szerbet

dawniej: sorbet


SJP.pl


szerchla

1. ostra, krótka wełna owcza
2. twarda sierść jakiegokolwiek zwierzęcia


SJP.pl


szerchlowaty

mający krótką i twardą sierść


SJP.pl


szereg

1. rząd utworzony z osób, rzeczy itp. ustawionych w jednej linii;
2. większa liczba czegoś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) ciąg osób lub przedmiotów ustawionych obok siebie w linii prostej

 (1.2) mat. wyrażenie będące sumą skończonej lub nieskończonej liczby składników

zaimek liczebny nieokreślony

 (2.1) książk. zaimek informujący o dużej liczbie kogoś lub czegoś

Wiktionary

w matematyce

  • szereg – konstrukcja umożliwiająca wykonanie uogólnionego dodawania przeliczalnej liczby składników
  • szereg Fouriera – szereg, pozwalający rozłożyć funkcję okresową, spełniającą warunki Dirichleta, na sumę funkcji trygonometrycznych
  • szereg funkcyjny – szereg, którego wyrazami są funkcje o wspólnej dziedzinie
  • szereg geometryczny – ciąg którego n-ty wyraz jest suma n pierwszych wyrazów ciągu geometrycznego
  • szereg harmoniczny – szereg liczbowy
  • szereg jednostajnie zbieżny – szereg, którego wyrazami są funkcje o wspólnej dziedzinie
  • szereg Laurenta – szereg Laurenta funkcji zespolonej to reprezentacja tej funkcji w postaci szeregu potęgowego, w którym występują również składniki o wykładniku ujemnym
  • szereg Maclaurina – przedstawienie funkcji (n+1)-razy różniczkowalnej przy pomocy wielomianu zależnego od kolejnych jej pochodnych oraz dostatecznie małej reszty
  • szereg potęgowy – szereg funkcyjny
  • szereg przemienny – szereg liczbowy, którego wyrazy są na przemian dodatnie i ujemne
  • szereg rozbieżny – konstrukcja umożliwiająca wykonanie uogólnionego dodawania przeliczalnej liczby składników
  • szereg Taylora – przedstawienie funkcji (n+1)-razy różniczkowalnej przy pomocy wielomianu zależnego od kolejnych jej pochodnych oraz dostatecznie małej reszty
  • szereg trygonometryczny – szereg funkcyjny
  • szereg Walsha – tworzą funkcje Walsha, które można uporządkować według jednego indeksu
  • szereg Liouville’a-Neumanna – szereg będący jednoznacznym i ciągłym rozwiązaniem drugiego rodzaju równania całkowego Fredholma

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Potem trzeci szereg — bud zielonych, czerwonych i żółtych, gdzie przy wejściu jaśniały potworne malowidła, a na dachu ukazywali się jaskrawo odziani pajace, albo olbrzymie lalki.

 (2.1) Szereg aut wyprodukowano z defektem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃɛrɛk, AS: šerek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szeregowiec m., szeregowy m., szeregowanie n., uszeregowanie n., zaszeregowanie n.

 czas. szeregować, uszeregować, zaszeregować

 przym. szeregowy

 przysł. szeregiem, szeregowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rząd

 (2.1) wiele, sporo, niemało

Wiktionary


szeregi

1. rząd utworzony z osób, rzeczy itp. ustawionych w jednej linii;
2. większa liczba czegoś


SJP.pl


szeregiem

1. rząd utworzony z osób, rzeczy itp. ustawionych w jednej linii;
2. większa liczba czegoś


SJP.pl

przysłówek

 (1.1) kolejno, jeden za drugim

forma rzeczownika.

 (2.1) N. lp. od: szereg

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Drużyna szeregiem pomknęła za Zdobysławem w knieję.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. szeregowy

 rzecz. szereg mrz., szeregowy mos., szeregowiec mos.

 przysł. szeregowo

 zaim. szereg

Wiktionary


szeregowa

żołnierka niemająca stopnia podoficerskiego ani oficerskiego


SJP.pl


szeregowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|szeregować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szereg mrz., szeregowy mos.

 czas. szeregować, zaszeregować

 zaim. szereg

 przym. szeregowy

Wiktionary


szeregowiec

żołnierz bez stopnia podoficerskiego i oficerskiego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) daw. wojsk. żołnierz najniższy rangą;

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) pot. archit. dom wybudowany w szeregu z innymi

Wiktionary

  • szeregowy (daw. szeregowiec) − najniższy stopień wojskowy
  • dom szeregowy

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Po przysiędze zapraszamy szeregowców z rodzinami do stołówki wojskowej.

 (2.1) Mieszkamy w jednym z tych szarych szeregowców obok parku.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szereg mrz., szeregowy mos.

 przym. szeregowy

 przysł. szeregiem, szeregowo

 zaim. szereg

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szeregowy

Wiktionary


szeregówka

Szeregówka – rodzaj wsi, który powstał w XVI wieku wskutek reorganizacji dóbr królewskich. Wyróżnia się regularnym łanowym układem pól, ale w przeciwieństwie do rzędówki i łańcuchówki posiada zwarcie ustawione zagrody. Są one rozmieszczone wzdłuż prostej ulicy w środku obszaru wiejskiego.

Wikipedia


szeregowo

przysłówek

 (1.1) w szeregu, kolejno

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ustawcie się szeregowo wzdłuż białej linii.

 (1.1) Oporniki zostały połączone szeregowo.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. szeregowy

 rzecz. szereg mrz., szeregowy mos., szeregowiec mos.

 przysł. szeregiem

 zaim. szereg

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szeregiem

Wiktionary


szeregowy

żołnierz niemający stopnia podoficerskiego ani oficerskiego; szeregowiec


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) wojsk. najniższy stopień wojskowy;

 (1.2) nieformalna nazwa harcerza nieposiadającego żadnej funkcji;

przymiotnik

 (2.1) niewyróżniający się z tłumu, zwyczajny

 (2.2) ułożony w szereg; znajdujący się w szeregu; kolejny w szeregu

Wiktionary

Szeregowy – najniższy stopień wojskowy w Siłach Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej. Wyższym stopniem jest starszy szeregowy.

Stopień szeregowego bez szczególnego nadania otrzymują poborowi powołani po raz pierwszy do czynnej służby wojskowej z dniem stawienia się do służby, ochotnicy oraz osoby przeniesione do rezerwy bez odbycia służby wojskowej (do 31 grudnia 2009) – z dniem przeniesienia do rezerwy.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W Wojsku Polskim stopień szeregowego do 1976 nosił nazwę szeregowca.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛrɛˈɡɔvɨ, AS: šeregovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szeregowiec m., szereg m., szeregowanie n., uszeregowanie n.

:: fż. szeregowa ż.

 czas. szeregować ndk., uszeregować dk.

 przym. szeregowo

 zaim. szereg

 przysł. szeregiem, szeregowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szeregowiec

Wiktionary


szeremeta

nazwisko


SJP.pl


szeremietiew

nazwisko


SJP.pl


szeremietiewo

Port lotniczy Moskwa-Szeremietiewo im. A.S. Puszkina (ros. Аэропорт Шереметьево имени А. С. Пушкина IPA: [ʂɨrʲɪˈmʲetʲjɪvə], ang. Sheremetyevo International Airport) (Kod IATA: SVO, Kod ICAO: UUEE) – najważniejsze międzynarodowe lotnisko w Moskwie. Jest największym lotniskiem w Rosji. W 2019 roku obsłużyło prawie 50 mln pasażerów. Lotnisko Szeremietiewo jest główną bazą linii lotniczych Aerofłot.

Wikipedia


szerl

czarny minerał używany do wyrobu biżuterii żałobnej, odmiana turmalinu; szerlit, skoryl


SJP.pl

Szerlit, Schörl, Szerl – minerał z gromady krzemianów, zaliczany do krzemianów pierścieniowych. Czasami, szczególnie w starszej literaturze jest opisywany jako borokrzemian. Należy do grupy turmalinu, tworząc szeregi izomorficzne z elbaitem i drawitem. Nazwa pochodzi od starogermańskiego terminu schörl, oznaczającego minerały płonne towarzyszące rudzie.

Wikipedia


szerlit

minerał, czarna odmiana turmalinu bogata w żelazo; szerl; skoryl


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) miner. minerał z gromady krzemianów;

Wiktionary

Szerlit, Schörl, Szerl – minerał z gromady krzemianów, zaliczany do krzemianów pierścieniowych. Czasami, szczególnie w starszej literaturze jest opisywany jako borokrzemian. Należy do grupy turmalinu, tworząc szeregi izomorficzne z elbaitem i drawitem. Nazwa pochodzi od starogermańskiego terminu schörl, oznaczającego minerały płonne towarzyszące rudzie.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Szerlit to kruchy minerał.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃɛrlʲit, AS: šerlʹit

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) schörl, szerl

Wiktionary


szermierczy

dotyczący szermierki lub szermierza


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) sport. odnoszący się do szermierki lub szermierza

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W ośrodku działają sekcje: szermiercza, koszykarska i tenisa stołowego

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃɛrˈmʲjɛrt͡ʃɨ, AS: šermʹi ̯erčy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szermierka ż., szermierz ż.

Wiktionary


szermierka

1. sztuka walki bronią białą;
2. dyscyplina sportowa obejmująca walkę na florety, szable i szpady;
3. rzadko: kobieta szermierz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) sztuka władania białą bronią

 (1.2) sport. dyscyplina sportowa, stanowiąca walkę bronią białą, jak szpada, floret i szabla

Wiktionary

Szermierka (dawniej fechtunek) – sztuka walki opierająca się na wykorzystaniu broni białej. Współcześnie także nazwa dyscypliny sportowej zaliczanej do sportów walki

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Augusto uczył się szermierki od Jeana przez siedem lat spędzonych w Lyonie.

 (1.2) W ostatnich latach obniżył się poziom szermierki w naszym kraju, nie mamy dobrych zawodników.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃɛrˈmʲjɛrka, AS: šermʹi ̯erka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szermierz

 przym. szermierczy

 czas. szermować

Wiktionary

Synonimy:

fechtunek

Wiktionary


szermierz

1. sportowiec uprawiający szermierkę;
2. osoba władająca bronią białą


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) człowiek władający lekką białą bronią

 (1.2) sport. sportowiec uprawiający szermierkę

 (1.3) przen. bojownik za jakąś sprawę czy ideę

Wiktionary

Szermierka (dawniej fechtunek) – sztuka walki opierająca się na wykorzystaniu broni białej. Współcześnie także nazwa dyscypliny sportowej zaliczanej do sportów walki

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ów paź pragnął zostać dobrym szermierzem.

 (1.2) Szermierzy francuscy ulegli Włochom.

 (1.3) Paweł był w liceum takim szermierzem równego traktowania uczniów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃɛrmʲjɛʃ, AS: šermʹi ̯eš

Wiktionary

Powiązane:

 przym. szermierczy, szermierski

 rzecz. szermierka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1-2) szablista, fechmistrz, fechtmistrz

 (1.3) adwokat, rzecznik, orędownik, ideolog, bojownik, zwolennik

Wiktionary


szermować

1. nadużywać wzniosłych słów, określeń w wystąpieniach publicznych, w dyskusji, w rozmowie;
2. nadużywać czegoś;
3. przestarzałe: władać bronią białą


SJP.pl

czasownik niedokonany

 (1.1) przen. popisywać się czymś, nadużywać jakichś argumentów, haseł lub słów w dyskusji, przemówieniu

 (1.2) przest. walczyć na białą broń

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W trakcie wiosennej awantury o gaże członków pewnego publicznego gremium, bez żenady szermowano argumentem, że w podobnych prywatnych gremiach zarobki są wyższe.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃɛrˈmɔvat͡ɕ, AS: šermovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szermierka ż., szermowanie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) fechtować

Wiktionary


szermowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|szermować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. szermować ndk.

Wiktionary


szeroki

przymiotnik

 (1.1) mający określony wymiar poprzeczny

 (1.2) mający duży wymiar poprzeczny

 (1.3) rozciągający się daleko we wszystkie strony

 (1.4) o ubraniu: nieprzylegający ściśle do ciała lub za duży

 (1.5) mający znaczny zasięg, dotyczący różnych spraw, osób, rzeczy

Wiktionary

Miejscowości w Polsce:

  • Szeroki Bór
  • Szeroki Kamień

Masyw górski w Bieszczadach:

  • Szeroki Wierch

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Rzadko spotyka się tak szerokie łóżka.

 (1.5) Rajmund był człowiekiem o szerokiej wiedzy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃɛˈrɔci, AS: šeroḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szerokość ż.

 przysł. szeroko

 czas. szerzyć, poszerzać

Wiktionary

Synonimy:

 (1.3) obszerny, rozległy, daleki

 (1.4) luźny, obszerny, przyduży, obwisły

 (1.5) wszechstronny, różnorodny, wieloraki, wielostronny, perspektywiczny

Wiktionary


szeroko

przysłówek

 (1.1) na określony wymiar w poprzek

 (1.2) rozlegle wszerz, na dużą odległość w poprzek

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Tu jest szeroko na dwa metry.

 (1.2) Maratończyk przebiegając linię mety, szeroko rozłożył ręce w geście zwycięstwa.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃɛˈrɔkɔ, AS: šeroko

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szerokość

 przym. szeroki

 czas. szerzyć, poszerzać

Wiktionary


szerokobiodry

przymiotnik

 (1.1) o szerokich, wydatnych biodrach

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nie była bardzo ładna, choć twarz miała łagodną, a włosy miękkie - szerokobiodra, wąska w pasie, o dużych piersiach, teraz wypełnionych mlekiem.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) biodrzasty

Wiktionary


szerokobrzeżek

pływak szerokobrzeżek - duży chrząszcz wodny z rodziny pływakowatych


SJP.pl


szerokodziób

gatunek średniej wielkości ptaka z rzędu wróblowych, np. szerokodziób białoskrzydły


SJP.pl


szerokodziobki

rodzina ptaków z rzędu wróblowych


SJP.pl

Szerokodziobki (Platyrinchidae) – rodzina ptaków z podrzędu tyrankowców (Tyranni) w rzędzie wróblowych (Passeriformes).

Wikipedia


szerokodzioby

petrelek szerokodzioby - gatunek ptaka z rodziny burzykowatych


SJP.pl

Szerokodzioby (Eurylaimidae) – rodzina ptaków z rzędu wróblowych (Passeriformes). We współcześnie stosowanych ujęciach systematycznych obejmuje 10 gatunków.

Wikipedia


szerokoeliptyczny

mający kształt szerokiej elipsy


SJP.pl


szerokofrontowy

przymiotnik

 (1.1) archit. taki, który ma szeroki front

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wspomnieniem po dawnym pasterstwie jest jeden wysokozrębowy, szerokofrontowy szałas z czterospadowym, krytym deskami dachem, z początku XX w.

Wiktionary


szerokogłowy

mający szeroką głowę


SJP.pl


szerokojajowaty

szeroki i przypominający kształtem ptasie jajo


SJP.pl


szerokokątny

w odniesieniu do obiektywu aparatu fotograficznego: mający krótszą ogniskową niż obiektyw standardowy, obejmujący większe od niego pole widzenia


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) fot. charakteryzujący się szerokim kątem widzenia, obejmujący szerokie pole widzenia

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Do zdjęć krajobrazu potrzebny jest także obiektyw szerokokątny.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛrɔkɔˈkɔ̃ntnɨ, AS: šerokokõntny

Wiktionary


szerokolistny

mający szerokie liście


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) bot. posiadający szerokie liście

Wiktionary


szerokonose

1. mający szeroki nos;
2. o cechach szerokonosych (podrząd ssaków)


SJP.pl


szerokonosy

1. mający szeroki nos;
2. o cechach szerokonosych (podrząd ssaków)


SJP.pl


szerokootworowy

przymiotnik

 (1.1) mający otwory o dużej średnicy

 (1.2) dotyczący szerokich otworów

Wiktionary


szerokopasmowy

przymiotnik

 (1.1) elektron. wykorzystujący szerokie pasmo częstotliwości wytwarzane przez modem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Mamy w miasteczku dostęp do szerokopasmowego internetu.

Wiktionary


szerokopyski

kajman szerokopyski - gatunek gada z rodziny aligatorowatych


SJP.pl


szerokopyszczek

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) syst. zool. nazwa systematyczna|Scoteanax|Troughton|ref=tak., rodzaj nietoperzy z plemięemienia wieczorków występujący w Australii

 (1.2) zool. nietoperz z rodzaju szerokopyszczków (1.1)

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W Europie szerokopyszczki nie występują.

Wiktionary


szerokość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) poprzeczny wymiar obiektu

 (1.2) geogr. zob. szerokość geograficzna.

Wiktionary

  • Szerokość (rozmiar)
  • Szerokość geograficzna

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ʃɛˈrɔkɔɕt͡ɕ, AS: šerokość

Wiktionary

Powiązane:

 czas. szerzyć ndk., poszerzać ndk., poszerzyć dk.

 przym. szeroki, szerokościowy

 przysł. szeroko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) długość

Wiktionary


szerokości

środowiskowo: forma zakończenia kontaktu słownego, używana przez kierowców, zwłaszcza zawodowych


SJP.pl


szerokoskrzydły

mający duże, szerokie skrzydła


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który ma szerokie skrzydła

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pani Jadwiga pamięta panią Elizę, w kapeluszu na kopulastej fryzurze używającą przejażdżki z "najmilszym woźnicą" na koźle - panem Bochwicem, w szerokoskrzydłej panamie na głowie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛrɔkɔˈskʃɨdwɨ, AS: šerokoskšydu̯y

Wiktionary


szerokostożkowy

mający szeroki stożek


SJP.pl


szerokotorowy

przymiotnik

 (1.1) kolej. mający szerzej niż normalnie rozstawione szyny kolejowe

 (1.2) kolej. dostosowany do szerokiego toru

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛrɔkɔtɔˈrɔvɨ, AS: šerokotorovy

Wiktionary


szeromin

Szeromin – wieś sołecka w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie płońskim, w gminie Płońsk.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa ciechanowskiego.

Wikipedia


szerominek

Szerominek – wieś sołecka w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie płońskim, w gminie Płońsk.

W latach 1954–1959 wieś należała i była siedzibą władz gromady Szerominek, po jej zniesieniu w gromadzie Płońsk. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa ciechanowskiego.

Wikipedia


szerować

środowiskowo: udostępniać określoną treść w internecie


SJP.pl

czasownik niedokonany

 (1.1) pot. udostępniać, dzielić się czymś w mediach społecznościowych

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) No i niektórym internautom już siadło na psychikę – lajkują, szerują i propsują na potęgę.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szerowanie n.

Wiktionary


szerpa

1. wysokogórski tragarz dostarczający ładunki w te miejsca, gdzie tradycyjny transport nie jest w stanie dotrzeć;
2. potocznie: wysłannik rządu uczestniczący w negocjacjach międzypaństwowych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) etn. członek tybetańskiego ludu zamieszkującego Himalaje w Indiach i Nepalu;

Wiktionary

Szerpa – określenie w języku polskim oznaczające tragarza (pomocnika) wysokogórskiego dostarczającego ładunki w te miejsca, gdzie tradycyjny transport nie jest w stanie dotrzeć.

Nazwa pochodzi od nazwy plemienia Szerpów żyjącego w Himalajach, spośród którego rekrutowano pomocników przy wyprawach w Himalaje. Z czasem zaczęto określać wszystkich pomocników tym mianem.

Obecnie szerpowanie to jedna z dyscyplin sportu, polegająca na wnoszeniu określonego wagowo ładunku pod górę.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Czytałem, że Szerpowie na swych poletkach uprawiają herbatę i cytrusy.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szerpa m.

:: fż. Szerpijka ż.

 przym. szerpijski

Wiktionary


szerpentyna

noszona w XV-XVIII wieku krzywa szabla; serpentyna; karabela


SJP.pl


szerpijka

członkini plemienia himalajskiego


SJP.pl


szerpijski

dotyczący Szerpów, właściwy Szerpom


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Szerpami, dotyczący Szerpów

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Szerpa mos., szerpa mos.

Wiktionary


szerpowie

1. wysokogórski tragarz dostarczający ładunki w te miejsca, gdzie tradycyjny transport nie jest w stanie dotrzeć;
2. potocznie: wysłannik rządu uczestniczący w negocjacjach międzypaństwowych


SJP.pl

Wikipedia


szerszeń

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) ent. większy od osy owad drapieżny;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W trawie gniły stosy jabłek i gruszek, między nimi bzykały osy, a także mnóstwo szerszeni.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃɛrʃɛ̃ɲ, AS: šeršẽń

Wiktionary

Powiązane:

 przym. szerszeni, szerszeniowy

Wiktionary


szerszeniak

łowik szerszeniak - gatunek muchówki z rodziny łowikowatych


SJP.pl


szerszenieć

o sierści zwierząt: tracić gładkość i połysk


SJP.pl


szerszy

stopień wyższy od przymiotnika: szeroki


SJP.pl


szerting

cienka, gęsta tkanina bawełniana; shirting


SJP.pl


szeryf

1. w USA: lokalny urzędnik egzekwujący prawo;
2. w średniowiecznej Anglii: królewski urzędnik o rozległych kompetencjach; obecnie: tytuł honorowy;
3. szarif;
a) w krajach muzułmańskich: honorowy tytuł przysługujący członkom klanu Haszim (należał do niego Mahomet);
b) dawniej: tytuł gubernatora Mekki należącego do rodu Haszymidów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) w Anglii: urzędnik w hrabstwie należącym do króla, pełniący funkcję administratora;

 (1.2) w USA: policjant lub urzędnik nadzorujący aparat policyjny na terenie hrabstwa;

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) druk. w niektórych krojach pisma: zakończenie linii znaku, przeznaczone głównie do dekoracji;

Wiktionary

Szeryf (ang. sheriff) – urząd w systemie prawodawstwa angielskiego, szkockiego i amerykańskiego, także stanowisko osoby piastującej ten urząd. Tytuł szeryfa wywodzi się ze średniowiecznej Anglii, gdzie oznaczał urzędnika królewskiego na terenie hrabstwa (ang. shire reeve).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Szeryf wyznaczył nagrodę za leśnego rozbójnika.

 (1.2) Szeryf zastrzelił koniokrada.

 (2.1) Szeryfy w literach ułatwiają czytanie tekstu drukowanego, gdyż tworzą jakby linię utrzymującą wzrok na wierszu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃɛrɨf, AS: šeryf

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1-2) przym. szeryfowy

 (2.1) przym. szeryfowy, bezszeryfowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) policjant

Wiktionary


szeryfowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z szeryfem, dotyczący szeryfa

 (1.2) typogr. o kroju pisma: posiadający znaki z liniami zakończonymi szeryfami

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szeryf m.

Wiktionary


szeryzacja

proces dojrzewania wina, nadający mu cechy sherry


SJP.pl


szerzej

stopień wyższy od przysłówka: szeroko


SJP.pl


szerzenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|szerzyć.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃɛˈʒɛ̃ɲɛ, AS: šežńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. szerzyć

 rzecz. szerzyciel mos., szerzycielka ż.

Wiktionary


szerzyć

czasownik przechodni niedokonany (dk. brak)

 (1.1) popularyzować coś; sprawiać, że coś staje się coraz bardziej znane, powszechne

czasownik zwrotny szerzyć się

 (2.1) stawać się coraz bardziej powszechnym

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Janosik szerzył postrach wśród austriackiego żołdactwa.

 (2.1) Wśród Palestyńczyków szerzyły się nastroje antybrytyjskie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃɛʒɨt͡ɕ, AS: šežyć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szerzenie n., szerokość ż., szerzyciel mos., szerzycielka ż.

 czas. poszerzyć dk., poszerzać ndk., rozszerzyć dk., rozszerzać ndk.

 przym. szeroki

 przysł. szeroko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) głosić, popularyzować, propagować, rozgłaszać, rozpowiadać, rozpowszechniać, rozprzestrzeniać, upowszechniać

 (2.1) roznosić

Wiktionary


szerzyciel

osoba rozpowszechniająca coś; propagator; krzewiciel


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) ten, który coś szerzy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Znanym szerzycielem tego kultu był święty Bernardyn.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szerzenie n.

:: fż. szerzycielka ż.

 czas. szerzyć ndk., szerzyć się ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) apostoł, głosiciel, krzewiciel, propagator, zwolennik

Wiktionary


szerzycielka

kobieta rozpowszechniająca coś; propagatorka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) książk. kobieta propagująca jakieś idee

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Najwierniejszymi szerzycielkami tego kultu były same zakonnice.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szerzenie n.

:: fm. szerzyciel mos.

 czas. szerzyć ndk., szerzyć się ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) apostołka, głosicielka, krzewicielka, propagatorka, zwolenniczka

Wiktionary


szerzyński

przymiotnik od: Szerzyny


SJP.pl


szerzyny

wieś w Polsce


SJP.pl

Szerzyny – wieś w Polsce, położona w województwie małopolskim, w powiecie tarnowskim. Miejscowość jest siedzibą gminy Szerzyny. Pod względem geograficznym znajduje się na Pogórzu Ciężkowickim u południowych podnóży Pasma Brzanki. Przez miejscowość przepływa rzeka Olszynka.

Wikipedia


sześć

liczebnik oznaczający liczbę 6


SJP.pl

liczebnik główny

 (1.1) liczba 6

 (1.2) cyfra 6

Wiktionary

6 (sześć) – liczba naturalna następująca po 5 i poprzedzająca 7. 6 jest też cyfrą wykorzystywaną do zapisu liczb w różnych systemach liczbowych, np. w ósemkowym, dziesiętnym i szesnastkowym.Warunek podzielności zapisanej w systemie dziesiętnym liczby przez 6 to, aby suma jej cyfr była podzielna przez 3 i ostatnia cyfra była podzielna przez 2. Liczba sześć jest najmniejszą liczbą złożoną o różnych faktorach.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W teleturnieju udział brało sześciu panów i sześć pań.

 (1.2) Sześćdziesiąt jest zapisywane jako sześć zero.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃɛɕt͡ɕ, AS: šeść

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szóstak mzw./mrz., szóstka ż., szóstkowy m., szóstkowa ż.

 przym. szóstkowy

 licz. sześcioro, szósty

 przedr. sześcio-

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zapis arabski 6, zapis rzymski VI

Wiktionary


sześc.

skrót od: sześcienny


SJP.pl


sześćdziesiąt

[czytaj: szeździesiąt] liczebnik oznaczający liczbę 60


SJP.pl

liczebnik główny

 (1.1) liczba 60

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ponieważ milczymy, odliczam sekundy: pięćdziesiąt, sześćdziesiąt, siedemdziesiąt sześć.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃɛʑˈd͡ʑɛ̇ɕɔ̃nt, AS: šeźʒ́ėśõnt

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sześćdziesiątka ż.

 przym. sześćdziesiąty

 licz. sześćdziesięcioro

Wiktionary


sześćdziesiątak

ktoś związany z obiektem (np. drużyną, oddziałem) oznaczonym liczbą 60


SJP.pl


sześćdziesiątka

1. grupa sześćdziesięciu osób lub przedmiotów;
2. potocznie o budynku, pokoju, pojeździe lub czymkolwiek, co oznaczone jest liczbą 60;
3. sześćdziesiąt lat


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) nazwa liczby 60

 (1.2) grupa 60 osób lub rzeczy

 (1.3) osiągnięcie wieku 60 lat

Wiktionary

Przykłady

 (1.3) Niewielu ludzi po sześćdziesiątce pracuje, większość przechodzi na emeryturę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛʑd͡ʑɛ̇ˈɕɔ̃ntka, AS: šeźʒ́ėśõntka

Wiktionary

Powiązane:

 przym. sześćdziesiąty

 licz. sześćdziesiąt, sześćdziesięcioro

Wiktionary


sześćdziesiątkowy

przymiotnik

 (1.1) związany z liczbą sześćdziesiąt, dotyczący liczby sześćdziesiąt

Wiktionary


sześćdziesiąty

liczebnik porządkowy odpowiadający liczbie 60


SJP.pl

przymiotnik odliczebnikowy

 (1.1) od sześćdziesiąt

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na łamach naszego czasopisma wiersze Wisławy Szymborskiej opublikowano w 1967 (= tysiąc dziewięćset sześćdziesiątym siódmym) roku. (z Internetu)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛʑd͡ʑɛ̇ˈɕɔ̃ntɨ, AS: šeźʒ́ėśõnty

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sześćdziesiątka ż.

 licz. sześćdziesiąt, sześćdziesięcioro

Wiktionary


sześćdziesięcioczterobitowy

przymiotnik

 (1.1) inform. taki, który zawiera sześćdziesiąt cztery bity

 (1.2) inform. taki, który działa w oparciu o słowa (rozkazy, dane) długości sześćdziesięciu czterech bitów

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛʑd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔt͡ʃtɛrɔbʲiˈtɔvɨ, AS: šeźʒ́ėśė̃ńćočterobʹitovy

Wiktionary


sześćdziesięcioczterolatek

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mężczyzna mający sześćdziesiąt cztery lata

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (2.1) zwierzę, roślina lub rzecz mająca sześćdziesiąt cztery lata

forma rzeczownika.

 (3.1) D. lm. od sześćdziesięcioczterolatka

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛʑd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔt͡ʃtɛrɔˈlatɛk, AS: šeźʒ́ėśė̃ńćočterolatek

Wiktionary

Powiązane:

 przym. sześćdziesięcioczteroletni

 rzecz. sześćdziesięcioczterolatka ż.

Wiktionary


sześćdziesięcioczterolatka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta mająca sześćdziesiąt cztery lata

 (1.2) zwierzę, rzecz lub roślina mająca sześćdziesiąt cztery lata

forma rzeczownika.

 (2.1) D., B. lp. od sześćdziesięcioczterolatek

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛʑd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔt͡ʃtɛrɔˈlatka, AS: šeźʒ́ėśė̃ńćočterolatka

Wiktionary

Powiązane:

 przym. sześćdziesięcioczteroletni

 rzecz. sześćdziesięcioczterolatek m.

Wiktionary


sześćdziesięcioczteroletni

przymiotnik

 (1.1) mający sześćdziesiąt cztery lata

 (1.2) trwający sześćdziesiąt cztery lata

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛʑd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔt͡ʃtɛrɔˈlɛtʲɲi, AS: šeźʒ́ėśė̃ńćočteroletʹńi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sześćdziesięcioczterolatek m., sześćdziesięcioczterolatka ż.

Wiktionary


sześćdziesięcioczteropolowy

przymiotnik

 (1.1) mający sześćdziesiąt cztery pola

Wiktionary


sześćdziesięcioczwórka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) muz. nuta trwająca jedną sześćdziesiątą czwartą całej nuty;

Wiktionary

Sześćdziesięcioczwórka – nuta w notacji muzycznej, trwająca tyle, co połowa trzydziestodwójki.

Sześćdziesięcioczwórki poniżej trzeciej linii z zasady zapisuje się w ten sposób, że laski znajdują się po prawej stronie główki i skierowane są do góry. Od trzeciej linii wzwyż laski umieszcza się po lewej stronie główki i skierowane są one w dół. Chorągiewki zawsze umieszcza się po prawej stronie kreski. Jeśli kilka sześćdziesięcioczwórek sąsiaduje ze sobą, można je połączyć w grupę za pomocą poczwórnej belki.

Wikipedia


sześćdziesięciodwulatek

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mężczyzna mający sześćdziesiąt dwa lata

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (2.1) zwierzę, roślina lub rzecz mająca sześćdziesiąt dwa lata

forma rzeczownika.

 (3.1) D. lm. od sześćdziesięciodwulatka

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛʑd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔdvuˈlatɛk, AS: šeźʒ́ėśė̃ńćodvulatek

Wiktionary

Powiązane:

 przym. sześćdziesięciodwuletni

 rzecz. sześćdziesięciodwulatka ż.

Wiktionary


sześćdziesięciodwulatka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta mająca sześćdziesiąt dwa lata

 (1.2) zwierzę, rzecz lub roślina mająca sześćdziesiąt dwa lata

forma rzeczownika.

 (2.1) D., B. lp. od sześćdziesięciodwulatek

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛʑd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔdvuˈlatka, AS: šeźʒ́ėśė̃ńćodvulatka

Wiktionary

Powiązane:

 przym. sześćdziesięciodwuletni

 rzecz. sześćdziesięciodwulatek m.

Wiktionary


sześćdziesięciodwuletni

mający sześćdziesiąt dwa lata, trwający sześćdziesiąt dwa lata itp.


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający sześćdziesiąt dwa lata

 (1.2) trwający sześćdziesiąt dwa lata

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Chociaż naturalna, to jednak każda śmierć jest czymś wyjątkowym. Na przykład wtedy, kiedy jednego dnia umiera sześćdziesięciodwuletnia matka i trzydziestoczteroletnia córka.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛʑd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔdvuˈlɛtʲɲi, AS: šeźʒ́ėśė̃ńćodvuletʹńi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sześćdziesięciodwulatek m., sześćdziesięciodwulatka ż.

Wiktionary


sześćdziesięciodziewięciolatek

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mężczyzna mający sześćdziesiąt dziewięć lat

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (2.1) zwierzę, roślina lub rzecz mająca sześćdziesiąt dziewięć lat

forma rzeczownika.

 (3.1) D. lm. od sześćdziesięciodziewięciolatka

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛʑd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔ̇d͡ʑɛvʲjɛ̇̃ɲt͡ɕɔˈlatɛk, AS: šeźʒ́ėśė̃ńćȯʒ́evʹi ̯ė̃ńćolatek

Wiktionary

Powiązane:

 przym. sześćdziesięciodziewięcioletni

 rzecz. sześćdziesięciodziewięciolatka ż.

Wiktionary


sześćdziesięciodziewięciolatka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta mająca sześćdziesiąt dziewięć lat

 (1.2) zwierzę, rzecz lub roślina mająca sześćdziesiąt dziewięć lat

forma rzeczownika.

 (2.1) D., B. lp. od sześćdziesięciodziewięciolatek

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛʑd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔ̇d͡ʑɛvʲjɛ̇̃ɲt͡ɕɔˈlatka, AS: šeźʒ́ėśė̃ńćȯʒ́evʹi ̯ė̃ńćolatka

Wiktionary

Powiązane:

 przym. sześćdziesięciodziewięcioletni

 rzecz. sześćdziesięciodziewięciolatek m.

Wiktionary


sześćdziesięciodziewięcioletni

przymiotnik

 (1.1) mający sześćdziesiąt dziewięć lat

 (1.2) trwający sześćdziesiąt dziewięć lat

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛʑd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔ̇d͡ʑɛvʲjɛ̇̃ɲt͡ɕɔˈlɛtʲɲi, AS: šeźʒ́ėśė̃ńćȯʒ́evʹi ̯ė̃ńćoletʹńi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sześćdziesięciodziewięciolatek m., sześćdziesięciodziewięciolatka ż.

Wiktionary


sześćdziesięciogodzinny

trwający sześćdziesiąt godzin


SJP.pl


sześćdziesięciojednolatek

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mężczyzna mający sześćdziesiąt jeden lat

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (2.1) zwierzę, roślina lub rzecz mająca sześćdziesiąt jeden lat

forma rzeczownika.

 (3.1) D. lm. od sześćdziesięciojednolatka

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛʑd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔ̇jɛdnɔˈlatɛk, AS: šeźʒ́ėśė̃ńćȯi ̯ednolatek

Wiktionary

Powiązane:

 przym. sześćdziesięciojednoletni

 rzecz. sześćdziesięciojednolatka ż.

Wiktionary


sześćdziesięciojednolatka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta mająca sześćdziesiąt jeden lat

 (1.2) zwierzę, rzecz lub roślina mająca sześćdziesiąt jeden lat

forma rzeczownika.

 (2.1) D., B. lp. od sześćdziesięciojednolatek

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛʑd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔ̇jɛdnɔˈlatka, AS: šeźʒ́ėśė̃ńćȯi ̯ednolatka

Wiktionary

Powiązane:

 przym. sześćdziesięciojednoletni

 rzecz. sześćdziesięciojednolatek m.

Wiktionary


sześćdziesięciojednoletni

przymiotnik

 (1.1) mający sześćdziesiąt jeden lat

 (1.2) trwający sześćdziesiąt jeden lat

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛʑd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔ̇jɛdnɔˈlɛtʲɲi, AS: šeźʒ́ėśė̃ńćȯi ̯ednoletʹńi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sześćdziesięciojednolatek m., sześćdziesięciojednolatka ż.

Wiktionary


sześćdziesięciokilkuletni

przymiotnik

 (1.1) mający lub trwający sześćdziesiąt kilka lat

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛʑd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔ̇cilkuˈlɛtʲɲi, AS: šeźʒ́ėśė̃ńćȯḱilkuletʹńi

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) sześćdziesięcioparoletni

Wiktionary


sześćdziesięciokrotny

powtarzający się sześćdziesiąt razy


SJP.pl


sześćdziesięciolatek

mężczyzna sześćdziesięcioletni


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba w wieku 60-69 lat

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (2.1) zwierzę, roślina lub rzecz mająca 60-69 lat

forma rzeczownika.

 (3.1) D. lm. od sześćdziesięciolatka

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛʑd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔˈlatɛk, AS: šeźʒ́ėśė̃ńćolatek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sześćdziesięciolecie n.

:: fż. sześćdziesięciolatka ż.

 przym. sześćdziesięcioletni

Wiktionary


sześćdziesięciolatka

kobieta albo samica zwierząt mająca sześćdziesiąt lat


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta mająca sześćdziesiąt lat

 (1.2) zwierzę, rzecz lub roślina mająca sześćdziesiąt lat

forma rzeczownika.

 (2.1) D., B. lp. od sześćdziesięciolatek

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛʑd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔˈlatka, AS: šeźʒ́ėśė̃ńćolatka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sześćdziesięciolecie n.

:: fm. sześćdziesięciolatek m.

 przym. sześćdziesięcioletni

Wiktionary


sześćdziesięciolatki

mężczyzna sześćdziesięcioletni


SJP.pl


sześćdziesięciolecie

1. okres sześćdziesięciu lat;
2. sześćdziesiąta rocznica czegoś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) okres sześćdziesięciu lat

 (1.2) sześćdziesiąta rocznica

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Obchodziłem wczoraj jubileusz sześćdziesięciolecia moich urodzin.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛʑd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔˈlɛt͡ɕɛ, AS: šeźʒ́ėśė̃ńćoleće

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sześćdziesięciolatek m., sześćdziesięciolatka ż.

 przym. sześćdziesięcioletni

Wiktionary


sześćdziesięcioletni

mający sześćdziesiąt lat


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający sześćdziesiąt lat

 (1.2) trwający sześćdziesiąt lat

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Do zasiadających na trawie w cieniu wiekowych drzew przemawiał niemal sześćdziesięcioletni komisarz Johnson, nawołując do zgody i pokoju, błagając o niedopuszczenie do rozlewu krwi.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛʑd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔˈlɛtʲɲi, AS: šeźʒ́ėśė̃ńćoletʹńi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sześćdziesięciolatek m., sześćdziesięciolatka ż., sześćdziesięciolecie n.

Wiktionary


sześćdziesięciominutowy

trwający sześćdziesiąt minut


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) trwający sześćdziesiąt minut

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) godzinny, jednogodzinny

Wiktionary


sześćdziesięcioośmioipółletni

mający sześćdziesiąt osiem lat i pół roku, trwający sześćdziesiąt osiem lat i pół roku itp.


SJP.pl


sześćdziesięcioośmiolatek

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mężczyzna mający sześćdziesiąt osiem lat

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (2.1) zwierzę, roślina lub rzecz mająca sześćdziesiąt osiem lat

forma rzeczownika.

 (3.1) D. lm. od sześćdziesięcioośmiolatka

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛʑd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔːɕmʲjɔˈlatɛk, AS: šeźʒ́ėśė̃ńć•ośmʹi ̯olatek

Wiktionary

Powiązane:

 przym. sześćdziesięcioośmioletni

 rzecz. sześćdziesięcioośmiolatka ż.

Wiktionary


sześćdziesięcioośmiolatka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta mająca sześćdziesiąt osiem lat

 (1.2) zwierzę, rzecz lub roślina mająca sześćdziesiąt osiem lat

forma rzeczownika.

 (2.1) D., B. lp. od sześćdziesięcioośmiolatek

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛʑd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔːɕmʲjɔˈlatka, AS: šeźʒ́ėśė̃ńć•ośmʹi ̯olatka

Wiktionary

Powiązane:

 przym. sześćdziesięcioośmioletni

 rzecz. sześćdziesięcioośmiolatek m.

Wiktionary


sześćdziesięcioośmioletni

1. trwający sześćdziesiąt osiem lat; przypadający za sześćdziesiąt osiem lat;
2. będący w wieku sześćdziesięciu ośmiu lat, mający sześćdziesiąt osiem lat


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający sześćdziesiąt osiem lat

 (1.2) trwający sześćdziesiąt osiem lat

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Sześćdziesięcioośmioletni brooklyńczyk, rabin Philip Berg, duchowy przywódca Kabbalah Learning Center, kształci dziesięć tysięcy uczniów w ośmiu krajach.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛʑd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔːɕmʲjɔˈlɛtʲɲi, AS: šeźʒ́ėśė̃ńć•ośmʹi ̯oletʹńi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sześćdziesięcioośmiolatek m., sześćdziesięcioośmiolatka ż.

Wiktionary


sześćdziesięcioosobowy

1. składający się z sześćdziesięciu osób;
2. przeznaczony dla sześćdziesięciu osób


SJP.pl


sześćdziesięcioparoletni

przymiotnik

 (1.1) mający lub trwający sześćdziesiąt kilka lat

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Od 1989 roku sześćdziesięcioparoletni Aidid był najpotężniejszym z somalijskich komendantów partyzanckich walczących przeciwko prezydentowi Mohammed Siadowi Barre.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛʑd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔparɔˈlɛtʲɲi, AS: šeźʒ́ėśė̃ńćoparoletʹńi

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) sześćdziesięciokilkuletni

Wiktionary


sześćdziesięciopięciolatek

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mężczyzna mający sześćdziesiąt pięć lat

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (2.1) zwierzę, roślina lub rzecz mająca sześćdziesiąt pięć lat

forma rzeczownika.

 (3.1) D. lm. od sześćdziesięciopięciolatka

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛʑd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔpʲjɛ̇̃ɲt͡ɕɔˈlatɛk, AS: šeźʒ́ėśė̃ńćopʹi ̯ė̃ńćolatek

Wiktionary

Powiązane:

 przym. sześćdziesięciopięcioletni

 rzecz. sześćdziesięciopięciolatka ż.

Wiktionary


sześćdziesięciopięciolatka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta mająca sześćdziesiąt pięć lat

 (1.2) zwierzę, rzecz lub roślina mająca sześćdziesiąt pięć lat

forma rzeczownika.

 (2.1) D., B. lp. od sześćdziesięciopięciolatek

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛʑd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔpʲjɛ̇̃ɲt͡ɕɔˈlatka, AS: šeźʒ́ėśė̃ńćopʹi ̯ė̃ńćolatka

Wiktionary

Powiązane:

 przym. sześćdziesięciopięcioletni

 rzecz. sześćdziesięciopięciolatek m.

Wiktionary


sześćdziesięciopięciolecie

1. okres sześćdziesięciu pięciu lat;
2. sześćdziesiąta piąta rocznica czegoś


SJP.pl


sześćdziesięciopięcioletni

mający sześćdziesiąt pięć lat, trwający sześćdziesiąt pięć lat itp.


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający sześćdziesiąt pięć lat

 (1.2) trwający sześćdziesiąt pięć lat

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pod "Baranami" rezydowała hrabina Katarzyna, dama już sześćdziesięciopięcioletnia, ale wciąż czynna na polu społecznej i kulturalnej działalności.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛʑd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔpʲjɛ̇̃ɲt͡ɕɔˈlɛtʲɲi, AS: šeźʒ́ėśė̃ńćopʹi ̯ė̃ńćoletʹńi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sześćdziesięciopięciolatek m., sześćdziesięciopięciolatka ż.

Wiktionary


sześćdziesięcioro

liczebnik zbiorowy odpowiadający liczbie 60, używany w odniesieniu do osób różnej płci, dzieci i młodych zwierząt oraz do przedmiotów o nazwie występującej tylko w liczbie mnogiej


SJP.pl

liczebnik zbiorowy

 (1.1) …odpowiadający liczbie 60

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W tym roku stypendia otrzymało sześćdziesięcioro uczniów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛʑd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲˈt͡ɕɔrɔ, AS: šeźʒ́ėśė̃ńćoro

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sześćdziesiątka ż.

 przym. sześćdziesiąty

 licz. sześćdziesiąt

Wiktionary


sześćdziesięciościan

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) geom. wielościan o sześćdziesięciu ścianach

Wiktionary


sześćdziesięciosiedmiolatek

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mężczyzna mający sześćdziesiąt siedem lat

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (2.1) zwierzę, roślina lub rzecz mająca sześćdziesiąt siedem lat

forma rzeczownika.

 (3.1) D. lm. od sześćdziesięciosiedmiolatka

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛʑd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔ̇ɕɛdmʲjɔˈlatɛk, AS: šeźʒ́ėśė̃ńćȯśedmʹi ̯olatek

Wiktionary

Powiązane:

 przym. sześćdziesięciosiedmioletni

 rzecz. sześćdziesięciosiedmiolatka ż.

Wiktionary


sześćdziesięciosiedmiolatka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta mająca sześćdziesiąt siedem lat

 (1.2) zwierzę, rzecz lub roślina mająca sześćdziesiąt siedem lat

forma rzeczownika.

 (2.1) D., B. lp. od sześćdziesięciosiedmiolatek

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛʑd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔ̇ɕɛdmʲjɔˈlatka, AS: šeźʒ́ėśė̃ńćȯśedmʹi ̯olatka

Wiktionary

Powiązane:

 przym. sześćdziesięciosiedmioletni

 rzecz. sześćdziesięciosiedmiolatek m.

Wiktionary


sześćdziesięciosiedmioletni

przymiotnik

 (1.1) mający sześćdziesiąt siedem lat

 (1.2) trwający sześćdziesiąt siedem lat

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛʑd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔ̇ɕɛdmʲjɔˈlɛtʲɲi, AS: šeźʒ́ėśė̃ńćȯśedmʹi ̯oletʹńi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sześćdziesięciosiedmiolatek m., sześćdziesięciosiedmiolatka ż.

Wiktionary


sześćdziesięciosześciolatek

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mężczyzna mający sześćdziesiąt sześć lat

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (2.1) zwierzę, roślina lub rzecz mająca sześćdziesiąt sześć lat

forma rzeczownika.

 (3.1) D. lm. od sześćdziesięciosześciolatka

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛʑd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔʃɛɕt͡ɕɔˈlatɛk, AS: šeźʒ́ėśė̃ńćošeśćolatek

Wiktionary

Powiązane:

 przym. sześćdziesięciosześcioletni

 rzecz. sześćdziesięciosześciolatka ż.

Wiktionary


sześćdziesięciosześciolatka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta mająca sześćdziesiąt sześć lat

 (1.2) zwierzę, rzecz lub roślina mająca sześćdziesiąt sześć lat

forma rzeczownika.

 (2.1) D., B. lp. od sześćdziesięciosześciolatek

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛʑd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔʃɛɕt͡ɕɔˈlatka, AS: šeźʒ́ėśė̃ńćošeśćolatka

Wiktionary

Powiązane:

 przym. sześćdziesięciosześcioletni

 rzecz. sześćdziesięciosześciolatek m.

Wiktionary


sześćdziesięciosześcioletni

przymiotnik

 (1.1) mający sześćdziesiąt sześć lat

 (1.2) trwający sześćdziesiąt sześć lat

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛʑd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔʃɛɕt͡ɕɔˈlɛtʲɲi, AS: šeźʒ́ėśė̃ńćošeśćoletʹńi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sześćdziesięciosześciolatek m., sześćdziesięciosześciolatka ż.

Wiktionary


sześćdziesięciotrzylatek

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mężczyzna mający sześćdziesiąt trzy lata

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (2.1) zwierzę, roślina lub rzecz mająca sześćdziesiąt trzy lata

forma rzeczownika.

 (3.1) D. lm. od sześćdziesięciotrzylatka

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛʑd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔṭʃɨˈlatɛk, AS: šeźʒ́ėśė̃ńćoṭšylatek

Wiktionary

Powiązane:

 przym. sześćdziesięciotrzyletni

 rzecz. sześćdziesięciotrzylatka ż.

Wiktionary


sześćdziesięciotrzylatka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta mająca sześćdziesiąt trzy lata

 (1.2) zwierzę, rzecz lub roślina mająca sześćdziesiąt trzy lata

forma rzeczownika.

 (2.1) D., B. lp. od sześćdziesięciotrzylatek

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛʑd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔṭʃɨˈlatka, AS: šeźʒ́ėśė̃ńćoṭšylatka

Wiktionary

Powiązane:

 przym. sześćdziesięciotrzyletni

 rzecz. sześćdziesięciotrzylatek m.

Wiktionary


sześćdziesięciotrzyletni

przymiotnik

 (1.1) mający sześćdziesiąt trzy lata

 (1.2) trwający sześćdziesiąt trzy lata

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛʑd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔṭʃɨˈlɛtʲɲi, AS: šeźʒ́ėśė̃ńćoṭšyletʹńi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sześćdziesięciotrzylatek m., sześćdziesięciotrzylatka ż.

Wiktionary


sześćdziesięciowatowy

mający moc sześćdziesięciu watów


SJP.pl


sześćdziesiona

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zgrub. od sześćdziesiątka

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy lub żeński

 (2.1) pejor. środ. przestęp. slang. młodz. ktoś, kto donosi

Wiktionary

Przykłady

 (2.1) Nie wiedziałem, że Krzysiek okaże się sześćdziesioną. Mam przez niego teraz szlaban.

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) 60, potwierdzacz, mały świadek koronny, szpagaciarz

Wiktionary


sześcian

1. prostopadłościan o sześciu kwadratowych ścianach; szczególny przypadek sześciościanu;
2. liczba będąca trzecią potęgą danej liczby


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) geom. prostopadłościan, którego każda ze ścian jest kwadratem;

 (1.2) mat. wynik podniesienia do trzeciej potęgi;

Wiktionary

  • sześcian (algebra)
  • sześcian (geometria)

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jaki jest promień kuli opisanej na sześcianie?

 (1.2) Liczba 8 (osiem) jest sześcianem liczby 2 (dwa).

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃɛɕt͡ɕãn, AS: šeśćãn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdrobn. sześcianik

 przym. sześcienny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) heksaedr, pot. kostka

 (1.2) trzecia potęga

Wiktionary


sześcianek

kulista lub owalna bakteria tworząca kolonie podobne do sześcianów; pakietowiec


SJP.pl


sześcianik

zdrobnienie od: sześcian


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od sześcian

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To nie sześcian, lecz tylko mały sześcianik.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sześcian m.

 przym. sześcienny

Wiktionary


sześcienny

1. będący sześcianem;
2. część nazwy niektórych jednostek objętości opartych na jednostce w formie sześcianu;
3. pierwiastek sześcienny - pierwiastek arytmetyczny trzeciego stopnia


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mat. odpowiadający sześcianowi

 (1.2) mat. o pierwiastku: trzeciego stopnia

Wiktionary

Sześcian – wynik trzykrotnego przemnożenia liczby przez siebie. Jest to więc potęga o wykładniku równym 3 zwana też trzecią potęgą liczby. Jako operator jednoargumentowy zapisywany jest w postaci x^{3}. Termin sześcian nawiązuje do geometrii, bowiem objętość sześcianu o boku a jest równa a^{3}.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. sześcian m., sześcianik m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kubiczny

Wiktionary


sześcioaktowy

składający się z sześciu aktów


SJP.pl


sześcioarowy

mający powierzchnię sześciu arów


SJP.pl


sześcioatomowy

składający się z sześciu atomów


SJP.pl


sześciobarwność

sześciobarwny


SJP.pl

Patrz:

sześciobarwny

sześciobarwny

mający sześć barw; sześciokolorowy


SJP.pl


sześciobiegowy

1. o mechanizmie napędowym: mający sześć biegów;
2. o pojeździe: wyposażony w mechanizm napędowy o sześciu biegach


SJP.pl


sześciobitowy

1. zawierający sześć bitów;
2. działający w oparciu o słowa (rozkazy, dane) długości sześciu bitów


SJP.pl


sześcioboczność

sześcioboczny


SJP.pl

Patrz:

sześcioboczny

sześcioboczny

dotyczący sześcioboku, mający sześć boków, ograniczony sześcioma płaszczyznami itp.


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający sześć boków

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sześciobok m.

Wiktionary


sześciobój

dyscyplina sportowa złożona z sześciu konkurencji


SJP.pl

Sześciobój ciężarowy – konkurencja w podnoszeniu ciężarów, która była rozgrywana w Polsce w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych XX wieku. Składała się z biegu, skoku, rzutu, pływania, rwania sztangi oraz podrzutu sztangi. Konkurencja ta miała na celu ocenę wszechstronności ciężarowca.

Wikipedia


sześciobok

wielobok płaski o sześciu bokach


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) zob. sześciokąt.

Wiktionary

Sześciokąt (sześciobok, heksagon) – wielokąt o sześciu bokach i sześciu kątach wewnętrznych. Suma miar kątów w dowolnym sześciokącie jest równa 720°.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. sześcioboczny

Wiktionary


sześciobramkowy

charakteryzujący się strzeleniem sześciu bramek


SJP.pl


sześciocalowy

mający długość sześciu cali


SJP.pl


sześciocentymetrowy

mający długość sześciu centymetrów, wynoszący sześć centymetrów


SJP.pl


sześciocyfrowy

złożony z sześciu cyfr


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) składający się z sześciu cyfr, mający sześć cyfr

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛɕt͡ɕɔt͡sɨfˈrɔvɨ, AS: šeśćocyfrovy

Wiktionary


sześciocylindrowy

mający sześć cylindrów, np. samochód sześciocylindrowy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) techn. mający sześć cylindrów

Wiktionary


sześcioczęściowy

składający się z sześciu części


SJP.pl


sześcioczłonowy

składający się z sześciu członów


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) liczący sześć członów, składający się z sześciu członów

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Bydgoska PESA podpisała umowę na dostawę 13 sześcioczłonowych pojazdów [...]

 (1.1) Najtrwalsze chelaty zawierają pierścienie pięcio- i sześcioczłonowe.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛɕt͡ɕɔt͡ʃwɔ̃ˈnɔvɨ, AS: šeśćoču̯õnovy

Wiktionary


sześciodaniowy

składający się z sześciu dań


SJP.pl


sześciodniówka

1. okres sześciu dni;
2. dawna sportowa impreza kolarska


SJP.pl

International Six Days Enduro (ISDE) (Drużynowe Mistrzostwa Świata Zespołów Narodowych, do 1980 International Six Days Trials (ISDT)) potocznie zwane Sześciodniówką – doroczne drużynowe zawody motocyklowe enduro rozgrywane pod auspicjami Fédération Internationale de Motocyclisme (FIM), będące, zgodnie z regulaminem FIM, dorocznym testem niezawodności motocykli i umiejętności kierowców składające się z sześciu jednodniowych etapów rozgrywanych w kolejnych dniach.

Wikipedia


sześciodniowy

mający sześć dni, trwający sześć dni itp.


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) trwający sześć dni

 (1.2) będący w wieku sześciu dni

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Tak więc ustalmy termin sześciodniowy, wtedy będziemy w zgodzie z naszym myśleniem.

 (1.1) Stosunek Żydów amerykańskich i izraelskich do Holocaustu zmienił się zasadniczo dopiero po roku 1967, po wojnie sześciodniowej, którą postrzegano jako zagrożenie dla państwa Izrael.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛɕt͡ɕɔˈdʲɲɔvɨ, AS: šeśćodʹńovy

Wiktionary


sześciodolarowy

mający wartość sześciu dolarów


SJP.pl


sześciodrożny

mający sześć dróg


SJP.pl


sześciodrzwiowy

przymiotnik

 (1.1) mający sześcioro drzwi

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛɕt͡ɕɔˈḍʒvʲjɔvɨ, AS: šeśćoḍžvʹi ̯ovy

Wiktionary


sześciodzielny

dzielący się na sześć części


SJP.pl


sześcioelementowy

złożony z sześciu elementów


SJP.pl


sześcioetapowo

przysłówek

 (1.1) w sześciu etapach, fazach

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛɕt͡ɕɔɛtaˈpɔvɔ, AS: šeśćoetapovo

Wiktionary

Powiązane:

 przym. sześcioetapowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) sześciofazowo, sześciostopniowo

Wiktionary


sześcioetapowy

składający się z sześciu etapów


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) składający się z sześciu etapów

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W Nowym Targu dobiegł końca sześcioetapowy turniej brydża sportowego.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛɕt͡ɕɔɛtaˈpɔvɨ, AS: šeśćoetapovy

Wiktionary

Powiązane:

 przysł. sześcioetapowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) sześciostopniowy, sześciofazowy

Wiktionary


sześciofazowo

przysłówek

 (1.1) w sześciu fazach, etapach

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛɕt͡ɕɔfaˈzɔvɔ, AS: šeśćofazovo

Wiktionary

Powiązane:

 przym. sześciofazowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) sześcioetapowo, sześciostopniowo

Wiktionary


sześciofazowy

1. składający się z sześciu faz, etapów;
2. działający w układzie odpowiednich sześciu prądów przemiennych


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) składający się z sześciu faz, etapów

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛɕt͡ɕɔfaˈzɔvɨ, AS: šeśćofazovy

Wiktionary

Powiązane:

 przysł. sześciofazowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) sześciostopniowy, sześcioetapowy

Wiktionary


sześciofrankowy

mający wartość sześciu franków


SJP.pl


sześciofuntowy

mający wartość sześciu funtów


SJP.pl


sześciogodzinny

trwający sześć godzin


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) trwający sześć godzin

 (1.2) będący w wieku sześciu godzin

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛɕt͡ɕɔɡɔˈd͡ʑĩnːɨ, AS: šeśćogoʒ́ĩ•ny

Wiktionary


sześciogramowy

ważący sześć gramów


SJP.pl


sześciograniasty

mający sześć grani (krawędzi, kantów)


SJP.pl


sześciogroszowy

mający wartość sześciu groszy


SJP.pl


sześciogłosowy

składający się z sześciu głosów


SJP.pl


sześciogłowicowy

wyposażony w sześć głowic


SJP.pl


sześciogłowy

mający sześć głów


SJP.pl


sześcioipółgodzinny

trwający sześć i pół godziny


SJP.pl


sześcioipółletni

mający sześć lat i pół roku


SJP.pl


sześcioipółmiesięczny

mający sześć i pół miesiąca, trwający sześć i pół miesiąca itp.


SJP.pl


sześcioipółmilionowy

liczący sześć i pół miliona czegoś


SJP.pl


sześcioizbowy

mający sześć izb


SJP.pl


sześciojajeczny

mający w składzie sześć jajek


SJP.pl


sześciojęzyczny

1. posługujący się sześcioma językami;
2. napisany w sześciu językach;
3. o jakimś terenie: zamieszkany przez ludność posługującą się sześcioma językami


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) posługujący się sześcioma językami

 (1.2) napisany w sześciu językach

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛɕt͡ɕɔ̇jɛ̃w̃ˈzɨt͡ʃnɨ, AS: šeśćȯi ̯ẽũ̯zyčny

Wiktionary


sześciokącik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od sześciokąt

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To nie sześciokąt, lecz tylko mały sześciokącik.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sześciokąt m.

Wiktionary


sześciokanałowy

mający sześć kanałów


SJP.pl


sześciokaratowy

ważący sześć karatów


SJP.pl


sześciokartkowy

mający sześć kartek


SJP.pl


sześciokąt

wielokąt płaski o sześciu bokach; sześciobok


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) geom. wielokąt mający sześć boków;

 (1.2) książk. kształt, forma lub postać zbliżona do sześciokąta (1.1) lub rzecz, przedmiot tego kształtu

Wiktionary

Sześciokąt (sześciobok, heksagon) – wielokąt o sześciu bokach i sześciu kątach wewnętrznych. Suma miar kątów w dowolnym sześciokącie jest równa 720°.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Sześciokąt foremny jest figurą, w której wszystkie boki są równej długości.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃɛɕˈt͡ɕɔkɔ̃nt, AS: šeśćokõnt

Wiktionary

Powiązane:

 przym. sześciokątny

 rzecz. sześciokącik mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) sześciobok, heksagon

Wiktionary


sześciokątność

sześciokątny


SJP.pl

Patrz:

sześciokątny

sześciokątny

mający sześć kątów; heksagonalny; seksagonalny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) zbliżony kształtem do sześciokąta

 (1.2) mający sześć kątów

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wznieśmy toast za białego wieloryba – powiedział mężczyzna w smokingu i podniósł w górę sześciokątną szklankę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛɕt͡ɕɔˈkɔ̃ntnɨ, AS: šeśćokõntny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sześciokąt m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) heksagonalny

Wiktionary


sześciokilogramowy

1. ważący 6 kilogramów;
2. przeznaczony na 6 kilogramów czegoś


SJP.pl


sześciokilometrowy

mający długość sześciu kilometrów


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który ma wielkość (długość) sześciu kilometrów

Wiktionary


sześciokilowy

potocznie: sześciokilogramowy


SJP.pl


sześcioklasówka

potocznie: szkoła mająca sześć klas


SJP.pl


sześcioklasowy

obejmujący sześć klas, mający sześć klas


SJP.pl


sześciokolorowy

składający się z sześciu kolorów; sześciobarwny


SJP.pl


sześciokolumnowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) taki, który składa się z sześciu kolumn

Wiktionary


sześciokomorowy

mający sześć komór


SJP.pl


sześciokondygnacyjny

przymiotnik relacyjny

 (1.1) taki, który ma sześć kondygnacji

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pięciopiętrowy

Wiktionary


sześciokonny

1. o pojeździe: zaprzężony w sześć koni;
2. o silniku: mający moc sześciu koni mechanicznych


SJP.pl


sześciokołowy

mający sześć kół


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który ma sześć kół

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W ciągu najbliższych dni z lądownika zostanie uwolniony marsjański sześciokołowy łazik, który powinien te przypuszczenia potwierdzić lub oneim zaprzeczyć.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛɕt͡ɕɔkɔˈwɔvɨ, AS: šeśćokou̯ovy

Wiktionary


sześciokreślny

oktawa sześciokreślna - rodzaj oktawy muzycznej


SJP.pl


sześciokrotnie

przysłówek

 (1.1) sześć razy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Liczba ubiegających się o azyl w Szwecji Ukraińców wzrosła sześciokrotnie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛɕt͡ɕɔˈkrɔtʲɲɛ, AS: šeśćokrotʹńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sześciokrotność ż.

 przym. sześciokrotny

 przysł. sześćkroć

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przest. sześćkroć

Wiktionary


sześciokrotność

sześciokrotny


SJP.pl

Patrz:

sześciokrotny

sześciokrotny

powtarzający się sześć razy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) odbywający się/powtarzający się sześć razy

 (1.2) taki, który osiągnął/zdobył/robił coś sześć razy

 (1.3) sześć razy większy bądź mniejszy od czegoś

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛɕt͡ɕɔˈkrɔtnɨ, AS: šeśćokrotny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sześciokrotność ż.

 przysł. sześciokrotnie, sześćkroć

Wiktionary


sześcioksiąg

cykl sześciu utworów literackich stworzonych przez jednego autora i odpowiednio powiązanych ze sobą tematycznie


SJP.pl


sześciolatek

chłopiec sześcioletni, dziecko sześcioletnie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) chłopiec mający sześć lat

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (2.1) zwierzę, roślina lub rzecz mająca sześć lat

forma rzeczownika.

 (3.1) D. lm. od sześciolatka

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛɕt͡ɕɔˈlatɛk, AS: šeśćolatek

Wiktionary

Powiązane:

 przym. sześcioletni

 rzecz. sześciolatka ż.

Wiktionary


sześciolatka

dziewczynka albo samica zwierząt mająca sześć lat


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) dziewczynka mająca sześć lat

 (1.2) zwierzę, rzecz lub roślina mająca sześć lat

forma rzeczownika.

 (2.1) D., B. lp. od sześciolatek

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛɕt͡ɕɔˈlatka, AS: šeśćolatka

Wiktionary

Powiązane:

 przym. sześcioletni

 rzecz. sześciolatek m.

Wiktionary


sześciolatki

dziewczynka albo samica zwierząt mająca sześć lat


SJP.pl


sześciolecie

1. okres sześciu lat;
2. szósta rocznica czegoś


SJP.pl


sześcioletni

1. trwający sześć lat; przypadający za sześć lat;
2. będący w wieku sześciu lat, mający sześć lat


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający sześć lat

 (1.2) trwający sześć lat

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pyzaty chłopczyk, na oko sześcioletni, turlał piłkę po ścieżce.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛɕt͡ɕɔˈlɛtʲɲi, AS: šeśćoletʹńi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sześciolecie n., sześciolatek m., sześciolatka ż.

Wiktionary


sześcioliniowy

mający sześć linii


SJP.pl


sześciolistkowy

mający sześć listków


SJP.pl


sześciolistny

mający sześć liści


SJP.pl


sześcioliterowy

złożony z sześciu liter


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który składa się z sześciu liter

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Moje imię jest sześcioliterowe.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛɕt͡ɕɔlʲitɛˈrɔvɨ, AS: šeśćolʹiterovy

Wiktionary


sześciolitrowy

mający objętość sześciu litrów


SJP.pl


sześciolufowy

mający sześć luf


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) wojsk. mający sześć luf

Wiktionary


sześciomasztowiec

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) żegl. statek mający sześć masztów

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛɕt͡ɕɔ̃maˈʃtɔvʲjɛt͡s, AS: šeśćõmaštovʹi ̯ec

Wiktionary

Powiązane:

 przym. sześciomasztowy

Wiktionary


sześciomasztowy

mający sześć masztów


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) o żaglowcu: mający sześć masztów

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛɕt͡ɕɔ̃maˈʃtɔvɨ, AS: šeśćõmaštovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sześciomasztowiec

Wiktionary


sześciomecz

spotkanie rozgrywane z udziałem sześciu drużyn jednocześnie


SJP.pl


sześciometrowy

mający długość sześciu metrów, wynoszący sześć metrów


SJP.pl


sześciomiarowy

o takcie: dzielący się na sześć jednostek rytmicznych


SJP.pl


sześciomiejscowy

mający sześć miejsc siedzących, mieszczący sześć osób


SJP.pl


sześciomiesięczny

mający sześć miesięcy, trwający sześć miesięcy itp.


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) trwający sześć miesięcy

 (1.2) będący w wieku sześciu miesięcy

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛɕt͡ɕɔ̃mʲjɛ̇ˈɕɛ̃n͇t͡ʃnɨ, AS: šeśćõmʹi ̯ėśṇčny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) półroczny

 (1.2) półroczny

Wiktionary


sześciomilionowy

a) liczebnik porządkowy odpowiadający liczbie 6 000 000;
b) liczący sześć milionów czegoś


SJP.pl


sześciomilowy

mierzący sześć mil


SJP.pl


sześciominutowy

trwający sześć minut


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) trwający sześć minut

Wiktionary


sześciomorgowy

a) będący wielkości sześciu mórg (morgów);
b) posiadający sześć mórg (morgów) ziemi, np. rolnik sześciomorgowy


SJP.pl


sześciomorowy

obejmujący sześć mor, trwający sześć mor


SJP.pl


sześcionabojowy

o ręcznej broni palnej: mieszczący w magazynku maksymalnie sześć nabojów; sześciostrzałowy


SJP.pl


sześcionitkowy

mający sześć nitek


SJP.pl


sześcionóg

stawonóg o sześciu odnóżach krocznych


SJP.pl

Sześcionóg – urządzenie mechaniczne, którego ruch opiera się na trzech parach nóg. Termin ten zwykle wiąże się z robotyką. Urządzenia tego typu uważa się za stabilniejsze od robotów dwunogich, ponieważ w większości przypadków cechują się one stabilnością statyczną i nie wymagają sterowania w czasie rzeczywistym. Z drugiej strony udowodniono jednak, że sześcionogie owady (np. karaluchy) uzależniają swój ruch od uwarunkowań dynamicznych.

Wikipedia


sześcionogi

podtyp stawonogów obejmujący zwierzęta o sześciu odnóżach krocznych; sześcionogie


SJP.pl

Wikipedia


sześcionogie

podtyp stawonogów obejmujący zwierzęta o sześciu odnóżach krocznych; sześcionogi


SJP.pl

Wikipedia


sześcionożny

mający sześć nóg


SJP.pl


sześcioodcinkowy

składający się z sześciu odcinków


SJP.pl


sześciooki

czyhak sześciooki - gatunek pająka


SJP.pl


sześciooktawowy

mający rozpiętość sześciu oktaw


SJP.pl


sześcioosiowy

mający sześć osi


SJP.pl


sześcioosobowy

1. składający się z sześciu osób (np. drużyna sześcioosobowa);
2. przeznaczony dla sześciu osób (np. sześcioosobowy pojazd)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) przeznaczony dla sześciu osób, mogący pomieścić sześć osób

 (1.2) złożony z sześciu osób, wykonywany przez sześć osób

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) W skład sześcioosobowej ekspedycji wchodzą – prócz legniczan – dwaj kaliszanie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛɕt͡ɕɔːsɔˈbɔvɨ, AS: šeść•osobovy

Wiktionary


sześcioostrzowy

mający sześć ostrzy


SJP.pl


sześciootworowy

mający sześć otworów


SJP.pl


sześciopak

1. zgrzewka zawierająca sześć jednostek danego produktu, np. piwa, wody mineralnej;
2. potocznie: wyćwiczone mięśnie brzucha; ośmiopak, ABS, six-pack, kaloryfer, kratka, dziesięciopak


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) hand. paczka zbiorcza po sześć sztuk towaru

 (1.2) pot. przen. wyraziste mięśnie brzucha

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jacek wyskoczył do sklepu po sześciopak piwa.

 (1.2) Jacek chodzi na siłkę rzeźbić swój sześciopak.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃɛɕˈt͡ɕɔpak, AS: šeśćopak

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) kaloryfer

Wiktionary


sześciopalcowy

1. zwykle w odniesieniu do ludzkich dłoni, stóp: mający sześć palców;
2. wykonywany sześcioma palcami


SJP.pl


sześciopalczasty

zwykle o zwierzęciu (jego odnóżach, kończynach) lub przedmiocie: mający sześć palców


SJP.pl


sześciopartyjny

złożony z sześciu partii


SJP.pl


sześciopasmowy

składający się z sześciu pasm


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) taki, który ma sześć pasm

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sześciopasmówka ż.

Wiktionary


sześciopasy

smuklik sześciopasy - gatunek błonkówki z rodziny smuklikowatych


SJP.pl


sześciopensówka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) hist. numizm. moneta o nominale sześciu pensów

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛɕt͡ɕɔpɛ̃w̃ˈsufka, AS: šeśćopẽũ̯sufka

Wiktionary

Powiązane:

 przym. sześciopensowy

Wiktionary


sześciopensowy

przymiotnik

 (1.1) liczący sześć pensów, mający wartość sześciu pensów

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛɕt͡ɕɔpɛ̃w̃ˈsɔvɨ, AS: šeśćopẽũ̯sovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sześciopensówka

Wiktionary


sześciopienny

o drzewie: rozgałęziony w sześć pni


SJP.pl


sześciopiętrowy

mający sześć pięter


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) złożony z parteru i sześciu wyższych kondygnacji

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W owym czasie w całym Manhattanie wznosiły się już pięcio- i sześciopiętrowe eleganckie apartamentowce – nazywane czasem „mieszkaniami w stylu francuskim”.

Wiktionary


sześcioplamek

kraśnik sześcioplamek - gatunek motyla z rodziny kraśnikowatych


SJP.pl


sześciopokojowy

złożony z sześciu pokojów


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) z sześcioma pokojami

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Od razu zasiedliśmy w sześciopokojowym drewnianym domku do wspólnej kolacji.

 (1.1) Obszerne sześciopokojowe mieszkanie na Mielczarskiego, w którym żyli, powoli podupadało.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛɕt͡ɕɔpɔkɔˈjɔvɨ, AS: šeśćopokoi ̯ovy

Wiktionary


sześciopolowy

mający sześć pól


SJP.pl


sześciopręcikowy

1. o kwiecie: mający sześć pręcików;
2. o roślinie: mający kwiaty o sześciu pręcikach


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) bot. posiadający sześć pręcików

Wiktionary


sześcioprocentowy

stanowiący sześć procent czegoś


SJP.pl


sześciopromienny

o czymś mającym kształt gwiazdy: mający sześć promieni; sześcioramienny


SJP.pl


sześciopunktowy

1. składający się z sześciu punktów;
2. mający wymiar sześciu punktów (np. czcionka)


SJP.pl


sześciopłaszczyznowy

przymiotnik

 (1.1) rozmieszczony na sześciu płaszczyznach

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛɕt͡ɕɔpwaʃt͡ʃɨzˈnɔvɨ, AS: šeśćopu̯aščyznovy

Wiktionary


sześciopłatkowy

mający sześć płatków


SJP.pl


sześciopłytowy

składający się z sześciu płyt


SJP.pl


sześcioraczek

dziewczynka wśród sześcioraczków


SJP.pl


sześcioraczka

dziewczynka wśród sześcioraczków


SJP.pl


sześcioraczki

sześcioro dzieci urodzonych podczas jednego porodu


SJP.pl


sześcioraki

występujący w sześciu rodzajach, gatunkach, odmianach itp.


SJP.pl

liczebnik wieloraki

 (1.1) dotyczący sześciu typów, rodzajów

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛɕt͡ɕɔˈraci, AS: šeśćoraḱi

Wiktionary

Powiązane:

 przysł. sześciorako

Wiktionary


sześciorako

przysłówek

 (1.1) przysł. od przymiotnika → sześcioraki

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛɕt͡ɕɔˈrakɔ, AS: šeśćorako

Wiktionary

Powiązane:

 przym. sześcioraki

 licz. sześcioraki

Wiktionary


sześcioramienny

mający sześć ramion, odnóg itp.


SJP.pl


sześciorek

skoczek sześciorek - gatunek pluskwiaka z rodziny bezrąbkowatych


SJP.pl


sześcioro

liczebnik zbiorowy odpowiadający liczbie 6, używany w odniesieniu do osób różnej płci, dzieci i młodych zwierząt oraz do przedmiotów o nazwie występującej tylko w liczbie mnogiej


SJP.pl

liczebnik zbiorowy

 (1.1) …odpowiadający liczbie 6

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na wycieczkę wybrało się sześcioro uczniów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃɛɕˈt͡ɕɔrɔ, AS: šeśćoro

Wiktionary

Powiązane:

 zob. sześć.

Wiktionary


sześciorodzinny

złożony z sześciu rodzin


SJP.pl


sześciorundowy

trwający sześć rund


SJP.pl


sześciory

liczebnik

 (1.1) stpol. sześcioraki

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃɛɕˈt͡ɕɔrɨ, AS: šeśćory

Wiktionary


sześciorzędowy

mający sześć rzędów


SJP.pl


sześciosalowy

mający sześć sal


SJP.pl


sześciościan

wielościan o sześciu ścianach


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) geom. wielościan o sześciu ścianach (pojęcie ogólniejsze niż sześcian)

Wiktionary


sześciościenny

mający sześć ścian


SJP.pl


sześciosekcyjny

mający sześć sekcji


SJP.pl


sześciosesyjny

składający się z sześciu sesji


SJP.pl


sześciosezonowy

o serialu: mający sześć sezonów


SJP.pl


sześciosilnikowy

przymiotnik

 (1.1) taki, który jest wyposażony w sześć silników

Wiktionary


sześcioskibowy

związany z sześcioma skibami, np. pług sześcioskibowy


SJP.pl


sześcioskrzydlny

przymiotnik

 (1.1) przest. taki, który ma sześć skrzydeł

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) sześcioskrzydły

Wiktionary


sześcioskrzydły

mający sześć skrzydeł


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który ma sześć skrzydeł

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Podczas modłów w lecie 1224 roku objawił mu się sześcioskrzydły serafin i naznaczył stygmatami - ranami w miejscu krzyżowych ran Chrystusa.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) sześcioskrzydlny

Wiktionary


sześciostopniowo

przysłówek

 (1.1) w sześciu etapach, fazach

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛɕt͡ɕɔstɔpʲˈɲɔvɔ, AS: šeśćostopʹńovo

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sześciostopniowość

 przym. sześciostopniowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) sześcioetapowo, sześciofazowo

Wiktionary


sześciostopniowość

sześciostopniowy


SJP.pl

Patrz:

sześciostopniowy

sześciostopniowy

1. mający sześć stopni (w jakiejś skali);
2. mający sześć stopni, etapów


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) składający się z sześciu stopni, schodków

 (1.2) składający się z sześciu stopni, etapów

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛɕt͡ɕɔstɔpʲˈɲɔvɨ, AS: šeśćostopʹńovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sześciostopniowość

 przysł. sześciostopniowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) sześcioetapowy, sześciofazowy

Wiktionary


sześciostopowiec

wiersz składający się z sześciu stóp


SJP.pl


sześciostopowy

1. o wierszu: składający się z sześciu stóp;
2. rzadko: mający długość sześciu stóp


SJP.pl


sześciostrefowy

związany z sześcioma strefami


SJP.pl


sześciostrofowy

złożony z sześciu strof; sześciozwrotkowy


SJP.pl


sześciostronny

mający sześć stron


SJP.pl


sześciostrunny

mający sześć strun; sześciostrunowy


SJP.pl


sześciostrunowy

mający sześć strun; sześciostrunny


SJP.pl


sześciostrzałowy

o ręcznej broni palnej: mieszczący w magazynku maksymalnie sześć nabojów; sześcionabojowy


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) o broni palnej: mieszczący w magazynku sześć nabojów

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na miejscu niespełnionego zamachu znaleziono nabity sześciostrzałowy rewolwer i rozrzucone strzępy papieru, którymi uszczelniono pokrywy bomby.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sześciostrzałowiec m.

Wiktionary


sześcioświecowy

mający sześć świec


SJP.pl


sześciosylabowy

złożony z sześciu sylab (zgłosek); sześciozgłoskowy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) liczący sześć sylab, składający się z sześciu sylab

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛɕt͡ɕɔsɨlaˈbɔvɨ, AS: šeśćosylabovy

Wiktionary


sześcioszpar

gatunek drapieżnego rekina z rodziny sześcioszparowatych; rekin szary


SJP.pl

Sześcioszpar szary, sześcioszpar, rekin szary (Hexanchus griseus) – gatunek drapieżnego, morskiego rekina sześcioszparokształtnego z rodziny sześcioszparowatych (Hexanchidae).

Opis

Jedna, mała płetwa grzbietowa w tylnej części tułowia, płetwa odbytowa bardzo mała, długi ogon z niezbyt dużą płetwą ogonową. Sześć szpar skrzelowych. Barwa szara, grzbiet znacznie ciemniejszy z przejściem do brązu. Boki dość jasne. Brak przesłony migawkowej. Tryskawka zaokrąglona. Prowadzi samotniczy, przydenny i nocny tryb życia.

Wikipedia


sześcioszparowate

rodzina drapieżnych, morskich ryb chrzęstnoszkieletowych


SJP.pl

Sześcioszparowate (Hexanchidae) – rodzina drapieżnych, morskich ryb z rzędu sześcioszparokształtnych (Hexanchiformes), występujących we wszystkich gorących i ciepłych wodach Oceanu Atlantyckiego, Indyjskiego i Pacyfiku, nad szelfem i stokiem.

Wikipedia


sześciotaktowy

składający się z sześciu taktów


SJP.pl


sześciotomowy

mający sześć tomów


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) składający się z sześciu tomów, zawarty w sześciu tomach, wydany w sześciu tomach

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛɕt͡ɕɔtɔ̃ˈmɔvɨ, AS: šeśćotõmovy

Wiktionary


sześciotonowy

ważący sześć ton


SJP.pl


sześciotorowy

mający sześć torów


SJP.pl


sześciotygodniowy

mający sześć tygodni, trwający sześć tygodni itp.


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) trwający sześć tygodni

 (1.2) będący w wieku sześciu tygodni

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W całym Kościele zachodnim obowiązywało czterotygodniowe powstrzymywanie się od mięsa, w Polsce natomiast przestrzegano postu sześciotygodniowego.

 (1.2) We wrześniu za kilogram sześciotygodniowego brojlera ubojnie płaciły cztery złote.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛɕt͡ɕɔtɨɡɔdʲˈɲɔvɨ, AS: šeśćotygodʹńovy

Wiktionary


sześciotysięcznik

szczyt górski o wysokości powyżej sześciu tysięcy metrów nad poziomem morza


SJP.pl


sześciowarstwowy

przymiotnik

 (1.1) liczący sześć warstw, składający się z sześciu warstw

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛɕt͡ɕɔvarˈstfɔvɨ, AS: šeśćovarstfovy

Wiktionary


sześciowartościowy

o pierwiastku: zawierający atomy tworzące sześć wiązań chemicznych z innymi atomami


SJP.pl


sześciowatowy

mający moc sześciu watów


SJP.pl


sześciowęglowy

mający sześć atomów węgla w cząsteczce


SJP.pl


sześciowersowy

składający się z sześciu wersów; sześciowierszowy


SJP.pl


sześciowiekowy

mający sześć wieków, trwający sześć wieków


SJP.pl


sześciowiersz

strofa złożona z sześciu wierszy o układzie rymów: ababcc


SJP.pl


sześciowierszowy

składający się z sześciu wierszy


SJP.pl


sześciowodny

w chemii: zawierający 6 cząsteczek wody


SJP.pl


sześciowyrazowy

złożony z sześciu wyrazów


SJP.pl


sześciozakresowy

obejmujący sześć zakresów, działający w sześciu zakresach


SJP.pl


sześciozaworowy

mający sześć zaworów


SJP.pl


sześciozdaniowy

złożony z sześciu zdań


SJP.pl


sześciozębny

1. mający sześć zębów;
2. kornik sześciozębny - gatunek chrząszcza z rodziny kornikowatych


SJP.pl


sześciozębowy

mający sześć zębów


SJP.pl


sześciozgłoskowiec

rodzaj utworu poetyckiego, w którym każdy wers składa się z sześciu zgłosek


SJP.pl

Sześciozgłoskowiec – forma wierszowa złożona z sześciu sylab.

Szereg sześciosylabowy składa się na ogół z dwóch lub trzech wyrazów albo z dwóch lub trzech zestrojów akcentowych. Występuje jako samodzielny wers w wierszach izosylabicznych, przeplatanych i różnowersowych, a także jako komponent w wersach bardziej rozbudowanych.

Przed mym oknem nuci
Śpiewak ów skrzydlaty;
Przed mym oknem kwitną
Maki i bławaty;
Przed mym oknem grusza
Pochyla owoce;
Przed mym oknem błękit
I słońce migoce.
Stanisław Rossowski, Z wilegiatury

Wikipedia


sześciozwrotkowy

składający się z sześciu zwrotek; sześciostrofowy


SJP.pl


sześciożyłowy

o kablu: mający sześć żył


SJP.pl


sześciozłotowy

mający wartość sześciu złotych


SJP.pl


sześciołóżkowy

mający sześć łóżek


SJP.pl


sześćkroć

sześć razy; sześciokrotnie


SJP.pl

przysłówek

 (1.1) przest. dziś książk. sześć razy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sześciokrotność ż.

 przym. sześciokrotny

 przysł. sześciokrotnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) sześciokrotnie

Wiktionary


sześćset

[czytaj: sześset lub szejset] liczebnik oznaczający liczbę 600


SJP.pl

liczebnik główny

 (1.1) liczba 600

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na przykład w federalnych sądach apelacyjnych zasiada około dwustu sędziów, a w sądach rejonowych około sześciuset.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃɛɕsɛt, AS: šeśset

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sześćsetka ż.

 przym. sześćsetny

Wiktionary


sześćsetka

1. liczba 600;
2. całość składająca się z sześciuset części lub jednostek;
3. to, co jest oznaczone liczbą 600


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) nazwa liczby 600 (sześćset)

 (1.2) coś, co oznaczone jest liczbą 600

 (1.3) całość składająca się z sześciuset części, elementów lub jednostek

Wiktionary

Powiązane:

 liczgł. sześćset

 przym. sześćsetny

Wiktionary


sześćsetlecie

1. okres sześciuset lat;
2. sześćsetna rocznica czegoś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) okres sześciuset lat

 (1.2) sześćsetna rocznica

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛɕsɛtˈlɛt͡ɕɛ, AS: šeśsetleće

Wiktionary

Powiązane:

 przym. sześćsetletni

Wiktionary


sześćsetletni

mający sześćset lat, trwający sześćset lat itp.


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający sześćset lat

 (1.2) trwający sześćset lat

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Tym samym szlakiem z Węgier przez lasy, wieś, koło sześćsetletniego dębu (ścięty 12 lat temu) szły pielgrzymki do cudownego Obrazu Pana Jezusa w Kobylance.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛɕsɛtˈlɛtʲɲi, AS: šeśsetletʹńi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sześćsetlecie n.

Wiktionary


sześćsetny

liczebnik porządkowy odpowiadający liczbie 600


SJP.pl

przymiotnik odliczebnikowy

 (1.1) od sześćset

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W kioskach ukazał się sześćsetny numer naszego miesięcznika.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃɛɕˈsɛtnɨ, AS: šeśsetny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sześćsetka ż.

 licz. sześćset

Wiktionary


szeslong

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) przest. (dzisiaj także gw-pl|Górny Śląsk.) szezlong, tapczan

Wiktionary


szesnaście

liczebnik oznaczający liczbę 16


SJP.pl

liczebnik główny

 (1.1) 16

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃɛsˈnaɕt͡ɕɛ, AS: šesnaśće

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szesnasta ż., szesnastka ż.

 przym. szesnasty, szesnastkowy

 licz. szesnaścioro

Wiktionary


szesnaścioro

liczebnik zbiorowy odpowiadający liczbie 16, używany w odniesieniu do osób różnej płci, dzieci i młodych zwierząt oraz do przedmiotów o nazwie występującej tylko w liczbie mnogiej


SJP.pl

liczebnik zbiorowy

 (1.1) …odpowiadający liczbie 16

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Szesnaścioro uczniów z naszej klasy (ośmiu chłopców i osiem dziewczynek) zakwalifikowało się do finału konkursu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛsnaɕˈt͡ɕɔrɔ, AS: šesnaśćoro

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szesnastka ż.

 przym. szesnasty, szesnastkowy

 licz. szesnaście

Wiktionary


szesnasta

godzina szesnasta


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) godzina 16, godzina czwarta po południu

forma przymiotnika.

 (2.1) M. i W. ż. lp. od: szesnasty

Wiktionary

Powiązane:

 licz. szesnaście

 przym. szesnasty

Wiktionary


szesnastak

samiec jelenia mający po osiem odnóg na każdej tyce wieńca


SJP.pl


szesnastka

1. grupa szesnastu osób lub przedmiotów;
2. potocznie o budynku, pokoju, pojeździe lub czymkolwiek, co oznaczone jest liczbą 16;
3. szesnaście lat


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) nazwa liczby 16

 (1.2) tramwaj, autobus, dom, mieszkanie oznaczony liczbą 16

 (1.3) grupa szesnastu osób

 (1.4) muz. dźwięk o czasie trwania równym 1/16 całej nuty;

 (1.5) pot. dziewczyna w wieku lat 16

Wiktionary

Szesnastka – nuta w notacji muzycznej trwająca tyle, co jedna szesnasta całej nuty, dzieli się na dwie trzydziestodwójki. Szesnastka przedstawiana jest jako owalna, zaczerniona główka z laską oraz podwójną chorągiewką.

Szesnastki poniżej trzeciej linii z zasady zapisuje się w ten sposób, że laski znajdują się po prawej stronie główki i skierowane są do góry. Od trzeciej linii wzwyż laski umieszcza się po lewej stronie główki i skierowane są one w dół. Chorągiewki zawsze umieszcza się po prawej stronie kreski. Jeśli kilka szesnastek sąsiaduje ze sobą, można je połączyć w grupę za pomocą podwójnej belki.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ʃɛsˈnastka, AS: šesnastka

Wiktionary

Powiązane:

 licz. szesnaście, szesnaścioro

 przym. szesnastkowy, szesnasty

Wiktionary

Synonimy:

 (1.4) ♬

Wiktionary


szesnastkowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) mat. związany z liczbą szesnaście, dotyczący liczby szesnaście

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szesnastka ż.

 licz. szesnaście, szesnaścioro

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) heksadecymalny

Wiktionary


szesnastobitowy

1. zawierający szesnaście bitów;
2. działający w oparciu o słowa (rozkazy, dane) długości szesnastu bitów


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) inform. taki, który zawiera szesnaście bitów

 (1.2) inform. taki, który działa w oparciu o słowa (rozkazy, dane) długości szesnastu bitów

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛsnastɔbʲiˈtɔvɨ, AS: šesnastobʹitovy

Wiktionary


szesnastoboczny

mający 16 boków


SJP.pl


szesnastodniowy

mający szesnaście dni, trwający szesnaście dni itp.


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) trwający szesnaście dni

 (1.2) będący w wieku szesnastu dni

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zapasy paliwa i uzbrojenia dla samolotów pozwalają na autonomiczne prowadzenie szesnastodniowych, intensywnych operacji lotniczych.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛsnastɔˈdʲɲɔvɨ, AS: šesnastodʹńovy

Wiktionary


szesnastogodzinny

trwający szesnaście godzin


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) trwający szesnaście godzin

 (1.2) będący w wieku szesnastu godzin

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) - Przez firmę przewinęło się już 15 osób - opowiada Ejsymont. - Ci, co odeszli, nie wytrzymywali tempa, szesnastogodzinnego dnia pracy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛsnastɔɡɔˈd͡ʑĩnːɨ, AS: šesnastogoʒ́ĩ•ny

Wiktionary


szesnastokąt

figura płaska mająca 16 kątów


SJP.pl


szesnastokrotnie

przysłówek

 (1.1) szesnaście razy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zawodnik ten w ubiegłym sezonie szesnastokrotnie wpisywał się na listę strzelców.

 (1.1) Na przykład tylko dwukrotne przeciążenie osi pojazdu powoduje, iż siła niszcząca takiego pojazdu na nawierzchnię wzrasta aż szesnastokrotnie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛsnastɔˈkrɔtʲɲɛ, AS: šesnastokrotʹńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szesnastokrotność ż.

 przym. szesnastokrotny

Wiktionary


szesnastokrotność

szesnastokrotny


SJP.pl

Patrz:

szesnastokrotny

szesnastokrotny

powtarzający się szesnaście razy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) odbywający się/powtarzający się szesnaście razy

 (1.2) taki, który osiągnął/zdobył/robił coś szesnaście razy

 (1.3) szesnaście razy większy bądź mniejszy od czegoś

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛsnastɔˈkrɔtnɨ, AS: šesnastokrotny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szesnastokrotność ż.

 przysł. szesnastokrotnie

Wiktionary


szesnastolatek

chłopiec szesnastoletni


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) chłopak mający szesnaście lat

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (2.1) zwierzę, roślina lub rzecz mająca szesnaście lat

forma rzeczownika.

 (3.1) D. lm. od szesnastolatka

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛsnastɔˈlatɛk, AS: šesnastolatek

Wiktionary

Powiązane:

 przym. szesnastoletni

 rzecz. szesnastolatka

Wiktionary


szesnastolatka

dziewczynka albo samica zwierząt mająca szesnaście lat


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) dziewczyna mająca szesnaście lat

 (1.2) zwierzę, rzecz lub roślina mająca szesnaście lat

forma rzeczownika.

 (2.1) D., B. lp. od szesnastolatek

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛsnastɔˈlatka, AS: šesnastolatka

Wiktionary

Powiązane:

 przym. szesnastoletni

 rzecz. szesnastolatek m.

Wiktionary


szesnastolatki

dziewczynka albo samica zwierząt mająca szesnaście lat


SJP.pl


szesnastolecie

1. okres szesnastu lat;
2. szesnasta rocznica czegoś


SJP.pl


szesnastoletni

1. trwający szesnaście lat; przypadający za szesnaście lat;
2. będący w wieku szesnastu lat, mający szesnaście lat


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający szesnaście lat

 (1.2) trwający szesnaście lat

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Moja szesnastoletnia siostra ma chłopaka w wieku dwudziestu dziewięciu lat, czego mój ojciec nie chce zaakceptować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛsnastɔˈlɛtʲɲi, AS: šesnastoletʹńi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szesnastolecie n., szesnastolatek m., szesnastolatka ż.

Wiktionary


szesnastoliterowy

przymiotnik

 (1.1) taki, który składa się z szesnastu liter

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Rozwiązaniem krzyżówki okazało się szesnastoliterowe słowo „epistemologiczny”.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃɛsˈnastɔˌlʲitɛˈrɔvɨ, AS: šesnastolʹiterovy

Wiktionary


szesnastomiesięczny

mający szesnaście miesięcy, trwający szesnaście miesięcy itp.


SJP.pl


szesnastominutowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) trwający szesnaście minut

Wiktionary


szesnastoosobowy

1. składający się z szesnastu osób;
2. przeznaczony dla szesnastu osób


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) przeznaczony dla szesnastu osób, mogący pomieścić szesnaście osób

 (1.2) złożony z szesnastu osób, wykonywany przez szesnaście osób

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Cała szesnastoosobowa drużyna wykonała bieg dookoła sali przekazując sobie rekwizyty.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛsnastɔːsɔˈbɔvɨ, AS: šesnast•osobovy

Wiktionary


szesnastopiętrowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) złożony z parteru i szesnastu kondygnacji położonych nad nim

Wiktionary


szesnastoramienny

mający szesnaście ramion, odnóg itp.


SJP.pl


szesnastościan

wielościan o 16 ścianach


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) geom. wielościan o szesnastu ścianach

Wiktionary


szesnastostopniowy

1. mający szesnaście stopni (w jakiejś skali);
2. mający szesnaście stopni, etapów


SJP.pl


szesnastotomowy

przymiotnik

 (1.1) składający się z szesnastu tomów, zawarty w szesnastu tomach, wydany w szesnastu tomach

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Biblioteka Publiczna w Radłowie wzbogaciła się o nową, unikalną pozycję - szesnastotomowy "Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i Innych Krajów Słowiańskich" wydany w latach 1880-1902.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛsnastɔtɔ̃ˈmɔvɨ, AS: šesnastotõmovy

Wiktionary


szesnastotonowy

ważący szesnaście ton


SJP.pl


szesnastotygodniowy

przymiotnik

 (1.1) trwający szesnaście tygodni

 (1.2) będący w wieku szesnastu tygodni

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛsnastɔtɨɡɔdʲˈɲɔvɨ, AS: šesnastotygodʹńovy

Wiktionary


szesnastowieczny

dotyczący szesnastego wieku, pochodzący z szesnastego wieku, żyjący w szesnastym wieku, dziejący się w szesnastym wieku itp.


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który wydarzył się lub żył w szesnastym wieku; taki, który pochodzi z szesnastego wieku

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɛsnastɔˈvʲjɛt͡ʃnɨ, AS: šesnastovʹi ̯ečny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szesnastowiecze n.

Wiktionary


szesnastozaworowy

przymiotnik jakościowy

 (1.1) mot. mający szesnaście zaworów

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pod maską auta znajduje się nowoczesna – jak na „japończyka” przystało – szesnastozaworowa jednostka benzynowa o pojemności 1800 ccm.

Wiktionary


szesnasty

liczebnik porządkowy odpowiadający liczbie 16


SJP.pl

przymiotnik odliczebnikowy

 (1.1) od 16

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) dzień miesiąca po piętnastym

rzeczownik, rodzaj żeński

 (3.1) szesnasta: godzina szesnasta

Wiktionary

Szesnasty, właściwie Łukasz Jakubowski (ur. 1993 w Ciemnym) – polski raper.

W 2017 roku ukończył studia z zakresu biotechnologii na Wydziale Budownictwa i Inżynierii Środowiska Politechniki Białostockiej.

Łukasz Jakubowski, kojarzony jest z występów w zespole hip-hopowym TSN. Prowadzi solową działalność artystyczną.

Szesnasty współpracował m.in. z takimi wykonawcami jak: Quebonafide, Białas, Filipek czy Eripe.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W trzecim rozdziale, szesnastym wersie Ewangelii wg św. (świętego) Jana czytamy: „Tak bowiem Bóg umiłował świat, że Syna swego Jednorodzonego dał, aby każdy, kto w Niego wierzy, nie zginął, ale miał życie wieczne”.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃɛsˈnastɨ, AS: šesnasty

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szesnasta ż., szesnastka ż.

 licz. szesnaście, szesnaścioro

 przedr. szesnasto-

Wiktionary


szeszki

Miejscowości w Polsce
  • Szeszki – wieś w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. oleckim, w gminie Kowale Oleckie
  • Szeszki – wieś w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. oleckim, w gminie Wieliczki
Miejscowość na Białorusi
  • Szeszki – wieś w obwodzie grodzieńskim, w rejonie werenowskim, w sielsowiecie Pirogańce

Wikipedia


szeszupa

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. hydron. rzeka w Polsce, na Litwie i w Rosji, lewy dopływ Niemna;

Wiktionary

Szeszupa (lit. Šešupė; ros. Шешупе; niem. Scheschuppe, Ostfluss) – rzeka w Polsce, na Litwie i w Rosji, lewy dopływ Niemna.

Początek bierze w Polsce niedaleko Suwałk. Źródła rzeki usytuowane są na terenie Suwalskiego Parku Krajobrazowego w odległości około 500 m od doliny Czarnej Hańczy. Płynie umiarkowanym nurtem, przeplatanym bystrzami, dnem rozległej, szerokiej doliny (Zagłębienia Szeszupy), zbierając po drodze niewielkie strumienie, odprowadzające wodę z licznych torfowisk i jezior. Polska część rzeki liczy 27 km. W górnym biegu jest wartkim strumieniem, płynącym w wyraźnie zarysowanej dolinie. Do Szeszupy na terenie Polski uchodzą dwa większe dopływy: Potopka, Wigra i Szelmentka.

Wikipedia


szetland

1. kuc rasy szetlandzkiej, mały konik dla dzieci;
2. owca rasy szetlandzkiej;
3. pies, owczarek rasy szetlandzkiej


SJP.pl


szetlandczyk

1. mieszkaniec Szetlandów;
2. mieszkaniec Szetlandów Południowych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Szetlandów

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Są jeszcze w Europie narody jeszcze młodsze, gdyż trudno traktować Okcytan czy Szetlandczyków za kontynuatorów dawnych tradycji narodowych. Są to raczej próby wykorzystania, dużych niekiedy, odrębności regionalnych do odnowienia dawno przebrzmiałych tradycji narodowo-państwowych.

 (1.1) W Londynie wcale nie narzekają na klimat, atoli odzywają się o Szkocji jako o kraju pozbawionym prawie słońca. Szkoci znajdują to zdanie dość śmiesznym, lecz się bardzo litują nad biednymi Szetlandczykami. (zapis uwspółcześniony).

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Szetlandy nmos.

:: fż. Szetlandka ż.

 przym. szetlandzki

Wiktionary


szetlandka

1. mieszkanka Szetlandów;
2. mieszkanka Szetlandów Południowych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Szetlandów

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Szetlandy nmos.

:: fm. Szetlandczyk mos.

 przym. szetlandzki

Wiktionary


szetlandy

1. kuc rasy szetlandzkiej, mały konik dla dzieci;
2. owca rasy szetlandzkiej;
3. pies, owczarek rasy szetlandzkiej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna

 (1.1) geogr. archipelag na Oceanie Atlantyckim, położony na północny wschód od wybrzeży Szkocji;

 (1.2) zob. Szetlandy Południowe.

Wiktionary

Szetlandy (ang. Shetland, wym. [ˈʃɛtlənd], od średnioszkockiego Ȝetland; gael. Sealtainn) – archipelag na Oceanie Atlantyckim, około 200 km na północ od wybrzeży Wielkiej Brytanii. Stanowią odrębną jednostkę administracyjną w ramach Szkocji i stanowią część Wielkiej Brytanii z ośrodkiem administracyjnym w Lerwick.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. Szetlandczyk mos., Szetlandka ż., szetland mzw.

 przym. szetlandzki

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Wyspy Szetlandzkie

Wiktionary


szetlandzki

przymiotnik od: Szetlandy, Szetlandy Południowe


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Szetlandami (Wyspami Szetlandzkimi), dotyczący Szetlandów

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Szetlandy nmos., Szetlandczyk mos., Szetlandka ż.

Wiktionary


szew

1. chirurgiczny sposób opatrzenia rany;
2. miejsce złączenia nićmi kawałków tkaniny;
3. miejsce zespolenia dwóch kości tkanką łączną;
4. połączenie brzegów przedmiotów metalowych poprzez spawanie lub nitowanie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) miejsce zszycia dwóch fragmentów tkaniny

 (1.2) anat. nieruchome połączenie kości przy pomocy bardzo krótkich włókien łącznotkankowych;

 (1.3) anat. łącznotkankowe pasma, stanowiące miejsca przyczepu symetrycznych mięśni

 (1.4) med. operacyjne zszycie tkanek miękkich;

 (1.5) med. środ. nić chirurgiczna

 (1.6) med. pot. blizna po operacyjnym zszyciu tkanek miękkich

 (1.7) techn. połączenie brzegów metalowych elementów poprzez nitowanie lub spawanie;

Wiktionary

Szew – połączenie sąsiadujących ze sobą struktur, np.:

  • szew chirurgiczny
  • szew (technika) – połączenie konstrukcyjne brzegów przedmiotów
  • szew (anatomia):
    • szew (anatomia stawonogów):
      • szew właściwy (sutura) – połączenie między sklerytami
      • szew rzekomy (sulcus) – uwypuklenie oskórka

      Wikipedia

      Przykłady

       (1.1) O matko, sukienka puściła mi na szwie.

       (1.2) Szew to spojenie charakterystyczne dla kości czaszki.

       (1.4) Rana wymagała założenia pięciu szwów.

      Wiktionary

      Wymowa:

      IPA: ʃɛf, AS: šef

      Wiktionary

      Powiązane:

       rzecz. szwaczka ż., szwalnia ż., podszewka ż., zaszewka ż.

      :: zdrobn. szewek m.

       czas. szyć ndk., szwać ndk.

       przym. szwowy, szwaczy, szwalniczy, szwalny

      Wiktionary

      Synonimy:

       (1.2) szew kostny

       (1.3) szew skórny

       (1.4) klamerka, środ. szycie

       (1.5) nić chirurgiczna

      Wiktionary


szewach

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.

Wiktionary


szewc

rzemieślnik zajmujący się naprawą oraz wytwórstwem obuwia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) rzem. człowiek, który ręcznie robi i naprawia buty;

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (2.1) środ. druk. błąd łamania tekstu, polegający na pozostawieniu na końcu łamu samotnego pierwszego wiersza akapitu;

 (2.2) przest. pot. lin

 (2.3) przest. pot. ciernik

 (2.4) przest. bułka groszowa z mąki żytniej

Wiktionary

  • szewc – rzemieślnik
  • szewc – gra
  • szewc – błąd łamania tekstu

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Muszę zanieść te buty do szewca.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃɛft͡s, AS: šefc

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szewstwo n., szewcowa ż., szewcówna ż.

:: fż. szewczyni

:: zdrobn. szewczyk mos.

 przym. szewski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) lwów|szwydryga.; gw-pl|Górny Śląsk|szewiec.

 (2.1) sierota

 (2.3) koluszczka, koluszka

 (2.4) szewski placek

Wiktionary


szewce

rzemieślnik zajmujący się naprawą oraz wytwórstwem obuwia


SJP.pl

Miejscowości i ich części w Polsce

Wg TERYT jest ich 10, w tym 8 podstawowych
  • Szewce – część miasta Gdańsk
  • Szewce – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. trzebnickim, w gminie Wisznia Mała
  • Szewce – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. radziejowskim, w gminie Piotrków Kujawski
  • Szewce – wieś w woj. lubelskim, w pow. janowskim, w gminie Janów Lubelski
  • Szewce – wieś w woj. mazowieckim, w pow. płockim, w gminie Bielsk
  • Szewce – część wsi Łazy w woj. podkarpackim, w pow. jarosławskim, w gminie Radymno
  • Szewce – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. kieleckim, w gminie Sitkówka-Nowiny
  • Szewce – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. sandomierskim, w gminie Samborzec
  • Szewce – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. poznańskim, w gminie Buk
  • Szewce – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. poznańskim, w gminie Kleszczewo

Wikipedia


szewcowa

żona szewca


SJP.pl


szewcować

być szewcem, wykonywać zawód szewca


SJP.pl


szewcowina

pogardliwie lub z politowaniem: szewc; szewczyna


SJP.pl


szewcówna

dawniej: córka szewca


SJP.pl


szewczak

nazwisko


SJP.pl

  • Edmund Szewczak – polski ksiądz katolicki
  • Janusz Szewczak – polski polityk
  • Krzysztof Szewczak – polski polityk
  • Tomasz Szewczak – polski sportowiec

Wikipedia


szewczenko

Osoby o tym nazwisku:

  • Andrij Szewczenko – piłkarz ukraiński
  • Andrij Szewczenko – polityk ukraiński
  • Anna Szewczenko – kazachska biegaczka narciarska
  • Dmitrij Szewczenko – rosyjski szermierz, florecista
  • Ihor Szewczenko – ukraiński prawnik i przedsiębiorca
  • Maksim Szewczenko – kazachski piłkarz
  • Miefodij Szewczenko – radziecki wojskowy
  • Mykyta Szewczenko – piłkarz ukraiński
  • Ołeksij Szewczenko – piłkarz ukraiński
  • Serhij Szewczenko – ukraiński piłkarz i trener
  • Serhij Szewczenko – ukraiński piłkarz i trener
  • Serhij Szewczenko – ukraiński piłkarz i trener
  • Tanja Szewczenko – niemiecka łyżwiarka figurowa
  • Taras Szewczenko – poeta ukraiński
  • Walentina Szewczenko – kirgiska zawodniczka MMA
  • Wałentyna Szewczenko – ukraińska biegaczka narciarska
  • Wałentyna Szewczenko – ukraińska i radziecka polityk
  • Wasilij Szewczenko – radziecki funkcjonariusz organów bezpieczeństwa
  • Wiaczesław Szewczenko – piłkarz ukraiński
  • Witalij Szewczenko – piłkarz rosyjski i radziecki
  • Władimir Szewczenko – radziecki polityk
  • Władimir Szewczenko – radziecki i rosyjski polityk

Wikipedia


szewczuk

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Swiatosław Szewczuk – biskup Ukraińskiej Cerkwi Greckokatolickiej, arcybiskup większy kijowsko-halicki.
  • Wjaczesław Szewczuk – ukraiński piłkarz.
  • Tomasz Szewczuk – polski piłkarz.
  • Serhij Szewczuk – ujednoznacznienie
  • Włodzimierz Szewczuk – polski psycholog.
  • Jurij Szewczuk – rosyjski muzyk i poeta.
  • Władimir Szewczuk – rosyjski piłkarz.
  • Irina Szewczuk – rosyjska i radziecka aktorka filmowa.
  • Wałerij Szewczuk – ukraiński pisarz, tłumacz i dramaturg.
  • Ołeh Szewczuk – ukraiński fizyk, ekonomista i polityk.
  • Edward Szewczuk – chorąży Wojska Polskiego II RP, obrońca Westerplatte.
  • Jewgienij Szewczuk – naddniestrzański polityk, przewodniczący Rady Najwyższej Naddniestrza w latach 2005-2009. Prezydent Naddniestrza od 30 grudnia 2011.
  • Stanisław Szewczuk – oficer techniczny Polskich Sił Powietrznych we Francji i Wielkiej Brytanii, naukowiec, wykładowca na Politechnice Wrocławskiej.
  • Mateusz (Szewczuk) – biskup Ukraińskiego Kościoła Prawosławnego Patriarchatu Kijowskiego.
  • Witalij Szewczuk – ukraiński piłkarz.
  • Wasyl Szewczuk – duchowny greckokatolicki.

Wikipedia


szewczyk

zdrobnienie od: szewc


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) daw. czeladnik szewca

 (1.2) daw. syn szewca

Wiktionary

  • Szewczyk – polskie nazwisko. Według bazy PESEL 27 stycznia 2022 roku nazwisko to nosi 21 177 Polek i 20 506 Polaków. Łącznie nazwisko to nosi 41 683 Polaków.

Osoby o nazwisku „Szewczyk”:

  • Adam Szewczyk (1892-1983) – polski polityk, poseł na Sejm
  • Adam Szewczyk (ur. 1960) – polski biolog
  • Agnieszka Szewczyk (ur. 1952) – polska informatyczka
  • Alicja Szewczyk (ur. 1936) – polska siatkarka
  • Alina Tomaszewska-Szewczyk (1970–2021) – polska konserwatorka zabytków
  • Andrzej Szewczyk (1950–2001) – polski artysta plastyk
  • Andrzej Szewczyk (ur. 1950) – polski polityk, samorządowiec, ekonomista
  • Anna Szewczyk (ur. 1957) – polska plastyczka
  • Artur Szewczyk (1905–1973) – polski działacz socjalistyczny i niepodległościowy, urzędnik
  • Bartosz Szewczyk (ur. 1998) – polski zawodnik mieszanych sztuk walki (MMA)
  • Bronisław Szewczyk (1923–2009) – polski rolnik, polityk
  • Grażyna Szewczyk (ur. 1945) – polska germanistka, skandynawistka, polonistka
  • Dariusz Szewczyk – polski konsul
  • Dariusz Szewczyk (1954–2023) – polski radiowiec
  • Feliks Szewczyk (1863–1932) – polski malarz
  • Filip Szewczyk (ur. 1978) – polski siatkarz
  • Helena Szewczyk – polska prawniczka
  • Hubert Szewczyk (ur. 1963) – polski piłkarz
  • Irena Szewczyk (ur. 1947) – polska aktorka, nauczycielka akademicka
  • Iwona Szewczyk (ur. 1970) – polska malarka
  • Jacek Szewczyk (ur. 1966) – polski gitarzysta rockowy
  • Jan Szewczyk (ujednoznacznienie)
  • Jarosław Szewczyk (ur. 1972) – polski architekt
  • Jerzy Szewczyk (ujednoznacznienie)
  • Józef Szewczyk (1931–2022) – generał brygady Wojska Polskiego, naczelny prokurator wojskowy w latach 1975–1984
  • Krystyna Bieńkowska-Szewczyk (ur. 1952) – polska wirusolożka
  • Krzysztof Szewczyk (ujednoznacznienie)
  • Leszek Szewczyk (1941–2021) – polski lekarz pediatra
  • Maciej Szewczyk (ur. 1989)– polski hokeista
  • Małgorzata Szewczyk (1828–1905) – polska zakonnica
  • Marek Szewczyk (ur. 1954) – polski prawnik
  • Maria Szewczyk-Szlachta – polska harcerka
  • Maria Szewczyk – polska prawniczka
  • Michał Szewczyk (ujednoznacznienie)
  • Mieczysław Szewczyk (ur. 1962) – polski piłkarz
  • Mirosław Szewczyk (ur. 1960) – polski koszykarz
  • Monika Szewczyk – polska kuratorka sztuki
  • Serafina (Nadzieżna Wiktorowna Szewczyk) (ur. 1963) – ukraińska mniszka prawosławna
  • Piotr Szewczyk (1908–1988) – cichociemny, żołnierz Armii Krajowej
  • Roman Szewczyk (1915–1952) – polski historyk gospodarki
  • Roman Szewczyk (ur. 1965) – polski piłkarz
  • Ryszard Szewczyk (ur. 1938) – polski trener
  • Ryszard Szewczyk (ur. 1960) – polski piłkarz
  • Stanisław Szewczyk (1947–2010) – polski hokeista
  • Szymon Szewczyk (ur. 1982) – polski koszykarz
  • Tadeusz Szewczyk (1921–1986) – polski architekt
  • Wilhelm Szewczyk (1916–1991) – prozaik, publicysta, krytyk literacki, polityk
  • Władysław Szewczyk (ur. 1939) – polski duchowny katolicki
  • Zbigniew Szewczyk (ur. 1968) – polski piłkarz
  • Zdzisław Szewczyk (1921–1993) – polski dyplomata
  • Zenon Szewczyk (1927–2013) – polski lekarz nefrolog

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. szewc mos., szewstwo n.

 przym. szewski

Wiktionary


szewczykowski

nazwisko


SJP.pl


szewczyna

pogardliwie lub z politowaniem: szewc; szewcowina


SJP.pl


szewczyni

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przest. forma żeńska od: szewc

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃɛfˈt͡ʃɨ̃ɲi, AS: šefčńi

Wiktionary

Powiązane:

 zob. szewc.

Wiktionary


szewek

zdrobnienie od: szew


SJP.pl


szewiec

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. zaw. szewc

Wiktionary


szewielin

materiał termoizolacyjny z lnianych wyczesków


SJP.pl


szewiński

nazwisko


SJP.pl


szewiot

tkanina z wełny owiec rasy o tej samej nazwie


SJP.pl

Szewiot (ang. cheviot od wzgórz Cheviot w Wielkiej Brytanii) – tkanina wełniana, szorstka, lekko połyskliwa o skośnych splotach, wytwarzana co najmniej od XIX wieku.

Z wyglądu mało elegancka, ma tendencje do wybłyszczania, jednak bardzo odporna na działania mechaniczne w czasie noszenia. Używana na odzież mundurową, ubrania, kostiumy, mundurki szkolne, ubiory sportowe i plażowe, a tania półwełniana – na płaszcze.

Wikipedia


szewiotowy

przymiotnik

 (1.1) włók. wykonany z szewiotu

 (1.2) zool. dotyczący owcy odmiany szewiot

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szewiot mrz. mzw., szewiotowość ż.

Wiktionary


szewnica

szewnica miętówka, szewnica bzówka, szewnica pokrzywnica - gatunki motyla z rodziny niedźwiedziówkowatych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ent. motyl z gatunku szewnica miętówka

Wiktionary

Szewnica – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie wołomińskim, w gminie Jadów. Ma status sołectwa.

Prywatna wieś szlachecka położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie kamienieckim ziemi nurskiej województwa mazowieckiego.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Gąsienica szewnicy szła po liściu.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szewnica miętówka

Wiktionary


szewno

Szewno – (niem. Schewno, od 1907 Mendenau) wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie świeckim, w gminie Świekatowo.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bydgoskiego.

Wikipedia


szewo

Szewo – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie włocławskim, w gminie Lubień Kujawski.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa włocławskiego. Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczyła 138 mieszkańców. Jest dziewiętnastą co do wielkości miejscowością gminy Lubień Kujawski.

Wikipedia


szewret

imitacja skóry szewro


SJP.pl


szewro

wyprawiona skóra kozia, używana w galanterii; giemza


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) rzem. wyprawiona skóra kozia

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃɛvrɔ, AS: ševro

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) giemza

Wiktionary


szewrolet

samochód marki Chevrolet; chevrolet


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) mot. samochód marki Chevrolet

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Mógłbyś sprawdzić, czy nie mają wycieraczek do szewroleta?

Wiktionary


szewron

1. naszywka na mundurze w kształcie litery V, oznaczająca stopień podoficerski; chevron, krokiewka;
2. tkanina o splocie w kształcie litery V


SJP.pl

  • szewron – jedna z graficznych reprezentacji znaku cudzysłowu
  • szewron – V-kształtna naszywka na rękawie munduru wojskowego
  • Szewron (lotnictwo)
  • szewron – wyrostek kręgów ogonowych
  • krokiew, zwana też szewronem – figura heraldyczna

Wikipedia


szewrowy

przymiotnik od: szewro


SJP.pl


szewski

dotyczący szewca


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z szewcem lub szewstwem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Andersenowie zajmowali jedną izbę, gdzie był warsztat szewski, sypialnia i kuchnia.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃɛfsʲci, AS: šefsʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szewc m., szewczyk m., szewstwo n.

Wiktionary


szewstwo

Szewstwo – rzemiosło związane z produkcją i naprawą obuwia. Jest to zawód zanikający, większość butów jest wykonywana w dużych fabrykach. Rozróżnia się dwa podstawowe rodzaje szewstwa: ręczne i maszynowe. Pierwsze różni się od drugiego ceną, czasem produkcji, jak i jakością obuwia.

Rzemieślnik zajmujący się szewstwem to szewc.

W 1973 w Warszawie utworzono Muzeum Cechu Rzemiosł Skórzanych.

Wikipedia


szezlong

rodzaj kanapy z jednym oparciem, służącej do wypoczynku w pozycji półleżącej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) kanapa o długim wąskim siedzeniu z jednym lub dwoma oparciami, na której można odpoczywać w pozycji półleżącej;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Spojrzenie jej pada na stolik stojący tuż obok szezlonga i na książkę do nabożeństwa oprawną w kość słoniową.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃɛzlɔ̃ŋk, AS: šezlõŋk

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przest. szeslong, gwara. krześląg

Wiktionary


szełoń

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. rzeka w obwodach pskowskim i nowogrodzkim Rosji, uchodzi do jeziora Ilmen

Wiktionary


szibach

w judaizmie: tradycyjny okres żałoby trwający siedem dni po pogrzebie bliskiego krewnego, polegający na nieopuszczaniu domu; sziwa, szibah


SJP.pl


szibah

w judaizmie: tradycyjny okres żałoby trwający siedem dni po pogrzebie bliskiego krewnego, polegający na nieopuszczaniu domu; sziwa, szibach


SJP.pl


sziber

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. techn. zasuwa, rygiel

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|szyber.

Wiktionary


szibolet

hasło rozpoznawcze zawierające wyrazy lub zgłoski, których cudzoziemiec nie potrafi wymówić; szybolet


SJP.pl


szijon

zamek w Szwajcarii; Chillon


SJP.pl


szikimowy

kwas szikimowy - hydroksykwas karboksylowy dodawany do kosmetyków


SJP.pl


sziksa

szyksa; w środowisku żydowskim:
1. młoda Żydówka niewykonująca praktyk religijnych;
2. nieżydowska dziewczyna


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pejor. środ. dziewczyna nie-Żydówka;

Wiktionary

Sziksa (jidysz שיקסע, YIVO: shikse, shikses; ang. shikse/schikse/schiksa/shiksa, MAF: [ˈʃɪksə]) – słowo z języka jidysz, zapożyczone w wielu językach europejskich m.in. polskim, angielskim, niemieckim czy ukraińskim, stosowane na określenie młodej, przeważnie atrakcyjnej, kobiety nie-Żydówki i jest określeniem o raczej pejoratywnym wydźwięku.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. siksa ż.

Wiktionary


szimoza

pikrynian amonu, krystaliczna substancja stosowana jako materiał wybuchowy


SJP.pl

Szimoza – materiał wybuchowy, forma kwasu pikrynowego opracowana przez japońskiego chemika Masachikę Shimosego i nazwana od jego nazwiska. Szimoza była używana przez Japońską Cesarską Marynarkę Wojenną w czasie wojny japońsko-rosyjskiej i II wojny światowej.

Wikipedia


szinto

politeistyczny kult religijny w Japonii; sintoizm; shintoizm; szynto; szyntoizm; sinto; szintoizm; shinto


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) rel. zob. shinto.

Wiktionary

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈʃʲĩntɔ, AS: šʹĩnto

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szintoizm m., szintoista m., szintoistka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) shintoizm, sintoizm

Wiktionary


szintoista

wyznawca szintoizmu - kultu religijnego w Japonii; shintoista, sintoista


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) rel. wyznawca shinto/szintoizmu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szintoizm m., szinto n., shinto n.

:: fż. szintoistka

Wiktionary


szintoistka

szintoista; shintoistka, sintoistka


SJP.pl


szintoistyczny

przymiotnik od: sinto


SJP.pl


szintoizm

politeistyczny kult religijny w Japonii; sintoizm; shintoizm; szynto; szyntoizm; szinto; sinto; shinto


SJP.pl

Wikipedia


szipa

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. techn. górn. szufla, łopata

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|sipa.

Wiktionary


sziraski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Szirazem, dotyczący Szirazu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Sziraz mrz.

Wiktionary


sziraz

miasto w Iranie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. miasto w południowym Iranie u podnóża gór Zagros, ośrodek administracyjny ostanu Fars i dawna stolica Persji;

Wiktionary

Sziraz (pers. شیراز) – miasto w południowym Iranie u podnóża gór Zagros, ośrodek administracyjny ostanu Fars i dawna stolica Persji. Jest szóstym co do wielkości miastem w kraju i jednym z głównych ośrodków kulturalnych i przemysłowych.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. sziraski

Wiktionary


szirotan

skóra garbowana przy użyciu oleju rzepakowego


SJP.pl


szisbuda

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. strzelnica

Wiktionary


szisza

rodzaj fajki wodnej; nargile, nargila


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) rodzaj fajki wodnej popularnej w krajach arabskich;

Wiktionary

Szisza (arab. ‏شيشة‎) (nazwa egipska), zwana też nargilami (arab. ‏نرجيلة‎) (nazwa pochodząca z Libanu) lub argilą (arab. ‏أرجيلة‎), lub hookah (arab. ‏حقة‎, urdu ‏حقہ‎) – rodzaj fajki wodnej do palenia. Pochodzi z Indii, a zyskała popularność zwłaszcza w krajach arabskich.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jedno palenie sziszy trwa zazwyczaj ponad 40 minut i składa się z 50–200 zaciągnięć [...] (z Wikipedii)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃʲiʃa, AS: šʹiša

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) nargile

Wiktionary


sziszapangma

szczyt w Himalajach; Gosainthan


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. ośmiotysięcznik na terytorium Tybetu w Wysokich Himalajach;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Pierwsza Polka stanęła na Sziszapangmie we wrześniu 1987 roku.

Wiktionary


sziwa

w judaizmie: tradycyjny okres żałoby trwający siedem dni po pogrzebie bliskiego krewnego, polegający na nieopuszczaniu domu; szibah, szibach


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) rel. stwórca, opiekun i niszczyciel świata, jeden z trzech najważniejszych bogów hinduizmu;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) […] oni nie zasypiają gruszek w popiele i na Sziwie ich światopogląd się nie kończy

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃʲiva, AS: šʹiva

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Śiwa mos.

Wiktionary


szkaciorz

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. osoba grająca w skata

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Stu szkaciorzy walczy o puchar w turnieju.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃkat͡ɕɔʃ, AS: škaćoš

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. skat mrz.

Wiktionary


szkafut

pokład między rufą a bakiem na żaglowcu


SJP.pl

Szkafut - tak nazywana jest na żaglowcach i dużych jachtach ta część pokładu jednostki, która znajduje się na śródokręciu, pod warunkiem jednak, iż jest ona położona na niższym poziomie niż pokłady: dziobowy (fordek) i rufowy (achterdek).

Wikipedia


szkalować

1. mówić o kimś źle, rzucać oszczerstwa; obmawiać, oczerniać;
2. rzadko: mówić o czymś źle, zaprzeczać wartości czegoś; znieważać;
3. szkalować się - szkalować jeden drugiego


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. oszkalować)

 (1.1) rozgłaszać fałszywe informacje; rzucać oszczerstwa

czasownik zwrotny niedokonany szkalować się (dk. oszkalować się)

 (2.1) szkalować siebie nawzajem

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szkalowanie n.

 przym. szkalowany, szkalujący

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) obmawiać, oczerniać

 (2.1) oczerniać się

Wiktionary


szkalowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|szkalować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. szkalować ndk.

Wiktionary


szkalunek

potocznie: szkalowanie, obmawianie, oczernianie


SJP.pl


szkandela

dawniej: termofor do ogrzewania pościeli


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) daw. flaszka albo płaskie naczynie napełniane gorącą wodą lub węglami, służące do ogrzewania pościeli

Wiktionary

Szkandela – podgrzewacz pościeli w kształcie płaskiego naczynia podobnego do patelni z pokrywą na długiej rękojeści.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) I jak nagrzana szkandela pierzynie, tak ona oddaje ciepło lądowi? – upewniła się. – Tak. Oddaje ciepło… Co to jest szkandela? – Nie znacie tego? – Wytrzeszczyła oczy.

Wiktionary


szkapa

lichy, nędzny, zabiedzony koń


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) żart. lub pogard. lichy, chudy koń

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nasza szkapa zdechnie pewnie przed wieczorem.

 (1.1) Pieklił się o te dwie chorowite szkapy, które gospodyni kazała zaprowadzić do rzeźnika.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szkapię n.

:: zdrobn. szkapka ż., szkapina ż.

:: zgrub. szkapisko n., szkapsko n.

 czas. szkapieć ndk.

 przym. szkapi

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) chabeta, rosynant, muc, mucyk; gwara. chudoba, marcha; stpol. myrcha

Wiktionary


szkapi

przymiotnik

 (1.1) pochodzący od szkapy, odnoszący się do szkapy

 (1.2) charakterystyczny dla szkapy, mający cechy szkapy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dała nam gotowanego szkapiego mięsa i kazała je zapijać grogiem.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szkapa ż., szkapię n., szkapka ż., szkapina ż., szkapisko n., szkapsko n.

 czas. szkapieć ndk.

Wiktionary


szkapię

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) słaba, niewielka szkapa

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Stojące przy płocie szkapię skubało źdźbła traw.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szkapa ż., szkapka ż., szkapina ż., szkapisko n., szkapsko n.

 czas. szkapieć ndk.

 przym. szkapi

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szkapka, szkapina

Wiktionary


szkapieć

czasownik niedokonany

 (1.1) pot. gasnąć w oczach, podupadać na zdrowiu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Leon nagle zaczął szkapieć i po trzech miesiącach już go nie było między żywymi.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szkapa ż., szkapię n., szkapina n., szkapsko n., szkapisko n., szkapka ż.

 przym. szkapi

Wiktionary


szkapina

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: szkapa

 (1.2) mała, licha szkapa

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Tę szkapinę nazywasz klaczką?

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szkapa ż., szkapię n., szkapisko n., szkapsko n., szkapka ż.

 czas. szkapieć ndk.

 przym. szkapi

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szkapię, szkapka

Wiktionary


szkapisko

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zgrub. od: szkapa

 (1.2) stara, licha szkapa

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Staremu poczciwemu szkapisku dano owsa i odprowadzono do stajni.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szkapa ż., szkapię n., szkapina n., szkapsko n., szkapka ż.

 czas. szkapieć ndk.

 przym. szkapi

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) szkapsko

Wiktionary


szkapka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: szkapa

 (1.2) mała, licha szkapa

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przyprowadź tę twoją szkapkę wieczorem, niech weterynarz sprawdzi jej uzębienie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szkapa ż., szkapię n., szkapisko n., szkapsko n., szkapina ż.

 czas. szkapieć ndk.

 przym. szkapi

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szkapię, szkapina

Wiktionary


szkaplerz

1. prostokątne sukno z otworem na głowę zakładane na habit;
2. medalik z wizerunkiem lub symbolem religijnym


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) rel. część stroju zakonnego, prostokątny płat sukna z otworem, nakładany przez głowę na habit

 (1.2) rel. dwa małe kawałki sukna z wyszytym imieniem Matki Boskiej lub Chrystusa, połączone tasiemkami, noszone na piersiach, pod ubraniem, przez członków bractw religijnych lub osoby świeckie

 (1.3) rel. medalik z wizerunkiem Matki Boskiej

Wiktionary

Szkaplerz (łac. scapulare od scapula – ramiona, barki, plecy) – sakramentalium katolickie przyjmujące trzy formy:

  • wierzchnia część habitu w niektórych zakonach (karmelici, karmelici bosi, dominikanie, benedyktyni, cystersi, trynitarze, serwici) w postaci szerokiego płata materiału z otworem na głowę, takiego samego z jakiego uszyta jest tunika i zazwyczaj w tym samym co ona kolorze. Szkaplerz okrywa barki oraz sięga na plecy i na piersi. W zakonach męskich na szkaplerz nakłada się pelerynkę z przyszytym do niej kapturem i płaszcz. Szkaplerza nie należy mylić z kukullą.
  • dwa małe kawałki sukna z wyszytym imieniem Matki Bożej i Chrystusa, ew. ich wizerunkami, połączone tasiemkami, jeden noszony na piersi, drugi na plecach.
  • medalik z wizerunkiem Maryi.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) (…) zastaję jednego z ojców franciszkanów, który mi daje swój szkaplerz do pocałowania.

 (1.2) Widocznie kaduk mnie opętał i nosił. Ale z duszą chrześcijańską nie tak to łatwo; odpiąłem ja kurtkę, sięgam pod koszulę, a szkaplerz na wierzch wykładam i z dobrą miną znowu ku drodze zawracam.

 (1.2) Oto mam na sobie szkaplerz, w którym zaszyte są relikwie świętego Wojciecha (…).

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃkaplɛʃ, AS: škapleš

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szkaplerzność ż.

:: zdrobn. szkaplerzyk m.

 przym. szkaplerzny, szkaplerzowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.3) medalik

Wiktionary


szkaplerzny

szkaplerz


SJP.pl

Patrz:

szkaplerz

szkapowaty

przypominający wyglądem szkapę


SJP.pl


szkapsko

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zgrub. od: szkapa

 (1.2) stara, licha szkapa

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Włosi skupują szkapska na mięso.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szkapa ż., szkapię n., szkapina n., szkapisko n., szkapka ż.

 czas. szkapieć ndk.

 przym. szkapi

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) szkapisko

Wiktionary


szkarada

bardzo brzydka rzecz lub osoba


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przest. cecha tego, co szkaradne

 (1.2) osoba lub rzecz szkaradna

Wiktionary

Szkarada – wieś sołecka w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie gostynińskim, w gminie Sanniki.

Przez miejscowość przebiega droga wojewódzka nr 577 relacji Łąck-Sochaczew.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa płockiego.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Marcysię przerażała szkarada jego twarzy.

 (1.2) Przed stajnią stała wychudzona szkarada a nie klacz.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zeszkaradnienie n., szkaradnica ż., szkaradnienie n., szkaradnik mos., szkaradność ż., szkaradstwo n., szkaradziejstwo n., szkaradzieństwo n., szkaradztwo n.

 czas. szkaradnieć ndk., zeszkaradnieć dk.

 przym. szkaradny

 przysł. szkaradnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szkaradność

Wiktionary


szkaradek

nazwisko


SJP.pl


szkaradnica

gatunek drapieżnej ryby morskiej z rodziny skorpenowatych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. szpetna kobieta

 (1.2) icht. nazwa systematyczna|Synanceia verrucosa|ref=tak., jadowita ryba morska z rodziny skorpenowatych;

Wiktionary

Szkaradnica, synanceja (Synanceia verrucosa) – drapieżna ryba morska z rodziny skorpenowatych (często zaliczana do rodziny szkaradnicowatych Synanceiidae). Poławiana, hodowana w akwariach. Uważana za jedno z najbardziej jadowitych zwierząt morskich. Ukłucia mogą być śmiertelne dla człowieka.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Oskar nazwał mnie szkaradnicą, nienawidzę tego chłopaka.

 (1.2) Zagrzebujące się w mulistym dnie szkaradnice czatują na przepływające ofiary.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zeszkaradnienie n., szkarada ż., szkaradnienie n., szkaradnik mos., szkaradność ż., szkaradstwo n., szkaradziejstwo n., szkaradzieństwo n., szkaradztwo n.

 czas. szkaradnieć ndk., zeszkaradnieć dk.

 przym. szkaradny

 przysł. szkaradnie, szkaradniej

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) synanceja

Wiktionary


szkaradnie

przysłówek

 (1.1) ze szkaradnością, wstrętnie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Bożena ubrała się szkaradnie i w dodatku piła cały wieczór.

 (1.1) Najszkaradniej zachował się Zbysław.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zeszkaradnienie n., szkarada ż., szkaradnica ż., szkaradnienie n., szkaradnik mos., szkaradność ż., szkaradstwo n., szkaradziejstwo n., szkaradztwo n., szkaradzieństwo n.

 czas. szkaradnieć ndk., zeszkaradnieć dk.

 przym. szkaradny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) haniebnie, obrzydliwie, ohydnie, potwornie, wstrętnie

Wiktionary


szkaradnieć

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. zeszkaradnieć)

 (1.1) stawać się szkaradnym

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Kochana Julcia szkaradnieje, żyjąc z tym potworem.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szkarada ż., szkaradnica ż., szkaradnienie n.,szkaradnik mos., szkaradność ż., szkaradstwo n., szkaradziejstwo n., szkaradzieństwo n., szkaradztwo n., zeszkaradnienie n.

 czas. zeszkaradnieć dk.

 przym. szkaradny

 przysł. szkaradnie

Wiktionary


szkaradniej

stopień wyższy od przysłówka: szkaradnie


SJP.pl


szkaradniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: szkaradny


SJP.pl


szkaradnienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) stawanie się coraz bardziej szkaradnym

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szkarada ż., szkaradnica ż., szkaradnik mos., szkaradność ż., szkaradstwo n., szkaradziejstwo n., szkaradzieństwo n., szkaradztwo n., zeszkaradnienie n.

 czas. szkaradnieć ndk., zeszkaradnieć dk.

 przym. szkaradny

 przysł. szkaradnie

Wiktionary


szkaradnik

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) daw. brzydki i podły mężczyzna

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W końcu dozorca znalazł sposób na tych szkaradników sikających w bramie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zeszkaradnienie n., szkarada ż., szkaradnica ż., szkaradnienie n., szkaradność ż., szkaradstwo n., szkaradziejstwo n., szkaradzieństwo n., szkaradztwo n.

 czas. szkaradnieć ndk., zeszkaradnieć dk.

 przym. szkaradny

 przysł. szkaradnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) podlec, potwór

Wiktionary


szkaradność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest szkaradne; cecha tych, którzy są szkaradni

Wiktionary

Zespół Hurler, zwany również mukopolisacharydozą typu I, MPS I, chorobą maszkaronów (maszkaronizm) lub gargoilizmem (Gargantua – król, bohater powieści Rabelaisego ogromnych rozmiarów) – zaburzenie genetyczne objawiające się niedoborem alfa-L iduronidazy, która jest enzymem rozszczepiającym mukopolisacharydy. Brak tego enzymu powoduje wbudowywanie do organizmu siarczanu heparanu oraz siarczanu dermatanu co powoduje uszkodzenie narządów (m.in. serca, wątroby, mózgu). Zaburzenie metabolizmu mukopolisacharydów wywołuje upośledzenie umysłowe i fizyczne (duża głowa, groteskowe, grube rysy twarzy). Śmierć następuje najpóźniej około 10. roku życia.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. szkaradny

 przysł. szkaradnie

 rzecz. zeszkaradnienie n., szkaradztwo n., szkaradzieństwo n., szkaradziejstwo n., szkaradstwo n., szkaradnik mos., szkaradnienie n., szkaradnica ż., szkarada ż.

 czas. szkaradnieć, zeszkaradnieć

Wiktionary


szkaradny

1. budzący wstręt pod względem fizycznym lub pod względem moralnym;
2. dokuczliwy, uciążliwy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) książk. wyjątkowo brzydki; budzący odrazę pod względem fizycznym

 (1.2) książk. wyjątkowo zły; budzący odrazę pod względem moralnym

 (1.3) książk. wyjątkowo dokuczliwy, dający się mocno we znaki

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pomiędzy tandetnymi, brzydkimi wersalkami i jakąś szkaradną meblościanką, wciśnięte było… biurko.

 (1.1) Biała taksówka wynajęta w Palermo dowiozła ją pod same drzwi jej rodzinnego domu, szkaradnego, wąskiego, trzypiętrowego budynku przy ul. Scorsone 24.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃkaˈradnɨ, AS: škaradny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zeszkaradnienie n., szkaradztwo n., szkaradzieństwo n., szkaradziejstwo n., szkaradstwo n., szkaradnik mos., szkaradnienie n., szkaradnica ż., szkarada ż., szkaradność ż.

 przysł. szkaradnie

 czas. szkaradnieć, zeszkaradnieć

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wstrętny, paskudny

 (1.2) nikczemny, podły

 (1.3) wstrętny

Wiktionary


szkaradowo

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) geogr. wieś w Polsce, w województwie wielkopolskim, w powiecie rawickim, w gminie Jutrosin;

Wiktionary

Szkaradowo – wieś w Polsce, położona w województwie wielkopolskim, w powiecie rawickim, w gminie Jutrosin.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Janina powiedziała, że nie wyjedzie ze Szkaradowa za żadne skarby.

Wiktionary


szkaradstwo

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) rzad. szkaradna osoba lub rzecz

 (1.2) rzad. podły uczynek

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zamykaj, żeby nam tego szkaradstwa nie powłaziło do sieni!

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zeszkaradnienie n., szkarada ż., szkaradnica ż., szkaradnienie n., szkaradnik mos., szkaradność ż., szkaradziejstwo n., szkaradztwo n., szkaradzieństwo n.

 czas. szkaradnieć ndk., zeszkaradnieć dk.

 przym. szkaradny

 przysł. szkaradnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) brzydactwo, szkarada, szkaradzieństwo

 (1.2) podłość, szkaradztwo, szkaradzieństwo

Wiktionary


szkaradziejstwo

1. osoba lub rzecz budząca odrazę swoim wyglądem; szkaradzieństwo;
2. czyn naganny moralnie, postępek budzący wstręt; szkaradzieństwo


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) daw. szkaradna osoba lub rzecz

 (1.2) daw. podły uczynek

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Kiedy zapłacą, za te szkaradziejstwa, których się dopuścili w ziemi wołyńskiej?

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zeszkaradnienie n., szkarada ż., szkaradnica ż., szkaradnienie n., szkaradnik mos., szkaradność ż., szkaradstwo n., szkaradztwo n., szkaradzieństwo n.

 czas. szkaradnieć ndk., zeszkaradnieć dk.

 przym. szkaradny

 przysł. szkaradnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) brzydactwo, szkarada, szkaradstwo, szkaradzieństwo

 (1.2) podłość, szkaradztwo, szkaradzieństwo

Wiktionary


szkaradzieństwo

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) szkaradna osoba lub rzecz

 (1.2) podły uczynek

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Z jamy wypełzło jakieś szkaradzieństwo, które suka zaczęła zaraz obszczekiwać.

 (1.2) Miłosław cierpliwie znosił wszystkie jej szkaradzieństwa, a prowadziła się rzeczywiście żałośnie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zeszkaradnienie n., szkarada ż., szkaradnica ż., szkaradnienie n., szkaradnik mos., szkaradność ż., szkaradstwo n., szkaradziejstwo n., szkaradztwo n.

 czas. szkaradnieć ndk., zeszkaradnieć dk.

 przym. szkaradny

 przysł. szkaradnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) brzydactwo, szkarada, szkaradstwo

 (1.2) podłość, szkaradztwo

Wiktionary


szkaradztwo

potocznie o czymś lub o kimś okropnym, wstrętnym; szkaradzieństwo, paskudztwo, brzydactwo


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) szkaradna osoba lub rzecz

 (1.2) podły uczynek

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To kot naznosi nam tych szkaradztw na wycieraczkę.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zeszkaradnienie n., szkarada ż., szkaradnica ż., szkaradnienie n., szkaradnik mos., szkaradność ż., szkaradstwo n., szkaradziejstwo n., szkaradzieństwo n.

 czas. szkaradnieć ndk., zeszkaradnieć dk.

 przym. szkaradny

 przysł. szkaradnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) brzydactwo, szkarada, szkaradstwo, szkaradzieństwo

 (1.2) podłość, szkaradzieństwo

Wiktionary


szkarlatyna

ostro przebiegająca choroba zakaźna wieku dziecięcego wywołana przez paciorkowce, charakteryzująca się bólem gardła, wysoką gorączką i drobną czerwoną wysypką; płonica


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. ostra, bakteryjna choroba zakaźna, najczęściej dotycząca dzieci, wywoływana przez paciorkowce grupy A (Streptococcus pyogenes), objawiająca się m.in. gorączką, bólem gardła, czerwoną, drobnoplamistą wysypką czy tzw. malinowym językiem

Wiktionary

Płonica, szkarlatyna (łac. scarlatina) – choroba zakaźna wywoływana przez bakterię Streptococcus pyogenes – paciorkowca grupy A. Objawy obejmują ból gardła, gorączkę, bóle głowy, obrzęk węzłów chłonnych i charakterystyczną wysypkę na skórze. Wysypka jest czerwona i przypomina papier ścierny; zwykle pojawia się na klatce piersiowej i rozprzestrzenia po całym ciele z wyjątkiem dłoni i podeszw stóp. Na twarzy zaczerwienione są zwykle policzki, podczas gdy okolica ust pozostaje blada. Wysypka blednie pod naciskiem, zwykle utrzymuje się przez około tydzień. Skóra może się następnie złuszczać. Mogą też występować zaczerwienia w zgięciach łokci i pod kolanami. Początkowo na języku pojawia się biały lub żółtawy nalot, który z czasem ustępuje, odsłaniając zaczerwieniony język, przypominający truskawkę lub malinę.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. szkarłat mrz.

 przym. szkarłatny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) płonica

Wiktionary


szkarlatynowy

szkarlatyna; płoniczy


SJP.pl


szkarlet

regionalnie: pelargonia, muszkatel; skarlet


SJP.pl


szkarpa

regionalnie: skarpa


SJP.pl

Skarpa, szkarpa, przypora – pionowy element konstrukcyjny budowli, mur odchodzący prostopadle na zewnątrz od ściany wysokiego budynku w postaci filara. Zadaniem przypory jest wzmocnienie ściany oraz przenoszenie ciężaru sklepienia (lub sklepień) budowli na podłoże (grunt, fundament).

Wikipedia


szkarłacica

ryba z rodziny płastug, żyjąca w Oceanie Atlantyckim i Morzu Północnym


SJP.pl


szkarłat

kolor ciemnoczerwony, podobny do koloru krwi; purpura


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) szkarłatny kolor

 (1.2) szkarłatna tkanina, ubiór z takiej tkaniny

Wiktionary

Szkarłat – kolor znany jako czerwień królewska; w medycynie kolor utlenowanej krwi (w przeciwieństwie do karmazynu). Otrzymywany był z czerwca polskiego.

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Odziany w szkarłat wyszedł na dziedziniec.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szkarlatyna ż., szkarłatowość ż., szkarłatnienie n., szkarłatnik mzw., szkarłatnica ż., szkarłacica ż., szarłat mrz., szarłatność ż., szarłatowatość ż.

 czas. szkarłatnieć ndk.

 przym. szarłatowaty, szkarłatny, szkarłatowy, szarłatny

 przysł. szkarłatnie, szkarłatno

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) amarant, karmazyn, purpura; stpol. szarłat

Wiktionary


szkarłatka

Szkarłatka, alkiermes (Phytolacca L.) – rodzaj roślin z rodziny szkarłatkowatych (alkiermesowatych). Obejmuje 26 gatunków. Rośliny te spotykane są na wszystkich kontynentach (z wyjątkiem Antarktydy) w strefie tropikalnej i subtropikalnej, z największym zróżnicowaniem na półkuli północnej, przy czym w Europie, Australii, północnej Afryce rośliny te występują jako introdukowane. W Polsce dwa gatunki notowane są jako przejściowo dziczejące (efemerofity) – szkarłatka amerykańska P. americana i szkarłatka jagodowa P. acinosa.

Wikipedia


szkarłatkowate

rodzina roślin z rzędu goździkowców; alkiermesowate


SJP.pl

Szkarłatkowate, alkiermesowate (Phytolaccaceae) – rodzina roślin należąca do rzędu goździkowców (Caryophyllales). Należą do niej w ujęciu systemu APG IV z 2016 roku 4 rodzaje z 32 gatunkami. Wcześniej do rodziny zaliczano 12 do 17 rodzajów. Rośliny te zamieszkują głównie kraje tropikalne i subtropikalne. Najbardziej zróżnicowane są w Ameryce Środkowej i południowej Afryce.

Wikipedia


szkarłatkowaty

o cechach szkarłatkowatych (rodzina roślin)


SJP.pl


szkarłatnica

glon morski z typu krasnorostów; porfira


SJP.pl


szkarłatnik

ślimak z rodziny rozkolcowatych, zamieszkujący ciepłe morza pełnosłone; purpurowiec


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) zool. nazwa systematyczna|Thais haemastoma., ślimak morski o ozdobnej kolczastej muszli

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W starożytności wydzielinę szkarłatników wykorzystywano do wytwarzania szkarłatnego barwnika.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szkarłat mrz., szkarłatowość ż., szkarłatnienie n., szkarłatnica ż., szkarłacica ż., szarłat mrz., szarłatność ż., szarłatowatość ż.

 czas. szkarłatnieć ndk.

 przym. szarłatowaty, szkarłatny, szkarłatowy, szarłatny

 przysł. szkarłatnie, szkarłatno

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) purpurowiec

Wiktionary


szkarłatnoczerwony

czerwony o szkarłatnym odcieniu


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) czerwony o szkarłatnym odcieniu

Wiktionary


szkarłatnowłosy

mający szkarłatne, intensywnie rude włosy


SJP.pl


szkarłatny

przymiotnik jakościowy

 (1.1) książk. mający kolor ciemnoczerwony, taki jak kolor szkarłatu, podobny do koloru krwi

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃkarˈwatnɨ, AS: škaru̯atny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szkarlatyna ż., szkarłat mrz., szkarłatowość ż., szkarłatnienie n., szkarłatnik mzw., szkarłatnica ż., szkarłacica ż., szarłat mrz., szarłatność ż., szarłatowatość ż.

 czas. szkarłatnieć ndk.

 przym. szarłatowaty

:: przest. szkarłatowy, szarłatny

 przysł. szkarłatnie, szkarłatno

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ciemnoczerwony, krwisty, krwistoczerwony; przest. szkarłatowy, szarłatny

Wiktionary


szkarłupień

przedstawiciel jednego z typów bezkręgowców


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) zool. nazwa systematyczna|Echinodermata|Klein|ref=tak., typ halobiontyczne, bezkręgowe zwierzę wtórouste o wtórnej symetrii promienistej;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Oprócz tych najpopularniejszych gromad i gatunków konchiologia zajmuje się ślimakami lądowymi, skorupiakami, szkarłupniami, w tym jeżowcami.

 (1.1) Szkielet szkarłupni jest zbudowany z płytek wapiennych, połączonych za pomocą mięśni i tkanki łącznej.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. szkarłupniowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) daw. szkarłupnia

Wiktionary


szkarłupnie

typ zwierząt należący do bezkręgowców


SJP.pl

Wikipedia


szkatuła

nazwisko


SJP.pl


szkatułeczka

zdrobnienie od: szkatułka


SJP.pl


szkatułka

skrzynka do przechowywania kosztowności, pieniędzy itp.


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: szkatuła

 (1.2) małe, zamykane pudełko na biżuterię lub inne cenne drobiazgi

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃkaˈtuwka, AS: škatuu̯ka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szkatuła ż.

 przym. szkatułkowy, szkatułowy

Wiktionary


szkatułkowy

szkatułka


SJP.pl

Patrz:

szkatułka

szkatułowy

szkatuła


SJP.pl

Patrz:

szkatuła

szkic

1. określenie wstępnej wersji dzieła sztuki, najczęściej odręcznego rysunku ołówkiem;
2. artykuł lub rozprawa naukowao dużym stopniu ogólności;
3. krótki utwór prozatorski bez wyraźnej fabuły


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) wykonany ołówkiem delikatny zaczątek obrazu, planu architektonicznego budynku

 (1.2) rysunek przedstawiający jakieś wydarzenie, mapka z zaznaczonymi ważnymi miejscami, akcjami/działaniami (np. przemieszczanie się wojsk, ruch pojazdów)

 (1.3) przen. zarys, konspekt, plan pracy

 (1.4) liter. krótki utwór prozą przypominający opowiadanie, ale bez wyraźnie zarysowanej fabuły

Wiktionary

Szkic – wstępny zarys realizacji koncepcji artystycznej, ulegający zmianom w czasie rozwoju projektu. Szkic może stanowić dokumentację, obrazującą proces twórczy od szkicu do ukończonej pracy. Szkicem można również nazwać swobodnie wykonany rysunek o charakterze notatki, służącej później do stworzenia na jego podstawie bardziej szczegółowego dzieła w pracowni.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Już sam szkic obrazu wyglądał oszałamiająco.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃʲcit͡s, AS: šʹḱic

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szkicownik m., szkicowość ż., szkicowanie n.

 czas. szkicować ndk., naszkicować dk.

 przym. szkicowy

 przysł. szkicowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rysunek

 (1.2) plan

Wiktionary


szkicować

1. rysować, malować coś od ręki, w głównych zarysach;
2. opracowywać coś ramowo, pobieżnie


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. naszkicować)

 (1.1) szt. wykonywać szkic jako zarysy rysunku

 (1.2) przedstawiać szkic jako wstępny projekt, ogólny plan, zarys czego

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szkic mrz., szkicowanie n., szkicownik mrz.

 czas. naszkicować

 przym. szkicowy

 przysł. szkicowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) bazgrać, gryzmolić, mazać, nakreślać, rysować

 (1.2) formułować, nakreślać, zarysowywać

Wiktionary


szkicowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) nazwa czynności sporządzania szkicu (plastycznyastycznego, literackiego, technicznego)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃʲcit͡sɔˈvãɲɛ, AS: šʹḱicovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szkic m., szkicownik m., szkicowość ż., szkicówka ż.

 czas. szkicować, naszkicować

 przym. szkicowy

 przysł. szkicowo

Wiktionary


szkicówka

kalka szkicowa


SJP.pl


szkicownik

blok do szkicowania; teczka zawierająca szkice malarskie


SJP.pl

Szkicownik (ang. The Sketch Book of Geoffrey Crayon, Gent.) – zbiór 34 esejów, szkiców i opowiadań Washingtona Irvinga wydany w latach 1819–1820.

Zbiór zawierał m.in. opowiadania Legenda o Sennej Kotlinie i Rip Van Winkle. Wydając ten zbiór Irving po raz pierwszy użył pseudonimu Geoffrey Crayon.

Wikipedia


szkieber

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) gw-pl|Poznań. pogard. Niemiec

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Najpierw weź pan ścierę i zetrzyj stolik, bo ten szkieber nachlapał zupą. — Oczywiście. – Przymilny uśmiech ani na moment nie zniknął z okrągłej twarzy kelnera. – Niemiec zawsze nachlapie. Taki naród, panie szanowny…

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szkiebrzyca ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) fryc, helmut

Wiktionary


szkielecik

zdrobnienie od: szkielet


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od: szkielet (kości)

 (1.2) zdrobn. od: szkielet (podstawa)

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jak godzą się te drapieżniki z bezbronnymi pingwinkami Adeli […]? Odpowiedź na to pytanie dają bielejące tu i ówdzie szkieleciki piskląt. Jedne oczyszczone dokładnie z mięsa, inne ledwie napoczęte z wyżartymi wnętrznościami.

 (1.2) Na tym nędznym szkieleciku postanowiłem oprzeć ogromną obudowę historyczną dwudziestu lat niezwykle dramatycznych wydarzeń, których dokumentacja była już po wielekroć opisywana w dziełach naukowych i popularnych.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szkielet m.

 przym. szkieletowy

Wiktionary


szkielet

1. mocna, twarda konstrukcja wchodząca w skład żywego organizmu ludzkiego bądź zwierzęcego, zbudowana z substancji organicznej lub nieorganicznej, pełniąca funkcję podporową, ochronną i usztywniającą w stosunku do miękkich części organizmu, np. szkielet ochronny, właściwy; układ szkieletowy, układ kostny, kościotrup;
2. system konstrukcyjny budowli lub urządzenia technicznego w postaci przestrzennego układu prętów konstrukcyjnych - sztywno ze sobą połączonych elementów pionowych (słupów) i poziomych (belek), np. szkielet, samolotu, statku; rdzeń;
3. potocznie: zrąb czegoś, podstawowe elementy, najważniejsze fragmenty czegoś, np. szkielet utworu, obrazu; trzon, podstawa, fundament, rdzeń;
4. potocznie: to, co pozostało po zniszczeniu budowli lub urządzenia; szczątki, ruiny, zgliszcza;
5. w kulturze: personifikacja śmierci - wyobrażenie śmierci w postaci kościotrupa, np. taniec szkieletów; kościotrup, kostucha, kostusia, śmierć;
6. potocznie: ktoś bardzo chudy, wynędzniały; kościotrup, chudzielec, chudzina, chuderlak;
7. potocznie: szkielet w szafie - wstydliwie ukrywana tajemnica


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) anat. ogół kości w danym organizmie;

 (1.2) techn. podstawa konstrukcji

 (1.3) przen. struktura, ogólny zarys czegoś

Wiktionary

Szkielet nadaje kształt i stanowi podporę elementów składowych obiektu złożonego. Wyróżniamy następujące szkielety:

  • obiektów technicznych:
    • szkielet budowli,
    • szkielet pojazdu (samochodu, samolotu),
    • szkielet kadłuba jednostki pływającej,
    • szkielet broni palnej,

    Wikipedia

    Przykłady

     (1.1) Nauczyłem się już wszystkich kości ludzkiego szkieletu.

     (1.2) Zbiłem z listewek szkielet latawca, teraz musimy go obciągnąć papierem i przymocować ogon.

     (1.3) Na razie przygotowałem szkielet programu, teraz musimy dopracować szczegóły.

    Wiktionary

    Wymowa:

    IPA: ˈʃʲcɛlɛt, AS: šʹḱelet

    Wiktionary

    Powiązane:

     rzecz. szkieletor m., szkieletówka ż., Szkieletczyzna ż.

    :: zdrobn. szkielecik m.

     przym. szkieletowy

    Wiktionary

    Synonimy:

     (1.1) kościec, układ kostny

    Wiktionary


szkieletczyzna

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) iron. Kielecczyzna w czasach zaboru rosyjskiego i okresu międzywojennego, w odniesieniu do panującej wówczas na tym terenie biedy i przeludnienia

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szkielet mrz.

Wiktionary


szkieletowaty

przypominający kształtem szkielet


SJP.pl


szkieletowy

przymiotnik

 (1.1) związany ze szkieletem kostnym, dotyczący szkieletu kostnego

 (1.2) taki, który ma konstrukcję ze sztywno połączonych prętów

 (1.3) taki, który stanowi zarys czegoś, podstawę

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃʲcɛlɛˈtɔvɨ, AS: šʹḱeletovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szkielet m., szkielecik m., szkieletor m., szkieletówka ż.

Wiktionary


szkieletyzowanie

w rolnictwie: sposób żerowania niektórych owadów i roztoczy na liściach, polegający na wyjadaniu miękiszu zielonego wraz z nabłonkiem bez naruszania systemu wiązek przewodzących


SJP.pl


szkier

(zwykle w liczbie mnogiej) granitowa wysepka o powierzchni wygładzonej przez lodowiec i fale morskie, występująca u wybrzeży Półwyspu Skandynawskiego; scher, skjer, szer, skjor


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) geogr. skalista wysepka o powierzchni wygładzonej przez lodowiec;

Wiktionary

Szkier (również skier, skjer, szer) – skalista wysepka, muton, powstały w wyniku niszczenia podłoża przez lodowiec oraz zalania. Szkiery charakterystyczne są dla bałtyckich wybrzeży Szwecji i Finlandii (np. Wyspy Alandzkie), zachodnich wybrzeży Norwegii oraz wybrzeży Alaski.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) U wybrzeży Szwecji znajduje się mnóstwo malowniczych szkierów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃʲcɛr, AS: šʹḱer

Wiktionary

Powiązane:

 przym. szkierowy

Wiktionary


szkierowy

przymiotnik od: szkier


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) geogr. o wybrzeżu: pokryty szkierami; zawierający dużo małych, skalistych wysepek

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wybrzeże szkierowe znajduje się m.in. w Szwecji.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃʲcɛˈrɔvɨ, AS: šʹḱerovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szkier

Wiktionary


szkieł

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) gw-pl|Poznań. policjant, milicjant

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jestem, kurwa, szkiełem, wy pojebańcy! – wrzasnął. – Milicja obywatelska jestem! Chorąży, kurwa, Olkiewicz! Przestali go bić, a on z kieszeni marynarki wyciągnął swoją służbową czarną legitymację.

 (1.1) Jak był maraton, to szkieły stały na każdym skrzyżowaniu mimo niedzieli, a jak są potrzebni, to wszyscy pochowani.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szkiełownia ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szkioł, daw. polikier

Wiktionary


szkiełka

1. kawałek rozbitej tafli szklanej lub przedmiotu ze szkła;
2. niewielki przedmiot ze szkła;
3. imitacja drogich kamieni


SJP.pl


szkiełko

1. kawałek rozbitej tafli szklanej lub przedmiotu ze szkła;
2. niewielki przedmiot ze szkła;
3. imitacja drogich kamieni


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zdrobn. od: szkło

 (1.2) mały kawałek szkła, np. szklany bibelot, szklana galanteria, imitacja kamienia szlachetnego

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szkiełkowicz mos., szkliwiak mzw., szkło n., szklanka ż., szklanica ż., szklarstwo n., szklarnia ż., szklarenka ż., szklarz m., szklenie n., oszklenie n., przeszklenie n., zeszklenie n., Szklarski m., Szklarska ż., Szklary nmos., szklistka ż., szkliwo n.

 czas. szklić ndk., oszklić dk., przeszklić dk., zeszklić dk.

 przym. szklany, szklarski, szklarniowy, szklisty, szkiełkowy

Wiktionary


szkiełkowanie

metoda obróbki powierzchni za pomocą okruchów szkła


SJP.pl


szkiełkowicz

osoba oglądająca regularnie program telewizyjny „Szkło kontaktowe”


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pot. regularny widz programu telewizyjnego „Szkło kontaktowe”

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pozdrawiam wszystkich szkiełkowiczów oraz panów prowadzących.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szkło n., szkiełko n., szklanka ż., szklarz m., szklenie n., szklarnia ż.

:: fż. szkiełkowiczka ż.

 czas. szklić ndk., oszklić dk., przeszklić dk.

 przym. szklany, szkiełkowy, szklarski

Wiktionary


szkiełkowiczka

kobieta oglądająca regularnie program telewizyjny „Szkło kontaktowe”


SJP.pl


szkiełkowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z szkiełkiem, dotyczący szkiełka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szkiełko n., szkiełkowicz mos.

Wiktionary


szkira

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) lwów. dziewczyna

Wiktionary


szkita

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) poznań. noga

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szwaja, gira; zobacz też: noga

Wiktionary


szkiłądź

nazwisko


SJP.pl


szklak

papier ścierny


SJP.pl


szklaneczka

mała szklanka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: szklanka

 (1.2) mała szklanka

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃklãˈnɛt͡ʃka, AS: šklãnečka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szklanka ż., szklarnia ż., szklanica ż., szklarz mos., szklankowy mos.

:: zgrub. szklanica ż.

 czas. szklić ndk., zeszklić dk.

 przym. szklisty, szklany, szklankowy

Wiktionary


szklanica

duża szklanka, zwłaszcza ozdobna


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) duża szklanka, zwłaszcza ozdobna

 (1.2) zawartość szklanicy (1.1)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃklãˈɲit͡sa, AS: šklãńica

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szklanka ż., szklaneczka ż., szklarnia ż., szkło n., szklistka ż., szkiełko n., szklenie n.

 przym. szklisty

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1-2) war. sklenica

Wiktionary


szklanka

1. szklane naczyńko przeznaczone do picia z niego napojów; także zawartość tego naczyńka;
2. odmiana wiśni pospolitej;
3. w gwarze środowiskowej: gołoledź


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) szklane naczynie, z którego się pije;

 (1.2) zawartość szklanki (1.1)

 (1.3) kulin. miara objętości równa 250 ml

 (1.4) przen. pot. lód na drodze

 (1.5) przen. środ. mot. w motocyklu widoczna na zewnątrz osłona drążków popychaczy zaworu

 (1.6) przen. środ. mot. migający sygnalizator na dachu samochodu

 (1.7) żegl. uderzenia w dzwon pokładowy oznajmiające godziny wachty;

 (1.8) dendr. ogrod. jedna z odmian wiśni o jasnoczerwonych owocach z bezbarwnym sokiem

Wiktionary

Szklanka – naczynie szklane do picia o objętości około 200–250 ml, najczęściej w formie cylindra lub lekko stożkowe, bez stopy i przykrycia; element zastawy stołowej.

Szklanka, zwana dawniej szklanicą lub śklenicą, była używana do picia piwa, a w niektórych przypadkach – także wina i miodu. Wówczas szklenice miały objętość trzech dzisiejszych szklanek.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Na stole stoi szklanka z herbatą.

 (1.3) Do ciasta naleśnikowego potrzeba szklankę mleka, szklankę wody i dwie szklanki mąki na każde jajko.

 (1.4) Jak tu jechać przy takiej szklance?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃklãnka, AS: šklãnka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szkło n., szkiełko n., szklarnia ż., szklarenka ż., szklarz mos., szklarstwo n., szkliwo n., szklenie n., zeszklenie n., przeszklenie n., wyszklenie n., szkliwienie n., Szklary nmos., Szklarka ż.

:: zdrobn. szklaneczka ż.

:: zgrub. szklanica ż.

 czas. szklić ndk., zeszklić dk., przeszklić dk., wyszklić dk., szkliwić ndk.

 przym. szklany, szklisty, oszklony, przeszklony, szklankowy, szklarniowy, szklarski

 przysł. szkliście

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) stakan; reg. śl. glaska., gw-pl|Górny Śląsk|szklonka, szklónka.

 (1.4) gołoledź, ślizgawica

 (1.6) kogut

Wiktionary


szklankowy

przymiotnik

 (1.1) związany ze szklanką, dotyczący szklanki

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) pot. młodszy kelner odpowiedzialny za sprzątanie ze stołów i porządek na sali

Wiktionary

Przykłady

 (2.1) Restauracja w Krakowie zatrudni dwóch szklankowych na weekendy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃklãŋˈkɔvɨ, AS: šklãŋkovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szklanka ż., szklaneczka ż.

:: fż. szklankowa ż.

 przym. szklany

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) pomoc barmańska

Wiktionary


szklanopodobny

mający niektóre właściwości szkła; przypominający szkło


SJP.pl


szklanów

Szklanów – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie buskim, w gminie Stopnica.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego.

Wikipedia


szklanowski

nazwisko


SJP.pl


szklany

1. zrobiony ze szkła; związany ze szkłem, jego produkcją (np. szklane drzwi, szklane naczynie)
2. przypominający szkło; szklisty (np. szklany wzrok, szklany dźwięk instrumentu)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) zrobiony ze szkła

 (1.2) przypominający szkło wyglądem lub dźwiękiem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zawsze kupuję soki w szklanych butelkach.

 (1.2) Wpatrywała się w przestrzeń szklanym wzrokiem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃklãnɨ, AS: šklãny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szkiełkowicz mos., szkliwiak mzw., szkło n., szkiełko n., szklanka ż., szklaneczka ż., szklana ż., szklankowy m., szklarnictwo n., szklarnia ż., szklarniarz m., szklarstwo n., szklarz m., szklistka ż., szkliwo n., szklenie n., przeszklenie n.

 czas. szklić ndk., przeszklić dk.

 przym. szklarski, szklisty, szklankowy, szklarniowy

 przysł. szkliście

Wiktionary


szklarczyk

nazwisko


SJP.pl


szklarek

nazwisko


SJP.pl


szklarenka

mała szklarnia


SJP.pl


szklarka

nazwisko


SJP.pl

  • Szklarka – potok w Karkonoszach, dopływ Kamiennej
  • Szklarka – strumień w Poznaniu, dopływ Cybiny
  • Szklarka – potok, dopływ Racławki
  • Szklarka – potok w masywie Maślanej Góry w Beskidzie Niskim, dopływ Ropy

2 miejscowości w Polsce:

  • Szklarka – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. kłodzkim, w gminie Bystrzyca Kłodzka
  • Szklarka – przysiółek w woj. lubuskim, w pow. krośnieńskim, w gminie Bytnica

Wikipedia


szklarki

nazwisko


SJP.pl

Szklarki (niem. Gläsersdorf) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie polkowickim, w gminie Przemków.

Wikipedia


szklarkowate

o cechach szklarkowatych (rodzina ślimaków i ważek)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) syst. ent. nazwa systematyczna|Corduliidae|W. F. Kirby|ref=tak. rodzina ważek różnoskrzydłych;

Wiktionary

Szklarkowate może odnosić się do:

  • szklarkowate (Corduliidae) – rodzina ważek różnoskrzydłych
  • szklarkowate – tradycyjnie wyróżniana rodzina ślimaków trzonkoocznych, przez różnych autorów rozdzielana na kilka rodzin (Zonitidae, Oxychilidae, Gastrodontidae i Daudebardiidae)

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Przedstawiciele szklarkowatych należą do fauny Polski.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szklarka ż.

Wiktionary


szklarkowaty

o cechach szklarkowatych (rodzina ślimaków i ważek)


SJP.pl


szklarnia

oszklony budynek służący uprawie roślin tropikalnych oraz roślin krajowych poza sezonem, ogrzewany w chłodnej porze roku; cieplarnia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) roln. ogrod. przeszklona budowla, w której utrzymuje się w sztuczny sposób optymalne warunki do rozwoju roślin;

Wiktionary

  • szklarnia – specjalne, zamknięte pomieszczenie do uprawy roślin
W Polsce
  • Szklarnia – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. kłodzkim, w gminie Międzylesie
  • Szklarnia – wieś w woj. lubelskim, w pow. janowskim, w gminie Janów Lubelski
  • Szklarnia – wieś w woj. lubelskim, w pow. lubelskim, w gminie Zakrzew
  • Szklarnia – przysiółek wsi Szymonków w woj. opolskim, w pow. kluczborskim, w gminie Wołczyn
  • Szklarnia – część wsi Skarkiszki w woj. podlaskim, w pow. sejneńskim, w gminie Puńsk
  • Szklarnia – część wsi Kotulin w woj. śląskim, w pow. gliwickim, w gminie Toszek
  • Szklarnia – część wsi Wędzina w woj. śląskim, w pow. lublinieckim, w gminie Ciasna
  • Szklarnia – wieś w woj. śląskim, w pow. lublinieckim, w gminie Kochanowice
  • Szklarnia – wieś w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. mrągowskim, w gminie Piecki
  • Szklarnia – osada w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. ostródzkim, w gminie Ostróda
  • Szklarnia – osada leśna w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. szczycieńskim, w gminie Świętajno
  • Szklarnia – część wsi Wyszynki w woj. wielkopolskim, w pow. chodzieski, w gminie Budzyń
  • Szklarnia – osada w woj. wielkopolskim, w pow. szamotulskim, w gminie Wronki

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈʃklarʲɲa, AS: šklarʹńa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szklenie n., przeszklenie n., szklistka ż., szkło n., szkiełko n., szklanka ż., szklanica ż., szklarz m., szklarstwo n., szklaneczka ż.

:: zdrobn. szklarenka ż.

 czas. szklić ndk., przeszklić dk.

 przym. szklarniowy, szklany, szklisty

 przysł. szkliście

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) cieplarnia

Wiktionary


szklarnictwo

hodowla roślin w szklarniach


SJP.pl


szklarnik

rodzaj ważek z rodziny szklarnikowatych


SJP.pl

Cieki w Polsce
  • Szklarnik – potok, dopływ Pławny
  • Szklarnik – potok, dopływ Bystrzycy

Wikipedia


szklarnikowate

rodzina owadów z podrzędu ważek różnoskrzydłych, o masywnym ciele ubarwionym na żółto z czarnymi pasami; należy tu m.in. szklarnik leśny - gatunek objęty w Polsce ścisłą ochroną


SJP.pl

Szklarnikowate (Cordulegastridae) – rodzina owadów z rzędu ważek należąca do podrzędu ważek różnoskrzydłych (Anisoptera).

Wikipedia


szklarniowiec

wciornastek szklarniowiec - gatunek owada z rzędu wciornastków


SJP.pl


szklarniowy

przymiotnik

 (1.1) związany ze szklarnią, dotyczący szklarni

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Koncentraty, przeciery i soki są nie mniej wartościowe od świeżych pomidorów. Nawet zdrowsze, gdy możemy kupić wyłącznie warzywa szklarniowe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szklarnia ż., szklarenka ż., szkło n., szklanka ż., szklistka ż., szkiełko n., szklenie n.

 przym. szklany

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) cieplarniany

Wiktionary


szklarski

przymiotnik od: szklarz


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany ze szklarstwem, dotyczący szklarstwa

 (1.2) odnoszący się do Szklarskiej Poręby, związany ze Szklarską Porębą

 (1.3) odnoszący się do Szklar, związany ze Szklarami

przymiotnik dzierżawczy

 (2.1) należący do szklarza

Wiktionary

  • Alfred Szklarski (1912–1992) – pisarz, autor cyklu powieści o Tomku Wilmowskim
  • Bohdan Szklarski (ur. 1961) – politolog
  • Edmund Szklarski (ur. 1955) radziecki i rosyjski muzyk-multiinstrumentalista, kompozytor, malarz, lider zespołu Piknik
  • Julian Szklarski (1920–2012) – polski Sprawiedliwy wśród Narodów Świata
  • Ludger Szklarski (1912–2003) – inżynier
  • Wacław Szklarski (ur. 1934) – aktor
  • Wacław Szklarski (ur. 1925) – generał

Wikipedia

Powiązane:

 (1.1)

:: rzecz. szklarstwo n., szklarz mos.

 (1.3)

:: rzecz. Szklary lm nm., szklarzanin mos., szklarzanka ż.

Wiktionary


szklarskoporębianin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Szklarskiej Poręby

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Szklarska Poręba ż.

:: fż. szklarskoporębianka ż.

 przym. szklarskoporębski

Wiktionary


szklarskoporębianka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Szklarskiej Poręby

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Szklarska Poręba ż.

:: fm. szklarskoporębianin mos.

 przym. szklarskoporębski

Wiktionary


szklarskoporębski

przymiotnik od: Szklarska Poręba


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do Szklarskiej Poręby, związany ze Szklarską Porębą

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Szklarska Poręba ż., szklarskoporębianin mos., szklarskoporębianka ż.

Wiktionary


szklary

wieś w Opolskiem


SJP.pl

Miejscowości w Polsce

Wg TERYT jest ich 6
  • Szklary – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. kłodzkim, w gminie Bystrzyca Kłodzka
  • Szklary – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. ząbkowickim, w gminie Ząbkowice Śląskie
  • Szklary – wieś w woj. małopolskim, w pow. krakowskim, w gminie Jerzmanowice-Przeginia
  • Szklary – wieś w woj. opolskim, w pow. nyskim, w gminie Kamiennik
  • Szklary – wieś w woj. podkarpackim, w pow. krośnieńskim, w gminie Jaśliska
  • Szklary – wieś w woj. podkarpackim, w pow. rzeszowskim, w gminie Hyżne

Wikipedia


szklarz

1. rzemieślnik szklący okna;
2. wytwórca szklanych przedmiotów;
3. robotnik w hucie szkła


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) rzemieślnik trudniący się szkleniem okien lub wytwarzaniem szklanych przedmiotów

Wiktionary

  • szklarz – rzemieślnik zajmujący się szkleniem (oprawą) okien lub pracownik w przemyśle szklarskim
  • Szklarz – szczyt w Karkonoszach
  • Maciej Szklarz
  • szklarka zielona (szklarz) – gatunek ważki

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. szkiełkowicz mos., szkło n., szklistka ż., szklenie n., szklarnia ż., szklanka ż., szklarstwo n., szkiełko n., szklaneczka ż.

 przym. szklarski, szklany, szklisty

Wiktionary


szklenica

dawniej: szklanica (duża szklanka)


SJP.pl


szklenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|szklić.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szkiełkowicz mos., szkło n., szkiełko n., szklanka ż., szklanica ż., szklarstwo n., szklarnia ż., szklarenka ż., szklarz m., oszklenie n., przeszklenie n., zeszklenie n., Szklarski m., Szklarska ż., Szklary nmos., szklistka ż.

 czas. szklić ndk., oszklić dk., przeszklić dk., zeszklić dk.

 przym. szklany, szklarski, szklarniowy

Wiktionary


szkleniec

  • Szkleniec (dopływ Białej) (Skleniec) – potok, dopływ Białej
  • Szkleniec (dopływ Pławnej) – potok, dopływ Pławnej
  • Szkleniec (wieś) – wieś w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie toruńskim, w gminie Czernikowo

Wikipedia


szklić

1. wstawiać szkło w ramy okienne, drzwiowe itp.
2. szklić się - połyskiwać jak szkło; być przezroczystym jak szkło


SJP.pl


szklistka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) anat. zob. ciało szkliste.

Wiktionary

Ciało szkliste, szklistka (łac. corpus vitreum) – galaretowata substancja wypełniająca tylną część gałki ocznej, nadająca jej kształt i chroniąca siatkówkę. Ciało szkliste się nie regeneruje.

Jest przezroczystą, bezbarwną, galerowatą masą luźno przylegającą do siatkówki.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Szklistka podatna jest na wszelkiego rodzaju ruch oka. Np. w czasie mrugania obserwuje się bardzo znamienny ruch, jakiemu podlegają wewnętrzne struktury szklistki.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szkliwiak mzw., szkło n., szkiełko n., szklanka ż., szklanica ż., szklarnia ż., szklarenka ż., szklarz m., szklarstwo n., szkliwo n., szklenie n., przeszklenie n.

 czas. szklić ndk., przeszklić dk.

 przym. szklany, szklisty, oszklony, przeszklony, szklarniowy, szklarski

 przysł. szkliście, szklarniowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ciało szkliste

Wiktionary


szklistość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co szkliste

Wiktionary

Powiązane:

 przym. szklisty

Wiktionary


szklisty

podobny wyglądem do szkła; także: śliski


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki jak szkło lub podobny do szkła, zwłaszcza pod względem przezroczystości albo połysku

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃklʲistɨ, AS: šklʹisty

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szkliwiak mzw., szklistka ż., szkło, szklanka, szklaneczka, szklanica, szklarnia, szklarz, szklarstwo, szkliwo, szkiełko, szklistość

 czas. szklić, szklić się

 przym. szklany, oszklony, przeszklony

 przysł. szkliście

Wiktionary


szkliwiak

półzłośliwy nowotwór pochodzenia nabłonkowego, rozwijający się najczęściej w żuchwie lub szczęce z zawiązków szkliwa zęba


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) stomat. miejscowo złośliwy nowotwór wywodzący się z ameloblastów;

Wiktionary

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. szkło n., szkiełko n., szklanka ż., szklistka ż., szkliwienie n.

 czas. szkliwić ndk., szklić ndk.

 przym. szklisty, szklany

Wiktionary


szkliwić

powlekać szkliwem przedmioty ceramiczne


SJP.pl


szkliwiernia

pomieszczenie, w którym pokrywa się szkliwem przedmioty ceramiczne, gliniane itp.


SJP.pl


szkliwierz

specjalista przygotowujący szkliwa ceramiczne i pokrywający nim wyroby


SJP.pl


szkliwo

1. cienka szklana powłoka nakładana na wyroby ceramiczne dla zmniejszenia ich porowatości i zwiększenia odporności
2. twarda substancja chroniąca koronę zęba; emalia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) anat. twarda tkanka łączna pokrywająca koronę zęba;

 (1.2) szklista substancja powlekająca powierzchnię wyrobów ceramicznych

Wiktionary

  • szkliwo ceramiczne
  • szkliwo wulkaniczne
  • szkliwo (anatomia)

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Dentysta stwierdził wiele ubytków w szkliwie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃklʲivɔ, AS: šklʹivo

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szkło n., szkiełko n., szklanka ż., szklistka ż., szkliwienie n.

 czas. szkliwić ndk., szklić ndk.

 przym. szklisty, szklany, szkliwowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) glazura, emalia, polewa

Wiktionary


szkliwowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z szkliwem, dotyczący szkliwa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szkliwo n.

Wiktionary


szklok

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. spoż. landrynka

Wiktionary

Landrynki – twarde cukierki wykonane z jednorodnej masy, służące do ssania lub rozgryzania, przezroczyste, ale o różnych kolorach. Występują w różnych smakach, głównie owocowych.

W opinii stomatologów są jednymi z najbardziej niepożądanych słodyczy z racji ich szczególnie długiego przetrzymywania w ustach. Nie zmienia to faktu, że są jednymi z popularniejszych rodzajów cukierków.

Wikipedia


szklonka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. szklanka

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) glaska

Wiktionary


szkoc.

skrót od: szkocki


SJP.pl


szkocja

część składowa Wielkiej Brytanii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. część Wielkiej Brytanii, dawniej niepodległe państwo;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Szkocja ma częściową autonomię, ale nie jest niepodległa.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃkɔt͡sʲja, AS: škocʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szkocki m., Szkot m., Szkotka ż., szkockość ż.

 przym. szkocki

Wiktionary


szkocka

potocznie whisky


SJP.pl


szkocki

przymiotnik od: Szkocja


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do Szkocji; związany ze Szkocją, ze Szkotami

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) jęz. język szkocki (germański);

 (2.2) jęz. język szkocki gaelicki;

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃkɔt͡sʲci, AS: škocʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Szkocja ż., Szkot m., Szkotka ż., szkocka ż., szkockość ż.

 przym. antyszkocki, proszkocki

Wiktionary


szkocko-polski

dotyczący Szkocji i Polski


SJP.pl


szkockojęzyczny

przymiotnik

 (1.1) taki, który posługuje się językiem szkockim

 (1.2) taki, którego mieszkańcy posługują się językiem szkockim

 (1.3) spisany, stworzony w języku szkockim

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃkɔt͡skɔjɛ̃w̃ˈzɨt͡ʃnɨ, AS: škockoi ̯ẽũ̯zyčny

Wiktionary


szkockość

szkocki


SJP.pl

Patrz:

szkocki

szkoda

1. strata, uszczerbek
2. zniszczenia w polu, ogrodzie, lesie spowodowane przez zwierzęta lub przez kradzież; także miejsce tych zniszczeń
3. samochód marki Skoda; skoda


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) krzywda, strata

 (1.2) roln. miejsce na polu, gdzie plony są niszczone przez zwierzęta

 (1.3) mot. samochód marki Škoda

przysłówek

 (2.1) żal, przykro

czasownik niewłaściwy (właśc. być szkoda)

 (3.1) być żal, być przykro

 (3.2) być żal marnować coś

 (3.3) nie być warto robić czegoś, co jest daremne

Wiktionary

  • Szkoda – potocznie strata, ubytek w majątku poszkodowanego.
  • Szkoda – w teorii prawa cywilnego

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Stała się wielka szkoda, którą trudno będzie naprawić.

 (1.2) Krowa wlazła w szkodę, przygnaj ją Jasiek nazad!

 (2.1) Strasznie szkoda mi się zrobiło tego dziecka, które musi tyle cierpieć.

 (3.1) Jaka szkoda, że nie udało się.

 (3.1) Szkoda będzie, gdy drzewa uschną.

 (3.1) Szkoda będzie tego zawodnika, gdy odejdzie.

 (3.1) Było szkoda już iść, ale trzeba było.

 (3.2) Nie ma co się guzdrać, szkoda każdej chwili!

 (3.2) Ciastka były tak piękne, że aż szkoda było je jeść.

 (3.2) Szkoda byłoby nie wykorzystać naszej pracy.

 (3.3) Szkoda było naszego wysiłku - i tak nic z tego nie wyszło!

 (3.3) Żadnych zmian nie doczekamy się, szkoda marzyć.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃkɔda, AS: škoda

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szkodnictwo n., szkodnik m., szkodliwość ż., szkodowość ż., odszkodowanie n., poszkodowany mos., szkodzenie n.

 czas. szkodzić ndk., przeszkodzić dk., uszkodzić dk., zaszkodzić dk.

 przym. szkodliwy

 przysł. szkodliwie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) krzywda, strata

 (1.3) war. pot. škoda, skoda

Wiktionary


szkoderski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany ze Szkodrą, dotyczący Szkodry (miasta w Albanii)

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W niepodległej Albanii, uznanej przez mocarstwa w 1913 r. i obejmującej ziemie wilajetu szkoderskiego i północną część janinskiego, żyło około 800 tys. osób.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Szkodra ż.

Wiktionary


szkodliwie

przysłówek

 (1.1) w sposób szkodliwy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szkodliwość ż., szkoda ż., szkodzenie n.

 czas. szkoda, szkodzić ndk., zaszkodzić dk.

 przym. szkodliwy

 wykrz. szkoda

 przysł. szkoda

Wiktionary


szkodliwiej

stopień wyższy od przysłówka: szkodliwie


SJP.pl


szkodliwość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co jest szkodliwe, cecha tych, którzy są szkodliwi

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Morfologiczne i fizjologiczne zmiany u zwierza̜t wywołane szkodliwościami fizycznymi i chemicznymi środowiska

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃkɔˈdlʲivɔɕt͡ɕ, AS: škodlʹivość

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szkoda ż., szkodnictwo n., szkodnik m., szkodowość ż., szkodzenie n., zaszkodzenie n.

 czas. szkoda, szkodzić ndk., zaszkodzić dk.

 przym. szkodliwy

 przysł. szkodliwie, szkoda

 wykrz. szkoda

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zgubność

Wiktionary


szkodliwszy

stopień wyższy od przymiotnika: szkodliwy


SJP.pl


szkodliwy

powodujący szkody, działający niekorzystnie na kogoś lub coś, szkodzący komuś lub czemuś


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) przynoszący szkodę, zagrożenie, niebezpieczeństwo

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Papierosy są szkodliwe dla zdrowia.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃkɔˈdlʲivɨ, AS: škodlʹivy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szkoda ż., szkodnik m., szkodnica ż., szkodnictwo n., szkodliwość ż., szkodowość ż., szkodzenie n., szkodowanie n.

 czas. szkoda, uszkodzić dk., przeszkodzić dk., szkodzić ndk., szkodować ndk.

 przym. szkodowy

 przysł. szkodliwie, szkoda

 wykrz. szkoda

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) morderczy, zabójczy, zgubny

Wiktionary


szkodnica

szkodnik


SJP.pl

Patrz:

szkodnik

szkodnictwo

wyrządzanie szkód


SJP.pl


szkodniczka

szkodnik; niszczycielka


SJP.pl


szkodniczy

szkodnik


SJP.pl

Patrz:

szkodnik

szkodnik

ten, kto szkodzi, powoduje szkody, straty


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) zwierzę wyrządzające szkody gospodarcze;

 (1.2) inform. program, którego celem jest wyrządzanie szkód w systemie komputerowym;

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) osoba wyrządzająca szkody

Wiktionary

Szkodniki – organizmy powodujące straty w działalności rolnej, leśnej, magazynowej, także uszkadzające kolekcje, zbiory muzealne, biblioteczne itp.

Szacuje się, że straty spowodowane przez szkodniki w uprawianych roślinach sięgają około 10–15% wartości całego plonu w skali światowej.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W tym roku plony będą z powodu inwazji szkodników nadzwyczaj mikre.

 (2.1) Nie potrafię ocenić, czy Paweł to genialny racjonalizator, czy nadaktywny szkodnik.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃkɔdʲɲik, AS: škodʹńik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szkoda ż., szkodnictwo n.

:: fż. szkodnica ż.

 czas. szkoda, szkodzić ndk., uszkadzać ndk.

 wykrz. szkoda

 przym. szkodliwy

 przysł. szkoda

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) żart. psuj

Wiktionary


szkodnikobójczy

zabijający szkodniki


SJP.pl


szkodny

szkódny;
1. o zwierzęciu: wyrządzający szkody w gospodarce, domu;
2. dawniej:
a) szkodliwy;
b) poszkodowany, stratny


SJP.pl


szkodoń

nazwisko


SJP.pl


szkodować

1. dawniej: ponosić stratę, szkodę; tracić;
2. regionalnie: skąpić, żałować czegoś


SJP.pl


szkodowość

1. szkodowy;
2. historia szkodowa samochodu


SJP.pl


szkodowy

szkoda


SJP.pl

Patrz:

szkoda

szkodra

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w północnej Albanii;

Wiktionary

Szkodra (alb. Shkodër lub Shkodra; serb. Скадар / Skadar; wł. Scutari; łac. Scodra) – miasto w północno-zachodniej Albanii, położone nad rzeką Buna i Jeziorem Szkoderskim. Największy ośrodek gospodarczy i kulturalny w północnej części Albanii. Liczba mieszkańców wynosi około 77 tys. (2011).

Wikipedia

Powiązane:

 przym. szkoderski

Wiktionary


szkody

1. strata, uszczerbek
2. zniszczenia w polu, ogrodzie, lesie spowodowane przez zwierzęta lub przez kradzież; także miejsce tych zniszczeń
3. samochód marki Skoda; skoda


SJP.pl

Szkody (niem. Skodden, 1938–1945 Schoden) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie piskim, w gminie Biała Piska. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego.

Wikipedia


szkodzenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|szkodzić.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szkoda ż., szkodliwość ż., szkodnictwo n., szkodnik m., szkodowość ż.

 czas. szkoda, szkodzić ndk.

 przym. szkodliwy

 przysł. szkodliwie, szkoda

 wykrz. szkoda

Wiktionary


szkodzić

działać na czyjąś niekorzyść, źle wpływać na kogoś lub coś, narażać na szkodę


SJP.pl

czasownik nieprzechodni niedokonany

 (1.1) działać na czyjąś niekorzyść

 (1.2) źle wpływać na kogoś lub coś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Moi sąsiedzi szkodzili mi przez lata wysyłając anonimy i donosy.

 (1.2) Intensywne opalanie ewidentnie szkodzi na cerę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃkɔd͡ʑit͡ɕ, AS: škoʒ́ić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szkoda ż., szkodnik m., uszkodzenie n., odszkodowanie n., szkodliwość ż., szkodzenie n.

 przym. szkodowy, szkodliwy

 przysł. szkodliwie, szkoda

 wykrz. szkoda

 czas. szkoda

Wiktionary


szkodziński

nazwisko


SJP.pl


szkofija

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) stpol. kita piór

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃkɔˈfʲija, AS: škofʹii ̯a

Wiktionary


szkojec

skojec;
1. średniowieczna srebrna moneta;
2. średniowieczna jednostka masy równa szóstej części wiardunku


SJP.pl


szkolak

1. potocznie: uczeń szkolny; uczniak;
2. osoba niedorosła, niedojrzała; małolat, niedorostek, młokos


SJP.pl


szkolarski

dotyczący szkoły


SJP.pl


szkolarskość

szkolarski


SJP.pl

Patrz:

szkolarski

szkolarz

1. naukowiec, uczony;
2. dawniej: uczeń, student; żak;
3. pejoratywnie: osoba posługująca się w myśleniu i działaniu uproszczonymi, szkolnymi formułami i zasadami


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) daw. uczeń

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃkɔlaʃ, AS: školaš

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szkoła ż., szkółka ż.

 czas. szkolić, przeszkalać, przeszkolić

 przym. szkolny

Wiktionary


szkolenie

kształcić kogoś w określonej dziedzinie, najczęściej w trybie skróconym, na kursach itp.


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|szkolić.

 (1.2) eduk. jeden lub wiele (cykl) wykładów lub zajęć praktycznych służących do uzupełnienia wiedzy, wykształcenia, umiejętności

Wiktionary

Szkolenie – w pedagogice kształcenie w zakresie nieskomplikowanych umiejętności i nawyków praktycznych, które nie wymagają szczegółowego przygotowania teoretycznego.

W ujęciu słownikowym szkolenie to cykl wykładów poświęconych sprecyzowanemu tematowi, którego głównym celem jest uzupełnienie czyjegoś wykształcenia, zdobycie wiedzy, albo uzupełnienie i doskonalenie umiejętności i kwalifikacji zawodowych.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ʃkɔˈlɛ̃ɲɛ, AS: školńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szkoleniowiec m., szkoła ż., szkółka ż., szkoleniówka ż., szkolnictwo n.

 czas. przeszkalać, szkolić ndk., przeszkolić dk., wyszkolić dk.

 przym. szkoleniowy, szkolny

 przysł. szkoleniowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) kurs

Wiktionary


szkoleniowczyni

szkoleniowiec


SJP.pl

Patrz:

szkoleniowiec

szkoleniowiec

osoba, która szkoli; uczestnik szkolenia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) ten, kto szkoli

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Teraz razem ze słoweńskim szkoleniowcem ma zapewnić włocławianom obronę tytułu mistrza Polski.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃkɔlɛ̃ˈɲɔvʲjɛt͡s, AS: školẽńovʹi ̯ec

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szkolenie n., szkoła ż.

 czas. przeszkolić, przeszkalać, szkolić ndk.

 przym. szkoleniowy, szkolny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) sport. trener

Wiktionary


szkoleniowość

cecha czegoś będącego szkoleniem lub jego częścią


SJP.pl


szkoleniowy

związany ze szkoleniem, dotyczący szkolenia, przeznaczony do szkolenia (np. ośrodek szkoleniowy)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany ze szkoleniem, dotyczący szkolenia

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. przedszkolanka ż., szkolenie n., szkoleniowiec m., szkoła ż., szkółka ż., przeszkolenie n.

 czas. przeszkalać, szkolić ndk., przeszkolić dk.

 przym. szkolny, szkolarski, przedszkolny

 przysł. szkoleniowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szkolny

Wiktionary


szkolić

kształcić kogoś w określonej dziedzinie, najczęściej w trybie skróconym, na kursach itp.


SJP.pl

czasownik przechodni

 (1.1) dokształcać w określonej dziedzinie

 (1.2) ćwiczyć swój głos w śpiewie

czasownik zwrotny

 (2.1) dokształcać się

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃkɔlʲit͡ɕ, AS: školʹić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szkoła ż., szkółka ż., szkoleniowiec m., szkolnictwo n., szkolenie n., szkolarz mos.

 czas. przeszkalać, przeszkolić dk., wyszkolić dk.

 przym. szkolny, szkoleniowy

Wiktionary


szkolisko

ekspresywnie: szkoła


SJP.pl


szkolniak

potocznie: dziecko chodzące do szkoły


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) rzad. dziecko w wieku szkolnym

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Sio mi stąd! Nie sprzedajemy szkolniakom papierosów!

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szkoła ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) uczeń, uczniak

Wiktionary


szkolnictwo

ogół zagadnień związanych z nauczaniem wraz z ogółem szkół na danym terenie lub w danym czasie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) ogół zagadnień związanych ze szkołami i nauczaniem

 (1.2) ogół szkół

Wiktionary

Szkolnictwo – całokształt zagadnień związanych z nauczaniem i organizacją szkół w danym państwie.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. szkoła ż., szkółka ż., szkolenie n., przeszkolenie n.

 czas. przeszkalać, szkolić ndk., przeszkolić dk.

 przym. szkolny

Wiktionary


szkolnie

przysłówek

 (1.1) w sposób szkolny

 (1.2) uczenie

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szkoła ż.

 przym. szkolny

 czas. przeszkalać, przeszkolić

Wiktionary


szkolnik

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) nauczyciel w żydowskiej szkole wyznaniowej

Wiktionary

Osoby o tym nazwisku:

  • Franciszek Szkolnik – polski przewodnik górski i znakarz
  • Wawrzyniec Szkolnik – polski przewodnik górski, nauczyciel ludowy

Wikipedia


szkolność

dawniej: to, co jest właściwe szkole


SJP.pl


szkolny

odnoszący się do szkoły, dotyczący szkoły, przeznaczony dla szkoły (np. szkolne ławki, podręcznik szkolny)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany ze szkołą, odnoszący się do szkoły

Wiktionary

Szkolny (biał. Школьны; ros. Школьный) – osiedle na Białorusi, w obwodzie mińskim, w rejonie stołpeckim, w sielsowiecie Derewno.

Działa tu rzymskokatolicka parafia Najświętszego Serca Pana Jezusa w Chotowie.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Mamo, potrzebuję pieniądze na wycieczkę szkolną.

 (1.1) W naszych wyimaginowanych szkołach nauczycielem był Harry Potter, w szkolnych ławkach zasiadały zwierzęta, bajkowi bohaterowie oraz różne stwory i potwory.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃkɔlnɨ, AS: školny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szkoła ż., szkółka ż., szkolnictwo n., szkoleniowiec m., szkolenie n., przeszkolenie n., wyszkolenie n., szkolarz mos.

 czas. przeszkalać, szkolić ndk., przeszkolić dk., wyszkolić dk.

 przym. szkoleniowy, pozaszkolny

 przysł. szkolnie

Wiktionary


szkolok

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. uczeń

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|szkolorz.

Wiktionary


szkolorz

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. uczeń

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|szkolok.

Wiktionary


szkontrum

dawniej: skontrum, skontro


SJP.pl


szkop

pogardliwie o Niemcu; Szkop, prusak, pluder, helmut, szwab (Szwab)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pogard. Niemiec;

Wiktionary

Szkop (l.mn. szkopy) – pogardliwe określenie Niemca, szczególnie żołnierza Wehrmachtu w okresie II wojny światowej.

W przeszłości wyraz ten (do dziś zachowany w wersji „skop”) oznaczał w polszczyźnie kastrowanego barana, a także – jako zapożyczenie z niemieckiego – naczynie (częściej dziś używane w formie „szkopek” lub „skopek” – mała miska).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ogłupiały Szkop otworzył ze zdumienia usta.

 (1.1) Szkopy czyniły wszystko, by przeszkopić sprawę.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szkop m., przeszkopienie n.

 czas. przeszkopić dk.

 przym. szkopski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szwab, fryc, szkop

Wiktionary


szkopek

skopek


SJP.pl


szkopka

pogardliwie o Niemce; Szkopka, Szwabka (szwabka)


SJP.pl


szkopski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) pot. pogard. niemiecki

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nie wolno nam okazywać żadnego szacunku dla szkopskiego munduru.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szkop mos., Szkop mos., przeszkopienie n.

 czas. przeszkopić dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) niemiecki, szwabski

Wiktionary


szkopuł

coś, co stanowi trudność; przeszkoda, zawada


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) książk. coś utrudniającego realizację czegoś, jakiś problem, przeszkoda

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Szkopuł w tym, że wyjeżdżam i nie będę mógł przyjść.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃkɔpuw, AS: škopuu̯

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) trudność, przeszkoda, zawada

Wiktionary


szkorbucik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od szkorbut

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szkorbut m.

Wiktionary


szkorbut

choroba wywołana niedoborem witaminy C, objawiająca się m.in. owrzodzeniem dziąseł i błony śluzowej oraz wypadaniem zębów; gnilec, cynga


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) med. ostra postać awitaminozy wywołanej brakiem witaminy C;

Wiktionary

Szkorbut (łac. scorbutus), gnilec, cynga, dzięgna – choroba wielonarządowa, wywołana niedoborem kwasu askorbinowego (witaminy C) w pożywieniu.

Główne objawy dotyczą tkanki łącznej, ponieważ kwas askorbinowy jest koenzymem hydroksylazy prolinowej i lizynowej, które katalizują powstanie poprzecznych wiązań kowalencyjnych między cząstkami tropokolagenu. Brak kwasu askorbinowego oznacza brak aktywności tych enzymów, a co za tym idzie, brak dojrzewania kolagenu.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. szkorbucik mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gnilec, cynga

Wiktionary


szkorupina

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. skorupka

Wiktionary


szkot

lina służąca do ustawiania żagla; szot


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Szkocji

Wiktionary

Szkoci (ang. i scots Scots, gael. Albannaich) – naród celtycki zamieszkujący Szkocję i Irlandię Północną. Mówią językami: angielskim (70% ludności), szkockim lallans (30% ludności) i celtyckim językiem gaelickim (1% ludności, głównie wyspy Hebrydy); te dwa ostatnie języki są stopniowo wypierane przez język angielski.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Na uroczystości było kilku Szkotów w kiltach.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃkɔt, AS: škot

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szkocki mrz., Szkocja ż.

:: fż. Szkotka ż.

 przym. szkocki

Wiktionary


szkotak

nazwisko


SJP.pl


szkotka

mieszkanka Szkocji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Szkocji

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃkɔtka, AS: škotka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szkocki mrz., Szkocja ż.

:: fm. Szkot mos.

 przym. szkocki

Wiktionary


szkotyzm

scholastyczny kierunek filozoficzno-teologiczny, opozycyjny wobec tomizmu, uznający prymat woli nad rozumem; skotyzm


SJP.pl

Wikipedia


szkoła

1. instytucja oświatowa przekazująca wiedzę oraz podstawowe umiejętności
2. budynek takiej instytucji
3. ludzie związani z tą instytucją
4. grupa ludzi reprezentująca dany kierunek sztuki, nauki itp.; także: metoda przez nich propagowana


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) eduk. instytucja edukacyjna;

 (1.2) uczniowie i pracownicy takiej placówkaacówki

 (1.3) wykształcenie

 (1.4) kierunek w sztuce lub nauce

 (1.5) trening, szkolenie

 (1.6) wycisk, pobicie, lanie, manto, bat

 (1.7) odłam buddyzmu

 (1.8) budynek, w którym mieści się szkoła (1.1)

 (1.9) poszerzająca horyzonty sytuacja życiowa

Wiktionary

  • szkoła – jednostka oświatowo-wychowawcza zajmująca się kształceniem, wychowaniem i opieką – zgodnie z podstawą programową i ustawą o oświacie;
  • szkoła w nauce lub w sztuce – kierunek zbliżonych do siebie idei lub metod dydaktycznych lub twórczych;
  • szkoła – budynek użyteczności publicznej przeznaczony dla społecznych celów edukacyjnych zgodnie z systemem oświaty;
  • „Szkoła” – tygodnik wydawany na przełomie XIX/XX wieku we Lwowie;
  • Szkoła – serial telewizyjny emitowany w TVN i TVN7 w latach 2014–2020.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wczoraj w szkole odbył się konkurs recytatorski.

 (1.1) Podczas ferii szkoła będzie zamknięta.

 (1.1) W przyszłym roku zamierzam zmienić szkołę.

 (1.1) Matematyki nauczyłem się w szkole.

 (1.2) Cała szkoła poszła do kina.

 (1.2) Podczas festiwalu talentów obie szkoły zaprezentowały swoje umiejętności.

 (1.3) Okazało się, że zatrudniona do dziecka guwernantka nie miała nawet ukończonej szkoły!

 (1.4) Szkoła nowoczesnego wychowania zaleca zezwalać maluchom na wszystko i unikać kar.

 (1.5) Szkoła, jaką tam przeszedłem, przydała mi się potem nie raz.

 (1.6) Po tej szkole więcej z nimi nie zadzierał.

 (1.8) W tej szkole znajdują się także kawalerki dla nauczycieli.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃkɔwa, AS: škou̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szkolnictwo n., szkolarz m., szkoleniowiec m., wyszkolenie n., szkolenie n., przeszkolenie n.

:: zdrobn. szkółka ż.

 czas. przeszkalać, szkolić ndk., przeszkolić dk., wyszkolić dk.

 przym. szkolny, wokółszkolny, przyszkolny, szkoleniowy, pozaszkolny

 przysł. szkolnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pot. buda

Wiktionary


szkółka

1. zdrobnienie od: szkoła (zwykle w znaczeniu instytucji oświatowej lub budynku przez nią zajmowanego)
2. kurs nauki dla początkujących (zwłaszcza sportowy)
3. wydzielony teren hodowli drzewek i krzewów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od szkoła

 (1.2) kurs czegoś

 (1.3) wydzielony teren, na którym hodowane są młode drzewka i krzewy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Uczyłem się kiedyś w takiej małej szkółce na prowincji.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃkuwka, AS: škuu̯ka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szkoła ż., szkolenie n., szkolnictwo n., szkolarz mos.

 przym. szkolny, szkoleniowy, szkółkowy

 czas. szkolić, przeszkalać, przeszkolić

Wiktionary


szkółkarka

szkółkarz


SJP.pl


szkółkarstwo

Szkółkarstwo – dział ogrodnictwa i leśnictwa zajmujący się rozmnażaniem i uprawą w początkowym okresie życia sadzonek drzew, krzewów i innych roślin wieloletnich.

W szkółkach drzewka można zarówno produkować od podstaw stosując rozmnażanie wegetatywne (najczęściej poprzez szczepienie lub sadzonkowanie) lub generatywne (najczęściej za pomocą nasion), jak i też można młodociane rośliny szkółkować do momentu, aż ich rozwój i wielkość będzie odpowiednia do wysadzenia na miejsce stałe.

Wikipedia


szkółkowiec

obryzg szkółkowiec - gatunek chrząszcza z rodziny ryjkowcowatych


SJP.pl


szkółkowy

szkółka


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z szkółką, dotyczący szkółki

Wiktionary

Patrz:

szkółka

Powiązane:

 rzecz. szkółka ż.

Wiktionary


szkrab

pieszczotliwie o małym dziecku; brzdąc, berbeć


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) pot. pieszcz. dziecko, zwykle w młodym wieku

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Popatrz tylko na tego szkraba – jaki słodki.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) malec; pot. maluch, berbeć, bąk, knot

Wiktionary


szkrabek

zdrobnienie od: szkrab; szkrabik


SJP.pl


szkrabik

zdrobnienie od: szkrab; szkrabek


SJP.pl


szkrobać

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. obierać (kartofle)

Wiktionary


szkubki

zwyczaj wspólnego skubania pierza dla jakiejś rodziny przez kobiety i dziewczyny, zakończony zabawą z muzyką; darcie pierza, skubanie pierza, piórnik, wyskubek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. lud. skubanie pierza

Wiktionary


szkucin

Szkucin – wieś sołeckaw Polsce, położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie koneckim, w gminie Ruda Maleniecka.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego.

Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii św. Wawrzyńca w Lipie.


Wikipedia


szkucina

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. szczecina, włosy

Wiktionary


szkudlarczyk

nazwisko


SJP.pl


szkudlarek

nazwisko


SJP.pl

  • Szkudlarek − polskie nazwisko.

Osoby noszące nazwisko Szkudlarek:

  • Maria Szkudlarek (1917-1991) – polska pedagog, kierownik zespołu tańca
  • Jan Szkudlarek (ur. 1945) – polski pułkownik
  • Tomasz Szkudlarek (ur. 1954) – polski socjolog
  • Sylwester Szkudlarek (ur. 1966) – polski piłkarz
  • Myriam Szkudlarek (ur. 1977) – francuska karateka
  • Wioletta Szkudlarek (ur. 1980) – polska siatkarka
  • Jan Szkudlarek – gitarzysta zespołu Blues Forever

Wikipedia


szkudła

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) daw. (obecnie reg.) gont

Wiktionary

Szkudła – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie pleszewskim, w gminie Gołuchów.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kaliskiego.

Przez miejscowość przepływa niewielka rzeka Trzemna, dopływ Prosny.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Pięć metrów od drogi stał kryty szkudłami domek.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Szkudlarek mos./ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gont, szyndel, reg. śl. szyndzioł.

Wiktionary


szkuner

statek żaglowy o skośnym ożaglowaniu; szoner, skuner


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) żegl. żaglowiec mający co najmniej dwa maszty; wszystkie maszty niosą ożaglowanie skośne;

Wiktionary

Szkuner – typ osprzętu żaglowego lub żaglowiec noszący ten typ osprzętu. Ma dwa lub więcej masztów o ożaglowaniu skośnym. Przy dwóch masztach pierwszy jest niższy lub równy drugiemu.

Typy z wyższym pierwszym masztem to jol i kecz.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Na zawietrznej powoli płynął szkuner.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃkũnɛr, AS: škũner

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) goleta

Wiktionary


szkunerbark

żaglowiec handlowy mający przynajmniej 3 maszty; barkentyna


SJP.pl

Barkentyna (inaczej szkunerbark) – żaglowiec posiadający trzy lub więcej masztów, niosący na pierwszym od dziobu ożaglowanie rejowe, a na pozostałych ożaglowanie skośne - przeważnie gaflowe, rzadziej bermudzkie.

Polskimi żaglowcami typu barkentyna są ORP Iskra (II) oraz STS Pogoria.

Wikipedia


szkuta

rodzaj barki; berlinka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) żegl. hist. płaskodenny, bezpokładowy statek, z początku żaglowy, przystosowany do transportu śródlądowego ładunków masowych;

Wiktionary

Szkuta – beznapędowy statek (dawniej żaglowy), płaskodenny, pozbawiony pokrycia w postaci pokładu. Szkuta jest przeznaczona przede wszystkim do transportu śródlądowego ładunków masowych (jednorazowo ładuje się na jej pokład do 100 ton, np. zboża). Transportowano nią również np. powozy.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Część towaru, na którą składały się głównie garbowane skóry i beczułki z nieznaną zawartością, była z przystani przenoszona na wozy, operację nadzorował brodaty kupiec. Na jedną ze szkut wprowadzano byka.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szkutnik mos., szkutnictwo mrz.

 przym. szkutniczy

Wiktionary


szkutnictwo

budowanie łodzi, kutrów, jachtów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) rzemiosło zajmujące się budową i naprawą łodzi;

Wiktionary

Szkutnictwo – budowanie lub naprawa przez rzemieślników, przemysłowo albo amatorsko małych statków wodnych: łodzi, jachtów lub kutrów z drewna lub tworzyw sztucznych.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ʃkutʲˈɲit͡stfɔ, AS: škutʹńictfo

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szkutnik m., szkuta ż.

 przym. szkutniczy

Wiktionary


szkutniczy

przymiotnik

 (1.1) związany ze szkutnictwem, dotyczący szkutnictwa

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pobudowano hangar na łodzie, szatnie, warsztat szkutniczy i basen wioślarski.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃkutʲˈɲit͡ʃɨ, AS: škutʹńičy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szkutnictwo n., szkutnik m., szkuta ż.

Wiktionary


szkutnik

osoba zajmująca się budową i naprawą łodzi; dawniej: osoba specjalizująca się w wykonywaniu szkut


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) żegl. rzemieślnik budujący i naprawiający łodzie

Wiktionary

Szkutnictwo – budowanie lub naprawa przez rzemieślników, przemysłowo albo amatorsko małych statków wodnych: łodzi, jachtów lub kutrów z drewna lub tworzyw sztucznych.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈʃkutʲɲik, AS: škutʹńik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szkutnictwo n., szkuta ż.

 przym. szkutniczy

Wiktionary


szkuty

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. włosy

Wiktionary


szkwalisty

mający charakter szkwału; porywisty


SJP.pl


szkwał

porywisty wiatr morski


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) silny powiew wiatru nad akwenem

Wiktionary

Szkwał – nagły wzrost prędkości wiatru o co najmniej 8 m/s od prędkości początkowej powyżej 10 m/s. Może osiągać do 9 stopni w skali Beauforta. Szkwał trwa krótko, do kilku minut i może nieść ze sobą śnieg lub deszcz. Powstaje zazwyczaj tam, gdzie stykają się dwie masy powietrza o dużej różnicy temperatur. Bardzo często to zjawisko związane jest z chmurą cumulonimbus. Ostrzeżeniem przed możliwym szkwałem jest obecność na przodzie chmury burzowej tak zwanego wału szkwałowego. Szkwały mogą być związane z nawałnicą.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ujrzał niemy, czarny szkwał, który już był pożarł jedną trzecią nieba.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. szkwałowy

Wiktionary


szkworc

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. ornit. szpak

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|skworc, szpok.

Wiktionary


szkła

potocznie o okularach


SJP.pl


szkło

1. przezroczysta substancja otrzymywana w wyniku stopienia i oziębienia mieszanki krzemianów;
2. szyba, płyta, tafla ze szkła;
3. zbiorowo o szklanych przedmiotach, zwłaszcza naczyniach;
4. (zwykle w l. mn.) soczewka stosowana w okularach, lornetkach


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) geogr. rzeka we wschodniej Polsce i na zachodniej Ukrainie, prawy dopływ Sanu;

Wiktionary

Szkło – nieorganiczny materiał amorficzny. Powstaje w wyniku szybkiego schłodzenia płynu do postaci stanu stałego bez etapu krystalizacji.

Wikipedia


szla

rodzaj uprzęży, szleja


SJP.pl

Szla – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie przasnyskim, w gminie Przasnysz. Usytuowana w pobliżu Puszczy Zielonej oraz dużego kompleksu leśnego ciągnącego się do Jednorożca, pośród rozległych łąk torfowych. Mieszkańcy zajmują się głównie hodowlą bydła mlecznego.

Wikipedia


szlaban

1. podnoszona i opuszczana bariera na przejazdach kolejowych, granicach państwowych, rogatkach miasta itp.
2. potocznie: zakaz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) mot. ruchoma zapora blokująca ruch samochodów

 (1.2) pot. zakaz wychodzenia z domu nakładany na dzieci przez rodziców

 (1.3) pot. przen. inny zakaz nakładany na dzieci przez rodziców, zwykle związany z używaniem jakichś urządzeń lub usług

Wiktionary

  • szlaban – zapora drogowa
  • szlaban – mebel
  • Szlaban – osada leśna wsi Dąbrówka Leśna w woj. wielkopolskim w pow. obornickim, w gminie Oborniki

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Szlaban opuścił się w ostatniej chwili, już było widać nadjeżdżający pociąg.

 (1.2) Julka ma szlaban na dwa tygodnie, więc będziemy się widywać tylko w szkole.

 (1.3) Nie pisz do mnie na Messengerze, bo mam szlaban na Internet.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃlabãn, AS: šlabãn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szlabanowy m.

:: zdrobn. szlabanik m.

 przym. szlabanowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) bariera, zapora

Wiktionary


szlabanik

zdrobnienie od: szlaban


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od szlaban

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szlaban m.

Wiktionary


szlabanowy

przymiotnik od: szlaban


SJP.pl


szlachar

ptak z rodziny traczy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) ornit. nazwa systematyczna|Mergus serrator|ref=tak., wędrowny ptak wodny półkuli północnej z charakterystycznym czubem na głowie;

Wiktionary

Szlachar, tracz długodzioby, długodziób (Mergus serrator) – gatunek dużego ptaka wodnego z rodziny kaczkowatych (Anatidae), zamieszkujący Eurazję i Amerykę Północną. Mimo rozległego zasięgu występowania nie wyróżnia się podgatunków. Nie jest zagrożony wyginięciem.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Winne były zwierzęta, i duże i małe, kojot, tapir, szlachar, zaskroniec i gągół.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃlaxar, AS: šlaχar

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) tracz długodzioby

Wiktionary


szlachcianeczka

zdrobnienie od: szlachcianka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. zdrobn. od: szlachcianka

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃlaxʲt͡ɕãˈnɛt͡ʃka, AS: šlaχʹćãnečka

Wiktionary

Powiązane:

 przym. szlachecki

Wiktionary


szlachcianka

córka przedstawiciela szlachty


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) członkini szlachty

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃlaxʲˈt͡ɕãnka, AS: šlaχʹćãnka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szlachta ż., szlachciura m., szlachetka m., szlachectwo n., szlacheckość ż., szlachetczyzna ż.

:: fm. szlachcic m.

 przym. szlachecki, szlachetny

Wiktionary


szlachcic

osoba należąca do stanu szlacheckiego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) członek szlachty

Wiktionary

Szlachta (daw. ślachta, ślachcic) – wyższa warstwa społeczna, wywodząca się ze stanu rycerskiego w społeczeństwie feudalnym. Szlachta posiadała zespół przywilejów społecznych, z których najbardziej podstawowym był przywilej posiadania ziemi. Przynależność do szlachty łączyła się z obowiązkiem służby wojskowej. W 1790 r. we Francji zniesiono tytuły oraz szlachectwo dziedziczne. W Polsce szlachta jako stan społeczny zniesiona została na mocy konstytucji w 1921 r.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ale zarazem jesteś wietrzny, bałamut, nie lubisz pracy, a lubisz hulanki, masz pańskie fumy i zachcianki, które biednego szlachcica do torby i kija żebraczego prowadzą.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃlaxʲt͡ɕit͡s, AS: šlaχʹćic

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szlachta ż., szlachectwo n., szlacheckość ż., szlachciura m., szlachetka m.

:: fż. szlachcianka ż.

 przym. szlachecki

 czas. szlachtować

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) nobil; pogard. lub żart. szlachciura; lekcew. szlachetka

Wiktionary


szlachcin

Szlachcin – wieś w Polsce, położona w województwie wielkopolskim, w powiecie średzkim, w gminie Środa Wielkopolska nad Bardzianką (lewym dopływem Moskawy).

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa poznańskiego.

Wikipedia


szlachciura

z lekceważeniem o niezbyt bogatym lub prostym szlachcicu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy lub męskozwierzęcy

 (1.1) pogard. szlachcic

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szlachta ż., szlachcic m., szlachetka ż., szlachcianka ż., szlachectwo n., szlacheckość ż.

 przym. szlachecki

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szlachetka

Wiktionary


szlachecki

przymiotnik od: szlachta


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany ze szlachtą, dotyczący szlachty

przymiotnik jakościowy

 (2.1) właściwy dla szlachty

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Była wprost prześliczna, a wywodziła się z polskiej rodziny szlacheckiej.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃlaˈxɛt͡sʲci, AS: šlaχecʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szlachta ż., szlacheckość ż., szlachetczyzna ż., szlachcic m., szlachciura m., szlachetka m., szlachetczyna m., szlachcianka ż., szlachcianeczka ż., szlachectwo n., szlachcenie n., uszlachcanie n., uszlachcenie n., uszlachetnianie n., uszlachetnienie n.

 czas. szlachcić ndk., uszlachcać ndk., uszlachcić dk., uszlachetniać ndk., uszlachetnić dk.

 przym. szlachetny, poszlachecki

 przysł. szlachetnie, szlachecko

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) sarmacki

Wiktionary


szlacheckość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest szlacheckie; cecha tych, którzy są szlacheccy

Wiktionary

Powiązane:

 przym. szlachecki

 przysł. szlacheckie

 rzecz. szlachcianka ż., szlachcic mos., szlachciura mzw./mos.

Wiktionary


szlachectwo

przynależność do szlachty; prawa, tytuł szlachcica


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) stan szlachty, przynależność do stanu szlacheckiego

Wiktionary

Szlachta (daw. ślachta, ślachcic) – wyższa warstwa społeczna, wywodząca się ze stanu rycerskiego w społeczeństwie feudalnym. Szlachta posiadała zespół przywilejów społecznych, z których najbardziej podstawowym był przywilej posiadania ziemi. Przynależność do szlachty łączyła się z obowiązkiem służby wojskowej. W 1790 r. we Francji zniesiono tytuły oraz szlachectwo dziedziczne. W Polsce szlachta jako stan społeczny zniesiona została na mocy konstytucji w 1921 r.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. szlachciura mzw./mos., szlachcianka ż., szlachta ż., szlachcic m.

 przym. szlachecki

Wiktionary


szlachetczyzna

ogół cech i zwyczajów szlachty


SJP.pl

Szlachetczyzna – dawna kolonia obecnie część wsi Stawrowo na Białorusi, w obwodzie witebskim, w rejonie brasławskim, w sielsowiecie Dalekie.

Wikipedia


szlachetka

nazwisko


SJP.pl


szlachetnie

przysłówek

 (1.1) w sposób szlachetny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szlachetność ż.

 przym. szlachetny, szlachecki

Wiktionary


szlachetniej

stopień wyższy od przysłówka: szlachetnie


SJP.pl


szlachetniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: szlachetny


SJP.pl


szlachetność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co jest szlachetne; cecha tego, kto jest szlachetny

Wiktionary

Powiązane:

 czas. uszlachetniać ndk., uszlachetnić dk.

 przym. szlachetny

 przysł. szlachetnie

Wiktionary


szlachetny

1. o człowieku: taki, którego cechuje uczciwość, prawość, bezinteresowność, honor, np. szlachetny człowiek; prawy, uczciwy, piękny;
2. świadczący o takich cecha, np. szlachetne czyny; prawy, uczciwy, piękny;
3. taki, który cechuje się idealnymi proporcjami, wyjątkową stylowością i harmonią, wywołuje niezwykłe doznania estetyczne; harmonijny, idealny, doskonały;
4. o roślinach, zwierzętach, przedmiotach itp.: taki, który odznacza się pierwszorzędną jakością; doskonały, wysokogatunkowy, pierwszorzędny;
5. w chemii: gazy szlachetne - grupa pierwiastków chemicznych stanowiąca VIII grupę główną układu okresowego: hel, neon, argon, krypton, ksenon i radon; helowce;
6. w mineralogii: kamienie szlachetne - kryształy minerałów lub pierwiastków, charakteryzujące się twardością, piękną barwą, połyskiem i odpornością na czynniki chemiczne, stosowane najczęściej do wyrobu biżuterii, np. diament, szafir, szmaragd;
7. w chemii: metale szlachetne - metale odznaczające się dużą odpornością na działanie czynników chemicznych, pięknym kolorem i połyskiem, np. srebro, złoto, platyna;
8. stal szlachetna - stal wzbogacona obecnością innych, cenniejszych metali, np. chromem, niklem, wolframem;
9. w botanice: tytoń szlachetny - jednoroczna roślina z rodziny psiankowatych, osiągająca wysokość do 2 metrów, której liście zawierają najczęściej 1-3% nikotyny;
10. w botanice: borowik szlachetny - gatunek jadalnego grzyba z rodziny borowikowatych, wysoko ceniony ze względu na walory smakowe


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który postępuje dobrze, uczciwie, w sposób wspaniałomyślny, prawy, sprawiedliwy, bezinteresowny

 (1.2) taki, który odznacza się wysoką jakością

 (1.3) charakteryzujący się subtelnością, harmonią

 (1.4) bot. zool. drugi człon nazw niektórych gatunków

Wiktionary

Przykłady

 (1.3) Wydaje się piękna ze względu na jej szlachetne rysy twarzy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃlaˈxɛtnɨ, AS: šlaχetny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szlachetność ż., szlachta ż., szlachectwo n., szlachcianka ż.

 przysł. szlachetnie

 przym. szlachecki

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zacny, dobry, uczciwy, honorowy

 (1.2) wysokogatunkowy, wyselekcjonowany, pierwszorzędny

 (1.3) harmonijny

Wiktionary


szlachta

wywodzący się z rycerstwa stan społeczny mający prawa otrzymane od władców i dziedziczne przywileje; także, zbiorowo, o osobach należących do tego stanu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. rzeka Krzywulka

 (1.2) geogr. wieś w gminie Bujnowicze

 (1.3) grupa domów w Kamionce Wołoskiej

 (1.4) grupa domów w Daszowej

 (1.5) część wsi Okno

 (1.6) pustkowie nad strugą Orpiszewską

 (1.7) geogr. wieś w województwie pomorskim;

 (1.8) stacja kolejowa otwarta w Szlachcie (1.7);

Wiktionary

Szlachta (daw. ślachta, ślachcic) – wyższa warstwa społeczna, wywodząca się ze stanu rycerskiego w społeczeństwie feudalnym. Szlachta posiadała zespół przywilejów społecznych, z których najbardziej podstawowym był przywilej posiadania ziemi. Przynależność do szlachty łączyła się z obowiązkiem służby wojskowej. W 1790 r. we Francji zniesiono tytuły oraz szlachectwo dziedziczne. W Polsce szlachta jako stan społeczny zniesiona została na mocy konstytucji w 1921 r.

Wikipedia

Przykłady

 (1.7) Widziałem kościół w Szlachcie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃlaxta, AS: šlaχta

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) Ślachta

Wiktionary


szlachtawa

oman szlachtawa - gatunek rośliny dwu- lub wieloletniej z rodziny astrowatych


SJP.pl


szlachtować

1. potocznie: mordować ludzi;
2. dokonywać uboju bydła


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) przest. zarzynać bydło

 (1.2) pot. mordować ludzi

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zanim sam zaczął szlachtować, młody Karol asystował przy zabijaniu zwierząt w rzeźni.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃlaxˈtɔvat͡ɕ, AS: šlaχtovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szlachtowanie, zaszlachtowanie

 rzecz. szlachcic

 czas. zaszlachtować dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ubijać, zarzynać

 (1.2) mordować, zarzynać

Wiktionary


szlachtowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|szlachtować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. szlachtować ndk.

Wiktionary


szlachtowicz

nazwisko


SJP.pl


szlachtuz

przestarzale: rzeźnia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) daw. rzeźnia, ubojnia

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃlaxtus, AS: šlaχtus

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kutlof

Wiktionary


szlaczek

zdrobnienie od: szlak


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od szlak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szlak m.

Wiktionary


szlaczkoń

rodzaj motyla dziennego z rodziny bielinkowatych


SJP.pl


szlafmyca

1. dawniej: miękka czapka męska używana do spania;
2. czapka noszona przez kucharzy, piekarzy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) daw. miękka czapka męska nakładana do spania; używana też jako poranne nakrycie głowy

 (1.2) przen. safanduła

Wiktionary

Szlafmyca (z niem. schlafen − spać, Mütze − myca, czapka) − dawne męskie nakrycie głowy zakładane do snu przez osoby sypiające w chłodnej porze roku w nieogrzewanych lub źle ogrzewanych pomieszczeniach. Kobiety do snu używały nocnych czepków.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jacek włożył szlafmycę i podreptał do sypialni.

 (1.1) Z okien domów, na najmniejszy hałas, wyglądały ciekawie głowy w perukach, czepkach i szlafmycach.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: zdrobn. szlafmycka ż.

Wiktionary


szlafmycka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: szlafmyca

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Otwarły się drzwi, a zza nich wychyliła się głowa w szlafmycce.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szlafmyca ż., szlafmycowość ż.

 przym. szlafmycowy

Wiktionary


szlafroczek

zdrobnienie od: szlafrok


SJP.pl


szlafrok

luźny strój domowy, używany zazwyczaj do okrycia przed położeniem się do łóżka lub krótko po wstaniu, zakładany często na piżamę lub nocną koszulę; podomka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) kraw. domowy ubiór przypominający lekki płaszcz bez zapięć

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W szpitalu pacjenci chodzą w szlafrokach.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃlafrɔk, AS: šlafrok

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: zdrobn. szlafroczek

 przym. szlafrokowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) podomka

Wiktionary


szlafsztuba

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk, Mazury, Warmia. bud. archit. sypialnia

Wiktionary


szlag

dawniej: apopleksja (nagły wylew krwi do mózgu)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. uderzenie, cios

 (1.2) daw. apopleksja (tylko w związkach frazeologicznych)

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pyjter mo fest szlag.

 (1.1) Dostoł ino roz szlag i mu jucha poszła.

 (1.2) A niech go szlag trafi!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃlak, AS: šlak

Wiktionary


szlaga

nazwisko


SJP.pl

Szlaga – osada leśna w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie starogardzkim, w gminie Lubichowo.

Wikipedia


szlagbal

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. sport. palant

 (1.2) gw-pl|Górny Śląsk. sport. piłka do palanta

Wiktionary


szlager

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. muz. przebój

Wiktionary


szlagier

potocznie:
a) przebój, piosenka modna w danym okresie
b) nowość mająca w danym czasie duże powodzenie u publiczności


SJP.pl

Przebój, szlagier lub hit – popularny w określonym czasie utwór muzyczny lub piosenka. Określenie zazwyczaj odnosi się do muzyki rozrywkowej, lecz często znaczenie jego rozciąga się na muzykę poważną oraz na inne dziedziny sztuki, mówiąc na przykład o „przeboju filmowym” lub „kinowym”. Przebój muzyczny zwykle charakteryzuje się łatwo wpadającą w ucho melodią i jest wielokrotnie emitowany przez stacje radiowe, oraz osiąga wysoką sprzedaż. Choć istnieją ponadczasowe przeboje, których popularność zdaje się nie przemijać, to zasadniczo mamy tu do czynienia ze zjawiskiem okresowym.

Wikipedia


szlagierowy

przymiotnik od: szlagier


SJP.pl


szlagmetal

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) szt. imitujący złoto, srebro lub brąz materiał dekoracyjny w postaci cienkich płatków, stosowany w malarstwie, rzeźbie i sztuce użytkowej

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przed nim na czymś w rodzaju ni to kolumny, ni to iglicy umieszczono figurę nieokreślonego zwierzęcia pociągniętą szlagmetalem na złoto.

Wiktionary


szlagon

ironicznie o szlachcicu jako o kimś niewykształconym, zasiedziałym na wsi


SJP.pl


szlagoński

dotyczący szlagona


SJP.pl


szlagowski

nazwisko


SJP.pl

Szlagowski, Szlagowska – polskie nazwisko, w Polsce nosi je niecałe 650 osób.

Osoby noszące to nazwisko:

  • Antoni Władysław Szlagowski (ur. 10 lipca 1864 zm. 28 lutego 1956) – polski duchowny katolicki, biskup pomocniczy warszawski.
  • Jan Szlagowski (ur. 11 listopada 1984 w Warszawie) – perkusista, występujący w popowym zespole Blog 27, którego wokalistką jest jego młodsza siostra Tola.
  • Jarosław Szlagowski (ur. 27 grudnia 1959) – polski perkusista rockowy.
  • Tola Szlagowska (ur. 27 listopada 1992 w Warszawie) – polska wokalistka i kompozytorka.

Wikipedia


szlagworcik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od szlagwort

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szlagwort m.

Wiktionary


szlagwort

charakterystyczne wyrazy piosenki lub jej refrenu, wpadające w ucho, decydujące nieraz o sukcesie utworu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) hasło, slogan, wpadająca w ucho fraza, często fragment piosenki

Wiktionary

Szlagwort (niem. Schlagwort) – wyraz lub zwrot w piosence łatwy do zapamiętania, wpadający w ucho, hasłowy. Zazwyczaj pojawia się w tytule, na początku piosenki lub w refrenie. Często decyduje o sukcesie utworu. Szlagwort niekiedy żyje własnym życiem, stając się obiegowym zwrotem, pojawia się w tytułach prasowych.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. Schlagwort m., szlagier m.

 przym. szlagierowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Schlagwort

Wiktionary


szlagzana

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. kulin. bita śmietana

Wiktionary


szlaja

1. osoba niechlujna, brudna;
2. osoba lubiąca się włóczyć


SJP.pl


szlajać

szlajać się - chodzić po podejrzanych okolicach; prowadzić niemoralny tryb życia


SJP.pl


szlajer

zamglenie obrazu na kliszy fotograficznej; dymek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. kraw. welon

Wiktionary


szlajfa

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. wstęga

 (1.2) gw-pl|Górny Śląsk. kokarda

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szlajfka ż.

Wiktionary


szlajfka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. wstążka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szlajfa ż.

Wiktionary


szlajfmaszina

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. techn. szlifierka

Wiktionary


szlajfować

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. techn. szlifować

 (1.2) gw-pl|Łódź. środ. odcinać bułki

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|fajlować, szmyrglować.

Wiktionary


szlak

1. droga naturalna lub wytyczony trakt;
2. motyw dekoracyjny w formie pasa odcinającego się od tła barwą;
3. w łowiectwie: ślad zwierzęcia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) określona droga podróży lądem, morzem lub w inny sposób

 (1.2) turyst. znakowana ścieżka do uprawiania turystyki pieszej, rowerowej, narciarskiej itp.;

 (1.3) łow. ścieżka tropów zwierzęcia

 (1.4) kolej. trasa, po której jedzie pociąg

 (1.5) gw-pl|Łódź. środ. łopata do wsadzania chleba do pieca

Wiktionary

  • szlak bursztynowy
  • szlak drogowy
  • szlak handlowy
  • szlak kolejowy
  • szlak turystyczny
    • szlak narciarski
    • szlak rowerowy
    • szlak kajakowy
    • szlak konny
    • szlak przyrodniczy
    • szlak dydaktyczny
    • szlak krajoznawczy

    Wikipedia

    Wymowa:

    IPA: ʃlak, AS: šlak

    Wiktionary

    Powiązane:

     rzecz. szlakowanie n.

    :: zdrobn. szlaczek m.

     czas. szlakować ndk., szlaczkować ndk.

     przym. szlakowy, szlaczkowy

    Wiktionary

    Synonimy:

     (1.1) trasa, trakt

    Wiktionary


szlaka

żużel


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) hutn. sypki, odpadowy materiał po produkcji hutniczej

 (1.2) daw. cienka, długa listwa do wsadzania do pieca i wyjmowania z pieca bułek w piekarni

Wiktionary

Żużel tzw. szlaka – produkt odpadowy procesów hutniczych metali, stop zawierający zanieczyszczenia rud (żużel wielkopiecowy, żużel stalowniczy, żużel szybowy), topniki i pewną ilość tlenków metali lub pozostałość po spaleniu np. węgla, koksu, stanowiąca masę szklistego spieczonego popiołu.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Najstarszą rzeczą, która odkryto w Medzamor, była szlaka pochodząca z wytopu brązu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃlaka, AS: šlaka

Wiktionary

Powiązane:

 przym. szlakowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) żużel

Wiktionary


szlakarz

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) środ. osoba, która maluje znaki szlaku turystycznego

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃlakaʃ, AS: šlakaš

Wiktionary


szlakowy

1. przymiotnik od: szlak;
2. przymiotnik od: szlaka


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany ze szlakiem, dotyczący szlaku

 (1.2) związany ze szlaką, dotyczący szlaki

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃlaˈkɔvɨ, AS: šlakovy

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1)

 rzecz. szlak m., szlaczek m.

 (1.2)

 rzecz. szlaka ż.

Wiktionary


szlam

luźny osad tworzący się na dnie rzek; muł; nanos


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) osad tworzący się na dnie i nieraz brzegach zbiorników wodnych

 (1.2) techn. warstwa miękkich zanieczyszczeń, które pokrywają powierzchnię metali użytkowanych

forma rzeczownika.

 (2.1) D. lm. od: szlama

Wiktionary

  • muł (geologia) – inaczej szlam
  • szlam (chemia)

Wikipedia

Powiązane:

 czas. szlamować

 przym. szlamowy

 rzecz. szlamik mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) muł

Wiktionary


szlama

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) liter. obraź. w świecie Harry’ego Pottera — czarodziej lub czarownica, którego rodzice są mugolami;

Wiktionary

  • Szlama (ang. mudblood) – pejoratywne określenie z cyklu książek J.K. Rowling o Harrym Potterze oznaczające osobę o zdolnościach magicznych urodzoną w rodzinie mugoli (osób niemagicznych)
  • imię męskie:
    • Szlama Grzywacz, uczestnik francuskiego ruchu oporu, członek grupy Manukiana
    • Szlama Lichtenberg, nauczyciel, łódzki działacz społeczny i syjonistyczny, publicysta
    • Szlama Żołnierski, łódzki cyrulik i felczer

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Nikt cię nie pytał o zdanie ty nędzna szlamo!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃlãma, AS: šlãma

Wiktionary


szlamiarnia

pomieszczenie w rzeźni, w którym oczyszcza się mięso


SJP.pl


szlamiec

szlamiec długodzioby, szlamiec wielki - gatunki ptaka z rodziny bekasowatych


SJP.pl


szlamik

ptak wędrowny z rodziny bekasowatych; szlamnik


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od szlam

Wiktionary

Szlamnik (zwyczajny), szlamnik rdzawy, szlamik (Limosa lapponica) – gatunek średniej wielkości ptaka wędrownego z rodziny bekasowatych (Scolopacidae). Rekordzista długości ptasiego lotu. Bliski zagrożenia wyginięciem.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) To nie szlam, lecz tylko mały szlamik.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szlam m.

Wiktionary


szlamnik

ptak wędrowny z rodziny bekasowatych; szlamik


SJP.pl

Szlamnik (zwyczajny), szlamnik rdzawy, szlamik (Limosa lapponica) – gatunek średniej wielkości ptaka wędrownego z rodziny bekasowatych (Scolopacidae). Rekordzista długości ptasiego lotu. Bliski zagrożenia wyginięciem.

Wikipedia


szlamowatość

szlamowaty; mulistość


SJP.pl


szlamowaty

pokryty szlamem, zawierający szlam; mulisty, błotnisty


SJP.pl


szlamówka

1. świder służący do wiercenia w miękkich skałach
2. urządzenie do usuwania urobku z otworów wiertniczych; łyżka


SJP.pl


szlamownia

dział fabryki, w którym pokrywa się wyroby szlamem


SJP.pl


szlamownik

maszyna do pogłębiania rzeki, kanału itp. poprzez wydobywanie gruntu z dna wód; czerpaczka, czerparka, bagier, bagrownica, draga, pogłębiarka


SJP.pl


szlamowy

przymiotnik od: szlam


SJP.pl


szlanga

ciężkie działo oblężnicze, używane w XVI-XVIII wieku głównie do niszczenia fortyfikacji; kolubryna


SJP.pl


szlankowny

przymiotnik

 (1.1) gw-pl|Poznań. przest. szczupły

Wiktionary


szlara

wieniec piór krótszych otaczający oczy sów, upierzenie sztywniejsze od upierzenia reszty głowy


SJP.pl

Szlara — talerzowato ułożone pióra wokół dzioba i oczu u sów oraz niektórych przedstawicieli z rzędu szponiastych. Pióra te są krótsze i sztywniejsze od reszty upierzenia głowy ptaka, a często także jaśniejsze. Szlara służy do skupiania (zbierania) fal akustycznych w celach nawigacyjnych. Ptaki te bowiem, wbrew powszechnemu mniemaniu, nie są nocnymi superwzrokowcami, lecz myśliwymi-słuchowcami i są aktywne w nocy, niezależnie od stopnia zachmurzenia nieba, czy też obecności księżyca. Ważne tylko, by była to noc spokojna i przede wszystkim cicha. Ponadto słuch sów jest dodatkowo wspomagany przez ruchomy fałd skórny w obrębie otworów usznych (które położone są poza szlarą) oraz asymetryczne położenie uszu, dzięki czemu sowy doskonale oceniają odległość.

Wikipedia


szlarafia

drobne sprężyny w materacach


SJP.pl


szlarka

dawniej: lamówka, falbanka, obszycie sukni, czepka itp.


SJP.pl


szlarnik

rodzaj ptaków z podrzędu śpiewających


SJP.pl


szlarniki

rodzaj ptaków z podrzędu śpiewających


SJP.pl

Szlarniki (Zosteropidae) – rodzina ptaków z podrzędu śpiewających (Oscines) w obrębie rzędu wróblowych (Passeriformes). Obejmuje ponad 130 gatunków ptaków występujących w rejonach tropikalnych i subtropikalnych Afryki, Azji i Australazji, niekiedy także w rejonach o klimacie umiarkowanym (np. we wschodniej Azji). Są one również obecne na wielu wyspach Oceanu Indyjskiego i Spokojnego. Wiele gatunków szlarników to endemity poszczególnych wysp tych oceanów.

Wikipedia


szlarogłówka

szlarogłówka południowa - gatunek ptaka z rodziny puszczykowatych


SJP.pl


szlauch

wąż (zwykle gumowy albo plastykowy) najczęściej stosowany do podlewania roślin


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) pot. bardzo długa rura gumowa

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dla ochłody polał się wodą ze szlauchu.

 (1.1) Wzięli szlauch i urządzili jej niezłe chrzciny.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃlawx, AS: šlau̯χ

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wąż; gwara. szlauf

Wiktionary


szlauf

1. pogardliwie:
a) puszczalska kobieta;
b) nastolatka uprawiająca seks w zamian za sponsoring;
2. w gwarze śląskiej: szlauch


SJP.pl


szlaufwaga

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) reg. pot. poziomica wężowa

Wiktionary


szleja

najprostsza uprząż szorowa; szla


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zootechn. rodzaj uprzęży zakładanej na kark i pierś konia

 (1.2) techn. pas lub szelka ułatwiające wiezienie czegoś

Wiktionary

Chomąto – rodzaj jarzma używanego do zaprzęgania zwierząt pociągowych do ciągnięcia wozu, pługa, itp.

Chomąto pozwala na równomierne rozłożenie obciążenia dookoła karku zwierzęcia, co pozwala na wykorzystanie większej siły pociągowej (zazwyczaj konia). Chomąto powinno być dopasowane do nasady końskiej szyi i wyściełane, aby zapobiec kaleczeniu skóry zwierzęcia. Pozwala ono wtedy w pełni wykorzystać siłę i szybkość zwierzęcia pociągowego, zwiększając jego wydajność nawet 5-krotnie w porównaniu z zaprzęgiem stosowanym w starożytności, który uciskał tchawicę zwierzęcia.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. szlejka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) uprząż szorowa

Wiktionary


szlęk

nazwisko


SJP.pl


szlem

rozgrywka, w której wszystkie trofea wygrywa jeden gracz; w szczególności - wzięcie wszystkich 13 lew w grze w brydża (lub 12, wówczas mały szlem czyli szlemik)


SJP.pl


szlemiczek

zdrobnienie od: szlemik


SJP.pl


szlemik

w brydżu: wzięcie dwunastu lew


SJP.pl


szlemowy

przymiotnik od: szlem


SJP.pl


szlendak

nazwisko


SJP.pl


szlęzak

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Andrzej Szlęzak – polski samorządowiec
  • Faustyn Szlęzak – polski inżynier, wykładowca i działacz polityczny, poseł na Sejm
  • Ludwik Szlęzak – polski lekarz
  • Stanisław Szlęzak – polski dziennikarz, artysta fotograf

Wikipedia


szlezwicki

przymiotnik od: Szlezwik


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany ze Szlezwikiem, dotyczący Szlezwiku (miasta w Niemczech)

 (1.2) związany ze Szlezwikiem, dotyczący Szlezwiku (krainy w Niemczech i Danii)

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Druga wojna szlezwicka, zwana też „II wojną o Szlezwik” lub „Wojną duńsko-pruską”, była kontynuacją pierwszego konfliktu, ale nie była wojną domową.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Szlezwik mrz., szlezwiczanin mos., Szlezwiczanin mos.

Wiktionary


szlezwicko-holsztyński

Szlezwik-Holsztyn


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Szlezwikiem-Holsztynem, dotyczący Szlezwika-Holsztynu

Wiktionary

Patrz:

Szlezwik-Holsztyn

Powiązane:

 rzecz. Szlezwik-Holsztyn mrz.

Wiktionary


szlezwiczanin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec krainy Szlezwiku

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Flota duńska składała się z Zelandczyków, Szlezwiczan, Skanów i Jutlandczyków.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Szlezwik mrz., szlezwiczanin mos.

 przym. szlezwicki

Wiktionary


szlezwik

1. region południowej Jutlandii;
2. miasto w Niemczech


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. hist. kraina w południowej Jutlandii, podzielony obecnie między Danię a Niemcy, dawne księstwo zależne od Danii;

 (1.2) geogr. miasto portowe w północnych Niemczech, w kraju związkowym Szlezwik-Holsztyn;

Wiktionary

Szlezwik (niem. Schleswig, duń. Slesvig albo Sønderjylland) – region w Danii i Niemczech rozciągający się ok. 30 km na północ i 40 na południe od granicy duńsko-niemieckiej w południowej części Półwyspu Jutlandzkiego.

Znaczenie regionu polega na umożliwieniu transportu towarów między Morzem Północnym a Bałtykiem oraz połączeniu szlaków handlowych prowadzących z Rosji ze szlakami wiodącymi wzdłuż Renu i wybrzeża Atlantyku.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. Szlezwiczanin mos., szlezwiczanin mos.

 przym. szlezwicki

Wiktionary


szlezwik-holsztyn

kraj związkowy Niemiec


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. najbardziej na północ wysunięty kraj związkowy Niemiec ze stolicą w Kilonii;

Wiktionary

Szlezwik-Holsztyn (niem. Schleswig-Holstein [ˈʃleːsvɪç ˈhɔlʃtaɪ̯n], dolnoniem. Sleswig-Holsteen, fryz. Slaswik-Holstiinj, duń. Slesvig-Holsten) – najbardziej na północ wysunięty kraj związkowy Niemiec. Stolicą jest Kilonia.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. szlezwicko-holsztyński

Wiktionary


szlic

rowek na całej długości masztu jachtu, w który wchodzi przednia liklina; likszpara


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. kraw. rozcięcie (w spódnicy)

Wiktionary


szlich

koncentrat minerałów o dużej gęstości


SJP.pl


szlichta

1. w budownictwie: warstwa wyrównawcza układana na podkładzie betonowym; gładź;
2. klej krochmalowy wytwarzany z mąki kukurydzianej lub ziemniaczanej


SJP.pl

Gładź podłogowa, szlichta – warstwa podłogi układana bezpośrednio pod posadzką, zwana również wylewką lub jastrychem.

Stosowane zazwyczaj są:

  • Podkłady cementowe - tradycyjne przygotowywane na podstawie cementu, piasku oraz wody (w celu przyspieszenia wiązania mogą być stosowane uplastyczniacze lub środki uszczelniające). Wytrzymałość na ściskanie – 25 MPa
  • Podkłady półsuche - wytrzymałość na ściskanie około 35 MPa
  • Podkłady wykonane z gotowych zapraw o różnej konsystencji: gęstoplastyczne, półsuche lub półpłynne (czyli samopoziomujące się)
  • Podkłady anhydrytowe - produkowane z odmiany gipsu zwanej anhydrytem. Stosowane do pomieszczeń suchych (ze względu na nieodporność na wilgoć). Orientacyjna wytrzymałość na ściskanie – 20 MPa.

Wikipedia


szlichtada

przestarzale o kuligu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przest. zob. ślizgawka.

 (1.2) przest. przejażdżka mknącymi saniami, sanna

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Tej zimy mieliśmy raz wielką szlichtadę.

 (1.2) Pomimo więc że na świecie słońce świeciło tak jasno i pięknie, dzwoneczki szlichtad tak wesoło brzęczały […] (E. Orzeszkowa: Pompalińscy)

 (1.2) […] Straszny dla domu łoskot, z którym zwykle jadą • Sanie ogromne, liczne - tak zwaną szlichtadą, • Z napaścią, która domy półsenne odurza • Jak napaść zbójców… […] (J. Słowacki: Pan Tadeusz (fragmenty poematu))

 (1.2) Zimą przejazdki, brygad parady, • W zapust kuliki, miłe szlichtady • Czoło zakwaszą. (J. Baka: Uwaga kary niezliczonej grzechów)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃlʲixˈtada, AS: šlʹiχtada

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) sanna, sankada, kulig, kulik

Wiktionary


szlichtyngowa

miasto w województwie lubuskim, w powiecie wschowskim


SJP.pl

Szlichtyngowa (niem. Schlichtingsheim) – miasto w południowej części województwa lubuskiego, w powiecie wschowskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Szlichtyngowa, w pobliżu rzeki Odry. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. leszczyńskiego. Szlichtyngowa leży w historycznej Wielkopolsce.

Według danych GUS z 31 grudnia 2019 r. miasto miało 1274 mieszkańców.

Wikipedia


szlichtyngowianin

mieszkaniec Szlichtyngowej (miasta w Polsce)


SJP.pl


szlichtyngowianka

mieszkanka Szlichtyngowej (miasta w Polsce)


SJP.pl


szlichtyngowski

związany z miastem Szlichtyngowa


SJP.pl


szlif

określony kształt nadawany kamieniom szlachetnym przez szlifowanie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) jubil. sposób obróbki kamieni szlachetnych

 (1.2) jubil. wynik szlifowania kamienia szlachetnego, jego forma i połysk

 (1.3) ostateczny kształt nadany rzeczom, ich wykończenie

 (1.4) doskonałość w jakiejś ludzkiej zdolności, zawodzie, itp.

Wiktionary

  • Szlif laboratoryjny
  • Szlif (jubilerstwo)

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Ten kaboszon ma szlif w formie stożkowatej.

 (1.4) Gdzie pani zdobywała pielęgniarskie szlify?

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szlifierz m., szlifiernia ż., szlifierka ż., szlifa ż.

 czas. szlifować ndk.

 przym. szlifierski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.4) ogłada, wyrobienie

Wiktionary


szlifa

naramiennik wojskowy; epolet


SJP.pl


szlifibruk

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) daw. próżniak, ten, który wałęsa się po bruku, nic nie robiąc

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Mówisz czysto po warszawsku! Słowo w słowo jak ten szlifibruk w okularach, który mię przed kilku dniami chciał gwałtem ubezpieczyć na życie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃlʲiˈfʲibruk, AS: šlʹifʹibruk

Wiktionary


szlifiereczka

zdrobnienie od: szlifierka


SJP.pl


szlifierka

1. maszyna służąca do obrabiania i dokładnego szlifowania powierzchni; brus, osełka, toczydło, toczak;
2. potocznie: zajęcie szlifierza


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) techn. obrabiarka przeznaczona do obróbki wykańczającej utwardzonych powierzchni przedmiotów;

Wiktionary

Szlifierka – obrabiarka przeznaczona przede wszystkim do obróbki wykańczającej utwardzonych powierzchni przedmiotów uprzednio obrobionych innymi metodami.

Coraz częściej szlifierki o dużej mocy są stosowane do obróbki końcowej przedmiotów będących półfabrykatami (odkuwki, odlewy) z niewielkimi naddatkami na obróbkę. Szlifowanie jest obróbką dokładną, umożliwiającą osiągnięcie dokładności wymiarowej w klasach 5-6. Powierzchnie szlifowane mają dużą gładkość. Głównym zadaniem technologicznym szlifierek jest obróbka powierzchniowa powierzchni cylindrycznych i płaszczyzn.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Szlifierki pracują narzędziami wieloostrzowymi, zwanymi ściernicami.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃlʲiˈfʲjɛrka, AS: šlʹifʹi ̯erka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szlif mrz., szlifowanie n., szlifierz mos., szlifierstwo n., szlifiernia ż., oszlifowanie n., wyszlifowanie n., zeszlifowanie n., przeszlifowanie n.

 czas. szlifować ndk., oszlifować dk., wyszlifować dk., zeszlifować dk., przeszlifować dk.

 przym. szlifierski, szlifierkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|szlajfmaszina.

Wiktionary


szlifiernia

warsztat szlifierski


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) rzem. warsztat pracy szlifierza

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szlifierz m., szlif mrz., szlifierka ż.

 czas. szlifować ndk.

 przym. szlifierski

Wiktionary


szlifierski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany ze szlifierką lub szlifierstwem, dotyczący szlifierki lub szlifierstwa

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Tutaj w pobliżu jest warsztat szlifierski.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szlif m., szlifierz m., szlifierka ż., szlifiernia ż.

 czas. szlifować ndk.

Wiktionary


szlifierz

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) zaw. pracownik zajmujący się szlifowaniem;

 (1.2) zaw. rzemieślnik zajmujący się ostrzeniem narzędzi

Wiktionary

Szlifierz – zawód związany z obróbką ubytkową różnorodnych materiałów. Szlifowanie polega na usunięciu materiału poprzez szlifowanie w celu uzyskania założonych wymiarów lub kształtu. Szlifierz posługuje się narzędziami (tarcze ścierne) lub proszkami ściernymi. Często jako obróbka wykańczająca stosowane jest polerowanie.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Pan Jurek dorabiał jako szlifierz.

 (1.1) We Francji szlifierzom dobrze płacą.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃlʲifʲjɛʃ, AS: šlʹifʹi ̯eš

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szlif m., szlifiernia ż., szlifierka ż.

 czas. szlifować ndk.

 przym. szlifierski

Wiktionary


szlifować

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) techn. nadawać gładkość, dokładne wymiary oraz połysk obrabianym przedmiotom z metalu, szkła, drewna przy pomocy narzędzi ściernych, ścierać, wygładzać, polerować

 (1.2) przen. udoskonalać, pracować nad ulepszeniem czegoś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Obok wysokich, zielonych kieliszków bez nóżek, do prostej wódki, były kieliszki szlifowane, z nóżkami, do araku i wódek słodkich.

 (1.2) Kreślił, przestawiał słowa, zmieniał je, szlifował.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃlʲiˈfɔvat͡ɕ, AS: šlʹifovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szlif mrz., szlifierstwo n., szlifiernia ż., szlifierz m., szlifierka ż., szlifowanie n., doszlifowanie n.

 przym. szlifierski

 czas. doszlifować, zeszlifować, oszlifować, podszlifować, przeszlifować, przyszlifować

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) polerować, wygładzać; gw-pl|Górny Śląsk|fajlować, szlajfować, szmyrglować.

 (1.2) doskonalić, ulepszać

Wiktionary


szlifowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|szlifować.

Wiktionary

Szlifowanie – obróbka wykończeniowa powierzchni za pomocą narzędzi ściernych, w wyniku której uzyskuje się duże dokładności wymiarowe i kształtowe oraz małą chropowatość. Szlifowanie można wykonywać na otworach, wałkach i płaszczyznach.Maszyny do tego typu obróbki nazywane są szlifierkami, a narzędzia skrawające to ściernice. Materiałem, z którego wykonane są ściernice, najczęściej jest korund, diament, węglik krzemu lub węglik boru.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌʃlʲifɔˈvãɲɛ, AS: šlʹifovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. szlifować

 rzecz. szlifierka ż.

Wiktionary


szlifowy

szlif


SJP.pl

Patrz:

szlif

szlify

patki na ramieniu munduru z umieszczonymi na nich odznakami stopni wojskowych


SJP.pl

Naramiennik (także: pagon, dawniej: epolet, galon) – element odzieży (zwłaszcza mundurów), w postaci paska materiału umieszczonego na wysokości barku. Często wykorzystywany jako miejsce umieszczania oznaki stopnia wojskowego lub przynależności organizacyjnej.

Wikipedia


szlips

1. typ dawnego krawata;
2. długa wstęga z cienkiego płótna, obszyta koronką i wyszywana na końcach


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. krawat

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) (górnośląskie) Jo szlipsa nie nosza bez tydzień.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃlips

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|binder, ślips.

Wiktionary


szlir

(zwykle w liczbie mnogiej) ciemna smuga w skałach głębinowych, powstała z rozpadu fragmentów obcych skał; szlira


SJP.pl

Wikipedia


szlira

(zwykle w liczbie mnogiej) ciemna smuga w skałach głębinowych, powstała z rozpadu fragmentów obcych skał; szlir


SJP.pl

Wikipedia


szlisselburg

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Rosji, leżące u ujścia Newy, naprzeciw Petersburga;

Wiktionary

Szlisselburg (ros. Шлиссельбург, niem. Schlüsselburg, fiń. Pähkinälinna) – miasto w zachodniej Rosji położone u wypływu rzeki Newy z jeziora Ładoga. Szlisselburg leży naprzeciw Petersburga położonego u ujścia Newy do Zatoki Fińskiej. Nosiło poprzednio nazwy: Orieszek (Орешек), Nöteborg (Нотеборг), Sleutelburcht (Шлютельбурх), Pietrokriepost’ (Петрокрепость); ludowa nazwa: Szluszyn (Шлюшин).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Umarł chyba w kazamatach Szlisselburga, chociaż nigdy tego nikt nie potwierdził.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. szlisselburski

Wiktionary


szlisselburski

przymiotnik od: Szlisselburg (miasto w Rosji)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Szlisselburgiem, dotyczący Szlisselburga

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Szlisselburg mrz.

Wiktionary


szloch

gwałtowny płacz; łkanie, szlochanie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) krótkie, urywane odgłosy gwałtownego płaczu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wystudiowany szloch powódki ani przez chwilę nie zwiódł doświadczonej sędziny.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. szlochać

Wiktionary


szlochać

bardzo mocno plakać


SJP.pl

czasownik nieprzechodni

 (1.1) płakać, wydając krótkie, urywane dźwięki

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zrozpaczona oparła się o ścianę, zakryła rękami oczy i szlochała do utraty tchu.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szloch mrz., szlochanie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) płakać, łkać

Wiktionary


szlochania

gwałtowny płacz; łkanie, szloch


SJP.pl


szlochanie

gwałtowny płacz; łkanie, szloch


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|szlochać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. nieszlochanie n.

 czas. szlochać ndk.

Wiktionary


szloga

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. kolej. szlaban na przejeździe kolejowym

 (1.2) gw-pl|Górny Śląsk. kult. brama weselna

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃlɔɡa, AS: šloga

Wiktionary


szlojder

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. proca

Wiktionary


szlomo

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W tym czasie studiował chasydyzm pod kierunkiem Dawida ben Szlomy z Lelowa.

Wiktionary


szlufik

nazwisko


SJP.pl


szlufka

pionowo umieszczona patka, podtrzymująca pasek w odpowiednim miejscu


SJP.pl

Szlufka – element odzieży, służący do przytrzymywania końcówki pasa oraz do utrzymywania go w przewidzianym dla niego miejscu. Szlufki, będące częścią pasa są najczęściej wąskimi cienkimi opaskami z takiego samego materiału i tego samego koloru co pas, czasem stosowane są też szlufki metalowe. Szlufki u spodni (lub czasem też u spódnic) bywają przyszytymi do nich wąskimi paskami materiału, przez które przewlekany jest pas; w ten sposób stabilizuje się położenie pasa względem pozostałych części odzieży.

Wikipedia


szlug

potocznie: papieros; fajka, dymek, pet, kiep


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) pot. papieros

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Psorka nas przyuważyła, jak jaraliśmy szlugi za budą.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃluk, AS: šluk

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) papieros, skręt; środ. fajek

Wiktionary


szluk

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. łyk

Wiktionary


szlumbergera

roślina doniczkowa z rodziny kaktusowatych; kaktus Bożego Narodzenia, zygokaktus, grudnik, epifillum zimowe


SJP.pl

Wikipedia


szlup

rodzaj ożaglowania jednomasztowego żaglowca (z grotem i fokiem); żaglowiec jednomasztowy o takim ożaglowaniu; slup


SJP.pl


szlupbelka

wysięgnik współpracujący z wciągarką, służący do spuszczania lub podnoszenia łodzi ratunkowych, kotwicy, trapu itp.; żurawik


SJP.pl

Żurawik, szlupbelka – urządzenie dźwigowe na pokładzie jednostki pływającej najczęściej służące do opuszczania i podnoszenia z powierzchni wody łodzi ratunkowej, łodzi inspekcyjnej, tratwy ratunkowej, pontonu, trapu oraz innych ciężkich przedmiotów.

Wikipedia


szlus

wykrzyknik wyrażający nakaz zakończenia czegoś; basta, dosyć, dość, finito, koniec, kwita


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. pot. koniec

Wiktionary


szlusować

1. potocznie: zbliżać się, przyłączać się, dochodzić do kogoś, czegoś;
2. w wojsku: zwierać, wyrównywać szeregi


SJP.pl

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. doszlusować)

 (1.1) pot. dołączać się do kogoś lub czegoś

 (1.2) daw. wojsk. zwierać szeregi; zajmować miejsce zwolnione przez żołnierza, który ubył z szeregu

 (1.3) pot. zjeżdżać na nartach

 (1.4) pot. szybko podążać w określonym kierunku

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Niechże to kapral wypatrzy, że się dwaj między sobą w głuchą noc zszeptują, że jeden do drugiego niby to przypadkiem, z głupia frant szlusuje w bitwie, że do się z dala gadają oczyma albo przez znaki (…)

Wiktionary

Powiązane:

 wykrz. szlusuj

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dołączać, dochodzić, dociągać, przyłączać się

Wiktionary


szma

w judaizmie: jedna z głównych modlitw w liturgii synagogalnej; Szema, Szema Jisrael, Szema Israel


SJP.pl


szmacenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|szmacić.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃmaˈt͡sɛ̃ɲɛ, AS: šmacńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. szmacić

 rzecz. szmata ż., szmateks mrz., szmacianka ż.

Wiktionary


szmaciak

jadalny, duży grzyb podobny do gąbki lub kalafiora


SJP.pl

  • Szmaciak (tkanina) – rodzaj chodnika,
  • Szmaciak (grzyb) – rodzaj grzybów (np. szmaciak gałęzisty)

Wikipedia


szmaciaki

jadalny, duży grzyb podobny do gąbki lub kalafiora


SJP.pl


szmacianka

1. szmaciana podkładka pod mysz komputerową;
2. dawniej: piłka zrobiona ze szmatek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) licha lalka wykonana ze szmatek, gałganków

 (1.2) licha piłka wykonana ze szmat

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szmata ż., szmaciarz m., szmaciara ż., szmatławiec m., szmaciak m., szmateks m., szmaciar m., szmacenie n., oszmacenie n., zeszmacenie n.

:: zdrobn. szmatka ż., szmateczka ż.

 czas. szmacić ndk., oszmacić dk., zeszmacić dk.

 przym. szmaciany, szmaciarski, szmatławy

 przysł. szmatławo, szmaciarsko

Wiktionary


szmaciany

zrobiony ze szmat, gałganów


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) wykonany z materiałów włókienniczych

 (1.2) pot. oceniany negatywnie

 (1.3) pot. żart. odnoszący się do handlu używanymi ubraniami

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przyniosła ze sobą w szmacianej torbie niewielki rzutnik i pudełko przeźroczy.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szmacianka ż., szmaciak mzw., szmaciarz mos., szmaciok mrz., szmata ż., szmateks mrz., szmatka ż.

 czas. szmacić ndk.

 przym. szmaciarski, szmatławy, szmateksowy

 przysł. szmaciarsko, szmatławo

Wiktionary


szmaciara

1. kobieta źle i nędznie ubrana, zaniedbana;
2. kobieta zajmująca się zbieraniem i handlowaniem szmatami


SJP.pl


szmaciarka

szmaciarz


SJP.pl

Patrz:

szmaciarz

szmaciarnia

punkt skupu surowców wtórnych, w tym także szmat


SJP.pl


szmaciarski

szmaciarz


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany ze szmaciarzem, dotyczący szmaciarza

Wiktionary

Patrz:

szmaciarz

Powiązane:

 rzecz. szmata ż., szmateks mrz., szmaciarz mos., szmacianka ż.

 przysł. szmaciarsko

 przym. szmaciany

Wiktionary


szmaciarsko

przysłówek

 (1.1) na sposób szmaciarski, po szmaciarsku

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Musisz przyznać, że szmaciarsko wydali jej drugą powieść.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szmata ż., szmaciarz mos., szmateks mrz., szmacianka ż.

 przym. szmaciarski, szmaciany

Wiktionary


szmaciarstwo

potocznie: coś złego, tandetnego; dziadostwo, badziewie, szajs


SJP.pl


szmaciarz

1. człowiek handlujący starymi ubraniami; gałganiarz; handlarz starzyzną;
2. człowiek ubrany w łachmany


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pot. człowiek zbierający szmaty i handlujący nimi

 (1.2) pogard. mężczyzna źle ubrany

 (1.3) pogard. rodzaj wyzwiska

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szmata ż., szmaciarstwo n., szmateks mrz.

:: fż. szmarciara ż.

 przym. szmaciarski, szmaciany

 czas. szmacić

 przysł. szmaciarsko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) reg. śl. haderlok., reg. śl. handerlok.

Wiktionary


szmacić

traktować kogoś bez poszanowania, okazując zero godności i poniżając


SJP.pl

czasownik przechodni

 (1.1) pot. posp. poniewierać kimś, okazywać brak szacunku, zmuszać do wykonywania poniżających czynności

czasownik zwrotny szmacić się

 (2.1) upadać moralnie, pozbywać się zasad

 (2.2) niemoralnie się prowadzić

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dowódca szmacił swoich podwładnych.

 (2.1) Nie przypuszczałem, że on dla pieniędzy potrafi się tak szmacić.

 (2.2) Wiesz, jak ona się szmaci? Sypia z połową firmy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃmat͡ɕit͡ɕ, AS: šmaćić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szmata ż., szmacenie n., szmaciarz m., szmateks mrz., szmacianka ż.

 czas. zeszmacić

 przym. szmaciany

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) poniżać, gnoić, upokarzać, upadlać

 (2.1) upadlać się, demoralizować się

 (2.2) puszczać się, wulg. kurwić się

Wiktionary


szmaciok

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. sport. piłka szmaciana

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szmaciorz mos.

 przym. szmaciany

Wiktionary


szmaciorz

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. daw. zbieracz szmat

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szmaciok mrz.

Wiktionary


szmaga

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) daw. rodzaj łodzi przybrzeżej

Wiktionary


szmagaj

nazwisko


SJP.pl


szmaglewski

nazwisko


SJP.pl


szmagliński

nazwisko


SJP.pl


szmaj

(r. żeński) gwarowe określenie kobiety leworęcznej


SJP.pl


szmaja

(r. męski) gwarowe określenie osoby leworęcznej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Poznań. osoba leworęczna, mańkut

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) leworęczny, leworęki, mańkut, reg. pozn. szmania., białystok|lewszun.

Wiktionary


szmajda

nazwisko


SJP.pl


szmajdziński

nazwisko


SJP.pl


szmajser

potocznie: niemiecki pistolet maszynowy MP 40; schmeisser


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) hist. wojsk. pot. niemiecki pistolet maszynowy MP 40

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) war. schmeisser

Wiktionary


szmak

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. smak

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przismacz, babo, to jodło, bo je bez szmaku.

Wiktionary


szmal

potocznie o pieniądzach, gotówce; kasa, sałata, zielone, mamona, kesz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) pot. pieniądze

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Potrzebowałem szmalu, lecz nie miałem pojęcia, jak go zarobić.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃmal, AS: šmal

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szmalik mrz., szmalcownik m., szmalcownictwo n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szmalec, forsa, kabona, hajs, flota, kasa, sałata

Wiktionary


szmalcownictwo

wymuszanie na Żydach okupu pod groźbą wydania ich Niemcom w okresie okupacji hitlerowskiej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) hist. proceder praktykowany podczas II wojny światowej, polegający na wymuszaniu okupu od ukrywających się Żydów pod groźbą denuncjacji niemieckim władzom okupacyjnym;

Wiktionary

Szmalcownik – w czasie niemieckiej okupacji ziem polskich osoba szantażująca lub wymuszająca okup na ukrywających się Żydach lub pomagających im Polakach.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) 18 marca 1943 roku Polskie Państwo Podziemne oficjalnie uznało szmalcownictwo za „ciężką zbrodnię wobec praw Rzeczypospolitej Polskiej”.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szmalcownik m., szmalcowniczka ż., szmal m., szmalec m.

 przym. szmalcowniczy

Wiktionary


szmalcowniczka

szmalcownik


SJP.pl

Patrz:

szmalcownik

szmalcownik

osoba wymuszająca okup od Żydów za niewydanie ich Niemcom w okresie okupacji hitlerowskiej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) hist. podczas II wojny światowej: osoba, która szantażowała ukrywających się Żydów lub pomagających im Polaków wydaniem władzom okupacyjnym;

Wiktionary

Szmalcownik – w czasie niemieckiej okupacji ziem polskich osoba szantażująca lub wymuszająca okup na ukrywających się Żydach lub pomagających im Polakach.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Armia Krajowa wykonała wyrok śmierci na pierwszym szmalcowniku.

 (1.1) Żydowska rodzina oddała szmalcownikowi wszystkie pieniądze.

 (1.1) Z wyroków sądów podziemnych ginęli konfidenci, szmalcownicy, gorliwi gestapowcy i policjanci, urzędnicy gestapo i administracji okupanta, strażnicy z Pawiaka, a także szczególnie znienawidzeni funkcjonariusze Urzędów Pracy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃmalˈt͡sɔvʲɲik, AS: šmalcovʹńik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szmalcownictwo n., szmal mrz.

Wiktionary


szmalec

potocznie:
1. pieniądze; szmal, kasa, forsa, hajs;
2. rzadko: półstały tłuszcz jadalny otrzymywany z sadła lub słoniny; smalec


SJP.pl


szmalik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od szmal

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szmal m.

Wiktionary


szmalkaldzki

zawiązany z Schmalkalden (miasto w Niemczech)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z miastem Schmalkalden w Niemczech

Wiktionary


szmania

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) poznań. mańkut, osoba leworęczna

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) leworęczny, leworęki, mańkut, reg. pozn. szmaja., białystok|lewszun.

Wiktionary


szmaragd

1. odmiana berylu, przezroczysty, zielony minerał będący cennym kamieniem szlachetnym;
2. intensywnie zielony kolor


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) geol. miner. przezroczysta odmiana berylu barwy zielonej;

 (1.2) jubil. kamień szlachetny, oszlifowany szmaragd (1.1)

 (1.3) intensywnie zielony kolor

Wiktionary

Szmaragd – przezroczysta do przeświecającej odmiana berylu, kamień szlachetny o zielonej barwie.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Szmaragd jest stosowany w jubilerstwie od czasów starożytnych.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃmarakt, AS: šmarakt

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szmaragdowość ż., szmaragdowiec mzw., szmaragdówka ż., szmaragdek mzw., szmaragdolotka ż.

:: zdrobn. szmaragdzik mrz.

 przym. szmaragdowy

 przysł. szmaragdowo

Wiktionary


szmaragdek

lśniak szmaragdek - gatunek motyla z rodziny kraśnikowatych


SJP.pl


szmaragdolotka

szmaragdolotka andyjska - gatunek ptaka z rodziny papugowatych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ornit. zielona papuga z rodzaju nazwa systematyczna|Psittacara|ref=tak.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szmaragd mrz.

Wiktionary


szmaragdowiec

rodzaj ptaków z rodziny miodojadów


SJP.pl


szmaragdowo

przysłówek sposobu

 (1.1) z użyciem szmaragdowej barwy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ul, pomalowany przez Terencjusza na szmaragdowo, prezentował się znakomicie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szmaragd mrz.

 przym. szmaragdowy

Wiktionary


szmaragdowoniebieski

niebieski o szmaragdowym odcieniu


SJP.pl


szmaragdowość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co szmaragdowe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szmaragd mrz.

 przym. szmaragdowy

Wiktionary


szmaragdowozielony

zielony o szmaragdowym odcieniu


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) zielony o szmaragdowym odcieniu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pokrywy skrzydeł są szmaragdowozielone z czerwonozłotym metalicznym połyskiem, przedplecze niebieskie lub czarnoniebieskie, spód ciała granatowy.

Wiktionary


szmaragdowy

mający kolor szmaragdu, zielony


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) odnoszący się do szmaragdu

 (1.2) koloru intensywnie zielonego

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szmaragd m., szmaragdowość ż.

 przysł. szmaragdowo

Wiktionary


szmaragdzik

szmaragdzik indygowy - gatunek ptaka z rodziny kolibrowatych


SJP.pl


szmary

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. pot. lanie (kara)

Wiktionary


szmat

1. znaczna część jakiejś powierzchni, przestrzeni;
2. przenośnie: wielka ilość czegoś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) znaczna część jakiejś powierzchni lub przestrzeni

 (1.2) duży odcinek czasu lub czegoś odbywającego się w czasie

forma rzeczownika.

 (2.1) D. lm. od: szmata

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Do chwilowych zwycięzców przyłączyli się potem zdradziecko pruscy mieszczanie, którym obcy był duch chrześcijańskiego rycerstwa, poparli w wojnie trzynastoletniej polskiego króla i oddali szmat kraju pod polskie władanie.

 (1.2) Nie widzieliśmy się szmat czasu, dokładnie od lata ubiegłego roku, kiedy z Mileną złożyliśmy Państwu wizytę.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kawał, połać

 (1.2) kawał

Wiktionary


szmata

1. kawał tkaniny, zwykle zniszczonej, podartej; gałgan
2. pogardliwie o człowieku mającym słaby charakter; także o kobiecie lekkich obyczajów
3. pogardliwie o gazecie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kawałek tkaniny, zwykle brudnej

 (1.2) liche, bezwartościowe ubranie

 (1.3) przen. pogard. wulg. człowiek bezwartościowy

 (1.4) przen. wulg. kobieta rozwiązła seksualnie

 (1.5) przen. środ. bramka zdobyta po nieudolnej interwencji bramkarza; słaby, lekki strzał nieobroniony przez bramkarza

 (1.6) przen. pogard. gazeta, zwłaszcza brukowa lub kolaboracyjna

 (1.7) przen. pot. żegl. lm. szmaty: żagle

 (1.8) przen. pogard. o jakimś dokumencie, piśmie, legitymacji

 (1.9) przen. pot. uczn. ocena niedostateczna

Wiktionary

  • szmata – kawałek tkaniny, zazwyczaj brudnej
  • Szmata – singel Maty
  • Szmata – powieść Tomasza Łapińskiego

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wziąłem jedną ze szmat i wytarłem ręce brudne od smaru.

 (1.1) Dłoń miał owiniętą szmatami, które szybko przesiąkały krwią.

 (1.2) Podszedł do mnie pijak ubrany w śmierdzące szmaty i prosił o dwa złote na piwo.

 (1.3) Po co odmawiasz? To firmowa szmata, zaraz nam przyniesie dwie gorące kawy.

 (1.4) Sąd powinien zabrać dziecko tej szmacie.

 (1.4) Nie chcę mieć nic wspólnego z tą szmatą.

 (1.5) Bramkarz Liverpoolu wpuścił szmatę.

 (1.9) Po pierwszym egzaminie posypały się same szmaty, jednak mało kto się tym przejął.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃmata, AS: šmata

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szmaciarz mos., szmaciara ż., szmatławiec mzw./mrz., szmacianka ż., szmaciak mzw., szmateks mrz., szmaciar m., szmacenie n., oszmacenie n., zeszmacenie n.

:: zdrobn. szmatka ż., szmateczka ż.

 czas. szmacić ndk., oszmacić dk., zeszmacić dk.

 przym. szmaciany, szmaciarski, szmatławy, szmateksowy

 przysł. szmatławo, szmaciarsko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ścierka; reg. śl. hadra.

 (1.2) ciuch; reg. śl. hadra.

 (1.3) szmaciarz, ścierwo

 (1.4) kurwa, dziwka; reg. śl. gónka., reg. śl. hadra.

 (1.6) szmatławiec

 (1.7) ożaglowanie

 (1.9) pała, laga, jedynka, lufa

Wiktionary


szmateczka

zdrobnienie od: szmatka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. zdrobn. od: szmatka

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃmaˈtɛt͡ʃka, AS: šmatečka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szmata ż., szmateks mrz., szmacianka ż.

Wiktionary


szmateks

potocznie: sklep z odzieżą używaną; ciuchland, ciucholand, lumpeks, lumpex, szmatland, bublownia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) pot. żart. sklep z używaną odzieżą

Wiktionary

Sklep z używaną odzieżą (także: bublownia, ciucholand, lumpeks, szmateks, szmatland, second-hand) – rodzaj sklepu, gdzie sprzedawana jest używana odzież w niskiej cenie, często sprowadzana z zagranicy. Nazwa „ciucholand” powstała z połączenia potocznego określenia ubrania (ciuch) i angielskiego słowa land (oznaczającego „kraj, teren“), czasem wchodzi w skład szyldu sklepowego.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. szmata ż., szmaciarz m., szmaciara ż., szmatławiec m., szmacianka ż., szmaciak m., szmaciar m., szmacenie n., oszmacenie n., zeszmacenie n.

:: zdrobn. szmatka ż., szmateczka ż.

 czas. szmacić ndk., oszmacić dk., zeszmacić dk.

 przym. szmaciany, szmaciarski, szmatławy, szmateksowy

 przysł. szmatławo, szmaciarsko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ciucholand, ciuchland, lumpeks

Wiktionary


szmateksowy

przymiotnik

 (1.1) pochodzący ze szmateksu, już wcześniej noszony

 (1.2) o ubraniu: oceniany jako złej jakości

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Sprzedawał grzyby przy drodze w szmateksowym dresie i klapkach.

 (1.2) Najbardziej szmateksowa była ta jej garsonka.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szmateks mrz., szmata ż.

 przym. szmaciany

Wiktionary


szmaterlok

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. ent. motyl

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|matyldok.

Wiktionary


szmatka

1. kawałek tkaniny; ścierka, gałganek;
2. potocznie: strój kobiecy; łaszek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: szmata

 (1.2) mała szmata

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Powierzchnię należy przetrzeć wilgotną szmatką z gazy.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szmacianka ż., szmata ż., szmateks mrz.

 przym. szmaciany

Wiktionary


szmatki

1. kawałek tkaniny; ścierka, gałganek;
2. potocznie: strój kobiecy; łaszek


SJP.pl


szmatlać

czasownik niedokonany

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. plątać

Wiktionary


szmatland

potocznie: sklep z odzieżą używaną; ciuchland, ciucholand, lumpeks, lumpex, szmateks, bublownia


SJP.pl


szmatogłowy

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pejor. obraź. pot. muzułmanin z Bliskiego Wschodu lub Afryki Północnej

przymiotnik

 (2.1) pejor. obraź. pot. muzułmański, islamski

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W Syrii jest wojna domowa i szmatogłowi zabijają szmatogłowych.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: fż. szmatogłowa ż.

Wiktionary


szmaty

1. kawał tkaniny, zwykle zniszczonej, podartej; gałgan
2. pogardliwie o człowieku mającym słaby charakter; także o kobiecie lekkich obyczajów
3. pogardliwie o gazecie


SJP.pl


szmatłać

czasownik dokonany

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. wlać

Wiktionary


szmatławiec

pogardliwie: bezwartościowa gazeta; brukowiec, gazecidło


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy lub męskorzeczowy

 (1.1) pot. pogard. gazeta lub czasopismo o niskim poziomie

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szmata ż., szmacianka ż., szmateks mrz.

 przym. szmatławy

 przysł. szmatławo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) brukowiec, bulwarówka, tabloid

Wiktionary


szmatławo

przysłówek

 (1.1) na sposób szmatławy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Opisali ją szmatławo, tak jak to zawsze robią redaktorzy szmatławców.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szmata ż., szmateks mrz., szmatławiec mrz., szmacianka ż.

 przym. szmatławy, szmaciany

Wiktionary


szmatławszy

rzadki stopień wyższy od przymiotnika: szmatławy


SJP.pl


szmatławy

pogardliwie:
1. o ubraniu, materiale: nędzny, niechlujny; brudny;
2. bezwartościowy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) pot. pejor. o rzeczy: nędzny, zniszczony

 (1.2) pot. pejor. o lichej wartości

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Biedaczyna miał na sobie dość szmatławe łachy.

 (1.2) Staruszek znosi nam jakąś szmatławą literaturę, której nie wolno nam włączać do księgozbioru.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szmateks mrz., szmacianka ż., szmata ż., szmatławiec mrz.

 przym. szmaciany

 przysł. szmatławo

Wiktionary


szmelc

potocznie:
1. zardzewiałe i zniszczone przedmioty metalowe; żelastwo
2. zniszczone bądź niepotrzebne przedmioty


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) pot. złom, odpady, śmieci metalowe

 (1.2) pot. przedmiot niewiele wart, zniszczony, wadliwy, niepotrzebny

 (1.3) daw. przedmiot błyszczący, pokryty złotem

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Do jasnej ciasnej, ten głupi szmelc znów się zepsuł!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃmɛlt͡s, AS: šmelc

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szmelcarnia ż., szmelcarz m., szmelcerz m., szmelcowanie n.

 czas. szmelcować

 ims. szmelcowany

 przym. szmelcowany

Wiktionary

Synonimy:

 (1.3) błyskotka

Wiktionary


szmelcarnia

przestarzale: odlewnia


SJP.pl


szmelcować

1. smarować żelazne wyroby gorącą smołą;
2. pokrywać emalią lakierniczą;
3. przetapiać, rozpuszczać, topić


SJP.pl


szmelcowany

przymiotnikfakt.

 (1.1) daw. pokryty złotem

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃmɛlt͡sɔˈvãnɨ, AS: šmelcovãny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szmelc m., szmelcarnia ż., szmelcarz m., szmelcerz m., szmelcowanie n.

 czas. szmelcować

Wiktionary


szmer

cichy pogłos


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) cichy, głuchy dźwięk przypominający szeleszczenie

 (1.2) jednostajny dźwięk spowodowany nieregularnymi drganiami fal powietrza

Wiktionary

Szmer – zjawisko akustyczne wywołane przez nieregularne drgania dźwięku, obejmujące wszelkie odgłosy o nieokreślonej wysokości (huk, trzask, szum). Szmerami są również odgłosy niektórych instrumentów perkusyjnych, np. bębna, trójkąta, gongu, kastanietów itp. Odgłosy wydawane przez te instrumenty nazywa się nieraz potocznie dźwiękami, co z punktu widzenia akustyki jest błędne.

Główne cechy szmerów: natężenie dźwięku, barwa i czas trwania

Por.: dźwięk, ton (dźwięk)

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ʃmɛr, AS: šmer

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szemranie n.

:: zdrobn. szmerek m.

 czas. szemrać, zaszemrać

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szelest, pomruk, mamrotanie

 (1.2) szum

Wiktionary


szmerać

rzadko: wydawać szmer; szemrać, szeleścić


SJP.pl


szmerek

zdrobnienie od: szmer


SJP.pl


szmergiel

1. drobnoziarnista twarda skała;
2. papier ścierny, płótno ścierne;
3. potocznie: mieć szmergla - być niespełna rozumu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) miner. twarda skała stosowana jako materiał ścierny;

 (1.2) płótno lub papier powleczony drobnymi ziarnami materiału ściernego

Wiktionary

Szmergiel – skała metamorficzna, składająca się głównie z drobnoziarnistego korundu, hematytu (lub magnetytu) i kwarcu. Zazwyczaj jest produktem przeobrażenia boksytów. W przemyśle stosowana jako materiał ścierny.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. szmerglowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) papier ścierny, płótno ścierne

Wiktionary


szmergielowy

szmergiel; szmerglowy


SJP.pl


szmerglowy

szmergiel; szmergielowy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) zrobiony ze szmergla

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szmergiel mrz.

Wiktionary


szmermel

dawniej:
1. wężykowaty fajerwerk; raca;
2. szumny frazes, dowcip;
3. szmer, zgrzyt


SJP.pl


szmeronia

gatunek pszczoły, pasożyt gniazdowy


SJP.pl


szmerowy

przymiotnik od: szmer


SJP.pl


szmery

cichy pogłos


SJP.pl


szmidt

[czytaj: szmit] nazwisko


SJP.pl

  • Adam Szmidt – samorządowiec, polityk, nauczyciel
  • Alicja Jachiewicz-Szmidt – polska aktorka teatralna i filmowa
  • Andrzej Szmidt – polski poeta
  • Danuta Szmidt-Calińska – polska tenisistka stołowa
  • Edward Schmidt – ujednoznacznienie
  • Ireneusz Krzysztof Szmidt – polski poeta
  • Jan Szmidt – polski elektronik, profesor, rektor Politechniki Warszawskiej
  • Józef Szmidt – polski sportowiec
  • Marek Stefan Szmidt – ps. Stefan Detko, działacz niepodległościowy
  • Otto Szmidt – radziecki astronom
  • Piotr Szmidt – polski raper, producent muzyczny i DJ (pseudonim artystyczny Ten Typ Mes)
  • Robert J. Szmidt – polski pisarz fantastyczno-naukowy
  • Stefan Szmidt – polski aktor

Wikipedia


szmigiel

nazwisko


SJP.pl

Śmigiel (niem. Schmiegel) – miasto w województwie wielkopolskim, w powiecie kościańskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Śmigiel. Nazywane jest miastem wiatraków ze względu na dawne tradycje młynarskie oraz sprzyjające warunki, dzięki którym, zgodnie z legendą, niegdyś w Śmiglu stało niemal 100 wiatraków.

Wikipedia


szmigielski

nazwisko


SJP.pl


szmina

zgrubienie od: szminka


SJP.pl


szminka

rodzaj kosmetyku do malowania ust, pomadka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kosmet. kosmetyk używany do barwienia ust

 (1.2) kosmet. teatr. kosmetyk używany do wykonania charakteryzacji, makijażu scenicznego aktora

Wiktionary

Szminka, pomadka do ust – kosmetyk kolorowy w formie sztyftu, służący do podkreślenia ust i nadania im barwy.

Składa się głównie z tłustego kremu i barwnika, ale może również zawierać witaminy, substancje odżywcze, nabłyszczające, nawilżające, zapachowe, filtry chroniące przed promieniowaniem ultrafioletowym. Jej kolor zależy od stopnia nasycenia zawartego w niej pigmentu.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Usta pomalowane czerwoną szminką uchodzą za bardzo namiętne.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃmʲĩnka, AS: šmʹĩnka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szminkarz m., szminkowanie n., uszminkowanie n.

 czas. szminkować ndk., uszminkować dk., wyszminkować dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pomadka, pomadka do ust; stpol. czerwienidło; gw-pl|Górny Śląsk|lipynsztift.

Wiktionary


szminkowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|szminkować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szminka ż., uszminkowanie n.

 czas. szminkować ndk.

Wiktionary


szminkowy

szminka


SJP.pl

Patrz:

szminka

szmira

utwór literacki bez wartości artystycznych; kicz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) coś o niskiej lub żadnej wartości artystycznej, np.: utwór literacki, przedstawienie teatralne, obraz

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ten obraz to zwykła szmira.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃmʲira, AS: šmʹira

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szmirowatość ż.

 przym. szmirowaty

 przysł. szmirowato

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) tandeta, kicz, chała, gniot, ramota

Wiktionary


szmiropisarstwo

pisanie miernych utworów pozbawionych wartości artystycznych


SJP.pl


szmirowaty

o utworze literackim, sztuce teatralnej, filmie itp.: mający cechy szmiry, pozbawiony wartości artystycznej; kiczowaty, tandetny


SJP.pl


szmirowy

szmira


SJP.pl

Patrz:

szmira

szmirus

potocznie: twórca dzieł bez wartości artystycznej, artysta tworzący szmirę, kicz; chałturnik


SJP.pl


szmit

nazwisko


SJP.pl

  • Jerzy Szmit (ur. 1960) – polski polityk, publicysta, samorządowiec, senator
  • Zygmunt Szmit (1895-1929) – pierwszy burmistrz Drohiczyna, archeolog

Wikipedia


szmiyra

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. techn. smar

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|mazidło.

Wiktionary


szmizjerka

bluzka przypominająca męską koszulę lub sukienka zapinana z przodu na guziki


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) sukienka podobna w kroju do męskiej koszuli

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na Ordynackiej jak gdyby nigdy nic pogapiłam się na wystawy „Mody Polskiej”. Ładna czerwona szmizjerka…

 (1.1) Bardzo lubię moja lnianą szmizjerkę. Jest wygodna i nadaje się na większość okazji.

Wiktionary


szmizjerkowaty

przypominający krojem szmizjerkę, podobny do szmizjerki (sukienki)


SJP.pl


szmolec

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) kulin. gw-pl|Śląsk Cieszyński. smalec

Wiktionary


szmonces

żydowski dowcip


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) dowcip lub skecz kabaretowy oparty na humorze żydowskim;

Wiktionary

Szmonces (z jid. שמאָנצעס szmonces „bzdury, androny, głupstwa, błahostki”) – dowcip żydowski.

Skecze w tym nurcie pisali m.in. Julian Tuwim, Marian Hemar, Konrad Tom. Szmoncesy obracają się zwykle wokół spraw biznesowo-religijnych, wyśmiewając arcypraktyczne podejście do życia. Bywają też szmoncesy oparte na grze słów.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Gdy zaczynał opowiadać szmoncesy, zmieniał głos, jak w prawdziwym teatrze.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. szmoncesowy

Wiktionary


szmoncesowy

związany ze szmoncesem


SJP.pl


szmotłochowate

rodzina mchów z rzędu szmotłochowców


SJP.pl


szmotłochowce

rząd mchów z klasy prątników


SJP.pl


szmucha

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) poznań. przekręt, oszustwo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zob. oszustwo.

Wiktionary


szmuchel

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gwara. oszustwo, kradzież

Wiktionary


szmuctytuł

tytuł książki lub jego skrót, umieszczony na pierwszej stronie książki po okładce, przed kartą tytułową; przedtytuł


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) poligr. inaczej przedtytuł, tytuł książki (często w formie skróconej) umieszczony na pierwszej stronie książki po okładce, przed kartą tytułową

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W XVI w. drukarnie nie nadążały już z oprawami książek, dostarczały więc swoim odbiorcom luźne arkusze owinięte w papier ochronny ze skromnym nadrukiem tytułu książki — stąd tytuł ochronny, szmuctytuł. Była to druga forma obwoluty.

Wiktionary


szmugiel

przemyt, kontrabanda; potocznie:
1. nielegalne przenoszenie lub przewożenie przez granicę państwa dewiz, towarów lub ludzi;
2. dewizy, towary przewożone nielegalnie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) pot. nielegalne przewożenie towarów

 (1.2) pot. przedmiot przemytu, przemycony towar

Wiktionary

Przemyt (kontrabanda, pot. szmugiel) – przemieszczenie towarów pomiędzy państwami z pominięciem opłat celnych, akcyzy, podatku VAT i innych należności wobec państwa, na którego terytorium wwieziono towar, lub też wwiezienie towaru, którym obrót jest w danym kraju zakazany przez prawo. Omija się również, rzadko co prawda występujące, opłaty i ograniczenia wywozowe.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W obliczu tak ciężkiej sytuacji dla wielu ludzi jedynym sposobem przetrwania i zapewnienia żywności sobie oraz innym stał się szmugiel artykułów spożywczych ze wsi do miasta.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃmuɟɛl, AS: šmuǵel

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szmuglowanie n., szmugler m., szmuglerka ż., szmuglerz m.

 czas. szmuglować ndk., przeszmuglować dk.

 przym. szmuglerski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kontrabanda, przemytnictwo, przemyt

 (1.2) kontrabanda, przemyt

Wiktionary


szmugler

osoba nielegalnie przenosząca przez granicę kraju towary bez kontroli i oclenia, albo przenosząca przedmioty niedozwolone; przemytnik, kontrabandzista


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pot. osoba zajmująca się nielegalnym przewozem lub przenoszeniem ludzi lub rzeczy między granicami państw

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Tłumek rozkraczonych nad tobołkami szmuglerów, oczekujących na tramwaj, rzedniał coraz bardziej.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szmuglerka ż., szmugiel m., szmuglerstwo n., szmuglowanie n.

:: fż. szmuglerka ż.

 czas. szmuglować ndk., przeszmuglować dk.

 przym. szmuglerski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przemytnik

Wiktionary


szmuglerka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. kobieta zajmująca się szmuglowaniem czegoś

 (1.2) pot. proceder przemycania, szmuglu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szmugiel m., szmuglowanie n.

:: fm. szmugler m.

 czas. szmuglować ndk., przeszmuglować dk.

 przym. szmuglerski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przemytniczka, kontrabandzistka

 (1.2) szmuglowanie, przemycanie, przemytnictwo, przemyt, kontrabanda

Wiktionary


szmuglerski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany ze szmuglerstwem, dotyczący szmuglerstwa

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Sąsiad był mistrzem w swym szmuglerskim fachu, od dwudziestu lat przemycał wódę z Ukrainy.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szmugiel mrz., szmugler mos., szmuglerka ż., szmuglerz mos., szmuglowanie n.

 czas. szmuglować ndk., przeszmuglować dk.

Wiktionary


szmuglerz

szmugler; przemytnik; człowiek zajmujący się szmuglem


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) zob. szmugler.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ten szmuglerz i łajdak wyciągnie od nas ostatniego pensa.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szmugiel mrz., szmugler mos., szmuglerka ż., szmuglowanie n.

 czas. szmuglować ndk., przeszmuglować dk.

 przym. szmuglerski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przemytnik, kontrabandzista

Wiktionary


szmuglować

czasownik przechodni niedokonany (dk. przeszmuglować)

 (1.1) pot. nielegalnie przewozić (najczęściej przez granicę) towary lub przeprowadzać osoby

czasownik zwrotny niedokonany szmuglować się

 (2.1) pot. nielegalnie przekraczać granicę

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W czasie wojny szmuglowali towary przez zieloną granicę.

 (1.1) Robert handlował szmuglowanymi papierosami i alkoholem.

 (1.1) W okupowanej Polsce, a zwłaszcza w Warszawie nielegalny handel szmuglowanymi towarami przybrał niespotykane nigdzie indziej rozmiary i stanowił jeden z najważniejszych elementów życia społeczno-gospodarczego.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szmugiel mrz., szmugler mos., szmuglerka ż., szmuglerz mos., szmuglowanie n.

 czas. przeszmuglować dk.

 przym. szmuglerski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przemycać, uprawiać przemyt

Wiktionary


szmuglowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) proceder przemycania, szmuglu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przed wojną zajmował się szmuglowaniem ludzi przez zieloną granicę.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szmugiel mrz., szmugler mos., szmuglerka ż., szmuglerz mos., szmuglerka ż.

 czas. szmuglować ndk., przeszmuglować dk.

 przym. szmuglerski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szmugiel, szmuglerka, przemycanie, przemyt, uprawianie przemytu

Wiktionary


szmuklerstwo

rzemiosło szmuklerza; pasamonictwo


SJP.pl

Szmuklerz, pasamonik (niem. Schmuck, wł. passamano) – rzemieślnik zajmujący się szmuklerstwem (pasamonictwem), czyli wyrabianiem pasów, galonów, frędzli, taśm (w tym przerabianych metalowymi nićmi) i innych wyrobów pasmanteryjnych.

Do dzisiejszych czasów zachowała się w Krakowie Baszta Pasamoników.

Wikipedia


szmuklerz

dawniej: ten, co wyrabia pasamony, galony, lamówki; pasamonik


SJP.pl

Szmuklerz, pasamonik (niem. Schmuck, wł. passamano) – rzemieślnik zajmujący się szmuklerstwem (pasamonictwem), czyli wyrabianiem pasów, galonów, frędzli, taśm (w tym przerabianych metalowymi nićmi) i innych wyrobów pasmanteryjnych.

Do dzisiejszych czasów zachowała się w Krakowie Baszta Pasamoników.

Wikipedia


szmul

1. imię męskie;
2. nazwisko


SJP.pl


szmw

skrótowiec

 (1.1) = polit. hist. Socjalistyczny Związek Młodzieży Wojskowej;

Wiktionary


szmyd

nazwisko


SJP.pl

  • Gerard Szmyd (1885–1938), polski duchowny rzymskokatolicki
  • Jan Szmyd (ur. 1932), polski historyk filozofii, religioznawca, etyk
  • Maria Szmyd-Dormus (1923–2013), polska pianistka, profesor sztuk muzycznych
  • Mariusz Szmyd (1965–2013), polski samorządowiec
  • Sylwester Szmyd (ur. 1978), polski kolarz szosowy
  • Wojciech Szmyd (1874–1938), polski duchowny rzymskokatolicki, jezuita
  • Wojciech Szmyd (1876–1930), polski duchowny rzymskokatolicki

Wikipedia


szmyr

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. techn. smar

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|mazidło.

Wiktionary


szmyra

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. techn. smar

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|mazidło.

Wiktionary


szmyrgiel

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. techn. kamień szlifierski

Wiktionary


szmyrglować

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. techn. szlifować

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|fajlować, szlajfować.

Wiktionary


szmyt

nazwisko


SJP.pl

  • Krzysztof Szmyt – polski śpiewak operowy i pedagog
  • Wirginia Szmyt – polska działaczka społeczna i didżejka

Wikipedia


szmytkowski

nazwisko


SJP.pl


sznajder

nazwisko


SJP.pl


sznajderman

nazwisko


SJP.pl

Osoby noszące nazwisko Sznajderman, Sznejderman, Schneiderman, Schneidermann:

  • Ignacy Sznajderman (1896–1942), polski lekarz neurolog
  • Marek Sznajderman (ur. 1929), polski internista
  • Monika Sznajderman (ur. 1959), polska antropolog kultury

Wikipedia


sznaps

potocznie:
1. wódka;
2. kieliszek wódki


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) pot. wódka

 (1.2) pot. porcja wódki

Wiktionary

Schnapps (spolszczone sznaps, niem. Schnaps) – wysokoprocentowy napój alkoholowy, produkowany z destylatów fermentowanych ziemniaków, zbóż, korzeni lub owoców. Dużą popularnością cieszy się w Europie Północnej, krajach niemieckich i USA. Zawartość alkoholu wynosi zwykle ok. 40%. Niemiecki Schnapps jest zwykle przezroczysty, bezbarwny i ma lekko owocowy smak.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. sznapsik mrz.

frazeologia.

etymologia.

 etym|niem|Schnaps.

uwagi.

tłumaczenia.

* kaszubski: (1.1) sznaps m.

źródła.

== sznaps (język kaszubski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) wódka

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃnaps, AS: šnaps

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sznapsik mrz.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. sznapsik mrz.

frazeologia.

etymologia.

 etym|niem|Schnaps.

uwagi.

tłumaczenia.

* kaszubski: (1.1) sznaps m.

źródła.

== sznaps (język kaszubski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) wódka

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

 (1.1) kòrnus

Wiktionary


sznaps-baryton

żartobliwie: zapijaczony głos; sznapsbaryton


SJP.pl


sznapsbaryton

żartobliwie: zapijaczony głos; sznaps-baryton


SJP.pl


sznapsgate

potocznie: afera spirytusowa


SJP.pl


sznapsik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od sznaps

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To nie sznaps, lecz tylko mały sznapsik.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sznaps m.

Wiktionary


sznapsować

potocznie: pić sznapsa, popijać wódkę


SJP.pl


sznaptuch

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Warmia. chusteczka do nosa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdrobn. sznaptuszek

Wiktionary


sznaptuszek

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Warmia. chusteczka do nosa; zdrobn. sznaptuch

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sznaptuch

Wiktionary


sznaucer

przedstawiciel rasy psów stróżujących, występujących w trzech odmianach: mały (długa lub szorstka sierść, szara lub czarna), średni (szorstkowłosy, szary), olbrzymi (długowłosy, czarny)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) kynol. rasa psa z grupy pinczerów szorstkowłosych, pochodząca z Niemiec;

Wiktionary

Rasy psów:

  • Sznaucer miniaturowy
  • Sznaucer średni
  • Sznaucer olbrzym

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈʃnawt͡sɛr, AS: šnau̯cer

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sznaucerka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) brodacz, brodacz monachijski

Wiktionary


sznaucerka

suka rasy sznaucer


SJP.pl


sznek

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) mech. przest. wałek z gwintem obracany korbą i poruszający koło zębate

 (1.2) reg. drożdżówka w gwarze chełmińskiej

rzeczownik, rodzaj żeński

 (2.1) lm. D. zob. szneka.

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Dzisiaj na przerwie zjadłem dwa szneki

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃnɛk, AS: šnek

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) szneka

Wiktionary


szneka

w gwarze poznańskiej: drożdżówka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Poznań. drożdżówka

 (1.2) pot. twarz

 (1.3) pot. zabawna mina

 (1.5) bud. zob. kielnia.

 (1.6) młyn. zob. ślimacznica.

 (1.7) zeg. walec stożkowy, na który nawija się łańcuch w zegarku

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Wywalił się po pijaku i rozkwasił se sznekę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃnɛka, AS: šneka

Wiktionary

Powiązane:

 przym. sznekowy

Wiktionary


sznela

jedwabna tkanina na chustki


SJP.pl


szneler

urządzenie w ręcznej broni palnej, mające za zadanie poluźnienie spustu, tak że lekkie dotknięcie spowoduje wystrzał


SJP.pl


sznika

smukły i zwrotny żaglowiec jedno- albo dwumasztowy, wchodzący w XV i XVI w. w skład polskiej floty; snigga


SJP.pl

Snigga, sznika lub szika (niem. Schnigge) – niewielki (do 30 m długości), zwrotny i szybki okręt żaglowy z XV–XVI wieku. Miał jeden lub dwa maszty z ożaglowaniem rejowym; załoga mogła liczyć do 90 ludzi. Sniggi występowały we flocie polskiej, gdańskiej i krzyżackiej, biorąc m.in. udział w bitwie na Zalewie Wiślanym.

Wikipedia


sznit

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) przest. i gw-pl|Kresy, Górny Śląsk. krój, fason

 (1.2) gw-pl|Kresy. szyk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sznita ż.

Wiktionary


sznita

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. kulin. kromka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sznytka ż., zdrobn. sznitka

 rzecz. sznit, sznyt, sznyta, sznytka

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) skibka, sznyta

Wiktionary


sznitloch

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. bot. kulin. szczypiorek

Wiktionary


sznitlok

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. bot. kulin. szczypiorek

Wiktionary


sznora

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. sznur

Wiktionary


sznuk

nazwisko


SJP.pl


sznupa

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) reg-pl|Poznań. twarz, gęba

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ten łągol ma rychtyk penerską sznupę.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: zdrobn. sznupka ż.

 czas. sznupać ndk.

Wiktionary


sznupać

czasownik niedokonany

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. szukać

 (1.2) gw-pl|Górny Śląsk. wąchać, wdychać tabakę

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sznupok mrz., sznupa ż.

Wiktionary


sznupka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Poznań. zdrobn. od sznupa; buzia, pyszczek, mordka

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zobacz, co Pimpuś ma w sznupce.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sznupa ż.

Wiktionary


sznupok

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. poszukiwacz

 (1.2) gw-pl|Górny Śląsk. ubrudzone usta

Wiktionary

Powiązane:

 czas. sznupać ndk.

Wiktionary


sznuptabaka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. tytoń do wąchania

Wiktionary


sznuptychla

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. chusteczka do nosa

Wiktionary


sznur

1. cienki powróz, postronek kręcony lub pleciony z nici, włókien lnu, konopi itp.;
2. izolowany przewód służący do połączenia źródła energii elektrycznej z jej odbiornikiem, np. sznur od żelazka;
3. duża liczba ludzi lub przedmiotów umieszczonych w szeregu jeden za drugim, np. sznur samochodów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) splot wielu włókien w jedno grubsze cięgno;

 (1.2) grupa ludzi, zwierząt lub przedmiotów ustawionych jeden za drugim

 (1.3) pot. izolowany przewód zasilający urządzenie elektryczne

 (1.4) noszona na ramieniu pleśćeciona ozdoba będąca częścią munduru galowego

 (1.5) daw. wąski, długi pas pola uprawnego

 (1.6) daw. jednostka długości historycznie używana w Polsce równa dziesięciu prętom;

 (1.7) daw. miara powierzchni równa stu prętom

Wiktionary

  • sznur – lina
  • sznur – dawna jednostka miary
  • Sznur (Al-Masad) – 111 sura Koranu
  • Sznur (Rope) – film Alfreda Hitchcocka z 1948 r.
  • Siergiej Sznurow, ps. Sznur – rosyjski muzyk

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Graf Rosenheim, gdy go dzwonnik za wcześnie na kazanie dzwonieniem rozbudził, kazał mu zjeść sznur dzwonniczy od węzła do węzła.

 (1.2) Wyleciał, lecąc sznur żurawi biały, / A na nim wisząc za śnieżne ramiona / Mglista niewiasta…

 (1.3) Bezpieczny sznur przy żelazku powinien być odporny na wysoką temperaturę.

 (1.4) Sznur galowy w kolorze srebrnym, przeplatany niebieską nitką zawieszany na prawym ramieniu, (…) przypina się do pierwszego górnego guzika kurtki mundurowej. (z regulaminu mundurowego straży pożarnej)

 (1.5) Rzekł Rejent mimojazdem: „Ja mówiłem wczora, / Że polowanie nasze udać się nie może: / Jeszcze zbyt wcześnie, jeszcze na pniu stoi zboże / I mnóstwo sznurów chłopskiej nie zżętej jarzyny; / Stąd i Hrabia nie przybył mimo zaprosiny.”

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃnur, AS: šnur

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. osznurowanie n., osznurzenie n., sznurkowiec m., sznurowanie n., sznurownia ż., sznurówka ż., sznurowadło n., sznurowanka ż.

:: zdrobn. sznurek m., sznureczek m.

 czas. odsznurować dk., przysznurować dk., sznurkować ndk., sznurować ndk., zasznurować dk.

 przym. bezsznurowy, sznureczkowy, sznurkowy, sznurowy

 ims. zasznurowany

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) lina, powróz, postronek, trok; gw-pl|Górny Śląsk|sznora.

 (1.2) rząd, kolejka, ciąg

 (1.3) kabel, przewód

 (1.4) akselbant

 (1.5) zagon

Wiktionary


sznura

1. cienki powróz, postronek kręcony lub pleciony z nici, włókien lnu, konopi itp.;
2. izolowany przewód służący do połączenia źródła energii elektrycznej z jej odbiornikiem, np. sznur od żelazka;
3. duża liczba ludzi lub przedmiotów umieszczonych w szeregu jeden za drugim, np. sznur samochodów


SJP.pl


sznureczek

1. mały sznurek;
2. jeden z prostszych ściegów ozdobnych wykonywanych igłą


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od sznur, sznurek

 (1.2) krótki, cienki sznurek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sznur m., sznurek m., sznurowadło n., sznurówka ż., sznurowanie n., zasznurowanie n.

 czas. sznurować ndk., zasznurować dk.

 przym. szurowy, sznurkowy

Wiktionary


sznurek

1. cienki sznur;
2. ludzie lub rzeczy tworzące szereg;
3. środowiskowo: link, odsyłacz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od: sznur

 (1.2) cienka linka zbudowana z włókien; węższy sznur

 (1.3) wąski pas ułożony z pojedynczych elementów

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Potrzebne nam są jeszcze dwa sznurki, żeby rozwiesić całe pranie.

 (1.3) Sznurek aut ciągnął się po autostradzie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃnurɛk, AS: šnurek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sznur mrz., sznurówka ż., sznurowanie n., sznurowadło n., sznurowanie n., zasznurowanie n., osznurowanie n.

:: zdrobn. sznureczek m.

 czas. sznurować ndk., zasznurować dk., osznurować dk.

 przym. sznurkowy, sznurowy

 ims. zasznurowany

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) linka

Wiktionary


sznurem

1. cienki powróz, postronek kręcony lub pleciony z nici, włókien lnu, konopi itp.;
2. izolowany przewód służący do połączenia źródła energii elektrycznej z jej odbiornikiem, np. sznur od żelazka;
3. duża liczba ludzi lub przedmiotów umieszczonych w szeregu jeden za drugim, np. sznur samochodów


SJP.pl


sznurkować

dawniej:
1. węszyć, penetrować; myszkować;
2. potocznie: lecieć, mknąć równo, prosto


SJP.pl

czasownik nieprzechodni niedokonany

 (1.1) daw. myszkować, szperać, kręcić się, węszyć, penetrować, biegać szybko tu i tam

 (1.2) gwara. obszywać lub lamować sznurkiem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Oczekując na kanclerza, klecha nie miał nic lepszego do robienia jak sznurkować po kątach.

 (1.2) Tradycyjna krakowianka, XVIII-wieczna damska suknia naśladująca krojem strój krakowski, była w kolorze granatowym, ale bogato sznurkowano ją i obszywano karmazynowo.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sznurkowanie n., sznur mrz., sznurowadło n.

 przym. sznurkowany

Wiktionary


sznurkowany

obszyty, wyszywany sznurkiem


SJP.pl


sznurkowaty

przypominający sznurek, podobny do sznurka


SJP.pl


sznurkowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) wykonany ze sznurka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sznur mrz., sznureczek mrz., sznurek mrz., sznurowadło n.

Wiktionary


sznurnik

sznurnik falistolistny - gatunek mchu z rzędu porostnicowców


SJP.pl


sznurować

czasownik

 (1.1) łączyć brzegi czegoś przy pomocy sznura, sznurka lub sznurówek

 (1.2) związywać coś sznurem lub sznurkiem

 (1.3) przewlekać kartki pliku dokumentów sznurek i opatrzyć pieczęcią, aby nie można było dodać kolejnej kartki

 (1.4) łow. iść, pozostawiając tropy w jednej linii

czasownik zwrotny sznurować się

 (2.1) ściskać się, zawiązując gorset

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃnuˈrɔvat͡ɕ, AS: šnurovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sznureczek mrz., sznur m., sznurek m., sznurówka ż., sznurowanie n., sznurowadło n., sznurowiec mos.

 czas. zasznurować, rozsznurować, przesznurować

 przym. sznurowy, sznurówkowy

 ims. zasznurowany

Wiktionary


sznurowadło

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) taśma używana do wiązania (sznurowania) butów;

Wiktionary

Sznurowadło (sznurówka) – cienki sznurek używany do wiązania ze sobą obłożyn buta (uniemożliwiając jego spadanie ze stopy) lub do wiązania gorsetu.

Sznurowadła płaskie lub okrągłe plecione są głównie z bawełny lub poliestru, różnej długości i grubości. Końcówka sznurowadła to metalowa lub wykonana z tworzywa sztucznego skuwka sznurowadła lub aglet. Samo sznurowanie polega na łączeniu dwóch brzegów (lub ich zbliżenie) poprzez przewlekanie sznurka przez dziurki lub haczyki

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Kupując nowe buty zawsze zwracam uwagę na kolor sznurowadeł.

 (1.1) W tramwaju zobaczyłem, że jedno sznurowadło mi się rozwiązało.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃnurɔˈvadwɔ, AS: šnurovadu̯o

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sznur, sznurek, sznureczek, osznurowanie, osznurzenie, sznurkowiec, sznurowanie, sznurownia, sznurówka, sznurowanka

 czas. odsznurować, przysznurować, sznurkować, sznurować, zasznurować

 przym. bezsznurowy, sznureczkowy, sznurkowy, sznurowy

 ims. zasznurowany, niezasznurowany

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) sznurówka

Wiktionary


sznurowadłowy

sznurowadło


SJP.pl

Patrz:

sznurowadło

sznurowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|sznurować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃnurɔˈvãɲɛ, AS: šnurovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sznureczek mrz., sznur m., sznurek m., sznurówka ż., sznurowadło n., sznurowiec mos.

 czas. sznurować

 przym. sznurowy, sznurówkowy

 ims. zasznurowany

Wiktionary


sznurowaty

przypominający sznur, podobny do sznura


SJP.pl


sznurowiec

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) hist. członek kultury archeologicznej ceramiki sznurowej;

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Kiedyś łączono ją z etnosem pragermańskim, teraz mamy coraz więcej danych by uważać sznurowców za ludność prasłowiańską.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃnuˈrɔvʲjɛt͡s, AS: šnurovʹi ̯ec

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sznur m., sznurówka ż., sznurowanie n.

 czas. sznurować

 przym. sznurowy

Wiktionary


sznurówka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kraków. sznurowadło

 (1.2) med. sznurowany gorset ortopedyczny

Wiktionary

Sznurowadło (sznurówka) – cienki sznurek używany do wiązania ze sobą obłożyn buta (uniemożliwiając jego spadanie ze stopy) lub do wiązania gorsetu.

Sznurowadła płaskie lub okrągłe plecione są głównie z bawełny lub poliestru, różnej długości i grubości. Końcówka sznurowadła to metalowa lub wykonana z tworzywa sztucznego skuwka sznurowadła lub aglet. Samo sznurowanie polega na łączeniu dwóch brzegów (lub ich zbliżenie) poprzez przewlekanie sznurka przez dziurki lub haczyki

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. sznurek m., sznur mrz., sznurowanie n., sznurowadło n., sznurowiec mos., sznureczek mrz.

 czas. sznurować

 ims. zasznurowany

Wiktionary


sznurownia

urządzenie wyciągowe nad sceną służące do opuszczania dekoracji na scenę i podnoszenia ich w górę, do tzw. nadscenia


SJP.pl


sznurowy

przymiotnik od: sznur


SJP.pl


sznury

1. cienki powróz, postronek kręcony lub pleciony z nici, włókien lnu, konopi itp.;
2. izolowany przewód służący do połączenia źródła energii elektrycznej z jej odbiornikiem, np. sznur od żelazka;
3. duża liczba ludzi lub przedmiotów umieszczonych w szeregu jeden za drugim, np. sznur samochodów


SJP.pl

Polska:

  • Sznury – część miasta Tomaszów Lubelski

Białoruś:

  • Sznury – wieś na Białorusi, w obwodzie mińskim, w rejonie mołodeczańskim, w sielsowiecie Miasota

Litwa:

  • Sznury – wieś na Litwie, w gminie rejonowej Soleczniki
  • Sznury – opuszczony folwark na Litwie, w rejonie wileńskim, w gminie Ławaryszki

Wikipedia


sznycel

regionalnie: kotlet mielony


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy lub męskorzeczowy

 (1.1) kulin. kotlet z bitych i panierowanych plasterastrów mięsa, najczęściej z cielęciny

 (1.2) kraków. kotlet mielony

Wiktionary

Sznycel wiedeński (niem. Wiener Schnitzel) – danie typowe dla kuchni austriackiej (wiedeńskiej), płat cielęciny panierowanej w bułce tartej, usmażony na maśle i podany z garnirowaniem. Tradycyjnym uzupełnieniem jest sałatka ziemniaczana albo ziemniaczane purée z dodatkami.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈʃnɨt͡sɛl, AS: šnycel

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdrobn. sznycelek

Wiktionary


sznycelek

zdrobnienie od: sznycel


SJP.pl


sznycik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od sznyt

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sznyt m.

Wiktionary


sznyt

1. przestarzale: elegancja;
2. blizna po samookaleczeniu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) pot. środ. cięcie lub blizna po samookaleczeniu;

 (1.2) wygląd albo sposób bycia charakterystyczny dla pewnego środowiska i uznawany przez nie za najwłaściwszy lub elegancki

 (1.3) poligr. zob. sznyt formatowy.

 (1.4) przest. modny, szykowny krój

 (1.5) przest. eleganckie zachowanie czy styl

Wiktionary

  • sznyt (blizna)
  • sznyt (poligrafia)

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jakiś sierżant się pytał: nałogi, czy jakieś sznyty na rękach mam, czy ćpam, po czym stwierdził, że będę dobry jako mechanik czołgu T-55

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃnɨt, AS: šnyt

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sznita ż., sznytowanie n., sznycik mrz.

 czas. sznytować ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.5) elegancja, szyk, wytworność

Wiktionary


sznytka

gwarowo o kanapce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Poznań., łódź. kromka chleba, kanapka

 (1.2) spoż. hand. rodzaj niewielkiej bułki pszennej naciętej pośrodku

Wiktionary

Bułka – odmiana delikatnego pieczywa, najczęściej pszennego, żytniego lub kukurydzianego. Czasem bułka może być posypana mąką, makiem, sezamem, innymi ziarnami lub kruszonką. Może też zawierać słodkie nadzienie.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zjadłam sznytkę z twarożkiem.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sznita ż., zdrobn. sznyteczka

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) sznitka; butersznyt, sandwicz

Wiktionary


szo

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) jęz. baktryjska litera dodana do alfabetu greckiego służąca do zapisu głoski /ʃ/, czytanej jak polskie "sz";

Wiktionary

Litery

  • Ϸ – litera alfabetu greckiego

Pojęcia

  • Szo – jezioro na Białorusi
  • Szo – wieś na Białorusi, w obwodzie witebskim, w rejonie głębockim
  • Szo – dawny majątek na Białorusi, w obwodzie witebskim, w rejonie głębockim, w sielsowiecie Psuja.
  • Szo – dawny folwark na Białorusi, w obwodzie witebskim, w rejonie głębockim, w sielsowiecie Psuja.
  • Szo – dawna kolonia na Białorusi, w obwodzie witebskim, w rejonie głębockim, w sielsowiecie Psuja.
  • szo – tybetańska gra planszowa

Wikipedia


szoa

określenie na ludobójstwo dokonane na Żydach w czasie II wojny światowej; shoah (Shoah); szoah (Szoah); holocaust (Holocaust); holokaust (Holokaust)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) hist. ludobójstwo dokonane na europejskich Żydach w okresie II wojny światowej

Wiktionary

Zagłada Żydów, również Holocaust lub Holokaust (gr. ὁλόκαυστος holokaustos – całopalenie, ofiara całopalna), Szoa, Churbn Ejrope (jid. חורבן אײראָפּע – zagłada Europy, destrukcja Europy, zniszczenie Europy) – ludobójstwo około 6 milionów europejskich Żydów dokonane w czasie II wojny światowej przez niemiecką III Rzeszę i wspierane w różnym stopniu przez uzależnione od niej państwa sojusznicze.

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) Szoah, holokaust

Wiktionary


szoah

określenie na ludobójstwo dokonane na Żydach w czasie II wojny światowej; szoa (Szoa); shoah (Shoah); holocaust (Holocaust); holokaust (Holokaust)


SJP.pl

Zagłada Żydów, również Holocaust lub Holokaust (gr. ὁλόκαυστος holokaustos – całopalenie, ofiara całopalna), Szoa, Churbn Ejrope (jid. חורבן אײראָפּע – zagłada Europy, destrukcja Europy, zniszczenie Europy) – ludobójstwo około 6 milionów europejskich Żydów dokonane w czasie II wojny światowej przez niemiecką III Rzeszę i wspierane w różnym stopniu przez uzależnione od niej państwa sojusznicze.

Wikipedia


szober

nazwisko


SJP.pl


szochet

osoba dokonująca uboju rytualnego


SJP.pl

Szechita (hebr. שחיטה) – w judaizmie ubój rytualny zwierząt lądowych i ptaków, którego dokonuje specjalnie w tym celu uczony rytualny rzezak – szojchet (jidysz; hebr. szohet).

Wikipedia


szodon

gorący, słodki sos do deserów, przygotowywany z ubitych żółtek, cukru, białego wina oraz skórki z cytryny lub pomarańczy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) cuk. gorący sos do deserów składający się z ubitych żółtek, cukru i białego wina

Wiktionary

Sos szodon (fr. chaudeau) – gęsty, słodki biały sos do deserów kuchni francuskiej podawany na ciepło bądź na zimno. Sporządzany z utartych z cukrem żółtek, roztrzepanych na ciepło z mlekiem lub winem, z ewentualnym dodatkiem skórki cytrynowej lub pomarańczowej. Do gorących deserów podawany jest gorący i spieniony.

Polewa się nim jabłka lub gruszki z kompotu, budynie, kisiele, a także niektóre ciasta.

Wikipedia


szody

używane dzianiny wełniane, przeznaczone do ponownego przerobu


SJP.pl


szofar

barani róg, na którym trąbi się w synagodze w święto Rosz Haszana; szałfer


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) rel. muz. rytualny instrument muzyczny wykonany z rogu zwierzęcia koszernego, najczęściej baraniego, używany podczas niektórych świąt żydowskich;

Wiktionary

Szofar (hebr. ‏שופר‎; jid. ‏שופֿר‎ szojfer) – instrument dęty o charakterze liturgicznym, używany w judaizmie. Jest rodzajem rogu, który z powodu nawiązania do historii ofiarowania Izaaka przez Abrahama był wykonywany z rogu baraniego.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈʃɔfar, AS: šofar

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szałfer

Wiktionary


szofer

kierowca, zwłaszcza zawodowy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) zawodowy kierowca

 (1.2) przest. osoba kierująca pojazdem samochodowym

Wiktionary

Kierowca – osoba uprawniona do kierowania pojazdem silnikowym lub motorowerem.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Trzeba ostrzec wszystkich naszych szoferów, by omijali to skrzyżowanie.

 (1.2) Zwaliła winę na szofera z syrenki.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szoferka ż.

 przym. szoferski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kierowca

 (1.2) automobilista

Wiktionary


szoferak

szofer, kierowca zawodowy


SJP.pl


szoferka

1. kabina samochodu ciężarowego, w której siedzi kierowca;
2. potocznie: kobieta szofer;
3. potocznie, tylko w liczbie pojedynczej: zawód szofera


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mot. kabina ciężarówki

 (1.2) pot. mot. uprawianie zawodu kierowcy

 (1.3) pot. kobieta szofer

Wiktionary

Szoferka lub kabina kierowcy – część nadwozia w samochodach ciężarowych. W starszych modelach samochodów ciężarowych przeważnie o skąpym wyposażeniu – z wyjątkiem miejsca dla kierowcy miała jeszcze jedno siedzenie dla pasażera (dysponenta lub konwojenta). We współcześnie wytwarzanych wersjach za siedzeniami kierowcy i pasażera w samochodach ciężarowych znajdują się dodatkowe miejsca siedzące dla większej liczby (na przykład trzech) osób lub przedział sypialny.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. szofer mos.

 przym. szoferski

Wiktionary


szoferski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z pracą szofera, dotyczący szofera

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szofer mos., szoferka ż.

Wiktionary


szoferzyna

lekceważąco: marny, lichy szofer


SJP.pl


szogi

gra planszowa nazywana japońskimi szachami; shogi, siogi


SJP.pl

Shōgi (jap. 将棋 shōgi; używany także zapis shogi lub siogi) – japońskie szachy rozgrywane na planszy 9×9. Charakterystyczną zasadą jest możliwość umieszczenia zbitych bierek z powrotem na planszy. Bierki są znacznie słabsze niż w szachach międzynarodowych.

Wikipedia


szogun

tytuł japońskich namiestników wojskowych; siogun, shogun


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) hist. etn. japoński wódz naczelny, generał, zwierzchnik sił zbrojnych;

Wiktionary

Siogun (jap. 将軍 shōgun), szogun – wódz naczelny, generał, zwierzchnik sił zbrojnych, generalissimus w Japonii w latach 793–1868. Słowo shōgun jest skróconą wersją pierwotnego tytułu oficjalnego sei’i-taishōgun (jap. 征夷大将軍 sei’i-taishōgun; dosł. „głównodowodzący wojsk ekspedycyjnych przeciwko barbarzyńcom” lub „generalissimus do podboju (ujarzmienia) barbarzyńców”). Początkowo był to stopień wojskowy dowodzących cesarską armią japońską, później dziedziczny tytuł wojskowych władców Japonii, sprawujących faktyczną władzę w kraju rządzonym tylko nominalnie przez cesarza.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Szoguni w tamtych czasach sprawowali faktyczną władzę w Japonii. Cesarz nie miał już władzy, a funkcja ta stała się czysto reprezentacyjna.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. siogun mos., siogunat mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) siogun

Wiktionary


szogunat

shogunat, siogunat, bakufu;
1. japońska wojskowa administracja feudalna w latach 1992-1868, w której rządy sprawował szogun;
2. okres w historii Japonii, w którym rządy sprawował szogun


SJP.pl

Siogunat (jap. 幕府 bakufu; dosł. „rządy spod namiotu”) – nazwa okresu historycznego oraz systemu zarządzania krajem przez dziedzicznych dowódców wojskowych (siogunów) w dawnej Japonii. Słowo to tłumaczone jest również jako „urząd w namiocie” (ang. tent office) lub „sprawowanie rządów spod namiotu” (ang. tent government), odnosiło się bowiem do kwatery głównej dowódcy wojskowego na polu bitwy.

Wikipedia


szojchet

w kulturze żydowskiej: mężczyzna zajmujący się rytualnym ubojem zwierząt; rzezak


SJP.pl

Szechita (hebr. שחיטה) – w judaizmie ubój rytualny zwierząt lądowych i ptaków, którego dokonuje specjalnie w tym celu uczony rytualny rzezak – szojchet (jidysz; hebr. szohet).

Wikipedia


szok

1. silny wstrząs psychiczny wywołany jakimś gwałtownym przeżyciem;
2. med. niebezpieczne dla życia zaburzenia czynności organizmu (np. spadek ciśnienia krwi) będące reakcją na ciężkie urazy lub następstwem operacji, zatrucia itp.; wstrząs


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) intensywna reakcja psychiczna, która jest wywołana gwałtownym, zazwyczaj negatywnym przeżyciem lub wydarzeniem

 (1.2) med. niebezpieczne dla życia zaburzenia czynności organizmu

Wiktionary

Biologia i medycyna

  • ostra reakcja na stres
  • wstrząs
  • szok poporodowy
  • szok cieplny

Astronomia

  • szok końcowy

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Klęska grunwaldzka z perspektywy śląskiego poety to szok taki, jak gdyby indiański wódz, powiedzmy jakiś Winnetou, pokonał całą armię amerykańską i ciągnął na Waszyngton.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szokowanie n.

 czas. szokować

 przym. szokowy, szokujący

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wstrząs

 (1.2) wstrząs

Wiktionary


szoka

nazwisko


SJP.pl


szoking

potocznie: coś zaskakującego, szokującego; shocking


SJP.pl


szokować

czasownik

 (1.1) wzbudzać szok, skrajne zadziwiać lub bulwersować, dziwić, wstrząsać

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Samo istnienie nieprzejednanych zwolenników totalnej wolności dawno już przestało kogokolwiek szokować.

 (1.1) Współczesna telewizja za bardzo chciała zaskakiwać, podniecać, szokować, zbyt często nawet programy informacyjne przypominały klipy reklamowe lub muzyczne.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szok m., szokowanie n.

 czas. zaszokować dk.

 przym. szokujący

 przysł. szokująco

Wiktionary


szokowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|szokować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɔkɔˈvãɲɛ, AS: šokovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. szokować

 rzecz. szok m.

 przym. szokujący

Wiktionary


szokowy

szok


SJP.pl

Patrz:

szok

szokujący

przymiotnik

 (1.1) wzbudzający szok, zdziwienie, zbulwersowanie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Robił to w sposób niekonwencjonalny, nawet zaskakujący i szokujący, jak prawie wszystko, do czego się zabierał.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. szokować, dk. zaszokować

 rzecz. szok m., szokowanie n.

 przysł. szokująco

Wiktionary


szola

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. górn. winda w kopalni

 (1.2) gw-pl|Górny Śląsk. górn. szyb kopalniany

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dziadek, dowej szola, bo mom autobus!

Wiktionary


szolapur

miasto w Indiach


SJP.pl


szolapurski

Szolapur (miasto w Indiach)


SJP.pl


szolc

nazwisko


SJP.pl


szolka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. naczynie, z którego pije się kawę lub herbatę, podobne do kubka

Wiktionary


szolnok

miasto na Węgrzech


SJP.pl

Szolnok (niem. Sollnock) – miasto w środkowych Węgrzech, port rzeczny nad ujściem rzeki Zagyva do Cisy, ok. 100 km na wschód od Budapesztu. Stolica komitatu Jász-Nagykun-Szolnok. Ważny ośrodek transportowy. W Szolnoku mieści się Muzeum Lotnictwa Węgierskiego. Miasto liczy ponad 74,5 tys. mieszkańców (I 2011).

Wikipedia


szomański

nazwisko


SJP.pl

Osoby o nazwisku Szomański, Szomańska:

  • Olga Szomańska – piosenkarka.
  • Włodzimierz Szomański – muzyk.
  • Andrzej Szomański – historyk.

Wikipedia


szombierczanin

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkaniec Szombierek

 (1.2) osoba pochodząca z Szombierek, urodzona w Szombierkach

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Pan Ryszard jest rodowitym szombierczaninem.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Szombierki lm nm.

:: fż. szombierczanka ż.

 przym. szombierski

Wiktionary


szombierczanka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Szombierek

 (1.2) kobieta pochodząca z Szombierek, urodzona w Szombierkach

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pani Zyta jest rodowitą szombierczanką.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Szombierki lm nm.

:: fm. szombierczanin mos.

 przym. szombierski

Wiktionary


szombierki

dzielnica Bytomia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna

 (1.1) geogr. część miasta Bytom, w województwie śląskim;

Wiktionary

Szombierki (niem. Schomberg) – od 1951 roku dzielnica Bytomia, wcześniej siedziba gminy Chruszczów w powiecie bytomskim. Położone są 1,5 km na południowy zachód od centrum miasta wzdłuż szosy prowadzącej z Bytomia do Rudy Śląskiej i Zabrza.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Hanka mieszka w Szombierkach koło kopalni.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szombierczanin mos., szombierczanka ż.

 przym. szombierski

Wiktionary


szombierski

nazwisko


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do Szombierek, związany z Szombierkami

przymiotnik jakościowy

 (2.1) charakterystyczny dla Szombierek lub szombierczan, mający cechy lub właściwości przypisywane Szombierkom lub szombierczanom

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Szombierki lm nm., szombierczanin mos., szombierczanka ż.

Wiktionary


szon

obraźliwie lub żartobliwie: rozpustna kobieta; kurwiszon


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) wulg. żart. kobieta uprawiająca seks w celach zarobkowych

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Chciałem Pani powiedzieć, że Pani córka to jest zwykły szon. / Szon? A co to jest szon? / Kurwiszon!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃɔ̃n, AS: šõn

Wiktionary


szoner

statek żaglowy o skośnym ożaglowaniu; szkuner, skuner


SJP.pl


szoniec

Szoniec – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie żuromińskim, w gminie Lutocin. Ma status sołectwa.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa ciechanowskiego.

Wikipedia


szonizaur

wymarły gad morski z rzędu ichtiozaurów, o ciele przypominającym wieloryba z długimi płetwami


SJP.pl

Szonizaur (Shonisaurus) – wymarły rodzaj późnotriasowych ichtiozaurów. Należały do niego największe znane morskie gady, mogące osiągać długość powyżej 20 m (ale patrz niżej). Nazwa rodzaju pochodzi od gór Shoshone Mountains, w których znaleziono pierwsze okazy.

Wikipedia


szonów

obraźliwie lub żartobliwie: rozpustna kobieta; kurwiszon


SJP.pl

  • Szonów – miasto w Czechach, w kraju morawsko-śląskim
  • Szonów – wieś w Polsce, w województwie opolskim
  • Szonów – przystanek kolejowy w Szonowie, w Czechach

Wikipedia


szonowice

Szonowice (niem. Schondorf, Schonowitz) – wieś w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie raciborskim, w gminie Rudnik. Miejscowość znajduje się w środkowo-północnej części gminy. Jej powierzchnia wynosi 4,71 km², liczy 264 mieszkańców.

Wikipedia


szop

nadrzewny ssak drapieżny zamieszkujący Amerykę Północną i Południową; najbardziej znany szop pracz myje pokarm przed jedzeniem


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) zool. nazwa systematyczna|Procyon|ref=tak., rodzaj ssaka z rodziny szopowatych;

 (1.2) zool. ssak z rodzaju szopów (1.1)

forma rzeczownika|rodzaj=żeński.

 (2.1) D. lm. od: szopa

Wiktionary

Szop (Procyon) – rodzaj ssaków z rodziny szopowatych (Procyonidae).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) (…) kilka wozów emigranckich, które łatwo poznać po białych, wysokich dachach i po tym, że między kołami zwykle upięty jest na łańcuchu pies, szop albo niedźwiadek.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃɔp, AS: šop

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szopowate nmos., szopik m.

:: zdrobn. szopik m.

:: zgrub. szopisko n.

 przym. szopowy, szopowaty

Wiktionary


szopa

1. drewniany budynek do przechowywania m.in. narzędzi, drewna; rzadziej: chwilowe pomieszczenie dla zwierząt gospodarskich;
2. w dawnej Polsce: budynek, w którym zasiadali senatorzy na sejmie elekcyjnym;
3. potocznie:
a) gęste zmierzwione włosy na głowie przypominające strzechę;
b) śmieszne zdarzenie; heca, komedia;


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) lekki, drewniany budynek gospodarczy lub magazynowy

 (1.2) pot. nieuporządkowana, wzburzona czupryna

 (1.3) hist. prowizoryczna budowla, w której zasiadali senatorzy sejmu elekcyjnego

 (1.4) gw-pl|Górny Śląsk. kufel

forma rzeczownika|rodzaj=męskozwierzęcy.

 (2.1) D. i B. lp. od: szop

Wiktionary

Lokalizacje

  • Szopa – wieś w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie kartuskim, w gminie Sierakowice

Postacie

  • Andrzej Szopa – polski aktor filmowy i teatralny
  • Barbara Katarzyna Erber (z domu Szopa) – polska etnograf, historyczka sztuki ludowej, muzeolog, badaczka dziejów kultury materialnej
  • Bożena Borys-Szopa – polska działaczka związkowa
  • Iwan Szopa – ukraiński piłkarz
  • Jan Szopa – polski pedagog
  • Janusz Szopa – polski matematyk
  • Jerzy Szopa – polski działacz państwowy, minister żeglugi, dyplomata, inżynier budownictwa okrętowego
  • Leszek Szopa – dziennikarz
  • Ludwik Szopa – polski lekarz weterynarii, nauczyciel akademicki
  • Maja Szopa – polska aktorka teatralna i filmowa
  • Marek Szopa – profesor fizyki
  • Marcin Szopa (ur. 1995) – polski piłkarz ręczny, prawoskrzydłowy, od 2018 zawodnik Piotrkowianina Piotrków Trybunalski
  • Piotr Szopa – polski historyk i muzealnik
  • Robert Szopa – polski piłkarz
  • Teofil Szopa – polski inżynier technolog, polityk
  • Zygmunt Szopa – polski urzędnik państwowy i samorządowiec

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈʃɔpa, AS: šopa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: zdrobn. szopka ż.

 przym. szopowy, szopkarski, szopkowy

 czas. szopkować

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) reg. odryna

Wiktionary


szopeczka

zdrobnienie od: szopka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. zdrobn. od: szopka

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃɔˈpɛt͡ʃka, AS: šopečka

Wiktionary


szopen

potocznie o osobie noszącej rozwichrzoną, nieuczesaną fryzurę


SJP.pl

  • Szopen – przedwojenna nazwa browaru Tauras
  • Szopen – spolszczony zapis nazwiska Fryderyka Chopina

Wikipedia


szopenfeldziarz

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) gw-pl|Warszawa. gwara. więz. złodziej wynoszący ze sklepu ubrania podczas rzekomego ich przymierzania

Wiktionary

Szopenfeldziarz – złodziej dokonujący kradzieży w sklepie lub w magazynie.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Znany i ceniony kupiec Edmund Wajno, obywatel boliwijski, został przyłapany na kradzieży wiązki cennych futer, które starał się wynieść pod paltem ze sklepu. Zwyczajny szopenfeldziarz. Wszedł, zażądał futer i zaczął kaprysić, a kiedy subiekci zajęli się demonstrowaniem, skorzystał z ich nieuwagi.

 (1.1) Otrzymawszy zaproszenie na uroczystość urządzaną z okazji zwolnienia z więzienia cenionego szopenfeldziarza, pan Feluś był w poważnym kłopocie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɔpɛ̃nˈfɛlʲd͡ʑaʃ, AS: šopẽnfelʹʒ́aš

Wiktionary

Powiązane:

 forma żeńska szopenfeldziarka ż.

 rzecz. szopenfeldziarstwo n., szopenfeld m.

 przym. szopenfeldziarski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) złodziej sklepowy

Wiktionary


szopeniada

okazjonalizm: koncert z muzyką Szopena; chopinada, chopiniada


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) muz. wydarzenie muzyczne (koncert, festiwal, itp.), podczas którego słucha się muzyki Szopena

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Miasto zobowiązało się do organizowania raz na pięć lat wrześniowej szopeniady w muszli koncertowej.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szopenistyka ż., szopeniana nmos., Chopin mrz., szopenista m., szopenistka ż.

 przym. szopenowski, Szopenowski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) chopiniada

Wiktionary


szopeniana

wszystko, co dotyczy życia i twórczości Szopena; chopiniana, chopeniana


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) liter. autografy i dokumenty dotyczące Fryderyka Szopena

 (1.2) druk. księg. wydawnictwa związane z Fryderykiem Szopenem i jego twórczością

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Hrabiemu udało się zebrać sporą liczbę szopenianów.

 (1.2) W tej księgarni kupisz ostatnie szopeniana.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szopenistyka ż., szopenistka ż., Chopin mrz., szopeniada ż., szopenista m.

 przym. szopenowski, Szopenowski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) chopiniana

 (1.2) chopiniana

Wiktionary


szopenista

chopinista;
1. pianista specjalizujący się w wykonywaniu dzieł Szopena;
2. znawca twórczości Szopena


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) muz. muzyk wyspecjalizowany w wykonywaniu utworów Fryderyka Szopena

 (1.2) muz. znawca twórczości Fryderyka Szopena

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W hotelu już zatrzymało się kilku szopenistów, bo za tydzień rozpoczynają się przesłuchania.

 (1.2) Jej wykładowca z muzykologii był wybitnym szopenistą.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szopenistyka ż., szopeniada ż., szopeniana nmos.

:: fż. szopenistka ż.

 przym. szopenowski, Szopenowski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) chopinista

 (1.2) chopinista

Wiktionary


szopenistka

szopenista; chopinistka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) muz. pianistka wyspecjalizowany w wykonywaniu utworów Fryderyka Szopena

 (1.2) muz. znawczyni twórczości Fryderyka Szopena

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szopenistyka ż., szopeniada ż., szopeniana nmos.

:: fm. szopenista m.

 przym. szopenowski, Szopenowski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) chopinistka

 (1.2) chopinistka

Wiktionary


szopenistyka

chopinistyka;
1. nauka gry utworów Szopena;
2. sposób interpretacji utworów Szopena


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) muz. ćwiczenie się w wykonywaniu utworów Fryderyka Szopena

 (1.2) muz. sposób interpretacji utworów Fryderyka Szopena

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Tak mi się owa solowa szopenistyka ślizga po powierzchni mojej wrażliwości.

 (1.2) Duszniki wyznaczają trendy szopenistyki światowej.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szopenista mos., szopenistka ż., szopeniada ż., szopeniana nmos., Chopin mrz.

 przym. szopenowski, Szopenowski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) chopinistyka

 (1.2) chopinistyka

Wiktionary


szopenizm

ogół cech charakterystycznych dla muzyki Chopina; chopinizm


SJP.pl


szopenolog

muzykolog, znawca twórczości Chopina; chopinolog


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) muz. muzykolog badający twórczość i życie Fryderyka Szopena

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na tej półce znajdziesz książki wybitnych szopenologów.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szopenologia ż.

 przym. szopenologiczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) chopinolog

Wiktionary


szopenologia

badania nad twórczością Fryderyka Chopina; chopinologia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) muz. nauka o życiu i twórczości Fryderyka Szopena

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Michalina wykłada szopenologię w PSM w Cieszynie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szopenolog mos., szopenolożka ż.

 przym. szopenologiczny

Wiktionary


szopenologiczny

dotyczący szopenologii


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z szopenologią

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Iga wzięła udział w sympozjum szopenologicznym w Pile.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szopenologia ż., szopenolog mos.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) chopinologiczny

Wiktionary


szopenolożka

szopenolog


SJP.pl

Patrz:

szopenolog

szopenowski

dotyczący twórczości Szopena, charakterystyczny dla Szopena, mający cechy utworów Szopena; chopinowski


SJP.pl

przymiotnik dzierżawczy

 (1.1) należący do Szopena

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Szopen m., Chopin ż./mrz./mos.

 przym. szopenowski

Wiktionary


szopenowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Szopena lub z nim związany; Chopinowy, Szopenowski, Chopinowski


SJP.pl


szoperka

damska torba na zakupy; shopperka


SJP.pl


szopi

szop; szopowy


SJP.pl

Szopi, Szopy (bułg. Шопи) – bałkańska grupa etniczno-kulturowa zamieszkująca mezoregion tzw. Szopłuku (Шоплук) na pograniczu Bułgarii, Serbii i Macedonii Północnej.

Przez naukę bułgarską badającą ich etnos od początku XX wieku, określani są jako podgrupa Bułgarów, wyróżniająca się stosunkowo najlepiej zachowanymi cechami i obyczajami starosłowiańskimi. W Serbii jako Šopowi (Шопови) od niedawna (2011) traktowani są jako odrębna narodowość.

Wikipedia


szopiasty

podobny do dachu szopy, taki, jak szopa; zmierzwiony, nastroszony


SJP.pl


szopienice

część Katowic


SJP.pl

Szopienice (niem. Schoppinitz; do poł. XIX wieku Schopinitz) – część Katowic, położona w północno-wschodnim rejonie miasta, nad Rawą, około 8 km na wschód od centrum, na terenie dzielnicy Szopienice-Burowiec. W latach 1947–1959 samodzielne miasto.

Wikipedia


szopienicki

przymiotnik od: Szopienice


SJP.pl


szopinek

Szopinek – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie zamojskim, w gminie Zamość.

Wieś jest sołectwem w gminie Zamość. Według Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań z roku 2011 wieś miała 747 mieszkańców.

Szopinek jest wsią podmiejską Zamościa. Rozciąga się na długości 2 km przy drodze krajowej nr 74 z Zamościa do Hrubieszowa.

Wikipedia


szoping

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) pot. żart. radosne spędzanie czasu na zakupach

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dziś zrobiłyśmy sobie z Jolką szoping i pół dnia przymierzałyśmy w sklepach ciuchy.

Wiktionary


szopiński

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Baltazar Szopiński (1846–1912) – polski prawnik, kolekcjoner dzieł tatrzańskich
  • Iwona Sudoł-Szopińska (ur. 1970) – polska lekarka
  • Jacek Szopiński (ur. 1964) – polski hokeista i trener
  • Jan Szopiński (ur. 1957) – polski polityk i samorządowiec
  • Kazimierz Szopiński (ur. 1960) – polski lekarz
  • Lubomir Szopiński (1913–1961) – polski muzyk, dyrygent i kompozytor
  • Robert Szopiński (ur. 1961) – polski hokeista i trener
  • Stanisław Szopiński (1903–1976) – polski wojskowy i działacz społeczny

Wikipedia


szopka

1. widowisko sceniczne lub kukiełkowe związane tematycznie z Bożym Narodzeniem; jasełka;
2. kompozycja figuralna przedstawiająca narodzenie Chrystusa, wystawiana w kościele w okresie świąt Bożego Narodzenia; żłóbek, jasełka;
3. widowisko satyryczne, najczęściej kukiełkowe, w którym występują znane postacie z życia politycznego, społecznego i kulturalnego;
4. potocznie: sytuacja, zachowanie itp. niepoważne, obliczone na pokaz; heca, komedia, zamieszanie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: szopa

 (1.2) rel. model stajenki betlejemskiej, zwykle ze żłobkiem i figurkami

 (1.3) teatr. rel. widowisko teatralne związane z Bożym Narodzeniem

 (1.4) teatr. satyryczne widowisko kukiełkowe, nawiązujące formą do szopki (1.3) bożonarodzeniowej

 (1.5) pot. przen. zachowanie pod publiczkę, na pokaz, bez istotnej treści

Wiktionary

  • szopka – szopka bożonarodzeniowa
  • Szopka – polana w Pieninach

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Grabie znajdziesz w szopce na narzędzia.

 (1.2) Na Górnym Śląsku szopkę nazywają betlejką.

 (1.3) Piotruś w szopce bożonarodzeniowej zagrał świętego Józefa.

 (1.4) W telewizyjnej szopce pojawiło się spore grono polityków.

 (1.5) Zachowuj się! Nie odstawiaj szopki!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃɔpka, AS: šopka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szopkarstwo n., szopkarka ż., szopa ż., szopkarz mos.

 czas. szopkować ndk.

 przym. szopkowy, szopkarski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) stajenka, żłóbek; gw-pl|Górny Śląsk|betlejka, betlyjka.

 (1.3) jasełka

 (1.5) heca

Wiktionary


szopkarka

kobieta tworząca szopki bożonarodzeniowe


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) folk. artystka wykonująca szopki bożonarodzeniowe

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Babcia Jadzi, znana krakowska szopkarka, otrzymała już trzy nagrody.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. szopkować ndk.

 rzecz. szopa ż., szopka ż., szopkarstwo n.

:: fm. szopkarz m.

Wiktionary


szopkarski

szopkarz


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) folk. związany z szopkarstwem, odnoszący się do szopkarstwa

Wiktionary

Patrz:

szopkarz

Przykłady

 (1.1) Kraków stał się prawdziwym zagłębiem szopkarskim.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. szopkowy

 rzecz. szopa ż., szopka ż., szopkarstwo n.

Wiktionary


szopkarstwo

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) rzem. rodzaj rzemiosła zajmujący się wykonywaniem bożonarodzeniowych przedstawień szopek

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Mam nadzieję, że ten wpis przyczyni się zarówno do promocji samego szopkarstwa, którego materialne efekty, przepiękne szopki, są już dziś prezentowane na całym świecie.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. szopkować ndk.

 przym. szopkarski

 rzecz. szopa ż., szopka ż., szopkarka ż., szopkarz mos.

Wiktionary


szopkarz

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) aktor występujący w szopce

 (1.2) folk. artysta wykonujący szopki

 (1.3) folk. kolędnik chodzący z szopką po domach

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Po przedstawieniu zaprosimy szopkarzy na kolację.

 (1.2) Krakowscy szopkarze wystawiają swoje szopki w sali ratusza.

 (1.3) Przed furtka stanęło czterech szopkarzy i zaczęli śpiewać kolędę.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szopa ż., szopka ż., szopkarstwo n.

:: fż. szopkarka ż.

 czas. szopkować

Wiktionary


szopking

chodzenie po kościołach w celu oglądania szopek bożonarodzeniowych


SJP.pl


szopkować

rzadko: chodzić z szopką w czasie Bożego Narodzenia; wystawiać jasełka


SJP.pl

czasownik nieprzechodni niedokonany

 (1.1) pot. folk. chodzić z szopką, z jasełkami

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Chłopaki szopkują zwykle w drugi dzień świąt.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szopa ż., szopka ż., szopkarka ż., szopkarstwo n., szopkarz mos.

Wiktionary


szopkowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) teatr. związany z szopką, odnoszący się do szopki

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nauczycielka przygotowała dla uczniów kilka stroi szopkowych.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. szopkarski

 rzecz. szopa ż., szopka ż.

Wiktionary


szopoholiczka

kobieta uzależniona od robienia zakupów; shopoholiczka, zakupoholiczka


SJP.pl


szopoholik

osoba uzależniona od robienia zakupów; zakupoholik, shopoholik


SJP.pl


szopoholizm

uzależnienie od kupowania rzeczy; zakupoholizm, shopoholizm


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zob. zakupoholizm.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kupnoholizm, oniomania, shopoholizm, zakupoholizm

Wiktionary


szopowate

rodzina ssaków łożyskowych z rzędu drapieżnych, o wydłużonym ciele i średnim lub długim ogonie z ciemnymi i jasnymi pierścieniami, zamieszkujących obszary strefy umiarkowanej i podzwrotnikowej obu Ameryk; należą do niej m.in. szop pracz, panda mała, ostronos meksykański i kinkażu


SJP.pl

Szopowate (Procyonidae) – rodzina ssaków łożyskowych z podrzędu psokształtnych (Caniformia) w obrębie rzędu drapieżnych (Carnivora). W zapisie kopalnym są znane od oligocenu.

Wikipedia


szopowaty

o cechach szopowatych (rodzina ssaków)


SJP.pl


szopowy

1. szop; szopi;
2. szopa


SJP.pl

Patrz:

szop; szopi;
2. szopa

szopski

Szopi (bałkańska grupa etniczno-kulturowa)


SJP.pl

Osoby noszące to nazwisko:

  • Felicjan Szopski – polski kompozytor, krytyk i pedagog muzyczny
  • Kazimierz Szopski – polski inżynier, specjalista obróbki plastycznej
  • Michał Szopski – polski śpiewak operowy

Wikipedia


szopy

1. drewniany budynek do przechowywania m.in. narzędzi, drewna; rzadziej: chwilowe pomieszczenie dla zwierząt gospodarskich;
2. w dawnej Polsce: budynek, w którym zasiadali senatorzy na sejmie elekcyjnym;
3. potocznie:
a) gęste zmierzwione włosy na głowie przypominające strzechę;
b) śmieszne zdarzenie; heca, komedia;


SJP.pl

Szopy – wieś w Polsce, położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie elbląskim, w gminie Gronowo Elbląskie, na obszarze Żuław Elbląskich.

Wieś okręgu sędziego ziemskiego Elbląga w XVII i XVIII wieku. W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa elbląskiego.

We wsi znajduje się most zwodzony.

Wikipedia


szor

rodzaj końskiej uprzęży; szory


SJP.pl


szorc

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Warmia. fartuch

Wiktionary

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

 (1.1) zobtłum|fartuch.

źródła.

== szorc (język kaszubski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) fartuch

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

 (1.1) zobtłum|fartuch.

źródła.

== szorc (język kaszubski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) fartuch

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


szorciki

zdrobnienie od: szorty


SJP.pl


szorcówka

wieś w Polsce


SJP.pl

Szorcówka – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie zamojskim, w gminie Skierbieszów.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zamojskiego.

Wieś jest sołectwem w gminie Skierbieszów. Według Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2011 wieś liczyła 46 mieszkańców.

Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Skierbieszowie.

Wikipedia


szorek

(zwykle w liczbie mnogiej)
1. zdrobnienie od: szor (rodzaj końskiej uprzęży);
2. szelka używana do prowadzenia psa na smyczy bez obroży


SJP.pl


szoria

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. etn. kraina Szorów, zob. Górska Szoria.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szorski mrz., Szor m., Szorka ż.

 przym. szorski, szoriański

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Górska Szoria

Wiktionary


szorować

czasownik przechodni niedokonany (dk. brak)

 (1.1) trąc czymś, czyścić jakąś powierzchnię

 (1.2) trzeć, ocierać się o coś

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Biedny jamnik szorował brzuchem po chodniku.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃɔˈrɔvat͡ɕ, AS: šorovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szorowanie n., szorowarka ż.

 czas. wyszorować dk.

Wiktionary


szorowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|szorować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɔrɔˈvãɲɛ, AS: šorovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. szorować

Wiktionary


szorowy

przymiotnik od: szory (rodzaj uprzęży końskiej)


SJP.pl


szorski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Szorami lub Szorią, dotyczący Szorów lub Szorii

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) jęz. język szorski

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Szor mos., Szorka ż., Szoria ż.

Wiktionary


szorstki

1. chropowaty na powierzchni, niegładki;
2. niemiły w obejściu, niełagodny, surowy, opryskliwy;
3. o dźwięku: nieczysty, brzmiący ostro, przenikliwie


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) mający niegładką, chropawą powierzchnię

 (1.2) o człowieku: przykry, nieprzyjemny w obejściu

 (1.3) o dźwiękach, odgłosach: nieczysty, brzmiący przenikliwie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pamiętam, jak biegłam na bosaka po pomoście, po szorstkich, nagrzanych słońcem deskach.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃɔrstʲci, AS: šorstʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szorstkość ż.

 przysł. szorstko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) chropawy, chropowaty, ostry, porowaty

 (1.2) oschły, niedelikatny

Wiktionary


szorstko

przysłówek

 (1.1) w sposób szorstki

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szorstkość ż.

 przym. szorstki

Wiktionary


szorstkodzioby

kormoran szorstkodzioby - gatunek ptaka z rodziny kormoranowatych


SJP.pl


szorstkogrzbiet

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) zool. nazwa systematyczna|Notocitellus|A.H. Howell|ref=tak., gryzoń z rodziny wiewiórkowatych, występujący w Meksyku;

Wiktionary

Szorstkogrzbiet (Notocitellus) – rodzaj ssaków z podrodziny afrowiórek (Xerinae) w obrębie rodziny wiewiórkowatych (Sciuridae).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Futro na części grzbietowej szorstkogrzbietów jest rzeczywiście szorstkie.

Wiktionary


szorstkolistne

rodzina z klasy dwuliściennych obejmująca około 2000 gatunków roślin zielnych (rzadziej drzew i krzewów) ze strefy umiarkowanej i zwrotnikowej; ogórecznikowate


SJP.pl

Ogórecznikowate, szorstkolistne (Boraginaceae Juss.) – rodzina roślin zielnych i krzewów z rzędu ogórecznikowców (Boraginales). Należy do niej w zależności od ujęcia od blisko 1800 gatunków z 94 rodzajów do ponad 2500 gatunków z 135 rodzajów. Występują one głównie w strefie klimatu umiarkowanego na półkuli północnej, ale obecne są na wszystkich kontynentach od Arktyki po wyspy Subantarktyki.

Wikipedia


szorstkolistny

1. o roślinach: mający szorstko owłosione liście i łodygi;
2. o cechach szorstkolistnych (rodzina roślin); ogórecznikowaty


SJP.pl


szorstkoręki

mający szorstkie ręce


SJP.pl


szorstkość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest szorstkie; cecha tych, którzy są szorstcy

Wiktionary

Powiązane:

 przym. szorstki

 przysł. szorstko

Wiktionary


szorstkoskrzydły

przymiotnik

 (1.1) taki, który ma szorstkie skrzydła

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɔrstkɔˈskʃɨdwɨ, AS: šorstkoskšydu̯y

Wiktionary


szorstkowłosy

o zwierzętach, najczęściej o psach: mający szorstką, twardą sierść


SJP.pl


szorstnik

1. szorstnik skórzasty - gatunek ukwiała;
2. przedstawiciel rodziny morskich ryb beryksokształtnych


SJP.pl


szorstuch

dawniej: płócienny fartuch


SJP.pl


szort

środowiskowo: krótki film lub opowiadanie


SJP.pl


szorthorn

przedstawiciel angielskiej rasy bydła domowego (wyhodowanej w końcu XVIII w.), hodowany obecnie w wielu krajach w dwóch odmianach: mlecznej i mięsnej; shorthorn


SJP.pl


szorthorny

przedstawiciel angielskiej rasy bydła domowego (wyhodowanej w końcu XVIII w.), hodowany obecnie w wielu krajach w dwóch odmianach: mlecznej i mięsnej; shorthorn


SJP.pl


szortopas

gorset wyszczuplający od kolan aż po linię biustu


SJP.pl


szorty

krótkie spodenki, sięgające najwyżej do kolan


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) krótkie spodnie o sportowym kroju

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃɔrtɨ, AS: šorty

Wiktionary


szory

rodzaj końskiej uprzęży; szory


SJP.pl


szos

w dawnej Polsce podstawowy podatek płacony przez mieszczan Korony


SJP.pl

Szos – podstawowy podatek od majątku płacony przez mieszczan w dawnej Polsce na rzecz skarbu państwa.

Wikipedia


szosa

droga o twardej nawierzchni przeznaczona dla pojazdów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) rodzaj drogi o utwardzonej powierzchni, po której poruszają się pojazdy

 (1.2) środ. rower szosowy

Wiktionary

Szosa (fr. chaussée) – droga o twardej lub utwardzonej nawierzchni przeznaczona dla ruchu pojazdów.

W średniowieczu ważne drogi wykładane były kamieniami i kawałkami skał. Spajano je wapnem (łac. calceata, fr. chaux), od którego powstała francuska nazwa chaussée (pl: zwapnowana lub wapnem nałożona) i polska szosa.


Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Po szosie jeżdżą samochody.

 (1.2) W Warszawie przy ulicy Klaudyny jest sklep, gdzie można kupić starsze używane szosy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃɔsa, AS: šosa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szosowiec mos., szosówka ż.

 przym. szosowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|szosyjo.

 (1.2) rower szosowy, szosówka

Wiktionary


szosować

dawniej: budować, żwirować szosę, drogę


SJP.pl


szosowiec

zawodnik biorący udział w kolarskich zawodach szosowych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) sport. kolarz biorący udział w wyścigach szosowych

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szosa ż., szosówka ż.

 przym. szosowy

Wiktionary


szosówka

potocznie:
a) rower szosowy;
b) dętka do takiego roweru


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. rower szosowy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Julek zawsze był pod wrażeniem, kiedy brat hamował na szosówce całym ciałem, obrotem albo nogami (…)

 (1.1) Ten model to klasyczna, jednobiegowa szosówka.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szosowiec m., szosa ż.

 przym. szosowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szosa, rower szosowy

Wiktionary


szosowy

1. szosa;
2. związany z zawodami kolarskimi na szosach


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z szosą, dotyczący szosy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szosówka ż., szosowiec mos., szosa ż.

Wiktionary


szósta

godzina szósta


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) godzina 6 rano lub wieczorem

forma przymiotnika.

 (2.1) M. i W. ż. lp. od: szósty

Wiktionary

Powiązane:

 licz. sześć

 przym. szósty

Wiktionary


szóstaczek

krępień szóstaczek - gatunek chrząszcza z rodziny kózkowatych


SJP.pl


szostak

nazwisko


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. jezioro rynnowe na Pojezierzu Ełckim, w gminie Stare Juchy;

 (1.2) geogr. kolonia w województwie śląskim, w gminie Pietrowice Wielkie;

Wiktionary

Szostak – polskie nazwisko. Na początku lat 90. XX wieku w Polsce nosiły je 10 192 osoby. Nazwisko pochodzi od słowa szóstak i jest najbardziej rozpowszechnione w południowej i środkowo-wschodniej Polsce.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. szóstak m., szóstka ż., szóstkowy m.

 przym. szóstkowy, szósty

 licz. sześć

Wiktionary


szostakiewicz

nazwisko


SJP.pl


szostakowicz

nazwisko


SJP.pl

Wikipedia


szostakowo

Szostakowo – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie hajnowskim, w gminie Czyże.

Wieś królewska w leśnictwie bielskim w ziemi bielskiej województwa podlaskiego w 1795 roku. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa białostockiego.

Wikipedia


szostakowski

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Julian Antoni Szostakowski – katolicki ksiądz, teolog
  • Michaił Szostakowski – radziecki chemik i wynalazca.
  • Józef Szostakowski – polski poeta, dziennikarz i działacz kulturalny

Wikipedia


szósteczka

zdrobnienie od: szóstka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: szóstka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szóstka ż.

Wiktionary


szostek

nazwisko


SJP.pl

Szostek – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie siedleckim, w gminie Wodynie. Ma status sołectwa.

Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii św. Andrzeja Boboli w Rudzie Wolińskiej.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa siedleckiego.

Wikipedia


szóstka

1. cyfra oznaczająca liczbę 6;
2. grupa sześciu osób lub przedmiotów;
3. potocznie o czymś, co oznaczone jest liczbą 6;
4. szkolna ocena celująca;
5. szóstka Weidera - zestaw sześciu ćwiczeń na mięśnie brzucha; A6W, a6w


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) nazwa cyfry 6

 (1.2) eduk. uczn. ocena w szkole, zazwyczaj najwyższa z dostępnych

 (1.3) pot. anat. stomat. ząb trzonowy, pomiędzy przedtrzonowcem a innym trzonowcem

 (1.4) pot. to, co ma numer 6, jest oznaczone liczbą 6, np. dom, autobus, bieg (w skrzyni biegów)

 (1.5) harc. podstawowa jednostka w gromadzie zuchowej licząca sobie zwyczajowo sześć osób

 (1.6) daw. pot. dziesięć centów

Wiktionary

  • 6 – cyfra i liczba
  • TV6 – polska stacja telewizyjna
  • szóstka – oznaczenie zębu przedtrzonowego człowieka
  • szóstka – gra bilardowa
  • Szóstka – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim
  • Szóstka w Lotto – trafienie wszystkich typowanych liczb
  • Szóstka – karta do gry
  • Szóstka – polski serial telewizyjny

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Tomek to wzorowy uczeń, na świadectwie ma prawie same szóstki.

 (1.3) Od dwóch dni boli mnie szóstka.

 (1.4) Spóźnię się, ponieważ uciekła mi szóstka.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃustka, AS: šustka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szóstkowy m., Szóstak mrz., szóstak mrz./mzw.

 przym. szóstkowy, szósty

 licz. sześć

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) celujący, ocena celująca

Wiktionary


szostkiewicz

nazwisko


SJP.pl

  • Adam Szostkiewicz (1905–1974) – polski zootechnik, rektor Wyższej Szkoły Rolniczej w Olsztynie.
  • Adam Szostkiewicz (ur. 1952) – polski dziennikarz, tłumacz i publicysta, działacz opozycji w okresie PRL.
  • Halina Szostkiewicz (1930–2020) – polski socjolog i redaktor publikacji książkowych pochodzenia żydowskiego.

Wikipedia


szóstkowicz

potocznie: uczeń o celujących ocenach


SJP.pl


szóstkowiczka

szóstkowicz


SJP.pl

Patrz:

szóstkowicz

szóstkowy

szóstka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) harc. zuch wybrany spośród szóstki, który jej przewodniczy, składa meldunki oraz odpowiada za jej pracę

przymiotnik

 (2.1) związany z liczbą sześć, dotyczący liczby sześć

 (2.2) eduk. uczn. wzorowy, mający same lub w większości szóstki

Wiktionary

Patrz:

szóstka

Wymowa:

IPA: ʃuˈstkɔvɨ, AS: šustkovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szóstka ż., szóstak m., Szóstak m.

:: fż. szóstkowa ż.

 przym. szósty

 licz. sześć

Wiktionary


szóstoklasista

uczeń szóstej klasy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) eduk. uczeń szóstej klasy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: fż. szóstoklasistka ż.

 przym. sześcioklasowy

Wiktionary


szóstoklasistka

uczennica szóstej klasy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) eduk. uczennica szostej klasy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: fm. szóstoklasista m.

 przym. sześcioklasowy

Wiktionary


szósty

liczebnik porządkowy odpowiadający liczbie 6


SJP.pl

przymiotnik odliczebnikowy

 (1.1) od 6

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) dzień miesiąca po piątym

rzeczownik, rodzaj żeński

 (3.1) szósta: godzina szósta

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wstaję co rano o (godzinie) szóstej.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃustɨ, AS: šusty

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szóstka ż., szóstkowy m., Szóstak mrz., szóstak mrz./mzw.

 przym. szóstkowy

 przedr. sześcio-

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) 6.

Wiktionary


szosyjo

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. szosa

Wiktionary


szosza

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż., wariant imienia Szoszana (Zuzanna)

 (1.2) geogr. rzeka w północnej Rosji przeduralskiej;

Wiktionary

Szosza (ros. Шо́ша) – rzeka w północnej Rosji przeduralskiej (obwody twerski i moskiewski), prawy dopływ Wołgi w zlewisku Morza Kaspijskiego. Długość – 163 km, powierzchnia zlewni – 3080 km², średni przepływ 51 km przed ujściem – 8,5 m³/s. Reżim śnieżny. Pokrywa lodowa od listopada/początku stycznia do kwietnia/końca marca.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Czasami we śnie Szosza wyciąga do mnie smukłą dłoń dziecka, a ja, dzieckiem, biegnę za nią, bawimy się w berka.

Wiktionary


szoszfal

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) skórzany fartuch rzemieślniczy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szorstfal, szustfal, szusfal, szorc

Wiktionary


szoszon

członek plemienia Indian Ameryki Północnej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) etn. członek indiańskiego plemięemienia z Ameryki Północnej;

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Najliczniejsza grupa Szoszonów mieszkała w Wyoming.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szoszon mos.

:: fż. Szoszonka ż.

 przym. szoszoński

Wiktionary


szoszoni

plemię Indian Ameryki Północnej


SJP.pl

Szoszoni (nazwy własne: Sosoni’ i Newe, Lud Domu Trawy, Grass House People) – grupa plemion Indian Ameryki Północnej, znanych też jako Węże (ang. Snake Indians). Należą do rodziny językowej uto-azteckiej. Pierwotnie zamieszkiwali ogromne obszary w dzisiejszych stanach Idaho, Wyoming, Utah, Nevada, Oregon i Montana. Największym skupiskiem Szoszonów był szczep Szoszonów znad Rzeki Wiatrów w Wyoming.

Wikipedia


szoszonka

członkini plemienia Indian Ameryki Północnej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) etn. członkini indiańskiego plemięemienia z Ameryki Północnej;

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Z tipi wyszły dwie Szoszonki i skierowały się w stronę strumienia.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szoszon mos.

:: fm. Szoszon mos.

 przym. szoszoński

Wiktionary


szoszoński

związany z Szoszonami, plemieniem indiańskim


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do Szoszonów, związany z Szoszonami

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na pustkowiu stało kilka szoszońskich tipi.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Szoszon mos., szoszon mos., Szoszonka ż.

Wiktionary


szot

lina służąca do ustawiania żagla; szkot


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) żegl. lina służąca do ustawiania żagla pod właściwym kątem do kierunku wiatru;

 (1.2) geogr. hydrol. niewielkie płytkie jezioro w Afryce

 (1.3) geogr. hydrol. wyschnięte dno szotu (1.2)

 (1.4) spoż. pot. mała porcja mocnego alkoholu

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) daw. pogard. człowiek z niskiej klasy społecznej

Wiktionary

Szot – lina olinowania ruchomego służąca do ustawiania rogu szotowego żagla najkorzystniej względem kierunku wiatru. Szot jest liną do obsługi pracującego żagla, biegnącą od żagla w dół do pokładu, w kierunku rufy. Najczęściej jako szoty wykorzystuje się miękkie bawełniane liny.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. szotowy

Wiktionary


szota

lina służąca do ustawiania żagla; szkot


SJP.pl


szotować

oczyszczać przedmioty metalowe strumieniem śrutu; śrutować


SJP.pl


szotowy

1. związany z szotem - liną żeglarską;
2. związany z szotem - jeziorkiem


SJP.pl


szotring

ruchomy pierścień na bomie, do którego przymocowuje się szoty


SJP.pl


szott

płytkie, słone jezioro spotykane w Afryce; wyschnięte dno takiego jeziora; szot


SJP.pl

Szott, szot – płytkie zagłębienie bezodpływowe algierskich oraz tunezyjskich pustyń piaszczystych.

Szotty zasłane są materiałem gliniastym i ilastym, pokryte skorupami solnymi i gipsowymi – po deszczu zamieniają się w słone trzęsawiska lub jeziora.

Wikipedia


szowinista

1. osoba przyznająca uprzywilejowaną pozycję własnej płci, rasie lub grupie;
2. skrajny nacjonalista o bezkrytycznym stosunku do własnego narodu odnoszący się z pogardą i nienawiścią do innych narodów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) polit. zwolennik szowinizmu

 (1.2) książk. człowiek dyskryminujący innych i przyznający sobie uprzywilejowaną pozycję

Wiktionary

Szowinizm (fr. chauvinisme) – forma skrajnego nacjonalizmu w postaci bezkrytycznego uwielbienia własnego narodu, wiary w jego wyższość połączonego z wrogością względem innych nacji. W szerszym znaczeniu analogiczne przeświadczenie pewnych grup ludzi względem innych (nie zawężające się do narodów).

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. szowinizm m., szowinistyczność ż.

:: fż. szowinistka ż.

 przym. szowinistyczny

 przysł. szowinistycznie

Wiktionary


szowinistka

kobieta wyznająca zasady szowinizmu; skrajna nacjonalistka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zwolenniczka szowinizmu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szowinizm m., szowinista m.

 przym. szowinistyczny

 przysł. szowinistycznie

Wiktionary


szowinistyczność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest szowinistyczne; cecha tych, którzy są szowinistyczni

Wiktionary

Powiązane:

 przym. szowinistyczny

 przysł. szowinistycznie

 rzecz. szowinista mos., szowinizm mrz.

Wiktionary


szowinistyczny

szowinizm


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) wyrażający szowinizm; dotyczący szowinisty

Wiktionary

Patrz:

szowinizm

Powiązane:

 rzecz. szowinistyczność ż., szowinista mos., szowinistka ż., szowinizm mrz.

 przysł. szowinistycznie

Wiktionary


szowinizm

1. przypisywanie szczególnie wysokiej wartości lub przyznawanie uprzywilejowanej pozycji własnej płci, rasie lub grupie;
2. skrajny nacjonalizm wyrażający się ślepym uwielbieniem dla własnego narodu i w nienawiści i pogardzie dla innych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) polit. skrajna postać nacjonalizmu, w której bezkrytyczne uwielbienie do własnego narodu jest połączone z pogardą i wrogością wobec mniejszości narodowych i innych narodów;

 (1.2) socjol. postawa charakteryzująca się nietolerancją i przyznawaniem uprzywilejowanej pozycji własnej płci, rasie czy grupie społecznej

Wiktionary

Szowinizm (fr. chauvinisme) – forma skrajnego nacjonalizmu w postaci bezkrytycznego uwielbienia własnego narodu, wiary w jego wyższość połączonego z wrogością względem innych nacji. W szerszym znaczeniu analogiczne przeświadczenie pewnych grup ludzi względem innych (nie zawężające się do narodów).

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ʃɔˈvʲĩɲism̥, AS: šovʹĩńism̦

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szowinista m., szowinistka ż., szowinistyczność ż.

 przym. szowinistyczny

 przysł. szowinistycznie

Wiktionary


szówsko

Szówsko – wieś w Polsce położona na pograniczu Doliny Dolnego Sanu i Płaskowyżu Tarnogrodzkiego, w województwie podkarpackim, w powiecie jarosławskim, w gminie Wiązownica.

Prywatna wieś szlachecka Szuwsko, położona w województwie ruskim, w 1739 roku należała wraz z folwarkiem do klucza Jarosław Lubomirskich. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa przemyskiego.

Wikipedia


szozda

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Andrzej Szozda – polski inżynier, polityk
  • Andrzej Szozda – polski artysta fotografik
  • Stanisław Szozda – polski kolarz szosowy, olimpijczyk
  • Tadeusz Szozda – polski działacz opozycyjny
  • Krzysztof Szozda – polski architekt, artysta.

Wikipedia


szoł

show;
1. przedstawienie artystyczno-rozrywkowe o charakterze rewiowym; widowisko;
2. wielka uroczystość mająca widowiskowy charakter;
3. efektowny występ artystyczny, popis niezwykłych umiejętności; pokaz;
4. wydarzenie nabierające charakteru chętnie oglądanego przez wszystkich widowiska; przedstawienie


SJP.pl


szołbiznes

przemysł rozrywkowy, show-business, show business, show-biznes, show biznes;
1. gałąź gospodarki zajmująca się dostarczaniem rozrywki, obejmująca telewizję, kino, teatr, kabaret, muzykę, modę itp.;
2. ludzie oraz przedsiębiorstwa zajmujące się taką działalnością


SJP.pl

Show business lub show-business – produkcja programów rozrywkowych lub osoby i przedsiębiorstwa zajmujące się taką działalnością.

Obejmuje różne formy rozrywki, jak imprezy widowiskowo-muzyczne (widowiska, koncerty, recitale), płyty, filmy, widowiska telewizyjne, teledyski, a także opiniotwórczą prasę branżową.

Wikipedia


szołdra

1. dawniej: łopatka wieprzowa solona lub wędzona; szynka;
2. gatunek małża morskiego; przyszynka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) stpol. spoż. wędzona lub solona łopatka wieprzowa; szynka

 (1.2) współcz. gw-pl|Górny Śląsk. szynka

 (1.3) daw. pogard. o człowieku świnia

 (1.4) daw. pogardliwa nazwa Prusaka

Wiktionary

  • szołdra (przyszynka) – Pinna, rodzaj małży morskiej
  • szołdra – mięsna potrawa z pieczywa
  • szołdra – regionalna nazwa wędzonej szynki

Wikipedia

Przykłady

 (1.3) Chodzi, szołdra, po wybrzeżu i gwiżdże, i kobiecie sromotne rzeczy gada. A on jakie prawo ma?

 (1.3) Poczekajże ty szołdro pruski! Takiś ty żołnierz! Uciekać umiesz tylko, heretycki oberwańcze!

Wiktionary

Synonimy:

 (1.3) gałgan, nicpoń; łotr

Wiktionary


szołochow

nazwisko, np. Michaił Szołochow (1905-84), pisarz rosyjski


SJP.pl


szołochowowski

przymiotnik dzierżawczy - należący do Szołochowa lub z nim związany


SJP.pl


szołtysek

nazwisko


SJP.pl

Szołtysek (liczba mnoga: Szołtyskowie) – polskie nazwisko, mające korzenie śląskie. Nosi je 1 981 osób (stan na styczeń 2009 rok).

Nazwisko pochodzi od słowa Sołtys, czyli urzędnik wiejski.

Wikipedia


szołtysik

nazwisko


SJP.pl


szp

skrótowiec w funkcji rzeczownika rodzaju męskorzeczowego

 (1.1) = hist. Służba Zwycięstwu Polski;

Wiktionary


szpachelka

zdrobnienie od: szpachla


SJP.pl

Wikipedia


szpachla

Wikipedia


szpachlarski

szpachlarz


SJP.pl

Patrz:

szpachlarz

szpachlarz

robotnik zatrudniony przy szpachlowaniu


SJP.pl


szpachlówa

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gwara więzienna wódka

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃpaxˈluva, AS: špaχluva

Wiktionary


szpachlować

1. pokrywać płaską powierzchnię jakąś substancją, używając szpachli;
2. potocznie: nakładać grubą warstwę makijażu


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. brak)

 (1.1) likwidować nierówności i otwory w ścianach lub w suficie, nakładając zaprawę gipsową przy pomocy szpachli

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Podstawą [tapetowania] jest przygotowanie gładkiej ściany — ubytki szpachlujemy, szlifujemy i malujemy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃpaxˈlɔvat͡ɕ, AS: špaχlovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szpachla ż., szpachelka ż., szpachlowanie n.

 czas. zaszpachlować dk., wyszpachlować dk.

 przym. szpachlowy

Wiktionary


szpachlowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) bud. wygładzanie, zacieranie ścian

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃpaxlɔˈvãɲɛ, AS: špaχlovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. szpachlować

Wiktionary


szpachlówka

Szpachlówka, masa szpachlowa, masa zacierowa – substancja nakładana na podłoże w celu wypełnienia uszkodzeń i ubytków, jego wyrównania i wygładzenia.

Szpachlówki do samodzielnego wykonania:

  • mieszanina kredy i pokostu lnianego
  • emalia nitrocelulozowa i talk
  • farba olejna i biel cynkowa

Wikipedia


szpachtla

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. techn. szpachla

Wiktionary


szpacjer

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) daw. zob. spacer.

Wiktionary


szpaczę

pisklę szpaka


SJP.pl


szpaczek

zdrobnienie od: szpak


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) zdrobn. od szpak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szpak m., szpakowate nmos.

 przym. szpaczy, szpakowaty

Wiktionary


szpaczkować

czasownik

 (1.1) mową naśladować szpaka

Wiktionary


szpaczkowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|szpaczkować.

Wiktionary


szpaczy

przymiotnik od: szpak


SJP.pl

przymiotnik dzierżawczy

 (1.1) należący do szpaka

przymiotnik jakościowy

 (2.1) charakterystyczny dla szpaka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szpak m., szpaczek m.

 przym. szpakowaty

Wiktionary


szpada

1. dawna broń sieczna;
2. broń sportowa używana w szermierce;
3. konkurencja szermiercza


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) daw. broń boczna kłująca

 (1.2) sport. broń szermierska podobna do szpady (1.1)

 (1.3) sport. konkurencja z użyciem szpady (1.2)

Wiktionary

Szpada (z wł. spada) – kolna broń biała, powstała w XVII wieku na zachodzie Europy, ewoluując z rapiera jako broń mniejsza, lżejsza i poręczniejsza.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. szpadnik mos.

Wiktionary


szpadel

rodzaj łopaty (do kopania ziemi itp.); rydel


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) narzędzie obsługiwane dwoma rękami, służące do kopania, z metalową częścią roboczą

 (1.2) ilość materiału mieszcząca się na szpadlu (1.1)

Wiktionary

Szpadel (także: sztychówka) – ręczne narzędzie przeznaczone do rozcinania gleby, kopania i robienia wykopów; rodzaj łopaty.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jak ziemia jest zamarznięta, nie szpadel, a kilof będzie potrzebny.

 (1.2) W wiadrze mieszczą się dwa szpadle ziemi.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃpadɛl, AS: špadel

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdrobn. szpadelek m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) łopata, sipa, szufla; gw-pl|Górny Śląsk|ryl, sztecher.

Wiktionary


szpadelek

zdrobnienie od: szpadel


SJP.pl


szpadka

zdrobnienie od: szpada


SJP.pl


szpadnik

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) rzem. rzemieślnik wykonujący szpady

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szpada ż.

Wiktionary


szpadryna

kastet


SJP.pl


szpadzistka

szpadzista


SJP.pl

Patrz:

szpadzista

szpąga

dawniej: szponga (poprzeczne spojenie desek); spąga


SJP.pl


szpagacik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od szpagat

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To nie szpagat, lecz tylko mały szpagacik.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szpagat m.

Wiktionary


szpagat

1. figura gimnastyczna polegająca na wykonaniu siadu rozkrocznego;
2. cienki, mocny sznurek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) ćwiczenie gimnastyczne polegające na rozciągnięciu nóg do linii poziomej;

 (1.2) rodzaj mocnego sznurka z juty

 (1.3) jutowe włókno do uszczelniania połączeń hydraulicznych i gazowych

 (1.4) daw. gw-pl|Warszawa. wódka

Wiktionary

  • szpagat – figura gimnastyczna
  • szpagat – materiał używany we włókiennictwie

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈʃpaɡat, AS: špagat

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szpagatówka ż.

:: zdrobn. szpagacik m.

 przym. szpagatowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) szruba

Wiktionary


szpagatówka

dawniej, żartobliwie: wódka


SJP.pl


szpajcha

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. szprycha

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szpica

Wiktionary


szpajska

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. spiżarnia

Wiktionary


szpajza

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk, Pomorze. kulin. deser z jajek, cukru i żelatyny z dodatkiem kakao lub soku cytrynowego;

Wiktionary

Szpajza (z niem. die Speise – potrawa, danie) – deser (legumina) przygotowywany z jajek kurzych znany w kuchni śląskiej i pomorskiej (na Kaszubach, Powiślu i Żuławach). Jest to rodzaj kremu zestalanego żelatyną. Charakteryzuje się delikatną, puszystą konsystencją, przypominającą gładką, kremową (galaretkowatą) piankę.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 (1.1) etym|niem|Speise. → danie

uwagi.

tłumaczenia.

źródła.

== szpajza (język kaszubski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kulin. legumina

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 (1.1) etym|niem|Speise. → danie

uwagi.

tłumaczenia.

źródła.

== szpajza (język kaszubski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kulin. legumina

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


szpajzykamera

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. bud. archit. spiżarnia

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|szpajzka.

Wiktionary


szpak

1. ptak z rzędu wróblowych o czarnym, połyskliwym upierzeniu;
2. koń maści ciemnosiwej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) ornit. niewielki i ciemny, prawie czarny ptak;

 (1.2) hipol. koń o maści ciemnosiwej

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) gw-pl|Mazury. słonina

Wiktionary

  • szpak – ptak z rodziny szpakowatych, najczęściej stosowane w odniesieniu do szpaka zwyczajnego (Sturnus vulgaris)
  • LWD Szpak – polski samolot
  • Michał Szpak – polski wokalista i autor tekstów

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Piszczą żałośnie w trzcinach szpaki, kraczą kurki wodne, pogwizdują bekasy, huczą bąki, kwakają ukryte stada kaczek, smutnie pośpiewują rybitwy; rytmicznie wyrzucając do lotu skrzydła kołyszą się kulony, srokosze kują żelazo na gałązkach olszyn, a wysoko na gałęziach sosen edukują swe dzieci, obrzydliwie wrzeszcząc, wrony-matki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃpak, AS: špak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szpakowatość ż., szpakowacizna ż., szpakowate nmos.

:: zdrobn. szpaczek m.

 czas. szpakowacieć ndk.

 przym. szpakowaty, szpaczy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|skworc, szkworc, szpok.

 (2.1) gw-pl|Mazury|okrasa.

Wiktionary


szpaki

1. ptak z rzędu wróblowych o czarnym, połyskliwym upierzeniu;
2. koń maści ciemnosiwej


SJP.pl

Szpaki (Sturninae) – podrodzina ptaków z rodziny szpakowatych (Sturnidae), obejmująca ponad sto dwadzieścia gatunków. Są to małe lub średnie ptaki, w większości owadożerne, niektóre żywią się również owocami. Wiele gatunków żyje na otwartych przestrzeniach i tworzy duże stada.

Wikipedia


szpakowate

1. o ludziach: mający część włosów siwych; o włosach: siwiejący, siwawy;
2. o maści konia: ciemnosiwy lub dereszowaty;
3. o cechach szpakowatych (rodzina ptaków)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) zool. rodzina ptaków z rzędu wróblowych;

Wiktionary

Szpakowate (Sturnidae) – rodzina ptaków z rzędu wróblowych (Passeriformes), obejmująca około 120 gatunków.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌʃpakɔˈvatɛ, AS: špakovate

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szpak m., szpaczek m.

 przym. szpakowaty

Wiktionary


szpakowatość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest szpakowate; cecha tych, którzy są szpakowaci

Wiktionary

Powiązane:

 przym. szpakowaty

 przysł. szpakowato

 rzecz. szpak mzw.

Wiktionary


szpakowaty

1. o ludziach: mający część włosów siwych; o włosach: siwiejący, siwawy;
2. o maści konia: ciemnosiwy lub dereszowaty;
3. o cechach szpakowatych (rodzina ptaków)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający część włosów siwych

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szpak m., szpakowate nmos., szpaczek mzw., szpakowatość ż.

 przym. szpaczy

Wiktionary


szpakowicz

nazwisko


SJP.pl


szpakowo

Szpakowo – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie monieckim, w gminie Jaświły.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa białostockiego.

Wierni kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii św. Anny w Kalinówce Kościelnej.

Wikipedia


szpakowski

nazwisko


SJP.pl

  • Bogusław Szpakowski – pallotyn, doktor filozofii
  • Dariusz Szpakowski – komentator i dziennikarz sportowy
  • Edward Szpakowski – generał brygady WP II RP
  • Marian Szpakowski – strona ujednoznaczniająca
  • Stanisław Szpakowski – polski architekt
  • Wacław Karol Szpakowski – polski architekt, artysta, twórca serii rysunków "linie rytmiczne"

Wikipedia


szpala

nazwisko


SJP.pl


szpaler

1. dwa równoległe szeregi drzew lub krzewów, tworzące aleję
2. dwa szeregi ludzi ustawionych po obu stronach ulicy, przejścia itp.


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) aleja utworzona z dwóch równoległych szeregów drzew lub krzewów; drzewa tworzące taką aleję

 (1.2) dwa równoległe szeregi ludzi tworzące korytarz służący jako przejście podczas różnych uroczystości

 (1.3) daw. szt. gobelin

Wiktionary

Szpaler – jednorzędowe nasadzenie drzew, których korony, dzięki odpowiednim zabiegom pielęgnacyjnym, tworzą zwartą ścianę zieleni. Podobnie jak żywopłot szpaler jest jedną z podstawowych form nasadzeń parkowych. Szpalerowi zwykle pozostawia się swobodę wzrostu wzwyż natomiast przycina się gałęzie zewnętrzne, wzdłuż linii sadzenia tworząc „zielony płot – zasłonę”. Dwa równoległe do siebie szpalery tworzą aleję. Odmienną definicję przedstawiono w Słowniku Języka Polskiego PWN, zgodnie z którą szpaler to dwa szeregi drzew lub krzewów tworzące aleję. Zgodnie z tą definicją, aby można było mówić o szpalerze, konieczne są nasadzenia dwurzędowe, przy czym mogą one obejmować zarówno drzewa, jak i krzewy. Forma szpalerowa jest również nieodłącznie związana z aleją jako drogą z obustronnymi nasadzeniami drzew lub krzewów.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈʃpalɛr, AS: špaler

Wiktionary

Powiązane:

 przym. szpalerowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.3) arras

Wiktionary


szpalerek

zdrobnienie od: szpaler


SJP.pl


szpalernik

artysta lub rzemieślnik tworzący szpalery (dekoracyjne tkaniny na ściany)


SJP.pl


szpalerowy

przymiotnik od: szpaler


SJP.pl


szpaleta

wykończenie ścianki wokół okna


SJP.pl

Szpaleta – określenie dla wewnętrznej lub zewnętrznej płaszczyzny okna, która znajduje się wokół ościeżnicy, która łączy ramę okna lub drzwi z powierzchnią ściany. Jest to element widoczny zarówno z wewnątrz, jak i z zewnątrz budynku.

Szpalety mogą być wykonane z różnych materiałów, takich jak drewno, płyty gipsowo-kartonowe, aluminium czy PVC. Ich główną funkcją jest wykończenie i zabezpieczenie otworów przed uszkodzenia.

Wikipedia


szpalta

1. próbna odbitka korektorska
2. w poligrafii: ciągła ilość znaków w wierszach, dostosowana do wysokości kolumny; łam
3. w garbarstwie: dwoina


SJP.pl

Szpalta – termin zecerski oznaczający pierwszy, surowy skład tekstu, o docelowej szerokości wierszy, a długości (liczbie wierszy) wynikającej z objętości tekstu, złożony z czcionek lub wierszy linotypowych. Szpalta zawiera większość docelowych atrybutów tekstu, takich jak: krój pisma w odpowiedniej odmianie i stopniu, interlinię, wcięcia akapitowe itp.

Wikipedia


szpaltować

1. rozmieszczać tekst na stronicy w dwu lub więcej szpaltach
2. w garbarstwie: przecinać skórę w jej grubości


SJP.pl


szpalty

strony czasopisma lub książki z wydrukowanym na nich tekstem


SJP.pl


szpan

potocznie: nietypowy sposób bycia lub ubierania się w celu zaimponowania komuś; bufonada, efekciarstwo, szpanerstwo, snobizm


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) wyróżnianie się poprzez ekstrawagancki sposób bycia lub ubierania się w celu przypodobania się komuś

Wiktionary

Osoby o tym nazwisku:

  • Feliks Szpan – polski wojskowy, funkcjonariusz służb bezpieczeństwa
  • Rachela Szpan – polska aktorka

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Pierwsze wino wypiłem w czwartej klasie z kolegami, na sylwestra. Potem piłem od czasu do czasu: na ogniskach, urodzinach kolegów. Przeważnie piwo i wino. Tak żeby się w głowie kręciło. Dla szpanu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃpãn, AS: špãn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szpaner m., szpanerka ż., szpanerstwo n., szpanowanie n.

 przym. szpanerski

 czas. szpanować ndk., poszpanować dk., zaszpanować dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) efekciarstwo, książk. kabotynizm, książk. kabotyństwo, szpanowanie

Wiktionary


szpaner

potocznie: ktoś, kto lubi się popisywać, chce zrobić wrażenie na innych, zwłaszcza swoim ekstrawaganckim strojem, nonszalanckim zachowaniem; pozer, efekciarz, kabotyn, snob


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pot. ktoś, kto stara się zwrócić na siebie uwagę otoczenia modnym ubiorem lub ekstrawaganckim sposobem bycia

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃpãnɛr, AS: špãner

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szpan m., szpanerstwo m.

:: fż. szpanerka ż.

 czas. szpanować, poszpanować, zaszpanować

 przym. szpanerski

 przysł. szpanersko

Wiktionary


szpanerka

potocznie: kobieta, która lubi się popisywać, chce zrobić wrażenie na innych, zwłaszcza swoim ekstrawaganckim strojem, nonszalanckim zachowaniem; pozerka, efekciarka, snobka, szpanówa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. kobieta starająca się zwrócić na siebie uwagę modnym ubiorem lub ekstrawagancją w zachowaniu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Trzeba tej szpanerce przyciąć pazurki.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szpan m., szpanerstwo m.

:: fm. szpaner m.

 czas. szpanować ndk., poszpanować dk., zaszpanować dk.

 przym. szpanerski

 przysł. szpanersko

Wiktionary


szpanerski

potocznie: charakterystyczny dla szpanera - osoby lubiącej się popisywać, chcącej zrobić wrażenie na innych, zwłaszcza swoim ekstrawaganckim strojem, nonszalanckim zachowaniem, np. szpanerski wygląd, płaszcz


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) pot. modny

 (1.2) pot. ekstrawagancki

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Rysiu dostał szpanerską kurtkę.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szpan mrz., szpaner mos., szpanerka ż., szpanerstwo n., szpanowanie n.

 czas. szpanować ndk.

Wiktionary


szpanerstwo

potocznie: wyróżnianie się poprzez ekstrawagancki sposób bycia lub ubierania się w celu zaimponowania komuś, wywołania wrażenia; bufonada, efekciarstwo, szpan, snobizm


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) wyróżnianie się poprzez ekstrawagancki sposób bycia lub ubierania się w celu przypodobania się komuś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Te jej uśmiechy stanowią tylko część szerzej zaplanowanego szpanerstwa.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szpan mrz., szpaner mos., szpanerka ż., szpanowanie n.

 przym. szpanerski

 czas. szpanować ndk., poszpanować dk., zaszpanować dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szpan, szpanowanie, efekciarstwo, książk. kabotynizm, książk. kabotyństwo

Wiktionary


szpanga

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Poznań, Górny Śląsk. wsuwka do włosów

Wiktionary


szpanówa

potocznie: kobieta, która lubi się popisywać, chce zrobić wrażenie na innych, zwłaszcza swoim ekstrawaganckim strojem, nonszalanckim zachowaniem; pozerka, efekciarka, snobka, szpanerka


SJP.pl


szpanować

potocznie: popisywać się czymś; chełpić się


SJP.pl

czasownik nieprzechodni niedokonany

 (1.1) pot. pokazywać się, popisywać

czasownik przechodni niedokonany

 (2.1) pot. popisywać się

 (2.2) gw-pl|Górny Śląsk. napinać, naciągać

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Darek szpanował już w zawodówce.

 (2.1) Przestałabyś już szpanować tymi butami.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szpan mrz., szpaner mos., szpanerka ż., szpanerstwo n., szpanowanie n.

 przym. szpanerski

 czas. poszpanować dk., zaszpanować dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) gw-pl|Górny Śląsk, Śląsk Cieszyński|asić sie.

Wiktionary


szpanowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|szpanować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szpan m., szpaner m., nieszpanowanie n., szpanerstwo n.

 czas. szpanować ndk.

 przym. szpanerski

 przysł. szpanersko

Wiktionary


szpant

wiązanie poprzeczne lub wzdłużne kadłuba w części dennej albo na burtach; wręg; wręga


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zob. wręga.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wręga

Wiktionary


szpara

1. wąska, podłużna przerwa między elementami znajdującymi się w bliskiej odległości, które nierzadko powinny do siebie ściśle przylegać; szczelina;
2. wulgarnie:
a) dziewczyna, zwłaszcza atrakcyjna;
b) żeński narząd płciowy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) wąska, długa przerwa między elementami położonymi obok siebie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Szarpnęli razem. Drzwi ustąpiły o kilka centymetrów. Przez szparę dostrzegli błękitną poświatę monitorów.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szparka ż., szpareczka ż.

Wiktionary


szparać

czasownik

 (1.1) poznań. - oszczędzać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szparanie n.

Wiktionary


szparag

gatunek byliny z rodziny szparagowatych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) bot. nazwa systematyczna|Asparagus|L.|ref=tak., rodzaj roślin o długich pędach i łuskowatych listkach;

 (1.2) roln. ogrod. szparag lekarski

 (1.3) kulin. jadalny pęd szparaga lekarskiego

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Aby zbiór szparagów był w ogóle możliwy, trzeba nad rośliną usypać kopiec z ziemi.

 (1.3) Na kolację podano łososia ze szparagami.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃparak, AS: šparak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szparagarnia ż., szparagowa ż., szparagowate lm nm., szparagowce lm nm.

 przym. szparagowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) asparagus

Wiktionary


szparagarnia

hodowla szparagów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ogrod. miejsce przeznaczone do uprawy szparagów

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szparagowce nmos., szparagowate nmos., szparag m., szparagowa ż.

 przym. szparagowy

Wiktionary


szparagowa

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. kulin. zupa ze szparagów, zwykle w postaci kremu

forma przymiotnika.

 (2.1) ż. od: szparagowy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dziś na obiad była pyszna szparagowa, ale niestety już się skończyła.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szparagowce nmos., szparagowate nmos., szparag m., szparagarnia ż.

 przym. szparagowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zupa szparagowa

Wiktionary


szparagowate

rodzina roślin jednoliściennych z rzędu szparagowców


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) syst. bot. nazwa systematyczna|Asparagaceae|Juss.|ref=tak., rodzina roślin jednoliściennych;

Wiktionary

Szparagowate (Asparagaceae Juss.) – rodzina roślin jednoliściennych. W różnych systemach klasyfikacyjnych roślin do początków XXI wieku była wąsko definiowana, zwykle z jednym rodzajem – szparag (Asparagus), występującym w Eurazji i Afryce, a także na niewielkich obszarach Australii i Meksyku. Znaczne zmiany w systematyce rodziny nastąpiły w 2009 roku. W systemie APG III zmniejszono liczbę rodzin w rzędzie szparagowców (Asparagales) i znacznie rozszerzono zakres rodziny szparagowatych. W tym samym roku ukazała się publikacja przedstawiająca klasyfikację podrodzin w nowym ujęciu tego taksonu. W szerokim ujęciu, podtrzymanym w systemie APG IV (2016) rodzina obejmuje ok. 118–153 rodzaje z ok. 2,5 tysiącem do ponad 3,2 tysięcy gatunków łączonych w 7 podrodzin. Rośliny te występują na niemal całym świecie, poza obszarami okołobiegunowymi.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Kosmopolityczne szparagowate nie występują jednak we wschodniej Amazonii, na Saharze i Gobi.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szparag mrz., szparagarnia ż., szparagowa ż., szparagowce lm nm.

 przym. szparagowy

Wiktionary


szparagowaty

o cechach szparagowatych (rodzina roślin)


SJP.pl


szparagowce

rząd roślin z kladu jednoliściennych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) syst. bot. nazwa systematyczna|Asparagales|Bromhead|ref=tak., rząd roślin należących do klasy jednoliściennych;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Pędy szparagowców są zwykle nagie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szparag mrz., szparagarnia ż., szparagowa ż., szparagowate lm nm.

 przym. szparagowy

Wiktionary


szparagówka

1. potocznie: fasolka szparagowa;
2. trzep szparagówka - muchówka z rodziny nasionnic, szkodnik szparagów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ent. muchówka, szkodnik szparagów

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) mucha szparagowa, trzep szparagówka

Wiktionary


szparagowy

przymiotnik

 (1.1) kulin. związany ze szparagami lub zrobiony ze szparagów

 (1.2) spoż. związany z fasolką szparagową

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Hurra! Dziś na obiad będzie moja ulubiona zupa szparagowa!

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szparagowce nmos., szparagowate nmos., szparag m., szparagowa ż., szparagarnia ż.

Wiktionary


szparanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|szparać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. szparać ndk.

Wiktionary


szparbiksa

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. skarbonka

Wiktionary


szpareczka

mała szparka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. zdrobn. od: szpara

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃpaˈrɛt͡ʃka, AS: šparečka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szpara, szparka

Wiktionary


szpargał

niepotrzebna, drobna rzecz w stanie nieładu, zwłaszcza zapisany papier


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) stary dokument, papier lub inna zbędna rzecz będąca w nieładzie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wśród zbutwiałych szpargałów najwięcej było domowych rachunków, przepisów kuchennych i wybornych recept na bolenie w kiszkach lub w wątrobie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szpargałka ż.

:: zdrobn. szpargałek m.

Wiktionary


szparka

wąski, ciasny otwór


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. szpara

forma przymiotnika.

 (2.1) rodz. ż. od szparki

Wiktionary

  • Szparka – rów, dopływ Pisy
  • aparat szparkowy

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. szpareczka ż., szpara ż.

Wiktionary


szparkasa

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) daw. gw-pl|Kresy. kasa oszczędnościowa

Wiktionary


szparki

1. szybki, żwawy, prędki;
2. dawniej: skory do czegoś, popędliwy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) żwawy, szybki, prędki

 (1.2) przest. skory, popędliwy

forma rzeczownika.

 (2.1) M., B., W. lm. od: szparka

Wiktionary

Szparki (niem. Sparken) – osada w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie piskim, w gminie Pisz. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego.

Pod koniec lat 60. XX w. była to wieś, położona nad rzeką Pisą, wśród łąk (dawniej mokradła, później osuszone), na skraju Puszczy Piskiej.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Tłum w mgnieniu oka rozpierzchnął się na boki, po to tylko, by ujawnić Jaskra, nadchodzącego szparkim krokiem, przy dźwiękach lutni.

 (1.1) Ja jestem czujna, ja jestem zwarta, ja jestem szparka, ja sekretarka.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃparʲci, AS: šparʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szparkość

 przysł. szparko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) żwawy, szybki, prędki, wartki

 (1.2) skory, popędliwy, porywczy, krewki

Wiktionary


szparko

przysłówek

 (1.1) żwawo

forma rzeczownika.

 (2.1) W. lp. od: szparka

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃparkɔ, AS: šparko

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szparkość

 przym. szparki

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szybko, prędko, żwawo, wartko

Wiktionary


szparkość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) prędkość

Wiktionary

Powiązane:

 przym. szparki

 przysł. szparko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szybkość, prędkość, chyżość, żwawość

Wiktionary


szparkowaty

pełen małych szpar


SJP.pl


szparóg

1. ozdobny koniec jednej ze skrajnych krokwi skrzyżowanych u góry dachu; śparóg;
2. dawniej: ostro zakończone kowadełko do odkuwania wewnętrznych ścian w metalowych przedmiotach z otworami


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) bud. ozdobne skrzyżowanie krokwi wieńczące dach

Wiktionary


szparogi

ozdoba szczytu dachu, zwykle w kształcie baranich rogów i zwierzęcych głów; śparogi, rogacze, rogowniki


SJP.pl


szparoskrzelne

typ bezkręgowych, morskich zwierząt wtóroustych; prastrunowce, półstrunowce, przedstrunowce, strunogębe


SJP.pl

Półstrunowce (Hemichordata, z gr. hemi – pół + chorda – struna), przedstrunowce (Protochordata), strunogębe (Stomochordata), szparoskrzelne (Branchiotremata) – typ bezkręgowych, morskich zwierząt wtóroustych o cechach morfologicznych zbliżonych do strunowców (stąd nazwa typu), natomiast w rozwoju zarodkowym wykazujących cechy wspólne ze szkarłupniami. Występują wyłącznie w wodach morskich, głównie pełnosłonych, najczęściej w strefie dennej. Są wśród nich organizmy wolno żyjące i osiadłe, często kolonijne, tylko nieliczne pływają. Żywią się detrytusem i drobnymi organizmami morskimi.

Wikipedia


szparować

czasownik niedokonany

 (1.1) środ. żargon grafików: wydzielać część obrazu bitmapowego w celu dalszej obróbki bądź osadzenia w innym obrazie

 (1.2) gw-pl|Kresy. oszczędzać

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Ale jak trzeba szparować na wszystkiem to inaczej być nie może. sic.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szparowanie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wydzielać, izolować

Wiktionary


szparowy

przymiotnik od: szpara


SJP.pl


szpas

żart, figiel, zabawa, również przyjemna rozrywka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy lub męskorzeczowy

 (1.1) pot. (także gw-pl|Górny Śląsk.) zabawna sytuacja przytrafiająca się komuś

 (1.2) posp. złośliwy figiel, niemiła niespodzianka; kawał

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃpas, AS: špas

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szpasownik mos.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) figiel, żart, kawał

Wiktionary


szpasownik

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. dowcipniś

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szpas mrz.

Wiktionary


szpat

1. szpat islandzki - minerał używany do wyrobu przyrządów optycznych, odmiana kalcytu; szpat ciężki - baryt; spat;
2. narośl kostna na wewnętrznej stronie stawu skokowego konia; łogawizna; włogacizna


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) wet. guzowate uwypuklenie w stawie stępu konia;

 (1.2) miner. daw. minerał o doskonałej łupliwości;

Wiktionary

Szpat, włogacizna – przewlekłe zapalenie stawu skokowego konia, skutkujące charakterystycznymi naroślami kostnymi na przyśrodkowej stronie stawu stępu i kulawiznę zmniejszającą się podczas jego aktywności.

Jest to schorzenie, które w początkowej fazie daje się leczyć zachowawczo, a w postaci przewlekłej skuteczne jest leczenie operacyjne metodą artrodezy.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ʃpat, AS: špat

Wiktionary

Powiązane:

 przym. szpatowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) włogacizna

Wiktionary


szpatnie

przysłówek

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. brzydko

Wiktionary


szpatuła

zgrubienie od: szpatułka


SJP.pl


szpatułka

podłużna płytka służąca do uciskania języka podczas badania jamy ustnej i gardła


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. podłużna i wąska płytka do uciskania języka w trakcie badania jamy ustnej i gardła

 (1.2) przest. bud. deseczka będąca podkładem pod dachówkę karpiówkę tam, gdzie dachówki stykają się bokami

Wiktionary

Szpatułka – narzędzie laboratoryjne lub medyczne, rodzaj wąskiej łopatki. Wykonana może być z drewna lub tworzywa sztucznego, a w zastosowaniach laboratoryjnych - także ze szkła lub metalu.

W medycynie szpatułka ma niemal zawsze zaokrąglone brzegi i służy najczęściej do badania jamy ustnej: przy pomocy szpatułki lekarz może – uciskając lekko język pacjenta – zajrzeć do gardła. Szpatułka lekarska ma długość kilkunastu centymetrów i szerokość około 1 cm; nie musi być płaska, czasem może być lekko wygięta (jak na zdjęciu obok), dzięki czemu lekarz nie zasłania sobie własną dłonią pola widzenia.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Nie potrafię wytrzymać badania ze szpatułką.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kopystka językowa, łopatka (językowa)

Wiktionary


szpec

regionalnie: spec, fachowiec, znawca


SJP.pl


szpeciel

bardzo mały roztocz (około 0,15 mm) wysysający sok roślinny z pąków, liści, pędów i zawiązków owocowych, spotykany we wszystkich krajach, gdzie uprawia się winorośl


SJP.pl

Szpeciele, obrzęki (Eriophyoidea) – nadrodzina roślinożernych roztoczy charakteryzująca się obecnością dwóch par odnóży i odmiennym od pozostałych roztoczy wykształceniem narządów gębowych.

Wikipedia


szpeciele

nadrodzina roślinożernych roztoczy; obrzęki, szpecielowate


SJP.pl

Szpeciele, obrzęki (Eriophyoidea) – nadrodzina roślinożernych roztoczy charakteryzująca się obecnością dwóch par odnóży i odmiennym od pozostałych roztoczy wykształceniem narządów gębowych.

Wikipedia


szpecielowate

nadrodzina roślinożernych roztoczy; szpeciele, obrzęki


SJP.pl


szpecielowaty

o cechach szpecielowatych (nadrodzina roztoczy)


SJP.pl


szpecle

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) kulin. drobne kluski z mąki i jaj;

Wiktionary

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈʃpɛt͡slɛ, AS: špecle

Wiktionary


szpej

pot. w l. mn.: graty, klamoty, drobiazgi


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) środ. całokształt jakiegoś sprzętu, np. narzędzia, oprzyrządowanie sportowe

 (1.2) środ. mot. sprzęt do jeżdżenia, np. motocykl

Wiktionary

Sprzęt wspinaczkowy – zestaw urządzeń technicznych stosowanych w trakcie uprawiania wszelkich rodzajów wspinaczki.

  • Lina wspinaczkowa – powszechnie rozpoznawany symbol wspinaczki i rzeczywiście najważniejszy składnik systemu asekuracyjnego.
  • Uprząż wspinaczkowa – którą wspinacz zakłada na siebie i następnie przywiązuje do niej linę. Uprzęże dzielą się na wygodniejsze, ale mniej bezpieczne (biodrowe), oraz uprzęże pełne składające się z pasa biodrowego i piersiowego.
  • Kask wspinaczkowy – zabezpieczający głowę wspinacza przed spadającymi kamieniami lub przed uderzeniem w skałę.
  • Przyrządy do zakładania punktów asekuracyjnych – składają się na nie:
    • Haki – które wbija się w szczeliny w ścianie. Obecnie nie są one popularne ze względu na dużą masę, konieczność wbijania ich młotkiem i szkody jakie powodują w skale.
    • Spity – stałe elementy asekuracyjne montowane do otworów wierconych w skale, działają podobnie jak kołek rozporowy. Spity bardzo rzadko osadzane są podczas przechodzenia drogi i zdarza się to wyłącznie w rejonach górskich, w rejonach skałkowych spity osadzane są ze zjazdu.
    • Ringi – stałe elementy asekuracyjne wklejane w otwory wiercone w skale. Ringi osadzane są w otworach o większej głębokości niż spity, przez co są trwalsze i wytrzymalsze (zwłaszcza w skale o stosunkowo niewielkiej wytrzymałości). Ringi zawsze osadzane są ze zjazdu, wyjątek stanowią piaskowcowe rejony wspinaczkowe Polski, Czech i Niemiec.
    • Kostki – specjalne kształtki z aluminium, które wkłada się do szczeliny i następnie zaciera silnym szarpnięciem.
    • Kostki mechaniczne, tak zwane mechaniki, w tym friendy – mechaniczne odpowiedniki kostek zawierające ruchome, mimośrodowe krzywki, rozpierające się w szczelinie skalnej z siłą wstępną pochodzącą od sprężyny i wzrastającą proporcjonalnie do przyłożonego obciążenia.
    • Jebadełko – urządzenie służące głównie do wyjmowania kostek ze szczelin, rzadziej zwane ekstraktorem lub kluczem do kostek.
    • Knoty – krótkie pętle z liny asekuracyjnej z grubym węzłem na końcu, działające podobnie do kostek, a przy tym bardziej odpowiednie do miękkiej lub kruchej skały.
    • Pętle – pętle z liny lub taśmy, które zakłada się przez oczka lub duże bloki naturalnie występujące w ścianie. Pętle mogą również służyć do budowania stanowisk lub przedłużania przelotów (punktów asekuracyjnych).
    • Karabinki – owalne „kółka” z duraluminium lub tytanu zaopatrzone w specjalny uchylny zamek. Stosuje się je do łączenia kostek, haków, friendów i pętli z liną asekuracyjną.
    • Ekspresy – dwa karabinki połączone krótką, usztywnioną pętlą z taśmy; ułatwiają i przyspieszają montowanie punktów asekuracyjnych.

    Wikipedia

    Przykłady

     (1.1) Major Anatol Gmitruk zostawił cały szpej Olafowi, nie licząc niewielkiego bidonu z wodą, który włożył do bocznej kieszeni spodni, i wysłał go do schroniska z przykazaniem czekania i pilnowania, żeby turyści nie wypili całego piwa.

     (1.1) Ja od koleżanki dostałem bogaty szpej fotograficzny.

     (1.2) Szpej Magdzie się zepsuł.

    Wiktionary

    Wymowa:

    IPA: ʃpɛj, AS: špei ̯

    Wiktionary

    Powiązane:

     rzecz. szpeja ż., szpeju m.

    Wiktionary

    Synonimy:

     (1.1) szpeja

    Wiktionary


szpeju

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) środ. fachowiec, specjalista

forma rzeczownika.

 (2.1) D. lp. od: szpej

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Mój szwagier to szpeju od podwozia syrenki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃpɛju, AS: špei ̯u

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szpej m., szpeja ż.

Wiktionary


szpek

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) spoż. słonina

Wiktionary


szpekać

czasownik niedokonany (dk. szpeknąć)

 (1.1) poznań. zaglądać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szpekanie n.

 czas. szpeknąć dk.

Wiktionary


szpekanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|szpekać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. szpekać ndk.

Wiktionary


szpendowski

nazwisko


SJP.pl


szpenio

1. w slangu młodzieżowym:
a) szpaner
b) chłopak, mężczyzna sprytny, przebiegły, błyskotliwy
2. potocznie: specjalista w jakiejś dziedzinie


SJP.pl


szpera

mechanizm różnicowy w samochodach sportowych o dużej mocy


SJP.pl

Szpera (LSD) (od niem. Sperrdifferenzial) – mechanizm różnicowy o ograniczonym poślizgu wewnętrznym, który ma ograniczyć działanie stożkowego mechanizmu różnicowego. Montowany na osi. Ma to na celu zmniejszyć różnice prędkości kół podczas jazdy po łuku. Najczęściej używa się ich w samochodach sportowych, by podczas zakrętu miały wciąż możliwość przyspieszania. Stosuje się ją w samochodach o dużej mocy.

Wikipedia


szperać

czasownik

 (1.1) szukać, grzebać w czymś

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃpɛrat͡ɕ, AS: šperać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szperanie, szperacz, szperaczka, szperactwo, szperanina

 czas. wyszperać

 przym. szperacki

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) reg. pozn. pęchcić.

Wiktionary


szperacki

dotyczący szperactwa, szperaczy


SJP.pl


szperacz

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pot. ten, kto lubi szperać, zwłaszcza w bibliotekach lub archiwach

 (1.2) wojsk. żołnierz z patrolu stanowiącego ubezpieczenie kolumny w marszu

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) ruchomy reflektor, który oświetla coraz to inne miejsca w terenie;

 (2.2) inform. przeglądarka internetowa;

Wiktionary

Szperacz – rodzaj lampy elektrycznej, reflektora instalowanego niekiedy w samochodach terenowych (także w samochodach pożarniczych, ratowniczych, wojskowych lub policyjnych), którego konstrukcja pozwala na obracanie go w pewnym zakresie – w lewo i w prawo oraz w górę i w dół – tak, by możliwe było skierowanie snopa światła w żądanym kierunku wokół pojazdu, a nie tylko (tak jak w standardowych reflektorach świateł drogowych) na wprost przed pojazdem. Lampa taka ułatwia nocną obserwację obiektów znajdujących się przy drodze albo na bezdrożach, jak również działania straży pożarnej i innych służb ratowniczych.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. szperactwo n.

:: fż. szperaczka ż.

 czas. szperać ndk., wyszperać dk.

 przym. szperacki

Wiktionary

Synonimy:

 (2.2) szperacz sieciowy

Wiktionary


szperanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|szperać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃpɛˈrãɲɛ, AS: šperãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szperacz, szperaczka, szperactwo, szperanina

 czas. szperać ndk., wyszperać

 przym. szperacki

Wiktionary


szperanka

środowiskowo: przeszukiwanie, rewizja


SJP.pl


szperhok

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. techn. wytrych

Wiktionary


szperka

dawniej: słonina; sperka, spyrka, szpyrka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kulin. kawałek smażonej słoniny

 (1.2) spoż. wędzona słonina

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Lubisz pierogi ze szperkami?

 (1.2) Do plasterastra szperki zlatywały się sikory.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) szpyrka, sperka, spyrka; reg. śl. szpyrka.

Wiktionary


szperplata

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. dykta

Wiktionary


szpetalski

przymiotnik od: Szpetal Górny


SJP.pl


szpetkowski

nazwisko


SJP.pl


szpetniej

stopień wyższy od przysłówka: szpetnie


SJP.pl


szpetniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: szpetny


SJP.pl


szpetność

szpetota;
1. cecha czegoś wyglądającego ohydnie, odrażająco;
2. cecha czegoś budzącego odrazę ze względu na swoją nieprzyzwoitość;
3. cecha czegoś łamiącego przyjęte powszechnie zasady; naganność;
4. coś budzącego odrazę


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest szpetne; cecha tych, którzy są szpetni

Wiktionary

Powiązane:

 przym. szpetny

 przysł. szpetnie

Wiktionary


szpetny

1. wyglądający ohydnie, odrażająco;
2. budzący odrazę ze względu na swoją nieprzyzwoitość;
3. łamiący przyjęte powszechnie zasady; naganny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) książk. wyglądający nieestetycznie, ohydnie, odrażająco

 (1.2) książk. budzący odrazę lub obrzydzenie ze względu na swoją nieprzyzwoitość, nieetyczność

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃpɛtnɨ, AS: špetny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szpetota ż., szpetność ż.

 przysł. szpetnie

 czas. szpecić ndk., szpetnieć ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) brzydki, ohydny

Wiktionary


szpetota

szpetność;
1. cecha czegoś wyglądającego ohydnie, odrażająco;
2. cecha czegoś budzącego odrazę ze względu na swoją nieprzyzwoitość;
3. cecha czegoś łamiącego przyjęte powszechnie zasady; naganność;
4. coś budzącego odrazę


SJP.pl


szpic

1. ostra końcówka czegoś, czubek, wierzchołek;
2. rasa psa pasterskiego, występującego w Europie Północnej i Japonii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) ostra końcówka czegoś

 (1.2) techn. pot. ostro zakończone dłuto

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (2.1) kynol. typ psów obejmujący kilkadziesiąt ras o określonych cechach;

forma rzeczownika.

 (3.1) D. lm. od: szpica

Wiktionary

Szpic – nazwa określonego typu psa, obejmująca grupę wielu ras z północy, wschodu i centralnej części kontynentu euroazjatyckiego oraz z podbiegunowych obszarów Ameryki Północnej, a także z Grenlandii i Islandii. Psy z tej grupy odznaczają się stosunkowo pierwotną budową, słabo zmienioną przez człowieka.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ʃpʲit͡s, AS: špʹic

Wiktionary

Powiązane:

 przysł. spiczasto, szpiczasto

 przym. spiczasty, szpiczasty

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) szpicak

Wiktionary


szpica

przednia straż w wojsku, oddział zwiadowczy


SJP.pl

Szpica – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie łęczyńskim, w gminie Puchaczów.

Wieś duchowna Stpicza, położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie lubelskim województwa lubelskiego, własność opata sieciechowskiego, wchodziła w skład klucza puhaczowskiego. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do ówczesnego województwa lubelskiego.

Wikipedia


szpicak

kilof górniczy z wymiennym ostrzem w kształcie grotu


SJP.pl


szpicberg

największa wyspa norweska w archipelagu Svalbard; Spitsbergen


SJP.pl


szpicbergeński

przymiotnik od: Szpicberg (największa wyspa norweska); szpicberski, spitsbergeński


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Spitsbergenem, dotyczący Spitsbergenu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Spitsbergen mrz.

Wiktionary


szpicberski

przymiotnik od: Szpicberg (największa wyspa norweska); szpicbergeński, spitsbergeński


SJP.pl


szpicbródka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. spiczasta broda

Wiktionary

Stanisław Antoni Cichocki, ps. „Szpicbródka” (ur. 21 kwietnia 1885, zm. 2 listopada 1940) – polski włamywacz-kasiarz, działający głównie na terenie Rosji i II Rzeczypospolitej. Pseudonim zawdzięczał starannie wypielęgnowanej blond bródce. Elegancki, wykwintny, znał kilka języków obcych: włoski, angielski, niemiecki, rosyjski.

Wikipedia


szpicel

kapuś, konfident; potocznie:
1. tajny współpracownik policji, wywiadu itp.; tajniak, szpieg;
2. donosiciel; kabel, denuncjator, kablownik


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pogard. tajny agent, szpieg

Wiktionary

Szpicel (fr. Le doulos) – francusko-włoski czarno-biały film kryminalny z 1962 roku w reżyserii i wedle scenariusza Jean-Pierre Melville’a, będący adaptacją powieści o tym samym tytule (1957) autorstwa Pierre’a Lesou. W rolach głównych wystąpili Serge Reggiani, Jean-Paul Belmondo oraz Fabienne Dali. Pierwszy pokaz filmu miał miejsce we Włoszech 13 grudnia 1962, francuska premiera odbyła się w Paryżu 8 lutego 1963.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Nie idziemy przez dworzec, tam aż roi się od szpiclów.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szpiclowanie n., szpiclostwo n., szpiclówka ż.

 czas. szpiclować ndk.

 przym. szpiclowski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) agent, szpieg, wywiadowca, obserwator, donosiciel, środ. kapusta

Wiktionary


szpicelek

zdrobnienie od: szpicel


SJP.pl


szpicgat

rufa kadłuba zakończona jak dziób, bez pawęży


SJP.pl

Szpicgat – konstrukcja rufy kadłuba jednostki pływającej charakteryzująca się występowaniem stewy rufowej, do której przymocowana jest oś steru.

Także: ogólna nazwa jachtu, mającego taką konstrukcję rufy.

Wikipedia


szpiclostwo

potocznie: to, czym zajmuje się szpicel, składanie donosów; donosicielstwo, kapusiostwo, szpiegostwo, kapownictwo


SJP.pl


szpiclować

potocznie: śledzić kogoś i donosić na niego; szpiegować


SJP.pl


szpiclowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|szpiclować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szpicel m., szpiclówka ż., szpiclostwo n.

 czas. szpiclować ndk.

 przym. szpiclowski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) inwigilowanie, szpiegowanie, śledzenie

Wiktionary


szpiclowski

potocznie: dotyczący szpicla lub jego działalności; donosicielski, szpiegowski, kapusiowaty


SJP.pl


szpiclowsko-dywersyjny

szpiclowski i dywersyjny


SJP.pl


szpicowaty

podobny wyglądem do szpica - psa o puszystym, zawiniętym do góry ogonie


SJP.pl


szpicówka

pierwsza strzyża jagniąt, po ukończeniu przez nie 3-4 miesięcy i odłączeniu od matek


SJP.pl


szpicowy

szpic, szpica


SJP.pl

Patrz:

szpic, szpica

szpicpapior

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. techn. papier ścierny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|pucpapiór.

Wiktionary


szpicrut

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) daw. jeźdz. krótki skórzany lub rzemienny pejcz do dyscyplinowania konia wierzchowego

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Koń dostał po zadzie szpicrutem i pognał przed siebie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szpicruta ż., szpicrutka ż.

Wiktionary


szpicruta

elastyczny pręt pokryty skórą lub rzemienna plecionka, stosowany zwykle przy jeździe konnej, do poganiania konia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) jeźdz. krótki skórzany lub rzemienny pejcz do dyscyplinowania konia wierzchowego;

 (1.2) jeźdz. uderzenie szpicrutą (1.1)

Wiktionary

Szpicruta (także: palcat, pejcz) – rzemienna plecionka lub pręt pokryty skórą, służący jako pomoc jeździecka do poganiania konia.

Szpicruta przykładana jest na łopatkę lub zad wierzchowca. Nie zalecane jest jej używanie tuż za łydką jeźdźca – na słabiźnie. Szpicrutę powinni stosować jeźdźcy, potrafiący już panować nad koniem za pomocą łydek i dosiadu.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W prawicy wielmoży Józefa gwizdnęła kawaleryjska szpicruta, spadła na twarz oficera i padł krótki rozkaz: — Salutuj marszałka, ciuro!

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szpicrut mrz.

:: zdrobn. szpicrutka ż.

Wiktionary


szpicrutka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: szpicruta

 (1.2) jeźdz. mała szpicruta

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szpicrut mrz., szpicruta ż.

Wiktionary


szpicyfinder

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) gwara. spryciarz

Wiktionary


szpiczak

1. jednoroczny jeleń, którego pierwsze poroże nie ma odnóg
2. nowotwór złośliwy pochodzący z komórek plazmatycznych szpiku kostnego, występujący najczęściej w kościach czaszki lub miednicy; siatkowiak plazmocytowy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) med. rodzaj nowotworu układu krwiotwórczego;

Wiktionary

Szpiczak mnogi, szpiczak plazmocytowy, choroba Kahlera (łac. myeloma multiplex) – nowotwór układu krwiotwórczego charakteryzujący się klonalną proliferacją atypowych plazmocytów zwykle produkujących immunoglobulinę monoklonalną. Rzadziej produkują jedynie łańcuch lekki przeciwciała lub występują w postaci niewydzielającej (szpiczak niewydzielający).

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. szpik m.

 przym. szpikowy

Wiktionary


szpiczakowaty

w łowiectwie: mający poroże bez odnóg


SJP.pl


szpiczasto

przysłówek

 (1.1) ostro, z ostrym, wąskim zakończeniem, w kształcie szpica

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃpʲiˈt͡ʃastɔ, AS: špʹičasto

Wiktionary

Powiązane:

 przym. szpiczasty, spiczasty

 rzecz. szpic

 przysł. spiczasto

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) spiczasto

Wiktionary


szpiczasty

zwężający się na końcu w szpic; spiczasty; śpiczasty


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) mający ostre, wąskie zakończenie

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃpʲiˈt͡ʃastɨ, AS: špʹičasty

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szpic mrz.

 przysł. szpiczasto, spiczasto

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) spiczasty, ostry

Wiktionary


szpieg

konfident, szpicel;
1. agent obcego wywiadu, który przekazuje obcemu państwu wiadomości będące tajemnicą państwową lub wojskową; tajniak;
2. potocznie: osoba, która obserwuje kogoś lub jakieś środowisko i donosi o tym komuś, zwykle w celu uzyskania jakichś korzyści; kapuś, donosiciel, denuncjator


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba zajmująca się szpiegostwem

Wiktionary

Szpiegostwo – forma działalności wywiadowczej polegająca na zdobywaniu informacji stanowiących tajemnice i przekazywaniu ich instytucji wywiadowczej. W większości państw świata szpiegostwo na rzecz obcego państwa jest przestępstwem kryminalnym zagrożonym najwyższymi karami. Wykrywaniem i zwalczaniem szpiegostwa zajmują się służby kontrwywiadowcze.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) James Bond jest najbardziej znanym filmowym szpiegiem na świecie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃpʲjɛk, AS: špʹi ̯ek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szpiegostwo n., szpiegowanie n., przeszpiegi nmos.

:: fż. szpiegówka ż.

 czas. szpiegować ndk., wyszpiegować dk.

 przym. szpiegowski

 przysł. szpiegowsko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wywiadowca, agent

Wiktionary


szpiegoman

osoba ciągle obawiająca się, że jest otoczona szpiegami


SJP.pl


szpiegomania

1. obsesja na punkcie szpiegowania, śledzenia;
2. nieuzasadnione upatrywanie wszędzie obecności szpiegów


SJP.pl


szpiegomanka

kobieta ciągle obawiająca się, że jest otoczona szpiegami


SJP.pl


szpiegostwo

1. przestępstwo polegające na przekazywaniu organom władzy obcego państwa wiadomości będących tajemnicą państwową lub wojskową;
2. potocznie: to, czym zajmuje się szpieg, składanie donosów; donosicielstwo, kapusiostwo, szpiegostwo, szpiclostwo


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) praca szpiega, ogół działań mających na celu zdobycie i przekazanie władzom obcego państwa tajemnice państwowe lub wojskowe

Wiktionary

Szpiegostwo – forma działalności wywiadowczej polegająca na zdobywaniu informacji stanowiących tajemnice i przekazywaniu ich instytucji wywiadowczej. W większości państw świata szpiegostwo na rzecz obcego państwa jest przestępstwem kryminalnym zagrożonym najwyższymi karami. Wykrywaniem i zwalczaniem szpiegostwa zajmują się służby kontrwywiadowcze.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. szpieg m., szpiegówka ż., przeszpiegi nmos., szpiegowanie n.

 czas. szpiegować ndk.

 przym. szpiegowski

Wiktionary


szpiegować

1. przekazywać organom władzy obcego państwa wiadomości stanowiące tajemnicę państwową lub wojskową;
2. potocznie: śledzić kogoś i donosić na niego; szpiclować


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. brak)

 (1.1) działać jako szpieg; przekazywać innym podmiotom tajemnice państwowe lub wojskowe

 (1.2) pot. działać jak szpieg; śledzić kogoś i donosić na niego

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szpieg m., szpiegostwo n., szpiegowanie n.

 przym. szpiegowski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) szpiclować, śledzić, węszyć

Wiktionary


szpiegowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|szpiegować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃpʲjɛɡɔˈvãɲɛ, AS: špʹi ̯egovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szpieg mos., szpiegostwo n.

 czas. szpiegować ndk.

 przym. szpiegowski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) inwigilowanie, szpiclowanie, śledzenie

Wiktionary


szpiegówka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pogard. kobieta zajmująca się szpiegostwem

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szpieg mos., szpiegostwo n.

Wiktionary


szpiegowo

Szpiegowo – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie lipnowskim, w gminie Dobrzyń nad Wisłą.

Wikipedia


szpiegowski

dotyczący szpiega lub szpiegostwa; donosicielski, szpiclowski, kapusiowaty


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany ze szpiegostwem, dotyczący szpiegów lub szpiegostwa

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Sędzia uznał, że odszkodowanie należy się kobiecie za straty i cierpienia moralne jakich doznała, gdy okazało się, że małżeństwo służyło Kubańczykowi jedynie jako przykrywka dla działalności szpiegowskiej.

 (1.1) Wal biały Hvaldimir, który był podejrzewany o bycie rosyjskim wielorybem szpiegowskim, został znaleziony martwy w południowo-zachodniej Norwegii.

 (1.1) Zdjęcia, wykonane wówczas przez szpiegowski sprzęt, były dowodem współpracy sandinistów z mafią i zostały opublikowane przez liczne amerykańskie dzienniki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃpʲjɛˈɡɔfsʲci, AS: špʹi ̯egofsʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szpiegowanie n., wyszpiegowanie n., szpieg m., szpiegostwo n., przeszpiegi nmos.

 czas. szpiegować ndk., wyszpiegować dk.

 przysł. szpiegowsko

Wiktionary


szpigat

otwór w nadburciu lub w poszyciu pokładu służący do spływu wody, która dostała się zza burty na pokład; odpływnik


SJP.pl

Szpigat – odpływnik w postaci otworu umożliwiającego spływanie niepożądanej wody na jednostce pływającej.

Zasadniczo terminem tym nazywany jest przepust zęzowy czyli odpływnik stosowany na małych jednostkach pływających, na których nie stosuje się wodoszczelnych grodzi. Jest on w postaci przelotowego wycięcia w dolnej krawędzi każdego z denników, a umożliwia spływanie wody z przestrzeni między dennikami do zęzy. Dla udrażniania tych przelotów można stosować łańcuszek lub pręt przechodzący przez wiele tych otworów.

Wikipedia


szpigiel

w poligrafii: notatka sporządzona dla drukarni przez sekretarza redakcji lub redaktora technicznego dziennika, zawierająca spis artykułów wchodzących do numeru, wraz z podaniem tytułów oraz ich szerokości


SJP.pl

Szpigiel – ustalenie stron, układ kolumn, schemat wydania (numeru) czasopisma. Szpigiel posiada wiele postaci od zwykłego tekstowego opisu kolejnych stron do tabeli o bardzo dużych polach. Służy w redakcji do organizacji pracy nad danym numerem czasopisma. W szpiglu ujmuje się najważniejsze rzeczy, takie jak:

  • liczba stron i podział na strony widzące (sąsiednie, rozkładowe)
  • numeracja stron
  • podział na składki
  • zaznaczenie stron czarno-białych, dwukolorowych, w pełni kolorowych itp.
  • podział na działy tematyczne i położenie głównych artykułów (przydział artykułów na strony)
  • stan zaawansowania prac (kolejne korekty, przekazanie do studia, przekazanie do drukarni)
  • umiejscowienie w publikacji złożonego nierozciętego arkusza (plakat, mapa, diagram)

Wikipedia


szpik

gąbczasta tkanka wypełniająca kości, wytwarzająca nowe komórki krwi (szpik czerwony) lub magazynująca energię i substancje odżywcze, np. tłuszcz (szpik żółty)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) biol. miękka, silnie ukrwiona, mająca gąbczastą konsystencję tkanka znajdująca się wewnątrz kości;

 (1.2) gw-pl|Poznań, Warszawa, Kraków. spoż. tłuszcz

Wiktionary

Szpik kostny (łac. medulla ossium) – miękka, silnie ukrwiona, mająca gąbczastą konsystencję tkanka znajdująca się wewnątrz jam szpikowych kości długich oraz w małych jamkach w obrębie istoty gąbczastej kości. Masa całego szpiku u dorosłego człowieka wynosi około 2,5 kg.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Michał potrzebuje szpiku kostnego, ponieważ jest chory na białaczkę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃpʲik, AS: špʹik

Wiktionary

Powiązane:

 przym. szpikowy

 rzecz. szpiczak m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) war. śpik

 (1.2) tuk

Wiktionary


szpikowski

nazwisko


SJP.pl


szpikowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z szpikiem, dotyczący szpiku

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szpik m., szpiczak mrz.

Wiktionary


szpikulec

1. pręt z ostrym końcem, służący do nakłuwania lub rozdrabniania czegoś; nakłuwacz;
2. wystające, ostre zakończenie czegoś; szpic, kolec


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) narzędzie w formie zaostrzonego pręta, niekiedy z rękojeścią

Wiktionary

Powiązane:

 przym. szpikulcowy

Wiktionary


szpil

kabestan okrętowy


SJP.pl


szpila

zgrubienie od: szpilka


SJP.pl

Szpila – akcesorium służące do utrzymania włosów danej osoby w stałym miejscu. Może zostać użyta zwyczajnie zabezpieczenia długich włosów przed przechyleniem, dla udogodnienia lub jako część złożonej fryzury lub koafiury. Najstarszym dowodem nakładania szpili na włosy są rzeźbione figurki Wenus, m.in. Wenus z Brassempouy oraz Wenus z Willendorfu. Kreowanie różnych fryzur, w szczególności wśród kobiet, wydaje się wspólna dla wszystkich kultur we wszystkich okresach – zarówno w dalekiej przeszłości, jak i obecnie, szpile były używane przez społeczności.

Wikipedia


szpile

kabestan okrętowy


SJP.pl


szpileczka

1. zdrobnienie od: szpilka;
2. wygięty drut do upinania włosów;
3. rodzaj obcasa przy damskich pantoflach


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. zdrobn. od: szpilka

Wiktionary

Spinellus Tiegh. (szpileczka) – rodzaj grzybów należący do typu Mucoromycota. W Polsce występuje 1 gatunek – szpileczka czerniejąca.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ʃpʲiˈlɛt͡ʃka, AS: špʹilečka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szpilka ż., szpikulec mrz.

 przym. szpilkowy

Wiktionary


szpileczkowaty

przypominający małą szpilkę


SJP.pl


szpilecznica

bylina z rodziny liliowatych; juka; jukka; krępla; yucca


SJP.pl


szpilka

1. drucik ostro zakończony, z główką na drugim końcu, służący do spinania lub przypinania czegoś;
2. ozdoba w kształcie drucika z główką, zwykle z metalu szlachetnego, zdobiona drogimi kamieniami;
3. przedmiot do upinania włosów, zwykle z drutu zgiętego na pół lub z plastiku;
4. cienki, ostro zakończony liść drzewa iglastego;
5. pręt zagięty z jednej strony, ostro zakończony z drugiej, służący do przymocowywania namiotu do ziemi;
6. cienki, wysoki obcas damskiego buta lub but na takim obcasie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kraw. mały, cieniutki pręt zakończony główką z metalu lub kolorowego plastiku, służący do mocowania np. tkaniny

 (1.2) obuw. cienki i wysoki obcas w bucie

 (1.3) obuw. kobiecy but ze szpilką (1.2)

 (1.4) turyst. pręt zakończony oczkiem lub zgięciem do mocowania namiotu do podłoża

 (1.5) bot. wąski, ostry liść u drzew iglastych

 (1.6) gwara. mot. śruba posiadająca z obu stron gwint

Wiktionary

Szpilka – cienki odcinek sztywnego drutu (zwykle ok. 3 cm) zakończona z jednej strony metalową lub plastikową główką, a z drugiej ostrą końcówką. Dzięki temu łatwo można nią spinać tkaniny, kartki papieru itp. Szpilką w odróżnieniu od igły nie da się szyć, niemniej jednak jest ona bardzo pomocna w krawiectwie. Ozdobna odmiana szpilki to szpila.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Krawcowa upięła materiał szpilkami na manekinie.

 (1.2) Do sukienki będą pasować czerwone pantofle na szpilce.

 (1.3) Mariola kupiła sobie seksowne czarne szpilki.

 (1.5) Modrzew zrzuca szpilki jesienią.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃpʲilka, AS: špʹilka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szpilowanie n., szpilki nmos.

:: zdrobn. szpileczka ż.

:: zgrub. szpila ż.

 czas. przyszpilić

 przym. szpilkowy, spiczasty

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) igła; gw-pl|Górny Śląsk|szpyndlik.

 (1.4) igła

Wiktionary


szpilkarz

w dawnej Polsce: rzemieślnik wyrabiający igły, szpilki i haftki; iglarz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) rzem. rzemieślnik wykonujący szpilki

 (1.2) przest. kupiec handlujący szpilkami

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szpilkarstwo n., szpilkarnia ż., szpilka ż., szpilkarka ż.

 przym. szpilkarski

Wiktionary


szpilki

1. obuwie damskie na wysokich, cienkich obcasach;
2. potocznie:
a) odczucie bólu lub kłucia;
b) mrowienie, drętwienie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) pot. ból lub nieprzyjemne odczucie jakby ktoś wbijał szpilki w ciało

forma rzeczownika|rodzaj=żeński.

 (2.1) M. B. W. lm. od szpilka

Wiktionary

  • szpilka – metalowy pręcik ostro zakończony, z główką na drugim końcu, wykorzystywany m.in. w krawiectwie
  • szpilki – damskie obuwie na wysokim obcasie
  • Szpilki – zespół muzyczny grający disco polo
  • „Szpilki” – ilustrowany tygodnik satyryczny (1935–1994)
  • szpilki, igły – liście roślin iglastych
  • Szpilki – wieś na Białorusi, w obwodzie grodzieńskim, w rejonie lidzkim
  • Szpilki – wieś na Białorusi, w obwodzie mińskim, w rejonie dzierżyńskim, w sielsowiecie Demidowicze
  • Szpilki – wieś na Białorusi, w obwodzie mińskim, w rejonie dzierżyńskim, w sielsowiecie Fanipol

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. szpilka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) mrowienie

Wiktionary


szpilkować

1. przybijać podeszwę, zelówkę do buta przy pomocy drewnianych szpilek;
2. dawniej: kłuć, ranić ostrym narzędziem; szpilować;
3. w gwarze obozów koncentracyjnych: podawać zastrzyk z fenolu, benzyny lub innej trucizny; szpilować;
4. zamykać drewnianymi szpilkami końce osłonek wyrobów wędliniarskich; szpilować


SJP.pl


szpilkowaty

przypominający szpilkę


SJP.pl


szpilkowce

rząd roślin nagonasiennych; sosnowce


SJP.pl

Wikipedia


szpilkowe

przymiotnik od: szpilka


SJP.pl

Iglaste, szpilkowe (Pinopsida Burnett) – klasa drzew i krzewów należących do gromady nagonasiennych. W zależności od systemu klasyfikacyjnego obejmuje tylko rząd sosnowców Pinales z rodziną sosnowatych Pinaceae (231 gatunków) lub różnie łączone w rzędy także rodziny: araukariowatych, zastrzalinowatych, sośnicowatych, cyprysowatych i cisowatych, w sumie z ok. 600 gatunkami. Za wąskim ujęciem klasy przemawia problematyczna pozycja gniotowych Gnetopsida w wielu analizach filogenetycznych wskazywana jako zagnieżdżona w obrębie szeroko ujmowanych iglastych i tym samym czyniąca z nich takson parafiletyczny.

Wikipedia


szpilkowiec

przedstawiciel rzędu roślin nagonasiennych; sosnowiec


SJP.pl


szpilkowy

przymiotnik od: szpilka


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) bot. mający ostre, kłujące liście

 (1.2) mający szpilki, drewniane ćwieczki

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szpilka ż.

:: zdrobn. szpileczka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) iglasty

Wiktionary


szpilman

w średniowiecznych Niemczech: wędrowny śpiewak, muzyk, aktor, kuglarz


SJP.pl

Znane osoby o nazwisku Szpilman

  • Andrzej Szpilman (ur. 1956) – polski kompozytor, producent muzyczny i lekarz stomatolog (syn Władysława)
  • Halina Szpilman (1928–2020) – polska lekarka, bohaterka książki Żona pianisty. Halina Szpilman (żona Własyława)
  • Leon Szpilman (Leo Spellman) (1913–2012) – kanadyjsko-polski pianista i kompozytor pochodzenia żydowskiego (kuzyn Władysława)
  • Władysław Szpilman (1911–2000) – polski pianista, kompozytor i aranżer pochodzenia żydowskiego (ojciec Andrzeja, kuzyn Leona)
  • Przemysław Yisroel Szpilman – polski działacz społeczności żydowskiej, dyrektor Cmentarza żydowskiego na Woli w Warszawie w latach 2002–2020

Wikipedia


szpilować

szpilkować;
1. dawniej: kłuć, ranić ostrym narzędziem;
2. w gwarze obozów koncentracyjnych: podawać zastrzyk z fenolu, benzyny lub innej trucizny;
3. zamykać drewnianymi szpilkami końce osłonek wyrobów wędliniarskich


SJP.pl


szpina

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. klamra

Wiktionary


szpinaczek

zdrobnienie od: szpinak


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od szpinak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szpinak m.

 przym. szpinakowy

Wiktionary


szpinak

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) bot. nazwa systematyczna|Spinacia|ref=tak., rodzaj roślin z rodziny komosowatych;

 (1.2) bot. roślina z rodzaju szpinak (1.1)

 (1.3) ogrod. roln. nazwa systematyczna|Spinacia oleracea|ref=tak., szpinak warzywny, roślina warzywna o podłużnych, szpiczastych liściach

 (1.4) spoż. jarzyna z liści szpinaku (1.3)

 (1.5) kulin. potrawa przyrządzana ze szpinaku (1.4)

Wiktionary

Szpinak (Spinacia L.) – rodzaj roślin z rodziny szarłatowatych (dawniej w komosowatych) obejmujący trzy gatunki, pochodzące ze środkowo-zachodniej Azji. Spośród nich szeroko znanym, cenionym jako roślina warzywna i uprawianym na całym niemal świecie jest szpinak warzywny (Spinacia oleracea L.), zarazem gatunek typowy rodzaju.

Wikipedia

Przykłady

 (1.3) Wiosną posiałem obok siebie dwa rządki szpinaku i kalarepy.

 (1.4) Janino, kup kilo szpinaku na bazarze.

 (1.5) Nie podzielam opinii o ohydnym smaku szpinaku.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃpʲĩnak, AS: špʹĩnak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szpinakówka ż., szpinakowiec m.

:: zdrobn. szpinaczek m.

 przym. szpinakowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.3) szpinak warzywny

Wiktionary


szpinakowaty

przypominający konsystencją szpinak


SJP.pl


szpinakowy

szpinak


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany ze szpinakiem, dotyczący szpinaku lub zawierający szpinak

Wiktionary

Patrz:

szpinak

Powiązane:

 rzecz. szpinak m., szpinaczek m.

Wiktionary


szpinalów

Szpinalów – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie radomszczańskim, w gminie Kamieńsk, przy drodze wojewódzkiej nr 484 z Bełchatowa do Kamieńska.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa piotrkowskiego.

Wikipedia


szpindel

dawniej: oś wahadełka w zegarku


SJP.pl


szpinecik

zdrobnienie od: szpinet


SJP.pl


szpinet

dawny instrument muzyczny, odmiana klawesynu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) hist. muz. instrument muzyczny popularny w XVI-XVIII w., będący mniejszą odmianą klawesynu

Wiktionary

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. zdrobn. szpinecik mrz.

 przym. szpinetowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) oktawka, war. spinet

Wiktionary


szpinetowy

szpinet


SJP.pl

Patrz:

szpinet

szpion

potocznie: szpieg


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pot. szpieg

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Żołnierze frontowi, widząc wytatuowany numer, chętnie podwozili mnie i moich oświęcimskich kolegów. Dopiero pod Warszawą enkawudzista oświadczył, że mnie rozstrzela, ponieważ nie miałem żadnego dokumentu. Nie przebierając w słowach, […] uspokoiłem go, żem nie szpion.

Wiktionary


szpital

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) med. zakład lecznictwa zamkniętego służący badaniu i leczeniu pacjentów wymagających hospitalizacji;

 (1.2) daw. gw-pl|Poznań. stałe miejsce pobytu osób starszych, niepełnosprawnych itd.

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Dziś mama Alka poszła do szpitala.

 (1.1) Jestem pacjentem tego szpitala.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃpʲital, AS: špʹital

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szpitalnica ż., szpitalnictwo n., szpitalnik m., hospitalizacja ż., hospitalizowanie n.

:: zdrobn. szpitalik m.

 czas. hospitalizować ndk.

 przym. szpitalny, wewnątrzszpitalny, wokółszpitalny, poszpitalny, przedszpitalny, szpitalniczy

 przysł. szpitalnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|szpitol., gw-pl|Poznań|lazaret., śrpol. niemocnica

Wiktionary


szpitalik

zdrobnienie od: szpital


SJP.pl


szpitalnica

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) rzad. hospitalizowana

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Szukamy różnych sposobów, by troszeczkę ulżyć naszym szpitalnicom.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szpital mrz.

:: fm. szpitalnik m.

 przym. szpitalniczy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) chora, pacjentka

Wiktionary


szpitalnictwo

ogół szpitali w kraju; ich funkcjonowanie


SJP.pl


szpitalnicy

1. tytularna godność rycerza sprawującego pieczę nad szpitalami;
2. zakonnik szpitalny;
3. człowiek chory przebywający w szpitalu;
4. dawniej: człowiek ubogi mieszkający w przytułku


SJP.pl

Szpitalnicy, zakony szpitalne – ogólna nazwa odnosząca się do zakonów i zgromadzeń zakonnych stawiających sobie za cel niesienie pomocy chorym oraz sprawowanie działalności charytatywnej.

Najczęściej odnosi się do dwóch zakonów rycerskich wywodzących się z założonego w 1098 w Ziemi Świętej przez Gerarda Tonque'a: joannitów i lazarytów.

Dotyczy także innych zakonów prowadzących szpitale i opiekujących się chorymi, np. bożogrobców, bonifratrów, duchaków i kamilianów.

Wikipedia


szpitalniczka

szpitalnik


SJP.pl

Patrz:

szpitalnik

szpitalniczy

szpitalnik


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z szpitalnictwem, dotyczący szpitalnictwa

 (1.2) związany z szpitalnikami, dotyczący szpitalników

Wiktionary

Patrz:

szpitalnik

Powiązane:

 rzecz. szpital m., szpitalnica ż., szpitalnictwo n., szpitalnik m., szpitalik m., hospitalizacja ż., hospitalizowanie n.

 czas. hospitalizować ndk.

 przym. szpitalny, wewnątrzszpitalny, wokółszpitalny, poszpitalny, przedszpitalny

 przysł. szpitalnie

Wiktionary


szpitalnik

1. tytularna godność rycerza sprawującego pieczę nad szpitalami;
2. zakonnik szpitalny;
3. człowiek chory przebywający w szpitalu;
4. dawniej: człowiek ubogi mieszkający w przytułku


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) rel. członek zakonu szpitalnego

 (1.2) daw. rel. tytuł rycerza szpitalnego zarządzającego szpitalami

 (1.3) rzad. osoba hospitalizowana

 (1.4) daw. ubogi w przytułku

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Udali się do siedziby szpitalników w starej części miasta.

 (1.2) O otwarciu nowego lazaretu zadecydował brat szpitalnik Zdobysław.

 (1.3) Dla naszych szpitalników przeprowadziliśmy remont łazienek.

 (1.4) Kilku szpitalników kurzyło przed przytułkiem.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szpital mrz.

:: fż. szpitalnica ż.

 przym. szpitalny, szpitalniczy

Wiktionary


szpitalny

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany ze szpitalem, dotyczący szpitala

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na groźbę strajku odpowiedziano zdecydowanie: "Strajk pracowników państwowych w ogóle, a szczególnie pracowników szpitalnych, jest bezwarunkowo niedopuszczalny".

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃpʲiˈtalnɨ, AS: špʹitalny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szpital m., szpitalnik m., szpitalnictwo n.

:: zdrobn. szpitalik m.

 czas. hospitalizować ndk.

 przym. poszpitalny, przyszpitalny, szpitalniczy, szpitalniany

 przysł. szpitalnie

Wiktionary


szpitol

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) med. gw-pl|Śląsk Cieszyński. szpital

Wiktionary


szplajs

w żeglarstwie: połączenie dwóch lin wykonane przez wplecenie pokrętek jednej liny między pokrętki drugiej; splot


SJP.pl


szplint

niewielki sworzeń, trzpień, trzon lub pręt używany do zabezpieczania nakrętek przed samoczynnym odkręcaniem się


SJP.pl

Zawleczka, szplint – element wykonany z drutu o półokrągłym przekroju, w miejscu zgięcia posiadający uszko. Zabezpiecza przed zsuwaniem, lub przemieszczaniem się elementów umieszczonych na wałkach, osiach, trzpieniach lub innych elementach maszyn. Przewlekany jest przez otwór wywiercony w elemencie a jej wolne i wystające końce są odginane w przeciwne strony. Zawleczki stosuje się tylko wówczas, gdy element zabezpieczany nie jest obciążony siłą osiową, lub gdy ta siła jest niewielka. W takich przypadkach zawsze powinno się stosować zawleczkę z podkładką.

Wikipedia


szpok

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. ornit. szpak

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na asta usiod gryfny szpok.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|skworc, szkworc.

Wiktionary


szpon

pazur ptaków drapieżnych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) ornit. ostry, zakrzywiony pazur ptaków drapieżnych;

 (1.2) pot. długi paznokieć

 (1.3) pot. ręka z powykrzywianymi palcami

Wiktionary

Szpon – ostry i odpowiednio zakrzywiony pazur ptaków drapieżnych (szponiastych oraz sów) służący do chwytania i przenoszenia martwej zdobyczy. Poza dziobem stanowi główną broń ptaków drapieżnych, pomocną w polowaniu.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ptaszysko trzymało w szponach małą kózkę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃpɔ̃n, AS: špõn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szpona ż., szponiaste nmos., szponiastonóg mzw., Szpon mrz., krótkoszpon mzw., szponka ż.

 przym. szponiasty

 przysł. szponiasto

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szpona

Wiktionary


szpona

1. okucie pięty gafla lub bomu w kształcie widełek obejmujące maszt;
2. dawniej: szpon


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) żegl. zakończenie gafla albo bomu obejmujące maszt

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szpon mrz.

Wiktionary


szponar

nazwisko


SJP.pl


szponder

część mięsa wołowego z grzbietu za łopatką


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) spoż. mięso z mięśnia naramiennego bydła, wykrawany z dolnego odcinka żeber

 (1.2) kulin. potrawa ze szpondru (1.1)

 (1.3) gwara. zootechn. roczny wieprz karmiony na szynkę

 (1.4) lwów. boczek

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Do peklowania najlepsza jest krzyżowa z kwiatem i szponder czyli żeberko.

 (1.2) Teraz dopiero uczuł głód. Po barszczu ze śmietaną zamówił tłusty szponder.

 (1.4) Czasami, gdy przy większym natłoku w jatce musiała pomóc przy obsłudze klijentów, umiała zmusić się do krajania polędwicy czy szpondru, ale wątróbki, flaków, czy lekkich nie wzięłaby do ręki za żadne skarby.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szponderek mrz.

Wiktionary


szpondowo

Szpondowo – wieś sołecka w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie płońskim, w gminie Płońsk. Leży nad Płonką.

W czasie kampanii wrześniowej stacjonowała tu 152 Eskadra Myśliwska..

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa ciechanowskiego.

Wikipedia


szponga

poprzeczne spojenie desek; kawałek drewna użyty do tego spojenia


SJP.pl


szpongi

męskie, hiszpańskie spodnie kostiumowe


SJP.pl


szponiaste

1. opatrzony szponami, przypominający szpony;
2. o cechach szponiastych (rząd ptaków)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) syst. ornit. nazwa systematyczna|Accipitriformes|Vieillot|ref=tak., rząd ptaków z infragromady ptaków neognatycznych;

forma przymiotnika.

 (2.1) plural|szponiasty.

Wiktionary

Szponiaste, jastrzębiowe, drapieżne, dzienne ptaki drapieżne (Accipitriformes) – rząd ptaków z infragromady ptaków neognatycznych (Neognathae). Dokładna pozycja filogenetyczna w obrębie Neognathae niepewna; z różnych badań wynika, że mogą być przedstawicielami grupy Afroaves (obejmującej także sowy, czepigi, kurola, trogony, dzioborożcowe, kraskowe i dzięciołowe) tworzącymi wraz z kondorowymi grupę siostrzaną do kladu obejmującego wszystkich pozostałych przedstawicieli Afroaves lub też mogą tworzyć z kondorowymi grupę siostrzaną do znacznie większego (obejmującego więcej gatunków) kladu ptaków, obejmującego poza wyżej wymienionymi grupami również kariamy, sokołowe, papugowe i wróblowe.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) To zaskakujące, ale pisklęta szponiastych lęgną się pokryte puchem.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szpon m., szponek m.

 przym. szponiasty

 przysł. szponiasto

Wiktionary


szponiastonóg

rodzaj afrykańskiego ptaka z rodziny kurowatych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) ornit. nazwa systematyczna|Pternistis|Wagler|ref=tak., ptak z podrodziny bażantów, występujący w Afryce;

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Generalnie szponiastonogi przypominają kuropatwy.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szpon mrz.

Wiktionary


szponiasty

1. opatrzony szponami, przypominający szpony;
2. o cechach szponiastych (rząd ptaków)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający szpony

 (1.2) przypominający szpon

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nadleciały szponiaste ptaszyska i porozrywały kobyle truchło.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szpon mrz., szponiaste lm nm.

 przysł. szponiasto

Wiktionary


szponka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) daw. zdrobn. od szpon

 (1.2) kloc drewniany o przekroju trójkątnym

 (1.3) wypukły dekielek osłaniający na suficie miejsce zawieszenia żyrandola

 (1.4) poziomy element płotu, do którego mocuje się sztachety

 (1.5) drewniana zatyczka zabezpieczająca, by płachta nie wyleciała ze szmigi wiatracznej

 (1.6) poprzeczna listewka do przekładania suszonych desek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szpon m.

Wiktionary


szponnik

rodzaj ptaków z rodziny pliszkowatych


SJP.pl


szpono

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zob. szpon.

Wiktionary


szponowaty

przypominający wyglądem szpon


SJP.pl


szponton

broń drzewcowa używana w dawnych armiach europejskich


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) hist. wojsk. broń drzewcowa z płaskim, poszerzonym, obosiecznym grotem i zbrojoną poprzeczką, odmiana partyzany rozpowszechniona w XVII-XVIII wieku jako oznaka i broń oficerów oraz podoficerów piechoty;

Wiktionary

Szponton – rodzaj broni drzewcowej, odmiana partyzany o obosiecznym grocie, u którego nasadzie znajdowały się wygięte pręty lub skrzydła. Głownie szpontonów miały charakterystycznie rozszerzoną część centralną. Rozpowszechniony w Europie w XVII-XVIII wieku, głównie jako oznaka stopnia podoficerskiego lub oficerskiego.

Wikipedia


szpony

1. okucie pięty gafla lub bomu w kształcie widełek obejmujące maszt;
2. dawniej: szpon


SJP.pl


szporobliwy

przymiotnik

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. oszczędny

Wiktionary

Powiązane:

 czas. szporować ndk.

Wiktionary


szporować

czasownik nieprzechodni niedokonany

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. oszczędzać

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jorg szporuje na blank nowy moplik.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szporowanie n.

 przym. szporobliwy

Wiktionary


szporowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|szporować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. szporować ndk.

Wiktionary


szpotański

nazwisko


SJP.pl

Szpotański, Szpotańska:

  • Jacek Szpotański (1927–2019) – polski inżynier elektryk
  • Janusz Szpotański (1929–2001) – polski poeta, satyryk, krytyk literatury i szachista
  • Kazimierz Tadeusz Szpotański (1887–1966) – polski inżynier i przedsiębiorca
  • Maria „Maja” Szpotańska (ur. 1978) – polski pilot oraz kierowca rajdowy
  • Stanisław Szpotański (1880–1936) – pisarz, dyplomata, dziennikarz

Wikipedia


szpotawość

wada polegająca na odchyleniu osi odcinków kończyny do wewnątrz w stosunku do osi symetrii ciała


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest szpotawe; cecha tych, którzy są szpotawi

Wiktionary

Powiązane:

 przym. szpotawy

 przysł. szpotawo

Wiktionary


szpotawy

zniekształcony z powodu szpotawości


SJP.pl


szpotlawy

przymiotnik

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. niezdarny

 (1.2) gw-pl|Górny Śląsk. kulawy

 (1.3) gw-pl|Poznań. krzywy, koślawy, kulawy

Wiktionary


szprajcha

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. szprycha

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szpica

Wiktionary


szprechać

potocznie: mówić po niemiecku; szwargolić, szwargotać


SJP.pl

czasownik niedokonany

 (1.1) żart. mówić po niemiecku

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Janek po roku w Niemczech całkiem nieźle już szprecha.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃprɛxat͡ɕ, AS: špreχać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szprechanie n.

Wiktionary


szprechanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|szprechać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. szprechać ndk.

Wiktionary


szprengowaty

przymiotnik

 (1.1) gw-pl|Mazury, Warmia. zdrojowy

Wiktionary


szprewa

rzeka w Niemczech; Sprewa


SJP.pl

Sprewa, hist. także Szprewa i Szprowa (niem. Spree, łuż. Sprjewja lub Sprowja, czes. Spréva) – rzeka we wschodnich Niemczech (kraje związkowe Saksonia, Brandenburgia i Berlin), lewy dopływ Haweli. Na krótkim odcinku płynie również przez Czechy, a konkretnie przez cypel Šluknovský.

Wikipedia


szpring

lina do cumowania statku, mocowana do nabrzeża na wysokości śródokręcia, działająca odwrotnie do cumy; spring


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) mar. lina cumownicza działająca odwrotnie do cumy;

Wiktionary

Szpring – lina cumownicza działająca odwrotnie do cumy, tzn. umocowana w części rufowej jednostki biegnie do nabrzeża w stronę dziobu (szpring rufowy), a umocowana w części dziobowej biegnie w stronę rufy (szpring dziobowy). Ma działanie pomocnicze i stabilizujące w stosunku do cumy. Szpringi mocuje się do nabrzeża na wysokości śródokręcia, a na większych jednostkach nawet nie dochodząc do tej części.

Wikipedia


szpringbok

gatunek małej antylopy; springbok, skocznik antylopi


SJP.pl

Skocznik antylopi, dawniej także: szpringbok (Antidorcas marsupialis), z afrykanerskiego: spring = skok; bok = antylopa, sarna lub kozioł) – gatunek małego brązowo-białego ssaka parzystokopytnego z rodziny wołowatych.

Łacińska nazwa marsupialis pochodzi od fałdu skóry przypominającego kieszeń, ciągnącego się wzdłuż ciała, aż do ogona. Skocznik antylopi potrafi unieść tę fałdę odsłaniając białą sierść.

Wikipedia


szpros

listwa dzieląca otwór okna na mniejsze, wypełnione szybami części; szczeblina


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) wewnętrzna listwa dzieląca okno (rzadziej drzwi) na części – kwatery

Wiktionary

Szczeblina, potocznie szpros (niem. Sprosse) – listwa dzieląca skrzydło okienne lub drzwiowe na mniejsze pola (szpros konstrukcyjny), tzw. kwatery lub tworzące jedynie efekt wizualny (szpros wiedeński). Zamocowana w ramiakach lub ościeżnicy. Szczeblina posiada wręby do zamocowania szyb lub wietrzników.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Uważam, że okna ze szprosami są dużo ładniejsze.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃprɔs, AS: špros

Wiktionary

Powiązane:

 przym. szprosowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szczeblina

Wiktionary


szprosować

wypełniać powierzchnię motywu wypukłościami lub równoległymi względem siebie rowkami


SJP.pl


szprot

mała ryba morska z rodziny śledziowatych; szprotka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) icht. mała morska ryba

Wiktionary

Szprot, sardynka norweska (Sprattus sprattus) – gatunek małej ryby morskiej z rodziny śledziowatych (Clupeidae).

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. szprotka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szprotka

Wiktionary


szprotawa

1. miasto w Polsce;
2. rzeka w zachodniej Polsce


SJP.pl

Szprotawa (łac. Sprottavia, niem. Sprottau) – miasto w województwie lubuskim, w powiecie żagańskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Szprotawa. Położone nad Bobrem i Szprotawą.

Według danych GUS z 31 grudnia 2021 r. Szprotawa liczyła 10 954 mieszkańców.

Miasto jest ośrodkiem przemysłowo-usługowym. Zlokalizowany jest tu m.in. przemysł betoniarski, metalowy i spożywczy.

Wikipedia


szprotawianin

mieszkaniec Szprotawy


SJP.pl


szprotawianka

mieszkanka Szprotawy


SJP.pl


szprotawski

przymiotnik od: Szprotawa


SJP.pl


szprotka

mała ryba morska z rodziny śledziowatych; szprot


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) icht. nazwa systematyczna|Sprattus sprattus|ref=tak., mała ryba morska, podobna do śledzia, żyjąca w europejskich morzach

 (1.2) gw-pl|Warszawa. dziewczyna

Wiktionary

Szprot, sardynka norweska (Sprattus sprattus) – gatunek małej ryby morskiej z rodziny śledziowatych (Clupeidae).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Na kolację zjadłem całą puszkę szprotek.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szprot mzw.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szprot

Wiktionary


szprudel

dawniej: gorące źródło wody mineralnej


SJP.pl


szprudowo

Szprudowo – wieś kociewska w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie tczewskim, w gminie Gniew przy trasie drogi krajowej nr 91.

Wieś królewska w 1664 roku należała do starostwa gniewskiego.

W okresie międzywojennym stacjonował w miejscowości komisariat Straży Granicznej.

Wikipedia


szpryca

1. przyrząd służący do wstrzykiwania lub rozpryskiwania płynów albo wyciskania półpłynnej masy, np. kremu;
2. bryzgi wody powstałe z fal poruszonych przez statek, spadające na pokład;
3. potocznie: porcja, dawka narkotyku


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. zastrzyk

Wiktionary

Szpryca cukiernicza (dekorator, strzykawka dekoracyjna) – ręczny przyrząd kuchenny; rodzaj dużej strzykawki służącej do wyciskania półpłynnej masy.

Za pomocą szprycy możliwe jest zdobienie (wykańczanie) wyrobów cukierniczych (tortów, mazurków, kruchych babeczek, deserów i in.) tworząc zdobienia oraz małe detale z przeciśniętego, gęstego lukru, kremu lub innej masy ciastkarskiej. Narzędzia tego można używać także do nadawania estetycznych i dekoracyjnych kształtów majonezowi dekoracyjnemu oraz rozmaitym wytrawnym pastom, np. masom na jajka faszerowane, pastom kanapkowym, oraz innym przeznaczonym do dekoracji przystawek, sałatek, galaret itd.

Wikipedia


szprycer

potocznie: napój z wina i wody mineralnej gazowanej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy lub męskorzeczowy

 (1.1) rzad. kulin. wino zmieszane z wodą sodową;

Wiktionary

Szprycer – napój powstały ze zmieszania białego wina z wodą gazowaną, zwykle z dodatkiem lodu i dekoracją z owoców lub ziół.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Szliśmy bulwarem, a Paulini pił szprycer na tarasie jednej z restauracji, za posadzonymi w beczkach drzewami laurowymi, gdy nas zobaczył, wstał od stołu, wyszedł nam na przeciw i z szacunkiem powitał ciotkę Zsüli.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃprɨt͡sɛr, AS: šprycer

Wiktionary


szprycerka

szprycer; narkomanka


SJP.pl


szprycha

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) techn. pręt łączący piastę koła z jego obręczą

 (1.2) element naciągu czaszy parasola

 (1.3) pot. żart. szczupła, zgrabna dziewczyna

Wiktionary

Szprycha – również ramię koła, element (pręt) łączący piastę z wieńcem koła.

Wynalazek koła szprychowego przypisywany jest czasami indoeuropejskim Hetytom (na ich pieczęciach widnieją koła z czterema szprychami, ich szerokie zastosowanie w lekkich wozach bojowych (rydwanach) prawdopodobnie przyczyniło się do sukcesów militarnych Ariów).

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈʃprɨxa, AS: špryχa

Wiktionary

Powiązane:

 przym. szprychowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|szpajcha, szprajcha.

 (1.3) cizia, kociak, lala, lalunia, laska, towar

Wiktionary


szprychowy

przymiotnik od: szprycha


SJP.pl


szprychy

szkielet koła


SJP.pl


szprync

1. sprytny, ruchliwy chłopiec; wisus; spryciarz;
2. przestarzałe: figiel; wykręt; podstępna sztuczka


SJP.pl


szpryt

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Poznań. spirytus

Wiktionary


szpuk

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) białystok. gołąb pospolity, nierasowy

Wiktionary


szpula

nośnik wyrobów nawijanych, np. drutu lub przewodów, w postaci walca z tarczami po bokach


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) walec z krążkami na końcach, służący do nawijania sznura, kabla itp.

 (1.2) elektr. korpus, szkielet cewki

wykrzyknik

 (2.1) pot. hasło do ucieczki

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃpula, AS: špula

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: zdrobn. szpulka ż., szpuleczka ż.

 przym. szpulowy, szpulkowy, szpuleczkowy

Wiktionary


szpularnia

dział fabryki włókienniczej, w którym nawija się nici na szpule


SJP.pl


szpuleczka

zdrobnienie od: szpulka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. zdrobn. od: szpulka

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃpuˈlɛt͡ʃka, AS: špulečka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szpulowiec mrz., szpula, szpulka

 przym. szpulowy, szpulkowy, szpuleczkowy

 wykrz. szpula

Wiktionary


szpuleczkowy

szpuleczka


SJP.pl

Patrz:

szpuleczka

szpulka

1. mały walec drewniany lub plastikowy do nawijania nici albo drutu;
2. nić albo drut itp. nawinięte na mały walec


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) walec, na który nawija się np. nić

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃpulka, AS: špulka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szpulowiec mrz., szpula, szpuleczka

 przym. szpulowy, szpulkowy, szpuleczkowy

 wykrz. szpula

Wiktionary


szpulowiec

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) pot. techn. magnetofon szpulowy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szpula ż., szpulka ż., szpuleczka ż., szpularka ż., szpularnia ż., szpulowanie n.

 przym. szpulowy, szpulkowy

 czas. szpulować

Wiktionary


szpulowy

przymiotnik

 (1.1) związany ze szpulą, mający szpule

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dawniej stosowano magnetofony szpulowe przy których trzeba było spędzać czas z żyletką i taśmą klejącą.

 (1.1) Posługiwałem się radzieckim magnetofonem szpulowym o wadze kilkunastu kilogramów…

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃpuˈlɔvɨ, AS: špulovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szpulowiec mrz., szpula ż., szpulka ż., szpuleczka ż.

 przym. szpulkowy, szpuleczkowy

 wykrz. szpula

Wiktionary


szpunar

nazwisko


SJP.pl

Osoby o nazwisku Szpunar:

  • Adam Szpunar – prawnik cywilista, rektor Uniwersytetu Łódzkiego
  • Eugeniusz Szpunar – metaloznawca
  • Ignacy Szpunar – wojskowy
  • Jerzy Szpunar – aktor filmowy i teatralny
  • Jan Szpunar – biathlonista
  • Maciej Szpunar – prawnik
  • Stanisław Szpunar – uczestnik II wojny światowej, więzień KL Auschwitz-Birkenau, kawaler orderów
  • Walenty Szpunar – geodeta i astronom

Wikipedia


szpuncik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od szpunt

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To nie szpunt, lecz tylko mały szpuncik.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szpunt m., szpuntowanie n.

 czas. szpuntować

Wiktionary


szpunt

zatyczka do otworu w beczce; czop


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) spoż. stożkowy kołek, zatyczka do otworów wylewowych w beczce

 (1.2) wojsk. zatyczka w lufie armaty, kartacza itp.

Wiktionary

Szpunt, czop – mały drewniany kołek, zwykle stożkowy, służący do zatykania otworu w beczce, czyli szpuntowania.

Zamknięcia takie stosowano najczęściej w beczkach nalewnych z klepek dębowych. Aby odszpuntować beczkę, nie wyciągało się czopa, lecz w jej ścianę wbijało (młotkiem) kran. Niektóre szpunty były zaopatrzone w kranik.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) (…) w tę stronę dajcie, gdzie do beczki będzie szpunt (…)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃpũnt, AS: špũnt

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szpuntowanie n.

:: zdrobn. szpuncik m.

 czas. szpuntować ndk., odszpuntować dk., zaszpuntować dk.

 przym. szpuntowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) czop, zatyczka, korek

Wiktionary


szpuntować

zatykać szpuntem otwór w beczce; czopować, zaczopowywać


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. zaszpuntować)

 (1.1) zatykać beczki szpuntem

 (1.2) przen. zatkać, załatać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szpunt mrz., szpuncik mrz., szpuntowanie n.

 czas. odszpuntować dk., zaszpuntować dk.

 przym. szpuntowy

Wiktionary


szpuntowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zatykanie beczki szpuntem

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szpunt mrz., szpuncik mrz.

 czas. szpuntować ndk., odszpuntować dk., zaszpuntować dk.

 przym. szpuntowy

Wiktionary


szpuntowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany ze szpuntem, dotyczący szpuntu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szpunt mrz., szpuntowanie n.

 czas. szpuntować

Wiktionary


szpurc

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) białystok. niedorostek, smarkacz

Wiktionary


szpurt

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) białystok. szybki bieg

Wiktionary


szpycka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) poznań. lufka do papierosów

Wiktionary


szpyndlik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. kraw. szpilka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szpyndlikorz mos.

Wiktionary


szpyndlikorz

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. ciułacz

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szpyndlik mrz.

Wiktionary


szpyra

nazwisko


SJP.pl


szpyrhok

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. techn. wytrych

Wiktionary


szpyrka

dawniej: słonina; szperka; sperka; spyrka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński, Górny Śląsk. spoż. słonina

 (1.2) gw-pl|Śląsk Cieszyński, Górny Śląsk. kulin. skwarka

Wiktionary


szpyt

nazwisko


SJP.pl


szpłachcik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) stpol. kawałek

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃpwaxʲt͡ɕik, AS: špu̯aχʹćik

Wiktionary


szraf

drobna kreska stosowana w rysunku i grafice, np. przy cieniowaniu, wypełnianiu tła, a także w kartografii do przedstawiania na mapach rzeźby terenu; szrafa


SJP.pl


szrafa

drobna kreska stosowana w rysunku i grafice, np. przy cieniowaniu, wypełnianiu tła, a także w kartografii do przedstawiania na mapach rzeźby terenu; szraf


SJP.pl


szrafirunek

metoda odwzorowania kolorów za pomocą cienkich, równoległych lub krzyżujących się kresek; kreskowanie, szrafowanie


SJP.pl

Szrafowanie (nazywane też kreskowaniem) – metoda oddawania kolorów lub stopni szarości za pomocą cienkich, równoległych lub krzyżujących się kresek. Metoda zastępcza stosowana w wielu technikach rysunkowych lub graficznych nie umożliwiających posługiwania się półtonami. Kreski mogą być ciągłe, przerywane lub nawet składające się z rzędów kropek, mogą być o stałej lub różnej gęstości. Szrafowanie może być też stosowane do cieniowania lub ukazania trójwymiarowości motywu obrazu.

Wikipedia


szrafować

wypełniać kontur rysunku równoległymi kreskami; kreskować


SJP.pl


szrafowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) szt. technika rysunkowa przedstawiania kolorów lub stopni szarości za pomocą cienkich kresek;

Wiktionary

Szrafowanie (nazywane też kreskowaniem) – metoda oddawania kolorów lub stopni szarości za pomocą cienkich, równoległych lub krzyżujących się kresek. Metoda zastępcza stosowana w wielu technikach rysunkowych lub graficznych nie umożliwiających posługiwania się półtonami. Kreski mogą być ciągłe, przerywane lub nawet składające się z rzędów kropek, mogą być o stałej lub różnej gęstości. Szrafowanie może być też stosowane do cieniowania lub ukazania trójwymiarowości motywu obrazu.

Wikipedia


szrafy

kreskowanie stosowane w rysunkach, np. w celu wydobycia bryłowatości rysowanego przedmiotu, a także w kartografii do przedstawienia na mapach rzeźby terenu


SJP.pl


szrajba

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) poznań. - podpis

Wiktionary


szrama

blizna po zagojeniu się rany, zwykle szpecąca


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) blizna po zagojeniu się rany, zwykle szpecąca

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃrãma, AS: šrãma

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) blizna

Wiktionary


szramka

nazwisko


SJP.pl


szramówa

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. techn. kilof

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szramówka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|szramówka, żelazo.

Wiktionary


szramówka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. techn. kilof

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szramówa ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|szramówa, żelazo.

Wiktionary


szramowo

2 miejscowości w Polsce:

  • Szramowo – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. brodnickim, w gminie Zbiczno
  • Szramowo – wieś w woj. pomorskim, w pow. kwidzyńskim, w gminie Prabuty

Wikipedia


szranczek

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. szafka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szrank mrz.

Wiktionary


szrank

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. szafa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: zdrobn. szranczek mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|almaryjo.

Wiktionary


szranki

1. w średniowieczu: ogrodzony plac, na którym odbywały się turnieje;
2. dawniej: walka lub pojedynek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) hist. średniowieczny plac turniejowy

 (1.2) hist. palisada wokół placu turniejowego

 (1.3) daw. walka, rywalizacja

forma rzeczownika|rodzaj=niemęskoosobowy.

 (2.1) gw-pl|Górny Śląsk. M. lm. od: szrank

Wiktionary


szrapnel

pocisk artyleryjski zaopatrzony w ładunek wybuchowy i zapalnik czasowy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) wojsk. pocisk artyleryjski zawierający metalowe odłamki, które rozpryskują się podczas wybuchu zapalnika czasowego;

Wiktionary

Szrapnel – pocisk artyleryjski używany do rażenia ludzi; także potoczna nazwa odłamka. Nazwa pochodzi od nazwiska wynalazcy, angielskiego generała-majora Henry'ego Shrapnela. Pocisk zawiera lotki (np. w postaci ołowianych kulek lub strzałek), wyrzucane z pocisku za pomocą ładunku prochowego, przy wykorzystaniu zapalnika czasowego. Po wyrzuceniu z korpusu lotki rozlatują się stożkowo na odległość 150–200 m.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Kiedy mój starszy brat wrócił z wojny miał na czole srebrną gwiazdkę a pod gwiazdką przepaść / to odłamek szrapnela trafił go pod Verdun…

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃrapnɛl, AS: šrapnel

Wiktionary

Powiązane:

 przym. szrapnelowy

Wiktionary


szrapnelowy

przymiotnik od: szrapnel


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) przym. od szrapnel

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃrapnɛˈlɔvɨ, AS: šrapnelovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szrapnel m.

Wiktionary


szraubsztok

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. techn. imadło

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|szróbsztok.

Wiktionary


szrałbyncyjer

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. techn. śrubokręt

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|szróbokrynt.

Wiktionary


szreder

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Bogumił Szreder – polski polityk i samorządowiec, rolnik, poseł na Sejm
  • Feliks Szreder – katolicki zakonnik, teolog, biblista, tłumacz
  • Leszek Szreder – polski oficer
  • Marcin Adam Szreder – polski przedsiębiorca i zawodnik K-1
  • Mirosław Szreder – polski ekonomista

Wikipedia


szrek

żerdź, zwykle brzozowa, służąca do kierowania jednorzędową tratwą


SJP.pl

Szrek

  • wuchtebum, śryk (niem. der Schreck - straszydło, przestrach) - okuty z obu końców, długi, ciężki, mocny drąg do spychania statków rzecznych z mielizny przez unoszenie burty;
  • żerdź lub kłoda, przeważnie brzozowa, służąca do kierowania jednorzędową tratwą<?>;
  • rozpora nie dopuszczająca, aby zacumowany pomost pływający zbytnio zbliżył się do brzegu.

Wikipedia


szreń

rodzaj pokrywy śnieżnej, której górna część utworzona jest ze zlodowaciałego śniegu


SJP.pl

Szreń – rodzaj pokrywy śnieżnej przekrystalizowanej pod wpływem częściowego rozmrożenia i ponownego zamarznięcia, o łamliwej zlodowaciałej powierzchni. Często mylona z lodoszrenią, której powierzchnia z kolei jest tak mocna, iż utrzymuje ciężar człowieka. W języku potocznym spotyka się też często pleonazm "szreń łamliwa".

Wikipedia


szrenc

papier pakowy wyprodukowany z makulatury lub starych szmat


SJP.pl


szreniawa

rzeka, lewobrzeżny dopływ Wisły


SJP.pl

Miejscowości i ich części w Polsce

Wg TERYT jest ich 6, w tym 5 podstawowych
  • Szreniawa – wieś w woj. lubuskim, w pow. wschowskim, w gminie Sława
  • Szreniawa – część wsi Łączkowice w woj. łódzkim, w pow. radomszczańskim, w gminie Masłowice
  • Szreniawa – wieś w woj. małopolskim, w pow. miechowskim, w gminie Gołcza
  • Szreniawa – osada w woj. małopolskim, w pow. proszowickim, w gminie Proszowice
  • Szreniawa – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. koneckim, w gminie Fałków
  • Szreniawa – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. poznańskim, w gminie Komorniki
    • Szreniawa – stacja kolejowa tamże

    Wikipedia


szreniawski

Szreniawa (dopływ Wisły)


SJP.pl


szrenica

szczyt górski w Karkonoszach


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. szczyt w zachodnich Karkonoszach;

Wiktionary

Szrenica (1362 m n.p.m., niem. Reifträger, cz. Jínonoš) – szczyt górski położony w zachodniej części Karkonoszy, w pobliżu granicy państwowej z Czechami, na południe od Szklarskiej Poręby. Doskonały punkt widokowy na Kotlinę Jeleniogórską oraz Góry Izerskie, a także Karkonosze czeskie.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Spaliśmy w schronisku na Szrenicy.

Wiktionary


szreńsk

Szreńsk – wieś sołecka w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie mławskim, w gminie Szreńsk. Leży na Mazowszu, nad rzeką Mławką.

Siedziba gminy Szreńsk oraz rzymskokatolickiej parafii św. Wojciecha. Dawniej prywatne miasto szlacheckie lokowane w 1383 roku położone było w XVI wieku w województwie płockim, zdegradowane w 1869 roku. Do 1954 roku siedziba wiejskiej gminy Mostowo. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa ciechanowskiego.

Wikipedia


szreński

przymiotnik od: Szreńsk


SJP.pl


szreter

nazwisko


SJP.pl


szroba

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. techn. śruba

Wiktionary


szrobcwinga

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) stpol. ścisk śrubowy

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃrɔpt͡sˈfʲĩŋɡa, AS: šropcfʹĩŋga

Wiktionary


szróbokrynt

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. techn. śrubokręt

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|szrałbyncyjer.

Wiktionary


szrobsztok

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. techn. imadło

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|szraubsztok.

Wiktionary


szrocik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od szrot

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szrot m.

Wiktionary


szron

osad z kryształów lodu powstały z zamarzniętej mgły


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) warstwa kryształków lodu powstałych z zamarzającej pary wodnej osadzająca się na przedmiotach;

 (1.2) przen. książk. siwizna

Wiktionary

Szron – osad atmosferyczny, tworzący drobne lodowe kryształki w postaci igieł, piórek na poziomych powierzchniach.

symbol przewidziany dla szronu.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Dzień był słoneczny, ale mroźny i drzewa były pokryte szronem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃrɔ̃n, AS: šrõn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szronik mrz.

 czas. oszronić

 przym. szronowy, oszroniony

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Mazowsze|biały mróz.

Wiktionary


szronić

1. pokrywać szronem; oszraniać;
2. szronić się - pokrywać się szronem; oszraniać się, szronieć


SJP.pl


szronieć

1. pokrywać się szronem; oszraniać się, szronić się;
2. pokrywać się siwizną


SJP.pl


szronik

zdrobnienie od: szron


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od szron

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szron m.

 czas. szronieć ndk.

 przym. szronisty, oszroniony

Wiktionary


szronisty

rzadko: pokryty kryształkami lodu; oszroniały


SJP.pl


szronka

wieś w Polsce


SJP.pl

Szronka – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie żuromińskim, w gminie Kuczbork-Osada. Ma status sołectwa.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa ciechanowskiego.

Obok miejscowości przepływa Przylepnica, dopływ Mławki.

Wikipedia


szronowy

szron


SJP.pl

Patrz:

szron

szrot

potocznie:
1. wysypisko złomu, miejsce składowania odpadów;
2. wrakowisko, złomowisko samochodowe; autoszrot


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) pot. złomowisko, na którym można kupić używane części samochodowe

 (1.2) pot. przedmiot o niskiej jakości

Wiktionary

Szrot (też autoszrot) – potoczna nazwa stacji demontażu pojazdów samochodowych, na której zazwyczaj można także kupić używane części samochodowe.

Polska nazwa wywodzi się od niemieckiego słowa Schrott, oznaczającego (dosłownie: „odcięty kawałek”) złom.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Muszę kupić błotnik, chyba poszukam najpierw na szrocie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃrɔt, AS: šrot

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szrocik mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) autoszrot

 (1.2) szmelc

Wiktionary


szrotówek

szrotówek kasztanowcowiaczek - inwazyjny gatunek motyla z rodziny kibitnikowatych, szkodnik kasztanowców


SJP.pl


szrotowy

potocznie: nienadający się już do użytku, zdezelowany


SJP.pl


szrp

skrótowiec

 (1.1) = wojsk. Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej;

Wiktionary


szruber

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) poznań. - twarda szczotka do podłogi

Wiktionary


szruft

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) daw. drzwiczki do pieca zwykłego w piekarni

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃruft, AS: šruft

Wiktionary


szruty

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. odzież robocza, łachmany

Wiktionary


szryft

dawniej pismo, charakter pisma; jakość czcionek używanych do jakiegoś druku


SJP.pl


szsp

skrót od: Socjalistyczny Związek Studentów Polskich - organizacja studencka w latach 1973-1982 


SJP.pl

skrótowiec

 (1.1) = hist. Socjalistyczny Związek Studentów Polskich;

Wiktionary


szt

skrótowiec

 (1.1) = spalinowy zespół trakcyjny;

Wiktionary


szt.

skrót od:
1. sztuka;
2. sztabowy; sztab.


SJP.pl

skrót, rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) = sztuka (jednostka)

 (1.2) = sztuka (twórczość)

 (1.3) zob. funt. szt..

skrót, przymiotnik

 (2.1) = sztabowy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Do sernika potrzeba 5 szt. jaj i 1 kg twarogu.

 (1.1) (…) zapałki (20 pudełek); – zapalniczka (3 szt.); – mały termometr; – worki nylonowe (10 szt.); – worki foliowe na nogi (20 szt.); – łopata do śniegu (…).

 (1.2) Mgr szt. Bożydar Sambor ukończył wrocławską PWSSP w 1969 r.

 (2.1) Awansowałem na st. sierż. szt. już dwa lata temu.

Wiktionary


sztab

główny organ dowodzenia sił zbrojnych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) wojsk. organ dowodzący jednostką wojskową na różnych szczeblach;

 (1.2) specjalna grupa ludzi powołana do kierowania jakimś przedsięwzięciem

 (1.3) grupa specjalistów, pozostająca w czyjejś dyspozycji

forma rzeczownika.

 (2.1) D. lm. od: sztaba

Wiktionary

Sztab – główny organ dowodzenia występujący w oddziałach i związkach wszystkich rodzajów sił zbrojnych oraz na szczeblu centralnym. Na czele sztabu stoi szef sztabu podlegający bezpośrednio dowódcy. W okresie pokoju głównym zadaniem sztabu jest organizowanie szkolenia wojsk i zapewnienie im warunków utrzymania wysokiego stopnia gotowości bojowej.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Sztab podjął decyzję o utworzeniu nowego frontu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃtap, AS: štap

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sztabowiec m., sztabówka ż.

 przym. sztabowy

Wiktionary


sztab.

skrót od: sztabowy; szt.


SJP.pl

skrót

 (1.1) = sztabowy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zasady kształcenia żołnierzy oraz odbywania praktyk dowódczych w Szkole Podoficerskiej przybliżył starszy podoficer KGŻW st. chor. sztab. Piotr Głażewski.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szt.

Wiktionary


sztaba

1. płaska metalowa belka używana do zamykania drzwi;
2. metal szlachetny uformowany w bryłę o prostokątnej podstawie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) wąska, gruba płyta metalowa

 (1.2) jubil. bryła metalu szlachetnego o prostokątnej podstawie

Wiktionary

Sztaba (niem. Stab) – wyrób hutniczy o charakterze półproduktu powstający np. w odlewni. Sztaba ma zwykle kształt prostopadłościenny lub do niego zbliżony. Sztaba lub sztabka jest także formą, w jakiej odlewane są metale szlachetne (zob. sztabka złota).

Wikipedia

Powiązane:

 zdrobn. sztabka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pręt, rygiel, sztanga

 (1.2) sztabka

Wiktionary


sztabik

1. rodzaj długiego justunku;
2. listwa, z której wyrabiane są ramy


SJP.pl


sztabin

wieś w Polsce


SJP.pl

Sztabin (lit. Štabinas, Stabinis) – wieś (dawniej miasto) w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie augustowskim, w gminie Sztabin. Leży nad Biebrzą.

Sztabin uzyskał lokację miejską przed 1760 rokiem, zdegradowany w 1801 roku. Miasto magnackie położone było w końcu XVIII wieku w powiecie grodzieńskim województwa trockiego. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie suwalskim.

Miejscowość jest siedzibą gminy Sztabin.

Wikipedia


sztabiński

przymiotnik od: Sztabin


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Grzegorz Sztabiński – polski teoretyk i historyk sztuki
  • Marcin Sztabiński – polski aktor
  • Patryk Sztabiński – polski akordeonista

Wikipedia


sztabka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: sztaba

 (1.2) mała sztaba

 (1.3) uformowana bryłka cennego metalu o określonej wadze i próbie

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃtapka, AS: štapka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sztaba ż.

 rzecz. sztabowy, sztabkowy

 przym. sztabowy

Wiktionary


sztablatura

warstwa tynku położona na ścianie w celu uzyskania gładkiej powierzchni


SJP.pl

Sztablatura – rodzaj tynku szlachetnego wykonanego z gipsu modelowego lub gipsu z ciastem wapiennym, po stwardnieniu wygładzonego metalową pacą do połysku. Stosuje się w pomieszczeniach obiektów reprezentacyjnych o wysokim poziomie architektonicznym wykończenia wnętrz.

Wikipedia


sztablaturowy

wykonany w sztablaturze


SJP.pl


sztabowiec

oficer będący członkiem sztabu


SJP.pl


sztabówka

potocznie: mapa sztabowa


SJP.pl


sztabowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany ze sztabem, dotyczący sztabu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sztab mrz., sztabowiec mos., sztabka ż.

Wiktionary


sztabskapitan

stopień oficerski w carskiej Rosji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) wojsk. dawny niższy stopień oficerski pomiędzy rangą porucznika i kapitana;

Wiktionary

Sztabskapitan (ros. штабс-капитан, sztabs-kapitán) – stopień oficerski pośredni między rangą porucznika i kapitana. Odpowiednikiem w kawalerii był sztabsrotmistrz (sztabrótmistr).

Wikipedia


sztabsoficer

oficer sztabowy lub oficer wyższej rangi w dawnym wojsku polskim


SJP.pl


sztabsoficerski

sztabsoficer


SJP.pl

Patrz:

sztabsoficer

sztach

potocznie: wciągnięcie do płuc powietrza lub dymu papierosowego


SJP.pl


sztachać

sztachać się - zaciągać się dymem papierosowym


SJP.pl


sztacheta

wąska deska będąca częścią ogrodzenia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) wąska deska będąca częścią pionowego obicia płotu

 (1.2) metalowy pręt stanowiący element konstrukcyjny płotu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Koło ogrodu wysoki płot z zielonych sztachet, a każda sztacheta u góry w uproszczony kształt serca rzezana. Ile sztachet, tyle serc zielonych. Ładne to było.

 (1.2) Kilku mężczyznom udało się przeleźć przez wysokie ogrodzenie, inni siedzieli na żelaznych prętach sztachet i lżyli żołnierzy.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sztacheciarz m., sztachetówka ż.

:: zdrobn. sztachetka ż.

 przym. sztachetowy

Wiktionary


sztachetka

zdrobnienie od: sztacheta


SJP.pl


sztachetowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany ze sztachetą, dotyczący sztachety

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Istnieją płoty, zwane wiklinowymi, chruścianymi, torowymi, pleśćecionymi, tynowymi (wyplatane pionowo, poziomo lub ukośnie), różnego rodzaju płoty koszowe, żerdziowe, dylowane, sztachetowe częstokoły, a ostatnio także płoty z drutu.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sztacheta ż., sztachetka ż., sztacheciarz m., sztachetówka ż.

Wiktionary


sztachloki

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. agrest

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|angryst, wieprzki.

Wiktionary


sztachnąć

sztachnąć się - zaciągnąć się dymem papierosowym


SJP.pl


sztachnięcie

sztachnąć się - zaciągnąć się dymem papierosowym


SJP.pl


sztafaż

1. upiększenie pejzażu poprzez wprowadzenie do niego postaci ludzkich, zwierząt, niewielkich scen rodzajowych w celu ożywienia lub pogłębienia treści obrazu;
2. elementy stanowiące uzupełnienie lub ozdobę czegoś, będące tłem do wyeksponowania pewnych walorów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) książk. elementy i środki zastosowane np. w dziele literackim, teatralnym czy w sytuacji życiowej, nie najistotniejsze dla idei dzieła lub w danej sytuacji, a jedynie uzupełniające lub ozdabiające coś

 (1.2) szt. postacie ludzi i zwierząt lub przedmioty uzupełniające obraz, fotografię, rysunek itp., których głównym tematem jest krajobraz lub wnętrza;

Wiktionary

Sztafaż (niem. Staffage od ausstaffieren, przyozdabiać) – zazwyczaj niewielkie postacie ludzkie i zwierzęta lub skromne sceny rodzajowe wprowadzane do kompozycji krajobrazowych w celu ich ożywienia lub upiększenia.

Na przełomie XVIII i XIX wieku sztafaż zaczął oznaczać grupę ludzi lub zwierząt, których zadaniem było ożywienie przedstawionej sceny.

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Sztafaż uzyskuje się, zestawiając temat zdjęcia z obiektami o dobrze znanych rozmiarach.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃtafaʃ, AS: štafaš

Wiktionary


sztafażowy

przymiotnik od: sztafaż


SJP.pl


sztafeta

1. konkurencja sportowa, w której każdy z zawodników danego zespołu może startować dopiero wtedy, gdy jego poprzednik pokona określony odcinek trasy;
2. zespół zawodników startujących w tej konkurencji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) sport. bieg ze zmiennikami

 (1.2) przen. seria jednakowych czynności wykonywanych przez kolejne osoby lub zespoły

Wiktionary

Sztafeta – rodzaj zespołowej konkurencji sportowej. Odbywa się na trasie podzielonej na odcinki. Następny zawodnik może wystartować dopiero po ukończeniu odcinka przez poprzedniego, gdy otrzyma od poprzednika pałeczkę w wyznaczonej strefie zmian. O kolejności decyduje pozycja na mecie ostatniego zawodnika.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W pierwotnym znaczeniu sztafeta to drużynowa konkurencja sportowa (biegowa, pływacka, narciarska, biatlonowa lub łyżwiarska), w której człownkowie drużyny jeden po drugim przechodzą przez etapy, przekazując kolejkę poprzez włożenie w rękę pałeczki lub po prostu przez dotyk.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. sztafetowy

Wiktionary


sztafetowo

sztafetowy


SJP.pl

Patrz:

sztafetowy

sztafok

trójkątny żagiel na szkunerze; foksztaksel


SJP.pl

Sztafok – jeden z żagli zaliczanych do sztaksli przednich, trójkątny żagiel, ostatni od strony dziobu, położony najbliżej fokmasztu, występujący na dużych żaglowcach. W zależności od typu ożaglowania zamiast sztafok może nosić nazwę foksztaksla.

Wikipedia


sztag

w żeglarstwie: stalowa lina olinowania stałego, podtrzymująca maszt w pionie, w płaszczyźnie symetrii statku, biegnąca od szczytu masztu do dziobu i rufy; sztaglina


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) żegl. lina olinowania stałego stabilizująca omasztowanie w płaszczyźnie symetrii jednostki pływającej;

 (1.2) żegl. pot. zwrot przez sztag

Wiktionary

Sztagi – liny olinowania stałego stabilizujące omasztowanie w płaszczyźnie symetrii jednostki pływającej. Biegną od masztu do sztagowników mocowanych w pokładzie lub do innych drzewc. Na dawnych żaglowcach sztagi były najgrubszymi linami roślinnymi, dziś zazwyczaj są to liny plecione ze stalowych drutów. Na sztagach mogą być rozpięte również żagle, które nazywa się sztakslami. W zależności od miejsca mocowania występują: sztagi dziobowe, sztagi międzymasztowe, achtersztagi, baksztagi oraz sztagi drzewc pomocniczych.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Fok trzeba przypiąć do sztagu raksami

 (1.2) Zróbmy sztag, zanim dopłyniemy do trzcin.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. sztagowy

 rzecz. sztagownik mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) sztaglina

Wiktionary


sztaglina

w żeglarstwie: stalowa lina olinowania stałego, podtrzymująca maszt w pionie, w płaszczyźnie symetrii statku, biegnąca od szczytu masztu do dziobu i rufy; sztag


SJP.pl


sztagownik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) żegl. metalowe okucie na pokładzie, do którego mocowane są sztagi;

Wiktionary

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. sztag mrz.

Wiktionary


sztagowy

przymiotnik od: sztag (stalowa lina usztywniająca maszt)


SJP.pl


sztajer

1. ludowy taniec austriacki
2. rodzaj żywej polki


SJP.pl

Sztajer – powolny ludowy taniec styryjski w metrum 3/4, z przyśpiewkami. Sztaler, a raczej sztajer, snadź od Niemców przejęty, podobny do walca, tylko go szerzej tańcują, w każdy kąt izby dolatując.

Wikipedia


sztajerek

zdrobnienie od: sztajer


SJP.pl

Sztajerek, sztajer – taniec ludowy w metrum trójmiarowym, upowszechniony w folklorze miejskim i wiejskim (np. Rzeszowskie, Pieniny).

Nazwa sztajer wywodzi się od Styrii – regionu w Austrii.

Wikipedia


sztajger

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. górn. sztygar

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. obersztajger mos.

Wiktionary


sztajmes

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pot. menel

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃtajmɛs, AS: štai ̯mes

Wiktionary


sztaksel

trójkątny żagiel podnoszony na sztagu między masztami


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) rodzaj żagla, przeważnie w kształcie trójkątnym, rozpinanego na sztagu;

Wiktionary

Sztaksel – rodzaj żagla, przeważnie w kształcie trójkątnym, rozpinanego na sztagu jednostki pływającej. Zazwyczaj sztaksle nie posiadają własnych drzewc. Dzielą się na przednie bądź przymasztowe.

Wikipedia


sztalować

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. zamawiać

 (1.2) gw-pl|Górny Śląsk. techn. regulować

Wiktionary


sztaluga

stojak z ruchomymi uchwytami, służącymi malarzowi do umieszczania malowanego obrazu na odpowiedniej wysokości; sztalugi


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) szt. stojak, zwykle trójnogi, służący do pokazywania obrazów, a podczas powstawania obrazu do utrzymywania go w dogodnej dla malarza pozycji;

Wiktionary

Sztaluga (z niem. Stellung „pozycja, ustawienie, znajdowanie się”) – stojak, najczęściej o trzech nogach, skonstruowany z drewnianych listew, na którym malarz umieszcza na odpowiadającej mu wysokości obraz w czasie malowania.

W dziejach malarstwa występowały różne rodzaje sztalug o zróżnicowanych kształtach; używane obecnie typy, zarówno cięższe pracowniane, jak i lekkie składane, plenerowe, wykształciły się w XIX wieku.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. sztalugowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) sztalugi, daw. staluga

Wiktionary


sztalugi

stojak z ruchomymi uchwytami, służącymi malarzowi do umieszczania malowanego obrazu na odpowiedniej wysokości; sztalugi


SJP.pl

Sztaluga (z niem. Stellung „pozycja, ustawienie, znajdowanie się”) – stojak, najczęściej o trzech nogach, skonstruowany z drewnianych listew, na którym malarz umieszcza na odpowiadającej mu wysokości obraz w czasie malowania.

W dziejach malarstwa występowały różne rodzaje sztalug o zróżnicowanych kształtach; używane obecnie typy, zarówno cięższe pracowniane, jak i lekkie składane, plenerowe, wykształciły się w XIX wieku.

Wikipedia


sztalugowiec

malarz specjalizujący się w malarstwie sztalugowym


SJP.pl


sztalugowy

przymiotnik od: sztaluga


SJP.pl


sztam

1. potocznie: przyjacielski układ, zobowiązujący do wzajemnej pomocy;
2. dawniej: pień; sztam


SJP.pl


sztama

1. potocznie: przyjacielski układ, zobowiązujący do wzajemnej pomocy;
2. dawniej: pień; sztam


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. koleżeński lub przyjacielski układ z kimś, zobowiązujący do wzajemnej pomocy

 (1.2) przest. zob. sztam.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Chcę, żeby między nami była sztama, rozumiesz? Bracia powinni iść z sobą ręka w rękę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃtãma, AS: štãma

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sztam m., sztamajza ż.

Wiktionary


sztamajza

szerokie dłuto stolarskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. łom

 (1.2) rzem. dłuto ciesielskie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Rzuć no mi sztamajzę, bo nie poradzę inaczej!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃtãˈmajza, AS: štãmai ̯za

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sztama ż.

Wiktionary


sztambuch

dawniej: rodzaj pamiętnika, oprawny zeszyt, do którego wpisywano teksty okolicznościowe, wierszyki, aforyzmy itp.; album, imiennik, imionnik


SJP.pl

Sztambuch (niem. das Stammbuch, łac. album amicorum, ang. book of friendship) – niewielki, poręczny pamiętnik złożony z białych, związanych kartek. Był bardzo popularny od początku XVI w. do końca XVIII w. wśród studentów w Niemczech, Polsce, Holandii, Skandynawii i na Węgrzech.Słowo "album" pochodzi od alb, na których w starożytnym Rzymie notowano sprawozdania z codziennych wydarzeń. Później "albusem" nazwano białą tablicę, na której czarnymi literami zapisywano publiczne obwieszczenia. Do sztambucha wpisywano się najczęściej przy okazji pożegnań, po ukończeniu studiów uniwersyteckich. Studenci, wpisując się sobie nawzajem, zapewniali się o przyjaźni i życzyli sobie powodzenia na przyszłość.

Wikipedia


sztambuchowy

przymiotnik od: sztambuch


SJP.pl


sztamfer

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. ubijak do kartofli

Wiktionary

Powiązane:

 czas. sztamfować ndk.

Wiktionary


sztamfować

czasownik niedokonany

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. ubijać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sztamfer mrz.

Wiktionary


sztamowy

o roślinach (najczęściej krzewach róż): mający pień; pienny


SJP.pl


sztampa

mechaniczne powielanie środków wyrazu; szablon, maniera


SJP.pl


sztampowaty

mający pewne cechy sztampy


SJP.pl


sztampowość

sztampa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest sztampowe; cecha tych, którzy są sztampowi

Wiktionary

Patrz:

sztampa

Powiązane:

 przym. sztampowy

 przysł. sztampowo

Wiktionary


sztampowy

1. powtarzany mechanicznie; szablonowy, schematyczny, nieoryginalny;
2. posługujący się sztampą


SJP.pl


sztanca

1. stempel stalowy lub z brązu do wycinania i wytłaczania wzorów; wykrojnik;
2. utarty, mechanicznie powtarzany wzór postępowania


SJP.pl


sztancować

wycinać lub wytłaczać wzór przy użyciu sztancy


SJP.pl


sztancownia

dział fabryki zajmujący się sztancowaniem (wytłaczaniem za pomocą sztancy); tłoczarnia, tłocznia


SJP.pl


sztancowy

sztanca


SJP.pl

Patrz:

sztanca

sztand

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. hand. stragan

Wiktionary


sztandar

1. chorągiew, często z wyhaftowanym godłem lub hasłem, będąca znakiem jakiegoś kraju, oddziału wojskowego lub organizacji;
2. miejsce, ława przy piecu; przypiecek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chorągiew o ustalonych barwach, często ze znakiem (godłem), która jest symbolem zorganizowanej zbiorowości (np. organizacji, związku lub narodu);

Wiktionary

Sztandar – rodzaj flagi funkcjonującej jako symboliczny znak rozpoznawczy instytucji (np. oddziału wojskowego, stowarzyszenia, miasta, szkoły itp.) Występuje wyłącznie w jednym egzemplarzu, unikalnym dla reprezentowanego podmiotu.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Czerwony sztandar jest międzynarodowym symbolem ruchów robotniczych.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃtãndar, AS: štãndar

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: zdrobn. sztandarek mrz.

 przym. sztandarowy

 przysł. sztandarowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) chorągiew

Wiktionary


sztandarek

zdrobnienie od: sztandar


SJP.pl


sztandarowość

cecha tego, co najlepiej reprezentuje coś, jest uważane za najważniejsze


SJP.pl


sztandarowy

1. najlepiej reprezentujący coś, najbardziej typowy; naczelny, główny;
2. związany z chorągwią będącą znakiem jakiegoś kraju, oddziału wojskowego lub organizacji


SJP.pl


sztandera

nazwisko


SJP.pl


sztanga

1. sprzęt sportowy używany w podnoszeniu ciężarów;
2. drążek metalowy służący do przenoszenia ruchu obrotowego z zespołu napędowego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) sport. ciężar podnoszony w zawodach ciężarowców;

Wiktionary

Sztanga – sprzęt sportowy służący do wykonywania nim ćwiczeń siłowych.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Przy nieudanej próbie podnoszenia ciężarów sztanga spadła mi na nogę, przez co trafiłem do szpitala.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃtãŋɡa, AS: štãŋga

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sztangista m., sztangistka ż.

 przym. sztangowy

Wiktionary


sztangielka

mała, lekka sztanga do ćwiczeń


SJP.pl


sztangista

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) sport. sportowiec trenujący podnoszenie ciężarów

Wiktionary

Podnoszenie ciężarów – dyscyplina ciężkiej atletyki, polegająca na podnoszeniu przez zawodnika sztangi o określonej masie.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Już trzeci sztangista poderwał 80 kg.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃtãŋʲˈɟista, AS: štãŋʹǵista

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sztanga ż.

:: fż. sztangistka ż.

 przym. sztangowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ciężarowiec

Wiktionary


sztangistka

sztangista


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) sport. kobieta trenująca podnoszenie ciężarów

Wiktionary

Patrz:

sztangista

Przykłady

 (1.1) MKOl odebrał chińskim sztangistkom trzy złote medale.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sztanga ż.

:: fm. sztangista mos.

 przym. sztangowy

Wiktionary


sztangowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany ze sztangą, dotyczący sztangi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sztanga ż., sztangista mos., sztangistka ż.

Wiktionary


sztankiet

wyciąg u pułapu sceny teatralnej, na którym wiszą dekoracje


SJP.pl

Wikipedia


sztany

potocznie o spodniach


SJP.pl


sztapel

stos worków, skrzyń, desek itp., ułożonych na przekładkach warstwami jedne na drugich


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) ładunek poukładanego warstwami towaru, np. drewna, worków, skrzyń;

Wiktionary

Sztapel (niem. Stapel) – ogólnie ładunek (np. skrzynie, worki, paczki, deski) ułożony warstwami.

W szczególności nazwę tę stosuje się do stosu tarcicy ułożonej w sposób regularny, zwykle w prostopadłościan warstwami na przekładkach, spoczywającego na poziomych legarach lub na stojakach. Dzięki ułożeniu w sztaple możliwe jest obsychanie zgromadzonego drewna i łatwy pomiar jego kubatury.Formowaniem sztapli, czyli sztaplowaniem, zajmuje się sztapler, zwykle przy użyciu sztaplarki.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. sztaplowanie n., sztaplarka ż.

 czas. sztaplować ndk.

Wiktionary


sztaplarka

mechaniczne urządzenie służące do przewożenia towarów i układania ich w sztaple


SJP.pl

Sztaplarka – urządzenie techniczne do transportu i układania ładunku w stos. Używane głównie w portach i magazynach.

Do sztaplowania często używany jest wózek widłowy nazywany stąd potocznie sztaplarką. Często są to wysoko wyspecjalizowane urządzenia lub elementy ciągów technologicznych.

Wikipedia


sztapler

robotnik układający worki, skrzynie, deski itp., w sztaple


SJP.pl


sztaplować

układać coś w sztaple


SJP.pl

czasownik

 (1.1) układać towar w sztaple

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃtaˈplɔvat͡ɕ, AS: štaplovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sztapel, sztaplowanie

Wiktionary


sztaplowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) układanie towaru w sztaple

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃtaplɔˈvãɲɛ, AS: štaplovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. sztaplować

 rzecz. sztapel

Wiktionary


sztaplowisko

deski, worki, skrzynie itp. ułożone w sztaple


SJP.pl


sztaplowy

przymiotnik od: sztapel


SJP.pl


sztaudynger

nazwisko


SJP.pl


sztauer

robotnik portowy zajmujący się załadunkiem towarów drobnicowych na statek


SJP.pl

Sztauer (z niem. Stauer) – wykwalifikowany robotnik portowy, zajmujący się załadunkiem towarów drobnicowych na statek, jego rozmieszczaniem w ładowniach i wyładowywaniem. Prace te to sztauowanie i rozsztauowanie.

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 6 lipca 1993 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy w portach morskich i śródlądowych (Dz.U. z 1993 r. nr 73, poz. 436) jest to: "pracownik portowy wykwalifikowany w zakresie przemieszczania, układania, manipulowania i zabezpieczania towarów drobnicowych i drewna na statkach, środkach transportu lądowego i składach portowych".

Wikipedia


sztauerka

[czytaj: ształerka]
1. zawód sztauera;
2. robotnica portowa zajmująca się załadunkiem towarów drobnicowych na statek


SJP.pl


sztaufer

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) techn. smarownica kapturkowa do smaru stałego

Wiktionary


sztauować

rozmieszczać towar w ładowniach statku w sposób zapewniający stateczność statku oraz właściwe przechowywanie ładunku


SJP.pl


sztauplan

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) mors. plan rozmieszczenia ładunku na statku w sposób zapewniający stateczność statku i właściwe przechowywanie ładunku

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na 48 godzin przed wejściem statku do portu i podejściem do załadunku spedytor sporządza i przekazuje zainteresowanym stronom listę ładunkową, na podstawie której sporządzany jest sztauplan.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃtawplãn, AS: štau̯plãn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sztauer

 przym. sztauerski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) plan sztauerski

Wiktionary


sztebdeka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. kołdra

Wiktionary


sztecher

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. techn. szpadel

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|ryl.

Wiktionary


szteg

gruby justunek żeliwny służący do wypełniania w formie drukarskiej marginesów i świateł w tekście; obsadnik


SJP.pl


szteker

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. techn. wtyczka

Wiktionary


szteklin

Szteklin – wieś kociewska w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie starogardzkim, w gminie Lubichowo na Pojezierzu Starogardzkim, nad jeziorem Szteklin.

Wikipedia


sztelwaga

okuty, drewniany kloc z zaczepami, do którego przymocowuje się orczyki, przyczepiony do przedniej części wozu konnego albo narzędzia rolniczego; orczyca, stelwaga


SJP.pl


sztender

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) reg-pl|Poznań. stojak, wieszak, przede wszystkim trzepak

 (1.2) gw-pl|Górny Śląsk. techn. stojak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sztynder mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) reg-pl|Poznań|sztynder.

 (1.2) gw-pl|Górny Śląsk|sztynder, gysztel.

Wiktionary


szterować

czasownik niedokonany

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. przeszkadzać

Wiktionary


sztetl

miasteczko zamieszkałe głównie przez Żydów; sztetł


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) hist. etn. małe skupisko miejskie zachowujące tradycyjną obyczajowość żydowską, przed II wojną światową główny ośrodek demograficzny Żydów aszkenazyjskich w Europie Wschodniej;

Wiktionary

Sztetl, sztetł (jid. ‏שטעטל‎ sztetl, lm. ‏שטעטלעך‎ sztetlech „miasteczko”, zdrobnienie od jid. ‏שטאָט‎ sztot „miasto”) – w literaturze popularnonaukowej, genealogicznej, etnograficznej jest to małe skupisko miejskie zachowujące tradycyjną obyczajowość żydowską. Żydzi aby się osiedlić otrzymywali dożywotnią dzierżawę miejsca na kirkut, prawo do budowy synagogi i otwarcia mykwy, które były trzema niezbędnymi elementami dla żydowskiej wspólnoty.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Aż do czasów ostatniej wojny żydowskie dzielnice w większych miastach i małomiasteczkowe żydowskie sztetle były nieodłącznym, rzucającym się w oczy elementem krajobrazu Polski, w szczególności jej obszarów wschodnich.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) sztetł, miasteczko żydowskie

Wiktionary


sztetyna

sztetyna zielona - odmiana jabłoni o dużych, kulistych lekko spłaszczonych owocach


SJP.pl


sztetł

miasteczko zamieszkałe głównie przez Żydów; sztetl


SJP.pl

Sztetl, sztetł (jid. ‏שטעטל‎ sztetl, lm. ‏שטעטלעך‎ sztetlech „miasteczko”, zdrobnienie od jid. ‏שטאָט‎ sztot „miasto”) – w literaturze popularnonaukowej, genealogicznej, etnograficznej jest to małe skupisko miejskie zachowujące tradycyjną obyczajowość żydowską. Żydzi aby się osiedlić otrzymywali dożywotnią dzierżawę miejsca na kirkut, prawo do budowy synagogi i otwarcia mykwy, które były trzema niezbędnymi elementami dla żydowskiej wspólnoty.

Wikipedia


sztift

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. techn. rylec

Wiktionary


sztiglować

czasownik niedokonany

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. stroić się

Wiktionary


sztil

w żeglarstwie: bezwietrzna pogoda na morzu; flauta


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) żegl. sytuacja na morzu, gdy brak wiatru;

Wiktionary

Flauta (sztil, cisza morska) – określenie żeglarskie oznaczające brak wiatru. Pogoda bezwietrzna, prędkość wiatru 0,2 m/s (< 1 km/h), 0° w skali Beauforta). Lustrzana tafla wody.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Od dwóch dni mamy zupełny sztil, ani podmuchu, a łajba kołysze się tylko na martwej fali.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃtʲil, AS: štʹil

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) cisza morska, flauta, 0 B

Wiktionary


sztober

1. ścięta część pędu np. wierzby; zrzez;
2. przestarzale: sadzonka przeznaczona do ukorzenienia


SJP.pl

Zrzez (inaczej sztober) – ścięta część pędu drzewa liściastego użyta jako sadzonka. Działanie takie służy rozmnażaniu wegetatywnemu.

Gatunki, które rozmnaża się wegetatywnie za pomocą zrzezów to zwykle wierzby i topole. Zrzez najczęściej ma długość 5–10 cm, jego grubość powinna wynosić między 5 a 15 mm. Wybiera się tylko najsilniejsze pędy. Zrzezy powinny pochodzić z reprodukcyjnych, czystych odmianowo, zdrowych plantacji. Najbardziej wartościowe zrzezy otrzymuje się z dolnej i środkowej części pędu. Mają one wtedy większą masę i są bogatsze w substancje zapasowe. Zrzezy, mające być wysadzone jesienią, produkuje się z pędów wyciętych w drugiej połowie października. Wysadzane wiosną pochodzą z rośliny ciętej w okresie od grudnia do marca. Biegunowość sadzonek oznacza się poprzez zanurzenie zrzezów w mleku wapiennym, ułatwia to pracę przy wysadzaniu. Zrzezy przechowuje się w chłodni w temperaturze około 4 °C. Zrzezy po posadzeniu do gleby ukorzeniają się i tworzą nowe rośliny.

Wikipedia


sztobryn

nazwisko


SJP.pl


sztof

miara ciał płynnych równa 1/10 wiadra


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. materiał (np. na sukienkę)

 (1.2) rosyjska miara objętości płynów równa 1,23 litra

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃtɔf, AS: štof

Wiktionary


sztok

dawniej: pień, kłoda; dziś tylko w wyrażeniu: upić się, zalać się w sztok - upić się do utraty przytomności


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. piętro

Wiktionary

Wikipedia


sztokada

1. rodzaj pchnięcia w szermierce;
2. rodzaj szpady z ostrym końcem


SJP.pl


sztokawski

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) jęz. jednego z trzech głównych dialektów języka serbsko-chorwackiego;

przymiotnik

 (2.1) jęz. dotyczący dialektu sztokawskiego (1.1)

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Unię językową umożliwiła decyzja działaczy chorwackiego odrodzenia narodowego, którzy wybrali właśnie dialekt sztokawski na ogólnonarodowy język literacki.

 (2.1) W serbochorwackim poświadczone są sztokawskie formy «nenávidjeti» , «nenáviđeti» , «nenáviditi» , «nenávideti» (…)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃtɔˈkafsʲci, AS: štokafsʹḱi

Wiktionary


sztokfisz

dorsz rozcięty wzdłuż, wypatroszony i wysuszony na powietrzu


SJP.pl

Sztokfisz (z niemieckiego Stockfisch) – nazwa handlowa produktu przetwórstwa rybnego. Są to suszone ryby najczęściej z rodziny dorszowatych – przede wszystkim duże dorsze – pochodzące z połowów na Morzu Północnym, łowiskach islandzkich i nowofundlandzkich, a w połowie XX w. także na łowiskach północnej części Oceanu Spokojnego. W Norwegii nazywany jest on „tørrfisk” i jest on niesolony w przeciwieństwie do podobnego produktu o nazwie klippfisk. Pod koniec kwietnia ponad 400 000 m² Lofotów pokryte jest suszącym się na żerdziach dorszem. Rocznie ponad 16 milionów kg dorszy zostaje wysuszone na Lofotach.

Wikipedia


sztokholm

stolica Szwecji; Stockholm


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto, stolica Szwecji;

Wiktionary

Sztokholm (szw. Stockholm [stɔkːɔlm]) – stolica i najludniejsze miasto (tätort) Szwecji, główny ośrodek polityczny, ekonomiczny i kulturalny kraju. Siedziba rządu i parlamentu Szwecji oraz szwedzkiej rodziny królewskiej.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Sztokholm jest stolicą Szwecji.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃtɔkxɔlm, AS: štokχolm

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sztokholmczyk mos., sztokholmka ż.

 przym. sztokholmski, podsztokholmski

Wiktionary


sztokholmczyk

mieszkaniec Sztokholmu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Sztokholmu

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃtɔkˈxɔlm̥t͡ʃɨk, AS: štokχolm̦čyk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Sztokholm m.

:: fż. sztokholmka ż.

 przym. sztokholmski

Wiktionary


sztokholmka

mieszkanka Sztokholmu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Sztokholmu

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃtɔkˈxɔlm̥ka, AS: štokχolm̦ka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Sztokholm mrz.

:: fm. sztokholmczyk mos.

 przym. sztokholmski

Wiktionary


sztokholmski

przymiotnik od: Sztokholm (stolica Szwecji)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do miasta Sztokholm

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃtɔkˈxɔlm̥sʲci, AS: štokχolm̦sʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Sztokholm m., sztokholmczyk m., sztokholmka ż.

Wiktionary


sztolnia

wyrobisko skalne prowadzące ze stoku w głąb góry, służy do rozpoznania złoża


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) sztucznie wykonany podziemny korytarz prowadzący ze stoku góry do jej wnętrza, poziomo lub pod niewielkim nachyleniem;

Wiktionary

Sztolnia – wyrobisko korytarzowe, o małym przekroju poprzecznym, drążone w górotworze ze zbocza góry, poziomo lub pod niewielkim wzniosem w głąb góry do złóż kopaliny użytecznej.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Kopalnie zlikwidowano w ciągu jednego dnia: wysadzono wejścia do sztolni. Obecnie już mało kto wie, gdzie się znajdowały.

 (1.1) Wiele lodowców przebitych jest sztolniami sięgającymi podłoża.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃtɔlʲɲa, AS: štolʹńa

Wiktionary

Powiązane:

 przym. sztolniowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wyrobisko, stpol. sztoła

Wiktionary


sztolniowy

przymiotnik od: sztolnia


SJP.pl


sztomel

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. niedopałek papierosa

Wiktionary


sztompel

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. górn. drewniany dźwigar

Wiktionary


sztompka

nazwisko


SJP.pl


szton

krążek używany zamiast pieniędzy w kasynach lub grach automatowych; żeton


SJP.pl

Żeton, szton – medal lub inny podobny do monety kawałek metalu lub plastiku, dawniej używany jako wejściówka do klubów i towarzystw, a obecnie głównie jako substytut pieniądza w sytuacjach, w których posługiwanie się nim jest niewygodne. Najczęściej używany w kasynach, metrze, automatach telefonicznych itp.

Wikipedia


sztopować

czasownik niedokonany

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. zatrzymywać

 (1.2) gw-pl|Górny Śląsk. cerować

Wiktionary


sztorc

dawniej: krawędź, kant czegoś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) przest. krawędź, miejsce stykania się dwóch powierzchni

Wiktionary

Sztorc (= Storz, Stürtz):

  • Kazimierz Sztorc (* 1939), polski szlifierz i polityk
  • Józef Sztorc (* 1950, Wola Rzędzińska), polski polityk, przedsiębiorca
  • Andrzej (Stefan) Sztorc (* 1953, Wola Rzędzińska), polski polityk, samorządowiec

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Poszedł kawałek szosą ku Gdyni i dość niespodzianie natknął się w pewnym miejscu na zaporę z szyn wbitych skośnie sztorcami w kierunku gdańskiej granicy.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. sztorcować

 przysł. sztorcem

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) krawędź, rant

Wiktionary


sztorcem

dawniej: krawędź, kant czegoś


SJP.pl

przysłówek sposobu

 (1.1) tworząc kąt prosty z jakąś powierzchnią

forma rzeczownika.

 (2.1) N. lp. od: sztorc

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wyjęte z solanki oscypki ociekają dobę, a jak ociekną, wkłada się je do dymu sztorcem, żeby się trzy, cztery dni wędziły.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃtɔrt͡sɛ̃m, AS: štorcẽm

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sztorc

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) na sztorc, prostopadle

Wiktionary


sztorcować

czasownik przechodni niedokonany (dk. obsztorcować)

 (1.1) pot. dosadnie krytykować kogoś, zazwyczaj w ostrych słowach

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) - Wytrzymać nie można! krzyknął ocierając czoło i nie przestając sztorcować jakiegoś interesanta.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sztorc mrz., sztorcowanie

 przym. sztorcowany

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rugać, strofować, opieprzać, ochrzaniać, piłować

Wiktionary


sztorm

burza morska, podczas której wieje bardzo silny i porywisty wiatr, powodujący powstawanie wysokich fal


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) żegl. meteorol. burza morska, podczas której wieje bardzo silny i porywisty wiatr, powodujący powstawanie wysokich fal

Wiktionary

Sztorm (z ang. Storm i z niem. Sturm) – zjawisko meteorologiczne, występujące nad obszarami mórz i oceanów w postaci silnego, porywistego, długotrwałego wiatru o sile nie mniejszej niż 8° w skali Beauforta. Pogodzie sztormowej zwykle towarzyszy odpowiednio silne falowanie powierzchni wody (stan morza). Często występują również rzęsiste deszcze, znacznie ograniczające widzialność. W razie prognozowanego sztormu, jednostki o mniejszej dzielności morskiej zwykle nie opuszczają portu, a te będące w morzu starają się znaleźć schronienie w porcie lub na osłoniętym kotwicowisku. Jednak przebywanie w czasie silnego sztormu (czy huraganu) w porcie bez dostatecznej osłony czy na nie dostatecznie osłoniętym kotwicowisku może być bardziej niebezpieczne, niż sztormowanie na wodach otwartych.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

 (1.1) burza

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. sztormiak m., sztormowanie n.

 czas. sztormować ndk.

 przym. sztormowy

frazeologia.

etymologia.

 etym|ang|storm., etym|dolnoniem|storm.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) storm

* esperanto: (1.1) ŝtormo

* hiszpański: (1.1) tempestad ż., tormenta ż.

* kaszubski: (1.1) sztorm m.

* kataloński: (1.1) tempesta ż.

* niemiecki: (1.1) Seesturm m.

* włoski: (1.1) tempesta ż., bufera ż., tormenta ż.

źródła.

== sztorm (język kaszubski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) żegl. meteorol. sztorm

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃtɔrm, AS: štorm

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sztormiak m., sztormowanie n.

 czas. sztormować ndk.

 przym. sztormowy

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

 (1.1) burza

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. sztormiak m., sztormowanie n.

 czas. sztormować ndk.

 przym. sztormowy

frazeologia.

etymologia.

 etym|ang|storm., etym|dolnoniem|storm.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) storm

* esperanto: (1.1) ŝtormo

* hiszpański: (1.1) tempestad ż., tormenta ż.

* kaszubski: (1.1) sztorm m.

* kataloński: (1.1) tempesta ż.

* niemiecki: (1.1) Seesturm m.

* włoski: (1.1) tempesta ż., bufera ż., tormenta ż.

źródła.

== sztorm (język kaszubski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) żegl. meteorol. sztorm

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


sztorman

oficer nawigacyjny; szturman


SJP.pl


sztormfok

żagiel sztormowy


SJP.pl


sztormiaczek

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od sztormiak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sztormiak m.

Wiktionary


sztormiak

gumowana kurtka lub strój nieprzemakalny, noszone głównie przez żeglarzy i marynarzy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) mors. żegl. płaszcz nieprzemakalny wykonany z gumowanego materiału, używany głównie na morzu

Wiktionary

Sztormiak – część ubioru żeglarskiego – długa kurtka wodoszczelna, z obszernym kapturem z szerokim rondem, lub alternatywnie bez kaptura, ale z wysokim kołnierzem. W tym drugim wariancie sztormiak jest stosowany razem z zydwestką, wodoszczelną czapką rybacką.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈʃtɔrmʲjak, AS: štormʹi ̯ak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sztorm m., sztormówka ż.

:: zdrobn. sztormiaczek m.

 przym. sztormowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) sztormówka

Wiktionary


sztormlina

lina rozciągnięta na pewnej wysokości nad pokładem statku, ułatwiająca załodze poruszanie się po pokładzie w czasie sztormu


SJP.pl

Sztormlina – lina zawieszona na pewnej wysokości nad pokładem statku, którą członkowie załogi mogą wykorzystywać w celu zabezpieczenia się przed zmyciem z pokładu w czasie sztormu.

Wikipedia


sztormować

czasownik niedokonany

 (1.1) mors. pływać w warunkach sztormu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sztorm mrz., sztormowanie n.

 przym. sztormowy

Wiktionary


sztormowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z sztormem, dotyczący sztormu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sztorm mrz., sztormiak mrz., sztormowanie n., sztormtrap m.

 czas. sztormować ndk.

Wiktionary


sztormreling

Sztormreling – barierka biegnąca dookoła pokładu jachtu, chroniąca załogę i większe przedmioty przed wypadnięciem za burtę. Zbudowana jest ze słupków z otworami (stójek), ustawionych w gniazdach przymocowanych do pokładu przy relingu. Przez otwory w słupkach przeciągnięta jest linka (najczęściej stalowa). Linki sztormrelingu najczęściej są rozciągane pomiędzy koszem dziobowym a koszem rufowym w sposób umożliwiający łatwy ich demontaż, np. w celu ułatwienia schodzenia i wchodzenia na pokład jachtu.

Wikipedia


sztormszpigat

żeglarstwo: duży otwór w nadburciu umożliwiający spływanie wody z pokładu, zabezpieczony stalową kratą i pokrywą; porta sztormowa


SJP.pl


sztormtrap

drabinka linowa wywieszana za burtę statku, kiedy użycie zwykłego trapu jest utrudnione z powodu silnego wiatru i dużej fali


SJP.pl

Drabinka pilotowa, sztormtrap – drabina sznurowa z drewnianymi stopniami używana na statku m.in. w celu przyjęcia pilota morskiego na pokład lub też jego zdania na pilotówkę. Znajduje też zastosowanie podczas zejścia ludzi do tratwy ratunkowej podczas wykonywania rozkazu opuszczenia statku, alarmów próbnych.

Wikipedia


sztort

dawny instrument muzyczny, prototyp fagotu


SJP.pl

Sztort, dulcian – dawny instrument muzyczny z grupy aerofonów stroikowych, prototyp fagotu. Zbudowany jest ze smukłego, jednolitego klocka drewna, w którym wydrążone są dwa równoległe, lekko koniczne kanały połączone u dołu wygiętą w kolanko rurą. Korpus posiada siedem otworów bocznych, podczas gry zatykanych palcami. Drugi kanał jest nieco dłuższy od pierwszego; jego zakończenie stanowi czarę głosową. W otwór wlotowy pierwszego wstawiona jest zakrzywiona metalowa rurka, na którą nasadza się podwójny stroik.

Wikipedia


sztos

1. w bilardzie: uderzenie kuli;
2. potocznie:
a) coś świetnego, godnego podziwu; odlot;
b) stosunek płciowy;
c) szybkie działanie;
3. slangowo: wstyd, obciach;
4. przestarzale: uderzenie, pchnięcie;
5. dawna hazardowa gra w karty;
6. w gwarze przestępczej: potocznie: mały przedmiot przypominający klucz, którym można otworzyć zamek w samochodzie; łamak


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) sport. uderzenie kijem kuli bilardowej

 (1.2) wulg. stosunek płciowy

 (1.3) przest. gwałtowne zetknięcie się, zderzenie; uderzenie, pchnięcie;

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (2.1) karc. rodzaj hazardowej gry w karty

Wiktionary

  • sztos – określenie
  • Sztos – polski film w reżyserii Olafa Lubaszenki (1997)
  • Sztos – ścieżka dźwiękowa do filmu
  • Sztos – singel Grzegorza Hyżego

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W bilardzie, jak wam wiadomo, jest taki sztos, gdy jedną bilą roztrącasz na boki dwie inne.

 (1.3) Nawet Karaś, jak zwykle wekslujący wagony i podstawiający je pod rampą magazynową, nie gwizdał i nie dawał sztosów hałaśliwych.

 (2.1) Grał na zielonym stoliku w sztosa lub faraona.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃtɔs, AS: štos

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdrobn. sztosik mzw.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) seks, kopulacja, miłość, pożycie płciowe, stosunek, stosunek płciowy; grub. bzykanie, bzykanko, dmuchanie, posuwanie; wulg. ruchanie, ruchanko

Wiktionary


sztosik

zdrobnienie od: sztos (gra w karty)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) zdrobn. od: sztos (rodzaj hazardowej gry w karty)

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Palił fajkę, grał w sztosika.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃtɔɕik, AS: štośik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sztos mrz./mos.

Wiktionary


sztrab

cegły wystające co druga w murze, zostawione specjalnie w celach zdobniczych ; sztraba; strzępia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) zob. sztraba.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃtrap, AS: štrap

Wiktionary


sztraba

cegły wystające co druga w murze, zostawione specjalnie w celach zdobniczych; sztrab; strzępia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) bud. występy pozostawione w murze w celu połączenia go z murem dobudowanym później, uzyskane przez pozostawienie w co drugiej warstwie ściany nośnej wnęki o głębokości ćwierci cegły

Wiktionary

Sztraba (sztrab) – pionowy rząd cegieł wystający z lica muru (najczęściej, z co drugiej warstwy cegieł). Może służyć celom zdobniczym lub jako zaczątek nowej, prostopadłej ściany (planowanej do wzniesienia w przyszłości).

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈʃtraba, AS: štraba

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) sztrab, strzępia

Wiktionary


sztrachecla

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. zapałka

Wiktionary


sztraf

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) przest. i gwara. kara (zwykle pieniężna), grzywna

Wiktionary


sztrafbatalion

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gwara. wojsk. batalion karny

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃtravbaˈtalʲjɔ̃n, AS: štravbatalʹi ̯õn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sztarfbat m., sztrafnik m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) sztarfbat

Wiktionary


sztrajchować

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. techn. malować, pokrywać farbą

Wiktionary


sztrajmel

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) żyd. tradycyjna futrzana czapka wykonana z trzynastu skórek, zwykle sobolowych, stanowiąca część oficjalnego bądź odświętnego stroju niektórych grup ortodoksyjnych Żydów;

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) lisiura, sztrajmł

Wiktionary


sztrandowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) żegl. celowe wprowadzenie statku na przybrzeżną mieliznę w celu ratowania statku lub załogi;

Wiktionary

Sztrandowanie (z niem. der Strand – plaża; niepopr. wysztrandowanie) – doprowadzenie do celowego i kontrolowanego osadzenia jednostki pływającej na piaszczystym brzegu, płytkiej wodzie lub na mieliźnie; lądowanie na brzegu. Sztrandowanie stosuje się np. wtedy, gdy jednostka nie jest w stanie dotrzeć do miejsca przeznaczenia, a jej dalsze przebywanie na wodzie może zagrażać znajdującym się na niej ludziom bądź ładunkowi, grozić zatonięciem samej jednostki czy zanieczyszczeniem środowiska naturalnego. Przyczyną sztrandowania może być uszkodzenie jednostki w czasie sztormu lub np. działań wojennych.

Wikipedia


sztrasa

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Mazury, Warmia. ulica, droga

Wiktionary

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 etym|niem|Straße.

uwagi.

tłumaczenia.

 (1.1) zobtłum|droga|ulica.

źródła.

== sztrasa (język kaszubski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ulica, droga

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 etym|niem|Straße.

uwagi.

tłumaczenia.

 (1.1) zobtłum|droga|ulica.

źródła.

== sztrasa (język kaszubski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ulica, droga

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


sztrasburczyk

[czytaj: sztrazburczyk] mieszkaniec Sztrasburga (miasta we Francji); strasburczyk


SJP.pl


sztrasburg

miasto we Francji; Strasburg, Strasbourg


SJP.pl

Strasburg (fr. Strasbourg, wym. [stʁazˈbuʁ]; niem. Straßburg, wym. [ˈʃtʁa:sbʊɐ̯k]; alz. Strossburi, wym. [ˈʃd̥rɔ:sb̥uri]; łac. Argentoratum, później Stratœburgus) – miasto w północno-wschodniej Francji, położone przy granicy niemieckiej na Renie. Miasto jest stolicą i głównym ośrodkiem gospodarczym regionu Grand Est i departamentu Dolny Ren. W Strasburgu swoją siedzibę mają m.in. Rada Europy, Europejski Trybunał Praw Człowieka, Parlament Europejski oraz Eurokorpus. Do 31 stycznia 2009 w mieście działał polski konsulat generalny.

Wikipedia


sztrasburka

[czytaj: sztrazburka] mieszkanka Sztrasburga (miasta we Francji); strasburka


SJP.pl


sztrasburski

Sztrasburg (miasto we Francji); strasburski


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany ze Strasburgiem, dotyczący Strasburga

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Strasburg mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) strasburski

Wiktionary


sztraser

rasa gołębia wywodząca się z Moraw; również przedstawiciel tej rasy


SJP.pl


sztreka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. górn. poziome wyrobisko korytarzowe

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃtrɛka, AS: štreka

Wiktionary


sztrekować

czasownik niedokonany

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. przeciągać się

Wiktionary


sztrof

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) stpol. i gw-pl|Górny Śląsk. kara

 (1.2) gw-pl|Bukowina. mandat

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃtrɔf, AS: štrof

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) amanda, sztraf

Wiktionary


sztrofa

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. kara

 (1.2) gw-pl|Górny Śląsk. zwrotka

Wiktionary


sztrom

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. techn. prąd

Wiktionary

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|sztrom.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. sztrom mrz.

frazeologia.

etymologia. etym|niem|Strom.

uwagi.

tłumaczenia.

 (1.1) zobtłum|prąd.

źródła.

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sztrom mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|sztrom.

Wiktionary


sztrozak

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Warmia, Mazury. siennik

Wiktionary


sztrółdekiel

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. słomiana wycieraczka

Wiktionary


sztrufelek

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) poznań. - kawałek

Wiktionary


sztruks

rodzaj welwetu, prążkowana tkanina bawełniana podobna do aksamitu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) włók. prążkowana tkanina bawełniana, rzadziej wełniana;

Wiktionary

Sztruks – prążkowana tkanina bawełniana, wełniana lub jedwabna, z której szyje się spodnie, marynarki i inne części garderoby wierzchniej.

Nazwa wywodzona z niem. Struck.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Masz jeszcze te brązowe spodnie ze sztruksu?

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sztruksy lm.

 przym. sztruksowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kord

Wiktionary


sztruksowy

wykonany ze sztruksu - rodzaju welwetu, prążkowanej tkaniny bawełnianej podobnej do aksamitu (np. spodnie sztruksowe)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) wykonany ze sztruksu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Honoracie przywiozłam z Francji sztruksową garsonkę.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sztruks m., sztruksy lm.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ze sztruksu

Wiktionary


sztruksy

potocznie: spodnie ze sztruksu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) spodnie uszyte ze sztruksu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Honorata miała na sobie sztruksy i czarną bluzkę w grochy.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sztruks m.

 przym. sztruksowy

Wiktionary


sztrych

przestarzałe: kreska, linia, rysa


SJP.pl


sztrykować

czasownik

 (1.1) gw-pl|Poznań. robić na drutach coś z wełny

 (1.2) gw-pl|Górny Śląsk, Śląsk Cieszyński. robić na drutach

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Mama sztrykuje mi bobę.

 (1.2) Jo niy umia sztrykować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sztrykowanie n.

Wiktionary


sztrykowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|sztrykować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. sztrykować ndk.

Wiktionary


sztuba

1. dawniej: izba, pokój;
2. dawniej: szkoła


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) daw. pokój, izba

 (1.2) daw. szkoła

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sztubak m., sztubowy m., sztubactwo n., sztubaczka ż., sztubaczenie n.

 czas. sztubaczyć ndk.

 przym. sztubowy, sztubacki

Wiktionary


sztubacki

uczniowski; młodzieńczy; niedojrzały


SJP.pl


sztubackość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest sztubackie; cecha tych, którzy są sztubaccy

Wiktionary

Powiązane:

 przym. sztubacki

 przysł. sztubacko

Wiktionary


sztubak

dawniej: uczeń szkolny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) przest. uczeń szkoły średniej

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ty zaś masz maniery jak sztubak z młodszych klas!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃtubak, AS: štubak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sztuba ż., sztubactwo n., sztubowy mos.

:: fż. sztubaczka ż.

 czas. sztubaczyć ndk.

 przym. sztubowy, sztubacki

Wiktionary


sztubowa

więźniarka w obozie koncentracyjnym pełniąca funkcję nadzorcy


SJP.pl


sztubowy

więzień w obozie koncentracyjnym pełniący funkcję nadzorcy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) więzień obozu koncentracyjnego nadzorujący innych więźniów

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sztubak mos., sztuba ż.

Wiktionary


sztuca

pończocha bez stopy używana przez piłkarzy


SJP.pl


sztućce

przybory do jedzenia: widelec, nóż, łyżka i łyżeczka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) komplet sztućców

forma rzeczownika.

 (2.1) M., B. i W. lm. od: sztuciec

Wiktionary

Sztućce – przybory ręczne służące do jedzenia oraz do przygotowania potraw. Sztućce są elementem zastawy stołowej. W zależności od kształtu i wielkości przeznaczone są do różnych czynności konsumpcyjnych. Rodzaje sztućców przypisane są odpowiednim potrawom. Nazwa sztućce pochodzi od włoskiego słowa stuccio.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jutrzejsi goście nie są na tyle ważni, żeby wyjmować dla nich srebrne sztućce.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃtut͡ɕt͡sɛ, AS: štućce

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) reg. śl. bysztek.

Wiktionary


sztucer

broń myśliwska na grubego zwierza


SJP.pl

Sztucer (niem. stutzen, staropol. sztuciec) –współcześnie: określenie karabinów i karabinków myśliwskich używanych do polowania na grubą zwierzynę; dawniej: wojskowa broń strzelecka ze skróconą względem karabinu gwintowaną lufą, używana głównie przez formacje strzelców.

Wikipedia


sztuchnonć

czasownik dokonany

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. potrącić, uderzyć

Wiktionary


sztuciec

narzędzie służące do spożywania posiłków np. widelec, nóż


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) przedmiot służący do jedzenia: nóż, widelec lub łyżka;

Wiktionary

Sztućce – przybory ręczne służące do jedzenia oraz do przygotowania potraw. Sztućce są elementem zastawy stołowej. W zależności od kształtu i wielkości przeznaczone są do różnych czynności konsumpcyjnych. Rodzaje sztućców przypisane są odpowiednim potrawom. Nazwa sztućce pochodzi od włoskiego słowa stuccio.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Niemowlakom sztućce nie są potrzebne.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃtut͡ɕɛt͡s, AS: štućec

Wiktionary


sztucki

nazwisko


SJP.pl


sztuczka

nazwisko


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) popis zręczności sprawnie wykonywanych

 (1.2) pot. przen. zachowanie, posunięcie, przez które chcemy coś osiągnąć, korzystając z cudzej naiwności, niewiedzy itp.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wszyscy poznaliśmy zasady sztuczki.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sztuka ż., sztuczność ż.

 czas. sztukować ndk.

 przym. sztuczny

 przysł. sztucznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) fortel, trik, wybieg; pot. szacher-macher

Wiktionary


sztuczki

nazwisko


SJP.pl

Sztuczki – polski film fabularny (obyczajowy) w reżyserii Andrzeja Jakimowskiego z 2007 roku.

Film kręcono od 15 lipca do 30 sierpnia 2006. Zdjęcia plenerowe powstały w Wałbrzychu (m.in. przy ulicy Daszyńskiego/Andersa, Niepodległości, w pobliżu wiaduktu kolejowego), w Świdnicy oraz na dworcach kolejowych w Janowicach Wielkich i Oławie.

Wikipedia


sztuczkowy

dawniej o ubraniu, materiale: w prążki lub wąskie paski


SJP.pl


sztuczniak

potocznie: coś sztucznego, nienaturalnego


SJP.pl


sztucznie

przysłówek

 (1.1) bez udziału natury

 (1.2) w udawany sposób, nienaturalnie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Kopa Cwila jest sztucznie usypanym pagórkiem.

 (1.2) Przez cały czas uśmiechała się sztucznie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃtut͡ʃʲɲɛ, AS: štučʹńe

Wiktionary

Powiązane:

 przym. sztuczny

 rzecz. sztuczność ż., sztuczka ż.

Wiktionary


sztuczniej

stopień wyższy od przysłówka: sztucznie


SJP.pl


sztuczniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: sztuczny


SJP.pl


sztuczność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co syntetyczne

 (1.2) cecha tego, co jest imitacją

 (1.3) cecha tego, co nienaturalne lub kogoś, kto zachowuje się nienaturalnie

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃtut͡ʃnɔɕt͡ɕ, AS: štučność

Wiktionary

Powiązane:

 przym. sztuczny

 przysł. sztucznie

 rzecz. sztuczka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) syntetyczność

 (1.2) nieprawdziwość, fałszywość

 (1.3) nienaturalność, pretensjonalność

Wiktionary


sztuczny

1. niezgodny z naturą, zachowujący się w nienaturalny sposób;
2. stworzony przez człowieka


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) imitujący coś naturalnego, wytworzony przez człowieka

 (1.2) niezgodny z naturą

 (1.3) zachowujący się nienaturalnie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ten sok zawiera sztuczne barwniki.

 (1.1) Sztuczna żywność jest szkodliwa.

 (1.1) Do wykonania wianka użyto sztucznych kwiatów.

 (1.2) Pozostali zawodnicy statystują robiąc tylko sztuczny tłok.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃtut͡ʃnɨ, AS: štučny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sztuczność ż., sztuka ż., sztuczka ż.

 przysł. sztucznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) syntetyczny, imitowany, nieprawdziwy

 (1.2) nienaturalny, nienormalny

 (1.3) nienaturalny, udawany, wymuszony, nieszczery

Wiktionary


sztuczydło

pogardliwie o marnym przedstawieniu teatralnym; sztuczysko


SJP.pl


sztuczysko

pogardliwie o marnym przedstawieniu teatralnym; sztuczydło


SJP.pl


sztufada

danie z duszonej pieczeni wołowej szpikowanej słoniną, podawane na ciepło z sosem od duszenia jako danie obiadowe albo na zimno jako przystawka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kulin. marynowana wołowina naszpikowana słoniną, następnie pieczona lub duszona;

Wiktionary

Sztufada (od wł. stufato „duszone mięso”) – danie kuchni polskiej, najprawdopodobniej pochodzące od dania boeuf à la mode kuchni francuskiej. Współcześnie ma postać duszonej pieczeni z wołowiny szpikowanej słoniną, podawanej na ciepło z sosem od duszenia jako danie obiadowe albo na zimno jako przystawka.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Czy jadłeś dziś sztufadę z makaronem?

 (1.1) Probuję sztufady… Ależ ja podobnego mięsa nie kosztowałem jak żyję!

 (1.1) Był to spory kawałek chleba, grubo posmarowany masłem, a z wierzchu nakryty płatem sztufady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃtuˈfada, AS: štufada

Wiktionary


sztuka

1. twórczość artystyczna człowieka;
2. utwór dramatyczny przeznaczony do wystawiania na scenie;
3. zdolność, biegłość w robieniu czegoś;
4. działania będące odbiciem czyjejś zręczności, umiejętności, sprytu;
5. część czegoś, kawałek, np. mięsa;
6. pewna ilość tkaniny sprzedana w całości;
7. jednostka, jeden egzemplarz, rzecz, zwierzę


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) szt. twórczość artystyczna

 (1.2) umiejętność wymagająca szczególnych zdolności

 (1.3) pojedynczy przedmiot, egzemplarz, element

 (1.4) teatr. utwór sceniczny, przedstawienie

 (1.5) daw. jednostka sprzedaży tkanin

 (1.6) o osobie posiadającej określone cechy

 (1.7) pot. dziewczyna

 (1.8) daw. kawałek, szmat, kęs

 (1.9) gwara muzyków rockowych koncert

Wiktionary

Sztuka – różnie definiowany element kultury, przejawiający się utworami, w tym dziełami sztuki. Zdaniem niektórych pojęcie sztuki jest niemożliwe do kompletnego określenia, bo jej granice są ciągle redefiniowane i w każdej chwili może pojawić się dzieło, które w arbitralnie przyjętej, domkniętej definicji się nie mieści. Sztuka spełnia rozmaite funkcje, m.in. estetyczne, społeczne, dydaktyczne, terapeutyczne, jednak nie stanowią one o jej istocie. Nie ma powszechnie uznanych kryteriów oddzielających sztukę od rzemiosła, techniki, sportu, nauki i polityki; przykładowo za formy sztuki uznaje się lutnictwo, gimnastykę artystyczną, eseistykę, tworzenie reportaży i sztukę wojenną; każda z tych działalności łączy się z innymi, nieartystycznymi obszarami kultury.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Dla większości Polaków najważniejszą ze sztuk jest film.

 (1.2) Rzeźbienie w drewnie jest prawdziwą sztuką, nie każdy to potrafi.

 (1.3) Szklanki są tanie, tylko 1,50 złotego za sztukę.

 (1.4) Tę popularną sztukę teatr grał ponad 200 (dwieście) razy!

 (1.6) Niezła z niej sztuka!

 (1.8) Szarpajmy jadło na sztuki, a kiedy jadła nie stanie, szarpajmy ciało na sztuki, niechaj nagie świecą kości!

 (1.9) Chłopaki, daliśmy dziś zajebistą sztukę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃtuka, AS: štuka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sztukowanie n.

:: zdrobn. sztuczka ż.

 czas. sztukować ndk.

 przym. sztuczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) artyzm

 (1.1-2) kunszt

 (1.3) egzemplarz, jednostka, element

 (1.7) maniurka

Wiktionary


sztukamięs

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) kulin. gotowana wołowina jako danie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Chętnie dziś zamówię i zjem sztukamięs.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) war. sztuka mięsa, daw. sztukamięsa

Wiktionary


sztukas

bojowy samolot nurkujący marki Stukas, używany podczas drugiej wojny światowej; stukas


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) pot. lekki niemiecki bombowiec Junkers-87 z okresu drugiej wojny światowej

Wiktionary

Junkers Ju 87 Stuka (z niem. Sturzkampfflugzeug) – niemiecki bombowiec nurkujący z okresu II wojny światowej. Zaprojektowana przez Hermanna Pohlmanna i oblatana 17 września 1935 maszyna swój chrzest bojowy przeszła w 1938 roku podczas wojny domowej w Hiszpanii. W niemieckiej propagandzie samolot stał się symbolem wielkości Luftwaffe.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Trzeciego sierpnia 1944 Niemcy wprowadzili do walk przeciwko powstańcom lotnictwo bombowe, głównie bombowce nurkujące, tzw. „sztukasy”.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃtukas, AS: štukas

Wiktionary


sztukateria

ozdoby rzeźbiarskie typowe dla dekoracji wnętrz w okresie baroku, rokoka i klasycyzmu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ozdobne, przestrzenne elementy wykończenia sufitu i ścian we wnętrzach, wykonane zwykle z gipsu lub rzadziej z żywic;

Wiktionary

Sztukateria – stiuki i inne elementy dekoracyjne (np. putta, ornamenty, gzymsy wewnątrz pomieszczeń) wykonane z gipsu lub żywicy poliestrowej, często odlewane i montowane do podłoża (do ścian, sufitów). Stosowane w architekturze od starożytności, upowszechniły się w okresie renesansu i baroku.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. sztukator m., sztukatorstwo n.

 przym. sztukatorski

Wiktionary


sztukateryjny

przymiotnik od: sztukateria


SJP.pl


sztukator

artysta lub rzemieślnik zajmujący się wykonywaniem sztukaterii i innych prac ze stiuku; stiukarz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba wykonująca zawodowo pracę z zakresu sztukaterii

Wiktionary

Sztukator – osoba zajmująca się tworzeniem lub odtwarzaniem elementów sztukaterii (stiuków i innych elementów dekoracyjno-stylizacyjnych wykonane z gipsu) wnętrz i elewacji budynków.

Sztukator wytwarza swoje dzieła na miejscu lub w swojej pracowni następnie montując je jako gotowe elementy. Zawód ten został spopularyzowany w okresie renesansu i baroku.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ʃtuˈkatɔr, AS: štukator

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sztukatorstwo n., sztukateria ż.

 przym. sztukatorski, sztukateryjny

Wiktionary


sztukatorstwo

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) bud. rzemiosło zajmujące się sztukaterią

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sztukateria ż., sztukator m.

 przym. sztukatorski

Wiktionary


sztukatura

dawniej: sztukateria


SJP.pl


sztukiewicz

nazwisko


SJP.pl


sztukmistrz

1. osoba pokazująca sztuki akrobatyczne, cyrkowe itp.;
2. osoba, której dokonania są bardzo skuteczne i budzą podziw; czarodziej, cudotwórca


SJP.pl


sztukmistrzyni

1. kobieta pokazująca sztuki akrobatyczne, cyrkowe itp.;
2. kobieta, której dokonania są bardzo skuteczne i budzą podziw; czarodziejka, cudotwórczyni


SJP.pl


sztukopodobny

mający niektóre cechy sztuki, podobny do sztuki


SJP.pl


sztukować

doczepiać coś, doszywać, doklejać w celu powiększenia powierzchni jakiegoś materiału; łączyć coś w całość


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. brak)

 (1.1) powiększać poprzez doszycie lub doklejenie czegoś, np. kawałków materiału

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sztukowanie n., sztuczka ż., sztuka ż.

 czas. dosztukować dk., nadsztukować dk.

Wiktionary


sztukowanie

doczepiać coś, doszywać, doklejać w celu powiększenia powierzchni jakiegoś materiału; łączyć coś w całość


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|sztukować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. sztukować

 rzecz. sztuka ż.

Wiktionary


sztukowski

nazwisko


SJP.pl


sztum

miasto w Polsce


SJP.pl

Sztum (niem. Stuhm) – miasto w północnej Polsce, w województwie pomorskim. Siedziba powiatu sztumskiego oraz gminy miejsko-wiejskiej Sztum. Położone nad jeziorami: Zajezierskim i Barlewickim (dawniej tworzyły jedno Jezioro Białe), przy drodze krajowej nr 55, pomiędzy Malborkiem a Kwidzynem.

Według danych GUS z 30 czerwca 2021 r., Sztum liczył 9746 mieszkańców i był pod względem liczby ludności 25. miastem w województwie pomorskim.

Wikipedia


sztumfa

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) poznań. sztywna, nudna atmosfera

Wiktionary


sztumianin

mieszkaniec Sztumu


SJP.pl


sztumianka

mieszkanka Sztumu


SJP.pl


sztumski

przymiotnik od: Sztum


SJP.pl


sztundysta

dawniej: członek sekty religijnej przyznającej sakramentom tylko symboliczne znaczenie, odrzucającej władzę kapłańską i zewnętrzne obrzędy religijne, nauczającej równości wszystkich ludzi i potępiającej handel


SJP.pl


szturarz

w dawnej Polsce: rzemieślnik pracujący w mieście lub jego pobliżu, nienależący do cechu, zwalczany przez cech i władze miejskie


SJP.pl

Partacz (łac. a parte paternitatis = poza cechem), także przeszkodnik, szturarz – dawniej osoba wykonująca działalność rzemieślniczą w mieście lub w jego pobliżu, ale niebędąca rzemieślnikiem zrzeszonym w cechu pomimo jego istnienia, często osiedlająca się w nieobjętych prawem miejskim jurydykach. Partacze byli silnie zwalczani przez cechy, jako zagrażająca im konkurencja (łamiąca monopol produkcji). Bronili się przed konfiskatą wyrobów, a także narzędzi pracy.

Wikipedia


szturchać

czasownik przechodni niedokonany (dk. szturchnąć)

 (1.1) delikatnie pchać lub uderzać zaczepnie lub niechcący

czasownik zwrotny niedokonany szturchać się (dk. szturchnąć się)

 (2.1) szturchać jeden drugiego

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szturchanie n., szturchaniec mrz.

 czas. szturchnąć dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kuksać, potrącać, trącać

 (2.1) trącać się

Wiktionary


szturchaniec

cios łokciem albo pięścią; kuksaniec; kuks


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy lub męskorzeczowy

 (1.1) pot. niezbyt mocne uderzenie, zadawane w którąś część ciała powyżej pasa i poniżej głowy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pobudziła go do wstania szturchańcem.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szturchanina ż., szturchaczka ż., szturchanie n., szturchnięcie n., poszturchiwanie n.

 czas. szturchać ndk., szturchnąć dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kuksaniec, sójka; gw-pl|Śląsk Cieszyński|bącka.

Wiktionary


szturchanina

potocznie: szturchanie się


SJP.pl


szturm

1. intesywne natarcie wojska dla zdobycia np. umocnionego obiektu, miasta; atak; natarcie;
2. dawniej: przejście w ataku do walki wręcz;
3. przenośnie: atak, uderzenie na coś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) wojsk. atak zbrojny

 (1.2) wtargnięcie, zajęcie

 (1.3) daw. nawałnica, sztorm

 (1.4) gw-pl|Mazury. burza

Wiktionary

Szturm – etap działania taktycznego w postaci bezpośredniego, skoncentrowanego i gwałtownego uderzenia piechoty na silnie bronione pozycje przeciwnika w celu ich zdobycia.

Współcześnie w terminologii polskojęzycznej określenie szturm stosowane jest zazwyczaj w odniesieniu do działań historycznych, a w nomenklaturze Wojska Polskiego zostało zastąpione terminem atak (mającym jednak szersze znaczenie).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Żołdacy carycy przypuścili szturm na miasto.

 (1.2) Babce szturm na hipermarket odbił się rykoszetem.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. szturmować ndk.

 przym. szturmowy

 przysł. szturmem

 rzecz. szturmak mrz., szturman mos., szturmowanie n., szturmowiec mos., szturmówka ż., szturmwał mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) atak

Wiktionary


szturmak

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) hist. wojsk. rodzaj europejskiego hełmu renesansowego z bocznymi osłonami, używanego w XVI–XVII wieku przez rajtarów i piechotę;

 (1.2) hist. wojsk. ręczna broń palna z rozszerzonym zakończeniem lufy, strzelająca siekańcami, używana w Europie w XVII–XVIII wieku;

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (2.1) daw. pogard. także gw-pl|Kresy. służąca tępa i niezdarna, popychadło

Wiktionary

Szturmak (także: burgoneta, hełm burgundzki, szturmowy; niem. sturmhaube, wł. casquetto) – renesansowy hełm najczęściej o konstrukcji otwartej (niekiedy także półotwartej lub zamkniętej), wywodzący się konstrukcyjnie ze średniowiecznej łebki (w niektórych ozdobnych formach nawiązujący również do hełmów antycznych).

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Rzędzianowa czeladź wpadła również do izby z szablami i szturmakami.

 (2.1) Miał do dyspozycji popychadło, brudne dziewczysko, szturmaka do szorowania statków i skubania kurcząt.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szturm mrz., szturmowanie n.

 przysł. szturmem

 czas. szturmować

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) burgonet, burgoneta

 (1.2) garłacz, gardłacz, tromblon, muszkieton

 (2.1) garkotłuk, popychle, pomiotło

Wiktionary


szturman

oficer nawigacyjny; sztorman


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mar. oficer okrętowy nawigujący statek

Wiktionary

Powiązane:

 przym. szturmański

 przysł. szturmańsko, szturmem

 rzecz. szturm mrz., szturmowanie n.

 czas. szturmować

Wiktionary


szturmem

1. intesywne natarcie wojska dla zdobycia np. umocnionego obiektu, miasta; atak; natarcie;
2. dawniej: przejście w ataku do walki wręcz;
3. przenośnie: atak, uderzenie na coś


SJP.pl

przysłówek

 (1.1) dokonując szturmu

 (1.2) energicznie, przebojowo

forma rzeczownika.

 (2.1) N. lp. od: szturm

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Monte Cassino wzięliśmy szturmem.

 (1.2) Zebrani szturmem ruszyli do półek sklepowych.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. szturmować ndk.

 przym. szturmowy

 rzecz. szturm mrz., szturmak mrz., szturman mos., szturmowanie n., szturmowiec mos., szturmówka ż., szturmwał mrz.

Wiktionary


szturmować

nacierać, atakować coś w celu przejęcia bronionego rejonu, obiektu


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) brać szturmem, atakować

 (1.2) przen. wchodzić z impetem, przepychać się

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wojska zaczęły szturmować na fort powstańców.

 (1.2) Ludzie szturmowali na siedziby komisji wyborczych już od świtu.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. szturmowy

 przysł. szturmem

 rzecz. szturm mrz., szturmak mrz., szturman mos., szturmowanie n., szturmowiec mos., szturmówka ż., szturmwał mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) atakować, nacierać, najeżdżać, zajmować, zdobywać

Wiktionary


szturmowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|szturmować.

 (1.2) nacieranie, atakowanie

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) O szturmowaniu w takich warunkach nie mogło być mowy.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. szturmować ndk.

 przym. szturmowy

 przysł. szturmem

 rzecz. szturm mrz., szturmak mrz., szturman mos., szturmowiec mos., szturmówka ż., szturmwał mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) natarcie, atak

Wiktionary


szturmowiec

członek grupy szturmowej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) wojsk. żołnierz wojsk szturmowych

 (1.2) film. żołnierz sił imperium w uniwersum „Gwiezdnych wojen”

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szturm m., szturmowanie n.

 czas. szturmować ndk.

 przym. szturmowy

 przysł. szturmem

Wiktionary


szturmówka

1. niewielka chorągiew, noszona zwykle w pochodach;
2. grupa szturmowa;
3. pałka policyjna używana do rozpędzania demonstrantów


SJP.pl


szturmówki

1. niewielka chorągiew, noszona zwykle w pochodach;
2. grupa szturmowa;
3. pałka policyjna używana do rozpędzania demonstrantów


SJP.pl


szturmowszczyzna

specyficzna metoda organizacji pracy charakterystyczna dla gospodarki planowej, polegająca na utrzymywaniu stosunkowo wolnego tempa pracy przez większość czasu objętego planowaniem i gwałtownej intensyfikacji produkcji w ostatnich dniach, kiedy zagrażało niewykonanie planu


SJP.pl


szturmowy

przymiotnik od: szturm


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) wojsk. związany z szturmem, dotyczący szturmu, służący do szturmu, szturmowania

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szturm mrz., szturmowiec mos., szturmowanie n.

 czas. szturmować ndk.

 przysł. szturmem

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) uderzeniowy

Wiktionary


szturpak

dawniej: pogardliwie o dziewczynie (zwykle służącej) niezgrabnej, tępej; szturmak, popychadło, garkotłuk


SJP.pl


szturwał

połączony z kołem sterowym poziomy wał z nawiniętą liną lub łańcuchem sterowym, służący do obracania steru


SJP.pl


sztutowianin

mieszkaniec Sztutowa


SJP.pl


sztutowianka

mieszkanka Sztutowa


SJP.pl


sztutowo

wieś w Polsce


SJP.pl

Sztutowo (kaszb. Sztutowò, niem. Stutthof) – wieś położona w województwie pomorskim, w powiecie nowodworskim, w gminie Sztutowo na obszarze Żuław Wiślanych przy drodze wojewódzkiej nr 501. Wieś jest siedzibą sołectwa Sztutowo, w którego skład wchodzi również miejscowość Grochowo Drugie.

Wikipedia


sztutowski

przymiotnik od: Sztutowo


SJP.pl


sztwierć

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. kwadrans

Wiktionary


sztybel

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) rel. skromne pomieszczenie modlitewne chasydów, stanowiące również miejsce nauki i centrum życia społecznego wspólnoty;

Wiktionary

Sztybel, sztibl, sztibł (jid. ‏שטיבל‎, dosł. „pokoik”, l.mn. ‏שטיבלעך‎ sztiblech; zdrobnienie od jid. ‏שטוב‎ sztub „pokój, izba”) – budynek lub jego część, będący małym domem modlitewnym chasydów, czasami tylko wynajęta izba; rodzaj prywatnej bóżniczki, a jednocześnie bet midraszu. Sztyble powstawały w opozycji do szulów – domów modlitwy misnagdów.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. sztyblowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) sztibl, sztibł

Wiktionary


sztyber

dawniej: belka nośna; styber


SJP.pl


sztyblet

1. krótki but męski z nierozcinaną cholewką, z wszytymi po bokach cholewki kawałkami gumy;
2. dawniej: wierzchnia część buta, skóra na podbiciu obuwia


SJP.pl


sztyblety

1. krótki but męski z nierozcinaną cholewką, z wszytymi po bokach cholewki kawałkami gumy;
2. dawniej: wierzchnia część buta, skóra na podbiciu obuwia


SJP.pl

Sztyblety – skórzane buty z cholewą ponad kostkę i płaskim obcasem, używane oryginalnie w jeździectwie. Słowo „sztyblet” pochodzi od niemieckiego słowa Stiefletten < Stiefel. Inne określenia to: kamasze, rollingstonki, beatlesówki, a także chelsea.

Wikipedia


sztyca

część ramy rowerowej w postaci metalowej rurki, do której umocowane jest siodełko rowerowe lub kierownica, umożliwiająca regulację ich wysokości


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) rurka, do której mocowane jest siodełko rowerowe

Wiktionary

Sztyca podsiodłowa – wspornik siodełka umieszczony w ramie rowerowej, w postaci stalowej, aluminiowej lub karbonowej rury zakończonej tzw. „jarzmem”, do którego przykręcane jest siodło.

W nowoczesnej sztycy jarzmo jest integralnym jej elementem, ponieważ jest to jeden odlew lub część jarzma jest na stałe połączona z rurą sztycy (poprzez spaw, zgrzew lub wcisk). Nowszy typ mocowania siodełka w przeciwieństwie do starego jest znacznie mniej podatny na rozregulowanie.


Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Sztyce z włókien węglowych mogą pękać w przypadku, gdy mechanizm ich mocowania przetnie kilka włókien lub wyszczerbi sztycę.

Wiktionary


sztych

1. technika graficzna polegająca na ryciu rysunku na metalowej płycie, wypełnieniu go farbą i odbiciu na papierze;
2. rycina wykonana dowolną techniką rytowniczą;
3. ostry, szpiczasty koniec broni białej;
4. cios zadany ostrym, szpiczastym narzędziem;
5. potocznie:
a) spłaszczona blacha łopaty osadzona na trzonku;
b) kopanie łopatą w ziemi;
6. krótka, złośliwa uwaga lub odpowiedź;
7. smuga światła lub cząstek lasera;
8. dawniej: handel wymienny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) koniec broni białej

 (1.2) szt. rycina wykonana w metalowej płycie i odbita na papierze

 (1.3) stpol. cios

 (1.4) karc. karty wzięte przez gracza na jednym etapie rozgrywki

Wiktionary

  • sztych (broń)
  • sztych (miara)
  • sztych (sztuka)

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) […] A wówczas pan Kmicic, przyłożywszy mu sztych do gardła, kazał opowiadać całą prawdę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃtɨx, AS: štyχ

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sztychówka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szpic

 (1.4) lewa

Wiktionary


sztycharka

sztycharz


SJP.pl

Patrz:

sztycharz

sztycharnia

pracownia sztycharska


SJP.pl


sztycharski

dotyczący sztycharza, sztycharstwa


SJP.pl


sztycharz

Sztych – rycina wykonana w metalowej płycie uzyskana jedną z wielu technik graficznych, najczęściej poprzez rycie stalowym rylcem w metalowej płycie, np. miedzianej, następnie wcieranie farby w powstałe rowki, a po starciu farby z gładkiej powierzchni, odbicie rysunku na papierze.

Osoba posługująca się opisaną techniką zwana bywa sztycharzem.

W przeszłości określenia sztych używano także w odniesieniu do ilustracji książkowych i rycin.

Wikipedia


sztychóweczka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: sztychówka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sztychówka ż.

Wiktionary


sztychówka

1. w technice: narzędzie do odcinania kawałków torfu ze złoża torfowego; saperka, łopatka;
2. w budownictwie: belka służąca do poziomego odgraniczania otworów okiennych i drzwiowych w ścianach drewnianych oraz do podziału poziomego ściany na mniejsze pola; rygiel, rozwora


SJP.pl


sztychowy

przymiotnik od: sztych


SJP.pl


sztyfciarka

urządzenie do łączenia elementów przy użyciu sztyftów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) urządzenie do wbijania sztyftów (igiełek bezłebkowych)

Wiktionary


sztyfcik

zdrobnienie od: sztyft


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od sztyft

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sztyft m.

Wiktionary


sztyft

1. cienki gwóźdź z małą główką lub bez niej; cienki metalowy pręt; ćwiek drewniany;
2. długie gęsie lub kacze pióro o asymetrycznej, wąskiej i sztywnej chorągiewce, wykorzystywane w wyrobach galanteryjnych;
3. dezodorant o stałej konsystencji, znajdujący się podłużnym pojemniku


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) cienki, metalowy lub drewniany trzpień

 (1.2) miękka substancja lecznicza, kosmetyczna, klejąca itp. uformowana w pręcik, osadzona w etui umożliwiającym wysuwanie

 (1.3) wkład do ołówka, pisaka itp.

 (1.4) zootechn. długie pióro gęsie lub kacze o chorągiewce asymetrycznej, wąskiej i sztywnej, wchodzące w skład zewnętrznej pokrywy skrzydeł, używane do wyrobu galanterii

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃtɨft, AS: štyft

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: zdrobn. sztyfcik

Wiktionary


sztyftowy

przymiotnik od: sztyft


SJP.pl


sztygar

kierownik oddziału kopalni; górmistrz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) górn. kierownik oddziału kopalni

Wiktionary

Sztygar (niem. Steiger, daw. hutman) – nazwa stanowiska kierowniczego w górnictwie. Sztygar zajmuje się dozorem technicznym, a także częściowo administracyjnym, pracy górników.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈʃtɨɡar, AS: štygar

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sztygarskość ż., sztygarowość ż.

 przym. sztygarowy, sztygarski

 przysł. sztygarsko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|sztajger, hutman.

Wiktionary


sztygarka

wyrobisko o specjalnym przeznaczeniu, w którym przechowywano narzędzia, mapy, lampy, pojemniki na wodę itp.; sztygarówka


SJP.pl


sztygarówka

wyrobisko o specjalnym przeznaczeniu, w którym przechowywano narzędzia, mapy, lampy, pojemniki na wodę itp.; sztygarka


SJP.pl


sztygarski

sztygarski


SJP.pl

Patrz:

sztygarski

sztyjc

przysłówek sposobu

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. ciągle

Wiktionary


sztyl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Bukowina. trzonek, rękojeść np. łopaty

Wiktionary


sztylecik

zdrobnienie od: sztylet


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od sztylet

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To nie sztylet, lecz tylko mały sztylecik.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sztylet m.

 przym. sztyletowaty

 czas. zasztyletować

Wiktionary


sztylecikowaty

przypominający kształtem mały sztylet


SJP.pl


sztylet

1. biała broń krótka o ostrzu przekroju trójkątnego;
2. zecerskie narzędzie do wyciągania czcionek lub materiału justunkowego, gruba igła stalowa w drewnianej rękojeści;
3. pióro gęsie z pokrywy skrzydła


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) krótka broń biała o cienkim ostrzu;

 (1.2) zool. rodzaj gęsiego pióra

 (1.3) druk. zecerski szpikulec do operowania czcionkami przy składzie

Wiktionary

Sztylet (staropol. tulich, wł. stiletto) – krótka kolna broń biała, używana głównie w XVI - XIX w. Zróżnicowana w formie (zwłaszcza względem kręgów kulturowych) najczęściej posiadająca jednak stosunkowo krótką, wąską głownię, przystosowaną do kłucia.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wyciągnął z pochwy szablę swą i koniec jej twardo zanurzył w głębokość rany zadanej sztyletem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃtɨlɛt, AS: štylet

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sztyletowanie n.

:: zdrobn. sztylecik m.

 czas. sztyletować ndk., zasztyletować dk.

 przym. sztyletowy, sztyletowaty

Wiktionary


sztyletowaty

przypominający kształtem sztylet


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) przypominający sztylet

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sztylecik, sztylet

 czas. zasztyletować

Wiktionary


sztylpa

(zwykle w liczbie mnogiej)
1. wysoki but skórzane do jazdy konnej;
2. dawniej: wysoka cholewka nakładana na krótki but


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) jeźdz. obuw. wysoki but do jazdy konnej

 (1.2) daw. obuw. wysoka cholewa nakładana na but

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Sztylpy i kabura pistoletu błyszczały w słońcu.

Wiktionary


sztylpy

(zwykle w liczbie mnogiej)
1. wysoki but skórzane do jazdy konnej;
2. dawniej: wysoka cholewka nakładana na krótki but


SJP.pl

Sztylpy, porównaj czapsy, porównaj Stulpe (niem.), gamasze – ochraniacze do jazdy konnej. Używa się ich zamiast wysokich butów, na przykład oficerek. Zakładane są na spodnie i na buty. Pod podeszwą buta przechodzi zapinany pasek lub gumka. Sztylpy osłaniają całą łydkę od kostek aż do kolan. Są zrobione ze skóry, sztruksu, zamszu, bawełny. Sztylpy są zapinane na znajdujący się z boku zamek lub guziki, a w ozdobnych rodzajach nawet haftki. W miejscu, gdzie łydka i stopa dotyka konia, są pogrubione, np. wkładem z bawełny, co zapobiega odciskom i obtarciom nóg.

Wikipedia


sztymować

pasować; odpowiadać


SJP.pl

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. brak)

 (1.1) pot. pasować, zgadzać się

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) …Że coś im w bankach nie sztymuje, / Że gdzieś zwęszyli kasy pełne / Lub upatrzyły tłuste szuje / Cło jakieś grubsze na bawełnę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃtɨ̃ˈmɔvat͡ɕ, AS: štỹmovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sztymowanie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pasować, konweniować

Wiktionary


sztymowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|sztymować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. sztymować ndk.

Wiktionary


sztympel

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. pieczątka

Wiktionary


sztynder

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. techn. stojak

 (1.2) reg-pl|Poznań. zob. sztender.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sztender mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|sztender, gysztel.

Wiktionary


sztyngel

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. bot. łodyga, szypułka

Wiktionary


sztynk

potocznie: nieprzyjemny zapach; smród


SJP.pl


sztynks

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. smród

Wiktionary


sztyrak

nazwisko


SJP.pl


sztyry

liczebnik główny

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. cztery

Wiktionary


sztywna

potocznie:
1. kobieta nieżywa;
2. kobieta kompletnie pijana


SJP.pl


sztywniacki

przymiotnik od: sztywniak


SJP.pl


sztywniackość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest sztywniackie; cecha tych, którzy są sztywniaccy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sztywniak m., sztywność ż., sztywnienie n., zesztywnienie n., sztywny mos.

 czas. sztywnieć ndk., zesztywnieć dk.

 przym. sztywniacki, sztywny

 przysł. sztywniacko, sztywno

Wiktionary


sztywniaczek

zdrobnienie od: sztywniak


SJP.pl

Patrz:

sztywniak

sztywniaczka

sztywniak


SJP.pl

Patrz:

sztywniak

sztywniak

potocznie: osoba poważna, niespontaniczna


SJP.pl


sztywniara

potocznie: kobieta poważna, niespontaniczna, oschła; sztywniaczka


SJP.pl


sztywnie

przysłówek

 (1.1) w sposób sztywny, zob. sztywno.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sztywność ż., usztywnianie n., usztywnienie n., sztywny mos.

 czas. usztywnić dk., usztywniać ndk.

 przym. sztywny

 przysł. sztywno

Wiktionary


sztywnieć

czasownik niedokonany

 (1.1) stawać się sztywnym

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sztywny mos., sztywniackość ż., sztywność ż., sztywnienie n.

 przym. sztywny

Wiktionary


sztywniej

stopień wyższy od przysłówków: sztywno, sztywnie


SJP.pl


sztywniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: sztywny; bardziej sztywny


SJP.pl


sztywnik

coś usztywniającego


SJP.pl


sztywno

przysłówek

 (1.1) w sztywny sposób

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Służący stał sztywno opodal. Ja w swoim fotelu siedziałem również bez ruchu.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sztywny mos., sztywniackość ż., sztywność ż., sztywnienie n., usztywnianie n., usztywnienie n.

 czas. usztywniać ndk., usztywnić dk.

 przym. sztywny

 przysł. sztywnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) nieelastycznie

Wiktionary


sztywnolistny

przymiotnik

 (1.1) bot. mający sztywne liście

Wiktionary


sztywność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co sztywne

Wiktionary

Sztywność – siła konieczna do uzyskania jednostkowego przemieszczenia. Odwrotność podatności.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. sztywny

 rzecz. sztywny mos., sztywniackość ż.

 przysł. sztywnie, sztywno

 czas. sztywnieć, usztywnić

Wiktionary


sztywny

potocznie:
1. człowiek nieżywy; trup;
2. człowiek pijany


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) niepoddający się wyginaniu, odporny na zginanie, zmiany

 (1.2) przen. nieumiejący się bawić lub wyluzować

 (1.3) pot. nieżywy

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) pot. trup

 (2.2) pot. człowiek kompletnie pijany

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃtɨvnɨ, AS: štyvny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sztywniak m., sztywniaczka ż., sztywniactwo n., sztywna ż., sztywność ż., sztywniackość ż.

 przysł. sztywnie, sztywno

 czas. sztywnieć, usztywnić

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) nieelastyczny

 (1.2) drętwy

Wiktionary


szu

wyraz, zwykle powtórzony, naśladujący odgłos powstający przy tarciu, ocieraniu się czegoś itp.; szur


SJP.pl

skrótowiec

 (1.1) = wojsk. Siły Zbrojne Ukrainy;

Wiktionary

  • Szu – bóstwo egipskie
  • Szu – miasto w Kazachstanie
  • Szu (Czu) – rzeka w Kazachstanie i Kirgistanie
  • Siły Zbrojne Ukrainy

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) ZSU

Wiktionary


szu-szu

wykrzyknik naśladujący odgłos powstający przy tarciu, ocieraniu się czegoś, szuraniu o coś; szu, szu; szur, szur


SJP.pl


szuan

chłop stojący po stronie monarchii w czasie rewolucji francuskiej


SJP.pl


szuarwski

nazwisko


SJP.pl


szuba

obszerne okrycie wierzchnie sięgające kostek, podbite kosztownym futrem


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) daw. długie wierzchnie okrycie z futrzanym podbiciem

 (1.2) białystok. sałatka kartoflano-śledziowo-warzywna

Wiktionary

Szuba – obszerne okrycie wierzchnie, używane na obszarze Rzeczypospolitej w okresie od XV do XVII wieku.

Szuba była robiona z adamaszku bądź sukna. Miała rękawy i futrzany kołnierz. Ponadto podbita była futrem. Charakterystyczne było, iż szuby nie zapinano.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. szubka

Wiktionary


szubak

owad z rodziny skórnikowatych


SJP.pl


szubarczyk

nazwisko


SJP.pl


szubarga

szubarga pięciokropka - gatunek stonki


SJP.pl


szubelak

nazwisko


SJP.pl


szuberski

nazwisko


SJP.pl


szubert

nazwisko


SJP.pl

  • Awit Szubert, polski malarz, portrecista, fotograf zawodowy, pionier fotografii Tatr
  • Dariusz Szubert – polski piłkarz
  • Eugeniusz Szubert – polski wojskowy, podpułkownik
  • Eugeniusz Szubert – polski wojskowy, major
  • Franz Schubert – austriacki kompozytor
  • Karol Stanisław Schubert – generał dywizji Wojska Polskiego
  • Konrad Szubert – inżynier leśnik
  • Leon Szubert – polski rzeźbiarz
  • Michał Szubert – polski biolog i botanik
  • Rudi Schuberth (Szubert)
  • Wacław Szubert – polski ekonomista i prawnik

Wikipedia


szubiakowski

nazwisko


SJP.pl


szubienica

najczęściej drewniana konstrukcja, na której w czasach starożytnych i średniowiecznych wieszano skazańców; stryk


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) konstrukcja służąca do wykonywania kary śmierci przez powieszenie;

Wiktionary

Szubienica – konstrukcja, zazwyczaj drewniana, wykonana z poprzecznej belki wspartej na słupie lub dwóch słupach, służąca do wykonania kary śmierci przez powieszenie. Osobom skazanym na śmierć przez powieszenie zakłada się na szyję stryczek.

Jest to jeden z najstarszych na świecie sposobów wykonywania kary śmierci. Oprócz drewnianych konstrukcji pojawiały się również szubienice murowane, stosowane w zachodniej części Europy, ale również m.in. na Śląsku.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Na historycznej szubienicy stojącej na rynku naszego miasteczka nigdy nikogo nie powieszono.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃubʲjɛ̇̃ˈɲit͡sa, AS: šubʹi ̯ė̃ńica

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szubienicznik m., szubienicznica ż.

:: zdrobn. szubieniczka ż.

 przym. szubieniczny, szubieniczy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) daw. drajhulec, galga, cierpięga

Wiktionary


szubieniczka

zdrobnienie od: szubienica


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od szubienica

 (1.2) daw. uczn. gra uczniowska, rysowana na kartce

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szubienica ż., szubienicznik mos., szubienicznica ż.

 przym. szubieniczny, szubieniczy

Wiktionary


szubienicznik

1. przestarzałe: człowiek zasługujący na śmierć na szubienicy; łajdak; łotr;
2. dawniej: człowiek skazany na śmierć przez powieszenie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) przest. ktoś wart wysokiej kary

 (1.2) daw. skazany na karę śmierci przez powieszenie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) — Łotr! Szubienicznik! zawołał Derigny. Jeżeli go pochwycę, sprawię mu łaźnię jak należy.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szubienica ż., szubieniczka ż.

:: fż. szubienicznica ż.

 przym. szubieniczny, szubieniczy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) hultaj, łajdak, łotr, nicpoń

Wiktionary


szubieniczny

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z szubienicą, dotyczący szubienicy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szubienica ż., szubienicznik m., szubienicznica ż., Szubieniczna ż.

:: zdrobn. szubieniczka ż.

 przym. szubieniczy

Wiktionary


szubieniczy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z szubienicą, dotyczący szubienicy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szubienica ż., szubieniczka ż., szubienicznik mos., szubienicznica ż.

 przym. szubieniczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) war. szubieniczny

Wiktionary


szubin

miasto w Polsce


SJP.pl

Szubin (niem. Schubin, 1939–1945 Altburgund) – miasto w północnej Polsce, w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie nakielskim, siedziba władz gminy miejsko-wiejskiej Szubin. Położone na Pałukach, regionie kulturowym Wielkopolski, na zboczu rozległego wzniesienia Dziewicza Góra, nad rzeką Gąsawka i Białą Strugą, która częściowo płynie starym korytem Gąsawki. Jest jednym z najstarszych miasteczek Pałuk. Leży przy drodze wojewódzkiej nr 246 i 247.

Wikipedia


szubinianin

mieszkaniec Szubina


SJP.pl


szubinianka

mieszkanka Szubina


SJP.pl


szubiński

przymiotnik od: Szubin


SJP.pl


szubka

ciepły kaftan watowany męski lub damski


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Stanisław Szubka – polski pilot doświadczalny
  • Tadeusz Szubka – polski filozof

Wikipedia


szubrawczyna

ekspresywnie: szubrawiec


SJP.pl


szubrawiec

człowiek nikczemny, podły, bez zasad; łajdak, łotr


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pogard. ktoś nikczemny i podły

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ty odzyskasz swoją własność, a ja chcę wiedzieć, czy mój wuj jest szubrawcem, czy uczciwym człowiekiem.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szubrawstwo n.

 przym. szubrawy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) drań, kanalia, łachudra, łajdak, łobuz, łotr, nikczemnik

Wiktionary


szubrawski

szubrawiec


SJP.pl

Patrz:

szubrawiec

szubrawstwo

przestarzale: czyn, postępek niecny, podły, niegodziwy; łajdactwo, łotrostwo


SJP.pl


szubrawy

nieuczciwy, podły


SJP.pl


szubski

nazwisko


SJP.pl


szuch

nazwisko


SJP.pl


szucherny

przymiotnik

 (1.1) gw-pl|Warszawa. awanturniczy, skłonny do kłótni, sprzeczek, awantur

 (1.2) gw-pl|Poznań. śmieszny, zabawny, dowcipny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) awanturniczy, zawadiacki

Wiktionary


szucman

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. strażnik, ochroniarz

Wiktionary


szudziałowo

wieś w województwie podlaskim


SJP.pl

Szudziałowo – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie sokólskim, w gminie Szudziałowo.

Szudziałowo leży w dolinie polodowcowej między wzgórzami morenowymi.

W latach 1954-1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Szudziałowo. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa białostockiego.

Miejscowość jest siedzibą gminy Szudziałowo.

Wikipedia


szudziałowski

przymiotnik od: Szudziałowo


SJP.pl


szufata

rodzaj sieci rybackiej, rozpiętej na dwóch połączonych drągach, używanej do odłowu ryb ze stawów; sufata


SJP.pl


szufelka

1. zdrobnienie od: szufla
2. narzędzie zecerskie do formowania, przenoszenia i przechowywania składów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) łopatka z krótkim uchwytem do przerzucania sypkich materiałów, zagarniania śmieci, itp.

 (1.2) ilość materiału mieszcząca się na szufelce (1.1)

 (1.3) druk. blacha do formowania, przenoszenia i przechowywania tekstu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zmiotkę i szufelkę znajdziesz w magazynku.

 (1.1) Zostaw szufelkę w węglarce przy piecu.

 (1.2) Dorzuć tam ze dwie szufelki węgla!

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szufla ż., szuflak mzw., szuflisko n., szuflowanie n.

 czas. szuflować ndk.

 przym. szuflowaty

 wykrz. szufla

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) łopatka

Wiktionary


szufla

1. rodzaj łopaty o wywiniętych ścianach bocznych, służąca do nabierania materiałów sypkich; także zawartość takiej łopaty;
2. część poroża łosia lub daniela; łopata


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) łopata z ostro wygiętymi do góry krawędziami bocznymi blaszanego lub plastikowyastikowego ostrza i styliskiem zakończonym uchwytem w kształcie litery D lub T

 (1.2) ilość materiału mieszcząca się na szufli (1.1)

 (1.3) druk. blacha do formowania, przenoszenia i przechowywania tekstu

wykrzyknik

 (2.1) pot. pozdrowienie, przywitanie stosowane wobec kolegów, bliższych znajomych

 (2.2) pot. pożegnanie stosowane wobec kolegów, bliższych znajomych

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) U tej starej szufli urwał się trzonek.

 (1.2) Zazwyczaj ile szufli węgla wsypujesz?

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szuflak mzw., szuflisko n., szuflowanie n.

:: zdrobn. szufelka ż.

 czas. szuflować ndk.

 przym. szuflowaty

Wiktionary

Synonimy:

 (1.3) szufelka

Wiktionary


szuflada

wysuwana część mebla, zwykle w postaci otwartej skrzynki, przeznaczona do przechowywania rzeczy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) wysuwana, otwarta od góry skrzynka, stanowiąca część mebla i służąca do przechowywania różnych przedmiotów;

 (1.2) wysuwana część jakiegoś urządzenia technicznego

 (1.3) pot. sztuczna szczęka

Wiktionary

Szuflada – wysuwana, otwarta od góry skrzynka, stanowiąca część mebli takich jak na przykład biurka, stoły czy szafy służąca do przechowywania różnych przedmiotów.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Środkowa szuflada w moim biurku nie chce się wysuwać.

 (1.1) Mój dom. Mieszkanie. Pokój. Biurko. / A w nim (pamiętasz?) ta szuflada, / Do której się przez lata składa / Nie używane już portfele, / Wygasłe kwity, wizytówki, / Resztki żarówki, ćwierć-ołówki…

 (1.2) W Janka nagrywarce często zacina się szuflada.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃufˈlada, AS: šuflada

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szufladkowanie n., zaszufladkowanie n., poszufladkowanie n.

:: zdrobn. szufladka ż., szufladeczka ż.

 czas. szufladkować, zaszufladkować, poszufladkować

 przym. szufladowy, szufladkowy, zaszufladkowany

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) skrytka

 (1.2) tacka

Wiktionary


szufladeczka

mała szufladka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. zdrobn. od: szufladka

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃuflaˈdɛt͡ʃka, AS: šufladečka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szuflada ż., szufladka ż.

 przym. szufladkowy, szufladowy

Wiktionary


szufladka

mała szuflada


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: szuflada

 (1.2) mała szuflada

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃufˈlatka, AS: šuflatka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szuflada ż., szufladeczka ż., szufla ż., Szuflandia ż., szufladkowanie n., zaszufladkowanie n.

 czas. szufladkować ndk., zaszufladkować dk.

 przym. szufladowy, szufladkowy

 przysł. szufladowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szufladeczka

Wiktionary


szufladkować

klasyfikować, segregować według uproszczonych, powierzchownych zasad


SJP.pl

czasownik

 (1.1) rozmieszczać w oddzielnych szufladach, kategoryzować

 (1.2) pot. pejor. grupować ludzi według jakiegoś kryterium, oceniając ich na podstawie pojedynczych cech, nadawać im stereotypowych atrybutów

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃuflatˈkɔvat͡ɕ, AS: šuflatkovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szuflada ż., szufladka ż., szufladkowanie n.

Wiktionary


szufladkowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|szufladkować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. szufladkować ndk.

 rzecz. szufladka ż., szuflada ż.

Wiktionary


szuflak

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) daw. łow. samiec łosia lub daniela

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Szuflak uspokojony, powędrował dalej i zaraz spadzisty zad jego zniknął w gąszczu.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szufla ż., szufelka ż., szuflisko n., szuflowanie n.

 czas. szuflować ndk.

 przym. szuflowaty

 wykrz. szufla

Wiktionary


szufle

1. rodzaj łopaty o wywiniętych ścianach bocznych, służąca do nabierania materiałów sypkich; także zawartość takiej łopaty;
2. część poroża łosia lub daniela; łopata


SJP.pl


szuflisko

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) rzad. stylisko szufli

 (1.2) rzad. płaska, metalowa część szufli

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wczoraj Waldkowi pękło szuflisko.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szufla ż., szufelka ż., szuflak mzw., szuflowanie n.

 czas. szuflować ndk.

 przym. szuflowaty

 wykrz. szufla

Wiktionary


szuflować

czasownik

 (1.1) przerzucać szuflą

 (1.2) przen. szybko, łapczywie jeść coś łyżką

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Palacz szufluje węgiel do pieca.

 (1.2) Po dwóch dniach głodówki, szuflowałem grochówkę, aż się uszy trzęsły.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃufˈlɔvat͡ɕ, AS: šuflovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szuflisko mrz., szuflak mzw., szufla ż., szufelka ż., szuflowanie n.

 przym. szuflowaty

 wykrz. szufla

Wiktionary


szuflowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|szuflować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. szuflować ndk.

 rzecz. szuflisko mrz., szufla ż., szuflak mzw., szufelka ż.

 przym. szuflowaty

 wykrz. szufla

Wiktionary


szuflowaty

przymiotnik jakościowy

 (1.1) mający kształt szufli, przypominający szuflę

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na powierzchni unosiły się szuflowate grube liście.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szufelka ż., szufla ż., szuflak mzw., szuflisko n., szuflowanie n.

 czas. szuflować ndk.

 wykrz. szufla

Wiktionary


szugnański

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Szugnanem, dotyczący Szugnanu (krainy historycznej Afganistanu i Tadżykistanu)

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) jęz. język szugnański;

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Szugnan mrz.

Wiktionary


szuja

nikczemnik, oszust, łajdak


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. rosyjskie miasto położone na wschód od Moskwy, w obwodzie iwanowskim;

Wiktionary

Szuja (ros. Шуя) – rosyjskie miasto położone na wschód od Moskwy, w obwodzie iwanowskim.

Od miasta wzięła nazwę krótko panująca w Rosji dynastia Szujskich. W 1539 zagarnięta przez Chanat Kazański; odzyskana w 1566 przez Iwana IV Groźnego jako jego własność w ramach opriczniny. Miasto w 1722 odwiedził Piotr I Wielki, zakładając tam manufakturę tekstyliów. W XIX wieku Szuja stała się ważnym punktem wyrobu tekstyliów z lnu.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. Szujski mos.

 przym. szujski

Wiktionary


szujka

zdrobnienie od: szuja


SJP.pl


szujostwo

rzadko: zachowanie typowe dla szui, nikczemne postępowaniem podłe czyny; szujowatość


SJP.pl


szujowatość

rzadko: zachowanie typowe dla szui, nikczemne postępowaniem podłe czyny; szujostwo


SJP.pl


szujowaty

mający cechy szui, zakrawający na szuję; nikczemny, hultajski, łajdacki


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) pogard. pot. taki, który zachowuje się jak szuja, właściwy szui

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szuja m./ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) podły, łajdacki, łachudrowaty, nikczemny, szubrawy, szkaradny, świniowaty, świński, wstrętny, wszawy

Wiktionary


szujski

nazwisko


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Szują, dotyczący Szui (miasta w Rosji)

Wiktionary

  • Andrzej Szujski – rosyjski bojar
  • Dymitr Szujski – naczelny wojewoda wojsk moskiewskich
  • Józef Szujski – polski historyk, jeden z krakowskich stańczyków
  • Piotr Szujski – rosyjski kniaź, dowódca wojskowy
  • Wasyl IV Szujski – car Rosji w latach 1606-1610
  • Władysław Szujski - bajończyk

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. Szuja ż.

Wiktionary


szukać

próbować ustalić miejsce, w którym coś się znajduje


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. poszukać)

 (1.1) podejmować działanie w celu odnalezienia kogoś lub czegoś, próbować znaleźć

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Od dwóch dni szukam sposobu rozwiązania problemu.

 (1.1) Niech przeze mnie się nie rumienią ci, którzy Ciebie szukają, / Boże Izraela!

 (1.1) Szukam dzieci w sklepie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃukat͡ɕ, AS: šukać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szukanie n., poszukanie n., poszukiwanie n., przeszukiwanie n., poszukiwacz mos., poszukiwaczka ż., szukacz mos., wyszukiwanie n., wyszukanie n., odszukiwanie n., odszukanie n., poszukiwany mos., poszukiwana ż.

 czas. poszukać, dk., poszukiwać ndk., przeszukiwać ndk., przeszukać dk., wyszukiwać ndk., wyszukać dk., odszukiwać ndk., odszukać dk.

 przym. poszukiwawczy, poszukiwany

Wiktionary


szukacz

1. dawne urządzenie używane w automatycznych łącznicach telefonicznych;
2. dawniej:
a) poszukiwacz, tropiciel;
b) prześladowca


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) hist. telekom. urządzenie stosowane w automatycznych łącznicach telefonicznych, którego ruchami sterował abonent, wykręcając tarczą numerową aparatu telefonicznego numer wywoływanego abonenta

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) daw. człowiek szukający czegoś

 (2.2) daw. przen. prześladowca, tropiciel

Wiktionary

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. poszukiwacz mos.

 czas. szukać

Wiktionary


szukalice

Szukalice – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie wrocławskim, w gminie Żórawina.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa wrocławskiego. We wsi znajduje się stadnina kłusaków francuskich wraz z torem treningowym.

Wikipedia


szukalski

nazwisko


SJP.pl

Osoby o nazwisku Szukalski:

  • Charles Szukalski (1945-2000) – polski rzeźbiarz związany z Antwerpią
  • Stanisław Szukalski (1893–1987) – polski rzeźbiarz i malarz działający w USA, twórca pseudonauki o nazwie zermatyzm
  • Tomasz Szukalski (1947–2012) – polski saksofonista

Inne:

  • (12259) Szukalski (1989 SZ1) – planetoida z grupy pasa głównego asteroid

Wikipedia


szukanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|szukać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃuˈkãɲɛ, AS: šukãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. szukać ndk.

 rzecz. poszukiwanie n., poszukiwacz mos.

Wiktionary


szukanina

długotrwałe, żmudne szukanie, zwykle źle zaplanowane i chaotyczne


SJP.pl


szukarek

1. narzędzie rybackie, używane przy połowach ryb spod lodu;
2. w zootechnice: samiec wykorzystywany do wyszukiwania płodnych samic w stadzie zwierząt hodowlanych, zwłaszcza owiec; próbnik


SJP.pl


szukała

próbować ustalić miejsce, w którym coś się znajduje


SJP.pl


szukiewicz

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Aleksander Szukiewicz – polski pisarz, tłumacz, dziennikarz, radny miasta Krakowa
  • Antonina Szukiewicz – polska pianistka okresu Młodej Polski
  • Bolesław Odrowąż-Szukiewicz – podporucznik artylerii PSZ i AK, cichociemny
  • Maciej Szukiewicz – polski poeta, prozaik, dramaturg, krytyk teatralny, tłumacz, historyk sztuki
  • Wacław Szukiewicz – polski inżynier chemik
  • Wandalin Szukiewicz – polski działacz ludowy, archeolog
  • Wojciech Szukiewicz – polski publicysta, tłumacz, działacz społeczny i emigracyjny

Wikipedia


szul

nazwisko


SJP.pl


szulak

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) białystok. jastrząb

Wiktionary


szulakiewicz

nazwisko


SJP.pl


szulborski

Szulborze Wielkie (wieś w Polsce)


SJP.pl


szulc

nazwisko


SJP.pl

Szulc – polskie nazwisko. Na początku lat 90. XX wieku w Polsce nosiło je 25 566 osób.

W heraldyce polskiej istnieje herb szlachecki Szulc, nadany w 1550.

Wikipedia


szulczewski

nazwisko


SJP.pl


szulczyk

nazwisko


SJP.pl


szulczyński

nazwisko


SJP.pl


szulecki

nazwisko


SJP.pl


szulejewski

nazwisko


SJP.pl


szuler

nałogowy gracz w gry hazardowe, oszukujący w grze


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) karc. osoba oszukująca podczas gry w karty

 (1.2) pot. osoba oszukująca podczas gier hazardowych

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Znany szuler oszukiwał w karty, ale wreszcie udało się go złapać na gorącym uczynku.

 (1.2) Szuler dostrzegł umówiony ruch ręką swojego wspólnika i podbił stawkę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃulɛr, AS: šuler

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szulerka ż., szulerstwo n.

 przym. szulerski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kanciarz, szachraj, oszust

Wiktionary


szulerka

1. szulerska gra;
2. kobieta szuler


SJP.pl


szulernia

miejsce, w którym hazardowo gra się w karty


SJP.pl


szulerski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z szulerem, dotyczący szulera albo szulerstwa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szuler mos., szulerstwo n., szulerka ż.

Wiktionary


szulik

nazwisko


SJP.pl

  • Szulik – nazwisko
  • Marcin Szulik (ur. 1977) – polski piłkarz
  • Jan Szulik (1893–1942) – komisarz plebiscytowy w Raciborzu, brał udział w III powstaniu śląskim, poseł na sejm II RP
  • Dariusz Szulik (ur. 1983) – polski siatkarz
  • Jan Grzegorz Szulik (ur. 1954) – polski działacz społeczny
  • Małgorzata Mańka-Szulik (ur. 1955) – polska nauczycielka i działaczka samorządowa, dr nauk społecznych, prezydent Zabrza (od 2006)

Wikipedia


szuliński

nazwisko


SJP.pl


szulkin

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Lucjan Szulkin – polski dyplomata
  • Michał Szulkin – polski historyk, brat Pawła
  • Paweł Szulkin – polski fizyk, ojciec Piotra
  • Piotr Szulkin – polski reżyser

Wikipedia


szulkowski

nazwisko


SJP.pl


szulowski

nazwisko


SJP.pl


szum

1. przeciągły, długi szmer, hałas;
2. zamieszanie, zamęt; rozgłos;
3. przestarzale: piana, szumowina


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) przeciągły, jednostajny szmer; hałas, zakłócający odbiór;

 (1.2) głuchy, jednostajny dźwięk

 (1.3) przen. zamieszanie, zamęt, rozgłos, sensacja

 (1.4) fot. plamkaamki, kreski na zdjęciu pojawiające się na obszarach jednolitego koloru;

 (1.5) kulin. niepożądana piana gromadząca się na powierzchni potrawy podczas gotowania

 (1.6) gw-pl|Bukowina. piana powstała podczas prania

Wiktionary

Szum – najczęściej oznacza szum akustyczny, np. szum biały, szum różowy, szum czerwony

Szum informacyjny – to nadmiar informacji utrudniający wyodrębnienie informacji prawdziwych i istotnych.

  • Szum – rzeka na Roztoczu
  • Szum – wodospad w Dolinie Będkowskiej
  • Szum – wieś w województwie opolskim, w powiecie kluczborskim, w gminie Wołczyn
  • Szum – osada leśna w województwie opolskim, w powiecie namysłowskim, w gminie Pokój
  • Szum – dawny folwark na Białorusi w obwodzie grodzieńskim
  • Szum (Choum) – miasto w Mauretanii

Wikipedia

Przykłady

 (1.3) W minionym tygodniu, z wielkim szumem odtrąbiono w Polsce koniec poborowej armii.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃũm, AS: šũm

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1-4)

 rzecz. szumność ż., szumienie n., zaszumienie n., wyszumienie n.

:: zdrobn. szumek m.

 czas. szumieć, zaszumieć, wyszumieć się

 przym. szumowy, szumny

 przysł. szumowo, szumnie

 rzecz. szumowina ż.

:: zdrobn. szumek m.

 czas. szumować

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) trzaski

 (1.3) ferment; reg. rejwach

 (1.5) szumowina, piana

Wiktionary


szumadia

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. kraina geograficzna w środkowej Serbii

Wiktionary

Szumadia (serb. Шумадија, Šumadija) – kraina historyczna w Serbii. Jest położona w środkowej części kraju i rozpościera się pomiędzy rzekami Dunajem, Sawą, Kolubarą, Morawą Zachodnią i Morawą.

Zajmuje powierzchnię ok. 6000 km². Głównym miastem jest Kragujevac. Znajdują się tu złoża ołowiu, cynku, azbestu, rtęci, srebra, węgla i gliny oraz źródła wód mineralnych (uzdrowiska Bukovička banja i Voljavča). Miejscowa gospodarka opiera się także na rolnictwie i sadownictwie (w szczególności uprawa śliwek).

Wikipedia

Powiązane:

 przym. szumadyjski, szumadzki

Wiktionary


szuman

nazwisko


SJP.pl


szumański

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Aleksander Szumański (ur. 1931) − polski poeta, krytyk literacki
  • Andrzej Szumański (ur. 1957) – polski prawnik, specjalizujący się w prawie handlowym, profesor doktor habilitowany nauk prawnych
  • Mieczysław Szumański (1896–1973) − polski wojskowy, żołnierz podziemia

Wikipedia


szumawa

pasmo górskie na pograniczu Czech, Niemiec i Austrii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. pasmo górskie położone na pograniczu Czech, Niemiec i Austrii, stanowiące południowo-zachodnie obrzeżenie Masywu Czeskiego;

Wiktionary

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. Poszumawie n.

 przym. szumawski, poszumawski

Wiktionary


szumek

zdrobnienie od: szum


SJP.pl


szumidło

potocznie: generator szumów uniemożliwiający podsłuchiwanie i nagrywanie rozmów; zagłuszacz rozmów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) slang. urządzenie zabezpieczające przed podsłuchem

Wiktionary


szumiec

nazwisko


SJP.pl

czasownik

 (1.1) powodować szum

 (1.2) wprowadzać zamieszanie, burzyć się, buntować się

 (1.3) hucznie bawić się

Wiktionary

Osoby o tym nazwisku:

  • Jan Szumiec – działacz komunistyczny
  • Jan Szumiec – ichtiolog
  • Maria Szumiec – ichtiolog, profesor zwyczajna
  • Mieczysław Szumiec – polski piłkarz
  • Rafał Szumiec – polski narciarz alpejski i kolarz ręczny, paraolimpijczyk

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Płonie ognisko i szumią knieje.

 (1.1) Wentylator klimatyzatora szumi tak głośno, że nagrywanie podcastu w tym pomieszczeniu mija się z celem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃũmʲjɛ̇t͡ɕ, AS: šũmʹi ̯ėć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szum, szumek, szumowina

 czas. poszumieć, rozszumieć się, wyszumieć się, zaszumieć, zaszumić

 przym. szumowy

Wiktionary


szumiejko

nazwisko


SJP.pl


szumielewicz

nazwisko


SJP.pl


szumienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|szumieć.

 (1.2) odczasownikowy od|szumić.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zaszumić

 rzecz. szumowina ż.

Wiktionary


szumik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od szum

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To nie szum, lecz tylko mały szumik.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szum m., szumowina ż.

Wiktionary


szumilak

nazwisko


SJP.pl


szumilas

nazwisko


SJP.pl


szumin

Szumin (d. Szumin-Wywłoka) – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie węgrowskim, w gminie Łochów. Ma status sołectwa.

W pobliżu wsi znajduje się rozległe starorzecze Bugu. Jest ono bardzo atrakcyjne pod względem wędkarskim i turystycznym.

Wikipedia


szumina

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. piana

Wiktionary

Szumina (ukr. Шумина, Szumyna) – wieś w rejonie samborskim (wcześniej w rejonie starosamborskim) obwodu lwowskiego Ukrainy. Miejscowość liczy około 203 mieszkańców. Podlega murowańskiej silskiej radzie.

W 1921 liczyła około 180 mieszkańców. Przed II wojną światową należała do powiatu starosamborskiego.

Wikipedia


szuminka

wieś w Polsce


SJP.pl

Szuminka – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie włodawskim, w gminie Włodawa.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa chełmskiego.

Wieś jest sołectwem w gminie Włodawa. Według Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2011 wieś liczyła 221 mieszkańców.

Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii św. Ludwika we Włodawie.

Wikipedia


szumiński

nazwisko


SJP.pl


szumiło

nazwisko


SJP.pl


szumiłowo

Szumiłowo (niem. Seehausen) – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie grudziądzkim, w gminie Radzyń Chełmiński.

Wikipedia


szumlewicz

nazwisko


SJP.pl


szumlicz

nazwisko


SJP.pl


szumlin

Szumlin – wieś sołecka w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie płońskim, w gminie Joniec.

Wieś duchowna Szumlino położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie zakroczymskim ziemi zakroczymskiej województwa mazowieckiego. W 1785 roku Szumlin wchodził w skład klucza szumlińskiego biskupstwa płockiego. Do 1954 roku istniała gmina Szumlin. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa ciechanowskiego.

Wikipedia


szumniej

stopień wyższy od przysłówków: szumno, szumnie


SJP.pl


szumniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: szumny


SJP.pl


szumność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co szumne

Wiktionary

Powiązane:

 przym. szumny

 czas. zaszumić

Wiktionary


szumny

1. wydający szum, szumiący;
2. wystany, bogaty;
3. pieniący się, musujący


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. piękny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szumowina ż., szumność ż.

 czas. zaszumić

Wiktionary


szumować

zbierać szumowiny z gotowanych płynów lub potraw


SJP.pl


szumowina

1. piana zbierająca się na powierzchni niektórych płynów lub potraw podczas gotowania;
2. przenośnie: wyrzutek społeczeństwa; hołota


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kulin. piana zbierająca się na powierzchni gotowanych płynów

 (1.2) pot. osoba o podłym charakterze

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W trakcie gotowania należy usuwać pojawiającą się szumowinę.

 (1.2) W parku w centrum miasteczka zbierały się najgorsze szumowiny.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃũmɔˈvʲĩna, AS: šũmovʹĩna

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szum m., szumik m., szumówka ż., szumienie n., zaszumienie n., poszumienie n., wyszumienie n.

 czas. szumieć ndk., zaszumić dk., poszumieć ndk., wyszumieć dk.

 przym. szumowy, szumny

 przysł. szumnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) męt; przest. szum

Wiktionary


szumowiny

1. piana zbierająca się na powierzchni niektórych płynów lub potraw podczas gotowania;
2. przenośnie: wyrzutek społeczeństwa; hołota


SJP.pl


szumówka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) rodzaj łyżki cedzakowej do zbierania szumowin

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Kucharka sięgnęła po szumówkę i zaczęła wyławiać pływające po wierzchu paprochy.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szumowina ż.

 czas. zaszumić

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) łyżka cedzakowa

Wiktionary


szumowo

nazwa dwóch wsi w Polsce


SJP.pl

2 miejscowości w Polsce:

  • Szumowo – wieś w woj. podlaskim, w pow. sokólskim, w gminie Korycin
  • Szumowo – wieś w woj. podlaskim, w pow. zambrowskim, w gminie Szumowo

Zobacz też: Szumów

Wikipedia


szumowski

przymiotnik od: Szumowo


SJP.pl

  • Arseniusz Szumowski (1887–1967) – ukraiński inżynier-mechanik
  • Grzegorz Szumowski (ur. 1946) – polski rysownik
  • Jan Szumowski (zm. 1678) – podskarbi nadworny koronny
  • Łukasz Szumowski (ur. 1972) – polski kardiolog i elektrofizjolog, minister zdrowia
  • Maciej Szumowski (1939–2004) – polski dziennikarz i reżyser filmów dokumentalnych
  • Piotr Szumowski (1897–1996) – polski przedsiębiorca, działacz spółdzielczy, polityk
  • Piotrek Szumowski (ur. 1993) – komik
  • Tadeusz Szumowski (ur. 1951) – polski historyk i dyplomata
  • Władysław Szumowski (1875–1954) – polski lekarz, historyk medycyny i filozof

Wikipedia


szumowy

szum


SJP.pl

Patrz:

szum

szumperski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z miastem Szumperk, dotyczący miasta Szumperk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Szumperk m., szumperczanin m.

Wiktionary


szumski

nazwisko


SJP.pl

  • Bogumił Szumski (1896-1957) – pułkownik kawalerii Wojska Polskiego
  • Henryk Szumski (1941-2012) – polski generał
  • Jakub Szumski (ur. 1992) – polski piłkarz
  • Jan Szumski – ujednoznacznienie
  • Jerzy Szumski (1951-2000) – pseudonim Jerzego Ignaciuka
  • Jerzy Wilhelm Szauman Szumski (zm. w 1794 roku) – sędzia grodzki brasławski
  • Jurij Szumski (1887-1954) – radziecki aktor
  • Ołeksandr Szumski (1890-1946) – ukraiński komunista
  • Stanisław Szumski – ujednoznacznienie
  • Tomasz Szumski (XVIII w.) – oboźny wileński

Wikipedia


szumy

1. przeciągły, długi szmer, hałas;
2. zamieszanie, zamęt; rozgłos;
3. przestarzale: piana, szumowina


SJP.pl

  • szumy sejsmiczne;
  • Szum – rzeka na Roztoczu;
  • szumy – określenie progów rzecznych;
  • szum – rodzaj sygnału, np. akustycznego;
  • szum – wada obrazu rejestrowanego cyfrowo
  • Szumy – dawna wieś na Litwie, obecnie część wsi Krakszle
  • Szumy (lub Szum) – dawny folwark na Białorusi w obwodzie grodzieńskim
  • Szumy – osiedle na Ukrainie, w obwodzie donieckim
  • Szumy – wieś na Ukrainie, w obwodzie winnickim

Wikipedia


szunamityzm

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) otaczanie się młodymi kobietami przez mężczyznę w podeszłym wieku

Wiktionary


szungit

odmiana węgla kamiennego o największej zawartości pierwiastka węgla


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) miner. rodzaj bezpostaciowego węgla kopalnego o najwyższej zawartości tego pierwiastka wynaszącej do 99% jego masy;

Wiktionary

Szungit – rodzaj bezpostaciowego węgla kopalnego o najwyższej zawartości pierwiastka węgla (do 99% masy). Pośredni między antracytem a grafitem. Posiada czarne zabarwienie, intensywnie błyszczy.

Występuje w proterozoicznych osadach w okolicy miejscowości Szunga w Karelii w północno-zachodniej Rosji (stąd nazwa), znany jest także z obszarów: Szwecji, Kanady i Indii. Stosowany w przemyśle chemicznym.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. Szunga ż.

 przym. szungitowy

Wiktionary


szunt

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) elektr. bocznik

Wiktionary


szupa

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. łupina

Wiktionary


szupas

ciupas; dawniej:
1. transport więźniów pod strażą;
2. administracyjne wysłanie kogoś pod strażą do miejsca urodzenia; szupas;
3. odprawa, odmowa;
4. jednoczesne wyrzucenie przez dwóch grających w karty albo w kości jednakowej liczby oczek


SJP.pl


szupasem

ciupas; dawniej:
1. transport więźniów pod strażą;
2. administracyjne wysłanie kogoś pod strażą do miejsca urodzenia; szupas;
3. odprawa, odmowa;
4. jednoczesne wyrzucenie przez dwóch grających w karty albo w kości jednakowej liczby oczek


SJP.pl


szupaśnik

w czasie zaborów: winowajca odsyłany pod strażą do miejsca, w którym będzie sądzony


SJP.pl


szupasować

w czasie zaborów: odsyłać winowajcę pod strażą do miejsca, w którym będzie sądzony


SJP.pl


szupasowy

szupas


SJP.pl

Patrz:

szupas

szupin

ozdobne drzewo z rodziny motylkowatych, o parasolowatej koronie i kremowych kwiatach, pochodzące z krajów orientu; perełkowiec


SJP.pl

Szupin, sofora, perełkowiec (Sophora L.) – rodzaj roślin należących do rodziny bobowatych, do podrodziny bobowate właściwe. Obejmuje 61 gatunków. Rodzaj jest szeroko rozprzestrzeniony w strefie międzyzwrotnikowej oraz na obszarach o ciepłym klimacie stref umiarkowanych na obu półkulach, z centrum zróżnicowania w Indiach, Chinach i Indochinach. W Europie południowo-wschodniej występują dwa gatunki, w Nowej Zelandii – 5. Pojedyncze gatunki rosną naturalnie w Afryce, liczne zostały tam introdukowane. W Europie i Azji Środkowej rosną rośliny zielne z tego rodzaju. Na Nowej Zelandii i w Chile dominują gatunki żółto kwitnące, a na pozostałych obszarach – biało i niebiesko.

Wikipedia


szupinka

1. owoc pozorny powstający zarówno ze słupka, jak i innych części kwiatu, np. z dna kwiatowego
2. dawniej: łupinka, łuska ziarna


SJP.pl

Owoc pozorny (rzekomy, szupinkowy, łac. pseudofructus) – organ roślin okrytonasiennych zawierający nasiona, który w odróżnieniu od owoców właściwych nie powstaje wyłącznie ze ścian zalążni słupka, lecz także innej części kwiatu. Najczęściej wykształca się z rozrośniętego mięsistego dna kwiatowego, rzadziej okwiatu lub przysadki. Jeden owoc pozorny wywodzi się z jednego wielozalążniowego kwiatu.

Wikipedia


szupo

funkcjonariusz niemieckiej policji porządkowej utworzonej w 1920 roku


SJP.pl


szupowiec

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) hist. funkcjonariusz niemieckiej policji prewencyjnej

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Każdej z czynnych bram pilnował niemiecki szupowiec w hełmie bojowym; asystowała mu żydowska straż porządkowa.

Wiktionary


szupszyński

nazwisko


SJP.pl


szur

wyraz, zwykle powtórzony, naśladujący odgłos powstający przy tarciu, ocieraniu się czegoś itp.; szu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) pot. pejor. radykał, zwykle zwolennik teorii spiskowych lub denializmów, fanatyk w kwestiach politycznych i ideologicznych

Wiktionary

2 miejscowości w Polsce:

  • Szur – wieś w woj. lubelskim, w pow. zamojskim, w gminie Krasnobród
  • Szur – nieistniejąca wieś w woj. podlaskim, w pow. łomżyńskim, w gminie Łomża
  • Szur – biblijny region w północno-zachodniej części półwyspu Synaj

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Czy to przypadek, zwykła korelacja, że antyszczepionkowe szury wierzą również w teorie spiskowe na temat WTC?

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szurka ż., szurzyca ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) foliarz

Wiktionary


szura

pocierać czymś o coś, powodując charakterystyczny szmer, szelest


SJP.pl

Szura, šūrā (arab. ‏‎ شُورَىٰ) – w prawie muzułmańskim rodzaj rady konsultacyjnej. W swoim założeniu funkcjonuje jako ciało będące zarodkiem demokracji opartej na wyborach.

Konieczność konsultacji w islamie wywodzi się z Koranu (3:159; 42:38) i miała zostać wprowadzona przez Mahometa. Zgodnie z Koranem, wspólne praktykowanie religii jest bardziej wartościowe, niż praktyka indywidualna, a jedną z najbardziej wartościowych cech wspólnoty muzułmańskiej jest podejmowanie decyzji na podstawie wzajemnych konsultacji. Później ta tradycja była kontynuowana przez kalifów sprawiedliwych.

Wikipedia


szurać

pocierać czymś o coś, powodując charakterystyczny szmer, szelest


SJP.pl

czasownik

 (1.1) w aspekcie dokonanym: szurnąć → pot. rzucić coś szybko, wyrzucić coś lub kogoś (np. z pracy)

 (1.2) w aspekcie dokonanym: szurnąć → pot. uderzyć kogoś

 (1.3) poruszać czymś wydając dźwięk

Wiktionary

Przykłady

 (1.3) Wuj (…) był zawsze prosty jak trzcina, elegancki, kroczył marszowym krokiem, witając się z paniami zamaszyście szurał nogami w wyglancowanych na błysk półbutach.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃurat͡ɕ, AS: šurać

Wiktionary

Powiązane:

 przym. szurnięty

 rzecz. szurnięcie

 czas. szurnąć

Wiktionary


szuranie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|szurać.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. szurnięty

 czas. szurnąć

Wiktionary


szurawski

nazwisko


SJP.pl


szurek

potocznie: głosicielka teorii spiskowych


SJP.pl


szurf

płytki szybik poszukiwawczy w kopalni


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) geol. niewielki wykop lub szybik wykonywany w trakcie robót geologiczno-górniczych

Wiktionary

Szurf – niewielki (z reguły ok. 1 m x 2 m) wykop na powierzchni ziemi, wykonywany przez geologów podczas prac poszukiwawczych. Wykonanie go ma na celu usunięcie warstwy gleby i odsłonięcie skały znajdującej się bezpośrednio pod nią. Po dokonaniu oględzin, wykonaniu dokumentacji fotograficznej i określonych badań oraz pobraniu próbek szurf musi zostać zasypany.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ʃurf, AS: šurf

Wiktionary


szurganiec

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) białystok. łobuziak

Wiktionary


szurgot

1. głośny dźwięk, hałas wywołany tarciem dwóch powierzchni, zwłaszcza przy przesuwaniu czegoś, np. mebli po podłodze; szuranie;
2. przestarzałe, potocznie: łobuz, nicpoń, kobieta lekkich obyczajów


SJP.pl


szuria

ogół osób bezmyślnie wyznających jakieś poglądy; szurostwo


SJP.pl


szuriken

ostry metalowy pocisk do ręcznego miotania, np. w kształcie płaskiej kilkucentymetrowej gwiazdy; shuriken


SJP.pl

Shuriken (jap. 手裏剣 shuri-ken; dosłownie „ostrze ukryte w dłoni”') – rodzaj małej broni o ostrych krawędziach i różnym kształcie, służącej do rzucania we wroga, używanej między innymi przez agentów ninja.

Wikipedia


szurka

potocznie: głosicielka teorii spiskowych


SJP.pl


szurkowo

Miejscowości i ich części w Polsce

Wg TERYT jest ich 2, w tym 1 podstawowa
  • Szurkowo – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. gostyńskim, w gminie Poniec
  • Szurkowo – przysiółek wsi Nowy Dwór w woj. wielkopolskim, w pow. kościańskim, w gminie Krzywiń

Wikipedia


szurkowski

nazwisko


SJP.pl


szurnąć

czasownik przechodni dokonany (ndk. szurać)

 (1.1) przesunąć czymś z hałasem po jakiejś powierzchni

 (1.2) pot. przen. zabrać coś

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. brak)

 (2.1) pot. uciec

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jacek szurnął butami przy wejściu.

 (1.2) Jacek bez ceregieli szurnął sobie jabłko ze straganu.

 (2.1) Beacie wczoraj szurnął kot przez niedomknięte drzwi.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃurnɔ̃ɲt͡ɕ, AS: šurnõńć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szuranie n., szurnięcie n.

 czas. szurać ndk.

 przym. szurnięty

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) uciec, pierzchnąć, zrejterować; eufem. wycofać się na z góry upatrzone pozycje; pot. zwiać, prysnąć, czmychnąć, smyrgnąć, dać dyla, dać drapaka, dać nogę, wziąć nogi za pas, pokazać pięty, pokazać plecy; posp. spieprzyć; reg. pozn. ućknąć.; stpol. dernąć

Wiktionary


szurnięcie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|szurnąć.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. szurnąć, szurać

 przym. szurnięty

Wiktionary


szurnięty

potocznie: niespełna rozumu; niemądry, nienormalny, stuknięty


SJP.pl

forma czasownika.

 (1.1) ims. przymiotnikowy bierny od: szurnąć

przymiotnik jakościowy

 (2.1) pot. przen. pejor. niespełna rozumu, szalony

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szuranie n., szurnięcie n.

 czas. szurać ndk., szurnąć dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) kopnięty, niedorobiony, nienormalny, niespełna rozumu, stuknięty, walnięty; wulg. jebnięty wulg. pierdolnięty, wulg. pieprznięty, wulg. popieprzony, wulg. popierdolony

Wiktionary


szurofoliarz

pejoratywnie: osoba wierząca w teorie spiskowe, pseudonaukowe, zjawiska paranormalne itp.; foliarz, szur, szurysta


SJP.pl


szurostwo

potocznie:
1. bezmyślne wyznawanie jakichś poglądów; szuryzm;
2. ogół osób bezmyślnie wyznających jakieś poglądy; szuria


SJP.pl


szurowski

szur (szurysta); szurski


SJP.pl


szurpaty

chropowaty, szorstki, kostropaty


SJP.pl


szurpek

rodzaj mchów z rzędu szurpkowców


SJP.pl

Szurpek (Orthotrichum Hedw.) – rodzaj mchów należący do rzędu szurpkowców, który obejmuje mchy rosnące głównie w zbitych, poduszkowatych darniach na skałach lub na korze drzew.

Wikipedia


szurpkowate

rodzina mchów z rzędu szurpkowców


SJP.pl


szurpkowce

rząd mchów z klasy prątników


SJP.pl


szurski

szur (szurysta); szurowski


SJP.pl


szuru-buru

wykrzyknik naśladujący odgłos szurania; szurum-burum


SJP.pl

wykrzyknik onomatopeiczny

 (1.1) dźwięk. naśladujący odgłos szurania lub tarcia

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szur; war. szurum-burum

Wiktionary


szurum-burum

1. zamieszanie, zamęt;
2. wykrzyknik naśladujący odgłos szurania; szuru-buru


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) pot. rozgardiasz

wykrzyknik onomatopeiczny

 (2.1) dźwięk. naśladujący odgłos szurania lub tarcia

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) bezład, nieład, chaos, dezorganizacja, kakofonia, nieporządek, zamęt, zamieszanie; przest. kweres; pot. bałagan, bigos, dom wariatów, galimatias, kocioł, kociokwik, kołomyja, kołowacizna, kołowanina, kołowrotek, koniec świata, meksyk, mętlik, miszmasz, młyn, obłęd, pomieszanie z poplątaniem, przewalanka, sajgon, sądny dzień, urwanie głowy

 (2.1) szur; war. szuru-buru

Wiktionary


szurysta

pejoratywnie: osoba o skrajnych poglądach, głosząca teorie spiskowe; szur, foliarz, szurofoliarz


SJP.pl


szuryzm

potocznie: bezmyślne wyznawanie jakichś poglądów; szurostwo


SJP.pl


szurza

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) stpol. brat żony

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dawni Polacy zwali brata żony nie szwagrem, ale szurzą lub szurzym.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃuʒa, AS: šuža

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szwagier, szurzy, szurzyn

Wiktionary


szurzy

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) stpol. krewny, powinowaty

 (1.2) śrpol. szwagier

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szurzyna ż.

Wiktionary


szurzyn

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) daw. brat żony

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) surzy, szurza

Wiktionary


szurzyna

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) żona brata żony

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szurzy m.

Wiktionary


szus

1. szybki zjazd na nartach prosto w dół;
2. potocznie: szybki ruch w jakimś kierunku, wykonany np. w czasie jazdy lub biegu;
3. dawniej: eksces, wybryk, wyskok


SJP.pl


szusblech

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. mot. błotnik

Wiktionary


szusnąć

potocznie: dać susa; szybko się przesunąć, przemieścić; szustnąć


SJP.pl


szuśnięcie

potocznie: dać susa; szybko się przesunąć, przemieścić; szustnąć


SJP.pl


szusować

zjeżdżać szusem na nartach


SJP.pl


szusowy

szus (szybki zjazd)


SJP.pl


szustać

potocznie: dawać susa, susy; szybko się poruszać


SJP.pl


szustak

nazwisko


SJP.pl


szustakiewicz

nazwisko


SJP.pl


szuster

nazwisko


SJP.pl

  • Andrzej Szuster (1931, Kraków – 2008), specjalista w dziedzinie hydrotechniki i mechaniki płynów
  • Anna Szuster-Kowalewicz (* 1955), polska psycholog, doktor habilitowany, pracownik naukowy
  • Edward Szuster (1918, Genewa – 2011, Łódź), polski prozaik oraz autor widowisk
  • Konrad Szuster (* 1984), polski lekkoatleta specjalizujący się w rzucie dyskiem
  • Krystian Szuster (* 1963, Chorzów), polski piłkarz, pomocnik
  • Marcin Szuster (* 1971), polski tłumacz
  • Ryszard Szuster, działacz sportowy, z wykształcenia politolog
  • Ryszard Szuster (* 1928), generał brygady Milicji Obywatelskiej, szef Wojewódzkiego Urzędu Spraw Wewnętrznych

Wikipedia


szustnąć

potocznie: dać susa; szybko się przesunąć, przemieścić; szusnąć


SJP.pl


szuszalewo

Szuszalewo – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie sokólskim, w gminie Dąbrowa Białostocka.

Wieś królewska ekonomii grodzieńskiej położona była w końcu XVIII wieku w powiecie grodzieńskim województwa trockiego. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa białostockiego.

Wikipedia


szuszczeć

czasownik niedokonany

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. szeleścić

 (1.2) gw-pl|Górny Śląsk. trzeć

Wiktionary


szuszkiewicz

nazwisko


SJP.pl


szuszwol

1. regionalnie: człowiek brudny; brudas, obdartus;
2. środowiskowo: wrogi bojownik z Iraku lub Afganistanu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) gw-pl|Poznań. brudas, obdartus, człowiek zaniedbany

 (1.2) wojsk. pogard. tubylec z Iraku lub Afganistanu, często wrogi bojownik

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Widziołeś gu ? Wyglóndoł jak tyn szuszwol.

 (1.1) Tutaj zawsze pętało się pełno miejscowych szuszwoli, którzy żyli z dnia na dzień. Wszyscy byli pijani, a niejeden potrafił i w mordę dać dziewczynie.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. szuszwolski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) glajdus, nadrach, opypłaniec, opypłus, opyprus, ślumper

Wiktionary


szut

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) gw-pl|Poznań. miał węglowy

 (1.2) poznań. coś drobnego

 (1.3) gw-pl|Poznań. bilon, drobne pieniądze

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przywieźli mi wyngle, i patrz pani półowa szutu.

 (1.1) Dawni to buł wyngiel nie to, co teroz, taki szut.

 (1.2) Ciemnia zbita z desek i łóżko wśród zwałów szutu to już paranoja.

 (1.3) Zjedli my, chce płacić a tu w kieszyni, psiakrync, sóm szut.

Wiktionary


szuta

nazwisko


SJP.pl


szuter

kruszywo z drobno tłuczonego kamienia, używane głównie na nawierzchnie dróg i jako dodatek do betonów; tłuczeń, szaber


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) bud. tłuczeń, żwir, gruz

Wiktionary

Kruszywo – materiał sypki pochodzenia organicznego lub mineralnego, stosowany głównie do produkcji zapraw budowlanych i betonów oraz do budowy dróg.

Ze względu na sposób pozyskania rozróżnia się następujące kruszywa:

  • Kruszywa naturalne – kruszywa pochodzenia mineralnego, rozdrobnione w wyniku erozji skał lub uzyskiwane przez mechaniczne rozdrobnienie skał litych, występujące w przyrodzie w postaci luźnych okruchów skalnych. Mogą być uszlachetniane w wyniku przesiewania i płukania (usuwanie zanieczyszczeń pylistych – ziaren wielkości do 0,05 mm). Można pozyskać je przez wydobycie z dna rzek, jezior lub kopalni piasku i żwiru, gdzie metodą odkrywkową pozyskuje się potrzebny materiał. Kruszywa naturalne dzielą się na:
    • żwirowe
    • łamane - otrzymywane się przez mechaniczne rozdrobnienie skał.
  • Kruszywa sztuczne:
    • pochodzenia mineralnego, uzyskane w wyniku termicznej bądź innej modyfikacji odpowiadają kruszywom sztucznym według PN-86/B-23006;
    • kruszywa z recyklingu – pochodzenia mineralnego, uzyskiwane w wyniku przeróbki nieorganicznych materiałów, uprzednio stosowanych w budownictwie.

Wikipedia


szutkowski

nazwisko


SJP.pl


szutowicz

nazwisko


SJP.pl


szutro

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) gw-pl|Lwów. kapelusz

Wiktionary


szutrowisko

obszar, zwykle na brzegach rzek, pokryty szutrem zmieszanym z mułem i piachem


SJP.pl


szutrówka

Szutrówka lub Sutrówka (749 m) – szczyt w głównej grani Pieninek w Pieninach Właściwych.

Góra położona jest w zachodniej części Pieninek, pomiędzy Bajków Groniem (716 m) a Ociemnym Wierchem (740 m). W południowym kierunku do Pienińskiego Potoku opada z niego krótka grzęda, w dolnej części zakończona Białymi Skałami. Północne zbocza są dość łagodne. Na północ odbiega ze szczytu boczny grzbiet kulminujący na Łupisku (659 m), następnie opadający do doliny Krośnicy, ku północnemu wschodowi biegnie zaś grzbiet Wudyki z Zimną Skałą (612 m) opadający do doliny Dunajca. Partie szczytowe porasta las, jednak nieco niżej stoki pokrywają liczne polany – na wschód od szczytu znajduje się Kurnikówka, od której na północ leży polana Pieninki, natomiast na wspomnianym bocznym grzbiecie – między innymi Stolarzówka.

Wikipedia


szutrowy

przymiotnik od: szuter


SJP.pl


szuwaks

1. dawniej: czarna pasta do butów; szwarc;
2. dawniej: czarna farba do wąsów lub włosów;
3. środowiskowo: amfetamina; amfa, biel;
4. środowiskowo: marihuana; marycha, trawka, gandzia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) przest. czarna pasta do butów

 (1.2) slang. amfetamina

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃuvaks, AS: šuvaks

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szuwaksowanie n.

 czas. szuwaksować

Wiktionary


szuwaksować

dawniej: nacierać buty szuwaksem (czarną pastą); szwarcować


SJP.pl


szuwaksowaty

przypominający kolorem szuwaks (czarną pastę do butów)


SJP.pl


szuwaksowy

szuwaks


SJP.pl

Patrz:

szuwaks

szuwar

zbiorowisko roślinne, złożone z wysokich przeważnie jednoliściennych roślin np. trzcin, sitowi


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) pot. zarośla okalające brzegi jeziora, mokradła

 (1.2) biol. strefa roślin (makrofitów) przybrzeżnych, występujących w litoralu jezior i rzek;

 (1.3) biol. formacja ekologiczna roślin wodno-błotnych

Wiktionary

Szuwar – strefa roślin przybrzeżnych (helofitów), występujących w litoralu jezior, rzek i wód przejściowych oraz ich dolinach. Wyróżnia się szuwar niski (bliżej brzegu), na który składają się głównie turzyce, oraz szuwar wysoki (budowany przez np. trzcinę, pałkę szerokolistną, oczeret jeziorny).

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈʃuvar, AS: šuvar

Wiktionary

Powiązane:

 przym. szuwarowy

Wiktionary


szuwarowy

przymiotnik od: szuwar


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) przym. od szuwar

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Różnorodność zbiorowisk wzbogaca obecność zbiorowisk szuwarowych, w miejscach w których utrzymuje się wysoki poziom wody.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃuvaˈrɔvɨ, AS: šuvarovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szuwar mrz.

Wiktionary


szułczyński

nazwisko


SJP.pl


szw.

skrót od: szwedzki


SJP.pl

skrót

 (1.1) = szwedzki

Wiktionary

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) szwedz.

Wiktionary


szwa

zredukowana samogłoska występująca w językach semickich i indoeuropejskich


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński lub nijaki

 (1.1) fonet. średnio centralna samogłoska zaznaczana w międzynarodowym alfabecie fonetycznym symbolem IPA4|ə.;

forma rzeczownika.

 (2.1) rzad. D. lp. od szew

Wiktionary

Szwa – w językoznawstwie, zwłaszcza w fonetyce i fonologii, określenie samogłoski średnio centralnej (zaokrąglonej lub niezaokrąglonej) znajdującej się w środku diagramu samogłoskowego, oznaczanej w międzynarodowym alfabecie fonetycznym symbolem ə lub inną samogłoski bliskiej tej pozycji. Dla przykładu w ortografii języka angielskiego litera a w wyrazie about reprezentuje szwę. W języku angielskim szwa występuje głównie w sylabach nieakcentowanych, ale w innych językach może pojawiać się częściej w sylabach akcentowanych. W polszczyźnie standardowej szwa nie występuje wcale. Można ją spotkać tylko w niektórych dialektach lokalnych.

Wikipedia


szwab

1. pogardliwie o Niemcu; szkop (Szkop), prusak, pluder, helmut, Szwab;
2. regionalnie: karaluch


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Szwabii;

 (1.2) pot. pejor. Niemiec

Wiktionary

Szwabowie (niem. Schwaben, staroniem. Suaben) – lud germański stanowiący pierwotnie część związku plemiennego Alamanów, mieszkańcy Szwabii, historycznego regionu leżącego w dzisiejszych południowych Niemczech, we wschodniej części kraju związkowego Badenia-Wirtembergia (dawna Wirtembergia i Hohenzollernsche Lande) (luteranie) oraz w zachodniej części Bawarii – obecnie Rejencja Szwabia (niem. Regierungsbezirk Schwaben) (katolicy).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Kiedy nazajutrz po bitwie notariusze królewscy zaczęli spisywać jeńców, okazało się, że byli wśród nich rycerze z całej Rzeszy, więc Bawarczycy, Łużyczanie, Szwabowie, Fryzowie, Turyńczycy, Sasi, Frankowie, Westfalczycy, Austriacy, Niemcy znad Renu, Pomorzanie i Inflantczycy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃfap, AS: šfap

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Szwabia ż., szwab m., Szwabka ż.

 przym. szwabski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) szwab

Wiktionary


szwabacha

rodzaj pisma gotyckiego


SJP.pl

Wikipedia


szwabia

historyczna i etnograficzna kraina Niemiec


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. hist. historyczna i etniczna kraina Niemiec, obecnie położona głównie na terenie Badenii-Wirtembergii, ale także części Bawarii oraz Szwajcarii i Francji;

Wiktionary

Szwabia (niem. Schwaben) – niemiecka kraina historyczna. Elementem wyróżniającym i spajającym Szwabię jest dialekt szwabski, określany też jako odrębny język.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈʃfabʲja, AS: šfabʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Szwab m., Szwabka ż.

 przym. szwabski

Wiktionary


szwabić

potocznie: kłamać, zmyślać, oszukiwać; ściemniać, kantować, kręcić


SJP.pl


szwabka

pogardliwie o Niemce; Szkopka (szkopka), Szwabka, prusaczka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) etn. mieszkanka Szwabii

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Szwabia ż., szwab mos, szwabina mos., szwabka ż.

:: fm. Szwab mos.

 przym. szwabski

Wiktionary


szwabowski

nazwisko


SJP.pl


szwabski

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Szwabii, związany ze Szwabią

 (1.2) pot. pogard. niemiecki

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na przykład Matylda, hrabianka toskańska, upatrzyła sobie na męża księcia szwabskiego, Welfa.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃfapsʲci, AS: šfapsʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Szwabia ż., Szwab m., Szwabka ż., szwab m., szwabka ż.

Wiktionary


szwaby

1. pogardliwie o Niemcu; szkop (Szkop), prusak, pluder, helmut, Szwab;
2. regionalnie: karaluch


SJP.pl

Integralne części miejscowości w Polsce

Wg TERYT jest ich 14
  • Szwaby – część miasta Przeworsk
  • Szwaby – część miasta Skawina
  • Szwaby – część wsi Jamno w woj. łódzkim, w pow. łowickim, w gminie Łowicz
  • Szwaby – część wsi Mikluszowice w woj. małopolskim, w pow. bocheńskim, w gminie Drwinia
  • Szwaby – część wsi Buczków w woj. małopolskim, w pow. bocheńskim, w gminie Rzezawa
  • Szwaby – część wsi Dębno w woj. małopolskim, w pow. brzeskim, w gminie Dębno
  • Szwaby – część wsi Poręba Żegoty w woj. małopolskim, w pow. chrzanowskim, w gminie Alwernia
  • Szwaby – część wsi Odwiśle w woj. małopolskim, w pow. krakowskim, w gminie Igołomia-Wawrzeńczyce
  • Szwaby – część wsi Głogoczów w woj. małopolskim, w pow. myślenickim, w gminie Myślenice
  • Szwaby – część wsi Las w woj. małopolskim, w pow. oświęcimskim, w gminie Przeciszów
  • Szwaby – część wsi Kurów w woj. małopolskim, w pow. suskim, w gminie Stryszawa
  • Szwaby – część wsi Podstolice w woj. małopolskim, w pow. wielickim, w gminie Wieliczka
  • Szwaby – część wsi Świętoniowa w woj. podkarpackim, w pow. przeworskim, w gminie Przeworsk
  • Szwaby – część wsi Siennów w woj. podkarpackim, w pow. przeworskim, w gminie Zarzecze

Wikipedia


szwacz

mężczyzna zajmujący się zawodowo szyciem w szwalni


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mężczyzna, który zajmuje się szyciem

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szwalnia ż.

:: fż. szwaczka ż.

 czas. szyć

Wiktionary


szwaczka

1. kobieta zawodowo zajmująca się szyciem w szwalni;
2. dawniej: krawcowa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta zawodowo szyjąca w szwalni

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Szwaczka miała palce pokłute igłami.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃfat͡ʃka, AS: šfačka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szwalnia ż., szew m.

:: forma męska szwacz m.

 przym. szwalniczy, szwalny

 czas. szyć

Wiktionary


szwaczuszka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) rzad. żart. szwaczka

Wiktionary


szwadron

1. dowodzony przez rotmistrza pododdział kawalerii, liczebnością równy kompanii piechoty;
2. potocznie: oddział wojskowy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) wojsk. pododdział kawalerii będący odpowiednikiem kompanii lub batalionu w piechocie;

Wiktionary

Szwadron – pododdział kawalerii będący odpowiednikiem kompanii w piechocie, baterii w artylerii. Dzielił się na plutony, a one z kolei na sekcje. Dowódcą szwadronu był zazwyczaj rotmistrz odpowiednik kapitana w innych rodzajach broni.

Podczas kampanii wrześniowej szwadron polskiej kawalerii liczył 111 żołnierzy (4 oficerów, 24 podoficerów i 83 szeregowych).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Marzyło się Jurkowi, że w Taszkiencie powita ich wojskowa orkiestra i szwadron ułanów na pięknych koniach.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szwadronista m., skwadron m.

:: zdrobn. szwadronik m.

 przym. szwadronowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) eskadron

Wiktionary


szwadronik

zdrobnienie od: szwadron


SJP.pl


szwadronowy

przymiotnik od: szwadron


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z szwadronem, dotyczący szwadronu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szwadron m.

Wiktionary


szwagier

1. mąż siostry;
2. brat męża albo żony;
3. mąż szwagierki


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) brat żony

 (1.2) brat męża

 (1.3) mąż siostry

 (1.4) mąż szwagierki (siostry męża lub żony)

 (1.5) żart. o mężczyźnie, który sypia z tą samą kobietą co inny mężczyzna

Wiktionary

Relacja rodzinna (także relacja lub stosunek genealogiczny; pot. nazwa lub rodzaj pokrewieństwa i powinowactwa, nazewnictwo, nazwy członków rodziny) – nazwa i rodzaj stosunku zachodzącego między dwiema osobami należącymi do tej samej rodziny, a wynikającego z faktu filiacji i koicji (w genealogii) lub – szerzej – z pokrewieństwa i powinowactwa (w pozostałych naukach). Na relację taką mają również wpływ stopień pokrewieństwa i powinowactwa (pierwszy, drugi, trzeci itd.), różnica pokoleń oraz linia pokrewieństwa i powinowactwa (prosta i boczna, wstępna i zstępna). Relacje rodzinne oblicza się od jednej osoby, którą w genealogii można nazywać probantem, do innego członka jej rodziny.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Mój szwagier zawsze dbał o moją żonę, kiedy byli dziećmi.

 (1.3) Potem wpadł szwagier Wojtek i opowiadał jak odwiedził specjalistę od szpiegowania.

 (1.3) Dowiedziałem się, że moja siostra się zaręczyła, więc wkrótce będę miał nowego szwagra.

 (1.4) Przyjechała do nas rodzina ze strony żony, szwagierka ze szwagrem i ich dzieci

 (1.5) Ja też poznałem Jolkę w sensie biblijnym, więc jesteśmy szwagrami.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃfaɟɛr, AS: šfaǵer

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: zdrobn. szwagierek mos.

:: fż. szwagierka ż., szwagiereczka ż.

 przym. szwagrowski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) daw. gwara. pan brat

 (1.2) daw. dziewierz, daw. gwara. pan brat

 (1.5) współkochanek, suchy szwagier

Wiktionary


szwagierczak

nazwisko


SJP.pl

Zbigniew Szwagierczak (ur. 3 czerwca 1956) – polski kierowca wyścigowy. Wywalczył 19 tytułów Mistrza Polski (8) i Wicemistrza Polski (11) w wyścigach płaskich, górskich i rajdach samochodowych. Startował w zespołach fabrycznych krajowych i zagranicznych.

Wikipedia


szwagiereczka

zdrobniale o szwagierce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. zdrobn. od: szwagierka

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃfaɟɛˈrɛt͡ʃka, AS: šfaǵerečka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szwagier, szwagierka

Wiktionary


szwagierek

siostra współmałżonka


SJP.pl


szwagierka

siostra współmałżonka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) siostra żony lub męża

 (1.2) żona szwagra

Wiktionary

Relacja rodzinna (także relacja lub stosunek genealogiczny; pot. nazwa lub rodzaj pokrewieństwa i powinowactwa, nazewnictwo, nazwy członków rodziny) – nazwa i rodzaj stosunku zachodzącego między dwiema osobami należącymi do tej samej rodziny, a wynikającego z faktu filiacji i koicji (w genealogii) lub – szerzej – z pokrewieństwa i powinowactwa (w pozostałych naukach). Na relację taką mają również wpływ stopień pokrewieństwa i powinowactwa (pierwszy, drugi, trzeci itd.), różnica pokoleń oraz linia pokrewieństwa i powinowactwa (prosta i boczna, wstępna i zstępna). Relacje rodzinne oblicza się od jednej osoby, którą w genealogii można nazywać probantem, do innego członka jej rodziny.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ʃfaˈɟɛrka, AS: šfaǵerka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szwagier m., szwagiereczka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przest. żołwica; daw. gwara. pani siostra, daw. gw-pl|Rzeszów, Kraków|świeść. (siostra żony), daw. gw-pl|Sandomierz|siostra mężowa. (siostra męża)

 (1.2) szwagrowa

Wiktionary


szwagierski

dawniej: szwagrowski


SJP.pl


szwagrostwo

szwagier z żoną


SJP.pl


szwagroszczak

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) gw-pl|Warszawa. szwagier

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Mój szwagroszczak otrzymał polecenie, że jak żona będzie w Ciechocinku naprawiać zdrowie, to on wtedy ma chawire odmalować

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szwagier

Wiktionary


szwagrowa

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) żona szwagra

Wiktionary

Relacja rodzinna (także relacja lub stosunek genealogiczny; pot. nazwa lub rodzaj pokrewieństwa i powinowactwa, nazewnictwo, nazwy członków rodziny) – nazwa i rodzaj stosunku zachodzącego między dwiema osobami należącymi do tej samej rodziny, a wynikającego z faktu filiacji i koicji (w genealogii) lub – szerzej – z pokrewieństwa i powinowactwa (w pozostałych naukach). Na relację taką mają również wpływ stopień pokrewieństwa i powinowactwa (pierwszy, drugi, trzeci itd.), różnica pokoleń oraz linia pokrewieństwa i powinowactwa (prosta i boczna, wstępna i zstępna). Relacje rodzinne oblicza się od jednej osoby, którą w genealogii można nazywać probantem, do innego członka jej rodziny.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ʃfaˈɡrɔva, AS: šfagrova

Wiktionary


szwagrowski

szwagier


SJP.pl

Patrz:

szwagier

szwagrowy

szwagier (dawniej); szwagierski (dawniej), szwagrowski


SJP.pl


szwaj

nazwisko


SJP.pl


szwaja

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk, Poznań. noga

 (1.2) gw-pl|Górny Śląsk. stopa

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przebrałam szwaję. (nadwyrężyłam nogę)

 (1.1) Ale masz krzywe szwaje. (ale masz krzywe giry, ale masz krzywe nogi).

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gira; zobacz też: noga

Wiktionary


szwajc.

skrót od: szwajcarski


SJP.pl

skrót

 (1.1) = szwajcarski

Wiktionary


szwajcar

przestarzale: portier, odźwierny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) obywatel Szwajcarii

 (1.2) wojsk. członek Gwardii Szwajcarskiej

 (1.3) hist. najemny żołnierz ze Szwajcarii

Wiktionary

Szwajcarzy – wspólnota państwowa wywodząca się z ludów galijskich, alamanowskich oraz reckich zamieszkujący głównie Szwajcarię, posługujący się czterema językami (uwzględniając odmiany lokalne): niemieckim (65%) francuskim (20%) włoskim (15%) oraz retoromańskim. Poza Szwajcarią mieszkają głównie we Francji, Niemczech, Włoszech, Stanach Zjednoczonych i Kanadzie. Szwajcarzy wyznają głównie katolicyzm i protestantyzm.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Mało który Szwajcar zna wszystkie cztery oficjalne języki swojego państwa.

 (1.2) Zakonnik zamienił parę słów ze Szwajcarem stojącym w Spiżowej Bramie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃfajt͡sar, AS: šfai ̯car

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szwajcar mos., Szwajcaria ż.

:: fż. Szwajcarka ż.

 przym. szwajcarski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Helweta

 (1.2) gwardzista

 (1.3) żołnierz

Wiktionary


szwajcareczka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: Szwajcarka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Szwajcarka ż.

Wiktionary


szwajcaria

1. państwo w Europie ze stolicą w Bernie; Konfederacja Szwajcarska;
2. dzielnica Suwałk


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. polit. państwo w Europie ze stolicą w Bernie;

 (1.2) człon obecny w nazwach wyróżniających się krajobrazowo obszarów

 (1.3) geogr. park w Gliwicach;

Wiktionary

Szwajcaria, Konfederacja Szwajcarska (niem. Schweiz, Schweizerische Eidgenossenschaft, fr. Suisse, Confédération suisse, wł. Svizzera, Confederazione Svizzera, romansz Svizra, Confederaziun Svizra) – państwo federacyjne w Europie Zachodniej. Jest jednym z niewielu państw, w których obowiązują szeroko stosowane formy demokracji bezpośredniej. Szwajcaria od kongresu wiedeńskiego w 1815 roku jest państwem neutralnym. Do Organizacji Narodów Zjednoczonych przystąpiła dopiero 10 września 2002 po przegłosowaniu tej decyzji w referendum minimalną większością 52% głosów.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Szwajcaria jest krajem zegarków, czekolady i serów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃfajˈt͡sarʲja, AS: šfai ̯carʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Szwajcar m., Szwajcarka ż., szwajcar mos.

 przym. szwajcarski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ofic. Konfederacja Szwajcarska; poet. lub hist. Helwecja

Wiktionary


szwajcarka

obywatelka Szwajcarii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) obywatelka Szwajcarii

Wiktionary

Szwajcarka – schronisko turystyczne w Polsce położone w województwie dolnośląskim, w powiecie karkonoskim w gminie Mysłakowice.

Nazwa związana jest ze znajdującym się tutaj schroniskiem PTTK „Szwajcarka”.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Film opowiadał o miłości Szwajcarki do masajskiego wojownika.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃfajˈt͡sarka, AS: šfai ̯carka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szwajcar mos., Szwajcaria ż.

:: fm. Szwajcar m.

 przym. szwajcarski

Wiktionary


szwajcarski

związany ze Szwajcarią


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany ze Szwajcarią, dotyczący Szwajcarii

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ticino to najdalej wysunięty na południe kanton szwajcarski. (z Wikipedii).

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃfajˈt͡sarsʲci, AS: šfai ̯carsʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Szwajcaria ż., Szwajcar m., szwajcar m., Szwajcarka ż., szwajcarskość ż.

 przym. proszwajcarski, antyszwajcarski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przest. poet. helwecki, helwetycki

Wiktionary


szwajcarsko-polski

dotyczący Szwajcarii i Polski


SJP.pl


szwajcarskość

szwajcarski


SJP.pl

Patrz:

szwajcarski

szwajcowski

nazwisko


SJP.pl


szwajdych

nazwisko


SJP.pl


szwajkowski

nazwisko


SJP.pl


szwajsfus

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. med. grzybica stóp

Wiktionary


szwajsować

gwarowo: spawać; szwejsować


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. techn. spawać

Wiktionary


szwalnia

duży zakład krawiecki lub dział fabryki odzieżowej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zakład zajmujący się obróbką tkanin; pomieszczenie pełniące funkcję takiego zakładu lub miejsce, w którym się szyje;

Wiktionary

Szwalnia – obecnie zakład krawiecki lub budynek, pomieszczenie przeznaczone do produkcji odzieży z tkanin i innych wyrobów włókienniczych. Wyposażone w maszyny szwalnicze. Często szwalnia wchodzi w skład wydziału wykończalni zakładu włókienniczego.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Odebrałem swój garnitur ze szwalni.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szycie n., szwaczka ż., szew m., szwacz mos.

 czas. szyć

 przym. szwalny

Wiktionary


szwalnictwo

szycie na skalę przemysłową


SJP.pl


szwalniczy

szwalnia, np. zakład szwalniczy


SJP.pl


szwalność

cecha nici przeznaczonych do szycia na maszynach szwalniczych


SJP.pl


szwalny

przeznaczony do szycia, np. nici szwalne


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) kraw. dotyczący szycia, służący do szycia

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Proces tworzenia ściegu wiąże się z warunkami pracy nici szwalnej, gdyż ciągłe podnoszenie wydajności maszyn i ich szybkości powoduje, że nić jest najsłabszym i najbardziej zawodnym elementem procesu […]

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szwalnia ż., szwaczka ż., szew mrz.

 przym. szwalniczy

Wiktionary


szwamka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Poznań. gąbka

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Bierz tę szwamkę i idź się myć!

Wiktionary


szwank

strata, poniesiona krzywda, ujma, uszczerbek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) przest. krzywda, ujma, uszkodzenie, strata

 (1.2) daw. cięcie, uderzenie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Boję się, żebyś z żalu na zdrowiu szwanku nie poniosła.

 (1.2) Począł umykać do swojej godpody, lecz dościgniony, (…) po wielu odebranych szwankach, tamże zabity poległ.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃfãŋk, AS: šfãŋk

Wiktionary

Powiązane:

 czas. szwankować

Wiktionary


szwankować

psuć się, nie działać jak należy


SJP.pl

czasownik niedokonany

 (1.1) pot. źle funkcjonować

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szwank m.

Wiktionary


szwarc

dawniej: czarna pasta do butów; szuwaks


SJP.pl

Osoby o nazwisku Szwarc:

  • Andrzej Jan Szwarc – polski prawnik karnista, nauczyciel akademicki, sędzia Trybunału Stanu
  • Andrzej Stanisław Szwarc – polski historyk
  • Andrzej Witold Szwarc – polski prawnik
  • Bronisław Szwarc – polski lekkoatleta i działacz sportowy
  • Juliusz Hibner (właśc. Dawid Szwarc) – polski działacz komunistyczny, oficer i urzędnik państwowy
  • Halina Szwarc – polska działaczka podziemia i lekarz
  • Henri Szwarc – francuski brydżysta
  • Ilona Szwarc – polska fotograficzka
  • Jeannot Szwarc – amerykański reżyser filmowy i telewizyjny
  • Jan Szwarc – polski polityk, samorządowiec i nauczyciel, poseł na Sejm
  • Jerzy Szwarc – polski pilot
  • Jewgienij Szwarc – rosyjski pisarz, autor baśni teatralnych
  • Krzysztof Szwarc – polski demograf i ekonomista
  • Lew Szwarc – radziecki kompozytor muzyki filmowej
  • Marek Szwarc – polski projektant, fotograf, kompozytor, producent telewizyjny, autor scenariuszy i muzyki
  • Marek Szwarc – żydowski malarz i rzeźbiarz
  • Michael Szwarc – polsko-żydowskie chemik
  • Marian Szwarc – polski oficer żeglugi śródlądowej, twórca prawa wodnego, egzaminator
  • Stanisław Szwarc – polski malarz, litograf
  • Stanisław Szwarc-Bronikowski – polski publicysta, podróżnik i filmowiec
  • Stefan Szwarc – polski aktor filmowy

Wikipedia


szwarccharakter

potocznie:
1. osoba o złym, czarnym charakterze;
2. aktor grający taką postać


SJP.pl


szwarcenowo

Szwarcenowo (niem. Schwarzenau) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie nowomiejskim, w gminie Biskupiec, nad jeziorem Trupel.

W okresie międzywojennym w miejscowości stacjonowała placówka Straży Celnej „Szwarcenowo” a następnie placówka Straży Granicznej I linii „Szwarcenowo”.W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa toruńskiego.

Wikipedia


szwarcgelber

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) hist. lojalista austriacki z okresu zaborów

Wiktionary


szwarcować

1. potocznie: przewozić nielegalnie, zwykle przez granicę;
2. dawniej: nacierać buty szwarcem (czarną pastą); szuwaksować


SJP.pl


szwarcowy

szwarc; szuwaksowy


SJP.pl


szwarcwald

pasmo górskie w Niemczech; Schwarzwald


SJP.pl

Schwarzwald („czarny las”, Szwarcwald, „Selva Negra”) – zrębowe pasmo górskie w południowo-zachodnich Niemczech rozciągające się od południowego krańca do środka Badenii-Wirtembergii na długości około 160 km – od Waldshut-Tiengen na samym południu do Pforzheim na północy.

Wikipedia


szwarcwaldzki

przymiotnik od: Szwarcwald


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Schwarzwaldem (Szwarcwaldem), dotyczący Schwarzwaldu (Szwarcwaldu)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Schwarzwald mrz., Szwarcwald mrz.

Wiktionary


szwargolić

potocznie: mówić po niemiecku; szprechać, szwargotać


SJP.pl


szwargot

niezrozumiała, nieprzyjemnie brzmiąca mowa w obcym języku


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) pot. niezrozumiała, nieprzyjemnie brzmiąca mowa, zwłaszcza w języku niemieckim

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szwargotanie n., zaszwargotanie n.

 czas. szwargotać ndk., zaszwargotać dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szwargotanie

Wiktionary


szwargotać

1. mówić w niezrozumiałym języku;
2. mówić po niemiecku; szwargolić, szprechać


SJP.pl

czasownik niedokonany (dk. brak)

 (1.1) mówić niezrozumiale w obcym języku, zwłaszcza niemieckim

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szwargot mrz., szwargotanie n., zaszwargotanie n.

 czas. zaszwargotać dk.

Wiktionary


szwargotanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) pot. niezrozumiała mowa w obcym języku, zwłaszcza niemieckim

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szwargot mrz., zaszwargotanie n.

 czas. szwargotać ndk., zaszwargotać dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szwargot

Wiktionary


szwarny

przymiotnik

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk, Śląsk Cieszyński. ładny, przystojny, urodziwy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jezderkusie! Ale sie z Achima zrobił szwarny synek.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|gryfny, wyzgerny.

Wiktionary


szwałek

nazwisko


SJP.pl


szwecja

państwo w Europie ze stolicą w Sztokholmie; Królestwo Szwecji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. polit. państwo w Europie, położone w środkowej części Półwyspu Skandynawskiego;

 (1.2) geogr. wieś koło Wałcza, miejsce spływów kajakowych;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Szwecja jest krajem europejskim leżącym w Skandynawii.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃfɛt͡sʲja, AS: šfecʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szwed mrz., Szwedziak mos., Szwed mos., Szwedka ż., szwedzkość ż., szwedka ż., szwedzki mrz.

 przym. szwedzki

 przysł. szwedzko, po szwedzku

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|Szwecyjo.

Wiktionary


szwecki

nazwisko


SJP.pl


szwecyjo

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. geogr. Szwecja

Wiktionary


szwed

1. klucz nastawny;
2. dawniej, gwarowo: duża skwarka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) człowiek narodowości szwedzkiej, obywatel Szwecji, mieszkaniec Szwecji

Wiktionary

  • Szwed – człowiek narodowości szwedzkiej
  • Szwed – część wsi Kadzidło
  • Aleksander Szwed – polski polityk
  • Aleksandra Szwed – aktorka
  • Dariusz Szwed – przewodniczący partii Zieloni 2004
  • Franciszek Szwed – działacz polskiego ruchu narodowego
  • Paweł Szwed – aktor
  • Rafał Szwed – piłkarz grający na pozycji obrońcy, jednokrotny reprezentant Polski
  • Stanisław Szwed – działacz samorządowy i poseł na sejm w latach 1938-39
  • Stanisław Szwed – poseł na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej III i V kadencji
  • Tadeusz Szwed – fotograf, fotoreporter prasowy
  • Tomasz Szwed – piosenkarz country
  • Wasyl Szwed
  • Władysław Szwed
  • Zdzisław Szwed – samorządowiec
  • Zuzanna Szwed – łyżwiarka figurowa

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Moja siostra wyszła za mąż za Szweda i przeprowadziła się do Sztokholmu.

 (1.1) Jako człek rycerski, który się niegdyś żołnierskiem rzemiosłem parał, wiem, że Szwedzi w obliczu nieprzyjaciela musieli gęste ponad Wisłą popostawiać straże.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃfɛt, AS: šfet

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Szwecja ż., szwedzki m., szwedy nmos., szwedka ż.

:: fż. Szwedka ż.

 przym. szwedzki

 przysł. szwedzko, po szwedzku

Wiktionary


szweda

1. klucz nastawny;
2. dawniej, gwarowo: duża skwarka


SJP.pl

  • Szweda – nazwisko
  • Konrad Szweda (1912–1988) – ksiądz rzymskokatolicki, publicysta, więzień obozów koncentracyjnych
  • Piotr Szweda (1933–2008) – generał dywizji Wojska Polskiego
  • Bogdan Szweda (1967–2019) – polski muzyk bluesowy, gitarzysta, wokalista i kompozytor
  • Bernard Szweda (ur. 1951) – polski polityk, samorządowiec, przedsiębiorca, poseł
  • Paweł Szweda (ur. 1953) – polski lekkoatleta, średniodystansowiec, medalista mistrzostw Polski
  • Wiesław Szweda (ur. 1954) – polski polityk, ekonomista, poseł
  • Katarzyna Szweda (ur. 1990) – polska poetka i tłumaczka
  • Andrzej Szweda-Lewandowski (ur. 1972) – polski biolog, leśnik i urzędnik państwowy

Wikipedia


szwederowo

Szwederowo (Sweiderowo – 1789, Schwedenberg – 1818, Schwederowo – 1860, Schwedenhöhe) – jednostka urbanistyczna (osiedle) miasta Bydgoszczy, położona w jego południowej części, granicząca z bydgoskim miastem lokacyjnym, druga po Fordonie pod względem liczby mieszkańców.

Wikipedia


szwedka

potocznie:
1. kula ortopedyczna z podparciem na łokieć;
2. rodzaj kurtki z ortalionu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta narodowości szwedzkiej lub obywatelka Szwecji

Wiktionary

Szwedka – potok (również rzeka) w woj. małopolskim przebiegający przez gminy Ryglice oraz Tuchów. Ma długość 22,52 km i zlewnię o powierzchni 72,95 km². Szwedka jest prawobrzeżnym dopływem Białej Tarnowskiej.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Farerskie kobiety urodą przypominają Szwedki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃfɛtka, AS: šfetka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szwedzki m., Szwecja ż., szwedka ż.

:: fm. Szwed m.

 przym. szwedzki

 przysł. szwedzko, po szwedzku

Wiktionary


szwedkowicz

nazwisko


SJP.pl


szwedowski

nazwisko


SJP.pl

Szwedowski, Szwedowska – polskie nazwisko które w Polsce nosi ok. 351 mężczyzn i 398 kobiet (stan na listopad 2011)..

Znane osoby noszące to nazwisko:

  • Henryk Szwedowski (ur. 1901, zm. 1946) – polski pilot wojskowy,
  • Karol Szwedowski (ur. 1889, zm. 1941) – dyplomowany mistrz budowlany, pracownik kontraktowy na Westerplatte, jeden z cywilnych obrońców tej placówki w 1939,
  • Krzysztof Szwedowski (ur. 1965) – były wiceprezes Najwyższej Izby Kontroli,
  • Sławomir Szwedowski (ur. 1928, zm. 21 marca 2000) – polski ekonomista, profesor Instytutu Nauk Ekonomicznych Polskiej Akademii Nauk,
  • Stefan Szwedowski (ur. 26 grudnia 1891 w Piotrkowie Trybunalskim, zm. 27 maja 1973 w Warszawie) – działacz związkowy i syndykalistyczny, uczestnik powstania warszawskiego.

Wikipedia


szwedy

damskie spodnie charakteryzujące się szerokimi nogawkami i wysokim stanem


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) pot. odzież. spodnie z prostymi, szerokimi nogawkami

Wiktionary

Miejscowości i ich części w Polsce

  • Szwedy – część wsi Wyczółki w woj. lubelskim, w pow. bialskim, w gminie Piszczac
  • Szwedy – część wsi Wilcza Wola w woj. podkarpackim, w pow. kolbuszowskim, w gminie Dzikowiec
  • Szwedy – wieś w woj. podkarpackim, w pow. niżańskim, w gminie Jarocin
  • Szwedy – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. koneckim, w gminie Słupia Konecka

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Nie lubię szwedów, wolę dzwony.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃfɛdɨ, AS: šfedy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szwedzki mrz., Szwed mos., Szwedziak mos., szwedka ż., Szwedka ż., szwedzkość ż.

 przym. szwedzki

 przysł. szwedzko

Wiktionary


szwedziak

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) gw-pl|Warszawa. Szwed

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Szwedziak przywiezie klamoty, a ja nie mam dla niego forsy.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szwed mrz., Szwecja ż., Szwed mos., Szwedka ż., szwedka ż., szwedy nmos., szwedzki m.

 przym. szwedzki

 przysł. po szwedzku

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Szwed

Wiktionary


szwedzki

związany ze Szwecją


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany ze Szwecją lub Szwedami, dotyczący Szwecji lub Szwedów

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) jęz. język urzędowy Szwecji;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Szwedzcy nauczyciele przebywają w naszym kraju na zaproszenie jednego z liceów poznańskich.

 (2.1) W Szwecji mówi się po szwedzku.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃfɛt͡sʲci, AS: šfecʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szwedy nmos., szwed mrz., Szwedziak mos., Szwecja ż., Szwed mos., Szwedka ż., szwedka ż., szwedzkość ż.

 przysł. szwedzko, po szwedzku

Wiktionary


szwedzko

przysłówek

 (1.1) na sposób szwedzki, po szwedzku

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pisarka nosiła po mężu szwedzko brzmiące nazwisko.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szwedy nmos., szwedzki mrz., Szwecja ż., Szwed mos., szwed mrz., Szwedka ż., szwedka ż., szwedzkość ż.

 przym. szwedzki

 przysł. po szwedzku

Wiktionary


szwedzko-polski

dotyczący Szwecji i Polski


SJP.pl


szwedzkojęzyczny

1. posługujący się językiem szwedzkim;
2. napisany w języku szwedzkim;
3. o jakimś terenie: zamieszkany przez ludność posługującą się językiem szwedzkim


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) posługujący się językiem szwedzkim

 (1.2) taki, którego mieszkańcy posługują się językiem szwedzkim

 (1.3) spisany, stworzony w języku szwedzkim

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) We wtorek napłynęła tu dobra wiadomość - z Wysp Alandzkich, autonomicznego regionu kraju zamieszkanego przez ludność szwedzkojęzyczną, wyruszył do Helsinek transport żywności.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃfɛt͡skɔjɛ̃w̃ˈzɨt͡ʃnɨ, AS: šfeckoi ̯ẽũ̯zyčny

Wiktionary


szwedzkość

szwedzki


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co szwedzkie; szwedzki charakter czegoś

Wiktionary

Patrz:

szwedzki

Powiązane:

 rzecz. szwedy nmos., szwedzki mrz., Szwecja ż., Szwed mos., szwed mrz., Szwedka ż., szwedka ż.

 przym. szwedzki

 przysł. szwedzko, po szwedzku

Wiktionary


szwej

potocznie: żołnierz zasadniczej służby wojskowej


SJP.pl


szweja

ryba z rodziny karpiowatych, żyjąca w wodach stojących i rzekach zachodniej Europy; piekielnica


SJP.pl

Piekielnica, szweja, bystrzanka (Alburnoides bipunctatus) – gatunek słodkowodnej ryby z rodziny karpiowatych (Cyprinidae).

Wikipedia


szwejk

1. bohater powieści Jaroslava Haška "Przygody dobrego wojaka Szwejka (podczas wojny światowej)";
2. człowiek niepozorny, chroniący się przed biurokracją sprytem i szyderstwem


SJP.pl

Józef Szwejk (cz. Josef Švejk) – postać fikcyjna, główny bohater antywojennej powieści czeskiego pisarza Jaroslava Haška Przygody dobrego wojaka Szwejka podczas wojny światowej i jej licznych ekranizacji.

Szwejk – żołnierz Armii Austro-Węgier – jest symbolem postawy antymilitarnej i antywojennej, niepozornym człowiekiem potrafiącym bronić się przed cesarsko-królewską biurokracją dzięki swemu sprytowi i umiejętności szyderstwa.

Wikipedia


szwejkowski

nazwisko


SJP.pl


szwejsować

gwarowo: spawać; szwajsować


SJP.pl


szwelice

Szwelice – wieś sołecka w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie makowskim, w gminie Karniewo.

Wieś duchowna położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie makowskim ziemi różańskiej województwa mazowieckiego. W 1785 roku wchodziła w skład klucza czarnostowskiego biskupstwa płockiego. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa ciechanowskiego.

Wikipedia


szwendać

szwendać się - chodzić, jeździć w różne miejsca bez celu; wałęsać się, włóczyć się


SJP.pl


szwendanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|szwendać się.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. szwendać się ndk., poszwendać się dk.

Wiktionary


szwendanina

potocznie: szwendanie się


SJP.pl


szwenk

szybki obrót kamery filmowej


SJP.pl

Szwenk (z niem. schwenken „odchylać, wywijać, zmieniać kierunek”) – zwrot używany w żargonowej terminologii filmowej.

  • Jest to ruch kamerą, najczęściej najazd, odjazd, panorama lub np. ruch prowadzący do rozmazania obrazu.
  • W żargonie operatorów może również oznaczać filmowanie kamerą „z ręki”.
  • „Szwenkrączka” to także nazwa rączki głowicy statywu, na której zamontowana jest kamera, umożliwiająca operatorowi wykonywanie pożądanego ruchu.

Wikipedia


szwenkier

asystent kamerzysty


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) operator kamery filmowej

Wiktionary

Operator kamery, drugi operator, potocznie szwenkier (od szwenk) lub kamerzysta – najbliższy współpracownik operatora filmowego, pod jego kierownictwem własnoręcznie obsługujący kamerę.

Wikipedia


szwert

szwerta; ruchoma deska lub płyta opuszczana do wody przez szparę w kilu łodzi żaglowej w celu powiększenia bocznego oporu wody


SJP.pl

Miecz nazywany dawniej też szwert lub szwerta – ruchomy płat nośny, element konstrukcyjny żaglowych jednostek pływających. Dzięki swoim własnościom hydrodynamicznym umożliwiający żeglugę kursami ostrymi. Zadaniem miecza jest ograniczanie znoszenia bocznego (dryfu) jednostki przy wietrze innym niż prosto z rufy.

Wikipedia


szwerta

szwert; ruchoma deska lub płyta opuszczana do wody przez szparę w kilu łodzi żaglowej w celu powiększenia bocznego oporu wody


SJP.pl

Miecz nazywany dawniej też szwert lub szwerta – ruchomy płat nośny, element konstrukcyjny żaglowych jednostek pływających. Dzięki swoim własnościom hydrodynamicznym umożliwiający żeglugę kursami ostrymi. Zadaniem miecza jest ograniczanie znoszenia bocznego (dryfu) jednostki przy wietrze innym niż prosto z rufy.

Wikipedia


szwestera

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. siostra

Wiktionary


szweykowski

nazwisko


SJP.pl


szwiec

nazwisko


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) stpol. śrpol. szewc

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃfʲjɛt͡s, AS: šfʹi ̯ec

Wiktionary


szwieciech

imię męskie


SJP.pl


szwigermatka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Mazury, Warmia. teściowa

Wiktionary


szwigerojciec

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) gw-pl|Mazury, Warmia. teść

Wiktionary


szwigrowie

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. teściowie

Wiktionary


szwindel

przekręt, oszustwo


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) pot. nieuczciwy interes

Wiktionary

Szwindel (ang. Swindle) – kanadyjsko-amerykańska komedia przygodowa z 2013 roku, napisana przez Eric Freisera, Billa Motza i Boba Rotha oraz wyreżyserowana przez Jonathana Judge'a. Wyprodukowany przez Pacific Bay Entertainment i Nickelodeon Productions. Film jest luźno oparty na podstawie książki Gordona Kormana Swindle wydanej w 2008 roku. Główne role w filmach zagrali Noah Crawford, Chris O’Neal, Jennette McCurdy, Noah Munck, Ariana Grande i Ciara Bravo.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jakiś w tym szwindel, mój panie, musi być.

 (1.1) Żył w świecie, w którym oszustwa, podstępne bankructwa, plajtaajty, wszelkiego rodzaju szwindle, wyzysk – były chlebem codziennym, wszyscy się tym łakomie karmili (…)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃfʲĩndɛl, AS: šfʹĩndel

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szwindlowanie n.

:: zdrobn. szwindelek m.

 czas. szwindlować ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) cygaństwo, granda, kanciarstwo, kancik, kant, krętactwo, krętanina, macherka, macherstwo, machloja, machlojka, matactwo, oszustwo, przekręt, przewałka, przewalanka, szacherka, szachrajstwo, szalbierstwo, szarlataństwo, szarlataneria, szwindelek

Wiktionary


szwindelek

zdrobnienie od: szwindel


SJP.pl


szwindlarz

ten, kto robi szwindle; oszust, szachraj


SJP.pl


szwob

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. pogard. szwab, szkop

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (2.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. ent. czarny karaluch

Wiktionary


szwoczka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk, Śląsk Cieszyński. krawcowa

Wiktionary


szwoleżer

1. francuski żołnierz lekkiej kawalerii od XVI do XIX wieku;
2. polski żołnierz kawalerii w okresie międzywojennym


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) polski żołnierz gwardii pod dowództwem Napoleona

Wiktionary

Szwoleżerowie, lekkokonni (z fr. chevau-légers, od cheval – koń i léger – lekki) – formacja wojskowa lekkiej kawalerii. Jako pierwszy ten rodzaj wojska wyodrębnił Ludwik XII Walezjusz w 1498 roku.

Wikipedia


szwong

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. rozpęd

Wiktionary

Powiązane:

 czas. szwóngować ndk.

Wiktionary


szwóngować

czasownik nieprzechodni niedokonany

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. działać, funkcjonować

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szwóng m.

Wiktionary


szwung

gwarowo, potocznie: zapał, entuzjazm


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) pot. pęd, zapał, energia do działania

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) werwa

Wiktionary


szwy

1. chirurgiczny sposób opatrzenia rany;
2. miejsce złączenia nićmi kawałków tkaniny;
3. miejsce zespolenia dwóch kości tkanką łączną;
4. połączenie brzegów przedmiotów metalowych poprzez spawanie lub nitowanie


SJP.pl


szwyc

krowa hodowana na terenach alpejskich


SJP.pl


szwyćcy

zaimek nieokreślony, odpowiadający rodzajowi męskoosobowemu

 (1.1) stpol. wszyscy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Amen tako Bog daj, / Bychom szli szwyćcy w raj.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wszyscy

Wiktionary


szwyce

krowa hodowana na terenach alpejskich


SJP.pl

Brown Swiss (Braunvieh) – rasa bydła ogólnoużytkowego, pochodząca ze Szwajcarii. Charakteryzuje się jednolicie brązowym umaszczeniem o różnych odcieniach.

Wysokość w kłębie buhajów wynosi 146-155 cm (średnio 150 cm), a krów - 135-139 cm (średnio 137 cm). Obwód klatki piersiowej buhajów wynosi 246 cm, a krów - 204 cm. Masa ciała buhajów wynosi 950-1100 kg, a krów - 550-720 kg.

Wikipedia


szwycki

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany ze Schwyzem, dotyczący Schwyzu, pochodzący ze Schwyzu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Schwyz mrz., szwyc mzw.

Wiktionary


szwylówka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) daw. kubek z wodą do wytwarzania pary przez polanie gorących rusztów w piekarni

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃfɨˈlufka, AS: šfylufka

Wiktionary


szwyncka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. wagary

Wiktionary


szyb

1. w budownictwie: obudowany lub nieobudowany pionowy kanał, w którym porusza się dźwig; szacht windowy, wieża wyciągowa;
2. w górnictwie: pionowe lub pochyłe wyrobisko, prowadzące z powierzchni do złoża w głąb ziemi, wyposażone w różnego rodzaju urządzenia do opuszczania i wywożenia na powierzchnię górników, wydobywania kopalin, odwadniania złoża, przewietrzania kopalni itp.; szacht;
3. w górnictwie: otwór wiertniczy przygotowany do wydobywania ropy naftowej (szyb naftowy) lub do eksploatacji gazu ziemnego (szyb gazowy); odwiert;
4. w technice: wnętrze wielkiego pieca hutniczego; szacht;
5. dawniej: kopalnia;
6. dawniej: latawiec (zabawka dziecięca);
7. dawniej: lecenie, latanie; lot


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) pionowy sztuczny kanał w ziemi, budynku, itp.

 (1.2) górn. szyb (1.1) wraz z instalacją naziemną, niezbędną do prowadzenia wydobycia lub innych podziemnych prac

 (1.3) pionowa komora grzejna pieca

forma rzeczownika.

 (2.1) D. lm. od: szyba

Wiktionary

  • szyb (górnictwo)
  • szyb (w budynkach)
  • szyb naftowy

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ʃɨp, AS: šyp

Wiktionary

Powiązane:

 przym. szybowy

 rzecz. szybowy mos.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) daw. szachta

Wiktionary


szyba

płyta ze szkła przymocowywana do ramy lub uchwytu, wstawiana zwykle w okno lub drzwi


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) płyta ze szkła;

Wiktionary

Szyba – przezroczysta tafla, zwykle szklana, przymocowana do ramy lub uchwytu. Najczęściej umieszczana w oknie bądź w drzwiach.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Razem z tatą robiłem ramki do szyb.

 (1.1) Jadąc wczoraj samochodem przez Warszawę podziwiałem jej uroki tylko przez szybę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃɨba, AS: šyba

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: zdrobn. szybka ż., szybeczka ż.

 przym. szybowy

Wiktionary


szybalski

nazwisko


SJP.pl


szybciej

stopień wyższy od przysłówka: szybko


SJP.pl


szybciuteńki

zdrobnienie od: szybki


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) pot. zdrobn. od: szybki

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɨpʲt͡ɕuˈtɛ̃ɲci, AS: šypʹćutńḱi

Wiktionary

Powiązane:

 przym. szybki, szybciutki

 przysł. szybko, szybciutko, szybciuteńko

 temsłow. szybko-

Wiktionary


szybciutki

zdrobnienie od: szybki


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) zdrobn. od: szybki

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zgłoszeń było podobno tak wiele, że ich liczba groziła paraliżem policji, więc państwo wykazało się sprawnością legislacyjną i szybciutka nowela ustawy już obowiązuje.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃɨpʲˈt͡ɕutʲci, AS: šypʹćutʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 przym. szybki, szybciuteńki

 przysł. szybko, szybciutko, szybciuteńko

 temsłow. szybko-

Wiktionary


szybeczka

zdrobnienie od: szyba


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. zdrobn. od: szybka

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃɨˈbɛt͡ʃka, AS: šybečka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szyba ż., szybka ż.

 przym. szybowy

Wiktionary


szybenicki

przymiotnik od: Szybenik (miasto w Chorwacji)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Szybenikiem, dotyczący Szybeniku

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Szybenik mrz.

Wiktionary


szybenik

miasto w Chorwacji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Chorwacji, w środkowej Dalmacji;

Wiktionary

Szybenik (chorw. Šibenik, wł. Sebenico, niem. Sibenning, węg. Szebenikó) – miasto w Chorwacji, stolica żupanii szybenicko-knińskiej, siedziba miasta Szybenik. Jest położone w środkowej Dalmacji, nad ujściem rzeki Krka do Morza Adriatyckiego. W 2021 roku liczyło 31 115 mieszkańców.

Szybenik jest politycznym, kulturalnym, komunikacyjnym i turystycznym centrum swojego regionu.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. szybenicki

Wiktionary


szyber

1. zasuwa do regulacji ciągu powietrza w kominie;
2. typ zasuwanych drzwiczek pieca;
3. łopata o długim trzonku służąca do wkładania pieczywa do pieca


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zasuwa w kominie regulująca przepływ powietrza

 (1.2) zasuwane drzwiczki w piecu

 (1.3) łopata do wsuwania do pieca pieczywa

 (1.4) gw-pl|Górny Śląsk. techn. zasuwa, rygiel

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃɨbɛr, AS: šyber

Wiktionary

Synonimy:

 (1.4) gw-pl|Górny Śląsk|sziber.

Wiktionary


szyberdach

okno w dachu samochodu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) mot. rodzaj okna zainstalowanego w dachu samochodu;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zamknij szyberdach, zaczyna padać!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃɨˈbɛrdax, AS: šyberdaχ

Wiktionary


szybiak

nazwisko


SJP.pl


szybik

małe wyrobisko górnicze służące do rozpoznawania złoża przez poszukiwaczy


SJP.pl

Szybik – rodzaj wyrobiska górniczego swoją budową przypomina szyb, jednak nie łączy wyrobisk podziemnych z powierzchnią, lecz poszczególne poziomy kopalni ze sobą. Istnienie szybików było uzasadnione przez ograniczoną długość lin stosowaną w pierwszych urządzeniach wyciągowych, jak np. w kieratach konnych. Zadaniem szybików było więc umożliwienie górnikom eksploatacji złoża znajdującego się poza zasięgiem maszyn wyciągowych.

Wikipedia


szybilski

nazwisko


SJP.pl


szybiński

nazwisko


SJP.pl


szybka

niewielka szyba


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mała szyba

forma przymiotnika.

 (2.1) ż. lp. od: szybki

Wiktionary

Integralne części miejscowości w Polsce

Wg TERYT jest ich 2
  • Szybka – część miasta Radziejów
  • Szybka – część wsi Czołówek w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. radziejowskim, w gminie Radziejów

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. szybeczka ż., szyba ż., szybowy mos.

 przym. szybowy

Wiktionary


szybki

1. prędki;
2. niezwłoczny


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) poruszający, odbywający się z dużą prędkością

 (1.2) pokonujący dużą odległość w krótkim czasie

forma rzeczownika.

 (2.1) D. lp. i M., B., W. lm. od: szybka

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Ten samochód jest bardzo szybki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃɨpʲci, AS: šypʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szybkość ż.

 przym. szybciutki, szybciuteńki

 przysł. szybko, szybciutko, szybciuteńko

 temsłow. szybko-

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) prędki, ekspresowy

Wiktionary


szybko

przysłówek

 (1.1) z dużą prędkością

 (1.2) tak, że pokonuje dużą odległość w krótkim czasie

forma rzeczownika.

 (2.1) W. lp. od: szybka

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Lekarz musi szybko podejmować decyzje.

 (1.1) Rób to szybciej! – krzyknął.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃɨpkɔ, AS: šypko

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szybkość ż.

 przym. szybki, szybciutki, szybciuteńki

 przysł.

:: zdrobn. szybciutko, szybciuteńko

 temsłow. szybko-

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) prędko, migiem, z górki na pazurki, przest. rychło; gw-pl|Śląsk Cieszyński|ań-cwaj, hóne, hónym.

Wiktionary


szybko-

temat słowotwórczy

 (1.1) pierwsza część wyrazów złożonych wskazująca, że to, co jest nazwane drugim członem, jest szybkie lub szybko wykonywane

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) szybko- + bieżny → szybkobieżny

 (1.1) szybko- + schnąć → szybkoschnący

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szybkość ż.

 przym. szybki, szybciutki, szybciuteńki

 przysł. szybko, na szybko, szybciutko, szybciuteńko

Wiktionary


szybkobiegaczka

szybkobiegacz


SJP.pl

Patrz:

szybkobiegacz

szybkobieżnia

rzadko: szybkobieżna powierzchnia


SJP.pl


szybkobieżniak

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) pot. tramwaj szybkobieżny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szybkobieżność

 przym. szybkobieżny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) tramwaj szybkobieżny

Wiktionary


szybkobieżny

mogący rozwijać dużą prędkość


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) o pojazdach, urządzeniach: mogący rozwijać dużą prędkość

 (1.2) o maszynach: mający dużą prędkość obrotową

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Z trzech budynków, które są właśnie w trakcie realizacji, dwa będą czterokondygnacyjne, a jeden ośmiopiętrowy. W najwyższym budynku zainstalowana zostanie szybkobieżna winda.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szybkobieżniak m.

Wiktionary


szybkonogi

taki, który szybko biega; chyżonogi


SJP.pl


szybkoobrotowy

mogący rozwijać dużą prędkość obrotową


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający szybkie obroty, szybko wirujący

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wysokoobrotowy

Wiktionary


szybkość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha charakteryzująca obiekty poruszające się szybko lub dziejące się szybko

 (1.2) fiz. wartość skalarna charakteryzująca ruch i prędkość;

Wiktionary

Szybkość – termin niejednoznaczny określający tempo zmian w czasie lub wielkość fizyczną.

Przykłady stosowania terminu szybkość:

  1. Zmiana dowolnej wielkości w jednostce czasu
    • szybkość skanowania – kartek na minutę
    • szybkość procesora – taktów na sekundę, operacji na sekundę
    • szybkość odpowiadania

    Wikipedia

    Przykłady

     (1.1) Jak mogę zwiększyć szybkość czytania?

    Wiktionary

    Wymowa:

    IPA: ˈʃɨpkɔɕt͡ɕ, AS: šypkość

    Wiktionary

    Powiązane:

     przym. szybki, szybkościowy

     przysł. szybko

     temsłow. szybko-

    Wiktionary

    Synonimy:

     (1.1) prędkość; przest. chyżość, chybkość, bystrość, rączość, szparkość, śmigłość, wartkość

    Wiktionary


szybkoschnący

taki, który szybko schnie


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) chem. o farbach, lakierach: taki, który szybko schnie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Byłam w drogerii i kupiłam szybkoschnący lakier do paznokci.

Wiktionary


szybkościomierz

przestarzale: miernik prędkości; prędkościomierz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) przyrząd służący do pomiaru szybkości

Wiktionary

  • prędkościomierz (lotnictwo)
  • prędkościomierz (motoryzacja)
  • prędkościomierz kontrolny

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌʃɨpkɔˈɕt͡ɕɔ̃mʲjɛʃ, AS: šypkośćõmʹi ̯eš

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) prędkościomierz

Wiktionary


szybkościowiec

1. osoba pracująca bardzo szybko i wydajnie; przodownik pracy;
2. sportowiec, którego najmocniejszą stroną jest szybkość


SJP.pl


szybkościowy

przymiotnik

 (1.1) charakteryzujący się wysoką szybkością; działający szybko

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɨpkɔˈɕt͡ɕɔvɨ, AS: šypkośćovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szybkość ż., szybkościowość ż., szybkościowiec m.

 przysł. szybkościowo

Wiktionary


szybkoskrzydły

rzadko: szybko fruwający, latający


SJP.pl


szybkostrzelność

cecha broni palnej określająca liczbę możliwych do oddania strzałów w jednostce czasu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) wojsk. liczba strzałów możliwa do oddania z broni w danej jednostce czasu;

Wiktionary

Szybkostrzelność – liczba strzałów, jaką dana broń palna może oddać w ciągu określonego czasu (najczęściej minuty).

Wikipedia

Powiązane:

 przym. szybkostrzelny

Wiktionary


szybkostrzelny

taki, z którego można oddać dużą liczbę strzałów w jednostce czasu


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) o broni palnej: mogący dać dużą liczbę strzałów w określonej, krótkiej jednostce czasu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W wąskim finale pistoletu szybkostrzelnego wystąpił mistrz świata Krzysztof Kucharczyk z szansami na medal (…)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szybkostrzelność ż.

Wiktionary


szybkowar

urządzenie do szybkiego gotowania potraw pod ciśnieniem


SJP.pl

Szybkowar – szczelny garnek, w którym w czasie gotowania potraw następuje wzrost ciśnienia. Powoduje to wzrost temperatury wrzenia wody i przyspieszenie procesu gotowania.

Wikipedia


szybkowiążący

taki, który szybko wiąże (np. klej)


SJP.pl


szybkozamykacz

zacisk umożliwiający szybki montaż i demontaż kół bez użycia śrub


SJP.pl

Szybkozamykacz (zacisk mimośrodowy) – część rowerowa zastępująca zwykłe mocowanie na śruby. Używana w piastach i wspornikach podsiodłowych. Pozwala na szybszą i łatwiejszą wymianę kół lub regulację wysokości siodełka bez potrzeby użycia specjalistycznych kluczy, choć z innego punktu widzenia pozwala też na łatwiejszą ich kradzież.

Wikipedia


szybkozmienny

1. taki, który ulega szybkim zmianom;
2. o urządzeniach: rejestrujący szybkie zmiany zjawisk fizycznych


SJP.pl


szybkozłącze

rodzaj złącza hydraulicznego


SJP.pl


szybkozłączka

rodzaj złączki do kabli


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) fot. plastikowy lub metalowy element przykręcany od spodu do aparatu, a następnie zatrzaskiwany w głowicy statywu

Wiktionary

Szybkozłączka, szybkozłącze – rodzaj połączenia, które umożliwia łatwe i szybkie połączenie przewodu z zaworem lub dwóch przewodów. Rozłączenie i połączenie nie wymaga użycia dodatkowych narzędzi.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Najczęściej gubionymi przez fotografów elementami są dekielki i szybkozłączki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɨpkɔˈzwɔ̃n͇t͡ʃka, AS: šypkozu̯õṇčka

Wiktionary


szybolet

hasło rozpoznawcze zawierające wyrazy lub zgłoski, których cudzoziemiec nie potrafi wymówić; szibolet


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) hasło rozpoznawcze ułożone tak, by zawierało zgłoski, których nie potrafi poprawnie wypowiedzieć cudzoziemiec;

Wiktionary

Szybolet (hebr. ‏שִׁבֹּלֶת‎) – znak rozpoznawczy, często wyraz lub hasło zawierające charakterystyczną dla danego języka głoskę, której cudzoziemiec, obcy nie potrafi wymówić.

Historycznie w języku hebrajskim słowo szibbōlet, oznaczające „powódź”, „strumień” lub „kłos”, było wymawiane inaczej przez Gileadczyków i Efraimitów, co pozwalało na łatwe odróżnienie przedstawicieli tych dwóch nacji i wymordowanie Efraimitów.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. szyboletowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szibolet

Wiktionary


szybować

poruszać się w powietrzu, latać bez użycia napędu


SJP.pl

czasownik

 (1.1) lotn. latać szybowcem

 (1.2) unosić się w powietrzu jak szybowiec, wykorzystując prądy wznoszące

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃɨˈbɔvat͡ɕ, AS: šybovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szybowanie n., szybowiec m., szybownictwo n., szybownik m., szybowniczka ż.

 czas. poszybować

 przym. szybowcowy, szybowniczy

Wiktionary


szybowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|szybować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. szybować ndk.

 rzecz. szybownik mos.

Wiktionary


szybowice

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) geogr. wieś w Polsce w województwie opolskim, w powiecie prudnickim, w gminie Prudnik;

Wiktionary

Szybowice (niem. Schnellewalde) – wieś w Polsce, położona w województwie opolskim, w powiecie prudnickim, w gminie Prudnik. Historycznie leży na Górnym Śląsku, na ziemi prudnickiej. Położona jest na pograniczu Gór Opawskich i Obniżenia Prudnickiego, będącego częścią Niziny Śląskiej. Przepływa przez nią struga Potoczyna.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) kolokacje miejscowość|D=Szybowic|Ms=Szybowicach.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. szybowicki

Wiktionary


szybowiec

statek powietrzny poruszający się w powietrzu bez użycia napędu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) lotn. samolot bez własnego napędu, utrzymujący się dzięki wstępującym prądom powietrza oddziałującym na skrzydła;

Wiktionary

Szybowiec – statek powietrzny cięższy od powietrza (aerodyna), o stałych powierzchniach nośnych, zdolny do długotrwałego lotu ślizgowego bez użycia własnego napędu. Nie jest napędzany silnikiem, a uzyskuje swoją siłę nośną w locie głównie na skutek zjawisk aerodynamicznych występujących na jego powierzchniach, pozostających w niezmiennym położeniu podczas ustalonych warunków lotu.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ʃɨˈbɔvʲjɛt͡s, AS: šybovʹi ̯ec

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szybownik m., szybowniczka ż., szybowisko n., szybownictwo n.

 czas. szybować, poszybować

 przym. szybowcowy, szybowniczy

Wiktionary


szybowisko

lotnisko szybowcowe


SJP.pl

Szybowisko – lotnisko przeznaczone do startów i lądowań szybowców. Mogą z niego korzystać także lekkie samoloty pasażerskie. Kluczową rolę przy wyborze miejsca na szybowisko odgrywają warunki terenowe i termiczne, które w jak największym stopniu powinny sprzyjać lotom na szybowcach.

Wikipedia


szybownictwo

1. budowanie szybowców;
2. latanie szybowcami


SJP.pl

Szybownictwo – dyscyplina lotnictwa sportowego wykonywana na szybowcach.

Wikipedia


szybowniczka

szybownik


SJP.pl

Patrz:

szybownik

szybownik

konstruktor lub pilot szybowców


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) lotn. lotnik szybowcowy

Wiktionary

Szybownik (Diplomys) – rodzaj ssaków z podrodziny kolczaków (Echimyinae) w obrębie rodziny kolczakowatych (Echimyidae).

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. szybowiec mrz., szybowanie n., poszybowanie n., szybownictwo n.

:: fż. szybowniczka ż.

 czas. szybować ndk., poszybować dk.

 przym. szybowcowy, szybowniczy

Wiktionary


szybowski

nazwisko


SJP.pl


szybowy

1. związany z szybem, np. piec szybowy, wieża szybowa;
2. związany z szybą


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z szybem, dotyczący szybu

 (1.2) związany z szybą, dotyczący szyby

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) górn. górnik ładujący wózki z urobkiem do szybu

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃɨˈbɔvɨ, AS: šybovy

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1, 2.1)

 rzecz. szyb m.

 (1.2)

 rzecz. szyba ż., szybka ż., szybeczka ż.

Wiktionary


szybrowy

1. w żeglarstwie: miecz szybrowy - ruchomy płat nośny pozwalający na skuteczną żeglugę na kursach ostrych;
2. szyber


SJP.pl

Patrz:

szyber

szybszy

stopień wyższy od przymiotnika: szybki


SJP.pl


szyc

1. wieś w województwie małopolskim;
2. wieś w województwie śląskim


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) kraw. wykonywać odzież, ubrania, także wyszycie, haft na czymś

 (1.2) łączyć brzegi czegoś (np. tkaniny, skóry) za pomocą igły i nici

 (1.3) daw. nadawać szybki lot przebijający (przeszywający) powietrze

 (1.4) przest. pokrywać, poszywać czymś jakąś powierzchnię

Wiktionary

Przykłady

 (1.3) Starożytni Partowie, udając ucieczkę w popłochu, szyli do nieprzyjaciela z łuków przez ramię.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃɨt͡ɕ, AS: šyć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. uszycie n., naszywka ż., szew m., szycie n., szydło n., szydełko n., szydełkowanie n., szwaczka ż., szwacz m., wyszywanie n., wyszycie n., zszywanie n., zszycie n., zaszywanie n., szwalnia ż., zaszycie n., przeszywanie n., przeszycie n., doszywanie n., doszycie n., poszycie n., podszywanie n., zeszycik mrz., zszywacz mrz.

 czas. wyszywać ndk., wyszyć dk., zszywać ndk., zszyć dk., zaszywać ndk., zaszyć dk., przyszywać ndk., przyszyć dk., doszywać ndk., doszyć dk., szydełkować ndk.

 przym. szwowy, bezszwowy, szydełkowy, szwalniczy, przyszywany

Wiktionary


szyce

1. wieś w województwie małopolskim;
2. wieś w województwie śląskim


SJP.pl

Miejscowości w Polsce

Wg TERYT jest ich 2
  • Szyce – wieś w woj. małopolskim, w pow. krakowskim, siedziba gminy Wielka Wieś
  • Szyce – wieś w woj. śląskim, w pow. zawierciańskim, w gminie Pilica

Wikipedia


szych

nić bawełniana owinięta metalowym drucikiem, używana do haftowania


SJP.pl


szycha

dygnitarz, ważna osobistość


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. zgrub. od szyszka

 (1.2) pot. osoba bardzo ważna i wpływowa, na wysokim stanowisku

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Czesław od lat był wielką szychą w ministerstwie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃɨxa, AS: šyχa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szyszunia ż., szyszka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) pot. gruba ryba, fisz/fisza, figura, oficjel, rekin, szyszka, ważniak; przest. oficjał; dostojnik, dygnitarz, notabl, prominent, VIP

Wiktionary


szychowiak

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Julia Szychowiak − polska poetka
  • Mirka Szychowiak − polska poetka

Wikipedia


szychowice

Szychowice – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie hrubieszowskim, w gminie Mircze.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zamojskiego.

Wieś stanowi sołectwo gminy Mircze. Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczyła 512 mieszkańców i była czwartą co do wielkości miejscowością gminy.

Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii św. Maksymiliana Kolbego w Cichoborzu.

Wikipedia


szychowo

Szychowo – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie golubsko-dobrzyńskim, w gminie Kowalewo Pomorskie.

W czasach krzyżackich należało do komturstwa kowalewskiego. Zwane było Schichau i Seykaw.W 1885 roku wieś zamieszkiwało 113 osób, w większości katolików.

Wikipedia


szychowski

nazwisko


SJP.pl

  • Aleksander Szychowski (1890–1970), inżynier, oficer saperów Armii Imperium Rosyjskiego, generał brygady Wojska Polskiego
  • Artur Szychowski (1979–), karateka, kick-boxer w formule w formule K-1, reprezentant Polski, trener sportów walki
  • Dawid Szychowski (1982-), polski rabin. Od września 2015 rabin Łodzi
  • Jan Szychowski (1890–1960), polski emigrant w Argentynie, wynalazca i założyciel przedsiębiorstwa produkującego yerba mate Amanda
  • Julian Szychowski (1876–1951), adwokat, senator w II RP, honorowy obywatel Grudziądza
  • Konrad Szychowski (1986-), polski naukowiec, specjalizujący się w neurobiologii, neurotoksykologii i biologii komórki

Wikipedia


szychowy

przymiotnik od: szych


SJP.pl


szychta

1. zmiana robocza w kopalni
2. dawniej: warstwa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. środ. górn. czas pracy jednej zmiany górników w kopalni

 (1.2) środ. górn.

 (1.4) przest. stos bali, desek układanych końcami na krzyż

 (1.5) przest. kuglarz

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Po skończonej szychcie górnicy poszli na piwo.

 (1.2) Kiedy Gustlik miał urodziny, cała szychta odśpiewała mu „Sto lat”.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃɨxta, AS: šyχta

Wiktionary


szyciaczuang

miasto w Chinach; Shijiazhuang


SJP.pl

Wikipedia


szycie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|szyć., nazwa czynności

 (1.2) odczasownikowy od|szyć., nazwa efektu czynności

Wiktionary

Szycie – sposób łączenia miękkich materiałów (tkanin, skór) za pomocą igły i nici. Technika ta znana jest człowiekowi od czasów paleolitu (30 tys. lat p.n.e.) i poprzedziła tkanie.

Najczęściej stosuje się szycie maszynowe, np. w przemyśle odzieżowym, a także przy produkcji żagli, pościeli, zasłon itp. Szycie ręczne spotyka się coraz rzadziej w gospodarstwach domowych.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈʃɨt͡ɕɛ, AS: šyće

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. uszycie n., zszywacz mrz., zeszycik mrz., podszywanie n., naszywka ż., szydło n., szydełko n., szydełkowanie n., szew m., szewek m., szwalnia ż., szwaczka ż., szwacz m.

 czas. szyć ndk., wyszywać ndk., zszywać ndk., zaszywać ndk., przyszywać ndk., doszywać ndk., szydełkować ndk.

 przym. szwalniczy, szwaczy, szydełkowy

Wiktionary


szyda

nazwisko


SJP.pl


szydera

potocznie: szyderstwo;
1. żart, w którym ktoś jest wykpiwany, ośmieszany; drwina, kpina;
2. żartowanie, naśmiewanie się z kogoś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. szyderstwo

 (1.2) reg-pl|Poznań. drwina, kpina, impreza satyryczna

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W ich gronie zawsze spotykam się z szyderą.

Wiktionary


szyderca

ktoś szyderczy; osoba komentująca coś w sposób zgryźliwy i uszczypliwy dla odbiorcy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) człowiek szydzący z kogoś lub czegoś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Komentować jest łatwiej, niż prowadzić reprezentację. Na pewno nie należałem do grona szyderców, którzy śmiali się z występów naszej drużyny. Przeciwnie. Starałem się zrozumieć, być życzliwy.

Wiktionary

Powiązane:

 przysł. szyderczo

 przym. szyderczy

 rzecz. szyderstwo n.

 czas. szydzić ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kpiarz, prześmiewca

Wiktionary


szyderczo

przysłówek

 (1.1) w sposób szyderczy, ironicznie

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szyderca m., szyderstwo n.

 czas. szydzić ndk., wyszydzić dk.

 przym. szyderczy

Wiktionary


szyderczo-patetyczny

szyderczy i patetyczny


SJP.pl


szyderczość

cecha osoby, filmu itp. wyrażających kpinę, szyderstwo, wyśmiewających się z kogoś lub z czegoś; prześmiewczość, cyniczność, złośliwość


SJP.pl


szyderczy

właściwy dla szydercy, szyderstwa


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) wyrażający kpinę, szyderstwo

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szyderca mos., szyderstwo n.

 przysł. szyderczo

 czas. szydzić

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) cyniczny, drwiący, prześmiewczy, sarkastyczny, urągliwy, zjadliwy

Wiktionary


szyderczyni

szyderca; ironistka


SJP.pl


szyderka

zdrobnienie od: szydera


SJP.pl


szyderstwo

drwina, ośmieszenie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) złośliwy, dotkliwy żart, drwina, kpina, urąganie

Wiktionary

Szyderstwo – zróżnicowana forma komunikacji interpersonalnej wyrażająca drwiący stosunek do danej osoby lub społeczności, ewentualnie jakiegoś przedmiotu, nacechowana dodatkowo lekceważeniem albo pogardą.

Szyderstwo jest trwałym elementem zdrowych relacji między ludźmi (nie zawsze musi mieć charakter agresywny), ale może też stanowić źródło różnorodnych konfliktów. Może być wyrażane śmiechem.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Darliśmy się na całe gardło, posyłając nieprzyjaciołom nasze szyderstwa i przekleństwa.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃɨˈdɛrstfɔ, AS: šyderstfo

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szyderca m., szydzenie n., wyszydzenie n., wyszydzanie n.

 czas. szydzić, wyszydzić

 przym. szyderczy

 przysł. szyderczo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) drwina, kpina, wyśmiewanie, szydzenie, daw. wyśmiech, lm. wyśmieszki

Wiktionary


szydełkarka

maszyna dziewiarska


SJP.pl

Szydełkarka – maszyna dziewiarska realizująca technikę dziania określaną jako "technikę szydełkowania w układzie rządkowym". Szydełkarki wytwarzają dzianiny rządkowe. Szydełkarki pracują igłami języczkowymi, chociaż niektórzy producenci maszyn wprowadzają maszyny pracującymi igłami dwudzielnymi.

Wikipedia


szydełkarski

szydełkarstwo, szydełkarz


SJP.pl

Patrz:

szydełkarstwo, szydełkarz

szydełkarstwo

wytwarzanie dzianinowych rzeczy przy pomocy szydełka


SJP.pl


szydełkarz

osoba wytwarzająca dzianinowe rzeczy przy pomocy szydełka


SJP.pl


szydełko

1. metalowy lub plastikowy pręcik z haczykiem na jednym końcu, służący jako narzędzie do robienia dzianiny;
2. zdrobnienie od: szydło


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) ręk. cienki pręcik wykonany z metalu, kości, drewna lub plastiku, z haczykowatym zakończeniem, służący do wytwarzania wyrobów tekstylnych

Wiktionary

Szydełko – narzędzie zakończone haczykiem, służące do ręcznego wyrobu dzianiny poprzez przeciąganie nici przez pętelki (szydełkowanie). Dwa podstawowe typy szydełek to klasyczne (krótkie, proste) i tunezyjskie (długie jak druty do robótek, zakończone ogranicznikiem zapobiegającym zsuwaniu się robótki).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Mam szydełko i kordonek, może zabiorę się za szydełkowanie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃɨˈdɛwkɔ, AS: šydeu̯ko

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szydło n., szycie n., szydełkowanie n.

 czas. szydełkować, szyć

 przym. szydełkowy

Wiktionary


szydełkować

szydłować;
1. wytwarzać ubranie przy pomocy szydełka; wyszydełkowywać;
2. środowiskowo: zaplatać dredy przy pomocy szydełka fryzjerskiego


SJP.pl

czasownik przechodni

 (1.1) ręk. wytwarzać wyroby tekstylne używając szydełka, robić na szydełku

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wieczorami szydełkowała prześliczne koronkowe serwetki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɨdɛwˈkɔvat͡ɕ, AS: šydeu̯kovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szydełkowanie n., szydełko n., szycie n., szydło n.

 przym. szydełkowy

 czas. szyć

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kujawy|reg. pozn. reg. śl. heklować.

Wiktionary


szydełkowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|szydełkować.

Wiktionary

Szydełkowanie – proces wyrobu dzianiny za pomocą szydełka. Szydełkowanie, podobnie jak robienie na drutach, polega na przeciąganiu przez siebie na różne sposoby pętelek nici. Różnica między szydełkowaniem a robieniem na drutach polega na tym, że przy szydełkowaniu aktywna jest zazwyczaj tylko jedna pętelka naraz, pętelki wykonane z tej samej długości nici są dłuższe i korzysta się tylko z jednego szydełka, zamiast dwóch lub więcej drutów.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Mam szydełko i kordonek, może zabiorę się za szydełkowanie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɨdɛwkɔˈvãɲɛ, AS: šydeu̯kovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. szydełkować, szyć

 rzecz. szydło n., szycie n., szydełko

 przym. szydełkowy

Wiktionary


szydełkowaty

przypominający szydełko krawieckie


SJP.pl


szydełkowość

żartobliwie: rzecz zrobiona na szydełku krawieckim


SJP.pl


szydełkowy

szydełko


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) rzem. wykonany szydełkiem, związany z robótkami wykonywanymi szydełkiem

Wiktionary

Patrz:

szydełko

Przykłady

 (1.1) Na stoliku leżało czasopismo ze wzorami szydełkowymi i najnowsza robótka babci.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɨdɛwˈkɔvɨ, AS: šydeu̯kovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szydełko n., szydełkowanie n., szycie n.

 czas. szydełkować, szyć

Wiktionary


szydlarz

1. w gwarze łowieckiej: jeleń lub kozioł mający długie i ostre rogi bez odnóg;
2. dawniej: osoba tworząca szydła


SJP.pl


szydlasty

podobny do szydła; ostro zakończony; szydłowaty


SJP.pl


szydlica

1. ciernisty krzew lub drzewko z rodziny szakłakowatych; owoc tej rośliny; jujuba, głożyna
2. drzewo iglaste z rodziny cyprysowatych; kryptomeria


SJP.pl

Wikipedia


szydlicowy

szydlica


SJP.pl

Patrz:

szydlica

szydlik

szydlik iglasty - gatunek słodkowodnej ryby z rodziny zbrojnikowatych; sum iglasty


SJP.pl


szydzenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|szydzić.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃɨˈd͡zɛ̃ɲɛ, AS: šyʒńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. szydzić

 rzecz. szyderstwo n.

Wiktionary


szydzić

wyśmiewać się z kogoś, drwić, odnosić z pogardą


SJP.pl

czasownik nieprzechodni niedokonany

 (1.1) wyśmiewać się z kogoś, drwić, odnosić się z pogardą

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Upiliście się – szydził Albert – spiliście się paskudnie, stróżowie porządku.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃɨd͡ʑit͡ɕ, AS: šyʒ́ić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szydzenie n., szyderstwo n., szydzenie n., szyderca m.

 przym. szyderczy

 przysł. szyderczo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) drwić, przest. dworować, wulg. gnoić, kpić, nabijać się, naigrawać się, naśmiewać się, natrząsać się, wyśmiewać

Wiktionary


szydłak

nazwisko


SJP.pl


szydłaty

dawniej: szydłowaty - przypominający kształtem szydło


SJP.pl


szydło

przedmiot służący do przekłuwania twardego tworzywa; duża igła do szycia grubego materiału


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) ostry kolec na trzonku;

 (1.2) gruba igła

Wiktionary

Szydło – narzędzie szewskie. Ma kształt cienkiego sztywnego ostrza osadzonego w uchwycie. Służy do przekłuwania skóry podczas szycia. Ostrze może być wyposażone w otwór do przewlekania nici, jak w igle do szycia. W zależności od przeznaczenia, końcówka ostrza może mieć różną grubość i kształt – np. proste i zakrzywione.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) (…) we flanelowej kamizelce i przygarbionej postawie na niskim stołku siedząc, szydłem i dratwą przyszywał podeszwę do starego buta (…).

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃɨdwɔ, AS: šydu̯o

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szycie n., szydełko n., uszycie n., szydełkowanie n.

 czas. szyć ndk., uszyć dk., szydełkować ndk.

Wiktionary


szydłobus

potocznie: autobus, którym poruszała się Beata Szydło w czasie kampanii wyborczej na urząd premiera


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) neol. autobus wyborczy wykorzystywany w kampaniach polskiej polityk Beaty Szydło

Wiktionary


szydłodzioby

1. mający dziób w kształcie szydła;
2. płatkonóg szydłodzioby - gatunek małego ptaka wędrownego z rodziny bekasowatych


SJP.pl


szydłosz

szydłosz cienki - gatunek mchu z rodziny krótkoszowatych


SJP.pl


szydłów

1. miasto w Polsce;
2. nazwa kilku wsi w Polsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w południowej Polsce, w województwie świętokrzyskim, w powiecie staszowskim;

 (1.2) geogr. toponim, nazwa kilku wsi w Polsce

Wiktionary

Szydłów – miasto w południowej Polsce, położone w województwie świętokrzyskim, w powiecie staszowskim, siedziba gminy Szydłów.

Miasto królewskie w powiecie wiślickim województwa sandomierskiego w drugiej połowie XVI wieku. Prawa miejskie w latach 1329–1869 oraz ponownie od 1 stycznia 2019.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ze względu na powszechne w okolicach Szydłowa sady śliwkowe (około 1000) miejscowość bywa nazywana śliwkową stolicą Polski.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szydłowianin mos., szydłowianka ż., Szydłowiec mrz., Szydłówek mrz., Szydłówiec mrz., Szydłówko n., Szydłówki lm nm.

 przym. szydłowski

Wiktionary


szydłować

szydełkować;
1. wytwarzać ubranie przy pomocy szydełka; wyszydełkowywać;
2. środowiskowo: zaplatać dredy przy pomocy szydełka fryzjerskiego


SJP.pl


szydłowatość

cecha zwierzęcia łownego mającego ostro zakończoną i pozbawioną odnóg część poroża


SJP.pl


szydłowaty

przypominający kształtem szydło - metalowy kolec; szydlasty


SJP.pl


szydłowczanin

mieszkaniec Szydłowca


SJP.pl


szydłowczanka

mieszkanka Szydłowca


SJP.pl


szydłówek

3 miejscowości w Polsce:

  • Szydłówek – wieś w woj. łódzkim, w pow. pabianickim, w gminie Lutomiersk
  • Szydłówek – wieś w woj. mazowieckim, w pow. mławskim, w gminie Szydłowo
  • Szydłówek – wieś w woj. mazowieckim, w pow. szydłowieckim, w gminie Szydłowiec
  • Szydłówek – dzielnica Kielc

Wikipedia


szydłowianin

mieszkaniec Szydłowa (miasta w Polsce)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec miejscowości Szydłów lub Szydłowo

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɨdwɔˈvʲjä̃ɲĩn, AS: šydu̯ovʹi ̯ä̃ńĩn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Szydłów mrz., Szydłowo n.

:: fż. szydłowianka ż.

 przym. szydłowski

Wiktionary


szydłowianka

mieszkanka Szydłowa (miasta w Polsce)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka miejscowości Szydłów lub Szydłowo

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pewna szydłowianka sprzedaje na targu co sobotę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɨdwɔˈvʲjãŋka, AS: šydu̯ovʹi ̯ãŋka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Szydłów mrz., Szydłowo n.

:: fm. szydłowianin

 przym. szydłowski

Wiktionary


szydłowiec

1. miasto w Polsce;
2. wieś w Polsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto powiatowe w centralnej Polsce, w województwie mazowieckim;

 (1.2) geogr. toponim, nazwa szeregu miejscowości i części miejscowości w Polsce;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Prawdopodobnie początek Szydłowcowi dali osadnicy pochodzący z Szydłowa.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃɨdˈwɔvʲjɛt͡s, AS: šydu̯ovʹi ̯ec

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szydłowczanin mos., szydłowczanka ż., , szydłowiak mos., Szydłów mrz.

 przym. szydłowiecki

Wiktionary


szydłowiecki

dotyczący miasta Szydłowiec


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Szydłowcem, dotyczący Szydłowca

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Szydłowiec mrz., szydłowianin m., szydłowiak m., szydłowianka ż.

Wiktionary


szydłowo

1. miasto na Litwie;
2. nazwa kilku wsi w Polsce


SJP.pl

  • Szydłowo – miasto na Litwie
  • Szydłowo – wieś w województwie mazowieckim, w powiecie mławskim, w gminie Szydłowo
  • Szydłowo – wieś w województwie wielkopolskim, w powiecie gnieźnieńskim, w gminie Trzemeszno
  • Szydłowo – wieś w województwie wielkopolskim, w powiecie pilskim, w gminie Szydłowo
  • Szydłowo – gmina wiejska w województwie wielkopolskim, w powiecie pilskim
  • Szydłowo – gmina wiejska w województwie mazowieckim, w powiecie mławskim

Wikipedia


szydłowski

przymiotnik od: Szydłowo, Szydłowo Krajeńskie, Szydłów


SJP.pl

Szydłowski (Jelita odmienne V) – polski herb szlachecki, odmiana herbu Jelita, z nobilitacji.

Wikipedia


szydłowy

szydło


SJP.pl

Patrz:

szydło

szyfer

odmiana łupku


SJP.pl


szyfon

cienka, przezroczysta tkanina jedwabna


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) włók. cienka, przewiewna i półprzezroczysta tkanina o splocie płóciennym z mocno skręconych nitek jedwabnych lub bawełnianych, używana do produkcji bielizny, sukni, szali itp.

Wiktionary

Szyfon – lekka, płócienna i prześwitująca tkanina lub siateczka, tkana naprzemiennie S- i Z- obrotami przędzy krepowej. Skręt w przędzy krepowej lekko marszczy tkaninę w obu kierunkach po utkaniu, nadając jej nieco rozciągliwości i lekkiej szorstkości.


Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Na zabawie sylwestrowej ubrana była w suknię z szyfonu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃɨfɔ̃n, AS: šyfõn

Wiktionary

Powiązane:

 przym. szyfonowy

 rzecz. szyfonik mrz.

Wiktionary


szyfoniera

wysoka, wąska komoda z szufladami na bieliznę


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mebl. rodzaj wysokiej, wąskiej komody z licznymi szufladami, przeznaczonej zwykle do przechowywania damskiej bielizny, biżuterii, galanterii, pasmanterii oraz innych dodatków stroju kobiecego;

 (1.2) daw. niewielkie ozdobne pudełeczko do zawieszania na ścianie

 (1.3) daw. woreczek na kobiece robótki

Wiktionary

Szyfoniera – rodzaj wysokiej komody. Nazwa pochodzi od francuskiego słowa chiffonier oznaczającego gałganiarza, szmaciarza. Komoda służyła do przechowywania bielizny, biżuterii, wstążek, chusteczek i innych kobiecych drobiazgów. Jej nazwa ukształtowała się ze skojarzenia tych wyrobów pasmanteryjnych ze szmatkami.

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1-3) szyfonierka

Wiktionary


szyfonik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od szyfon

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szyfon m.

Wiktionary


szyfonowy

zrobiony z szyfonu


SJP.pl


szyfr

1. ciąg liczb i/lub innych symboli stanowiących kod dostępu;
2. zapis tekstu za pomocą systemu umownych znaków, stosowany w celu zatajenia treści


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) kod znaków, znany tylko niektórym osobom, umożliwiający im komunikację i zabezpieczający przekazywane informacje przed poznaniem przez inne osoby;

 (1.2) kod, zazwyczaj ciąg cyfr, umożliwiający otwarcie niektórych zamków lub uruchomienie niektórych urządzeń

 (1.3) pot. niezrozumiały tekst, niewyraźne pismo

Wiktionary

Szyfr (inaczej kryptograficzny algorytm szyfrujący) – funkcja matematyczna wykorzystywana do szyfrowania tekstu jawnego lub jego deszyfrowania. Zazwyczaj jedna funkcja wykorzystywana jest do szyfrowania, a inna do deszyfrowania wiadomości. Wiadomość przed zaszyfrowaniem nazywana jest tekstem jawnym, zaś wiadomość zaszyfrowaną nazywamy szyfrogramem. Proces zamiany tekstu jawnego na szyfrogram nazywamy szyfrowaniem.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Niestety, nie mogliśmy odczytać tej wiadomości, bo spaliła nam się książka z szyfrem.

 (1.2) Złodziej znał szyfr do sejfu i ukradł ważne dokumenty.

 (1.3) Nie mogę odczytać tego twojego szyfru!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃɨfr̥, AS: šyfr̦

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szyfrant m., szyfrantka ż., szyfrator m., deszyfrator m., szyfrogram m., szyfrówka ż., szyfrowanie n., deszyfrowanie n.

 czas. szyfrować ndk., zaszyfrować dk., deszyfrować ndk., odszyfrować dk.

 przym. szyfrowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1-2) kod

 (1.3) bazgroły

Wiktionary


szyfrant

osoba, która szyfruje, nadaje, odbiera i odczytuje tajną korespondencję podaną szyfrem


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) urz. wojsk. osoba, która zajmuje się nadawaniem, odbieraniem i odczytywaniem tajnej korespondencji podanej szyfrem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Policja i służby specjalne poszukują szyfranta wywiadu wojskowego.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃɨfrãnt, AS: šyfrãnt

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szyfrowanie n., zaszyfrowanie n., szyfr m., szyfrator m., szyfrogram m., rozszyfrowywanie n., rozszyfrowanie n., szyfrówka ż.

:: fż. szyfrantka ż.

 czas. szyfrować ndk., zaszyfrować dk., rozszyfrowywać ndk., rozszyfrować dk.

 przym. szyfrowy

Wiktionary


szyfrantka

szyfrant


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) fż. od: szyfrant

Wiktionary

Patrz:

szyfrant

Przykłady

 (1.1) Od początku wybuchu wojny prowadziła tajną drużynę składająca się z szyfrantek, kurierek i łączniczek. (z Internetu)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃɨfˈrãntka, AS: šyfrãntka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szyfrowanie n., szyfr m., szyfrator m., szyfrogram m.

:: fm. szyfrant m.

 czas. szyfrować, zaszyfrować

 przym. szyfrowy

Wiktionary


szyfrator

narzędzie do kodowania wiadomości; koder


SJP.pl


szyfrogram

1. informacja zapisana za pomocą szyfru; kryptogram;
2. łamigłówka, w której litery odgadywanych wyrazów ustawione w kolejności według odpowiadających im liczb tworzą rozwiązanie; szyfrowanka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zaszyfrowana wiadomość;

 (1.2) rodzaj zadania umysłowego z zaszyfrowanym rozwiązaniem;

Wiktionary

  • szyfrogram – pojęcie z zakresu kryptografii
  • szyfrogram – rodzaj rozrywki umysłowej

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Po raz pierwszy szyfrogramy zakodowane przy pomocy Enigmy udało się rozszyfrować polskim kryptologom w grudniu 1932 roku w Pałacu Saskim w Warszawie, mieszczącym siedzibę Biura Szyfrów Oddziału II Sztabu Głównego Wojska Polskiego.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szyfr mrz., szyfrant mos., szyfrantka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kryptogram

Wiktionary


szyfrować

zapisywać coś za pomocą szyfru; przekazywać wiadomość, posługując się szyfrem


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) urz. wojsk. zapisywać lub przekazywać informacje za pomocą szyfru

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dane przechowywane na komputerze możesz szyfrować za pomocą odpowiednich programów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃɨfˈrɔvat͡ɕ, AS: šyfrovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szyfr m., szyfrant m., szyfrantka ż., szyfrowanie n., szyfrówka ż.

 czas. zaszyfrować dk., odszyfrować dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kodować

Wiktionary


szyfrowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|szyfrować.

Wiktionary

Szyfr (inaczej kryptograficzny algorytm szyfrujący) – funkcja matematyczna wykorzystywana do szyfrowania tekstu jawnego lub jego deszyfrowania. Zazwyczaj jedna funkcja wykorzystywana jest do szyfrowania, a inna do deszyfrowania wiadomości. Wiadomość przed zaszyfrowaniem nazywana jest tekstem jawnym, zaś wiadomość zaszyfrowaną nazywamy szyfrogramem. Proces zamiany tekstu jawnego na szyfrogram nazywamy szyfrowaniem.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) AES to zaawansowany system szyfrowania

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɨfrɔˈvãɲɛ, AS: šyfrovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szyfr m., szyfrant m., szyfrantka ż.

 czas. szyfrować ndk., zaszyfrować dk., odszyfrować dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kodowanie

Wiktionary


szyfrowanka

łamigłówka, w której litery odgadywanych wyrazów ustawione w kolejności według odpowiadających im liczb tworzą rozwiązanie; szyfrogram


SJP.pl


szyfrówka

w gwarze środowiskowej: depesza szyfrowana


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. depesza szyfrowana

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) We czwórkę (Bierut, Minc, Gomułka i ja) zredagowaliśmy szyfrówkę do Moskwy, którą ja tłumaczyłem, bo najlepiej znałem rosyjski.

 (1.1) Wysłałem szyfrówkę do Jaruzelskiego z prośbą o akceptację i po czterech godzinach, już w Berlinie, dostałem wiadomość od Czyrka, że jest zgoda na mój pomysł.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szyfr m., szyfrant mos.

 czas. szyfrować

Wiktionary


szyfrowy

przymiotnik od: szyfr


SJP.pl


szyfunt

1. dawna jednostka miary ciał sypkich równa ponad dwóm cetnarom;
2. niemiecka jednostka wagi równa około 170 kg


SJP.pl


szygówek

Szygówek – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie pułtuskim, w gminie Pułtusk. Ma status sołectwa. Leży nad Narwią.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa ciechanowskiego.

Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii św. Wojciecha w Zambskach Kościelnych.

Wikipedia


szyguła

nazwisko


SJP.pl


szyici

wyznawcy jednego z odłamu islamu


SJP.pl

Szyizm (od arab. شيعة علي, szī'at Ali – stronnictwo Alego) – obok sunnizmu i charydżyzmu jeden z trzech głównych nurtów współczesnego islamu, drugi po sunnizmie co do liczby wyznawców.

W Polsce często używa się określenia szyizm na będący jego największym odłamem imamizm. Mniejszość szyicka zamieszkuje także Polskę.

Wikipedia


szyicki

szyita


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) rel. związany z szyitami lub szyizmem

Wiktionary

Patrz:

szyita

Wymowa:

IPA: ʃɨˈjit͡sʲci, AS: šyi ̯icʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szyizm m., szyityzm m., szyita m., szyitka ż.

Wiktionary


szyita

1. członek odłamu wyznawców islamu uznającego Koran za jedyne źródło objawienia, a odrzucającego Sunnę;
2. żartobliwie: osoba z bardzo rozwiniętymi mięśniami szyi


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) rel. wyznawca szyizmu, szyickiego nurtu w islamie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Setki szyitów protestowały w Prowincji Wschodniej Arabii Saudyjskiej, domagając się uwolnienia więźniów i wycofania oddziałów saudyjskich z sąsiedniego Bahrajnu, gdzie uczestniczą w uśmierzaniu społecznej rewolty tamtejszej większości szyickiej.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃɨˈjita, AS: šyi ̯ita

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szyizm m., szyityzm m.

:: fż. szyitka ż.

 przym. szyicki

Wiktionary


szyitka

szyita


SJP.pl

Patrz:

szyita

szyityzm

szyizm;
1. doktryna religijna szyitów;
2. szyicki ruch religijny


SJP.pl

Szyizm (od arab. شيعة علي, szī'at Ali – stronnictwo Alego) – obok sunnizmu i charydżyzmu jeden z trzech głównych nurtów współczesnego islamu, drugi po sunnizmie co do liczby wyznawców.

W Polsce często używa się określenia szyizm na będący jego największym odłamem imamizm. Mniejszość szyicka zamieszkuje także Polskę.

Wikipedia


szyizm

szyityzm;
1. doktryna religijna szyitów;
2. szyicki ruch religijny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) rel. doktryna religijna szyitów, jeden z trzech głównych nurtów współczesnego islamu;

Wiktionary

Szyizm (od arab. شيعة علي, szī'at Ali – stronnictwo Alego) – obok sunnizmu i charydżyzmu jeden z trzech głównych nurtów współczesnego islamu, drugi po sunnizmie co do liczby wyznawców.

W Polsce często używa się określenia szyizm na będący jego największym odłamem imamizm. Mniejszość szyicka zamieszkuje także Polskę.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. szyityzm m., szyita m., szyitka ż.

 przym. szyicki

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szyityzm

Wiktionary


szyja

u człowieka i niektórych zwierząt: część ciała łącząca głowę z tułowiem


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) anat. część ciała łącząca głowę z korpusem

 (1.2) przest. węższa część butelki (zwykle zdrobn. szyjka)

Wiktionary

Szyja – część ciała oddzielająca głowę od tułowia.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Żyrafa ma długą szyję.

 (1.1) Ja mu sam włożę jarzmo na wspaniałą szyję, / sam Efraima zaprzęgnę, / orać będzie Juda, / Jakub zaś będzie bronował.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃɨja, AS: šyi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: zdrobn. szyjka ż.

 przym. szyjny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kark

Wiktionary


szyjeczka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: szyjka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szyja ż., szyjka ż.

Wiktionary


szyjewski

nazwisko


SJP.pl


szyjka

1. zdrobnienie od: szyja
2. górna, zwężająca się część butelki, karafki itp.


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: szyja

 (1.2) górna, wąska część butelki, dzbanka lub konewki

 (1.3) muz. pot. gryf

 (1.4) med. zob. szyjka macicy.

Wiktionary

  • Szyjka macicy
  • Inna nazwa gryfu instrumentów muzycznych

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. szyja ż.

:: zdrobn. szyjeczka ż.

 przym. szyjny

Wiktionary


szyjny

przymiotnik od: szyja; szyjowy (przestarzałe)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z szyją, dotyczący szyi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szyja ż., szyjka ż.

Wiktionary


szyjowy

przestarzałe: szyjny


SJP.pl


szyk

1. określony porządek, sposób ustawienia;
2. wytworność; elegancja


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) określony porządek – rzeczy, osób lub pojęć

 (1.2) elegancja w stroju i zachowaniu

Wiktionary

  • szyk (niem. Schick) – ustalony porządek ustawienia ludzi, zwierząt, pojazdów, wojsk
  • Szyk – wieś w woj. małopolskim, pow. limanowskim, gminie Jodłownik
  • Artur Szyk – artysta polski żydowskiego pochodzenia

Zobacz też: szyk wyrazów, szyk przestawny

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ʃɨk, AS: šyk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szykowność ż., szykowanie n., przyszykowanie n., naszykowanie n., uszykowanie n.

 czas. szykować ndk., przyszykować dk., naszykować dk., uszykować dk.

 przym. szykowny

 przysł. szykownie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) dystynkcja, wytworność

Wiktionary


szykana

1. (zwykle w liczbie mnogiej) nękanie, dokuczanie komuś, utrudnianie komuś działania, ciągłe stawianie przeszkód;
2. sztuczna przeszkoda na torze wyścigu samochodowego, drodze, wymuszająca zmniejszenie prędkości


SJP.pl


szykanować

nękać kogoś, dokuczać komuś, utrudniać komuś działania, ciągle stawiać przeszkody; prześladować kogoś


SJP.pl


szykanowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|szykanować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɨkãnɔˈvãɲɛ, AS: šykãnovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. szykanować ndk.

 rzecz. szykana ż., szykany nmos.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gnębienie, dręczenie

Wiktionary


szykany

potocznie: to, co służy spotęgowaniu elegancji, wystawności czegoś


SJP.pl


szyki

wojsko ustawione w określonym porządku; szeregi


SJP.pl


szykny

gwarowo: szykowny


SJP.pl


szykoń

szykoń metaliczny, szykoń czarny - gatunki chrząszczy z rodziny biegaczowatych


SJP.pl

Szykoń (Pterostichus) – rodzaj owadów z rzędu chrząszczy. Podobnie jak inne biegaczowate są to owady drapieżne, ale potrafią pobierać także pokarm roślinny, co powoduje, że mogą powodować straty w uprawach roślinnych.

W Polsce występują m.in.:

  • szykoń macer (Pterostichus macer)
  • szykoń owłosiony (Pterostichus pilosus)
  • szykoń metaliczny (Pterostichus metallicus)
  • szykoń czarny (Pterostichus niger)

Wikipedia


szykować

1. przygotowywać, przyrządzać
2. szykować się - przygotowywać się


SJP.pl

czasownik niedokonany

 (1.1) przygotować i/lub zaplanować

 (1.2) przygotować kogoś do wykonania danej czynności

czasownik zwrotny szykować się

 (2.1) przygotować się do wykonania danej czynności

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szyk mrz., szykowanie

 czas. przyszykować

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1-2) przygotować, przyszykować

 (2.1) przygotować się, przyszykować się

Wiktionary


szykowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|szykować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. szykować ndk.

 rzecz. szyk mrz.

Wiktionary


szykowniej

stopień wyższy od przysłówka: szykownie


SJP.pl


szykowniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: szykowny


SJP.pl


szykowny

elegancki, gustowny (np. szykowna kreacja, szykowna kobieta)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) elegancki, zachowujący się lub ubierający się elegancko

 (1.2) świadczący o elegancji lub dobrym guście

 (1.3) gw-pl|Górny Śląsk. ładny

 (1.4) gw-pl|Górny Śląsk. sprawny, zaradny

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃɨˈkɔvnɨ, AS: šykovny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szyk mrz., szykowność ż.

 przysł. szykownie

Wiktionary


szyksa

sziksa; w środowisku żydowskim:
1. młoda Żydówka niewykonująca praktyk religijnych;
2. nieżydowska dziewczyna


SJP.pl


szykuła

nazwisko


SJP.pl


szyld

1. tablica nad sklepem, zakładem rzemieślniczym informująca o firmie, rodzaju sprzedawanych towarów lub wykonywanych usług
2. przenośnie: nazwa wykorzystywana dla jakichś celów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) tablica informacyjna z nazwą umieszczona nad wejściem do sklepu lub zakładu usługowego

 (1.2) publ. przen. nazwa, hasło wykorzystywane w działaniu; instytucja, w imieniu której się występuje

 (1.3) bud. okucie drzwiowe otaczające klamkę lub przykrywające zamek

 (1.4) gw-pl|Śląsk Cieszyński. daszek u czapki

Wiktionary

Szyld – tablica reklamowa lub urządzenie reklamowe informujące o działalności prowadzonej na nieruchomości, na której ta tablica reklamowa lub urządzenie reklamowe się znajduje. Może znajdować się przy wejściu do sklepu, warsztatu, instytucji lub innego podobnego punktu. Regulacje dotyczące umieszczania nośników reklamowych na elewacjach zależą od planu miejscowego lub uchwały krajobrazowej, a dla szyldów istnieje różnorodność form, takich jak tablice, kasetony, semafory, szyldy ażurowe, flagi, markizy czy szyldy wolnostojące. Przy wyborze szyldu ważne jest uwzględnienie czytelności, estetyki i komunikatu, aby przyciągnąć klientów, unikając przy tym nadmiernego natręctwa czy nieczytelności.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Nie zauważyłem tego zakładu, bo nie było szyldu.

 (1.3) Kupiłam nowe drzwi, ale zapomniałam o szyldach.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃɨlt, AS: šylt

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: zdrobn. szyldzik m.

Wiktionary


szyldak

nazwisko


SJP.pl

Szyldak (niem. Schildeck) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie ostródzkim, w gminie Ostróda

Wieś leży przy DK7.

Siedziba sołectwa.

Do 1954 siedziba gminy Szyldak. W latach 1954–1971 wieś należała i była siedzibą władz gromady Szyldak, po jej zniesieniu w gromadzie Rychnowo. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.

Wikipedia


szyldoza

pogardliwie: wypełnianie miejsc publicznych wszelkiego rodzaju reklamami, np. bilbordami, szyldami reklamowymi itp.; reklamoza


SJP.pl


szyldwach

wartownik, strażnik


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) hist. żołnierz stojący na warcie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W wartowni szyldwach pije herbatę z termosu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃɨldvax, AS: šyldvaχ

Wiktionary


szyldziarski

szyldziarz, szyldziarstwo


SJP.pl

Patrz:

szyldziarz, szyldziarstwo

szyldziarz

wytwórca szyldów


SJP.pl


szyldzik

zdrobnienie od: szyld


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. szyld

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szyld mrz.

Wiktionary


szyler

Johann Christoph Friedrich von Schiller - niemiecki poeta, filozof, historyk, estetyk, teoretyk teatru i dramaturg


SJP.pl


szylerowski

taki jak u Szylera (Schillera); schillerowski


SJP.pl


szyling

1. jednostka monetarna Kenii (1 szyling kenijski = 100 centów);
2. jednostka monetarna Somalii (1 szyling somalijski = 100 centów);
3. jednostka monetarna Tanzanii (1 szyling tanzański = 100 centów);
4. jednostka monetarna Ugandy (1 szyling ugandyjski = 100 centów);
5. niedawna jednostka monetarna Austrii (1 szyling austriacki = 100 groszy), zastąpiona w 2002 r. przez euro;
6. moneta angielska używana przed 1971 r., równa wartości 1/20 funta szterlinga


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) monet. waluta kilku krajów afrykańskich;

 (1.2) hist. monet. waluta Austrii;

 (1.3) hist. moneta angielska;

Wiktionary

Szyling – oficjalna jednostka monetarna w Kenii, Somalii, Tanzanii i Ugandzie. Jako odrębna waluta występuje też w nieuznawanym przez społeczność międzynarodową Somalilandzie.

Do czasu reformy monetarnej (15 lutego 1971) szyling był też monetą występującą w Wielkiej Brytanii. Szyling równał się 1/20 funta szterlinga, a sam dzielił się na 12 pensów.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈʃɨlʲĩŋk, AS: šylʹĩŋk

Wiktionary

Powiązane:

 przym. szylingowy

Wiktionary


szylkret

płytki rogowe pancerza żółwia szylkretowego używane do wyrobu galanterii ozdobnej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) daw. rzem. masa rogowa ze skorupy żółwi morskich, wykorzystywana jako materiał produkcyjny (galanteria) i dekoracyjny (inkrustowanie)

Wiktionary

Szylkret – materiał dekoracyjny z rogowych płytek pokrywających pancerz żółwi szylkretowych (Eretmochelys imbricata), występujących w tropikalnych rafach wszystkich oceanów.

Do celów zdobniczych wykorzystuje się grube płytki pancerza grzbietowego zwane karapaksem. Mają one barwę bursztynową lub jasnobrunatną z ciemnobrunatnymi plamkami lub pasmami. Wykorzystuje się też płytki z pancerza brzusznego zwanego plastronem o jednolitej, żółtej barwie.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. szylkretowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szyldkret, tartaruga

Wiktionary


szylkretowy

1. zawierający szylkret, zrobiony z szylkretu (np. szylkretowe grzebienie, guziki)
2. żółw szylkretowy - gatunek tropikalnego żółwia morskiego


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający cechy lub zrobiony z szylkretu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szylkret mrz.

Wiktionary


szyllukowie

lud afrykański zamieszkujący tereny na lewym brzegu Nilu Białego w Sudanie Południowym


SJP.pl

Szyllukowie (Szylluk) – grupa etniczna zamieszkująca tereny na lewym brzegu Nilu Białego w Sudanie Południowym, odłam Nilotów z północnej grupy ludów Luo. W 1993 roku ich liczebność wynosiła ok. 430 tysięcy. Posługują się językiem szylluk z grupy nilo-saharyjskiej.

Wikipedia


szyma

nazwisko


SJP.pl


szymajda

nazwisko


SJP.pl


szymala

nazwisko


SJP.pl


szymalski

nazwisko


SJP.pl


szymańczak

nazwisko


SJP.pl


szymańczyk

nazwisko


SJP.pl


szymanek

nazwisko


SJP.pl

Szymanek – polskie nazwisko. Na początku lat 90. XX wieku w Polsce nosiło je 5382 osoby. Według rejestru PESEL obecnie jest 2947 kobiet oraz 2902 mężczyzn, którzy legitymują się tym nazwiskiem. Pochodzi od imienia Szymon, które jest polską odmianą hebrajskiego imienia Simon/Simeon (hebr. שִׁמְעוֹן; znaczyło pierwotnie "Bóg wysłuchał"). W Polsce nazwisko to zostało odnotowane już w 1313 roku.

Wikipedia


szymaniak

nazwisko


SJP.pl


szymanik

nazwisko


SJP.pl


szymaniszki

Szymaniszki – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie brzezińskim, w gminie Brzeziny.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa skierniewickiego.

Wikipedia


szymaniuk

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Anatol Szymaniuk – polski duchowny prawosławny
  • Antoni Szymaniuk – polski artysta plastyk
  • Herman Szymaniuk – białoruski partyzant i działacz komunistyczny

Wikipedia


szymankiewicz

nazwisko


SJP.pl


szymankowo

2 miejscowości w Polsce:

  • Szymankowo – wieś w woj. pomorskim, w pow. malborskim, w gminie Lichnowy
  • Szymankowo – osada w woj. wielkopolskim, w pow. poznańskim, w gminie Murowana Goślina

Wikipedia


szymanów

Miejscowości i ich części w Polsce

Wg TERYT jest ich 13, w tym 11 podstawowych
  • Szymanów – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. średzkim, w gminie Malczyce
  • Szymanów – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. świdnickim, w gminie Dobromierz
  • Szymanów – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. trzebnickim, w gminie Wisznia Mała
  • Szymanów – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. wrocławskim, w gminie Kąty Wrocławskie
  • Szymanów – osada w województwie łódzkim, w powiecie piotrkowskim, w gminie Rozprza
  • Szymanów – wieś w woj. łódzkim, w pow. tomaszowskim, w gminie Ujazd
  • Szymanów – wieś w woj. mazowieckim, w pow. grójeckim, w gminie Jasieniec
  • Szymanów – wieś w woj. mazowieckim, w pow. lipskim, w gminie Lipsko
  • Szymanów – wieś w woj. mazowieckim, w pow. piaseczyńskim, w gminie Góra Kalwaria
  • Szymanów – wieś w woj. mazowieckim, w pow. sochaczewskim, w gminie Teresin
  • Szymanów – część wsi Łubno w woj. podkarpackim, w pow. rzeszowskim, w gminie Dynów
  • Szymanów – część wsi Goździelin w woj. świętokrzyskim, w pow.ostrowieckim, w gminie Bodzechów
  • Szymanów – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. krotoszyńskim, w gminie Koźmin Wielkopolski

Wikipedia


szymanowice

4 miejscowości w Polsce:

  • Szymanowice – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. legnickim, w gminie Krotoszyce
  • Szymanowice – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. średzkim, w gminie Kostomłoty
  • Szymanowice – wieś w woj. łódzkim, w pow. łowickim, w gminie Zduny
  • Szymanowice – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. pleszewskim, w gminie Gizałki
    • Szymanowice – przystanek kolejowy w Szymanowicach

    Wikipedia


szymanowicz

nazwisko


SJP.pl


szymanówka

wieś w Polsce


SJP.pl

Miejscowości w Polsce:

  • Szymanówka – wieś w województwie świętokrzyskim, w powiecie opatowskim, w gminie Ożarów
  • Szymanówka – wieś w województwie łódzkim, w powiecie kutnowskim, w gminie Oporów
  • Szymanówka – wieś na Ukrainie

Wikipedia


szymanowski

nazwisko


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do Szymanowa, związany z Szymanowem

Wiktionary

Osoby
  • Adam Szymanowski (1938–2001), polski tłumacz z języków włoskiego i francuskiego
  • Aleksander Marian Korwin-Szymanowski (1913–1987), architekt
  • Andrzej Bolesław Szymanowski (1938–1995), polski polityk
  • Alexander Szymanowski (ur. 1988), argentyński piłkarz polskiego pochodzenia
  • Antoni Jan Szymanowski (ur. 1951), piłkarz (obrońca), reprezentant Polski, brązowy medalista
  • Antoni Szymanowski (1914–1985), polski historyk, działacz podziemny i redaktor
  • Ernst Biberstein (1899–1986), urodził się jako Ernst Schzymanowski (Szymanowski), zbrodniarz hitlerowski
  • Feliks Korwin-Szymanowski (1791–1867), oficer napoleonski, kawaler Legii Honorowej i dyrektor Banku Krajowego
  • Feliks Maria Mateusz Szymanowski (1875–1943), inżynier, architekt i kapłan mariawicki
  • Franciszek Korwin-Szymanowski (1930–1988), slawista i tłumacz literatury bułgarskiej
  • Henryk Mieczysław Szymanowski (ur. 1952), piłkarz polski, reprezentant Polski, mistrz Polski
  • Hienadź (Genadiusz) Szymanowski (1891–1981), białoruski polityk okresu II RP
  • Jan Szymanowski (1911–1985), generał brygady Ludowego Wojska Polskiego, major Armii Czerwonej
  • Józef Szymanowski (1748–1801), poeta i krytyk literacki polskiego oświecenia
  • Józef Szymanowski (1779–1867), generał brygady powstania listopadowego
  • Julius (Julij) Alfons Nikolai (Karłowicz) Szymanowski (ros.: Юлий Карлович Шимановский) (1829–1868), rosyjski chirurg polsko-niemieckiego pochodzenia
  • Karol Szymanowski (1882–1937), polski kompozytor, pianista, pedagog i krytyk muzyczny
  • Kazimierz Szymanowski (ur. 1959), polski pisarz
  • Maciej Szymanowski (ur. 1966), polski dyplomata, hungarysta, dziennikarz
  • Maciej Michał Szymanowski (ok. 1700–1772), polski szlachcic, starosta wyszogrodzki, kasztelan rawski
  • Marek Szymanowski (ur. 1955), polski brydżysta, reprezentant kraju
  • Melchior Szymanowski (ok. 1724–1797), stolnik warszawski, starosta klonowski
  • Mieczysław Szymanowski (1898–1984), podpułkownik Wojska Polskiego
  • Piotr Szymanowski (1858–1926), generał major kawalerii Armii Imperium Rosyjskiego
  • Stanisław Korwin-Szymanowski (1925–2008), polski działacz środowisk harcerskich
  • Théodore de Korwin Szymanowski (1846–1901), polski poeta i pisarz po francusku na tematy gospodarczo-polityczne
  • Teofil Szymanowski (1762–1833), wojski mniejszy warszawski, konsyliarz konfederacji targowickiej ziemi warszawskiej
  • Wacław Szymanowski (1821–1886), pisarz i dziennikarz polski
  • Wacław Szymanowski (1859–1930), polski rzeźbiarz i malarz
  • Wacław Szymanowski (1895–1965), polski fizyk i polityk
  • Witold Szymanowski (1908–1986), inżynier mechanik, profesor Politechniki Warszawskiej
  • Wojciech Szymanowski (1799-1861), literat, dziennikarz, aktor prowincjonalny w Galicji
  • Zygmunt Szymanowski (1873–1956), lekarz, bakteriolog
  • Zygmunt Szymanowski (1910–1950), porucznik OMWO AK

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Część klas przeniesiono do budynku przy ulicy Konkwistadorskiej 1, pozostałe przekształcono na Liceum Ogólnokształcące im. Józefa Poniatowskiego, z siedzibą przy ulicy Szymanowskiej 1.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Szymanów mrz., szymanowianin mos., szymanowianka ż.

Wiktionary


szymański

nazwisko


SJP.pl

Szymański (forma żeńska: Szymańska, w liczbie mnogiej: Szymańscy) – nazwisko polskie, 10. na liście najpopularniejszych w kraju. Według bazy PESEL 19 stycznia 2024 nosiło je 43 894 Polek i 42 841 Polaków.

Nazwisko powstało od imienia męskiego Szymon albo od nazw miejscowych od tego imienia pochodzących np.: Szymany, Szymanowo, Szymanów, na co może wskazywać użycie charakterystycznego formantu „-ski”, który służył do tworzenia tego typu nazwisk.

Wikipedia


szymany

Miejscowości w Polsce

  • Szymany – wieś w woj. podlaskim, w pow. grajewskim, w gminie Grajewo
  • Szymany – wieś w woj. podlaskim, w pow. grajewskim, w gminie Wąsosz
  • Szymany – wieś w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. nidzickim, w gminie Kozłowo
  • Szymany – wieś w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. szczycieńskim, w gminie Szczytno
    • Port lotniczy Olsztyn–Mazury – port lotniczy znajdujący się w pobliżu wsi

    Wikipedia


szymaszek

nazwisko


SJP.pl


szymała

nazwisko


SJP.pl


szymbark

nazwa kilku miejscowości w Polsce


SJP.pl

Miejscowości w Polsce

Wg TERYT jest ich 3
  • Szymbark – wieś w woj. małopolskim, w pow. gorlickim, w gminie Gorlice
  • Szymbark – wieś w woj. pomorskim, w pow. kartuskim, w gminie Stężyca
  • Szymbark – osada w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. iławskim, w gminie Iława

Wikipedia


szymbarski

związany z Szymbarkiem, dotyczący Szymbarku


SJP.pl


szymbork

wieś w Polsce w okolicach Warszawy


SJP.pl


szymborno

Szymborno – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie chełmińskim, w gminie Kijewo Królewskie.

Wikipedia


szymborski

nazwisko, np. Wisława Szymborska (1923-2012), polska poetka


SJP.pl


szymczak

nazwisko, np. Mieczysław Szymczak (1927-1985), polski językoznawca


SJP.pl

Szymczak (forma żeńska: Szymczak/Szymczakowa/Szymczakówna; liczba mnoga: Szymczakowie) – popularne nazwisko polskie. Najwięcej osób o tym nazwisku mieszka na terenie Wielkopolski oraz w Warszawie. Według bazy PESEL 17 stycznia 2015 r. nosiło je 17 058 Polek i 16 768 Polaków.

Nazwisko utworzone przy pomocy przyrostka „-ak” od imienia pochodzenia hebrajskiego Szymon, oznaczającego pierwotnie 'Bóg wysłuchał'.

Wikipedia


szymczuk

nazwisko


SJP.pl


szymczyk

nazwisko


SJP.pl

Szymczyk (forma żeńska: Szymczyk/Szymczykowa/Szymczykówna; liczba mnoga: Szymczykowie) – polskie nazwisko. Na początku lat 90. XX wieku w Polsce nosiło je 10 331 osób.

Osoby o tym nazwisku:

  • Adam Szymczyk – ujednoznacznienie
  • Andrzej Szymczyk (ur. 1972 w Siemianowicach Śląskich) – nadinspektor Policji, zastępca, a następnie I zastępca komendanta głównego Policji od 2015, p.o. komendanta głównego Policji w 2016
  • Artur Szymczyk (ur. 16 czerwca 1976 w Ostrowcu Świętokrzyskim) – piłkarz występujący na pozycji obrońcy
  • Franciszek Szymczyk (ur. 21 lutego 1892 we Lwowie, zm. 5 listopada 1976 w Warszawie) – kolarz, działacz sportowy
  • Jarosław Szymczyk (ur. 21 marca 1970 w Katowicach) – generalny inspektor Policji, komendant główny Policji od 2016
  • Jerzy Szymczyk (ur. 30 września 1942 w Gazomii Starej, zm. 22 października 2016) – siatkarz

Wikipedia


szymczykiewicz

nazwisko


SJP.pl


szymecki

nazwisko


SJP.pl


szymek

zdrobnienie od: Szymon (imię męskie); Szymuś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) imię|polski|m., zdrobn. od: Szymon

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Szymek, choć taki ścichapęk, tymczasem szedł w koperczaki do Jagny.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃɨ̃mɛk, AS: šmek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Szymon mos., Szymona ż., Szymuś mos.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Szymuś

Wiktionary


szymel

dawniej: koń szarej maści; siwek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński, Mazury. koń maści białej

Wiktionary


szymichowski

nazwisko


SJP.pl


szymiczek

nazwisko


SJP.pl


szymik

nazwisko


SJP.pl

  • Szymik – nazwisko
  • Jerzy Szymik (ur. 1953) – kapłan, teolog, poeta, profesor nauk teologicznych
  • Eugeniusz Szymik (ur. 1932) – prezydent Rybnika (1978–1990)
  • Iwona Szymik (ur. 1981) – polska koszykarka
  • Stefan Szymik (ur. 1956) – polski duchowny katolicki, profesor nauk teologicznych
  • Jan Szymik (1930–2011) – etnograf

Wikipedia


szymiszów

Szymiszów (niem. Schimischow, 1936-1945: Heuerstein O.S.)– wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie strzeleckim, w gminie Strzelce Opolskie.

W latach 1945–54 Szymiszów był siedzibą gminy Szymiszów. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do ówczesnego województwa opolskiego.

Wikipedia


szymkencki

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Szymkentem, dotyczący Szymkentu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Szymkent mrz.

Wiktionary


szymkiewicz

nazwisko


SJP.pl


szymkowiak

nazwisko


SJP.pl


szymkowicz

nazwisko


SJP.pl


szymkowo

Szymkowo – wieś w Polsce, położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie brodnickim, w gminie Brodnica.

Wikipedia


szymkowski

nazwisko


SJP.pl


szymkowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Szymka lub z nim związany


SJP.pl


szymocice

Szymocice (niem. Schymotschütz, 1936-45 Simsforst) – wieś w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie raciborskim, w gminie Nędza.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa katowickiego.

Wikipedia


szymocin

wieś w województwie dolnośląskim


SJP.pl

Szymocin (niem. Simbsen) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie polkowickim, w gminie Grębocice.

Wikipedia


szymon

imię męskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;

Wiktionary

Szymon (hebr. שמעון Szim’on, lub שִׁמְעוֹן Szime’on, „Jahwe wysłuchał”) – imię męskie pochodzenia hebrajskiego, biblijnego. Początkowo stosowana w polskich przekładach Biblii forma tego imienia Symeon to rzadziej dziś używana forma, bardziej rozpowszechniona na Wschodzie. Niektórzy autorzy uznają imię za greckie, widząc w nim bądź tylko zhellenizowaną formę semickiego Szimeon, bądź rzeczywiste imię pochodzenia greckiego. W hagiografii istnieje podział na świętych o imieniu Szymon i Symeon będącego oboczną formą pierwszego imienia.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Za tydzień brat Szymona skończy dziesięć lat.

 (1.1) Umówiłyśmy się z Szymonem pod dworcem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃɨ̃mɔ̃n, AS: šmõn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Szymuś mos., Szymek mos., Szymonowa ż., Szymonówna ż., Szymonostwo lm m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zdrobn. Szymuś, Szymonek, Szymek

Wiktionary


szymona

imię męskie


SJP.pl

Szymona (hebr. שמעון Szim'eon – "Bóg wysłuchał") – imię żeńskie, żeński odpowiednik imienia Szymon, pochodzenia biblijnego. Innym, bardziej rozpowszechnionym w Polsce żeńskim odpowiednikiem imienia Szymon jest Ksymena, zapośredniczona przez język hiszpański.

Wikipedia


szymonek

1. zdrobnienie od: Szymon (imię męskie); Szymek, Szymuś;
2. nazwisko


SJP.pl

Szymonek lub Ławki Małe – jezioro w Polsce w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie giżyckim, w gminie Ryn.

Wikipedia


szymoniak

nazwisko


SJP.pl


szymonik

nazwisko


SJP.pl


szymonka

wieś w Polsce


SJP.pl

Szymonka (niem. Schimonken, 1938–1945 Schmidtsdorf) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie giżyckim, w gminie Ryn.W latach 1975−1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego. Siedziba parafii rzymskokatolickiej.

Wikipedia


szymonków

1. zdrobnienie od: Szymon (imię męskie); Szymek, Szymuś;
2. nazwisko


SJP.pl

Szymonków (niem. Simmenau)– wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie kluczborskim, w gminie Wołczyn.

Wieś ma układ wielodrożnicy.

Wikipedia


szymonostwo

Szymon z żoną; Szymonowie


SJP.pl


szymonowa

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) przest. żona Szymona

forma rzeczownika.

 (2.1) D. lp. od: Szymonowo

forma przymiotnika.

 (3.1) ż. lp. od: Szymonowy

Wiktionary

Szymonowa (dawniej niem. Simon-Koppel - wzniesienie ze szczytem na wysokości 728 m n.p.m. w południowo-zachodniej Polsce, w Sudetach Wschodnich, w Masywie Śnieżnika.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Piotrowa wzdychała głośno i raz po raz, Szymonowa głowę w obie strony kołysała i także wzdychała.

 (2.1) Jadę dziś do Szymonowa.

 (3.1) Sąsiadował z Szymonową zagrodą z jednej strony i z Józefowym polem z drugiej.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɨ̃mɔ̃ˈnɔva, AS: šmõnova

Wiktionary

Powiązane:

 zob. Szymon.

Wiktionary


szymonowic

Szymon Szymonowic herbu Kościesza odm., inna forma nazwiska: Simon Simonides Bendoński (ur. 24 października 1558 we Lwowie, zm. 5 maja 1629 w Czernięcinie) – polski humanista i poeta okresu renesansu. Stworzył polską nazwę gatunku – sielanka.

Wikipedia


szymonowicz

nazwisko


SJP.pl

Szymonowicz (Symonides, Kościesza odmienna II) – polski herb szlachecki z nobilitacji, według Szymańskiego odmiana herbu Kościesza.

Wikipedia


szymonowie

imię męskie


SJP.pl


szymonowo

Szymonowo (niem. Simnau, Gr. Simnau) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie ostródzkim, w gminie Małdyty.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.

Wikipedia


szymonowy

taki jak u Szymona, charakterystyczny dla Szymona


SJP.pl


szymoński

nazwisko


SJP.pl


szymoszek

nazwisko


SJP.pl


szympans

bardzo inteligentna małpa człekokształtna o czarnej sierści i nieowłosionej twarzy, żyjąca w lasach środkowej Afryki


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) zool. nazwa systematyczna|Pan|ref=tak., człekokształtna, bezogonowa małpa afrykańska;

 (1.2) samiec szympansa (1.1)

Wiktionary

Szympans (Pan) – rodzaj dużych ssaków naczelnych z podrodziny Homininae w obrębie rodziny człowiekowatych (Hominidae). Obejmuje dwa gatunki występujące w Afryce. Rodzaj Pan jest najbliżej spokrewniony z rodzajem Homo. Karol Linneusz w swojej pracy Systema Naturae (10. edycja, 1758) zaklasyfikował szympansa w rodzaju Homo pod nazwą systematyczną Homo nocturnus – nocny człowiek. Dopiero w 1775 Blumenbach wprowadził nazwę Simia troglodytes.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Cisza panująca po zagarnięciu ludzi przez derwiszów i widok bananów przynęciły tu spore stado szympansów, które na wyższych drzewach pourządzały sobie nawet rodzaj parasoli lub daszków dla ochrony od deszczu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃɨ̃mpãw̃s, AS: šmpãũ̯s

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szympansica ż., szympansiątko n.

:: zdrobn. szympansik m.

 przym. szympansi

Wiktionary


szympansi

szympans


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) właściwy szympansowi, związany z szympansem, dotyczący szympansa

Wiktionary

Patrz:

szympans

Powiązane:

 rzecz. szympans mzw., szympansica ż., szympansiątko n.

Wiktionary


szympansiątko

młode szympansa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) pieszcz. młody szympans

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɨ̃mpãw̃ˈɕɔ̃ntkɔ, AS: šmpãũ̯śõntko

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szympans, szympansica

 przym. szympansi

Wiktionary


szympansica

samica szympansa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zool. samica szympansa

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɨ̃mpãw̃ˈɕit͡sa, AS: šmpãũ̯śica

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szympans, szympansiątko

 przym. szympansi

Wiktionary


szymrzikować

czasownik niedokonany

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. szeleścić

 (1.2) gw-pl|Śląsk Cieszyński. narzekać, utyskiwać

Wiktionary


szymski

nazwisko


SJP.pl


szymula

nazwisko


SJP.pl


szymura

nazwisko


SJP.pl

Osoby o nazwisku Szymura:

  • Franciszek Szymura (1912–1985), polski bokser, olimpijczyk
  • Jerzy Szymura (ur. 1949) – polski polityk, przedsiębiorca i informatyk
  • Dariusz Szymura (ur. 1966) – polski operator filmowy i dokumentalista
  • Kamil Szymura (piłkarz)
  • Kamil Szymura (siatkarz)
  • Piotr Szymura – polski futsalista
  • Rafał Szymura – polski siatkarz
  • Stefan Józef Szymura – polski fizyk, prof., dr hab
  • Janusz Szymura – polski przedsiębiorca
  • Jacek M. Szymura (ur. 1949) – polski zoolog i biolog ewolucyjny
  • Agnieszka Szymura – polska judoczka
  • Bożena Nowak-Szymura – polska przedsiębiorczyni, informatyczka
  • Dorota Klencz-Szymura (ur. 1955) – polska gimnastyczka i trenerka
  • Patrycja Szymura – polska biathlonistka

Wikipedia


szymuś

zdrobnienie od: Szymon (imię męskie); Szymek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) imię|polski|m., zdrobn. od: Szymon

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Odkazimy Szymusiowi kolanko wodą kolońską.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Szymon mos., Szymona ż., Szymek mos.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Szymon; zdrobn. Szymek

Wiktionary


szyna

1. stalowa belka, będąca częścią konstrukcyjną torów kolejowych, tramwajowych itp.;
2. belka lub pręt służące jako element konstrukcyjny lub prowadnica czegoś (np. firanki);
3. w medycynie: przyrząd unieruchamiający złamaną kończynę


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) techn. specjalnie wyprofilowana sztaba przeznaczona do poruszania się po niej pojazdów na kołach;

 (1.2) med. urządzenie do wsparcia lub usztywnienia kończyny albo kręgosłupa

 (1.3) inform. wewnętrzne połączenie elektroniczne, po którym transmitowane są dane

Wiktionary

  • szyna – profil metalowy o przekroju dwuteownika lub zbliżonym
  • szyna – w medycynie

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈʃɨ̃na, AS: šna

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. uszynienie n.

 przym. szynowy

 przysł. szynowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.3) magistrala

Wiktionary


szynal

nazwisko


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) stpol. gwóźdź

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃɨ̃nal, AS: šnal

Wiktionary


szynczek

niewielki szynk; knajpka


SJP.pl


szynczyce

Szynczyce – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie piotrkowskim, w gminie Czarnocin.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa piotrkowskiego.

Liczba mieszkańców we wsi Szynczyce w 2011 roku wynosiła 218.

Wikipedia


szynd

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) stpol. gwałt

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃɨ̃nt, AS: šỹnt

Wiktionary


szyndler

nazwisko


SJP.pl

Schindler (Szyndler, Szindler, Šindler)

Wikipedia


szyndrowski

nazwisko


SJP.pl


szyndzielnia

szczyt w Beskidzie Śląskim


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. szczyt w Beskidzie Śląskim;

 (1.2) geogr. wzniesienie w Górach Bardzkich;

Wiktionary

Szyndzielnia (1029 m n.p.m., 1028 m) – szczyt w Paśmie Klimczoka i Szyndzielni w Beskidzie Śląskim, wznoszący się tuż na północ od Klimczoka,

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Masyw Szyndzielni porośnięty jest lasami bukowymi.

 (1.2) Partie szczytowe Szyndzielni pokrywają gliny zwałowe i osady deluwialne.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Szędzielnia ż., szyndzioł mrz., Szendzielorz m./ż., Szyndzielorz m./ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) daw. Szędzielnia, Gaciok

Wiktionary


szyndzioł

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) bud. gw-pl|Śląsk Cieszyński. gont

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Szyndzielnia ż.

Wiktionary


szyneczka

zdrobnienie od: szynka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. zdrobn. od: szynka

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃɨ̃ˈnɛt͡ʃka, AS: šỹnečka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szynka ż.

 przym. szynkowy

Wiktionary


szynel

długi płaszcz rosyjski


SJP.pl

Szynel (ros. шинель) – zimowy, dopasowany do figury płaszcz, wykonany z grubego sukna lub wełny. Popularny element umundurowania wojskowego i urzędniczego w XIX i XX wieku (zwłaszcza w Rosji).

Wikipedia


szynion

1. wysoki czepek kobiecy z białego płótna, noszony w Polsce za panowania Augusta II;
2. dawna fryzura damska z przyprawionych włosów, w szczególności przyprawiany warkocz


SJP.pl


szynk

przestarzale: piwiarnia, knajpa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) przest. gastr. miejsce sprzedaży i degustacji napojów alkoholowych;

 (1.2) przest. gastr. sprzedaż napojów alkoholowych

Wiktionary

Karczma (również austeria, oberża, zajazd, gospoda, gościniec) – budynek służący jako miejsce spotkań i wyszynku oraz czasami jako dom zajezdny przeznaczony dla podróżnych.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Fabryka koniaku znajduje się w każdym szynku.

 (1.1) A kiedy konisko schorzałe zdechnie na środku rynku, / Na śmierć się, bracie, zapijesz w brudnym, podmiejskim szynku.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. szynkowniany

 rzecz. szynkarz mos., szynkarka ż., szynkarstwo n., szynkierka ż.

Wiktionary


szynka

mięso wieprzowe (z tylnej części wieprza); wędlina z tego mięsa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) spoż. tylna część półtuszy wieprzowej będąca surowcem do produkcji wędlin;

 (1.2) kulin. spoż. wędlina z szynki (1.1) lub z analogicznej części innego zwierzęcia

 (1.3) zdrobn. od szyna

Wiktionary

Szynka – wyrób mięsny z tuszy wieprzowej, schłodzony lub mrożony z kością lub bez. Barwa mięśni może być jasnoróżowa do czerwonej, dopuszcza się zmatowienia. Barwa tłuszczu – biała z odcieniem kremowym lub lekko różowym, w przypadku mięsa i tłuszczu mrożonego dopuszcza się nieznaczne zszarzenie barwy na powierzchni. Zapach swoisty charakterystyczny dla mięsa świeżego wieprzowego bez oznak zaparzenia i rozpoczynającego się psucia, niedopuszczalny zapach płciowy.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈʃɨ̃nka, AS: šnka

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1-2)

 rzecz.

:: zdrobn. szyneczka ż.

 przym. szynkowy

 (1.3)

 rzecz. szyna ż.

 przym. szynowy

Wiktionary


szynkareczka

zdrobnienie od: szynkarka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. zdrobn. od: szynkarka

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɨ̃ŋkaˈrɛt͡ʃka, AS: šŋkarečka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szynkarka

Wiktionary


szynkarka

1. właścicielka szynku;
2. żona szynkarza;
3. kobieta usługująca w szynku


SJP.pl


szynkarski

przymiotnik od: szynkarz


SJP.pl


szynkarstwo

przestarzałe: prowadzenie szynku, piwiarni, gospody


SJP.pl


szynkarz

przestarzałe: osoba prowadząca szynk, piwiarnię, właściciel gospody


SJP.pl


szynkarzyzna

wieś w Polsce


SJP.pl

Szynkarzyzna (dawniej: „Sękarzowizna”) a dziś często potocznie nazywana „Sękara” – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie węgrowskim, w gminie Sadowne. Ma status sołectwa.

Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1756. W aktach kościelnych występuje od 1769.

Wikipedia


szynkierka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. karczmarka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szynk m.

Wiktionary


szynkiewicz

nazwisko


SJP.pl

  • Edige Szynkiewicz – tatarski emigracyjny działacz i publicysta narodowy
  • Illa Szynkiewicz – białoruski hokeista
  • Jakub Szynkiewicz – polski duchowny muzułmański pochodzenia tatarskiego
  • Sławoj Szynkiewicz – polski etnolog

Wikipedia


szynkowa

potocznie: kiełbasa szynkowa


SJP.pl


szynkowar

domowe urządzenie do przyrządzania wędlin


SJP.pl


szynkowe

potocznie: kiełbasa szynkowa


SJP.pl

Szelężne (szynkowe, podatek dziesiątego szeląga) – podatek pośredni płacony przez mieszczan w wysokości 10% sprzedawanych przez nich trunków, wprowadzony w 1673, w związku z przejęciem wpływów z czopowego przez skarby wojskowe. Do 1775 wpływy z szelężnego pozostawały do dyspozycji sejmików szlacheckich.

Wikipedia


szynkówko

Szynkówko – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie brodnickim, w gminie Górzno.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa toruńskiego.

Wikipedia


szynkownia

dawne określenie podrzędnej restauracji, knajpy


SJP.pl


szynkowski

nazwisko


SJP.pl


szynkowy

przymiotnik

 (1.1) przyrządzony z szynki, z dodatkiem szynki

 (1.2) odnoszący się do szynku, związany z szynkiem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W jej przekroju widoczne są jasne kawałki mięsa szynkowego, otoczone ciemniejszym farszem mięsnym.

 (1.2) Z sieni wchodziło się do kuchni, izby z kominkiem, izby szynkowej oraz do obszernej piwnicy.

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1)

 rzecz. szynka ż.

 (1.2)

 rzecz. szynk mrz.

Wiktionary


szynkuna

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. hydron. rzeka w obwodzie królewieckim Rosji, dopływ Rominty

Wiktionary


szynkwas

dawniej: bufet w szynku, w oberży


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) przest. lada w karczmie lub szynku, przy której kupowało się trunki

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃɨ̃ŋkfas, AS: šŋkfas

Wiktionary


szynobus

potocznie: pojazd poruszający się po szynach, który kształtem przypomina autobus; autobus szynowy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) kolej. pot. lekki szynowy pojazd o napędzie spalinowym obsługujący trasy o niewielkiej liczbie podróżnych;

Wiktionary

Autobus szynowy (potocznie szynobus) – lekki wagon silnikowy lub zespół trakcyjny o napędzie spalinowym, służący do obsługi ruchu pasażerskiego na liniach o niewielkich potokach podróżnych.

W porównaniu z tradycyjnym pociągiem o podobnej pojemności (lokomotywa oraz 1–2 wagony) charakteryzuje się większymi przyspieszeniami, mniejszym zużyciem paliwa i większymi prędkościami osiąganymi na tych samych – zwykle drugorzędnych – szlakach.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Szynobus jest zwykle pojazdem dwuosiowym o masie ok. 20 ton, z ok. 40-50 miejscami do siedzenia.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃɨ̃ˈnɔbus, AS: šỹnobus

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) autobus szynowy

Wiktionary


szynowód

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) techn. pasek metalu przewodzący energię elektryczną

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Większa liczba cieńszych szynowodów to niższy opór i dzięki temu wyższa sprawność.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szynoprzewód

Wiktionary


szynowy

1. szyna;
2. autobus szynowy - pojazd poruszający się po szynach, który kształtem przypomina autobus; szynobus


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z szyną, dotyczący szyny

 (1.2) taki, który porusza się po szynach

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szyna ż., szynka ż., uszynienie n.

Wiktionary


szynszyl

rasa królika uzyskana na początku XX wieku poprzez skrzyżowanie królików rasowych i zwykłych mieszańców


SJP.pl


szynszyla

gryzoń z rodziny szynszylowatych o srebrzystoszarej sierści, żyjący gromadnie w Ameryce Południowej, ceniony ze względu na futro; czinczila


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zool. nazwa systematyczna|Chinchilla|ref=tak., gryzoń pochodzący z Ameryki Południowej, o bardzo gęstym futrze; w domyśle: szynszyla mała;

 (1.2) zob. szynszyle.

Wiktionary

Szynszyla (Chinchilla) – rodzaj ssaków z rodziny szynszylowatych (Chinchillidae).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Mój szwagier ma hodowlę szynszyli.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃɨ̃w̃ˈʃɨla, AS: šỹũ̯šyla

Wiktionary

Powiązane:

 przym. szynszylowaty, szynszylowy

Wiktionary


szynszyle

futro z szynszyli; wyprawione skórki szynszyli


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) damskie futro ze skór (wielu) szynszyli

Wiktionary

Szynszyla (Chinchilla) – rodzaj ssaków z rodziny szynszylowatych (Chinchillidae).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Żona ambasadora dumnie paradowała w pięknych szynszylach.

Wiktionary


szynszylowate

o cechach szynszylowatych (rodzina ssaków)


SJP.pl

Wikipedia


szynszylowaty

o cechach szynszylowatych (rodzina ssaków)


SJP.pl


szynto

politeistyczny kult religijny w Japonii; sintoizm; shintoizm; szyntoizm; szinto; szintoizm; shinto; sinto


SJP.pl


szyntoizm

politeistyczny kult religijny w Japonii; sintoizm; shintoizm; szynto; sinto; szinto; szintoizm; shinto


SJP.pl

Wikipedia


szynwaga

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) stpol. śródwaga

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃɨ̃nˈvaɡa, AS: šỹnvaga

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. waga

Wiktionary


szynwałd

nazwa kilku wsi w Polsce


SJP.pl

  • Szynwałd – wieś w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie grudziądzkim, w gminie Łasin
  • Szynwałd – wieś w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie sępoleńskim, w gminie Sośno
  • Szynwałd – wieś w województwie małopolskim, w powiecie tarnowskim, w gminie Skrzyszów
  • Szynwałd – dawna nazwa Dąbków, wsi w województwie pomorskim, w powiecie chojnickim, w gminie Czersk

Wikipedia


szyny

potocznie: tor kolejowy lub tramwajowy; tory


SJP.pl

  • szyny (energetyka) – stanowią zbiorczą magistralę (węzeł), do której są przyłączone wszystkie zbiegające się w stacji linie. Za pomocą łączników umieszczonych w tych liniach można stwarzać różne układy pracy systemu elektroenergetycznego.
  • szyny (kolejnictwo) – to także element składowy torów.
  • szyny (medycyna) – to także drewniany lub metalowy wspornik służący do unieruchomienia złamanej kończyny.

Wikipedia


szyp

ryba z rodziny jesiotrowatych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) icht. nazwa systematyczna|Acipenser nudiventris|Lovetsky|ref=tak., gatunek ryby z rodziny jesiotrowatych, która żyje w dorzeczu Dunaju, Morzu Czarnym, Morzu Azowskim oraz w południowej części Morza Kaspijskiego i w Jeziorze Aralskim;

Wiktionary

Szyp (Acipenser nudiventris, Huso nudiventris) – gatunek ryby z rodziny jesiotrowatych (Acipenseridae).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Mięso szypa jest wykorzystywane do wędzenia i produkcji konserw.

Wiktionary


szypa

typ łopaty


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Poznań. szeroka łopata służąca do zgarniania piasku, śniegu itp.

forma rzeczownika.

 (2.1) D. B. lp. od szyp

Wiktionary

Jeziorko (także Szypa) – jezioro na Pojezierzu Dobiegniewskim, położone w województwie zachodniopomorskim, w powiecie choszczeńskim, w gminie Bierzwnik o powierzchni 17,85 ha. Maksymalna głębokość jeziora wynosi 18,5 m. Jeziorko ma owalny kształt. Na zachodnim brzegu jeziora leży wieś Kolsk.

Zbiornik znajduje się w zlewni Mierzęckiej Strugi.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Na widok świeżo opadłego śniegu chwycił dużą szypę od węgla i niechętnie poszedł z nią odśnieżać chodnik.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃɨpa, AS: šypa

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szufla

Wiktionary


szyper

1. dowódca małego statku wodnego
2. właściciel statku rybackiego


SJP.pl

Szyper – kapitan niewielkiego statku wodnego (np. holownika, kutra, portowej jednostki pomocniczej itp.). Dawniej także określenie właściciela statku rybackiego. W Polsce istnieje ponadto tytuł zawodowy szypra uprawniający do kierowania mniejszymi jednostkami w ramach żeglugi krajowej.

Wikipedia


szyperek

nazwisko


SJP.pl


szyperski

dotyczący szypra lub szyperstwa


SJP.pl


szypleć

szypleć leszczyniak - gatunek motyla z rodziny miernikowcowatych


SJP.pl


szyplin

roślina z rodziny bobowatych, np. szyplin jedwabisty


SJP.pl

Wikipedia


szypliszecki

przymiotnik od: Szypliszki


SJP.pl


szypliszki

wieś w Polsce


SJP.pl

Szypliszki (lit. Šipliškė) – wieś w Polsce położona na Pojezierzu Wschodniosuwalskim (zachodnia część Pojezierza Litewskiego), w województwie podlaskim, w powiecie suwalskim, w gminie Szypliszki.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego.

Miejscowość jest siedzibą gminy Szypliszki.

Miejscowość od wschodu omija droga ekspresowa S61. Do 2022 roku przebiegała tędy droga krajowa nr 8.

Wikipedia


szypot

płycizna rzeki o stosunkowo szybkim prądzie; bystrze


SJP.pl

Próg rzeczny (inne spotykane nazwy: poroh, sula, szum, szypot) – stopień skalny położony poprzecznie w korycie rzeki powstały w wyniku różnic w erozji skał, przez które przepływa rzeka. Utworzony jest ze skał o większej odporności na erozję. Rzadziej pochodzenia tektonicznego. Jest rodzajem progu skalnego.

Próg rzeczny w istotny sposób wpływa na bieg wody w rzece, w przypadku wysokich progów tworzy się wodospad, a przy mniejszych – kaskady lub bystrza.

Wikipedia


szypowice

Szypowice – wieś w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie zawierciańskim, w gminie Kroczyce.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa częstochowskiego.

Wikipedia


szypowski

nazwisko


SJP.pl


szypr

chypre;
1. kompozycja zapachowa łącząca zapachy drzewne, zwierzęce i kwiatowe;
2. perfumy o takim zapachu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) środ. kosmet. perfumy o zapachu szyprowym

 (1.2) pot. zapach szyprowy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Elegancki, aldehydowy szypr, ale w żadnym wypadku nie staromodny, przeciwnie – powiedziałbym, że bardzo nowoczesny, wręcz futurystyczny w swoim brzmieniu.

 (1.1) To szypr w pełnej krasie, a jednak jest on jednym z najbardziej przystępnych i noszalnych, bo jest to szypr lekki.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szyprowość

 przym. szyprowy

Wiktionary


szyprowy

przymiotnik

 (1.1) środ. kosmet. o zapachu (najczęściej perfum): składający się z połączenia zapachów cytrusowych, kwiatowych oraz animalistycznych i paczuli czy mchu dębowego kolejno jako nuty głowy, serca i bazy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Gdybym nie poznała szyprów, byłby to dla mnie pewnie signature scent, ale szyprowa zadziorność zrobiła swoje.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szypr m., szyprowość ż.

Wiktionary


szypszyna

krzew z rodziny różowatych, pospolity na obszarze całej Polski; dzika róża


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) bot. zob. róża dzika.

Wiktionary

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ʃɨˈpʃɨ̃na, AS: šypšna

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szypszyniec m.

 przym. szypszynowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) róża dzika, dzika róża, róża psia, sypel; kraków|głóg.

Wiktionary


szypszyniec

szypszyniec różany - owad błonkoskrzydły z rodziny galasówek, wyrządzający szkody na pędach, owocach i liściach róż


SJP.pl


szypulski

nazwisko


SJP.pl


szypuła

nazwisko


SJP.pl

Szypułka (ang. pedicel, pedicle, łac. pedicellus, pedunculus) – u roślin nieulistniona część pędu, na której wyrasta kwiat, a następnie owoc. Przez szypułkę są one zaopatrywane w wodę wraz z solami mineralnymi i substancje organiczne. U części gatunków roślin owoc oddziela się od szypułki po dojrzeniu, u niektórych pozostaje trwale złączony z szypułką.

Wikipedia


szypułka

łodyżka, na której osadzony jest owoc lub kwiat


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) bot. łodyżka, na której osadzony jest owoc lub kwiat;

Wiktionary

Szypułka (ang. pedicel, pedicle, łac. pedicellus, pedunculus) – u roślin nieulistniona część pędu, na której wyrasta kwiat, a następnie owoc. Przez szypułkę są one zaopatrywane w wodę wraz z solami mineralnymi i substancje organiczne. U części gatunków roślin owoc oddziela się od szypułki po dojrzeniu, u niektórych pozostaje trwale złączony z szypułką.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ʃɨˈpuwka, AS: šypuu̯ka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szypuła ż.

 przym. szypułkowy, bezszypułkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pot. ogonek; gw-pl|Górny Śląsk|sztyngel.

Wiktionary


szypułkować

oddzielać owoce (rzadziej kwiaty) od szypułek


SJP.pl


szypułkowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) mechaniczny proces oddzielania owocu jadalnego od jego niejadalnej części, np. ogonka

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌʃɨpuwkɔˈvãɲɛ, AS: šypuu̯kovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. szypułkować

Wiktionary


szypułkowy

szypułka


SJP.pl

Patrz:

szypułka

szypłów

Szypłów – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie średzkim, w gminie Nowe Miasto nad Wartą.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa poznańskiego.

Wikipedia


szyroki

przymiotnik

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. szeroki

Wiktionary

Szyroki (703 m n.p.m.) – szczyt na granicy polsko-słowackiej, którego polskie stoki znajdują się we wsi Jaworzynka w woj. śląskim, w pow. cieszyńskim, gminie Istebna. W regionalizacji fizycznogeograficznej Polski według Jerzego Kondrackiego znajduje się w Beskidzie Śląskim, w nowej regionalizacji na Międzygórzu Jabłonkowsko-Koniakowskim.

Wikipedia


szyrwan

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. miasto we wschodnim Azerbejdżanie, w dolnym biegu rzeki Kury;

Wiktionary

Szyrwan (az. Şirvan) – islamskie państwo ze stolicą w Szemasze, istniejące na terenie współczesnego północno-zachodniego Azerbejdżanu w latach ok. 799-1539. Powstało w wyniku rozpadu kalifatu arabskiego. Jego władcy, nazywani szyrwanszachami niekiedy podlegali władcom krajów ościennych, niekiedy zaś zdobywali spore lokalne znaczenie. W Szyrwanie panowała dynastia Kesranidów (861-1382), którzy, pomimo różnic religijnych, pozostawali w XI-XIII wiekach w ścisłym sojuszu z Gruzją Bagratydów. Po wygaśnięciu Kesranidów władzę w Szyrwanie objęła dynastia Derbendydów, zapoczątkowując przeszło stuletni okres prosperity kraju, przerwany jednak podbojem safawidzkim (od ok. 1500 zależność, po 1538 inkorporacja do Persji jako prowincja przez Tahmaspa I, zarządcą został brat Tahmaspa Alqas Mirza).

Wikipedia

Powiązane:

 przym. szyrwański

Wiktionary


szyrwinta

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. hydron. rzeka na Litwie i w obwodzie królewieckim Rosji, uchodzi do Szeszupy;

Wiktionary

Szyrwinta (lit. Širvinta) – rzeka na Litwie o długości 129 km, najdłuższy dopływ Świętej

Jest szesnastą pod względem długości rzeką na Litwie i ósmą wśród tych, które w całości znajdują się na litewskim terytorium.

Ma swoje źródła na wyżynach w pobliżu miasta Szyrwinty, przez które także przepływa. Płynie przez rejon szyrwincki, rejon wiłkomierski i rejon janowski. Do Świętej uchodzi w pobliżu miasta Wieprze.

Wikipedia


szyry

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. techn. nożyce

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|nożice.

Wiktionary


szystowice

Szystowice – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie zamojskim, w gminie Grabowiec.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zamojskiego.

Wieś jest sołectwem w gminie Grabowiec. Według Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2011 wieś liczyła Szystowice mieszkańców.

Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii św. Mikołaja w Grabowcu.

Wikipedia


szysz

nazwisko


SJP.pl

Szysz (ros. Шиш) – rzeka w Rosji w obwodzie omskim, prawy dopływ Irtyszu. Ma długość 378 km i powierzchnię zlewni 5270 km².

Przy ujściu Szyszu do Irtyszu położona jest wieś Ustʹ-Szysz. Słownik encyklopedyczny Brockhausa i Efrona z lat 1890 - 1907 podaje, że osadnictwo w dolnym biegu rzeki rozpoczęło się niedługo przed powstaniem publikacji.

Wikipedia


szyszak

1. rodzaj hełmu rycerskiego;
2. ptak afrykański; turak; chełmiak; bananojad


SJP.pl

  • szyszak – rodzaj hełmu
  • szyszak – gatunek ptaka z rodziny turakowatych
  • Szyszak – zespół muzyczny pochodzący z Karkonoszy, grający folk, neofolk, poezję śpiewaną

Wikipedia


szyszeczka

zdrobnienie od: szyszka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. zdrobn. od: szyszka

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃɨˈʃɛt͡ʃka, AS: šyšečka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szyszka ż., szyszunia ż.

 przym. szyszkowy

Wiktionary


szyszeń

szyszeń pospolity, szyszeń sosnowy - gatunki motyla z rodziny omacnicowatych


SJP.pl


szyszka

1. drewniany kwiatostan żeński roślin iglastych
2. kwiatostan żeński chmielu
3. potocznie: o kimś ważnym, wpływowym; szycha


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) bot. dendr. zdrewniały owoc większości roślin iglastych;

 (1.2) bot. kwiatostan żeński chmielu

 (1.3) przedmiot wyglądający jak szyszka (1.1)

 (1.4) pot. przen. zdrobn. od: szycha (ważna osoba)

 (1.5) szt. archit. element dekoracyjny w kształcie stylizowanej szyszki (1.1)

Wiktionary

Szyszka – kłos zarodnionośny u roślin iglastych utworzony z osi i liści zarodnionośnych (sporofili). W piśmiennictwie polskojęzycznym narządy te określane są mianem kwiatów lub kwiatostanów, czasem na wzór terminologii anglosaskiej preferowane jest określenie „strobil”. Szyszka w zależności od ujęcia opisywana jest jako organ skupiający narządy rozrodcze nagonasiennych lub w węższym ujęciu tylko iglastych, ewentualnie nawet tylko sosnowatych. Szyszkami bywają określane zarówno jako strobile (kwiaty lub kwiatostany) męskie (mikrostrobile) jak i żeńskie (makrostrobile). W niektórych źródłach termin „szyszka” odnoszony jest tylko do drewniejących strobili żeńskich zawierających zalążki.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Poszłam z dziećmi do lasu i nazbierały cały worek szyszek.

 (1.2) Chmielowe szyszki używa się do produkcji piwa.

 (1.3) Na choince wisiały szklane szyszki, mikołaje i bałwanki.

 (1.4) Ten Gośki teść to ponoć jakaś szyszka w ministerstwie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈʃɨʃka, AS: šyška

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szyszkowiec m.

:: zdrobn. szyszeczka ż., szyszunia ż.

:: zgrub. szycha ż.

 przym. szyszkowaty, szyszkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.4) pot. gruba ryba, figura, oficjel, rekin, szycha, ważniak; przest. oficjał; dostojnik, dygnitarz, notabl, prominent, VIP

Wiktionary


szyszkin

nazwisko


SJP.pl


szyszko

1. drewniany kwiatostan żeński roślin iglastych
2. kwiatostan żeński chmielu
3. potocznie: o kimś ważnym, wpływowym; szycha


SJP.pl


szyszkogłówkowate

rodzina grzybów z rzędu gołąbkowców


SJP.pl

Szyszkogłówkowate, szyszkolubkowate (Auriscalpiaceae Maas Geest.) – rodzina grzybów należąca do rzędu gołąbkowców (Russulales).

Wikipedia


szyszkojagoda

twór powstały wskutek zrośnięcia się łusek szyszki jałowca


SJP.pl

Wikipedia


szyszkokwiatowy

hipoteza szyszkokwiatowa - jedna z hipotez wyjaśniających pochodzenie kwiatu roślin okrytozalążkowych; hipoteza euancjum


SJP.pl


szyszkolubka

rodzaj grzybów z rodziny szyszkogłówkowatych


SJP.pl

Auriscalpium Gray (szyszkolubka) – rodzaj grzybów z rodziny szyszkogłówkowatych (Auriscalpiaceae). Na całej półkuli północnej występuje tylko 1 gatunek – szyszkolubka kolczasta, wszystkie pozostałe gatunki występują na półkuli południowej.

Wikipedia


szyszkowaty

przypominający kształtem szyszkę, podobny do szyszki


SJP.pl


szyszkowe

szyszka


SJP.pl

Patrz:

szyszka

szyszkowiec

1. rodzaj jaszczurek z rodziny szyszkowcowatych;
2. rodzaj grzybów z rodziny borowikowatych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) mikol. nazwa systematyczna|Strobilomyces|Berk.|ref=tak., rodzaj grzybów z rodziny borowikowatych o kapeluszu pokrytym grubymi i odstającymi łuskami

Wiktionary

  • szyszkowiec – jaszczurka z rodzaju Cordylus lub ogólnie o przedstawicielu rodziny szyszkowcowatych (Cordylidae), w szczególności:
    • szyszkowiec zwyczajny
    • szyszkowiec olbrzymi
    • szyszkowiec karryjski
    • szyszkowiec tropikalny
  • szyszkowiec (Strobilomyces) – rodzaj grzybów z rodziny borowikowatych
Miejscowości
  • Szyszkowiec – wieś w województwie pomorskim w powiecie chojnickim, w gminie Czersk

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. szyszka ż., szyszunia ż.

 przym. szyszkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) daw. łuskogrzyb

Wiktionary


szyszkówka

rodzaj grzybów z rodziny obrzękowcowatych


SJP.pl

  • szyszkówka – rodzaj grzybów

Wikipedia


szyszkowski

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Adam Szyszkowski – polski aktor filmowy, telewizyjny i teatralny, scenarzysta oraz lektor
  • Bohdan Szyszkowski – polski chemik
  • Bolesław Szyszkowski – polski działacz robotniczy
  • Hilary (właśc. Eduard Szyszkowski) – prawosławny biskup
  • Jakub Szyszkowski – polski lekkoatleta
  • Jan Szyszkowski – pułkownik piechoty Wojska Polskiego
  • Jerzy Wojtczak-Szyszkowski – polski filolog klasyczny, latynista
  • Marcin Szyszkowski – rzymskokatolicki biskup, książę siewierski
  • Mikołaj Szyszkowski – rzymskokatolicki biskup, książę warmiński
  • Mikołaj Szyszkowski – podkomorzy wieluński, sędzia ziemski wieluński, sekretarz królewski
  • Piotr Szyszkowski – polski szlachcic, poseł na Sejm, urzędnik staropolski
  • Stanisław Szyszkowski – polski polityk, rolnik, poseł na Sejm
  • Wacław Szyszkowski – polski prawnik

Wikipedia


szyszkowy

szyszka


SJP.pl

Patrz:

szyszka

szysznica

letyniec szysznica - gatunek błonkówki z rodziny galasówek


SJP.pl


szysztof

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. wojsk. strzelnica

Wiktionary


szyszunia

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pieszcz. zdrobn. od szyszka

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ʃɨˈʃũɲa, AS: šyšũńa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szyszka ż., szyszkowiec m., szyszeczka ż., szycha ż., szyszkownik m., szyszkarz m.

 przym. szyszkowaty, szyszkowy

Wiktionary


szyszyn

Szyszyn – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie konińskim, w gminie Ślesin.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa konińskiego.

Wikipedia


szyszynka

w anatomii: położony w mózgowiu gruczoł dokrewny, regulujący dojrzewanie płciowe


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) anat. gruczoł dokrewny położony w mózgu;

Wiktionary

Szyszynka (łac. corpus pineale, syn. glandula pinealis, syn. epiphysis cerebri) – jeden z gruczołów wydzielania wewnętrznego, leżący pomiędzy wzgórkami górnymi blaszki pokrywy. Gruczoł znajduje się w zagłębieniu, pod blaszką pokrywy, kontaktując się z kresomózgowiem szypułą szyszynki.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ʃɨˈʃɨ̃nka, AS: šyšnka

Wiktionary

Powiązane:

 przym. szyszynkowy

Wiktionary


szyszynkowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z szyszynką, dotyczący szyszynki

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szyszynka ż.

Wiktionary


szyszłowo

Szyszłowo – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie słupeckim, w gminie Ostrowite.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa konińskiego.

Wikipedia


szytka

potocznie: opona bezdętkowa


SJP.pl

Wikipedia


szywała

nazwisko


SJP.pl


szyzma

dawniej: schizma


SJP.pl


szyzmatyk

dawniej: schizmatyk


SJP.pl


szyłak

nazwisko


SJP.pl


szyłka

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. rzeka w południowej Syberii, płynąca przez Kraj Zabajkalski w Rosji;

 (1.2) geogr. miasto w Rosji w Kraju Zabajkalskim, położone nad rzeką Szyłką (1.1);

Wiktionary

  • Szyłka – rzeka w Rosji
  • Szyłka – miasto w Rosji w Kraju Zabajkalskim
  • ZSU-23-4 Szyłka – samobieżny artyleryjski zestaw przeciwlotniczy

Wikipedia


szłap

nieprawidłowy kłus konia


SJP.pl

Szłap – nieprawidłowy kłus konia. Kończyny nie są stawiane równocześnie po dwie (tylna lewa i przednia prawa, tylna prawa i przednia lewa). Zamiast dwóch uderzeń kopyt słychać cztery. Konie takie są cenione przez kiepskich jeźdźców, ponieważ jazda na nich jest łatwiejsza. Konie tak chodzące nazywane są szłapakami.

U psów ruch taki nazywany jest również nazwą "amble".

Wikipedia


szłapa

nazwisko


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. łapa, kończyna zwierzęcia

 (1.2) gw-pl|Górny Śląsk. noga

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) On mo ała na prawyj szłapie.

Wiktionary


szłapak

koń chodzący szłapią


SJP.pl


szłapcug

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. żart. chodzenie pieszo

Wiktionary


szłapka

nazwisko


SJP.pl


szłom

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) stpol. szyszak

 (1.2) stpol. hełm

Wiktionary

Szyszak, dawniej szłom (węg. sisak, niem. zischägge) – termin odnoszący się do dwóch konstrukcji hełmu otwartego: średniowiecznego (tak zwany szłom), którego dzwon uformowany był w bardzo wysoki stożek, oraz nowożytnego (tak zwany pappenheimer) o złożonej budowie, z dzwonem wyposażonym w dodatkowe elementy: daszek, policzki, folgowany nakarczek, oraz podnoszony nosal.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ʃwɔ̃m, AS: šu̯õm

Wiktionary


szłyk

wysoka czapka z futra noszona w Polsce za panowania Jagiellonów


SJP.pl

Kapuza (od łac. cappa – nakrycie głowy, caput – głowa) – rodzaj męskiej czapki. Miała ona opuszczane klapy służące do osłonięcia uszu lub również karku. Używana była w Europie i Azji od czasów średniowiecza, lub nawet wcześniej. Wykonana była najczęściej z futra i wówczas określana była również nazwą pochodną od rodzaju futra, np. lisiurka – od lisa. Czasem kapuzy wykonywane były także z tkaniny, np. z sukna lub jedwabiu (znane z XVIII-wiecznej Polski).

Wikipedia


sł.

skrót od:
1. słowa;
2. służba;
3. słowacki; słow.;
4. słoweński; słow.;
5. słowiański; słow.


SJP.pl


słabawy

trochę słaby, nieco słaby; osłabiony


SJP.pl


słabczyński

nazwisko


SJP.pl


słabęcin

Słabęcin – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie inowrocławskim, w gminie Kruszwica.

Wikipedia


słabeńki

regionalnie: słabiutki


SJP.pl


słabeusz

lekceważąco:
1. osoba słaba fizycznie lub duchowo;
2. słaby uczeń


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) lekcew. ktoś słaby fizycznie

 (1.2) lekcew. ktoś o słabej konstrukcji psychicznej

 (1.3) lekcew. słaby uczeń

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na tego słabeusza nie masz co liczyć, wczoraj spuchł przy babcinej węglarce, a nie była pełna.

 (1.3) Antek jest dobry z matmy, już pół roku pomaga podciągnąć się jednemu słabeuszowi z 7 d.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. słabnąć ndk., zasłabnąć dk.

 przym. słaby

 przysł. słabo

 rzecz. słabość ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) charłak, cherlak, cherlawiec, chucherko, chuchrak, chuchro, chuderlak, marnota, mimoza, mizeractwo, mizeraczek, mizerak, mizerota, mizerotka, wymoczek, wyskrobek, zdechlak, zgniłek, zmora; uczn. anemik

 (1.2) mięczak

Wiktionary


słabeuszka

słabeusz; cherlaczka


SJP.pl


słabiaczka

słabiak


SJP.pl

Patrz:

słabiak

słabiak

potocznie: słabeusz


SJP.pl


słabicki

nazwisko


SJP.pl


słabiej

stopień wyższy od przysłówka: słabo


SJP.pl


słabieńki

zdrobnienie od: słaby


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) pot. zdrobn. od: słaby

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dziadzio dowiedział się o jej śmierci w szpitalu. Słabieńki, na transfuzjach i mocnych lekach, wyrwał z siebie przewody kroplówek i zaczął się gorączkowo ubierać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: swaˈbʲjɛ̇̃ɲci, AS: su̯abʹi ̯ė̃ńḱi

Wiktionary


słabiuchny

zdrobnienie od: słaby; słabiutki, słabiuśki


SJP.pl


słabiusieńki

zdrobnienie od: słabiuśki; słabiuteńki


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) pot. zdrobn. od: słaby

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Martwi piłkarskich kibiców w Żołyni słabiusieńka postawa tamtejszego Błękitu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌswabʲjüˈɕɛ̇̃ɲci, AS: su̯abʹi ̯üśė̃ńḱi

Wiktionary

Powiązane:

 przym. słaby, słabiutki, słabiuśki

 przysł. słabo, słabiutko, słabiuśko, słabiusieńko

Wiktionary


słabiuśki

zdrobnienie od: słaby; słabiutki, słabiuchny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) pot. zdrobn. od: słaby

Wiktionary

Wymowa:

IPA: swaˈbʲjüɕci, AS: su̯abʹi ̯üśḱi

Wiktionary

Powiązane:

 przym. słaby, słabiutki, słabiusieńki

 przysł. słabo, słabiutko, słabiuśko, słabiusieńko

Wiktionary


słabiuteńki

zdrobnienie od: słabiutki; słabiusieńki


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) pot. zdrobn. od: słaby

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Niemniej jednak trzeba kolejny raz powiedzieć, że nadal nasza skuteczność jest słabiuteńka - powiedział trener

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌswabʲjuˈtɛ̃ɲci, AS: su̯abʹi ̯utńḱi

Wiktionary


słabiutki

zdrobnienie od: słaby; słabiuśki, słabiuchny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) zdrobn. od: słaby

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Od razu zrobili się tacy, jakich znamy na co dzień, powolni, słabiutcy, bardzo cisi.

 (1.1) Był bardzo słabiutka, prawie nie przyjmowała żadnych pokarmów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: swaˈbʲjutʲci, AS: su̯abʹi ̯utʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 przym. słaby, słabiuśki, słabiusieńki

 przysł. słabo, słabiutko, słabiuśko, słabiusieńko

 czas. słabnąć

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) słabiuśki

Wiktionary


słabizna

1. potocznie: krucha, słaba rzecz, słaby stan rzeczy;
2. potocznie: słaba strona czegoś;
3. potocznie: osoba tworząca rzeczy o niskiej wartości;
4. przestarzałe: pachwina


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. coś mało wartościowe

 (1.2) pot. słaba strona kogoś lub czegoś

 (1.3) pogard. ktoś tworzący rzeczy niewartościowe

 (1.4) daw. wrażliwe na uderzenie miejsce u mężczyzny lub samca zwierząt, okolica podbrzuszna i kroczowa

 (1.5) daw. pachwina

Wiktionary

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 przym. słaby

 rzecz. słabość ż.

frazeologia.

etymologia.

 etymn|pol|słaby|-izna.

uwagi.

tłumaczenia.

* kaszubski: (1.4) słabizna; (1.5) słabizna

źródła.

== słabizna (język kaszubski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) anat. pachwina

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: swaˈbʲizna, AS: su̯abʹizna

Wiktionary

Powiązane:

 przym. słaby

 rzecz. słabość ż.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 przym. słaby

 rzecz. słabość ż.

frazeologia.

etymologia.

 etymn|pol|słaby|-izna.

uwagi.

tłumaczenia.

* kaszubski: (1.4) słabizna; (1.5) słabizna

źródła.

== słabizna (język kaszubski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) anat. pachwina

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


słabiznowy

przymiotnik od: słabizna


SJP.pl


słabkowice

Słabkowice – wieś w Polsce, położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie buskim, w gminie Busko-Zdrój.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego.

Wikipedia


słabnąć

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. osłabnąć)

 (1.1) tracić siły, stawać się słabszym

 (1.2) tracić intensywność

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słabeusz mos., słabostka ż., słabość ż.

 czas. nasłabieć, osłabnąć dk.

 przym. słabiutki, słabowity, słaby

 przysł. słabiutko, słabo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) łagodnieć, ustępować, zmniejszać się

Wiktionary


słabnąca

kobieta tracąca siły, omdlewająca


SJP.pl


słabnący

osoba tracąca siły, omdlewająca


SJP.pl

forma czasownika.

 (1.1) ims. przymiotnikowy czynny od: słabnąć

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) człowiek tracący siły, omdlewający, upadający

Wiktionary


słabnica

rodzaj sieci rybackiej


SJP.pl


słabo

przysłówek

 (1.1) z niewielką siłą

 (1.2) kiepsko

 (1.3) niewyraźnie, mało intensywnie, nieznacznie

 (1.4) mat. w sensie słabej topologii

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zbyt słabo pociągnąłeś tę dźwignię.

 (1.2) Słabo ci poszło.

 (1.3) Słabo cię słyszę.

 (1.4) Ciąg słabo zbieżny to ciąg zbieżny do słabej granicy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈswabɔ, AS: su̯abo

Wiktionary

Powiązane:

 przym. słaby, słabowity, słabiutki, słabiuśki, słabiusieńki

 przysł. słabiutko, słabiuśko, słabiusieńko

 rzecz. słabeusz m., słabość ż.

 czas. nasłabieć, słabnąć

Wiktionary


słabocin

Słabocin (niem. Schlabotschine) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie milickim, w gminie Cieszków.

Wikipedia


słaboduch

rzadko: osoba o słabym charakterze, słabej sile woli


SJP.pl


słaboń

nazwisko


SJP.pl


słaboprocentowy

zawierający mały procent czegoś


SJP.pl


słaborowice

Słaborowice – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie ostrowskim, w gminie Ostrów Wielkopolski, ok. 8 km na północ od Ostrowa Wielkopolskiego.

Wikipedia


słabość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odczucie osłabienia, braku sił fizycznych lub psychicznych

 (1.2) skłonność ku czemuś

 (1.3) wybijająca się niedoskonałość, słaba strona

 (1.4) brak odporności na zniszczenie

Wiktionary

Przykłady

 (1.3) Jego słabością jest łatwe wpadanie w gniew.

 (1.3) Kolarz na wyścigu toczy walkę nie tylko z rywalami, ale też z bólem i własnymi słabościami.

 (1.3) Pantoflarz to jedno z określeń, których my faceci delikatnie mówiąc nie lubimy. Kojarzy się nam ze słabością, uległością, brakiem własnego zdania i indywidualności.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈswabɔɕt͡ɕ, AS: su̯abość

Wiktionary

Powiązane:

 przym. słaby, słabowity

 przysł. słabo

 rzecz. słabizna ż., słabeusz m., słabeuszka ż.

 czas. nasłabieć, słabnąć ndk., osłabnąć dk., osłabiać ndk., osłabić dk., zasłabnąć dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) bezsilność, niemoc, osłabienie, omdlenie

 (1.2) pociąg

 (1.3) słaba strona, wada, pięta Achillesa

 (1.4) wrażliwość, podatność

Wiktionary


słabosilny

żartobliwie: odznaczający się niewielką siłą fizyczną; niesilny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) żart. gwara. osłabiony, słabawy, nie odznaczający się nadmierną siłą fizyczną; niewydolny, słabujący

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Sierota jezdem słabosilna, bronić się nie mogłam.

 (1.1) Każden pętak mógł go potem ile chciał sobaczyć, a on palcem nawet nie mógł ruszyć, taki się zrobił słabosilny.

Wiktionary


słabostka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) czyjaś niewielka wada, zwykle jakieś przyzwyczajenie

Wiktionary

Powiązane:

 czas. słabnąć

Wiktionary


słabosz

nazwisko


SJP.pl


słaboszów

nazwisko


SJP.pl

Słaboszów – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie miechowskim, w gminie Słaboszów.

W 1595 roku wieś położona w powiecie ksiąskim województwa krakowskiego była własnością starosty chęcińskiego Piotra Myszkowskiego. Do 1954 roku siedziba gminy Nieszków. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego. Integralna część miejscowości: Cyprianów.

Wikipedia


słaboszowice

Słaboszowice – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie jędrzejowskim, w gminie Sędziszów.

W Słaboszowicach urodził się Stanisław Berini.

Wieś duchowna, własność opactwa cystersów jędrzejowskich położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie ksiąskim województwa krakowskiego. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego.

Wikipedia


słaboszowski

przymiotnik od: Słaboszów


SJP.pl


słabosłyszący

przymiotnik

 (1.1) z ubytkiem słuchu

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) osoba z ubytkiem słuchu

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌswabɔswɨˈʃɔ̃nt͡sɨ, AS: su̯abosu̯yšõncy

Wiktionary

Synonimy:

 (1-2) niedosłyszący

Wiktionary


słabowiciej

stopień wyższy od przysłówka: słabowicie


SJP.pl


słabowitszy

stopień wyższy od przymiotnika: słabowity


SJP.pl


słabowity

skłonny do chorób, często chorujący; chorowity, wątły


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający skłonność do słabego zdrowia

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Najważniejszy był jednak tron w Krakowie, uzyskany na zasadzie opieki nad wdową po Leszku Białym Grzymisławie i trzynastoletnim, słabowitym Bolkiem.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słabość ż., słabowitość ż.

 czas. słabnąć

 przysł. słabo

 przym. słaby

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) chorowity, kruchy, nieodporny, słaby, wątły

Wiktionary


słabowo

Słabowo (niem. Slabowen, od 1928 Langenwiese) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie giżyckim, w gminie Ryn.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego.

Wikipedia


słabowzroczność

słabowzroczny


SJP.pl

Patrz:

słabowzroczny

słabowzroczny

taki, który słabo widzi


SJP.pl


słabszy

stopień wyższy od przymiotnika: słaby


SJP.pl


słabuszewice

Słabuszewice – wieś sołecka w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie opatowskim, w gminie Lipnik

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa tarnobrzeskiego.

Przez wieś przechodzi zielony szlak rowerowy do Opatowa.

Wikipedia


słaby

odznaczający się niewielką siłą fizyczną


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) posiadający niewielką siłę fizyczną

 (1.2) uległy, nie posiadający silnej woli, psychiki

 (1.3) niewyraźny, mało intensywny, nieznaczny

 (1.4) mający niewielką wartość, niskiej jakości, marny, kiepski

 (1.5) mat. w sensie słabej topologii, czyli dla ustalonego zbioru najmniejszej w sensie inkluzji topologii, względem której każdy element ustalonej rodziny odwzorowań tego zbioru jest ciągły;

 (1.6) mający niewielkie stężenie, niską ilość jakiejś substancji rozpuszczonej w sobie

Wiktionary

Słaby (forma żeńska: Słaby lub Słaba; liczba mnoga: Słabi lub Słabowie) – polskie nazwisko. Na początku lat 90. XX wieku w Polsce nosiły je 1815 osób.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Stary Wunderli jest wszakże w tej chwili tak słaby, […] jak dziecko.

 (1.5) Ciąg słabo zbieżny to ciąg zbieżny do słabej granicy.

 (1.5) Słabe otoczenie zera przestrzeni liniowo-topologicznej.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈswabɨ, AS: su̯aby

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słabość ż., słabeusz m., słabeuszka ż., słabizna ż.

 czas. słabnąć, nasłabieć

 przysł. słabo, słabiutko, słabiuśko, słabiusieńko

 przym. słabiutki, słabiuśki, słabowity, słabiusieńki

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wątły, mizerny

 (1.2) chwiejny

 (1.3) niewielki

 (1.4) mizerny, kiepski, pośledni

Wiktionary


słać

1. rozkładać pościel, przygotowywać miejsce do spania; rozściełać;
2. porządkować pościel po spaniu; zaściełać;
3. rozkładać (słomę w stajni itp.)


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) książk. wyprawiać, kierować kogoś dokądś, przekazywać coś komuś

 (1.2) rozkładać pościel, przygotowywać miejsce do spania, także: składać pościel po spaniu

 (1.3) rozkładać słomę jako podściółkę dla zwierząt

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W pewnym momencie znalazła się w Ankarze, skąd słała rozpaczliwe listy, poszukując kogokolwiek z rodziny.

 (1.2) Z delikatnej rozmowy nic nie wyszło, bo gdy wkradłem się z Checi do mojego pokoju, to w środku była mama i słała mi łóżko.

 (1.2) Przyjeżdżałam do syna dzień w dzień; albo leżał na łóżku, albo wstawał i słał łóżko na nowo.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: swat͡ɕ, AS: su̯ać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. przesyłka ż., posłanie n., słanie n., słańsko n., przesyłeczka ż.

 czas. posłać dk., wysyłać ndk., przesyłać ndk., przesłać dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) ścielić

Wiktionary


słączno

Słączno – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie milickim, w gminie Milicz.

Wikipedia


sładek

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Jerzy Sładek – polski inżynier
  • Krystyna Sładek – polska lekkoatletka

Wikipedia


sładnie

przysłówek

 (1.1) łódź. łatwo

 (1.2) pot. ładnie

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈswadʲɲɛ, AS: su̯adʹńe

Wiktionary


słajkowo

Słajkowo (kaszb. Słajkòwò) – wieś kaszubska w Polsce, położona w województwie pomorskim, w powiecie wejherowskim, w gminie Choczewo. Wieś jest siedzibą sołectwa Słajkowo, w którego skład wchodzi również Niepoczyn, Żelazno, Przebendowo oraz Przebendówko.

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa gdańskiego.

Wikipedia


słajsino

Słajsino – wieś sołecka w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie goleniowskim, w gminie Nowogard.

Wikipedia


słajszewo

Słajszewo (kaszb. Słajszéwò, niem. Schlaischow) – stara kaszubska wieś szlachecka w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie wejherowskim, w gminie Choczewo na obszarze Pobrzeża Kaszubskiego nad rzeką Chełst. Wieś jest siedzibą sołectwa Słajszewo, w którego skład wchodzą również Biebrowo i Słajszewko.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa gdańskiego.

Wikipedia


słaniać

słaniać się - iść chwiejnym krokiem


SJP.pl


słanianie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|słaniać.

Wiktionary


słanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|słać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈswãɲɛ, AS: su̯ãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. słać

 rzecz. słańsko n.

Wiktionary


słańsko

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) warstwa igliwia, liści, szczątków zwierzęcych i roślinnych itp. pokrywająca ziemię w lesie, ściółka

 (1.2) słoma, suche liście itp. podściełane zwierzętom w oborach, stajniach itp., podściółka

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Co jest słańsko leśne, wie u nas każdy; są to opadłe z drzew liście, iglice, mech, drobne gałązki, bedłki i z rzadka rosnące zioła, wszystko to pokrywa ziemię leśną, i koniecznie do dobrego drzew wzrostu jest potrzebne.

 (1.2) Ledwo się niekiedy tyle słomy zbierze, że się z biedą bydło przez zimę wyżywi, a o przysporzeniu przez słańsko mierzwy, to ani myśleć.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słanie

 czas. słać

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ściółka

 (1.2) podściółka

Wiktionary


słapa

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. zob. szłapa.

Wiktionary


sław

1. rozgłos, powszechne uznanie;
2. opinia, reputacja;
3. sławna osoba


SJP.pl


sława

1. rozgłos, powszechne uznanie;
2. opinia, reputacja;
3. sławna osoba


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż.;

Wiktionary

  • sława:

1. wielki rozgłos zdobyty talentem, wielkimi czynami, zasługami itp.

2. opinia o kimś, o czymś, zwłaszcza dobra

3. sławny człowiek

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈswava, AS: su̯ava

Wiktionary

Powiązane:

 przym. sławski

Wiktionary


sławatycki

Sławatycze


SJP.pl

Patrz:

Sławatycze

sławatyczanin

mieszkaniec Sławatycz (wsi w Polsce)


SJP.pl


sławatyczanka

mieszkanka Sławatycz (wsi w Polsce)


SJP.pl


sławatycze

wieś w Polsce


SJP.pl

Sławatycze – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie bialskim, w gminie Sławatycze. Leży na obszarze Równiny Kodeńskiej, nad Bugiem.

Dawniej miasto magnackie, w końcu XVIII wieku położone było w powiecie brzeskolitewskim województwa brzeskolitewskiego. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bialskopodlaskiego.

Wikipedia


sławcio

zdrobnienie od: Sławomir (imię męskie)


SJP.pl


sławęcice

Miejscowości i ich części w Polsce

  • Sławęcice – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. górowskim, w gminie Góra
  • Sławęcice – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. ostrowieckim, w gminie Waśniów
  • Sławęcice – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. szczecineckim, w gminie Szczecinek

Wikipedia


sławęcicki

przymiotnik od: Sławęcice


SJP.pl


sławęcin

Miejscowości i ich części w Polsce

Wg TERYTY jest ich 11, w tym 10 podstawowych
  • Sławęcin – część miasta Hrubieszowa
  • Sławęcin – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. ząbkowickim, w gminie Kamieniec Ząbkowicki
  • Sławęcin – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. inowrocławskim, w gminie Inowrocław
  • Sławęcin – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. włocławskim, w gminie Lubień Kujawski
  • Sławęcin – wieś w woj. lubelskim, w pow. zamojskim, w gminie Skierbieszów
  • Sławęcin – wieś w woj. łódzkim, w pow. łęczyckim, w gminie Grabów
  • Sławęcin – wieś w woj. mazowieckim, w pow. żuromińskim, w gminie Bieżuń
  • Sławęcin – wieś w woj. podkarpackim, w pow. jasielskim, w gminie Skołyszyn
  • Sławęcin – wieś w woj. pomorskim, w pow. chojnickim, w gminie Chojnice
  • Sławęcin – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. konińskim, w gminie Ślesin
  • Sławęcin – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. choszczeńskim, w gminie Choszczno

Wikipedia


sławęcinek

Miejscowości w Polsce

  • Sławęcinek – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. inowrocławskim, w gminie Inowrocław
  • Sławęcinek – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. konińskim, w gminie Ślesin

Zobacz też

  • Sławęcin

Wikipedia


sławecki

nazwisko


SJP.pl


sławeczek

zdrobnienie od: Sławomir (imię męskie)


SJP.pl


sławek

zdrobnienie od: Sławomir (imię męskie); Sławuś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) zdrobn. poufała forma imienia Sławomir

Wiktionary

Sławek – dawniej samodzielna miejscowość, od 1939 w granicach Wołomina jako jedna z sześciu jednostek administracyjnych. Leży w środkowej części Wołomina, na północ od centrum miasta i linii kolejowej.

Osada powstała w czasach parcelacji kobyłeckiego majątku ziemskiego Ludwika Meyera. Jego dobra ziemskie (leżące administracyjnie zarówno w osadzie Wołomin, jak i Kobyłka) przez poprowadzenie torów kolei warszawsko-petersburskiej zostały podzielone. Patrząc od strony Warszawy, położona po lewej stronie torów część, jako trudniejsza w gospodarowaniu, przeznaczona została przez Meyera do sprzedaży. Wówczas to, a konkretnie w 1862 roku, pięć rodzin chłopskich wspólnie kupiło od Meyera te grunty .

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Moim najlepszym kolegą jest Sławek.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈswavɛk, AS: su̯avek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Sławomir mos., Sławomirek mos., Sławuś mos., Bogusław mos., Tomisław mos.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Sławuś, Sławomirek

Wiktionary


sławetniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: sławetny


SJP.pl


sławetny

1. taki, o którym dużo się mówi, wsławiony czymś niechlubnym; głośny, okrzyczany;
2. dawniej: cieszący się sławą; sławny, słynny, rozgłośny


SJP.pl


sławianin

mieszkaniec Sławy


SJP.pl


sławianka

mieszkanka Sławy


SJP.pl

Sławianka – osiedle typu miejskiego w Rosji, w Kraju Nadmorskim. W 2010 roku liczyło 14 036 mieszkańców.

Wikipedia


sławiański

przymiotnik

 (1.1) daw. słowiański

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Należałoby sądzić, że nauka o walce złego z dobrym nie była rozwinięta w nauce sławiańskiej, a dwupłciowość bóstw i płodzącej natury wcale w religijną naukę nie wchodziła.

Wiktionary


sławić

głosić czyjąś sławę, wychwalać czyjeś dokonania; opiewać, chwalić


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) podn. głosić czyjąś sławę, wychwalać kogoś

czasownik zwrotny niedokonany sławić się

 (2.1) daw. słynąć

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Co roku w święto Paschy lud izraelski sławił w hymnach i psalmach Jahwe i jego mandatariusza Mojżesza […].

 (1.1) Pochwalne mowy pogrzebowe rozpoczęły tę część uroczystości. Sławiąc cnoty poległych, mówcy zwracali się do nich jak do żywych, obiecując im różne podarki i zemstę.

 (2.1) Gdyby Polska sławiła się wówczas jakimiś źródłami leczniczymi, zawdzięczalibyśmy temu może wizytę wielkiego pisarza, a w następstwie niezwykły reportaż z naszej szesnastowiecznej rzeczywistości.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sława ż.

 przym. sławny

Wiktionary


sławica

2 miejscowości w Polsce:

  • Sławica – wieś w woj. lubuskim, w pow. strzelecko-drezdeneckim, w gminie Dobiegniew
  • Sławica – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. wągrowieckim, w gminie Skoki

Wikipedia


sławice

Sławice (niem. Slawitz) – część miasta Opole w Polsce położonego w województwie opolskim.

Miejscowość wraz z obrębem ewidencyjnym wsi włączono do Opola 1 stycznia 2017. Przed włączaniem miejscowość była wsią w Polsce położoną w województwie opolskim, w powiecie opolskim, w gminie Dąbrowa.

Od 1950 Sławice należą administracyjnie do województwa opolskiego.

Wikipedia


sławienko

W Polsce
  • Sławienko – wieś w woj. śląskim, w pow. raciborskim, w gminie Rudnik
  • Sławienko – osada w woj. wielkopolskim, w pow. czarnkowsko-trzcianeckim, w gminie Lubasz
  • Sławienko – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. obornickim, w gminie Oborniki

Wikipedia


sławieński

Sławno


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Sławnem, dotyczący Sławna

Wiktionary

Patrz:

Sławno

Powiązane:

 rzecz. Sławno n., sławnianin m., sławnianka ż.

Wiktionary


sławik

nazwisko


SJP.pl

Sławik:

  • Henryk Sławik
  • Mateusz Sławik
  • Wiesław Sławik

Wikipedia


sławin

przymiotnik dzierżawczy - należący do Sławy lub z nią związany


SJP.pl

Sławin – wieś w Polsce, w województwie wielkopolskim, w powiecie ostrowskim, w gminie Sieroszewice.

Sławin leży przy drodze wojewódzkiej nr 450 Kalisz – Wieruszów i drodze lokalnej Ołobok – Psary.

Miejscowość przynależała administracyjnie przed rokiem 1887 do powiatu odolanowskiego.

W latach 1975–1998 do województwa kaliskiego, a w latach 1887–1975 i od 1999 do powiatu ostrowskiego.

Wikipedia


sławinek

Sławinek – dzielnica Lublina w północno-zachodniej części miasta.

Wikipedia


sławiński

nazwisko


SJP.pl


sławiny

przymiotnik dzierżawczy - należący do Sławy lub z nią związany


SJP.pl

Sławiny – wieś sołecka w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie garwolińskim, w gminie Garwolin.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa siedleckiego.

Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii św. Jana Pawła II w Sulbinach.

Wikipedia


sławka

zdrobnienie od: Sławomira, Sława (imiona żeńskie)


SJP.pl

  • Miejscowości w Polsce:
    • Sławka Mała
    • Sławka Wielka
  • Sławka – potok, dopływ Ślęzy
  • Sławka – rzeka, dopływ Wieprza

Wikipedia


sławków

1. miasto w Polsce;
2. wieś w Polsce;
3. miasto w Czechach


SJP.pl

  • Sławków – miasto w woj. śląskim, w pow. będzińskim
    • gmina Sławków – dawna gmina wiejska z siedzibą w Sławkowie (1870–1954)
    • gromada Sławków – dawna gromada (1954)
    • Sławków – osiedle (1954–1958)
    • Sławków – wspólnota leśna
    • Sławków – historyczna kopalnia węgla kamiennego (zał. 1814)
    • stacje kolejowe:
      • Sławków
      • Sławków Południowy
      • Sławków Południowy LHS

      Wikipedia


sławkowianin

mieszkaniec Sławkowa


SJP.pl


sławkowianka

mieszkanka Sławkowa


SJP.pl


sławkowie

Sławek z żoną


SJP.pl


sławkowo

1. nazwa kilku wsi w Polsce;
2. nieistniejące miasto w województwie wielkopolskim


SJP.pl

7 miejscowości w Polsce
  • Sławkowo – nieistniejące miasto w woj. wielkopolskim
  • Sławkowo – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. toruńskim, w gminie Chełmża
  • Sławkowo – wieś w woj. mazowieckim, w pow. makowskim, w gminie Sypniewo
  • Sławkowo – wieś w woj. mazowieckim, w pow. mławskim, w gminie Szreńsk
  • Sławkowo – wieś w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. działdowskim, w gminie Działdowo
  • Sławkowo – wieś w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. kętrzyńskim, w gminie Kętrzyn
  • Sławkowo – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. świdwińskim, w gminie Sławoborze

Wikipedia


sławkowski

przymiotnik od: Sławków


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Sławkowem, dotyczący Sławkowa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Sławków mrz.

Wiktionary


sławkowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Sławka lub z nim związany


SJP.pl


sławnianin

mieszkaniec Sławna


SJP.pl


sławnianka

mieszkanka Sławna


SJP.pl


sławniej

dawny stopień wyższy od przysłówka: sławnie (świetnie)


SJP.pl


sławniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: sławny


SJP.pl


sławnikowice

  • Sławnikowice – ród
  • Sławnikowice – wieś

Wikipedia


sławniów

Sławniów – wieś w Polsce, położona w województwie śląskim, w powiecie zawierciańskim, w gminie Pilica.

W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa katowickiego.

W 1595 roku wieś położona w powiecie lelowskim województwa krakowskiego była własnością kasztelana oświęcimskiego Wojciecha Padniewskiego. Od średniowiecza Sławniów występuje jako wieś prywatna we władaniu różnych rodów szlacheckich (najczęściej właścicieli zamku pilickiego).

Wikipedia


sławniowice

Sławniowice (niem. Groß Kunzendorf) – wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie nyskim, w gminie Głuchołazy. Historycznie leży na Dolnym Śląsku, na ziemi nyskiej. Położona jest na terenie Przedgórza Paczkowskiego, będącego częścią Przedgórza Sudeckiego. Przepływa przez nią rzeka Mora.

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do ówczesnego województwa opolskiego.

Według danych na 2011 wieś była zamieszkana przez 548 osób.

Wikipedia


sławno

miasto w Polsce; 8 wsi w Polsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w województwie zachodniopomorskim;

Wiktionary

Sławno (niem. Schlawe) – miasto w północno-zachodniej Polsce, w województwie zachodniopomorskim, siedziba władz powiatu sławieńskiego i gminy wiejskiej Sławno, położone na Pobrzeżu Koszalińskim, nad rzeką Wieprzą i strugą Moszczenicą, ok. 20 km od wybrzeża Morza Bałtyckiego.

Według danych GUS z 30 czerwca 2023 r., Sławno liczyło 11 839 mieszkańców i było pod względem liczby ludności 21. miastem w województwie zachodniopomorskim.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Sławno jest miastem położonym nad Wieprzą.

 (1.1) W Sławnie znajduje się zabytkowy dworzec kolejowy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈswavnɔ, AS: su̯avno

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sławnianin mos., sławnianka ż.

 przym. sławieński

Wiktionary


sławny

znany szerokiej grupie osób


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który ma sławę, rozgłos; jest znany wielu osobom

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈswavnɨ, AS: su̯avny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sława

 czas. sławić się, sławić

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) popularny, znany

Wiktionary


sławobor

dawne imię męskie


SJP.pl

Sławobor – staropolskie imię męskie, złożone z członów Sławo- („sława”) i -bor („walczyć, zmagać się”). Może oznaczać „ten, kto sławi walkę”.

Żeński odpowiednik: Sławobora.

W styczniu 2024 w rejestrze PESEL, wśród publicznie dostępnych danych, nie wykazano osób o imieniu Sławobor.

Sławobor imieniny obchodzi 14 grudnia.

Wikipedia


sławoborski

przymiotnik od: Sławoborze


SJP.pl


sławoborze

dawne imię męskie


SJP.pl

Sławoborze (niem. Stolzenberg) – wieś w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie świdwińskim, w gminie Sławoborze przy drodze wojewódzkiej 162.W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa koszalińskiego.

Miejscowość jest siedzibą gminy Sławoborze. Partnerem wsi jest niemieckie Loiching.

Wikipedia


sławocin

Sławocin (niem. Schlabrendorf) – wieś w Polsce położona w województwie lubuskim, w powiecie nowosolskim, w gminie Kolsko.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zielonogórskiego.

Wikipedia


sławoj

1. imię męskie;
2. nazwisko


SJP.pl

Sławoj – imię męskie, nienotowane w dawnych dokumentach i stanowiące najprawdopodobniej XIX-wieczny neologizm stworzony na wzór dwuczłonowych imion słowiańskich. Istniało natomiast staropolskie imię złożone z tych samych dwóch członów w zmienionej kolejności: Wojsław.

Wikipedia


sławojka

drewniana ubikacja podwórzowa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. iron. drewniana ubikacja na podwórzu;

Wiktionary

Sławojka (także: wychodek, ustęp zewnętrzny, wygódka, wybudka, latryna) – rodzaj ubikacji; niewielka, zamykana od wewnątrz budka, zazwyczaj wolnostojąca, z umieszczoną wewnątrz poziomą deską z otworem (pełniącą funkcję sedesu) nad suchym dołem, do którego wpadają fekalia. Wyposażeniem wychodka był hak lub ostro zakończony gwóźdź służący do wieszania pociętych kartek gazet lub czasopism, zastępujących papier toaletowy.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) U moich dziadków do niedawna chodziło się do sławojki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: swaˈvɔjka, AS: su̯avoi ̯ka

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wychodek, wygódka

Wiktionary


sławomierz

imię męskie


SJP.pl

Sławomierz (niem. Karlshof) – osada w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie białogardzkim, w gminie Tychowo. W latach 1975–1998 osada należała do województwa koszalińskiego. Według danych UM, na dzień 31 grudnia 2014 roku osada miała 4 stałych mieszkańców. Osada wchodzi w skład sołectwa Wicewo.

Osada leży ok. 1,5 km na zachód od Wicewa, między Osówkiem a Wicewem.

W Sławomierzu urodził się ks. Wacław Kruszka.

Wikipedia


sławomir

imię męskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;

forma rzeczownika.

 (2.1) D. lm. od: Sławomira

Wiktionary

Sławomir, Sławomiar (zdrob. Sławek) – staropolskie męskie imię pochodzenia słowiańskiego, złożone z członów Sławo- („sława, sławić”) i -mir („pokój, spokój, dobro, świat”). Imię to prawdopodobnie znaczyło tyle, co „ten, który zdobywa sławę poprzez pokój, pokojowe zachowanie, zaprowadzanie porządku, spokoju” (w przeciwieństwie do imion typu Borzysław, w których sława zdobywana jest w walce).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Dzięki panu Sławomirowi mieliśmy fantastyczne wycieczki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: swaˈvɔ̃mʲir, AS: su̯avõmʹir

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Sławomirowa ż., Sławomirówna ż., Sławomirostwo lm m., Sławkowa ż.

:: zdrobn. Sławek m., Sławuś m., Sławeczek m.

:: fż. Sławomira ż.

 przym. Sławomirowy, Sławkowy, Sławeczkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zdrobn. Sławek, Sławeczek, Sławunio, Sławuś

Wiktionary


sławomira

imię żeńskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż.;

forma rzeczownika.

 (2.1) D. i B. lp. od: Sławomir

Wiktionary

Sławomira – staropolskie imię żeńskie, złożone z członów Sławo- („sława”) i -mira („pokój, spokój, dobro”). Mogło oznaczać „sławiąca pokój”. Notowane w źródłach od 1386 roku, występujące także w wariantach Sławomirz (fem.) i Sławomirza. Przykładowe dawne możliwe zdrobnienia: Sławna, Sławka, Sławnica, Sławocha.

Męskie odpowiedniki: Sławomir i Sławomiar.

Sławomira imieniny obchodzi 23 grudnia.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌswavɔ̃ˈmʲira, AS: su̯avõmʹira

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Sławomir mos.

Wiktionary


sławomirostwo

Sławomir z żoną; Sławomirowie


SJP.pl


sławomirowie

Sławomir z żoną; Sławomirostwo


SJP.pl


sławomirowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Sławomira lub z nim związany


SJP.pl


sławonia

kraina we wschodniej Chorwacji; Slawonia


SJP.pl

Slawonia (także pol. Sławonia, chorw. Slavonija) – kraina historyczna we wschodniej Chorwacji, położona w międzyrzeczu Sawy i Drawy. Często zaliczany jest do niej także region Sremu.

Slawonia zajmuje południowy skraj Kotliny Panońskiej. W jej skład wchodzą szerokie doliny Sawy i Drawy – Posawie i Podrawie oraz leżąca między nimi równina, z której wyrastają wzniesienia panońskich gór wyspowych (najwyższe pasmo – góry Papuk, do 953 m n.p.m.).

Wikipedia


sławosz

imię męskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.

Wiktionary

Sławosz – staropolskie męskie imię słowiańskie. Zdrobniona forma dwuczłonowych imion typu Sławomir, Sławosław, Mirosław, Dziwisław z członem Sław- albo -sław. Również imię używane samodzielnie o znaczeniu „sławny, znakomity, godny chwały”.

Wikipedia


sławoszostwo

Sławosz z żoną; Sławoszowie


SJP.pl


sławoszów

Sławosz z żoną; Sławoszostwo


SJP.pl

Sławoszów (niem. Amaliengrund) – wieś w Polsce, położona w województwie opolskim, w powiecie głubczyckim, w gminie Głubczyce.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa opolskiego.

Leży na terenie Nadleśnictwa Prudnik (obręb Prudnik).

Wikipedia


sławoszowie

Sławosz z żoną; Sławoszostwo


SJP.pl


sławoszowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Sławosza lub z nim związany


SJP.pl


sławoszyno

Sławoszyno (kaszb. Sławòszëno, niem. Slawoschin) – wieś kaszubska w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie puckim, w gminie Krokowa przy drodze wojewódzkiej nr 215. W najbliższej okolicy (na wschodzie) znajdują się rezerwaty przyrody Moroszka Bielawskiego Błota i Woskownica Bielawskiego Błota. Przebiegała tędy trasa linii kolejowej Puck – Krokowa (wschodnia odnoga linii na Mierzeję Helską).

Wikipedia


sławowice

Sławowice (niem. Schlanowitz) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie wołowskim, w gminie Wołów.

Wikipedia


sławski

Sława (miasto)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Sławą, dotyczący Sławy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Sława ż.

Wiktionary


sławsko

Sława (miasto)


SJP.pl

Sławsko (niem. Alt Schlawe) – wieś w północnej Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie sławieńskim, w gminie Sławno. W pobliżu wsi znajdują się ślady starego grodziska. Patrz: Sławsko (grodzisko)

W miejscowości ma remizę jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej włączona do krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego.

Wikipedia


sławucki

Sławuta


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Michaił Sławucki – radziecki dyplomata

Inne:

  • Rejon sławucki – jednostka administracyjna wchodząca w skład obwodu chmielnickiego

Wikipedia

Patrz:

Sławuta

sławuś

zdrobnienie od: Sławomir (imię męskie); Sławek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) zdrobn. poufała forma imienia Sławomir

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Mój mały synek ma na imię Sławuś.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈswavuɕ, AS: su̯avuś

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Sławomir m., Sławek m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Sławek

Wiktionary


sławuta

miasto na Wołyniu


SJP.pl

Sławuta (ukr. Славута, jid. סלאוויטא) – miasto rejonowe w obwodzie chmielnickim Ukrainy, na wschodnim brzegu Horynia. Przez Sławutę przepływa rzeczka Utka, która tworzy w centrum rozległy staw miejski i uchodzi do Horynia.

Wikipedia


sławutówko

Sławutówko (kaszb. Sławùtówkò lub też Môłé Sławùtowò, niem. Klein Schlatau) – osada kaszubska w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie puckim, w gminie Puck na wschodnim skraju Puszczy Darżlubskiej przy drodze wojewódzkiej nr 216. Wieś jest częścią składową sołectwa Sławutowo.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa gdańskiego.

Wikipedia


sławutowo

Sławutowo (kaszb. Sławùtowò lub też Wieldżé Sławùtowò, niem. Groß Schlatau) – wieś kaszubska w Polsce, położona w województwie pomorskim, w powiecie puckim, w gminie Puck, na wschodnim skraju Puszczy Darżlubskiej. Wieś jest siedzibą sołectwa Sławutowo, w którego skład wchodzi również Sławutówko.

Wikipedia


słębowo

Słębowo – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie żnińskim, w gminie Żnin.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bydgoskiego. Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczyła 332 mieszkańców. Jest trzynastą co do wielkości miejscowością gminy Żnin.

Wikipedia


słęp

trójścienna sieć rybacka; gan


SJP.pl

Wikipedia


słitaśny

potocznie: bardzo słodki, śliczniutki; sweetaśny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) slang. słodki, uroczy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jaka ta twoja różowa bluzeczka słitaśna.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: swʲiˈtaɕnɨ, AS: su̯ʹitaśny

Wiktionary


słitka

potocznie: selfie, na którym osoba przybiera słodki wyraz twarzy; sweet focia, słit focia, sweetka


SJP.pl


słoboda

osada na Rusi i w Rosji od XI do XVIII wieku, zamieszkała przez wolnych chłopów, którzy korzystali ze specjalnych ulg


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) hist. osada na Rusi w XI-XVIII w., której mieszkańcy byli zwolnieni na pewien czas od ciężarów feudalnych

Wiktionary

Termin słoboda wywodzi się z okresowego zwolnienia z obciążeń związanych z osadzeniem nowego rolnika na gospodarstwie, analogiczny jest do terminu wola. Stąd termin ten dał początek tak wielu nazwom geograficznym. Korzystający ze słobody to słobodnik

Wikipedia

Wymowa:

IPA: swɔˈbɔda, AS: su̯oboda

Wiktionary


słobodzki

1. Słoboda;
2. rejon słobodzki - dawny rejon w południowej części Socjalistycznej Radzieckiej Republiki Białorusi


SJP.pl


słobodzko-ukraiński

przymiotnik relacyjny

 (1.1) hist. związany z Ukrainą Słobodzką, dotyczący Ukrainy Słobodzkiej

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Ukraina Słobodzka ż.

Wiktionary


słocin

Słocin – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie grodziskim, w gminie Grodzisk Wielkopolski.

Wikipedia


słociński

nazwisko


SJP.pl


słocz

słocza cukrowa: drzewo azjatyckie, z którego soku otrzymuje się cukier i wino palmowe, zaś z rdzenia - sago; arenga; palma cukrowa


SJP.pl


słocza

słocza cukrowa: drzewo azjatyckie, z którego soku otrzymuje się cukier i wino palmowe, zaś z rdzenia - sago; arenga; palma cukrowa


SJP.pl

Arenga, winosław, słocza (Arenga Labill.) – rodzaj roślin z rodziny arekowatych, czyli palm (Arecaceae). Obejmuje 20–24 gatunków. Rosną one w Azji Południowo-Wschodniej z centrum zróżnicowania w obrębie Wielkich Wysp Sundajskich i Malezji (w tym kraju rośnie 15 gatunków). Zasięg całego rodzaju sięga na północy po Chiny, Tajwan i wyspy Riukiu, na zachodzie po Indie, na południu po Wyspę Bożego Narodzenia i północną Australię, a na wschodzie po Nową Gwineę. Jako rośliny introdukowane arengi rosną w Japonii i na Hawajach, w Beninie oraz Trynidadzie i Tobago. Szeroko rozprzestrzenionym, często uprawianym gatunkiem z tego rodzaju jest arenga pierzasta A. pinnata.

Wikipedia


słód

skiełkowane ziarno zbóż stanowiące m.in. surowiec piwowarski


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) roln. spoż. kiełkujące i wysuszone ziarna zbóż, zazwyczaj jęczmienia, podstawowy surowiec w piwowarstwie;

Wiktionary

Słód – skiełkowane i wysuszone ziarna zbóż służące jako jeden z surowców do produkcji piwa lub whisky, szeroko wykorzystywany również w branży piekarskiej oraz do słodzenia czekolady i innych wyrobów cukierniczych, głównie słodkich mas.

Do wyrobu słodu typowo używa się ziarna jęczmienia. W piwowarstwie stosuje się poza tym słody pszeniczne, pilzneńskie, monachijskie, karmelowe jasne i ciemne, barwiące, zakwaszające, parzone, palone, wędzone, zielone i inne.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W Polsce popularne było kiedyś piwo grodziskie wytwarzane właśnie ze słodu pszenicznego wędzonego dymem z drewna dębowego.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słodowanie n., słodownictwo n., słodownia ż., słodownik mos.

 czas. słodować ndk.

 przym. słodowy, słodowniczy, słodki, słodziaśny

 przysł. słodko

Wiktionary


słodczyk

nazwisko


SJP.pl


słodkawo

przysłówek

 (1.1) od: słodkawy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słodycz m./ż., słodkość ż., słodkości nmos., słodkawość ż.

 przym. słodki

 przysł. słodko

Wiktionary


słodkawo-cierpkawy

słodkawy i cierpkawy w smaku, rzadziej w zapachu


SJP.pl


słodkawość

słodkawy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co słodkawe

Wiktionary

Patrz:

słodkawy

Powiązane:

 rzecz. słodycz ż., słodzik m., słodkość ż., słodkości nmos., słodzenie n.

 czas. słodzić ndk.

 przym. słodkawy, słodki, słodziaśny

 przysł. słodkawo, słodko

Wiktionary


słodkawy

przymiotnik jakościowy

 (1.1) całkiem słodki, trochę słodki

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słodkość ż., słodkawość ż., słodzik mrz., słodycz ż., słodycze nmos., słodkości nmos.

 przym. słodki, słodziaśny

 przysł. słodko

 czas. słodzić

Wiktionary


słodki

jeden ze smaków


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający smak cukru

 (1.2) o wodzie: niezawierający soli

 (1.3) wywołujący miłe uczucie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ten cukierek jest bardzo słodki.

 (1.2) Większość jezior zawiera wodę słodką.

 (1.3) Ten chłopczyk jest taki słodki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈswɔtʲci, AS: su̯otʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słodowanie n., słód m., słodzik m., słodziak m., słodycz ż., słodycze nmos., słodkość ż., słodkości nmos., słodkawość ż., słodzenie n., słodownia ż.

 czas. słodować, słodzić ndk.

 przym. słodziutki, słodziuteńki, słodkawy, słodziaśny

 przysł. słodko, słodziutko, słodziuteńko, słodkawo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.3) cudny, cudowny, śliczny, uroczy, slang. mraśny

Wiktionary


słodkiewicz

nazwisko


SJP.pl


słodko

przysłówek

 (1.1) od: słodki

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Córeczka Marty i Mariana wygląda naprawdę słodko.

 (1.1) Po tym torcie zrobiło mi się bardzo słodko.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈswɔtkɔ, AS: su̯otko

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słodowanie n., słód m., słodzik m., słodycz ż., słodycze nmos., słodkość ż., słodkości nmos., słodkawość ż., słodzenie n., słodownia ż.

 czas. słodować, słodzić ndk.

 przym. słodki, słodziutki, słodziuteńki, słodkawy, słodziaśny

 przysł. słodziutko, słodziuteńko, słodkawo

Wiktionary


słodko-kwaśnawy

słodki i nieco kwaśny w smaku, rzadziej w zapachu


SJP.pl


słodko-kwaśny

kwaśny i słodki w smaku, rzadziej w zapachu; kwaśno-słodki


SJP.pl


słodkobrzmiący

dawniej: słodko brzmiący - mający miłe brzmienie


SJP.pl


słodkogórz

psianka słodkogórz - trująca roślina z rodziny psiankowatych


SJP.pl


słodkomdlący

słodki o mdlącym zapachu


SJP.pl


słodkooki

mający łagodne oczy


SJP.pl


słodkopierdzący

ironicznie o osobie przymilnej, nazbyt egzaltowanej


SJP.pl


słodkość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co słodkie

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈswɔtkɔɕt͡ɕ, AS: su̯otkość

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słodzik m., słodycz ż., słodycze lm nm., słodkości lm nm., słodkawość ż., słodzenie n.

 czas. słodzić ndk.

 przym. słodki, słodziutki, słodziuteńki, słodkawy, słodziaśny

 przysł. słodko, słodziutko, słodziuteńko, słodkawo

Wiktionary


słodkości

potocznie: słodkie potrawy, ciasta, cukierki, słodycze


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) pot. słodycze

forma rzeczownika.

 (2.1) plural|słodkość.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Babcia Jadwiga wyjęła z torby rozmaite słodkości.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słodkość ż., słodzik mrz., słodycz ż., słodycze lm nm., słodkawość ż., słodzenie n.

 czas. słodzić ndk.

 przym. słodki, słodziutki, słodziuteńki, słodkawy, słodziaśny

 przysł. słodko, słodziutko, słodziuteńko, słodkawo

Wiktionary


słodków

Słodków – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie tureckim, w gminie Turek.

Wieś położona jest w odległości około 4 km na zachód od Turku, przy drodze krajowej 72. W miejscowości funkcjonuje Biblioteka Publiczna Gminy Turek (w dworku), a także szkoła podstawowa. Ponadto na terenie miejscowości znajduje się wiatrak koźlak z XIX wieku.

Wikipedia


słodkówko

Słodkówko – wieś w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie stargardzkim, w gminie Suchań. Jest położona na północ od Suchania (siedziby gminy) i na wschód od Stargardu (siedziby powiatu). We wsi znajduje się kościół z XIV wieku.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa szczecińskiego.

Zobacz też: Słodkowo

Wikipedia


słodkowo

Słodkowo – wieś w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie stargardzkim, w gminie Suchań.

W latach 1945–54 siedziba gminy Słodkowo. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa szczecińskiego.

Wikipedia


słodkowodny

przymiotnik

 (1.1) zawierający wody słodkie

 (1.2) typowy dla wód słodkich, żyjący w wodach słodkich

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To jest zbiornik słodkowodny.

 (1.2) Szczupak jest rybą słodkowodną.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌswɔtkɔˈvɔdnɨ, AS: su̯otkovodny

Wiktionary


słodkowski

nazwisko


SJP.pl

Słodkowski (forma żeńska: Słodkowska; liczba mnoga: Słodkowscy) – polskie nazwisko. Pierwsza wzmianka o istnieniu tego nazwiska znajduje się w sporze z roku 1579 (Zofia Słodkowska wdowa po Ceceniowskim).

Wikipedia


słodlin

drzewiaste pnącze z rodziny bobowatych; wistaria; wisteria; glicynia


SJP.pl

Glicynia, słodlin, wisteria (Wisteria Nutt.) – rodzaj rośliny z rodziny bobowatych. Obejmuje cztery gatunki, z których jeden występuje we wschodniej Ameryce Północnej (W. frutescens), jeden w Japonii (glicynia japońska W. floribunda), a pozostałe dwa w Chinach, przy czym w niektórych ujęciach są one rozdzielane w sumie na cztery gatunki. Są to liany występujące w lasach i zaroślach, zarówno na terenach skalistych, jak i nad rzekami.

Wikipedia


słodnik

gatunek ptaka z rodziny miodojadów


SJP.pl

Słodnik (Entomyzon cyanotis) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny miodojadów (Meliphagidae). Występuje w południowej części Nowej Gwinei oraz północnej i wschodniej Australii. Nie jest zagrożony.

Wikipedia


słodować

prowadzić do powstania słodu poprzez kiełkowanie ziarna


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) techn. przeprowadzać kontrolowany proces kiełkowania ziarna w produkcji słodu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słodowanie n., słodownictwo n., słodownia ż., słodownik mos., słód mrz.

 przym. słodowy, słodowniczy, słodki, słodziaśny

 przysł. słodko

Wiktionary


słodowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) kontrolowany proces kiełkowania ziarna, w wyniku którego powstaje słód;

Wiktionary

Słodowanie – drugi etap podczas produkcji słodu nazywany inaczej kiełkowaniem ziarna.Jest to skomplikowany proces fizjologiczny rozwoju kiełka liścieniowego i korzonkowego zarodka ziarna. Najczęściej wykorzystywany jest przez browary jako surowiec do warzenia piwa oraz destylarnie do produkcji whisky. Trwa on około 7 dni.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. słodownictwo n., słodownia ż., słodownik mos., słód mrz.

 czas. słodować ndk.

 przym. słodowy, słodowniczy, słodki, słodziaśny

 przysł. słodko

Wiktionary


słodownia

1. dział produkcyjny browaru lub gorzelni;
2. samodzielny zakład produkujący słód z ziarna


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) wydział produkcyjny w browarze lub gorzelni

 (1.2) zakład lub pomieszczenie, w którym wytwarza się słód

 (1.3) urządzenie przerabiające zboże na słód

Wiktionary

Słodownia – zakład zajmujący się produkcją słodu. We wczesnym średniowieczu słodownie stanowiły część browaru zajmującą się słodowaniem zboża. Wraz z rozwojem przemysłu browarniczego przywilej słodowania oraz warzenia i wyszynku piwa został rozdzielony, a słodownie stały się odrębnymi zakładami.

Najstarszą słodownię utrwaloną w źródłach pisanych posiadała już w XIII w. gliwicka Ostropa.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. słód m., słodownik m., słodowanie n.

 przym. słodowy, słodowniczy, słodki, słodziaśny

 przysł. słodko

 czas. słodować

Wiktionary


słodownictwo

produkcja słodu z ziarna


SJP.pl


słodowniczka

pracownica słodowni


SJP.pl


słodowniczy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z słodownictwem, dotyczący słodownictwa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słód mrz., słodownictwo n., słodowanie n., słodownia ż.

 czas. słodować

 przym. słodziaśny

Wiktionary


słodownik

pracownik słodowni; osoba zajmująca się wyrabianiem słodu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pracownik słodowni

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wuj Zdzisław pracował jako słodownik w naszej gorzelni.

 (1.1) Słodownik przerabia zboże na słód.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słodowanie n., słodownia ż., słód m.

 czas. słodować

 przym. słodziaśny

Wiktionary


słodowość

cecha czegoś zrobionego ze słodu, zawierającego słód


SJP.pl


słodowy

przymiotnik od: słód


SJP.pl


słodszy

stopień wyższy od przymiotnika: słodki


SJP.pl


słoducha

dawniej: rodzaj gęstej, słodkiej zupy gotowanej na zakwasie z mąki gryczanej, żytniej lub pszennej; sołoducha, sołodusza, szołodusza


SJP.pl


słodycz

1. słodki smak czegoś;
2. uczucie przyjemności;
3. cecha czegoś wywołującego miłe wrażenia, ale w dużym natężeniu mdłego i odurzającego;
4. cecha czegoś przynoszącego ukojenie;
5. cecha czegoś wzbudzającego sympatię i przyjemne uczucia;
6. cecha kogoś dobrego, łagodnego i czułego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) słodki smak

rzeczownik, rodzaj męski

 (2.1) cuk. wyrób cukierniczy o słodkim smaku

Wiktionary

Słodycze – trwałe wyroby cukiernicze, charakteryzujące się głównie słodkim smakiem oraz wysoką zawartością cukrów.

Są to zwykle produkty o stałej konsystencji, produkowane z cukru (lub słodzików) z dodatkiem mleka, wody, kakao, wiórków kokosowych i bakalii. Słodycze są najczęściej sztucznie aromatyzowane i sztucznie koloryzowane różnymi barwnikami spożywczymi. Słodycze spożywane są zazwyczaj między głównymi posiłkami.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Warto polecić wszelkiego rodzaju wyborne zupy krem z dyni piżmowej na mleku kokosowym, które podkreśla jej naturalną słodycz.

 (2.1) To był tylko jeden mały słodycz.

 (2.1) Jej córka uwielbia słodycze.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈswɔdɨt͡ʃ, AS: su̯odyč

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słodycze nmos., słodzik m., słodkość ż., słodkości nmos., słodkawość ż., słodzenie n.

 czas. słodzić ndk., osłodzić dk.

 przym. słodki, słodkawy, słodziaśny

 przysł. słodko, słodkawo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) słodkość

Wiktionary


słodycze

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) coś słodkiego

Wiktionary

Słodycze – trwałe wyroby cukiernicze, charakteryzujące się głównie słodkim smakiem oraz wysoką zawartością cukrów.

Są to zwykle produkty o stałej konsystencji, produkowane z cukru (lub słodzików) z dodatkiem mleka, wody, kakao, wiórków kokosowych i bakalii. Słodycze są najczęściej sztucznie aromatyzowane i sztucznie koloryzowane różnymi barwnikami spożywczymi. Słodycze spożywane są zazwyczaj między głównymi posiłkami.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Na urodziny dostałem torbę słodyczy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: swɔˈdɨt͡ʃɛ, AS: su̯odyče

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słodycz ż., słodkość ż., słodkości nmos.

 przym. słodki, słodkawy, słodyczowy, słodziaśny

 przysł. słodko

 czas. słodzić

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) słodkości

Wiktionary


słodyczka

rzadko: słodki wyrób spożywczy


SJP.pl


słodyczowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z słodyczami, dotyczący dłodyczy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słodycze nmos.

 przym. słodziaśny

Wiktionary


słodyszek

mały chrząszcz z rodziny łyszczynkowatych


SJP.pl


słodzący

czynić słodkim przez dodanie substancji słodzącej


SJP.pl


słodzenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|słodzić.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: swɔˈd͡zɛ̃ɲɛ, AS: su̯oʒńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. słodzić, posłodzić, osłodzić, nasłodzić

 rzecz. słodzik m., słodkość ż., słodkawość ż., słodycz ż., słodkości nmos.

 przym. słodki, słodziaśny

 przysł. słodko

Wiktionary


słodziaczek

zdrobnienie od: słodziak


SJP.pl


słodziak

pieszczotliwie: osoba uważana za ładną, miłą lub rozczulającą


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba lub zwierzę o wyglądzie wzbudzającym miłe uczucia

Wiktionary

Powiązane:

 przym. słodki, słodziaśny

 rzecz. słodzik mrz.

Wiktionary


słodziaśny

przymiotnik jakościowy

 (1.1) pot. emocjonująco słodki w wyglądzie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Janek uważa, że ten różowy miś jest mega słodziaśny.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słodkość ż., słodkości nmos., słód m., wysłodki nmos., słodzenie n., posłodzenie n., słodycz m., słodycze nmos., osładzanie n., osłodzenie n., osłoda ż., słodowanie n., słodzik m., słodziak m., słodziaczek m., słodkawość ż., słodownia ż., słodownik m., słodownictwo n., słodnik m., słodziczka ż., przesładzanie n., przesłodzenie n., słodliwka ż., dosładzanie n., dosłodzenie n., nasłodzenie n., słodówka ż., słodziwo n.

 czas. słodzić ndk., posłodzić dk., osładzać ndk., osłodzić dk., słodować ndk., przesładzać ndk., przesłodzić dk., dosładzać ndk., dosłodzić dk., nasłodzić dk.

 przym. słodki, słodziutki, słodziuteńki, słodowy, wysłodkowy, słodkawy, słodzikowy, słodowniczy, przesłodki, słodyczowy

 przysł. słodko, słodziutko, słodziuteńko, słodkawo, przesłodko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przesłodki

Wiktionary


słodzić

czynić słodkim przez dodanie substancji słodzącej


SJP.pl

czasownik

 (1.1) czynić coś słodkim przez dodanie cukru, miodu lub innej słodkiej substancji; nadawać czemuś słodki smak

 (1.2) przen. prawić komplementy, zwłaszcza w sposób przesadny

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Kawę słodzę dwiema łyżeczkami cukru.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈswɔd͡ʑit͡ɕ, AS: su̯oʒ́ić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słodzenie n., słodzik m., słodycz ż., słodycze nmos., słodkość ż., słodkości nmos., słodkawość ż.

 czas. osłodzić dk., posłodzić dk.

 przym. słodki, słodkawy, słodziaśny

 przysł. słodko, słodkawo

Wiktionary


słodziej

stopień wyższy od przysłówka: słodko


SJP.pl


słodzieńki

regionalne zdrobnienie od: słodki; słodziutki, słodziuchny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) pot. zdrobn. od: słodki

Wiktionary

Wymowa:

IPA: swɔˈd͡ʑɛ̇̃ɲci, AS: su̯oʒ́ė̃ńḱi

Wiktionary


słodzik

1. syntetyczna substancja chemiczna charakteryzująca się dużą słodkością stosowana zamiast cukru;
2. pieszczotliwie: osoba uważana za ładną, miłą lub rozczulającą; słodziak


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) spoż. słodka substancja używana do słodzenia żywności zamiast cukru;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W Polsce dozwolone jest stosowanie słodzików takich jak aspartam (E951), sorbitol (E420), ksylitol (E967) i maltitol (E421).

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈswɔd͡ʑik, AS: su̯oʒ́ik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słodycz m., słodkość ż., słodzenie n., posłodzenie n., przesłodzenie n., osładzanie n., osłodzenie n., słodkawość ż., słodkości nmos., słodziak mzw.

 czas. słodzić ndk., posłodzić dk., przesłodzić dk., osładzać ndk., osłodzić dk.

 przym. słodki, słodkawy, słodziutki, słodziuteńki, słodziaśny, słodzikowy

 przysł. słodko, słodkawo, słodziutko, słodziuteńko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zamiennik cukru, substytut cukru

Wiktionary


słodzikowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z słodzikiem, dotyczący słodzika

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słodzik m.

 przym. słodziaśny

Wiktionary


słodziny

odpad pszeniczny powstały przy produkcji piwa; młóto


SJP.pl


słodziusieńki

zdrobnienie od: słodki


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) pot. zdrobn. od: słodki

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌswɔd͡ʑüˈɕɛ̇̃ɲci, AS: su̯oʒ́üśė̃ńḱi

Wiktionary


słodziuśki

zdrobnienie od: słodki


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) pot. zdrobn. od: słodki

Wiktionary

Wymowa:

IPA: swɔˈd͡ʑüɕci, AS: su̯oʒ́üśḱi

Wiktionary


słodziuteńki

zdrobnienie od: słodki


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) pot. zdrobn. od: słodki

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌswɔd͡ʑuˈtɛ̃ɲci, AS: su̯oʒ́utńḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słodkości nmos., słodzik mrz., słodkość

 przym. słodki, słodziutki, słodziaśny

 przysł. słodko, słodziutko, słodziuteńko

Wiktionary


słodziuteńko

przysłówek

 (1.1) od: słodki

Wiktionary

Powiązane:

 przym. słodki, słodziaśny, słodziuteńki, słodziutki

 przysł. słodko

 rzecz. słodzik mrz., słodkości nmos., słodkość ż.

Wiktionary


słodziutki

zdrobnienie od: słodki


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) zdrobn. od: słodki

Wiktionary

Wymowa:

IPA: swɔˈd͡ʑutʲci, AS: su̯oʒ́utʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słodkości nmos., słodzik mrz., słodkość

 przym. słodki, słodziuteńki, słodziaśny

 przysł. słodko, słodziutko, słodziuteńko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) słodziuśki

Wiktionary


słodziutko

przysłówek

 (1.1) od: słodki

Wiktionary

Powiązane:

 przym. słodki, słodziaśny, słodziuteńki, słodziutki

 przysł. słodko

 rzecz. słodzik mrz., słodkości nmos., słodkość ż.

Wiktionary


słodzony

czynić słodkim przez dodanie substancji słodzącej


SJP.pl


słoica

pogardliwie: kobieta z prowincji, osiedlająca się w dużym mieście; słoiczka


SJP.pl


słoictwo

pogardliwie: ogół osób pochodzących z prowincji, osiedlających się w dużym mieście


SJP.pl


słoiczek

mały słoik


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od: słoik

 (1.2) mały słoik

 (1.3) zawartość takiego słoiczka (1.1)

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Dostałam dwa małe słoiczki od znajomej, ale wcześniej nigdy nie jadłam nic z kaparami i nie wiem, do czego mogę ich użyć.

 (1.3) Do bigosu dodałam dwa słoiczki koncentratu pomidorowego.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: swɔˈjit͡ʃɛk, AS: su̯oi ̯iček

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słoik, słój

 przym. słoikowy

Wiktionary


słoiczka

mały słoik


SJP.pl


słoiczkowy

słoiczek


SJP.pl

Patrz:

słoiczek

słoik

1. szklane naczynie do przechowywania wyrobów spożywczych; mały słój;
2. pogardliwie: osoba pochodząca z prowincji, osiedlająca się w dużym mieście; słoikarz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) szklany, najczęściej walcowaty pojemnik z zakrętką lub nakrywką służący do przechowywania substancji płynnych lub półpłynnych

 (1.2) zawartość lub pojemność słoika (1.1)

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) gw-pl|Warszawa. osoba tymczasowo mieszkająca w Warszawie

Wiktionary

  • słoik – zdrobniale słój
  • słoik – przedstawiciel słoików

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Półki w pracowni czarownika wypełnione były zakurzonymi słoikami z czymś zielonkawym.

 (1.1) Sabina zakupiła słoik majonezu i dwa słoiki dżemu.

 (1.2) — Ile oliwek mam dodać do sałatki? — Około pół słoika.

 (2.1) Marta jest słoikiem. Tak rodowici mieszkańcy stolicy nazywają przyjezdnych.

 (2.1) Słoiki przy okazji wszystkich świąt, dni wolnych i urlopów jadą do domu, by potem wrócić z torbami pełnymi jedzenia.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈswɔjik, AS: su̯oi ̯ik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: zdrobn. słoiczek m., słoikowanie n., zasłoikowanie n.

:: zgrub. słój m.

 czas. słoikować ndk., zasłoikować dk.

 przym. słoikowy, słojowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|krałza, krauza.

Wiktionary


słoikarz

pogardliwie: osoba pochodząca z prowincji, osiedlająca się w dużym mieście; słoik


SJP.pl


słoikowaty

1. przypominający kształtem słoik;
2. szurpek słoikowaty - gatunek mchu z rodziny szurpkowatych


SJP.pl


słoikowy

słoik


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z słoikiem, dotyczący słoika

Wiktionary

Patrz:

słoik

Przykłady

 (1.1) Klopsiki w słoiki czyli słoikowy obiad dla zabieganych.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słoik m.

:: zdrobn. słoiczek m., słoikowanie n., zasłoikowanie n.

:: zgrub. słój m.

 czas. słoikować ndk., zasłoikować dk.

 przym. słojowy

Wiktionary


słoisty

o drewnie, pniu drzewa: mający wiele wyraźnie widocznych słoi


SJP.pl


słój

1. cylindryczne naczynie szklane;
2. ilość czegoś mieszcząca się w tym naczyniu;
3. warstwa na przekroju poprzecznym pnia wytworzona w ciągu jednego okresu wegetacji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) duży słoik

 (1.2) dendr. roczna warstwa przyrostowa drewna widoczna na poprzecznym przekroju pnia

Wiktionary

Słój (zdrobniale słoik) – rodzaj naczynia szklanego, rzadziej ceramicznego lub plastikowego, szczelnie zamykanego, wykorzystywanego najczęściej w gospodarstwie domowym do przechowywania produktów i przetworów żywnościowych, ale także w laboratoriach i muzeach – tam najczęściej do przechowywania okazów biologicznych itp., jak również w farmacji do przechowywania lekarstw. Pojemności słojów spotykanych najczęściej w gospodarstwie domowym wynoszą od jednego litra w dół, najmniejsze słoiczki, stosowane najczęściej w aptekach, nawet poniżej 50 mililitrów (z drugiej strony spotykane są także słoje znacznie większe, np. trzy- i pięciolitrowe, chętnie wykorzystywane do przechowywania np. ogórków konserwowych).

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Na najbardziej okazałym stole, wykonanym z egzotycznego drewna o falistych słojach, stoją dwa wazony z kwiatami.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: swuj, AS: su̯ui ̯

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słojowanie n.

:: zdrobn. słoik m., słoiczek m.

 czas. słojować

 przym. słojowy, słoikowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) pierścień przyrostowy

Wiktionary


słojerz

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) stpol. zasłona

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈswɔjɛʃ, AS: su̯oi ̯eš

Wiktionary


słojewski

nazwisko


SJP.pl


słojniki

Słojniki – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie sokólskim, w gminie Sokółka.

Wieś leśnictwa sokólskiego w ekonomii grodzieńskiej w drugiej połowie XVII wieku. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa białostockiego.

Wierni kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Sokółce.

Wikipedia


słojować

ozdabiać imitacją słojów drewna; mazerować


SJP.pl


słojowanie

ozdabiać imitacją słojów drewna; mazerować


SJP.pl


słojowaty

o drzewie: mający liczne słoje w przekroju


SJP.pl


słojowy

słój


SJP.pl

Patrz:

słój

słoka

nazwisko


SJP.pl


słoma

łodygi i liście dojrzałych roślin uprawnych pozostające po wymłóceniu nasion


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. słoma

Wiktionary

Słoma – łodygi i liście dojrzałych roślin uprawnych po omłocie (np. zbóż, rzepaku, lnu, bobiku, maku).

Słomę wykorzystuje się jako paszę i ściółkę dla zwierząt gospodarskich, z której uzyskuje się obornik. Jest także wykorzystywana jako nawóz organiczny. Ze słomy można produkować obornik, który powstaje przez jej kompostowanie z organicznymi dodatkami zwilżającymi, jak gnojowica lub gnojówka.

Wikipedia


słomczewski

nazwisko


SJP.pl


słomczyce

Słomczyce – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie słupeckim, w gminie Strzałkowo.

Wikipedia


słomczyn

2 miejscowości w Polsce:

  • Słomczyn – wieś w woj. mazowieckim, w pow. grójeckim, w gminie Grójec
  • Słomczyn – wieś w woj. mazowieckim, w pow. piaseczyńskim, w gminie Konstancin-Jeziorna

Wikipedia


słomczyński

nazwisko


SJP.pl

  • Kazimierz M. Słomczyński (1943–), socjolog
  • Maciej Słomczyński (1920–1998), pisarz, tłumacz
  • Stanisław Słomczyński (1897–1978), major piechoty Wojska Polskiego
  • Szymon Słomczyński (1988–), poeta
  • Wojciech Słomczyński (1962–), matematyk

Wikipedia


słomiaczek

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od słomiak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słomiak m.

Wiktionary


słomiak

rzadkie: ul słomiany


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) pszcz. rodzaj dawnego ula ze źdźbeł zbóż

 (1.2) gwara więzienna kosz

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈswɔ̃mʲjak, AS: su̯õmʹi ̯ak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: zdrobn. słomiaczek m.

 przym. słomkowy

Wiktionary


słomianka

słomiana wycieraczka do butów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. mata pleśćeciona ze słomy używana jako wycieraczka do obuwia lub wieszana na ścianie

 (1.2) pot. naczynie ze słomy lub sitowia

 (1.3) pot. bot. kocanka ogrodowa

Wiktionary

Lokalizacje

  • Słomianka – część Tarnowskich Gór
  • Słomianka – osada w woj. lubuskim, w pow. krośnieńskim, w gminie Maszewo
  • Słomianka – wieś w województwie podlaskim, powiecie białostockim, gminie Tykocin
  • Słomianka – wieś w województwie podlaskim, powiecie monieckim, gminie Jasionówka
  • Słomianka – wieś w województwie podlaskim, powiecie sokólskim, gminie Sidra
  • Słomianka – leśniczówka w województwie podlaskim, powiecie białostockim, gminie Zabłudów
  • Słomianka – wieś na Białorusi, w obwodzie grodzieńskim, w rejonie grodzieńskim
  • Słomianka – dawny folwark, obecnie uroczysko na Białorusi, w obwodzie grodzieńskim, w rejonie grodzieńskim, w sielsowiecie Ejsymonty
  • Słomianka – dawny zaścianek na Białorusi, w obwodzie grodzieńskim, w rejonie oszmiańskim, w sielsowiecie Krejwiańce.
  • Słomianka − wieś na Litwie, w rejonie wileńskim, w gmina Czarny Bór
  • Słomianka − wieś na Litwie, w rejonie wileńskim, w gmina Niemież
  • Słomianka − część wsi Berehowe na Ukrainie, w obwodzie lwowskim

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wytrzyj buty o słomiankę.

 (1.2) Na stole stała słomianka z owocami.

 (1.3) Na stole stał wazon ze słomiankami.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: swɔ̃ˈmʲjãnka, AS: su̯õmʹi ̯ãnka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słoma ż., słomka ż.

 przym. słomiany, słomkowy

Wiktionary


słomianowłosy

mający włosy w kolorze słomy; jasnowłosy


SJP.pl


słomianożółty

żółty jak słoma


SJP.pl


słomiany

1. wykonany ze słomy;
2. dawniej: pozorny, fałszywy, nierzeczywisty


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) zrobiony ze słomy

Wiktionary

Wymowa:

IPA: swɔ̃ˈmʲjãnɨ, AS: su̯õmʹi ̯ãny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słoma ż., słomianka ż., słomka ż.

 przym. słomkowy

Wiktionary


słomiasty

1. podobny do słomy;
2. zawierający dużo słomy


SJP.pl


słomin

2 miejscowości w Polsce:

  • Słomin – wieś w woj. mazowieckim, w pow. płockim, w gminie Wyszogród
  • Słomin – wieś w woj. mazowieckim, w pow. pruszkowskim, w gminie Raszyn

Wikipedia


słomiński

nazwisko


SJP.pl

  • Bogdan Słomiński (ur. 1952) – polski aktor
  • Józef Słomiński (1885-1939) – polski nauczyciel i działacz społeczny
  • Kasper Słomiński (1869-1929) – polski ksiądz misjonarz
  • Sebastian Słomiński (XVIII w.) – polski wojskowy, wicebrygadier kawalerii narodowej
  • Zygmunt Słomiński (1879-1943) – polski inżynier budowlany, prezydent m. s. Warszawy

Wikipedia


słomit

płyta izolacyjna wyrabiana ze słomy, mająca zastosowanie w budownictwie; solomit


SJP.pl


słomitowy

przymiotnik od: słomit


SJP.pl


słomka

1. pojedyncze źdźbło trawy;
2. kawałek słomy lub rurka plastikowa służąca do picia napojów;
3. słaby papieros z ustnikiem;
4. dawniej:
a) słonka (gatunek ptaka);
b) słomkowy kapelusz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) źdźbło słomy

 (1.2) kawałek słomy lub rurka o tym samym kształcie, służące do picia napojów

 (1.3) materiał uzyskany z odpowiednio spreparowanej słomy, używany do wyrobu przedmiotów użytkowych lub dekoracyjnych

 (1.4) pot. słaby papieros z ustnikiem

Wiktionary

  • słomka – przyrząd ułatwiający picie
  • Słomka – polskie nazwisko

Miejscowości w Polsce:

  • Słomka – wieś w woj. małopolskim, w pow. bocheńskim, w gminie Bochnia
  • Słomka – część miasta Mszana Dolna, do 1952 samodzielna wieś
  • Słomka – część wsi Lewiczyn

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈswɔ̃mka, AS: su̯õmka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słoma ż., słomianka ż.

 przym. słomkowy, słomiany

Wiktionary


słomkowozielony

zielony o słomkowym, żółtym odcieniu


SJP.pl


słomkowożółty

żółty o słomkowym, żółtym odcieniu


SJP.pl


słomkowski

nazwisko


SJP.pl


słomkowy

przymiotnik od: słomka


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) zrobiony ze słomki

 (1.2) żółty o odcieniu słomy; jasnożółty

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W ręku wisiał zgrabny słomkowy koszyczek, który niezupełnie zamknięty, pozwalał obok robótek kobiecych widzieć jakąś elegancko oprawną książkę. (W. Łoziński: Zaklęty dwór)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: swɔ̃mˈkɔvɨ, AS: su̯õmkovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słomka ż., słoma ż., słomiak m., słomianka ż., słominka ż.

 przym. słomiany, słomiasty, słomowy

 przysł. słomisto

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) jasnożółty, słomkowożółty, słomianożółty

Wiktionary


słomnicki

związany z miastem Słomniki


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Słomnikami, dotyczący Słomnik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Słomniki nmos.

Wiktionary


słomniczanin

mieszkaniec Słomnik


SJP.pl


słomniczanka

mieszkanka Słomnik


SJP.pl


słomniki

miasto w Polsce


SJP.pl

Słomniki – miasto w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim, położone 24 km na północ od Krakowa, na Wyżynie Miechowskiej, nad rzeką Szreniawą; siedziba gminy Słomniki. Jest jednym z ośrodków miejskich aglomeracji krakowskiej.

Byłe miasto królewskie Korony Królestwa Polskiego.

Wikipedia


słomówko

  • Słomówko – wieś w województwie wielkopolskim, w powiecie wrzesińskim, w gminie Września
  • Słomówko – osada leśna w województwie wielkopolskim, w powiecie wrzesińskim, w gminie Września

Wikipedia


słomowo

4 miejscowości w Polsce:

  • Słomowo – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. toruńskim, w gminie Łubianka
  • Słomowo – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. obornickim, w gminie Rogoźno
  • Słomowo – wieś w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. mrągowskim, w gminie Sorkwity
  • Słomowo – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. wrzesińskim, w gminie Września

Wikipedia


słomowy

wykorzystujący jako surowiec słomę, np. celulozownia słomowa


SJP.pl


słomski

nazwisko


SJP.pl


słoń

1. największy roślinożerny ssak lądowy z rzędu trąbowców;
2. przenośnie o człowieku otyłym, ociężałym, niezgrabnie poruszającym się


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) herald. polski herb szlachecki;

Wiktionary

  • słoń – nazwa trzech gatunków zwierząt z rodzaju Loxodonta i Elephas rodziny słoniowatych
  • słoń – popularne określenie maski przeciwgazowej Bss-Mo-4u
  • Słoń – film w reżyserii Gusa Van Santa z 2003 przedstawiający masakrę w Columbine High School
  • Słoń – film w reżyserii Kamila Krawczyckiego z 2022
  • Słoń – polski herb szlachecki
  • Słoń – polski raper
  • Słoń – skała na Wielkim Grochowcu w Ryczowie
  • Słoń – skała w miejscowości Łutowiec
  • Słoń (arab. Al-Fil) – 105. sura Koranu
  • Słoń – symbol amerykańskiej Partii Republikańskiej

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. słoń ż.

Wiktionary


słonaczek

jajożyworodny skorupiak słonowodny, używany w akwarystyce jako pokarm; solowiec, solankowiec


SJP.pl

Wikipedia


słonawa

obszar łąkowo-pastwiskowy porośnięty przez rośliny słonolubne (halofile)


SJP.pl


słonawo

przysłówek

 (1.1) pot. nieco słono

Wiktionary

Powiązane:

 przym. słony, solny

 przysł. słono

 czas. przesalać

 rzecz. słoność ż., słonawość ż., sól ż.

Wiktionary


słonawość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co słonawe

Wiktionary

Powiązane:

 przym. słonawy, słony

 przysł. słonawo, słono

 rzecz. słoność ż.

Wiktionary


słonawy

trochę słony


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) lekko słony

Wiktionary

2 miejscowości w Polsce:

  • Słonawy – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. nakielskim, w gminie Szubin
  • Słonawy – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. obornickim, w gminie Oborniki

oraz

  • rezerwat przyrody Słonawy na pograniczu wsi o tej samej nazwie i miasta Oborniki, w woj. wielkopolskim, w pow. obornickim

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ma korzenny aromat, nieco zbliżony do goździków czy gałki muszkatołowej, i słonawy smak. (z Internetu)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: swɔ̃ˈnavɨ, AS: su̯õnavy

Wiktionary

Powiązane:

 przym. słony, solny

 rzecz. solniczka ż., sól ż., słonawość ż., słoność ż.

 przysł. słono

 czas. przesalać

Wiktionary


słońce

1. centralne ciało Układu Słonecznego; Słońce;
2. światło słoneczne;
3. pieszczotliwie: osoba ukochana lub bardzo lubiana


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) astr. centralne ciało niebieskie Układu Słonecznego; najbliższa Ziemi gwiazda; w dzień najjaśniejszy obiekt na niebie;

Wiktionary

Słońce (łac. Sol, gr. Ἥλιος, trb. Hḗlios; symbol: ) – gwiazda centralna Układu Słonecznego, wokół której orbituje Ziemia, inne planety tego układu, planety karłowate oraz małe ciała Układu Słonecznego. Słońce składa się z gorącej plazmy utrzymywanej przez grawitację i kształtowanej przez pole magnetyczne. Jest prawie idealnie kuliste. Ma średnicę około 1 392 684 km, około 109 razy większą niż Ziemia, a jego masa (1,989 ×1030 kg, około 333 tysiące razy większa niż masa Ziemi (M)) stanowi około 99,86% całkowitej masy Układu Słonecznego. Około trzy czwarte masy Słońca stanowi wodór, resztę głównie hel. Pozostałe 1,69% (co odpowiada około 5600 M🜨) tworzą cięższe pierwiastki, w tym m.in. tlen, węgiel, neon i żelazo.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Słońce składa się głównie z wodoru i helu z niewielką domieszką innych pierwiastków.

 (1.1) Ziemia i obiegający ją Księżyc krążą razem dookoła Słońca i wzajemnie się przyciągają.

 (1.1) Nigdy nie patrz na Słońce ani gołym okiem, ani przez okulary przeciwsłoneczne, ani przez przyrząd optyczny bez filtru słonecznego.

 (1.1) Czy naukowcy wyślą kiedyś sondę na Słońce?

 (1.1) Na Słońcu zachodzą zjawiska zwane aktywnością słoneczną.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈswɔ̃j̃nt͡sɛ, AS: su̯õĩ ̯nce

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słońce n., słoneczko n., słonko n., słoneńko n., słoneczność ż., słonecznik mrz., słonecznica ż., słonecznice nmos., nasłonecznienie n.

 przym. słoneczny, nasłoneczny, przeciwsłoneczny, słońcowy, słonecznikowy

 przysł. słonecznie

 czas. słonecznić się ndk., nasłonecznić dk., nasłonecznić się dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) symbol.

Wiktionary


słońcówka

słońcówka sówkówka - gatunek muchówki z rodziny bujankowatych


SJP.pl

Słońcówka (Villa) – rodzaj muchówek z rodziny bujankowatych i podrodziny Exoprosopinae. Kosmopolityczny. Larwy są pasożytami gąsienic motyli nocnych, a rzadziej larw chrząszczy z rodziny czarnuchowatych.

Wikipedia


słończewo

Słończewo – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie pułtuskim, w gminie Gzy. Ma status sołectwa.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa ciechanowskiego.

Słynni mieszkańcy:Tomasz Majewski - złoty medalista Igrzysk XXIX Olimpiady w Pekinie oraz Igrzysk XXX Olimpiady w Londynie.

Wikipedia


słonczy

przymiotnik od: słonka (ptak)


SJP.pl


słonecki

nazwisko


SJP.pl

  • Jan Duklan Słonecki (1859-1896), właściciel dóbr, poseł do Sejmu Krajowego Galicji
  • Józef Słonecki (1899-1970), piłkarz
  • Marian Franciszek Słonecki (1886-1969), malarz, konserwator dzieł sztuki
  • Stanisław Słonecki (1800-), właściciel dóbr
  • Stanisław Słonecki (1890-1972), właściciel dóbr, rolnik
  • Zenon Słonecki (1831-1912), właściciel dóbr, poseł do Sejmu Krajowego Galicji
Zobacz też
  • Słoneccy

Wikipedia


słoneczka

zdrobnienie od: słonka


SJP.pl


słoneczko

zdrobnienie od: słońce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) pieszcz. słonko

 (1.2) przen. o kimś ładnym lub z wielką życzliwością

forma rzeczownika.

 (2.1) W. lp. od: słoneczka

Wiktionary

  • postacie fikcyjne
    • Słoneczko Baudelaire
  • utwory muzyczne
    • Czerwone słoneczko
  • filmy
    • Słoneczko na nitce – (ros. Солнышко на нитке) – radziecki krótkometrażowy film lalkowy z 1977 roku w reżyserii Władimira Danilewicza
    • Słoneczko jasne zza czarnych gór – polski film z 1979 w reżyserii Antoniego Halora
    • Słoneczko i śnieżni ludkowie – (ros. Солнышко и снежные человечки) – radziecki krótkometrażowy film animowany z 1985 roku w reżyserii Władimira Gonczarowa

    Wikipedia

    Przykłady

     (1.1) Może słoneczko wyjrzy dzisiaj zza chmur?

     (1.2) Słoneczko, mogłabyś przyjść jutro troszkę wcześniej?

    Wiktionary

    Powiązane:

     rzecz. słonko n., słońce n., Słońce n.

    Wiktionary


słonecznica

1. słodkowodna ryba z rodziny karpiowatych; słonecznica pospolita, owsianka, wierzchówka;
2. słonecznica pstra - gatunek ryby z rodziny bassowatych; bass słoneczny;
3. gatunek ptaka z rzędu słonecznicowych;
4. rodzaj roślin z rodziny goździkowatych;
5. słonecznica orężówka - gatunek nocnego motyla z rodziny sówkowatych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ornit. nazwa systematyczna|Eurypyga helias|ref=tak., gatunek ptaka z rzędu żurawiowych;

Wiktionary

  • słonecznica (Leucaspius delineatus) – gatunek ryby z rodziny karpiowatych
  • słonecznica (Eurypyga helias) – gatunek ptaka z rodziny słonecznic z rzędu słonecznicowych (Eurypygiformes)
  • słonecznica (Heliosperma) – rodzaj rośliny
  • słonecznica pstra, inaczej bass słoneczny (Lepomis gibbosus) – gatunek ryby z rodziny bassowatych
  • słonecznica orężówka (Helicoverpa armigera) – gatunek motyla nocnego z rodziny sówkowatych
  • słonecznica czarna (Heliothela wulfeniana) – gatunek motyla nocnego z rodziny wachlarzykowatych
  • słonecznice (Heliozoa) – gromada pierwotniaków należących do typu promienionóżki

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. Słońce n., słońce n., słonecznice nmos., słonecznicowe nmos.

Wiktionary


słonecznice

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) syst. ornit. nazwa systematyczna|Eurypygidae|Selby|ref=tak., rodzina ptaków w rzędzie słonecznicowych występujących na Nowej Kaledonii i w Ameryce Południowej

forma rzeczownika.

 (2.1) M., B. i W. lm. od: słonecznica

Wiktionary

Słonecznice (Heliozoa) – wyróżniana niegdyś gromada promienionóżek. Obecnie uważa się, że podobieństwo różnych organizmów tej grupy jest wynikiem konwergencji przedstawicieli różnych supergrup, zwłaszcza Rhizaria (jak inne promienionóżki), ale także Chromalveolata i Opisthokonta.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Naukowcy wykazują podobieństwa słonecznic do kagu.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słońce n., Słońce n., słonecznica ż., słonecznicowe lm nm.

 przym. słoneczny

 przysł. słonecznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) płaskorzytki

Wiktionary


słonecznicowe

o cechach słonecznicowych (rząd ptaków)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) syst. ornit. nazwa systematyczna|Eurypygiformes|Fürbringer|ref=tak., rząd ptaków z infragromady ptaków neognatycznych, występujących na Nowej Kaledonii i w Ameryce Południowej;

Wiktionary

Słonecznicowe (Eurypygiformes) – rząd ptaków z podgromady Neornithes.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Kagu należą do rzędu słonecznicowych.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słonecznica ż., słonecznice lm nm.

Wiktionary


słonecznicowy

o cechach słonecznicowych (rząd ptaków)


SJP.pl


słoneczniczek

1. rodzaj roślin z rodziny astrowatych;
2. zdrobnienie od: słonecznik


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od: słonecznik

Wiktionary

Słoneczniczek, skwarota, heliopsis (Heliopsis Pers.) – rodzaj roślin z rodziny astrowatych. Wyróżnia się w jego obrębie ok. 15–18 gatunków. Zasięg rodzaju obejmuje wschodnią i południową część Ameryki Północnej oraz północną część Ameryki Południowej. Centrum zróżnicowania rodzaju stanowi Meksyk – większość gatunków rośnie tylko w tym kraju. Słoneczniczek szorstki H. helianthoides został rozpowszechniony jako roślina ozdobna i zdziczały rośnie także w Europie i Azji. W Polsce ma status efemerofita.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. słonecznikowy

Wiktionary


słonecznie

przysłówek

 (1.1) w sposób pełen słońca, światła słonecznego

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słońce n., słonecznik mrz., Słońce n., słonecznice nmos.

 przym. słoneczny, słonecznikowy

Wiktionary


słoneczniej

stopień wyższy od przysłówka: słonecznie


SJP.pl


słoneczniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: słoneczny


SJP.pl


słonecznik

1. roślina o wysokiej łodydze i wielkich kwiatach z żółtymi płatkami;
2. dojrzały kwiat słonecznika, w którym znajdują się nasiona;
3. dawniej: zegar słoneczny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) bot. nazwa systematyczna|Helianthus|L.|ref=tak., rodzaj roślin;

 (1.2) pot. słonecznik zwyczajny, nazwa systematyczna|Helianthus annuus|L.|ref=tak. – wysoka roślina jednoroczna o bardzo dużych (zwykle żółtych) kwiatach, uprawiana dla oleistych nasion lub jako roślina ozdobna;

 (1.3) spoż. owocostan słonecznika (1.2)

 (1.4) daw. pot. oparzenie słoneczne

 (1.5) spoż. rzecz. zbiorowy nasiona słonecznika (1.2)

 (1.6) pasza ze słonecznika (1.1)

Wiktionary

Słonecznik (Helianthus L.) – rodzaj roślin z rodziny astrowatych. Obejmuje ponad 50 gatunków. Występują one naturalnie w Ameryce Północnej na obszarze od Kanady po południowy Meksyk. Poza tym rozprzestrzenione zostały na wszystkich kontynentach z wyjątkiem obszarów równikowych. W naturze rośliny te rosną na suchych lub wilgotnych siedliskach w obrębie prerii, formacji zaroślowych i leśnych. W Polsce introdukowane i zadomowione już rosną trzy gatunki: słonecznik bulwiasty (topinambur) H. tuberosus, słonecznik dziesięciopłatkowy H. decapetalus i słonecznik jaskrawy H. × laetiflorus. Kilka dalszych jest uprawianych, w tym zwłaszcza słonecznik zwyczajny H. annuus. Niejasny jest stopień zadomowienia w Polsce słonecznika olbrzymiego H. giganteus, który odkryty został w 2016 roku zdziczały na przydrożu w Połańcu.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Rozróżnia się około 50 gatunków słonecznika.

 (1.2) Posialiśmy słoneczniki, żeby wprowadzić tu trochę radości.

 (1.3) W wakacje uwielbialiśmy skubać słoneczniki.

 (1.4) Jeżeli chcesz uniknąć słonecznika, nie przebywaj aż tyle czasu na słońcu!

 (1.5) W tej piekarni można kupić bułki posypane słonecznikiem.

 (1.6) Słonecznik może stanowić bardzo wartościową paszę dla zwierząt.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: swɔ̃ˈnɛt͡ʃʲɲik, AS: su̯õnečʹńik

Wiktionary

Powiązane:

 przym. słonecznikowy, słoneczny

 przysł. słonecznie

 rzecz. Słońce n., słońce, słonko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) daw. lud. nawrot

Wiktionary


słonecznikowy

przymiotnik od: słonecznik


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany ze słonecznikiem, dotyczący słonecznika

 (1.2) zrobiony ze słoneczników

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌswɔ̃nɛt͡ʃʲɲiˈkɔvɨ, AS: su̯õnečʹńikovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słonecznik m., słoneczniczek m., słońce n., Słońce n.

 przym. słoneczny

 przysł. słonecznikowo, słonecznie

Wiktionary


słoneczność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) wielka jasność pochodząca ze Słońca

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słońce n., Słońce n.

Wiktionary


słoneczny

1. dotyczący Słońca;
2. wypełniony światłem słońca, nasłoneczniony, niezacieniony


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany ze słońcem

 (1.2) pełen słońca

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Niektórzy wykorzystują kolektory słoneczne do ogrzewania swoich domów.

 (1.2) W letnie, słoneczne dni zawsze jest dużo ludzi na plażach.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: swɔ̃ˈnɛt͡ʃnɨ, AS: su̯õnečny

Wiktionary

Powiązane:

 przym. nasłoneczniony, słonecznikowy

 rzecz. słonecznice nmos., słonecznik m., Słońce, słońce, słonko

 przysł. słonecznie

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 przym. nasłoneczniony, słonecznikowy

 rzecz. słonecznice nmos., słonecznik m., Słońce, słońce, słonko

 przysł. słonecznie

frazeologia. bateria słoneczna • cykl słoneczny • czas słoneczny • kalendarz słoneczny • kąpiel słoneczna • ogniwo słoneczne • plamy słoneczne • splot słoneczny • udar słoneczny • Układ Słoneczny • wiatr słoneczny • zegar słoneczny

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) solar; (1.2) sunny

* arabski: (1.1-2) شمسي ,مشمس

* baskijski: (1.1) eguzki-; (1.2) eguzkitsu

* białoruski: (1.1) сонечны; (1.2) сонечны

* chorwacki: (1.1) sunčev

* czeski: (1.1) sluneční

* duński: (1.1) w złożeniach sol-; (1.2) solrig, solfyldt

* esperanto: (1.1) suna

* fiński: (1.1) auringon-, aurinko-; (1.2) aurinkoinen

* francuski: (1.1) solaire

* friulski: (1.1) solâr; (1.2) solâr

* galicyjski: (1.1) solar; (1.2) asollado

* hawajski: (1.1) lā; (1.2) lā

* hiszpański: (1.1) solar; (1.2) soleado

* islandzki: (1.1) w złożeniach sól-, sólar-; (1.2) w złożeniach sól-, sólar-

* kaszubski: (1.1) słoneczny

* kataloński: (1.1) solar

* łaciński: (1.1) solaris; (1.2) apricus

* niemiecki: (1.1) w złożeniach Sonnen-; (1.2) sonnig

* nowogrecki: (1.1) ηλιακός; (1.2) ηλιόλουστος

* piemoncki: (1.1) solar

* rosyjski: (1.1) солнечный; (1.2) солнечный

* słowacki: (1.1) slnečný

* sycylijski: (1.1) sulari

* szwedzki: (1.1) w złożeniach sol-; (1.2) solig

* ukraiński: (1.1) сонячний; (1.2) сонячний

* węgierski: (1.1) nap-; (1.2) napos

* włoski: (1.1) solare; (1.2) assolato, soleggiato

źródła.

== słoneczny (język kaszubski.) ==

wymowa.

znaczenia.

przymiotnik

 (1.1) słoneczny

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


słoni

przymiotnik

 (1.1) daw. lub rzad. związany ze słoniem, dotyczący słonia

forma rzeczownika.

 (2.1) lm. D. zob. słoń.

forma przymiotnika.

 (3.1) lm. m. zob. słony.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Spektakularnym wyrazem nieprzejednanego stanowiska władz państwowych Kenii było publiczne spalenie przechwyconych słonich ciosów wartych 60 milionów kenijskich szylingów (ok. 3 milionów dolarów).

Wiktionary

Powiązane:

 przym. słoniowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) słoniowy

Wiktionary


słoniak

drzewo dwupienne z rodziny palm o dużych, twardych nasionach, zwanych roślinną kością słoniową, używanych np. do wyrobu guzików; słoniorośl


SJP.pl

Słoniak, słoniorośl, słonirośla, słoniówka (Phytelephas Ruiz & Pav.) – rodzaj roślin z rodziny arekowatych (Arecaceae). Obejmuje 4 gatunki. Rośliny te występują naturalnie w klimacie tropikalnym Ameryki, od Panamy po Amazonię i Boliwię.

Wikipedia


słoniarnia

pawilon wraz z wybiegiem dla słoni


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) budynek dla słoni

Wiktionary

Wymowa:

IPA: swɔ̃ˈɲarʲɲa, AS: su̯õńarʹńa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słoń mzw.

Wiktionary


słoniątko

młode słonia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) młode słonia

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Chcesz takie bursztynowe słoniątko, będziesz miała pamiątkę z wakacji?

 (1.1) Słoniątko nie wie, co to niebezpieczeństwo, chce poznawać świat, a najlepiej robić to za pomocą trąby.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: swɔ̃ˈɲɔ̃ntkɔ, AS: su̯õńõntko

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słonik m., słoń mzw., słonica ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) słonik

Wiktionary


słonić

czasownik przechodni niedokonany (dk. brak)

 (1.1) przest. osłaniać

czasownik zwrotny niedokonany słonić się (dk. brak)

 (2.1) przest. rzad. przebywać na słońcu, prażyć się

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Las dobrze słoni nasz dom od wiatru.

 (2.1) Nie słoń się tyle, bo cię głowa rozboli.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈswɔ̃ɲit͡ɕ, AS: su̯õńić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słonienie n., słonięcie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zasłaniać, osłaniać, przysłaniać, zakrywać, zatulać (od słońca)

Wiktionary


słonica

samica słonia - największego ssaka lądowego z rzędu trąbowców


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zool. samica słonia

Wiktionary

  • słonica – samica słoniowatych
  • Słonica – potok, dopływ Pisarzówki
  • Słonica – historyczny polski egzonim miasta Bad Sülze, w Niemczech

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Starsze słonice pomagają młodym matkom opiekować się słoniątkami.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: swɔ̃ˈɲit͡sa, AS: su̯õńica

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słoń, słoniątko, słoniowacizna, słoniowate, słoniówka, słoniowatość, słonik, słoniczek, słonisko

 przym. słoniowy, słoniowaty

Wiktionary


słonie

Elephantidae - rodzina dużych ssaków lądowych z rzędu trąbowców obejmująca trzy gatunki; słoniowate


SJP.pl

Słoniowate, słonie (Elephantidae) – rodzina dużych ssaków lądowych z rzędu trąbowców (Proboscidea). W XIX wieku słonie zaliczano do rzędu gruboskórych, wraz z nosorożcami i hipopotamami.

Wikipedia


słoniej

stopień wyższy od przysłówka: słono


SJP.pl


słonienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|słonić.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: swɔ̃ˈɲɛ̇̃ɲɛ, AS: su̯õńė̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. słonić

Wiktionary


słoniewski

nazwisko


SJP.pl


słonik

1. chrząszcz, szkodnik leszczyny i dębu;
2. młode słonia; słoniątko


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) zdrobn. od: słoń, pieszczotliwie o każdym słoniu

 (1.2) mały lub młody słoń

 (1.3) ent. owad z rodzaju nazwa systematyczna|Curculio|ref=tak.

 (1.4) figurka lub zabawka przedstawiająca małego słonia

Wiktionary

Słonik (Curculio) – rodzaj chrząszcza z rodziny ryjkowcowatych. Należy do niego około 345 gatunków występujących w Azji, Europie, Afryce i Ameryce Północnej. Fauna Europaea wymienia dziesięć gatunków. Na terenie Polski wykazano istnienie ośmiu gatunków (C. betulae, C. elephas, C. glandium, C. nucum, C. pellitus, C. rubidus, C. venosus i C. villosus).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ten słonik urodził się w czerwcu.

 (1.2) Ten słonik często łasi się do swojej mamy.

 (1.4) Dostałem figurkę słonika na szczęście.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈswɔ̃ɲik, AS: su̯õńik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słoń m., słonica ż., słoniątko n., słoniczek m., słonisko n., słoniowacizna ż., słoniowatość ż.

:: forma żeńska słoniczka ż.

 przym. słoniowy, słoniowaty

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) słoniczek

 (1.2) słoniątko, słoniczek

 (1.4) słoniczek

Wiktionary


słonim

miasto na Białorusi


SJP.pl

Słonim (biał. Слонім, ros. Слоним) – miasto w obwodzie grodzieńskim Białorusi przy ujściu Issy do Szczary (dopływ Niemna). 49,9 tys. mieszkańców (2017); przemysł lekki, papierniczy, meblarski, spożywczy, elektromaszynowy, chemiczny; muzeum.

Wikipedia


słonimski

przymiotnik od: Słonim (miasto na Białorusi)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący Słonimia, związany ze Słonimiem

Wiktionary

  • Chaim Zelig Słonimski (1810–1904) – polski pisarz, matematyk, astronom, wynalazca
  • Józef Słonimski (1860–1934) – literat, lingwista i pedagog
  • Leonid Ludwik Słonimski (1850–1918) – rosyjski prawnik, dziennikarz, pisarz
  • Stanisław Słonimski (1853–1916) – polski lekarz
  • Nicolas Slonimsky (1894–1995) – kompozytor amerykański
  • Antoni Słonimski (1895–1976) – polski poeta, felietonista, dramatopisarz, satyryk, syn Stanisława
  • Piotr Słonimski (ujednoznacznienie)
  • Michaił Słonimski (1897–1972) – rosyjski pisarz
  • Siergiej Słonimski (1932–2020) – rosyjski kompozytor
  • Aleksander Słonimski (1881–1964) – rosyjski pisarz i literaturoznawca

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Do września 1939 roku służył w 79 pułku piechoty Strzelców Słonimskich imienia Hetmana Lwa Sapiehy (79 pp)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Słonim m.

Wiktionary


słonina

1. tłuszcz pod skórą na bokach i grzbiecie świń, używany jako produkt spożywczy
2. potocznie o tworzywie sztucznym przypominającym słoninę, używanym na podeszwy do obuwia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) spoż. produkt spożywczy wytwarzany z podskórnego tłuszczu z boków i grzbietu świń;

 (1.2) pot. porowate tworzywo na podeszwy

Wiktionary

Słonina – podskórna tkanka tłuszczowa pozyskana z grzbietu, tylnej części tułowia i boków świni ze skórą lub bez. Słonina jest pozyskiwana w postaci płatów lub kawałków. Barwa biała do jasnokremowej. W produkcie spożywczym niedopuszczalne są odłamki kości, oznaki zjełczenia (żółta barwa) i inne zanieczyszczenia. Zapach swoisty dla tłuszczów wieprzowych.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Osobowe pociągi pęczniały od tłumów szmuglujących słoninę i mięso, masło i groźne w tłoku jaja

Wiktionary

Wymowa:

IPA: swɔ̃ˈɲĩna, AS: su̯õńĩna

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: zdrobn. słoninka ż.

 przym. słoninowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) sadło, szperka, szpek; gw-pl|Śląsk Cieszyński, Górny Śląsk|szpyrka.

Wiktionary


słoniniec

1. miękki, tłusty minerał barwy białej, zielonej, żółtej, brunatnej lub różowej; steatyt
2. skórnik słoniniec - pospolity gatunek chrząszcza, szkodnika magazynów żywnościowych


SJP.pl


słoninka

zdrobnienie od: słonina


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: słonina

Wiktionary

Słoninka – dawny zaścianek. Tereny, na których był położony, leżą obecnie na Białorusi, w obwodzie grodzieńskim, w rejonie ostrowieckim, w sielsowiecie Ryteń.

Dawniej używana nazwa – Słonimka.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Michasiu, stopię trochę słoninki i poleję ci te kluseczki?

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słonina ż.

 przym. słoninowy

Wiktionary


słoninowy

przymiotnik od: słonina


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany ze słoniną, dotyczący słoniny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słonina ż., słoninka ż.

Wiktionary


słonionogi

1. mający nogi podobne do nóg słonia;
2. żółw słonionogi - żółw żywiący się łodygami kaktusów, żyjący na Wyspach Galapagos


SJP.pl


słoniopodobny

przymiotnik

 (1.1) podobny do słonia

Wiktionary


słoniorośl

drzewo dwupienne z rodziny palm o dużych, twardych nasionach, zwanych roślinną kością słoniową, używanych np. do wyrobu guzików; słoniak


SJP.pl

Słoniak, słoniorośl, słonirośla, słoniówka (Phytelephas Ruiz & Pav.) – rodzaj roślin z rodziny arekowatych (Arecaceae). Obejmuje 4 gatunki. Rośliny te występują naturalnie w klimacie tropikalnym Ameryki, od Panamy po Amazonię i Boliwię.

Wikipedia


słoniowacizna

choroba objawiająca się rozrostem tkanki łącznej skóry przeważnie kończyn dolnych i krocza, wywołana przez pasożyty, bakterie lub wskutek przewlekłego zastoju krwi i obrzęku; słoniowatość, elefantiaza, elephantiasis


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. choroba polegająca na nasilonym obrzęku kończyn na skutek utrudnionego odpływu chłonki (limfy);

Wiktionary

Słoniowacizna (łac. elephantiasis) - nasilony obrzęk kończyn na skutek utrudnionego odpływu chłonki (limfy). Spowodowany zaczopowaniem pni chłonnych, masywną niedrożnością węzłów chłonnych lub mniejszych naczyń limfatycznych. Najczęściej występuje w rozległych przerzutach raka sutka do węzłów chłonnych pachowych lub po ich operacyjnym usunięciu. Może być również skutkiem bliznowacenia po urazie, napromieniowaniu, operacji oraz zakażenia nitkowcem bytującym w naczyniach chłonnych (tylko kraje tropikalne).

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. słoń mzw., słonik mzw., słonica ż.

 przym. słoniowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) elefantiaza, elephantiasis

Wiktionary


słoniowate

współcześnie jedyna rodzina z rzędu trąbowców, obejmująca 2 gatunki największych ssaków lądowych; słonie


SJP.pl

Słoniowate, słonie (Elephantidae) – rodzina dużych ssaków lądowych z rzędu trąbowców (Proboscidea). W XIX wieku słonie zaliczano do rzędu gruboskórych, wraz z nosorożcami i hipopotamami.

Wikipedia


słoniowatość

1. ociężałość, niezgrabność;
2. choroba objawiająca się rozrostem tkanki łącznej skóry przeważnie kończyn dolnych, wywołana przez pasożyty, bakterie lub wskutek przewlekłego zastoju krwi i obrzęku; słoniowacizna; elefantiaza


SJP.pl


słoniowaty

1. przypominający słonia, kojarzący się ze słoniem (np. słoniowate uszy, słoniowate ruchy);
2. o cechach słoniowatych;
3. ciężki, niezgrabny, gruby


SJP.pl


słoniowski

nazwisko


SJP.pl


słoniowy

przymiotnik dzierżawczy

 (1.1) taki, który należy do słonia

przymiotnik jakościowy

 (2.1) charakterystyczny dla słonia, posiadający cechy słonia

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pałac królewski, wzniesiony przez ojca, kazał rozbudować i bogato ozdobić kością słoniową.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: swɔ̃ˈɲɔvɨ, AS: su̯õńovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słonik mzw./mrz., słoń mzw., słonica ż., słonisko n., słoniowacizna ż.

 przym. słoniowaty, słoni

Wiktionary


słonisko

1. zgrubienie od: słoń;
2. potocznie: duży, niezgrabny człowiek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zgrub. słoń

 (1.2) przen. pot. pogard. duży, niezgrabny człowiek

 (1.3) geol. gleba zawierająca sól kuchenną

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słoń mzw., słonik mzw., słonica ż.

 przym. słoniowy

Wiktionary


słoniskowy

słonisko (gleba zawierająca sól kuchenną)


SJP.pl


słonka

ptak łowny z rodziny siewek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ornit. nazwa systematyczna|Scolopax rusticola|ref=tak., eurazjatycki ptak wędrowny;

Wiktionary

  • słonka zwyczajna – gatunek ptaka z rodziny bekasowatych
  • słonka – klasa jachtów

2 cieki w Polsce:

  • Słonka – struga, dopływ rzeki Budkowiczanka
  • Słonka – potok, dopływ Raby

Osoby:

  • Jan Roman Słonka – polski jubiler-złotnik
  • Jerzy Słonka – polski aktor

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈswɔ̃nka, AS: su̯õnka

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) bekas

Wiktionary


słonko

potocznie, pieszczotliwie o słońcu, blasku słonecznym


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zdrobn. od: słońce (w znaczeniu: gwiazda najbliższa Ziemi)

 (1.2) pieszcz. bliska osoba

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Słonko mocno dziś przygrzewa.

 (1.2) Przytul się, słonko ty moje.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈswɔ̃nkɔ, AS: su̯õnko

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Słońce n., słońce, słoneczko, słonecznik

 przym. słoneczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) kochanie

Wiktionary


słono

przysłówek

 (1.1) w sposób smakujący solą

 (1.2) przen. nieprzyjemnie dużo, w sposób wygórowany

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Poza tym sól – morskie powietrze. W ustach dalej słono, ale czuć torf, a zwłaszcza jałowiec, żywicę.

 (1.1) Wegańskie naleśniki na słono z pieczarkami, cebulą i mocnymi przyprawami to świetny pomysł na pożywny obiad i na kolację.

 (1.2) Bydgoszczanin słono zapłacił za rajd na rowerze po kilku głębszych.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. solnictwo n., słoność ż., słonawość ż., solniczka ż., solanka ż., sól ż.

 czas. solić, posolić, przesolić, zasolić, przesalać

 przym. słony, słonawy, solankowy, solny

 przysł. słonawo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) drogo

Wiktionary


słonokarmelowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) kulin. spoż. dotyczący słonego karmelu, zawierający słony karmel, zrobiony ze słonego karmelu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Sernik z Manchego ma niesamowity smak, łączący w sobie słodkie nuty z odrobiną wytrawności. Ma delikatnie słonokarmelowy smak (…)

Wiktionary


słonomierz

przyrząd do pomiaru stężenia roztworów wodnych soli kuchennej; halimetr, solomierz, solometr


SJP.pl


słonorośl

roślina przystosowana do życia na silnie zasolonym podłożu; słonorośle, halofit, roślina solniskowa


SJP.pl

Wikipedia


słonorośle

roślina przystosowana do życia na silnie zasolonym podłożu; słonorośl, halofit, roślina solniskowa


SJP.pl

Wikipedia


słoność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co słone

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. solnictwo n., słonawość ż.

 przym. słony, słonawy

 przysł. słono, słonawo

Wiktionary


słonów

Słonów – wieś w Polsce położona w województwie lubuskim, w powiecie strzelecko-drezdeneckim, w gminie Dobiegniew.

W latach 1945–54 siedziba gminy Słonów. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa gorzowskiego.

Wikipedia


słonowice

Lokalizacje

  • Słonowice – wieś w województwie pomorskim, w powiecie słupskim, w gminie Kobylnica
  • Słonowice – wieś w województwie świętokrzyskim, w powiecie kazimierskim, w gminie Kazimierza Wielka
  • Słonowice – wieś w województwie zachodniopomorskim, w powiecie świdwińskim, w gminie Brzeżno

Wikipedia


słonowodny

przymiotnik

 (1.1) zawierający wody słone

 (1.2) typowy dla wód morskich, żyjący w wodach morskich

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Nieliczne zwierzęta słonowodne jak omułki, małgwie, chełbia, śledzie czy dorsze, żyjące w Bałtyku, są o połowę mniejsze niż w Morzu Północnym.

Wiktionary


słońsk

wieś w Polsce


SJP.pl

Słońsk (niem. Sonnenburg) – wieś gminna o charakterze miejskim w Polsce położona w województwie lubuskim, w powiecie sulęcińskim, siedziba gminy Słońsk. Dawniej miasto; uzyskał lokację miejską przed 1341 rokiem, zdegradowany w 1945 roku. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa gorzowskiego.

Wikipedia


słoński

Słońsk


SJP.pl

  • Czesław Słoński – polski poeta, publicysta, nauczyciel, działacz społeczny
  • Edward Słoński – polski poeta i pisarz
  • Kazimierz Bernaczyk-Słoński – polski żołnierz, cichociemny
  • Stanisław Słoński – polski językoznawca, slawista

Wikipedia

Patrz:

Słońsk

słońszczanin

mieszkaniec Słońska (wsi w Polsce)


SJP.pl


słońszczanka

mieszkanka Słońska (wsi w Polsce)


SJP.pl


słońszy

rzadki stopień wyższy od przymiotnika: słony; bardziej słony


SJP.pl


słony

1. określenie smaku lub sam smak; posolony;
2. drogi


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający smak soli

 (1.2) geogr. zawierający w swym składzie sól

 (1.3) pot. przen. hand. o cenie, kwocie itp.: zawyżona, bardzo wysoka, wygórowana

 (1.4) o nieprzyzwoitym dowcipie, żarcie

Wiktionary

Słony – potok fliszowy (do 2023 typ 12, od 2023 typ RWf_wap, czyli potok lub mała rzeka fliszowa o charakterze węglanowym cieku), prawobrzeżny dopływ Wisłoki. Płynie przez miejscowości: Gogołów, Kamienica Górna, Januszkowice, Wola Brzostecka, Nawsie Brzosteckie oraz Brzostek. Na krótkim odcinku stanowi granicę między powiatem strzyżowskim a powiatem dębickim.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Rosół jest zbyt słony.

 (1.2) Po sztormie żagle były tak słone, że aż białe.

 (1.3) Tort był za słodki, a rachunek za słony.

 (1.4) Kawał był tak słony, że wszystkie dziewczyny dostały wypieków na twarzy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈswɔ̃nɨ, AS: su̯õny

Wiktionary

Powiązane:

 przym. słonawy, solny, solankowy

 przysł. słono, słonawo

 rzecz. solanka ż., słoność ż., solniczka ż., sól ż., słonawość ż.

 czas. przesalać, solić ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.3) wysoki, zawyżony, wygórowany

 (1.4) gruby, pieprzny, tłusty, nieprzyzwoity, niewybredny

Wiktionary


słopanowo

Słopanowo – wieś w Polsce, położona w województwie wielkopolskim, w powiecie szamotulskim, w gminie Obrzycko.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa poznańskiego.

Znajduje się tam zabytkowy kościół drewniany pw. św. Mikołaja, zbudowany w latach 1695–1699. Interesujące jest wnętrze kościoła, utrzymane w stylu ludowym, zwłaszcza późnorenesansowe i barokowe polichromie. Ukazują one m.in. sceny z życia św. Mikołaja (prezbiterium), sceny biblijne i z życia świętych (nawa) i aniołów grających na instrumentach muzycznych na chórze organowym.

Wikipedia


słopnice

wieś w Polsce


SJP.pl

Słopnice – wieś sołecka w Polsce, położona w województwie małopolskim, w powiecie limanowskim, w gminie Słopnice.Siedziba gminy Słopnice.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa nowosądeckiego. Dawniej Słopnice należały do gminy Tymbark.

Wikipedia


słopnicki

Słopnice


SJP.pl

Patrz:

Słopnice

słostowice

Słostowice – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie radomszczańskim, w gminie Gomunice.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa piotrkowskiego.

We wsi były kręcone niektóre sceny filmu Prywatne śledztwo w reżyserii Wojciecha Wójcika.


Wikipedia


słoszewo

Słoszewo – wieś sołecka w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie płońskim, w gminie Płońsk.

W skład sołectwa Słoszewo wchodzi także wieś Słoszewo-Kolonia.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa ciechanowskiego.

Wikipedia


słósznie

przysłówek

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. poważnie, przyzwoicie

Wiktionary


słota

długo utrzymująca się deszczowa pogoda, charakteryzująca się uciążliwymi opadami, chłodem i wiatrem; plucha, szaruga


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) chłodna, nieprzyjemna pogoda, najczęściej jesienna

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈswɔta, AS: su̯ota

Wiktionary

Powiązane:

 przym. słotny

 przysł. słotnie, słotno

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) plucha, niepogoda, szaruga

Wiktionary


słotniej

stopień wyższy od przysłówków: słotnie, słotno


SJP.pl


słotniejszy

rzadki stopień wyższy od przymiotnika: słotny


SJP.pl


słotny

obfitujący w deszcz; deszczowy, dżdżysty


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) deszczowy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Poczuł, że chciałby opowiedzieć jej tę historię, która przez lata towarzyszyła mu w dni pogodne i słotne, radosne i beznadziejne.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈswɔtnɨ, AS: su̯otny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słota ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) deszczowy, dżdżysty

Wiktionary


słotwin

Słotwin – wieś sołecka w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie płońskim, w gminie Załuski.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa ciechanowskiego.

Wikipedia


słotwiński

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Jan Słotwiński – polski lekarz
  • Józef Słotwiński – polski nauczyciel
  • Józef Słotwiński – polski reżyser i krytyk teatralny, dramaturg, dziennikarz, tłumacz, pedagog, doktor filozofii
  • Konstanty Słotwiński – polski prawnik
  • Ludwik Słotwiński – polski polityk

Wikipedia


słoty

długo utrzymująca się deszczowa pogoda, charakteryzująca się uciążliwymi opadami, chłodem i wiatrem; plucha, szaruga


SJP.pl

Słoty – część wsi Czerwona Wola w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie przeworskim, w gminie Sieniawa, w sołectwie Czerwona Wola

W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie przemyskim.

Słoty są położone w lesie, w pobliżu drogi DW 870 i obejmują 11 domów.

Wikipedia


słow.

sł.; skrót od:
1. słowacki;
2. słoweński;
3. słowiański


SJP.pl

skrót

 (1.1) = słowiański

 (1.2) = słowacki

 (1.3) = słoweński

Wiktionary

Język słowacki (słow. slovenský jazyk, też slovenčina) – język należący do zachodniosłowiańskiej grupy językowej. Językiem tym posługuje się ponad 6 mln osób – przede wszystkim na Słowacji, gdzie jest językiem urzędowym. Dodatkowo język słowacki jest jednym z języków urzędowych w serbskiej Wojwodinie. Używają go także Słowacy mieszkający w Polsce, Rumunii, na Węgrzech, w USA i Kanadzie. W Polsce istniała możliwość zdawania matury z języka słowackiego.

Wikipedia

Przykłady

 (1.3) „Posterunek graniczny” (serb. / boś. / słow. / mac. / chorw., 15 l.)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Słowacja ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) sł.

 (1.2) słowac.

 (1.3) słoweń.

Wiktionary


słowa

wyrazy stanowiące czyjąś wypowiedź albo tekst czegoś, np. wiersza, przemówienia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) muz. tekst utworu

 (1.2) rel. bibl. cytat z księgi uznanej przez daną religię lub wyznanie

 (1.3) wypowiedź jakiejś osoby

forma rzeczownika.

 (2.1) D. lp., M., B. i W. lm. od: słowo

Wiktionary

  • Słowa – album Małgorzaty Ostrowskiej
  • Słowa – jezioro na Pojezierzu Dobiegniewskim, w powiecie strzelecko-drezdeneckim, w gminie Strzelce Krajeńskie
  • Słowa – powieść autobiograficzna Jean-Paula Sartre'a
  • Słowa (Paroles) – tom poezji Jacquesa Préverta
  • Słowa – singel Gosi Andrzejewicz
  • Słowa – utwór zespołu IRA

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Nie wiesz, gdzie mogę znaleźć słowa tej piosenki?

 (1.3) Słowa prezydenta skierowane do narodu wstrząsnęły opinią publiczną.

 (2.1) Nie używaj słów, których nie rozumiesz!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈswɔva, AS: su̯ova

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słowo n.

Wiktionary


słowac.

skrót od: słowacki


SJP.pl


słowacczyzna

język i kultura słowacka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) tereny Słowacji

Wiktionary

Powiązane:

 przym. słowacki

 rzecz. Słowacja ż., słowacczyzna ż., słowacki mrz.

Wiktionary


słowacja

Republika Słowacka; państwo w Europie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. polit. państwo w Europie Środkowej;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Urodziłem się na Słowacji.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: swɔˈvat͡sʲja, AS: su̯ovacʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Słowacczyzna ż., słowacki mrz., Słowak mos., Słowaczka ż., Słowacko n., słowacczyzna ż., Słowaczyzna ż., słowackość ż., słowacystyka ż., słowacysta mos., słowacystka ż., słowacyzowanie n., zesłowacyzowanie n.

 czas. słowacyzować ndk., słowacyzować się ndk., zesłowacyzować dk., zesłowacyzować się dk.

 przym. słowacki, słowacystyczny

 przysł. słowacko

 skr. słow.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ofic. Republika Słowacka, hist. Słowacka Republika Socjalistyczna (SRS), śląski Suowacyjo

Wiktionary


słowacki

związany ze Słowacją


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany ze Słowacją lub Słowakami, dotyczący Słowacji lub Słowaków

przymiotnik jakościowy

 (2.1) charakterystyczny dla Słowacji lub Słowaków

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (3.1) jęz. język słowacki;

Wiktionary

  • Juliusz Słowacki – polski poeta epoki romantyzmu
  • Euzebiusz Słowacki – polski teoretyk i historyk literatury, dramatopisarz
  • język słowacki – jeden z języków zachodniosłowiańskich

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Na granicy słowacki celnik długo grzebał w naszych bagażach.

 (3.1) Od jutra zaczynam naukę słowackiego.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: swɔˈvat͡sʲci, AS: su̯ovacʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Słowacczyzna ż., Słowacja ż., Słowak m., Słowaczka ż., słowacczyzna ż., słowackość ż., Słowaczyzna ż.

 przym. czecho-słowacki

 przysł. słowacko

Wiktionary


słowacko

przysłówek

 (1.1) na sposób słowacki, po słowacku

Wiktionary

Słowacko (cz. Slovácko, także Moravské Slovácko, Moravské Slovensko, pol. Słowacja Morawska) – czeski region etnograficzny zlokalizowany na południowym wschodzie Moraw, przy granicy ze Słowacją. Jest jednym z domniemanych możliwych miejsc powstania Państwa wielkomorawskiego. Centralnym miastem regionu jest Uherské Hradiště z Muzeum Słowacka.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W spisie znalazły się słowacko brzmiące nazwiska.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Słowacja ż., słowacki mrz., słowackość ż., Słowak mos., Słowaczka ż.

 przym. słowacki

Wiktionary


słowacko-polski

dotyczący Słowacji i Polski


SJP.pl


słowackojęzyczny

przymiotnik

 (1.1) taki, który posługuje się językiem słowackim

 (1.2) taki, którego mieszkańcy posługują się językiem słowackim

 (1.3) spisany, stworzony w języku słowackim

Wiktionary

Wymowa:

IPA: swɔˈvat͡skɔjɛ̃w̃ˈzɨt͡ʃnɨ, AS: su̯ovackoi ̯ẽũ̯zyčny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słowackojęzyczność ż.

Wiktionary


słowackość

słowacki


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co słowackie; słowacki charakter czegoś

Wiktionary

Patrz:

słowacki

Powiązane:

 rzecz. słowacki mrz., Słowacja ż.

 przym. słowacki

 przysł. słowacko

Wiktionary


słowacysta

specjalista w dziedzinie słowacystyki


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) znawca kultury i języka Słowacji

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Słowacja ż.

Wiktionary


słowacystka

słowacysta


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) znawczyni kultury i języka Słowacji

Wiktionary

Patrz:

słowacysta

Powiązane:

 rzecz. Słowacja ż.

Wiktionary


słowacystyczny

słowacystyka


SJP.pl

Patrz:

słowacystyka

słowacystyka

Słowacystyka – dział nauki zajmujący się literaturą i historią Słowacji oraz językiem słowackim. Stanowi część slawistyki.

Wikipedia


słowacyzacja

poddawanie wpływom słowackim, nadawanie czemuś cech typowo słowackich


SJP.pl


słowacyzm

wyraz, zwrot lub konstrukcja składniowa wzorowane na języku słowackim albo z niego przejęte


SJP.pl

Słowacyzm, slowakizm, słowakizm – element językowy zapożyczony z języka słowackiego i funkcjonujący stale w obrębie innego języka. Może to być również element języka słowackiego wprowadzony do tekstu w sposób doraźny, np. w celach artystycznych lub stylizacyjnych.

Wikipedia


słowacyzować

poddawać wpływom słowackim, rozszerzać wpływy słowackie, nadawać czemuś cechy typowo słowackie


SJP.pl


słowaczka

obywatelka Słowacji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) osoba płci żeńskiej narodowości słowackiej, obywatelka Słowacji, mieszkanka Słowacji

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jeszcze dziś zdarzają się takie Słowaczki, które w głębi ducha czują się Czechosłowaczkami.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: swɔˈvat͡ʃka, AS: su̯ovačka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Słowacja ż., słowacki mrz., słowacczyzna ż.

:: fm. Słowak mos.

 przym. słowacki

 przysł. słowacko

Wiktionary


słowaczyzna

obszar zamieszkały przez Słowaków; Słowacczyzna


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) hist. geogr. kraina położona między rzeką Dunaj, Karpatami a Rusią Zakarpacką, zamieszkana przez ludność słowacką

Wiktionary

Słowaczyzna lub Ziemia słowacka (słow. Slovenská zem, Slovensko; węg. Tótország) – region historyczno-etnograficzny w środkowej Europie, położony mniej więcej na terenie dzisiejszego państwa słowackiego. Zamieszkiwany przez ludność słowacką.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Dalsza granica Słowaczyzny, od Ostrzyhomia na wschód, jest w kronice węgiersko-polskiej również w przybliżeniu określona. Wiodła ona w kierunku miasta Jagier: to znaczy prawdopodobnie naprzeciw Wyszehradu, opuszczając Dunaj, zwracała na północ (…) i okrążając Nowohrad zwracała się znów na wschód (…), omijając gród Jagier.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Słowacja ż., słowacki mrz., Słowak mos., Słowaczka ż.

 przym. słowacki

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) hist. Górne Węgry

Wiktionary


słowak

obywatel Słowacji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) człowiek narodowości słowackiej, obywatel Słowacji, mieszkaniec Słowacji;

Wiktionary

Słowak – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie zgierskim, w gminie Aleksandrów Łódzki.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do ówczesnego województwa łódzkiego.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) 5 lipca Słowacy obchoodzą Święto Świętych Cyryla i Metodego.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈswɔvak, AS: su̯ovak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Słowacja ż., słowacki mrz., słowacczyzna ż., Słowacko n.

:: fż. Słowaczka ż.

 przym. słowacki

 przysł. słowacko

Wiktionary


słowakiewicz

nazwisko


SJP.pl

Słowakiewicz – polskie nazwisko, w Polsce nosi je około 250 osób.

Osoby noszące to nazwisko:

  • Andrzej Słowakiewicz (ur. 22 stycznia 1951 w Nowym Targu) – polski hokeista, olimpijczyk.
  • Dawid Słowakiewicz (ur. 4 stycznia 1984 w Nowym Targu) – polski hokeista występujący w zespole Rönnängs IK.
  • Mieczysław Słowakiewicz (ur. 23 grudnia 1939 w Nowym Targu, zm. 30 lipca 2001 w Łodzi) – polski hokeista.

Wikipedia


słowakofilski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) nacechowany słowakofilstwem, sympatyzujący ze Słowacją, Słowakami

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słowakofilstwo n., słowakofil mos., słowakofilka ż., słowakofilia ż.

Wiktionary


słowami

wyrazy stanowiące czyjąś wypowiedź albo tekst czegoś, np. wiersza, przemówienia


SJP.pl


słóweczko

zdrobnienie od: słówko


SJP.pl


słowem

1. ciąg głosek, liter stanowiący względnie samodzielny element języka, któremu przyporządkowane są określone znaczenie i funkcja składniowa; wyraz;
2. wypowiadanie się słowne lub na piśmie; mowa, język;
3. obietnica;
4. przestarzałe: czasownik; * forma narzędnika l.mn. "słowy" możliwa tylko w wyrażeniu "innymi słowy" - inaczej mówiąc


SJP.pl

partykuła

 (1.1) partykuła wprowadzająca streszczenie tego, co zostało powiedziane

forma rzeczownika.

 (2.1) N. lp. od: słowo

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Kupowali, przewozili, przywozili, sprzedawali, słowem – handelek.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słowo n.

 przysł. słownie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) innymi słowy, krótko mówiąc, tym samym

Wiktionary


słoweń.

skrót od: słoweński


SJP.pl


słowenia

Republika Słowenii; państwo w Europie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. polit. państwo w południowej Europie ze stolicą w Lublanie;

Wiktionary

Słowenia, Republika Słowenii (słoweń. Slovenija [slɔˈʋèːnija], Republika Slovenija) – państwo położone w Europie Południowej nad morzem Adriatyckim, graniczy od zachodu z Włochami, od północy z Austrią, od wschodu z Węgrami oraz od południa z Chorwacją. Stolicą i największym miastem kraju jest Lublana. Słowenia jest najzamożniejszym oraz najbardziej rozwiniętym, szczególnie pod względem gospodarczym, państwem byłej Jugosławii i jednocześnie jednym z najbardziej zamożnych i rozwiniętych krajów Europy Środkowo-Wschodniej. Językiem urzędowym jest język słoweński.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Słowenia graniczy z Austrią, Chorwacją, Węgrami i Włochami.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: swɔˈvɛ̃ɲja, AS: su̯ovńi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Słoweniec m., Słowenka ż., słowenistyka ż., słoweńskość ż., słoweński mrz.

 przym. słoweński

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ofic. Republika Słowenii

Wiktionary


słoweniec

obywatel Słowenii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) człowiek narodowości słoweńskiej, obywatel Słowenii, mieszkaniec Słowenii

Wiktionary

Słoweńcy (słoweń. Slovenci) – naród południowosłowiański, zamieszkujący głównie Słowenię – stanowią ok. 88% ogółu ludności (1,8 mln). Jako nieliczna mniejszość mieszkają w południowej Austrii (Słoweńcy karynccy) oraz w północno-wschodnich Włoszech. Posługują się językiem słoweńskim.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W deklaracji tej, nazwanej korfuańską, broniono jedności narodowej Serbów, Chorwatów i Słoweńców oraz zapowiadano utworzenie wspólnego demokratycznego państwa na całym obszarze zamieszkanym przez „nasz trójimienny naród"(…).

Wiktionary

Wymowa:

IPA: swɔˈvɛ̃ɲɛt͡s, AS: su̯ovńec

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słoweński mrz., Słowenia ż.

:: fż. Słowenka ż.

 przym. słoweński

Wiktionary


słowenka

obywatelka Słowenii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) kobieta narodowości słoweńskiej

Wiktionary

Wymowa:

IPA: swɔˈvɛ̃ŋka, AS: su̯ovŋka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słoweński mrz., Słowenia ż.

:: fm. Słoweniec m.

 przym. słoweński

Wiktionary


słowenkowo

Słowenkowo – wieś w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie świdwińskim, w gminie Sławoborze.

W 2014 we wsi oddano do użytku dwa prywatne, śmigłowcowe lądowiska: Agro Słowenkowo oraz PRH Słowenkowo.

Wikipedia


słoweński

dotyczący Słowenii


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) odnoszący się do Słowenii lub Słoweńców

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) jęz. język urzędowy Słowenii;

Wiktionary

Język słoweński (słoweń. slovenski jezik lub slovenščina) – język południowosłowiański, urzędowy w Słowenii i jeden z oficjalnych języków Unii Europejskiej. Posługuje się nim ok. 2,4 mln osób, z czego większość stanowią mieszkańcy Słowenii, a także terenów przygranicznych w Austrii i we Włoszech.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: swɔˈvɛ̃j̃sʲci, AS: su̯ovĩ ̯sʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Słowenia ż., Słoweniec m., Słowenka ż., słoweńskość ż.

 przym. antysłoweński, niesłoweński, prosłoweński

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) język słoweński

Wiktionary


słoweńskojęzyczny

przymiotnik

 (1.1) taki, który posługuje się językiem słoweńskim

 (1.2) taki, którego mieszkańcy posługują się językiem słoweńskim

 (1.3) spisany, stworzony w języku słoweńskim

Wiktionary

Wymowa:

IPA: swɔˈvɛ̃j̃skɔjɛ̃w̃ˈzɨt͡ʃnɨ, AS: su̯ovĩ ̯skoi ̯ẽũ̯zyčny

Wiktionary


słoweńskość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co słoweńskie; słoweński charakter czegoś

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Słowenia ż., słoweński mrz.

 przym. słoweński

Wiktionary


słowiak

nazwisko


SJP.pl


słowianeczka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: Słowianka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Słowianka ż.

Wiktionary


słowianie

najliczniejsza grupa ludności indoeuropejskiej w Europie


SJP.pl

Słowianie – grupa etnolingwistyczna w obrębie ludów indoeuropejskich posługujących się językami słowiańskimi. Zamieszkują Europę wschodnią, środkową i południową oraz pas północnej Azji – od Uralu po Ocean Spokojny. Stanowią najliczniejszą grupę ludności indoeuropejskiej w Europie.

Wikipedia


słowianin

członek najliczniejszej grupy ludności indoeuropejskiej w Europie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) etn. przedstawiciel jednego z ludów lub narodów indoeuropejskich, zamieszkujących wschodnią i południowo-wschodnią część Europy;

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Niektórzy przodkowie Słowian mogli mieszkać w Europie już 3-4 tys. lat temu – sądzą naukowcy z Bydgoszczy, którzy badają zróżnicowanie DNA Słowian.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: swɔˈvʲjä̃ɲĩn, AS: su̯ovʹi ̯ä̃ńĩn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Słowiańszczyzna ż., słowiańszczyzna ż., słowiańskość ż.

:: fż. Słowianka ż.

 przym. słowiański, pansłowiański

 przysł. słowiańsko

Wiktionary


słowianizm

wyraz, zwrot lub konstrukcja składniowa wzorowane na którymś z języków słowiańskich albo z niego przejęte; slawizm


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) jęz. słowo, fraza lub konstrukcja pochodząca z języków słowiańskich

 (1.2) etn. cecha charakterystyczna dla kultury słowiańskiej

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W języku naszych zachodnich sąsiadów występuje szereg słowianizmów, np. „Quark” (twaróg), „Grenze” (granica) czy „Gurke” (ogórek).

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Słowianin m., Słowianka ż., słowiańszczyzna ż.

 przym. słowiański, pansłowiański

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) slawizm

Wiktionary


słowianka

członkini zespołu Słowianki


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) etn. przedstawicielka jednego z ludów lub narodów indoeuropejskich, zamieszkujących wschodnią i południowo-wschodnią część Europy

Wiktionary

Hala Słowianka – hala pasterska położona w Grupie Lipowskiego Wierchu i Romanki w Beskidzie Żywiecko-Orawskim, na przełęczy o wysokości około 850 m, pomiędzy Skałą (946 m) a Suchym Groniem (870).

Słowianka znajduje się w granicach wsi Sopotnia Mała w województwie śląskim, w powiecie żywieckim, w gminie Jeleśnia. Na hali znajduje się stacja turystyczna „Słowianka”, w której mieści się sklep i która oferuje możliwość noclegu.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: swɔˈvʲjãnka, AS: su̯ovʹi ̯ãnka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Słowiańszczyzna ż., słowiańszczyzna ż., słowiańskość ż.

:: fm. Słowianin m.

 przym. słowiański, pansłowiański

 przysł. słowiańsko

Wiktionary


słowianofil

zwolennik, sympatyk tego, co słowiańskie


SJP.pl


słowianofilia

sympatia do Słowian i wszystkiego, co słowiańskie; słowianofilstwo


SJP.pl


słowianofilka

słowianofil


SJP.pl

Patrz:

słowianofil

słowianofilski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) nacechowany słowianofilstwem, sympatyzujący ze Słowianami

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słowianofilstwo n., słowianofil mos., słowianofilka ż., słowianofilia ż.

Wiktionary


słowianofilstwo

1. sympatia do Słowian i wszystkiego, co słowiańskie; słowianofilia;
2. kierunek ideologiczny w Rosji w latach 1840-1870 odrzucający europeizację Rosji;
3. kierunek ideologiczny w Polsce w pierwszej połowie XIX wieku, postulujący kulturalne i polityczne zjednoczenie Słowian


SJP.pl

Słowianofilstwo – nurt myśli politycznej ukształtowany w Rosji po 1839.

Wikipedia


słowianofob

osoba mająca wrogi stosunek do wszystkiego, co słowiańskie


SJP.pl


słowianofobia

niechęć do wszystkiego, co słowiańskie


SJP.pl


słowianoznawca

znawca języka, kultury i literatury słowiańskiej; slawista


SJP.pl


słowianoznawczy

związany z nauką zajmującą się badaniem języka, literatury i kultury narodów słowiańskich


SJP.pl


słowianoznawczyni

znawczyni języka, kultury i literatury słowiańskiej; slawistka


SJP.pl


słowianoznawstwo

nauka zajmująca się badaniem języków, literatur, kultur i historii narodów słowiańskich; slawistyka


SJP.pl


słowiańsk

miasto na Ukrainie


SJP.pl

Słowiańsk (ukr. Слов'янськ, Słowjanśk; ros. Слaвянск, Sławiansk) – miasto we wschodniej części Ukrainy, w obwodzie donieckim, w Donieckim Zagłębiu Węglowym, położone nad rzeką Kazennyj Toreć, siedziba administracyjna rejonu słowiańskiego nie wchodząca jednak w jego skład. Ośrodek wydobycia soli kamiennej, przemysłu chemicznego, maszynowego, materiałów budowlanych i spożywczego.

Wikipedia


słowiański

odnoszący się, należący do Słowian


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) jęz. związany z językami Słowian

 (1.2) związany ze Słowianami, słowiańszczyzną

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Polski i czeski to języki słowiańskie.

 (1.2) Szczególne znaczenie miały plemięemiona słowiańskie, które osiedliły się nad Morzem Egejskim i szybko przejęły kontrolę nad całym tym akwenem; sformowały one całą flotę małych łodzi – jedno-drzew, która mało co nie spowodowała zdobycia Konstantynopola.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: swɔˈvʲjä̃j̃sʲci, AS: su̯ovʹi ̯ä̃ĩ ̯sʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słowianizm mrz., Słowianin m., Słowianka ż., słowiańszczyzna ż., Słowiańszczyzna ż., słowiańskość ż.

 przym. późnosłowiański, wczesnosłowiański, pansłowiański

Wiktionary


słowiańskość

słowiański


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co typowo słowiańskie, należące do Słowian

Wiktionary

Patrz:

słowiański

Przykłady

 (1.1) Brak korelacji terminologicznej pozbawia badaczy możności skontrolowania wniosków, uznających słowiańskość tego lub innego ludu, wymienionego przez Herodota. Ta okoliczność sprawia, że wszystkie wnioski o Słowianach, oparte na relacjach tego historyka greckiego noszą ze swej natury charakter hipotetyczny (…).

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słowiańszczyzna ż., Słowiańszczyzna ż., Słowianin m., Słowianka ż.

 przym. słowiański, pansłowiański

Wiktionary


słowiaństwo

słowiańskie pochodzenie; słowiańskość


SJP.pl


słowiańszczyzna

wszystko, co jest charakterystyczne dla Słowian


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) terytoria zamieszkiwane przez Słowian

 (1.2) antrop. ogół Słowian, narody słowiańskie

Wiktionary

Słowianie – grupa etnolingwistyczna w obrębie ludów indoeuropejskich posługujących się językami słowiańskimi. Zamieszkują Europę wschodnią, środkową i południową oraz pas północnej Azji – od Uralu po Ocean Spokojny. Stanowią najliczniejszą grupę ludności indoeuropejskiej w Europie.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. Słowianin m., Słowianka ż., słowiańszczyzna ż., słowiańskość ż.

 przym. słowiański, pansłowiański

Wiktionary


słowiczek

zdrobnienie od: słowik


SJP.pl


słowiczy

1. przymiotnik od: słowik;
2. w przenośni: śpiewny, subtelny, liryczny


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący słowika, odnoszący się do słowika

przymiotnik jakościowy

 (2.1) charakterystyczny dla słowika; taki jak u słowika

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Słowicze śpiewy umilały noce […].

 (2.1) „Stój, stój – odpowie – hardy młokosie, • Pomnę, co ojciec rzekł stary: • Słowicze wdzięki w mężczyzny głosie, • A w sercu lisie zamiary […]” (A. Mickiewicz: Świtezianka)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: swɔˈvʲit͡ʃɨ, AS: su̯ovʹičy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słowik m., słowiczek m.

Wiktionary


słowień

odmiana lnu o owocach niepękających i nasionach ciemnobrunatnych


SJP.pl


słowik

śpiewający ptak wędrowny z rodziny drozdów; bekwarek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) ornit. nazwa systematyczna|Luscinia|ref=tak., rodzaj małych ptaków śpiewających z rodziny muchołówek;

 (1.2) ornit. ptak z rodzaju słowik (1.1)

 (1.3) hist. niewielkie działo, strzelające kulami żelaznymi, używane w Polsce w XVI w.

Wiktionary

Ptaki:

  • słowik himalajski
  • słowik modry
  • słowik rdzawy
  • słowik szary
  • słowik syberyjski

4 miejscowości w Polsce:

  • Słowik – wieś w woj. łódzkim, w pow. zgierskim, w gminie Zgierz
  • Słowik – wieś w woj. śląskim, w pow. będzińskim, w gminie Siewierz
  • Słowik – wieś w woj. śląskim, w pow. częstochowskim, w gminie Poczesna
  • Słowik – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. kieleckim, w gminie Sitkówka-Nowiny

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Czy nigdy nie słyszałeś w maju słowika, śpiewającego na gałęzi mojej, tuż prawie nad ziemią?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈswɔvʲik, AS: su̯ovʹik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Słowików m., Słowikowo n.

:: zdrobn. słowiczek m.

 przym. słowiczy

Wiktionary


słowikowski

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Janusz Słowikowski – poeta, autor tekstów piosenek
  • Jan Słowikowski - funkcjonariusz SB, szef Departamentu I (wywiad)
  • Kazimierz Słowikowski – polski oficer
  • Michał Słowikowski – rzymskokatolicki ksiądz
  • Mieczysław Słowikowski – polski oficer
  • Piotr Słowikowski – polski inżynier, powstaniec warszawski
  • Piotr Słowikowski – polski dziennikarz i publicysta
  • Przemysław Słowikowski – polski lekkoatleta

Wikipedia


słowin

Słowin (niem. Lämmersdorf) – wieś w Polsce położona w województwie lubuskim, w powiecie strzelecko-drezdeneckim, w gminie Dobiegniew. Do wsi od zachodu przylega jezioro Małe Sławno.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa gorzowskiego.

Wikipedia


słowińcy

historyczna grupa etnograficzna spokrewniona z Kaszubami


SJP.pl

Słowińcy (kasz. Słowińcë) lub Kaszubi Nadłebscy – historyczna grupa etnograficzna, będąca w istocie odłamem ludności kaszubskiej, zamieszkującej do lat po drugiej wojnie światowej tereny nad jeziorami Gardno i Łebsko (północno-zachodnia część województwa pomorskiego). Posługiwali się oni gwarą słowińską, wchodzącą w skład dialektu północnokaszubskiego języka kaszubskiego. W ukształtowaniu wyznaniowym Słowińców wyraźną większość stanowili luteranie.

Wikipedia


słowiniec

członek historycznej grupy etnograficznej spokrewnionej z Kaszubami


SJP.pl


słowinka

członkini historycznej grupy etnograficznej spokrewnionej z Kaszubami


SJP.pl


słowino

Słowino (do 1945 niem. Schlawin) – wieś w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie sławieńskim, w gminie Darłowo przy drodze krajowej nr 37.

Według danych z 28 września 2009 roku wieś miała 400 stałych mieszkańców.

W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie koszalińskim.

Wikipedia


słowiński

nazwisko


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Słowińców, pochodzący od Słowińców

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) jęz. język Słowińców

Wiktionary

Osoby o nazwisku Słowiński:

  • Andrzej Słowiński – pułkownik, profesor nauk medycznych
  • Lech Słowiński – profesor filologii polskiej
  • Paweł Słowiński – zawodnik Muay Thai i K-1
  • Roman Słowiński – profesor, doktor habilitowany, inżynier automatyki, robotyki oraz informatyki
  • Zenon Słowiński – działacz państwowy i inżynier, wiceminister hutnictwa

Inne:

  • Słowiński Park Narodowy
  • język słowiński

Wikipedia

Przykłady

 (2.1) Babka Anieli mówiła głównie po słowińsku.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: swɔˈvʲĩj̃sʲci, AS: su̯ovʹĩĩ ̯sʹḱi

Wiktionary


słówko

zdrobnienie od: słowo


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zdrobn. od słowo

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈswufkɔ, AS: su̯ufko

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słownikarz mos., słownik mrz., słowniczek mrz., słownictwo n., słowność ż.

 przym. słowny, słownikarski, przysłowny

 przysł. słownie

Wiktionary


słownictwo

zasób słów jakim posługuje się dana osoba, bądź grupa osób


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) jęz. zasób słów składających się na jakiś język (lub dialekt, gwarę); ogół wyrazów

 (1.2) terminy określające jakąś specjalność; zbiór wyrazów używanych przez danego człowieka, środowisko lub w danym regionie

Wiktionary

Słownictwo, inaczej leksyka – ogół wyrazów danego języka; pojedyncza warstwa leksykalna (np. słownictwo neutralne, książkowe, ekspresywne itp.) lub zasób wyrazów właściwych dla danego autora lub utworu. Wyrazy służą do nazywania elementów rzeczywistości (ich cech oraz relacji między nimi), stanów wewnętrznych człowieka oraz stanów ekspresywnych (uczuć, emocji itp.). Leksyka tworzy złożony system, w którego skład wchodzą różne podsystemy stanowiące rozmaite warstwy słów. Poszczególne leksemy różnią się pod względem pochodzenia, sfer użycia, przynależności stylistycznej i stopnia bliskości znaczeniowej. Pewna grupa wyrazów nie odnosi się do rzeczywistości językowej, lecz pełni funkcję tekstową (spójniki, częściowo przyimki).

Wikipedia

Wymowa:

IPA: swɔvʲˈɲit͡stfɔ, AS: su̯ovʹńictfo

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słówko n., słowo n., słownik m., słowniczek m., słowność ż.

 przym. słowny, dosłowny, słownikarski

 czas. wysłowić

 przysł. słownie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) leksyk, leksyka, słownik

Wiktionary


słowniczek

zdrobnienie od: słownik


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od: słownik

 (1.2) mały dwujęzyczny słownik, w kieszonkowym wydaniu, zawierający podstawowe słownictwo

 (1.3) pot. zeszyt, notatki służące do gromadzenia słówek w trakcie nauki języka obcego

 (1.4) krótka lista słownictwa z jakiejś dziedziny

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Kochaniutki, weź ten pięciotomowy słowniczek i odłóż mi go na górną półeczkę.

 (1.1) Oj ubożuchny masz słowniczek kibolku, ubożuchny.

 (1.2) Jak jedziesz do Niemiec do roboty, weź ze sobą słowniczek i rozmówki.

 (1.3) Nasza anglistka ma hopla na punkcie systematyczności i na każdej lekcji sprawdza słowniczki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: swɔvʲˈɲit͡ʃɛk, AS: su̯ovʹńiček

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słownikarz mos., słownik mrz., słownictwo n., słowo n., słówko n., słowność ż.

 przym. słownikowy

 przysł. słownie

Wiktionary


słownie

przysłówek sposobu

 (1.1) poprzez wypowiedź

 (1.2) zapisując za pomocą słów

Wiktionary

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

 (1.1) ustnie, werbalnie

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. słownikarz mos., słowo n., słówko n., słownik m., słowniczek m., słownictwo n., słowność ż.

 przym. słowny, przysłowny

 partyk. słowem

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) say; (1.2) in words

* hiszpański: (1.2) en letras

* kaszubski: (1.1) słowno, słownie, gãbno; (1.2) słowno, słownie

* niemiecki: (1.1) mündlich, verbal; (1.2) in Worten

* nowogrecki: (1.2) ολογράφως

* turecki: (1.1) ağızdan ağıza

źródła.

== słownie (język kaszubski.) ==

wymowa.

znaczenia.

przysłówek

 (1.1) słownie

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słownikarz mos., słowo n., słówko n., słownik m., słowniczek m., słownictwo n., słowność ż.

 przym. słowny, przysłowny

 partyk. słowem

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ustnie, werbalnie

Wiktionary


słowniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: słowny


SJP.pl


słownik

1. zbiór wyrazów ułożonych i opracowanych według pewnej zasady, zwykle objaśnianych pod względem znaczeniowym;
2. indywidualny zasób wyrazów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zbiór słów, pojęć z pewnej dziedziny, wszystkich lub dobranych wg jakiejś metody, wraz z ich skrótowymi opisami;

 (1.2) spis słów z tłumaczeniami na inny język

 (1.3) zasób słownictwa: indywidualny jakiejś osoby lub pewnej zbiorowości

Wiktionary

Słownik – wydawnictwo opisujące słownictwo danego języka (lub jego część) bądź zestawiające ze sobą słownictwo dwóch lub więcej języków. Słownik tworzy zbiór definicji słów lub wyrażeń ułożonych i opracowanych według określonej zasady. Struktura słownika dzieli się na artykuły hasłowe ułożone w porządku alfabetycznym, rzadziej tematycznym lub gniazdowym (w oparciu o wspólne gniazda etymologiczne).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ten słownik stara się omawiać wszystkie aspekty słów.

 (1.3) Uczeń przychodzi do szkoły z ubogim słownikiem, a wychodzi z bogatym.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈswɔvʲɲik, AS: su̯ovʹńik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słownictwo n., słowo n., słówko n., słownikarz mos., słownikarka ż., słownikarstwo n.

:: zdrobn. słowniczek m.

 przym. słownikowy, słownikarski

 przysł. słownie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1-2) przest. dykcjonarz, glosariusz, wokabularz; daw. mównik, mownik

 (1.3) słownictwo, leksyka

Wiktionary


słownikarnia

przestarzale: redakcja, w której opracowuje się słownik


SJP.pl


słownikarski

1. dotyczący słowników, wyrazów;
2. dotyczący słownikarstwa, słownikarza


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z słownikarstwem, dotyczący słownikarzy lub słownikarstwa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słowo n., słówko n., słowność ż., słownictwo n., słownikarstwo n., słownikarz mos., słownikarka ż., słownik mrz., słownikowość ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) leksykograficzny

Wiktionary


słownikarstwo

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) jęz. zob. leksykografia.

Wiktionary

Leksykografia (gr. leksikón „słownik” + gráphõ „piszę”), także słownikarstwo – dział językoznawstwa zajmujący się teorią i praktyką tworzenia różnego rodzaju słowników. Jest ściśle związany z leksykologią. Zakres badawczy leksykografii obejmuje metodologię gromadzenia i opracowania materiałów słownikowych, typologię słowników oraz teorię słownika jako materiału językoznawczego i wytworu kulturalnego. Niektórzy badacze uznają leksykografię za odrębną samodzielną dyscyplinę.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. słownik mrz., słownikarz mos., słowność ż.

 przym. słownikarski

Wiktionary


słownikarz

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) jęz. specjalista układający słowniki

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nasz szef uchodzi za jednego z najlepszych słownikarzy.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słownikarstwo n., słownik mrz., słowniczek m., słowność ż., słowo n., słówko n.

:: fż. słownikarka ż.

 przym. słownikarski, słowny, pozasłowny

 przysł. słownie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) leksykograf

Wiktionary


słownikowość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) środ. cecha tego, co słownikowe

Wiktionary

Powiązane:

 przym. słownikowy, słownikarski

 rzecz. słowność ż.

Wiktionary


słownikowy

przymiotnik od: słownik


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący słownika, właściwy słownikowi

 (1.2) dotyczący słownictwa

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌswɔvʲɲiˈkɔvɨ, AS: su̯ovʹńikovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słowo n., słowniczek mrz., słownik mrz., słownikowość ż., słowność ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) leksykalny

Wiktionary


słowność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tych, którzy są słowni, dotrzymujący danego słowa, złożonej obietnicy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Gotowość znacznej części społeczeństwa do wyboru na urząd głowy państwa człowieka, co do którego prawdomówności i słowności ma się zasadnicze wątpliwości, wskazuje na widoczną nie tylko w Polsce erozję znaczenia wartości moralnych, niegdyś ważących na ocenie polityka.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słówko n., słowo n., słownik m., słowniczek m., słownikarstwo n., słownikarnia ż., słownikarz m., słownikowość ż., słownictwo n.

 przym. słowny, słownikowy, słownikarski

 przysł. słownikowo, słownie

Wiktionary


słowny

1. wyrażony mową, ustny;
2. dotrzymujący słowa


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) wyrażony za pomocą słów

 (1.2) dotrzymujący obietnicy, słowa, nierzucający słów na wiatr

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na świętach dionizyjskich, zarówno krajowych, jak i lokalnych, pojawił się teatr - z całym rozmachem dramatu i poetycką rozmaitością: taneczną, muzyczną, słowną.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈswɔvnɨ, AS: su̯ovny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słownikarz mos., słowo n., słówko n., słownictwo n., słowność ż.

 przysł. słownie

 przym. przysłowny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) werbalny

 (1.2) rzetelny

Wiktionary


słowo

1. ciąg głosek, liter stanowiący względnie samodzielny element języka, któremu przyporządkowane są określone znaczenie i funkcja składniowa; wyraz;
2. wypowiadanie się słowne lub na piśmie; mowa, język;
3. obietnica;
4. przestarzałe: czasownik; * forma narzędnika l.mn. "słowy" możliwa tylko w wyrażeniu "innymi słowy" - inaczej mówiąc


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) jęz. wyróżniona fonetycznie lub graficznie część wypowiedzi składająca się z jednego lub więcej morfemów, wyrażająca pewną niezmienną treść w danym języku;

 (1.2) obietnica, przyrzeczenie

 (1.3) daw. czasownik

Wiktionary

Słowo – elementarna część mowy. Jego pisanym odpowiednikiem jest wyraz. Za pomocą słów określa się wszelkie pojęcia, np. obiekt lub klasę obiektów rzeczywistych i pojęcia abstrakcyjne. Znaczenia słów człowiek poznaje stopniowo, rozpoczynając od niemowlęctwa. Wymiana słów wiąże się z przekazywaniem emocji.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W Wikisłowniku staramy się omówić wszystkie słowa.

 (1.1) Mądre słowa sycą mózg.

 (1.2) Daj mi słowo, że jutro w końcu to zrobisz.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈswɔvɔ, AS: su̯ovo

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słownikarz mos., słowność ż., słownictwo n., słownik mrz., słowniczek mrz., posłowie n., słowa lm nm.

 czas. wysławiać ndk., wysłowić dk., wysłowić się dk.

 przym. słowny, słownikowy, odsłowny, słownikarski, przysłowny

 przysł. słownie

 partyk. słowem

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wyraz

Wiktionary


słowoforma

forma fleksyjna wyrazu


SJP.pl


słowolejstwo

nadmiar słów, rozwodzenie się; wielosłowie, wodolejstwo


SJP.pl


słoworód

przestarzale: pochodzenie wyrazów, etymologia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) jęz. przest. etymologia, pochodzenie wyrazów

Wiktionary


słowotok

bezładne, szybkie wypowiadanie słów występujące w niektórych zaburzeniach psychicznych; logorea


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) med. zaburzenie w komunikacji objawiające się bezładną, szybką mową;

 (1.2) pot. pejor. wypowiedź rozwlekła, emocjonalna i pozbawiona głębszej treści

Wiktionary

Słowotok (z gr. logorea, λόγος 'słowo' i ῥέω 'prąd') – zaburzenie w komunikacji objawiające się bezładną, szybką mową. Czasami klasyfikowany jako choroba psychiczna, objawiająca się bezładną, niespójną gadatliwością. Słowotok jest obecny w zaburzeniach psychiatrycznych i neurologicznych m.in. w afazji, lezjach kory mózgu w obszarze wzgórza, maniach i zazwyczaj w schizofrenii katatonicznej.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W specjalistycznym języku medycznym słowotok jest zawsze objawem choroby psychicznej lub neurologicznej.

 (1.2) I w mediach, i w internecie słowo znawcy tematu tudzież mędrca znaczy tyle samo, co bełkot lub słowotok dyletanta i mętniaka, a często mętniak zagada, przegada i podsumuje mówcę treściwego.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: swɔˈvɔtɔk, AS: su̯ovotok

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) logorea

Wiktionary


słowotwórca

twórca nowych słów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) specjalista w dziedzinie słowotwórstwa

 (1.2) rzad. twórca nowych słów

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Inwencja samozwańczych słowotwórców zatrudnionych w działach reklamy i marketingu rozmaitych firm w wymyślaniu nazw bywa przeogromna…

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słowotwórstwo n.

 przym. słowotwórczy

 przysł. słowotwórczo

Wiktionary


słowotwórczość

tworzenie wyrazów


SJP.pl


słowotwórczy

dotyczący słowotwórstwa


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do słowotwórstwa, dotyczący budowy słów

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Złożenie jako metoda słowotwórcza odgrywała w języku dolnołużyckim podrzędną rolę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌswɔvɔˈtfurt͡ʃɨ, AS: su̯ovotfurčy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słowotwórstwo n., słowotwórca mos.

 przysł. słowotwórczo

Wiktionary


słowotwórstwo

1. nauka o budowie i tworzeniu wyrazów;
2. rzadko: tworzenie wyrazów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) jęz. nauka o budowie i tworzeniu wyrazów

 (1.2) rzad. tworzenie wyrazów

Wiktionary

Słowotwórstwo – dział językoznawstwa zajmujący się sposobami powstawania nowych wyrazów w języku.

Słowotwórstwo dzieli się na słowotwórstwo synchroniczne (funkcjonalne), zajmujące się strukturą słownictwa i badaniem sposobów, jakimi użytkownicy języka powiększają jego zasób, także derywacją, oraz na słowotwórstwo diachroniczne, zajmujące się procesem historycznym w powstawaniu słów.

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Słowotwórstwo mamy po to, aby z jego dobrodziejstwa korzystać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌswɔvɔˈtfurstfɔ, AS: su̯ovotfurstfo

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słowotwórca mos., słowotwórczość ż.

 przym. słowotwórczy

 przysł. słowotwórczo

Wiktionary


słubice

1. miasto w Polsce;
2. wieś w Polsce


SJP.pl

Wikipedia


słubicki

przymiotnik od: Słubice


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Słubicami, dotyczący Słubic

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Słubice nmos.

Wiktionary


słubiczanin

mieszkaniec Słubic


SJP.pl


słubiczanka

mieszkanka Słubic


SJP.pl


słuch

zmysł odpowiadający za odbieranie wrażeń dźwiękowych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) jeden ze zmysłów, który odbiera dźwięki;

 (1.2) muz. umiejętność rozróżniania wysokości dźwięków

 (1.3) środ. łow. ucho zająca, królika, także dzika

Wiktionary

Słuch – zmysł umożliwiający odbieranie (percepcję) fal dźwiękowych. Narządy słuchu nazywa się uszami. Słuch jest wykorzystywany przez organizmy żywe do komunikacji oraz rozpoznawania otoczenia.

U psa zakres słyszalnych dźwięków waha się w granicach od 15 do 30 000 Hz, zaś u przeciętnego człowieka zakres ten wynosi około 16 – 20 000 Hz.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jasio ma kiepski słuch.

 (1.3) Szarak czujnie postawił słuchy, gotów do ucieczki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: swux, AS: su̯uχ

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słuchanka ż., słuchacz m., słuchaczka ż., słuchanie n., słuchawka ż., słuchowisko n., odsłuch m., podsłuch m., słyszenie n., osłuchiwanie n., słuchy lm.

 czas. słuchać ndk., słyszeć ndk., osłuchiwać ndk.

 przym. słuchowy, słyszalny, osłuchowy

 przysł. słuchowo

Wiktionary


słuchać

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) odbierać dźwięk za pośrednictwem narządu słuchu

 (1.2) świadomie odbierać czyjąś mowę

 (1.3) być posłusznym

forma używana w funkcji zaimka pytającego

 (2.1) Słucham? → prośba o powtórzenie pytania

 (2.2) Słucham? → forma wyrażenia zdziwienia na niedorzeczną prośbę lub obraźliwe pytanie

 (2.3) Słucham? → forma używana przy odbieraniu telefonu, domofonu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Adam lubi słuchać śpiewu ptaków.

 (1.2) Nie mam ochoty słuchać tych bredni!

 (1.3) Grzeczne dzieci słuchają rodziców.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈswuxat͡ɕ, AS: su̯uχać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. odsłuch mrz., słuch m., słuchy nmos., słuchawka ż., słuchacz m., słuchaczka ż., słuchowisko n., słuchalnia ż., słuchalność ż., słuchanie n., słuchanka ż.

 czas. słyszeć, posłuchać, nasłuchiwać

 przym. słuchowy, słyszalny, słuchawkowy, osłuchowy

Wiktionary

Synonimy:

 (2.3) halo

Wiktionary


słuchacz

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba, która słucha kogoś lub czegoś

 (1.2) osoba, która uczęszcza na wyższą uczelnię, kursy itp.

Wiktionary

  • osoba przysłuchująca się
    • radiosłuchacz (powiązane: słuchalność)
  • osoba uczęszczająca na wyższą uczelnię, na studium, kursy itp.
    • wolny słuchacz
  • Słuchacz – osada kociewska w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie starogardzkim, w gminie Smętowo Graniczne

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Występ śpiewaka wzbudził zachwyt słuchaczy.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słuch m., słuchanie n., słuchawka ż., słuchowisko n.

:: fż. słuchaczka ż.

 przym. słuchowy

 przysł. słuchowo

 czas. słuchać ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) student

Wiktionary


słuchaczka

słuchacz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) rad. muz. kobieta, która słucha kogoś lub czegoś

 (1.2) stud. kobieta, która uczęszcza na wyższą uczelnię, kursy itp.

Wiktionary

Patrz:

słuchacz

Przykłady

 (1.1) Występ przystojnego śpiewaka wzbudził zachwyt słuchaczek.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słuch m., słuchanie n., słuchawka ż., słuchowisko n.

:: fm. słuchacz m.

 przym. słuchowy

 przysł. słuchowo

 czas. słuchać ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) studentka

Wiktionary


słuchaj

zwrot używany w celu podkreślenia tego, co chce się powiedzieć; posłuchaj


SJP.pl

Słuchaj – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie golubsko-dobrzyńskim, w gminie Golub-Dobrzyń. Wraz z wsiami Skępsk i Pasieka należy do sołectwa Skępsk.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa toruńskiego.

Wikipedia


słuchalnia

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) stpol. audytorium

Wiktionary

Wymowa:

IPA: swuˈxalʲɲa, AS: su̯uχalʹńa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słuchacz, słuchanie

 czas. słuchać

Wiktionary


słuchalnica

dawniej: konfesjonał; spowiednica


SJP.pl


słuchalność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) udział danej stacji radiowej w czasie słuchania radia w jakiejś populacji

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Eska notuje największy wzrost słuchalności wśród sieci radiowych.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słuchanie n.

 czas. słuchać

Wiktionary


słuchalny

dający się słuchać


SJP.pl


słucham

1. forma używana przy odbieraniu telefonu;
2. forma deklarująca chęć wysłuchania innej osoby;
3. forma deklarująca gotowość wykonania jakiegoś zadania


SJP.pl


słuchanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|słuchać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: swuˈxãɲɛ, AS: su̯uχãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. słuchać ndk., osłuchiwać

 rzecz. słuchanka ż., słuch m., słuchowisko n., słuchalnia ż., słuchacz m., słuchaczka ż., słuchalność ż.

 przym. słuchowy

Wiktionary


słuchanka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. nagranie dźwiękowe przeznaczone do celów edukacyjnych, najczęściej ćwiczące lub sprawdzające rozumienie ze słuchu języka mówionego

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Słuchanka była bardzo prosta.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słuch mrz., słuchanie n.

 przym. słuchowy

 czas. słuchać ndk., posłuchać dk.

Wiktionary


słuchaweczka

zdrobnienie od: słuchawka


SJP.pl


słuchawka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) element lub całość urządzeń emitujących dźwięki, np. aparatu telefonicznego, radia, umożliwiająca słuchanie;

 (1.2) med. przyrząd diagnostyczny służący do osłuchiwania chorego;

 (1.3) środ. więz. zwykle w lm. ucho

Wiktionary

Słuchawka – przetwornik elektroakustyczny mający za zadanie przekształcenie sygnału elektrycznego w słyszalną falę dźwiękową, podobnie jak czyni to głośnik; od głośnika jednak odróżnia ją sposób, w jaki jest wykorzystywana: słuchawka służy do indywidualnego odbioru dźwięku, najczęściej umieszcza się ją w bezpośredniej bliskości ludzkiego ucha, a nawet w jego przewodzie słuchowym.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Odłożywszy słuchawkę zakomunikował milionerowi zasłyszaną wiadomość…

 (1.2) Ów stary przysiadł się, a raczej przyłożył do Seweryna, rozpiął na nim przyodziewek i przez słuchawkę począł badać płuca.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: swuˈxafka, AS: su̯uχafka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słuch m., słuchawki nmos., słuchacz m., słuchaczka ż.

 przym. słuchowy, słuchawkowy

 czas. słuchać ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) stetoskop, fonendoskop

Wiktionary


słuchawki

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) techn. zestaw głośników służący do indywidualnego odbioru dźwięku, najczęściej umieszczany w bezpośredniej bliskości ucha, a nawet wewnątrz ucha

forma rzeczownika.

 (2.1) D. lp.; M., B. i W. lm. od: słuchawka

Wiktionary

Słuchawka – przetwornik elektroakustyczny mający za zadanie przekształcenie sygnału elektrycznego w słyszalną falę dźwiękową, podobnie jak czyni to głośnik; od głośnika jednak odróżnia ją sposób, w jaki jest wykorzystywana: słuchawka służy do indywidualnego odbioru dźwięku, najczęściej umieszcza się ją w bezpośredniej bliskości ludzkiego ucha, a nawet w jego przewodzie słuchowym.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: swuˈxafʲci, AS: su̯uχafʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 zob. słuchawka.

Wiktionary


słuchawkowy

przymiotnik od: słuchawka


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany ze słuchawką, dotyczący słuchawki

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Do gier najlepszy będzie zestaw słuchawkowy stereo z mikrofonem.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słuchawka ż.

 czas. słuchać ndk.

Wiktionary


słuchiwać

słuchać czegoś regularnie lub z przerwami


SJP.pl


słuchobus

autobus umożliwiający przeprowadzenie bezpłatnego badania słuchu


SJP.pl


słuchocin

Słuchocin – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie węgrowskim, w gminie Grębków. Ma status sołectwa.

Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Matki Bożej Królowej Korony Polskiej w Kopciach.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa siedleckiego.

Wikipedia


słuchowiec

człowiek posiadający dobrą pamięć słuchową


SJP.pl


słuchowisko

radiosłuchowisko (rzadko), dźwiękowisko (rzadko);
1. utwór literacki (komedia lub dramat) napisany specjalnie lub przystosowany na potrzeby radia;
2. gatunek radiowej dramaturgii obejmujący takie utwory;
3. audycja radiowa, w czasie której nadawane są takie utwory


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) dramat radiowy, forma operująca specyficznie radiowymi środkami wyrazu: dialogiem, efektami akustycznymi, muzyką itp.; także: audycja radiowa, w czasie której nadawany jest utwór dramatyczny;

Wiktionary

Słuchowisko (rzadziej radiosłuchowisko lub dźwiękowisko) – podstawowa artystyczna, literacka forma, której tworzywem jest wyłącznie dźwięk: głos ludzki, efekty akustyczne i muzyka. Tradycyjnie teksty słuchowisk miały postać zbliżoną do dramatu teatralnego, obecnie, poprzez wprowadzenie narratora, pojawiają się również formy epickie.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wczoraj na trójce było ciekawe słuchowisko dla dzieci.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌswuxɔˈvʲiskɔ, AS: su̯uχovʹisko

Wiktionary

Powiązane:

 czas. słuchać

 rzecz. słuchacz m., słuchaczka ż., słuch m., słuchanie n.

 przym. słuchowy, słuchowiskowy

Wiktionary


słuchowiskowy

przymiotnik od: słuchowisko


SJP.pl


słuchowo-wzrokowy

równocześnie słyszalny i widzialny; audiowizualny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) zob. audiowizualny.

Wiktionary


słuchowy

przymiotnik od: słuch


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący narządu słuchu, będący jego elementem

 (1.2) dotyczący słyszenia, funkcji narządu słuchu, odbierany za pomocą słuchu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Trąbka słuchowa służy do wyrównywania ciśnień po obu stronach błony bębenkowej.

 (1.2) Nienawidzę testów słuchowych. Nigdy nie wiem z którego utworu pochodzi dany fragment.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: swuˈxɔvɨ, AS: su̯uχovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słuchanka ż., słuch m., słuchacz m., słuchaczka ż., słuchanie n., słuchawka ż., słuchowisko n., słuchowiec m.

 przym. słyszalny

 czas. słuchać, słyszeć

 przysł. słuchowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) audytywny, audialny

Wiktionary


słuchy

wiadomości przekazywane ustnie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) pot. pogłoski

 (1.2) łow. uszy zająca

Wiktionary

Powiązane:

 czas. słuchać

 rzecz. słuch mrz., słuchacz m.

Wiktionary


słuck

miasto na Białorusi


SJP.pl

Słuck (biał. Слуцк, ros. Слуцк) – miasto na Białorusi, w obwodzie mińskim, centrum administracyjne rejonu słuckiego. Leży 105 km na południe od Mińska, nad rzeką Słucz. W 2010 liczyło 61,4 tys. mieszkańców.

Wikipedia


słucki

1. Słuck;
2. pas słucki - ozdobny element polskiego stroju szlacheckiego noszony do kontusza; pas kontuszowy


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Słuckiem, dotyczący Słucka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Słuck mrz., Słucz ż.

Wiktionary


słucz

1. wieś w Polsce;
2. rzeka na Ukrainie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. rzeka na Ukrainie, prawy dopływ Horynia;

Wiktionary

  • Słucz – wieś w Polsce, woj. podlaskim, w pow. grajewskim, w gminie Radziłów
  • Słucz – wieś na Ukrainie, w obwodzie chmielnickim, w rejonie wołoczyskim
  • Słucz – rzeka na Ukrainie, dopływ Horynia
  • Słucz – rzeka na Białorusi, dopływ Prypeci

Wikipedia

Powiązane:

 przym. słucki

Wiktionary


sługa

kobieta pracująca jako osoba zajmująca się czyimś domem (m.in. sprzątająca go) oraz posługami osobistymi wobec gospodarzów; służąca, gosposia, pomoc domowa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) daw. osoba, która usługuje

 (1.2) stpol. dworzanin

 (1.3) seks. osoba podległa w układzie sadomasochistycznym

Wiktionary

Służący (służąca, sługa, służka, także: pomoc domowa, podręczny, podręczna, posługacz, posługaczka, pachołek) – osoba zajmująca się zawodowo wykonywaniem określonych prac domowych i usług w posiadłości swego pracodawcy, często łącznie z zakwaterowaniem.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈswuɡa, AS: su̯uga

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. służba ż., służący m., służenie n., służebnica ż., służka ż.

:: fż. służąca ż.

 czas. służyć ndk., usługiwać ndk., usłużyć dk., zasłużyć dk., obsłużyć dk.

 przym. usłużny, służebny, służbowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) służący, pachołek, rab, parobczak

Wiktionary


sługiwać

dawniej: pełnić posługi u kogoś, zajmując się domem, gospodarstwem itp.; posługiwać, usługować


SJP.pl


sługocice

2 miejscowości w Polsce:

  • Sługocice – wieś w woj. łódzkim, w pow. tomaszowskim, w gminie Będków
  • Sługocice – wieś w woj. łódzkim, w pow. tomaszowskim, w gminie Tomaszów Mazowiecki

Wikipedia


sługocin

2 miejscowości w Polsce:

  • Sługocin – wieś w woj. lubelskim, w pow. lubelskim, w gminie Jastków
  • Sługocin – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. słupeckim, w gminie Lądek

Zobacz też: Sługocin-Kolonia

Wikipedia


sługocinek

Sługocinek – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie konińskim, w gminie Golina.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa konińskiego.

16 marca 1863 roku w okolicach Sługocinka doszło do potyczki pomiędzy powstańcami styczniowymi z oddziału Kazimierza Mielęckiego a Rosjanami.

Wikipedia


sługocki

nazwisko


SJP.pl


sługus

pogardliwie: człowiek wysługujący się komuś zwykle dla własnych korzyści; fagas


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pogard. człowiek usługujący komuś, zwykle dla własnych korzyści

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sługa m./ż.

 czas. służyć ndk.

Wiktionary


sługuska

sługus


SJP.pl

Patrz:

sługus

słup

1. pionowy element konstrukcyjny budowli;
2. stojący wolno bal lub belka, zwykle do zawieszenia czegoś, np. słup graniczny;
3. warstwa, smuga czegoś formująca się pionowo, np. słup dymu;
4. ciecz wypełniająca pionowe naczynie, np. słup rtęci;
5. postać minerału w formie pionowego wieloboku, np. słup soli;
6. potocznie: osoba lub spółka maskująca nielegalne interesy innej osoby lub spółki


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) wysoki, pionowy element konstrukcyjny;

 (1.2) unoszący się pionowo kłąb dymu lub gazu

 (1.3) zwarta, pionowa struga cieczy

 (1.4) ciecz w rurce przyrządu pomiarowego

 (1.5) kryształ minerału ukształtowany w wydłużoną bryłę

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy lub męskoosobowy

 (2.1) pot. firma (czasem też osoba, na którą jest ona zarejestrowana), założona w celu uwiarygodnienia nielegalnych interesów innej spółki, np. wykonywania fikcyjnych przelewów, zaciągania kredytów itp.

Wiktionary

Słup – element konstrukcyjny (może być wolno stojący), w postaci podpory najczęściej pionowej. Szczególnym zastosowaniem tego rodzaju podpór są słupy telefoniczne (telegraficzne) lub słupy energetyczne. Innym rodzajem są słupki drogowe albo graniczne. Słupami nazywamy również elementy pionowe konstrukcji ramowych.

Materiałem konstrukcyjnym słupa może być cegła, kamień, drewno, beton, stal i żelbet.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Słup reklamowy to słup, na którym znajdują się reklamy.

 (2.1) W Rzeszowie i okolicach stworzyli sieć firm słupów – zarejestrowanych na podstawionych ludzi – które brały materiały od producentów i hurtowników, deklarując późniejszą zapłatę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: swup, AS: su̯up

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słupnik m., osłupienie n.

:: zdrobn. słupek m.

 czas. osłupieć dk.

 przym. słupowy, przysłupowy, osłupiały

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) przest. firmant

Wiktionary


słupca

1. grzbietowa część wyprawionej skóry bydlęcej lub świńskiej, używana na podeszwy; krupon;
2. przestarzałe: pionowy element konstrukcyjny budowli; słup


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w województwie wielkopolskim;

Wiktionary

Słupca – miasto w województwie wielkopolskim, na Równinie Wrzesińskiej, siedziba gminy Słupca i powiatu słupeckiego.

Miasto biskupstwa poznańskiego, pod koniec XVI wieku leżało w powiecie pyzdrskim województwa kaliskiego. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa konińskiego.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Szanowni słupczanie! Zapraszamy do głosowania na projekty w ramach budżetu obywatelskiego. Razem działajmy dla rozwoju Słupcy.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słupczanin m., słupczanka ż.

 przym. słupecki

Wiktionary


słupczanin

mieszkaniec Słupcy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Słupcy

 (1.2) osoba pochodząca ze Słupcy, urodzona w Słupcy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Szanowni słupczanie! Zapraszamy do głosowania na projekty w ramach budżetu obywatelskiego. Razem działajmy dla rozwoju Słupcy.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Słupca ż.

:: fż. słupczanka ż.

 przym. słupecki

Wiktionary


słupczanka

mieszkanka Słupcy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Słupcy

 (1.2) kobieta pochodząca ze Słupcy, urodzona w Słupcy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Słupca ż.

:: fm. słupczanin m.

 przym. słupecki

Wiktionary


słupczyński

nazwisko


SJP.pl


słupecki

przymiotnik od: Słupca


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Słupcą, dotyczący Słupcy

Wiktionary

Osoby o tym nazwisku:

  • Jerzy Słupecki – polski logik
  • Kazimierz Słupecki – polski wojskowy
  • Leszek Paweł Słupecki – polski historyk
  • Stanisław Słupecki – polski urzędnik
  • Stanisław Słupecki – polski wojskowy
  • Zbigniew Słupecki – polski urzędnik i senator

Inne:

  • Dekanat słupecki – dekanat archidiecezji gnieźnieńskiej
  • Kurier Słupecki – tygodnik regionalny
  • Powiat słupecki – powiat w Polsce

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. Słupca ż., słupczanin m., słupczanka ż.

Wiktionary


słupeczno

Słupeczno – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie lubelskim, w gminie Wysokie.

Wieś szlachecka położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie lubelskim województwa lubelskiego. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zamojskiego.

Wieś stanowi sołectwo gminy Wysokie. Według Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2011 wieś liczyła 232 mieszkańców.

Wikipedia


słupek

1. zdrobnienie od: słup;
2. żeński organ płciowy u roślin okrytonasiennych;
3. rodzaj obcasa w damskich pantoflach


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od: słup

 (1.2) bot. żeński organ płciowy u roślin okrytonasiennych;

 (1.3) rodzaj obcasa w damskich pantoflach

 (1.4) zool. stanięcie przez niektóre ssaki na tylnych łapach z wyprostowanym tułowiem

 (1.5) sport. boczny element bramki

 (1.6) sport. trafienie piłką w słupek (1.5)

 (1.7) fiz. ciecz w pionowej rurce, np. termometru

 (1.8) mat. pionowy rząd liczb, zwłaszcza do zsumowania

 (1.9) element wzoru w szydełkowaniu

 (1.10) prostokątny element wykresu

Wiktionary

Słupek, słupkowie (łac. pistyllum, ang. pistil) – żeński organ płciowy w kwiecie okrytonasiennych. Zbudowany jest ze zrośniętych ze sobą lub wolnych owocolistków (carpellae), które są zmodyfikowanymi liśćmi (najprawdopodobniej utworami homologicznymi do makrosporofili). Słupki zajmują zawsze centralne miejsce w kwiecie, gdzie mogą występować pojedynczo lub w większej liczbie.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ten słupek stoi tutaj, żeby samochody nie wjeżdżały na chodnik.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈswupɛk, AS: su̯upek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słup m., słupnik m., osłupienie n.

 czas. osłupieć dk.

 przym. słupowy, słupkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) balasek

Wiktionary


słupia

1. rzeka w Polsce;
2. Stara Słupia, wieś w Polsce; 2. Nowa Słupia, wieś w Polsce


SJP.pl

Miejscowości i ich części w Polsce

Wg TERYT jest ich 11, w tym 10 podstawowych
  • Słupia – osada w woj. łódzkim, w pow. bełchatowskim, w gminie Kluki
  • Słupia – wieś w woj. łódzkim, w pow. skierniewickim, w gminie Słupia
  • Słupia – wieś w woj. małopolskim, w pow. limanowskim, w gminie Jodłownik
  • Słupia – wieś w woj. mazowieckim, w pow. sierpeckim, w gminie Szczutowo
  • Słupia – wieś w woj. mazowieckim, w pow. sierpeckim, w gminie Zawidz
  • Słupia – część wsi Siemień Nadrzeczny w woj. podlaskim, w pow. łomżyńskim, w gminie Łomża
  • Słupia – wieś w woj. pomorskim, w pow. człuchowskim, w gminie Debrzno
  • Słupia – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. buskim, w gminie Pacanów
  • Słupia – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. jędrzejowskim, w gminie Słupia
  • Słupia – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. koneckim, w gminie Słupia Konecka
  • Słupia – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. poznańskim, w gminie Stęszew

Wikipedia


słupiak

pasożytniczy grzyb z rzędu rozetkowców


SJP.pl


słupianin

mieszkaniec Słupi, Słupi Kapitulnej, Słupi Nadbrzeżnej, Słupi Wielkiej, Słupi pod Bralinem lub Słupi pod Kępnem


SJP.pl


słupianka

mieszkanka Słupi, Słupi Kapitulnej, Słupi Nadbrzeżnej, Słupi Wielkiej, Słupi pod Bralinem lub Słupi pod Kępnem


SJP.pl

  • Słupianka – część wsi Sąspów w woj. małopolskim, w pow. krakowskim, w gminie Jerzmanowice-Przeginia
  • Słupianka – potok, prawy dopływ Pokrzywianki
  • Słupianka – struga, prawy dopływ Wisły
  • Słupianka – wąwóz w Ojcowskim Parku Narodowym

Wikipedia


słupiasty

1. podobny kształtem do słupa;
2. składający się ze słupów


SJP.pl


słupica

część składowa korpusu pługa służąca do łączenia go z grządzielem lub ramą


SJP.pl

Słupica – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie radomskim, w gminie Jedlnia-Letnisko. Ma status sołectwa.

W latach 1945–1975 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego, następnie W latach 1975–1998 do województwa radomskiego.

Wikipedia


słupiec

1. grzbietowa część wyprawionej skóry bydlęcej lub świńskiej, używana na podeszwy; krupon;
2. przestarzałe: pionowy element konstrukcyjny budowli; słup


SJP.pl

  • słupiec – garbarstwo

Wikipedia


słupieński

Słupno


SJP.pl

Patrz:

Słupno

słupik

nazwisko


SJP.pl


słupiński

nazwisko


SJP.pl


słupkować

w łowiectwie o zającu, króliku, świstaku: siadać na tylnych łapach; stawać słupka, stawiać słupka, dawać słupka


SJP.pl


słupkowaty

przypominający kształtem słupek


SJP.pl


słupkowie

nazwisko


SJP.pl

Słupek, słupkowie (łac. pistyllum, ang. pistil) – żeński organ płciowy w kwiecie okrytonasiennych. Zbudowany jest ze zrośniętych ze sobą lub wolnych owocolistków (carpellae), które są zmodyfikowanymi liśćmi (najprawdopodobniej utworami homologicznymi do makrosporofili). Słupki zajmują zawsze centralne miejsce w kwiecie, gdzie mogą występować pojedynczo lub w większej liczbie.

Wikipedia


słupkowy

przymiotnik od: słupek


SJP.pl


słupkoza

nadmierne stawianie słupków w miejscach, w których obowiązuje zakaz parkowania


SJP.pl


słupnia

roślina z rodziny astrowatych; ratibida


SJP.pl


słupnica

Słupnica (niem. Stangenwalde) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie nowomiejskim, w gminie Biskupiec na terenie Pojezierza Iławskiego, założona w 1331 roku. Przepływa przez nią rzeka Młynówka (8,4 km) zwana również Strugą Piotrowicką (prawy dopływ Osy).

Wikipedia


słupnik

dawny, wschodni asceta, który spędzał życie na szczycie wysokiego słupa; stylita


SJP.pl

Phallogaster Morgan (pękacz, słupnik) – rodzaj grzybów z rodziny Phallogastraceae. W Polsce występuje jeden gatunek.

Wikipedia


słupno

wieś w Polsce


SJP.pl

2 miejscowości w Polsce:

  • Słupno – wieś w woj. mazowieckim, w pow. płockim, w gminie Słupno
  • Słupno – wieś w woj. mazowieckim, w pow. wołomińskim, w gminie Radzymin

Historyczna nazwa miejscowości w Niemczech:

  • Stolpen

Inne:

  • Słupno – przystanek kolejowy zlikwidowanej Mareckiej Kolei Dojazdowej

Wikipedia


słupowaty

przypominający słup, podobny do słupa


SJP.pl


słupowo

Słupowo – osada w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie bydgoskim, w gminie Sicienko. Miejscowość wchodzi w skład sołectwa Murucin.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bydgoskiego.

Wikipedia


słupowy

przymiotnik od: słup


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany ze słupem, dotyczący słupa

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Skansen posiada dwie kapliczki słupowe i jedną szafkową.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słup mrz., słupek mrz., słupnik mos.

Wiktionary


słupoza

nadmierne i często niepotrzebne występowanie słupów w przestrzeni publicznej


SJP.pl


słupozębne

Wikipedia


słupsk

miasto w Polsce na Pomorzu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) geogr. miasto w północnej Polsce;

Wiktionary

Słupsk (kaszub. Słëpsk lub też Słëpskò, niem. Stolp, wym. [ʃtɔlp]) – miasto na prawach powiatu w północnej Polsce, w województwie pomorskim, siedziba władz powiatu słupskiego oraz gminy Redzikowo. Leży na Pobrzeżu Koszalińskim, nad Słupią, przy trasie europejskiej E28, dawna siedziba książąt pomorskich. W latach 1975–1998 Słupsk był siedzibą władz administracyjnych województwa słupskiego. Jest członkiem Związku Miast Polskich. Według danych GUS z 30 czerwca 2021 r., Słupsk liczył 89 180 mieszkańców i był pod względem liczby ludności trzecim (po Gdańsku oraz Gdyni) miastem w województwie pomorskim, a także 42. spośród najludniejszych miast w Polsce. Historycznie związany jest z Pomorzem Zachodnim. Patronem miasta jest bł. Bronisław Kostkowski.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Słupsk leży na Pomorzu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: swupsk, AS: su̯upsk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słupszczanin m., słupszczanka ż., Słupia ż., słup m.

 przym. słupski, podsłupski

Wiktionary


słupski

przymiotnik od: Słupsk, Słupia (Nowa, Stara, Wielka)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Słupska, związany z Słupskiem, pochodzący ze Słupska

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Osada rybacka istniała tu w XII w. i podlegała kasztelanii słupskiej.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈswupsʲci, AS: su̯upsʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słupszczanin m., słupszczanka ż., Słupsk mrz.

Wiktionary


słupsko

przymiotnik od: Słupsk, Słupia (Nowa, Stara, Wielka)


SJP.pl

  • Słupsko – wzgórze w miejscowości Kostkowice w województwie śląskim, powiecie zawierciańskim
  • Słupsko – wieś w województwie łódzkim, w gminie Mokrsko
  • Słupsko – wieś w województwie śląskim, w gminie Rudziniec

Wikipedia


słupszczanin

mieszkaniec Słupska


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Słupska

 (1.2) osoba pochodząca z Słupska, urodzona w Słupsku

Wiktionary

Wymowa:

IPA: swuˈpʃt͡ʃãɲĩn, AS: su̯upščãńĩn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Słupsk m.

:: fż. słupszczanka ż.

 przym. słupski

Wiktionary


słupszczanka

mieszkanka Słupska


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Słupska

 (1.2) kobieta pochodząca z Słupska, urodzona w Słupsku

Wiktionary

Wymowa:

IPA: swuˈpʃt͡ʃãnka, AS: su̯upščãnka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Słupsk m.

:: fm. słupszczanin m.

 przym. słupski

Wiktionary


słuszczyn

Słuszczyn – wieś sołecka w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie lipskim, w gminie Solec nad Wisłą.

W styczniu 1943 żandarmeria niemiecka z posterunku w Lipsku w związku z podejrzeniem współpracy z partyzantami Stanisława Borka, zamordowała jego rodzinę liczącą 6 osób. W listopadzie tego samego roku żandarmi zamordowali rodzinę Pałków a zabudowania spalili.

Wikipedia


słuszewo

Słuszewo (kaszb. Słëszewò, niem. Schluschow) – wieś kaszubska w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie wejherowskim, w gminie Gniewino na zachodnim skraju Puszczy Wierzchucińskiej w pobliżu trasy linii kolejowej Wejherowo-Choczewo-Lębork (obecnie zawieszonej).

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa gdańskiego.

Wikipedia


słuszków

Słuszków – wieś w Polsce, w województwie wielkopolskim, w powiecie kaliskim, siedziba gminy Mycielin.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kaliskiego.

W 1935 we wsi odkryto skarb ze Słuszkowa.

Wikipedia


słusznie

przysłówek

 (1.1) właściwie, zgodnie ze stanem faktycznym, trafnie

 (1.2) w uzasadniony sposób, sprawiedliwie, mając podstawę do czegoś, mając prawo do czegoś

wykrzyknik

 (2.1) oznaczający zgodę

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈswuʃʲɲɛ, AS: su̯ušʹńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słuszność ż.

 przym. słuszny

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) istotnie, rzeczywiście, racja, prawda

Wiktionary


słuszniej

stopień wyższy od przysłówka: słusznie


SJP.pl


słuszniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: słuszny


SJP.pl


słuszność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) trafny, właściwy pogląd czy sprawa

 (1.2) zgodność z prawdą

 (1.3) uzasadniona opinia

Wiktionary

Powiązane:

 przym. słuszny

 przysł. słusznie

 wykrz. słusznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) bezbłędność, bezstronność, celność, dorzeczność, godziwość, gramatyczność, nienaganność, niezawodność, odpowiedniość, optymalność, stosowność, trafność, użyteczność, właściwość, zręczność

 (1.2) fakt, nieomylność, obiektywizm, prawda, pewność, prawidłowość, praworządność, regularność, reguła, sprawiedliwość, zgodność

 (1.3) adekwatność, celowość, odpowiedniość, poprawność, potrzeba, pożyteczność, przydatność, racja, racjonalność, rzeczowość, sensowność, uczciwość, umotywowanie, uzasadnienie, ważność, zasadność

Wiktionary


słuszny

1. zgodny z rzeczywistością, mający rację; trafny;
2. właściwy, uzasadniony;
3. dawniej:
a) pokaźny, okazały;
b) o ludziach: postawny, wysoki


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który jest odpowiedni, spełnia określone warunki

 (1.2) sensowny, trafny

 (1.3) godziwy, duży, uczciwy

 (1.4) zgodny z prawem, uzasadniony

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Podstawą buddyzmu jest ośmioraka ścieżka: słuszny pogląd, słuszne myślenie, słuszne słowo, słuszny czyn, słuszny żywot, słuszne dążenie, słuszne skupienie, słuszna medytacja.

 (1.2) Całkiem słuszny argument.

 (1.3) Dostał słuszne wynagrodzenie.

 (1.4) Słuszne prośby zawsze będą przyjęte.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈswuʃnɨ, AS: su̯ušny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słuszność ż.

 przysł. słusznie

 wykrz. słusznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1-2) właściwy

Wiktionary


słutowo

Słutowo (niem. Steinberg) – osada sołecka w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie choszczeńskim, w gminie Recz. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa gorzowskiego. W roku 2007 osada liczyła 72 mieszkańców.

Wikipedia


służąca

kobieta pracująca jako osoba zajmująca się czyimś domem (m.in. sprzątająca go) oraz posługami osobistymi wobec gospodarzów; sługa, gosposia, pomoc domowa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) osoba, która komuś służy, zajmuje się czyimś domem za wynagrodzenie;

forma czasownika.

 (2.1) ims. przymiotnikowy czynny od: służyć

Wiktionary

Służący (służąca, sługa, służka, także: pomoc domowa, podręczny, podręczna, posługacz, posługaczka, pachołek) – osoba zajmująca się zawodowo wykonywaniem określonych prac domowych i usług w posiadłości swego pracodawcy, często łącznie z zakwaterowaniem.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Służąca dała znać, że gromada robotników przyszła i koniecznie ją chce widzieć.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: swuˈʒɔ̃nt͡sa, AS: su̯užõnca

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sługa m., służka ż., służalec m., służba ż., służalstwo n., służenie n., posłużenie n., posługiwanie n., usługiwanie n., usłużenie n., służalczość ż., służebność ż., wysługiwanie n., wysłużenie n., wysługa ż., odsługiwanie n., odsłużenie n., służebnica ż., służebnik m., usługa ż., Służewiec m., Służów m., Służew m., służbista m., służbistka ż., obsługa ż., służalec m.

:: fm. służący m.

 czas. służyć ndk., posłużyć dk., posługiwać ndk., usługiwać ndk., usłużyć dk., wysługiwać się ndk., wysłużyć się dk., odsługiwać ndk., odsłużyć dk.

 przym. służalczy, usłużny, służebny, usługowy, służbowy

 przysł. służalczo, usłużnie, służebnie, usługowo, służbowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) służka, pomoc domowa, posługaczka, służebnica

Wiktionary


służący

mężczyzna pracujący jako osoba zajmująca się czyimś domem (m.in. sprzątająca go) oraz posługami osobistymi wobec gospodarzów; sługa, pomoc domowa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba, która komuś służy, zajmuje się czyimś domem za wynagrodzeniem

forma czasownika.

 (2.1) imiesłów przymiotnikowy czynny od: służyć

Wiktionary

Służący (służąca, sługa, służka, także: pomoc domowa, podręczny, podręczna, posługacz, posługaczka, pachołek) – osoba zajmująca się zawodowo wykonywaniem określonych prac domowych i usług w posiadłości swego pracodawcy, często łącznie z zakwaterowaniem.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Nareszcie dojechał na miejsce i znowu upłynęło z dziesięć minut, nim służący powrócił z kasy z biletem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: swuˈʒɔ̃nt͡sɨ, AS: su̯užõncy

Wiktionary

Powiązane:

 forma żeńska (1.1) służąca

 rzecz. sługa m., służka ż., służalec m., służba ż., służalstwo n.

 czas. służyć ndk.

 przym. służalczy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kamerdyner

Wiktionary


służalczość

bezgraniczne i bezwarunkowe podporządkowanie się komuś lub czemuś; serwilistyczność, służalstwo, uniżoność, serwilizm, lojalstwo


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co służalcze; cecha tych, którzy są służalczy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. służalstwo n., służalec m., służba ż., sługa m., służebny m., służąca ż., służka ż., służebność ż., służebnictwo n., służebnik m., służebniczek m., służebnica ż., służebniczka ż., służenie n.

 czas. służyć ndk.

 przym. służalczy, służbowy, służebny, służebnościowy

 przysł. służalczo, służbowo, służebnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) służalstwo, lokajskość, niewolniczość; książk. serwilizm

Wiktionary


służalczy

przymiotnik od: służalec


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) poddający się bezkrytycznie czyimś poleceniom lub świadczący o tym

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. służalczość ż., służalec mos., służalstwo n., służba ż., służbowy mos., służebniczka ż., służenie n., służka mos./ż.

 przym. służbowy

 przysł. służalczo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) fagasowski, lizusowski, lokajski, niewolniczy, pochlebczy, serwilistyczny, wazeliniarski

Wiktionary


służalec

pogardliwie o kimś, kto wysługuje się komuś, wykonuje wszystkie jego polecenia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pogard. osoba bez poczucia własnej godności, która służy komuś i bezkrytycznie wykonuje jego polecenia

 (1.2) daw. o czyimś służącym

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To ich nęci, to z ludzi wolnych służalcami czyni, nie brak tego, co niezbędne, jak powiadają, o nie! Jeno pragnienie rzeczy zbędnych, zazdroszczenie przepychu.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. służenie n., służba ż., służący m., służąca ż., służalczość ż., służbowy mos., służebniczka ż., służka ż.

 czas. służyć ndk.

 przym. służbowy, służalczy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) sługus

Wiktionary


służalstwo

bezgraniczne i bezwarunkowe podporządkowanie się komuś lub czemuś; serwilistyczność, służalczość, uniżoność, serwilizm, lojalstwo


SJP.pl


służba

1. służenie, spełnianie pracy służącego (służącej);
2. praca w urzędzie państwowym, instytucji użyteczności publicznej;
3. praca dla jakiejś idei; poświęcenie się jakiejś sprawie;
4. zespół ludzi służących u kogoś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) osoby wynajęte do służenia lub zobowiązane do tego (np. z powodu pochodzenia)

 (1.2) służenie komuś

 (1.3) instytucja powołana do wykonywania pewnej czynności na rzecz społeczeństwa; także praca, dyżur w takiej instytucji

 (1.4) działanie dla jakiejś idei

Wiktionary

  • Służba Biała
  • Służba Celna
  • służba cywilna
  • Służba Cywilna Narodu
  • służba domowa → służący
  • służba dyżurna operacyjna
  • Służba Geodezyjna i Kartograficzna
  • Służba kontroli ruchu lotniczego
  • Służba Leśna
  • służba materiałów pędnych i smarów
  • służby mundurowe
  • Służba Ochrony Kolei
  • Służba Ochrony Metra
  • służby porządkowe
  • Służba radiokomunikacyjna
  • służby specjalne:
    • służba wywiadowcza
      • Służba Kontrwywiadu Wojskowego
      • Służba Wywiadu Wojskowego
      • Wojskowa Służba Wewnętrzna

      Wikipedia

      Przykłady

       (1.1) Służba przyniosła hrabiemu posiłek.

       (1.2) Służba w obcym wojsku została uznana za przestępstwo.

       (1.2) „Głupia Zośka” przesiedziała u nich około sześciu lat, lecz choć następnie poszła na służbę do dworu, w chacie roboty nie ubyło.

       (1.2) Ksiądz wyjaśniał, że celem naszego życia jest służba Bogu i ludziom.

       (1.3) Stan służby zdrowia w Polsce wymaga poprawy.

       (1.3) Przepraszam, ale na służbie nie piję.

       (1.4) Moja służba ojczyźnie w tym, aby słuchać i robić, co mi rozkażą.

      Wiktionary

      Wymowa:

      IPA: ˈswuʒba, AS: su̯užba

      Wiktionary

      Powiązane:

       rzecz. sługa m., służebny m., służąca ż., służka m./ż., służalstwo n., służalec m., służebność ż., służebnictwo n., służebnik m., służebniczek m., służebnica ż., służebniczka ż., służenie n.

       czas. służyć ndk.

       przym. służbowy, służalczy, służebny, służebnościowy

       przysł. służbowo, służalczo, służebnie

      Wiktionary


służbiściej

stopień wyższy od przysłówka: służbiście


SJP.pl


służbista

osoba zbyt pedantycznie wykonująca swoje obowiązki, polecenia służbowe


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) książk. osoba pedantycznie wypełniająca obowiązki służbowe, kurczowo trzymająca się litery prawa i bezkrytycznie wykonująca każde polecenie zwierzchników

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Do Sejmu niedawno strażnik służbista nie chciał go wpuścić, bo nie miał wejściówki.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. służba ż., służbistość ż.

:: fż. służbistka ż.

 przym. służbisty

 przysł. służbiście

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) formalista, pryncypialista, rygorysta, talmudysta

Wiktionary


służbistka

kobieta, która zbyt pedantycznie wypełnia nakazy służbowe


SJP.pl


służbisty

osoba zbyt pedantycznie wykonująca swoje obowiązki, polecenia służbowe


SJP.pl


służbówka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) skromne pomieszczenie mieszkalne dla służby, służących

Wiktionary

Wymowa:

IPA: swuʒˈbufka, AS: su̯užbufka

Wiktionary


służbowo

przysłówek sposobu

 (1.1) z tytułu pracy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. służka mos./ż., służenie n., służebniczka ż., służbowy mos., służalczość ż., służba ż.

 przym. służbowy

Wiktionary


służbowy

przymiotnik od: służba


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) przym. od służba

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) żołnierz, który ma dyżur

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nie mogłem jej zarzucić niedopełniania obowiązków służbowych.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: swuʒˈbɔvɨ, AS: su̯užbovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. służba ż., sługa m., służebny m., służąca ż., służka m./ż., służalstwo n., służalec m., służebność ż., służebnictwo n., służebnik m., służebniczek m., służebnica ż., służebniczka ż., służenie n.

 czas. służyć ndk.

 przym. służalczy, służebny, służebnościowy

 przysł. służbowo, służalczo, służebnie

Wiktionary


służę

1. być czyimś sługą;
2. wykonywać polecenia, być podporządkowanym komuś, działać w jakiejś sprawie


SJP.pl


służebna

dawniej:
1. dotyczący służby lub służenia;
2. służący czemuś; pomocniczy


SJP.pl


służebniczka

1. członkini żeńskiego zgromadzenia zakonnego;
2. przestarzałe: zdrobnienie od służebnica


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zakonnica ze Zgromadzenia Sióstr Służebniczek Najświętszej Maryi Panny Niepokalanie Poczętej;

 (1.2) przest. zdrobn. od służebnica

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W szpitalu pracuje służebniczka z Panewnik.

 (1.1) W ogrodzie służebniczek rosną krokusy.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. służebność ż., służebnictwo n., służebnik m., służebniczek m., służebnica ż., sługa m., służebny m., służąca ż., służka m./ż., służalstwo n., służalec m., służenie n.

 czas. służyć ndk.

 przym. służebny, służebnościowy, służbowy, służalczy

 przysł. służebnie, służbowo, służalczo

Wiktionary


służebniczy

służebnik


SJP.pl

Patrz:

służebnik

służebnie

przysłówek

 (1.1) w sposób służebny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. służka mos./ż., służenie n., służebny m., służebniczka ż., służbowy mos., służalczość ż., służebność ż., służba ż.

 przym. służebny, służbowy

Wiktionary


służebnik

Służebnik – księga cerkiewna zawierająca teksty nabożeństw.


Wikipedia


służebność

1. cecha tego, co czemuś służy;
2. zwykle w liczbie mnogiej: powinności i obowiązki nakładane na ludność;
3. prawo pozwalające korzystać z cudzej nieruchomości; serwituty;
4. dawniej: podległość, zależność


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) praw. ograniczone prawo rzeczowe na nieruchomości;

Wiktionary

Służebność (łac. servitus) – ograniczone prawo rzeczowe, obciążające nieruchomość służebną w celu zwiększenia użyteczności innej nieruchomości zwanej władnącą (służebność gruntowa), albo zapewnienie zaspokojenia określonych potrzeb osoby fizycznej (służebność osobista). Jak każde ograniczone prawo rzeczowe, służebność ogranicza możność dysponowania obciążoną nieruchomością przez jej właściciela.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W księdze wieczystej można ujawnić służebność.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. służebny, służbowy

 rzecz. służalczość ż., służba ż., służbowy mos., służebniczka ż., służenie n., służka mos./ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) serwitut

Wiktionary


służebnościowy

dotyczący służebności


SJP.pl


służebny

dawniej:
1. dotyczący służby lub służenia;
2. służący czemuś; pomocniczy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany ze służeniem, służbą

rzeczownik, rodzaj męski

 (2.1) daw. mężczyzna, który służy komuś

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. służka mos./ż., służenie n., służebniczka ż., służbowy mos., służalczość ż., sługa mos., służba ż., służebna ż., służebnica ż., służebność ż.

 przysł. służebnie

 przym. służbowy

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) służący

Wiktionary


służejów

Służejów (niem. Schlause) – wieś w województwie dolnośląskim, w powiecie ząbkowickim, w gminie Ziębice.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa wałbrzyskiego.

Wikipedia


służenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|służyć.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: swuˈʒɛ̃ɲɛ, AS: su̯užńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. służba ż., sługa m., służebny m., służąca ż., służka ż., służalstwo n., służalec m., służebność ż., służebnictwo n., służebnik m., służebniczek m., służebnica ż., służebniczka ż., służalczość ż., służbowy mos., obsłużenie n.

 czas. służyć ndk.

 przym. służbowy, służalczy, służebny, służebnościowy

 przysł. służbowo, służalczo, służebnie

Wiktionary


służew

część Warszawy


SJP.pl

Służew (do początku XVI w. Służewo) – dawna wieś, obecnie obszar MSI w dzielnicy Mokotów w Warszawie.

Wikipedia


służewiec

część Warszawy


SJP.pl

Służewiec – dawna wieś, obecnie obszar MSI w dzielnicy Mokotów w Warszawie.

Wikipedia


służewiecki

przymiotnik od: Służewiec (dzielnica Warszawy)


SJP.pl


służewo

2 miejscowości w Polsce:

  • Służewo – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. aleksandrowskim, w gminie Aleksandrów Kujawski
  • Służewo – kolonia w woj. pomorskim, w pow. człuchowskim, w gminie Debrzno

Wikipedia


służewski

przymiotnik od: Służew


SJP.pl


służka

(rodzaj m.) zdrobnienie od: sługa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) archit. w gotyku: cienka kolumienka przylegająca do filaru, podtrzymująca sklepienie;

 (1.2) daw. górn. deszczułka zatknięta w otwór w ścianie podziemnego chodnika służąca do postawienia kaganka

 (1.3) przest. zdrobn. od: służąca

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) przest. zdrobn. od: sługa

Wiktionary

  • służka – z języka staropolskiego: służący, służąca
  • służka – z języka japońskiego: miko – świątynna kapłanka
  • Służka – nazwa własna członkini chrześcijańskiego zgromadzenia pod nazwą: Zgromadzenie Sióstr Służek Najświętszej Maryi Panny Niepokalanej
  • służka – element w architekturze średniowiecznej

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Pomiędzy służkami schodzącymi z żeber sklepienia umieszczono olbrzymie okna, w których znajdują się najstarsze w Paryżu gotyckie witraże.

 (1.3) Kolebki onej pilnie strzeże i on, i ta służka zakonna, tak, że młodej pani nikt nigdy dojrzeć nie może.

 (2.1) Wskazał mu Olkusz; posłuszny służka dopełnił rozkaz wydany i z tego srebra powstała sławna kopalnia srebra w Olkuszu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈswuʃka, AS: su̯uška

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. służba ż., służbistość ż., służbista m., służbistka ż., służący m., służąca ż., służebny m., służebna ż., służebność ż., służebnictwo n., służebnik m., służebniczek m., służebnica ż., służebniczka ż., służalstwo n., służalec m., służenie n.

:: fm. sługa m.

 czas. posługiwać, obsługiwać, służyć ndk.

 przym. służbowy, służbisty, służebny, służebnościowy, służalczy

 przysł. służbowo, śłużbiście, służebnie, służalczo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.3) służąca, sługa, służebna

 (2.1) służący

Wiktionary


służki

(rodzaj m.) zdrobnienie od: sługa


SJP.pl

Służki (biał. Служкі, ros. Служки, Służki) – chutor na Białorusi, w obwodzie grodzieńskim, w rejonie brzostowickim, w sielsowiecie Koniuchy.

Wikipedia


służów

Służów – wieś w Polsce, położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie buskim, w gminie Busko-Zdrój.

Był wsią klasztoru norbertanek buskich w województwie sandomierskim w ostatniej ćwierci XVI wieku. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego.

Wikipedia


służyć

1. być czyimś sługą;
2. wykonywać polecenia, być podporządkowanym komuś, działać w jakiejś sprawie


SJP.pl

czasownik nieprzechodni

 (1.1) być czyimś sługą

 (1.2) pracować w wojsku

 (1.3) o przedmiotach: być przydatnym; dobrze działać

 (1.4) przest. dobrze wpływać na kogoś lub na coś

 (1.5) o psie: stać na tylnych łapach przed człowiekiem

 (1.6) być przeznaczonym do czegoś

 (1.7) dawać, ofiarować coś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ogrodnik służy u nas dopiero 5 (pięć) lat.

 (1.2) Mój ojciec służył w marynarce.

 (1.3) Mam samochód od 20 (dwudziestu) lat i ciągle mi służy.

 (1.4) Górskie powietrze dobrze mi służy na płuca.

 (1.5) Wujek Tadeusz nauczył swojego psa służyć.

 (1.6) Długopis służy do pisania.

 (1.7) Nasz tata wszystkim służy dobrą radą.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈswuʒɨt͡ɕ, AS: su̯užyć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. służba ż., sługa m., służebny m., służąca ż., służka m./ż., służalstwo n., służalec m., służebność ż., służebnictwo n., służebnik m., służebniczek m., służebnica ż., służebniczka ż., służenie n.

 czas. obsłużyć dk., obsługiwać ndk., przysłużyć dk., przysługiwać ndk., wysłużyć dk., wysługiwać ndk., zasłużyć dk., zasługiwać ndk.

 przym. służbowy, służalczy, służebny, służebnościowy

 przysł. służbowo, służalczo, służebnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) odbywać służbę

 (1.3) przydawać się

Wiktionary


słych

dawniej: słuchanie, słyszenie; wieść, pogłoska; dziś tylko w wyrażeniu: ani widu, ani słychu - brak jakichś wiadomości o kimś lub o czymś; nic nie widać i nie słychać


SJP.pl


słychać

czasownik niewłaściwy, używany, gdy ktoś lub coś:
a) daje się słyszeć (np. Jak użyjesz wzmacniacza, to będzie słychać w całym budynku. Gdyby miał tłumik, nie słychać byłoby wystrzału.);
b) jest znane ze słyszenia (np. Od dawna słychać było, że zostanie ministrem.)


SJP.pl

czasownik bezosobowy niedokonany

 (1.1) daje się usłyszeć

 (1.2) przen. wiadomo z plotkaotek, ze słyszenia

 (1.3) reg-pl|Kresy, Lublin. daje się wyczuć węchem

czasownik przechodni niedokonany

 (2.1) daw. słyszeć

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Słychać jakieś dziwne stuki w silniku.

 (1.2) Ostatnio nic o nim nie słychać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈswɨxat͡ɕ, AS: su̯yχać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słych m., słychanie n.

 przym. niesłychany

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) wiadomo

Wiktionary


słychanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) przest. odczasownikowy od|słychać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. słychać ndk.

Wiktionary


słyk

nazwisko


SJP.pl


słynąć

być sławnym, mieć rozgłos


SJP.pl

czasownik nieprzechodni niedokonany

 (1.1) być znanym

 (1.2) daw. rozlegać się, rozbrzmiewać

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Miał on skarbów pełne wory // i wciąż znosił do komory // smakołyki i frykasy, // z których słyną polskie lasy.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. słynny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) daw. sławić się

Wiktionary


słynniej

stopień wyższy od przysłówka: słynnie


SJP.pl


słynniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: słynny; bardziej słynny


SJP.pl


słynność

to, że coś jest powszechnie znane i ma duży rozgłos


SJP.pl


słynny

uwielbiany, znany, sławny


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) powszechnie znany; taki, który słynie z czegoś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nike z Samotraki, znaleziona w 1863 r., jest jedną z najsłynniejszych i najbardziej rozpoznawalnych rzeźb na świecie.

 (1.1) Słynni piłkarze zarabiają bardzo dużo pieniędzy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈswɨ̃nːɨ, AS: su̯•ny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słynność ż.

 czas. słynąć ndk., zasłynąć dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) sławny

Wiktionary


słysz

odbierać dźwięki w określonym zakresie (przeważnie poprzez ucho)


SJP.pl


słyszący

taki, który nie jest głuchy


SJP.pl


słyszalność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co słyszalne

Wiktionary

Powiązane:

 przym. słyszalny

Wiktionary


słyszalny

dający się słyszeć


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) możliwy do usłyszenia, dający się usłyszeć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słyszalność ż., słuch mrz.

 czas. słuchać

 przym. słuchowy

Wiktionary


słyszeć

odbierać dźwięki w określonym zakresie (przeważnie poprzez ucho)


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) fizj. odbierać dźwięk za pomocą zmysłu słuchu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Czy ty słyszysz, co do ciebie mówię?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈswɨʃɛt͡ɕ, AS: su̯yšeć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. słyszenie n., słuch m., niedosłyszący mos.

 czas. posłyszeć, słuchać, zasłyszeć, osłuchiwać

 przym. słuchowy

Wiktionary


słyszenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|słyszeć.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: swɨˈʃɛ̃ɲɛ, AS: su̯yšńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. słyszeć

 rzecz. słuch m.

Wiktionary


t

1. jedna z liter polskiego alfabetu
2. bezdźwięczna, twarda spółgłoska
3. skrót od: tona (czytany jako cały, odmienny wyraz)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) jęz. majuskuła dwudziestej szóstej litery polskiego alfabetu;

Wiktionary

T (te, minuskuła: t) – dwudziesta litera alfabetu łacińskiego, dwudziesta szósta litera alfabetu polskiego. Oznacza zwykle w danym języku spółgłoskę przedniojęzykową zwartą bezdźwięczną, np. [t].

To druga najpopularniejsza litera w tekstach w języku angielskim.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

 (1.1) alfabet polski.

tłumaczenia.

* amerykański język migowy: (1.1) 30px

* polski język migowy: PJM-ukryj| (1.1) {{PJM|T.}}

źródła.

== T (język afar.) ==

wymowa.

 IPA|t.

znaczenia.

litera

 (1.1) Ta, majuskuła trzeciej litery alfabetu afarskiego

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: tɛ, AS: te

Wiktionary

Powiązane:

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

 (1.1) alfabet polski.

tłumaczenia.

* amerykański język migowy: (1.1) 30px

* polski język migowy: PJM-ukryj| (1.1) {{PJM|T.}}

źródła.

== T (język afar.) ==

wymowa.

 IPA|t.

znaczenia.

litera

 (1.1) Ta, majuskuła trzeciej litery alfabetu afarskiego

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

 (1.1) minuskuła: t

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

 (1.1) alfabet polski.

tłumaczenia.

* amerykański język migowy: (1.1) 30px

* polski język migowy: PJM-ukryj| (1.1) {{PJM|T.}}

źródła.

== T (język afar.) ==

wymowa.

 IPA|t.

znaczenia.

litera

 (1.1) Ta, majuskuła trzeciej litery alfabetu afarskiego

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

 (1.1) minuskuła: t

Wiktionary


t-kształtny

przymiotnik relacyjny

 (1.1) taki, który ma kształt litery T

Wiktionary


t-mobile

operator sieci telefonii komórkowej


SJP.pl

T-Mobile – marka usług telefonii komórkowej, właścicielem której jest Telekom Deutschland.

Obecna jest w ramach wielu sieci komórkowych w Europie, a także Stanach Zjednoczonych, gdzie planowana była sprzedaż spółki firmie AT&T. Przejęcie T-Mobile USA przez AT&T nie zostało zatwierdzone przez amerykański departament sprawiedliwości.

Wikipedia


t-shircik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od T-shirt

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. T-shirt m.

Wiktionary


t-shirt

[czytaj: ti szert] koszulka z krótkim rękawkiem


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) odzież. koszulka z krótkim rękawem;

Wiktionary

T-shirt – bawełniana dzianinowa koszulka mająca krótkie rękawy. Nazwa pochodzi z angielskiego i oznacza "koszula (w kształcie litery) T"

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Miał na sobie żółty T-shirt, ciemne dżinsy i tenisówki.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. T-shircik mrz.

Wiktionary


t.

skrót od: tom (czytany jako cały, odmienny wyraz)


SJP.pl

skrót

 (1.1) tom

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) "Wielki Słownik Angielsko-Polski", t. I, str. 517

Wiktionary

Wymowa:

IPA: tɔ̃m, AS: tõm

Wiktionary

Powiązane:

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* hiszpański: (1.1) t.

* ukraiński: (1.1) т.

* włoski: (1.1) vol.

źródła.

== t. (język hiszpański.) ==

wymowa. IPA3|'to.mo.

znaczenia.

skrót

 (1.1) = tomo → t., tom

odmiana.

 (1.1) lm. tt.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* hiszpański: (1.1) t.

* ukraiński: (1.1) т.

* włoski: (1.1) vol.

źródła.

== t. (język hiszpański.) ==

wymowa. IPA3|'to.mo.

znaczenia.

skrót

 (1.1) = tomo → t., tom

odmiana.

 (1.1) lm. tt.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


t.j.

skrót od: tekst jednolity


SJP.pl

skrót

 (1.1) = przest. to jest

 (1.2) = tekst jednolity

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Po wsiach w wiliję tego dnia idą włościanie do księdza z prośbą o wypominki t.j. o wspomnienie nazwisk zmarłych krewnych i polecenie ich modłom wiernych. sic.

 (1.2) Dz.U.2017.2183 t.j. z dnia 2017.11.28

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) czyli, tj.

Wiktionary


t.love

zespół muzyczny, którego liderem jest Zygmunt Staszczyk (Muniek)


SJP.pl

T.Love – polski zespół muzyczny założony w 1982 w Częstochowie. W początkach kariery, w latach 80. XX wieku, pozostający pod wpływem punk rocka, a z upływem czasu korzystający również ze stylistyki reggae, rock and rolla, glam rocka, pop-rocka.

Wikipedia


t.s.

skrót od: tasto solo (z włoskiego, w muzyce: wskazówka dla basso continuo, że należy zagrać pojedynczy dźwięk, a nie akord)


SJP.pl


t.t.

skrót od: toto titulo - z zachowaniem należnych tytułów (formuła grzecznościowa używana np. w listach)


SJP.pl


t.t.l.

skrót

 (1.1) z pożegnaniem

Wiktionary

Wymowa:

IPA: tɛ‿tɛ‿ˈːl, AS: te‿t•‿el

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) p.c., p.p.c.

Wiktionary


t.zw.

skrót od: tak zwany (czytany jako całe, odmienne wyrażenie); tzw.


SJP.pl


t4

skrótowiec, rzeczownik

 (1.1) hist. hitlerowska akcja eliminacji osób upośledzonych;

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (2.1) mikrobiol. bakteriofag z rodziny nazwa systematyczna|Myoviridae|ref=tak., wirus infekujący bakterie z gatunku nazwa systematyczna|Escherichia coli|ref=tak.,

Wiktionary

  • Akcja T4 – akcja hitlerowska polegająca na eliminacji osób upośledzonych
  • Suchoj T-4 – radziecki bombowiec
  • Kawasaki T-4 – japoński samolot
  • T-4 Atomic Demolition Munition – amerykański pocisk atomowy
  • MAN T4 – wagon tramwajowy
  • Tatra T4 – wagon tramwajowy
  • Volkswagen T4 – samochód
  • Przestrzeń T4 – rodzaj przestrzeni topologicznych
  • Tyroksyna (T4) – hormon tarczycy
  • Bakteriofag T-4 – bakteriofag atakujący bakterie E. Coli

Wikipedia

Przykłady

 (2.1) Gospodarzem dla bakteriofaga T4 jest bakteria z gatunku Escherichia coli.

Wiktionary


t7

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) mikrobiol. bakteriofag z rodziny nazwa systematyczna|Podoviridae|ref=tak., wirus infekujący bakterie z gatunku nazwa systematyczna|Escherichia coli|ref=tak.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Gospodarzem dla bakteriofaga T7 są pałeczki okrężnicy.

Wiktionary


ta

zaimek pełniący w zdaniu różne funkcje


SJP.pl

skrótowiec

 (1.1) = traktat amsterdamski, traktat z Amsterdamu

Wiktionary

  • Ta – skrót pierwiastka chemicznego tantal
  • – szesnasty znak hiragany, w rōmaji zapisywany jako ta
  • TA – traktat amsterdamski

Wikipedia

Wymowa:

IPA: tɛ‿ˈa, AS: te‿a

Wiktionary


taaa

potocznie: partykuła "ta" o przedłużonej artykulacji (np. dla podkreślenia emocjonalności wypowiedzi, powątpiewania)


SJP.pl


taaak

partykuła "tak" o przedłużonej artykulacji (np. dla podkreślenia emocjonalności wypowiedzi, powątpiewania); taak


SJP.pl


taaaki

zaimek "taki" o przedłużonej artykulacji (np. dla podkreślenia emocjonalności wypowiedzi)


SJP.pl


taak

partykuła "tak" o przedłużonej artykulacji (np. dla podkreślenia emocjonalności wypowiedzi, powątpiewania); taaak


SJP.pl


tab

klawisz na klawiaturze komputera służący m.in. do przechodzenia do następnej kolumny; tabulator, Tab, Tabulator


SJP.pl

  • Tab – miasto na Węgrzech
  • Tab – klawisz na klawiaturze komputera
  • tab – czasem używane oryginalne określenie karty, elementu GUI
  • TAB – szczepionka
  • Tab – EP grupy Monster Magnet

Wikipedia


tab.

skrót od: tabela (czytany jako cały, odmienny wyraz)


SJP.pl

skrót

 (1.1) = tabela

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Projekt takiego schematu został przedstawiony w tab. 1.

Wiktionary


tabaczany

odnoszący się do tabaki, tytoniu; tytoniowy, tabaczny, tabakowy


SJP.pl


tabaczarz

osoba zażywająca tabakę; tabacznik


SJP.pl


tabaczka

zdrobnienie od: tabaka


SJP.pl

Tabaczka (bułg. Табачка) – wieś w Bułgarii, w obwodzie Ruse, w gminie Iwanowo. Według danych szacunkowych Ujednoliconego Systemu Ewidencji Ludności oraz Usług Administracyjnych dla Ludności, 15 czerwca 2020 roku miejscowość liczyła 235 mieszkańców.

Wikipedia


tabaczkowy

jasnobrązowy o zielonkawym odcieniu


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) koloru jasnobrązowego o zielonkawym odcieniu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tabaka ż.

Wiktionary


tabacznik

1. osoba zażywająca tabakę; tabaczarz;
2. dawniej: osoba zajmująca się produkcją i sprzedażą tabaki


SJP.pl

  • tabacznik (osoba) – osoba zażywająca tabakę (dawniej każdy rodzaj tytoniu)
  • tabacznik (przyrząd) – przyrząd drewniany, używany przy produkcji tabaki
  • Tabacznik – osada w woj. pomorskim, w pow. wejherowskim, w gminie Luzino
  • Tabacznik – szwajcarski dziennikarz i szef kuchni o polskich korzeniach

Wikipedia


tabaczny

odnoszący się do tabaki, tytoniu; tytoniowy, tabaczany, tabakowy


SJP.pl


tabaczyński

nazwisko


SJP.pl


tabak

fermentowany, wysuszony i sproszkowany tytoń, wciągany do nosa, powodujący kichanie


SJP.pl

Osoby:

  • Dawid Tabak – izraelski lekkoatleta
  • Hüseyin Tabak – niemiecki reżyser
  • Mykola Tabak – ukraiński lekkoatleta
  • Romana Tabák – słowacka polityczka
  • Tino Tabak – holenderski kolarz
  • Žan Tabak – chorwacki koszykarz

Zobacz też:

  • Koraal Tabak

Wikipedia


tabaka

fermentowany, wysuszony i sproszkowany tytoń, wciągany do nosa, powodujący kichanie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) sproszkowany tytoń zażywany przez nos;

 (1.2) daw. każdy tytoń – do palenia i do wciągania nosem; Gloger.

Wiktionary

Tabaka – sproszkowany tytoń, często wzbogacany kompozycjami aromatyzującymi, przeznaczony do zażywania przez nos. W odróżnieniu od papierosów, nikotyna wchłaniana jest nie przez płuca, ale przez śluzówkę nosa. Często tabaką niewłaściwie nazywane są tytonie do żucia lub ssania (snus). Osoba zażywająca tabakę to tabaczarz lub tabacznik.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zażywanie tabaki uzależnia i może powodować choroby

Wiktionary

Wymowa:

IPA: taˈbaka, AS: tabaka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tabakiera ż., tabakierka ż., tabakiereczka ż., tabakierzysko n., tabacznik m., tabaczniczka ż., tabaczarz m.

:: zdrobn. tabaczka ż.

 czas. tabaczyć

 przym. tabakowy, tabaczny, tabaczkowy, tabakierowy, tabakierkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|sznuptabaka.

Wiktionary


tabakiera

1. pojemniczek na tabakę; tabakiera;
2. ryj dzika


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) książk. pudełeczko na tabakę;

 (1.2) łow. ryj dzika

Wiktionary

Tabakiera – pojemnik przeznaczony do przechowywania tabaki.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Czy nos dla tabakiery, czy ona dla nosa? / Była wielka dysputa ze starym młokosa.

 (1.1) On milczał, szczyptę wziętą z tabakiery ważył / W palcach i długo dumał, nim ją w końcu zażył.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tabaka ż., tabakiernia ż.

:: zdrobn. tabakierka ż., tabakiereczka ż.

 przym. tabakowy, tabaczny

Wiktionary


tabakiereczka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: tabakierka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tabakiera ż., tabakierka ż., tabaka ż.

Wiktionary


tabakierka

pojemniczek na tabakę; tabakierka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: tabakiera

Wiktionary

Tabakiera – pojemnik przeznaczony do przechowywania tabaki.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) „Chwalicie mą tabakę mości dobrodzieje, • Obaczcież co się wewnątrz tabakierki dzieje.” • Tu wycierając chustką zabrudzone denko, • Pokazał malowaną armię maleńką (…)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tabaka ż., tabakiera ż., tabakiereczka ż.

 przym. tabakowy

Wiktionary


tabakowy

odnoszący się do tabaki, tytoniu; tytoniowy, tabaczany, tabaczny


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z tabaką, dotyczący tabaki

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tabaka ż., tabakiera ż., tabakierka ż.

 przym. tabaczny

Wiktionary


tabard

dawny rodzaj długiej po kostki togi


SJP.pl


tabasarański

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Tabarasanami, dotyczący Tabarasanów

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) jęz. język tabasarański;

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Tabarasanin mos., Tabarasanka ż.

Wiktionary


tabasarańskojęzyczny

przymiotnik

 (1.1) taki, który posługuje się językiem tabasarańskim

 (1.2) taki, którego mieszkańcy posługują się językiem tabasarańskim

 (1.3) spisany, stworzony w języku tabasarańskim

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌtabasaˈrãj̃skɔjɛ̃w̃ˈzɨt͡ʃnɨ, AS: tabasarãĩ ̯skoi ̯ẽũ̯zyčny

Wiktionary


tabasco

[czytaj: tabasko]
1. bardzo ostry sos na naparze pieprzowym
2. różne gatunki pieprzu tureckiego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) kulin. bardzo ostry sos na bazie pieprzu z ostrej czerwonej papryki;

 (1.2) kulin. nazwa kilku gatunków pieprzu, z których robi się sos tabasco (1.1)

Wiktionary

  • Tabasco – marka ostrego sosu
  • Tabasco – kultywar papryki rocznej
  • Tabasco – stan w południowo-wschodnim Meksyku

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Do przygotowania „wściekłego psa” potrzebne są: wódka, sok malinowy i tabasco.

 (1.1) Na koniec można dodać utarty żółty ser, tabasco lub harissę. (z Internetu)

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

 (1.1-2) zobacz też: Indeks:Polski - Jedzenie

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) Tabasco; (1.2) tabasco

* arabski: (1.1) صلصة تاباسكو, تاباسكو

* francuski: (1.1) tabasco

* szwedzki: (1.1) tabasco w.

źródła.

== tabasco (język angielski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) kulin. tabasco

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


tabata

intensywny trening interwałowy trwający cztery minuty


SJP.pl


tabbouleh

[czytaj: tabule] arabska sałatka z siekanych jarzyn i śruty pszenicznej; tabbula


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zob. tabule.

Wiktionary

Wikipedia


tabbula

arabska sałatka z siekanych jarzyn i śruty pszenicznej; tabbouleh


SJP.pl


tabela

1. wykaz, rejestr, spis danych rozmieszczonych na arkuszu w uporządkowany sposób według rubryk;
2. dokument urzędowy dotyczący powinności chłopskich lub uwłaszczenia chłopów w Polsce w XIX wieku


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) uporządkowany wykaz większej liczby danych, odpowiednio posegregowanych i umieszczonych w rubrykach

Wiktionary

Tabela, forma tabelaryczna – sposób zapisu i przedstawiania informacji, w którym dane umieszcza się w odpowiednio rozmieszczonych polach. Pola te utworzone są poprzez poziome i pionowe linie (na wydrukach lub monitorach oba te typy linii, albo tylko jeden z nich, nie muszą być widoczne lub mogą być zróżnicowane).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Pani Zosiu, w tabeli „Koszty” nie zgadzają się dwie rubryki.

 (1.1) Wyniki pomiaru muszą być zgodne z tabelą na końcu książki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: taˈbɛla, AS: tabela

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tablica ż., tabulator m.

:: zdrobn. tabelka ż.

 przym. tabelaryczny, tabelkowy, tabelowy

 przysł. tabelarycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) tablica, macierz

Wiktionary


tabelaryczny

mający formę tabeli


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) ułożony w postaci tabeli

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Z przygotowanym w formie tabelarycznej planem restrukturyzacji i modernizacji sąsiaduje informacja dotycząca finansów firmy i nie wynika z niej bynajmniej, aby szpital było stać na jakiekolwiek inwestycje.

Wiktionary

Powiązane:

 przysł. tabelarycznie

 rzecz. tabelka ż., tabela ż.

Wiktionary


tabelaryzować

zestawiać w formie tabeli, układać w tabelę


SJP.pl


tabelka

mała tabela


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: tabela

 (1.2) rubryka z danymi w książce, publikacji

Wiktionary

Wymowa:

IPA: taˈbɛlka, AS: tabelka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tabela ż.

 czas. tabelkować, potabelkować

 przym. tabelaryczny, tabelowy, tabelkowy

 przysł. tabelarycznie

Wiktionary


tabelkowy

tabelka


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z tabelką, dotyczący tabelki

Wiktionary

Patrz:

tabelka

Powiązane:

 rzecz. tabela ż., tabelka ż.

Wiktionary


tabelowy

tabela


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z tabelą, dotyczący tabeli

Wiktionary

Patrz:

tabela

Powiązane:

 rzecz. tabelka ż., tabela ż.

Wiktionary


tabenka

klapa z półtwardej skóry, będąca częścią siodła, dająca oparcie dla kolan jeźdźca; tebenka, tybinka, tebinka


SJP.pl


tabenki

dawniej: frędzle i ozdoby skórzane wiszące u siodła; tebinki, tebenki, tybinki


SJP.pl


tabernakulum

szafka stojąca na ołtarzu, przeznaczona do przechowywania hostii i komunikantów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) rel. szafka umieszczona na ołtarzu w kościele katolickim, przeznaczona do przechowywania hostii

Wiktionary

Tabernakulum (łac. tabernaculum „namiot”) – w chrześcijaństwie, głównie w kościołach katolickich, mała, zamykana na klucz szafka, umieszczona najczęściej w tylnej części prezbiterium. Jest ono miejscem przechowywania chleba eucharystycznego, konsekrowanego w czasie mszy. Zazwyczaj przechowywane są konsekrowane komunikanty w cyborium przeznaczone do rozdzielania Komunii świętej oraz hostia umocowana w melchizedeku w kustodii, przeznaczona do adoracji Najświętszego Sakramentu w monstrancji.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌtabɛrnaˈkulũm, AS: tabernakulũm

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) cyborium

Wiktionary


tabes

porażenie rdzenia kręgowego jako jeden z późnych objawów kiły


SJP.pl


tabetyczka

kobieta cierpiąca na tabes (porażenie rdzenia kręgowego)


SJP.pl


tabetyczny

charakterystyczny dla kiły i chorych na kiłę


SJP.pl


tabetyk

osoba cierpiąca na tabes (porażenie rdzenia kręgowego)


SJP.pl


tabi

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) tradycyjne japońskie skarpety z osobnym palcem;

Wiktionary

Tabi (jap. 足袋) – tradycyjne, sięgające kostki japońskie skarpety z osobnym palcem.

Tabi są noszone do tradycyjnych japońskich strojów, takich jak kimono, razem z tradycyjnym japońskim obuwiem (zōri lub geta). Tabi są noszone zarówno przez mężczyzn, jak i przez kobiety. Najczęściej występują w kolorze białym. Białe tabi są noszone w czasie ceremonii herbacianej oraz przy formalnych okazjach, choć mężczyźni niekiedy zakładają wówczas czarne tabi. Można spotkać tabi również w innych kolorach oraz wzorzyste, najczęściej u kobiet.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) tabi

* japoński: (1.1) 足袋

źródła.

== tabi (język angielski.) ==

thumb|tabi (1.1)

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, liczba mnoga

 (1.1) tabi

odmiana.

 (1.1) blp.; lm. tabi

przykłady.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) tabi

* japoński: (1.1) 足袋

źródła.

== tabi (język angielski.) ==

thumb|tabi (1.1)

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, liczba mnoga

 (1.1) tabi

odmiana.

 (1.1) blp.; lm. tabi

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


tabin

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) daw. włók. gatunek tkaniny jedwabnej, złocista mora

Wiktionary


tabiś

nazwisko


SJP.pl


tabisz

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Dariusz Tabisz – polski judoka i trener judo
  • Stanisław Tabisz – polski oficer
  • Stanisław Tabisz – polski malarz, grafik, scenograf, pedagog, działacz związkowy, krytyk sztuki

Wikipedia


tabita

Tabita (od aramejskiego „tabitha” – „gazela”) – semickie imię żeńskie. Pochodzi od postaci pobożnej chrześcijanki, wskrzeszonej przez Piotra Apostoła (po grecku zwana Dorkas). W Biblii Tabita pojawia się w Dziejach Apostolskich.

Tabita imieniny obchodzi: 25 października.

Wikipedia


tabl.

skrót od: tablica (czytany jako cały, odmienny wyraz)


SJP.pl

skrót

 (1.1) = tablica

 (1.2) = tabletka

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na podstawie danych zawartych w tabl. 1 można stwierdzić, że radni nieco lepiej oceniają stan miasta, niż ogół jego mieszkańców.

 (1.2) Śląski Wojewódzki Inspektor Farmaceutyczny w Katowicach informuje, że w dniach 23–24 września 2021 r. powziął informacje o próbach realizacji fałszywych recept na lek OxyContin, tabl. o przedłużonym uwalnianiu, 80 mg, 6 op. a 60 tabl. z odpłatnością 100%.

Wiktionary


tabla

indyjski instrument muzyczny z grupy membranofonów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) muz. indyjski instrument perkusyjny złożony z pary drewnianych, glinianych lub miedzianych bębenków z membraną naciągniętą rzemieniami;

Wiktionary

Tabla – instrument muzyczny z grupy membranofonów.

Jest to para drewnianych, glinianych lub miedzianych kociołków, gra się na nich kiściami dłoni lub palcami. Membrany obu naciąga się rzemieniami.

Tablę wynaleziono w Indiach. Tradycyjnie niektórzy uważają, że wynalazł ją Amir Chusro, jednak poza tradycją nic tej teorii nie wspiera. Jest jednak całkiem prawdopodobne, że instrument przypominający tablę istniał znacznie wcześniej, przed 200 r. Istnieje wiele innych rzeźb z wyobrażeniem tabli w świątyniach w całych Indiach (np. rzeźba z XII w. p.n.e. w świątyni Hoysala w Karnatace).

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

 (1.1) zobacz też: Indeks: Polski - Instrumenty muzyczne

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) tabla

* bułgarski: (1.1) табла ż.

* czeski: (1.1) tabla

* włoski: (1.1) tabla ż.

źródła.

== tabla (język angielski.) ==

thumb|tabla (1.1)

wymowa.

 audio|LL-Q1860 (eng)-Sumxr-tabla.wav.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) muz. tabla

odmiana.

 (1.1) lp. tabla; lm. tablas

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtabla, AS: tabla

Wiktionary


tablatura

dawniej:
1. tafla, oprawiona płyta jako ozdobna zasłona;
2. tabulatura;
3. płótno, na którym się maluje


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) stpol. płyta, tafla w ramce jako zasłona ozdobna

 (1.2) daw. zapis muzyczny za pomocą liter i cyfr

 (1.3) stpol. płótno do malowania

Wiktionary


tableau

[czytaj: tabLO]
1. scena komiczna stawiająca kogoś w śmiesznym położeniu;
2. zbiorowa fotografia pamiątkowa składająca się z wielu małych zdjęć poszczególnych osób; tablo


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) pamiątkowa tablica lub arkusz z fotografiami szkolnego rocznika

 (1.2) zdarzenie stawiające kogoś w śmiesznym położeniu

Wiktionary

  • Tableau (system dowodzenia twierdzeń)
  • Tableau (zdjęcie)

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W swoim dawnym liceum oglądałem dziś tableau mojej klasy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: taˈblɔ, AS: tablo

Wiktionary


tableciarz

użytkownik tabletu


SJP.pl


tablecik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od tablet

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na wakacje nie biorę laptopa, tylko tablecik.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tablet m.

Wiktionary


tablet

1. przenośny komputer osobisty z ekranem dotykowym, wzorowany na notebooku;
2. tablet graficzny - urządzenie wskazujące, służące głównie do rysowania elementów graficznych na komputerze, mogące również zastępować myszkę


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) inform. urządzenie wskazujące służące przede wszystkim do rysowania elementów graficznych na komputerze, używane zamiast myszki komputerowej;

 (1.2) inform. przenośny komputer osobisty z ekranem dotykowym zastępującym klawiaturę;

 (1.3) gw-pl|Górny Śląsk. taca

Wiktionary

  • tablet graficzny – urządzenie wskazujące
  • tablet – urządzenie mobilne

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jeden tablet może być obsługiwany za pomocą całego zestawu rysików pełniących różne funkcje.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtablɛt, AS: tablet

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tablecik mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rzad. digitizer

Wiktionary


tabletka

mały płaski krążek sprasowanego proszku, zwykle leku; pastylka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) farm. porcja sprasowanego proszku, najczęściej leku, zwykle w postaci małego krążka

Wiktionary

Tabletka (łac. Tabuletta Compressi, Comprimata) – stała postać leku, przeznaczona do stosowania doustnego (z możliwością uwalniania substancji leczniczej w różnych odcinkach przewodu pokarmowego), podjęzykowego lub podpoliczkowego. Rzadziej jest stosowana do innych jam ciała, do implantacji lub przygotowywania roztworów o różnym zastosowaniu. Tabletki składają się ze sprasowanego proszku, złożonego z substancji leczniczej oraz substancji pomocniczych.Tabletki zawierają ściśle określoną ilość substancji aktywnej, jest to więc dawkowana postać leku.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ten lek jest sprzedawany też w płynie, ale pani, zdaje się, woli łykać tabletki?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: taˈblɛtka, AS: tabletka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tabletkowanie n.

 czas. tabletkować ndk.

 przym. tabletkowy

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. tabletkowanie n.

 czas. tabletkować ndk.

 przym. tabletkowy

frazeologia.

etymologia.

 etym|franc|tablette. + etymn|-ka.

uwagi.

 (1.1) zoblistę|drażetka|kapsułka|lingwetka|pastylka|pigułka.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) tablet, pill

* białoruski: (1.1) таблетка ż.

* bośniacki: (1.1) tableta ż.

* bułgarski: (1.1) таблетка ż., хап m.

* chorwacki: (1.1) tableta ż.

* czeski: (1.1) tableta ż., pilulka ż.

* duński: (1.1) tablet w., pille w.

* esperanto: (1.1) tablojdo

* estoński: (1.1) tablett

* fiński: (1.1) tabletti

* francuski: (1.1) comprimé m., tablette ż., pilule ż.

* galicyjski: (1.1) comprimido m.

* grenlandzki: (1.1) iisartagaq

* hiszpański: (1.1) pastilla ż., tableta ż., comprimido m.

* kaszubski: (1.1) pëla ż., tabletka ż.

* kataloński: (1.1) píndola ż.

* litewski: (1.1) tabletė ż.

* łaciński: (1.1) tabuletta ż.

* łotewski: (1.1) tablete ż.

* macedoński: (1.1) таблета ż.

* niemiecki: (1.1) Tablette ż.

* norweski (bokmål): (1.1) tablett m.

* norweski (nynorsk): (1.1) tablett m.

* nowogrecki: (1.1) χάπι n.

* polski język migowy: PJM-ukryj| (1.1) {{PJM|tabletka.}}

* portugalski: (1.1) comprimido m., pastilha ż.

* rosyjski: (1.1) табле́тка ż.

* serbski: (1.1) таблета ż.

* słowacki: (1.1) tableta ż., tabletka ż., pilula ż., pilulka ż.

* słoweński: (1.1) tableta ż.

* szwedzki: (1.1) tablett w.

* turecki: (1.1) tablet, hap

* turkmeński: (1.1) tabletka

* ukraiński: (1.1) таблетка ż.

* węgierski: (1.1) tabletta, pirula, pilula

* wilamowski: (1.1) püwer n., priöesiek m., priöeśek m.

* włoski: (1.1) compressa ż., pillola ż.

źródła.

== tabletka (język kaszubski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) farm. tabletka

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

 (1.1) pëla

Wiktionary


tabletkarka

maszyna, urządzenie wywierające nacisk na jakiś materiał, używane do wstępnej produkcji leków; pastylkarka


SJP.pl

Tabletkarka – urządzenie służące do formowania tabletek poprzez ich sprasowanie z surowców sypkich, pylistych i granulatów. Ma zastosowanie w przemyśle farmaceutycznym, chemicznym i spożywczym. Wyróżnia się dwa zasadnicze typy tabletkarek: mimośrodową i rotacyjną. Różnią się one mechanizmem zapewniającym ściskanie masy tabletkowej z odpowiednią siłą.

Wikipedia


tabletkarnia

dział fabryki farmaceutycznej, w którym wyrabia się tabletki


SJP.pl


tabletki

mały płaski krążek sprasowanego proszku, zwykle leku; pastylka


SJP.pl

Tabletka (łac. Tabuletta Compressi, Comprimata) – stała postać leku, przeznaczona do stosowania doustnego (z możliwością uwalniania substancji leczniczej w różnych odcinkach przewodu pokarmowego), podjęzykowego lub podpoliczkowego. Rzadziej jest stosowana do innych jam ciała, do implantacji lub przygotowywania roztworów o różnym zastosowaniu. Tabletki składają się ze sprasowanego proszku, złożonego z substancji leczniczej oraz substancji pomocniczych.Tabletki zawierają ściśle określoną ilość substancji aktywnej, jest to więc dawkowana postać leku.

Wikipedia


tabletkować

czasownik przechodni niedokonany (dk. brak)

 (1.1) produkować tabletki

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na tej linii produkcyjnej tabletkuje się tester do basenów.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tabletka ż., tabletkowanie n.

 przym. tabletkowy

Wiktionary


tabletkowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) produkowanie tabletek

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na tej linii produkcyjnej odbywa się tabletkowanie witaminy A.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tabletka ż.

 czas. tabletkować ndk.

 przym. tabletkowy

Wiktionary


tabletkowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z tabletką, odnoszący się do tabletki

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) CBŚ rozbiło gang tabletkowy, który przemycał narkotyki do Skandynawii.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tabletka ż., tabletkowanie n.

 czas. tabletkować ndk.

Wiktionary


tabletowy

tablet


SJP.pl

Patrz:

tablet

tabletyzacja

wprowadzanie tabletów w różnych dziedzinach życia


SJP.pl


tablica

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) miejsce do umieszczania ogłoszeń, informacji

 (1.2) eduk. miejsce do pisania za pomocą kredy (czarna lub zielona deska)

 (1.3) eduk. miejsce do pisania za pomocą specjalnego pisaka (wykonana z białego plastiku)

 (1.4) techn. eduk. zob. tablica interaktywna.

 (1.5) eduk. mat. chem. zestawienie danych, wzorów

 (1.6) płyta z jakimś napisem, informacją

 (1.7) inform. kontener danych, do których dostęp uzyskiwany jest przy pomocy, na ogół liczbowego, klucza;

 (1.8) daw. deska

 (1.9) daw. obraz, malowidło

 (1.10) daw. płaskorzeźba

 (1.11) elektr. miejsce łączenia obwodów elektrycznych i służące do umieszczania elementów sterowniczych

Wiktionary

  • tablica – wykaz, zestawienie, rejestr danych, ilustracja
  • w informatyce:
    • tablica – kontener danych, w którym poszczególne komórki dostępne są za pomocą kluczy, które najczęściej przyjmują wartości numeryczne
    • tablica asocjacyjna – używana w programowaniu
    • tablica mieszająca – używana w programowaniu
    • rozproszona tablica mieszająca – używana do przechowywania informacji o dużych ilościach danych
    • tablica stron – tablica stosowana w realizacji pamięci stronicowanej
    • tablica alokacji plików – tablica informująca o rozmieszczeniu plików na partycji
    • tablica otwartych plików – używana w systemach operacyjnych

    Wikipedia

    Przykłady

     (1.1) Informacje zostały wywieszone na tablicy.

     (1.1) Zygmunt zatrzymał się przed tablicą i zaczął przebiegać oczami treść ulotki.

     (1.2) Kredą na tablicy narysował spłaszczony perspektywicznie kwadrat, jakby widziany od góry.

     (1.3) Kiedyś, kiedy zapamiętywanie niektórych wyrazów w języku niemieckim sprawiało mi trudność, zacząłem wypisywać je flamastrem na tablicy, którą można kupić w sklepie z artykułami biurowymi.

     (1.5) Na tablicy matematycznej są wzory na obliczanie pól figur.

     (1.6) (…) na miejscu egzekucji społeczeństwo miasta wzniosło symboliczną mogiłę opatrzoną krzyżem i pamiątkową tablicą.

     (1.7) Tablicę można zadeklarować za pomocą instrukcji deklaracji typu.

    Wiktionary

    Wymowa:

    IPA: taˈblʲit͡sa, AS: tablʹica

    Wiktionary

    Powiązane:

     rzecz. tabela ż., tablicowanie n.

    :: zdrobn. tabliczka ż.

     czas. tablicować ndk.

     przym. tablicowy, tabliczkowy

    Wiktionary

    Synonimy:

     (1.1) gazetka, tablica ogłoszeń

     (1.5) tabela

     (1.11) rozdzielnica, panel

    Wiktionary


tablice

zestaw tabel wydany w formie broszury lub książki


SJP.pl

Strony przeglądowe – listy i tablice (tabele) pogrupowane według kategorii. Strony, w których wykazy stanowią znaczącą część artykułu (nie mniej niż połowę), przy czym nie jest istotny format: może to być lista, tabela, bądź wykaz wpleciony w treść artykułu.

Wikipedia


tablicować

czasownik przechodni niedokonany (dk. stablicować)

 (1.1) mat. gromadzić w postaci tablicy danych wartości funkcji dla określonych, najczęściej używanych zmiennych w celu zaoszczędzenia obliczeń poprzez późniejsze odczytywanie już wyliczonych wartości z tablicy

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌtablʲiˈt͡sɔvat͡ɕ, AS: tablʹicovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tabliczka ż., tablica, tablicowanie

 przym. tablicowy

Wiktionary


tablicowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|tablicować.

Wiktionary

Tablicowanie – technika programistyczna wykorzystująca strukturę nazywaną tablicą (ang. lookup table) do przechowywania przygotowanych wcześniej danych, co umożliwia zaoszczędzenie czasu wymaganego na ich obliczenie kosztem większego zużycia pamięci. Czasem możliwe jest uzyskanie danych pośrednich na podstawie stablicowanych (zob. interpolacja i ekstrapolacja), czego przykładem mogą być funkcje trygonometryczne, np. sinus: zamiast obliczać każdą wartość z osobna, np. za pomocą jego szeregów Taylora (i innych własności), można stablicować pewną liczbę punktów jednego okresu tej funkcji – błędy interpolacji można zmniejszyć kosztem lepszego jej algorytmu bądź zwiększenia liczby próbek (rozmiaru tablicy).

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌtablʲit͡sɔˈvãɲɛ, AS: tablʹicovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tabliczka ż., tablica

 przym. tablicowy

 czas. tablicować

Wiktionary


tabliczka

zdrobnienie od: tablica


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: tablica

 (1.2) mała tablica, płyta z określonym napisem

 (1.3) zob. tabliczka mnożenia.

 (1.4) zob. tabliczka czekolady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: taˈblʲit͡ʃka, AS: tablʹička

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tablica ż., tablice nmos., tablicowanie n.

 czas. tablicować ndk.

 przym. tablicowy, tabliczkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.4) gw-pl|Górny Śląsk|tabulka.

Wiktionary


tabliczkowaty

przypominający kształtem tabliczkę (płytę)


SJP.pl


tabliczkowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z tabliczką, dotyczący tabliczki

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tablica ż., tabliczka ż.

Wiktionary


tablinum

pomieszczenie mieszkalne w dawnym domu rzymskim


SJP.pl

Tablinum – ważne pomieszczenie w domu rzymskim, w bezpośrednim sąsiedztwie atrium i perystylu.

Miało charakter pomieszczenia recepcyjnego położonego na osi głównego wejścia, z wyjściem na atrium. Prześwitem w murze łączyło się z ogrodem bądź z perystylem. Służyło jako gabinet pana domu, gdzie pracował on i przyjmował klientów. Ponadto mieściło się tam domowe archiwum dokumentów rodzinnych i przechowywano woskowe podobizny (maski) przodków.

Wikipedia


tablo

indyjski instrument muzyczny z grupy membranofonów


SJP.pl

Tablo (Hangul: 타블로, ur. 22 lipca 1980), właśc. Daniel Armand Lee (kor. Lee Seon-woong; Hangul: 이선웅) – koreańsko-kanadyjski raper, autor tekstów, producent, autor i przedsiębiorca; także były aktor i osobowość radiowa. Tablo jest najlepiej znany jako lider i producent koreańskiej grupy hip-hopowej Epik High, a także założyciel niezależnej wytwórni muzycznej HIGHGRND (High Ground), do której należą zespoły Hyukoh i The Black Skirts.

Wikipedia


tabloid

gazetoid, brukowiec, szmatławiec;
1. gazeta podająca sensacyjne treści, plotki;
2. potocznie: gazeta bezwartościowa, na niskim poziomie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gazeta zawierająca dużo kolorowych ilustracji i niewielką ilość treści o sensacyjnym charakterze;

Wiktionary

Tabloid (bulwarówka, brukowiec) – typ gazety, przeważnie dziennika o sensacyjnej treści i dużej liczbie ilustracji.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Te informacje szybko pojawiły się w tabloidach.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: taˈblɔjit, AS: tabloi ̯it

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tabloidyzacja ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pejor. brukowiec, szmatławiec

Wiktionary


tabloidalny

tabloid; tabloidowy


SJP.pl


tabloidowy

tabloid; tabloidalny


SJP.pl


tabloidyzacja

upodobnienie się stylem do tabloidów, popularnych gazet zajmujących się plotkami, skandalami i nieistotnymi sensacjami; tabloizacja


SJP.pl


tabloidyzować

1. nadawać czemuś bardzo uproszczoną formę;
2. tabloidyzować się - upodabniać się stylem do tabloidów, popularnych gazet zajmujących się plotkami i nieistotnymi sensacjami


SJP.pl


tabloizacja

upodobnienie się stylem do tabloidów, popularnych gazet zajmujących się plotkami, skandalami i nieistotnymi sensacjami; tabloidyzacja


SJP.pl


tabor

1. ogół pojazdów określonego rodzaju;
2. obóz, obozowisko;
3. obóz cygański;
4. obóz warowny utworzony z połączonych wozów w kilka rzędów, stosowany w działaniach wojennych od starożytności do XVIIw.;
5. środki transportowe wiozące za wojskiem pełne zaopatrzenie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. bibl. góra w Galilei na północy Izraela;

 (1.2) geogr. jeden z grzbietów górskich w Pieninach;

 (1.3) geogr. nazwa cieków wodnych w Izraelu i Polsce

 (1.4) geogr. toponim, nazwa miast, miejscowości, gmin lub ich części w Polsce i innych krajach

Wiktionary

Nazwy „Tabor”

Pierwowzór nazw i wyrazu
  • Góra Tabor – góra w Izraelu
Miejscowości i inne jednostki administracyjne
  • Tabor – miejscowość w województwie mazowieckim
  • Tabor – miasto w stanie Iowa, w hrabstwie Mills
  • Tabor – miejscowość w stanie Dakota Południowa, w hrabstwie Bon Homme
  • Tabor (ang. Tabor Township) – gmina w stanie Minnesota, w hrabstwie Polk
  • Tabor – dzielnica Lublany
  • Tábor – miasto w Czechach
  • Tábor – powiat w Czechach
  • Tabor – gmina w Słowenii
  • Tabor – wieś na Litwie, w okręgu uciańskim, w rejonie ignalińskim, w starostwie Dukszty.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Idź, udaj się na górę Tabor i weź z sobą dziesięć tysięcy mężów synów Neftalego i synów Zabulona.

 (1.1) Przypuszcza się, że góra Tabor powstała w wyniku aktywności tektonicznej.

 (1.4) Na terenie gminy Tabor znajduje się kilka pensjonatów.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. taboryta mos., tabor mrz.

Wiktionary


taborecik

zdrobnienie od: taboret


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od taboret

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To nie taboret, lecz tylko mały taborecik.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. taboret m.

 przym. taboretowy

Wiktionary


taborek

1. zdrobnienie od: tabor;
2. potocznie: taboret


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Mazowsze. taboret, stołek

Wiktionary


taboret

stołek kuchenny bez oparcia; zydel


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) rodzaj krzesła bez oparcia

 (1.2) gw-pl|Piwniczna. tablet

Wiktionary

Taboret (z fr. tabouret, także stołek, reg. gw. ryczka) – rodzaj mebla, siedzisko z jedną lub kilkoma nogami, zwykle bez oparcia i podłokietników.

Pochodzenie stołków pozostaje niejasne, lecz pewne jest, że stanowią one jedne z najwcześniejszych form mebli drewnianych. Pierwsze wzmianki o taboretach pochodzą ze starożytnego Egiptu i Mezopotamii, gdzie funkcjonowały jako siedziska dla wyższych klas społecznych. Charakteryzowały się one niskim profilem, trzema nogami oraz często ozdobnymi detalami.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Nie było wolnego krzesła, więc mama musiała usiąść na taborecie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: taˈbɔrɛt, AS: taboret

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: zdrobn. taborecik m.

 przym. taboretowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|ryczka., gw-pl|Górny Śląsk|hoker.

Wiktionary


taborodzień

jednostka stosowana dawniej przy obliczaniu wydajności warsztatów


SJP.pl


taborowy

przymiotnik od: tabor


SJP.pl


taborski

nazwisko


SJP.pl


taboryci

członek radykalnego odłamu husytów czeskich pod wodzą Jana Żiżki (1375-1424)


SJP.pl

Taboryci – najbardziej radykalny odłam husytyzmu powstały po rozpadzie głównego nurtu na początku lat 20. XV wieku skupiający chłopów, mieszczan i część ubogiej szlachty, propagujący gruntowne reformy doktryny i organizacji Kościoła oraz stosunków społecznych i politycznych, dążący do zniesienia pańszczyzny i poddaństwa oraz wprowadzenia wspólnoty majątkowej. Taboryci skierowali ruch husycki w kierunku antyfeudalnej wojny chłopskiej.

Wikipedia


taborycki

związany z taborytą


SJP.pl


taboryta

członek radykalnego odłamu husytów czeskich pod wodzą Jana Żiżki (1375-1424)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) hist. członek najradykalniejszej z grup husyckich, dążącej do gruntownej przebudowy stosunków społecznych i reformy kościoła a przewodzonej przez Jana Žižkę i Prokopa Wielkiego;

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Tabor mos./ż./mrz.

:: fż. taborytka ż.

 przym. taborycki, taborski

Wiktionary


taborytka

taboryta


SJP.pl

Patrz:

taboryta

taborzec

Taborzec (niem. Taberwiese) – wieś w Polsce, położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie kętrzyńskim, w gminie Barciany.

W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.

Wikipedia


tabsy

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) pot. tabletki

Wiktionary


tabu

1. według wierzeń ludów pierwotnych: zakaz stykania się z pewnymi przedmiotami, osobami, zwierzętami lub mówienia o nich, którego naruszenie miało powodować karę sił nadnaturalnych;
2. przedmiot, osoba, zwierzę, słowo, miejsce itp. objęte tym zakazem;
3. nietykalna świętość;
4. to, co jest zakazane w jakimś społeczeństwie, ponieważ jest wstydliwe, niebezpieczne, kontrowersyjne lub przykre;
5. nietykalny, zakazany, np. słowo tabu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) głęboki i fundamentalny zakaz kulturowy;

Wiktionary

Tabu – głęboki i fundamentalny zakaz kulturowy, którego złamanie powoduje spontaniczną i niejednokrotnie gwałtowną reakcję ze strony ogółu przedstawicieli tej kultury, gdyż jest przez nich odbierane jako zamach na całą strukturę tej kultury i jej integralność, czyli jako zagrożenie dla dalszego istnienia danego społeczeństwa. Tabu może obejmować czynności, miejsca, przedmioty, osoby lub słowa. W najpierwotniejszym znaczeniu terminu te czynności i elementy są zarazem zakazane i święte.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Władysław pytał zresztą przedewszystkiem, czy tabu zostało zdjęte i zakaż odwołany, a dowiedziawszy się, że tak jest, w kwadrans później byt już u nóg Hanki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtabu, AS: tabu

Wiktionary

Powiązane:

 przym. tabuistyczny

Wiktionary


tabuiczny

tabu


SJP.pl

Patrz:

tabu

tabuistyczny

tabuizm


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący tabu, opierający się na tabu

Wiktionary

Patrz:

tabuizm

Wymowa:

IPA: ˌtabujiˈstɨt͡ʃnɨ, AS: tabui ̯istyčny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tabu

Wiktionary


tabuizacja

nadawanie czemuś lub komuś charakteru tabu


SJP.pl


tabuizm

zjawisko występowania tabu w religiach ludów pierwotnych


SJP.pl


tabuizować

nadawać charakter tabu


SJP.pl


tabula

instytucja urzędowych ksiąg prawnych, rozpowszechniona w Galicji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. tabliczka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tabulka ż.

Wiktionary


tabulacja

1. forma zapisu nutowego utworów muzycznych;
2. punkt, do którego przeskakujemy po wciśnięciu klawisza Tab


SJP.pl

Tabulacja – sposób wyrównywania tekstu stosowany w maszynach do pisania, do których zachowania nawiązują komputerowe edytory tekstu.

Wikipedia


tabularium

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) hist. w starożytnym Rzymie: archiwum (np. domowe, państwowe, wojskowe, świątynne, miejskie);

Wiktionary

Tabularium – w starożytnym Rzymie termin określający wszelkiego rodzaju archiwum, w którym przechowywano najważniejsze dokumenty i akty prawne spisane na tabliczkach, zwojach papirusu i pergaminu.

Nazwę tę odnoszono zarówno do archiwum rodzinnego przechowywanego w wydzielonym pomieszczeniu domu, jak i do archiwum państwowego, wojskowego, świątynnego, miejskiego i innych. Urzędowe archiwum zawierające teksty ustaw, uchwały senatu, spisy, sprawozdania itp. w okresie republiki mieściło się w świątyni Saturna na Forum Romanum. Archiwum takie było administrowane początkowo przez cenzorów, w późniejszym okresie przez specjalnie do tego powołanych kuratorów. W roku 83 p.n.e. archiwum uległo zniszczeniu podczas pożaru na Kapitolu.

Wikipedia


tabulat

wymarły paleozoiczny koralowiec; denkowiec


SJP.pl


tabulator

1. urządzenie w maszynach do pisania ułatwiające pisanie tekstu w kolumnach
2. klawisz na klawiaturze komputera umożliwiający przejście do pisania w następnej kolumnie; tab


SJP.pl

  • tabulator – maszyna licząco-analityczna, służąca do drukowania wyników obliczeń
  • tabulator – klawisz maszyny do pisania, przesuwający głowicę drukującą do odpowiedniej kolumny druku
  • tabulator – klawisz na klawiaturze komputera, pełniący analogiczną funkcję jak wyżej podczas edycji tekstów
  • znak tabulacji – znak znajdujący się m.in. w tablicy ASCII

Wikipedia


tabulatorowy

tabulator


SJP.pl

Patrz:

tabulator

tabulatura

1. muzyczny system notacyjny stosowany w XV-XVII wieku;
2. zbiór utworów zanotowany specjalnymi znakami, różnymi dla poszczególnych instrumentów


SJP.pl

Wikipedia


tabulaturowy

tabulatura


SJP.pl

Patrz:

tabulatura

tabulaty

grupa wymarłych w permie koralowców kolonijnych; denkowce


SJP.pl

Denkowce, tabulaty (Tabulata) – grupa wymarłych, paleozoicznych koralowców (Anthozoa), klasyfikowanych w randze rzędu lub podgromady. Należą do najstarszych ze znanych koralowców kopalnych.

Organizmy głównie kolonijne (kolonie o pokroju masywnym i gałązkowym), posiadające szkielet kalcytowy. Cechą charakterystyczną jest wielka liczebność poziomych elementów szkieletowych, zwanych denkami oraz bardzo silna redukcja przegród (sept).

Wikipedia


tabule

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) spoż. kulin. libańska sałatka, której głównymi składnikami są: bulgur (lub kuskus), pomidory, ogórek, cebula, natka pietruszki, mięta i sok z cytryny;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Joe mieszka w Byblos w Libanie, nieopodal Bejrutu. Pewnego weekendu, kiedy - jak zwykle - był u niego jego przyjaciel Fuad, oczekiwał wizyty szkolnej nauczycielki. Rodzice Joego wydali z tej okazji uroczysty obiad. Stanowiły go tradycyjne libańskie dania i potrawy, jak np. faszerowane liście winorośli, a także składające się z wielu potraw sławne mezze, a na przystawkę słynne libańskie tabule.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) tabbouleh, tabuleh, tabuli, sałatka libańska

Wiktionary


tabulka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. tabliczka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tabula ż.

Wiktionary


tabulogram

wydruk informacji zapisanej na kartach perforowanych, uzyskany za pomocą tabulatora


SJP.pl


tabulować

wyrównywać tekst tabulatorem


SJP.pl


tabun

1. stado dzikich koni lub innych zwierząt;
2. w łowiectwie: duże stado dzikich gęsi lub dropi;
3. silnie trujący gaz bojowy;
4. potocznie: tłum, rzesza, zgraja


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) liczne stado koni lub bydła, zwłaszcza w stepie

 (1.2) przen. pejor. hałaśliwa grupa ludzi, zwłaszcza gdy biegnie

 (1.3) łow. duże stado dzikich gęsi lub dropi

 (1.4) daw. koń stepowy

 (1.5) nazwa handlowa dimetylamidocyjanidofosforanu etylu, gazu bojowego;

Wiktionary

Tabun – nazwa handlowa dimetyloamidocyjanidofosforanu etylu, fosforoorganicznego związku chemicznego stosowanego głównie jako bojowy środek trujący z grupy paralityczno-drgawkowych z szeregu G. Zgodnie z rezolucją ONZ nr 687 został zaklasyfikowany jako broń masowego rażenia. Jego produkcja jest pod ścisłą kontrolą, a składowanie zakazane w myśl Konwencji o zakazie broni chemicznej.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈtabũn, AS: tabũn

Wiktionary

Powiązane:

 przym. tabunowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.5) gelan, trylon-83, gaz GA, dimetylamidocyjanidofosforan etylu

Wiktionary


taburecik

zdrobnienie od: taburet (dawniej: taboret)


SJP.pl


taca

1. płaskie naczynie stołowe do przenoszenia większej ilości rzeczy (np. potraw);
2. zbiórka pieniędzy podczas mszy;
3. pieniądze zebrane w kościele podczas mszy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) duży, płaski przedmiot służący do noszenia na nim naczyń, potraw itp.;

 (1.2) kośc. pojemnik, często koszyczek, służący do zbierania pieniędzy od wiernych w czasie mszy świętej

 (1.3) pot. kośc. pieniądze zebrane od wyznawców podczas mszy do tacy (1.2)

 (1.4) techn. wysuwany element odtwarzacza CD i DVD

Wiktionary

Taca (wł. tazza z pers. tasztkubek) – płaskie naczynie, na którym przenoszone są lub podawane do stołu najczęściej dania lub zastawa stołowa. Tace najczęściej są wykonane z metalu - posrebrzanego lub zdobionego malunkami albo plastiku.

Istnieją również tzw. tacki – jednorazowe naczynia wykonane z tektury, plastiku lub styropianu.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Kelnerka niosła tacę pełną talerzy.

 (1.2) Pani Elwira jak zawsze wrzuciła na tacę kilka monet.

 (1.3) Dzisiejsza taca przeznaczona będzie na ogrzewanie kościoła.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtat͡sa, AS: taca

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tacowe n.

:: zdrobn. tacka ż.

 przym. tacowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) reg. śl. tablet.

Wiktionary


tace

milczy - termin używany w partyturach i głosach orkiestrowych lub chóralnych, oznaczający, że instrument lub głos nie bierze udziału w wykonaniu kolejnej części kompozycji; tacet


SJP.pl


tacet

milczy - termin używany w partyturach i głosach orkiestrowych lub chóralnych, oznaczający, że instrument lub głos nie bierze udziału w wykonaniu kolejnej części kompozycji; tace


SJP.pl


tachać

taszczyć, taskać


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. brak)

 (1.1) pot. nieść z trudem coś ciężkiego lub niewygodnego

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Mnie się już nieraz zdarzyło, że musiałem tachać skrzynki z warzywami na mój stragan.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. dotachać dk., przytachać dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dźwigać, targać, taskać, taszczyć

Wiktionary


tacheng

rzeczownik, rodzaj męski, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Chinach, w Regionie Autonomicznym Sinciang-Ujgur, niedaleko granicy z Kazachstanem;

Wiktionary

Tacheng (daw. Czuguczak, Tarbagataj; chiń. upr. 塔城; pinyin Tǎchéng; ujg. تارباغاتاي, Tarbaghatay; kaz. Шәуешек) – miasto w północno-zachodnich Chinach, w Sinciangu, niedaleko granicy z Kazachstanem. W 2003 roku miasto zamieszkiwało ok. 140 tys. osób. W mieście znajduje się port lotniczy Tacheng.

Siedziba prefektury Tacheng.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

 (1.1) Taczeng, hist. Czuguczak, hist. Tarbagataj

antonimy.

hiperonimy.

 (1.1) miasto

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) Tacheng

* chiński standardowy: (1.1) 塔城

* kazachski: (1.1) Шәуешек

* litewski: (1.1) Čugučakas, Tačengas

* ujgurski: (1.1) تارباغاتاي, چۆچەك

źródła.

== Tacheng (język angielski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, nazwa własna

 (1.1) geogr. Tacheng

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Taczeng, hist. Czuguczak, hist. Tarbagataj

Wiktionary


tacheometr

urządzenie w lunecie instrumentów pomiarowych, służące do szybkich pomiarów odległości; tachymetr; tachimetr


SJP.pl


tachi

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) rodzaj długiego miecza japońskiego;

Wiktionary

Tachi (jap. 太刀 długi miecz) – długa japońska broń sieczna, pierwszy typowy miecz japoński (nihon-tō). Noszony na rapciach ostrzem w dół (w odróżnieniu od katany, zatykanej za pas ostrzem w górę).

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 (1.1) etym|jap|太刀.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) tachi

* japoński: (1.1) 太刀

źródła.

== tachi (język angielski.) ==

thumb|tachi (1.1)

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) tachi

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 (1.1) etym|jap|太刀.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) tachi

* japoński: (1.1) 太刀

źródła.

== tachi (język angielski.) ==

thumb|tachi (1.1)

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) tachi

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


tachikardia

w medycynie: zbyt szybka praca serca; tachykardia, częstoskurcz


SJP.pl


tachimetr

przyrząd do pomiaru topograficznego; tachymetr


SJP.pl

Tachimetr (ew. tachymetr) – optyczny instrument geodezyjny przeznaczony do pomiaru kątów poziomych, kątów pionowych oraz odległości.

Instrument ten jest cały czas wykorzystywany w klasycznej tachimetrii, czyli „masowym” pomiarze położenia punktów terenowych przy "mapowaniu" terenu w celu sporządzenia map w skalach od 1:10000 do 1:25000.

Wikipedia


tachimetria

metoda szybkich pomiarów sytuacyjno-wysokościowych; tachymetria


SJP.pl

Tachimetria (kiedyś nazywana też tachymetrią) – nazwa pochodzi z języka greckiego i dosłownie oznacza „szybki pomiar”, co uzyskuje się w praktyce przez stosowanie dalmierzy optycznych, elektrooptycznych lub laserowych do określania odległości oraz wykonywanie odczytów służących do wyznaczania kątów poziomych i pionowych ze średnią dokładnością.

Wikipedia


tachimetryczny

przymiotnik od: tachimetria


SJP.pl


tachion

hipotetyczna cząstka elementarna mogąca się poruszać z prędkością większą niż prędkość światła


SJP.pl

Tachion (z greckiego ταχύς tachýs – szybki, prędki) – hipotetyczna cząstka elementarna, która porusza się z prędkością nadświetlną, czyli większą niż prędkość światła w próżni (c). Nie ma jednak żadnego dowodu na istnienie tych cząstek.

Wikipedia


tachionowy

tachion


SJP.pl

Patrz:

tachion

tachistoskop

przyrząd do badania pamięci, uwagi oraz spostrzegawczości, używany w badaniach marketingowych i psychologicznych; tachystoskop


SJP.pl

Tachistoskop – przyrząd używany w badaniach psychologicznych, umożliwiający eksponowanie osobom badanym obrazów, symboli, słów oraz innych materiałów wizualnych w określonym czasie. Tachistoskop jest używany w badaniach psychologicznych dotyczących pamięci, uwagi oraz spostrzegawczości. Tachistoskop jest wykorzystywany również w badaniach marketingowych. Służy on wówczas do pomiaru reakcji badanych osób na testowane produkty oraz reklamy.

Wikipedia


tachograf

urządzenie montowane w samochodach ciężarowych i autokarach służące do rejestracji niektórych parametrów jazdy


SJP.pl

Tachograf (gr. tachos – prędkość + grapho – pisać) – urządzenie rejestrujące funkcjonowanie pojazdu, w tym wskazania prędkościomierza. Tachograf rejestruje w funkcji czasu: przejechaną przez pojazd drogę, jego chwilową prędkość oraz aktywność kierowcy, czyli okresy jego jazdy, innej pracy, dyżuru (oczekiwania) i odpoczynku. Niektóre tachografy posiadają możliwość rejestracji innych parametrów, np. obrotów silnika.

Wikipedia


tachometr

przyrząd do mierzenia liczby obrotów jakiegoś urządzenia; obrotościomierz


SJP.pl

Tachometr – urządzenie służące do pomiaru prędkości poruszającego się ciała lub substancji (z grec. tachos – prędkość, metron – mierzyć). Najczęściej spotykaną postacią tachometru jest tachometr mierzący prędkość obrotów wału napędowego w silniku lub w maszynie. Tradycyjnie odczyt jest w postaci analogowej, ale wskaźniki cyfrowe są coraz częściej spotykane. Obrotomierz to miernik prędkości obrotowej i bywa utożsamiany z tachometrem.

Wikipedia


tachometria

dział metrologii dotyczący pomiarów liczby obrotów różnych części maszyn w ruchu


SJP.pl


tachometryczny

dotyczący tachometrii


SJP.pl


tachta

dawniej: duża kanapa bez oparcia; tapczan


SJP.pl


tachyfilaksja

zjawisko przyzwyczajenia się organizmu do przyjmowanej dawki substancji (często leku), które zmusza do zwiększania dawki w celu uzyskania efektu takiego jak początkowy; tolerancja


SJP.pl

Tachyfilaksja (stgr. ταχύς, tachys, „szybki", φύλαξις, phylaxis, „ochrona") – zjawisko występowania szybkiej utraty wrażliwości na lek w przypadku jego częstego podawania, bez odpowiednich przerw. Występuje ono w przypadku nitratów i innych leków, których działanie oparte jest na mechanizmie receptorowym (na przykład opioidów).

Wikipedia


tachyfrenia

bezładne przeskakiwanie myślami z tematu na temat; choroba psychiczna


SJP.pl


tachyfreniczny

dotyczący tachyfrenii


SJP.pl


tachygrafia

pierwszy sposób pisania w skróconej, zwięzłej formie, wprowadzony przez Tyrona, odpowiednik współczesnej stenografii; noty tyrońskie


SJP.pl

Tachygrafia (gr. tachýs „szybki”, grapho „pisać”), znaki tirońskie – pierwszy sposób szybkiego pisania skrótowego, odpowiednik dzisiejszej stenografii. Według Słownika kultury antycznej system był wynaleziony przez rzymskiego wyzwoleńca Tyrona, według encyklopedii PWN system ten znany był już w starożytnej Grecji i został jedynie wprowadzony do Rzymu przez Tyrona.

Wikipedia


tachykardia

w medycynie: zbyt szybka praca serca; tachikardia, częstoskurcz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. szybka czynność rytmu serca

Wiktionary

Tachykardia, częstoskurcz (łac. tachycardia) – przyspieszenie akcji serca powyżej 100 uderzeń na minutę.

Tachykardię można podzielić na tachykardię zatokową, częstoskurcz nadkomorowy, migotanie i trzepotanie przedsionków, częstoskurcz komorowy, tachykardię węzłową i zespół posturalnej tachykardii ortostatycznej.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

 (1.1) częstoskurcz

antonimy.

 (1.1) bradykardia, rzadkoskurcz

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* afrykanerski: (1.1) tagikardie

* angielski: (1.1) tachycardia

* arabski: (1.1) تسارع نبضات القلب, عدم انتظام دقات القلب

* azerski: (1.1) taxikardiya

* baskijski: (1.1) takikardia

* białoruski: (1.1) тахікардыя ż.

* bułgarski: (1.1) тахикардия ż.

* chiński standardowy: (1.1) tradycyjny 心動過速, uproszczony 心动过速, pinjin: xīndòngguò sù

* chorwacki: (1.1) tahikardija ż.

* czeski: (1.1) tachykardie ż.

* duński: (1.1) takykardi w.

* esperanto: (1.1) takikardio

* estoński: (1.1) tahhükardia

* fiński: (1.1) takykardia

* francuski: (1.1) tachycardie ż.

* galicyjski: (1.1) taquicardia ż.

* hebrajski: (1.1) טכיקרדיה

* hiszpański: (1.1) taquicardia ż.

* islandzki: (1.1) hraðtaktur

* japoński: (1.1) 頻脈 (hinmyaku)

* jidysz: (1.1) טאַטשיקאַרדיאַ

* kataloński: (1.1) taquicàrdia ż.

* koreański: (1.1) 빈맥, 빠른맥

* litewski: (1.1) tachikardija ż.

* łaciński: (1.1) tachycardia ż.

* łotewski: (1.1) tahikardija ż.

* macedoński: (1.1) тахикардија ż.

* niderlandzki: (1.1) tachycardie

* niemiecki: (1.1) Herzjagen, Tachykardie ż.

* norweski (bokmål): (1.1) takykardi m.

* nowogrecki: (1.1) ταχυκαρδία ż.

* perski: (1.1) تاکی کاردی

* portugalski: (1.1) taquicardia ż.

* rosyjski: (1.1) тахикардия ż.

* serbski: (1.1) тахикардија ż.

* słowacki: (1.1) tachykardia ż.

* słoweński: (1.1) tahikardija ż.

* szwedzki: (1.1) takykardi w.

* tajski: (1.1) อิศวร

* turecki: (1.1) taşikardi

* ukraiński: (1.1) тахікардія ż.

* węgierski: (1.1) tachycardia

* wietnamski: (1.1) nhịp tim nhanh

* włoski: (1.1) tachicardia ż.

źródła.

== tachykardia (język słowacki.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. częstoskurcz, tachykardia

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌtaxɨˈkardʲja, AS: taχykardʹi ̯a

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) częstoskurcz

Wiktionary


tachykinina

neuropeptyd występujący we wszystkich strukturach ośrodkowego układu nerwowego człowieka


SJP.pl


tachymetr

przyrząd do pomiaru topograficznego; tachimetr


SJP.pl

Tachimetr (ew. tachymetr) – optyczny instrument geodezyjny przeznaczony do pomiaru kątów poziomych, kątów pionowych oraz odległości.

Instrument ten jest cały czas wykorzystywany w klasycznej tachimetrii, czyli „masowym” pomiarze położenia punktów terenowych przy "mapowaniu" terenu w celu sporządzenia map w skalach od 1:10000 do 1:25000.

Wikipedia


tachymetria

metoda szybkich pomiarów sytuacyjno-wysokościowych; tachimetria


SJP.pl

Tachimetria (kiedyś nazywana też tachymetrią) – nazwa pochodzi z języka greckiego i dosłownie oznacza „szybki pomiar”, co uzyskuje się w praktyce przez stosowanie dalmierzy optycznych, elektrooptycznych lub laserowych do określania odległości oraz wykonywanie odczytów służących do wyznaczania kątów poziomych i pionowych ze średnią dokładnością.

Wikipedia


tachymetryczny

przymiotnik od: tachymetria


SJP.pl


tachystoskop

przyrząd do badania pamięci, uwagi oraz spostrzegawczości, używany w badaniach marketingowych i psychologicznych; tachistoskop


SJP.pl

Tachistoskop – przyrząd używany w badaniach psychologicznych, umożliwiający eksponowanie osobom badanym obrazów, symboli, słów oraz innych materiałów wizualnych w określonym czasie. Tachistoskop jest używany w badaniach psychologicznych dotyczących pamięci, uwagi oraz spostrzegawczości. Tachistoskop jest wykorzystywany również w badaniach marketingowych. Służy on wówczas do pomiaru reakcji badanych osób na testowane produkty oraz reklamy.

Wikipedia


tachystoskopowy

tachystoskop


SJP.pl

Patrz:

tachystoskop

tachytelia

szybkość przemian ewolucyjnych większa od przeciętnego tempa ewolucji w danej grupie organizmów


SJP.pl


taciak

nazwisko


SJP.pl


tacierzyński

żartobliwie:
1. związany z byciem tatą i powiązanymi z tym uczuciami, przywilejami i obowiązkami;
2. urlop tacierzyński - płatny urlop przysługujący mężczyźnie w związku z urodzeniem dziecka; urlop ojcowski


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) żart. publ. męski odpowiednik słowa macierzyński

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) pot. część urlopu macierzyńskiego, wykorzystywana przez ojca

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pierwszy miesiąc na urlopie tacierzyńskim już prawie za mną.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌtat͡ɕɛˈʒɨ̃j̃sʲci, AS: taćežĩ ̯sʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tacierzyństwo n., tata mos., tato mos.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ojcowski (ale nie w przypadku urlopów – patrz uwagi)

 (2.1) żart. publ. urlop tacierzyński

Wiktionary


tacierzyństwo

żartobliwie: bycie tatą i powiązane z tym uczucia, przywileje i obowiązki; tatowość


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) żart. pot. ojcostwo, bycie tatą w sposób, który angażuje się w opiekę nad dziećmi i wyręcza matkę w tradycyjnych jej obowiązkach domowych; kojarzony z ogółem cech przysługujących współczesnemu tacie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Kobietom oczekującym większego zaangażowania swych (mniej wyjątkowych) partnerów pozostaje wierzyć, że moda na tacierzyństwo zataczać będzie szersze kręgi, tracąc status „mody” na rzecz „kanonu”.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌtat͡ɕɛˈʒɨ̃j̃stfɔ, AS: taćežĩ ̯stfo

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tacierzyński mrz., tata mos.

 przym. tacierzyński

Wiktionary


taciewo

Taciewo – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie suwalskim, w gminie Suwałki.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego.

W okresie powojennym istniała tutaj szkoła podstawowa. W latach siedemdziesiątych XX wieku we wsi funkcjonowała świetlica wiejska, będąca centrum spotkań mieszkańców okolicznych wsi. W latach osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych istniał tutaj sklep spożywczy i AGD, mleczarnia oraz urząd pocztowy.

Wikipedia


tacik

nazwisko


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. ojciec, tato

 (1.2) gw-pl|Górny Śląsk. dziadek

 (1.3) gw-pl|Górny Śląsk. starszy człowiek

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) gw-pl|Górny Śląsk|staroszek, starzyk.

Wiktionary


taciszów

wieś w Polsce


SJP.pl

Taciszów (niem. Tatischau) – wieś sołecka w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie gliwickim, w gminie Rudziniec.

W Taciszowie znajduje się stacja kolejowa Taciszów oraz przystanek autobusowy. Wieś jest siedzibą katolickiej Parafii św. Józefa Robotnika oraz wspólnoty zakonnej Kamilianów.

Wikipedia


tacitron

typ lampy elektronowej


SJP.pl

Tacitron to lampa gazowana zbliżona konstrukcyjnie i funkcjonalnie do tyratronu. Zapłon i gaszenie tacitronu (trwające krócej niż tyratronie) odbywa się przy pomocy zmiennego napięcia doprowadzonego do siatki - w tyratronie gaszenie następuje na skutek przerwania obwodu anodowego. Istotną zaletą tej lampy jest brak zakłóceń wielkiej częstotliwości.

Wikipedia


tacjana

imię żeńskie


SJP.pl

Tacjana, Tacjanna – imię żeńskie pochodzenia rzymskiego; żeński odpowiednik męskiego imienia Tacjan utworzonego z rzymskiego przydomka Tatianus, który powstał z nazwy rzymskiego rodu Tatius (pol. Tacjusz) poprzez dodanie przyrostka -anus/ana oznaczającego przynależność, pochodzenie. Imię to było notowane w Polsce od średniowiecza na obszarze wschodniosłowiańskim, po raz pierwszy w 1411 roku, w formach Tacyjana, Tatyjana, Tetejana, Tetyjana, Tatyjanna, ze zdrobnieniami Tatja, Tac(z)a, Tańka = Tajka.

Wikipedia


tacjaniny

przymiotnik dzierżawczy - należący do Tacjany lub z nią związany


SJP.pl


tacjanna

imię żeńskie


SJP.pl

Tacjana, Tacjanna – imię żeńskie pochodzenia rzymskiego; żeński odpowiednik męskiego imienia Tacjan utworzonego z rzymskiego przydomka Tatianus, który powstał z nazwy rzymskiego rodu Tatius (pol. Tacjusz) poprzez dodanie przyrostka -anus/ana oznaczającego przynależność, pochodzenie. Imię to było notowane w Polsce od średniowiecza na obszarze wschodniosłowiańskim, po raz pierwszy w 1411 roku, w formach Tacyjana, Tatyjana, Tetejana, Tetyjana, Tatyjanna, ze zdrobnieniami Tatja, Tac(z)a, Tańka = Tajka.

Wikipedia


tacka

1. zdrobnienie od: taca;
2. wysuwalny podajnik na przenośny nośnik danych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od taca

 (1.2) mała taca

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtat͡ska, AS: tacka

Wiktionary

Powiązane:

 przym. tacowy

 rzecz. taca ż.

Wiktionary


tacker

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) środ. techn. urządzenie do wbijania spinek, zszywek w twarde podłoże

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Tackerem przybić sznurek na przemian co około 30 cm.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zszywacz

Wiktionary


taco

[czytaj: tako] danie kuchni meksykańskiej przyrządzane z tortilli smażonej z mięsnym lub serowym nadzieniem oraz warzywami i przyprawami


SJP.pl

Taco (l.mn. tacos) – jedno z popularniejszych dań kuchni meksykańskiej.

Składa się ono przeważnie z tortilli wykonanej z mąki kukurydzianej lub pszennej, zazwyczaj o niewielkiej wielkości o średnicy kilkunastu centymetrów, oraz – tradycyjnie i najczęściej – siekanego mięsa (wieprzowego, wołowego, drobiowego, także z podrobów), jednak popularne są także tacos z rybami, owocami morza, można spotkać też wersje wegetariańskie i wegańskie. Najpopularniejszymi dodatkami podawanymi z tacos są: limonka (której sokiem skrapia się tacos), pico de gallo (posiekane pomidory z cebulą, kolendrą i chili) albo też osobno podawana posiekane cebula i kolendra, czasem awokado lub rzodkiewka. Z tacos serwowanych jest też zazwyczaj kilka sals – najczęściej ostrych sosów z papryczek chili: salsa roja, salsa verde, rzadziej salsa de chile de árbol, la salsa macha.

Wikipedia


tacoma

[czytaj: taKOma] miasto w USA


SJP.pl

Tacoma – miasto w Stanach Zjednoczonych, w stanie Waszyngton. 196 957 mieszkańców (2005), powierzchnia 162,2 km². Jest częścią obszaru metropolitalnego miasta Seattle. Miejscowość znana z katastrofy mostu Tacoma.

W mieście rozwinął się przemysł elektrochemiczny, metalowy, drzewny oraz hutniczy.

W miejscowości tej urodził się amerykański piosenkarz i aktor Bing Crosby.

Wikipedia


tacomat

automat do wpłacania datków w świątyni przy użyciu płatności elektronicznych; ofiaromat


SJP.pl


tacos

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) kulin. meksykańska przekąska z kukurydzianej tortilli z farszem, głównie z wołowiny, fasoli i pomidorów;

Wiktionary

Taco (l.mn. tacos) – jedno z popularniejszych dań kuchni meksykańskiej.

Składa się ono przeważnie z tortilli wykonanej z mąki kukurydzianej lub pszennej, zazwyczaj o niewielkiej wielkości o średnicy kilkunastu centymetrów, oraz – tradycyjnie i najczęściej – siekanego mięsa (wieprzowego, wołowego, drobiowego, także z podrobów), jednak popularne są także tacos z rybami, owocami morza, można spotkać też wersje wegetariańskie i wegańskie. Najpopularniejszymi dodatkami podawanymi z tacos są: limonka (której sokiem skrapia się tacos), pico de gallo (posiekane pomidory z cebulą, kolendrą i chili) albo też osobno podawana posiekane cebula i kolendra, czasem awokado lub rzodkiewka. Z tacos serwowanych jest też zazwyczaj kilka sals – najczęściej ostrych sosów z papryczek chili: salsa roja, salsa verde, rzadziej salsa de chile de árbol, la salsa macha.

Wikipedia


tacowy

przymiotnik od: taca; taki, którego część stanowi taca lub system połączonych ze sobą tac (np. przenośnik tacowy, kopiarka, drukarka tacowa) lub w jakiś inny sposób związany z tacą (np. opłata tacowa)


SJP.pl


tacuma

[czytaj: takuma] samochód typu Daewoo Tacuma


SJP.pl


tacyt

(około 55-120); historyk rzymski


SJP.pl

  • Tacyt (Publius Cornelius Tacitus) – historyk rzymski
  • Tacyt (Marcus Claudius Tacitus) – cesarz rzymski panujący w latach 275–276
  • (3097) Tacitus – planetoida z pasa głównego asteroid

Wikipedia


taczać

1. turlać, kulać
2. tarzać w czymś
3. taczać się:
a) iść chwiejnym krokiem
b) turlać się, tarzać się


SJP.pl


taczalin

Taczalin (niem. Tentschel) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie legnickim, w gminie Legnickie Pole.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa legnickiego.

Wikipedia


taczanka

pojazd bojowy poruszany za pomocą koni, wyposażony w karabin maszynowy, używany w latach 1917-1939 przez wojska rosyjskie i polską kawalerię


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) hist. wojsk. lekki jednoosiowy lub dwuosiowy wózek konny z zamontowanym na nim karabinem maszynowym;

Wiktionary

Taczanka (ros. i ukr. тачанка) – resorowany zaprzęg konny z ciężkim karabinem maszynowym, wynaleziony przez ukraińskiego anarchistę i rewolucjonistę Nestora Machnę.

Wśród różnych wyjaśnień pochodzenia tej nazwy najczęściej łączy się ją z polskim określeniem „najtyczanka”, odnoszącym się do popularnego powozu (bryczki), którego nazwa powstała od miasta Neutitschein (Nowy Jiczyn), choć sam jej źródłosłów pochodzi wyraźnie od ukraińskiego тачка (taczka), тачати (taczaty).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Podniósł się bez niczyjej pomocy, pokusztykał do taczanki i przypadł bokiem do tylnego resoru.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: taˈt͡ʃãnka, AS: tačãnka

Wiktionary


taczała

1. turlać, kulać
2. tarzać w czymś
3. taczać się:
a) iść chwiejnym krokiem
b) turlać się, tarzać się


SJP.pl

Taczała (Żuraw) – polski herb szlachecki, noszący zawołanie Taczała, używało go kilkadziesiąt rodzin.

Wikipedia


taczerysta

zwolennik taczeryzmu; thatcherysta


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) zwolennik taczeryzmu

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌtat͡ʃɛˈrɨsta, AS: tačerysta

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. taczeryzm m., thatcheryzm m., thatcherysta m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) thatcherysta

Wiktionary


taczerystka

taczerysta; thatcherystka


SJP.pl


taczerystowski

właściwy taczeryzmowi, odnoszący się do taczeryzmu, związany z polityką premier Wielkiej Brytanii Margaret Thatcher; thatcherystowski


SJP.pl


taczeryzm

styl sprawowania rządów (od nazwiska M.Thatcher - brytyjskiej premier w latach 1979-1990); thatcheryzm


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) ekon. liberalna polityka gospodarcza prowadzona przez Margaret Thatcher, premier Wielkiej Brytanii w latach 1979-1990, cechująca się m.in. ograniczaniem roli państwa i związków zawodowych w gospodarce;

Wiktionary

Taczeryzm (thatcheryzm) – poglądy i będąca ich wynikiem działalność Lady Margaret Thatcher, która z ramienia Partii Konserwatywnej pełniła urząd premiera Wielkiej Brytanii w latach 1979–1990.

Termin ten został po raz pierwszy wykorzystany przez przedstawicieli opozycyjnej, lewicowej Partii Pracy. Taczeryzm oznacza połączenie elementów konserwatyzmu, neoliberalizmu i monetaryzmu.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: taˈt͡ʃɛrɨsm̥, AS: tačerysm̦

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. taczerysta m., thatcherysta m., thatcheryzm m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) thatcheryzm

Wiktionary


taczewski

nazwisko


SJP.pl


taczka

wózek na 3 kółkach służący do przewożenia ładunków


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mały wózek z jednym lub dwoma kółkami używany do transportu przedmiotów lub materiałów sypkich na niewielkich odległościach;

 (1.2) zawartość taczki (1.1)

Wiktionary

Taczka, taczki – mały wózek z jednym kołem, częściowo unoszony ręcznie, używany do transportu przedmiotów lub materiałów sypkich na niewielkich odległościach. Taczki wyposażone są w dwa uchwyty, przy pomocy których są unoszone i pchane, rzadziej ciągnięte, przez człowieka. Wykonywane są z drewna, metalu, plastiku lub kombinacji tych materiałów. Znajdują szerokie zastosowanie w ogrodnictwie i na placach budowy.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wczoraj kupiłem nową taczkę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtat͡ʃka, AS: tačka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. taczkarz m.

 przym. taczkowy

 czas. otaczać

Wiktionary


taczkarz

1. robotnik korzystający z taczki;
2. dawniej: człowiek sprzedający lub wyrabiający taczki


SJP.pl


taczki

wózek na 3 kółkach służący do przewożenia ładunków


SJP.pl

Taczki (niem. Tatzken) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie ełckim, w gminie Prostki.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego.

Wikipedia


tacznik

robotnik pracujący przy taczkach w kopalni


SJP.pl


taczów

Taczów (także Taczew) – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie radomskim, w gminie Zakrzew.

W skład sołectwa wchodzą Taczów i Wola Taczowska. W 2023 sołectwo liczyło 524 mieszkańców.

Z Taczowa pochodzili: Mikołaj Powała (słynny rycerz, biorący udział w Bitwie pod Grunwaldem), Franciszek Ksawery Brzozowski (1856-1931, sędzia).

Wikipedia


tadajewo

Tadajewo – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie brodnickim, w gminie Osiek.

Wikipedia


tadajówka

wieś w Polsce


SJP.pl

Tadajówka – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie żuromińskim, w gminie Żuromin. Ma status sołectwa.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa ciechanowskiego.

Wikipedia


tadam

wykrzyknik używany w celu podkreślenia pomyślnie wykonanej czynności


SJP.pl

wykrzyknik

 (1.1) pot. słowo naśladujące fanfary, używane dla podkreślenia jakiegoś sukcesu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) A teraz wyjmujemy ciasto z piekarnika i – tadam! – świąteczny sernik gotowy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtadãm, AS: tadãm

Wiktionary


tadasana

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) jedna z asan; podstawowa pozycja stojąca, w której palce stopy są dociśnięte do podłogi, kręgosłup i głowa wyciągnięte do góry, a barki ściągnięte w dół

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pozycja góry, góra

Wiktionary


tadek

zdrobnienie od: Tadeusz (imię męskie); Tadeuszek, Tadzio, Tadzik


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m. zdrobn. od: Tadeusz

forma rzeczownika.

 (2.1) D. lm. od: Tadka ż.

Wiktionary

Tadek, właściwie Tadeusz Polkowski (ur. 26 sierpnia 1982 w Krakowie) – polski raper. Znany jest przede wszystkim z wieloletnich występów w zespole hip-hopowym Firma, którego był współzałożycielem. Wcześniej występował w lokalnej formacji DMF (Dwóch Małoletnich Fachowców). Od 2011 prowadzi również solową działalność artystyczną.

Syn Anny i Jana Polkowskiego, poety, działacza NSZZ Solidarność. Ma troje rodzeństwa. Studiował stosunki międzynarodowe. Jest żonaty i ma dwóch synów.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Tadek zawsze sam wywoływał zdjęcia z wakacji.

 (1.1) Cały czas Tadek trzymał mikrofon i komentował, uprzedzał wydarzenia, intonował modlitwy czy śpiewy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtadɛk, AS: tadek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Tadeusz

Wiktionary


tadelakt

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) bud. ozdobny stiuk pochodzący z okolic Marrakeszu w Maroku

Wiktionary

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) glinka marokańska

Wiktionary


tadeusiak

nazwisko


SJP.pl


tadeusiewicz

nazwisko


SJP.pl


tadeusz

imię męskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;

Wiktionary

Tadeusz – imię męskie pochodzenia semickiego. Wywodzi się od słowa oznaczającego „odważny”, „śmiały”. Imię przypisywane apostołowi Judzie.

Żeński odpowiednik: Tadea.

Formy zdrobniałe: Tadek, Tadeuszek, Tadzik, Tadzio.

Imię rozpowszechnione w Polsce. W styczniu 2025 r. w rejestrze PESEL, wśród publicznie dostępnych danych dotyczących osób żyjących, wykazano 192239 mężczyzn o imieniu Tadeusz nadanym jako imię pierwsze.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Mam na imię Tadeusz i jestem taksówkarzem z Malborka.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: taˈdɛwuʃ, AS: tade

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Tadeuszowa ż., Tadeuszówna ż., Tadeuszostwo lm m., Tadkowa ż., Tadkówna ż., Tadzikowa ż., Tadzikówna ż., Tadeuszkowa ż., Tadeuszkówna ż.

:: zdrobn. Tadek m., Tadzio m., Tadzik m., Tadeuszek m.

 przym. Tadeuszowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zdrobn. Tadeuszek, Tadzik, Tadzio, Tadek

Wiktionary


tadeuszak

nazwisko


SJP.pl


tadeuszek

zdrobnienie od: Tadeusz (imię męskie); Tadek, Tadzio, Tadzik


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m. zdrobn. Tadeusz

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Tadeuszku, co ci mówiła wczoraj przedszkolanka?

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Tadeusz mos.

 przym. Tadeuszowy

Wiktionary


tadeuszostwo

Tadeusz z małżonką; Tadeuszowie


SJP.pl


tadeuszowa

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) przest. żona Tadeusza

forma przymiotnika.

 (2.1) ż. lp. od: Tadeuszowy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Z kurnika Tadeuszowej lis porwał perliczkę.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Tadeusz m., Tadeuszówna ż., Tadeuszostwo lm m.

 przym. Tadeuszowy

Wiktionary


tadeuszowie

Tadeusz z małżonką; Tadeuszostwo


SJP.pl


tadeuszowo

Tadeuszewo (do 31.12.2012 Tadeuszowo.) – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie średzkim, w gminie Środa Wielkopolska.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa poznańskiego.

Wikipedia


tadeuszowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Tadeusza lub z nim związany


SJP.pl

przymiotnik dzierżawczy

 (1.1) przest. gwara. taki, który należy do Tadeusza

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Brygida nazbierała grzybów w Tadeuszowym zagajniku.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Tadeusz mos., Tadeuszek mos., Tadeuszowa ż.

Wiktionary


tadkowie

zdrobnienie od: Tadeusz (imię męskie); Tadeuszek, Tadzio, Tadzik


SJP.pl


tadkowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Tadka lub z nim związany


SJP.pl


tadla

nazwisko


SJP.pl

  • Beata Tadla (1975-), dziennikarka
  • Edward Tadla (1902-1981), sędzia

Wikipedia


tadzik

zdrobnienie od: Tadeusz (imię męskie)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) zdrobn. od: Tadeusz

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Kupiliśmy Tadzikowi atlas samochodowy.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Tadeusz m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Tadek, Tadzio, Tadeuszek

Wiktionary


tadzikowie

Tadzik z małżonką


SJP.pl


tadzikowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Tadzika lub z nim związany


SJP.pl


tadzin

3 miejscowości w Polsce:

  • Tadzin – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. włocławskim, w gminie Lubanie
  • Tadzin – wieś w woj. łódzkim, w pow. brzezińskim, w gminie Brzeziny
  • Tadzin – wieś w woj. łódzkim, w pow. łódzkim wschodnim, w gminie Rzgów

Wikipedia


tadzino

Tadzino (kaszb. Tadzëno, niem. Tadden) – wieś kaszubska w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie wejherowskim, w gminie Gniewino przy trasie linii kolejowej Wejherowo-Choczewo-Lębork (obecnie zawieszonej). Wieś jest siedzibą sołectwa Tadzino, w którego skład wchodzi również Płaczewo.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa gdańskiego.

Inne miejscowości o nazwie Tadzino: Tadzin

Wikipedia


tadzio

zdrobnienie od: Tadeusz (imię męskie)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) zdrobn. poufała forma imienia Tadeusz

Wiktionary

Tadzio (ang. Titch) – serial animowany emitowany na kanale KidsCo. Premiera odbyła się 8 października 2007 roku.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jesienią pojedziemy z Tadziem na grzyby.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Tadeusz m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Tadek, Tadzik

Wiktionary


tadziowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Tadzia lub z nim związany


SJP.pl


tadżycki

przymiotnik od: Tadżyk, Tadżykistan


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) odnoszący się do państwa Tadżykistan lub Tadżyków, związany z Tadżykistanem lub Tadżykami

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) jęz. język urzędowy Tadżykistanu;

Wiktionary

Wymowa:

IPA: taˈd͡ʒɨt͡sʲci, AS: taǯycʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Tadżykistan m., Tadżyk m., Tadżyjka ż., Tadżyczka ż., tadżyckość ż.

Wiktionary


tadżyckojęzyczny

przymiotnik

 (1.1) taki, który posługuje się językiem tadżyckim

 (1.2) taki, którego mieszkańcy posługują się językiem tadżyckim

 (1.3) spisany, stworzony w języku tadżyckim

Wiktionary

Wymowa:

IPA: taˈd͡ʒɨt͡skɔjɛ̃w̃ˈzɨt͡ʃnɨ, AS: taǯyckoi ̯ẽũ̯zyčny

Wiktionary


tadżyczka

obywatelka Tadżykistanu; Tadżyjka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) obywatelka Tadżykistanu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Cudzoziemiec, który chciałby poślubić Tadżyczkę, musi kupić mieszkanie i mieszkać w Tadżykistanie co najmniej przez miesiąc.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: taˈd͡ʒɨt͡ʃka, AS: taǯyčka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tadżycki mrz., Tadżykistan m., Tadżyk m., Tadżyjka ż.

 przym. tadżycki

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Tadżyjka

Wiktionary


tadżyjka

obywatelka Tadżykistanu; Tadżyczka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) obywatelka Tadżykistanu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Poznałam w Kabulu kobietę, pół Tadżyjkę, pół Rosjankę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: taˈd͡ʒɨjka, AS: taǯyi ̯ka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tadżycki mrz., Tadżyczka ż., Tadżykistan m., Tadżyk m.

 przym. tadżycki

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Tadżyczka

Wiktionary


tadżyk

obywatel Tadżykistanu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) obywatel Tadżykistanu

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtad͡ʒɨk, AS: taǯyk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Tadżykistan m., Tadżyjka ż., Tadżyczka ż., tadżycki m.

 przym. tadżycki

Wiktionary


tadżykistan

[czytaj: tad-żykistan] Republika Tadżykistanu; państwo w Azji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. polit. państwo w Azji;

Wiktionary

Tadżykistan, Republika Tadżykistanu (tadż. Ҷумҳурии Тоҷикистон, Dżumhurii Todżikiston) – państwo w środkowej Azji ze stolicą w Duszanbe. Tadżykistan graniczy z Uzbekistanem, Kirgistanem, Chinami i Afganistanem.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Niemal całą powierzchnię Tadżykistanu zajmują góry.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌtad͡ʒɨˈcistãn, AS: taǯyḱistãn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tadżycki mrz., Tadżyk m., Tadżyjka ż., Tadżyczka ż.

 przym. tadżycki

Wiktionary


taekkyeon

[czytaj: tekkjon] tradycyjna koreańska sztuka walki


SJP.pl

Taekkyeon (nieformalnie latynizowany również jako Taekkyon i Taekyon) – tradycyjna koreańska sztuka walki, charakteryzująca się płynnymi, tanecznymi ruchami, intensywną pracą nóg, m.in. stosowaniem kopnięć i podcięć by przewrócić przeciwnika.

W 2011 roku sztuka walki taekkyeon została wpisana na listę niematerialnego dziedzictwa UNESCO.

Wikipedia


taekwon-do

[czytaj: tekłondo] sztuka walki powstała z połączenia koreańskiej sztuki walki taekkyeon i karate; taekwondo


SJP.pl


taekwondo

[czytaj: tekłondo] sztuka walki powstała z połączenia koreańskiej sztuki walki taekkyeon i karate; taekwon-do


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) sport. olimpijska dyscyplina sportowa powstała z połączenia tradycyjnej starokoreańskiej sztuki walki i karate;

Wiktionary

Taekwondo (hangul: 태권도; hancha: 跆拳道, [tʰɛ.kwʌn.do]) – narodowy sport i tradycyjna sztuka walki Korei. Początkowo zostało stworzone do celów militarnych, następnie zostało zaadaptowane do użytku cywilnego, jego twórcą jest gen. Choi Hong-hi. Obecnie jest jedną z pełnoprawnych dyscyplin olimpijskich.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

 (1.1) alternatywna pisownia: taekwon-do

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) taekwondo, tae kwon do

* duński: (1.1) taekwondo w.

* hiszpański: (1.1) taekwondo m.

* koreański: (1.1) 태권도

* niemiecki: (1.1) Taekwondo n.

* norweski (bokmål): (1.1) taekwondo m.

* norweski (nynorsk): (1.1) taekwondo m.

* rosyjski: (1.1) тхэквондо n.

* szwedzki: (1.1) taekwondo w.

źródła.

== taekwondo (język angielski.) ==

wymowa.

 audioUS|En-us-taekwondo.ogg.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) sport. taekwondo

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: tɛˈkwɔ̃ndɔ, AS: teku̯õndo

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

 (1.1) alternatywna pisownia: taekwon-do

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) taekwondo, tae kwon do

* duński: (1.1) taekwondo w.

* hiszpański: (1.1) taekwondo m.

* koreański: (1.1) 태권도

* niemiecki: (1.1) Taekwondo n.

* norweski (bokmål): (1.1) taekwondo m.

* norweski (nynorsk): (1.1) taekwondo m.

* rosyjski: (1.1) тхэквондо n.

* szwedzki: (1.1) taekwondo w.

źródła.

== taekwondo (język angielski.) ==

wymowa.

 audioUS|En-us-taekwondo.ogg.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) sport. taekwondo

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


taekwondzista

[czytaj: tekłondzista] osoba uprawiająca taekwondo


SJP.pl


taekwondzistka

taekwondzista [czytaj: [czytaj: tekłondzistka]


SJP.pl


tael

1. chińska jednostka wagi srebra;
2. dawna jednostka monetarna w różnych regionach Chin i południowo-wschodniej Azji


SJP.pl

Tael – dawna chińska jednostka monetarna, odpowiadająca 37,3 g czystego srebra.

Wikipedia


tafa

zwierzę drapieżne z rodziny niełazów, torbacz żyjący w lasach Australii; myszowór, myszowór pędzloogonowy, mysz workowata


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) drapieżny torbacz z rodziny niełazów, występujący w Australii

Wiktionary

Myszowór pędzloogonowy, myszowór, mysz workowata, tafa, tuan (Phascogale tapoatafa) – gatunek niewielkiego mięsożernego ssaka z podrodziny niełazów (Dasyurinae) w obrębie rodziny niełazowatych (Dasyuridae).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Tafę spotkać można we wszystkich stanach Australii poza Tasmanią.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtafa, AS: tafa

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) myszowór, mysz workowata

Wiktionary


tafelka

mała płytka, tafla


SJP.pl


tafelkowaty

przypominający małą taflę, podobny do małej tafli


SJP.pl


tafelspitz

sztuka mięsa z jarzynami, potrawa austriacka, ulubione danie cesarza Franciszka Józefa I


SJP.pl

Tafelspitz – danie mięsne charakterystyczne dla kuchni austriackiej i bawarskiej, zwłaszcza znane w Wiedniu, gdzie było popularyzowane przez jego amatora, cesarza Franciszka Józefa I. Pozostaje popularnym daniem austriackim (wcześniej austro-węgierskim).

Wikipedia


tafia

rum z trzciny cukrowej, nie poddawany leżakowaniu


SJP.pl

Tafia to rodzaj taniego rumu, produkowanego z soku z trzciny cukrowej. W przeciwieństwie jednak do zwykłego rumu dojrzewającego w drewnianych beczkach, tafia nie leżakuje, co wpływa na zawartość w niej szkodliwego oleju fuzlowego. Jej nazwa pochodzi od toastu wygłaszanego przez Kreolów pochodzenia francuskiego.

Wikipedia


tafla

1. płyta gładkiego, sztywnego materiału;
2. gładka, równa, lśniąca powierzchnia;
3. we flisactwie: tylny koniec tratwy; cal, plenica


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) płyta czegoś gładkiego

 (1.2) równa, gładka, lśniąca powierzchnia wody

Wiktionary

Tafla – największa, górna fasetka (płaszczyza) kamienia oszlifowanego szlifem fasetkowym. Szlifami fasetkowymi szlifuje się kamienie przezroczyste (np. diamenty, rubiny, szafiry). Dzięki temu na tafli widoczne są różne efekty świetlne powstałe w wyniku załamań światła na innych, nachylonych pod różnym kątem względem tafli, fasetkach.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. tafelka ż.

 przym. taflowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) płyta

 (1.2) powierzchnia, płaszczyzna

Wiktionary


taflowy

tafla


SJP.pl

Patrz:

tafla

tafofilia

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) upodobanie do odwiedzania cmentarzy

Wiktionary


tafonomia

dział biologii zajmujący się analizą powstawania złóż szczątków organicznych


SJP.pl

Tafonomia (gr. taphos – pogrzeb, mogiła; nomos – prawo) – nauka badająca pośmiertny los szczątków organicznych, zarówno współczesnych (szczątki subfosylne), jak i kopalnych (skamieniałości). Pojęcie tafonomia wprowadził paleontolog rosyjski Iwan Jefriemow w 1940 roku.

Wikipedia


tafonomiczny

tafonomia


SJP.pl

Patrz:

tafonomia

tafrynowce

grzyb workowy pasożytujący na drzewach; szpetczak


SJP.pl


tafrynowiec

grzyb workowy pasożytujący na drzewach; szpetczak


SJP.pl


tafta

tkanina jedwabna


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) włók. gęsta, nieco sztywna, szeleszcząca tkanina jedwabna

Wiktionary

Tafta (fran. taffetas z wł. taffeta z per. tãfta - tkane, plecione, tkanina) – gęsta i sztywna tkanina wykonana z naturalnego jedwabiu, szeleszcząca i mieniąca się przy poruszaniu. Wykorzystywana najczęściej w sukniach wieczorowych i balowych.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Podczas kolacji, jak wymaga tego gościnność, krążyła od stolika do stolika, od gościa do gościa, z każdym zamieniała kilka słów, zgrabna, prosto od fryzjera, z wielkim kwiatem z tafty w butonierce.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtafta, AS: tafta

Wiktionary

Powiązane:

 przym. taftowy

Wiktionary


taftowy

przymiotnik od: tafta (tkanina jedwabna)


SJP.pl


tag

1. w informatyce: napis rozpoczynający i kończący wybrany element tekstu, zawierający zakodowaną informację o strukturze tekstu; znacznik;
2. w reklamie: dodatkowy, kilkusekundowy spot umieszczany po podstawowym, stałym klipie reklamowym, informujący o promocjach itp.;
3. w gwarze młodzieżowej: podpis (zwykle na murze) grafficiarzy i członków subkultur


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. rzeka na Półwyspie Iberyjskim;

Wiktionary

  • Tag – rzeka w Hiszpanii i Portugalii
  • TAG (triacyloglicerole) – organiczne związki chemiczne
  • tag (znacznik) – znak lub słowo kluczowe w informatyce
  • TAG – edytor tekstu
  • tag – podpis grafficiarzy
  • Tag – aplikacja do edycji tagów plików audio
  • tagowanie – przygotowanie odwołań do bloków kodu

Wikipedia

Wymowa:

IPA: tak, AS: tak

Wiktionary


tagalog

język z indonezyjskiej grupy językowej, oparty na alfabecie łacińskim, urzędowy na Filipinach; język tagalski


SJP.pl

  • Tagalog (lud)
  • język tagalog

Wikipedia


tagalowie

lud żyjący na Filipinach, zamieszkujący głównie południową część Luzonu i wyspę Mindoro


SJP.pl

Tagalowie – lud filipiński stanowiący dominującą grupę ludności w Manili, we wszystkich prowincjach graniczących z Zatoką Manilską (oprócz prowincji Pampanga) oraz w prowincjach Nueva Ecija, Batangas, Laguna, Marinduque, Mindoro i Quezon. Ich liczebność wynosi 24 mln (pocz. XXI w.).

Wikipedia


tagalski

dotyczący Tagalów, właściwy Tagalom - ludowi na Filipinach, zamieszkującemu głównie południową część Luzonu i wyspę Mindoro


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Tagalami, dotyczący Tagalów

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) jęz. język tagalski;

Wiktionary

Język tagalski, tagalog – jeden z najważniejszych języków na Filipinach (oficjalny standard tego języka nazywa się filipino). Należy do grupy języków filipińskich w ramach podrodziny języków malajsko-polinezyjskich, wchodzącej w skład rodziny języków austronezyjskich. Jest jednym z blisko 200 języków, którymi posługują się mieszkańcy Archipelagu Filipińskiego. Jest to język ojczysty znaczącej części mieszkańców centralnych rejonów Filipin; używa go około 24 miliony osób.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. Tagal mos., Tagalka ż., tagalog

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) tagalog

Wiktionary


tagalskojęzyczny

przymiotnik

 (1.1) taki, który posługuje się językiem tagalskim

 (1.2) taki, którego mieszkańcy posługują się językiem tagalskim

 (1.3) spisany, stworzony w języku tagalskim

Wiktionary

Wymowa:

IPA: taˈɡalskɔjɛ̃w̃ˈzɨt͡ʃnɨ, AS: tagalskoi ̯ẽũ̯zyčny

Wiktionary


taganrog

portowe miasto w Rosji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. portowe miasto nad Morzem Azowskim w Rosji, w obwodzie rostowskim;

Wiktionary

Taganrog (ros. Таганрог) – portowe miasto nad Morzem Azowskim w Rosji (obwód rostowski). Ludność ok. 248 tys. (2020).

Jako twierdza założony przez Piotra Wielkiego w 1698 z przeznaczeniem na pierwszą bazę rosyjskiej marynarki wojennej. Zburzony w 1712. Prawa miejskie uzyskał w 1775. Od początku XIX wieku ważny ośrodek handlowy, zaś od przełomu XIX i XX wieku również – przemysłowy. W 1918 przejściowo stolica Ukraińskiej Republiki Sowieckiej.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. taganroski

Wiktionary


taganroski

przymiotnik od: Taganrog (miasto w Rosji)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Taganrogiem, dotyczący Taganrogu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Taganrog mrz.

Wiktionary


tagari

worek z wełny noszony na ramieniu


SJP.pl


tagatoza

cukier prosty należący do ketoz, używany jako słodzik


SJP.pl


tagin

mięso jagnięce albo kurczę duszone z jarzynami


SJP.pl


tagił

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. hydron. rzeka w azjatyckiej części Rosji, znajdująca się na terenie obwodu swierdłowskiego, prawy dopływ Tury;

Wiktionary

  • Tagił – rzeka
  • Niżny Tagił
  • Wierchnyj Tagił

Wikipedia


tagliatelle

[czytaj: taliatelle] cienki makaron włoski, ciasno skręcony


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) kulin. włoski makaron w kształcie długich, płaskich pasków o grubości ok. 2 mm i blisko 1 cm szerokości;

Wiktionary

Tagliatelle (tagliolini, reg. taglierini – z wł. tagliare – „ciąć”) – klasyczny włoski makaron z rejonu Emilia-Romagna w kształcie długich, płaskich wstążek o grubości ok. 2 mm i szerokości 0,65–1 cm. Kształtem przypomina fettuccine, lecz jest od niego szerszy. Tagliatelle podaje się zwykle z sosami, zazwyczaj z bolognese.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Tagliatelle podaje się zwykle z sosami, najczęściej bolognese lub carbonara.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌtalʲjaˈtɛlːɛ, AS: talʹi ̯ate•le

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) makaron wstążki

Wiktionary


tagma

funkcjonalnie wyróżniony odcinek ciała stawonogów powstały w wyniku połączenia dwóch lub więcej segmentów


SJP.pl

Tagma – wyróżnialna część ciała stawonogów, powstała w wyniku połączenia dwóch lub więcej metamerów. Taką segmentację ciała nazywa się heterenomiczną, a proces ewolucyjny, w wyniku którego powstała: tagmatyzacją.

Wikipedia


tagore

Rabindranath Tagore (beng. রবীন্দ্রনাথ ঠাকুর, ur. 7 maja 1861 w Kalkucie, zm. 7 sierpnia 1941 tamże) – indyjski poeta, prozaik, filozof, kompozytor, malarz, pedagog, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury (1913), pierwszej dla Hindusa, jak również dla Azjaty.

Wikipedia


tagować

1. umieszczać w tekście tagi (znaczniki);
2. w gwarze młodzieżowej: umieszczać tag (podpis), zwykle na murze


SJP.pl


tagowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z tagiem, dotyczący tagu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tag m.

Wiktionary


taguan

gryzoń nadrzewny


SJP.pl

Wikipedia


taha

nazwisko


SJP.pl


tahina

pasta z nasion sezamu, popularna na Bliskim Wschodzie; tahini


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kulin. pasta z sezamu

Wiktionary

  • tahini – pasta sezamowa
  • tahina spectabilis – gatunek palm

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

 (1.1) tahini

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 etym|arab|طحينة.

uwagi.

tłumaczenia.

 (1.1) zobtłum|tahini.

źródła.

== tahina (język angielski.) ==

thumb|tahina (1.1)

wymowa.

 dzielenie|ta|hi|na.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) spoż. tahini

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) tahini

Wiktionary


tahini

pasta z nasion sezamu, popularna na Bliskim Wschodzie; tahina


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) spoż. pasta z nasion sezamu, półprodukt używany do przygotowywania wielu potraw;

Wiktionary

Tahini (tahina) (arab. طحينة tahina), pasta sezamowa (chin. zhimajiang (芝麻醤), jap. neri-goma (ねりごま, 練りごま) – pasta na bazie nasion sezamu, wykorzystywana do przygotowywania wielu azjatyckich potraw.

W krajach Bliskiego Wschodu sporządzana jest z lekko podprażanych nasion sezamu (proces ten zwiększa aromatyczność). We wschodniej Azji produkowana z niełuskanych nasion sezamu, dzięki czemu nabiera bardziej gorzkiego smaku.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Tahini jest składnikiem np. hummusu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: taˈxʲĩɲi, AS: taχʹĩńi

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rzad. tahina

Wiktionary


tahitańczyk

[czytaj: taitańczyk] mieszkaniec Tahiti


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec wyspy Tahiti

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Tahiti n.

:: fż. Tahitanka ż.

 przym. tahitański

Wiktionary


tahitanka

[czytaj: taitanka] mieszkanka Tahiti


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka wyspy Tahiti

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Tahiti n.

:: fm. Tahitańczyk mos.

 przym. tahitański

Wiktionary


tahitański

[czytaj: taitański] przymiotnik od: Tahiti (wyspa na Oceanie Spokojnym)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Tahiti lub Tahitańczykami, dotyczący Tahiti (wyspy na Oceanie Spokojnym)

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) jęz. język tahitański;

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Tahiti n., Tahitańczyk mos., Tahitanka ż.

Wiktionary


tahitańskojęzyczny

przymiotnik

 (1.1) taki, który posługuje się językiem tahitańskim

 (1.2) taki, którego mieszkańcy posługują się językiem tahitańskim

 (1.3) spisany, stworzony w języku tahitańskim

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌtajiˈtãj̃skɔjɛ̃w̃ˈzɨt͡ʃnɨ, AS: tai ̯itãĩ ̯skoi ̯ẽũ̯zyčny

Wiktionary


tahiti

[czytaj: taiti] wyspa na Oceanie Spokojnym


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) geogr. wyspa na południowym Pacyfiku, należąca do Polinezji Francuskiej;

Wiktionary

Tahiti – wyspa w południowej części Oceanu Spokojnego w archipelagu Wysp Towarzystwa (Wyspy Na Wietrze); największa wśród wysp Polinezji Francuskiej, centrum polityczne, gospodarcze i kulturalne. Pierwotna nazwa Otaheiti.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. Tahitańczyk m., Tahitanka ż., tahitański mrz.

 przym. tahitański

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) Tahiti

* białoruski: (1.1) Таіці n.

* bułgarski: (1.1) Таити

* esperanto: (1.1) Tahitio

* rosyjski: (1.1) Таити n.

* słowacki: (1.1) Tahiti n.

* ukraiński: (1.1) Таїті n., Тагіті n.

źródła.

== Tahiti (język angielski.) ==

wymowa.

 audioUS|En-us-Tahiti.oga.

znaczenia.

rzeczownik, nazwa własna

 (1.1) geogr. Tahiti

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: taˈjitʲi, AS: tai ̯itʹi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Tahitańczyk m., Tahitanka ż., tahitański mrz.

 przym. tahitański

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. Tahitańczyk m., Tahitanka ż., tahitański mrz.

 przym. tahitański

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) Tahiti

* białoruski: (1.1) Таіці n.

* bułgarski: (1.1) Таити

* esperanto: (1.1) Tahitio

* rosyjski: (1.1) Таити n.

* słowacki: (1.1) Tahiti n.

* ukraiński: (1.1) Таїті n., Тагіті n.

źródła.

== Tahiti (język angielski.) ==

wymowa.

 audioUS|En-us-Tahiti.oga.

znaczenia.

rzeczownik, nazwa własna

 (1.1) geogr. Tahiti

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


tahoma

1. czcionka komputerowa;
2. jednostka osadnicza w USA


SJP.pl

Tahoma – bezszeryfowy krój pisma, powstały w 1994 w firmie Microsoft. Twórcą Tahomy jest Matthew Carter, a pliki fontów były po raz pierwszy dystrybuowane z systemem operacyjnym Windows 95. Microsoft zezwala na bezpłatne wykorzystywanie Tahomy (bez możliwości zmian kroju) w ramach systemu operacyjnego, z którym została dostarczona. Redystrybucja Tahomy poza systemem operacyjnym (wliczając w to wszelkiego typu update’y i aktualizacje), z którym została dostarczona, wymaga wykupienia licencji.

Wikipedia


tai

taić się - książkowo: zawrzeć, zawierać w sobie, nie uzewnętrznić, uzewnętrzniać się


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) = Telewizyjna Agencja Informacyjna;

Wiktionary

TAI

  • międzynarodowy czas atomowy (fr. temps atomique international)
  • Telewizyjna Agencja Informacyjna (TAI) – istniejąca w latach 1989-2006 i od 2013 roku jednostka TVP
  • TAI (Turkish Aerospace Industry) – turecka firma przemysłu lotniczego, montująca z amerykańskich podzespołów myśliwce F-16 oraz śmigłowce UH-60 Blackhawk
  • TAI – niemiecki DJ i producent muzyczny
  • Telefoniczna Agencja Informacyjna – firma prywatna z siedzibą w Warszawie
  • Tabular Accuracy Index – wskaźnik stosowany przy ocenie kartogramu

Wikipedia


tai-chi

[czytaj: taj CZI] chińska gimnastyka relaksacyjna polegająca na łagodnych, płynnych ćwiczeniach koordynacyjnych przypominających walkę z niewidocznym przeciwnikiem; taiji, tai chi


SJP.pl


taibei

stolica Tajwanu; Tajpej


SJP.pl

Wikipedia


taić

książkowo:
1. trzymać coś w tajemnicy; ukrywać; zatajać;
2. nie poddawać się badaniu, eksploracji


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) ukrywać, nie wyjawiać, zob. zatajać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tajność ż., zatajanie n., tajenie n., zatajenie n., tajemnica, tajemność

 przym. tajemny, tajemniczy

 przysł. tajemnie, tajemniczo

 czas. zatajać ndk., zataić dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zatajać, ukrywać

Wiktionary


taiji

[czytaj: tajCI] chińska gimnastyka relaksacyjna polegająca na łagodnych, płynnych ćwiczeniach koordynacyjnych przypominających walkę z niewidocznym przeciwnikiem; tai chi, tai-chi


SJP.pl

Taiji – chińska koncepcja filozoficzna związana z konfucjanizmem oraz taoizmem, tłumaczona jako „najwyższa ostateczność”. Taiji to nazwa stanu wszechświata, w którym doszło do podziału na yin i yang; jest przeciwieństwem wuji, stanu sprzed tego podziału.

Wikipedia


taikonauta

chiński kosmonauta; tajkonauta


SJP.pl

Astronauta (gr. ástron + gr. naútēs) – osoba przeszkolona, odpowiednio wyposażona i wysłana w przestrzeń kosmiczną w ramach załogowego lotu kosmicznego, aby służyć jako dowódca lub członek załogi na pokładzie statku kosmicznego. Termin ten jest zazwyczaj zarezerwowany dla profesjonalistów, czasami jednak jest on stosowany w stosunku do każdego, kto podróżuje w przestrzeń kosmiczną, w tym naukowców, polityków, dziennikarzy i kosmicznych turystów.

Wikipedia


taikonautka

chińska kosmonautka; tajkonautka


SJP.pl


taikum

[czytaj: tajkum] taikun, tajkun;
1. tytuł szogunów japońskich używany przez cudzoziemców;
2. w Japonii: potężny, wpływowy biznesmen


SJP.pl


taikun

[czytaj: tajkun] taikum, tajkun;
1. tytuł szogunów japońskich używany przez cudzoziemców;
2. w Japonii: potężny, wpływowy biznesmen


SJP.pl


tailgate

przymiotnik

 (1.1) muz. dotyczący stosowania glissand w grze na puzonie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wszyscy oniemieli, właściwie cały utwór zagrany był tailgate.

Wiktionary


taine

[czytaj: ten] nazwisko, m.in. Hippolyte Adolphe Taine (1828-1893) - francuski filozof i historyk


SJP.pl


taino

język Tainów (Indian Taino), wymarłego rodu indiańskiego


SJP.pl

  • Taino (miasto) – miejscowość i gmina we Włoszech.
  • Taino – Tainowie (Indianie Taino), rdzenni mieszkańcy Karaibów.

Wikipedia


tainowie

wymarły ród indiański zamieszkujący Wielkie Antyle i Wyspy Bahama; Taino


SJP.pl

Tainowie (Indianie Taino) – rdzenni, prekolumbijscy mieszkańcy wysp Bahama i wysp Wielkich Antyli, w tym Kuby, Hispanioli (Haiti i Dominikany), Portoryko i Jamajki zamieszkujący te wyspy bezpośrednio przed ich odkryciem przez Kolumba w 1492 r. Nie ma zbyt wielu źródeł informacji dotyczących życia Indian Taino. Prawdopodobnie przybyli na Kubę ok. 1100 r. p.n.e., przemieszczając się z Ameryki Południowej przez Antyle.

Wikipedia


taipan

jadowity wąż australijski; tajpan


SJP.pl


tais

Tais (oryg. Thaïs) – powieść Anatola France’a. Po raz pierwszy opublikowana została (z podtytułem Powiastka filozoficzna) w numerze „Revue des Deus Mondes” z lipca-sierpnia 1889 r. W 1891 r. France dokonał poprawek i rozszerzył powieść o ponad 20 stron. W tym samym roku „Tais” wydana została w formie książkowej.

Wikipedia


taiwan

dawniej: Tajwan


SJP.pl

  • Tajwan (dawniej Formoza) – wyspa u wschodnich wybrzeży Chin
  • Tajwan – krótka nazwa Republiki Chińskiej
  • Tajwan – prowincja Republiki Chińskiej (Tajwanu)
  • Tajwan – prowincja Chińskiej Republiki Ludowej
  • Republika Tajwanu – państwo historyczne
  • Tajwan – osada w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. tucholskim, w gminie Tuchola

Wikipedia


taiwańczyk

[czytaj: tajwańczyk] dawniej: Tajwańczyk


SJP.pl


taiwanka

[czytaj: tajwanka] dawniej: Tajwanka


SJP.pl


taiwański

dawniej: dotyczący Taiwanu (Tajwanu); tajwański


SJP.pl


taiyuan

[czytaj: tajjuan] miasto w Chinach; Tajjüan


SJP.pl

Taiyuan (chiń. 太原; pinyin Tàiyuán, wym. [tʰaɪ̂ɥɛ̌n]) – miasto o statusie prefektury miejskiej w środkowych Chinach, ośrodek administracyjny prowincji Shanxi. W 2010 roku liczba mieszkańców miasta wynosiła 2 809 501. Prefektura miejska w 1999 roku liczyła 3 304 023 mieszkańców.

Wikipedia


taizé

[czytaj: teZE] miasto we Francji


SJP.pl

  • Taizé – międzynarodowa wspólnota ekumeniczna
  • Taizé (Saona i Loara) – francuska miejscowość w Burgundii
  • Taizé-Maulais (do 2016 Taizé) – francuska gmina w regionie Poitou-Charentes
  • (100033) Taizé – planetoida z pasa głównego asteroid

Wikipedia


taj

1. język tajlandzki (syjamski); thai, thaj;
2. języki taj - grupa języków używanych w Tajlandii, Birmie, Laosie, Wietnamie i Chinach; języki thai, języki thaj


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) członek ludu azjatyckiego, przedstawiciel narodowości tajskiej, zamieszkującej głównie Tajlandię

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Tytułowe „spojrzenie turysty” (…) oznacza poszukiwanie przez nas znaków, które potwierdzą nasze wyobrażenia. Paryż ma być romantyczny, Anglicy dżentelmeńscy, Tajowie uśmiechnięci. Chcemy, żeby nasze wakacje były niepowtarzalne i wyjątkowe, z dala od pułapek turystycznych, ale to, czy uznamy je za udane, lub nie, zależy głównie od tego, czy potwierdzą się nasze wyobrażenia.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tajski mrz., Tajlandczyk m., Tajlandia ż., Tajlandka ż.

:: fż. Tajka ż.

 przym. tajski

Wiktionary


tajać

1. zmieniać swój stan skupienia ze stałego w ciekły; topnieć, topić się;
2. rozmarzać wskutek działania ciepła; rozgrzewać się;
3. przenośnie: rozrzewniać się, łagodnieć


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) topnieć, roztapiać się

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tajanie n.

Wiktionary


tajduś

nazwisko


SJP.pl


tajemnica

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) wiadomość poufna, przeznaczona dla niektórych osób lub całkowicie skryta

 (1.2) rzecz tajemna, niewytłumaczalna

Wiktionary

Tajemnica – dane lub informacje, których ujawnienie osobom nieuprawnionym jest zakazane ze względu na normy prawne lub inne normy społeczne. W religiach, szczególnie w kultach misteryjnych, słowo tajemnica (gr. mystērion) odnosi się do ukrytej rzeczywistości duchowej, z którą człowiek spotyka się przez obrzędy religijne. W chrześcijaństwie jest nazwą sakramentu.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zosia i Basia chyba mają jakąś tajemnicę, bo od rana coś sobie szepczą.

 (1.2) Ubolewał, że „chrześcijaństwo zupełnie zgubiło tajemnicę cierpienia zwierząt — jeden z kluczy do zrozumienia tajemnicy zła […]”.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌtajɛ̃mʲˈɲit͡sa, AS: tai ̯ẽmʹńica

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tajność ż., tajemniczość ż., wtajemniczenie n.

 czas. taić, zataić, wtajemniczać, wtajemniczyć, utajnić, utajniać, odtajnić, odtajniać, zatajać

 przym. tajny, tajemny, tajemniczy, utajniony, odtajniony, wtajemniczony, potajemny

 przysł. tajnie, tajemnie, tajemniczo, potajemnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) sekret, informacja niejawna

 (1.2) sekret, misterium

Wiktionary


tajemnice

Tajemnica – dane lub informacje, których ujawnienie osobom nieuprawnionym jest zakazane ze względu na normy prawne lub inne normy społeczne. W religiach, szczególnie w kultach misteryjnych, słowo tajemnica (gr. mystērion) odnosi się do ukrytej rzeczywistości duchowej, z którą człowiek spotyka się przez obrzędy religijne. W chrześcijaństwie jest nazwą sakramentu.

Wikipedia


tajemniczo

przysłówek

 (1.1) w sposób tajemniczy

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌtajɛ̃mʲˈɲit͡ʃɔ, AS: tai ̯ẽmʹńičo

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tajemnica, tajemniczość, wtajemniczenie

 czas. wtajemniczać, wtajemniczyć, taić

 przym. tajemniczy, potajemny

 przysł. potajemnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) mistycznie, enigmatycznie

Wiktionary


tajemniczość

tajemniczy nastrój, zagadkowość, tajemnica


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co jest tajemnicze, zagadkowe, niejasne

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌtajɛ̃mʲˈɲit͡ʃɔɕt͡ɕ, AS: tai ̯ẽmʹńičość

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tajemnica ż., tajemność ż.

 przym. tajemniczy, tajemny

 przysł. tajemniczo, tajemnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zagadkowość

Wiktionary


tajemniczy

przymiotnik

 (1.1) zagadkowy i trudny do zrozumienia

 (1.2) o człowieku skryty

 (1.3) mający związek ze zjawiskami nadprzyrodzonymi lub magią

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Wiesław od rana jest bardzo tajemniczy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌtajɛ̃mʲˈɲit͡ʃɨ, AS: tai ̯ẽmʹńičy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tajemnica ż., tajemniczość ż., wtajemniczenie n.

 czas. taić, wtajemniczać ndk., wtajemniczyć dk.

 przym. potajemny

 przysł. tajemniczo, potajemnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) enigmatyczny, niedocieczony, nieodgadniony, nieogarniony, niepojęty, nieprzenikniony, niewytłumaczalny, niewytłumaczony, niezbadany, niezgłębiony, zagadkowy

 (1.2) zagadkowy, sekretny, konspiracyjny

 (1.3) tajemny

Wiktionary


tajemnie

przysłówek

 (1.1) w sposób tajemny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tajność ż., tajemniczość ż., tajemność ż., tajemnica ż.

 przym. tajemny

 czas. taić

Wiktionary


tajemniej

stopień wyższy od przysłówka: tajemnie


SJP.pl


tajemniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: tajemny


SJP.pl


tajemny

1. ukryty, trzymany w tajemnicy; tajny, potajemny;
2. związany z magią lub ze zjawiskami nadprzyrodzonymi; magiczny, tajemniczy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) skryty, owiany tajemnicą

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W Stanach wzięłą udział w jakimś tajemnym obrzędzie czcicieli natury.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tajemnica ż., tajemniczość ż., tajność ż.

 czas. taić, wtajemniczać, wtajemniczyć

 przysł. tajemnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) sekretny

Wiktionary


tajenko

Tajenko – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie augustowskim, w gminie Bargłów Kościelny. Leży nad jeziorem Tajno.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego.

Wikipedia


tajęża

roślina z rodziny storczykowatych


SJP.pl

Tajęża (Goodyera R. Br.) – rodzaj roślin z rodziny storczykowatych (Orchidaceae). Należy do niego 96–99 gatunków. Zasięg rodzaju obejmuje Eurazję, Amerykę Północną, Mozambik, Madagaskar i inne wyspy na Oceanie Indyjskim, wschodnią Australię i wyspy Oceanii. Gatunkiem typowym jest tajęża jednostronna (Goodyera repens L.), zarazem jedyny przedstawiciel rodzaju we florze Polski.

Wikipedia


tajfun

gwałtowny, niezwykle silny wicher wirowy, wiejący na obszarach tropikalnych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) meteorol. cyklon tropikalny, nazwa używana na określenie cyklonów w Azji Wschodniej i Południowo-Wschodniej;

Wiktionary

Tajfun – lokalna nazwa cyklonów tropikalnych używana we wschodniej i południowo-wschodniej Azji. W tajfunach występuje tzw. oko cyklonu, w którym panuje bezwzględny spokój, nie pada deszcz i nie ma wiatru. Miejsce znajdujące się w oku cyklonu jest przez ok. 1 godzinę odcięte od sztormu.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Kolejny w tym roku tajfun zaatakował Filipiny.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtajfũn, AS: tai ̯fũn

Wiktionary

Powiązane:

 przym. tajfunowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) cyklon, huragan

Wiktionary


tajfunnik

rodzaj ptaków z rodziny burzykowatych


SJP.pl


tajfunowy

przymiotnik od: tajfun


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) meteorol. związany z tajfunem, dotyczący tajfunu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tajfun mrz.

Wiktionary


tajga

lasy północne z przewagą drzew iglastych, tworzące strefę roślinną w klimacie umiarkowanym chłodnym


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) borealne lasy szpilkowe występujące w północnej części Ameryki Północnej, Europy oraz Azji;

Wiktionary

Tajga, borealny las iglasty – lasy iglaste, które występują na półkuli północnej w strefach klimatu umiarkowanego chłodnego i subpolarnego w północnej części Azji, głównie w Rosji (Syberia, Kamczatka, Sachalin), w północno-wschodnich Chinach (Mandżuria), w północnej Japonii (na wyspie Hokkaido), w Ameryce Północnej (Alaska i Kanada) i Europie (Półwysep Fennoskandzki, północno-wschodnia część Niziny Wschodnioeuropejskiej).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Tajga Eurazji rozciąga się 9000 km z zachodu na wschód od Półwyspu Skandynawskiego do Oceanu Spokojnego.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtajɡa, AS: tai ̯ga

Wiktionary

Powiązane:

 przym. tajgowy

Wiktionary


tajgowy

tajga


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z tajgą, zamieszkujący tajgę, znajdujący się w tajdze

Wiktionary

Patrz:

tajga

Powiązane:

 rzecz. tajga ż.

Wiktionary


tajin

[czytaj: tadżin] tadżin;
1. arabskie naczynie gliniane do przygotowywania dań na wolnym ogniu;
2. potrawa przygotowana w takim naczyniu


SJP.pl


tajjüan

miasto w Chinach; Taiyuan


SJP.pl

Taiyuan (chiń. 太原; pinyin Tàiyuán, wym. [tʰaɪ̂ɥɛ̌n]) – miasto o statusie prefektury miejskiej w środkowych Chinach, ośrodek administracyjny prowincji Shanxi. W 2010 roku liczba mieszkańców miasta wynosiła 2 809 501. Prefektura miejska w 1999 roku liczyła 3 304 023 mieszkańców.

Wikipedia


tajka

członkini ludu zamieszkującego głównie Tajlandię


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) członkini ludu azjatyckiego, przedstawiciel narodowości tajskiej, zamieszkującej głównie Tajlandię

Wiktionary

Tajowie (nazwa własna: ไทยสยาม, trb. Thai Sayaam, dosł. „Tajowie syjamscy”), dawniej Syjamczycy – naród azjatycki należący do grupy ludów tajskich, posługujący się językiem tajskim. Ten 63-milionowy naród, poza Tajlandią, zamieszkuje głównie USA (110 tys.) oraz Tajwan (100 tys.). Dominującą wśród nich religią jest buddyzm therawada. Tajowie zamieszkujący Tajlandię pod względem lingwistycznym nie są jednorodni, oprócz centralnego i funkcjonującego jako oficjalny języka środkowo-tajskiego, opartego na dialekcie Bangkoku w powszechnym użyciu jest także język południowotajski, język isan uważany za dialekt laotański, oraz język północnotajski.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈtajka, AS: tai ̯ka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tajski mrz., Tajlandia, Tajlandczyk, Taj, Tajlandka

 przym. tajlandzki, tajski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Tajlandka

Wiktionary


tajkonauta

chiński kosmonauta; taikonauta


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) chiński astronauta;

Wiktionary

Astronauta (gr. ástron + gr. naútēs) – osoba przeszkolona, odpowiednio wyposażona i wysłana w przestrzeń kosmiczną w ramach załogowego lotu kosmicznego, aby służyć jako dowódca lub członek załogi na pokładzie statku kosmicznego. Termin ten jest zazwyczaj zarezerwowany dla profesjonalistów, czasami jednak jest on stosowany w stosunku do każdego, kto podróżuje w przestrzeń kosmiczną, w tym naukowców, polityków, dziennikarzy i kosmicznych turystów.

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) astronauta, kosmonauta

Wiktionary


tajkonautka

chińska kosmonautka; taikonautka


SJP.pl


tajkun

1. tytuł szogunów japońskich używany przez cudzoziemców; taikun, taikum;
2. wpływowy człowiek interesu, magnat przemysłowy; tycoon


SJP.pl


tajlandczyk

obywatel Tajlandii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) obywatel Tajlandii

Wiktionary

Wymowa:

IPA: tajˈlãnṭt͡ʃɨk, AS: tai ̯lãnṭčyk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tajski mrz., Tajlandia, Tajlandka, Taj, Tajka

 przym. tajlandzki, tajski

Wiktionary


tajlandia

państwo w Azji ze stolicą w Bangkoku; Królestwo Tajlandii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. polit. państwo w Azji;

Wiktionary

Tajlandia, Królestwo Tajlandii (taj. ราชอาณาจักรไทย, Prathet Thai; potocznie เมืองไทย, Muang Thai) – państwo w południowo-wschodniej Azji, graniczące z Laosem i Kambodżą na wschodzie, z Malezją na południu oraz z Mjanmą (Birmą) na zachodzie i północnym zachodzie. Dawniej państwo nosiło nazwę Syjam jako oficjalną do 11 maja 1949. Określenie „Thai” (ไทย) znaczy po tajsku „wolny”.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) On mieszka w Tajlandii od kilku lat.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: tajˈlãndʲja, AS: tai ̯lãndʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Tajlandczyk m., Tajlandka ż., Taj m., Tajka ż., tajski m.

 przym. tajlandzki, tajski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) oficjalna nazwa Królestwo Tajlandii

Wiktionary


tajlandka

obywatelka Tajlandii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) obywatelka Tajlandii

Wiktionary

Wymowa:

IPA: tajˈlãntka, AS: tai ̯lãntka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tajski mrz., Tajka, Tajlandia, Tajlandczyk, Taj

 przym. tajlandzki, tajski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Tajka

Wiktionary


tajlandyzacja

zjawisko wzrostu popularności turystyki seksualnej w przestrzeni publicznej danego miasta


SJP.pl


tajlandzki

związany z Tajlandią (państwem w południowo-wschodniej Azji)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) odnoszący się do Tajlandii

Wiktionary

Wymowa:

IPA: tajˈlãnt͡sʲci, AS: tai ̯lãncʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tajski mrz., Tajlandia ż., Tajlandczyk mos., Tajlandka ż., Tajka ż.

 przym. tajski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) tajski

Wiktionary


tajloryzm

system organizacji pracy stworzony na przełomie XIX i XX wieku przez Fredericka W. Taylora; tayloryzm


SJP.pl


tajmen

ryba z rodziny łososiowatych; tajmień


SJP.pl

Tajmień, tajmen (Hucho taimen) – gatunek słodkowodnej ryby łososiokształtnej, największej i ewolucyjnie najstarszej w rodzinie łososiowatych (Salmonidae). Jest blisko spokrewniona z głowacicą (była klasyfikowane jako jej podgatunek H. h. taimen).

Wikipedia


tajmień

ryba z rodziny łososiowatych; tajmen


SJP.pl

Tajmień, tajmen (Hucho taimen) – gatunek słodkowodnej ryby łososiokształtnej, największej i ewolucyjnie najstarszej w rodzinie łososiowatych (Salmonidae). Jest blisko spokrewniona z głowacicą (była klasyfikowane jako jej podgatunek H. h. taimen).

Wikipedia


tajmyr

półwysep i jezioro w Federacji Rosyjskiej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. najbardziej wysunięty na północ półwysep Azji, położony między Zatoką Jenisejską a Zatoką Chatańską, leżący w całości w granicach Rosji;

 (1.2) geogr. jezioro na półwyspie Tajmyr (1.1);

Wiktionary

  • Półwysep Tajmyr
  • Jezioro Tajmyr
  • Tajmyr (lodołamacz 1909)

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. Tajmyra ż.

 przym. tajmyrski

Wiktionary


tajmyra

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. hydron. rzeka w Rosji na półwyspie Tajmyr, na północy Kraju Krasnojarskiego, przepływająca przez jezioro Tajmyr;

Wiktionary

Tajmyra (ros. Таймыра) − rzeka w Rosji na półwyspie Tajmyr, na północy Kraju Krasnojarskiego.

Przepływa przez jezioro Tajmyr, które dzieli rzekę na Górną Tajmyrę (dł. 567 km) i Dolną Tajmyrę (dł. 187 km).

Dużą część rzeki obejmuje Tajmyrski Rezerwat Biosfery.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. Tajmyr mrz.

 przym. tajmyrski

Wiktionary


tajmyrski

przymiotnik od: Tajmyr (półwysep lub jezioro w Rosji)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z Tajmyrem, dotyczący Tajmyru

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Tajmyr mrz., Tajmyra ż.

Wiktionary


tajner

nazwisko


SJP.pl


tajnia

przestarzałe: tajemnica; tajemniczość


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przest. (dziś poet.) tajemnica

 (1.2) gwara. wieczerza, kolacja w Wielki Czwartek

Wiktionary

Powiązane:

 przym. tajny

Wiktionary


tajniacki

przymiotnik od: tajniak; przebiegły, chytry


SJP.pl


tajniaczek

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) zdrobn. od tajniak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tajniak m.

Wiktionary


tajniaczka

tajniak


SJP.pl

Patrz:

tajniak

tajniak

potocznie: tajny funkcjonariusz policji, wywiadu lub innych służb bezpieczeństwa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pot. tajny funkcjonariusz służb mundurowych, kontroli lub wywiadu

 (1.2) pot. fizj. cicho wypuszczone gazy

Wiktionary

Tajniak, Podziemne Pismo Tajniak, Podziemne Pismo Tajniak przy Tajniak SA – papierowy i internetowy periodyk alternatywny powstały w 1993. W Internecie pojawił się pod koniec 1999, jako serwis Tajniak SA, który skupiał podserwisy: fotograficzną stronę zespołu Armia, stronę eksperymentalnej grupy muzycznej Banda Idiotów, alternatywną wersję strony ircowego kanału #trojka. Jako elektroniczny periodyk Tajniak zaistniał w lipcu 2000, kiedy to pojawiły się pierwsze elektroniczne wersje Tajniaka numerowanego. Początkowo internetowy Tajniak był miesięcznikiem, potem często ukazywał się nieregularnie.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Koniec z tajniakami sprawdzającymi bilety.

 (1.2) Puściłem tajniaka i nikt się nie zorientował.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtajɲak, AS: tai ̯ńak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tajność ż., utajnianie n., utajnienie n.

:: zdrobn. tajniaczek m.

:: fż. tajniaczka ż.

 czas. utajniać ndk., utajnić dk.

 przym. tajniacki, tajny

 przysł. po tajniacku, tajnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) agent

Wiktionary


tajniej

stopień wyższy od przysłówka: tajnie


SJP.pl


tajniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: tajny


SJP.pl


tajnik

zwykle w liczbie mnogiej (tajniki): sprawy tajemne, tajemnice, arkana


SJP.pl


tajniki

rzeczownik, liczba mnoga

 (1.1) detale, szczegóły znane nielicznym

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Poznaj tajniki zadawania pytań, które wpłyną na jakość i trafność otrzymywanych przez Ciebie odpowiedzi!

Wiktionary


tajno

dawniej: nie jest (nie było) znane, jest (było) tajemnicą; przeciwieństwo "wiadomo" (np. nikomu nie było tajno, że to jego wina)


SJP.pl

Tajno – jezioro w woj. podlaskim, w pow. augustowskim, w gminie Bargłów Kościelny

Tajno Biav – Secret Marriage – drugi album folkowego zespołu Čači VorbaMiejscowości w Polsce:

  • Tajno Podjeziorne
  • Tajno Łanowe
  • Tajno Stare

Wikipedia


tajność

cecha czegoś, co jest niejawne, poufne, niepodawane do publicznej wiadomości; niejawność, poufność, sekretność


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co jest tajne, co nie jest jawne

Wiktionary

Tajemnica – dane lub informacje, których ujawnienie osobom nieuprawnionym jest zakazane ze względu na normy prawne lub inne normy społeczne. W religiach, szczególnie w kultach misteryjnych, słowo tajemnica (gr. mystērion) odnosi się do ukrytej rzeczywistości duchowej, z którą człowiek spotyka się przez obrzędy religijne. W chrześcijaństwie jest nazwą sakramentu.

Wikipedia

Powiązane:

 czas. taić, zataić, utajnić, utajniać, odtajnić, odtajniać, zatajać

 przym. tajny, tajemny, potajemny

 przysł. tajnie, tajemnie, potajemnie

 rzecz. tajemnica ż., tajniak mos.

Wiktionary


tajny

1. utrzymywany w sekrecie, niepodany do publicznej wiadomości; poufny, niejawny;
2. nielegalny, zazwyczaj skierowany przeciwko władzy; konspiracyjny, podziemny;
3. o służbach bezpieczeństwa: działający niejawnie;
4. bardzo osobisty, intymny;
5. taki, którego nikt nie zna, jest niezgłębiony, głęboko ukryty; utajony, sekretny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) ukryty i nieprzeznaczony dla wszystkich

 (1.2) utrzymywany w tajemnicy

 (1.3) nielegalny

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Proszę odłożyć ten dokument! On jest tajny!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtajnɨ, AS: tai ̯ny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tajniak m., tajność ż., tajemnica ż., tajnia ż.

 czas. odtajnić dk., odtajniać ndk., utajnić dk., utajniać dk.

 przysł. tajnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) poufny, niejawny, sekretny, tajemny

 (1.3) podziemny

 (1.4) sekretny

Wiktionary


tajony

książkowo:
1. trzymać coś w tajemnicy; ukrywać; zatajać;
2. nie poddawać się badaniu, eksploracji


SJP.pl


tajowie

lud zamieszkujący Tajlandię


SJP.pl

Tajowie (nazwa własna: ไทยสยาม, trb. Thai Sayaam, dosł. „Tajowie syjamscy”), dawniej Syjamczycy – naród azjatycki należący do grupy ludów tajskich, posługujący się językiem tajskim. Ten 63-milionowy naród, poza Tajlandią, zamieszkuje głównie USA (110 tys.) oraz Tajwan (100 tys.). Dominującą wśród nich religią jest buddyzm therawada. Tajowie zamieszkujący Tajlandię pod względem lingwistycznym nie są jednorodni, oprócz centralnego i funkcjonującego jako oficjalny języka środkowo-tajskiego, opartego na dialekcie Bangkoku w powszechnym użyciu jest także język południowotajski, język isan uważany za dialekt laotański, oraz język północnotajski.

Wikipedia


tajpan

jadowity wąż australijski; taipan


SJP.pl

Oxyuranus (także jako tajpan) – rodzaj jadowitych węży z rodziny zdradnicowatych (Elapidae).

Wikipedia


tajpej

stolica Tajwanu; Taibei


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy lub nijaki, nazwa własna

 (1.1) geogr. stolica Tajwanu;

Wiktionary

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈtajpɛj, AS: tai ̯pei ̯

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tajpejczyk mos., tajpejka ż.

 przym. tajpejski

Wiktionary


tajpejczyk

mieszkaniec Tajpeju (stolicy Tajwanu)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Tajpej

Wiktionary

Wymowa:

IPA: tajˈpɛjt͡ʃɨk, AS: tai ̯pei ̯čyk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Tajpej

:: fż. tajpejka ż.

 przym. tajpejski

Wiktionary


tajpejka

mieszkanka Tajpej (stolicy Tajwanu)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Tajpej

Wiktionary

Wymowa:

IPA: tajˈpɛjka, AS: tai ̯pei ̯ka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Tajpej mrz. / n.

:: fm. tajpejczyk mos.

 przym. tajpejski

Wiktionary


tajpejski

przymiotnik od: Tajpej (stolica Tajwanu)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Tajpejem, dotyczący Tajpeju

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tajpejczyk mos., tajpejka ż., Tajpej n./mrz.

Wiktionary


tajski

dotyczący Tajów (ludu zamieszkującego głównie Tajlandię)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) wywodzący się z Tajlandii, dotyczący Tajlandii lub Tajów

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) jęz. język urzędowy Tajlandii;

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Daniem dnia była tajska zupa z mlekiem kokosowym i tofu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtajsʲci, AS: tai ̯sʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Tajlandia ż., Tajlandczyk m., Tajlandka ż., Taj m., Tajka ż.

 przym. tajlandzki

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) tajlandzki

 (2.1) syjamski

Wiktionary


tajskojęzyczny

przymiotnik

 (1.1) taki, który posługuje się językiem tajskim

 (1.2) taki, którego mieszkańcy posługują się językiem tajskim

 (1.3) spisany, stworzony w języku tajskim

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtajskɔjɛ̃w̃ˈzɨt͡ʃnɨ, AS: tai ̯skoi ̯ẽũ̯zyčny

Wiktionary


tajskość

tajski


SJP.pl

Patrz:

tajski

tajstra

dawniej: skórzana torba na żywność


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) daw. torba

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtajstra, AS: tai ̯stra

Wiktionary


tajszczyzna

potrawa kuchni tajskiej


SJP.pl


tajwan

1. wyspa na Oceanie Spokojnym;
2. państwo w Azji (formalnie: prowincja Chin)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. wyspa na Oceanie Spokojnym;

 (1.2) geogr. polit. Republika Chińska, państwo na wyspie Tajwan (1.1), przez Chińską Republikę Ludową uznawane za zbuntowaną prowincję;

Wiktionary

  • Tajwan (dawniej Formoza) – wyspa u wschodnich wybrzeży Chin
  • Tajwan – krótka nazwa Republiki Chińskiej
  • Tajwan – prowincja Republiki Chińskiej (Tajwanu)
  • Tajwan – prowincja Chińskiej Republiki Ludowej
  • Republika Tajwanu – państwo historyczne
  • Tajwan – osada w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. tucholskim, w gminie Tuchola

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Na północy wyspy Tajwan panuje klimat podzwrotnikowy, a w centrum i na południu – zwrotnikowy.

 (1.2) Do 1971 r. Tajwan reprezentował Chiny w ONZ.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtajvãn, AS: tai ̯vãn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Tajwańczyk mos., Tajwanka ż., tajwańskość ż.

 przym. tajwański

 przysł. tajwańsko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Formoza

 (1.2) Republika Chińska, Chińskie Tajpej

Wiktionary


tajwańczyk

mieszkaniec Tajwanu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Tajwanu

Wiktionary

Wymowa:

IPA: tajˈvãj̃n͇t͡ʃɨk, AS: tai ̯vãĩ ̯ṇčyk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Tajwan m.

:: fż. Tajwanka ż.

 przym. tajwański

Wiktionary


tajwanka

mieszkanka Tajwanu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Tajwanu

Wiktionary

Wymowa:

IPA: tajˈvãŋka, AS: tai ̯vãŋka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Tajwan m.

:: fm. Tajwańczyk m.

 przym. tajwański

Wiktionary


tajwański

przymiotnik od: Tajwan


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący Tajwanu, pochodzący z Tajwanu, odnoszący się do Tajwanu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Niestety, Europę „zalały” tanie obrabiarki azjatyckie, zwłaszcza tajwańskie, a więc w Polsce tego rodzaju produkcja przestała mieć rację bytu.

 (1.1) Jeżeli samolot należy do jednej z linii tajwańskich, obsługa serwuje wyjątkowo smaczne chińskie dania.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: tajˈvãj̃sʲci, AS: tai ̯vãĩ ̯sʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Tajwan mrz., Tajwańczyk mos., Tajwanka ż.

Wiktionary


tak

1. wyraz stanowiący potwierdzenie, zgodę;
2. zaimek wskazujący nasilenie, skutek lub przyczynę, wyrażający zdziwienie, uniesienie;
3. wyraz dźwiękonaśladowczy, używany zwykle w połączeniu z "tik"


SJP.pl

przysłówek

 (1.1) używany do podkreślania cechy przysłówka

 (1.2) używany do podkreślania cechy przymiotnika

 (1.3) w ten sposób

partykuła twierdząca

 (2.1) wyraz służący do udzielania odpowiedzi twierdzącej na pytanie zaczęte od słowa czy; potwierdzenie czegoś

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (3.1) przen. czyjaś zgoda, akceptacja

wykrzyknik

 (4.1) zob. tik-tak.

Wiktionary

  • TAK – czasopismo społeczno-polityczne
  • Tak – miasto w Tajlandii
  • Prowincja Tak – prowincja w Tajlandii
  • Tak – istota z książek Stephena Kinga
  • TAK – format bezstratnej kompresji dźwięku
  • tak – słowo potwierdzające

Zobacz też:

  • Tak tak

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Nie idź tak szybko, nie mogę za tobą nadążyć!

 (1.2) Ach, te góry są tak piękne!

 (1.3) Zrób tak, jak mówię!

 (1.3) Zrób to tak: kup jej kwiaty, przygotuj kolację, a potem się oświadcz.

 (2.1) Pytasz, czy telewizor jest zepsuty? Tak, zepsuł się wczoraj.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: tak, AS: tak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. taka ż., przytakiwacz m., potakiwacz m., przytakiwaczka ż., potakiwaczka ż., przytaknięcie n., przytakiwanie n., potakiwanie n.

 czas. przytaknąć dk., przytakiwać ndk., potakiwać ndk.

 zaim. taki, taka, takowy

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) owszem, właśnie, racja, zaiste, fakt; pot. no; gwara. jo

Wiktionary


taka

jednostka monetarna Bangladeszu (1 taka = 100 pajs)


SJP.pl

forma zaimka.

 (1.1) rodzaj żeński zaimka taki

rzeczownik, rodzaj żeński

 (2.1) monet. waluta Bangladeszu;

Wiktionary

  • taka – waluta Bangladeszu
  • Taka – miasto w Japonii
  • Taka – atol na Wyspach Marshalla

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 przym. takowy

 przysł. tak

 partyk. tak

 rzecz. przytakiwacz mos., przytakiwaczka ż.

 czas. przytaknąć

 zaim. takowy

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

 (1.1) zobtłum rodz|taki.

* baskijski: (2.1) taka

* kataloński: (2.1) taka ż.

* niemiecki: (1.1) eine solche

* ukraiński: (1.1) така; (2.1) така ż.

* wilamowski: zyty

źródła.

== taka (język baskijski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) monet. taka

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtaka, AS: taka

Wiktionary

Powiązane:

 przym. takowy

 przysł. tak

 partyk. tak

 rzecz. przytakiwacz mos., przytakiwaczka ż.

 czas. przytaknąć

 zaim. takowy

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 przym. takowy

 przysł. tak

 partyk. tak

 rzecz. przytakiwacz mos., przytakiwaczka ż.

 czas. przytaknąć

 zaim. takowy

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

 (1.1) zobtłum rodz|taki.

* baskijski: (2.1) taka

* kataloński: (2.1) taka ż.

* niemiecki: (1.1) eine solche

* ukraiński: (1.1) така; (2.1) така ż.

* wilamowski: zyty

źródła.

== taka (język baskijski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) monet. taka

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


takahashi

  • Takahashi (miasto)
  • Takahashi (przedsiębiorstwo)
Nazwisko
  • Ai Takahashi
  • Daisuke Takahashi
  • Daisuke Takahashi (piłkarz)
  • Daito Takahashi
  • Hidetoki Takahashi
  • Hiroki Takahashi
  • Juntarō Takahashi
  • Korekiyo Takahashi
  • Kunimitsu Takahashi
  • Masahiko Takahashi
  • Michiaki Takahashi
  • Miho Takahashi
  • Miyuki Takahashi
  • Naoki Takahashi
  • Naoko Takahashi
  • Oden Takahashi
  • Ran Takahashi
  • Rie Takahashi
  • Rumiko Takahashi
  • Ryūji Takahashi
  • Sakae Takahashi
  • Shigeru Takahashi
  • Sho Takahashi
  • Shōgo Takahashi
  • Shōhei Takahashi
  • Shunki Takahashi
  • Steven Takahashi
  • Takako Takahashi
  • Takeo Takahashi
  • Tetsuya Takahashi
  • Yoshiki Takahashi
  • Yudai Takahashi
  • Yutaka Takahashi
  • Yūki Takahashi
  • (5213) Takahashi

Wikipedia


takahe

ptak nielot z rodziny chruścielowatych, występujący na Wyspie Południowej w Nowej Zelandii


SJP.pl

Takahe południowy (w jęz. maoryskim: takahe) (Porphyrio hochstetteri) – gatunek nielotnego ptaka z rodziny chruścieli (Rallidae), zamieszkujący endemicznie Park Narodowy Fiordland na Wyspie Południowej w Nowej Zelandii. Gatunek skrajnie zagrożony wyginięciem – w 2006 roku żyło 313 osobników.Naukową nazwę takahe nadano na cześć austriackiego geologa Ferdinanda von Hochstettera.

Wikipedia


takanie

rzadko: nagminne kończenie wypowiedzi pytaniem „tak?”


SJP.pl