxãɲɛ, AS: vzdyχãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. wzdychać

Wiktionary


wzdychnąć

głęboko i głośno odetchnąć; westchnąć


SJP.pl


wzdłuż

równolegle do dłuższej krawędzi


SJP.pl

przyimek

 (1.1) …informujący o położeniu czegoś lub o odbywaniu się jakiejś czynności równolegle do długości danego obiektu

przysłówek

 (2.1) równolegle do dłuższego boku, na całej długości, przez całą długość

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wzdłuż torów rosła wysoka trawa.

 (1.1) Posuwali się powoli wzdłuż urwiska twarzą do ściany skalnej.

 (1.1) Wzdłuż lasu ma powstać droga, łącząca oba miasta.

 (2.1) Pokrój marchewkę wzdłuż na ćwiartki i wrzuć wraz z ziemniakami w plasterekasterkach do piekarnika nagrzanego do 180 (= stu osiemdziesięciu) stopni na około pół godziny.

 (2.1) Jezioro ciągnie się dwa kilometry wzdłuż.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: vzdwuʃ, AS: vzdu̯uš

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wzdłużenie n., wzdłużanie n., długość ż., wzdłużnica ż.

 czas. wzdłużać ndk., wzdłużyć dk., dłużyć ndk.

 przym. wzdłużny, długi

 przysł. wzdłużnie, długo

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) podłużnie, wzdłużnie

Wiktionary


wzdłużnica

belka podłużna, wzmacniająca lub podtrzymująca coś; podłużnica


SJP.pl

Wikipedia


wzdłużnik

Wzdłużniki - elementy konstrukcyjne szkieletu tradycyjnej jednostki pływającej. Są to belki biegnące wzdłuż jednostki na całej jej długości lub tylko w jej części, rozmieszczone symetrycznie od wewnątrz po obu stronach dna, obła i burt, lub równolegle do nich we wnętrzu kadłuba. Stanowią wiązania poprzecznych elementów jednostki. Mogą spełniać dodatkowo funkcję oparcia dla innych elementów. Większość z nich nadaje jednocześnie jednostce kształt. Wzdłużnik nie może jedynie biec wzdłuż dna jednostki, gdyż znajduje się tam stępka z towarzyszącymi jej elementami.

Wikipedia


wzdłużny

ciągnący się wzdłuż czegoś; podłużny


SJP.pl


wzejść

pojawić się, zacząć się, powstać


SJP.pl

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. wschodzić)

 (1.1) dokonany od|wschodzić.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wschodzenie n., wschód mrz.

Wiktionary


wżeniać

potocznie: wżeniać się - żeniąc się, wchodzić do jakiejś rodziny, stawać się współwłaścicielem jakiegoś majątku, przedsiębiorstwa itp.


SJP.pl


wżenianie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|wżeniać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. niewżenianie n.

 czas. wżeniać ndk.

Wiktionary


wżenić

wżenić się - potocznie: stać się członkiem jakiejś rodziny, właścicielem jakichś dóbr poprzez ożenienie się


SJP.pl


wżeniony

potocznie: taki, który się wżenił - wszedł do jakiegoś środowiska, stał się współwłaścicielem czegoś przez ożenek


SJP.pl


wżer

wgłębienie w metalu powstałe na skutek korozji


SJP.pl


wżerać

1. potocznie: jeść dużo i łapczywie; szamać, wsuwać, wtranżalać, pałaszować, wtrajać, opędzlowywać;
2. wżerać się -
a) wbijać się w coś;
b) wgryzać się zębami, kłami itp.;
c) potocznie: rozciągając się na jakimś obszarze, wchodzić na inny teren; wcinać się;
d) potocznie: wnikać w głąb czegoś, trawiąc i niszcząc;
e) potocznie: drażnić, powodując pieczenie lub łzawienie;
f) o myślach, zjawiskach: zostawiać trwały, negatywny ślad


SJP.pl


wżeranie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|wżerać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wżer m.

 czas. wżerać ndk.

Wiktionary


wżerowy

przymiotnik od: wżer


SJP.pl


wzeszły

świeżo wyrośnięty, zwłaszcza o roślinach, zbożu


SJP.pl


wzg.

skrót od:
1. wzgórze;
2. względem


SJP.pl


wzgarda

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) książk. poczucie wyższości wobec kogoś lub czegoś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) [...] o rzemieślnikach szlachta miała jak najgorsze pojęcie, z podobną wzgardą wyrażano się o kupcach, równocześnie prywatnie i po cichu sprzedając płody rolne, niekoniecznie z własnego majątku pochodzące.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈvzɡarda, AS: vzgarda

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wzgardliwość ż., wzgardzanie n., wzgardzenie n., wzgardziciel m.

 czas. wzgardzać ndk., wzgardzić dk.

 przym. wzgardliwy

 przysł. wzgardliwie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pogarda

Wiktionary


wzgardliwie

przysłówek

 (1.1) w sposób wzgardliwy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wzgarda ż., wzgardliwość ż.

 przym. wzgardliwy

 czas. gardzić ndk.

Wiktionary


wzgardliwiej

stopień wyższy od przysłówka: wzgardliwie


SJP.pl


wzgardliwszy

stopień wyższy od przymiotnika: wzgardliwy


SJP.pl


wzgardliwy

przymiotnik

 (1.1) pełen wzgardy; pogardliwy, lekceważący, bez szacunku

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Urzędniczka pieniła się, spotykając wzgardliwe, odważne spojrzenia.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: vzɡarˈdlʲivɨ, AS: vzgardlʹivy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wzgarda ż.

 czas. gardzić

 przysł. wzgardliwie

Wiktionary


wzgardzać

rzadko: pogardzać, gardzić


SJP.pl


wzgl.

skrót

 (1.1) = względnie

 (1.2) = wzgląd

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Komisja Rewizyjna sprawuje m.in. nadzór nad finansami organizacji, badając rachunkowość i roczne sprawozdanie finansowe, o czym informuje Kongres wzgl. Komisję. (Wikipedia)

 (1.2) Jednak ze wzgl. (= względu) na zły stan zdrowia opuszcza obóz pod koniec kwietnia.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈvzɡlɛ̃ndʲɲɛ|ˈvzɡlɛ̃ndu, AS: vzglndʹńe|vzglndu

Wiktionary


wzgląd

1. branie kogoś lub czegoś pod uwagę;
2. powód czegoś, okoliczność towarzysząca czemuś;
3. strona, aspekt czegoś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) branie pod uwagę, liczenie się

 (1.2) (najczęściej w liczbie mnogiej) przyczyny, określone aspekty

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nie mogę ci odmówić przez wzgląd na to, co nas łączy.

 (1.2) Względy bezpieczeństwa na stadionach to nasz priorytet.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: vzɡlɔ̃nt, AS: vzglõnt

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. względność ż.

 przym. względny

 przysł. względem, względnie

 przyim. względem

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pobudka

 (1.2) okoliczność

Wiktionary


względem

1. branie kogoś lub czegoś pod uwagę;
2. powód czegoś, okoliczność towarzysząca czemuś;
3. strona, aspekt czegoś


SJP.pl

przyimek

 (1.1) w stosunku, w relacji do czegoś lub kogoś

 (1.2) wobec czegoś lub kogoś

forma rzeczownika.

 (2.1) N. lp. od: wzgląd

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pomieszczenia niezbędne do obsługi widowisk zaprojektowano w układzie koncentrycznym względem środka sceny.

 (1.1) Moje położenie jest stałe względem krzesła, na którym siedzę.

 (1.2) Rozwijaj pełną miłości dobroć względem wszystkich istot, bez rozróżniania.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈvzɡlɛ̃ndɛ̃m, AS: vzglndẽm

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wzgląd m., względy nmos.

 przysł. względnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1-2) wobec, w stosunku do, w relacji do

Wiktionary


względnie

przysłówek

 (1.1) do jakiegoś stopnia

 (1.2) dość dobrze

 (1.3) lub, albo, bądź

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wzgląd m., względność ż.

 przym. względny

 przyim. względem

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dość, możliwie, porównawczo, relatywnie, stosunkowo

 (1.2) dosyć, dość, jako tako, możliwie, umiarkowanie, wystarczająco

Wiktionary


względniej

stopień wyższy od przysłówka: względnie


SJP.pl


względniejszy

stopień wyższy od dawnego przymiotnika: względny (życzliwy, wyrozumiały)


SJP.pl


względność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zależność czegoś od różnych czynników

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈvzɡlɛ̃ndnɔɕt͡ɕ, AS: vzglndność

Wiktionary

Powiązane:

 czas. uwzględniać

 przym. względny

 rzecz. wzgląd, względy

 przysł. względnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) relatywność, niejednoznaczność

Wiktionary


względny

przymiotnik

 (1.1) odniesiony do jakiegoś innego stanu, cechy, wielkości lub ogólnie: rzeczy

 (1.2) nieodnoszący się do wszystkiego lub wszystkich, np. ludzi, sytuacji, itp.

 (1.3) możliwy do zaakceptowania

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dla obserwatora znajdującego się na równiku ruch względny słońca na niebie w okolicach równonocy jest linią prostą.

 (1.2) Reżim stosował oczywiście względne normy: dla lojalnych dostępne było wszystko, dla reszty - skąpe racje.

 (1.3) Po zeszłotygodniowych zamieszkach panował teraz w mieście względny spokój.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈvzɡlɛ̃ndnɨ, AS: vzglndny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wzgląd m., względność ż., względy

 przysł. względnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1-2) relatywny

Wiktionary


względy

życzliwy stosunek do kogoś, przychylność, sympatia; łaski


SJP.pl


względzik

zdrobnienie od: wzgląd


SJP.pl


względziki

zdrobnienie od: wzgląd


SJP.pl


wzgóreczek

zdrobnienie od: wzgórek


SJP.pl


wzgórek

1. niewysokie wzniesienie terenu o łagodnym stoku; wzgórze, pagórek;
2. wypukłość, wzniesienie albo guzek jakiegoś narządu lub okolicy ciała


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) niewielkie wzniesienie terenu

 (1.2) wypukłość części ciała, narządu

Wiktionary

Integralne części wsi w Polsce

Wg TERYT jest ich 2
  • Wzgórek – część wsi w Bohukały w woj. lubelskim, w pow. bialskim, w gminie Terespol
  • Wzgórek – część wsi w Kaznów-Kolonia w woj. lubelskim, w pow. lubartowskim, w gminie Ostrów Lubelski

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈvzɡurɛk, AS: vzgurek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. góra ż., wzgórze mrz.

 przym. wzgórzowy, górski

 przysł. góra

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) górka

Wiktionary


wzgórkowaty

wzgórzysty;
1. pokryty licznymi wzgórkami, wzniesieniami; pagórkowaty, pagórzasty, pagórzysty;
2. rzadko: przypominający kształtem wzgórek, podobny do wzgórka


SJP.pl


wzgórze

niewysokie wzniesienie terenu o łagodnym stoku; wzgórek, pagórek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) geogr. niewielkie wzniesienie (do stu metrów) o zaokrąglonym szczycie;

 (1.2) med. część międzymózgowia znajdująca się pod spoidłem wielkim;

Wiktionary

Wzgórze – naturalna i wypukła forma rzeźby terenu o umownej wysokości względnej od 100 do 300 m, jednakże może być mniej lub więcej, zależnie od wielkości form sąsiednich, np. wzgórza stanowiące przedgórza gór wysokich w innym przypadku mogłyby być nazywane górami. Ma zaokrąglony wierzchołek i jest formą terenu mniejszą od góry, lecz większą od pagóra.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ujrzeli wzgórze porośnięte trawą.

 (1.2) Wzgórze odpowiada za wstępną ocenę bodźców zmysłowych i przesyłanie ich do kory mózgowej

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈvzɡuʒɛ, AS: vzguže

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Podgórze n., góra ż., wzgórek m., podwzgórze n.

 przym. wzgórzowy, górski

 przysł. góra

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) górka, wzgórek, wzniesienie

Wiktionary


wzgórzowy

wzgórze


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany ze wzgórzami, dotyczący wzgórz

Wiktionary

Patrz:

wzgórze

Powiązane:

 rzecz. wzgórze n., wzgórek m.

Wiktionary


wzgórzysty

wzgórkowaty;
1. pokryty licznymi wzgórzami, wzniesieniami; pagórkowaty, pagórzasty, pagórzysty;
2. rzadko: przypominający kształtem wzgórze, podobny do wzgórza


SJP.pl


wziąć

1. chwycić
2. nabyć
3. zdobyć
4. pobrać
5. przyjąć
6. podjąć się
7. pokonać
8. zażyć
9. zostać pobitym
10. użyć
11. uznać za coś
12. dokonać
13. wziąć się:
a) złapać się
b) objąć się nawzajem
c) posłużyć się
d) zdobyć się na coś
e) powstać * formy trybu rozkazującego "weźmij" itp. mocno przestarzałe


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. brać)

 (1.1) chwycić ręką

 (1.2) skorzystać z czegoś

 (1.3) zastosować, zażyć

 (1.4) pot. odbyć stosunek seksualny

 (1.5) pot. pokonać przeszkodę

czasownik nieprzechodni

 (2.1) pot. wskazuje na niespodziewaną czynność wyrażoną innym czasownikiem, często z dodatkowym znaczeniem nieprzejmowania się opinią innych osób

 (2.2) pot. wzmacnia tryb rozkazujący

czasownik zwrotny dokonany wziąć się

 (3.1) pot. zacząć coś robić

 (3.2) chwycić się (za rece, pod boki, itp.)

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Weźmijcie Ducha Świętego! Którym odpuścicie grzechy, są im odpuszczone, a którym zatrzymacie, są im zatrzymane.

 (2.1) Ona jeszcze kiedy weźmie i dom podpali.

 (2.1) Wszyscy tak bardzo na niego liczyli, a on wziął, wyjechał do Ameryki.

 (2.2) Weź, dziecko, i nie krzycz. Któż widział krzyczeć?

 (3.1) Bardzo powoli powracały mi siły, tak iż dopiero po dwóch tygodniach mogłem się wziąć do dalszego wyprzątania groty.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: vʲʑɔ̇̃ɲt͡ɕ, AS: vʹźo̊̃ńć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wziątka ż., wzięcie n., wziętość ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zabrać, podjąć

 (1.3) zażyć, zastosować

Wiktionary


wziąchów

Wziąchów – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie gostyńskim, w gminie Pogorzela.

W okresie Wielkiego Księstwa Poznańskiego (1815-1848) miejscowość należała do wsi większych w ówczesnym pruskim powiecie Krotoszyn w rejencji poznańskiej. Wziąchów należał do okręgu borkowskiego tego powiatu i stanowił odrębny majątek, którego właścicielem był wówczas Józef Sokolnicki. Według spisu urzędowego z 1837 roku wieś liczyła 255 mieszkańców, którzy zamieszkiwali 22 dymy (domostwa).

Wikipedia


wziąść

czasownik przechodni dokonany

 (1.1) daw. wziąć

Wiktionary

Wymowa:

IPA: vʲʑɔ̃w̃ɕt͡ɕ, AS: vʹźõũ̯ść

Wiktionary


wziątek

dawniej:
1. to, co ktoś wziął, zabrał, np. spadek, dar;
2. wzięcie, zabranie czegoś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) stpol. dar

 (1.2) pszcz. nektar, pyłek, spadź itp. znoszone przez pszczoły do gniazda

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈvʲʑɔ̃ntɛk, AS: vʹźõntek

Wiktionary


wziątka

potocznie:
1. w grach karcianych: karty jednorazowo zdobyte w czasie gry; lewa, bitka;
2. łapówka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. łapówka

 (1.2) karc. lewa

Wiktionary

Lewa (czasem też bitka, wziątka lub sztych) – zestaw kilku kart wyłożonych pojedynczo przez wszystkich graczy w jednej "rundzie".

Lewa jest zabierana przez gracza, który dołożył najbardziej wartościową kartę i zwykle odwracana koszulką do góry. Najbardziej wartościową kartą w lewie jest najstarszy atut lub też, jeżeli w lewie nie ma atutów, najstarsza karta w kolorze pierwszej zagranej karty. Gracz, który zdobył lewę wychodzi do następnej lewy itd.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈvʲʑɔ̃ntka, AS: vʹźõntka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wzięcie n.

 czas. wziąć dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) łapówka, szeleszczący dokument, wsuwka

 (1.2) lewa

Wiktionary


wzięcie

1. chwycić
2. nabyć
3. zdobyć
4. pobrać
5. przyjąć
6. podjąć się
7. pokonać
8. zażyć
9. zostać pobitym
10. użyć
11. uznać za coś
12. dokonać
13. wziąć się:
a) złapać się
b) objąć się nawzajem
c) posłużyć się
d) zdobyć się na coś
e) powstać * formy trybu rozkazującego "weźmij" itp. mocno przestarzałe


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|wziąć.

 (1.2) popularność skutkująca częstym angażem, zatrudnieniem

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈvʲʑɛ̇̃ɲt͡ɕɛ, AS: vʹźė̃ńće

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wziątka ż., wziętość ż.

 czas. wziąć dk.

 przym. wzięty

Wiktionary


wzierać

dawniej: wglądać


SJP.pl


wziernik

1. aparat służący do oglądania od wewnątrz narządów i jam ciała oraz przeprowadzenia drobnych zabiegów chirurgicznych;
2. niewielki otwór zamknięty przezroczystym tworzywem, np.szkłem, umożliwiający obserwację wnętrza urządzeń, zbiornika, pieca itp.


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) med. przyrząd lekarski służący do oglądania jam ciała i wykonywania niewielkich zabiegów

 (1.2) techn. otwór umożliwiający obserwację wnętrza urządzenia lub zbiornika;

Wiktionary

  • wziernik – otwór inspekcyjny

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Badanie z wziernikiem trzeba modyfikować tak, by obejrzeć ściany pochwy, zwłaszcza u kobiet z jej bliznami (np. po operacji albo po nacięciu krocza), czy też stwierdzić wypadanie jednego z narządów miednicy.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wziernikowanie n.

 czas. wzierać ndk., wziernikować ndk.

 przym. wziernikowy

Wiktionary


wziernikować

badać jamy ciała lub narządy za pomocą wziernika


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. brak)

 (1.1) med. badać przy użyciu wziernika

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wziernik mrz., wziernikowanie n.

 czas. wzierać ndk.

 przym. wziernikowy

Wiktionary


wziernikowanie

oglądanie wnętrza ciała ludzkiego za pomocą wziernika, urządzenia zaopatrzonego w układ optyczny i własne źródło światła; endoskopia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) med. oglądanie jam ciała za pomocą wziernika;

Wiktionary

Endoskopia – ogólna nazwa zabiegów diagnostyczno-leczniczych w medycynie i w weterynarii, polegających na badaniu wnętrza ciała przy wykorzystaniu aparatów, zwanych endoskopami, umożliwiających doprowadzenie światła oraz optyki do wnętrza przewodu pokarmowego, oddechowego oraz jam ciała, np.: jamy otrzewnej, jamy opłucnej.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. wziernik mrz.

 czas. wzierać ndk., wziernikować ndk.

 przym. wziernikowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) endoskopia

Wiktionary


wziernikowy

przymiotnik od: wziernik


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z wziernikiem, dotyczący wziernika

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wziernik mrz., wziernikowanie n.

 czas. wzierać ndk., wziernikować ndk.

Wiktionary


wzierny

pozwalający na zaglądanie do wnętrza czegoś


SJP.pl


wziętość

powodzenie, popularność


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest wzięte; cecha tych, którzy są wzięci

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wzięcie n.

 czas. wziąć dk.

 przym. wzięty

 przysł. wzięcie

Wiktionary


wzięty

cieszący się powodzeniem i popularnością


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który cieszy się uznaniem i popularnością, będąc dzięki temu często angażowany, zatrudniany

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jako wzięty autor, w krótkim czasie podpisał korzystne umowy z kilkoma wydawcami.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wzięcie n., wziętość ż.

Wiktionary


wziew

wciągnięcie ustami lub nosem pary, gazu, rozpylonych środków leczniczych itp.; wziewanie, inhalacja


SJP.pl


wziewać

wdychać coś, najczęściej w celach leczniczych; inhalować


SJP.pl


wziewalnia

miejsce do przeprowadzania inhalacji; inhalatornia, inhalatorium


SJP.pl


wziewanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|wziewać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wziew m., wyziew m., ziewanie n.

 czas. wziewać ndk., ziewać ndk.

 przym. wziewny, wyziewny

 przysł. wziewnie

Wiktionary


wziewnie

przysłówek sposobu

 (1.1) do układu oddechowego poprzez nos czy usta

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Uważa się, że wziewnie podawane steroidy nie powodują powikłań ogólnych i nie tłumią wydzielania kortykotropiny.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wziew m., wziewanie n.

 czas. wziewać ndk.

 przym. wziewny

Wiktionary


wziewny

1. dający się wciągnąć ustami lub nosem do płuc; wdychany;
2. polegający na wciąganiu gazów ustami lub nosem do płuc; inhalacyjny


SJP.pl


wzionąć

wciągnąć przez usta lub przez nos parę (np. z naparu leczniczego), gazy, rozpylone środki lecznicze itp.


SJP.pl


wzizt

skrót od: Warunki Zabudowy i Zagospodarowania Terenu


SJP.pl


wzjawiać

czasownik

 (1.1) stpol. wyjawiać

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈvzʲjavʲjät͡ɕ, AS: vzʹi ̯avʹi ̯äć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wzjawianie n.

Wiktionary


wzjawianie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|wzjawiać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. wzjawiać ndk.

Wiktionary


wzjeżka

wzjeżka łozówka, wzjeżka wieszczyca - gatunki ćmy z rodziny garbatkowatych


SJP.pl


wzk

skrótowiec

 (1.1) = woda zasilająca kocioł

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) WZK musi być wstępnie podgrzana.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: vu‿zɛt‿ˈka, AS: vu‿zet‿ka

Wiktionary


wzlatać

to samo co: wzlatywać


SJP.pl


wzlatywać

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. wzlecieć)

 (1.1) zob. wzlecieć.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W ciągu dnia głuszec przebywa na ziemi w poszukiwaniu żeru, na noc wzlatuje na drzewo i tam pozostaje do świtu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: vzlaˈtɨvat͡ɕ, AS: vzlatyvać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. lot m., wzlot m., wzlatywanie n., wzlecenie n.

 czas. wzlecieć dk.

Wiktionary


wzlatywanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|wzlatywać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌvzlatɨˈvãɲɛ, AS: vzlatyvãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. wzlatywać

Wiktionary


wzlecieć

unieść się w górę; być uniesionym przez powietrze; wzbić się


SJP.pl

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. wzlatywać)

 (1.1) latając, znaleźć się na pewnej wysokości

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈvzlɛt͡ɕɛ̇t͡ɕ, AS: vzlećėć

Wiktionary

Powiązane:

 czas. wzlatywać ndk.

 rzecz. wzlot m.

Wiktionary


wzlot

uniesienie się, oderwanie się od podłoża


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) lot ku górze

 (1.2) przen. najlepszy okres w czyimś życiu lub w rozwoju czegoś

 (1.3) przen. przypływ sił twórczych, entuzjazmu, szlachetnych uczuć

Wiktionary

  • „Wzlot” – czasopismo.
  • Wzlot – grupa literacka.
  • Wzlot – opowiadanie Jarosława Iwaszkiewicza, pisane w formie monologu wypowiedzianego.
  • Wzlot – rzeźba z 1977 roku autorstwa Stanisława Małka, znajdująca się w Nowej Hucie w Krakowie.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: vzlɔt, AS: vzlot

Wiktionary

Powiązane:

 czas. wzlecieć, wzlatywać

 rzecz. przelot mrz.

Wiktionary


wzlotowy

przymiotnik od: wzlot, np. człon wzlotowy; wznoszący się


SJP.pl


wzmacniać

czasownik przechodni niedokonany (dk. wzmocnić)

 (1.1) sprawiać, że coś staje się mocniejsze, silniejsze, trwalsze, liczniejsze

czasownik zwrotny niedokonany wzmacniać się (dk. wzmocnić się)

 (2.1) stawać się mocniejszym, nabierać sił fizycznych, powiększać się liczebnie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jutro zaczynamy wzmacniać tamę na rzece.

 (2.1) Trzeba jakoś wzmacniać się przed każdą sesją egzaminacyjną.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈvzmat͡sʲɲät͡ɕ, AS: vzmacʹńäć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wzmacniacz m., wzmacnianie n., wzmocnienie n.

 czas. wzmocnić

Wiktionary


wzmacniacz

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) fiz. elektron. przyrząd do zwiększania natężenia lub amplitudy drgań elektrycznych zbudowany z wykorzystaniem tranzystorów lub lamp elektronowych

 (1.2) muz. część składowa wielu instrumentów muzycznych

 (1.3) fot. roztwór służący do poprawiania niedoświetlonych negatywów

Wiktionary

Wzmacniacz – urządzenie (np. elektryczne, elektroniczne, magnetyczne, hydrauliczne, pneumatyczne, mające zastosowanie także w automatyce, biologii, medycynie i astronomii) zwiększające moc sygnału wejściowego kosztem energii pobieranej ze źródła zasilającego.

Wzmacniaczy używa się w przypadkach, gdy pierwotny poziom mocy sygnału jest zbyt niski aby go np. przesłać na odległość, zmierzyć bądź zarejestrować.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Dźwięki zamienione w mikrofonie na słaby sygnał elektryczny docierają następnie do wzmacniacza.

 (1.2) Elementem instrumentu często najbardziej rzucającym się w oczy jest pudło rezonansowe stanowiące wzmacniacz jego dźwięku.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. wzmacniać

 rzecz. wzmocnienie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) amplifikator

 (1.2) pudło rezonansowe, rezonator

Wiktionary


wzmacniak

urządzenie do wzmacniania głosu


SJP.pl

Regenerator sygnału, wzmacniak, wtórnik, powtarzacz, repeater – urządzenie stosowane w telekomunikacji do regeneracji sygnału.

Zasięg transmisji sygnałów jest ograniczony na skutek zniekształceń, zakłóceń i pochłaniania energii w mediach transmisyjnych. Regeneracja przesyłanych sygnałów w torze transmisyjnym pozwala ten zasięg zwiększyć. Regeneratory działają w warstwie fizycznej sygnałów (pierwsza warstwa modelu OSI) i nie próbują interpretować transmitowanych przezeń danych pod kątem ich poprawności (spójności).

Wikipedia


wzmacniakowy

przymiotnik od: wzmacniak


SJP.pl


wzmacnianie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|wzmacniać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. wzmacniać, wzmocnić

 rzecz. wzmocnienie n.

Wiktionary


wzmagać

1. sprawiać, że coś jest intensywniejsze, bardziej nasilone; potęgować, podwajać, intensyfikować;
2. wzmagać się - przybierać na intensywności, zwiększać swój zasięg; nasilać się, narastać, potęgować się


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. wzmóc)

 (1.1) czynić mocniejszym, większym

czasownik zwrotny niedokonany wzmagać się (dk. wzmóc się)

 (2.1) przybierać na sile

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wzmaganie n.

 czas. wzmóc dk.

 przym. wzmożony

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) aktywować, aktywizować, dolewać oliwy do ognia, dynamizować, eskalować, intensyfikować, nakręcać, nasilać, natężać, ożywiać, pobudzać, podniecać, podsycać, podwajać, pogłębiać, potęgować, stymulować, udynamiczniać, uintensywniać, umacniać, wzmacniać, zdwajać, zwiększać

 (2.1) dynamizować się, eskalować się, intensyfikować się, intensywnieć, narastać, nasilać się, natężać się, olbrzymieć, pogłębiać się, potęgować się, rosnąć, umacniać się, wzmacniać się, wzrastać, zwiększać się

Wiktionary


wzmianka

krótka informacja o czymś w prasie, w książce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) krótka informacja o czymś, napomknięcie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pierwsze wzmianki o Singapurze znajdują się w chińskich kronikach z III wieku.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈvzmʲjãnka, AS: vzmʹi ̯ãnka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wzmiankowanie n., wzmiankarz m.

:: zdrobn. wzmianeczka ż.

 czas. wzmiankować ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) napomknienie

Wiktionary


wzmiankować

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) mówić o czym mimochodem

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wzmianka ż., wzmiankowanie n.

 przym. wzmiankowany

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) nadmieniać, napomykać, nawiązywać, wspominać

Wiktionary


wzmiankowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|wzmiankować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wzmianka ż., wzmianeczka ż., wzmiankarz m.

 czas. wzmiankować ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) napomykanie

Wiktionary


wzmóc

1. sprawić, że coś jest intensywniejsze, bardziej nasilone; spotęgować, podwoić, zintensyfikować;
2. wzmóc się - przybrać na intensywności, zwiększyć swój zasięg; nasilić się, narosnąć, spotęgować się


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. wzmagać)

 (1.1) dokonany od|wzmagać.

czasownik zwrotny dokonany wzmóc się (ndk. wzmagać się)

 (2.1) dokonany od|wzmagać się.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. wzmagać

 przym. wzmożony

Wiktionary


wzmocnić

czasownik przechodni dokonany (ndk. wzmacniać)

 (1.1) dokonany od|wzmacniać.

czasownik zwrotny dokonany wzmocnić się (ndk. wzmacniać się)

 (2.1) dokonany od|wzmacniać się.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. wzmacniać ndk.

 rzecz. wzmacnianie n., wzmocnienie n.

Wiktionary


wzmocnienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) coś dodające sił, pokrzepiające lub zwiększające możliwości

 (1.2) techn. element konstrukcyjny zwiększający wytrzymałość czegoś

 (1.3) met. działanie mające na celu korzystną zmianę właściwości czegoś;

 (1.4) elektron. stosunek amplitud lub mocy sygnału analogowego wyjściowego do sygnału wejściowego;

 (1.5) psych. sytuacja lub bodziec pojawiający się w odruchu warunkowym klasycznym po bodźcu warunkowym, a w instrumentalnym po wymaganej reakcji;

Wiktionary

  • wzmocnienie (elektronika)
  • wzmocnienie (behawioryzm)
  • wzmocnienie (metalurgia)
  • wzmocnienie (wojsko)

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W przeciwieństwie do zwykłego cukru ksylitol działa bakteriobójczo, dlatego wpływa na wzmocnienie odporności organizmu.

 (1.1) Nowy zawodnik będzie niewątpliwie wzmocnieniem naszej drużyny.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: vzmɔt͡sʲˈɲɛ̇̃ɲɛ, AS: vzmocʹńė̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wzmacnianie n., wzmacniacz m.

 czas. wzmocnić dk., wzmacniać ndk.

Wiktionary


wzmożenie

1. sprawić, że coś jest intensywniejsze, bardziej nasilone; spotęgować, podwoić, zintensyfikować;
2. wzmóc się - przybrać na intensywności, zwiększyć swój zasięg; nasilić się, narosnąć, spotęgować się


SJP.pl


wzmożony

1. sprawić, że coś jest intensywniejsze, bardziej nasilone; spotęgować, podwoić, zintensyfikować;
2. wzmóc się - przybrać na intensywności, zwiększyć swój zasięg; nasilić się, narosnąć, spotęgować się


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) odznaczający się dużą intensywnością

Wiktionary

Wymowa:

IPA: vzmɔˈʒɔ̃nɨ, AS: vzmožõny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wzmożenie n.

 czas. wzmóc dk., wzmagać ndk.

Wiktionary


wznak

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) tylko w zwrocie na wznak

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈvznak, AS: vznak

Wiktionary


wznawiać

czasownik

 (1.1) wypuścić ponownie na rynek (np. książkę)

Wiktionary

Powiązane:

 przym. nowiowy

 rzecz. nów mrz.

 czas. ponawiać

Wiktionary


wzniecać

czasownik przechodni niedokonany (dk. wzniecić)

 (1.1) powodować powstanie ognia lub światła

 (1.2) sprawiać, że coś wznosi się w powietrze

 (1.3) rozbudzać zachowania, emocje

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wzniecanie n.

 czas. rozniecać, niecić

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rozpalać

 (1.2) wznosić

 (1.3) wszczynać, wywoływać, wzbudzać

Wiktionary


wzniecanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|wzniecać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: vzʲɲɛˈt͡sãɲɛ, AS: vzʹńecãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. niecić, rozniecać, wzniecać ndk.

Wiktionary


wzniecić

czasownik przechodni dokonany (ndk. wzniecać lub niecić)

 (1.1) dokonany od|wzniecać.

czasownik zwrotny dokonany wzniecić się (ndk. wzniecać się lub niecić się)

 (2.1) dokonany od|wzniecać się.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈvzʲɲɛ̇t͡ɕit͡ɕ, AS: vzʹńėćić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wzniecenie n.

 czas. niecić, rozniecać ndk.

Wiktionary


wznieść

1. unieść wysoko;
2. zbudować coś wysokiego


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. wznosić)

 (1.1) dokonany od|wznosić.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: vzʲɲɛ̇ɕt͡ɕ, AS: vzʹńėść

Wiktionary

Powiązane:

 czas. wznosić

 rzecz. wzniesienie n.

 przym. wzniosły

 przysł. wzniośle

Wiktionary


wzniesienie

1. unieść wysoko;
2. zbudować coś wysokiego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) miejsce wyższe od innych w okolicy;

 (1.2) odczasownikowy od|wznieść.

Wiktionary

Wzniesienie – wypukła forma ukształtowania terenu, wyróżniająca się względem terenów przyległych. Jest to termin ogólny, stosowany potocznie szczególnie do form o wysokościach względnych do kilkuset metrów.

Spośród terminów pokrewnych, można wyróżnić:

  • górę – o silnie urozmaiconej rzeźbie i wysokościach względnych w stosunku do najbliższych den dolinnych powyżej 300 m oraz o dużym nachyleniu stoków.
  • wzgórze – o wysokości względnej od 100 do 300 m, nieco zależnie od wielkości form sąsiednich
  • pagór – wyniosłość typu pagórkowatego większych rozmiarów, o wysokości względnej do 100 m
  • pagórek – niewielką wyniosłość o wysokości względnej do kilkudziesięciu metrów, wyraźnie zarysowującą się i wyodrębnioną w terenie
  • bulę – kopulaste wzniesienie o niewielkiej wysokości względnej

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Sztuczna górka do jazdy na sankach to najwyższe wzniesienie koło sklepu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: vzʲɲɛ̇ˈɕɛ̇̃ɲɛ, AS: vzʹńėśė̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wznoszenie n., wznos m.

 czas. wznosić ndk., wznieść dk., nieść ndk., nosić ndk.

 przym. wzniosły

 przysł. wzniośle

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) reg. śl. grapa.

Wiktionary


wznikać

czasownik

 (1.1) stpol. znikać

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈvzʲɲikat͡ɕ, AS: vzʹńikać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wznikanie n.

Wiktionary


wznikanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|wznikać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. wznikać ndk.

Wiktionary


wznios

1. w geologii: kierunek prostopadły do rozciągłości i skierowany w górę;
2. w technice: wysokość na jaką zawór unosi się ponad gniazdo;
3. w mechanice płynów: wysokość, do której podniesiona zostaje woda podziemna ponad jej zwierciadło w przewodach włoskowatych; wznios kapilarny


SJP.pl


wzniośle

przysłówek sposobu

 (1.1) w sposób wzniosły; odznaczając się szlachetnością

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wzniesienie n., wzniosłość ż.

 czas. wznieść dk., wznosić ndk.

 przym. wzniosły

Wiktionary


wznioślej

stopień wyższy od przysłówka: wzniośle


SJP.pl


wznioślejszy

stopień wyższy od przymiotnika: wzniosły


SJP.pl


wzniosowy

przymiotnik od: wznios


SJP.pl


wzniosłość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) książk. cecha bycia wzniosłym; wielkość moralna

 (1.2) rzad. rzecz wzniosła, wielka

 (1.3) daw. miejsce wzniesione

Wiktionary

Wzniosłość (z łaciny sublimis, pod belką progową, wysoki, podniesiony) – cecha wielkości fizycznej, wartości moralnej, intelektualnej, metafizycznej lub artystycznej. Pojęcie to szczególnie odnosi się do wielkości, z którą nic innego nie można porównać, znajdującej się poza możliwością obliczenia, zmierzania lub naśladowania. Wzniosłość często odnosi się do natury i jej bezkresu.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. wzniosły

 przysł. wzniośle

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) podniosłość, szlachetność, uwznioślenie, patos, patetyczność

 (1.3) wzniesienie, pagórek, górka

Wiktionary


wzniosły

odznaczający się szlachetnością; górnolotny; dumny; hardy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) odznaczający się szlachetnością dążeń

 (1.2) podniosły, górnolotny, sugerujący dostojeństwo

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wzniosłość ż., wzniesienie n.

 czas. wznieść dk., wznosić ndk.

 przysł. wzniośle

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szczytny, szlachetny, wspaniały

 (1.2) dumny, górnolotny, patetyczny, podniosły

Wiktionary


wzniż

przysłówek

 (1.1) w dół, na dół, poniżej

Wiktionary


wznos

część ćwiczenia gimnastycznego polegająca na unoszeniu nóg w górę w celu rozciągnięcia mięśni brzucha


SJP.pl


wznosić

1. unosić w górę;
2. budować


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. wznieść)

 (1.1) unosić coś do góry

 (1.2) budować coś ku górze, coraz wyżej

czasownik zwrotny niedokonany wznosić się (dk. wznieść się)

 (2.1) unosić do góry samego siebie

 (2.2) o drodze: prowadzić pod górę

 (2.3) o budynku, górze, maszcie: górować nad okolicą

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Ogromne firmy budowlane wznoszą budynki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈvznɔɕit͡ɕ, AS: vznośić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wznoszenie n., wzniesienie n., wznios m., noszenie n., przenoszenie n., unoszenie n., wnoszenie n., zanoszenie n., podnoszenie n., przynoszenie n., roznoszenie n., donoszenie n., odnoszenie n., znoszenie n., przenoszenie n., przenosiny lm.

 czas. nosić ndk., przenosić ndk., unosić ndk., wnosić ndk., zanosić ndk., podnosić ndk., przynosić ndk., roznosić ndk., donosić ndk., odnosić ndk., wznieść dk., znosić ndk.

 przym. wzniosły

 przysł. wzniośle

Wiktionary


wznosiciel

osoba, która coś wznosi


SJP.pl


wznosicielka

kobieta, która coś wznosi


SJP.pl


wznosik

wznosik Fabrycjusza - gatunek ćmy


SJP.pl


wznoszenie

1. unosić w górę;
2. budować


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|wznosić.

Wiktionary

Wznoszenie (lot wznoszący) – faza lotu statku powietrznego, charakteryzująca się zwiększaniem odległości pomiędzy statkiem powietrznym a ziemią w czasie.

Wznoszenie – ruch statku powietrznego po torze wznoszącym nachylonym do poziomu pod kątem \Theta . Wznoszenie może być ustalone i nieustalone. Prędkość lotu i kąt nachylenia toru lotu zależą od nadmiaru ciągu (mocy), który równa się różnicy ciągu rozporządzalnego i ciągu niezbędnego do lotu poziomego.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: vznɔˈʃɛ̃ɲɛ, AS: vznošńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. wznosić

 rzecz. wzniesienie n.

Wiktionary


wznowa

przerzut; wtórne ognisko chorobowe, powstałe przez przeniesienie bakterii lub komórek nowotworowych przez krew lub limfę z ogniska chorobowego w nowe miejsce organizmu; także: proces powstawania tego wtórnego ogniska


SJP.pl

Nawrót choroby – ponowne wystąpienie objawów choroby po okresie poprawy. W medycynie znanych jest szereg takich chorób, które po pierwszym zachorowaniu ustępują, jednak czynnik etiologiczny choroby pozostał, co prowadzi do powtórnego wystąpienia choroby i powrotu objawów. Nawrót choroby nie jest równoznaczny z nieuleczalnością choroby. Pojęcie to dotyczy między innymi chorób nowotworowych, chorób reumatycznych, chorób autoimmunologicznych, zaburzeń psychicznych i niektórych chorób zakaźnych.

Wikipedia


wznowienie

  • reedycja
  • wznowienie – termin hokejowy

Wikipedia


wzór

1. motyw dekoracyjny; deseń;
2. wzorzec produkcyjny; model; prototyp;
3. osoba lub zachowanie godne naśladowania; przykład;
4. formuła matematyczna, chemiczna itp.


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zapis matematyczny, fizyczny lub chemiczny

 (1.2) schemat, według którego należy postępować

 (1.3) model służący jako przykład do powielania w produkcji

 (1.4) kolorystyczny motyw (najczęściej z powtarzających się elementów) nadrukowany, namalowany lub wyhaftowany na jakiejś powierzchni lub materiale (ubraniu, kartce)

 (1.5) osoba godna naśladowania

Wiktionary

  • wzór matematyczny
  • wzór chemiczny
    • wzór strukturalny
  • wzór w retoryce i literaturze – exemplum
  • wzorzec
  • wzór kulturowy
  • wzór kwiatowy
  • wzór użytkowy
  • wzór przemysłowy
  • Wzór (serial telewizyjny)
  • Wzór (banknot)

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Powierzchnia kwadratu o boku a wyraża się wzorem a².

 (1.1) Jeżeli przyjrzymy się uważniej wzorowi alizaryny, zauważymy z łatwością, że zbudowany jest na podobieństwo chinonu i zawiera w swoim składzie chromofor złożony.

 (1.4) Obrus miał wzór czerwono-białej szachownicy.

 (1.5) Był przez lata naszym wzorem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: vzur, AS: vzur

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wzorzec m., wzorek m., wzornictwo n., wzornik m., wzorowanie n., wzornikowanie n., wzorcownia ż.

 przym. wzorzysty, wzorowy, wzorcowy

 przysł. wzorzyście, wzorowo, wzorcowo

 czas. wzorować (się), odwzorować, wzorcować

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) schemat, formuła

 (1.2) autorytet, ideał, przykład

 (1.3) model, prototyp, szablon, forma, oryginał, fason, wykrój, makieta, matryca

 (1.4) ornament, deseń

Wiktionary


wzorcarski

dotyczący wzorcarza, wzorcarstwa


SJP.pl


wzorcownia

pracownia, w której opracowuje się wzory, prototypy, modele dla produkcji masowej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) miejsce opracowywania prototypów

 (1.2) wydział fabryki, w którym sprawdza się produkowane narzędzia

Wiktionary

Wzorcownia – centrum handlowo-rozrywkowe we Włocławku. Wraz z okolicznym CH City stanowi kompleks budynków wzniesionych na gruzach dwóch XIX-wiecznych fabryk fajansu: starej – Józefa Teichfelda i Ludwika Asterbluma oraz nowej – Leopolda Czamańskiego, a także fabryki maszyn rolniczych Hugo Mühsama, o łącznej powierzchni 8 hektarów, w miejscu 94 zrujnowanych budynków.

Wikipedia


wzorcowy

będący lub mogący być wzorcem; modelowy, wzorczy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mogący służyć za wzorzec

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wzorzec m., wzór m.

 przym. wzorczy, wzorowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) modelowy, wzorczy

Wiktionary


wzorczy

rzadko: będący lub mogący być wzorcem; modelowy, wzorcowy


SJP.pl


wzorek

drobny ornament; zdobienie w kształcie niewielkich zygzaków, figur, kresek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od: wzór

 (1.2) niewielka, skromna dekoracja czegoś

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈvzɔrɛk, AS: vzorek

Wiktionary

Powiązane:

 przym. wzorzysty

 rzecz. wzorowanie n.

 przysł. wzorowo

Wiktionary


wzorem

1. motyw dekoracyjny; deseń;
2. wzorzec produkcyjny; model; prototyp;
3. osoba lub zachowanie godne naśladowania; przykład;
4. formuła matematyczna, chemiczna itp.


SJP.pl

przyimek

 (1.1) książk. biorąc wzór z kogoś lub czegoś

forma rzeczownika.

 (2.1) N. lp. od: wzór

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Reszta zaś, wzorem Prusaków, przekręcających na swój sposób odwieczne nazwy słowiańskie, imię Orzeszkowej tak dalece germanizuje, iż z czasem poznać go nie będziemy mogli.

 (1.1) Wzorem uniwersytetów anglosaskich uczelnia przewiduje szeroki program stypendialny, który pozwoli zwolnić wybitnych studentów z jakichkolwiek opłat związanych ze studiowaniem.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wzór mrz.

Wiktionary


wzorki

drobny ornament; zdobienie w kształcie niewielkich zygzaków, figur, kresek


SJP.pl

Intergralne części wsi w Polsce

Wg TERYT jest ich 2
  • Wzorki – przysiółek wsi Przemęczanki w woj. małopolskim, w pow. proszowickim, w gminie Radziemice
  • Wzorki – część wsi Święta Katarzyna w woj. świętokrzyskim, w pow. kieleckim, w gminie Bodzentyn

Wikipedia


wzornictwo

dział przemysłu zajmujący się projektowaniem wzorów dla produkcji masowej


SJP.pl

Design (z ang. design /dɪˈzaɪn/, wzór), wzornictwo, dizajn lub wzornictwo przemysłowe (z ang. industrial design) – wieloznaczny termin odnoszący się do przedmiotów użytkowych i dzieł sztuki, oznaczający ich wygląd albo projektowanie. Design można zdefiniować jako „ogół działań o charakterze twórczym, dotyczącym projektowania dóbr i usług, których celem jest tworzenie wartości dodanej z perspektywy klienta, firmy oraz w wymiarze całego kraju jego powstawania”

Wikipedia


wzornik

1. szablon, wzór; katalog takich wzorów
2. narzędzie lub przyrząd, według którego nadaje się kształt obrabianym przedmiotom


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) szablon, wzór, według którego wyrabia się seryjnie lub zdobi jednakowo przedmioty

 (1.2) katalog takich wzorów

 (1.3) narzędzie lub przyrząd, według którego nadaje się kształt obrabianym przedmiotom

Wiktionary

  • Wzornik do wyoblania
  • Wzornik do obciągania

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. wzorowanie n.

 przym. wzorzysty

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szablon

Wiktionary


wzorować

czasownik przechodni niedokonany (dk. brak)

 (1.1) opierać się na danym wzorze; kształtować, tworzyć coś według określonego wzoru

czasownik zwrotny niedokonany wzorować się (dk. brak)

 (2.1) brać za wzór; iść za czyimś przykładem

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wzorowanie n., wzór mrz.

 przysł. wzorowo

 przym. wzorzysty

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) naśladować

Wiktionary


wzorowe

służący za wzór, pozbawiony wad, usterek; przykładny, idealny, pokazowy, doskonały


SJP.pl


wzorowo

przysłówek

 (1.1) w sposób wzorowy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Starajcie się, by każde ćwiczenie było wzorowo wykonane!

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wzorowość ż., wzór mrz., wzorek mrz.

 czas. wzorować ndk., wzorować się ndk.

 przym. wzorowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) bezbłędnie

Wiktionary


wzorowy

służący za wzór, pozbawiony wad, usterek; przykładny, idealny, pokazowy, doskonały


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który jest stawiany za wzór

 (1.2) związany ze wzorem, modelem, prototypem

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wzór m., wzorzec m.

 przym. wzorcowy

 przysł. wzorowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) doskonały

 (1.2) wzorcowy

Wiktionary


wzory

1. motyw dekoracyjny; deseń;
2. wzorzec produkcyjny; model; prototyp;
3. osoba lub zachowanie godne naśladowania; przykład;
4. formuła matematyczna, chemiczna itp.


SJP.pl

Miejscowości ich części w Polsce

Wg TERYT jest ich 8, w tym 1 podstawowa
  • Wzory – część wsi Stronie w woj. małopolskim, w pow. limanowskim, w gminie Łukowica
  • Wzory – część wsi Czasław w woj. małopolskim, w pow. myślenickim, w gminie Raciechowice
  • Wzory – część wsi Kościelec w woj. małopolskim, w pow. proszowickim, w gminie Proszowice
  • Wzory – część wsi Bodzanów w woj. małopolskim, w pow. wielickim, w gminie Biskupice
  • Wzory – część wsi Węgrzce Wielkie w woj. małopolskim, w pow. wielickim, w gminie Wieliczka
  • Wzory – część wsi Dobrowoda w woj. świętokrzyskim, w pow. buskim, w gminie Busko-Zdrój
  • Wzory – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. opatowskim, w gminie Iwaniska
  • Wzory – przysiółek wieś Kłoda w woj. świętokrzyskim, w pow. staszowskim, w gminie Rytwiany

Wikipedia


wzorzec

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) wzór wyznaczający normę dla innych przedmiotów i zjawisk;

 (1.2) cechy, osoby warte naśladowania

 (1.3) jednostka porównawcza przy wyznaczaniu właściwości

 (1.4) powtarzający się układ graficzny lub ciąg zdarzeń

Wiktionary

  • Wzorzec (Rhizocarpon) – rodzaj porostów
  • Wzorzec – słowo, które może oznaczać wzór jednostki miary, wzór rzeczy, wyrobu albo zalecany wygląd lub zachowanie się osoby (wzór do naśladowania) lub zwierzęcia. Wzorzec to zwykle coś pozytywnego, godnego naśladowania, a także cel, do którego należy dążyć. Pojęcie wzorca jest szeroko stosowane i w różnych dziedzinach oznacza:
    • w metrologii:
      • wzorzec jednostki miary, inaczej: etalon
      • wzorzec inkrementalny

      Wikipedia

      Przykłady

       (1.1) […] będzie służyć jako wzorzec kolejnych kopii, które, gdy zostaną wykonane, muszą być porównane ze wzorcem i wiernie się z nim zgadzać, nie różniąc się w żaden sposób od pierwowzoru wydrukowanego w Rzymie

      Wiktionary

      Wymowa:

      IPA: ˈvzɔʒɛt͡s, AS: vzožec

      Wiktionary

      Powiązane:

       rzecz. wzór m.

       przym. wzorcowy, wzorowy, wzorzysty

      Wiktionary

      Synonimy:

       (1.1) typ

       (1.2) przykład

       (1.3) etalon; archetyp; standard

      Wiktionary


wzorzystość

cecha czegoś pokrytego wzorami


SJP.pl


wzorzysty

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który ma dekoracyjne wzory

Wiktionary

Wymowa:

IPA: vzɔˈʒɨstɨ, AS: vzožysty

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wzór mrz., wzorek mrz., wzornik mrz., wzorowanie n., wzorzec mrz.

 czas. wzorować ndk.

 przysł. wzorzyście

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zdobny

Wiktionary


wzrastać

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. wzrosnąć)

 (1.1) powiększać się, rosnąć w górę

 (1.2) wychowywać się

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) – To nieprawda, co pisze się na świecie, że przestępczość w Rio de Janeiro wzrasta.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈvzrastat͡ɕ, AS: vzrastać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wzrost mrz., wzrastanie n., rośl ż.

Wiktionary


wzrastająco

wzrastać


SJP.pl

Patrz:

wzrastać

wzrastanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|wzrastać.

Wiktionary

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. niewzrastanie n., wzrost mrz.

 czas. wzrastać ndk.

Wiktionary


wzroczek

zdrobnienie od: wzrok


SJP.pl


wzrok

1. jeden ze zmysłów;
2. spojrzenie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zmysł umożliwiający patrzenie, widzenie; zdolność do postrzegania rzeczywistości za pomocą oczu;

 (1.2) pot. czyjeś spojrzenie

Wiktionary

Wzrok, zmysł wzroku – zdolność do odbierania bodźców wywołanych przez pewien zakres promieniowania elektromagnetycznego (u człowieka ta część widma nazywa się światłem widzialnym) ze środowiska oraz ogół czynności związanych z analizą tych bodźców, czyli widzeniem. Jest najważniejszym zmysłem człowieka, dostarczającym większość informacji z otoczenia.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Noszę okulary, ponieważ mam wadę wzroku.

 (1.1) Badałem wzrok miesiąc temu.

 (1.2) Mój wzrok mimochodem padł na kuszące słodycze na wystawie sklepu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: vzrɔk, AS: vzrok

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wzrokowiec mos.

:: zdrobn. wzroczek mrz.

 przym. wzrokowy

 przysł. wzrokowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) widzenie

 (1.2) spojrzenie

Wiktionary


wzrokowiec

osoba najlepiej zapamiętująca bodźce wzrokowe


SJP.pl


wzrokowy

przymiotnik od: wzrok


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) przym. od wzrok

Wiktionary

Wymowa:

IPA: vzrɔˈkɔvɨ, AS: vzrokovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wzrok m.

 przysł. wzrokowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) naoczny, wizualny, optyczny

Wiktionary


wzróść

wzrosnąć


SJP.pl


wzrościk

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od wzrost

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wzrost m.

Wiktionary


wzrosnąć

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. wzrastać)

 (1.1) dokonany od|wzrastać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈvzrɔsnɔ̃ɲt͡ɕ, AS: vzrosnõńć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wzrost

Wiktionary


wzrośnięty

bardzo rzadko: taki, który wzrósł; wzrosły


SJP.pl


wzrost

1. parametr określający wysokość człowieka, mierzony od czubka głowy do spodu stóp;
2. zjawisko powiększania się czegoś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) wysokość człowieka, rzadziej zwierzęcia

 (1.2) zwiększanie się jakiejś wartości

Wiktionary

  • Wysokość (rozmiar)
  • Wzrost (biologia)

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Mam już prawie dwa metry wzrostu i nadal rosnę.

 (1.2) Naukowiec zafascynowany patrzył na szybki wzrost liczebności kultur bakterii.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: vzrɔst, AS: vzrost

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wzrastanie n., wzrośnięcie n., wzrościk mrz.

 czas. wzrastać ndk., wzrosnąć dk., rosnąć ndk.

 przym. wzrostowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) zwyżka, przyrost, wzrastanie

Wiktionary


wzrostotwórczy

przyspieszający wzrost czegoś, sprzyjający wzrostowi


SJP.pl


wzrostowy

przymiotnik

 (1.1) biol. odnoszący się do wzrostu (organizmu), związany ze wzrostem – procesem wytwarzania przez organizm nowych komórek; wpływający, oddziałujący na wzrost

 (1.2) stat. związany ze wzrostem – procesem, w którym coś staje się coraz większe liczbowo

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Niekiedy w wieku młodzieńczym występuje niedobór hormonu wzrostowego.

 (1.1) Wyciągi z grasicy stosowane są przy zaburzeniach wzrostowych.

 (1.1) W okresie pokwitania tym szybciej rozwijają się zniekształcenia, im szybciej przebiega tzw. skok wzrostowy.

 (1.1) Ruch powoduje to, że nasz organizm wytwarza specjalne czynniki wzrostowe, które chronią komórki nerwowe przed zniszczeniem.

 (1.1) Nie wiemy, dlaczego rośliny mają tyle sposobów produkcji hormonu wzrostowego, i jak roślina reguluje biosyntezę IAA, mając tyle „możliwości” do wyboru.

 (1.2) Badania J. Gwartneya i in. sugerują, że zbyt duży sektor publiczny stanowi obciążenie dla gospodarki i prowadzi do zmniejszenia jej potencjału wzrostowego.

 (1.2) Spadające ceny ropy — wczoraj baryłka kosztowała 118 dolarów — spowodowały wzrosty na niemal wszystkich parkietach. Również Warszawa nie oparła się wzrostowemu trendowi.

 (1.2) Mimo lekkiego sezonowego wahnięcia produkcji w dół w październiku [produkcja, spadek]sic. (o 0,3 proc. w stosunku do września) ogólny trend nadal ma charakter wzrostowy i pod koniec roku produkcja będzie o 7 proc. większa niż rok temu [produkcja, wzrost]sic., a dochód narodowy o 4,5 proc.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wzrost mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) progresyjny, rosnący, zwyżkowy, progresywny

Wiktionary


wzrosły

bardzo rzadko: taki, który wzrósł; wzrośnięty


SJP.pl


wzrusz

wykrzyknienie wyrażające wzruszenie, używane zwykle w internecie


SJP.pl


wzruszać

czasownik przechodni niedokonany (dk. wzruszyć)

 (1.1) pobudzać czyjąś wrażliwość

 (1.2) poruszając czymś, zmieniać położenie składników tego

czasownik zwrotny niedokonany wzruszać się (dk. wzruszyć się)

 (2.1) doznawać samemu przejawów wrażliwości

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wzruszanie n., wzruszenie n.

 czas. wzruszyć, ruszać

 przym. wzruszający, wzruszony

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) chwytać za serce, poruszać, rozczulać, rozklejać, rozkrochmalać, rozrzewniać, roztkliwiać, wyciskać łzy

 (1.2) przewracać, spulchniać

 (2.1) rozczulać się, rozklejać się, rozkrochmalać się, rozrzewniać się, roztkliwiać się

Wiktionary


wzruszający

przymiotnik

 (1.1) wywołujący wzruszenie; powodujący rozrzewnienie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Opowiedziała wzruszającą historię z 2020 roku o swoich pierwszych spędzonych z dala od domu obchodach Nowego Roku.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wzruszanie n., wzruszenie n.

 czas. ruszać, wzruszać ndk., wzruszyć dk.

 przysł. wzruszająco

Wiktionary


wzruszalny

w prawie: mogący być unieważnionym, obalonym


SJP.pl


wzruszanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|wzruszać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. wzruszać ndk.

 przym. wzruszający

Wiktionary


wzruszenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) psych. stan emocjonalny wynikający z czułości, tkliwości, współczucia przy zetknięciu się z czym lub kim

 (1.2) odczasownikowy od|wzruszyć. (wywołać ruch)

Wiktionary

Powiązane:

 czas. ruszać, wzruszać ndk., wzruszyć dk.

 przym. wzruszający, wzruszony

 przysł. wzruszająco

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) poruszenie, przejęcie, rozczulenie, rozrzewnienie, roztkliwienie

Wiktionary


wzruszeniowość

rzadko: skłonność do wzruszeń


SJP.pl


wzruszeniowy

przymiotnik od: wzruszenie


SJP.pl


wzuć

przestarzałe:
1. włożyć, nałożyć obuwie; ozuć, obuć;
2. indywidualizm: wzuć się - wsunąć się, wślizgnąć się


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. wzuwać)

 (1.1) książk. założyć buty na nogi

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Namacał w ciemności buty i wzuł je co prędzej, wyszukał po omacku jedną z najbardziej niezbędnych części ubrania i zaczął wciągać na nogi.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) obuć

Wiktionary


wzuwać

przestarzałe: wkładać, nakładać obuwie; ozuwać, obuwać


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. wzuć)

 (1.1) książk. zakładać buty na nogi

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ten tam rozwiązywał i zawiązywał rzemyki przy worku z rozmaitemi rupieciami, drugi to ściągał z nóg buty, to nazad je wzuwał.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) obuwać

Wiktionary


wzw

skrótowiec, rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) = med. wirus zapalenia wątroby

 (1.2) = med. wirusowe zapalenie wątroby

Wiktionary

Wirusowe zapalenie wątroby, WZW (łac. hepatitis viralis) – choroba wątroby wywołana zakażeniem wirusowym. Często potocznie nazywana „żółtaczką”, jest to jednak określenie nieprawidłowe i niemedyczne (w medycynie termin ten oznacza jedynie objaw zażółcenia powłok skórnych) oraz nieścisłe, z uwagi na różnorodny przebieg wirusowych zapaleń wątroby (które mogą przebiegać także bez zażółcenia skóry).

Wikipedia


wzwiedziony

o członku: będący w wzwodzie


SJP.pl


wzwód

wzwód prącia - powiększenie i usztywnienie męskiego członka umożliwiające odbycie stosunku płciowego; erekcja


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) fizj. podniesienie się, powiększenie i usztywnienie prącia umożliwiające odbycie stosunku płciowego

 (1.2) daw. most zwodzony

Wiktionary

Erekcja, wzwód (łac. erectio) – usztywnienie i powiększenie się narządu zbudowanego z ciał jamistych w wyniku zwiększonego dopływu i zmniejszonego odpływu krwi z organu.

Określeniem erekcja najczęściej nazywa się wzwód penisa u mężczyzn (rzadziej powiększenie się łechtaczki lub brodawek sutkowych u kobiet). Erekcja penisa jest czynnikiem umożliwiającym kopulację.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Obecnie specjaliści potrafią znacznie skuteczniej leczyć zaburzenia wzwodu.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. wzwodni, wzwodowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) erekcja, stójka

Wiktionary


wzwodny

zdolny do wzwodu (erekcji)


SJP.pl


wzwyczajony

taki, który się wzwyczaił


SJP.pl


wzwyż

1. przysłówek wskazujący, że ktoś albo coś patrzy, porusza się itp. w górę (np. Obiekt przemieszczał się wzwyż.); słowo używane tez jako przymiotnik (np. skok wzwyż);
2. partykuła wskazująca, że określony obszar, wielkość liczbowa są równe lub położone wyżej, większe od czegoś (np. Malujemy ścianę od parapetu wzwyż. Seniorzy to zawodnicy od 19 lat wzwyż.)


SJP.pl

przysłówek

 (1.1) do góry, w górę

Wiktionary

Wymowa:

IPA: vzvɨʃ, AS: vzvyš

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wyż m.

Wiktionary


wżyć

wżyć się -
1. żyjąc w jakimś środowisku, poznać je, przyzwyczaić się do niego;
2. postawić się na czyimś miejscu; wczuć się


SJP.pl


wżynać

żnąc, tnąc posuwać się w głąb (np. wżynać się w zboże); wcinać


SJP.pl


wżyty

taki, który wżył się (1. żyjąc w jakimś środowisku, poznał je, przyzwyczaił się do niego;
2. postawił się na czyimś miejscu; wczuł się)


SJP.pl


wzywać

1. zawiadamiać kogoś, przywoływać;
2. zwracać się z apelem do kogoś


SJP.pl

czasownik

 (1.1) przywoływać do siebie

 (1.2) zwracać się z apelem do kogoś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pewnego dnia dyrektor zaczął nas kolejno wzywać do gabinetu.

 (1.2) Do cesarza wysłał list wzywający go do odrzucenia herezji.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈvzɨvat͡ɕ, AS: vzyvać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wzywanie n., wezwanie n.

 czas. wezwać dk., zawezwać dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przywołać, wołać, przyzywać, zwoływać

 (1.2) apelować, nawoływać

Wiktionary


wzywanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|wzywać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: vzɨˈvãɲɛ, AS: vzyvãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. wzywać

Wiktionary


wzz

Wolne Związki Zawodowe


SJP.pl


wł.

skrót od:
1. właściciel;
2. własność;
3. włoski


SJP.pl

skrót, rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) = Władysław

Wiktionary

Język włoski (wł. lingua italiana, italiano /itaˈljano/) – język romański objęty statusem urzędowego we Włoszech, San Marino, Watykanie (obok łaciny), Szwajcarii (obok francuskiego, niemieckiego i romansz) oraz na Istrii, należącej do Chorwacji i Słowenii. W pewnym stopniu używany również we Francji (zwłaszcza na Korsyce) i na Malcie. Można się nim także porozumieć w skupiskach emigracji włoskiej w Argentynie, Australii, Stanach Zjednoczonych i Tunezji oraz w pewnym niewielkim stopniu w Erytrei, byłej kolonii włoskiej (przez pewien czas używano go też w Libii i Somalii, ale po wycofaniu się włoskich kolonialistów wyszedł tam z użycia). Włoski jest silnie zróżnicowany dialektalnie, jego współczesna forma standardowa oparta jest na dialekcie toskańskim, znormalizowanym na przełomie XIII i XIV wieku przez Dantego Alighieri i wielu współczesnych mu twórców, takich jak Francesco Petrarca i Giovanni Boccaccio.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

 (1.1) por|St.|Sz..

tłumaczenia.

źródła.

== Wł. (język kaszubski.) ==

wymowa.

znaczenia.

skrót

 (1.1) = gram. wòłiwôcz → wołacz

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

 (1.1) por|St.|Sz..

tłumaczenia.

źródła.

== Wł. (język kaszubski.) ==

wymowa.

znaczenia.

skrót

 (1.1) = gram. wòłiwôcz → wołacz

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

 (1.1) wòłiwôcz, wòkatiw

Wiktionary


włączać

czasownik przechodni niedokonany (dk. włączyć)

 (1.1) uruchamiać jakieś urządzenie; przyłączać urządzenie do sieci elektrycznej

 (1.2) wcielać kogoś lub coś do jakiegoś zbioru

 (1.3) angażować kogoś do jakiegoś akcji

 (1.4) rozpoczynać dostarczanie wody, prądu, gazu itp.

 (1.5) uruchamiać program komputerowy

 (1.6) pot. rozpoczynać gotowanie czegoś przez wstawienie na kuchenkę

 (1.7) pot. rozpoczynać odbiór jakiejś stacji, programu, audycji itp. bądź odtwarzanie muzyki lub filmu

czasownik zwrotny niedokonany włączać się (dk. włączyć się)

 (2.1) o urządzeniach: rozpoczynać działanie

 (2.2) zaczynać brać udział w czymś już rozpoczętym

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Włącz telewizor, zaraz będzie mecz!

 (1.2) Kustosz włączył do wystawy również obrazy Matejki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈvwɔ̃n͇t͡ʃat͡ɕ, AS: vu̯õṇčać

Wiktionary

Powiązane:

 czas. przyłączyć, łączyć, dk. włączyć, połączyć

 rzecz. włącznik, włączenie, włączanie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) uruchamiać, załączać

 (1.2) dołączać, przydzielać

Wiktionary


włączalny

dający się włączyć


SJP.pl


włączanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|włączać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: vwɔ̃n͇ˈt͡ʃãɲɛ, AS: vu̯õṇčãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. włączać, przyłączyć

Wiktionary


włączenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|włączyć.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: vwɔ̃n͇ˈt͡ʃɛ̃ɲɛ, AS: vu̯õṇčńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. włączyć, włączać, przyłączyć

Wiktionary


włącznie

partykuła

 (1.1) … oznaczająca, że pewien element wskazany w zdaniu jako graniczny również należy do przedstawianej całości

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wakacje szkolne trwają do 31 sierpnia włącznie.

 (1.1) Protesty ciągnęły się bardzo długo, pisano listy, zbierano podpisy pod petycjami, organizowano zebrania, demonstracje, aż do strajków włącznie.

 (1.1) Gatunek ten występuje daleko na wschodzie, aż po Japonię włącznie.

Wiktionary


włącznik

1. urządzenie do uruchamiania czegoś;
2. w językoznawstwie: część mowy wprowadzająca zdanie zależne po zdaniu nadrzędnym, np. czy, że, żeby; spójnik podrzędny


SJP.pl


włączyć

czasownik przechodni dokonany (ndk. włączać)

 (1.1) dokonany od|włączać.

czasownik zwrotny dokonany włączyć się (ndk. włączać się)

 (2.1) dokonany od|włączać się.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈvwɔ̃n͇t͡ʃɨt͡ɕ, AS: vu̯õṇčyć

Wiktionary

Powiązane:

 czas. włączać, przyłączyć

 rzecz. włączenie n.

Wiktionary


wład

zdrobnienie od: Władysław (imię męskie); Władek, Władzio


SJP.pl


włada

1. sprawować nad czymś władzę;
2. w odniesieniu do części własnego ciała: móc czymś poruszać;
3. umieć posługiwać się czymś, np. "Doskonale władał szablą"


SJP.pl

Włada – polskie imię żeńskie pochodzące od imienia Władysława.Włada imieniny obchodzi 12 czerwca, 30 czerwca i 25 września.Męskim odpowiednikiem tego imienia jest Władysław.

Znane osoby noszące to imię:

  • Włada Majewska – polska dziennikarka radiowa, piosenkarka i aktorka.

Wikipedia


władać

1. sprawować nad czymś władzę;
2. w odniesieniu do części własnego ciała: móc czymś poruszać;
3. umieć posługiwać się czymś, np. "Doskonale władał szablą"


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) o królu, księciu: sprawować nad czymś władzę

 (1.2) przen. żart. szefować, kierować

 (1.3) w odniesieniu do części własnego ciała: móc czymś poruszać

 (1.4) umieć posługiwać się czymś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Książę Jakub włada sprawiedliwą, lecz twardą ręką.

 (1.2) Kierownik znakomicie włada całym naszym oddziałem. Dzięki niemu wszystkie sprawy załatwiamy w mgnieniu oka!

 (1.3) Po sobotnim wypadku Marek stracił czucie w lewej części ciała, przez co nie mógł władać lewą nogą ani ręką.

 (1.4) Doskonale władał szpadą, mało który szermierz mógł się z nim mierzyć.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈvwadat͡ɕ, AS: vu̯adać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zawładnięcie n., władza ż., władze nmos., władanie n., władztwo n., władca m., władczyni ż., włodarz m., niedowład m.

 czas. zawładnąć dk.

 przym. władczy, władny

 przysł. władczo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) panować, królować, sprawować władzę

 (1.2) mieć władzę nad czymś, dowodzić, dyrektorzyć, grać pierwsze skrzypce, kapitanować, kierować, liderować, nadzorować, pociągać za sznurki, przewodzić, rządzić, stać na czele, szefować, wodzić prym, zarządzać, pot. zawiadywać

 (1.3) mieć władzę w czymś

Wiktionary


władanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|władać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: vwaˈdãɲɛ, AS: vu̯adãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. władać ndk., zawładnąć dk.

 rzecz. władztwo n., władza ż., władca m., zawładnięcie n., władze nmos.

 przysł. władczo

 przym. władczy

Wiktionary


władca

ten, który włada


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) polit. osoba, która włada (rządzi) w kraju o ustroju innym niż republika

 (1.2) przen. osoba, która sprawuje gdzieś jakąś władzę

Wiktionary

Monarcha – osoba będąca głową państwa w państwie o ustroju monarchicznym. Sprawowanie urzędu monarchy, nazywane oficjalnie panowaniem, trwa, co do zasady do śmierci monarchy. Możliwe jest jednak zrzeczenie się władzy przez monarchę poprzez akt abdykacji. Monarcha może być również pozbawiony władzy poprzez detronizację. Urząd monarchy zazwyczaj jest dziedziczny (monarchia dziedziczna, po zakończeniu panowania tron przekazywany jest następcy tronu), rzadziej pochodzi z wyboru (monarchia elekcyjna, np. Państwo Kościelne, Rzeczpospolita w XVI–XVIII w.).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Kazimierz był mądrym i sprawiedliwym władcą.

 (1.2) Do was więc zwracam się, władcy, / byście się nauczyli mądrości i nie upadli.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈvwatt͡sa, AS: vu̯atca

Wiktionary

Powiązane:

 czas. władać ndk., zawładnąć dk.

 rzecz. władza ż., władze lm nm., władczość ż., władanie n.

:: fż. władczyni ż.

 przym. władczy

 przysł. władczo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) monarcha, król, cesarz, książę

 (1.2) mocarz

Wiktionary


władczo

przysłówek

 (1.1) w sposób władczy, dominująco

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) – Spójrz na mnie, Juanie. To bardzo ważne. Czy możesz mi dać na to słowo honoru? – pyta ojciec, patrząc władczo w oczy synowi […]

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. władztwo n., władza ż., władca m., władczyni ż., władczość ż., władanie n., władze nmos.

 czas. władać ndk.

 przym. władczy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) despotycznie

Wiktionary


władczość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co władcze; cecha tego, kto władczy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. władca m., władczyni ż., władze nmos.

 przym. władczy

 przysł. władczo

Wiktionary


władczy

1. sprawujący, mający władzę nad kimś lub w jakimś kraju;
2. zamiłowany w sprawowaniu władzy, rządzeniu; przywódczy, autokratyczny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) książk. wymagający posłuchu

 (1.2) praw. związany ze sprawowaniem władzy

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) (…) Państwo jako szczególny podmiot prawa podejmuje działania w sferze władczej (imperium) i w sferze stosunków cywilnoprawnych (dominium).

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. władztwo n., władza ż., władze nmos., władca mos., władczyni ż., władczość ż., władanie n., zawładnięcie n.

 czas. zawładnąć dk., władać ndk.

 przym. władny

 przysł. władczo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) apodyktyczny, arbitralny, autorytarny, despotyczny, imperatywny

Wiktionary


władczyni

władca


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) polit. kobieta władająca (rządząca) w kraju o ustroju innym niż republika

 (1.2) przen. kobieta sprawująca gdzieś jakąś władzę

Wiktionary

Patrz:

władca

Przykłady

 (1.1) Elżbieta II przez ponad siedemdziesiąt lat była władczynią swego narodu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: vwaṭˈt͡ʃɨ̃ɲi, AS: vu̯aṭčńi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. władztwo n., władczość ż., władza ż., władze nmos.

:: fm. władca mos.

 czas. władać ndk.

 przym. władczy

 przysł. władczo

Wiktionary


władeczek

zdrobnienie od: Władysław (imię męskie)


SJP.pl


władeczka

zdrobnienie od: Władysław (imię męskie)


SJP.pl


władeczkowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Władeczka lub z nim związany


SJP.pl


władek

zdrobnienie od: Władysław (imię męskie); Władzio, Właduś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m., poufała forma imienia Władysław

forma rzeczownika.

 (2.1) D. lm. od: Władka

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Powiedz Władkowi, żeby już nie śpiewał.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Właduś mos., Władka ż., Władysław mos., Władysława ż., Władzia ż., Władzio mos., Władziu mos.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Władzio, Władziu

Wiktionary


władimir

obce imię męskie


SJP.pl


władka

zdrobnienie od: Władysława (imię żeńskie)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż., poufała forma imienia Władysława

forma rzeczownika.

 (2.1) D. i B. lp. od: Władek

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W czasie okupacji niemieckiej posługiwała się imieniem Władysława, zdrabnianym jako Władka.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Władek mos., Władysława ż., Władysław m., Władzia ż., Władzio mos.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Władzia

Wiktionary


władkowie

zdrobnienie od: Władysław (imię męskie); Władzio, Właduś


SJP.pl


władkowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Władka lub z nim związany


SJP.pl


władnąć

dawniej: władać


SJP.pl


władnący

dawniej: władać


SJP.pl


władny

kompetentny, upoważniony


SJP.pl


właduś

zdrobnienie od: Władysław (imię męskie); Władek, Władzio


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m. zdrobn. od: Władysław

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Trzeba zawiązać Władusiowi buciki.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Władek mos., Władysława ż., Władysław mos., Władzio mos., Władziu mos.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Władek, Władzio, Władziu

Wiktionary


władusiowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Władusia lub z nim związany


SJP.pl


władycki

władyka; włodycki


SJP.pl


władyka

włodyka
1. w dawnej Polsce i na Rusi: pan, władca
2. honorowy tytuł biskupów w kościele prawosławnym


SJP.pl

Władyka – w dawnej Polsce pan, władca, zwierzchnik; obecnie najczęściej tytuł honorowy biskupów, arcybiskupów i metropolitów w Kościołach prawosławnych (używany w językach słowiańskich). W teokratycznej Czarnogórze (do 1852) przez kilka wieków władykowie byli jednocześnie politycznymi władcami państwa.

Wikipedia


władykaukaski

przymiotnik od: Władykaukaz (stolica Osetii Północnej)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Władykaukazem, dotyczący Władykaukazu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Władykaukaz mrz.

Wiktionary


władykaukaz

miasto w Federacji Rosyjskiej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w południowej części Rosji, w północnym Kaukazie, położone nad rzeką Terek, stolica Republiki Północnej Osetii-Alanii;

Wiktionary

Władykaukaz (ros. Владикавка́з, oset. Дзӕуджыхъӕу) – stolica i największe miasto Republiki Północnej Osetii-Alanii, położone w południowo-wschodniej części kraju, u stóp Kaukazu, nad rzeką Terek. Ludność składa się w większości z Osetyjczyków, Rosjan, Ormian i Gruzinów. We Władykaukazie była duża polska diaspora i kościół. Wcześniej nosiło nazwy Ordżonikidze (1931–1944, 1954–1990) oraz Dzaudżikau (1944–1954).

Wikipedia

Powiązane:

 przym. władykaukaski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) hist. Ordżonikidze (1931-1944, 1954-1990), hist. Dzaudżikau (1944-1954)

Wiktionary


władymir

miasto w Federacji Rosyjskiej


SJP.pl

Włodzimierz (ros. Влади́мир, Władimir) – miasto w Rosji, stolica obwodu włodzimierskiego; leży nad Klaźmą (dopływ Oki), liczy około 356 tys. mieszkańców (2020).

W mieście rozwinął się przemysł elektromaszynowy, chemiczny, materiałów budowlanych, włókienniczy oraz spożywczy.

Wikipedia


władyś

nazwisko


SJP.pl


władysław

imię męskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (2.1) geogr. wieś w Polsce, w województwie małopolskim, w gminie Iwanowice

forma rzeczownika.

 (3.1) D. lm. od: Władysława

Wiktionary

Władysław – imię męskie pochodzenia słowiańskiego złożone z dwu członów: vlad- („władać”) oraz -slav („sława”) i oznacza „ten, który włada sławą”, tj. „sławny, znamienity”.

Pierwszym Władysławem wśród Piastów był Władysław I Herman, syn Kazimierza I Odnowiciela i Dobroniegi Marii. Istnieje teoria, iż jest to pierwotnie imię bułgarskie, zapożyczone przez Węgry do Polski i za pośrednictwem polskim zaszczepione w Czechach. Na polskim gruncie powstała również inna forma tego imienia, bardziej dostosowana do specyfiki języka polskiego: Włodzisław. Nie jest możliwe dokładne określenie, która z tych form pojawiła się w Polsce wcześniej, jakkolwiek w obu przypadkach dotyczy to XI wieku. Ostatnim Władysławem wśród Piastów był Władysław zatorski, z linii książąt cieszyńskich i oświęcimskich, zmarły pod koniec XV wieku. „Włodzisław” wyraźnie nazwany zakonnikiem reguły św. Benedykta (fratri nostro Wladislao de Polonia monacho dieti monasterii nostri).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Reżyserem filmu jest Władysław Pasikowski, nb. mój kolega ze szkoły.

 (1.1) Witz spojrzał znienacka na spąsowiałą twarz Władysława i urwał nagle opowiadanie.

 (2.1) Auto zepsuło się między Władysławiem a Celinami.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: vwaˈdɨswaf, AS: vu̯adysu̯af

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1)

 rzecz. Władysławowo n.

:: zdrobn. Władek mos., Właduś mos., Władzik mos., Władzio mos.

:: fż. Władysława ż.

 przym. władysławski, władysławowski

 (2.1)

 rzecz. władysławianin mos., władysławianka ż.

 przym. władysławski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Ładysław

Wiktionary


władysława

imię żeńskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż.;

forma rzeczownika.

 (2.1) D. i B. lp. od: Władysław

Wiktionary

Władysława – żeński odpowiednik imienia Władysław. Istnieje również bardzo rzadko występująca forma Ładysława, stanowiąca zapożyczenie z języków sąsiednich, zwł. czeskiego i słowackiego, a także forma Włodzisława – nienotowana w dawnych źródłach, lecz stanowiąca odpowiednik staropolskiego imienia Włodzisław, które pod wpływem języka czeskiego przybrało formę Władysław.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Dzisiejszymi solenizantkami są Lucyna i Władysława.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌvwadɨˈswava, AS: vu̯adysu̯ava

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Władysław m.

:: zdrobn. Władka ż., Władzia ż.

Wiktionary


władysławianin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Władysławia

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Mąż pani Justyny, władysławianin z dziada pradziada, także założył pasiekę.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Władysław mrz.

:: fż. władysławianka ż.

 przym. władysławski

Wiktionary


władysławianka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Władysławia

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ile władysławianek wzięło udział w wyborach?

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Władysław mrz.

:: fm. władysławianin mos.

 przym. władysławski

Wiktionary


władysławiny

przymiotnik dzierżawczy - należący do Władysławy lub z nią związany


SJP.pl


władysławka

zdrobnienie od: Władysława (imię żeńskie)


SJP.pl


władysławkowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Władysławka lub z nim związany


SJP.pl


władysławostwo

Władysław z małżonką; Władysławowie


SJP.pl


władysławów

1. nazwa wielu miejscowości i ich części w Polsce;
2. miasto na Litwie


SJP.pl

Miejscowości i ich części w Polsce

Wg TERYT jest ich 45, w tym 34 podstawowe

Miasto na Litwie

  • Władysławów (lit. Kudirkos Naumiestis) – miasto w okręgu mariampolskim

Wikipedia


władysławowianin

mieszkaniec Władysławowa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Władysławowa

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌvwadɨswavɔˈvʲjä̃ɲĩn, AS: vu̯adysu̯avovʹi ̯ä̃ńĩn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Władysławowo, władysławowianka

 przym. władysławowski

Wiktionary


władysławowianka

mieszkanka Władysławowa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Władysławowa

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌvwadɨswavɔˈvʲjãnka, AS: vu̯adysu̯avovʹi ̯ãnka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Władysławowo, władysławowianin

 przym. władysławowski

Wiktionary


władysławowie

Władysław z małżonką; Władysławostwo


SJP.pl


władysławowo

miasto w Polsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) geogr. miejscowość w Polsce, nad morzem, obok Mierzei Helskiej;

Wiktionary

Władysławowo (dodatkowa nazwa w j. kaszub. Wiôlgô Wies; do roku 1952 Wielka Wieś, niem. Großendorf) – miasto w północnej Polsce, w województwie pomorskim, w powiecie puckim, w gminie Władysławowo. Położone na Pobrzeżu Gdańskim, nad Morzem Bałtyckim i Zatoką Pucką. Mieści się tutaj port morski.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) We Władysławowie znajduje się ważny port rybacki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌvwadɨswaˈvɔvɔ, AS: vu̯adysu̯avovo

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. władysławowianin m., władysławowianka ż., Władysław mos.

 przym. władysławowski

Wiktionary


władysławowski

przymiotnik od: Władysławowo, Władysławów


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący Władysławowa, związany z Władysławowem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Powiatowych przedstawicieli oprowadzał po klifie władysławowski radny Dariusz Kupiec.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌvwadɨswaˈvɔfsʲci, AS: vu̯adysu̯avofsʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Władysław mos., Władysławowo n., władysławowianin m., władysławowianka ż.

Wiktionary


władysławowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Władysława lub z nim związany


SJP.pl


władysławski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do Władysławia, związany z Władysławiem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dwie rodziny z Nowej Huty stale przyjeżdżają do władysławskiego gospodarstwa agroturystycznego.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Władysław mrz., władysławianin mos., władysławianka ż.

Wiktionary


władywostocki

przymiotnik od: Władywostok


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) geogr. związany z Władywostokiem, dotyczący Władywostoku, pochodzący z Władywostoku

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Władywostok mrz.

Wiktionary


władywostoczanin

mieszkaniec Władywostoku


SJP.pl


władywostoczanka

mieszkanka Władywostoku


SJP.pl


władywostok

miasto w Federacji Rosyjskiej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto portowe w Rosji nad Morzem Japońskim;

Wiktionary

Władywostok (ros. Влaдивocтoк, chiń. 海參崴, Hǎishēnwǎi) – miasto w Rosji, stolica Kraju Nadmorskiego. Ważny port morski. Położony w południowej części półwyspu Murawiowa-Amurskiego, przy Zatoce Piotra Wielkiego, pośród wzgórz.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Kolej transsyberyjska prowadzi z Moskwy przez Irkuck do Władywostoku i liczy ponad dziewięć tysięcy kilometrów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌvwadɨˈvɔstɔk, AS: vu̯adyvostok

Wiktionary

Powiązane:

 przym. władywostocki

Wiktionary


władza

1. prawo rządzenia państwem, panowanie, rządy;
2. osoby, instytucje, organy itp. rządzące; kierownictwo; zwierzchnictwo;
3. moc, siła


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) relacja, w której jedna strona – rządząca – ma możliwość oddziaływania na drugą

 (1.2) ludzie, którzy rządzą

 (1.3) możliwość poruszania kończynami ciała

 (1.4) zob. władze.

Wiktionary

Władza – możliwość wywierania przez jednostkę bądź grupę rzeczywistego wpływu na istotne okoliczności życia przez ukierunkowywanie własnego postępowania (władza nad sobą – indywidualna) lub postępowania innych osób (władza nad innymi – społeczna). Władza społeczna jest zdolnością ukierunkowywania zachowań innych ludzi niezależnie od tego, czy jest to zgodne z ich interesem i wolą. Tam, gdzie przeważa zgodność interesów i woli współzależnych osobników, zbędne są stosunki władcze.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Mój szef ma nade mną władzę, ale tylko w godzinach pracy.

 (1.2) Trybunał Konstytucyjny jest po to, aby chronić społeczeństwo przed władzą.

 (1.3) Mój kolega skoczył do zbyt płytkiej wody i teraz nie ma władzy w nogach.

 (1.4) Władze partii wybrały nowego przewodniczącego.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈvwad͡za, AS: vu̯aʒa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. władztwo n., władca m., władczyni ż., władanie n., niedowład m., władze nmos., bezwład m.

 czas. władać ndk., zawładnąć dk., obezwładniać ndk., obezwładnić dk.

 przym. władczy, bezwładny, władny

 przysł. władczo

Wiktionary


władze

1. prawo rządzenia państwem, panowanie, rządy;
2. osoby, instytucje, organy itp. rządzące; kierownictwo; zwierzchnictwo;
3. moc, siła


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) ludzie, którzy rządzą

 (1.2) kierownictwo jakiejś organizacji

forma rzeczownika.

 (2.1) M., B. i W. lm. od: władza

Wiktionary

Władza – możliwość wywierania przez jednostkę bądź grupę rzeczywistego wpływu na istotne okoliczności życia przez ukierunkowywanie własnego postępowania (władza nad sobą – indywidualna) lub postępowania innych osób (władza nad innymi – społeczna). Władza społeczna jest zdolnością ukierunkowywania zachowań innych ludzi niezależnie od tego, czy jest to zgodne z ich interesem i wolą. Tam, gdzie przeważa zgodność interesów i woli współzależnych osobników, zbędne są stosunki władcze.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Na falę strajków władze odpowiedziały represjami.

 (1.2) We władzach naszego związku dokonano zmian.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈvwad͡zɛ, AS: vu̯aʒe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. władza ż., władczość ż., władanie n., władztwo n., władca m., władczyni ż., zawładnięcie n.

 czas. władać ndk., zawładnąć dk.

 przym. władczy, władny

 przysł. władczo

Wiktionary


władzia

zdrobnienie od: Władysława (imię żeńskie)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż., zdrobn. od Władysława

forma rzeczownika.

 (2.1) D., B. lp. od: Władzio i Władziu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na weselu u Władzi Karolina już była z Markiem.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Władek mos., Władysława ż., Władka ż.

Wiktionary


władzin

przymiotnik dzierżawczy - należący do Władzi lub z nią związany


SJP.pl

Władzin – wieś sołecka w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie otwockim, w gminie Kołbiel.

Wikipedia


władziński

nazwisko


SJP.pl


władziny

przymiotnik dzierżawczy - należący do Władzi lub z nią związany


SJP.pl


władzio

zdrobnienie od: Władysław (imię męskie); Władek, Właduś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m. zdrobn. od: Władysław

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wysłaliśmy Władzia na kolonie do Łeby.

 (1.1) Hela przywiozła Władziowi słoik konfitur z czereśni.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Właduś mos., Władka ż., Władek mos., Władysława ż., Władysław mos., Władziu mos.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Władek, Władziu

Wiktionary


władziowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Władzia lub z nim związany


SJP.pl


władziu

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m. zdrobn. od: Władysław

forma rzeczownika.

 (2.1) W. lp. od: Władzia

 (2.2) Ms. i W. lp. od: Władzio

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zwiedziliśmy z Władziem piramidy w Gizie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Właduś mos., Władzio mos., Władek mos., Władysława ż., Władysław mos.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Władek, Władzio

Wiktionary


władztwo

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) książk. sprawowanie władzy

 (1.2) książk. oddziaływanie na ludzi lub rzeczywistość

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Śmierć Sancho III i podział ziem państwa pomiędzy jego synów oznaczały de facto koniec istnienia rozległego władztwa pampeluńskiego.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. władanie ż., władca mos., władczyni ż., władza ż., władze lm nm.

 czas. władać ndk., zawładnąć dk.

 przym. władczy, władny

 przysł. władczo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rządy, władanie, władza

 (1.2) oddziaływanie, wpływ

Wiktionary


włam

potocznie: włamanie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) pot. slang. włamanie

forma czasownika.

 (2.1) 2. os. lp. rozk. od: włamać

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jacyś gówniarze zrobili włam do piwnicy, zginął mi rower i narty.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: vwãm, AS: vu̯ãm

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. włamanie n., włamywacz m.

 czas. włamać

Wiktionary


włamać

1. drukarstwo: dodać do składu w procesie łamania szpalt w kolumny;
2. włamać się - dostać się do zamkniętego pomieszczenia przez zniszczenie zamków, sforsowanie drzwi itp.; otworzyć sejf itp. w celu ukradnięcia czegoś


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. włamywać)

 (1.1) druk. włączyć do składu, podczas łamania szpalt w kolumny

czasownik zwrotny włamać się (ndk. włamywać się)

 (2.1) dostać się siłą do zamkniętego budynku (pomieszczenia, skrytki, kasy itp.), niszcząc urządzenia zamykające

 (2.2) inform. bezprawnie odczytać lub zapisać dane w komputerze lub w sieci komputerowej po złamaniu zabezpieczeń

Wiktionary

Przykłady

 (2.1) Złodziej ukradł świnkę-skarbonkę. Włamał się przez okno i uciekł z oszczędnościami.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. włam mrz.

Wiktionary


włamanie

1. drukarstwo: dodać do składu w procesie łamania szpalt w kolumny;
2. włamać się - dostać się do zamkniętego pomieszczenia przez zniszczenie zamków, sforsowanie drzwi itp.; otworzyć sejf itp. w celu ukradnięcia czegoś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) napad rabunkowy połączony z wyłamaniem urządzeń zamykających

 (1.2) inform. bezprawne odczytanie lub zapisanie danych w komputerze albo w sieci komputerowej połączone z pokonaniem zabezpieczeń

 (1.3) druk. odczasownikowy od|włamać.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Policja potwierdza falę włamań, które miały miejsce w Warszawie na Woli i w Wilanowie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: vwãˈmãɲɛ, AS: vu̯ãmãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. włam m., włamywacz m., włamywaczka ż.

 czas. włamać (się) dk., włamywać (się) ndk.

Wiktionary


włamaniowy

włamanie


SJP.pl

Patrz:

włamanie

włamywacz

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) złodziej dokonujący kradzieży z włamaniem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Gdy wychodzę z domu, zawsze zamykam drzwi na trzy zamki, bo boję się włamywaczy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: vwãˈmɨvat͡ʃ, AS: vu̯ãmyvač

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. włam m., włamanie n., włamywanie n.

:: fż. włamywaczka ż.

 czas. włamywać się ndk., włamać się dk.

Wiktionary


włamywaczka

włamywacz


SJP.pl

Włamywaczka (ang. Burglar) – amerykańska komedia kryminalna z 1987 roku w reżyserii Hugh Wilsona. Film jest adaptacją powieści Lawrence'a Blocka "The Burglar in The Closet", w której jednak − w przeciwieństwie do niniejszego projektu − główny bohater jest mężczyzną.

Wikipedia

Patrz:

włamywacz

właśc.

skrót od: właściwy


SJP.pl

skrót

 (1.1) = właściwie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Henryk Tomaszewski (właśc. Henryk Karol Robert König) urodził się 20 listopada 1919 roku w Poznaniu, zmarł 23 września 2003 roku w Kowarach na Dolnym Śląsku.

Wiktionary


właściciel

osoba, która ma jakąś własność; posiadacz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba, do której coś należy, która jest w posiadaniu danej rzeczy; ten, kto ma coś na własność

 (1.2) żart. mężczyzna posiadający jakąś określoną cechę wyglądu

Wiktionary

Własność (łac. prioprietas) – stosunek prawny między osobą (indywidualną, grupą, korporacją lub państwem) a przedmiotem. Przedmiot ten może być materialny, jak meble, lub całkowicie stworzony przez prawo, jak patent, prawo autorskie czy renta; może być ruchomy, jak zwierzę, lub nieruchomy, jak grunt.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Pełnomocnik właścicieli kilkukrotnie próbował zająć jej mieszkanie, a proponowane przez niego sposoby ugody nigdy nie doczekały się realizacji.

 (1.2) Ów właściciel kaprawego oka usiadł obok mnie w autobusie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: vwaɕˈt͡ɕit͡ɕɛl, AS: vu̯aśćićel

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. własność ż., właścicielstwo n., właścicielskość ż., właścizna ż.

:: fż. właścicielka ż.

 przym. właścicielski, własny

 przysł. właścicielsko

 czas. przywłaszczyć

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) posiadacz, pan

 (1.2) posiadacz

Wiktionary


właścicielka

kobieta, która ma jakąś własność; posiadaczka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta, która coś posiada

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌvwaɕt͡ɕiˈt͡ɕɛlka, AS: vu̯aśćićelka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. własność ż., uwłaszczenie n., uwłaszczanie n.

:: fm. właściciel m.

 czas. uwłaszczać ndk., uwłaścić dk.

 przym. właścicielski, własnościowy, własny

Wiktionary


właścicielstwo

posiadanie czegoś, bycie właścicielem


SJP.pl


właściwie

partykuła

 (1.1) partykuła, komunikująca zmianę treści w stosunku do wcześniejszych wypowiedzi

 (1.2) partykuła podkreślająca brak zrozumienia sytuacji

przysłówek

 (2.1) należycie, adekwatnie, tak jak się powinno, poprawnie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Właściwie nie mam już zastrzeżeń.

 (1.2) Co się tutaj właściwie dzieje?

 (2.1) Myślę, że wszystko właściwie zrozumiałem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: vwaɕˈt͡ɕivʲjɛ, AS: vu̯aśćivʹi ̯e

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. właściwość ż.

 przym. właściwy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) w sumie, w zasadzie

Wiktionary


właściwiej

stopień wyższy od przysłówka: właściwie


SJP.pl


właściwość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha, zwykle jakiejś substancji

 (1.2) cecha czegoś, co jest takie, jakie być powinno

 (1.3) praw. zdolność danego organu do rozstrzygania określonej sprawy;

Wiktionary

  • właściwość (gr. idion, łac. proprietas) – pojęcie z zakresu logiki tradycyjnej (jakość istotna konsekutywna)
  • właściwość – na gruncie reizmu cecha przedmiotów abstrakcyjnych, w odróżnieniu od cech rzeczy
  • właściwość (prawo) – kompetencja organu wszczynającego postępowanie
  • właściwość obiektu (programowanie) → patrz też programowanie obiektowe
  • właściwość znaczników w kodzie HTML, XML itp. → prawidłowo to atrybut znacznika

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Istotną właściwością gumy jest to, że jest ona sprężysta.

 (1.3) Nie rozumiem: burmistrz przysłał mi pismo, że odsyła podanie do innego wójta "wg właściwości rzeczowej".

Wiktionary

Wymowa:

IPA: vwaɕˈt͡ɕivɔɕt͡ɕ, AS: vu̯aśćivość

Wiktionary

Powiązane:

 przysł. właściwie

 przym. właściwy

 partyk. właściwie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) cecha, własność

Wiktionary


właściwościowy

dotyczący właściwości


SJP.pl


właściwszy

stopień wyższy od przymiotnika: właściwy; bardziej właściwy


SJP.pl


właściwy

przymiotnik

 (1.1) taki, który jest odpowiedni, spełnia określone warunki

 (1.2) specyficzny, charakterystyczny dla kogoś lub czegoś

 (1.3) taki, którego cechy są zgodne z określonym gatunkiem, grupą

 (1.4) biol. taki, który jest najbardziej typowy dla taksonu wyższego rzędu

 (1.5) adm. praw. podporządkowany w sensie jurysdykcyjnym

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pan od przyrody zadba o właściwe przygotowanie uczniów do olimpiady.

 (1.5) Należało powiadomić właściwe służby.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: vwaɕˈt͡ɕivɨ, AS: vu̯aśćivy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. właściwość ż.

 przysł. właściwie

 partyk. właściwie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) odpowiedni, należyty, rzetelny, stosowny

 (1.2) typowy

 (1.3) faktyczny, prawdziwy

 (1.5) kompetentny

Wiktionary


właśnie

przysłówek czasu

 (1.1) …komunikujący, że dane zdarzenie odbywa się w chwili mówienia, odbywało się bezpośrednio przed nią lub w czasie innego zdarzenia

partykuła

 (2.1) …potwierdzająca to, co powiedział rozmówca, dająca do zrozumienia, że mówiący chciał powiedzieć to samo

 (2.2) …potwierdzająca słuszność przypuszczenia zawartego w pytaniu rozmówcy

 (2.3) …wyróżniająca, ze względu na określoną cechę, dany obiekt lub stan rzeczy i przeciwstawiająca go innym

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Właśnie miałem do pana zadzwonić.

 (2.1) — Uciekajmy stąd — szepnął Kogut. // — Właśnie — przytaknął Lis. — Uciekajmy, uciekajmy natychmiast.

 (2.2) — Chcesz mi powiedzieć, że to ty naprawiłeś? // — No właśnie.

 (2.3) Właśnie w tej sprawie do was dzwonię.

 (2.3) Oto mój tato, a to właśnie jest mój narzeczony.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈvwaɕɲɛ, AS: vu̯aśńe

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) akurat

 (2.1) otóż to, nic dodać, nic ująć, nie inaczej, absolutnie

 (2.2) oczywiście, (dokładnie) tak

Wiktionary


własnonożnie

żartobliwie: własnymi nogami


SJP.pl


własnooczny

żartobliwie: ujrzany na własne oczy


SJP.pl


własnoręcznie

przysłówek

 (1.1) własną ręką, własnymi rękami

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ten dom z widokiem na Zatokę Gdańską zbudowaliśmy niemal własnoręcznie.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. własnoręczny

Wiktionary


własnoręczny

wykonany własną ręką


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) napisany lub zrobiony własną ręką

Wiktionary

Powiązane:

 przysł. własnoręcznie

Wiktionary


własność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) rzecz posiadana przez kogoś

 (1.2) prawo do rozporządzania daną rzeczą i korzystania z niej;

 (1.3) właściwość, cecha

Wiktionary

Własność (łac. prioprietas) – stosunek prawny między osobą (indywidualną, grupą, korporacją lub państwem) a przedmiotem. Przedmiot ten może być materialny, jak meble, lub całkowicie stworzony przez prawo, jak patent, prawo autorskie czy renta; może być ruchomy, jak zwierzę, lub nieruchomy, jak grunt.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) To moja prywatna własność.

 (1.2) Odrębna własność lokalu jest nieograniczonym prawem rzeczowym.

 (1.3) Funkcja f\colon\mathbb R\to\mathbb R ma własność Darboux, jeśli obraz każdego przedziału jest przedziałem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈvwasnɔɕt͡ɕ, AS: vu̯asność

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. właściciel m., właścicielka ż., uwłaszczenie n.

 czas. uwłaszczyć

 przym. własnościowy, własny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) stan posiadania, majątek, mienie

 (1.3) cecha, przymiot, właściwość

Wiktionary


własnościówka

potocznie: własnościowa spółdzielnia mieszkaniowa


SJP.pl


własnościowy

dotyczący własności


SJP.pl


własnoustny

żartobliwie: wypowiedziany własnymi ustami


SJP.pl


własnousznie

żartobliwie: na własne uszy (usłyszeć)


SJP.pl


własnowolny

a) postępujący według własnej woli;
b) wynikający z własnej woli


SJP.pl


własny

należący do tego kogoś lub czegoś, przypisany temu komuś lub czemuś


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) będący w czyimś wyłącznym posiadaniu

 (1.2) właściwy temu, o kim lub o czym jest mowa

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To jest mój własny komputer.

 (1.2) Ona ma swój własny styl ubierania się.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈvwasnɨ, AS: vu̯asny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. własność ż., właściciel m., właścicielka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) osobisty, prywatny, indywidualny, wyłączny, zastrzeżony

Wiktionary


własowiec

członek kolaboracyjnego Komitetu Wyzwolenia Narodów Rosji, założycielem którego był generał Andriej Andriejewicz Własow


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) hist. żołnierz kolaboracyjnej Rosyjskiej Armii Wyzwoleńczej dowodzonej przez gen. Andrieja Własowa

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nikt jeszcze nie zna dokładnej liczby własowców, a mianem tym w Rosji określa się nie tylko oddziały samego Własowa podporządkowane ROA, lecz także mnóstwo formacji tworzonych przez walczących po niemieckiej stronie żołnierzy radzieckich o innej narodowości niż rosyjska - Gruzinów, Azerów, Ukraińców.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. własowski

Wiktionary


własowski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) hist. związany z kolaborującym z Niemcami, radzieckim generałem Andriejem Własowem

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. własowiec mos.

Wiktionary


właz

otwór, przez który można wejść do środka czegoś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) otwór do wchodzenia, szczególnie na statkach

Wiktionary

Właz – otwór (najczęściej okrągły) w pokładzie, zamykany szczelną pokrywą, przez który można przedostać się do położonych pod pokładem pomieszczeń okrętu. Na okrętach służy również do komunikacji pomiędzy wodoszczelnymi przedziałami. Zbudowany jest z płyty stalowej, której zagięte krawędzie wypełnione są gumową uszczelką. Włazy zamyka się za pomocą rygli.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Przed wyjściem w morze należy pozamykać na okręcie wszystkie włazy między grodziami.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: vwas, AS: vu̯as

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. włazówka ż., włażenie n., łazęga m., łażenie n.

 czas. łazić ndk., włazić ndk., wyłazić ndk./dk., wyleźć dk.

 przym. włazowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) luk

Wiktionary


włazić

pot.
1. wchodzić gdzieś powoli;
2. wchodzić na coś, np. na drabinę, wspinać się, wdrapywać się;
3. wdeptywać w coś;
4. nachodzić, następować na coś; trafiać, wpadać na kogoś;
5. pogrążać się w czymś (np. o drzazdze);
6. mieścić się w czymś


SJP.pl


włazidup

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pot. osoba podlizująca się

Wiktionary


włazidupek

wulgarnie: osoba starająca się przypodobać komuś, by uzyskać dla siebie korzyść; dupodaj, dupodajec, dupodajek


SJP.pl


włazowy

właz


SJP.pl

Patrz:

właz

włoch

zgrubienie od: włos


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) człowiek narodowości włoskiej, obywatel Włoch, mieszkaniec Włoch

forma rzeczownika.

 (2.1) D. lp. od: Włochy

Wiktionary

Włosi (wł. italiani) – naród zamieszkujący Włochy, gdzie jest ich około 56 mln. Znaczna liczba osób pochodzenia włoskiego mieszka poza Włochami, najwięcej w Brazylii, Argentynie i w USA. Mówią językiem włoskim. Religią większości Włochów jest katolicyzm.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Odwiedziliśmy z Włochami Częstochowę, Kraków i Wieliczkę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: vwɔx, AS: vu̯oχ

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. włoskość ż., włoski mrz., Włochy nmos.

:: fż. Włoszka ż.

 przym. włoski

 przysł. po włosku

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pot. Italianiec; reg. śl. Italok., reg. śl. Talijan.; pot. makaroniarz

Wiktionary


włochatka

średni ptak drapieżny z rodziny puszczykowatych; sowa włochata


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ornit. nazwa systematyczna|Aegolius funereus|ref=tak., gatunek średniej wielkości sowy, zamieszkujący północne lasy typu tajgi;

Wiktionary

  • włochatka – gatunek sowy
  • włochatka – rodzaj grzybów
  • włochatka – rodzaj mszycy

Wikipedia

Wymowa:

IPA: vwɔˈxatka, AS: vu̯oχatka

Wiktionary

Powiązane:

 przym. włochaty

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) włochatka zwyczajna

Wiktionary


włochatość

cecha kogoś lub czegoś pokrytego włosami, sierścią, meszkiem


SJP.pl


włochaty

pokryty włosami, sierścią, meszkiem; mechaty, kosmaty


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) pokryty sierścią, włosami, włoskami lub kudłami

Wiktionary

Włochaty – zespół anarchopunkowy ze Szczecina, założony w 1987 roku.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. włosięta nmos., włos mrz., włosek mrz., włoch mrz., włochatość ż., owłosienie n., włochatka ż., włochatkowate nmos., włosie n.

 przym. owłosiony

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kosmaty, kudłaty, owłosiony

Wiktionary


włochowianin

mieszkaniec Włochów (dzielnicy Warszawy)


SJP.pl


włochowianka

mieszkanka Włochów (dzielnicy Warszawy)


SJP.pl


włochówka

wieś w Polsce


SJP.pl

Włochówka – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie łomżyńskim, w gminie Wizna.

Wierni kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii św. Jana Chrzciciela w Wiznie.

Wikipedia


włochowski

przymiotnik od: Włochów, Włochy (dzielnica Warszawy)


SJP.pl


włochy

potocznie włosy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna

 (1.1) geogr. polit. państwo w Europie, położone na Półwyspie Apenińskim, obejmujące także Sycylię i Sardynię;

 (1.2) geogr. toponim odpowiadający kilku miejscowościom w Polsce;

Wiktionary

Włochy, Republika Włoska (wł. Italia, Repubblica Italiana) – państwo unitarne położone w Europie Południowej, głównie na Półwyspie Apenińskim, będące członkiem Unii Europejskiej oraz wielu organizacji, m.in.: ONZ, NATO, należące do grupy siedmiu najbardziej uprzemysłowionych i bogatych państw świata – G7.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Byłem we Włoszech i zwiedzałem Rzym.

 (1.2) Byłem we Włochach i zwiedzałem zabytkowy kościół.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈvwɔxɨ, AS: vu̯oχy

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1)

 rzecz. włoszczyzna ż., włoskość ż.

:: mieszkaniec Włoch mos.

:: mieszkanka Włoszka ż.

 przym. włoski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Italia

Wiktionary


włocin

Miejscowości
  • Włocin-Kolonia – kolonia w woj. łódzkim, w pow. sieradzkim, w gminie Błaszki
  • Włocin-Wieś – wieś w woj. łódzkim, w pow. sieradzkim, w gminie Błaszki

Wikipedia


włóczęga

człowiek lubiący się włóczyć; wagabunda, tramp, obieżyświat, włóczykij


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba podróżująca po świecie, szukająca schronienia u innych

rzeczownik, rodzaj żeński

 (2.1) wędrówka z miejsca na miejsce bez określonego celu, tułanie się

 (2.2) dłuższa piesza wędrówka

Wiktionary

  • Włóczęga – osoba tułająca się po świecie, często trudniąca się żebractwem
  • Włóczęga – wędrówka po świecie bez jasno określonego celu

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Przybłąkał się ten włóczęga!

 (2.1) Po roku wrócił z włóczęgi zupełnie odmieniony.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: vwuˈt͡ʃɛ̃ŋɡa, AS: vu̯učŋga

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. włóczęgostwo n., włóczenie n., zawłóczenie n., niewłóczenie n., włóczek mos.

 czas. włóczyć ndk., zawłóczyć dk.

 przym. włóczęgowski, włóczkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) obieżyświat, tułacz, łazik, łazęga, wagabunda, wałęsa, wędrowiec, włóczykij, tramp, reg. chachar, wałęga, wołokita, kresy|badzinia., kresy|bradiaga., kresy|bradziaga., reg. śl. andrus.

 (2.1) rajza, tułaczka, łazęga

 (2.1) wędrówka

Wiktionary


włóczęgostwo

Włóczęgostwo – sposób życia osób, które nie mają stałego zajęcia i stałego centrum życiowego, polegający na nieustannym przemieszczaniu się bez określonego celu, co wyróżnia włóczęgów z grona osób bezdomnych. Słownik języka polskiego PWN określa włóczęgostwo jako wędrówkę bez określonego celu. Według materiałów dydaktycznych policji bywa utożsamiane z żebractwem ruchomym. Jest też pojęciem bliskim bezdomności z wyboru.

Wikipedia


włoczek

mała siatka na ryby; mały włok, włóczek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) daw. podkrakowski flisak;

forma rzeczownika|rodzaj=żeński.

 (2.1) D. lm. od włóczka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. włóczenie n., włóczęga m./ż., włóczka ż., włóka ż., włókno n.

 czas. włóczyć ndk.

 przym. włóczkowy

Wiktionary


włóczenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|włóczyć.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. włóczyć

 rzecz. włóczka ż., włóczęga ż./mos.

Wiktionary


włoczewo

Włoczewo – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie płockim, w gminie Stara Biała.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa płockiego.

Wikipedia


włóczka

mała siatka na ryby; mały włok, włoczek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) wełniana nić do ręcznego robienia dzianin

 (1.2) łow. przywabianie zwierzyny przez wleczenie padliny do nęciska

 (1.3) łow. kawałek padliny używany do włóczki (1.2)

 (1.4) roln. uprawianie gleby przy pomocy włóki

 (1.5) rzad. zdrobn. od włóka (miara powierzchni)

forma rzeczownika|rodzaj=męskoosobowy.

 (2.1) D. i B. lp. od włóczek

Wiktionary

Włóczka – przędza o większych grubościach, wytwarzana z włókien naturalnych (bawełna, wełna itp.) lub otrzymywanych sztucznie (akryl, sztuczny jedwab, poliamid).

Włóczki sprzedawane są w motkach po 25, 50 lub 100 g.Wydajność/grubość włóczki podaje się najczęściej w metrach na 100 lub 50 g.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈvwut͡ʃka, AS: vu̯učka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. włóczenie n., włóka ż., włókno n., włóczek m.

 czas. włóczyć ndk.

 przym. włóczkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.4) włóczenie

Wiktionary


włóczkopodobny

podobny do włóczki


SJP.pl


włóczkowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z włóczką, dotyczący włóczki, zrobiony z włóczki

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. włóczka ż., włóka ż., włóczek m., włóczenie n., włóczęga m./ż.

 czas. włóczyć ndk.

Wiktionary


włócznia

rodzaj kłującej broni drzewcowej używanej do XVII wieku przez piechotę


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ogólna nazwa długiej prostej broni drzewcowej; ; Gloger.

Wiktionary

Włócznia – ogólna nazwa długiej prostej broni drzewcowej.

Polska nazwa tego rodzaju broni wywodzi się od zwyczaju troczenia jej do łęku siodła końskiego w taki sposób, że zwisając w dół często wlokła się po ziemi.

W zależności od ciężaru, rozmiarów, kształtu i rodzaju ostrego zakończenia (grotu), włócznia mogła służyć do miotania na odległość (broń rzutna) lub do walki wręcz. Dzięki swojej długości, można nią było wspomagać od tyłu sojusznika w walce wręcz. Dłuższą odmianą włóczni jest pika.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈvwut͡ʃʲɲa, AS: vu̯učʹńa

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) hasta, oszczep, dziryt, yari

Wiktionary


włóczniczka

włócznik


SJP.pl

Patrz:

włócznik

włócznik

żołnierz uzbrojony we włócznię


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) hist. wojsk. żołnierz uzbrojony we włócznię, walczący włócznią

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (2.1) icht. nazwa systematyczna|Xiphias gladius|ref=tak., duża ryba drapieżna z górną szczęką przekształconą w długi szpikulec

 (2.2) ornit. mały ptak z rodzaju doryfera

Wiktionary

Włócznik, miecznik (Xiphias gladius), określany też nazwami: „ryba-miecz” i „mieczoryb” – gatunek ryby okoniokształtnej z rodziny włócznikowatych (Xiphiidae), będący jej jedynym żyjącym przedstawicielem.

Wikipedia

Synonimy:

 (2.1) miecznik, ryba miecz

Wiktionary


włócznikowate

rodzina ryb okoniokształtnych


SJP.pl

Miecznikowate (Xiphiidae) – rodzina morskich ryb z rzędu Perciformes.

Wikipedia


włócznikowaty

o cechach włócznikowatych (rodzina ryb)


SJP.pl


włóczyć

1. ciągnąć po ziemi; wlec;
2. wozić kogoś wbrew jego woli, ciągnąć, wodzić;
3. włóczyć się - poruszać się bez określonego celu; wałęsać się; bywać w miejscach dla kogoś niestosownych


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. brak)

 (1.1) ciągnąć, wlec

czasownik zwrotny niedokonany włóczyć się (dk. brak)

 (2.1) chodzić bez celu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Król kazał go włóczyć końmi.

 (2.1) Gdzie się włóczysz po nocy?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈvwut͡ʃɨt͡ɕ, AS: vu̯učyć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. włóczęga m./ż., włóczenie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ciągnąć, wlec

Wiktionary


włóczydło

Włóczydło polne (Caucalis platycarpos L.) – gatunek rośliny z rodziny selerowatych (Apiaceae). Jedyny przedstawiciel rodzaju włóczydło Caucalis L. Rośnie dziko w środkowej i południowej Europie oraz w Azji Zachodniej, na Kaukazie i w Kirgistanie. W Polsce występuje głównie w pasie wyżyn.

Wikipedia


włóczykij

człowiek lubiący się włóczyć; wagabunda, tramp, włóczęga, obieżyświat


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pot. człowiek lubiący się włóczyć

Wiktionary

Włóczykij (oryg. Snusmumriken) – bohater serii książek i komiksów Tove Jansson opowiadających o Muminkach i serialu animowanego z cyklu Muminki.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: vwuˈt͡ʃɨcij, AS: vu̯učyḱii ̯

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wagabunda, tramp, włóczęga, obieżyświat, kresy|badzinia., kresy|bradziaga.

Wiktionary


włóczykijka

włóczykij; globtroterka


SJP.pl


włoczysiak

nazwisko


SJP.pl


włocławek

wyrób fabryki fajansu we Włocławku


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. miasto w Polsce, w województwie kujawsko-pomorskim, nad Wisłą;

Wiktionary

Włocławek – miasto w centralnej Polsce, na prawach powiatu. Trzecie co do wielkości w województwie kujawsko-pomorskim, położone nad Wisłą, przy ujściu Zgłowiączki. Jest siedzibą powiatu włocławskiego i gminy wiejskiej Włocławek. Historyczną stolica Kujaw. Należy do najstarszych miast w Polsce. Jest jednym z największych ośrodków administracyjnych i gospodarczych w regionie, z dobrze rozwiniętą infrastrukturą kulturalną i sportową. Niewątpliwą zaletą jest położenie w centralnej części kraju, przez którą przebiega droga krajowa nr 91 oraz linia kolejowa nr 18. We Włocławku znajdują się trzy stacje kolejowe, z czego jedna o znaczeniu wojewódzkim. Niedaleko miasta przebiega również autostrada A1, transport drogowy ułatwiają dwa dedykowane węzły autostradowe. 15 km od granicy administracyjnej znajduje się trzeci węzeł (Kowal). Przez Włocławek przebiega międzynarodowa droga wodna E40 (Morze Bałtyckie-Morze Czarne). Miasto jest siedzibą kurii diecezji włocławskiej.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Kiedy powróciłam z matką do Włocławka w paryskim kostiumie i nancejskim kapeluszu, pogodzona z Goncourtami i z szarością Luwru, byłam obywatelką świata.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: vwɔt͡sˈwavɛk, AS: vu̯ocu̯avek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. włocławianin m., włocławianka ż.

 przym. włocławski, podwłocławski

Wiktionary


włocławianin

mieszkaniec Włocławka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Włocławka

 (1.2) osoba pochodząca z Włocławka, urodzona we Włocławku

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Teraz razem ze słoweńskim szkoleniowcem ma zapewnić włocławianom obronę tytułu mistrza Polski.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌvwɔt͡swaˈvʲjä̃ɲĩn, AS: vu̯ocu̯avʹi ̯ä̃ńĩn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Włocławek m.

:: fż. włocławianka ż.

 przym. włocławski

Wiktionary


włocławianka

mieszkanka Włocławka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Włocławka

 (1.2) kobieta pochodząca z Włocławka, urodzona we Włocławku

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌvwɔt͡swaˈvʲjãnka, AS: vu̯ocu̯avʹi ̯ãnka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Włocławek m.

:: fm. włocławianin m.

 przym. włocławski

Wiktionary


włocławski

Włocławek (miasto), Włocławskie (region)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący Włocławka, związany z Włocławkiem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Proces docierania ostatecznego podziału kraju w pracach Sejmu i Senatu trwał do lipca, przynosząc jeszcze takie osobliwości jak osławiony "rogal". Było to Kujawsko-Pomorskie w fikuśnym kształcie bumerangu, złożone z województw bydgoskiego i włocławskiego, ale z toruńskim podłączonym pod Gdańsk.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: vwɔt͡sˈwafsʲci, AS: vu̯ocu̯afsʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Włocławek m., Włocławskie n., włocławianin m., włocławianka ż.

Wiktionary


włocławskie

Włocławek (miasto), Włocławskie (region)


SJP.pl


włodarczak

nazwisko


SJP.pl


włodarczyk

nazwisko


SJP.pl

Włodarczyk – polskie nazwisko według bazy PESEL 19.04.2024 r. nosi je 34 658 Polskich obywateli.

Wikipedia


włodarek

niedźwiedziówka włodarka - gatunek motyla z rodziny niedźwiedziówkowatych


SJP.pl


włodarka

niedźwiedziówka włodarka - gatunek motyla z rodziny niedźwiedziówkowatych


SJP.pl

2 miejscowości w Polsce:

  • Włodarka – wieś w woj. zachodniopomorskim, w powiecie gryfickim, w gminie Trzebiatów
  • Włodarka – kolonia w woj. świętokrzyskim, w powiecie buskim, w gminie Busko-Zdrój

inne:

  • Włodarka – potok, dopływ Młynówki Bielickiej
  • Włodarka – przystanek kolejowy

Wikipedia


włodarkiewicz

nazwisko


SJP.pl

Osoby o nazwisku Włodarkiewicz:

  • Andrzej Włodarkiewicz – polski pilot wojskowy
  • Jan Włodarkiewicz – polski oficer
  • Wojciech Włodarkiewicz – polski historyk

Wikipedia


włodarski

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Jacek Włodarski – polski urzędnik
  • Krzysztof Włodarski – polski muzyk, kompozytor, reżyser, artysta malarz
  • Marek Włodarski – polski artysta malarz
  • Mieczysław Włodarski – polski wojskowy
  • Wiesław Włodarski – polski przedsiębiorca
  • Włodzimierz Włodarski – polski pieśniarz, aktor niezawodowy, coach, wykładowca akademicki.

Wikipedia


włodarz

1. osoba sprawująca nad czymś władzę;
2. dawniej: kierownik robotników folwarcznych w majątku ziemskim


SJP.pl

  • Włodarz (Góry Sowie)
  • Włodarz (Góry Kamienne)
  • Włodarz (funkcja)
  • Włodarz (właściciel)

Wikipedia


włodarzyć

dawniej: sprawować nad czymś władzę


SJP.pl


włodawa

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Polsce;

Wiktionary

Włodawa (wymowa) – miasto we wschodniej Polsce, w województwie lubelskim, siedziba powiatu włodawskiego; położone na obszarze Garbu Włodawskiego, nad Włodawką i Bugiem przy granicy z Białorusią. Prawa miejskie otrzymała w 1534 r.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: vwɔˈdava, AS: vu̯odava

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Włodawka ż.

 przym. włodawski

Wiktionary


włodawianin

mieszkaniec Włodawy


SJP.pl


włodawianka

mieszkanka Włodawy


SJP.pl


włodawski

przymiotnik od: Włodawa


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący Włodawy, związany z Włodawą

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Charakterystyczne, że w tym okresie 80% członków PPR w powiecie włodawskim stanowili Ukraińcy.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Włodawa ż., włodawianin m., włodawianka ż.

Wiktionary


włodczyny

przymiotnik dzierżawczy - należący do Włodki lub z nią związany


SJP.pl


włodeczek

zdrobnienie od: Włodzimierz (imię męskie)


SJP.pl


włodeczka

zdrobnienie od: Włodzimierz (imię męskie)


SJP.pl


włodeczkowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Włodeczka lub z nim związany


SJP.pl


włodek

1. zdrobnienie od: Włodzimierz (imię męskie);
2. nazwisko


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) zdrobn. Włodzimierz

Wiktionary

Włodek – nazwisko

  • Jan Zdzisław Włodek (1885–1940) – polski agronom, profesor zwyczajny Uniwersytetu Jagiellońskiego
  • Józef Włodek (1891–1944) – Prezydent Grudziądza
  • Ludwika Włodek (ur. 26 grudnia 1976) – polska publicystka, dziennikarka i socjolożka, zajmująca się Azją Środkową
  • Michał Włodek (ros. Михаил Фёдорович Влодек) (1780–1849) – generał jazdy armii Imperium Rosyjskiego
  • Gustaw Włodek (1877–1946) – polski inżynier.
  • Adam Włodek (1922–1986) – polski poeta, redaktor i tłumacz. Brał udział w kampanii wrześniowej 1939
  • Sabina Agnieszka Włodek (ur. 14 grudnia 1973 w Mikołowie) – polska piłkarka ręczna, trenerka. Jest wychowanką klubu GZKS Sośnica Gliwice
  • Jan Marian Włodek (1924–2012) – polski hydrobiolog i ichtiolog, profesor nauk przyrodniczych, pracownik naukowy
  • Maciej Włodek – poseł do Sejmu Krajowego Galicji III kadencji (1870-1876), włościanin z Łowczowa. Wybrany w IV kurii obwodu Tarnów, z okręgu wyborczego
  • Maciej Włodek (1988–) – polski samorządowiec, od 2024 zastępca prezydenta Tarnowa
  • Roman Włodek (1873–1915) – podporucznik kawalerii Legionów Polskich. Ostatni potomek starodawnej polskiej

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) – Mój Włodku… – nie skończyła, zagryzła blade usta i na żółtej karteczce nakreśliła słów kilka. (W. Reymont: Fermenty)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈvwɔdɛk, AS: vu̯odek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Włodzimierz m.

Wiktionary


włodka

1. zdrobnienie od: Włodzimierz (imię męskie);
2. nazwisko


SJP.pl


włodkowski

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Lucjusz Włodkowski – polski publicysta i działacz komunistyczny
  • Tomasz Włodkowski – polski dziennikarz i pisarz
  • Zbigniew Włodkowski – polski polityk, nauczyciel i samorządowiec

Wikipedia


włodkowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Włodka lub z nim związany


SJP.pl


włodowice

1. miasto w Polsce;
2. wieś w Polsce


SJP.pl

Włodowice – miasto w Polsce, w województwie śląskim, w powiecie zawierciańskim, siedziba gminy Włodowice. Pomimo administracyjnej przynależności do woj. śląskiego od 1999 roku, Włodowice są częścią Jury Krakowsko-Częstochowskiej, która należy do Małopolski, zatem miejscowość jest także częścią Małopolski.

Wikipedia


włodowicki

przymiotnik od: Włodowice


SJP.pl


włodowiczanin

mieszkaniec Włodowic


SJP.pl


włodowiczanka

mieszkanka Włodowic


SJP.pl


włodowo

Włodowo (niem. Waltersdorf) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Świątki.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. Miejscowość leży w historycznym regionie Prus Górnych.

Wikipedia


włodycki

przymiotnik od: włodyka


SJP.pl


włodyka

władyka
1. w dawnej Polsce i na Rusi: pan, władca
2. honorowy tytuł biskupów w kościele prawosławnym


SJP.pl

Włodyka (niem. Bauerberg) – wzniesienie (682 m n.p.m.) w Sudetach Środkowych, w południowo-wschodniej części pasma Wzgórz Wyrębińskich.

Wzniesienie położone jest w południowo-wschodniej części Wzgórz Wyrębińskich, około 1,1 km na zachód od centrum miejscowości Jugów.

Wikipedia


włodzia

zdrobnienie od: Włodzimiera (imię żeńskie)


SJP.pl


włodzienin

Włodzienin (1945–1946 Władzienin, cz. Vladěnín, niem. Bladen) – wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie głubczyckim, w gminie Branice, na Płaskowyżu Głubczyckim u podnóża południowo-wschodniej części Gór Opawskich.

Leży na terenie Nadleśnictwa Prudnik (obręb Prudnik).

Wikipedia


włodzimiera

imię żeńskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż.

Wiktionary

Włodzimiera (dawn. Włodzimiery) – osada w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie konińskim, w gminie Skulsk.

W latach 1973-1976 w gminie Wierzbinek (od 1973 do 31 maja 1975 w powiecie radziejowskim). 1 stycznia 1977 (jako część sołectwa Goplana) włączona do gminy Skulsk.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa konińskiego.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌvwɔd͡ʑĩˈmʲjɛra, AS: vu̯oʒ́ĩmʹi ̯era

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Włodzimierz

Wiktionary


włodzimierka

zdrobnienie od: Włodzimiera (imię żeńskie)


SJP.pl

Włodzimierka – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie radziejowskim, w gminie Osięciny.

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa włocławskiego.

Wikipedia


włodzimierski

przymiotnik od: Włodzimierz (miasto)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z Włodzimierzem, dotyczący Włodzimierza

 (1.2) związany z Włodzimierzem Wołyńskim, dotyczący Włodzimierza Wołyńskiego

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Włodzimierz mrz.

Wiktionary


włodzimierz

imię męskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (2.1) geogr. adm. miasto obwodowe w Rosji, położone nad Klaźmą w dorzeczu Oki;

 (2.2) geogr. zob. Włodzimierz Wołyński.

Wiktionary

Włodzimierz – słowiańskie imię męskie. Składa się ze słów Włodzi- – „panuje” i -mierz, które pochodzi z dawnego -mir – „pokój”. Formą staropolską tego imienia jest zatem Włodzimir (analogicznie do Sławomir czy Krzesimir).

Włodzimierz imieniny obchodzi 16 stycznia, 12 czerwca, 15 lipca i 11 sierpnia.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jakie są przyczyny chrystianizacji Rusi i dlaczego kniaź Włodzimierz wybrał właśnie prawosławie?

 (2.1) Jutro wieczorem jadę do Włodzimierza.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: vwɔˈd͡ʑĩmʲjɛʃ, AS: vu̯oʒ́ĩmʹi ̯eš

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Włodzimierzowa ż., Włodzimierzówna ż., Włodzimierzostwo lm m., włodzimierzanin mos., włodzimierzanka ż.

:: fż. Włodzimiera ż.

:: zdrobn. Włodek mos.

 przym. Włodzimierzowy, włodzimierski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zdrobn. Włodek, daw. Włodzimir

Wiktionary


włodzimierzanin

mieszkaniec Włodzimierza


SJP.pl


włodzimierzanka

mieszkanka Włodzimierza


SJP.pl


włodzimierzostwo

Włodzimierz z małżonką; Włodzimierzowie


SJP.pl


włodzimierzowie

Włodzimierz z małżonką; Włodzimierzostwo


SJP.pl


włodzimierzowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Włodzimierza lub z nim związany


SJP.pl


włodzimierzyny

przymiotnik dzierżawczy - należący do Włodzimiery lub z nią związany


SJP.pl


włodzimir

staropolskie imię męskie


SJP.pl

Włodzimir – staropolskie imię męskie. Składa się ze słów Włodzi- – „panuje” i -mir – „pokój”.

Włodzimir imieniny obchodzi 16 stycznia, 19 kwietnia, 15 lipca, 11 sierpnia, 18 sierpnia i 25 września.

Znane osoby noszące imię Włodzimir:

  • Władimir Albicki
  • Wołodymyr Kłyczko – bokser
  • Wołodymyr Czechiwski – ukraiński działacz społeczny i polityczny, premier Ukraińskiej Republiki Ludowej, jeden z założycieli Ukraińskiej Autokefalicznej Cerkwi Prawosławnej
  • Uładzimir Karatkiewicz – białoruski pisarz, poeta, dramaturg
  • Władimir Putin – prezydent i były premier Rosji
  • Uładzimier Piczeta – białoruski historyk i archeolog
  • Uładzimir Siemaszka – białoruski polityk, pierwszy wicepremier Białorusi od grudnia 2003
  • Wołodymyr Zełeński – prezydent Ukrainy, satyryk i aktor

Wikipedia


włodzimirów

staropolskie imię męskie


SJP.pl

Włodzimirów – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie słupeckim, w gminie Zagórów.

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa konińskiego.

Wikipedia


włodziny

przymiotnik dzierżawczy - należący do Włodzi lub z nią związany


SJP.pl


włodzio

zdrobnienie od: Włodzimierz (imię męskie); Włodek


SJP.pl


włodziowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Włodzia lub z nim związany


SJP.pl


włodzisław

imię męskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;

Wiktionary

Włodzisław, Włocsław, Włocław – staropolskie imię męskie, złożone z członów Włodzi- („władać, panować”) i -sław. W późniejszym czasie pod wpływem języka czeskiego powstała z tego imienia obecnie bardziej znana forma, Władysław. Do końca XV wieku imię to (Władzisław? — Ladislaw) zanotowano u około 1000 osób.

Włodzisław imieniny obchodzi 27 czerwca, 19 lipca i 25 września.

Żeński odpowiednik: Włodzisława

Wikipedia

Wymowa:

IPA: vwɔˈd͡ʑiswaf, AS: vu̯oʒ́isu̯af

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Włodzisława ż.

Wiktionary


włodzisława

imię żeńskie


SJP.pl

Włodzisława – imię żeńskie; żeński odpowiednik staropolskiego imienia męskiego Włodzisław, złożonego z członów Włodzi- („władać, panować”) i -sław, z którego w późniejszym czasie pod wpływem języka czeskiego powstała bardziej znana forma – Władysław (i jego żeński odpowiednik – Władysława).

Wikipedia


włodzisławczyny

przymiotnik dzierżawczy - należący do Włodzisławy lub z nią związany


SJP.pl


włodzisławek

zdrobnienie od: Włodzisław (imię męskie)


SJP.pl


włodzisławiny

przymiotnik dzierżawczy - należący do Włodzisławy lub z nią związany


SJP.pl


włodzisławka

zdrobnienie od: Włodzisław (imię męskie)


SJP.pl


włodzisławkowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Włodzisławka lub z nim związany


SJP.pl


włodzisławostwo

Włodzisław z małżonką; Włodzisławowie


SJP.pl


włodzisławowie

imię męskie


SJP.pl


włodzisławowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Włodzisława lub z nim związany


SJP.pl


włodziwoj

imię męskie


SJP.pl


włogacizna

narośl kostna na wewnętrznej stronie stawu skokowego konia; szpat; łogawizna


SJP.pl

Szpat, włogacizna – przewlekłe zapalenie stawu skokowego konia, skutkujące charakterystycznymi naroślami kostnymi na przyśrodkowej stronie stawu stępu i kulawiznę zmniejszającą się podczas jego aktywności.

Jest to schorzenie, które w początkowej fazie daje się leczyć zachowawczo, a w postaci przewlekłej skuteczne jest leczenie operacyjne metodą artrodezy.

Wikipedia


włogawy

o koniu: mający szpat (kostną narośl na stawie skokowym); łogawy


SJP.pl


włoić

potocznie: zbić kogoś, sprawić komuś lanie; wtłuc, wlać, wkropić


SJP.pl


włok

sieć do połowu ryb dennych; włók


SJP.pl

Włok – ciągnione, czynne narzędzie sieciowe do połowu ryb.

  • Włok morski – wielki wór (o dwóch klinowatych skrzydłach, które rozwierają się podczas ciągnięcia włoka w wodzie), zwężający się w matnię, gdzie gromadzą się wyłowione ryby. Wleczony jest za liny, przywiązane do końców skrzydeł przez kuter lub trawler w pobliżu dna morskiego na głębokości 200–400 m.
  • Włok denny – włok wleczony po dnie.
  • Włok pelagiczny – włok do połowu na pełnym morzu, na dużych głębokościach, zwykle ciągnięty przez dwa statki.

Wikipedia


włók.

skrót od: włókiennictwo, włókienniczy (czytany jako cały, odmienny wyraz)


SJP.pl


włoka

dawna jednostka powierzchni gruntu, równa około 30 morgom; włóka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) roln. narzędzie rolnicze do wyrównywania ziemi

 (1.2) roln. uprawianie ziemi za pomocą włóki (1.1)

 (1.3) miar. miara powierzchni gruntu ornego wynosząca 30 morgów

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) daw. włóczęga

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Włóka zajęła im całe popołudnie.

 (1.3) Dodatkowo Bisztynek otrzymał 30 włók we wsi Dąbrowa.

 (2.1) Wziąłem na furę tego włókę, którego widzieliśmy wcześniej pod kościołem.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. włóczek mos., włóczka ż.

 przym. włóczkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) włóczykij

Wiktionary


włókienko

zdrobnienie od: włókno


SJP.pl


włókienkowaty

przypominający włókienko, podobny do włókienka


SJP.pl


włókienkowy

przymiotnik od: włókienko


SJP.pl


włókiennictwo

dział przemysłu zajmujący się wyrobem włókien sztucznych, produkcją tkanin i dzianin oraz nici i przędzy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) gałąź przemysłu zajmująca się produkcją tkanin, nici, dzianin, itp.

Wiktionary

Włókiennictwo – dziedzina nauki i przemysłu zajmująca się produkcją półwyrobów i wyrobów włókienniczych (tekstyliów) z różnorodnych surowców włókienniczych.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌvwucɛ̇̃ɲˈːit͡stfɔ, AS: vu̯uḱė̃•ńictfo

Wiktionary

Powiązane:

 przym. włókienniczy

 rzecz. włóknina ż., włókno n., włókiennik

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przemysł włókienniczy

Wiktionary


włókienniczka

kobieta zatrudniona w przemyśle włókienniczym


SJP.pl


włókienniczy

przymiotnik

 (1.1) związany z włókiennictwem, dotyczący włókiennictwa

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Asortyment został rozszerzony o niektóre artykuły włókiennicze; przeważnie towary białe, bawełniane i lniane.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. włókno n., włókiennictwo n., włókiennik m., włóknina ż.

Wiktionary


włókiennik

specjalista w dziedzinie włókiennictwa


SJP.pl


włókienny

włókno; włóknowy


SJP.pl


włókniaczek

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od włókniak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. włókniak m.

Wiktionary


włókniak

nowotwór łagodny rozwijający się z tkanki łącznej włóknistej; fibroma


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy lub męskorzeczowy

 (1.1) med. nowotwór łagodny

Wiktionary

Włókniak (łac. fibroma) – łagodny nowotwór powstający z tkanki łącznej. Wyróżnia się włókniaki miękkie (łac. fibroma molle) i włókniaki twarde (łac. fibroma durum, dermatofibroma, fibrosis nodularis subepidermalis).Kod ICD 10 - D23.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. włókno n., włóknina ż.

:: zdrobn. włókniaczek m.

 przym. włóknisty, włókniakowy

Wiktionary


włókniakomięsak

rzadki nowotwór złośliwy z grupy mięsaków tkanek miękkich


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy lub męskorzeczowy

 (1.1) med. złośliwy nowotwór wywodzący się z tkanki łącznej włóknistej

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Komórki tego mięsaka, a raczej włókniakomięsaka […], nie przedstawiają różnorodności, dając obraz tkanki bardziej dojrzałej.

Wiktionary


włókniakowatość

nadmierny rozrost tkanki łącznej włóknistej


SJP.pl


włókniarka

kobieta zatrudniona w przemyśle włókienniczym


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta pracująca w przemyśle włókienniczym

Wiktionary

Włókniarz (forma żeńska: włókniarka) – robotnik pracujący w przemyśle włókienniczym.

Dla uczczenia tego zawodu główną arterię komunikacyjną Łodzi na kierunku północ-południe, stanowiącą jednocześnie drogę krajową 1 nazwano „aleją Włókniarzy”', a w Bielsku-Białej: jeden z głównych mostów na Białej - „mostem Włókniarzy”, natomiast park w centrum miasta - „parkiem Włókniarzy”.

Wikipedia


włókniarski

przymiotnik od: włókniarz


SJP.pl


włókniarz

mężczyzna zatrudniony w przemyśle włókienniczym


SJP.pl

Włókniarz (forma żeńska: włókniarka) – robotnik pracujący w przemyśle włókienniczym.

Dla uczczenia tego zawodu główną arterię komunikacyjną Łodzi na kierunku północ-południe, stanowiącą jednocześnie drogę krajową 1 nazwano „aleją Włókniarzy”', a w Bielsku-Białej: jeden z głównych mostów na Białej - „mostem Włókniarzy”, natomiast park w centrum miasta - „parkiem Włókniarzy”.

Wikipedia


włóknik

nierozpuszczalna substancja białkowa powstająca podczas krzepnięcia krwi; fibryna


SJP.pl

Fibryna, włóknik – proste białko fibrylarne, wytrącające się z osocza krwi podczas procesu jej krzepnięcia. Tworzy rusztowanie skrzepu. Powstaje z fibrynogenu w wyniku działania trombiny.

Wikipedia


włóknikowy

przymiotnik od: włóknik


SJP.pl


włóknina

materiał nietkany, tworzony poprzez technikę igłowania, przeszywania, zgrzewania lub klejenia luźnych włókien, stosowany do wyrobu tkanin, mat izolacyjnych, laminatów i wykorzystywany w krawiectwie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) materiał wytwarzany z włókien poprzez ich klejenie i prasowanie bez tkania

Wiktionary

Włóknina – wyrób włókienniczy płaski, tworzony bezpośrednio ze strumienia włókien przez ich spilśnianie, sklejanie, igłowanie lub przeszywanie (wyrób nietkany). Do włóknin należą również filce bite.

Nazwy włóknina używa się też błędnie w odniesieniu do przędzin.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: vwucˈɲĩna, AS: vu̯uḱńĩna

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. włókiennictwo n., włókniak m., włókno n., włókiennik m., włókienniczka ż.

:: zdrobn. włókienko n.

 przym. włókienniczy, włókienny, włóknisty, włókienkowy

Wiktionary


włóknisty

przymiotnik

 (1.1) składający się, zbudowany z włókien

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. włókno n., włóknina ż., włókniak mrz.

Wiktionary


włókno

1. materiał, z którego wyrabia się przędzę;
2. włoskowaty twór w organizmach ludzkich lub zwierzęcych spełniający różnorodne funkcje;
3. element wzmacniający narządy roślin, składający się z długich martwych komórek o grubych ściankach


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) jednostka strukturalna materiału o długości znacznie większej niż przekrój;

 (1.2) astr. megastruktura budująca wszechświat, o długim kształcie, złożona z galaktyk;

Wiktionary

Włókno – podstawowa jednostka struktury wielu materiałów, która charakteryzuje się znaczną długością i niewielkim przekrojem poprzecznym. Zwykle przyjmuje się, że włóknem jest struktura, której długość jest minimum 100 razy większa od jej przekroju poprzecznego. Włókna występują zarówno w materiałach naturalnych, jak i produkowanych przez człowieka. Niektóre materiały są wykonane prawie wyłącznie z włókien, podczas gdy w innych włókna stanowią tylko jeden z elementów, wzmacniający ich strukturę.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Rozróżniamy włókna naturalne i sztuczne, produkowane przez człowieka.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈvwuknɔ, AS: vu̯ukno

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. włókiennictwo n., włókniak m., włóknina ż., włókiennik m., włókienniczka ż.

:: zdrobn. włókienko n.

 przym. włókienniczy, włókienny, włóknisty, włókienkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) nitka, nić

Wiktionary


włóknodajny

dostarczający włókna


SJP.pl


włóknotwórczy

mający zdolność tworzenia włókien


SJP.pl


włóknouszek

rodzaj grzybów z rodziny szczeciniakowatych; błyskoporek


SJP.pl

Inonotus P. Karst. (błyskoporek) – rodzaj grzybów z rodziny szczeciniakowatych (Hymenochaetaceae).

Wikipedia


włóknowy

włókno; włókienny


SJP.pl


włókować

spulchniać i wyrównywać glebę za pomocą włóki; włóczyć


SJP.pl


włokowy

przymiotnik od: włok


SJP.pl


włom

1. w górnictwie: wyrwa w caliźnie wykonana zwykle robotami strzelniczymi w celu uzyskania większej powierzchni dalszego urabiania
2. przestarzale: miejsce włamane, wgniecione do środka


SJP.pl


włos

1. elastyczny, nitkowaty, rogowy wytwór naskórka ssaków;
2. owłosienie, szczecina zwierząt lub produkt sztuczny służący do wyrobu pędzli i szczotek;
3. puszysta powierzchnia niektórych tkanin


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) anat. nitkowaty twór, pochodzenia naskórkowego, występujący na powierzchni skóry ssaków;

Wiktionary

Włos – nitkowaty, zrogowaciały, wyspecjalizowany wytwór naskórka, występujący wyłącznie u ssaków, na powierzchni ich skóry, zbudowany z twardej, spoistej keratyny. W entomologii termin włosy lub włoski (łac. comae, pili, chaetae) stosowany jest w odniesieniu do niektórych wytworów oskórka stawonogów, w tym do szczecinek (saetae, setae).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Irena wywołała oburzenie farbując włosy na zielono.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: vwɔs, AS: vu̯os

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. włosie n., owłosienie n., włośnica ż., włośnik m., włosień m., włosiennica ż., włosienicznik m., włosiak m., włosiakowate nmos.

:: zdrobn. włosek m.

:: zgrub. włoch m.

 przym. owłosiony, włochaty, włosowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kłak, kudeł

Wiktionary


włość

dawniej: posiadłość, duży majątek ziemski


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przest. posiadłość, duży majątek ziemski

 (1.2) hist. adm. jednostka administracyjna w Wielkim Księstwie Litewskim, Rosji i do r. 1929 w ZSRR

Wiktionary

  • Wołost – jednostka podziału administracyjnego dawnej Rosji
  • Shire – fikcyjna kraina w książce J.R.R. Tolkiena Władca Pierścieni (zwana Włością w przekładzie J. Łozińskiego)

Wikipedia

Wymowa:

IPA: vwɔɕt͡ɕ, AS: vu̯ość

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. włościaństwo n., włościanin m., włościanka ż.

 przym. włościański

Wiktionary


włościanin

dawniej: chłop; rolnik


SJP.pl

Chłopi w Polsce – warstwa ludności osiadła na roli i zajmująca się zawodowo gospodarstwem rolnym.

Wikipedia


włościanka

chłopka


SJP.pl


włościański

przymiotnik od: włościanin


SJP.pl


włościaństwo

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) daw. chłopstwo

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. włość ż., włościanin m., włościanka ż.

 przym. włościański

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) chłopstwo, włość, gmin

Wiktionary


włościbor

dawne imię męskie


SJP.pl

Włościbor, Właścibor – staropolskie imię męskie. Składa się z członów: Włości- ("panować") i -bor ("walka"). W Czechach znane jako Vlastibor.

Włościbor imieniny obchodzi 5 stycznia.

Wikipedia


włościejewice

Włościejewice – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie śremskim, w gminie Książ Wielkopolski.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa poznańskiego.

Wieś położona 7 km na południowy zachód od Książa Wielkopolskiego przy drodze powiatowej nr 4080 z Dolska do Książa Wielkopolskiego przez Włościejewki. We wsi znajduje się skrzyżowanie z droga powiatową nr 4089 do Ług.

Wikipedia


włościsław

imię żeńskie


SJP.pl

Włościsław (cz. Vlastislav) – legendarny książę plemienia Łuczan z ośrodkiem władzy w grodzie Žatec, znany z Kroniki Kosmasa (I,10).

Miał toczyć walki z Czechami Neklana, odnosząc nad nimi zwycięstwa. Na pograniczu prowincji Bilina i Litomierzyce założył gród nazwany jego imieniem. Włościsław miał zginąć w bitwie z Czechami dowodzonymi przez Tyrona na polu Tursko. Po jego śmierci Neklan oddał małoletniego syna Włościsława pod opiekę Serba Duringa, ten jednak licząc na nagrodę władcy zamordował chłopca, za co został skazany na śmierć.

Wikipedia


włościsława

imię żeńskie


SJP.pl

Włościsława – staropolskie imię żeńskie. Składa się z członów: Włości- („panować”) i -sława („sława”). Oznacza „tę, która panuje nad swoją sławą”.

Włościsława imieniny obchodzi 3 stycznia.

Wikipedia


włoseczek

zdrobnienie od: włosek


SJP.pl


włosek

1. zdrobnienie od: włos;
2. jeden z wytworów komórek skórki roślin okrywającej liście, część kwiatu, owoce i młode pędy;
3. u zwierząt: nitkowaty wyrostek na ciele


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od: włos

 (1.2) bot. wytwór skórki roślin, wyrastający na liściach, młodych pędach, kwiatach lub owocach;

 (1.3) zool. nitkowaty wyrostek pokrywający całe ciało zwierzęcia lub niektóre jego części, spełniający funkcje czuciowe albo ochronne

Wiktionary

Włoski, trichomy (łac. pilus) – jedno lub wielokomórkowe, żywe lub martwe wytwory skórki (epidermy) u roślin. Są zróżnicowane zarówno pod względem funkcji, jak i kształtu. Gęsta powłoka z włosków na powierzchni niektórych roślin nazywana jest kutnerem. Włoski są utrzymywane, albo przez cały okres życia rośliny (trichomy trwałe), albo tylko przez jakiś czas, po czym są zrzucane.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈvwɔsɛk, AS: vu̯osek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. włos m., włoch mrz., włosięta nmos.

 przym. owłosiony, włochaty

Wiktionary


włosianka

szorstka tkanina z końskiego włosia - włosiennica


SJP.pl

  • włosianka – sztywna tkanina z osnową bawełnianą i wątkiem z włosia końskiego lub ze sztucznego włókna.

Wikipedia


włosiany

zrobiony z włosów lub włosia


SJP.pl


włosie

sztywne włosy, zazwyczaj końskie, do wyrobu smyczków i pędzli


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) sztywne włosy, zwykle z ogona lub grzywy konia

Wiktionary

Włosie – włosy zestrzyżone z grzyw, grzywek i ogonów zwierząt (głównie koniowatych), wykorzystywane jako surowiec do wyrobu pędzli, podkładów rymarskich i tapicerskich, sit, smyczków i włosianki krawieckiej. Włosie stosuje się także w szczotkach do butów, włosów i zamiatania. Do wyrobu sztucznego włosia wykorzystuje się igliwie.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Kupiłem sobie pędzel o miękkim włosiu.

 (1.1) Alojzy zgodził się, wobec czego urwaliśmy kilka gałązek ostu na przynętę, przygotowaliśmy pętlicę z końskiego włosia i zastawiliśmy sidła, sami zaś przyczailiśmy się w pobliskich krzakach.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈvwɔɕɛ, AS: vu̯ośe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. włosięta nmos., włoch mrz., włos m., włosienica ż., owłosienie n.

 przym. włosiany, włochaty, włosowy

Wiktionary


włosień

nicień pasożytujący w jelitach, wywołuje włośnicę (trychinozę); trychina


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) zool. nicień z rodzaju nazwa systematyczna|Trichinella|ref=tak., czynnik etiologiczny włośnicy;

Wiktionary

Miejscowości i ich części w Polsce

  • Włosień – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. lubańskim, w gminie Platerówka.
  • Włosień – przysiółek wsi Babice w woj. małopolskim, w pow. chrzanowskim, w gminie Babice
  • Włosień – część wsi Malec w woj. małopolskim, w pow. oświęcimskim, w gminie Kęty
  • Włosień – przysiółek wsi Osiek w woj. małopolskim, w pow. oświęcimskim, w gminie Osiek

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. włoch mrz., włos mrz., włosięta nmos.

Wiktionary


włosienica

wieś w Polsce


SJP.pl

  • włosiennica – szorstka tkanina z sierści kozy lub wielbłąda
  • Włosienica – wieś w woj. małopolskim, w pow. oświęcimskim, w gminie Oświęcim
  • Włosienica – miejscowość typu schronisko turystyczne w woj. małopolskim, w pow. tatrzańskim, w gminie Bukowina Tatrzańska
  • Włosienica – wieś w woj. pomorskim, w pow. tczewskim, w gminie Gniew
  • Włosienica – polana w Tatrach
  • Włosienica – potok na Pogórzu Izerskim, prawy dopływ Czerwonej Wody
  • Włosienica – przystanek kolejowy w Włosienicy, w województwie małopolskim, w powiecie oświęcimskim

Wikipedia


włosienicznik

podrodzaj roślin okrytonasiennych z rodziny jaskrowatych


SJP.pl

Wikipedia


włosiennica

szorstka tkanina z końskiego włosia - włosianka


SJP.pl

Włosiennica (stgr. κιλίκιον, kilíkion, łac. cilicium) – szorstka tkanina z sierści kozy lub wielbłąda, służąca do wytwarzania żagli, namiotów i worków. W starożytności centrum jej wyrobu była Cylicja.

Wikipedia


włosienniczek

mól włosienniczek - mała ćma z rodziny molowatych, szkodnik niszczący ubrania; mól ubraniowy, mól odzieżowy


SJP.pl


włosięta

rzadkie, słabe włosy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) książk. pieszcz. włosy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Miała włosięta ciemne, jedwabne, i jasne, błękitne oczy, a patrzeć niemi umiała głęboko przez firankę rzęs długich.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. włos mrz., włosek mrz., włosie n., owłosienie n., włośnica ż., włośnik mrz., włosień mzw./ż., włosiennica ż., włosienicznik mrz., włosiak mrz., włosiakowate nmos., włochacz mrz.

 przym. owłosiony, włochaty, włosowy

Wiktionary


włosing

potocznie: pielęgnacja włosów


SJP.pl


włosiński

nazwisko


SJP.pl


włosiny

rzadkie, słabe włosy


SJP.pl


włosiowy

przymiotnik od: włosie


SJP.pl


włosiska

zgrubienie od: włos


SJP.pl


włosisko

zgrubienie od: włos


SJP.pl


włosistobrzegi

twardziak włosistobrzegi - gatunek grzybów z rodziny żagwiowatych; żagiew włosistobrzega


SJP.pl


włosisty

pokryty włosami; mający na sobie wiele włosów; kosmaty


SJP.pl


włoski

związany z Włochami


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Włochami, dotyczący Włoch lub Włochów, wywodzący się z Włoch

przymiotnik jakościowy

 (2.1) charakterystyczny dla Włoch i Włochów, mający cechy lub właściwości przypisywane Włochom lub Italii

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (3.1) jęz. język z grupy romańskich, używany między innymi we Włoszech;

forma rzeczownika.

 (4.1) M. B. W. lm. zob. włosek.

Wiktionary

Język włoski (wł. lingua italiana, italiano /itaˈljano/) – język romański objęty statusem urzędowego we Włoszech, San Marino, Watykanie (obok łaciny), Szwajcarii (obok francuskiego, niemieckiego i romansz) oraz na Istrii, należącej do Chorwacji i Słowenii. W pewnym stopniu używany również we Francji (zwłaszcza na Korsyce) i na Malcie. Można się nim także porozumieć w skupiskach emigracji włoskiej w Argentynie, Australii, Stanach Zjednoczonych i Tunezji oraz w pewnym niewielkim stopniu w Erytrei, byłej kolonii włoskiej (przez pewien czas używano go też w Libii i Somalii, ale po wycofaniu się włoskich kolonialistów wyszedł tam z użycia). Włoski jest silnie zróżnicowany dialektalnie, jego współczesna forma standardowa oparta jest na dialekcie toskańskim, znormalizowanym na przełomie XIII i XIV wieku przez Dantego Alighieri i wielu współczesnych mu twórców, takich jak Francesco Petrarca i Giovanni Boccaccio.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wielki tragik włoski […], przyjechał na występy do Warszawy.

 (1.1) Do obiadu pijemy włoskie wino.

 (3.1) Osobom uczącym się języka włoskiego spore trudności sprawia zapamiętanie imiesłowów czasu przeszłego czasowników nieregularnych.

 (4.1) Parę lat temu zauważył, że na jego nosie rosną małe, czarne włoski.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈvwɔsʲci, AS: vu̯osʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 (1-3) rzecz. włoskość ż., Włochy nmos., Włoch mos., włoszczyzna ż., Włoszka ż.

 (4.1) rzecz. włosiska lm nm., włosy lm nm.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) italski

 (3.1) włoszczyzna

Wiktionary


włosko

przysłówek

 (1.1) na sposób włoski, po włosku

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Podali jakąś włosko smakującą potrawę.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. włoski

 rzecz. Włochy lm nm., włoski mrz., włoskość ż.

Wiktionary


włoskojęzyczny

1. posługujący się językiem włoskim;
2. napisany w języku włoskim;
3. o jakimś terenie: zamieszkany przez ludność posługującą się językiem włoskim


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) posługujący się językiem włoskim

 (1.2) taki, którego mieszkańcy posługują się językiem włoskim

 (1.3) spisany, stworzony w języku włoskim

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌvwɔskɔjɛ̃w̃ˈzɨt͡ʃnɨ, AS: vu̯oskoi ̯ẽũ̯zyčny

Wiktionary


włoskolistny

warnstorfia włoskolistna - gatunek mchu z rodziny krzywoszyjowatych


SJP.pl


włoskość

zespół cech charakterystycznych dla Włoch, Włochów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) typowo włoski charakter czegoś, kogoś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) O dawnej włoskości wyspy świadczą nazwy ulic.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈvwɔskɔɕt͡ɕ, AS: vu̯oskość

Wiktionary

Powiązane:

 przym. włoski

 przysł. włosko, po włosku

 rzecz. Włochy lm nm., Włoch mos., Włoszka ż., włoszczyzna ż., włoski mrz.

Wiktionary


włoskowatość

zjawisko spowodowane siłami działającymi między drobinkami ciał stałych i ciekłych polegające na wznoszeniu się do róznych wysokości w naczyniach i rurkach


SJP.pl

Zjawiska kapilarne – szereg zjawisk związanych z zachowaniem par i cieczy, a pojawiających się dla wielu obiektów o małym wymiarze charakterystycznym (np. rurki kapilarne, porowate powierzchnie) i silnie zależne od tego wymiaru, przy kącie zwilżania powyżej 90 stopni. W zależności od kąta zwilżania zjawisko może się pojawiać lub zanikać, promień rurki kapilarnej ma wpływ na wysokość podsiąkania.

Wikipedia


włoskowaty

1. podobny do włoska, cienki jak włosek;
2. rurka włoskowata - szklana rurka o bardzo małym przekroju wewnętrznym; rurka kapilarna


SJP.pl


włoskowy

przymiotnik od: włosek


SJP.pl


włoskoząb

rozłupek włoskoząb - gatunek mchu z rodziny strzechwowatych


SJP.pl


włośnia

nitkowate strzępki grzybni ułatwiające rozsiewanie zarodników


SJP.pl

Włośnia (łac. capillitium) – nitkowate, płonne strzępki grzybni, które wraz z zarodnikami wypełniają wnętrze owocników typu zamkniętego (tzw. owocników angiokarpicznych) u niektórych grzybów owocnikowych (dawniej zwanych wnętrzniakami). Występuje też u śluzowców. Włośnię mają np. purchawki. Po otwarciu się owocnika, sprężysta włośnia ułatwia rozsiewanie się zarodników.

Wikipedia


włośniak

bezkręgowiec o wydłużonym ciele, którego larwy pasożytują w ciele stawonogów, głównie owadów; drucieniec, nitnikowiec, nitkowiec


SJP.pl

Mallocybe (Kuyper) Matheny, Vizzini & Esteve-Rav. (włośniak) – rodzaj grzybów z rodziny strzępiakowatych (Inocybaceae).

Wikipedia


włośniaki

bezkręgowiec o wydłużonym ciele, którego larwy pasożytują w ciele stawonogów, głównie owadów; drucieniec, nitnikowiec, nitkowiec


SJP.pl


włośnianka

rodzaj grzybów z rzędu pieczarkowców


SJP.pl

Hebeloma (Fr.) P. Kumm. (włośnianka) – rodzaj grzybów należący do rodziny Hymenogastraceae.

Wikipedia


włośnica

1. roślina zbożowa i pastewna z rodziny wiechlinowatych; czumiza; ber
2. choroba pasożytnicza zwierząt i człowieka; trychinelloza; trychinoza
3. cienka piłka służąca do wyrzynania otworów i w drewnie; wyrzynarka; laubzega


SJP.pl

  • Włośnica – choroba pasożytnicza
  • Włośnica – rodzaj roślin z rodziny wiechlinowatych
  • Włośnica - rodzaj piły

Wikipedia


włośnicowy

przymiotnik od: włośnica


SJP.pl


włośniczka

najwęższe naczynie krwionośne; kapilara


SJP.pl

  • włośniczka – naczynie włosowate
  • włośniczka (Scutellinia) – rodzaj grzybów

Wikipedia


włośnik

delikatny włosek wyrastający na młodej części korzenia rośliny, służący do pobierania wody z gleby


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) bot. drobny włosek okrywający świeżą część korzenia

Wiktionary

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. włos mrz., włoch mrz., włosięta nmos.

Wiktionary


włosnowice

Włosnowice – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie buskim, w gminie Solec-Zdrój.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego.

Przez wieś przechodzi zielony szlak turystyczny z Wiślicy do Grochowisk, oraz 2 turystyczne szlaki lokalne: kapliczek i świątków oraz zielarski.

Wikipedia


włosocień

rodzaj paproci z rodziny rozpłochowatych


SJP.pl

Włosocień, skalirzęs, trichomanes (Trichomanes L.) – rodzaj paproci z rodziny rozpłochowatych Hymenophyllaceae. W szerokim ujęciu rodzaju zaliczanych jest tu ok. 275 gatunków. W wąskim ujęciu zaliczanych jest tu ok. 60 gatunków. Gatunki zaliczane tu w szerokim ujęciu występują na wszystkich kontynentach w strefie międzyzwrotnikowej oraz umiarkowanej na półkuli południowej, podczas gdy na północnej tylko na obszarach pod silnym wpływem klimatu oceanicznego (wschodnia część Ameryki Północnej, Europa Zachodnia, Półwysep Koreański i Japonia na Dalekim Wschodzie). Większość rośnie na kontynentach amerykańskich w strefie tropikalnej. W wąskim ujęciu zaliczane są tu tylko gatunki ze strefy międzyzwrotnikowej kontynentów amerykańskich. Rosnący w klimacie oceanicznym Europy włosocień delikatny T. speciosum ma najdalej na wschód wysunięte stanowisko w Polsce, przy czym rośnie tu tylko w postaci trwałego gametofitu (gatunek ten w wąskim ujęciu rodzaju jest z niego wyłączany i klasyfikowany jako Vandenboschia speciosa).

Wikipedia


włosogłówczyca

choroba pasożytnicza człowieka i zwierząt, wywoływana przez nicienia włosogłówkę, często prowadząca do zapalenia wyrostka robaczkowego, anemii i chorób wrzodowych przewodu pokarmowego; trychocefaloza


SJP.pl

Trichurioza (włosogłówczyca, łac. trichuriosis, ang. trichuriasis) – choroba pasożytnicza spowodowana infestacją włosogłówki ludzkiej (Trichuris trichiura, syn. Trichocephalus trichiurus).

Wikipedia


włosogłówka

nicień będący pasożytem ssaków, także człowieka (włosogłówka ludzka)


SJP.pl

Wikipedia


włosogłówkowate

rodzina obleńców należąca do typu nicieni; Trichocephalidae


SJP.pl


włosogłówkowaty

o cechach włosogłówkowatych (rodzina obleńców)


SJP.pl


włosolistny

sierpowiec włosolistny - gatunek mchu z rodziny krzywoszyjowatych


SJP.pl


włosomania

żartobliwie: nadmierne skupianie się na wyglądzie i pielęgnacji swoich włosów


SJP.pl


włosomaniaczka

kobieta przesadnie dbająca o swoje włosy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) neol. kobieta przykładająca szczególną wagę do pielęgnacji włosów

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Olejowanie włosów – to pojęcie, które nie powinno być obce żadnej włosomaniaczce.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. włosomaniactwo n.

Wiktionary


włosomaniak

żartobliwie: osoba nadmiernie skupiająca się na wyglądzie i pielęgnacji swoich włosów


SJP.pl


włosowaty

1. podobny do włosa, np. włosowate pędy roślin;
2. w biologii: naczynia włosowate (kapilarne) -
a) najmniejsze naczynia krwionośne tworzące sieci, które łączą najmniejsze tętnice z najmniejszymi żyłami;
b) najdrobniejsze naczynia limfatyczne, stanowiące początek dla układu dużych naczyń; kapilary, włośniczki;
3. ostnica włosowata - gatunek rośliny z rodziny wiechlinowatych, w Polsce bardzo rzadka


SJP.pl


włosowicz

nazwisko


SJP.pl


włosowina

drobne pęknięcia emalii, mogące powstawać pod wpływem nagrzewania


SJP.pl


włosowy

przymiotnik od: włos


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do włosa, związany z włosem

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. włosięta nmos., włos mrz., włosie n., włosy lm nm., włoch mrz.

 przym. włosowaty, owłosiony

Wiktionary


włostek

Włostek, trichogyne (gr. τρίχα – ‘włos’, γυναίκα – ‘kobieta’) – wyrostek lęgni krasnorostów i workowców.

U krasnorostów długi, smukły wyrostek karpogonium lub lęgni. U niektórych rodzajów (Batrachospermum) nie jest nitkowaty, lecz buławkowaty. U niektórych gatunków we włostku znajduje się dodatkowe jądro komórkowe, które w odróżnieniu od głównego jądra w zasadniczej części karpogonium nie jest zapładniane. Włostek służy za miejsce przylgnięcia spermacjów, z których jedno dokonuje zapłodnienia (cytogamia i kariogamia). Po kariogamii cytoplazma włostka oddzielana jest od cytoplazmy głównej części komórki, która daje początek karposporofitowi, galaretowatą strukturą. U bangiowych część przyjmująca spermacja jest mniej wyodrębniona i nosi nazwę prototrichogyne.

Wikipedia


włostów

3 miejscowości w Polsce:

  • Włostów – wieś w woj. lubuskim, w pow. gorzowskim, w gminie Bogdaniec
  • Włostów – wieś w woj. lubuskim, w pow. żarskim, w gminie Żary
  • Włostów – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. opatowskim, w gminie Lipnik

Wikipedia


włostowice

  • Włostowice – wieś w województwie lubuskim, w powiecie żarskim, w gminie Trzebiel
  • Włostowice – wieś w województwie łódzkim, w powiecie łęczyckim, w gminie Piątek
  • Włostowice – wieś w województwie małopolskim, w powiecie proszowickim, w gminie Koszyce
  • Włostowice – dzielnica Puław
  • Włostowice – część wsi Buczyna w woj. małopolskim, w pow. bocheńskim, w gminie Bochnia

Wikipedia


włostowo

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) geogr. wieś w Polsce, w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie mogileńskim, w gminie Jeziora Wielkie;

 (1.2) geogr. wieś w Polsce, w województwie wielkopolskim, w powiecie średzkim, w gminie Środa Wielkopolska;

 (1.3) geogr. część wsi Chwałkowo, w województwie wielkopolskim, w powiecie gostyńskim, w gminie Krobia

Wiktionary

2 miejscowości w Polsce:

  • Włostowo – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. mogileńskim, w gminie Jeziora Wielkie
  • Włostowo – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. średzkim, w gminie Środa Wielkopolska

część miejscowości w Polsceː

  • Włostowo – część wsi Chwałkowo, w województwie wielkopolskim, w powiecie gostyńskim, w gminie Krobia

Zobacz też:

  • Włostowo – przystanek kolejowy

Wikipedia

Przykłady

 (1.3) Na stacji we Włostowie czekał na nią pan Januszek.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. włostowianin mos., włostowianka ż.

 przym. włostowski

Wiktionary


włostowski

nazwisko


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do Włostowa, związany z Włostowem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dramat rozegrał się na włostowskim peronie kolejowym.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Włostowo n., włostowianin mos., włostowianka ż.

Wiktionary


włosy

owłosienie ludzkiej głowy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) owłosienie głowy ludzkiej

forma rzeczownika.

 (2.1) M., B. i W. lm. od: włos

Wiktionary

Włos – nitkowaty, zrogowaciały, wyspecjalizowany wytwór naskórka, występujący wyłącznie u ssaków, na powierzchni ich skóry, zbudowany z twardej, spoistej keratyny. W entomologii termin włosy lub włoski (łac. comae, pili, chaetae) stosowany jest w odniesieniu do niektórych wytworów oskórka stawonogów, w tym do szczecinek (saetae, setae).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Rano przed zabiegiem proszę wygolić włosy na prawej nodze nad kolanem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈvwɔsɨ, AS: vu̯osy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. włos m., włosiska nmos., włoski nmos., owłosienie n.

 przym. włosowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|szkucina, szkuty.

Wiktionary


włoszakowice

wieś w Polsce


SJP.pl

Włoszakowice (niem. Luschwitz) – wieś w Polsce, w województwie wielkopolskim, w powiecie leszczyńskim, siedziba gminy Włoszakowice. Na południowy zachód od miejscowości rozciągają się rozległe kompleksy leśne.

Wikipedia


włoszakowicki

przymiotnik od: Włoszakowice


SJP.pl


włoszanowo

Włoszanowo – pałucka wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie żnińskim, w gminie Janowiec Wielkopolski.

Wikipedia


włoszczowa

miasto powiatowe w województwie świętokrzyskim


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto powiatowe w Polsce w województwie świętokrzyskim;

Wiktionary

Włoszczowa – miasto powiatowe w Polsce w województwie świętokrzyskim. Siedziba władz gminy Włoszczowa i powiatu włoszczowskiego. Położone na Wyżynie Przedborskiej. W mieście funkcjonuje drobny przemysł drzewny, spożywczy, obróbki aluminium, budowlany oraz elektryczny. Według danych z 1 stycznia 2018 Włoszczowa liczyła 10 096 mieszkańców.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: vwɔʃˈt͡ʃɔva, AS: vu̯oščova

Wiktionary

Powiązane:

 przym. włoszczowski

 rzecz. włoszczowianin, włoszczowianka

Wiktionary


włoszczowianin

mieszkaniec Włoszczowy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Włoszczowy

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌvwɔʃt͡ʃɔˈvʲjä̃ɲĩn, AS: vu̯oščovʹi ̯ä̃ńĩn

Wiktionary

Powiązane:

 przym. włoszczowski

 rzecz. Włoszczowa, włoszczowianka

Wiktionary


włoszczowianka

mieszkanka Włoszczowy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Włoszczowy

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌvwɔʃt͡ʃɔˈvʲjãnka, AS: vu̯oščovʹi ̯ãnka

Wiktionary

Powiązane:

 przym. włoszczowski

 rzecz. Włoszczowa, włoszczowianin

Wiktionary


włoszczowski

przymiotnik od: Włoszczowa


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący Włoszczowej, związany z Włoszczową

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zbigniew Cegieła, szef włoszczowskiej prokuratury, był zaskoczony takim obrotem sprawy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: vwɔʃˈt͡ʃɔfsʲci, AS: vu̯oščofsʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Włoszczowa ż., włoszczowianin m., włoszczowianka ż.

Wiktionary


włoszczowskie

przymiotnik od: Włoszczowa


SJP.pl


włoszczyzna

1. ogół warzyw używanych łącznie jako przyprawa do zup, rosołów i innych potraw
2. to, co włoskie w zakresie kultury, obyczajów, języka itp.


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kulin. warzywa używane do przygotowania zupy lub wywaru z warzyw

 (1.2) jęz. język włoski

 (1.3) pot. to, co włoskie

Wiktionary

Włoszczyzna – zestaw warzyw sprzedawany w sklepach i na straganach, służący jako uniwersalny zbiór składników roślinnych do przygotowania wywaru do niektórych zup (np. zupa jarzynowa, rosół) w tak zwanych pęczkach (w siatce lub złączone recepturką).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Królowa Bona może i była starą zołzą, intrygantką i trucicielką, ale zawdzięczamy jej włoszczyznę i renesans.

 (1.2) Ojciec opowiadał, że mówił po włosku wyśmienicie. Ale w różnych okolicznościach, po przedłużających się ceremoniach czy przeciągających się posiedzeniach naukowych, akcent jego włoszczyzny twardniał.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Włochy lm nm., Włoch mos., Włoszka ż., włoskość ż.

 przym. włoski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|grincojg.

Wiktionary


włoszka

gatunek pszczoły


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta lub dziewczyna narodowości włoskiej, obywatelka Włoch

Wiktionary

Włoszka (niderl. De Italiaanse, ang. Italian Woman (Agostina Segatori?)) – obraz olejny (Nr kat.: F 381, JH 1355) namalowany przez Vincenta van Gogha w grudniu 1887 podczas jego pobytu w Paryżu, znany też pod tytułem Włoszka z goździkami lub Portret kobiety z goździkami.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jego ojciec był Polakiem, a matka Włoszką, w sumie więc jest pół Polakiem, pół Włochem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈvwɔʃka, AS: vu̯oška

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Włochy nmos., włoski mrz., włoskość ż.

:: fm. Włoch mos.

 przym. włoski

 przysł. po włosku

Wiktionary


włoszysko

zgrubienie od: Włoch


SJP.pl


włożenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|włożyć.

Wiktionary

Zanurzenie (włożenie) – odwzorowanie różnowartościowe f\colon A\rightarrow B obiektu A w obiekt B zachowujące własności obiektu zanurzanego (to, o jakie własności chodzi, zależy od rozważanej teorii).

Wikipedia

Wymowa:

IPA: vwɔˈʒɛ̃ɲɛ, AS: vu̯ožńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. wkładać ndk.; włożyć dk.

Wiktionary


włożyć

1. umieścić coś gdzieś; wsadzić, wetknąć, wcisnąć;
2. umieścić coś na sobie lub na kimś, zwłaszcza ubranie, założyć, nałożyć, wdziać, nasadzić, naciągnąć;
3. wnieść jako wkład; wpłacić;
4. przenośne: dać z siebie wiele, poświęcić się


SJP.pl

czasownik przechodni

 (1.1) dokonany od|wkładać.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) O płycie „Kakadu” Ewa Bem mówi tak: „absolutnie całe swe serce włożyła w nią masa fajnych ludzi”.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈvwɔʒɨt͡ɕ, AS: vu̯ožyć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wkładanie n., włożenie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński|styrczyć.

Wiktionary


włupić

rzadko, potocznie:
1. w piłce nożnej, hokeju: strzelić komuś gola;
2. pobić kogoś


SJP.pl


włynice

Włynice – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie radomszczańskim, w gminie Gidle.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa częstochowskiego.

Wikipedia


x

1. litera;
2. spółgłoska;
3. głoska;
4. w matematyce: symbol niewiadomej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki lub męskorzeczowy

 (1.1) jęz. majuskuła siedemnastej litery alfabetu łacińskiego, spotykanej w nielicznych zapożyczeniach;

zaimek, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) ktoś anonimowy; osoba, której personalia są nieznane

 (2.2) ktoś anonimowy; osoba, której personalia powinny pozostać ukryte

 (2.3) ktoś fikcyjny i przykładowy, służący do zilustrowania problemu

Wiktionary

X (minuskuła: x) (iks) – dwudziesta czwarta litera alfabetu łacińskiego. Litera x jest obecna w wielu alfabetach narodowych wywodzących się z alfabetu łacińskiego. W rzymskim systemie zapisywania liczb oznacza 10.

Wikipedia

Przykłady

 (2.1) To jest pan X (niestety nie pamiętam nazwiska ani imienia). Pan X jest Żydem z Czechosłowacji

Wiktionary

Wymowa:

IPA: iks, AS: iks

Wiktionary

Powiązane:

frazeologia. promienie X

etymologia.

uwagi.

 (1.1) alfabet polski.

tłumaczenia.

* amerykański język migowy: (1.1) 30px

* angielski: (2.1) X

* nowogrecki: (2.1) Χ

* polski język migowy: PJM-ukryj| (1.1) {{PJM|X.}}

źródła.

== X (język afar.) ==

wymowa.

 IPA|ɖ.

znaczenia.

litera

 (1.1) Xa, majuskuła ósmej litery alfabetu afarskiego

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

 (1.1) minuskuła: x

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) Y, Iks, NN, Iksiński / Iksińska

Wiktionary


x-kształtny

przymiotnik relacyjny

 (1.1) taki, który ma kształt litery X

Wiktionary


x-ty

potocznie: któryś z kolei (np. Po raz x-ty widzę to ogłoszenie!); iksty


SJP.pl


x.

ks.; skrót od:
1. ksiądz;
2. książę


SJP.pl

skrót

 (1.1) = daw. ksiądz

 (1.2) = daw. książę

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ks.

 (1.2) ks.

Wiktionary


xantia

samochód typu Citroën Xantia


SJP.pl


xavier

obce imię męskie


SJP.pl


xawery

imię męskie, Ksawery


SJP.pl

Ksawery – imię męskie. Pochodzi od nazwy miejscowości, z której pochodził św. Franciszek Ksawery (Javier). Początkowo używane tylko w złożeniu z Franciszkiem (analogicznie do Kantego). Oboczna, bardziej archaiczna pisownia – Xawery.

Ksawery imieniny obchodzi: 31 stycznia i 3 grudnia - wspomnienie liturgiczne św. Franciszka Ksawerego.

Wikipedia


xbox

[czytaj: eksboks] marka konsoli gier wideo firmy Microsoft


SJP.pl

Xbox (wym. [ˈɛksbɒks]) – konsola gier wideo wyprodukowana przez amerykańskie przedsiębiorstwo Microsoft.

Sprzedaż urządzenia rozpoczęto w listopadzie 2001 roku. Xbox był pierwszą konsolą Microsoftu. Sprzęt pojawił się na rynku po premierze konkurencyjnej konsoli PlayStation 2, wyprodukowanej przez koncern Sony, a przed premierą GameCube’a zaprojektowanego przez Nintendo. Oba te przedsiębiorstwa miały już pewne doświadczenie na rynku konsol i przywiązanych do nich użytkowników, lecz głównymi rynkami odbiorczymi dla produktu Microsoftu stały się Stany Zjednoczone i Europa, które dotychczas zdominowane były przez urządzenia z Japonii. W listopadzie 2005 na rynku pojawił się następca Xboksa – Xbox 360. W 2009 roku przedstawiciele Microsoftu oświadczyli, że wsparcie dla konsoli Xbox zostanie zakończone. 15 kwietnia 2010 wyłączono usługę Xbox Live dla pierwszego Xboxa.

Wikipedia


xbw

skrót od: Książę Biskup Warmiński (zwłaszcza Ignacy Krasicki)


SJP.pl


xe

symbol ksenonu, pierwiastka chemicznego


SJP.pl

Ksenon (Xe, łac. xenon) – pierwiastek chemiczny z grupy gazów szlachetnych w układzie okresowym.

Nazwa pochodzi z gr. ksénos „dziwny”, „obcy”. Został odkryty w 1898 r. przez W. Ramsaya i Morrisa Traversa jako pozostałość po frakcjonowanej destylacji skroplonego kryptonu.

Wikipedia


xedos

samochód typu Mazda Xedos


SJP.pl


xenia

[czytaj: ksenia] kąśliwy epigram w formie dystychu


SJP.pl

  • xenia (epigramat)

Miejscowości w USA:

  • Xenia – wieś w stanie Illinois, w hrabstwie Clay
  • Xenia – miasto w stanie Ohio, w hrabstwie Greene

Gminy w USA:

  • Xenia (ang. Xenia Township) – gmina w stanie Illinois, w hrabstwie Clay
  • Xenia (ang. Xenia Township) – gmina w stanie Ohio, w hrabstwie Greene

Inne:

  • Xenia – film z 2014 roku

Wikipedia


xeon

Xeon (IPA [ˈziːɒn]) – serwerowa rodzina procesorów firmy Intel, która wyewoluowała z procesorów Pentium II, jako następca dla użytkowników układów Pentium Pro. Pierwszy procesor taktowany był zegarem 450 MHz. Rodzina Xeonów przeznaczona jest na rynek serwerów na co wskazuje wyższa wydajność, zwiększona ilość pamięci podręcznej poziomu L2 i L3 oraz możliwość pracy w konfiguracji wieloprocesorowej.

Wikipedia


xeres

Sherry, także jerez, xeres – hiszpańskie wino wzmocnione (ok. 16–20% alkoholu) pochodzące z Andaluzji, z rejonu Jerez de la Frontera. Od schyłku XVI wieku zyskało popularność w Anglii, stąd ogólnie przyjęta angielska nazwa tego trunku.

W języku polskim słowo sherry jest rodzaju nijakiego (to sherry, nie: ta sherry).

Wikipedia


xero

kserograficzny, np. punkt xero; ksero (częściej)


SJP.pl

  • kserokopiarka, kserokopia (ksero)
  • Xero – tytuł filmu

Wikipedia


xerox

Xerox Corporation – amerykański koncern, jeden z największych na świecie dostawców cyfrowych drukarek oraz usług outsourcingu druku, zarządzania dokumentami i procesami back office. Wraz ze spółką Fuji Xerox przeznacza rocznie ok. 1,5 mld USD na badania i rozwój.

Wikipedia


xerxes

Osoby
  • Kserkses I – król Persji 485-465 p.n.e.
  • Kserkses II – król Persji 424 p.n.e.
  • Kserkses z Armenii – król Armenii 212 p.n.e.
  • Kserkses z Kommageny – władca Kommageny 228-201 p.n.e.
Inne
  • Kserkses – opera Georga Friedricha Händla

Wikipedia


xi'an

Wikipedia


xi'an

[czytaj: si an] miasto w Chinach; Si-an


SJP.pl


xia

[czytaj: sia] chińska dynastia


SJP.pl

  • Dynastia Xia – pierwsza dynastia wyliczana przez chińskich historyków
  • Xia (system plików) – system plików obsługiwany przez jądro Linuksa
  • Xia (wyspa) – wyspa w świecie Bionicle
  • Xia (osoba) – Kobieta, bohater 30 tomu Thorgala

Wikipedia


xiamen

[czytaj: SIAmen] miasto w Chinach; Siamen


SJP.pl

Xiamen ([ɕâmə̌n]; chiń. upr. 厦门市; chiń. trad. 廈門市; pinyin Xiàmén Shì; dawniej znane na Zachodzie jako Amoy od wymowy nazwy miasta w dialekcie hokkien) – miasto portowe w południowo-wschodnich Chinach, w prowincji Fujian, nad Cieśniną Tajwańską. W 2010 roku liczba mieszkańców strefy zurbanizowanej wynosiła 636 548. Zespół miejski w 1999 roku liczył 1 289 876 mieszkańców.

Wikipedia


xiangtan

[czytaj: SIANGtan] miasto w Chinach; Siangtan


SJP.pl

Wikipedia


xiaomi

[czytaj: szał-mi] jeden z największych producentów smartfonów na świecie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki lub męskozwierzęcy

 (1.1) produkt marki Xiaomi

Wiktionary

Xiaomi (chiń. 小米科技; pinyin Xiǎomĭ Kējì; dosł. „technologia prosa”; wym. [ɕjǎu.mì] ( odsłuchaj); tu: jako wieloznaczeniowe skojarzenie) – chińskie wielobranżowe przedsiębiorstwo technologiczne specjalizujące się głównie w produkcji smartfonów, a także innych przedmiotów elektroniki użytkowej, z siedzibą w dzielnicy Haidian w Pekinie, utworzone w 2010 roku.

Wikipedia


xie

Xie (chiń. ) – 10. władca Chin z dynastii Xia, panujący w latach 1996–1981 p.n.e.

Wikipedia


xiii

liczba rzymska oznaczająca "13"


SJP.pl


xingu

[czytaj: SZINgu] rzeka w Brazylii


SJP.pl

Xingu – rzeka w północnej Brazylii, prawy dopływ Amazonki, piąta co do długości (ok. 2100 km) rzeka Brazylii. Źródła na wyżynie Mato Grosso. Rzeka posiada liczne progi i wodospady. Najważniejszym jej dopływem jest Iriri. Powierzchnia dorzecza 420 tys. km².

Wzdłuż Xingu naukowcy od lat katalogują pozostałości wielkich założeń ziemnych: rowów, palisad, grobli i dróg - pozostałości nieznanej dokładnie cywilizacji prekolumbijskiej.

Wikipedia


xinhua

[czytaj: szin huA] chińska agencja prasowa


SJP.pl

Agencja Informacyjna Xinhua (dosł. Nowe Chiny, ang. Xinhua News Agency) – państwowa agencja prasowa Chińskiej Republiki Ludowej i najważniejsza w Chinach instytucja zajmująca się zbieraniem i obróbką informacji prasowych, a także organizacją konferencji z udziałem polityków i instytucji rządowych. Jest największą agencją informacyjną świata pod względem liczby korespondentów na całym świecie. Xinhua nie jest jedyna, w kraju działa również Chińska Agencja Prasowa (中国新闻社, ang. China News Service).

Wikipedia


xining

[czytaj: SIning] miasto w Chinach; Sining


SJP.pl

Xining /ɕí.nǐŋ/ (chiń. upr. 西宁; chiń. trad. 西寧; pinyin Xīníng; tyb. ཟི་ལིང་།, Wylie: zi ling) – miasto o statusie prefektury miejskiej w środkowych Chinach, na Wyżynie Tybetańskiej, nad rzeką Huang Shui (dopływ Huang He), ośrodek administracyjny prowincji Qinghai. W 2010 roku liczba mieszkańców miasta wynosiła 765 485. Prefektura miejska w 2010 roku liczyła 2 208 708 mieszkańców. Ośrodek przemysłu spożywczego, wełnianego, maszynowego, metalowego i elektronicznego.

Wikipedia


xinjiang

[czytaj: SINdziang] region w Chinach; Sinciang, Sinkiang


SJP.pl

Wikipedia


xiv

liczba rzymska oznaczająca "14"


SJP.pl


xix

liczba rzymska oznaczająca "19"


SJP.pl


xl

(z angielskiego: extra large) oznaczenie dla rozmiaru ubrania: bardzo duży


SJP.pl


xml

skrót od: Extensible Markup Language - uproszczony metajęzyk stworzony na podstawie metajęzyka SGML, stosowany do wymiany danych w Internecie


SJP.pl

skrótowiec

 (1.1) inform. = ang. Extensible Markup Language → rozszerzalny język znaczników (język do zapisu danych podobny do HTML-a; )

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Walidator nie znalazł błędów w kodzie XML.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: iks‿ɛ̃m‿ˈɛl, AS: iks‿ẽm‿el

Wiktionary

Powiązane:

 przym. XML-owy

Wiktionary


xml-owy

XML


SJP.pl

Patrz:

XML

xp

[czytaj: iks-PE] wersja Windowsa


SJP.pl


xperia

Xperia – seria smartfonów produkowanych początkowo pod marką Sony Ericsson, a od 2012 roku przez Sony. Nazwa Xperia pochodzi od angielskiego słowa experience (doświadczenie) i została zastosowana po raz pierwszy w kampanii promującej telefon Xperia X1 „I (Sony Ericsson) xperia the best”.

Wikipedia


xs

(z angielskiego: extra small) oznaczenie dla rozmiaru ubrania: bardzo mały


SJP.pl


xsara

[czytaj: ksara] model samochodu marki Citroën


SJP.pl


xu

jednostka płatnicza Wietnamu (100 xu = 10 hao = 1 dong); obecnie nieemitowana ze względu na znikomą wartość


SJP.pl

Xu (od francuskiego sous, l.poj. sou – monety równej 1/12 liwra i 20 denarom) – moneta zdawkowa formalnie stosowana w Wietnamie jako równowartość 1/100 đồnga i 1/10 hào. Obecnie ze względu na inflację nie występuje już w obiegu, a najmniejszym nominałem wietnamskiej waluty jest banknot o wartości 100 đồng.

Wikipedia


xuzhou

[czytaj: śüdżoł] miasto w Chinach; Süczou


SJP.pl

Wikipedia


xv

liczba rzymska oznaczająca "15"


SJP.pl


xvi

liczba rzymska oznaczająca "16"


SJP.pl


xviii

liczba rzymska oznaczająca "18"


SJP.pl


xx

liczba rzymska oznaczająca "20"


SJP.pl


xx.

skrót od: księża


SJP.pl

skrót, rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) księża

Wiktionary


xxi

liczba rzymska oznaczająca "21"


SJP.pl


xxii

liczba rzymska oznaczająca "22"


SJP.pl


xxix

liczba rzymska oznaczająca "29"


SJP.pl


xxl

(z angielskiego: extra extra large) oznaczenie dla rozmiaru ubrania: bardzo, bardzo duży


SJP.pl


xxx

oznaczenie filmów pornograficznych


SJP.pl

w muzyce

albumy:

  • XXX – album zespołu 1984 z 2015 roku
  • XXX – album zespołu Asia z 2012 roku
  • XXX – album zespołu Boys z 2010 roku
  • XXX – album zespołu Deriglasoff z 2014 roku
  • XXX – album zespołu Perfect z 2010 roku
  • XXX – album zespołu ZZ Top z 1999 roku

Wikipedia


xxxv

liczba rzymska oznaczająca "35"


SJP.pl


xymena

imię żeńskie


SJP.pl

Ksymena, Xymena – imię żeńskie pochodzenia hebrajskiego, żeński odpowiednik imienia Szymon, ukształtowany za pośrednictwem dawnego języka hiszpańskiego.

Imię pozostaje w Polsce imieniem rzadkim, choć liczba imienniczek wzrasta. W 2001 roku imię Ksymena nosiło 385 kobiet, a formę Xymena – 90, natomiast w styczniu 2024 w rejestrze PESEL, wśród publicznie dostępnych danych dotyczących osób żyjących, wykazano 399 kobiet o imieniu Ksymena i 120 kobiet o imieniu Xymena nadanym jako imię pierwsze. Dla porównania, najczęściej nadane jako żeńskie imię pierwsze – Anna, nosi (w 2024 roku) 1072616 osób.

Wikipedia


y

1. skrót od: yard (anglosaska jednostka długości równa trzem stopom (91,44 cm)); yd;
2. wykrzyknik wyrażający różne stany emocjonalne w zależności od sytuacji i kontekstu, zwłaszcza zastanowienie, namysł, zgodę; yhm, yyy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki lub męskorzeczowy

 (1.1) jęz. majuskuła dwudziestej dziewiątej litery polskiego alfabetu;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

 (1.1) igrek

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

 (1.1) alfabet polski.

 (1.1) używana na początku tylko niektórych wyrazów obcego pochodzenia, jak Yeti

tłumaczenia.

* amerykański język migowy: (1.1) 30px

* polski język migowy: PJM-ukryj| (1.1) {{PJM|Y.}}

źródła.

== Y (język afar.) ==

wymowa.

 IPA|j.

znaczenia.

litera

 (1.1) Ya, majuskuła dwudziestej drugiej (ostatniej) litery alfabetu afarskiego

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈiɡrɛk, AS: igrek

Wiktionary

Powiązane:

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

 (1.1) alfabet polski.

 (1.1) używana na początku tylko niektórych wyrazów obcego pochodzenia, jak Yeti

tłumaczenia.

* amerykański język migowy: (1.1) 30px

* polski język migowy: PJM-ukryj| (1.1) {{PJM|Y.}}

źródła.

== Y (język afar.) ==

wymowa.

 IPA|j.

znaczenia.

litera

 (1.1) Ya, majuskuła dwudziestej drugiej (ostatniej) litery alfabetu afarskiego

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

 (1.1) minuskuła: y

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) igrek

Wiktionary


yać

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. brak)

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. pot. fizj. robić kupę

Wiktionary


yacht

[czytaj: jacht] rzadko: jacht (lekki statek żaglowy)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) daw. jacht

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Czasem na horyzoncie przewinął się smukły yacht spacerowy i zczezał (= sczezał) w dali, wlokąc za sobą długi cylinder dymu…

Wiktionary

Wymowa:

IPA: jaxt, AS: i ̯aχt

Wiktionary


yacht-club

[czytaj: jachtklub] klub gromadzący fascynatów żeglarstwa; jachtklub, yacht club


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) klub żeglarski

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. yachting

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) jachtklub, yacht club

Wiktionary


yachting

[czytaj: jachting] pływanie na łodziach i statkach żaglowych oraz deskach z żaglem; żeglarstwo, jachting


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) żeglarstwo, jachting

Wiktionary

Jachting (ang. yachting) – żeglowanie za pośrednictwem jachtu. Szerzej jest to sztuka sterowania łodzią i wykorzystywania siły wiatru za pomocą żagli dla celów sportowych lub rekreacyjno-turystycznych.

Potocznie określa się tą nazwą żeglowanie od portu do portu, w porze dziennej przy ładnej pogodzie.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. yacht club mrz., yacht-club mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) żeglarstwo, jachting

Wiktionary


yahoo

[czytaj: jahu] amerykański portal internetowy


SJP.pl

Yahoo! – amerykański portal internetowy posiadający wersje w kilkunastu językach. Serwis był notowany w rankingu Alexa na miejscu 12.

Główna siedziba znajduje się w Sunnyvale, w stanie Kalifornia, w USA.

Wikipedia


yakuza

[czytaj: jakuza] członek japońskiej mafii; jakuza


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) członek mafii japońskiej;

rzeczownik, rodzaj żeński

 (2.1) mafia japońska

Wiktionary

Yakuza (jap. やくざ) lub gokudō (jap. 極道, 獄道) – yakuza, gangster, hazardzista, członek tradycyjnych japońskich grup przestępczych.

Wikipedia

Przykłady

 (2.1) Policja dorwała bossa yakuzy w jednym z kasyn w Nagoi.

Wiktionary


yalda

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) etn. rel. tradycyjne irańskie święto o rodowodzie zaratusztriańskim przypadające w noc przesilenia zimowego na półkuli północnej, podczas którego przyjaciele i rodzina spotykają się, aby do północy jeść, pić i czytać poezję, zwłaszcza Hafiza;

 (1.2) irańskie imię żeńskie

Wiktionary

Jalda, Noc Jalda (niekiedy Wigilia Jalda, pers یلدا, شب یلدا lub شب چله) – tradycyjne święto o rodowodzie przedzaratusztriańskim przypadające w noc przesilenia zimowego na półkuli północnej, obchodzone głównie w Iranie, ale również krajach dawnej Persji – Afganistanie, Tadżykistanie, Uzbekistanie, Turkmenistanie, Azerbejdżanie i Armenii, a także wśród diaspory tych krajów.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Dzisiejsza noc będzie szczególnie ważna dla Irańczyków i Afgańczyków. To Yalda – najdłuższa, najciemniejsza noc w roku. Jedząc owoce granatu, tańcząc i odczytując przyszłość z wersetów perskiej poezji będziemy walczyć z ciemnością tej nocy. I każdej następnej.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Noc Yalda, Jalda

Wiktionary


yale

[czytaj: jale, rzadziej jejl] automatyczny zamek do drzwi o płaskim kluczu; jale


SJP.pl

rzeczownik

 (1.1) typ automatycznego zamka do otwierania drzwi płaskim kluczem

Wiktionary

Belgia:

  • Yåle – walońska nazwa miejscowości Alle

Stany Zjednoczone:

  • Yale – miasto w stanie Iowa, w hrabstwie Guthrie
  • Yale – miejscowość w stanie Michigan, w hrabstwie St. Clair
  • Yale – miejscowość w stanie Oklahoma, w hrabstwie Payne
  • Yale – wieś w stanie Dakota Południowa, w hrabstwie Beadle
  • Yale – wieś w stanie Illinois, w hrabstwie Jasper
  • Yale (Yale Township) – gmina w stanie Nebraska, w hrabstwie Valley

Wikipedia


yam

[czytaj: jam] jadalne korzenie azjatyckiej rośliny (różnych gatunków jamsu), podobne do ziemniaków


SJP.pl


yamaha

[czytaj: jamaha] produkt (np. motocykl, syntezator) marki Yamaha


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mot. pot. pojazd marki Yamaha

 (1.2) muz. pot. instrument marki Yamaha

Wiktionary

Yamaha Group – japoński koncern, założony 12 października 1887 przez Torakusu Yamahę, notowany na giełdzie w Tokio.

Wyprodukowano w nim pierwsze w Japonii pianino. W 1904 pianina i organy Yamahy zostały nagrodzone Honorową Główną Nagrodą na Targach Światowych w Saint Louis. Firma Yamaha wprowadziła na rynek pierwsze popularne syntezatory cyfrowe, w tym model DX7, który osiągnął duży sukces komercyjny.

Wikipedia


yamato

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna

 (1.1) etn. wschodnioazjatycka grupa etniczna obejmująca ponad 98% populacji Japonii

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) etn. mężczyzna lub chłopiec z grupy etnicznej Yamato (1.1)

rzeczownik, rodzaj żeński

 (3.1) etn. kobieta lub dziewczyna z grupy etnicznej Yamato (1.1)

Wiktionary

Yamato (jap. 大和)

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 (1.1) etym|jap|大和.

uwagi.

 (1.1) zoblistę|Ajnowie|Ryukuanie|Yamato.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) Tamato, Yamato people

źródła.

== Yamato (język włoski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj męski, nazwa własna

 (1.1) hist. Japonia

 (1.2) geogr. toponim Yamato

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 (1.1) etym|jap|大和.

uwagi.

 (1.1) zoblistę|Ajnowie|Ryukuanie|Yamato.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) Tamato, Yamato people

źródła.

== Yamato (język włoski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj męski, nazwa własna

 (1.1) hist. Japonia

 (1.2) geogr. toponim Yamato

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


yamato-e

[czytaj: jamato e] narodowa szkoła malarstwa japońskiego w latach 794-1185, pozbawiona wpływu kultury chińskiej


SJP.pl


yan

[czytaj: jen] państwo w Chinach w Epoce Walczących Królestw (480-221 p.n.e.); Jen


SJP.pl

  • Yan – państwo w starożytnych Chinach
  • Yan – naczynie z brązu używane w starożytnych Chinach
  • Yan – brazylijski piłkarz

Wikipedia


yandex

Yandex (ros. Яндекс) (czyt. Jandeks) – rosyjsko-holenderskie przedsiębiorstwo z siedzibą w Amsterdamie i z siedzibą operacyjną w Moskwie; korporacja międzynarodowa w branży informatycznej, właściciel rosyjskiej wyszukiwarki internetowej o tej samej nazwie. W 2017 wyszukiwarka kontrolowała około 50% rynku w Rosji oraz była to ósma co do wielkości wyszukiwarka świata.

Wikipedia


yang

[czytaj: jang] w chińskiej filozofii: męski, pozytywny pierwiastek w przyrodzie, łączący się i współdziałający ze swym przeciwieństwem - jin; jang


SJP.pl

  • Yang – jeden z dwóch pierwiastków w chińskiej koncepcji metafizycznej yin i yang
  • Yang – powiat w Chinach, w prowincji Shaanxi, w prefekturze miejskiej Hanzhong

Wikipedia


yanina

[czytaj: Janina] obce imię żeńskie


SJP.pl

Janusz Henryk Iwański, ps. „Yanina” (ur. 22 kwietnia 1956 w Częstochowie) – polski muzyk jazzowy i rockowy, gitarzysta, kompozytor, autor tekstów i wokalista, związany z Częstochową. Współzałożyciel zespołów Tie Break, Soyka Yanina, współpracownik Drum Freaks i Maanamu. Członek Akademii Fonograficznej ZPAV. Członek ZAiKS oraz STOART.

Wikipedia


yankee-doodle

[czytaj: janki dudl] amerykańska pieśń narodowa


SJP.pl


yantai

[czytaj: JANtaj] miasto w Chinach; Jentaj


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) geogr. miasto w Chinach;

Wiktionary

Yantai (chiń. 烟台; pinyin Yāntái) – miasto o statusie prefektury miejskiej we wschodnich Chinach, w prowincji Szantung, ważny port nad Morzem Żółtym. W 2010 roku liczba mieszkańców miasta wynosiła 811 224. Prefektura miejska w 1999 roku liczyła 6 447 873 mieszkańców. Ośrodek regionu sadowniczego i uprawy winorośli; rozwinięty przemysł spożywczy, włókienniczy, odzieżowy, skórzany, chemiczny i elektromaszynowy. Stolica diecezji rzymskokatolickiej.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. jentajczyk, jentajka

 przym. jentajski

Wiktionary


yaoi

[czytaj: jaoi] gatunek mangi i anime skupiający się na związkach męsko-męskich


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) szt. podgatunek hentai pokazujący miłość między mężczyznami

Wiktionary

Yaoi (jap. やおい), Boys’ Love (jap. ボーイズラブ bōizu rabu; BL) – wywodzący się z Japonii gatunek fikcji (mang, anime, powieści i gier komputerowych), w którym elementem fabuły są homoerotyczne związki męsko-męskie. Głównymi twórcami i odbiorcami tych publikacji są nie homoseksualiści, lecz heteroseksualne kobiety.

Wikipedia


yaoistka

[czytaj: jaoistka] fanka mang lub anime o związkach homoseksualnych mężczyzn


SJP.pl


yapping

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) slang. ględzenie, mówienie ciągle o tym samym

Wiktionary

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 etym|ang|yapping. → ujadanie, z przypadkowym podobieństwem do etymn|pol|japa.

uwagi.

tłumaczenia.

źródła.

== yapping (język angielski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) ujadanie

przymiotnik

 (2.1) ujadający

forma czasownika|en.

 (3.1) present participle|yap.

odmiana.

przykłady.

Wiktionary


yard

[czytaj: jard] anglosaska jednostka długości, równa trzem stopom, czyli 0,9144 m; jard


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) miar. zob. jard.

Wiktionary

Jard (yd) (Yard) – anglosaska jednostka długości. Jednostka podstawowa angielskiego i amerykańskiego układu miar. Jest on równy trzem stopom lub 36 calom, jego długość w jednostkach SI różni się w zależności od układu. Najpowszechniej używanym jardem jest jard międzynarodowy, mierzący dokładnie 0,9144 metra.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: jart, AS: i ̯art

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) jard

Wiktionary


yaren

[czytaj: jaren] osiedle uznawane za nieoficjalną stolicę Republiki Nauru, położone na wyspie o tej samej nazwie


SJP.pl

rzeczownik, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto, siedziba rządu Nauru;

Wiktionary

Yaren (wym. Jaren, w dawniejszym okresie Makwa/Moqua) – jeden z okręgów administracyjnych (dystryktów) oraz osiedle uznawane za nieoficjalną stolicę Republiki Nauru, położone na wyspie o tej samej nazwie. Niekiedy jako stolicę Nauru wymienia się Aiwo, jednak to w Yaren znajduje się większość urzędów państwowych. Zamieszkują je 632 osoby (2002).

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. jareńczyk mos., jarenka ż.

 przym. jareński

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* czeski: (1.1) Yaren

* słowacki: (1.1) Yaren m.

* szwedzki: (1.1) Yaren

źródła.

== Yaren (język czeski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, nazwa własna

 (1.1) geogr. Yaren

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈjarɛ̃n, AS: i ̯arẽn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. jareńczyk mos., jarenka ż.

 przym. jareński

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. jareńczyk mos., jarenka ż.

 przym. jareński

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* czeski: (1.1) Yaren

* słowacki: (1.1) Yaren m.

* szwedzki: (1.1) Yaren

źródła.

== Yaren (język czeski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, nazwa własna

 (1.1) geogr. Yaren

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


yarg

[czytaj: jarg] gatunek łagodnego, białego sera kornwalijskiego


SJP.pl


yari

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) japońska włócznia;

Wiktionary

  • Yarí – rzeka w Kolumbii
  • Yari – japońska włócznia

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia. etym|jap.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) yari

źródła.

== yari (język angielski.) ==

thumb|yari (1.1)

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) yari

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia. etym|jap.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) yari

źródła.

== yari (język angielski.) ==

thumb|yari (1.1)

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) yari

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


yaris

[czytaj: jaris] samochód typu Toyota Yaris


SJP.pl

Toyota Yaris – samochód osobowy klasy aut miejskich produkowany przez japońską markę Toyota od 1999 roku. Od 2020 roku produkowana jest czwarta generacja modelu.

Nazwa „Yaris” wywodzi się od Charyty (gr. Χάρις Cháris, l.mn. Χάριτες Chárites), czyli jednej z greckich bogiń wdzięku.

Wikipedia


yass

[czytaj: jas] styl w muzyce rozrywkowej, łączący elementy współczesnej muzyki improwizowanej, jazzu, punk rocka i folku; jass


SJP.pl

Yass (jass) – często definiowany jako osobny styl w muzyce, nie jest nowym gatunkiem w dosłownym sensie, a raczej swoistym konglomeratem różnych stylów, łączącym elementy współczesnej muzyki improwizowanej, jazzu, punk rocka i folku.

Wikipedia


yassowy

yass [czytaj: jasowy]; jassowy


SJP.pl


yates

[czytaj: jejts] nazwisko


SJP.pl

Miasto w USA:

  • Yates – miasto w stanie Nowy Jork, w hrabstwie Orleans

Gminy w USA:

  • Yates (ang. Yates Township) – gmina w stanie Illinois, w hrabstwie McLean
  • Yates (ang. Yates Township) – gmina w stanie Michigan, w hrabstwie Lake
  • Yates (ang. Yates Town) – gmina w stanie Nowy Jork, w hrabstwie Orleans

Wikipedia


yatren

[czytaj: jatren] chemiczny związek organiczny stosowany w leczeniu czerwonki; jatren


SJP.pl


yayoi

Yayoi (jap. 弥生時代 Yayoi-jidai; okres Yayoi) – okres w historii Japonii między rokiem 300 p.n.e. a 300 n.e.

Doszło wówczas do znaczących zmian klimatycznych. Ludność terenów dzisiejszych Chin, Korei, Mongolii, przenosiła się na południe i wschód w związku z powstawaniem wielkich pustyń azjatyckich (m.in. Gobi). W wyniku tego procesu pewne grupy ludzi o prawdopodobnie rozmaitym pochodzeniu etnicznym przeniosły się do Japonii. Migranci mogli pochodzić z dorzecza Jangcy w Chinach, południowych wybrzeży Korei (zob. Gaya) lub z Mandżurii. Języki japońskie wykazują pewne podobieństwa z językami ałtajskimi i językiem koreańskim. Ludność Japonii posiada dominującą haplogrupę DNA-Y D1b oraz O2b - to jedyne państwo świata, gdzie te haplogrupy są haplogrupami dominującymi (w zależności od regionu Japonii). Typowa dla Chin i Korei grupa O3 jest obecna głównie na wyspie Kiusiu (Kyūshū) i rejonach granicznych z Koreą.

Wikipedia


yb

1. symbol iterbu, pierwiastka chemicznego;
2. skrót od jottabitu, jednostki równej
1.000.000.000.000.000.000.000.000 bitów


SJP.pl

  • Yb – symbol chemiczny iterbu
  • Yb – wieś w Republice Komi
  • Yb – jottabit, jednostka wielkości w informatyce
  • Yb - Ypatingasis būrys – litewska kolaboracyjna formacja policyjna

Wikipedia


yd

skrót od: yard (anglosaska jednostka długości równa trzem stopom (91,44 cm)); y


SJP.pl

Jard (yd) (Yard) – anglosaska jednostka długości. Jednostka podstawowa angielskiego i amerykańskiego układu miar. Jest on równy trzem stopom lub 36 calom, jego długość w jednostkach SI różni się w zależności od układu. Najpowszechniej używanym jardem jest jard międzynarodowy, mierzący dokładnie 0,9144 metra.

Wikipedia


yeats

[czytaj: jejts] nazwisko


SJP.pl


yellowstone

[czytaj: JElołston] rzeka i park narodowy w USA


SJP.pl

Yellowstone (ang. yellow żółty + stone kamień) – nazwy miejsc - również miast i gmin w Ameryce Północnej położonych w dolinie rzeki Yellowstone, nadane ze względu na dominujące żółte zabarwienie kamieni spowodowane wysokim stężeniem mineralnym siarki m.in. wypłukiwanej i roznoszonej przez wody rzeki.

  • Park Narodowy Yellowstone

Wikipedia


yeoman

[czytaj: jołmen] średniozamożny farmer posiadający własną ziemię


SJP.pl

Yeoman – członek warstwy społecznej stanu wolnego w Anglii XV-XVIII wieku. W średniowieczu był on członkiem świty króla lub możnego, później termin oznaczał wolnego chłopa, drobnego właściciela ziemskiego lub dzierżawcę gospodarstwa obłożonego obowiązkiem służby zbrojnej, od XVII w. już tylko dzierżawców ziemi szlacheckiej.

Wikipedia


yerba

[czytaj: jerba] potocznie: napój z wysuszonych i sproszkowanych liści yerba mate, zawierający kofeinę; herbata paragwajska, mate, yerba mate, herba mate


SJP.pl


yerbaholiczka

[czytaj: jerbaholiczka] kobieta pijąca yerba mate w dużych ilościach; yerboholiczka


SJP.pl


yerbaholik

[czytaj: jerbaholik] osoba pijąca yerba mate w dużych ilościach; yerboholik


SJP.pl


yerbera

[czytaj: jerbera] pojemnik do przechowywania yerba mate


SJP.pl

Yerbera – pojemnik do przechowywania yerba mate. Zabezpiecza przed wysuszeniem i ułatwia dozowanie suszu.

Yerbera występuje w wielu formach, m.in.:

  • metalowej puszki z dozownikiem
  • często ozdobnego kubka z pokrywką (np. ze stali, srebra, tykwy)
  • drewnianego pudełka z dozownikiem u dołu
  • usztywnionej torby ze skóry

Wikipedia


yerbista

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) wielbiciel yerba mate

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: fż. yerbistka ż., yerbystka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) yerbysta

Wiktionary


yerboholiczka

[czytaj: jerboholiczka] kobieta pijąca yerba mate w dużych ilościach; yerbaholiczka


SJP.pl


yerboholik

[czytaj: jerboholik] osoba pijąca yerba mate w dużych ilościach; yerbaholik


SJP.pl


yerbomos

[czytaj: jerbomos] termos z wbudowaną bombillą do picia yerba mate


SJP.pl


yerbopijca

[czytaj: jerbopijca] żartobliwie: osoba regularnie pijąca yerba mate


SJP.pl


yerbowy

yerba [czytaj: jerbowy]


SJP.pl


yerbysta

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) wielbiciel yerba mate

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: fż. yerbistka ż., yerbystka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) yerbista

Wiktionary


yes

[czytaj: jes] brytyjska grupa muzyczna założona w roku 1968, działająca po dzień dzisiejszy


SJP.pl

  • Yes – brytyjska grupa rockowa
    • Yes – debiutancki album grupy Yes, wydany w 1969 roku
    • The Yes Album – album grupy Yes, wydany w 1971 roku
  • Yes – dziesiąty studyjny album zespołu Pet Shop Boys
  • Yes – singiel amerykańskiego zespołu LMFAO
  • yes – polecenie uniksowe
  • YES – polska sieć salonów jubilerskich

Zobacz też:

  • The Yes Men
  • Yes Tor

Wikipedia


yeti

[czytaj: jeti]
1. tajemnicza istota, której ślady rzekomo znaleziono w Himalajach; jeti, człowiek śniegu;
2. samochód typu Škoda Yeti


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy lub męskorzeczowy

 (1.1) mit. fant. duża, dwunożna istota, podobna do człowieka, o gęstym futrze, żyjąca rzekomo w Himalajach;

Wiktionary

Yeti – przyjęta powszechnie na Zachodzie nazwa mitycznego przedstawiciela niezidentyfikowanego gatunku (gatunków) zwierzęcia lub człowieka, występującego jakoby w odludnych, wysokogórskich rejonach Himalajów (Indie, Nepal, Tybet, Bhutan) oraz Syberii; obiekt badań kryptozoologii. Tybetańczycy tę rzekomą, tajemniczą, budzącą strach istotę nazywają kanguli, Nepalczycy natomiast yeti.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Tybetańczycy tę rzekomą, tajemniczą, budzącą strach istotę nazywają kanguli, Nepalczycy natomiast yeti.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈjɛtʲi, AS: i ̯etʹi

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) człowiek śniegu

Wiktionary


yggdrasil

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) mit. gigantyczne drzewo Odyna z mitologii nordyckiej:

Wiktionary

Yggdrasil – w mitologii nordyckiej Drzewo Strasznego, czyli Odyna (patrz axis mundi). Utożsamiane z jesionem.

Gigantyczne drzewo (we współczesnych wyobrażeniach skandynawskich często uważane za jesion), na którym znajdować się miały różne światy, w tym: Asgard, Midgard, Utgard i Helheim. Nazwa Yggdrasil dosłownie oznacza koń Yggra, czyli koń Odyna, którego jednym z imion jest Yggr (Straszliwy).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Z środka świata wyrastał wielki jesion Yggdrasil.

Wiktionary


yggdrasill

w mitologii północnogermańskiej: "wielkie drzewo świata"; Igdrasil


SJP.pl

Yggdrasil – w mitologii nordyckiej Drzewo Strasznego, czyli Odyna (patrz axis mundi). Utożsamiane z jesionem.

Gigantyczne drzewo (we współczesnych wyobrażeniach skandynawskich często uważane za jesion), na którym znajdować się miały różne światy, w tym: Asgard, Midgard, Utgard i Helheim. Nazwa Yggdrasil dosłownie oznacza koń Yggra, czyli koń Odyna, którego jednym z imion jest Yggr (Straszliwy).

Wikipedia


ygrek

rzadko, potocznie: ktoś, o kim nie chce się lub nie można mówić dokładnie; igrek, Igrek


SJP.pl


yh

wykrzyknik wyrażający różne stany emocjonalne w zależności od sytuacji i kontekstu, zwłaszcza zastanowienie, namysł, zgodę; yhm, y, yyy


SJP.pl


yhm

wykrzyknik wyrażający różne stany emocjonalne w zależności od sytuacji i kontekstu, zwłaszcza zastanowienie, namysł, zgodę; yy, yyy


SJP.pl


yhwe

tajemniczy napis biblijny w Starym Testamencie, z którego odczytano imię Boga


SJP.pl


yhy

wykrzyknik oznaczający zgodę, przytaknięcie; ehe, eche, mhm


SJP.pl


yibin

[czytaj: JIpin] miasto w Chinach; Ipin


SJP.pl

Yibin (chiń. upr. 宜宾; chiń. trad. 宜賓; pinyin Yíbīn) – miasto o statusie prefektury miejskiej w środkowych Chinach, w prowincji Syczuan, w Kotlinie Syczuańskiej, port nad Jangcy, przy ujściu rzeki Min Jiang.

Wikipedia


yijing

[czytaj: icing] chińska księga wróżb, klasyczne dzieło literatury chińskiej; I Ching, I-cing


SJP.pl

Yijing, Księga przemian – jeden z najstarszych chińskich tekstów klasycznych, reprezentujących rdzennie chińską kosmologię i filozofię. Jest księgą kanoniczną taoizmu i konfucjanizmu.

Księga była i jest używana do wróżb (bibliomancja), które w starożytnych Chinach pełniły wyjątkową rolę m.in. przy sprawowaniu władzy, organizowaniu ceremonii, wypraw wojennych itd. W tym charakterze była używana przez władców dynastii Zhou, dlatego nazywa się ją także Zhouyi – Przemiany Zhou.

Wikipedia


yin

[czytaj: jin] in, jin;
1. w chińskiej filozofii klasycznej: żeński, negatywny pierwiastek w przyrodzie, przeciwieństwo jang (yang);
2. zawierający ten pierwiastek (np. produkty yin)


SJP.pl

Słowo Yin może dotyczyć:

  • Yinxu – ruiny starożytnego miasta Yin w Chinach
  • Yin (Shang) – starożytna dynastia chińska
  • Yin – pierwsza żona cesarza Chin He
  • Yin – rzeka w Mjanmie
  • Yin i yang – koncepcja w filozofii chińskiej

Wikipedia


yin-yang

[czytaj: jin jang] podstawowa zasada klasycznej filozofii chińskiej oznaczająca wzajemne oddziaływanie pierwiastka męskiego jang i żeńskiego jin; jin-jang


SJP.pl


yinczuan

[czytaj: jinCZUan] miasto w Chinach; Inczuan


SJP.pl


yingkou

[czytaj: JINkoł] miasto w Chinach; Ingkou


SJP.pl

Yingkou (chiń. upr. 营口; pinyin Yíngkǒu), znane wcześniej jako Newchwang – miasto o statusie prefektury miejskiej w północno-wschodnich Chinach, w prowincji Liaoning, największy w regionie zespół portowy nad Morzem Żółtym, przy ujściu rzeki Liao He. W 2010 roku liczba mieszkańców miasta wynosiła 623 451. Prefektura miejska w 1999 roku liczyła 2 242 523 mieszkańców. Ośrodek szkolnictwa wyższego, przemysłu spożywczego, włókienniczego, odzieżowego, skórzanego, papierniczego, chemicznego, elektromaszynowego i hutniczego; rozwijają się przemysły wysokich technologii. W pobliżu miasta znajdują się saliny morskie oraz bogate złoża magnezytu, fluorytu, fosforytów, siarki, rud molibdenu i innych. Miasto posiada własny port lotniczy.

Wikipedia


yingszanozaur

[czytaj: jingszanozałr] jurajski tyreofor z rodziny stegozaurów; jingszanozaur


SJP.pl


yiu

Yiu – francuska seria komiksowa z gatunku science-fiction, której twórcami są scenarzyści: Téhy et J.M. Vee oraz rysownicy: Jérôme Renéaume i Nicolas Guénet. Ukazała się w siedmiu tomach w latach 1999–2009 nakładem wydawnictw Le Téméraire (tom 1.) i Soleil Productions (pozostałe tomy). W Polsce opublikowało ją wydawnictwo Studio Lain w 2020 w dwóch tomach zbiorczych.

W latach 2003–2011 ukazała się siedmioczęściowa kontynuacja Yiu zatytułowana Yiu, premières missions.

Wikipedia


yivo

zapis alfabetem łacińskim akronimu od (zapisanego w jidysz) Jidiszer Wisnszaftlecher Institut (Żydowski Instytut Naukowy)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) nauk. Żydowski Instytut Naukowy;

 (1.2) jęz. transkrypcja z jidysz opracowana w instytucie YIVO (1.1)

Wiktionary

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

 (1.1) JIWO

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 etym|angielski|YIVO. < etym|jid|ייִוואָ. (jiwo, w transkrypcji YIVO: yivo), akronim od etymn|jidysz|ייִדישער וויסנשאַפֿטלעכער אינסטיטוט. (jidiszer wisnszaftlecher institut / yidisher visnshaftlekher institut)

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) YIVO

* jidysz: (1.1) ייִוואָ m. (jiwo)

* niemiecki: (1.1) YIVO n.

źródła.

== YIVO (język angielski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, skrótowiec

 (1.1) YIVO

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) JIWO

Wiktionary


yjduś

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. Edward

Wiktionary


yjlkana

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. techn. olejarka, oliwiarka

Wiktionary


ylang-ylang

gatunek tropikalnego drzewa z rodziny flaszowcowatych, z którego wytwarza się olejki eteryczne; jagodlin wonny, ilang


SJP.pl


ylangowy

olejek ylangowy - stosowany w kosmetyce olejek eteryczny z kwiatów jagodlinu wonnego (tropikalnego drzewa ylang-ylang); olejek ilangowy


SJP.pl


ylid

związek chemiczny mający sąsiadujące fragmenty z ładunkiem dodatnim oraz ujemnym, np. trifenylometylenofosforan


SJP.pl

Wikipedia


yma

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. imię|polski|ż. Emma

Wiktionary


ymca

[czytaj: imka] Young Men's Christian Association, Chrześcijańskie Stowarzyszenie Młodzieży Męskiej, chrześcijańska organizacja kulturalno-oświatowa działająca od roku 1844


SJP.pl


yngve

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Yngve miał na sobie ładną niebieską kurtkę, dżinsy, półbuty i machał do mnie.

Wiktionary


yno

partykuła

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. tylko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|yny.

Wiktionary


ynta

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. skok do wody

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. yntka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|yntka.

Wiktionary


yntka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. zakręt

 (1.2) gw-pl|Górny Śląsk. skok do wody

 (1.3) gw-pl|Górny Śląsk. upadek, wywrócenie się

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ynta ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) gw-pl|Górny Śląsk|ynta.

Wiktionary


yny

partykuła

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński, Górny Śląsk. tylko

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) S nióm yny po daleku, ni ma co zaczynać.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|yno.

Wiktionary


yo

[czytaj: joł] forma powitania lub pożegnania używana w sytuacjach nieoficjalnych; joł, elo, siemka, siemasz, siemano, siema, siemaneczko, cześć, hej, heja, hejka, serwus


SJP.pl

  • Yo (imię)
  • Yo – trzydziesty ósmy (dawniej czterdziesty) znak japońskich sylabariuszy hiragana (よ) i katakana (ヨ)
  • Yo – album studyjny rumuńskiej piosenkarki Inny

Wikipedia


yo-yo

[czytaj: jojo] jojo, jo-jo;
1. zabawka w postaci okrągłej, płaskiej szpuli i sznurka, na który jest nawijana;
2. gra, zabawa przedmiotem o tej samej nazwie;
3. potocznie: szybkie zwiększenie wagi ciała po gwałtownym schudnięciu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zob. jojo.

Wiktionary

Yo-Yo, a właściwie Yolanda Whitaker (ur. 4 sierpnia 1971 w Compton) – amerykańska raperka i aktorka filmowa. Protegowana rapera Ice Cube'a.

Pierwszy raz gościnnie udzieliła się u boku Ice Cube'a, na albumie AmeriKKKa's Most Wanted, w utworze "It's a Man's World" w 1990 roku. Następnie sam Cube dograł swoje zwrotki do utworu "You Can't Play with My Yo-Yo" na debiutancki album Whitaker – Make Way for the Motherlode z 1991 r.

Wikipedia


yoda

[czytaj: joda] postać fikcyjna z uniwersum Gwiezdnych wojen


SJP.pl

Yoda – postać fikcyjna, jeden z bohaterów sagi filmowej Gwiezdne wojny; zielonoskóry, mierzący niespełna metr wzrostu, lecz posiadający niezwykle potężną Moc Mistrz Jedi.

Żył w ostatnim tysiącleciu istnienia Republiki. Jedi jego czasów uważali go za jednego z najpotężniejszych i najmądrzejszych członków Zakonu. Mimo niewielkiego wzrostu i sędziwego wieku, jak większość Jedi, był niezwykle wygimnastykowany i zręczny. Rekompensowało to jego niewielką siłę fizyczną. Dowodził tego osiągając niezrównane zdolności w sztuce Ataru, technice walki mieczem świetlnym wykorzystującej akrobatykę i szybkość przeciwko sile. Do walki używał krótkiego miecza świetlnego o zielonym ostrzu.

Wikipedia


yogi

[czytaj: jogi]
1. obce imię męskie;
2. postać fikcyjna z serialu animowanego "Misia Yogi wyprawa po skarby"


SJP.pl


yoko

[czytaj: joko] japońskie imię żeńskie


SJP.pl


yokohama

[czytaj: jokohama] miasto w Japonii; Jokohama


SJP.pl

Wikipedia


yokosuka

[czytaj: jokosuka] miasto w Japonii


SJP.pl

Yokosuka (jap. 横須賀市 Yokosuka-shi) – miasto w Japonii, w prefekturze Kanagawa, na wyspie Honsiu. Yokosuka jest jednym z „miast-rdzeni” (jap. 中核市 chūkaku-shi).

Wikipedia


yoldiowy

przymiotnik określający drugą fazę ewolucji Bałtyku - Morze Yoldiowe (nazwa od małża występującego tam w tym okresie)


SJP.pl


yolowiec

[czytaj: jolowiec] środowiskowo: osoba działająca lekkomyślnie, zachowująca się beztrosko, przesadnie swobodnie


SJP.pl


yonex

Wikipedia


yoni

[czytaj: joni] w hinduizmie: żeński symbol płodności; joni


SJP.pl

Joni (dewanagari योनि, trl. yoni, ang. yoni, „łono”, „źródło”) – indyjskie określenie żeńskich organów płciowych zarówno w znaczeniu fizycznym (np. w Kamasutrze), jak i w znaczeniu religijno-duchowym, jako symbol bogini Dewi, źródła życia i całego wszechświata. Termin ten poza tym używany jest w najrozmaitszych znaczeniach przenośnych np. „łono”, „źródło”, „naczynie”, „początek”.

Wikipedia


york

[czytaj: jork] pokojowy pies z grupy terierów o długiej, jedwabistej sierści; yorkshire, yorkshire terier


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. miasto w północnej Anglii;

Wiktionary

York (stnord. Jorvik, łac. Eboracum) – miasto (city) w północno-wschodniej Anglii, w hrabstwie ceremonialnym North Yorkshire, w dystrykcie (unitary authority) York, położone nad zbiegiem rzek Ouse i Foss. W 2021 miasto liczyło 141 685 mieszkańców.

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) war. Jork

Wiktionary


yorkowie

[czytaj: jorkowie] dynastia angielska


SJP.pl

Yorkowie – boczna linia Plantagenetów, jej herbem była biała róża.

Wikipedia


yorkshire

[czytaj: jorkszer]
1. pokojowy pies z grupy terierów o długiej, jedwabistej sierści; york, yorkshire terier
2. duża świnia o białej skórze i stojących uszach, wyhodowana w Anglii; jorkszyr


SJP.pl

Yorkshire – hrabstwo historyczne i kraina w północno-wschodniej Anglii. Liczące w 1971 roku 15 858 km² Yorkshire było największym hrabstwem Anglii, podzielonym dla celów administracyjnych na trzy okręgi (ang. riding) – North Riding of Yorkshire, West Riding of Yorkshire oraz East Riding of Yorkshire. Liczba ludności zamieszkującej hrabstwo w 1971 roku wynosiła 5 053 989.

Wikipedia


yorktown

[czytaj: jorktałn] miejscowość w USA


SJP.pl

Bitwy:

  • Oblężenie Yorktown w 1781
  • Bitwa o Yorktown (1862) podczas wojny secesyjnej

Miejscowości w USA:

  • Yorktown – miejscowość w stanie Indiana, w hrabstwie Delaware
  • Yorktown – miasto w stanie Iowa, w hrabstwie Page
  • Yorktown – miasto w stanie Nowy Jork, w hrabstwie Westchester
  • Yorktown – miasto w stanie Teksas, w hrabstwie DeWitt
  • Yorktown – jednostka osadnicza w stanie Wirginia, w hrabstwie York

Wikipedia


yosemite

[czytaj: joSEmiti] park narodowy w USA


SJP.pl

  • Yosemite Valley (dolina Yosemite)
  • Park Narodowy Yosemite

Wikipedia


young

[czytaj: jang] nazwisko


SJP.pl

Obiekty geograficzne

W Urugwaju:

  • Young – miasto w departamencie Río Negro

W Australii:

  • Young – miasto w stanie Nowa Południowa Walia

W USA:

  • Miejscowości:
    • Young – jednostka osadnicza w stanie Arizona, w hrabstwie Gila

    Wikipedia


youngtimer

[czytaj: jang tajmer] pojazd, który niebawem stanie się zabytkowy albo pojazd względnie młody, ale już uznawany za zabytkowy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) mot. samochodowy klasyk popularny 20-30 lat temu, już nieprodukowany i nieco przestarzały, ale wciąż z upodobaniem użytkowany na co dzień

Wiktionary

Pojazd zabytkowy – wedle ustawy Prawo o ruchu drogowym pojazd, który na podstawie specjalnych przepisów został wpisany do rejestru zabytków ruchomych lub znajduje się w wojewódzkiej ewidencji zabytków, a także pojazd wpisany do inwentarza muzealiów, zgodnie z odrębnymi przepisami.

Wikipedia


yourcenar

[czytaj: jursönar] nazwisko


SJP.pl


youtube

[czytaj: jutjub] internetowy serwis z nagraniami wideo


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) telekom. jeden z serwisów internetowych umożliwiających umieszczanie, nadawanie, ocenianie i komentowanie nagrań wideo oraz audio;

Wiktionary

YouTube (skrót YT) – amerykański serwis internetowy założony 14 lutego 2005 roku, umożliwiający bezpłatne udostępnianie, edycję, nadawanie na żywo i komentowanie filmów. Należy do korporacji Google i po Facebooku jest drugim najpopularniejszym serwisem społecznościowym na świecie. Od 2023 roku prezesem YouTube jest Neal Mohan.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. youtuber m., jutuber m.

 przym. youtube’owy, youtubowy, jutubowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) skr. YT

Wiktionary


youtube'owy

YouTube [czytaj: jutjubowy]


SJP.pl


youtuber

[czytaj: jutuber lub jutiuber] osoba publikująca filmiki na YouTubie; jutuber


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba nagrywająca filmiki wideo i umieszczająca je na serwisie internetowym YouTube;

Wiktionary

Youtuber (wym. jutuber, rzadziej jutiuber) – osoba zajmująca się tworzeniem i umieszczaniem produkcji audiowizualnych w serwisie internetowym YouTube.

Jest to także określenie nowego zawodu związanego z mediami społecznościowymi, o ile działalność w tej formie wykracza poza ramy rozrywki. Wynagrodzenie stanowią przychody z reklam, najczęściej poprzez serwis Google AdSense lub z promowania produktów i usług w ramach publikowanych treści.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W ostatnich latach do grona idoli współczesnych nastolatków, oprócz aktorów i piosenkarzy, dołączyli również youtuberzy.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. jutuber m., YouTube mrz.

:: fż. youtuberka

 przym. youtuberski

Wiktionary


youtuberka

youtuber [czytaj: jutuberka lub jutiuberka]; jutuberka


SJP.pl


youtubować

[czytaj: jutubować] jutubować; potocznie:
1. prowadzić kanał na YouTubie;
2. korzystać z YouTube'a


SJP.pl


yoyo

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zob. jojo.

Wiktionary


ypres

[czytaj: ipr] miasto w Belgii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) geogr. Ieper (miasto w Belgii)

Wiktionary

Belgia:

  • Ypres – francuska nazwa miasta Ieper
  • Ypres – francuska nazwa okręgu Ieper

Kanada:

  • Lac Ypres – jezioro

Osoby:

  • Hrabia Ypres

Inne:

  • (10120) Ypres – planetoida
  • Ypres – rajd w Belgii
  • Ypres – stolica tytularna

Zobacz też:

  • Bitwa pod Ypres
  • Woods of Ypres

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. iperyt mrz.

 przym. iperytowy

Wiktionary


ypsilon

nazwa litery Y w alfabecie greckim i łacińskim; igrek; ipsylon; ypsylon


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zob. ipsylon.

Wiktionary

Ipsylon (ypsilon, stgr. ὖψιλόν, nw.gr. ύψιλον, pisana Υυ lub ϒ) – dwudziesta litera alfabetu greckiego. W greckim systemie liczbowym oznacza liczbę 400.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

 (1.1) zobtłum|ipsylon.

źródła.

== ypsilon (język słowacki.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj męski nieżywotny

 (1.1) jęz. ipsylon, ypsilon

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɨpˈsʲilɔ̃n|ipˈsʲilɔ̃n, AS: ypsʹilõn|ipsʹilõn

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

 (1.1) zobtłum|ipsylon.

źródła.

== ypsilon (język słowacki.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj męski nieżywotny

 (1.1) jęz. ipsylon, ypsilon

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


ypsylon

nazwa litery Y w alfabecie greckim i łacińskim; igrek; ipsylon; ypsilon


SJP.pl


ystad

[czytaj: IStad] miasto w Szwecji


SJP.pl

rzeczownik, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w południowej Szwecji

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W Ystad znajduje się port, który ma połączenie promowe ze Świnoujściem.

Wiktionary


ytong

[czytaj: itong] beton komórkowy marki Ytong, stosowany w budownictwie


SJP.pl

Ytong – marka betonu komórkowego produkowanego przez firmę Xella International GmbH; dawniej przedsiębiorstwo szwedzkie i niemieckie Ytong AG, od roku 1995 także przedsiębiorstwo polskie Ytong Poland.

Samo słowo ytong to skrót od szwedzkiego Yxhults ånghärdade gasbetong i oznacza wzmacniany gazobeton z Yxhult.

Wikipedia


yuba

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) spoż. półprodukt sojowy wykorzystywany w kuchni jako substytut mięsa, produkowany z białka zbierającego się na powierzchni gotowanego mleka sojowego;

Wiktionary

  • yuba – jeden z sojowych substytutów mięsa

Miejscowości w USA:

  • Yuba – wieś w stanie Wisconsin, w hrabstwie Richland

Hrabstwa w USA:

  • hrabstwo Yuba (ang. Yuba County) – w stanie Kalifornia

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zanim podamy yubę do dania, musimy ją w odpowiedni sposób namoczyć.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) sparża, fudżu, skórka tofu

Wiktionary


yucca

[czytaj: jukka] bylina z rodziny liliowatych; juka, jukka, szpilecznica, krępla


SJP.pl

Yucca – jednostka osadnicza w Stanach Zjednoczonych, w stanie Arizona, w hrabstwie Mohave.

Wikipedia


yuccie

[czytaj: jaki] młoda, kreatywna osoba mieszkająca w dużym mieście, wychowana w okresie powszechnego dostępu do internetu


SJP.pl


yugo

[czytaj: jugo] marka samochodów


SJP.pl

  • Yugo – marka samochodów osobowych
  • Jugo (Yugo) – wiatr wiejący na dalmatyńskim wybrzeżu Morza Adriatyckiego

Wikipedia


yuko

[czytaj: juko] w judo: jedna z ocen przyznawanych zawodnikowi za wykonaną akcję; juko


SJP.pl


yumpie

[czytaj: jampi] młody, pnący się w górę, przedstawiciel wolnego zawodu; yuppie; yuppi; japs


SJP.pl


yun

[czytaj: jun] nazwisko obce


SJP.pl


yunnan

[czytaj: junan] gatunek herbaty chińskiej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) spoż. czarna lub zielona herbata produkowana z liści herbaty chińskiej uprawianej w chińskiej prowincji Junnan;

Wiktionary

  • Junnan – prowincja w Chinach
  • Yunnan (herbata)
  • Yunnan (rasa koni)

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. Junnan m.

Wiktionary


yuppi

[czytaj: japi] młody, pnący się w górę, przedstawiciel wolnego zawodu; yuppie; yumpie; japs


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) publ. świetnie zarabiający młody człowiek demonstrujący swój wystawny tryb życia

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wagon był pełen yuppi, jechali do KPT.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) japiszon; war. yuppie

Wiktionary


yuppie

[czytaj: japi] młody, pnący się w górę, przedstawiciel wolnego zawodu; yumpie; yuppi; japs


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) publ. świetnie zarabiający młody człowiek demonstrujący swój wystawny tryb życia

Wiktionary

Yuppie (skrót od ang. Young Urban Professional – dosłownie: „młody wielkomiejski przedstawiciel wolnego zawodu” lub Young Upwardly Mobile Professionals – dosłownie: „młodzi, pnący się w górę profesjonaliści”) – określenie pokolenia młodzieży w USA i Wielkiej Brytanii, które rozpoczęło pracę zawodową w latach 80. XX w., a także grup kierujących się podobnymi wartościami i stylem życia, np. w Polsce w latach 90. Sama nazwa wyraźnie nawiązuje do społecznej rekrutacji tej grupy wśród byłych zbuntowanych hippies (pokolenie boomu urodzeń) – hippie staje się yuppie w latach 80.

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) japiszon; war. yuppi

Wiktionary


yuri

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) szt. podgatunek hentai pokazujący miłość między kobietami

Wiktionary

Yuri (jap. 百合, dosł. „lilia”), znany również jako girls’ love (jap. ガールズラブ gāruzu rabu) – wywodzący się z Japonii gatunek fikcji, przedstawiający intymne związki między kobietami. Choć zwykle jest kojarzony z lesbijstwem, w dziełach tego gatunku przedstawiane są również emocjonalne i duchowe relacje między kobietami, które niekoniecznie mają charakter romantyczny lub seksualny. Gatunek yuri najczęściej jest kojarzony z mangą i anime, choć termin ten bywa również używany w odniesieniu do gier komputerowych, light novel i literatury.

Wikipedia


yusuf

[czytaj: jusuf] arabskie imię męskie


SJP.pl


yuzu

[czytaj: juzu] niewielkie drzewo lub krzew z rodziny rutowatych, pochodzące z Chin


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) bot. pot. niewielkie uprawne drzewo lub krzew z gatunku nazwa systematyczna|Citrus × junos|Siebold ex Tanaka|ref=tak., należącego do rodziny rutowatych;

 (1.2) spoż. jadalny owoc rośliny yuzu (1.1)

Wiktionary

Citrus junos – gatunek niewielkiego drzewa lub krzewu z rodziny rutowatych. Pochodzi z Azji Południowo-Wschodniej (Chin), został sprowadzony do Japonii i Korei w okresie dynastii Tang. Obecnie bardziej popularny w tych krajach niż w swojej ojczyźnie, a także w Nowej Zelandii, Australii, Hiszpanii, Włoszech i Francji.

Wikipedia


yves

[czytaj: iw] francuskie imię męskie


SJP.pl

Belgia:

  • Yves-Gomezée – dzielnica Walcourtu

Francja:

  • Yves – gmina

Osoby:

  • Édouard Yves – belgijski florecista
  • Renaud Yves – francuski polityk

Inne:

  • Yves – francuskie imię męskie
  • Yves Rocher – francuskie przedsiębiorstwo

Wikipedia


yvette

[czytaj: iWET] imię żeńskie


SJP.pl

Yvette – rzeka we Francji, przepływająca przez tereny departamentów Yvelines oraz Essonne, o długości 39,3 km. Stanowi dopływ rzeki Orge.

Wikipedia


ywald

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. imię|polski|m. Ewald

Wiktionary


ywca

Young Women's Christian Association, Chrześcijańskie Stowarzyszenie Młodzieży Żeńskiej, chrześcijańska organizacja kulturalno-oświatowa działająca od roku 1877


SJP.pl


yy

wykrzyknik wyrażający różne stany emocjonalne w zależności od sytuacji i kontekstu, zwłaszcza zastanowienie, namysł, zgodę; yhm, y, yyy


SJP.pl

Yy – dwuznak składający się z dwóch liter Y. Występuje w języku fińskim. Oznacza dźwięk niemieckiego ü wymawianego w iloczasie. W międzynarodowej transkrypcji fonetycznej IPA oznaczany symbolem []. Brak jednak polskiego fonetycznego odpowiednika dla tego używanego przez nich dwuznaku.

Wikipedia


yyy

wykrzyknik wyrażający różne stany emocjonalne w zależności od sytuacji i kontekstu, zwłaszcza zastanowienie, namysł, zgodę; yhm, y, yy


SJP.pl


ź

jedna z liter polskiego alfabetu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) jęz. majuskuła trzydziestej drugiej litery alfabetu;

Wiktionary

Ź (ziet) – trzydziesta pierwsza litera alfabetu polskiego służąca do zapisu spółgłoski szczelinowej. Używana także w alfabecie łacińskim języka czarnogórskiego, w białoruskiej łacince, języku dolnołużyckim i wilamowskim. W języku polskim jest najczęściej przypisana spółgłosce [ʑ].

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ʒɛt, AS: žet

Wiktionary


z-

przedrostek

 (1.1) tworzący czasowniki dokonane

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) robićzrobić • obrazowaćzobrazować • golićzgolić

Wiktionary

Wymowa:

IPA: z, AS: z

Wiktionary


z-ca

skrót od: zastępca (odczytywany jako cały, odmienny wyraz); zca


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) = zastępca

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈstɛ̃mpt͡sa, AS: zastmpca

Wiktionary


z-dy

skrót od: zakłady


SJP.pl


z-kształtny

przymiotnik relacyjny

 (1.1) taki, który ma kształt litery Z

Wiktionary


ż.

skrót od: żeński


SJP.pl

skrót

 (1.1) = gram. rodzaj żeński

Wiktionary


ż.-rzecz.

skrót od: żeńsko-rzeczowy


SJP.pl


za

przyimek o wielu funkcjach w zdaniu


SJP.pl

partykuła

 (1.1) śrpol. czy

Wiktionary


za-

przedrostek

 (1.1) …wyrażający osiągnięcie skutku czynności

 (1.2) …wyrażający największe nasilenie czynności lub stanu, wyczerpanie zakresu

 (1.3) …tworzący czasowniki pochodne od innych części mowy

 (1.4) …występujący jako część składowa przymiotników i rzeczowników utworzonych od wyrażeń przyimkowych

 (1.5) …oznaczający umieszczenie, schronienie wewnątrz czegoś

 (1.6) …oznaczający pokrycie powierzchni czegoś, przestrzeni

 (1.7) …tworzący czasowniki w odniesieniu do ruchu przestrzennego: odległość, kierunek od czegoś, tył czegoś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Podczas gdy Francja i Wielka Brytania wciąż polegają na energii jądrowej, Niemcy wyłączają kolejne elektrownie atomowe i chcą zaspokoić swoje zapotrzebowanie na energię dzięki źródłom odnawialnym.

 (1.2) Superbohater zamroził rywala na śmierć ratując przy tym cały świat.

 (1.3) Lepiej będzie jak zabezpieczymy nasze pieniądze w banku. Chyba nie będą cały czas leżeć w mieszkaniu. Ktoś może je ukraść!

 (1.4) Otworzę okno. W pokoju panuje straszny zaduch

 (1.5) Paweł zaczął mi się oświadczać! Stanęłam jak zamurowana – kompletnie się tego nie spodziewałam!

 (1.6) Weź kosiarkę i skoś trawę w ogródku. Cały zarósł długim trawskiem i chwastami.

 (1.7) Ale się wystraszyłam! Oliwier zaszedł mnie od tyłu i popchnął.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: za, AS: za

Wiktionary


zaabonować

zaprenumerować; zapłacić abonament


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. brak)

 (1.1) zapłacić, wykupić abonament, zaprenumerować coś

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. abonament mrz., abonamencik mrz., abonent mos., abonentka ż., abonowanie n., zaabonowanie n.

 czas. abonować ndk.

 przym. abonamentowy, abonencki

Wiktionary


zaabonowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zapłacenie, wykupienie abonament, zaprenumerowanie czegoś

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. abonament mrz., abonamencik mrz., abonent mos., abonentka ż., abonowanie n.

 czas. abonować ndk., zaabonować dk.

 przym. abonamentowy, abonencki

Wiktionary


zaabsorbować

1. wzbudzić zainteresowanie, zainteresować kogoś;
2. pochłonąć promieniowanie, ciecz itp.


SJP.pl


zaadaptować

przystosować się do nowych warunków, dokonać adaptacji


SJP.pl


zaadoptować

uznać prawnie cudze dziecko za swoje


SJP.pl

czasownik dokonany

 (1.1) uznać prawnie za swoje cudze dziecko

 (1.2) przyjąć pod swoją opiekę bezpańskiego psa, kota lub rzadziej inne zwierzę domowe

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Można za niewielką opłatą zaadoptować psa, kota lub inne zwierzątko domowe.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. adoptacja ż., zaadoptowanie n., adoptowanie n., adopcja ż.

 czas. adoptować ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) adopcja

 (1.2) adopcja

Wiktionary


zaadresowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaadresować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. adresowanie n., adres m., adresik m., adresówka ż., adresarka ż., adresat m., adresatka ż., adresowalność ż.

 czas. adresować ndk., zaadresować dk.

 przym. adresowy

Wiktionary


zaadsorbować

związać cząstki cieczy lub gazu; dokonać adsorpcji


SJP.pl


zaaferować

przejmować, zajmować całkowicie czyjąś uwagę, pochłaniać


SJP.pl

czasownik

 (1.1) zajmować czymś, niepokoić

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzaːfɛˈrɔvat͡ɕ, AS: zaferovać

Wiktionary

Powiązane:

 czas. aferować

 rzecz. zaaferowanie n., afera, aferzysta, aferowicz, aferzystka

 przym. aferowy, zaaferowany

Wiktionary


zaaferowanie

przejęcie, rozgorączkowanie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaaferować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. aferować, zaaferować dk.

 rzecz. afera ż.

 przym. aferowy

Wiktionary


zaaferowany

przejęty, rozgorączkowany, zaprzątnięty jakimiś sprawami


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) całkowicie czymś zajęty

 (1.2) świadczący o zaabsorbowaniu, byciu całkowicie zajętym

forma czasownika.

 (2.1) imiesłów przymiotnikowy bierny od: zaaferować

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. afera ż.

 czas. aferować ndk., zaaferować dk.

 przym. aferowy

Wiktionary


zaaferowywać

potocznie: wypijać, zwłaszcza łapczywie


SJP.pl


zaafiszować

1. publicznie i demonstracyjnie ogłosić lub okazać coś;
2. dawniej: publicznie skompromitować


SJP.pl


zaagitować

zjednać czyjeś poparcie dla jakiejś sprawy lub idei


SJP.pl


zaakceptować

zgodzić się z czymś, z kimś


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. akceptować)

 (1.1) zgodzić się na coś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dziecko nie było w stanie zaakceptować rozwodu rodziców i rozchorowało się.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzaːkt͡sɛpˈtɔvat͡ɕ, AS: zakceptovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaakceptowanie n., akceptowanie n., akceptacja ż., akcept m., akceptant m., akceptowalność ż.

 czas. akceptować ndk.

 przym. akceptacyjny, akceptowalny, akceptowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zaaprobować

Wiktionary


zaakceptowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) wyrażenie zgody, aprobaty, akceptacji

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzaːkt͡sɛptɔˈvãɲɛ, AS: zakceptovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. akceptowanie n., akceptacja ż., akcept m., akceptant m., akceptowalność ż.

 czas. akceptować ndk., zaakceptować dk.

 przym. akceptacyjny, akceptowalny, akceptowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zaaprobowanie

Wiktionary


zaaklimatyzować

przystosować do nowych warunków, otoczenia, środowiska


SJP.pl


zaaklimatyzowany

przystosować do nowych warunków, otoczenia, środowiska


SJP.pl


zaaklimatyzowywać

1. przystosowywać do życia w nowych warunkach;
2. zaaklimatyzowywać się - przyzwyczajać się do życia w nowych warunkach


SJP.pl


zaakredytować

udzielić lub dokonać akredytacji; akredytować


SJP.pl


zaalarmować

czasownik przechodni dokonany (ndk. alarmować)

 (1.1) podnieść alarm; ostrzec o niebezpieczeństwie; postawić w stan gotowości

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Mieszkańcy zostali zaalarmowani syrenami ostrzegawczymi.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. alarm mrz., zaalarmowanie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ostrzec

Wiktionary


zaalokować

rozdzielić środki na różne cele; alokować


SJP.pl


zaalpejski

leżący, znajdujący się za Alpami


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) położony po drugiej (przeciwnej) stronie Alp

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) transalpejski

Wiktionary


zaanektować

1. dokonać aneksji, przyłączyć siłą obce terytoria do własnego państwa;
2. książkowo: zająć coś, zabrać zwykle bez zgody dotychczasowych użytkowników, np. zaanektować dom


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. anektować)

 (1.1) dokonany od|anektować.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To ona zaanektowała wierzchołek Skrzycznego, by na wysokości 1250 m wybudować radiowo-telewizyjny ośrodek nadawczy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzaãnɛkˈtɔvat͡ɕ, AS: zaãnektovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. aneksja ż., aneksjonizm m., aneksjonista m., aneksjonistka ż., zaanektowanie n., anektowanie n.

 czas. anektować

 przym. aneksyjny, aneksjonistyczny

Wiktionary


zaanektowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaanektować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzaãnɛktɔˈvãɲɛ, AS: zaãnektovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. anektowanie n., aneksja ż., aneksjonizm m., aneksjonista m.

 czas. anektować ndk., zaanektować dk.

 przym. aneksyjny, aneksjonistyczny

Wiktionary


zaangażować

1. zatrudnić kogoś;
2. zaangażować się: wziąć aktywny (głównie emocjonalnie) udział w jakimś działaniu, przedsięwzięciu, pracy, projekcie


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany

 (1.1) zatrudnić, przyjąć do pracy

 (1.2) włączyć kogoś lub coś w działania

czasownik zwrotny dokonany zaangażować się

 (2.1) zainwestować w coś dużo czasu lub energii

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Miał tylko zaangażować najlepszych saperów na parę dodatkowych godzin.

 (1.2) Zaangażowała środki własne w kwocie 6 milionów złotych.

 (2.1) Zaangażowała się w filantropię.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaangażowanie n., gaża ż.

 czas. angażować

Wiktionary


zaangażowanie

1. zatrudnić kogoś;
2. zaangażować się: wziąć aktywny (głównie emocjonalnie) udział w jakimś działaniu, przedsięwzięciu, pracy, projekcie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) postawa osoby, która się w coś angażuje

 (1.2) ekon. księg. suma wykonanych wydatków budżetowych i podjętych zobowiązań krótkoterminowych

 (1.3) odczasownikowy od|zaangażować.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Najważniejsze we wszystkim jest zaangażowanie.

 (1.2) Skarbnik poprosiła o podanie skutków finansowych zawieranych umów i podpisywanych decyzji, bo musi obliczyć zaangażowanie wydatków budżetowych.

 (1.3) Zaangażowanie dobrego człowieka nie zawsze jest łatwe.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzaãŋɡaʒɔˈvãɲɛ, AS: zaãŋgažovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. angaż m., angażowanie n.

 czas. angażować ndk., zaangażować dk.

Wiktionary


zaangażowany

1. zatrudnić kogoś;
2. zaangażować się: wziąć aktywny (głównie emocjonalnie) udział w jakimś działaniu, przedsięwzięciu, pracy, projekcie


SJP.pl

przymiotnik odczasownikowy

 (1.1) mający udział w tworzeniu czegoś, oddany sprawie

Wiktionary


zaanimować

animować, zanimować;
1. pobudzić do działania, do działalności w czymś, zachęcić do czegoś, ożywić;
2. poruszyć kukiełkami w teatrzyku lalkowym;
3. narysować lub wykonać zdjęcia do filmu rysunkowego;
4. stworzyć ruchome obrazy za pomocą komputera


SJP.pl

czasownik

 (1.1) zachęcić, skłonić

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzaãɲĩˈmɔvat͡ɕ, AS: zaãńĩmovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaanimowanie n.

Wiktionary


zaanimowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaanimować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zaanimować dk.

Wiktionary


zaanonsować

zapowiedzieć czyjeś przybycie; wymienić nazwisko osoby wchodzącej; zameldować


SJP.pl


zaaplikować

podać komuś coś, np: zaaplikować lek


SJP.pl


zaaplikowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaaplikować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. aplikowanie n., aplikacja ż., aplikatura ż., aplikator m., aplikantura ż., aplikant m., aplikantka ż.

 czas. zaaplikować dk., aplikować ndk.

 przym. aplikacyjny, aplikancki

Wiktionary


zaaportowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaaportować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. aportowanie n.

 czas. zaaportować dk., aportować ndk.

Wiktionary


zaaprobować

1. zaakceptować coś;
2. wyrazić na coś zgodę


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. brak)

 (1.1) wyrazić aprobatę, uznać coś za słuszne, godne poparcia

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Natomiast mój ojciec stał się marksistą, bo w 1919-20 roku zaaprobował bolszewicką rewolucję.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzaːprɔˈbɔvat͡ɕ, AS: zaprobovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaaprobowanie n., aprobowanie n., aprobata ż., aprobacja ż.

 czas. aprobować ndk.

 przym. aprobatywny, aprobacyjny

 przysł. aprobatywnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zaakceptować

Wiktionary


zaaprobowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) wyrażenie zgody, akceptacji, aprobaty

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzaːprɔbɔˈvãɲɛ, AS: zaprobovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. aprobowanie n., aprobata ż., aprobacja ż.

 czas. zaaprobować dk., aprobować ndk.

 przym. aprobatywny, aprobacyjny

 przysł. aprobatywnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zaakceptowanie

Wiktionary


zaaprowidować

dawniej: zaopatrzyć w artykuły pierwszej potrzeby, zwłaszcza w żywność; zaprowidować


SJP.pl


zaaprowizować

zaaprowidować; przestarzale:
1. zająć się aprowizacją (zaopatrywaniem ludzi w niezbędne artykuły, zwłaszcza w żywność, w jakimś trudnym czasie);
2. zaaprowidować się - zaopatrzyć się w niezbędne artykuły, zwłaszcza w żywność


SJP.pl


zaaranżować

przygotować, zaplanować spotkanie lub sytuację


SJP.pl


zaaresztowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaaresztować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zaaresztować dk.

Wiktionary


zaasfaltowywać

pokrywać asfaltem


SJP.pl


zaatakować

czasownik przechodni dokonany (ndk. atakować)

 (1.1) dokonany od|atakować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzaːtaˈkɔvat͡ɕ, AS: zatakovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. atakujący mos., zaatakowanie n., atak

 czas. atakować

Wiktionary


zaatakowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaatakować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zaatakować

 rzecz. atak mrz.

Wiktionary


zaatlantycki

leżący, znajdujący się za Atlantykiem


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) geogr. znajdujący się za Oceanem Atlantyckim

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W komnacie wisiała mapa zaatlantyckich posiadłości portugalskich.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. atlantycki

Wiktionary


zaawansowany

książkowo: osoba mająca już doświadczenie w jakiejś dziedzinie


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) będący w dalszej fazie rozwoju

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) człowiek mający pewną wiedzę i doświadczenie w danej dziedzinie

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaawansowana ż., zaawansowanie n.

 czas. zaawansować dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) daleko posunięty, późny / późniejszy, rozwinięty, wyrafinowany, wyszukany

 (2.1) niepoczątkujący

Wiktionary


zaawansowywać

dawniej:
1. wypłacać pewną kwotę na poczet większej sumy; dawać zaliczkę;
2. zaawansowywać się - zagalopowywać się


SJP.pl


zaawizować

czasownik przechodni dokonany (ndk. awizować)

 (1.1) urz. wystawić awizo; formalnie powiadomić o nadejściu przesyłki

 (1.2) poinformować o czymś w sposób oficjalny

 (1.3) bank. finans. oficjalnie zgłosić zamiar dokonania operacji finansowej

czasownik zwrotny dokonany zaawizować się (ndk. awizować się)

 (2.1) zostać zaawizowanym

Wiktionary

Powiązane:

 czas. awizować

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) zaanonsować, powiadomić, zawiadomić

Wiktionary


zaazotować

nasycić azotem; naazotować


SJP.pl


zaałtajski

leżący, znajdujący się za Ałtajem (górami lub republiką)


SJP.pl


ząb

1. twór kostny w szczęce kręgowców, służący do chwytania i rozdrabniania pokarmów,
2. ostro zakończona część jakiegoś przedmiotu,
3. element dekoracyjny w kształcie trójkąta


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. wieś w Polsce, w województwie małopolskim, w powiecie tatrzańskim;

Wiktionary

  • ząb – twór anatomiczny w jamie gębowej (zob. też zęby człowieka)
  • Ząb – skała w grupie Czarciego Korytarza w Dolinie Będkowskiej na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej
  • Ząb – wieś w woj. małopolskim, w pow. tatrzańskim, w gminie Poronin

ząb to także element pewnych urządzeń lub przedmiotów:

  • grabi
  • grzebienia
  • koła zębatego
  • krenelażu
  • piły
  • raków wspinaczkowych
  • wideł

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Tereny zamieszkałe Zębu leżą na wysokości od 910 do 1021 m n.p.m..

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ząb mrz., zębianin mos., zębianka ż.

 przym. ząbski

Wiktionary


żaba

płaz bezogonowy wodny lub lądowy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) herp. pot. pospolity płaz bezogonowy z wielu różnych rodzin, głównie z żabowatych;

 (1.2) slang. mot. nożny podnośnik do samochodu

 (1.3) techn. pot. klucz do rur z regulowaną szerokością rozstawu szczęki

 (1.4) sport. pot. klasyczny styl pływacki

 (1.5) środ. kolej. izolator sekcyjny sieci trakcyjnej

Wiktionary

Płazy bezogonowe (Anura), potocznie żaby lub ropuchy – najliczniejszy i najbardziej rozpowszechniony rząd płazów, obejmujący w świecie ponad 7000 gatunków i cztery podrzędy, do których zalicza się ponad 50 rodzin, w tym również żyjące w Polsce: żabowate, ropuchowate, kumakowate, rzekotkowate i grzebiuszkowate.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Z pomostu żaba wskoczyła do stawu.

 (1.2) W bagażniku zawsze wożę żabę, na wszelki wypadek.

 (1.3) Podczas odkręcania starej rury, pękła mi chińska żaba.

 (1.4) Każde zajęcia na basenie zaczynamy pięcioma okrążeniami żabą.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒaba, AS: žaba

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żabnica ż., żabowate nmos., Żaba ż., Żabinka ż., Żabianka ż., żabieniec m., Żabieniec m., żabkarz m., żabkarka ż.

:: zdrobn. żabcia ż., żabka ż., żabiątko n., żabinka ż., żabina ż., żabeczka ż.

:: zgrub. żabsko n., żabiszcze n.

 czas. żabkować ndk.

 przym. żabi, żabowaty, żabiasty

 przysł. żabio, żabką

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ropucha, żabka

Wiktionary


zababa

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) mitsumer. bóg wojny, patron miasta Kisz

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia. sumeryjski dza-ba4-ba4

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) Zababa

źródła.

== Zababa (język angielski.) ==

wymowa. IPA|ˈzɑːbɑːbɑː.

znaczenia.

rzeczownik, nazwa własna

 (1.1) mitsumer. Zababa

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia. sumeryjski dza-ba4-ba4

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) Zababa

źródła.

== Zababa (język angielski.) ==

wymowa. IPA|ˈzɑːbɑːbɑː.

znaczenia.

rzeczownik, nazwa własna

 (1.1) mitsumer. Zababa

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


zababrać

pobrudzić


SJP.pl


zabaczyć

czasownik

 (1.1) kujawy. zapomnieć

Wiktionary


zabaglione

[czytaj: zabaljone] zabaione, zabajone, sabayon;
1. krem z jaj, cukru i wina lub soku owocowego, podawany na ciepło;
2. lody waniliowe z alkoholem


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) kulin. włoski deser z żółtek, cukru i słodkiego wina;

 (1.2) kulin. lody o smaku waniliowym z dodatkiem alkoholu

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Przepis na zabaglione Marek dostał od teściowej z Włoch.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) war. zabaione, zabajone

 (1.2) war. zabaione, zabajone

Wiktionary


zabagniać

1. czynić coś bagnistym;
2. gmatwać jakieś sprawy, zaniedbywać


SJP.pl


zabagnić

1. uczynić coś bagnistym;
2. zagmatwać jakieś sprawy, zaniedbać


SJP.pl


zabagniony

1. uczynić coś bagnistym;
2. zagmatwać jakieś sprawy, zaniedbać


SJP.pl


zabaione

[czytaj: zabajone] zabaglione, zabajone, sabayon;
1. krem z jaj, cukru i wina lub soku owocowego, podawany na ciepło;
2. lody waniliowe z alkoholem


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) kulin. włoski deser z żółtek, cukru i słodkiego wina;

 (1.2) kulin. lody o smaku waniliowym z dodatkiem alkoholu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przepis na zabaione Anna dostała od matki Marka.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) war. zabaglione, zabajone

 (1.2) war. zabaglione, zabajone

Wiktionary


zabajerować

pospolicie: opowiedzieć nieprawdę, przesadzić w opowiadaniu często w celu zaimponowania komuś


SJP.pl


zabajkale

kraina geograficzna w azjatyckiej części Rosji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) geogr. górska kraina w azjatyckiej części Rosji, położona między Bajkałem na zachodzie a środkowym biegiem Olekmy i połączeniem Szyłki i Argunu na wschodzie

Wiktionary

Zabajkale (ros.: Забайкалье, Zabajkalje) – górska kraina w azjatyckiej części Rosji na wschód od jeziora Bajkał. Rozciąga się prawie 1000 km między Górami Patomskimi i Północnobajkalskimi na północy a granicą Rosji z Mongolią i Chinami na południu oraz ponad 1000 km między Bajkałem na zachodzie a połączeniem Szyłki i Argunu na wschodzie.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. zabajkalski, bajkalski

 rzecz. Bajkał mrz.

Wiktionary


zabajkalski

Zabajkale


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z Zabajkalem, dotyczący Zabajkala

 (1.2) położony na wschód od Bajkału

Wiktionary

Patrz:

Zabajkale

Powiązane:

 rzecz. Zabajkale n., Bajkał mrz.

Wiktionary


zabajone

[czytaj: zabaljone] zabaione, zabaglione, sabayon;
1. krem z jaj, cukru i wina lub soku owocowego, podawany na ciepło;
2. lody waniliowe z alkoholem


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) kulin. włoski deser z żółtek, cukru i słodkiego wina;

 (1.2) kulin. lody o smaku waniliowym z dodatkiem alkoholu

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Przepis na zabajone dał Józkowi właściciel pizzerii w Maceracie.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) war. zabaione, zabaglione

 (1.2) war. zabaione, zabaglione

Wiktionary


zabajtlować

potocznie: mówiąc wprowadzić kogoś w błąd, otumanić; zbajtlować


SJP.pl


zabajtlowywać

mówiąc, wprowadzać kogoś w błąd; otumaniać, bałamucić


SJP.pl


zabalansować

1. zachwiać się, przechylić się w różne strony w celu utrzymania równowagi;
2. potocznie: zręcznie wyminąć przeszkody, przechylając ciało w różne strony


SJP.pl


zabaleta

nazwisko


SJP.pl


zabalować

1. spędzić zbyt wiele czasu na zabawie;
2. być gdzieś bardzo długo


SJP.pl


zabalowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zabalować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. bal m., balowanie n.

 czas. zabalować dk., balować ndk.

 przym. balowy

Wiktionary


zabalsamować

zabezpieczyć zwłoki przed rozkładem za pomocą środków konserwujących; nabalsamować


SJP.pl


zabandażować

owinąć bandażem


SJP.pl


zabandziuczyć

regionalnie: wpaść w gniew, rozzłościć się; zabundziuczyć się, zabuńdziuczyć się, zagniewać się


SJP.pl


zabaniaczek

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od zabaniak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zabaniak m.

Wiktionary


zabaniak

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gwara więzienna poduszka

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈbãɲak, AS: zabãńak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. bania ż., baniak m., baniaczek m.

:: zdrobn. zabaniaczek m.

Wiktionary


zabaraszkować

rzadko: zabawić się trochę; pobaraszkować, podokazywać


SJP.pl


zabardowice

wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie oławskim, w gminie Oława


SJP.pl

Zabardowice – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie oławskim, w gminie Oława.

Wikipedia


zabartowo

wieś w Polsce


SJP.pl

Zabartowo – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie sępoleńskim, w gminie Więcbork.

Od XIV wieku wieś jest siedzibą rzymskokatolickiej parafii św. Jakuba Apostoła.

Wieś duchowna, własność arcybiskupstwa gnieźnieńskiego, pod koniec XVI wieku leżała w powiecie nakielskim województwa kaliskiego.

Wikipedia


zabarwiać

nadawać komuś, czemuś kolor


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. zabarwić)

 (1.1) niedokonany od|zabarwić.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈbarvʲjät͡ɕ, AS: zabarvʹi ̯äć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. barwnik mrz., barwa

 czas. barwić, zabarwić

 przym. barwny

Wiktionary


zabarwianie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zabarwiać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzabarˈvʲjä̃ɲɛ, AS: zabarvʹi ̯ä̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zabarwienie n., barwa ż., barwnik m.

 czas. barwić, zabarwić

 przym. barwny

Wiktionary


zabarwić

nadać czemuś, komuś kolor


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. zabarwiać)

 (1.1) nadać czemuś barwę

 (1.2) książk. przen. nadać czemuś pewien charakter, ton

czasownik zwrotny dokonany zabarwić się (ndk. zabarwiać się)

 (2.1) nabrać jakiejś barwy

 (2.2) książk. przen. przybrać jakiś charakter, nastrój

Wiktionary

Przykłady

 (2.1) Papierek pod wpływem roztworu zasadowego zabarwił się na niebiesko.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈbarvʲit͡ɕ, AS: zabarvʹić

Wiktionary

Powiązane:

 aspekt niedokonany zabarwiać

 czas. barwić

 rzecz. zabarwienie n., zabarwianie n., barwa ż., barwnik mrz.

 przym. barwny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pofarbować, zafarbować, pokolorować, zakolorować

 (1.2) zaprawić

Wiktionary


zabarwica

owad należący do rzędu wielkoskrzydłych; żylenica nadwodna


SJP.pl


zabarwienie

nadanie barwy czemuś/komuś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zabarwić.

 (1.2) barwa, koloryt

 (1.3) przen. charakter czegoś

Wiktionary

  • zabarwienia drewna
  • zabarwienie minerału

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌzabarˈvʲjɛ̇̃ɲɛ, AS: zabarvʹi ̯ė̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. barwa ż., barwnik mrz., zabarwianie n.

 czas. zabarwić dk., barwić ndk.

 przym. barwny

Wiktionary


zabarykadować

1. zbudować barykadę;
2. zatarasować drogę lub dostęp do czegoś


SJP.pl


zabarykadowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zabarykadować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zabarykadować dk.

Wiktionary


zabarłożyć

potocznie:
1. zostać gdzieś zbyt długo;
2. zaśmiecić, zabrudzić jakieś miejsce


SJP.pl


zabasować

1. potocznie: zaśpiewać basem; wydać głos o niskim tonie;
2. potocznie: zawtórować, zaakompaniować;
3. przestarzale: potaknąć, schlebić komuś


SJP.pl


zabatożyć

zabić bijąc batogiem


SJP.pl


zabawa

1. spotkanie towarzyskie, na którym się tańczy, rozgrywa różnorodne gry lub turnieje; bal;
2. czynności sprawiające przyjemność, bawiące, pozwalające miło spędzać czas; rozrywka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) herald. polski herb szlachecki;

Wiktionary

Zabawa – aktywność służąca rozrywce, sięgająca najgłębszych początków ludzkości. Z antropologicznego punktu widzenia nie istnieje społeczność (kultura, cywilizacja), której członkowie nie znaliby zabawy. Zabawa może również służyć edukacji („nauka przez zabawę”), czego dowodem mogą być różnego rodzaju edukacyjne gry komputerowe oraz edutainment.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. zabawa ż.

Wiktionary


zabawczarski

przestarzałe: zabawkarski


SJP.pl


zabaweczka

zdrobnienie od: zabawka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. zdrobn. od: zabawka

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzabaˈvɛt͡ʃka, AS: zabavečka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zabawkarz mos., zabawa ż., zabawka

 przym. zabawkowy

Wiktionary


zabawiać

1. zajmować kogoś dostarczając mu rozrywki;
2. spędzać gdzieś pewien czas


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. zabawić)

 (1.1) uprzyjemniać czas, dostarczając rozrywki

 (1.2) spędzać czas

 (1.3) odwracać czyjąś uwagę poprzez rozrywkę

czasownik zwrotny niedokonany zabawiać się (dk. zabawić się)

 (2.1) bawić się przez pewien czas

czasownik zwrotny niedokonany zabawiać się

 (3.1) robić coś dla przyjemności

 (3.2) eufem. uprawiać seks

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zabawić, bawić

 rzecz. zabawkarz mos., zabawianie n., bawienie n., zabawa ż., zabawka ż.

 przysł. zabawnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) zajmować

Wiktionary


zabawiacz

potocznie: osoba bawiąca, rozśmieszająca kogoś


SJP.pl


zabawianie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zabawiać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zabawiać ndk.

 rzecz. zabawkarz mos., zabawa ż.

 przysł. zabawnie

Wiktionary


zabawić

1. zająć kogoś dostarczając mu rozrywki;
2. spędzić gdzieś pewien czas


SJP.pl


zabawka

1. przedmiot służący do zabawy;
2. przedmiot, którego używanie sprawia komuś przyjemność;
3. ozdoba choinkowa;
4. osoba pozostająca całkowicie pod czyimś wpływem; marionetka;
5. coś, czego nie traktuje się poważnie; igraszka;
6. coś niemającego znaczenia, niesprawiającego trudności; igraszka, błahostka, drobnostka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) rzecz służąca do zabawy;

Wiktionary

Zabawka – przedmiot wykonany głównie do celów zabawowych, przeznaczony do użytku zarówno przez dzieci, jak i osoby dorosłe (w pewnych okolicznościach) oraz dla zwierząt. Zabawka pełni wiele ról, od dostarczania rozrywki, poprzez naukę własności, kończąc na funkcji edukacyjnej.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Kiedy byłem mały, miałem pluszowyuszowe misie, samochodziki i inne zabawki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈbafka, AS: zabafka

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zabawkowy, zabawny

 rzecz. zabawkarz mos., bawienie, zabawkarstwo n., zabaweczka, zabawa

 czas. zabawiać, bawić

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) bawidełko, cacko

Wiktionary


zabawkarka

zabawkarz


SJP.pl

Patrz:

zabawkarz

zabawkarski

dotyczący zabawkarstwa, wyrobu zabawek dla dzieci; zabawczarski


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z zabawkarstwem, dotyczący zabawkarstwa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zabawkarz mos., zabawkarstwo n., zabawa ż.

 przym. zabawkowy

Wiktionary


zabawkarstwo

projektowanie i produkcja zabawek; przemysł zabawkarski


SJP.pl


zabawkarz

mężczyzna wytwarzający zabawki


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) rzem. osoba wyrabiająca zabawki dziecięce

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zabawka ż., zabawkarstwo n., zabaweczka ż., zabawa ż., zabawianie n., zabawienie n., bawienie n., bawidło n., zabawność ż.

 czas. bawić ndk., zabawiać ndk., zabawić dk.

 przym. zabawny, zabawkowy, zabawkarski, zabawowy

 przysł. zabawnie

Wiktionary


zabawkowo-papierniczy

sklep sprzedający zabawki i artykuły papiernicze


SJP.pl


zabawkowy

przymiotnik od: zabawka


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) do zabawy

 (1.2) przest. błahy, nie mający znaczenia

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na kramiku odpustowym leżały zabawkowe pistolety – korkowce i na kapiszony.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zabawkarz mos., zabawka ż., zabawa ż., zabaweczka ż.

 przym. zabawkarski

Wiktionary


zabawnie

przysłówek sposobu

 (1.1) w sposób zabawny

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nie wiem, który z nich wyglądał najzabawniej?

 (1.1) Dosyć to wyglądało zabawnie, szokująco wręcz.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zabawkarz mos., bawienie n., zabawa ż., zabawianie n.

 czas. zabawiać ndk., zabawić dk.

 przym. zabawny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dowcipnie, komicznie, niepoważnie, śmiesznie, wesoło, żartobliwie

Wiktionary


zabawniej

stopień wyższy od przysłówka: zabawnie


SJP.pl


zabawniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: zabawny; bardziej zabawny


SJP.pl


zabawniś

osoba zabawna, dowcipna, rozśmieszająca otoczenie


SJP.pl


zabawny

wywołujący śmiech


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) wywołujący rozbawienie, śmiech

 (1.2) o wesołym usposobieniu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Opowiem wam zabawną historię.

 (1.1) Zabawny facet, myślał, że mi wciśnie ten złom.

 (1.2) To naprawdę zabawny facet, nie sposób się z nim nudzić.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈbavnɨ, AS: zabavny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zabawa, zabawka, zabawność

 czas. zabawiać (się), zabawić (się)

 przysł. zabawnie

 przym. zabawowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) paradny, śmieszny, zaskakujący, absurdalny, pobudzający do śmiechu, humorystyczny

 (1.2) figlarny, paradny, rozrywkowy, swawolny, śmieszny, wesoły, komiczny, żartobliwy, pocieszny, sowizdrzalski

Wiktionary


zabawowicz

osoba biorąca udział w zabawie; miłośnik zabaw


SJP.pl


zabawowiczka

kobieta biorąca udział w zabawie; miłośniczka zabaw


SJP.pl


zabawowy

przymiotnik od: zabawa


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z zabawą, dotyczący zabawy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zabawkarz mos., bawienie n., zabawa ż.

Wiktionary


zabawski

nazwisko


SJP.pl


zabazgrać

zapełnić zeszyt, kartkę itp. bazgrołami


SJP.pl


zabazgrolić

zapełnić zeszyt, kartkę itp. bazgrołami; zabazgrać


SJP.pl


zabazgrywać

rysować bazgroły


SJP.pl


zabałaganić

1. zrobić bałagan;
2. niepotrzebnie się czymś zająć lub zostać gdzieś zbyt długo


SJP.pl


zabałamucać

1. potocznie: spędzać gdzieś zbyt wiele czasu;
2. dawniej: wprowadzać kogoś w błąd; zwodzić, omamiać, obałamucać


SJP.pl


zabałamucić

spędzić gdzieś zbyt wiele czasu


SJP.pl


ząbce

ekspresywnie: zęby; zębole


SJP.pl


żabcia

żabunia, żabusia, żabka, żabeczka, żabeńka;
1. pieszczotliwie o żabie;
2. pieszczotliwie o osobie (zwykle kobiecie) darzonej miłością


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: żaba

 (1.2) pieszcz. zwrot skierowany do dziewczyny lub kobiety

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zobacz, jaką ładną zieloną żabcię narysował nasz wnusio.

 (1.2) Z każdą wiosną piękniejesz, żabciu.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żaba ż., żabka ż.

 przym. żabi

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) żabka

Wiktionary


ząbczanin

mieszkaniec Ząbek (miasta w Polsce); ząbkowianin


SJP.pl


ząbczanka

mieszkanka Ząbek (miasta w Polsce); ząbkowianka


SJP.pl


żabczyński

nazwisko


SJP.pl


zabębnienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zabębnić.

Wiktionary


ząbecki

Ząbki


SJP.pl

Patrz:

Ząbki

zabeczany

zapłakany


SJP.pl

forma czasownika.

 (1.1) imiesłów przymiotnikowy bierny od zabeczeć

przymiotnik relacyjny

 (2.1) z widocznymi znakami beczenia, ciągle beczący

Wiktionary

Przykłady

 (2.1) Pamięta ją małą cieliczką, zabeczaną, potem jałówką większą, strasznie chytką, a wreszcie krową stateczną już od siedmiu lat.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. bek mrz., beczenie n., zabeczenie n.

 czas. beczeć ndk., zabeczeć dk.

Wiktionary


zabeczeć

1. o niektórych zwierzętach: wydać przeciągły, niski, nosowy głos;
2. wybuchnąć płaczem


SJP.pl

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. beczeć)

 (1.1) o zwierzętach wydać bekliwy głos

 (1.2) wybuchnąć płaczem

 (1.3) zafałszować, brzydko zaśpiewać

 (1.4) o instrumencie wydać jękliwy dźwięk

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Niedźwiednik pochwalił Boga, zapiał potem kiej kokot, zabeczał jak baran, zarżał niby ogier rozgrzany […].

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. beczenie n., zabeczenie n.

 czas. beczeć ndk.

 przym. zabeczany

Wiktionary


ząbeczek

zdrobnienie od: ząbek


SJP.pl


żabeczka

żabunia, żabusia, żabka, żabcia, żabeńka;
1. pieszczotliwie o żabie;
2. pieszczotliwie o osobie (zwykle kobiecie) darzonej miłością


SJP.pl


zabeczkować

zamknąć jakiś produkt w beczce


SJP.pl


zabejcować

pokryć bejcą


SJP.pl


ząbek

mały ząb


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od ząb

 (1.2) trójkątna szczerba na brzegu tkaniny, papieru, liścia

 (1.3) w lm.: typ koronki szydełkowej

 (1.4) zobacz: ząbek czosnku

Wiktionary

Osoby o tym nazwisku:

  • Bogdan Ząbek – polski artysta grafik
  • Maciej Ząbek – polski antropolog
  • Mirosław Ząbek – polski lekarz
  • Zbigniew Ząbek – polski specjalista w dziedzinie geodezji

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈzɔ̃mbɛk, AS: zõmbek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ząbkowanie n., zazębianie n., zazębienie n., ząb m., zębisko n., uzębienie n., zębatka ż.

 czas. ząbkować ndk., zazębiać ndk., zazębić dk.

 przym. zębowy, zębaty

Wiktionary


żabeńka

żabunia, żabusia, żabka, żabeczka, żabcia;
1. pieszczotliwie o żabie;
2. pieszczotliwie o osobie (zwykle kobiecie) darzonej miłością


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: żaba

 (1.2) pieszcz. zwrot skierowany do dziewczyny lub kobiety

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nie kupisz tego twojej ukochanej żabeńce?

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żaba ż., żabka ż., żabusia ż.

 przym. żabi

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) żabcia, żabusia

 (1.2) żabcia, żabusia

Wiktionary


zabetonować

zalać lub umocnić coś betonem


SJP.pl


zabetonowywać

zalewać lub umacniać betonem


SJP.pl


zabezpieczać

1. zapewniać ochronę przed czymś niebezpiecznym lub szkodliwym;
2. czynić bezpiecznym;
3. zapewniać utrzymanie się czegoś w dotychczasowym stanie;
4. zapewniać komuś środki do życia;
5. zapewniać zaspokojenie roszczenia lub wykonanie kary;
6. zajmować decyzją władz jakieś przedmioty


SJP.pl

czasownik przechodni

 (1.1) zapewniać ochronę przed czymś niebezpiecznym lub szkodliwym

 (1.2) czynić bezpiecznym

 (1.3) zapewniać utrzymanie się czegoś w dotychczasowym stanie

 (1.4) zapewniać komuś środki do życia

 (1.5) zapewniać zaspokojenie roszczenia lub wykonanie kary

 (1.6) zajmować decyzją władz jakieś przedmioty

czasownik zwrotny

 (2.1) zapewniać sobie ochronę przed czymś niebezpiecznym lub szkodliwym

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pochód zabezpieczały wydzielone oddziały zbrojne oraz wywiadowcy wysłani na przeszpiegi.

 (1.3) W epoce średniowiecznej i nowożytnej zabezpieczały interesy szlachty i hierarchów Kościoła.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzabɛˈspʲjɛt͡ʃat͡ɕ, AS: zabespʹi ̯ečać

Wiktionary

Powiązane:

 czas. odbezpieczyć, zabezpieczyć dk.

 rzecz. bezpieczeństwo n., zabezpieczenie n., zabezpieczanie n.

 przysł. bezpiecznie

 przym. bezpieczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) chronić, monitorować, ochraniać, pilnować, strzec

Wiktionary


zabezpieczający

1. zapewniać ochronę przed czymś niebezpiecznym lub szkodliwym;
2. czynić bezpiecznym;
3. zapewniać utrzymanie się czegoś w dotychczasowym stanie;
4. zapewniać komuś środki do życia;
5. zapewniać zaspokojenie roszczenia lub wykonanie kary;
6. zajmować decyzją władz jakieś przedmioty


SJP.pl


zabezpieczanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zabezpieczać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzabɛspʲjɛˈt͡ʃãɲɛ, AS: zabespʹi ̯ečãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zabezpieczać, zabezpieczyć

 przysł. bezpiecznie

 przym. bezpieczny

Wiktionary


zabezpieczenie

1. to, co zabezpiecza;
2. to, co stanowi gwarancję wypłacalności lub dotrzymania umowy;
3. ogół środków i przedsięwzięć wspierających wojsko podczas działań bojowych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) coś, co chroni przed czymś

 (1.2) odczasownikowy od|zabezpieczyć.

Wiktionary

  • Zabezpieczenia elektryczne
  • Zabezpieczenie elektroenergetyczne
  • Zabezpieczenie przedlicznikowe
  • Zabezpieczenia oprogramowania
  • Zabezpieczenia zamkniętego oprogramowania
  • Zabezpieczenie biometryczne
  • Zabezpieczenie drogowe
  • Zabezpieczenie druku
  • Zabezpieczenie morskich działań bojowych
  • Zabezpieczenie inżynieryjne sił marynarki wojennej w operacjach
  • Zabezpieczenia społeczne
  • Zabezpieczenie kredytu
  • Zabezpieczenie należności
  • Zabezpieczenie odcinkowe
  • Zabezpieczenie upływowe
  • Zabezpieczenie odległościowe
  • Zabezpieczenie zwarciowe
  • Zabezpieczenie przeciążeniowe
  • Zabezpieczenie nadprądowe
  • Zabezpieczenie różnicowo-prądowe
  • Zabezpieczenie przed kopiowaniem
  • Zabezpieczenie przed zapisem
  • Zabezpieczenie wierzytelności
  • Zabezpieczenie społeczne
  • Zabezpieczenie zanikowe
  • zabezpieczenie powództwa
  • Zabezpieczenie ziemnozwarciowe

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌzabɛspʲjɛˈt͡ʃɛ̃ɲɛ, AS: zabespʹi ̯ečńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ubezpieczenie n., bezpiecznik m., bezpieczeństwo n.

 czas. zabezpieczać, zabezpieczyć

 przysł. bezpiecznie

 przym. bezpieczny

Wiktionary


zabezpieczyć

1. zapewnić ochronę przed czymś niebezpiecznym lub szkodliwym;
2. uczynić bezpiecznym;
3. zapewnić utrzymanie się czegoś w dotychczasowym stanie;
4. zapewnić komuś środki do życia;
5. zapewnić zaspokojenie roszczenia lub wykonanie kary;
6. zająć decyzją władz jakieś przedmioty


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. zabezpieczać)

 (1.1) dokonany od|zabezpieczać.

czasownik zwrotny dokonany zabezpieczyć się (ndk. zabezpieczać się)

 (2.1) dokonany od|zabezpieczać się.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zabezpieczać, odbezpieczyć

 rzecz. zabezpieczanie n., zabezpieczenie n., bezpieczeństwo n.

 przysł. bezpiecznie

 przym. bezpieczny

Wiktionary


zabełgotać

powiedzieć coś niezrozumiale; zabełkotać


SJP.pl


zabełkotać

powiedzieć coś niewyraźnie albo bez sensu


SJP.pl


zabełków

wieś w województwie śląskim, w powiecie raciborskim, w gminie Krzyżanowice


SJP.pl

Zabełków (niem. Zabelkau) – wieś w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie raciborskim, w gminie Krzyżanowice.

Wikipedia


zabełtać

zamieszać, zamącić


SJP.pl


żabi

żaba; żabowy


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący żaby, odnoszący się do żaby

przymiotnik dzierżawczy

 (2.1) taki, który należy do żaby

przymiotnik jakościowy

 (3.1) charakterystyczny dla żaby, mający cechy żaby

Wiktionary

Przykłady

 (2.1) W zaświatach przygotowują się już boginie położne. Pakht o głowie lwiej, Hekt o głowie żabiej, Meszkent o głowie hipopotama i Taurt o głowie krokodylej.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒabʲi, AS: žabʹi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żabowate nmos., żaba ż., żabka ż., żabkarz m., żabkarka ż., żabusia ż., żabcia ż., Żabiniec m., żabeńka ż.

 przysł. żabio

Wiktionary


zabiadolić

potocznie: biadoląc, odezwać się


SJP.pl


żabianczanin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żabianki

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żabianka ż.

:: fż. żabianczanka ż.

 przym. żabianecki

Wiktionary


żabianczanka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żabianki

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żabianka ż.

:: fm. żabianczanin m.

 przym. żabianecki

Wiktionary


żabianecki

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący Żabianki

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żabianka ż., żabianczanin m., żabianczanka ż.

Wiktionary


żabianka

dzielnica Gdańska


SJP.pl

Miejscowości w Polsce
  • Żabianka – część wsi Leokadiów, w woj. lubelskim, w pow. puławskim, w gminie Puławy
  • Żabianka – wieś w woj. lubelskim, w pow. ryckim, w gminie Ułęż
  • Żabianka – wieś w woj. mazowieckim, w pow. garwolińskim, w gminie Trojanów
  • Żabianka – część miasta Gdańsk, w woj. pomorskim, w powiecie miasto Gdańsk, w gminie miasto Gdańsk
Inne
  • Żabianka – jezioro w gminie Kruklanki

Wikipedia


zabiał

roztwór cukru służący w cukrownictwie do zabielania


SJP.pl


zabić

1. pozbawić kogoś życia
2. wydać głośny dźwięk (o zegarze lub dzwonie)
3. zasłonić coś, przykrywając coś deską i przybijając gwoździe


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany

 (1.1) dokonany od|zabijać.

czasownik nieprzechodni dokonany

 (2.1) dokonany od|bić.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Więc łgałeś, że on skoczył na ciebie z siekierą i wtedy zabiłeś.

 (2.1) Dzwon zabił po raz ostatni w 1846 roku

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzabʲit͡ɕ, AS: zabʹić

Wiktionary

Powiązane:

 czas. bić, zabijać

 rzecz. zabijaka mos., zabójca m., zabicie n., zabijak mos., zabójczyni ż., zabójstwo n., zabijanie n., zabójczość ż.

 przym. zabójczy

Wiktionary


żabice

3 miejscowości w Polsce:

  • Żabice – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. polkowickim, w gminie Chocianów
  • Żabice – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. polkowickim, w gminie Grębocice
  • Żabice – wieś w woj. lubuskim, w pow. słubickim, w gminie Górzyca

Wikipedia


zabicie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odebranie życia człowiekowi lub zwierzęciu

 (1.2) przen. przerwanie jakiejś czynności lub zjawiska

 (1.3) zamknięcie czegoś przy pomocy młotka i gwoździ

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Matka pójdzie do więzienia na 11 i pół roku za zabicie swojego dziecka.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈbʲit͡ɕɛ, AS: zabʹiće

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zabić dk., zabijać ndk.

 rzecz. zabijaka mos., zabijanie n., zabójca m., zabójczyni ż., zabójczość ż.

 przym. zabójczy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) uśmiercenie, zamordowanie; pot. ukatrupienie

Wiktionary


żabicki

nazwisko


SJP.pl


żabiczynianin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żabiczyna

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żabiczyn m.

:: fż. żabiczynianka ż.

 przym. żabiczyński

Wiktionary


żabiczynianka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żabiczyna

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żabiczyn m.

:: fm. żabiczynianin m.

 przym. żabiczyński

Wiktionary


żabiczyński

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący Żabiczyna

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żabiczyn m., żabiczynianin m., żabiczynianka ż.

Wiktionary


żabie

płaz bezogonowy wodny lub lądowy


SJP.pl

  • Żabie – osada w woj. zachodniopomorskim, w pow. kamieńskim, w gminie Golczewo
  • Jezioro Żabie – 6 jezior w Polsce
  • Żabie (obecnie Wierchowina) – miejscowość na Ukrainie (obwód iwanofrankowski, rejon wierchowiński)

Wikipedia


żabiec

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. zabiegać)

 (1.1) dokonany od|zabiegać.

Wiktionary

Żabiec – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie buskim, w gminie Pacanów.

Prywatna wieś szlachecka, położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie wiślickim województwa sandomierskiego. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie kieleckim.

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) war. zabiegnąć

Wiktionary


zabieg

1. działanie podjęte w określonym celu;
2. środek zaradczy przeciwdziałający niszczeniu się czegoś;
3. działanie lekarskie mające na celu zapobiegnięcie chorobie lub przeciwdziałanie jej skutkom;
4. potocznie: przerwanie ciąży; aborcja, skrobanka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) działanie w określonym celu

 (1.2) med. czynność wykonywana przez lekarza lub pielęgniarkę służąca pomocy pacjentowi,

 (1.3) eufem. aborcja

 (1.4) bud. miejsce na schodach, w którym zmienia się kierunek schodzenia

Wiktionary

Zabieg – rodzaj czynności medycznej służącej diagnozowaniu, profilaktyce, a przede wszystkim leczeniu pacjenta. Czynność taka może być wykonywana zarówno ręcznie, jak i przy pomocy skomplikowanej aparatury medycznej i narzędzi.

Według tej definicji zabiegiem są zarówno: dezynfekcja otarcia naskórka, prosta iniekcja, czy zimny okład, jak i transplantacja serca czy założenie implantu słuchowego. Jak widać jest to zakres bardzo szeroki, z tego powodu zabiegi wykonują nie tylko lekarze, ale także, w zależności od charakteru zabiegu, inny personel (w szczególności pielęgniarski). Umiejętność przeprowadzania różnych zabiegów jest nieodzowna u lekarzy wszystkich specjalności, choć w różnym stopniu.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Pomimo licznych zabiegów nie udało mu się osiągnąć celu.

 (1.2) Chirurdzy zajmują się wykonywaniem zabiegów operacyjnych.

 (1.3) Mamo, muszę dać mojej dziewczynie na zabieg.

 (1.4) Schody z zabiegami mogą zastąpić schody spiralne.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzabʲjɛk, AS: zabʹi ̯ek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zabieganie n.

 czas. zabiegać ndk.

 przym. zabiegowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) staranie, wysiłek

 (1.2) procedura medyczna

 (1.3) skrobanka

Wiktionary


zabiegać

zmęczyć bieganiem


SJP.pl

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. zabiec, zabiegnąć)

 (1.1) biegnąc, przybywać gdzie

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. brak)

 (2.1) czynić starania

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. bieganina ż., zabieg mrz., bieg mrz., zabiegi mrz. lm., zabieganie n.

 przym. zabiegany, biegowy

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) starać się, ubiegać się

Wiktionary


zabieganie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zabiegać.

 (1.2) pot. kołowrót, gonienie za czymś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Burmistrz myślał, że to całe jego zabieganie o fundusze, pozwoli nam wyjść z impasu.

 (1.2) Przy tym całym zabieganiu zapomnieli o święconce.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zabieg

 czas. zabiegać ndk.

 przym. zabiegowy

Wiktionary


zabiegany

zmęczyć bieganiem


SJP.pl


zabiegi

1. działanie podjęte w określonym celu;
2. środek zaradczy przeciwdziałający niszczeniu się czegoś;
3. działanie lekarskie mające na celu zapobiegnięcie chorobie lub przeciwdziałanie jej skutkom;
4. potocznie: przerwanie ciąży; aborcja, skrobanka


SJP.pl

Zabiegi (biał. Забегі; ros. Забеги) – wieś na Białorusi, w obwodzie mińskim, w rejonie miadzielskim, w sielsowiecie Budsław.

Wikipedia


zabiegnąć

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. zabiegać)

 (1.1) dokonany od|zabiegać.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) war. zabiec

Wiktionary


zabiegowiec

środowiskowo: lekarz wykonujący zabiegi operacyjne


SJP.pl


zabiegówka

potocznie: pomieszczenie, w którym wykonywane są zabiegi lekarskie


SJP.pl


zabiegowy

przymiotnik od: zabieg


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z zabiegiem, dotyczący zabiegu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zabieg m., zabieganie n., bieg mrz., bieganina ż.

 przym. biegowy

Wiktionary


zabiegły

1. biegnąc, dotrzeć gdzieś;
2. biegnąc, zablokować komuś lub czemuś dostęp do dalszej drogi


SJP.pl


zabielacz

coś, co dodaje białego koloru, np. zabielacz do kawy


SJP.pl


zabielanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zabielać.

Wiktionary

Zabielanie polega na zebraniu (obrobieniu, oszlifowaniu, frezowaniu) minimalnej ilości metalu po to, by wyrównać powierzchnię. Jeśli element jest kuty czy odlewany, to zabielanie stosuje się w miejscach, gdzie zależy nam na płaskiej powierzchni.

Najczęściej stosowane jest przy obróbce twardych metali, gdy nie można przeprowadzić obróbki zgrubnej, np. po natrysku plazmowym przy regeneracji czopów wałów korbowych silników, korpusów kruszarek dynamicznych i powierzchni pod uszczelki.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. niezabielanie n., biały mos.

 czas. zabielać ndk.

 przym. biały

Wiktionary


zabielały

taki, który zabielał


SJP.pl


zabielić

czasownik dokonany

 (1.1) dodać do produktu mąkę, mleko lub jego pochodne

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. bielak mzw., biały mos., białość ż.

 przym. biały

 czas. bielić

Wiktionary


zabielica

zabielica pokrzywowa - gatunek pluskwiaka z rodziny zabielicowatych


SJP.pl


zabielicowate

o cechach zabielicowatych (rodzina pluskwiaków)


SJP.pl


zabielicowaty

o cechach zabielicowatych (rodzina pluskwiaków)


SJP.pl


zabielski

nazwisko


SJP.pl


żabieńcowate

rodzina roślin zielnych, wodnych lub błotnych, o drobnych kwiatach, rosnących w strefie umiarkowanej półkuli północnej


SJP.pl

Żabieńcowate (Alismataceae Vent.) – rodzina roślin wodnych lub błotnych należąca do jednoliściennych. Obejmuje 16–18 rodzajów z ok. 115 gatunkami. Rozległy zasięg obejmuje obszary pod wpływem klimatu umiarkowanego oraz strefę międzyzwrotnikową, poza terenami pustynnymi. Najwięcej gatunków występuje na kontynentach amerykańskich. Rośliny siedlisk wodnych i bagiennych. Tkanki roślin zawierają sok mleczny.

Wikipedia


żabieńcowaty

o cechach żabieńcowatych


SJP.pl


żabieńcowce

przedstawiciel rzędu roślin z klasy jednoliściennych


SJP.pl

Wikipedia


żabieńcowiec

przedstawiciel rzędu roślin z klasy jednoliściennych


SJP.pl


żabieńczanin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żabieńca

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żabieniec m.

:: fż. żabieńczanka ż.

 przym. żabieniecki

Wiktionary


żabieńczanka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żabieńca

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żabieniec m.

:: fm. żabieńczanin m.

 przym. żabieniecki

Wiktionary


żabienica

rodzaj z rodziny żabieńcowatych, obejmuje około 70 gatunków; roślina wodna lub błotna o długich liściach, wiele gatunków chętnie hodowanych w akwariach; w Polsce na wyspie Wolin spotykana żabienica jaskrowata


SJP.pl

Żabienica (Baldellia Parl.) – rodzaj roślin z rodziny żabieńcowatych (Alismataceae). Obejmuje dwa lub trzy gatunki. Są to rośliny wodne występujące na wyspach Makaronezji, w Europie (bez wschodniej części kontynentu), w północno-zachodniej Afryce oraz w Azji Mniejszej. W Polsce występuje jeden gatunek – żabienica jaskrowata B. ranunculoides.

Wikipedia


żabieniec

rodzaj z rodziny żabieńcowatych; kilka (6-11) gatunków roślin wodnych i błotnych z Eurazji i Ameryki Północnej; w Polsce występuje m.in. żabieniec babka wodna


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) bot. nazwa systematyczna|Alisma|L.|ref=tak., gatunek rośliny rosnącej w środowisku wilgotnym;

 (1.2) lud. knieć błotna

Wiktionary

  • żabieniec (Alisma) – rodzaj roślin należących do rodziny żabieńcowatych.
W Polsce
  • Żabieniec – część miasta Łódź
  • Żabieniec – część miasta Nieszawa
  • Żabieniec – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. aleksandrowskim, w gminie Bądkowo
  • Żabieniec – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. lipnowskim, w gminie Lipno
  • Żabieniec – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. radziejowskim, w gminie Topólka
  • Żabieniec – część wsi Bielanki w woj. łódzkim, w powiecie brzezińskim, w gminie Brzeziny
  • Żabieniec – część wsi Dąbrowa Widawska w woj. łódzkim, w pow. łaskim, w gminie Widawa
  • Żabieniec – część wsi Niemysłów w woj. łódzkim, w pow. poddębickim, w gminie Poddębice
  • Żabieniec – część wsi Rożniatów w woj. łódzkim, w pow. poddębickim, w gminie Uniejów
  • Żabieniec – część wsi Rychłocice w woj. łódzkim, w pow. wieluńskim, w gminie Konopnica
  • Żabieniec – część wsi Chorzyna w woj. łódzkim, w pow. wieluńskim, w gminie Osjaków
  • Żabieniec – część wsi Wichernik w woj. łódzkim, w pow. wieluńskim, w gminie Skomlin
  • Żabieniec – część wsi Kozłów w woj. małopolskim, w pow. miechowskim, w gminie Kozłów
  • Żabieniec – część wsi Dziemięrzyce w woj. małopolskim, w pow. miechowskim, w gminie Racławice
  • Żabieniec – wieś w woj. mazowieckim, w pow. piaseczyńskim, w gminie Piaseczno
  • Żabieniec – wieś w woj. mazowieckim, w pow. garwolińskim, w gminie Parysów
  • Żabieniec – osada w woj. mazowieckim, w pow. pruszkowskim, w gminie Nadarzyn
  • Żabieniec – część wsi Ławeczko Stare w woj. mazowieckim, w pow. zwoleńskim, w gminie Przyłęk
  • Żabieniec – część wsi Lipiny w woj. podkarpackim, w pow. dębickim, w gminie Pilzno
  • Żabieniec – przysiółek wsi Przełaj Czepiecki w woj. świętokrzyskim, w pow. jędrzejowski, w gminie Sędziszów
  • Żabieniec – przysiółek wsi Bolmin w woj. świętokrzyskim, w pow. kieleckim, w gminie Chęciny
  • Żabieniec – część wsi Malmurzyn w woj. świętokrzyskim, w pow. kieleckim, w gminie Mniów
  • Żabieniec – wieś w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. mrągowskim, w gminie Piecki

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. żaba ż., żabieńcowate, żabieńcowce

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) lud. skolojrza

Wiktionary


żabieniecki

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący Żabieńca

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żabieniec m., żabieńczanin m., żabieńczanka ż.

Wiktionary


żabienko

Żabienko – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie mogileńskim, w gminie Mogilno.

Wikipedia


żabieński

Żabno


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący Żabna

Wiktionary

Patrz:

Żabno

Powiązane:

 rzecz. Żabno n., żabnianin m., żabnianka ż.

Wiktionary


zabierać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zabrać)

 (1.1) brać coś od kogoś, pozbawiać kogoś czegoś

 (1.2) idąc lub jadąc dokądś, brać coś lub kogoś ze sobą

 (1.3) przenosić coś w inne miejsce, usuwać coś z jakiegoś miejsca

 (1.4) prowadzić kogoś gdzieś bez jego woli

czasownik zwrotny niedokonany zabierać się (dk. zabrać się)

 (2.1) zaczynać coś robić, przygotowywać się do robienia czegoś

 (2.2) pot. wychodzić, wyjeżdżać skądś

 (2.3) pot. iść lub jechać z kimś

 (2.4) pot. podrywać, sugerować intymny kontakt

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nie zabieraj mi kredek!

 (1.2) Kiedy byliśmy w liceum, Marcin co tydzień zabierał mnie do teatru.

 (1.2) Nie wszędzie można zabierać ze sobą zwierzęta.

 (1.3) Jeśli dziś nie zabierzesz tych papierów z półki, będę musiała je wyrzucić.

 (1.4) Słyszałem, że milicja zabiera pracowników na przesłuchania.

 (2.1) Mama wstaje i zapaliwszy lampę, zabiera się do szykowania obiadu.

 (2.2) Nie byłoby właściwe zabierać się z Poznania nie czekając na twojego brata.

 (2.3) Często zabieram się z nimi, gdy jadą samochodem w góry.

 (2.4) Widziałaś to?! Krzysiek wyraźnie zabiera się za Jadzię!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈbʲjɛrat͡ɕ, AS: zabʹi ̯erać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zabieranie n., zabranie n., zabieracz m., zabierak m., zabór m., zaborca m., zabierca m., zaborczość ż.

 czas. zabrać dk.

 przym. zabierakowy, zaborczy, zaborowy

 przysł. zaborczo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) odbierać, odejmować, pozbawiać, konfiskować, rekwirować

 (1.2) brać

 (1.3) chować, sprzątać

 (2.2) pot. zmiatać

Wiktionary


zabierakowy

przymiotnik od: zabierak


SJP.pl


zabieranie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zabierać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzabʲjɛˈrãɲɛ, AS: zabʹi ̯erãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zabranie n., zabieracz m., zabierak m., zabór m., zaborca m., zabierca m., zaborczość ż.

 czas. zabierać ndk., zabrać dk.

 przym. zabierakowy, zaborczy, zaborowy

 przysł. zaborczo

Wiktionary


żabierek

nazwisko


SJP.pl


zabierka

1. wyrobisko powstające przy wybieraniu pokładu systemem filarowym; sposób wybierania węgla;
2. maszyna do ładowania i przenoszenia kopaliny użytecznej ze złoża udostępnionego i przygotowanego do eksploatacji


SJP.pl

Zabierka – wyrobisko podziemne eksploatacyjne o wąskim przodku, rzędu od 3 do 8 metrów. Wysokość zabierki nie przekracza 8 metrów, najczęściej są to wyrobiska o wysokości 5 metrów.Przy wykonywaniu wyrobisk zabierkowych kierunek drążenia przodka jest prostopadły do kierunku postępu frontu eksploatacyjnego.

Wikipedia


zabierkowy

przymiotnik od: zabierka


SJP.pl


zabierowski

nazwisko


SJP.pl


zabierzewo

Zabierzewo – wieś w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie goleniowskim, w gminie Przybiernów.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa szczecińskiego.

Wikipedia


zabierzów

nazwa kilku wsi w Polsce


SJP.pl

  • Zabierzów – wieś w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim, w gminie Zabierzów
  • Zabierzów – wieś w województwie opolskim, w powiecie krapkowickim, w gminie Walce
  • Zabierzów – część wsi Augustów w województwie mazowieckim, w powiecie radomskim, w gminie Kowala
  • Zabierzów – część wsi Racławówka w województwie podkarpackim, w powiecie rzeszowskim, w gminie Boguchwała
  • Zabierzów – stacja kolejowa w Zabierzowie, w województwie małopolskim
  • Zabierzów – gmina wiejska w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim
  • Zabierzów – dawna gromada w powiecie krakowskim w województwie krakowskim

Wikipedia


zabierzowianin

mieszkaniec Zabierzowa (wsi w Polsce)


SJP.pl


zabierzowianka

mieszkanka Zabierzowa (wsi w Polsce)


SJP.pl


zabierzowski

Zabierzów


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Zabierzowem, dotyczący Zabierzowa

Wiktionary

Patrz:

Zabierzów

Powiązane:

 rzecz. Zabierzów m.

Wiktionary


zabijać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zabić)

 (1.1) pozbawiać życia

 (1.2) na stałe zamknąć za pomocą młotka i gwoździ

 (1.3) środ. inform. zakończyć działanie programu w sposób wymuszony

czasownik zwrotny niedokonany zabijać się (dk. zabić się)

 (2.1) trudzić się, doprowadzać do utraty sił i zdrowia

 (2.2) odebrać sobie życie, popełnić samobójstwo

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zbrodnia to niesłychana – pani zabija pana.

 (1.2) Właściciele sklepów w obawie przed następstwami zamieszek zabili deskami wszystkie witryny.

 (1.3) Ten program się zawiesił, trzeba go zabić.

 (2.1) Ludzie na salę walili drzwiami i oknami, a media zabijały się o akredytację.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈbʲijät͡ɕ, AS: zabʹii ̯äć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zabity mos., zabijaka mos., zabójczość ż., zabijak mos., zabicie n., zabijanie n., zabójca, zabójczyni, zabójstwo

 przym. zabójczy

 czas. zabić, bić

 ims. zabity

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) uśmiercać, mordować, wykańczać, odbierać życie

 (2.2) skończyć ze sobą, odebrać sobie życie

Wiktionary


zabijacz

1. potocznie: zabijacz czasu - coś, czym można się zająć dla zabicia czasu;
2. dawniej: zabójca;
3. dawniej w myślistwie: pułapka na dzikie zwierzę w postaci specjalnej drewnianej kłody


SJP.pl


zabijający

zabijać


SJP.pl

Patrz:

zabijać

zabijak

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) stpol. zabójca, morderca

Wiktionary

Miejscowości i ich części w Polsce

  • Zabijak – nieofic. kolonia wsi Osiny w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. świeckim, w gminie Nowe
  • Zabijak – osada w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. toruńskim, w gminie Łysomice
  • Zabijak – część wsi Cynków w woj. śląskim, w pow. myszkowskim, w gminie Koziegłowy
  • Zabijak – wieś w woj. śląskim, w pow. myszkowskim, w gminie Koziegłowy

Wikipedia

Wymowa:

IPA: zaˈbʲijak, AS: zabʹii ̯ak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zabijaka

 czas. zabić, zabijać

Wiktionary


zabijaka

człowiek o awanturniczym usposobieniu, buńczuczny, czupurny; zawadiaka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mężczyzna skłonny do wszczynania bójek i awantur

Wiktionary

Miejscowości
  • Zabijaka – osiedle na Białorusi, w obwodzie homelskim, w rejonie homelskim
Filmy
  • Zabijaka – film z 1967 roku
  • Zabijaka – film z 2011 roku

Zobacz też:

  • Zabijaka zabijaka

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Byli to straszni zabijacy, niepospolicie wyćwiczeni w rzemiośle mordowania, i niejednego z naszych położyli trupem, zanim sami nie ulegli liczebnej przemocy i nie poszli do diabła.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zabójczyni ż., zabójca mos., zabijak mos., zabój m., zabójczość ż., zabicie n., zabijanie n., zabójstwo n.

 czas. zabić dk., zabijać ndk.

 przym. zabijacki, zabójczy

 przysł. na zabój, zabójczo, zabój

Wiktionary


zabijanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zabijać.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wielu ludzi godzi się milcząco i z niesmakiem na zabijanie zwierząt, ponieważ poddani myśliwskiej indoktrynacji sądzą, że „nie ma innego wyjścia”.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzabʲiˈjä̃ɲɛ, AS: zabʹii ̯ä̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zabity mos., zabijaka mos., zabójstwo n., zabicie n., zabójca m., zabójczyni ż., zabójczość ż.

 czas. zabijać ndk., zabić dk.

 przym. zabójczy

 przysł. zabójczo

 ims. zabity

Wiktionary


zabijanka

gra komputerowa polegająca na zabijaniu dużej liczby przeciwników


SJP.pl


zabijczyk

mieszkaniec Abu Zabi (miasta); abuzabijczyk


SJP.pl


zabijka

mieszkanka Abu Zabi (miasta); abuzabijka


SJP.pl


zabijski

dotyczący miasta lub emiratu Abu Zabi; abuzabijski


SJP.pl


żabikowo

1. część Lubonia;
2. wieś w Polsce


SJP.pl

Żabikowo – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie średzkim, w gminie Środa Wielkopolska, przy trasie drogi krajowej nr 11.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa poznańskiego.

Wikipedia


żabikowski

przymiotnik od: Żabikowo, Żabikowo Prywatne, Żabikowo Państwowe, Żabików


SJP.pl


żabin

1. nazwa kilku wsi w Polsce;
2. wieś na Ukrainie


SJP.pl

miejscowości w Polsce:

  • Żabin – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. górowskim, w gminie Niechlów
  • Żabin – wieś w woj. mazowieckim, w pow. ostrołęckim, w gminie Goworowo
  • Żabin – wieś w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. gołdapskim, w gminie Banie Mazurskie
  • Żabin – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. drawskim, w gminie Wierzchowo

Wikipedia


żabinek

Żabinek (niem. Klein Sabin) – wieś sołecka w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie drawskim, w gminie Wierzchowo. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa koszalińskiego. W roku 2007 wieś liczyła 290 mieszkańców.

Osada wchodząca w skład sołectwa:

  • Radomyśl

Wikipedia


żabinianin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żabina

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żabin m.

:: fż. żabinianka ż.

 przym. żabiński

Wiktionary


żabinianka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żabina

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żabin m.

:: fm. żabinianin m.

 przym. żabiński

Wiktionary


żabiniec

Miejscowości i ich części w Polsce

  • Żabiniec – część miasta Kędzierzyn-Koźle
  • Żabiniec – część wsi Długołęka w woj. łódzkim, w pow. kutnowskim, gminie Strzelce
  • Żabiniec – część wsi Bydlin w woj. małopolskim, w pow. olkuskim, w gminie Klucze
  • Żabiniec – część wsi Poręba Dzierżna w woj. małopolskim, w pow. olkuskim, w gminie Wolbrom
  • Żabiniec – część wsi Teresin w woj. małopolskim, w pow. proszowickim, w gminie Proszowice
  • Żabiniec – część wsi Łętkowice w woj. małopolskim, w pow. proszowickim, w gminie Radziemice
  • Żabiniec – część wsi Suchoraba w woj. małopolskim, w pow. Wielickim, w gminie Niepołomice
  • Żabiniec – przysiółek wsi Nowe Zawady w woj.mazowieckim, w pow. Radomskim, w gminie Jedlińsk
  • Żabiniec – wieś w woj. opolskim, w pow. kluczborskim, w gminie Kluczbork
  • Żabiniec – wieś w woj. opolskim, w pow. namysłowskim, w gminie Pokój
  • Żabiniec – przysiółek wsi Hucina w woj. podkarpackim, w pow. kolbuszowskim, w gminie Niwiska
  • Żabiniec – część wsi Otałęż w woj. podkarpackim, w pow. mieleckim, w gminie Czermin
  • Żabiniec – część wsi Kosówka w woj. podkarpackim, w pow. mieleckim, w gminie Wadowice Górne
  • Żabiniec – część wsi Zaczernie w woj. podkarpackim, w pow. rzeszowski, w gminie Trzebownisko
  • Żabiniec – część wsi Sadłowina, w woj. podlaskim, w pow. Suwalskim, w gminie Bakałarzewo
  • Żabiniec – wieś w woj. podlaskim, w pow. wysokomazowieckim, w gminie Klukowo
  • Żabiniec – część wsi Gąbino w woj. pomorskim, w pow. słupskim, w gminie Ustka
  • Żabiniec – część wsi Chybie w woj. śląskim, w pow. cieszyńskim, w gminie Chybie
  • Żabiniec – część wsi Suszec w woj. śląskim, w pow. pszczyńskim, w gminie Suszec
  • Żabiniec – część wsi Imielno w woj.świętokrzyskim, w pow. jędrzejowskim, w gminie Imielno
  • Żabiniec – osada wsi Chwaścice w woj.świętokrzyskim, w pow. jędrzejowskim, w gminie Jędrzejów
  • Żabiniec – przysiółek wsi Lipnica w woj.świętokrzyskim, w pow. jędrzejowskim, w gminie Małogoszcz
  • Żabiniec – część wsi Miławczyce w woj. świętokrzyskim, w pow. kazimierskim, w gminie Czarnocin
  • Żabiniec – część wsi Kamyszów w woj.świętokrzyskim, w pow. kazimierskim, w gminie Kazimierza Wielka
  • Żabiniec – część wsi Krzczonów w woj.świętokrzyskim, w pow. kazimierskim, w gminie Opatowiec
  • Żabiniec – część wsi Zaskale w woj.świętokrzyskim, w pow. kieleckim, w gminie Strawczyn
  • Żabiniec – przysiółek wsi Karolów w woj.świętokrzyskim, w pow. pińczowskim, w gminie Michałów
  • Żabiniec – część wsi Węchadłów w woj.świętokrzyskim, w pow. pińczowskim, w gminie Michałów
  • Żabiniec – przysiółek wsi Biskupice w woj. świętokrzyskim, w pow. pińczowskim, w gminie Złota
  • Żabiniec – przysiółek wsi Stanowiska w woj. świętokrzyskim, w pow. włoszczowskim, w gminie Kluczewsko
  • Żabiniec – osada w woj. zachodniopomorskim, w pow. białogardzkim, w gminie Białogard

Wikipedia


żabinko

Żabinko – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie poznańskim, w gminie Mosina.

Wieś królewska Żabienko należąca do starostwa mosińskiego, pod koniec XVI wieku leżała w powiecie kościańskim województwa poznańskiego. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa poznańskiego.

Wikipedia


ząbinowice

Ząbinowice (kaszub. Ząbienica; niem. Gersdorf) – wieś kaszubska w Polsce na Pojezierzu Bytowskim położona w województwie pomorskim, w powiecie bytowskim, w gminie Bytów, 1 km na południe od drogi krajowej nr 20 ze Stargardu do Gdyni.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa słupskiego.

Wikipedia


żabiński

przymiotnik od: Żabin


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Żabina

Wiktionary

  • Albin Żabiński (1883-1959) – prawnik, ekonomista
  • Andrzej Żabiński (1938-1988) – polityk, socjolog
  • Dariusz Żabiński (ur. 1953) – fotografik
  • Jan Żabiński (1897-1974) – zoolog
  • Józef Żabiński – poseł do Sejmu Krajowego Galicji
  • Józef Żabiński (1860-1928) – szachista
  • Krzysztof Żabiński (ur. 1953) – polityk
  • Leszek Żabiński (1947-2019) – ekonomista, rektor UE w Katowicach
  • Makary Żabiński (1539-1623) – mnich, święty
  • Rafał Żabiński (ur. 1960) – aktor
  • Stanisław Żabiński (ur. 1954) – lekkoatleta
  • Władysław Żabiński (ur. 1942) – polityk

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. Żabin m., żabinianin m., żabinianka ż.

Wiktionary


żabio

przysłówek

 (1.1) na sposób żab, po żabiemu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żabowate nmos., żaba ż.

 przym. żabi

Wiktionary


zabiór

zasięg uprawiania calizny


SJP.pl


żabioroski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący Żabiego Rogu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żabi Róg m., żabiorożanin m., żabiorożanka ż.

Wiktionary


żabiorożanin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żabiego Rogu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żabi Róg m.

:: fż. żabiorożanka ż.

 przym. żabioroski

Wiktionary


żabiorożanka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żabiego Rogu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żabi Róg m.

:: fm. żabiorożanin m.

 przym. żabioroski

Wiktionary


żabiowolanin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żabiej Woli

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żabia Wola ż.

:: fż. żabiowolanka ż.

 przym. żabiowolski

Wiktionary


żabiowolanka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żabiej Woli

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żabia Wola ż.

:: fm. żabiowolanin m.

 przym. żabiowolski

Wiktionary


żabiowolski

przymiotnik od: Żabia Wola


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący Żabiej Woli

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żabia Wola ż., żabiowolanin m., żabiowolanka ż.

Wiktionary


żabirośl

słodkowodny krasnorost (glon); skrzeczka


SJP.pl

Wikipedia


żabiru

ptak z rodziny bocianowatych; trzy gatunki: żabiru argentyński z Ameryki Południowej i Środkowej, żabiru afrykański z Afryki, żabiru czerwononogi z Australii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) ornit. nazwa systematyczna|Jabiru|Hellmayr|ref=tak., monotypowy rodzaj ptaków z rodziny bocianów

 (1.2) ornit. zob. żabiru amerykański., gatunek z rodzaju żabiru (1.1);

 (1.3) ornit. zob. żabiru czerwononogi., gatunek z rodzaju nazwa systematyczna|Ephippiorhynchus|Bonaparte|ref=tak.;

 (1.4) ornit. zob. żabiru afrykański., gatunek z rodzaju nazwa systematyczna|Ephippiorhynchus|Bonaparte|ref=tak.;

 (1.5) ornit. ptak z gatunku żabiru (1.2)

 (1.6) ornit. ptak z gatunku żabiru (1.3)

 (1.7) ornit. ptak z gatunku żabiru (1.4)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒaˈbʲiru, AS: žabʹiru

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) żabiru argentyński

Wiktionary


żabiściek

żabiściek pływający - roślina wodna z rodziny żabiściekowatych, o białych, wonnych kwiatach i niewielkich liściach pływających na powierzchni wody, występująca w wodach stojących i wolno płynących Eurazji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) bot. nazwa systematyczna|Hydrocharis|L.|ref=tak., roślina zielna pływająca na powierzchni wody;

Wiktionary

Żabiściek (Hydrocharis L.) – rodzaj roślin z rodziny żabiściekowatych (Hydrocharitaceae). Gatunkiem typowym i zarazem jedynym przedstawicielem rodzaju we florze Polski jest żabiściek pływający Hydrocharis morsus-ranae. W sumie do rodzaju należą trzy gatunki spotykane na wszystkich kontynentach z wyjątkiem Ameryki Południowej i Antarktydy. W niektórych ujęciach włączane są tu także oba gatunki z rodzaju Limnobium.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. żabiściekowate nmos.

Wiktionary


żabiściekowate

rodzina roślin wodnych występujących głównie w strefie umiarkowanej


SJP.pl

Wikipedia


żabiściekowaty

o cechach żabiściekowatych


SJP.pl


żabiściekowce

przedstawiciel rodziny roślin wodnych z grupy jednoliściennych


SJP.pl

Wikipedia


żabiściekowiec

przedstawiciel rodziny roślin wodnych z grupy jednoliściennych


SJP.pl


zabisować

odegrać, odśpiewać bis; powtórzyć


SJP.pl


zabita

kobieta zabita; martwa


SJP.pl


zabitka

wada drewna; martwica boczna


SJP.pl

Zabitka, martwica boczna – wada drewna z grupy wad budowy. Jest to przyobwodowa warstwa obumarłego, zranionego drewna, znajdująca się na pniu, powstała w wyniku miejscowego zniszczenia kambium na skutek: pożaru, silnego nasłonecznienia, działania niskich temperatur, uszkodzeń wywołanych przez zwierzęta - osmykiwanie (czemchanie), spałowanie) lub człowieka oraz innych urazów mechanicznych.

Wikipedia


zabity

przestarzałe: zagorzały, zawzięty


SJP.pl

imiesłów przymiotnikowy bierny

 (1.1) pozbawiony życia przez kogoś lub coś

 (1.2) miejsce z utrudnioną możliwością dojścia / dojechania

 (1.3) zamknięty przez przybicie gwoździ

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) człowiek pozbawiony życia poprzez zabójstwo, wypadek lub inną naglą przyczynę

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wybuch spowodował, że zabitych zostało pięćdziesięciu ludzi, a ponad dwustu zostało rannych.

 (1.3) Tylne wyjście z sieni jest tu zabite na stałe.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈbʲitɨ, AS: zabʹity

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zabójstwo n., zabijanie n., zabójca m., zabójczyni ż.

 czas. zabijać, pozabijać

 przym. zabójczy

Wiktionary


zabiwakować

1. spędzić noc pod gołym niebem lub w namiotach;
2. środowiskowo: spędzić noc w prowizorycznym schronieniu w ścianie skalnej podczas długiej wspinaczki


SJP.pl

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. biwakować)

 (1.1) zatrzymać się na biwak

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Kompania zabiwakowała nad strumieniem w pobliżu skał.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. biwak mrz., biwakowanie n., biwakowicz mos., biwakowiczka ż.

 czas. biwakować ndk.

 przym. biwakowy

Wiktionary


ząbk.

skrót

 (1.1) = ząbkowicki

Wiktionary


żabka

1. styl pływacki
2. mała żaba
3. karafułka; część smyczka
4. skok szpagatowy w łyżwiarstwie figurowym;
5. krab; motyw dekoracyjny w kształcie zwiniętego liścia;
6. torbiel ślinianki;
7. zapalenie stawu kopytowego u konia
8. klucz do odkręcania śrub (klucz francuski)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) herp. młoda lub mała żaba

 (1.2) pieszcz. zwrot skierowany do dziewczyny lub kobiety

 (1.3) sport. obunożny podskok z przysiadu;

 (1.4) pot. sport. styl pływacki, polegający na wykonywaniu równoczesnych ruchów ramionami i nogami, w taki sposób, jak czynią to żaby;

 (1.5) muz. element smyczka do gry na skrzypcach;

 (1.6) spinka do przypinania firan lub zasłon na karniszu;

 (1.7) spinka do przypinania prania do sznurka

 (1.8) zapinka do pończoch – element pasa do pończoch

 (1.9) spinka przy szelkach

 (1.10) sposób mocowania łyżwy do buta;

 (1.11) techn. klucz nastawny z regulowaną skokowo szerokością rozstawu szczęk;

 (1.12) blaszka przybijana do obcasa lub szpica buta;

 (1.13) geod. podstawa łaty mierniczej;

 (1.14) archit. element zdobniczy w architekturze, najczęściej występujący w większej ilości;

 (1.15) wet. choroba końskiego kopyta

 (1.16) herp. zob. żabka kwiatowa.

 (1.17) herp. zob. mantella.

 (1.18) techn. środ. ubijarka

Wiktionary

żabka – zdrobnienie od żaby

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Piaszczystą dróżką w promieniach słonka poszły na spacer małe stworzonka – tłusty pędraczek, czarny robaczek, czerwona mrówka, żółty cytrynek, biały bielinek i boża krówka, zielona żabka i żabki babka, włochata liszka, mała biedronka, pasiasta stonka i polna myszka.

 (1.2) Żabko, czy pójdziesz ze mną do kina?

 (1.3) Sierżant ukarał żołnierzy rozkazem „sto żabek wykonać”.

 (1.4) Ona umie pływać żabką.

 (1.5) O, żabka świetnie wyważa ten smyczek.

 (1.6) Ta żabka słabo trzyma.

 (1.10) Żabka puściła i nabił sobie guza.

 (1.11) Naprawiłbym tę rurę, ale nie mam żabki.

 (1.12) Jan bardzo ścina obcasy, więc postanowił przybić żabki.

 (1.14) Nadmiar żabek oszpecił tylko fasadę budynku.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒapka, AS: žapka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żabowate nmos., żaba ż., żabcia ż., żabusia ż., żabkarz m., żabkarka ż., żabeńka ż.

 przym. żabkowy, żabi

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) żabcia, żabusia

 (1.4) styl klasyczny

 (1.7) spinacz, klamerka

 (1.11) reg. pozn. blycki.

 (1.14) czołganka

 (1.17) mantella

 (1.18) ubijarka

Wiktionary


żabkarka

kobieta pływająca stylem klasycznym


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) sport. pływaczka wyspecjalizowana w pływaniu żabką

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒapˈkarka, AS: žapkarka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żaba ż., żabka ż., żabsko n.

:: fm. żabkarz ż.

 przym. żabi

Wiktionary


żabkarz

mężczyzna pływający stylem klasycznym


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) sport. pływak wyspecjalizowany w pływaniu żabką

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒapkaʃ, AS: žapkaš

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żaba ż., żabka ż., żabsko n.

:: fż. żabkarka ż.

 przym. żabi

Wiktionary


ząbki

mały ząb


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Polsce;

Wiktionary

Ząbki – miasto w województwie mazowieckim, w powiecie wołomińskim, w aglomeracji warszawskiej.

W latach 1952–1954 miejscowość była siedzibą wiejskiej gminy Ząbki. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa warszawskiego.

Według danych GUS z 1 stycznia 2024 r. miasto liczyło 45 347 mieszkańców, będąc 10. najludniejszym miastem w województwie.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈzɔ̃mpʲci, AS: zõmpʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 przym. ząbkowski

 rzecz. ząb mrz.

Wiktionary


ząbkiewicz

nazwisko


SJP.pl


ząbkować

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. brak)

 (1.1) mieć wyrzynające się zęby

czasownik przechodni niedokonany (dk. brak)

 (2.1) rzad. wycinać w ząbki

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Mój bobas ząbkuje, a ja od tygodnia prawie nie śpię po nocach.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zɔ̃mpˈkɔvat͡ɕ, AS: zõmpkovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ząb m., ząbek m., uzębienie n., zębisko n., zębatka ż., ząbkowanie n.

 przym. zębowy, zębaty, ząbkowany, ząbkowaty

Wiktionary


ząbkowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|ząbkować.

Wiktionary

  • ząbkowanie – cecha brzegów znaczka pocztowego
  • ząbkowanie – proces wyrzynania się zębów mlecznych u dzieci

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌzɔ̃mpkɔˈvãɲɛ, AS: zõmpkovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. ząbkować

 rzecz. ząb mrz., ząbek mrz., uzębienie n.

Wiktionary


ząbkowaty

1. mający ząbki; powycinany w ząbki; ząbkowany
2. niszczyk ząbkowaty - grzyb z rodziny żagwiowatych


SJP.pl


ząbkowianin

mieszkaniec Ząbek (miasta w Polsce); ząbczanin


SJP.pl


ząbkowianka

mieszkanka Ząbek (miasta w Polsce); ząbczanka


SJP.pl


ząbkowice

dzielnica Dąbrowy Górniczej


SJP.pl

Ząbkowice (Ząbkowice Będzińskie) – dzielnica Dąbrowy Górniczej (w granicach miasta od 1 lutego 1977), położona 8 km na północny wschód od centrum miasta, nad Trzebyczką, przy starym szlaku handlowym Olkusz-Siewierz. W latach 1962–1975 samodzielne miasto, od 1973 – siedziba gminy wiejskiej Ząbkowice.

Wikipedia


ząbkowicki

przymiotnik od: Ząbkowice Śląskie, Ząbkowice Będzińskie


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Ząbkowicami Śląskimi, dotyczący Ząbkowic Śląskich

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Ząbkowice nmos., ząbkowiczanin mos., ząbkowiczanka ż.

Wiktionary


ząbkowiczanin

mieszkaniec Ząbkowic Śląskich


SJP.pl


ząbkowiczanka

mieszkanka Ząbkowic Śląskich


SJP.pl


ząbkowski

Ząbki


SJP.pl

Patrz:

Ząbki

ząbkowy

ząbek


SJP.pl

Patrz:

ząbek

zablagować

dawniej: zmyślić, zełgać, wyfantazjować; zblagować


SJP.pl


zablindować

okryć blindami


SJP.pl


zablokować

czasownik przechodni dokonany (ndk. blokować)

 (1.1) dokonany od|blokować.

czasownik zwrotny dokonany zablokować się (ndk. blokować się)

 (2.1) dokonany od|blokować się.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. blokować ndk.

 rzecz. blokowanie n., zablokowanie n., bloczek mrz., blok mrz., blokada ż.

Wiktionary


zablokowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zablokować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzablɔkɔˈvãɲɛ, AS: zablokovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zablokować, blokować ndk.

 rzecz. blokada ż.

Wiktionary


żabnianin

mieszkaniec Żabna (miasta w Polsce)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żabna

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żabno n.

:: fż. żabnianka ż.

 przym. żabieński

Wiktionary


żabnianka

mieszkanka Żabna (miasta w Polsce)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żabna

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żabno n.

:: fm. żabnianin m.

 przym. żabieński

Wiktionary


żabnica

ryba denna z rodziny żabnicowatych; nawęd


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) icht. nazwa systematyczna|Lophius piscatorius|ref=tak., płaska, drapieżna ryba atlantycka;

Wiktionary

Miejscowości w Polsce
  • Żabnica – wieś w woj. śląskim, w pow. żywieckim, w gminie Węgierska Górka
  • Żabnica – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. gryfińskim, w gminie Gryfino
  • Żabnica – kolonia wsi Marcinków w woj. dolnośląskim, pow. kłodzkim, w gminie Bystrzyca Kłodzka
Cieki wodne
  • Żabnica – rzeka, dopływ Brnia
  • Żabnica – struga, dopływ Łęgonia
  • Żabnica – potok, dopływ Kłodnicy

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ʒabʲˈɲit͡sa, AS: žabʹńica

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żaba ż., żabnicowate

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) nawęd, żabnica nawęd

Wiktionary


żabnicki

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący Żabnicy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żabnica ż., żabniczanin m., żabniczanka ż.

Wiktionary


żabnicokształtne

rząd ryb obejmujący około 300 gatunków drapieżnych ryb strefy dennej; nogopłetwe


SJP.pl

Żabnicokształtne, nogopłetwe (Lophiiformes) – rząd morskich ryb promieniopłetwych (Actinopterygii), charakteryzujących się wielką paszczą i obecnością wiciowatego wabika umieszczonego na głowie ryby. W zapisie kopalnym znane są z morskich osadów dolnego eocenu. Współcześnie występują w wodach oceanicznych strefy tropikalnej, subtropikalnej i umiarkowanej.

Wikipedia


żabnicokształtny

o cechach żabnicokształtnych (rząd ryb)


SJP.pl


żabnicowate

rodzina drapieżnych ryb morskich, zamieszkujących dno wód przybrzeżnych; charakterystyczna nieproporcjonalnie duża głowa; do tej rodziny należy m.in. żabnica czyli nawęd


SJP.pl

Żabnicowate (Lophiidae) – rodzina morskich ryb żabnicokształtnych (Lophiiformes).

Wikipedia


żabnicowaty

mający cechy charakterystyczne dla rodziny drapieżnych ryb morskich


SJP.pl


żabniczanin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żabnicy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żabnica ż.

:: fż. żabniczanka ż.

 przym. żabnicki

Wiktionary


żabniczanka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żabnicy

Wiktionary

Żabniczanka (Żabnica) – potok w Beskidzie Żywieckim, prawy dopływ Soły o długości 12,59 km i powierzchni zlewni 37,03 km².

Spływa w północno-zachodnim kierunku przez miejscowość Żabnica głęboką doliną. Jej orograficznie prawe zbocza tworzy grzbiet Gronia, Abrahamowa, Suchego Gronia i Romanki, lewe – grzbiet Redykalnego Wierchu, Prusowa, Boruczy i Palenicy.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. Żabnica ż.

:: fm. żabniczanin m.

 przym. żabnicki

Wiktionary


żabno

miasto w województwie małopolskim


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Polsce;

Wiktionary

Żabno – miasto w powiecie tarnowskim (woj. małopolskie) położone na prawym brzegu Dunajca. Siedziba gminy miejsko-wiejskiej Żabno.

Według danych GUS z 1 stycznia 2024 r. miasto liczyło 4100 mieszkańców, a powierzchnia wynosiła 11,13 km².

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈʒabnɔ, AS: žabno

Wiktionary

Powiązane:

 przym. żabieński

 rzecz. żabnianin mos., żabnianka ż.

Wiktionary


zabobon

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) przypisywanie mocy nadprzyrodzonej czemu lub komu

 (1.2) pot. niewłaściwe lub nieuzasadnione przekonanie o czym

Wiktionary

Przesąd, zabobon – przekonania, poglądy, wierzenia, praktyki niemające oparcia w panującym systemie uzasadnień, wierzeń i obrzędów.

Najczęściej przyjmuje się, że przesądy i zabobony wywodzą się lub nawiązują do dawnych wierzeń i rytuałów kultury magicznej.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. zabobonność ż., zabobonnik mos., zabobonnica ż., zabobonnictwo n.

 przym. zabobonny

 przysł. zabobonnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przesąd

 (1.2) bujda

Wiktionary


zabobonik

zdrobnienie od: zabobon


SJP.pl


zabobonnik

rzadko: osoba przesądna, wierząca w zabobony


SJP.pl


zabobonność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha osób wierzących w zabobony

Wiktionary


zabobonny

wierzący w zabobony lub na nich oparty


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) wierzący w zabobony

 (1.2) będący przejawem zabobonów

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zabobonny Tunguz mniema, że to są duchy walczące pomiędzy sobą i wstępnym bojem załatwiające swe nieporozumienia i spory; ale lepiej możnaby powiedzieć, że to są senne marzenia śpiącej natury, objawiającej się oczom ludzkim pod taką postacią, pod jaką zmysłom człowieka objawia się sen przykrego spoczynku.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzabɔˈbɔ̃nːɨ, AS: zabobõ•ny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zabobon m., zabobonność ż.

 przysł. zabobonnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1-2) przesądny

Wiktionary


zabobrze

osiedle w Jeleniej Górze


SJP.pl

Zabobrze – część miasta, osiedle mieszkaniowe w Jeleniej Górze, położone nad rzeką Bóbr, wielki zespół mieszkaniowy. Mieszka na nim około 30 tysięcy osób.

Pierwszą część osiedla, w rejonie ówczesnej ulicy Legnickiej, zaczęto projektować w 1960 r. W 1961 r. zatwierdzono lokalizację terenów pod budownictwo wielorodzinne za rzeką Bóbr, na terenie dawnej wsi Raszyce. Wykonawcą budynków było Jeleniogórskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Miejskiego, a gospodarzem Jeleniogórska Spółdzielnia Mieszkaniowa. Pierwsze budynki przy ul. Paderewskiego, powstały w latach 1965-1967. Budowa osiedla, które z biegiem czasu nazwane zostało jednostką Zabobrze I miała charakter doraźny. Miała to być jednostka samodzielna, zamknięta funkcjonalnie i przestrzennie. W 1975 r. rozpoczęto jednak budowę Zabobrza II, natomiast w 1985 r. powstały pierwsze budynki na Zabobrzu III, które - ostatecznie - zakończyły realizację zespołu.

Wikipedia


żabocik

zdrobnienie od: żabot


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od żabot

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To nie żabot, lecz tylko mały żabocik.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żabot m.

Wiktionary


żabogłów

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) icht. nazwa systematyczna|Raniceps raninus|ref=tak., gatunek ryby morskiej;

Wiktionary

Żabogłów (Raniceps raninus) − gatunek morskiej ryby kostnoszkieletowej z rodziny dorszowatych, jedyny gatunek z rodzaju Raniceps.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Z kryjówki wystawił paszczę żabogłów.

Wiktionary


zabój

dawniej: zabójstwo, morderstwo, zabijanie; dziś tylko w związku frazeologicznym: na zabój - do szaleństwa, bez umiaru, bez pamięci


SJP.pl

przysłówek

 (1.1) używane obecnie wyłącznie we frazie na zabój

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zabijaka mos., zabójstwo n., zabójczyni ż.

Wiktionary


żabojad

pogardliwie o Francuzie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pot. pejor. lub lekcew. Francuz

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ten głupi żabojad wyrzucił mnie ze swojej restauracji.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒaˈbɔjat, AS: žaboi ̯at

Wiktionary


żabojadka

żabojad


SJP.pl

Patrz:

żabojad

żabojadzki

żabojad


SJP.pl

Patrz:

żabojad

zabójca

ten, kto dokonał zabójstwa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) ktoś, kto zabił lub zabija

Wiktionary

  • Zabójca – osoba dokonująca zabójstwa

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zabójca został skazany na dożywocie za brutalny mord na staruszce.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈbujt͡sa, AS: zabui ̯ca

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zabójstwo n., zabijanie n., zabicie n., zabijaka m.

:: fż. zabójczyni ż., zbójczyni ż.

 czas. zabić dk., zabijać ndk.

 przym. zabójczy

 przysł. zabójczo

 ims. zabity

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) morderca; przest. rezun; daw. mężobójca

Wiktionary


zabójczo

przysłówek

 (1.1) w sposób zabójczy, pozbawiający życia

 (1.2) przen. żart. bardzo, niesłychanie, szalenie, skrajnie

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) W zabójczo kontrastowym świetle reflektorów wyglądali na jeszcze bardziej martwych, sinieli w oczach.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈbujt͡ʃɔ, AS: zabui ̯čo

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zabójczy

 rzecz. zabijaka mos., zabójstwo n., zabójca mos., zabójczyni ż., zabijanie n., zabójczość ż.

Wiktionary


zabójczość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co zabójcze; cecha tych, którzy są zabójczy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zabójstwo n., zabójca m., zabójczyni ż., zabijaka m., zabijanie n., zabicie n.

 czas. zabijać ndk., zabić dk.

 przym. zabójczy

 przysł. zabójczo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) morderczość

Wiktionary


zabójczy

niosący śmierć, prowadzący do śmierci


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) powodujący śmierć

 (1.2) pot. świetny, wystrzałowy

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈbujt͡ʃɨ, AS: zabui ̯čy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zabity mos., zabijaka mos., zabójstwo n., zabójca mos., zabójczyni ż., zabójczość ż., zabijanie n., zabicie n.

 czas. zabijać ndk., zabić dk.

 ims. zabity

 przysł. zabójczo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) letalny, śmiertelny, śmiercionośny

Wiktionary


zabójczyni

kobieta zabójca


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) książk. kobieta, która kogoś zabiła lub zabija

Wiktionary

Zabójczyni (chiń. 刺客聶隱娘; pinyin Cìkè Niè Yǐnniáng) – tajwański film akcji z 2015 roku w reżyserii Hou Hsiao-hsiena, zrealizowany w koprodukcji z Chinami, Hongkongiem i Francją.

Światowa premiera filmu miała miejsce 21 maja 2015 roku, podczas 68. MFF w Cannes, w ramach którego obraz brał udział w konkursie głównym. Na tym festiwalu reżyser filmu Hou Hsiao-hsien otrzymał nagrodę za najlepszą reżyserię.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Na ławie oskarżonych siedzieli zabójczyni dziecka i jej konkubent.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzabujˈt͡ʃɨ̃ɲi, AS: zabui ̯čńi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zabójstwo n., zabicie n., zabijanie n., zabijaka m., pozabijanie n., zabój m.

:: fm. zabójca m.

 czas. zabijać ndk., zabić dk., pozabijać dk.

 przym. zabójczy

 ims. zabity

 przysł. zabójczo, zabój

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) morderczyni

Wiktionary


zabójstwo

pozbawienie kogoś życia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) praw. morderstwo;

Wiktionary

Zabójstwo – przestępstwo umyślne uśmiercenia człowieka.

Przepisy różnych państw wyróżniają odmiany zabójstwa; część jest znana jako morderstwo. W uzusie językowym zabójstwo, morderstwo i mord funkcjonują podobnie – słowniki definiują je niemal identycznie i nazywają synonimami. Znaczenie tych słów bywa szersze – niektóre definicje nie wspominają, że sprawca:

  • różni się od ofiary, co włącza do zabójstw także samobójstwo;
  • jest człowiekiem; inne zwierzęta bywają wprost nazywane zabójcami lub mordercami.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W Polsce kara za zabójstwo nie może wynosić mniej niż 8 lat pozbawienia wolności.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈbujstfɔ, AS: zabui ̯stfo

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zabity mos., zabój m., zabójca m., zabójczyni ż., zabijaka m., zabijanie n., zabójczość ż.

 czas. zabijać ndk., zabić dk.

 przym. zabójczy

 przysł. zabójczo, zabój

 ims. zabity

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) mord, morderstwo, daw. zabój

Wiktionary


zabojszcz

nazwisko


SJP.pl


żaboklicki

nazwisko


SJP.pl


żabokliki

1. wieś w województwie mazowieckim, w powiecie siedleckim, w gminie Siedlce;
2. wieś w województwie mazowieckim, w powiecie węgrowskim, w gminie Korytnica


SJP.pl

2 miejscowości w Polsce:

  • Żabokliki – wieś w woj. mazowieckim, w pow. siedleckim, w gminie Siedlce
  • Żabokliki – wieś w woj. mazowieckim, w pow. węgrowskim, w gminie Korytnica

Zobacz też: Żabokliki-Kolonia

Wikipedia


zaboksować

potocznie: stoczyć walkę bokserską


SJP.pl


żabol

1. żartobliwie, pieszczotliwie o ukochanym;
2. środowiskowo: kibic Górnika Zabrze


SJP.pl


zabookować

[czytaj: zabukować] zarezerwować miejsce w pociągu, samolocie, hotelu itp. lub potwierdzić zamówienie; zabukować


SJP.pl


zabór

1. przywłaszczenie sobie cudzej własności;
2. bezprawne zajęcie obcego terytorium;
3. terytorium okupowane przez obce państwo;
4. sprawowanie władzy na terenie okupowanym


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zabranie czegoś, zajęcie cudzej własności

 (1.2) zajęcie obcego terytorium

 (1.3) zaborypot. lm. okupacja Polski, okres w jej dziejach w latach 1772-1795;

 (1.4) okupowane terytorium

 (1.5) władza na terenie zaboru (1.4)

Wiktionary

Znaczenia główne

  • zabór mienia, przedmiotu, gruntu, nieruchomości – zobacz przywłaszczenie, ekspropriacja, rabunek
    • Zabór pojazdu w celu krótkotrwałego użycia

    Wikipedia

    Wymowa:

    IPA: ˈzabur, AS: zabur

    Wiktionary

    Powiązane:

     rzecz. zaborca m., zabierca m., zaborczość ż., zabieranie n., zabranie n., zabieracz m., zabierak m.

     czas. zabierać ndk., zabrać dk.

     przym. zaborczy, zabierakowy, zaborowy

     przysł. zaborczo

    Wiktionary

    Synonimy:

     (1.1) przywłaszczenie

     (1.1-2) aneksja

    Wiktionary


zaborca

1. państwo, które dokonało zaboru, zagarnęło przemocą cudze terytorium; okupant
2. dawniej: ktoś, kto zabrał coś komuś; przywłaszczyciel


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba przywłaszczająca cudzą własność

 (1.2) polit. państwo anektujące obce terytorium

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Piłsudski musi manewrować między zachowawczą biernością PPS a agresją wobec zaborców, skutkującą odwetem.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zabierca mos., zaborczość ż., zabieranie n., zabór mrz., zabranie n., zabieracz mos., zabierak mrz.

 czas. zabierać ndk., zabrać dk.

 przym. zaborczy, zabierakowy, zaborowy

 przysł. zaborczo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) malwersant

 (1.2) aneksjonista, najeźdźca

Wiktionary


zaborczo

przysłówek

 (1.1) w sposób zaborczy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaborca mos., zabierca mos., zaborczość ż., zabieranie n., zabór mrz., zabranie n., zabieracz mos., zabierak mrz.

 czas. zabierać ndk., zabrać dk.

 przym. zaborczy, zabierakowy, zaborowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) chciwie, zachłannie

Wiktionary


zaborczość

dążenie do dokonania zaboru, osiągnięcia dla siebie jak najwięcej, chęć podporządkowania sobie innych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co jest zaborcze; cecha tych, którzy są zaborczy

 (1.2) polit. chęć zawładnięcia terytorium

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zabieranie n., zabranie n., zabór mrz., zaborca mos.

 czas. zabierać ndk., zabrać dk.

 przym. zaborczy

 przysł. zaborczo

Wiktionary


zaborczy

usiłujący uzyskać dla siebie jak najwięcej lub chcący podporządkować sobie kogo


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) usiłujący uzyskać dla siebie jak najwięcej korzyści

 (1.2) taki, który chce podporządkować sobie kogoś

przymiotnik relacyjny

 (2.1) związany z zaborcą lub zaborami politycznymi, dotyczący zaborcy lub zaborów politycznych

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zabór mrz., zabranie n., zabieranie n., zaborca mos., zaborczyni ż., zaborczość ż., pozabieranie n.

 czas. zabierać ndk., zabrać dk., pozabierać dk.

 przym. przedzaborczy, pozaborczy, zaborowy

 przysł. zaborczo

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) zaborowy

Wiktionary


zaborek

nazwisko


SJP.pl

Zaborek – część wsi Janów Podlaski w Polsce, położona w województwie lubelskim, w powiecie bialskim, w gminie Janów Podlaski. Leży nad jeziorem w południowej części Janowa, w okolicy ulicy Kolonia.

Dawniej samodzielna miejscowość i gromada w gminie Janów Podlaski.

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do ówczesnego województwa bialskopodlaskiego.

Wikipedia


zaborgować

dawniej: wziąć coś na kredyt; zborgować


SJP.pl


zabornia

1. wieś w Polsce;
2. osiedle w Gdańsku


SJP.pl

Miejscowości w Polsce
  • Zabornia – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. głogowskim, w gminie Głogów
  • Zabornia – dawna osada w woj. dolnośląskim, w pow. milickim, w gminie Cieszków
  • Zabornia – osada w województwie wielkopolskim, w powiecie gostyńskim, w gminie Piaski
  • Zabornia – osiedle w Gdańsku, w dzielnicy Ujeścisko-Łostowice
  • Zabornia – część miasta Rabka-Zdrój

Wikipedia


zaborów

1. przywłaszczenie sobie cudzej własności;
2. bezprawne zajęcie obcego terytorium;
3. terytorium okupowane przez obce państwo;
4. sprawowanie władzy na terenie okupowanym


SJP.pl

Miejscowości i ich części w Polsce

Wg TERYT jest ich 11, w tym 9 podstawowych
  • Zaborów – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. lubińskim, w gminie Ścinawa
  • Zaborów – wieś w woj. łódzkim, w pow. piotrkowskim, w gminie Grabica
  • Zaborów – wieś w woj. łódzkim, w pow. poddębickim, w gminie Uniejów
  • Zaborów – wieś w woj. łódzkim, w pow. poddębickim, w gminie Zadzim
  • Zaborów – kolonia w woj. łódzkim, w pow. sieradzkim, w gminie Błaszki
  • Zaborów – wieś w woj. małopolskim, w pow. brzeskim, w gminie Szczurowa
  • Zaborów – wieś w woj. mazowieckim, w pow. grójeckim, w gminie Belsk Duży
  • Zaborów – przysiółek wsi Wólka Łysowska w woj. mazowieckim, w pow. siedleckim, w gminie Przesmyki
  • Zaborów – wieś w woj. mazowieckim, w pow. warszawskim zachodnim, w gminie Leszno
  • Zaborów – wieś w woj. podkarpackim, w pow. strzyżowskim, w gminie Czudec
  • Zaborów – część wsi Lubania w woj. świętokrzyskim, w pow. kieleckim, w gminie Chmielnik

Wikipedia


zaborówek

2 miejscowości w Polsce:

  • Zaborówek – wieś w woj. mazowieckim, w pow. grójeckim, w gminie Belsk Duży
  • Zaborówek – wieś w woj. mazowieckim, w pow. warszawski zachodnim, w gminie Leszno

Zobacz też: Zaborowo

Wikipedia


zaborowice

2 miejscowości w Polsce:

  • Zaborowice – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. kieleckim, w gminie Mniów
  • Zaborowice – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. rawickim, w gminie Bojanowo

Wikipedia


zaborówiec

Zaborówiec (niem. do 1918 r. Wilhemsruh) – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie leszczyńskim, w gminie Wijewo.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa leszczyńskiego.

Wieś położona jest pomiędzy miejscowościami Brenno i Włoszakowicami. Otoczona jest lasami. W okolicznych źródłach występuje duża ilość rozpuszczonych soli mineralnych. Na południowych obrzeżach wsi położone są duże stawy hodowlane. Wieś pełni funkcję rolniczo-turystyczną. Jednym z zabytków jest murowana kapliczka Matki Boskiej z końca XIX wieku.

Wikipedia


zaborowo

W Polsce:

  • Zaborowo – dzielnica Leszna w woj. wielkopolskim
  • Zaborowo – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. brodnickim, w gminie Górzno
  • Zaborowo – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. inowrocławskim, w gminie Kruszwica
  • Zaborowo – kolonia w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. włocławskim, w gminie Izbica Kujawska
  • Zaborowo – wieś w woj. mazowieckim, w pow. płońskim, w gminie Naruszewo
  • Zaborowo – wieś w woj. podlaskim, w pow. grajewskim, w gminie Grajewo
  • Zaborowo – wieś w woj. podlaskim, w pow. kolneńskim, w gminie Stawiski
  • Zaborowo – wieś w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. ełckim, w gminie Kalinowo
  • Zaborowo – wieś w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. nidzickim, w gminie Janowiec Kościelny
  • Zaborowo – wieś w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. nidzickim, w gminie Kozłowo
  • Zaborowo – osada w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. olsztyńskim, w gminie Purda
  • Zaborowo – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. konińskim, w gminie Wierzbinek
  • Zaborowo – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. rawickim, w gminie Jutrosin
  • Zaborowo – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. śremskim, w gminie Książ Wielkopolski

Wikipedia


zaborowski

Zaborów


SJP.pl

  • Albrycht Zaborowski (1638–1711) – szlachcic, luteranin
  • Andrzej Zaborowski (1931–1991) – etnograf
  • Antoni Zaborowski (XVIII w.) – cześnik zakroczymski
  • Andrzej Zaborowski (1926–2002) – polski artysta, malarz, plastyk i architekt
  • Dariusz Zaborowski (ur. 1978) – perkusista
  • Ignacy Zaborowski (1754–1803) – pijar, matematyk i geodeta
  • Jan Zaborowski (ur. 1959) – polityk
  • Jan Zaborowski (ur. 1915) – sędzia stalinowski
  • Marcin Zaborowski (ur. 1965) – polski politolog
  • Maria Jan Zaborowski (1946–2010) – biskup
  • Melecjusz (Zaborowski) (1869–1946) – biskup
  • Michał Zaborowski (ur. 1960) – polski artysta malarz
  • Paweł Zaborowski (zm. 1621) – polski poeta, duchowny protestancki
  • Piotr Zaborowski (ur. 1947) – lekarz
  • Piotr Zaborowski (1950–1978) – aktor
  • Piotr Zaborowski (1953–2020) – artysta grafik
  • Rafał (Zaborowski) (1677–1747) – biskup
  • Roman Zaborowski (ur. 1956) – polityk
  • Stanisław Zaborowski (zm. 1529) – prawnik
  • Tymon Zaborowski (1799–1828) – poeta
  • Wojciech Zaborowski (ur. 1973) – kierowca rajdowy
  • Zbyszek Zaborowski (ur. 1958) – polityk

Wikipedia

Patrz:

Zaborów

zaborowy

zabory, zabór


SJP.pl

Patrz:

zabory, zabór

zaborski

Zabór


SJP.pl

  • Andrzej Zaborski (1942–2014) – orientalista
  • Andrzej Zaborski (ur. 1951) – aktor
  • Bogdan Zaborski (1901–1985) – geograf
  • Jakub Zaborski – wokalista
  • Robert Zaborski (ur. 1973) – działacz
  • Władysław Zaborski (1830–1900) – jezuita

Wikipedia

Patrz:

Zabór

zabory

1. przywłaszczenie sobie cudzej własności;
2. bezprawne zajęcie obcego terytorium;
3. terytorium okupowane przez obce państwo;
4. sprawowanie władzy na terenie okupowanym


SJP.pl

Zabory (ziemia zaborska, kasz. Zabòrë) – historyczna nazwa południowej części Kaszub.

Nazwa odnosi się do ziem położonych za borami (Tucholskimi), patrząc z dawnych ośrodków władzy i administracji świeckiej i duchowej (np. Gdańska). Historycznie ziemia zaborska obejmowała tereny starych parafii Brusy, Wiele i Czersk. Z czasem nazwa objęła także granicę parafii Swornegacie. Dzisiaj, w sensie etnograficznym, do Zaborów zalicza się także okolice Dziemian i Lipusza. Mieszkańców ziemi zaborskiej nazywa się Zaborakami lub Krebanami (spotykane także formy: Krubanie, Krëbanë, Krubacze).

Wikipedia


żaboryby

podrząd ryb z rzędu okoniokształtnych; batrachowce


SJP.pl


zaboryszki

Zaboryszki (lit. Žabariškės) – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie suwalskim, w gminie Szypliszki.

Do 25 czerwca 1952 roku miejscowość była siedzibą gminy Zaboryszki.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego.

Przez miejscowość przebiega droga wojewódzka nr 651.

Wikipedia


zaborzanin

mieszkaniec Zaboru (wsi w Polsce)


SJP.pl


zaborzanka

mieszkanka Zaboru (wsi w Polsce)


SJP.pl


zabóść

przestarzale: zabić czymś ostrym; zakłuć


SJP.pl


żabot

ozdoba ubrania przypinana pod szyją


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) kraw. daw. falbana z cienkiego materiału przypinana do ubrania jako ozdobnik pod szyją;

Wiktionary

Żabot (fr. jabot) – rodzaj ozdoby z udrapowanego materiału (muślin, jedwab, czasem z koronką), mocowanej pod szyją na przodzie sukni lub bluzki damskiej bądź na przodzie koszuli męskiej zakrywającej zapięcie na piersiach, widocznej w wycięciu wierzchniego stroju.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. żabotka ż.

:: zdrobn. żabocik m.

 przym. żabotowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) daw. żabotka

Wiktionary


żabotowy

przymiotnik od: żabot


SJP.pl


żabotyński

nazwisko


SJP.pl


żabowate

rodzina płazów bezogonowych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) herp. nazwa systematyczna|Ranidae|Batsch|ref=tak., rodzina bezogonowych płazów;

Wiktionary

Żabowate, żaby właściwe (Ranidae) – rodzina płazów z rzędu płazów bezogonowych (Anura) zaliczanych do grupy Neobatrachia.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Tylny koniec języka żabowatych dzieli się na dwa płaty.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żaba ż., żabka ż.

 przym. żabi

 przysł. żabio

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) żaby właściwe

Wiktionary


żabowaty

1. podobny do żaby;
2. o cechach żabowatych (rodzina płazów)


SJP.pl


żabowianin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec miejscowości Żabów

 (1.2) mieszkaniec miejscowości Żabowo

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żabów m., Żabowo n.

:: fż. żabowianka ż.

 przym. żabowski

Wiktionary


żabowianka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka miejscowości Żabów

 (1.2) mieszkanka miejscowości Żabowo

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żabów m., Żabowo n.

:: fm. żabowianin m.

 przym. żabowski

Wiktionary


żabówko

Żabówko – wieś sołecka Polsce, położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie goleniowskim, w gminie Nowogard.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa szczecińskiego.

Wikipedia


żabowski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący miejscowości Żabów

 (1.2) dotyczący miejscowości Żabowo

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żabów m., Żabowo n., żabowianin m., żabowianka ż.

Wiktionary


żabowy

żaba; żabi


SJP.pl


zabrać

1. pozbawić kogoś czegoś;
2. wziąć coś lub kogoś ze sobą w drogę; przyjąć pasażerów lub ładunek;
3. przenieść w inne miejsce;
4. zabrać się - rozpocząć wykonanie czegoś; wyruszyć z osobą jadącą w tym samym kierunku


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. zabierać)

 (1.1) zob. zabierać.

czasownik przechodni dokonany

 (2.1) przen. książk. spowodować śmierć

czasownik zwrotny dokonany zabrać się (ndk. zabierać się)

 (3.1) zob. zabierać się.

Wiktionary

Przykłady

 (2.1) Wojna zabrała jej oboje rodziców.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzabrat͡ɕ, AS: zabrać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zabieranie n., zabranie n., zabieracz m., zabierak m., zabór m., zaborca m., zabierca m., zaborczość ż.

 czas. zabierać ndk.

 przym. zabierakowy, zaborczy, zaborowy

 przysł. zaborczo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) odebrać, odjąć, pozbawić, skonfiskować, zarekwirować

Wiktionary


zabradiażony

taki, który się zabradiażył; zabradziażony


SJP.pl


zabradiażyć

zabradiażyć się - włócząc się, zostać gdzieś dłużej niż należy; zabradziażyć się


SJP.pl


zabraknąć

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. braknąć, brakować)

 (1.1) nie być wystarczającym

 (1.2) nie pojawić się tam, gdzie należy być

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Do zdobycia złotego medalu zabrakło jej pół sekundy.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. braknąć

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) nie wystarczyć, war. przest. zabrakować

Wiktionary


zabraniać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zabronić)

 (1.1) nie pozwalać, odbierać prawo lub nie przyznawać prawa do robienia czegoś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na terenie fabryki palenie jest zabronione.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈbrãɲät͡ɕ, AS: zabrãńäć

Wiktionary

Powiązane:

 czas. aspekt dokonany zabronić

 rzecz. zabronienie n., zabranianie n.

 przym. zabroniony

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zakazywać, bronić

Wiktionary


zabranianie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zabraniać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzabrãˈɲä̃ɲɛ, AS: zabrãńä̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zabraniać

 przym. zabroniony

Wiktionary


zabranie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zabrać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈbrãɲɛ, AS: zabrãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zabieranie n., zabieracz m., zabierak m., zabór m., zaborca m., zabierca m., zaborczość ż.

 czas. zabierać ndk., zabrać dk.

 przym. zabierakowy, zaborczy, zaborowy

 przysł. zaborczo

Wiktionary


zabraniec

Zabraniec – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie wołomińskim, w gminie Poświętne. Ma status sołectwa.

Wieś szlachecka Zabranice Czerniaków położona była w 1580 roku w powiecie warszawskim ziemi warszawskiej województwa mazowieckiego. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa siedleckiego.

Wieś jest siedzibą rzymskokatolickiej parafii Chrystusa Miłosiernego.

Wikipedia


zabrocki

nazwisko


SJP.pl


zabrodzie

nazwa wielu miejscowości i ich części w Polsce


SJP.pl

Miejscowości i ich części w Polsce

Wg TERYT jest ich 21, w tym 12 podsdtawowych
  • Zabrodzie – część miasta Sokółka
  • Zabrodzie – wieś w woj. dolnośląskim w pow. wrocławskim, w gminie Kąty Wrocławskie
  • Zabrodzie – wieś w woj. lubelskim w pow. łukowskim, w gminie Łuków
  • Zabrodzie – wieś w woj. lubelskim w pow. włodawskim, w gminie Urszulin
  • Zabrodzie – część wsi Kosyń w woj. lubelskim w pow. włodawskim, w gminie Wola Uhruska
  • Zabrodzie – wieś w woj. łódzkim w pow. radomszczańskim, w gminie Gidle
  • Zabrodzie – część wsi Brąszewice w woj. łódzkim w pow. sieradzkim, w gminie Brąszewice
  • Zabrodzie – część wsi Baba w woj. mazowieckim w pow. ostrołęckim, w gminie Łyse
  • Zabrodzie – wieś w woj. mazowieckim w pow. ostrołęckim, w gminie Olszewo-Borki
  • Zabrodzie – część wsi Maków w woj. mazowieckim w pow. radomskim, w gminie Skaryszew
  • Zabrodzie – wieś w woj. mazowieckim w pow. wyszkowskim, w gminie Zabrodzie
  • Zabrodzie – część wsi Solina w woj. podkarpackim w pow. leskim, w gminie Solina
  • Zabrodzie – wieś w woj. podlaskim w pow. sokólskim, w gminie Korycin
  • Zabrodzie – część wsi Ostrowy nad Okszą w woj. śląskim w pow. kłobuckim, w gminie Miedźno
  • Zabrodzie – wieś w woj. śląskim w pow. zawierciańskim, w gminie Żarnowiec
  • Zabrodzie – część wsi Zalesie w woj. świętokrzyskim w pow. jędrzejowskim, w gminie Oksa
  • Zabrodzie – część wsi Zajeziorze w woj. świętokrzyskim w pow. sandomierskim, w gminie Samborzec
  • Zabrodzie – wieś w woj. świętokrzyskim w pow. włoszczowskim, w gminie Kluczewsko
  • Zabrodzie – wieś w woj. warmińsko-mazurskim w pow. olsztyńskim, w gminie Biskupiec
  • Zabrodzie – wieś w woj. wielkopolskim w pow. pilskim, w gminie Szydłowo
  • Zabrodzie – kolonia w woj. zachodniopomorskim w pow. stargardzkim, w gminie Chociwel

Wikipedia


zabrodzki

przymiotnik od: Zabrodzie


SJP.pl


zabronić

czasownik przechodni dokonany (ndk. zabraniać)

 (1.1) dokonany od|zabraniać.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Kuratorium zabroniło korzystania z kalkulatorów podczas egzaminu maturalnego.

 (1.1) Zabroniona jest sprzedaż napojów alkoholowych osobom poniżej osiemnastego roku życia.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈbrɔ̃ɲit͡ɕ, AS: zabrõńić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zabronienie n.

 przym. zabroniony

 czas. wzbraniać, zabraniać

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zakazać

Wiktionary


zabronienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zabronić.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zabronić, zabraniać

 przym. zabroniony

Wiktionary


zabroniony

przymiotnik odczasownikowy

 (1.1) taki, który jest objęty zakazem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W większości religii małżeństwa wymuszone są zabronione, dotyczy to zarówno Biblii, jak i Koranu.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zabranianie n., zabronienie n.

 czas. zabraniać, zabronić

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) niedozwolony, zakazany

Wiktionary


ząbrowiec

Ząbrowiec – wieś w Polsce, położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie elbląskim, w gminie Godkowo.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa elbląskiego. Miejscowość leży w historycznym regionie Prus Górnych.

Wikipedia


ząbrowo

4 miejscowości w Polsce:

  • Ząbrowo – wieś w woj. pomorskim, w pow. malborskim, w gminie Stare Pole
  • Ząbrowo – wieś w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. iławskim, w gminie Iława
  • Ząbrowo – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. kołobrzeskim, w gminie Gościno
  • Ząbrowo – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. świdwińskim, w gminie Świdwin

Wikipedia


zabrski

Zabrze; zabrzański


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Zabrzem, dotyczący Zabrza

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zabrze n., zabrzanin mos., zabrzanka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zabrzański

Wiktionary


zabrudzenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zabrudzić.

 (1.2) substancja tworząca brud

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzabruˈd͡zɛ̃ɲɛ, AS: zabruʒńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. brud m., brudek m., brudas m., brudaska ż., brudasek m., brudzenie n.

 czas. ubrudzić, brudzić ndk., zabrudzić dk.

 przym. brudny, brudnawy, brudniuteński

 przysł. brudno, brudnawo

Wiktionary


zabrudzić

czasownik przechodni dokonany (ndk. zabrudzać)

 (1.1) dokonany od|zabrudzać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈbrud͡ʑit͡ɕ, AS: zabruʒ́ić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. brud mrz., brudownik mrz., zabrudzenie n., brudzenie n.

 przym. brudny

 czas. ubrudzić dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przest. zawalać, daw. skalać; gw-pl|Śląsk Cieszyński|zakalić.

Wiktionary


zabruździć

porobić bruzdy, przyczynić się do powstania bruzd - podłużnych zagłębień; pobruździć


SJP.pl


zabrząknięty

taki, który zabrząkł (zabrząknął)


SJP.pl


zabrzanin

mieszkaniec Zabrza


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Zabrza

 (1.2) osoba pochodząca z Zabrza, urodzona w Zabrzu

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈbʒãɲĩn, AS: zabžãńĩn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zabrze n.

:: fż. zabrzanka ż.

 przym. zabrski, zabrzański

Wiktionary


zabrzanka

mieszkanka Zabrza


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Zabrza

 (1.2) kobieta pochodząca z Zabrza, urodzona w Zabrzu

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈbʒãnka, AS: zabžãnka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zabrze n.

:: fm. zabrzanin m.

 przym. zabrski, zabrzański

Wiktionary


zabrzański

Zabrze; zabrski


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Zabrzem, dotyczący Zabrza

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zabrze n., zabrzanin mos., zabrzanka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zabrski

Wiktionary


zabrze

miasto w Polsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. miasto w południowej Polsce, na Górnym Śląsku;

Wiktionary

Zabrze (niem.: do 1915 Zabrze, w latach 1915–1945 Hindenburg, śl. Zobrze) – miasto w Polsce na prawach powiatu położone w województwie śląskim, na Wyżynie Śląskiej, nad rzekami Kłodnicą i Bytomką. Leży na Górnym Śląsku w Górnośląskim Okręgu Przemysłowym. Jest jednym z ośrodków centralnych konurbacji górnośląskiej.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W koksowni „Jadwiga” w Zabrzu wybudowano nową baterię koksowniczą.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzabʒɛ, AS: zabže

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zabrzanin mos., zabrzanka ż.

 przym. zabrski, zabrzański, podzabrzański

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) reg. śl. Zobrze.

Wiktionary


zabrzęknięty

taki, który zabrząkł (zabrzęknął); zabrzękły


SJP.pl


zabrzękły

taki, który zabrząkł (zabrzęknął); zabrzęknięty


SJP.pl


żabski

nazwisko


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do Zębu, związany z Zębem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dwa lata chodził do ząbskiej podstawówki.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Ząb mrz., zębianin mos., zębianka ż.

Wiktionary


żabsko

zgrubienie od: żaba


SJP.pl


zabsolutyzować

czasownik przechodni dokonany (ndk. brak)

 (1.1) nadać czemuś absolutny, bezwzględny charakter

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. absolucja ż., absolut mos./mrz., absolutność ż., absolutorium n., absolutysta mos., absolutystka ż., absolutyzacja ż., absolutyzm mrz., absolutyzowanie n., absolwenckość ż., absolwent mos., absolwentka ż., absolwowanie n., zabsolutyzowanie n.

 czas. absolutyzować ndk., absolwować ndk.

 przym. absolutny, absolutoryjny, absolutystyczny, absolwencki

 przysł. absolutnie

Wiktionary


zabsolutyzowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) filoz. nadanie czemuś absolutnego, bezwzględnego charakteru

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Naiwnością było tylko brać idiosynkrazję antropocentryczną za miarę rzeczy, za linię demarkacyjną między tym, co „realne” i „nierealne”: mówiąc krótko, zabsolutyzowanie tego, co jest względne.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. absolucja ż., absolut mos./mrz., absolutność ż., absolutorium n., absolutysta mos., absolutystka ż., absolutyzacja ż., absolutyzm mrz., absolutyzowanie n., absolwenckość ż., absolwent mos., absolwentka ż., absolwowanie n.

 czas. absolutyzować ndk., absolwować ndk., zabsolutyzować dk.

 przym. absolutny, absolutoryjny, absolutystyczny, absolwencki

 przysł. absolutnie

Wiktionary


zabsurdalizować

1. pomniejszyć znaczenie czegoś;
2. spowodować, że coś stanie się absurdalne


SJP.pl


zabudowa

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ogół budynków znajdujących się na określonym obszarze

 (1.2) szafy, półki, szafki montowane w pomieszczeniu na stałe

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W centrum dużych miast dominuje zwarta zabudowa.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzabuˈdɔva, AS: zabudova

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. budowa ż., zabudowanie n., zabudowywanie n.

 czas. budować ndk., zbudować dk., zabudowywać ndk., zabudować dk.

 przysł. budująco

 przym. budujący

Wiktionary


zabudować

czasownik przechodni dokonany (ndk. zabudowywać)

 (1.1) dokonany od|zabudowywać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzabuˈdɔvat͡ɕ, AS: zabudovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zabudowa ż., zabudowanie n.

Wiktionary


zabudowania

grupa budynków mających zwykle zbliżone przeznaczenie, kompleks budynków stojących na terenie jakiejś posesji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) grupa, kompleks budynków

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zabudowa

Wiktionary


zabudowanie

budynek występujący z innymi o wspólnym przeznaczeniu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zabudować.

 (1.2) budynek, budowla stojąca na terenie jakiejś posesji

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. budowla ż., budynek m., budowanie n., budowa ż., budynek m., budowlaniec m.

 czas. zabudować dk., budować ndk.

 rzecz. zabudowa ż.

 przysł. budująco

 przym. budujący

Wiktionary


zabudowańko

zdrobnienie od: zabudowanie; zabudowanko


SJP.pl


zabudowywanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zabudowywać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zabudowywać ndk.

 rzecz. zabudowa ż.

Wiktionary


zabugować

[czytaj: zabagować] w informatyce: stworzyć wiele błędów w programie komputerowym


SJP.pl


zabugowany

[czytaj: zabagować] w informatyce: stworzyć wiele błędów w programie komputerowym


SJP.pl


zabujać

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. bujać)

 (1.1) zakołysać, zachwiać

czasownik zwrotny dokonany zabujać się (ndk. bujać się)

 (2.1) zakołysać się, zachwiać się

 (2.2) pot. przen. zakochać się

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zabujanie n.

 czas. bujać ndk.

Wiktionary


zabujanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zabujać.

Wiktionary

Zabujannia (ukr. Забуяння) – wieś na Ukrainie, w obwodzie kijowskim, w rejonie buczańskim.

Wikipedia

Powiązane:

 czas. zabujać

Wiktionary


zabukować

zarezerwować miejsce w pociągu, samolocie, hotelu itp. lub potwierdzić zamówienie; zabookować


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany

 (1.1) zarezerwować miejsce w samolocie, pociągu, hotelu itp.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzabuˈkɔvat͡ɕ, AS: zabukovać

Wiktionary

Powiązane:

 czas. bukować ndk., przebukować dk.

 rzecz. zabukowanie n., bukowanie n.

Wiktionary


zabukowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zabukować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zabukować dk.

Wiktionary


zabuksować

o kołach samochodu: wielokrotnie obrócić się w miejscu


SJP.pl


zabuksowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zabuksować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zabuksować dk.

Wiktionary


zabulon

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (2.1) hist. etn. nazwa jednego z dawnych plemięemion Izraela

 (2.2) hist. geogr. jeden z regionów Izraela w północnej części tego kraju

Wiktionary

Zabulon, Zebulon (hebr. זבולון) – postać biblijna z Księgi Rodzaju.

Był szóstym synem Jakuba i Lei. Założyciel jednego z dwunastu plemion Izraela.

Wikipedia

Przykłady

 (2.2) Opuścił jednak Nazaret, przyszedł i osiadł w Kafarnaum nad jeziorem, na pograniczu Zabulona i Neftalego.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zeb m.

 przym. zabulonowy, Zabulonowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Zebulon

 (2.1) Zebulon

 (2.2) Zebulon

Wiktionary


zabulonowy

przymiotnik dzierżawczy

 (1.1) przest. gwara. taki, który należy do Zabulona

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zabulonowa mogiła znajduje się w Sydonie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zabulon m.

Wiktionary


zabuńdziuczyć

regionalnie: wpaść w gniew, rozzłościć się; zabundziuczyć się, zabandziuczyć się, zagniewać się


SJP.pl


żabunia

żabcia, żabusia, żabka, żabeczka, żabeńka;
1. pieszczotliwie o żabie;
2. pieszczotliwie o osobie (zwykle kobiecie) darzonej miłością


SJP.pl


zaburtowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) żegl. taki, który znajduje się za burtą

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W planach jest nabycie łodzi z silnikiem zaburtowym.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. burta ż.

 przym. burtowy

Wiktionary


zaburzający

zaburzać


SJP.pl

Patrz:

zaburzać

zaburzenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) nieprawidłowość w działaniu czegoś powodująca odchylenie od określonej normy

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzabuˈʒɛ̃ɲɛ, AS: zabužńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zaburzać, zaburzyć

 rzecz. zaburzanie n.

Wiktionary


zaburzony

taki, u którego występują nieprawidłowości w psychice lub układzie nerwowym


SJP.pl


zaburzyć

czasownik przechodni dokonany (ndk. zaburzać)

 (1.1) dokonany od|zaburzać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈbuʒɨt͡ɕ, AS: zabužyć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaburzenie n., zaburzanie n.

Wiktionary


żabusia

żabunia, żabcia, żabka, żabeczka, żabeńka;
1. pieszczotliwie o żabie;
2. pieszczotliwie o osobie (zwykle kobiecie) darzonej miłością


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: żaba

 (1.2) pieszcz. zwrot skierowany do dziewczyny lub kobiety

Wiktionary

Żabusia – dramat wystawiony po raz pierwszy w 1897 roku, jeden z utworów Gabrieli Zapolskiej. Za temat dramatu autorka obrała krytykę tzw. mieszczańskiej moralności, opartej na pozorach, obłudzie, zakłamaniu.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zobacz, jaką ładną zieloną żabusię narysował nasz wnusio.

 (1.2) Z każdą wiosną piękniejesz, żabusiu ty moja.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żaba ż., żabka ż., żabeńka ż.

 przym. żabi

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) żabcia, żabeńka

 (1.2) żabcia, żabeńka

Wiktionary


zabutelkować

rozlać płyn do butelek


SJP.pl


zabutelkowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zabutelkować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. butelkowanie n., butelkownica ż., butelka ż., buteleczka ż., butla ż., butelczyna ż., butelkowiec m.

 czas. zabutelkować dk., butelkować ndk.

 przym. butelkowy

Wiktionary


żabuti

rodzaj żółwia z rodziny żółwi lądowych


SJP.pl


zabutować

żargonowo: uruchomić komputer lub system operacyjny


SJP.pl


zabużanin

1. mieszkaniec Zabuża, wsi w województwie mazowieckim;
2. mężczyzna pochodzący zza Buga


SJP.pl

Zabużanie – Polacy pochodzący z terenów na wschód od Buga; nazwa określająca najczęściej obywateli polskich wysiedlonych w latach 1944–1952 z terenów byłych polskich Kresów Wschodnich na podstawie układów republikańskich zawartych w 1944 r. przez PKWN z republikami radzieckimi (Białoruską, Ukraińską i Litewską).

Wikipedia


zabużanka

1. mieszkanka Zabuża (wsi w Polsce);
2. dawniej: Zabużanka


SJP.pl


zabużański

przymiotnik od: Zabuże


SJP.pl


zabuże

1. dawne tereny polskie za Bugiem;
2. wieś w Polsce;
3. nazwa kilku wsi na Ukrainie


SJP.pl

Miejscowości i ich części w Polsce

Wg TERYT jest ich 5, w tym 1 podstawowa
  • Zabuże – część wsi Misie w woj. lubelskim, w pow. bialskim, w gminie Międzyrzec Podlaski
  • Zabuże – część wsi Wielkie w woj. lubelskim, w pow. lubartowskim, w gminie Abramów
  • Zabuże – wieś w woj. mazowieckim, w pow. łosickim, w gminie Sarnaki
  • Zabuże – osada leśna wsi Zabuże w woj. mazowieckim, w pow. łosickim, w gminie Sarnaki
  • Zabuże – część wsi Kamienny Jaz w woj. zachodniopomorskim, w pow. gryfińskim, w gminie Chojna

Wikipedia


zabytek

obiekt lub przedmiot mający szczególną wartość ze względu na wiek lub walory estetyczne


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) budynek lub rzecz, wykonana na tyle dawno, że ma już wartość historyczną;

 (1.2) żart. coś przestarzałego

Wiktionary

Zabytek (ang. cultural property item); ich ogół: l. mn. zabytki ang. cultural property) syn. materialne dziedzictwo kulturowe (ang. tangible cultural heritage) – wedle definicji konwencji haskiej o ochronie zabytków w razie konfliktu zbrojnego (tytuł niekiedy tłumaczony nieprawidłowo i niezgodnie z zakresem aktu jako konwencja haska o ochronie dóbr kultury w razie konfliktu zbrojnego) oraz wedle definicji polskiej ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami – to w praktyce każdy obiekt dziedzictwa kultury materialnej.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Bazylika w Panewnikach to zabytek.

 (1.2) Jego samochód to zabytek, aż dziw, że jeszcze jeździ.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈbɨtɛk, AS: zabytek

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zabytkowy

 przysł. zabytkowo

Wiktionary


zabytkowy

przymiotnik od: zabytek


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) przym. od zabytek

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Po drodze przyglądałem się zabytkowym, wybudowanym jeszcze przed wojną kamieniczkom oraz rzucałem dyskretne spojrzenia na mijane piękne przemyślanki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzabɨtˈkɔvɨ, AS: zabytkovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zabytek m.

 przysł. zabytkowo

Wiktionary


zabytkoznawca

specjalista w dziedzinie nauki o zabytkach


SJP.pl


zabytkoznawczy

związany z nauką o zabytkach


SJP.pl


zabytkoznawczyni

specjalistka w dziedzinie nauki o zabytkach


SJP.pl


zabytkoznawstwo

1. nauka o zabytkach;
2. kierunek studiów w szkole wyższej poświęcony tej nauce


SJP.pl


zabytów

Zabytów – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie zamojskim, w gminie Skierbieszów.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zamojskiego.

Wieś jest sołectwem w gminie Skierbieszów. Według Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2011 wieś liczyła 114 mieszkańców.

Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Świętego Krzyża w Kalinówce.

Wikipedia


zabyły

przymiotnik

 (1.1) stpol. głupi, szalony

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈbɨwɨ, AS: zabyu̯y

Wiktionary


zabłądzenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zabłądzić.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzabwɔ̃nˈd͡zɛ̃ɲɛ, AS: zabu̯õnʒńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zabłądzić

Wiktionary


zabłądzić

zgubić drogę


SJP.pl

czasownik nieprzechodni dokonany

 (1.1) stracić orientację w terenie i nie móc znaleźć dalszej drogi

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nie zabłądzimy, Damian umie czytać mapy i ma kompas.

 (1.1) Zabłądził i przez trzy dni błąkał się po buszu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈbwɔ̃ɲd͡ʑit͡ɕ, AS: zabu̯õńʒ́ić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zabłądzenie n., błąd mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zgubić się

Wiktionary


zabłąkany

taki, który zabłądził, znalazł się gdzieś przypadkiem; zagubiony


SJP.pl


zabłocie

1. nazwa wielu miejscowości i ich części w Polsce;
2. nazwa wielu miejscowości na Białorusi;
3. nazwa kilku wsi na Ukrainie;
4. wieś na Litwie;
5. część Krakowa


SJP.pl

W Polsce
  • Zabłocie – część miasta Kraków
  • Zabłocie – rezerwat przyrody

Wikipedia


zabłocki

nazwisko


SJP.pl

  • Bernard Zabłocki (1907-2002) – mikrobiolog i immunolog
  • Cyprian Zabłocki (1792-1868) – ziemianin herbu Łada
  • Erazm Zabłocki (1831-1884) – uczestnik powstania styczniowego, komisarz
  • Feliks Zabłocki (1846-1874) – drzeworytnik warszawski
  • Franciszek Zabłocki (1752-1821) – komediopisarz i poeta
  • Jakub Zabłocki (1984-2015) – piłkarz
  • Janusz Zabłocki (1923-2003) – dyplomata
  • Janusz Zabłocki (1926-2014) – publicysta, polityk
  • Jerzy Zabłocki (1927-1993) – polski malarz, grafik
  • Krzysztof Zabłocki (ur. 1951) – tłumacz, wykładowca
  • Krzysztof Zabłocki (1949-1999) - żeglarz
  • Marian Zabłocki (1924-2011) – profesor nauk technicznych
  • Mateusz Zabłocki (1887-1939) – duchowny katolicki, major
  • Michał Zabłocki (ur. 1964) – poeta, scenarzysta
  • Michał J. Zabłocki (ur. 1950) – producent filmowy, scenarzysta
  • Stanisław Zabłocki (ur. 1950) – sędzia Sądu Najwyższego
  • Tomasz Zabłocki (ur. 1978) – koszykarz
  • Wojciech Zabłocki (ur. 1930) – architekt, szermierz (olimpijczyk)
  • Wojnisław Kazimierz Sawicz-Zabłocki (1850- lub 1849-1893) – białoruski i polski prozaik, dramaturg, poeta i publicysta

Wikipedia


zabłocony

imiesłów

 (1.1) od zabłocić; wymazany, pokryty błotem

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzabwɔˈt͡sɔ̃nɨ, AS: zabu̯ocõny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. błoto, błotko

 czas. zabłocić (się), ubłocić (się)

Wiktionary


zabłoński

nazwisko


SJP.pl


zabłudów

miasto w Polsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Polsce;

Wiktionary

Zabłudów (biał. ЗаблудаўZabłudaŭ, jid. ‏זאַבלודאָווע‎Zabludowe) – miasto w woj. podlaskim, w powiecie białostockim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Zabłudów. Miasto zaliczane jest do aglomeracji białostockiej.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: zaˈbwuduf, AS: zabu̯uduf

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zabłudowski

Wiktionary


zabłudowianin

mieszkaniec miasta Zabłudów


SJP.pl


zabłudowianka

mieszkanka miasta Zabłudów


SJP.pl


zabłudowski

Zabłudów


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Andrzej Zabłudowski – polski logik i filozof
  • Aron Zabłudowski – polski szachista
  • Beniamin Zabłudowski – polsko-żydowski kupiec i działacz społeczny
  • Denys Zabłudowski – ukraiński hokeista
  • Gabriel Zabłudowski – prawosławny męczennik, święty
  • Izaak Zabłudowski – białostocki kupiec i filantrop
  • Tadeusz Zabłudowski – polski historyk, tłumacz, encyklopedysta

Wikipedia

Patrz:

Zabłudów

zabłyskiwać

rzadko o źródłach światła: kolejno zapalać się


SJP.pl


żąć

ścinać zboże lub trawę


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) roln. ścinać zboże lub trawę ręcznie, za pomocą jakiegoś narzędzia np. sierpa, kosy

 (1.2) daw. wyciskać, skręcając coś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Żniwiarze żęli dzisiaj żyto.

 (1.1) (…) a kto sieje w duchu, z ducha żąć będzie żywot wieczny.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɔ̃ɲt͡ɕ, AS: žõńć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żęcie n., żniwa nmos., żeńca m., nażęcie n., pożęcie n., wyżymaczka ż., dożynki nmos.

 czas. nażąć dk., pożąć dk.

 przym. żniwny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kosić

 (1.2) wyżymać

Wiktionary


zacałować

obsypać pocałunkami, doprowadzić do utraty tchu wiele razy całując


SJP.pl


zacałowywać

obsypywać pocałunkami, doprowadzać do utraty tchu wiele razy całując


SJP.pl


zacementować

zalać lub umocnić coś cementem; wycementować


SJP.pl


zacementowywać

zalewać lub spajać cementem


SJP.pl


zacenić

potocznie: określić cenę, zazwyczaj nadmiernie wysoką, licząc się z tym, że wypadnie ją obniżyć


SJP.pl


zacerować

naprawić dziury lub rozdarcia w tkaninie


SJP.pl


zacerowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zacerować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zacerować dk.

Wiktionary


zacewnikować

wprowadzić cewnik


SJP.pl


zach.

skrót od: zachód, zachodni


SJP.pl

skrót

 (1.1) = geogr. zachodni

 (1.2) = geogr. zachód

Wiktionary


żachać

żachać się - obruszać się, oburzać się na coś


SJP.pl


zachachmęcać

gmatwać, mącić, komplikować


SJP.pl


zachachmęcić

zagmatwać, zamącić, skomplikować


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. brak)

 (1.1) pot. starając się ukryć jakieś informacje, przedstawiać coś jako trudniejsze do zrozumienia, niż jest w rzeczywistości

 (1.2) pot. potajemnie i bez zgody wziąć coś, co należy do innej osoby

 (1.3) pot. przez nieuwagę pozostawić coś w nieznanym miejscu

czasownik zwrotny dokonany zachachmęcić się (ndk. brak)

 (2.1) pot. stać się trudniejszym do zrozumienia

 (2.2) pot. znaleźć się lub zostać pozostawionym w nieznanym komuś miejscu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Następnie zakłady łączy się na zasadzie losowej — tartak w Hajnówce, browar w Koszalinie, przędzalnia w Bielsku — co pozwoli zachachmęcić wyniki jeszcze bardziej niż w tworzonych akurat w tym samym celu koncernach węglowych.

 (1.2) W trakcie remontu radni zawnioskowali, żeby część unijnej dotacji zachachmęcić i wydać je na inne inwestycje.

 (1.3) Sprawdzono, zaksięgowano, poczekano parę dni, przekazano rzecz egzekutywie do przeanalizowania, nie przewidziano tylko, że Wusia zachachmęci list na kilkanaście dni w swoich szpargałach!

 (2.1) W tej chwili wszystko tak się zachachmęciło, że nie bardzo wiadomo kto był inspiratorem, kto beneficjantem, a kto pokrzywdzonym.

 (2.2) Matka nie spyta o paczkę, spyta prawie na pewno Natalka, wtedy się powie, że ktoś ją przyniósł dla Piotrowskiego i Dorota odniesie ją jutro rano do sklepu. Nie chciała jej tam zostawiać, jeszcze się zachachmęci i będzie draka.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. chachmęcić ndk., nachachmęcić dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.3) pot. zapodziać, zawieruszyć

 (2.1) pokomplikować się; pot. żart. pokiełbasić się

 (2.2) pot. zapodziać się, zawieruszyć się

Wiktionary


zachapać

potocznie: wziąć, ukraść


SJP.pl


zachara

nazwisko


SJP.pl


zacharczeć

chrząknąć chrapliwie


SJP.pl


zacharczuk

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Helena Zacharczuk – polska nauczycielka, działaczka społeczna i harcerska
  • Sergiusz Zacharczuk – prawosławny duchowny, święty
  • Stiepan Zacharczuk – rosyjski hokeista

Wikipedia


zacharek

nazwisko


SJP.pl


zacharewicz

nazwisko


SJP.pl

Zacharewicz:

  • Jacek Paweł Zacharewicz
  • Jurij Zachariewicz
  • Marian Zacharewicz
  • Wacław Zacharewicz
  • Witold Zacharewicz
  • Bogdan Zacharewicz Kobułow
  • Piotr Zacharewicz Biełolikow
  • Wasilij Zacharewicz Korż

Wikipedia


zachariasz

imię męskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;

Wiktionary

  • Zachariasz – imię męskie
  • Zachariasz – kapłan i prorok, ukamienowany na rozkaz króla Joasza
  • Zachariasz – król Izraela w ok. 753–752 p.n.e.
  • Zachariasz – autor biblijnej Księgi Zachariasza
  • Zachariasz – kapłan, ojciec Jana Chrzciciela
  • św. Zachariasz – papież w latach 741–752
  • Zachariasz – patriarcha Jerozolimy

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zachariasz pozostawał niemy aż do narodzin syna.

 (1.1) Żona Zachariasza miała na imię Elżbieta.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈxarʲjaʃ, AS: zaχarʹi ̯aš

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdrobn. daw. Charz, Charzyk

 przym. Zachariaszowy

Wiktionary


zachariaszek

zdrobnienie od: Zachariasz (imię męskie)


SJP.pl


zachariaszkowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Zachariaszka lub z nim związany


SJP.pl


zachariaszostwo

Zachariasz z małżonką; Zachariaszowie


SJP.pl


zachariaszowie

Zachariasz z małżonką; Zachariaszostwo


SJP.pl


zachariaszowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Zachariasza lub z nim związany


SJP.pl

przymiotnik dzierżawczy

 (1.1) przest. gwara. taki, który należy do Zachariasza

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jeden z egzegetów twierdzi, że jest to styl Zachariaszowy.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zachariasz mos.

Wiktionary


zacharkać

chrząknąć chrapliwie


SJP.pl


zacharski

nazwisko


SJP.pl


zachary

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) rzad. imię|polski|m.

Wiktionary

Zachary – miasto w Stanach Zjednoczonych, w stanie Luizjana, w parafii East Baton Rouge.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

 (1.1) Zachariasz, Zachariusz

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) Zachary

źródła.

== Zachary (język angielski.) ==

wymowa.

 audio|LL-Q1860 (eng)-Vealhurl-Zachary.wav.

znaczenia.

rzeczownik, nazwa własna

 (1.1) imię|angielski|m. Zachariasz

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈxarɨ, AS: zaχary

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Zachariasz, Zachariusz

Wiktionary


zacharzewski

nazwisko


SJP.pl


zacharzów

wieś położona w województwie mazowieckim, w powiecie białobrzeskim, w gminie Radzanów


SJP.pl

Zacharzów dawniej też Zachorzew – wieś sołecka w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie białobrzeskim, w gminie Radzanów.

Prywatna wieś szlachecka, położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie radomskim województwa sandomierskiego. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa radomskiego.

Wikipedia


zacharzowice

wieś sołecka położona w województwie śląskim, w powiecie gliwickim, w gminie Wielowieś


SJP.pl

Zacharzowice (niem. Sacharsowitz) – wieś sołecka w Polsce, położona w województwie śląskim, w powiecie gliwickim, w gminie Wielowieś.

W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa katowickiego.

Wikipedia


zachałturzyć

wykonać dodatkową pracę, zwykle niedbale, dla szybkiego zarobku


SJP.pl


zachcianka

potocznie: ochota na coś, zwykle krótkotrwała; kaprys, chętka, chrapka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) nagła silna chęć na coś

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chcica ż.

 czas. chcieć ndk., zachcieć się dk., zachciewać się ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) fantazja, kaprys; gw-pl|Górny Śląsk|zachciołka.

Wiktionary


zachcieć

zapragnąć


SJP.pl


zachciewać

miewać pragnienia, kaprysy


SJP.pl


zachciewajka

potocznie: krostka, pryszczyk


SJP.pl


zachciewanka

pragnienie, kaprys


SJP.pl


zachciołka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. zachcianka

Wiktionary


zachciywny

przymiotnik

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. mający zachcianki

Wiktionary


zachęcać

nakłaniać kogoś do czegoś; przekonywać; namawiać


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. zachęcić)

 (1.1) próbować wzbudzić w kimś chęć do czegoś

czasownik zwrotny niedokonany zachęcać się (dk. zachęcić się)

 (2.1) wzbudzać w sobie samemu chęć do czegoś

 (2.2) nawzajem wzbudzać w sobie chęć do czegoś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W ostatnim roku nauki zachęcano najlepszych uczniów do wybrania specjalizacji.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈxɛ̃nt͡sat͡ɕ, AS: zaχncać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chętność ż., zachęta ż., zachęcanie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przekonywać, namawiać, nakłaniać

Wiktionary


zachęcający

będący zachętą; nęcący, kuszący


SJP.pl


zachęcanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zachęcać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzaxɛ̃nˈt͡sãɲɛ, AS: zaχẽncãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zachęcać

 rzecz. niezachęcanie n., chętność ż., zachęta ż.

Wiktionary


zachęcić

1. wzbudzić w kimś ochotę na coś;
2. pobudzić kogoś do działania


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. zachęcać)

 (1.1) dokonany od|zachęcać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈxɛ̃ɲt͡ɕit͡ɕ, AS: zaχńćić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chętność ż., zachęta ż.

Wiktionary


zachem

Zakłady Chemiczne Zachem w Bydgoszczy – istniejące w latach 1948–2014 w Bydgoszczy przedsiębiorstwo branży wielkiej syntezy chemicznej. Obecnie istnieje jako Bydgoski Park Przemysłowy.

Wikipedia


zachęta

to, co zachęca do czegoś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) czynnik zachęcający

Wiktionary

Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki – galeria sztuki w Warszawie, narodowa instytucja kultury. Misją Zachęty jest prezentacja i promocja sztuki współczesnej. Galeria organizuje wystawy indywidualne i zbiorowe artystów polskich i zagranicznych oraz wystawy problemowe.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: zaˈxɛ̃nta, AS: zaχnta

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zachęcanie n., zachęcenie n., chętność ż.

 czas. zachęcać ndk., zachęcić dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) książk. asumpt, bodziec, doping, impuls, inspiracja, motywacja, pobudka, podnieta, stymulant; książk. przen. ostroga

Wiktionary


zachętowiec

artysta wystawiający swoje dzieła w Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych (w Zachęcie)


SJP.pl


zacheusz

imię męskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) rzad. imię|polski|m.; jedno z imion biblijnych;

Wiktionary

Zacheusz – imię męskie pochodzenia hebrajskiego, od hebr. כָּי (Zakkai), co oznacza „czysty”. Wśród patronów tego imienia – św. Zacheusz, biskup Jerozolimy. Znany jest także Zacheusz z Ewangelii św. Łukasza, który chcąc zobaczyć Jezusa Chrystusa wspiął się w Jerychu na sykomorę.

Zacheusz imieniny obchodzi 10 lipca, 23 sierpnia i 17 listopada.

Zobacz też:

  • Zacheuszek

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zacheusz wdrapał się w Jerychu na sykomorę.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zacheusz m., zacheuszka ż., zacheuszek m.

:: zdrobn. Zacheuszek m.

 przym. Zacheuszowy

Wiktionary


zacheuszek

zdrobnienie od: Zacheusz (imię męskie)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) kośc. świecznik umieszczany na ścianie katolickiego kościoła na pamiątkę jego konsekracji;

Wiktionary

Zacheuszki – krzyże apostolskie (niem. Apostelkreuze), świeczniki apostolskie (niem. Apostelleuchter).

W kościołach katolickich zacheuszki są umieszczane w tych miejscach, zwyczajowo dwunastu, które biskup namaścił podczas dedykacji kościoła. Występują w formie klocka, płytki z symbolicznym krzyżykiem, są malowane, lub ryte w ścianie. Pod nimi umieszcza się jednoramienny świecznik lub lampkę. W rycie rzymskim podczas dedykacji (poświęcenia) kościoła zapalano 12 świec zwanych zacheuszkami.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Na ścianach umieszczono zacheuszki ze złotymi krzyżykami.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zacheusz mos., zacheusz mos., zacheuszka ż., Zacheuszek mos.

 przym. Zacheuszowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zacheuszka

Wiktionary


zacheuszka

zdrobnienie od: Zacheusz (imię męskie)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kośc. świecznik umieszczany na ścianie kościoła na pamiątkę jego konsekracji;

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na ścianach umieszczono zacheuszki ze złotymi krzyżykami.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zacheusz m., zacheusz m., zacheuszek m.

 przym. Zacheuszowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zacheuszek

Wiktionary


zacheuszkowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Zacheuszka lub z nim związany


SJP.pl


zacheuszostwo

Zacheusz z małżonką; Zacheuszowie


SJP.pl


zacheuszowie

Zacheusz z małżonką; Zacheuszostwo


SJP.pl


zacheuszowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Zacheusza lub z nim związany


SJP.pl

przymiotnik dzierżawczy

 (1.1) przest. gwara. taki, który należy do Zacheusza

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zacheuszowe dobra zostały rozdane ubogim.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zacheusz m., zacheusz m., zacheuszka ż., zacheuszek mrz.

Wiktionary


zachełmie

wieś w woj. świętokrzyskim


SJP.pl

3 miejscowości w Polsce:

  • Zachełmie – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. karkonoskim, w gminie Podgórzyn
  • Zachełmie – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. kieleckim, w gminie Zagnańsk
  • Zachełmie – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. łobeskim, w gminie Łobez

Wikipedia


zachichotać

zaśmiać się niemiłym, piskliwym śmiechem


SJP.pl


zachipować

[czytaj: zaczipować] założyć lub wszczepić chip, oznaczyć coś, zwłaszcza zwierzęta, za pomocą specjalnych układów scalonych; zaczipować


SJP.pl


zachlać

potocznie: wypić zbyt dużo alkoholu, upić się do nieprzytomności; zachlać się


SJP.pl


zachlany

potocznie: pijany


SJP.pl


zachlapać

1. chlapiąc zalać, zaplamić czymś;
2. wydać odgłos przypominający uderzenie o wodę, błoto itp.


SJP.pl


zachlapywać

chlapiąc zalewać coś, plamić


SJP.pl


zachlipać

zaszlochać, załkać, zapłakać żałośnie


SJP.pl


zachlorować

poddać coś działaniu chloru; nasycić coś chlorem; zanieczyścić chlorem


SJP.pl


zachlubotać

rzadko o cieczy, substancji płynnej: wydać przy przelewaniu się charakterystyczny odgłos; zabulgotać, zachlupotać (częściej)


SJP.pl


zachlupotać

o cieczy, substancji płynnej: wydać przy przelewaniu się charakterystyczny odgłos; zabulgotać, zachlubotać (rzadko)


SJP.pl


zachlustać

1. chlustając, zalać; zachlapać;
2. potocznie: zabrudzić wymiocinami; zarzygać;
3. o cieczy: wydać charakterystyczny odgłos przy przelewaniu się lub uderzaniu o coś; zachlupotać, zapluskać


SJP.pl


zachmuranie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) daw. zachmurzenie

Wiktionary


zachmurzanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zachmurzać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. chmurzyć się, chmurzyć

 przym. bezchmurny

Wiktionary


zachmurzenie

1. pokryć chmurami, uczynić pochmurnym;
2. zasępić, zasmucić


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) meteorol. stopień pokrycia nieba przez chmury;

Wiktionary

Zachmurzenie – stopień pokrycia nieba przez chmury. Do jego określania stosuje się skalę oktantową od 0 do 8 (9/8 oznacza całkowicie niewidoczne niebo, 8 oznacza pełne zachmurzenia, a 0 – brak). Przy podawaniu stopnia zachmurzenia podaje się także rodzaj i gatunek chmur.

Większe zachmurzenie występuje zwykle nad oceanami niż nad lądami (wyjątkiem jest strefa równikowa).

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌzaxmuˈʒɛ̃ɲɛ, AS: zaχmužńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chmura ż., chmurka ż., chmurność ż., pochmurność ż.

 czas. chmurzyć się, zachmurzyć, zachmurzyć się, pochmurnieć, rozchmurzyć się, chmurzyć

 przym. chmurny, pochmurny, zachmurzony, bezchmurny

 przysł. chmurnie, pochmurnie

Wiktionary


zachmurzony

przymiotnik

 (1.1) meteorol. pokryty chmurami

 (1.2) przen. o niewesołym obliczu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zachmurzenie n., chmura ż.

 czas. zachmurzyć

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pochmurny

 (1.2) niezadowolony, posępny, zasmucony

Wiktionary


zachmurzyć

1. pokryć chmurami, uczynić pochmurnym;
2. zasępić, zasmucić


SJP.pl


żachnąć

żachnąć się - oburzyć się na kogoś, na coś; obruszyć się


SJP.pl


zachód

1. zniknięcie Słońca lub innego ciała niebieskiego za horyzontem;
2. jedna z czterech stron świata;
3. zachodnia część kraju lub rejonu;
4. kraje Europy Zachodniej i Ameryki Północnej lub ogólnie o krajach wysoko rozwiniętych; Zachód;
5. potocznie: wysiłek (zazwyczaj w negatywnym ujęciu, niewspółmierny do osiąganego przezeń efektu)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) pot. cywilizacja zachodnia, kraje Europy Zachodniej i Środkowej, Ameryki Południowej, Stany Zjednoczone, Australia i Nowa Zelandia

Wiktionary

Strony świata, kierunki świata, ściślej: główne kierunki geograficzne, kierunki główne – cztery główne kierunki wyznaczone na powierzchni kuli ziemskiej. Ich określanie związane jest z właściwościami ruchu obrotowego Ziemi. Odbywa się on wokół osi ziemskiej. Punkty przecięcia osi ziemskiej z powierzchnią Ziemi to bieguny geograficzne: północny i południowy. Połączone są półokręgami noszącymi nazwę południków, które wyznaczają kierunek północ–południe. Kierunek wzdłuż południka o zwrocie do północnego bieguna geograficznego to kierunek północny, zaś do południowego bieguna geograficznego – południowy. Natomiast punkty, gdzie pojawia się albo znika Słońce za horyzontem w dniu równonocy, wyznaczają kierunki: wschodni i zachodni.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Bogdan wyjechał na Zachód za chlebem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzaxut, AS: zaχut

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1) zob. zachód.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Okcydent

Wiktionary


zachodni

przymiotnik od: zachód


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający miejsce na zachodzie, dotyczący zachodu, skierowany na zachód

 (1.2) dotyczący Europy Zachodniej i Ameryki Północnej, zwykle w odniesieniu kulturowym lub ekonomicznym

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zachodnie obszary Polski są bardziej zamożne niż wschodnie.

 (1.2) KGB schwytało zachodniego szpiega.

 (1.2) (…) ukształtowały się wówczas charakterystyczne cechy, które otrzymały nazwę „totalitarnego syndromu” (…). Syndrom ten uzupełniała teza o „wrogim otoczeniu”, które odnosiło się nie tylko do krajów zachodnich, lecz było także sposobem postrzegania przez PZPR własnego społeczeństwa. Dlatego też rządy opierały się na siłach policyjnych, a nie społecznym poparciu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈxɔdʲɲi, AS: zaχodʹńi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zachód m., Zachód m., zachodzenie n., zajście n., zachodniak mos.

 czas. zajść, zachodzić ndk.

 przysł. zachodnio

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) daw. zapadni

Wiktionary


zachodniak

dawniej, potocznie: mieszkaniec Republiki Federalnej Niemiec


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pot. iron. mieszkaniec Zachodu, zachodniej części czegoś, np. Europy Zachodniej, Berlina Zachodniego itp.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Owszem, zachodniacy mają więcej pieniędzy, za to wschodniacy wiedzą, jak sobie poradzić w życiowych kryzysach.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zachód m., Zachód m., zachodzenie n., zajście n., zachodniość ż.

:: fż. zachodniaczka ż.

 czas. zachodzić ndk., zajść dk.

 przym. zachodni

 przysł. zachodnio

Wiktionary


zachodnioafrykański

związany z zachodnią Afryką, pochodzący z zachodniej Afryki, charakterystyczny dla zachodniej Afryki itp.


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Afryką Zachodnią; tam położony

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Afryka Zachodnia ż.

Wiktionary


zachodnioantarktyczny

przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do Antarktyki Zachodniej, związany z Antarktyką Zachodnią

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Obniżone prędkości fal sejsmicznych wskazują na występowanie podwyższonych temperatur płaszcza pod pobliskim wulkanem Mount Sidley, ale także w obrębie samego Ryftu Zachodnioantarktycznego, pod Rowem Bentleya.

Wiktionary


zachodnioaustralijski

związany z zachodnią Australią, pochodzący z zachodniej Australii, charakterystyczny dla zachodniej Australii itp.


SJP.pl


zachodnioazjatycki

przymiotnik

 (1.1) związany z Azją zachodnią

 (1.2) zamieszkujący, występujący w Azji zachodniej

Wiktionary


zachodniobałtycki

przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do zachodniego Bałtyku, związany z zachodnim Bałtykiem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Języki bałtyckie zazwyczaj są dzielone na dwie grupy: zachodniobałtyckie i wschodniobałtyckie.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. bałtycki

Wiktionary


zachodnioberliński

1. dotyczący Berlina Zachodniego (enklawy istniejącej w latach 1949/50-1990), pochodzący z Berlina Zachodniego, charakterystyczny dla Berlina Zachodniego itp.;
2. dotyczący zachodniego Berlina (zachodniej części Berlina), pochodzący z zachodniego Berlina itp.


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Berlinem Zachodnim, dotyczący Berlina Zachodniego

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Berlin Zachodni m.

Wiktionary


zachodniobeskidzki

związany z zachodnimi Beskidami, pochodzący z zachodnich Beskidów, charakterystyczny dla zachodnich Beskidów itp.


SJP.pl


zachodnioczeski

przymiotnik

 (1.1) związany z zachodnią częścią Czech; tam położony lub tam odbywający się

Wiktionary


zachodnioeuropejczyk

mieszkaniec Europy Zachodniej


SJP.pl


zachodnioeuropejka

mieszkanka Europy Zachodniej


SJP.pl


zachodnioeuropejski

związany z zachodnią Europą, pochodzący z zachodniej Europy, charakterystyczny dla zachodniej Europy itp.


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do Europy Zachodniej, związany z Europą Zachodnią

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na herb Rawicz miała z dużym prawdopodobieństwem wpływ zachodnioeuropejska heraldyka.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Europa Zachodnia ż.

Wiktionary


zachodnioeuropejskość

zachodnioeuropejski


SJP.pl

Patrz:

zachodnioeuropejski

zachodnioflamandzki

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Flandrią Zachodnią, dotyczący Flandrii Zachodniej

 (1.2) związany z dialektami Flandrii Zachodniej

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) jęz. dialekt (język) zachodnioflamandzki;

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Flandria Zachodnia ż.

Wiktionary


zachodniogermański

związany ze zachodnią Germanią, pochodzący ze zachodniej Germanii, charakterystyczny dla zachodniej Germanii itp.


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z zachodnimi Germanami

Wiktionary


zachodniogrenlandzki

dotyczący zachodnich obszarów Grenlandii, pochodzący z zachodnich obszarów Grenlandii itp.


SJP.pl


zachodnioindyjski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) hist. związany z Indiami Zachodnimi, dotyczący Indii Zachodnich

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Indie Zachodnie nmos.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) współcz. karaibski

Wiktionary


zachodniokarelski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z zachodnią częścią Karelii

Wiktionary


zachodniokarpacki

przymiotnik relacyjny

 (1.1) geogr. dotyczący Karpat Zachodnich; pochodzący z Karpat Zachodnich;

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ostróżka tatrzańska należy do endemitów zachodniokarpackich.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Karpaty Zachodnie lm.

Wiktionary


zachodniokazachstański

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z zachodnim Kazachstanem, dotyczący zachodniego Kazachstanu

Wiktionary


zachodniokoreański

przymiotnik

 (1.1) związany z zachodnią częścią Korei, pochodzący lub mieszkający tam; leżący na zachodzie Korei

Wiktionary


zachodniomałopolski

związany z zachodnią Małopolską, pochodzący z zachodniej Małopolski, charakterystyczny dla zachodniej Małopolski itp.


SJP.pl


zachodnioniemiecki

leżący, znajdujący się w zachodnich Niemczech


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) geogr. związany z zachodnią częścią Niemiec, tam położony

 (1.2) hist. związany z Republiką Federalną Niemiec (używać dla czasów, gdy RFN współistniała z NRD)

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Węgiel śląski był wypierany z rynków: berlińskiego i szczecińskiego, przez konkurencję zachodnioniemiecką i angielską.

Wiktionary


zachodniopolski

związany z zachodnią Polską, pochodzący z zachodniej Polski, charakterystyczny dla zachodniej Polski itp.


SJP.pl


zachodniopomorski

dotyczący Pomorza Zachodniego, pochodzący z Pomorza Zachodniego, charakterystyczny dla Pomorza Zachodniego itp.


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) geogr. hist. dotyczący Pomorza Zachodniego; pochodzący z Pomorza Zachodniego;

 (1.2) geogr. związany z województwem zachodniopomorskim;

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zjednoczone księstwo zachodniopomorskie Bogusława X zostało podzielone na kilka małych księstw.

 (1.2) Sławno jest miastem w województwie zachodniopomorskim.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈxɔdʲɲɔpɔ̃ˈmɔrsʲci, AS: zaχodʹńopõmorsʹḱi

Wiktionary


zachodniopomorskie

dotyczący Pomorza Zachodniego, pochodzący z Pomorza Zachodniego, charakterystyczny dla Pomorza Zachodniego itp.


SJP.pl

Województwo zachodniopomorskie – województwo położone w północno-zachodniej części Polski, na wybrzeżu Morza Bałtyckiego. Graniczy na wschodzie z województwem pomorskim, na południu z województwami: wielkopolskim i lubuskim, a na zachodzie z niemieckimi krajami związkowymi: Brandenburgią i Meklemburgią-Pomorzem Przednim. Zajmuje obszar 22 907,40 km², 30 czerwca 2024 miało ok. 1,63 mln mieszkańców. Siedzibą władz województwa jest Szczecin. Jest najdalej wysuniętym na zachód województwem w Polsce.

Wikipedia


zachodniosaharyjski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) geogr. związany z zachodnią częścią Sahary

 (1.2) geogr. związany z Saharą Zachodnią

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Sahara Zachodnia ż.

Wiktionary


zachodniosudecki

leżący, znajdujący się w zachodnich Sudetach


SJP.pl


zachodniosuwalski

związany z zachodnimi Suwałkami, pochodzący z zachodnich Suwałk, charakterystyczny dla zachodnich Suwałk itp.


SJP.pl


zachodniosyberyjski

związany z zachodnią Syberią, pochodzący z zachodniej Syberii, charakterystyczny dla zachodniej Syberii itp.


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z zachodnią częścią Syberii

Wiktionary


zachodniosłowacki

przymiotnik

 (1.1) związany z zachodnią częścią Słowacji; tam położony lub tam odbywający się

Wiktionary


zachodniosłowiański

przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do Słowian zachodnich (Polaków, Czechów, Słowaków, Łużyczan i Kaszubów), związany ze Słowianami zachodnimi, dotyczący zachodniej Słowiańszczyzny

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W przeciwieństwie do krajów zachodniosłowiańskich, które znalazły się na peryferiach Kościoła łacińskiego, pośrednio tylko podlegając oddziaływaniu głównych ognisk kultury chrześcijańskiego Zachodu, Ruś korzystała bezpośrednio z kultury Bizancjum, głównej wówczas skarbnicy dorobku cywilizacyjnego świata śródziemnomorskiego.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzaxɔdʲɲɔswɔˈvʲjä̃j̃sʲci, AS: zaχodʹńosu̯ovʹi ̯ä̃ĩ ̯sʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 przym. pansłowiański

Wiktionary


zachodniotatrzański

przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do Tatr Zachodnich, związany z Tatrami Zachodnimi

Wiktionary


zachodnioukraiński

przymiotnik

 (1.1) dotyczący zachodniej Ukrainy, pochodzący z zachodniej Ukrainy

Wiktionary


zachodzenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zachodzić.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzaxɔˈd͡zɛ̃ɲɛ, AS: zaχoʒńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zachód m., zajście n., zachodniak mos.

 czas. zachodzić ndk., zajść dk.

 przym. zachodni

Wiktionary


zachodzić

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. zajść)

 (1.1) o ciałach niebieskich: znikać za horyzontem, za chmurą

 (1.2) odwiedzać kogoś przy okazji

 (1.3) zdarzać się, odbywać się, mieć miejsce

 (1.4) częściowo przykrywać lub pokrywać się

 (1.5) pokrywać się nalotem

 (1.6) dochodzić do jakiegoś miejsca

 (1.7) daw. starać się (o coś)

czasownik przechodni niedokonany (dk. zajść)

 (2.1) podchodzić do kogoś tak, żeby tego nie spostrzegł

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Słoneczko zachodziło, dziewczyna się przytulała, było romantycznie i trochę chłodno.

 (1.2) Czasem do niej zachodzę, spytać, czy czegoś nie potrzebuje.

 (1.3) W płucach zachodzi wymiana gazowa.

 (1.4) Źle się wydrukowało – te litery zachodzą na siebie.

 (1.5) Stara brama zachodziła rdzą.

 (1.6) Zachodziłem już prawie pod leśniczówkę, gdy spadł deszcz.

 (2.1) Zachodził mnie od tyłu, żeby zdzielić bejsbolem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈxɔd͡ʑit͡ɕ, AS: zaχoʒ́ić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zachód m., zachodzenie n., zajście n., zachodniak mos.

 czas. zajść dk.

 przym. zachodni

 temsłow. zachodnio-

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) wpadać, wstępować

 (1.3) zdarzać się, odbywać się, mieć miejsce

 (1.4) nachodzić

 (2.1) podchodzić

Wiktionary


zachodzik

zdrobnienie od: zachód


SJP.pl


zachomikować

potocznie:
1. zgromadzić coś na zapas;
2. umieścić plik na portalu chomikuj.pl;
3. zachomikować się - ukryć się, schować się


SJP.pl


zachorować

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. chorować)

 (1.1) stać się chorym, popaść w chorobę

 (1.2) pot. przen. bardzo zapragnąć wejść w posiadanie czegoś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Agatka zachorowała na świnkę.

 (1.2) Andrzej zachorował na okulary przeciwsłoneczne za 500 złotych.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzaxɔˈrɔvat͡ɕ, AS: zaχorovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zachorowalność ż., chora ż., chorobowe n., choroba ż., zachorowanie n., chory

 czas. chorować ndk.

 przym. chorobliwy, chorowity, chory, chorobowy, przedchorobowy

 wykrz. choroba

 przysł. chorobliwie

Wiktionary


zachorowalność

liczba chorych na określoną chorobę; zapadalność, chorobowość


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) liczba zachorowań na daną chorobę, częstotliwość zachorowań

Wiktionary

Zapadalność, potocznie zachorowalność – liczba nowo zarejestrowanych przypadków danej choroby w przedziale czasu (zwykle roku) na sto tysięcy osób badanej populacji.

Jeśli zapadalność i chorobowość utrzymują się na stałym poziomie, występuje zależność:chorobowość = zapadalność × średni czas trwania choroby.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Szczególnie niepokoi szybki przyrost zachorowalności kobiet (szybszy niż mężczyzn) na choroby układu krążenia i choroby nowotworowe.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zachorowanie n., chorowanie n., choroba ż.

 czas. zachorować dk.

 wykrz. choroba

Wiktionary


zachorowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zapadnięcie na jakąś chorobę

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Lęk przed zachorowaniem – lub nozofobia – jest lękiem atawistycznym, podobnie jak strach przed śmiercią i szaleństwem.

 (1.1) Wapno i witamina D nie zmniejszają prawdopodobieństwa zachorowania na osteoporozę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzaxɔrɔˈvãɲɛ, AS: zaχorovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. rozchorować się, zachorować dk.

 rzecz. chorowanie n., zachorowalność ż., choroba ż., chorobowe n., chora ż.

 wykrz. choroba

 przym. chorowity, chorobliwy

 przysł. chorobliwie

Wiktionary


zachorowywać

zapadać na jakąś chorobę


SJP.pl


zachorzały

dawniej: taki, który zachorzał (zachorował)


SJP.pl


zachorzeć

dawniej: zachorować


SJP.pl


zachować

1. pozostać w posiadaniu czegoś;
2. dochować coś w niezmienionym stanie mimo upływu czasu lub niesprzyjających okoliczności;
3. uchronić przed zapomnieniem;
4. utrzymać coś w tajemnicy;
5. podporządkować się jakimś nakazom;
6. zachować się - postąpić w jakiś sposób


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. zachowywać)

 (1.1) dokonany od|zachowywać.

 (1.2) utrzymać

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Proszę zachować ciszę i jej jeszcze nie budzić.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈxɔvat͡ɕ, AS: zaχovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zachowywanie n., zachowanie n., zachowek mrz., zachowanko n., zachowawca mos.

 przym. zachowawczy

Wiktionary


zachowanie

sposób, w jaki zachowują się ludzie lub zwierzęta


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) sposób bycia, postępowania, działania; reakcja na bodźce, sytuacje;

 (1.2) przestrzeganie, dochowanie nakazu, obowiązku

 (1.3) utrzymanie czegoś jako obowiązujące

 (1.4) odczasownikowy od|zachować.

Wiktionary

Zachowanie (ang. behavior) – skoordynowane postępowanie organizmu w odniesieniu do określonego otoczenia w określonym czasie, różnego rodzaju reakcje na bodźce z otoczenia (układ bodziec – reakcja, ang. stimulusreaction, S–R), np. wykonywane za pomocą grup mięśni reakcje ruchowe.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Twoje zachowanie jest skandaliczne!

 (1.1) Uczeń ma prawo ubiegać się o podwyższenie proponowanej przez wychowawcę rocznej oceny zachowania.

 (1.2) Moje obowiązki obejmowały m.in. zachowanie tajemnicy przez cały czas trwania umowy.

 (1.3) Porozumienie przewiduje zachowanie dodatków za pracę w nocy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzaxɔˈvãɲɛ, AS: zaχovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zachowywanie n., zachowek mrz.

 czas. zachować dk., zachowywać ndk.

 przym. zachowawczy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) maniery, obejście

Wiktionary


zachowaniowy

zachowanie


SJP.pl

Patrz:

zachowanie

zachowanko

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) daw. małe pomieszczenie, komórka

 (1.2) daw. mały schowek

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Za izbą kącik sypialny i zachowanko małe, w nim i cała spiżarnia.

 (1.2) „Przytworkiem” nazywa lud przy boku wewnętrznym skrzyni przymykane zachowanko na drobiazgi.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zachować dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) komórka

 (1.2) schowanko, szufladka, skrytka, kryjówka

Wiktionary


zachowawca

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) przest. osoba cechująca się przywiązaniem do tradycji i niechęcią wobec zmian

 (1.2) daw. osoba zobowiązana do pilnowania, by coś nie zostało zniszczone, zagubione lub zapomniane

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Doktryna tego nowego konserwatyzmu jest zatem prostą kontynuacją postawy, którą dawni zachowawcy ostro zwalczali.

 (1.2) Któż znów inny może być zachowawcą dóbr, a zaś wybawicielem od zła, okrom Boga, rządcy i uzdrowiciela umysłów?

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zachowawczość ż.

:: fż. zachowawczyni

 czas. zachować dk., zachowywać ndk.

 przym. zachowawczy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) konserwatysta, reakcjonista, wstecznik; pot. pogard. zacofaniec; daw. reakcjonariusz

Wiktionary


zachowawczość

przywiązanie do tradycji lub do istniejącego stanu rzeczy


SJP.pl


zachowawczy

1. mający na celu utrzymanie dotychczasowego stanu rzeczy; zachowujący;
2. przywiązany do tradycji, niechętny zmianom; konserwatywny, tradycyjny;
3. świadczący o takiej postawie;
4. leczenie zachowawcze - leczenie bez działań chirurgicznych, bezoperacyjne;
5. instynkt zachowawczy - odruch obronny organizmu (zwłaszcza ludzkiego) w sytuacji zagrażającej życiu; instynkt samozachowawczy


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który ma na celu zachowanie dotychczasowego stanu czegoś

 (1.2) przywiązany do tradycji lub do istniejącego stanu rzeczy

przymiotnik relacyjny

 (2.1) med. taki, który oszczędza i zachowuje leczony organ

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) We współczesnej kardiologii leczenie inwazyjne ma więcej zwolenników, niż terapia zachowawcza.

 (1.2) W sprawach obyczajowych Polonia litewska jest bardziej zachowawcza, niż reszta społeczeństwa Litwy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzaxɔˈvaft͡ʃɨ, AS: zaχovafčy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zachowawczość ż., zachowek mrz., zachowawca m., zachowanie n., zachowywanie n.

 czas. zachowywać ndk., zachować dk.

 przysł. zachowawczo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) stały, zatwardziały, umiarkowany

 (1.2) dogmatyczny, fundamentalistyczny, integrystyczny, konwencjonalny, konserwatywny, tradycyjny, tradycjonalistyczny

Wiktionary


zachowawczyni

dawniej: konserwatystka


SJP.pl


zachowek

część ułamkowa masy spadkowej, która przysługuje członkom najbliższej rodziny spadkodawcy, a którzy zostali pominięci w testamencie jako uprawnieni do spadkobrania; zachówek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) praw. gwarantowana część spadku, która przysługuje osobom najbliższym spadkodawcy, niezależnie od jego woli;

Wiktionary

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. zachowanie n., zachowywanie n., zachowawczość ż.

 czas. chować, zachować dk., zachowywać ndk.

 przym. zachowawczy

 przysł. zachowawczo

Wiktionary


zachowicz

nazwisko


SJP.pl


zachowkowy

zachowek


SJP.pl

Patrz:

zachowek

zachowywać

czasownik przechodni

 (1.1) pozostawiać coś w niezmienionej postaci; w niezmienionym stanie

 (1.2) być ciągle w posiadaniu czegoś (także w pamięci)

 (1.3) ochraniać coś przed czymś lub przed kimś

 (1.4) o tajemnicy: nie wyjawiać

czasownik zwrotny zachowywać się

 (2.1) postępować w jakiś sposób

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ta bazylika zachowuje interesujące pozostałości z czasów renesansu.

 (1.1) Magda, dzięki codziennym ćwiczeniom, zachowuje ładną sylwetkę.

 (1.2) Zachowuję każdy list od swojej matki.

 (1.2) Każdy człowiek zachowuje w pamięci ważne wydarzenia ze swojego życia.

 (1.2) W lodówce warzywa dłużej zachowują świeżość.

 (1.4) Prawo prasowe nakazuje dziennikarzom zachowywać źródła informacji w tajemnicy.

 (2.1) Spotkałem się z doświadczonym prezenterem, który powiedział mi, jak się zachowywać przed kamerą.

 (2.1) Nie wiedziałem, jak się powinienem zachować w takiej sytuacji.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzaxɔˈvɨvat͡ɕ, AS: zaχovyvać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zachowawca mos., zachowek mrz., zachowywanie n., zachowanie

 przym. zachowawczy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) konserwować, utrzymywać, zostawiać

 (1.2) przetrzymywać, przechowywać

 (1.4) dochowywać

 (2.1) sprawować się, prowadzić się

Wiktionary


zachowywanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zachowywać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzaxɔvɨˈvãɲɛ, AS: zaχovyvãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zachowywać, zachować

 rzecz. zachowek mrz., zachowanie

 przym. zachowawczy

Wiktionary


zachrapniynty

przymiotnik

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. zachrypnięty

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|zachrapociały.

Wiktionary


zachrapociały

przymiotnik

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. zachrypnięty

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|zachrapniynty.

Wiktionary


zachrumkać

o świniach: wydać charakterystyczny odgłos dla tych zwierząt (chrum-chrum); chrumknąć, chrząknąć


SJP.pl


zachrypiały

taki, który zachrypiał


SJP.pl


zachrypieć

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. chrypieć)

 (1.1) powiedzieć zachrypniętym głosem

 (1.2) stać się chrypliwym

 (1.3) zabrzmieć chrypliwie

Wiktionary

Przykłady

 (1.3) Nagle zachrypiał dzwonek u drzwi wejściowych.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chrypnięcie n., zachrypnięcie n., ochrypnięcie n., chrypa ż., chrypienie n., chrypka ż., chrypliwość ż., ochrypłość ż., zachrypienie n.

 czas. chrypieć ndk., chrypnąć ndk., zachrypnąć dk., ochrypnąć dk.

 przym. chrypły, chrypliwy, zachrypły, zachrypnięty, ochrypły, ochrypnięty

 przysł. chrypliwie, ochryple

Wiktionary


zachrypienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) powiedzenie zachrypniętym głosem

 (1.2) stanie się chrypliwym

 (1.3) zabrzmieć chrypliwie

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chrypa ż., chrypka ż., chrypienie n., chrypliwość ż., ochrypłość ż.

:: zdrobn. chrypka ż.

 czas. chrypieć ndk., chrypnąć ndk., zachrypieć dk., zachrypnąć dk., ochrypnąć dk.

 przym. chrypły, chrypliwy, zachrypły, zachrypnięty, ochrypły, ochrypnięty

 przysł. chrypliwie, ochryple

Wiktionary


zachrypnąć

1. nabawić się chrypy;
2. stać się chrypliwym


SJP.pl

czasownik dokonany (ndk. chrypnąć)

 (1.1) nabawić się chrypy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chrypnięcie n., zachrypienie n., ochrypnięcie n., chrypa ż., chrypienie n., chrypka ż., chrypliwość ż., ochrypłość ż., zachrypnięcie n.

 czas. chrypieć ndk., chrypnąć ndk., zachrypieć dk., ochrypnąć dk.

 przym. chrypły, chrypliwy, zachrypły, zachrypnięty, ochrypły, ochrypnięty

 przysł. chrypliwie, ochryple

Wiktionary


zachrypnięcie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) nabawienie się chrypy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zachrypnięciu towarzyszył suchy kaszel.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chrypa ż., chrypka ż., chrypienie n., chrypliwość ż., ochrypłość ż., ochrypnięcie n.

 czas. chrypieć ndk., chrypnąć ndk., zachrypieć dk., zachrypnąć dk., ochrypnąć dk.

 przym. chrypły, chrypliwy, ochrypnięty, zachrypły, ochrypły, zachrypnięty

 przysł. chrypliwie, ochryple

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) chrypa, chrypka

Wiktionary


zachrypnięty

taki, który zachrypł; chrapliwy, zachrypły


SJP.pl

przymiotnik odczasownikowy

 (1.1) med. taki, który zachrypnął

forma czasownika.

 (2.1) quasi-imiesłów przymiotnikowy bierny od czasownika: zachrypnąć

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Podczas pandemii konduktor chciał wyprosić z przedziału zachrypniętą kobietę.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chrypnięcie n., zachrypnięcie n., zachrypienie n., ochrypnięcie n., chrypa ż., chrypka ż., chrypienie n., chrypliwość ż., ochrypłość ż.

 czas. chrypieć ndk., chrypnąć ndk., zachrypieć dk., zachrypnąć dk., ochrypnąć dk.

 przym. chrypły, chrypliwy, zachrypły, ochrypły, ochrypnięty

 przysł. chrypliwie, ochryple

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ochrypły, ochrypnięty, zachrypły

Wiktionary


zachrypły

taki, który zachrypł; chrapliwy, zachrypnięty


SJP.pl

przymiotnik odczasownikowy

 (1.1) med. taki, który zachrypnął

forma czasownika.

 (2.1) imiesłów przymiotnikowy przeszły od czasownika: zachrypnąć

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Do okienka podszedł zachrypły staruszek w zielonkawej maseczce.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chrypnięcie n., zachrypnięcie n., zachrypienie n., ochrypnięcie n., chrypa ż., chrypienie n., chrypka ż., chrypliwość ż., ochrypłość ż.

 czas. chrypieć ndk., chrypnąć ndk., zachrypieć dk., zachrypnąć dk., ochrypnąć dk.

 przym. chrypliwy, chrypły, zachrypnięty, ochrypły, ochrypnięty

 przysł. chrypliwie, ochryple

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ochrypły, ochrypnięty

Wiktionary


zachrzan

potocznie: ciężka praca; zapieprz


SJP.pl


zachrzaniać

zapierniczać, zasuwać; potocznie:
1. bardzo ciężko pracować;
2. iść, jechać dokądś w pośpiechu


SJP.pl


zachrzanić

potocznie:
1. pójść, pojechać gdzieś w pośpiechu;
2. ukraść coś; zajumać, zwędzić, zakosić


SJP.pl


zachrzęścić

wydać lub spowodować chrzęst


SJP.pl


zachrzypiać

1. odzywać się ochrypłym głosem;
2. wydawać ochrypły dźwięk


SJP.pl


żachwa

osłonica bytująca w Morzu Śródziemnym


SJP.pl


zachwalanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zachwalać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zachwalenie n.

 czas. zachwalać ndk., zachwalić dk.

 przym. chwalebny

Wiktionary


zachwatowicz

nazwisko


SJP.pl


zachwiać

1. spowodować chwianie się kogoś lub czegoś;
2. naruszyć jakiś porządek;
3. osłabić czyjąś pozycję lub czyjeś przekonanie


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. chwiać)

 (1.1) wytrącić z równowagi

 (1.2) przen. naruszyć stały, ustalony porządek czegoś

czasownik zwrotny dokonany zachwiać się (ndk. chwiać się)

 (2.1) zostać wytrąconym z równowagi

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wicher zachwiał koroną drzewa.

 (2.1) Zachwiałem się i prawie upadłem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzaxfʲjät͡ɕ, AS: zaχfʹi ̯äć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zachwianie n.

Wiktionary


zachwianie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zachwiać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈxfʲjä̃ɲɛ, AS: zaχfʹi ̯ä̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zachwiać dk.

Wiktionary


zachwiewać

1. powodować chwianie się czegoś;
2. zachwiewać się - zaczynać się chwiać


SJP.pl


żachwy

osłonica bytująca w Morzu Śródziemnym


SJP.pl

Żachwy (Ascidiacea) – gromada zwierząt morskich zaliczanych do podtypu osłonic. Opisanych około 3000 gatunków.

Wikipedia


zachwycać

wzbudzać zachwyt; wprawiać kogoś w zachwyt; urzekać


SJP.pl

czasownik

 (1.1) wprawiać kogoś w stan zachwytu; być powodem/obiektem czyjegoś zachwytu

czasownik zwrotny niedokonany zachwycać się (dk. zachwycić się)

 (2.1) wyrażać swój podziw wobec czegoś lub kogoś, być olśnionym kimś lub czymś

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈxfɨt͡sat͡ɕ, AS: zaχfycać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zachwycanie n., zachwyt

 czas. zachwycić dk.

 ims. zachwycający

 przym. zachwycony, zachwycający

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) gw-pl|Górny Śląsk|dziwować sie.

Wiktionary


zachwycający

wzbudzać zachwyt; wprawiać kogoś w zachwyt; urzekać


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) wywołujący zachwyt

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zachwycanie n., zachwyt mrz.

 czas. zachwycać ndk., zachwycić dk.

 przysł. zachwycająco

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) cudowny, cudny, nieziemski, piękny, przepiękny, rewelacyjny, wspaniały

Wiktionary


zachwycanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zachwycać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zachwycać ndk.

 przym. zachwycony, zachwycający

 rzecz. zachwycenie n.

Wiktionary


zachwycenie

wzbudzić zachwyt; wprawić kogoś w zachwyt; olśnić


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) psych. uczucie lub stan podziwu

 (1.2) daw. rel. stan ekstatycznego uniesienia

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na twarzy Malwiny pojawił się wyraz zachwycenia.

 (1.2) I zaniósł mnie w stanie zachwycenia na pustynię.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zachwycanie n., zachwyt mrz.

 czas. zachwycić dk.

 przym. zachwycony

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zachwyt

 (1.2) ekstaza

Wiktionary


zachwycić

wzbudzić zachwyt; wprawić kogoś w zachwyt; olśnić


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. zachwycać)

 (1.1) dokonany od|zachwycać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈxfɨt͡ɕit͡ɕ, AS: zaχfyćić

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zachwycać

 rzecz. zachwyt m., zachwycenie n.

 przym. zachwycony, zachwycający

Wiktionary


zachwycik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od zachwyt

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To nie zachwyt, lecz tylko mały zachwycik.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zachwyt m.

Wiktionary


zachwycony

przymiotnik

 (1.1) odczuwający zachwyt, pełen zachwytu

forma czasownika.

 (2.1) ims. przymiotnikowy bierny od: zachwycić

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Krytyka wiwatowała, publiczność była zachwycona.

 (1.1) W Etapie pod Paryżem nocowała była pracownica Orbisu i nie jest zachwycona. – Pokój ciaśniutki, na ścianie wisi duże lustro, żeby go optycznie powiększyć.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzaxfɨˈt͡sɔ̃nɨ, AS: zaχfycõny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zachwyt m., zachwycenie n., zachwycanie n.

 czas. zachwycać ndk., zachwycić dk.

Wiktionary


zachwyt

uczucie uznania dla kogoś lub czegoś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) podziw często wyrażony miną, gestem, słowem

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzaxfɨt, AS: zaχfyt

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zachwycenie n., zachwycik mrz.

 czas. zachwycać, zachwycić

 przym. zachwycony, zachwycający

 ims. zachwycony, zachwycający

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) podziw

Wiktionary


zachwyty

uczucie uznania dla kogoś lub czegoś


SJP.pl


zachyla

indywidualnie: miejsce, w którym wygina się wzniesienie terenu


SJP.pl


zachylnik

paproć z rodziny zachylnikowatych; nerecznica


SJP.pl

Wikipedia


zachylnikowate

o cechach zachylnikowatych (rodzina paproci)


SJP.pl

Zachylnikowate (Thelypteridaceae) – rodzina paproci z rzędu paprotkowców (Polypodiales). Obejmuje dwie podrodziny, 30 rodzajów i ponad 1030 gatunków. Są to paprocie naziemne i naskalne występujące głównie w strefie tropikalnej, z nielicznymi przedstawicielami w klimacie umiarkowanym. Do polskiej flory należą trzy gatunki: zaproć górska Oreopteris limbosperma, zachyłka oszczepowata Phegopteris connectilis i zachylnik błotny Thelypteris palustris.

Wikipedia


zachylnikowaty

o cechach zachylnikowatych (rodzina paproci)


SJP.pl


zachyłek

zagłębienie znajdujące się w jamach ciała lub w ranach


SJP.pl

  • zachyłek gruszkowaty – część dolnej części gardła
  • zachyłek klinowo-sitowy – przestrzeń w obrębie jamy nosowej
  • zachyłek łonowy – część miednicy
  • zachyłek Morisona – część jamy otrzewnej

Wikipedia


zachyłka

rodzaj paproci, występujący najczęściej w cienistych lasach


SJP.pl

Wikipedia


zachłannie

przysłówek

 (1.1) w sposób zachłanny

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Brałem cię zachłannie, jak dobro należne, zamiast wybiegać naprzeciw, szeptać, jak bardzo dzięki tobie jestem szczęśliwy.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zachłanność ż.

 przym. zachłanny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) łapczywie, chciwie, łakomie

Wiktionary


zachłanniej

stopień wyższy od przysłówka: zachłannie


SJP.pl


zachłanniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: zachłanny


SJP.pl


zachłanność

nienasycenie w pożądaniu czegoś, chciwość, pożądliwość


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) nienasycenie w pożądaniu czegoś, żądza posiadania lub doznawania czegoś ponad rzeczywiste potrzeby

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈxwãnːɔɕt͡ɕ, AS: zaχu̯ã•ność

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zachłanny

 przysł. zachłannie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) chciwość, pazerność, pożądliwość, żarłoczność

Wiktionary


zachłanny

1. chciwy, nienasycony, łakomy, łapczywy, pazerny, chytry, żarłoczny
2. zaborczy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) pragnący więcej niż potrzebuje

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dostrzegł niechybnie ze swego tronu, jak ten zachłanny Kargul odciął lemieszem kęs na szerokość pudełka zapałek, a na długość pięciu końskich ogonów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈxwãnːɨ, AS: zaχu̯ã•ny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zachłanność ż.

 przysł. zachłannie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) chciwy, łakomy, łapczywy, nienasycony, nieugaszony, niezaspokojony, pazerny, pożądliwy, spragniony, zaborczy, żarłoczny

Wiktionary


zachłostać

czasownik przechodni dokonany (ndk. brak)

 (1.1) chłoszcząc zabić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chłosta ż., chłostanina ż., chłostak mos., chłostanie n., schłostanie n., wychłostanie n., zachłostanie n.

 czas. chłostać ndk., chłosnąć dk., schłostać dk., wychłostać dk.

Wiktionary


zachłostanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zabicie chłostaniem

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chłosta ż., chłostanina ż., chłostak mos., chłostanie n., schłostanie n., wychłostanie n.

 czas. chłostać ndk., chłosnąć dk., schłostać dk., wychłostać dk., zachłostać dk.

Wiktionary


zachłysnąć

zakrztusić się łykając coś pospiesznie


SJP.pl


zachłyśnięcie

przypadkowe wciągnięcie podczas wdechu ciała obcego do tchawicy i oskrzeli


SJP.pl

Zachłyśnięcie lub aspiracja – (łac. aspiratio) - określa się w medycynie zjawisko wniknięcia materiału (zawartości) z przewodu pokarmowego do dróg oddechowych (krtań, tchawica, oskrzele) w czasie wdechu z powodu braku odruchu kaszlowego u chorego nieprzytomnego, czy z zaburzeniami świadomości. Czasami zdarza się to także podczas przełykania.

Wikipedia


zaciąć

1. skaleczyć; zrobić cięcie ostrym przedmiotem;
2. paść z ukosa (np. o deszczu);
3. zacisnąć zęby, aby opanować ból;
4. dawniej: zastrugać;
5. zaciąć się - zepsuć się chwilowo (np. o maszynach);
6. zaciąć się - zatrzymać się podczas mówienia;
7. zaciąć się - uprzeć się


SJP.pl


zaciąg

1. werbowanie chętnych osób do pracy bądź do wojska, werbunek;
2. w rybołówstwie:
a) zarzucenie sieci;
b) to, co zostało złowione w jednorazowym zarzuceniu sieci


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) werbowanie osób chętnych do wojska lub pracy

 (1.2) mech. element służący do zaciągania

Wiktionary

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. zaciąganie n., zaciągnięcie n., ciąganie n.

 czas. zaciągać ndk., zaciągnąć dk.

 przym. zaciężny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) branka, pobór, rekrutowanie, werbunek

 (1.2) ciąg, cug

Wiktionary


zaciągać

1. ciągnąc, przesuwać coś na inne miejsce; wlec coś; wieść kogoś dokądś siłą;
2. zasłaniać coś czymś; rozpościerać coś; zaciskać; ściągać;
3. pokrywać czymś jakąś powierzchnię;
4. o wietrze, chłodzie, zapachu itp.: dawać się odczuć; wiać; zawiewać;
5. nakłaniać kogoś do pójścia ze sobą;
6. wymawiać wyrazy ze szczególną, charakterystyczną dla Polaków z terenów wschodnich, intonacją;
7. zaciągać się -
a) wstępować do wojska lub jakiejś organizacji;
b) paląc papierosa lub fajkę, wciągać dym do płuc


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. zaciągnąć)

 (1.1) ciągnąc, zmieniać położenie czegoś, zawlekać coś ciężkiego lub kogoś, najczęściej nieprzytomnego

 (1.2) przen. zabierać kogoś gdzieś mimo oporu

 (1.3) ciągnąc zaciskać, ściągać

 (1.4) zasłaniać coś czymś

 (1.5) pokrywać coś czymś

 (1.6) druk. przyklejać zszyte arkusze książki do okładki

 (1.7) daw. rekrutować, werbować

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. zaciągnąć)

 (2.1) pot. o powietrzu, chłodzie, zapachu: dawać się odczuć

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. brak)

 (3.1) pot. jęz. wymawiać wyrazy, rozciągając artykulację niektórych głosek w sposób charakterystyczny dla Polaków z terenów wschodnich

czasownik zwrotny niedokonany zaciągać się (dk. zaciągnąć się)

 (4.1) wstępować jako ochotnik do jakiejś służby, zwłaszcza do wojska

 (4.2) mustrować się

 (4.3) paląc tytoń, wciągać dym do płuc

 (4.4) o np. niebie, wodzie: pokrywać się, zasnuwać się czymś

Wiktionary

Przykłady

 (1.3) Zaciągnij zasłony.

 (1.2) Zawsze gdy ma iść do lekarza, muszę go tam zaciągać.

 (2.1) Od rzeki zaciągało chłodem

 (3.1) Sklepikarz basem dyszy, zaciągając z ruska śpiewnie.

 (4.1) Stefan nie miał pieniędzy i poszedł się zaciągnąć. Krzysztof miał kłopoty z prawem i zaciągnął się do Legii Cudzoziemskiej.

 (4.2) Piotr cierpiał na chorobę morską, ale mimo to zaciągnął się na statek.

 (4.3) Jola paliła paczkę papierosów dziennie, ale nie zaciągała się.

 (4.4) Zwykle jak niebo zaciąga się chmurami, to zaraz zaczyna padać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈt͡ɕɔ̃ŋɡat͡ɕ, AS: zaćõŋgać

Wiktionary

Powiązane:

 (4.1) rzecz. zaciąg m., zaciężny m.

Wiktionary

Synonimy:

 (4.3) sztachać się

Wiktionary


zaciąganie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaciągać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zaciągnąć, zaciągać ndk.

 rzecz. ciąganie n., zaciąg mrz.

Wiktionary


zaciągnąć

czasownik przechodni dokonany (ndk. zaciągać)

 (1.1) dokonany od|zaciągać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaciąganie n., zaciągnięcie n., ciąganie n., zaciąg mrz.

 czas. zaciągać ndk.

 przym. zaciężny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|zasmyczyć.

Wiktionary


zaciągowy

przymiotnik od: zaciąg


SJP.pl


zaciapać

zapaciać, zapaćkać, zababrać; potocznie:
1. ciapiąc, zabrudzić;
2. zatkać coś mazistą substancją;
3. nieudolnie zamalować


SJP.pl


zaciapywać

potocznie:
1. ochlapywać, brudząc; zachlapywać, obryzgiwać;
2. zamalowywać nieudolnie;
3. zatykać coś mazistą substancją


SJP.pl


zaciążać

potocznie: zachodzić w ciążę


SJP.pl


zaciążanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaciążać.

Wiktionary


zacichły

taki, który zacichł (zacichnął)


SJP.pl


zaciec

zacieknąć;
1. o czymś dziurawym: przepuścić wodę, która powoduje powstawanie zacieków; przeciec, przecieknąć;
2. o cieczy: cieknąc, przedostać się gdzieś, dotrzeć dokądś


SJP.pl


zacięcie

1. skaleczyć; zrobić cięcie ostrym przedmiotem;
2. paść z ukosa (np. o deszczu);
3. zacisnąć zęby, aby opanować ból;
4. dawniej: zastrugać;
5. zaciąć się - zepsuć się chwilowo (np. o maszynach);
6. zaciąć się - zatrzymać się podczas mówienia;
7. zaciąć się - uprzeć się


SJP.pl

Zacięcie – rodzaj wklęsłej formacji skalnej. Powstaje w miejscu, gdzie pod kątem ostrym lub rozwartym stykają się z sobą dwie ściany lub płyty skalne, a linia ich zetknięcia biegnie pionowo lub ukośnie. Pod względem kształtu zacięcie przypomina częściowo otwartą książkę.

Wikipedia


zacięciej

stopień wyższy od przysłówka: zacięcie


SJP.pl


zacieczony

taki, który zacieknął (zaciekł); zaciekły, zacieknięty


SJP.pl


zaciek

plama na suficie lub ścianie powstająca na skutek spływania wody


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) odbarwienie powstałe po wyschnięciu cieczy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ściany komórki szpeciły żółtawe zacieki i grzyb.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzat͡ɕɛk, AS: zaćek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaciekanie n.

 czas. zaciekać ndk.

 przym. zaciekły, ciekły

Wiktionary


zaciekać

1. o czymś dziurawym: przepuszczać wodę, która powoduje powstawanie zacieków; przeciekać;
2. o cieczy: cieknąc, przedostawać się gdzieś, docierać dokądś


SJP.pl


zaciekanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaciekać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaciek m.

 czas. zaciekać ndk.

Wiktionary


zaciekawiać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zaciekawić)

 (1.1) wzbudzać ciekawość

czasownik zwrotny niedokonany zaciekawiać się (dk. zaciekawić się)

 (2.1) wzbudzać ciekawość w sobie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ten temat zaczyna mnie zaciekawiać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaciekawianie n.

 czas. zaciekawić dk.

Wiktionary


zaciekawić

czasownik przechodni dokonany (ndk. zaciekawiać)

 (1.1) wzbudzić ciekawość

czasownik zwrotny dokonany zaciekawić się (ndk. zaciekawiać się)

 (2.1) wzbudzić ciekawość w sobie

Wiktionary

Powiązane:

 czas. ciekawić

 rzecz. ciekawość ż.

Wiktionary


zaciekawienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaciekawić.

 (1.2) chwilowe zainteresowanie czymś

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zaciekawić dk., ciekawić ndk.

 przym. ciekawy

 rzecz. ciekawość ż.

Wiktionary


zaciekle

przysłówek

 (1.1) w sposób gwałtowny i nieustępliwy, z zaciekłością

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na północnym odcinku frontu zdobyty został Nowogródek oraz rozpoczęły się walki o Baranowicze - bronione zaciekle przez rosyjskich marynarzy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈt͡ɕɛklɛ, AS: zaćekle

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaciekłość ż.

 przym. zaciekły

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wściekle, zażarcie

Wiktionary


zacieklej

stopień wyższy od przysłówka: zaciekle


SJP.pl


zacieklejszy

stopień wyższy od przymiotnika: zaciekły; bardziej zaciekły


SJP.pl


zacieknąć

zaciec;
1. o czymś dziurawym: przepuścić wodę, która powoduje powstawanie zacieków; przeciec, przecieknąć;
2. o cieczy: cieknąc, przedostać się gdzieś, dotrzeć dokądś


SJP.pl


zacieknięty

taki, który zacieknął (zaciekł); zaciekły, zacieczony


SJP.pl


zaciekłość

nieustępliwość, zaciętość, zawziętość


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co zaciekłe; cecha tych, którzy są zaciekli

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zaciekły

 przysł. zaciekle

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zażartość, zajadłość, zapamiętałość, zawziętość

Wiktionary


zaciekły

1. uparcie obstający przy swoich racjach, poglądach; zawzięty, nieprzejednany;
2. świadczący o takiej postawie;
3. prowadzony intensywnie, gwałtownie, z determinacją; zażarty, zajadły


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dążący do czegoś za wszelką cenę

 (1.2) wyrażający postawę bezwzględnego dążenia do czego, determinację

 (1.3) toczony z zawziętością

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zacieczenie n., zaciek mrz., zaciekłość ż., zacieknięcie n.

 czas. zaciec dk., zaciekać ndk., zacieknąć dk.

 przysł. zaciekle

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) radykalny, śmiertelny, uparty, wojujący, zacięty, zagorzały, zajadły, zapamiętały, zapiekły, zaprzysięgły, zawzięty, zażarty

 (1.3) intensywny, ostry, zacięty, zagorzały, zajadły, zawzięty, zażarty

Wiktionary


zacielić

o samicach rodzących cielęta: zapłodnić


SJP.pl


zaciemka

zaciemka czarna - chrząszcz z rodziny omarlicowatych


SJP.pl


zaciemniać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zaciemnić)

 (1.1) zasłaniać źródło światła lub ograniczać jego dostęp, czyniąc dane miejsce ciemniejszym

 (1.2) przen. czynić niejasnym, niezrozumiałym

czasownik zwrotny niedokonany zaciemniać się (dk. zaciemnić się)

 (2.1) stawać się ciemnym

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaciemnianie n., zaciemnienie n., zaćmienie n.

 czas. zaciemnić, ściemniać, ciemnieć

 przym. ciemny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przysłaniać

 (1.2) gmatwać, wikłać

 (2.1) ciemnieć

Wiktionary


zaciemniały

taki, który zaciemniał


SJP.pl


zaciemnić

czasownik przechodni dokonany (ndk. zaciemniać)

 (1.1) dokonany od|zaciemniać.

czasownik zwrotny dokonany zaciemnić się (ndk. zaciemniać się)

 (2.1) dokonany od|zaciemniać się.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Szedłem wśród gęstniejącego już mroku przez zaciemnione, ciche miasto, słysząc za sobą milknący odgłos odjeżdżającej kolumny pojazdów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈt͡ɕɛ̃mʲɲit͡ɕ, AS: zaćmʹńić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaciemnienie n.

 przym. ciemny

 czas. ściemniać, zaciemniać ndk., zaciemnieć

Wiktionary


zaciemnienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaciemniać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzat͡ɕɛ̃mʲˈɲɛ̇̃ɲɛ, AS: zaćẽmʹńė̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zaciemniać, zaciemnić

 rzecz. zaćmienie n., ciemność ż.

Wiktionary


zacieniać

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) tworzyć nad czymś cień

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈt͡ɕɛ̇̃ɲät͡ɕ, AS: zaćė̃ńäć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cień m., ocienianie n., ocienienie n., cieniowanie n., zacienienie n., zacienianie n.

 czas. zacienić dk., ocieniać ndk., ocienić dk., cieniować ndk.

 przym. cieniowy

Wiktionary


zacienianie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zacieniać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzat͡ɕɛ̇̃ˈɲä̃ɲɛ, AS: zaćė̃ńä̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zacieniać

Wiktionary


zacienić

przysłonić cieniem; ocienić


SJP.pl


zacienie

miejsce zacienione; cień


SJP.pl


zacier

masa, którą poddaje się fermentacji alkoholowej w celu otrzymania spirytusu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) spoż. półprodukt, fermentująca mieszanina do produkcji wódki;

Wiktionary

Zacier – mieszanina otrzymywana z zalania wodą roztartych ziaren zbóż, ziemniaków lub melasy, w celu poddania jej fermentacji alkoholowej. Ze względu na przeznaczenie wyróżnia się zacier do wyrobu piwa i spirytusu (gorzelniczy).

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. zacierka ż., zacieranie n.

 czas. zacierać ndk.

Wiktionary


zacierać

1. usuwać ślady; zamazywać; trzeć ręce z zimna;
2. tuszować;
3. wypełniać szpary, nierówności (np. szpachlą)


SJP.pl


zacieraczka

maszyna wygładzająca podłogi i ściany poprzez równomierne rozprowadzanie betonu, tynku tip.


SJP.pl


zacieranie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zacierać.

Wiktionary

  • Zacieranie (żywność)
  • Zacieranie (budownictwo)
  • Zacieranie (stolarstwo)

Wikipedia

Powiązane:

 czas. zacierać ndk.

 rzecz. zacierka ż., zacier mrz.

Wiktionary


zaciereczka

zdrobnienie od: zacierka


SJP.pl


zacierka

1. zupa z drobnymi, twardymi kluskami; ścierka;
2. drobna kluska formowana pocieraniem dłoni lub ścierana na tarce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kulin. drobna i raczej twarda kluska zrobiona ręcznie;

 (1.2) kulin. zupa z zacierkami (1.1)

Wiktionary

Zacierki (kluski siekane, kluski tarte, zacierka skubana) – drobne, dosyć twarde kluski, uformowane przez pocieranie ciasta w dłoniach lub poprzez starcie go na tarce o dużych otworach.

„Zacierką” nazywa się też zupę z takimi kluskami.

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Czasem na kolację była zupa – zacierka na wodzie lub kasza. Nie było prawie nigdy ziemniaków lub warzyw. Dzieci cały czas zagrożone były awitaminozą. W lecie starano się, by otrzymywały jakieś owoce – najczęściej nieduże jabłko […]

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zacieranie n., zacier mrz., zatarcie n., tarcie n.

 czas. zacierać ndk., zatrzeć dk., trzeć ndk.

 przym. zacierkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) reg. śl. ściyrka, zociyrka.

Wiktionary


zacierki

1. zupa z drobnymi, twardymi kluskami; ścierka;
2. drobna kluska formowana pocieraniem dłoni lub ścierana na tarce


SJP.pl

Zacierki (kluski siekane, kluski tarte, zacierka skubana) – drobne, dosyć twarde kluski, uformowane przez pocieranie ciasta w dłoniach lub poprzez starcie go na tarce o dużych otworach.

„Zacierką” nazywa się też zupę z takimi kluskami.

Wikipedia


zacierkowy

przymiotnik od: zacierka


SJP.pl


zacierniać

zarastać, najeżać cierniami


SJP.pl


zaciernić

zarosnąć, najeżyć cierniami


SJP.pl


zacierny

zacierowy;
1. używany do zacierania (wypełniania) nierówności tynku lub innych powierzchni, np. masa zacierna;
2. służący do przygotowywania zacieru, np. kadź zacierna


SJP.pl


zacierowy

zacierny;
1. używany do zacierania (wypełniania) nierówności tynku lub innych powierzchni, np. masa zacierowa;
2. służący do przygotowywania zacieru, np. kadź zacierowa


SJP.pl


zacierp

roślina drzewiasta z rodziny winterowatych; zacierp Wintera


SJP.pl

Zacierp (Drimys Forster & G. Forster) – rodzaj roślin z rodziny winterowatych (Winteraceae). Obejmuje w zależności od ujęcia albo 6–7 gatunków, albo ok. 30–40. W pierwszym, węższym ujęciu obejmuje tylko gatunki rosnące w Ameryce Środkowej i Południowej, a w szerszym ujęciu także z wysp Oceanii, Australii i południowo-wschodniej Azji, z centrum zróżnicowania na Nowej Gwinei. W węższym ujęciu gatunki z Azji, Australii i Oceanii wyodrębniane są w osobny rodzaj Tasmannia.

Wikipedia


zacieśniać

czasownik

 (1.1) sprawiać, że coś staje się ciaśniejsze

 (1.2) sprawiać, że coś jest ściślejsze, związane

 (1.3) ograniczać zakres czegoś, przestrzeń zajmowaną przez coś

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈt͡ɕɛ̇ɕɲät͡ɕ, AS: zaćėśńäć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ciasnota, zacieśnianie

 przym. zacieśniony

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ścieśniać, stłaczać, ściskać

Wiktionary


zacieśnianie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zacieśniać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzat͡ɕɛ̇ɕˈɲä̃ɲɛ, AS: zaćėśńä̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zacieśniać

Wiktionary


zacieśnić

czasownik przechodni dokonany (ndk. zacieśniać)

 (1.1) dokonany od|zacieśniać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈt͡ɕɛ̇ɕɲit͡ɕ, AS: zaćėśńić

Wiktionary


zaciętość

zacięta postawa; upór; nieustępliwość


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) postawa bycia zaciętym, silnej determinacji

 (1.2) świadczący o silnej determinacji

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zaciętość zawodnika w walce była godna podziwu.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zacięty

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) nieustępliwość, upór, zaciekłość, zawziętość, determinacja

Wiktionary


zacietrzewiać

zacietrzewiać się - zapamiętywać się w gniewie, uniesieniu; zaperzać się, zapieklać się


SJP.pl


zacietrzewić

zacietrzewić się - zapamiętać się w uniesieniu, w gniewie; zaperzyć się


SJP.pl


zacietrzewienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) gwałtowne, zawzięte zapamiętałe bronienie swoich racji, czasem w gniewie, bez patrzenia na konsekwencje

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzat͡ɕɛṭʃɛˈvʲjɛ̇̃ɲɛ, AS: zaćeṭševʹi ̯ė̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zacietrzewić się

 przym. zacietrzewiony

 rzecz. cietrzew mzw.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zaperzenie

Wiktionary


zacietrzewiony

zaperzony;
1. taki, który się zacietrzewił;
2. świadczący o zacietrzewieniu, charakterystyczny dla takiego stanu


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) gwałtownie, zawzięcie, zapamiętale broniący swoich racji, czasem w gniewie, bez patrzenia na konsekwencje

 (1.2) świadczący o stanie zacietrzewienia

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzat͡ɕɛṭʃɛˈvʲjɔ̃nɨ, AS: zaćeṭševʹi ̯õny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zacietrzewienie

 czas. zacietrzewić się

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zaperzony

Wiktionary


zaciętszy

stopień wyższy od przymiotnika: zacięty


SJP.pl


zacięty

1. skaleczyć; zrobić cięcie ostrym przedmiotem;
2. paść z ukosa (np. o deszczu);
3. zacisnąć zęby, aby opanować ból;
4. dawniej: zastrugać;
5. zaciąć się - zepsuć się chwilowo (np. o maszynach);
6. zaciąć się - zatrzymać się podczas mówienia;
7. zaciąć się - uprzeć się


SJP.pl

forma czasownika.

 (1.1) ims. przymiotnikowy bierny od: zaciąć

przymiotnik

 (2.1) taki, który się upiera przy swoich przekonaniach

 (2.2) wykonywany z uporem i determinacją

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈt͡ɕɛ̃ntɨ, AS: zaćnty

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zacięcie n., zaciętość ż.

 czas. zaciąć dk., zacinać ndk.

 przysł. zacięcie

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) uparty, zaciekły, zawzięty, zajadły, zażarty

Wiktionary


zaciężny

służący w wojsku zarobkowo


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) pochodzący z zaciągu, służący w wojsku zarobkowo

 (1.2) sformowany z żołnierzy zwerbowanych do służby wojskowej za opłatą

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaciąg mrz.

 czas. zaciągać ndk., zaciągnąć dk.

Wiktionary


zaciężyć

przestarzałe: zaciążyć, stać się ciężkim; ściężyć


SJP.pl


zacinanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zacinać.

Wiktionary

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. niezacinanie n.

 czas. zacinać ndk.

Wiktionary


zacios

1. nacięcie;
2. symbol wycięty na drzewie, służący do oznakowania miejsca, z którego myśliwy oddał strzał do zwierzyny


SJP.pl

Zacios – w myślistwie: znak rozpoznawczy wycięty nożem myśliwskim na drzewie; w leśnictwie: określenie na oznaczenie drewna poprzez miejscowe zdjęcie kory.

Wikipedia


zaciosać

zrobić znak na korze drzewa przeznaczonego do wycięcia


SJP.pl

czasownik dokonany (ndk. zaciosywać)

 (1.1) zaostrzyć koniec drewnianego pala, kołka itp.

 (1.2) zrobić znak na korze drzewa przeznaczonego do wycięcia

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈt͡ɕɔsat͡ɕ, AS: zaćosać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cios m., ciosak m., ciosanie n.

 czas. ciosać ndk., zaciosywać ndk.

Wiktionary


zaciosek

chrząszcz z rodziny sprężykowatych, którego larwy (drutowce) są groźnymi szkodnikami glebowymi


SJP.pl


zaciosywać

nacinać, robić nacięcie


SJP.pl


zacisk

stolarski uchwyt, element obrabiarki


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) czynność zaciskania

 (1.2) techn. przyrząd zaciskający rurę w celu regulacji przepływu cieczy lub gazu

 (1.3) techn. uchwyt mocujący, przytrzymujący coś

 (1.4) techn. element łączący kilka części czegoś ze sobą

 (1.5) elektr. punkt, w którym zewnętrzny obwód prądu zostaje dołączony do źródła prądu

Wiktionary

  • zacisk – trudne do przejścia zwężenie korytarza jaskiniowego
  • zacisk – rodzaj połączenia mechanicznego

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. zaciskanie n., zaciśnięcie n., zaciskarka ż.

 czas. zaciskać ndk., zacisnąć dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zaciskanie, zaciśnięcie

 (1.4) łącznik

 (1.5) biegun

Wiktionary


zaciskać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zacisnąć)

 (1.1) czynić ciaśniejszym, ściśle przylegającym

czasownik zwrotny niedokonany zaciskać się (dk. zacisnąć się)

 (2.1) ściśle przywierać

 (2.2) być zaciskanym

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zacisk mrz., zaciskanie n., zaciskarka ż.

 przym. zaciskowy

 czas. ściskać

Wiktionary


zaciskanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaciskać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaciśnięcie n., zacisk m., zaciskacz m., zaciskarka ż.

 czas. zaciskać ndk., zacisnąć dk.

 przym. zaciskowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zwieranie

Wiktionary


zaciskarka

urządzenie do montażu końcówek w kablach sieciowych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) inform. elektr. urządzenie służące do zaprasowywania, zaciskania końcówek lub złączek w przewodach elektrycznych

 (1.2) techn. urządzenie służące do łączenia elementów, np. zaciskania złączek w rurach

 (1.3) kosmet. urządzenie służące do zaciskania tunelu podczas przedłużania paznokci

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zacisk m., zaciskacz m., zaciskanie n.

 czas. zaciskać ndk., zacisnąć dk.

Wiktionary


zaciskowy

przymiotnik od: zacisk


SJP.pl


zacisnąć

czasownik przechodni dokonany (ndk. zaciskać)

 (1.1) dokonany od|zaciskać.

czasownik zwrotny dokonany zacisnąć się (ndk. zaciskać się)

 (2.1) dokonany od|zaciskać się.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zacisk mrz., zaciśnięcie n., zaciskanie n., zaciskarka ż.

Wiktionary


zacisnonć

czasownik dokonany

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. pot. zawalić sprawę

Wiktionary


zacisze

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) ustronne, ciche miejsce

Wiktionary

Miejscowości i ich części w Polsce

Wg TERYT jest ich 50, w tym 16 podstawowych
  • Zacisze – część miasta Biłgoraj
  • Zacisze – część miasta Bydgoszcz
  • Zacisze – część miasta Częstochowa
  • Zacisze – część miasta Miłomłyn
  • Zacisze – część miasta Przecław
  • Zacisze – część miasta Sulejów
  • Zacisze – część miasta Warszawa, w dzielnicy Targówek
  • Zacisze – część miasta Wrocław, w delegaturze Wrocław-Śródmieście

Wikipedia

Powiązane:

 czas. wyciszyć, przyciszyć

 przysł. zacisznie

 przym. zaciszny

Wiktionary


zacisznie

przysłówek

 (1.1) cicho i spokojnie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Było zacisznie i sennie. Gdzieniegdzie koledzy moi ukladali się do snu. Świeczki powoli dogasaly w butelkach.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zacisze n., cisza ż., cichość ż., wyciszanie n., wyciszenie n., przyciszenie n., przyciszanie n.

 czas. cichnąć, wyciszyć dk., wyciszać ndk., przyciszyć dk., przyciszać ndk.

 przym. cichy, zaciszny

 przysł. cicho

 wykrz. cicho, cisza

Wiktionary


zaciszniej

stopień wyższy od przysłówka: zacisznie


SJP.pl


zaciszniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: zaciszny


SJP.pl


zaciszny

przymiotnik

 (1.1) o miejscu: cichy i spokojny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zacisze n., cisza ż., cichość ż., wyciszanie n., wyciszenie n., przyciszenie n., przyciszanie n.

 czas. cichnąć, wyciszyć dk., wyciszać ndk., przyciszyć dk., przyciszać ndk.

 przym. cichy

 przysł. cicho, zacisznie

 wykrz. cicho, cisza

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przytulny, ustronny

Wiktionary


zaciszyć

1. uniemożliwić dalsze trwanie czegoś negatywnego, np. zaciszyć skargi;
2. dawniej: uczynić coś cichym lub cichszym; ściszyć, przyciszyć


SJP.pl


zaciukiwać

potocznie: zabijać, uderzając czymś ostrym


SJP.pl


zaciupanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaciupać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. niezaciupanie n.

 czas. zaciupać dk.

Wiktionary


zackiewicz

nazwisko


SJP.pl


zaćma

choroba oka objawiająca się zmętnieniem soczewki, połączona z częściową lub zupełną utratą wzroku; katarakta


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. defekt soczewki powodujący pełną lub częściową utratę wzroku;

Wiktionary

Zaćma (katarakta, łac. cataracta) – wrodzona lub degeneracyjna choroba oczu, prowadząca do zmętnienia soczewki. Jest jedną z przyczyn ślepoty. Polega na powstawaniu plamek lub zmętniałych obszarów na zwykle przezroczystej soczewce oka, co utrudnia promieniom świetlnym przedostanie się do siatkówki, a w konsekwencji prowadzi do upośledzenia ostrości wzroku. Im większe zmętnienia na soczewce oka, tym większe pogorszenie ostrości wzroku następuje u chorego.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Mam zaćmę od roku i kompletnie nie radzę sobie nawet w lekkim półmroku.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzat͡ɕma, AS: zaćma

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ćmienie n., ćma ż., zaćmienie n., zaćmiewanie n.

 czas. ćmić, przyćmić, zaćmić, zaćmiewać

 ims. przyćmiony

 przym. zaćmieniowy

 przysł. ćma

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) katarakta

Wiktionary


zaćmić

przyciemnić światło; zmniejszyć blask czegoś; osłabić pamięć


SJP.pl

czasownik przechodni

 (1.1) dokonany od|zaćmiewać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzat͡ɕmʲit͡ɕ, AS: zaćmʹić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaćma ż., zaćmienie n., zaćmiewanie n.

 czas. ćmić

Wiktionary


zaćmienie

przyciemnić światło; zmniejszyć blask czegoś; osłabić pamięć


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) astr. zjawisko pozornego znikania ciała niebieskiego wywołane przez jego przesłanianie lub wejście w cień;

 (1.2) chwilowa utrata zdolności jasnego myślenia

 (1.3) daw. choroby oczu o różnej etiologii, z objawami pogorszenia widzenia

 (1.4) odczasownikowy od|zaćmić.

Wiktionary

Zaćmienie – zjawisko astronomiczne polegające na tym, że cień jednego ciała niebieskiego pada na powierzchnię drugiego. Możliwe jest ono, gdy w jednej linii znajdują się oba ciała oraz źródło światła, którym jest zazwyczaj gwiazda jako ciało świecące światłem własnym lub inny obiekt świecący światłem odbitym.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W Polsce mogliśmy obserwować zaćmienie Słońca w styczniu 2011 roku.

 (1.2) Musiałem mieć chwilowe zaćmienie, skoro nie pamiętam co do mnie mówiłeś.

 (1.3) Gdyby jednak po usunięciu zapalenia nastąpiło zaćmienie oka, wtedy należy codzień dwa razy wdmuchiwać miałko utartego cukru, dopóki zaćmienie się nie rozejdzie a oko czyste zostanie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈt͡ɕmʲjɛ̇̃ɲɛ, AS: zaćmʹi ̯ė̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaćma ż., ćma ż., ciemność ż., ciemniak m., zaciemnienie n., zaćmiewanie n., ciemno n.

 czas. zaćmić, przyćmić, przyćmiewać, ćmić, zaciemniać, ściemniać, ciemnieć

 przym. zaćmiony, przyćmiony, zaćmieniowy, ciemny

 przysł. ciemno, ćma

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) pomroczność

 (1.3) ślepota, olśnienie, ćma, zaćma

Wiktionary


zaćmiewanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaćmiewać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaćmienie n., zaćma ż.

 czas. zaćmiewać ndk., zaćmić dk.

 przym. zaćmieniowy, zaćmowy

Wiktionary


zacmokanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zacmokać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zacmokać dk.

Wiktionary


zacmokiwać

1. cmokać kilka razy;
2. wydawać odgłos podobny do cmoknięcia


SJP.pl


zacniej

stopień wyższy od przysłówka: zacnie


SJP.pl


zacniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: zacny


SJP.pl


zacnik

zacnik zielony - gatunek chrząszcza z rodziny poświętnikowatych


SJP.pl

Zacnik (Gnorimus) – rodzaj chrząszczy z rodziny poświętnikowatych i podrodziny kruszczycowatych.

Wikipedia


zacność

uczciwość, prawość, dobroć, szlachetność


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przest. albo podn. cecha tych, którzy są zacni

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zacny

 przysł. zacnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) uczciwość

Wiktionary


zacny

1. godny szacunku i zaufania; prawy;
2. młodzieżowo: niezły, niczego sobie; fajny;
3. dawniej:
a) w bardzo dobrym gatunku, pierwszorzędny, cenny;
b) sławetny, znakomity


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) przest. godny szacunku i zaufania, szlachetny, rzetelny, uczciwy, prawy, szacowny, szanowny, czcigodny

 (1.2) przest. właściwy komuś takiemu

 (1.3) przest. znaczący, znaczny

 (1.4) przest. cenny, przedni, znakomity

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Znamy zacny książę wielkie cnoty twoje, ludzkość i miłość ku poddanym swoim, tak, iż nas bezpiecznych czynią.

 (1.1) Ten tak zacny przykład nietylko nas do świętego przywodzi zaś dziwowania się

 (1.2) Wrodzona jest zacnemu domowi J.M. ludzkość.

 (1.2) Nie ma ustać potomstwo w domu jego sławnym, Ani zacny thron jego

 (1.3) Ciebie się przedtem cesarzu miły ludzie bali, ciebie się królowie zacni strachali, ciebie zacne miasta czciły, ciebie się wszyscy obawiali, gdzie są te wszystkie rzeczy?

 (1.4) Otrzymasz tedy Sceptrum to, i insze zacne kleynoty Królestwa tego móy miły synu

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzat͡snɨ, AS: zacny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zacność ż.

 przysł. zacnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) prawy, szlachetny

Wiktionary


zacofanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) opóźnienie w rozwoju pod względem technologicznym, społecznym itd.

 (1.2) wrogość wobec postępu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Świadomość zacofania Rosji i przekonanie o konieczności wydobycia jej z tego zacofania łączyła się u niego z instynktownym wyczuciem dróg realizacji tego celu i z konsekwencją w działaniu.

 (1.2) Unikał poglądów i ocen krańcowych, krytycznie odnosił się do przejawów umysłowego zacofania i obskurantyzmu, ciemnoty i religijnego fanatyzmu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzat͡sɔˈfãɲɛ, AS: zacofãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zacofaniec m., cofka ż.

 przym. zacofany

 czas. cofać

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zapóźnienie, niedorozwój, upośledzenie

 (1.2) średniowiecze, kołtuństwo, kołtuneria, obskurantyzm, wstecznictwo, wsteczność

Wiktionary


zacofaniec

osoba zacofana pod względem kulturalnym, przeciwna zmianom, nowym ideom i postępowi; obskurant, obskurantysta, wsteczniak, wstecznik, konserwatysta


SJP.pl


zacofany

przymiotnik odczasownikowy

 (1.1) opóźniony w rozwoju

 (1.2) nieufny lub przeciwny postępowi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zacofanie n., zacofaniec m., cofka ż.

 czas. cofać

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ograniczony, uwsteczniony, zapóźniony

 (1.2) ograniczony, konserwatywny, niepostępowy, obskurancki, średniowieczny, wsteczny

Wiktionary


zaćpać

zażyć narkotyk


SJP.pl


zaćpany

taki, który jest pod działaniem narkotyków


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) pot. naćpany, pod wpływem narkotyku

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nie widziałem jej jeszcze tak zaćpanej jak dzisiaj.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaćpanie n.

 czas. ćpać ndk., zaćpać dk., zaćpać się dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) naćpany

Wiktionary


zacuchły

taki, który zacuchnął


SJP.pl


zacukać

zakłopotać się


SJP.pl


zacukiwać

potocznie: zacukiwać się - zawstydzać się


SJP.pl


zacuknąć

rzadko: zacuknąć się - zakłopotać się, stropić się; zacukać się


SJP.pl


zacuknięty

taki, który się zacuknął (stropił się)


SJP.pl


zacumować

przymocować jednostkę pływającą do brzegu, przy pomocy sznura, lin itd.


SJP.pl


zacumowywać

umocowywać statek do nabrzeża lub innego statku za pomocą cum; cumować, przycumowywać


SJP.pl


zaćwiczyć

zabić przez chłostę


SJP.pl


zacyganić

czasownik przechodni dokonany

 (1.1) zaszachrować, zamanić, zamachlować, zdobyć coś przez przekręt lub oszustwo, raczej drobne

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzat͡sɨˈɡãɲit͡ɕ, AS: zacygãńić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zacyganienie

Wiktionary


zacyganienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zacyganić.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzat͡sɨɡãˈɲɛ̇̃ɲɛ, AS: zacygãńė̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zacyganić

Wiktionary


zacytować

czasownik przechodni dokonany (ndk. cytować)

 (1.1) dokonany od|cytować.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Sygnalizując zaledwie rozległą problematykę symbolu, zacytujmy wypowiedzi dwóch autorów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzat͡sɨˈtɔvat͡ɕ, AS: zacytovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cytat m., cytacik m., cytacja ż., cytata ż., cytowanie n., zacytowanie n.

 czas. cytować ndk.

 przym. cytacyjny, cytatowy

Wiktionary


zacytowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zacytować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzat͡sɨtɔˈvãɲɛ, AS: zacytovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cytowanie n., cytat m., cytacik m., cytacja ż., cytata ż.

 czas. cytować ndk., zacytować dk.

 przym. cytatowy, cytacyjny

Wiktionary


zacząć

1. rozpocząć; zapoczątkować;
2. wziąć kawałek z nieużywanej całości;
3. sprowokować poprzez agresywne zachowanie


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. zaczynać)

 (1.1) dokonany od|zaczynać.

czasownik zwrotny dokonany zacząć się (ndk. zaczynać się)

 (2.1) dokonany od|zaczynać się.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Albo zaczniesz zachowywać się uczciwie, albo nici z naszej umowy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzat͡ʃɔ̃ɲt͡ɕ, AS: začõńć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaczątek m., zaczęcie n., zaczynanie n.

 czas. zaczynać ndk.

 przym. zaczątkowy

Wiktionary


zaczadzanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaczadzać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zaczadzać ndk.

Wiktionary


zaczaić

1. zaczaić się - książkowo: ukryć się; przyczaić się;
2. potocznie: zrozumieć


SJP.pl


zaczarować

1. rzucić zaklęcie, urok, klątwę na coś lub na kogoś;
2. wzbudzić w kimś zachwyt swoją osobą, zwrócić czyjąś uwagę


SJP.pl

czasownik

 (1.1) rzucić czar, przemienić za pomocą czarów

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W grze można zaczarować broń, by zadawała dwa razy więcej obrażeń.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzat͡ʃaˈrɔvat͡ɕ, AS: začarovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czar mrz., czarownictwo n., czarownica ż., zaczarowanie n., zaczarowywanie n., czarownik mos., czarodziejka ż.

 czas. czarować, zaczarowywać ndk.

 ims. zaczarowany

 przym. czarujący

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zaklinać

Wiktionary


zaczarowanie

1. rzucić zaklęcie, urok, klątwę na coś lub na kogoś;
2. wzbudzić w kimś zachwyt swoją osobą, zwrócić czyjąś uwagę


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaczarować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaczarowywanie n.

 czas. zaczarować dk., zaczarowywać ndk.

 przym. czarujący

Wiktionary


zaczarowany

1. rzucić zaklęcie, urok, klątwę na coś lub na kogoś;
2. wzbudzić w kimś zachwyt swoją osobą, zwrócić czyjąś uwagę


SJP.pl


zaczątek

1. początek; to, od czego się coś zaczyna;
2. pierwotna forma organu lub organizmu, zdolna rozwinąć się w dojrzały organ lub organizm; zarodek


SJP.pl


zaczątki

1. początek; to, od czego się coś zaczyna;
2. pierwotna forma organu lub organizmu, zdolna rozwinąć się w dojrzały organ lub organizm; zarodek


SJP.pl


zaczątkowy

przymiotnik od: zaczątek


SJP.pl


zaczatowany

otumaniony siedzeniem na czacie w Internecie


SJP.pl


żaczek

zdrobnienie od: żak


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) zdrobn. od student

 (1.2) stpol. chłopiec

Wiktionary

Osoby o tym nazwisku:

  • Anna Żaczek (ur. 1964) – polska dyskobolka
  • Anna Joanna Żaczek (ur. 1976) – polska biotechnolożka
  • Arkadiusz Żaczek (ur. 1974) – polski judoka
  • Jarosław Żaczek (ur. 1967) – polski polityk
  • Krystyna Żaczek (ur. 1935) – posłanka na Sejm PRL
  • Piotr Żaczek – polski muzyk
  • Tadeusz Żaczek (ur. 1958) – polski artysta fotograf
  • Waldemar Żaczek (ur. 1929) – polski grafik i malarz
  • Zenobia Żaczek (ur. 1974) – polska działaczka anarchosyndykalistyczna, lokatorska i związkowa

Wikipedia

Patrz:

żak

zaczekać

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. czekać)

 (1.1) pozostać w jednym miejscu lub stanie aż do momentu stania się czegoś, czego się chce

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jeśli państwo zaczekacie, mogę zapłacić tę sumę w przyszłym tygodniu.

 (1.1) Często trzeba było chwilę zaczekać na kolejną partię bułek, które wyciągała z pieca kilkunastoletnia pomocnica, czy córka piekarza na drewnianej szufli, o długim trzonku.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈt͡ʃɛkat͡ɕ, AS: začekać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. oczekiwanie n., czekanie n., zaczekanie

 czas. czekać

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) poczekać, reg. śl. doczkać.

Wiktionary


zaczekanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaczekać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzat͡ʃɛˈkãɲɛ, AS: začekãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zaczekać

 rzecz. oczekiwanie n.

Wiktionary


zaczekować

zaczekować się - zameldować się na lotnisku, w hotelu itp.


SJP.pl


zaczem

spójnik poprzedzający wniosek z poprzedniego zdania, zatem, stąd, przeto


SJP.pl


zaczep

rodzaj uchwytu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) techn. mechanizm, który służy do tego, aby coś zaczepić

forma czasownika.

 (2.1) 2. os. lp., rozk. od: zaczepić

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzat͡ʃɛp, AS: začep

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaczepka ż., zaczepienie n., zaczepianie n., czepianie n., czepienie n.

 czas. zaczepiać ndk., zaczepić dk., czepiać ndk., czepić dk.

 przym. zaczepowy, zaczepny, zaczepialski

Wiktionary


zaczepiać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zaczepić)

 (1.1) mocować coś na czymś wystającym

 (1.2) zawadzać o coś podczas ruchu

 (1.3) zatrzymywać kogoś, podejmując relację

 (1.4) rozpoczynać agresywną prowokację czy bójkę

 (1.5) wstępować gdzieś na trochę podczas przemieszczania się

czasownik zwrotny niedokonany zaczepiać się (dk. zaczepić się)

 (2.1) zatrzymywać się lub zawisać, zahaczywszy o coś

 (2.2) chwytać za coś, przytrzymywać się czego

 (2.3) zaczepiać (1.2) siebie nawzajem

 (2.4) pot. znajdować tymczasowe mieszkanie lub pracę

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaczep mrz., zaczepianie n., zaczepienie n., zaczepka ż.

 czas. zaczepić

 przym. zaczepny

 przysł. zaczepnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przyczepiać, przymocowywać, umocowywać, wieszać

 (1.3) zagadywać, zatrzymywać

 (2.1) zahaczać się

 (2.2) chwytać

Wiktionary


zaczepianie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaczepiać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zaczepiać ndk.

 rzecz. zaczep mrz.

Wiktionary


zaczepić

czasownik przechodni dokonany (ndk. zaczepiać)

 (1.1) dokonany od|zaczepiać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈt͡ʃɛpʲit͡ɕ, AS: začepʹić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaczep mrz.

 czas. zaczepiać

Wiktionary


zaczepienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaczepić.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaczep mrz.

 czas. zaczepiać

Wiktionary


zaczepisty

w slangu młodzieżowym: świetny, wspaniały, znakomity; wyrąbisty, wyczepisty, zarąbisty, zajefajny


SJP.pl


zaczepka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) prowokacyjne lub agresywne zachowanie mające na celu nawiązanie kontaktu albo wywołanie u kogoś określonej rekacji

 (1.2) daw. to, co służy do zaczepiania, przymocowywania czegoś

Wiktionary

Zaczepka (lit. Užtilčiai) – wieś na Litwie, w rejonie wileńskim, 6 km na północ od Kowalczuków, zamieszkana przez 3 osoby. 0,7 km na wschód przebiega granica litewsko-białoruska.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Przeważnie w dyskotekach można zaobserwować przypadki przemocy. Tam jest alkohol, narkotyki, wystarczy jakaś zaczepka, popchnięcie nawet niechcący i już jest powód do agresywnych zachowań.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaczepność ż., zaczep mrz.

 przysł. zaczepnie

 czas. zaczepiać

 przym. zaczepny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zagabnięcie

 (1.2) zaczep, zaszczepka

Wiktionary


zaczepliwość

skłonność do zaczepek, kłótni; napastliwość, zaczepność, agresywność


SJP.pl


zaczepliwy

lubiący kłótnie, szukający zaczepki, napastliwy


SJP.pl


zaczepniej

stopień wyższy od przysłówka: zaczepnie


SJP.pl


zaczepność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co zaczepne

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zaczepny

 rzecz. zaczepka ż.

Wiktionary


zaczepny

przymiotnik

 (1.1) zdolny prowokować i wszczynać kłótnię

 (1.2) służący atakowi

Wiktionary

Przykłady

składnia.

kolokacje.

 (1.2) granat zaczepny / wojna zaczepna

synonimy.

 (1.1) kłótliwy, napastliwy, prowokacyjny, zadziorny

 (1.2) najeźdźczy, napastniczy, ofensywny

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. zaczepka ż., zaczepność ż., zaczep mrz.

 przysł. zaczepnie

 czas. zaczepiać

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) pugnacious, truculent

* francuski: (1.1) provocateur

* hiszpański: (1.1) provocativo, provocador

* kaszubski: (1.1) zaczepny, zadzéwny, zajazgòwny, zawôrny

* niemiecki: (1.1) aggressiv, streitlustig; (1.2) offensiv

źródła.

== zaczepny (język kaszubski.) ==

wymowa.

znaczenia.

przymiotnik

 (1.1) zaczepny

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaczepka ż., zaczepność ż., zaczep mrz.

 przysł. zaczepnie

 czas. zaczepiać

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kłótliwy, napastliwy, prowokacyjny, zadziorny

 (1.2) najeźdźczy, napastniczy, ofensywny

Wiktionary


zaczepowy

przymiotnik od: zaczep


SJP.pl


zaczerlany

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna

 (1.1) wieś w Polsce, położona w województwie podlaskim, w gminie Choroszcz;

Wiktionary

Zaczerlany (białorus. Зачарляны) – wieś w Polsce, położona w województwie podlaskim, w powiecie białostockim, w gminie Choroszcz.

W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa białostockiego.

Wikipedia


zaczernianie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaczerniać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zaczerniać ndk.

 rzecz. czerniak mrz.

Wiktionary


zaczerniały

taki, który zaczerniał


SJP.pl


zaczerniowate

o cechach zaczerniowatych (rodzina roślin)


SJP.pl

Zaczerniowate, melastomowate (Melastomataceae Juss.) – rodzina roślin należąca do rzędu mirtowców. Należy do niej 188 rodzajów z blisko 5 tysiącami gatunków (najbardziej zróżnicowana gatunkowo rodzina rzędu). Rośliny te występują głównie w tropikach na całym świecie, najczęściej w wilgotnych lasach równikowych, ale też w formacjach lasów suchych, przedleśnych, a w górach w strefie alpejskiej. Centrum zróżnicowania rodziny jest strefa tropikalna Ameryki Środkowej i Południowej, gdzie występuje 3/4 gatunków. Najdalej na północ, po strefę klimatu umiarkowanego (wschodnia część Ameryki Północnej) sięga rodzaj Rhexia. Poza tym przedstawiciele tej rodziny sięgają strefy umiarkowanej w południowej Brazylii i we wschodniej Azji (Chiny i Japonia).

Wikipedia


zaczerniowaty

o cechach zaczerniowatych (rodzina roślin)


SJP.pl


zaczerpnąć

czasownik przechodni dokonany (ndk. zaczerpywać)

 (1.1) dokonany od|zaczerpywać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaczerpnięcie n., zaczerpywanie n., czerpanie n., czerpnia ż.

 czas. czerpać, zaczerpywać ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) nabrać, przyjąć, wciągnąć, wziąć

Wiktionary


zaczerpywać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zaczerpnąć)

 (1.1) nabierać coś płynnego lub sypkiego

 (1.2) brać skądś, aby wykorzystać do jakiegoś celu

 (1.3) uzyskiwać wiadomości

 (1.4) nabierać powietrza, by poczuć się dobrze

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zaczerpnąć

Wiktionary

Synonimy:

 (1) czerpać

 (1.1) nabierać, pobierać, wydobywać

 (1.2) brać, uzyskiwać, wyciągać, zdobywać

 (1.3) pytać, uzyskiwać, zdobywać

 (1.4) odpoczywać, relaksować się

Wiktionary


zaczerwieniały

taki, który stał się czerwony; zaczerwieniony


SJP.pl


zaczerwienić

czasownik przechodni dokonany (ndk. zaczerwieniać)

 (1.1) pokryć czerwonym kolorem

czasownik zwrotny dokonany zaczerwienić się (ndk. zaczerwieniać się)

 (2.1) stać się czerwonym

 (2.2) zawstydzić się i oblać rumieńcem na twarzy

Wiktionary

Przykłady

 (2.2) Zaczerwieniła się, zażenowana, gdy zauważyła wyryty na płocie napis „pipa”.

 (2.2) Madzia zaczerwieniła się jak najczerwieńsza wiśnia.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzat͡ʃɛrˈvʲjɛ̇̃ɲit͡ɕ, AS: začervʹi ̯ė̃ńić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czerwienica ż., czerwończyk mzw., czerwony mos., zaczerwienienie n., czerwień ż., czerwone n., czerwoność ż.

 czas. zaczerwienieć dk.

 przym. czerwony

 temsłow. czerwono-

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) zaczerwienieć

 (2.2) książk. spąsowieć

Wiktionary


zaczerwienienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaczerwienić.

 (1.2) med. zmiana koloru skóry polegająca na rozszerzeniu naczyń krwionośnych

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To normalne, że wokół rany może utworzyć się zaczerwienienie; nie jest to zapalenie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzat͡ʃɛrvʲjɛ̇̃ˈɲɛ̇̃ɲɛ, AS: začervʹi ̯ė̃ńė̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czerwończyk mzw., czerwienica ż., czerwony mos., czerwoność ż., czerwień ż., czerwienienie n.

 czas. czerwienieć, zaczerwienić dk., zaczerwieniać ndk., czerwienić ndk.

 przym. czerwony, czerwonawy, czerwcowy

 przysł. czerwono, czerwonawo

 temsłow. czerwono-

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) rumień, rumieniec

Wiktionary


zaczerwieniony

taki, który się zaczerwienił


SJP.pl


zaczesać

czasownik

 (1.1) czesząc, przemieścić włosy w jedną stronę

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaczeska ż., zaczesanie n.

Wiktionary


zaczesanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaczesać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zaczesać dk.

Wiktionary


zaczeska

zaczesanie włosów na część wyłysiałej głowy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pasmo włosów zaczesane z jednego z boków na część głowy objętej łysiną

Wiktionary

Zaczeska (także pożyczka, ang. combover) – fryzura głównie noszona przez łysiejących mężczyzn, polegająca na zaczesaniu dłuższych włosów na łysiejące miejsca.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Marek, odkąd zaczął łysieć, nosi taką zabawną zaczeskę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈt͡ʃɛska, AS: začeska

Wiktionary

Powiązane:

 czas. przeczesywać, zaczesać dk.

 rzecz. czesanie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pożyczka

Wiktionary


zaczesywanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaczesywać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zaczesywać ndk.

Wiktionary


zaczipować

założyć lub wszczepić czip, oznaczyć coś, zwłaszcza zwierzęta, za pomocą specjalnych układów scalonych; zachipować


SJP.pl


żaczka

zdrobnienie od: żak


SJP.pl

Patrz:

żak

zaczkowski

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Adam Zaczkowski – polski samorządowiec i urzędnik
  • Stanisław Zaczkowski – polski milicjant, polityk i dyplomata

Wikipedia


zaczyk

nazwisko


SJP.pl


zaczyn

1. porcja surowego ciasta pozostawiona z poprzedniego wypieku, dodawana najczęściej do ciasta na chleb;
2. to, co stało się początkiem czegoś, zdarza się po raz pierwszy, coś nowego; zalążek, pierwocina;
3. rozczynione, rozdrobnione ciasto; rozczyn;
4. białka regulujące przebieg procesów życiowych, wytwarzane przez każdy żywy organizm;
5. w budownictwie: mieszanina spoiwa cementu lub gipsu z wodą; zaprawa


SJP.pl

  • zaczyn – składnik zaprawy
  • zaczyn – dodawana do ciasta na chleb niewielka ilość surowego ciasta pozostawiona z poprzedniego wypieku; zobacz też: zakwas chlebowy
  • zaczyn – faza fermentacyjna

Wikipedia


zaczynać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zacząć)

 (1.1) przystępować do wykonywania jakiejś czynności

 (1.2) wykonywać jakąś czynność przed inną

 (1.3) wziąć część z nienapoczętej całości

 (1.4) pot. zaczepiać, rozdrażniać kogoś

 (1.5) wchodzić w pewien stan lub okres

czasownik zwrotny niedokonany zaczynać się (dk. zacząć się)

 (2.1) mieć swój początek

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Robert zaczyna sprzątać mieszkanie.

 (1.3) Musiałem zacząć nową rolkę taśmy samoprzylepnej.

 (1.4) — Znowu zaczynasz? — powiedziała do dziecka zdenerwowana matka.

 (2.1) Film zaczyna się o dwudziestej.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈt͡ʃɨ̃nat͡ɕ, AS: začnać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaczyn m., zaczynanie n., zaczęcie n., zaczątek m.

 czas. zacząć dk.

 przym. zaczątkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) startować

 (1.3) napoczynać

Wiktionary


zaczynanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaczynać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzat͡ʃɨ̃ˈnãɲɛ, AS: začỹnãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zaczynać, zacząć

Wiktionary


zaczyniać

w przemyśle spożywczym: dodawać zaczynu do rozdrobnionego ciasta


SJP.pl


zaczynianie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaczyniać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zaczyniać ndk.

Wiktionary


zaczynić

w przemyśle spożywczym: dodać zaczynu do rozdrobnionego ciasta


SJP.pl


zaczynowy

przymiotnik od: zaczyn


SJP.pl


zaczyński

nazwisko


SJP.pl


zaczytanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaczytać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. przeczytać, czytać, zaczytać dk.

 przym. poczytny

Wiktionary


żad

wyrób jubilerski, rzeźba lub ozdoba wykonana z jadeitu albo nefrytu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) anat. tylna część tułowia czworonożnego zwierzęcia

 (1.2) pot. szerokie i tłuste pośladki człowieka

 (1.3) daw. tył, tylna część

Wiktionary

Żad – zwyczajowa oraz gemmologiczna wspólna nazwa nefrytu (żad nefrytowy) i jadeitu (żad jadeitowy).

Jest potoczną nazwą dawniej stosowaną w stosunku do dwóch, podobnych do siebie z wyglądu i często mylonych skał. Obecnie do tej grupy zalicza się trzy rodzaje skał:

  • jadeit – zbudowany z piroksenów.
  • nefryt – zbudowany z amfiboli.
  • maw-sit-sit – zbudowany z piroksenów, spineli, amfiboli i chlorytów

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

 (1.2) wulg. dupsko

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. Zadna ż.

:: zdrobn. zadek m., zadeczek m.

 przym. zadni, zadowy

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) rump; (1.2) rump

* hiszpański: (1.1) grupa ż.

* niemiecki: (1.1) Kruppe ż., Hinterteil m.

* rosyjski: (1.1) зад m.; (1.2) задница ż.; (1.3) зад m.

źródła.

== zad (język kurmandżi.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) jedzenie, pokarm

 (1.2) zboże

 (1.3) żniwo

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zat, AS: zat

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zadna ż.

:: zdrobn. zadek m., zadeczek m.

 przym. zadni, zadowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) wulg. dupsko

Wiktionary


zad.

skrót

 (1.1) = zadanie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zad. 1 Rozwiąż poniższe równania.

Wiktionary


zadąbrów

Zadąbrów – przysiółek wsi Głogów w Polsce, położony w województwie mazowieckim, w powiecie przysuskim, w gminie Wieniawa.

Prywatna wieś szlachecka Zadąbrowie, położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie radomskim województwa sandomierskiego. W latach 1975–1998 przysiółek administracyjnie należał do województwa radomskiego.

Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii św. Jana Chrzciciela i św. Stanisława Kostki w Mniszku.

Wikipedia


żądać

domagać się czegoś


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) domagać się czegoś kategorycznie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Strajkujący żądają podwyżek.

 (1.1) Pan Jan żądał odszkodowania od pracodawcy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒɔ̃ndat͡ɕ, AS: žõndać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żądanie, żądza

 przym. żądny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) domagać się / dopominać się, postulować, wymagać

Wiktionary


żądanie

domagać się czegoś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|żądać.

 (1.2) kategorycznie wyrażone życzenie

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Rząd nie uległ żądaniom terrorystów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɔ̃nˈdãɲɛ, AS: žõndãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. pożądanie n.

 czas. żądać

 przym. pożądliwy, żądny

Wiktionary


zadaniować

nadawać określone zadania, obowiązki lub cele do realizacji


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. brak)

 (1.1) rzad. przydzielać komuś zadanie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Drugim elementem porozumienia jest wybudowanie na terenie naszego kraju stacji odbiorczej, która pozwoli zadaniować nasze satelity, a także pobierać pozyskane przez nie dane do dalszych analiz.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zadanie n.

 czas. zadawać ndk., zadać dk.

 przym. zadaniowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zlecać

Wiktionary


zadaniowiec

osoba, która zawsze wykonuje powierzone jej zadania starannie i na czas


SJP.pl


zadaniowość

koncentracja na określonych celach i ich systematyczne wykonywanie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha bycia skupionym na praktycznym rezultacie działań

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zadaniowość z pracy przenosimy do życia prywatnego.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zadanie n.

Wiktionary


żądaniowy

żądanie; roszczeniowy


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z zadaniem, dotyczący zadania

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zadanie n., zadanko n.

 czas. zadaniować

Wiktionary


zadanko

zdrobnienie od: zadanie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zdrobn. od: zadanie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Mam problem z takim jednym zadankiem.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zadanie n., zadawanie n., nazadawanie n., pozadawanie n.

 czas. zadawać ndk., zadać dk., nazadawać dk., pozadawać dk.

 przym. zadaniowy

 przysł. zadaniowo

Wiktionary


zadar

miasto w Chorwacji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. miasto w Chorwacji, nad Morzem Adriatyckim;

Wiktionary

Zadar (wł. Zara,, węg. Zára, niem. Jadera) – miasto w Chorwacji, siedziba żupanii zadarskiej oraz miasta Zadar. Leży w Dalmacji, nad Morzem Adriatyckim. W 2011 roku liczyło 71 471 mieszkańców.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. zadarski

Wiktionary


zadarlica

zadarlica tłuszczówka, zadarlica spiżarnianka - gatunki motyla z rodziny omacnicowatych


SJP.pl


zadarnić

1. obsiewać, pokrywać darnią;
2. zadarnić się - zarastać darnią


SJP.pl


zadarski

Zadar (miasto w Chorwacji)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Zadarem, dotyczący Zadaru

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zadar mrz.

Wiktionary


zadartonosy

mający zadarty nos


SJP.pl


zadarty

zwrócony końcem ku górze, np. zadarty nos


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) skierowany na końcu ku górze

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zadarcie n., zadra ż., darcie n.

 czas. zadrzeć, zadzierać

Wiktionary


zadaszać

przykrywać dachem; daszyć


SJP.pl


zadaszenie

przykryć dachem


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zadaszyć.

 (1.2) dach, jako odrębna lub samodzielna konstrukcja

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzadaˈʃɛ̃ɲɛ, AS: zadašńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dach m., daszek m., zadaszanie n., dachowiec mzw.

 czas. zadaszać ndk., zadaszyć dk.

 przym. dachowy, zadaszony

Wiktionary


zadaszony

przymiotnik relacyjny

 (1.1) przykryty dachem

forma czasownika.

 (2.1) imiesłów przymiotnikowy bierny od: zadaszyć

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przed PKiN powstanie pierwszy w stolicy zadaszony plac, na którym będą się odbywały imprezy kulturalne i sportowe.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zadaszać ndk., zadaszyć dk.

 rzecz. dach mrz., zadaszenie n.

 przym. dachowy

Wiktionary


zadaszyć

przykryć dachem


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. zadaszać)

 (1.1) wznieść dach nad czymś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Sąsiedzi w końcu zadaszyli altanę.

 (1.1) Władze klubu obiecały zadaszyć trybuny.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dach mrz., daszek mrz., zadaszenie n., dachowiec mzw.

 czas. zadaszać ndk.

 przym. dachowy, zadaszony

Wiktionary


zadateczek

zdrobnienie od: zadatek


SJP.pl


zadatek

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) praw. część należnej kwoty wpłacana lub wypłacana z góry jako gwarancja dotrzymania umowy, w przypadku niewywiązania się z umowy zwracana przez wykonawcę w podwójnej wysokości

 (1.2) wstępnie zauważalna zdolność lub skłonność do czegoś

Wiktionary

Wikipedia

Synonimy:

 (1.2) predyspozycja

Wiktionary


zadatki

predyspozycje do czegoś


SJP.pl


zadatkować

dać, dawać zadatek, zaliczkę, akonto


SJP.pl


zadatkowy

przymiotnik od: zadatek


SJP.pl


zadatować

określić czas (datę) powstania czegoś


SJP.pl


zadawać

1. nakazywać wykonać coś
2. sprawiać, że komuś dzieje się coś złego
3. dawać pokarm zwierzętom
4. pot. zakładać komuś coś ciężkiego do noszenia
5. dodawać nowy składnik, głównie do cieczy, gazu
6. zadawać się: pot. utrzymywać znajomość z kimś


SJP.pl

czasownik

 (1.1) o pytaniach: wypowiadać w celu uzyskania odpowiedzi

 (1.2) nakazywać komuś coś robić

 (1.3) sprawiać komuś coś złego

 (1.4) zootechn. dawać zwierzętom pożywienie

 (1.5) przest. zakładać sobie lub komuś jakiś ciężar na ramiona lub plecy

czasownik zwrotny zadawać się

 (2.1) znajomić się, często spotykać się, utrzymywać bliskie kontakty z kimś nieodpowiednim

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nauczyciele często zadają podchwytliwe pytania swoim uczniom.

 (1.2) Nauczyciel na każdej lekcji zadaje mi nową palcówkę do nauczenia się.

 (1.3) W grze można zaczarować broń, by zadawała dwa razy więcej obrażeń.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈdavat͡ɕ, AS: zadavać

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zadaniować, zdawać, dk. zadać

 rzecz. zadanie n., zadawanie n., zadanko n.

Wiktionary


zadawanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zadawać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzadaˈvãɲɛ, AS: zadavãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zadawać

 rzecz. zadanie n., zadanko n.

Wiktionary


zadbać

zająć się troskliwie kimś lub czymś


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. dbać)

 (1.1) otoczyć troskliwą opieką; poświęcić wiele starań

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zadbaj o to, by nikt mi nie przeszkadzał, gdy jestem na zebraniu.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zadbanie n.

 przym. zadbany

 czas. dbać

Wiktionary


zadbany

1. taki, który dobrze wygląda, dba o siebie;
2. starannie utrzymany, taki, o którego ktoś dba; wypielęgnowany


SJP.pl


zadebiutować

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. debiutować)

 (1.1) wystąpić po raz pierwszy w danej roli, dziedzinie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Piłkarz zadebiutował w reprezentacji narodowej.

 (1.1) W maju zadebiutuje u nas marka Chevrolet. Nie będą to jednak np. słynne sportowe corvetty, ale nowe modele Daewoo, które będą sprzedawane jako chevrolety.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zadebiutowanie n.

Wiktionary


zadęcie

1. wydobyć dźwięk z instrumentu poprzez dmuchanie;
2. o wietrze: silnie powiać


SJP.pl

Zadęcie – dmuchnięcie w przedmiot wydający dźwięki; wydobywanie dźwięku z instrumentu muzycznego dętego poprzez wdmuchiwanie powietrza.

Istnieje kilka technik artykulacji zadęcia:

  • zadęcie staccato – pojedyncze, krótkie uderzenia powietrza wywoływane przez wymawianie spółgłoski d (twarde staccato) lub t (miękkie staccato),
  • zadęcie podwójne – okresowe przerywanie strumienia powietrza językiem wywoływane przez naprzemienne wymawianie spółgłosek t oraz k; pozwala uzyskać podwójne staccato,
  • zadęcie potrójne – okresowe przerywanie strumienia powietrza językiem wywoływane przez naprzemienne wymawianie spółgłosek t-k-t; pozwala uzyskać potrójne staccato,
  • zadęcie trylowe (wł. frullato, niem. Flatterzunge) – przerywanie strumienia powietrza ciągłym drżeniem języka przez wymawianie trrrrrrrrr.

Wikipedia


zadecydować

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. decydować)

 (1.1) dokonany od|decydować.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Staniecie przed zgromadzeniem, które zadecyduje co z wami zrobić.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzadɛt͡sɨˈdɔvat͡ɕ, AS: zadecydovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zadecydowanie n., zdecydowanie

 czas. decydować

 przysł. zdecydowanie

Wiktionary


zadecydowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) podjęcie decyzji

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzadɛt͡sɨdɔˈvãɲɛ, AS: zadecydovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. decydowanie n., zdecydowanie n., decyzja ż., decyzyjność ż., decydent m., decydentka ż.

 czas. zadecydować dk., zdecydować dk., decydować ndk.

 ims. zdecydowany

 przym. zdecydowany, decyzyjny

 przysł. zdecydowanie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zdecydowanie

Wiktionary


zadecydowany

taki, o którym zadecydowano; postanowiony, przedsięwzięty


SJP.pl


zadedykować

czasownik przechodni dokonany (ndk. dedykować)

 (1.1) dokonany od|dedykować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzadɛdɨˈkɔvat͡ɕ, AS: zadedykovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dedykacja ż., dedykata ż., dedykowanie n., zadedykowanie n.

 czas. dedykować ndk.

 przym. dedykacyjny

Wiktionary


zadedykowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zadedykować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzadɛdɨkɔˈvãɲɛ, AS: zadedykovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dedykowanie n., dedykacja ż., dedykata ż.

 czas. zadedykować dk., dedykować ndk.

 przym. dedykacyjny

Wiktionary


żadeit

minerał z grupy piroksenów, krzemian sodu i glinu; jadeit


SJP.pl


zadek

potocznie: pośladki, tylna część ciała u człowieka lub zwierzęcia; tyłek, kuper, siedzenie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od: zad

 (1.2) pot. żart. pupa, tyłek, siedzenie

 (1.3) gw-pl|Górny Śląsk. tył, tyłek

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzadɛk, AS: zadek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zad mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) tyłek, pupa, rzyć, reg. śl. rzić., wulg. dupa, eufem. cztery litery, eufem. siedzenie

Wiktionary


zadeklamowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zadeklamować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zadeklamować dk.

Wiktionary


zadeklarować

1. poinformować celników o przewozie czegoś przez granicę;
2. zobowiązać się do czegoś;
3. zadeklarować się - opowiedzieć się po jakiejś stronie, dokonać wyboru, publicznie przyznać się do swoich poglądów


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. deklarować)

 (1.1) przekazać w oficjalnej wypowiedzi

 (1.2) wyrazić gotowość, przyrzec pomoc

 (1.3) przedstawić oświadczenie władzom

czasownik zwrotny dokonany zadeklarować się (ndk. deklarować się)

 (2.1) zobowiązać się do zrobienia czego

 (2.2) wyrazić swoje poparcie lub sprzeciw

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zadeklarowanie n., deklarowanie n., deklaracja ż.

Wiktionary


zadeklarowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zadeklarować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. deklarowanie n., zdeklarowanie n., deklaracja ż., deklarant m., deklaratywność ż., deklaratywizm m.

 czas. zadeklarować dk., zdeklarować dk., deklarować ndk.

 przym. deklaracyjny, deklaratywny

 przysł. deklaratywnie

Wiktionary


zadeklino

Zadeklino – wieś w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie pyrzyckim, w gminie Kozielice.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa szczecińskiego.

Wikipedia


zadekować

1. ukryć się lub kogoś;
2. schować coś w bezpieczym miejscu


SJP.pl


zadekretować

1. wydać dekret w jakiejś sprawie;
2. wskazać konta, na których należy zaksięgować operacje gospodarcze


SJP.pl


zadekretowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zadekretować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dekretowanie n., dekret m., dekretarz m., dekretał m.

 czas. zadekretować dk., dekretować ndk.

Wiktionary


żaden

1. ani jeden;
2. o niskiej wartości, źle oceniany


SJP.pl

zaimek przeczący

 (1.1) …informujący o braku kogoś lub czegoś

 (1.2) znikomo mały, bez wartości

przymiotnik

 (2.1) równy zeru

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nie mam żadnego psa.

 (1.1) Wędrowaliśmy po świecie bez żadnych pieniędzy.

 (1.2) Tysiąc pięćset złotych brutto to nie są żadne pieniądze.

 (2.1) Reakcja na jego pytanie była żadna.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒadɛ̃n, AS: žadẽn

Wiktionary


zadenuncjować

poinformować poufnie o czymś władze, zwykle o wykroczeniu przeciw obowiązującemu prawu; donieść


SJP.pl


zadepeszować

wysłać depeszę, telegram, zawiadomić kogoś o czymś telegraficznie; zatelegrafować


SJP.pl


zadeszczony

taki, który się zadeszczył; zalany deszczem, deszczowy


SJP.pl


żądełko

zdrobnienie od: żądło


SJP.pl


zadiektywizować

przekształcić w przymiotnik; zadjektywizować


SJP.pl


zadiektywizowany

w językoznawstwie: taki, który stał się przymiotnikiem; uprzymiotnikowiony


SJP.pl


zadjektywizować

przekształcić w przymiotnik; zadiektywizować


SJP.pl


zadka

potocznie: pośladki, tylna część ciała u człowieka lub zwierzęcia; tyłek, kuper, siedzenie


SJP.pl


żądlić

kłuć żądłem


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. użądlić)

 (1.1) ent. wbijać żądło

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żądlenie n., żądło n., żądłówka ż.

Wiktionary


żądlica

wardzanka żądlica - gatunek błonkówki z rodziny grzebaczowatych


SJP.pl


żądlisty

dawniej: mający żądło; żądlasty


SJP.pl


zadmuchać

wywołać podmuch, zawiać; dmuchnąć


SJP.pl


żadne

1. ani jeden;
2. o niskiej wartości, źle oceniany


SJP.pl


zadni

tylny, zawsze w odniesieniu do nóg większych ssaków


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) przest. tylny

 (1.2) gw-pl|Górny Śląsk. tylny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zad mrz.

Wiktionary


żądniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: żądny; bardziej żądny


SJP.pl


zadnieprski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) daw. związany z Zadnieprzem, dotyczący Zadnieprza, leżący za Dnieprem

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zadnieprze n.

 przym. zadnieprzański

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) współcz. zadnieprzański

Wiktionary


zadnieprzański

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Zadnieprzem, dotyczący Zadnieprza, pochodzący z Zadnieprza

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zadnieprze n., Dniepr mrz.

 przym. zadnieprski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) daw. zadnieprski

Wiktionary


zadnieprze

kraina historyczna, część Ukrainy Naddnieprzańskiej; Ukraina Lewobrzeżna


SJP.pl

Ukraina Lewobrzeżna (Lewobrzeże) (ukr. Лівобережна Україна), Zadnieprze – kraina historyczna, część Ukrainy Naddnieprzańskiej leżąca na lewym (wschodnim) brzegu Dniepru.

Wikipedia


zadniestrze

wieś na Ukrainie


SJP.pl

Zadniestrze, do 1928 Neudorf (ukr.  Задністря) – wieś na Ukrainie w rejonie samborskim obwodu lwowskiego, nad Dniestrem.

Wikipedia


żadniusieńki

zdrobnienie od: żaden


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) pot. zdrobn. od: żaden

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒadʲɲüˈɕɛ̇̃ɲci, AS: žadʹńüśė̃ńḱi

Wiktionary


żadność

nijakość, bezpłciowość, niewyrazistość


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) daw. pożądanie, żądza

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒɔ̃ndnɔɕt͡ɕ, AS: žõndność

Wiktionary


żądny

chcący, pragnący (np. wrażeń)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) pragnący czegoś w sposób niepohamowany

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ona jest chciwa, żądna krwi i nie ma żadnych moralnych standardów!

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żądanie n., żądza ż.

 czas. żądać ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) chciwy, łaknący, spragniony

Wiktionary


zadokować

wprowadzić do doku


SJP.pl


zadokowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zadokować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zadokować dk.

 rzecz. dokowanie n.

Wiktionary


zadokowywać

wprowadzać statek do doku


SJP.pl


zadokumentować

udokumentować, zdokumentować;
1. udowodnić coś;
2. potwierdzić coś dokumentem


SJP.pl


zadole

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) geogr. historyczna dzielnica Katowic lub nazwa kilku polskich wsi;

Wiktionary

Miejscowości i ich części w Polsce

Wg TERYT jewst ich 17, w tym 4 podstawowe
  • Zadole – część miasta Katowice
  • Zadole − kolonia wsi Dębowy Gaj w woj. dolnośląskim, w pow. lwóweckim, w gminie Lwówek Śląski
  • Zadole – kolonia wsi Wola Mysłowska w woj. lubelskim, w pow. łukowskim, w gminie Wola Mysłowska
  • Zadole – część wsi Ratoszyn Pierwszy w woj. lubelskim, w pow. opolskim, w gminie Chodel
  • Zadole − wieś w woj. lubelskim, w pow. opolskim, w gminie Opole Lubelskie
  • Zadole – część wsi Stary Bazanów w woj. lubelskim, w pow. ryckim, w gminie Ryki
  • Zadole − wieś w woj. łódzkim, w pow. wieluńskim, w gminie Skomlin
  • Zadole – część wsi Kalina Mała w woj. małopolskim, w pow. miechowskim, w gminie Miechów
  • Zadole – część wsi Niesułowice w woj. małopolskim, w pow. olkuskim, w gminie Olkusz
  • Zadole – część wsi Zederman w woj. małopolskim, w pow. olkuskim, w gminie Olkusz
  • Zadole – część wsi Gromnik w woj. małopolskim, w pow. tarnowskim, w gminie Gromnik
  • Zadole – część wsi Sadkowice w woj. mazowieckim, w pow. lipskim, w gminie Solec nad Wisłą
  • Zadole – część wsi Skowierzyn w woj. podkarpackim, w pow. stalowowolskim, w gminie Zaleszany
  • Zadole – część wsi Wrzawy w woj. podkarpackim, w pow. tarnobrzeskim, w gminie Gorzyce
  • Zadole – część wsi Wszechświęte w woj. świętokrzyskim, w pow. opatowskim, w gminie Sadowie
  • Zadole − osada w woj. świętokrzyskim, w pow. opatowskim, w gminie Sadowie
  • Zadole − kolonia w woj. świętokrzyskim, w pow. sandomierskim, w gminie Dwikozy

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zadole było przysiółkiem Piotrowic.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zadolanin mos., zadolanka ż.

 przym. zadolański, podzadolański

Wiktionary


zadominować

zacząć dominować nad czymś; zapanować


SJP.pl


zadomka

drobny owad z rzędu karaczanów


SJP.pl

Zadomka (Ectobius) – rodzaj karaczanów z rodziny zadomkowatych i podrodziny Ectobiinae.

Wikipedia


zadomkowate

rodzina owadów z rzędu karaczanów


SJP.pl


zadomowić

zadomowić się:
1. przyzwyczaić się do pobytu w jakimś miejscu;
2. często gdzieś występować


SJP.pl


zadora

nazwisko


SJP.pl

Herby szlacheckie

  • Zadora – polski herb szlachecki

Miejscowości

  • Zadory – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie kościańskim, w gminie Czempiń.

Wikipedia


zadość

dawniej: tyle, ile trzeba, wystarczająco; zadosyć


SJP.pl

przysłówek

 (1.1) książk. wystarczająca ilość czegoś, zaspokajająca pewną potrzebę

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Gangster trafił za kratki – Sprawiedliwości stało się zadość.

 (1.1) Uczyniliśmy tradycji zadość i na Wigilę było dwanaście potraw.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzadɔɕt͡ɕ, AS: zadość

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zadośćuczynienie

 czas. zadośćuczynić

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dość, dosyć

Wiktionary


zadośćczynić

dawniej:
1. wynagradzać spowodowaną szkodę lub wyrządzoną krzywdę;
2. spełniać czyjeś życzenie lub wypełniać obowiązek


SJP.pl


zadośćuczynić

1. wynagrodzić spowodowaną szkodę lub wyrządzoną krzywdę;
2. spełnić czyjeś życzenie lub wypełnić obowiązek


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. zadośćczynić)

 (1.1) wynagrodzić komuś krzywdę; naprawić wyrządzoną szkodę lub przeprosić w sposób wystarczający, aby zrekompensować winę, stratę lub niesprawiedliwość

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Grzegorz zadośćuczynił za swoje przewinienia.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zadośćuczynienie n.

 czas. zadośćczynić ndk.

Wiktionary


zadośćuczynienie

moralne lub materialne odszkodowanie za wyrządzoną krzywdę


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zadośćuczynić.

 (1.2) książk. moralne lub materialne odszkodowanie

 (1.3) przest. przyjęcie pojedynku jako satysfakcji za obrazę lub krzywdę moralną

Wiktionary

Zadośćuczynienie pieniężne – w prawie polskim jeden z dwóch sposobów wyrównania szkody niemajątkowej (drugim jest zasądzenie odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany przez poszkodowanego cel społeczny). Przepisy prawne szczegółowo regulują, w jakich przypadkach zadośćuczynienie może być przyznane. Podstawowymi przepisami w tym zakresie są art. 445 i 448 kodeksu cywilnego. Na podstawie art. 445 k.c. zadośćuczynienia można domagać się w razie uszkodzenia ciała, wywołania rozstroju zdrowia, pozbawienia wolności oraz w wypadku skłonienia za pomocą podstępu, gwałtu lub nadużycia stosunku zależności do poddania się czynowi nierządnemu. Z kolei art. 448 k.c. pozwala dochodzić zadośćuczynienia za naruszenie każdego dobra osobistego. 3 sierpnia 2008 r. weszły w życie zmiany w kodeksie cywilnym, pozwalające na przyznanie zadośćuczynienia za doznaną krzywdę również rodzinie poszkodowanego, który zmarł w wyniku uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia (art. 446 § 4 k.c.). Przewiduje się także zadośćuczynienie za szkody prenatalne (art. 4461 k.c.) oraz od 2021 r. za niemożność nawiązania lub kontynuowania więzi rodzinnej (art. 4462 k.c.).

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌzadɔɕt͡ɕut͡ʃɨ̃ˈɲɛ̇̃ɲɛ, AS: zadośćučỹńė̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zadośćuczynić dk.

 przysł. zadość

Wiktionary


zadosyć

dawniej: tyle, ile trzeba, wystarczająco; zadość


SJP.pl


zadowalać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zadowolić)

 (1.1) zaspokajać potrzeby, odpowiadać czyimś upodobaniom

 (1.2) spełniać, zaspokajać seksualnie

czasownik zwrotny niedokonany zadowalać się (dk. zadowolić się)

 (2.1) poprzestawać na czymś

 (2.2) zaspokajać siebie autoerotycznie

 (2.3) zaspokajać erotycznie siebie wzajemnie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Twoja odpowiedź mnie zadowala.

 (1.1) Warunki w hotelu były całkowicie zadowalające.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzadɔˈvalat͡ɕ, AS: zadovalać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zadowalanie n., zadowolenie n.

 czas. zadowolić dk.

 przym. zadowolony, zadowalający, niezadowalający

 przysł. zadowalająco

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zaspokajać, dogadzać, odpowiadać, wystarczać

Wiktionary


zadowalająco

przysłówek sposobu

 (1.1) w sposób zadowalający

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Powiedziała, że opanowałam materiał zadowalająco.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zadowalanie n., zadowolenie n.

 czas. zadowolić dk., zadowalać ndk.

 przym. zadowalający

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) satysfakcjonująco

Wiktionary


zadowalający

dość dobry, wystarczająco dobry; dostateczny, niezły, wystarczający


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) wystarczająco dobry

forma czasownika.

 (2.1) imiesłów przymiotnikowy czynny od: zadowalać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zadowolenie n.

 czas. zadowalać ndk., zadowolić dk.

 przym. zadowolony, niezadowalający

 przysł. zadowalająco

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dostateczny, możliwy, niezły, OK, satysfakcjonujący, wystarczający

Wiktionary


zadowalanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zadowalać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzadɔvaˈlãɲɛ, AS: zadovalãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zadowalać

 przysł. zadowalająco

Wiktionary


zadowice

Zadowice – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie kaliskim, w gminie Godziesze Wielkie.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kaliskiego.

W 1954 w Zadowicach znaleziono dwa autentyczne skarabeusze egipskie w jednej z popielnic (grób 95) na cmentarzysku kultury przeworskiej. Znajdują się obecnie w zbiorach Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi.

Wikipedia


zadowolenie

dogodzić, zaspokoić wymagania


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) uczucie przyjemności wywołane spełnieniem się pragnień lub pomyślnym obrotem sprawy

Wiktionary

Zadowolenie – chwilowe uczucie satysfakcji, pełnej afirmacji. W większości przypadków prowadzi do uczucia szczęścia. Zadowolenie nie objawia się stanem euforii, uzewnętrznia się w zależności od sytuacji (poziomu zadowolenia). Zadowolenia może być zarówno brane pod uwagę przy aspektach seksualnych, jak i wręcz przeciwnie, codziennych (dziecko zadowolone z oceny za swoją pracę np. dyktando).

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌzadɔvɔˈlɛ̃ɲɛ, AS: zadovolńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zadowolić dk., zadowalać ndk.

 przym. zadowolony, zadowalający, niezadowalający

 przysł. zadowalająco, niezadowalająco

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) satysfakcja; przest. ukontentowanie

Wiktionary


zadowolić

dogodzić, zaspokoić wymagania


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. zadowalać)

 (1.1) zob. zadowalać.

czasownik zwrotny dokonany zadowolić się (ndk. zadowalać się)

 (2.1) zob. zadowalać się.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzadɔˈvɔlʲit͡ɕ, AS: zadovolʹić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zadowolenie

 czas. zadowalać ndk.

 przym. zadowolony, zadowalający

 przysł. zadowalająco

Wiktionary


zadowolony

dogodzić, zaspokoić wymagania


SJP.pl

forma czasownika.

 (1.1) imiesłów przymiotnikowy bierny od: zadowolić

przymiotnik

 (2.1) taki, który cieszy się, czerpie zadowolenie, satysfakcję z czegoś; radosny

 (2.2) taki, który świadczy o zadowoleniu

Wiktionary

Przykłady

 (2.1) Początkowo nie był zadowolony z przeprowadzki, ale w miarę upływu czasu bardzo polubił nowe miasto.

 (2.2) Jestem bardzo zadowolony, że ktoś go dobrze do mnie nastawił zanim z nim porozmawiałem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzadɔvɔˈlɔ̃nɨ, AS: zadovolõny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zadowolenie n.

 czas. zadowolić dk., zadowalać ndk.

 przym. zadowalający

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) uszczęśliwiony, usatysfakcjonowany, rad, wesół, wesoły, przest. kontent

Wiktionary


zadozować

podać w określonych dozach, dawkach


SJP.pl


zadra

1. ostry, odstający od czegoś kawałek, zwłaszcza drewniany; drzazga;
2. przykre wspomnienie, żal, uraza


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) uraza

Wiktionary

  • Zadra – kwartalnik o tematyce feministycznej
  • Zadra – film muzyczny z 2022 roku
  • Zadra – powieść fantastyczna Krzysztofa Piskorskiego
  • Zadra – hybrydowa (stalowo-drewniana) kolejka górska w parku rozrywki Energylandia w Zatorze, w Polsce

Wikipedia


zadrabiać

dawniej:
1. czynić drobnym;
2. drobiąc, wsypywać do czegoś


SJP.pl


zadrapanie

rysa na powierzchni czegoś, zwłaszcza na skórze; zadrapnięcie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) rysa na powierzchni

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Twoja matka i ja byliśmy ranni, ale ty nie miałeś nawet zadrapania.

 (1.1) Starali się jakoś zamaskować zadrapania na masce i tylnych drzwiach samochodu.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zadrapywanie n.

 czas. zdrapywać, zadrapać dk., zadrapać się dk., zadrapywać ndk., zadrapywać się ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) draśnięcie, skaleczenie, zadraśnięcie

Wiktionary


zadrapnięcie

rysa na powierzchni czegoś, zwłaszcza na skórze; zadrapanie


SJP.pl


zadrażniać

1. drażniąc, wywoływać lub zaogniać konflikt;
2. drażniąc, irytować kogoś, dokuczać komuś;
3. wywoływać reakcję narządu zmysłowego; podrażniać;
4. zadrażniać się - dawniej:
a) kłócić się;
b) zaostrzać się, zaogniać się


SJP.pl


zadrażnić

1. drażniąc, wywołać lub zaognić konflikt;
2. drażniąc, zirytować kogoś, dokuczyć komuś;
3. wywołać reakcję narządu zmysłowego; podrażnić;
4. zadrażnić się - dawniej:
a) pokłócić się, poróżnić się;
b) zaostrzyć się, zaognić się


SJP.pl


zadrażnienie

1. drażniąc, wywołać lub zaognić konflikt;
2. drażniąc, zirytować kogoś, dokuczyć komuś;
3. wywołać reakcję narządu zmysłowego; podrażnić;
4. zadrażnić się - dawniej:
a) pokłócić się, poróżnić się;
b) zaostrzyć się, zaognić się


SJP.pl


zadręczanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zadręczać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzadrɛ̃n͇ˈt͡ʃãɲɛ, AS: zadrẽṇčãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zadręczać ndk., zadręczyć dk., dręczyć ndk.

 rzecz. zadręczenie n., dręczycielka ż.

Wiktionary


zadręczenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zadręczyć.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzadrɛ̃n͇ˈt͡ʃɛ̃ɲɛ, AS: zadrẽṇčńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zadręczyć dk., zadręczać ndk., dręczyć ndk.

 rzecz. zadręczanie n., dręczyciel mos., dręczycielka ż.

Wiktionary


zadreptanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zadreptać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zadreptać dk.

Wiktionary


zadreptywać

rzadko:
1. zaczynać dreptać;
2. drepcząc, zadeptywać


SJP.pl


zadrobić

rzadko: przejść jakąś drogę drobnymi kroczkami; podreptać, potuptać, pokuśtykać


SJP.pl


zadrobniały

taki, który zadrobniał


SJP.pl


zadroga

nazwisko


SJP.pl


zadrożny

nazwisko


SJP.pl

  • Czesław Zadrożny (1904-1944) – żołnierz Batalionów Chłopskich i Armii Krajowej
  • Stanisław Zadrożny (1908-1977) – dowódca powstańczej radiostacji "Błyskawica"
  • Tadeusz Zadrożny (ur. 1939) – polski kolarz

Wikipedia


zadruga

dawna, rodowa wspólnota gospodarcza u Słowian Południowych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) polski ruch społeczno-kulturowy powstały w II RP;

Wiktionary

Zadruga – wspólnota rodowa u Słowian (głównie południowych, ale też np. u Hucułów) oraz innych etnosów bałkańskich (np. Wołochów) tworzona przeważnie przez ludność rolniczą i rzemieślniczą. Składała się zazwyczaj z 20 do 30 osób. Jej członkowie, zazwyczaj synowie jednego ojca oraz ich żony i dzieci, mieli jednakowe prawa i obowiązki. Obowiązywała wspólnota produkcji, konsumpcji oraz majątku. We wspólnocie tej występował podział według płci oraz według zawodu, a władzę sprawowała rada złożona z dorosłych mężczyzn, na której czele stał naczelnik-gospodarz.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈzâːdruɡa

Wiktionary


zadruk

obszar pokryty drukiem


SJP.pl


zadrzeć

1. naderwać brzeg czegoś, zaczepiwszy tym o coś innego, nadedrzeć;
2. wejść z kimś w konflikt, narazić się komuś;
3. unieść, skierować coś ku górze, podnieść;
4. zadrzeć się:
a) naderwać się;
b) zostać skierowanym ku górze;
c) dawniej, potocznie: narazić się komuś


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. zadzierać)

 (1.1) dokonany od|zadzierać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zadarcie n., zadra ż., zadzieranie n., darcie n., zadziorność ż.

 czas. zadzierać ndk.

 przym. zadarty

Wiktionary


zadrzechnia

owad z rodziny pszczołowatych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) syst. bot. nazwa systematyczna|Xylocopa|Latreille|ref=tak., rodzaj owadów z rodziny pszczołowatych;

 (1.2) bot. owad z rodzaju zadrzechnia (1.1)

Wiktionary

Zadrzechnia (Xylocopa) – rodzaj pszczół z rodziny pszczołowatych i podrodziny zadrzechniowatych. Jedyny z monotypowego plemienia zadrzechni (Xylocopini). Takson kosmopolityczny, obejmujący około 400 opisanych gatunków.

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Obserwacje z ostatnich 20. lat potwierdzają, że zadrzechnie ponownie stały się składnikiem entomofauny Polski.

Wiktionary


zadrzewiać

obsadzać jakiś obszar drzewami


SJP.pl


zadrzewianie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) obsadzanie terenu drzewami

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. drzewo n., drewno n., drzewiarz m., drzewiarstwo n., zadrzewienie n.

:: zdrobn. drzewko n.

 czas. zadrzewiać ndk., zadrzewić dk.

 przym. drzewny, drzewiasty, drzewkowaty

Wiktionary


zadrzewić

obsadzić jakiś obszar drzewami


SJP.pl


zadrzewienie

obsadzić jakiś obszar drzewami


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) obsadzenie terenu drzewami

 (1.2) skupisko drzew i krzewów, które nie jest ani lasem, ani sadem

Wiktionary

  • W leśnictwie cecha drzewostanu. Określa się ją poprzez porównanie masy drzewnej (miąższości) istniejącej rzeczywiście w drzewostanie danego gatunku na 1 hektarze do podanej w tzw. tablicach zasobności, jaką mógłby ten sam drzewostan wykazywać w danym wieku i na danym siedlisku w najlepszym wypadku. Np. masa rzeczywista drzewostanu wynosi 240 m³ (metrów sześciennych), a wykazana w tablicach – 300 m³. W takim wypadku zadrzewienie określa się poprzez podzielenie 240:300=0,80, czyli zadrzewienie wynosi 0,80.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. drzewo n., drewno n., drzewiarz m., drzewiarstwo n., zadrzewianie n.

:: zdrobn. drzewko n.

 czas. zadrzewiać ndk., zadrzewić dk.

 przym. drzewny, drzewiasty, drzewkowaty

Wiktionary


zadrzewieniowy

przymiotnik od: zadrzewienie


SJP.pl


zaduch

1. wilgotność najczęściej połączona z wysoką temperaturą oraz brakiem ruchów mas powietrza; duchota, duszność, parność


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) nieświeże powietrze, nie do oddychania

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W bunkrze panował niemiłosierny zaduch.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaducha ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) smród, fetor, odór

Wiktionary


zaducha

1. zbyt mała ilość tlenu wodzie, powodująca śnięcie ryb; przyducha;
2. nieświeże powietrze utrudniające swobodne oddychanie; zaduch


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zaduch

 (1.2) wędk. ryb. duszenie się ryb pod lodem

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaduch m.

Wiktionary


żaducy

przymiotnik jakościowy

 (1.1) stpol. upragniony, pożądany

Wiktionary


zadudnić

wydać głuchy, buczący odgłos; zadudnieć, zahuczeć


SJP.pl


zadudnieć

wydać głuchy, buczący odgłos; zadudnić, zahuczeć


SJP.pl


zadufanie

zbytnia ufność we własne możliwości, siły; zarozumiałość, zarozumialstwo, zadufkostwo, zadufkowatość


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zbytnia pewność siebie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zarozumialstwo

Wiktionary


zadufaniec

potocznie: osoba zarozumiała, bardzo pewna siebie; zuchwalec, zarozumialec


SJP.pl


zadufany

bardzo pewny siebie; zadufały


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) zbyt pewny siebie, pełen buty

Wiktionary


zadufały

bardzo pewny siebie; zadufany


SJP.pl


zadufek

przestarzałe: człowiek zarozumiały, zbyt pewny siebie; zarozumialec, pyszałek, bufon


SJP.pl


zadufkostwo

zbytnia ufność we własne możliwości, siły; zarozumiałość, zarozumialstwo, zadufanie, zadufkowatość


SJP.pl


zadufkowatość

zbytnia ufność we własne możliwości, siły; zarozumiałość, zarozumialstwo, zadufkostwo, zadufanie


SJP.pl


zaduma

pogrążenie się w myślach, marzeniach, rozmyślaniach; zamyślenie, kontemplacja


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) głębokie zamyślenie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Twoja głęboka myśl pogrążyła mnie w głębokiej zadumie.

 (1.1) Z zadumy tej wyrwało ją gwizdanie kosa, który rozbudzony światłem, bijącym z fabryki w okienko, zaczynał wycinać swoje kuranty.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈdũma, AS: zadũma

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zadumanie n., duma ż.

 czas. zadumać dk.

 przym. zadumany

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zamyślenie

Wiktionary


zadumać

1. dawniej: spędzić pewien czas na dumaniu; pomarzyć, podumać;
2. dawniej: zagrać lub zaśpiewać dumę, dumkę;
3. zadumać się - pogrążyć się w myślach, w marzeniach; zamyślić się, rozmarzyć się


SJP.pl


zadumanie

1. dawniej: spędzić pewien czas na dumaniu; pomarzyć, podumać;
2. dawniej: zagrać lub zaśpiewać dumę, dumkę;
3. zadumać się - pogrążyć się w myślach, w marzeniach; zamyślić się, rozmarzyć się


SJP.pl


zadumany

1. taki, który pogrążył się w zadumie; zamyślony, zaabsorbowany, nieobecny;
2. taki, który wyraża zadumę, zamyślenie, np. zadumany uśmiech


SJP.pl


zadumiały

1. dawniej, dziś potocznie: zdumieć;
2. zadumieć się - dawniej, dziś potocznie: zadumać się - popaść w zadumę, pogrążyć się w myślach


SJP.pl


zadumieć

1. dawniej, dziś potocznie: zdumieć;
2. zadumieć się - dawniej, dziś potocznie: zadumać się - popaść w zadumę, pogrążyć się w myślach


SJP.pl


zadumienie

dawniej, dziś potocznie: zadumanie, zaduma - pogrążenie się w myślach


SJP.pl


zadumiewać

1. dawniej, dziś potocznie: zdumiewać;
2. zadumiewać się - dawniej, dziś potocznie: zadumywać się - popadać w zadumę, pogrążać się w myślach


SJP.pl


zadumiony

1. dawniej, dziś potocznie: zadumany;
2. potocznie: zdumiony


SJP.pl


zadumka

ekspresywnie: zaduma - pogrążanie się w myślach


SJP.pl


zadumywać

zadumywać się - popadać w zadumę, pogrążać się w myślach


SJP.pl


zadupie

1. potocznie: mała miejscowość oddalona od ośrodków kulturalnych; prowincja; pipidówka;
2. potocznie: oddalona od centrum dzielnica miasta


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) pot. grub. wieś lub miasteczko ze słabo rozwiniętą komunikacją, handlem itp.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nie mogę do ciebie teraz wpaść, bo jestem u cioci na zadupiu.

 (1.1) Mieścina, z której pochodzę, to straszne zadupie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈdupʲjɛ, AS: zadupʹi ̯e

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dupa ż., dupsko n., dupka ż., dupeczka ż., duperela ż.

 przym. dupiasty

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) posp. pipidówka, pipidówa, zadupiejewo; pot. wygnajewo, wygwizdów / wygwizdowo, wydmuchów / wydmuchowo, grajdoł, grajdołek, dziura, zapadła dziura, dziura zabita dechami / dziura zabita deskami, wieś zabita deskami, świat zabity dechami / świat zabity deskami, wiocha, kaczy dół, tam, gdzie diabeł mówi dobranoc; książk. przedpiekle, głusza, odludzie; neutralnie zapadły kąt, zaścianek; wulg. tam, gdzie psy dupami szczekają, wypiździjewo / wypiździewo; grub. pierdziszewo

Wiktionary


zadurzać

zadurzać się - zaczynać czuć miłość do kogoś; zakochiwać się


SJP.pl


zadurzony

taki, który się zadurzył, zakochał się w kimś


SJP.pl


zadurzyć

zadurzyć się - zakochać się


SJP.pl


zadusić

1. zabić przez ściskanie gardła odbierające oddech; udusić;
2. zadusić się - umrzeć z powodu niemożenia oddychania; udusić się


SJP.pl


zaduszać

1. dusząc, zabijać;
2. gasić ogień; tłumić, ugaszać;
3. nie pozwalać na rozwój czegoś


SJP.pl


zaduszki

1. impreza o charakterze modlitewnym lub artystycznym organizowana blisko świąt Zaduszek;
2. dawne święto pogańskie poświęcone pamięci zmarłych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) rel. w Kościele katolickim dzień poświęcony pamięci wszystkich zmarłych, przypadający na 2 listopada (po dniu Wszystkich Świętych);

Wiktionary

Zaduszki, Dzień Zaduszny lub Święto Zmarłych, formalnie Wspomnienie Wszystkich Wiernych Zmarłych (łac. Commemoratio Omnium Fidelium Defunctorum) – w Kościołach łacińskich obchód liturgiczny poświęcony zmarłym, przypadający corocznie na dzień 2 listopada, treściowo połączony z poprzedzającą go uroczystością Wszystkich Świętych. Zaduszki zbiegają się często zbiegają się z ludowymi obrzędami ku czci zmarłych, wywodzącymi się z wierzeń pogańskich lub przedchrześcijańskich

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W tym roku Zaduszki wypadły w poniedziałek.

 (1.1) Zaduszki to dzień modlitw za zmarłych, odwiedzania cmentarzy i zapalania na grobach świateł (świec, zniczy), które symbolizują nieśmiertelność duszy.

 (1.1) Zaduszki następują po dniu Wszystkich Świętych.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dusza ż., duszeczka ż.

 przym. zaduszny, zaduszkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Dzień Zaduszny, Święto Zmarłych

Wiktionary


zaduszkowy

przymiotnik od: Zaduszki


SJP.pl


zaduszny

przymiotnik

 (1.1) rel. związany z Zaduszkami albo z modlitwami za zmarłych

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. duszyca ż., dusznik mos., dusza ż., Zaduszki

 przysł. duchowo

Wiktionary


zadychra

słodkowodny skorupiak z podgromady skrzelonogów


SJP.pl

Zadychra (Branchipus) - rodzaj skorupiaka z rzędu bezpancerzowców. Zadychry są zwierzętami słodkowodnymi. W Polsce występuje zadychra pospolita (Branchipus schaefferi), żyjąca w okresowo wysychających zbiornikach wodnych. Jej obecność w zbiornikach, które przez długi czas wyglądały na wymarłe, tłumaczono sobie kiedyś tym, że zadychry spadają z nieba.

Wikipedia


zadygotanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zadygotać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zadygotać dk.

Wiktionary


zadyma

zamieszki, kłótnie, walki


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. pejor. publiczna burda z udziałem wielu osób, często brutalna

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dym m., dymek m., zadymianie n., zadymienie n., zadymiarz m., zadymiara ż.

:: zdrobn. zadymka ż.

 czas. dymić ndk., zadymiać ndk., zadymić dk.

 przym. zadymiarski, dymny, dymowy

Wiktionary


zadymać

dmuchać, zawiewać


SJP.pl


zadymiać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zadymić)

 (1.1) wypełniać dymem

 (1.2) wydzielać dym lub parę

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zadymiarz mos., zadymianie n., dym m., dymienie n., dymek m., zadyma ż.

 przym. dymny

 czas. zadymić dk., dymić ndk.

Wiktionary


zadymianie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zadymiać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zadymienie n., zadymka ż., zadyma ż., zadymiarz m., dym m.

 czas. zadymiać ndk., zadymić dk.

 przym. zadymkowy, zadymiarski, dymny

Wiktionary


zadymiara

zadymiarz


SJP.pl

Patrz:

zadymiarz

zadymiarka

zadymiarz; awanturnica, chuliganka


SJP.pl


zadymiarski

zadymiarz, zadyma


SJP.pl

Patrz:

zadymiarz, zadyma

zadymiarstwo

1. uczestnictwo w ulicznych starciach z policją;
2. częste wywoływania awantur, wszczynanie bójek


SJP.pl


zadymiarz

potocznie:
1. osoba uczestnicząca w zadymach, uczestnik ulicznych starć z policją;
2. osoba, która chętnie wywołuje awantury, wszczyna bójki; rozrabiacz, awanturnik


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pot. ktoś, kto bierze udział w zadymach

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈdɨ̃mʲjaʃ, AS: zadmʹi ̯aš

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zadyma ż., zadymianie n., zadymienie n., zadymka ż., dym m.

:: fż. zadymiara ż.

 czas. zadymiać ndk., zadymić dk., dymić ndk.

 przym. dymny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) chuligan, awanturnik, grandziarz, rozrabiaka, warchoł

Wiktionary


zadymić

czasownik przechodni dokonany (ndk. zadymiać)

 (1.1) wypełnić dymem

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zadymiarz mos., zadymianie n., dym m., dymienie n., dymek m., zadyma ż.

 przym. dymny

 czas. zadymiać

Wiktionary


zadymka

śnieżyca połączona z silnym wiatrem


SJP.pl

Zadymka – śnieżyca połączona z silnym wiatrem. Nie powinna być mylona z zamiecią, w trakcie której nie pada śnieg, lecz wiatr unosi z ziemi wcześniej opadłe płatki śniegu.

Wikipedia


zadyszka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) chwilowe trudności ze złapaniem tchu spowodowane najczęściej zbyt dużym wysiłkiem lub zmęczeniem

 (1.2) astma

Wiktionary

Zadyszka – jubileuszowy tribute album, wydany 7 października 2011 z okazji X-lecia zespołu happysad. Wydawnictwo składa się dwóch płyt (CD+DVD).

Płyta zawiera utwory zagrane przez zespoły zaprzyjaźnione z grupą happysad, w nowych aranżacjach. Na płycie znalazł się też jeden utwór w wykonaniu happysad – „Manewry szczęścia”, który także został zaprezentowany w nowej aranżacji.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Typowymi objawami zadyszki są ból gardła i opór przy oddychaniu.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zadyszenie n.

 przym. zdyszany, zadyszały, zadyszany

 czas. dk. zadyszeć, ndk. zadyszać

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) duszność, dychawica, sapka

Wiktionary


żądza

chęć, pragnienie, życzenie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) silne pragnienie, chęć

 (1.2) fizyczne pożądanie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nie mógł powstrzymać swoich materialistycznych żądzy, co doprowadziło go do bankructwa.

 (1.2) Widział w jej oczach żądzę, lecz nie zdobył się na pierwszy krok.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒɔ̃nd͡za, AS: žõnʒa

Wiktionary

Powiązane:

 czas. żądać

 przym. żądny

Wiktionary


zadżal

arabska poezja stroficzna, pisana językiem potocznym


SJP.pl


zadżdżony

słotny, deszczowy; rozdeszczony


SJP.pl


zadźgać

zabić, uderzając, godząc w kogoś czymś ostrym, kłującym, zakłuć; zaźgać; zażgać


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. brak)

 (1.1) zabić, uderzając ostrym narzędziem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W Szwecji serbski wariat zadźgał nożem Annę Lindh, która prawdopodobnie w przyszłości zastąpiłaby obecnego premiera Görana Perssona.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zakłuć

Wiktionary


zadziabywać

rzadko: uśmiercać, zadając ciosy czymś ostrym


SJP.pl


zadziać

potocznie:
1. zapodziać, zgubić
2. zadziać się - wydarzyć się, mieć miejsce, stać się


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. zadziewać)

 (1.1) pot. zagubić, zapodziać

 (1.2) rzad. załatać dzianiną

 (1.3) daw. przywdziać, wdziać

czasownik zwrotny dokonany zadziać się (ndk. zadziewać się)

 (2.1) przest. zawieruszyć się

Wiktionary

Przykłady

 (2.1) — Stary godzinnik po pradziadku. / — Gra? / — I śpiewa — dodał Jontek. / — A bije? / — Ojej! / — Nakręć go! / — Klucz gdzieś zadziałem.

 (2.1) Słońce podnosiło się coraz wyżej, wisiało już nad kościołem, niesło się niepowstrzymanie, zalewając świat ślepiącą jasnością i żarem, wiater się był kajś zadział, że już gorąc bez przeszkody ogarniał ziemię rozmigotaną przysłoną, w której zboża pławiły się, kieby w tym rozbełtanym, cichuśkim wrzątku.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zadzianie n., zadziewanie n.

 czas. zadziewać ndk., zadziewać się ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zapodziać

 (1.3) nadziać, włożyć

Wiktionary


zadzierać

1. nadrywać brzeg czegoś, zaczepiwszy tym o coś innego;
2. wchodzić z kimś w konflikt, narażać się komuś;
3. unosić, kierować coś ku górze, podnosić;
4. zadzierać się:
a) nadrywać się;
b) być kierowanym ku górze;
c) dawniej, potocznie: narażać się komuś


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. zadrzeć)

 (1.1) nadrywać coś, zaczepiwszy tym czymś o coś innego

 (1.2) unosić coś ku górze

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. zadrzeć)

 (2.1) przen. narażać się komuś

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈd͡ʑɛrat͡ɕ, AS: zaʒ́erać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zadra ż., zadzior m., zadziorność ż., zadzieranie n., zadarcie n., darcie n.

 czas. zadrzeć dk.

 przym. zadarty, zadziorny

 przysł. zadziornie

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) narażać się

Wiktionary


zadzieranie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zadzierać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zadzior m., zadziorność ż., zadarcie n., darcie n.

 czas. zadzierać ndk., zadrzeć dk.

 przym. zadziorny

 przysł. zadziornie

Wiktionary


zadzierzgnąć

1. stworzyć mocno ściągnięty węzeł, pętlę; zawiązać;
2. przeciągnąć coś przez otwór; związać coś przeciągniętą linką, wstążką


SJP.pl


zadzierzyściej

stopień wyższy od przysłówka: zadzierzyście


SJP.pl


zadzierzystszy

stopień wyższy od przymiotnika: zadzierzysty


SJP.pl


zadzierzysty

butny, czupurny, zawadiacki, zadzierżysty;
1. skłonny do zaczepki, kłótni;
2. świadczący o takiej postawie, np. zadzierzyste spojrzenie


SJP.pl


zadzim

Zadzim – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie poddębickim, w gminie Zadzim. Leży ok. 15 km na północny zachód od Szadku, przy starym szlaku handlowym, łączącym Sieradz z Łęczycą.

Miejscowość jest siedzibą gminy Zadzim, parafii św. Małgorzaty oraz ważnym ośrodkiem usługowo-handlowym.W miejscowości istnieje straż pożarna, która została założona w 1902 roku.

Wikipedia


zadzimski

przymiotnik od: Zadzim


SJP.pl


zadzior

potocznie: mały i ostry kawałek czegoś, wystający z jakiejś powierzchni; zadra, zadziora


SJP.pl


zadziora

osoba lubiąca wszczynać awantury, jest zadziorna, agresywna; awanturnik, prowokator, złośnik


SJP.pl


zadziorek

ostry, czepny wyrostek na powierzchni części niektórych roślin lub organach zwierząt


SJP.pl


zadziornica

gatunek afrykańskiego płaza


SJP.pl


zadziorniej

stopień wyższy od przysłówka: zadziornie


SJP.pl


zadziorniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: zadziorny


SJP.pl


zadziorność

zadziorny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co zadziorne; cecha tych, którzy są zadziorni

Wiktionary

Patrz:

zadziorny

Powiązane:

 rzecz. zadzior m., zadziorek m., zadziora m./ż., zadzieranie n., zadarcie n.

 czas. zadzierać ndk., zadrzeć dk.

 przym. zadziorny

 przysł. zadziornie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zaczepność

Wiktionary


zadziorny

zaczepliwy, szukający problemów, nieustępliwy


SJP.pl


zadziwaczać

dawniej: zachowywać się jak dziwak


SJP.pl


zadziwiać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zadziwić)

 (1.1) powodować podziw lub zdumienie

czasownik zwrotny niedokonany zadziwiać się (dk. zadziwić się)

 (2.1) okazywać podziw albo zdumienie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Magda zadziwiła wszystkich rozpiętością swojego wokalu w trakcie ostatniego recitalu.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zadziwianie n., zadziwienie n., dziwaczek mos./mrz.

 czas. zdziwić, dziwić, zadziwić dk.

 przym. zadziwiający

 przysł. zadziwiająco

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dziwić, zdumiewać

 (2.1) dziwić się

Wiktionary


zadziwiający

przymiotnik

 (1.1) wywołujący podziw, zdumienie

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zadziwianie n., zadziwienie n.

 czas. zadziwiać ndk., zadziwić dk.

 przysł. zadziwiająco

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) fascynujący, niepojęty, niesamowity, niezwykły, wielki, zaskakujący, zdumiewający

Wiktionary


zadziwić

czasownik przechodni dokonany (ndk. zadziwiać)

 (1.1) dokonany od|zadziwiać.

czasownik zwrotny dokonany zadziwić się (ndk. zadziwiać się)

 (2.1) dokonany od|zadziwiać się.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) I tutaj Tadeusz ją zadziwił, sądziła, że będzie nalegał, aby odprawić kochliwego inżyniera, a on nagle obrócił wszystko w żart.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈd͡ʑivʲit͡ɕ, AS: zaʒ́ivʹić

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dziwny, zadziwiający

 rzecz. zadziwienie n., dziwaczek mos./mrz.

 czas. zdziwić, zadziwiać, dziwić

Wiktionary


zadziwienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zadziwić.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zadziwić, zadziwiać

 przym. zadziwiający

 rzecz. dziwaczek mos./mrz.

Wiktionary


zadziwować

dawniej: zadziwić, zdumieć


SJP.pl


zadżumiona

kobieta chora na dżumę


SJP.pl


zadżumiony

zarażony dżumą


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba chora na dżumę

przymiotnik jakościowy

 (2.1) dotknięty dżumą, taki który choruje na dżumę lub w którym panuje dżuma

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dżuma ż.

:: fż. zadżumiona

 przym. dżumowy

Wiktionary


zadzwonić

czasownik nieprzechodni dokonany

 (1.1) wydobyć dźwięk za pomocą dzwonu lub dzwonka

 (1.2) o dzwonie, dzwonku, telefonie wydać dźwięk

 (1.3) telekom. nawiązać połączenie telefoniczne

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dziewczyna zadzwoniła do drzwi, odezwał się ten sam nieuprzejmy baryton.

 (1.2) Przed chwilą zadzwonił telefon i policjant uprzejmym głosem zaprosił pana Gołąbka na przesłuchanie na komisariat.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈd͡zvɔ̃ɲit͡ɕ, AS: zaʒvõńić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dzwonnik mzw./mos., zadzwonienie n., dzwon m., dzwonek m., dzwonnica ż., dzwonienie n., dzwoneczek mrz.

 czas. dzwaniać, dzwonić ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.3) zatelefonować

Wiktionary


zadzwonienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zadzwonić.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzad͡zvɔ̃ˈɲɛ̇̃ɲɛ, AS: zaʒvõńė̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zadzwonić, dzwonić

 rzecz. dzwonnik mzw./mos., dzwonek mrz., dzwon mrz., dzwonnica ż., dzwonienie n.

Wiktionary


zadławiać

1. uniemożliwiać oddychanie; dławić, dusić;
2. potocznie: odbierać zdolność działania lub mówienia; dławić;
3. potocznie: przytłaczać i zamęczać;
4. potocznie: zakłócać płynność działania czegoś;
5. zadławiać się - potocznie: dławić się


SJP.pl


zadławienie

Zadławienie – jeden ze stanów nagłego zagrożenia życia, polegający na dostaniu się ciała obcego do dróg oddechowych osoby poszkodowanej i spowodowanie całkowitego lub częściowego ich zatkania.

Przy zadławieniu rozróżnia się:

  • niedrożność dróg oddechowych częściową (łagodną)
  • i całkowitą (ciężką)

Wikipedia


żądło

aparat kłujący znajdujący się na odwłoku samic niektórych gatunków błonkówek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zool. u owadów z grupy żądłówek: narząd w postaci kolca wbijanego w ciało ofiary, często w połączeniu z wstrzyknięciem jadu;

 (1.2) przen. atut, niebezpieczna broń kogoś

Wiktionary

Żądło – homologiczny do pokładełka narząd samic wielu żądłówek (Aculeata) umieszczony na końcu odwłoka, połączony rynienką z gruczołem jadowym. Służy zdobywaniu pokarmu i, co ma większe znaczenie, obronie.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Owady wykorzystują żądła do zdobywania pokarmu i do obrony.

 (1.2) Żądłem boksera był jego lewy prosty.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒɔ̃ndwɔ, AS: žõndu̯o

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żądłówka ż.

:: zdrobn. żądełko n.

 czas. żądlić ndk., użądlić dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) ostrze

Wiktionary


żądłowice

Żądłowice – wieś w Polsce, położona w województwie łódzkim, w powiecie tomaszowskim, w gminie Inowłódz, nad rzeką Pilica.

W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa piotrkowskiego.

Wieś królewska tenuty inowłodzkiej Żędłowice, położona w powiecie brzezińskim województwa łęczyckiego w końcu XVI wieku.

Wikipedia


żądłówka

owad, którego samica ma żądło


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ent. owad z żądłem;

Wiktionary

Integralne części wsi w Polsce

Wg TERYT jest ich 4
  • Żądłówka – przysiółek wsi Kasinka Mała w woj. małopolskim, w pow. limanowskim, w gminie Mszana Dolna
  • Żądłówka – przysiółek wsi Lubień w woj. małopolskim, w pow. myślenickim, w gminie Lubień
  • Żądłówka – część wsi Sieniawa w woj. małopolskim, w pow. nowotarskim, w gminie Raba Wyżna
  • Żądłówka – część wsi Spytkowice w woj. małopolskim, w pow. nowotarskim, w gminie Spytkowice

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ʒɔ̃ndˈwufka, AS: žõndu̯ufka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żądło

 czas. żądlić

Wiktionary


żądłówki

owad, którego samica ma żądło


SJP.pl

Żądłówki (Aculeata) – infrarząd w podrzędzie stylikowców (Apocrita). Jest to grupa monofiletyczna.

Wikipedia


żądłowy

żądło


SJP.pl

Patrz:

żądło

zadłużenie

obciążyć długami


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) suma ogólna długów osoby, przedsiębiorstwa czy gospodarki

Wiktionary

Dług w sensie ekonomicznym oznacza niespełniony przez dłużnika na rzecz wierzyciela obowiązek pewnego świadczenia w formie pieniężnej lub rzeczowej w określonym czasie.

Przyczyną powstania długu jest opóźnienie w wykonaniu zobowiązania, którego charakter może określać m.in.:

  • umowa handlowa zawarta pomiędzy dwiema stronami określająca dane świadczenie, np. warunki dostawy towaru lub świadczenia usługi i terminu zapłaty,
  • umowa pożyczki lub kredytu,
  • orzeczenie sądu lub decyzja administracyjna.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zadłużenie gospodarstw domowych w Polsce z tytułu kredytów i pożyczek spada najszybciej od wejścia Polski do Unii Europejskiej.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dług m., zadłużanie n., dłużnik m.

 czas. zadłużyć dk., zadłużać ndk.

 przym. dłużny

Wiktionary


zadłużeniowy

zadłużenie, np. kryzys zadłużeniowy


SJP.pl


zadłużony

taki, który się zadłużył


SJP.pl


zadłużyć

obciążyć długami


SJP.pl


zae-mailować

[czytaj: zaimejlować] potocznie: wysłać e-maila; zamailować, zamejlować


SJP.pl


zaesemesować

wysłać esemesa


SJP.pl


zaetykietkować

ocenić kogoś powierzchownie, według schematów


SJP.pl


zaetykietować

1. ocenić kogoś powierzchownie, zaklasyfikować według uproszczonych schematów;
2. umieścić etykietę na towarze


SJP.pl


zaewidencjonować

sporządzić spis danych, zapisać coś w księdze ewidencyjnej; zewidencjonować


SJP.pl


zafajdać

potocznie:
1. zabrudzić coś, zwykle własnymi odchodami;
2. w przenośni: zaszkodzić sobie lub komuś, narobić kłopotów;
3. zafajdać się - zabrudzić się, upaprać czymś, zwykle własnymi odchodami


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. brak)

 (1.1) pot. zabrudzić coś odchodami, zwykle własnym kałem

 (1.2) pot. przen. zaszkodzić (sobie lub komuś)

czasownik zwrotny dokonany zafajdać się (ndk. brak)

 (2.1) pot. zabrudzić się odchodami, zwykle własnym kałem

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈfajdat͡ɕ, AS: zafai ̯dać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zafajdanie n., zafajdaniec m., sfajdanie n., nafajdanie n.

 czas. fajdać, sfajdać się, nafajdać

 przym. zafajdany

Wiktionary


zafajdanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) pot. zanieczyszczenie czegoś własnym kałem

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzafajˈdãɲɛ, AS: zafai ̯dãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zafajdaniec m.

 czas. zafajdać

Wiktionary


zafajdaniec

potocznie, pogardliwie: ktoś tchórzliwy i nieodpowiedzialny; zasraniec


SJP.pl


zafajdany

potocznie:
1. zabrudzić coś, zwykle własnymi odchodami;
2. w przenośni: zaszkodzić sobie lub komuś, narobić kłopotów;
3. zafajdać się - zabrudzić się, upaprać czymś, zwykle własnymi odchodami


SJP.pl


zafajdywać

potocznie: zabrudzać coś; ufajdywać


SJP.pl


zafakturować

wystawić fakturę, rachunek


SJP.pl


zafalowywać

poruszać się falistym, kołyszącym ruchem


SJP.pl


zafarb

niepożądane zabarwienie powstałe w wyniku nieudolnej obróbki (np. fotografii, druku)


SJP.pl


zafartować

rzadko, potocznie: przynieść szczęście, poszczęścić się


SJP.pl


zafascynować

zaciekawić, zaintrygować, oczarować


SJP.pl

czasownik

 (1.1) wzbudzić wielkie zainteresowanie, podziw, fascynację

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. fascynowanie n., fascynacja ż., zafascynowanie n.

 czas. fascynować ndk.

 przym. fascynujący

Wiktionary


zafascynowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zafascynować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. fascynować, zafascynować dk.

 rzecz. fascynacja ż.

Wiktionary


zafasować

potocznie: otrzymać, zdobyć, dostać skądś


SJP.pl


zafasowywać

dawniej: przywiązywać, przymocowywać do czegoś


SJP.pl


zafałszować

czasownik przechodni dokonany (ndk. zafałszowywać)

 (1.1) przekształcić lub przedstawić coś w taki sposób, że stało się niezgodne z prawdą

 (1.2) sprawić, że produkt stał się gorszej jakości poprzez dodanie do niego mniej wartościowych składników

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. fałszować)

 (2.1) muz. zagrać lub zaśpiewać nieczysto

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Mam dokumenty, które ujawniają, w jaki sposób zafałszowano bilans banku.

 (1.2) Na tych, co chcieliby mleko zafałszować wodą, czekają dotkliwe kary.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzafawˈʃɔvat͡ɕ, AS: zafau̯šovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. fałszywka ż., fałsz m., fałszerz m., falsyfikacja ż., fałszerstwo n.

 czas. falsyfikować ndk., fałszować ndk., sfalsyfikować dk., sfałszować dk., zafałszowywać ndk.

 przym. fałszerski, fałszywy

Wiktionary


zafermentować

1. zacząć fermentować;
2. poddać fermentacji - procesowi rozpadu substancji organicznych; przefermentować, odfermentować


SJP.pl


zafiksować

1. środowiskowo: ustalić, zatwierdzić, np. zafiksować termin odjazdu;
2. potocznie: zafiksować się - nadmiernie skupić się na kimś lub na czymś; dostać bzika


SJP.pl


zafiksowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zafiksować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zafiksować ndk.

 rzecz. fiks mrz., fiksacja ż.

Wiktionary


zafiniszować

1. przebiec, przejechać finisz wyścigu, osiągając metę;
2. potocznie: zakończyć coś w jakiś sposób


SJP.pl


zafira

samochód typu Opel Zafira


SJP.pl


zaflegmienie

zanieczyszczenie flegmą jakiegoś organu


SJP.pl


zaflejtuszać

rzadko: zabrudzać, zapaskudzać


SJP.pl


zaflokować

poddać tkaninę obróbce w celu pokrycia jej drobnym meszkiem


SJP.pl


zafoliować

powlec, pokryć folią; ofoliować


SJP.pl


zafoliowywać

opakowywać w folię; ofoliowywać


SJP.pl


zafolować

dawniej:
1. mocno zabrudzić;
2. folując, zakryć


SJP.pl


zafolowywać

dawniej: folując, zakrywać, zacierać


SJP.pl


zafra

zbiory trzciny cukrowej


SJP.pl

Wikipedia


zafrapować

zaintrygować, zainteresować


SJP.pl


zafrasować

przestarzałe:
1. przysporzyć komuś zmartwienia, przykrości; zasmucić, zmartwić;
2. zafrasować się - zmartwić się, zakłopotać się czymś


SJP.pl


zafrasowany

przestarzałe:
1. przysporzyć komuś zmartwienia, przykrości; zasmucić, zmartwić;
2. zafrasować się - zmartwić się, zakłopotać się czymś


SJP.pl


zafrendować

środowiskowo: zawrzeć z kimś znajomość; zafriendować


SJP.pl


zafriendować

[czytaj: zafrendować] środowiskowo: zawrzeć z kimś znajomość; zafrendować


SJP.pl


zafrykanizować

nadać lub przywrócić czemuś charakter afrykański


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. afrykanizować)

 (1.1) kult. narzucić afrykańskość, przymusić kogoś do zostania Afrykaninem, zmienić coś na afrykańskie

czasownik zwrotny dokonany zafrykanizować się (ndk. afrykanizować się)

 (2.1) stać się Afrykaninem, nabrać cech afrykańskich

Wiktionary

Przykłady

 (2.1) Przybysze z Bliskiego Wschodu zafrykanizowali się dosyć szybko.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. afrykanerski mrz., Afryka ż., afryka ż., Afrykanin mos., Afrykańczyk mos., Afrykanka ż., afrykanizacja ż., afrykanologia ż., afrykanistyka ż., afrykanista mos., afrykanistka ż., Afrykaner mos., afrykaner mos., Afrykanerka ż., afrykanerka ż., afrykaniec mos., afro n., afrykanizowanie n., zafrykanizowanie n., afrykańskość ż.

 czas. afrykanizować ndk., afrykanizować się ndk.

 przym. afrykański, wewnątrzafrykański, afrykanistyczny, afrykanerski, afro

 temsłow. afro-

Wiktionary


zafrykanizowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) nadanie czemuś afrykańskiego charakteru

 (1.2) socjol. polit. usunięcie białych z różnych dziedzin życia przez czarnych

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Afryka ż., afrykańskość ż., afryka ż., afrykanizacja ż., afrykanizowanie

 czas. afrykanizować ndk., zafrykanizować ndk.

Wiktionary


zafu

w buddyzmie zen: okrągła poduszka, na której siedzi się w czasie medytacji zazen


SJP.pl

Zafu (jap. 座蒲) – w buddyzmie zen okrągła poduszka o średnicy ok. 30 cm i wysokości 10 cm, na której siedzi się podczas medytacji zazen.

Poduszka pozwala pewniej siedzieć ze skrzyżowanymi nogami. Zafu unosi pośladki, dzięki czemu kolana mogą dotykać podłogi, co daje właściwą pozycję medytacyjną.

Wikipedia


zafuczeć

o zwierzętach: wydać fuczący dźwięk


SJP.pl


zafugować

zespoić fugami; sfugować


SJP.pl


zafundować

czasownik dokonany

 (1.1) pokryć koszty wynikające z zaproszenia kogoś gdzieś

 (1.2) sprawić wątpliwą przyjemność

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Irlandczycy za porządki, które sobie zafundowali, zapłacili nędzą gospodarczą, głodem oraz emigracją, głównie wykształconych.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zafundowanie n., fundowanie n., fundator mos., fundatorka ż.

 czas. fundować ndk.

Wiktionary


zafundowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zafundować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zafundować dk.

Wiktionary


zafunkcjonować

zwykle o maszynach, mechanizmach: zacząć działać właściwie, zaistnieć, rozpocząć pracę; zadziałać, zaskoczyć, ruszyć


SJP.pl


zag.

skrót od:
1. zagadnienie;
2. zagadka


SJP.pl


zaga

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gwara. (Kociewie) piła

 (1.2) gwara. (Kociewie) alkoholik, pijak

Wiktionary


zagacić

dawniej: okryć, zagrodzić mchem, słomą, ziemią itp.; ogacić


SJP.pl


zagadać

czasownik dokonany (ndk. zagadywać)

 (1.1) pot. zacząć rozmowę

 (1.2) pot. zająć czyjąś uwagę rozmową

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Bardzo mu się podobała, ale nie miał odwagi do niej zagadać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈɡadat͡ɕ, AS: zagadać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zagadanie n., gadka, gadanie

 czas. gadać, wygadać, wygadywać

 wykrz. gadanie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zagaić

Wiktionary


zagadanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zagadać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. gadać, zagadać dk.

 rzecz. gadanie n.

 wykrz. gadanie

Wiktionary


zagadanka

słowa, których ktoś używa z przyzwyczajenia, którymi zagaduje


SJP.pl


zagadka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) łamigłówka, w której z jednych informacji należy wywnioskować inne

 (1.2) intrygująca tajemnica, trudna do wyjaśnienia

 (1.3) gatunek literatury ludowej; element fabuły baśni;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Rozwiązanie zagadki jest na stronie 15.

 (1.2) – Androny! – zawołał Benedykt – te wszystkie cuda, tajemniczości, zagadki za grosz sensu nie mają!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈɡatka, AS: zagatka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. odgadywanie n., zagadkowość ż.

 przym. zagadkowy

 przysł. zagadkowo

 czas. gadać

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) enigma, tajemnica, węzeł gordyjski

Wiktionary


zagadkowo

przysłówek

 (1.1) w sposób zagadkowy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zagadkowość ż., odgadywanie n., zagadka ż.

 przym. zagadkowy

 czas. gadać

Wiktionary


zagadkowość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co zagadkowe

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zagadkowość postaci polskiego arystokraty wzmacnia jego niejasna przeszłość i zbrodnie w otoczeniu hrabiego.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. odgadywanie n., zagadka ż.

 przym. zagadkowy

 przysł. zagadkowo

 czas. gadać

Wiktionary


zagadkowy

przymiotnik od: zagadka


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) tajemniczy, pełen sekretów

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W samym środku napisu pojawiły się zagadkowe cyfry 3, 5 i 2.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzaɡatˈkɔvɨ, AS: zagatkovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. odgadywanie n., zagadka ż., zagadkowość ż.

 przysł. zagadkowo

 czas. gadać

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) enigmatyczny, ezoteryczny, tajemniczy

Wiktionary


zagadnienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) omawiany temat, wątek, problem, kwestia

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na wykładzie przedstawiono zagadnienia, które będą przedmiotem analizy na następnym spotkaniu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzaɡadʲˈɲɛ̇̃ɲɛ, AS: zagadʹńė̃ńe

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wątek, temat, problem, kwestia, sprawa

Wiktionary


zagadnieniowy

zagadnienie


SJP.pl

Patrz:

zagadnienie

zagaić

rozpocząć z kimś rozmowę


SJP.pl


zagaj

teren porośnięty drzewami; zagajnik, gaj


SJP.pl

Miejscowości i ich części w Polsce

  • Zagaj – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. radziejowskim, w gminie Osięciny
  • Zagaj – wieś w woj. łódzkim, w pow. łęczyckim, w gminie Góra Świętej Małgorzaty
  • Zagaj – część wsi Zagaj w woj. łódzkim, w pow. łęczyckim, w gminie Góra Świętej Małgorzaty
  • Zagaj – część wsi Maurzyce w woj. łódzkim, w pow. łowickim, w gminie Zduny
  • Zagaj – część wsi Maków-Kolonia w woj. łódzkim, w pow. skierniewickim, w gminie Maków
  • Zagaj – część wsi Brzezie w woj. małopolskim, w pow. wielickim, w gminie Kłaj
  • Zagaj – przysiółek wsi Nakło w woj. śląskim, w pow. częstochowskim, w gminie Lelów
  • Zagaj – część wsi Lutomirów w woj. wielkopolskim, w pow. kolskim, w gminie Dąbie
  • Zagaj – część wsi Szarłatów w woj. wielkopolskim, w pow. kolskim, w gminie Osiek Mały
  • Zagaj – osada w woj. wielkopolskim, w pow. obornickim, w gminie Oborniki
  • Zagaj – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. tureckim, w gminie Dobra

Wikipedia


zagajać

1. rozpoczynać zebranie, obrady itp. wygłoszeniem mowy lub odpowiedniej formuły;
2. rozpoczynać rozmowę


SJP.pl


zagajacz

ten, kto zagaja, przemawia na otwarciu czegoś (np. obrad, zebrania)


SJP.pl


zagajenie

rozpocząć z kimś rozmowę


SJP.pl


zagajewice

2 miejscowości w Polsce:

  • Zagajewice – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. inowrocławskim, w gminie Dąbrowa Biskupia
  • Zagajewice – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. radziejowskim, w gminie Osięciny

Wikipedia


zagajewski

nazwisko


SJP.pl

Zagajewski – polski herb szlachecki.

Wikipedia


zagajniczek

zdrobnienie od: zagajnik


SJP.pl


zagajnik

teren porośnięty drzewami; zagaj, gaj


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) leśn. młody, niewielki las

Wiktionary

  • zagajnik – wywodząca się od gaju potoczna nazwa młodego lasu lub młodnika, także określająca niewielki las, rzadziej zarośla.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz.

:: zdrobn. zagajniczek mrz.

Wiktionary


zagajnikowy

zagajnik


SJP.pl

Patrz:

zagajnik

zagajówek

Zagajówek – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie pińczowskim, w gminie Michałów.

Wikipedia


żagań

miasto w województwie lubuskim


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. jedna z polskich miejscowości;

Wiktionary

Żagań (pol. hist. Żegań, Żegan lub Zegan; niem. Sagan, Sagan in Schlesien lub Sagan am Bober; łuż. Zahań; cz. Zaháň; łac. Saganensis, Saganum, Sagnum, Zagano lub Zager) – miasto, będące jednocześnie gminą miejską i siedzibą gminy wiejskiej Żagań, zlokalizowane w zachodniej Polsce, w województwie lubuskim, na pograniczu Niziny Śląsko-Łużyckiej i Wału Trzebnickiego, nad Bobrem i Czerną Wielką; siedziba powiatu żagańskiego. Usytuowane w odległości 40 km od granicy polsko-niemieckiej i 100 km od granicy polsko-czeskiej.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Żagań leży nad Bobrem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒaɡãɲ, AS: žagãń

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żaganianin m., żaganianka ż.

 przym. żagański

Wiktionary


zagańczyk

nazwisko


SJP.pl


zaganiacz

niewielki ptak wędrowny z rodziny pokrzewkowatych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) ornit. nazwa systematyczna|Hippolais icterina|ref=tak., drobny ptak śpiewający;

Wiktionary

Zaganiacz (zwyczajny) (Hippolais icterina) – gatunek ptaka wędrownego z rodziny trzciniaków (Acrocephalidae), wcześniej zaliczany do pokrzewkowatych (Sylviidae). Monotypowy.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: zaˈɡãɲat͡ʃ, AS: zagãńač

Wiktionary


zaganiaczka

zaganiacz


SJP.pl

Patrz:

zaganiacz

zaganianie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaganiać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzaɡãˈɲä̃ɲɛ, AS: zagãńä̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zaganiać ndk.

Wiktionary


żaganianin

mieszkaniec Żagania


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żagania

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żagań m.

:: fż. żaganianka ż.

 przym. żagański

Wiktionary


żaganianka

mieszkanka Żagania


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żagania

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żagań m.

:: fm. żaganianin m.

 przym. żagański

Wiktionary


żaganiec

Żaganiec (przed 1945 niem. Hermsdorf b. Sagan) – wieś w Polsce położona w województwie lubuskim, w powiecie żagańskim, w gminie Iłowa nad Czerną i Lubatką w Puszczy Żagańskiej (Bory Dolnośląskie).

Przez wieś biegnie droga wojewódzka nr 296 stanowiąca zachodnią granicę największego w Polsce poligonu wojskowego – OSP Żagań-Świętoszów. Poniżej ujścia Lubatki do Czernej znajduje się wyremontowana i oddana do użytku w 2009 mała elektrownia wodna o mocy zainstalowanej ok. 30 kW.

Wikipedia


żagański

Żagań


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący Żagania

Wiktionary

Patrz:

Żagań

Powiązane:

 rzecz. Żagań m., żaganianin m., żaganianka ż.

Wiktionary


zagapiać

zagapiać się - rzadko:
1. zatrzymać na kimś, na czymś wzrok przez dłuższy czas;
2. przeoczać coś, myśląc o czymś innym


SJP.pl


zagapić

zagapić się:
1. zatrzymać na kimś, na czymś wzrok przez dłuższy czas;
2. zamyśliwszy się przeoczyć coś


SJP.pl


żagar

gwarowo: szczapa, bierwiono


SJP.pl


zagardlenie

gwałtowne uduszenie w wyniku uciśnięcia narządów szyi


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) med. gwałtowne uduszenie na skutek przerwania dopływu powietrza przez ściśnięcia narządów szyi od zewnątrz;

Wiktionary

Zagardlenie – termin z zakresu kryminalistyki i medycyny sądowej, określający specyficzny rodzaj uduszenia gwałtownego przez bezpośredni, mechaniczny ucisk na narządy szyi. Najczęściej spotykanymi mechanizmami zagardlenia są:

  • powieszenie
  • zadzierzgnięcie
  • zadławienie

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Nie znaleziono śladu kuli ani bardzo specyficznych obrażeń, charakterystycznych dla uderzenia tępym narzędziem. Wyklucza to tzw. zagardlenie, które jest działaniem siłą, po którym zostaje ślad.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zagardlić dk.

Wiktionary


zagarnąć

czasownik przechodni dokonany (ndk. zagarniać)

 (1.1) dokonany od|zagarniać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zagarnianie n., zagarnięcie n.

 czas. zagarniać ndk.

Wiktionary


żagary

regionalnie: szczapy, bierwiona


SJP.pl

Żagary (w gwarze wileńskiej suche patyki, żerdki, chrust) – polska grupa poetycka, która narodziła się w Wilnie w 1931 roku. Sytuowała się w obrębie tzw. Drugiej Awangardy, była nazywana także „awangardą wileńską”. Początkowo grupa wydawała czasopismo o takiej samej nazwie „Żagary”. Jej członkowie postulowali społeczne zaangażowanie literatury, a ich twórczość charakteryzowała się lewicowym radykalizmem, antyfaszyzmem oraz katastrofizmem.

Wikipedia


żagarysta

członek grupy poetyckiej Żagary


SJP.pl


zagaszczać

potocznie: bywać, gościć gdzieś


SJP.pl


zagasły

taki, który stracił blask, ściemniał, zbladł


SJP.pl


zagazować

1. skazić jakiś teren, jakieś pomieszczenie itp. gazami bojowymi;
2. uśmiercić gazem


SJP.pl


zagazowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zagazować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. gaz m., gazownia ż., gazownik m., gazowanie n., gazówka ż., gazownictwo n.

 czas. gazować ndk., zagazować dk.

 przym. gazowy, gazowniczy, gazowany

Wiktionary


zagazowywać

gazować;
1. skażać jakiś teren, jakieś pomieszczenie itp. gazami bojowymi;
2. uśmiercać gazem


SJP.pl


zagdański

nazwisko


SJP.pl


zagęgać

zagęgotać;
1. o gęsiach: wydać charakterystyczny głos;
2. potocznie: powiedzieć coś niewyraźnie przez nos, wymamrotać coś; wyjąkać, wymruczeć, wybełkotać


SJP.pl


zagęgotać

zagęgać;
1. o gęsiach: wydać charakterystyczny głos;
2. potocznie: powiedzieć coś niewyraźnie przez nos, wymamrotać coś; wyjąkać, wymruczeć, wybełkotać


SJP.pl


zagęścić

spowodować zwiększenie gęstości


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. zagęszczać)

 (1.1) zwiększyć gęstość substancji, roztworów

 (1.2) zgromadzić w jednym miejscu zbyt wiele ludzi

 (2.2) skupić się na pewnej niewielkiej powierzchni

 (2.3) o miejscach: zapełnić się ludźmi

 (2.4) o rzeczach, zjawiskach, wydarzeniach, faktach itp.: pojawić się, nastąpić w dużej ilości w jednym miejscu lub czasie

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zagęstnik mrz., dogęszczanie n., dogęszczenie n., gąszcz mrz., gęstnienie n., gęstnięcie n., gęstość ż., gęstowie n., gęstwa ż., gęstwina ż., pozagęszczanie n., pozgęszczanie n., przegęszczanie n., przegęszczenie n., rozgęszczanie n., rozgęszczenie n., zagęszczacz mrz., zagęszczanie n., zagęszczarka ż., zagęszczenie n., zgęstnienie n., zgęstnięcie n., zgęszczacz mrz., zgęszczanie n., zgęszczenie n.

 czas. dogęszczać ndk., dogęścić dk., gęstnąć ndk., gęstnieć ndk., pozagęszczać dk., pozgęszczać dk., przegęszczać ndk., przegęścić dk., rozgęszczać ndk., rozgęścić dk., zagęszczać ndk., zgęstnąć dk., zgęstnieć dk., zgęszczać ndk., zgęścić dk.

 przym. gęstawy, gęsty, zgęstły, zgęstniały

 przysł. gęstawo, gęsto

Wiktionary


zagęstnik

substancja naturalna lub syntetyczna pęczniejąca w wodzie do przygotowywania farb drukarskich


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) substancja, która ma właściwość zagęszczania czegoś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Mąka tapiokowa stosowana jest jako skuteczny zagęstnik do zup i sosów.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. gęstość ż., gęstwina ż., gąszcz m., zagęszczanie n., zagęszczenie n., zagęszczacz m., zagęszczarka ż.

 czas. gęstnieć ndk., gęstnąć ndk., zgęstnieć dk., zgęstnąć dk., zagęszczać ndk., zagęścić dk.

 przym. gęsty, gęstawy, gęstwinny

 przysł. gęsto, gęstawo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zagęszczacz

Wiktionary


zagęszczać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zagęścić)

 (1.1) zwiększać gęstość

 (1.2) przepełniać ludźmi

 (1.3) gromadzić gdzieś jednocześnie dużą ilość lub liczbę czegoś

czasownik zwrotny niedokonany zagęszczać się (dk. zagęścić się)

 (2.1) stawać się gęstszym

 (2.2) zapełniać się ludźmi

 (2.3) pojawiać się gdzieś jednocześnie w dużej ilości lub liczbie

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zagęszczanie n., zagęstnik mrz., zagęszczacz mos./mrz.

 przym. gęsty

 czas. zagęścić

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) koncentrować, kondensować

 (2.1) gęstnąć, gęstnieć

Wiktionary


zagęszczacz

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) substancja, która ma właściwość zagęszczania czegoś

 (1.2) maszyna, która coś zagęszcza

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) pracownik, który coś zagęszcza

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Mąka tapiokowa stosowana jest jako skuteczny zagęszczacz do zup i sosów.

 (1.2) Opcjonalnie, przy znacznie zmniejszonej sile docisku, prasa może pracować także jako zagęszczacz osadu.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. gęstość ż., gęstwina ż., gąszcz m., zagęszczanie n., zagęszczenie n., zagęstnik m., zagęszczarka ż.

 czas. gęstnieć ndk., gęstnąć ndk., zgęstnieć dk., zgęstnąć dk., zagęszczać ndk., zagęścić dk.

 przym. gęsty, gęstawy, gęstwinny

 przysł. gęsto, gęstawo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zagęstnik

 (1.2) zagęszczarka

Wiktionary


zagęszczarka

urządzenie do zagęszczania czegoś


SJP.pl

Zagęszczarka (np. zagęszczarka wibracyjna, zagęszczarka płytowa, zagęszczarka stopowa) – maszyna stosowana do zagęszczania podłoża (gruntu, nawierzchni) poprzez proces wibrowania. Elementem roboczym jest płyta metalowa wzbudzana przez układ wibracyjny napędzany silnikiem elektrycznym lub spalinowym.

Wikipedia


zagęszczenie

spowodować zwiększenie gęstości


SJP.pl

  • zagęszczenie (leśnictwo)
  • zagęszczenie populacji

Wikipedia


zagiąć

1. odchylić trwale; wykrzywić; wygiąć;
2. ujawnić u kogoś brak wiedzy wprawiając go w zakłopotanie


SJP.pl

czasownik przechodni

 (1.1) dokonany od|zaginać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaginanie n., zagięcie n., gięcie n., wygięcie n.

 czas. zaginać ndk.

Wiktionary


zagięcie

1. odchylić trwale; wykrzywić; wygiąć;
2. ujawnić u kogoś brak wiedzy wprawiając go w zakłopotanie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) miejsce, gdzie coś jest zagięte

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zgiąć, zagiąć

 rzecz. wygięcie n., giętarka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) fałda, łuk, załamanie

Wiktionary


żagiel

ukształtowany płat tkaniny lub innego materiału, służący do napędzania jednostek żaglowych siłą wiatru


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) astr. jeden z gwiazdozbiorów nieba południowego;

Wiktionary

Żagiel – rodzaj pędnika wiatrowego stosowanego do napędzania żaglowców, jachtów, bojerów, żaglowozów itd. Jest to odpowiednio ukształtowany płat tkaniny (ew. innego tworzywa) rozpięty na omasztowaniu jednostek żaglowych, stawiany fałami i kierowany szotami lub brasami (najczęściej przy użyciu lin pomocniczych). Zadaniem żagla jest wytworzenie siły aerodynamicznej napędzającej jednostkę. Zespół żagli tworzy ożaglowanie.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈʒaɟɛl, AS: žaǵel

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) skr. Vel

Wiktionary


żagielek

1. sklepienie w kształcie trójkąta sferycznego, stanowiące przejście od kwadratu podbudowy do podstawy kopuły; wrożnik;
2. u roślin motylkowatych: górny płatek korony;
3. zdrobnienie od: żagiel


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od: żagiel

 (1.2) mały żagiel

 (1.3) archit. narożny element sklepienia o kształcie trójkąta sferycznego

Wiktionary

Architektura
  • żagielek, pendentyw – element narożny w postaci sklepienia o kształcie trójkąta sferycznego.
Biologia
  • żagielek (łac. velum) – zobacz: welum
  • żagielek – element budowy kwiatu motylkowego
Inne
  • Żagielek – polska łódź spacerowa

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. żeglarstwo n., żegluga ż., żeglarz m., żeglarka ż., żeglowanie n., żagiel m., żaglowiec m., żaglówka ż., pożeglowanie n., zażeglowanie n., przyżeglowanie n., odżeglowanie n., żeglowność ż., żaglica ż., żaglon m., żaglonowe nmos., ożaglowanie n., żaglowanie n.

 czas. żeglować ndk., pożeglować dk., zażeglować dk., przyżeglować dk., odżeglować dk., ożaglować dk., żaglować ndk.

 przym. żeglarski, żaglowy, żeglugowy, żeglowny

 przysł. żeglarsko, żaglowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.3) pendentyw

Wiktionary


żagielkowy

przymiotnik od: żagielek


SJP.pl


zagięty

1. odchylić trwale; wykrzywić; wygiąć;
2. ujawnić u kogoś brak wiedzy wprawiając go w zakłopotanie


SJP.pl


żagiew

1. płonący kawał drewna; głownia;
2. grzyb z rodziny żagwiowatych, pasożytujący na drzewach; huba


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) płonący kawał drewna

 (1.2) przen. coś, co staje się przyczyną, początkiem gwałtownych i dramatycznych wydarzeń

 (1.3) biol. zob. huba.

Wiktionary

  • żagiew (Polyporus) – rodzaj grzybów wielkoowocnikowych z rodziny żagwiowatych (Polyporaceae);
  • żagiew, inaczej żagnica – zwyczajowa nazwa ważek z rodzaju Aeshna
  • Żagiew – kolaboracyjna organizacja żydowska w getcie warszawskim

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Dwa smolne łuczywa ogień obejmował boży, zażegniętą żagiew podano dziewczynie, która żywo i zręcznie pod stos ją podłożyła.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒaɟɛf, AS: žaǵef

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żegota ż./mos.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) głownia

Wiktionary


żagiewka

mała rybka morska z rodziny żagiewkowatych, jaskrawo ubarwiona, często hodowana w akwariach


SJP.pl

Neofavolus Sotome & T. Hatt. (żagiewka) – rodzaj grzybów z rodziny żagwiowatych (Polyporaceae).

Wikipedia


żagiewkowate

rodzina niewielkich morskich ryb z rzędu okoniokształtnych; kilka gatunków hodowanych w akwariach


SJP.pl

Żagiewkowate (Cirrhitidae) – rodzina morskich ryb okoniokształtnych.

Występowanie: ciepłe wody oceaniczne

Wikipedia


żagiewkowaty

o cechach charakterystycznych dla rodziny ryb z podrzędu okoniokształtnych


SJP.pl


zaginać

czasownik nieprzechodni dokonany

 (1.1) zniknąć bez śladu; przepaść bez wieści

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaginięcie n., zaginiony mos.

 przym. zaginiony

Wiktionary


zaginanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaginać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zagiąć, zaginać ndk.

 rzecz. wygięcie n., giętarka ż.

Wiktionary


zaginarka

maszyna używana w budownictwie


SJP.pl


zaginięcie

1. przepaść gdzieś, nie dając znaku życia;
2. zostać zgubionym lub ukradzionym; zginąć, przepaść;
3. przenośnie: ulec zapomnieniu; zginąć


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaginąć.

Wiktionary

  • Zaginięcie (powieść)
  • Chyłka. Zaginięcie
  • Artykuły i przekierowania do artykułów zaczynające się od „Zaginięcie”

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌzaɟĩˈɲɛ̇̃ɲt͡ɕɛ, AS: zaǵĩńė̃ńće

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zaginąć, ginąć

Wiktionary


zaginiona

kobieta, która zaginęła


SJP.pl

  • Zaginiona (The Missing) – włosko-australijski film dramatyczny z 1999 roku
  • Zaginiona (Oyayubi sagashi) – japoński film dramatyczny z 2006 roku
  • Zaginiona (The Girl in the Park) – amerykański film dramatyczny z 2007 roku
  • Zaginiona (Gone) – amerykański film dramatyczny z 2012 roku
  • Zaginiona – polski serial telewizyjny z 2003 roku stacji TVP1
  • Zaginiona (Vanished) – amerykański serial telewizyjny z 2006 roku stacji Fox
  • Zaginiona – powieść Andrzeja Pilipiuka; czwarty tom z cyklu Kuzynki (wydany w 2014 roku)

Wikipedia


zaginiony

człowiek, który zaginął; człowiek, o którym nie wiadomo, czy żyje


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) człowiek, który zaginął

przymiotnik

 (2.1) utracony, zagubiony w czasie lub przestrzeni

Wiktionary

  • Zaginiony – rumuński film obyczajowy z 1969 roku w reżyserii Mircei Mureşana
  • Zaginiony – amerykański thriller z 1982 roku w reżyserii Costy Gavrasa
  • Zaginiony – amerykański serial telewizyjny
  • Zaginiony – powieść rumuńskiego pisarza Mihaila Sadoveanu
  • Zaginiony – brytyjski serial telewizyjny

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌzaɟĩˈɲɔ̃nɨ, AS: zaǵĩńõny

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zaginąć

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) utracony, zgubiony, zagubiony, niedostępny

Wiktionary


zagipsowywać

wypełniać lub pokrywać gipsem


SJP.pl


zaglądać

czasownik niedokonany (dk. zajrzeć)

 (1.1) patrzeć w głąb czegoś

 (1.2) pot. wstępować gdzieś na krótko

 (1.3) przen. książk. o świetle: wpadać przez okno

 (1.4) przen. książk. o czymś, co znajduje się tuż za oknem: być widocznym z wnętrza

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈɡlɔ̃ndat͡ɕ, AS: zaglõndać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaglądanie n.

 czas. oglądać, oglądnąć

Wiktionary


zaglądanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaglądać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zaglądać ndk.

Wiktionary


żaglarz

rzemieślnik szyjący lub naprawiający żagle; żaglownik


SJP.pl


żaglasty

przypominający kształtem żagiel; obecnie używane wyłącznie w połączeniu: sklepienie żaglaste


SJP.pl


żagle

potocznie: pływanie łódką z żaglem


SJP.pl

Żagle – ilustrowany magazyn, wydawany w cyklu miesięcznym w latach 1959-2020. Porusza tematy związane z żeglarstwem (regaty żeglarskie, jachting, nawigacja, szkutnictwo i kulturą żeglarską).

Wikipedia


żaglica

ryba z rodziny żaglicowatych o charakterystycznej, wysokiej i długiej płetwie grzbietowej


SJP.pl

Żaglica, żaglica pacyficzna (Istiophorus platypterus) – gatunek morskiej ryby okoniokształtnej z rodziny żaglicowatych (Istiophoridae), ceniony obiekt połowów sportowych i komercyjnych.

Wikipedia


żaglicowate

rodzina ryb z rzędu okoniokształtnych; drapieżne ryby morskie z ciepłych mórz i oceanów z charakterystyczną dużą płetwą grzbietową


SJP.pl

Żaglicowate (Istiophoridae) – rodzina morskich ryb okoniokształtnych (Perciformes), potocznie nazywanych marlinami – wcześniej nazwa ta stosowana była tylko dla ryb z rodzaju Makaira. Są blisko spokrewnione z włócznikowatymi (Xiphiidae). Mają duże znaczenie gospodarcze, są cenione w wędkarstwie sportowym. Tłuszcz z ich wątroby zawiera dużo witaminy A.

Wikipedia


żaglicowaty

o cechach charakterystycznych dla rodziny ryb morskich z rzędu okoniokształtnych


SJP.pl


żaglik

rodzaj mchów z rodziny zdrojkowatych


SJP.pl

Moczara, żaglik (Dichelyma Myrin) – rodzaj mchu z rodziny zdrojkowatych.

Wikipedia


zaglomeryzować

połączyć mniejsze kawałki, ziarna w większe części; zaglomerować


SJP.pl


żaglomistrz

specjalista zajmujący się szyciem, trymowaniem i naprawianiem żagli; żaglownik; żaglarz


SJP.pl


żaglomistrzostwo

umiejętność szycia i naprawy żagli


SJP.pl


żaglomistrzowski

związany z umiejętnością szycia, trymowania i naprawiania żagli


SJP.pl


żaglomistrzyni

żaglomistrz


SJP.pl

Patrz:

żaglomistrz

żaglon

gatunek ryby z rzędu skrzelokształtnych


SJP.pl

Żaglon (Alepisaurus ferox) – gatunek ryby skrzelokształtnej z rodziny żaglonowatych (Alepisauridae), dla której jest typem nomenklatorycznym. Występuje we wschodnim i zachodnim Pacyfiku na głębokości od 0 do 1830 m. Osiąga do 215 cm długości i 9 kg masy ciała.

Wikipedia


zaglondać

czasownik nieprzechodni niedokonany

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. patrzeć, przypatrywać się

Wiktionary


żaglopłat

Wikipedia


żaglować

latać szybowcem, wykorzystując wstępujące prądy powietrzne


SJP.pl


żaglowcowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z żaglowce, dotyczący żaglowca

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żaglowiec m.

Wiktionary


żaglowiec

1. łódka żaglowa;
2. ryba akwariowa o spłaszczonym, podobnym do trójkąta ciele; skalar


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) mar. statek z żaglami, napędzany siłą wiatru;

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (2.1) icht. pot. skalar;

Wiktionary

Żaglowiec (statek żaglowy) – statek wodny o napędzie żaglowym. Jednostka pływająca, której jedynym lub podstawowym czynnikiem napędowym jest jeden lub więcej żagli. Na danej jednostce przygotowanej do żeglugi zbiór wszystkich możliwych do zastosowania na niej rodzajów żagli stanowi jej aktualne ożaglowanie, przy czym nie wszystkie rodzaje tych żagli muszą być użyte jednocześnie.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Przez wiele wieków na oceanach dominowały żaglowce.

 (2.1) W moim akwarium mam dwa żaglowce i sześć neonówek.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒaɡˈlɔvʲjɛt͡s, AS: žaglovʹi ̯ec

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żagiel m., żeglarstwo n., żeglarz m., żeglowność ż., żeglarka ż., żeglowanie n., żegluga ż.

:: zdrobn. żaglówka ż.

 czas. żeglować ndk., pożeglować dk., odżeglować dk.

 przym. żaglowcowy, żaglówkowy, żaglowy, żeglowny, żeglugowy

Wiktionary


żaglowiosłowiec

statek morski napędzany zarówno za pomocą żagli, jak i wioseł


SJP.pl


żaglówka

łódka wyposażona przynajmniej w jeden żagiel; jacht


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) żegl. niewielka łódź żaglowa;

 (1.2) żaglowa łódka-zabawka

Wiktionary

Jacht żaglowy (ang. sailing yacht) często skrótowo oznaczany s/y lub s. y. (od angielskiego nazewnictwa) – jednostka pływająca wykorzystywana do celów sportowo-turystycznych, której głównym lub jedynym napędem są żagle. Podział na żaglówki, jachty czy żaglowce nie jest ostry i jedynie zwyczajowy.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Po jeziorze pływa żaglówka.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒaɡˈlufka, AS: žaglufka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żagiel m., żagle nmos., żaglowiec m., żeglarz m., żeglarka ż., żegluga ż., żagielek mrz., żeglarstwo n.

 czas. żeglować, pożeglować

 przym. żaglowy, żeglowny, żeglugowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) jacht

Wiktionary


żaglownia

pomieszczenie w stoczni, w którym przechowuje się i konserwuje żagle


SJP.pl


żaglownictwo

umiejętność szycia, trymowania i naprawiania żagli


SJP.pl


żaglownik

rzemieślnik szyjący lub naprawiający żagle; żaglarz; żaglomistrz


SJP.pl


żaglowóz

kołowy pojazd napędzany żaglem lub paralotnią napędową, używany w żeglarstwie lądowym


SJP.pl

Żaglowóz (ang. land yacht) – jednostka używana w żeglarstwie lądowym, poruszająca się na kołach, napędzana siłą wiatru, której pędnikiem jest żagiel. Konstrukcja żaglowozu podobna jest do ślizgu lodowego, zwanego popularnie bojerem. Żeglarze lądowi zazwyczaj wykorzystują dno wyschniętych słonych jezior lub – dzięki zjawisku pływów – okresowo odsłaniane dno morza.

Wikipedia


żaglowy

przymiotnik od: żagiel


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący żagla, związany z żaglem lub z żaglami

 (1.2) wyposażony w żagle

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Było sobie jezioro Schwenzeiten See (Święcajty), na którym klubowicze co roku rozgrywali regaty łodzi żaglowych.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒaɡˈlɔvɨ, AS: žaglovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żagiel m., żeglarz mos./mzw., żeglarka ż., żaglowiec m., żaglówka ż., żeglowanie n.

 czas. żeglować ndk.

Wiktionary


zagmatwania

ogół komplikacji


SJP.pl


zagmatwanie

skomplikowany, trudny do zrozumienia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zagmatwać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zagmatwać dk.

 przym. zagmatwany

 rzecz. gmatwanie n.

Wiktionary


zagmatwany

skomplikowany, trudny do zrozumienia


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) skomplikowany, trudny do zrozumienia

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzaɡmatˈfãnɨ, AS: zagmatfãny

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zagmatwać

 rzecz. gmatwanie n., zagmatwanie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) mętny, nieczytelny, niejasny, niejednoznaczny, nieprzejrzysty, pogmatwany, pokrętny, powikłany, skomplikowany, zawikłany, zawiły

Wiktionary


zagmatwywać

czynić niejasnym, trudnym do zrozumienia; gmatwać


SJP.pl


zagnać

1. doprowadzić szybko w określone miejsce;
2. zamęczyć poprzez gonienie;
3. zmusić do jakieś czynności; zagonić


SJP.pl


zagnanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zagnać.

Wiktionary

Zagnanie (kasz. Jezoro Zagnanié) – jezioro położone na Pojezierzu Kaszubskim, w powiecie kościerskim województwa pomorskiego, w pobliżu Wdzydzkiego Parku Krajobrazowego („Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Wierzycy”). Zagnanie zajmuje powierzchnię 143 ha, długość wynosi 2,3 km, szerokość do 0,8 km a głębokość maksymalna to 19,5 m, przepływa przez nie Wierzyca.

Jezioro znajduje się na południe od Kościerzyny przy drodze wojewódzkiej nr 214.

Wikipedia

Powiązane:

 czas. zagnać dk.

Wiktionary


zagnańsk

wieś w Polsce


SJP.pl

Zagnańsk – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie kieleckim. Jest siedzibą gminy Zagnańsk.

Był wsią biskupstwa krakowskiego w województwie sandomierskim w ostatniej ćwierci XVI wieku. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego.

Wikipedia


zagnański

Zagnańsk (wieś w Polsce)


SJP.pl


zagnańszczanin

mieszkaniec Zagnańska (wsi w Polsce)


SJP.pl


zagnańszczanka

mieszkanka Zagnańska (wsi w Polsce)


SJP.pl


zagnębić

znęcając się nad kimś, zniszczyć go, zamęczyć; uciemiężyć


SJP.pl


zagniatać

czasownik niedokonany (dk. zagnieść)

 (1.1) kulin. gnieść, ugniatać nadając odpowiednią konsystencję; wyrabiać ciasto

 (1.2) powodować zagięcia, fałdę na jakimś materiale, papierze

czasownik zwrotny niedokonany zagniatać się (dk. zagnieść się)

 (2.1) ulegać zagnieceniu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Mąkę razową pszenną odsiewamy i mieszamy z mąką gryczaną, którą otrzymujemy po zmieleniu kaszy gryczanej; dodajemy soli, wody i zagniatamy ciasto.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈɟɲatat͡ɕ, AS: zaǵńatać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zagniecenie n., zagniatanie n., gnieciuch mrz.

 czas. zagnieść dk.

Wiktionary


zagniatanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zagniatać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zagniatać ndk.

 rzecz. gnieciuch mrz.

Wiktionary


zagniazdownik

ptak, który po wykluciu opuszcza swoje gniazdo


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) ornit. ptak zdolny po wykluciu do prawie samodzielnej egzystencji;

Wiktionary

Zagniazdownik – określenie gatunków ptaków, których pisklęta bardzo szybko po wykluciu z jaja są zdolne do samodzielnego życia (np. samodzielnie zdobywają pokarm) i nie przebywają w gnieździe. Są one pokryte gęstym puchem, sprawnie chodzą, biegają (niektóre także pływają), potrafią utrzymać stałą temperaturę ciała. Opuszczają gniazdo w trakcie pierwszego dnia od wyklucia i samodzielnie zbierają pokarm (wskazywany przez rodziców). Rodzice przez pewien czas prowadzą je, chronią przed napastnikami i ogrzewają pod skrzydłami.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Typowymi zagniazdownikami są: kaczki, gęsi (w tym łabędzie), kurowate.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. gniazdownik mzw., gniazdo n., gniazdowisko n.

 czas. gniazdować

 przym. gniazdowy

Wiktionary


zagnić

potocznie: trochę zgnić; nadgnić


SJP.pl


żagnica

duża ważka z rodziny żagnicowatych


SJP.pl

Aeshna – rodzaj stosunkowo dużych ważek z rodziny żagnicowatych (Aeshnidae). Gatunki z tego rodzaju określane są w języku polskim zwyczajową nazwą żagnica lub żagiew.

Rodzaj został opisany przez Fabriciusa w 1775 jako pierwszy rodzaj rodziny Aeshnidae. Początkowo obejmował 4 gatunki. Przez długi czas w literaturze stosowano nieprawidłową pisownię nazwy naukowej Aeschna. Gatunek typowy został poprawnie określony dopiero w 1934. Jest nim Aeshna grandis.

Wikipedia


żagnicowate

rodzina owadów z podrzędu ważek różnoskrzydłych (największe ważki ze współcześnie żyjących); należą do niej m.in. żagnica i husarz


SJP.pl

Żagnicowate (Aeshnidae) – rodzina owadów zaliczanych do ważek różnoskrzydłych (Anisoptera) obejmująca silne i żwawo latające ważki, największe spośród występujących w Europie i Ameryce Północnej. Rozpiętość ich skrzydeł wynosi 70–110 mm. W Polsce reprezentowana jest przez kilkanaście gatunków, w tym 2 (żagnica północna i żagnica zielona) objęte ścisłą ochroną gatunkową, a 1 (żagnica torfowcowa) – ochroną częściową.

Wikipedia


żagnicowaty

o cechach żagnicowatych (rodzina owadów)


SJP.pl


żagniczka

żagniczka zwyczajna - gatunek ważki


SJP.pl


zagniecenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zagnieść.

 (1.2) miejsce, w którym coś jest nierówne, odkształcone wskutek gniecenia

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zagniatać, zagnieść

 rzecz. gnieciuch mrz.

Wiktionary


zagnieść

czasownik dokonany

 (1.1) kulin. cuk. połączyć składniki ciasta ugniatając je rękoma

 (1.2) utworzyć zagięcie, fałdę na jakimś materiale

 (1.3) zabić kogoś, przycisnąwszy swoim ciężarem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Mama zagniotła drożdżówkę i postawiła do wyrośnięcia.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zagniecenie n., gnieciuch mrz.

 czas. zagniatać ndk.

Wiktionary


zagnietek

worczak zagnietek - gatunek pająka z rodziny worczakowatych


SJP.pl


zagniewać

czasownik

 (1.1) daw. wzbudzić gniew w kimś

czasownik zwrotny zagniewać się

 (2.1) daw. wpaść w gniew

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. gniew m.

 czas. gniewać ndk.

 przym. gniewny

 przysł. gniewnie

Wiktionary


zagniły

trochę zgniły; nadgniły


SJP.pl


zagoić

zakończyć proces pourazowy; zasklepić ranę


SJP.pl


zagojony

zakończyć proces pourazowy; zasklepić ranę


SJP.pl


zagon

długi, wąski pas ziemi uprawnej, ograniczony bruzdami


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) roln. długi, wąski pas ornego pola, ograniczony równoległymi bruzdami, składający się z kilku lub kilkunastu skib;

 (1.2) daw. powierzchnia ziemi uprawnej trudna do sprecyzowania

 (1.3) wojsk. hist. siły i sposób walki kawalerii, która wykonuje wypad w głąb terytorium przeciwnika;

Wiktionary

  • zagon ziemi – pas gruntu rolnego
  • zagon wojska – pojęcie historyczne oznaczające formę walki jazdy
  • zagon (miara) – staropolska miara długości i powierzchni
  • Zagon – żleb w polskich Tatrach
  • Zagon – niezamieszkana leśniczówka w woj. zachodniopomorskim, w powiecie koszalińskim, w gminie Bobolice,

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Na tym zagonie pod lasem posadziliśmy w tym roku brukselkę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzaɡɔ̃n, AS: zagõn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zagończyk

 przym. zagonowy

Wiktionary


zagończyk

w dawnym wojsku polskim: żołnierz doświadczony w zwalczaniu zagonów tatarskich


SJP.pl

Zagończyk – pojęcie historyczne (XVI–XVIII wiek), określające w dawnym wojsku polskim i kozackim dowódcę wojskowego stosującego taktykę działań na głębokim zapleczu nieprzyjaciela.

Za ostatniego „polskiego zagończyka” uważa się majora Henryka Dobrzańskiego pseudonim „Hubal”, który nie złożył broni po bitwie pod Kockiem i walczył nadal z Niemcami, prowadząc wojnę partyzancką do zimy 1939/1940.

Wikipedia


zagonek

zdrobnienie od: zagon


SJP.pl


zagonik

zdrobnienie od: zagon


SJP.pl


zagonowy

przymiotnik od: zagon


SJP.pl


zagorączkować

zacząć mieć podwyższoną temperaturę ciała; zacząć gorączkować


SJP.pl


zagórki

Miejscowości i ich części w Polsce

Wg TERYT jest ich 9, w tym 4 podstawowe
  • Zagórki – część miasta Białystok
  • Zagórki − wieś w woj. łódzkim, w pow. poddębickim, w gminie Pęczniew
  • Zagórki – część wsi Biskupice w woj. łódzkim, w pow. sieradzkim, w gminie Sieradz
  • Zagórki – część wsi Mszana Górna w woj. małopolskim, w pow. limanowskim, w gminie Mszana Dolna
  • Zagórki – część wsi Ceranów w woj. mazowieckim, w pow. sokołowskim, w gminie Ceranów
  • Zagórki − osada w woj. pomorskim, w pow. człuchowskim, w gminie Człuchów
  • Zagórki − wieś w woj. pomorskim, w pow. słupskim, w gminie Kobylnica
  • Zagórki – część wsi Snochowice w woj. świętokrzyskim, w pow. kieleckim, w gminie Łopuszno
  • Zagórki − wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. drawskim, w gminie Drawsko Pomorskie

Wikipedia


zagórnik

wieś w Polsce


SJP.pl

Miejscowości w Polsce

Wg TERYT jest ich 2
  • Zagórnik – wieś w woj. lubelskim, w pow. chełmskim, w gminie Dubienka
  • Zagórnik – wieś w woj. małopolskim, w pow. wadowickim, w gminie Andrychów

Zobacz też

  • Zagórna

Wikipedia


zagórny

nazwisko


SJP.pl


zagórów

miasto w Polsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Polsce;

Wiktionary

Zagórów (niem. Hinterberg) – miasto w województwie wielkopolskim, powiecie słupeckim, położone w pobliżu rzeki Warty, 16 kilometrów od Słupcy. Miasto jest siedzibą władz gminy Zagórów.

Według danych z 31 grudnia 2021 miasto liczyło 2831 mieszkańców.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: zaˈɡuruf, AS: zaguruf

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zagórowski

Wiktionary


zagórowianin

mieszkaniec Zagórowa (miasta w Polsce)


SJP.pl


zagórowianka

mieszkanka Zagórowa (miasta w Polsce)


SJP.pl


zagórowski

przymiotnik od: Zagórów


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Jarosław Zagórowski – polski inżynier
  • Julian Zagórowski – polski prawnik, działacz społeczny
  • Olgierd Zagórowski – polski historyk
  • Paweł Zagórowski – polski wojskowy
  • Zygmunt Zagórowski – polski nauczyciel

Wikipedia


zagorsk

miasto w Rosji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. hist. Siergijew Posad, nazwa oficjalna w latach 1930-1991;

Wiktionary

Siergijew Posad (ros. Сергиев Посад) – miasto w Rosji, w obwodzie moskiewskim, siedziba Siergijewo-Posadskiego rejonu. Miasto położone 71 km na północ od Moskwy, przy linii kolejowej Moskwa – Jarosław, nad rzeką Kanczurą i jej dopływami. W 2020 Siergijew Posad liczył 100,3 tys. mieszkańców.

Nazwy miasta: do 1919 – Siergijewskij Posad, Siergijew Posad, 1919–1930 – Siergijew, 1930–1992 – Zagorsk, od 1992 – Siergijew Posad.

Wikipedia


zagorski

przymiotnik od: Zagorsk


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Mitrofan (Zagorski) – prawosławny biskup
  • Władimir Zagorski – rosyjski działacz komunistyczny

Zobacz też:

  • Zagórski

Wikipedia


zagórz

miasto w Polsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Polsce;

Wiktionary

Zagórz – miasto w województwie podkarpackim, w powiecie sanockim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Zagórz. Położony w pobliżu ujścia Osławy do Sanu, na Pogórzu Bukowskim. Leży w dawnej ziemi sanockiej.

W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. krośnieńskiego. W latach 1972–1977 Zagórz był w granicach administracyjnych miasta Sanoka jako dzielnica.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈzaɡuʃ, AS: zaguš

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zagórzanin mos., zagórzanka ż.

 przym. zagórski

Wiktionary


zagorzalec

przestarzałe: osoba ożywiona jakąś ideą, pełna zapału do działania; entuzjasta, zapaleniec, pasjonat, miłośnik


SJP.pl


zagorzalej

stopień wyższy od przysłówka: zagorzale


SJP.pl


zagorzalszy

stopień wyższy od przymiotnika: zagorzały


SJP.pl


zagórzanin

mieszkaniec Zagórza, Zagórza Śląskiego lub Zagórzan


SJP.pl


zagórzanka

mieszkanka Zagórza, Zagórza Śląskiego lub Zagórzan


SJP.pl

  • Barbara Zagórzanka – polska śpiewaczka operowa
  • Zagórska Struga

Wikipedia


zagórzański

przymiotnik od: Zagórzany, Zagórze, Zagórze Śląskie


SJP.pl


zagórzany

mieszkaniec Zagórza, Zagórza Śląskiego lub Zagórzan


SJP.pl

Miejscowości i ich części w Polsce

Wg TERYT jest ich 5, w tym 3 podstawowe
  • Zagórzany– część wsi Hamernia w woj. lubelskim, w pow. biłgorajskim, w gminie Józefów
  • Zagórzany – wieś w woj. małopolskim, w pow. gorlickim, w gminie Gorlice
  • Zagórzany – wieś w woj. małopolskim, w pow. wielickim, w gminie Gdów
  • Zagórzany – przysiółek wsi Groble w woj. podkarpackim, w pow. niżańskim, w gminie Jeżowe
  • Zagórzany – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. buskim, w gminie Solec-Zdrój

Wikipedia


zagorzałek

Wikipedia


zagorzałość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co zagorzałe

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zagorzały

 rzecz. pogorzelec mos.

Wiktionary


zagorzały

gorliwy, zawzięty, żarliwy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) gorliwy, zawzięty, żarliwy, zdecydowany w poglądach

 (1.2) zażarty, odznaczający się gwałtownością

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Erazm Majewski był wybitnym uczonym, ale także zagorzałym endekiem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzaɡɔˈʒawɨ, AS: zagožau̯y

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. pogorzelec mos., zagorzałość ż.

 przysł. zagorzale

 czas. zagorzeć

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gorliwy, pełen zapału, zapalony, zawzięty, żarliwy, fanatyczny, zapamiętały

 (1.2) zajadły, zażarty

Wiktionary


zagórze

obszar za górami


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) geogr. geol. obszar wzdłuż łańcucha górskiego po stronie działania sił ruchów górotwórczych

 (1.2) pot. obszar za górami

Wiktionary

  • zagórze – typ jednostki geologicznej i geomorfologicznej

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. Zagórze n.

 przym. zagórzański

Wiktionary


zagorzeć

czasownik nieprzechodni dokonany

 (1.1) przest. zapłonąć

 (1.2) przest. zatruć się tlenkiem węgla

 (1.3) przest. opalić się

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈɡɔʒɛt͡ɕ, AS: zagožeć

Wiktionary

Powiązane:

 czas. gorzeć ndk.

 przym. zagorzały

 przysł. zagorzale

 rzecz. pogorzelec mos.

Wiktionary


zagorzyce

Miejscowości w Polsce

Wg TERYT jest ich 5
  • Zagorzyce – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. radziejowskim, w gminie Radziejów
  • Zagorzyce – wieś w woj. małopolskim, w pow. miechowskim, w gminie Miechów
  • Zagorzyce – wieś w woj. podkarpackim, w pow. ropczycko-sędziszowskim, w gminie Sędziszów Małopolski
  • Zagorzyce – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. pińczowskim, w gminie Pińczów
  • Zagorzyce – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. staszowskim, w gminie Bogoria

Wikipedia


zagościniec

Miejscowości i ich części w Polsce

  • Zagościniec – część wsi Strzakły w woj. lubelskim, w pow. bialskim, w gminie Międzyrzec Podlaski
  • Zagościniec – część wsi Kościeniewicze w woj. lubelskim, w pow. bialskim, w gminie Piszczac
  • Zagościniec– część wsi Smólsko Duże w woj. lubelskim, w pow. biłgorajskim, w gminie Biłgoraj
  • Zagościniec – część wsi Olszewnica w woj. lubelskim, w pow. radzyński, w gminie Kąkolewnica
  • Zagościniec – część wsi Gruszka Zaporska w woj. lubelskim, w pow. zamojskim, w gminie Radecznica
  • Zagościniec – część wsi Nieznanowice w woj. małopolskim, w pow. wielickim, w gminie Gdów
  • Zagościniec – część wsi Baba w woj. mazowieckim, w pow. ostrołęckim, w gminie Łyse
  • Zagościniec – wieś w woj. mazowieckim, w pow. wołomińskim, w gminie Wołomin
    • Zagościniec – przystanek kolejowy w powyższej miejscowości

    Wikipedia


zagospodarowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) racjonalne wykorzystanie terenów lub zasobów

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zagospodarowanie przestrzenne Saskiej Kępy wiąże się ściśle z historią planowanieanowania rozwoju całego miasta.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. gospodarz mos., zagospodarowywanie n.

 czas. zagospodarować dk., zagospodarowywać ndk.

Wiktionary


zagospodarowywać

czasownik

 (1.1) wykorzystywać teren lub zasób

 (1.2) wpływać na coś, obejmować coś swoim wpływem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pańszczyzna pracę, którą wykonywali chłopi, zagospodarowuje w obrębie systemu niewolniczego.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zagospodarowanie n., gospodarz m., gospodarka ż., zagospodarowywanie n.

 czas. zagospodarować dk.

 przym. gospodarczy

Wiktionary


zagospodarowywanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) przygotowywanie do użytku, wykorzystywanie na jakiś cel

 (1.2) przejmowanie na własny użytek

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Władze Kazachstanu rozpoczęły zagospodarowywanie bezludnych terytoriów.

 (1.2) Rozpoczęło się stopniowe zagospodarowywanie elektoratu zhańbionego ugrupowania.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zagospodarowanie n., gospodarz mos.

 czas. zagospodarowywać ndk., zagospodarowywać się ndk.

 przym. zagospodarowywany

 ims. zagospodarowywany

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) przejmowanie

Wiktionary


zagotować

1. doprowadzić ciecz do wrzenia;
2. zagotować się - oburzyć się, zbulwersować


SJP.pl

czasownik przechodni

 (1.1) doprowadzić jakiś płyn do stanu wrzenia

czasownik zwrotny dokonany

 (2.1) znaleźć się w stanie wrzenia

 (2.2) przen. gwałtownie zdenerwować się

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zagotowałem wodę na herbatę.

 (2.1) Zalej mi kawę, gdy woda się zagotuje!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzaɡɔˈtɔvat͡ɕ, AS: zagotovać

Wiktionary

Powiązane:

 czas. gotować ndk.

 rzecz. zagotowanie n.

Wiktionary


zagotowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zagotować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zagotować

Wiktionary


zagotowany

1. doprowadzić ciecz do wrzenia;
2. zagotować się - oburzyć się, zbulwersować


SJP.pl


zagować

czasownik

 (1.1) gw-pl|Warmia. rżnąć piłą

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaga ż.

Wiktionary


zagozda

nazwisko


SJP.pl

Osoby noszące nazwisko Zagozda

  • Jan Zagozda (1930–2018) – polski dziennikarz radiowy i popularyzator muzyki

Osoby posługujące się pseudonimem Zagozda

  • Bohdan de Nisau ps. Zdzisław Zagozda (1896–1943) – polski działacz socjalistyczny, komunistyczny i niepodległościowy, uczestnik II i III powstania śląskiego, organizator Związku Niezależnej Młodzieży Socjalistycznej „Życie”
  • Adam Michnik ps. Andrzej Zagozda (ur. 1946) – polski publicysta, eseista, pisarz, historyk i działacz polityczny. W latach 1968–1989 dysydent i jeden z głównych działaczy opozycji demokratycznej w PRL. Od 1989 redaktor naczelny „Gazety Wyborczej”. Kawaler Orderu Orła Białego

Wikipedia


zagr.

skrót od: zagranica, zagraniczny


SJP.pl


zagrabki

zgrabione z pola resztki zżętego zboża


SJP.pl


zagrać

1. wykonać utwór na instrumencie muzycznym;
2. wziąć udział w grze;
3. wykonać czynność związaną z grą (np. uderzyć piłkę, położyć kartę, wykonać ruch);
4. udać coś lub kogoś;
5. wystawić przedstawienie;
6. zabrzmieć; wydać dźwięk;
7. w przemyślany sposób wpłynąć na kogoś;
8. udać się (np. o przedsięwzięciu);
9. w przemyślany sposób wykorzystać światło lub barwy;
10. zaszczekać, goniąc zwierzynę (o psach myśliwskich)


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany

 (1.1) wykonać utwór na instrumencie muzycznym

 (1.2) wziąć udział w grze

 (1.3) wykonać czynność związaną z grą (np. uderzyć piłkę, położyć kartę, wykonać ruch)

 (1.4) udać coś lub kogoś

 (1.5) wystawić przedstawienie

 (1.6) zabrzmieć

 (1.7) w przemyślany sposób wpłynąć na kogoś

 (1.8) udać się (np. o przedsięwzięciu)

 (1.9) w przemyślany sposób wykorzystać światło lub barwy

 (1.10) łow. o psach myśliwskich: zaszczekać goniąc zwierzynę

forma czasownika.

 (2.1) 2. os. lp. rozk. od: zagracić

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzaɡrat͡ɕ, AS: zagrać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. granie n., grajek mos., zagrywanie n., zagranie n., zagrywka ż., przygrywka ż.

 czas. grać, zagrywać ndk.

 przym. growy

Wiktionary


zagracać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zagracić)

 (1.1) zastawiać gratami; umieszczać gdzieś zbyt wiele przedmiotów

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. graciarnia ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zastawiać, zaśmiecać

Wiktionary


zagracić

zastawić pomieszczenie zbyt wieloma meblami, gratami


SJP.pl


zagradzać

czasownik

 (1.1) stawiać zagrodę; oddzielać; ogradzać jakąś powierzchnię

 (1.2) utrudniać swobodne przejście do jakiegoś miejsca

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈɡrad͡zat͡ɕ, AS: zagraʒać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zagroda ż., zagródka ż., zagrodnik m., zagrodowiec m., zagradzanie n., zagrodzenie n., ogród mrz.

 czas. zagrodzić dk.

 przym. zagrodowy, zagrodniczy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) tarasować

Wiktionary


zagradzanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zagradzać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zagrodzenie n., zagroda ż., zagródka ż., zagrodnik m., zagrodowiec m., ogród mrz.

 czas. zagradzać ndk., zagrodzić dk.

 przym. zagrodowy, zagrodniczy

Wiktionary


zagrajek

nazwisko


SJP.pl


zagrajmer

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) slang. posp. osoba nagrywająca, najczęściej w serwisie YouTube, filmiki wideo typu „zagrajmy w…” (ang. „let’s play…”), przedstawiające rozgrywkę w grach komputerowych

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: fż. zagrajmerka ż.

Wiktionary


zagramaniczny

przymiotnik relacyjny

 (1.1) żart. pot. infant. zagraniczny

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Eric-Emmanuel Schmitt to mój ulubiony autor do bicia. Ulubiony bo zagramaniczny.

Wiktionary


zagramolać

dawniej: zagramolać się - gramoląc się, dostać się gdzieś


SJP.pl


zagranica

kraje leżące poza granicami danego państwa; obczyzna


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) terytorium położone poza terytorium państwa, o którym mowa

Wiktionary

Zagranica – państwa znajdujące się poza granicami danego kraju.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Obroty handlowe Polski z zagranicą rosną z roku na rok.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzaɡrãˈɲit͡sa, AS: zagrãńica

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zagraniczniak mos., zagranicznik mos., granica ż.

 przym. zagraniczny

 przysł. za granicą

Wiktionary


zagraniczniak

obcokrajowiec; zagranicznik


SJP.pl


zagranicznik

obcokrajowiec; zagraniczniak


SJP.pl


zagraniczny

przymiotnik relacyjny

 (1.1) odbywający się za granicą, mający związek z zagranicą, pochodzący z zagranicy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nasze miasto rozpoczęło kampanię reklamową, by zachęcić zagraniczne firmy do zainwestowania w nim.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzaɡrãˈɲit͡ʃnɨ, AS: zagrãńičny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zagranica ż., zagraniczniak m., zagraniczność ż.

 przysł. za granicą

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zewnętrzny, obcy, cudzoziemski, żart. zagramaniczny

Wiktionary


zagranie

1. wykonać utwór na instrumencie muzycznym;
2. wziąć udział w grze;
3. wykonać czynność związaną z grą (np. uderzyć piłkę, położyć kartę, wykonać ruch);
4. udać coś lub kogoś;
5. wystawić przedstawienie;
6. zabrzmieć; wydać dźwięk;
7. w przemyślany sposób wpłynąć na kogoś;
8. udać się (np. o przedsięwzięciu);
9. w przemyślany sposób wykorzystać światło lub barwy;
10. zaszczekać, goniąc zwierzynę (o psach myśliwskich)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zagrać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈɡrãɲɛ, AS: zagrãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zagrać dk.

 rzecz. gra ż., zagrywka ż., zagrywanie ż.

 przym. grywalny

Wiktionary


zagranko

zdrobnienie od: zagranie


SJP.pl


zagrażać

stwarzać sytuację niebezpieczną, narażać na ryzyko


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. zagrozić)

 (1.1) stwarzać sytuację niebezpieczną, narażać na ryzyko

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈɡraʒat͡ɕ, AS: zagražać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zagrożenie n., zagrażanie n.

 czas. grozić

Wiktionary


zagrażanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zagrażać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzaɡraˈʒãɲɛ, AS: zagražãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zagrażać

Wiktionary


zagregować

połączyć elementy w całość


SJP.pl


zagregowanie

zebranie elementów, złączenie w całość


SJP.pl


zagreus

w mitologii greckiej: przydomek Dionizosa jako boga związanego ze światem podziemnym i nocnymi obrzędami


SJP.pl

Zagreus (gr. Ζαγρεύς Zagreús, łac. Zagreus) – w mitologii greckiej syn Zeusa i Persefony. Bóstwo solarne obecne także w mitologii Traków, jako syn Zbelsurda (Sbelsurdosa) i Bendidy.

Według mitu greckiego, wrodzy Zeusowi tytani wywabili małego Zagreusa z kolebki w pieczarze na górze Ida, nęcąc zabawkami, i rzucili się nań, by go zabić. Usiłując im się wymknąć, Zagreus wielokrotnie zmieniał postać; kolejno wcielał się w Zeusa, Kronosa, lwa, konia, węża, tygrysa i byka. Gdy w ostatnim wcieleniu tytani schwytali go i pożarli, zjawiła się Atena i ocaliła tylko jego serce, oddając je Zeusowi. Natomiast jego kości zostały pochowane przez Apolla w Delfach, a Zeus dokonał pomsty na tytanach uśmiercając ich piorunami.

Wikipedia


zagrobowy

przestarzale: pozagrobowy - istniejący w zaświatach


SJP.pl


zagroda

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) dom na wsi wraz z zabudowaniami gospodarczymi i zazwyczaj otoczonym płotem obszarem

 (1.2) wydzielony ogrodzeniem teren dla zwierząt

 (1.3) daw. zob. przegroda.

Wiktionary

Zagroda, okół, obejście – zespół budynków gospodarskich i mieszkalnych niewielkiego gospodarstwa wiejskiego wraz z podwórzem i otoczeniem.

Zagroda składa się z domu mieszkalnego (chaty) i budynków gospodarczych: (stodoły, obory, spichlerza). Zabudowania najczęściej otoczone są płotem i ustawione wokół wewnętrznego podwórza.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wtem u ogrodzenia z desek rozdzielającego zagrody Anzelma i Fabiana coś zaszeleściło.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈɡrɔda, AS: zagroda

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zagrodnik m., zagrodowiec m., zagrodzenie n., zagradzanie n.

:: zdrobn. zagródka ż.

 czas. zagradzać ndk., zagrodzić dk.

 przym. zagrodowy, zagrodniczy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gumno, obejście

Wiktionary


zagrodniczka

zagrodnik


SJP.pl

Patrz:

zagrodnik

zagrodniczy

zagrodnik


SJP.pl

Patrz:

zagrodnik

zagrodnik

w dawnej Polsce: chłop posiadający jedynie zagrodę, zobowiązany do pańszczyzny


SJP.pl

Zagrodnik (daw. też ogrodnik; łac. hortulanus) – włościanin posiadający dom z ogrodem oraz grunt pod uprawę o obszarze nie większym niż ćwierć łana. Rodzina zagrodnicza liczyła najczęściej 4-5 osób, więc posiadane przez nie gospodarstwo zapewniało jej przeważnie podstawowe minimum do egzystencji - inaczej niż w przypadku chałupników, którzy poza chałupą nie posiadali niczego więcej i zmuszeni byli służyć jako siła najemna tak u kmieci jak i zagrodników. Wielu zagrodników nieoficjalnie powiększało swoje małe gospodarstwa o tzw. "nieużytki" lub "pustki" z których płacono jedynie czynsz pieniężny.

Wikipedia


zagrodno

  • Zagrodno – wieś w województwie dolnośląskim, w powiecie złotoryjskim, w gminie Zagrodno
  • Zagrodno – osada w województwie pomorskim, w powiecie gdańskim, w gminie Kolbudy
  • Zagrodno – gmina wiejska w województwie dolnośląskim, w powiecie złotoryjskim
  • Zagrodno – nieistniejący przystanek osobowy w Zagrodnie, w powiecie złotoryjskim, w województwie dolnośląskim

Wikipedia


zagrodowy

przymiotnik od: zagroda


SJP.pl


zagrodzenie

konstrukcja utrudniająca przejście


SJP.pl


zagrodzić

czasownik przechodni dokonany (ndk. zagradzać)

 (1.1) dokonany od|zagradzać.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) - Jutro trzeba od frontu żerdziami zagrodzić - powiedział ziewając Korbal. - Zostawić tylko przełaz, resztę zagrodzić i gliną obrzucić.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈɡrɔd͡ʑit͡ɕ, AS: zagroʒ́ić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. podgrodzie n., zagroda ż., zagródka ż., zagrodnik m., zagrodowiec m., zagrodzenie n., zagradzanie n., ogród mrz.

 czas. zagradzać ndk.

 przym. zagrodowy, zagrodniczy

Wiktionary


zagrodzieński

przymiotnik od: Zagrodno (wieś w województwie dolnośląskim)


SJP.pl


zagrodzki

nazwisko


SJP.pl

  • Andrzej Zagrodzki – podporucznik, uczestnik powstania warszawskiego
  • Janusz Zagrodzki – historyk sztuki
  • Kazimierz Zagrodzki – doktor medycyny weterynaryjnej, pułkownik Wojska Polskiego II Rzeczypospolitej
  • Krzysztof Zagrodzki – polski i francuski historyk sztuki
  • Stanisław Zagrodzki – technolog żywności, profesor Politechniki Łódzkiej

Wikipedia


zagros

pasmo górskie w Iranie


SJP.pl

Zagros – góry w Iranie, od pd.-zach. obrzeżają Wyżynę Irańską. Długość ok. 1600 km, szerokość 200–300 km. Najwyższy szczyt Zard Kuh, 4548 m n.p.m. Obejmują kilkanaście grzbietów górskich (biegnących równolegle z pn.-zach. na pd.-wsch.) rozdzielonych podłużnymi obniżeniami pochodzenia tektonicznego i krasowego. Grzbiety z płaskimi wierzchołkami i stromo opadającymi stokami.

Wikipedia


zagrożenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) coś, co jest niebezpieczne

Wiktionary

Zagrożenie – zjawisko wywołane działaniem sił natury bądź człowieka, które powoduje, że poczucie bezpieczeństwa maleje bądź zupełnie zanika. Dzielą się one na:

  • naturalne (np. klęski żywiołowe),
  • związane z działalnością człowieka, a te dzielimy na:
    • zagrożenia cywilizacyjne, np. choroby;
    • zagrożenia destrukcyjne, np. terroryzm, przestępczość, sabotaż;
    • zagrożenia gospodarcze, np. zanieczyszczenie środowiska, wadliwe konstrukcje.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Większość węży nie jest agresywna i kąsa tylko w sytuacji zagrożenia.

 (1.1) Premier nie chce odpowiedzieć, czy Facebook stanowi zagrożenie dla wolności słowa.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzaɡrɔˈʒɛ̃ɲɛ, AS: zagrožńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zagrażać, grozić, zagrozić

 przym. zagrożony

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) niebezpieczeństwo

Wiktionary


zagrozić

czasownik dokonany (ndk. grozić)

 (1.1) zasugerować groźne skutki

 (1.2) zacząć stanowić zagrożenie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Żona zagroziła mu rozwodem, jeśli nie przestanie pić.

 (1.2) Walki zagroziły spójności państwa.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. grozić ndk.

 rzecz. zagrożenie n.

 przym. zagrożony

Wiktionary


zagrożony

1. taki, któremu coś grozi, np. czuć się zagrożonym;
2. taki, za który coś grozi, np. przestępstwo zagrożone dożywociem


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, któremu coś grozi

 (1.2) taki, za który coś grozi

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zagrożony jest zresztą cały świat, ale ja już pragnę ocalić tylko tę jedną wyspę…

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zagrożenie n., groźba ż.

 czas. grozić ndk., zagrozić dk.

 przym. groźny

Wiktionary


zagruntowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zagruntować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. gruntować, zagruntować dk.

 przym. gruntowy

Wiktionary


zagruźliczony

pełny zarazków gruźlicy, opanowany przez gruźlicę


SJP.pl


zagruźliczyć

zarazić gruźlicą


SJP.pl


zagrycha

potocznie: wędliny, ryby, marynaty itp. podawane do alkoholu; zakąska, zagryzka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. niewielka przekąska podawana do alkoholu, najczęściej śledzik, ogórek kiszony lub konserwowy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Daj coś na zagrychę, nie będziemy pić na pusty żołądek.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈɡrɨxa, AS: zagryχa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zagryzanie n., zagryzienie n.; zdrobn. zagryzka ż.

 czas. zagryźć dk., zagryzać ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zakąska

Wiktionary


zagrypiać

zagrypiać się - zaczynać chorować na grypę


SJP.pl


zagrypić

zagrypić się - zachorować na grypę


SJP.pl


zagrypiony

potocznie: chory na grypę


SJP.pl


zagrywka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) sport. w siatkówce, tenisie, badmintonie: rozpoczęcie gry lub kolejnej jej części polegające na przebiciu piłki bądź lotki na pole przeciwnika;

 (1.2) działanie strategiczne

Wiktionary

Serw (serwis, zagrywka) – wprowadzenie piłki bądź lotki do gry występujące w wielu dyscyplinach sportowych (m.in. w piłce siatkowej, tenisie ziemnym, tenisie stołowym, speed-ballu i badmintonie). Wykonywany jest na początku gry i po każdej zmianie punktów (poza ostatnim uzyskanym punktem).

Odmianą zagrywki serwowanej z dołu niczym drajw z forhendu jest „serwis Richelieu”, którego nazwa pochodzi od nazwiska kardynała Richelieu, entuzjasty jeu de paume.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Kluczem do sukcesu jest dobre przyjęcie zagrywki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈɡrɨfka, AS: zagryfka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. gracz mos., gra ż., zagranie n., zagrywanie n., przygrywka ż.

 czas. grać, zagrywać ndk., zagrać dk.

 przym. growy, grywalny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) serwis, serw

Wiktionary


zagryzanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zagryzać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zagryzać ndk.

 rzecz. zagrycha ż.

Wiktionary


zagryzka

zakąska, przekąska;
1. jedzenie spożywane między regularnymi posiłkami; antypast, przystawka;
2. wędliny, ryby, marynaty itp. podawane do alkoholu; zagrycha


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. niewielka przekąska podawana do alkoholu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pije szlachta „w zagryzkę” i chleb spożywa.

 (1.1) Stasia nalewała im setkę do literatki i za darmo częstowała kiszonym ogórkiem na zagryzkę.

 (1.1) Rozsmakowanych artystycznie gości, dla pełni doznań w rozkoszowaniu się Sztuką, napojono szampanem i nakarmiono chlebem ze smalcem, na zagryzkę podając fikuśne marcheweczki i inne warzywka maczane w smakowitych dipach.

 (1.1) Przybyłych gości kolekcjoner poczęstował chlebem ze smalcem własnego wyrobu, gdyż, jak stwierdził, właśnie ten frykas idealnie pasuje jako zagryzka przy pykaniu fajki.

 (1.1) Na stół wjeżdżają nietypowe dania: suszone ryby, które odrywa się płatami, wielorybi tłuszcz, pokrojony w kostki (znakomita zagryzka do alkoholi), baranie udźce z lodówki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈɡrɨska, AS: zagryska

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zagrycha ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przekąska, zakąska

Wiktionary


zagrząźć

dawniej: utknąć w czymś grząskim, ugrząźć; zagrzęznąć


SJP.pl


zagrzeb

grzebiąc zasypać coś, schować w czymś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. stolica Chorwacji;

Wiktionary

Zagrzeb (chorw. Zagreb, wym. [ˈzɑː.greb];niem. hist. Agram, węg. Zágráb, wł. Zagabria) – stolica i największe miasto Chorwacji. Liczy ono 767 tys. mieszkańców (2021), a aglomerację zagrzebską zamieszkuje około 1,1 mln. Historycznie miasto wywodzi się od leżących na sąsiadujących ze sobą wzgórzach osad Gradec i Kaptol, które stanowią jądro dzisiejszego Zagrzebia.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zagrzeb jest największym miastem Chorwacji.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzaɡʒɛp, AS: zagžep

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zagrzebianin mos., zagrzebianka ż.

 przym. zagrzebski

Wiktionary


zagrzebać

grzebiąc zasypać coś, schować w czymś


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. zagrzebywać)

 (1.1) dokonany od|zagrzebywać.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Już za nią klamka zapadła, już ona sama siebie w grobie zagrzebała. Siedzieć jej teraz tylko w tej chacie, wiatrów wiejących słuchać i na chamów patrzeć.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zagrzebanie n., zagrzebywanie n.

 czas. grzebać, zagrzebywać ndk.

Wiktionary


zagrzebanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zagrzebać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zagrzebywanie n.

 czas. zagrzebywać ndk., zagrzebać dk.

Wiktionary


zagrzebianin

mieszkaniec Zagrzebia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Zagrzebia

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzaɡʒɛˈbʲjä̃ɲĩn, AS: zagžebʹi ̯ä̃ńĩn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zagrzeb mrz.

:: fż. zagrzebianka ż.

 przym. zagrzebski

Wiktionary


zagrzebianka

mieszkanka Zagrzebia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Zagrzebia

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Kolejnym punktem na liście przygotowanej przez Antonię, rodowitą zagrzebiankę, była pijalnia czekolady. Ileż tam było słodkości!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzaɡʒɛˈbʲjãnka, AS: zagžebʹi ̯ãnka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zagrzeb m.

:: fm. zagrzebianin mos.

 przym. zagrzebski

Wiktionary


zagrzebieniowy

mięsień zagrzebieniowy - część mięśnia najszerszego grzbietu u zwierząt rzeźnych


SJP.pl


zagrzebka

pospolity słodkowodny ślimak przodoskrzelny


SJP.pl

  • zagrzebka – rodzaj grzybów
  • zagrzebka – rodzaj ślimaków

Wikipedia


zagrzebski

dotyczący Zagrzebia


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) odnoszący się do miasta Zagrzeb

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W poniedziałek przejdzie badania w zagrzebskiej klinice i lekarze podejmą decyzję o ewentualnej operacji, która miałaby się odbyć po zakończeniu sezonu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈɡʒɛpsʲci, AS: zagžepsʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zagrzeb m., zagrzebianin m., zagrzebianka ż.

Wiktionary


zagrzebywanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zagrzebywać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zagrzebanie n.

 czas. zagrzebywać ndk., zagrzebać dk.

Wiktionary


zagrzechotać

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. grzechotać)

 (1.1) wydać z siebie grzechot

 (1.2) wywołać grzechotanie przez poruszanie instrumentem lub przedmiotem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Siedział tak i wtedy, kiedy zagrzechotały i zgasły nagle motory, i potem, kiedy drzwi otworzyły się i na próg opadło coś bezwładnego jak rozwiązany tłumok.

 (1.2) Mały żydek zagrzechotał terkotką tuż przy jej uchu.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. grzechot mrz., grzechotanie n., grzechotka ż., grzechotnik mzw., grzechotniki lm nm., grzechotnikowate lm nm.

 czas. grzechotać ndk.

 przym. grzechotliwy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zaterkotać

Wiktionary


zagrzejnikowy

znajdujący się za grzejnikiem


SJP.pl


zagrzewanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zagrzewać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zagrzewać ndk.

Wiktionary


zagrzewo

Zagrzewo (niem. Sagsau) – osada w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie nidzickim, w gminie Nidzica.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.

Wikipedia


zagrzęzać

dawniej: pogrążać się, utykać w czymś grząskim


SJP.pl


zagrzęziony

dawniej: taki, który zagrzązł (utknął w czymś grząskim)


SJP.pl


zagrzęznąć

dawniej: utknąć w czymś grząskim, ugrząźć; zagrząźć


SJP.pl


zagrzybianie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zagrzybiać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zagrzybiać ndk.

 rzecz. grzybnia ż.

Wiktionary


zagrzybiały

taki, który pokrył się grzybem, warstwą grzyba


SJP.pl


zagrzybieć

pokryć się grzybem, warstwą grzyba


SJP.pl


zagubiony

przymiotnik

 (1.1) taki, który nie wie, co czynić dalej, jak postępować w niejasnych dlań okolicznościach

 (1.2) świadczący o czyichś wahaniach, niewiedzy, jak dalej działać

 (1.3) trudny do odnalezienia; z niełatwym sposobem dotarcia

forma czasownika.

 (2.1) imiesłów przymiotnikowy bierny od: zagubić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zagubienie n.

 czas. gubić ndk., zagubić dk.

Wiktionary


zagumny

nazwisko


SJP.pl

Zagumny (forma żeńska: Zagumna; liczba mnoga: Zagumni) – polskie nazwisko. Na początku lat 90. XX wieku w Polsce nosiło je 86 osób, a najwięcej, 34, w województwie ostrołęckim.

Wikipedia


zagustować

czasownik nieprzechodni dokonany

 (1.1) polubić

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ostatnio zagustowałem w tatarze, chociaż wcześniej nie lubiłem surowego mięsa.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzaɡuˈstɔvat͡ɕ, AS: zagustovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zagustowanie n., gust

 czas. gustować

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) polubić, rozsmakować się

Wiktionary


zagustowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zagustować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzaɡustɔˈvãɲɛ, AS: zagustovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zagustować

Wiktionary


zaguła

nazwisko


SJP.pl


zagwarantowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zagwarantować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zagwarantować dk.

Wiktionary


zagwazdać

zabazgrać, zagryzmolić


SJP.pl


żagwiak

rodzaj grzybów z rodziny żagwiowatych


SJP.pl

Cerioporus Quél. (żagwiak) – rodzaj grzybów z rodziny żagwiowatych (Polyporaceae).

Wikipedia


żagwica

rodzaj grzybów z rzędu pieczarkowców


SJP.pl

Grifola Gray (żagwica) – rodzaj grzybów z rodziny Grifolaceae. W Polsce występuje jeden gatunek.

Wikipedia


żagwin

roślina ozdobna z rodziny krzyżowych; obrecja


SJP.pl

Wikipedia


żagwiowate

rodzina grzybów nadrzewnych lub naziemnych z klasy podstawczaków; wieloporowate


SJP.pl

Żagwiowate (Polyporaceae Fr. ex Corda) – rodzina grzybów z rzędu żagwiowców (Polyporales).

Wikipedia


żagwiowaty

o cechach żagwiowatych


SJP.pl


żagwiowce

rząd grzybów z klasy pieczarniaków


SJP.pl

Żagwiowce (Polyporales Gäum.) – rząd grzybów z klasy pieczarniaków (Agaricomycetes).

Wikipedia


żagwiowiec

przedstawiciel rzędu grzybów z klasy pieczarniaków


SJP.pl


zagwizdanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zagwizdać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zagwizdać dk.

Wiktionary


zagwozdka

potocznie: problem; trudność; szkopuł


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. problem, dylemat (zwykle niewielki)

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Mam zagwozdkę, jak poprawnie napisać to słowo.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈɡvɔstka, AS: zagvostka

Wiktionary


zagwoździk

zagwoździk brunatny - gatunek chrząszcza z rodziny kózkowatych


SJP.pl


zagłada

całkowite zniszczenie czegoś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) książk. całkowite, masowe wyniszczenie czegoś lub kogoś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na otwartych przestrzeniach dawno znikł wilczy trop, wilk wie dobrze, czym pachnie zagłada.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈɡwada, AS: zagu̯ada

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. gładzenie n., zagładzenie n., zgładzanie n., zgładzenie n., gładź ż.

 czas. gładzić ndk., zagładzić dk., zgładzać ndk., zgładzić dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) eksterminacja, apokalipsa, hekatomba, pomór, unicestwienie; przest. umór

Wiktionary


zagłaskanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zagłaskać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zagłaskać dk.

Wiktionary


zagłaskiwanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zagłaskiwać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zagłaskiwać ndk.

Wiktionary


zagławiać

nadawać końcowi nitu kształt główki


SJP.pl


zagławiacz

przyrząd do kształtowania łba nita


SJP.pl


zagłębek

rodzaj chrząszczy z rodziny zagłębkowatych


SJP.pl


zagłębianie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zagłębiać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zagłębiać ndk.

 rzecz. zagłębienie n.

Wiktionary


zagłębie

teren, na którym występują i są wykorzystywane bogactwa naturalne


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) pot. Zagłębie Dąbrowskie

Wiktionary

  • Zagłębie – obszar występowania i eksploatacji złóż kopalin użytecznych
    • Donieckie Zagłębie Węglowe
    • Górnośląskie Zagłębie Węglowe
      • Górnośląski Okręg Przemysłowy
      • Rybnicki Okręg Węglowy
      • Jaworznicko-Chrzanowski Okręg Przemysłowy
      • Zagłębie Ostrawsko-Karwińskie

      Wikipedia

      Przykłady

       (1.1) Według powszechnego stereotypu mieszkańcy Śląska i Zagłębia nie darzą się sympatią.

      Wiktionary

      Powiązane:

       rzecz. zagłębie n., Zagłębiak m., Zagłębiaczka ż.

       czas. zagłębić dk., zagłębiać ndk.

       przym. zagłębiowski

       przysł. zagłębiowsko

      Wiktionary

      Synonimy:

       (1.1) Zagłębie Dąbrowskie

      Wiktionary


zagłębienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zagłębić.

 (1.2) obniżenie w jakiejś powierzchni

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zagłębie n., Zagłębiak m., Zagłębiaczka ż., zagłębianie n.

 czas. zagłębiać ndk., zagłębić dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) dół, dołek, jama

Wiktionary


zagłębiony

zajęty, pochłonięty czymś


SJP.pl


zagłębiowski

przymiotnik od: zagłębie (najczęściej w odniesieniu do Zagłębia Dąbrowskiego)


SJP.pl


zagłębkowate

o cechach zagłębkowatych (rodzina chrząszczy)


SJP.pl


zagłębkowaty

o cechach zagłębkowatych (rodzina chrząszczy)


SJP.pl


zagłoba

1. Jan Onufry Zagłoba, postać literacka z Trylogii Henryka Sienkiewicza;
2. marka piwa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) herald. polski herb szlachecki;

Wiktionary

  • Zagłoba – herb szlachecki
  • Onufry Zagłoba – postać literacka z Trylogii Henryka Sienkiewicza

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) Zagroba (alternatywna nazwa)

Wiktionary


zagłodzenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zagłodzić.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzaɡwɔˈd͡zɛ̃ɲɛ, AS: zagu̯oʒńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zagłodzić dk.

 rzecz. głodek mrz.

Wiktionary


zagłodzić

głodząc, doprowadzić kogoś do skrajnego wyczerpania lub do śmierci


SJP.pl

czasownik przechodni

 (1.1) dokonany od|zagładzać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. głód mrz., zagładzanie n., zagłodzenie n., głodek mrz., głodówka ż.

 czas. głodzić, zagładzać ndk.

Wiktionary


zagłosować

czasownik nieprzechodni dokonany

 (1.1) oddać głos, dokonać wyboru w czasie głosowania

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na kogo zechcą zagłosować mieszkańcy Cieszyna, gdyby doszło do drugiej tury?

 (1.1) Zagłosowałbym na tego polityka, ale nie mam pewności, że razem z nim nie wejdzie do starostwa cała rzesza krewnych i znajomych królika.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. głos mrz., głosik mrz., zagłosowanie n., głosowanie n.

 czas. głosować ndk.

 przym. głosowy, głośnikowy

Wiktionary


zagłosowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zagłosować.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. głosowy, głośnikowy

 czas. zagłosować

Wiktionary


zagłówek

oparcie pod głowę; podgłówek; wezgłowie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) podpora pod głowę w górnej części oparcia fotela, np. samochodowego;

 (1.2) część łóżka, tapczanu, leżaka będąca podporą pod głowę podczas leżenia

Wiktionary

Zagłówek – element wyposażenia pojazdów silnikowych głównie pojazdów samochodowych. Umieszczony nad oparciem fotela element, mający na celu przytrzymywanie głowy osoby siedzącej w fotelu.W transporcie zadaniem zagłówków jest niedopuszczenie do nagłego przemieszczenia głowy ku tyłowi pojazdu, które mogłoby prowadzić do urazów kręgosłupa.Drugim zadaniem zagłówka jest podniesienie komfortu podróżowania poprzez umożliwienie wygodnego oparcia głowy.

Wikipedia


zagłowić

nadać końcowi nitu kształt główki


SJP.pl


zagłowie

1. tył głowy;
2. rzadko: zagłówek


SJP.pl


zagłówka

regionalnie: zagłówek - oparcie pod głowę


SJP.pl


zagłówne

w dawnym prawie polskim: kara pieniężna płacone przez zabójcę krewnym zamordowanego na mocy wyroku sądu; główczyzna, główszczyzna, wergeld


SJP.pl


zagłownik

narzędzie do zagławiania nitów; zagławiacz


SJP.pl


zagłuchły

taki, który zagłuchł (zagłuchnął)


SJP.pl


zagłuszacz

urządzenie zagłuszające (zakłócające); zakłócacz


SJP.pl


zagłuszanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) sztuczne generowanie szumu, hałasu, żeby główny przekaz nie docierał do odbiorców

Wiktionary

  • Zagłuszanie (akustyka)
  • Zagłuszanie radiowe (radiotechnika), element walki elektronicznej
  • Zagłuszanie roślin (rolnictwo)

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. zagłuszarka ż.

 czas. zagłuszać ndk., zagłuszyć dk.

Wiktionary


zagłuszarka

urządzenie stosowane do zagłuszania audycji radiowych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) urządzenie do zagłuszania

Wiktionary

Zagłuszanie radiowe – emisja fal radiowych, mająca na celu utrudnienie lub uniemożliwienie odbioru sygnałów radiowych nadawanych na określonej częstotliwości, z reguły tej samej, na której nadawany jest sygnał zagłuszający. Zagłuszania używa się zarówno do uniemożliwienia pracy urządzeń sterowanych falami radiowymi, jak też dla zablokowania przepływu informacji przekazywanych z wykorzystaniem fal radiowych.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. zagłuszanie n.

Wiktionary


zagłuszyć

czasownik przechodni dokonany (ndk. zagłuszać)

 (1.1) dokonany od|zagłuszać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈɡwuʃɨt͡ɕ, AS: zagu̯ušyć

Wiktionary

Powiązane:

 przym. głuchy

 rzecz. głuchy mos., zagłuszanie n.

Wiktionary


zahaczyć

1. zaczepić, połączyć, przytwierdzić;
2. zaczepić, uderzyć w sposób nieznacznie wpływający na tor ruchu;
3. wstąpić na krótko, udać się w jakieś miejsce przy okazji


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. zahaczać)

 (1.1) dokonany od|zahaczać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈxat͡ʃɨt͡ɕ, AS: zaχačyć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. hak m., zahaczenie n.

 przym. hakowaty

Wiktionary


zahajkiewicz

nazwisko


SJP.pl


zahamować

1. hamując, zatrzymać prowadzony przez siebie pojazd;
2. wstrzymać rozwój czegoś


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. hamować, zahamowywać)

 (1.1) mot. zatrzymać pojazd

 (1.2) mot. zostać zatrzymanym (jako pojazd)

 (1.3) wstrzymać działanie, rozwój

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zahamowanie n., hamowanie n., hamulcowy mos.

 czas. hamować

 przym. hamulcowy

Wiktionary


zahamowanie

1. hamując, zatrzymać prowadzony przez siebie pojazd;
2. wstrzymać rozwój czegoś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) powstrzymanie dalszych zmian lub rozwoju

 (1.2) fiz. mot. zatrzymanie pojazdu przy użyciu hamulca

 (1.3) psych. odczuwanie trudności w nawiązywaniu relacji i wyrażaniu uczuć

 (1.4) psych. naturalne powstrzymanie się od zachowań społecznie nieakceptowalnych

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Mocarstwa zachodnie osiągnęły czasowe zahamowanie rosyjskiej ekspansji w kierunku Bałkanów oraz zapobiegły upadkowi Imperium Osmańskiego, który nastąpił dopiero w następnym stuleciu.

 (1.2) Po gwałtownym zahamowaniu dwa wagony wypadły z szyn.

 (1.3) Mając zahamowania w nawiązywaniu znajomości, prawie nie opuszczał domu.

 (1.4) U narkomanów obserwuje się zjawisko utraty zahamowań.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. niezahamowanie n., hamowanie n.

 czas. zahamować dk., hamować ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) zatrzymanie

 (1.3) blokada

Wiktionary


zahamowywać

hamować;
1. uniemożliwiać lub utrudniać przebieg czegoś;
2. zahamowywać się - przestawać działać, przebiegać, występować


SJP.pl


zaharować

zaharować się - zamęczyć się zbyt ciężką pracą


SJP.pl


zaharowany

zharowany, uharowany; potocznie:
1. przemęczony ciężką pracą;
2. niemający wolnej chwili z powodu nadmiaru pracy


SJP.pl


zaharowywać

zaharowywać się - zamęczać się zbyt ciężką pracą


SJP.pl


zahartować

1. uczynić wytrzymałym, wzmocnić, uodpornić;
2. nadać pewnym materiałom, najczęściej żelazu, szkłu, twardość przez ogrzanie ich do wysokiej temperatury i nagłe ostudzenie


SJP.pl


zahartowany

1. uczynić wytrzymałym, wzmocnić, uodpornić;
2. nadać pewnym materiałom, najczęściej żelazu, szkłu, twardość przez ogrzanie ich do wysokiej temperatury i nagłe ostudzenie


SJP.pl


zahasłować

zabezpieczyć hasłem; ohasłować


SJP.pl


zahibernować

obniżyć temperaturę ciała organizmu żywego w celu zmniejszenia jego aktywności życiowej; zhibernować


SJP.pl


zahiviony

obraźliwie:
1. zarażony wirusem HIV;
2. taki, na którym znajduje się wielu zarażonych wirusem HIV


SJP.pl


zahorów

Zahorów – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie bialskim, w gminie Piszczac.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bialskopodlaskiego. Nazwa wsi Zahorów została ustalona w 1996, poprzednio używano nazwy Zagórów.

Wikipedia


zahorski

nazwisko


SJP.pl


zahradniczek

nazwisko


SJP.pl


zahukać

zakrzyczeć, zdominować


SJP.pl


zahukany

niepewny siebie, łatwo ulegający innym, potulny (jako skutek złego traktowania w przeszłości lub życia w trudnych warunkach)


SJP.pl


zahuknąć

rzadko: zahukać, zahuczeć


SJP.pl


zahulać

1. wziąć udział w beztroskiej zabawie;
2. spędzić zbyt wiele czasu na zabawie, rozrywce; zabalować;
3. o wietrze: zawiać silnie w różnych kierunkach


SJP.pl


zahurgotać

zastukać, zaturkotać, załomotać; zahurkotać


SJP.pl


zaibatsu

[czytaj: dzajbatsu] spółka finansowa w Japonii


SJP.pl

Zaibatsu (jap. 財閥 dosł. „grupa, klika, koteria finansowa”) – japoński termin oznaczający „rodzinny kartel finansowy”, syndykat, konglomerat.

Wikipedia


zaidentyfikować

uczynić identyfikowalnym, rozpoznawalnym


SJP.pl


zaikai

w ekonomii: japońskie ugrupowanie handlowe, grupa finansowa


SJP.pl


zaiks

skrót od: Związek Autorów i Kompozytorów Scenicznych; Zaiks


SJP.pl

skrótowiec

 (1.1) = Związek Autorów i Kompozytorów Scenicznych

Wiktionary

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈzajiks, AS: zai ̯iks

Wiktionary


zaiks-owski

ZAiKS


SJP.pl

Patrz:

ZAiKS

zaiksowski

przymiotnik od: Zaiks, ZAiKS (Związek Autorów i Kompozytorów Scenicznych); ZAiKS-owski


SJP.pl


zaim.

skrót od: zaimek, zaimkowy


SJP.pl


zaimek

część mowy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gram. część mowy, która zastępuje rzeczownik, przymiotnik, liczebnik lub przysłówek i pełni ich funkcje w zdaniu;

Wiktionary

Zaimek – część mowy zastępująca rzeczownik (np. ja), przymiotnik (np. mój), przysłówek (np. tam) lub liczebnik (np. tyle) i pełniąca ich funkcje w zdaniu. Jest częścią mowy wyróżnianą na podstawie innych kryteriów niż rzeczownik czy czasownik.

Odmiana zaimka zależy od tego, którą część mowy on zastępuje. Zaimek wskazuje osoby, przedmioty itd. bez dokładnego ich nazywania.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

 (1.1) zaimek dzierżawczy • zaimek nieokreślony • zaimek określony • zaimek osobowy • zaimek względny • zaimek zwrotny • zaimek wskazujący

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

 (1.1) część mowy

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 przym. zaimkowy

frazeologia.

etymologia.

 kalka z łac. pronomen < pro (za) + nomen (imię)

uwagi.

 zobacz też: słowniki tematyczne dla słownictwa gramatycznego

tłumaczenia.

* afrykanerski: (1.1) voornaamwoord

* albański: (1.1) përemër m.

* angielski: (1.1) pronoun

* arabski: (1.1) ضمير

* baskijski: (1.1) izenordain

* białoruski: (1.1) займеннік m.

* bułgarski: (1.1) местоимение n.

* chiński standardowy: (1.1) tradycyjny 代詞, uproszczony 代词, pinyin: dàicí

* chorwacki: (1.1) zamjenica ż.

* czeski: (1.1) zájmeno n.

* dolnołużycki: (1.1) pronomen m.

* dolnosaksoński: (1.1) pronomen

* duński: (1.1) stedord n.

* esperanto: (1.1) pronomo

* francuski: (1.1) pronom m.

* górnołużycki: (1.1) pronomen m., naměstnik m.

* hiszpański: (1.1) pronombre m.

* indonezyjski: (1.1) pronomina

* islandzki: (1.1) fornafn n.

* japoński: (1.1) 代名詞 (daimeishí)

* jidysz: (1.1) פּראָנאָם (pronom)

* kaszubski: (1.1) zamiono n.

* litewski: (1.1) įvardis

* łaciński: (1.1) pronomen

* niderlandzki: (1.1) voornaamwoord n.

* niemiecki: (1.1) Pronomen n.

* norweski (bokmål): (1.1) pronomen n.

* nowogrecki: (1.1) αντωνυμία ż.

* ormiański: (1.1) դերանուն (deranun)

* polski język migowy: PJM-ukryj| (1.1) {{PJM|zaimek.}}

* rosyjski: (1.1) местоимение n. (gdy zastępuje rzeczownik, przymiotnik lub liczebnik); местоименное наречие n. (gdy zastępuje przysłówek)

* slovio: (1.1) zzamenslov (заменслов)

* słowacki: (1.1) zámeno

* szwedzki: (1.1) pronomen n.

* ukraiński: (1.1) займенник m.

* węgierski: (1.1) névmás

* włoski: (1.1) pronome m.

źródła.

== zaimek (język słoweński.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) gram. zaimek

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈjĩmɛk, AS: zai ̯ĩmek

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zaimkowy

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

 (1.1) część mowy

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 przym. zaimkowy

frazeologia.

etymologia.

 kalka z łac. pronomen < pro (za) + nomen (imię)

uwagi.

 zobacz też: słowniki tematyczne dla słownictwa gramatycznego

tłumaczenia.

* afrykanerski: (1.1) voornaamwoord

* albański: (1.1) përemër m.

* angielski: (1.1) pronoun

* arabski: (1.1) ضمير

* baskijski: (1.1) izenordain

* białoruski: (1.1) займеннік m.

* bułgarski: (1.1) местоимение n.

* chiński standardowy: (1.1) tradycyjny 代詞, uproszczony 代词, pinyin: dàicí

* chorwacki: (1.1) zamjenica ż.

* czeski: (1.1) zájmeno n.

* dolnołużycki: (1.1) pronomen m.

* dolnosaksoński: (1.1) pronomen

* duński: (1.1) stedord n.

* esperanto: (1.1) pronomo

* francuski: (1.1) pronom m.

* górnołużycki: (1.1) pronomen m., naměstnik m.

* hiszpański: (1.1) pronombre m.

* indonezyjski: (1.1) pronomina

* islandzki: (1.1) fornafn n.

* japoński: (1.1) 代名詞 (daimeishí)

* jidysz: (1.1) פּראָנאָם (pronom)

* kaszubski: (1.1) zamiono n.

* litewski: (1.1) įvardis

* łaciński: (1.1) pronomen

* niderlandzki: (1.1) voornaamwoord n.

* niemiecki: (1.1) Pronomen n.

* norweski (bokmål): (1.1) pronomen n.

* nowogrecki: (1.1) αντωνυμία ż.

* ormiański: (1.1) դերանուն (deranun)

* polski język migowy: PJM-ukryj| (1.1) {{PJM|zaimek.}}

* rosyjski: (1.1) местоимение n. (gdy zastępuje rzeczownik, przymiotnik lub liczebnik); местоименное наречие n. (gdy zastępuje przysłówek)

* slovio: (1.1) zzamenslov (заменслов)

* słowacki: (1.1) zámeno

* szwedzki: (1.1) pronomen n.

* ukraiński: (1.1) займенник m.

* węgierski: (1.1) névmás

* włoski: (1.1) pronome m.

źródła.

== zaimek (język słoweński.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) gram. zaimek

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


zaimitować

zimitować;
1. skopiować, wziąć wzór z kogoś lub czegoś, np. zaimitować ruch, głos, zachowanie;
2. zastąpić jakąś rzecz inną, bardzo podobną, np. zaimitować złoto, obraz


SJP.pl


zaimkowy

przymiotnik od: zaimek


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący zaimka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaimek mrz.

Wiktionary


zaimkoza

zbyt częste stosowanie zaimków w tekście


SJP.pl


zaimplantować

osadzić coś, wszczepić, np. obce ciało lub obce komórki w organizmie


SJP.pl


zaimplementować

dokonać implementacji


SJP.pl


zaimplementowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaimplementować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zaimplementować dk.

Wiktionary


zaimplikować

1. przypisać coś komuś; zaimputować;
2. przekazać coś nie wprost; zasugerować;
3. stać się podstawą do sformułowania określonego wniosku; wskazać;
4. doprowadzić do jakiegoś skutku


SJP.pl


zaimponować

wzbudzić podziw, uznanie; spodobać się komuś, olśnić, oczarować, urzec


SJP.pl


zaimponowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaimponować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zaimponować dk.

 przym. imponujący

Wiktionary


zaimportować

czasownik przechodni dokonany (ndk. importować)

 (1.1) dokonany od|importować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. import mrz.

 przym. importerski, importowy

Wiktionary


zaimpregnować

nasączyć substancją zapobiegającą wchłanianiu wody


SJP.pl


zaimprowizować

czasownik dokonany (ndk. improwizować)

 (1.1) zaprezentować, wykonać coś bez przygotowania

 (1.2) przen. wykonać z jakichkolwiek dostępnych materiałów

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Coś tam zaimprowizował, ale Ahlgrim, słuchający czujnie, ze ściągniętymi brwiami, szybko go poprawił.

 (1.2) Oto powoli, uważając na stawiane kroki, z góry schodziło kilku marynarzy niosących coś, czego kształtu nie mógł dostrzec z tej odległości, na zaimprowizowanych, uplecionych z gałęzi noszach.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. improwizacja ż., improwizator mos., improwizatorka ż., improwizowanie n., zaimprowizowanie n., impromptu n.

 przym. improwizacyjny, improwizatorski

 czas. improwizować

 przysł. improwizacyjnie, impromptu

Wiktionary


zaimputować

przypisać coś komuś; zaimplikować, posądzić, pomówić


SJP.pl


zainaugurować

rozpocząć coś


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. inaugurować)

 (1.1) dokonać inauguracji; uroczyście otworzyć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. inauguracja ż., inauguracyjność ż., inauguralność ż., inaugurowanie n.

 czas. inaugurować ndk.

 przym. inauguracyjny, inauguralny

Wiktionary


zaindeksować

1. zmienić wysokość ceny lub zobowiązań finansowych w powiązaniu ze wzrostem wysokości cen czegoś; wprowadzić indeksację;
2. dodać opisy do bazy danych, ułatwiając przeszukiwanie i segregację zbioru; oznaczyć, nadać indeks


SJP.pl


zainfekować

czasownik przechodni dokonany (ndk. infekować)

 (1.1) med. wywołać infekcję

czasownik zwrotny dokonany zainfekować się (ndk. infekować się)

 (2.1) med. ulec infekcji

 (2.2) med. przekazać infekcję między sobą

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. infekowanie n., zainfekowanie n., infekcja ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zakazić, zarazić

 (2.1) zakazić się, zarazić się

 (2.2) zakazić się, zarazić się

Wiktionary


zainfekowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zainfekować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. infekować ndk., zainfekować dk.

 rzecz. infekcja ż., infekowanie n.

Wiktionary


zainformować

potocznie: udzielić informacji, poinformować


SJP.pl


zainicjalizować

w informatyce: nadać wartości początkowe dowolnemu obiektowi


SJP.pl


zainicjować

1. rozpocząć jakiś proces, np. reakcję chemiczną;
2. w informatyce: nadać wartość początkową, np. zmiennej


SJP.pl


zainkasować

1. pobrać jakąś sumę pieniędzy; odebrać zapłatę;
2. potocznie: otrzymać cios lub punkty karne


SJP.pl


zainkasowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zainkasować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zainkasować dk.

Wiktionary


zainscenizować

inscenizować;
1. przygotować utwór literacki lub muzyczny do wystawienia na scenie;
2. przygotować, zorganizować coś; zaaranżować;
3. upozorować jakieś działania


SJP.pl


zainseminować

1. wprowadzić plemniki do dróg rodnych kobiety lub samicy; sztucznie zapłodnić;
2. zainseminować się - poddać się zabiegowi sztucznego zapłodnienia


SJP.pl


zainspirować

dać komuś impuls do działania


SJP.pl


zainstalować

czasownik przechodni

 (1.1) dokonany od|instalować.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na placu zainstalowano głośniki, więc słyszymy rozkazy i meldunki.

 (1.1) W sieni domu, na parterze zainstalowany jest wspólny telefon.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzajĩw̃staˈlɔvat͡ɕ, AS: zai ̯ĩũ̯stalovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. instalowanie n., instalacja ż., zainstalowanie n., instalator mos.

 czas. instalować

Wiktionary


zainstalowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zainstalować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zainstalować dk.

 rzecz. instalacja ż.

Wiktionary


zainsynuować

niezgodnie z prawdą przypisać komuś pewne czyny, myśli, intencje; posądzić, pomówić


SJP.pl


zainteresować

zwrócić, skupić uwagę; wzbudzić ciekawość


SJP.pl

czasownik dokonany (ndk. interesować)

 (1.1) wzbudzić w kimś zainteresowanie

czasownik zwrotny dokonany zainteresować się

 (2.1) wzbudzić w sobie zainteresowanie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Noc minęła spokojnie, bo nikogo ten raban nie zainteresował.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. interesować ndk.

 rzecz. zainteresowanie n., zainteresowany mos.

 przym. zainteresowany

Wiktionary


zainteresowana

zwrócić, skupić uwagę; wzbudzić ciekawość


SJP.pl


zainteresowania

zwrócić, skupić uwagę; wzbudzić ciekawość


SJP.pl

forma rzeczownika.

 (1.1) M., B. i W. lm. od: zainteresowanie

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (2.1) ulubione czynności, zajęcia wykonywane w wolnym czasie dla relaksu

Wiktionary

Hobby (pasja, pot. konik) – zamiłowanie do czegoś, czynność wykonywana dla relaksu w czasie wolnym od obowiązków. Może łączyć się ze zdobywaniem wiedzy w danej dziedzinie, doskonaleniem swoich umiejętności w pewnym określonym zakresie albo też nawet z zarobkiem. Głównym celem pozostaje jednak przyjemność płynąca z uprawiania hobby.

Wikipedia

Przykłady

 (2.1) Do moich zainteresowań należy m.in. geografia.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzajĩntɛrɛsɔˈvãɲa, AS: zai ̯ĩnteresovãńa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zainteresowanie

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) hobby, konik

Wiktionary


zainteresowanie

zwrócić, skupić uwagę; wzbudzić ciekawość


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zainteresować.

 (1.2) zaciekawienie jakąś rzeczą, obiektem lub osobą

 (1.3) zob. zainteresowania.

Wiktionary

  • zainteresowanie w sprawie → interes
  • zainteresowanie jakimś zajęciem → hobby, pasja
  • zainteresowanie osobą lub przedmiotem, skupienie uwagi na nich → uwaga, popularność
  • Zainteresowanie elementami przedmiotów – jedna z cech diagnostycznych według ICD-10 i DSM IV

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zainteresowanie Teresy historią okazało się zadaniem ponad moje siły.

 (1.2) Ten film wzbudził niezwykłe zainteresowanie widzów.

 (1.2) Żadnej gwieździe nie zaglądano do sypialni z takim zainteresowaniem – jaki naprawdę był Eugeniusz Bodo?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzajĩntɛrɛsɔˈvãɲɛ, AS: zai ̯ĩnteresovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zainteresowania nmos., zainteresowany mos.

 czas. interesować ndk., zainteresować dk.

 przym. zainteresowany

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) ciekawość, zaciekawienie

Wiktionary


zainteresowany

zwrócić, skupić uwagę; wzbudzić ciekawość


SJP.pl

forma czasownika.

 (1.1) imiesłów przymiotnikowy bierny od: zainteresować

przymiotnik

 (2.1) taki, którego dotyczy lub obchodzi poruszana sprawa

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (3.1) osoba, której dotyczy lub którą obchodzi poruszana sprawa

Wiktionary

Zainteresowany – wyrażenie używane w kulturze ruchu świętych w dniach ostatnich (mormonów).

Odnosi się do osoby, która poważnie bada bądź zapoznaje się z mormońskimi wierzeniami. Zastanawia się przy tym nad zmianą religii oraz przyjęciem chrztu. Zainteresowanych, tak jednostki, jak i całe rodziny, odwiedzają przeważnie misjonarze posługujący w najbliższej gminie bądź okręgu Kościoła. Zainteresowani nauczani są podstaw mormońskiej doktryny, z reguły na podstawie specjalnie do tego przygotowanych lekcji. Prosi się ich także o przeczytanie Księgi Mormona oraz o modlitwę w celu uzyskania świadectwa o jej prawdziwości. Jest to zgodne z tak zwaną obietnicą Moroniego zawartą w rozdziale dziesiątym Księgi Moroniego.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌzajĩntɛrɛsɔˈvãnɨ, AS: zai ̯ĩnteresovãny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zainteresowanie n.

 czas. zainteresować

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) zaciekawiony, zaintrygowany

Wiktionary


zaintonować

czasownik przechodni dokonany (ndk. brak)

 (1.1) oprawiać w karton

 (1.2) muz. rozpocząć śpiew poprzez podanie tonu

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Potem kapelmistrz zaintonuje pieśń „Boże, coś Polskę”.

 (1.2) On wcale nie zaintonował żadnego hymnu.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaintonowanie n.

 czas. intonować

Wiktionary


zaintonowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaintonować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zaintonować dk.

Wiktionary


zaintronizować

dawniej:
1. osadzić na tronie; intronizować;
2. zaintronizować się - wstąpić na tron


SJP.pl


zaintrygować

zainteresować


SJP.pl


zaintubować

w medycynie: wprowadzić przez usta lub nos do krtani rurkę umożliwiającą oddychanie; intubować


SJP.pl


zair

jednostka monetarna Zairu (obecnie: Demokratyczna Republika Konga) w latach 1971-1997


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) hist. Demokratyczna Republika Konga

 (1.2) hist. geogr. dawna nazwa rzeki Kongo

 (1.3) jedna z 18 prowincji Angoli, znajdująca się w północno-zachodniej części kraju;

Wiktionary

Zair (fr. Zaïre), Republika Zairu (fr. République du Zaïre) – nazwa Demokratycznej Republiki Konga pod rządami prezydenta Mobutu Sese Seko, obowiązująca od 27 października 1971 do 17 maja 1997, używana także w odniesieniu do całego okresu jego rządów w państwie, od 24 listopada 1965.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Na rezultaty nie trzeba było długo czekać – na wschodni Zair spadła inwazja wojsk rwandyjskich i ugandyjskich.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzajir, AS: zai ̯ir

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zairczyk mos., Zairka ż., zair mrz.

 przym. zairski

Wiktionary


zairczyk

obywatel Zairu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) hist. obywatel Zairu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zair mrz.

:: fż. Zairka ż.

 przym. zairski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) współcz. Kongijczyk (z Demokratycznej Republiki Konga)

Wiktionary


zairka

obywatelka Zairu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) hist. obywatelka Zairu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zair mrz.

:: fm. Zairczyk mos.

 przym. zairski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) współcz. Kongijka (z Demokratycznej Republiki Konga)

Wiktionary


zairski

1. przymiotnik od: Zair (Kongo, rzeka); kongijski;
2. przymiotnik od: Zair (dawna nazwa Demokratycznej Republiki Konga)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) hist. związany z Zairem lub Zairczykami, dotyczący Zairu lub Zairczyków

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zair mrz., Zairczyk mos., Zairka ż.

Wiktionary


zaiście

dawniej: partykuła podkreślająca prawdziwość wypowiadanej opinii; zaiste, naprawdę, rzeczywiście, w istocie, doprawdy


SJP.pl

partykuła

 (1.1) daw. zaiste

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) w istocie

Wiktionary


zaiste

dawniej, dziś podniośle: partykuła podkreślająca prawdziwość wypowiadanej opinii; naprawdę, rzeczywiście, istotnie, w istocie, doprawdy


SJP.pl

partykuła

 (1.1) daw. partykuła podkreślająca prawdziwość wypowiadanego sądu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Metamorfoza to zaiste niezwykła.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈjistɛ, AS: zai ̯iste

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) naprawdę, doprawdy, zaprawdę, w rzeczy samej, w istocie

Wiktionary


zaistniały

książkowo: powstały, obecny


SJP.pl


zaistnieć

czasownik dokonany

 (1.1) zacząć istnieć, pojawić się

 (1.2) o osobie: stać się szerzej znanym, zacząć mieć znaczenie

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Strasznie trudno mi było zaakceptować dziewczynę, młodą, ambitną, która chce zagrać, bo chce zaistnieć. Szukam więc ludzi, którzy zaistnienie mają już za sobą.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. istny mos., zaistnienie n., istnienie n., istotność ż., istota ż., istotka ż., istotność ż.

 czas. istnieć ndk.

 przym. istny, istotny, istotowy, isty, nieistotny, niesamoistny, przeistoczony, przeistotny, samoistny

 przysł. istotnie, iście, niesamoistnie, samoistnie

 partyk. istotnie

 zaim. istny

Wiktionary


zaistnienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaistnieć.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. istnieć ndk., zaistnieć dk.

 rzecz. istnienie n., istotność ż.

Wiktionary


zaiwaniać

zapieprzać, zasuwać, zapierniczać; potocznie:
1. pędzić dokądś; śmigać, pruć, smarować,
2. ciężko pracować; harować, tyrać, orać


SJP.pl

czasownik niedokonany (dk. zaiwanić)

 (1.1) pot. szybko biec

 (1.2) pot. szybko pracować, szybko coś robić

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Sportowiec nieźle zaiwaniał, dlatego był pierwszy na mecie.

 (1.1) Tłumaczę jak człowiekowi, że do warsztatu na Karolkowej właśnie zaiwaniamy względem uszkodzenia rury.

 (1.2) Kiedy na harmonii Feluś zaiwania, trzeba tańczyć, trzeba żyć.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzajiˈvãɲät͡ɕ, AS: zai ̯ivãńäć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaiwanianie n., zaiwanienie n., Iwan m.

 czas. zaiwanić dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1-2) pot. zapychać, zasuwać, grub. zapieprzać, wulg. zapierdalać

Wiktionary


zaiwanianie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaiwaniać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzajivãˈɲä̃ɲɛ, AS: zai ̯ivãńä̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zaiwaniać, zaiwanić

Wiktionary


zaiwanić

potocznie: ukraść; podiwanić, podwędzić, podprowadzić


SJP.pl

czasownik dokonany (ndk. brak)

 (1.1) pot. ukraść coś

 (1.2) posp. dużo pożyczyć

czasownik dokonany (ndk. zaiwaniać)

 (2.1) zrobić coś szybko, z zapałem

 (2.2) opowiedzieć coś nieprawdziwego

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zaiwaniłem kumpeli cygara.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzajiˈvãɲit͡ɕ, AS: zai ̯ivãńić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaiwanianie n., zaiwanienie n., Iwan m.

 czas. zaiwaniać ndk.

Wiktionary


zaiwanienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zaiwanić.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzajivãˈɲɛ̇̃ɲɛ, AS: zai ̯ivãńė̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zaiwanić, zaiwaniać

Wiktionary


zaiłować

uszczelnić przy pomocy iłu


SJP.pl


zając

płochliwe zwierzę wielkości kota, poruszające się szybkimi skokami


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. zajmować)

 (1.1) dokonany od|zajmować.

Wiktionary

Zając (Lepus) – rodzaj ssaków z rodziny zającowatych (Leporidae).

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈzajɔ̇̃ɲt͡ɕ, AS: zai ̯o̊̃ńć

Wiktionary

Powiązane:

 ims. zajęty

 rzecz. zajęcie n.

 czas. zajmować

 przym. zajęty

Wiktionary


zające

płochliwe zwierzę wielkości kota, poruszające się szybkimi skokami


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) syst. zool. nazwa systematyczna|Leporidae|G. Fischer|ref=tak., rodzina ssaków lądowych z rzędu zajęczaków

forma rzeczownika.

 (2.1) M. i W. lm. od: zając

Wiktionary

Integralne części wsi w Polsce

Wg TERYT jest ich 2
  • Zające – część wsi Konina w woj. małopolskim, w pow. limanowskim, w gminie Niedźwiedź
  • Zające – przysiółek wsi Zawoja w woj. małopolskim, w pow. suskim, w gminie Zawoja

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Pierwotnie zające nie zamieszkiwały Australii i Nowej Zelandii.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zając mzw., zajączek mzw., zajęczaki lm nm.

 przym. zajęczy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zającowate

Wiktionary


zającokształtne

rząd roślinożernych ssaków łożyskowych; zajęczaki, czterosiekaczowce


SJP.pl

Zajęczaki, zającokształtne, czterosiekaczowce (Lagomorpha) – rząd roślinożernych ssaków łożyskowych z nadrzędu Euarchontoglires, dawniej zaliczanych do gryzoni, obejmujący szczekuszkowate (Ochotonidae), zającowate (Leporidae) oraz wymarłą rodzinę sarduszkowatych (Prolagidae).

Wikipedia


zającokształtny

o cechach zającokształtnych (rząd ssaków)


SJP.pl


zającowate

rodzina ssaków z rzędu zajęczaków, obejmująca około 60 gatunków; zające


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) syst. zool. nazwa systematyczna|Leporidae|G. Fischer|ref=tak., rodzina ssaków lądowych z rzędu zajęczaków;

Wiktionary

Zającowate, zające (Leporidae) – rodzina ssaków z rzędu zajęczaków (Lagomorpha) obejmująca około 60 gatunków.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Pierwotnie zającowate nie zamieszkiwały Australii i Nowej Zelandii.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zając mzw., zajączek mzw., zajęczaki lm nm., zajęczyca ż.

 przym. zajęczy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zające

Wiktionary


zającowaty

o cechach zającowatych (rodzina ssaków)


SJP.pl


zajączek

1. mały zając;
2. ruchoma plamka świetlna odbita od szkiełka lub lusterka;
3. gatunek podgrzybka;
4. popularna nazwa znaku zwycięstwa w postaci uniesionej dłoni z dwoma palcami ułożonymi w literę V


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) zdrobn. od: zając

 (1.2) mały lub młody zając

 (1.3) zool. nazwa systematyczna|Nesolagus|ref=tak., rodzaj ssaka z rodziny zającowatych;

 (1.4) zool. zwierzę z rodzaju zajączków (1.3)

 (1.5) kult. wielkanocny zwyczaj obdarowywania (zwykle dzieci) upominkami i słodyczami, których domniemanym dostarczycielem jest zając

 (1.6) ruchome odbicie światła rzucane zwykle przez lusterko

 (1.7) pot. bot. grzyb jadalny o aksamitnym kapeluszu;

Wiktionary

  • zajączek – rodzaj ssaka z rodziny zającowatych
  • zajączek – zjawisko optyczne
  • zajączek – zwyczaj wielkanocny
  • podgrzybek zajączek – gatunek grzyba jadalnego

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) W norze pod miedzą zajęczyca powiła trzy zajączki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zaˈjɔ̃n͇t͡ʃɛk, AS: zai ̯õṇček

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zając mzw., zajęczyca ż., zającowate nmos., zające nmos.

 przym. zajęczy, zajączkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.5) zając wielkanocny

Wiktionary


zajączkarz

myśliwy polujący głównie na zające


SJP.pl


zajączkować

potocznie: zajączkować się - mieszać się, mylić się, gmatwać się; kiełbasić się


SJP.pl


zajączkówko

Zajączkówko (niem. Neu Sanskow) – wieś w Polsce, położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie świdwińskim, w gminie Połczyn-Zdrój.

W latach 1954–1957 wieś należała i była siedzibą władz gromady Zajączkówko, po jej zniesieniu w gromadzie Połczyn-Zdrój. W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa koszalińskiego.

Wikipedia


zajączkowo

Miejscowości i ich części w Polsce

Wg TERYT jest ich 14, w tym 10 podstawowych
  • Zajączkowo – część miasta Gdańsk
  • Zajączkowo – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. toruńskim, w gminie Chełmża
  • Zajączkowo – część wsi Czernikowo w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. toruńskim, w gminie Czernikowo
  • Zajączkowo – część wsi Radonie w woj. mazowieckim, w pow. grodziskim, w gminie Grodzisk Mazowiecki
  • Zajączkowo – wieś w woj. podlaskim, w pow. suwalskim, w gminie Bakałarzewo
  • Zajączkowo – wieś w woj. pomorskim, w pow. bytowskim, w gminie Miastko
  • Zajączkowo – część wsi Trzebuń w woj. pomorskim, w pow. kościerskim, w gminie Dziemiany
  • Zajączkowo – wieś w woj. pomorskim, w pow. słupskim, w gminie Kobylnica
  • Zajączkowo – wieś w woj. pomorskim, w pow. tczewskim, w gminie Tczew
  • Zajączkowo – wieś w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. elbląskim, w gminie Milejewo
  • Zajączkowo – wieś w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. nowomiejskim, w gminie Grodziczno
  • Zajączkowo – osada w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. ostródzkim, w gminie Łukta
  • Zajączkowo – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. szamotulskim, w gminie Pniewy
  • Zajączkowo – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. świdwińskim, w gminie Połczyn-Zdrój

Wikipedia