żbiczek

zdrobnienie od: żbik


SJP.pl


zbiczeński

przymiotnik od: Zbiczno


SJP.pl


zbiczno

1. wieś w Polsce;
2. jezioro w Polsce


SJP.pl

Zbiczno – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie brodnickim, w gminie Zbiczno.

Wikipedia


zbiczować

zbić, wychłostać biczem, rózgą itp.; ubiczować


SJP.pl


żbiczy

typowy dla żbika; taki, jak u żbika


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) charakterystyczny dla żbika, dotyczący, odnoszący się do żbika

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒbʲit͡ʃɨ, AS: žbʹičy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żbik m.

Wiktionary


zbiec

1. biegiem przemieścić się w dół
2. uciec skądś


SJP.pl

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. zbiegać)

 (1.1) dokonany od|zbiegać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ubieganie n., bieg mrz., zbieg mos./mrz.

 przym. zbieżny, biegowy

Wiktionary


zbiedniały

stać się biednym, biedniejszym; zubożeć


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który zbiedniał

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nawet bretoński hobereau — zbiedniały, napuszony, komiczny — bliższy jest markiza niż szlachciury.

 (1.1) Z wyglądu przypominał księdza czy kogoś takiego. Trochę wychudzony i zbiedniały, w zdeptanych[,] żółtych sandałach z obciętymi piętami i futrze z kocich skórek, podał mi zapalonego papierosa.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) biedny, ubogi

Wiktionary


zbiednieć

stać się biednym, biedniejszym; zubożeć


SJP.pl


zbieg

uciekinier; dezerter


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) ktoś, kto uciekł, zbiegł

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) miejsce styku, zbliżenia się (np. żył wodnych, żył kruszcowych w skale, tras kolejowych, drogowych)

 (2.2) nagromadzenie się elementów, np. zdarzeń

 (2.3) przest. coś, czego jest nadto, za dużo, reszta

 (2.4) przest. flis. brzeg piaszczystej naspy przykrytej wodą

Wiktionary

"Zbieg" – ósma płyta w dorobku pieśniarza, kompozytora i autora tekstów Marcina Stycznia, druga w pełni autorska. Składa się na nią 15 piosenek, które są przystankami w najważniejszej podróży z umysłu do serca. Autorem muzyki i słów zaprezentowanych na płycie jest Marcin Styczeń. Wydanie tego albumu wsparła zbiórka środków finansowych w serwisie crowdfundingowym polakpotrafi.pl.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Trwa obława na zbiegów, którzy przyczynili się do śmierci dwunastu osób.

 (1.1) Tułaczem i zbiegiem będziesz na ziemi!

 (2.1) Toruń leży w pobliżu zbiegu dwóch rzek: Drwęcy i Wisły.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zbʲjɛk, AS: zbʹi ̯ek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zbiegostwo n., zbiegły mos., zbiegowisko n., zbieżność ż., zbiegnięcie n., ubieganie n.

 czas. zbiegać ndk., zbiec dk., zbiegnąć dk.

 przym. zbieżny, zbiegły

 przysł. zbieżnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zbiegły, uciekinier, dezerter, przest. zbieglec, przest. zbieglca, przest. zbiegca, przest. zbiegun

 (2.1) styk, przest. spływ

 (2.2) nagromadzenie

 (2.3) nadmiar

Wiktionary


zbiegać

1. biegnąc, znajdować się niżej;
2. książkowo, o czasie i zjawiskach: przemijać, upływać;
3. zbiegać się:
a) biegnąc, gromadzić się;
b) stykać się;
c) przypadać w tym samym czasie;
d) potocznie, o tkaninach: kurczyć się


SJP.pl

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. zbiec, zbiegnąć)

 (1.1) biegnąc, przemieszczać się w dół

 (1.2) biegnąc, oddalać się

 (1.3) podn. ulegać przemijaniu

czasownik przechodni dokonany

 (2.1) szukając czegoś, odwiedzać wiele miejsc w krótkim czasie

czasownik zwrotny niedokonany zbiegać się (dk. zbiec się, zbiegnąć się)

 (3.1) biegnąc, zbierać się w danym miejscu

 (3.2) łączyć się w jednym miejscu

 (3.3) odbywać się w jednym czasie

 (3.4) ulegać skurczeniu jako tkanina

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. bieg mrz., ubieganie n., zbieg mos./mrz.

 przym. biegowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) uciekać, umykać

 (1.3) mijać, przemijać, ubywać, uciekać, umykać, upływać

 (2.1) obchodzić, obiegać, objeżdżać

 (3.1) gromadzić się

 (3.2) łączyć się

 (3.4) kurczyć się

Wiktionary


zbiegowisko

duża liczba ludzi lub innych istot, bezładnie zebranych; tłum, gromada, zbiorowisko


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) spontanicznie zgromadzona grupa ludzi, np. gapiów

 (1.2) praw. przypadkowa zbiorowość ludzi naruszająca porządek publiczny w jakimś miejscu

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzbʲjɛɡɔˈvʲiskɔ, AS: zbʹi ̯egovʹisko

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. bieganina ż., zbiegły mos., zbieg m., zbieganie n., zbieżność ż., bieg m., bieganie n.

 czas. zbiegać ndk., biegać ndk.

 przym. zbieżny, biegowy, zbiegły

Wiktionary


zbiegły

człowiek, który uciekł skądś; zbieg; uciekinier


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) taki, który opuścił miejsce, w którym nie chciał przebywać

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) osoba, która opuściła miejsce, w którym nie chciała przebywać

forma czasownika.

 (3.1) 3. os. lm. rodz. nmos. czasu przesz. trybu oznajm. od zbiec

 (3.2) 3. os. lm. rodz. nmos. czasu przesz. trybu oznajm. od zbiegnąć

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Mieliśmy w kompanii Kozaka, radzieckiego jeńca, zbiegłego z niemieckiej niewoli.

 (2.1) Za ukrywanie i pomaganie zbiegłemu grozi kara pozbawienia wolności do lat 5.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zbieg m., zbieganie n., zbiegnięcie n., zbiegostwo n., zbiegowisko n.

 czas. zbiec dk., zbiegać ndk., zbiegnąć dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) uciekinier, zbieg

Wiktionary


zbielały

taki, które zbielał


SJP.pl


zbierać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zebrać)

 (1.1) podnosić coś, co jest w wielu częściach; podnosić wiele jednakowych lub podobnych rzeczy

 (1.2) gromadzić

 (1.3) kolekcjonować, tworzyć zbiór czegoś

 (1.4) powodować, że grupa osób znajdzie się w jakimś miejscu

 (1.5) gw-pl|Bukowina. ubierać

 (1.6) gw-pl|Bukowina. przystrajać choinkę

czasownik zwrotny zbierać się

 (2.1) gromadzić się

 (2.2) przygotowywać się do wyjścia

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pokojówka długo zbierała potłuczone szkło z podłogi.

 (1.2) Historyk jeździł po bibliotekach całej Polsce i zbierał materiały do swojej pracy.

 (1.3) Krzyś od wielu lat zbiera znaczki pocztowe.

 (1.4) Major rozkazał sierżantowi zebrać podwładnych na apel.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzbʲjɛrat͡ɕ, AS: zbʹi ̯erać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zbieranina ż., zbiorek mrz., zbieranie n., zebranie n., zbieracz m., zbiorowość ż., zbiór m., zbiórka ż., zebrani mos., zbieractwo n., zbiorowisko n., branie n., rozbiórka ż., zbieraczka ż., zbiory nmos.

 czas. pozbierać, zebrać, zbierać się ndk., brać ndk.

 przym. zbiorczy, zbieracki, zbiorowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) podnosić

 (1.2) gromadzić

 (1.3) kolekcjonować

 (1.4) zwoływać, przywoływać

Wiktionary


zbieracki

dotyczący zbieraczy, zbieractwa


SJP.pl


zbieractwo

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) prymitywna forma gospodarki polegająca na zbieraniu dziko rosnących produktów roślinnych

 (1.2) rodzaj hobby polegającego na zbieraniu jakichś kolekcji, np. etykiet, monet itp.

Wiktionary

Zbieractwo – zbieranie płodów dziko rosnących roślin, między innymi runa leśnego, stanowiące podstawę utrzymania społeczeństw pierwotnych, jedna z najstarszych form gospodarki, występowało zwykle w połączeniu z łowiectwem, tworząc wraz z nim podstawę pierwotnego podziału pracy. Jako forma utrzymania niektórych społeczeństw zachowało się do czasów współczesnych.


Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. zbieranie n., zebranie n., zbieracz m., zbieraczka ż., zbiór m., zbiorek m., zbiorczość ż., zbiorowość ż., zbiorówka ż., zbieranina ż., pozbieranie n., wyzbieranie n., zbiórka ż., zbióreczka ż., branie n.

 czas. zbierać ndk., zebrać dk., pozbierać dk., wyzbierać dk.

 przym. zbieracki, zbieraczy, zbiorowy, zbiorczy

 przysł. zbiorowo, zbiorczo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) kolekcjonerstwo

Wiktionary


zbieracz

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) człowiek, który coś zbiera, kolekcjonuje

 (1.2) człowiek, który pracuje zbierając owoce, warzywa i inne płody

Wiktionary

Zbieracz (pożarnictwo) – element armatury wodnej, służący do łączenia dwóch linii zasilających mniejszego przekroju (np. W75) z nasadą ssawną o większym przekroju (np. W110) pompy pożarniczej.

Celem zbieracza jest uzyskanie odpowiedniej podaży wody gaśniczej na potrzeby pompy pożarniczej.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zbliżający się jarmark będzie świętem zbieraczy różności.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzbʲjɛrat͡ʃ, AS: zbʹi ̯erač

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zbiór m., zbiórka ż., zbieractwo n., zbieranie n., zebranie n.

:: fż. zbieraczka ż.

 czas. zbierać ndk., zebrać dk.

 przym. zbieracki, zbiorowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kolekcjoner

Wiktionary


zbieraczka

zbieracz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta, która coś zbiera, kolekcjonuje

 (1.2) ogrod. kobieta, która pracuje zbierając owoce, warzywa i inne płody

 (1.3) pszcz. skrócenie od|pszczoła zbieraczka.

 (1.4) prosty przyrząd do zbierania jagód

Wiktionary

Patrz:

zbieracz

Wymowa:

IPA: zbʲjɛˈrat͡ʃka, AS: zbʹi ̯eračka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zbieractwo n., zbiórka ż., zbieranie n.

:: fm. zbieracz mos.

 czas. zbierać ndk., zebrać dk.

 przym. zbiorowy, zbieracki

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kolekcjonerka

Wiktionary


zbieranie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zbierać.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zadaniem wywiadu przemysłowego jest zbieranie informacji o konkurencji.

 (1.1) Jego pasją jest zbieranie znaczków pocztowych.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zbʲjɛˈrãɲɛ, AS: zbʹi ̯erãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zbierać

 rzecz. zebrani mos., zbieraczka ż., branie n., zbiorowisko n., zbieractwo n., zbiórka ż., zebranie n., zbieracz, zbiór

 przym. zbierany

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gromadzenie, kolekcjonowanie

Wiktionary


zbieranina

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pogard. przypadkowy i niedopasowany zbiór osób lub rzeczy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Posprzątaj natychmiast tę zbieraninę śmieci w gabinecie!

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zbiorowisko n., zbiór mrz., zbieractwo n.

 czas. zbierać ndk., zebrać dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) groch z kapustą, mydło i powidło

Wiktionary


zbierka

zbierka pospolita - gatunek błonkówki z rodziny pszczolinkowatych


SJP.pl


zbierkowo

Zbierkowo – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie poznańskim, w gminie Pobiedziska. Należy do sołectwa Polska Wieś.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa poznańskiego.

Wikipedia


zbiersk

wieś w Polsce


SJP.pl

Zbiersk – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie kaliskim, w gminie Stawiszyn.

Do 1954 roku siedziba gminy Zbiersk, a do 1972 roku gromady Zbiersk. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kaliskiego.

Wikipedia


zbierski

nazwisko


SJP.pl

  • Andrzej Zbierski (ur. 1926) – polski archeolog
  • Dominik Zbierski (1890-1940) – pedagog, senator IV kadencji w II RP

Wikipedia


zbierzchowski

nazwisko


SJP.pl


zbiesić

rozgniewać się, rozzłościć się


SJP.pl


zbieszony

rozgniewać się, rozzłościć się


SJP.pl


zbieżność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) schodzenie się w jednym punkcie

 (1.2) posiadanie czegoś wspólnego

Wiktionary

Zbieżność – proces zmierzania do określonej wartości w czasie; lub zmierzania do określonego punktu, lub wspólnego punktu widzenia, opinii lub sytuacji.

  • Przykładem zbieżności z życia codziennego jest ustalanie ceny na rynku. Na przykład sprzedający i kupujący mogą ustalać kolejno:

Wikipedia

Powiązane:

 przym. zbieżny

 przysł. zbieżnie

 rzecz. zbiegowisko n., zbieg mos./mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) podobieństwo, zgodność

Wiktionary


zbieżny

1. zbiegający się w jednym miejscu;
2. przypominający coś innego, np. zbieżne poglądy; podobny, zbliżony


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) zbiegający się w jednym punkcie

 (1.2) spotykający się w tym samym czasie

 (1.3) mający coś wspólnego

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zbieżność ż., zbiegowisko n., zbieg mos./mrz.

 czas. zbiec dk., zbiegać ndk.

 przysł. zbieżnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) jednoczesny, równoczesny

 (1.3) identyczny, podobny, taki sam, wspólny, zgodny

Wiktionary


zbieżystość

Zbieżystość – wada drewna z grupy wad kształtu. Polega na zmniejszaniu się średnicy pnia drewna w kierunku od odziomka ku wierzchołkowi.

Wartość zbieżystości otrzymuje się, dzieląc różnicę między średnicami przez odległość między nimi (jednostka to centymetry na metr):Z={\frac {D-d}{L}}

Wikipedia


zbieżysty

1. środowiskowo o pniu drzewa: zwężający się ku górze;
2. dawniej: zbiegający w dół; pochyły, spadzisty


SJP.pl


zbigniew

imię męskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;

Wiktionary

Zbigniew – męskie imię pochodzenia słowiańskiego. Złożone jest z dwóch członów: Zby- („zbyć, zbyć się, pozbyć się”) i -gniew („gniew”). Mogło oznaczać „tego, który się zbył (pozbył) gniewu”. Właściwie powinno ono brzmieć Zbygniew, a Zbigniew to wynik zniekształcenia, które nastąpiło przy odczycie imion słowiańskich przez pierwszych badaczy. W Polsce imię to po raz pierwszy odnotowano jako Zbygniew. Do końca XV wieku imię Zbygniew zanotowano u około 1000 osób.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zbigniew jest moim bratem.

 (1.1) Zbigniewa lepiej nie pytaj, czy słówka w programie do nauki języków obcych można na specjalne zamówienie poukładać tematycznie.

 (1.1) Kobieta podała rękę Zbigniewowi wysiadając z zabytkowego samochodu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzbʲiɟɲɛf, AS: zbʹiǵńef

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zbigniewowa ż., Zbigniewówna ż., Zbigniewostwo lm m., Zbyszkowa ż., Zbyszkówna ż., Zbyniowa ż., Zbyniówna ż., Zbynkowa ż., Zbynkówna ż., Zbyszka ż., Zbysia ż., Zbycha ż., Zbynia ż., Zbigniewicz m. / ż., Zbyszewski m., Zbysz m. / ż.

:: zdrobn. Zbyszek m., Zbynek m., Zbyszko m., Zbyś m., Zbynio m.

:: zgrub. Zbych m.

:: fż. Zbigniewa ż.

 przym. Zbigniewowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zdrobn. Zbyszek, Zbynek, Zbyszko, Zbyś, Zbynio; zgrub. Zbych

Wiktionary


zbigniewa

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż.;

forma rzeczownika.

 (2.1) D., B. lp. od: Zbigniew

Wiktionary

Zbygniewa – staropolskie imię żeńskie, odpowiednik imienia Zbygniew. Złożone jest z dwóch członów: Zby- ("zbyć, zbyć się, pozbyć się") i -gniewa ("gniew"). Oznacza prawdopodobnie "tę, która się zbyła (pozbyła) gniewu". Istnieje też tłumaczenie alternatywne: „miej zbytek (nadmiar) gniewu” (gniew – jako zapał wojenny – był uważany za cnotę).

Zbigniewa imieniny obchodzi 17 marca.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Poproście Zbigniewę, by podała jakiś przykład.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zbigniewowa ż., Zbigniewówna ż., Zbigniewostwo lm m.

:: zdrobn. Zbyszka ż., Zbysia ż., Zbynia ż.

:: zgrub. Zbycha ż.

:: fm. Zbigniew m.

 przym. Zbigniewowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zdrobn. Zbyszka, Zbysia, Zbynia; zgrub. Zbycha

Wiktionary


zbigniewice

Zbigniewice – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie sandomierskim, w gminie Koprzywnica.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa tarnobrzeskiego.

Części Zbigniewic noszą nazwy: Na Gościńcu, Nowa Wieś, Pustka, Stara Wieś, Uleśna, Wesołówka, Zielonka Zbigniewska.

Wikipedia


zbigniewicz

nazwisko


SJP.pl


zbigniewostwo

Zbigniew z małżonką; Zbigniewowie


SJP.pl


zbigniewowie

Zbigniew z małżonką; Zbigniewostwo


SJP.pl


zbigniewowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Zbigniewa lub z nim związany


SJP.pl

przymiotnik dzierżawczy

 (1.1) przest. gwara. taki, który należy do Zbigniewa

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zbigniewowa dziedzina zaczyna się zaraz za miedzą Antka.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zbigniew m., Zbigniewa ż.

Wiktionary


zbigować

wycisnąć rowki w wytworach papierniczych, w miejscach zginania kartek


SJP.pl


zbijać

1. łączyć w całość wbijając gwoździe lub nity;
2. zabierać przeciwnikowi w grze pionki lub figury za pomocą przewidzianych regułami gry posunięć;
3. wykazywać niesłuszność argumentów, obalać je


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. zbić)

 (1.1) rozkruszać coś zwykle z pomocą młotka

 (1.2) stłaczać, ściskać coś, aby zajmowało mniej miejsca

 (1.3) eliminować pionki przeciwnika

 (1.4) pot. dużo zarabiać

 (1.5) tłuc coś zrobione z kruchej, twardej substancji

 (1.6) obalać argument, teorię, pogląd

 (1.7) montować coś przy pomocy gwoździ

czasownik zwrotny niedokonany zbijać się (dk. zbić się)

 (2.1) tłuc się

 (2.2) skupiać się w ciasne skupisko lub masę

 (2.3) slang. żartować sobie z kogoś lub czegoś

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzbʲijät͡ɕ, AS: zbʹii ̯äć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zbitka ż., zbijak m., zbijanie n., zbicie n.

 czas. zbić dk.

 przym. zbity

Wiktionary

Synonimy:

 (1.3) bić

Wiktionary


zbijacz

pracownik zbijający (łączący) elementy drewniane, wytwarzający np. palety, stelaże, skrzynie


SJP.pl


zbijak

rodzaj gry grupowej z użyciem piłki; zbijany


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) narzędzie do zbijania szyb

 (1.2) odmiana gry w dwa ognie bez pozycji matki

Wiktionary

Dwa ognie – wieloosobowa zabawa sportowa, przeznaczona głównie dla dzieci. Często jest mylnie określana jako „zbijak” (w zbijaku nie ma „matek”).

Do gry potrzebne jest boisko lub sporych rozmiarów (ok. 100 metrów kwadratowych) prostokąt podzielony na dwie równe części oraz piłka (może być do gry w siatkówkę).

Wikipedia

Powiązane:

 czas. zbijać, zbić

Wiktionary


zbijanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zbijać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zbʲiˈjä̃ɲɛ, AS: zbʹii ̯ä̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zbijać, zbić

 przym. zbity

 rzecz. zbicie n.

Wiktionary


zbijany

1. łączyć w całość wbijając gwoździe lub nity;
2. zabierać przeciwnikowi w grze pionki lub figury za pomocą przewidzianych regułami gry posunięć;
3. wykazywać niesłuszność argumentów, obalać je


SJP.pl


zbijowski

nazwisko


SJP.pl


żbik

drapieżnik z rodziny kotów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) zool. eurazjatyckie zwierzę drapieżne z rodziny kotowatych;

Wiktionary

Żbik europejski, żbik, żbik szkocki (Felis silvestris) – gatunek drapieżnego ssaka z podrodziny kotów (Felinae) w obrębie rodziny kotowatych (Felidae), po raz pierwszy opisany przez Karola Linneusza w 1758 roku (pod nazwą Felis catus), na podstawie wyglądu kota domowego. Obecną nazwę nadał żbikowi w 1775 roku niemiecki przyrodnik Schreber, który w Niemczech obserwował zwierzę w naturze.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Szerokie usta mięsiste otworzył, białe zęby świeciły jak u żbika.

 (1.1) Parobczak nie widząc i nie słysząc, aby się coś ruszało, ośmielił się wreszcie rękę do dziupli wpuścić i z okrzykiem radości dobył z niej żbika, którego oko głęboko było strzałą przeszyte.

 (1.1) Raz tylko puścił się ku nim jeden, widocznie śmielszej natury, z kosą w ręku; ale pan Michał skoczył jak żbik ku niemu on ukąsił go na śmierć.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒbʲik, AS: žbʹik

Wiktionary

Powiązane:

 przym. żbiczy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) daw. zdeb

Wiktionary


żbikowaty

o cechach żbika


SJP.pl


żbikowice

Żbikowice – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie nowosądeckim, w gminie Łososina Dolna.

Wieś duchowna, własność klasztoru klarysek w Starym Sączu, położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie sądeckim województwa krakowskiego. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa nowosądeckiego.

Wikipedia


żbikowicki

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Żbikowic

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żbikowice nmos., żbikowiczanin m., żbikowiczanka ż.

Wiktionary


żbikowiczanin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żbikowic

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żbikowice nmos.

:: fż. żbikowiczanka ż.

 przym. żbikowicki

Wiktionary


żbikowiczanka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żbikowic

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żbikowice nmos.

:: fm. żbikowiczanin m.

 przym. żbikowicki

Wiktionary


żbikowski

nazwisko


SJP.pl

  • Andrzej Żbikowski (ur. 1953) – polski historyk
  • Władysław Żbikowski (ur. 1955) – polski polityk

Wikipedia


zbilansowany

przymiotnik

 (1.1) cechujący się odpowiednią proporcją wszystkich elementów składowych

forma czasownika.

 (2.1) ims. zbilansować

Wiktionary


zbindować

1. sczepić luźne kartki papieru wzdłuż jednego brzegu za pomocą bindownicy;
2. w grach komputerowych: nadać skróty klawiszowe poszczególnym elementom


SJP.pl


zbiór

zero lub więcej niepowtarzających się elementów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) grupa, pewna liczba czegoś traktowana jako jedna całość

 (1.2) roln. ogrod. czynność zbierania plonów

 (1.3) roln. ogrod. zwykle w lm. plon

 (1.4) zbiór (1.1) wszystkich przedmiotów o jakiejś cesze należących do kogoś

 (1.5) mat. inform. kolekcja niepowtarzających się elementów;

 (1.6) inform. plik

Wiktionary

Zbiór (dawniej także mnogość) – pojęcie pierwotne aksjomatycznej teorii mnogości (zwanej też teorią zbiorów) leżące u podstaw całej matematyki; idealizacja intuicyjnie rozumianego zbioru (zestawu, kolekcji) utworzonego z elementów (komponentów, składowych), która jest efektem abstrahowania od wewnętrznej struktury modelowanego obiektu i wzajemnych zależności między jego elementami (np. hierarchii, czy kolejności).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W barze zebrał się zbiór podejrzanych typków.

 (1.2) W sierpniu zakończono zbiory porzeczek.

 (1.3) W tym roku rolnicy cieszyli się z obfitych zbiorów.

 (1.4) Biblioteka ma bogaty zbiór książek z XVII w.

 (1.5) Proszę wyznaczyć część wspólną tych dwóch zbiorów.

 (1.6) Ktoś mi skasował wszystkie zbiory na dysku!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zbʲjur, AS: zbʹi ̯ur

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zbiórka ż., zdrobn. zbiorek m., zbiorowisko n., zbiorowość ż., zbieracz m., zbieranie n., podzbiór m.

 przym. zbiorowy

 przysł. zbiorowo

 czas. zbierać/zebrać

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) grupa, zestaw

 (1.2) zbieranie, żniwa

 (1.3) plon

 (1.4) kolekcja, antologia

 (1.5) mnogość, rodzina

 (1.6) plik, dane

Wiktionary


zbiorczo

przysłówek

 (1.1) w sposób zbiorczy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zbiorczość ż., zbieractwo n., zbiór m., zbiórka ż.

 przym. zbiorczy, zbiorowy

Wiktionary


zbiorczość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest zbiorcze

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zbiorczy

 przysł. zbiorczo

 rzecz. zbieractwo n., zbiórka ż.

Wiktionary


zbiorczy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) taki, w którym coś się zbiera

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zbiórka ż., zbiorczość ż., zbieractwo n., zbiornik mrz., zbiorowość ż., zbiór mrz.

 czas. zbierać ndk., zebrać dk.

 przysł. zbiorczo

 przym. zbiorowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) łączny

Wiktionary


zbióreczka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: zbiórka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zbiórka ż., zbieractwo n.

Wiktionary


zbiorek

zdrobnienie od: zbiór


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od: zbiór

 (1.2) mały zbiór

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W lipcu ukazał się jego drugi zbiorek zatytułowany „Polskość”.

 (1.1) Malik wydał zbiorek historycznych wierszy po grenlandzku.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zbiór mrz., zbieractwo n.

 czas. zbierać ndk., zebrać dk.

Wiktionary


zbiórka

1. zbieranie pieniędzy lub przedmiotów na jakiś cel;
2. zorganizowane spotkanie pewnej grupy ludzi


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zbieranie, gromadzenie rzeczy lub pieniędzy w określonym celu

 (1.2) wojsk. harc. zebranie żołnierzy lub harcerzy w szyku we wskazanym miejscu

 (1.3) harc. spotkanie harcerskie w celu odbycia zajęć

 (1.4) spotkanie się jakiejś grupy osób przed rozpoczęciem wspólnego działania

Wiktionary

Zbiórka – w koszykówce złapanie piłki przez zawodnika drużyny broniącej lub atakującej po nieudanym rzucie do kosza.

Zbiórka jest zaliczana zawsze, gdy bezpośrednio po próbie rzutu zawodnik wchodzi w posiadanie piłki. Zbiórka może zostać zapisana zawodnikowi, który zbija piłkę do partnera, jeżeli robi to w sposób świadomy.

  • Zbiórka piłki w ataku zaliczana jest w momencie, gdy dokonuje jej gracz zespołu atakującego.
  • Zbiórka piłki w obronie zaliczana jest w momencie wejścia w posiadanie piłki po rzucie gracza obrony.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈzbʲjurka, AS: zbʹi ̯urka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zbiór m., podzbiór m., zbieranie n., zebranie n., zbiornik m., zbiorowość ż., zbiorczość ż., zbiorówka ż., zbieracz m., zbieraczka ż., zbieractwo n., zbiorowisko n., rozbiórka ż., zbióreczka ż.

 czas. zbierać ndk., zebrać dk., brać ndk.

 przym. zbiórkowy, zbiorczy, zbiorowy, zbieraczy

 przysł. zbiorczo, zbiorowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) składka, ściepa, kwesta

 (1.2) apel

 (1.3) zajęcia

 (1.4) spotkanie

Wiktionary


zbiorkom

zdrobnienie od: zbiór


SJP.pl

skrótowiec

 (1.1) pot. komunikacja zbiorowa;

Wiktionary


zbiórkomat

automat do wpłacania datków na cele charytatywne przy użyciu płatności elektronicznych; datkomat, dobromat


SJP.pl


zbiórkowy

przymiotnik od: zbiórka


SJP.pl


zbiornica

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pomieszczenie przeznaczone do składowania towarów, zapasów itp.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zbʲjɔrʲˈɲit͡sa, AS: zbʹi ̯orʹńica

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) magazyn, skład, składowisko

Wiktionary


zbiorniczek

zdrobnienie od: zbiornik


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od zbiornik

 (1.2) mały zbiornik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zbiornik mrz.

 przym. zbiornikowy

Wiktionary


zbiornik

1. zagłębienie terenu wypełnione wodą;
2. naczynie do przechowywania lub zbierania różnych materiałów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) przedmiot przeznaczony do zbierania, przechowywania lub transportu materiałów, zwłaszcza cieczy i gazów

 (1.2) zagłębienie terenu wypełnione wodą;

 (1.3) środ. pot. zdjęcie grupowe

Wiktionary

  • zbiornik antropogeniczny
  • rezerwuar
  • zbiornik artezyjski
  • zbiornik astatyczny
  • zbiornik balastowy
  • zbiornik hodowlany
  • zbiornik kwarantannowy
  • zbiornik magmowy
  • zbiornik powyrobiskowy
  • zbiornik wodny
    • zbiornik retencyjny
  • zbiornik zewnętrzny promu kosmicznego
  • zbiornik paliwa
  • zbiornik przeciwpożarowy

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zbiornik paliwa jest prawie pusty. Musimy zatankować.

 (1.2) Zbudowaliśmy ten zbiornik retencyjny, żeby przeciwdziałać zalewaniu pobliskich pól uprawnych.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzbʲjɔrʲɲik, AS: zbʹi ̯orʹńik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zbiornikowiec m., zbiórka ż.

:: zdrobn. zbiorniczek m.

 przym. zbiornikowy, zbiorczy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pojemnik, rezerwuar, bak, butla, beczka

 (1.2) zalew, staw, jezioro

Wiktionary


zbiornikowcowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z zbiornikowcem, dotyczący zbiornikowca

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zbiornikowiec m.

Wiktionary


zbiornikowiec

statek wyposażony w zbiorniki, używany do przewozu ładunków płynnych; tankowiec, cysternowiec


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) statek przeznaczony do transportu materiałów płynnych, najczęściej ropy naftowej;

Wiktionary

Zbiornikowiec (również tankowiec) – statek wodny, przeznaczony do transportowania produktów ciekłych luzem.

Zbiornikowce należą do największych statków handlowych. W przeciwieństwie do innych frachtowców nie posiadają ładowni, a zbiorniki ładunkowe – załadunek/wyładunek odbywa się za pośrednictwem systemu rurociągów i pomp. Mostek zbiornikowca najczęściej znajduje się w części rufowej jednostki.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. zbiornik mrz.

 przym. zbiornikowcowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pot. tankowiec

Wiktionary


zbiornikowy

przymiotnik od: zbiornik


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący zbiornika, o właściwościach zbiornika

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zbiór m., zbiornik m., zbiorniczek m.

 przym. zbiórczy

Wiktionary


zbiorowisko

1. duża liczba ludzi lub innych istot, bezładnie zebranych; tłum, gromada, zbiegowisko;
2. naturalne skupienie roślin w przyrodzie, tworzące pewną całość


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) duża liczba ludzi, zwierząt lub rzeczy zebranych w jednym miejscu

 (1.2) naturalne skupisko roślin stanowiące całość

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zbiór m., zbiórka ż., zbieranie n., zebranie n., zbieranina ż., zbiorowość ż.

 czas. zbierać ndk., zebrać dk.

 przym. zbiorowy

Wiktionary


zbiorowiskowy

zbiorowisko


SJP.pl

Patrz:

zbiorowisko

zbiorowo

przysłówek

 (1.1) w sposób zbiorowy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zbiór mrz., zbiorowość ż., zbieractwo n., zbiórka ż.

 przym. zbiorowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) grupowo

Wiktionary


zbiorowość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) grupa wyodrębniona ze względu na wspólną cechę;

Wiktionary

Zbiorowość społeczna (zbiorowość ludzka) w socjologii – zbiór osób, zajmujących w danym czasie, trwale lub nie, daną przestrzeń, między którymi dochodzi do interakcji i pojawiać mogą się stosunki społeczne.

W przypadku gdy w danej zbiorowości społecznej wytwarza się struktura społeczna, a jej członkowie zaczynają wspólnie realizować jakieś istotne dla wszystkich cele, wówczas zbiorowość taka może stawać się grupą społeczną.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jedynie władze oficjalnie ustanowione mogą korzystać z prawa zwracania się z petycjami w imieniu zbiorowości.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zbʲjɔˈrɔvɔɕt͡ɕ, AS: zbʹi ̯orovość

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zbiór m., zbiórka ż., zbiorowisko n., zbieractwo n.

 czas. zbierać ndk., zebrać dk.

 przym. zbiorowy, zbiorczy

 przysł. zbiorowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wspólnota, społeczność

Wiktionary


zbiorowy

przymiotnik od: zbiór


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) odnoszący się do pewnej grupy ludzi lub rzeczy, złożony z wielu jednostek

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przedstawiciele związków zawodowych podpisali z pracodawcą układ zbiorowy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zbʲjɔˈrɔvɨ, AS: zbʹi ̯orovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zbiórka ż., zbiór m., zbiorowisko n., zbiorowość ż., zbieractwo n., zbieracz m., zbieraczka ż., zbiorówka ż.

 czas. zbierać ndk., uzbierać dk., wyzbierać dk.

 przym. zbiorczy

 przysł. zbiorowo, zbiorczo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) grupowy

Wiktionary


zbiory

zero lub więcej niepowtarzających się elementów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) roln. ogrod. to co pozyskano poprzez zbieranie

 (1.2) muz. numizm. to co skolekcjonowano i zachowano

forma rzeczownika.

 (2.1) M., B. i W. lm. od: zbiór

Wiktionary

Zbiór (mnogość) – jedno z fundamentalnych pojęć w matematyce, określające sposób grupowania danych wartości liczbowych.

Określenie zbiór może też odnosić się do:

  • zbiór – pojęcie stosowane w rolnictwie
  • zbiór danych – zbiór danych statystycznych
  • zbiór Smitha – pojęcie dotyczące wyborów demokratycznych
  • zbiór praw sądowych

Inne znaczenia zbioru w dziedzinie matematyki stanowią następujące pojęcia (w kolejności alfabetycznej):

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jakie mieliście zbiory w tym roku?

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zbiór m.

 czas. zbierać ndk., zebrać dk.

Wiktionary


zbir

bandyta, zbój, opryszek


SJP.pl

skrótowiec

 (1.1) = polit. Związek Białorusi i Rosji

Wiktionary

  • Związek Rosji i Białorusi (ZBiR)
  • Mohamed Zbir – marokański bokser, olimpijczyk


Wikipedia

Wymowa:

IPA: zbʲir, AS: zbʹir

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ZRiB

Wiktionary


zbitek

to, co powstaje z połączenia kilku elementów; zbitek


SJP.pl


zbitka

to, co powstaje z połączenia kilku elementów; zbitek


SJP.pl


zbity

1. złożony z elementów, osób znajdujących się blisko siebie (np. zbite warstwy, zbita gromada); bardzo zwarty, szczelny;
2. o części ciała: stłuczony


SJP.pl

przymiotnik odczasownikowy

 (1.1) mający zwartą konsystencję

 (1.2) taki, który uległ obrażeniom, pobiciu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zbicie n., zbijanie n., zbijany mrz., zbitka ż.

 czas. zbić dk., zbijać ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gęsty, szczelny, ścisły, utwardzony, zwarty

Wiktionary


zbiurokracenie

zwiększyć poziom biurokracji, biurokratyzmu


SJP.pl


zbiurokracić

zwiększyć poziom biurokracji, biurokratyzmu


SJP.pl


zbiurokratyczniały

stać się biurokratą (bezdusznym urzędnikiem)


SJP.pl


zbiurokratycznieć

stać się biurokratą (bezdusznym urzędnikiem)


SJP.pl


zbizantynizować

1. poddać wpływom cywilizacji i kultury bizantyjskiej;
2. zbizantynizować się - ulec wpływom cywilizacji i kultury bizantyjskiej


SJP.pl


zbladły

taki, który zbladł; zbledły


SJP.pl


zblagować

wygłosić wypowiedzi niepokrywające się z prawdą; zełgać, zmyślić, skłamać; zablagować


SJP.pl


zblaknięty

taki, który zblaknął (stracił intensywność); zblakły


SJP.pl


zblakły

taki, który zblakł (stracił intensywność); zblaknięty


SJP.pl


zblamować

zblamować się - skompromitować się, ośmieszyć się


SJP.pl


zblankować

środowiskowo: usunąć stronę internetową, temat lub wpis na forum


SJP.pl


zblanszować

wyblanszować;
1. obgotować lub poddać działaniu pary owoce i warzywa, by zapobiec ich ciemnieniu oraz zmniejszyć ilość drobnoustrojów i tlenu;
2. archaicznie: pokryć blanszem


SJP.pl


zblanszowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zblanszować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zblanszować dk.

Wiktionary


zblatować

dawniej:
1. zjednać sobie kogoś, przeciągnąć na swoją stronę;
2. zblatować się - wejść w porozumienie z kimś, zwykle w złych zamiarach; pokumać się


SJP.pl


zblazować

1. dawniej: bardzo osłabić; wycieńczyć, sfatygować;
2. potocznie: zblazować się - znudzić się czymś, zobojętnieć na coś


SJP.pl


zblazowanie

stan totalnego znudzenia, niemożność reagowania na nowe podniety i bodźce wywołany nadmiarem wrażeń uprzednio


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) znudzenie najczęściej wywołane nadmiarem wrażeń

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzblazɔˈvãɲɛ, AS: zblazovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zblazowany

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) nuda, zobojętnienie, marazm, rozprzężenie, bezwład

Wiktionary


zblazowany

potocznie:
1. znudzony, zobojętniały, przesycony wrażeniami, uciechami życia;
2. wyrażający zobojętnienie, znudzenie, brak zainteresowania


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) pot. znudzony nadmiarem przeżyć, wrażeń, hulaszczego życia, znużony otaczającym go światem

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzblazɔˈvãnɨ, AS: zblazovãny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zblazowanie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zobojętniały, znudzony, znużony, apatyczny

Wiktionary


zblednąć

1. stać się bladym, bledszym niż poprzednio;
2. stracić intensywność koloru;
3. stać się nieważnym


SJP.pl

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. blednąć)

 (1.1) stać się bladym lub bledszym

 (1.2) utracić wyrazistość barwy

 (1.3) stracić znaczenie; stać się nieistotnym

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zblednięcie n., bladość ż.

 przym. zbladły, blady, bladziutki, bledziutki

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1-3) war. zbladnąć

 (1.2) spłowieć

Wiktionary


zbledniały

taki, który zbledniał


SJP.pl


zbledły

taki, który zbladł; zbladły


SJP.pl


zblenderować

zmiksować w blenderze; zblendować


SJP.pl


zblendować

zmiksować w blenderze; rozblendować


SJP.pl


zblewo

wieś w Polsce


SJP.pl

Zblewo (niem. Hoch Stüblau) – wieś kociewska w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie starogardzkim.

Wikipedia


zblewski

przymiotnik od: Zblewo, miasto gminne w województwie pomorskim


SJP.pl


zbliżać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zbliżyć)

 (1.1) zmniejszać odległość, dystans pomiędzy jakimiś obiektami

 (1.2) być/stawać się podobnym do czegoś

 (1.3) przen. powodować powstanie pozytywnych więzi emocjonalnych

 (1.4) przen. czynić coś bardziej zrozumiałym

czasownik zwrotny niedokonany zbliżać się (dk. zbliżyć się)

 (2.1) podchodzić, przysuwać się do czegoś

 (2.2) nawiązywać, polepszać lub pogłębiać relacje, stosunki z kimś

 (2.3) nachodzić; stawać się bliższym, mającym wkrótce nastąpić; zmniejszać dystans w czasie

 (2.4) o dźwięku: stać się coraz głośniejszym

 (2.5) być podobnym do czegoś

 (2.6) osiągnąć postęp na drodze do jakiegoś celu

 (2.7) stać się bliższym w czasie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zbliżyła rękę do ust.

 (1.2) Nowatorstwo myśli i działań artystycznych zbliża go do nurtu awangardowego w malarstwie początku XX wieku.

 (2.1) Zbliżył się do okna i zobaczył, że niebo jest zachmurzone.

 (2.2) W XIX wieku narody polski i włoski zbliżyły się do siebie ze względu na podobną sytuację polityczną, w jakiej znalazły się Polska i Włochy.

 (2.3) Chyba zbliża się burza.

 (2.3) Zbliża się termin oddania zgłoszeń.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzblʲiʒat͡ɕ, AS: zblʹižać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zbliżenie n., bliskość ż., zbliżanie n.

 przym. bliski, zbliżony

 czas. przybliżać ndk.

 przysł. blisko, zbliżeniowo

 przyim. blisko

 partyk. blisko

Wiktionary

Synonimy:

 (2.3) nadchodzić

Wiktionary


zbliżanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zbliżać.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Sąd orzeka obowiązek powstrzymania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach, zakaz kontaktowania się z określonymi osobami, zakaz zbliżania się do określonych osób, zakaz opuszczania określonego miejsca (…)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zblʲiˈʒãɲɛ, AS: zblʹižãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zbliżenie n., bliskość ż., przybliżanie n.

 czas. zbliżać ndk., zbliżyć dk.

 przym. bliski

 przysł. blisko, zbliżeniowo

 przyim. blisko

 partyk. blisko

Wiktionary


zbliżenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zbliżać.

 (1.2) ujęcie filmowe lub fotograficzne z bliskiej odległości;

 (1.3) skrócenie dystansu w zachowaniu wobec kogoś

 (1.4) eufem. stosunek płciowy, współżycie seksualne

Wiktionary

Wikipedia

Wymowa:

IPA: zblʲiˈʒɛ̃ɲɛ, AS: zblʹižńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. bliża ż., zbliżanie n., bliskość ż., bliski m.

 czas. zbliżać ndk., zbliżyć dk.

 przym. bliski, bliziutki, bliziuteńki, pobliski, zbliżony

 przysł. blisko, bliziutko, bliziuteńko, zbliżeniowo

 przyim. blisko

 partyk. blisko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) wielki plan, najazd

Wiktionary


zbliżeniówka

potocznie: karta zbliżeniowa


SJP.pl


zbliżeniowo

przysłówek

 (1.1) bank. w sposób zbliżeniowy, metodą zbliżeniową

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Czy tą kartą można płacić zbliżeniowo?

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zbliżanie n., zbliżenie n.

 czas. zbliżać ndk., zbliżyć dk.

 przym. zbliżeniowy

Wiktionary


zbliżeniowy

zbliżenie, np. karta zbliżeniowa


SJP.pl


zbliźniać

dawniej: zabliźniać


SJP.pl


zbliźniaczenie

zjawisko powstawania prawidłowego zrostu kryształów zwykłych


SJP.pl


zbliźniaczony

o krysztale: powstały wskutek zrostu dwóch lub więcej kryształów zwykłych


SJP.pl


zbliżony

mający podobne cechy, właściwości; niewiele się różniący, podobny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) o podobnych cechach, niewiele różniący się

forma czasownika.

 (2.1) ims. mający bliską odległość, przesunięty obok

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Był to klejnot prosty w zamyśle, a przez to niesłychanie elegancki, złota plecionka o kształcie zbliżonym do trójkąta, zdobiona emalią, wysokości 11,5 cm, wysadzana opalami i czerwonawymi almandynami.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zbliżać, zbliżyć

 rzecz. zbliżenie n.

 przysł. z bliska

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) niczym, podobny, przybliżony

 (2.1) bliski, przybliżony, przysunięty

Wiktionary


zbliżyć

czasownik przechodni dokonany (ndk. zbliżać)

 (1.1) dokonany od|zbliżać.

czasownik zwrotny dokonany zbliżyć się (ndk. zbliżać się)

 (2.1) dokonany od|zbliżać się.

Wiktionary

Przykłady

 (2.1) Mężczyzna zbliżył się do swej żony Ewy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzblʲiʒɨt͡ɕ, AS: zblʹižyć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zbliżanie n., zbliżenie n., bliskość ż.

 przym. bliski, zbliżony

 przysł. blisko, zbliżeniowo

 przyim. blisko

 partyk. blisko

Wiktionary


zblocze

zestaw kilku krążków linowych tworzących wielokrążek, osadzonych we wspólnej obudowie


SJP.pl

Zblocze – element urządzenia dźwigowego żurawia, cięgnika lub suwnicy służący do zaczepiania ładunku poprzez zawiesie, rzadziej bezpośrednio.

Zblocze złożone jest z krążka linowego, jarzma i ułożyskowanego haka, który może być jednorożny, dwurożny lub czterorożny. Całość zawieszona jest na linie nośnej.

Wikipedia


zblokowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zblokować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zblokować dk.

Wiktionary


zblutowo

Zblutowo (Zblutów) – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie monieckim, w gminie Mońki.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa białostockiego.

Wierni kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Matki Boskiej Częstochowskiej i św. Kazimierza w Mońkach.

Wikipedia


zbluzganie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zbluzgać.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Instynkt podpowiadał najprostsze w tej chwili rozwiązanie: wyładowanie się, opieprzenie, zbluzganie. I będzie po krzyku.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. bluzganie n.

 czas. zbluzgać dk., bluzgać ndk.

Wiktionary


zbluźnić

ubliżyć autorytetom i zasadom uznanym za święte


SJP.pl


zbluzować

czasownik przechodni dokonany (ndk. brak)

 (1.1) środ. kraw. szyjąc bluzkę, suknię zmarszczyć i podgiąć materiał w pasie (jak przy szyciu bluzy)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. bluza ż., bluzka ż., zbluzowanie n.

 przym. bluzowy, bluzkowy

Wiktionary


zbm

skrót od: Zarząd Budynków Mieszkalnych


SJP.pl


zbocze

pochylona powierzchnia formy wklęsłej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) geogr. pochyły teren stanowiący część góry, wzgórza, doliny czy wąwozu

Wiktionary

Zbocze – pochylona powierzchnia terenu: góry, doliny, niecki lub kotliny.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Góra nie była wysoka, ale strome zbocza poważnie utrudniały wspinaczkę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzbɔt͡ʃɛ, AS: zboče

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zboczeniec m., zboczek m., zbok m., zboczoność ż., zbaczanie n., zboczenie n.

 czas. zbaczać ndk., zboczyć dk.

 przym. zboczony

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) stok

Wiktionary


zboczek

potocznie: zboczeniec; zbok, perwers


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od: zbok

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Michał to jednak jest zboczkiem, widziałem co on sobie ogląda na swoim telefonie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zboczenie n., zboczeniec mos., zboczoność ż., zbocze n.

 przym. zboczony

Wiktionary


zboczenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zboczyć.

 (1.2) psych. seks. zaspokajanie popędu płciowego w sposób odbiegający od normy

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ładne zboczenie z trasy, nie ma co! Gdy powiedziałem to mojemu pilotowi — oburzył się. — Łuck?! To niemożliwe! Takie zboczenie z kursu?!

 (1.2) Pojęcie zboczenia płciowego jest zmienne w czasie i przestrzeni.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zboczek mrz., zboczeniec m., zbok m., zboczuś m., zboczoność ż., zbaczanie n., zbocze n.

 czas. zboczyć dk., zbaczać ndk.

 przym. zboczony, boczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) perwersja, dewiacja, parafilia

Wiktionary


zboczeniec

potocznie: człowiek o odmiennych, dziwacznych lub moralnie (czy też prawnie) nagannych upodobaniach, zachowaniach; dewiant, dewiat


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pot. pejor. człowiek o nienormalnych zachowaniach, zwłaszcza seksualnych

Wiktionary

  • Zboczeniec – typ osobowości według Znanieckiego
  • Zboczeniec – osoba z zaburzeniem na tle seksualnym

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) (…) wyjęła z torebki notes i szybko zapisała rysopis zboczeńca, rozbijającego się po moskiewskim metrze w godzinach szczytu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zbɔˈt͡ʃɛ̃ɲɛt͡s, AS: zbočńec

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zbaczanie n., zboczenie m., zboczoność ż.

:: zdrobn. zboczek m.

:: zgrub. zbok m., zboczuch m.

 czas. zbaczać ndk., zboczyć dk.

 przym. zboczony, boczny

 przysł. bocznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dewiant, zwyrodnialec

Wiktionary


zboczoność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co zboczone; cecha tych, którzy są zboczeni

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zboczeniec m., zbok m., zboczuch m., zboczek m., zbocze n., zbaczanie n., zboczenie n.

 czas. zboczyć dk., zbaczać ndk.

 przym. zboczony

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dewiacyjność, perwersyjność

Wiktionary


zboczony

przymiotnik jakościowy

 (1.1) pot. o człowieku lub jego myślach, zachowaniach seksualnych: nienormalny, nieprawidłowy

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zbɔˈt͡ʃɔ̃nɨ, AS: zbočõny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. bok mrz., zboczeniec m., zbok m., zboczuch m., zboczek m., zboczoność ż., zbaczanie n., zboczenie n., zbocze n.

 czas. zboczyć dk., zbaczać ndk.

 przym. boczny

 przysł. bocznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) aberracyjny, dewiacyjny, perwersyjny

Wiktionary


zboczówka

w lotnictwie: lot żaglowy wykonywany na prądach wymuszonych, zboczowych


SJP.pl


zboczowy

przymiotnik od: zbocze


SJP.pl


zboczuch

potocznie: zboczeniec, dewiant; zbok, perwers


SJP.pl


zboczucha

potocznie: zboczeniec, dewiant; zbok, perwers


SJP.pl


zboczuszek

zdrobnienie od: zboczeniec


SJP.pl


zboczyć

czasownik dokonany

 (1.1) zejść z obranego kursu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. bok mrz., zboczenie n., zboczeniec m., zboczuch m., zbocze n., zboczoność ż.

 czas. zbaczać ndk.

 przym. zboczony, boczny

 przysł. bocznie

Wiktionary


zbogacić

przestarzale: wzbogacić


SJP.pl


zboiny

pozostałość po przeróbce pszczelego surowca woskowego w topiarce, zawierająca spore ilości wosku, który może być pozyskany przez ekstrakcję


SJP.pl

Zboiny, wytłoczyny – w pszczelarstwie – pozostałości po wytłoczeniu lub wytopieniu surowca woskowego (woszczyny, suszu). Stanowią surowiec do dalszego pozyskania wosku, ale już nie za pomocą pras czy topiarek, lecz ekstrahowni wosku. Zboiny mokre (powstające w procesach z wykorzystaniem wody) wymagają uprzedniego wysuszenia. Pozyskuje się z nich od 12 do 35% wosku.

Wikipedia


zbój

bandyta, zbir, morderca


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) zgrub. zbójnik

 (1.2) pot. żart. łobuz

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Nie kumpluję się już z Kamilą, odkąd wiem, że jej chłopak to straszny zbój.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zbójca mos., zbójowanie n., zbójnik mos.

Wiktionary


zbójca

przestarzale: zbój


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) daw. osoba dokonująca napadów, żyjąca z rozboju

Wiktionary

Zbójca (Ocypus) – rodzaj chrząszczy z rodziny kusakowatych i podrodziny kusaków.

Rodzaj ten został wprowadzony w 1819 roku przez Williama Elforda Leacha.

Chrząszcze o wydłużonym ciele. Głowę mają średnią lub dużą, w zarysie czworokątną lub zaokrągloną, zaopatrzoną w przesunięte nieco na jej grzbietową stronę oczy oraz krótkie, krępe czułki. Aparat gębowy ma dwupłatową wskutek głębokiego wykrojenia wargę górną, krępe, dość krótkie i słabo zakrzywione żuwaczki z zębami na wewnętrznych krawędziach oraz głaszczki szczękowe o ostatnim członie szerszym niż poprzedni, spłaszczonym, o bokach równoległych lub rozszerzonym ku szczytowi. Przedtułów cechuje się zwykle brakiem epimer oraz w widoku od góry widoczną na całej długości jako ostra listewka krawędzią górną epipleury przedplecza, połączoną pod ostrym kątem z krawędzią dolną. Śródpiersie ma wąski i sięgający co najwyżej do połowy bioder wyrostek międzybiodrowy. Przednia para odnóży ma u obu płci silnie rozszerzone stopy, a środkowa i tylna uzbrojone w kolce golenie.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Kto ojca lub matkę ograbia / mówiąc: «To nie grzech», / jest wspólnikiem zbójcy.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zbój mos., zbójowanie n.

:: fż. zbójczyni ż.

 czas. zbójować ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) drab, opryszek, zbój, przest. rozbójnik

Wiktionary


zbójczyni

zbójca; rozbójniczka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przest. forma żeńska od: zbójca → zbój

 (1.2) przest. zabójczyni; forma żeńska od: zabójca

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Potem cała skrwawiona, męża zbójczyni żona, bieży przez łąki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zbujˈt͡ʃɨ̃ɲi, AS: zbui ̯čńi

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1) zob. zbójca.

 (1.2) zob. zabójca.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) morderczyni

Wiktionary


zbójecki

dotyczący zbója, właściwy zbójowi


SJP.pl


zbójenko

Zbójenko – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie golubsko-dobrzyńskim, w gminie Zbójno.

Wikipedia


zbójeński

przymiotnik od: Zbójna, Zbójno


SJP.pl


zbojkotować

zastosować bojkot wobec kogoś lub czegoś


SJP.pl


zbojkotowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) przeprowadzenie bojkotu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. bojkot m., bojkotowanie n.

 czas. bojkotować ndk., zbojkotować dk.

 przym. bojkotowy

Wiktionary


zbójna

wieś w Polsce


SJP.pl

Zbójna – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie łomżyńskim, w gminie Zbójna.

Miejscowość jest siedzibą gminy Zbójna. Do 1954 roku była siedzibą gminy Gawrychy.

Wikipedia


zbójnica

zbójnica krwista - gatunek mrówki


SJP.pl


zbójnicki

dotyczący zbójnika


SJP.pl

Zbójnicki – polski taniec ludowy z rejonu Podhala w metrum 2/4.

Zbiorcza nazwa kilku kroków i tańców ludowych od wieków wykonywanych na Podhalu. Taniec góralski dzieli się na: zbójnicki, solowy, juhaski, dwójki i czwórki.Opisy zbójnickiego w XIX wieku przedstawiały go ukazując "dzikie skoki" i "walki na ciupagi" wokół ogniska na tle szczytów i turni tatrzańskich.

Wikipedia


zbójnictwo

uprawianie procederu zbójnickiego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) hist. proceder zbójniczy

 (1.2) rzad. ogół zbójników

Wiktionary

Zbójnictwo – proceder napadania na podróżnych lub mieszkańców wsi, miast i dworów szlacheckich.

Rozpowszechnione było w dawnej Polsce, przede wszystkim na obszarach górskich i podgórskich w XVI–XVIII w. Stanowiło często jedną z form reakcji chłopów na ucisk feudalny. Grupy zbójeckie napadały najczęściej na dwory, probostwa i na kupców, a sporadycznie również na bogatych chłopów. Mimo tego w świadomości chłopskiej pozostały nazwiska zbójeckich hersztów, na przykład Janosika, Dowbosza czy Ondraszka, mobilizując chłopów do antyfeudalnych wystąpień. Zbójnictwo utrzymało się do pierwszej połowy XIX w., a zlikwidowane zostało przez wojska austriackie po rozbiorach Polski. Wcześniej do zwalczania zbójnictwa używano tzw. harników. Harnikami byli ułaskawieni przestępcy, z których tworzono grupę zbójecką do zwalczania zbójnictwa. Otrzymywali oni nawet niewielki żołd równy połowie żołdu piechura.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Kiedyś zaniecham zbójnictwa, a wtedy chciałbym jeździć własnym powozem i zasiadać w parlamencie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zbójnicki mzw., zbójnickość ż., zbójniczek mos., zbójniczość ż., zbójnik mos., zbójnikowanie n.

 czas. zbójnikować ndk.

 przym. zbójnicki, zbójniczy

 przysł. zbójnicko, zbójniczo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) daw. zbójnikowanie

Wiktionary


zbójniczek

zbójnik


SJP.pl

Patrz:

zbójnik

zbójniczka

zbójnik


SJP.pl

Patrz:

zbójnik

zbójnik

członek góralskiej bandy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) daw. członek góralskiej bandy rozbójniczej;

Wiktionary

Zbójnik (Caenolestes) – rodzaj ssaków z rodziny zbójnikowatych (Caenolestidae).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W Karpatach Wschodnich zbójnicy nazywani byli opryszkami, zaś na terenach południowokarpackich i bałkańskich Imperium Osmańskiego hajdukami.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zbój mos., zbójnictwo n., zbójniczek mos., zbójnikowanie n., zbójnicki mrz.

 czas. zbójnikować ndk.

 przym. zbójnicki, zbójniczy

Wiktionary


zbójnikowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) daw. napadanie i okradanie ludzi

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Minęła era podtatrzańskiego zbójnikowania.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zbójniczek mos., zbójnik mos., zbójnictwo n.

 czas. zbójnikować ndk.

 przym. zbójniczy

Wiktionary


zbójnikowate

o cechach zbójnikowatych (rodzina torbaczy)


SJP.pl

Zbójnikowate (Caenolestidae) – rodzina małych, naziemnych ssaków z rzędu skąpoguzkowców (Paucituberculata).

Wikipedia


zbójnikowaty

o cechach zbójnikowatych (rodzina torbaczy)


SJP.pl


zbójno

1. część miasta Włocławek;
2. nazwa kilku wsi w Polsce


SJP.pl

Miejscowości i ich części w Polsce

  • Zbójno – zniesiona część miasta Włocławek
  • Zbójno – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. golubsko-dobrzyńskim, w gminie Zbójno
  • Zbójno – wieś w woj. lubelskim, w pow. parczewskim, w gminie Sosnowica
  • Zbójno – wieś w woj. mazowieckim, w pow. sierpeckim, w gminie Gozdowo
  • Zbójno – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. koneckim, w gminie Fałków
  • Zbójno – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. kolskim, w gminie Kłodawa

Wikipedia


zbójować

dawniej: zajmować się zbójectwem, rozbojem


SJP.pl

czasownik

 (1.1) daw. napadać i okradać ludzi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zbójca mos., zbójowanie n.

Wiktionary


zbójowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) daw. napadanie i ograbianie ludzi

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Trudnił się zbójowaniem w górskim wąwozie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zbój mos., zbójca mos.

 czas. zbójować ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zbójnikowanie

Wiktionary


zbok

potocznie: zboczeniec; perwers, zboczek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pot. slang. zboczeniec

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zboczenie n., zboczeniec mos., zboczoność ż., zbocze n.

 przym. zboczony

Wiktionary


zbolały

1. odczuwający ból fizyczny w całym ciele; obolały;
2. o częściach ciała: bardzo bolący;
3. odczuwający ból psychiczny; strapiony, przybity, przygnębiony


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) odczuwający przejmujący ból

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ale ja jestem nędzny i zbolały; / niech pomoc Twoja, Boże, mię strzeże!

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zbolałość ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) obolały

Wiktionary


zboleć

dawniej: przeboleć


SJP.pl


zbolszewizować

wprowadzić do życia społecznego zasady bolszewizmu


SJP.pl


zbombardować

czasownik przechodni dokonany

 (1.1) dokonany od|bombardować.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Anglicy nie chcąc dopuścić do powrotu floty francuskiej pod opiekę Niemców, zbombardowali, utopili lub uszkodzili połowę najlepszych jednostek morskich Francji.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. bombardowanie n., zbombardowanie n., bomba mrz., bombarda ż.

 wykrz. bomba

 przym. bombardierski, bombowy

 czas. bombardować

Wiktionary


zbombardowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zbombardować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzbɔ̃mbardɔˈvãɲɛ, AS: zbõmbardovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zbombardować dk., bombardować ndk.

 rzecz. bombardowanie n., bomba ż., bombowiec m.

 wykrz. bomba

 przym. bombardierski

Wiktionary


zbónek

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. dzbanek

Wiktionary


zbootować

[czytaj: zbutować] o programie komputerowym: uruchomić system operacyjny komputera


SJP.pl


zbór

1. protestancka społeczność religijna;
2. świątynia protestancka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) rel. lokalna wspólnota wiernych kościołów protestanckich oraz niektórych ugrupowań nieprotestanckich

 (1.2) rel. świątynia protestancka

 (1.3) daw. skupienie, zbiorowisko, zwykle ludzi

 (1.4) daw. zjazd wyższych duchownych, sobór, synod

Wiktionary

Zbór – określenie stosowane m.in. w Polsce, Czechach (cz. sbor) i na Białorusi (biał. збор) w odniesieniu do lokalnej wspólnoty wiernych Kościołów protestanckich (parafia, gmina, zgromadzenie, kongregacja) i niektórych ugrupowań nieprotestanckich, historycznie wywodzących się z protestantyzmu, np. przez Świadków Jehowy.

Wikipedia

Przykłady

 (1.3) Albowiem obstąpili mię psi mnodzy: zbór złośników obiegł mię: przebodli ręce moje i nogi moje sic..

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zbur, AS: zbur

Wiktionary


zboralski

nazwisko


SJP.pl

  • Anthony C. Zboralski
  • Bruno Zboralski
  • Waldemar Zboralski – polski działacz ruchów LGBT

Wikipedia


zborczyce

Zborczyce – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie wielickim, w gminie Gdów.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krakowskiego.

Wikipedia


zborgować

dawniej: wziąć coś na kredyt


SJP.pl


zborniej

stopień wyższy od przysłówka: zbornie


SJP.pl


zborność

spójność, płynność, koordynacja ruchów


SJP.pl


zborny

spójny, harmonijny, skoordynowany


SJP.pl


zborowice

2 miejscowości w Polsce:

  • Zborowice – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. strzelińskim, w gminie Wiązów
  • Zborowice – wieś w woj. małopolskim, w pow. tarnowskim, w gminie Ciężkowice

Wikipedia


zborowiec

Zborowiec – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie radziejowskim, w gminie Piotrków Kujawski.

Wikipedia


zborowski

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Adam Zborowski – polski prawnik
  • Louis Zborowski – brytyjski konstruktor i kierowca wyścigowy
  • Mark Zborowski – żydowski antropolog i agent NKWD
  • Samuel Zborowski – hetman kozacki, rotmistrz królewski, kalwinista
  • Wiktor Zborowski – polski aktor teatralny, filmowy, radiowy

Wikipedia


zborowy

przymiotnik od: zbór


SJP.pl


zborsuczeć

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. borsuczeć)

 (1.1) rzad. zdziwaczeć, stać się odludkiem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Kazik do reszty zborsuczeje na tym odludziu.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. borsuczek mzw., borsuczę n., borsuczyca ż., borsuk mzw.

 czas. borsuczeć ndk., zborsuczyć się dk.

 przym. borsuczy, borsukowaty, borsukowy

 przysł. borsuczo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zdziwaczeć

Wiktionary


zbóść

dawniej: bodąc, poranić kogoś; zbość


SJP.pl


zbotoksować

potocznie:
1. wstrzyknąć botoks w jakąś część ciała w celu poprawy wyglądu;
2. zbotoksować się - wstrzyknąć sobie botoks w celu poprawy wyglądu; ostrzyknąć się


SJP.pl


zbowid

Związek Bojowników o Wolność i Demokrację, organizacja kombatancka działająca od roku 1949, powstała z połączenia innych, podobnych organizacji


SJP.pl

skrótowiec

 (1.1) = Związek Bojowników o Wolność i Demokrację

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzbɔvʲit, AS: zbovʹit

Wiktionary


zbowid-owiec

członek ZBoWiD-u (Związku Bojowników o Wolność i Demokrację); zbowidowiec


SJP.pl


zbowid-owski

ZBoWiD (Związek Bojowników o Wolność i Demokrację); zbowidowski


SJP.pl


zbowidowiec

członek ZBoWiD-u (Związku Bojowników o Wolność i Demokrację); ZBoWiD-owiec


SJP.pl


zbowidowski

przymiotnik od: ZBoWiD (Związek Bojowników o Wolność i Demokrację); ZBoWiD-owski


SJP.pl


zboże

roślina uprawna dostarczająca ziarna i słomy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) bot. roln. roślina z rodziny traw, uprawiana dla jadalnego ziarna

Wiktionary

Zboża, rośliny zbożowe – grupa roślin uprawnych z rodziny wiechlinowatych (traw, Poaceae). Ich owoce, o wysokiej zawartości skrobi, są wykorzystywane do celów konsumpcyjnych, pastewnych i przemysłowych. Najpopularniejszymi produktami przerobu zbóż są mąki, kasze, oleje i syropy. Zboża są podstawowym surowcem w wielu gałęziach przemysłu takich jak: młynarstwo, piwowarstwo, gorzelnictwo, farmaceutyka.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Rolnik zebrał zboże z pola.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzbɔʒɛ, AS: zbože

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zbożowiec m., zbożówka ż.

 przym. zbożowy, zbożny

Wiktionary


zbożniej

stopień wyższy od przysłówka: zbożnie


SJP.pl


zbożniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: zbożny


SJP.pl


zbożny

1. dawniej: zacny, bogobojny;
2. dawniej: błogi, szczęśliwy


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) daw. szlachetny

 (1.2) daw. nabożny, poważny

 (1.3) daw. wierzący

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Edmundem kierowała zbożna życzliwość.

 (1.3) Zbożny lud zgromadził się przed kaplicą.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. przebóstwienie n., bóg m., Bóg m., zboże n., pobożność ż., zbożność ż., zbożówka ż.

 przym. zbożowy, pobożny, boży

 przysł. zbożnie, pobożnie

Wiktionary


zbożochłonność

konieczność zużycia dużej ilości paszy w postaci zboża


SJP.pl


zbożochłonny

wymagający bardzo dużo zboża


SJP.pl


zbożooszczędny

wymagający bardzo mało zboża


SJP.pl


zbożowiec

1. statek do przewozu zboża;
2. kapturnik zbożowiec - gatunek chrząszcza z rodziny kapturnikowatych


SJP.pl


zbożówka

1. potocznie: kawa zbożowa;
2. ploniarka zbożówka - niewielki owad z rodziny niezmiarkowatych, rzędu muchówek, którego larwy są groźnymi szkodnikami zbóż uprawnych, m.in. owsa i jęczmienia; mucha szwedzka;
3. duży ptak wodny z rodziny kaczkowatych, rzędu blaszkodziobych, o upierzeniu szarobrązowym, występujący w północno-wschodniej Eurazji, Grenlandii i Islandii, w Polsce sporadycznie (na przelotach); gęś zbożowa, posiewnica


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. kawa zbożowa

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Do śniadania piję zawsze zbożówkę.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zboże n.

 przym. zbożowy, zbożny

Wiktionary


zbożowość

cecha opisująca aromaty i smaki wynikające z użytych w piwie zbóż


SJP.pl


zbożowy

przymiotnik od: zboże


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący zboża (rośliny), związany z uprawą

 (1.2) dotyczący zboża (ziarna), otrzymywany, zrobiony z ziarna

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zbɔˈʒɔvɨ, AS: zbožovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. przebóstwienie n., zboże n., zbożówka ż., zbożowiec m., zbożownictwo n.

 przym. zbożny

Wiktionary


zbrachlin

2 miejscowości w Polsce:

  • Zbrachlin – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. aleksandrowskim, w gminie Waganiec
  • Zbrachlin – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. świeckim, w gminie Pruszcz

Zobacz też: Nowy Zbrachlin, Stary Zbrachlin

Wikipedia


zbradziażyć

zbrudzić, zniszczyć przez włóczenie się, hulankę, pijaństwo itp.


SJP.pl


zbraknąć

zabraknąć, nie wystarczyć


SJP.pl


zbrandować

w handlu: oznaczyć określoną marką


SJP.pl


zbratać

czasownik przechodni dokonany (ndk. bratać)

 (1.1) wytworzyć między ludźmi bliską więź

czasownik zwrotny dokonany zbratać się (ndk. bratać się)

 (2.1) nawiązać zażyłe stosunki z kimś

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzbratat͡ɕ, AS: zbratać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. brat m., braciszek m., bratul m., brateńko m., braciś m., bratuszek m., braciszeńko m., bratunio m., brachol m., braciak m., bracki m., bractwo n., bratanek m., bratanica ż., bratanka ż., bratowa ż., braterstwo n., brać ż., bratniak m., bratek m., rozbrat m., pobratymstwo n., pobratymiec m., pobratymca m., bratczyk m., brataniec m., bratrzyk m., zbratanie n.

 czas. bratać ndk.

 przym. braterski, bratni, pobratymczy, bracki

 przysł. bratersko

 wykrz. bracie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pobratać, zjednoczyć, zintegrować, złączyć, połączyć, zbliżyć, zjednać, pojednać, zespolić, skonsolidować

 (2.1) pobratać się, zaprzyjaźnić się, zakolegować się, polubić się, spoufalić się, zintegrować się, zjednoczyć się, skumać się, pokumać się, zbliżyć się, zżyć się; przypaść do gustu, przypaść do serca, zawrzeć sztamę

Wiktionary


zbratanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zbratać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zbratać dk.

 rzecz. braciszek mos., bratek mos./mrz.

Wiktionary


zbrązować

1. nadać brązowy kolor; zbrązowić;
2. ukazać coś w sposób wyłącznie pozytywny; wyidealizować


SJP.pl


zbrązowiały

stać się brązowym; zbrązowić się


SJP.pl


zbrązowić

1. nadać brązowy kolor; zbrązować;
2. zbrązowić się - stać się brązowym; zbrązowieć


SJP.pl


zbrązowieć

stać się brązowym; zbrązowić się


SJP.pl

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. brązowieć)

 (1.1) nabrać barwy brązowej

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Chcecie, żeby wam te dzieci całkiem zbrązowiały na tym słońcu?

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. brąz mrz., brązowienie n., zbrązowienie ndk.

 czas. brązowieć ndk.

 przym. brązowy

 przysł. brązowo

 temsłow. brązowo-

Wiktionary


zbrązowienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) nabranie barwy brązowej, stanie się brązowym

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Długo leżące jabłka uległy zbrązowieniu.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. brąz mrz., brązowienie n.

 czas. brązowieć ndk., zbrązowieć dk.

 przym. brązowy

 przysł. brązowo

Wiktionary


zbrechać

dawniej: brechając, zełgać, skłamać


SJP.pl


zbrechtać

potocznie: wyśmiać kogoś


SJP.pl


zbriefować

[czytaj: zbrifować] przekazać najistotniejsze informacje na dany temat


SJP.pl


zbroczyć

1. o krwi: wypływając, ubrudzić;
2. poplamić, opryskać krwią; pobroczyć, zakrwawić, pokrwawić


SJP.pl


zbrodnia

potocznie: zbrodniarz, przestępca


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) praw. bardzo ciężkie przestępstwo;

 (1.2) pot. czyn moralnie naganny, który spotyka się ze szczególnym potępieniem społecznym

Wiktionary

Zbrodnia – czyn człowieka, który spotyka się ze szczególnym potępieniem ze strony społeczności. Termin ten zawsze odnoszono do zbrodni umyślnego pozbawienia życia (zabójstwo, morderstwo), jak i zbrodni przeciw majestatowi (crimen laesae maiestatis).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zbrodnia to niesłychana – pani zabija pana.

 (1.2) Zniszczenie jedynej kopii tego dokumentu byłoby zbrodnią!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzbrɔdʲɲa, AS: zbrodʹńa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zbrodniarz m., zbrodniarka ż., zbrodniczość ż.

 przym. zbrodniczy

 przysł. zbrodniczo

Wiktionary


zbrodniarka

zbrodniarz


SJP.pl

Patrz:

zbrodniarz

zbrodniarz

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) człowiek, który popełnił zbrodnię

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zbrodnia ż., zbrodniczość ż.

:: fż. zbrodniarka ż.

 przym. zbrodniczy

 przysł. zbrodniczo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) morderca, zabójca

Wiktionary


zbrodniczy

związany ze zbrodnią lub zbrodniarzem; morderczy, bandycki


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący zbrodni i zbrodniarza

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zbrodnia ż., zbrodniarka ż., zbrodniarz mos., zbrodniczość ż.

 przysł. zbrodniczo

Wiktionary


zbrodzice

Zbrodzice – wieś w Polsce, położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie buskim, w gminie Busko-Zdrój.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego.

Przez wieś przechodzi zielony szlak turystyczny z Wiślicy do Grochowisk. W Zbrodzicach znajdują się Winnica Nobile Verbum oraz Winnica Zbrodzice.

Wikipedia


zbrodzień

potocznie: zbrodniarz, przestępca


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) daw. poet. zbrodniarz

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ojczyzny zdrajca i zbrodzień
może krew braci rozleje (…)

 (1.1) Oto naszego życia pointa
dożynki które widzimy codzień,
Wielka kanalja, łotrzyk i zbrodzień
Paskarz – dorzyna inteligenta
. sic.

Wiktionary


zbroić

1. w wojsku: zaopatrywać w broń i inny sprzęt; uzbrajać;
2. książkowo, przenośnie: uodparniać na działanie czegoś;
3. w budownictwie: umacniać np. słupy betonowe przez wmontowywanie albo wtapianie w nie stalowych wkładek;
4. w urbanistyce: zakładać rury wodociągowe, przewody elektryczne itp. w budowlach lub na terenach do zabudowy


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. uzbroić)

 (1.1) wzmacniać stawiany budynek stalową kratownicą

 (1.2) doprowadzać do danej parceli podstawowe media

 (1.3) wojsk. polit. powiększać czyiś stan uzbrojenia

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. broić)

 (2.1) książk. zrobić coś złego

czasownik zwrotny niedokonany zbroić się (dk. uzbroić się)

 (3.1) wojsk. polit. powiększać stan uzbrojenia, przygotowywać się do wojny

 (3.2) książk. przen. przygotowywać się do ważnego starcia, kłótni

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ten mur jest zbrojony grubymi prętami.

 (2.1) Przyznaj się, co nowego zbroiłeś!

 (3.1) Litwa zbroi się już od miesiąca – chyba będzie wojna.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzbrɔjit͡ɕ, AS: zbroi ̯

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zbrojeniówka ż., zbrojownia ż., zbrojny mos., zbroja, zbrojenie, zbrojenia

 przym. zbrojeniowy, rozbrajający, zbrojny

 ims. rozbrajający

Wiktionary

Synonimy:

 (1.3) uzbrajać

 (2.1) spsocić, zmalować, narozrabiać

 (3.1) uzbrajać się, militaryzować się

Wiktionary


zbroica

dawniej: zbroja


SJP.pl


zbroiciel

dawniej: przedsiębiorca uzbrajający statek na swój koszt i wynajmujący go osobom prywatnym lub państwu; armator


SJP.pl


zbroiczka

zdrobnienie od: zbroica


SJP.pl


zbroimir

dawne imię męskie


SJP.pl


zbroja

1. okrycie ochronne wojownika, zabezpieczające przed ciosami; pancerz osłaniający tułów;
2. środowiskowo: okrycie ochronne motocyklistów i osób uprawiających sporty ekstremalne


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) hist. wojsk. okrycie ochronne wojownika (niekiedy konia, słonia bojowego), zabezpieczające przed ciosami;

 (1.2) gw-pl|Babia Góra. jeźdz. uprząż dla konia

Wiktionary

Zbroja (także: pancerz) – rodzaj uzbrojenia ochronnego w postaci systemu wytrzymałych osłon (np. metalowych, skórzanych, kościanych), zakładanych na ciało użytkownika. Główną funkcją zbroi jest ochrona przed ciosami zadawanymi bronią białą (np. mieczem, włócznią) lub przed pociskami broni neurobalistycznej (np. łuku, kuszy).

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈzbrɔja, AS: zbroi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zbrojeniówka ż., zbrojny mos., zbrojenie n., uzbrojenie n., zbrojownia ż., zbrojmistrz m., zbrojnik m., zbrojówka ż., zbrojnikowate nmos., Zbroja m./ż., Zbrojów m.

 czas. zbroić ndk., uzbroić dk.

 przym. zbrojny, zbrojeniowy, zbrojnikowaty

 przysł. zbrojnie

Wiktionary


zbrojarnia

miejsce, gdzie się wykonuje prace związane ze zbrojeniem betonu, szkła itp.; zbrojownia


SJP.pl


zbrojarski

służący do zbrojenia, np. betonu, szkła


SJP.pl


zbrojarz

osoba zawodowo przygotowująca zbrojenia budowlane


SJP.pl


zbrojec

zbrojec dwuzębny - owad z rodziny tarczówkowatych żyjący na drzewach liściastych


SJP.pl


zbrojeń

książkowo: zrobić coś dla żartu kosztem innych, spsocić coś


SJP.pl


zbrojenia

książkowo: zrobić coś dla żartu kosztem innych, spsocić coś


SJP.pl


zbrojenie

książkowo: zrobić coś dla żartu kosztem innych, spsocić coś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zbroić.

 (1.2) bud. stalowe pręty, siatki lub kształtki zatapiane w konstrukcji betonowej, zwiększające jej wytrzymałość;

 (1.3) dostarczanie komuś broni

Wiktionary

Zbrojenie – wkładki w postaci stalowych prętów, siatek lub innych kształtowników – umieszczane w betonie konstrukcyjnym w celu zwiększenia jego wytrzymałości na rozciąganie. Taki wzmocniony stalą beton nazywany jest żelbetem.

Zbrojenie w postaci prętów może być wykonane:

  • ze stali miękkiej – końce prętów zaginane są tak, że tworzą literę U, co zapobiega poślizgowi stali po betonie
  • ze stali o podwyższonej wytrzymałości – wtedy pobocznice prętów pokryte są poprzecznymi żeberkami antypoślizgowymi

Wikipedia

Wymowa:

IPA: zbrɔˈjɛ̇̃ɲɛ, AS: zbroi ̯ė̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zbroja ż., zbrojownia ż., zbroiciel m., zbrojarnia ż., zbrojarstwo n., zbrojarz m., zbrojarka ż., zbrojeniówka ż., zbrojny mos.

 czas. zbroić

 przym. zbrojny, zbrojarski, zbrojeniowy, zbrojony, rozbrajający

 przysł. zbrojnie

 ims. rozbrajający

Wiktionary


zbrojeniówka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. przemysł zbrojeniowy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jacek pracował w zbrojeniówce.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zbrojny mos., zbroja ż., zbrojenie n.

 czas. zbroić ndk.

 przym. zbrojeniowy, zbrojny, zbrojeniówkowy

Wiktionary


zbrojeniówkowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z zbrojeniówką, dotyczący zbrojeniówki

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zbrojeniówka ż.

Wiktionary


zbrojeniowy

przymiotnik od: zbrojenie


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany ze zbrojeniem, dotyczący zbrojenia

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zbrojny mos., zbrojeniówka ż., zbrojenie n., zbroja ż.

 czas. zbroić

 przym. zbrojny

Wiktionary


zbrojewicz

nazwisko


SJP.pl


zbrojewo

Zbrojewo – wieś w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie drawskim, w gminie Drawsko Pomorskie. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa koszalińskiego. W roku 2007 wieś liczyła 15 mieszkańców. Miejscowość wchodzi w skład sołectwa Jankowo.

Polska nazwa Zbrojewo została formalnie nadana 13 maja 1949 roku w miejsce niemieckiej nazwy Bernsdorf.

Wikipedia


zbrojka

zbrojka zielona - gatunek muchówki


SJP.pl


zbrojmistrz

rzemieślnik zajmujący się produkcją i naprawą broni


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) wojsk. specjalista zajmujący się konserwacją i naprawą broni

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zbrojmistrzostwo n., zbroja ż.

 przym. zbrojmistrzowski

Wiktionary


zbrojmistrzowski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z zbrojmistrzostwem, dotyczący zbrojmistrzostwa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zbrojmistrzostwo n., zbrojmistrz mos.

Wiktionary


zbrojmistrzyni

zbrojmistrz


SJP.pl

Patrz:

zbrojmistrz

zbrojnik

słodkowodna ryba z rodziny zbrojnikowatych, o trudnej do oszacowania liczbie gatunków (według różnych źródeł od 700 do nawet 2000), stosunkowo niewielkich rozmiarów glonojad, często hodowany w akwariach


SJP.pl

Wikipedia


zbrojnikowate

o cechach zbrojnikowatych (rodzina ryb lub pająków)


SJP.pl

  • zbrojnikowate (Loricariidae) – rodzina ryb
  • zbrojnikowate (Eutichuridae) – rodzina pająków

Wikipedia


zbrojnikowaty

o cechach zbrojnikowatych (rodzina ryb lub pająków)


SJP.pl


zbrojny

1. zaopatrzony w broń; uzbrojony;
2. pokryty zbroją


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) wyposażony w broń

 (1.2) związany z użyciem broni, walką lub wojną

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) hist. uzbrojony rycerz

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzbrɔjnɨ, AS: zbroi ̯ny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zbroja ż., zbrojenie n., zbrojownia ż., zbrojeniówka ż.

 czas. zbroić

 przym. rozbrajający, zbrojeniowy

 przysł. zbrojnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) uzbrojony

 (1.2) militarny, wojenny

Wiktionary


zbrojony

1. w wojsku: zaopatrywać w broń i inny sprzęt; uzbrajać;
2. książkowo, przenośnie: uodparniać na działanie czegoś;
3. w budownictwie: umacniać np. słupy betonowe przez wmontowywanie albo wtapianie w nie stalowych wkładek;
4. w urbanistyce: zakładać rury wodociągowe, przewody elektryczne itp. w budowlach lub na terenach do zabudowy


SJP.pl


zbrojów

Zbrojów – wieś w Polsce, położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie skarżyskim, w gminie Bliżyn. W roku 2011 było 197 mieszkańców.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego.

Wierni kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Najświętszego Serca Pana Jezusa w Sorbinie.

Wikipedia


zbrojówka

narożnica zbrojówka - motyl z rodziny garbatkowatych, którego gąsienice niszczą liście drzew liściastych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) syst. ornit. nazwa systematyczna|Merganetta armata|ref=tak., ptak z rodziny kaczkowatych żyjący w Andach

Wiktionary

Zbrojówka (Merganetta armata) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny kaczkowatych (Anatidae) występującego w Andach. Nie jest zagrożony wyginięciem.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Nad wartkim strumieniem andyjskim obserwowałem zbrojówki posilające się małymi rybami.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zbroja ż.

Wiktionary


zbrojownia

1. skład broni, amunicji; cekhauz, cekauz, arsenał;
2. miejsce, gdzie się wykonuje prace związane ze zbrojeniem betonu, szkła itp.; zbrojarnia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) wojsk. miejsce składowania broni i amunicji

 (1.2) bud. rzem. warsztat, w którym zbroi się beton lub szkło

Wiktionary

Arsenał (wł. arsenale, fr. arsenal) – budynek lub zespół budynków o cechach obronnych, w którym przechowywano broń oraz sprzęt wojenny (zbrojownia). Arsenały posiadały także warsztaty, w których naprawiano i wytwarzano broń ręczną oraz odlewano działa (w ludwisarni).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Rekruci pomaszerowali do zbrojowni po karabiny.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zbroić ndk., uzbroić dk.

 rzecz. zbrojny mos., zbrojenie n., zbroja

 przym. zbrojny

Wiktionary


zbroszczyk

nazwisko


SJP.pl


zbroszki

Zbroszki – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie pułtuskim, w gminie Winnica. Ma status sołectwa.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa ciechanowskiego.

Przez miejscowość przepływa rzeka Niestępówka, dopływ Narwi.

Wikipedia


zbrosław

imię męskie


SJP.pl

Zbrosław – staropolskie imię męskie, złożone z dwóch członów: Zbro- (borti - „walczyć”, „zmagać się”) i -sław („sława”). Oznacza ono „tego, czyja sława tworzy się dzięki walce”. Jedną z form skróconych tego imienia był Brosław.

Zbrosław imieniny obchodzi 28 czerwca.

Wikipedia


zbrosławice

wieś w Polsce


SJP.pl

Zbrosławice (niem. Broslawitz, Dramatal-West 1936–1945) – wieś sołecka w Polsce, położona w województwie śląskim, w powiecie tarnogórskim, w gminie Zbrosławice.

Zdaniem geografa Roberta Krzysztofika, Zbrosławice miały uzyskać lokację miejską przed 1300 rokiem i zostać zdegradowane przed 1700 rokiem.

Wikipedia


zbrosławicki

przymiotnik od: Zbrosławice


SJP.pl


zbrożek

nazwisko


SJP.pl


zbrucz

rzeka na Ukrainie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. hydron. rzeka na zachodniej Ukrainie o długości, lewy dopływ Dniestru;

Wiktionary

Zbrucz (ukr. Збруч) – rzeka na zachodniej Ukrainie o długości 247 km, lewy dopływ Dniestru.

Jej źródła leżą w pobliżu wsi Szczęsnówka, płynie w głębokim jarze. Nad rzeką leżą: Toki, Podwołoczyska, Wołoczyska, Satanów, Husiatyn, Skała Podolska, Okopy.

Wikipedia


zbrudzewo

Zbrudzewo (niem. Oberau)– wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie śremskim, w gminie Śrem. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa poznańskiego.

Wieś położona 3 km na północ od Śremu przy drodze wojewódzkiej nr 434, drodze do Poznania. Za Zbrudzewem znajduje się skrzyżowanie z drogą powiatową nr 2464 do Świątnik.

Wikipedia


zbrukać

pobrudzić; uczynić coś brudnym; zanieczyścić


SJP.pl


zbrukanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zbrukać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. brukanie n.

 czas. zbrukać dk., brukać ndk.

Wiktionary


zbrunatnieć

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. brunatnieć)

 (1.1) przybrać barwę brunatną

 (1.2) polit. hist. przyjąć elementy ideologii faszystowskiej

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jesienią wszystkie liście stopniowo zbrunatnieją.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zbrunatnienie n., brunatnienie n.

 czas. brunatnić, brunatnieć ndk.

 przysł. brunatnawo, brunatnie, brunatno

 przym. brunatnawy

Wiktionary


zbrunocony

przymiotnik

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. (o jedzeniu) zarumieniony

Wiktionary


zbrylać

skawalać;
1. zbijać w bryłki;
2. zbrylać się - zbijać się w bryłki


SJP.pl


zbrylanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zbrylać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zbrylać ndk.

 rzecz. bryła ż., bryłka ż.

Wiktionary


zbrylantować

pokryć, przyozdobić brylantami, błyszczącą biżuterią; ubrylantować, wybrylantować


SJP.pl


zbryzgiwać

bryzgając, ochlapywać czymś


SJP.pl


zbrzeźniak

nazwisko


SJP.pl


zbrzeźnica

Zbrzeźnica (do końca 2017 roku Zbrzeżnica) – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie zambrowskim, w gminie Zambrów.

Wierni kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Najświętszej Maryi Panny Częstochowskiej w Tabędzu.

Wikipedia


zbrzydzać

1. czynić brzydkim lub brzydszym; pobrzydzać;
2. wzbudzać niechęć; obrzydzać


SJP.pl


zbublowacieć

stać się bublowatym


SJP.pl


zbuczyn

wieś w Polsce


SJP.pl

Zbuczyn (do 31 grudnia 2002 Zbuczyn Poduchowny) – wieś (dawniej miasto) w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie siedleckim, w gminie Zbuczyn. Jest siedzibą gminy Zbuczyn. Leży nad rzeką Zbuczynką, 16 km od Siedlec, przy międzynarodowej trasie E 30.

Wikipedia


zbuczyński

przymiotnik od: Zbuczyn Poduchowny


SJP.pl


zbudować

czasownik przechodni dokonany (ndk. budować)

 (1.1) wznieść budynek, budowlę lub inny obiekt budowlany

 (1.2) skonstruować maszynę lub urządzenie

 (1.3) przyczynić się do powstawania czegoś, zwykle jakiejś wartości lub dobra społecznego

 (1.4) połączyć wyrazy w logiczną wypowiedź

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ten dom z widokiem na Zatokę Gdańską zbudowaliśmy niemal własnoręcznie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zbuˈdɔvat͡ɕ, AS: zbudovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. budowlanka ż., budowanie n., zbudowanie n., wybudowanie ż., budowa ż., zabudowa ż., budowla ż., budulec m., budownictwo n., budowlany m., budowniczy m., budowlaniec m., budowanie n.

 czas. budować ndk., wybudować dk.

 przym. budowlany, budulcowy, budujący, zbudowany, budowniczy

 przysł. budująco

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wybudować

 (1.2) wybudować

Wiktionary


zbudowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zbudować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. budowlanka ż., budowanie n., wybudowanie ż., budowa ż., budowla ż., budulec m., budownictwo n., budowlany m., budowniczy m., budowlaniec m.

 czas. wybudować dk., budować ndk., zbudować dk.

 przym. budowlany, budulcowy, budujący, zbudowany, budowniczy

 przysł. budująco

Wiktionary


zbudowany

przymiotnik

 (1.1) mający prawidłowo i proporcjonalnie ukształtowaną muskulaturę i sylwetkę

 (1.2) odczuwający dumę

forma czasownika.

 (2.1) imiesłów przymiotnikowy bierny od zbudować

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zbudowanie n.

 czas. zbudować

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) postawny

 (1.2) dumny, pocieszony, podbudowany

Wiktionary


zbudzać

rzadko: przerywać komuś sen; obudzać, przebudzać


SJP.pl


zbudzić

czasownik przechodni dokonany (ndk. budzić, zbudzać)

 (1.1) przerwać czyjś sen

czasownik zwrotny dokonany zbudzić się (ndk. budzić się, zbudzać się)

 (2.1) przerwać swój sen

 (2.2) zostać wywołanym wewnętrznie, w psychice

 (2.3) ponownie dać o sobie znać; stać się na nowo

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zbudzenie n., budzenie n., obudzenie n.

 czas. budzić

Wiktionary


zbuforowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zbuforować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zbuforować dk.

Wiktionary


zbugować

w informatyce: spowodować błąd w programie lub systemie komputerowym


SJP.pl


zbugowany

w informatyce: spowodować błąd w programie lub systemie komputerowym


SJP.pl


zbujać

potocznie: okłamać kogoś; oszukać


SJP.pl


zbuk

jajko w stanie rozkładu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy lub pot. męskozwierzęcy

 (1.1) zepsute, cuchnące jajko

 (1.2) jajko do wylęgu, które nie ma zarodka

Wiktionary

Jajko – produkt spożywczy będący podstawą wielu potraw, który jest bogatym źródłem substancji odżywczych. W Polsce najczęściej spożywa się jaja kurze, a także kacze, gęsie, przepiórcze i indycze. Jaja drobiowe towarzyszą człowiekowi od początku jego istnienia. Jaja rybie (ikra) w postaci kawioru uważane są za wyrafinowany przysmak.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Moja kuma kupiła pięć jaj, z czego aż dwa okazały się zbukami.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zbuk, AS: zbuk

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zgniłek, zgniłe jajo / jajko, gw-pl|Suwalszczyzna|bołtun.

Wiktionary


zbuki

jajko w stanie rozkładu


SJP.pl


zbulić

czasownik przechodni dokonany

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. zburzyć

Wiktionary


zbulwersować

wzbudzić gwałtowne, nieprzychylne emocje; wzburzyć, zgorszyć


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. bulwersować)

 (1.1) wzbudzić oburzenie, poruszenie, złość lub niesmak

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Historia zbulwersowała świat w 2002 roku.

Wiktionary


zbulwersowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zbulwersować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zbulwersować dk.

Wiktionary


zbunkrować

1. potocznie: schować, skryć, ukryć;
2. załadować paliwo na statek


SJP.pl


zbuntowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zbuntować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zbuntować dk.

 rzecz. bunt mrz., zbuntowany mos.

 przym. zbuntowany

Wiktionary


zbuntowany

1. taki, który się zbuntował, wystąpił przeciwko komuś, czemuś;
2. negujący, odrzucający powszechnie przyjęte normy, zasady postępowania, wartości itp., np. zbuntowana młodzież


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) człowiek, który uległ buntowi

przymiotnik

 (2.1) wykazujący cechy buntu

forma czasownika.

 (3.1) imiesłów przymiotnikowy bierny od zbuntować

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zbuntowanie n.

 czas. zbuntować dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) buntownik

Wiktionary


zburzenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zburzyć.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. burzycielstwo n., burzyciel m., burzycielka ż., burzenie n., wzburzenie n.

 czas. burzyć ndk., zburzyć dk.

 przym. burzycielski

Wiktionary


zburżuazyjnienie

upodobnienie się do burżuazji, przesiąknięcie wpływami burżuazji


SJP.pl


zburzyć

1. rozwalić, zniszczyć;
2. zmącić


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. burzyć)

 (1.1) dokonany od|burzyć.

czasownik zwrotny dokonany zburzyć się (ndk. burzyć się)

 (2.1) dokonany od|burzyć się.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Czym zamierzacie zburzyć ten mur?

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. burzenie n., burzyciel mos., zburzenie n.

 czas. burzyć ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rozwalić, zniszczyć, zrujnować; gw-pl|Górny Śląsk|zbulić.

Wiktionary


zbutwiały

taki, który uległ rozkładowi pod wpływem mikroorganizmów; zmurszały, zgniły


SJP.pl


zbutwieć

o substancjach organicznych: ulegać rozkładowi pod wpływem bakterii i grzybów; zgnić, zmurszeć


SJP.pl


zbułgaryzować

poddać wpływom bułgarskim, rozszerzyć wpływy bułgarskie, nadać czemuś cechy typowo bułgarskie


SJP.pl


zbyć

1. sprzedać;
2. potraktować kogoś w sposób zdawkowy, wymijający, lekceważący;
3. pozostać w nadmiarze


SJP.pl


zbych

zdrobnienie od: Zbigniew (imię męskie); Zbyszek, Zbyś, Zbysio, Zbycho


SJP.pl


zbycho

zdrobnienie od: Zbigniew (imię męskie); Zbyszek, Zbyś, Zbysio, Zbych


SJP.pl


zbychowo

Zbychowo (dodatkowa nazwa w j. kaszub. Zbichòwò; niem. Sbichau, następnie Weihersfelde) – wieś kaszubska w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie wejherowskim, w gminie Wejherowo. Leży na obszarze leśnym Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego. W kierunku północno-zachodnim od Zbychowa znajduje się Jezioro Wyspowo.

Wikipedia


zbychu

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) gwara. zdrobn. poufała forma imienia Zbigniew

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wiesz, że Zbychu siedzi za rozbój? Ech, niedaleko pada jabłko od jabłoni!

 (1.1) Zbychu, nie rób z siebie niemoty.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zbigniew m., Zbyszek m., Zbyszko m.

Wiktionary


zbyczyce

Zbyczyce, od 2002 część Lelowa, dawniej samodzielna wieś i gromada. Rozpościera się wzdłuż ulicy Żwirkowskiego, po lewej stronie Białki. Drogą, która prowadzi przez nią, można dojechać do Białej Wielkiej.

W 1595 roku wieś Zbyczyce położona w powiecie lelowskim województwa krakowskiego była własnością miasta Lelowa.

Wikipedia


zbydniów

Miejscowości w Polsce

Wg TERYT jest ich 2
  • Zbydniów – wieś w woj. małopolskim, w pow. bocheńskim, w gminie Łapanów
  • Zbydniów – wieś w woj. podkarpackim, w pow. stalowowolskim, w gminie Zaleszany

Wikipedia


zbygniew

imię męskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) stpol. Zbigniew

Wiktionary

Zbigniew – męskie imię pochodzenia słowiańskiego. Złożone jest z dwóch członów: Zby- („zbyć, zbyć się, pozbyć się”) i -gniew („gniew”). Mogło oznaczać „tego, który się zbył (pozbył) gniewu”. Właściwie powinno ono brzmieć Zbygniew, a Zbigniew to wynik zniekształcenia, które nastąpiło przy odczycie imion słowiańskich przez pierwszych badaczy. W Polsce imię to po raz pierwszy odnotowano jako Zbygniew. Do końca XV wieku imię Zbygniew zanotowano u około 1000 osób.

Wikipedia


zbylut

nazwisko


SJP.pl

Zbylut – staropolskie imię (również w odmianie Zbijlud i Zbilut), męskie, złożone z dwóch członów: Zby- („zbyć się, pozbyć się”) i -lut („srogi, ostry”). Mogło oznaczać „tego, który pozbył się srogości”.

Zbylut imieniny obchodzi 2 grudnia.

Wikipedia


zbynio

zdrobnienie od: Zbigniew, Zbygniew (imiona męskie); Zbysio


SJP.pl


zbyrt

gwarowo: trącanie się ciupagami w tańcu góralskim


SJP.pl


zbyś

zdrobnienie od: Zbigniew, Zbygniew (imiona męskie); Zbyszek


SJP.pl


zbysio

zdrobnienie od: Zbigniew, Zbygniew (imiona męskie); Zbynio


SJP.pl


zbysiowie

Zbysio z małżonką; Zbyś z małżonką


SJP.pl


zbysiowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Zbysia lub z nim związany


SJP.pl


zbystrzały

taki, który stał się bystrym


SJP.pl


zbyszek

zdrobnienie od: Zbigniew, Zbysław, Zdobysław (imiona męskie)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) imię|polski|m. zdrobn. od: Zbigniew

Wiktionary

  • Zbyszek – forma pochodna imienia Zbigniew
  • Zbyszek – wieś w Polsce, w woj. łódzkim, w pow. bełchatowskim, w gminie Szczerców

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Na balach Zbyszek pojawia się w pachnącym naftaliną fraku i pod muszką.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zbigniew mos., Zbychu mos.

Wiktionary


zbyszewice

Miejscowości i ich części w Polsce

Wg TERYT jest ich 2, w tym 1 podstawowa
  • Zbyszewice – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. chodzieskim, w gminie Margonin
  • Zbyszewice – przysiółek osady Miętno w woj. zachodniopomorskim, w pow. goleniowskim, w gminie Nowogard

Wikipedia


zbyszewo

Zbyszewo – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie lipnowskim, w gminie Dobrzyń nad Wisłą.

Wikipedia


zbyszewski

nazwisko


SJP.pl

  • Karol Zbyszewski (1904-1990) – publicysta i satyryk
  • Leon Zbyszewski (1832-1907) – duchowny i publicysta
  • Piotr Zbyszewski (ur. 1981) – judoka
  • Tytus Zbyszewski (1886-1942) – dyplomata
  • Wacław Zbyszewski (1903-1985) – dziennikarz i publicysta
  • Wiktor Zbyszewski (1818-1896) – burmistrz Rzeszowa
  • Władysław Zbyszewski (1834-1909) – kontradmirał

Wikipedia


zbyszko

imię męskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;

Wiktionary

  • Zbyszko - imię
  • Zbyszko Company – producent napojów
  • Zbyszko – jeden z poznańskich domów studenckich
  • Zbyszko z Bogdańca – postać literacka

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Przeszło niebawem opodal Zbyszka stadko dzików z wielkim hałasem i fukaniem, a potem kłusowały łosie długim rzędem, trzymając jeden drugiemu łeb na ogonie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzbɨʃkɔ, AS: zbyško

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zbigniew m., Zbychu mos.

Wiktionary


zbyszkowie

zdrobnienie od: Zbigniew, Zbysław, Zdobysław (imiona męskie)


SJP.pl


zbyszkowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Zbyszka lub z nim związany


SJP.pl


zbyszyce

Zbyszyce – wieś (dawniej miasto) w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie nowosądeckim, w gminie Gródek nad Dunajcem, 10 km na północ od Nowego Sącza. Leży na krańcu obszernego półwyspu, na wschodnim brzegu Jeziora Rożnowskiego i jest pozostałością dawnego miasteczka zalanego przez wody jeziora w 1941.

Wikipedia


zbysław

imię męskie


SJP.pl

Zbysław – staropolskie imię męskie, złożone z dwóch członów: Zby- („zbyć się, pozbyć się”) i -sław.

Forma żeńska: Zbysława

Zbysław imieniny obchodzi 23 marca i 17 listopada.

Wikipedia


zbysława

imię żeńskie


SJP.pl

Zbysława – żeński odpowiednik staropolskiego imienia Zbysław. Składa się z dwóch członów: Zby- („zbyć się, pozbyć się”) i -sława.

Zbysława imieniny obchodzi 30 listopada.

Wikipedia


zbysławiny

przymiotnik dzierżawczy - należący do Zbysławy lub z nią związany


SJP.pl


zbysławostwo

Zbysław z małżonką; Zbysławowie


SJP.pl


zbysławowie

Zbysław z małżonką; Zbysławostwo


SJP.pl


zbysławowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Zbysława lub z nim związany


SJP.pl


zbyt

możliwość sprzedaży towaru; sprzedaż


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) ekon. odpłatne rozprowadzanie towarów, najczęściej przez producenta

przysłówek

 (2.1) nadmiernie, w nadmiarze, za bardzo, przesadnie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Musimy zapewnić zbyt dla naszych towarów.

 (2.1) Zbyt wcześnie przyszedłeś na spotkanie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zbɨt, AS: zbyt

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zbytek m., zbywanie n., zbycie n., zbytkowność ż., zbyteczność ż.

 czas. zbywać ndk., zbyć dk.

 przym. zbytkowny, zbytni, zbyteczny

 przysł. zbytkownie, zbytnio, zbytecznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) sprzedaż, dystrybucja

 (2.1) zbytnio, nadmiernie, przesadnie, zanadto

Wiktionary


zbyteczny

1. niepotrzebny;
2. dawniej: taki, który pozostaje, nadmierny;
3. dawniej: skłonny do zbytków


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, którego się nie potrzebuje

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ten zakup okazał się zbyteczny.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zbɨˈtɛt͡ʃnɨ, AS: zbytečny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zbyt mrz., zbyteczność

 przysł. zbytecznie, zbyt

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) niepotrzebny, zbędny; książk. redundantny; pot. potrzebny jak umarłemu kadzidło, potrzebny jak dziura w moście, potrzebny jak piąte koło u wozu

Wiktionary


zbytek

1. komfortowe, wygodne warunki życia;
2. coś, co zaspokaja czyjeś wygórowane potrzeby;
3. nadmiar czegoś lub przesada w czymś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) nadmiar, przesada, rozrzutność

 (1.2) komfortowe warunki życiowe, luksus, przepych

 (1.3) rzecz luksusowa, zaspokajająca wygórowane potrzeby

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzbɨtɛk, AS: zbytek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zbyt mrz.

 przysł. zbyt

 przym. zbytkowny

Wiktionary


zbytki

potocznie: nieszkodliwe psoty, figle; zbyty


SJP.pl

  • zbytki – dawniej: nieszkodliwe żarty

Wikipedia


zbytkować

dawniej: robić nieszkodliwe żarty, psoty


SJP.pl


zbytkowniej

stopień wyższy od przysłówka: zbytkownie


SJP.pl


zbytkowniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: zbytkowny; bardziej zbytkowny


SJP.pl


zbytkowny

przymiotnik

 (1.1) przest. związany ze zbytkiem rozumianym jako luksus, przepych, wystawność

 (1.2) iron. związany ze zbytkiem rozumianym jako nadmiar, przesada

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zbytek mrz., zbyt mrz.

 przysł. zbytkownie, zbyt

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) bogaty, kosztowny, luksusowy, okazały, wystawny

 (1.2) nadmierny, niekonieczny, przesadny, zbędny

Wiktionary


zbytkowo

Zbytkowo – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie lipnowskim, w gminie Lipno.

Wikipedia


zbytni

1. zbyt duży, nadmierny;
2. dawniej: zbędny, niepotrzebny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) nadmierny

Wiktionary

Powiązane:

 przysł. zbytnio, zbyt

 rzecz. zbyt mrz.

Wiktionary


zbytnik

wesołek, dowcipas, jajarz


SJP.pl


zbytnio

przysłówek

 (1.1) zbyt, nadmiernie, za bardzo

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzbɨtʲɲɔ, AS: zbytʹńo

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zbytni

 rzecz. zbyt mrz.

 przysł. zbyt

Wiktionary


zbytny

gwarowo: skory do żartów


SJP.pl


zbytowo

Zbytowo (niem. Birkenfelde) – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie mogileńskim, w gminie Mogilno.

Wikipedia


zbyty

potocznie: nieszkodliwe psoty, figle; zbytki


SJP.pl


zbywać

1. sprzedawać;
2. traktować kogoś w sposób zdawkowy, wymijający, lekceważący;
3. pozostawać w nadmiarze;
4. (zwykle z przeczeniem) brakować, występować w małej ilości


SJP.pl


zbywający

1. sprzedawać;
2. traktować kogoś w sposób zdawkowy, wymijający, lekceważący;
3. pozostawać w nadmiarze;
4. (zwykle z przeczeniem) brakować, występować w małej ilości


SJP.pl


zbywalność

Wikipedia


zbywalny

w prawie: mogący być odstąpionym, scedowanym na kogoś


SJP.pl


zbywanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zbywać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zbyt mrz., bywalec mos.

 przysł. zbyt

Wiktionary


zbywca

w prawie: osoba przekazująca własność innej osobie


SJP.pl


zbywczyni

zbywca


SJP.pl

Patrz:

zbywca

zbyłowice

Zbyłowice – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie piotrkowskim, w gminie Ręczno.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa piotrkowskiego.

Przez miejscowość przebiega droga wojewódzka nr 742.

W XIX wieku wieś należała do gminy Masłowice w powiecie noworadomskim w guberni piotrkowskiej oraz była częścią parafii Bąkowa Góra.

Wikipedia


zbzikować

dostać bzika, zwariować, sfiksować


SJP.pl


zbzikowany

przymiotnik jakościowy

 (1.1) pot. mający bzika; taki, który zbzikował

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Może jego życie nie było życiem zbzikowanego kolekcjonera, tylko rozpustnego, starzejącego się erotoman.

 (1.1) Gdy matka Lasany to spostrzegła, wrzasnęła jak zbzikowana, rzuciła się na dziecko, zakryła je przede mną swoim ciałem i z przeraźliwym krzykiem kazała mi iść precz.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. bzik m.

 czas. bzikować ndk., zbzikować dk.

Wiktionary


zbłądzenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zbłądzić.

Wiktionary


zbłąkany

przymiotnik

 (1.1) taki, który zabłądził, nie wie, gdzie jest

 (1.2) taki, który dotarł dokądś przez przypadek

 (1.3) o przedmiocie, który pojawia się na niewłaściwym miejscu

 (1.4) zdezorientowany

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zbłąkanie n., zabłąkanie n.

Wiktionary


zbłaźniony

taki, który się zbłaźnił


SJP.pl


źbło

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) stpol. bot. źdźbło

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) źdbło, śćbło

Wiktionary


zca

skrót od: zastępca (odczytywany jako cały, odmienny wyraz); z-ca


SJP.pl


zchn

skrót od: Zjednoczenie Chrześcijańsko-Narodowe, polska partia polityczna


SJP.pl


zchn-owiec

członek ZChN-u (Zjednoczenia Chrześcijańsko-Narodowego); zetchaenowiec


SJP.pl


zchn-owski

ZChN (Zjednoczenie Chrześcijańsko-Narodowe)


SJP.pl


zd.

skrót od: zdanie


SJP.pl


zdać

1. powierzyć, przekazać coś komuś oficjalnie;
2. narazić na coś, pozostawić kogoś w trudnej sytuacji;
3. zaliczyć, przejść pomyślnie egzamin, przejść do następnej klasy;
4. zdać się - zaufać, zawierzyć w czymś komuś; być odpowiednim, nadać się


SJP.pl

czasownik

 (1.1) stpol. czekać

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒdat͡ɕ, AS: ždać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żdanie n.

Wiktionary


zdalasiały

przymiotnik

 (1.1) gw-pl|Poznań. zabiedzony

 (1.2) gw-pl|Poznań. zmartwiony

 (1.3) gw-pl|Poznań. zmęczony

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dalas, dalaśnica, dalaśnik

Wiktionary


zdalka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. środ. zdalna praca lub nauka odbywająca się przy pomocy komputera

Wiktionary


zdalnie

przysłówek sposobu

 (1.1) techn. na odległość, nie bezpośrednio

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wybór zegara zasadniczego odbywa się zdalnie, na sygnał głównej stacji kontrolnej.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzdalʲɲɛ, AS: zdalʹńe

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zdalny

Wiktionary


zdalny

dający się kontrolować z pewnej odległości


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który może być przeprowadzany na odległość

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Choć najwyższe organy państwa i firmy przechodzą, na ile mogą, na telekonferencje i zdalną obsługę klientów, a część szkół prowadzi zajęcia przez internet za pomocą bezpłatnych narzędzi, to kłopotów jest sporo

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzdalnɨ, AS: zdalny

Wiktionary

Powiązane:

 przysł. zdalnie

Wiktionary


zdancewicz

nazwisko


SJP.pl


zdanie

1. uporządkowana grupa wyrazów, która zawiera zrozumiałą informację;
2. sąd o czymś; pogląd; opinia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|żdać.

Wiktionary

Zdanie (łac. sententia) – w językoznawstwie termin ten oznacza wypowiedzenie służące do zakomunikowania jakiejś treści i podlegające ograniczeniom formalnym. Budowa zdania opiera się na związkach między wyrazami, zarówno współrzędnych, jak i podrzędnych.

Wikipedia

Powiązane:

 czas. żdać ndk.

Wiktionary


zdaniem

przyimek

 (1.1) zgodnie z czyjąś oceną, opinią

forma rzeczownika.

 (2.1) N. lp. od: zdanie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zdaniem autorki teoria ta wyjaśnia, dlaczego tradycyjna psychoterapia jest tak nieskuteczna w przypadku leczenia anoreksji.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzdãɲɛ̃m, AS: zdãńẽm

Wiktionary


zdaniewicz

nazwisko


SJP.pl


zdaniotwórczy

tworzący zgłoskę, sylabę; sylabotwórczy


SJP.pl


zdaniowy

przymiotnik od: zdanie


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący zdania, odnoszący się do zdania, związany ze zdaniem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Do "utraty" warstwy semantycznej komunikatu nie dochodzi w tych przekazach reklamowych, w których warstwa słowna przynajmniej częściowo zachowuje własną intonację i akcent zdaniowy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zdãˈɲɔvɨ, AS: zdãńovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdanie n., zdanko n.

 przym. wielozdaniowy

Wiktionary


zdankiewicz

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Feliks Zdankiewicz – polski złodziej i morderca
  • Jarosław Zdankiewicz – polski perkusista
  • Roman Zdankiewicz – austriacki urzędnik

Wikipedia


zdanko

zdrobnienie od: zdanie; zdańko


SJP.pl


żdanow

Osoby o tym nazwisku:

  • Andriej Żdanow – radziecki polityk
  • Anton Żdanow – rosyjski hokeista
  • Boris Żdanow – rosyjski rewolucjonista
  • Ihor Żdanow – ukraiński polityk i analityk
  • Ołeksandr Żdanow – ukraiński piłkarz
  • Wasilij Żdanow – radziecki kolarz szosowy

Inne:

  • Żdanow – dawna nazwa Mariupola

Wikipedia


żdanówek

Żdanówek – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie zamojskim, w gminie Zamość. Północno-zachodnią granicę wsi wyznacza rzeka Topornica.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zamojskiego.

Wieś jest sołectwem w gminie Zamość. Według Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2011 wieś liczyła 431 mieszkańców.

Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii św. Stanisława w Żdanowie.

Wikipedia


żdanowianin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żdanowa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żdanów m.

:: fż. żdanowianka ż.

 przym. żdanowski

Wiktionary


żdanowianka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żdanowa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żdanów m.

:: fm. żdanowianin m.

 przym. żdanowski

Wiktionary


zdanowice

Zdanowice – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie jędrzejowskim, w gminie Nagłowice. Leży przy drodze krajowej nr 78. Leży pomiędzy miastem Jędrzejów, a Nagłowice.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego.

Wikipedia


zdanowicz

nazwisko


SJP.pl

Osoby o nazwisku Zdanowicz, Żdanowicz:

  • Anton Żdanowicz – pułkownik kijowski i sędzia generalny
  • Aleksander Zdanowicz – polski publicysta i uczestnik powstania styczniowego
  • Aleksander Zdanowicz – polski pedagog, historyk, leksykograf i filolog w Wilnie
  • Eugeniusz Zdanowicz – polski poeta i dziennikarz
  • Czesław Zdanowicz – kapitan WP i partyzant AK 1939/44
  • Jan Zdanowicz – polski architekt
  • Dawid Binemann-Zdanowicz – polski adwokat i działacz społeczny
  • Fłaryjan Żdanowicz – białoruski aktor, reżyser i teatrolog
  • Katarzyna Ewa Zdanowicz – polska poetka i dziennikarka
  • Leon Zdanowicz – polski pisarz, redaktor i wydawca
  • Leonard Zub-Zdanowicz – major WP, cichociemny i członek Armii Krajowej
  • Piotr Dismas Zdanowicz – polski animator, ilustrator i filmowiec
  • Stanisław Zdanowicz – ujednoznacznienie
  • Wiktor Żdanowicz – radziecki szermierz i florecista
  • Uładzimir Zdanowicz – białoruski nauczyciel i polityk

Wikipedia


zdanowski

nazwisko


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Żdanowa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żdanów m., żdanowianin m., żdanowianka ż.

Wiktionary


zdarniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: zdarny


SJP.pl


zdarniować

usunąć fragmenty darni - górnej warstwy gleby przerośniętej korzeniami traw


SJP.pl


zdarność

dawniej: zręczność, zgrabność


SJP.pl


zdarny

przestarzałe:
1. nadający się do czegoś; zręczny, zgrabny;
2. udany


SJP.pl


zdarzać

czasownik nieprzechodni niedokonany

 (1.1) sprawiać, stawać się przyczyną czegoś

czasownik zwrotny niedokonany zdarzać się

 (2.1) wydarzać się, trafiać się

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Traf zdarzył, że pan Łęcki, nie mogąc już ukryć zabiegów Wokulskiego o pannę Izabelę, zapytał księcia o zdanie o Wokulskim i o radę.

 (2.1) W razach, kiedy zdarzał się spór między uczniem i nauczycielem Polakiem, dyrektor i inspektor stawali zawsze i bezwarunkowo po stronie ucznia, zmniejszali winę, a gdy niepodobna było inaczej, wypraszali u nauczyciela Polaka odpuszczenie kary.

 (2.1) Właśnie przed dwoma tygodniami zdarzył mu się wypadek niezwykły.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzdaʒat͡ɕ, AS: zdažać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdarzanie n., wydarzenie n.

Wiktionary


zdarzanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zdarzać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zdaˈʒãɲɛ, AS: zdažãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zdarzać

Wiktionary


zdarzenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) coś, co miało miejsce; co zdarzyło się

 (1.2) mat. podzbiór przestrzeni probabilistycznej, symbolizujący pewien zestaw wyników eksperymentu;

 (1.3) inform. zapis zajścia w systemie komputerowym określonej sytuacji;

 (1.4) stpol. wyrok

 (1.5) stpol. przeznaczenie

 (1.6) odczasownikowy od|zdarzyć.

Wiktionary

  • zdarzenie w ontologii
  • zdarzenie w literaturze
  • zdarzenie gospodarcze
  • zdarzenie drogowe
  • zdarzenie losowe
    • zdarzenie losowe w prawie ubezpieczeń gospodarczych
    • zdarzenie losowe w teorii prawdopodobieństwa
      • zdarzenie elementarne
      • zdarzenie losowe niemożliwe
      • zdarzenie losowe pewne
      • zdarzenie losowe przeciwne

      Wikipedia

      Przykłady

       (1.1) Wybuch chloru w fabryce był niebezpiecznym zdarzeniem.

       (1.2) Zdarzeniem „w dwóch rzutach monetą choć raz wypadnie orzeł” jest zbiór {(O,R),(R,O),(O,O)}.

       (1.3) Pętla obsługi zdarzeń jest elementem każdej aplikacji okienkowej, zwykle ukrytym przed programistą.

      Wiktionary

      Wymowa:

      IPA: zdaˈʒɛ̃ɲɛ, AS: zdažńe

      Wiktionary

      Powiązane:

       rzecz. wydarzenie n.

       czas. zdarzyć, zdarzyć się dk., zdarzać się ndk.

       przym. zdarzeniowy

      Wiktionary

      Synonimy:

       (1.1) wydarzenie

       (1.2) zdarzenie losowe

      Wiktionary


zdarzeniowy

przymiotnik od: zdarzenie


SJP.pl


zdarzyć

czasownik nieprzechodni

 (1.1) dokonany od|zdarzać.

czasownik zwrotny zdarzyć się

 (2.1) dokonany od|zdarzać się.

 (2.2) stpol. udać się

Wiktionary

Przykłady

 (2.1) Może się zdarzyć, że preferencje wyborców będą niewłaściwie interpretowane.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzdaʒɨt͡ɕ, AS: zdažyć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdarzenie n., wydarzenie n.

 przym. niewydarzony

Wiktionary


zdatniej

stopień wyższy od przysłówka: zdatnie


SJP.pl


zdatniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: zdatny


SJP.pl


zdatny

nadający się do czegoś; odpowiedni


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) książk. nadający się do czegoś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) — Teraz widzisz, do czegom zdatna — powiedziała drżącym z wściekłości głosem łuczniczka, rozcierając pięść. — Kto z nas chwat, a komu przy garnkach miejsce.

Wiktionary


zdawać

1. powierzać, przekazywać coś komuś;
2. składać egzamin, przechodzić do następnej klasy;
3. relacjonować, przedstawiać sprawozdanie;
4. zdawać się - zawierzać w czymś komuś; wyglądać jakoś w czyichś oczach, wywoływać wrażenie czegoś


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. zdać)

 (1.1) przystępować do egzaminu lub sprawdzianu

 (1.2) uzyskiwać pozytywną ocenę

 (1.3) przekazywać przedmioty, stanowisko, funkcję lub odpowiedzialność

 (1.4) przedstawiać sprawę

czasownik zwrotny niedokonany zdawać się (dk. zdać się)

 (2.1) odnosić wrażenie, nie będąc jednak pewnym

 (2.2) pokładać w kimś zaufanie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jutro będę zdawać dwa egzaminy.

 (1.2) Nie zdaję z polskiego.

 (1.3) Ustępujący prezes zdawał swoje stanowisko następcy.

 (1.3) Wychodząc z biura, zdałem klucze na portierni.

 (1.4) Na poniedziałkowej odprawie kierownik budowy zdawał relację z postępu prac.

 (2.1) Tu przerwał, lecz róg trzymał; wszystkim się zdawało, / Że Wojski wciąż gra jeszcze, a to echo grało.

 (2.2) Nie znam się na motoryzacji, więc w sprawie kupna samochodu zawsze zdawałam się na męża.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzdavat͡ɕ, AS: zdavać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdawalność ż., zdawanie n., zdanie n., zdawiny

 czas. dać, zadawać, zdać dk.

 przym. zdawkowy

 przysł. zdawkowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) zaliczać

 (1.3) oddawać, przekazywać, rozliczać się

 (1.4) referować, relacjonować

 (2.1) wydawać się

 (2.2) polegać

Wiktionary


zdawalność

wielkość określająca odsetek osób, które zdały egzamin


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) posp. odsetek osób, które zdały egzamin

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdanie n., zdawanie n.

 czas. zdać dk., zdawać ndk.

 przym. zdawalny

Wiktionary


zdawalny

dający się zdać


SJP.pl


zdawanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zdawać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zdawać ndk.

 rzecz. zdawalność ż.

Wiktionary


zdawczy

urzędowo: dotyczący zdawania, przekazywania czegoś, np. komisja zdawcza


SJP.pl


zdawiny

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) przest. oddanie panny młodej przez jej rodziców pod władzę męża;

Wiktionary

Zdawiny, wzdawiny – oddanie panny młodej przez jej opiekunów pod opiekę męża. W średniowiecznej Polsce umowa, która łącznie ze zmówinami stanowiła świecką formę zawarcia małżeństwa.

Zdawiny były potwierdzeniem i realizacją zmówin, w których ustalono warunki małżeństwa (często dużo wcześniej). Miały uroczystą formę i towarzyszył im szereg obrządków m.in. symbolizujących rezygnację panny młodej z dotychczasowego stanu (zdjęcie wianka, napicie się z pucharu podanego przez dziewosłęba). Niektóre z obrzędów odbywanych podczas zdawin wywodzą się z czasów pogańskich i przetrwały do czasów współczesnych w ślubnych zwyczajach ludowych. Zdawinom mogły towarzyszyć przenosiny, czyli przeprowadzka panny młodej do domu męża (łac. deductio in domum mariti), oraz pokładziny, czyli konsumpcja małżeństwa.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Z czasem, gdy zawarcie małżeństwa zaczęło się odbywać w drodze umowy formalnej, akt ten rozpadł się na dwa odrębne akty prawne, oba ważne dla prawnej ważności małżeństwa, a mianowicie na zmówiny (desponsatio, Verlobung) i zdawiny (ślub, traditio puellae, Trauung).

 (1.1) Małżeństwo zawierane było w prastarej, tradycyjnej formie, której stadia stanowiły zmówiny, zdawiny i pokładziny. Tę zwyczajową formę zaaprobował Kościół, dostosowując ją do swoich zasad prawnych (…).

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zdawać ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wzdawiny

Wiktionary


zdawkowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zdawkować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zdawkować ndk.

Wiktionary


zdawkowo

przysłówek sposobu

 (1.1) w sposób oszczędny, skąpy, wynikający tylko z grzeczności lub konieczności

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dawka ż., dawkowanie n., przedawkowanie n., dawca m., dawczyni ż., wydawka ż.

 czas. zdawać, dawkować ndk., dawać ndk., przedawkować dk.

 przym. zdawkowy, dawkowy

 temsłow. -dawkowy

Wiktionary


zdawkowość

cecha czegoś niemającego istotnej treści, zawierającego niewiele treści; lakoniczność, banalność


SJP.pl


zdawkowy

lakoniczny, zawierający niewiele treści


SJP.pl


zdążać

1. przybywać gdzieś na czas;
2. kończyć jakąś pracę w określonym czasie; wyrabiać się;
3. dotrzymywać komuś kroku, np.: Szła tak szybko, że ledwie zdążała; nadążać;
4. książkowo: posuwać się w jakimś kierunku, przybliżać się do jakiegoś miejsca; podążać, pośpieszać;
5. przenośnie: zmierzać do określonego celu; dążyć


SJP.pl


zdążanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zdążać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdążenie n.

 czas. zdążać ndk., zdążyć dk.

Wiktionary


zdążenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zdążyć.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zdɔ̃w̃ˈʒɛ̃ɲɛ, AS: zdõũ̯žńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zdążyć

 rzecz. zdążanie n.

Wiktionary


zdążyć

1. przybyć gdzieś na czas;
2. skończyć jakąś pracę w określonym czasie; wyrobić się;
3. dotrzymać komuś kroku, np.: Szła tak szybko, że ledwie mógł zdążyć; nadążyć


SJP.pl

czasownik nieprzechodni dokonany

 (1.1) przybyć na umówioną godzinę

 (1.2) skończyć jakąś pracę, zadanie w określonym czasie

 (1.3) dotrzymać komuś kroku

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzdɔ̃w̃ʒɨt͡ɕ, AS: zdõũ̯žyć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdążenie n., zdążanie n.

 czas. zdążać ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) nie spóźnić się, przyjść na czas

 (1.2) nie spóźnić się, dotrzymać terminu; pot. wyrobić się

 (1.3) dotrzymać kroku, nadążyć

Wiktionary


zdbowo

Miejscowości w Polsce
  • Zdbowo – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. wałeckim, w gminie Tuczno
  • Zdbowo – osada w woj. zachodniopomorskim, w pow. wałeckim, w gminie Tuczno

Wikipedia


zdeaktualizować

pozbawić aktualności, uczynić nieaktualnym; zdezaktualizować


SJP.pl


zdeaktywować

zdezaktywować;
1. uczynić nieaktywnym, wyłączyć;
2. usunąć skażenie promieniotwórcze


SJP.pl


zdeb

1. dawniej: żbik;
2. dawniej: ostronos, ssak z rodziny szopów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) daw. zool. żbik

Wiktionary

Żbik europejski, żbik, żbik szkocki (Felis silvestris) – gatunek drapieżnego ssaka z podrodziny kotów (Felinae) w obrębie rodziny kotowatych (Felidae), po raz pierwszy opisany przez Karola Linneusza w 1758 roku (pod nazwą Felis catus), na podstawie wyglądu kota domowego. Obecną nazwę nadał żbikowi w 1775 roku niemiecki przyrodnik Schreber, który w Niemczech obserwował zwierzę w naturze.

Wikipedia


zdebel

nazwisko


SJP.pl


zdebetować

spowodować debet na rachunku bankowym


SJP.pl


zdębiały

1. osłupieć ze zdumienia;
2. o ugotowanych ziemniakach: stwardnieć, stracić smak


SJP.pl


zdębieć

1. osłupieć ze zdumienia;
2. o ugotowanych ziemniakach: stwardnieć, stracić smak


SJP.pl


zdebilitować

dawniej: uczynić słabym; osłabić


SJP.pl


zdebrandować

usunąć dodatki zainstalowane na telefonie przez operatorów komórkowych i pozostawić czyste oprogramowanie producenta


SJP.pl


zdebski

nazwisko


SJP.pl


zdebugować

[czytaj: zdebagować] w informatyce: wykryć i usunąć błędy w kodzie źródłowym aplikacji


SJP.pl


zdechlaczek

zdrobnienie od: zdechlak


SJP.pl


zdechlaczka

zdrobnienie od: zdechlak


SJP.pl


zdechlak

pogardliwie: człowiek chorowity, słaby fizycznie, mizerny; chuchro


SJP.pl


zdechnąć

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. zdychać)

 (1.1) pot. o zwierzęciu: skończyć życie

 (1.2) pogard. umrzeć

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wczoraj zdechł mój chomik, dlatego jestem taka smutna.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzdɛxnɔ̃ɲt͡ɕ, AS: zdeχnõńć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdechnięcie n., zdychanie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) paść

Wiktionary


zdechnięcie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zdechnąć.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zdɛxʲˈɲɛ̇̃ɲt͡ɕɛ, AS: zdeχʹńė̃ńće

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zdechnąć, zdychać

 rzecz. zdychanie n.

Wiktionary


zdechrystianizowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) rel. zatracenie chrześcijańskich cech

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Północna Afryka uległa stopniowemu zdechrystianizowaniu.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dechrystianizacja ż., dechrystianizowanie n.

 czas. dechrystianizować ndk., zdechrystianizować dk.

 przym. zdechrystianizowany

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dechrystianizacja, spoganizowanie

Wiktionary


zdechły

1. o zwierzęciu: taki, który zdechł; nieżywy;
2. o człowieku: osłabiony, słaby fizycznie;
3. o człowieku: zmęczony, wyczerpany;
4. przenośnie: zwiędły


SJP.pl


zdecydować

czasownik przechodni dokonany

 (1.1) podjąć decyzję

czasownik zwrotny

 (2.1) rozstrzygnąć swój dylemat, coś postanowić

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzdɛt͡sɨˈdɔvat͡ɕ, AS: zdecydovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zadecydowanie n., decydowanie n., decyzja, zdecydowanie

 czas. decydować, decydować się

 przym. zdecydowany, decydujący

 przysł. zdecydowanie

 ims. zdecydowany

Wiktionary


zdecydowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) pewność co do podjętej decyzji, działań; stanowczość, stabilność

 (1.2) podjęcie decyzji

przysłówek sposobu

 (2.1) w sposób pewny, zdecydowany; bez cienia wątpliwości

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) O zwycięstwie zadecydowały zdecydowanie i upór zawodniczek.

 (1.2) Ile czasu potrzebowałeś na zdecydowanie o zmianie miejsca pracy?

 (2.1) W Polsce liczba pracowników na sklep jest zdecydowanie mniejsza niż w innych państwach.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzdɛt͡sɨdɔˈvãɲɛ, AS: zdecydovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. decydowanie n., zadecydowanie n., decyzja ż., decyzyjność ż., decydent m., decydentka ż.

 czas. decydować ndk., zadecydować dk., zdecydować dk.

 przym. zdecydowany

Wiktionary


zdecydowaniej

rzadki stopień wyższy od przysłówka: zdecydowanie


SJP.pl


zdecydowany

przymiotnik

 (1.1) umiejący szybko się zdecydować, podjąć decyzję

 (1.2) taki, który właśnie podjął decyzję

 (1.3) niebudzący wątpliwości, niewątpliwy

forma czasownika.

 (2.1) ims. przymiotnikowy bierny od: zdecydować

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzdɛt͡sɨdɔˈvãnɨ, AS: zdecydovãny

Wiktionary

Powiązane:

 czas. decydować ndk., zdecydować dk.

 rzecz. zdecydowanie n., decyzja ż., zadecydowanie n.

 przysł. zdecydowanie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zdeterminowany

Wiktionary


zdeduplikować

wyeliminować powtarzające się części w zbiorze danych


SJP.pl


zdefasonować

pozbawić właściwego fasonu, kształtu; zdeformować


SJP.pl


zdefekować

oddać kał; wypróżnić się, załatwić się


SJP.pl


zdefiniować

czasownik przechodni dokonany (ndk. definiować)

 (1.1) dokonany od|definiować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. definicja ż., definiowanie n., zdefiniowanie n.

 czas. definiować ndk.

 przym. definiowalny

Wiktionary


zdefiniowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) sformułowanie definicji

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzdɛfʲĩɲɔˈvãɲɛ, AS: zdefʹĩńovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. definiowanie n., definicja ż.

 czas. definiować ndk., zdefiniować dk.

 przym. definicyjny, definiowalny

Wiktionary


zdeflorować

pozbawić dziewictwa; rozdziewiczyć


SJP.pl


zdeformować

wypaczyć;
1. spowodować zniekształcenia; zniekształcić, oszpecić;
2. zmienić pierwotny sens czegoś;
3. spowodować zwyrodnienie, upadek moralny; zdegenerować, wynaturzyć, zdemoralizować


SJP.pl


zdefragmentować

ponownie zapisać pliki znajdujące się na dysku twardym tak, aby wszystkie części danego pliku zostały zapisane w kolejnych sektorach


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. defragmentować)

 (1.1) inform. połączyć w całość fragmenty plików na nośniku danych

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdefragmentowanie n., defragmentowanie n., defragmentacja ż., defragmentator m., fragment mrz.

 czas. defragmentować ndk.

 przym. defragmentacyjny

Wiktionary


zdefragmentowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) inform. przeprowadzenie defragmentacji

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. defragmentowanie n., defragmentator m., defragmentacja ż.

 czas. zdefragmentować dk., defragmentować ndk.

 przym. defragmentacyjny

Wiktionary


zdefraudować

przeznaczyć powierzone publiczne pieniądze lub majątek na niewłaściwy cel, najczęściej dla osobistej korzyści i niezgodnie z prawem


SJP.pl


zdegenerować

1. spowodować upadek moralny;
2. spowodować zwyrodnienie biologiczne


SJP.pl


zdeglomerować

1. zlikwidować nadmierne skupiska przedsiębiorstw, instytucji, zakładów przemysłowych itp. na danym terenie;
2. rozproszyć wielkie skupiska ludności


SJP.pl


zdegustować

zawieść, zniesmaczyć, rozczarować


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. degustować)

 (1.1) pot. przyprawić o niesmak, wywołać niechęć

 (1.2) podn. spróbować jedzenia lub napojów w sposób świadomy, z uwagą, aby docenić ich smak, aromat, teksturę i inne walory

czasownik zwrotny dokonany zdegustować się (ndk. degustować się)

 (2.1) pot. ulec odrazie, zniesmaczeniu

 (2.2) pot. zaczerpnąć przyjemności z długotrwałego czy bardzo szczegółowego zajmowania się czymś

 (2.3) podn. zostać zdegustowanym

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdegustowanie n., gust mrz.

 przym. zdegustowany

 czas. degustować

Wiktionary


zdegustowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zdegustować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zdegustować dk.

 przym. zdegustowany

Wiktionary


zdegustowany

zawiedziony, zniesmaczony, rozczarowany


SJP.pl


zdehermetyzować

spowodować utratę szczelności


SJP.pl


zdehumanizować

1. pozbawić cech ludzkich, właściwych człowiekowi; odczłowieczyć;
2. zdehumanizować się - stracić cechy ludzkie; odczłowieczyć się


SJP.pl


zdeinstalować

usuwać zainstalowany program komputerowy; zdezinstalować, odinstalować


SJP.pl


zdejmik

arkusz grubego papieru z gęsto wyciętymi otworami bądź siatka gęsto pleciona ze sznurka, służące do czyszczenia legowiska gąsienic jedwabnika morwowego z kału oraz resztek zjedzonej karmy


SJP.pl


zdejmikować

przenosić gąsienice jedwabnika morwowego za pomocą zdejmika w celu oczyszczenia ich legowiska z kału oraz resztek zjedzonej karmy


SJP.pl


zdejmnąć

czasownik

 (1.1) gw-pl|Poznań. zdjąć

Wiktionary


zdejmować

czasownik przechodni niedokonany (dk. zdjąć)

 (1.1) ściągać ubranie, buty

 (1.2) ściągać nakrycie głowy, okulary

 (1.3) zabierać coś z jakiegoś miejsca wysoko lub z wieszaka

 (1.4) środ. żegl. wykonywać pomiar astronawigacyjny

 (1.5) likwidować, eliminować kogoś

Wiktionary

Przykłady

 (1.3) Gdy ona ściera stół, zawsze wszystko wpierw z niego zdejmuje.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zdɛjˈmɔvat͡ɕ, AS: zdei ̯movać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdejmowanie n.

 ims. zdejmowany

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński|syjmować., gw-pl|Górny Śląsk|sejmować.

Wiktionary


zdejmowalny

dający się zdjąć


SJP.pl


zdejmowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zdejmować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzdɛjmɔˈvãɲɛ, AS: zdei ̯movãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zdejmować

Wiktionary


zdejonizować

usunąć jony z wody, gazu itp.


SJP.pl


zdekantować

przelać płyn po odstaniu z jednego naczynia do drugiego, w celu oddzielenia powstałego osadu


SJP.pl


zdekapitować

ściąć głowę; dokonać dekapitacji


SJP.pl


zdekapitowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zdekapitować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dekapitacja ż., dekapitowanie n.

 czas. zdekapitować dk., dekapitować ndk.

Wiktionary


zdekarbonizować

1. usunąć węglany wapnia i magnezu z wody w celu jej zmiękczenia;
2. uniezależnić od źródeł energii wydzielających dwutlenek węgla


SJP.pl


zdekartelizować

zlikwidować kartel


SJP.pl


zdeklarować

zdeklarować się - opowiedzieć się za kimś lub czymś albo przeciwko komuś lub czemuś


SJP.pl


zdeklarowany

dawniej: oświadczyć, przyrzec


SJP.pl


zdeklasować

1. obniżyć pozycję społeczną lub towarzyską jakiejś osoby lub grupy ludzi;
2. osiągnąć rezultat znacznie lepszy niż przeciwnicy


SJP.pl


zdekodyfikować

sformułować przepisy lub zasady tak, by przestały stanowić jednolitą całość


SJP.pl


zdekolektywizować

przywrócić własność indywidualną gospodarstw rolnych i środków produkcji rolnej


SJP.pl


zdekompilować

odtworzyć postać źródłową programu w oparciu o jego kod wynikowy


SJP.pl


zdekomponować

rozłożyć jakąś całość na części, doprowadzić do rozpadu czegoś


SJP.pl


zdekomponowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zdekomponować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zdekomponować dk.

Wiktionary


zdekompresować

rozkompresować;
1. przeprowadzić proces odwrotny do kompresji, najczęściej w odniesieniu do danych; potocznie: rozpakować (pliki), przywrócić formę początkową sprzed zakodowania zmniejszającego wielkość pliku;
2. spowodować spadek ciśnienia np. poprzez rozszczelnienie pomieszczenia lub obiektu


SJP.pl


zdekomunizować

zlikwidować struktury właściwe ustrojowi komunistycznemu; odkomunizować


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. brak)

 (1.1) polit. przeprowadzić dekomunizację

czasownik zwrotny dokonany zdekomunizować się (ndk. brak)

 (2.1) polit. ulec dekomunizacji

 (2.2) polit. przestać być komunistą

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. komunizm mrz., komuna ż., komunizacja ż., dekomunizacja ż., rekomunizacja ż., komunista mos., komunistka ż., komuch mos., komuszek mos., komuszka ż., komunizator mos., dekomunizator mos., komunizowanie n., dekomunizowanie n., odkomunizowanie n., rekomunizowanie n., skomunizowanie n., zdekomunizowanie n., komuszenie n., skomuszenie n.

 czas. komunizować ndk., dekomunizować ndk., odkomunizować dk., rekomunizować ndk., skomunizować dk., komuszyć ndk., skomuszyć dk.

 przym. komunistyczny, komuszy, dekomunizacyjny, rekomunizacyjny, skomunizowany

Wiktionary


zdekoncentrowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zdekoncentrować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. skoncentrowanie n., dekoncentracja ż., dekoncentrowanie n.

 czas. zdekoncentrować dk., dekoncentrować ndk.

Wiktionary


zdekonspirować

odtajnić nielegalną działalność


SJP.pl


zdekonstruować

zanalizować tekst pod kątem jego semiotyczno-językowej budowy


SJP.pl


zdekryminalizować

ustawowo uznać, że coś nie jest przestępstwem


SJP.pl


zdekurażować

dawniej: odebrać odwagę, zniechęcić, zrazić


SJP.pl


zdekwalifikować

pozbawić kwalifikacji


SJP.pl


zdelabializować

wymówić samogłoskę tylną z wargami spłaszczonymi


SJP.pl


zdelegalizować

uznać coś za nielegalne; uczynić nielegalnym


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. delegalizować)

 (1.1) praw. uznać coś za niezgodne z prawem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W listopadzie 1913 r. prezydent zdelegalizował Kuomintang i członków jego pozbawił mandatów poselskich.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. delegalizowanie n., zdelegalizowanie n., delegalizacja ż.

 czas. zalegalizować, delegalizować ndk.

 przym. delegalizacyjny

Wiktionary


zdelegalizowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) uznanie czegoś od jakiegoś momentu za nielegalne

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. delegalizowanie n., delegalizacja ż.

 czas. zdelegalizować dk., delegalizować ndk.

 przym. delegalizacyjny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) delegalizacja

Wiktionary


zdelegitymizować

odebrać zaufanie społeczne, dobre imię, władzę


SJP.pl


zdelegować

przekazać swoje obowiązki komuś o niższej pozycji


SJP.pl


zdelikatniały

stać się delikatnym; wydelikatnieć


SJP.pl


zdelikatnieć

stać się delikatnym; wydelikatnieć


SJP.pl


zdelimitować

usunąć granicę, limit czegoś


SJP.pl


zdemaskować

1. ujawnić prawdę o kimś lub o czymś nieuczciwym, negatywnym;
2. zdemaskować się - zdemaskować samego siebie, ujawnić swoje ukrywane negatywne cechy lub czyny


SJP.pl


zdementować

stwierdzić fałszywość jakiejś informacji; sprostować, zaprzeczyć


SJP.pl


zdementowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zdementować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dementi n., dementowanie n.

 czas. zdementować dk., dementować ndk.

Wiktionary


zdemineralizować

usunąć sole mineralne z jakiejś substancji


SJP.pl


zdemistyfikować

wykryć i ujawnić mistyfikację; zdemaskować


SJP.pl


zdemokratyzować

czasownik przechodni dokonany (ndk. demokratyzować)

 (1.1) uczynić demokratycznym, przeprowadzić proces demokratyzacji

czasownik zwrotny dokonany zdemokratyzować się (ndk. demokratyzować się)

 (2.1) stać się demokratycznym, ulec przemianom demokratycznym

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. demokratyzowanie n., demokracja ż., demokratyzacja ż., zdemokratyzowanie n.

 czas. demokratyzować ndk., demokratyzować się ndk.

 przym. demokratyzacyjny

Wiktionary


zdemokratyzowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) uczynienie demokratycznym, przeprowadzenie procesu demokratyzacji

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Struktury te uległy zdemokratyzowaniu po dojściu opozycji do władzy.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. demokratyzowanie n.

 czas. zdemokratyzować dk., zdemokratyzować się dk.

Wiktionary


zdemolować

1. zniszczyć, rozwalić w gwałtowny sposób;
2. zadziałać na szkodę kogoś lub czegoś


SJP.pl


zdemonetyzować

1. wycofać z obiegu banknoty, monety;
2. pozbawić możliwości uzyskania dochodu z opublikowanej w internecie treści


SJP.pl


zdemonizować

1. wyolbrzymić złe cechy, negatywne zjawiska;
2. przypisać demoniczne cechy, uczynić demonicznym


SJP.pl


zdemonopolizować

zlikwidować monopol


SJP.pl


zdemontowywać

demontować;
1. rozkładać na zespoły lub części; rozbierać, rozmontowywać;
2. zdejmować jakieś urządzenie z miejsca, w którym było zamontowane;
3. 2. przenośnie: burzyć jakiś porządek; rozmontowywać


SJP.pl


zdemoralizować

1. spowodować upadek moralności i zepsucie obyczajów; zdeprawować, zgorszyć, znieprawić;
2. podjąć działania mające na celu obniżenie morale osoby lub grupy osób


SJP.pl


zdemotywować

spowodować, że ktoś straci chęć działania, pozytywne nastawienie wobec kogoś lub czegoś; zniechęcić


SJP.pl


zdenaturalizować

1. pozbawiać obywatelstwa;
2. dawniej: pozbawić naturalności, uczynić sztucznym;
3. denaturalizować się -
a) utracić obywatelstwo, wynarodowić się;
b) dawniej: stracić naturalność, stać się sztucznym


SJP.pl


zdenek

obce imię męskie


SJP.pl


zdenerwować

czasownik przechodni dokonany (ndk. denerwować)

 (1.1) dokonany od|denerwować.

czasownik zwrotny dokonany zdenerwować się (ndk. denerwować się)

 (2.1) dokonany od|denerwować się.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzdɛ̃nɛrˈvɔvat͡ɕ, AS: zdnervovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. nerw mrz., denerwowanie n., nerwica ż.

 przym. zdenerwowany, nerwowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rozdrażnić, zirytować

 (2.1) zirytować się

Wiktionary


zdenerwowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zdenerwować.

 (1.2) rozdrażnienie nerwowe

Wiktionary

Stres (ang. stress ‘naprężenie’), napięcie psychiczne – psychologiczny stan obciążenia systemu regulacji psychicznej powstający w sytuacji zagrożenia, utrudnienia lub niemożności realizacji ważnych dla jednostki potrzeb, celów, zadań oraz wartości. Jest definiowany w psychologii jako dynamiczna relacja adaptacyjna pomiędzy możliwościami jednostki, a wymogami sytuacji (stresorem; bodźcem awersyjnym), charakteryzująca się brakiem równowagi psychicznej i fizycznej. Podejmowanie zachowań zaradczych jest próbą przywrócenia równowagi.

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Ze zdenerwowania podczas pisemnego egzaminu z niemieckiego dostałam biegunki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzdɛ̃nɛrvɔˈvãɲɛ, AS: zdnervovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. denerwować

 rzecz. nerwica ż., denerwowanie

 przym. denerwujący, zdenerwowany, nerwowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) gniew, oburzenie, irytacja

Wiktionary


zdenerwowany

przymiotnik

 (1.1) odczuwający niepokój, niepewność

 (1.2) odczuwający rozdrażnienie, złość

 (1.3) będący przejawem niepokoju, niepewności, rozdrażnienia

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przed egzaminem była bardzo zdenerwowana.

 (1.2) Lepiej nie idź teraz do niego, bo jest zdenerwowany z powodu uciążliwych urzędników.

 (1.3) Zdenerwowane ruchy dawały podstawy do podejrzeń.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzdɛ̃nɛrvɔˈvãnɨ, AS: zdnervovãny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdenerwowanie n.

 czas. zdenerwować (zdenerwować się), denerwować (denerwować się)

Wiktionary


zdepenalizować

ograniczyć zakres czynów uznawanych za karalne, złagodzić kary za pewne rodzaje przestępstw


SJP.pl


zdepersonalizować

1. odebrać czemuś indywidualny charakter;
2. pozbawić kogoś poczucia odrębności;
3. usunąć z dokumentów czyjeś dane personalne;
4. spowodować, że relacje międzyludzkie tracą charakter osobowy


SJP.pl


zdepersonalizowany

pozbawiony tożsamości


SJP.pl


zdeplasować

przenieść na inne miejsce


SJP.pl


zdeponować

złożyć w depozyt


SJP.pl


zdeprawować

pozbawić zasad moralnych, sprowadzić z uczciwej drogi, doprowadzać do zepsucia; zdemoralizować, zgorszyć, znieprawić


SJP.pl


zdeprawowany

przymiotnik

 (1.1) taki, który uległ deprawacji

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. deprawacja ż., deprawowanie n., zdeprawowanie n., deprawator m.

 czas. deprawować ndk., zdeprawować dk.

 przym. deprawacyjny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zepsuty

Wiktionary


zdeprecjonować

czasownik

 (1.1) dokonany od|deprecjonować.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zastanawiam się dlaczego normalni, uczciwi i porządni ludzie zostali w tym kraju zdeprecjonowani, a TV publiczna lansuje taką szmirę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzdɛprɛt͡sʲjɔ̃ˈnɔvat͡ɕ, AS: zdeprecʹi ̯õnovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. deprecjonowanie n., zdeprecjonowanie n., deprecjacja ż.

 czas. deprecjonować ndk.

 przym. deprecjacyjny, deprecjatywny

Wiktionary


zdeprecjonowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zdeprecjonować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzdɛprɛt͡sʲjɔ̃nɔˈvãɲɛ, AS: zdeprecʹi ̯õnovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. deprecjonowanie n., deprecjacja ż.

 czas. deprecjonować ndk., zdeprecjonować dk.

 przym. deprecjacyjny, deprecjatywny

Wiktionary


zdeprymować

1. wywołać uczucie wstydu;
2. zniechęcić do działania


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. deprymować)

 (1.1) wprawić w stan zakłopotania, niepewności

 (1.2) zniechęcić, przygnębić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdeprymowanie n.

 czas. deprymować ndk.

Wiktionary


zdeprymowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) wprawienie w stan zakłopotania, niepewności

 (1.2) zniechęcenie do czegoś

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. deprymowanie n.

 czas. deprymować ndk., zdeprymować dk.

Wiktionary


zdeptanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zdeptać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zdeptać dk.

 rzecz. deptacz mos., deptanie n.

Wiktionary


zdeptywać

1. depcząc, niszczyć, gnieść;
2. poniżać kogoś; deptać


SJP.pl


zderanżować

dawniej: pomieszać, pokręcić


SJP.pl


zderatyzować

wytępić szkodliwe gryzonie; odszczurzyć, odmyszyć


SJP.pl


zderegulować

zmniejszyć liczbę regulacji prawnych w jakiejś dziedzinie życia, gospodarki itp.


SJP.pl


zderutować

dawniej:
1. wprowadzić w błąd, zdezorientować;
2. zderutować się -
a) stracić pewność siebie;
b) wykoleić się


SJP.pl


zderzać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zderzyć)

 (1.1) doprowadzać do uderzenia o siebie obiektów

 (1.2) stawiać obok siebie w celu porównania, obserwacji wzajemnych oddziaływań

czasownik zwrotny niedokonany zderzać się (dk. zderzyć się)

 (2.1) uderzać o siebie

 (2.2) być stawianym obok siebie dla porównania

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zderzanie n., zderzacz mrz., zderzak mrz., zderzenie n.

 czas. uderzać

Wiktionary


zderzacz

urządzenie do wywoływania zderzeń cząstek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) urządzenie, które ma za zadanie coś zderzać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zderzanie n., zderzenie n., zderzak m.

 czas. zderzać ndk., zderzyć dk.

 przym. zderzeniowy

 przysł. zderzeniowo

Wiktionary


zderzaczek

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od zderzak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zderzak m.

Wiktionary


zderzak

1. część pojazdu, mocowana z przodu i z tyłu, mająca łagodzić wstrząsy podczas zderzenia;
2. pogardliwie: polityk ponoszący odpowiedzialność za przedsięwzięcie z góry skazane na porażkę;
3. potocznie: kobieca pierś; cycek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) mot. element pojazdu służący do złagodzenia zderzenia pojazdu z drugim pojazdem lub przeszkodą;

 (1.2) kolej. urządzenie przeznaczone do łagodzenia siły nacisku i uderzeń oraz utrzymywania wagonów w odpowiedniej odległości;

 (1.3) grub. pierś kobieca

Wiktionary

  • Zderzak (kolejnictwo)
  • Zderzak (motoryzacja)
  • Zderzak (maszynoznawstwo)

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈzdɛʒak, AS: zdežak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zderzenie n., zderzanie n., zderzacz m.

:: zdrobn. zderzaczek m.

 czas. zderzać ndk., zderzyć dk.

 przym. zderzeniowy, zderzakowy

 przysł. zderzeniowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) bufor

 (1.3) biust, bufor

Wiktionary


zderzaki

1. część pojazdu, mocowana z przodu i z tyłu, mająca łagodzić wstrząsy podczas zderzenia;
2. pogardliwie: polityk ponoszący odpowiedzialność za przedsięwzięcie z góry skazane na porażkę;
3. potocznie: kobieca pierś; cycek


SJP.pl


zderzakowiec

potocznie: kierowca jeżdżąca zbyt blisko jadącego przed nim pojazdu


SJP.pl


zderzakowy

przymiotnik od: zderzak


SJP.pl


zderzanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zderzać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zderzenie n., zderzak m., zderzacz m.

 czas. zderzać ndk., zderzyć dk.

 przym. zderzeniowy

 przysł. zderzeniowo

Wiktionary


zderzenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zderzyć.

 (1.2) uderzenie poruszającego się obiektu w inny obiekt

Wiktionary

Zderzenie – ogół zjawisk powstających przy zetknięciu się poruszających się względem siebie ciał. Zazwyczaj za zderzenie uważa się zjawisko trwające krótko, choć używa się także do zjawisk trwających długo np. zderzenia galaktyk.

W fizyce oznacza oddziaływanie pomiędzy poruszającymi się względem siebie ciałami, trwające przez pewien skończony czas. Na zderzające się obiekty nie powinny przy tym działać siły zewnętrzne (czyli takie, których źródłem nie są zderzające się obiekty) lub siły te są na tyle słabe lub zderzenie na tyle krótkie, by ich wpływ można było pominąć. Według powyższej definicji przykładami zderzeń są:

  • uderzenie jednej kuli bilardowej o drugą,
  • pochłonięcie neutronu przez jądro uranu i następujący w wyniku tego rozpad jądra, z emisją fragmentów jądrowych i kolejnych neutronów,
  • przejście komety nie związanej grawitacyjnie z układem słonecznym w okolicy Słońca, z odchyleniem jej toru spowodowanym oddziaływaniem grawitacyjnym.

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) W wyniku zderzenia samochód został uszkodzony.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zdɛˈʒɛ̃ɲɛ, AS: zdežńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zderzak m., zderzacz m., zderzanie n.

 czas. zderzać ndk., zderzyć dk.

 przym. zderzeniowy

 przysł. zderzeniowo

Wiktionary


zderzeniowy

przymiotnik od: zderzenie


SJP.pl


zderzyć

czasownik przechodni dokonany (ndk. zderzać)

 (1.1) doprowadzić do uderzenia o siebie obiektów

 (1.2) postawić obok siebie w celu porównania, obserwacji wzajemnych oddziaływań

czasownik zwrotny dokonany zderzyć się (ndk. zderzać się)

 (2.1) uderzyć o siebie

 (2.2) zostać postawionym obok siebie dla porównania

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zderzenie n., zderzacz mrz., zderzak mrz., zderzanie n.

 przym. zderzeniowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) porównywać, zestawiać

Wiktionary


zdesakralizować

nadać czemuś cechy świeckie, usunąć wpływ duchowieństwa z różnych dziedzin życia społecznego; sekularyzować, zeświecczyć, zsekularyzować, zlaicyzować


SJP.pl


zdesocjalizować

1. odizolować od jakiejś społeczności; wyobcować;
2. desocjalizować się - odizolować się od jakiejś społeczności; wyobcować się


SJP.pl


zdesowietyzować

uwolnić od wpływów sowieckich i systemu ustrojowego narzucanego przez ZSRR


SJP.pl


zdesperować

dawniej: wpaść w desperację, porzucić wszelką nadzieję


SJP.pl


zdesperowany

przymiotnik

 (1.1) taki, który stracił nadzieję na coś, jest ogarnięty desperacją

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzdɛspɛrɔˈvãnɨ, AS: zdesperovãny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. desperat m., desperatka ż., desperacja ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zrozpaczony

Wiktionary


zdestabilizować

zakłócić stan równowagi


SJP.pl


zdestalinizować

usunąć cechy stalinizmu w dziedzinie politycznej, gospodarczej i kulturalnej


SJP.pl


zdestandaryzować

1. usunąć jednolite normy, zwłaszcza w przemyśle;
2. zdestandaryzować się - przestać być standardowym; zróżnicować się


SJP.pl


zdeszyfrować

odczytać szyfr, kod; odkodować


SJP.pl


zdeterminowany

zdecydowany;
1. gotowy na wszystko, przygotowany na najgorsze;
2. świadczący o czyimś zdecydowaniu, np. zdeterminowany atak


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) zdecydowany, dążący do osiągnięcia swoich planów

forma czasownika.

 (2.1) ims. przymiotnikowy bierny od: zdeterminować

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. indeterminizm mrz.

Wiktionary


zdetonować

czasownik przechodni dokonany (ndk. detonować)

 (1.1) dokonany od|detonować.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Aż 58 bomb zdetonowali separatyści w niedzielę nad ranem na Korsyce.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. detonować ndk.

 rzecz. detonacja ż., detonator mrz., detonowanie n., zdetonowanie n.

 przym. detonacyjny

Wiktionary


zdetonowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zdetonować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. detonowanie n., detonacja ż., detonator m.

 czas. detonować ndk., zdetonować dk.

 przym. detonacyjny

Wiktionary


zdetronizować

1. pozbawić panującego monarchę władzy;
2. pozbawić kogoś najwyższej pozycji w jakiejś grupie


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. detronizować)

 (1.1) pozbawić władcę władzy

 (1.2) pozbawić kogoś pozycji, rekordu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zdetronizowawszy starego króla, posadzili na stolcu młokosa.

 (1.1) W 308 roku Maksymian próbował zdetronizować swojego syna, jednak wojsko opowiedziało się po stronie Maksencjusza, więc Maksymian uciekł do Galii na dwór swojego zięcia Konstantyna.

 (1.2) Czy polscy skoczkowie zdetronizują Austriaków?

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. detronizowanie n., zdetronizowanie n., detronizacja ż.

 czas. detronizować ndk.

 przym. detronizacyjny

Wiktionary


zdetronizowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zdetronizować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. detronizowanie n., detronizacja ż.

 czas. zdetronizować dk., detronizować ndk.

 przym. detronizacyjny

Wiktionary


zdewaluować

zmniejszyć swoją lub czyjąś wartość, znaczenie


SJP.pl

czasownik

 (1.1) dokonany od|dewaluować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzdɛvaluˈwɔvat͡ɕ, AS: zdevaluovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dewaluacja ż., dewaluowanie n., zdewaluowanie n.

 czas. dewaluować ndk.

 przym. dewaluacyjny

Wiktionary


zdewaluowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zdewaluować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzdɛvaluwɔˈvãɲɛ, AS: zdevaluovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dewaluowanie n., dewaluacja ż.

 czas. dewaluować ndk., zdewaluować dk.

 przym. dewaluacyjny

Wiktionary


zdewastować

zniszczyć


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. dewastować)

 (1.1) spowodować zniszczenie

czasownik zwrotny dokonany zdewastować się (ndk. dewastować się)

 (2.1) ulec zniszczeniu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dewastacja ż., dewastator mos., dewastowanie n., zdewastowanie n.

 czas. dewastować ndk.

 przym. dewastacyjny, dewastatorski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) spustoszyć, zniszczyć

Wiktionary


zdewastowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) bezwzględne zniszczenie mienia

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Skutkiem przemarszu było zdewastowanie mienia publicznego.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dewastator mos., dewastowanie n., dewastacja ż.

 czas. dewastować ndk., zdewastować dk.

 przym. dewastacyjny

Wiktionary


zdewiować

zachować się w sposób rażąco odbiegający od przyjętych norm


SJP.pl


zdezaktualizować

pozbawić aktualności, uczynić nieaktualnym; zdeaktualizować


SJP.pl


zdezaktywować

zdeaktywować;
1. uczynić nieaktywnym, wyłączyć;
2. usunąć skażenie promieniotwórcze


SJP.pl


zdezaktywowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) sprawienie, że coś przestaje być aktywne

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dezaktywacja n.

 czas. zdezaktywować ndk.

Wiktionary


zdezatomizować

stworzyć terytorium pozbawione broni nuklearnej


SJP.pl


zdezawuować

zdyskredytować


SJP.pl


zdezawuowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zdezawuować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zdezawuować dk.

Wiktionary


zdezelować

potocznie: zniszczyć w wyniku używania; zdezolować


SJP.pl


zdezelowany

zniszczony


SJP.pl


zdezerterować

1. dopuścić się dezercji, uciec z wojska;
2. przenośnie: uciec z jakiegoś miejsca, aby uniknąć czegoś przykrego, niewygodnego, sprawiającego kłopot


SJP.pl


zdezinstalować

usuwać zainstalowany program komputerowy; zdeinstalować, odinstalować


SJP.pl


zdezodoryzować

usunąć przykry zapach, niemiłą woń z produktów lub pomieszczeń; odwonić


SJP.pl


zdezolować

potocznie: zniszczyć w wyniku używania; zdezelować


SJP.pl


zdezorientować

wprowadzić w błąd, zmylić


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. dezorientować)

 (1.1) książk. spowodować czyjś brak orientacji

czasownik zwrotny dokonany zdezorientować się (ndk. dezorientować się)

 (2.1) książk. utracić rozeznanie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Odbicia lamp ulicznych w wodzie mogą zdezorientować nawet doświadczonego nawigatora.

 (2.1) Zupełnie się zdezorientowałem i niewiele brakowało, a byłbym kogoś potrącił.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dezorientacja ż., zdezorientowanie n.

 czas. dezorientować ndk., dezorientować się ndk.

 przym. zdezorientowany

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zmylić, wprowadzić w błąd

Wiktionary


zdezorientowany

wprowadzić w błąd, zmylić


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który utracił rozeznanie w sytuacji

 (1.2) świadczący o niezrozumieniu sytuacji lub zakłopotaniu

forma czasownika.

 (2.1) imiesłów przymiotnikowy bierny od czasownika: zdezorientować

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dezorientacja ż., zdezorientowanie n.

 czas. dezorientować ndk., dezorientować się ndk., zdezorientować dk., zdezorientować się dk.

Wiktionary


zdezynfekować

zmniejszyć liczbę drobnoustrojów w otoczeniu bądź materiale poprzez użycie środka odkażającego; odkazić


SJP.pl


zdiabolizować

przypisać cechy diabła; zdemonizować


SJP.pl


zdiafragmować

zmienić wielkość otworu przysłony w przyrządzie optycznym


SJP.pl


zdiagnozować

1. rozpoznać chorobę na podstawie odpowiednich badań;
2. ocenić coś, wydać opinię


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. diagnozować)

 (1.1) dokonany od|diagnozować.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zdiagnozowano u niej stwardnienie rozsiane. Po długiej rozmowie z Becky nie mogłem powstrzymać się od wniosku, że jej choroba była po części powiązana z jej emocjonalnie burzliwym życiem.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. diagnoza ż., diagnostyka ż., diagnozowanie n., zdiagnozowanie n.

 czas. diagnozować ndk.

 przym. diagnostyczny, diagnozowalny

Wiktionary


zdiagnozowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) med. postawienie diagnozy

 (1.2) ustalenie przyczyn jakiegoś zjawiska i tego, jaki jest stan rzeczy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. diagnozowanie n., diagnoza ż., diagnostyka ż., diagnostyk m., diagnosta m.

 czas. diagnozować ndk., zdiagnozować dk.

 przym. diagnostyczny, diagnozowalny

 przysł. diagnostycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rozpoznanie

Wiktionary


zdigitalizować

zamienić dane w postaci analogowej na postać cyfrową, zwykle na zapis binarny; zdygitalizować, ucyfrowić, scyfrować


SJP.pl


zdislajkować

środowiskowo: oznaczyć post internetowy w celu pokazania, że nie przypadł nam do gustu lub że się z nim nie zgadzamy


SJP.pl


zdisować

środowiskowo: obrazić, poniżyć; zdissować


SJP.pl


zdissować

[czytaj: zdisować] środowiskowo: obrazić, poniżyć; zdisować


SJP.pl


zdj.

skrót od: zdjęcie, zdjęcia


SJP.pl

skrót

 (1.1) = zdjęcie

 (1.2) = zdjęcia

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zdj. 1. Budynek drewniany o konstrukcji szkieletowej.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) skr. fot.

Wiktionary


zdjąć

1. usunąć skądś jakiś przedmiot, ściągnąć coś;
2. o uczuciach: opanować, ogarnąć;
3. zrobić fotografię, zdjęcie


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany

 (1.1) biorąc, usunąć skąd

 (1.2) o stanach uczuciach: ogarnąć, opanować

 (1.3) pot. zrobić fotografię kogoś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zdjąć obraz ze ściany. Zostać zdjętym z pozycji kierownika.

 (1.2) Zdjął ją niepokój, żal.

 (1.3) Proszę mnie zdjąć z profilu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zdʲjɔ̇̃ɲt͡ɕ, AS: zdʹi ̯o̊̃ńć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdjęcie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zzuć, reg. pozn. zdejmnąć.

Wiktionary


zdjątko

ekspresywnie: zdjęcie; fotka, focia


SJP.pl


zdjęcia

robienie zdjęć; kręcenie filmu, filmowanie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) robienie zdjęć, kręcenie filmu, filmowanie

forma rzeczownika.

 (2.1) D. lp. oraz M., B. i W. lm. od: zdjęcie

Wiktionary

Zdjęcie fotograficzne, zdjęcie, fotografia – ogólna nazwa czegoś, co zostało sfotografowane, czyli sam obraz zapisany dowolną techniką fotograficzną.

Fizycznie obraz ten może występować w kilku postaciach – negatyw, slajd (diapozytyw, przezrocze), odbitka fotograficzna, a także obraz utrwalony bezpośrednio w postaci cyfrowej. To, co w potocznym języku nazywa się zdjęciem, czyli obraz oglądany na papierze fotograficznym (powiększenie, błędnie nazywane odbitką), to tylko jedno z zastosowań tego terminu.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Proponuję zdjęcia w większej odległości i zastąpienie Zbyszka dublerem.

Wiktionary


zdjęcie

trwały obraz fotograficzny, uzyskany na materiale światłoczułym; fotografia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) nieruchomy obraz rzeczywistości utrwalony aparatem fotograficznym

 (1.2) czynność zdejmowania czegoś

 (1.3) efekt zdejmowania czegoś

Wiktionary

Zdjęcie fotograficzne, zdjęcie, fotografia – ogólna nazwa czegoś, co zostało sfotografowane, czyli sam obraz zapisany dowolną techniką fotograficzną.

Fizycznie obraz ten może występować w kilku postaciach – negatyw, slajd (diapozytyw, przezrocze), odbitka fotograficzna, a także obraz utrwalony bezpośrednio w postaci cyfrowej. To, co w potocznym języku nazywa się zdjęciem, czyli obraz oglądany na papierze fotograficznym (powiększenie, błędnie nazywane odbitką), to tylko jedno z zastosowań tego terminu.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zrobiłem zdjęcie płonącego kościoła i opublikowałem je w sieci.

 (1.2) Zdjęcie obrazu ze ściany okazało się niemożliwe, bowiem został on do niej na stałe przyklejony.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzdʲjɛ̇̃ɲt͡ɕɛ, AS: zdʹi ̯ė̃ńće

Wiktionary

Powiązane:

 czas. dk. zdjąć

 przym. zdjęciowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) fotografia, pot. fotka

Wiktionary


zdjęciować

potocznie: fotografować


SJP.pl


zdjęciowy

przymiotnik od: zdjęcie


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący zdjęcia (obrazu utrwalonego aparatem fotograficznym)

 (1.2) dotyczący zdjęć (nagrywania scen do filmu)

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Również portretowane przez Siniskę kobiety miały ochotę nanieść poprawki na swoje zdjęciowe wizerunki, a połączenie fotografii z obrazem zawsze daje takie możliwości.

 (1.2) Na Słowacji nakręcono blisko czterdzieści procent materiału zdjęciowego.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdjęcie n.

Wiktionary


zdobić

1. przystrajać coś, upiększać, dekorować;
2. być ozdobą czegoś


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. brak)

 (1.1) upiększać coś, dodawać elementy dekoracyjne

 (1.2) służyć jako ozdoba

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ania po upieczeniu ciasta zawsze zdobi je lukrem i kolorowymi cukierkami.

 (1.2) Suknię Iwony zdobiły cekiny.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzdɔbʲit͡ɕ, AS: zdobʹić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ozdobnik m., ozdoba ż., ozdóbka ż., zdobnik m., zdobniczka ż., zdobienie n., ozdobienie n., zdobnictwo n.

 czas. ozdabiać ndk., ozdobić dk., przyozdabiać ndk., przyozdobić dk.

 przym. ozdobny, zdobny, zdobniczy

 przysł. zdobnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dekorować, ozdabiać, przyozdabiać

 (1.2) ozdabiać

Wiktionary


zdobienie

1. przystrajać coś, upiększać, dekorować;
2. być ozdobą czegoś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zdobić.

 (1.2) rzecz, która jest ozdobą

 (1.3) wydział fabryki, który zajmuje się zdobieniem (1.1)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zdɔˈbʲjɛ̇̃ɲɛ, AS: zdobʹi ̯ė̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ozdoba ż., ozdobnik m., ozdóbka ż.

 czas. zdobić ndk., ozdobić dk.

 przym. ozdobny, zdobny, zdobniczy

 przysł. zdobnie

Wiktionary


zdobnictwo

sztuka ozdabiania przedmiotów, tkanin, budowli; ornamentyka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) dziedzina związana ze zdobieniem przedmiotów

Wiktionary

Powiązane:

 przym. ozdobny, zdobniczy, zdobny

 czas. zdobić

 przysł. zdobnie

Wiktionary


zdobniczka

zdobnik


SJP.pl

Patrz:

zdobnik

zdobniczy

przymiotnik

 (1.1) związany ze zdobnictwem

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdobnictwo n., zdobienie n., ozdoba ż., ozdobnik mrz.

 czas. zdobić ndk.

 przym. ozdobny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dekoracyjny

Wiktionary


zdobnie

przysłówek sposobu

 (1.1) na sposób zdobny

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Kobiety wyniosły zdobnie upleciony wieniec.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdobienie n., zdobnictwo n., zdobnik mos./mrz., zdobność ż.

 czas. zdobić ndk.

 przym. zdobny

Wiktionary


zdobniej

przestarzały stopień wyższy od przysłówka: zdobnie


SJP.pl


zdobniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: zdobny


SJP.pl


zdobnik

chrząszcz, szkodnik drzew i krzewów liściastych; tutkarz cygarowiec


SJP.pl


zdobność

zdobny; strojność, ozdobność


SJP.pl


zdobny

ozdobny


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) czymś przyozdobiony

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Biada, biada, wielka stolico, odziana w bisior, purpurę i szkarłat, cała zdobna w złoto, drogi kamień i perłę, bo w jednej godzinie przepadło tak wielkie bogactwo!

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdobienie n., zdobnictwo n., zdobnik mos./mrz., zdobność ż.

 czas. zdobić ndk.

 przysł. zdobnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ozdobny

Wiktionary


zdobyć

1. uzyskać, wywalczyć, zająć;
2. przekonać kogoś do siebie


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. zdobywać)

 (1.1) dokonany od|zdobywać.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Śmiały rycerz zdobył rękę królewny.

 (1.1) Polski alpinista zdobył szczyt.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzdɔbɨt͡ɕ, AS: zdobyć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdobycie n., zdobycz ż., zdobywca mos.

 czas. zdobywać

 przym. zdobyczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) osiągnąć, uzyskać

Wiktionary


zdobycie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zdobyć.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zdobycie pierwszego miejsca w tym wyścigu jest największym sukcesem w moim życiu.

 (1.1) Piłkarz tak cieszył się po zdobyciu gola, że zdjął koszulkę i wyskoczył za bandy dookoła boiska, za co sędzia ukarał go żółtą kartką.

 (1.1) Po wielkiej suszy w regionie problemem stało się zdobycie jedzenia i wody pitnej.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zdɔˈbɨt͡ɕɛ, AS: zdobyće

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zdobyć, zdobywać

 rzecz. zdobywca mos., zdobycz, zdobywanie

 przym. zdobyczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przejęcie, uzyskanie

Wiktionary


zdobycz

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ofiara upolowana przez drapieżnika, myśliwego lub wędkarza

 (1.2) rzecz, która została zdobyta

 (1.3) osiągnięcia w jakiejś dziedzinie

Wiktionary

  • Zdobycz - powieść Émile'a Zoli
  • Zdobycz - obraz Gustave’a Courbeta
  • Zdobycz wojenna - łupy wojenne
  • Zdobycz Robotnicza – osiedle mieszkaniowe w Warszawie

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈzdɔbɨt͡ʃ, AS: zdobyč

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdobywca m., zdobywczyni ż., zdobywanie n., zdobycie n.

 czas. zdobyć dk., zdobywać ndk.

 przym. zdobywczy, zdobyczny

Wiktionary


zdobyczny

będący zdobyczą; zdobyty


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) taki, który jest zdobyczą

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wrócił też ze zdobycznymi końmi i zbrojami, z których dwie były nadzwyczaj cenne, choć okrutnie razami miecza i topora pocięte.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdobycz ż., zdobywca m., zdobywczyni ż., zdobywanie n., zdobycie n.

 czas. zdobyć dk., zdobywać ndk.

 przym. zdobywczy

Wiktionary


zdobylak

nazwisko


SJP.pl


zdobysław

imię męskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.

Wiktionary

Zdobysław — imię męskie, prawdopodobnie późniejszy neologizm utworzony na zasadach podobnych do autentycznych imion słowiańskich. W tej postaci imię to nie jest notowane w słownikach staropolskich, nie występuje również żadne imię z członem Zdoby-. Mimo to imię to zdobyło pewną, niewielką popularność.

Zdobysław imieniny obchodzi 30 lipca.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Mam na imię Zdobysław i interesuję się leśnictwem.

Wiktionary


zdobywać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zdobyć)

 (1.1) odbierać przemocą

 (1.2) uzyskiwać, osiągać dzięki własnemu wysiłkowi

 (1.3) zjednywać sobie, pozyskiwać względy

czasownik zwrotny niedokonany zdobywać się (dk. zdobyć się)

 (2.1) robić coś (dokonywać czegoś), pokonując wewnętrzne opory; odważać się

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Żołnierze wdarli się na mury, szybko zdobywając zamek.

 (1.2) Film zdobywa nagrodę za nagrodą.

 (1.3) Jak zdobywać przyjaciół i zjednywać sobie ludzi?

 (2.1) Zdobyłem się na odwagę i porozmawiałem z nią.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zdɔˈbɨvat͡ɕ, AS: zdobyvać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdobycz ż., zdobywca m., zdobywczyni ż., zdobycie n., zdobywanie n.

 przym. zdobyczny

 czas. zdobyć

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zagarniać, zagrabiać, podbijać, opanowywać

 (1.2) zyskiwać, uzyskiwać, osiągać

 (1.3) pozyskiwać, zjednywać, ujmować

Wiktionary


zdobywanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zdobywać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzdɔbɨˈvãɲɛ, AS: zdobyvãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zdobywać

 rzecz. zdobycie n., zdobycz ż., zdobywca mos.

 przym. zdobyczny

Wiktionary


zdobywca

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) ten, który zdobył, opanował coś (przemocą, w walce)

 (1.2) ten, który osiągnął coś, dokonał czegoś, zwyciężył

Wiktionary

  • Zdobywca – film z 1939 roku
  • Zdobywca – film z 1956 roku

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) On jest pierwszym polskim zdobywcą złotego medalu olimpijskiego.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zdɔˈbɨft͡sa, AS: zdobyfca

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdobycz ż., zdobywanie n., zdobycie n.

:: fż. zdobywczyni ż.

 czas. zdobywać ndk., zdobyć dk.

 przym. zdobyczny, zdobywczy

Wiktionary


zdobywczyni

1. kobieta, która zdobyła coś, odebrała coś przemocą;
2. kobieta, która osiągnęła coś znaczącego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) forma żeńska od: zdobywca

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jedyną zaletą tego filmu jest piękna i utalentowana zdobywczyni Oskara Charlize Theron. (z Internetu)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzdɔbɨfˈt͡ʃɨ̃ɲi, AS: zdobyfčńi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdobywca, zdobycz

 czas. zdobywać

 przym. zdobywczy, zdobyczny

Wiktionary


zdoić

dojąc (lub ssąc), wycisnąć mleko z wymion zwierzęcia


SJP.pl


zdokumentować

udokumentować, zadokumentować;
1. udowodnić coś;
2. potwierdzić coś dokumentem


SJP.pl


zdolaryzować

czasownik dokonany

 (1.1) ekon. wprowadzić dolara do obrotu w innym państwie jako urzędową walutę

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzdɔlarɨˈzɔvat͡ɕ, AS: zdolaryzovać

Wiktionary


zdolaryzowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zdolaryzować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzdɔlarɨzɔˈvãɲɛ, AS: zdolaryzovãńe

Wiktionary


zdolniacha

potocznie: osoba utalentowana, zdolna, pojętna


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męski i żeński

 (1.1) pot. z podziwem o zdolnej osobie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Po co taki zdolniacha ma się zakopywać w papierkach ministerialnych?

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zdolny

Wiktionary


zdolniej

stopień wyższy od przysłówka: zdolnie


SJP.pl


zdolniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: zdolny; bardziej zdolny


SJP.pl


zdolność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) umiejętność zrobienia czegoś, predyspozycja do szybkiego opanowywania umiejętności

 (1.2) naturalna sprawność i możliwość robienia czegoś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) On ma niezwykłą zdolność do nauki języków obcych.

 (1.2) Komórki macierzyste posiadają zdolność do różnicowania się do innych rodzajów komórek.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzdɔlnɔɕt͡ɕ, AS: zdolność

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdolenie n., uzdolnienie n.

:: zdrobn. zdolnostka ż.

 czas. zdolić dk.

 przym. zdolny

 przysł. zdolnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) umiejętność, talent

 (1.2) możliwość

Wiktionary


zdolny

posiadający daną umiejętność


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) będący w stanie wykonać określoną czynność

 (1.2) taki, który ma talent, zdolności; jest uzdolniony

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nie sądzę, by Ania była zdolna wyrządzić komuś krzywdę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzdɔlnɨ, AS: zdolny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdolniacha m./ż., niezdolność ż., zdolność ż. , uzdolnienie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) utalentowany, uzdolniony; gw-pl|Śląsk Cieszyński|spusobny., gw-pl|Górny Śląsk|grajfny.

Wiktionary


zdominować

czasownik przechodni dokonany (ndk. dominować)

 (1.1) zdobyć przewagę

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdominowanie n., dominacja ż.

 czas. dominować

Wiktionary


zdonek

nazwisko


SJP.pl


zdónżyć

czasownik

 (1.1) gwara. kociewska zdążyć

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) I znówki żam nié zdónżyła uskrómnić ta chałupa. → I znowu nie zdążyłam posprzątać tej chałupy.

Wiktionary


zdów

Zdów – wieś w Polsce, położona w województwie śląskim, w powiecie zawierciańskim, w gminie Włodowice.W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa częstochowskiego.

W okolicach tej wsi wypływa Białka (dopływ Krztyni), niewielka rzeka dorzecza Pilicy.

Wikipedia


zdownloadować

[czytaj: zdałnlołdować] środowiskowo: pobrać pliki z internetu; ściągnąć


SJP.pl


zdołać

potrafić coś zrobić, sprostać czemuś; podołać, móc


SJP.pl

czasownik dokonany

 (1.1) dać radę coś zrobić

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nie wiem, czy zdołam przygotować to na czas.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdołanie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) sprostać, podołać, wydołać

Wiktionary


zdołanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zdołać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zdołać dk.

Wiktionary


zdołowany

przymiotnik

 (1.1) pot. przygnębiony

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Odkąd straciłem pracę, jestem strasznie zdołowany.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzdɔwɔˈvãnɨ, AS: zdou̯ovãny

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zdołować

 rzecz. dołek m., zdołowanie

Wiktionary


zdr.

skrót od: zdrobniały, zdrobniale, zdrobnienie (czytany jako cały, odmienny wyraz)


SJP.pl

skrót

 (1.1) = zdrój

Wiktionary


zdrabnianie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zdrabniać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zdrobnić, zdrabniać ndk.

 rzecz. zdrobnienie n.

Wiktionary


zdrada

1. niedochowanie wierności wobec partnerki lub partnera;
2. złamanie jakichś zasad, idei;
3. działanie na szkodę kraju


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) działanie na szkodę narodu lub kraju

 (1.2) niedochowanie wierności (zazwyczaj seksualnej) małżeńskiej lub partnerskiej

 (1.3) odstąpienie od zasad lub wartości

 (1.4) ujawnienie wspólnej lub cudzej tajemnicy

Wiktionary

Zdrada – świadome złamanie przysięgi lub odstępstwo od przyjętych (przez siebie, najbliższe osoby lub daną społeczność) norm czy wartości, działanie przeciwko tym normom i wartościom, zaparcie się ich, a także jawna lub skryta ich negacja. Człowiek dopuszczający się zdrady określany jest mianem zdrajcy. Zdrada może dotyczyć poszczególnych osób lub całej społeczności, wobec których zdrajca ma trwałe zobowiązania lub ponosi za nie odpowiedzialność.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zdradził ojczyznę! Jest wojna. Jest tylko jedna kara za zdradę - kara śmierci.

 (1.2) Wiem już o Twojej zdradzie. Kaśka wszystko widziała, tam, pod kinem.

 (1.3) Często słyszałem opinie o mojej rzekomej zdradzie wartości i ideałów. A ja tylko zmieniłem poglądy.

 (1.4) Powiedziałeś im, gdzie ukryliśmy złoto – to zdrada!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzdrada, AS: zdrada

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdrajca m., zdrajczyni ż., zdradzanie n., zdradźca mos.

 czas. zdradzić dk., zdradzać ndk.

 przym. zdradliwy, zdradziecki

 przysł. zdradliwie, zdradziecko

Wiktionary

Synonimy:

 (1) odstępstwo, niedochowanie zasad/wierności, nielojalność, niewierność, przeniewierstwo, wiarołomstwo

 (1.2) cudzołóstwo, skok w bok

 (1.3) sprzeniewierzenie

 (1.4) sypnięcie, wydanie, wyjawianie

Wiktionary


zdradliwiej

stopień wyższy od przysłówka: zdradliwie


SJP.pl


zdradliwszy

stopień wyższy od przymiotnika: zdradliwy


SJP.pl


zdradliwy

przymiotnik

 (1.1) skłonny do zdrady, taki, któremu nie można ufać

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Serce jest zdradliwsze niż wszystko inne i niepoprawne – któż je zgłębi?

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdrada ż., zdrajca mos., zdrajczyni ż., zdradzanie n., zdradzenie n.

 przym. zdradziecki

 przysł. zdradliwie, zdradziecko

 czas. zdradzać ndk., zdradzić dk.

Wiktionary


zdradnica

rodzina jadowitych węży


SJP.pl


zdradnicowate

rodzina jadowitych węży żyjących na wszystkich kontynentach prócz Europy i Antarktydy, do której należą najbardziej jadowite węże świata (jak mamba pospolita czy wąż morski pręgowany)


SJP.pl

Zdradnicowate (Elapidae) – rodzina węży z nadrodziny Elapoidea w obrębie rzędu łuskonośnych (Squamata).

Liczba rodzajów i gatunków tej rodziny jest różna w zależności od autora (Klemmer (1963) podawał 41 rodzajów i ok. 190 gatunków; The Reptile Database (2023) – 55 rodzajów i 398 gatunków). Jest najliczniejszą rodziną węży jadowitych.

Wikipedia


zdradnicowaty

o cechach zdradnicowatych (rodzina węży)


SJP.pl


zdradny

dawniej: zdradziecki


SJP.pl


zdradzać

czasownik przechodni

 (1.1) o sekrecie, tajemnicy: wyjawiać, mówić komuś, często niepowołanemu

 (1.2) łamać dane komuś słowo, obietnicę; wykonywać coś, co może być traktowane jako złamanie takiej obietnicy; także porzucać swoje ideały

 (1.3) złamać przysięgę wierności w związku, zwykle przez odbycie stosunku seksualnego z inną osobą niż osoba, z którą jest się w związku

 (1.4) mimowolnie wykazywać pewne cechy

 (1.5) przedstawiać coś komuś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pułkownik zdradził obcemu szpiegowi plany rozmieszczenia artylerii.

 (1.2) Generał zdradził króla i przeszedł na stronę wroga.

 (1.3) Zdradzał swoją żonę z każdą napotkaną kobietą.

 (1.4) Od dzieciństwa zdradza zainteresowanie przedmiotami ścisłymi.

 (1.5) Nauczyciel zdradził uczniom plan działania na lekcjach.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzdrad͡zat͡ɕ, AS: zdraʒać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdrada ż., zdradzanie n., zdradzenie n., zdrajca m., zdrajczyni ż., zdradźca mos.

 przym. zdradziecki, zdradliwy

 przysł. zdradziecko, zdradliwie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wyjawiać, wygadywać, sypać, paplać

 (1.3) być niewiernym, przyprawiać rogi

 (1.4) objawiać

 (1.5) przedstawiać

Wiktionary


zdradzanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zdradzać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zdraˈd͡zãɲɛ, AS: zdraʒãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zdradzić/zdradzać

 rzecz. zdrajca m., zdrajczyni ż., zdrada ż.

 przysł. zdradziecko

Wiktionary


zdradźca

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) stpol. zdrajca

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzdrat͡ɕt͡sa, AS: zdraćca

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdrajczyni ż., zdrajca, zdrada

 czas. zdradzać, zdradzić

Wiktionary


zdradzić

czasownik przechodni dokonany (ndk. zdradzać)

 (1.1) dokonany od|zdradzać.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Niestety, aż do śmierci roztaczał nad tą sprawą aurę tajemniczości i nikomu nie zdradził swych sekretów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzdrad͡ʑit͡ɕ, AS: zdraʒ́ić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdrajca m., zdrajczyni ż., zdradzanie n., zdrada ż., zdradźca mos.

 przysł. zdradziecko

 przym. zdradziecki, zdradliwy

Wiktionary


zdradziecki

taki, który zdradził lub zdradza; oszukańczy, podstępny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który ma na celu zdradę; który zdradził lub zdradza

 (1.2) taki, który grozi niebezpieczeństwem, mimo że sprawia wrażenie bezpiecznego

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdrada ż., zdrajca m., zdrajczyni ż.

 czas. zdradzać ndk., zdradzić dk.

 przym. zdradliwy

 przysł. zdradziecko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przebiegły, podstępny, perfidny, chytry

 (1.2) zdradliwy

Wiktionary


zdradziecko

przysłówek

 (1.1) w sposób zdradziecki, zdradliwy, podstępny

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Komuniści potrzebowali pokazowego procesu, który udowodni, że reakcja wciąż zdradziecko knuje i zagraża państwu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zdraˈd͡ʑɛt͡skɔ, AS: zdraʒ́ecko

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdrajca m., zdrajczyni ż., zdrada ż., zdradzanie n.

 czas. zdradzić dk., zdradzać ndk.

 przym. zdradziecki, zdradliwy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) podstępnie, nielojalnie

Wiktionary


zdradzieckość

zdradziecki


SJP.pl

Patrz:

zdradziecki

zdrajca

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) ktoś, kto zdradza swój naród, kraj, plemię, społeczność, itp.

 (1.2) ktoś, kto porzuca wyznawane ideały, wartości

 (1.3) żart. ktoś, kto oszukuje

Wiktionary

  • zdrajca – osoba dopuszczająca się zdrady
  • Zdrajca – karta tarota
  • Zdrajca – włoski film z 2019

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈzdrajt͡sa, AS: zdrai ̯ca

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdrada ż., zdrajczyni ż., zdradzanie n., zdradzenie n., zdradźca mos.

 przym. zdradziecki, zdradliwy

 przysł. zdradziecko

 czas. zdradzać ndk., zdradzić dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) renegat, judasz; stpol. zdradźca

Wiktionary


zdrajczyni

1. kobieta, która oszukuje;
2. kobieta, która zdradza swój kraj, naród, odstępuje od wyznawanych ideałów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) forma żeńska od zdrajca

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zdrajˈt͡ʃɨ̃ɲi, AS: zdrai ̯čńi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdrada ż., zdradzanie n., zdradzenie n.

:: fm. zdrajca m., zdradźca m.

 czas. zdradzać ndk., zdradzić dk.

 przym. zdradziecki, zdradliwy

 przysł. zdradziecko

Wiktionary


zdrapać

czasownik przechodni dokonany (ndk. zdrapywać)

 (1.1) dokonany od|zdrapywać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzdrapat͡ɕ, AS: zdrapać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdrapka ż., zdrapanie n.

 czas. rozdrapać

Wiktionary


zdrapanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zdrapać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zdraˈpãɲɛ, AS: zdrapãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zdrapać, zdrapywać

 rzecz. zdrapka ż.

Wiktionary


zdrapka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) poligr. technika umożliwiająca ukrycie druku pod warstwą ochronną do zdrapywania;

 (1.2) kupon lub karta z polem zdrapki (1.1)

 (1.3) loteria w formie kuponu ze zdrapką (1.2)

Wiktionary

Zdrapka – technika poligraficzna, polegająca na pokrywaniu właściwego druku warstwą ochronną, uniemożliwiającą jego odczytanie bez jej zdrapania (stąd nazwa). Zdrapki są wykorzystywane przez organizatorów loterii (Polski Monopol Loteryjny, tabloidy), a także przez operatorów sieci telefonii komórkowej w systemie pre-paid. Usunięcie warstwy ochronnej jest równoznaczne z zawarciem umowy cywilnoprawnej lub akceptacją regulaminu konkursu, bądź loterii.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈzdrapka, AS: zdrapka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. drapanie n., zdrapanie n., zdrapywanie n.

 czas. drapać, zdrapać, zdrapywać

Wiktionary


zdrapkowy

zdrapka


SJP.pl

Patrz:

zdrapka

zdrapywać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zdrapać)

 (1.1) usuwać wierzchnią warstwę czegoś drapiąc

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zdraˈpɨvat͡ɕ, AS: zdrapyvać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdrapywanie n., zdrapanie n., drapanie n., drapak m., zadrapanie n., zdrapka ż., drapacz m.

 czas. drapać ndk., zadrapać dk.

Wiktionary


zdrapywanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zdrapywać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzdrapɨˈvãɲɛ, AS: zdrapyvãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zdrapywać

 rzecz. zdrapka ż.

Wiktionary


zdrętwiały

przymiotnik

 (1.1) bez czucia i sztywny na skutek zaburzenia krążenia, ucisku nerwu albo zimna

 (1.2) przen. sparaliżowany strachem, zaskoczeniem albo osłupieniem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ręka Igi, wiecznie zdrętwiała, teraz wydawała się jakby nowa i zwinna.

 (1.2) Janek stał zdrętwiały z przerażenia.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) drętwy, odrętwiały, sztywny

 (1.2) osłupiały

Wiktionary


zdrewnieć

czasownik nieprzechodni dokonany

 (1.1) bot. ulec procesowi drewnienia

 (1.2) stać się drętwym, sztywnym, niezdolnym do ruchu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Młode pędy należy przycinać zanim zdrewnieją.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzdrɛvʲɲɛ̇t͡ɕ, AS: zdrevʹńėć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. drewno n., drewienko n., drewnienie n., zdrewnienie n., drewko n.

 czas. drewnieć ndk.

 przym. drewniany, zdrewniały

Wiktionary


zdrewnienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zdrewnieć.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zdrɛvʲˈɲɛ̇̃ɲɛ, AS: zdrevʹńė̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zdrewnieć, drewnieć

 rzecz. drewno n., drewko n.

Wiktionary


zdrobn.

skrót od: zdrobnienie


SJP.pl


zdrobniały

przymiotnik

 (1.1) jęz. powstały w wyniku zdrobnienia

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdrobnienie n.

 czas. zdrabniać ndk., zdrobniać ndk., zdrobnić dk., zdrobnieć dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) deminutywny, hipokorystyczny

Wiktionary


zdrobnić

czasownik przechodni

 (1.1) dokonany od|zdrabniać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdrabnianie n., zdrobnienie n.

 czas. zdrabniać ndk.

 przym. zdrobniały

Wiktionary


zdrobnienie

wyraz powstały poprzez dodanie odpowiedniego formantu, oznaczający przedmiot mniejszy w stosunku do przedmiotu opisywanego przez wyraz, do którego dodany został formant; deminutivum; deminutiwum; deminutyw; deminutywum


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) gram. oznaczenie przedmiotu mniejszego w stosunku do poprzedniego, oznaczać może pieszczotliwy lub pogardliwy stosunek mówiącego do obiektu;

Wiktionary

Zdrobnienie (deminutyw, deminutywum, deminutiwum, łac. deminutivum) – wyraz utworzony za pomocą odpowiedniego formantu oznaczający rzecz albo osobę mniejszą od nazywanej wyrazem podstawowym. Zdrobnienie oznaczać może też pozytywny (lub lekko pogardliwy) stosunek do omawianego obiektu.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zdrobnieniem rzeczownika dom jest domek, a domku – domeczek.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zdrɔbʲˈɲɛ̇̃ɲɛ, AS: zdrobʹńė̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdrabnianie n.

 czas. zdrabniać ndk., zdrobnić dk.

 przym. zdrobniały, drobny

 przysł. zdrobniale

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) deminutyw, spieszczenie

Wiktionary


zdrochec

Zdrochec – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie tarnowskim, w gminie Radłów. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa tarnowskiego.

Wikipedia


zdrodowski

nazwisko


SJP.pl


zdroik

zdrobnienie od: zdrój


SJP.pl

Wikipedia


zdrój

1. książkowe: miejsce wytryskiwania wody lub sam strumień wody z niego wypływający; źródło;
2. przenośne: ciecz płynąca obficie; strumień; struga;
3. przestarzałe: miejscowość mająca źródła wód leczniczych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) geogr. człon nazw własnych polskich miejscowości wskazujący zazwyczaj na ich uzdrowiskowy charakter, dodawany w nazwach urzędowych do nazw tradycyjnych wyłącznie z łącznikiem

Wiktionary

  • zdrój – inna nazwa źródła

Wikipedia

Wymowa:

IPA: zdruj, AS: zdrui ̯

Wiktionary


zdrojek

rodzaj mchów wodnych


SJP.pl

  • zdrojek Montia – rodzaj roślin okrytonasiennych z rodziny zdrojkowatych (Montiaceae)
  • zdrojek Fontinalis – rodzaj mchów z rodziny zdrojkowatych (Fontinalaceae)

miejscowości w Polsce:

  • Zdrojek – wieś w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. działdowskim, w gminie Lidzbark
  • Zdrojek – osada w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. nidzickim, w gminie Janowo
  • Zdrojek – osada w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. olsztyńskim, w gminie Gietrzwałd

Wikipedia


zdrojewo

  • Zdrojewo – wieś kociewska w Polsce, w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie świeckim, w gminie Nowe.
  • Zdrojewo – dawna wieś w prokuratorii piskiej, koło Kumielska, w granicach obecnej gminy Biała Piska (województwo warmińsko-mazurskie), współrzędne geograficzne: 53°45'N 21°17'E.
  • Zdrojewo – osada w powiecie mrągowskim, w gminie Piecki
  • Zdrojewo – nieistniejąca obecnie osada w woj. zachodniopomorskim, w pow. goleniowskim, w gminie Goleniów

Wikipedia


zdrojewski

nazwisko


SJP.pl

  • Antoni Zdrojewski (1900–1989) – generał Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie
  • Bogdan Zdrojewski (ur. 1957) – polityk PO, minister kultury w rządzie Donalda Tuska
  • Jacek Zdrojewski (ur. 1949) – polityk partii lewicowych, poseł IV kadencji Sejmu
  • Jan Soldenhoff-Zdrojewski (1933–2001) – aktor
  • Marek Zdrojewski (ur. 1961) – polityk AWS, minister łączności w rządzie Jerzego Buzka
  • Zbigniew Zdrojewski (1950–1996) – polityk, prezydent Białegostoku (1986–1988)
  • Zbigniew Zdrojewski (ur. 1953) – polski lekarz, prof. dr hab.

Wikipedia


zdrojkowate

rodzina roślin okrytonasiennych


SJP.pl

Wikipedia


zdrojowisko

1. miejscowość uzdrowiskowa, ze źródłami wód leczniczych;
2. przestarzale: źródło, zdrój


SJP.pl

Zdrojowisko (niem. Centnerbrunn) – część wsi Jugów w Polsce, położona w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim, w gminie Nowa Ruda.

Wikipedia


zdrojowiskowy

przymiotnik od: zdrojowisko


SJP.pl


zdrojówka

roślina z rodziny jaskrowatych


SJP.pl

Zdrojówka (Isopyrum L.) – rodzaj roślin należący do rodziny jaskrowatych. Obejmuje 4 gatunki. Występują one w Eurazji w pasie od Hiszpanii do Japonii. Gatunkiem typowym i jedynym przedstawicielem rodzaju we florze Polski jest zdrojówka rutewkowata (Isopyrum thalictroides).

Wikipedia


zdrojownik

środowiskowo: specjalista od kuracji wodami leczniczymi, pracujący w ośrodku uzdrowiskowym


SJP.pl


zdrojowy

przymiotnik od: zdrój


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do zdroju, związany ze zdrojem

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdrój mrz.

Wiktionary


zdroń

dawniej: młody łabędź w puchu


SJP.pl


zdrowa

1. niecierpiący na żadną chorobę (np. zdrowe dziecko);
2. świadczący o tym, że ktoś jest zdrowy (np. zdrowa cera);
3. nadający się do przerobu lub spożycia (np. zdrowe warzywa);
4. służący zdrowiu (np. zdrowa atmosfera);
5. książkowo, przenośnie:
a) pełen rozsądku, rozważny (np. zdrowe podejście);
b) uczciwy, moralny (np. zdrowy osąd);
c) funkcjonujący odpowiednio (np. zdrowy system);
6. potocznie: znaczny pod jakimś stopniem, np. intensywności (np. zdrowy wysiłek)


SJP.pl

Zdrowa – wieś w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie częstochowskim, w gminie Kłomnice.

Wikipedia


zdrowak

nazwisko


SJP.pl


zdrowaśka

1. potocznie o chrześcijańskiej modlitwie "Zdrowaś Mario"
2. dawna ludowa miara czasu, oznaczająca czas potrzebny na odmówienie modlitwy "Zdrowaś Mario" (ok. 20 sekund)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. modlitwa chrześcijańska zaczynająca się od słów „Zdrowaś Maryjo”;

 (1.2) przest. ilość czasu potrzebna do odmówienia jednej zdrowaśki (1.1)

Wiktionary

Zdrowaśka – dawna jednostka czasu, a pośrednio również odległości, odpowiadająca około 20 sekundom. Stanowi okres potrzebny na odmówienie chrześcijańskiej (katolickiej i prawosławnej) modlitwy Zdrowaś Maryjo (Ave Maria) lub określa odległość, przebywaną zwykle pieszo (per pedes) w tym czasie. Jej użycie było związane z brakiem urządzeń odmierzających czas na obszarach wiejskich, a mówienie w jednakowym tempie modlitwy pozwalało określić, na przykład, czas przez jaki ma się gotować obiad.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zbyszek odmówił przed snem dwie zdrowaśki.

 (1.2) On był tak przekonujący, że nawet nie minęła zdrowaśka, jak oddała mu się Kaśka.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zdrɔˈvaɕka, AS: zdrovaśka

Wiktionary


zdróweczko

zdrobnienie od: zdrówko


SJP.pl


zdrowie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) stan organizmu, który funkcjonuje prawidłowo (przeciwieństwo choroby)

Wiktionary

Zdrowie – stan pełnego fizycznego, umysłowego i społecznego dobrostanu (w tym dobrostan subiektywny), a nie tylko całkowity brak choroby czy niepełnosprawności. Jest uznawane za wartość społeczną, ochranianą na poziomie populacji ludzkiej (zdrowie publiczne).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jeżeli masz problemy ze zdrowiem, koniecznie idź do lekarza.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzdrɔvʲjɛ, AS: zdrovʹi ̯e

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wyzdrowienie n., zdrowienie n.

:: zdrobn. zdróweczko n.

 czas. zdrowieć ndk., wyzdrowieć dk., ozdrowieć dk.

 przym. zdrowy, zdrowotny, uzdrowiskowy, zdrów, niezdrów

 wykrz. zdrówko

 przysł. zdrowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) sprawność

Wiktionary


zdrowieć

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. wyzdrowieć)

 (1.1) wracać do zdrowia, odzyskiwać siły

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzdrɔvʲjɛ̇t͡ɕ, AS: zdrovʹi ̯ėć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdrowie n., zdrówko n., zdrowotność ż., zdrowienie n., wyzdrowienie n., ozdrowieniec m., ozdrowienie n., uzdrowisko n.

 czas. wyzdrowieć dk., ozdrowieć dk.

 przym. zdrowy, zdrowotny, ozdrowieńczy

 przysł. zdrowo, zdrowotnie, ozdrowieńczo

 wykrz. zdrówko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) stawać na nogi

Wiktionary


zdrowiej

stopień wyższy od przysłówka: zdrowo


SJP.pl


zdrowienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zdrowieć.

Wiktionary

Zdrowienie – obróbka cieplna polegająca na przynajmniej częściowym przywróceniu właściwości fizycznych lub mechanicznych przerobionych plastycznie na zimno stopów żelaza, bez widocznych modyfikacji struktury. Realizowana jest poniżej temperatury rekrystalizacji.Jeden z etapów przemian zachodzących przy nagrzewaniu lub wygrzewaniu wcześniej odkształconego plastycznie materiału w temperaturze niższej od temperatury rekrystalizacji. Zdrowienie objawia się zmniejszeniem koncentracji defektów punktowych w wyniku ich anihilacji i dyfuzji.

Wikipedia

Powiązane:

 czas. zdrowieć

 rzecz. zdrowie n., uzdrowisko n., ozdrowieniec mos.

Wiktionary


zdrowiuchny

zdrobnienie od: zdrowy; zdrowiuśki, zdrowiutki


SJP.pl


zdrowiusieńki

zdrobnienie od: zdrowy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) pot. zdrobn. od: zdrowy

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzdrɔvʲjüˈɕɛ̇̃ɲci, AS: zdrovʹi ̯üśė̃ńḱi

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zdrowiuteńki, zdrowiutki, zdrowy

 przysł. zdrowo

Wiktionary


zdrowiuśki

zdrobnienie od: zdrowy; zdrowiutki, zdrowiuchny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) pot. zdrobn. od: zdrowy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wolałbyś być sparaliżowanym multimilionerem czy zdrowiuśkim gołodupcem?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zdrɔˈvʲjüɕci, AS: zdrovʹi ̯üśḱi

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zdrowiutki, zdrowiusieńki, zdrowiutieńki

Wiktionary


zdrowiuteńki

zdrobnienie od: zdrowy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) pot. zdrobn. od: zdrowy

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzdrɔvʲjuˈtɛ̃ɲci, AS: zdrovʹi ̯utńḱi

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zdrowiusieńki, zdrowiutki, zdrowy

 przysł. zdrowo

Wiktionary


zdrowiutki

zdrobnienie od: zdrowy; zdrowiuśki, zdrowiuchny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) zdrobn. od: zdrowy

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zdrɔˈvʲjutʲci, AS: zdrovʹi ̯utʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zdrowiusieńki, zdrowiuteńki, zdrowy

 przysł. zdrowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zdrowiuśki

Wiktionary


zdrówko

wykrzyknik

 (1.1) zdrobn. zwrot wypowiadany podczas wznoszenia toastu

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zdrówko, zawtórował łysy urzędnik niższego szczebla przełykając w pośpiechu kawałek mięsa i obłapiając szpetną kobietę z wyraźnymi brakami w uzębieniu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzdrufkɔ, AS: zdrufko

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ozdrowieniec mos., uzdrowisko n., zdrowie, zdróweczko

 przym. zdrowotny, uzdrowiskowy

 czas. zdrowieć, pozdrowić

Wiktionary


zdrowo

przysłówek

 (1.1) w sposób świadczący o zdrowiu

 (1.2) pot. przen. silnie, mocno lub intensywnie

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Co oczywiście nie oznacza, że nie miałem ochoty jej zdrowo przywalić.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdrowie n., wyzdrowienie n., ozdrowienie n., uzdrowisko n., ozdrowieniec mos.

 czas. zdrowieć ndk., wyzdrowieć dk., ozdrowieć dk.

 przym. zdrowiusieńki, zdrowiuteńki, zdrowiutki, zdrowy

Wiktionary


zdroworozsądkowy

przymiotnik

 (1.1) zgodny ze zdrowym rozsądkiem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Chodzi wszak jedynie o wyprowadzenie fenomenu miłości poza granice "normalnego", zdroworozsądkowego i obiektywizującego pojmowania.

 (1.1) Nic zatem dziwnego, że w XX wieku w sztuce i literaturze tak dużą rolę odgrywa nierzeczywistość, jakaś hipotetyczna wersja rzeczywistości, uwolniona od wszelkich zdroworozsądkowych rygorów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzdrɔvɔrɔsːɔ̃ntˈkɔvɨ, AS: zdrovoro•sõntkovy

Wiktionary

Powiązane:

 przysł. zdroworozsądkowo

Wiktionary


zdroworozumowo

zdroworozumowy


SJP.pl

Patrz:

zdroworozumowy

zdrowotność

Zdrowotność – stan zdrowia danej populacji, np. ludności państwa, którego miernikami są rozwój fizyczny, zapadalność i umieralność.

Wikipedia


zdrowotnościowy

dotyczący zdrowotności


SJP.pl


zdrowotny

przymiotnik

 (1.1) dotyczący zdrowia

 (1.2) korzystnie wpływający na stan zdrowia

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nie świadczy to oczywiście, że każdy powtarzający się sen o bólu zwiastuje kłopoty zdrowotne.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zdrɔˈvɔtnɨ, AS: zdrovotny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdrowie n., uzdrowisko n.

 przym. zdrowy

 wykrz. zdrówko

 czas. zdrowieć

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) leczniczy, medyczny

 (1.2) leczniczy, terapeutyczny, kuracyjny, uzdrowicielski

Wiktionary


zdrowszy

stopień wyższy od przymiotnika: zdrowy


SJP.pl


zdrowy

1. niecierpiący na żadną chorobę (np. zdrowe dziecko);
2. świadczący o tym, że ktoś jest zdrowy (np. zdrowa cera);
3. nadający się do przerobu lub spożycia (np. zdrowe warzywa);
4. służący zdrowiu (np. zdrowa atmosfera);
5. książkowo, przenośnie:
a) pełen rozsądku, rozważny (np. zdrowe podejście);
b) uczciwy, moralny (np. zdrowy osąd);
c) funkcjonujący odpowiednio (np. zdrowy system);
6. potocznie: znaczny pod jakimś stopniem, np. intensywności (np. zdrowy wysiłek)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który nie cierpi na żadną chorobę, ma się dobrze

 (1.2) dobry dla zdrowia

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wziąłem tabletkę i już jestem zdrowy.

 (1.2) Czy mleko na pewno jest takie zdrowe?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzdrɔvɨ, AS: zdrovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ozdrowieniec mos., zdrowie n., zdrowa ż., uzdrowisko n.

 czas. zdrowieć ndk., wyzdrowieć dk.

 przym. zdrowotny, zdrowiusieńki, zdrowiuteńki, zdrowiutki, niezdrów

 przysł. zdrowo

Wiktionary


zdrożeć

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. drożeć)

 (1.1) stać się droższym

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Chleb zdrożał o 30 procent.

 (1.1) W telewizji mówią, że zdrożeje prąd.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. drożyzna ż.

 czas. drożeć ndk.

 przym. drogi

 przysł. drogo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) podrożeć

Wiktionary


zdrożniej

stopień wyższy od przysłówka: zdrożnie


SJP.pl


zdrożniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: zdrożny


SJP.pl


zdrożności

książkowo: czyny, postępki, myśli, słowa zdrożne


SJP.pl


zdrożny

niemoralny, sprośny


SJP.pl


zdrożony

zmęczony drogą, podróżą


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) książk. zmęczony, wyczerpany podróżą

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. droga ż.

Wiktionary


zdrożyć

dawniej:
1. podwyższyć cenę czegoś; podrożyć;
2. zmęczyć, znużyć podróżą;
3. zboczyć z drogi;
4. zdrożyć się - zmęczyć się podróżą


SJP.pl


zdrukować

przenieść tekst lub obraz dostępny w wersji elektronicznej na papier


SJP.pl


zdrukowywać

przenosić tekst lub obraz dostępny w wersji elektronicznej na papier


SJP.pl


zdrutowywać

oplatać, umacniać coś drutem


SJP.pl


zdruzgotać

1. zaprzepaścić, zniszczyć coś;
2. wygrać z kimś z wysoką przewagą;
3. rozbić coś na drobne kawałki


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. druzgotać)

 (1.1) dokonany od|druzgotać.

Wiktionary


zdruzgotany

1. zaprzepaścić, zniszczyć coś;
2. wygrać z kimś z wysoką przewagą;
3. rozbić coś na drobne kawałki


SJP.pl


zdrzadełko

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. lusterko

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdrzadło mrz.

Wiktionary


zdrzadło

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. lustro, zwierciadło

Wiktionary

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. zdrzadełko n.

frazeologia.

etymologia.

uwagi. pisownia według ortografii Steuera [http://www.slunskoeka.pyrsk.com/downloads/dykcjunorz_wersyjo_3.pdf ], inna wersja: żdżadło

tłumaczenia.

 (1.1) zobtłum|lustro.

źródła.

== zdrzadło (język kaszubski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) lustro

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdrzadełko n.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. zdrzadełko n.

frazeologia.

etymologia.

uwagi. pisownia według ortografii Steuera [http://www.slunskoeka.pyrsk.com/downloads/dykcjunorz_wersyjo_3.pdf ], inna wersja: żdżadło

tłumaczenia.

 (1.1) zobtłum|lustro.

źródła.

== zdrzadło (język kaszubski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) lustro

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


zdrzałka

nazwisko


SJP.pl


źdrzeć

czasownik

 (1.1) stpol. dojrzeć

 (1.2) stpol. (o człowieku) stać się pełnoletnim

Wiktionary

Synonimy:

 źrzeć, źrzenieć

Wiktionary


zdrzemnąć

zdrzemnąć się - zapaść w drzemkę


SJP.pl


zdrzewno

Zdrzewno (kaszb. Zdrzewno, niem. Zdrewen) – osada w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie lęborskim, w gminie Wicko.

Niedaleko wsi znajduje się byłe lotnisko wojskowe w Lędziechowie. Znajdują się tu XIX-wieczny zespół pałacowo-parkowy i oryginalny wiatrak z 1765 roku.

W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie słupskim.

Wikipedia


zds

skrót od: zasady dopuszczalności słów - zbiór reguł określających dopuszczalność wyrazów w grze słownej takiej jak np. literaki


SJP.pl


zdubbingowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zdubbingować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zdubbingować dk.

 rzecz. dubbing mrz.

Wiktionary


zdublować

1. wykonać tę samą czynność co ktoś inny; powtórzyć;
2. podwoić;
3. w biegach, wyścigach na torach zamkniętych: wyprzedzić przeciwnika o pełne okrążenie bieżni, toru;
4. podkleić nowe płótno pod obrazem


SJP.pl


zdulski

nazwisko


SJP.pl


zdumieć

czasownik dokonany

 (1.1) wywołać u kogoś zdziwienie

czasownik zwrotny zdumieć się

 (2.1) odczuć zdziwienie, zdumienie

Wiktionary

Przykłady

 (2.1) Zdumiał się, widząc że ledwo jest w stanie podnieść głowę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzdũmʲjɛ̇t͡ɕ, AS: zdũmʹi ̯ėć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdumienie n.

 czas. zdumiewać ndk.

 ims. zdumiewający, zdumiony

 przym. zdumiewający, zdumiony

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zadziwić, osłupić

Wiktionary


zdumienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zdumieć., stan zaskoczenia

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Tak nieoczekiwany widok wywołał u wszystkich zdumienie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zdũˈmʲjɛ̇̃ɲɛ, AS: zdũmʹi ̯ė̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zdumieć, zdumiewać

 ims. zdumiony

 przym. zdumiewający, zdumiony

Wiktionary


zdumiewać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zdumieć)

 (1.1) wywoływać zdumienie

czasownik zwrotny niedokonany zdumiewać się (dk. zdumieć się)

 (2.1) przyjmować ze zdumieniem

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdumienie n.

 czas. zdumieć

 przym. zdumiewający, zdumiony

 przysł. zdumiewająco

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dziwić, zaskakiwać

Wiktionary


zdumiewający

rzadko spotykany; niezwykły, nadzwyczajny, niezmierny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który budzi zdumienie

forma czasownika.

 (2.1) ims. przymiotnikowy czynny od zdumiewać

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Czosnek jest zdumiewającym antyseptykiem na hemoroidy.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zdumieć, zdumiewać, zdumieć się, zdumiewać się

 rzecz. zdumienie

 przysł. zdumiewająco

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) niezwykły, zaskakujący

Wiktionary


zdumiony

przymiotnik

 (1.1) znacznie zdziwiony; wyrażający zdumienie

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdumienie n.

 czas. zdumieć dk., zdumiewać ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zadziwiony, zdziwiony

Wiktionary


zdun

rzemieślnik zajmujący się wykonywaniem i konserwacją pieców


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba, która buduje i konserwuje piece

Wiktionary

Zduństwo – rzemiosło zajmujące się budową i naprawą pieców (pokojowych, kuchennych, chlebowych, pieco-kominków, ostatnio (po 1990 r.) także kominków). Rzemieślnik uprawiający to rzemiosło to zdun.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Trudno jest znaleźć dobrego zduna.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zdũn, AS: zdũn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zduństwo n.

 przym. zduński

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Poznań|garncarz.

Wiktionary


zduńczyk

nazwisko


SJP.pl


zdunek

rzemieślniczka stawiająca i naprawiająca piece, kominki


SJP.pl

  • Zdunek – wieś w województwie mazowieckim, w powiecie ostrołęckim, w gminie Myszyniec
  • Zdunek – osada leśna w województwie mazowieckim, w powiecie ostrołęckim, w gminie Myszyniec
  • Janusz Zdunek (ur. 1970) – polski muzyk jazzowy
  • Piotr Zdunek (ur. 1968) – polski hokeista
  • Emilia Zdunek (ur. 1992) – polska piłkarka

Wikipedia


zduniak

nazwisko


SJP.pl


zdunianin

mieszkaniec Zdun (miasta w Polsce)


SJP.pl


zdunianka

mieszkanka Zdun (miasta w Polsce)


SJP.pl


zdunikowski

nazwisko


SJP.pl


zdunka

rzemieślniczka stawiająca i naprawiająca piece, kominki


SJP.pl


zdunkiewicz

nazwisko


SJP.pl


zdunowa

1. nazwa dwóch wsi w Polsce;
2. część Szczecina


SJP.pl


zdunówna

dawniej: córka zduna


SJP.pl


zdunowo

1. nazwa dwóch wsi w Polsce;
2. część Szczecina


SJP.pl

  • Zdunowo – część Szczecina

2 miejscowości w Polsce:

  • Zdunowo – wieś w woj. mazowieckim, w pow. płońskim, w gminie Załuski
  • Zdunowo – wieś w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. piskim, w gminie Pisz

Wikipedia


zdunowski

nazwisko


SJP.pl


zdunowy

dawniej: zduński;
1. należący do zduna;
2. wykonany przez zduna


SJP.pl


zduński

1. związany ze zdunem, z jego pracą;
2. przymiotnik od:
a) Zduńska Wola; zduńskowolski;
b) Zduny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany ze zdunem

 (1.2) związany ze Zdunami

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzdũj̃sʲci, AS: zdũĩ ̯sʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdun, Zduny

Wiktionary


zduńskowolanin

mieszkaniec Zduńskiej Woli (miasta w Polsce)


SJP.pl


zduńskowolanka

mieszkanka Zduńskiej Woli (miasta w Polsce)


SJP.pl


zduńskowolski

Zduńska Wola; zduński


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący Zduńskiej Woli, związany ze Zduńską Wolą

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zduńska Wola ż., zduńskowolanin m., zduńskowolanka ż.

Wiktionary


zduństwo

zawód zduna (budowa pieców)


SJP.pl

Zduństwo – rzemiosło zajmujące się budową i naprawą pieców (pokojowych, kuchennych, chlebowych, pieco-kominków, ostatnio (po 1990 r.) także kominków). Rzemieślnik uprawiający to rzemiosło to zdun.

Wikipedia


zduny

rzemieślnik zajmujący się wykonywaniem i konserwacją pieców


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Polsce;

Wiktionary

Zduny – miasto w województwie wielkopolskim, w powiecie krotoszyńskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Zduny.

Według danych z 31 grudnia 2009 r. miasto miało 4498 mieszkańców.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈzdũnɨ, AS: zdũny

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zduński

Wiktionary


zduplikować

podwoić, rzadziej powtórzyć


SJP.pl


zduplikowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) podwojenie liczby czegoś

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. duplikowanie n., duplikacja ż., duplikat m.

 czas. zduplikować dk., duplikować ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) podwojenie, zdublowanie

Wiktionary


zdupny

przymiotnik

 (1.1) pot. wulg. taki, który jest kiepski, absurdalny, idiotyczny, albo bezsensownyfakt.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) z dupy

Wiktionary


zdurzyć

dawniej, dziś gwarowo:
1. zwieść, oszukać;
2. wprawić w stan oszołomienia, odurzyć


SJP.pl


zdusić

1. ugasić, pozbawiając dopływu powietrza np. świecę
2. powstrzymać rozprzestrzenianie się jakiegoś zjawiska, np. epidemii, rewolucji; np. "zdusić coś w zarodku"


SJP.pl


zduszać

dusić; rzadko:
1. tłumić, gasić ogień;
2. przenośnie:
a) hamować rozwój czegoś;
b) powstrzymywać, hamować nagłą reakcję emocjonalną


SJP.pl


zduszony

1. ugasić, pozbawiając dopływu powietrza np. świecę
2. powstrzymać rozprzestrzenianie się jakiegoś zjawiska, np. epidemii, rewolucji; np. "zdusić coś w zarodku"


SJP.pl


zdwajanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) proces zwiększania czegoś dwukrotnie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zachęciła też młodzież do zdwajania wysiłków w nauce i inwestowania w siebie (…)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. podwojenie n., podwójność ż., podwajanie n., dwójka ż., dwója ż., dwójeczka ż., dwójnia ż., dwojenie n., dwojakość ż., dwoistość ż., dwójniak m., dwojak m., dwojaczek m., dwojaki nmos., dwa n.

 czas. podwajać ndk., podwoić dk., zdwajać ndk., zdwoić dk., dwoić ndk.

 przym. podwójny, dwójkowy, dwojaki, dwoisty

 przysł. podwójnie, dwójkowo, dwojako, dwoiście

 licz. dwa, dwojaki

 temsłow. drugo-

Wiktionary


zdwoić

zwiększyć dwukrotnie, podwoić (np. wysiłki, straże)


SJP.pl


zdybać

potocznie: nakryć, przyłapać, znaleźć


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany

 (1.1) nakryć kogoś na czymś

 (1.2) napotkać kogoś

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Ja myślę, bez urazy jaśnie pana, że prędzej w pańskiej sadzawce zdybalibyśmy jesiotra aniżeli jedną sturublówkę w okolicy.

Wiktionary


zdybel

nazwisko


SJP.pl


zdychać

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. zdechnąć)

 (1.1) pot. o zwierzęciu: kończyć życie

 (1.2) pogard. umierać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdechnięcie n., zdychanie n.

 przym. zdechły

Wiktionary


zdychanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zdychać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdechnięcie n., zdechlak m., zdechlaczek m., zdechlactwo n.

 czas. zdychać ndk., zdechnąć dk.

 przym. zdechły

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) umieranie, konanie

Wiktionary


zdygitalizować

zamienić dane w postaci analogowej na postać cyfrową, zwykle na zapis binarny; zdigitalizować, ucyfrować, scyfrowić


SJP.pl


zdymienica

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gwara. pęcherz, odcisk

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zdymka

Wiktionary


zdymisjonować

usunąć kogoś ze stanowiska


SJP.pl


zdymka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gwara. miejsce, z którego wiatr zwiał śnieg

 (1.2) gwara. pęcherz, odcisk

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) zdymienica

Wiktionary


zdynamizować

zwiększyć tempo i efektywność jakiegoś działania; ożywić, uintensywnić


SJP.pl


zdynamizowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zdynamizować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zdynamizować dk.

Wiktionary


zdyscyplinować

zmusić kogoś przestrzegania zasad dyscypliny służbowej; podporządkować


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. dyscyplinować)

 (1.1) wprowadzić gdzieś dyscyplinę, porządek

 (1.2) skłonić, zmusić kogoś do przestrzegania dyscypliny, porządku

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyscyplina ż., dyscyplinowanie n., zdyscyplinowanie n., dyscyplinowanie n., dyscyplinarka ż.

 czas. dyscyplinować ndk.

 przym. dyscyplinarny

 przysł. dyscyplinarnie

Wiktionary


zdyscyplinowany

zmusić kogoś przestrzegania zasad dyscypliny służbowej; podporządkować


SJP.pl


zdyskontować

wykorzystać coś z zyskiem


SJP.pl


zdyskontowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zdyskontować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyskontowanie n., dyskonto n., dyskont mrz.

 czas. dyskontować ndk., zdyskontować dk.

 przym. dyskontowy

Wiktionary


zdyskredytować

1. podważyć wiarygodność;
2. zdyskredytować się - utracić wiarygodność


SJP.pl


zdyskryminować

ograniczyć przywileje, prawa człowieka, prześladować część społeczności, zwykle na tle rasowym, etnicznym, religijnym lub kulturowym


SJP.pl


zdyskryminowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zdyskryminować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zdyskryminować dk.

Wiktionary


zdyslokować

rozmieścić, przemieścić, zwłaszcza siły zbrojne


SJP.pl


zdyspergować

rozdrobnić większe cząstki danej substancji na mniejsze


SJP.pl


zdyspergowany

rozdrobnić większe cząstki danej substancji na mniejsze


SJP.pl


zdystansować

1. wyprzedzić innych w wyścigu, zostawić za sobą w tyle; prześcignąć;
2. okazać się lepszym od kogoś lub czegoś w jakiejś dziedzinie;
3. zdystansować się - zachować dystans, rezerwę wobec kogoś lub czegoś; odseparować się


SJP.pl


zdystansowany

1. wyprzedzić innych w wyścigu, zostawić za sobą w tyle; prześcignąć;
2. okazać się lepszym od kogoś lub czegoś w jakiejś dziedzinie;
3. zdystansować się - zachować dystans, rezerwę wobec kogoś lub czegoś; odseparować się


SJP.pl


zdyszały

zdyszeć się - nie móc odetchnąć swobodnie na skutek zmęczenia po jakimś wysiłku, szybkim biegu


SJP.pl


zdyszeć

zdyszeć się - nie móc odetchnąć swobodnie na skutek zmęczenia po jakimś wysiłku, szybkim biegu


SJP.pl


zdyszewice

Zdyszewice – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie opoczyńskim, w gminie Żarnów.

Zdyszewice to jedna z najstarszych miejscowości gminy, której historia sięga XII wieku. W 1198 roku określano je nazwą „Sdinechowic”. W tym roku biskup krakowski Gedeon nadał dziesięcinę z tej wsi klasztorowi w Miechowie. W 1368 roku biskup włocławski Zbilut przekazał tę wieś jednemu ze swoich poddanych. W XVI wieku wieś nazywano „Zdzyschowicze” lub „Zdzieschowice”. W 1827 roku mieszkało w niej 185, a w 1880 roku 233 włościan. Obecnie ludność wsi wynosi 234 osoby (razem z przysiółkiem Czersko). W czasie II wojny światowej, w latach 1943-1944 przebywał tu spadochroniarz i cichociemny, kawaler Orderu Virtuti Militari, mjr Adam Trybus ps. „Gaj” (1909–1982). Dowodził stąd oddziałami partyzanckimi w regionie, jako komendant Kedywu Okręgu AK „Barka” Łódź. Tablica pamiątkowa poświęcona „Gajowi” została umieszczona w przedsionku kościoła Podwyższenia Krzyża Świętego w Zdyszewicach w 1989 roku.

Wikipedia


zdywersyfikować

rozszerzyć działalność lub stan na wiele różnych, niezależnych obszarów, uniezależnić od jedynego tylko czynnika, urozmaicić


SJP.pl


zdywersyfikowany

zróżnicowany, różnorodny


SJP.pl


żdżadełko

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. lusterko

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żdżadło mrz.

Wiktionary


żdżadło

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. lustro

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żdżadełko mrz.

Wiktionary


żdżanianin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żdżannego

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żdżanne n.

:: fż. żdżanianka ż.

 przym. żdżanieński, żdżański

Wiktionary


żdżanianka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żdżannego

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żdżanne n.

:: fm. żdżanianin m.

 przym. żdżanieński, żdżański

Wiktionary


żdżanieński

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Żdżannego

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żdżanne n., żdżanianin m., żdżanianka ż.

 przym. żdżański

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) żdżański

Wiktionary


żdżański

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Żdżannego

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żdżanne n., żdżanianin m., żdżanianka ż.

 przym. żdżanieński

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) żdżanieński

Wiktionary


zdżar

miejsce kamieniste lub nagromadzenie kamieni; kamieniec


SJP.pl

  • Zdzar
  • Przełęcz Zdżar

Wikipedia


żdżarów

Żdżarów – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie sochaczewskim, w gminie Sochaczew. Ma status sołectwa. Należy do okręgu szkolnego i parafii Kąty.

Prywatna wieś szlachecka położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie gąbińskim ziemi gostynińskiej województwa rawskiego. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa skierniewickiego.

Wikipedia


żdżarski

nazwisko


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Żdżar (w Kaliskiem, Konińskiem, Skierniewickiem, Szczecińskiem, Tarnowskiem oraz w Radomskiem koło Nowego Miasta i koło Pionek)

 (1.2) dotyczący Żdżarów (w Siedleckiem oraz w Radomskiem koło Drzewicy)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żdżary nmos., żdżarzanin m., żdżarzanka ż.

Wiktionary


żdżarty

przymiotnik

 (1.1) poznań. żarłoczny, nienasycony

forma czasownika.

 (2.1) poznań. zjedzony

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Robercik jest strasznie żdżarty chłop.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) war. żdżyrty

Wiktionary


żdżarzanin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żdżar (w Kaliskiem, Konińskiem, Skierniewickiem, Szczecińskiem, Tarnowskiem oraz w Radomskiem koło Nowego Miasta i koło Pionek)

 (1.2) mieszkaniec Żdżarów (w Siedleckiem oraz w Radomskiem koło Drzewicy)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żdżary nmos.

:: fż. żdżarzanka ż.

 przym. żdżarski

Wiktionary


żdżarzanka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żdżar (w Kaliskiem, Konińskiem, Skierniewickiem, Szczecińskiem, Tarnowskiem oraz w Radomskiem koło Nowego Miasta i koło Pionek)

 (1.2) mieszkanka Żdżarów (w Siedleckiem oraz w Radomskiem koło Drzewicy)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żdżary nmos.

:: fm. żdżarzanin m.

 przym. żdżarski

Wiktionary


żdżały

przymiotnik

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. dojrzały

Wiktionary


źdźbło

ździebło;
1. walcowata łodyga traw, zbóż; pęd, liść trawy, trawa;
2. potocznie: niewielka ilość czegoś; okruch, kawałek, odrobina


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) bot. walcowata łodyga trawy (w tym zbóż);

 (1.2) pot. liść trawy lub zboża

 (1.3) pot. przen. rzad. bardzo mała ilość czegoś

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ziemia sama z siebie wydaje plon, najpierw źdźbło, potem kłos, a potem pełne ziarnko w kłosie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʑd͡ʑbwɔ, AS: źʒ́bu̯o

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: zdrobn. ździebełko n., ździebełeczko n., przest. ździebłko n.

 przym. źdźbłowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) reg. śl. ściebło.

 (1.3) odrobinę, drobina, troszkę, troszeczkę

Wiktionary


źdźbłowy

przymiotnik od: źdźbło


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący źdźbła

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Badania amerykańskie nad zdrowotnością roślin orkiszu jarego wskazały na występowanie odporności na choroby w tym na rdzę źdźbłową.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʑd͡ʑbwɔvɨ, AS: źʒ́bu̯ovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. źdźbło n., ździebełko n., ździebełeczko n.

Wiktionary


zdziadziały

potocznie:
1. zestarzeć się; spierniczeć, zramoleć, zgrzybieć;
2. zubożeć, zbiednieć


SJP.pl


zdziadzieć

potocznie:
1. zestarzeć się; spierniczeć, zramoleć, zgrzybieć;
2. zubożeć, zbiednieć


SJP.pl


zdziarski

przymiotnik od: Przełęcz Zdziarska


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) geogr. związany ze słowacką miejscowością Ździar

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ździarskość ż.

 przysł. ździarsko

Wiktionary


zdziarzec

Zdziarzec – wieś w Polsce, położona w województwie podkarpackim, w powiecie mieleckim, w gminie Radomyśl Wielki. Nazwa Zdziarzec pochodzi od słowa Ździar, ale że dla mieszkańców było zbyt trudno wymawiać to słowo, przekształciło się na Zdziarzec.

W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa tarnowskiego.

Siedziba rzymskokatolickiej parafii Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny należącej do dekanatu Radomyśl Wielki.

Wikipedia


zdzibor

dawne imię męskie


SJP.pl

Zdziebor, Zdzibor — staropolskie imię męskie, złożone z dwóch członów: Zdzie- (Zdzi-) ("uczynić, zdziałać, zrobić") i -bor ("walka").

Zdziebor, Zdzibor imieniny obchodzi 5 maja.

Odpowiedniki w innych językach:

  • staroczeski — Sdebor, Sdibor

Wikipedia


zdzich

1. imię męskie;
2. zdrobnienie od: Zdzisław (imię męskie)


SJP.pl


zdzicho

zdrobnienie od: Zdzisław, Zdzich (imiona męskie)


SJP.pl


zdziczały

przymiotnik

 (1.1) który zdziczał

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziki mos., dzicz ż., dzikość ż., dziczenie n., zdziczenie n.

 czas. dziczeć ndk., zdziczeć dk.

 przym. dziki

 przysł. dziko

Wiktionary


zdziczeć

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. dziczeć)

 (1.1) stać się dzikim

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przez kilka lat karczował syberyjskie lasy, coraz słabszy i bardziej zdziczały, aż wreszcie umarł, a jego zwłoki rzucono do głębokiego dołu, który niebawem pokryła wieczna zmarzlina.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. dziczeć

 przym. dziczy, dziki, zdziczały

 rzecz. dzicz ż., zdziczenie n., dzikuska ż., dzik mzw., dziki mos., dzikus m., dziczyzna ż., dzikość ż.

Wiktionary


zdziczenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) powrót lub osiągnięcie stanu dzikości

 (1.2) utracenie cech świadczących o byciu cywilizowanym

 (1.3) utracenie umiejętności i chęci nawiązywania kontaktu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Bywają ogródki zupełnie zaniedbane, objęte zdziczeniem, lecz mające duży, swoisty powab.

 (1.2) Słyszymy o okropnych upadkach i zdziczeniach, o zbrodniach i występkach, ale jakże często źródło złego wynikło ze smutnej sierocej doli?

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dzicz ż., dziczenie n., dziczyzna ż., dzik mzw., dziki mos., dzikość ż., dzikus mos., dzikuska ż.

 czas. dziczeć ndk., zdziczeć dk.

 przym. zdziczały, dziczy, dziki

 przysł. dziko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) barbaryzacja, brutalizacja

Wiktionary


zdziczyć

pozbawić cech typowych dla wysoko rozwiniętej cywilizacji i kultury; zbarbaryzować


SJP.pl


ździebełeczko

potocznie: w niewielkim stopniu, troszeczkę, odrobineczkę, nieco; ździebełko, ździebko, ździebło


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zdrobn. ździebełko, ździebko

 (1.2) zdrobn. ździebełko, źdźbło

przysłówek

 (2.1) zdrobn. ździebełko, ździebko

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʑd͡ʑɛbɛˈwɛt͡ʃkɔ, AS: źʒ́ebeu̯ečko

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1,2.1)

 rzecz. ździebko, ździebełko

 przysł. ździebko, ździebełko

 (1.2)

 rzecz. źdźbło, ździebełko

 przym. źdźbłowy

Wiktionary


ździebełko

zdrobnienie od: źdźbło


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zdrobn. ździebko

 (1.2) zdrobn. źdźbło

przysłówek

 (2.1) zdrobn. ździebko

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʑd͡ʑɛˈbɛwkɔ, AS: źʒ́ebeu̯ko

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1,2.1)

 rzecz. ździebko, ździebełeczko

 przysł. ździebko, ździebełeczko

 (1.2)

 rzecz. źdźbło, ździebełeczko

 przym. źdźbłowy

Wiktionary


zdziebko

nazwisko


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) pot. bardzo mało, odrobinka, okruch

przysłówek

 (2.1) pot. w niewielkim stopniu

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʑd͡ʑɛpkɔ, AS: źʒ́epko

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: zdrobn. ździebełko, ździebełeczko

 przysł.

:: zdrobn. ździebełko, ździebełeczko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) niewiele, krzta, krztyna, odrobina, ociupina, szczypta, trochę

 (2.1) trochę, troszeczkę, mało, nieco, odrobinę, ździebluchno

Wiktionary


ździeblarz

owad z rzędu błonkówek; szkodnik zbóż


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) ent. Cephus, owad z rodziny ździeblarzowatych, szkodnik zbóż składający jaja w źdźbłach traw

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʑd͡ʑɛblaʃ, AS: źʒ́eblaš

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ździeblarzowate nmos.

Wiktionary


ździeblarze

rodzina błonkoskrzydłych owadów z podrzędu rośliniarek, których larwy żerują w źdźbłach; ździeblarzowate


SJP.pl

Ździeblarzowate (Cephidae) – rodzina owadów z rzędu błonkówek i podrzędu rośliniarek, obejmująca około 170 opisanych gatunków.

Błonkówki te wyróżniają się od innych rośliniarek bardzo smukłym ciałem, przez co mogą przypominać gąsienicznikowate. Ich głowa jest kulistawa. Skleryty szyjne są wydłużone. Użyłkowanie przedniego skrzydła cechuje żyłka radialna na całej długości biegnąca blisko żyłki kostalnej i przylegająca do niej. Między pierwszym a drugim segmentem odwłoka znajduje się grzbietobrzuszne przewężenie. Narządy rozrodcze samców cechują harpes zlane z gonocardo.

Wikipedia


ździeblarzowate

rodzina błonkoskrzydłych owadów z podrzędu rośliniarek, których larwy żerują w źdźbłach; ździeblarze


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) syst. ent. nazwa systematyczna|Cephidae|Newman|ref=tak., rodzina owadów z rzędu błonkoskrzydłych, szkodniki zbóż;

Wiktionary

Ździeblarzowate (Cephidae) – rodzina owadów z rzędu błonkówek i podrzędu rośliniarek, obejmująca około 170 opisanych gatunków.

Błonkówki te wyróżniają się od innych rośliniarek bardzo smukłym ciałem, przez co mogą przypominać gąsienicznikowate. Ich głowa jest kulistawa. Skleryty szyjne są wydłużone. Użyłkowanie przedniego skrzydła cechuje żyłka radialna na całej długości biegnąca blisko żyłki kostalnej i przylegająca do niej. Między pierwszym a drugim segmentem odwłoka znajduje się grzbietobrzuszne przewężenie. Narządy rozrodcze samców cechują harpes zlane z gonocardo.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌʑd͡ʑɛblaʒɔˈvatɛ, AS: źʒ́eblažovate

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ździeblarz m., ździeblarzowce lm. nmos.

Wiktionary


ździeblarzowaty

o cechach ździeblarzowatych


SJP.pl


ździebluchno

przysłówek

 (1.1) gw-pl|Poznań. trochę

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ździebluchno słaba ta deptano gorzoła.

 (1.1) Niech ta jeszcze ździebluchno pośpi…

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ciut, odrobinę, trochę, ździebluśko, ździebuszko, ździebko

Wiktionary


ździebluśko

przysłówek

 (1.1) gw-pl|Poznań. kujawy. zob. ździebluchno.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Kogo kocham ździebluśko, a to mu dam jabłuszko

Wiktionary


ździebuszko

przysłówek

 (1.1) gw-pl|Poznań. zob. ździebluchno.

Wiktionary


ździebło

rzadko: źdźbło;
1. walcowata łodyga traw, zbóż; pęd, liść trawy, trawa;
2. potocznie: niewielka ilość czegoś; okruch, kawałek, odrobina, ździebko


SJP.pl


zdziebłowski

nazwisko


SJP.pl


zdziechów

Miejscowości w Polsce

  • Zdziechów – wieś w woj. łódzkim, w pow. pabianickim, w gminie Lutomiersk
  • Zdziechów – wieś w woj. mazowieckim, w pow. radomskim, w gminie Zakrzew
  • Zdziechów – wieś w woj. mazowieckim, w pow. szydłowieckim, w gminie Szydłowiec
  • Zdziechów – kolonia w woj. mazowieckim, w pow. szydłowieckim, w gminie Szydłowiec

Wikipedia


zdziechowice

2 miejscowości w Polsce:

  • Zdziechowice – wieś w woj. opolskim, w pow. oleskim, w gminie Gorzów Śląski
  • Zdziechowice – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. średzkim, w gminie Środa Wielkopolska

Zobacz też: Zdziechowice Pierwsze, Zdziechowice Drugie

Wikipedia


zdziechowski

nazwisko


SJP.pl

  • Jerzy Zdziechowski (1880-1975) − polski polityk i ekonomista
  • Kazimierz Zdziechowski (1878-1942) − polski prozaik i publicysta
  • Marian Zdziechowski (1861-1938) − polski literaturoznawca i historyk idei

Wikipedia


zdziecinnianie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zdziecinniać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zdziecinniać ndk.

Wiktionary


zdziecinniały

przymiotnik

 (1.1) zachowujący się jak dziecko

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dziecinny

 rzecz. dzieciństwo n.

Wiktionary


zdziejowski

nazwisko


SJP.pl


zdzielać

potocznie: mocno uderzać; przysalać, przygrzewać, przydzwaniać


SJP.pl


zdzielić

potocznie: mocno uderzyć; przysolić, dosolić, przyładować


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. brak)

 (1.1) pot. mocno uderzyć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rozdzielacz mrz., podzielnica ż.

 czas. rozdzielić

Wiktionary


zdzienicki

nazwisko


SJP.pl


zdziennicki

nazwisko


SJP.pl


zdzierać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zedrzeć)

 (1.1) szarpiąc, zdejmować warstwę czegoś

 (1.2) zmuszać kogoś do nadmiernych wydatków

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʑd͡ʑɛrat͡ɕ, AS: źʒ́erać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdzierak m., zdzieracz m., ździerstwo n., ździerca m., zdzierus m., zdzieranie n., zdarcie n., darcie n., rozdarcie n.

 czas. obcierać, drzeć, zedrzeć dk.

Wiktionary


zdzierak

1. w technice: nóż tokarski do toczenia zgrubnego;
2. w technice: pilnik ślusarski o grubych nacięciach, używany do obróbki miękkich metali, drewna, mas plastycznych itp.; tarnik, raszpla, raszpel;
3. potocznie przyrząd o nierównej powierzchni do pielęgnacji stóp;
4. potocznie: kalendarz mający osobną kartkę na każdy dzień roku


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) techn. ręczne narzędzie do usuwania wierzchniej warstwy z jakiejś powierzchni

 (1.2) pot. kalendarz z kartkami na każdy dzień roku, które zrywa się (zdziera) codziennie

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdzieranie n., zdzieracz m., zdzierstwo n., zdzieraczka ż., zdzierca m.

 czas. zdzierać ndk.

Wiktionary


zdzieralny

taki, z którego da się coś zdzierać


SJP.pl


zdzieranie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zdzierać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. drzeć, zdzierać ndk.

 rzecz. rozdarcie n., darcie n., zdzierak mrz.

Wiktionary


zdzierca

przestarzale: ten, kto zdziera z kogoś nadmierne opłaty, wyzyskuje kogoś; ździerca; ździrus; zdzirus


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) zob. zdzierca.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʑd͡ʑɛrt͡sa, AS: źʒ́erca

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdzierca m., zdzierstwo n., ździerstwo n.

 czas. zdzierać

Wiktionary


zdzierczy

zdzierca, zdzierstwo


SJP.pl

Patrz:

zdzierca, zdzierstwo

zdzierczyzna

wieś w Polsce


SJP.pl

Zdzierczyzna – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie wieruszowskim, w gminie Sokolniki.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kaliskiego.

Wikipedia


zdzierstwo

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zob. zdzierstwo.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʑd͡ʑɛrstfɔ, AS: źʒ́erstfo

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdzierstwo n., zdzierca m., ździerca m.

 czas. zdzierać ndk.

Wiktionary


zdzierżać

dawniej:
1. trzymając, nie puszczać; utrzymywać;
2. opierać się komuś lub czemuś; wytrzymywać, znosić


SJP.pl


zdzierżeć

czasownik dokonany

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. wytrzymać, przetrwać

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) reg. śl. obstoć., reg. śl. wydzierżeć.

Wiktionary


zdzierżyć

oprzeć się czemuś; wytrzymać; wytrwać


SJP.pl


zdziesiątkować

czasownik przechodni dokonany (ndk. dziesiątkować)

 (1.1) zob. dziesiątkować.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Niedawno Bill Gates, jeden z najbogatszych ludzi na naszej planetaanecie i założyciel największej prywatnej fundacji charytatywnej na świecie, ostrzegł ludzkość przed nadchodzącą tajemniczą chorobą x, która zdziesiątkuje ludzkość.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziesiątek mrz., zdziesiątkowanie n., dziesiątkowanie n., dziesiętnik m., dziesiątak m., dziesięcina ż., dziesiątka ż.

 czas. dziesiątkować ndk.

 przym. dziesiątkowy, dziesiętny, dziesiąty

 licz. dziesięć, dziesięcioro

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zdecymować

Wiktionary


zdziesiątkowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) książk. zabicie co dziesiątej osoby

 (1.2) książk. dokonanie masowego zniszczenia, zmasakrowania

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziesiona ż., dziesiątkowanie n., dziesiątka ż., dziesiętnik m., dziesiątak m., dziesięcina ż.

 czas. zdziesiątkować ndk., dziesiątkować ndk.

 przym. dziesiątkowy, dziesiętny, dziesiąty

 licz. dziesięć, dziesięcioro

Wiktionary


zdzieszowice

miasto w Polsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Polsce;

Wiktionary

Zdzieszowice (niem. Deschowitz) – miasto w województwie opolskim, w powiecie krapkowickim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Zdzieszowice. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do starego woj. opolskiego. Na terenie miasta znajdują się zakłady koksownicze będące największą pod względem produkcji koksownią w Polsce i Europie.

Według danych GUS z 1 stycznia 2024 r. miasto miało 10 157 mieszkańców.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌʑd͡ʑɛʃɔˈvʲit͡sɛ, AS: źʒ́ešovʹice

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zdzieszowicki

Wiktionary


zdzieszowicki

Zdzieszowice


SJP.pl

Patrz:

Zdzieszowice

zdzieszowiczanin

mieszkaniec Zdzieszowic (miasta w Polsce)


SJP.pl


zdzieszowiczanka

mieszkanka Zdzieszowic (miasta w Polsce)


SJP.pl


zdziesławice

Zdziesławice – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie górowskim, w gminie Jemielno.

Wikipedia


zdzimir

dawne imię męskie


SJP.pl

Zdzimir, Zdziemir — staropolskie imię męskie, złożone z dwóch członów: Zdzie- (Zdzi-) ("uczynić, zdziałać, zrobić") i mir ("pokój"), czyli "ten, który przysparza pokoju", "przynosi pokój".

Zdzimir, Zdziemir imieniny obchodzi 4 kwietnia.

Odpowiedniki w innych językach:

  • staroczeski — Sděmir, Sdimir
  • serbsko-chorwacki — Sedemir
  • słoweński — Sedemir

Wikipedia


zdziobać

zdzióbać;
1. dziobiąc, zebrać;
2. mocno pokłuć dziobem


SJP.pl


zdziobywać

dziobiąc, zbierać; zdzióbywać


SJP.pl


zdzira

pospolicie, wulgarnie, obraźliwie: kobieta prowadząca niemoralny tryb życia; ździra, dziwka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) wulg. prostytutka, zwykle zniszczona i zaniedbana

 (1.2) wulg. pogardliwie o kobiecie, w szczególności rozwiązłej seksualnie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dla swoich bezeceństw miał dwie zdziry, które zamieszkały u niego (…).

 (1.2) Mój Boże, Peter, że też się nie wstydzisz na oczach małego dziecka sprowadzać do mieszkania takiej wulgarnej zdziry!

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdziera ż., ździra ż.

 przym. zdzirowaty

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ździra, zdziera, dziwka, dupodaja, dupodajka, dawajka, kurwa, lachociąg

 (1.2) ździra, zdziera, szmata, dziwka, wywłoka, suka, dupodaja, dupodajka, dawajka, lachociąg

Wiktionary


zdzirowaty

ździrowaty;
1. taki jak u zdziry (ździry)
2. pot. zły, nieuczciwy; niestosowny; o małej wartości itp.


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) obraź. nacechowany wulgarną, wyzywającą seksualnością, często odbierany jako niesmaczny lub prowokacyjny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdzira ż.

Wiktionary


zdzirus

przestarzale: ten, kto zdziera z kogoś nadmierne opłaty, wyzyskuje kogoś; ździrus; ździerca; zdzierca


SJP.pl


zdziś

zdrobnienie od: Zdzisław (imię męskie); Zdzisio, Zdzisiek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) zdrobn. poufała forma imienia Zdzisław

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zdzisio mos., Zdzisław mos.

Wiktionary


zdzisek

zdrobnienie od: Zdzisław (imię męskie); Zdzich, Zdzicho, Zdzisiek


SJP.pl


zdzisia

zdrobnienie od: Zdzisława (imię żeńskie); Zdziśka


SJP.pl


zdzisiek

zdrobnienie od: Zdzisław (imię męskie); Zdzisio, Zdziś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) zdrobn. od: Zdzisław

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Mnie już u Zdziśka nic nie zdziwi.

 (1.1) Pierwsza żona dziadka Zdziśka była Małopolanką spod Wieliczki.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zdzisław m., Zdzisio mos.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Zdziś, Zdzisio

Wiktionary


zdzisiny

przymiotnik dzierżawczy - należący do Zdzisi lub z nią związany


SJP.pl


zdzisio

zdrobnienie od: Zdzisław (imię męskie); Zdziś, Zdzisiek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) zdrobn. poufała forma imienia Zdzisław

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pan Zdzisio był Świętym Mikołajem na przedszkolnej zabawie mikołajkowej.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zdzisław m., Zdzisiek m., Zdziś m., Zdzisława ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Zdziś, Zdzisiek

Wiktionary


zdzisiowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Zdzisia lub z nim związany


SJP.pl


zdziśka

zdrobnienie od: Zdzisław (imię męskie); Zdzisio, Zdziś


SJP.pl


zdziśkowie

Zdzisiek z małżonką


SJP.pl


zdziśkowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Zdziśka lub z nim związany


SJP.pl


zdzisław

imię męskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;

forma rzeczownika|rodzaj=żeński.

 (2.1) D. lm. od: Zdzisława

Wiktionary

Zdzisław, Zdziesław – staropolskie imię męskie, złożone z dwóch członów: Zdzie (Zdzi-) ("uczynić, zdziałać, zrobić") i -sław ("sława"). Zanotowane w dokumentach z roku 1198.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Mam na imię Zdzisław i jestem hutnikiem z Bytomia.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʑd͡ʑiswaf, AS: źʒ́isu̯af

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zdzisławowa ż., Zdzisławówna ż., Zdzisławostwo lm m., Zdziech m., Zdziesz m., Zdzieszko m.

:: zdrobn. Zdzich m., Zdzicho m., Zdzisiek m., Zdzisio m., Zdziś m.

:: fż. Zdzisława ż.

 przym. Zdzisławowy, Zdzichowy, Zdziśkowy, Zdzisiowy

Wiktionary


zdzisława

imię żeńskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż.;

forma rzeczownika.

 (2.1) D. i B. lp. od: Zdzisław

Wiktionary

Zdzisława, Zdziesława – żeński odpowiednik imienia Zdzisław. Patronką tego imienia w Kościele katolickim jest bł. Zdzisława Czeska, patronka młodych małżeństw i matek.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ʑd͡ʑisˈwava, AS: źʒ́isu̯ava

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zdzisław m., Zdzisio mos.

Wiktionary


zdzisławice

3 miejscowości w Polsce
  • Zdzisławice – wieś w woj. lubelskim, w pow. janowskim, w gminie Dzwola
  • Zdzisławice – osada leśna w woj. lubelskim, w pow. janowskim, w gminie Dzwola
  • Zdzisławice – osada w woj. zachodniopomorskim, w pow. łobeskim, w gminie Łobez

Wikipedia


zdzisławin

przymiotnik dzierżawczy - należący do Zdzisławy lub z nią związany


SJP.pl

Zdzisławin – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie włocławskim, w gminie Izbica Kujawska.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa włocławskiego. Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczyła 73 mieszkańców. Jest 28. co do wielkości miejscowością gminy Izbica Kujawska.

Wikipedia


zdzisławiny

przymiotnik dzierżawczy - należący do Zdzisławy lub z nią związany


SJP.pl


zdzisławostwo

Zdzisław z małżonką; Zdzisławowie


SJP.pl


zdzisławowie

Zdzisław z małżonką; Zdzisławostwo


SJP.pl


zdzisławowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Zdzisława lub z nim związany


SJP.pl


zdziwaczenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zdziwaczeć.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Różnica między zwykłym hobby a zdziwaczeniem, obserwowanym w przypadku osób z zespołem Aspergera, polega na tym, że ich zainteresowania są często samotnicze i nietypowe.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziwaczek mos./mrz., dziwność ż., dziwaczność ż., dziwaczenie n., dziwak m., dziwaczka ż., dziwadło n., dziw m., dziwienie n., dziwactwo n.

 czas. zdziwaczeć dk., dziwaczeć ndk.

 przym. dziwny, dziwaczny

 przysł. dziwnie

Wiktionary


zdziwić

wywołać zdziwienie


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. dziwić)

 (1.1) dokonany od|dziwić.

czasownik zwrotny dokonany zdziwić się (ndk. dziwić się)

 (2.1) dokonany od|dziwić się.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziw mrz., dziwienie n., dziwienie się n., podziw mrz., podziwianie n., wydziwianie n., zadziwianie n., zadziwianie się n., zdziwienie n., zdziwienie się n., dziwaczek mos./mrz.

 czas. dziwić ndk., podziwiać ndk., wydziwiać ndk., zadziwiać ndk., zadziwić dk.

 przym. dziwny, zdziwiony

Wiktionary


zdziwienie

wywołać zdziwienie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) stan lub ekspresja stanu człowieka, który się dziwi

 (1.2) odczasownikowy od|zdziwić.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Minąłem wieś i ruszyłem dalej, lecz zdziwieniom moim nie było końca.

 (1.1) Tench spojrzał ze zdziwieniem na swego towarzysza.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʑd͡ʑiˈvʲjɛ̇̃ɲɛ, AS: źʒ́ivʹi ̯ė̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziwaczek mrz., dziw mrz., dziwo n., zdziwko n., dziwienie n., dziwaczenie n., zdziwaczenie n., dziwność ż., przedziwność ż., udziwnianie n., udziwnienie n., dziwactwo n., dziwak mos., dziwaczka ż., dziwadło n., wydziwianie n., zadziwianie n., zadziwienie n.

 czas. zdziwić dk., dziwić ndk., dziwaczeć ndk., zdziwaczeć dk., udziwniać ndk., udziwnić dk., wydziwiać ndk., zadziwiać ndk., zadziwić dk.

 przym. zdziwiony, przedziwny, dziwny, dziwaczny

 przysł. dziwnie, przedziwnie, dziwacznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zadziwienie, zaskoczenie; pot. zdziwko

Wiktionary


zdziwiony

wywołać zdziwienie


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) zdradzający lub okazujący zdziwienie

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdziwienie n.

 czas. zdziwić

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zadziwiony, zdumiony

Wiktionary


zdziwko

młodzieżowo: zdziwienie, zaskoczenie


SJP.pl


ździwoczony

przymiotnik

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. wyprowadzony z równowagi

 (1.2) gw-pl|Górny Śląsk. rozstrzęsiony

Wiktionary


zdziwoj

imię męskie


SJP.pl

Zdziwoj — staropolskie imię męskie, złożone z dwóch członów: Zdzi- („uczynić, nadać imię, zrobić”) i woj („wojownik”).

Zdziwoj imieniny obchodzi 26 czerwca.

Odpowiedniki w innych językach:

  • staroczeski — Sdivoj.

Wikipedia


zdziłowice

Zdziłowice – zniesiona nazwa wsi w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie janowskim, w gminie Godziszów.

Miejscowość zniesiono w 2023 r. tworząc z jej części cztery wsie: Zdziłowice Czwarte, Zdziłowice Drugie, Zdziłowice Pierwsze, Zdziłowice Trzecie

Dalsza część artykułu dotyczy sytuacji sprzed zniesienia nazwy wsi w 2023 r.

Wikipedia


zdźwigany

rzadko: taki, który się zdźwigał (zmęczył się dźwiganiem)


SJP.pl


zdłużać

dawniej:
1. czynić dłuższym, wydłużać;
2. przeciągać, przedłużać czas trwania czegoś;
3. obciążać długiem; zadłużać


SJP.pl


ze

przyimek; tyle co: z


SJP.pl

spójnik łączący zdania lub równoważniki zdań nadrzędne z podrzędnym, tworząc konstrukcje

 (1.1) …rozwijające opis zawarty w zdaniu nadrzędnym

 (1.2) …podające przyczynę opisaną w zdaniu nadrzędnym

 (1.3) …podające skutek opisany w zdaniu nadrzędnym

Wiktionary

З, з (ze) – dziewiąta litera podstawowej cyrylicy reprezentująca spółgłoskę [z].

Na niektórych, zwłaszcza starszych, rosyjskich maszynach do pisania klawisz З pełnił jednocześnie rolę klawisza z cyfrą 3. Nie należy także mylić tej litery z literą Э.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W gazecie napisano, że od jutra zdrożeje cukier.

 (1.1) Nie wiedzieliśmy, że już nie mamy pieniędzy.

 (1.2) Nie zdał egzaminu, dlatego że nie chciało mu się uczyć.

 (1.3) Zjadł tyle słodyczy, że przytył 10 kilo.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɛ, AS: že

Wiktionary

Powiązane:

frazeologia.

 że tak powiem

etymologia.

 (1.1-3) etym|stpol|iże. < etym|prasł|*jьże.

uwagi.

 (1.1,3) stawiamy przed „że” przecinek; w (1.2) stawiamy przed wyrazem poprzedzającym „że”

 (1.1) wyraz „iż” ma dokładnie to samo znaczenie, nie jest gorszy od „że”

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) that; (1.3) so that

* arabski: (1.1) أن (anna), إن (inna), أنه (annahu), إنه (innahu)

* bułgarski: (1.1) че (če)

* czeski: (1.1) že

* dolnołużycki: (1.1) až

* duński: (1.1) at

* esperanto: (1.1) ke

* estoński: (1.1) et

* fiński: (1.1) että

* francuski: (1.1) que

* górnołużycki: (1.1) zo

* hebrajski: (1.1) -ש (sze)

* hiszpański: (1.1) que; (1.2) que; (1.3) que

* ido: (1.1) ke

* interlingua: (1.1) que

* islandzki: (1.1) að

* japoński: (1.1) と (to)

* jidysz: (1.1) אַז (az), דאָס (dos), וואָס (wos)

* kaszubski: (1.1) że; (1.2) że; (1.3) że

* łaciński: (1.1) qui

* niderlandzki: (1.1) dat

* niemiecki: (1.1) dass; (1.3) also

* norweski (bokmål): (1.1) at

* nowogrecki: (1.1) ότι, πως

* portugalski: (1.1) que; (1.2) que; (1.3) que

* rosyjski: (1.1) что; (1.2) потому что, так как; (1.3) что

* rumuński: (1.1) că

* słowacki: (1.1) že

* słoweński: (1.1) da

* szwedzki: (1.1) att

* ukraiński: (1.1) що

* węgierski: (1.1) hogy

* wilamowski: (1.1) dos, do

* włoski: (1.1) che

źródła.

== że (język kaszubski.) ==

wymowa.

znaczenia.

spójnik

 (1.1) że

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) iż; gw-pl|Górny Śląsk|aże.

 (1.2) bo, ponieważ

 (1.3) więc; gw-pl|Górny Śląsk|aże.

Wiktionary


ze-

przedrostek

 (1.1) tworzący czasowniki dokonane

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) drzećzedrzeć • zwierzęciećzezwierzęcieć

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zɛ, AS: ze

Wiktionary


zea

[czytaj: ZEa lub zet-e-A] Zjednoczone Emiraty Arabskie


SJP.pl

skrótowiec w funkcji rzeczownika rodzaju niemęskoosobowego, liczba mnoga

 (1.1) = geogr. polit. Zjednoczone Emiraty Arabskie;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W 1990 r. ZEA poparły interwencję w Iraku.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzɛa, AS: zea

Wiktionary


zeaksantyna

karotenoid zawarty w kukurydzy, składnik pokarmowy niezbędny dla prawidłowego funkcjonowania narządu wzroku


SJP.pl

Zeaksantyna, E161h – organiczny związek chemiczny z grupy ksantofili (podgrupa karotenoidów). Jest jednym z dwóch karotenoidów, znajdujących się w siatkówce oka. Naturalnie występuje w brokułach, brukselce, kukurydzy, pomidorach. Zawiera ją także ziele fiołka trójbarwnego i polnego.

Wikipedia


zeatyna

cytokinina zawarta w kukurydzy


SJP.pl

Zeatyna – organiczny związek chemiczny, naturalny hormon roślinny z grupy cytokinin, regulujący wzrost i rozwój roślin. Jest pochodną zasady purynowej – adeniny. Wyodrębniona po raz pierwszy z kukurydzy zwyczajnej (Zea mays L.), od której wzięła się jej nazwa.

Wikipedia


zębacz

1. ptak z rodziny gołębiowatych;
2. ryba z rodziny zębaczowatych, ceniona ze względu na smaczne mięso oraz skórę używaną do wyrobu galanterii


SJP.pl

Zębacz (Didunculus strigirostris) – gatunek ptaka z rodziny gołębiowatych (Columbidae). Jest średniej wielkości gołębiem, zamieszkującym lasy tropikalne archipelagu Samoa (Oceania). Żywi się owocami i nasionami. Na skutek wylesień, cyklonów i polowań stał się gatunkiem krytycznie zagrożonym.

Wikipedia


zębaczowate

rodzina morskich ryb okoniokształtnych


SJP.pl

Zębaczowate (Anarhichadidae) – rodzina morskich ryb okoniokształtnych.

Wikipedia


zębaczowaty

o cechach zębaczowatych (rodzina ryb)


SJP.pl


zębak

hebel z zębatym ostrzem


SJP.pl


zębala

nazwisko


SJP.pl


zębatek

ptak z rodziny altanników, zamieszkujący wilgotne lasy górskie Australii


SJP.pl

Zębatek (Scenopoeetes dentirostris) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny altanników (Ptilonorhynchidae). Należy do monotypowego rodzaju Scenopoeetes. Występuje w północno-wschodniej Australii. Osiadły. Bliski zagrożenia.

Wikipedia


zębatka

płaski, zębaty element mechanizmu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mech. listwa współpracująca z kołem zębatym;

 (1.2) mech. zob. koło zębate.

 (1.3) techn. fot. konstrukcja umożliwiająca swobodne przesuwanie i nastawianie aparatu, tak aby obiekt zainteresowania znajdował się w optymalnej pozycji względem urządzenia

 (1.4) daw. icht. zębacz

Wiktionary

Zębatka – w budowie maszyn jest to listwa zębata współpracująca z kołem zębatym w przekładni zębatej liniowej.

Zębatkę można traktować jako szczególny przypadek koła zębatego, w którym średnica koła podziałowego d = ∞. W zębatce zamiast o kole podziałowym mówi się o linii podziałowej.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. uzębienie n., ząb m., ząbek m.

 czas. ząbkować, zazębiać się

 przym. zębatkowy, zębaty, zębowaty

Wiktionary


zębatkowy

przymiotnik od: zębatka


SJP.pl


zębaty

1. mający duże zęby; dobrze uzębiony
2. mający powyginane brzegi, powycinany w zęby
3. opatrzony w kolce, ostre, tnące zęby, tryby (o maszynach, częściach maszyn)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który ma duże zęby

 (1.2) taki, który ma brzeg w kształcie zębów

 (1.3) o mechanizmach: mający zęby, tryby

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zɛ̃mˈbatɨ, AS: zẽmbaty

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. uzębienie n., ząb m., ząbek m., zębatka ż.

 czas. ząbkować, zazębiać się

 przym. zębowy, zębny, zębowaty

Wiktionary


zebedeusz

Zebedeusz – biblijny rybak i szkutnik z Kafarnaum, ojciec apostołów Jakuba i Jana, mąż Salome.

Imię Zebedeusz oznacza Bóg dał.

Wikipedia


zeberka

1. gatunek małego ptaka egzotycznego z rodziny astryldowatych; amadyna zebrowata;
2. zdrobnienie od: zebra


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) spoż. porcje mięsa z żebrami;

 (1.2) kulin. potrawa z żeberek (1.1)

forma rzeczownika.

 (2.1) plural|żeberko.

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zawsze zamawiacie żeberka w tej garmażerni na rynku?

 (1.2) Poznaj mój sprawdzony przepis na żeberka w miodzie w wersji łagodnej lub też ostrej.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żebro n., żeberko n., ziobro n., ożebrowanie n., podżebrze n.

 czas. ożebrować dk.

 przym. żebrowy, żeberkowy, żeberkowany, żeberkowaty

Wiktionary


żeberko

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zdrobn. od: żebro

 (1.2) pojedyncza, grzewcza część kaloryfera

 (1.3) spoż. porcja mięsa z żebrami

 (1.4) środ. kolej. tor boczny do odstawiania pojazdów szynowych

 (1.5) daw. gwara. więz. kamizelka

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (2.1) żeberka kulin. potrawa mięsna

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Mówiłam tacie, że u nas w pokoju grzeją tylko dwa żeberka.

 (2.1) Na obiad podali żeberka z ziemniakami i kapustą.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɛˈbɛrkɔ, AS: žeberko

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żebro n., ziobro n., ożebrowanie n., podżebrze n., żeberka nmos.

 czas. ożebrować dk.

 przym. żebrowy, żeberkowy, żeberkowany, żeberkowaty

Wiktionary


żeberkowaty

w botanice: pełen żeberek, podłużnych pręg; żebrowaty


SJP.pl


żebernica

żebernica jeleniówka - gatunek błonkówki z rodziny pilarzowatych


SJP.pl


zębiak

łagodny nowotwór szczęki i żuchwy powstający z zawiązki zęba


SJP.pl

  • Gyrodon, lejkoporek – rodzaj grzybów z rodziny krowiakowatych
  • odontoma – łagodny nowotwór szczęki

Wikipedia


zębianin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Zębu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na apel sołtysa stawiło się sporo zębian.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Ząb mrz.

:: fż. zębianka ż.

 przym. ząbski

Wiktionary


zębianka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Zębu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jedna z zębianek zabrała głos.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Ząb mrz.

:: fm. zębianin mos.

 przym. ząbski

Wiktionary


zębiasty

1. opatrzony ostrymi zębami, kolcami; mający tryby; zębaty;
2. mający powycinane brzegi; zębaty


SJP.pl


zębiec

ekspresywnie: ząb; zębol, zębiszcze


SJP.pl

Zębiec – osada wsi Lubienia w Polsce, położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie starachowickim, w gminie Brody.

W latach 1975–1998 osada administracyjnie należała do województwa kieleckiego.

Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Podwyższenia Krzyża Świętego w Lubieni.

Wikipedia


zębiełek

rodzaj owadożernego ssaka z rodziny ryjówkowatych


SJP.pl

Zębiełek (Crocidura) – rodzaj ssaków z podrodziny zębiełków (Crocidurinae) w obrębie rodziny ryjówkowatych (Soricidae).

Wikipedia


zębiełki

rodzaj owadożernego ssaka z rodziny ryjówkowatych


SJP.pl

Zębiełki (Crocidurinae) – podrodzina owadożernych ssaków z rodziny ryjówkowatych (Soricidae).

Wikipedia


zębik

nazwisko


SJP.pl


zębina

tkanka kostna otaczająca miazgę zębową; dentyna


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) stomat. tkanka leżąca pod szkliwem w obrębie korony zęba i pod cementem w obrębie szyjki i korzenia zęba;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Na stronie 100 znajdą państwo fotografię mikroskopową zębiny i szkliwa zęba.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ząb m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dentyna

Wiktionary


zębinowy

zębina


SJP.pl

Patrz:

zębina

zębisko

zgrubienie od: ząb


SJP.pl


zębiszcze

ekspresywnie: ząb; zębiec, zębol


SJP.pl


zębnica

Zębnica – szyna zębata w kolei zębatej. Toczące się po niej koło zębate napędza lokomotywę.

Wikipedia


zębnicowy

przymiotnik od: zębnica


SJP.pl


zębny

związany z zębami


SJP.pl


żębocinianin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żębocina

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żębocin m.

:: fż. żębocinianka ż.

 przym. żębociński

Wiktionary


żębocinianka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żębocina

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żębocin m.

:: fm. żębocinianin m.

 przym. żębociński

Wiktionary


żębociński

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Żębocina

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żębocin m., żębocinianin m., żębocinianka ż.

Wiktionary


zębodół

miejsce osadzenia zęba w dziąśle


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) anat. zagłębienie w szczęce lub w żuchwie, w którym znajduje się korzeń zęba;

Wiktionary

Zębodół – występujące u ssaków i niektórych gatunków gadów zagłębienie w szczęce i żuchwie. Znajdują się w nich korzenie zębów. Ogniwa pierwotne chorych ludzkich zębodołów wykazują większy potencjał wzrostu, u wszystkich występują także cechy osteoblastów.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: zɛ̃mˈbɔduw, AS: zẽmboduu̯

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zębodołowy

Wiktionary


zębodołowy

przymiotnik od: zębodół


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) anat. związany z zębodołami

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zębodół m.

Wiktionary


zębokarp

przedstawiciel rzędu ryb promieniopłetwych


SJP.pl


zębokarpie

rząd ryb promieniopłetwych obejmujący ponad 1000 gatunków; karpieńcokształtne, zębokarpiokształtne


SJP.pl


zębokarpiokształtne

rząd ryb promieniopłetwych obejmujący ponad 1000 gatunków; karpieńcokształtne, zębokarpie


SJP.pl

Karpieńcokształtne, zębokarpiokształtne, zębokarpie (Cyprinodontiformes) – rząd ryb promieniopłetwych (Actinopterygii), obejmujący ponad 1000 gatunków klasyfikowanych w rodzinach, które zestawiono w dwóch podrzędach:

  • Aplocheiloidei
    • Aplocheilidae – szczupieńczykowate
    • Nothobranchiidae
    • Rivulidae – strumieniakowate
  • Cyprinodontoidei
    • Anablepidae – czworookowate
    • Cyprinodontidae – karpieńcowate
    • Fundulidae
    • Goodeidae – żyworódkowate
    • Poeciliidae – piękniczkowate
    • Profundulidae
    • Valenciidae – walencjowate

Wikipedia


zębokarpiokształtny

o cechach zębokarpiokształtnych (rząd ryb)


SJP.pl


zębol

ekspresywnie: ząb; zębiec, zębiszcze


SJP.pl


zębolita

zębolita olbrzymia - gatunek ssaka z podrodziny bolit


SJP.pl


zęboróg

rodzaj mchu o niewielkich, ulistnionych łodyżkach


SJP.pl

Zęboróg (Ceratodon) – rodzaj mchu należący do rodziny Ditrichaceae.

Wikipedia


zęboszyjka

zęboszyjka walcowata - gatunek chrząszcza z rodziny sprężykowatych


SJP.pl


zęboudy

frantka zębouda - gatunek pszczoły


SJP.pl


zębowce

grupa waleni posiadająca zęby w przeciwieństwie do fiszbinowców


SJP.pl

Zębowce (Odontoceti) – infrarząd ssaków z podrzędu waleni (Cetacea) w obrębie rzędu parzystokopytnych (Artiodactyla). Ich przedstawiciele posiadają zęby, czym odróżniają się od fiszbinowców. Zębowce polują na ryby, głowonogi, a niektóre także na ssaki morskie.

Wikipedia


zębowice

nazwa dwóch wsi w Polsce


SJP.pl

2 miejscowości w Polsce:

  • Zębowice – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. jaworskim, w gminie Paszowice
  • Zębowice – wieś w woj. opolskim, w pow. oleskim, w gminie Zębowice
    • Zębowice – stacja kolejowa

Wikipedia


zębowicki

przymiotnik od: Zębowice


SJP.pl


zębowiec

ssak wodny należący do podrzędu drapieżnych waleni charakteryzujących się niezróżnicowanymi zębami


SJP.pl


zębownik

roślina zielna z rodziny astrowatych; maruna szarolistna, piretrum, złocień dalmatyński, bertram


SJP.pl


zębowy

przymiotnik od: ząb


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) anat. związany z zębami, dotyczący zębów

 (1.2) techn. związany z zębami, dotyczący zębów

 (1.3) jęz. wydawany, gdy język dotyka (górnych) zębów

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przed przybyciem na salę operacyjną należy zmyć makijaż, lakier z paznokci, zdjąć protezy zębowe, soczewki kontaktowe oraz metalową biżuterię.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zɛ̃mˈbɔvɨ, AS: zẽmbovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ząb m., zazębianie n., zazębienie n., ząbek mrz., zębisko n.

 czas. zazębiać się, zazębić się, ząbkować

 przym. zębaty

Wiktionary


zebra

pasiasty ssak z rodziny koniowatych, żyje w Afryce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zool. afrykański ssak z rodziny koniowatych z charakterystycznymi pasami na sierści;

 (1.2) pot. przejście dla pieszych

Wiktionary

Zebra – ssak z rodziny koniowatych charakteryzujący się obecnością białych pasów na czarnej sierści. Zwierzęta te należą do rodzaju koń (Equus).

Do zebr zalicza się zwykle trzy gatunki z licznymi podgatunkami:

  • zebra stepowa (Equus quagga)
    • zebra równikowa (Equus q. boehmi)
    • zebra sawannowa (Equus q. borensis)
    • zebra damarska (Equus q. burchelli)
    • zebra pręgonoga (Equus q. chapmani)
    • zebra równinna (Equus q. crawshayi)
    • zebra kwagga (†Equus q. quagga)
  • zebra pręgowana (Equus grevyi)
  • zebra górska (Equus zebra)
    • zebra namibska (Equus zebra hartmannae)
    • zebra przylądkowa (Equus zebra zebra)

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zebra ma sierść w czarno-białe paski.

 (1.2) Przez ulicę należy przechodzić wyłącznie na zebrze.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzɛbra, AS: zebra

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) pasy, przejście dla pieszych

Wiktionary


zebrać

1. zgromadzić w jednymi miejscu (np. ludzi, przedmioty, informacje);
2. podnieść; zerwać; zabrać z miejsca, w którym coś się znajdowało (np. owoce, plony);
3. ułożyć ciaśniej; zsunąć; zgarnąć;
4. otrzymać coś od innych w formie wyróżnienia (np. pochwały);
5. zebrać się - zapowiedzieć wystąpienie czegoś (np. o pogodzie)


SJP.pl

czasownik nieprzechodni niedokonany

 (1.1) prosić o jałmużnę, prosić o wsparcie

 (1.2) utrzymywać się z jałmużny

 (1.3) przen. usilnie, bez godności prosić o coś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Trzeba było wraz z gospodynią Wandy chodzić po mieszkaniach i żebrać o kawałek chleba dla dzieci.

 (1.1) Między motorniczym a pasażerem podającym się za niewidomego doszło do scysji, po której żebrzący mężczyzna złośliwie zaciągnął hamulec awaryjny.

 (1.1) Stoją na przystanku z wyciągniętą ręką i żebrzą, a za kilka uzbieranych funtów kupują puszkę piwa i piją w sześciu

 (1.1) Komenda Powiatowa Policji w Świdnicy prowadzi akcję skierowaną przeciwko osobom, które żebrają na ulicach.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒɛbrat͡ɕ, AS: žebrać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żebrak mos., żebraczyna mos., żebraczka ż., żebractwo n., żebranina ż., żebry nmos., żebranie n., użebranie n.

 czas. użebrać dk., wyżebrać dk.

 przym. żebraczy, żebracki

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pot. dziadować; chodzić po prośbie, chodzić od drzwi do drzwi

 (1.3) błagać

Wiktionary


żebracki

żebrak


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) przest. żebraczy

Wiktionary

  • Michał Żebracki
  • Zygmunt Żyłka-Żebracki

Wikipedia

Patrz:

żebrak

Przykłady

 (1.1) Wiódł żebracki żywot na ulicach Paryża.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. żebrać ndk.

 przym. żebraczy

 rzecz. żebractwo n., żebraczka ż., żebraczyna mos., żebrak mos., żebranie n., żebranina ż., żebry lm nm.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) żebraczy

Wiktionary


żebractwo

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) proszenie w miejscu publicznym o wsparcie materialne w sytuacji biedy

 (1.2) przen. proszenie się

Wiktionary

Żebranie – proszenie w miejscu publicznym o dobrowolne wsparcie materialne bez oferowania czegokolwiek w zamian (np. towaru lub usługi).

Może łączyć się z włóczęgostwem.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Władze miasta chcą zrobić porządek z żebractwem dworcowym.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. żebrać ndk.

 przym. żebracki, żebraczy

 rzecz. żebraczka ż., żebraczyna mos., żebrak mos., żebranie n., żebranina ż., żebry lm nm.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) żebranie

Wiktionary


żebraczka

żebrak


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta, która żebrze

Wiktionary

Żebraczka – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie siedleckim, w gminie Wodynie. Ma status sołectwa.

Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Seroczynie.

Wieś królewska położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie garwolińskim ziemi czerskiej województwa mazowieckiego. Według stanu na 1952 rok, należała do gminy Iwowe. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa siedleckiego.

Wikipedia

Patrz:

żebrak

Przykłady

 (1.1) Na dworcu siedziała jakaś żebraczka.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɛˈbrat͡ʃka, AS: žebračka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żebraczyna mos., żebrak mos., żebranina ż., żebractwo n., żebranie n., wyżebranie n., żebry lm nm.

 czas. żebrać ndk., wyżebrać dk.

 przym. żebraczy, żebracki

Wiktionary


żebraczy

dotyczący żebraka, właściwy żebrakowi


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z żebractwem, dotyczący żebractwa

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Już kilka lat wiódł żebraczy żywot na ulicach Kalkuty.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. żebrać ndk.

 przym. żebracki

 rzecz. żebractwo n., żebraczka ż., żebraczyna mos., żebrak mos., żebranie n., żebranina ż., żebry lm nm.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) żebrzący

Wiktionary


żebraczyć

gwarowo: biedować


SJP.pl


żebraczyna

ekspresywnie: żebraczka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) zdrobn. od: żebrak

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Po otwarciu drzwi zobaczył stojącego na mrozie żebraczynę.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. żebrać ndk.

 przym. żebracki, żebraczy

 rzecz. żebractwo n., żebraczka ż., żebrak mos., żebranie n., żebranina ż., żebry lm nm.

Wiktionary


żebrak

człowiek żebrzący, utrzymujący się z jałmużny; nędzarz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) ten, kto żebrze

Wiktionary

  • Żebrak – wieś w powiecie siedleckim
  • Żebrak – wzniesienie w Górach Sowich
  • Żebrak – przełęcz w Bieszczadach

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Pod kościołem siedzi żebrak i straszy końcem świata.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒɛbrak, AS: žebrak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żebranina ż., żebractwo n., żebry lm nm.

:: fż. żebraczka ż.

 czas. żebrać ndk., wyżebrać dk.

 przym. żebraczy, żebracki

Wiktionary


zebrani

1. zgromadzić w jednymi miejscu (np. ludzi, przedmioty, informacje);
2. podnieść; zerwać; zabrać z miejsca, w którym coś się znajdowało (np. owoce, plony);
3. ułożyć ciaśniej; zsunąć; zgarnąć;
4. otrzymać coś od innych w formie wyróżnienia (np. pochwały);
5. zebrać się - zapowiedzieć wystąpienie czegoś (np. o pogodzie)


SJP.pl

forma czasownika.

 (1.1) imiesłów przymiotnikowy bierny (lm m.) od: zebrać

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, liczba mnoga

 (2.1) osoby, które uczestniczą w jakimś spotkaniu, zebraniu

Wiktionary

Przykłady

 (2.1) Przewodniczący podziękował zebranym za przybycie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zɛˈbrãɲi, AS: zebrãńi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zebranie n., zbieranie n.

 czas. zebrać dk., zbierać ndk.

 przym. zebraniowy

Wiktionary


zebranie

1. zgromadzić w jednymi miejscu (np. ludzi, przedmioty, informacje);
2. podnieść; zerwać; zabrać z miejsca, w którym coś się znajdowało (np. owoce, plony);
3. ułożyć ciaśniej; zsunąć; zgarnąć;
4. otrzymać coś od innych w formie wyróżnienia (np. pochwały);
5. zebrać się - zapowiedzieć wystąpienie czegoś (np. o pogodzie)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|żebrać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. żebrać ndk.

 rzecz. żebry nmos., żebraczka ż., żebractwo n., żebraczyna mos., żebranina ż.

 przym. żebracki, żebraczy

Wiktionary


żebranina

1. proszenie o jałmużnę; żebranie;
2. jałmużna


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zob. żebranie.

Wiktionary

Żebranie – proszenie w miejscu publicznym o dobrowolne wsparcie materialne bez oferowania czegokolwiek w zamian (np. towaru lub usługi).

Może łączyć się z włóczęgostwem.

Wikipedia

Powiązane:

 czas. żebrać ndk.

 przym. żebracki, żebraczy

 rzecz. żebractwo n., żebraczka ż., żebraczyna mos., żebrak mos., żebranie n., żebry lm nm.

Wiktionary


zebraniomania

rzadko, potocznie: częste organizowanie zebrań


SJP.pl


zebraniowy

przymiotnik od: zebranie


SJP.pl


zebranko

zdrobnienie od: zebranie; zebrańko


SJP.pl


zebrasoma

rodzaj morskich ryb okoniokształtnych z rodziny pokolcowatych


SJP.pl

Zebrasoma – rodzaj morskich ryb okoniokształtnych z rodziny pokolcowatych.

Wikipedia


zebrdowo

wieś w Polsce


SJP.pl

Zebrdowo (niem. Seubersdorf) – wieś w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie kwidzyńskim, w gminie Gardeja przy drodze wojewódzkiej nr 523.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa elbląskiego.

Wikipedia


żebro

1. kość tworząca szkielet klatki piersiowej u kręgowców;
2. w architekturze: łuk poprzeczny wzmacniający sklepienie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) anat. kość szkieletu kręgowców wygięta w kształcie łuku, chroniąca klatkę piersiową;

 (1.2) archit. łuk przy sklepieniu, wykonany z cegły lub kamienia, służący wzmocnieniu konstrukcji;

 (1.3) techn. część urządzenia usprawniająca wymianę ciepła przez zwiększenie powierzchni;

 (1.4) techn. element wzmocnienia konstrukcji, ułożony równolegle do innych

 (1.5) geol. wąska i stroma wypukłość terenu;

Wiktionary

  • żebro – anatomia
  • żebro – architektura
  • żebro – botanika
  • żebro – wymiana ciepła
  • żebro – forma ukształtowania terenu – nierówności równoległe do siebie, wyżłobione przez wodę na powierzchni skał
  • Żebro naciekowe – rodzaj nacieku jaskiniowego
  • żebra w technice – to wzmocnienia konstrukcji, ułożone do siebie równolegle; odmiana kratownicy

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Spadłem z drabiny łamiąc sobie dwa żebra.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒɛbrɔ, AS: žebro

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ziobro n., ożebrowanie n., żeberka nmos.

:: zdrobn. żeberko n.

 czas. ożebrować dk., ożebrowywać ndk., żeberkować ndk.

 przym. żebrowy, żeberkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński|ziobro.

Wiktionary


zebroid

potomek klaczy zebry i konia (zebrula) lub osła (zebryna)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) zootechn. krzyżówka zebry z innym koniowatym;

Wiktionary

Zebroid – mieszaniec, krzyżówka międzygatunkowa zebry z innym koniowatym. W języku polskim zebroidem określany jest potomek klaczy zebry i samca osła lub konia, w języku angielskim stosuje się ten termin w szerszym znaczeniu – bez względu na płeć zebry-rodzica.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

 (1.1) zebrula

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

 zobacz też: Indeks:Polski - Ssaki

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) zebroid

* czeski: (1.1) zebroid

źródła.

== zebroid (język czeski.) ==

thumb|zebroid (1.1)

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) zool. zebroid

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zɛˈbrɔjit, AS: zebroi ̯it

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

 (1.1) zebrula

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

 zobacz też: Indeks:Polski - Ssaki

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) zebroid

* czeski: (1.1) zebroid

źródła.

== zebroid (język czeski.) ==

thumb|zebroid (1.1)

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) zool. zebroid

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


żebrolajk

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) pot. pejor. treść w Internecie, zwłaszcza wpis na portalu społecznościowym, nakłaniający do pozostawienia pod nim lajka poprzez odwoływanie się do emocji odbiorcy

 (1.2) pot. pejor. lajk pozostawiony pod żebrolajkiem (1.1)

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Żebrolajki pojawiają się coraz rzadziej, ponieważ przestały się sprawdzać. Użytkownicy Facebooka bardzo szybko zorientowali się, na czym polegają takie wpisy.

Wiktionary


żebropław

przedstawiciel drapieżnych bezkręgowców, występujących w wielu gatunkach w planktonie mórz i oceanów


SJP.pl

Wikipedia


żebropławy

przedstawiciel drapieżnych bezkręgowców, występujących w wielu gatunkach w planktonie mórz i oceanów


SJP.pl

Wikipedia


zebrowany

1. pręgomysz zebrowana - gatunek myszy;
2. gołąbek zebrowany - gatunek ptaka z rodziny gołębiowatych


SJP.pl


zebrowaty

1. zbrojnik zebrowaty - gatunek słodkowodnej ryby z rodziny zbrojnikowatych; hypowąsacz zebrowaty;
2. dujker zebrowaty - gatunek ssaka parzystokopytnego z rodziny wołowatych;
3. amadyna zebrowata - gatunek małego ptaka egzotycznego z rodziny astryldowatych; zeberka


SJP.pl


żebrowiec

1. inaczej: deleseria
2. podrzeń żebrowiec - roślina z rodziny paprotkowatych; rośnie w cienistych lasach iglastych w Sudetach i Karpatach
3. roślina z rodziny baldaszkowatych


SJP.pl

Żebrowiec (Pleurospermum Hoffm.) – rodzaj roślin należący do rodziny selerowatych. Obejmuje 13 gatunków. Występują one w strefie klimatu umiarkowanego w Europie i Azji. Do flory Polski należy jeden gatunek – żebrowiec górski P. austriacum.

Wikipedia


żebrówka

wieś w Polsce


SJP.pl

Żebrówka – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie mińskim, w gminie Kałuszyn.

Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Trójcy Świętej w Wiśniewie, a wierni Kościoła Starokatolickiego Mariawitów należą do parafii Trójcy Przenajświętszej w Wiśniewie.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa siedleckiego.

Wikipedia


zebrowski

nazwisko


SJP.pl


żebrowy

przymiotnik od: żebro


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) anat. dotyczący żebra lub żeber

 (1.2) archit. mający żebra; dotyczący żeber

 (1.3) techn. mający żebra; dotyczący żeber

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jako próbki należy wyciąć kawałki przepony w części żebrowej, stanowiącej przegrodę między klatką piersiową a jamą brzuszną.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żebro n., ziobro n., żeberko n., podżebrze n., żeberka nmos.

Wiktionary


żebrski

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Żebrów-Peros

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żebrzanin m., żebrzanka ż.

Wiktionary


zebrula

potomek klaczy zebry i konia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zootechn. międzygatunkowy potomek ogiera zebry oraz klaczy konia domowego;

Wiktionary

Zebrula (ang. zorse od zebra+horse, fr. zébrule od zèbre+mule) – zebroid, mieszaniec międzygatunkowy ogiera zebry i klaczy konia domowego (w przeciwieństwie do rzadziej spotykanej hebry – potomka ogiera konia i klaczy zebry). Jak większość bastardów, zebrule są bezpłodne.

Wikipedia


żebry

żebranina; żebranie, proszenie o jałmużnę


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) zob. żebranie.

Wiktionary

  • żebry – staropolski archaizm określający żebractwo
  • Żebry – wieś w woj. podlaskim, w pow. grajewskim, w gminie Wąsosz
  • Żebry – kolonia w woj. podlaskim, w pow. grajewskim, w gminie Wąsosz
  • Żebry – wieś w woj. podlaskim, w pow. kolneńskim, w gminie Kolno
  • Żebry – wieś w woj. podlaskim, w pow. łomżyńskim, w gminie Śniadowo
  • Żebry – wieś na Białorusi, w obwodzie grodzieńskim, w rejonie brzostowickim, w sielsowiecie Brzostowica

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wywalili go z roboty i poszedł na żebry.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. żebrać ndk.

 przym. żebracki, żebraczy

 rzecz. żebractwo n., żebraczka ż., żebraczyna mos., żebrak mos., żebranie n., żebranina ż.

Wiktionary


zebryna

potomek klaczy zebry i osła


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszaniec zebry i osła;

Wiktionary

Zebryna – rodzaj zebroida, międzygatunkowy mieszaniec będący potomkiem klaczy zebry i osła. Zebryny mają zmienną liczbę chromosomów, mogą występować chromosomy niesparowane. Osioł ma ich 62, zaś zebry zależnie od gatunku od 44 do 62.

Wikipedia


żebrzący

próbować uzyskać coś od drugiej osoby, nie pracując, jedynie prosząc


SJP.pl

Patrz:

żebrać

żebrzanin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żebrów-Peros

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: fż. żebrzanka ż.

 przym. żebrski

Wiktionary


żebrzanka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żebrów-Peros

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: fm. żebrzanin m.

 przym. żebrski

Wiktionary


zębrzyca

roślina z rodziny selerowatych; żebrzyca


SJP.pl


zebrzyd

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) stpol. imię|polski|m.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzɛbʒɨt, AS: zebžyt

Wiktionary


zebrzydów

wieś w województwie dolnośląskim, w powiecie świdnickim


SJP.pl

Zebrzydów – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie świdnickim, w gminie Marcinowice.

Wikipedia


zebrzydowianin

mieszkaniec Zebrzydowa


SJP.pl


zebrzydowianka

mieszkanka Zebrzydowa


SJP.pl


zebrzydowice

1. nazwa kilku wsi w Polsce;
2. dzielnica Rybnika


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna

 (1.1) geogr. wieś w Polsce, w województwie małopolskim, w powiecie wadowickim, w gminie Kalwaria Zebrzydowska;

 (1.2) geogr. wieś w Polsce, w województwie śląskim, w powiecie cieszyńskim, w gminie o tej samej nazwie;

 (1.3) geogr. część miasta Rybnik w województwie śląskim;

Wiktionary

Miejscowości i ich części w Polsce

Wg TERYT jest ich 3, w tym 2 podstawowe
  • Zebrzydowice – część miasta Rybnik
  • Zebrzydowice – wieś w woj. małopolskim, w pow. wadowickim, w gminie Kalwaria Zebrzydowska
  • Zebrzydowice – wieś w woj. śląskim, w pow. cieszyńskim, w gminie Zebrzydowice

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Magnat zmarł w Zebrzydowicach w szpitalu Bonifratrów.

 (1.2) Po I wojnie światowej Śląsk Cieszyński, w tym także Zebrzydowice, stały się obszarem spornym pomiędzy Polską a Czechosłowacją.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zebrzydowiczanin mos., zebrzydowiczanka ż.

 przym. zebrzydowicki

Wiktionary


zebrzydowicki

Zebrzydowice; zebrzydowski (lokalnie)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do Zebrzydowic, związany z Zebrzydowicami

przymiotnik jakościowy

 (2.1) charakterystyczny dla Zebrzydowic lub zebrzydowiczan, mający cechy lub właściwości przypisywane Zebrzydowicom lub zebrzydowiczanom

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W 1920 roku zebrzydowickie dzieci odmówiły nauki w języku niemieckim.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zebrzydowice nmos., zebrzydowiczanin mos., zebrzydowiczanka ż.

Wiktionary


zebrzydowiczanin

mieszkaniec Zebrzydowic (wsi w Polsce)


SJP.pl


zebrzydowiczanka

mieszkanka Zebrzydowic (wsi w Polsce)


SJP.pl


zebrzydowski

1. przymiotnik od: Zebrzydów;
2. lokalny przymiotnik od: Zebrzydowice; zebrzydowicki


SJP.pl

  • Zebrzydowski – nazwisko polskie

Osoby noszące nazwisko Zebrzydowski:

  • Andrzej Zebrzydowski – biskup krakowski, kujawski, chełmski i kamieniecki
  • Florian Zebrzydowski – hetman nadworny, kasztelan lubelski i oświęcimski
  • Jan Zebrzydowski – miecznik koronny i pułkownik
  • Michał Zebrzydowski – wojewoda krakowski i starosta
  • Mikołaj Zebrzydowski (ujednoznacznienie)

Wikipedia


żebrzyszka

rodzaj roślin okrytonasiennych z rodziny astrowatych; Gonospermum


SJP.pl


zebu

zwierzę, odmiana bydła domowego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zool. typ bydła domowego hodowanego głównie w Indiach, z charakterystycznym garbem mięśniowo-tłuszczowym;

Wiktionary

Zebu indyjskie, zebu, bydło domowe garbate (Bos indicus) – forma udomowionego w starożytności bydła domowego o charakterystycznym garbie położonym na grzbiecie i masywnych rogach, rozpowszechniona w krajach podzwrotnikowych jako zwierzęta użytkowe. W Indiach otaczane jest kultem, ma specjalny status jako święta krowa. Jako zwierzę odporne na gorący i wilgotny klimat oraz wiele chorób zebu jest krzyżowane z innymi rasami bydła. Wyhodowano liczne rasy zebu.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈzɛbu, AS: zebu

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zebu indyjskie

Wiktionary


zebulon

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (2.1) hist. etn. nazwa jednego z dawnych plemięemion Izraela

 (2.2) hist. geogr. jeden z regionów Izraela w północnej części tego kraju

Wiktionary

Zebulon – imię męskie

Osoby noszące imię Zebulon
  • Zebulon − postać biblijna, syn patriarchy Jakuba
Geografia Stanów Zjednoczonych
  • Zebulon – miasto w stanie Georgia, w hrabstwie Pike
  • Zebulon – miejscowość w stanie Karolina Północna, w hrabstwie Wake

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

 (1.1) Zabulon

 (2.1) Zabulon

 (2.2) Zabulon

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

 (2.1) Izrael

 (2.2) Izrael

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. Zeb m.

 przym. Zebulonowy

frazeologia.

etymologia.

 (1.1, 2.1-2) etym|hebr|זבולון. (zevulun/zvulun)

uwagi.

tłumaczenia.

 (1.1) zobtłum|Zabulon.

źródła.

== Zebulon (język angielski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, nazwa własna

 (1.1) bibl. Zabulon

 (1.2) geogr. Zabulon

 (1.3) imię|angielski|m. Zabulon

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zeb m.

 przym. Zebulonowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Zabulon

 (2.1) Zabulon

 (2.2) Zabulon

Wiktionary


zebuwać

czasownik

 (1.1) gw-pl|Poznań. zdejmować obuwie

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zebuwanie n.

Wiktionary


zebuwanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zebuwać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zebuwać ndk.

Wiktionary


żeby

1. spójnik łączący zdanie podrzędne ze zdaniem nadrzędnym, w zależności od rodzaju zdania równoważny spójnikom: aby, byle, gdyby, choćby;
2. partykuła nadająca zdaniu charakter życzenia (inaczej: oby), rozkazu bądź zabarwiająca emocjonalnie


SJP.pl

spójnik

 (1.1) …łączący zdanie nadrzędne ze zdaniem podrzędnym okolicznikowym celu

partykuła

 (2.1) …wyrażająca życzenie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Uczę się niemieckiego, żeby móc czytać Marksa w oryginale.

 (2.1) Ach, żeby on sczezł!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒɛbɨ, AS: žeby

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) by, aby, ażeby

 (2.1) oby

Wiktionary


żebyż

partykuła "żeby" (przede wszystkim wyrażająca życzenie) wzmocniona partykułą "-ż" (np. Żebyż się w końcu udało!)


SJP.pl


zebździć

zebździć się - wulgarnie:
1. wypuścić gazy trawienne; pruknąć, pryknąć, pierdnąć;
2. wypróżnić się, zdefekować


SJP.pl


żec

dawniej: palić, przypalać, piec


SJP.pl

czasownik

 (1.1) stpol. palić

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɛt͡s, AS: žec

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żegota ż./mos., ożóg, pożar, pożoga, żagiew, żegleń, Żegań, żglisko, zgliszcze

Wiktionary


zecer

pracownik drukarni; składacz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) przest. pracownik drukarni zajmujący się składaniem publikacji za pomocą czcionek, obecnie archaizm leksykalny;

Wiktionary

Zecer (inaczej składacz; z niem. Setzer, od czasownika setzen, pol. składać) – wysoko kwalifikowany technik zecerstwa, odpowiadający wraz z metrampażem za skład ręczny lub maszynowy na potrzeby druku typograficznego. Miejscem pracy zecera, jak i metrampaża, była zecernia.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jeszcze współpracuję z zecerami – wiesz w czym składają? W metalu, z czcionek właśnie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzɛt͡sɛr, AS: zecer

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zecernia ż., zecerstwo n.

:: fż. zecerka ż.

 przym. zecerski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) składacz

Wiktionary


zecerka

kobieta, która ręcznie lub maszynowo składa tekst w drukarni; składaczka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przest. rzem. pracownica drukarni zajmujący się składaniem publikacji za pomocą czcionek

 (1.2) pot. rzem. rzemiosło zecera

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pamięta pani, ile zecerek zatrudnionych było w cieszyńskiej drukarni?

 (1.2) Kochał zecerkę, a zakład drukarski stał się jego drugim domem.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zecernia ż., zecerstwo n.

:: fm. zecer mos.

 przym. zecerski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) zecerstwo

Wiktionary


zecernia

dział drukarni, w którym odbywa się składanie tekstu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) druk. zakład lub dział drukarni, w którym odbywa się składanie tekstów

Wiktionary

Zecerstwo – dział poligrafii zajmujący się ogółem czynności prowadzących do uzyskania obrazu kolumn publikacji gotowych do druku. Dzieli się na dwie podstawowe fazy: skład i łamanie (a także równoległe z nimi nadawanie korekty). Skład to samo utworzenie tekstu, a łamanie to wprowadzenie tekstu na kolumny i połączenie go tam z materiałem ilustracyjnym. Od czasów Jana Gutenberga do końca XIX wieku zecerstwo polegało na układaniu pojedynczych czcionek wraz z innymi elementami graficznymi. Prace zecerskie usprawniło wynalezienie odlewarek do całych rzędów tekstu – wierszy linotypowych, jak i wprowadzenie szeregu innych metod automatyzujących pracę zecerni (tastry i odlewarki monotypowe), a następnie wprowadzenie fotoskładu i wreszcie DTP.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. zecerstwo n., zecer mos., zecerka ż.

 przym. zecerski

Wiktionary


zecerski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z zecerstwem, dotyczący zecerstwa

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Następne prace zecerskie składu ręcznego jak maszynowego są już do siebie zbliżone i mogą być traktowane wspólnie.

 (1.1) Szkoda, że tekst jeży się od błędów zecerskich.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zecer mos., zecerka ż., zecernia ż., zecerstwo n.

Wiktionary


zecerstwo

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) rzem. rzemiosło zecerskie

Wiktionary

Zecerstwo – dział poligrafii zajmujący się ogółem czynności prowadzących do uzyskania obrazu kolumn publikacji gotowych do druku. Dzieli się na dwie podstawowe fazy: skład i łamanie (a także równoległe z nimi nadawanie korekty). Skład to samo utworzenie tekstu, a łamanie to wprowadzenie tekstu na kolumny i połączenie go tam z materiałem ilustracyjnym. Od czasów Jana Gutenberga do końca XIX wieku zecerstwo polegało na układaniu pojedynczych czcionek wraz z innymi elementami graficznymi. Prace zecerskie usprawniło wynalezienie odlewarek do całych rzędów tekstu – wierszy linotypowych, jak i wprowadzenie szeregu innych metod automatyzujących pracę zecerni (tastry i odlewarki monotypowe), a następnie wprowadzenie fotoskładu i wreszcie DTP.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Leon trudnił się zecerstwem po powrocie z wojska.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zecer mos., zecerka ż., zecernia ż.

 przym. zecerski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zecerka

Wiktionary


zechcieć

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. chcieć)

 (1.1) nabrać ochoty coś zrobić

 (1.2) zdecydować się na coś

 (1.3) forma uprzejmego polecenia lub prośby

Wiktionary

Powiązane:

 czas. chcieć

 rzecz. chcenie n., chcica ż., chciejstwo n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zapragnąć

 (1.2) raczyć, zdecydować się, zgodzić się

 (1.3) raczyć

Wiktionary


żęcie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|żąć.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒɛ̃ɲt͡ɕɛ, AS: žńće

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żniwa nmos., żeńca m., nażęcie n., pożęcie n.

 czas. żąć ndk., nażąć dk., pożąć dk.

 przym. żniwny

Wiktionary


żędowice

wieś w Polsce


SJP.pl

Żędowice (niem. Sandowitz, śl. Żandowice) – wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie strzeleckim, w gminie Zawadzkie.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do ówczesnego województwa opolskiego.

Wikipedia


żędowicki

Żędowice


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Żędowic

Wiktionary

Patrz:

Żędowice

Powiązane:

 rzecz. Żędowice nmos., żędowiczanin m., żędowiczanka ż.

Wiktionary


żędowiczanin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żędowic

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żędowice nmos.

:: fż. żędowiczanka ż.

 przym. żędowicki

Wiktionary


żędowiczanka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żędowic

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żędowice nmos.

:: fm. żędowiczanin m.

 przym. żędowicki

Wiktionary


żędowo

wieś w Polsce


SJP.pl

Żędowo – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie nakielskim, w gminie Szubin.

Wikipedia


zedrzyjskóra

dawniej: wyzyskiwacz, zdzierca; odrzyskóra, krwiopijca, pijawka, hiena, sęp


SJP.pl


zedytować

poddać tekst edycji; wyedytować


SJP.pl


zefek

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. poufała forma imienia Józef

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Józef mos., Józefek mos., Zeflik mos.

 przym. Józefowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|Zeflik., zob. Józefek.

Wiktionary


zefel

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. Józef

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zefla ż., Zeflik mos.

Wiktionary


zeffirelli

[czytaj: dzefiRELli lub zefiRELli] nazwisko


SJP.pl


zefir

letni, delikatny wietrzyk


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) mitgr. bóg i uosobienie wiatru zachodniego, utożsamiany z rzymskim Fawoniuszem; zwiastun wiosny;

 (1.2) imię|polski|m. fakt.

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy, nazwa własna

 (2.1) mitgr. pies Akteona

Wiktionary

Zefir (gr. Ζέφυρος Zéphyros, łac. Zephyrus ‘wiatr zachodni’, Favonius ‘wiatr zachodni’) – w mitologii greckiej bóg i uosobienie wiatru zachodniego, utożsamiany z rzymskim Fawoniuszem.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zefir uosabiał łagodny, ciepły i wilgotny wiatr.

 (1.1) Kult Zefira był rozpowszechniony wśród żeglarzy i rolników.

 (1.2) Zefirowie, Zefirynowie i Zefiryny imieniny obchodzą 26 sierpnia.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzɛfʲir, AS: zefʹir

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zefir mrz., zefirek mrz., zefirowość ż., zefiryczność ż., Zefiryn mos., Zefiryna ż.

:: zdrobn. Zefirek mos., Zefireczek mos., Zefiruś mos., Zefirunio mos.

 przym. Zefirowy, zefirowy, zefiryczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Fawoniusz

 (1.2) zdrobn. Zefirek, Zefireczek, Zefiruś, Zefirunio

Wiktionary


zefira

w mitologii greckiej: bóg wiatru zachodniego


SJP.pl


zefirant

roślina z rodziny amarylkowatych, pochodząca z Ameryki


SJP.pl

Zefirant (Zephyranthes Herb.) – rodzaj roślin z rodziny amarylkowatych. Obejmuje 180 gatunków, występujących w Ameryce Południowej, Ameryce Środkowej oraz w Meksyku i Stanach Zjednoczonych w Ameryce Północnej. Introdukowany do południowej Afryki, południowej i południowo-wschodniej Azji i północno-wschodniej Australii.

Wikipedia


zefirek

Zefirek – część wsi Kroczyce w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie zawierciańskim, w gminie Kroczyce.

W latach 1975–1998 Zefirek położony był w województwie częstochowskim.

Wikipedia


zefirozaur

rodzaj roślinożernego dinozaura z rodziny hipsylofodonów


SJP.pl

Zefirozaur (Zephyrosaurus schaffi) – roślinożerny dinozaur z rodziny hipsylofodonów (Hypsilophodontidae); jego nazwa znaczy "jaszczur Zefira".

Żył w okresie wczesnej kredy (ok. 121-112 mln lat temu) na terenach Ameryki Północnej. Długość ciała ok. 1,8 m, wysokość ok. 70 cm, masa ok. 25 kg. Jego szczątki znaleziono w USA (w stanie Montana).

Zwinny, szybki biegacz (dwunożny). Posiadał piłkowate zęby, które służyły mu do rozdrabniania pokarmu. Znany z czaszki i kilku kręgów.

Wikipedia


zefiryn

imię żeńskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;

Wiktionary

Zefiryn – imię męskie pochodzenia greckiego. Jest to imię teoforyczne, utworzone za pomocą sufiksu -inus od imienia greckiego boga wiatru zachodniego, Zefira (gr. Zéphyros).

Imię nadane sporadycznie. W styczniu 2025 r. w rejestrze PESEL, wśród publicznie dostępnych danych dotyczących osób żyjących, wykazano 47 mężczyzn o imieniu Zefiryn nadanym jako imię pierwsze oraz 47 mężczyzn noszących imię Zefiryn jako imię drugie.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) 26 sierpnia przypadają imieniny Zefiryna, Zefiryny i Zefira.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zɛˈfʲirɨ̃n, AS: zefʹirỹn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zefir mos., Zefirek mos., Zefireczek mos., Zefiruś mos., zefir mrz., zefirek mrz.

:: zdrobn. Zefirynek mos., Zefiryneczek mos., Zefirynuś mos.

:: fż. Zefiryna ż.

 przym. przest. gwara. Zefirynowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zdrobn. Zefirynek, Zefiryneczek, Zefirynuś

Wiktionary


zefiryna

imię żeńskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż.;

Wiktionary

Zefiryna – imię żeńskie pochodzenia greckiego, żeńska forma imienia Zefiryn. Jest to imię teoforyczne, utworzone za pomocą sufiksu -inus od imienia greckiego boga wiatru zachodniego (Zéphyros).

Zefiryna imieniny obchodzi 26 sierpnia, 20 grudnia.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) 26 sierpnia przypadają imieniny Zefiryny, Zefiryna i Zefira.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzɛfʲiˈrɨ̃na, AS: zefʹirna

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zefir m.

:: fm. Zefiryn mos.

:: zdrobn. Zefirynka ż.

 przym. przest. gwara. Zefirynin

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zdrobn. Zefirynka

Wiktionary


zefla

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. Józefa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zefel mos., Zeflik mos.

Wiktionary


zeflik

zdrobnienie od: Józef (imię męskie)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. poufała forma imienia Józef

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Z Zeflika się latoś pieroński chachor zrobił.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Józef mos., Zefek mos., Zefel mos., Zefla ż.

 przym. Józefowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) reg. śl. Zefek., zob. Józek.

Wiktionary


zega

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. techn. piła

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|piyła, zyjga.

Wiktionary


żegadło

przyrząd służący do koagulowania chorobowo zmienionej powierzchni śluzówki lub skóry; kauter


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) narzędzie do piętnowania

Wiktionary

Przyżeganie, kauteryzacja (z gr. kautērion, żelazo do piętnowania) – zabieg leczniczy polegający na termicznym lub chemicznym koagulowaniu zmienionej patologicznie lub krwawiącej tkanki.

Najczęściej zabieg wykonuje się na powierzchni skóry lub błony śluzowej, a także dla przyspieszenia gojenia ziarninujących ran, w celu zamknięcia krwawiących naczyń krwionośnych w linii cięcia operacyjnego, zniszczenia zbędnej tkanki (brodawek, narośli, nadżerki szyjki macicy).

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. podżeganie n., żagiew ż.

 czas. podżegać ndk.

Wiktionary


zegadłowicz

nazwisko


SJP.pl


zegalitaryzować

wyrównać różnice materialne i społeczne wśród obywateli w kraju


SJP.pl


zegar

urządzenie służące do pomiaru i wskazywania czasu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) astr. jeden z gwiazdozbiorów nieba południowego;

Wiktionary

Zegar – przyrząd do ciągłego pomiaru czasu.

Ze względu na rozmiary i umiejscowienie czasomierze dzieli się na trzy grupy:

1. Zegary wielkie

  • wieżowe
  • uliczne
  • dworcowe

2. Zegary

  • astronomiczne
  • domowe (stołowe, np. zegary kaflowe, wiszące np. zegary obrazowe)
  • pojazdowe

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zegar nie zawiera gwiazd o jasności większej niż 3m.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzɛɡar, AS: zegar

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zegar mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Gwiazdozbiór Zegara, skr. Hor

Wiktionary


zegareczek

zdrobnienie od: zegarek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od: zegarek

 (1.2) mały zegarek

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Jureczku, weź zegareczek, żebyś wiedział, kiedy wrócić.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zegarek mrz., zegar mrz., zegarynka ż.

Wiktionary


zegarek

mały zegar, zwłaszcza kieszonkowy lub na rękę


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) niewielkich rozmiarów zegar

Wiktionary

Zegarek – przenośny zegar wskazujący czas dobowy (godzinę), noszony na ręku lub w kieszeni. Obecnie w powszechnym użyciu są zegarki na pasku lub bransoletce noszone na nadgarstku. Część zegarków ma też inne funkcje jak kalendarz i stoper. Zegarki są budowane w oparciu o różne technologie, m.in. elektromechaniczne i elektroniczne.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zapomniał nakręcić zegarek i spóźnił się na wykład.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zɛˈɡarɛk, AS: zegarek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zegarynka ż., zegar m., zegareczek m.

 przym. zegarowy, zegarkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) slang. sikora; reg. śl. godzinki.

Wiktionary


zegarkowy

przymiotnik od: zegarek


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z zegarkiem, dotyczący zegarka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zegar mrz., zegarek mrz., zegarynka ż.

 przym. zegarowy

Wiktionary


zegarmistrz

rzemieślnik zajmujący się naprawą zegarów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) rzem. osoba zajmująca się naprawą zegarów, zegarków

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zepsuł mi się zegarek, pójdę więc do zegarmistrza.

 (1.1) A kiedy przyjdzie także po mnie • Zegarmistrz światła purpurowy • By mi zabełtać błękit w głowie • To będę jasny i gotowy…

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zɛˈɡarmʲisṭʃ, AS: zegarmʹisṭš

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zegarmistrzostwo n.

:: fż. zegarmistrzyni ż.

 przym. zegarmistrzowski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński|godziniorz.

Wiktionary


zegarmistrzostwo

Wikipedia


zegarmistrzowski

1. zegarmistrz; zegarmistrzowy;
2. dokładny i drobiazgowy


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z zegarmistrzostwem lub zegarmistrzem

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zegarmistrzostwo n., zegarmistrz mos., zegarmistrzyni ż.

Wiktionary


zegarmistrzowy

zegarmistrz; zegarmistrzowski


SJP.pl


zegarmistrzyni

kobieta zajmująca się naprawą zegarów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) rzem. kobieta zajmująca się naprawą zegarów, zegarków

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zegarmistrzostwo n.

:: fm. zegarmistrz m.

 przym. zegarmistrzowski

Wiktionary


zegarówka

potocznie: bomba zegarowa


SJP.pl


zegarowy

zegar


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący zegara, związany z zegarem

 (1.2) obracający się, tak jak wskazówki zegara

Wiktionary

Patrz:

zegar

Wymowa:

IPA: ˌzɛɡaˈrɔvɨ, AS: zegarovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zegar mrz., zegarek mrz., zegarynka ż.

 przym. zegarkowy

Wiktionary


zegarski

nazwisko


SJP.pl


zegartowice

Miejscowości w Polsce

  • Zegartowice – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. chełmińskim, w gminie Papowo Biskupie
  • Zegartowice – wieś w woj. małopolskim, w pow. myślenickim, w gminie Raciechowice
  • Zegartowice – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. jędrzejowskim, w gminie Imielno

Wikipedia


zegarynka

samoczynne urządzenie informacyjne, podające aktualny czas po wykręceniu odpowiedniego numeru telefonicznego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. automat telefonicznie podający czas

Wiktionary

Zegarynka – usługa telefoniczna na bieżąco informująca dzwoniącego o aktualnym czasie. Polski numer zegarynki to 19226.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Najlepiej zadzwoń do zegarynki, by sprawdzić, która dokładnie jest godzina.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzɛɡaˈrɨ̃nka, AS: zegarnka

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zegarowy, zegarkowy

 rzecz. zegar, zegarek, zegareczek

Wiktionary


żegawka

gatunek pokrzywy, roślina lecznicza


SJP.pl


zegewerk

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. tartak

Wiktionary


żegiestów

wieś w Polsce


SJP.pl

Żegiestów (łem. Жеґестів, Żegestiw) – wieś w Polsce, położona w województwie małopolskim, w powiecie nowosądeckim, w gminie Muszyna. Żegiestów jest wsią sołecką położoną nad Popradem i Żegiestowskim Potokiem. Przez Żegiestów przebiega droga wojewódzka nr 971 oraz linia kolejowa nr 96. W latach 1975–1998 miejscowość znajdowała się w województwie nowosądeckim.

Wikipedia


żegiestów-zdrój

uzdrowisko w Beskidzie Sądeckim


SJP.pl

Żegiestów-Zdrój – osada wsi Żegiestów, uzdrowisko położone w Beskidzie Sądeckim, w województwie małopolskim, w powiecie nowosądeckim, w gminie Muszyna.

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa nowosądeckiego.

Wikipedia


żegiestowianin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żegiestowa lub Żegiestowa-Zdroju

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żegiestów m.

:: fż. żegiestowianka ż.

 przym. żegiestowski

Wiktionary


żegiestowianka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żegiestowa lub Żegiestowa-Zdroju

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żegiestów m.

:: fm. żegiestowianin m.

 przym. żegiestowski

Wiktionary


żegiestowski

Żegiestów-Zdrój, Żegiestów


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Żegiestowa lub Żegiestowa-Zdroju

Wiktionary

Patrz:

Żegiestów-Zdrój, Żegiestów

Powiązane:

 rzecz. Żegiestów m., żegiestowianin m., żegiestowianka ż.

Wiktionary


żegilewicz

nazwisko


SJP.pl


zegizm

kierunek ideologiczny, według którego należy powstrzymać dalszy rozwój cywilizacji, gdyż doprowadzi to do zagłady naturalnego środowiska


SJP.pl

Zegizm (ang. zegism, od inicjałów Z.G. – „zero growth” – „zerowy przyrost”) – pogląd głoszący konieczność powstrzymania lub ograniczenia wzrostu gospodarczego, gdyż jest on równoznaczny z zagładą środowiska naturalnego, przez co pośrednio stanowi zagrożenie dla istnienia samego człowieka.

Wikipedia


żegl.

skrót od: żeglarstwo, żeglarski (czytany jako cały, odmienny wyraz)


SJP.pl


żeglarek

1. drapieżny mięczak z rzędu ośmiornic;
2. duży motyl o żółtych skrzydłach w czarne poprzeczne pręgi


SJP.pl

  • żeglarek – rodzaj ośmiornic z rodziny Argonautidae
  • żeglarek (paź żeglarz) – motyl z rodziny paziowatych
  • żeglarek (weliger) – typ larwy większości mięczaków

Wikipedia

Patrz:

żeglarz

żeglarka

żeglarz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta lub dziewczyna trudniąca się żeglarstwem, uprawiająca żeglarstwo w celach rekreacyjnych

 (1.2) sport. kobieta lub dziewczyna uprawiająca żeglarstwo sportowe

Wiktionary

Patrz:

żeglarz

Wymowa:

IPA: ʒɛɡˈlarka, AS: žeglarka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żeglarstwo n., żegluga ż., żeglowność ż., żeglowanie n., żaglówka ż., żagiel m., żaglowiec m.

:: fm. żeglarz m.

 czas. żeglować ndk., pożeglować, przyżeglować

 przym. żeglarski, żeglugowy, żeglowny, żaglowy

Wiktionary


zeglarski

nazwisko


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący żeglarza lub żeglarstwa, związany z żeglarstwem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Korzeni rapu należy jednak szukać także w pieśniach żeglarskich i żołnierskich, dziecięcych wyliczankach i muzyce disco.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɛɡˈlarsʲci, AS: žeglarsʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żeglarz m., żeglarka ż., żeglarstwo n., żegluga ż., żagiel mrz., żagielek mrz., żeglowanie n.

 przym. żeglowny, żeglugowy

Wiktionary


żeglarstwo

sport polegający na pływaniu na statkach o napędzie żaglowym


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) żegl. sport. dziedzina turystyki, sportu i rekreacji na statkach żaglowych;

 (1.2) daw. żegl. odmiana transportu wodnego, która wykorzystuje statki żaglowe;

Wiktionary

Żeglarstwo – dyscyplina sportów wodnych, rodzaj turystyki lub rekreacji, a także forma szkoleń – zarówno dla późniejszych marynarzy, oficerów i kapitanów jednostek, jak i jako tzw. szkoła charakterów dla młodzieży. Żeglarstwo uprawiane jest na jednostkach pływających napędzanych siłą wiatru za pośrednictwem żagli. W dawnym znaczeniu również odmiana transportu.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. żegluga ż., żeglarz m., żeglarka ż., żeglowanie n., żagiel m., żagielek m., żaglowiec m., żaglówka ż., pożeglowanie n., zażeglowanie n., przyżeglowanie n., odżeglowanie n., żeglowność ż., żaglica ż., żaglon m., żaglonowe nmos., ożaglowanie n., żaglowanie n.

 czas. żeglować ndk., pożeglować dk., zażeglować dk., przyżeglować dk., odżeglować dk., ożaglować dk., żaglować ndk.

 przym. żeglarski, żaglowy, żeglugowy, żeglowny

 przysł. żeglarsko, żaglowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) żegluga

Wiktionary


żeglarz

1. osoba uprawiająca sport żeglarski;
2. przestarzałe: członek załogi statku; marynarz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) człowiek trudniący się żeglarstwem, uprawiający żeglarstwo dla celów rekreacyjnych lub sportowych

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (2.1) zool. zob. żeglarz portugalski.

 (2.2) ent. zob. paź żeglarz.

Wiktionary

  • żeglarz jachtowy
  • żeglarz (Physalia) – rodzaj stułbiopława
  • Żeglarz – komedia Jerzego Szaniawskiego z 1925
  • Żeglarz – polski holownik służący w latach 1938–1968

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Mój syn został żeglarzem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒɛɡlaʃ, AS: žeglaš

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żeglarstwo n., żegluga ż., żaglówka ż., żeglarka ż., żagiel m., żeglowność ż., żaglowiec m., żagielek mrz., żeglowanie n.

 czas. żeglować, pożeglować, przyżeglować

 przym. żeglarski, żeglugowy, żeglowny, żaglowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) marynarz

Wiktionary


żeglczanin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żeglec

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żeglce nmos.

:: fż. żeglczanka ż.

 przym. żeglecki

Wiktionary


żeglczanka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żeglec

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żeglce nmos.

:: fm. żeglczanin m.

 przym. żeglecki

Wiktionary


żeglecki

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Żeglec

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żeglce nmos., żeglczanin m., żeglczanka ż.

Wiktionary


żegleń

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) stpol. węgiel

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒɛɡlɛ̃ɲ, AS: žeglẽń

Wiktionary

Powiązane:

 czas. żec

Wiktionary


żeglować

czasownik niedokonany

 (1.1) przemieszczać się po wodzie środkiem transportu, szczególnie żaglowym

 (1.2) książk. o statku/łodzi: płynąć

 (1.3) książk. przen. przemieszczać się wolno i płynnie, sunąć

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɛɡˈlɔvat͡ɕ, AS: žeglovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żeglarstwo n., żagielek mrz., żegluga ż., żagiel m., żaglówka ż., żaglowiec m., żeglowanie n., żeglarz m., żeglarka ż., żeglowność ż.

 przym. żaglowy, żeglowny, żeglugowy

Wiktionary


żeglowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|żeglować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żegluga ż., żeglarstwo n., żeglarz m., żeglarka ż., żeglowność ż., żagiel mrz., żagielek mrz., żaglowiec mrz./mzw.

 czas. żeglować ndk.

 przym. żeglugowy, żeglarski, żeglowny

Wiktionary


żeglowniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: żeglowny


SJP.pl


żeglowność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mar. żegl. przydatność rzeki, jeziora itp. do ruchu statków

 (1.2) mar. żegl. cechy składające się na zdolność statku do żeglugi

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɛɡˈlɔvnɔɕt͡ɕ, AS: žeglovność

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żeglarstwo n., żagielek mrz., żegluga ż., żaglowiec m., żagiel, żeglowanie, żeglarz, żeglarka

 przym. żeglowny, żeglugowy

 czas. żeglować

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) spławność

Wiktionary


żeglowny

przymiotnik

 (1.1) żegl. zdatny do żeglugi; taki, przez który można przepłynąć statkiem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Rzeka tam się niesamowicie układa, jest inna, z pięknymi wyspami, brzegami. Wielu ludzi uważa, że Wisła powinna być żeglowna, że trzeba zupełnie ją zmieniać, dostosowywać do łodzi.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żeglarstwo n., żegluga ż., żeglarz m., żeglarka ż., żeglowanie n., żagiel m., żagielek m., żaglowiec m., żaglówka ż., pożeglowanie n., zażeglowanie n., przyżeglowanie n., odżeglowanie n., żeglowność ż., żaglica ż., żaglon m., żaglonowe nmos., ożaglowanie n., żaglowanie n.

 czas. żeglować ndk., pożeglować dk., zażeglować dk., przyżeglować dk., odżeglować dk., ożaglować dk., żaglować ndk.

 przym. żeglarski, żeglugowy, żaglowy

 przysł. żeglarsko, żaglowo

Wiktionary


żegluga

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mar. transport wodny

Wiktionary

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ʒɛɡˈluɡa, AS: žegluga

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żaglowiec mrz./mzw., żeglarz, żeglarka, żeglowność

 czas. żeglować

 przym. żeglarski

Wiktionary


żeglugowiec

pracownik przedsiębiorstwa żeglugowego


SJP.pl


żeglugowy

przymiotnik od: żegluga


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z żeglugą, dotyczący żeglugi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żeglarstwo n., żegluga ż., żeglarz m., żeglarka ż., żeglowanie n., żagiel m., żagielek m., żaglowiec m., żaglówka ż., pożeglowanie n., zażeglowanie n., przyżeglowanie n., odżeglowanie n., żeglowność ż., żaglica ż., żaglon m., żaglonowe nmos., ożaglowanie n., żaglowanie n.

 czas. żeglować ndk., pożeglować dk., zażeglować dk., przyżeglować dk., odżeglować dk., ożaglować dk., żaglować ndk.

 przym. żeglarski, żaglowy, żeglowny

 przysł. żeglarsko, żaglowo

Wiktionary


zegnać

1. goniąc, zgromadzić; spędzić; zgonić (np. Zegnałem krowy do obory.);
2. goniąc, usunąć; zgonić; przegnać, przegonić, przepędzić (np. Zegnała kozy z łąki.)


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. pożegnać)

 (1.1) wypowiadać słowa, czynić gesty pożegnania, rozstając się z kimś

 (1.2) rozstawać się z kimś, z czymś

czasownik przechodni niedokonany (dk. przeżegnać)

 (2.1) rel. czynić nad kimś lub nad czymś znak krzyża

czasownik zwrotny niedokonany żegnać się (dk. pożegnać się)

 (3.1) żegnać (1.1) siebie nawzajem

 (3.2) rozstawać się z kimś, z czymś

czasownik zwrotny niedokonany żegnać się (dk. przeżegnać się)

 (4.1) rel. czynić nad sobą znak krzyża

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Żegnałem ją ze smutkiem w sercu.

 (1.2) Wielokrotnie musiałem żegnać kolegów, bliższych i dalszych, których alkohol wpędził do grobu.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żegnanie n., odżegnanie n., odżegnywanie n., pozażegnywanie n., pożegnanie n., przeżegnanie n., zażegnanie n., zażegnywanie n.

 czas. odżegnać dk., odżegnywać ndk., pozażegnywać dk., pożegnać dk., przeżegnać dk., zażegnać dk., zażegnywać ndk.

 przym. pożegnalny

 wykrz. żegnaj, żegnam

Wiktionary


żegnaj

formuła pożegnalna, zazwyczaj wyrażająca rozstanie na zawsze


SJP.pl

wykrzyknik

 (1.1) forma pożegnania, wyrażająca zazwyczaj rozstanie na zawsze

forma czasownika.

 (2.1) 2. os. lp. rozk. od: żegnać

Wiktionary

Żegnaj (oryg. fr. Adieu) – opowiadanie Honoriusza Balzaka z 1830 roku, wchodzące w skład Studiów filozoficznych cyklu Komedia ludzka.

Wikipedia

Powiązane:

 czas. żegnać

 wykrz. żegnam

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) bywaj zdrów

Wiktionary


żegnam

1. rozstawać się z kimś kto odchodzi, np. ściskając dłoń, mówiąc: "do widzenia", lub w inny sposób;
2. robić znak krzyża; błogosławić;
3. żegnać się - żegnać jeden drugiego; kreślić znak krzyża na sobie


SJP.pl

wykrzyknik

 (1.1) zwrot używany jako pożegnanie

forma czasownika.

 (2.1) 1. os. lp. ter. od: żegnać

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na tym zakończyliśmy. Żegnam, Państwa! Do następnego wtorku!

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żegnanie n., pożegnanie n.

 czas. żegnać ndk., pożegnać dk.

 wykrz. żegnaj

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) do widzenia

Wiktionary


żegnanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|żegnać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. żegnać ndk.

 wykrz. żegnam

Wiktionary


żegnoczek

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) reg-pl|Górny Śląsk. rel. naczynie z wodą święconą

Wiktionary


żegocianin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żegot

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żegoty nmos.

:: fż. żegocianka ż.

 przym. żegocki

Wiktionary


żegocianka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żegot

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żegoty nmos.

:: fm. żegocianin m.

 przym. żegocki

Wiktionary


żegocina

wieś w Polsce


SJP.pl

Żegocina (dawn. Rzegocina) – wieś w Polsce, położona w województwie małopolskim, w powiecie bocheńskim, w gminie Żegocina. Siedziba gminy Żegocina.

W latach 1973–1976 wieś była siedzibą gminy Trzciana-Żegocina. W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa tarnowskiego.

Wikipedia


żegocinianin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żegocina

 (1.2) mieszkaniec Żegociny

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1)

:: rzecz. Żegocin m.

::: fż. żegocinianka ż.

:: przym. żegociński

 (1.2)

:: rzecz. Żegocina ż.

::: fż. żegocinianka ż.

:: przym. żegociński

Wiktionary


żegocinianka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żegocina

 (1.2) mieszkanka Żegociny

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1)

:: rzecz. Żegocin m.

::: fm. żegocinianin m.

:: przym. żegociński

 (1.2)

:: rzecz. Żegocina ż.

::: fm. żegocinianin m.

:: przym. żegociński

Wiktionary


żegociński

przymiotnik od: Żegocina, gmina w województwie małopolskim


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Żegocina

 (1.2) dotyczący Żegociny

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1) rzecz. Żegocin m., żegocinianin m., żegocinianka ż.

 (1.2) rzecz. Żegocina ż., żegocinianin m., żegocinianka ż.

Wiktionary


żegocki

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Żegot

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żegoty nmos., żegocianin m., żegocianka ż.

Wiktionary


żegota

roślina z rodziny pokoliczkowatych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) stpol. imię|polski|m.;

rzeczownik, rodzaj żeński

 (2.1) hist. kryptonim konspiracyjny Rady Pomocy Żydom, działającej w Polsce podczas II wojny światowej;

Wiktionary

  • Żegota – imię
  • Żegota – kryptonim konspiracyjny Rady Pomocy Żydom
  • Żegota – pseudonim Ignacego Domeyki
  • Żegota – pseudonim Tadeusza Kurcyusza
  • Marian Januszajtis-Żegota – 1889-1973, generał

Wikipedia

Przykłady

 (2.1) Żegota pomagała Żydom znajdować schronienie u polskich rodzin, w sierocińcach, klasztorach i innych tego typu instytucjach.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɛˈɡɔta, AS: žegota

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żagiew ż.

 czas. żec ndk.

 przym. Żegotowy

Wiktionary


żegotki

Żegotki – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie mogileńskim, w gminie Strzelno.

Wikipedia


żegowo

Żegowo – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie poznańskim, w gminie Buk.

Na południe od wsi przebiega droga wojewódzka nr 307.

Wieś szlachecka Dzegowo (Dziegowo) położona była w 1580 roku w powiecie poznańskim województwa poznańskiego. W 1580 majątek we wsi miał Hieronim Powodowski. W latach 1717–1793 Żegowo należało do kapituły poznańskiej. Wieś była znana również pod nazwami Dżegowo albo Dziegowo.

Wikipedia


zegroda

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. ogród

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zegrodniczka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|zogrod, zogrodek, zogrodka.

Wiktionary


zegrodniczka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. ogrodniczka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zegroda ż.

Wiktionary


żegrówko

Żegrówko – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie kościańskim, w gminie Śmigiel.

Wikipedia


zegrzanin

mieszkaniec Zegrza


SJP.pl


zegrzanka

mieszkanka Zegrza


SJP.pl


zegrze

wieś w Polsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) geogr. wieś w Polsce, w województwie mazowieckim, w powiecie legionowskim, w gminie Serock;

 (1.2) pot. geogr. Zegrze Południowe

 (1.3) pot. geogr. Zegrze Pomorskie

Wiktionary

Zegrze (dawn. alt. Zegrze Północne) – wieś (dawniej miasto) w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie legionowskim, w gminie Serock położona nad Jeziorem Zegrzyńskim 27 km od centrum Warszawy i 16 km od jej granic.

Zegrze uzyskało lokację miejską przed 1400 rokiem, zdegradowane przed 1540 rokiem. Do 1954 istniała gmina Zegrze. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa warszawskiego. Z Zegrzem sąsiadują Nieporęt, Jadwisin oraz Zegrze Południowe.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Michał pojechał do Zegrza nad jezioro.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zegrzanin mos., zegrzanka ż., Zegrzynek mrz.

 przym. zegrzyński

Wiktionary


zegrzyński

Zegrze


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do Zegrza, związany z Zegrzem

przymiotnik jakościowy

 (2.1) charakterystyczny dla Zegrza lub zegrzan, mający cechy lub właściwości przypisywane Zegrzu lub zegrzanom

Wiktionary

Patrz:

Zegrze

Przykłady

 (1.1) Jezioro Zegrzyńskie stanowi rezerwuar wody pitnej.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zegrzanin mos., zegrzanka ż., Zegrze n., Zegrzynek mrz.

Wiktionary


zegłowek

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. poduszka

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|zogowek, zogowka, zygowek.

Wiktionary


zeja

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. rzeka w Rosji, lewy dopływ Amuru;

Wiktionary

  • Zeja – rzeka w Rosji;
  • Zeja - miasto w Rosji;
  • Zeja – rosyjski satelita.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. zejski

Wiktionary


zejman

potocznie: stary, doświadczony marynarz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) człowiek morza, żeglarz, marynarz starszego rocznika

 (1.2) żargon żeglarski: żeglarz, człowiek morza, żeglarz/marynarz starszego rocznika

 (1.3) żargon wojskowy: marynarz starszego rocznika, wiarus

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W tawernie portowej stary barman opowiadał fantastyczne przygody swojego życia, jakoby był zejmanem w bitwie pod Oliwą.

 (1.2) Przed rejsem brakowało doświadczonych marynarzy. Na szczęście zgłosiło się kilku zejmanów.

Wiktionary


żejmo

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Janina Żejmo – radziecka aktorka pochodzenia polskiego
  • Julian Żejmo – polski operator filmowy
  • Przemysław Żejmo – polski artysta kabaretowy

Wikipedia


zejść

1. idąc, znaleźć się na dole, niżej;
2. zwolnić miejsce siedzące;
3. zejść się - spotkać się, zgromadzić się, połączyć się, odbyć się jednocześnie


SJP.pl

czasownik dokonany

 (1.1) dokonany od|schodzić.

 (1.2) gw-pl|Bukowina. wzejść, wykiełkować

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zɛjɕt͡ɕ, AS: zei ̯ść

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zejście n., chodzenie n., schodnia ż.

 czas. schodzić ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|ślyść.

Wiktionary


zejście

1. miejsce, którym się schodzi, droga biegnąca w dół;
2. zgon, śmierć


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) miejsce, w którym można skądś zejść

 (1.2) eufem. śmierć

 (1.3) odczasownikowy od|zejść.

Wiktionary

Zejście (ang. The Descent) – film produkcji brytyjskiej w reżyserii Neila Marshalla z roku 2005.

Wikipedia

Przykłady

 (1.3) Podczas zejścia ze Świnicy zginął tragicznie Józef Szaniawski.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzɛjɕt͡ɕɛ, AS: zei ̯śće

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zejściówka ż., chodzenie n.

 czas. zejść dk., schodzić ndk.

Wiktionary


zejściówka

zejście z pokładu do pomieszczeń wewnętrznych statku zabezpieczone wodoszczelną obudową; kapa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) żegl. schody prowadzące pod pokład statku;

Wiktionary

Zejściówka – zejście prowadzące do pomieszczeń znajdujących się pod pokładem na jachcie, statku lub innej jednostce pływającej. Zejściówka zazwyczaj znajduje się w tylnej ścianie pokładówki, rzadziej nadbudówki. Może prowadzić bezpośrednio z kokpitu. Z zejściówki pod pokład prowadzą schodki (schodnia, trapik) lub drabinka.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: zɛjɕˈt͡ɕufka, AS: zei ̯śćufka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zejście

Wiktionary


zejściowy

przymiotnik od: zejście


SJP.pl


zejski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Zeją, dotyczący Zei

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zeja ż.

Wiktionary


zek

więzień gułagu w Związku Radzieckim, skazany na roboty katorżnicze (słowo pochodzące od rosyjskiego wyrazu zakluczonnyj, zapisywanego skrótowo z/k)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy lub męskowierzęcy

 (1.1) hist. więzień, w szczególności więzień łagru lub gułagu;

Wiktionary

Zek – wywodzące się z socjolektu łagrowego ogólne określenie na więźnia systemu Gułagu w ZSRR. Nazwa pochodzi od skrótu z/k stosowanego w państwowych dokumentach oznaczającego osobę uwięzioną.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Udręk przysparzały zekom miliony insektów: wszy, pluskwauskiew i karaluchów, od których roiło się w łagrach.

Wiktionary


zekonomizować

uczynić bardziej ekonomicznym


SJP.pl


zekranizować

nakręcić film na podstawie powieści, sztuki teatralnej itp.


SJP.pl


zekranować

osłonić ekranami urządzenia lub przewody elektryczne


SJP.pl


zekstremizować

uczynić radykalnym, skrajnym; zradykalizować


SJP.pl


żel

1. gęsta galaretowata substancja;
2. środek kosmetyczny lub leczniczy w postaci galaretowatej substancji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. galaretowata substancja, koloid mający postać sztywnej sieci, efekt zgęstnienia płynu;

 (1.2) med. kosmet. środek leczniczy lub kosmetyczny w formie żelu (1.1)

 (1.3) muz. czynel, talerz

 (1.4) muz. noszony zwykle na czele orkiestr janczarskich instrument muzyczny składający się z dzwonków i blaszek osadzonych na długim drągu, zdobiony końskimi ogonami

Wiktionary

Żel – szczególny rodzaj układu koloidalnego, będący efektem koagulacji zolu.

Zazwyczaj ma konsystencję galaretowatą, choć niektóre rodzaje żelu są sztywne. Żel powstaje w momencie, gdy w układzie koloidalnym znajduje się tak dużo cząstek koloidalnych, że stykają się one lub łączą się ze sobą w wielu punktach, tworząc strukturę sieci przestrzennej, która rozprzestrzenia się w całej objętości substancji, uniemożliwiając swobodne przemieszczanie się cząsteczek fazy rozpraszającej (cieczy lub gazu). Nazywa się to procesem koagulacji. W przypadku żeli tworzonych przez polimery proces koagulacji może też następować na skutek chemicznej reakcji sieciowania.

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Dzisiaj zamiast szlacheckich kapeluszy macie na głowach bejsbolówki, żel lub kolorowe pasemka.

 (1.2) Jak mój mały ząbkował, dawałam mu na dziąsła żel z benzokainą i przestawał płakać.

 (1.3) W naszej orkiestrze gram na werblu i żelach.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɛl, AS: žel

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1-2)

:: rzecz. żelowanie n.

:: czas. żelować ndk.

:: przym. żelowy

Wiktionary


zelandczyk

mieszkaniec Zelandii (wyspy w Danii)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Zelandii (w Holandii)

 (1.2) mieszkaniec Zelandii (w Danii)

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Flota duńska składała się z Zelandczyków, Szlezwiczan, Skanów i Jutlandczyków.

 (1.2) Albo Zelandczycy mają gorsze zdrowie od Jutlandczyków, albo po prostu łatwiej im zadzwonić do szefa i zgłosić, że są chorzy.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zelandia ż.

:: fż. Zelandka ż.

 przym. zelandzki

Wiktionary


zelandia

1. prowincja w Holandii;
2. największa wyspa duńska


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. wyspa Danii;

 (1.2) geogr. adm. prowincja Holandii;

 (1.3) geogr. adm. region administracyjny Danii;

 (1.4) geogr. mikrokontynent leżący na wschód od Australii;

Wiktionary

Dania:

  • Zelandia – region administracyjny
  • Zelandia – wyspa

Holandia:

  • Zelandia – prowincja

Inne:

  • Zelandia – mikrokontynent
  • Zelandia – personifikacja narodowa Nowej Zelandii

Zobacz też:

  • Nowa Zelandia
  • Zeelandia

Wikipedia

Wymowa:

IPA: zɛˈlãndʲja, AS: zelãndʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zelandczyk mos., Zelandka ż., zelandzki mrz.

 przym. zelandzki

Wiktionary


zelandka

mieszkanka Zelandii (wyspy w Danii)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Zelandii (w Holandii)

 (1.2) mieszkanka Zelandii (w Danii)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zelandia ż.

:: fm. Zelandczyk mos.

 przym. zelandzki

Wiktionary


zelandzki

Zelandia


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Zelandią (w Holandii) lub jej mieszkańcami

 (1.2) związany z Zelandią (w Danii) lub jej mieszkańcami

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) jęz. grupa gwar języka niderlandzkiego, używana głównie w holenderskich prowincjach Zelandii i Holandii Południowej;

Wiktionary

Patrz:

Zelandia

Powiązane:

 rzecz. Zelandka ż., Zelandczyk mos., Zelandia ż.

Wiktionary


zelant

przestarzałe: zagorzały obrońca, zwolennik jakiejś religii lub idei; zelota


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) przest. inaczej: zelota

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wrogowie moi nie chcą dać za wygraną: codziennie jeszcze podsycają publicznie krzyki zbyt gorliwych zelantów, którzy obsypują mnie obelgami z czystej pobożności i ciskają na mnie kamieniem przez chrześcijańskie miłosierdzie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzɛlãnt, AS: zelãnt

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zelotyzm m., zelantyzm m., stpol. zelozja ż., stpol. zelus m., zelota m., daw. zelator m.

:: forma żeńska zelotka ż.

 przym. zelocki

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zelota, daw. zelator

Wiktionary


zelantka

zagorzała wyznawczyni, zwolenniczka jakiejś religii lub idei; zelotka, zelatorka


SJP.pl


żelaśkiewicz

nazwisko


SJP.pl


żelasko

nazwisko


SJP.pl


żelastwo

pogardliwie o dużym i ciężkim metalowym sprzęcie lub konstrukcji (np. pralce, samochodzie, maszynie do szycia)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) kawałki żelaza, różne stare przedmioty z żelaza

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɛˈlastfɔ, AS: želastfo

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żelazownik mrz., żelazowiec mrz., żelazko n., żelazo

Wiktionary


zelator

gorliwy wyznawca czegoś, osoba usilnie starająca się o coś; zelant


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) daw. inaczej: zelota

Wiktionary

Wikipedia

Wymowa:

IPA: zɛˈlatɔr, AS: zelator

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zelotyzm m., zelantyzm m., stpol. zelozja ż., stpol. zelus m., zelant m., zelota m.

:: forma żeńska zelotka ż.

 przym. zelocki

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zelota, zelant

Wiktionary


zelatorka

zagorzała wyznawczyni, zwolenniczka jakiejś religii lub idei; zelotka, zelantka


SJP.pl

Wikipedia


żelatyna

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) chem. spoż. kulin. bezbarwne ciało stałe, naturalna substancja, będąca mieszaniną białek i peptydów, pozyskiwana w drodze częściowej hydrolizy kolagenu, zawartego w skórze, chrząstkach i kościach zwierzęcych, stosowana m.in. w przemyśle spożywczym, farmaceutycznym i przy produkcji materiałów fotograficznych;

Wiktionary

Żelatyna (ATC: B 05 AA 06) – naturalne rozpuszczalne białko, żelujące lub nieżelujące, uzyskane w wyniku częściowej hydrolizy kolagenu pochodzącego z kości, skóry i skórek oraz ścięgien zwierząt. Składa się z glicyny, proliny i hydroksyproliny. Rozpuszczona w wodzie tworzy zol liofilowy (układ koloidalny), łatwo przechodzący w żel, jeśli temperatura otoczenia nie jest zbyt wysoka.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌʒɛlaˈtɨ̃na, AS: želatna

Wiktionary

Powiązane:

 przym. żelatynowy, żelatynowaty

Wiktionary


żelatynka

zdrobnienie od: żelatyna


SJP.pl


żelatynowaty

przypominający konsystencją żelatynę


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) podobny do żelatyny, przypominający żelatynę

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒɛlatɨ̃nɔˈvatɨ, AS: želatỹnovaty

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żelatyna

 przym. żelatynowy

Wiktionary


żelatynowy

przymiotnik od: żelatyna


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) przym. od żelatyna

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Stanowczo za dużo, zwłaszcza gdy przypomnieć, że wicepremier Tomaszewski był już obiektem polowania przy okazji afery żelatynowej.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒɛlatɨ̃ˈnɔvɨ, AS: želatỹnovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żelatyna ż.

 przym. żelatynowaty

Wiktionary


żelazek

nazwisko


SJP.pl


żelaziak

ruda żelaza


SJP.pl

Żelaziak – stara nazwa skały osadowej zawierającej związki żelaza, tworzącej rudy darniowe.

Rozróżnia się:

  • żelaziak czerwony (hematyt) – występuje m.in. w Rudkach k. Nowej Słupi
  • żelaziak brunatny (limonit)
  • żelaziak ilasty (syderyt ilasty)
  • żelaziak jeziorny (ruda jeziorna)

Wikipedia


żelazian

sól zawierająca żelazo


SJP.pl


żelaziany

sól zawierająca żelazo


SJP.pl


żelazica

Pylica płuc – przewlekła choroba układu oddechowego, wywołana długotrwałym wdychaniem pyłów. Charakteryzuje się występowaniem przewlekłego zapalenia oskrzeli i postępowej rozedmy płuc, z czasem dochodzi do powstania serca płucnego i niewydolności krążenia.

Wikipedia


żelazicowy

przymiotnik od: żelazica


SJP.pl


żelazicyjanek

Cyjanożelaziany(III) (tradyc. żelazicyjanki; nazwy systematyczne: heksacyjanidożelaziany(III) lub heksacyjanidożelaziany(3+), daw. heksacyjanożelaziany(III)) – związki kompleksowe o ogólnym wzorze [Fe(CN)6]3−, w których funkcję anionu pełni kompleks żelaza(III) (Fe3+) z sześcioma grupami cyjankowymi (CN).

Wikipedia


żelazieński

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Żelazna

 (1.2) dotyczący Żelaznej

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1)

:: rzecz. Żelazno n., żelaźnianin m., żelaźnianka ż.

 (1.2)

:: rzecz. Żelazna ż., żelaźnianin m., żelaźnianka ż.

:: przym. żelaźniański

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) żelaźniański

Wiktionary


żelazistoczarny

czarny o odcieniu żelaza


SJP.pl


żelazisty

zawierający związki żelaza


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) zawierający żelazo

 (1.2) mający żelazowy posmak

 (1.3) biol. czerpiący energię z utleniania związków żelazawych

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żelazo n., żelazko n., żelazowiec mrz., żelazownik mrz.

 przym. żelazawy, żelazny, żelazowy

Wiktionary


żelazko

nazwisko


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) urządzenie służące do ręcznego prasowania;

 (1.2) pot. bank. mechaniczne urządzenie służące do ręcznej akceptacji transakcji dokonywanych za pomocą wypukłych kart płatniczych

 (1.3) górn. dawne narzędzie górnicze w kształcie klina

Wiktionary

Żelazko – urządzenie służące do prasowania, czyli wygładzania tkaniny za pomocą wysokiej temperatury i nacisku. Prasowanie działa, gdyż pod wpływem temperatury rozluźniają się więzy w cząsteczkach polimerów tworzących włókna tkaniny. Kiedy włókna są gorące, rozprostowują się pod naciskiem żelazka i zachowują kształt po ochłodzeniu. Niektóre tkaniny jak np. bawełna wymagają też zastosowania wody.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Przyszedłem w niewyprasowanej koszuli, bo zepsuło mi się żelazko.

 (1.2) Wcześniej transakcje z użyciem kart wypukłych w przypadku braku łączności z bankiem były realizowane za pomocą tzw. imprintera (potocznie zwanego „żelazkiem”). Tworzył on odbicie karty, i na podstawie zdobytych w ten sposób danych sprzedawca otrzymywał później swoją należność. Dziś jednak imprintery zostały niemalże wycofane z użycia.

 (1.2) Imprinter to maszynka zwana też potocznie żelazkiem, umożliwiająca odbicie wizerunku karty na specjalnym papierze.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɛˈlaskɔ, AS: želasko

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żelastwo n., żelazo n., żelaźniak m., żeliwo n., odżelaziacz m., żelazian m., odżelazianie n., żelazowanie n., Żelazno n., żelazowiec mrz., żelazownik mrz.

 czas. żelazować ndk., odżelazić dk.

 przym. żelazny, żelazowy, żelazawy, żelazisty, zażelaziony, żelazkowy

 temsłow. żelazi-, żelazo-

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|biglosko, żelosko, żelozko.

 (1.2) imprinter, pot. powielacz ręczny

Wiktionary


żelazków

nazwisko


SJP.pl

2 miejscowości w Polsce:

  • Żelazków – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. kaliskim, w gminie Żelazków
  • Żelazków – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. słupeckim, w gminie Słupca

Wikipedia


żelazkowianin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żelazkowa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żelazków m.

:: fż. żelazkowianka ż.

 przym. żelazkowski

Wiktionary


żelazkowianka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żelazkowa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żelazków m.

:: fm. żelazkowianin m.

 przym. żelazkowski

Wiktionary


żelazkowo

2 miejscowości w Polsce:

  • Żelazkowo – wieś w woj. pomorskim, w pow. lęborskim, w gminie Nowa Wieś Lęborska
  • Żelazkowo – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. gnieźnieńskim, w gminie Niechanowo

Wikipedia


żelazkowski

przymiotnik od: Żelazkowo, Żelazków


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Żelazkowa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żelazków m., żelazkowianin m., żelazkowianka ż.

Wiktionary


żelazkowy

żelazko


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z żelazkiem, dotyczący żelazka

Wiktionary

Patrz:

żelazko

Powiązane:

 rzecz. żelazko n.

Wiktionary


żelaźniak

żeleźniak;
1. mały, prymitywny piecyk żelazny
2. roślina z rodziny wargowych
3. odmiana późnojesiennej jabłoni
4. gwarowo o żeliwnym garnku, saganie


SJP.pl


żelaźnianin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żelazna

 (1.2) mieszkaniec Żelaznej

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1)

:: rzecz. Żelazno n.

::: fż. żelaźnianka ż.

:: przym. żelazieński

:: rzecz. Żelazna n.

::: fż. żelaźnianka ż.

:: przym. żelaźniański, żelazieński

Wiktionary


żelaźnianka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żelazna

 (1.2) mieszkanka Żelaznej

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1)

:: rzecz. Żelazno n.

::: fm. żelaźnianin m.

:: przym. żelazieński

 (1.2)

:: rzecz. Żelazna n.

::: fm. żelaźnianin m.

:: przym. żelaźniański, żelazieński

Wiktionary


żelaźniański

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Żelaznej

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żelazna ż., żelaźnianin m., żelaźnianka ż.

 przym. żelazieński

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) żelazieński

Wiktionary


żelaźnieński

owca żelaźnieńska - polska rasa owcy domowej wyhodowana w Rolniczym Zakładzie Doświadczalnym w Żelaznej


SJP.pl


żelaźnik

tropikalne drzewo z rodziny sączyńcowatych, występujące w około 100 gatunkach w strefie międzyzwrotnikowej; złotorąb


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) bot. drzewo z rodziny sączyńcowatych

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɛˈlaʑɲik, AS: želaźńik

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) złotorąb

Wiktionary


żelazno

5 miejscowości w Polsce:

  • Żelazno – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. kłodzkim, w gminie Kłodzko
  • Żelazno – osada w woj. pomorskim, w pow. wejherowskim, w gminie Choczewo
  • Żelazno – osada w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. nidzickim, w gminie Nidzica
  • Żelazno – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. kościańskim, w gminie Krzywiń
  • Żelazno – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. pilskim, w gminie Wyrzysk

Wikipedia


żelaznoboki

przymiotnik

 (1.1) mający boki z żelaza

 (1.2) hist. jako przydomek władców → dzielny, odważny

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) hist. XVII w. członek doborowej jazdy parlamentu uzbrojonej jak arkebuzeria, zorganizowanej przez Crommwella podczas angielskiej wojny domowej pomiędzy stronnikami króla a parlamentem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Gdy zapalano na nich światła (każdy z tych, bynajmniej nie uroczych, zbiorników na ładunki wiózł we wnętrzu swego żelaznobokiego kadłuba obłaskawioną błyskawicę), stroiły noc w tandetne świecidełka elektrycznych sklepowych blasków, jakby rozpadła się w kawałki jakaś pryncypalna ulica i spłynęła do morza.

 (2.1) Jeżeli król uderzy na nas całą armią, nie pomogą nawet moi żelaznobocy.

Wiktionary


żelaznogórski

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Żelaznej Góry

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żelazna Góra ż., żelaznogórzanin m., żelaznogórzanka ż.

Wiktionary


żelaznogórzanin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żelaznej Góry

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żelazna Góra ż.

:: fż. żelaznogórzanka ż.

 przym. żelaznogórski

Wiktionary


żelaznogórzanka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żelaznej Góry

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żelazna Góra ż.

:: fm. żelaznogórzanin m.

 przym. żelaznogórski

Wiktionary


żelaznomościanin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żelaznego Mostu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żelazny Most m.

:: fż. żelaznomościanka ż.

 przym. żelaznomostecki

Wiktionary


żelaznomościanka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żelaznego Mostu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żelazny Most m.

:: fm. żelaznomościanin m.

 przym. żelaznomostecki

Wiktionary


żelaznomostecki

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Żelaznego Mostu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żelazny Most m., żelaznomościanin m., żelaznomościanka ż.

Wiktionary


żelazny

1. będący żelazem, zrobiony z żelaza;
2. zawierający żelazo;
3. przenośnie:
a) silny, mocny, odporny fizycznie i psychicznie;
b) bezwzględny, ściśle przestrzegany;
c) stały, niezmienny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) wykonany z żelaza lub zawierający żelazo

 (1.2) dotyczący żelaza

 (1.3) przen. wytrzymały fizycznie, psychicznie, odporny, mocny, silny, twardy jak żelazo

 (1.4) przen. ściśle przestrzegany

 (1.5) przen. funkcjonujący w niezmienionej postaci

Wiktionary

Osoby:

  • Roger Zelazny – amerykański pisarz science-fiction i fantasy
  • Agnieszka Franków-Żelazny – dyrygent, muzyk, biolog, kierownik Chóru Filharmonii im. W. Lutosławskiego we Wrocławiu
  • Ernest Żelazny – arcyksiążę Styrii, Karyntii i Krainy
  • Fryderyk II Żelazny – Fryderyk II Hohenzollern – margrabia brandenburski
  • Henryk V Żelazny – książę żagański
  • Jan II Żelazny (Raciborski) – książę raciborski
  • Mirosław Żelazny – filozof, etyk i estetyk, profesor UMK
  • Roman Żelazny – polski fizyk, Prezes Państwowej Agencji Atomistyki w latach 1989–1992
  • Teresa Żelazny – psycholog, pierwsza Naczelniczka Harcerek Związku Harcerstwa Polskiego rok założenia 1918
  • Zdzisław Badocha ps. „Żelazny” – żołnierz Armii Krajowej
  • Edward Taraszkiewicz ps. „Żelazny” – żołnierz Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość, komendant oddziału WiN Obwodu Włodawa

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Dobywając się ciągle bezskutecznie, spostrzegł, że bramę zamykała tylko żelazna zasuwka z drugiej strony.

 (1.2) Obszar ten był zamieszkany już w epoce kamienia i stał się ważnym ośrodkiem przemysłu żelaznego w czasach Imperium Rzymskiego.

 (1.2) Mam zgłosić się do punktu szczepień na ul. Żelaznej w najbliższą środę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɛˈlaznɨ, AS: želazny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żelazo n., żelazko n., żelazowiec mrz., żelazownik mrz.

 przym. żelazowy, żelazisty

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|żelazowy.

 (1.3) niepodatny, nieugięty, niezłomny, odporny, twardy, wytrzymały, zahartowany; przest. hartowny

 (1.4) absolutny, bezwarunkowy, bezwzględny

 (1.5) nienaruszalny, trwały

Wiktionary


żelazo

pierwiastek chemiczny o symbolu Fe


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) pot. pospolity, srebrzystoszary i twardy metal z wysoką zawartością żelaza (1.2)

 (1.2) chem. fiz. metaliczny pierwiastek chemiczny o symbolu Fe i liczbie atomowej 26;

 (1.3) przen. pot. przedmiot z żelaza (1.1) lub jego stopu

 (1.4) przen. przest. zbroja

 (1.5) przen. przest. broń biała

 (1.6) sport. środ. w kulturystyce i dyscyplinach siłowych: ciężar, ciężarek

 (1.7) sport. środ. w golfie: metalowy kij

 (1.8) gw-pl|Górny Śląsk. techn. kilof

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Do produkcji rur kanalizacyjnych użyto żelaza.

 (1.2) Żelazo jest składnikiem hemoglobiny.

 (1.3) W sklepie z żelazami kupiłem pręty zbrojeniowe.

 (1.4) Wojsko niemieckie nieliczne, ale siła jego wielka, albowiem od stóp do głowy w żelazo zakute.

 (1.5) Żelazo i nieprzyjaciela znaydziesz w przedsieni twego pałacu. sic.

 (1.6) Gdy rzucasz żelazem, zyskujesz mięśnie.

 (1.7) Żelaza służą do strzałów na mniejsze odległości.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɛˈlazɔ, AS: želazo

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żelastwo n., żelazko n., żelaźniak m., żeliwo n., odżelaziacz m., żelazian m., żelazowiec mrz., żelazownik mrz.

 czas. żelazować, odżelazić

 przym. żelazny, żelazowy, żelazawy, żelazisty, zażelaziony

 temsłow. żelazi-, żelazo-

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) stal, staliwo, żeliwo; gw-pl|Górny Śląsk|zelazło, zielazło, zielazo, żelazło., gw-pl|Poznań|ajzol.

 (1.2) Fe

 (1.3) żelastwo, metal, gw-pl|Poznań|ajzol.

 (1.4) zbroja, pancerz

 (1.5) biała broń

 (1.6) ciężarek, obciążenie

 (1.8) gw-pl|Górny Śląsk|szramówa, szramówka.

Wiktionary


żelazobeton

beton wzmacniany prętami stalowymi; żelbeton, żelbet


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) bud. beton wzmocniony elementami ze stali

Wiktionary

Żelbet (żelazobeton, żelbeton) – kompozyt strukturalny składający się z betonu wzmocnionego stalowymi prętami zbrojeniowymi lub jednym elementem stalowym zwanym wkładką stalową. Żelbet formuje się w elementy konstrukcyjne lub całe obiekty monolityczne za pomocą form drewnianych (szalowanie), stalowych lub plastikowych. Nazywany jest czasem wynalazkiem XIX wieku.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zbrojenie żelazobetonu wykonane było ze zbyt cienkich prętów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒɛlazɔˈbɛtɔ̃n, AS: želazobetõn

Wiktionary

Powiązane:

 przym. żelazobetonowy, żelbetowy

 skr. żelbet

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) żelbet

Wiktionary


żelazobetonowiec

w budownictwie: budowla z żelazobetonu


SJP.pl


żelazobetonowy

żelazobeton


SJP.pl

Patrz:

żelazobeton

żelazochrom

żelazostop przejściowy stosowany do wyrobu stali nierdzewnych, kwasoodpornych, żaroodpornych i narzędziowych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. żelazostop z dużą zawartością chromu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przy wytwarzaniu odlewów z żeliwa odpornego na wysoką temperaturę, ścieranie czy korozję stosuje się właśnie żelazochrom.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒɛlaˈzɔxrɔ̃m, AS: želazoχrõm

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ferrochrom

Wiktionary


żelazochromowy

żużel żelazochromowy - kruchy żużel otrzymywany jako produkt uboczny przy wytapianiu żelazochromu, stosowany w odlewnictwie do utwardzania mas formierskich ze szkłem wodnym; chromalit


SJP.pl


żelazocyjanek

związek cyjanowy żelaza trójwartościowego stosowany w analizach chemicznych, do wyrobu pigmentów, w fotografii


SJP.pl

Cyjanożelaziany(II) (tradyc. żelazocyjanki; nazwy systematyczne: heksacyjanidożelaziany(II) lub heksacyjanidożelaziany(4+), daw. heksacyjanożelaziany(II)) – związki kompleksowe o ogólnym wzorze [Fe(CN)6]4−, w których funkcję anionu pełni kompleks żelaza(II) (Fe2+) z sześcioma grupami cyjankowymi (CN).

Wikipedia


żelazocyjanki

związek cyjanowy żelaza trójwartościowego stosowany w analizach chemicznych, do wyrobu pigmentów, w fotografii


SJP.pl

Cyjanożelaziany(II) (tradyc. żelazocyjanki; nazwy systematyczne: heksacyjanidożelaziany(II) lub heksacyjanidożelaziany(4+), daw. heksacyjanożelaziany(II)) – związki kompleksowe o ogólnym wzorze [Fe(CN)6]4−, w których funkcję anionu pełni kompleks żelaza(II) (Fe2+) z sześcioma grupami cyjankowymi (CN).

Wikipedia


żelazodajny

bogaty w rudy żelaza


SJP.pl


żelazofosfor

żelazostop przejściowy stosowany do wyrobu żeliw i stali automatowych


SJP.pl


żelazokoks

koks otrzymywany w wyniku koksowania mieszanki rudy żelaza i węgla


SJP.pl


żelazokrzem

żelazostop składający się z żelaza i krzemu (FeSi) stanowiący dodatek w różnych procesach przemysłu metalurgicznego; ferrokrzem


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. żelazostop z dużą zawartością krzemu;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W naszej hucie możliwa jest również produkcja żelazokrzemu o innej granulacji.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒɛlaˈzɔkʃɛ̃m, AS: želazokšẽm

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ferrokrzem

Wiktionary


żelazokrzemoaluminium

stop przejściowy zawierający żelazo, krzem i aluminium, stosowany przy produkcji stali i do wyrobu stopów metali nieżelaznych jako modyfikator i odtleniacz; silical


SJP.pl


żelazokrzemochrom

stop przejściowy zawierający żelazo, krzem i chrom, stosowany przy produkcji stali stopowej w celu nadania jej odpowiednich właściwości


SJP.pl


żelazokrzemomangan

stop przejściowy zawierający żelazo, krzem i mangan, stosowany przy produkcji stali stopowej w celu nadania jej odpowiednich właściwości; silicomangan


SJP.pl


żelazokrzemowy

żelazokrzem


SJP.pl

Patrz:

żelazokrzem

żelazomangan

żelazostop przejściowy stosowany do wyrobu stopów metali nieżelaznych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. żelazostop z dużą zawartością manganu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ta firma to czołowy producent żelazomanganu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒɛlazɔ̃ˈmãŋɡãn, AS: želazõmãŋgãn

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ferromangan

Wiktionary


żelazomanganowy

przymiotnik od: żelazomangan


SJP.pl


żelazomolibden

żelazostop przejściowy stosowany do wyrobu stali stopowych konstrukcyjnych i narzędziowych


SJP.pl


żelazomolibdenowy

żelazomolibden


SJP.pl

Patrz:

żelazomolibden

żelazonośny

obfitujący w żelazo; dostarczający żelaza; zawierający żelazo


SJP.pl


żelazopodobny

mający niektóre właściwości żelaza; przypominający żelazo


SJP.pl


żelazoporfiryna

związek nadający krwi czerwony kolor, połączenie żelaza z protoporfiryną


SJP.pl


żelazoryt

1. technika graficzna polegająca na odbijaniu na papierze rysunku wykonanego rylcem na płytce żelaznej;
2. rycina wykonana tą techniką


SJP.pl


żelazorytnictwo

sztuka wykonywania żelazorytów


SJP.pl


żelazorytnik

specjalista w dziedzinie żelazorytnictwa


SJP.pl


żelazostop

stop przejściowy zawierający żelazo i jeden lub więcej pierwiastków należący do metali nieżelaznych bądź półmetali (np. krzem, mangan, chrom) będący dodatkiem przy produkcji stali jako modyfikator lub odtleniacz; ferrostop


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. stop żelaza z innymi pierwiastkami chemicznymi;

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Żelazostopy spełniają funkcje modyfikatorów i odtleniaczy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒɛlaˈzɔstɔp, AS: želazostop

Wiktionary

Powiązane:

 przym. żelazostopowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ferrostop

Wiktionary


żelazotytan

stop żelaza o dużej zawartości tytanu, stosowany jako dodatek stopowy staliw


SJP.pl


żelazować

powlekać warstwą żelaza lub związku żelaza


SJP.pl


żelazowanad

stop żelaza o dużej zawartości wanadu, stosowany jako dodatek stopowy staliw


SJP.pl


żelazowanadowy

żelazowanad


SJP.pl

Patrz:

żelazowanad

żelazowce

grupa pierwiastków chemicznych stanowiąca VIII grupę główną układu okresowego: żelazo, ruten, osm i has


SJP.pl

Żelazowce – pierwiastki chemiczne znajdujące się w grupie 8 układu okresowego (dawniej zaliczane do VIII grupy pobocznej, której pierwszą triadę również nazywano żelazowcami) – są to żelazo (Fe), ruten (Ru), osm (Os) i has (Hs).

Wikipedia


żelazówczanin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żelazówki

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żelazówka ż.

:: fż. żelazówczanka ż.

 przym. żelazówecki

Wiktionary


żelazówczanka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żelazówki

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żelazówka ż.

:: fm. żelazówczanin m.

 przym. żelazówecki

Wiktionary


żelazówecki

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Żelazówki

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żelazówka ż., żelazówczanin m., żelazówczanka ż.

Wiktionary


żelazowice

Żelazowice – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie opoczyńskim, w gminie Białaczów.

Wieś jest siedzibą rzymskokatolickiej parafii Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny.

Prywatna wieś szlachecka, położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie opoczyńskim województwa sandomierskiego. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa piotrkowskiego.

Wikipedia


żelazowicki

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Żelazowic

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żelazowice nmos., żelazowiczanin m., żelazowiczanka ż.

Wiktionary


żelazowiczanin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żelazowic

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żelazowice nmos.

:: fż. żelazowiczanka ż.

 przym. żelazowicki

Wiktionary


żelazowiczanka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żelazowic

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żelazowice nmos.

:: fm. żelazowiczanin m.

 przym. żelazowicki

Wiktionary


żelazowiec

1. każdy pierwiastek z ósmej grupy układu okresowego Mendelejewa: żelazo, ruten, osm i has;
2. rodzaj roślin z rodziny mirtowatych; żelazownik;
3. statek przystosowany do transportu żelaza


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. pierwiastek chemiczny z grupy 8 układu okresowego;

 (1.2) chem. pierwiastek chemiczny z pierwszej triady VIII grupy pobocznej układu okresowego

 (1.3) bot. żelazownik

Wiktionary

Żelazowiec – część wsi Dąbrowica w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie bocheńskim, w gminie Bochnia.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa tarnowskiego.

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Żelazowce stosuje się szeroko w przemyśle.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒɛlaˈzɔvʲjɛt͡s, AS: želazovʹi ̯ec

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żelazo n., żelastwo n., żelazko n., żelaźniak m., żeleźniak m., żelazowanie n., żelazownik mrz.

 czas. żelazować ndk.

 przym. żelazny, żelazisty

Wiktionary


żelazownik

rodzaj roślin z rodziny mirtowatych; żelazowiec


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) bot. wiecznie zielone drzewo występujące w Australii, Nowej Zelandii i Polinezji

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na wystawie podziwialiśmy szkarłatne kwiaty żelazownika.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒɛlaˈzɔvʲɲik, AS: želazovʹńik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żelazowiec m., żelazo n., żelastwo n., żelazko n., żelaźniak m., żeleźniak m., żelazowanie n.

 czas. żelazować ndk.

 przym. żelazny, żelazisty

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) żelazowiec

Wiktionary


żelazowolfram

stop żelaza z wolframem, stosowany do wyrobu stopowych stali narzędziowych, włókien żarowych i elektrod do żarówek, lamp elektronowych itp.


SJP.pl


żelazowolframowy

żelazowolfram


SJP.pl

Patrz:

żelazowolfram

żelazowowolski

przymiotnik od: Żelazowa Wola


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do Żelazowej Woli, związany z Żelazową Wolą

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zajrzeliśmy do żelazowowolskiego dworku tuż przed samym zamknięciem.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żelazowa Wola ż., żelazowowolanin mos., żelazowowolanka ż.

Wiktionary


żelazowski

nazwisko


SJP.pl


żelazowy

przymiotnik od: żelazo


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. żelazny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żelazko n., żelazo n.

 przym. żelazny, żelazisty

Wiktionary


zelazło

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. żelazo

Wiktionary


żelbet

beton wzmacniany prętami stalowymi; żelbeton, żelazobeton


SJP.pl

skrótowiec grupowy w funkcji rzeczownika rodzaju męskorzeczowego

 (1.1) = bud. żelazobeton;

Wiktionary

Żelbet (żelazobeton, żelbeton) – kompozyt strukturalny składający się z betonu wzmocnionego stalowymi prętami zbrojeniowymi lub jednym elementem stalowym zwanym wkładką stalową. Żelbet formuje się w elementy konstrukcyjne lub całe obiekty monolityczne za pomocą form drewnianych (szalowanie), stalowych lub plastikowych. Nazywany jest czasem wynalazkiem XIX wieku.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Fundament wykonaliśmy z żelbetu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒɛlbɛt, AS: želbet

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żelazobeton m., żelbeton m.

 przym. żelbetowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) żelazobeton, żelbeton, stalbet, stalobeton

Wiktionary


żelbetnictwo

dziedzina budownictwa traktująca o zastosowaniu żelbetu


SJP.pl


żelbeton

beton wzmacniany prętami stalowymi; żelazobeton, żelbet


SJP.pl

Żelbet (żelazobeton, żelbeton) – kompozyt strukturalny składający się z betonu wzmocnionego stalowymi prętami zbrojeniowymi lub jednym elementem stalowym zwanym wkładką stalową. Żelbet formuje się w elementy konstrukcyjne lub całe obiekty monolityczne za pomocą form drewnianych (szalowanie), stalowych lub plastikowych. Nazywany jest czasem wynalazkiem XIX wieku.

Wikipedia


żelbetonowiec

budynek o żelbetonowej konstrukcji


SJP.pl


żelbetowy

przymiotnik od: żelbet


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) wykonany z żelbetu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Strop zespolony składa się z stalowych belek i płyty żelbetowej.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʒɛlbɛˈtɔvɨ, AS: želbetovy

Wiktionary

Powiązane:

 skr. żelbet

 rzecz. żelazobeton mrz.

Wiktionary


zelda

1. imię żeńskie;
2. zdrobnienie od: Gryzelda


SJP.pl

Wikipedia


zele

instrument perkusyjny; talerze, czynele, żele


SJP.pl

Belgia:

  • Zele – gmina w Regionie Flamandzkim, w prowincji Flandria Wschodnia, w okręgu Dendermonde

Francja:

  • Zele – niderlandzka nazwa gminy Selles

Polska:

  • Zele – część wsi Łebcz w Polsce, położona w województwie pomorskim, w powiecie puckim, w gminie Puck

Wikipedia


żelechlinczanin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żelechlinka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żelechlinek m.

:: fż. żelechlinczanka ż.

 przym. żelechlinecki

Wiktionary


żelechlinczanka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żelechlinka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żelechlinek m.

:: fm. żelechlinczanin m.

 przym. żelechlinecki

Wiktionary


żelechlinecki

przymiotnik od: Żelechlinek


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Żelechlinka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żelechlinek m., żelechlinczanin m., żelechlinczanka ż.

Wiktionary


żelechlinek

Żelechlinek – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie tomaszowskim, w gminie Żelechlinek.

Miejscowość jest siedzibą gminy Żelechlinek. Do 1953 roku miejscowość była siedzibą gminy Żelechlin.

Wikipedia


żelechów

1. miasto w Polsce;
2. nazwa kilku wsi w Polsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Polsce;

Wiktionary

Żelechów – miasto we wschodniej Polsce, w województwie mazowieckim, w powiecie garwolińskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Żelechów. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa siedleckiego. Według danych z 2022 roku, Żelechów miał 3759 mieszkańców. Miejscowość położona jest w odległości 52 km od Siedlec, 85 km od Warszawy i 85 km od Lublina. Miasto stanowi lokalne centrum edukacji, mieszcząc kilka szkół średnich, jak i gospodarcze, stanowiąc miejsce handlu i pracy dla mieszkańców miasta i okolic.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ʒɛˈlɛxuf, AS: želeχuf

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żelechowianin m., żelechowianka ż.

 przym. żelechowski

Wiktionary


żelechowianin

mieszkaniec Żelechowa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żelechowa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żelechów m.

:: fż. żelechowianka ż.

 przym. żelechowski

Wiktionary


żelechowianka

mieszkanka Żelechowa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żelechowa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żelechów m.

:: fm. żelechowianin m.

 przym. żelechowski

Wiktionary


żelechowo

Żelechowo (niem. Selchow) – wieś w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie gryfińskim, w gminie Widuchowa.

31 grudnia 2008 r. wieś miała 446 mieszkańców.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa szczecińskiego.

Wikipedia


żelechowski

przymiotnik od: Żelechów


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Żelechowa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żelechów m., żelechowianin m., żelechowianka ż.

Wiktionary


zelek

nazwisko


SJP.pl


zelektryfikować

1. doprowadzić energię elektryczną do jakiegoś miejsca, obiektu, obszaru;
2. zastosować energię elektryczną w jakiejś dziedzinie przemysłu lub usług


SJP.pl

czasownik dokonany (ndk. elektryfikować)

 (1.1) doprowadzić gdzie prąd elektryczny, zainstalować elektryczność

 (1.2) muz. pot. zastosować elektryczne instrumenty muzyczne

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nie wziąłem jednak pod uwagę tego, ze Miedzyń nie tylko był zelektryfikowany i zaopatrzony w bieżącą wodę, ale również i ztelefonizowany.

 (1.1) Będziemy mogli kontrolować wylewy Nilu, nawadniać pustynię, zelektryfikujemy cały kraj.

 (1.1) Do najsilniej zelektryfikowanych dzielnic Polski należy Śląsk.

 (1.1) Chcemy zelektryfikować Polskę, doprowadzić światło i prąd do najdalszych zakątków kraju.

 (1.1) Utworzenie jednolitej sieci prądu wysokiego napięcia pozwoli zelektryfikować całkowicie kraj.

 (1.1) Kilka majątków w powiecie zostało już zelektryfikowanych.

 (1.1) Stanisław po raz trzeci próbuje zelektryfikować przysiółek.

 (1.1) Położył fundamenty pod budowę sławnego sanktuarium Matki Bożej Pocieszenia, zelektryfikował wieś[,] i doprowadził do niej bitą drogę.

 (1.1) W 1879 r. skonstruowano lokomotywę elektryczną, a w 1895 r. zelektryfikowano pierwszy odcinek linii kolejowej w USA.

 (1.2) Kiedy nastał jazz-rock, zatrudnił rockmenów, chętnie posługiwał się rytmami ósemkowymi, zelektryfikował zespół — ale była to nadal jego muzyka, był to jazz.

 (1.2) W tych nagraniach [Miles] Davis zelektryfikował swoją muzykę i przejął wiele elementów z muzyki rockowej, a współpracował wówczas z pianistami Keithem Jarrettem, Joe Zawinulem, Chickiem Coreą, gitarzystą Johnem McLaughlinem [muzyk; ps. „Mahavishnu”], basistą Jackiem Bruce'em, perkusistami Billem Cobhamem i Jackiem de Johnette'em.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. elektryk mzw./mos., elektryczność ż.

 przym. elektryczny

Wiktionary


zelektryzować

czasownik przechodni

 (1.1) dokonany od|elektryzować.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nagły pisk dochodzący z korytarza zelektryzował zebranych.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzɛlɛktrɨˈzɔvat͡ɕ, AS: zelektryzovać

Wiktionary

Powiązane:

 przym. elektryczny

 rzecz. zelektryzowanie n., elektryczność ż.

Wiktionary


zelektryzowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zelektryzować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzɛlɛktrɨzɔˈvãɲɛ, AS: zelektryzovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zelektryzować

 rzecz. elektryczność ż.

 przym. elektryczny

Wiktionary


żeleński

nazwisko polskie, m.in. Władysław Żeleński, kompozytor polski żyjący w latach 1837-1921


SJP.pl

  • Żeleńscy herbu Ciołek – polska rodzina szlachecka i ziemiańska

Wikipedia


zeler

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. bot. kulin. seler

Wiktionary

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

 (1.1) inna pisownia celer

tłumaczenia.

 (1.1) zobtłum|seler.

źródła.

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

 (1.1) inna pisownia celer

tłumaczenia.

 (1.1) zobtłum|seler.

źródła.

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


zelewo

Zelewo (dodatkowa nazwa w j. kaszub. Zélewò; niem. Seelau) – wieś kaszubska w Polsce, położona w województwie pomorskim, w powiecie wejherowskim, w gminie Luzino.

Wieś szlachecka Żelewo położona była w II połowie XVI wieku w powiecie puckim województwa pomorskiego. W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa gdańskiego.

Wskazówka – istnieje również wariant nazewniczy Żelewo

Wikipedia


zelewski

nazwisko


SJP.pl


żeleźce

dawniej: metalowy szpic na włóczni


SJP.pl

Wikipedia


żeleźniak

żelaźniak;
1. mały, prymitywny piecyk żelazny
2. roślina z rodziny wargowych
3. odmiana późnojesiennej jabłoni
4. gwarowo o żeliwnym garnku, saganie


SJP.pl

  • żeleźniak – rodzaj roślin z rodziny jasnotowatych
  • Żeleźniak – szczyt w Masywie Śnieżnika
  • Żeleźniak – szczyt w Górach Kaczawskich
  • Żeleźniak – wzniesienie w Kotlinie Jeleniogórskiej
  • Żeleźniak – żleb opadający na Polanę Pisaną w Dolinie Kościeliskiej w Tatrach
  • Żeleźniak – żleb opadający na Wyżnią Kirę Miętusią w Dolinie Kościeliskiej w Tatrach

Wikipedia


żeleźnicki

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Żeleźnicy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żeleźnica ż., żeleźniczanin m., żeleźniczanka ż.

Wiktionary


żeleźniczanin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żeleźnicy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żeleźnica ż.

:: fż. żeleźniczanka ż.

 przym. żeleźnicki

Wiktionary


żeleźniczanka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żeleźnicy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żeleźnica ż.

:: fm. żeleźniczanin m.

 przym. żeleźnicki

Wiktionary


żeleźnik

żelaźnik; dawniej:
1. osoba handlująca żelaznymi przedmiotami;
2. górnik wydobywający sól przy pomocy żelaznych narzędzi;
3. kowal


SJP.pl

Żeleźnik (niem. Eisenberg) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie strzelińskim, w gminie Strzelin.

Wikipedia


żeleźniki

żelaźnik; dawniej:
1. osoba handlująca żelaznymi przedmiotami;
2. górnik wydobywający sól przy pomocy żelaznych narzędzi;
3. kowal


SJP.pl

Miejscowości i ich części w Polsce

Wg TERYT jest ich 3, w tym 2 podstawowe
  • Żeleźniki – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. milickim, w gminie Krośnice
  • Żeleźniki – część wsi Stajenczynki w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. toruńskim, w gminie Obrowo
  • Żeleźniki – wieś w woj. mazowieckim, w pow. węgrowskim, w gminie Miedzna

Wikipedia


żeleźnikowianin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żeleźnikowej

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żeleźnikowa ż.

:: fż. żeleźnikowianka ż.

 przym. żeleźnikowski

Wiktionary


żeleźnikowianka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żeleźnikowej

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żeleźnikowa ż.

:: fm. żeleźnikowianin m.

 przym. żeleźnikowski

Wiktionary


żeleźnikowski

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Żeleźnikowej

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żeleźnikowa ż., żeleźnikowianin m., żeleźnikowianka ż.

Wiktionary


żeleźniok

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. mały żeliwny lub stalowy piecyk do ogrzewania pomieszczeń

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) żelaźniak, żeleźniak

Wiktionary


żeleźno

Żeleźno (niem. Silesen) – wieś sołecka w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie białogardzkim, w gminie Białogard. W latach 1975–1998 wieś należała do województwa koszalińskiego. W roku 2007 wieś liczyła 214 mieszkańców.

Wikipedia


żeleznodorożnyj

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. osiedle typu miejskiego w Rosji, w obwodzie królewieckim, w rejonie prawdińskim;

Wiktionary

Żeleznodorożnyj, Gierdawy (ros. Железнодорожный; dawn. niem. Gerdauen) – osiedle typu miejskiego w Rosji, w obwodzie królewieckim, w rejonie prawdinskim. W 2006 roku liczyło ok. 2,9 tys. mieszkańców.

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) hist. Gierdawy

Wiktionary


żeleznogorsk

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto zamknięte w azjatyckiej części Rosji, w Kraju Krasnojarskim, założone w celu produkcji plutonu;

 (1.2) geogr. miasto w Rosji, w obwodzie kurskim;

Wiktionary

  • Żeleznogorsk – miasto w Rosji, w obwodzie kurskim
  • Żeleznogorsk – miasto w Rosji, w Kraju Krasnojarskim

Wikipedia

Powiązane:

 przym. żelaznogorski

Wiktionary


żelgate

potocznie: afera żelatynowa


SJP.pl


żelgruda

Żelgruda – żelazo metaliczne otrzymywane bezpośrednio z rud w piecach obrotowych; zastępuje złom wsadowy.

Wikipedia


żelgrudowy

przymiotnik od: żelgruda


SJP.pl


żelicha

rodzaj roślin zielnych z rzędu sandałowców; Quinchamalium


SJP.pl


żelichów

3 miejscowości w Polsce:

  • Żelichów – wieś w woj. łódzkim, w pow. bełchatowskim, w gminie Kluki
  • Żelichów – wieś w woj. małopolskim, w pow. dąbrowskim, w gminie Gręboszów
  • Żelichów – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. gryfińskim, w gminie Cedynia

Wikipedia


żelichowianin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żelichowa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żelichów m.

:: fż. żelichowianka ż.

 przym. żelichowski

Wiktionary


żelichowianka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żelichowa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żelichów m.

:: fm. żelichowianin m.

 przym. żelichowski

Wiktionary


żelichowo

Miejscowości w Polsce
  • Żelichowo – część miasta Nowy Dwór Gdański, w woj. pomorskim, w pow. nowodworskim, w gminie Nowy Dwór Gdański
  • Żelichowo – wieś w woj. pomorskim, w pow. nowodworskim, w gminie Nowy Dwór Gdański
  • Żelichowo – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. czarnkowsko-trzcianeckim, w gminie Krzyż Wielkopolski

Wikipedia


żelichowski

nazwisko


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Żelichowa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żelichów m., żelichowianin m., żelichowianka ż.

Wiktionary


żelicki

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Żelic

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żelice nmos., żeliczanin m., żeliczanka ż.

Wiktionary


żeliczanin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żelic

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żelice nmos.

:: fż. żeliczanka ż.

 przym. żelicki

Wiktionary


żeliczanka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żelic

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żelice nmos.

:: fm. żeliczanin m.

 przym. żelicki

Wiktionary


zelig

Zelig – komedia filmowa w konwencji mockumentary z 1983 roku w reżyserii Woody'ego Allena. W rolach głównych wystąpili sam reżyser oraz jego ówczesna partnerka życiowa Mia Farrow.

Wikipedia


żeligowski

nazwisko


SJP.pl

  • Edward Żeligowski
  • Jerzy Żeligowski
  • Lucjan Żeligowski

Wikipedia


żeliński

nazwisko


SJP.pl


żelistrzewianin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żelistrzewa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żelistrzewo n.

:: fż. żelistrzewianka ż.

 przym. żelistrzewski

Wiktionary


żelistrzewianka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żelistrzewa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żelistrzewo n.

:: fm. żelistrzewianin m.

 przym. żelistrzewski

Wiktionary


żelistrzewo

wieś kaszubska


SJP.pl

Żelistrzewo (kaszb. Żelëstrzewò) – wieś kaszubska w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie puckim, w gminie Puck.

Wieś szlachecka położona była w II połowie XVI wieku w powiecie puckim województwa pomorskiego. W latach 1973–1976 miejscowość była siedzibą gminy Żelistrzewo. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa gdańskiego.

Wikipedia


żelistrzewski

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Żelistrzewa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żelistrzewo n., żelistrzewianin m., żelistrzewianka ż.

Wiktionary


żeliszewianin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żeliszewa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żeliszew m.

:: fż. żeliszewianka ż.

 przym. żeliszewski

Wiktionary


żeliszewianka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żeliszewa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żeliszew m.

:: fm. żeliszewianin m.

 przym. żeliszewski

Wiktionary


żeliszewski

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Żeliszewa lub Żeliszewa Podkościelnego

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żeliszew m., żeliszewianin m., żeliszewianka ż.

Wiktionary


żeliszowianin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żeliszowa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żeliszów m.

:: fż. żeliszowianka ż.

 przym. żeliszowski

Wiktionary


żeliszowianka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żeliszowa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żeliszów m.

:: fm. żeliszowianin m.

 przym. żeliszowski

Wiktionary


żeliszowski

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Żeliszowa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żeliszów m., żeliszowianin m., żeliszowianka ż.

Wiktionary


żelisław

imię męskie


SJP.pl

  • Żelisław – imię
  • Żelisław – komes w czasach Bolesława Krzywoustego

Miejscowości w Polsce:

  • Żelisław – wieś w woj. lubuskim, w pow. żagańskim, w gminie Małomice
  • Żelisław – wieś w woj. łódzkim, w pow. sieradzkim, w gminie Błaszki
  • Żelisław – nieistniejąca wieś w woj. pomorskim, w pow. gdańskim, w gminie Pszczółki
  • Żelisław-Kolonia – wieś w woj. łódzkim, w pow. sieradzkim, w gminie Błaszki

Wikipedia


żelisława

imię żeńskie


SJP.pl

Żelisława – staropolskie imię żeńskie; żeński odpowiednik imienia Żelisław. Znaczenie imienia: "pragnąca sławy".

Żelisława imieniny obchodzi 29 stycznia, 23 lipca, 24 listopada.

Wikipedia


żelisławczanin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żelisławek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żelisławki nmos.

:: fż. żelisławczanka ż.

 przym. żelisławecki

Wiktionary


żelisławczanka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żelisławek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żelisławki nmos.

:: fm. żelisławczanin m.

 przym. żelisławecki

Wiktionary


żelisławecki

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Żelisławek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żelisławki nmos., żelisławczanin m., żelisławczanka ż.

Wiktionary


żelisławice

Miejscowości w Polsce

Wg TERYT jest ich 2
  • Żelisławice – wieś w woj. śląskim, w pow. będzińskim, w gminie Siewierz
  • Żelisławice – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. włoszczowskim, w gminie Secemin

Inne

  • Żelisławice – stacja kolejowa

Wikipedia


żelisławicki

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Żelisławic

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żelisławice nmos., żelisławiczanin m., żelisławiczanka ż.

Wiktionary


żelisławiczanin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żelisławic

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żelisławice nmos.

:: fż. żelisławiczanka ż.

 przym. żelisławicki

Wiktionary


żelisławiczanka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żelisławic

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żelisławice nmos.

:: fm. żelisławiczanin m.

 przym. żelisławicki

Wiktionary


żelisławiny

przymiotnik dzierżawczy - należący do Żelisławy lub z nią związany


SJP.pl


żelisławostwo

Żelisław z małżonką; Żelisławowie


SJP.pl


żelisławowie

imię męskie


SJP.pl


żelisławowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Żelisława lub z nim związany


SJP.pl


żeliu

obce imię męskie


SJP.pl


żeliwiaczek

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od żeliwiak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żeliwiak m.

Wiktionary


żeliwiak

piec hutniczy do otrzymywania żeliwa poprzez przetapianie złomu i surówki; kopulak


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) piec hutniczy stosowany do wytopu żeliwa;

Wiktionary

Żeliwiak – piec hutniczy stosowany do wytopu żeliwa. Służy do przetapiania w nim surówki, z dodatkiem złomu żeliwnego lub stalowego, gdzie paliwem jest zmieszany razem z nimi koks.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Budowa odlewni z żeliwiakiem umożliwi wytwarzanie odlewów cienkościennych.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɛˈlʲivʲjak, AS: želʹivʹi ̯ak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żeliwo n.

:: zdrobn. żeliwiaczek m.

 przym. żeliwny

Wiktionary


żeliwiakowy

przymiotnik od: żeliwiak


SJP.pl


żeliwny

wykonany z żeliwa (żelaza lanego)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który wykonano z żeliwa

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Władze dzielnicy chcą też na całej długości ulicy poustawiać zabytkowe elementy architektury. Zobaczymy warszawską ławkę żeliwną, latarnie typu pastorał warszawski, słupki kamienne z granitu czy prostokątne kraty pod drzewa.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żeliwo n., żeliwiak m.

Wiktionary


żeliwo

stop odlewniczy żelaza z węglem


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) hutn. chem. stop odlewniczy żelaza z węglem i innymi pierwiastkami;

Wiktionary

Żeliwo – wysokowęglowy stop żelaza z węglem, zazwyczaj także z krzemem, manganem, fosforem, siarką i innymi składnikami. Zawiera od 2,11 do 6,67% węgla w postaci cementytu lub grafitu. Występowanie konkretnej fazy węgla zależy od szybkości chłodzenia i składu chemicznego stopu. Chłodzenie powolne sprzyja wydzielaniu się grafitu. Także i dodatki stopowe odgrywają tu pewną rolę. Według obowiązującej normy żeliwo definiuje się jako tworzywo, którego głównym składnikiem jest żelazo i w którym zawartość węgla przekracza 2% (obecność dużych zawartości składników węglikotwórczych może zmienić podaną zawartość węgla).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Głowica może być wykonana z żeliwa lub z lekkiego stopu aluminium.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɛˈlʲivɔ, AS: želʹivo

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żelazo m., żeliwiak m., żelazko n.

 przym. żeliwny

Wiktionary


żelka

rodzaj cukierka o galaretowatej konsystencji; żelek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) spoż. żelatynowy cukierek;

Wiktionary

Żelki (l.poj. żelek lub żelka) – rodzaj cukierków z galaretki. Na skalę przemysłową żelki wytwarzane są głównie z syropu glukozowego, cukru buraczanego, wody (soków) i żelatyny. Zamiast żelatyny do ich wytwarzania może służyć także agar i pektyny.

W 100 gramach żelek znajduje się przeciętnie 310 kilokalorii, 71 gramów węglowodanów oraz 6,2 grama białka.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. żel m., żelek m., żelówka ż., żelowanie n.

 czas. żelować ndk.

 przym. żelowy, żelkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) żelek

Wiktionary


żelkot

środek do laminowania modeli


SJP.pl


żelkotowy

żelkot


SJP.pl

Patrz:

żelkot

żelkowianin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żelkowa-Kolonii

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: fż. żelkowianka ż.

 przym. żelkowski

Wiktionary


żelkowianka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żelkowa-Kolonii

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: fm. żelkowianin m.

 przym. żelkowski

Wiktionary


żelkówko

Żelkówko (kaszb. Żelkówkò, niem. Klein Silkow) – wieś w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie słupskim, w gminie Kobylnica.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa słupskiego.

Wikipedia


żelkowski

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Żelkowa-Kolonii

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żelkowianin m., żelkowianka ż.

Wiktionary


żelkowy

żelek, żelka


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z żelkami, dotyczący żelek

Wiktionary

Patrz:

żelek, żelka

Powiązane:

 rzecz. żelka ż.

Wiktionary


zellerówka

wielkoowocowa roślina z rodziny leszczynowatych; leszczyna pontyjska


SJP.pl


zelmer

produkt marki Zelmer


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) produkt marki Zelmer

Wiktionary

Zelmer S.A. – były producent sprzętu AGD z siedzibą w Rzeszowie, działający w latach 1951–2017. Po likwidacji spółki nazwa Zelmer zaczęła funkcjonować na rynku jedynie jako marka sprzętu AGD – od 2020 należąca do hiszpańskiej firmy B&B Trends.

Wikipedia


żelmowo

Żelmowo (niem. Sallmow) – wieś sołecka w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie łobeskim, w gminie Radowo Małe. W latach 1818–1945 miejscowość administracyjnie należała do Landkreis Regenwalde (Powiat Resko) z siedzibą do roku 1860 w Resku, a następnie w Łobzie.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa szczecińskiego.

Wikipedia


zelnik

  • Jerzy Zelnik – polski aktor teatralny, filmowy i telewizyjny
  • Štefan Zelník – słowacki lekarz i polityk

Wikipedia


zelofobia

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) strach przed zazdrością

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzɛlɔˈfɔbʲja, AS: zelofobʹi ̯a

Wiktionary


żelokrem

środek kosmetyczny lub leczniczy o cechach kremu i żelu; krem-żel


SJP.pl


żelopis

długopis z wkładem żelowym


SJP.pl


żelosko

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. żelazko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|biglosko, biglonzko, biglołzko, żelozko.

Wiktionary


zelota

1. członek żydowskiego ugrupowania religijno-politycznego w I wieku n.e., przeciwstawiającego się panowaniu Rzymian w Palestynie;
2. przestarzałe: zagorzały obrońca, zwolennik jakiejś religii lub idei; zelant


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) hist. członek żydowskiego ugrupowania religijno-politycznego z I w. n.e., którego celem była czynna walka z okupacją rzymską w Palestynie;

 (1.2) hist. członek antyarystokratycznego ugrupowania politycznego działającego w Salonikach w latach 1342-1350

 (1.3) książk. gorliwy, fanatyczny entuzjasta, wyznawca jakiejś idei lub religii

Wiktionary

Zeloci (gr. ζηλωται zelotai; hebr. ‏קנאים‎ kannaim – gorliwi) – żydowskie ugrupowanie polityczno-religijne w rzymskiej Palestynie. Stawiali sobie za cel walkę z Rzymianami oraz tymi Żydami, którzy kolaborowali z okupantem. Stronnictwo uformowało się w północnej Galilei. Na jego czele stał Ezechiasz i jego synowie. Byli zdania, że poddanie się niewoli oznacza zaparcie się Boga — jedynego Pana. Wierzyli również, że przez walkę przyspieszą przyjście Mesjasza.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ostatnim punktem oporu, ostatnią twierdzą zelotów w wojnie żydowskiej było oblężenie twierdzy Masada, której zdobycie zakończyło to nieudane powstanie.

 (1.2) Powstanie zelotów w Salonikach zostało stłumione przez cesarza bizantyjskiego, Jana VI Kantakuzena.

 (1.3) Niektórzy z nich (wojujący demokraci) tak bardzo kochają ludzką godność, że są gotowi zalegalizować użycie tortur (które są ostateczną degradacją ludzkiej godności), żeby jej bronić… I czy to samo nie dotyczy także rosnących ostatnio w siłę obrońców Europy przeciwko imigranckiemu zagrożeniu? W swoim zapale do ochrony tradycji judeochrześcijańskiej, ci zeloci są gotowi poświęcić prawdziwe sedno chrześcijaństwa.

 (1.3) Nie jestem zelotą liberalizmu i nie uważam, żeby wolny rynek był panaceum na wszystko.

 (1.3) Z tym zelotą zupełnie nie da się dyskutować!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zɛˈlɔta, AS: zelota

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zelotyzm m., zelantyzm m., stpol. zelozja ż., stpol. zelus m., zelant m., daw. zelator m.

:: forma żeńska zelotka ż.

 przym. zelocki

Wiktionary

Synonimy:

 (1.3) zelant, gorliwiec, nadgorliwiec, fanatyk, zapaleniec; daw. zelator

Wiktionary


zelotka

zagorzała wyznawczyni, zwolenniczka jakiejś religii lub idei; zelantka, zelatorka


SJP.pl


zelotyzm

fanatycznie gorliwe wyznawanie jakiejś idei, religii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) przest. żarliwość, gorliwość, fanatyzm

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zɛˈlɔtɨsm̥, AS: zelotysm̦

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zelota m., zelantyzm m., stpol. zelozja ż., stpol. zelus m., zelant m., daw. zelator m.

:: forma żeńska zelotka ż.

 przym. zelocki

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) stpol. zelozja, stpol. zelus

Wiktionary


zelów

instrument perkusyjny; talerze, czynele, żele


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Polsce, w województwie łódzkim, w powiecie bełchatowskim;

 (1.2) geogr. adm. gmina z siedzibą władz w Zelowie (1.1)

Wiktionary

Zelów – miasto w centralno-południowej części województwa łódzkiego, w powiecie bełchatowskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Zelów (35 sołectw wiejskich). W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. piotrkowskiego.

Zelów leży w historycznej ziemi sieradzkiej, w czasach I Rzeczypospolitej był wsią położoną w powiecie szadkowskim w województwie sieradzkim.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈzɛluf, AS: zeluf

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zelowski

Wiktionary


zelować

1. przybijać zelówkę lub podeszwę do buta; podzelowywać;
2. podbijać buty kawałkiem skóry, gumy


SJP.pl


żelowanie

proces powstawania żelu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|żelować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żel m., żelka ż.

 czas. żelować ndk.

 przym. żelowy

Wiktionary


zelowianin

mieszkaniec miasta: Zelów


SJP.pl


zelowianka

mieszkanka miasta: Zelów


SJP.pl


żelowice

Żelowice (niem. Silbitz) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie strzelińskim, w gminie Kondratowice, w obrębie Wzgórz Niemczańskich, na północnym krańcu Wzgórz Dobrzenieckich. Wieś posiada układ przestrzenny zbliżony do wielodrożnicy.

Wikipedia


zelówka

przednia część podeszwy buta lub cała podeszwa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) rzem. kawałek skóry, gumy lub innego materiału pokrywający przednią połowę podeszwy obuwia lub całą podeszwę

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Szewc wstawił mi nowe zelówki w butach.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zɛˈlufka, AS: zelufka

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zelować

 przym. zelówkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) podeszwa

Wiktionary


zelówkowy

przymiotnik od: zelówka


SJP.pl


zelowski

Zelów


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Zelowem, dotyczący Zelowa

Wiktionary

Patrz:

Zelów

Powiązane:

 rzecz. Zelów m.

Wiktionary


żelowy

przymiotnik od: żel


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który jest w formie gęstego żelu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żel m., żelowanie n., żelka ż.

 czas. żelować ndk.

Wiktionary


zelozja

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) daw. zelotyzm

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zɛˈlɔzʲja, AS: zelozʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zelota m., zelotyzm m., zelantyzm m., stpol. zelus m., zelant m., daw. zelator m.

:: forma żeńska zelotka ż.

 przym. zelocki

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zelotyzm, stpol. zelus

Wiktionary


żelozko

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. żelazko

Wiktionary


zelter

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. spoż. woda sodowa

Wiktionary


zelus

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) śrpol. zelotyzm

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzɛlus, AS: zelus

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zelota m., zelotyzm m., zelantyzm m., stpol. zelozja ż., zelant m., daw. zelator m.

:: forma żeńska zelotka ż.

 przym. zelocki

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zelotyzm, stpol. zelozja

Wiktionary


zelwerowicz

nazwisko


SJP.pl


zelżały

stać się łagodniejszym, mniej intensywnym; zelżyć, osłabnąć, złagodnieć


SJP.pl


zelżeć

stać się łagodniejszym, mniej intensywnym; zelżyć, osłabnąć, złagodnieć


SJP.pl

czasownik dokonany

 (1.1) stać się lżejszym, łagodniejszym, mniej intensywnym lub mniej ostrym

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zelżenie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) osłabnąć

Wiktionary


zelżenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zelżyć.

 (1.2) daw. obrażenie, zwyzywanie

 (1.3) daw. ulżenie, umniejszenie

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zelżeć, zelżyć dk.

 przym. zelżywy

 przysł. zelżywie

 rzecz. zelżywość ż.

Wiktionary


zelżyć

1. obrzucić kogoś wyzwiskami; obelżyć, obrazić, znieważyć;
2. stać się łagodniejszym, mniej intensywnym; zelżeć, osłabnąć, złagodnieć


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany

 (1.1) znieważyć obelgą

 (1.2) daw. zhańbić, zniesławić

 (1.3) daw. złagodzić, umniejszyć

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przyszła zapłakana, mówiąc, że ją mąż zelżył sromotnie.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zalżywy, zelżywy

 przysł. zelżywie

 rzecz. zelżenie n., zelżywość ż.

Wiktionary


zelżywie

przysłówek

 (1.1) daw. obelżywie, haniebnie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jak mogła tak zelżywie potraktować własną córkę?

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zelżyć dk.

 przym. zelżywy

 rzecz. zelżenie n., zelżywość ż.

Wiktionary


zelżywiej

stopień wyższy od przysłówka: zelżywie


SJP.pl


zelżywość

przestarzale: obelga, zniewaga


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) stpol. hańba, dyshonor

 (1.2) daw. charakterystyka tego, co zelżywe

 (1.3) daw. obelga, zniewaga

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Hardy kmieć wchodząc nawet się nie pokłonił, czym wobec innych z miejsca uczynił księciu zelżywość wielką.

 (1.3) Serce Jezusa, zelżywością napełnione, zmiłuj się nad nami!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zɛˈlʒɨvɔɕt͡ɕ, AS: zelžyvość

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zelżyć dk.

 przym. zelżywy

 przysł. zelżywie

 rzecz. zelżenie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) niesława, sromota

 (1.3) obelżywość

Wiktionary


zelżywszy

stopień wyższy od przymiotnika: zelżywy


SJP.pl


zelżywy

dawniej: obraźliwy, obelżywy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) daw. obraźliwy

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zelżyć dk.

 przysł. zelżywie

 rzecz. zelżenie n., zelżywość ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) obelżywy, sromotny

Wiktionary


żem

spójnik

 (1.1) połączony z końcówką czasownikową 1 os. lp. zob. że.

Wiktionary

Żem (kaz. Жем) – miasto w zachodnim Kazachstanie, w obwodzie aktobskim, w rejonie Mugałżar.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Cieszę się, żem wreszcie cię spotkał.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɛ̃m, AS: žẽm

Wiktionary


zeman

nazwisko


SJP.pl

  • Allan Zeman (ur. 1949) – przedsiębiorca i multimilioner z Hongkongu
  • Bohumír Zeman (ur. 1957) – czeski narciarz alpejski
  • Bronisław Zeman (ur. 1939) – polski twórca filmów animowanych
  • Jaromír Zeman (ur. 1886) – czeski tenisista
  • Karel Zeman (1910–1989) – czeski reżyser i twórca animacji
  • Miloš Zeman (ur. 1944) – czeski polityk, od 2013 prezydent Czech
  • Wanda Zeman (1952–2012) – polska montażystka filmowa
  • Zdeněk Zeman (ur. 1947) – czeski trener

Wikipedia


zemanek

nazwisko


SJP.pl

Znane postaci noszące nazwisko Zemanek:

  • Henryk Józef Zemanek (1872-1936) – generał dywizji Wojska Polskiego
  • Stanisław Adam Zemanek (1896-1940) – major dyplomowany piechoty Wojska Polskiego, zamordowany w Charkowie
  • Adam Zemanek (1898-1940) – major artylerii Wojska Polskiego, brat Stanisława, zamordowany w Charkowie
  • Adam Leonard Zemanek (1901-1939) – porucznik rezerwy piechoty Wojska Polskiego, poległ w bitwie pod Iłżą
  • Stanisław Kasper Zemanek (1904-1940) – kapitan piechoty Wojska Polskiego, zamordowany w Katyniu
  • Zofia Zemanek (1914-1987) – działaczka komunistyczna, kierownik Wydziału Nauki KC PZPR w latach 1952-1955, posłanka na Sejm PRL I kadencji
  • Bogdan Zemanek (ur. 1947) – polski botanik
  • Ludek Zemanek – oficer wywiadu radzieckiego

Wikipedia


zembaczyński

nazwisko


SJP.pl


zembowicz

nazwisko


SJP.pl


zembrów

Zembrów – wieś w Polsce, położona w województwie mazowieckim, w powiecie sokołowskim, w gminie Sabnie. Ma status sołectwa. Leży nad rzeką Cetynią, dopływem Bugu.

Pod koniec XIX wieku wieś liczyła 47 domostw i 483 mieszkańców. Miejscowy folwark obejmował obszar 265 mórg.W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa siedleckiego.

Wikipedia


zembrzuski

nazwisko


SJP.pl

  • Jacek Zembrzuski – reżyser teatralny, dramatopisarz, scenograf
  • Kazimierz Zembrzuski – inżynier mechanik, konstruktor, profesor
  • Konrad Zembrzuski ps. „Bury” – pułkownik kawalerii Wojska Polskiego
  • Ludwik Zembrzuski – chirurg, historyk medycyny, pułkownik lekarz Wojska Polskiego
  • Mariusz Zembrzuski ps. „Jacek” – prawnik, żołnierz Batalionów Chłopskich
  • Mieczysław Zembrzuski – profesor, specjalista teorii spalania
  • Wacław Zembrzuski – pedagog i filozof

Wikipedia


zembrzyce

wieś w Małopolsce


SJP.pl

Zembrzyce – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie suskim, siedziba gminy Zembrzyce. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bielskiego.

Wikipedia


zembrzycki

przymiotnik od: Zembrzyce


SJP.pl


zemdlały

stracić chwilowo przytomność


SJP.pl


zemdleć

stracić chwilowo przytomność


SJP.pl

czasownik przechodni

 (1.1) stracić chwilowo przytomność

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Godzinę temu mama zemdlała!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzɛ̃mdlɛt͡ɕ, AS: zmdleć

Wiktionary

Powiązane:

 czas. mdleć

 rzecz. zemdlenie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) omdleć, paść bez czucia, stracić przytomność, zaniemóc, zasłabnąć, żart. odpłynąć

Wiktionary


zemdlenie

doprowadzić do mdłości, pobudzić do wymiotów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zemdleć.

Wiktionary

Omdlenie (łac. syncope) – krótkotrwała utrata przytomności wywołana przejściowym globalnym zmniejszeniem perfuzji mózgowej. Charakteryzuje się szybkim rozwojem objawów aż do zupełnej utraty przytomności, krótkim czasem trwania oraz samoistnym i pełnym odzyskaniem przytomności.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: zɛ̃mˈdlɛ̃ɲɛ, AS: zẽmdlńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zemdleć

Wiktionary


zemdlić

doprowadzić do mdłości, pobudzić do wymiotów


SJP.pl


zemdlony

taki, który chwilowo stracił przytomność; zemdlały, omdlały


SJP.pl


zemgalia

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. hist. Semigalia

Wiktionary

Semigalia (także: Zemgalia, łot. Zemgale, niem. Semgallen, lit. Žiemgala, od nazwy bałtyjskiego ludu Zemgalów) – jedna z pięciu krain historycznych składających się na współczesną Łotwę, leży w jej południowej części na lewym brzegu Dźwiny.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. zemgalijski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Semigalia

Wiktionary


zemknąć

potocznie: szybko oddalić się skądś; umknąć, uciec


SJP.pl


zemleć

mieląc rozdrobnić coś; przemleć


SJP.pl


żemlok

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. zob. żymlok.

Wiktionary


zemlyty

przymiotnik

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. zmielony

Wiktionary


zempleński

przymiotnik od: Zemplen (region historyczny i etnograficzny na Słowacji)


SJP.pl


zempliński

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Zemplinem, dotyczący Zemplina

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zbiornik Zempliński • Wzgórza Zemplińskie • szarysko-zempliński

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zemplin mrz.

Wiktionary


zemrzeć

zakończyć życie, umrzeć


SJP.pl

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. brak)

 (1.1) umrzeć

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Podróżnicy zmarli z pragnienia na pustyni.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzɛ̃mʒɛt͡ɕ, AS: zmžeć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zmarły m., zmarła ż., zmarcie n.

 przym. zmarły

 czas. mrzeć ndk.

 skr. zm.

Wiktionary


zemsta

odwet za doznane zło lub krzywdę


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odwet za krzywdy

Wiktionary

  • zemsta – odwet na osobie lub grupie za doznane wcześniej zło
  • Zemsta – komedia Aleksandra Fredry i jej adaptacje:
    • Zemsta – film fabularny z 1956 r. w reżyserii Antoniego Bohdziewicza i Bohdana Korzeniewskiego
    • Zemsta – spektakl Teatru Telewizji z 1960 r. w reżyserii Jerzego Kreczmara
    • Zemsta – spektakl Teatru Telewizji z 1961 r. w reżyserii Adama Hanuszkiewicza
    • Zemsta – spektakl Teatru Telewizji z 1968 r. w reżyserii Jerzego Krasowskiego
    • Zemsta – spektakl Teatru Telewizji z 1972 r. w reżyserii Jana Świderskiego
    • Zemsta – spektakl Teatru Telewizji z 1994 r. w reżyserii Olgi Lipińskiej
    • Zemsta – film fabularny z 2002 r. w reżyserii Andrzeja Wajdy

    Wikipedia

    Przykłady

     (1.1) Zemsta jest słodka.

    Wiktionary

    Wymowa:

    IPA: ˈzɛ̃msta, AS: zmsta

    Wiktionary

    Powiązane:

     rzecz. mścicielka ż., mściciel mos., zemszczenie się

     przym. mściwy

     czas. zemścić się

    Wiktionary

    Synonimy:

     (1.1) rewanż, odpłata, odwet, pomsta

    Wiktionary


zemulować

w informatyce: zimitować działanie innego systemu komputerowego


SJP.pl


zemła

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Marcin Zemła – polski lekkoatleta
  • Piotr Zemła – polski adwokat
  • Stefan Zemła – polski inżynier budownictwa

Wikipedia


zen

japońska odmiana buddyzmu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) filoz. konfucjanizm humanitarność

Wiktionary

Zen (jap. ; cicha medytacja, religijna kontemplacja, z skt. ध्यान Dhyāna, poprzez chin. trad. 禪那, chin. upr. 禅那, 禅, pinyin: chánnà, chán) – nurt buddyzmu, który w pełni rozwiniętą formę uzyskał w Chinach (zob. chan), skąd przedostał się do Korei, Wietnamu i Japonii. Wywodzi się z rodziny buddyzmu mahajany, ale na przestrzeni wieków nabrał wyrazistego indywidualnego stylu, pełnego minimalizmu i zamierzonych paradoksów.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ʒɛ̃n, AS: žẽn

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ren, humanitarność

Wiktionary


żeń-szeń

żeńszeń, ginseng, gin-seng;
1. gatunek rośliny z rodziny araliowatych, której korzeń używany jest w lecznictwie i kosmetyce;
2. korzeń żeń-szenia - rośliny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) bot. azjatycka bylina zielna uprawiana ze względu na korzenie wykorzystywane w medycynie, kosmetyce oraz jako przyprawa;

 (1.2) korzeń żeń-szenia (1.1)

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W dziewiętnastym wieku wartość suchego korzenia żeń-szenia osiemnastokrotnie przekraczała wartość złota.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒɛ̃ɲ‿ʃɛ̃ɲ, AS: žń‿šẽń

Wiktionary

Powiązane:

 przym. żeńszeniowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ginseng

Wiktionary


żeń-szeniowy

przymiotnik od: żeń-szeń; żeńszeniowy


SJP.pl


żeń.

skrót od: żeński


SJP.pl


żena

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) daw. kobieta, niewiasta

 (1.2) daw. żenada

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1) rzecz. żona ż.

 (1.1) przym. żeński, nieżenny, żenny, bezżenny

Wiktionary


żenąć

czasownik przechodni niedokonany (dk. brak)

 (1.1) daw. poet. popędzać, gnać

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. brak)

 (2.1) daw. przen. biec

czasownik zwrotny niedokonany żenąć się (dk. brak)

 (3.1) daw. przen. biec

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒɛ̃nɔ̃ɲt͡ɕ, AS: žnõńć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żenienie n.

Wiktionary


żenada

skrępowanie, zakłopotanie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) wstyd, skrępowanie, zawstydzenie, zażenowanie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) A inni skarżą się bez poczucia żenady, że w efekcie prezydenckiego zarządzenia tracą pieniądze. (z Internetu)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɛ̃ˈnada, AS: žẽnada

Wiktionary

Powiązane:

 czas. żenować

 ims. zażenowany, żenujący

 rzecz. żenadówa ż., żenua ż.

 przym. żenujący, zażenowany

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wstyd

Wiktionary


żenadometr

żartobliwie: przyrząd do pomiaru poziomu żenady


SJP.pl


żenadówa

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) młodz. coś żenującego

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żenada

 czas. żenować

Wiktionary


zenaida

[czytaj: Zenajda] imię żeńskie pochodzenia greckiego


SJP.pl

Zenaida – imię żeńskie pochodzenia greckiego (Ζηναΐς), oznaczające pierwotnie osobę poświęconą Zeusowi. Odnotowano dwie święte katolickie o tym imieniu, w tym Zenaida z Tarsu (męczennica, również święta prawosławna).

Imię występujące na wschodnich krańcach Polski, głównie wśród wyznawców prawosławia. Spotykane formy zdrobniałe: Zina i Zenia.

Zenaida imieniny obchodzi 5 czerwca i 11 października.

Wikipedia


zenana

w Indiach i Iranie: wydzielona część mieszkania przeznaczona dla kobiet należących do rodziny; zanana


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieca część domu u muzułmanów

Wiktionary

Zenana (perski زنانه, Urdu: زنانہ) – w Indiach i Pakistanie w kulturze muzułmańskiej oddzielona, wewnętrzna część domostwa zarezerwowana dla kobiet z rodziny. Męska część domostwa nosi nazwę mardana.

Współcześnie, zenany są obecne w domostwach praktykujących purdah; częściej na prowincji, rzadziej - w miastach. Zenana oddziela kobiety nie tylko od obcych mężczyzn, ale także od krewnych: wujostwa, kuzynów, braci oraz dorosłych synów.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) zenana

* esperanto: (1.1) zenano

* romániço: (1.1) zenano

źródła.

== zenana (język angielski.) ==

wymowa.

 IPA|zəˈnɑːnə.

 audio|LL-Q1860 (eng)-TurtleMedicine-zenana.wav.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) zenana

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zɛ̃ˈnãna, AS: zẽnãna

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) zenana

* esperanto: (1.1) zenano

* romániço: (1.1) zenano

źródła.

== zenana (język angielski.) ==

wymowa.

 IPA|zəˈnɑːnə.

 audio|LL-Q1860 (eng)-TurtleMedicine-zenana.wav.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) zenana

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


żencica

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) spoż. stpol. (współcz. gw-pl|Śląsk Cieszyński.) żętyca

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) reg. śl. mulka., reg. śl. żyńczyca., reg. śl. żyntyca.

Wiktionary


zeńczak

nazwisko


SJP.pl


żenczykowski

nazwisko


SJP.pl


żeńczyna

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) stpol. kobieta

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɛ̃j̃n͇ˈt͡ʃɨ̃na, AS: žẽĩ ̯ṇčna

Wiktionary

Powiązane:

 przym. żeński

Wiktionary


zenderowski

nazwisko


SJP.pl

Osoby o nazwisku Zenderowski:

  • Eugeniusz Zenderowski – polski żużlowiec
  • Radosław Zenderowski – polski socjolog i politolog
  • Wojciech Zenderowski – polski publicysta oraz autor monografii

Wikipedia


zendra

warstwa tlenków metali powstająca na powierzchni nagrzanych metali; zgorzelina, zgorzel


SJP.pl

  • zendra – zgorzelina
  • Zendra – powieść

Wikipedia


zendrówka

zbyt mocno wypalona cegła


SJP.pl

Zendrówka – cegła ceramiczna zbyt mocno wypalona, częściowo zeszklona.

Jej powierzchnie są błyszczące i ciemniejsze niż cegły zwykłej – poprawnie wypalonej – zwanej wiśniówką. Stosowana do budowy fundamentów i mocno obciążonych części budowli. W okresie gotyku stosowana często w celach dekoracyjnych do tworzenia geometrycznych wzorów urozmaicających powierzchnie ceglanych ścian.

Wikipedia


zenek

zdrobnienie od: Zenon, Zenobiusz (imiona męskie); Zenuś, Zenio


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m., zdrobnienie od Zenon

Wiktionary

Zenek – polski film biograficzny z 2020 w reżyserii Jana Hryniaka, oparty na biografii piosenkarza disco polo Zenona Martyniuka.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Pożyczyłem 100 zł (= sto złotych) od Zenka.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzɛ̃nɛk, AS: znek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zenon m.

:: zdrobn. Zenuś m.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. Zenon m.

:: zdrobn. Zenuś m.

frazeologia.

etymologia.

 (1.1) od Zenon

uwagi.

tłumaczenia.

 (1.1) zobtłum zdrobn|Zenon.

źródła.

== Zenek (język wilamowski.) ==

ortografie.

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, nazwa własna

 (1.1) imię|wilamowski|m. Zenon

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


zenergetyzować

naenergetyzować;
1. zwiększyć energię witalną;
2. dodać energii przedmiotowi przy użyciu nadnaturalnych mocy


SJP.pl


żeneta

zwierzę futerkowe z rodziny łasz; genetta


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zool. nazwa systematyczna|Viverridae|ref=tak., rodzaj ssaka z rodziny wiwerowatych, cętkowany lub pręgowany drapieżnik o długim ogonie;

 (1.2) zool. zwierzę z rodzaju żeneta (1.1)

Wiktionary

Żeneta (Genetta) – rodzaj ssaka z podrodziny Genettinae w obrębie rodziny wiwerowatych (Viverridae).

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Można tu spotkać makaki, zagrożone wyginięciem lamparty, prowadzące nocne życie żenety oraz tchórze.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɛ̃ˈnɛta, AS: žẽneta

Wiktionary


zengruba

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. szambo

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Kiejsi to z zengruby gnojówke sie wybiyrało szufkóm.

Wiktionary


zenia

zdrobnienie od: Zenona (imię żeńskie)


SJP.pl


żeniaczka

potocznie: zawarcie związku małżeńskiego przez mężczyznę; ożenek


SJP.pl


żeniaty

gwarowo:
1. żonaty;
2. żur żeniaty - zupa na zakwasie z chleba, mąki lub owsianek z dodatkiem boczku z kiełbasą, wędzonych żeberek, skwarków i ziemniaków ugotowanych w wywarze


SJP.pl


żenić

1. dawać komuś kobietę za żonę, powodować, że ktoś zawiera związek małżeński z kobietą;
2. żenić się - zawierać związek małżeński z kobietą


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. ożenić)

 (1.1) zob. ożenić.

czasownik zwrotny niedokonany żenić się (dk. ożenić się)

 (2.1) zob. ożenić się.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒɛ̃ɲit͡ɕ, AS: žńić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żonaty mos., żona ż., żenienie n., żoncia ż.

 przym. żonaty

Wiktionary


żenichów

Żenichów (niem. Schöneiche, łuż. Ženichow) – wieś w Polsce położona w województwie lubuskim, w powiecie krośnieńskim, w gminie Gubin.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zielonogórskiego.

Wikipedia


żenidło

żartobliwie: penis; banan, interes, ptaszek, wacek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) gw-pl|Poznań. członek męski, penis

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) żynidło, zdrobn. żenidełko, żynidełko

Wiktionary


żeniec

żniwiarz


SJP.pl


żenienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|żenić.

 (1.2) odczasownikowy od|żenąć.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɛ̃ˈɲɛ̇̃ɲɛ, AS: žẽńė̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1) czas. żenić ndk.

 (1.2) czas. żenąć ndk.

Wiktionary


żenilin

rodzaj roślin z rodziny motylkowatych (bobowatych); Pultenaea


SJP.pl


zeniny

przymiotnik dzierżawczy - należący do Zeni lub z nią związany


SJP.pl


zenio

zdrobnienie od: Zenon, Zenobiusz (imiona męskie); Zenuś, Zenek


SJP.pl


żeniszek

rodzaj rośliny zielnej lub krzewu z rodziny astrowatych, pochodzących z Meksyku, rosnących przeważnie w Ameryce zwrotnikowej; ageratum


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) bot. roślina z rodziny astrowatych;

Wiktionary

Żeniszek (Ageratum L.) – rodzaj roślin z rodziny astrowatych. Należy do niego 38 gatunków. Rośliny te występują na obu kontynentach amerykańskich na obszarze od południowych Stanów Zjednoczonych, poprzez Amerykę Środkową do Boliwii i środkowej Brazylii.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Przesadziłem lobelię oraz żeniszek do większych doniczek i wstawiłem do tunelu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɛ̃ˈɲiʃɛk, AS: žẽńišek

Wiktionary


zenit

1. najwyżej położony punkt na niebie;
2. najwyższy stopień intensywności


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) astr. najwyżej położony punkt na niebie;

 (1.2) przen. najwyższy stopień nasilenia czegoś

Wiktionary

  • zenit – punkt na niebie dokładnie ponad pozycją obserwatora
  • Zenit – marka aparatów fotograficznych
  • Zenit – dom handlowy w Katowicach
  • Zenit Petersburg – klub piłkarski

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Woźna w naszym akademiku twierdzi, że rozwydrzenie studentek sięgnęło już zenitu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzɛ̃ɲit, AS: zńit

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zenitówka ż.

 przym. zenitowy, zenitalny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) apogeum, kulminacja

Wiktionary


zenitalność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest zenitalne

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zenitalny

 przysł. zenitalnie

Wiktionary


zenitalny

zenit; zenitowy


SJP.pl


zenitka

potocznie: działo lotnicze umożliwiające ustawienie lufy pod kątem prostym do powierzchni ziemi; zenitówka


SJP.pl


zenitówka

potocznie: działo lotnicze umożliwiające ustawienie lufy pod kątem prostym do powierzchni ziemi; zenitka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) wojsk. pot. działo przeciwlotnicze

Wiktionary

Armata przeciwlotnicza (armata plot) – armata przeznaczona do zwalczania celów powietrznych. Najczęściej o kalibrze 20-130 mm, przy czym zwyczajowo armaty przeciwlotnicze o mniejszym kalibrze (do 37–40 mm) określa się mianem działek przeciwlotniczych.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. zenit mrz.

Wiktionary


zenitowy

zenit; zenitalny


SJP.pl


zenka

zdrobnienie od: Zenona (imię żeńskie)


SJP.pl


zenker

Zenker:

  • Friedrich Albert von Zenker
  • Hans Zenker
  • Helmut Zenker
  • Jonathan Karl Zenker
  • Z9 Wolfgang Zenker
  • Brygada Landsturmu Zenker
  • Paweł Zenker

Wikipedia


żenkiewicz

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Jerzy Żenkiewicz – polski elektronik, informatyk
  • Józef Żenkiewicz – polski inżynier
  • Maria Żenkiewicz – litewska działaczka polonijna i nauczycielka
  • Marian Żenkiewicz – polski inżynier i polityk

Wikipedia


zenkowie

Zenek z małżonką


SJP.pl


zenkowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Zenka lub z nim związany


SJP.pl


zenobia

imię żeńskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż.;

Wiktionary

  • Zenobia – imię
  • Zenobia – władczyni Palmyry w III w.
  • Zenobia (Zalabija) – stanowisko archeologiczne w Syrii
  • Zenobia – rodzaj roślin z rodziny wrzosowatych
  • (840) Zenobia – planetoida

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ciotka Zenobia powoli zdejmowała ogromne motocyklowe rękawice.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zɛ̃ˈnɔbʲja, AS: zẽnobʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zenobiusz m.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. Zenobiusz m.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

 (1.1) zobacz też: Indeks:Polski - Imiona

tłumaczenia.

* białoruski: (1.1) Зіновія ż.

* łaciński: (1.1) Zenobia

* rosyjski: (1.1) Зиновия ż.

* włoski: (1.1) Zenobia ż.

źródła.

== Zenobia (język angielski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, nazwa własna

 (1.1) imię|angielski|ż. Zenobia

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


zenobiny

przymiotnik dzierżawczy - należący do Zenobii lub z nią związany


SJP.pl


zenobiusz

imię męskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;

Wiktionary

Zenobiusz, Zenobi – imię męskie pochodzenia greckiego, złożone z członów Dzeno- (homerycka forma imienia Zeusa) i bios ("życie").
Wymowa Zenobios, zamiast pierwotnej Dzenobios, pochodzi z czasów rzymskich.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zenobiusz to podły gad – nienawidzę go!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zɛ̃ˈnɔbʲjuʃ, AS: zẽnobʹi ̯uš

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zenobia ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Zenobi

Wiktionary


zenobiuszostwo

Zenobiusz z małżonką; Zenobiuszowie


SJP.pl


zenobiuszowie

Zenobiusz z małżonką; Zenobiuszostwo


SJP.pl


zenobiuszowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Zenobiusza lub z nim związany


SJP.pl


zenon

imię męskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy, nazwa własna

 (2.1) astr. planetoida o numerze katalogowym 6186, odkryta w 1988 r.;

Wiktionary

  • Zenon – imię męskie
  • Zenon z Elei (ok. 495 p.n.e. – ok. 430 p.n.e.) – filozof grecki, eleata
  • Zenon z Kition (ok. 335 p.n.e. – ok. 263 p.n.e.) – filozof grecki, założyciel szkoły stoickiej
  • Zenon z Sydonu (ok. 150 p.n.e. – ok. 70 p.n.e.) – matematyk i filozof grecki
  • Zenon z Werony (300–371) – święty Kościoła katolickiego, biskup Werony
  • Zenon (ok. 425–491) – cesarz wschodniorzymski
  • Zenon Ziembiewicz – postać fikcyjna, główny bohater powieści Granica Zofii Nałkowskiej

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zenonie, na kiedy przypadają twoje imieniny?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzɛ̃nɔ̃n, AS: znõn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zenonowa ż., Zenonówna ż., Zenonostwo lm m.

:: zdrobn. Zenek mos., Zenonek mos., Zenuś mos.

:: fż. Zenona ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zdrobn. Zenek, Zenonek, Zenuś

Wiktionary


zenona

imię żeńskie


SJP.pl

Zenona – imię żeńskie greckiego pochodzenia, odpowiednik imienia Zenon.

W styczniu 2025 r. w rejestrze PESEL, wśród publicznie dostępnych danych dotyczących osób żyjących, wykazano 6152 kobiety o imieniu Zenona nadanym jako imię pierwsze. Dla porównania – najczęściej nadane imię pierwsze Anna nosi 1068330 kobiet.

Zdrobnienia: Zena, Zenia, Zenka.

Zenona imieniny obchodzi: 14 lutego, 12 kwietnia, 23 czerwca, 9 lipca i 22 grudnia.

Wikipedia


zenonek

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) zdrobn. Zenon

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Beatko, zawiąż Zenonkowi bucika.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zenon mos.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Zenek, Zenuś

Wiktionary


zenoniny

przymiotnik dzierżawczy - należący do Zenony lub z nią związany


SJP.pl


zenonostwo

Zenon z małżonką; Zenonowie


SJP.pl


zenonowie

Zenon z małżonką; Zenonostwo


SJP.pl


zenonowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Zenona lub z nim związany


SJP.pl


żenować

1. powodować zażenowanie;
2. żenować się - być zawstydzonym lub zakłopotanym


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. zażenować)

 (1.1) sprawiać, że ktoś czuje się zakłopotany

czasownik zwrotny niedokonany żenować się (dk. zażenować się)

 (2.1) czuć się zakłopotanym

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nie przeszkadza mi, jeśli ktoś zaklnie na meczu, ale żenuje, gdy inwektywy padają w stronę sędziego.

 (2.1) Obyczaje cywilizacji wykazują pewną trwałość i Niemcy w okupowanej zachodniej Europie najwyraźniej się żenowali, nie ujawniając swoich celów, natomiast w Polsce występowali zupełnie otwarcie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żenua ż., żenadówa ż., zażenowanie n., żenada ż.

 czas. zażenować dk.

 przym. żenujący, zażenowany

 przysł. żenująco

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) krępować, zawstydzać

Wiktionary


żeński

kobiecy, damski, dla kobiet


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) odnoszący się do kobiety, przeznaczony dla kobiety

 (1.2) biol. mający narządy wytwarzające jaja, mający komórki ulegające zapłodnieniu, charakterystyczny dla samicy

 (1.3) elektr. o złączu posiadającym otwory

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Selena to rzadkie imię żeńskie w Polsce.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒɛ̃j̃sʲci, AS: žĩ ̯sʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żeńczyna ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) damski, kobiecy; iron. babski; przest. niewieści; daw. białogłowski

 (1.2) samiczy, symbol.

Wiktionary


żeńsko

kobiecy, damski, dla kobiet


SJP.pl

2 miejscowości w Polsce:

  • Żeńsko – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. choszczeńskim, w gminie Krzęcin
  • Żeńsko – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. drawskim, w gminie Wierzchowo

Jezioro:

  • Żeńsko – jezioro w woj. zachodniopomorskim, w pow. choszczeńskim, w gminie Choszczno

Zobacz też: Nowe Żeńsko

Wikipedia


żeńskość

żeński


SJP.pl

Patrz:

żeński

żeńszeń

żeń-szeń, ginseng, gin-seng;
1. gatunek rośliny z rodziny araliowatych, której korzeń używany jest w lecznictwie i kosmetyce;
2. korzeń żeń-szenia - rośliny


SJP.pl

Wszechlek żeń-szeń, żeń-szeń właściwy (Panax ginseng C.A. Meyer) – gatunek byliny z rodziny araliowatych.

Kiedyś dziko występował na północy Półwyspu Koreańskiego, północno-wschodnich Chinach, Japonii i wschodniej części Rosji (Kraj Nadmorski i zlewnia rzeki Ussuri), jednak przez intensywny zbiór jego naturalny obszar występowania skurczył się do zaledwie trzech siedlisk znajdujących się na terenie Rosji i Chin. Od 1975 roku żeń-szeń znajduje się w Rosji w czerwonej księdze jako gatunek zagrożony.

Wikipedia


żeńszeniowy

przymiotnik od: żeń-szeń; żeń-szeniowy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) typowy dla żeń-szenia

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żeń-szeń m.

Wiktionary


zentangle

[czytaj: zentengl] forma relaksu polegająca na tworzeniu abstrakcyjnych rysunków za pomocą powtarzających się wzorów i kształtów


SJP.pl


zentanglować

[czytaj: zentenglować] środowiskowo: relaksować się poprzez tworzenie abstrakcyjnych rysunków za pomocą powtarzających się wzorów i kształtów


SJP.pl


żentyca

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zob. żętyca.

Wiktionary

Żętyca, żentyca (gwarowo zyntyca, zintyca, zimbora) – serwatka z mleka owczego ściętego podpuszczką, otrzymywana przy wyrabianiu oscypków i bundzu z mleka owczego, popularna wśród górali karpackich. Ma barwę białą lub lekko kremową.

Jest to, podobnie jak serwatka z mleka krowiego, pozostałość po ścięciu mleka podpuszczką, która ścina większość białek – z nich właśnie powstaje bundz. Pita jest przede wszystkim na halach, mocno schłodzona i świeża (słodka) lub skwaszona po kilku dniach. W XIX wieku stosowana była jako środek leczący drogi oddechowe, szczególnie gruźlicę (brak potwierdzenia właściwości leczniczych). U nieprzyzwyczajonych do niej osób może wywołać działanie przeczyszczające (podobnie jak serwatka lub maślanka).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Specjalność i wyjątkowość żentycy została doceniona również obecnie. (Min. Rolnictwa: Lista Produktów Tradycyjnych - małopolskie)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɛ̃nˈtɨt͡sa, AS: žẽntyca

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) żętyca

Wiktionary


żenua

potocznie: żenada;
1. uczucie dyskomfortu wywołane czymś niewłaściwym lub mającym bardzo niski poziom;
2. coś bardzo słabego, niewłaściwego, na tak niskim poziomie, że wywołuje dyskomfort


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) slang. żenada

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żenada ż.

 czas. żenować

Wiktionary


żenujący

1. wprawiający w zakłopotanie, świadczący o zakłopotaniu;
2. w odniesieniu do poziomu czegoś: bardzo niski, bardzo zły


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) wprawiający w zakłopotanie, krępujący, onieśmielający, zawstydzający

 (1.2) o poziomie jakiegoś dzieła beznadziejnie niski, godny pożałowania, żałosny

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Opowiedzenie wam mojego ostatniego snu byłoby zbyt żenujące.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żenada ż.

 przym. zażenowany

 czas. żenować

Wiktionary


zenuś

zdrobnienie od: Zenon, Zenobiusz (imiona męskie); Zenek, Zenio


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) zdrobn. Zenon

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wysłaliśmy Zenusia na kolonie na Kaszuby.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zenon mos., Zenek mos.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Zenek, Zenonek

Wiktionary


zenza

dolna, wewnętrzna część kadłuba statku; zęza


SJP.pl

Zęza, zenza – najniższe miejsce wewnątrz kadłuba jednostki pływającej (np. statku, kutra, jachtu), nieporozdzielanego wewnętrznie grodziami wodoszczelnymi. Zbiera się w nim woda wraz ze wszelkimi nieczystościami (jak rozlane paliwo, smary czy różne śmieci).

Wikipedia


zenzowy

zenza; zęzowy


SJP.pl


zeolit

minerał, uwodniony glinokrzemian wapnia, sodu, baru, strontu, potasu, magnezu lub manganu


SJP.pl

Zeolity – duża grupa minerałów glinokrzemianowych (gromada krzemianów) o różnym składzie chemicznym, właściwościach i postaci kryształów. Uwodnione glinokrzemiany sodu i wapnia, w rzadszym stopniu baru, strontu, potasu, magnezu, manganu. Grupę tę wydzielił w 1756 roku szwedzki mineralog Axel Frederik Cronstedt.

Wikipedia


zeolitowy

przymiotnik od: zeolit


SJP.pl


zeolityczny

woda zeolityczna - woda w wolnych przestrzeniach sieci krystalicznej zeolitów (minerałów glinokrzemianowych)


SJP.pl


zepchnąć

czasownik przechodni dokonany (ndk. spychać)

 (1.1) pchnięciem spowodować, że coś lub ktoś zostaje przemieszczone w dół, na bok, na margines

 (1.2) przen. wymusić ustąpienie z zajmowanego stanowiska, pozycji

 (1.3) przen. odebrać znaczenie, pozbawić należnego wpływu

 (1.4) pot. nałożyć na kogoś własne obowiązki

czasownik zwrotny dokonany zepchnąć się (ndk. spychać się)

 (2.1) zepchnąć (1.1) siebie samego

 (2.2) zepchnąć (1.1) siebie nawzajem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zepchnął hulajnogę do rowu.

 (1.2) Nowy lider zepchnął dotychczasowego przywódcę na drugi plan.

 (1.3) Sztuka współczesna zepchnęła tradycyjne malarstwo do niszy.

 (1.4) Znowu zepchnęli na mnie odpowiedzialność za projekt.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zepchnięcie n., spychacz mrz., spycharka ż.

 czas. pchać

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) wyprzeć

Wiktionary


zepoksydować

przeprowadzić reakcję prowadzącą do powstania epoksydu


SJP.pl


zeppelin

[czytaj: cePElin] sterowiec, statek powietrzny z balonem i gondolą dla załogi; cepelin


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) sterowiec w kształcie cygara używany w początkach XX w.;

Wiktionary

  • Ferdinand von Zeppelin – niemiecki konstruktor sterowców
  • Constantin Gottlieb Leberecht von Zeppelin - pruski generał, komendant twierdzy w Szczecinie
  • nazwa sterowców konstrukcji Zeppelina, a także potoczne określenie sterowca
  • sterowiec LZ 127 Graf Zeppelin
  • Zeppelin NT – sterowce nowej generacji
  • „Graf Zeppelin” – niemiecki lotniskowiec
  • Led Zeppelin – brytyjski zespół rockowy aktywny w latach 1968–1980
  • Zeppelin – marka zegarków
  • Klub Literatów „Zeppelin” – zespół autorski piszący teksty dla kabaretów

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Taktyczny potencjał zeppelinów testowali Niemcy w pierwszych miesiącach I wojny światowej, bombardując m.in. Antwerpię i Liege, ale ponieśli duże straty, bo stosunkowo łatwo było je zestrzelić.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡sɛˈpɛlʲĩn, AS: cepelʹĩn

Wiktionary


zeprać

sprać;
1. piorąc usunąć brud;
2. zbić kogoś dotkliwie


SJP.pl


zeprzały

taki, który zepsuł się pod wpływem wilgoci i ciepła; zaprzały, stęchły, zatęchły, zbutwiały


SJP.pl


zeprzeć

zepsuć się pod wpływem wilgoci i ciepła; zaprzeć, stęchnąć, zatęchnąć, zbutwieć


SJP.pl


zepsiały

spsieć; potocznie:
1. zmarnieć, ulec pogorszeniu, zniszczeniu; zejść na psy;
2. stracić majątek, zbiednieć


SJP.pl


zepsieć

spsieć; potocznie:
1. zmarnieć, ulec pogorszeniu, zniszczeniu; zejść na psy;
2. stracić majątek, zbiednieć


SJP.pl


zepsować

czasownik przechodni dokonany

 (1.1) daw. zepsuć (zniszczyć)

 (1.2) daw. zepsuć (pogorszyć)

 (1.3) daw. zepsuć (zdemoralizować)

czasownik zwrotny dokonany zepsować się (ndk. psować się)

 (2.1) daw. zepsuć się, ulec zepsuciu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Tęskno mi Panie, do kraju tego, gdzie winą jest dużą zepsować gniazdo na gruszy bocianie, bo wszystkim służą. Tęskno mi Panie, do kraju tego, gdzie kruszynę chleba podnoszą z ziemi przez uszanowanie, dla darów nieba…

 (1.3) A prorok, który by hardością zepsowany chciał mówić w imię moje, czegom mu ja nie przykazał, żeby mówił, […] zabit będzie.

Wiktionary


zepsuć

1. uszkodzić;
2. pogorszyć;
3. zdemoralizować


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany

 (1.1) zniszczyć, uszkodzić w sposób uniemożliwiający działanie

 (1.2) zmienić coś na gorsze

czasownik zwrotny dokonany zepsuć się (ndk. psuć się)

 (2.1) o sprzęcie: przestać działać

 (2.2) o jedzeniu: zgnić, nie być przydatnym do spożycia

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Mój syn zepsuł już wiele zabawek.

 (1.2) Źle dobrany przykład zepsuł jego wystąpienie.

 (2.1) Ten stary telewizor znów się zepsuł.

 (2.1) W moim samochodzie zepsuł się silnik.

 (2.2) Owoce zepsuły się, bo nikt ich nie kupował.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzɛpsut͡ɕ, AS: zepsuć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. psuj m., psucie n., zepsucie n., psujon mzw./mos.

 czas. psuć ndk.

Wiktionary


zepsucie

upadek moralności


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) rozkład moralności

 (1.2) spowodowanie uszkodzenia, zmiany na gorsze, wadliwe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zepsuć dk.

 przym. zepsuty, nadpsuty

 rzecz. psujon mzw./mos.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) demoralizacja, rozwiązłość, wypaczenie, zgorszenie, zło

 (1.2) dewastacja, pogorszenie, popsucie, zdewastowanie, zniszczenie

Wiktionary


zepsuty

1. taki, który się zepsuł (uszkodził);
2. zły, rozpuszczony;
3. o produktach spożywczych: nienadający się do spożycia; spleśniały, zgniły, sfermentowany


SJP.pl

forma czasownika.

 (1.1) imiesłów przymiotnikowy bierny od czasownika: zepsuć

przymiotnik

 (2.1) (o produkcie spożywczym) nienadający się do spożycia

 (2.2) taki, który posiada cechy moralne niezgodne z ogólnie przyjętymi w społeczeństwie normami

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ponieważ radio jest zepsute, nie możemy go słuchać.

 (2.1) Nie jedz tego mięsa, bo ono jest zepsute.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zɛˈpsutɨ, AS: zepsuty

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zepsucie

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) nadpsuty, nieświeży

 (2.2) wypaczony, rozpuszczony, zdemoralizowany

Wiktionary


zepter

  • Zepter International
  • Philip Zepter
  • Zepter Śląsk Wrocław, Zepter Idea Śląsk Wrocław – Śląsk Wrocław (koszykówka)
  • Zepter Bank – angielska nazwa białoruskiego banku

Wikipedia


żer

1. czynność jedzenia u zwierząt; pożeranie;
2. pokarm zwierzęcia, zwłaszcza ten, który ono samo zdobywa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) pokarm zdobyty przez zwierzę

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żerowanie n., żarłok mrz., żarcie n., żerowisko n.

 czas. żreć, zeżreć, żerować ndk., pożerać ndk.

 przym. żarłoczny, żerowy

 przyr. -żer, -żerca, -żerny

Wiktionary


zera

1. liczba oznaczona symbolem 0;
2. brak czegokolwiek; nic;
3. potocznie: człowiek nieprzedstawiający sobą żadnej wartości, niemający żadnych umiejętności


SJP.pl


żerać

1. o zwierzętach: żreć od czasu do czasu;
2. potocznie o człowieku: jeść niechlujnie lub łapczywie od czasu do czasu


SJP.pl


żerań

1. o zwierzętach: żreć od czasu do czasu;
2. potocznie o człowieku: jeść niechlujnie lub łapczywie od czasu do czasu


SJP.pl

Żerań – osiedle i obszar MSI w dzielnicy Białołęka w Warszawie.

Wikipedia


żerański

przymiotnik od: Żerań


SJP.pl


żerardynka

słodkowodna ryba żyworodna z rodziny piękniczkowatych; żyrardynka, żyworódka metaliczna


SJP.pl


żerca

1. dawny kapłan pogański u Słowian; żerzec;
2. dawniej, przenośnie: pożeracz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) rel. kapłan słowianowierczy zajmujący się żertwą, czyli składaniem bogom ofiar;

 (1.2) daw. ktoś pożerający coś

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zgodnie z przekazami kronikarskimi żercy nosili długie szaty i nie obcinali włosów.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żerzec m., żertwa ż., żarcie n.

 czas. żreć ndk.

 temsłow. -żerca, -żerczy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) żerzec

Wiktionary


żerczyce

Żerczyce – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie siemiatyckim, w gminie Nurzec-Stacja.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa białostockiego.

Wikipedia


żerczyni

1. dawna kapłanka pogańska u Słowian;
2. dawniej, przenośnie: pożeraczka


SJP.pl


żerdenka

wieś w Polsce


SJP.pl

Żerdenka (dawniej Zardenka, w latach 1977–1981 Zawadówka) – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie leskim, w gminie Baligród.

W połowie XIX wieku właścicielem posiadłości tabularnej Zardenka był Leon Borowski.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krośnieńskiego.

Wikipedia


żerdka

zdrobnienie od: żerdź


SJP.pl


żerdź

1. długa tyczka drewniana;
2. pień drzewa, od którego odrąbano gałęzie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) długa, prosta gałąź lub cienki pień

Wiktionary

2 miejscowości w Polsce:

  • Żerdź – wieś w woj. lubelskim, w pow. puławskim, w gminie Żyrzyn
  • Żerdź – wieś w woj. mazowieckim, w pow. radomskim, w gminie Przytyk

Inne:

  • żerdź – dawna miara długości (odcinek między nosem a końcem wyciągniętej ręki)
  • żerdź – rura używana w wiertnictwie
  • żerdzie – sortyment drewna

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Nieruchomości te zamykały z dwu stron prostokątny dziedziniec, którego dwa inne boki tworzył płot z żerdzi.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɛrʲt͡ɕ, AS: žerʹć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żerdzianka ż., żerdziowina ż., żerdziowanie n.

:: zdrobn. żerdka ż.

 czas. żerdziować ndk.

 przym. żerdziowy, żerdziany

Wiktionary


żerdzianka

żerdzianka sosnówka - chrząszcz, szkodnik żerujący na igłach i korze sosen (larwy)


SJP.pl

Żerdzianka (Monochamus) – rodzaj chrząszczy z rodziny kózkowatych. Występują na całej półkuli północnej. Do tego rodzaju należą:

  • Monochamus carolinensis – żerdzianka karolińska
  • Monochamus clamator
  • Monochamus galloprovincialis – żerdzianka sosnówka
  • Monochamus marmorator
  • Monochamus mutator
  • Monochamus notatus
  • Monochamus obtusus
  • Monochamus sartor – żerdzianka krawiec
  • Monochamus scutellatus
  • Monochamus sutor – żerdzianka szewc
  • Monochamus titillator

Wikipedia


żerdziowy

przymiotnik od: żerdź


SJP.pl


zereba

afrykańska zagroda z pali chroniąca przed napaścią dzikich zwierząt; zareba, zariba, zeriba


SJP.pl


żeremie

nadwodna budowla wznoszona przez bobry


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zool. siedlisko bobra;

Wiktionary

Żeremie – konstrukcja ochronno-lęgowa budowana przez bobry. Zależnie od właściwości terenu żeremia mogą być zlokalizowane w jamie wyrytej w stromym brzegu, lecz częściej bywają lokalizowane na podwyższeniach, w obszarze zabagnionym. Żeremia osiągają 1 do 3 metrów wysokości i średnicę do 12 metrów. Są budowane z gałęzi drzew, roślinności miękkiej i mułu. Do ich wnętrza bobry dostają się umieszczonym pod wodą wejściem (lub kilkoma). Na zewnątrz, nad wodę, mniej lub bardziej wystają dachy żeremi, przez które do wnętrza dociera powietrze. Zwykle zimą poziom wody jest najniższy i wtedy bobrowe domki są najbardziej widoczne. W lecie bobry mają większe możliwości regulowania poziomu wody i żeremia są mniej widoczne.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W tych borach i bagniskach znajdował łatwy przytułek zwierz wszelkiego rodzaju, w najgłębszych mrokach leśnych żyła moc niezmierna turów brodatych, niedźwiedzi i dzikich świń, a obok nich liczna szara gawiedź wilków, rysiów, kun, stada sarn i kraśnych suhaków; w bagniskach i w łachach rzecznych bobry zakładały swoje żeremia, o których to bobrach chodziły wieści na Zaporożu, że są między nimi stuletnie starce, białe jak śnieg ze starości. (H. Sienkiewicz: Ogniem i mieczem)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɛˈrɛ̃mʲjɛ, AS: žermʹi ̯e

Wiktionary


zeriba

afrykańska zagroda z pali chroniąca przed napaścią dzikich zwierząt; zareba, zariba


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ogrodzenie wykonane z kolczastych krzewów, chroniące przed afrykańskimi drapieżnikami

Wiktionary

Zeriba – rodzaj ogrodzenia z kolczastych i ciernistych gałęzi wokół wioski, obozowiska lub placu dla bydła, głównie stosowana dla ochrony przed drapieżnikami.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Co innego jest siedzieć nocą w dżungli przy dobrym ogniu, z kolczastą zeribą, a co innego puścić się wśród ciemności w wysokie trawy, w których poluje o tej porze lew, pantera i lampart, nie mówiąc o hienach i szakalach. (H. Sienkiewicz: W pustyni i w puszczy)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zɛˈrʲiba, AS: zerʹiba

Wiktionary


zerk

wykrzyknik

 (1.1) onomatopeja imitująca zerknięcie

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zerkać ndk., zerknąć dk.

Wiktionary


zerkać

spoglądać ukradkiem


SJP.pl

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. zerknąć)

 (1.1) spoglądać od czasu do czasu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zerkanie n., zerknięcie n.

 czas. zerknąć dk.

 wykrz. zerk

Wiktionary


zerkanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zerkać.

Wiktionary

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. niezerkanie n., zerknięcie n.

 czas. zerkać ndk.

Wiktionary


zerknąć

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. zerkać)

 (1.1) spojrzeć przez chwilę

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zerkać ndk.

 wykrz. zerk

Wiktionary


żerków

miasto w Polsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Polsce;

Wiktionary

Żerków – miasto w województwie wielkopolskim, w powiecie jarocińskim, na Wale Żerkowskim, siedziba gminy Żerków.

Według danych z 31 grudnia 2009 miasto liczyło 2127 mieszkańców.

Prywatne miasto szlacheckie lokowane w 1300 roku położone było w XVI wieku w województwie kaliskim.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈʒɛrkuf, AS: žerkuf

Wiktionary

Powiązane:

 przym. żerkowski

 rzecz. żerkowianin mos., żerkowianka ż.

Wiktionary


żerkowianin

mieszkaniec Żerkowa (miasta w Polsce)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żerkowa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żerków m.

:: fż. żerkowianka ż.

 przym. żerkowski

Wiktionary


żerkowianka

mieszkanka Żerkowa (miasta w Polsce)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żerkowa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żerków m.

:: fm. żerkowianin m.

 przym. żerkowski

Wiktionary


żerkowice

4 miejscowości w Polsce:

  • Żerkowice – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. lwóweckim, w gminie Lwówek Śląski
  • Żerkowice – wieś w woj. małopolskim, w pow. krakowskim, w gminie Iwanowice
  • Żerkowice – dzielnica Opola, do 2017 wieś
  • Żerkowice – dzielnica Zawiercia

Wikipedia


żerkowski

Żerków


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Żerkowa

Wiktionary

Patrz:

Żerków

Powiązane:

 rzecz. Żerków m., żerkowianin m., żerkowianka ż.

Wiktionary


zermatyzm

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) pseudonaukowa koncepcja lingwistyczno-antropologiczna stworzona przez polskiego artystę Stanisława Szukalskiego, popularyzowana w latach 40. XX w. głównie wśród polonii w USA;

Wiktionary

Zermatyzm – pseudonauka wymyślona przez Stanisława Szukalskiego, polskiego artystę. Szukalski był przekonany, że dawniej wszyscy ludzie mówili wspólnym językiem. By to udowodnić, napisał ręcznie 42 tomy (liczące łącznie 25 tysięcy stron) i wykonał do nich około 14 tys. ilustracji. Opracował też formę prajęzyka, tzw. macimowę, od której miałyby wywodzić się wszystkie języki świata.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. zarmatysta m., zarmatystka ż.

 przym. zermatystyczny

Wiktionary


żernica

wieś w Polsce


SJP.pl

Żernica (niem. Deutsch Zernitz, 1936–1945 Haselgrund) – wieś w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie gliwickim, w gminie Pilchowice.

Wikipedia


żernicki

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Żernik (w Bydgoskiem, Kaliskiem, Kieleckiem, Poznańskiem, Sieradzkiem, Tarnobrzeskiem, Zamojskiem)

 (1.2) dotyczący Żerników (w Płockiem)

 (1.3) dotyczący Żernik Wrocławskich

 (1.4) dotyczący Żernicy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żernica ż., Żerniki nmos., żerniczanin m., żerniczanka ż.

Wiktionary


żerniczanin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żernik (w Bydgoskiem, Kaliskiem, Kieleckiem, Poznańskiem, Sieradzkiem, Tarnobrzeskiem, Zamojskiem)

 (1.2) mieszkaniec Żerników (w Płockiem)

 (1.3) mieszkaniec Żernik Wrocławskich

 (1.4) mieszkaniec Żernicy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żernica ż., Żerniki nmos.

:: fż. żerniczanka ż.

 przym. żernicki

Wiktionary


żerniczanka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żernik (w Bydgoskiem, Kaliskiem, Kieleckiem, Poznańskiem, Sieradzkiem, Tarnobrzeskiem, Zamojskiem)

 (1.2) mieszkanka Żerników (w Płockiem)

 (1.3) mieszkanka Żernik Wrocławskich

 (1.4) mieszkanka Żernicy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żernica ż., Żerniki nmos.

:: fm. żerniczanin m.

 przym. żernicki

Wiktionary


żerniki

Miejscowości i ich części w Polsce

Wg TERYT jest ich 14, w tym 12 podstawowych
  • Żerniki – część miasta Gliwice
  • Żerniki – część miasta Wrocław, w delegaturze Wrocław-Fabryczna
  • Żerniki – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. inowrocławskim, w gminie Kruszwica
  • Żerniki – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. żnińskim, w gminie Janowiec Wielkopolski
  • Żerniki – wieś w woj. lubelskim, w pow. tomaszowskim, w gminie Ulhówek
  • Żerniki – wieś w woj. łódzkim, w pow. poddębickim, w gminie Zadzim
  • Żerniki – wieś w woj. mazowieckim, w pow. płockim, w gminie Brudzeń Duży
  • Żerniki – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. jędrzejowskim, w gminie Sobków
  • Żerniki – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. opatowskim, w gminie Baćkowice
  • Żerniki – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. jarocińskim, w gminie Żerków
  • Żerniki – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. kaliskim, w gminie Blizanów
  • Żerniki – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. obornickim, w gminie Oborniki
  • Żerniki – osada w woj. wielkopolskim, w pow. poznańskim, w gminie Kórnik
  • Żerniki – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. wrzesińskim, w gminie Września

Wikipedia


żerność

1. cecha czegoś mogącego pochłaniać i rozpuszczać pochłonięte drobnoustroje, np. żerność ciałek białych;
2. dawniej: łapczywość, łakomstwo


SJP.pl


żerny

1. mogący pochłaniać i rozpuszczać pochłonięte drobnoustroje, np. komórka żerna;
2. dawniej:
a) dotyczący żeru, nadający się do zjedzenia;
b) łakomy, żarłoczny;
c) tuczny, tłusty;
d) tuczący


SJP.pl


zero

1. liczba oznaczona symbolem 0;
2. brak czegokolwiek; nic;
3. potocznie: człowiek nieprzedstawiający sobą żadnej wartości, niemający żadnych umiejętności


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) liczba 0;

 (1.2) pogard. osoba nic nie znacząca, nic nie warta

 (1.3) brak (czegoś)

 (1.4) cyfra 0

Wiktionary

Zero (zapisywane jako 0) – element neutralny dodawania; najmniejsza nieujemna liczba. To, czy zero jest uznawane za liczbę naturalną, jest kwestią umowy – czasem włącza się, a czasem wyklucza się je z tego zbioru. Zero nie jest ani liczbą pierwszą, ani liczbą złożoną.

Pierwszy raz symbol ten został użyty przez matematyków hinduskich jako oznaczenie braku czegoś. W większości kalendarzy nie ma roku zerowego. Rok przed 1. rokiem naszej ery nazywany jest 1. rokiem przed naszą erą.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Trzy plus zero równa się trzy.

 (1.1) Element neutralny dodawania nazywa się zerem.

 (1.1) Ułamek dziesiętny 0,25 czyta się: zero i dwadzieścia pięć setnych.

 (1.2) Jesteś po prostu zerem!

 (1.3) Zero tolerancji dla przemocy!

 (1.4) W systemie dwójkowym cyfry jeden-zero (10) oznaczają liczbę dwa.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzɛrɔ, AS: zero

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zerować ndk., wyzerować dk.

 rzecz. zerówka ż., zerowanie n., wyzerowanie n.

 przym. zerowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1, 1.4) 0; gw-pl|Śląsk Cieszyński|nulo.

 (1.2) nikt

Wiktionary


zero-jedynkowo

przysłówek sposobu

 (1.1) w sposób zero-jedynkowy, binarny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zero-jedynkowość ż.

 przym. zero-jedynkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) binarnie

Wiktionary


zero-jedynkowość

cecha czegoś składającego się wyłącznie z zer i jedynek; binarność


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego co zero-jedynkowe, binarne; zapisane zero-jedynkowo, binarnie

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zero-jedynkowy

 przysł. zero-jedynkowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) binarność

Wiktionary


zero-jedynkowy

składający się wyłącznie z zer i jedynek; binarny


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) elektr. inform. zapisany w systemie binarnym (przy użyciu zer i jedynek)

 (1.2) elektr. mający na wyjściu tylko stan wysoki lub niski

 (1.3) przen. o człowieku: bezkompromisowy, bezwzględny, dychotomiczny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zero-jedynkowość ż.

 przysł. zero-jedynkowo

Wiktionary


zeroargumentowy

w matematyce: mający zero argumentów


SJP.pl


żerocin

Żerocin – wieś sołecka w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie bialskim, w gminie Drelów.

Wieś jest sołectwem w gminie Drelów. Według Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2011 wieś liczyła 563 mieszkańców.

Do 1954 roku istniała gmina Żerocin. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bialskopodlaskiego.

Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Drelowie.

Wikipedia


zerodować

o lodowcu albo o płynącej wodzie: rozmyć, zniszczyć zewnętrzne warstwy skorupy ziemskiej; spowodować erozję


SJP.pl


zeroemisyjność

zużywanie energii pokrywające się z ilością energii odnawialnej wytwarzanej w danym miejscu


SJP.pl


zeroemisyjny

wykorzystujący źródła energii odnawialnych


SJP.pl


zeroenergetyczny

przymiotnik

 (1.1) o budynku: taki, który w całości produkuje zużywaną przez siebie energię i nie potrzebuje jej dostaw z zewnątrz, co odbywa się wskutek zastosowania grubego ocieplenia, systemu odzyskiwania ciepła i wykorzystania odnawialnych źródeł energii, m.in. baterii słonecznych i wiatraków

 (1.2) o rozwoju gospodarczym i gospodarce: następujący / rozwijający się przy jednoczesnym pozostaniu zużycia energii na stałym poziomie, co odbywa się wskutek stosowania coraz wydajniejszych technologii, wymagających mniej energii oraz dzięki jej oszczędzaniu

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzɛrɔɛ̃nɛrɡɛˈtɨt͡ʃnɨ, AS: zeroẽnergetyčny

Wiktionary


zerokosztowy

przymiotnik

 (1.1) niewymagający ponoszenia żadnych kosztów

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzɛrɔkɔˈʃtɔvɨ, AS: zerokoštovy

Wiktionary


żeromski

nazwisko, np. Stefan Żeromski (pseudonimy: Maurycy Zych, Józef Katerla) (1864-1925), pisarz i publicysta


SJP.pl

Osoby o nazwisku Żeromski:

  • Kazimierz Chwalibóg Żeromski (zm. 1662) – stolnik wileński, starosta opęski i ciecierki, marszałek konfederacji wojsk litewskich
  • Stefan Żeromski (ur. 1864, zm. 1925) – polski pisarz
  • Stefan Żeromski (ur. 1954, zm. 2004) – polski żużlowiec

Inne:

  • Żeromski – polski herb szlachecki

Wikipedia


żeromszczyzna

to, co charakterystyczne w twórczości Stefana Żeromskiego, w jego stylu, postawie i ideach


SJP.pl


Żeromszczyzna – termin używany dla określenia postawy ideowej i techniki pisarskiej Stefana Żeromskiego, który przedstawia szczególny stosunek do innych zagadnień z polskiego życia i literatury.

Termin ten wyraża wrażliwość na krzywdę społeczną oraz cierpienia narodu, który jest pozbawiony wolności i bezradny, ale zarazem żarliwy dla patriotyzmu i walki z zaborcą.

Wikipedia


żeronianin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żeroni

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żeronie nmos.

:: fż. żeronianka ż.

 przym. żeroński

Wiktionary


żeronianka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żeroni

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żeronie nmos.

:: fm. żeronianin m.

 przym. żeroński

Wiktionary


żeronice

Miejscowości w Polsce
  • Żeronice – wieś w woj. łódzkim, w pow. kutnowskim, w gminie Bedlno
  • Żeronice – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. tureckim, w gminie Dobra
  • Żeronice – kolonia w woj. wielkopolskim, w pow. tureckim, w gminie Dobra

Wikipedia


żeroński

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Żeroni

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żeronie nmos., żeronianin m., żeronianka ż.

Wiktionary


zerotyzować

wprowadzić elementy erotyczne


SJP.pl


zerować

wyzerowywać;
1. doprowadzać do stanu początkowego;
2. powodować przyjęcie wartości zerowej;
3. odprowadzać ładunek elektryczny do ziemi;
4. potocznie: wypijać cały napój z naczynia


SJP.pl

czasownik nieprzechodni niedokonany (brak dk.)

 (1.1) biol. zdobywać i spożywać pokarm

 (1.2) pot. prowadzić nieuczciwe działania dla swoich korzyści

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jest to kraina ptaków, gdzie żerują m.in. stada różowych i białych flamingów.

 (1.1) Większość stonek żeruje na ziemniakach.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żer mrz., żerowanie n., żerowisko n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) eksploatować, pasożytować, paść się cudzą krzywdą / paść się na cudzej krzywdzie

Wiktionary


zerowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|żerować.

Wiktionary

Zerowanieśrodek ochrony przeciwporażeniowej dodatkowej w instalacjach elektrycznych, polegający na podłączeniu części przewodzących dostępnych (np. metalowej obudowy urządzenia) z przewodem ochronnym PE lub przewodem ochronno-neutralnym PEN. W warunkach zakłóceniowych (uszkodzenie izolacji) umożliwia samoczynne odłączenie zasilania, poprzez szybkie zadziałanie zabezpieczenia elektrycznego.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Duże ilości szkodnika i intensywne ich żerowanie sprawia, że liście stają się początkowo marmurkowate, później żółto-szare i zasychają.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żerowisko n., żer m., żertwa ż.

 czas. żerować ndk.

 przym. żarłoczny

Wiktionary


żerowisko

obszar, na którym żerują zwierzęta


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zool. miejsce żerowania zwierząt;

 (1.2) przen. miejsce, środowisko lub okoliczności, w których określona grupa ludzi odnosi korzyści ze szkodą dla innych

Wiktionary

Żerowisko – określone miejsce w określonym czasie, w którym zwierzęta zdobywają składniki pokarmowe niezbędne do życia, do ich prawidłowego rozwoju czy rozmnażania. Żerowisko jest nieodłącznym składnikiem niszy ekologicznej organizmów żywych.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Kaczki przed zapadnięciem na żerowisko kilkakrotnie okrążają je i jeżeli nie widzą dla siebie żadnego niebezpieczeństwa, zapadają, w przeciwnym razie odlatują daleko i potem wracają znowu na rozpoznanie i ewentualny zapad.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żer mrz., żerowanie n., żarcie n., żarłok mrz.

 czas. żreć, zeżreć, żerować ndk.

 przym. żarłoczny

Wiktionary


zerówka

1. klasa zerowa w szkole;
2. potocznie: sztuczna tkanina imitująca wełnę;
3. termin zerowy; też: egzamin w takim terminie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) eduk. najwyższy oddział przedszkola lub funkcjonujący samodzielnie, poprzedzający pójście do szkoły; klasa zero

 (1.2) pot. włók. sztuczna tkanina imitująca wełnę

 (1.3) środ. stud. wcześniejszy termin egzaminu lub zaliczenia

Wiktionary

Przedszkole – instytucja opiekuńczo-wychowawcza, do której uczęszczają dzieci w wieku od 3 lat (w Polsce – w szczególnych przypadkach od 2) do rozpoczęcia spełniania obowiązku szkolnego.

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Więc to nie dla mnie pani tak, lecz dla męża • W mizernych wdziękach ten dwutlenek pani spręża, • Dla niego ta heca, ta kieca z zerówki, • Ten szał, ten styl, gdzieś z pipidówki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zɛˈrufka, AS: zerufka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zero n., wyzerowanie n., zerowanie n., zerówkowicz m.

 przym. zerowy

 licz. zero

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) klasa zerowa

 (1.3) termin zerowy

Wiktionary


zerówkarz

potocznie: uczeń klasy zerowej


SJP.pl


zerówki

1. klasa zerowa w szkole;
2. potocznie: sztuczna tkanina imitująca wełnę;
3. termin zerowy; też: egzamin w takim terminie


SJP.pl


zerówkowicz

przedszkolak w klasie zerowej


SJP.pl


zerówkowiczka

zerówkowicz


SJP.pl

Patrz:

zerówkowicz

zerówkowy

zerówka


SJP.pl

Patrz:

zerówka

zerownik

cyrkiel służący do kreślenia okręgów o bardzo małych średnicach; nulka


SJP.pl

Cyrkiel (łac. circulus) – przyrząd kreślarski służący do kreślenia okręgów i odmierzania odcinków. Stosuje się go do rysowania na papierze, brystolu czy kalce technicznej, a także do trasowania na półwyrobach. Do wyposażenia tzw. cyrkli uniwersalnych, czyli używanych do kreślenia rysunków, należały:

  • wymienne końcówki: grafitowa – do kreślenia kół ołówkiem, grafionowa – do kreślenia tuszem, z igłą (cyrkiel podziałowy) – do przenoszenia odcinków;
  • złączki pozwalające na użycie rapidografu
  • przedłużacz – do kreślenia okręgów o dużych średnicach.

Wikipedia


zerowość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co zerowe; cecha tych, którzy są zerowi

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zerowy

Wiktionary


zerowy

przymiotnik od: zero


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z żerem, żerowaniem, dotyczący żeru, żerowania

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zimą pod drzewem łatwo zauważyć ślady aktywności żerowej dzięcioła.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żer m.

Wiktionary


żertwa

ofiara składana bogom u dawnych Słowian; obiata, trzeba


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) rel. ofiara całopalna składana na cześć bóstwa przez żercę;

Wiktionary

Żertwa – u dawnych Słowian ofiara całopalna, ze zwierząt oraz ludzi, składana na cześć bóstwa przez żercę. Termin ten, funkcjonujący u Słowian południowych i wschodnich (zachodniosłowiańskim odpowiednikiem była obiata), pochodzi od prasłowiańskiego *žьrti („poświęcać”) + *-ьcь, z praindoeuropejskiego *gʷerH- („chwalić”), ze wspólnym źródłosłowem z łacińskim gratis, pokrewne z litewskim girti („sławić”) oraz sanskryckim gir („śpiew pochwalny”).

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. żerca mos., żerowanie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ofiara

Wiktionary


żertwiennik

stół ofiarny w świątyni prawosławnej, na którym przygotowuje się dary eucharystyczne


SJP.pl

Wikipedia


zerwa

1. roślina z rodziny dzwonkowatych;
2. pionowe urwisko


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) bot. nazwa systematyczna|Phyteuma|L.|ref=tak., roślina z rodziny dzwonkowatych;

 (1.2) geol. pionowa, oberwana część skały;

Wiktionary

  • zerwa (roślina) – rodzaj roślin z rodziny dzwonkowatych
  • zerwa (osuwisko) – w geologii obryw ziemi

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Pobliską łąkę porastają zerwy.

 (1.2) Wspinałaś się na tej zerwie?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzɛrva, AS: zerva

Wiktionary

Powiązane:

 (1.2)

:: rzecz. zerwanie n.

:: czas. zerwać dk., zerwać się dk.

Wiktionary


zerwać

1. ciągnąc, oddzielić od czegoś; oderwać, urwać (np. jabłko);
2. przerwać; zaprzestać; nagle wycofać się (np. połączenie, zaręczyny, negocjacje)


SJP.pl

czasownik

 (1.1) oddzielić coś od czegoś, ciągnąć

 (1.2) przerwać coś

 (1.3) pot. skończyć związek z kimś

czasownik zwrotny zerwać się

 (2.1) zrywać (1.1-3) samego siebie

 (2.2) o pogodzie: gwałtownie zacząć się

 (2.3) pot. sprawić sobie wolny czas

 (2.4) gwałtownie wstać

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zerwałem sznurek.

 (1.2) Zrywam obrady sejmu!

 (1.3) Czemu z nim zerwałaś?

 (2.1) To małżeństwo musiało się zerwać.

 (2.2) Zerwał się silny wicher.

 (2.3) Zerwałeś się z lekcji!

 (2.4) Zerwała się z łóżka, gdy tylko zadzwonił budzik.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzɛrvat͡ɕ, AS: zervać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zryw mrz., zrywka ż., zrywanie n., zerwanie n., zrywność ż.

 czas. zrywać dk.

 przym. zrywkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (2.3) urwać się

Wiktionary


zerwan

starożytne bóstwo uosabiające czas, czczone na terenie Persji; Zurwan


SJP.pl


zerwanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zerwać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zrywać, zerwać dk.

 rzecz. zrywka ż., zrywanie n., zrywność ż.

Wiktionary


zerwikaptur

  • Zerwikaptur (herb szlachecki)
  • Zerwikaptur (miecz)

Wikipedia


żerzec

dawny kapłan pogański u Słowian; żerca


SJP.pl


zerzygać

potocznie: zerzygać się - zwymiotować; wyrzygać się, zrzygać się, wyhaftować


SJP.pl


żeś

potocznie:
1. spójnik "że" połączony z końcówką czasownikową "-ś" (np. "Cieszę się, żeś zrozumiał ZDS.");
2. partykuła "że" połączona z końcówką czasownikową "-ś" (np. "W końcu żeś zrozumiał ZDS!")


SJP.pl


zeschizować

potocznie: zwariować, stracić rozum; ześwirować


SJP.pl


zeschizowany

potocznie: taki, który zwariował, stracił rozum; ześwirowany


SJP.pl


zeschnięty

zeschły;
1. o roślinie: taki, który usechł, obumarł;
2. pozbawiony wilgoci; wyschnięty


SJP.pl


zeschły

zeschnięty;
1. o roślinie: taki, który usechł, obumarł;
2. pozbawiony wilgoci; wyschnięty


SJP.pl


ześcibolić

niefachowo coś zszyć


SJP.pl


zescreenować

[czytaj: zeskrinować] potocznie: zrobić zrzut ekranu


SJP.pl


zescrollować

[czytaj: zeskrolować] przewinąć wyświetlaną zawartość na urządzeniu elektronicznym; przescrollować


SJP.pl


zesel

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. fotel

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zeslik mrz.

Wiktionary


zesiec

dawniej: zsiec


SJP.pl


zesiekać

pociąć ostrym narzędziem na drobne kawałki; zsiekać, posiekać, zsiec, posiec


SJP.pl


zesikany

taki, który się zesikał


SJP.pl


zesikiwać

potocznie: zesikiwać się - mimowolnie oddawać mocz; zsikiwać się


SJP.pl


zesiniaczać

dawniej: bić kogoś silnie, aż do wystąpienia siniaków


SJP.pl


zeskakiwanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zeskakiwać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzɛskaciˈvãɲɛ, AS: zeskaḱivãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zeskakiwać

Wiktionary


zeskalować

nanieść skalę na instrument pomiarowy


SJP.pl


zeskanować

wprowadzić do komputera tekst, fotografię itp. przy pomocy skanera; przeskanować


SJP.pl

czasownik przechodni

 (1.1) dokonany od|skanować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzɛskãˈnɔvat͡ɕ, AS: zeskãnovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. skan mrz., zeskanowanie n., skaner

 czas. skanować

Wiktionary


zeskanowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zeskanować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzɛskãnɔˈvãɲɛ, AS: zeskãnovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zeskanować

 rzecz. skan mrz.

Wiktionary


zeskąpieć

stać się skąpym; zżydzieć


SJP.pl


zesklerociały

potocznie: taki, który ma sklerozę


SJP.pl


zesklerocieć

potocznie: dostać sklerozy


SJP.pl


zeskok

1. zeskoczenie;
2. ostatnia faza skoku narciarskiego; lądowanie;
3. część skoczni narciarskiej na której odbywa się lądowanie


SJP.pl


zeskokowy

zeskok


SJP.pl

Patrz:

zeskok

zeskorupić

1. spowodować pokrycie skorupą; zaskorupić;
2. zeskorupić się - twardniejąc, pokryć się skorupą; zaskorupieć, zeskorupieć


SJP.pl


zeskrobywać

czasownik niedokonany

 (1.1) skrobiąc, zdejmować coś z wierzchniej warstwy

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzɛskrɔˈbɨvat͡ɕ, AS: zeskrobyvać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zeskrobywanie n., zeskrobanie n.

 czas. zeskrobać dk., skrobać ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zdrapywać, zdzierać

Wiktionary


zeskrobywanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zeskrobywać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. niezeskrobywanie n.

 czas. zeskrobywać ndk.

Wiktionary


zeskwarzać

dawniej: mocno wysmażać


SJP.pl


zeskwarzyć

przestarzale: mocno lub zbyt mocno wysmażyć; zesmażyć


SJP.pl


zeslik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. fotelik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zesel mrz.

Wiktionary


zeslipować

wprowadzić jacht, łódkę do wody


SJP.pl


ześlizg

  • Ześlizg w lotnictwie – zjawisko znoszenia statku powietrznego w kierunku wnętrza skrętu połączone ze zmniejszaniem wysokości lotu
  • Ześlizg w narciarstwie – skośne lub prostopadłe względem osi nart przesunięcie się nart po śniegu

Wikipedia


ześlizgowy

przymiotnik od: ześlizg


SJP.pl


zesmagać

wysmagać;
1. pobić dotkliwie batem, biczem, rzemieniem itp.; osmagać, wychłostać, wybiczować;
2. o opadach atmosferycznych: spowodować nieprzyjemne odczucia na skórze


SJP.pl


zesmażyć

mocno lub zbyt mocno wysmażyć; zeskwarzyć


SJP.pl


zesmradzać

potocznie: zesmradzać się - wydalać gazy trawienne o przykrym zapachu


SJP.pl


zesnuć

1. ułożyć nitki osnowy równolegle obok siebie;
2. dawniej: snując, zasłonić, zapełnić; zasnuć


SJP.pl


zesnuwać

1. układać nitki osnowy równolegle obok siebie;
2. dawniej: snując, zasłaniać, zapełniać; zasnuwać


SJP.pl


zespajać

łączyć w całość; zespalać


SJP.pl


zespalać

łączyć w całość; zespajać


SJP.pl


zespawanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zespawać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. spaw mrz., spawacz mos., spawalność ż.

Wiktionary


zespoić

złączyć w całość; zespolić, zjednoczyć


SJP.pl


zespolenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zespolić.

Wiktionary

Anastomoza (zespolenie, z gr. ἀναστόμωσις) – połączenie (naturalne lub wykonane sztucznie) między dwoma ciągłymi elementami, najczęściej w formie naczyń lub włókien, których komunikacja zostaje zachowana. Pojęcie jest używane najczęściej do określenia relacji zachodzących w naukach medycznych (anatomii i chirurgii), biologii (mykologii czy biologii ewolucyjnej) oraz geografii (geologii i hydrologii).

  • anastomoza (medycyna)
  • anastomoza (grzyby)
  • anastomoza (skały) – niskie kanały na poziomych szczelinach skał

Wikipedia

Powiązane:

 czas. zespolić

 rzecz. zespół mrz.

Wiktionary


zespoleniowy

przymiotnik od: zespolenie


SJP.pl


zespolić

złączyć na trwałe, połączyć kilka części w jedną


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. zespalać)

 (1.1) połączyć trwale kilka części w jedną

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zespolił ze sobą części za pomocą kleju.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zɛˈspɔlʲit͡ɕ, AS: zespolʹić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zespolenie n., zespalanie n., zespół mrz.

 przym. zespolony

Wiktionary


zespolik

zdrobnienie od: zespół


SJP.pl


zespólnia

wielojądrowa masa cytoplazmy, powstała z połączenia się komórek uprzednio samodzielnych; syncytium


SJP.pl

Syncytium (łac.), inaczej zespólnia, tegument (łac.) – wielojądrowa komórka (rodzaj komórczaka) powstała poprzez połączenie się (fuzję) luźnych pojedynczych komórek jednojądrowych.

Syncytia występują m.in. u płazińców – przywr, skrzelowców i tasiemców. Na ich powierzchni znajduje się glikokaliks. Chroni pasożyty przed strawieniem przez enzymy trawienne organizmu żywiciela.

Syncytia tworzą także komórki mięśni poprzecznie prążkowanych u kręgowców.

Wikipedia


zespolony

forma czasownika.

 (1.1) imiesłów przymiotnikowy przeszły od: zespolić

przymiotnik

 (2.1) mat. będący liczbą zespoloną lub przyjmujący wartości będące liczbami zespolonymi

 (2.2) mat. powiązany z liczbami zespolonymi

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zespolić dk., zespalać ndk.

Wiktionary


zespórka

każdy z prętów usztywniający skrzynię ogniową w kotle parowozowym


SJP.pl

Zespórka – pręt lub rurka przymocowane między dwiema równoległymi blachami prostopadle do nich, w celu wzmocnienia i usztywnienia konstrukcji.

Typowe zastosowanie zespórki to połączenie płaszcza kotła i komory paleniskowej w parowozach.

Wikipedia


zespół

1. grupa ludzi wspólnie pracujących, działających; ekipa, team, drużyna;
2. grupa rzeczy lub zjawisk tworzących harmonijną całość;
3. zbiorowisko zwierzęce lub roślinne o określonej strukturze, tworzące pewną całość;
4. grupa objawów lub zaburzeń powiązanych z jakąś chorobą;
5. część urządzenia zbudowanego z wielu elementów, spełniająca określoną funkcję


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) grupa osób realizująca wspólny cel;

 (1.2) zbiór jednostek, obiektów stanowiący całość

 (1.3) muz. grupa muzyków występująca razem na scenie

 (1.4) teatr. całość grupy teatralnej w danym teatrze

 (1.5) med. występowanie wad wrodzonych, urazów lub objawów chorobowych w charakterystycznym zestawieniu;

 (1.6) jęz. grupa języków lub dialektów o wspólnym pochodzeniu i cechach

Wiktionary

  • zespół w urzędzie lub innym zakładzie pracy – komórka organizacyjna
  • zespół muzyczny – grupa wykonawców muzycznych
  • zespół chorobowy (syndrom) – grupa objawów charakterystycznych dla danej choroby

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Przez trzy tygodnie nasz zespół pracował nad projektem.

 (1.2) Ta biblioteka należy do zespołu szkół ponadgimnazjalnych.

 (1.3) Zespół „The Beatles” rozpadł się po tym, jak odszedł z niego John Lennon.

 (1.3) Ośrodek Kultury w Swarzędzu informuje, że ze względów technicznych, niezależnych od organizatora oraz zespołu, koncert Lao Che przeniesiony został na 17 września 2016 r.

 (1.4) Nasz zespół przygotowuje w tym sezonie trzy nowe przedstawienia.

 (1.5) Alkoholizm matki jest przyczyną alkoholowego zespołu płodowego.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzɛspuw, AS: zespuu̯

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zespołowość ż., zespalanie n., zespolenie n.

:: zdrobn. zespolik m.

 czas. zespalać ndk., zespolić dk.

 przym. zespołowy, wewnątrzzespołowy

 przysł. zespołowo, pospołu

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) drużyna, ekipa

 (1.2) kompleks, komplet

 (1.3) grupa, skład

 (1.4) trupa

 (1.5) syndrom, kompleks

Wiktionary


zespołowiec

rzadko: członek zespołu


SJP.pl


zespołowy

przymiotnik od: zespół


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) wykonywany, prowadzony przez zespół ludzi

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Hokej na lodzie to szybki sport zespołowy rozgrywany albo na naturalnym lodzie albo na sztucznym lodzie w halach.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzɛspɔˈwɔvɨ, AS: zespou̯ovy

Wiktionary

Powiązane:

 przysł. zespołowo

 rzecz. zespół mrz., zespołowość ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) grupowy, kolegialny, kolektywny, wspólny, wzajemny, zbiorowy, drużynowy

Wiktionary


zesrać

wulgarnie: zesrać się - mimowolnie oddać kał, zabrudzając własne ubranie


SJP.pl


zesrany

wulgarnie: przestraszony, przerażony; wystrachany, zestrachany


SJP.pl


ześrutować

czasownik przechodni dokonany (ndk. śrutować)

 (1.1) dokonany od|śrutować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. śrut mrz., śruta ż., śrutownica ż., śrutownik mrz.

 czas. śrutować ndk.

 przym. śrutowy, ześrutowany

Wiktionary


zesrywać

wulgarnie: zesrywać się - wypróżniać się mimowolnie; posrywać się


SJP.pl


zest

skórka owoców używana jako aromatyczny dodatek do potraw i napojów


SJP.pl


zestalać

1. powodować przechodzenie substancji ciekłych lub gazowych w stan stały;
2. zestalać się - o substancjach ciekłych lub gazowych: przechodzić w stan stały


SJP.pl


zestalić

1. spowodować przejście substancji ciekłych lub gazowych w stan stały;
2. zestalić się - o substancjach ciekłych lub gazowych: przejść w stan stały


SJP.pl


zestandaryzować

wystandaryzować, ustandaryzować;
1. dostosować do jakieś normy, wprowadzić normy w jakiejś dziedzinie; ujednolicić, unormować, znormalizować;
2. uczynić przeciętnym, typowym;
3. zestandaryzować się -
a) ujednolicić się, unormować się, znormalizować się;
b) stać się przeciętnym, typowym


SJP.pl


zestaw

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) całość, zbiór składający się z różnych elementów, przedmiotów

forma czasownika.

 (2.1) 2. os. lp., rozk.zob. zestawić.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzɛstaf, AS: zestaf

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zestawić (ndk. zestawiać)

 rzecz. zestawienie n., zestawianie n.

 przym. zestawowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zbiór, zespół

Wiktionary


zestawiać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zestawić)

 (1.1) zdejmując coś, kłaść to niżej

 (1.2) ustalać podobieństwa i różnice

 (1.3) stawiać blisko siebie

 (1.4) składać w całość

 (1.5) przedstawiać dane w formie wykazu

 (1.6) med. złączać końce złamanej kości

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zestawianie n., zestawiacz mos., zestawienie n.

 czas. postawić

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zdejmować

 (1.2) konfrontować, porównywać

 (1.3) przybliżać, zbliżać

 (1.4) łączyć, montować

 (1.5) kompilować

 (1.6) nastawiać

Wiktionary


zestawiacz

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pracownik zajmujący się przygotowywaniem składów pociągów

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zɛˈstavʲjaʧ

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zestaw

 czas. zestawiać

Wiktionary


zestawialny

1. dający się zestawić w jakąś całość;
2. dający się porównać z czymś; porównywalny


SJP.pl


zestawianie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zestawiać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zestawienie n.

 czas. postawić, zestawiać ndk.

Wiktionary


zestawić

czasownik przechodni

 (1.1) dokonany od|zestawiać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zestawienie n.

 czas. postawić

Wiktionary


zestawienie

1. wykaz, spis, lista czegoś;
2. to, co jest zestawione, połączone ze sobą; kompozycja


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zestawić.

 (1.2) jęz. niepodzielny leksem powstały z połączenia kilku samodzielnych wyrazów, tworzący całość znaczeniową;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Skład biało-czerwonych zdecydowanie odbiegał od optymalnego, natomiast rywale do Chicago przyjechali w najmocniejszym zestawieniu, z kadrą naszpikowaną medalistami ostatnich mistrzostw świata i igrzysk olimpijskich w Rio de Janeiro.

 (1.2) ''"Maszyna do pisania" i "panna młoda" to przykłady zestawień.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zestawianie n.

 czas. zestawiać ndk., zestawić dk., stawiać ndk., postawić dk.

Wiktionary


zestawieniowy

przymiotnik od: zestawienie


SJP.pl


zestawowy

przymiotnik od: zestaw


SJP.pl


zester

narzędzie kuchenne do ścierania skórki owoców, zwłaszcza cytrusowych


SJP.pl


zestopniować

przestarzale:
1. podnieść stopień czegoś;
2. zwiększyć nasilenie czegoś, spotęgować


SJP.pl


zestrachać

potocznie: zestrachać się - przestraszyć się ; wystrachać się, spietrać się


SJP.pl


zestrachany

potocznie: przestraszony, przerażony; wystrachany, zesrany


SJP.pl


zestresowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zestresować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zestresować dk.

Wiktionary


zestrój

harmonijne połączenie czegoś w całość


SJP.pl

  • Zestrój akcentowy
  • Zestrój intonacyjny

Wikipedia


zestrojenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zestroić.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzɛstrɔˈjɛ̇̃ɲɛ, AS: zestroi ̯ė̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zestroić dk., zestrajać ndk.

Wiktionary


zestrojowy

przymiotnik od: zestrój


SJP.pl


zestrukturyzować

wyodrębnić strukturę czegoś lub przypisywać czemuś jakąś strukturę - ściśle określony układ wynikający z połączenia elementów jakiejś całości; ustrukturyzować, ustrukturować


SJP.pl


zestrupić

uformować strup, spowodować utworzenie się strupa


SJP.pl


zestryfikować

poddać reakcji otrzymywania estru z alkoholu lub fenolu i kwasu


SJP.pl


zestrzał

1. w żargonie wojskowym: zestrzelenie samolotu;
2. w łowiectwie: postrzelenie zwierzęcia


SJP.pl


zestrzeliwanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zestrzeliwać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zestrzeliwać ndk.

 rzecz. strzelanina ż.

Wiktionary


zestrzępić

1. porwać na strzępy; wystrzępić, postrzępić;
2. zestrzępić się - zniszczyć się tak, że ma się podarte końce albo krawędzie; wystrzępić się, postrzępić się


SJP.pl


zestrzyc

strzygąc, ściąć coś z wierzchu


SJP.pl


zestycznia

zespół dwóch stykających się ze sobą powierzchni elementów maszyn


SJP.pl


zestygać

rzadko: ostygać, zastygać


SJP.pl


zestygnąć

rzadko: ostygnąć, zastygnąć


SJP.pl


zestygnięty

taki, który zestygł (zestygnął); zestygły


SJP.pl


zestygły

taki, który zestygł (zestygnął); zestygnięty


SJP.pl


zestyk

zespół dwóch styków w jednym urządzeniu, np. elektrycznym


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) techn. zespół dwóch styków w jednym urządzeniu, np. elektrycznym

Wiktionary

Zestyk – w elektrotechnice dowolne połączenie torów prądowych w urządzeniach elektrycznych. Część zestyku należącą do jednego odcinka toru prądowego nazywamy stykiem.

Jest to konstrukcyjny zespół (przy użytkowaniu nierozdzielnym) styków wchodzących z sobą w styczność lub przerywających tę styczność. Najprostszy zestyk zawiera jeden styk ruchomy i jeden styk nieruchomy (stały). Zestaw styków tworzy zestyk złożony.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. styk mrz., stykówka ż., stycznik mrz., przetykacz mrz., tknięcie n., tykanie n., zetknięcie n., stykanie n., wytknięcie n., wytykanie n., przetknięcie n., przetkanie n., przetykanie n., natknięcie n., natykanie n., potykanie n., potknięcie n.

 czas. tknąć dk., tykać ndk., zetknąć dk., stykać ndk., wytknąć dk., wytykać ndk., przetknąć dk., przetkać dk., przetykać ndk., natknąć dk., natykać ndk., potykać się ndk., potknąć się dk.

 przym. stykowy, stycznikowy, stykówkowy

Wiktionary


zestykowy

zestyk


SJP.pl

Patrz:

zestyk

zestyropianizować

ocieplić budynek styropianem


SJP.pl


zesumowywać

dawniej: zsumowywać


SJP.pl


zesuszać

dawniej: mocno wysuszać


SJP.pl


zesuszyć

zesuszyć się - o żywności: mocno się wysuszyć; zsuszyć się


SJP.pl


zeswatać

pomóc w nawiązaniu znajomości dwóm osobom przeciwnej płci


SJP.pl


zeświecczać

nadawać czemuś cechy świeckie, usuwać wpływ duchowieństwa z różnych dziedzin życia społecznego; laicyzować, sekularyzować, desakralizować


SJP.pl


zeświecczanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zeświecczać.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jeżeli przenikanie świata przez chrześcijaństwo było dewizą średniowiecza, to znamieniem nowożytnych czasów będzie zeświecczanie chrześcijańskich idei i form.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. świeckość ż., świecki m.

 czas. zeświecczać ndk.

 przym. świecki

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) sekularyzacja

Wiktionary


zeświecczały

taki, który stał się świecki


SJP.pl


zeświecczeć

stać się świeckim, laickim


SJP.pl


zeświecczyć

przeprowadzić sekularyzację


SJP.pl


zeświniony

taki, który się ześwinił


SJP.pl


ześwirowany

potocznie: taki, który zwariował, stracił rozum; zeschizowany


SJP.pl


zesz.

skrót od: zeszyt; z.


SJP.pl

skrót

 (1.1) = zeszyt

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) z.

Wiktionary


zeszczać

zeszczać się - wulgarnie: zsikać się


SJP.pl


zeszczany

wulgarnie: taki, który się zeszczał


SJP.pl


żeszczynczanin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żeszczynki

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żeszczynka ż.

:: fż. żeszczynczanka ż.

 przym. żeszczynecki

Wiktionary


żeszczynczanka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żeszczynki

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żeszczynka ż.

:: fm. żeszczynczanin m.

 przym. żeszczynecki

Wiktionary


żeszczynecki

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Żeszczynki

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żeszczynka ż., żeszczynczanin m., żeszczynczanka ż.

Wiktionary


zeszczywać

wulgarnie: zeszczywać się - mimowolnie oddawać mocz


SJP.pl


zeszkaradnieć

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. szkaradnieć)

 (1.1) przest. całkiem zbrzydnąć

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zaobserwował, że zeszkaradnieli, obcując z wiedźmą każdego dnia.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szkarada ż., szkaradnica ż., szkaradnienie n., szkaradnik mos., szkaradność ż., szkaradstwo n., szkaradziejstwo n., szkaradzieństwo n., szkaradztwo n., zeszkaradnienie n.

 czas. szkaradnieć ndk.

 przym. szkaradny

 przysł. szkaradnie

Wiktionary


zeszkaradnienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) stanie się szkaradnym

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szkarada ż., szkaradnica ż., szkaradnienie n.,szkaradnik mos., szkaradność ż., szkaradstwo n., szkaradziejstwo n., szkaradzieństwo n., szkaradztwo n.

 czas. szkaradnieć ndk., zeszkaradnieć dk.

 przym. szkaradny

 przysł. szkaradnie

Wiktionary


zeszklić

czasownik przechodni dokonany

 (1.1) uczynić coś szklistym, półprzejrzystym

 (1.2) kulin. lekko podsmażyć, aż nabierze lekko przezroczystego, szklistego koloru, nie doprowadzając przy tym do zarumienienia

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Dodać pokrojoną cebulę, czosnek przeciśnięty przez praskę i zeszklić.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szklanka ż., szkiełko n., szklaneczka ż., szklenie n.

Wiktionary


zeszkliwiać

pokrywać szklistą powłoką (zwykle o czynnikach chorobotwórczych)


SJP.pl


zeszkliwić

powlec szklistą powłoką;
1. w medycynie: spowodować zwyrodnienie skrobiowate tkanki lub narządu;
2. pokryć szkliwem przedmiot ceramiczny


SJP.pl


zeszkliwienie

powlec szklistą powłoką;
1. w medycynie: spowodować zwyrodnienie skrobiowate tkanki lub narządu;
2. pokryć szkliwem przedmiot ceramiczny


SJP.pl


zeszmacanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zeszmacać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zeszmacać ndk.

Wiktionary


zeszmacenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zeszmacić.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzɛʃmaˈt͡sɛ̃ɲɛ, AS: zešmacńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zeszmacić

 rzecz. szmata ż., szmateks mrz., szmacianka ż.

Wiktionary


zeszmacić

czasownik przechodni

 (1.1) pot. zrobić z czegoś szmatę, zniszczyć

 (1.2) pot. posp. spowodować, że ktoś staje się szmatą

 (1.3) pot. posp. sprawić, że coś straciło wartość, dobrą opinię; zniesławić kogoś

czasownik zwrotny zeszmacić się

 (2.1) pot. zniszczyć się, wyświechtać się

 (2.2) pot. posp. stać się szmatą, człowiekiem podłym

 (2.3) pot. posp. o kobiecie: stać się rozwiązłą

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ale zeszmaciłaś tę książkę.

 (1.2) Ciągała młodszą siostrę po wszystkich podejrzanych imprezach i zupełnie ją zeszmaciła.

 (1.3) Zupełnie zeszmacił ją w oczach znajomych.

 (2.1) Ta sukienka się zupełnie zeszmaciła.

 (2.2) Nie rozumiem, jak mogłeś się aż tak zeszmacić.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zɛˈʃmat͡ɕit͡ɕ, AS: zešmaćić

Wiktionary

Powiązane:

 czas. szmacić

 rzecz. szmacianka ż., szmateks mrz., zeszmacenie n., szmata

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wyświechtać, zszargać, zniszczyć

 (1.2) spodlić, upodlić, poniżyć, upokorzyć

 (1.3) zhańbić

 (2.1) znosić się

 (2.2) spodlić się, upodlić się

Wiktionary


zeszmelcowywać

dawniej: przetapiać, rozpuszczać


SJP.pl


zesznurować

1. sznurując, połączyć dwa skraje czegoś;
2. związać coś sznurkiem;
3. dawniej: sznurując, złożyć książkę


SJP.pl


zesznurowywać

1. związywać coś sznurkiem;
2. dawniej: sznurując, składać książkę


SJP.pl


zesztywniać

przestarzale: czynić sztywnym; usztywniać


SJP.pl


zesztywniały

przestarzale: czynić sztywnym; usztywniać


SJP.pl


zesztywnić

przestarzale: uczynić sztywnym; usztywnić


SJP.pl


zeszyć

zszyć;
1. połączyć szwem kawałki materiału; zaszyć;
2. utworzyć całość z oddzielnych części za pomocą szwów lub zszywek;
3. połączyć brzegi rany za pomocą nici chirurgicznej; poddać kogoś takiemu zabiegowi


SJP.pl


zeszycik

zdrobnienie od: zeszyt


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od zeszyt

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zeszyt m., zeszycie n., zszycie n., zszywanie n., zszywka ż., szycie n.

 czas. szyć ndk., zszywać ndk., zeszywać ndk., zszyć dk.

 przym. zeszytowy, zeszycikowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kajecik

Wiktionary


zeszyt

zszyte lub sklejone karty papieru przeznaczone do pisania lub rysowania


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) eduk. kartki papieru złożone w całość służące do zapisywania;

 (1.2) egzemplarz wydawnictwa ukazującego się cyklicznie lub w odcinkach

Wiktionary

Zeszyt (przest. kajet, z fr. cahier) – zszyte lub sklejone karty papieru, przeznaczone do pisania lub rysowania, rzadziej – do innych celów (np. zeszyt z kolorowymi arkuszami do wycinanek dla dzieci lub dzienniczek).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Drogie dzieci, otwórzcie zeszyty do matematyki, zaczynamy lekcję.

 (1.2) Kupiłem wreszcie brakujący zeszyt mojego ulubionego komiksu o kasztelanie w opałach.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzɛʃɨt, AS: zešyt

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zeszycie n.

:: zdrobn. zeszycik m.

 czas. zeszyć dk., zeszywać ndk.

 przym. zeszytowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) notatnik, notes, brulion; przest. kajet, daw. sekstern; gw-pl|Górny Śląsk|heft, spisewnik.

Wiktionary


zeszytowy

przymiotnik od: zeszyt


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający postać zeszytu, wydawany w zeszytach

przymiotnik relacyjny

 (2.1) związany z zeszytem lub zeszytami

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zeszyt mrz., zeszycik mrz.

 czas. zeszyć dk., zszywać ndk.

Wiktionary


zeszłomiesięczny

mający miejsce w minionym miesiącu


SJP.pl


zeszłoniedzielny

mający miejsce w minioną niedzielę


SJP.pl


zeszłoroczny

mający miejsce w minionym roku; przeszłoroczny; ubiegłoroczny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który wydarzył się w zeszłym (poprzednim) roku

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzɛʃwɔˈrɔt͡ʃnɨ, AS: zešu̯oročny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ubiegłoroczny

Wiktionary


zeszłosezonowy

mający miejsce w ubiegłym sezonie


SJP.pl


zeszłotygodniowy

mający miejsce w zeszłym tygodniu; ubiegłotygodniowy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który odbył się/zdarzył się w ubiegłym (poprzednim) tygodniu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Po zeszłotygodniowych zamieszkach panował teraz w mieście względny spokój.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzɛʃwɔtɨɡɔdʲˈɲɔvɨ, AS: zešu̯otygodʹńovy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ubiegłotygodniowy

Wiktionary


zeszłowieczność

staroświeckość


SJP.pl


zeszłowieczny

mający miejsce w ubiegłym wieku; ubiegłowieczny


SJP.pl


zeszły

ostatni przed obecnie istniejącym; miniony, ubiegły


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który minął, odbył się już i należy do przeszłości; poprzedni, przed tym, który jest teraz (najczęściej w odniesieniu do czasu)

forma czasownika.

 (2.1) 3. osoba rodzaju niemęskoosobowego czasu przeszłego od zejść

 (2.2) daw. imiesłów przymiotnikowy bierny od: zejść

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W zeszłym roku byłem szczęśliwszy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzɛʃwɨ, AS: zešu̯y

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) poprzedni, miniony, ubiegły

Wiktionary


zesłabły

taki, który zesłabł (zesłabnął)


SJP.pl


zesłać

1. wysłać przymusowo w odległe miejsce; deportować;
2. sprawić, że ktoś się zjawi lub coś się wydarzy, zwłaszcza w odniesieniu do siły wyższej


SJP.pl


zesłana

1. wysłać przymusowo w odległe miejsce; deportować;
2. sprawić, że ktoś się zjawi lub coś się wydarzy, zwłaszcza w odniesieniu do siły wyższej


SJP.pl


zesłanie

1. wysłać przymusowo w odległe miejsce; deportować;
2. sprawić, że ktoś się zjawi lub coś się wydarzy, zwłaszcza w odniesieniu do siły wyższej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zesłać.

 (1.2) kara przymusowego przesiedlenia, polegająca na pobycie w odległej, odizolowanej miejscowości

Wiktionary

Zesłanie – kara polegająca na przymusowym przesiedleniu, z reguły do rejonu znacznie oddalonego od miejsca zamieszkania, ale znajdującego się pod kontrolą władz stosujących tę karę. Przeważnie jako miejsce zesłania władze wybierały obszary słabo zasiedlone i o niskim stopniu rozwoju cywilizacyjnego. Zesłanie może dotyczyć zarówno pojedynczych osób, jak i całych grup etnicznych. Często jest traktowane jako synonim deportacji. Szczególnie masowo z kary zesłania korzystano w Rosji.

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Oznaką najwyższej łaski było dla postawionego przed Kolegium Sądu Wojskowego zesłanie do łagru. Na listy takie trafili z biegiem czasu niemal wszyscy twórcy Rewolucji Październikowej, którym udało się przeżyć […]

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zsyłanie n., zsyłka ż., zesłaniec m.

 czas. zesłać dk., zzysłać ndk.

 przym. zesłańczy, zesłany

Wiktionary


zesłaniec

osoba skazana na karę przymusowego pobytu w odległej, odizolowanej miejscowości, gdzie panują trudne warunki życia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) człowiek odbywający karę przymusowego pobytu w odległej, odizolowanej miejscowości

Wiktionary

Zesłanie – kara polegająca na przymusowym przesiedleniu, z reguły do rejonu znacznie oddalonego od miejsca zamieszkania, ale znajdującego się pod kontrolą władz stosujących tę karę. Przeważnie jako miejsce zesłania władze wybierały obszary słabo zasiedlone i o niskim stopniu rozwoju cywilizacyjnego. Zesłanie może dotyczyć zarówno pojedynczych osób, jak i całych grup etnicznych. Często jest traktowane jako synonim deportacji. Szczególnie masowo z kary zesłania korzystano w Rosji.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Od pierwszych dni mojego pobytu w Jakucji moją uwagę zwrócił bardzo specyficzny i niezwykle serdeczny stosunek jej rdzennych mieszkańców do Polski i Polaków. Wpływ na postrzeganie Polaków przez Jakutów i Ewenków miały niewątpliwie kilkusetletnie kontakty z polskimi zesłańcami.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zesłanie n., zsyłka ż.

 czas. zesłać dk., zsyłać ndk.

 przym. zesłańczy, zesłany

Wiktionary


zesłanka

kobieta skazana na zesłanie, przebywająca na zesłaniu


SJP.pl


zesłannictwo

dawniej: misja; posłannictwo


SJP.pl


zesłany

1. wysłać przymusowo w odległe miejsce; deportować;
2. sprawić, że ktoś się zjawi lub coś się wydarzy, zwłaszcza w odniesieniu do siły wyższej


SJP.pl


zesławicki

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Zesławicami, dotyczący Zesławic

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zesławice nmos.

Wiktionary


zesłowińszczać

rzadko: nadawać czemuś cechy słowińskie


SJP.pl


zet

1. nazwa litery Z;
2. potocznie: złoty, złotówka; zeta


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) nazwa litery ż

Wiktionary

  • Z – dwudziesta szósta litera alfabetu łacińskiego, trzydziesta litera alfabetu polskiego.
  • Zet – dwutygodnik, a później dwumiesięcznik społeczno-kulturalny ukazujący się w Warszawie w latach 1932-1939.
  • Zet – białoruski zespół rockowy.
  • Nogometni klub ZET – chorwacki klub piłkarski.
  • Radio Zet – polska komercyjna stacja radiowa.
  • Chillizet – polska komercyjna sieć radiowa.
  • Radio Zet Gold – istniejąca w latach 2013-2017, sieć dziewiętnastu lokalnych stacji radiowych, nadających w dwudziestu jeden miastach Polski.
  • Związek Młodzieży Polskiej „Zet” – konspiracyjna organizacja polskiej młodzieży akademickiej działająca w trzech zaborach.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Pożądaną więc jest rzeczą, aby każdy[,] umiejący czytać i pisać, umiał wyliczyć całe abecadło po porządku, od a aż do „żet“.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɛt, AS: žet

Wiktionary


zeta

1. litera alfabetu greckiego; dzeta;
2. potocznie: złoty, złotówka; zet


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) monet. slang. złoty

Wiktionary

  • zeta, dzeta – litera alfabetu greckiego
  • funkcja dzeta Riemanna
  • Zeta – system operacyjny tworzony na bazie BeOS-a
  • Zeta – średniowieczne księstwo słowiańskie na obszarze dzisiejszej Czarnogóry
  • Zeta – rzeka w Czarnogórze

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

źródła.

== zeta (język angielski.) ==

wymowa. audioUS|En-us-zeta.ogg.

 bryt. IPA|ˈziː.tə., SAMPA|"zi:t.@.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) poligr. dzeta (litera grecka)

odmiana.

przykłady.

Wiktionary


zętar

nazwisko


SJP.pl


zetchaenowiec

członek ZChN-u (Zjednoczenia Chrześcijańsko-Narodowego); ZChN-owiec


SJP.pl


zetchaenowski

przymiotnik od: ZChN (Zjednoczenie Chrześcijańsko-Narodowe); ZChN-owski


SJP.pl


zetelpowski

przymiotnik od: ZLP (Związek Literatów Polskich); ZLP-owski


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z ZLP (Związkiem Literatów Polskich), dotyczący ZLP (Związku Literatów Polskich)

Wiktionary

Powiązane:

 skr. ZLP

 przym. ZLP-owski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ZLP-owski

Wiktionary


zetemesowiec

członek ZMS-u (Związku Młodzieży Socjalistycznej); ZMS-owiec


SJP.pl


zetemesowski

przymiotnik od: ZMS (Związek Młodzieży Socjalistycznej); ZMS-owski


SJP.pl


zetempowiec

członek ZMP (Związku Młodzieży Polskiej); ZMP-owiec


SJP.pl

Wikipedia


zetempówka

potocznie: członkini Związku Młodzieży Polskiej


SJP.pl


zetempowski

przymiotnik od: ZMP (Związek Młodzieży Polskiej); ZMP-owski


SJP.pl


zetemwuowiec

członek ZMW (Związku Młodzieży Wiejskiej); ZMW-owiec


SJP.pl


zetemwuowski

przymiotnik od: ZMW (Związek Młodzieży Wiejskiej); ZMW-owski


SJP.pl


zetenpowski

przymiotnik od: ZNP (Związek Nauczycielstwa Polskiego lub Związek Narodowy Polski); ZNP-owski


SJP.pl


zeteselowiec

członek ZSL-u (Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego); ZSL-owiec


SJP.pl


zeteselowski

przymiotnik od: ZSL (Zjednoczone Stronnictwo Ludowe); ZSL-owski


SJP.pl


zetesempowiec

członek ZSMP (Związku Socjalistycznej Młodzieży Polskiej); ZSMP-owiec


SJP.pl


zetesempowski

przymiotnik od: ZSMP (Związek Socjalistycznej Młodzieży Polskiej); ZSMP-owski


SJP.pl


zetesemwuowiec

członek ZSMW (Związku Socjalistycznej Młodzieży Wiejskiej); ZSMW-owiec


SJP.pl


zetesemwuowski

przymiotnik od: ZSMW (Związek Socjalistycznej Młodzieży Wiejskiej); ZSMW-owski


SJP.pl


zetka

potocznie: autobus komunikacji zastępczej, oznaczany literą Z


SJP.pl

Zetka – droga wspinaczkowa w masywie Cubryny nad Morskim Okiem w polskich Tatrach Wysokich. Jest to historycznie pierwsza droga w północno-wschodnich urwiskach masywu Cubryny. Omija wszystkie najtrudniejsze jej miejsca. Jest najbardziej popularną droga wspinaczkową w rejonie Morskiego Oka, zwłaszcza zimą. Władysław Cywiński o drodze tej pisze; Granica między turystyką a taternictwem jest trudna do ścisłego wyznaczenia, ale Zetka znajduje się tuż powyżej tej granicy.

  • punkt startowy: zatoka Ucho u podnóży skał powyżej piargów nad południowo-zachodnim brzegiem Morskiego Oka,
  • punkt docelowy: szczyt Turni Zwornikowej,
  • czas przejścia: 2h,
  • trudność: II w skali tatrzańskiej.

Wikipedia


zetknąć

czasownik dokonany (ndk. stykać)

 (1.1) przysunąć do siebie obiekty, aż do zetknięcia

 (1.2) spowodować spotkanie, znajomość dwóch lub więcej osób

czasownik zwrotny dokonany zetknąć się (ndk. stykać się)

 (2.1) przysunąć się aż do zetknięcia, połączenia

 (2.2) wejść w bezpośredni kontakt z kimś

 (2.3) daw. spotkać się na polu bitwy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. styk mrz., zestyk mrz., stykówka ż., stycznik mrz., przetykacz mrz., tknięcie n., tykanie n., zetknięcie n., stykanie n., wytknięcie n., wytykanie n., przetknięcie n., przetkanie n., przetykanie n., natknięcie n., natykanie n., potykanie n., potknięcie n.

 czas. tknąć dk., tykać ndk., stykać ndk., wytknąć dk., wytykać ndk., przetknąć dk., przetkać dk., przetykać ndk., natknąć dk., natykać ndk., potykać się ndk., potknąć się dk.

 przym. stykowy, stycznikowy, stykówkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przytykać, przykładać

 (1.2) zaznajamiać, zbliżać

 (2.2) spotykać się, zbliżać się

 (2.3) potykać się, ścierać się

Wiktionary


zetknięcie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zetknąć.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. wytykać, wytknąć, stykać, zetknąć dk.

 rzecz. tknięcie n., przetykacz mrz., zestyk mrz.

Wiktionary


zetlały

1. taki, który prawie całkowicie spłonął;
2. taki, który rozpadł się, zniszczył, zmurszał


SJP.pl


zetleć

1. spłonąć całkowicie tląc się;
2. zestarzeć się, osłabić lub rozpaść pod wpływem czasu, powietrza, światła


SJP.pl


zetlić

1. spalić, spopielić;
2. doprowadzić coś do rozkładu


SJP.pl


zeto

1. litera alfabetu greckiego; dzeta;
2. potocznie: złoty, złotówka; zet


SJP.pl


zeton

cząstka elementarna; bozon Z


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) krążek zastępujący pieniądze m.in. w grach hazardowych;

 (1.2) metalowa oznaka coś upamiętniająca lub oznaczająca przynależność do jakiegoś klubu, stowarzyszenia itp.

Wiktionary

Bozon Z0 (zeton) – cząstka elementarna pośrednicząca w oddziaływaniach słabych, wymieniana przez np. elektrony czy neutrina i inne cząstki oddziałujące poprzez oddziaływanie słabe podczas zderzeń. Jest obojętny elektrycznie, jako bozon podlega statystyce Bosego-Einsteina. Jego istnienie przewidziała teoria oddziaływań słabych. Bozon Z jest równocześnie swoją antycząstką. Okres półtrwania wynosi 3,2×10−25 sekundy.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈʒɛtɔ̃n, AS: žetõn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: zdrobn. żetonik m.

 przym. żetonowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szton

Wiktionary


żetonik

mały żeton


SJP.pl


żetonowy

żeton


SJP.pl

Patrz:

żeton

zetor

ciągnik marki Zetor


SJP.pl

Zetor Tractors a.s. – czeski producent ciągników rolniczych. Jest członkiem słowackiego HTC Holding, w 2018 roku przebranżowionego na HTC Investments. Zetor był pionierem różnych innowacji w swojej historii. Wprowadził jeden z pierwszych systemów hydraulicznych, znany jako Zetormatic. Był także pierwszy na świecie, który wyprodukował w pełni zintegrowaną bezpieczną kabinę zawieszoną na poduszkach gumowych (wyciszających i tłumiących wibracje). Pomimo że Zetor jest czeskim przedsiębiorstwem, różne wersje ich ciągników były montowane w licznych stronach świata, między innymi w Argentynie, Birmie, Indiach, Iraku, Urugwaju i Zairze.

Wikipedia


zetos

w mitologii greckiej: syn Zeusa i Antiopy


SJP.pl

Amfion (gr. Ἀμφίων) i Zetos (Ζῆθος) – w mitologii greckiej bliźniacy, synowie Zeusa i tebańskiej królewny Antiopy.

W dzieciństwie skrzywdzeni przez stryja Likosa, potem wychowywani przez pasterzy w górach. Gdy dorośli, stanęli w obronie Antiopy, dręczonej przez żonę Likosa, Dirke, i uwięzionej przez stryja, i pomścili jej krzywdę. Likosa zabili, a jego żonę przywiązali do rogów byka, który ją stratował (scenę tę przedstawia grupa rzeźbiarska Byk Farnezyjski, kopia rzymska dzieła Apolloniosa i Tauriskosa z Tralles z III w.).

Wikipedia


zetownik

kształtownik o przekroju poprzecznym podobnym do litery "z"


SJP.pl

Zetownik – rodzaj kształtownika, wyrób hutniczy walcowany lub gięty z metalu. Wytwarzany w postaci prostych odcinków. Jego przekrój poprzeczny (profil) przypomina literę Z, o stopkach prostopadłych do środnika (elementu środkowego), ostrych krawędziach zewnętrznych i zaokrąglonych krawędziach wewnętrznych.

Wikipedia


zetowy

związany z literą Z, mający kształt litery Z


SJP.pl


zetrzeć

1. usunąć zewnętrzną warstwę przez pocieranie
2. rozdrobnić przez tarcie
3. oczyścić


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. ścierać)

 (1.1) oczyścić poprzez tarcie

 (1.2) eduk. techn. usunąć poprzez tarcie

 (1.3) rozdrobnić poprzez tarcie

 (1.4) wskutek tarcia uszkodzić naskórek lub skórę

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ścierniwo n., tarło n.

 czas. ścierać dk., trzeć ndk.

 przym. ścieralny, ścierny

Wiktionary


zetta-

przedrostek

 (1.1) fiz. pierwszy człon wyrazów złożonych oznaczających jednostki miary 1021 razy większe od podstawowych;

Wiktionary

Przykłady

składnia.

kolokacje.

 (1.1) zettagram • zettametr

synonimy.

 (1.1) symbol. Z

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 temsłow. zepto-

frazeologia.

etymologia.

 etym|gr|ἑπτά. → siedem

uwagi.

 (1.1) zoblistę|jokto-|zepto-|atto-|femto-|piko-|nano-|mikro-|mili-|centy-|decy-|deka-|hekto-|kilo-|mega-|giga-|tera-|peta-|eksa-|zetta-|jotta-.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) zetta-

* rosyjski: (1.1) зетта-

* włoski: (1.1) zetta-

źródła.

== zetta- (język angielski.) ==

wymowa.

 IPA|ˈzɛtə.

znaczenia.

przedrostek

 (1.1) fiz. zetta-

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzɛtːa, AS: ze•ta

Wiktionary

Powiązane:

 temsłow. zepto-

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) symbol. Z

Wiktionary


zetwuemowiec

członek ZWM-u (Związku Walki Młodych); ZWM-owiec


SJP.pl


zetwuemowski

przymiotnik od ZWM (Związek Walki Młodych); ZWM-owski


SJP.pl


żętyca

napój; serwatka pozostała po wyrobie sera z mleka owczego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) spoż. serwatka z owczego mleka;

Wiktionary

Żętyca, żentyca (gwarowo zyntyca, zintyca, zimbora) – serwatka z mleka owczego ściętego podpuszczką, otrzymywana przy wyrabianiu oscypków i bundzu z mleka owczego, popularna wśród górali karpackich. Ma barwę białą lub lekko kremową.

Jest to, podobnie jak serwatka z mleka krowiego, pozostałość po ścięciu mleka podpuszczką, która ścina większość białek – z nich właśnie powstaje bundz. Pita jest przede wszystkim na halach, mocno schłodzona i świeża (słodka) lub skwaszona po kilku dniach. W XIX wieku stosowana była jako środek leczący drogi oddechowe, szczególnie gruźlicę (brak potwierdzenia właściwości leczniczych). U nieprzyzwyczajonych do niej osób może wywołać działanie przeczyszczające (podobnie jak serwatka lub maślanka).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Żętyca uchodzi ponoć za ulubiony napój górali karpackich, zwłaszcza podhalańskich.

 (1.1) Gęsta żętyca stanowiła główny pokarm owczarzy, a jej nadmiar jadła rodzina bacy.

 (1.1) Prawdziwym wyróżnieniem było podanie żętycy w czerpaku bacy.

 (1.1) Z reguły na obiad jadano ziemniaki ze śmietaną lub żętycą.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɛ̃nˈtɨt͡sa, AS: žẽntyca

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żętyczarnia ż., żętyczność ż.

 przym. żętyczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) żentyca; stpol. żeńcica, żencyca, żyntyca, żyncica, żynczyca, reg. śl. żencica.; gwara. zętyca, zyntyca, żyntyca, żencica, żybura, mulka; gw-pl|Śląsk Cieszyński|mulka, żencica.

Wiktionary


żętyczny

przymiotnik od: żętyca


SJP.pl


zeufemizować

zastąpić dosadne wyrażenie bardziej łagodnym


SJP.pl


zeugma

figura stylistyczna polegająca na podporządkowaniu paru składników wypowiedzi jednemu elementowi, najczęściej orzeczeniu


SJP.pl

Zeugma (gr. ζεῦγμα zeûgma – dosł. „związek, sprzężenie”) – figura retoryczna polegająca na jednoczesnym użyciu pojęć:

  • w znaczeniu dosłownym i przenośnym, np.
    • doprowadziła do porządku ubranie i myśli
  • konkretnych i abstrakcyjnych, np.
    • ojczyźnie oddali uczucia i krew
  • różniących się rodzajem, liczbą, przypadkiem itp., np.
    • w jej ogrodzie rosły przeróżne kwiaty i stara grusza

Wikipedia


zeuroizować

czasownik dokonany

 (1.1) ekon. wprowadzić euro do obrotu jako urzędową walutę w państwie nienależącym do Unii Europejskiej

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzɛwrɔjiˈzɔvat͡ɕ, AS: zeu̯roi ̯izovać

Wiktionary


zeuroizowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zeuroizować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzɛwrɔjizɔˈvãɲɛ, AS: zeu̯roi ̯izovãńe

Wiktionary


zeuropeizować

czasownik przechodni dokonany (ndk. europeizować)

 (1.1) uczynić coś europejskim

czasownik zwrotny dokonany zeuropeizować się (ndk. europeizować się)

 (2.1) zyskać cechy europejskie

Wiktionary

Przykłady

 (2.1) Tubylcy zeuropeizowali się w wieku XIX.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Europejczyk mos., europeizacja ż., europeizowanie n.

 czas. europeizować ndk.

Wiktionary


zeuropejczać

dawniej: europeizować


SJP.pl


zeus

drapieżny gatunek ryby występujący przy europejskich wybrzeżach Oceanu Atlantyckiego; piotrosz, paszczak


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) mitgr. bóg pogodnego i pochmurnego nieba oraz piorunów i błyskawic, pan Olimpu, utożsamiany z rzymskim Jowiszem, najwyższe bóstwo greckiego panteonu;

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy, nazwa własna

 (2.1) astr. planetoida o numerze katalogowym 5731;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zeus bezlitośnie karał zbrodniarzy, a zwłaszcza krzywoprzysięzców i świętokradców, jak Syzyfa, Tantala lub Iksjona.

 (1.1) Spartakus był rozgniewany jak Zeus, gdy ciska piorunami.

 (1.1) Atrybutami Zeusa były: pioruny, berło, egida, dąb i orzeł, a głównymi miejscami kultu – Olimpia i Dodona.

 (1.1) Pierwszą z małżonek Zeusa była Metis, córka Okeanosa.

 (1.1) Uwieńczano także posągi bogów, zwykle roślinami, jakie były im poświęcone, np. wawrzyn Apollinowi, dąb Zeusowi, mirt Afrodycie, winorośl albo platan Dionizosowi, kłosy zboża Demeter, oliwka Atenie.

 (2.1) Zeus porusza się po orbicie, która ma peryhelium położone bliżej Słońca niż Ziemia.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzɛus, AS: zeus

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zeus m.

 przym. Zeusowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) war. rzad. Dzeus; Jowisz, Jupiter

Wiktionary


zeusowy

taki jak u Zeusa, charakterystyczny dla Zeusa


SJP.pl

przymiotnik dzierżawczy

 (1.1) przest. gwara. taki, który należy do Zeusa

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ludzkość szukała ratunku u Zeusowego tronu.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zeus mos.

Wiktionary


zew

1. wołanie, głos
2. popęd naturalny, instynkt


SJP.pl

  • żaglowiec – obecnie STS „Kaisei”
  • Związek Ewolucjonistów Wolności (ZEW) – tajna organizacja antykomunistyczna

Inne:

  • s/y „Zew Morza” – szkuner
  • Zew Islamu – iracka partia polityczna
  • Zew krwi – powieść Jacka Londona
  • Zew krwi – amerykańsko-kanadyjski film przygodowy z 2020 roku w reżyserii Chrisa Sandersa

Wikipedia


zew.

skrót od: zewnętrznie, zewnętrzny; zewn.


SJP.pl


zewangelizować

czasownik przechodni dokonany

 (1.1) zaprowadzić chrześcijaństwo

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Udało im się zewangelizować Śląsk i Małopolskę.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zewangelizowanie n., ewangelizator m., ewangelizatorka ż., ewangelizowanie n., ewangelia ż., ewangelista m., ewangeliarz m., ewangelistarz m., ewangelizacja ż.

 czas. ewangelizować ndk.

 przym. ewangelizacyjny, ewangeliczny

 przysł. ewangelizacyjnie, ewangelicznie

Wiktionary


zewangelizowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) rel. dokonanie ewangelizacji

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Po zewangelizowaniu Kalifornii udali się na wschód.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ewangelicyzm mrz., ewangelia ż., ewangelizowanie n., ewangelizacja ż., ewangelista m., ewangelizator m., ewangelizatorka ż., ewangeliarz m., ewangelistarz m., ewangelik m., ewangeliczka ż., ewangelizm m.

 czas. ewangelizować, zewangelizować dk.

 przym. ewangelizacyjny, ewangeliczny, ewangelicki

 przysł. ewangelizacyjnie, ewangelicznie

Wiktionary


zewidencjonować

przeprowadzić ewidencję, zapisać w książce ewidencyjnej, na kartkach ewidencyjnych; zarejestrować, zewidencjować (przestarzałe)


SJP.pl


zewidencjować

przestarzałe: zewidencjonować


SJP.pl


zewlec

dawniej, dziś gwarowo:
1. zdjąć, ściągnąć (ubranie);
2. zewlec się - zejść skądś z trudem; zwlec się


SJP.pl


zewlekać

dawniej, dziś gwarowo:
1. zdejmować, ściągać (ubranie);
2. zewlekać się - schodzić skądś z trudem


SJP.pl


zewn.

skrót od: zewnętrznie, zewnętrzny; zew.


SJP.pl


zewnątrz

przestarzałe:
1. poza obrębem czegoś, na zewnętrznej stronie czegoś; z wierzchu; dziś tylko w wyrażeniach: na zewnątrz, z zewnątrz;
2. od środka ku brzegom czegoś, poza obręb danego pomieszczenia, terenu; na dwór; dziś tylko w wyrażeniu: na zewnątrz;
3. spoza obrębu danego pomieszczenia, terenu, środowiska, od zewnętrznej strony czegoś; dziś tylko w wyrażeniach: od zewnątrz, z zewnątrz


SJP.pl

przyimek

 (1.1) przest. poza obrębem czegoś, poza obszarem jakiejś powierzchni terenu, obiektu lub środowiska

przysłówek

 (2.1) poza tym, o czym się mówi

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zewnątrz fraku wystawały nitki.

 (2.1) Hala targowa była obskurna, choć z zewnątrz utrzymana schludnie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzɛvnɔ̃nṭʃ, AS: zevnõnṭš

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zewnętrze n.

 czas. uzewnętrzniać ndk., uzewnętrznić dk.

 przym. zewnętrzny

 przysł. zewnętrznie

Wiktionary


zewnątrzjęzykowy

w językoznawstwie: dotyczący zewnętrznej struktury języka; zewnętrznojęzykowy


SJP.pl


zewnątrzkomórkowy

znajdujący się na zewnątrz komórki


SJP.pl


zewnątrzoponowo

zewnątrzoponowy


SJP.pl

Patrz:

zewnątrzoponowy

zewnątrzpartyjny

związany ze sprawami zewnętrznymi partii; zewnętrznopartyjny


SJP.pl


zewnątrzpochodny

pochodzący z zewnątrz


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) pochodzący z zewnątrz

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzɛvnɔ̃nṭʃpɔˈxɔdnɨ, AS: zevnõnṭšpoχodny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) egzogenny

Wiktionary


zewnątrzpolityczny

dotyczący spraw międzynarodowych polityki zagranicznej państwa


SJP.pl


zewnętrze

1. rzadko: to, co znajduje się na zewnątrz, zewnętrzna strona czegoś; zewnętrzność;
2. w teorii zbiorów: zbiór wszystkich punktów przestrzeni, w której rozważana jest figura, nienależących do domknięcia tej figury


SJP.pl

Zewnętrze zbioru F – zbiór takich punktów przestrzeni topologicznej, dla których istnieje otoczenie rozłączne z F.

Zgodnie z definicją zewnętrze zbioru jest więc wnętrzem dopełnienia tego zbioru.

Wikipedia


zewnętrzniak

pasożyt bytujący poza ciałem żywiciela; ektopasożyt


SJP.pl


zewnętrzniaki

pasożyt bytujący poza ciałem żywiciela; ektopasożyt


SJP.pl


zewnętrznojęzykowy

w językoznawstwie: dotyczący zewnętrznej struktury języka; zewnątrzjęzykowy


SJP.pl


zewnętrznopartyjny

związany ze sprawami zewnętrznymi partii; zewnątrzpartyjny


SJP.pl


zewnętrzny

przymiotnik relacyjny

 (1.1) taki, który znajduje się poza czymś (poza obrębem); taki, który widać na zewnątrz

 (1.2) taki, który odnosi się do innych krajów

 (1.3) taki, który odnosi się do wyglądu człowieka, jego urody, itp.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Małżowina uszna stanowi zewnętrzną część ucha.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zɛˈvnɛ̃nṭʃnɨ, AS: zevnnṭšny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zewnętrzność ż., zewnętrze n., zewnętrzniak m.

 czas. uzewnętrznić dk.

 przysł. zewnętrznie, zewnątrz

 przyim. zewnątrz

Wiktionary


zewnik

urządzenie do retransmisji zewu (sygnału uruchamiającego bezpośrednio lub pośrednio urządzenie akustyczne albo optyczne w celu przywołania osoby na drugim krańcu łącza)


SJP.pl


zewsząd

ze wszystkich stron, kierunków


SJP.pl

zaimek przysłowny nieokreślony

 (1.1) książk. ze wszystkich stron

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Płaskowyż zewsząd otaczały łańcuchy górskie, które na północy tworzyły masyw spiętrzonych szczytów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzɛfʃɔ̃nt, AS: zefšõnt

Wiktionary


żewłakow

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Michał Żewłakow (ur. 1976) – polski piłkarz i działacz piłkarski, brat bliźniak Marcina
  • Marcin Żewłakow (ur. 1976) – polski piłkarz i komendator piłkarski, brat bliźniak Michała

Wikipedia


zewłok

poetycko o ciele zmarłego, zwłokach


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) pot. ciało martwego zwierzęcia lub człowieka

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Gadzi zewłok w prochu leży, dla robactwa żer i pleśńeśni.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzɛvwɔk, AS: zevu̯ok

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zwłoki, trup, truchło

Wiktionary


zez

1. zmiana kąta patrzenia jednego oka względem drugiego;
2. środowiskowo: uchwyt do anteny satelitarnej umożliwiający zamocowanie dodatkowego konwertera


SJP.pl

partykuła

 (1.1) potoczne połączenie dwóch emfatycznych partykuł -że i -ż

Wiktionary

Zez (łac. strabismus, gr. strabismus (z Greki: στραβισμός strabismos, od στραβίζειν strabizein „mrużyć”, od στραβός strabos „mrużenie, zmrużone-oko”)) – wada oczu objawiająca się nieprawidłowym ustawieniem oczu względem siebie podczas patrzenia na obiekt, spowodowane np. osłabieniem mięśni ocznych, co powoduje zmianę kąta patrzenia jednego oka względem drugiego. Efektem zeza jest zaburzenie widzenia stereoskopowego. Stan ten może występować sporadycznie lub stale. Jeśli występuje przez większą część dzieciństwa, może skutkować niedowidzeniem i utratą percepcji głębi. Jeśli pojawi się w wieku dorosłym, jest bardziej prawdopodobne, że spowoduje podwójne widzenie.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Strzep żeż z sierści żubrze szron.

Wiktionary


zęza

dolna, wewnętrzna część kadłuba statku; zenza


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mar. żegl. najniższa wewnętrzna część kadłuba statku;

Wiktionary

Zęza, zenza – najniższe miejsce wewnątrz kadłuba jednostki pływającej (np. statku, kutra, jachtu), nieporozdzielanego wewnętrznie grodziami wodoszczelnymi. Zbiera się w nim woda wraz ze wszelkimi nieczystościami (jak rozlane paliwo, smary czy różne śmieci).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jeszcze jedną ważną cechą Okrętu, myślał smętnie sierżant Colon, kiedy opadali w błękitny półmrok, było to, że nie dało się wybrać wody z zęzy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzɛ̃w̃za, AS: zũ̯za

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zenza ż., zęzówka ż.

 przym. zęzowy. zenzowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zenza

Wiktionary


zeżarty

potocznie: zniszczony, strawiony; zżarty


SJP.pl


zezgonować

młodzieżowo: stracić świadomość wskutek zażycia środków odurzających


SJP.pl


zezgonowany

młodzieżowo: taki, który zezgonował - stracił świadomość wskutek zażycia środków odurzających


SJP.pl


zezik

zdrobnienie od: zez


SJP.pl


żezkazgan

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Kazachstanie, administracyjne centrum obwodu ułytauskiego;

Wiktionary

Żezkazgan (kazach. – Жезқазған; ros. – Жезказган; do 1992 Dżezkazgan, ros. Джезказган) – miasto leżące nad rzeką Karakenggyr, stolica obwodu ułytauskiego w środkowym Kazachstanie.

Uzyskało prawa miejskie 20 grudnia 1954, gdy miało ok. 30 000 mieszkańców. Było to po powstaniu więźniów w pobliskim gułagu – Kengirze. Na początku 2021 roku liczyło liczy 87 254 mieszkańców.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. żezkazgański

Wiktionary


zeźlić

1. zezłościć, zdenerwować (kogoś);
2. zeźlić się - zezłościć, zdenerwować się


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany

 (1.1) pot. rozgniewać, rozzłościć kogoś

czasownik zwrotny niedokonany zeźlić się

 (2.1) pot. rozgniewać się, rozzłościć się

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zachowanie Jacka bardzo zeźliło Dariusza.

 (2.1) Staruszek zeźlił się i wymruczał coś o powszechnym zdziczeniu obyczajów.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zły

 rzecz. zły mos., złol mzw.

 przysł. źle

Wiktionary


zeznać

wyjawić to, co się wie, podać oficjalnie do wiadomości, przyznać się do czegoś


SJP.pl


zeznanie

wyjawić to, co się wie, podać oficjalnie do wiadomości, przyznać się do czegoś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) praw. adm. oficjalne wyjaśnienia złożone w sądzie lub przed innymi władzami

 (1.2) dokument zawierający treść zeznania (1.1)

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wczoraj przed południem złożyłem zeznanie przed sądem.

 (1.2) Czy sporządziłeś już swoje zeznanie podatkowe?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zɛˈznãɲɛ, AS: zeznãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. znawstwo n., zeznawanie

 czas. zeznać dk., zeznawać ndk.

Wiktionary


zeznawanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zeznawać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzɛznaˈvãɲɛ, AS: zeznavãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zeznawać ndk., zeznać dk.

 rzecz. zeznanie n., znawstwo n.

Wiktionary


zezować

1. mieć zeza
2. patrzyć na coś bokiem; spoglądać ukradkiem


SJP.pl

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. brak)

 (1.1) robić zeza

 (1.2) pot. zaglądać ukradkiem

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Ten oszust cały czas zezuje mi w karty!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zɛˈzɔvat͡ɕ, AS: zezovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zez m., zezowanie n.

 przym. zezowaty

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk, Śląsk Cieszyński|świdrzyć.

Wiktionary


zezowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zezować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzɛzɔˈvãɲɛ, AS: zezovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zezować

 przym. zezowaty

Wiktionary


zezowaty

1. mający zeza; zezujący
2. pot. zezowate szczęście - tyle co: pech


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który ma zeza

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zez mzw., zezowanie n.

 czas. zezować ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przest. kosooki; gw-pl|Górny Śląsk|świdraty.

Wiktionary


zezowy

zez


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z zęzą, dotyczący zęzy

Wiktionary

Patrz:

zez

Powiązane:

 rzecz. zęza ż.

Wiktionary


zeżreć

1. zjeść, pożreć;
2. zjeść coś łapczywie; zjeść coś w dużej ilości;
3. spowodować zniszczenia, strawić coś;
4. opanować kogoś, wyniszczyć


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. żreć)

 (1.1) dokonany od|żreć.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wczoraj zeżarłem pudełko pralin. Potem nie chciałem jeść obiadu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzɛʒrɛt͡ɕ, AS: zežreć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żer m., żerowisko n., żarłok m., żarłocznik m., żarłoctwo n., żarło n., żarłacz m., żarcie n., zżarcie n., żarłoczność ż.

 czas. żreć ndk.

 przym. żarłoczny, żarłocki

 przysł. żarłocznie

Wiktionary


zezuć

zdjąć obuwie z nóg; zzuć


SJP.pl


żeżuncja

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. coś żenująco żałosnego

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przecież ta baba to najgorsza rzecz w tym filmie, grała jak drewniany pal, żeżuncja po prostu.

Wiktionary


zezuwać

zdejmować obuwie z nóg; zzuwać


SJP.pl


zezwalać

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. zezwolić)

 (1.1) ofic. wydawać komuś zezwolenie na coś; pozwalać, nie zabraniać

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To był kraj, w którym kobiety nie miały prawa posiadać książeczki czekowej ani zezwalać swoim dzieciom na wyjazd z kraju. Moja matka musiała podrabiać podpis mojego ojca, kiedy w wieku siedemnastu lat chciałem wyjechać do Wielkiej Brytanii.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zɛˈzvalat͡ɕ, AS: zezvalać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zezwolenie n., pozwolenie n., zezwalanie n.

 czas. zezwolić dk.

Wiktionary


zezwalający

zezwalac


SJP.pl

Patrz:

zezwalac

zezwalanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zezwalać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zezwalać ndk.

Wiktionary


zezwierzęcanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zezwierzęcać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zwierzęcieć, zezwierzęcieć, zezwierzęcać ndk.

Wiktionary


zezwierzęcenie

stracić ludzkie cechy i stać się podobnym do zwierzęcia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) książk. odczasownikowy od|zezwierzęcieć.

 (1.2) książk. stan osoby, która zezwierzęciała, stała się okrutna, zdemoralizowana, pozbawiona cech człowieczeństwa

Wiktionary

Bestialstwo (gr. θηριότης, theriotes) – w etyce Arystotelesa, trwała dyspozycja upodabniająca człowieka do zwierzęcia stanowiąca przeciwieństwo niemożliwej do pełnego określenia „cnoty nadludzkej” upodabniającej człowieka do bóstwa.

W pierwszym rozdziale VII księgi Etyki nikomachejskiej (1145 b) Arystoteles określa ją jako obelżywe miano nadawane ludziom, którzy przekraczają miarę w nikczemności. Bestialstwo ma występować rzadko, najczęściej wśród barbarzyńców lub jako efekt choroby lub kalectwa. Arystoteles wprowadza tu na tle etyki złotego środka rozróżnienie pomiędzy trwałymi dyspozycjami etycznymi, których należy unikać (wadami etycznymi): nikczemnością, nieopanowaniem i właśnie bestialstwem. Przeciwieństwem nikczemności ma być dzielność etyczna, nieopanowania – opanowanie, bestialstwa – trudna do określenia „przechodząca nasze siły i poniekąd boska dzielność”. Bestialstwa nie można utożsamiać z nikczemnością, gdyż ani zwierzętom, którym ono przysługuje, ani bogom, którym przysługuje jego przeciwieństwo, nie przysługuje cnota we właściwym sensie. Bogom nie przysługuje cnota, gdyż doskonałość bogów jest czymś od niej wyższym – skoro więc cnota jest czymś innym niż „cnota nadludzka”, przeciwieństwo „cnoty nadludzkiej”, którym jest bestialstwo, nie może być tym samym, co przeciwieństwo cnoty ludzkiej, którym jest nikczemność.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. zwierzę n., zwierzak m., zwierzyna ż., zwierzątko n.

 przym. zezwierzęciały

 czas. zwierzęcieć, zezwierzęcieć dk., zezwierzęcić dk.

Wiktionary


zezwierzęciały

stracić ludzkie cechy i stać się podobnym do zwierzęcia


SJP.pl


zezwierzęcieć

stracić ludzkie cechy i stać się podobnym do zwierzęcia


SJP.pl

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. zwierzęcieć)

 (1.1) stać się jak zwierzę

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Młodzież nam zezwierzęcieje, jeśli czegoś dla niej nie zorganizujesz.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zezwierzęcanie n., zezwierzęcenie n., zwierz mzw., zwierzę n., zwierzęcenie n., zwierzęcość ż.

 czas. zwierzęcieć ndk.

 przym. zwierzęcy

Wiktionary


zezwój

grupa zwojów uzwojenia prądnicy lub silnika elektrycznego


SJP.pl


zezwolenie

oficjalnie pozwolić na coś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) praw. oficjalna zgoda

 (1.2) praw. dokument poświadczający oficjalną zgodę

Wiktionary

Zezwolenie – uprawnienie do wykonywania oznaczonej działalności w sposób i na warunkach przewidzianych prawem. Organ zezwalający nie może odmówić wydania zezwolenia na podjęcie i wykonywanie określonej działalności gospodarczej, jeśli przedsiębiorca spełnia wymogi określone przepisami prawa.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌzɛzvɔˈlɛ̃ɲɛ, AS: zezvolńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zezwalać

Wiktionary


zezwolić

oficjalnie pozwolić na coś


SJP.pl

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. zezwalać)

 (1.1) oficjalnie wyrazić na coś zgodę

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Raz tylko zezwolił, żeby Go witano jak zwycięskiego Mesjasza, kiedy na osiołku wjeżdżał do Jerozolimy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zɛˈzvɔlʲit͡ɕ, AS: zezvolʹić

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zezwalać

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dopuścić, umożliwić, pozwolić, przyjąć, przystać, przyzwolić, uznać, zgodzić się

Wiktionary


zezwłok

dawniej: zewłok; zwłoki; ciało zmarłego


SJP.pl


zeżyrny

przymiotnik

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. łakomy

Wiktionary


zezłocić

ozłocić, zazłocić;
1. nadać czemuś złoty kolor; pozłocić;
2. zezłocić się - pokryć się złotym kolorem


SJP.pl


zezłomować

1. oddać coś na złom;
2. przerobić coś na złom


SJP.pl


zezłomowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) rzecz. odczas. od zezłomować

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W zamian za zezłomowanie twojego starego auta dostaniesz nowe.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. niezezłomowanie n., złom mrz., złomiarz mos., złomowisko n., złomownia ż.

Wiktionary


zeżłopanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zeżłopać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zeżłopać dk.

Wiktionary


zezłościć

zdenerwować kogoś, doprowadzić do złości; rozgniewać


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. złościć)

 (1.1) doprowadzić do złości

czasownik zwrotny dokonany zezłościć się (ndk. złościć się)

 (2.1) wpaść w złość

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zły

 rzecz. zły mos., złol mzw.

 przysł. źle

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rozgniewać, rozsierdzić, rozzłościć, zdenerwować

 (2.1) rozgniewać się, rozsierdzić się, rozzłościć się, zdenerwować się, zeźlić się

Wiktionary


zezłośliwić

w medycynie: zezłośliwić się - przeobrazić się w nowotwór złośliwy, nabrać cech takiego nowotworu


SJP.pl


zezłośliwienie

w medycynie: proces przeobrażenia się w nowotwór złośliwy


SJP.pl


zełenski

nazwisko obce


SJP.pl


zełgać

skłamać, powiedzieć nieprawdę, oszukać


SJP.pl


żełudkowski

nazwisko


SJP.pl


zełw

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) stpol. synowa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zełwin m., zełwa ż., zełwica ż., złew ż., zołwica ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) synowa, stpol. jątrew, nieściora, świeść, zełwa, zełwica, złew, zołwica

Wiktionary


żełwa

skamieniały żółw rzeczny z epoki liasu i trzeciorzędu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) stpol. siostra męża

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzɛwva, AS: zeu̯va

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zełw ż., zełwin m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zełwica, zołwa, żołwica

Wiktionary


zełwica

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) stpol. siostra męża

 (1.2) stpol. synowa

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zɛˈwvʲit͡sa, AS: zeu̯vʹica

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zełw ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zełwa, zołwa

Wiktionary


zełwin

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) daw. mąż siostry męża

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zełw m., zełwa ż.

Wiktionary


zgąbczały

stać się gąbczastym


SJP.pl


zgąbczeć

stać się gąbczastym


SJP.pl


źgać

uderzać w kogoś czymś ostrym, kłującym; żgać; dźgać


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. żgnąć)

 (1.1) niedokonany od|żgnąć.

 (1.2) stpol. dokuczać

 (1.3) gw-pl|Górny Śląsk. kłuć, dźgać

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Żgaj twardo, a zawsze pod włos i prosto w bebech, potem zakręć: jak chrupnie, gotowy!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɡat͡ɕ, AS: žgać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żganie n.

Wiktionary


zgadać

zgadać się - wspólnie coś postanowić, zmówić się, umówić się


SJP.pl


zgadany

potocznie: taki, który się z kimś zgadał (wspólnie coś postanowił)


SJP.pl


zgadnąć

domyślić się czegoś, udzielić poprawnej odpowiedzi mimo braku wszystkich potrzebnych danych; odgadnąć, trafić


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. zgadywać)

 (1.1) dokonany od|zgadywać.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ten kryminał ma zaskakujące zakończenie. Nigdy nie zgadniesz, kto zabił!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzɡadnɔ̃ɲt͡ɕ, AS: zgadnõńć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zgaduj-zgadula ż., zgadywanie n., zgadnięcie n., zgadywanka ż., odgadywanie n.

 czas. gadać

 wykrz. zgaduj-zgadula

Wiktionary


zgadnięcie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zgadnąć.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zɡadʲˈɲɛ̇̃ɲt͡ɕɛ, AS: zgadʹńė̃ńće

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zgadnąć, gadać

 rzecz. odgadywanie n.

Wiktionary


zgaduj-zgadula

konkurs z nagrodami polegający na odpowiadaniu na pytania o tematyce zazwyczaj wcześniej określonej, będący najczęściej imprezą rozrywkową; quiz, kwiz, zgaduj zgadula


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) konkurs polegający na udzielaniu odpowiedzi na pytania, zwykle mający charakter rozrywkowy

wykrzyknik

 (2.1) pot. zwrot stosowany w zabawach dziecięcych, zachęcający do odgadnięcia zagadki

 (2.2) pot. żart. zwrot stosowany przy zadawaniu pytania lub zagadki

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dwie godziny później w filii biblioteki w Sobowie odbędzie się konkurs wiedzy „Literacka zgaduj-zgadula”.

 (1.1) We wszelkich zgaduj-zgadulach, rebusach i testach na inteligencję wychodzę na kompletnego debila.

 (2.2) Zgaduj-zgadula, po co szef mnie wezwał.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzɡaduj‿zɡaˈdula, AS: zgadui ̯‿zgadula

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zgadywać ndk., zgadnąć dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kwiz, quiz

Wiktionary


zgadula

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) daw. ktoś zgadujący coś

 (1.2) daw. zabawa w zgadywanie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) zgaduj-zgadula

Wiktionary


zgadywać

domyślać się czegoś, udzielać poprawnej odpowiedzi mimo braku wszystkich potrzebnych danych; odgadywać, trafiać


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. zgadnąć)

 (1.1) przewidywać co na podstawie przesłanek niedających pewności

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zgaduj-zgadula ż., zgadywanie n., zgadywanka ż., zgadywany mrz., odgadywanie n.

 czas. gadać

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) domyślać się, odgadywać, wnioskować

Wiktionary


zgadywanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zgadywać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. gadać, zgadnąć, zgadywać ndk.

Wiktionary


zgadywanka

1. snucie domysłów, przypuszczeń;
2. krótki wierszyk stanowiący zagadkę


SJP.pl


zgadzać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zgodzić)

 (1.1) przest. pojednywać

 (1.2) stpol. (o sprawie) załatwiać polubownie, załagadzać

 (1.3) daw. ujednolicać, usuwać sprzeczności, różnice, zbliżać do siebie

 (1.4) daw. targować, zamawiać coś

 (1.5) daw. (o rzemieślniku, pracowniku) najmować, umawiać

 (1.6) stpol. dogadzać, hołdować, schlebiać

 (1.7) stpol. zmierzać, zdążać

 (1.8) daw. czyhać

czasownik zwrotny niedokonany zgadzać się (dk. zgodzić się)

 (2.1) wyrażać zgodę, dawać zgodę na coś

 (2.2) być zgodnym z czymś, mieć podobną opinię

 (2.3) daw. pojednywać się

 (2.4) daw. przyjmować obowiązki, służbę, pracę

 (2.5) stpol. nadawać się, przydawać się, być użytecznym

 (2.6) stpol. zdarzać się, przytrafiać się, składać się

Wiktionary

Przykłady

 (2.1) Nie zgadzam się, abyś tam jechał. To niebezpieczne miejsce.

 (2.2) Jego opowieść nie do końca zgadzała się z rzeczywistością.

 (2.2) Zgadzam się z tobą.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzɡad͡zat͡ɕ, AS: zgaʒać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. gody nmos., zgoda ż., zgodność ż., zgadzanie n.

 czas. zgodzić, godzić ndk.

 przym. zgodny

 partyk. zgoda

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) pozwalać, przystawać (na coś)

 (2.2) być tego samego zdania, przyznawać rację

Wiktionary


zgadzanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zgadzać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zɡaˈd͡zãɲɛ, AS: zgaʒãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zgadzać, zgodzić

Wiktionary


żgadło

dawniej: żegadło (kauter)


SJP.pl


zgaga

1. nieprzyjemne uczucie pieczenia w przełyku, powodowane najczęściej nadkwaśnością;
2. pospolite: osoba dokuczliwa, często kłócąca się


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. uczucie pieczenia w przełyku, wywołane nadkwasotą żołądek;

 (1.2) pot. przen. osoba dokuczliwa, kłótliwa, nieznośna,natrętna, uprzykrzona

 (1.3) pot. niesmak, frustracja, uczucie niechęci

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Kobietom w ciąży, którym dokucza zgaga, zaleca się jeść migdały.

 (1.2) Przyszła znowu ta zgaga i będzie marudzić!

 (1.2) Mam już dosyć tej starej zgagi, niech się wynosi!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzɡaɡa, AS: zgaga

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) stpol|gorz.; gw-pl|Śląsk Cieszyński|palczywość.

 (1.3) niesmak

Wiktionary


zgajewski

nazwisko


SJP.pl


żgak

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Poznań. drzazga, kolec

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) gw-pl|Poznań. zadziorny chłopak

Wiktionary

Powiązane:

 czas. żgnąć dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) żgaj, żgajek

Wiktionary


zgalać

ściągać (coś od kogoś)


SJP.pl


zganiać

1. goniąc, usuwać skądś; przepędzać;
2. goniąc, zgromadzić w jednym miejscu; spędzić;
3. potocznie: obarczać kogoś winą;
4. zganiać się - potocznie: spędzać się wzajemnie


SJP.pl


zganiacz

nazwisko


SJP.pl


zganianie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zganiać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zganiać ndk.

Wiktionary


zganić

ocenić coś ujemnie, skrytykować, udzielić nagany


SJP.pl


żganie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|żgać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. żgać ndk.

Wiktionary


zgapiać

potocznie: odpisywać od kogoś rozwiązane zadanie szkolne; ściągać, odpatrywać, spatrywać, odgapiać


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. zgapić)

 (1.1) robić coś tak samo jak inna osoba

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pan Jarek nie ma jednego, swojego ulubionego poety. Twierdzi, że potem za bardzo zgapia, nie pisze swoim stylem.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zgapianie

 czas. gapić się

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) odgapiać, brać za wzór, kopiować, odpisywać, podglądać, podpatrywać, powtarzać, spisywać, wzorować się, pot. małpować, pot. papugować, pot. ściągać, pot. zrzynać, pot. zwalać

Wiktionary


zgapić

potocznie: zgapić się - nie zauważyć czegoś, popełnić błąd wskutek gapiostwa, roztargnienia; zagapić się (częściej)


SJP.pl


zgapiony

taki, który się zgapił (nie zauważył czegoś); zagapiony


SJP.pl


zgar

strata metalu w procesie przetapiania, spowodowana jego utlenianiem się


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) met. strata metalu w czasie procesów metalurgicznych, głównie wytapiania

Wiktionary

Zgar – strata metalu w czasie procesów metalurgicznych, głównie wytapiania. Jest wynikiem reakcji chemicznej, najczęściej utleniania metalu i pierwiastków w nim zawartych. Produktem takiej reakcji są głównie tlenki występujące w stanie stałym przechodzące do żużla. Niekiedy zgary występują w formie gazowej (np. CO). Zgary są źródłem strat otrzymywanego pierwiastka.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: zɡar, AS: zgar

Wiktionary


zgarb

pochylić plecy, zgiąć grzbiet


SJP.pl


zgarbić

pochylić plecy, zgiąć grzbiet


SJP.pl


zgarbować

1. poddać skórę zwierzęcą specjalnej obróbce w celu nadania jej miękkości i trwałości; wyprawić, wygarbować;
2. w fotografii: poddać materiał światłoczuły obróbce chemicznej w celu uodpornienia go na działanie szkodliwych czynników


SJP.pl


zgarbowate

o cechach zgarbowatych (rodzina pluskwiaków)


SJP.pl

Zgarbowate, zgarbkowate (Membracidae) – rodzina owadów z rzędu pluskwiaków i podrzędu piewików.

Ich cechą charakterystyczną jest silnie rozwinięta tarczka grzbietowa, zaopatrzona na przedtułowiu w długi wyrostek, skierowany ku tyłowi (jego kształt różni się w zależności od gatunku) oraz liczne wyrostki na przedpleczu.

Wikipedia


zgarbowaty

o cechach zgarbowatych (rodzina pluskwiaków)


SJP.pl


zgarda

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) stpol. wzgarda

Wiktionary

Zgarda – rodzaj naszyjnika z odlewanych, mosiężnych krzyżyków. Ozdoba z tradycji stroju huculskiego. W powszechnym użytku od połowy XIX wieku do lat 30. XX wieku.

Zgardami nazywano również naszyjniki z mosiężnych blaszek lub monet. Zgarda mogła składać się z jednego, dwóch lub trzech rzędów różnej wielkości krzyży, ułożonych symetrycznie od największego w środku ku mniejszym na zewnątrz lub wszystkie krzyże o jednakowej wielkości.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈzɡarda, AS: zgarda

Wiktionary


zgarnąć

czasownik przechodni dokonany (ndk. zgarniać)

 (1.1) dokonany od|zgarniać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zgarnianie n., zgarnięcie n.

 czas. zgarniać ndk.

Wiktionary


zgarniak

część zgarniarki


SJP.pl

Zgarniak – narzędzie robocze koparki zgarniakowej. Zawieszony jest na linie nośnej, a ciągniony przez linę ciągnącą. Kąt przyłożenia zgarniaka zależny jest od miejsca przymocowania liny ciągnącej - im wyżej jest przymocowana, tym większy kąt natarcia i skrawana jest grubsza warstwa gruntu.

Wikipedia


zgarniakowy

przymiotnik od: zgarniak


SJP.pl


zgarniarka

w technice:
1. maszyna do odspajania gruntu, przewozu i wyładowania urobku w określonym miejscu; skreper;
2. maszyna do przesuwania urobku po gruncie lub po pomoście za pomocą zgarniaka


SJP.pl

Zgarniarka – maszyna do robót ziemnych, służąca do odspajania (ścinania) wierzchniej warstwy gruntu (do 0,5 metra) jego załadunku do własnej skrzyni, następnie transportu na niewielką odległość i wyładunku urobku w określonym miejscu. Najczęściej jest wykorzystywana podczas prac ziemnych przy inwestycjach drogowych i dużych inwestycjach budowlanych np. do zdjęcia warstwy humusu przed dalszymi etapami inwestycji.

Wikipedia


zgasić

stłumić płomień, wyłączyć prąd, pozbawić kogoś zapału


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. gasić)

 (1.1) dokonany od|gasić.

czasownik zwrotny dokonany zgasić się (ndk. gasić się)

 (2.1) dokonany od|gasić się.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. gasić ndk.

 rzecz. gaszenie n., zgaszenie n., gasidło n., gaśnik mrz.

Wiktionary


zgasiewka

kosmopolityczna paproć z rodziny paprotkowatych, rosnąca na obszarach zwrotnikowych i śródziemnomorskich; uprawiana często jako pokojowa roślina doniczkowa; orliczka


SJP.pl


zgasnąć

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. gasnąć)

 (1.1) dokonany od|gasnąć.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Tutaj kapłani palili kadzidła na ołtarzu, składali w ofierze święty chleb i czuwali, aby nigdy nie zgasły płomyki świeczników.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzɡasnɔ̃ɲt͡ɕ, AS: zgasnõńć

Wiktionary

Powiązane:

 czas. gasnąć

 rzecz. zgaśnięcie n., zgasły mos.

 przym. zgasły

Wiktionary


zgaśnięcie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zgasnąć.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zgasnąć

 przym. zgasły

 rzecz. zgasły mos.

Wiktionary


zgaszać

rzadko: gasić;
1. przerywać palenie się, świecenie czegoś;
2. przerywać pracę urządzenia mechanicznego lub elektrycznego;
3. powodować blednięcie, ciemnienie czegoś;
4. tłumić, osłabiać;
5. pozbawiać kogoś pewności siebie; onieśmielać;
6. przewyższać kogoś pod jakimś względem; zaćmiewać


SJP.pl


zgaszenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zgasić.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. gasić, zgasić dk.

 rzecz. gaszenie n.

Wiktionary


zgaszony

stłumić płomień, wyłączyć prąd, pozbawić kogoś zapału


SJP.pl


zgasły

1. taki, który przestał świecić, przestał się palić;
2. taki, który ściemniał, zanikł, stracił energię, pewność siebie


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który zgasł

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) książk. zmarły, umarły

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zgasnąć dk.

 rzecz. zgaśnięcie n.

Wiktionary


zgazować

przekształcić paliwo stałe lub ciekłe w gazowe


SJP.pl


zgazowywać

przekształcać paliwo stałe lub ciekłe w gaz


SJP.pl


zgałganiały

stać się gałganem, łobuzem, nicponiem


SJP.pl


zgałganieć

stać się gałganem, łobuzem, nicponiem


SJP.pl


zgentryfikować

zmienić charakter części miasta w bardziej skomercjalizowany, zdominowany przez osoby o wyższym statusie materialnym


SJP.pl


zgermanizować

czasownik przechodni dokonany (ndk. germanizować)

 (1.1) książk. narzucić kulturę i język niemiecki

 (1.2) książk. nadać czemuś charakter niemiecki

czasownik zwrotny dokonany zgermanizować się (ndk. germanizować się)

 (2.1) przyswoić kulturę i język niemiecki, stać się Niemcem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Starano się zgermanizować ludność polską Górnego Śląska.

 (1.2) Okupanci zza Odry zgermanizowali słowiańskie nazwy.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. germanizm mrz., germanistka ż., germanista mos., germaniec mos., Germanka ż., Germania ż., Germanin mos., germanizacja ż., germanizator mos., germanizatorka ż., germanizowanie n., zgermanizowanie n.

 czas. germanizować ndk., germanizować się ndk.

 przym. germanizacyjny, germański, germanistyczny

 temsłow. germano-

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zniemczyć

 (1.2) zniemczyć

Wiktionary


zgermanizowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) narzucenie kultury i języka niemieckiego

 (1.2) nadanie niemieckiego charakteru

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ludność na tych obszarach uległa zgermanizowaniu już w X wieku.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. germanizm mrz., Germania ż., Germanin mos., germanizacja ż., germanizator mos., germanizatorka ż., germanizowanie n.

 czas. germanizować ndk., germanizować się ndk., zgermanizować dk., zgermanizować się dk.

 przym. germanizacyjny, germański

 temsłow. germano-

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zniemczenie

Wiktionary


zgęstnąć

zgęstnieć;
1. stać się gęstym lub gęstszym;
2. stać się bardziej wyczuwalnym;
3. stać się liczniejszym i bardziej zwartym


SJP.pl


zgęstniały

taki, który zgęstniał


SJP.pl


zgęstły

taki, który zgęstł (zgęstnął)


SJP.pl


zgettoizować

czasownik przechodni dokonany (ndk. gettoizować)

 (1.1) stworzyć getta

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. getto n., gettoizacja ż., gettyzacja ż.

 czas. gettoizować ndk.

 przym. gettowy

Wiktionary


zgęziały

w gwarze poznańskiej: zziębnięty, skulony


SJP.pl


zgh

skrót od: Zakłady Górniczo-Hutnicze


SJP.pl


zghostować

[czytaj: zgołstować] nagle i niespodziewanie skończyć komunikację i zacząć unikać kontaktu z drugą osobą bez żadnego wyjaśnienia


SJP.pl


zgiąć

1. pochylić;
2. nadać kształt załamany


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. zginać)

 (1.1) zmienić kształt obiektu poprzez zgięcie, zgniecenie

 (1.2) przygiąć w dół, ku ziemi

czasownik zwrotny dokonany zgiąć się (ndk. zginać się)

 (2.1) ulec zgięciu

 (2.2) wykonać ruch pochylenia

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pryszczaty wolno, wolniutko zgiął kolana, upuścił nóż na ziemię.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zʲɟɔ̇̃ɲt͡ɕ, AS: zʹǵo̊̃ńć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. odgiętka ż., zgięcie n., zagięcie n., giętarka ż.

 czas. zaginać ndk., wyginać ndk.

 przym. giętki, zgięty

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) nachylić, wygiąć

 (2.2) pochylić się, schylić się

Wiktionary


zgięcie

1. pochylić;
2. nadać kształt załamany


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zgiąć.

 (1.2) miejsce gdzie coś jest zgięte

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzʲɟɛ̇̃ɲt͡ɕɛ, AS: zʹǵė̃ńće

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zgiąć, giąć

 rzecz. odgiętka ż., giętarka ż.

 przym. zgięty

Wiktionary


zgięciowy

zgięcie


SJP.pl

Patrz:

zgięcie

zgierski

Zgierz


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący Zgierza, związany lub pochodzący ze Zgierza

Wiktionary

Patrz:

Zgierz

Przykłady

 (1.1) Toteż na roli pracują przeważnie kobiety, a mężczyźni dorabiają w zgierskich fabrykach.

 (1.1) Zgierscy druhowie odbudowali jeszcze jeden niematerialny pomnik.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzʲɟɛrsʲci, AS: zʹǵersʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zgierz m., zgierzanin m., zgierzanka ż.

Wiktionary


zgierz

1. miasto w Polsce;
2. wieś w Polsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w centralnej Polsce;

Wiktionary

Zgierz – miasto w Polsce w województwie łódzkim, siedziba powiatu zgierskiego. Leży nad Bzurą. Graniczy od południa z Łodzią i wchodzi w skład aglomeracji łódzkiej. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do ówczesnego województwa łódzkiego. Po reformie administracyjnej w 1999 znalazło się w granicach nowego województwa łódzkiego. Zgierz uzyskał prawa miejskie przed rokiem 1288 i jest jednym z najstarszych miast w regionie.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Leciała mucha z Łodzi do Zgierza, Po drodze patrzy: strażacka wieża.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zʲɟɛʃ, AS: zʹǵeš

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zgierzanin m., zgierzanka ż.

 przym. zgierski

 przysł. zgiersko

Wiktionary


zgierzanin

mieszkaniec Zgierza


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Zgierza

 (1.2) osoba pochodząca ze Zgierza, urodzona w Zgierzu

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zʲɟɛˈʒãɲĩn, AS: zʹǵežãńĩn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zgierz m.

:: fż. zgierzanka ż.

 przym. zgierski

Wiktionary


zgierzanka

mieszkanka Zgierza


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Zgierza

 (1.2) kobieta pochodząca ze Zgierza, urodzona w Zgierzu

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zʲɟɛˈʒãnka, AS: zʹǵežãnka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zgierz m.

:: fm. zgierzanin m.

 przym. zgierski

Wiktionary


zgierzynka

wieś w Polsce


SJP.pl

Zgierzynka – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie nowotomyskim, w gminie Lwówek.

Wikipedia


zgiętolist

rodzaj mchów z rzędu meszkowców


SJP.pl


zgiętoostrogowy

przymiotnik

 (1.1) bot. posiadający zgięte ostrogi

Wiktionary


zgięty

1. pochylić;
2. nadać kształt załamany


SJP.pl

przymiotnik odczasownikowy

 (1.1) taki, który uległ zgięciu; mający zaburzoną oś

forma czasownika.

 (2.1) imiesłów przymiotnikowy bierny od: zgiąć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zgięcie n.

 czas. zgiąć dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) garbaty, krzywy, skrzywiony, wygięty, wykrzywiony, zakrzywiony, zgarbiony

Wiktionary


zgiełk

tumult, wrzawa, rozgwar


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) głośne, uciążliwe dźwięki

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na korytarzu panował zgiełk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rumor, harmider, hałas

Wiktionary


zgiełkliwiej

stopień wyższy od przysłówka: zgiełkliwie


SJP.pl


zgiełkliwy

przymiotnik od: zgiełk


SJP.pl


zginać

nadawać czemuś kształt łukowaty lub załamany


SJP.pl

czasownik nieprzechodni

 (1.1) nagle, tragicznie stracić życie (w odniesieniu do ludzi)

 (1.2) przestać istnieć, stracić ważność (o cechach, zjawiskach, wartościach)

 (1.3) oddalić się poza zasięg słuchu, wzroku, stracić coś z oczu

 (1.4) zgubić się, nie znać dalszej drogi

 (1.5) być zagubionym, w trudnej sytuacji

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jego brat zginął na froncie podczas II wojny światowej.

 (1.2) Jeszcze Polska nie zginęła • Kiedy my żyjemy, • Co nam obca przemoc wzięła, • Szablą odbierzemy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzʲɟĩnɔ̃ɲt͡ɕ, AS: zʹǵĩnõńć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zginięcie n.

Wiktionary


zginacz

mięsień umożliwiający zginanie kończyny; fleksor


SJP.pl

Zginacz (łac. flexor) – mięsień, który zbliża dwie kości do siebie, powodując zgięcie części ciała (np. kręgosłupa) lub stawu w kończynie. Mięśniem działającym z odwrotnym skutkiem jest prostownik.

Wikipedia


zginalny

dający się zgiąć


SJP.pl


zginanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zginać.

Wiktionary

Zginanie (gięcie) – deformacja ciała (pręta, płyty, powłoki), która polega na zmianie krzywizny jego osi lub powierzchni środkowej. W przekrojach poprzecznych elementów zginanych występuje nierównomierność (liniowa zmienność) rozkładu naprężeń normalnych, spowodowana działaniem momentów zginających te przekroje.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: zʲɟĩˈnãɲɛ, AS: zʹǵĩnãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zginać, giąć

 rzecz. giętarka ż.

Wiktionary


zginarka

prasa do gięcia metalu


SJP.pl


zginięcie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zginąć.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zʲɟĩˈɲɛ̇̃ɲt͡ɕɛ, AS: zʹǵĩńė̃ńće

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zginąć

Wiktionary


zgirski

nazwisko


SJP.pl


zglajchszachtować

potocznie: ujednolicić, podciągnąć do jednego poziomu; zglajchszaltować


SJP.pl


zglajchszaltować

potocznie: ujednolicić, podciągnąć do jednego poziomu; zglajchszachtować


SJP.pl


zglanować

środowiskowo: zdeptać coś za pomocą ciężkiego buta


SJP.pl

czasownik

 (1.1) slang. skopać kogoś glanami

Wiktionary


zglebić

środowiskowo:
1. powalić kogoś na ziemię; wywrócić, przewrócić;
2. poniżyć, skompromitować; zrównać z glebą


SJP.pl


zglechów

Zglechów – wieś sołecka w Polsce, położona w województwie mazowieckim, w powiecie mińskim, w gminie Siennica.

Wierni kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii św. Stanisława Biskupa Męczennika w Siennicy.

Wikipedia


zgliczyński

nazwisko


SJP.pl


zgliniec

Zgliniec – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie kościańskim, w gminie Krzywiń.

W okresie Wielkiego Księstwa Poznańskiego (1815-1848) miejscowość wzmiankowana jako Zglinice należała do wsi mniejszych w ówczesnym pruskim powiecie Kosten rejencji poznańskiej. Zglinice należały do okręgu krzywińskiego tego powiatu i stanowiły część majątku Jurkowo, którego właścicielem był wówczas (1846) Kajetan Morawski. Według spisu urzędowego z 1837 roku Zglinice liczyły 79 mieszkańców, którzy zamieszkiwali 16 dymów (domostw).

Wikipedia


zgliński

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Daniel Zgliński – polski aktor teatralny, krytyk literatury, dramatopisarz i dziennikarz
  • Grzegorz Zgliński – polski reżyser, scenarzysta, operator, producent i montażysta filmowy, kompozytor, gitarzysta

Wikipedia


zgliszczak

rodzaj grzybów z rodziny próchnilcowatych


SJP.pl

Kretzschmaria Fr. (zgliszczak) – rodzaj grzybów z rodziny próchnilcowatych (Xylariaceae). Należy do niego kilkadziesiąt gatunków. W Polsce występuje jeden gatunek.

Wikipedia


zgliszcze

miejsce po ognisku lub pożarze; pogorzelisko, pożarzysko, popielisko, spalenisko


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) pogorzelisko

 (1.2) przen. podn. poet. pozostałość, wspomnienie czegoś, co uległo wypaleniu, zniszczeniu, zapomnieniu, zostało zniszczone, minęło

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dziś wśród zgliszczów leżą pomięte winnice, a z nich dym czołga się w niebo nie już kłębami, ale niciami (…) sic.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. żec

Wiktionary


zgliwiały

taki, który zgliwiał


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1)  o białym serze: taki, który w wyniku przetworzenia zmienił strukturę na półpłynną

Wiktionary


zgliwieć

o białym serze: zmienić się w mazistą masę o nieprzyjemnym zapachu i smaku


SJP.pl


zglobalizować

nadać czemuś charakter globalny, ogólnoświatowy


SJP.pl


zgnać

zmęczyć przez szybki bieg; zgonić


SJP.pl

czasownik

 (1.1) gw-pl|Poznań. rzad. donieść, zadenuncjować

 (1.2) ukłuć, dźgnąć

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒɡnɔ̃ɲt͡ɕ, AS: žgnõńć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żgnięcie n., żgak, żgok

Wiktionary


zgniatać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zgnieść)

 (1.1) wywierając nacisk, powodować odkształcenie lub zniszczenie czegoś lub kogoś

 (1.2) przen. obciążać lub niszczyć psychicznie

czasownik zwrotny niedokonany zgniatać się (dk. zgnieść się)

 (2.1) być zgniatanym

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Będę zaraz zgniatała te kartki papieru w kulki.

 (1.2) Trudności życiowe zgniatały go coraz bardziej.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zgniatanie n., gniecenie n.

 czas. zgnieść

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gnieść, miażdżyć, spłaszczać, ściskać

 (1.2) dławić, dusić, gnieść, miażdżyć

 (2.1) gnieść się

Wiktionary


zgniatacz

walcarka do walcowania wlewków na półwyroby hutnicze


SJP.pl


zgniatanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zgniatać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zgniecenie n., zgniot m., zgniotek m., zgniatacz m., zgniatarka ż., gniecenie n.

 czas. zgniatać ndk., zgieść dk.

Wiktionary


zgniatarka

1. maszyna do zgniatania płatków mydlanych w jednolity blok; peloteza
2. urządzenie do formowania masy w jednolity blok


SJP.pl


zgnić

ulec rozkładowi pod wpływem działania bakterii


SJP.pl

czasownik dokonany

 (1.1) ulec rozkładowi w procesie gnilnym, przy udziale bakterii gnilnych

 (1.2) przen. zakończyć życie w zamknięciu, niewoli lub w niegodziwych warunkach

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Kalafior zgnił, bo ważniejsza była ogórkowa, której żaden gość hotelowy nie zamawiał.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zʲɟɲit͡ɕ, AS: zʹǵńić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. gnicie n., zgnicie n., zgnilizna ż., zgniłek m.

 czas. gnić ndk.

 przym. zgniły, gnilny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) sczeznąć

Wiktionary


zgniecenie

1. pomiąć, pozbawić gładkości;
2. gniotąc zmiażdżyć;
3. zmniejszyć grubość przez ściskanie


SJP.pl


źgnięcie

uderzyć kogoś czymś ostrym, kłującym, ukłuć; dźgnąć; żgnąć


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|żgnąć.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. żgnąć

Wiktionary


zgnieść

1. pomiąć, pozbawić gładkości;
2. gniotąc zmiażdżyć;
3. zmniejszyć grubość przez ściskanie


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. zgniatać)

 (1.1) wywarłszy nacisk, spowodować odkształcenie lub zniszczenie czegoś lub kogoś

 (1.2) przen. obciążyć lub zniszczyć psychicznie

czasownik zwrotny dokonany zgnieść się (ndk. zgniatać się)

 (2.1) zostać zgniecionym

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Kornel zgniótł puszkę po napoju dla oszczędności miejsca.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zgniecenie n., gniecenie n.

 czas. zgniatać ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zmiażdżyć

Wiktionary


zgniewać

rozzłościć


SJP.pl


zgnilak

1. rodzaj grzybów z rzędu wroślikowców; Pythium;
2. potocznie: osoba zmarła, która uległa procesowi rozkładu i powstała z grobu; zombie, zombiak


SJP.pl


zgnilakowate

rodzina grzybów wodnych pasożytujących na glonach; Pythiaceae


SJP.pl


zgnilakowaty

o cechach zgnilakowatych (rodzina grzybów)


SJP.pl


zgnilcowy

przymiotnik od: zgnilec


SJP.pl


zgnilec

choroba zakaźna pszczelich larw


SJP.pl

Choroba pszczół

  • zgnilec amerykański
  • zgnilec europejski

Integralna część wsi w Polsce

Wg TERYT jest 1
  • Zgnilec – część wsi Głazów w woj, zachodniopomorskim, w pow. myśliborskim, w gminie Myślibórz

Wikipedia


zgnilizna

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gnijąca substancja

 (1.2) roln. choroba roślin

 (1.3) przen. demoralizacja

Wiktionary

Zgnilizna – u roślin jest to wywołany przez niektóre bakterie i grzyby rodzaj nekrozy, doprowadzający do gnicia i obumierania komórek i tkanek. Wywołujące zgniliznę bakterie i grzyby wytwarzają enzymy rozkładające pektyny i celulozę. Wyróżnia się 2 rodzaje zgnilizn:

  • zgnilizna mokra – gdy rozkładane tkanki stają się miękkie i czasami wydzielają nieprzyjemny zapach. Tego typu zgnilizna występuje zazwyczaj w tkankach miękiszowych. Nieprzyjemny zapach występuje np. podczas gnicia bulw ziemniaka, cebul, korzeni i owoców wywołanego przez bakterię Pectobacterium carotovorum,
  • zgnilizna sucha – gdy rozkładane tkanki nie miękną. Tego typu zgnilizna wywoływana jest przez grzyby, wytwarzające enzymy celulolityczne i występuje głównie w zdrewniałych częściach roślin. Wywołują ją np. grzyby z rodzajów Fomes, Heterobasidion, Armillaria i in. Czasami sucha zgnilizna występuje także na miękkich częściach roślin – np. zgnilizna wywołana przez grzyby z rodzaju Fusarium na bulwach ziemniaka

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) By zapobiec zgniliźnie, rozpylono jakiś środek.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. gnić ndk., zgnić dk.

 przym. gnilny, zgniły

Wiktionary

Synonimy:

 (1.3) bagno, degeneracja, degrengolada, deprawacja, gangrena, patologia, rozkład, szambo, zepsucie

Wiktionary


zgniot

zmiany, jakie zachodzą w strukturze i właściwościach metali pod wpływem odkształcenia plastycznego na zimno


SJP.pl

Zgniotem określa się zmiany, jakie zachodzą w strukturze i właściwościach metali pod wpływem odkształcenia plastycznego na zimno. Zgniot zachodzi poniżej temperatury rekrystalizacji, gdy szybkość procesów dyfuzyjnych jest mała.

Za miarę zgniotu przyjęto stopień odkształcenia wyrażany ubytkiem przekroju w procentach

Z={\frac {F_{0}-F_{1}}{F_{0}}}\cdot 100\%,

Wikipedia


zgniotek

rodzaj chrząszczy z rodziny zgniotkowatych


SJP.pl

Zgniotek (Cucujus) – rodzaj chrząszczy z rodziny zgniotkowatych. Gatunkiem typowym jest Cucujus clavipes. Z Europy i z Polski znane są dwa gatunki, zgniotek cynobrowy i zgniotek szkarłatny.

Opisano kilkanaście gatunków:

  • Cucujus bicolor Smith, 1851
  • Cucujus chinensis Lee & Satô, 2007
  • Zgniotek cynobrowy Cucujus cinnaberinus (Scopoli, 1763)
  • Cucujus clavipes (Fabricius, 1781)
  • Cucujus coccinatus Lewis, 1881
  • Cucujus elongatus Lee & Pütz, 2008
  • Cucujus grouvellei Reitter, 1877
  • Zgniotek szkarłatny Cucujus haematodes Erichson, 1845
  • Cucujus kempi Grouvelle, 1913
  • Cucujus mniszechi Grouvelle, 1874
  • Cucujus nigripennis Lee & Satô, 2007
  • Cucujus tulliae Bonacci, Mazzei, Horák & Brandmayr, 2012

Wikipedia


zgniotkowate

o cechach zgniotkowatych (rodzina chrząszczy)


SJP.pl

Zgniotkowate (Cucujoidae) – rodzina chrząszczy z podrzędu wielożernych.

Wikipedia


zgniotkowaty

o cechach zgniotkowatych (rodzina chrząszczy)


SJP.pl


zgniotowy

zgniot


SJP.pl

Patrz:

zgniot

zgnity

przymiotnik

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. zgniły

Wiktionary


zgniłek

dawniej, dziś gwarowo: zgniły, uleżały owoc


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pot. osoba zdemoralizowana

 (1.2) pot. osoba chorowita

 (1.3) gw-pl|Górny Śląsk. pot. leń

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) zepsuty owoc lub warzywo

forma rzeczownika.

 (3.1) D. lm. od zgniłka

Wiktionary

Zgniłek (niem. Faul See) – jezioro o powierzchni 6,35 ha, znajdujące się na wschód od wsi Liksajny, w gminie Miłomłyn, w województwie warmińsko-mazurskim. Z jeziora Zgniłek uchodzi odpływ do jeziora Ruda Woda.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. zgniłka ż.

 czas. gnić ndk., zgnić dk.

Wiktionary


zgniłka

dawniej, dziś gwarowo: zgniły, uleżały owoc


SJP.pl

Zgniłka – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie sępoleńskim, w gminie Więcbork. Pierwsze ślady osadnictwa w Zgniłce pochodzą z IX w. Najstarszy przekaz pisany o miejscowości pochodzi z 1511 r. Wieś położona przy jeziorze Stryjewskim.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bydgoskiego. Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczyła 78 mieszkańców. Jest dwudziestą co do wielkości miejscowością gminy Więcbork.

Wikipedia


zgniłówka

zgniłówka pokojowa - gatunek muchówki z rodziny zgniłówkowatych


SJP.pl


zgniłówkowate

o cechach zgniłówkowatych (rodzina muchówek)


SJP.pl

Zgniłówkowate (Fanniidae) – rodzina muchówek z podrzędu krótkoczułkich, infrarzędu łękorysych i nadrodziny Muscoidea.

Mała, obejmująca około 300 gatunków rodzina. Rozprzestrzenione są na całym świecie, ale zdecydowana większość gatunków jest holarktyczna. W Europie stwierdzono występowanie 83 gatunków z 3 rodzajów: Fannia, Euryomma i Piezura.

Wikipedia


zgniłówkowaty

o cechach zgniłówkowatych (rodzina muchówek)


SJP.pl


zgniłozielony

zielony o brunatnożółtym odcieniu


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) zielony o brązowym odcieniu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ujrzałem nieruchomość w kształcie ludzkiego tułowia, przykrytego zgniłozielonym wojskowym kocem.

 (1.1) Kucharz w białym fartuchu osłaniającym zgniłozielony mundur i w rozłożystym pierogu na głowie rozdawał z wozu uśmiechy i gulasz, zamaszyście przecinając powietrze mosiężną, połyskliwą chochlą.

Wiktionary


zgniły

1. taki, który zgnił, np. zgniłe owoce;
2. charakterystyczny dla czegoś, co zgniło, np. zgniły zapach bagien;
3. o kolorze: mający odcień brunatny, np. zgniła zieleń;
4. przenośnie: zepsuty moralnie, np. zgniła młodzież; zdemoralizowany


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który zgnił; także: charakterystyczny dla czegoś, co gnije lub zgniło

 (1.2) o kolorze: mający brunatny odcień, wpadający w brąz

 (1.3) przen. taki, który uległ demoralizacji, zepsuty, parszywy

 (1.4) gw-pl|Górny Śląsk. pot. leniwy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Piwo to tylko zgniły wywar ze zbóż i chmielu.

 (1.3) — Czym mogę służyć? — mówi redaktor ozdobnym szeptem, wśród zgniłych uśmiesząt, pełnych obietnic sięgających jak można najdalej.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzʲɟɲiwɨ, AS: zʹǵńiu̯y

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zgnilizna ż., zgnicie n.

 czas. zgnić dk., gnić ndk.

 przym. gnilny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przegniły; gw-pl|Górny Śląsk|zgnity.

 (1.3) zepsuty, zdemoralizowany

Wiktionary


zgnoić

1. spowodować, że coś zgnije;
2. zniszczyć kogoś psychicznie lub fizycznie, pozbawić kogoś sił, zdrowia


SJP.pl

czasownik przechodni

 (1.1) pot. spowodować zgnicie czegoś

 (1.2) posp. zniszczyć kogoś psychicznie lub fizycznie, doprowadzić kogoś do załamania, utraty odporności psychicznej

 (1.3) reg-pl|Kresy. użyźnić obornikiem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nie dosuszyli siana i całe je zgnoili.

 (1.2) Obawiała się, że jeśli nie będzie wykonywała jego rozkazów, to on całkowicie ją zgnoi.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzɡnɔjit͡ɕ, AS: zgnoi ̯

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. gnójka ż., gnojankowate nmos., gnojanka ż., Gnojnik mrz., gnojówka ż., gnojnik mrz., zgnojenie n., gnój m., gnojek m., gnojowica ż.

 czas. gnoić ndk., ognoić dk.

 przym. gnojowy, gnojny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) upodlić, zeszmacić, wykończyć

Wiktionary


zgnojenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zgnoić.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zɡnɔˈjɛ̇̃ɲɛ, AS: zgnoi ̯ė̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zgnoić

 rzecz. gnojówka ż., gnojek mos.

Wiktionary


zgnuśniały

niechętny do działania; bezczynny; apatyczny


SJP.pl


zgnuśnieć

1. stać się gnuśnym, niechętnym do działania, pracy;
2. o mężczyźnie: utracić męskie cechy charakteru i nabrać tych, które są uznawane za typowo kobiece; zniewieścieć


SJP.pl


zgobić

czasownik dokonany

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. narozrabiać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zgobnik mos.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|zgłobić.

Wiktionary


zgobnik

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. rozrabiaka

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zgobić dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|zgłobnik.

Wiktionary


zgoda

pozwolenie na coś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) stan pozbawiony konfliktów czy kłótni, pojednanie

 (1.2) stan, w którym nie ma różnic zdania, w którym panuje ta sama opinia

 (1.3) pozwolenie, aprobata, zgodzenie się

partykuła

 (2.1) odpowiedź potwierdzająca, wyrażająca przyzwolenie

Wiktionary

Zgoda (ang. consent) – szeroki termin określający brak konfliktu, jedność i zgodność (np. w poglądach). Może również oznaczać przyzwolenie, zaakceptowanie postawionej propozycji lub oferty. Dodatkowo, wiele środowisk i organizacji podkreśla, że przymus lub brak świadomości, mimo wyrażenia aprobaty, nie jest zgodą w sensie moralnym lub prawnym.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Mam już dość kłótni, chcę wreszcie zgody.

 (1.2) W tej kwestii panowała między nami zgoda.

 (1.3) Muszę go poprosić o zgodę.

 (2.1) Zgoda, pójdziemy tam jutro.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzɡɔda, AS: zgoda

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zgodność ż., zgodliwość ż.

 przym. zgodny

 czas. zgadzać, zgodzić

 przysł. zgodnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) porozumienie, harmonia, pojednanie

 (2.1) OK, dobrze, tak

Wiktionary


zgodliwość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest zgodliwe; cecha tych, którzy są zgodliwi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zgoda ż.

 przym. zgodliwy

 przysł. zgodliwie

 partyk. zgoda

Wiktionary


zgodnie

przysłówek

 (1.1) w sposób zgodny, harmonijny, bez konfliktu lub sprzeczności

 (1.2) według czegoś, odpowiednio do czegoś

 (1.3) jednogłośnie, jednomyślnie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zgodnie przyznali mu rację.

 (1.2) Postąpił zgodnie z wytycznymi.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzɡɔdʲɲɛ, AS: zgodʹńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zgoda ż., zgodność ż.

 przym. zgodny

 partyk. zgoda

Wiktionary


zgodniej

stopień wyższy od przysłówka: zgodnie


SJP.pl


zgodniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: zgodny; bardziej zgodny


SJP.pl


zgodność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co jest z czymś zgodne, nie jest sprzeczne

 (1.2) jednomyślność

 (1.3) brak konfliktów

Wiktionary

W informatyce:

  • kompatybilność komputerowa
  • kompatybilność w przód
  • kompatybilność wsteczna

W radiotechnice:

  • kompatybilność elektromagnetyczna

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈzɡɔdnɔɕt͡ɕ, AS: zgodność

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zgodny

 rzecz. zgoda

 przysł. zgodnie

 czas. zgadzać (się), zgodzić (się)

Wiktionary


zgodny

1. niekłótliwy;
2. jednomyślny;
3. niesprzeczny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który odpowiada czemuś, który do czegoś pasuje

 (1.2) taki, który zgadza się na coś, godzi się z czymś, dąży do zgody

 (1.3) taki, który tworzy harmonię, jest jednogłośny, jednakowy, jednolity z czymś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Postępowanie karne musi być zgodne z prawem.

 (1.2) Lubię z nim rozmawiać, bo ma zgodne usposobienie i nie tworzy konfliktów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzɡɔdnɨ, AS: zgodny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zgoda ż., zgodność

 czas. godzić (się), zgadzać/zgadzać się, zgodzić/zgodzić się

 przysł. zgodnie

Wiktionary


zgodzenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zgodzić.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zɡɔˈd͡zɛ̃ɲɛ, AS: zgoʒńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zgodzić

Wiktionary


zgodzić

1. udzielić akceptacji;
2. przyznać komuś rację;
3. dawniej: przyjąć się lub kogoś do pracy


SJP.pl

czasownik nieprzechodni dokonany

 (1.1) dokonany od|zgadzać.

czasownik przechodni dokonany

 (2.1) dokonany od|godzić.

czasownik zwrotny dokonany zgodzić się

 (3.1) dokonany od|zgadzać się.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Bardzo chciałbym zgodzić ze sobą moje skłócone rodzeństwo.

 (3.1) Kupując działkę, musimy zgodzić się na słup energetyczny.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzɡɔd͡ʑit͡ɕ, AS: zgoʒ́ić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zgodzenie n., gody, zgadzanie, zgoda, zgodność

 czas. godzić, zgadzać

 przym. pogodzony, zgodny

 partyk. zgoda

Wiktionary


zgodziński

nazwisko


SJP.pl


zgoić

przestarzałe: zagoić (się)


SJP.pl


zgojewo

Zgojewo (kaszb. Zgòjewò, niem. Schojow) – osada w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie słupskim, w gminie Główczyce.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa słupskiego.

Wikipedia


żgok

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Poznań. drzazga, kolec

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) gw-pl|Poznań. zadziorny chłopak

Wiktionary

Powiązane:

 czas. żgnąć dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) żgaj, żgajek

Wiktionary


zgolenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) kosmet. usunięcie zarostu lub włosów brzytwą lub golarką

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ile czasu zajęłoby ci zgolenie brody i wąsów?

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. golas mzw./mos., golarz mos., golarnia ż., golenie n., ogolenie n., golarka ż., golareczka ż.

 czas. obnażać, golić ndk., golić się ndk., ogolić dk., ogolić się dk., zgolić dk.

Wiktionary


zgolić

usunąć zarost, włosy poprzez golenie; ogolić


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. golić, zgalać)

 (1.1) kosmet. usunąć zarost lub włosy brzytwą lub golarką

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Irku, zgól brodę, to ci skóra trochę odpocznie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. golas mzw./mos., golarz mos., golarnia ż., golenie n., zgolenie n., ogolenie n., golarka ż., golareczka ż.

 czas. obnażać, golić ndk., golić się ndk., ogolić dk., ogolić się dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ogolić

Wiktionary


zgon

śmierć; skonanie; skon


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) książk. śmierć, skonanie

 (1.2) slang. utrata przytomności pod wpływem alkoholu

Wiktionary

  • zgon – śmierć biologiczna
  • zgon – zdarzenie prawne
  • Zgon – powieść autorstwa Włodzimierza Tiendriakowa
  • Zgon – singel zespołu Myslovitz
  • Zgon – wieś w Polsce, w woj. warmińsko-mazurskim, w powiecie mrągowskim, w gminie Piecki
  • Zgon – wieś w Bośni i Hercegowinie, w Federacji Bośni i Hercegowiny, w kantonie uńsko-sańskim, w gminie Ključ

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Przyczyną zgonu był rozległy zawał serca.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zɡɔ̃n, AS: zgõn

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dozgonny

 czas. zgonować ndk. slang., zezgonować dk. slang.

 rzecz. zgonik mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) śmierć

Wiktionary


zgonić

1. goniąc, zgromadzić; spędzić; zegnać;
2. goniąc, usunąć; zegnać; przegnać, przegonić, przepędzić;
3. zmęczyć gonieniem;
4. poruszając się szybko, odwiedzić wiele miejsc;
5. obarczyć kogoś winą;
6. zgonić się - zhasać się


SJP.pl


zgonik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od zgon

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zgon m.

Wiktionary


zgoniny

kawałki słomy i wymłóconych kłosów pocięte w czasie młócki i wyrzucane na zewnątrz młocarni


SJP.pl

Wikipedia


zgonować

młodzieżowo: tracić świadomość wskutek zażycia środków odurzających


SJP.pl

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. zezgonować)

 (1.1) slang. upić się lub innym sposobem doprowadzić się do stanu nieprzytomności lub utraty kontroli nad sobą

Wiktionary

Powiązane:

 zob. zgon.

Wiktionary


zgooglać

[czytaj: zguglać] potocznie: wyszukać za pomocą wyszukiwarki Google; wygooglować, wyguglować, zguglować, wygooglać, wyguglać, zgooglować


SJP.pl


zgooglować

[czytaj: zguglować] potocznie: wyszukać za pomocą wyszukiwarki Google; wygooglować, wyguglować, zguglować, wygooglać, wyguglać, zgooglać


SJP.pl


zgoreć

zgorzeć; rzadko:
1. spalić się, spłonąć;
2. ulec wyczerpaniu fizycznemu lub psychicznemu na skutek niekorzystnych wydarzeń


SJP.pl


zgórować

strzelić powyżej celu


SJP.pl


zgórski

nazwisko


SJP.pl


zgórsko

2 miejscowości w Polsce:

  • Zgórsko – przysiółek wsi Podborze, w woj. podkarpackim, w pow. mieleckim, w gminie Radomyśl Wielki
  • Zgórsko – część wsi Zagrody w woj. świętokrzyskim, w pow. kieleckim, w gminie Nowiny

Wikipedia


zgorszenie

1. wzbudzić gwałtowne, nieprzychylne emocje; wzburzyć, zbulwersować;
2. wywrzeć zły, demoralizujący wpływ na kogoś; zdemoralizować, zdeprawować, znieprawić


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) coś, co demoralizuje, stanowi zły przykład i obraża moralność

Wiktionary

Skandal, zgorszenie – działanie, które może prowadzić innych do grzechu czyli metaforycznie do moralnego potknięcia i upadku w pułapkę. Wywodzi się od greckiego σκάνδαλον (skandalon), którego dosłowne pierwotne znacznie: spust pułapki albo sidła zastawione na wroga, tłumaczone jest także m.in. jako zgorszenie, kamień/skała potknięcia bądź zawada.

Wikipedia

Powiązane:

 czas. gorszyć

Wiktionary


zgorszony

1. wzbudzić gwałtowne, nieprzychylne emocje; wzburzyć, zbulwersować;
2. wywrzeć zły, demoralizujący wpływ na kogoś; zdemoralizować, zdeprawować, znieprawić


SJP.pl


zgorszyć

1. wzbudzić gwałtowne, nieprzychylne emocje; wzburzyć, zbulwersować;
2. wywrzeć zły, demoralizujący wpływ na kogoś; zdemoralizować, zdeprawować, znieprawić


SJP.pl


zgorszyciel

człowiek, który wywołuje zgorszenie


SJP.pl


zgorzałowo

Zgorzałowo – wieś sołecka w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie ostrowskim, w gminie Wąsewo.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa ostrołęckiego.

Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii św. Anny w Jelonkach.

Wikipedia


zgorzały

zgoreć;
1. spalić się, spłonąć;
2. ulec wyczerpaniu fizycznemu lub psychicznemu na skutek niekorzystnych wydarzeń


SJP.pl


zgorzeć

zgoreć;
1. spalić się, spłonąć;
2. ulec wyczerpaniu fizycznemu lub psychicznemu na skutek niekorzystnych wydarzeń


SJP.pl


zgorzel

1. gnicie tkanek w żywym organizmie, wywołane zakażeniem; martwica, gangrena;
2. grupa chorób roślin, najczęściej wywołanych przez grzyby lub bakterie;
3. warstwa tlenków metali powstająca na powierzchni nagrzanych metali; zendra, zgorzelina


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. obumieranie tkanek w żywym organizmie wywołane zakażeniem;

 (1.2) bot. roln. choroba powodująca obumieranie roślin

 (1.3) zgorzelina, odpady powstające podczas wytwarzania metali i ich stopów

Wiktionary

Zgorzel, gangrena – typ martwicy tkanek powodowanej w żywym organizmie przez anaerobowe (beztlenowe) bakterie gnilne z rodzaju Clostridium. Przyczyną gangreny jest obecność ogniska martwicy, dostępnego dla bakterii. Odpowiednie warunki istniejące w ognisku martwicy, takie jak wilgotność, temperatura i brak dostępu tlenu, sprzyjają rozwojowi beztlenowców. Zgorzel powstaje tylko w tych miejscach organizmu, które mają połączenie ze światem zewnętrznym (przez co stają się dostępne dla bakterii), dlatego występuje głównie:

  • w powłokach skórnych (po zmiażdżeniach);
  • w płucach;
  • miazdze próchniejącego zęba;
  • w jelitach (gdzie bakterie te przebywają stale jako komensale).

Wikipedia

Powiązane:

 przym. zgorzelowy

 rzecz. pogorzelec mos.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gangrena

 (1.3) zgorzelina, zendra

Wiktionary


zgorzelczanin

mieszkaniec Zgorzelca (miasta w Polsce)


SJP.pl


zgorzelczanka

mieszkanka Zgorzelca (miasta w Polsce)


SJP.pl


zgorzelec

miasto w województwie dolnośląskim


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Polsce;

Wiktionary

Zgorzelec (niem. Görlitz, grnłuż. Zhorjelc, dlnłuż. Zgórjelc, cz. Zhořelec) – miasto przygraniczne w województwie dolnośląskim, w polskiej części Górnych Łużyc, na prawym brzegu Nysy Łużyckiej, w Obniżeniu Żytawsko-Zgorzeleckim. Przed 1945 stanowiło prawobrzeżną część miasta Görlitz.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Teren zamknięty na linii Zgorzelec-Wałbrzych-Bogatynia znany był przez lata jako "trójkąt bermudzki", gdyż cechował się wysokim wskaźnikiem przestępczości.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zɡɔˈʒɛlɛt͡s, AS: zgoželec

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. pogorzelec mos., zgorzelczanin m., zgorzelczanka ż.

 przym. zgorzelecki

Wiktionary


zgorzelecki

przymiotnik od: Zgorzelec


SJP.pl


zgorzelina

1. warstwa tlenków metali powstająca na powierzchni nagrzanych metali; zendra, zgorzel;
2. choroba drzew spowodowana nadmiernym nasłonecznieniem; oparzelina


SJP.pl

  • zgorzelina (zendra)
  • zgorzelina (oparzelina) – choroba drzew

Wikipedia


zgorzelinowy

przymiotnik od: zgorzelina


SJP.pl


zgorzelisko

miejsce po ognisku lub pożarze; zgliszcze, pożarzysko, popielisko, spalenisko, pogorzelisko


SJP.pl

  • Zgorzelisko – część wsi Poronin
  • Zgorzelisko – dzielnica Wrocławia
  • Zgorzelisko – polana na szczycie Zgorzelisko w gminie Poronin
  • Zgorzelisko – szczyt na Pogórzu Bukowińskim

Wikipedia


zgorzelowy

przymiotnik od: zgorzel


SJP.pl


zgorzelski

nazwisko


SJP.pl

Zgorzelski (forma żeńska: Zgorzelska; liczba mnoga: Zgorzelscy) – nazwisko w Polsce.

Według danych Ministerstwa Cyfryzacji ze stycznia 2018 roku nazwisko „Zgorzelski (–ska)” nosiło 289 Polek i 298 Polaków.

Znane postaci noszące nazwisko „Zgorzelski”:

  • Czesław Zgorzelski – polski filolog
  • Piotr Zgorzelski – polski samorządowiec, nauczyciel i polityk, poseł na Sejm
  • Jan Zgorzelski
  • Władysław Zgorzelski (1901–1998) – pułkownik kawalerii Wojska Polskiego, dowódca 10 Pułku Dragonów, odznaczony Złotym i Srebrnym Krzyżem Orderu Virtuti Militari

Wikipedia


zgorzknialec

człowiek niezadowolony z życia, zniechęcony, zgorzkniały


SJP.pl


zgorzkniałość

1. gorzki smak powstały wskutek psucia się czegoś;
2. usposobienie człowieka zgorzkniałego; zniechęcenie; niezadowolenie


SJP.pl


zgorzkniały

1. taki, który stał się gorzki, nabrał smaku podobnego do goryczy;
2. taki, który stał się gorzki, smutny, rozgoryczony, wpadł w apatię; posmutniały, zniechęcony, rozżalony;
3. taki, który świadczy o niezadowoleniu z życia, zniechęceniu, rozgoryczeniu, np. zgorzkniały wyraz twarzy; gorzki


SJP.pl


zgorzknieć

1. stać się gorzkim, nabrać smaku podobnego do goryczy;
2. stać się smutnym, rozgoryczonym, wpaść w apatię; posmutnieć


SJP.pl


zgórznica

Zgórznica – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie łukowskim, w gminie Stoczek Łukowski.

Wieś królewska Zgórnica położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie garwolińskim ziemi czerskiej województwa mazowieckiego. W 1660 roku wieś wchodziła w skład starostwa Latowicz.

Wikipedia


zgoła

tyleż co: całkiem, zupełnie, absolutnie


SJP.pl

przysłówek

 (1.1) książk. kompletnie, zupełnie, absolutnie, całkiem

 (1.2) książk. wręcz, naprawdę

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nie pamiętam już zgoła, co mu na to rzekłem, / Podobno nic - na konia wsiadłem i uciekłem!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzɡɔwa, AS: zgou̯a

Wiktionary


zgółkowa

nazwisko, np. Halina Zgółkowa (Halina M. Bułczyńska-Zgółka), polska językoznawczyni


SJP.pl


zgr.

skrót od: zgrubienie, zgrubiały


SJP.pl


zgrabiać

1. zgarniać liście, siano itp. przy pomocy grabi; grabić;
2. wyrównywać powierzchnię ziemi przy użyciu grabi; grabić;
3. usuwać coś skądś, np. liście, śmieci, poprzez grabienie


SJP.pl


zgrabiarka

konne lub ciągnikowe narzędzie rolnicze do zgrabiania pokosów siana lub resztek po sprzęcie zboża; grabie, grabiarka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) roln. techn. maszyna służąca do zgrabiania siana lub słomy ze ścierniska

Wiktionary

Zgrabiarka – maszyna rolnicza służąca do mechanicznego zagrabiania suchej trawy, czyli siana.

Jej funkcja polega na podgrabianiu i zgrabianiu siana w tzw. wałki, aby ułatwić jego późniejszą ręczną lub mechaniczną zbiórkę.

Zgrabianie jest jedną z kilku czynności w procesie zbioru siana. Należą do nich m.in.: koszenie, przetrząsanie, zgrabianie i zbieranie (prasowanie).

Wikipedia

Wymowa:

IPA: zɡraˈbʲjarka, AS: zgrabʹi ̯arka

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zgrabiać, zagrabiać, grabić

 rzecz. zgrabianie, grabienie, grabie

Wiktionary


zgrabiały

taki, który zesztywniał, zdrętwiał z zimna; skostniały


SJP.pl


zgrabieć

zdrętwieć z zimna, skostnieć


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. grabieć)

 (1.1) książk. zdrętwieć z zimna

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zapomniałem wziąć ze sobą kurtki i cały zgrabiałem na chłodzie.

 (1.1) Znów nie wziąłem ze sobą rękawiczek i dłonie mi zgrabiały.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzɡrabʲjɛ̇t͡ɕ, AS: zgrabʹi ̯ėć

Wiktionary

Powiązane:

 czas. grabieć

 przym. zgrabiały

 rzecz. zgrabienie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zdrętwieć, skostnieć, zesztywnieć

Wiktionary


zgrabienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zgrabieć.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zɡraˈbʲjɛ̇̃ɲɛ, AS: zgrabʹi ̯ė̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zgrabieć

Wiktionary


zgrabka

zgrabka grubolistna (burakowata) - gatunek rośliny z rodziny psiankowatych; cyfomandra grubolistna, pomidor drzewiasty, tamarillo


SJP.pl


zgrabki

zgrabione z pola resztki zżętego zboża


SJP.pl


zgrabnie

przysłówek

 (1.1) dobrze wyglądając, dobrze się prezentując

 (1.2) trafnie sformułowawszy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W nowej zielonej kiecce Celina prezentowała się dosyć zgrabnie.

 (1.2) Sami twórcy nie ukrywają, że stworzenie udanego komediodramatu wymaga ponadprzeciętnego warsztatu – niełatwo bowiem zgrabnie połączyć ze sobą elementy komiczne z tragicznymi, tak by tworzyły one spójną całość.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zgrabność ż.

 przym. zgrabniutki, zgrabny

 przysł. zgrabniutko

Wiktionary


zgrabnieć

stawać się dobrze zbudowanym, kształtnym, foremnym


SJP.pl


zgrabniej

stopień wyższy od przysłówka: zgrabnie


SJP.pl


zgrabniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: zgrabny


SJP.pl


zgrabniusi

zdrobnienie od: zgrabny; zgrabniutki


SJP.pl


zgrabniutki

zdrobnienie od: zgrabny; zgrabniusi


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) zdrobn. od: zgrabny

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przed restauracją na chodniku stał ładny, zgrabniutki samochód.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zɡrabʲˈɲutʲci, AS: zgrabʹńutʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zgrabność

 przym. zgrabny

 przysł. zgrabnie, zgrabniutko

Wiktionary


zgrabność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest zgrabne; cecha tych, którzy są zgrabni

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zgrabny, zgrabniutki

 przysł. zgrabnie

Wiktionary


zgrabny

1. mający ładną figurę, dobrze zbudowany; kształtny, foremny;
2. zręczny, zwinny;
3. zręcznie napisany, sformułowany


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) proporcjonalnie zbudowany

 (1.2) trafnie sformułowany

 (1.3) odznaczający się finezją, elegancją; pełen gracji

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Do lokalu weszła zgrabna dziewczyna.

 (1.2) Jakie zgrabne zdanie. Nikt lepiej nie ująłby tego.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzɡrabnɨ, AS: zgrabny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zgrabność ż.

 przym. zgrabniutki

 przysł. zgrabnie, zgrabniutko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kształtny; gw-pl|Górny Śląsk|wyzgerny.

 (1.2) trafny

Wiktionary


zgrać

1. zsynchronizować, zharmonizować;
2. w grze karcianej: zmusić do pozbycia się wszystkich kart danego koloru;
3. grając z kimś (zwłaszcza na pieniądze) spowodować jego przegraną; ograć;
4. zgrać się - grając przegrać wszystko;
5. przystosować się do innych w jakimś zespołowym przedsięwzięciu


SJP.pl


zgrafitować

powlec grafitem


SJP.pl


zgrafitowany

powlec grafitem


SJP.pl


zgrafityzować

przeobrazić w grafit


SJP.pl


zgraja

agresywna, hałaśliwa grupa ludzi lub uciążliwa grupa zwierząt


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. pejor. liczna grupa ludzi, która jest uciążliwa, agresywna lub nieprzyjaźnie nastawiona

 (1.2) pot. liczna grupa zwierząt, często uciążliwa

Wiktionary

  • Zgraja – herb szlachecki
  • Hannelore Eva Zgraja (ur. 1944)
  • Katarina Zgraja
  • Krzysztof Zgraja (ur. 1950)
  • Zygmunt Zgraja (ur. 1937) – wirtuoz harmonijki ustnej

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) W oddali pojawiła się ogromna zgraja wilków.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzɡraja, AS: zgrai ̯a

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) banda, kupa, hałastra, horda, kohorta, wataha

 (1.2) stado

Wiktionary


zgranie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) tworzenie zgodnego, zharmonizowanego zespołu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dwunastu trębaczy dało popis idealnego zgrania w utworze Antonio Agostiniego — „Trzej trębacze”.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. growy

 rzecz. zgrywanie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zharmonizowanie

Wiktionary


zgrany

1. zsynchronizować, zharmonizować;
2. w grze karcianej: zmusić do pozbycia się wszystkich kart danego koloru;
3. grając z kimś (zwłaszcza na pieniądze) spowodować jego przegraną; ograć;
4. zgrać się - grając przegrać wszystko;
5. przystosować się do innych w jakimś zespołowym przedsięwzięciu


SJP.pl


zgrecyzować

poddać wpływom greckim, rozszerzyć wpływy greckie, nadać czemuś cechy typowo greckie


SJP.pl


zgred

wapniak; młodzieżowo:
1. człowiek dorosły;
2. człowiek w podeszłym wieku;
3. rodzic


SJP.pl


zgredka

zgredówa; środowiskowo:
1. stara, zrzędliwa kobieta;
2. matka


SJP.pl


zgredówa

zgredka; środowiskowo:
1. stara, zrzędliwa kobieta;
2. matka


SJP.pl


zgredowski

zgred


SJP.pl

Patrz:

zgred

zgredy

wapniak; młodzieżowo:
1. człowiek dorosły;
2. człowiek w podeszłym wieku;
3. rodzic


SJP.pl


zgręplować

rozplątać i wyczyścić włókna przed przędzeniem przy pomocy zgrzeblarki lub zgrzebła


SJP.pl


zgręza

fus, męt


SJP.pl


zgrillować

[czytaj: zgrilować] upiec, usmażyć potrawy na metalowym ruszcie, pod którym rozpala się ogień; zgrilować, ugrillować


SJP.pl


zgrilować

upiec, usmażyć potrawy na metalowym ruszcie, pod którym rozpala się ogień; zgrillować


SJP.pl


zgromadzeni

uczestnicy, osoby zebrane w jakimś miejscu


SJP.pl


zgromadzenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zespół ludzi reprezentujących daną społeczność i stanowiących jakąś władzę, przedstawicielstwo

 (1.2) większa grupa osób zebranych w jednym miejscu (często w odniesieniu do demonstracji)

 (1.3) praw. zgrupowanie osób mające na celu obrady lub wyrażenie jakiegoś stanowiska;

Wiktionary

  • zgromadzenie w znaczeniu potocznym (demonstracja)
  • zgromadzenie w znaczeniu prawnym
    • zespół ludzi stanowiących jakąś władzę, przedstawicielstwo (np. Zgromadzenie Narodowe)
      • walne zgromadzenie (najwyższy z organów władzy spółki akcyjnej albo spółdzielni)
      • Zgromadzenie Ogólne ONZ

      Wikipedia

      Przykłady

       (1.3) Kto przeszkadza lub usiłuje przeszkodzić w organizowaniu lub w przebiegu nie zakazanego zgromadzenia, (…) podlega karze aresztu do 14 dni, karze ograniczenia wolności albo karze grzywny.

      Wiktionary

      Wymowa:

      IPA: ˌzɡrɔ̃maˈd͡zɛ̃ɲɛ, AS: zgrõmaʒńe

      Wiktionary

      Powiązane:

       rzecz. gromada ż., gromadzenie n., gromadka ż.

       czas. zgromadzić dk., gromadzić ndk.

       przym. gromadny, gromadzki

      Wiktionary


zgromadzić

czasownik przechodni dokonany (ndk. zgromadzać)

 (1.1) zebrać coś w jednym miejscu

 (1.2) zebrać kogoś w jednym miejscu

czasownik zwrotny dokonany zgromadzić się (ndk. zgromadzać się)

 (2.1) zebrać siebie, wraz z grupą innych, w jednym miejscu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W muzeum zgromadzono popiersia z brązu portretujące znanych Polaków.

 (1.1) W efekcie zbiórki zgromadzono sumę stu tysięcy złotych.

 (1.2) Wczorajszy wiec zgromadził około czterech tysięcy uczestników.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zɡrɔ̃ˈmad͡ʑit͡ɕ, AS: zgrõmaʒ́ić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. nagromadzenie n., zgromadzenie n., gromada ż., zgromadzanie n., gromadzenie n.

 czas. gromadzić ndk.

 przym. gromadny, gromadzki

 przysł. gromadnie

Wiktionary


zgromić

ostro upomnieć


SJP.pl


zgroza

1. trwoga, przemożny lęk;
2. uczucie oburzenia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) stan paraliżu psychicznego spowodowanego oburzeniem lub przerażeniem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ze zgrozą obserwuję zdziczenie obyczajów wśród elit politycznych w tym kraju.

 (1.1) Dyżurny pielęgniarz zamarł ze zgrozy na widok blizn po samookaleczeniach na przedramionach pacjentki.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. groza ż., groźba ż.

 czas. grozić

Wiktionary


zgrubek

zgrubek zmienny - gatunek chrząszcza z rodziny kózkowatych


SJP.pl


zgrubiarka

maszyna do zwiększania przekroju metalowych przedmiotów


SJP.pl


zgrubiały

1. stać się grubym lub grubszym;
2. stać się chropowatym, szorstkim;
3. o głosie: stać się niskim


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który zwiększył grubość lub twardość

Wiktionary


zgrubieć

1. stać się grubym lub grubszym;
2. stać się chropowatym, szorstkim;
3. o głosie: stać się niskim


SJP.pl


zgrubienie

w językoznawstwie: wyraz o charakterze augmentatywnym (zgrubiałym), wyrażający wielkość czegoś (np. bucisko) lub poufały stosunek autora słowa do przedmiotu wypowiedzi (np. chłopisko); augmentatyw, augmentativum, augmentatiwum


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) gram. wyraz utworzony za pomocą odpowiedniego formantu oznaczającego rzecz albo osobę większą od nazywanej wyrazem podstawowym;

 (1.2) nienaturalne powiększenie się czegoś, rozrost

Wiktionary

Zgrubienie (łac. augmentativum) – wyraz utworzony za pomocą odpowiedniego formantu oznaczającego rzecz albo osobę większą od nazywanej wyrazem podstawowym. Zgrubienie może również oznaczać pogardliwy stosunek do omawianego obiektu, szczególnie, kiedy wiąże się ze zmianą rodzaju, np. babababsko. Augmentativum pełni niekiedy funkcję hipokorystyczną (pieszczotliwą), np. dobre psisko. Bywa stosowane jako środek poetycki.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: zɡruˈbʲjɛ̇̃ɲɛ, AS: zgrubʹi ̯ė̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. grubasek m.

Wiktionary


zgrubność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co zgrubne

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zgrubny

 przysł. zgrubnie

Wiktionary


zgrubny

służący do wstępnej obróbki, obrabiający z grubsza


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) pot. cechujący się zmniejszoną dokładnością; niedbający o szczegóły

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Naszkicowaliśmy z dyrektorem zgrubny plan działania, który miał mi pomóc zdobyć zaufanie Michaelsona. W oparciu o jego profil psychologiczny doszliśmy do wniosku, że szczerość nie będzie najlepszym pomysłem.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. grubizna ż., zgrubność ż.

 przysł. zgrubnie

 przym. grubiutki

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) powierzchowny, przybliżony, wstępny

Wiktionary


zgruch

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gwara. hałas, wrzawa

Wiktionary


zgruchać

dawniej: zgruchać się - zbiegać się


SJP.pl


zgruchotać

potocznie: połamać, rozbić na drobne kawałki


SJP.pl


zgrupować

zebrać w grupę


SJP.pl

czasownik dokonany

 (1.1) połączyć w grupę/grupy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. grupowy mos., grupa ż., grupka ż., zgrupowanie n., grupowanie n.

 przym. grupowy

 przysł. grupowo

Wiktionary


zgrupowanie

zebrać w grupę


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zgrupować.

 (1.2) harc. główny podobóz na obozie stacjonarnym, stanowiący siedzibę komendanta, jego bezpośrednich podwładnych oraz będący miejscem odpraw kadry pozostałych podobozów z udziałem komendanta

Wiktionary

  • zgrupowanie (sport)
  • zgrupowanie (buddyzm) – w buddyzmie składnik (skandha) żyjącej istoty
  • zgrupowanie (ekologia) – rodzaj biocenozy
  • zgrupowanie miejsc postojowych – pojęcie techniczno–prawne stosowane w budownictwie

Wikipedia

Powiązane:

 czas. zgrupować dk.

 rzecz. grupa ż.

Wiktionary


zgruźlać

zgruźlać się: zlepiać się w grudki, zbijać się w bryłki


SJP.pl


zgruźlić

zgruźlić się: zlepić się w grudki, zbić się w bryłki


SJP.pl


zgruźlony

taki, który się zgruźlił


SJP.pl


zgruzować

rzadko: doszczętnie zniszczyć; obrócić w gruzy


SJP.pl


zgruzowywać

rzadko: rozsypywać w gruz, doszczętnie bombardować


SJP.pl


zgruzłowaciały

taki, który zgruzłowaciał (stał się gruzłowatym)


SJP.pl


zgruzłowacieć

stać się gruzłowatym (takim, który zawiera gruzły - narośle, zgrubienia)


SJP.pl


zgryw

potocznie: kpiny, zgrywanie się, wygłupianie się; zgrywa


SJP.pl


zgrywa

potocznie: kpiny, zgrywanie się, wygłupianie się; zgryw


SJP.pl


zgrywanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zgrywać.

Wiktionary

Ripping (ripowanie) – proces kopiowania danych audio lub wideo ze źródła typu VHS, CD, DVD, Blu-ray, TV, HDTV, vinyl itp. na dysk twardy komputera.

Aby zaoszczędzić miejsce skopiowane dane są najczęściej kompresowane do formatów takich jak MP3, WMA, Vorbis dla strumienia audio lub MPEG-2, MPEG-4, X264, DivX, Xvid dla strumienia video.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. zgrywa ż., zgranie n.

 czas. zgrywać ndk., zgrać dk.

 przym. growy

Wiktionary


zgrywny

śmieszny, dowcipny, żartobliwy


SJP.pl


zgrywus

osoba skłonna do kpin, żartów, lubiąca robić kawały


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy lub męskozwierzęcy

 (1.1) pot. ktoś skłonny do kpin i żartów, lubiący „zgrywać się”

Wiktionary

Powiązane:

 przym. growy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kpiarz, żartowniś, numerant, jajarz

Wiktionary


zgrywuska

kobieta skłonna do kpin, żartów, lubiąca robić kawały


SJP.pl


zgryz

1. w uzębieniu: pozycja szczęki względem żuchwy;
2. zmartwienie, frasunek, kłopotliwa sytuacja


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) anat. ustawienie zębów względem siebie

Wiktionary

Zgryz – pojęcie dynamiczne określające stosunek łuków zębowych szczęki i żuchwy w każdej pozycji żuchwy, jest indywidualny dla każdego osobnika.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Stała przed lustrem i doszukiwała się u siebie nieprawidłowego zgryzu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zɡrɨs, AS: zgrys

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zgryzota ż., zgryzotka ż., zgryźliwość ż., zgryźliwiec m., zgryzanie n., zgryzienie n., odgryzanie n.

 czas. gryźć, zgryzać ndk., zgryźć dk.

 przym. zgryźliwy

 przysł. zgryźliwie

Wiktionary


zgryzać

miażdżyć coś zębami


SJP.pl


zgryzanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zgryzać.

Wiktionary

Zgryzanie – rodzaj szkód wyrządzanych przez jeleniowate i zającowate w młodych drzewostanach. W wyniku zgryzania uszkodzeniu ulegają pędy wierzchołkowe siewek i sadzonek wraz z liśćmi i pączkami w odnowieniach oraz zalesieniach.

Długość zgryzania pędów zależy od gatunku zwierzęcia, grubości i stopnia zdrewnienia pędu oraz od pory roku. Sarny zgryzają tylko wierzchołki pędów, natomiast daniele, jelenie i łosie znacznie dłuższe ich odcinki. W najmłodszych odnowieniach często zgryzane sadzonki zostają wyrwane z korzeniami. Spowodowane jest to brakiem siekaczy w górnej szczęce jeleniowatych, które podcinają pędy dolnymi siekaczami i szarpnięciem głowy odrywają górną część pędu. Niekiedy wyrywane są całe rośliny, szczególnie wówczas, gdy są słabo zakorzenione. Grubsze pędy jeleniowate miażdżą trzonowcami. Miejsce zgryzienia pędu charakteryzuje się nierówną i postrzępioną powierzchnią. Jeleniowate wyrządzają szkody przez zgryzanie głównie wśród kilkuletnich drzewek, różnych gatunków lasotwórczych (np. sosna zwyczajna) i domieszkowych.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. zgryz m., zgryzota ż., zgryzotka ż., zgryźliwość ż., zgryźliwiec m., zgryzienie n.

 czas. zgryzać ndk., zgryźć dk.

 przym. zgryźliwy

 przysł. zgryźliwie

Wiktionary


zgryźć

zmiażdżyć zębami


SJP.pl


zgryziony

zmiażdżyć zębami


SJP.pl


zgryźliwie

przysłówek sposobu

 (1.1) w sposób przykry dla kogoś, używając złośliwych uwag do tej osoby

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zgryzota ż., zgryzanie n., zgryz mrz., zgryźliwiec mos., zgryźliwość ż.

 przym. zgryźliwy

Wiktionary


zgryźliwiec

złośliwa, dokuczliwa osoba


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) człowiek zgryźliwy, dokuczliwy

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zɡrɨʑˈlʲivʲjɛt͡s, AS: zgryźlʹivʹi ̯ec

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zgryźliwość ż., zgryz m., zgryzota ż., zgryzotka ż., zgryzanie n., zgryzienie n.

 czas. zgryzać ndk., zgryźć dk.

 przym. zgryźliwy

 przysł. zgryźliwie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) złośliwiec

Wiktionary


zgryźliwiej

stopień wyższy od przysłówka: zgryźliwie


SJP.pl


zgryźliwość

złośliwość, uszczypliwość


SJP.pl


zgryźliwszy

stopień wyższy od przymiotnika: zgryźliwy


SJP.pl


zgryźliwy

taki, który często dokucza innym złośliwymi uwagami


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) często dokuczający innym złośliwymi uwagami

 (1.2) świadczący o zgryźliwości

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Po rozstaniu z żoną stał się zgryźliwy i nieprzyjemny wobec kobiet.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zɡrɨʑˈlʲivɨ, AS: zgryźlʹivy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zgryźliwość ż., zgryźliwiec m., zgryz m., zgryzota ż., zgryzotka ż., zgryzanie n., zgryzienie n.

 czas. zgryzać ndk., zgryźć dk.

 przysł. zgryźliwie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1-2) złośliwy, kąśliwy, zrzędliwy, zgorzkniały, dokuczliwy, upierdliwy, męczący, nieprzyjemny

Wiktionary


zgryzota

poważny kłopot, wielki smutek; zmartwienie, strapienie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) wielkie zmartwienie

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zɡrɨˈzɔta, AS: zgryzota

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zgryz m., zgryźliwość ż., zgryźliwiec m., zgryzanie n., zgryzienie n.

:: zdrobn. zgryzotka ż.

 czas. zgryzać ndk., zgryźć dk.

 przym. zgryźliwy

 przysł. zgryźliwie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) frasunek, robak, strapienie, utrapienie, udręka; starop|gryzota.

Wiktionary


zgryzowy

zgryz


SJP.pl

Patrz:

zgryz

zgryzy

1. w uzębieniu: pozycja szczęki względem żuchwy;
2. zmartwienie, frasunek, kłopotliwa sytuacja


SJP.pl


zgrzać

1. grzejąc, uczynić ciepłym; zagrzać; nagrzać;
2. połączyć ogrzewając w celu stopienia i zlepienia się powierzchni;
3. spowodować, że komuś jest gorąco;
4. zgrzać się - rozgrzać się nadmiernie od wysiłku lub ciepłego ubrania; spocić się


SJP.pl


zgrzanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zgrzać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. niezgrzanie n.

 czas. zgrzać dk.

Wiktionary


zgrzany

1. grzejąc, uczynić ciepłym; zagrzać; nagrzać;
2. połączyć ogrzewając w celu stopienia i zlepienia się powierzchni;
3. spowodować, że komuś jest gorąco;
4. zgrzać się - rozgrzać się nadmiernie od wysiłku lub ciepłego ubrania; spocić się


SJP.pl


zgrzeblaczka

kobieta zajmująca się czyszczeniem włókna wełnianego, bawełnianego lub lnianego; zgrzeblarka


SJP.pl


zgrzeblarka

1. kobieta zajmująca się czyszczeniem włókna wełnianego, bawełnianego lub lnianego; zgrzeblaczka;
2. maszyna do zgrzeblenia włókien


SJP.pl

Wikipedia


zgrzeblarnia

dział przędzalni, gdzie odbywa się zgrzeblenie włókiem


SJP.pl


zgrzeblarski

dotyczący zgrzeblarza, zgrzeblarni


SJP.pl


zgrzeblarz

ten, kto rozplątuje włókna przed przędzeniem


SJP.pl


zgrzeblić

rozplątywać i czyścić włókna przed przędzeniem przy pomocy zgrzeblarki lub zgrzebła; gręplować


SJP.pl

czasownik niedokonany

 (1.1) włók. wyczesywać włókna

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zgrzeblarz mos., zgrzeblenie n., zgrzebło n.

 przym. zgrzebłowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gręplować

Wiktionary


zgrzeblica

zgrzeblica trojaczka - gatunek motyla z rodziny sówkowatych


SJP.pl


zgrzebniej

stopień wyższy od przysłówka: zgrzebnie


SJP.pl


zgrzebniejszy

rzadki stopień wyższy od przymiotnika: zgrzebny


SJP.pl


zgrzebność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest zgrzebne

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zgrzebny

 przysł. zgrzebnie

Wiktionary


zgrzebny

zrobiony z partu; parciany


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) prosty, skromny

 (1.2) włók. lniany lub konopny

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ja kupuję sobie w Cepelii zgrzebne, wełniane spódnice, bo jest mi stale zimno.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zgrzebność ż.

 przysł. zgrzebnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) siermiężny, przaśny

Wiktionary


zgrzebła

szczotka do czyszczenia koni


SJP.pl


zgrzebło

szczotka do czyszczenia koni


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zootechn. metalowy przyrząd do czyszczenia zwierząt (zwłaszcza zwierząt gospodarskich) i usuwania sierści ze szczotki do czesania zwierząt;

 (1.2) włók. druciana szczotka do rozczesywania oraz prostowania włókien

 (1.3) górn. część robocza specjalnego typu przenośników przesuwająca rynną urobek; łańcuch (rzadziej lina) z poprzecznymi listwami przesuwająca się po nieruchomej rynnie

 (1.4) roln. rodzaj brony

 (1.7) daw. narzędzie do zgrzebywania, wygrzebywania

Wiktionary

Zgrzebło, potocznie zwane grzebieniem używane w procesie zgrzeblenia. Zgrzebło to najczęściej gumowa, plastikowa lub metalowa szczotka przeznaczona do czyszczenia zwierząt hodowlanych i domowych. W zależności od materiału z którego wykonane jest zgrzebło: gumowe służy do czyszczenia sierści, usuwania włosów w czasie linienia oraz czyszczenia innych szczotek z sierści, plastikowe do rozczesywania bardzo mocno zlepionych fragmentów sierści konia, natomiast metalowe do oczyszczania szczotek z włosia.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. zgrzeblenie n.

 czas. zgrzeblić ndk.

 przym. zgrzebłowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.5) kociuba

 (1.6) współcz. hak

 (1.8) ciek

Wiktionary


zgrzebłowy

przymiotnik od: zgrzebło


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący zgrzebła, odnoszący się do zgrzebła

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zgrzebło n.

 czas. zgrzeblić

Wiktionary


zgrzeina

miejsce połączenia elementów zgrzewnych


SJP.pl


zgrzew

miejsce połączenia elementów zgrzewnych; zgrzeina


SJP.pl

Połączenia zgrzewane to połączenia metali i tworzyw sztucznych przez miejscowe dociskanie łączonych elementów przy jednoczesnym podgrzewaniu wystarczającym do doprowadzenia łączonych materiałów do stanu plastyczności (ciastowatości).

Stosowane metody zgrzewania:

  • zgrzewanie elektryczne: doczołowe (zgrzewanie jednoczesne większej powierzchni), liniowe, doczołowe, garbowe i punktowe. Dwa arkusze blachy są ściskane przy jednoczesnym przyłożeniu napięcia w zgrzewanym obszarze, które powoduje miejscowe rozgrzanie materiału. Stosuje się w przemysłowych instalacjach montażowych.
  • zgrzewanie gazowe: przy zastosowaniu palnika acetylenowego. Stosuje się przy zgrzewaniu elementów w nietypowych warunkach.
  • zgrzewanie szamotowe: w którym elementy podgrzewane są w szamotowych formach przez ciekły żużel i następnie dociskane.

Wikipedia


zgrzewalnia

samodzielny zakład lub pomieszczenie w zakładzie przemysłowym, w którym się odbywa zgrzewanie


SJP.pl


zgrzewanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zgrzewać.

Wiktionary

Zgrzewanie – rodzaj technologii trwałego łączenia części urządzeń lub konstrukcji wykonanych z metalu lub z tworzyw sztucznych. Polega ono na rozgrzaniu stykających się powierzchni tak, aby przeszły one w stan plastyczny (ciastowaty) i dociśnięciu ich. Uplastycznieniu ulega tylko niewielka objętość na granicy styku.

W zależności od stosowanej metody zgrzewania najpierw następuje docisk, a potem rozgrzewanie, albo odwrotnie, najpierw rozgrzewanie, a potem docisk powierzchniowy.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. niezgrzewanie n., zgrzewka ż.

 czas. zgrzewać ndk.

Wiktionary


zgrzewarkowy

przymiotnik od: zgrzewarka


SJP.pl


zgrzewka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. hand. opakowanie zbiorcze jakiegoś produktu oklejone w folię

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Weźmiemy dwie zgrzewki piwa i orzeszki.

 (1.1) Majonezy pakujemy w zgrzewkach po osiem sztuk.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zgrzewanie n.

 czas. zgrzać dk., zgrzewać ndk.

Wiktionary


zgrzęznąć

dawniej: wklęsnąć, zapaść się, wbić się w głąb


SJP.pl


zgrzęźnięty

zgrzęzły;
1. taki, w którym się grzęźnie; grząski, miękki;
2. dawniej: wbity w głąb; wklęsły, zapadły


SJP.pl


zgrzybiało

popaść w martwotę, bezruch; strupieszeć


SJP.pl


zgrzybiały

popaść w martwotę, bezruch; strupieszeć


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) przestarzały

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. grzyb mos./mrz.

Wiktionary


zgrzybieć

popaść w martwotę, bezruch; strupieszeć


SJP.pl


zgrzycik

zdrobnienie od: zgrzyt


SJP.pl


zgrzyn

podkrzew z rodziny toinowatych, występujący w Azji, uprawiany jako roślina lecznicza; rauwolfia


SJP.pl


zgrzypik

zgrzypik twardokrywka - gatunek chrząszcza z rodziny kózkowatych


SJP.pl


zgrzyt

nieprzyjemny dla ucha dźwięk powstający przy tarciu o siebie twardych przedmiotów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) odgłos tarcia twardych przedmiotów

 (1.2) przen. przykre zdarzenie, niemiła sytuacja

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Rozległ się przeraźliwy zgrzyt dawno nieotwieranej ciężkiej bramy.

 (1.1) Chroboty i zgrzyty mechanizmu nie wróżyły mu długiej żywotności.

 (1.2) Niefortunna wypowiedź nieradzącego sobie z językiem obcym urzędnika państwowego była z jednej strony dyplomatycznym zgrzytem, z drugiej – obiektem kpin, żartów i niezliczonych memów.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zgrzytanie n.

 czas. zgrzytać ndk., zgrzytnąć dk.

 przym. zgrzytliwy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) chrubot, chrzęst, chrupot

Wiktionary


zgrzytać

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. zgrzytnąć)

 (1.1) wydawać zgrzyt lub powodować powstawanie zgrzytu

 (1.2) ndk. rażąco nie pasować do całości

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zgrzyt mrz., zgrzytanie n.

Wiktionary


zgrzytanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczas. zgrzyt, czynność zgrzytu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zgrzyt mrz.

 czas. zgrzytać

Wiktionary


zgrzytliwiej

stopień wyższy od przysłówka: zgrzytliwie


SJP.pl


zgrzytnąć

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. zgrzytać)

 (1.1) dokonany od|zgrzytać.; wydać zgrzyt lub spowodować powstanie zgrzytu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zgrzytnęły zamykane na powrót drzwi.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zgrzyt mrz.

Wiktionary


zgrzytnica

zgrzytnica fioletowa - gatunek chrząszcza z rodziny kózkowatych


SJP.pl

Zgrzytnica (Agapanthia) – rodzaj chrząszczy z rodziny kózkowatych i podrodziny zgrzypikowych (Lamiinae). Obejmuje około 75 opisanych gatunków.

Kózki te mają przedplecze wyniesione, poprzeczne lub nieco dłuższe niż szerokie, opatrzone z przodu i z tyłu poprzecznym wyżłobieniem. Ich pokrywy są wyniesione i walcowate, na wierzchołku zaokrąglone lub lekko spiczaste, o prawie równoległych bokach. Ich czułki są złożone z 12 członów, smukłe, u samic są nieco dłuższe od ciała, a u samców znacznie od niego dłuższe. Pierwszy człon czułków sięga środka przedplecza. Człony czułków porośnięte są długimi, grubymi włoskami, a często mają także pędzelek włosków w części wierzchołkowej. Zgrzytnice mają dość krótkie odnóża.

Wikipedia


zguba

1. coś zgubionego;
2. osoba chwilowo poszukiwana;
3. klęska, nieszczęście


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) rzecz lub osoba zgubiona, której chwilowo nie można znaleźć

 (1.2) klęska, nieszczęście

Wiktionary

Zguba (418 m n.p.m.) – wzniesienie na Wzgórzach Gilowskich, w Wzgórzach Niemczańsko-Strzelińskich.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈzɡuba, AS: zguba

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zgubny, zgubiony

 czas. zgubić, gubić

 rzecz. zgubca mos.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) klęska, nieszczęście, zagłada, niepowodzenie

Wiktionary


zgubca

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) daw. osoba doprowadzająca kogoś do zguby

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zachęcaią się, tłumem lecą nań Troiany / Zgubcę swego pragnący otoczyć dokoła.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zguba ż., zgubiciel m., zgubicielka ż., zgubienie n.

 czas. zgubić dk.

 przym. zgubny

 przysł. zgubnie

Wiktionary


zgubić

1. stracić coś przez swoje roztargnienie lub gapiostwo;
2. doprowadzić do zguby, upadku; narazić kogoś na śmierć;
3. zgubić się - zabłąkać się w jakimś terenie; zabłądzić


SJP.pl

czasownik przechodni

 (1.1) przez nieuwagę zostawić coś w nieznanym sobie miejscu

 (1.2) uciec przed pogonią lub ludźmi śledzącymi daną osobę

 (1.3) stracić kontakt z osobą lub grupą, z którą gdzieś się szło

 (1.4) przest. doprowadzić do zguby

czasownik zwrotny

 (2.1) zabłądzić

 (2.2) o przedmiocie: zostać przez kogoś zgubionym

 (2.3) stracić orientację w temacie

 (2.4) przest. doprowadzić siebie do zguby

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nadszedł moment rozpoznania w sobie i w innych istotach tej cząstki, którą w chaosie i natłoku zdarzeń zgubiłeś.

 (1.4) Król bez nauki zgubi swój lud, / a mądrość władców zbuduje miasto.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzɡubʲit͡ɕ, AS: zgubʹić

Wiktionary

Powiązane:

 czas. gubić ndk.

 rzecz. zgubca mos., zguba ż., zgubienie n.

 przym. zgubny, zgubiony

Wiktionary

Synonimy:

 (2.2) zawieruszyć się

Wiktionary


zgubienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zgubić.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zɡuˈbʲjɛ̇̃ɲɛ, AS: zgubʹi ̯ė̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zgubić, gubić

 przym. zgubiony

 rzecz. zgubca mos.

Wiktionary


zgubiony

1. stracić coś przez swoje roztargnienie lub gapiostwo;
2. doprowadzić do zguby, upadku; narazić kogoś na śmierć;
3. zgubić się - zabłąkać się w jakimś terenie; zabłądzić


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) który poniósł klęskę, który jest bliski zguby

 (1.2) zaginiony; taki, którego ktoś zgubił

forma czasownika.

 (2.1) imiesłów przymiotnikowy bierny od czasownika: zgubić

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Że Henryk Jakubowski zmarł, to dobrze zrobił, od kilku lat już był zgubiony, a nawet obłąkaniem swym niebezpieczny.

 (1.1) (…) wierzysz w prawdę, jesteś zbawiony; jeśli wierzysz w kłamstwo, jesteś zgubiony.

 (1.2) Natomiast ciążyła na nim odpowiedzialność osobista za zgubione książki, za które miał zwracać pełną wartość, względnie mógł mu uniwersytet potrącić odpowiednią kwotę z uposażenia.

 (2.1) Oto czytamy: „Wczoraj w południe zgubione zostały dwa klucze, związane sznurkiem. Łaskawy znalazca raczy takowe odesłać do redakcji Dziennika Lwowskiego lub ajencji tegoż przy placu Katedralnym".

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zguba ż., zgubienie n., gubienie n.

 czas. zgubić dk., gubić ndk.

 przym. zgubny

Wiktionary


zgubniej

stopień wyższy od przysłówka: zgubnie


SJP.pl


zgubniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: zgubny


SJP.pl


zgubność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co zgubne

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zgubny

Wiktionary


zgubny

prowadzący do zguby, szkodliwy, bardzo niekorzystny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) prowadzący do zguby

 (1.2) przynoszący zniszczenie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zadawanie się z Jolką może być dla naszej córki zgubne.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzɡubnɨ, AS: zgubny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zgubca mos., zguba ż., zgubność ż.

 czas. gubić, zgubić, wygubić, pogubić

 przym. zgubiony

 przysł. zgubnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) niekorzystny, szkodliwy, nieszczęsny, zły

 (1.2) destrukcyjny, destruktywny, niszczący, rujnujący, niszczycielski, śmiercionośny, śmiertelny, tragiczny

Wiktionary


zguglować

potocznie: wyszukać za pomocą wyszukiwarki Google; wygooglować, wyguglować, wygooglać, wyguglać, zgooglować, zgooglać


SJP.pl


zgumować

potocznie: wytrzeć, usunąć coś gumką; wygumować, wygumkować


SJP.pl


zgurb

gwarowo: zgrubienie, fałda, zmarszczka


SJP.pl


zguzowaciały

taki, który stał się guzowaty, pokrył się guzami


SJP.pl


zguzowacieć

stać się guzowatym, pokryć się guzami


SJP.pl


zgwałcenie

Gwałt, zgwałcenie – zmuszenie drugiej osoby do obcowania płciowego, poddania się innej czynności seksualnej lub wykonania takiej czynności przez jedną lub wiele osób, posługujących się siłą fizyczną, przymusem, nadużyciem władzy, podstępem lub wykorzystujących niemożność wyrażenia świadomej zgody przez daną osobę. Rodzaj przemocy seksualnej. Sprawca gwałtu nazywany jest gwałcicielem.

Wikipedia


zgwałcić

czasownik przechodni dokonany (ndk. gwałcić)

 (1.1) dokonany od|gwałcić.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Będziemy musieli przekonać się, czy jej nie zgwałcono. – Zgwałcono? – zdziwiła się Lena i postąpiła krok naprzód. – Tak – odparła Sara ostrym tonem. – Ktoś się nad nią bardzo znęcał, dlaczego więc nie miałby jej także zgwałcić?

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. gwałtownik mos., gwałt m., gwałcenie n., zgwałcenie n., gwałciciel m., gwałcicielka ż.

 przysł. gwałt

Wiktionary


zgład

powierzchnia próbki odpowiednio oszlifowana i wypolerowana w celu oglądania jej pod mikroskopem


SJP.pl

Zgład metalograficzny – pobrana skośnie lub podłużnie i odpowiednio przygotowana próbka wykorzystywana do badań mikroskopowych lub makroskopowych.

Badania makroskopowe dostarczają informacji o cechach materiału. Natomiast o jego właściwościach w znaczącym stopniu decyduje jego mikrostruktura, na podstawie której możliwe jest oszacowanie właściwości mechanicznych badanego przedmiotu. W przypadku badań mikroskopowych, próbki wymagają odpowiedniego przygotowania. Znaczącym jest fakt, że przygotowanie zgładów metalograficznych związane jest z wycięciem próbki, przez co badania należą do metod badań niszczących. W przypadku, gdy zniszczenie materiału jest niepożądane wykonuje się replikę i obserwuje się ją pod mikroskopem. W celu wykonania repliki miejsce, którego mikrostrukturę chcemy zbadać szlifuje się i poleruje ręcznie. Następnie z tak przygotowanej powierzchni zdejmuje się replikę, której obserwacja pod mikroskopem pozwala na ocenę mikrostruktury.

Wikipedia


zgładzać

1. pozbawiać życia; zabijać, mordować;
2. niweczyć, unicestwiać; gładzić


SJP.pl


zgłaśniać

zwiększać głośność; podgłaśniać, pogłaśniać


SJP.pl


zgłaszać

1. przedstawiać publicznie wnioski, pytania, projekt itp.;
2. zawiadamiać kogoś o zaistnieniu czegoś;
3. proponować kogoś na jakieś stanowisko, do jakiegoś konkursu itp.;
4. zgłaszać się:
a) przychodzić gdzieś lub do kogoś w jakiejś sprawie;
b) wyrażać gotowość do jakiegoś działania;
c) odzywać się w słuchawce telefonu


SJP.pl

czasownik niedokonany

 (1.1) zawiadomić o czymś

 (1.2) występować z czymś publicznie, wnosić o coś, postulować, przedstawiać

 (1.3) zadeklarować w deklaracji celnej lub podatkowej

czasownik zwrotny zgłaszać się

 (2.1) ochotniczo wyrażać chęć udziału w czymś

 (2.2) przybyć w określone miejsce lub do określonej osoby w określonym celu, stawiać się

 (2.3) odzywać się w słuchawce telefonu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Grupy wycieczkowe liczące do 20 osób zgłaszać należy z kilkudniowym wyprzedzeniem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzɡwaʃat͡ɕ, AS: zgu̯ašać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zgłaszanie n., zgłoszenie n.

 czas. zgłosić, głosić

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) komunikować, raportować, sygnalizować, zawiadamiać, informować, zdawać sprawę, meldować

Wiktionary


zgłaszalność

zgłaszalny


SJP.pl

Patrz:

zgłaszalny

zgłaszalny

dający się zgłosić


SJP.pl


zgłaszanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zgłaszać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zɡwaˈʃãɲɛ, AS: zgu̯ašãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zgłaszać, zgłosić

 rzecz. zgłoszenie n.

 przym. zgłoszeniowy

Wiktionary


zgłębiać

czasownik

 (1.1) skrupulatnie poszerzać wiedzę

Wiktionary


zgłębianie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zgłębiać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zgłębiać ndk.

 przym. głęboki

 rzecz. zgłębiec mzw.

Wiktionary


zgłębiarka

maszyna do urabiania i czerpania sypkich materiałów skalnych; czerparka


SJP.pl


zgłębiec

zgłębiec trzpiennikowaty - owad z rodziny gąsienicznikowatych; zgłębiec trzpiennikowiec


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) ent. zob. zgłębiec trzpiennikowaty.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zgłębianie n., zgłębienie n., wgłębienie n., głębia ż., głębokość ż., głąb m.

 czas. zgłębiać ndk., zgłębić dk.

 przym. głęboki, niezgłębiony, wgłębny

 przysł. głęboko

Wiktionary


zgłębnikowy

przymiotnik od: zgłębnik


SJP.pl


zgłobić

czasownik dokonany

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. narozrabiać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zgłobnik mos.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|zgobić.

Wiktionary


zgłobice

Zgłobice – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie tarnowskim, w gminie Tarnów. Znajduje się na prawym brzegu Dunajca, na Wysoczyźnie Zgłobickiej, przy drodze z Tarnowa do Wojnicza. Najwyższe wzniesienie ma wysokość 246 m n.p.m. Z Tarnowem łączy wieś komunikacja miejska linii autobusowych: A24, A29, A30, A32.

Wikipedia


zgłobień

Zgłobień – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie rzeszowskim, w gminie Boguchwała. Leży w odległości 15 kilometrów na zachód od Rzeszowa.

Wikipedia


zgłobik

zgłobik smużkowany - gatunek pluskwiaka z rodziny skoczkowatych


SJP.pl


zgłobliwy

przymiotnik

 (1.1) stpol. niesprawiedliwy

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zɡwɔˈblʲivɨ, AS: zgu̯oblʹivy

Wiktionary


zgłobnik

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. rozrabiaka

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zgłobić dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|zgobnik.

Wiktionary


zgłodnieć

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. głodnieć)

 (1.1) stać się głodnym

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Kupiłem w kiosku hamburgera, bo od śniadania zdążyłem zgłodnieć, a o obiedzie nie było co marzyć.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzɡwɔdʲɲɛ̇t͡ɕ, AS: zgu̯odʹńėć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. głód m., głodek m., głodówka ż., zgłodnienie n., głodowanie n.

 czas. głodnieć, wygłodnieć

 przym. głodny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) czuć głód

Wiktionary


zgłodnienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zgłodnieć.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zɡwɔdʲˈɲɛ̇̃ɲɛ, AS: zgu̯odʹńė̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zgłodnieć

Wiktionary


zgłosić

czasownik przechodni dokonany (ndk. zgłaszać)

 (1.1) dokonany od|zgłaszać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzɡwɔɕit͡ɕ, AS: zgu̯ośić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zgłoszenie n., zgłaszanie n.

 czas. głosić, zgłaszać ndk.

 przym. zgłoszeniowy

Wiktionary


zgłoska

sylaba


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) jęz. zob. sylaba.

 (1.2) daw. litera

Wiktionary

Sylaba (stgr. συλλαβή syllabḗ), zgłoska – element struktury fonologicznej aktu komunikacyjnego, który pomimo pozornej oczywistości wciąż nie ma ustalonej jednoznacznej definicji. Prób zdefiniowania podejmowało się wielu badaczy.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. zgłoskowy, głosowy

Wiktionary


zgłoskotwórczy

tworzący zgłoski


SJP.pl


zgłoskowiec

rodzaj skrótowca składający się z pierwszych sylab wyrazów wchodzących w skład jakiegoś wyrażenia, nazwy czegoś (np. Pafawag - Państwowa Fabryka Wagonów); sylabowiec


SJP.pl


zgłoskowy

związany ze zgłoską (sylabą), zgłoskami (sylabami); sylabowy


SJP.pl


zgłośnić

rzadko: uczynić głośniejszym; pogłośnić, podgłośnić


SJP.pl


zgłoszenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) oficjalna deklaracja o gotowości wzięcia udziału w czymś

 (1.2) formalne powiadomienie o czymś

 (1.3) pojawienie się gdzieś

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zgłaszanie n.

 czas. zgłaszać ndk., zgłosić dk.

 przym. zgłoszeniowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rejestracja, wpis, wpisanie się

Wiktionary


zgłoszeniowy

przymiotnik od: zgłoszenie


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący zgłoszenia

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zgłoszenie n., zgłaszanie n.

 czas. zgłosić

Wiktionary


zgłupiały

bardzo czymś zaskoczony, zdezorientowany


SJP.pl


zhackować

wyszukać i wykorzystać słabości w zabezpieczeniach systemów informatycznych, programów komputerowych, sieci komputerowych; zhakować


SJP.pl


zhaftować

potocznie: zwymiotować; wyhaftować, haftnąć, rzygnąć


SJP.pl


zhajcować

potocznie: spalić


SJP.pl


zhajcowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zhajcować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. hajcowanie n.

 czas. zhajcować dk., hajcować ndk.

Wiktionary


zhakować

wyszukać i wykorzystać słabości w zabezpieczeniach systemów informatycznych, programów komputerowych, sieci komputerowych; zhackować


SJP.pl


zhaltować

potocznie: zatrzymać


SJP.pl


zhańbiać

rzadko: okrywać hańbą, zniesławić, zbezcześcić; hańbić


SJP.pl


zhańbić

1. okryć hańbą, niesławą, postępując niegodziwie; zbezcześcić;
2. dawniej: zgwałcić kobietę;
3. zhańbić się - okryć się hańbą, niesławą, postępując niegodziwie


SJP.pl


zhańbienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) okrycie kogoś lub czegoś hańbą

 (1.2) przest. dokonanie na kimś gwałtu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. pohańbienie n., hańbienie n., haniebność ż., hańba ż.

 czas. zhańbić dk., pohańbić dk., hańbić ndk.

 przym. haniebny

 przysł. haniebnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pohańbienie

 (1.2) zgwałcenie

Wiktionary


zhańbiony

taki, który okrył się lub został okryty hańbą, niesławą, utracił dobre imię; zbezczeszczony


SJP.pl


zhang

  • chińskie nazwisko Zhang
  • (1802) Zhang Heng – planetoida
  • 153P/Ikeya-Zhang – kometa
  • Zhang – gwiazda w gwiazdozbiorze Hydry

Wikipedia


zhangjiakou

[czytaj: dżangDZIAkoł] miasto w Chinach; Czangciakou


SJP.pl

Zhangjiakou, dawniej Kałgan (chiń. 张家口; pinyin Zhāngjiākǒu; mong. ᠬᠠᠭᠠᠯᠭᠠᠨ) – miasto o statusie prefektury miejskiej w Chinach, w prowincji Hebei, na północny zachód od Pekinu. W 2010 liczba mieszkańców miasta wynosiła 857 555. Prefektura miejska w 1999 liczyła 4 436 907 mieszkańców.

Wikipedia


zhanjiang

[czytaj: DŻANdzjang] miasto w Chinach; Czanciang


SJP.pl

Zhanjiang (chiń. 湛江; pinyin Zhànjiāng) – miasto o statusie prefektury miejskiej w południowych Chinach, w prowincji Guangdong, port przeładunkowy nad Morzem Południowochińskim. W 2010 roku liczba mieszkańców miasta wynosiła 729 140. Prefektura miejska w 1999 roku liczyła 6 571 367 mieszkańców. W mieście znajduje się baza marynarki wojennej i stacja łączności satelitarnej. Ośrodek przemysłu chemicznego, spożywczego, stoczniowego, maszynowego, samochodowego, włókienniczego i elektronicznego; w Zhanjiang hoduje się perłopławy. Siedziba rzymskokatolickiej diecezji Beihai.

Wikipedia


zhao

[czytaj: czao] państwo w starożytnych Chinach; Czao


SJP.pl

  • Zhao – starożytne chińskie królestwo, jedno z siedmiu w Okresie Walczących Królestw
  • Zhao (nazwisko) – popularne chińskie nazwisko, m.in.:
    • Zhao Ziyang – chiński polityk
    • Zhao Xue – chińska arcymistrzyni szachowa
    • Zhao Chuandong – pilot wojskowy i astronauta
    • Changpeng Zhao – chińsko-kanadyjski przedsiębiorca
  • Admirał Zhao – Bohater drugoplanowy serialu animowanego Awatar: Legenda Aanga

Wikipedia


zharatać

potocznie: dotkliwie zranić, okaleczyć, zniszczyć


SJP.pl


zhardziały

taki, który stał się hardym, zuchwałym, nieposłusznym


SJP.pl


zhardzieć

stać się hardym, zuchwałym, nieposłusznym


SJP.pl


zharmonizować

czasownik dokonany (ndk. harmonizować)

 (1.1) dokonany od|harmonizować.

czasownik zwrotny dokonany zharmonizować się (ndk. harmonizować się)

 (2.1) dokonany od|harmonizować się.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. harmoszka ż., harmonium n., harmonizacja ż.

 czas. harmonizować

Wiktionary


zharmonizowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zharmonizować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. harmoszka ż., harmonium n., harmonizowanie n., harmonia ż., harmonijka ż., harmonista m., harmoniczność ż., harmonijność, harmonizacja ż.

 czas. harmonizować ndk.

 przym. harmonijny, harmoniczny, harmonizacyjny

 przysł. harmonijnie, harmonicznie, harmonizacyjnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) harmonizacja

Wiktionary


zharować

potocznie: zharować się - zmęczyć się ciężką pracą; naharować się, uharować się, spracować się, napracować się


SJP.pl


zharowany

uharowany, zaharowany; potocznie:
1. przemęczony ciężką pracą;
2. niemający wolnej chwili z powodu nadmiaru pracy


SJP.pl


zharowywać

zharowywać się - forsować się pracą, harówką; zapracowywać się


SJP.pl


zhasać

1. zmęczyć (zwykle konia) długą, szybką jazdą;
2. dawniej: hasając przemierzyć, przebyć;
3. zhasać się: zmęczyć się długim chodzeniem, bieganiem


SJP.pl


zhałdować

pokryć teren hałdami


SJP.pl


zhejcić

zhejtować;
1. zamieścić w internecie obraźliwy i zwykle agresywny komentarz;
2. skomentować kogoś lub coś w sposób wrogi i agresywny


SJP.pl


zhejiang

[czytaj: DŻEdziang] prowincja w Chinach; Czeciang


SJP.pl

Zhejiang (wymowa; chiń. upr. 浙江; chiń. trad. 浙江; pinyin Zhèjiāng; Wade-Giles Che-chiang) – prowincja na wschodnim wybrzeżu ChRL. Jej nazwę można przetłumaczyć jako „Kręta Rzeka”, a wywodzi się ona od starej nazwy rzeki Qiantang Jiang przepływającej przez stolicę prowincji – Hangzhou.

Wikipedia


zhejtować

zhejcić;
1. zamieścić w internecie obraźliwy i zwykle agresywny komentarz;
2. skomentować kogoś lub coś w sposób wrogi i agresywny


SJP.pl


zhemolizować

spowodować rozpad krwinek czerwonych o i przejście hemoglobiny do osocza


SJP.pl


zhengzhou

[czytaj: DŻENGdżoł] miasto we wschodnich Chinach; Czengczou


SJP.pl

Zhengzhou (chiń. upr. 郑州; chiń. trad. 鄭州; pinyin Zhèngzhōu; wym. [tʂɤ̂ŋtʂóu̯]) – stolica prowincji Henan, leżąca nad Huang He. W mieście znajduje się największa na świecie fabryka iPhone’ów, obsługująca firmę Apple.

Wikipedia


zheretyczały

taki, który stał się heretykiem


SJP.pl


zheretyczeć

stać się heretykiem


SJP.pl


zhi

Zhi – wykonane z brązu rytualne naczynie do wina, używane w starożytnych Chinach (epoki Shang i Zhou). Miało postać niedużej czarki, niekiedy z przykrywką.

Wikipedia


zhibernować

obniżyć temperaturę ciała organizmu żywego w celu zmniejszenia jego aktywności życiowej; zahibernować


SJP.pl


zhierarchizować

wprowadzić hierarchię, ułożyć według hierarchii


SJP.pl


zhierarchizowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zhierarchizować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. hierarchizacja ż., hierarchia ż., hierarchiczność ż., hierarcha m., hierarchizowanie n.

 czas. hierarchizować ndk., zhierarchizować dk.

 przym. zhierarchizowany, hierarchiczny, hierarchizacyjny

 przysł. hierarchicznie

Wiktionary


zhitleryzować

poddać wpływom hitleryzmu, wprowadzić do polityki m.in. nacjonalizm, rasizm, antykomunizm


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. hitleryzować)

 (1.1) hist. kult. narzucić hitleryzm, zmienić coś na hitlerowskie

czasownik zwrotny dokonany zhitleryzować się (ndk. hitleryzować się)

 (2.1) stać się hitlerowcem, nabrać cech hitlerowskich

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zhitleryzowanie n.

 czas. hitleryzować ndk.

 przym. hitlerowski

Wiktionary


zholendrować

1. o samolocie: przechylić się z jednoczesnym zboczeniem z kierunku lotu;
2. zszyć broszury, przeciągając nici przez wszystkie arkusze w dwóch punktach grzbietu wkładki


SJP.pl


zholować

odciągnąć pojazd za pomocą holu; odholować


SJP.pl


zhonować

rzadko: obrobić metal za pomocą przecierania lub gładzenia


SJP.pl


zhołdowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zhołdować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. hołdowanie n., hołd m., hołdownictwo n., hołdownik m., hołdowniczka ż., hołdownica ż.

 przym. hołdowny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zwasalizowanie

Wiktionary


zhp

[czytaj: zet-ha-PE] skrót od: Związek Harcerstwa Polskiego


SJP.pl

skrótowiec

 (1.1) = Związek Harcerstwa Polskiego;

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Od pięciu lat działam w ZHP.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zɛt‿xa‿ˈpɛ, AS: zet‿χa‿pe

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zethapowski

Wiktionary


zhr

[czytaj: zet-ha-ER] skrót od: Związek Harcerstwa Rzeczypospolitej


SJP.pl

skrótowiec

 (1.1) = Związek Harcerstwa Rzeczypospolitej;

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Od pięciu lat działam w ZHR.

 (1.1) Od pięciu lat działam w ZHR-ze.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zɛt‿xa‿ˈɛr, AS: zet‿χa‿er

Wiktionary


zhuang

[czytaj: czuang] język z rodziny austronezyjskiej, jedyny z wielkich języków chińskich pisany alfabetem łacińskim; chuang


SJP.pl

Zhuang (chiń. 壮族 pinyin: Zhuàngzú) inaczej Zhuangowie, Czuangowie – naród azjatycki pochodzenia środkowotajskiego, osiadły w południowych Chinach i północnym Wietnamie (Nùngowie). Najliczniejsza mniejszość etniczna Chińskiej Republiki Ludowej (ok. 18 mln os.). Przeważnie zamieszkują Region Autonomiczny Kuangsi–Czuang oraz prowincje Junnan, Guangdong, Kuejczou i Hunan. Wyróżnia się dwa zespoły pomniejszych grup etnicznych: północnych i południowych Zhuangów. Posługują się językiem zhuang, zróżnicowanym gwarowo.

Wikipedia


zhuangzi

[czytaj: czuangcy] chiński filozof i pisarz (369-298 p.n.e.); Czuang-cy, Czuang-Cy


SJP.pl

  • Zhuangzi (Zhuang Zhou) – chiński filozof taoistyczny, żyjący w IV wieku p.n.e.
  • Zhuangzi (Prawdziwa księga południowego kwiatu) – tekst filozoficzny autorstwa Zhuangzi

Wikipedia


zhulać

zhulać się - pohulać bez umiaru, zmęczyć się hulaniem


SJP.pl


zhulany

taki, który się zhulał (zmęczył się hulaniem)


SJP.pl


zhultaić

dawniej: zhultaić się - stać się hultajem; rozhultaić się, rozpuścić się, rozbisurmanić się


SJP.pl


zhultajać

dawniej: zhultajać się - stawać się hultajem; rozhultajać się, rozpuszczać się, rozbisurmaniać się


SJP.pl


zhultajony

taki, który się zhultaił


SJP.pl


zhungaryzować

poddać wpływom węgierskim, rozszerzyć wpływy węgierskie, nadać czemuś cechy typowo węgierskie; zmadziaryzować


SJP.pl


zhuśtać

potocznie: zhuśtać się - zmęczyć się imprezowaniem


SJP.pl


zhuśtany

1. potocznie: wyczerpany po imprezie;
2. rzadko: wyhuśtany, wykołysany


SJP.pl


zhw

skrótowiec

 (1.1) = adm. Zakład Higieny Weterynaryjnej;

Wiktionary


zhybrydyzować

1. zmieszać, skrzyżować osobniki odmiennych ras, gatunków lub rodzajów;
2. o gatunkach: skrzyżować się;
3. połączyć ze sobą związki chemiczne pochodzące z innych nici DNA lub RNA;
4. połączyć się ze związkiem chemicznym z innej nici DNA lub RNA;
5. połączyć zjawiska lub elementy, tak aby powstał twór o nowych cechach


SJP.pl


zhydratyzować

nasycić wodą; nawilżyć


SJP.pl


ziąb

chłód


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) przenikliwy, dokuczliwy chłód

 (1.2) uczucie przejmującego chłodu (1.1)

Wiktionary

Chłód (także: zimno, ziąb, mróz, niska temperatura, czasami też żartobliwie określane jako zimnica) – pojęcie odnoszące się do stanu o niskiej temperaturze (to znaczy takiego w którym brak jest ciepła). Termin może odnosić się do niskiej temperatury danego obiektu (fizyka), zjawiska atmosferycznego (meteorologia, planetologia, itp.) i odczucia chłodu (fizjologia człowieka). Chłodnym określa się obiekt, który ma niższą temperaturę w porównaniu z temperaturą uznaną za normalną lub standardową.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Podczas jesiennego wieczoru panował dokuczliwy ziąb.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʑɔ̃mp, AS: źõmp

Wiktionary

Powiązane:

 czas. ziębić ndk., zaziębić się dk., zziębnąć dk.

 rzecz. zziębnięcie n., zaziębienie n., odzięblizna ż.

 przym. zaziębiony, zziębnięty, zziębły

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) chłód, zimno, zimnica, lodówa

Wiktionary


ziać

1. oddychać ciężko; dyszeć;
2. wydzielać, buchać czymś


SJP.pl


ziaja

ziać, dyszeć (zwykle o psie)


SJP.pl

Ziaja Ltd Zakład Produkcji Leków sp z o.o. – polskie przedsiębiorstwo kosmetyczne, założone w 1989 roku przez farmaceutów Aleksandrę i Zenona Ziajów. Udział kapitału polskiego w firmie wynosi 100%.

Pierwszym produktem firmy był krem oliwkowy, sprzedawany do dziś. Marka Ziaja oferuje produkty do pielęgnacji twarzy, ciała i włosów. Kosmetyki Ziaja nie są testowane na zwierzętach.

Wikipedia


ziajać

ziać, dyszeć (zwykle o psie)


SJP.pl


ziajka

nazwisko


SJP.pl


ziarek

nazwisko


SJP.pl


ziarenko

zdrobnienie od: ziarno; ziarnko


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zdrobn. od: ziarno

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʑaˈrɛ̃nkɔ, AS: źarnko

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ziarno n., ziarnko n., ziarko n.

 przym. ziarnisty

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ziarnko; gw-pl|Śląsk Cieszyński|ziorko.

Wiktionary


ziarenkowaty

1. przypominający ziarenko;
2. skalnica ziarenkowata - gatunek rośliny wieloletniej z rodziny skalnicowatych;
3. tęcznik ziarenkowaty, liszkarz ziarenkowaty - gatunki chrząszczy z rodziny biegaczowatych


SJP.pl


ziarenkowce

grupa bakterii o kształcie kulistym; ziarniaki, mikrokoki


SJP.pl

Ziarniaki, ziarenkowce (łac. coccus, l.mn. cocci; z gr. kokkos – jagoda) – komórki bakteryjne o kształcie kulistym.Mogą występować jako pojedyncze komórki lub w charakterystycznych skupiskach, które często wykorzystuje się w ich identyfikacji. Formy takich skupisk są następujące:

  • dwoinki (diplococcus) dwie połączone komórki, np. dwoinka rzeżączki (Neisseria gonorrhoeae);
  • paciorkowce (streptococcus) tworzą łańcuszek komórek powstały wskutek podziałów kolejnych komórek w tej samej płaszczyźnie, np. Streptococcus pyogenes, Lactococcus, dwoinka zapalenia płuc (Streptococcus pneumoniae), Enterococcus;
  • gronkowce (staphylococcus), tworzą skupiska o kształcie grona w wyniku nieregularnego podziału komórek w wielu różnych płaszczyznach, np. gronkowiec złocisty (Staphylococcus aureus);
  • pakietowce (sarcina) skupiska ośmiu komórek w kształcie sześcianów, powstających w wyniku podziałów w trzech płaszczyznach, np. Sarcina ventriculi;
  • tetrady to grupy czterech komórek powstałych przez regularny podział w dwóch płaszczyznach, np. Micrococcus.

Wikipedia


ziarenkowiec

kulista bakteria tlenowa; mikrokok, ziarniak


SJP.pl


ziarkiewicz

nazwisko


SJP.pl


ziarko

nazwisko


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) przest. ziarnko

 (1.2) przest. drobna cząstka

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Maciejowa sypnęła ziarek kurczętom.

 (1.1) Z drobnych ziarek piasku tworzą się góry.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. uziarnienie n., ziarenko n., ziarniak m., ziarnica ż., ziarnistość ż., ziarnko n., ziarno n., ziarnówka ż.,

 przym. ziarenny, ziarnisty

 przysł. ziarniście

Wiktionary


ziarkowski

nazwisko


SJP.pl


ziarneczko

zdrobnienie od: ziarnko


SJP.pl


ziarniak

1. kulista bakteria tlenowa; mikrokok, ziarenkowiec;
2. typ suchego owocu jednonasiennego;
3. środowiskowo: kłos trawy lub zboża;
4. mól ziarniak - nocny motyl z rodziny molowatych


SJP.pl

Ziarniak (caryopsis) – suchy, niepękający owoc traw będący jednonasienną niełupką.

Ziarniak okryty jest okrywą owocowo-nasienną, która powstaje ze zrośnięcia się kilkuwarstwowej owocni, łupiny nasiennej i resztek obielma. Główną masę ziarniaka stanowi nasiono zawierające niewielki zarodek oraz bielmo stanowiące jego znaczną część. W rolnictwie i potocznie ziarniaki określa się zbiorczą nazwą „ziarno”. Ziarna zbóż stanowią podstawowe źródło pokarmu roślinnego dla ludzi.

Wikipedia


ziarniaki

1. kulista bakteria tlenowa; mikrokok, ziarenkowiec;
2. typ suchego owocu jednonasiennego;
3. środowiskowo: kłos trawy lub zboża;
4. mól ziarniak - nocny motyl z rodziny molowatych


SJP.pl

  • Ziarniaki – bakterie
  • Ziarniak – typ owocu

Wikipedia


ziarnica

nowotwór złośliwy węzłów chłonnych


SJP.pl

Chłoniak Hodgkina, choroba Hodgkina, ziarnica złośliwa, limfogranulomatoza, HL (od ang. Hodgkin’s lymphoma), HD (od ang. Hodgkin’s disease) – choroba nowotworowa układu chłonnego cechująca się obecnością olbrzymich nowotworowych komórek Reed-Sternberga o wielopłatowym jądrze i jednojądrzastych komórek Hodgkina, które indukują nienowotworową proliferację i naciek innych limfocytów, monocytów, histiocytów i makrofagów.

Wikipedia


ziarnik

schorzenie nowotworowe


SJP.pl


ziarnina

młoda tkanka łączna powstająca na gojącej się ranie


SJP.pl

Ziarnina (łac. granulatio) – nowo powstała tkanka łączna zawierająca bogatą sieć naczyń włosowatych. Ziarnina jest jednym z procesów naprawy (gojenia) tkanek, które uległy uszkodzeniu i mają małą zdolność regeneracji lub nie posiadają jej wcale. Wypełnia ona ubytek powstały po uszkodzeniu tkanki. Naprawa tkanki poprzez ziarninowanie może następować na skutek oparzenia, urazu lub zakażenia.

Wikipedia


ziarniniak

guz powstały z tkanki ziarninowej; granuloma


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) med. zgrupowanie komórek powstałych w odpowiedźi na przewlekły stan zapalny

Wiktionary

Ziarniniak (niepoprawne: ziarniak; łac. granuloma) – zgrupowanie epitelioidalnych makrofagów oraz innych komórek zapalnych i należących do układu odpornościowego, a także macierzy pozakomórkowej, zwykle otoczone przez mankiet limfocytów.

Wikipedia


ziarniniakowatość

układowa choroba spowodowana zapaleniem naczyń krwionośnych, powodująca martwicę tych naczyń i tworzenie się ziarniniaków


SJP.pl


ziarninieć

o ranach, wrzodach: pokrywać się, wypełniać się ziarniną; ziarninować, granulować


SJP.pl


ziarninować

o ranach, wrzodach: pokrywać się, wypełniać się ziarniną; ziarninieć, granulować


SJP.pl


ziarninowanie

wypełnianie ubytku tkankowego przez tkankę ziarninową (specjalny rodzaj tkanki łącznej); granulacja


SJP.pl

Ziarnina (łac. granulatio) – nowo powstała tkanka łączna zawierająca bogatą sieć naczyń włosowatych. Ziarnina jest jednym z procesów naprawy (gojenia) tkanek, które uległy uszkodzeniu i mają małą zdolność regeneracji lub nie posiadają jej wcale. Wypełnia ona ubytek powstały po uszkodzeniu tkanki. Naprawa tkanki poprzez ziarninowanie może następować na skutek oparzenia, urazu lub zakażenia.

Wikipedia


ziarninowy

przymiotnik od: ziarnina


SJP.pl


ziarnistość

Ziarnistość – cecha materiału lub wielkość określająca występowanie jednorodnych skupisk (ziaren) w tym materiale.

Wikipedia


ziarnisty

1. zawierający ziarna, nasiona;
2. złożony z kulistych lub bryłowatych cząsteczek


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) o substancji mający konsystencję ziarna, zrobiony z ziaren

 (1.2) o wydruku, fotografii, filmie mający widoczne ziarno

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ziarko n., ziarno m., ziarniak m., ziarnica ż., ziarnówka ż., ziarnistość ż., uziarnienie n., ziarenko n., ziarnko n.

Wiktionary


ziarnko

zdrobnienie od: ziarno; ziarenko


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zdrobn. od: ziarno

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʑarn̥kɔ, AS: źarn̦ko

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ziarno n., ziarenko n., ziarko n.

 przym. ziarnisty

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ziarenko, reg. śl. ziorko.

Wiktionary


ziarnkowy

przymiotnik od: ziarnko


SJP.pl


ziarno

1. owoc jednonasienny, charakterystyczny dla większości traw dzikich i uprawianych; ziarniak
2. nasienie rośliny nasiennej
3. drobna cząstka jakiejś materii, występująca w stanie luźnym lub zespolona z innymi cząstkami


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) bot. nasiono zbóż, trawy, itp.; również porcja tych nasion;

 (1.2) cząstka czegoś

 (1.3) fot. niepożądane drobne punkty obrazu na fotografii;

 (1.4) krystalit;

 (1.5) daw. miara długości

Wiktionary

  • ziarno (ziarniak) – twardy, jednonasienny owoc traw
  • ziarno – cząstka materiału sypkiego dająca się wyodrębnić metodami nieniszczącymi, powstała w sposób naturalny lub sztuczny (np. mielenie)
    • podziarno
    • nadziarno
  • ziarno – wada obrazu fotograficznego
  • ziarno (krystalografia, metalurgia) – monokrystaliczna część polikryształu
  • ziarno (gruntoznawstwo, budownictwo) – cząstka skały, gruntu
  • ziarno – jednostka masy
  • ziarno generatora liczb pseudolosowych
  • Ziarno – program telewizyjny
  • Ziarno – czasopismo muzyczne

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Za to w miejsce kaszy lub ryżu, nasypałem wyłuszczonych ziaren kukurydzy.

 (1.2) Tym sposobem, nie przeszkadzając sobie, rozmawiały pojedyncze kwiatki i cały las, krople wody i ocean, ziarna piasku i niezmierne łańcuchy gór.

 (1.3) (…) szumy i ziarno są efektem niedoskonałości materiałów światłoczułych, w niektórych jednak sytuacjach mogą mieć walory artystyczne.

 (1.4) Wszystkie ziarna są monokryształami, natomiast różnią się orientacją sieci krystalograficznej.

 (1.5) Jeden metr to ponad 320 ziaren.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʑarnɔ, AS: źarno

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ziarniak m., ziarnica ż., ziarnówka ż., ziarnistość ż., uziarnienie n.

:: zdrobn. ziarenko n., ziarnko n.

 przym. ziarnisty

Wiktionary


ziarnojadek

rodzaj ptaków z rodziny tanagrowatych


SJP.pl


ziarnojady

rodzina ptaków z rzędu wróblowych; łuszczaki, łuszczakowate, ziębowate


SJP.pl

Łuszczakowate, ziarnojady, ziębowate (Fringillidae) – rodzina ptaków z rzędu wróblowych (Passeriformes) obejmująca ponad 220 gatunków. Zasiedlają różnorodne środowiska, od lasów po obszary pustynne lub zurbanizowane.

Wikipedia


ziarnopłon

ziarnopłon wiosenny - niska bylina z rodziny jaskrowatych, kwitnąca wczesną wiosną, we florze Polski spotykana głównie w lasach, parkach, zaroślach; pszonka


SJP.pl

Ziarnopłon (Ficaria Schaeff.) – rodzaj roślin, należący do rodziny jaskrowatych. Gatunkiem typowym jest Ficaria verna Huds.

Wikipedia


ziarnówka

krzew lub drzewo wyrosłe z nasienia a nie z odrośli


SJP.pl

Cystoderma Fayod (ziarnówka) – rodzaj grzybów z rzędu pieczarkowców (Agaricales).

Wikipedia


ziarnowy

przymiotnik od: ziarno


SJP.pl


ziarnołusk

rodzaj ptaków z rodziny tanagrowatych


SJP.pl


zib

[czytaj: z-ib] skrót od: zagraniczne inwestycje bezpośrednie; BIZ (częściej)


SJP.pl


zic

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. pot. pośladki

Wiktionary


zicać

czasownik nieprzechodni niedokonany

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. siadać

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Starko, zicnijcie se wele ujka Zigi. → Babciu, usiądźcie sobie obok wujka Zygmunta.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zic mrz.

Wiktionary


zicherka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. agrafka

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Moplikiem se jada na szychta, moplikiem se wracom z roboty, na gowie mom gogle Carrera, zicherką mom spięte galoty.

Wiktionary


zicpolka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. muz. polka kucana

 (1.2) gw-pl|Górny Śląsk. przen. niemodna muzyka

Wiktionary


zidane

[czytaj: ziDAN] nazwisko


SJP.pl

  • Zinédine Zidane – piłkarz francuski, mistrz świata i Europy
  • Djamel Zidane – piłkarz algierski

Wikipedia


zidealizowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zidealizować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zidealizować dk.

 rzecz. idealność ż., ideowość ż.

Wiktionary


zidentyfikować

1. rozpoznać coś lub kogoś po wybranych cechach specyficznych; ustalić tożsamość kogoś lub czegoś;
2. uznać dane osoby, zjawiska itp. za tożsame


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. identyfikować)

 (1.1) ustalić tożsamość

 (1.2) uznać za tożsame

czasownik zwrotny dokonany zidentyfikować się (ndk. identyfikować się)

 (2.1) uznać siebie za takiego samego jak ktoś inny; uznać czyjeś wartości, wzorce

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nagranie z kamery bezpieczeństwa banku nie pomogło w zidentyfikowaniu rabusia, który krył twarz pod kominiarką.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. identyfikowanie n., identyfikator mrz., zidentyfikowanie n., identyfikacja ż.

 przym. identyfikacyjny, identyfikowalny

 czas. identyfikować

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rozpoznać

 (1.2) utożsamić

 (2.1) utożsamić się

Wiktionary


zidentyfikowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zidentyfikować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. identyfikowanie n., identyfikacja ż., identyfikator m.

 czas. zidentyfikować dk., identyfikować ndk.

 przym. identyfikacyjny, identyfikatorowy, identyfikowalny

Wiktionary


zideologizować

podporządkować wpływom jakiejś ideologii


SJP.pl


zidiocenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) pot. pogard. zaniżenie poziomu inteligencji

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Różne mogą być stany ogólnospołecznego zidiocenia.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. idiocieć ndk., zidiocieć dk.

 rzecz. idiota mos./ż.

Wiktionary


zidiociały

potocznie:
1. stać się ograniczonym umysłowo, stracić bystrość, inteligencję; zgłupieć, stępieć, zdurnieć;
2. zacząć zachowywać się jak idiota


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) posp. dziwnie się zachowujący

forma czasownika.

 (2.1) imiesłów przeszły przymiotnikowy czynny od zidiocieć

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jakiś zidiociały facio wypisuje bzdury na czacie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. idiota mos., idiotka ż., idiotyczność ż., idiotyzm mrz., idioctwo n., idiocenie n., zidiocenie n.

 czas. idiocieć ndk., zidiocieć dk.

 przym. idiotyczny

 przysł. idiotycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) skretyniały

Wiktionary


zidiocić

potocznie: uczynić wyjątkowo głupim


SJP.pl


zidiocieć

potocznie:
1. stać się ograniczonym umysłowo, stracić bystrość, inteligencję; zgłupieć, stępieć, zdurnieć;
2. zacząć zachowywać się jak idiota


SJP.pl

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. idiocieć)

 (1.1) pot. pogard. stać się głupcem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ci z kadr całkiem już chyba zidiocieli.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zidiocenie n., idiota mos./ż.

 czas. idiocieć ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) oszaleć, zdurnieć, zgłupieć, skretynieć, stępieć

Wiktionary


zidiomatyzować

w językoznawstwie: połączyć wyrazy w idiomaty


SJP.pl


zidlóng

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. bud. archit. osiedle

 (1.2) gw-pl|Górny Śląsk. bud. dom na osiedlu

Wiktionary


zięba

ptak z rodziny łuszczaków; jer


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ornit. niewielki, melodyjnie śpiewający i barwny ptak z gatunku zięba zwyczajna, nazwa systematyczna|Fringilla coelebs|ref=tak.;

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) daw. gwara. więz. strażnik więzienny

Wiktionary

  • Zięba zwyczajna – gatunek małego ptaka z rodziny łuszczakowatych;
  • Zięba jer, jer - gatunek ptaka wędrownego z rodziny łuszczakowatych występujący gł. w Europie północnej;
  • Zięba modra, zięba kanaryjska – gatunek osiadłego ptaka z rodziny łuszczakowatych występujący na Wyspach Kanaryjskich;
  • Zięby Darwina – grupa kilkunastu niewielkich, bardzo podobnych do siebie gatunków ptaków odkrytych przez Karola Darwina podczas wyprawy HMS Beagle

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wyszedł z drumli głos cudny, aż rozbrzmiały echa, i zaraz w zaroślach odezwały się drozdy, zięby, sikorki, piegże i inne drobne ptactwo, jakby ukryta kapela, co tylko znaku czeka.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʑɛ̃mba, AS: źmba

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|pinkawa, pińka, ziymba, ziymka.

 (2.1) klawisz

Wiktionary


ziębi

ochładzać


SJP.pl

Patrz:

zięba

ziębiączka

dawniej: uczucie wewnętrznego zimna; dreszcze


SJP.pl


ziębiarka

Chłodziarka (zwycz. lodówka) – urządzenie (maszyna cieplna), którego zadaniem jest obniżenie temperatury środowiska chłodzonego, kosztem doprowadzonej energii. W chłodziarkach absorpcyjnych energia odprowadzana jest w postaci ciepła, natomiast w pozostałych (sprężarkowych, strumienicowych, termoelektrycznych) w postaci pracy. Chłodzonym czynnikiem może być powietrze, woda lub inny czynnik pośredniczący (chłodziwo).

Wikipedia


ziębić

ochładzać


SJP.pl


ziębice

miasto w Polsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Polsce, w województwie dolnośląskim, w powiecie ząbkowickim;

Wiktionary

Ziębice (niem. Münsterberg, cz. Minstrberk, łac. Monsterberga, Sambicensium) – miasto w Polsce położone w województwie dolnośląskim, w powiecie ząbkowickim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Ziębice. Według danych GUS z 1 stycznia 2023 miasto miało 7995 mieszkańców (451. miejsce w kraju).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Sygnotariuszami porozumienia pomiędzy Ziębicami a Jaromierzem byli dr Pavel Mertlik ówczesny starosta Jaromierza i Ryszard Nowak – ówczesny burmistrz Ziębic.

 (1.1) W muzeum w Ziębicach prezentowana jest kolekcja żelazek.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʑɛ̃mˈbʲit͡sɛ, AS: źẽmbʹice

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ziębiczanin mos., ziębiczanka ż.

 przym. ziębicki

Wiktionary


ziębicki

Ziębice


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do Ziębic, związany z Ziębicami

Wiktionary

Patrz:

Ziębice

Przykłady

 (1.1) Na ziębickim herbie widnieje śląski czarny orzeł ze srebrną przepaską na skrzydłach.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Ziębice lm nm., ziębiczanin mos., ziębiczanka ż.

Wiktionary


ziębiczanin

mieszkaniec Ziębic (miasta w Polsce)


SJP.pl


ziębiczanka

mieszkanka Ziębic (miasta w Polsce)


SJP.pl


ziębikowo

Ziębikowo (niem. Seebigau, łuż. Zebikow) – wieś w Polsce położona w województwie lubuskim, w powiecie żarskim, w gminie Lubsko.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zielonogórskiego.

Wikipedia


ziębiński

nazwisko


SJP.pl


ziębiwo

płyn lub gaz pośredniczący w odbieraniu ciepła ciałom poddawanym chłodzeniu; chłodziwo, ziębnik


SJP.pl


ziębla

ostatnia orka pod rośliny jare; orka przedzimowa


SJP.pl

Orka przedzimowa (ziębla) – najgłębsza orka, która pozostawia rolę na zimę w ostrej skibie. Taki sposób uprawy roli powoduje jej dobre przemarznięcie i pokruszenie skib oraz powoduje nagromadzenie większej ilości wody z roztopów. Orka ta powinna być wykonana na całą miąższość warstwy ornej (około 30 cm). W przypadku uprawy roślin głęboko korzeniących się, ziębla powinna być dodatkowo pogłębiona. Efekt ostrej skiby uzyskuje się dzięki wąskiemu stosunkowi głębokości do szerokości orki (1,1–1,2). Uprawkę tę wykonuje się jesienią pod rośliny jare.

Wikipedia


zięblice

Zięblice – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie kazimierskim, w gminie Kazimierza Wielka.

W latach 1954–1959 wieś należała i była siedzibą władz gromady Ziębice, po jej likwidacji Gabułtów. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego.

W Zięblicach działa Ochotnicza Straż Pożarna

Wikipedia


ziębnia

pomieszczenie do przechowywania towarów w chłodzie; chłodnia


SJP.pl


ziębnictwo

chłodnictwo


SJP.pl


ziębnik

płyn lub gaz pośredniczący w odbieraniu ciepła ciałom poddawanym chłodzeniu; chłodziwo, ziębiwo


SJP.pl


ziębowate

rodzina ptaków z rzędu wróblowych; łuszczaki, łuszczakowate, ziarnojady


SJP.pl


ziębowaty

o cechach ziębowatych (rodzina ptaków)


SJP.pl


zięć

mąż córki


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mąż córki

 (1.2) stpol. mąż córki lub wnuczki

 (1.3) stpol. mąż siostry

 (1.4) stpol. mąż kuzynki

Wiktionary

Relacja rodzinna (także relacja lub stosunek genealogiczny; pot. nazwa lub rodzaj pokrewieństwa i powinowactwa, nazewnictwo, nazwy członków rodziny) – nazwa i rodzaj stosunku zachodzącego między dwiema osobami należącymi do tej samej rodziny, a wynikającego z faktu filiacji i koicji (w genealogii) lub – szerzej – z pokrewieństwa i powinowactwa (w pozostałych naukach). Na relację taką mają również wpływ stopień pokrewieństwa i powinowactwa (pierwszy, drugi, trzeci itd.), różnica pokoleń oraz linia pokrewieństwa i powinowactwa (prosta i boczna, wstępna i zstępna). Relacje rodzinne oblicza się od jednej osoby, którą w genealogii można nazywać probantem, do innego członka jej rodziny.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Mój zięć jest bardzo uprzejmy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʑɛ̇̃ɲt͡ɕ, AS: źė̃ńć

Wiktionary


zięciak

nazwisko


SJP.pl


zięciaszek

zdrobnienie od: zięć


SJP.pl


zięcik

nazwisko


SJP.pl


ziegler

[czytaj: c-igler] nazwisko


SJP.pl

  • Adrian von Ziegler (ur. 1989) – szwajcarski kompozytor
  • Adolf Ziegler (1892–1959) – niemiecki malarz, prezes Izby Sztuk Pięknych Rzeszy, przedstawiciel sztuki Blut und Boden, organizator wystawy sztuki zdegenerowanej
  • Edwin "Edi" Ziegler (1930–2020) – niemiecki kolarz szosowy i torowy, brązowy medalista olimpijski
  • Ernst Ziegler (1849–1905) – szwajcarski patolog
  • Grzegorz Tomasz Ziegler (ur. 1770–1852) – austriacki duchowny rzymskokatolicki, benedyktyn, biskup diecezjalny tyniecki w latach 1822–1826, biskup diecezjalny tarnowski w latach 1826–1827, biskup diecezjalny Linzu w latach 1827–1852
  • Hans-Jürgen Ziegler (ur. 1951) – niemiecki lekkoatleta, specjalista skoku o tyczce. W czasie swojej kariery reprezentował Republikę Federalną Niemiec.
  • Hans Severus Ziegler (1893–1978) – niemiecki publicysta, dyrektor artystyczny, nauczyciel i funkcjonariusz nazistowski
  • Heinrich Ziegler (1891–1918) – szermierz (florecista i szpadzista) reprezentujący Cesarstwo Niemieckie, uczestnik letnich igrzysk olimpijskich w 1912 roku
  • John Ziegler (1934–2018) – amerykański prawnik i działacz sportowy, były prezes ligi NHL.
  • Josef Georg Ziegler (1918–2006) – niemiecki ksiądz katolicki, profesor teologii moralnej, pierwszy niemiecki teolog po II wojnie światowej, któremu polska uczelnia nadała tytuł doktora honoris causa.
  • Joseph Georg Ziegler (1902–1988) – duchowny Kościoła katolickiego, profesor Państwowej Akademii w Braniewie w Prusach Wschodnich (do 1944), po wojnie rektor Uniwersytetu w Würzburgu
  • Kate Ziegler (ur. 1988) – amerykańska pływaczka specjalizująca się w stylu dowolnym, czterokrotna mistrzyni świata na basenie 50-metrowym i była rekordzistka świata.

Wikipedia


zieja

nazwisko polskie


SJP.pl

Zieja (ros. Зея) – miasto w azjatyckiej części Rosji, w obwodzie amurskim, nad Zeją, ośrodek administracyjny rejonu ziejskiego i okręgu miejskiego miasto Zieja.

Osada powstała w 1879, od 1906 posiada status miasta.

Miasto jest siedzibą zarządu Parku Narodowego „Tokinsko-Stanowoj” i Rezerwatu Zejskiego.

Wikipedia


ziejka

mięczak z gromady małży; Chama


SJP.pl


ziel.

skrót w funkcji przymiotnika

 (1.1) = zielony

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zielony

 rzecz. zielony n./mos./mrz.

Wiktionary


zielak

nazwisko


SJP.pl


zielarka

zielarz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) specjalistka w dziedzinie zielarstwa, lecząca za pomocą ziół

 (1.2) kobieta, która sprzedaje lub zbiera zioła

Wiktionary

Patrz:

zielarz

Wymowa:

IPA: ʑɛˈlarka, AS: źelarka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zielarstwo n., ziele n., zielnik m., zielony mos.

:: fm. zielarz m.

 czas. pozielenieć, zielenić ndk., zazielenić dk.

 przym. zielarski, zielny, zielony

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) fitoterapeutka

Wiktionary


zielarnia

miejsce, w którym przetwarza się zioła, aby w dalszej kolejności przygotowywać z nich leki


SJP.pl


zielarski

dotyczący zielarza, zielarstwa


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący zielarstwa, związany z zielarstwem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Co ciekawe, jej receptury zielarskie, pomimo upływu lat i unowocześnieniu technologii, nadal wykorzystywane są przez firmy farmaceutyczne.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʑɛˈlarsʲci, AS: źelarsʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zielarstwo n., zielarka ż., zielarz m., ziele n.

Wiktionary


zielarstwo

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) dział wiedzy zajmujący się zagadnieniami hodowli, uprawy, zbioru, suszenia, pakowania i przechowywania ziół i roślin leczniczych;

Wiktionary

Zielarstwodział wiedzy zajmujący się zagadnieniami hodowli, uprawy, zbioru, suszenia, pakowania i przechowywania roślin leczniczych.

Uprawa roślin leczniczych może być prowadzona w ogrodzie lub specjalnym gospodarstwie rolnym jako uprawa polowa (plantacja). Zbiór roślin leczniczych dotyczy zbierania ich zarówno z takich upraw, jak i ze stanu naturalnego, gdyż wiele roślin leczniczych eksploatujemy z dziko występujących zasobów (np. lipę).

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ʑɛˈlarstfɔ, AS: źelarstfo

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zielarz m., zielarka ż., zioło n., ziele n., zielnik m.

 przym. zielarski, zielny

Wiktionary


zielarz

człowiek znający się na ziołach, zajmujący się zielarstwem


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) specjalista w dziedzinie zielarstwa, leczący za pomocą ziół

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʑɛlaʃ, AS: źelaš

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zielarstwo n., ziele n., zielnik m., zioło n.

:: fż. zielarka ż.

 czas. pozielenieć, zielenić ndk.

 przym. zielarski, zielny, zielony, ziołowy

 przysł. ziołowo, zielarsko, zielnie, zielono

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) fitoterapeuta

Wiktionary


zielątkowo

3 miejscowości w Polsce:

  • Zielątkowo – wieś w woj. lubuskim, w pow. strzelecko-drezdeneckim, w gminie Drezdenko
  • Zielątkowo – wieś w woj. pomorskim, w pow. człuchowskim, w gminie Człuchów
  • Zielątkowo – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. poznańskim, w gminie Suchy Las

Wikipedia


zielazo

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. zob. żelazło.

Wiktionary


zielazło

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. zob. żelazło.

Wiktionary


ziele

zioło;
1. roślina o pędach nadziemnych miękkich, nietrwałych;
2. spreparowana, zwykle suszona roślina zielna o właściwościach leczniczych;
3. napar z zioła - rośliny;
4. środowiskowo: marihuana


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) bot. roślina o nietrwałych, nadziemnych pędach

 (1.2) odpowiednio przyrządzone ziele (1.1), mające zastosowanie w lecznictwie i przemyśle spożywczym;

Wiktionary

Zioła, rośliny zielarskie – rośliny zawierające substancje wpływające na metabolizm człowieka (np. olejki eteryczne) i dostarczające surowców zielarskich. Są to gatunki lecznicze, przyprawowe, a także trujące. Grupa ta obejmuje przede wszystkim jednoroczne i dwuletnie rośliny zielne, ale także drzewa, krzewy, warzywa i byliny. Zalicza się do nich także niektóre grzyby. Zioła stosowane są m.in. w ziołolecznictwie, aromaterapii i jako przyprawy.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈʑɛlɛ, AS: źele

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zielnik m., zielarz m., zielarka ż., zielarstwo n., zioło n., zielony mos., zielone nmos./n., zielsko n.

 przym. zielny, zielarski, ziołowy, zielony

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) roślina zielna

 (1.2) roślina zielarska

Wiktionary


zielęcin

Miejscowości w Polsce

  • Zielęcin – kolonia w woj. łódzkim, w pow. pajęczańskim, w gminie Rząśnia
  • Zielęcin – wieś w woj. łódzkim, w pow. pajęczańskim, w gminie Rząśnia
  • Zielęcin – wieś w woj. łódzkim, w pow. sieradzkim, w gminie Warta
  • Zielęcin – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. grodziskim, w gminie Wielichowo

Wikipedia


zieleń

kolor zielony


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kolor zielony

 (1.2) zielony barwnik

 (1.3) skupisko zielonych roślin (trawy, drzew, krzewów)

 (1.4) zielone części roślin

 (1.5) ubranie w kolorze zielonym

forma czasownika.

 (2.1) 2. os. lp. rozk. od: zielenić

Wiktionary

  • barwa zielona
  • miejska przestrzeń zielona
  • 5 miejscowości w Polsce:
    • Zieleń – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. wąbrzeskim, w gminie Wąbrzeźno
    • Zieleń – wieś w woj. łódzkim, w pow. poddębickim, w gminie Uniejów
    • Zieleń – wieś w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. iławskim, w gminie Susz
    • Zieleń – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. gnieźnieńskim, w gminie Trzemeszno
    • Zieleń – część miasta Koluszki

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Aby oddać głębię oceanu, malarka użyła głównie chłodnych zieleni.

 (1.2) Swą barwę cukierki zawdzięczają dodatkowi zieleni brylantowej.

 (1.3) Zamieszkamy na pięknym osiedlu położonym wśród zieleni.

 (1.4) W Zielone Świątki domy ozdabia się zielenią.

 (1.5) Hrabina chodziła w zieleni i nosiła najdroższą biżuterię.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʑɛlɛ̃ɲ, AS: źelẽń

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zielonka ż., zielenica ż., zielenina ż., zieleniatka ż., zieleniak m., zieloność ż., zielnik m., zielone nmos./n.

 czas. zazielenić, zielenić, zzielenieć, pozielenieć

 przym. zielony, zielonawy, zieleniowy, zielonkawy, zieleniuchny, zieleniutki, zieloniuchny, zieloniutki

 przysł. zielono, zielonkawo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.3) roślinność

Wiktionary


zieleńcowy

przymiotnik od: zieleniec


SJP.pl


zieleńczanin

mieszkaniec Zielonki (miasta w Polsce); zielonczanin


SJP.pl


zieleńczanka

mieszkanka Zielonki (miasta w Polsce); zielonczanka


SJP.pl


zieleńczyk

zieleńczyk ostrężyniec - gatunek motyla z rodziny modraszkowatych


SJP.pl


zieleniak

1. potocznie: sklep lub stragan z warzywami i owocami;
2. wino gronowe po rocznym leżakowaniu


SJP.pl

Zieleniak – wieżowiec w centrum Gdańska przy ul. Wały Piastowskie, zbudowany w latach 1965–1971 dla Centralnego Ośrodka Konstrukcyjno-Badawczego Przemysłu Okrętowego.

Wikipedia


zieleniarka

potocznie: kobieta handlująca warzywami; jarzyniarka


SJP.pl


zieleniarski

dotyczący zieleniarza, zieleniarstwa


SJP.pl


zieleniarstwo

handel warzywami; zajęcie zieleniarza


SJP.pl


zieleniarz

potocznie: mężczyzna handlujący warzywami; jarzyniarz


SJP.pl


zielenica

1. przedstawiciel gromady samożywnych roślin występujących w wodach słodkich i słonych, rzadko w środowisku lądowym;
2. glon; alga


SJP.pl

Miejscowości w Polsce:

  • Zielenica – wieś w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. bartoszyckim, w gminie Górowo Iławeckie
  • Zielenica – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. sławieńskim, w gminie Malechowo

Inne:

  • Zielenica – polana w Gorcach
  • Zielenica – potok w województwie dolnośląskim

Wikipedia


zielenice

gromada samożywnych roślin występujących w wodach słodkich i słonych, rzadko w środowisku lądowym, obejmująca około 9000 gatunków


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) syst. bot. nazwa systematyczna|Chlorophyta|Reichenbach|ref=tak., parafiletyczna grupa samożywnych roślin występujących w wodach słodkich i słonych, rzadko w środowisku lądowym;

forma rzeczownika.

 (2.1) M., B. i W. lm. od: zielenica

Wiktionary

Zielenice (Chlorophyta) – parafiletyczna grupa jednokomórkowych (o strukturze wiciowcowej, kapsalnej i kokoidalnej) lub wielokomórkowych, samożywnych roślin występujących w wodach słodkich i słonych, rzadko w środowisku lądowym – wówczas są to higrofity lub symbionty. Należy tu ok. 9000 gatunków. Swą polską nazwę wzięły od dominującej barwy chlorofilu a i b, występują jednak w nich również karoteny (α-, β- i γ-) i ksantofile (luteina, zeaksantyna, wiolaksantyna, neoksantyna, astaksantyna). Jako substancja zapasowa wykorzystywana jest głównie skrobia, a u niektórych również inulina lub podobne do niej związki, sacharoza, maltoza lub erytrytol. W ścianie komórkowej znajduje się celuloza, a czasem również mannany i ksylany. Zielenice stanowią jedną z trzech linii rozwojowych roślin (obok glaukofitów i krasnorostów). Współcześnie dzielone są na dwie lub cztery równorzędne grupy (gromady). W rygorystycznych ujęciach taksonomicznych do zielenic zaliczane są także rośliny lądowe, przy czym dla takiego ujęcia stosuje się odrębną nazwę rośliny zielone. Termin zielenice oznacza w aktualnym ujęciu wszystkie linie rozwojowe roślin zielonych po wyłączeniu z nich roślin lądowych.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W dawniejszych podziałach zielenice traktowane były jako jeden takson w randze gromady.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zielenica ż.

Wiktionary


zieleniec

1. niewielki plac w mieście, obsiany trawą, obsadzony kwiatami, drzewami i krzewami; skwer, parczek;
2. lniane włókno dekortykowane; włókno zieleńcowe


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) archit. zwarty przestrzennie teren zieleni o niedużej powierzchni;

 (1.2) geol. rodzaj masywnej skały metamorficznej;

Wiktionary

  • zieleniec – rodzaj terenu zieleni
  • zieleniec – rodzaj skały metamorficznej

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Przedsiębiorstwo obsadziło zieleńce miejskie kilkoma tysiącami tulipanów.

 (1.2) Gleby powstałe na wietrzejących zieleńcach mają często odcień czerwony.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zielenienie n., zieleń ż., zielony mos./mrz.

 czas. pozielenieć dk., zielenieć ndk., zzielenieć dk.

 przym. zielony, zieleńcowy

 przysł. zielono

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) skwer

Wiktionary


zieleniej

stopień wyższy od przysłówka: zielono


SJP.pl


zielenienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zielenić.

 (1.2) odczasownikowy od|zielenieć.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zielone nmos./n., ziele n., zielsko n., zioło n., zieleń ż., zieleniec mrz., zielonka ż., zielenica ż., zielenina ż., zielenizna ż., zieleniatka ż., zieleniak m., zieloność ż., zielnik ż., Zieleniec m., Zielona ż., Zielone, Zielonki nmos., Zieloni nmos., zielarz mos., zielarka ż., zieleniarstwo n., zielnictwo n., zazielenienie n., zzielenienie n.

 czas. zielenić ndk., zazielenić dk., zielenieć ndk., zazielenieć dk., zzielenieć dk., pozielenieć dk.

 przym. zielony, zielonawy, zielonkawy, zielenisty, zielny, zieloniutki, zieloniuchny, zieleniutki, zieleniuchny

 przysł. zielono, zielonkawo, zieleniście

 temsłow. zielono-

Wiktionary


zieleniewo

Miejscowości i ich części w Polsce

Wg TERYT jest ich 7, w tym 5 podstawowych
  • Zieleniewo – część wsi Bierzyn w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. włocławskim, w gminie Boniewo
  • Zieleniewo – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. włocławskim, w gminie Chodecz
  • Zieleniewo – część wsi Pianówka w woj. wielkopolskim, w pow. czarnkowsko-trzcianeckim, w gminie Czarnków
  • Zieleniewo – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. choszczeńskim, w gminie Bierzwnik
  • Zieleniewo – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. kołobrzeskim, w gminie Kołobrzeg
  • Zieleniewo – osada w woj. zachodniopomorskim, w pow. koszalińskim, w gminie Bobolice
  • Zieleniewo – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. stargardzkim, w gminie Kobylanka

Wikipedia


zieleniewski

nazwisko


SJP.pl

Osoby o nazwisku Zieleniewski

  • Edmund Jan Kanty Zieleniewski (1855–1919) – przemysłowiec, działacz społeczny, syn Ludwika Zieleniewskiego
  • Edmund Paweł Zieleniewski (1893–1971) – przemysłowiec, syn Edmunda Jana Kantego Zieleniewskiego
  • Jan Zieleniewski (1901–1973) – profesor nauk ekonomicznych, syn Edmunda Jana Kantego Zieleniewskiego
  • Jan Zieleniewski (1913–1939) – marynarz, instruktor żeglarski
  • Kazimierz Zieleniewski (1888–1931) – polski malarz
  • Leon Zieleniewski (1842–1921) – przemysłowiec, działacz społeczny, syn Ludwika Zieleniewskiego
  • Ludwik Zieleniewski (1819–1885) – konstruktor i wynalazca, przemysłowiec, pionier przemysłu maszyn i narzędzi
  • Mieczysław Zieleniewski (1890–1970) – przemysłowiec, syn Leona Aleksandra Zieleniewskiego
  • Sławomir Zieleniewski (1914–1994) – teoretyk wychowania fizycznego, trener
  • Tadeusz Kalina-Zieleniewski (1887–1971) – polski dowódca wojskowy

Wikipedia


zielenik

rodzaj ptaków śpiewających


SJP.pl


zielenina

1. zielone części (nać, liście) warzyw takich jak pietruszka, koper, używane jako przyprawa do potraw
2. regionalnie: włoszczyzna


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. posiłek przygotowany z zielonych warzyw

 (1.2) spoż. pot. ogół zielonych produktów spożywczych

 (1.3) reg. komosa

Wiktionary

Zielenina (kaszb. Zëlenënô) – osada w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie gdańskim, w gminie Trąbki Wielkie.

Osada jest częścią składową sołectwa Pawłowo.

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa gdańskiego.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌʑɛlɛ̃ˈɲĩna, AS: źelẽńĩna

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zieleń ż., zielonka ż., zieloność ż., zieleniak m., zielnik m.

:: zdrobn. zieleninka ż.

 czas. zielenić, zazielenić, pozielenieć

 przym. zielony, zielonkawy

 przysł. zielono, zielonkawo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1-2) przest. reg. chabazie, chabuzie

Wiktionary


zieleninka

zdrobnienie od: zielenina


SJP.pl


zieleniowy

przymiotnik od: zieleń


SJP.pl


zieleniuszka

rodzaj krótkorogiego owada dwuskrzydłego; Psilopus


SJP.pl


zieleniutki

zdrobnienie od: zielony


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) zdrobn. od: zielony

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʑɛlɛ̃ˈɲutʲci, AS: źelẽńutʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zielony n./mos./mrz., zielenienie n., zieleń, zieloność

 przym. zieleniuchny, zieloniuchny, zieloniutki, zielony

 przysł. zielono

 czas. pozielenieć

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zieloniutki

Wiktionary


zielenkiewicz

nazwisko


SJP.pl


zielenogorsk

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. miasto w Rosji, w rejonie kurortowym Petersburga, nad Zatoką Fińską;

Wiktionary

  • Zielenogorsk – miasto w Rosji, w Kraju Krasnojarskim
  • Zielenogorsk – miasto w Rosji, w rejonie Sankt Petersburga

Wikipedia


zielenogradsk

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. miasto rejonowe w Rosji, w obwodzie królewieckim;

Wiktionary

Zielenogradsk, Koronowo, Kranc,(ros. Зеленоградск, niem. Cranz, lit. Krantas) – miasto w Rosji, w obwodzie królewieckim położone 30 km na północ od Królewca, centrum administracyjne rejonu zielenogradskiego.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. zielenogradski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) hist. Kranc, Kraniec, Koronowo

Wiktionary


zielenogradski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Zielenogradskiem, dotyczący Zielenogradska

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zielenogradsk mrz.

Wiktionary


zieleński

nazwisko


SJP.pl


zieleńszy

stopień wyższy od przymiotnika: zielony; bardziej zielony (częściej)


SJP.pl


zielenucha

zielenucha kształtna - gatunek muchówki z rodziny lwinkowatych; zielonucha kształtna


SJP.pl


zielewski

nazwisko


SJP.pl


zieleziński

nazwisko


SJP.pl


zielicz

nazwisko


SJP.pl


zielin

4 miejscowości w Polsce
  • Zielin – wieś w woj. pomorskim, w pow. bytowskim, w gminie Trzebielino
  • Zielin – osada w woj. pomorskim, w pow. bytowskim, w gminie Trzebielino
  • Zielin – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. gryfickim, w gminie Gryfice
  • Zielin – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. gryfińskim, w gminie Mieszkowice
  • Zielin – wieś na Ukrainie

Wikipedia


zieliniec

Miejscowości i ich części w Polsce

Wg TERYT jest ich 2, w tym 1 podstawowa
  • Zieliniec – część miasta Poznań, w delegaturze Poznań-Nowe Miasto
  • Zieliniec – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. wrzesińskim, w gminie Kołaczkowo

Wikipedia


zielińsk

Zielińsk – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie radziejowskim, w gminie Osięciny.

Wikipedia


zieliński

nazwisko


SJP.pl

Zieliński – polskie nazwisko

  • Adam Zieliński (ujednoznacznienie)
  • Adrian Zieliński (ujednoznacznienie)
  • Aleksander Zieliński h. Świnka (1755-1823) – ziemiański generał, major Ziemi Łomżyńskiej podczas Insurekcji kościuszkowskiej
  • Andrzej Zieliński (ujednoznacznienie)
  • Artur Zieliński – polski samorządowiec
  • Feliks Zieliński – polski urzędnik
  • Gustaw Zieliński h. Świnka (1809-1881) – wybitny poeta późnego romantyzmu polskiego, autor m.in. poematu „Kirgiz”, uczestnik powstania listopadowego, sybirak
  • Henryk Zieliński (ujednoznacznienie)
  • Ignacy Zieliński (ujednoznacznienie)
  • Jacek Zieliński (ujednoznacznienie)
  • Jan Zieliński (ujednoznacznienie)
  • Janusz Zieliński – polski basista.
  • Janusz Zieliński (ur. 1953) – polski technolog chemii
  • Jerzy Zieliński (ujednoznacznienie)
  • Jarosław Zieliński (ujednoznacznienie)
  • Józef Zieliński (ujednoznacznienie)
  • Juliusz Zieliński (1851- po 1903) – polski nauczyciel, filomata pomorski
  • Juliusz Zieliński (1881-1944) – polski nauczyciel, działacz Związku Polaków w Niemczech, więzień Dachau
  • Jur Zieliński (1945-2018) – polski piłkarz i trener piłkarski
  • Kazimierz Zieliński (1929-2004) – polski neurobiolog
  • Karol Zieliński h. Świnka (1787-1835) – pułkownik wojsk napoleońskich, generał brygady w powstaniu listopadowym
  • Konstanty Józef Zieliński h. Świnka (1646-1709) – arcybiskup lwowski, koronował Stanisława Leszczyńskiego na króla Polski
  • Krzysztof Zieliński (ujednoznacznienie)
  • Maciej Zieliński (ujednoznacznienie)
  • Marian Zieliński (1929-2005) – polski sztangista – mistrz świata i medalista olimpijski
  • Mariusz Zbigniew Zieliński h. Świnka (ur. 1955) – polski dziennikarz, opozycjonista w PRL
  • Michał Zieliński (ujednoznacznienie)
  • Mieszko Zieliński h. Świnka (ur. 1966) – polski filmowiec, były opozycjonista
  • Norbert Zieliński h. Świnka (XVIII-XIX w.) – ziemiański generał, major Ziemi Łomżyńskiej podczas Insurekcji kościuszkowskiej
  • Paweł Zieliński (ujednoznacznienie)
  • Piotr Zieliński (ujednoznacznienie)
  • Rajmund Zieliński (1940-2022) – polski kolarz
  • Ryszard Juliusz Zieliński h. Świnka (ur. 1931) – Sprawiedliwy wśród Narodów Świata
  • Sławomir Zieliński (ujednoznacznienie)
  • Tadeusz Zieliński (ujednoznacznienie)
  • Tomasz Zieliński (ujednoznacznienie)
  • Władysław Zieliński (ujednoznacznienie)
  • Wojciech Zieliński (ujednoznacznienie)
  • Zbigniew Hugo Zieliński h. Świnka (1907-1967) – Sprawiedliwy wśród Narodów Świata
  • Zbigniew Zieliński – polski perkusista. W latach 1971–1975 związany z Budką Suflera
  • Zygmunt Zieliński (ujednoznacznienie)

Wikipedia


zielistka

ozdobna roślina doniczkowa z liliowatych, mająca charakterystyczne zielone liście z białym bądź żółtym paskiem; chlorofitum


SJP.pl

Wikipedia


zieliszka

rodzaj muchówki z rodziny kalnicowatych; Sapromyza


SJP.pl


zieliwa

rząd roślin wodnych z klasy zielenic właściwych; chetoforowce


SJP.pl


zieliwo

rodzaj algi, roślina wodna z klasy zielenic właściwych


SJP.pl


zielkowice

Zielkowice – wieś w Polsce, położona w województwie łódzkim, w powiecie łowickim, w gminie Łowicz.

Nazwa wsi powstała od nazwy osobowej "Żelek" lub "Zielek". Miejscowość została założona na starym szlaku handlowym prowadzącym z Łowicza do Rawy Mazowieckiej. W 1359 roku w dokumentach odnajdujemy pierwszą wzmiankę w dokumencie księcia Siemowita III, który potwierdzał dobra arcybiskupstwa gnieźnieńskiego. W 1404 roku wieś została włączona na uposażenie parafii św. Ducha (Kolegiata Łowicka). Mieszkańcy mieli obowiązek utrzymywania okolicznych mostów i grobli pobliskiej rzeki Zielkówki.

Wikipedia


zielkowo


Zielkowo – wieś w Polsce, położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie iławskim, w gminie Lubawa.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.

Wikipedia


zielnik

1. podręcznik o ziołach;
2. zbiór zasuszonych i dokładnie opisanych roślin


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) kolekcja zasuszonych dla celów naukowych roślin

 (1.2) daw. książka o ziołach

 (1.3) placówka badawcza zajmująca się gromadzeniem okazów roślin, ich zabezpieczaniem, przechowywaniem i udostępnianiem do badań

 (1.4) ogród z rabatami roślin leczniczych, przyprawowych i zapachowych

Wiktionary

Zielnik, herbarium (łac. herba „zioło”) – zbiór, drukowana lub ręcznie wykonana kolekcja opisanych rycin lub zasuszonych roślin, utrzymana zwykle w formie zeszytowej.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W ramach warsztatów „Na łące” dzieci będą mogły zrobić własny zielnik, puszczać latawce, pomalować wazon, rozbić namiot i poznać skrzydlatych przyjaciół.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʑɛlʲɲik, AS: źelʹńik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zielony n./mos./mrz., ziele n., zieleń ż., zieloność ż., zielarz m., zielarka ż., zielarnia ż., zielenina ż., zielonka ż., zielarstwo n., zielenienie n.

 czas. zielenić, zazielenić, zzielenieć, pozielenieć

 przym. zielnikowy, zielny, zielony, zielonkawy

 przysł. zielono, zielonkawo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) herbarium

 (1.2) herbarz

 (1.4) herbarium

Wiktionary


zielnikowy

przymiotnik od: zielnik


SJP.pl


zielność

zielny


SJP.pl

Patrz:

zielny

zielny

przymiotnik od: ziele


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) bot. dotyczący ziela

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W rzeczywistości populacje wielu gatunków roślin, zwłaszcza zielnych, charakteryzuje dwupoziomowa organizacja.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ziele n., zielnik m., zielarz m., zielarka ż., zielarstwo n., zioło n., zielone nmos./n.

Wiktionary


zielonagóra

Zielonagóra – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie szamotulskim, w gminie Obrzycko.

Miejscowość leży na prawym brzegu Warty, około 1 km od Obrzycka, faktycznie jest jego przedmieściem. Około 650 mieszkańców.

Do 2004 roku wieś nosiła nazwę Zielona Góra.

Teren działania sołectwa Zielonagóra obejmuje wieś: Zielonagóra, część wsi Zielonagóra – Borownik, przysiółek Obrzycko-Zamek i leśniczówki Chraplewo.

Wikipedia


zielonawobiały

biały o nieco zielonym odcieniu; zielonkawobiały


SJP.pl


zielonawoblady

blady o zielonawym odcieniu


SJP.pl


zielonawobrązowy

brązowy o odcieniu zielonkawym; zielonkawobrązowy


SJP.pl


zielonawobrunatny

brunatny o nieco zielonym odcieniu; zielonkawobrunatny


SJP.pl


zielonawobury

bury o zielonawym odcieniu


SJP.pl


zielonawoniebieski

niebieski o odcieniu zielonawym; zielonkawoniebieski


SJP.pl


zielonawosrebrzysty

srebrzysty o nieco zielonym odcieniu; zielonkawosrebrzysty


SJP.pl


zielonawoszary

szary o odcieniu zielonawym; zielonkawoszary


SJP.pl


zielonawożółtawy

nieco żółty o zielonawym odcieniu


SJP.pl


zielonawożółty

żółty o odcieniu zielonawym; zielonkawożółty


SJP.pl


zielonawy

zbliżony do zielonego, nie do końca zielony, prawie zielony; zielonkawy


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) w kolorze podobnym do zielonego

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʑɛlɔ̃ˈnavɨ, AS: źelõnavy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zielony n./mos./mrz., zieleń ż., zielenienie n.

 przym. zielony, zielonkawy

 przysł. zielonawo, zielonkawo, zielono

 czas. pozielenieć

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zielonkawy

Wiktionary


zielonczanin

mieszkaniec Zielonki (miasta w Polsce); zieleńczanin


SJP.pl


zielonczanka

mieszkanka Zielonki (miasta w Polsce); zieleńczanka


SJP.pl


zielone

potocznie:
1. ozdobne trawniki lub zielone gałązki używane do przystrajania wiązanek ciętych kwiatów;
2. jadalne, zielone części warzyw, np. natka pietruszki


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) światło sygnalizacyjne w kolorze zielonym

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (2.1) pot. dolary amerykańskie, przen. bogactwo, mnóstwo pieniędzy

 (2.2) slang. marihuana

forma przymiotnika.

 (3.1) n. lp. i nmos. lm. od: zielony

Wiktionary

Miejscowości i ich części w Polsce

Wg TERYT jest ich 8, w tym 6 podstawowych
  • Zielone – część wsi Julków w woj. lubelskim, w powiecie bialskim, w gminie Biała Podlaska
  • Zielone – osada w woj. lubelskim, w powiecie bialskim, w gminie Biała Podlaska
  • Zielone – część wsi Przewale w woj. lubelskim, w pow. tomaszowskim, w gminie Tyszowce
  • Zielone – wieś w woj. lubelskim, w pow. zamojskim, w gminie Krasnobród
  • Zielone – wieś w woj. łódzkim, w pow. rawskim, w gminie Rawa Mazowiecka
  • Zielone – kolonia w woj. podlaskim, w pow. augustowskim, w gminie Augustów
  • Zielone – osada leśna w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. kętrzyńskim, w gminie Barciany
  • Zielone – wieś w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. szczycieńskim, w gminie Świętajno

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Pamiętaj dziecino: przez pasy tylko na zielonym!

 (2.1) U „Maxima” w Gdyni znów cię widział ktoś. Sypał zielonymi mahoniowy gość.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʑɛˈlɔ̃nɛ, AS: źelõne

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zieleń ż., zielenina ż., zieloność ż., zielonka ż., ziele n., zielony mrz./mos.

 czas. zielenić ndk., zazielenić dk.

 przym. zielony, zielny, bezzieleniowy

 przysł. zielono

Wiktionary


zielonecki

Zielonka, Zielonki


SJP.pl

Patrz:

Zielonka, Zielonki

zieloneczka

zwójka zieloneczka – gatunek motyla z rodziny zwójkowatych


SJP.pl


zieloni

1. mający kolor świeżej trawy, szmaragdu, szmaragdowy;
2. o roślinach: taki, który nie osiągnął dojrzałości; niedojrzały;
3. o człowieku, kolorze jego skóry: chorobliwie blady, szarozielony;
4. przenośnie: niedoświadczony, nieobyty, początkujący


SJP.pl

  • Europejska Federacja Partii Zielonych – European Federation of Green Parties
  • Europejska Partia Zielonych – European Green Party
  • Federacja Młodych Zielonych Europejskich – Federation of Young European Greens
  • Inicjatywa dla Katalonii – Zieloni – Iniciativa per Catalunya Verds
  • Związek 90/Zieloni – Bündnis 90/Die Grünen, niemiecka partia polityczna
  • Zieloni Globalni – Global Greens
  • Grupa Zieloni w Parlamencie Europejskim – Greens/European Free Alliance Group in the European Parliament
  • Ruch Zieloni-Lewica (Islandia)
  • Ruch Islandzki – Żywa Ziemia
  • Zieloni (Austria)
  • Zieloni (Dania)
  • Zieloni (Francja)
  • Zieloni (Holandia)
  • Zieloni (Luksemburg)
  • Zieloni (Polska)
  • Zieloni (Portugalia)
  • Zieloni (Szwajcaria)
  • Zieloni (Tajwan)
  • Mianem „zielonych” określani są potocznie działacze i sympatycy organizacji ekologicznych.

Wikipedia


zieloniaczek

wąsik zieloniaczek - motyl z rodziny wąsikowatych


SJP.pl


zieloniutki

zdrobnienie od: zielony


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) zdrobn. od: zielony

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʑɛlɔ̃ˈɲutʲci, AS: źelõńutʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zielonka ż./mos., zieloność, zieleń

 przym. zieleniuchny, zieleniutki, zieloniuchny, zielony

 przysł. zielono

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zieleniutki

Wiktionary


zielonka

1. pasza z zielonych części roślin
2. gąska zielonka - kapeluszowy grzyb jadalny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. toponim, nazwa kilkudziesięciu miejscowości w Polsce;

Wiktionary

  • gąska zielonka (Tricholoma equestre syn. Tricholoma flavovirens) – jadalny grzyb
  • zielonka – rodzaj paszy dla zwierząt

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ʑɛˈlɔ̃nka, AS: źelõnka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zielonka ż., Zielonki nmos., zieloność ż., zieleń ż., zielenienie n., zazielenienie n., zielenina ż.

 czas. zielenić ndk., zazielenić dk.

 przym. zielony, zielonkawy, zieloniutki, zielonkowy, Zielonkowy

 przysł. zielono

Wiktionary


zielonkawobiały

biały o nieco zielonym odcieniu; zielonawobiały


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) biały o odcieniu zielonkawym

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Mamo, czy ślina wodnika jest zielonkawobiała?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʑɛlɔ̃ŋkavɔˈbʲjawɨ, AS: źelõŋkavobʹi ̯au̯y

Wiktionary


zielonkawobrązowy

brązowy o odcieniu zielonkawym; zielonawobrązowy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający kolor brązowy o odcieniu zielonkawym

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Poczekajmy jeszcze, owoce są dopiero zielonkawobrązowe.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʑɛlɔ̃ŋkavɔbrɔ̃w̃ˈzɔvɨ, AS: źelõŋkavobrõũ̯zovy

Wiktionary


zielonkawobrunatny

brunatny o nieco zielonym odcieniu; zielonawobrunatny


SJP.pl


zielonkawobłękitny

błękitny o zielonkawym odcieniu


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) błękitny o odcieniu zielonkawym

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przez dwie godziny kąpali się w tamtej zielonkawobłękitnej lagunie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʑɛlɔ̃ŋkavɔbwɛ̃ŋʲˈcitnɨ, AS: źelõŋkavobu̯ẽŋʹḱitny

Wiktionary


zielonkawoczarny

czarny o nieco zielonym odcieniu


SJP.pl


zielonkawoczerwony

czerwony o zielonkawym odcieniu


SJP.pl


zielonkawoniebieski

niebieski o odcieniu zielonkawym; zielonawoniebieski


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) niebieski o odcieniu zielonkawym

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Woda w górskim potoku była zielonkawoniebieska.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʑɛlɔ̃ŋkavɔ̃ɲɛˈbʲjɛsʲci, AS: źelõŋkavõńebʹi ̯esʹḱi

Wiktionary


zielonkaworóżowy

różowy o zielonkawym odcieniu


SJP.pl


zielonkaworudy

rudy o nieco zielonym odcieniu


SJP.pl


zielonkawość

zielonkawy


SJP.pl

Patrz:

zielonkawy

zielonkawosrebrzysty

srebrzysty o nieco zielonym odcieniu; zielonawosrebrzysty


SJP.pl


zielonkawoszary

szary o odcieniu zielonkawym; zielonawoszary


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) szary o odcieniu zielonkawym

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nie! Nie wypiję tej zielonkawoszarej brei.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʑɛlɔ̃ŋkavɔˈʃarɨ, AS: źelõŋkavošary

Wiktionary


zielonkawowłosy

zgrzytnica zielonkawowłosa - gatunek chrząszcza z rodziny kózkowatych


SJP.pl


zielonkawożółty

żółty o odcieniu zielonkawym; zielonawożółty


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający kolor żółty o odcieniu zielonkawym

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zielonkawożółte jajko na kilometr śmierdzi zbukiem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʑɛlɔ̃ŋkavɔˈʒuwtɨ, AS: źelõŋkavožuu̯ty

Wiktionary


zielonkawy

zbliżony do zielonego, nie do końca zielony, prawie zielony; zielonawy


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) w kolorze podobnym do zielonego, nie intensywnie zielony

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nocą na rozgwieżdżonym niebie pojawia się zielonkawa poświata zorzy polarnej.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʑɛlɔ̃ŋˈkavɨ, AS: źelõŋkavy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zieleń ż., zielenina ż., zielnik m., zielenienie n., zzielenienie n., Zielonka ż./mos.

 czas. zielenieć ndk., zzielenieć dk.

 przym. zielony, zielonawy

 przysł. zielonkawo, zielonawo, zielono

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zielonawy

Wiktionary


zielonki

1. pasza z zielonych części roślin
2. gąska zielonka - kapeluszowy grzyb jadalny


SJP.pl

W Polsce
  • Zielonki – część miasta Wiślica
  • Zielonki – część wsi Twardocice w woj. dolnośląskim, w pow. złotoryjskim, w gminie Pielgrzymka
  • Zielonki – wieś w woj. małopolskim, w pow. krakowskim, w gminie Zielonki
  • Zielonki – kolonia w woj. mazowieckim, w pow. przasnyskim, w gminie Krasne
  • Zielonki – osada w woj. mazowieckim, w powiecie warszawskim zachodnim, w gminie Stare Babice
  • Zielonki – osada w woj. pomorskim, w pow. sztumskim, w gminie Stary Targ
  • Zielonki – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. buskim, w gminie Solec-Zdrój
  • Zielonki – część wsi Szczerbaków w woj. świętokrzyskim, w pow. buskim, w gminie Wiślica
  • Zielonki – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. jędrzejowskim, w gminie Sędziszów
  • Zielonki – osada wsi Mzurowa w woj. świętokrzyskim, w pow. jędrzejowskim, w gminie Sobków
  • Zielonki – osada w woj. świętokrzyskim, w pow. kazimierskim, w gminie Czarnocin

Wikipedia


zielonkowatoniebieski

niebieski o zielonkawym odcieniu; zielonawoniebieski, zielonkawoniebieski


SJP.pl


zielonkowaty

regionalnie: lekko zielony, zielonkawy


SJP.pl


zielonkowice

Zielonkowice – wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie brzeskim, w gminie Grodków.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do ówczesnego województwa opolskiego.

Wikipedia


zielono

przysłówek sposobu

 (1.1) z użyciem zielonej barwy, z obecnością zieleni

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jeden z żartów mówi, że kiedy Kostarykanin chce cokolwiek sprzedać, najpierw maluje towar na zielono.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zieleń ż., zieloność ż., zielonkawość ż., zielenienie n., zzielenienie n., zazielenianie n., zazielenienie n., zielenica ż., zielenina ż., zielsko n., ziele n., zielonka ż., zielone nmos., zielarz mos., zielnik mrz., zielony n./mrz./mos.

 czas. zielenić ndk., zzielenieć dk., zazieleniać ndk., zazielenić dk.

 przym. zielony, zielonkawy, zieloniutki, zieleniutki, zielonawy

 przysł. zielonkawo, zieloniutko

Wiktionary


zielono-

temat słowotwórczy

 (1.1) pierwszy człon przymiotników złożonych wskazujący na zielony odcień barwy określonej przez drugi człon złożenia

 (1.2) pierwszy człon przymiotników złożonych wskazujący na zieloną barwę jednej lub wielu części wielobarwnej całości

 (1.3) pierwszy człon przymiotników złożonych wskazujący na zieloną barwę tego, co nazywa drugi, rzeczownikowy człon złożenia

 (1.4) pierwszy człon rzeczowników złożonych wskazujący na zielony kolor tego, co nazywa drugi człon złożenia

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) zielonobiały • zielonobrązowy • zielonobrunatny • zielonoczarny

 (1.2) zielono-niebieski • zielono-pomarańczowy • zielono-żółty

 (1.3) zielonooki • zielonowłosy

 (1.4) zielononóżka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zielony n./mos./mrz., zielenienie n., zieleń ż.

 przym. zielony

 przysł. zielono

 czas. pozielenieć

Wiktionary


zielono-biały

w części zielony, w części biały


SJP.pl


zielono-brązowy

w części zielony, w części brązowy; brązowo-zielony


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) mający dwa kolory: zielony i brązowy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wywiesili zielono-brązową flagę klubu.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) brązowo-zielony

Wiktionary


zielono-czarny

w części zielony, w części czarny; czarno-zielony


SJP.pl


zielono-czerwony

w części zielony, w części czerwony; czerwono-zielony


SJP.pl


zielono-fioletowy

w części zielony, w części fioletowy


SJP.pl


zielono-grafitowy

w części zielony, w części grafitowy


SJP.pl


zielono-niebieski

w części zielony, w części niebieski; niebiesko-zielony


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) mający dwa kolory: zielony i niebieski

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wśród zielono-niebieskich kulek trudno było wypatrzyć tę jedną całkowicie niebieską.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʑɛlɔ̃nɔ‿ɲɛˈbʲjɛsʲci, AS: źelõno‿ńebʹi ̯esʹḱi

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) niebiesko-zielony

Wiktionary


zielono-pomarańczowy

w części zielony, w części pomarańczowy


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) mający dwa kolory: zielony i pomarańczowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pomarańczowo-zielony

Wiktionary


zielono-żółty

w części zielony, w części żółty; żółto-zielony


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) mający dwa kolory: zielony i żółty

Wiktionary

Powiązane:

 przym. żółtozielony

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) żółto-zielony

Wiktionary


zielonobalonikowy

związany z Zielonym Balonikiem, krakowskim kabaretem literackim z lat 1905-12


SJP.pl


zielonobiały

biały o zielonym odcieniu


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) biały o odcieniu zielonym

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jest basen i firmowe parasole zielonobiałe, trawniki gładko wystrzyżone, pieczołowicie nawadniane.

 (1.1) Miąższ jest zielonobiały lub żółtobiały i ma przyjemny, delikatny, lekko słodki smak, podobny do orzechów włoskich.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) jasnozielony, bladozielony

Wiktionary


zielonobrązowo

przysłówek sposobu

 (1.1) z użyciem zielonobrązowej barwy; w zielonobrązowym kolorze, odcieniu

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zielonobrązowy

Wiktionary


zielonobrązowy

brązowy o odcieniu zielonym


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) brązowy o zielonym odcieniu

Wiktionary

Powiązane:

 przysł. zielonobrązowo

Wiktionary


zielonobrunatno

przysłówek sposobu

 (1.1) z użyciem zielonobrunatnej barwy; w zielonobrunatnym kolorze, odcieniu

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zielonobrunatny

Wiktionary


zielonobrunatny

brunatny o zielonym odcieniu


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) brunatny o zielonym odcieniu

Wiktionary

Powiązane:

 przysł. zielonobrunatno

Wiktionary


zielonoczarno

przysłówek sposobu

 (1.1) z użyciem zielonoczarnej barwy; w zielonoczarnym kolorze, odcieniu

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zielonoczarny

Wiktionary


zielonoczarny

czarny o zielonym odcieniu


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) czarny o zielonym odcieniu

Wiktionary

Powiązane:

 przysł. zielonoczarno

Wiktionary


zielonodzioby

tukan zielonodzioby - gatunek ptaka z rodziny tukanowatych


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który ma zielony dziób

Wiktionary


zielonogórski

Zielona Góra (miasto), Zielonogórskie (region)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) od Zielona Góra

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pod koniec ubiegłego roku zielonogórska firma Nowe Media zaprezentowała polską wersję niemieckiego programu MovieJack DVD Ripper.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʑɛlɔ̃nɔˈɡursʲci, AS: źelõnogursʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zielona Góra ż., zielonogórzanin m., zielonogórzanka ż.

Wiktionary


zielonogórskie

Zielona Góra (miasto), Zielonogórskie (region)


SJP.pl


zielonogórzanin

mieszkaniec Zielonej Góry


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Zielonej Góry

 (1.2) osoba pochodząca z Zielonej Góry, urodzona w Zielonej Górze

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʑɛlɔ̃nɔɡuˈʒãɲĩn, AS: źelõnogužãńĩn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zielona Góra ż.

:: fż. zielonogórzanka ż.

 przym. zielonogórski

Wiktionary


zielonogórzanka

mieszkanka Zielonej Góry


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Zielonej Góry

 (1.2) kobieta pochodząca z Zielonej Góry, urodzona w Zielonej Górze

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʑɛlɔ̃nɔɡuˈʒãnka, AS: źelõnogužãnka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zielona Góra ż.

:: fm. zielonogórzanin mos.

 przym. zielonogórski

Wiktionary


zielonogrzbiety

sikora zielonogrzbieta - azjatycki gatunek sikory


SJP.pl


zielonogłowy

1. mający zieloną głowę;
2. wilga zielonogłowa - gatunek ptaka z rodziny wilgowatych;
3. podgorzałka zielonogłowa - gatunek ptaka z rodziny kaczkowatych


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) taki, który ma zieloną głowę

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zajęli się wszyscy trzej sprawianiem ryby i tęgo się zmachali, gdy wreszcie ukazał się Pantera, niosąc w ręku przepysznego zielonogłowego kaczora.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʑɛlɔ̃nɔˈɡwɔvɨ, AS: źelõnogu̯ovy

Wiktionary


zielonokory

przymiotnik

 (1.1) bot. mający zieloną korę

Wiktionary


zielonokwiatowy

przymiotnik

 (1.1) bot. posiadający zielone kwiaty

Wiktionary


zielonolicy

treron zielonolicy, kormoran zielonolicy - gatunki ptaków


SJP.pl


zielonolistny

mający zielone liście


SJP.pl


zielononiebieski

niebieski o zielonym odcieniu


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) mający kolor niebieski o odcieniu zielonym

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zielononiebieskiej landrynki jeszcze nie widzieliście, czy co?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʑɛlɔ̃nɔ̃ɲɛˈbʲjɛsʲci, AS: źelõnõńebʹi ̯esʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 przysł. zielononiebiesko

Wiktionary


zielononiebiesko

przysłówek sposobu

 (1.1) z użyciem zielononiebieskiej barwy; w zielononiebieskim kolorze, odcieniu

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zielononiebieski

Wiktionary


zielononóżka

kura rasy wyhodowanej w Polsce, charakteryzująca się zielonym kolorem nóg


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zootechn. rasa kur przyzagrodowych, o białym lub szarym upierzeniu, szarozielonych nogach i krótkim, lekko zagiętym dziobem w tym samym kolorze;

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jaja zielononóżek są prawie czterokrotnie droższe od zwykłych jaj.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʑɛlɔ̃nɔ̃ˈnuʃka, AS: źelõnõnuška

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zielononogi

Wiktionary


zielonoogonowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) taki, który ma zielony ogon

Wiktionary


zielonooki

mający oczy koloru zielonego


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) książk. taki, który ma zielone oczy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Panno pszeniczna, zielonooka, • Nachyl się nad moim życiem, • Panno o włosach sypkich jak piasek, • Pozwól się sobą zachwycić.

 (1.1) Tylko mgławice nad nurtem Narewu skłębiły się gęściej i ukryły w swej płachcie bladolice boginki, zielonookie rusałki-wodnice, topielice upiorne, unoszone wartem bieżnym, rogany-latawice, na pruską Szatrię dążące. sic.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʑɛlɔ̃nɔˈːci, AS: źelõn•oḱi

Wiktionary


zielonooliwkowy

oliwkowy o zielonym odcieniu


SJP.pl


zielonopióry

przymiotnik

 (1.1) taki, który ma zielone pióra, upierzenie

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʑɛlɔ̃nɔˈpʲjurɨ, AS: źelõnopʹi ̯ury

Wiktionary


zielonoplamkowy

turkaweczka zielonoplamkowa - gatunek ptaka z rodziny gołębiowatych


SJP.pl


zielonoprzylądkowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Wyspami Zielonego Przylądka lub Republiką Zielonego Przylądka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Przylądek Zielony mrz.

Wiktionary


zielonorudy

rudy o zielonym odcieniu


SJP.pl


zielonorzytny

afrykanka zielonorzytna, wróbliczka zielonorzytna - gatunki ptaków


SJP.pl


zieloność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest zielone; cecha tych, którzy są zieloni

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zielone n./nmos., zielnik mrz., zieleń ż., zielenina ż., zielenienie n., Zielonka ż.

 przym. zielony, zieleniutki

 przysł. zielono

 czas. pozielenieć

Wiktionary


zielonosiwy

1. siwy o zielonym odcieniu;
2. dzięcioł zielonosiwy - gatunek ptaka z rodziny dzięciołowatych;
3. kotawiec zielonosiwy - gatunek ssaka naczelnego z podrodziny koczkodanów; koczkodan zielony, koczkodan zielonosiwy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) siwy z zielonym odcieniem

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zielono-siwy

Wiktionary


zielonoskrzydły

gruchacz zielonoskrzydły, ara zielonoskrzydła - gatunki ptaków


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) taki, który ma zielone skrzydła

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʑɛlɔ̃nɔˈskʃɨdwɨ, AS: źelõnoskšydu̯y

Wiktionary


zielonostalowy

stalowy (szaroniebieski) o zielonym odcieniu


SJP.pl


zielonosterny

olśniak zielonosterny, paziak zielonosterny - gatunki ptaków


SJP.pl


zielonostocki

przymiotnik od: Zielony Stok (nazwa kilku osiedli w Polsce)


SJP.pl


zielonoświątkowiec

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) rel. wierny należący do wspólnoty pentekostalnej

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W sąsiedniej gminie pozwolono zielonoświątkowcom na wzniesienie domu modlitwy.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zielone Świątki lm nm.

 przym. zielonoświątkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pentekostalista

Wiktionary


zielonoświątkowy

związany z Zielonymi Świątkami - świętem zesłania Ducha Świętego w Kościele rzymskokatolickim


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) pot. rel. związany z Zielonymi Świątkami, dotyczący Zielonych Świątek

 (1.2) rel. związany z zielonoświątkowcami, dotyczący zielonoświątkowców

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zielone Świątki lm nm., zielonoświątkowiec mos.

Wiktionary


zielonoszary

szary o zielonym odcieniu


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) koloru szarego o odcieniu zielonym

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zasadniczo pruski mundur piechoty był zielonoszary, o różnym stopniu sprania.

 (1.1) Nad czerwonymi trybunami widać było zielonoszare zbocza okolicznych wzgórz z budynkami różnej wielkości, nad którymi górował dziewięciopiętrowy blok.

Wiktionary


zielonówek

Zielonówek – osada w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie oleckim, w gminie Olecko.

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa suwalskiego.

Wikipedia


zielonowo

Miejscowości w Polsce i ich części
  • Zielonowo – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. nakielskim, w gminie Szubin
  • Zielonowo – osada leśna w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. nakielskim, w gminie Szubin
  • Zielonowo – wieś w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. olsztyńskim, w gminie Stawiguda
  • Zielonowo – zniesiona część wsi Lubasz w woj. wielkopolskim, w powiecie czarnkowsko-trzcianeckim, w gminie Lubasz
  • Zielonowo – wieś w woj. wielkopolskim, w powiecie czarnkowsko-trzcianeckim, w gminie Wieleń
  • Zielonowo – osada w woj. zachodniopomorskim, w pow. szczecineckim, w gminie Szczecinek

Wikipedia


zielonowłosy

mający zielone włosy


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) rzad. taki, który ma zielone włosy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) O szalony! gdzie on goni, • Tam od ostrych słońca grotów • Głowy jego nie ochroni • Ni palma zielonowłosa, • Ni białe łono namiotów, • Tam jeden namiot – niebiosa.

 (1.1) Bycie zielonowłosym potworem zupełnie jej nie odpowiadało.

Wiktionary


zielonożółty

żółty o zielonym odcieniu


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) mający kolor żółty o odcieniu zielonym

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Odpadki wrzuć do zielonożółtego pojemnika pod zlewozmywakiem!

Wiktionary

Powiązane:

 przym. żółtozielony

Wiktionary


zielonozłotawy

nieco złoty o zielonym odcieniu


SJP.pl


zielonozłoty

złoty o odcieniu zielonym


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) zielony o złotym połysku

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Drzewa się zakolebały bez szumu, sypiąc na jej jasną głowę ulewę migotliwych brzasków i cieniów, kieby ten deszcz zielonozłoty.

 (1.1) Zaświtał nieśmiało, bladym, zielonozłotym promieniem na szarym, zimnym obłoku.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʑɛlɔ̃nɔˈzwɔtɨ, AS: źelõnozu̯oty

Wiktionary

Powiązane:

 przym. złotozielony, zielono-złoty, złoto-zielony

Wiktionary


zielonucha

zielonucha kształtna - gatunek muchówki z rodziny lwinkowatych; zielenucha kształtna


SJP.pl


zielony

1. mający kolor świeżej trawy, szmaragdu, szmaragdowy;
2. o roślinach: taki, który nie osiągnął dojrzałości; niedojrzały;
3. o człowieku, kolorze jego skóry: chorobliwie blady, szarozielony;
4. przenośnie: niedoświadczony, nieobyty, początkujący


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający kolor czwartego pasma tęczy, taki jak kolor świeżej trawy, szmaragdu, malachitu itp.; mający kolor pochodny, powstały ze zmieszania kolorów podstawowych: żółtego i niebieskiego;

 (1.2) o roślinach, owocach: taki, który nie osiągnął dojrzałości, będący w stadium poprzedzającym dojrzałość; niedojrzały

 (1.3) pot. o barwie cery: blady z zielonkawym lub brunatnoszarym odcieniem, chorobliwie blady; szary, ziemisty

 (1.4) pot. mający szary, ziemisty kolor cery

 (1.5) lekcew. pot. przen. niedoświadczony, niewyrobiony, niemający rozeznania w jakiejś dziedzinie, zwykle młody

 (1.6) lekcew. pot. przen. niemający wiedzy na jakiś temat, zwykle młody

 (1.7) neol. ekol. ekologiczny, odnawialny

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) pot. człowiek związany z ekologią; działacz na rzecz ochrony środowiska naturalnego

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (3.1) pot. zob. dolar.

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (4.1) zob. zielone.

Wiktionary

Barwa zielona (zieleń) – jedna z addytywnych barw podstawowych. W subtraktywnym modelu barw stanowi połączenie barwy żółtej z barwą niebieską. Na kole barw dopełnia kolor karmazynowy, jest barwą powszechnie spotykaną w naturze. Rośliny są zielone, ponieważ zawierają chlorofile a i b, mające wysoką absorpcję w czerwonej i niebieskiej części widma światła widzialnego, a niską absorpcję w zielonej części spektrum (długość fali elektromagnetycznej 487–570 nm).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Liście drzew są zielone, bo zawierają chlorofil.

 (1.2) Te śliwki są jeszcze zielone, nie jedz ich.

 (1.5) Jeśli chodzi o komputery, to jestem zielony; musisz mi pomóc.

 (2.1) Pech chciał, że za każdym razem miejsce i plan budowy banku wywołują protesty zielonych i mieszkańców osiedli Kalisza.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʑɛˈlɔ̃nɨ, AS: źelõny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zielone nmos./n., ziele n., zielsko n., zioło n., zieleń ż., zieleniec mrz., zielonka ż., zielenica ż., zielenina ż., zielenizna ż., zieleniatka ż., zieleniak m., zieloność ż., zielnik ż., Zieleniec m., Zielona ż., Zielone, Zielonki nmos., Zieloni nmos., zielarz mos., zielarka ż., zieleniarstwo n., zielnictwo n.

 przym. zielonawy, zielonkawy, zielenisty, zielny

:: zdrobn. zieloniutki, zieloniuchny, zieleniutki, zieleniuchny

 przysł. zielono, zielonkawo, zieleniście

 czas. zielenić ndk., zielenić się ndk., zazielenić dk., zielenieć ndk., zazielenieć dk., pozielenieć dk., zzielenieć dk.

 temsłow. zielono-

 skr. ziel.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zdrobn. zieloniutki, zieloniuchny, zieleniutki, zieleniuchny; rzad. zielenisty

 (1.2) niedojrzały

 (1.5) niedoświadczony

 (1.6) niedokształcony

 (3.1) dolar

Wiktionary


zielska

roślina rosnąca dziko przy drogach lub wśród upraw, wpływająca niekorzystnie na rozwój roślin uprawnych; chwast


SJP.pl


zielski

nazwisko


SJP.pl


zielsko

roślina rosnąca dziko przy drogach lub wśród upraw, wpływająca niekorzystnie na rozwój roślin uprawnych; chwast


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) pot. roślina dziko rosnąca lub zbiorowisko takich roślin

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ziele n., zielenina ż., zioło n.

:: zdrobn. ziółko n.

 przym. zielony, zielny

 przysł. zielono

 czas. pozielenieć

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) chwast

Wiktionary


ziemacki

nazwisko


SJP.pl


ziemak

nazwisko


SJP.pl


ziemba

nazwisko


SJP.pl

Ziemba:

  • Antoni Ziemba (* 1960), polski historyk sztuki, specjalista w zakresie nowożytnej sztuki europejskiej
  • Bonawentura Józef Ziemba (1935 - 2006), polski działacz katolicki, urzędnik państwowy
  • Hanna Maria Świda-Ziemba (* 1930), polska socjolog, profesor, nauczyciel akademicki, działaczka opozycji
  • Jan Ziemba, ujednoznacznienie
  • Józef Ziemba, ujednoznacznienie
  • Maria Łucka, née Ziemba (1905 - 1996), polska uczona, sadownik
  • Stanisław Ziemba (1908 - 1972), polski dziennikarz i działacz państwowy
  • Stefan Ziemba (1907 - 1994), polski mechanik i specjalista budowy maszyn, członek rzeczywisty Polskiej Akademii Nauk
  • Wojciech Ziemba (* 1941), polski biskup rzymskokatolicki, biskup diecezjalny ełcki w latach 1992–2000, arcybiskup metropolita białostocki w latach 2000–2006, arcybiskup metropolita warmiński w latach 2006–2016

Wikipedia


ziembicki

nazwisko


SJP.pl


ziembiewicz

nazwisko


SJP.pl

Zenon Ziembiewicz – postać fikcyjna, główny bohater powieści Granica Zofii Nałkowskiej, jej dwóch ekranizacji filmowych i licznych adaptacji teatralnych.

Na początku powieści jest studentem, który z czasem robiąc karierę polityczną zostaje prezydentem miasta. W życiu prywatnym wdaje się w nieszczęśliwy układ miłosny – poza małżeństwem z Elżbietą ma kochankę Justynę Bogutównę. Ta, po zajściu w ciążę, dokonuje aborcji, przez co popada w melancholię. Ostatecznie doprowadza to do tragicznego zakończenia – Justyna oblewa kochanka żrącym kwasem oślepiając go, w następstwie czego Ziembiewicz popełnia samobójstwo.

Wikipedia


ziembiński

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Jan Ziembiński (1924–1988) – prawnik
  • Kazimierz Ziembiński – ujednoznacznienie
  • Krzysztof Ziembiński (1935–2009) – reżyser, aktor, syn Zbigniewa
  • Marian Ziembiński (1928–2017) – szachista
  • Włodzisław Ziembiński (1892–1966) – aktor
  • Wojciech Ziembiński (1925–2001) – dziennikarz, działacz społeczny i katolicki
  • Zbigniew Ziembiński (1908–1978) – reżyser, aktor, ojciec Krzysztofa
  • Zygmunt Ziembiński (1920–1996) – prawnik

Wikipedia


ziemblice

Ziemblice – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie staszowskim, w gminie Staszów.

Wikipedia


ziembowicz

nazwisko


SJP.pl


ziemczonek

nazwisko


SJP.pl


ziemia

1. kula ziemska;
2. wierzchnia warstwa skorupy ziemskiej, grunt, gleba;
3. gospodarstwo rolne, pole, rola;
4. to, po czym się poruszają ludzie, zwierzęta, pojazdy; grunt, jego powierzchnia;
5. potocznie: podłoga;
6. podniośle: kraj;
7. ląd (w odróżnieniu od mórz, oceanów);
8. książkowo: obszar, kraina;
9. w dawnej Polsce: jednostka administracyjna


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) astr. trzecia pod względem oddalenia od Słońca planeta Układu Słonecznego;

 (1.2) mitgr. rzad. zob. Gaja.

 (1.3) mitrzym. rzad. zob. Terra, Tellus.

Wiktionary

Ziemia (łac. Terra, Tellus; gr. Γαῖα, trb. Gaja) – trzecia, licząc od Słońca, oraz piąta pod względem wielkości planeta Układu Słonecznego. Pod względem średnicy, masy i gęstości jest to największa planeta skalista Układu Słonecznego. Planeta uformowała się około 4,54 mld lat temu.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Stwierdzenie, że Ziemia jest jedną z planetaanet obiegających Słońce, było odkryciem Mikołaja Kopernika.

 (1.1) Ruch obrotowy Ziemi powoduje zjawisko dnia i nocy, a ruch obiegowy Ziemi wokół Słońca wywołuje pory roku.

 (1.1) Ziemię obiegają liczne satelity sztuczne i jeden satelita naturalny, zwany Księżycem.

 (1.1) Do najważniejszych nauk o Ziemi należą: geografia, geologia, geofizyka i geodezja.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʑɛ̃mʲja, AS: źmʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ziemiaństwo n., ziemia ż., Ziemianin mos., Ziemianka ż., ziemiańskość ż., ziemianka ż., ziemianin mos.

 przym. ziemski

 przysł. ziemiańsko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) glob, kula ziemska, świat; peryfr. książk. błękitna planeta, Błękitna Planeta; symbol. 🜨

 (1.2) Gaja

 (1.3) Terra, Tellus

Wiktionary


ziemian

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) daw. chem. tellur

forma rzeczownika.

 (2.1) D. i B. lm. od: ziemianin

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ziemian [...] w naturze znajduje się w połączeniu z żelazem, złotem, srebrem, siarką, ołowiem i miedzią.

Wiktionary


ziemianin

1. właściciel majątku ziemskiego; dziedzic, obszarnik, agrariusz;
2. mieszkaniec Ziemi (w opozycji do niebian)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Ziemi

Wiktionary

  • ziemianin – przedstawiciel ziemiaństwa
  • Ziemianin – w literaturze science-fiction określenie człowieka w kontekście kontaktu z Obcymi

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Kim są kosmici i jakie są ich plany względem Ziemi i Ziemian?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʑɛ̃ˈmʲjä̃ɲĩn, AS: źẽmʹi ̯ä̃ńĩn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Ziemia ż., ziemia ż., ziemianin mos., ziemianka ż., ziemiaństwo n., ziemiańskość ż., ziemiankowość ż., ziemskość ż., ziemianka ż., ziemiórka ż., ziemistość ż., pozaziemskość ż.

:: fż. Ziemianka ż.

 przym. ziemski, ziemiański, ziemiankowy, pozaziemski, ziemny, ziemisty, okołoziemski, nieziemski, śródziemny

 przysł. ziemiańsko, ziemiście, nieziemsko

Wiktionary


ziemianka

1. mieszkanka Ziemi (w opozycji do niebianek);
2. właścicielka lub żona właściciela posiadłości ziemskiej;
3. wykopane w ziemi pomieszczenie do przechowywania jedzenia;
4. prymitywny schron wybudowany w ziemi


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Ziemi

Wiktionary

Ziemianka – prymitywne schronienie wykopane w ziemi, przeważnie przykryte gałęziami i poszyciem leśnym lub odchodami zwierzęcymi w formie stałej, niekiedy wyposażone w piec gliniany.

Używane były między innymi przez plemiona germańskie i słowiańskie, przetrwały po dziś dzień na całym świecie jako przechowalnia pożywienia w okresie zimowym, schronienia myśliwskie, a nawet jako mieszkanie dla ludzi.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ʑɛ̃ˈmʲjãnka, AS: źẽmʹi ̯ãnka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ziemianka ż., Ziemia ż., ziemia ż., ziemsko n., ziemniak mrz., ziemniaczek mrz., ziemskość ż., przyziemie n.

:: fm. Ziemianin mos.

 przym. ziemski, ziemny, przyziemny

 przysł. przyziemnie, ziemiańsko

Wiktionary


ziemiankowy

przymiotnik od: ziemianka


SJP.pl


ziemiański

nazwisko


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) hist. związany z ziemiaństwem, ziemian, dotyczący ziemiaństwa

Wiktionary

Osoby o tym nazwisku:

  • Andrzej Ziemiański – polski pisarz science fiction i fantasy
  • Józef Ziemiański – polski wojskowy
  • Stanisław Ziemiański – katolicki filozof, teolog, twórca pieśni religijnych
  • Wojciech Ziemiański – polski aktor

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. ziemiańskość ż., Ziemianin mos., ziemiaństwo n., ziemianin mos., ziemianka ż.

 przym. ziemny, ziemski

 przysł. ziemiańsko

Wiktionary


ziemiańsko

przysłówek

 (1.1) właściwie dla ziemiaństwa, w sposób ziemiański

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Ziemia ż., ziemia ż., ziemianin mos., Ziemianin mos., Ziemianka ż., ziemianka ż., ziemiańskość ż., ziemiankowość ż., ziemiaństwo n.

 przym. ziemski, ziemiański, ziemiankowy

Wiktionary


ziemiańskość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) rzad. cecha tego, co ziemiańskie

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ziemia ż., Ziemia ż., ziemianin mos., Ziemianin mos., ziemianka ż., Ziemianka ż., ziemiankowość ż., ziemiaństwo n.

 przym. ziemski, ziemiański, ziemiankowy

 przysł. ziemiańsko

Wiktionary


ziemiaństwo

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) socjol. warstwa społeczna, obywatele ziemscy;

 (1.2) daw. praca na roli, gospodarowanie na wsi

Wiktionary

Ziemiaństwo (również ziemianie, posiadacze ziemscy, posiedziciele ziemscy, obywatele ziemscy) – grupa społeczna i kategoria wytwórców. Właściciele, dzierżawcy i administratorzy większej własności ziemskiej.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Obecnie ziemiaństwo jest bardzo silną warstwą społeczną w Wielkiej Brytanii oraz w znacznym stopniu w Europie Zachodniej.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Ziemia ż., ziemia ż., ziemianin mos., Ziemianin mos., Ziemianka ż., ziemianka ż., ziemiańskość ż., ziemiankowość ż.

 przym. ziemski, ziemiański, ziemiankowy, ziemny

 przysł. ziemiańsko

Wiktionary


ziemiec

nazwisko


SJP.pl


ziemięcice

Ziemięcice (niem. Ziemientzitz, 1935–1945 Ackerfelde O.S.) – wieś w Polsce, położona w województwie śląskim, w powiecie tarnogórskim, w gminie Zbrosławice.

Wikipedia


ziemięcin

3 miejscowości w Polsce:

  • Ziemięcin – wieś w woj. łódzkim, w pow. sieradzkim, w gminie Goszczanów
  • Ziemięcin – wieś w woj. mazowieckim, w pow. grójeckim, w gminie Błędów
  • Ziemięcin – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. konińskim, w gminie Wierzbinek

Wikipedia


ziemiełowice

Ziemiełowice (niem. Simmelwitz) – wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie namysłowskim, w gminie Namysłów.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do ówczesnego województwa opolskiego.

Wikipedia


ziemik

rodzaj pluskwiaków z rodziny ziemikowatych


SJP.pl


ziemikowate

o cechach ziemikowatych (rodzina owadów)


SJP.pl

Ziemikowate (Cydnidae) – rodzina owadów z podrzędu pluskwiaków różnoskrzydłych i nadrodziny tarczówek (Pentatomoidea).

Wikipedia


ziemikowaty

o cechach ziemikowatych (rodzina owadów)


SJP.pl


zieminek

gatunek wija z gromady pareczników


SJP.pl

Zieminek (Geophilus electricus) – gatunek parecznika z rzędu zieminkokształtnych i rodziny zieminkowatych.

Gatunek ten został opisany w 1758 roku przez Karola Linneusza w 10. wydaniu Systema Naturae pod nazwą Scolopendra electrica.

Wikipedia


ziemiński

nazwisko


SJP.pl

  • Adam Ziemiński (ur. 1956) – polski mechanik i polityk, poseł na Sejm RP I kadencji
  • Adam Ziemiński (ur. 1965) – polski trener koszykarski
  • Ireneusz Ziemiński (ur. 1965) – polski filozof
  • Kacper Ziemiński (ur. 1990) – polski żeglarz
  • Wiktor Ziemiński (1907-1970) – polski generał
  • Władysław Ziemiński (1865-po 1939) – polski inżynier, urzędnik, minister robót publicznych

Wikipedia


ziemiojad

rodzaj ryb słodkowodnych z rodziny pielęgnicowatych


SJP.pl


ziemiopis

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) daw. dzieło z dziedziny geografii, zwłaszcza mapa

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) daw. geograf

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ziemiopisarz m., ziemiopismo n.

Wiktionary


ziemiopisarz

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) daw. geograf

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ziemiopis m., ziemiopismo n.

Wiktionary


ziemiopismo

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) daw. geografia (nauka)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ziemiopis m., ziemiopisarz m.

Wiktionary


ziemiopodobny

1. przypominający ziemię (glebę);
2. przypominający Ziemię (planetę)


SJP.pl


ziemiopłaz

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) daw. pojedyncze lądowe zwierzę pełzające

 (1.2) daw. wszelkie lądowe zwierzę pełzające (jako ogół bądź grupa)

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Tak wyborne porównanie, że zdaje się, iż widzę chwiejąca się płytę, pod marzącą głową, i rozgniecione ukryte ziemiopłazy pod głazem.

 (1.2) A za wszystkich zwierząt wszelkiego ciała po dwojgu wwiedziesz do korabia, aby zostały żywe z tobą, samca i samicę; i z ptaków według rodzajów ich; i z bydła według rodzajów ich; i ze wszelkiego ziemiopłazu według rodzaju ich; z każdego rodzaju wnijdą po dwojgu z tobą, aby żyć mogły.

Wiktionary


ziemiórka

ziemiórka pleniówka - muchówka z rodziny bedliszek


SJP.pl


ziemiórkowate

o cechach ziemiórkowatych (rodzina muchówek)


SJP.pl

Ziemiórkowate (Sciaridae syn. Lycoriidae) – rodzina muchówek licząca na świecie około 2000 gatunków.

Wikipedia


ziemiórkowaty

o cechach ziemiórkowatych (rodzina muchówek)


SJP.pl


ziemiorodztwo

dawniej: budowa geologiczna, struktura i skład mineralny danego terenu; geologia


SJP.pl


ziemistoblady

blady z ziemistym odcieniem


SJP.pl


ziemistoszary

1. szary o ziemistym odcieniu;
2. o cerze: blady o szarym odcieniu


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) koloru szarego o odcieniu ziemistym

Wiktionary


ziemisty

1. przypominający barwą ziemię;
2. rzadkie: zawierający ziemię, zrobiony z ziemi; ziemny


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) przypominający swym kolorem ziemię; szary z odcieniem brunatnym lub czarnym

 (1.2) o cerze: blady z brunatnoszarym lub zielonkawym odcieniem

 (1.3) o człowieku: mający ziemistą (1.2) cerę

przymiotnik relacyjny

 (2.1) rzad. zawierający ziemię, zrobiony, usypany, ubity z ziemi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Ziemianin mos., ziemia ż., ziemistość ż.

 przysł. ziemisto

 przym. ziemny, ziemski

Wiktionary


ziemkiewicz

nazwisko


SJP.pl

  • Elżbieta Jezierska-Ziemkiewicz – polska programistka
  • Paulina Braiter-Ziemkiewicz (ur. 1968) – polska tłumaczka z języka angielskiego
  • Paweł Ziemkiewicz (ur. 1961) – polski biolog, tłumacz, krytyk filmowy, publicysta
  • Rafał A. Ziemkiewicz (ur. 1964) – polski dziennikarz, publicysta

Wikipedia


ziemlin

Ziemlin – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie gostyńskim, w gminie Krobia.

W okresie Wielkiego Księstwa Poznańskiego (1815-1848) miejscowość należała do wsi większych w ówczesnym pruskim powiecie Kröben (krobskim) w rejencji poznańskiej. Ziemlin należał do okręgu krobskiego tego powiatu i stanowił odrębny majątek, którego właścicielem był wówczas (1846) Leopold Unruh. Według spisu urzędowego z 1837 roku wieś liczyła 192 mieszkańców, którzy zamieszkiwali 25 dymów (domostw).

Wikipedia


ziemniaczak

1. zmienik ziemniaczak - drobny owad z rzędu pluskwiaków;
2. niszczyk ziemniaczak - gatunek nicienia z rzędu węgorków


SJP.pl


ziemniaczanka

rodzaj zupy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kraków. kulin. zupa ziemniaczana

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na obiad zjemy ziemniaczankę z chlebem.

 (1.1) Najadłeś się choć trochę tą ziemniaczanką?

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ziemniak m., ziemniaczek m.

 przym. ziemniaczany

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kartoflanka; gw-pl|Śląsk Cieszyński|ziymnioczónka.

Wiktionary


ziemniaczany

przymiotnik

 (1.1) dotyczący ziemniaków (rośliny i bulwy), związany z ziemniakami

 (1.2) przyrządzony, zrobiony z ziemniaków, z dodatkiem ziemniaków

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wyjdą znów szkodniki znane / niszczyć pola ziemniaczane, / a i wróg jest zawsze gotów / zrzucać stonki z samolotów.

 (1.2) – Wyobraźcie sobie, że ambasador był zachwycony – perorował Roszko. – Zjedliśmy wyborną zupę ziemniaczaną, potem był bryzol z pieczarkami, kompot, kilka butelek wina, szarlotka.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʑɛ̃mʲɲaˈt͡ʃãnɨ, AS: źmʹńačãny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ziemia ż., ziemniak m., ziemniaczek m., ziemianka ż., ziemniaczanka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kartoflany

 (1.2) kartoflany

Wiktionary


ziemniaczarnia

pomieszczenie do przechowywania ziemniaków


SJP.pl


ziemniaczek

zdrobnienie od: ziemniak


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od: ziemniak

 (1.2) mały ziemniak

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wnusiu, weź sobie jeszcze ziemniaczków.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ziemniak m., ziemianka ż., ziemniaczanka ż., Ziemianka ż.

 przym. ziemniaczany

Wiktionary


ziemniaczysko

1. zgrubienie od: ziemniak;
2. pole, gdzie rosną ziemniaki;
3. pole po zebraniu rosnących na nim ziemniaków


SJP.pl

Pole – obszar ziemi przeznaczony pod uprawę roślin, najczęściej obsiany lub obsadzony jedną rośliną, np. żytem, kukurydzą, ziemniakami. Pole jest sztucznym agroekosystemem kształtującym krajobraz rolniczy. Pole w płodozmianie przeznaczone pod jakąkolwiek roślinę nazywa się stanowiskiem.

Wikipedia


ziemniak

1. powszechnie uprawiana roślina z rodziny psiankowatych, o jadalnych bulwach rosnących pod ziemią, pochodząca z terenów południowych Andów;
2. bulwa tej rośliny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy lub męskorzeczowy

 (1.1) bot. nazwa systematyczna|Solanum tuberosum|L.|ref=tak., roślina z rodziny psiankowatych, o jadalnych bulwach;

 (1.2) spoż. warzywo z bulwy ziemniaka (1.1)

 (1.3) kulin. potrawa z ziemniaków (1.2)

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Na kilku hektarach pola rosną ziemniaki.

 (1.2) Karina obiera ziemniaki, a Jan leży i ogląda telewizję.

 (1.2) Kup ziemniaki do zupy.

 (1.3) Na obiad zjadłem kotlet schabowy z ziemniakami i kapustą kiszoną.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʑɛ̃mʲɲak, AS: źmʹńak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ziemia ż., ziemniaczanka ż., Ziemianka ż., ziemianka ż.

:: zdrobn. ziemniaczek m.

 przym. ziemniaczany, ziemny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) psianka ziemniak, kartofel

 (1.2) kartofel

:: daw. bałaban, bulba, bandz, pszonka, daw. kartofla

Wiktionary


ziemniakowy

ziemniak


SJP.pl

Patrz:

ziemniak

ziemniara

roślina warzywna z rodziny selerowatych (baldaszkowatych), o grubym, jadalnym korzeniu i liściach podobnych do pietruszki, pochodząca z Ameryki Południowej


SJP.pl

Wikipedia


ziemnicki

nazwisko


SJP.pl


ziemnokraska

ziemnokraska łuskowana, ziemnokraska obrożna - gatunki ptaków z rzędu kraskowych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ornit. ptak z rodziny nazwa systematyczna|Brachypteraciidae|ref=tak.;

Wiktionary


ziemnopączkowe

grupa roślin posiadających pączki odnawiające, które spędzają niekorzystny dla wegetacji okres roku w organach podziemnych; geofity


SJP.pl

Geofity, rośliny ziemnopączkowe – jedna z form życiowych roślin. Obejmuje byliny posiadające pączki odnawiające, które spędzają niekorzystny dla wegetacji okres roku w organach podziemnych – bulwach, kłączach i cebulach. Geofity są jedną z grup kryptofitów.

Wikipedia


ziemnopączkowy

rośliny ziemnopączkowe - grupa roślin posiadających pączki odnawiające, które spędzają niekorzystny dla wegetacji okres roku w organach podziemnych; geofity


SJP.pl


ziemnowodne

zwierzęta ziemnowodne


SJP.pl


ziemnowodny

przymiotnik

 (1.1) przystosowany do życia zarówno w środowisku wodnym jak i lądowym

 (1.2) występujący lub dziejący się zarówno w wodzie i na lądzie

 (1.3) daw. po części lądowy, po części wodny

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Żółw prowadzi ziemnowodny tryb życia.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wodno-lądowy

Wiktionary


ziemnozwrotny

lejkówka ziemnozwrotna - gatunek grzybów z rodziny gąskowatych


SJP.pl


ziemny

dotyczący ziemi


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z ziemią, glebą

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Do robót ziemnych związanych ze wznoszeniem budynku należą między innymi wykopy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʑɛ̃mnɨ, AS: źmny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Ziemianin mos., ziemia ż., Ziemianka ż., ziemniak mrz., ziemianin m., ziemianka ż., ziemiaństwo n.

 przym. ziemski, ziemiański, ziemisty, naziemny, przyziemny

Wiktionary


ziemowit

imię męskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;

Wiktionary

  • Siemowit – książę Polan
  • Ziemowit – imię
  • Ziemowit – kopalnia
  • Ziemowit Brodzikowski – muzyk, wraz z Mieszkiem Sibilskim współtworzący zespół muzyczny Grupa Operacyjna

Podobne

  • zimowit jesienny – często mylnie nazywany ziemowitem, gatunek rośliny (Colchicum autumnale)

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ziemowit obchodzi imieniny 19 października.

 (1.1) Po śmierci swej pierwszej żony pojął Ziemowit drugą, córkę Władysława, księcia ziembickiego, z dworu Karola, króla czeskiego a cesarza rzymskiego, niewiastę nader pięknego oblicza i powabnego ciała, z której spłodził trzech synów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʑɛ̃ˈmɔvʲit, AS: źẽmovʹit

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Siemowit m.

:: zdrobn. Ziemek m., Ziemuś m.

 przym. Ziemowitowy, Siemowitowy, Ziemkowy

Wiktionary


ziemowitostwo

Ziemowit z małżonką; Ziemowitowie


SJP.pl


ziemowitowie

Ziemowit z małżonką; Ziemowitostwo


SJP.pl


ziemowitowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Ziemowita lub z nim związany


SJP.pl


ziemski

1. dotyczący codziennego życia człowieka;
2. związany z Ziemią (planetą);
3. związany z ziemią (gruntem, rolą)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący planetaanety Ziemi

 (1.2) dotyczący ziemi ornej, majątku ziemskiego

 (1.3) książk. zwykły, codzienny

 (1.4) książk. doczesny (zwłaszcza w opozycji do życia pozagrobowego)

 (1.5) daw. dotyczący ziemi, jako jednostki administracyjnej początkowo obejmującej kilka powiatów sądowych.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Linie ziemskiego pola magnetycznego są deformowane przez wiatr słoneczny.

 (1.2) W niektórych wsiach było kilku właścicieli ziemskich, którzy dzielili się chłopem pańszczyźnianym po połowie. (źródło: [http://www.skal.republika.pl/Rys%20historyczny.htm Nowe Skalmierzyce, rys historyczny])

 (1.2) Jestem Walenty… obywatel ziemski (źródło: Bolesław Prus, Konkurs żniwiarek)

 (1.3) Ziemskie troski, codzienne znoje, interesy i małostki ustąpiły na chwilę. (źródło: Stefan Żeromski: Syzyfowe prace, rozdział VI)

 (1.4) Zaledwiem bowiem żywot ziemski przeżył // Diabeł pochwycił mnie w szpony. (źródło: Adam Asnyk, Opowieść ducha)

 (1.5) W podobny sposób wybierano podkomorzych i sąd ziemski, złożony z trzech urzędników: sędziego, podsędka i pisarza. (źródło: Encyklopedia staropolska)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʑɛ̃msʲci, AS: źmsʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ziemia ż., Ziemia ż., ziemstwo n., ziemianin m., ziemianka ż., ziemiaństwo n., ziemskość ż., Ziemianin m., Ziemianka ż., ziemiańskość ż.

 przym. ziemny, ziemiański, ziemisty, przyziemny

 przysł. ziemsko, ziemiańsko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) gruntowy, ziemiański

 (1.3) przyziemny, zwykły, codzienny, trywialny, prozaiczny

 (1.4) doczesny

Wiktionary


ziemskość

ziemski


SJP.pl

Patrz:

ziemski

ziemstwo

Wikipedia


ziemszczina

część terytorium państwa Iwana IV Groźnego, istniała do 1572 roku


SJP.pl


zieńczuk

nazwisko


SJP.pl


zienie

dawniej: tchnienie


SJP.pl

Zienie – wieś sołecka w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie łosickim, w gminie Huszlew.

Mieszkańcy wsi należą do rzymskokatolickiej parafii Macierzyństwa Najświętszej Maryi Panny w Łuzkach albo do parafii św. Antoniego Padewskiego w Huszlewie.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bialskopodlaskiego.

Wikipedia


zieniewicz

nazwisko


SJP.pl


zienkiewicz

nazwisko


SJP.pl

Osoby o nazwisku Zienkiewicz:

  • Aleksander Zienkiewicz (1910–1995) – polski duchowny, teolog
  • Aleksandra Zienkiewicz (ur. 1984) – polska aktorka
  • Jan J. Zienkiewicz (ur. 1942) – polski krajoznawca, ekonomista
  • Kazimierz Zienkiewicz (ujednoznacznienie)
  • Michał Zienkiewicz (1868–1959) – generał brygady Wojska Polskiego
  • Olga Zienkiewicz (1955–2013) – polska tłumaczka, pracownica Żydowskiego Instytutu Historycznego
  • Olgierd Zienkiewicz (1921–2009) – brytyjski inżynier i matematyk
  • Renata Zienkiewicz (ur. 1967) – polska piłkarka ręczna

Wikipedia


zienkowicz

nazwisko


SJP.pl

Zienkowicz – polski herb szlachecki, odmiana herbu Leliwa.

Wikipedia


zientara

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Aleksander Zientara (ojciec Edmunda) – polski wojskowy
  • August Zientara (starszy) – polski działacz społeczny
  • Benedykt Zientara – polski historyk
  • Edmund Zientara (syn Aleksandra) – polski piłkarz, trener i działacz sportowy
  • Jerzy Zientara – polski ekonomista i działacz państwowy
  • Włodzimierz Zientara – polski germanista

Wikipedia


zientarski

nazwisko


SJP.pl


zientek

nazwisko


SJP.pl

  • Zientek – nazwisko
  • Sylwia Zientek (ur. 1974) – polska pisarka
  • Stanisław Zientek (ur. 1950) – polski konstruktor szybowcowy, pilot szybowcowy
  • Adam Zientek (1919–2008) – polski pilot samolotowy, szybownik

Wikipedia


zierkiewicz

nazwisko


SJP.pl


zierniki

w gwarze łowieckiej: oczy ptaków łownych


SJP.pl


ziertel

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Mazury. ćwierć, ćwiartka

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) A chtoby mnie chciał z mego konia zsadzić, / musi przed nim ziertel owsa postazić. sic.

Wiktionary


ziet

nazwa litery Ź


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) nazwa litery ź

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʑɛt, AS: źet

Wiktionary


ziętara

nazwisko


SJP.pl


ziętarski

nazwisko


SJP.pl


ziętecki

nazwisko


SJP.pl


ziętek

nazwisko


SJP.pl

Ziętek – osada w Polsce w województwie śląskim, w powiecie tarnogórskim, w gminie Krupski Młyn.

Do 2023 miejscowość była kolonią wsi Krupski Młyn.

W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie katowickim.

Składa się z dwóch części: Starego Ziętka i Nowego Ziętka.

Wikipedia


ziętkiewicz

nazwisko


SJP.pl


ziętkowski

nazwisko


SJP.pl


ziew

potocznie: ziewnięcie


SJP.pl


ziewać

szeroko otwierać usta wydając charakterystyczny przeciągły odgłos, z powodu senności lub znudzenia


SJP.pl

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. ziewnąć)

 (1.1) szeroko otwierać usta, wydając charakterystyczny przeciągły odgłos z powodu senności lub znudzenia

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nie ziewaj tak ostentacyjnie, nie wypada!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʑɛvat͡ɕ, AS: źevać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ziewnięcie n., ziewanie n., ziew m., wziewanie n., ziewanko n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński|zioć.

Wiktionary


ziewacz

rzadko: osoba, która często ziewa


SJP.pl


ziewaczka

1. potocznie: częste ziewanie;
2. rzadko: kobieta, która często ziewa


SJP.pl


ziewanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|ziewać.

Wiktionary

Ziewanie – odruch polegający na wykonaniu głębokiego wdechu i wydechu związany ze zmęczeniem, brakiem pobudzenia lub potrzebą snu; występuje także podczas niedotlenienia oraz przy wybudzaniu się.

Ludzkie ziewanie jest silnym przekazem niewerbalnym, może posiadać różne znaczenia w zależności od sytuacji, w jakiej wystąpi. Przyczyny ziewania nie zostały dokładnie poznane. Jedna z teorii głosi, że ziewanie poprawia przepływ krwi i chłodzi mózg.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ziewanie jest zaraźliwe.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʑɛˈvãɲɛ, AS: źevãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. ziewać ndk., ziewnąć dk.

 rzecz. ziewanko n., wziewanie n., ziew, ziewnięcie

Wiktionary


ziewanko

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zdrobn. od ziewanie

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ziewanie n., ziewnięcie n., wyziew m.

 czas. ziewać ndk., ziewnąć dk.

Wiktionary


ziewnąć

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. ziewać)

 (1.1) dokonany od|ziewać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʑɛvnɔ̃ɲt͡ɕ, AS: źevnõńć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ziewanko n., ziewanie, ziewnięcie

Wiktionary


ziewnięcie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|ziewnąć.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nagle wszyscy usłyszeli głośne ziewnięcie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʑɛvʲˈɲɛ̇̃ɲt͡ɕɛ, AS: źevʹńė̃ńće

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ziew m., ziewanie n., ziewanko n.

 czas. ziewnąć dk., ziewać ndk.

 przym. wziewny

Wiktionary


zieziulka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) białystok. kukułka

Wiktionary

Zieziulka – dawny zaścianek. Tereny, na których był położony, leżą obecnie na Białorusi, w obwodzie witebskim, w rejonie brasławskim, w sielsowiecie Mieżany.

Inna nazwa miejscowości to Zazulka.

Wikipedia


ziga

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. poufała forma imienia Zygmunt

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Starko, zicnijcie se wele ujka Zigi.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|Ziguś.

Wiktionary


ziggurat

sakralna budowla wieżowa z Mezopotamii, wchodząca w skład sanktuariów sumeryjskich; zikkurat; zigurat


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) archit. rel. starożytna bliskowschodnia budowla sakralna,

Wiktionary

Zig(g)urat, zik(k)urat (sum. u6.nir; akad. ziqqurratu poch. od czasownika zaqāru – budować wysoko; asyr. siqqurratu) – charakterystyczna dla architektury sakralnej Mezopotamii wieża świątynna o zmniejszających się schodkowo kolejnych tarasach.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ziggurat ma formę tarasowej wiezy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zʲiˈɡurat|zʲikˈːurat, AS: zʹigurat|zʹi•kurat

Wiktionary


żiglawa

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) bot. gw-pl|Śląsk Cieszyński. pokrzywa

Wiktionary


zignorować

czasownik przechodni dokonany (ndk. ignorować)

 (1.1) umyślnie nie zwrócić uwagi na kogoś lub na coś; udać, że się nie zauważyło

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zignorowanie n., ignorant mos., ignorowanie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pominąć, zlekceważyć

Wiktionary


żigolactwo

pogardliwie: czerpanie korzyści materialnych ze stosunków seksualnych z zamożnymi, starszymi od siebie kobietami


SJP.pl


żigolaczek

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) zdrobn. od żigolak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żigolak m.

Wiktionary


żigolak

1. pogardliwie: płatny tancerz w nocnym lokalu; gigolo; fordanser; żigolo;
2. młody mężczyzna czerpiący korzyści materialne ze stosunków seksualnych z zamożnymi, starszymi od siebie kobietami; żigolo


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pot. pejor. młody mężczyzna do płatnego towarzystwa lub usług erotycznych dla starszych, bogatych pań

Wiktionary

Żigolak – męska prostytutka bądź mężczyzna do towarzystwa, który jest opłacany (wspierany finansowo w zakresie odbiegającym od przyjętych norm społecznych) przez kobietę, przede wszystkim starszą, w zamian za kontynuowanie znajomości.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ʒʲiˈɡɔlak, AS: žʹigolak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: zdrobn. żigolaczek m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pot. żigolo, męska prostytutka; posp. męska dziwka; wulg. męska kurwa

Wiktionary


żigolakowski

żigolak


SJP.pl

Patrz:

żigolak

żigolo

gigolo;
1. płatny partner do tańca w lokalach rozrywkowych; fordanser;
2. młody mężczyzna czerpiący korzyści materialne ze stosunków z kobietami, z reguły starszymi od siebie; żigolak


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pejor. młody mężczyzna zarabiający na stosunkach z dużo od siebie starszymi kobietami

 (1.2) płatny mężczyzna do towarzystwa

Wiktionary

Żigolak – męska prostytutka bądź mężczyzna do towarzystwa, który jest opłacany (wspierany finansowo w zakresie odbiegającym od przyjętych norm społecznych) przez kobietę, przede wszystkim starszą, w zamian za kontynuowanie znajomości.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈʒʲiɡɔlɔ, AS: žʹigolo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gigolo, żigolak

 (1.2) fordanser

Wiktionary


żigowka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) bot. gw-pl|Śląsk Cieszyński. pokrzywa żegawka

Wiktionary


żiguli

rosyjski samochód osobowy marki Żiguli


SJP.pl

WAZ 2101 (Żiguli / Łada 1200) – samochód osobowy produkowany przez Wołżańską Fabrykę Samochodów (WAZ) w ZSRR w latach 1970-1988 na licencji włoskiej firmy Fiat.

Wikipedia


zigurat

sakralna budowla wieżowa z Mezopotamii, wchodząca w skład sanktuariów sumeryjskich; zikkurat; ziggurat


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) archit. hist. tarasowa budowla z czasów starożytnej Mezopotamii wznoszona w celach sakralnych

Wiktionary

Zig(g)urat, zik(k)urat (sum. u6.nir; akad. ziqqurratu poch. od czasownika zaqāru – budować wysoko; asyr. siqqurratu) – charakterystyczna dla architektury sakralnej Mezopotamii wieża świątynna o zmniejszających się schodkowo kolejnych tarasach.

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) zikkurat

Wiktionary


ziguś

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. poufała forma imienia Zygmunt

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|Ziga.

Wiktionary


żih

Żydowski Instytut Historyczny


SJP.pl


zijada

zewnętrzna część meczetu, w której mogą odbywać się modlitwy


SJP.pl


zika

rzeczownik

 (1.1) med. wirus przenoszony przez komary, który rozprzestrzenił się w Azji, Ameryce i Europie;

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Byliśmy głęboko zaangażowani w walkę z wirusem ebola, równie mocno zaangażujemy się teraz w walkę z wirusem zika (…).

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzʲika, AS: zʹika

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ZIKV, ZIKAV

Wiktionary


zikkurat

sakralna budowla wieżowa z Mezopotamii, wchodząca w skład sanktuariów sumeryjskich; zigurat; ziggurat


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) archit. hist. tarasowa budowla z czasów starożytnej Mezopotamii wznoszona w celach sakralnych;

Wiktionary

Zig(g)urat, zik(k)urat (sum. u6.nir; akad. ziqqurratu poch. od czasownika zaqāru – budować wysoko; asyr. siqqurratu) – charakterystyczna dla architektury sakralnej Mezopotamii wieża świątynna o zmniejszających się schodkowo kolejnych tarasach.

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) zigurat

Wiktionary


ziko

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) monet. slang. złoty

Wiktionary


zikr

[czytaj: z-ikr] rytualna modlitwa w języku liturgicznym sufich, często połączona z rytualnym tańcem


SJP.pl

Zwany także jako dhikr, oznacza w islamie wspominanie, rozmyślanie i chwalenie Allaha, a w sufizmie jest to specyficzna, podstawowa forma modlitwy. Rytuały sufi pojawiły się już w VIII wieku.

Wikipedia


żilej

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. kulin. galaretka owocowa

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) żilyj

Wiktionary


ziluminować

1. intensywnie oświetlić sztucznym światłem;
2. spowodować, że ktoś osiągnie jasność umysłu połączoną z poznaniem prawdy


SJP.pl


zilustrować

opatrzyć tekst ilustracjami, zdjęciami, rysunkami itp.


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. ilustrować)

 (1.1) wzbogacić o ilustracje

 (1.2) objaśnić ilustracjami lub obrazowymi wyjaśnieniami

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ilustrowanie n., ilustracja ż., zilustrowanie n., ilustrator mos.

 czas. ilustrować

 przym. ilustracyjny

Wiktionary


zilustrowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zilustrować.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Są tematy, których zilustrowanie i tak pozostawia niedosyt.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ilustracja ż., ilustrator m., ilustratorka ż.

 czas. ilustrować, zilustrować dk.

Wiktionary


żilyj

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. kulin. galaretka owocowa

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) żilej

Wiktionary


zima

najzimniejsza pora roku


SJP.pl

przysłówek

 (1.1) w czasie trwania zimy

forma rzeczownika.

 (2.1) N. lp. od: zima

Wiktionary

Zima – jedna z czterech pór roku w przyrodzie, w strefie klimatu umiarkowanego. Charakteryzuje się najniższymi temperaturami powietrza w skali roku, umiarkowaną ilością opadu atmosferycznego, zazwyczaj zestaloną (zamarzniętą) formą opadu i osadu atmosferycznego, a większość świata roślin i zwierząt przechodzi okres uśpienia.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Moje urodziny wypadają zimą.

 (2.1) Razem z zimą nadchodzą ciężkie dni dla zwierzyny.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʑĩmɔ̃w̃, AS: źĩmõũ̯

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zimowanie n., zima ż., zimowla ż., zimowisko n., zimówka ż., zimno n., zimnica ż., przedzimie n., ozimina ż.

 przym. zimowy, zimny, pozimowy, przedzimowy, ozimy

 czas. zimować ndk., przezimować dk.

 przysł. zimowo, zimno

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) na zimę, w zimie; gw-pl|Górny Śląsk|zimom.

Wiktionary


zimak

nazwisko


SJP.pl


zimbabwe

[czytaj: z-imbabwe] państwo w Afryce ze stolicą w Harare; Republika Zimbabwe


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) geogr. polit. państwo w Afryce ze stolicą w Harare;

Wiktionary

Zimbabwe, oficjalnie Republika Zimbabwe (ang. Republic of Zimbabwe) – państwo śródlądowe położone w południowej Afryce. Zajmuje powierzchnię 390 757 km², a zamieszkane jest przez 17 150 352 osoby (szac. 2024).

Kraj położony jest w strefie międzyzwrotnikowej, niemal w całości na obszarze wyżynnym. Krajobraz zdominowany jest przez sawanny; występuje tu klimat subtropikalny i stepowy, dwie pory roku – sucha i deszczowa. Rzeka Zambezi wyznacza północną granicę z Zambią, na wschodzie – góry Inyanga z Mozambikiem, na południu – rzeka Limpopo z Południową Afryką, na zachodzie kraj graniczy z Botswaną.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Stolicą Zimbabwe jest Harare.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zʲĩmˈbabvɛ, AS: zʹĩmbabve

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zimbabweńczyk mos., Zimbabwenka ż.

 przym. zimbabwejski, zimbabweński

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Republika Zimbabwe; hist. Rodezja

Wiktionary


zimbabwejczyk

[czytaj: z-imbabwejczyk] obywatel Zimbabwe; Zimbabweńczyk


SJP.pl


zimbabwejka

[czytaj: z-imbabwejka] obywatel Zimbabwe; Zimbabweńka


SJP.pl


zimbabwejski

Zimbabwe [czytaj: z-imbabwejski] ; zimbabweński


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Zimbabwe, dotyczący Zimbabwe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zimbabwe n., Zimbabweńczyk mos., Zimbabwenka ż.

 przym. zimbabweński

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zimbabweński

Wiktionary


zimbabweńczyk

[czytaj: z-imbabweńczyk] obywatel Zimbabwe; Zimbabwejczyk


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Zimbabwe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zimbabwe n.

:: fż. Zimbabwenka ż.

 przym. zimbabwejski, zimbabweński

Wiktionary


zimbabweńka

[czytaj: z-imbabweńka] obywatel Zimbabwe; Zimbabwejka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Zimbabwe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zimbabwe mrz.

:: fm. Zimbabweńczyk mos.

 przym. zimbabwejski

Wiktionary


zimbabweński

Zimbabwe [czytaj: z-imbabweński] ; zimbabwejski


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Zimbabwe, dotyczący Zimbabwe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zimbabwe n., Zimbabweńczyk mos.

 przym. zimbabwejski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zimbabwejski

Wiktionary


zimbardo

Philip George Zimbardo (ur. 23 marca 1933 w Nowym Jorku, zm. 14 października 2024 w San Francisco) – amerykański psycholog pochodzenia włoskiego, od 1968 do śmierci profesor Uniwersytetu Stanforda.

Wikipedia


zimek

nazwisko


SJP.pl


zimin

Zimin – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie poznańskim, w gminie Kleszczewo.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa poznańskiego.

Wikipedia


zimiński

nazwisko


SJP.pl

  • Maciej Zimiński (ur. 1930-2013) – dziennikarz
  • Marian Zimiński (1945-1997) – kompozytor
  • Wojciech Zimiński (ur. 1962) – dziennikarz

Wikipedia


zimitować

[czytaj: z-imitować] zaimitować;
1. skopiować, wziąć wzór z kogoś lub czegoś, np. zimitować ruch, głos, zachowanie;
2. zastąpić jakąś rzecz inną, bardzo podobną, np. zimitować złoto, obraz


SJP.pl


zimmer

nazwisko


SJP.pl

Stany Zjednoczone:

  • Zimmer – miejscowość

Osoby:

  • Carl Zimmer – amerykański pisarz
  • Constance Zimmer – amerykańska aktorka
  • Emma Zimmer – niemiecka nadzorczyni SS
  • Gabriele Zimmer – niemiecka polityczka
  • Hans Zimmer – niemiecki kompozytor
  • Heinrich Zimmer – niemiecki indolog
  • Joana Zimmer – niemiecka piosenkarka
  • John Todd Zimmer – amerykański ornitolog
  • Kinny Zimmer – polski raper
  • Kurt Zimmer – niemiecki kajakarz
  • Mariusz Zimmer – polski lekarz
  • Szczepan Zimmer – polski pedagog
  • Vivian Zimmer – niemiecka lekkoatletka
  • Werner Zimmer – niemiecki zapaśnik
  • Yann Zimmer – francuski kierowca wyścigowy

Wikipedia


zimmerman

nazwisko


SJP.pl

Zimmerman – miasto w Stanach Zjednoczonych, w stanie Minnesota, w hrabstwie Sherburne.

Wikipedia


zimmermann

[czytaj: c-imerman] nazwisko


SJP.pl

Zimmermann − nazwisko niemieckiego pochodzenia, pochodzące od rzeczownika oznaczającego cieślę. W Polsce występuje także w formach Zimerman i Cymerman.

  • Agnes Zimmermann – angielska pianistka
  • Annemarie Zimmermann – niemiecka kajakarka
  • Anton Zimmermann – niemiecki architekt i przedsiębiorca budowlany.
  • Arthur Zimmermann − niemiecki polityk
  • Bernard Zimmermann − polski architekt
  • Bernd Alois Zimmermann − niemiecki kompozytor
  • Bettina Zimmermann − niemiecka aktorka
  • Bodo Zimmermann – niemiecki malarz i grafik
  • Carl Johann Christian Zimmermann − niemiecki architekt
  • Christoph Zimmermann − niemiecki wioślarz
  • Daniel Zimmermann − wschodnioniemiecki kierowca i konstruktor wyścigowy
  • Dominikus Zimmermann − niemiecki architekt
  • Eberhard August Wilhelm von Zimmermann − niemiecki geograf i zoolog
  • Edith Zimmermann − austriacka narciarka alpejska
  • Eduard Zimmermann − niemiecki dziennikarz
  • Egon Zimmermann − austriacki narciarz
  • Elżbieta Zimmermann – polska germanistka
  • Francisc Zimmermann – rumuński piłkarz
  • Heidi Zimmermann – austriacka narciarka alpejska
  • Herbert Zimmermann − piłkarz niemiecki
  • Herbert Zimmermann − niemiecki komentator sportowy
  • Jan Zimmermann – niemiecki siatkarz
  • Jan Zimmermann − polski prawnik administratywista
  • Johann Baptist Zimmermann − niemiecki malarz
  • Jordan Zimmermann − amerykański baseballista
  • Karl Zimmermann – szwajcarski strzelec sportowy
  • Kazimierz Zimmermann − polski ekonomista
  • Lisa Zimmermann – niemiecka narciarka dowolna
  • Matthias Zimmermann − niemiecki piłkarz
  • Marian Zimmermann − polski prawnik
  • Markus Zimmermann − niemiecki bobsleista
  • Martin Zimmermann – austriacki skoczek narciarski
  • Nicole Zimmermann – niemiecka wioślarka
  • Pierre Zimmermann − szwajcarski, francuski i monakijski brydżysta
  • Robert Zimmermann − niemiecki budowniczy
  • Robert von Zimmermann – czesko-austriacki filozof
  • Urs Zimmermann − szwajcarski kolarz
  • Warren Zimmermann – amerykański dyplomata
  • Wilhelm Zimmermann − niemiecki duchowny
  • Wilmya Zimmermann – holenderska i niemiecka polityk

Wikipedia


zimmobilizować

w ekonomii: zmienić majątek ruchomy na nieruchomy; immobilizować


SJP.pl


zimmunizować

zwiększyć odporność immunologiczną organizmu na działanie czynników chorobotwórczych


SJP.pl


zimnawy

nieco zimny, trochę za zimny


SJP.pl


zimne

potocznie: zimny posiłek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zimna potrawa

forma przymiotnika.

 (2.1) n. lp. od: zimny

Wiktionary

  • Zimne – wieś w województwie łódzkim
  • Zimne – czasami spotykana nazwa dla wsi Zimno w rejonie rejonie włodzimierskim obwodu wołyńskiego Ukrainy
  • Zimne – szczyt górski w Górach Leluchowskich
  • Zimne – potok, dopływ Popradu

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. zima ż., zimnica ż., zimno n.

 przym. zimny

 przysł. zimno, zimowo

Wiktionary


zimniaczónka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. nać ziemniaczana

Wiktionary


zimniak

nazwisko


SJP.pl


zimnica

1. potocznie: chłód, zimno;
2. tropikalna choroba zakaźna wywołana przez zarodźce malarii (pierwotniaki); malaria;
3. ryba z rodziny flądrowatych żyjąca m.in. w Bałtyku, osiągająca długość ciała 30-40 cm, poławiana dla mięsa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. zimno, zimne miejsce

 (1.2) med. tropikalna choroba zakaźna wywołana przez zarodźce malarii (pierwotniaki)

 (1.3) icht. ryba z rodziny flądrowatych żyjąca m.in. w Bałtyku, osiągająca długość ciała 30-40 cm, poławiana dla mięsa

 (1.4) stpol. gorączka

 (1.5) gw-pl|Bukowina. dreszcz

Wiktionary

  • zimnica (Limanda limanda) – gatunek ryby z rodziny flądrowatych
  • zimnica (Diapensia) – rodzaj roślin z rodziny zimnicowatych
  • zimnica – choroba (inaczej malaria)
  • Zimnica – rzeka na Dolnym Śląsku
  • Zimnica – wzniesienie w województwie lubuskim, w powiecie żagańskim (224 m n.p.m.)
  • Zimnica – wieś w Polsce, w województwie dolnośląskim, w powiecie oleśnickim
  • Zimnica – wieś na Białorusi, w obwodzie mohylewskim, w rejonie mohylewskim
  • Zimnica – wieś w Bułgarii, w obwodzie Dobricz
  • Zimnica – wieś w Bułgarii, w obwodzie Jamboł
  • Zimnica – wieś w Bułgarii, w obwodzie Stara Zagora
  • Zimnica – istota demoniczna z wierzeń słowiańskich

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ʑĩmʲˈɲit͡sa, AS: źĩmʹńica

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zimowisko n., zima ż., zimno n., zimne n.

 przym. zimowy, zimny

 przysł. zimą, zimno, zimowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) malaria

Wiktionary


zimnicki

nazwisko


SJP.pl


zimniej

stopień wyższy od przysłówka: zimno


SJP.pl


zimniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: zimny


SJP.pl


zimniewicz

nazwisko


SJP.pl


zimnik

wieś w Polsce


SJP.pl

  • Zimnik – wieś w województwie dolnośląskim, w powiecie jaworskim, w gminie Mściwojów
  • Zimnik – osada w województwie opolskim, w powiecie kluczborskim, w gminie Lasowice Wielkie

2 potoki w Polsce:

  • Zimnik – potok, dopływ Skorej
  • Zimnik – potok, dopływ Wilkówki

Wikipedia


zimniok

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. bot. kulin. ziemniak

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (2.1) jeźdz. żart. koń zimnokrwisty

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński|ziymniok, ziymiok.

 (2.1) zimniak

Wiktionary


zimnisko

zgrubienie od: zimno (niska temperatura)


SJP.pl


zimniusieńki

zdrobnienie od: zimny; zimniuteńki, zimniutki


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) pot. zdrobn. od: zimny

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʑĩmʲɲüˈɕɛ̇̃ɲci, AS: źĩmʹńüśė̃ńḱi

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zimny

Wiktionary


zimniuteńki

zdrobnienie od: zimny; zimniusieńki, zimniutki


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) pot. zdrobn. od: zimny

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dzięki przenośnym, turystycznym lodówkom piwo jest zimniuteńkie…

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʑĩmʲɲuˈtɛ̃ɲci, AS: źĩmʹńutńḱi

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zimny, zimowy

Wiktionary


zimniutki

zdrobnienie od: zimny; zimniusieńki, zimniuteńki


SJP.pl


zimno

1. niska temperatura powietrza; pogoda o takiej temperaturze; chłód, ziąb;
2. potocznie: skupisko pęcherzyków powstających zwykle w okolicach ust u osób cierpiących na opryszczkę


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczuwalna subiektywnie niska temperatura

 (1.2) pot. przen. opryszczka na wardze

przysłówek sposobu

 (2.1) z uczuciem utraty ciepła

 (2.2) przen. w sposób chłodny, obojętny, niechętny

Wiktionary

  • Zimno (chłód, ziąb, niska temperatura) – brak ciepła; zobacz też: mróz
  • Zimno - zakażenia opryszczkowe
  • Zimno – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie tomaszowskim, w gminie Łaszczów
  • Zimno-Kolonia – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie tomaszowskim, w gminie Łaszczów
  • Zimno – wieś w rejonie włodzimierskim obwodu wołyńskiego Ukrainy

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Słyszałem, że duże zimno odbiera wartość odżywczą jedzeniu.

 (1.1) Na dworze panowało potworne zimno, dlatego musiał nałożyć grubą kurtkę.

 (2.1) Na dworze było tak zimno, że musiał nałożyć grubą kurtkę.

 (2.2) Na pytanie o możliwość poprawy pisanego chwilę wcześniej sprawdzianu, nauczyciel zimno się skrzywił i pokręcił głową.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʑĩmnɔ, AS: źĩmno

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zimowisko n., zima ż., zimnisko n., zimnica ż., przezimowanie n., zimowanie n., zimne n.

 przym. zimny, zimowy

 przysł. zimą, zimowo

 czas. zimować

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) chłód, mróz, ziąb, pot. zimnica

 (1.2) skwarka, febra, opryszczka

 (2.1) chłodno

 (2.2) chłodno

Wiktionary


zimnoch

nazwisko


SJP.pl


zimnokrwistość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co zimnokrwiste

Wiktionary

Zwierzę zmiennocieplne, inaczej: zimnokrwiste, ektotermiczne, pojkilotermiczne (gr. poikilos ‘zmienny’) – zwierzę, którego temperatura jest zmienna i zależy od temperatury otoczenia oraz zewnętrznych źródeł ciepła. Jest to pojęcie tradycyjne i silnie ugruntowane w literaturze, lecz nieścisłe, a czasami wręcz mylące. Od tej definicji są bowiem wyjątki.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Cechy te przemawiają za zimnokrwistością dinozaurów.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zimnokrwisty

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zmiennocieplność

Wiktionary


zimnokrwisty

1. spokojny, rozważny, nieulegający emocjom; zrównoważony;
2. świadczący o czyimś zrównoważeniu, np. zimnokrwisty głos;
3. o zwierzęciu: zmieniający temperaturę ciała w zależności od temperatury otoczenia; zmiennocieplny, ektotermiczny, egzotermiczny, poikilotermiczny, pojkilotermiczny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) zool. o zmieniającej się temperaturze ciała pod wpływem zmiany temperatury otoczenia

 (1.2) zootechn. o koniu: dobrze zbudowany, silny, używany do prac

 (1.3) przen. o człowieku: wcale nieokazujący emocji

 (1.4) książk. świadczący o umiejętności postępowania z zimną krwią

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Chromatofory odpowiadają głównie za kolory skóry i oczu u zwierząt zimnokrwistych.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zimnokrwistość ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) egzotermiczny, ektotermiczny, zmiennocieplny

 (1.3) zrównoważony

 (1.4) zrównoważony

Wiktionary


zimnolśniący

indywidualnie: lśniący w sposób wywołujący wrażenie zimna


SJP.pl


zimnorost

roślina typowa dla strefy zimnej, podbiegunowej lub dla wysokich szczytów górskich


SJP.pl


zimność

rzadko:
1. cecha czegoś mającego niską temperaturę;
2. cecha czegoś, w czym panuje niska temperatura


SJP.pl


zimnotrwały

odporny, wytrzymały na niskie temperatury


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) odporny na niskie temperatury

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nanofanerofity są zimnotrwałymi krzewami lub bylinami.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zimnotrwałość ż.

Wiktionary


zimnotłoczony

o oleju: tłoczony na zimno


SJP.pl


zimnowojenny

przymiotnik

 (1.1) taki, który dzieje się podczas zimnej wojny

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zdarzały się oczywiście okresy odprężenia zimnowojennego.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. pozimnowojenny

Wiktionary


zimny

1. mający niską temperaturę, wywołujący uczucie chłodu; mroźny, chłodny, lodowaty;
2. przenośnie: nieulegający łatwo uczuciom, wzruszeniom; chłodny, opanowany, zrównoważony;
3. przenośnie: niespowodowany uczuciem, niepodlegający uczuciu, np. zimny rozum; chłodny;
4. przenośnie: mający obojętny stosunek do kogoś lub czegoś; chłodny, oschły, oziębły, lodowaty;
5. wyrażający taki stosunek, np. zimny ukłon; chłodny, oschły, oziębły, lodowaty;
6. potocznie: oziębły seksualnie;
7. potocznie: martwy, nieżywy; sztywny;
8. zimne ognie - druty oblepione substancją złożoną głównie z siarki i opiłków żelaznych, które po podpaleniu rozsiewają wokół nieparzące iskry;
9. o kolorach: wywołujący rażenie zimna, zbliżony do błękitu lub zieleni; chłodny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający (względnie) niską temperaturę, wywołujący uczucie zimna

 (1.2) pozbawiony emocji, czysto intelektualny

 (1.3) obojętny, wyrażający niechęć

 (1.4) o kolorach o odcieniu bliskim błękitowi

 (1.5) o jedzeniu podawany na zimno

 (1.6) daw. zimowy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Od dwóch dni z kranu płynie tylko zimna woda.

 (1.2) W tej sytuacji zimna rozwaga to może być zbyt mało.

 (1.3) Po tej uwadze rzuciła mu zimne spojrzenie i wyszła z gabinetu.

 (1.4) Zimne kolory ścian nie sprzyjają dobremu samopoczuciu pacjentów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʑĩmnɨ, AS: źĩmny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zimno n., zimnisko n., zimnica ż., zima ż., zimowisko n., zimownik mos./mrz., zimowanie n., przezimowanie n., zimne n.

 przym. zimowy

:: zdrobn. zimniutki, zimniuteńki, zimniusieńki

 przysł. zimno, zimą, zimowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) chłodny, lodowaty, mroźny

 (1.2) chłodny

 (1.3) lodowaty

Wiktionary


zimoch

nazwisko


SJP.pl


zimochów

nazwisko


SJP.pl


zimom

przysłówek

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. zimą

Wiktionary


zimoń

nazwisko


SJP.pl


zimoodporny

o roślinach: odporny na niekorzystne warunki związane z zimą


SJP.pl


zimorodek

niewielki ptak drapieżny z rodziny zimorodkowatych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) ornit. nazwa systematyczna|Alcedo atthis|ref=tak., niewielki, kolorowy ptak żywiący się rybami, które zdobywa, nurkując;

Wiktionary

Zimorodek zwyczajny, zimorodek (Alcedo atthis) – gatunek niewielkiego ptaka rybożernego z podrodziny zimorodków (Alcedininae) w rodzinie zimorodkowatych (Alcedinidae).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zimorodki gniazdują w norze wygrzebanej w urwisku.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʑĩmɔˈrɔdɛk, AS: źĩmorodek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zimorodkowate nmos.

 przym. zimorodkowy

Wiktionary


zimorodki

niewielki ptak drapieżny z rodziny zimorodkowatych


SJP.pl

Zimorodki (Alcedininae) – podrodzina ptaków z rodziny zimorodkowatych (Alcedinidae).

Wikipedia


zimorodkowate

o cechach zimorodkowatych (rodzina ptaków)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) syst. ornit. nazwa systematyczna|Alcedinidae|ref=tak., rodzina ptaków z rzędu kraskowych;

Wiktionary

Zimorodkowate (Alcedinidae) – rodzina ptaków z rzędu kraskowych (Coraciiformes). Należy do niej ponad 110 gatunków zazwyczaj małych ptaków o dużych głowach, dużych, długich, bocznie spłaszczonych i ostrych dziobach, krótkich nogach i krótkim ogonie.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Kukabura chichotliwa należy do zimorodkowatych.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zimorodek mzw.

Wiktionary


zimorodkowaty

o cechach zimorodkowatych (rodzina ptaków)


SJP.pl


zimorowic

nazwisko


SJP.pl


zimotrwały

przymiotnik relacyjny

 (1.1) o roślinach: zimujące w ziemi i odrastające wiosną

 (1.2) o liściu: zielony przez całą zimę

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Rosną dobrze pod okapem drzew i są częściowo zimotrwałe.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zimotrwałość ż.

 przym. półzimotrwały

Wiktionary


zimować

czasownik nieprzechodni niedokonany

 (1.1) spędzać zimę w określonym miejscu

 (1.2) środ. uczn. chodzić drugi rok do tej samej klasy, powtarzać klasę

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zdecydowana większość zimujących w Europie biegusów rdzawych pochodzi z populacji grenlandzkich i kanadyjskich.

 (1.2) Kuba jest od nas o dwa lata starszy, bo dwa razy zimował.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. przezimować dk.

 rzecz. zimownik mzw./mos., zima ż., zimowisko n., przezimowanie n., zimno n., zimowanie n.

 przym. zimowy

 przysł. zimowo, zimno, zimą

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) repetować, kiblować

Wiktionary


zimowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) spędzanie gdzieś zimy

 (1.2) pot. żart. powtarzanie drugi rok klasy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zimowisko n., zimowlina ż., zima ż., zimówka ż., zimno n., przezimowanie n.

 czas. zimować ndk., przezimować dk.

 przym. zimowy, zimny

 przysł. zimą, zimno, zimowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) repetowanie

Wiktionary


zimowek

zimowek ogołotniak - gatunek motyla z rodziny miernikowcowatych


SJP.pl


zimowisko

1. miejscowość wypoczynkowa zwykle w górach, miejsce spędzania wczasów zimowych;
2. miejsce, gdzie spędza się zimę; spędzenie gdzieś zimy; zimowanie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zimowy wyjazd dzieci i młodzieży

 (1.2) miejsce spędzania zimy

 (1.3) zimowy kurort

 (1.4) zool. miejsce, do którego udają się lub które przygotowują sobie zwierzęta, aby spędzić zimę

 (1.5) żegl. miejsce zimowego postoju statków;

Wiktionary

Hibernakulum, legowisko zimowe, zimowisko (łac. hibernaculum, l.mn. hibernacula) – miejsce wybrane przez zwierzę na kryjówkę na czas snu zimowego lub obszar, gdzie zwierzęta spędzają zimę. Termin hibernakulum jest stosowany zwykle dla określenia zimowego schronienia owadów, gadów lub nietoperzy. Przy opisywaniu pozostałych zwierząt stosowane są określenia legowisko zimowe, zimowisko albo kryjówka zimowa.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌʑĩmɔˈvʲiskɔ, AS: źĩmovʹisko

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zimowlina ż., zima ż., zimno n., zimowanie n., przezimowanie n., zimnica ż., Zimowiska nmos., Zimowisko n.

 czas. zimować ndk., przezimować dk.

 przym. zimny, zimowy, zimowiskowy

 przysł. zimowo, zimno, zimą

Wiktionary

Synonimy:

 (1.4) hibernakulum

Wiktionary


zimowiskowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z zimowiskiem, dotyczący zimowiska

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zimowisko n., zimowlina ż.

Wiktionary


zimowit

bylina z rodziny liliowatych


SJP.pl

Zimowit (Colchicum L.) – rodzaj roślin z rodziny zimowitowatych (Colchicaceae). Obejmuje ponad 100 gatunków. Jego centrum zróżnicowania jest zachodnia Azja i wybrzeża Morza Śródziemnego. Jedynym gatunkiem występującym naturalnie w Polsce jest zimowit jesienny C. autumnale.

Wikipedia


zimówka

1. potocznie: owoc zimowy;
2. potocznie: opona zimowa;
3. rodzaj grzyba z rodziny twardzioszkowatych, z rzędu pieczarkowców; płomiennica;
4. zimówka rudawa - gatunek owada z rodziny pałątkowatych, występujący licznie w wielu regionach Europy, a obszar jej występowania sięga centralnej Azji; straszka pospolitka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. mot. opona przystosowana do warunków panujących zimą

Wiktionary

Flammulina P. Karst. (płomiennica) – rodzaj grzybów z rodziny obrzękowcowatych (Physalacriaceae).

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. zimowlina ż., przezimowanie n., zima ż., zimowanie n.

 przym. zimowy

 przysł. zimą, zimowo

Wiktionary


zimowla

okres zimowania u pszczół


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pszcz. okres zimowania pszczół

Wiktionary

Zimowla – okres zimowania u pszczół. Zawiera się między ostatnim jesiennym a pierwszym wiosennym oblotem. W okresie zimowania pszczoły opuszczają ul tylko dla lotów oczyszczających w wyjątkowo pogodne i ciepłe dni, kiedy temperatura bezpośrednio przed wylotami dochodzi do około +10 °C.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Czerwienie matki pszczelej jest pożądanym efektem w wybranym czasie, gdy rodzina musi nabrać siły na wiosnę bądź przed zimowlą.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zima ż.

 przysł. zimowo, zimą

 przym. zimowy

Wiktionary


zimowlina

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) śrpol. sroga, tęga zima

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) I tak wszystka zachodnia hiszpańska kraina / Spiekła się, gdy ją sucha trapi zimowlina.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zima ż., zimowisko n., zimowanie n., przezimowanie n., zimówka ż., przedzimie n.

 czas. zimować ndk., przezimować dk.

 przym. zimowy, zimowiskowy

 przysł. zimowo

Wiktionary


zimownik

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba zimująca gdzieś

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (2.1) ogrod. szklarnia z roślinami przetrzymywanymi w okresie zimowym

 (2.2) daw. kozacka chata zamieszkiwana zimą

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wielu zimowników wynajmuje pokoje u miejscowych.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zima ż.

 czas. zimować ndk., przezimować dk.

 przym. zimowy, zimny

 przysł. zimowo

Wiktionary


zimowo

przysłówek

 (1.1) typowo dla zimy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Mróz przyozdobił zimowo nasze szyby.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zimownik mzw./mos., zima ż., zimowla ż., zimowlina ż., zimowisko n., zimówka ż., zimowit m., zimno n., zimnica ż., zimokwiat m., ozimina ż., zimowanie n., przezimowanie n., zimówka ż., zimne n., zimowość ż.

 czas. zimować ndk., przezimować dk.

 przym. zimowy, zimny, pozimowy, przedzimowy, ozimy

 przysł. zimą, zimno

Wiktionary


zimowość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest zimowe; cecha tych, którzy są zimowi

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zimowy

 przysł. zimowo

Wiktionary


zimowski

nazwisko


SJP.pl

  • Jerzy Zimowski
  • Mieczysław Zimowski
  • Zygmunt Zimowski

Wikipedia


zimowy

przymiotnik od: zima


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) typowy dla zimy, związany z zimą, odbywający się w zimie

 (1.2) przystosowany do warunków panujących w zimie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dzieci wykonały obrazki o zimowej tematyce.

 (1.2) Zimowe futro zwierząt jest gęstsze i zapewnia im ochronę przed utratą ciepła.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʑĩˈmɔvɨ, AS: źĩmovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zimownik mzw./mos., zima ż., zimowla ż., zimowisko n., zimówka ż., zimno n., zimnica ż., przedzimie n., ozimina ż., przezimowanie n., zimowanie n., zimowość ż.

 czas. zimować, przezimować

 przym. zimny, pozimowy, przedzimowy, ozimy, zimniuteńki, zimniutki

 przysł. zimowo, zimno, zimą

Wiktionary


zimozgrziwy

przymiotnik

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. wrażliwy na zimno

Wiktionary


zimozielony

1. o roślinach: mający przez całą zimę zielone liście
2. o liściach: zachowujący się przez całą zimę w stanie żywym i zielonym


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) bot. (odnośnie rośliny) mający liście zimą

 (1.2) bot. (odnośnie liścia) trwający przy życiu całą zimę

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Gatunki zimozielone możemy uprawiać zarówno na stanowiskach słonecznych jak i półcienistych.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʑĩmɔʑɛˈlɔ̃nɨ, AS: źĩmoźelõny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wieczniezielony, wiecznozielony, wiecznie zielony

 (1.2) zimotrwały

Wiktionary


zimoziół

Wikipedia


zimzielón

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. bot. nazwa systematyczna|Vinca|ref=tak., barwinek

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na maminym grobie rośnie zimzielón.

Wiktionary


zin

[czytaj: z-in] środowiskowo: niskonakładowa, nieprofesjonalna gazetka tworzona przez miłośników jakiegoś tematu; fanzin, fan-zin


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) środ. niskonakładowe pisemko subkultury lub kontrkultury;

Wiktionary

Zin, fanzin (skrót od ang. fan magazine) – rodzaj nieprofesjonalnego pisma tworzonego przez osobę bądź grupę osób – miłośników jakiegoś tematu (np. muzyki, informatyki, literatury, fantastyki, gier fabularnych, ekologii, polityki), skierowane do osób podzielających owe zainteresowania.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Kilka starych zinów bibliotekarka przyniosła z magazynu.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. fanzin mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) war. fanzin

Wiktionary


zinąd

dawniej:
a) z innego miejsca;
b) z innego źródła, od kogoś innego;
c) z innego względu, poza tym, zresztą


SJP.pl


zinaida

[czytaj: Z-inajda] imię żeńskie


SJP.pl

Zenaida – imię żeńskie pochodzenia greckiego (Ζηναΐς), oznaczające pierwotnie osobę poświęconą Zeusowi. Odnotowano dwie święte katolickie o tym imieniu, w tym Zenaida z Tarsu (męczennica, również święta prawosławna).

Imię występujące na wschodnich krańcach Polski, głównie wśród wyznawców prawosławia. Spotykane formy zdrobniałe: Zina i Zenia.

Zenaida imieniny obchodzi 5 czerwca i 11 października.

Wikipedia


zindeksować

[czytaj: z-indeksować] rzadko: sporządzić indeks, rejestr czegoś


SJP.pl


zindoktrynować

rozprzestrzenić, wpoić jakąś doktrynę, zwłaszcza polityczną lub społeczną, dokonać indoktrynacji


SJP.pl


zindustrializować

rozwinąć przemysł na jakimś obszarze; uprzemysłowić


SJP.pl


zindygenizować

dopasować coś do lokalnej kultury


SJP.pl


zineb

organiczny środek grzybobójczy


SJP.pl


zinedine

[czytaj: z-ineDIN] imię męskie


SJP.pl


zinfantylizować

uczynić dziecinnym


SJP.pl


zinfiltrować

1. o substancjach płynnych lub gazowych: przeniknąć, przesiąknąć; wsiąknąć, wniknąć;
2. zwykle w odniesieniu do wpływów zewnętrznych, obcej ideologii: niepostrzeżenie przeniknąć, przedostać się gdzieś, oddziałać na coś lub na kogoś, wywołując często negatywne zmiany;
3. o wodzie: przenieść rozpuszczone w niej substancje mineralne


SJP.pl


zinformatyzować

czasownik przechodni dokonany (ndk. informatyzować)

 (1.1) inform. wprowadzić systemy informatyczne w jednym lub kilku sektorach działalności

czasownik zwrotny dokonany zinformatyzować się (ndk. informatyzować się)

 (2.1) inform. wprowadzić systemy informatyczne w jednym lub kilku sektorach własnej działalności

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Władze zdołały zinformatyzować już kilka sektorów gospodarki.

 (2.1) Dzięki wsparciu ze Szwecji zinformatyzowała się już cała sieć dystrybucji.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. informatyk mos., informatyzowanie n., zinformatyzowanie n., informatyzacja ż.

 czas. informatyzować ndk., informatyzować się ndk.

Wiktionary


zinformatyzowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) inform. wprowadzenie systemów informatycznych w jednym lub kilku sektorach działalności

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Kilka działów poddano zinformatyzowaniu już w latach dziewięćdziesiątych.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. informatyzowanie n., informatyzacja ż.

 czas. informatyzować ndk., informatyzować się ndk., zinformatyzować dk., zinformatyzować się dk.

Wiktionary


zingiberen

węglowodór nienasycony z grupy terpenów (seskwiterpen), składnik olejku imbirowego


SJP.pl


ziniantrop

przedstawiciel jednej z form australopiteków z wczesnego plejstocenu; zinjantrop


SJP.pl


ziniewicz

nazwisko


SJP.pl


zinjantrop

hominid z grupy australopiteków z wczesnego plejstocenu; ziniantrop


SJP.pl

Paranthropus boisei – gatunek wymarłego hominida, przedstawiciel australopiteków masywnych, który zamieszkiwał Afrykę ok. 2,3–1,2 mln lat temu. Miał silne i duże szczęki wyposażone w szerokie zęby służące do rozcierania roślinnego pokarmu. Równie masywnie zbudowana była jego czaszka, która m.in. posiadała wydatny grzebień kostny na wierzchu (służący do przyczepu rozbudowanych mięśni żuchwy).

Wikipedia


zinkiewicz

nazwisko


SJP.pl


zinkrustować

1. ozdobić, układając na powierzchni przedmiotu wzory, np. z masy perłowej, metali;
2. wprowadzić elementy nadające czemuś atrakcyjny lub niezwykły charakter


SJP.pl


zinnemann

[czytaj: Z-Ineman] nazwisko


SJP.pl


zinowiew

Wikipedia


zinowjewsk

dawniej: Kropywnycki (miasto na Ukrainie)


SJP.pl

Kropywnycki (ukr. Кропивницький, Kropywnyćkyj; do 1924 Jelizawetgrad, w latach 1924–1934 Zinowjewsk, 1934–1939 Kirowo, 1939–2016 Kirowohrad) – miasto w centralnej części Ukrainy, około 250 km na południe od Kijowa. Stolica obwodu kirowohradzkiego. Miasto leży na obszarze historycznego Zaporoża.

Wikipedia


zinowy

zin [czytaj: z-inowy]; fanzinowy


SJP.pl


zinstrumentalizowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zinstrumentalizować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. instrumentalizowanie n., instrument m., instrumencik m., instrumentalizacja ż., instrumentacja ż., instrumentalizm m., instrumentalista m., instrumentalistka ż., instrumentarium n., instrumentarstwo n., instrumentariusz m., instrumentariuszka ż.

 czas. zinstrumentalizować dk., instrumentalizować ndk.

 przym. instrumentalny, instrumentacyjny, instrumentalnie

 przysł. instrumentalnie

Wiktionary


zinstytucjonalizować

nadać charakter instytucji


SJP.pl


zinstytucjonalizowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zinstytucjonalizować.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zinstytucjonalizowanie życia społecznego doprowadziło do odsuwania się znacznej części obywateli od współuczestnictwa w podejmowaniu decyzji w ramach różnego rodzaju organizacji.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. instytucja ż.

 czas. instytucjonalizować ndk., zinstytucjonalizować dk.

 przym. instytucjonalny

Wiktionary


zinstytucjonalizowany

nadać charakter instytucji


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) posiadający cechy, strukturę instytucji

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Współczesny świat jest silnie zinstytucjonalizowany.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. instytucja ż., instytucjonalizm m., instytucjonalizacja ż.

 czas. zinstytucjonalizować dk.

 przym. instytucjonalny

Wiktionary


zintegrować

połączyć, scalić, zjednoczyć, spoić


SJP.pl


zintegrowany

połączyć, scalić, zjednoczyć, spoić


SJP.pl


zintensywniały

taki, który stał się intensywnym, intensywniejszym


SJP.pl


zintensywnieć

stać się intensywnym, intensywniejszym


SJP.pl


zinternacjonalizować

uznać coś za międzynarodowe; internacjonalizować, umiędzynarodowić


SJP.pl


zinternalizować

przyjąć za własne narzucane z zewnątrz postawy, poglądy, normy i wartości


SJP.pl


zinternalizowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zinternalizować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. internalizowanie n.

 czas. zinternalizować dk., internalizować ndk.

Wiktionary


zinterpretować

1. dokonać interpretacji;
2. wykonać utwór artystyczny, kładąc nacisk na to, co uznaje się za ważne;
3. zagrać rolę w filmie lub teatrze


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. interpretować)

 (1.1) dokonany od|interpretować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzʲĩntɛrprɛˈtɔvat͡ɕ, AS: zʹĩnterpretovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zinterpretowanie n., interpretowanie n., interpretacja ż., interpretator m., interpretatorka ż.

 czas. interpretować ndk.

 przym. interpretacyjny

Wiktionary


zinterpretowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) dokonanie interpretacji

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. interpretowanie n., interpretacja ż., interpretator m., interpretatorka ż.

 czas. interpretować ndk., zinterpretować dk.

 przym. interpretacyjny

Wiktionary


zinwentaryzować

1. sporządzić z natury spis inwentarza;
2. opisać i opracować naukowo zbiór jakiś dóbr, np.: zabytków, dzieł sztuki itd.


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. inwentaryzować)

 (1.1) ująć coś w inwentarz, spis rzeczowy i ilościowy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na terenie Beskidu Śląskiego zinwentaryzowano 21 pojedynczych lub grupowo występujących skałek.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. inwentarz m., inwentaryzacja ż., inwentaryzator m., inwentaryzatorka ż., inwentaryzowanie n., zinwentaryzowanie n.

 czas. inwentaryzować ndk.

 przym. inwentarzowy, inwentaryzacyjny

Wiktionary


zinwentaryzowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) księg. sporządzenie spisu mienia z natury

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. inwentaryzowanie n., inwentarz m., inwentaryzacja ż., inwentaryzator m., inwentaryzatorka ż.

 czas. zinwentaryzować dk., inwentaryzować ndk.

 przym. inwentaryzacyjny

Wiktionary


zio

skrót od: zimowe igrzyska olimpijskie (czytany jako całe, odmienne wyrażenie)


SJP.pl


ziobro

nazwisko


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. żebro

Wiktionary

  • Jacek Ziobro – artysta kabaretowy
  • Jan Ziobro (ujednoznacznienie)
  • Kazimierz Ziobro – poseł na Sejm VII kadencji z okręgu wyborczego nr 22 (Krosno)
  • Roman Ziobro – kontrabasista i gitarzysta basowy
  • Zbigniew Ziobro – minister sprawiedliwości RP, prawnik, poseł na Sejm RP IV, V VI, VIII, IX i X kadencji, poseł do Parlamentu Europejskiego, były wiceprezes PiS-u

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Do świarnej frajerki pokoz drogę dobrom, jabo se mie obieś za poślednie ziobro.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żebro n., żeberko n., żebrowanie n., żeberkowanie n., ożebrowanie n., ziobrysta mos.

:: zdrobn. zioberko n.

 czas. żeberkować ndk., żebrować ndk., ożebrować dk.

 przym. żebrowy, żeberkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) żebro

Wiktionary


ziobrowina

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. kulin. żeberka

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na obiod my mieli ziobrowine z kapustóm.

Wiktionary


ziobrowski

nazwisko


SJP.pl


ziobrysta

zwolennik lub członek partii Zbigniewa Ziobry


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) polit. zwolennik Zbigniewa Ziobry

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ziobro n.

:: fż. ziobrystka ż.

Wiktionary


ziobrystka

zwolenniczka lub członkini partii Zbigniewa Ziobry


SJP.pl


zioć

czasownik nieprzechodni niedokonany

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. ziewać

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Uż mi sie ziaje, pójmy spać.

Wiktionary


ziom

koleś, koleżka, ziomal, ziomek, ziomuś; młodzieżowo:
1. kolega, kompan;
2. osoba bliżej nieznana; gość, kolo


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) slang. kolega, zaufany przyjaciel

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Poznaj moich ziomów, idą z nami na dicho.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʑɔ̃m, AS: źõm

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ziomal mos., ziomek mos., ziomka ż., ziomkostwo n., Ziomek mos./ż.

 przym. ziomkowski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kumpel, ziomek, ziomal, ziomas, ziomuś

Wiktionary


ziomal

ziomek; młodzieżowo:
1. osoba pochodząca z tego samego kraju lub z tej samej okolicy; krajan, rodak;
2. kolega, kompan; koleś, koleżka, ziomuś, ziom;
3. osoba bliżej nieznana; gość, kolo


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) slang. kolega, kumpel

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na tym zdjęciu jestem ja i moi ziomale.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʑɔ̃mal, AS: źõmal

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ziom m., ziomek m., ziomkostwo n., ziomuś mos.

 przym. ziomkowski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ziom

Wiktionary


ziomalka

młodzieżowo:
1. kobieta, która pochodzi z tego samego kraju, regionu, miejscowości bądź okolicy; krajanka, rodaczka;
2. koleżanka, kompanka;
3. kobieta lub dziewczyna bliżej nieznana


SJP.pl


ziomalski

ziomal


SJP.pl

Patrz:

ziomal

ziomas

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) slang. kolega, kumpel, zaufany przyjaciel

Wiktionary


ziomecki

nazwisko


SJP.pl


ziomeczek

zdrobnienie od: ziomek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) slang. zdrobn. od: ziomek

Wiktionary


ziomek

1. osoba pochodząca z tego samego kraju lub z tej samej okolicy; krajan, rodak;
2. koleś, koleżka, ziomal, ziomuś, ziom; młodzieżowo:
a) kolega, kompan;
b) osoba bliżej nieznana; gość, kolo


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba pochodząca z tego samego kraju lub tych samych okolic

 (1.2) polit. członek ziomkostwa

 (1.3) slang. znajomy, kolega

Wiktionary

  • Ziomek – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie ostrołęckim, w gminie Baranowo
  • Ziomek – francuski serial animowany
Ludzie o nazwisku Ziomek
  • Jan Ziomek (1934–2014) – polski geolog
  • Jerzy Ziomek (1924–1990) – polski historyk literatury
  • Kaja Ziomek (ur. 1997) – polska łyżwiarka szybka
  • Teodor Ziomek (1874–1937) – polski malarz

Wikipedia

Przykłady

 (1.3) Jak leci, ziomek?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʑɔ̃mɛk, AS: źõmek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ziomkostwo n., ziomuś mos., ziomal mos., ziom mos.

 przym. ziomkowski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) krajan; daw. ziemiec m.

 (1.3) pot. kumpel, ziomuś, ziomal, ziom; neutr. kolega, przyjaciel; podn. druh, pobratymiec; daw. kum

Wiktionary


ziomkostwo

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) społ. stowarzyszenie osób pochodzących z tego samego regionu kraju oraz ich potomków identyfikujących się z regionem pochodzenia;

Wiktionary

Ziomkostwo – stowarzyszenie osób pochodzących z tego samego regionu kraju oraz ich potomków identyfikujących się z regionem pochodzenia.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈʑɔ̃mkɔstfɔ, AS: źõmkostfo

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ziomek m., ziom m., ziomal m.

 przym. ziomkowski

Wiktionary


ziomkowski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczyć ziomkostwa, związany z ziomkostwem

 (1.2) slang. młodz. dotyczący ziomków i kontaktów z ziomkami

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʑɔ̃mˈkɔfsʲci, AS: źõmkofsʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ziomkostwo n., ziomek m., ziomuś m., ziomal m., ziom m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) koleżeński, przyjacielski, partnerski; pot. kumplowski, kumpelski

Wiktionary


ziomuś

koleś, koleżka, ziomal, ziomek, ziom; młodzieżowo:
1. kolega, kompan;
2. osoba bliżej nieznana; gość, kolo


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pot. pieszcz. zdrobn. ziom

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nigdy bym nie zostawił mojego ziomusia w potrzebie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ziom mos., ziomal mos., ziomek mos.

 przym. ziomkowski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pot. kumpel, ziomal, ziom; neutr. kolega, przyjaciel; podn. druh, pobratymiec; daw. kum

Wiktionary


zion

miasto w USA nad jeziorem Michigan


SJP.pl

Stany Zjednoczone:

  • Zion – miasto w stanie Illinois, w hrabstwie Lake
  • Zion – jednostka osadnicza w stanie Oklahoma, w hrabstwie Adair
  • Zion – jednostka osadnicza w stanie Pensylwania, w hrabstwie Centre
  • Zion (ang. Zion Township) – gmina w stanie Illinois, w hrabstwie Lake
  • Zion (ang. Zion Township) – gmina w stanie Minnesota, w hrabstwie Stearns
  • Zion (ang. Zion Township) – gmina w stanie Dakota Północna, w hrabstwie Towner

Wikipedia


zionąć

książkowo:
1. wydzielić, wydzielać z siebie zapach (zwłaszcza nieprzyjemny), ogień itp.;
2. wyrzucić, wyrzucać pociski itp.;
3. o zapachu, parze itp.: zostać wydzielonym, być wydzielanym;
4. przenośnie, o jamach itp.: ukazać się, ukazywać się;
5. żywiołowo okazać, okazywać swoje uczucia;
6. przenośnie, o uczuciach: zostać wyrażonym, być wyrażanym intensywnie


SJP.pl


ziopać

czasownik

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. krzyczeć na kogoś, wyzywać

 (1.2) gw-pl|Śląsk Cieszyński. pożerać oczyma

Wiktionary


ziorko

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. ziarenko, ziarnko

Wiktionary


zioła

zioło;
1. roślina o pędach nadziemnych miękkich, nietrwałych;
2. spreparowana, zwykle suszona roślina zielna o właściwościach leczniczych;
3. napar z zioła - rośliny;
4. środowiskowo: marihuana


SJP.pl

Zioła, rośliny zielarskie – rośliny zawierające substancje wpływające na metabolizm człowieka (np. olejki eteryczne) i dostarczające surowców zielarskich. Są to gatunki lecznicze, przyprawowe, a także trujące. Grupa ta obejmuje przede wszystkim jednoroczne i dwuletnie rośliny zielne, ale także drzewa, krzewy, warzywa i byliny. Zalicza się do nich także niektóre grzyby. Zioła stosowane są m.in. w ziołolecznictwie, aromaterapii i jako przyprawy.

Wikipedia


ziółeczko

zdrobnienie od: ziółko


SJP.pl


ziółek

1. zdrobnienie od: zioło;
2. potocznie o kimś, kto zachowuje się nieodpowiednio


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Ewa Ziółek – polska historyk
  • Marcin Ziółek – polski fizyk
  • Wacław Ziółek – polski funkcjonariusz służb bezpieczeństwa
  • Władysław Ziółek – rzymskokatolicki duchowny

Wikipedia


ziółka

1. zdrobnienie od: zioło;
2. potocznie o kimś, kto zachowuje się nieodpowiednio


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) farm. spoż. napar, zdrowotna mikstura zielarska

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Tadziku, naparz ziółek i przynieś babuni.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ziółko n., ziółeczko n., zioło n.

Wiktionary


ziółko

1. zdrobnienie od: zioło;
2. potocznie o kimś, kto zachowuje się nieodpowiednio


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zdrobn. od: zioło

 (1.2) niewielkie zioło

 (1.3) pot. o osobie: rozrabiający, nieprzewidywalny, szalony, mający temperament

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Owieczka sobie skubnie: tutaj jakiś listek, tam jakieś ziółko.

 (1.3) Mówiłam ci, że z niego niezłe ziółko.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zioło m., ziółka nmos., ziółeczko n., zielsko n.

 przym. ziołowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.3) ananas, ancymon, gagatek, drapichrust

Wiktionary


ziółkowo

2 miejscowości w Polsce:

  • Ziółkowo – wieś w woj. podlaskim, w pow. suwalskim, w gminie Raczki
  • Ziółkowo – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. gostyńskim, w gminie Gostyń

Wikipedia


ziołkowski

nazwisko


SJP.pl


zioło

ziele;
1. roślina o pędach nadziemnych miękkich, nietrwałych;
2. spreparowana, zwykle suszona roślina zielna o właściwościach leczniczych;
3. napar z zioła - rośliny;
4. środowiskowo: marihuana


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zob. ziele.

 (1.2) pot. marihuana

Wiktionary

  • liczba pojedyncza słowa zioła
  • Zioło – jezioro na Pojezierzu Gnieźnieńskim
  • Karolina Zioło-Pużuk – polska polityczka, językoznawczyni
  • Michał Zioło – polski zakonnik, prezbiter trapista
  • Zdzisław Zioło – polski żołnierz, kapitan piechoty
  • slang. marihuana

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Syd, Susie, Peter, a czasami także Pip tworzyli podczas niekończących się tras zgraną ekipę. Palili zioło i jedli wegetariańskie potrawy, podczas gdy reszta ekipy tworzyła frakcję piwno-mięsną.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʑɔwɔ, AS: źou̯o

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ziółka nmos., zielsko n., zielenienie n., zielony mos., zielarz mos., zielarstwo n., ziele n., zdrobn. ziółko n.

 czas. pozielenieć dk., zielenieć ndk.

 przym. ziołowy, zielony, zielny

 przysł. zielono

Wiktionary


ziołolecznictwo

leczenie chorób za pomocą naturalnych surowców roślinnych lub przygotowanych z nich preparatów ziołowych; fitoterapia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) med. farm. dział medycyny i farmakologii zajmujący się wytwarzaniem leków ziołowych oraz ich stosowaniem w profilaktyce i terapii chorób;

Wiktionary

Ziołolecznictwo (fitoterapia, fitofarmakologia) – dział medycyny i farmakologii zajmujący się wytwarzaniem leków ziołowych z naturalnych bądź przetworzonych surowców uzyskiwanych z roślin leczniczych oraz ich stosowaniem w profilaktyce i terapii chorób. Pojęcie to jest również używane dla określenia gałęzi medycyny alternatywnej zajmującej się leczeniem preparatami roślinnymi.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zakonnicy trudnili się ziołolecznictwem, gdyż takie były wymogi epoki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʑɔwɔlɛt͡ʃʲˈɲit͡stfɔ, AS: źou̯olečʹńictfo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) fitoterapia, fitofarmakologia

Wiktionary


ziołomiód

Ziołomiód – produkt pszczeli uzyskiwany z pożywki podawanej pszczołom przez pszczelarza. Pożywką są ekstrakty z ziół, soki wyciskane na zimno z ziół czy owoców mieszane zwykle z syropem cukrowym, niekiedy z dodatkiem miodu naturalnego. Ponieważ pożywka jest dostarczana pszczołom w okresie letnim zwykle ziołomiód zawiera spory dodatek miodu naturalnego z pożytków, jakie w danym czasie występują.

Wikipedia


ziołomirek

chrząszcz z rodziny ryjkowców, szkodnik roślin


SJP.pl


ziołorośle

skupisko wysokich, bujnych bylin zarastające brzegi potoków i wilgotne rumowiska na zboczach górskich


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) bot. skupisko roślin charakterystyczne dla brzegów potoków i wilgotnych rumowisk;

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Z łęgami wierzbowo-topolowymi zwarte kompleksy tworzą ziołorośle górskie i ziołorośle nadrzeczne.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. ziołoroślowy

Wiktionary


ziołoroślowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do ziołorośla, mający związek z ziołoroślem

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ziołorośle n.

Wiktionary


ziołosiek

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) ornit. ptak z rodzaju nazwa systematyczna|Phytotoma|ref=tak.

Wiktionary


ziołosz

gatunek chrząszcza z rodziny ryjkowcowatych; naliściak


SJP.pl


ziołówka

1. potocznie: mocny napój alkoholowy ze spirytusu i ziół;
2. potocznie: ziołowy produkt spożywczy, kosmetyczny lub farmaceutyczny;
3. doniczka do sadzenia i hodowania ziół; ziołownik


SJP.pl


ziołownik

1. doniczka do sadzenia i hodowania ziół; ziołówka;
2. ogród, w którym uprawia się zioła


SJP.pl


ziołowy

zioło


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) zrobiony z ziół, składający się z ziół

 (1.2) przym. od zioło

Wiktionary

Patrz:

zioło

Przykłady

 (1.1) Po rozgrzaniu zewnętrznym rozgrzewamy nasz organizm od wewnątrz, stosując herbaty ziołowe (np. napar z kwiatu lipowego, owoców malin i czarnego bzu).

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʑɔˈwɔvɨ, AS: źou̯ovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zielarz mos., ziele n. zioło n., zdrobn. ziółko n.

Wiktionary


ziołoznawca

specjalista w zakresie wiedzy, nauki o ziołach; zielarz


SJP.pl


ziołoznawczy

związany z wiedzą, nauką o ziołach


SJP.pl


ziołoznawczyni

specjalistka w zakresie wiedzy, nauki o ziołach; zielarka


SJP.pl


ziołoznawstwo

wiedza, nauka o ziołach


SJP.pl


zip

[czytaj: z-ip]
1. napęd do dyskietek komputerowych o dużej pojemności;
2. dyskietka o dużej pojemności;
3. plik w formacie ZIP


SJP.pl

ZIP – jeden z najczęściej używanych formatów kompresji bezstratnej i archiwizacji danych na platformie PC, zwłaszcza w środowisku Microsoft Windows.

Wikipedia


zipać

potocznie: oddychać z trudem, ciężko; dyszeć


SJP.pl

czasownik nieprzechodni

 (1.1) oddychać z trudem

 (1.2) przen. pot. ledwo oddychać, żyć resztkami sił

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Baterie w telefonie ledwo zipią.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʑipat͡ɕ, AS: źipać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zipanie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) łapać powietrze

Wiktionary


zipanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zipać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zipać ndk.

Wiktionary


zipnąć

potocznie: odetchnąć z trudem, ciężko


SJP.pl


zipnięcie

potocznie: odetchnąć z trudem, ciężko


SJP.pl


zipować

[czytaj: z-ipować] w informatyce: kompresować pliki


SJP.pl


zippergate

Monica Lewinsky (ur. 23 lipca 1973 w San Francisco) – Amerykanka, uczestniczyła w skandalu obyczajowym z udziałem prezydenta USA Billa Clintona.

Wikipedia


ziram

środek ochrony roślin (fungicyd)


SJP.pl


zironizować

[czytaj: z-ironizować] skomentować, potraktować kogoś lub coś z ironią


SJP.pl


zirytować

rozdrażnić, zdenerwować, rozgniewać


SJP.pl


zirytowany

rozdrażnić, zdenerwować, rozgniewać


SJP.pl


zis

[czytaj: z-is] pojazd marki ZIS


SJP.pl


ziścić

[czytaj: z-iścić]
1. książkowo: spełnić, zrealizować;
2. ziścić się - książkowo: spełnić się, zrealizować się


SJP.pl

czasownik

 (1.1) dokonany od|ziszczać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzʲiɕt͡ɕit͡ɕ, AS: zʹiśćić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ziszczenie n.

 czas. istnieć

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) daw. zyścić

Wiktionary


ziście

partykuła

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. oczywiście

Wiktionary


zislamizować

1. poddać wpływom islamu;
2. zislamizować się - ulec wpływom islamu


SJP.pl


zista

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. cuk. babka (wypiek)

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|babowka.

Wiktionary


ziszczać

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) sprawiać, że coś staje się rzeczywistością

czasownik zwrotny niedokonany ziszczać się

 (2.1) urzeczywistniać się, realizować w odniesieniu do np. planów, marzeń, snów, nadziei

Wiktionary

Przykłady

 (2.1) Jak szybko ten plan się ziści?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzʲiʃt͡ʃat͡ɕ, AS: zʹiščać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ziszczanie n.

 czas. istnieć

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) urzeczywistniać, spełniać, realizować

Wiktionary


ziszczalny

możliwy do zrealizowania


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) rzad. taki, który da się ziścić

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wykonalny, realny

Wiktionary


ziszczanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|ziszczać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. ziszczać ndk.

Wiktionary


ziszczenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|ziścić.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. ziścić, istnieć

Wiktionary


zitalianizować

poddać wpływom włoskim, rozszerzyć wpływy włoskie, nadać czemuś cechy typowo włoskie; zitalizować


SJP.pl


zitalizować

poddać wpływom włoskim, rozszerzyć wpływy włoskie, nadać czemuś cechy typowo włoskie; zitalianizować


SJP.pl


ziu

wykrzyknienie wyrażające szybkie zniknięcie kogoś, czegoś; fiu


SJP.pl


ziudwestka

rodzaj nieprzemakalnego kapelusza, używanego przez rybaków i żeglarzy podczas sztormu; zydwestka


SJP.pl

Zydwestka (zidwestka, ziudwestka) – wodoodporne nakrycie głowy w formie kapelusza z okrągłym rondem, dłuższym z tyłu, zachodzącym na kark, z przodu krótszym i podwiniętym do góry. Używana przez marynarzy, żeglarzy i rybaków, szczególnie jako uzupełnienie sztormiaka.

Wikipedia


ziuk

1. zdrobnienie od: Józef (imię męskie);
2. nazwisko


SJP.pl

Józef Klemens Piłsudski (ur. 5 grudnia 1867 w majątku Zułów, zm. 12 maja 1935 w Warszawie) – polski działacz społeczny i niepodległościowy, żołnierz, polityk, mąż stanu; od 1892 członek Polskiej Partii Socjalistycznej i jej przywódca w kraju, twórca Organizacji Bojowej PPS (1904) i Polskiej Organizacji Wojskowej (1914), członek Komisji Wojskowej w Tymczasowej Radzie Stanu (1917), od 11 listopada 1918 naczelny wódz Armii Polskiej, w latach 1918–1922 Naczelnik Państwa, pierwszy marszałek Polski (1920); przywódca obozu sanacji po przewrocie majowym (1926), dwukrotny premier Polski (1926–1928 i 1930); wywarł decydujący wpływ na kształt polityki wewnętrznej i zagranicznej II RP.

Wikipedia


ziuta

zdrobnienie od: Józefina, Józefa (imiona żeńskie); Ziutka, Józia, Józka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż., poufała forma imienia Józefa

 (1.2) imię|polski|ż., poufała forma imienia Kazimiera

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Och Ziuta, dziś życie me przegrane jest przez jedną noc / Och Ziuta, naprawdę nie wiem, jak się pozbyć ciebie stąd.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: fm. Ziutek m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Józia, Józka

 (1.2) Kazia

Wiktionary


ziutek

zdrobnienie od: Józef (imię męskie); Józio, Józik, Józiek, Józuś, Ziuk


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) zdrobn. od: Józef

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Poszliśmy z Ziutkiem do lasu na grzyby.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Józio mos., Józef mos., Ziuta ż.

 przym. Ziutkowy, Józefowy

Wiktionary


ziutka

zdrobnienie od: Józefina, Józefa (imiona żeńskie); Ziuta, Józia, Józka


SJP.pl


ziutkowy

przymiotnik dzierżawczy

 (1.1) przest. gwara. należący do Ziutka

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ktoś zwinął Ziutkowy rower.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Ziutek mos., Józef mos.

Wiktionary


ziym

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. podłoga

 (1.2) gw-pl|Śląsk Cieszyński. ziemia, grunt

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Leci, leci – i naroz pac na ziym.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ziymiok m.

:: zdrobn. ziymeczka ż.

Wiktionary


ziymba

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. ornit. zięba

Wiktionary


ziymeczka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. pieszcz. ziemia, rola

 (1.2) gw-pl|Śląsk Cieszyński. pieszcz. Ziemia Cieszyńska (region)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ziym ż., ziymiok mrz.

Wiktionary


ziymia

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. ziemia, kraina

 (1.2) gw-pl|Górny Śląsk. ziemia, gleba

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Couko ziymia godaua na tyn czas jedno godka, te same wyrazy.

Wiktionary


ziymiok

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. ziemniak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ziym ż., ziymeczka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński|ziymniok.

Wiktionary


ziymka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. ornit. zięba

Wiktionary


ziymniaczysko

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. roln. pole po wykopanych ziemniakach

Wiktionary


ziymnioczónka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. kulin. kartoflanka, ziemniaczanka

Wiktionary


ziymniok

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. ziemniak

Wiktionary


ziz

w kosmogonii hebrajskiej: ptak stworzony przez Stwórcę z ognia, światła i wody zmieszanych z błotem


SJP.pl

Ziz – ptak występujący w kosmogonii hebrajskiej. Według Midrasza Konen stwór ten należał do sfery niebiańskiej. Został uczyniony przez Stwórcę z ognia, światła i wody zmieszanych z błotem.

Howard Schwartz nazywa go zwierzęciem mitycznym, widząc w nim ucieleśnienie losu. Według apokaliptyki żydowskiej Ziz zostanie zabity przez Mesjasza i podobnie jak Lewiatan oraz Behemot, podany sprawiedliwym na uczcie na Końcu Świata.

Wikipedia


zizania

roślina z rodziny wiechlinowatych; zyzania, ryż wodny, ostruda, owies wodny


SJP.pl


żiżka

Wikipedia


ził

[czytaj: z-ił] pojazd marki ZIŁ


SJP.pl


zjadać

żywić się, spożywać, pożerać


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) połykać jako pokarm

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Próbowali wymyślać reakcje jeszcze bardziej nonszalanckie i bezczelne, np. że zjadam montażystce śniadanie i wypijam jej kawę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzʲjadat͡ɕ, AS: zʹi ̯adać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zjedzenie n., zjadanie n., jedzenie n., jadalnia ż., jeść n., zjadacz mos.

 czas. jadać, zjeść, jeść

 przym. zjadliwy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) żywić się, spożywać, pożerać

Wiktionary


zjadacz

pożeracz;
1. zwierzę, które żywi się czymś;
2. żartobliwie: osoba, która zjada coś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) ten, który zjada (coś konkretnego)

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zjadać, zjeść

 rzecz. zjedzenie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) w złożeniach: -jad

Wiktionary


zjadaczka

żartobliwie: kobieta, która zjada coś


SJP.pl


zjadanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zjadać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zʲjaˈdãɲɛ, AS: zʹi ̯adãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zjadać, jadać, jeść, zjeść

 rzecz. zjedzenie n.

Wiktionary


zjadki

dawniej: resztki jedzenia; niedojadki


SJP.pl


zjadliwie

przysłówek odprzymiotnikowy sposobu

 (1.1) sprawiając komuś przykrość; szydząc z kogoś

 (1.2) nadając się do zjedzenia, lecz niekoniecznie będąc smacznym

 (1.3) med. w sposób niszczycielski dla organizmu

 (1.4) mikrobiol. mając większą zdolność infekowania

 (1.5) biol. wydzielając jad

 (1.6) pot. przedstawiając się jako kolor w sposób bardzo intensywny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zjadliwość ż.

 przym. zjadliwy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szyderczo, uszczypliwie, zgryźliwie, złośliwie

Wiktionary


zjadliwiec

potocznie: osoba złośliwa, uszczypliwa, szydercza; złośliwiec, szyderca, prześmiewca


SJP.pl


zjadliwiej

stopień wyższy od przysłówka: zjadliwie


SJP.pl


zjadliwość

Wikipedia


zjadliwszy

stopień wyższy od przymiotnika: zjadliwy


SJP.pl


zjadliwy

przymiotnik

 (1.1) niezwykle złośliwy

 (1.2) med. o dużej zakaźności i niszczycielskim potencjale

 (1.3) pot. raczej niezbyt smaczny, ale nadający się do jedzenia

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zjadliwość ż.

 przysł. zjadliwie

 czas. zjadać

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) cięty, kąśliwy, kostyczny, oskarżycielski, ostry, uszczypliwy, zgryźliwy

 (1.2) wirulentny

 (1.3) jadalny

Wiktionary


zjarać

potocznie:
1. spalić, wypalić;
2. zjarać się:
a) spalić się;
b) odurzyć się narkotykami, zwłaszcza marihuaną


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany

 (1.1) slang. spalić, spłonąć

 (1.2) slang. wypalić narkotyki, zwłaszcza marihuanę

czasownik zwrotny dokonany zjarać się

 (2.1) slang. naćpać się, paląc narkotyki

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zasilacz w kompie mi się zepsuł i zjarała mi się karta graficzna.

 (2.1) Grzesiek tak się zjarał na imprezie skrętami, że leżał cały czas na podłodze i tylko patrzył w sufit.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzʲjarat͡ɕ, AS: zʹi ̯arać

Wiktionary

Powiązane:

 czas. ndk. jarać

 ims. zjarany

 rzecz. zjaranie n.

 przym. zjarany

Wiktionary


zjaranie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zjarać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zʲjaˈrãɲɛ, AS: zʹi ̯arãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zjarać

Wiktionary


zjarany

potocznie: taki, który odurzył się narkotykami, zwłaszcza marihuaną; ujarany, najarany, upalony, nabakany


SJP.pl

forma czasownika.

 (1.1) imiesłów przymiotnikowy bierny od: zjarać

przymiotnik

 (2.1) pot. mocno opalony

 (2.2) pot. będący pod wpływem marihuany, palący marihuanę

Wiktionary

Przykłady

 (2.1) Widzisz tę zjaraną dziewczynę? Pewnie chodzi na solarium.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zʲjaˈrãnɨ, AS: zʹi ̯arãny

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zjarać dk., jarać ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (2.2) ujarany, upalony

Wiktionary


zjaśniały

taki, który stał się jasnym lub jaśniejszym; wyjaśniały


SJP.pl


zjaśnieć

stać się jasnym lub jaśniejszym; wyjaśnieć


SJP.pl

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. jaśnieć)

 (1.1) dokonany od|jaśnieć.

Wiktionary


zjawa

przerażająca postać o niesprecyzowanym wyglądzie, widziana np. we śnie; duch; dziwo; fantom; mara; strach; straszydło; upiór; widmo; widzenie senne; widziadło; zmora


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) duch osoby zmarłej

 (1.2) budzące lęk złudzenie

Wiktionary

  • duch
  • zjawa – ssak z rzędu nietoperzy
  • Zjawa (ang. The Revenant) – film z 2015
  • s/y Zjawa IV – polski jacht żaglowy

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ta zjawa już tak ma, że nie pojawia się dwa razy w tym samym miejscu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzʲjava, AS: zʹi ̯ava

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zjawisko n.

 przym. zjawiskowy

 czas. jawić się

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) widmo

 (1.2) fantom, mara, przywidzenie, widmo, widziadło, złudzenie

Wiktionary


zjawiać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zjawić)

 (1.1) daw. czynić jawnym

czasownik zwrotny niedokonany zjawiać się (dk. zjawić się)

 (2.1) stawiać się gdzieś; przychodzić gdzieś

 (2.2) stawać się obecnym gdzieś

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zjawianie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) objawiać, ujawniać, ukazywać

 (2.1) przybywać

 (2.2) pojawiać się, ukazywać się

Wiktionary


zjawić

zjawić się:
1. uroczyście lub ironicznie: przybyć gdzieś;
2. stać się zauważalnym; ukazać się, pojawić się


SJP.pl


zjawiński

nazwisko


SJP.pl


zjawiony

taki, który się zjawił


SJP.pl


zjawisko

1. zdarzenie; coś, co się wydarzyło, pojawiło się, ukazało się;
2. coś lub ktoś wyjątkowy, niespotykany; fenomen


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) naturalny proces pozostający w zasięgu percepcji człowieka;

 (1.2) przen. coś niezwykłego, nieprzeciętnego, nienaturalnego lub nie do końca rzeczywistego

Wiktionary

Zjawisko, fenomen (gr. phainomenon – obserwowany) – pojęcie filozoficzne oznaczające to, co dane jest w poznaniu zmysłowym, a więc obrazy, dźwięki, zapachy, smaki itd.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Podczas tych badań, naukowiec odkrył zjawisko promieniotwórczości.

 (1.2) Widzisz tę dziewczynę na przystanku? Ależ zjawisko!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zʲjaˈvʲiskɔ, AS: zʹi ̯avʹisko

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zjawiskowość ż., zjawa ż.

 czas. zjawić się, jawić się

 przym. zjawiskowy

 przysł. zjawiskowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wydarzenie

 (1.2) fenomen

Wiktionary


zjawiskowo

przysłówek

 (1.1) w sposób zjawiskowy, nieprzeciętnie, niezwykle

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zjawisko n., zjawiskowość ż.

 przym. zjawiskowy

Wiktionary


zjawiskowość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co jest zjawiskowe, niezwykłe, wyjątkowe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zjawisko n.

 przym. zjawiskowy

 przysł. zjawiskowo

Wiktionary


zjawiskowy

przymiotnik od: zjawisko


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który wyróżnia się czymś niezwykłym

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na szczycie choinki tato nasadził mrugającą Gwiazdę Betlejemską, od której pociągnął w dół zjawiskowe łańcuchy i warkocze lamety.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zjawiskowość ż., zjawisko n., zjawa ż.

 przysł. zjawiskowo

 czas. jawić się, zjawić się

Wiktionary


zjazd

spotkanie okolicznościowe


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) przybycie w jedno miejsce wielu osób z różnych stron

 (1.2) czynność jazdy w dół

 (1.3) stromo pochylony fragment terenu

 (1.4) sport. konkurencja narciarska polegająca na jak najszybszym zjechaniu z ośnieżonego stoku góry po określonej trasie

 (1.5) naczelny organ ustawodawczy niektórych organizacji

 (1.6) czynność zjechania pojazdu z trasy

 (1.7) droga pozwalająca zjechać z głównej trasy

 (1.8) pot. stan nieprzyjemnych efektów ubocznych po zażyciu substancji psychodelicznych

Wiktionary

  • zjazd (drogownictwo)
  • zjazd (kolarstwo)
  • zjazd (narciarstwo)
  • zjazd (wspinaczka)
  • Zjazd (film)

Wikipedia

Wymowa:

IPA: zʲjast, AS: zʹi ̯ast

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zjeżdżanie n., zjechanie n., zjazdówka ż., zjazdowiec m., zjeżdżalnia ż.

 czas. zjeżdżać ndk., zjechać dk., zjeździć

 przym. zjazdowy, zjechany

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) spotkanie, zebranie, zgrupowanie, zlot

 (1.2) zjeżdżanie

 (1.5) walne zgromadzenie, konwencja, konwent

Wiktionary


zjazdowicz

uczestnik zjazdu


SJP.pl


zjazdowiczka

zjazdowicz


SJP.pl

Patrz:

zjazdowicz

zjazdowiec

narciarz biorący udział w konkurencjach zjazdowych


SJP.pl


zjazdówka

narta przystosowana do biegu zjazdowego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) sport. pot. narta do uprawiania narciarstwa zjazdowego

Wiktionary

Zjazdówka może mieć różne znaczenia

  • zjazdówka – element trakcji trolejbusowej
  • zjazdówka – narta zjazdowa

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. zjazd m.

Wiktionary


zjazdówki

narta przystosowana do biegu zjazdowego


SJP.pl


zjazdowy

przymiotnik od: zjazd


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany ze zjazdem, dotyczący zjazdu (zgromadzenia)

 (1.2) związany ze zjazdem, dotyczący zjazdu (jazdy)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zjazd m., zjazdówka ż., zjazdowiec m., zjeżdżanie n., zjechanie n., jechanie n., jeżdżenie n., jezdny mos.

 czas. zjeżdżać ndk., zjechać dk., jechać ndk., jeździć ndk.

 przym. jezdny

 przysł. zjazdowo

Wiktionary


zjałowiały

taki, który zjałowiał


SJP.pl


zjeb

spierdolić; wulgaryzm o wielu znaczeniach, m.in.:
1. zniszczyć, zepsuć, spartaczyć;
2. uciec;
3. zrzucić (kogoś skądś);
4. zjebać się:
a) spaść;
b) pierdnąć


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) wulg. slang. debil, idiota

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) wulg. slang. ochrzan, reprymenda

forma czasownika.

 (3.1) rozk. 2. os. lp. od: zjebać

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ale z ciebie zjeb!

 (3.1) Proszę cię, tylko nie zjeb znów tego.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. jebać, jebnąć

 rzecz. jebak mzw./mos.

Wiktionary


zjeba

wulgarnie: zbesztanie, zwymyślanie kogoś; zjebka, opierdol, opieprz, ochrzan, opeer


SJP.pl


zjebać

spierdolić; wulgaryzm o wielu znaczeniach, m.in.:
1. zniszczyć, zepsuć, spartaczyć;
2. uciec;
3. zrzucić (kogoś skądś);
4. zjebać się:
a) spaść;
b) pierdnąć


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany

 (1.1) wulg. zrugać, zelżyć kogoś

 (1.2) wulg. zrzucić coś

 (1.3) wulg. zepsuć coś

 (1.4) wulg. zrobić coś źle, wbrew zasadom

czasownik zwrotny dokonany zjebać się

 (2.1) wulg. oddać mocz lub kał

 (2.2) wulg. puścić wiatry

 (2.3) wulg. spaść

 (2.4) wulg. zepsuć się

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Szef znów mnie za ciebie zjebał, nierobie!

 (1.2) Zocha, ten cholerny kot zjebał twoją doniczkę z parapetu.

 (1.3) Pierdolona siostra zjebała mi nowy odtwarzacz.

 (1.4) Stary, zjebałeś sprawę z tą dupą.

 (2.1) Kurwa, znowu ten kundel zjebał się na środku dywanu.

 (2.2) Ale znów śmierdzi! Kto się zjebał tym razem?

 (2.3) Patrz, jak ten palant zjebał się ze schodów.

 (2.4) Nie pojechałem do pracy, bo znowu zjebał mi się polonez.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzʲjɛbat͡ɕ, AS: zʹi ̯ebać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. jebanie n., jebadełko n., jebnięcie n., pojeb m., zjebanie n., jebaka m., jebak mzw./mos.

 czas. jebnąć, uzajebiścić, uzajebistnić, jebać ndk., pojebać dk., odjebać dk., zajebać dk.

 przym. zajebisty, pojebany, zjebany

 przysł. zajebiście

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wulg. opierdolić; posp. opieprzyć, ochrzanić; neutr. zrugać, zwymyślać, okrzyczeć

 (1.2) wulg. spierdolić; neutr. zrzucić, zwalić

 (1.3) wulg. spierdolić; neutr. zepsuć

 (1.4) wulg. spierdolić; posp. schrzanić; pot. zawalić; neutr. zawieść

 (2.1) wulg. zesrać się

 (2.2) wulg. pierdnąć

 (2.3) wulg. spierdolić się; neutr. spaść, zlecieć

 (2.4) wulg. spierdolić się, pójść się jebać; neutr. zepsuć się

Wiktionary


zjebanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zjebać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zʲjɛˈbãɲɛ, AS: zʹi ̯ebãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zjebać, jebać, wyjebać

 przym. jebany, jebnięty

 rzecz. jebany mos.

Wiktionary


zjebany

forma czasownika.

 (1.1) imiesłów przymiotnikowy bierny od czasownika: zjebać

przymiotnik

 (2.1) wulg. zmęczony, wykończony

 (2.2) wulg. beznadziejny, nieudany

 (2.3) wulg. zniszczony, popsuty

 (2.4) wulg. obrażony, zwyzywany

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zʲjɛˈbãnɨ, AS: zʹi ̯ebãny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zjebka ż., jebak mzw./mos.

 czas. zjebać dk.

Wiktionary


zjebka

wulgarnie: zbesztanie, zwymyślanie kogoś; zjeba, opierdol, opieprz, ochrzan, opeer


SJP.pl


zjechać

czasownik nieprzechodni dokonany

 (1.1) zmienić tor poruszania się

 (1.2) przenieść się na niższy poziom

 (1.3) pot. obrazić kogoś słownie

 (1.4) druk. zakończyć drukowanie nakładu

czasownik przechodni dokonany

 (2.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. złajać

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Policjant kazał kierowcy zjechać na pobocze.

 (1.2) Zjedziemy teraz windą na sam dół.

 (1.2) W tym semestrze zjechałem z ocenami, muszę się poprawić.

 (1.3) …i wtedy ten pijak zjechał mnie zupełnie bez powodu!

 (1.4) Pomimo dużych problemów z wałkami na maszynie udało mi się wczoraj zjechać cały nakład przed końcem zmiany.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzʲjɛxat͡ɕ, AS: zʹi ̯eχać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zjazd mrz., zjeżdżalnia ż., zjechanie n.

 czas. jechać ndk., zjeżdżać ndk.

 przym. zjazdowy

Wiktionary


zjechanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zjechać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zjeżdżać, zjechać dk.

 rzecz. zjazd mrz., zjeżdżalnia ż.

 przym. zjazdowy

Wiktionary


zjed.

skrót od: zjednoczenie, zjednoczony


SJP.pl


zjednać

pozyskać czyjeś względy, przychylność dla kogoś lub czegoś


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. zjednywać)

 (1.1) dokonany od|zjednywać.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Słysząc, że jestem w stanie pomóc czy zaszkodzić każdemu, ludzie z góry czuli się zależni ode mnie, zanim jeszcze zdążyłem im to udowodnić. I żeby mnie sobie zjednać, błagali mnie niemal, żebym przyjął ich własne wpływy do mojej dyspozycji.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzʲjɛdnat͡ɕ, AS: zʹi ̯ednać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. jedynka ż., zjednywanie n., zjednanie n., jedynak mos.

 czas. jednać

Wiktionary


zjednanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zjednać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. jednać, zjednać dk.

 rzecz. zjednywanie n., jedynak mos.

Wiktionary


zjednoczenie

organizacja powstała z połączenia instytucji o podobnym charakterze; unia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) polit. hist. powstanie jednolitego państwa z dwóch lub więcej dotychczas niepodległych państw;

 (1.2) organizacja powstała w wyniku połączenia organizacji, instytucji o podobnym profilu i zakresie działalności

 (1.3) przen. połączenie się, stanie się jednością

Wiktionary

  • zjednoczenie – termin politologiczny
  • zjednoczenie (branżowe) – organ zarządzania daną branżą w PRL
  • Zjednoczenie (Węgry) – węgierski sojusz polityczny partii lewicowych
  • Zjednoczenie – dziennik wydawany w powstaniu listopadowym przez Aleksandra Wielopolskiego

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W latach po zjednoczeniu Niemiec wprowadził Realpolitik, która oznaczała liczne – często tajne – sojusze z sąsiednimi państwami.

 (1.3) Sobotni marsz KOD-u i opozycji miał być sygnałem dla przedwyborczego zjednoczenia różnych środowisk przeciwko PiS-owi.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzʲjɛdnɔˈt͡ʃɛ̃ɲɛ, AS: zʹi ̯ednočńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. jednoczenie n., jedynak mos.

 czas. jednoczyć ndk., zjednoczyć dk.

 przym. zjednoczeniowy, zjednoczony

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) unia

Wiktionary


zjednoczeniowy

przymiotnik od: zjednoczenie


SJP.pl


zjednoczony

1. połączyć w całość;
2. zjednoczyć w celu wspólnego działania


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) połączony dla wspólnej sprawy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zjednoczenie n.

 czas. zjednoczyć dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) połączony, scalony

Wiktionary


zjednoczyć

1. połączyć w całość;
2. zjednoczyć w celu wspólnego działania


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. jednoczyć)

 (1.1) dokonać połączenia kilku elementów, zazwyczaj państw

czasownik zwrotny dokonany zjednoczyć się (ndk. jednoczyć się)

 (2.1) połączyć się dla wspólnego działania, realizacji wspólnych celów

 (2.2) połączyć się, tworząc całość

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Włochy zjednoczyły się dopiero w XIX wieku.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zʲjɛdˈnɔt͡ʃɨt͡ɕ, AS: zʹi ̯ednočyć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zjednoczenie n., jednoczenie n.

 czas. jednoczyć

 przym. zjednoczony

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zunifikować, scalić, połączyć

 (2.1) złączyć się

 (2.2) scalić się, zespolić się

Wiktionary


zjednoczyciel

osoba, która coś zjednoczyła


SJP.pl


zjednywać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zjednać)

 (1.1) zdobywać względy, przychylność dla kogoś lub czegoś

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zjednywanie n., jedynak mos.

 czas. jednać

Wiktionary


zjednywanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zjednywać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzʲjɛdnɨˈvãɲɛ, AS: zʹi ̯ednyvãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. jednać, zjednywać ndk., zjednać dk.

 rzecz. zjednanie n., jedynak mos.

Wiktionary


zjedzenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) spożycie pokarmu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ile czasu zajęło im zjedzenie biszkoptów?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zʲjɛˈd͡zɛ̃ɲɛ, AS: zʹi ̯eʒńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zjadacz m., zjadanie n., jedzenie n., jadalnia ż., jadalność ż.

 czas. zjeść, zjadać ndk., jadać ndk., jeść ndk.

 przym. jedzeniowy

Wiktionary


zjeść

spożyć pokarm


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany

 (1.1) dokonany od|jeść., dokonany od|zjadać.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Możesz zjeść zanim wyjdziesz do roboty.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zʲjɛ̇ɕt͡ɕ, AS: zʹi ̯ėść

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. jadalny mrz., zjadacz m., zjadanie n., zjedzenie n., jadalność ż.

 czas. zjadać ndk., jadać ndk., jeść ndk.

 przym. jedzeniowy, jadalny

Wiktionary


zjesienieć

o trawie, liściach itp.: zwiędnąć, zeschnąć, zżółknąć pod wpływem jesieni


SJP.pl


zjeżać

jeżyć; rzadkie:
1. np. o piórach, włosach: nastroszać, stroszyć, podnosić;
2. zjeżać się:
a) np. o piórach, włosach: nastroszać się, stroszyć się, podnosić się;
b) przenośnie: przyjmować pozycję obronną, stawać się nieufnym


SJP.pl


zjeżdżać

czasownik nieprzechodni niedokonany

 (1.1) jadąc, poruszać się w dół

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Czołgającym się na kolanach ukazywała się w końcu służbówka, w której drzwiach stała zamontowana zjeżdżalnia. Na pupach zjeżdżali do salonu, który cały został zawieszony suszącą się bielizną.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzʲjɛʒd͡ʒat͡ɕ, AS: zʹi ̯ežǯać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zjeżdżanie n., zjeżdżalnia ż., zjazd m., jezdnia ż., jechanie n., zjeżdżanie n., zjeżdżenie n., przejeżdżanie n., zjechanie n., jezdny mos.

 czas. jechać ndk., zjeździć ndk., przejeżdżać ndk., zjechać dk.

 przym. jezdny, zjazdowy

 wykrz. zjeżdżaj

Wiktionary


zjeżdżalnia

1. przyrząd do zabawy dla dzieci w postaci pochylni do zsuwania się;
2. dawniej: winda w kopalni


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) urządzenie do zabawy z gładką, pochyłą powierzchnią, po której można zsuwać się na pupie;

Wiktionary

Zjeżdżalnia – urządzenie rekreacyjne działające na zasadzie równi pochyłej, najczęściej montowane są na osiedlowych placach zabaw, w ogrodach jordanowskich i parkach. Odmianą zjeżdżalni są zjeżdżalnie wodne, zazwyczaj znacznie dłuższe od typowych "osiedlowych" zjeżdżalni, używane w aquaparkach. Występują też zjeżdżalnie dmuchane.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: zʲjɛʒˈd͡ʒalʲɲa, AS: zʹi ̯ežǯalʹńa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zjazd m., zjeżdżanie n., zjechanie n.

 czas. zjeżdżać ndk., zjechać dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ślizgawka; reg. śl. ruszbana.

Wiktionary


zjeżdżanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zjeżdżać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zjazd mrz., zjeżdżalnia ż.

 czas. zjeżdżać

 przym. zjazdowy

Wiktionary


zjeździć

czasownik dokonany

 (1.1) jeżdżąc, odwiedzić wiele miejsc

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Z dowodem osobistym będziemy mogli wsiąść do pociągu i zjeździć całą Europę.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zjazd mrz.

 czas. zjeżdżać

Wiktionary


zjeżdżony

potocznie: zużyty, zniszczony od częstego jeżdżenia


SJP.pl


zjeżyć

1. np. o piórach, włosach: nastroszyć, podnieść;
2. zjeżyć się:
a) np. o piórach, włosach: nastroszyć się, podnieść się;
b) przenośnie: przyjąć pozycję obronną, stać się nieufnym; nastroszyć się


SJP.pl


zjełczały

o tłuszczu jadalnym: taki, który zepsuł się, zgorzkniał; zestarzały


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) spoż. pozbawiony wartości spożywczych z powodu utleniania się tłuszczu

 (1.2) przen. taki, który stracił aktualność lub o którym zapomniano

forma czasownika.

 (2.1) imiesłów przeszły przymiotnikowy czynny od zjełczeć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zjełczałość ż., zjełczenie n.

 czas. zjełczeć dk.

Wiktionary


zjełczeć

o tłuszczach jadalnych: zepsuć się, zgorzknieć


SJP.pl


zjimać

czasownik niedokonany

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. uwierać, boleć

Wiktionary


zjonizować

spowodować jonizację, wytworzyć jony w danym środowisku


SJP.pl


zjudaizować

1. rozpowszechnić religię żydowską;
2. zjudaizować się - ulec judaizacji


SJP.pl


zjuszać

juszyć; dawniej:
1. ranić do krwi; krwawić, zakrwawiać;
2. pobudzać do gniewu; rozjątrzać, rozjuszać;
3. zjuszać się:
a) ranić się do krwi;
b) unosić się gniewem; rozjątrzyć się, rozjuszyć się


SJP.pl


zjuszyć

dawniej:
1. zranić do krwi; pokrwawić, zakrwawić;
2. rozjątrzyć, rozjuszyć;
3. zjuszyć się:
a) zranić się do krwi;
b) rozjątrzyć się, rozjuszyć się


SJP.pl


zk

skrót od: Zakład Karny


SJP.pl

skrótowiec

 (1.1) = zakład karny

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zɛt‿ˈka, AS: zet‿ka

Wiktionary


zkąd

zaimek

 (1.1) daw. stąd

Wiktionary


zke

skrótowiec, rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) = rel. Zjednoczony Kościół Ewangeliczny;

Wiktionary


zkwp

skrótowiec

 (1.1) = Związek Kynologiczny w Polsce

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Metryka psa jest dokumentem wystawianym hodowcy szczeniaka, przez lokalny Oddział ZKwP po przeglądzie miotu wykonanym przez sędziego kynologicznego właściwego dla danej rasy, wskazanego przez ZKwP.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzɛt‿ka‿vu‿ˈpɛ, AS: zet‿ka‿vu‿pe

Wiktionary


zlabializować

wymówić samogłoskę tylną z wargami zaokrąglonymi


SJP.pl


zlać

1. wylać nadmiar płynu;
2. wlać płyn z kilku naczyń do jednego;
3. lejąc, zmoczyć; oblać;
4. potocznie: zbić (kogoś);
5. zlać się - np. o rzekach: połączyć się; scalić się; polać się obficie; polać się wzajemnie; zsikać się


SJP.pl

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. zlewać)

 (1.1) wylać nadmiar płynu

 (1.2) przelać płyn z wielu naczyń do jednego naczynia

 (2.2) lejąc płyn, oblać się

 (2.3) oblać siebie wzajemnie jakimś płynem

 (2.4) złączyć się w jedno

 (2.5) posp. oddać mocz

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dystrybutor należy utrzymywać go w czystości, okresowo przy wymianie butli zlać wodę i wymyć oraz wyparzyć wrzątkiem wnętrze naczynia.

 (2.5) Maniek zlał się w gacie!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zlat͡ɕ, AS: zlać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zlew m., zlewka ż., zlewki nmos., zlewek m., zlewnia ż., zlewisko n., zlewanie n., zlanie n.

 czas. olać, zlewać ndk.

 przym. zlewowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pobić, pot. dosolić, pot. sprać, sprawić lanie, pot. sprawić manto, pot. spuścić manto, stłuc, pot. wlać, zbić, pot. zbić na kwaśne jabłko, wulg. dać wpierdol, wulg. dopierdolić

Wiktionary


zlądować

potocznie: spaść, upaść


SJP.pl


zladzać

zamieniać w lód, pokrywać lodem; zaladzać


SJP.pl


zlagować

środowiskowo: spowolnić komputer, serwer, grę komputerową itp.


SJP.pl


zlagrowany

przymiotnik

 (1.1) hist. ukształtowany przez warunki życia w obozie koncentracyjnym

Wiktionary


zlaicyzować

nadać czemuś laicki charakter


SJP.pl


zlajkować

oznaczyć post internetowy w celu pokazania, że przypadł nam do gustu lub że się z nim zgadzamy; zalajkować, lajknąć, polajkować


SJP.pl


zląkwa

niewielka ryba występująca w Morzu Śródziemnym i Oceanie Atlantyckim


SJP.pl


zlasować

łączyć wapno palone z wodą


SJP.pl


zlasowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zlasować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zlasować dk.

Wiktionary


zlatać

potocznie:
1. przemieszczając się szybko, zwiedzić lub obejść jakiś teren;
2. spowodować utratę sił na skutek szybkiego przemieszczania się, np. zlatać sobie nogi;
3. zlatać się - zmęczyć się na skutek szybkiego przemieszczania się


SJP.pl


źle

przysłówek

 (1.1) w niewłaściwy, niedobry sposób, niezgodnie z normami

 (1.2) niemoralnie

 (1.3) nieprzyjemnie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Urządzenie zostało źle wykonane, dlatego się uszkodziło.

 (1.1) Adam to dobry człowiek; źle go oceniłem.

 (1.2) Źle zrobiłeś, że skłamałeś.

 (1.3) Czuję się dzisiaj źle.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʑlɛ, AS: źle

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. złol mzw., zło n., zły m., złośnik m., złośnica ż., złoszczenie n., zezłoszczenie n., złośliwość ż., złość ż., zeźlenie n.

 czas. złościć ndk., zezłościć dk., zeźlić dk.

 przym. zły, złośliwy, niezły

 przysł. złośliwie, nieźle

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) niedobrze, nieprawidłowo, nieodpowiednio, niewłaściwie, niepoprawnie, beznadziejnie, kiepsko, fatalnie, wadliwie, bez głowy

 (1.3) kijowo, fatalnie, wulg. chujowo

Wiktionary


źleb

wgłębienie w stoku góry, powstałe w wyniku odpadania małych okruchów skalnych; żleb


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) wcięcie w górskim stoku ze stromymi ścianami;

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Musieliśmy uciekać ze żlebu, którym teraz płynęła wartko woda ze stopionego śniegu, zmieszana z popiołem i ziemią. (J. Żuławski Na srebrnym globie/Rękopisu część druga/Rozdział V)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒlɛp, AS: žlep

Wiktionary


żlebowy

żleb


SJP.pl

Patrz:

żleb

zlec

położyć się


SJP.pl

czasownik

 (1.1) położyć się

 (1.2) o zbożu: złamać się, położyć się na polu

 (1.3) daw. zachorować obłożnie

 (1.4) daw. położyć się do łóżka na czas porodu i połogu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Bezwładnie zległem na tapczanie, przyrzekając sobie wstać za moment, by przygotować kolację i pooglądać jeszcze telewizję.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zlɛt͡s, AS: zlec

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. złóg m., łoże n., leżenie n.

 czas. legnąć, leżeć, zalegać

Wiktionary


zlecać

powierzać komuś coś do zrobienia, polecać komuś wykonanie czegoś


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. zlecić)

 (1.1) powierzać komuś wykonanie zadania

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zlecanie n., zlecenie n.

 czas. zlecić

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rzad. zadaniować

Wiktionary


zlecanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zlecać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zlecać ndk.

Wiktionary


zlecenie

powierzyć komuś coś do zrobienia, polecić komuś wykonanie czegoś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) polecenie lub zamówienie wykonania danej czynności lub usługi

 (1.2) odczasownikowy od|zlecić.

Wiktionary

Umowa zlecenia (pot. umowa-zlecenie) – umowa cywilnoprawna uregulowana w polskim Kodeksie cywilnym (art. 734–751). Przedmiotem umowy zlecenia jest zobowiązanie jednej osoby (zleceniobiorcy) do wykonania określonej czynności prawnej (np. usługi) dla innego podmiotu (zleceniodawcy), na warunkach określonych w umowie.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zaryzykować i zażądać umowy o pracę czy położyć uszy po sobie i zgodzić się na kolejne zlecenie?

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zlecać, zlecić

 przym. zleceniowy

Wiktionary


zleceniobiorca

osoba lub instytucja wykonująca określone zadania lub czynności zgodnie z zawartą umową


SJP.pl

Umowa zlecenia (pot. umowa-zlecenie) – umowa cywilnoprawna uregulowana w polskim Kodeksie cywilnym (art. 734–751). Przedmiotem umowy zlecenia jest zobowiązanie jednej osoby (zleceniobiorcy) do wykonania określonej czynności prawnej (np. usługi) dla innego podmiotu (zleceniodawcy), na warunkach określonych w umowie.

Wikipedia


zleceniobiorczyni

kobieta wykonująca określone zadania lub czynności zgodnie z zawartą umową


SJP.pl


zleceniodawca

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba lub instytucja, która poprzez umowę zobowiązuje kogoś do wykonania określonych zadań

Wiktionary

Umowa zlecenia (pot. umowa-zlecenie) – umowa cywilnoprawna uregulowana w polskim Kodeksie cywilnym (art. 734–751). Przedmiotem umowy zlecenia jest zobowiązanie jednej osoby (zleceniobiorcy) do wykonania określonej czynności prawnej (np. usługi) dla innego podmiotu (zleceniodawcy), na warunkach określonych w umowie.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Gdybyśmy badali firmę tylko metodą nieoficjalną, nasi zleceniodawcy nie mogliby naszych informacji użyć jako argumentu w biznesowych negocjacjach.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zleceniodawstwo n.

:: fż. zleceniodawczyni ż.

Wiktionary


zleceniodawczyni

kobieta powierzająca komuś wykonanie czegoś


SJP.pl


zleceniowy

przymiotnik od: zlecenie


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany ze zleceniem, dotyczący zlecenia

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zlecenie n.

Wiktionary


zlecić

powierzyć komuś coś do zrobienia, polecić komuś wykonanie czegoś


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. zlecać)

 (1.1) powierzyć komuś załatwienie, zrobienie czegoś

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zlecenie n.

 czas. zlecać ndk.

Wiktionary


zlecieć

1. sfrunąć:
a) obniżyć wysokość lotu
b) wylądować
2. spaść
3. np. o czasie: minąć szybko
4. pot. zejść lub zbiec bardzo szybko
5. zlecieć się:
a) np. o ptakach przyleciawszy, zgromadzić się
b) pot. o ludziach, zwierzętach: zbiec się


SJP.pl

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. zlatywać)

 (1.1) dokonany od|zlatywać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzlɛt͡ɕɛ̇t͡ɕ, AS: zlećėć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. lot, zlot

Wiktionary


zlegać

kłaść się z ulgą


SJP.pl


zlegitymizować

nadać mocy prawnej czemuś; zalegitymizować


SJP.pl


zległy

położyć się


SJP.pl


zlekceważenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) uznanie czegoś za nieistotne

 (1.2) potraktowanie kogoś z pogardą, bez dostatecznej uwagi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. lekceważenie n.

 czas. zlekceważyć dk., lekceważyć ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zbagatelizowanie

Wiktionary


zlekceważyć

czasownik przechodni dokonany (ndk. lekceważyć)

 (1.1) dokonany od|lekceważyć.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzlɛkt͡sɛˈvaʒɨt͡ɕ, AS: zlekcevažyć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. lekceważenie n., zlekceważenie n.

 czas. lekceważyć

 przym. lekceważący

Wiktionary


zlęknąć

zlęknąć się - zląc się; przestraszyć się


SJP.pl


zlęknięty

taki, który się zląkł; zlękły, ulękły, ulęknięty


SJP.pl


zleksykalizować

czasownik dokonany

 (1.1) jęz. rzad. dokonać procesu leksykalizacji na czym

czasownik zwrotny dokonany zleksykalizować się

 (2.1) jęz. ulec leksykalizacji

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wyraz „heca” już się całkowicie zleksykalizował i stracił związek ze szczuciem zwierząt, chociaż miał taki niemiecki źródłosłów; odtąd związał się na stałe z cyrkowcami i komediantami.

 (1.1) Rychło słowo „prochownia” zleksykalizowało się — jak to określają językoznawcy — i nabrało w Warszawie złowrogiej barwy.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zleksykalizowany

 rzecz. zleksykalizowanie (się) n.

Wiktionary


zleksykalizowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) proces leksykalizacji

Wiktionary


zleksykalizowany

przymiotnik

 (1.1) jęz. taki, który uległ leksykalizacji

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W wypowiedzi reklamowej dokonuje się „podmiany” wyrazów w istniejących, często już zleksykalizowanych, związkach frazeologicznych, opatrując w ten sposób nowy wyraz znaczeniami i konotacjami z nimi związanymi.

Wiktionary


zlękły

zląc się - przestraszyć się; zlęknąć się


SJP.pl


zlep

sklejenie się, przylgnięcie do siebie błon jakiegoś organu wskutek przebytego stanu zapalnego; również: miejsce sklejenia się tych błon


SJP.pl


zlepek

coś zlepionego z różnych substancji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) całość złożona z różnych, często niepasujących do siebie części

 (1.2) rzecz zlepiona z różnych substancji

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To był zlepek różnych narodowości, religii i obyczajów, tu mieszkali Niemcy, Polacy, Rosjanie, Żydzi, Ormianie, i sprawy narodowościowe nie odgrywały wielkiej roli, poza konfliktami na tle rywalizacji godpodarczej.

 (1.1) Są kobiety, które w godzinę po zapłodnieniu, zlepek komórek traktują jako swoje najprawdziwsze na świecie dziecko, a są też takie, dla których to tylko zlepek, przez jeszcze długie tygodnie. Do których kobiet Ty się zaliczasz?

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. lepiszcze n., lepidło n., zlepienie n., zlepianie n., zlepka ż., zlepieniec m.

 czas. zlepić dk., zlepiać ndk.

 przym. lepki

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) mieszanina, mieszanka, zestawienie, kombinacja, konglomerat, daw. zlepka, amalgamat

Wiktionary


zlepiać

1. złączać dwa lub więcej elementów przez sklejanie; sklejać;
2. zlepiać się - łączyć się na skutek zlepiania; sklejać się


SJP.pl


zlepianie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zlepiać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zlepić, zlepiać ndk.

 rzecz. zlepieniec mrz., zlepek mrz., lepidło n., lepiszcze n.

Wiktionary


zlepić

1. złączyć dwa lub więcej elementów przez klejenie; skleić;
2. zlepić się - połączyć się na skutek lepienia; skleić się


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. zlepiać)

 (1.1) dokonany od|zlepiać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. lepiszcze n., lepidło n., lep mrz., zlepek m., zlepianie n., zlepienie n., zlepka ż., zlepieniec m., lepa ż., lepienie n.

 czas. zlepiać ndk.

 przym. lepki

Wiktionary


zlepieńcowaty

o cechach zlepieńca


SJP.pl


zlepieniec

skała osadowa zbudowana z otoczonych fragmentów skały tzw. otoczaków


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) geol. grubookruchowa skała osadowa zbudowana z obtocznych ziaren żwiru spojonych lepiszczem;

Wiktionary

Zlepieniec, konglomerat, żwirowiec – grubookruchowa, lita skała osadowa o różnych barwach, złożona z ziaren żwiru (lub głazów) spojonych lepiszczem. Różni się od żwiru obecnością lepiszcza.

Zlepieniec składa się głównie z obtoczonych okruchów skał, czym różni się od brekcji. Między zlepieńcami a brekcjami nie można jednak poprowadzić wyraźnej granicy, gdyż istnieje szereg skał pośrednich, które stanowią przejścia od brekcji do zlepieńca.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: zlɛˈpʲjɛ̇̃ɲɛt͡s, AS: zlepʹi ̯ė̃ńec

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. lepiszcze n., lepidło n., zlepianie n., zlepienie n., lepienie n., lepianka ż., zlepek m., zlep m., lep m., lepik m., polepa ż.

 czas. zlepić dk., zlepiać ndk., lepić ndk.

 przym. lepki

 przysł. lepko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) konglomerat

Wiktionary


zlepnik

w biologii: ciałko białkowe (przeciwciało) znajdujące się w osoczu krwi, które powoduje aglutynację (zlepianie się) krwinek, bakterii itp. w grudki; aglutynina


SJP.pl


zleszyn

Zleszyn – wieś w Polsce, położona w województwie łódzkim, w powiecie kutnowskim, w gminie Bedlno.

W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa płockiego.

Wikipedia


zlew

1. umywalka, zlewozmywak;
2. przelewanie płynów z wielu naczyń do jednego naczynia; zlewanie;
3. miejsce gromadzenia się płynów z różnych naczyń, zbiorników;
4. potocznie: ubaw, coś śmiesznego; heca, beka, brecha, polewka, zlewa, zwała


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) naczynie, pojemnik na wodę umiejscowione pod kranem, połączone z rurą odpływową

Wiktionary

Zlewozmywak – funkcjonalny odpowiednik umywalki zamontowany w kuchni, służący głównie do mycia naczyń oraz produktów spożywczych i usuwania zbędnych płynów, pozostałych z gotowania potraw.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Szkolny zlew często lubi się zatykać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zlɛf, AS: zlef

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zlewka ż., zlewki nmos., zlewek m., zlewnia ż., zlewisko n., zlewanie n., zlanie n., wylewka ż.

 czas. lać ndk., olać ndk., zlewać ndk., zlać dk.

 przym. zlewowy, zlewniowy, zlewiskowy

Wiktionary


zlewa

1. potocznie: ubaw, coś śmiesznego; heca, beka, brecha, polewka, zlew, zwała;
2. regionalnie: ulewa


SJP.pl


zlewać

1. przelewać płyn w celu oddzielenia go od osadu pozostającego na dnie naczynia;
2. zlewać się - łączyć się w jedną całość


SJP.pl

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. zlać)

 (1.1) ndk. od: zlać

 (1.2) lać coś z kilku miejsc w jedno

 (1.3) pot. robić sobie z kogoś żarty, naigrywać się z niego

czasownik zwrotny niedokonany zlewać się

 (2.1) stawać się niewidocznym wskutek jednolitej barwy

Wiktionary

Przykłady

 (1.3) Zlewała z niego odkąd powiedział jej, że pokona dla niej Pudziana.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzlɛvat͡ɕ, AS: zlevać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zlew m., zlewka ż., zlewki nmos., zlewek m., zlewnia ż., zlewisko n., zlewanie n., zlanie n.

 czas. olać, zlać dk.

 przym. zlewowy

Wiktionary


zlewanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zlewać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zlew m., zlewka ż., zlewki nmos., zlewek m., zlewnia ż., zlewisko n., zlanie n.

 czas. olać, zlewać ndk., zlać dk.

 przym. zlewowy

Wiktionary


zlewarka

urządzenie do zlewania płynu, np. zlewarka oleju


SJP.pl


zlewarować

podnieść ciężar za pomocą lewara lub dźwigni; wylewarować


SJP.pl


zlewek

zwykle w liczbie mnogiej: zlane resztki płynów, napojów, pokarmów płynnych


SJP.pl


zlewisko

obszar, z którego wody powierzchniowe spływają do jednego morza lub oceanu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) hydrol. obszar, z jakiego wody spływają do jednego dużego zbiornika naturalnego

Wiktionary

Zlewisko (basen) – zbiór dorzeczy, obszar lądowy, z którego wszystkie wody powierzchniowe i podziemne spływają do jednego morza, oceanu bądź też innego zbiornika wodnego.

Wikipedia

Powiązane:

 czas. zlać, zlewać, olać

 rzecz. zlew mrz., zlewanie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) basen

Wiktionary


zlewka

1. szklane naczynie używane w laboratoriach chemicznych
2. rzadziej: zlewek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) płaskodenne naczynie laboratoryjne ogólnego użytku zwykle o kształcie cylindrycznym;

Wiktionary

Zlewka – płaskodenne naczynie laboratoryjne ogólnego użytku zwykle o kształcie cylindrycznym (ścianki boczne równoległe). Wyjątkiem jest zlewka Philipsa posiadająca kształt zwężającego się cylindra (w czym przypomina nieco kolby stożkowe).

Typowa zlewka przypomina kształtem szklankę, jest jednak wykonana z odpornego na nagłe zmiany temperatury szkła borokrzemianowego i ma lekko zaokrąglone połączenie dna ze ściankami, aby uniknąć naprężeń i pęknięć przy ogrzewaniu. Rzadziej spotyka się zlewki wykonane z tworzyw sztucznych. Większość zlewek posiada "dzióbek" ułatwiający przelewanie płynów, oraz orientacyjną skalę objętości. Pojemność zlewek jest bardzo zróżnicowana, od kilku mililitrów do kilku litrów.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. zlewanie n., lanie n., oblewanie n., zlew mrz.

 czas. olać, zlewać ndk., zlać dk., lać ndk., oblewać ndk., oblać ndk.

 przym. zlewkowy

Wiktionary


zlewki

zlane resztki płynów, napojów, pokarmów płynnych


SJP.pl


zlewkowy

przymiotnik od: zlewka


SJP.pl


zlewnia

1. punkt skupu mleka, zakład pomocniczy mleczarni
2. obszar, z którego wody spływają do wspólnego zbiornika; również: obszar zasilania jeziora


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) hydrol. obszar, z którego wody spływają do jednego wspólnego zbiornika

 (1.2) techn. zbiornik do gromadzenia ścieków, zanim zostaną oczyszczone

 (1.3) spoż. punkt skupu mleka

Wiktionary

Zlewnia – obszar lądowy, z którego wody spływają do danej rzeki (albo jej części) lub do danego jeziora, bagna, jak również innego obiektu hydrologicznego, zwanego recypientem lub odbiornikiem.

Zlewnia rzeki, gdy analizowana jest cała jej długość (do ujścia), jest tożsama znaczeniowo z dorzeczem. Termin dorzecze bywa dodatkowo zawężany do zlewni rzek głównych, tj. uchodzących do morza lub innego akwenu.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. zlewniarz m., zlew mrz., zlewanie n.

 czas. olać, zlać, zlewać

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dorzecze

Wiktionary


zlewniarka

pracowniczka zlewni mleka


SJP.pl


zlewniarz

pracownik zlewni mleka


SJP.pl


zlewnica

metalowa forma do odlewania stali; wlewnica


SJP.pl


zlewniowy

zlewnia


SJP.pl

Patrz:

zlewnia

zlewny

dawniej:
1. dający się lać;
2. taki, do którego się coś zlewa


SJP.pl


zlewowy

przymiotnik od: zlew


SJP.pl


zlewozmywak

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zlew kuchenny, w którym zmywa się naczynia

Wiktionary

Zlewozmywak – funkcjonalny odpowiednik umywalki zamontowany w kuchni, służący głównie do mycia naczyń oraz produktów spożywczych i usuwania zbędnych płynów, pozostałych z gotowania potraw.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌzlɛvɔzˈmɨvak, AS: zlevozmyvak

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zlewozmywakowy

Wiktionary


zlewozmywakowy

zlewozmywak


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany ze zlewozmywakiem, dotyczący zlewozmywaka

Wiktionary

Patrz:

zlewozmywak

Przykłady

 (1.1) Władziu, kupmy szafkę zlewozmywakową i nowy okap.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zlewozmywak mrz.

Wiktionary


zleżały

taki, który stracił swoje właściwości wskutek zbyt długiego leżenia


SJP.pl


zleźć

potoczne:
1. zejść, zwykle z trudem, z miejsca położonego wyżej; zgramolić się;
2. zniknąć z jakiejś powierzchni, zetrzeć się; odleźć, odpaść, zejść;
3. zleźć się:
a) zgromadzić się;
b) zmęczyć się chodzeniem; złazić się


SJP.pl

czasownik

 (1.1) pot. zejść

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Natychmiast masz stamtąd zleźć.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. leźć, złazić

Wiktionary


zleżeć

zleżeć się (rzadkie) - zepsuć się wskutek długiego leżenia


SJP.pl


zliberalizować

1. przyjąć postawę tolerancyjną wobec czyichś poglądów lub postaw;
2. złagodzić pewne restrykcje ekonomiczne, polityczne


SJP.pl


zliberalizowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zliberalizować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zliberalizować dk.

 rzecz. liberał mos., libek mzw.

Wiktionary


zlichwiać

dawniej: zabierać w ramach lichwy


SJP.pl


zlicować

połączyć, dopasowując do siebie; spasować


SJP.pl


zlicytowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zlicytować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zlicytować dk.

 rzecz. licytowanie n., licytacja ż.

 przym. licytacyjny

Wiktionary


zliczanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zliczać.

Wiktionary

Zliczanie (Zličané) – czeskie plemię zamieszkujące obszar między Łabą a Sazawą we wschodniej części dzisiejszych Czech, którego głównym ośrodkiem była Stará Kouřim. Ziemie Zliczan weszły w skład terytorium rodu Sławnikowiców i ostatecznie zostały w 995 podbite przez Przemyślidów.

Nazwa Zliczanie występuje w źródłach z dopiero XIV w.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: zlʲiˈt͡ʃãɲɛ, AS: zlʹičãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zliczać ndk., zliczyć dk., liczyć ndk., policzyć dk., wyliczać ndk., wyliczyć

 rzecz. liczba ż., zliczenie, wyliczenie, wyliczenie, policzenie

Wiktionary


zliczenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zliczyć.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zlʲiˈt͡ʃɛ̃ɲɛ, AS: zlʹičńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zliczyć dk., zliczać ndk., liczyć ndk., policzyć dk., wyliczać ndk., wyliczyć

 rzecz. liczba ż., zliczanie, wyliczenie, wyliczenie, policzenie

Wiktionary


zliczyć

zsumować


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. zliczać)

 (1.1) policzyć wszystkie elementy w zbiorze; ocenić, ile jest w sumie

 (1.2) daw. umieścić w liczbie czegoś; włączyć do czegoś

czasownik zwrotny dokonany zliczyć się (ndk. zliczać się)

 (2.1) zostać zliczonym

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Program automatycznie zliczył głosy.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zliczenie n., policzenie n.

 czas. policzyć

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) policzyć, porachować, przeliczyć, zrachować, zsumować

Wiktionary


zliftingować

naciągnąć skórę twarzy i szyi w celu likwidacji zmarszczek


SJP.pl


zlikwidować

czasownik

 (1.1) usunąć

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jeden z wymienionych powinien zlikwidować miejsce pracy.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. likwidator mos., likwidacja ż., zlikwidowanie n.

 przym. likwidacyjny, likwidatorski

Wiktionary


zlim

dawniej: złamana tyka wbita w niebezpiecznym miejscu w dno rzeki w celu ostrzeżenia flisaków


SJP.pl


zlin

miasto w Czechach


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Czechach, na wschodnich Morawach;

Wiktionary

Zlin (cz. Zlín, niem. Zlin; w latach 1949–1989 Gottwaldov) – miasto statutarne w Czechach, na wschodnich Morawach, nad rzeką Dřevnice (dopływ Morawy). Stolica kraju zlińskiego. Liczy 74 255 mieszkańców (stan na 2024 rok), będąc jedenastym najludniejszym miastem w kraju.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. zliński

Wiktionary


zlinczować

dokonać egzekucji na osobie podejrzanej o popełnienie zbrodni


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. linczować)

 (1.1) książk. zob. linczować.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Mężczyzna przebrany za Dziadka Mroza (rosyjski odpowiednik Świętego Mikołaja) został zlinczowany przez tłum muzułmańskich fanatyków religijnych w stolicy Tadżykistanu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zlʲĩn͇ˈt͡ʃɔvat͡ɕ, AS: zlʹĩṇčovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. lincz (lynch) m.

 czas. linczować ndk.

Wiktionary


zlinczowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zlinczować.

Wiktionary

Samosąd, lincz (ang. lynch) – samowolne osądzenie i ukaranie domniemanego przestępcy przez osoby do tego nieuprawnione, pomijając postępowanie sądowe.

Za przykład samosądu może posłużyć spontaniczne wykonanie kary śmierci przez tłum krótko po wzbudzającym silne emocje zdarzeniu.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌzlʲĩn͇t͡ʃɔˈvãɲɛ, AS: zlʹĩṇčovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zlinczować

 rzecz. lincz mrz.

Wiktionary


źlinice

wieś w Polsce położona w województwie opolskim


SJP.pl

Źlinice (dodatkowa nazwa w j. niem. Zlönitz, w latach 1936–1945 Glockenau) – wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie opolskim, w gminie Prószków.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do ówczesnego województwa opolskiego.

Zabytki:

  • średniowieczne grodzisko pierścieniowate – numer rejestru A-140/68 z 1968-03-30; A-140/68 z 1985-07-30 (stanowisko 1)

Wikipedia


zlinkować

w informatyce: umieścić link, oznaczyć linkiem; zalinkować, podlinkować, dolinkować


SJP.pl


zliński

Zlin (miasto w Czechach)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Zlinem, dotyczący Zlina

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Gdy pytam, dlaczego nie biorą pod uwagę portów polskich, a zwłaszcza Szczecina, który ma zgodnie z międzynarodowym porozumieniem przejąć tranzyt czechosłowacki — uzyskuję odpowiedź, że tradycyjnym portem dla zlińskich wyrobów Baty był przecież zawsze Hamburg.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zlin mrz.

Wiktionary


zlisić

1. zrazić (się), zniechęcić (się), odstręczyć
2. zacząć chodzić własnymi drogami, przestać bywać w domu
3. gwarowo: przyzwyczaić się do przychodzenia dokądś; stać się gdzieś częstym gościem


SJP.pl


zlisiony

taki, który się zlisił; zliszony


SJP.pl


zliszony

taki, który się zlisił; zlisiony


SJP.pl


zlituanizować

zlitwinizować;
1. poddać wpływom litewskim;
2. nadać formom literackim postać litewską


SJP.pl

czasownik przechodni

 (1.1) dokonany od|lituanizować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzlʲituwãɲiˈzɔvat͡ɕ, AS: zlʹituãńizovać

Wiktionary

Powiązane:

 czas. lituanizować (się) ndk.

 rzecz. lituanizowanie ndk., zlituanizowanie dk., lituanizacja, lituanizm

 przym. lituanizacyjny

Wiktionary


zlituanizowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zlituanizować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzlʲituwãɲizɔˈvãɲɛ, AS: zlʹituãńizovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. lituanizować (się) ndk., zlituanizować (się) dk.

 rzecz. lituanizowanie ndk., lituanizacja, lituanizm

 przym. lituanizacyjny

Wiktionary


zlitwinizować

zlituanizować;
1. poddać wpływom litewskim;
2. nadać formom literackim postać litewską


SJP.pl


zlizać

zebrać coś z powierzchni czegoś przez lizanie; zjeść, liżąc


SJP.pl


zlizywać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zlizać)

 (1.1) zbierać coś językiem z danej powierzchni

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Koty wskoczyły na stół i z miejsca zaczęły zlizywać sos ze sztuki mięsa.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zlizywanie n., oblizywanie n., wylizywanie n., lizanie n., lizanko n., lizus m., lizusowstwo n., lizak m., lizusostwo n.

 czas. lizać, oblizać, oblizywać, zlizać, wylizać, wylizywać, przylizać, przylizywać, przelizać

 przym. przylizany

Wiktionary


zlodowacenie

okres powstawania lub powiększania się zasięgu lodowców wskutek ochładzania się klimatu i wzrostu ilości opadów atmosferycznych; glacjał


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) geol. okres pokrycia obszaru Ziemi lądolodem;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) O zlodowaceniach przedczwartorzędowych, w prekambrze, karbonie i permie świadczą resztki utworów lodowcowych (np. tillity), zachowane w osadach w Afryce, Australii czy Ameryce Południowej.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. lodowacenie n., lodowiec mzw./mrz.

 czas. lodowacieć ndk., zlodowacieć dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) glacjacja

Wiktionary


zlodowaciały

taki, który zlodowaciał


SJP.pl


zlodowacić

dawniej: zamrozić, zamienić w lód


SJP.pl


zlodowacieć

1. pokryć się lodem, zmienić się w lód;
2. odczuć przenikliwe zimno; zmarznąć;
3. doznać paraliżującego uczucia, zdrętwieć z przerażenia;
4. stać się nieczułym, oschłym, obojętnym


SJP.pl


zlodowacony

dawniej: zamrozić, zamienić w lód


SJP.pl


zlodzić

zamienić w lód, pokryć lodem; zalodzić, zlodowacić


SJP.pl


zlogarytmować

obliczyć logarytm liczby lub wyrażenia


SJP.pl


zlogarytmowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zlogarytmować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zlogarytmować dk.

 rzecz. logarytm mrz.

 przym. logarytmiczny

Wiktionary


zlokalizować

1. określić położenie czegoś; umiejscowić;
2. umieścić coś w jakimś miejscu, np. zlokalizowanie inwestycji na jakimś obszarze;
3. ograniczyć rozprzestrzenianie się czegoś;
4. zlokalizować się -
a) wystąpić w jakimś miejscu;
b) znaleźć się w jakimś miejscu; umiejscowić się;
c) rozpoznać własne położenie;
d) nawzajem rozpoznać swoje położenie; namierzyć się


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. lokalizować)

 (1.1) dokonany od|lokalizować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzlɔkalʲiˈzɔvat͡ɕ, AS: zlokalʹizovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. lokalizacja ż., lokator m., zlokalizowanie n.

 przym. lokalny

Wiktionary


zlokalizowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zlokalizować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zlokalizować

 rzecz. lokator mrz./mos.

 przym. zlokalizowany

Wiktionary


zlot

1. zgromadzenie osób przybyłych z różnych stron w celu wzięcia udziału we wspólnej imprezie; zjazd;
2. gromadzenie się ptaków w jednym miejscu, szczególnie przed odlotem do ciepłych krajów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zaplanowane publiczne spotkanie dużej grupy osób

 (1.2) ornit. zgromadzenie się dzikich ptaków

Wiktionary

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 czas. zlatywać/zlecieć

 przym. zlotowy

 rzecz. zlotowicz

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* polski język migowy: PJM-ukryj|(1.1) {{PJM|zlot.}}

źródła.

== zlot (esperanto (morfem).) ==

wymowa.

znaczenia.

morfem|eo.

 (1.1) monet. złoty

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zlɔt, AS: zlot

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zlatywać/zlecieć

 przym. zlotowy

 rzecz. zlotowicz

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 czas. zlatywać/zlecieć

 przym. zlotowy

 rzecz. zlotowicz

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* polski język migowy: PJM-ukryj|(1.1) {{PJM|zlot.}}

źródła.

== zlot (esperanto (morfem).) ==

wymowa.

znaczenia.

morfem|eo.

 (1.1) monet. złoty

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


zlotowicz

uczestnik zlotu


SJP.pl


zlotowiczka

zlotowicz


SJP.pl

Patrz:

zlotowicz

zlotowiec

uczestnik zlotu; zlotowicz


SJP.pl


zlotowy

przymiotnik od: zlot


SJP.pl


zlp

[czytaj: zet-el-PE] skrót od: Związek Literatów Polskich


SJP.pl

skrótowiec

 (1.1) = Związek Literatów Polskich;

 (1.2) = Związek Legionistów Polskich;

 (1.3) = Związek Ludu Polskiego;

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1) przym. ZLP-owski, zetelpowski

Wiktionary


zlp-owski

ZLP (Związek Literatów Polskich); zetelpowski


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z ZLP (Związkiem Literatów Polskich), dotyczący ZLP (Związku Literatów Polskich)

Wiktionary

Powiązane:

 skr. ZLP

 przym. zetelpowski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zetelpowski

Wiktionary


zlumpowany

potocznie: przypominający stare, zniszczone ubranie; zeszmacony, złachmaniony, złachany


SJP.pl


zlustrować

przejrzeć, skontrolować, sprawdzić


SJP.pl

czasownik

 (1.1) dokonać przeglądu wzrokiem

czasownik zwrotny zlustrować się

 (2.1) dokładnie się sobie przyjrzeć

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zlustrowali mnie po transformacji i wszystkie drzwi mam teraz zamknięte.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. lustrzyca ż., lustro n., lustracja ż., lustrowanie n., zlustrowanie n.

 przym. lustracyjny, lustratorski

Wiktionary


zlustrowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zlustrować.

 (1.2) dokonanie przeglądu wzrokiem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zlustrowanie WSI wprowadziło spory zamęt w działaniu służb specjalnych.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. lustrzyca ż., lustro n., lustracja ż., lustrator m., lustratorka ż., lustrowanie n.

 czas. lustrować ndk., zlustrować dk.

 przym. lustracyjny, lustratorski

Wiktionary


zlutowywać

lutując, złączać metalowe części


SJP.pl


zluzowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zluzować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. luz m., zluzowywanie n.

 czas. zluzować dk., zluzowywać ndk.

Wiktionary


zm.

skrót od: zmarł, zmarły (czytany jako cały wyraz)


SJP.pl

skrót

 (1.1) = zmarły; zmarła; zmarł

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Adam Poniński herbu Łodzia (ur. 1758 lub 1759, zm. 1816).

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzmarwɨ|ˈzmarwa, AS: zmaru̯y|zmaru̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zmarcie n., zmarła ż., zmarły mos.

 czas. mrzeć ndk., zemrzeć dk., zmierać ndk.

 przym. zmarły

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) symbol.

Wiktionary


zmacać

wyczuć coś lub kogoś za pomocą dotyku; wymacać


SJP.pl


zmacerować

poddać coś działaniu płynu w celu zmiękczenia lub wywołania zmian chemicznych; wymacerować, przemacerować


SJP.pl


zmachać

potocznie:
1. zmęczyć kogoś wysiłkiem fizycznym;
2. zmachać się - zmęczyć się wysiłkiem fizycznym; utrudzić się


SJP.pl


zmachany

potocznie:
1. zmęczyć kogoś wysiłkiem fizycznym;
2. zmachać się - zmęczyć się wysiłkiem fizycznym; utrudzić się


SJP.pl


zmącić

1. sprawić, aby płyn stał się mętny; zburzyć, zbełtać;
2. wprowadzić zamieszanie; zakłócić;
3. zmącić się - zostać zmąconym


SJP.pl


zmączniały

1. o owocach: taki, który stracił soczystość;
2. taki, który stał się podobnym do mąki, rozsypał się w proszek


SJP.pl


zmącznieć

1. o owocach: stracić soczystość;
2. stać się podobnym do mąki, rozsypać się w proszek


SJP.pl


zmądrzały

nabrać rozumu, rozsądku; stać się mądrzejszym


SJP.pl


zmądrzeć

nabrać rozumu, rozsądku; stać się mądrzejszym


SJP.pl


zmadziaryzować

poddać wpływom węgierskim, rozszerzyć wpływy węgierskie, nadać czemuś cechy typowo węgierskie; zhungaryzować


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. madziaryzować)

 (1.1) kult. narzucić węgierskość, przymusić kogoś do zostania Węgrem, zmienić coś na węgierskie

czasownik zwrotny dokonany zmadziaryzować się (ndk. madziaryzować się)

 (2.1) stać się Węgrem, nabrać cech węgierskich

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Madziar mos., Madziarka ż., madziarszczyzna ż., madziaryzacja ż., madziaryzm mrz., madziaryzowanie n.

 czas. madziaryzować dk., madziaryzować się dk.

 przym. madziarski, madziaryzacyjny

Wiktionary


zmagać

walczyć z kimś, próbować pokonać kogoś, usiłować coś przezwyciężyć


SJP.pl


zmagania

walczyć z kimś, próbować pokonać kogoś, usiłować coś przezwyciężyć


SJP.pl


zmaganie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) stawanie naprzeciw problemu; próby przezwyciężenia czegoś

 (1.2) psych. sport. spór lub walka wręcz z kimś

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zmagać się

Wiktionary


zmagazynowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zmagazynować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. magazynowanie n., magazyn m., magazynek m., magazynik m., magazynier m., magazynierka ż., magazynówka ż.

 czas. magazynować ndk., zmagazynować dk.

 przym. magazynowy, magazynkowy

Wiktionary


zmajdrować

zmajstrować; potocznie:
1. zrobić coś w nietypowy sposób;
2. zrobić coś złego, niewłaściwego


SJP.pl


zmajstrować

zmajdrować; potocznie:
1. zrobić coś w nietypowy sposób;
2. zrobić coś złego, niewłaściwego


SJP.pl


zmakaronizować

wpleść obce, zwłaszcza łacińskie, wyrazy, zwroty lub obce formy gramatyczne do tekstu w języku ojczystym


SJP.pl


zmalały

1. stać się mniejszym, stać się małym;
2. osłabnąć


SJP.pl


zmaleć

1. stać się mniejszym, stać się małym;
2. osłabnąć


SJP.pl


zmalowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zmalować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zmalować dk.

 rzecz. malarz mos.

Wiktionary


zmalowywać

potocznie: robić coś niewłaściwego


SJP.pl


zmalwersować

popełnić przestępstwo finansowe polegające na przywłaszczeniu sobie powierzonego mienia


SJP.pl


zmamić

zwieść fałszywymi pozorami, oszukać, wprowadzić w błąd; omamić


SJP.pl


zmamleć

potocznie: pogryźć coś, wolno przeżuwając; zmiędlić


SJP.pl


zmaniać

dawniej:
1. oszukiwać fałszywymi pozorami;
2. zwabiać kogoś


SJP.pl


zmanić

dawniej: zmamić - zwieść, wprowadzić w błąd, oszukać; omanić


SJP.pl


zmanierować

stać się zmanierowanym


SJP.pl


zmanierowany

stać się zmanierowanym


SJP.pl


zmanipulować

1. wpłynąć na zachowania lub poglądy kogoś w taki sposób, że nie jest on tego świadomy;
2. nagiąć lub przeinaczyć fakty w celu udowodnienia swoich racji


SJP.pl


zmanipulowywać

manipulować;
1. wpływać na zachowania lub poglądy kogoś w taki sposób, że nie jest on tego świadomy;
2. naginać lub przeinaczać fakty w celu udowodnienia swoich racji;
3. wykonywać precyzyjną czynność ręcznie lub za pomocą narzędzia trzymanego w ręku;
4. wykonywać z czymś jakąś czynność w celu osiągnięcia zamierzonego efektu


SJP.pl


zmapować

1. przyporządkować zasoby systemowe do innych, zwykle wirtualnych;
2. stworzyć schemat czegoś, np. jakiegoś zjawiska;
3. oznaczyć na mapie szczegóły terenu na podstawie materiałów uzyskanych z pomiarów lub materiałów źródłowych; skartować


SJP.pl


zmarasić

czasownik przechodni dokonany

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. zbrudzić

Wiktionary


zmaraszony

przymiotnik

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. zbrudzony

Wiktionary


zmarcie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zemrzeć.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzmarʲt͡ɕɛ, AS: zmarʹće

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zemrzeć

 skr. zm.

Wiktionary


zmarginalizować

pomniejszyć znaczenie czegoś lub wpływu na coś


SJP.pl


zmarmurzać

czasownik niedokonany

 (1.1) neologizm książk. przemieniać żywe fakty w legendę

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) A skoro już lekkimi skrzydły swymi poczynają osiadać na frontonach świątyń i zmarmurzać, jak postacie do snu się kładące, wtedy rzeźbiarz miejsce im otwiera w cichym łonie głazu ciosanego.

 (1.1) Raz przyjdzie mu obalać bałwany, to znów żywych jeszcze zmarmurzać w posągi.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zmarˈmuʒat͡ɕ, AS: zmarmužać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zmarmurzanie n., marmur mrz.

 czas. zmarmurzyć dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przen. krystalizować, brązowić

Wiktionary


zmarmurzanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zmarmurzać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzmarmuˈʒãɲɛ, AS: zmarmužãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zmarmurzać

Wiktionary


zmarnować

czasownik przechodni dokonany (ndk. marnować)

 (1.1) dokonany od|marnować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zmarˈnɔvat͡ɕ, AS: zmarnovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. marnacja ż., marnowanie n., zmarnowanie n., marność ż.

 czas. marnować, marnieć

 przym. marny

 przysł. marnie

Wiktionary


zmarnowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zmarnować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzmarnɔˈvãɲɛ, AS: zmarnovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. marnieć, zmarnować dk., marnować ndk.

 rzecz. marnacja ż., marnowanie, marnotrawstwo, marność

 przym. zmarnowany, marny

 przysł. marnie

Wiktionary


zmarszczenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zmarszczyć.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zmarszczyć

 rzecz. zmarszczka ż.

Wiktionary


zmarszczka

1. bruzdka na skórze, zwłaszcza twarzy i szyi, będące efektem ruchów mimicznych lub starzenia się;
2. drobna nierówność na jakiejś powierzchni; falka, fałdka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) anat. podłużne zagłębienie skóry powstające w wyniku starzenia się lub ruchów mimicznych

 (1.2) załamanie na powierzchni jakiegoś przedmiotu

Wiktionary

Zmarszczka – wyżłobienie w skórze o podłużnym kształcie powstałe na skutek ruchów mimicznych lub starzenia się. Zmarszczek przybywa wraz z wiekiem, chociaż tendencja do ich powstawania jest przede wszystkim dziedziczona genetycznie. Przeważnie zmarszczki występujące u mężczyzn są głębsze ze względu na brak włókien elastycznych.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Oczy, które patrzyły zawsze władczo i przenikliwie, zapdły się teraz w oczodołach, a szeroka twarz pokryła się siecią zmarszczek niczym u starego słonia.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzmarʃt͡ʃka, AS: zmarščka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. marszczenie n., zmarszczenie n., pomarszczenie n.

 czas. zmarszczyć dk., marszczyć ndk., pomarszczyć dk.

 przym. zmarszczkowy, przeciwzmarszczkowy

 przysł. przeciwzmarszczkowo

Wiktionary


zmarszczkowy

zmarszczka


SJP.pl

Patrz:

zmarszczka

zmarszczyć

czasownik przechodni dokonany (ndk. marszczyć)

 (1.1) spowodować, że powstaną zmarszczki

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zmarszczenie n., zmarszczka ż.

Wiktionary


zmartwiały

przymiotnik

 (1.1) książk. pozbawiony czucia

 (1.2) książk. o komórkach, tkankach lub żywych organizmach, zwłaszcza roślinnych obumarły, pozbawiony życia

 (1.3) książk. przen. niemogący chwilowo się ruszyć przez silne emocje

 (1.4) książk. przen. będący wyrazem silnego doznania

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zmartwieć dk.

 przym. zmartwiony

Wiktionary


zmartwienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) coś, co martwi, nurtuje, niepokoi

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zmartˈfʲjɛ̇̃ɲɛ, AS: zmartfʹi ̯ė̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zmartwić dk., martwić ndk.

 przym. zmartwiony

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kłopot, troska, problem, zgryzota, zaniepokojenie, gw-pl|Śląsk Cieszyński|starość.

Wiktionary


zmartwiony

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który się czymś martwi

forma czasownika.

 (2.1) imiesłów przymiotnikowy bierny od: zmartwić

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Juliusz siedział zmartwiony na brzegu ławki.

 (1.1) Gdy cyrk nie przyjechał, najbardziej zmartwionymi okazały się dzieci.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zmartwienie n.

 czas. zmartwić się dk., zmartwić dk., martwić ndk., zmartwieć dk.

 przym. zmartwiały

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zatroskany

Wiktionary


zmartwychpowstać

podniośle: zmartwychwstać


SJP.pl

czasownik

 (1.1) przest. zmartwychwstać

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzmartfɨxˈpɔfstat͡ɕ, AS: zmartfyχpofstać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zmartwychpowstanie n.

Wiktionary


zmartwychpowstanie

podniośle: zmartwychwstać


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zmartwychpowstać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zmartwychpowstać dk.

Wiktionary


zmartwychpowstawać

przestarzale: zmartwychwstawać


SJP.pl


zmartwychpowstały

podniośle: zmartwychwstać


SJP.pl


zmartwychwstać

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. zmartwychwstawać)

 (1.1) odrodzić się po śmierci, zacząć żyć ponownie

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zmartˈfɨxfstat͡ɕ, AS: zmartfyχfstać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zmartwychwstanie n., zmartwychwstawanie n., Zmartwychwstanie n., zmartwychwstaniec mos., zmartwychwstanka ż.

 przym. zmartwychwstański

 czas. zmartwychwstawać

Wiktionary


zmartwychwstańcy

Zgromadzenie Zmartwychwstania Pana Naszego Jezusa Chrystusa, pot. zmartwychwstańcy (dawniej rezurekcjoniści), Congregatio a Resurrectione Domini Nostri Iesu Christi (CR) – międzynarodowa męska wspólnota zakonna, złożona z księży, braci zakonnych i stałych diakonów, a także Braci Zewnętrznych (świeckich). Zgromadzenie dało Kościołowi 2 arcybiskupów i 7 biskupów.

Wikipedia


zmartwychwstanie

w religiach: powrót Jezusa Chrystusa do życia trzeciego dnia po śmierci na krzyżu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) rel. w tradycji chrześcijańskiej powrót Jezusa Chrystusa do życia po trzech dniach w grobie;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W centralnej części tryptyku artysta przedstawił Zmartwychwstanie Chrystusa.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzmartfɨxˈfstãɲɛ, AS: zmartfyχfstãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zmartwychwstanie n., zmartwychwstanka ż., zmartwychwstaniec mos.

 czas. zmartwychwstać dk., zmartwychwstawać ndk.

 przym. zmartwychwstały, zmartwychwstański

Wiktionary


zmartwychwstaniec

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pot. rel. zakonnik z katolickiego Zgromadzenie Zmartwychwstania Pana Naszego Jezusa Chrystusa;

 (1.2) coś lub ktoś, kto zmartwychwstał, faktycznie lub metaforycznie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Podziękował także księżom zmartwychwstańcom za troskę o świątynię i duszpasterską opiekę nad wiedeńską Polonią.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Zmartwychwstanie n., zmartwychwstanie n.

:: fż. zmartwychwstanka ż.

 czas. zmartwychwstać dk., zmartwychwstawać ndk.

 przym. zmartwychwstański

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rezurekcjonista

Wiktionary


zmartwychwstaniowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z zmartwychwstaniem, dotyczący zmartwychwstania

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zmartwychwstanie n.

Wiktionary


zmartwychwstanka

1. członkini katolickiego zakonu żeńskiego: Zgromadzenie Sióstr Zmartwychwstania Pana Naszego Jezusa Chrystusa;
2. gatunek rośliny rocznej z rodziny kapustowatych (krzyżowych); anastatyka, róża jerychońska, ręka Maryi


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) bot. roślina zdolna przetrwać w warunkach skrajnej suszy;

 (1.2) rel. zakonnica z katolickiego Zgromadzenia Sióstr Zmartwychwstania Pańskiego;

Wiktionary

Zmartwychwstanki – grupa gatunków roślin wyższych, które są zdolne przetrwać w warunkach skrajnej suszy. Tkanki roślin charakteryzują się dużą odpornością na odwodnienie.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ludmiła przywiozła sobie z Izraela zaschniętą zmartwychwstankę.

 (1.2) Zapisałam Jacka do przedszkola zmartwychwstanek w Podgórzu.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zmartwychwstanie n., Zmartwychwstanie n.

:: fm. zmartwychwstaniec m.

 czas. zmartwychwstać dk., zmartwychwstawać ndk.

 przym. zmartwychwstański

Wiktionary


zmartwychwstanki

1. członkini katolickiego zakonu żeńskiego: Zgromadzenie Sióstr Zmartwychwstania Pana Naszego Jezusa Chrystusa;
2. gatunek rośliny rocznej z rodziny kapustowatych (krzyżowych); anastatyka, róża jerychońska, ręka Maryi


SJP.pl

Zgromadzenie Sióstr Zmartwychwstania Pańskiego (CR), Siostry Zmartwychwstanki − żeński zakon założony przez bł. Celinę Borzęcką i jej córkę Sługę Bożą Jadwigę Borzęcką.

Wikipedia


zmartwychwstański

przymiotnik relacyjny

 (1.1) kośc. związany ze zmartwychwstańcami lub zmartwychwstankami, dotyczący zmartwychwstańców lub zmartwychwstanek

przymiotnik dzierżawczy

 (2.1) kośc. należący do zmartwychwstańców lub zmartwychwstanek, będący ich własnością

Wiktionary

Przykłady

 (2.1) Treść charyzmatu zmartwychwstańskiego, ukazana Celinie i jej córce, została przez nie dogłębnie zrozumiana i zastosowana w życiu.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zmartwychwstanie n., Zmartwychwstanie n., zmartwychwstaniec mos., zmartwychwstanka ż.

 czas. zmartwychwstać dk., zmartwychwstawać ndk.

Wiktionary


zmartwychwstawać

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. zmartwychwstać)

 (1.1) odradzać się po śmierci, zaczynać żyć ponownie

 (1.2) przen. odradzać się

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Po długiej zimie łąka zaczyna zmartwychwstawać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zmartwychwstanie n., zmartwychwstawanie n., Zmartwychwstanie n., zmartwychwstaniec mos., zmartwychwstanka ż.

 czas. zmartwychwstać dk.

 przym. zmartwychwstański

Wiktionary


zmartwychwstawanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) powracanie do życia, powstawanie z martwych

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na łące opromienionej wiosennym słońcem roślinność rozpoczęła swoje coroczne zmartwychwstawanie.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zmartwychwstać dk., zmartwychwstawać ndk.

Wiktionary


zmartwychwstały

taki, który zmartwychwstał; zmartwychpowstały


SJP.pl

Zmartwychwstały (ang. Risen) – amerykański dramat biblijny z 2016 roku w reżyserii Kevina Reynoldsa. Zdjęcia kręcono w Almerii, Maladze oraz na Malcie.

Wikipedia


zmarwlocik

zmarwlocik żółtawy - gatunek jętki


SJP.pl


zmarzlaczka

zmarzlak


SJP.pl

Patrz:

zmarzlak

zmarzlak

potocznie: osoba łatwo marznąca na mrozie, nieznosząca zimna; zmarźluch, zmarzluch, zmarźlak


SJP.pl


zmarzlina

[czytaj: zmar-zlina] stale zamarznięta warstwa gruntu na obszarach polarnych; marzłoć, zmarzłoć, marzłota


SJP.pl

Wieczna lub wieloletnia zmarzlina, zwana też czasem wieczną marzłocią lub marzłocią trwałą lub zlodowaceniem podziemnym – zjawisko trwałego (minimum dwa kolejne lata) utrzymywania się części skorupy ziemskiej w temperaturze poniżej punktu zamarzania wody niezależnie od pory roku. Powstaje w warunkach suchego, zimnego klimatu (o średniej temperaturze powietrza poniżej −11 °C). Obejmuje około 80% Alaski, większość północnej Kanady i 65% Syberii (ciągła zmarzlina występuje prawie wyłącznie we wschodniej Syberii, w zachodniej jest obecna tylko na północnym wybrzeżu oceanu). Ciągła zmarzlina sięga aż do północnej Mongolii, punktowo występuje też w Górach Skandynawskich i na Grenlandii. Natomiast nieciągłe zmarzliny zajmują także większość Tybetu, są też znane z Alp. Wieczną zmarzlinę odkryto również w północno-wschodniej Polsce, w okolicy Suwałk na głębokości 357 metrów poniżej poziomu gruntu. Jest to pozostałość po zmarzlinie z okresu ostatniego zlodowacenia, która przetrwała dzięki specyficznym warunkom geologicznym, tak zwanej suwalskiej anomalii geotermiczno-hydrogeochemicznej.

Wikipedia


zmarzlinowy

przymiotnik od: zmarzlina


SJP.pl


zmarzluch

potocznie: osoba łatwo marznąca na mrozie, nieznosząca zimna; zmarźluch, zmarzlak, zmarźlak


SJP.pl


zmarznąć

[czytaj: zmar-znąć]
1. odczuć zimno, zziębnąć
2. o roślinach: zostać zniszczonym na skutek mrozu
3. rzad. zamarznąć


SJP.pl


zmarznięty

[czytaj: zmar-znięty] taki, który zmarznął (zmarzł); zmarzły, zmarźnięty


SJP.pl


zmarzłoć

[czytaj: zmar-złoć] stale zamarznięta warstwa gruntu na obszarach polarnych; marzłoć, marzłota, zmarzlina


SJP.pl


zmarzłość

dawniej: stan tego, co jest zmarznięte, zamrożone


SJP.pl


zmarzły

[czytaj: zmar-zły] taki, który zmarzł (zmarznął); zmarznięty, zmarźnięty


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który zmarzł, uległ zmarznięciu, zmarznięty

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zmarznąć

 rzecz. zmarznięcie

 przym. zmarznięty

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zmarznięty, ziębły, zziębnięty

Wiktionary


zmarła

kobieta, która zmarła; nieboszczka, martwa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta, która umarła

forma przymiotnika.

 (2.1) ż. lp. od: zmarły

forma czasownika.

 (3.1) 3. os. lm. nmos. od: zemrzeć

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nigdy nie widziałam zmarłej w robronie.

 (1.1) Nie powinnyście źle mówić o zmarłej, nie wypada.

 (3.1) Babka zmarła wczoraj nad ranem.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: fm. zmarły m.

 czas. zemrzeć dk.

 przym. zmarły

 skr. zm.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) nieboszczka, umarła

Wiktionary


zmarły

taki, który zmarł


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba, która umarła, nie żyje

przymiotnik

 (2.1) o osobie, która nie żyje

 (2.2) eufem. o zwierzęciu, które nie żyje, zdechło

forma czasownika.

 (3.1) 3. os. lm. nmos. od: zemrzeć

Wiktionary

Śmierć, zgon – zdarzenie prawne wynikające ze śmierci osoby fizycznej, z którą szereg przepisów prawa wiąże wiele skutków prawnych. Śmierć stwierdzana jest w akcie zgonu na podstawie karty zgonu, a w razie niemożliwości jej sporządzenia – poprzez postępowanie o stwierdzenie zgonu lub uznanie za zmarłego.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zdawało mu się, że twarz zmarłego powinna mieć jakiś straszny wyraz: gniewu czy nienawiści.

 (2.1) Na tę wieść nomarchowie, szlachta, wojsko, lud i cudzoziemcy szaleli z radości, ale święty stan kapłański tym gorliwiej obchodził żałobę po zmarłym faraonie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzmarwɨ, AS: zmaru̯y

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: fż. zmarła ż.

 czas. zemrzeć dk.

 skr. zm.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) nieboszczyk, trup, umarły

 (2.1) nieżywy, nieżyjący, umarły

Wiktionary


zmaścić

młodzieżowo: zrobić coś nieumiejętnie lub niedokładnie, zepsuć; spartaczyć, spartolić, spieprzyć


SJP.pl

czasownik dokonany

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. popsuć, zawalić sprawę

Wiktionary


zmaskulinizować

1. nadać cechy męskie;
2. zwiększyć znaczenie i udział mężczyzn w stosunku do udziału kobiet;
3. utworzyć nazwę osobową wskazującą na rodzaj męski


SJP.pl


zmaskulinizowany

zdominowany przez mężczyzn


SJP.pl


zmasować

zgromadzić w jednym miejscu; zagęścić


SJP.pl


zmasterować

przygotować wzorzec do masowej produkcji nośników dźwięku


SJP.pl


zmasturbować

1. podrażnić narządy płciowe partnera; zonanizować;
2. zmasturbować się:
a) podrażnić własne narządy płciowe w celu zaspokojenia potrzeb seksualnych; zonanizować się;
b) wulgarnie: wprawić się w stan nadmiernej ekscytacji


SJP.pl


zmatchować

[czytaj: zmaczować lub zmeczować] środowiskowo: dopasować


SJP.pl


zmatować

pozbawić połysku, uczynić matowym


SJP.pl


zmatowiały

stracić połysk, stać się matowym; pomatowieć


SJP.pl


zmatowić

uczynić matowym


SJP.pl


zmatowieć

stracić połysk, stać się matowym; pomatowieć


SJP.pl


zmaza

1. w medycynie:
a) zmaza nocna - mimowolny wytrysk nasienia w czasie snu; polucja;
b) zmaza dzienna - patologiczny wyciek nasienia z cewki moczowej bez pobudzenia płciowego; nasieniotok;
2. hańbiące piętno, skaza; hańba, niesława, plama;
3. przestarzałe: brud, plama


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) wina

 (1.2) daw. plama, zabrudzenie

Wiktionary

Zmaza – polski zespół punkowy z Trzcianki. Powstał na początku lat 90. pod nazwą Zmaza Nocna.

Zespół, po udanych występach na lokalnych festiwalach i przeglądach, nagrał w roku 2003 demo Amademosz. W listopadzie 2005 nagrał płytę pt. Owszem. Po jej wydaniu grupa zaczęła koncertować w całej Polsce, m.in. razem z Kultem i Pidżamą Porno. W ramach Festiwalu Kultury Niezależnej C.K. Alternatiff zdobyła pierwszą nagrodę. Od października 2005 Zmaza wzięła udział w trasie koncertowej Farbenheit zespołu Farben Lehre.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W owym dniu wytryśnie źródło, dostępne dla domu Dawida i dla mieszkańców Jeruzalem, na obmycia grzechu i zmazy.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zmazać dk.

 rzecz. zmazanie n., zmazywanie n.

Wiktionary


zmazać

1. zetrzeć coś napisanego, namalowanego, np. napis z tablicy w klasie szkolnej;
2. przenośne: dać rekompensatę, wynagrodzić, okupić coś jakimś czynem


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. zmazywać)

 (1.1) sprawić, że coś przestaje być widoczne; usunąć coś z jakiejś powierzchni

 (1.2) przen. usunąć coś negatywnego, moralne lub symboliczne obciążenie; naprawić krzywdę

 (1.3) daw. uczynić brudnym

czasownik zwrotny dokonany zmazać się (ndk. zmazywać się)

 (2.1) ulec zmazaniu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Deszcz zmazał napisy z chodnika.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zmazanie n., maź ż.

 czas. mazać

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zetrzeć

 (1.2) naprawić, zatrzeć

 (1.3) pomazać, poplamić, zabrudzić

 (2.1) zetrzeć się

Wiktionary


zmazany

przymiotnik

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. brudny

Wiktionary


zmazywalny

1. dający się zmazać, zetrzeć;
2. o płycie: taka, z której można skasować nagranie


SJP.pl


zmazywanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zmazywać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. maź ż., niezmazywanie n., zmazanie n., zmaza ż.

 czas. mazać, zmazywać ndk., zmazać dk.

Wiktionary


zmałpować

potocznie:
1. powtórzyć coś po kimś bezmyślnie; spapugować;
2. żartobliwie lub złośliwie udać kogoś


SJP.pl


zmałpowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zmałpować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. małpować, zmałpować dk.

 rzecz. małpię n., małpiszon mzw., małpa ż., małpowanie n.

Wiktionary


zmd

skrót od: Związek Młodzieży Demokratycznej


SJP.pl


zmechaciały

stać się mechatym; zmechowacieć, zmechacić się


SJP.pl


zmechacieć

stać się mechatym; zmechowacieć, zmechacić się


SJP.pl


zmechacony

taki, który się zmechacił przez częste używanie; zniszczony


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) pot. włók. poplątany i zniszczony od nadmiernego używania

forma czasownika.

 (2.1) imiesłów przymiotnikowy bierny od: zmechacić

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Bardzo lubiłam ten sweter, ale niestety jest już bardzo zmechacony.

 (2.1) Ten dywanik w przedpokoju został kompletnie zmechacony przez naszego psa, który tarzał się na nim godzinami.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌzmɛxaˈt͡sɔ̃nɨ, AS: zmeχacõny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zmechacenie n.

 czas. zmechacić dk.

 przym. zmechaciały

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zmechaciały

Wiktionary


zmechowaciały

stać się mechatym; zmechacieć, zmechacić się


SJP.pl


zmechowacieć

stać się mechatym; zmechacieć, zmechacić się


SJP.pl


zmęczenie

przykre uczucie osłabienia fizycznego i psychicznego, pojawiające się po długotrwałej, intensywnej pracy, monotonnej czynności itp.; znużenie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) stan mniejszej sprawności, brak energii spowodowany wysiłkiem

 (1.2) odczasownikowy od|zmęczyć.

Wiktionary

Zmęczenie – przejściowe zmniejszenie zdolności do pracy spowodowane przez brak rezerw energetycznych. W warunkach tlenowych glukoza metabolizowana jest do wody, dwutlenku węgla i energii, jednak w warunkach niedoboru tlenu organizm przetwarza glukozę drogą beztlenową z wytwarzeniem kwasu mlekowego, który gromadzi się w mięśniu używanym w danej chwili i wywołuje uczucie zmęczenia. W wypadku odczuwania zmęczenia, należy położyć się i nie dopuścić do utraty ciepła przez ciało. Zmęczenie jest reakcją fizjologiczną chroniącą przed dalszą zbyt intensywną pracą.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Przerwy śródlekcyjne to takie treści i sposoby działania nauczycieli, które zmierzają do zapobiegania zmęczeniu i znużeniu uczniów w trakcie trwania lekcji…

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zmɛ̃n͇ˈt͡ʃɛ̃ɲɛ, AS: zmẽṇčńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. męka ż., męczeństwo n., męczennik m., męczennica ż., męczliwość ż., męczenie n.

 czas. zmęczyć dk., męczyć ndk.

 przym. zmęczony, męczeński

 przysł. męcząco

Wiktionary


zmęczeniowy

przymiotnik od: zmęczenie


SJP.pl


zmęczony

imiesłów przymiotnikowy

 (1.1) odczuwający zmęczenie, taki, który jest osłabiony fizycznie lub psychicznie ze względu na wysiłek

 (1.2) przen. taki, który ma czegoś dość, jest czymś znudzony

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nie zawracaj głowy tacie, widzisz, że dopiero co wrócił z pracy i jest zmęczony!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zmɛ̃n͇ˈt͡ʃɔ̃nɨ, AS: zmẽṇčõny

Wiktionary

Powiązane:

 przym. umęczony, zamęczony, wymęczony

 rzecz. zmęczenie

 czas. zmęczyć (męczyć), przemęczyć

 przysł. męcząco

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) znużony, utyrany, wyczerpany, osłabiony, padający z nóg; gw-pl|Śląsk Cieszyński|stropióny.

Wiktionary


zmęczyć

czasownik przechodni dokonany (ndk. męczyć)

 (1.1) dokonany od|męczyć.

czasownik zwrotny dokonany zmęczyć się (ndk. męczyć się)

 (2.1) dokonany od|męczyć się.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. męczyć ndk.

 rzecz. męczliwość ż., męczenie n., męka ż., zmęczenie n., męczennica ż., męczennik mos.

 przym. męczący

 przysł. męcząco

Wiktionary


zmedykalizować

zwiększyć wpływ medycyny na pewne rejony życia społecznego


SJP.pl


zmegafonizować

czasownik przechodni dokonany

 (1.1) techn. rzad. założyć gdzieś megafony; zaopatrzyć w megafony

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. megafon mrz., megafonista mos., megafonistka ż., megafonizacja ż., megafonizowanie n., zmegafonizowanie n.

 przym. megafonowy, megafonizacyjny, zmegafonizowany

 czas. megafonizować ndk.

Wiktionary


zmegafonizowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) techn. rzad. zaopatrzenie w megafony

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. megafon mrz., megafonista mos., megafonistka ż., megafonizacja ż., megafonizowanie n.

 przym. megafonowy, megafonizacyjny, zmegafonizowany

 czas. megafonizować ndk., zmegafonizować dk.

Wiktionary


zmegafonizowany

przymiotnik jakościowy

 (1.1) techn. zaopatrzony w megafony

forma czasownika.

 (2.1) ims. przymiotnikowy od: zmegafonizować

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. megafon mrz., megafonista mos., megafonistka ż., megafonizacja ż., megafonizowanie n., zmegafonizowanie n.

 przym. megafonowy, megafonizacyjny

 czas. megafonizować ndk., zmegafonizować dk.

Wiktionary


zmelanżowany

potocznie:
1. upojony alkoholem na zakrapianej imprezie;
2. będący na kacu po zakrapianej imprezie


SJP.pl


zmendlować

ułożyć w mendle


SJP.pl


zmesmeryzować

uleczyć za pomocą uzdrawiających sił magnetycznych istniejących w każdym organizmie ludzkim i zwierzęcym


SJP.pl


zmetabolizować

1. przetworzyć w organizmie poprzez przemiany biochemiczne;
2. metabolizować się - poddać się procesowi przemian biochemicznych w organizmie


SJP.pl


zmętnienie

Zmętnienie w meteorologii – ograniczenie widzialności spowodowane pyłami i aerozolem atmosferycznym.

Zmętnienie należy odróżnić od mgły, która także powoduje ograniczenie widzialności poziomej, ale składa się wyłącznie z cząstek wody lub lodu. Zmętnienie jest też pojęciem różnym od smogu – mieszaniny mgły z gazami. W potocznym języku polskim zadymka, mgła, zamglenie, smog, zmętnienie są często używane wymiennie.

Wikipedia


zmetropolizować

skupić obiekty przemysłowych, instytucje kulturalne itp. w metropoliach


SJP.pl


zmężniały

nabrać cech typowo męskich


SJP.pl


zmężnieć

nabrać cech typowo męskich


SJP.pl

czasownik dokonany

 (1.1) stać się mężczyzną

 (1.2) uzyskać cechy przypisywane stereotypowo mężczyznom

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzmɛ̃w̃ʒʲɲɛ̇t͡ɕ, AS: zmũ̯žʹńėć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. mężczyzna m., mąż m., męskość ż., zmężnienie n.

 czas. mężnieć ndk.

 przym. męski, mężny

 przysł. mężnie, męsko, po męsku

Wiktionary


zmężnienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zmężnieć.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zmɛ̃w̃ʒʲˈɲɛ̇̃ɲɛ, AS: zmẽũ̯žʹńė̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zmężnieć

 rzecz. mąż mos.

 przym. męski

Wiktionary


zmełka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Łowicz. pomyłka

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Łowicz|przymota.

Wiktionary


zmiąć

zgnieść, pognieść


SJP.pl


żmiącki

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Żmiącej

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żmiąca ż., żmiączanin m., żmiączanka ż.

Wiktionary


żmiączanin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żmiącej

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żmiąca ż.

:: fż. żmiączanka ż.

 przym. żmiącki

Wiktionary


żmiączanka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żmiącej

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żmiąca ż.

:: fm. żmiączanin m.

 przym. żmiącki

Wiktionary


zmiana

1. fakt, że coś staje się lub stało się inne;
2. zastąpienie czegoś czymś;
3. czas pracy jednej grupy ludzi w systemie wielozmianowym;
4. potocznie: pracownicy takiej grupy;
5. komplet bielizny, pościeli itp.


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przejście jakiejś cechy albo rzeczy w inną

 (1.2) określony czas doby, kiedy pracuje wyznaczona grupa pracowników

 (1.3) grupa pracowników pracująca o danej porze

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zmiana nazwy centrum handlowego przysporzyła nam klientów.

 (1.2) Jutro pracuję na drugą zmianę, zaczynam o 14.

 (1.3) O 19 do fabryki przyszła druga zmiana.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzmʲjãna, AS: zmʹi ̯ãna

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zmianowy m., zmianowość ż., zmienność ż., zmiennik m., zmienniczka ż., zmienna ż., zmianowanie n., zmienianie n., zmienienie n.

 czas. zmieniać ndk., zmienić dk., wymieniać ndk., wymienić dk.

 przym. zmienny, zmianowy

 przysł. zmiennie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) modyfikacja

 (1.2-3) górn. szychta

Wiktionary


zmianka

zdrobnienie od: zmiana


SJP.pl


zmianować

dawniej, dziś gwarowo: nadać miano, opatrzyć nazwą; zamianować


SJP.pl


zmianowanie

dawniej, dziś gwarowo: nadać miano, opatrzyć nazwą; zamianować


SJP.pl


zmianowy

przymiotnik od: zmiana


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) odnoszący się do zmiany jako czasu pracy jednej załogi

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) kierownik zespołu pracowników danej zmiany

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zmienność ż., zmienniczka ż., zmienna ż., zmienienie n., zmienianie n., zmiana ż., zmianowość ż.

 czas. zmieniać ndk., zmienić dk.

 przysł. zmianowo, zmiennie

 przym. zmienny

Wiktionary


zmiarkować

1. przestarzałe: wywnioskować na podstawie jakichś przesłanek; domyślić się, wydedukować;
2. dawniej: zmiarkować się - opanować się, pohamować się


SJP.pl

czasownik

 (1.1) przest. domyślić się, zorientować się, wyciągnąć wnioski

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zmʲjarˈkɔvat͡ɕ, AS: zmʹi ̯arkovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zmiarkowanie n., miarka ż.

Wiktionary


zmiarkowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zmiarkować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zmiarkować dk.

 rzecz. miarka ż.

Wiktionary


zmiatać

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) usuwać śmieci przy pomocy miotły lub zmiotki

 (1.2) działając z dużą siłą, porywać i zabijać kogoś lub niszczyć coś

 (1.3) o wietrze: wiejąc, zgarniać skądś liście, śmieci itp.

 (1.4) pot. zjadać coś szybko i łapczywie

 (1.5) pot. szybko uciekać

 (1.6) pot. na czyjeś obcesowe żądanie szybko odchodzić lub wychodzić skądś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Kobiety stoją obok ze szczotkami i zmiotkami i po wymłóceniu snopków, zmiatają ziarno z asfaltu.

 (1.2) Serie karabinów maszynowych zmiatały SS-manów z płaskiego terenu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzmʲjatat͡ɕ, AS: zmʹi ̯atać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zmiatanie n., zmiecenie n., zamiatanie n., zmiotka ż., miotła ż.

 czas. zmieść dk., zamiatać ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.5) reg. śl. cióngnóć.

Wiktionary


zmiatacz

zmiatacz wolnych rodników - związek chemiczny łatwo wchodzący w reakcję z wolnymi rodnikami, obniżający ich stężenie w danym układzie


SJP.pl


zmiataczka

przyrząd do zmiatania; zamiataczka


SJP.pl


zmiatanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zmiatać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zmiatać

Wiktionary


zmiatka

zmiotka


SJP.pl


zmiażdżenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) sprasowanie na miazgę

 (1.2) pot. pognębienie przeciwnika lub rozmówcy

 (1.3) hist. metoda egzekucji i tortur polegająca na obciążaniu ciała skazańca;

Wiktionary

Zmiażdżenie – metoda egzekucji i tortur, ma długą i krwawą historię, a techniki miażdżenia są bardzo zróżnicowane w zależności od miejsca. Obecnie władze żadnego państwa nie uznają oficjalnie tej metody wykonywania kary śmierci.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zespół zmiażdżenia […] – nagłe pogorszenie czynności wydalniczej nerek […] na skutek silnego urazu z towarzyszącym zmiażdżeniem tkanek.

 (1.2) Filmik z nieudaną próbą zmiażdżenia pisarza przez znaną dziennikarkę szybko stał się hitem w mediach społecznościowych.

 (1.2) W nocy z 20 na 21 sierpnia 1968 roku, pod pretekstem wysłuchania prośby przywódców czechosłowackich o zmiażdżenie prawicowej kontrrewolucji sześćset tysięcy żołnierzy sowieckich, wschodnioniemieckich, polskich, węgierskich i bułgarskich dokonało inwazji na kraj.

 (1.3) Przesłuchiwanie z wykorzystaniem tortury zmiażdżenia polegało na stopniowym dokładaniu kamieni na klatkę piersiową leżącego, aż do uzyskania jego wyznania lub do jego śmierci przez uduszenie.

 (1.3) Powszechną metodą wykonywania kary śmierci w Azji Południowej przez ponad 4000 lat było zmiażdżenie przez słonia.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. miażdżyć ndk., zmiażdżyć dk.

 rzecz. miazga ż., miażdżyca ż.

 przym. zmiażdżeniowy, miażdżycowy

Wiktionary


zmiażdżyć

1. zgnieść, skruszyć na miazgę, rozgnieść, rozkruszyć;
2. przenośnie: pokonać kogoś, zdobyć nad kimś całkowitą przewagę; zgnieść


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. miażdżyć)

 (1.1) dokonany od|miażdżyć.

czasownik zwrotny dokonany zmiażdżyć się (ndk. miażdżyć się)

 (2.1) dokonany od|miażdżyć się.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. miażdżyć

 przym. miażdżycowy

 rzecz. zmiażdżenie n.

Wiktionary


zmiał

dawniej: coś zmielonego, sproszkowanego


SJP.pl


żmichowski

nazwisko


SJP.pl


zmięk

gwarowo: odwilż


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) ent. nazwa systematyczna|Rhagonycha|Eschscholtz|ref=tak., niewielki drapieżnych chrząszcz z rodziny omomiłkowatych;

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) gw-pl|Górny Śląsk. meteorol. odwilż

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Płaskie czoło zmięka bezszwowo przechodzi w nadustek.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zmʲjɛ̃ŋk, AS: zmʹi ̯ẽŋk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. miękki mrz., miękkość ż., mięknięcie n., zmięknięcie n.

 czas. mięknąć ndk., zmięknąć dk.

 przym. miękki

 przysł. miękko

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) gw-pl|Górny Śląsk|pultaka.

Wiktionary


zmiękczać

czasownik

 (1.1) czynić coś bardziej miękkim

 (1.2) jęz. palatalizować (wymawiać daną głoskę z artykulacją środkowopodniebienną lub nadawać jej cechy takiej artykulacji)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzmʲjɛ̃ŋkt͡ʃat͡ɕ, AS: zmʹi ̯ŋkčać

Wiktionary

Powiązane:

 przym. miękki, mięciuchny, mięciutki, miękkawy

 przysł. miękko, mięciutko

 rzecz. miękki mrz., miękkość ż., zmiękczenie n., zmiękczanie n.

 czas. mięknąć

Wiktionary


zmiękczająco

zmiękczający


SJP.pl

Patrz:

zmiękczający

zmiękczalnia

pomieszczenie wraz z urządzeniami służące do zmiękczania wody


SJP.pl


zmiękczanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zmiękczać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zmiękczenie n., zmiękczacz m., zmiękczalnia ż., zmiękczalnik m.

 czas. zmiękczać ndk., zmiękczyć dk., zmiękczeć dk.

Wiktionary


zmiękczenie

Palatalizacja (zmiękczenie) – zjawisko wymowy danej głoski z dodatkową artykulacją środkowopodniebienną (obok głównego zbliżenia narządów mowy pojawia się zbliżenie środkowej części języka do podniebienia), np. w języku polskim spółgłoska /p/ wymawiana jest różnie w zależności od otoczenia – w formie psa /p/ jest twarde, niepalatalne, lecz w pies przechodzi w spalatalizowane, miękkie /p’/, pisane jako: pi. Palatalizacja oznaczana jest w IPA znakiem [ʲ] w indeksie górnym, np. [, , ]. Dźwięki spalatalizowane oznacza się również znakiem /’/, np. /g’/, /d’/, /f’/ (zwłaszcza w slawistyce).

Wikipedia


zmięknięty

taki, który zmiękł (zmięknął); zmiękły


SJP.pl


zmiękły

taki, który zmiękł (zmięknął); zmięknięty


SJP.pl


zmielenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zmielić.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zmielić

Wiktionary


zmielić

mieląc, rozetrzeć na proszek, na miazgę


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany

 (1.1) pot. zemleć; dokonany od|mielić.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Do kremów używamy mąki świeżo zmielonej lub lekko uprażonej.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzmʲjɛlʲit͡ɕ, AS: zmʹi ̯elʹić

Wiktionary

Powiązane:

 czas. mielić

 rzecz. młynarek mzw., mielony mzw., zmielenie n., mielonka ż.

Wiktionary


zmieniać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zmienić)

 (1.1) nadawać komuś lub czemuś inne właściwości

 (1.2) zamieniać, zastępować coś czymś innym

czasownik zwrotny niedokonany zmieniać się (dk. zmienić się)

 (2.1) nabierać innych cech

 (2.2) dokonać zamiany siebie z kimś innym, często w sporcie

Wiktionary

Przykłady

 (2.1) W XIX w., w dobie gwałtownych zmian społecznych i gospodarczych, zaczęła się zmieniać struktura zatrudnienia i charakter pracy zarobkowej.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzmʲjɛ̇̃ɲät͡ɕ, AS: zmʹi ̯ė̃ńäć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zmiana ż., zmianowy m., zmianowość ż., zmiennik m., zmienniczka ż., zmienność ż., zmienna ż., zmianowanie n., zmienianie n., zmienienie n.

 czas. zmienić dk.

 przym. zmienny, zmianowy

 przysł. zmiennie

Wiktionary


zmieniacz

1. automatyczne urządzenie do zastępowania czegoś czymś innym;
2. zmieniarka płyt (CD lub DVD) - odtwarzacz mogący pomieścić kilka płyt naraz; zmieniarka;
3. żartobliwie: pilot do telewizora; zmieniarka;
4. substancja dodawana do ciekłego stopu w celu zmiany jego struktury poprzez zmianę sposobu krzepnięcia stopu


SJP.pl


zmienianie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zmieniać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zmʲjɛ̇̃ˈɲä̃ɲɛ, AS: zmʹi ̯ė̃ńä̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zmiana ż., zmianowy m., zmianowość ż., zmiennik m., zmienniczka ż., zmienność ż., zmienna ż., zmianowanie n., zmienienie n.

 czas. zmieniać ndk., zmienić dk.

 przym. zmienny, zmianowy

 przysł. zmiennie

Wiktionary


zmieniarka

zmieniacz;
1. zmieniarka płyt (CD lub DVD) - odtwarzacz mogący pomieścić kilka płyt naraz;
2. żartobliwie: pilot do telewizora


SJP.pl


zmienić

czasownik przechodni dokonany (ndk. zmieniać)

 (1.1) zob. zmieniać.

czasownik zwrotny dokonany zmienić się (ndk. zmieniać się)

 (2.1) zob. zmieniać się.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przestępca zapuścił brodę i zmienił kolor włosów, aby nie zostać rozpoznanym podczas przekraczania granicy.

 (1.1) Zła wiedźma zmieniła księcia w obrzydliwą ropuchę.

 (1.1) Zmień wreszcie płytę, trzeci raz już nie chcę słuchać tej piosenki.

 (1.1) Nie możesz zmienić kobiety. Możesz zmienić kobietę, ale to nic nie zmienia.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzmʲjɛ̇̃ɲit͡ɕ, AS: zmʹi ̯ė̃ńić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zmiana ż., zmianowy m., zmianowość ż., zmiennik m., zmienniczka ż., zmienność ż., zmienna ż., zmianowanie n., zmienianie n., zmienienie n.

 czas. zamienić, zamieniać, zmieniać ndk.

 przym. zmienny, zmianowy

 przysł. zmiennie

Wiktionary


zmienienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zmienić.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zmʲjɛ̇̃ˈɲɛ̇̃ɲɛ, AS: zmʹi ̯ė̃ńė̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zmiana ż., zmianowy m., zmianowość ż., zmiennik m., zmienniczka ż., zmienność ż., zmienna ż., zmianowanie n., zmienianie n.

 czas. zmieniać ndk., zmienić dk.

 przym. zmienny, zmianowy

 przysł. zmiennie

Wiktionary


zmienik

zmienik ziemniaczak - drobny owad z rzędu pluskwiaków


SJP.pl


zmienka

zmienka górska - gatunek paproci z rodziny orliczkowatych


SJP.pl

Zmienka (Cryptogramma R.Br.) – rodzaj paproci z rodziny orliczkowatych. Należy do niego 9 gatunków. Rośliny te występują w strefie subarktycznej i umiarkowanej półkuli północnej i w południowej części Ameryki Południowej, często na obszarach górskich. W Polsce rośnie zmienka górska C. crispa. Ten gatunek też bywa uprawiany jako roślina ozdobna.

Wikipedia


zmienkowate

rodzina paprotników


SJP.pl


zmienna

wielkość mogąca przyjmować każdą wartość z podanego zbioru liczb


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mat. inform. wielkość, która może przyjmować różne wartości;

forma przymiotnika.

 (2.1) rodzaj żeński od: zmienny

Wiktionary

  • zmienna (matematyka)
  • zmienna losowa
  • zmienna (informatyka)
  • gwiazda zmienna

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) a=4 czyli zmienna a przyjmuje wartość 4.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzmʲjɛ̃nːa, AS: zmʹi ̯•na

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zmiana ż., zmianowy m., zmianowość ż., zmiennik m., zmienniczka ż., zmienność ż., zmianowanie n., zmienianie n., zmienienie n.

 czas. zmieniać ndk., zmienić dk.

 przym. zmienny, zmianowy

 przysł. zmiennie

Wiktionary


zmienniak

część nazwy kilku ryb akwariowych z rodziny piękniczkowatych; platka


SJP.pl


zmienniczka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) fż. od: zmiennik

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Moja zmienniczka się spóźnia, muszę na nią poczekać, żeby jej oddać klucze.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zmiana ż., zmianowy m., zmianowość ż., zmienność ż., zmienna ż., zmianowanie n., zmienianie n., zmienienie n.

:: fm. zmiennik m.

 czas. zmieniać ndk., zmienić dk.

 przym. zmienny, zmianowy

 przysł. zmiennie

Wiktionary


zmiennie

przysłówek

 (1.1) w sposób zmienny

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Mirela wstaje zmiennie, w zależności od obowiązków w stadninie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zmiana ż., zmianowy mos., zmianowość ż., zmienność ż., zmiennik mos., zmienniczka ż., zmienna ż., zmianowanie n., zmienianie n., zmienienie n.

 czas. zmieniać ndk., zmienić dk., wymieniać ndk., wymienić dk.

 przym. zmienny, zmianowy

Wiktionary


zmiennik

osoba pełniąca jakąś funkcje na zmianę z kimś innym


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pot. osoba pełniąca jakąś funkcję na zmianę z kimś innym (np. na boisku), wymieniająca się z kimś na stanowisku w pracy (np. za kółkiem, w stróżówce)

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) techn. coś, co służy do zmiany czegoś, wywołujący zmianę

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Mój zmiennik się spóźnia, muszę na niego poczekać.

 (1.1) Jak na koła samochodu • nawijamy życia wstęgę, • gaz do dechy i do przodu • ze zmiennikiem ręka w rękę. (J. Janczarski, Zmiennicy)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzmʲjɛ̇̃ɲːik, AS: zmʹi ̯ė̃•ńik

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1) fż. zmienniczka

 rzecz. zmiana ż., zmianowy m., zmianowość ż., zmienność ż., zmienna ż., zmianowanie n., zmienianie n., zmienienie n.

 czas. zmieniać ndk., zmienić dk.

 przym. zmienny, zmianowy

 przysł. zmiennie

Wiktionary


zmiennista

osoba pływająca stylem zmiennym


SJP.pl


zmiennistka

kobieta pływająca stylem zmiennym


SJP.pl


zmiennobarwność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest zmiennobarwne; cecha tych, którzy są zmiennobarwni

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zmiennobarwny

 przysł. zmiennobarwnie

Wiktionary


zmiennobarwny

1. zmieniający barwę;
2. listnik zmiennobarwny - gatunek chrząszcza z rodziny poświętnikowatych; nierówienka zmienna


SJP.pl


zmiennocieplność

cecha zwierzęcia zmieniającego temperaturę ciała w zależności od temperatury otoczenia; egzotermiczność, zimnokrwistość, ektotermiczność, poikilotermia, pojkilotermia, poikilotermiczność


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zool. zależność temperatury organizmu od temperatury otoczenia;

Wiktionary

Zwierzę zmiennocieplne, inaczej: zimnokrwiste, ektotermiczne, pojkilotermiczne (gr. poikilos ‘zmienny’) – zwierzę, którego temperatura jest zmienna i zależy od temperatury otoczenia oraz zewnętrznych źródeł ciepła. Jest to pojęcie tradycyjne i silnie ugruntowane w literaturze, lecz nieścisłe, a czasami wręcz mylące. Od tej definicji są bowiem wyjątki.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. zmiennocieplny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zimnokrwistość

Wiktionary


zmiennocieplny

1. taki, którego temperatura się zmienia;
2. o zwierzęciu: zmieniający temperaturę ciała w zależności od temperatury otoczenia; zimnokrwisty, ektotermiczny, egzotermiczny, poikilotermiczny, pojkilotermiczny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) zool. związany ze zmiennością ciepłoty

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Mantelle prezentowane są w pawilonie zwierząt zmiennocieplnych.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zmiennocieplność ż.

Wiktionary


zmiennoczęstotliwościowy

przymiotnik

 (1.1) techn. o zmiennej częstotliwości

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Z kolei prądy interferencyjne, czyli prądy zmiennoczęstotliwościowe, stosowane są przede wszystkim do leczenia bólu i zapalenia, a także do przyspieszania regeneracji chorych tkanek.

 (1.1) Przemiennik ten przekształca trójfazowe, stałoczęstotliwościowe wejście 400 V na trójfazowe, zmiennoczęstotliwościowe wyjście 400 V, aby kontrolować prędkość standardowego silnika indukcyjnego prądu zmiennego.

Wiktionary


zmiennofazowość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest zmiennofazowe

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zmiennofazowy

 przysł. zmiennofazowo

Wiktionary


zmiennokształtność

zdolność do zmiany swojego kształtu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest zmiennokształtne; cecha tych, którzy są zmiennokształtni

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zmiennokształtny

 przysł. zmiennokształtnie

Wiktionary


zmiennokształtny

potrafiący zmieniać swój kształt


SJP.pl


zmiennolistność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest zmiennolistne

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zmiennolistny

 przysł. zmiennolistnie

Wiktionary


zmiennometryczny

oparty na niestałym schemacie metrycznym; zmiennomiarowy


SJP.pl


zmiennomiarowy

oparty na niestałym schemacie metrycznym; zmiennometryczny


SJP.pl


zmiennoogniskowość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest zmiennoogniskowe

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zmiennoogniskowy

 przysł. zmiennoogniskowo

Wiktionary


zmiennopozycyjność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest zmiennopozycyjne; cecha tych, którzy są zmiennopozycyjni

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zmiennopozycyjny

 przysł. zmiennopozycyjnie

Wiktionary


zmiennoprzecinkowość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest zmiennoprzecinkowe

Wiktionary

Powiązane:

 przym. zmiennoprzecinkowy

 przysł. zmiennoprzecinkowie

Wiktionary


zmiennopłat

aerodyna o przestawianych powierzchniach nośnych, mogąca startować i lądować pionowo, jak śmigłowiec, a wykonywać lot poziomy na tej samej zasadzie co samolot; przemiennopłat; konwertoplan


SJP.pl

Zmiennopłat (również przemiennopłat, konwertoplan) – samolot, mający zdolność zmiany położenia skrzydeł wraz z silnikami względem kadłuba.

Wikipedia


zmienność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co zmienne

 (1.2) cecha kogoś, kto jest zmienny

Wiktionary

Zmienność – zróżnicowanie cech osobników w obrębie jednej populacji lub gatunku; może być uwarunkowana czynnikami genetycznymi i środowiskowymi. Miarą zmienności jest różnorodność cech genotypowych i fenotypowych organizmów.

Rodzaje zmienności:

  • środowiskowa (modyfikacyjna, fluktuacyjna, niedziedziczna),
  • genetyczna (dziedziczna):
    • rekombinacyjna (mieszanie się materiału genetycznego – nie powstają nowe geny, ale nowe kombinacje genów), wynika ona z 3 źródeł: zjawiska crossing over, niezależnej segregacji chromosomów oraz łączenia się gamet różnych osobników,
    • mutacyjna (mutacja – nagła zmiana w materiale genetycznym).

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. zmiana ż., zmianowy m., zmianowość ż., zmiennik m., zmienniczka ż., zmienna ż., zmianowanie n., zmienianie n., zmienienie n.

 czas. zmieniać ndk., zmienić dk.

 przym. zmienny, zmianowy

 przysł. zmiennie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) niestałość, labilność, wahliwość, chwiejność, niestabilność

Wiktionary


zmienny

1. ulegający zmianom, łatwo zmieniający się; niestały, niejednakowy;
2. o ludziach: niestały w uczuciach; chwiejny, niezrównoważony


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) ulegający zmianom

 (1.2) niestały w poglądach, uczuciach (w odniesieniu do człowieka)

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jej zmienne nastroje są już nie do wytrzymania.

 (1.2) Kobieta zmienną jest.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzmʲjɛ̃nːɨ, AS: zmʹi ̯•ny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zmienność ż., zmiana ż., zmianowy m., zmianowość ż., zmiennik m., zmienniczka ż., zmienna ż., zmianowanie n., zmienianie n., zmienienie n.

 czas. zmieniać ndk., zmienić dk.

 przym. zmianowy

 przysł. zmiennie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) niestały, labilny

Wiktionary


zmieraczek

mały skorupiak morski, żyjący najczęściej w wilgotnym piasku nadbrzeżnym


SJP.pl


zmieraczkowate

rodzina stawonogów z rzędu obunogów


SJP.pl

Zmieraczkowate (łac. Talitridae) – rodzina obunogów.

Zawiera następujące rodzaje:


Wikipedia


zmierzać

czasownik nieprzechodni

 (1.1) jechać lub iść w określonym kierunku

 (1.2) działać w kierunku realizacji danego celu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Grupa kibiców zmierzała w kierunku stadionu.

 (1.2) Ten polityk zmierza do zdobycia władzy w sposób bezwzględny.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzmʲjɛʒat͡ɕ, AS: zmʹi ̯ežać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zmierzanie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) dążyć

Wiktionary


zmierzanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zmierzać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zmierzać ndk.

Wiktionary


zmierzch

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) moment doby przed zapadnięciem nocy; czas ściemniania się;

 (1.2) przen. końcowy etap

Wiktionary

  • Zmierzch (pora dnia)
  • Zmierzch (opowiadanie) – opowiadanie Stefana Żeromskiego
  • Zmierzch (saga) – seria książek Stephenie Meyer
  • Zmierzch (powieść) – pierwsza część powieści z sagi
  • Zmierzch (film) (ang. Twilight) – amerykański film z 2008 r., w reżyserii Catherine Hardwicke
  • Zmierzch (sztuka) – sztuka Izaaka Babla

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) O zmierzchu widzi na ciemnym niebie stado lecących łabędzi.

 (1.2) Po wynalezieniu e-booków i audiobooków nastąpił zmierzch popularności papierowych książek.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zmʲjɛʃx, AS: zmʹi ̯ešχ

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zmierzchnica ż., zmierzchanie n.

 czas. zmierzchać się, zmierzchać

 przym. zmierzchowy

 przysł. zmierzchem

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zmrok

Wiktionary


zmierzchać

czasownik nieprzechodni niedokonany

 (1.1) książk. ściemniać się przed nocą

czasownik zwrotny niedokonany zmierzchać się

 (2.1) książk. ściemniać się przed nocą

Wiktionary

Przykłady

 (2.1) Był pogodny wieczór, zmierzchało się, Saszka siedział w izbie i podkładał chrust do pieca.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zmierzch mrz.

 przysł. zmierzchem

Wiktionary


zmierzchający

okrywający się mrokiem, ściemniający się


SJP.pl


zmierzchem

przysłówek czasu

 (1.1) wtedy, gdy trwa zmierzch

forma rzeczownika.

 (2.1) N. lp. od: zmierzch

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zmierzch m., zmierzchanie ż.

 czas. zmierzchać ndk.

 przym. zmierzchowy

Wiktionary


zmierzchnicowaty

kwiatówka zmierzchnicowata - gatunek owada z rodziny bzygowatych


SJP.pl


zmierzchnikowate

rodzina motyli; zawisakowate, fertaki


SJP.pl


zmierzchnikowiec

gatunek motyla


SJP.pl


zmierzchówka

mały motyl z rodziny sówek


SJP.pl


zmierzchowy

przymiotnik od: zmierzch


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z porą dnia od chwili schowania się słońca za horyzont do nastania ciemności, porą ściemniania się

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Popiół wulkaniczny (…) unosząc się w atmosferze przez kilkanaście miesięcy, powodował, szczególnie w Azji, Afryce[,] i Europie, efektowne zorze zmierzchowe.

 (1.1) …W opalowym mgieł zmierzchowych dymie / Coś rozwiało się obłokiem zwiewnym, / Smętkiem rzewnym duszę rozśpiewało: / Jakże było memu życiu na imię?

 (1.1) przen..

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1) med. ślepota zmierzchowa ż.

Wiktionary


zmierzchły

taki, który zmierzchł (zmierzchnął)


SJP.pl


zmierzić

[czytaj: zmier-zić] wzbudzić w kimś odrazę, niechęć; zrazić; odstręczyć


SJP.pl


zmierznąć

[czytaj: zmier-znąć] stać się dla kogoś ohydnym, budzącym niechęć, odrazę; zbrzydnąć komuś


SJP.pl


zmierzwić

potargać


SJP.pl


zmierzwiony

potargać


SJP.pl


zmierzyć

czasownik przechodni dokonany (ndk. mierzyć)

 (1.1) dokonany od|mierzyć.

czasownik zwrotny dokonany zmierzyć się (ndk. mierzyć się)

 (2.1) dokonany od|mierzyć się.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. miarka ż., miara ż., miernik mrz.

 przym. mierzalny, pomiarowy, miarowy

 czas. mierzyć, pomierzyć

Wiktionary


zmierzły

taki, który zmierzł; obrzydliwy, ohydny, obmierzły


SJP.pl


zmieść

1. usunąć coś za pomocą miotły, szczotki;
2. zdecydowanie i energicznie przesunąć w inne miejsce;
3. zjeść coś bardzo szybko, łapczywie


SJP.pl


zmieścić

czasownik przechodni dokonany (ndk. mieścić)

 (1.1) dać czemuś wystarczające miejsce; zapewnić miejsce

czasownik zwrotny zmieścić się (ndk. mieścić się)

 (2.1) zająć jakąś przestrzeń w sposób wystarczający

 (2.2) zdążyć z wykonaniem w określonym czasie

Wiktionary

Powiązane:

 czas. mieścić, pomieścić

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zawrzeć

 (2.1) pomieścić się, zawrzeć się

 (2.2) wyrobić się

Wiktionary


zmiesić

ugnieść ciasto


SJP.pl


zmięśniały

stać się mięsistym, przekształcić się w miąższ


SJP.pl


zmięśnieć

stać się mięsistym, przekształcić się w miąższ


SJP.pl


zmieszać

czasownik przechodni dokonany (ndk. mieszać)

 (1.1) dokonany od|mieszać.

czasownik zwrotny dokonany zmieszać się (ndk. mieszać się)

 (2.1) dokonany od|mieszać się.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. mieszać ndk.

 rzecz. mieszanie n., zmieszanie n., mieszadło n.

 przym. zmieszany

Wiktionary


zmieszanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) połączenie ze sobą różnych substancji

 (1.2) zawstydzenie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Po zmieszaniu wszystkich produktów wstawić do lodówki na dwie godziny.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zmʲjɛˈʃãɲɛ, AS: zmʹi ̯ešãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zmieszać dk., mieszać ndk.

 rzecz. mieszanka ż., mieszanina ż., mieszadło n., mieszadełko n., mieszanie n., mieszalnia ż., mieszacz m.

 przym. zmieszany

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wymieszanie, rozmieszanie

 (1.2) zawstydzenie, wstyd

Wiktionary


zmieszany

speszony;
1. taki, który się zmieszał - poczuł się zawstydzony lub zaskoczony w krępującej, niezręcznej sytuacji;
2. będący wyrazem takiego stanu, np. zmieszany wzrok


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) wprawiony w zakłopotanie

forma czasownika.

 (2.1) ims. przym. od zmieszać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zmieszanie n.

 czas. mieszać ndk., zmieszać dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zakłopotany, zawstydzony, skonfundowany; gw-pl|Śląsk Cieszyński|spyrczany.

Wiktionary


zmieszczenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zmieścić.

Wiktionary


zmięty

zgnieciony


SJP.pl


żmigród

miasto w Polsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Polsce, w województwie dolnośląskim, w powiecie trzebnickim;

Wiktionary

Żmigród (niem. Trachenberg, dawna polska nazwa: Straburek lub Stramburek) – miasto w woj. dolnośląskim, w powiecie trzebnickim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Żmigród, leży nad rzekami Baryczą i Sąsiecznicą.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W lipcu 1813 roku w Żmigrodzie przebywali m.in. car Aleksander, król pruski Fryderyk Wilhelm III, Wielki Książę Konstanty i feldmarszałek Kutuzow.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒmʲiɡrut, AS: žmʹigrut

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żmigrodzianin mos., żmigrodzianka ż., Żmigródek mrz.

 przym. żmigrodzki

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) hist. Straburek, Stramburek

Wiktionary


żmigrodzianin

mieszkaniec Żmigrodu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żmigrodu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żmigród m.

:: fż. żmigrodzianka ż.

 przym. żmigrodzki

Wiktionary


żmigrodzianka

mieszkanka Żmigrodu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żmigrodu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żmigród m.

:: fm. żmigrodzianin m.

 przym. żmigrodzki

Wiktionary


żmigrodzki

Żmigród (miasto w Polsce)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Żmigrodu

Wiktionary

Polskie nazwisko:

  • Józef Żmigrodzki (1902-1984) – polski historyk emigracyjny i działacz socjalistyczny
  • Konstanty Żmigrodzki (1875-1936) – polski rzeźbiarz, medalier, numizmatyk, muzealnik
  • Mateusz Żmigrodzki – nazwisko tytułowego bohatera z serialu Ojciec Mateusz
  • Piotr Żmigrodzki (ur. 1966) – polski polonista, leksykolog i leksykograf

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. Żmigród m., żmigrodzianin m., żmigrodzianka ż.

Wiktionary


zmigrować

w informatyce: przenieść dane, serwer; przemigrować


SJP.pl


żmii

przymiotnik dzierżawczy

 (1.1) należący do żmii

przymiotnik relacyjny

 (2.1) związany ze żmiją, dotyczący żmii

przymiotnik jakościowy

 (3.1) charakterystyczny dla żmii, mający cechy żmii

forma rzeczownika.

 (4.1) D., C. i Ms. lp. od: żmija

Wiktionary

Przykłady

 (3.1) Przylazł z tym swoim żmiim wyrazem twarzy.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żmija ż., żmijka ż., żmijowate lm nm.

 przym. żmijowaty

 przysł. żmijowato

Wiktionary


żmij

rzeczownik, rodzaj męski, nazwa własna

 (1.1) mitsłow. skrzydlaty wąż ze słowiańskich mitów i legend;

Wiktionary

Żmij – skrzydlata gadzia postać z wierzeń dawnych Słowian, związanego ze sferą chtoniczną i wodami.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. żmij mzw., żmijówka ż.

Wiktionary


żmija

1. wąż z rodziny żmijowatych, mający w szczęce zęby jadowe
2. człowiek podstępny, perfidny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) herp. gad z podrodziny węży;

 (1.2) przen. osoba zła i podstępna

forma rzeczownika.

 (2.1) D. i B. lp. od: żmij

Wiktionary

  • żmije – podrodzina w obrębie rodziny żmijowatych
  • Żmija – powieść poetycka Juliusza Słowackiego
  • Żmija – powieść Andrzeja Sapkowskiego
  • Zgrupowanie Żmija – oddział walczący w powstaniu warszawskim
  • Żmija – lekki pojazd uderzeniowy

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) […] Teofil, dobrodziej i opiekun całej rodziny, zmarł nagle w lesie ukąszony przez żmiję.

 (1.2) Ale z niego żmija!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒmʲija, AS: žmʹii ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żmij m., żmijowiec m., żmijówka ż.

:: zdrobn. żmijka ż.

:: zgrub. żmiisko n.

 przym. żmijowy, żmijowaty, rzad. żmii

 przysł. żmijowato

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) szuja

Wiktionary


żmijątko

młode żmii


SJP.pl


żmije

rodzina jadowitych, dość małych, mocno zbudowanych węży występujących w Europie, Azji i Afryce; żmijowate


SJP.pl


żmijewianin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żmijewa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żmijewo n.

:: fż. żmijewianka ż.

 przym. żmijewski

Wiktionary


żmijewianka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żmijewa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żmijewo n.

:: fm. żmijewianin m.

 przym. żmijewski

Wiktionary


żmijewko

Żmijewko – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie brodnickim, w gminie Zbiczno, na wschód od jeziora Wysokie Brodno.

Wikipedia


żmijewo

Miejscowości w Polsce
  • Żmijewo – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. brodnickim, w gminie Zbiczno
  • Żmijewo – zniesiona nazwa osady w województwie pomorskim, w powiecie gdańskim, w gminie Kolbudy
  • Żmijewo Kościelne
  • Żmijewo-Gaje
  • Żmijewo-Kuce
  • Żmijewo-Ponki
  • Żmijewo-Trojany
  • Żmijewo-Zagroby

Wikipedia


żmijewski

nazwisko


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący Żmijewa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Żmijewo n., żmijewianin m., żmijewianka ż.

Wiktionary


żmijka

1. gatunek ryby z rodziny ostroszowatych;
2. lina mocująca brzeg żagla do masztu;
3. rodzaj manewru lotniczego;
4. prosta maszyna rolnicza do czyszczenia nasion;
5. potocznie: przenośnik śrubowy;
6. potocznie: spirala do udrażniania rur kanalizacyjnych


SJP.pl

  • żmijka – potoczna nazwa przenośnika śrubowego
  • żmijka – jeden z manewrów lotniczych
  • żmijka – lina mocująca lik żagla do drzewca.
  • żmijka (Echiichthys vipera) – gatunek ryby
  • żmijka – potoczna nazwa spirali do udrażniania rur kanalizacyjnych

Wikipedia


żmijowate

rodzina jadowitych, dość małych, mocno zbudowanych węży występujących w Europie, Azji i Afryce; żmije


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) syst. herp. nazwa systematyczna|Viperidae|Oppel|ref=tak., rodzina węży w obrębie nadrodziny Elapoidea;

forma przymiotnika.

 (2.1) M., B. i W. n. lp. oraz M., B. i W. nmos. lm. od: żmijowaty

Wiktionary

Żmijowate (Viperidae) – rodzina węży z nadrodziny Elapoidea, obejmująca 11 rodzajów i około 49 gatunków. Niektóre gatunki występują nawet na terenach pozornie nieprzyjaznych dla węży, bo w rejonach o dużych wahaniach temperatur.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jedynym przedstawicielem żmijowatych w Polsce jest żmija zygzakowata.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żmijówka ż., żmij mzw., żmija ż., żmijość ż.

 przym. żmii, żmijowaty

 przysł. żmijowato

Wiktionary


żmijowato

przysłówek sposobu

 (1.1) kręto, wężowato

 (1.2) przen. podstępnie

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Podszedł do nas żmijowato uśmiechnięty urzędnik celny.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żmij mrz., żmija ż., żmijka ż., żmijość ż., żmijowate lm nm., żmijówka ż.

 przym. żmii, żmijowaty, żmijowy

Wiktionary


żmijowaty

1. o człowieku: podstępny, złośliwy;
2. należący do rodziny żmijowatych;
3. podobny do żmii


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) rzad. o kształcie żmii, przypominający żmiję

 (1.2) pejor. o człowieku, uśmiechu podstępny

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wokół głowy zwisały jej żmijowate strąki posklejanych włosów.

 (1.2) Znowu przylazło to żmijowate babsko.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żmij mrz., żmija ż., żmijka ż., żmijość ż., żmijowate lm nm., żmijówka ż.

 przym. żmii, żmijowy

 przysł. żmijowato

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kręty, wężowaty

Wiktionary


żmijowiec

miododajna roślina zielna z rodziny szorstkolistnych (ogórecznikowatych), o liściach lancetowatych, szorstko owłosionych i kwiatostanie typu skrętki, rosnąca głównie na obszarze śródziemnomorskim


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) nazwa systematyczna|Echium|L|ref=tak., rodzaj roślin z rodziny ogórecznikowatych;

Wiktionary

  • żmijowiec (Echium) – rodzaj roślin z rodziny ogórecznikowatych
  • żmijowiec (Chauliodus) – rodzaj ryb z rodziny wężorowatych
  • Żmijowiec – szczyt w Masywie Śnieżnika (Sudety Wschodnie)

Miejscowość w Polsce:

  • Żmijowiec – osada w woj. wielkopolskim, w pow. międzychodzkim, w gminie Międzychód

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. żmijówka ż., żmij mzw., żmija ż.

Wiktionary


żmijówka

1. nalewka alkoholowa powstała przez macerowanie węża w mocnym alkoholu, popularna m.in. w Wietnamie;
2. roślina z rodziny toinowatych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) spoż. egzotyczny alkohol z wężem (żmiją) zatopionym w butelce

Wiktionary

Żmijówka (wiet. rượu rắn; chiń. 蛇酒; pinyin shéjiǔ) – nalewka alkoholowa, powstała przez macerowanie węża w mocnym alkoholu. Popularna zwłaszcza w Wietnamie i innych krajach Azji Południowo-Wschodniej oraz w południowej części Chin.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Z wycieczki do Hanoi przywiozłem sobie żmijówkę na pamiątkę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒmʲiˈjufka, AS: žmʹii ̯ufka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żmija ż., żmijka ż., Żmij m., żmij m., żmijowisko n., żmijowiec m., żmijowate nmos.

 przym. żmijowy, żmijowaty

 przysł. żmijowato

Wiktionary


żmijownik

rodzaj roślin zielnych z rodziny obrazkowatych; tulejnik


SJP.pl

Wikipedia


żmijowy

przymiotnik od: żmija


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) charakterystyczny dla żmii; dotyczący, odnoszący się do żmii

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) — Dopadnę cię, zabiję, zniszczę, wygubię wraz z całym twym żmijowym rodem!

 (1.1) Ugryzł szybko, głęboko, żmijowym ruchem zarzucając głową w przód i w dół, po łuku.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʒmʲiˈjɔvɨ, AS: žmʹii ̯ovy

Wiktionary

Powiązane:

 przym. żmijowaty

 rzecz. żmijówka ż., żmij mzw., żmija ż., żmijka ż.

 przysł. żmijowato

Wiktionary


zmikrofalować

podgrzać w kuchence mikrofalowej


SJP.pl


zmiksowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zmiksować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. miksowanie n., wymiksowanie n., mikser m., mikserek m., mikserka ż., miksernia ż., miks m.

 czas. zmiksować dk., wymiksować dk., miksować ndk.

 przym. mikserski

Wiktionary


zmilkły

taki, który zmilkł (zmilknął)


SJP.pl


żmin

1. rodzaj roślin z rodziny Gelsemiaceae; Gelsemium;
2. żmin jarnik - wiciokrzew z rzędu goryczkowców; jaśmin żółty


SJP.pl


żminda

1. dawniej: zrzęda, kobieta gderliwa;
2. żminda biała - gatunek komosy, roczna roślina czerwonawa o wysokości 20-60 cm, uporczywy chwast ogrodowy; komosa wielonasienna


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) stpol. sknera, człowiek chciwy i oszczędny aż do przesady

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Sknerę zwano w staropolszczyźnie żmindą, żmindakiem lub nawet… gównojadem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒmʲĩnda, AS: žmʹĩnda

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żmindak m., żmindactwo n.

 czas. żmindzić

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) sknera, sknerus, skąpiec, kutwa, skąpiradło, dusigrosz, mrzygłód, liczykrupa, wędzigrosz, gównojad, centuś, chytrus, chciwiec, harpagon, żyła; reg. śl. dziurdziuch.; przest. żyd

Wiktionary


żmindaczek

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) zdrobn. od żmindak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żmindak m.

Wiktionary


żmindak

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) stpol. skąpiec

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Sknerę zwano w staropolszczyźnie żmindą, żmindakiem lub nawet… gównojadem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʒmʲĩndak, AS: žmʹĩndak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. żminda m.

:: zdrobn. żmindaczek m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) żminda

Wiktionary


zminusować

środowiskowo: oznaczyć jakąś treść internetową w celu pokazania, że nie przypadła nam do gustu lub że się z nią nie zgadzamy; dać minusa


SJP.pl


zmiotek

(zwykle w liczbie mnogiej) zmieciona resztka, odpadek czegoś


SJP.pl


zmiotka

szczotka do zmiatania; regionalnie: zmiatka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) krótka miotła, rodzaj szczotki do zagarniania śmieci

Wiktionary

Szczotka do zamiatania – narzędzie składające się z oprawki z umocowanym w niej pionowo włosiem, szczeciną, drutem i tym podobnymi, służące do zamiatania bądź omiatania. Oprawa najczęściej jest wykonana z plastiku lub drewna.

Szczotka do zamiatania podłóg, chodnika i tak dalej może być zamocowana na długim, drewnianym kiju bądź metalowej lub plastikowej rurce. Szczotka o krótkiej rączce, służąca do zmiatania drobnych śmieci to zmiotka.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Do zamiecenia resztki włosów fryzjerka użyła zmiotki.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. miotła ż.

 czas. zamiatać ndk., zmiatać ndk., zmieść dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|śmiatek.

Wiktionary


zmiotki

potocznie: zmiecione resztki, odpadki czegoś


SJP.pl


zmir

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gwara. poznań. spokój, pokój

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) (…) cały tydzień nie dała zmiru swemu mężowi, dopóki jej nie przyrzekł, i to święcie, że (…)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. mir

Wiktionary


zmirot

pieśni biesiadne śpiewane podczas posiłków w czasie szabatu; zemirot


SJP.pl

Zmirot (hebr. ‏זְמִירוֹת‎ zmirot, jid. ‏זמירות‎ zmires) – ogólne określenie pieśni o charakterze biesiadnym, śpiewanych podczas szabatu.

Informacje o śpiewanych przy stole psalmach lub hymnach znajdują się już w Talmudzie i w midraszach. Później, w XVI wieku, kabaliści (zwłaszcza Izaak Luria) śpiewali w czasie posiłku szabatowego pieśni, które wyrażały radość z powodu tego święta i witały anioły, towarzyszące zgodnie z tradycją osobom wracającym z synagogi.

Wikipedia


zmistycyzować

1. wpaść w mistycyzm lub skłonić się ku niemu;
2. zakwalifikować jakieś zjawisko jako mistyczne


SJP.pl


zmitrężać

mitrężyć;
1. tracić, marnować coś;
2. zwlekać z czymś; marudzić;
3. dawniej: zaprzątać, utrudzać


SJP.pl


zmitrężyć

1. zmarnować, stracić;
2. dawniej: zmęczyć, utrudzić


SJP.pl


zmitygować

powściągnąć, powstrzymać


SJP.pl


zmizerować

zmizerować się - stać się mizernym, chudym; zmizernieć


SJP.pl


zmizerowany

1. dawniej: uczynić mizernym; wychudzić, wycieńczyć;
2. gwarowo: zmarnować, zniszczyć


SJP.pl


zmiłowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zmiłować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zmiłować się, zmiłować dk.

Wiktionary


zmniejszać

czasownik przechodni niedokonany (dk. zmniejszyć)

 (1.1) sprawiać, że coś ma mniejsze rozmiary

 (1.2) sprawiać, że jakaś wielkość ma mniejszą wartość

 (1.3) sprawiać, że coś staje się mniej intensywne

czasownik zwrotny niedokonany zmniejszać się (dk. zmniejszyć się)

 (2.1) stawać się mniejszym

 (2.2) o wartości: obniżać się

 (2.3) stawać się mniej intensywnym

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Za pomocą tego kwadracika zmniejszasz obrazek wklejony do dokumentu.

 (1.2) Odejmując liczbę dodatnią zmniejszamy wartość danej liczby.

 (1.3) Zmniejsz trochę głośność.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzmʲɲɛ̇jʃat͡ɕ, AS: zmʹńėi ̯šać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zmniejszanie n., zmniejszenie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pomniejszać, kurczyć, uszczuplać

 (1.2) obniżać

 (1.3) osłabiać

 (2.1) pomniejszać się, kurczyć się

 (2.2) obniżać się

 (2.3) osłabiać się

Wiktionary


zmniejszanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zmniejszać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zmʲɲɛ̇jˈʃãɲɛ, AS: zmʹńėi ̯šãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zmniejszać, zmniejszyć

 rzecz. zmniejszenie

Wiktionary


zmniejszenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zmniejszyć.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: zmʲɲɛ̇jˈʃɛ̃ɲɛ, AS: zmʹńėi ̯šńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zmniejszyć, zmniejszać

 rzecz. zmniejszanie n.

Wiktionary


zmniejszyć

czasownik przechodni

 (1.1) dokonany od|zmniejszać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈzmʲɲɛ̇jʃɨt͡ɕ, AS: zmʹńėi ̯šyć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zmniejszanie n., zmniejszenie n.

Wiktionary


zmobilizować

1. postawić siły zbrojne w stan gotowości, przeprowadzić mobilizację;
2. pobudzić do działania, do szybszego i lepszego zrobienia czegoś;
3. zmobilizować się - zebrać siły, chęci do czegoś; zmotywować się


SJP.pl


zmobilizowany

1. postawić siły zbrojne w stan gotowości, przeprowadzić mobilizację;
2. pobudzić do działania, do szybszego i lepszego zrobienia czegoś;
3. zmobilizować się - zebrać siły, chęci do czegoś; zmotywować się


SJP.pl


zmóc

zwyciężyć kogoś; pokonać; zmęczyć


SJP.pl