crowdfunding

[czytaj: krałdfanding] finansowanie przedsięwzięcia przez zbiórkę drobnych wpłat od wielu osób


SJP.pl

rzeczownik

 (1.1) finansowanie społecznościowe;

Wiktionary

Finansowanie społecznościowe (ang. crowdfunding) – forma finansowania różnego rodzaju projektów przez społeczność, która jest lub zostanie wokół tych projektów zorganizowana. Przedsięwzięcie jest w takim przypadku finansowane poprzez dużą liczbę drobnych, jednorazowych wpłat dokonywanych przez osoby zainteresowane projektem. Upowszechnienie się internetu pozwala na łatwe informowanie o projektach i tworzenie wokół nich społeczności, co przyczyniło się do rozwoju zjawiska crowdfundingu. Określenie to jest zwykle używane w odniesieniu do zbiórek prowadzonych na stworzonych w tym celu platformach internetowych, rzadziej także przy pomocy serwisów społecznościowych lub blogów.

Wikipedia


crowdfundingowy

[czytaj: krałdfandingowy] związany z finansowaniem przedsięwzięcia przez zbiórkę drobnych wpłat od wielu osób


SJP.pl


crowdshaping

[czytaj: krałdszejping] modyfikacja nowych produktów i usług na podstawie reakcji konsumentów


SJP.pl


crowdsourcing

[czytaj: krałdsurs-ing] pozyskiwanie informacji, realizacja zadań przez otwarte uczesnictwo wielu osób


SJP.pl

Crowdsourcing (wym. [ˈkraʊdˌsɔːr.sɪŋ]) – proces, w ramach którego organizacja (firma, instytucja publiczna, organizacja non-profit) przeprowadza outsourcing zadań wykonywanych tradycyjnie przez pracowników do niezidentyfikowanej, zwykle bardzo szerokiej grupy ludzi w formie open call (ang. crowd „tłum”, sourcing „pozyskiwanie, zaopatrywanie się”).

Wikipedia


crowdsourcingowy

crowdsourcing


SJP.pl

Patrz:

crowdsourcing

crowe

[czytaj: kroł] nazwisko


SJP.pl

  • Cameron Crowe (ur. 1957) – amerykański pisarz i reżyser filmowy
  • David M. Crowe – amerykański historyk
  • Martin Crowe (1923–2011) – australijski lekkoatleta, młociarz
  • Russell Crowe (ur. 1964) – australijski aktor
  • William Crowe (1925–2007) – amerykański admirał

Wikipedia


crowley

Osoby:

  • John Crowley – amerykański pisarz fantasy
  • Aleister Crowley – XX-wieczny okultysta
  • Anthony Crowley – fikcyjny demon z książki Dobry omen, którego nazwisko pochodzi od powyższego

Instytucje:

  • Crowley Data Poland – dawny operator telekomunikacyjny
  • Crowley Foods – producent żywności z siedzibą w Binghamton, w USA
  • Crowley Maritime Corporation – firma logistyczna z siedzibą w Oakland, w Kalifornii

Wikipedia


crown

[czytaj: krałn] szkło krzemowo-potasowe stosowane w fizyce do wyrobu układów optycznych; kron, kronglas


SJP.pl

Korona (ang. Crown) wcześniej zwana koroną podwójnej róży (ang. Crown of the double rose) – brytyjska jednostka monetarna o wartości 5 szylingów, wprowadzona przez reformę monetarną króla Henryka VIII; w obiegu w latach 1526–1965.

Pierwsze monety były bite ze złota, zaś pierwsze srebrne pojawiły się za rządów Edwarda VI.

Wikipedia


crp

skrótowiec, rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) = polit. hist. Centrolewica Rzeczypospolitej Polskiej;

 (1.2) = med. biochem. białko C-reaktywne;

Wiktionary


crpg

[czytaj: ce er pe gie lub s-i ar pi dżi] z angielskiego: Computer Role Playing Game, komputerowe gry odgrywania ról, komputerowe gry fabularne; typ gier komputerowych wzorowanych na klasycznych grach typu RPG


SJP.pl


crt

skrót od: Catode Ray Thube, określenie monitorów zawierających lampę kineskopową


SJP.pl


cru

[czytaj: krü] z francuskiego: grunt, teren, na którym wyrosła winorośl; zbiór wina; wino (lokalne)


SJP.pl


crudités

[czytaj: kridiTE] przekąska z surowych warzyw pokrajanych w paski, maczanych w zimnym sosie


SJP.pl


cruise

[czytaj: kruz] pocisk samosterujący, trudno wykrywalny przez radary


SJP.pl


cruiser

[czytaj: kruzer]
1. typ motocykla przeznaczony do turystyki;
2. samochód typu Chrysler PT Cruiser


SJP.pl

Wikipedia


crunchips

[czytaj: kranczips] marka chipsów ziemniaczanych


SJP.pl

Crunchips – marka chipsów ziemniaczanych produkowanych od 1993 przez koncern Lorenz Bahlsen Snack-World, która jest dostępna w 80 krajach. Produkowane są w Niemczech, Polsce, Austrii i Rosji.

Gatunki:

  • Gładkie – cienko krojone.
  • X-Cut – grubo krojone, ryflowane.
  • Tugeza – połączenie klasycznych chipsów oraz X-cut, z jednej strony gładkie, z drugiej ryflowane.
  • Sticksy – w formie miniaturowych frytek.

Wikipedia


crunchipsy

[czytaj: kranczipsy] chipsy marki Crunchips


SJP.pl


cruschesco

przymiotnik

 (1.1) liter. dotyczący Akademii della Crusca

Wiktionary


crush

[czytaj: krasz] potocznie: osoba, w której ktoś się zauroczył; krasz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) slang. osoba, w której ktoś się podkochuje

Wiktionary

  • Crush – album zespołu Bon Jovi
  • Crush – album zespołu Orchestral Manoeuvres in the Dark
  • Crush – album 2NE1
  • Crush – singel zespołu Pendulum
  • Crush – pierwsza piosenka Solange Knowles
  • Crush – południowokoreański piosenkarz

Wikipedia


crusoe

[czytaj: kruZO] nazwisko, m.in. Robinson Crusoe - bohater powieści Daniela Defoe


SJP.pl

Crusoe – rodzina energooszczędnych procesorów zgodnych z x86, zaprojektowana przez korporację Transmeta z myślą o urządzeniach przenośnych (laptop, tablet) i urządzeniach wbudowanych (cienkie klienty).

Nazwa została zaczerpnięta z książki Robinson Crusoe.

Wikipedia


crusta

[czytaj: krusta] cukrowa obwódka na krawędzi kieliszka, rzadziej innego naczynia


SJP.pl

Crusta – ozdoba szklanki, stosowana głównie przy napojach alkoholowych. Wykonuje się ją zwilżając krawędź szklanki, a następnie dotykając krawędzią wysypanej na deskę czy talerzyk soli (np. margarita), cukru (słodkie koktajle) bądź innej sypkiej substancji.

Wikipedia


crux

Crux – termin łaciński, oznaczający krzyż

  • Krzyż Południa (łac. Crux) – gwiazdozbiór nieba południowego
  • Crux – opowiadanie Jacka Dukaja
  • CRUX – dystrybucja Linuksa

Wikipedia


cruyff

[czytaj: krojf] nazwisko


SJP.pl


cruzado

[czytaj: kruzado]
1. dawna złota lub srebrna moneta portugalska mająca na rewersie znak krzyża;
2. jednostka monetarna Brazylii w latach 1986-1990 równa 100 centavos


SJP.pl

  • cruzado – portugalska moneta złota lub srebrna. Nazwa pochodzi od krzyża umieszczanego na rewersie monety (krzyż – łac. crux, port. cruz).
  • cruzado brazylijskie – jednostka monetarna Brazylii w latach 1986–1989
    • nowe cruzado – jednostka monetarna Brazylii w latach 1989–1990

Wikipedia


cruzeir

[czytaj: kruzejr] dawna jednostka monetarna Brazylii, będąca w obiegu w latach 1942-1994; cruzeiro


SJP.pl


cruzeiro

[czytaj: kruzejro] dawna jednostka monetarna Brazylii, będąca w obiegu w latach 1942-1994; cruzeir


SJP.pl

Cruzeiro – miasto i gmina w Brazylii, w stanie São Paulo. Znajduje się w mezoregionie Vale do Paraíba Paulista i mikroregionie Guaratinguetá.

Wikipedia


crwth

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) hist. muz. średniowieczny smyczkowy instrument muzyczny bardów walijskich i celtyckich;

Wiktionary

Chrotta, crota, rota, rotta, crwth – strunowy instrument muzyczny z grupy chordofonów smyczkowych, rodzaj liry o płaskim, podłużnym pudle rezonansowym. Dwa wystające ramiona złączone są u szczytu poprzeczką z kołkami do strun. Liczba strun waha się od 2 do kilkunastu. Są one skracane przez dotykanie paznokciami (technika paznokciowa).

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) crwth

* niemiecki: (1.1) Crwth ż.

źródła.

== crwth (język angielski.) ==

thumb|crwth (1.1)

wymowa.

 IPA|ˈkruːθ.

 audioUS|En-us-crwth.ogg.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) hist. muz. crwth

odmiana.

przykłady.

Wiktionary


crzz

skrót od: Centralna Rada Związków Zawodowych - organ zrzeszający związki zawodowe w latach 1949-1980 


SJP.pl


cs

symbol cezu, pierwiastka chemicznego


SJP.pl

skrótowiec, rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) = chem. chlorobenzalomalononitryl

Wiktionary

Cs
  • Cs – symbol cezu (pierwiastka chemicznego)
  • Cs – symbol cirrostratusa (chmury warstwowo-pierzastej)
cs
  • cs – dwuznak w alfabecie węgierskim
  • cs – kod ISO 639-1 dla języka czeskiego

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

źródła.

== CS (język angielski.) ==

wymowa.

 audioAU|En-au-CS.ogg.

znaczenia.

skrótowiec

 (1.1) = chem. chlorobenzalmalononitrile → chlorobenzalomalononitryl

 (1.2) = counterstrike → kontratak

odmiana.

przykłady.

Wiktionary


csc

Congregatio Sanctae Catharinae Virginis et Martyris, zakon katarzynek


SJP.pl

symbol

 (1.1) = mat. cosecans

Wiktionary

Funkcje trygonometryczne – funkcje matematyczne wyrażające między innymi stosunki długości boków trójkąta prostokątnego zależnie od miary jego kątów wewnętrznych. Funkcje te wywodzą się z geometrii, konkretniej planimetrii, ale są rozważane także w oderwaniu od niej, dla różnych argumentów rzeczywistych i zespolonych. To uogólnienie funkcji trygonometrycznych umożliwiła analiza matematyczna, w której opisano je szeregami potęgowymi. Powstały też inne definicje, oparte np. na równaniach różniczkowych, innych równaniach funkcyjnych, iloczynach nieskończonych oraz ułamkach łańcuchowych, podane w dalszych sekcjach.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

 (1.1) cosec

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 zoblistę|sin|cos|tg|ctg|sec|cosec|csc.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) cosec, csc

* francuski: (1.1) coséc, csc

źródła.

== csc (język angielski.) ==

wymowa.

znaczenia.

symbol

 (1.1) mat. symbol funkcji cosecans / kosekans

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: kɔˈsɛkãw̃s, AS: kosekãũ̯s

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) cosec

Wiktionary


csdp

Congregatio Sororum Divini Pastoris a Providentia Divina, zakon pasterek


SJP.pl


csepel

[czytaj: czepel] wyspa na Dunaju


SJP.pl

  • Czepel – wyspa rzeczna na Dunaju
  • Csepel (dzielnica) – XXI dzielnica Budapesztu na tejże wyspie
  • Csepel (motocykl) – typ motocykla produkowanego tamże
  • Csepel (motoryzacja) – producent autobusów, samochodów ciężarowych i podwozi na wyspie Csepel w Budapeszcie
  • SMS Csepel – austro-węgierski niszczyciel
  • grupa Csepel – Jednostka taksonomiczna w archeologii

Wikipedia


csfn

Congregatio Sororum Sacrae Familiae de Nazareth, zakon nazaretanek


SJP.pl


csma

Congregatio Sancti Michaelis Archangeli, zakon michalitów


SJP.pl


csrs

Czechosłowacka Republika Socjalistyczna


SJP.pl


css

1. Centrala Spółdzielni Spożywców "Społem";
2. Centralne Studium Samolotów;
3. ang. Content Scrambling System, system kodowania zawartości płyt DVD;
4. ang. Cascading Style Sheets, kaskadowe arkusze stylów, język programistyczny


SJP.pl


csse

Congregatio Sororum Sanctae Elisabeth, zakon elżbietanek


SJP.pl


cssf

Congregatio Sororum Sancti Felicis a Cantalicio Tertii Ordinis Regularis Sancti Francisci Seraphici, zakon felicjanek


SJP.pl


cssh

Congregatio Sororum Sanctae Hedvigis ab Immaculata Virgine Genitrice Mariae, zakon jadwiżanek


SJP.pl


cssma

Congregatio Sororum Sancti Michaelis Archangeli, zakon michalitek


SJP.pl


cssp

Congregatio Sancti Spiritus sub tutela Immaculati Cordis Beatissimae Virginis Mariae, zakon duchaczy


SJP.pl

Duchacze, Zgromadzenie Ducha Świętego pod opieką Niepokalanego Serca Maryi Panny – zgromadzenie zakonne założone przez Klaudiusza Poullart des Places w 1703 roku.

Wikipedia


cssr

Congregatio Sanctissimi Salvatoris, zakon redemptorystów


SJP.pl


ćśśś

wykrzyknik nakazujący zachowanie ciszy; tsss, tss, ts


SJP.pl

wykrzyknik

 (1.1) …nakazujący milczenie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) cicho sza!, ciii!, pst!, sza!, ts!, tss!

Wiktionary


csu

skrót od: Christlich-Soziale Union - Unia Chrześcijańsko-Społeczna, niemiecka partia polityczna


SJP.pl


csw

skrótowiec

 (1.1) = czysta substancja węglowa, tj. przelicznik stosowany w analizie węgla po odjęciu popiołów i wilgoci

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pobrane próby węgla z otworów wiertniczych wykonanych z powierzchni ziemi lub z wyrobisk górniczych poddawane są badaniom pod względem zawartości metanu. Na tej podstawie złoże lub jego część jest zaliczana do niemetanowych, gdy zawartość metanu w węglu nie przekracza 0,1 m³ metanu na megagram czystej substancji węglowej, co zapisuje się w postaci 0,1 m³ CH4/Mg csw.

Wiktionary


ct

ang. Clock Time and Date, sygnał przesyłany przez nadawców stacji radiowych, pozwalający na automatyczną regulację aktualnej godziny i daty w pozwalających na to odbiornikach radiowych


SJP.pl

  • Česká televize
  • tomografia komputerowa, TK (ang. computed tomography, CT)
  • kalcytonina
  • Connecticut
  • ct – skrót jednostki miary karatu
  • CT ( ang. Central Time) – czas centralny
  • CT – oznaczenie literowe Torunia na tablicach rejestracyjnych pojazdów w Polsce

Wikipedia


ct.

skrót od: cent; ct


SJP.pl


ctg

kotangens


SJP.pl

symbol

 (1.1) = mat. cotangens

Wiktionary

Wymowa:

IPA: kɔˈtãŋɡɛ̃w̃s, AS: kotãŋgẽũ̯s

Wiktionary


cthulhu

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) liter. fikcyjny humanoidalny obcy bóg opisywany jako gigant z głową przypominającą ośmiornicę oraz smoczymi skrzydłami i pazurami, wokół którego rozwinął się szalony kult;

Wiktionary

Cthulhu – istota fikcyjna, Wielki Przedwieczny, najbardziej znane bóstwo z kręgu mitów stworzonych przez H.P. Lovecrafta. Zwany jest Bratem lub Kapłanem Przedwiecznych, Al-Khadhulu, Kuthulu, Set-Hulhu lub Chta-lhu.

Cthulhu spoczywa w grobowcu, uśpiony w cyklopowym mieście R’lyeh na dnie Pacyfiku, kiedy jednak planety ułożą się prawidłowo, Cthulhu przybędzie aby zniszczyć świat.

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) Wielki Przedwieczny

Wiktionary


ctk

jedna z popularniejszych linii produktów marki Casio


SJP.pl


ctp

[czytaj: cetepe] metoda tworzenia formy drukowej bezpośrednio z pliku; ctp, CtP


SJP.pl

  • CtP – metoda tworzenia formy drukowej
  • Cytydyno-5′-trifosforan – jeden z nukleotydów
  • CTP – grupa wykresów używanych w obróbce cieplnej
  • CTP (Cordless Telephony Profile) – profil systemu Bluetooth dla telefonii bezprzewodowej

Wikipedia


ctrl

skrót od: control (czytany jako cały, odmienny wyraz lub potocznie: ce-te-er-EL); Ctrl


SJP.pl

Wikipedia


ctv

[czytaj: s-i ti VI lub ce te FAŁ] skrót od:
1. Canada Television;
2. colour television


SJP.pl


cu

symbol miedzi, pierwiastka chemicznego


SJP.pl

  • Cu – symbol chemiczny miedzi
  • Cu – symbol meteorologiczny cumulusa
  • CU – wrzodziejące zapalenie jelita grubego
  • CU – układ sterowania (control unit) w typowym mikroprocesorze
  • CU – w slangu internetowym „do zobaczenia” (ang. see you zapisane fonetycznie)
  • cu – w ISO 639-1 kod języka staro-cerkiewno-słowiańskiego
  • CU – kod przypisany Kubie według standardu ISO 3166-1 alfa-2
    • .cu – kubańska domena internetowa

Wikipedia


cubiculum

[czytaj: kubikulum] kubikulum;
1. grób w katakumbach wczesnochrześcijańskich;
2. pomieszczenie w dawnym domu rzymskim


SJP.pl

Cubiculum (łac. pokój do spoczynku, spania, od cubare – leżeć) – pojęcie używane w architekturze starożytnej dla określenia:

  • pomieszczenia w domu rzymskim przeznaczonego na sypialnię, zwykle usytuowanego przy atrium lub w perystylu;
  • dużego pomieszczenia komory grobowej w katakumbach.

Wikipedia


cuch

1. rzadko: przykry, odrażający zapach; smród, odór;
2. powonienie, węch psa; wiatr


SJP.pl


cucha

wierzchnie okrycie męskie noszone w Polsce przez górali; czucha; czuha; gunia; guńka


SJP.pl

Czuha, węg. szűr, cuha, gunia (inaczej: czuhania, czucha, czuchunia, cucha, guńka) – męska kurta z wełnianego, samodziałowego sukna, ozdobiona haftem i obszyciami, noszona przez węgierskich, rumuńskich, morawskich, polskich górali, Łemków, Bojków i Hucułów.

Wikipedia


cuchna

cuchna nawozowa - gatunek muchówki z rodziny kłośnicowatych


SJP.pl


cuchnąć

wydzielać ostry, nieprzyjemny zapach


SJP.pl

czasownik nieprzechodni niedokonany

 (1.1) brzydko pachnieć, śmierdzieć

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ten chłopak cuchnie, bo się nie myje.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡suxnɔ̃ɲt͡ɕ, AS: cuχnõńć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cuchnięcie n.

 przym. cuchnący

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) śmierdzieć, capić

Wiktionary


cuchnący

cuchnąć


SJP.pl

forma czasownika.

 (1.1) imiesłów przymiotnikowy czynny od cuchnąć

przymiotnik

 (2.1) o bardzo brzydkim zapachu

Wiktionary

Patrz:

cuchnąć

Przykłady

 (2.1) Ładny kwiat nigdy nie jest cuchnący.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡suxˈnɔ̃nt͡sɨ, AS: cuχnõncy

Wiktionary

Powiązane:

 czas. cuchnąć

Wiktionary


cuchnięcie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|cuchnąć.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. cuchnąć

Wiktionary


cucić

doprowadzać do przytomności; trzeźwić


SJP.pl

czasownik

 (1.1) med. fiz. doprowadzać do częściowego lub pełnego stanu świadomości

 (1.2) psych. praw. doprowadzać do częściowego lub pełnego stanu poczytalności

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cucenie n.

Wiktionary


cuckold

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) seks. gra erotyczna polegająca na przyzwoleniu mężczyzny na zdradę – partnerka lub partner otrzymuje całkowitą swobodę seksualną, a on sam czerpie satysfakcję z jego lub jej niewierności

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy lub męskozwierzęcy

 (2.1) seks. mężczyzna przyzwalający na zdradę

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Od jakiegoś czasu ja i mąż eksperymentujemy ze swingiem i cuckoldem.

 (2.1) Hej cuckoldy, oddajcie swoje laski – jestem mocno napalony.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) candaulizm, zdrada kontrolowana

Wiktionary


cud

1. niezwykłe, niecodzienne zjawisko;
2. osoba lub rzecz bardzo piękna, niesamowita;
3. szczęśliwy zbieg okoliczności


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) rel. niezwykły akt działania siły nadprzyrodzonej;

 (1.2) przen. rzecz niezwykła, niespodziewana, mało prawdopodobna

Wiktionary

  • Cud – religijne określenie zjawiska lub zdarzenia, którego nie da się racjonalnie wyjaśnić przez odwołanie do przyczyn naturalnych, a które będąc niepojętym i niewyjaśnionym przez znane człowiekowi prawa natury, uważane bywa za wyraz ingerencji Boga lub sił nadprzyrodzonych.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Apostołowie chodzili i czynili cuda.

 (1.2) To prawdziwy cud! Auto zostało całkowicie zniszczone w wypadku, a on wyszedł z niego bez żadnych ran!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡sut, AS: cut

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cudowność ż., cudak m., cudaczność ż.

 przym. cudowny, cudny, cudaczny

 przysł. cudownie, cudnie, cudacznie

 czas. cudować

Wiktionary


cud-dieta

ironicznie: dieta, której stosowanie powoduje bardzo szybkie chudnięcie


SJP.pl


cud-dziewczyna

ideał dziewczyny, dziewczyna posiadająca najlepsze cechy; cud-dziewica


SJP.pl


cud-dziewica

ideał dziewczyny, dziewczyna posiadająca najlepsze cechy; cud-dziewczyna


SJP.pl


cud-kobieta

ideał kobiety; kobieta posiadająca cechy najlepsze


SJP.pl


cuda-niewidy

potocznie: coś niezwykłego, niesamowitego, rzadko spotykanego; cuda niewidy


SJP.pl


cuda-wianki

z ironią o rzeczach niezwykłych, nadzwyczajnych ale nierealnych lub nieosiągalnych; cuda na kiju


SJP.pl

fraza rzeczownikowa, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) iron. rzeczy niezwykłe, nadzwyczajne, ale nierealne lub nieosiągalne

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Facet, który chce zostać prezydentem, choć nie ma o niczym zielonego pojęcia, oddycha z ulgą, bo najgorsze przeszło. Przed żoną się nie skompromitował. Bał się, że jej cuda-wianki opowiada, jak to w dalekiej ojczyźnie go kochają, bał się, że przesadza, a był za skromny.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡suda‿ˈvʲjãnʲci, AS: cuda‿vʹi ̯ãnʹḱi

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) cuda wianki, cuda na kiju, cuda niewidy

Wiktionary


cudacki

właściwy cudakowi; dziwaczny, cudaczny


SJP.pl


cudackość

potocznie: ogół cech czegoś, co zwraca na siebie uwagę swoją osobliwością; cudaczność, dziwaczność, pokraczność, osobliwość


SJP.pl


cudactwo

coś dziwnego


SJP.pl


cudaczek

zdrobnienie od: cudak


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) zdrobn. od cudak

Wiktionary

Beaufortia kweichowensis – gatunek ryby z rodziny przylgowatych (Balitoridae). W języku polskim określany jako cudaczek.

Gatunek opisał naukowo w 1931 roku Ping-Wen Fang. Początkowo autor nadał gatunkowi nazwę Gastromyzon leveretti kweichowensis, przypuszczając, że opisywany przez niego takson to podgatunek pokrewnego gatunku Gastromyzon leveretti (obecnie Beaufortia leveretti). Nazwa naukowa Beaufortia honoruje ichtiologa Lievena Ferdinanda Beauforta, który pomógł kreatorowi rodzaju podczas jego pracy w Zoölogisch Museum w Amsterdamie.

Wikipedia

Patrz:

cudak

Powiązane:

 rzecz. cudak m.

 przym. cudaczny

Wiktionary


cudaczka

zdrobnienie od: cudak


SJP.pl

Patrz:

cudak

cudacznieć

stawać się cudacznym - dziwnym, śmiesznym, ekscentrycznym; dziwaczeć


SJP.pl


cudaczniej

stopień wyższy od przysłówka: cudacznie


SJP.pl


cudaczniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: cudaczny


SJP.pl


cudacznik

egzotyczna roślina kwiatowa z rodziny trudziczkowatych; cudacznik indyjski


SJP.pl

Cudacznik (Quisqualis) – rodzaj roślin z rodziny trudziczkowatych (Combretaceae). Obejmuje 17 gatunków występujących w tropikalnej Afryce i Azji.

Wikipedia


cudaczność

potocznie: ogół cech czegoś, co zwraca na siebie uwagę swoją osobliwością; pokraczność, dziwaczność, cudackość, osobliwość


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co cudaczne

Wiktionary

Powiązane:

 przym. cudaczny

 rzecz. cud mrz., cudowność ż., cudak mos.

Wiktionary


cudaczny

śmieszny, dziwaczny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) nietypowy i śmieszny jednocześnie

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cudowność ż., cud mrz., cudaczek mos., cudaczność ż., cudak mos.

 przysł. cudacznie

 czas. cudować

Wiktionary


cudaczyć

potocznie: zachowywać się jak cudak, robić różne dziwactwa; grymasić, dziwaczyć, wydziwiać


SJP.pl


cudak

dziwak, ekscentryk


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pot. człowiek postępujący lub wyglądający dziwacznie

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡sudak, AS: cudak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cud m., cudowanie n., wycudowanie n., cudowność ż., cudaczność ż.

:: zdrobn. cudaczek m.

:: fż. cudaczka ż.

 czas. cudować ndk., wycudować dk.

 przym. cudaczny, cudny, cudowny

 przysł. cudacznie, cudnie, cudownie

Wiktionary


cudem

w użyciu przysłówka: w sposób niepojęty (np. Cudem uniknął śmierci.); cudownie


SJP.pl


cudeńko

coś wspaniałego, pięknego, nadzwyczajnego; cudo


SJP.pl


cudków

Cudków – wieś w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie częstochowskim, w gminie Dąbrowa Zielona.

Wieś duchowna Sutków, własność opactwa cystersów w Jędrzejowie położona była w końcu XVI wieku w powiecie radomszczańskim województwa sieradzkiego.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa częstochowskiego.

Wikipedia


cudniej

stopień wyższy od przysłówka: cudnie


SJP.pl


cudniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: cudny


SJP.pl


cudniki

Cudniki – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie kutnowskim, w gminie Krośniewice. Miejscowość wchodzi w skład sołectwa Jankowice.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa płockiego.

Wikipedia


cudność

cudny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co cudne; cecha tych, którzy są cudni

Wiktionary

Patrz:

cudny

Powiązane:

 przym. cudny

Wiktionary


cudnów

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto, stolica rejonu na Ukrainie, w obwodzie żytomierskim na północy kraju, położone na skalistych brzegach rzeki Teterew;

Wiktionary

Cudnów – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie radomskim, w gminie Jedlnia-Letnisko. Ma status sołectwa.

W latach 1945–1975 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego, następnie w latach 1975–1998 do województwa radomskiego.

Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii św. Andrzeja Boboli w Słupicy.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. cudnowski

Wiktionary


cudnowski

przymiotnik od: Cudnów (wieś w Polsce lub miasto na Ukrainie)


SJP.pl


cudny

niezwykle piękny, wzbudzający zachwyt, wspaniały, nadzwyczajny, cudowny


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) nadzwyczaj piękny, godny podziwu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cud mrz., cudność ż., cudowność ż., cudak mos.

 czas. cudować

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) czarujący, nadzwyczajny, piękny, przepiękny, śliczny, wspaniały, zadziwiający

Wiktionary


cudo

coś wspaniałego, pięknego, nadzwyczajnego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) pot. osoba, rzecz lub zjawisko niezwykle piękne lub nadzwyczajne

 (1.2) daw. rzecz dziwna, dziwaczna, straszydło, dziwoląg

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Spojrzenie jej trafia na prześliczną, szylkretową puderniczkę, leżącą na wystawie. — O jej, co to za cudo!

 (1.2) Rzecz trudna do wiary, bajka, cudo, pokusa, omamienie, czary, dziwo, mara… bies tego nie zgadnie, co znaczy?

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) cudeńko, cacko, pieścidełko, cacuszko

Wiktionary


cudokaczka

gatunek ptaka wodnego z rodziny kaczkowatych


SJP.pl

Cudokaczka (Callonetta leucophrys) – gatunek średniej wielkości ptaka wodnego z rodziny kaczkowatych (Anatidae). Zamieszkuje Amerykę Południową – od Boliwii po południową Brazylię, Urugwaj i północną Argentynę. Jest gatunkiem niemigrującym, choć po sezonie lęgowym rozprasza się na niewielkie odległości, pojawiając się na niższych wysokościach i zbliżając do wybrzeży. Od XX w. jest licznie hodowana w niewoli.

Wikipedia


cudotwór

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) daw. potwór

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) rzad. twór cudowny, niezwykły

Wiktionary


cudotwórca

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba zdolna do czynienia cudów, wywoływania niewytłumaczalnych zjawisk

 (1.2) przen. osoba, której działania okazują się bardzo skuteczne

Wiktionary

  • Cudotwórca – film ze Steve'em Martinem z 1992 roku;
  • Cudotwórca – film z Eddiem Murphym z 1998 roku.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. cudotwórstwo n.

:: fż. cudotwórczyni ż.

 przym. cudotwórczy

Wiktionary


cudotwórczy

czyniący cuda


SJP.pl


cudotwórczyni

kobieta posiadająca dar czynienia cudów


SJP.pl

  • Cudotwórczyni − trzyaktowa sztuka autorstwa Williama Gibsona, wystawiona po raz pierwszy w 1957 roku;
  • Cudotwórczyni − amerykański film dramatyczny z 2000 roku w reżyserii Nadii Tass;
  • Cudotwórczyni − amerykański film dramatyczny z 1979 roku w reżyserii Paula Aarona;
  • Cudotwórczyni − amerykański film dramatyczny z 1962 roku w reżyserii Arthura Penna.

Wikipedia


cudotworny

dawniej: cudotwórczy - czyniący cuda


SJP.pl


cudotwórstwo

Taumaturgia (gr. θαῦμα thaûma – cud i ἔργον érgon – czyn, działanie, moc) – zdolność czynienia cudów, cudotwórstwo. Osoba posiadająca te zdolności nazywana jest taumaturgiem.

W religii chrześcijańskiej moc taumaturgiczną posiadali niektórzy święci, np. święty Bernard z Clairvaux. W ikonografii takie zdolności oznacza gwiazda nad głową świętego, np. na obrazie Francisca Goi Święty Bernard z Clairvaux.

Wikipedia


cudować

potocznie: robić coś wymyślnego bez potrzeby


SJP.pl

czasownik nieprzechodni niedokonany

 (1.1) pot. robić coś wymyślnego bez specjalnej potrzeby

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Mówi: Co ty znowu cudujesz, już te drzwi rozsuwane do dużego pokoju wymyśliłaś… Ja mu tłumaczę: Słuchaj, czy u nas musi być normalnie, jak u wszystkich? Róbmy tak, żeby nam dobrze było. I Wiesiek trochę mięknie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cud m., cudowność ż., cudak m., cudowanie n., cudaczenie n.

 czas. cudaczyć ndk.

 przym. cudowny, cudny, cudaczny

 przysł. cudownie, cudnie, cudacznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wymyślać; gw-pl|Górny Śląsk|wynokwiać.

Wiktionary


cudowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|cudować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. cudować

 rzecz. cudowność ż., cudak mos.

Wiktionary


cudownie

przysłówek sposobu

 (1.1) w sposób cudowny, w sposób nadprzyrodzony, cudem

 (1.2) w sposób godny podziwu, zachwycająco, niezwykle

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡suˈdɔvʲɲɛ, AS: cudovʹńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cudowność ż., cud m., cudak mos.

 przym. cudowny

 przysł. przecudownie

 czas. cudować

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) wspaniale

Wiktionary


cudowniej

stopień wyższy od przysłówka: cudownie


SJP.pl


cudowniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: cudowny


SJP.pl


cudowność

cudowny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co cudowne, wspaniałe, niezwykłe, piękne itp.

 (1.2) cecha rzeczy cudownej, związanej z cudem, powstałej na skutek cudu

Wiktionary

Patrz:

cudowny

Przykłady

 (1.1) Cudowność jest zawsze piękna, wszystko jedno jaka cudowność, nie ma cudowności, która by nie była piękna.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡suˈdɔvnɔɕt͡ɕ, AS: cudovność

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cud mrz., cudak mos., cudactwo n., cudaczność ż., cudowanie n., cudaczenie n.

 czas. cudować ndk., cudaczyć ndk.

 przym. cudowny, cudny, cudaczny

 przysł. cudownie, cudnie, cudacznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wspaniałość, niezwykłość

 (1.2) nadprzyrodzoność, nieziemskość

Wiktionary


cudowny

1. słynący z cudów, powstały wskutek cudu;
2. bardzo piękny, niezwykły; nadzwyczajny, wspaniały


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) fantastyczny, bardzo piękny, zachwycający, godny podziwu

 (1.2) związany z cudem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nauczycielka jest cudowna, ale jej syn – niemiły.

 (1.1) W związku ze zbliżającymi się połowinkami w moim liceum rozpoczęłam poszukiwania cudownej sukienki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡suˈdɔvnɨ, AS: cudovny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cud mrz., cudowność ż., cudak mos.

 przysł. cudownie

 czas. cudować

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) cudny, śliczny, piękny, wspaniały, nadzwyczajny

Wiktionary


cudowronka

rodzaj ptaka z rzędu wróblowych


SJP.pl


cudowronki

rodzaj ptaka z rzędu wróblowych


SJP.pl

Cudowronki, cudowronkowate, ptaki rajskie (Paradisaeidae) – rodzina ptaków z rzędu wróblowych (Passeriformes). Występują na Molukach, Nowej Gwinei i w północno-wschodniej Australii. Zamieszkują lasy tropikalne, nieliczne żyją na otwartej przestrzeni.

Wikipedia


cudowronkowate

o cechach cudowronkowaty (rodzina ptaków)


SJP.pl

Cudowronki, cudowronkowate, ptaki rajskie (Paradisaeidae) – rodzina ptaków z rzędu wróblowych (Passeriformes). Występują na Molukach, Nowej Gwinei i w północno-wschodniej Australii. Zamieszkują lasy tropikalne, nieliczne żyją na otwartej przestrzeni.

Wikipedia


cudowronkowaty

o cechach cudowronkowaty (rodzina ptaków)


SJP.pl


cudowski

nazwisko


SJP.pl


cudze

coś należące do kogoś innego (fraz. harować na cudzym)


SJP.pl


cudzenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|cudzić.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. cudzić

Wiktionary


cudzes

żartobliwie: papieros wzięty od kogoś; cudzy papieros


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) pot. żart. papieros wzięty od innej osoby

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nie palę — odpowiedziałem, […]. — Ale zaraz otworzą kiosk, mogę kupić paczkę — zaoferowałem. Przez chwilę rozważał, czy nie poczekać na cudzesa.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. cudzy

Wiktionary


cudzić

czasownik

 (1.1) stpol. czyścić

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡sud͡ʑit͡ɕ, AS: cuʒ́ić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cudzenie n.

Wiktionary


cudzich

cudzich brunatny - gatunek chrząszcza z rodziny ryjkowcowatych


SJP.pl


cudzokrain

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) stpol. cudzoziemiec

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡sud͡zɔˈkrajĩn, AS: cuʒokrai ̯ĩn

Wiktionary


cudzoziemczeć

tracić cechy narodowe, wynaradawiać się


SJP.pl


cudzoziemczyzna

dawniej, dziś uznawane za niepoprawne: wszystko to, co obce, cudzoziemskie; cudzoziemszczyzna


SJP.pl

Cudzoziemszczyzna (właśc. Cudzoziemczyzna. Komedia we trzech aktach, wierszem) - trzyaktowa komedia Aleksandra Fredry napisana w 1822. Prapremiera odbyła się w teatrze lwowskim 29 lutego 1824.

Wikipedia


cudzoziemiec

obywatel innego państwa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba pochodząca z innego kraju

Wiktionary

Cudzoziemiec, obcokrajowiec (łac. peregrinus – osoba pochodząca z innego kraju, ang. foreigner, fr. étranger, niem. Ausländer, ros. иностранец) – osoba nieposiadająca obywatelstwa państwa, w którym przebywa.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Dla braci moich stałem się obcym / i cudzoziemcem dla synów mej matki.

 (1.1) Jakiś cudzoziemiec pytał mnie, jak dojść na dworzec.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡sud͡zɔˈʑɛ̃mʲjɛt͡s, AS: cuʒoźmʹi ̯ec

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cudzoziemszczyzna ż.

:: fż. cudzoziemka ż.

 czas. scudzoziemczyć dk., scudzoziemszczać ndk.

 przym. cudzoziemski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) obcokrajowiec; pot. zagraniczniak; przest. etranżer; starop|foryster.

Wiktionary


cudzoziemka

cudzoziemiec


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta, dziewczyna z innego kraju

Wiktionary

Cudzoziemka – powieść Marii Kuncewiczowej. Pierwodruk ukazał się w odcinkach w 1935 w „Kurierze Porannym”, oddzielnie wydana w Warszawie w 1936. Przetłumaczona na 14 języków, uważana za jedno z najwybitniejszych osiągnięć literackich psychologizmu okresu międzywojennego. Wielokrotnie wznawiana. W konstrukcji powieści autorka złamała wszelki porządek chronologiczny. Skomponowana jest ze wspomnień, dygresji, retrospekcji głównej bohaterki.

Wikipedia

Patrz:

cudzoziemiec

Powiązane:

 rzecz. cudzoziemskość ż.

:: fm. cudzoziemiec m.

 przym. cudzoziemski

 przysł. cudzoziemsko

Wiktionary


cudzoziemski

pochodzący z obcego państwa, właściwy obcym krajom lub cudzoziemcom


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) pochodzący z obcego kraju, właściwy obcemu krajowi lub cudzoziemcom

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wygląda, że obecność wojsk cudzoziemskich w Afganistanie nie przyczynia się do pacyfikacji kraju.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cudzoziemiec m., cudzoziemka ż., cudzoziemszczyzna ż., cudzoziemskość ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zagraniczny

Wiktionary


cudzoziemskość

cudzoziemski


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest cudzoziemskie; cecha tych, którzy są cudzoziemscy

Wiktionary

Patrz:

cudzoziemski

Przykłady

 (1.1) Wszystko co w nas najlepsze pochodziło od matki, ale ona szybko nas opuściła nie mogąc podźwignąć ciężaru cudzoziemskości.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cudzoziemiec m., cudzoziemka ż.

 przym. cudzoziemski

 przysł. cudzoziemsko

Wiktionary


cudzoziemszczyzna

wszystko to, co obce, cudzoziemskie; cudzoziemczyzna


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ogół spraw, rzeczy cudzoziemskich

Wiktionary

Cudzoziemszczyzna (właśc. Cudzoziemczyzna. Komedia we trzech aktach, wierszem) - trzyaktowa komedia Aleksandra Fredry napisana w 1822. Prapremiera odbyła się w teatrze lwowskim 29 lutego 1824.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. cudzoziemiec m., cudzoziemka ż.

 przym. cudzoziemski

Wiktionary


cudzożywność

żywienie się gotowymi związkami organicznymi pochodzenia roślinnego lub zwierzęcego przez organizmy niezdolne do przeprowadzania fotosyntezy i chemosyntezy; heterotrofizm, heterotrofia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) biol. odżywianie się organizmu związkami organicznymi wytwarzanymi przez inne organizmy;

Wiktionary

Heterotrofizm, cudzożywność (gr. héteros – inny. różny + gr. trophikós – odżywczy) – jeden z dwóch podstawowych (obok autotrofizmu) sposobów odżywiania się organizmów. Heterotrofy (organizmy cudzożywne) odżywiają się związkami organicznymi.

Ten sposób odżywiania dotyczy:

  • większości bakterii,
  • grzybów,
  • śluzowców,
  • niektórych roślin,
  • zwierząt.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. cudzożywny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) heterotrofizm, heterotrofia

Wiktionary


cudzożywny

o organizmach zwierzęcych lub roślinnych: odżywiający się gotowymi związkami organicznymi pochodzenia roślinnego lub zwierzęcego; heterotroficzny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) biol. odżywiający się związkami organicznymi wytwarzanymi przez inne organizmy;

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cudzożywność ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) heterotroficzny

Wiktionary


cudzołóstwo

stosunek płciowy z cudzą żoną lub mężem


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) rel. stosunek płciowy z cudzą żoną lub mężem;

Wiktionary

Cudzołóstwo lub zdrada małżeńska (łac. adulterium) – termin występujący w różnych kulturach, religiach i systemach prawnych, oznaczający akt współżycia płciowego osób, z których przynajmniej jedna jest związana małżeństwem z inną osobą. Niektórzy autorzy mylą niekiedy cudzołóstwo z nierządem, rozumianym jako akt współżycia płciowego osób, z których żadna nie jest związana małżeństwem.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) 25 kwietnia 2005 r. w Afganistanie 25-letnia Amina została publicznie ukamienowana za cudzołóstwo.

 (1.1) Chrystus uznaje bowiem za cudzołóstwo nie tylko obcowanie cielesne z żoną bliźniego, ale również z osobą rozwiedzioną.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡sud͡zɔˈwustfɔ, AS: cuʒou̯ustfo

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cudzołożnik m., cudzołożnica ż., cudzołożenie n.

 czas. cudzołożyć ndk.

 przym. cudzołożny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zdrada małżeńska; pot. przyprawianie rogów, skok w bok, daw. adulterium

Wiktionary


cudzołóżca

ten, kto cudzołoży


SJP.pl


cudzołożenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) przest. dopuszczanie się cudzołóstwa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cudzołóstwo n., cudzołożnik m., cudzołożnica ż.

 czas. cudzołożyć

 przym. cudzołożny

Wiktionary


cudzołożnica

kobieta zdradzająca męża z innym mężczyzną


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przest. kobieta dopuszczająca się cudzołóstwa

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡sud͡zɔwɔʒʲˈɲit͡sa, AS: cuʒou̯ožʹńica

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cudzołóstwo n., cudzołożenie n.

:: fm. cudzołożnik m.

 czas. cudzołożyć

 przym. cudzołożny

Wiktionary


cudzołożnik

zdradzający żonę z inna kobietą


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) przest. mężczyzna dopuszczający się cudzołóstwa

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nie płaciło się kary za zabicie człowieka w pojedynku sądowym ani za zabicie cudzołożnika, włamywacza lub podpalacza pochwyconego na gorącym uczynku, ani za sztuczne poronienie wywołane przez samą matkę, ani za zgładzenie świętokradcy, który włamał się do świątyni.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡sud͡zɔˈwɔʒʲɲik, AS: cuʒou̯ožʹńik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cudzołóstwo n., cudzołożenie n.

:: fż. cudzołożnica ż.

 czas. cudzołożyć

 przym. cudzołożny

Wiktionary


cudzołożny

uprawiający cudzołóstwo, dopuszczający się zdrady małżeńskiej


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) przest. związany z cudzołóstwem, pozamałżeński; mający stosunki płciowe z cudzą żoną/mężem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W dobie renesansu zdradzonego męża symbolizował kogut, a cudzołożną niewiastę symbolizowała kobieta z gestem zwanym figą, zatem jednoznacznym symbolem chuci cielesnej.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡sud͡zɔˈwɔʒnɨ, AS: cuʒou̯ožny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cudzołóstwo n., cudzołożnik m., cudzołożnica ż., cudzołożenie n.

 czas. cudzołożyć

Wiktionary


cudzołożyć

uprawiać seks z osobą będącą w związku małżeńskim lub samemu będąc w takim związku


SJP.pl

czasownik

 (1.1) dopuszczać się lub dopuścić się zdrady małżeńskiej; zdradzać lub zdradzić męża, żonę

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nie cudzołóż! — to szóste przykazanie Dekalogu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡sud͡zɔˈwɔʒɨt͡ɕ, AS: cuʒou̯ožyć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cudzołóstwo n., cudzołożnik m., cudzołożnica ż., cudzołożenie n.

 przym. cudzołożny

Wiktionary


cudzy

1. należący do kogoś innego;
2. dawniej: obcy, cudzoziemski


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) należący do kogoś innego

 (1.2) cudzoziemski

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przez jakiś czas mieszkałem w cudzym mieszkaniu.

 (1.1) Mali na ogół walczą o cudze. Biorą ich do armii, raz do jednej, raz do drugiej (…)

 (1.2) Cudze chwalicie // Swego nie znacie // Sami nie wiecie // Co posiadacie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡sud͡zɨ, AS: cuʒy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cudzes mzw., cudzesy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) obcy

 (1.2) obcy, obcoplemienny

Wiktionary


cudzysłów

znak interpunkcyjny służący najczęściej do oznaczania cytatów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) każdy z pary znaków interpunkcyjnych służących do oznaczania w tekstach początku i końca cytatu oraz znaczeń niedosłownych;

 (1.2) parzysty znak graficzny służący do oznaczania w tekstach początku i końca cytatu oraz znaczeń niedosłownych; para cudzysłowów (1.1)

Wiktionary

Cudzysłów – znak interpunkcyjny, zwykle podwójny (cudzysłowa), służący m.in. do wyodrębniania cytatów, pseudonimów, ironii.

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Każdy cytat powinien znaleźć się w cudzysłowie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡suˈd͡zɨswuf, AS: cuʒysu̯uf

Wiktionary


cudzysłowowy

przymiotnik od: cudzysłów


SJP.pl


cufal

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. szczęśliwy zbieg okoliczności, traf, fart

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Miołech cufala. → Poszczęściło mi się.

Wiktionary


cug

1. dawniej: zaprzęg koni ustawionych parami;
2. dawniej: para koni cugowych;
3. potocznie: strumień powietrza w wentylatorze itp.;
4. potocznie: ciąg powietrza, przeciąg, przewiew


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) pot. ciąg (alkoholowy, narkotyczny)

 (1.2) reg. pot. ciąg, przepływ powietrza w wentylatorze, piecu

 (1.3) przest. zaprzęg kilku koni

 (1.4) przest. para koni cugowych

 (1.5) gw-pl|Górny Śląsk. kolej. pociąg

 (1.6) daw. gwara. więz. ucieczka

Wiktionary

Cug zaprzęg składający się z sześciu (a niekiedy czterech) koni wyjazdowych, rasowych albo podrasowanych, dobranych w pary albo czwórki typem, wzrostem, maścią, itd.; dawniej wojskowy pluton; szereg (wojska); z niemieckiego Zug 'ciąg; orszak; zaprzęg; pluton; przeciąg'.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: t͡suk, AS: cuk

Wiktionary

Powiązane:

 przym. cugowy

 rzecz. cugant m., cugowiec mzw., cugowy mzw.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przeciąg, przewiew

Wiktionary


cugant

koń używany tylko do czterokonnych lub sześciokonnych zaprzęgów powozu, w cugu; koń cugowy; cugowiec


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) zootechn. koń zaprzęgowy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Stajenny wyprowadził dwa kare silne cuganty.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cug m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) cugowy, cugowiec

Wiktionary


cugiel

(zwykle w liczbie mnogiej) długi pasek rzemienny lub gruby sznur mocowany po obu stronach uzdy, stanowiący część uprzęży używanej do kierowania koniem w zaprzęgu; lejc, wodza


SJP.pl


cugle

(zwykle w liczbie mnogiej) długi pasek rzemienny lub gruby sznur mocowany po obu stronach uzdy, stanowiący część uprzęży używanej do kierowania koniem w zaprzęgu; lejc, wodza


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) jeźdz. rzemienne pasy służące do kierowania koniem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pierwszy i trzeci szwadron polski skrócił cugle. Broń do ataku! (S. Żeromski: Popioły)

 (1.1) Runął w śnieg i ledwo utrzymał cugle. Po chwili namacał końcem stopy strzemię i gnał za saniami. (S. Żeromski: Popioły)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡suɡlɛ, AS: cugle

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) lejce

Wiktionary


cugowiec

koń używany tylko do czterokonnych lub sześciokonnych zaprzęgów powozu, w cugu; koń cugowy; cugant


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) daw. zootechn. koń do zaprzęgu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Stangret wyprowadził dwa silne cugowce.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cug m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) cugowy, cugant

Wiktionary


cugowski

nazwisko


SJP.pl

  • Krzysztof Cugowski – polski wokalista rockowy
  • Piotr Cugowski – polski wokalista rockowy
  • Wojciech Cugowski – polski gitarzysta rockowy

Wikipedia


cugowy

przymiotnik od: cug, np. stajnia cugowa


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) zootechn. nadający się do zaprzęgu

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (2.1) zootechn. koń zaprzęgowy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W stajni stały trzy konie cugowe.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cug m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) cugant, cugowiec

Wiktionary


cukier

produkt spożywczy wytwarzany z trzciny cukrowej lub buraków cukrowych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. związek organiczny zbudowany z atomów węgla, wodoru i tlenu;

 (1.2) spoż. krystaliczna substancja, najczęściej o białej barwie, otrzymywana z trzciny cukrowej lub z buraków cukrowych, przeznaczona do słodzenia produktów spożywczych;

Wiktionary

Cukier – potoczna nazwa sacharozy, występującej pod nazwami handlowymi m.in. cukier spożywczy, cukier konsumpcyjny. Sacharoza to słodki dwucukier otrzymywany w procesie rafinacji w cukrowni, przede wszystkim z trzciny cukrowej, a w klimacie umiarkowanym z buraka cukrowego.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zawartość cukrów prostych (glukozy i fruktozy) w wielokwiatowych miodach pszczelich waha się średnio w zakresie 65–75% (…)

 (1.2) Cukier składa się niemal w całości z sacharozy.

 (1.2) Herbaty nie słodzę, ale do kawy zawsze dodaję łyżeczkę cukru.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡sucɛr, AS: cuḱer

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cukiernica ż., cukierniczka ż., cukrownia ż., cukierek m., cukrzyk m., cukrzyca ż., cukrzenie n., pocukrzenie n., cukiernictwo n., cukiernik m., cukrówka ż., cukierkowość ż., scukrzanie n., scukrzenie n., Cukrówka ż., cukrowiec m.

 czas. cukrzyć ndk., pocukrzyć dk., scukrzać ndk., scukrzyć dk.

 przym. cukrzany, cukrowy, cukierkowy, cukierniczy, cukrzycowy

 przysł. cukrowo, cukierkowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) sacharyd, węglowodan

 (1.2) cukier spożywczy, sacharoza

Wiktionary


cukierdoza

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) warmia. cukiernica

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cukierniczka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) cukiernica

Wiktionary


cukiereczek

zdrobnienie od: cukierek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) pieszcz. cukierek

 (1.2) przen. o kimś ładnym

Wiktionary

Cukiereczek – amerykańska komedia kryminalna z 1999 roku, w reżyserii Darrena Steina.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Stasiu, teraz weź sobie cukiereczka.

 (1.2) Krysia, nasz cukiereczek, zaśpiewa piosenkę po włosku.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cukierek mrz.

 przym. cukierniczy

Wiktionary


cukierek

przysmak z cukru


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy lub męskorzeczowy

 (1.1) spoż. drobny wyrób o słodkim smaku, pakowany zwykle w papierki, sporządzany z cukru i dodatków smakowych;

 (1.2) rzad. zdrobn. od: cukier

Wiktionary

Cukierek (właściwie cukier kandyzowany) – wyrób cukierniczy wykonany ze stężonego roztworu cukru w wodzie, do którego dodawane są aromaty i barwniki.

Słowa „cukierek” zaczęto używać w XVIII wieku, wówczas to w polszczyźnie zaczęły się rozpowszechniać derywaty od wyrazów oznaczających surowce jadalne, w tym przypadku podstawą był „cukier”.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wszystkie dzieci bardzo lubią cukierki.

 (1.2) Panienka sobie cukierku do herbatki nasypie, będzie lepsza!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡suˈcɛrɛk, AS: cuḱerek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cukier m., cukiernia ż., cukierenka ż., cukiernik m., cukiernica ż., cukierniczka ż., cukrzyca ż., cukrzyk m., cukrówka ż., cukrownia ż.

:: zdrobn. cukiereczek m.

 czas. cukrzyć ndk., pocukrzyć dk., cukrować ndk., pocukrować dk.

 przym. cukierkowy, cukrzycowy, cukrowy, cukierniczy, cukrowniczy

 przysł. cukierkowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pot. lm. cuksy, reg. śl. bómbón, bombon.

Wiktionary


cukierenka

zdrobnienie od: cukiernia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od cukiernia (lokal, gdzie się kupuje, spożywa wyroby cukiernicze, gdzie można się napić kawy, herbaty itp.; rzad. wytwórnia ciastek)

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wstępowali zawsze na kawę do pewnej zacisznej cukierenki.

 (1.1) Odwiedzał zaciszne nisze cukierenek.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cukierek mzw./mrz.

Wiktionary


cukierki

przysmak z cukru


SJP.pl

Cukierek (właściwie cukier kandyzowany) – wyrób cukierniczy wykonany ze stężonego roztworu cukru w wodzie, do którego dodawane są aromaty i barwniki.

Słowa „cukierek” zaczęto używać w XVIII wieku, wówczas to w polszczyźnie zaczęły się rozpowszechniać derywaty od wyrazów oznaczających surowce jadalne, w tym przypadku podstawą był „cukier”.

Wikipedia


cukierkoholiczka

kobieta uwielbiająca jeść słodycze


SJP.pl


cukierkoholik

osoba, która bardzo lubi jeść słodycze


SJP.pl


cukierkowatość

cukierkowaty


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest cukierkowate; cecha tych, którzy są cukierkowaci

Wiktionary

Patrz:

cukierkowaty

Powiązane:

 przym. cukierkowaty

 przysł. cukierkowato

Wiktionary


cukierkowaty

słodki, ckliwy, mdły


SJP.pl


cukierkownia

pomieszczenie, w którym wyrabiane są cukierki


SJP.pl


cukierkowo

przysłówek

 (1.1) ładnie

 (1.2) słodko

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cukier mrz., cukierek mzw./mrz.

Wiktionary


cukierkowość

cukierkowy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest cukierkowe; cecha tych, którzy są cukierkowi

Wiktionary

Patrz:

cukierkowy

Powiązane:

 rzecz. cukier m., cukierek m., cukrzyca ż., cukrzyk m., cukrzenie n., pocukrzenie n., cukrownia ż., cukrownik m., cukrowniczka ż., cukiernia ż., cukierniczka ż., cukiernik ż., cukiernictwo n., cukrówka ż., scukrzenie n.

 czas. cukrować ndk., pocukrować dk., scukrzyć dk.

 przym. cukierkowy, cukierkowaty, cukrowy, cukierniczy, cukrowniczy, cukrzycowy

 przysł. cukierkowo, cukierkowato

Wiktionary


cukierkowy

1. przymiotnik od: cukierek;
2. sentymentalny, czułostkowy


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z cukierkiem, dotyczący cukierka

przymiotnik jakościowy

 (2.1) przen. czułostkowy i sentymentalny

 (2.2) przen. przesłodzony w odbiorze, o banalnej urodzie

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cukier m., cukierek m., cukrownia m., cukrownik m., cukrownictwo n., cukrówka ż., cukrzyca ż., cukrzyk m., cukierkowość ż., cukrowość ż., cukrzenie n., pocukrzenie n., scukrzanie n., scukrzenie n., cukrowanie n., pocukrowanie n., cukiernica ż., cukierniczka ż.

 czas. cukrzyć ndk., pocukrzyć dk., scukrzać ndk., scukrzyć dk., cukrować ndk., pocukrować dk.

 przym. cukrowy, cukrowniczy, cukrzycowy, cukierniczy

 przysł. cukierkowo

Wiktionary


cukiernia

1. wytwórnia ciast i ciastek;
2. lokal z wyrobami cukierniczymi


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cuk. hand. miejsce, gdzie kupuje się wyroby cukiernicze (ciastka, torty itp.)

 (1.2) cuk. miejsce, gdzie wyrabia się wyroby cukiernicze (ciastka, torty itp.)

Wiktionary

Cukiernia – zakład gastronomiczny z obsługą kelnerską lub sklep oferujący w szerokim asortymencie wyroby ciastkarskie i desery, a także koktajle owocowe, napoje gorące i potrawy śniadaniowe.

Cukiernia może być połączona z piekarnią lub lodziarnią.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Mama zabrała synka do cukierni na deser.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡suˈcɛrʲɲa, AS: cuḱerʹńa

Wiktionary

Powiązane:

 zob. cukier.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ciastkarnia

Wiktionary


cukierniany

cukiernia


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z lokalem, gdzie się kupuje, spożywa wyroby cukiernicze, gdzie można się napić kawy, herbaty itp. lub rzad. wytwórnią ciastek

Wiktionary

Patrz:

cukiernia

Przykłady

 (1.1) Śród wykwintu kokociego cukiernianej atmosfery, gdzie nad mdławą białą kawą płyną kłęby z papierosów (…) gdzie się „smęci” nikłe grono literacin mędrkujących, wstanę, gwizdnę, rozszalały, nad pachnących mydłków zgrają.

Wiktionary


cukiernica

naczynie do cukru


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) naczynie, w którym podaje się cukier;

Wiktionary

Cukiernica – naczynie służące do przechowywania i podawania cukru. Najczęściej wchodzi w skład serwisu stołowego. Przeciętna cukiernica ma pojemność pomiędzy 100 a 250 ml.

Na początku robiono je głównie ze srebra. Od końca XVIII wieku wykonywane zazwyczaj z ceramiki, porcelany czy fajansu. W XX wieku najczęściej używano szkła i metalu i tworzywa sztucznego. Ozdobne cukiernice wykonane są z metali szlachetnych i ozdobione drogimi kamieniami.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Czy przypadkiem nie przesadzasz z tym słodzeniem? Może od razu wsypiesz do herbaty całą cukiernicę?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡sucɛrʲˈɲit͡sa, AS: cuḱerʹńica

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cukiernik m., cukiernia ż., cukier m., cukierek m., cukrownia ż., cukrownictwo n., cukrzyca ż., cukrzyk m., cukrzenie n., pocukrzenie n., cukrowanie n., pocukrowanie n., scukrzanie n., scukrzenie n., scukrowanie n., cukrówka ż.

:: zdrobn. cukierniczka ż.

 czas. cukrzyć ndk., pocukrzyć dk., cukrować ndk., pocukrować dk., scukrzać ndk., scukrzyć dk., scukrować dk.

 przym. cukierniczy, cukrowniczy, cukrowy, cukierkowy

 przysł. cukierkowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) warmia. cukierdoza

Wiktionary


cukiernictwo

1. zawód cukiernika;
2. dział przemysłu spożywczego zajmujący się wyrobem słodyczy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) dział przemysłu, który zajmuje się wyrobem słodyczy

Wiktionary

Cukiernictwo – dział wytwórczości obejmujący wyrób produktów cukierniczych trwałych, pieczywa cukierniczego trwałego, oraz produktów cukierniczych nietrwałych. Przemysł cukierniczy produkuje trwałe wyroby, czyli takie, które nie ulegają istotnym zmianom chemicznym i fizycznym w okresie, co najmniej 1 miesiąca od daty wyprodukowania.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. cukier m., cukiernik m., cukiernica ż., cukrownia ż., cukierkowość ż.

 przym. cukrowy, cukierniczy

Wiktionary


cukierniczka

1. mała cukiernica;
2. kobieta zajmująca się zawodowo wyrobem słodyczy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: cukiernica

 (1.2) zaw. cuk. kobieta cukiernik

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Czy możesz podać mi cukierniczkę?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡sucɛrʲˈɲit͡ʃka, AS: cuḱerʹńička

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cukiernik m., cukiernia ż., cukier ż., cukiernica ż., cukierek m., cukrownia ż., cukrownictwo n., cukrzyca ż., cukrzyk m., cukrzenie n., pocukrzenie n., cukrowanie n., pocukrowanie n., scukrzanie n., scukrzenie n., cukrówka ż., cukierdoza ż., cukierkowość ż.

 czas. cukrzyć ndk., pocukrzyć dk., cukrować ndk., pocukrować dk., scukrzać ndk., scukrzyć dk.

 przym. cukierniczy, cukrowniczy, cukrowy, cukierkowy

 przysł. cukierkowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) cukiernica

Wiktionary


cukierniczy

dotyczący cukiernika lub cukiernictwa


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z cukiernictwem, dotyczący cukiernictwa

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Podobnie jak nugaty, babka piaskowa jest typowym świątecznym wyrobem cukierniczym.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cukier m., cukierek m., cukiereczek m., cukiernica ż., cukierniczka ż., cukiernik m., cukiernictwo n., cukrówka ż., cukrownia ż., cukrownik m., cukrzenie n., scukrzanie n., scukrzenie n., pocukrzenie n., cukrowanie n., pocukrowanie n., cukrzyca ż., cukrzyk m., cukierkowość ż., cukroza ż., cukrowiec m.

 czas. cukrzyć ndk., cukrować ndk., pocukrować dk., scukrzać ndk., scukrzyć dk., pocukrzyć dk.

 przym. cukrowy, cukierkowy, cukrowniczy, cukrzycowy

 przysł. cukrowo, cukierniczo, cukierkowo

Wiktionary


cukiernik

specjalista cukierniczy, zajmujący się wyrobem ciast i słodyczy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) zaw. rzemieślnik zajmujący się wytwarzaniem ciast i słodyczy

Wiktionary

Cukiernik (ciastkarz) – osoba, która wykonuje czynności związane z wypiekiem ciast i ciastek.

Absolwenci z przygotowaniem w tym zawodzie są najczęściej zatrudniani w zakładach cukierniczych lub podejmują własną działalność gospodarczą.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: t͡suˈcɛrʲɲik, AS: cuḱerʹńik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cukier m., cukiernictwo n., cukrownictwo n., cukrownik m., cukiernica ż., cukierniczka ż., cukierek m., cukrowanie n., cukrzenie n., cukrownia ż., cukierkowość ż.

 przym. cukierniczy, cukrowy, cukrzany

 czas. cukrować ndk., pocukrować dk., cukrzyć ndk., pocukrzyć dk.

Wiktionary


cukierski

nazwisko


SJP.pl


cukinia

mała dynia, tykwa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) bot. odmiana dyni zwyczajnej o podłużnych, zwykle obłych i ciemnozielonych owocach;

 (1.2) spoż. jarzyna z owoców cukinii (1.1)

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Cukinia jest jednym z niewielu warzyw, których kwiaty są również jadalne.

 (1.2) Ostra bryndza doskonale komponuje się z bazylią i delikatną cukinią.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡suˈcĩɲja, AS: cuḱĩńi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 przym. cukiniowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kabaczek

 (1.2) kabaczek

Wiktionary


cukiniowy

cukinia


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z cukinią, dotyczący cukinii

Wiktionary

Patrz:

cukinia

Powiązane:

 rzecz. cukinia ż.

Wiktionary


cukrodajny

dostarczający cukru, bogaty w cukier


SJP.pl


cukroholiczka

kobieta odczuwająca nieodpartą potrzebę spożywania produktów zawierających cukier


SJP.pl


cukroholik

osoba odczuwająca nieodpartą potrzebę spożywania produktów zawierających cukier


SJP.pl


cukroholizm

uzależnienie od spożywania produktów zawierających cukier


SJP.pl


cukrol

rodzaj alkoholu wielowodorotlenowego; alkohol cukrowy


SJP.pl

Alkohole cukrowe (alditole, cukrole) – alkohole wielowodorotlenowe (poliole), będące pochodnymi monosacharydów – aldoz lub ketoz, których grupa karbonylowa (>C=O) jest zredukowana do hydroksylowej (>CH−OH). Zawierają po jednej grupie hydroksylowej przy każdym atomie węgla. Ogólny ich wzór to C
n
H
n+2
(OH)
n
lub C
n
H
2n+2
O
n
.

Wikipedia


cukrometr

przyrząd do oznaczania zawartości cukru w roztworach; cukromierz


SJP.pl


cukromierz

miernik stężenia cukru w cieczach; sacharymetr


SJP.pl

Cukromierz – rodzaj areometru. Służy on do mierzenia stężenia cukru w cieczy. Jest to najczęściej szklana lub plastikowa rurka z obciążeniem u dołu. Wewnątrz znajduje się wykalibrowana skala, określająca stężenie cukru. Przyjmuje się, że dana wartość cukru podana na cukromierzu jest równa 100 gramom wody. Pomiar cukromierza jest najdokładniejszy w temperaturze 20 °C. Jednak na wartość wskazań cukromierza wpływa też zawartość innych składników płynu. Są to tzw. niecukry. Ich obecność może podwyższać lub obniżać (np. alkohol) gęstość roztworu. W moszczu do wina mieści się 4% tych substancji.

Wikipedia


cukromocz

chorobowe występowanie glukozy w moczu; glikozuria


SJP.pl

Cukromocz – obecność cukru w moczu.

W zależności od rodzaju cukru w moczu można rozróżnić:

  • glukozuria – przy obecności glukozy
  • melituria – obecność innego niż glukoza cukru w moczu:
    • galaktozuria – przy obecności galaktozy
    • fruktozuria – przy obecności fruktozy
    • laktozuria – przy obecności laktozy
    • pentozuria – przy obecności cukrów z grupy pentoz takich jak: ryboza, rybuloza, ksyloza, ksyluloza

Wikipedia


cukrować

1. potocznie: słodzić (komuś);
2. depilować pastą cukrową


SJP.pl


cukrowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|cukrować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. cukrować ndk.

 przym. cukierniczy, cukierkowy, cukrowy

 rzecz. cukiernik mos., cukiernica ż., cukierniczka ż.

Wiktionary


cukrowiec

1. wysoka trawa z rodziny wiechlinowatych służąca do produkcji cukru; trzcina cukrowa;
2. zwykle w liczbie mnogiej: związek chemiczny składający się z węgla, wodoru i tlenu; węglowodan, cukier, sacharyd


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) roślina służąca do produkcji cukru

Wiktionary

Cukrowiec (Saccharum L.) – rodzaj roślin z rodziny wiechlinowatych (Poaceae). Obejmuje ok. 37 (35–40) gatunków. W wąskim ujęciu do rodzaju zaliczanych jest 5 lub 6 gatunków, w tym dwa mieszańce. Rośliny te występują na różnych kontynentach w strefie tropikalnej i w ciepłym klimacie umiarkowanym, z centrum zróżnicowania w południowej Azji. W Europie rosną trzy gatunki.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. cukier mrz.

 przym. cukierniczy

Wiktionary


cukrówka

1. roztwór cukru i drożdży używany do robienia alkoholu w procesie fermentacji; nastaw;
2. gatunek ptaka z rodziny gołębiowatych;
3. letnia odmiana słodkiej gruszki; owoc tej odmiany;
4. odmiana wczesnej kapusty;
5. gołąbek cukrówka - gatunek grzybów z rodziny gołąbkowatych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) syst. ornit. nazwa systematyczna|Streptopelia roseogrisea|Sundevall|ref=tak., gatunek ptaka z rodziny gołębiowatych;

 (1.2) ornit. ptak z gatunku cukrówek (1.1)

 (1.3) pot. spoż. cebula o delikatnym, słodkawym smaku

 (1.4) gw-pl|Śląsk Cieszyński, Zaolzie. ornit. sierpówka, synogarlica

 (1.5) gw-pl|Bukowina, Zaolzie. med. cukrzyca

Wiktionary

  • Cukrówka – wieś w woj. mazowieckim, w pow. szydłowieckim, w gminie Chlewiska
  • cukrówki – potoczne określenie niektórych ptaków hodowlanych z rodziny gołębiowatych z rodzaju Streptopelia
  • Streptopelia roseogrisea (ang. African Collared Dove)
  • gołąbek cukrówka (Russula aeruginea) – grzyb z rodziny gołąbkowatych

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ekspansja cukrówki dokonała się w bardzo krótkim czasie.

 (1.2) Z gałęzi starej akacji zerka na mnie sierpówka, czy tam cukrówka, zwał jak chciał.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cukier mrz., cukiernia ż., cukierek mrz., cukiernica ż., cukierniczka ż., cukierkowość ż.

 przym. cukrowy, cukierkowy, cukierniczy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.3) cebula cukrowa

 (1.5) gw-pl|Bukowina|choroba z cukru.

Wiktionary


cukrownia

wytwórnia cukru


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) fabryka cukru

Wiktionary

Cukrownia – zakład przemysłowy produkujący cukier (sacharozę) z buraków cukrowych lub trzciny cukrowej.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Powodem pożaru w cukrowni było najprawdopodobniej podpalenie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡suˈkrɔvʲɲa, AS: cukrovʹńa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cukier m., cukierek m., cukrownictwo n., cukrownik m., cukiernictwo n., cukiernia ż., cukiernik m., cukiernica ż., cukierniczka ż., cukierkowość ż.

 przym. cukrowniczy, cukierniczy, cukierkowy, cukrowy

Wiktionary


cukrownica

gatunek rośliny z rodziny werbenowatych; lippia trójlistna


SJP.pl

Lippia słodka, cukrownica (Lippia dulcis Trevir.) – gatunek rośliny z rodzaju lippia z rodziny werbenowatych. Występuje w Meksyku, na Karaibach (Kuba, Hispaniola i Puerto Rico), w Ameryce Środkowej, Kolumbii i Wenezueli. Roślina wykorzystywana spożywczo jako naturalny słodzik, a w medycynie tradycyjnej do leczenia kaszlu i zapalenia oskrzeli.

Wikipedia


cukrownictwo

dział przemysłu zajmujący się produkcją cukru


SJP.pl


cukrowniczy

przymiotnik

 (1.1) dotyczący cukrowni, cukrownika lub cukrownictwa

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przemysł cukrowniczy przeszedł bardzo poważny kryzys.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cukierek mzw./mrz., cukierniczka ż., cukiernica ż., cukierkowość ż., cukrownia ż., cukrownictwo n., cukrownik mos.

 przym. cukierkowy, cukierniczy, cukrowy

Wiktionary


cukrownik

specjalista w dziedzinie cukrownictwa


SJP.pl


cukrowość

cukrowy


SJP.pl

Patrz:

cukrowy

cukrowski

nazwisko


SJP.pl

  • Andrzej Szczęsny Cukrowski (1936–2007) – polski chemik, dr hab.
  • Gesine Cukrowski (ur. 1968) – niemiecka aktorka filmowa i telewizyjna.
  • Mieczysław Cukrowski (1925–2015) – polski oficer, major Wojska Polskiego, żołnierz Armii Krajowej.

Wikipedia


cukrowy

przymiotnik od: cukier (słodka, biała substancja służąca do słodzenia)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący cukru, związany z cukrem

 (1.2) zrobiony z cukru

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡suˈkrɔvɨ, AS: cukrovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cukrzyk mzw./mos., cukierkowość ż., cukier m., cukierek m., cukrownictwo n., cukrownia ż., cukiernictwo n., cukiernik m., cukiernica ż., cukierniczka ż., cukrowanie n.

 czas. cukrować ndk.

 przym. cukierniczy, cukrowniczy, cukierkowy

Wiktionary


cukroza

węglowodan złożony z fruktozy i glukozy (disacharyd), sacharoza


SJP.pl

Sacharoza (sanskr. शर्करा śarkarā, dosł. „ziarno piasku”, skąd stgr. σάκχαρον sákcharon „cukier”), C
12
H
22
O
11
– organiczny związek chemiczny, węglowodan z grupy disacharydów zbudowany z reszt D-fruktozy i D-glukozy. Ma słodki smak. W języku potocznym jest utożsamiana z cukrem. Główny składnik cukru spożywczego. Jest formą transportową cukrów w organizmach roślin.

Wikipedia


cukry

1. dawniej: słodycze;
2. grupa związków organicznych zbudowanych z atomów węgla, wodoru i tlenu; węglowodany, sacharydy, cukrowce


SJP.pl

Węglowodany, sacharydy – w ścisłym znaczeniu są to organiczne związki chemiczne składające się z atomów węgla oraz wodoru i tlenu, w takiej proporcji, że na każdy atom węgla przypadają dwa atomy wodoru i jeden tlenu, o ogólnym wzorze sumarycznym: Cn(H2O)n. W szerszym znaczeniu zalicza się do nich ich pochodne otrzymywane w wyniku redukcji lub utleniania ich grup hydroksylowych lub karbonylowych, a także wymianę jednej lub więcej grup hydroksylowych na atom wodoru lub inne grupy organiczne.

Wikipedia


cukrzan

związek cukru z tlenkiem metalu


SJP.pl


cukrzany

przymiotnik

 (1.1) związany z cukrem

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cukier mrz., cukiernik mos.

Wiktionary


cukrzeć

gęstnieć wskutek krystalizacji cukru; scukrzać się


SJP.pl


cukrzyć

1. dodawać cukru (np. do herbaty);
2. potocznie: cukrzyć komuś - prawić komplementy


SJP.pl


cukrzyca

przewlekła choroba, w której niedobór insuliny powoduje nieprawidłową przemianę węglowodanową; moczówka cukrowa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. choroba metaboliczna objawiająca się podwyższonym poziomem cukru we krwi;

Wiktionary

Cukrzyca – grupa chorób metabolicznych charakteryzująca się hiperglikemią (podwyższonym poziomem glukozy we krwi) wynikającą z defektu produkcji lub działania insuliny wydzielanej przez komórki beta wysp trzustkowych. Przewlekła hiperglikemia wiąże się z uszkodzeniem, zaburzeniem czynności i niewydolnością różnych narządów, szczególnie oczu, nerek, nerwów, serca i naczyń krwionośnych.Ze względu na przyczynę i przebieg choroby, można wyróżnić: cukrzycę typu 1, typu 2, cukrzycę ciężarnych i inne, rzadziej występujące typy.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Moja babcia jest chora na cukrzycę.

 (1.1) Pies, który cierpi na cukrzycę, pije i siusia przesadnie dużo.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡suˈkʃɨt͡sa, AS: cukšyca

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cukrzyk m., cukrzyczka ż., cukier m., cukierek m., cukiernica ż., cukierniczka ż., cukierkowość ż.

 przym. cukrzycowy, cukierniczy, cukierkowy

Wiktionary


cukrzycowy

przymiotnik od: cukrzyca


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) med. związany z cukrzycą; wywołany cukrzycą

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Najczęściej przewlekła neuropatia cukrzycowa atakuje nerwy stóp i nóg, nieco rzadziej nerwy dłoni i ramion.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡sukʃɨˈt͡sɔvɨ, AS: cukšycovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cukrzyk mos./mzw., cukierek mrz., cukrzyca

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) diabetyczny

Wiktionary


cukrzyczka

kobieta cierpiąca na cukrzycę - przewlekłą chorobę trzustki


SJP.pl


cukrzyk

człowiek cierpiący na cukrzycę - przewlekłą chorobę trzustki


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) med. osoba cierpiąca na cukrzycę

 (1.2) pot. diabetolog

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (2.1) ornit. nazwa systematyczna|Coereba flaveola|ref=tak., mały ptak tropikalny z rodziny cukrzyków;

Wiktionary

Cukrzyk (Coereba flaveola) – gatunek małego ptaka z rodziny tanagrowatych (Thraupidae). Występuje w tropikach Ameryki Południowej i Środkowej. Jest osiadły. Nie jest zagrożony wyginięciem.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈt͡sukʃɨk, AS: cukšyk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cukrzyca ż., cukierek m., cukrzyki nmos., cukrzenie n., cukiernica ż., cukierniczka ż., cukier mrz., cukierkowość ż.

 czas. cukrzyć ndk.

 przym. cukrzykowy, cukrzycowy, cukrowy, cukierkowy, cukierniczy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) diabetyk

Wiktionary


cukrzyki

człowiek cierpiący na cukrzycę - przewlekłą chorobę trzustki


SJP.pl

Cukrzyki (Coerebinae) – podrodzina ptaków z rodziny tanagrowatych (Thraupidae).

Wikipedia


cuks

potocznie: cukierek


SJP.pl


cuksy

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) pot. cukierki

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡suksɨ, AS: cuksy

Wiktionary


culbertson

[czytaj: KALbertson] nazwisko


SJP.pl

Culbertson – wieś w Stanach Zjednoczonych, w stanie Nebraska, w hrabstwie Hitchcock.

Wikipedia


cullotte

[czytaj: kiLOT] męskie spodnie jedwabne, zapinane pod kolanem, noszone w XVIII wieku


SJP.pl


cultivar

[czytaj: kultivar] odmiana rośliny uprawnej posiadająca szczególne cechy użytkowe lub estetyczne; kultywar


SJP.pl


cuma

lina służąca do umocowania statku do przystani, nabrzeża


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mors. żegl. gruba lina do mocowania statków do innych jednostek pływających lub do nabrzeża;

Wiktionary

Lina cumownicza, cuma – lina służąca do cumowania, czyli mocowania jednostki pływającej do nabrzeża, boi, dalby lub innej jednostki oraz do holowania i tym podobnych czynności (np. obracanie jednostki na dalbie). Mocuje się ją na lądzie (nabrzeże, pomost) do polera lub pierścienia cumowniczego, a na jednostce do polera lub (na mniejszych jednostkach) do knagi. Liny podawane na brzeg mogą mieć koniec wolny lub zakończony uchem plecionym.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

 (1.1) szpring

hiperonimy.

 (1.1) lina

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. cumownik m., cumownica ż., cumowniczy m., cumowanie n.

 czas. cumować, zacumować, przycumować, odcumować

 przym. cumowy, cumowniczy

frazeologia.

etymologia.

 etym|śwn|zōm. (cugiel, rzemień, lina statku)

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) fast, mooring line, hawser

* białoruski: (1.1) прычал m.

* esperanto: (1.1) ligŝnuro

* hiszpański: (1.1) amarra ż., cabo m.

* niemiecki: (1.1) Schiffstau n.

* nowogrecki: (1.1) κάβος m., καραβόσκοινο n., πρυμάτσα ż.

* włoski: (1.1) cima ż., gomena ż.

źródła.

== cuma (język dalmatyński.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) rel. matka chrzestna

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡sũma, AS: cũma

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cumownik m., cumownica ż., cumowniczy m., cumowanie n.

 czas. cumować, zacumować, przycumować, odcumować

 przym. cumowy, cumowniczy

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

 (1.1) szpring

hiperonimy.

 (1.1) lina

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. cumownik m., cumownica ż., cumowniczy m., cumowanie n.

 czas. cumować, zacumować, przycumować, odcumować

 przym. cumowy, cumowniczy

frazeologia.

etymologia.

 etym|śwn|zōm. (cugiel, rzemień, lina statku)

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) fast, mooring line, hawser

* białoruski: (1.1) прычал m.

* esperanto: (1.1) ligŝnuro

* hiszpański: (1.1) amarra ż., cabo m.

* niemiecki: (1.1) Schiffstau n.

* nowogrecki: (1.1) κάβος m., καραβόσκοινο n., πρυμάτσα ż.

* włoski: (1.1) cima ż., gomena ż.

źródła.

== cuma (język dalmatyński.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) rel. matka chrzestna

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


cumberland

[czytaj: KAMberlend] zimny sos do mięsa, przyrządzony z galaretki porzeczkowej z dodatkiem chrzanu; kumberland


SJP.pl

Geografia

Wielka Brytania

  • Cumberland – historyczne hrabstwo w Anglii
  • Cumberland – jednostka administracyjna typu unitary authority w Anglii

Kanada

  • Cumberland – hrabstwo w prowincji Nowa Szkocja
  • Cumberland – jednostka samorządowa (municipal county) w prowincji Nowa Szkocja
  • Cumberland (ang. Cumberland Sound) – zatoka Oceanu Atlantyckiego

Stany Zjednoczone

  • Cumberland – wyżyna w Stanach Zjednoczonych, leżąca na obszarze stanów Kentucky, Tennessee, Alabama oraz Georgia
  • Cumberland (ang. Cumberland River) – rzeka w Stanach Zjednoczonych
  • Cumberland – wyspa u wybrzeży Georgii w hrabstwie Camden

Wikipedia


cumberlandzki

Cumberland [czytaj: kamberlendzki]


SJP.pl


cumbia

[czytaj: kumbia] rytmiczna muzyka z Kolumbii; również taniec do tej muzyki


SJP.pl

Cumbia – kolumbijski taniec ludowy, w rytmie 4/4, a także muzyka latynoamerykańska z charakterystycznym rytmem. Typowa cumbia jest elementem folkloru niektórych krajów Ameryki Południowej, jej zmieniona (lekko przyspieszona) wersja – cumbia villera – jest muzyką dyskotekową.

Wikipedia


cumel

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) kraków. smoczek

Wiktionary


cumelek

regionalnie: smoczek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) kraków. smoczek

 (1.2) kraków. rzad. cukierek

Wiktionary


cumino

Cumino – wieś sołecka w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie płońskim, w gminie Dzierzążnia.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa ciechanowskiego.

Wikipedia


cumka

zdrobnienie od: cuma


SJP.pl


cummings

  • Cummings – obszar niemunicypalny w hrabstwie Mendocino, w Kalifornii (Stany Zjednoczone)

Osoby o tym nazwisku:

  • Constance Cummings – amerykańska aktorka filmowa i telewizyjna
  • E.E. Cummings – amerykański poeta, dramaturg i malarz
  • Jim Cummings – amerykański aktor głosowy
  • Lumsden Cummings – kanadyjski as myśliwski
  • Robert Cummings – amerykański aktor filmowy i telewizyjny
  • Quinn Cummings – amerykańska aktorka dziecięca

Wikipedia


cumować

1. umocowywać statek do nabrzeża lub innego statku za pomocą cum;
2. być umocowanym cumami


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) żegl. mocować statek do nabrzeża

 (1.2) daw. uczn. pić alkohol, upijać się

czasownik nieprzechodni niedokonany

 (2.1) żegl. być przymocowanym do nabrzeża

Wiktionary

Przykłady

 (2.1) Przez wiele lat Ad-Dauha była ważnym portem, jednak płytkie wody i rafy koralowe powodowały, że w porcie nie mogły cumować duże jednostki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡sũˈmɔvat͡ɕ, AS: cũmovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cuma ż., cumowanie n., zacumowanie n., przycumowanie n.

 czas. przycumować dk., zacumować dk.

 przym. cumowy, cumowniczy

Wiktionary


cumowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|cumować.

Wiktionary

Cumowanie – unieruchomienie jednostki pływającej (statku wodnego) przy nabrzeżu, kei, pomoście, burcie innej jednostki, boi, pławie, dalbie, beczce cumowniczej itp.

Termin cumowanie odnosi się także do unieruchamiania przy odpowiednich platformach i wieżach statków powietrznych lżejszych od powietrza (balony, sterowce), oraz do statków kosmicznych łączących się z sobą w przestrzeni kosmicznej.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌt͡sũmɔˈvãɲɛ, AS: cũmovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cuma ż.

 czas. cumować ndk., zacumować dk., przycumować dk., odcumować dk.

 przym. cumowy, cumowniczy

Wiktionary


cumowisko

miejsce, gdzie cumują statki


SJP.pl


cumownica

pal na brzegu, do którego mocuje się cumy


SJP.pl


cumowniczy

w żeglarstwie: dotyczący cumy lub cumowania


SJP.pl


cumownik

pracownik zajmujący się cumowaniem statków


SJP.pl


cumowy

przymiotnik od: cuma


SJP.pl


cumper

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) gwara. zob. cymper.

Wiktionary


cumulonimbus

[czytaj: kumulonimbus] chmura kłębiasta burzowa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) meteorol. wypiętrzona, kłębiasta chmura deszczowa niosąca burzę;

Wiktionary

Cumulonimbus (Cb, Charlie bravo), chmura kłębiasta deszczowa – gęsta chmura rozbudowana pionowo na wysokość kilku lub kilkunastu kilometrów, niekiedy w kształcie wieży, o górnej powierzchni gładkiej, zakończonej kopulasto lub kalafiorowato (Cumulonimbus calvus, Cb cal) (calvus z łac. „łysy”), bądź w postaci bardziej rozbudowanej w piętrze wysokim (Cumulonimbus capillatus, Cb cap), przypominająca olbrzymie kowadło lub grzyb (incus – Cb cap inc). Podstawa chmur tego rodzaju znajduje się na wysokości 2–3 km, natomiast górny ich pułap w strefie międzyzwrotnikowej może przekraczać 20 km. Złożone w dolnej części z kropel wody, a w górnej z kryształków lodu (chmura mieszana) – są to chmury najbardziej rozbudowane w kierunku pionowym, dlatego zjawiska fizyczne w nich występujące są bardzo gwałtowne. Chmury tego rodzaju mogą być źródłem gwałtownych opadów deszczu, śniegu lub gradu, którym często towarzyszą wyładowania elektryczne (burze).

Wikipedia


cumulus

[czytaj: kumulus] biała chmura kłębiasta, typowa dla ciepłej pory roku; kumulus


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) meteorol. oddzielna, biała, gruba chmura kłębiasta, złożona głównie z kropel wody;

Wiktionary

Wikipedia

Wymowa:

IPA: kũˈmulus, AS: kũmulus

Wiktionary

Powiązane:

 przym. cumulusowy

Wiktionary


cumulusowy

[czytaj: kumulusowy] przymiotnik od: cumulus, np. szlak cumulusowy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) przym. od cumulus

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌkũmuluˈsɔvɨ, AS: kũmulusovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cumulus

Wiktionary


cunnilingus

[czytaj: kunnilingus] seks oralny polegający na pobudzaniu ustami kobiecych narządów płciowych; mineta


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) seks. stymulacja kobiecych narządów płciowych językiem i ustami;

Wiktionary

Cunnilingus (łac. cunnilinctio) – metoda seksu oralnego polegająca na stymulowaniu (pieszczeniu) narządów płciowych partnerki, zwłaszcza jej łechtaczki, za pomocą ust oraz języka. Cunnilingus występuje zarówno w kontaktach heteroseksualnych, jak i u kobiet bi- oraz homoseksualnych. Dla znacznej części kobiet oralne pieszczoty łechtaczki są najprostszym sposobem osiągnięcia orgazmu.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌkũɲiˈlʲĩŋɡus, AS: kũńilʹĩŋgus

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wulg. mineta

Wiktionary


cuore

[czytaj: kłore] samochód typu Daihatsu Cuore


SJP.pl


cup

1. wyraz naśladujący miarowe uderzenia
2. wyraz oznaczający przycupnięcie, ukrycie się, przyczajenie się


SJP.pl


cupać

czasownik nieprzechodni niedokonany

 (1.1) przest. iść powoli za kimś ażeby go pochwycić, dybać na kogoś

 (1.2) przest. iść ukradkiem w czyjeś ślady, śledzić kogoś

 (1.3) gw-pl|Górny Śląsk. kucać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cupanie n., cupnięcie n.

 czas. cupnąć dk.

Wiktionary


cupal

[czytaj: kupal] bimetal utworzony z warstw aluminium i jednej lub dwóch warstw miedzi nawalcowanych na gorąco; kupal


SJP.pl


cupanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|cupać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. cupać ndk., cupnąć dk.

Wiktionary


cupiał

nazwisko


SJP.pl


cupnąć

potocznie: przysiąść, kucnąć; przypaść do ziemi, przyczaić się


SJP.pl


cuprex

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. farm. nazwa handlowa środka owadobójczego stanowiący roztwór związku miedzi w płynnych związkach organicznych stosowanego dawniej jako preparat przeciw pasożytom

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zwieziono do składu w Krakowie znaczne ilości cuprexu, proszków przeciwwszowych, mitigalu, świec siarkowych, środków przeciwmuchowych, jak: flit, lepy oraz około 1000 sztuk hydropultów.

Wiktionary


cuprum

[czytaj: kuprum] z łaciny: miedź (pierwiastek chemiczny)


SJP.pl


cura

Holandia:

  • Cura Cabai – miejscowość (plaats) w regionie Savaneta, w kraju autonomicznym Aruba

Osoby:

  • José Cura – argentyński tenor

Inne:

  • Cura – album Keys N Krates

Zobacz też:

  • Kura
  • Manga del Cura

Wikipedia


curacao

[czytaj: kjurasao] likier pomarańczowy ze skórek gorzkich pomarańczy; curaçao


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) kulin. suszona skórka gorzkiej pomarańczy, przyprawa stosowana do produkcji niektórych piw i likierów

 (1.2) likier ze skórek curaçao (1.1);

Wiktionary

  • Curacao – amerykańska sieć sklepów
  • Curacao – austriacki zespół muzyczny

Zobacz też:

  • Curaçao

Wikipedia


cure'owski

przymiotnik

 (1.1) charakterystyczny dla okresu działania i twórczości grupy The Cure

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ta piętrowa kompozycja w genialny sposób rozładowuje niesamowite napięcie, kumulowane od pierwszych nut riffu, aż po wprowadzenie iście cure'owskiego, rozpogadzającego końcówkę motywu w szóstej minucie.

Wiktionary


curia

[czytaj: kuria] zespół kolegialnych urzędów duchownych; kuria


SJP.pl

Curia lub kuria – w starożytnym Rzymie najstarsza jednostka podziału obywateli oparta na związkach rodowych.

Wikipedia


curie

kiur; stara, obecnie pozaukładowa jednostka miary radioaktywności


SJP.pl

Znane osoby noszące nazwisko Curie:

  • Maria Skłodowska-Curie
  • Piotr (Pierre) Curie
  • Irène Joliot-Curie
  • Ève Curie
  • Frédéric Joliot-Curie

Okręty:

  • Curie – francuski okręt podwodny z okresu I wojny światowej
  • Curie – francuski okręt podwodny z okresu II wojny światowej

Wikipedia


curie-skłodowska

[czytaj: küRI-skłoDOWska albo kiRI-skłoDOWska] Maria Curie-Skłodowska (lepiej: Skłodowska-Curie, 1867-1934) - chemik i fizyk, laureatka Nagrody Nobla w roku 1903 i w roku 1911


SJP.pl

Curie-Skłodowska (ang. Madame Curie) – amerykański film biograficzny z 1943 r. w reżyserii Mervyna LeRoya. Film jest opowieścią o życiu Marii Skłodowskiej-Curie, słynnej uczonej polsko-francuskiej. Scenariusz powstał na podstawie książki Ewy Curie, córki dwukrotnej noblistki.

W Polsce film był dystrybuowany przez Przedsiębiorstwo Państwowe Film Polski

Wikipedia


curieterapia

[czytaj: küriterapia] metoda leczenia, głównie schorzeń nowotworowych


SJP.pl

Brachyterapia, terapia kontaktowa, curieterapia – radioterapeutyczna technika leczenia polegająca na bezpośrednim napromienianiu zmian chorobowych, przez umieszczenie źródła promieniowania w guzie lub jego sąsiedztwie. Podstawowym zastosowaniem brachyterapii jest leczenie zmian nowotworowych, ale jest ona wykorzystywana także w terapii innych schorzeń (tocznia, bliznowca).

Wikipedia


curig

przysłówek miejsca

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. z powrotem

 (1.2) gw-pl|Górny Śląsk. wstecz, do tyłu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pódź no sam, curig. → Chodź no tu z powrotem.

 (1.2) Curig! (komenda dla konia)

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) nazod

Wiktionary


curiosum

[czytaj: kuriozum] osoba, rzecz lub zjawisko zdumiewające swoją niezwykłością lub dziwacznością; kuriozum


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) rzecz lub zjawisko wyjątkowo osobliwe

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Tego rodzaju wywłaszczenie stanowi prawdziwe curiosum w dziejach własności.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kuriozum

Wiktionary


curl

[czytaj: kerl] rasa kotów o uszach w kształcie półksiężyca, wywiniętych na zewnątrz


SJP.pl

cURL – program komputerowy oraz sieciowa biblioteka programistyczna (libcurl), napisane w języku C, działające po stronie klienta, z interfejsami dla ponad 30 innych języków. Umożliwia wysyłanie zapytań HTTP, w tym pobieranie z serwerów stron i plików, a także wysyłanie treści formularzy. Ułatwia tworzenie aplikacji korzystających z protokołu HTTP. Biblioteka cURL posiada ogromne możliwości, jej podstawowym zastosowaniem jest tworzenie sprzęgów w złożonych systemach opartych na technologiach Webowych.

Wikipedia


curler

[czytaj: karler lub kerler] osoba uprawiająca curling (sport zimowy na lodzie)


SJP.pl


curlerka

curler [czytaj: karlerka lub kerlerka]


SJP.pl

Curling (wym. angielska: /ˈkɜːlɪŋ/) – zespołowy sport precyzyjny, podobny do pétanque czy bocce. Jest on rozgrywany na prostokątnej tafli lodu. W rywalizacji biorą udział dwie drużyny liczące po 4 zawodników. Do gry używa się kamieni, które są wypuszczane na lodzie w kierunku celu zwanego domem. Liczba przyznanych punktów zależy od liczby kamieni znajdujących się najbliżej środka domu.

Wikipedia


curling

[czytaj: karling lub kerling] sport zimowy rozgrywany na lodzie, w którym drużyny starają się ulokować specjalne kamienie jak najbliżej środka wyrysowanej na podłożu tarczy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) sport. dyscyplina sportowa, w której zawodnicy pchają specjalnymi, spłaszczonymi kamieniami po lodzie;

Wiktionary

Curling (wym. angielska: /ˈkɜːlɪŋ/) – zespołowy sport precyzyjny, podobny do pétanque czy bocce. Jest on rozgrywany na prostokątnej tafli lodu. W rywalizacji biorą udział dwie drużyny liczące po 4 zawodników. Do gry używa się kamieni, które są wypuszczane na lodzie w kierunku celu zwanego domem. Liczba przyznanych punktów zależy od liczby kamieni znajdujących się najbliżej środka domu.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. curlingowy

Wiktionary


curlingowy

[czytaj: karlingowy albo kerlingowy] przymiotnik od: curling, np. klub curlingowy


SJP.pl


curriculum

[czytaj: kurikulum] program nauczania; sylabus


SJP.pl


curry

[czytaj: kari lub kary] kari;
1. przyprawa będąca mieszanką m.in. pieprzu, kolendry, kurkumy, imbiru, chili i gorczycy;
2. potrawa z dodatkiem tej przyprawy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) kulin. mieszanka przypraw charakterystyczna dla kuchni indyjskiej;

 (1.2) kulin. klasa potraw kuchni indyjskiej, rodzaj ragoût z warzyw, ryb lub mięsa w pikantnym sosie

Wiktionary

Curry (wym. kary) a. kari – nazwa sposobu przyrządzenia potraw w kuchni indyjskiej. Curry to warzywa, ser, ryby, mięso lub inne składniki dania głównego w sosie.

Wikipedia


currywurst

rzeczownik

 (1.1) kulin. kiełbasa lub parówka z sosem pomidorowym i curry

Wiktionary

Currywurst – jedno z typowych niemieckich dań zaliczanych do tzw. fast foodów. Jest to zwykle podawana na gorąco grillowana, pieczona lub rzadziej gotowana kiełbasa wieprzowa posypana dużą ilością przyprawy curry i polana specjalnym sosem, którego bazą jest koncentrat pomidorowy. W „najtańszym” wydaniu Currywurst podawane jest ze zwykłym ketchupem. Danie to jest zwykle spożywane z bułką lub frytkami. Currywurst często jedzone są na stojąco, z praktycznych względów podaje się je pokrojone wraz z jednorazowym plastikowym bądź drewnianym widelcem.

Wikipedia


curtis

[czytaj: KARtis] nazwisko


SJP.pl

Miejscowości i gminy w USA
  • Curtis (ang. Curtis Township) – gmina w stanie Michigan, w hrabstwie Alcona
  • Curtis – miasto w stanie Nebraska, w hrabstwie Frontier
Osoby
  • Ian Curtis – brytyjski wokalista (Joy Division)
  • Jamie Lee Curtis – amerykańska aktorka
  • Kelly Curtis – amerykańska aktorka
  • Moses Ashley Curtis – amerykański botanik
  • Tony Curtis – amerykański aktor filmowy
  • William Curtis – botanik

Wikipedia


curuś

nazwisko


SJP.pl


curving

[czytaj: karwing] jazda ciętymi skrętami na desce alpejskiej; karwing


SJP.pl


curvy

[czytaj: kerwi] o kobiecie: krągła i seksowna


SJP.pl


curyło

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Julia Curyło − polska malarka
  • Mikołaj Curyło − polski żużlowiec
  • Małgorzata Curyło − polska lekkoatletka
  • Marian Curyło − polski polityk, poseł na Sejm

Wikipedia


curzon

[czytaj: ker-zon lub ker-zn] nazwisko angielskie, np. George Nathaniel Curzon (1859 - 1925), polityk brytyjski, autor projektu linii demarkacyjnej po wojnie bolszewickiej w 1920 roku, zwanej linią Curzona


SJP.pl

Curzon – miejscowość i gmina we Francji, w regionie Kraj Loary, w departamencie Wandea.

Według danych na rok 1990 gminę zamieszkiwało 405 osób, a gęstość zaludnienia wynosiła 69 osób/km² (wśród 1504 gmin Kraju Loary Curzon plasuje się na 905. miejscu pod względem liczby ludności, natomiast pod względem powierzchni na miejscu 1158.).

Wikipedia


cuscuta

[czytaj: kuskuta] rodzaj wialni używanej do oczyszczania drobnych nasion roślin motylkowych; kuskuta


SJP.pl

Wikipedia


customizacja

[czytaj: kastomizacja] dostosowanie czegoś (np. urządzenia, aplikacji) do własnych potrzeb


SJP.pl


customizer

[czytaj: kastomizer] specjalista zajmujący się dopasowywaniem produktu do indywidualnego zamówienia klienta


SJP.pl


customizerka

[czytaj: kastomizerka] specjalistka zajmująca się dopasowywaniem produktu do indywidualnego zamówienia klienta


SJP.pl


customowy

[czytaj: kastomowy] środowiskowo: dopasowany do potrzeb nabywcy, robiony na zamówienie


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) neol. slang. hand. wykonany pod klienta, zgodnie z jego upodobaniami, życzeniami

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌkastɔ̃ˈmɔvɨ, AS: kastõmovy

Wiktionary


cuszima

grupa wysp japońskich w Cieśninie Koreańskiej, miejsce bitwy morskiej w czasie wojny rosyjsko-japońskiej w 1905 r.


SJP.pl

Wikipedia


cuszimski

przymiotnik od: Cuszima (grupa wysp japońskich)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący grupy wysp Cuszima, związany z nią

 (1.2) dotyczący miasta Cuszima, związany z nim

Wiktionary


cutscena

[czytaj: katscena] środowiskowo: przerywnik filmowy w grach wideo; cutscenka


SJP.pl


cutscenka

[czytaj: katscenka] środowiskowo: przerywnik filmowy w grach wideo; cutscena


SJP.pl


cuvier

  • Georges Cuvier – francuski zoolog
  • Frédéric Cuvier – francuski zoolog
  • Cuvier – miasto we Francji

Wikipedia


cuwaks

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) gwara. więz. więzień skazany po raz pierwszy lub nowoprzybyły

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pierwszak

Wiktionary


cuzco

[czytaj: kusko] miasto w Peru, dawniej stolica państwa Inków


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Peru;

Wiktionary

Cuzco lub Cusco (kecz. Qosqo lub Qusqu) – miasto położone w południowej części Peru na wysokości 3326 m n.p.m.

Obecnie stolica regionu Cuzco, liczba mieszkańców w 1990 r. wynosiła 275 tys. Miasto zostało założone przez pierwszego władcę Inków Manco Capaca w XII wieku. W 1533 r. zdobyte przez oddziały Francisco Pizarro. Podczas powstania Manco Inki w 1536 r. miasto zostało spalone. Hiszpanie w tym samym miejscu zbudowali swoje miasto.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

 (1.1) kolokacje miejscowość|D=Cuzco|Ms=Cuzco.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* czeski: (1.1) Cuzco n.

* łaciński: (1.1) Cuzcum

źródła.

== Cuzco (język czeski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) geogr. Cuzco

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈkuskɔ, AS: kusko

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* czeski: (1.1) Cuzco n.

* łaciński: (1.1) Cuzcum

źródła.

== Cuzco (język czeski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) geogr. Cuzco

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


cv

[czytaj: s-i wi] skrót od: Curriculum Vitae - życiorys; c.v.


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) urz. biur. życiorys (zawodowy)

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Swoje CV proszę przesłać drogą elektroniczną.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) curriculum vitae

Wiktionary


cvs

skrótowiec

 (1.1) = praw. cum voto separato → ze zdaniem odrębnym;

Wiktionary


ćw.

1. skrót od: ćwiczenie; ćwicz.;
2. skrót od: ćwierć


SJP.pl

skrót

 (1.1) = ćwiczenie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ćw. 10.1 Policz całki iterowane i pokaż, że funkcja ƒ nie jest całkowalna.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zad.

Wiktionary


cwaja

gwarowo: dwója (ocena niedostateczna lub dopuszczająca)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) daw. najgorsza ocena szkolna

 (1.2) gw-pl|Górny Śląsk. eduk. dwója

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡sfaja, AS: cfai ̯a

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) niedostateczny, pała, daw. dwója obecnie jedynka

 (1.2) gw-pl|Górny Śląsk|cwajka, cwajer.

Wiktionary


cwajer

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. lwów. dwója (ocena szkolna)

Wiktionary


cwajnos

1. potocznie: mały, krępy pies mający nos jakby rozdwojony
2. żartobliwie o człowieku z końcem nosa przedzielonym bruzdą


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) gw-pl|Warszawa. żart. przest. buldog

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) A swojem porządkiem, jeżeli chodzi o zaszczyt na spacerze, to tylko cwajnos. sic.

 (1.1) Cwajnos dobry dla ciecia czyli dzwońca, żeby w bramie siedział i powagi swojemu panu dostarczał. Jeżeli pan w tem fachu pracujesz, bierz pan buldoka. sic.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cwajnoska ż.

Wiktionary


cwajnoska

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) prostytutka

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡sfajˈnɔska, AS: cfai ̯noska

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cwajnos m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zob. prostytutka.

Wiktionary


ćwakan

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. dziób ptaka domowego

Wiktionary


cwalina

nazwisko


SJP.pl


cwaliński

nazwisko


SJP.pl


cwancygier

dawna moneta austriacka równa dwudziestu grajcarom


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) daw. moneta austriacka (= 20 grajcarów);

Wiktionary

Krajcar, grajcar – moneta srebrna. Bita od XIII wieku początkowo w Tyrolu. Od XVI wieku moneta zdawkowa w krajach habsburskich (równa 1/60 złotego reńskiego, w latach 1857–1892 1/100 reńskiego).

Polska nazwa monety była spolszczeniem niemieckiego określenia tego pieniądza – Kreuzer (dawniej Creutzer), które z kolei nawiązywało do wizerunku krzyża (niem. Kreuz), jaki pojawił się na pierwszych tego typu monetach.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: t͡sfãnˈt͡sɨɟɛr, AS: cfãncyǵer

Wiktionary


cwaniacki

cwaniak; cwaniaczy


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) pejor. umiejący działać sprytnie, przebiegle, wykorzystując każdą okazję, by osiągnąć swój cel

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cwaniara ż., cwaniakowanie n., cwaniak mos., cwaniaczka ż., cwaniaczek mos., cwaniactwo n., cwaniackość ż.

 przym. cwany

Wiktionary


cwaniacko

przysłówek

 (1.1) w sposób typowy dla cwaniaka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cwaniara ż., cwaniakowanie n., cwaniak mos., cwaniactwo n., cwaniackość ż.

Wiktionary


cwaniackość

ogół cech charakterystycznych dla cwaniaka; cwaniaczość, cwaniakowatość


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest cwaniackie; cecha tych, którzy są cwaniaccy

Wiktionary

Powiązane:

 przym. cwaniacki

 przysł. cwaniacko

 rzecz. cwaniak mos.

Wiktionary


cwaniactwo

potocznie: umiejętność radzenia sobie, często czyimś kosztem; spryciarstwo, cwaniarstwo, spryt


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) przebiegłe radzenie sobie w każdej sytuacji, często kosztem innych

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡sfãˈɲat͡stfɔ, AS: cfãńactfo

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cwaniura ż./mos., cwaniakowanie n., cwaniak mos., cwaniaczek mos., cwaniaczka ż., cwaniara ż.

 przym. cwany, cwaniacki

 przysł. cwanie, cwaniacko

 czas. wycwanić się dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) spryt

Wiktionary


cwaniaczek

zdrobnienie od: cwaniak


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) zdrobn. od cwaniak

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Woody Allen (…) tym razem nie w roli znerwicowanego intelektualisty, lecz jako tytułowy drobny cwaniaczek, z drobnym wyrokiem na sumieniu, który szykuje kolejny skok.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cwaniak m., cwaniara ż., cwaniactwo n., cwaniura m./ż.

:: fż. cwaniaczka ż.

 czas. cwaniakować ndk.

 przym. cwaniacki

Wiktionary


cwaniaczka

potocznie: kobieta chytra, przebiegła, radząca sobie w każdej sytuacji, często kosztem innych; spryciara, spryciarka, cwaniara, cwaniarka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) chytra, przebiegła, cwana kobieta

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cwaność ż., cwaniak m., cwaniactwo n., cwaniaczek mos., cwaniakowanie n., cwaniara ż.

 przym. cwaniacki, cwany

Wiktionary


cwaniaczość

ogół cech charakterystycznych dla cwaniaka; cwaniackość, cwaniakowatość


SJP.pl


cwaniaczy

cwaniak; cwaniacki


SJP.pl


cwaniaczyć

potocznie: udawać cwaniaka, starać się być sprytnym, przebiegłym; cwaniakować


SJP.pl


cwaniak

potocznie: człowiek chytry, przebiegły, radzący sobie w każdej sytuacji, często kosztem innych; spryciarz, spryciula


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pot. osoba potrafiąca radzić sobie w każdej sytuacji jak najmniejszym wysiłkiem, a nierzadko kosztem innych

Wiktionary

Cwaniak – amerykański kryminał filmowy z 1987 roku.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wszystkie handle i szmugle przechodziły przez kartoflarnię, w skutek czego pracujące tu cwaniaki całą giełdę mokotowską trzymały w swojem ręku.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cwaniackość ż., cwaniactwo n., cwaniaczenie n., cwaniakowanie n., cwaniakowatość ż., cwaniarstwo n., cwaniura mos./ż., cwaność ż.

:: zdrobn. cwaniaczek mos.

:: fż. cwaniaczka ż., cwaniara ż., cwaniarka ż., cwaniocha ż., cwaniura ż., cwaniurka ż.

 czas. cwaniaczyć ndk., cwaniakować ndk.

 przym. cwaniaczy, cwaniakowaty, cwaniacki, cwany

 przysł. cwaniacko, cwanie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pot. miglanc, czort, skubaniec, skurkowaniec, skurkowany, spryciarz, szelma, szpenio; gw-pl|Śląsk Cieszyński|beskuryja., gw-pl|Górny Śląsk|buks, beskuryjo.

Wiktionary


cwaniakować

potocznie: udawać cwaniaka, starać się być sprytnym, przebiegłym; cwaniaczyć


SJP.pl

czasownik

 (1.1) zachowywać się cwanie, sprytnie, przebiegle

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nie cwaniakuj, bo dostaniesz mandat!

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cwaniak m., cwaniakowanie n., cwaniaczek mos.

 czas. cwaniaczyć

 przym. cwany

 przysł. cwanie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) cwaniaczyć

Wiktionary


cwaniakowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) pot. zachowywanie się w sposób cwaniacki

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cwaniactwo n., cwaniarstwo ż., cwaniak m., cwaniaczek m., cwaniaczka ż., cwaniarka ż., cwaniara ż.

 czas. cwaniakować

 przym. cwany, cwaniacki, cwanie

 przysł. cwanie, cwaniacko

Wiktionary


cwaniakowatość

ogół cech charakterystycznych dla cwaniaka; cwaniackość, cwaniaczość


SJP.pl


cwaniakowaty

taki, który udaje cwaniaka, stara się być sprytnym, przebiegłym


SJP.pl


cwaniara

potocznie: kobieta chytra, przebiegła, radząca sobie w każdej sytuacji, często kosztem innych; spryciara, spryciarka, cwaniaczka, cwaniarka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. pejor. kobieta przebiegła, dobrze się ustawiająca

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Żałuję, że ją poznałem, bo to była cwaniara najgorszego gatunku – szła po trupach i nie miała hamulców przed żadnym oszustwem, byleby osiągnąć swój cel.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡sfãˈɲara, AS: cfãńara

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cwaniura ż./mos., cwaniakowanie n., cwaniak, cwaniaczek, cwaniaczka, cwaniactwo

 przym. cwany, cwaniacki

 przysł. cwanie, cwaniacko

 czas. wycwanić się

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) cwaniaczka, spryciara, krętaczka

Wiktionary


cwaniarka

potocznie: kobieta chytra, przebiegła, radząca sobie w każdej sytuacji, często kosztem innych; spryciara, spryciarka, cwaniara, cwaniaczka


SJP.pl


cwaniarstwo

potocznie: umiejętność radzenia sobie, często czyimś kosztem; cwaniactwo, spryciarstwo, spryt


SJP.pl


cwanie

przymiotnik

 (1.1) w sposób cwany

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cwaniactwo n., cwaniak mos., cwaniakowanie n., cwaniara ż.

 przym. cwany

 czas. cwaniakować

Wiktionary


cwaniej

stopień wyższy od przysłówka: cwanie


SJP.pl


cwaniocha

regionalnie: cwaniaczka


SJP.pl


cwaniura

potocznie: mężczyzna chytry, przebiegły, osiągający swoje cele kosztem innych ludzi; cwaniak


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) chytry, przebiegły mężczyzna

rzeczownik, rodzaj żeński

 (2.1) chytra, przebiegła kobieta

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jego kompan, większy cwaniura, węszy w pobliżu sektora mieszkalnego.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cwaniak m., cwaniaczek m., cwaniactwo n., cwaniara ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) cwaniak, szczwany lis

 (2.1) cwaniaczka

Wiktionary


cwaność

potocznie: umiejętność radzenia sobie, często czyimś kosztem; cwaniactwo, cwaniarstwo spryciarstwo, spryt


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co cwane; cecha tych, którzy są cwani

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cwaniak mos., cwaniaczka ż.

 przym. cwany

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szczwaność

Wiktionary


cwańszy

stopień wyższy od przymiotnika: cwany


SJP.pl


cwany

chytry, potrafiący sobie radzić


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) umiejący działać sprytnie, przebiegle, wykorzystując każdą okazję, by osiągnąć swój cel

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cwaniactwo n., cwaniaczek mos., cwaniaczka ż., cwaniak mos., cwaniara ż., cwaniakowanie n., cwaność ż.

 przym. cwaniacki, cwanie

 czas. wycwanić się, cwaniakować

 przysł. cwanie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) chytry, przebiegły, sprytny, kuty na cztery nogi

Wiktionary


cwał

najszybszy bieg konia lub innego zwierzęcia; szybki galop


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) jeźdz. najszybszy czterotaktowy chód konia;

Wiktionary

  • Cwał (chód) – sposób poruszania się zwierząt czworonożnych
  • Cwał (jeździectwo)
  • Cwał (film)

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Noga prowadząca pracuje w cwale tak samo, jak w galopie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cwałowanie n.

 czas. cwałować ndk.

 przym. cwałowy

 przysł. cwałem

Wiktionary


cwałem

bardzo szybko


SJP.pl

przysłówek

 (1.1) jeźdz. o biegu: pełnym galopem

forma rzeczownika.

 (2.1) N. lp. od: cwał

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Usłyszeliśmy wierzchowca pędzącego cwałem przez most na Tybrze.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cwał mrz., cwałowanie n.

 czas. cwałować ndk.

 przym. cwałowy

Wiktionary


cwałować

1. o zwierzęciu, zwłaszcza o koniu: biec cwałem;
2. jechać cwałem konno lub końmi;
3. o ludziach: szybko biec


SJP.pl


cwałowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) jeźdz. o koniach pędzenie cwałem

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cwał m.

 czas. cwałować ndk.

 przym. cwałowy

 przysł. cwałem

Wiktionary


cwałowy

1. przymiotnik od: cwał, np. cwałowy bieg konia;
2. w medycynie: tętno cwałowe - tętno mocne, szybkie, będące objawem chorobowym


SJP.pl


cwek

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. pinezka

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|rajscwek.

Wiktionary


cwel

1. w slangu więziennym: mężczyzna zmuszany do odbywania stosunków homoseksualnych;
2. wulgarnie: mężczyzna, do którego czuje się niechęć lub odrazę


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) wulg. gwara. więz. mężczyzna zmuszany do odbywania oralnych i analnych stosunków homoseksualnych, zwłaszcza w więzieniu

 (1.2) wulg. rzad. mężczyzna świadczący usługi seksualne homoseksualistom

 (1.3) wulg. pogard. wyzwisko pod adresem mężczyzny

forma czasownika.

 (2.1) 2. os. lp. rozk. od: cwelić

Wiktionary

Cwel, cwer, poszkodowany – obraźliwe pojęcie używane w gwarze więziennej, degradujące określenie osoby zmuszanej w więzieniach do odbywania stosunków seksualnych z innymi współwięźniami i wykluczoną przez to z kategorii git-ludzi (grypsujących).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wczoraj wydupczyłem jednego cwela!

 (1.2) Mój kumpel jest cwelem na Dworcu Centralnym.

 (1.3) Co za cwel z ciebie!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡sfɛl, AS: cfel

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cwelownia ż., przecwelowanie n., cwelowanie n.

:: zdrobn. cwelik m.

 czas. cwelić, przecwelić

 przym. cwelowaty

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gwara. więz. parówa, nygus, beret, śliczny

 (1.2) kurwa

 (1.3) wulg. chuj, kutas; pot. frajer

Wiktionary


cwela

w budownictwie drewnianym: dolna belka ścian wieńcowych lub szkieletowych stanowiąca podstawę ścian, słupów


SJP.pl


cwelenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|cwelić.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. cwelić

Wiktionary


cwelić

w gwarze przestępczej:
1. odbywać stosunek homoseksualny;
2. biec, uciekać;
3. nie odzywać się, nic nie mówić


SJP.pl

czasownik przechodni

 (1.1) wulg. gwałcić doodbytniczo

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Piotrek cweli Jacka.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡sfɛlʲit͡ɕ, AS: cfelʹić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cwel m., cwelenie n., cwelowanie n., przecwelowanie n.

 czas. przecwelić

Wiktionary


cwelich

dawna, prosta tkanina używana m.in. w średniowieczu na stroje dla ludu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) daw. włók. materiał z bawełny lub lnu utkany w kostkę lub pasy

 (1.2) stpol. podwójnie tkane płótno

Wiktionary

Cwelich, cwilich (z niem. zwilich) – prosta tkanina lniana lub konopna, później bawełniana tkana splotem wielorządkowym w pasy i kostki. Stosowana głównie przez biedniejszą ludność, chociaż była droższa od drelichu.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈt͡sfɛlʲix, AS: cfelʹiχ

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) cwylich; reg. śl. ćwilich.

Wiktionary


cwelowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) wulg. odczasownikowy od|cwelować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. przecwelowanie n., cwel m.

 czas. przecwelić, cwelować ndk., cwelić ndk.

 przym. cwelowaty

Wiktionary


cweta

imię żeńskie


SJP.pl


cwf

Centrala Wynajmu Filmów


SJP.pl


ćwiąkalski

nazwisko


SJP.pl

  • Józef Ćwiąkalski (1900-1983), oficer Wojska Polskiego
  • Zbigniew Ćwiąkalski (1950-), prawnik, adwokat, polityk

Wikipedia


ćwiara

potocznie: ćwierćlitrowa butelka wódki (w Polsce wyprowadzone z obiegu) lub jej zawartość; ćwiartka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gwara. środ. ćwiartka (zwykle wódki)

 (1.2) gwara. więz. kara 25 lat pozbawienia wolności

Wiktionary


ćwiarteczka

1. zdrobniale: ćwiartka;
2. pieszczotliwie: ćwiartka (w potocznym znaczeniu 'ćwierć litra wódki'); ćwiartula, ćwiartuchna


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. zdrobn. od: ćwiartka

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡ɕfʲjarˈtɛt͡ʃka, AS: ćfʹi ̯artečka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ćwiartka

 przym. ćwiartkowy

Wiktionary


ćwiartka

1. jedna z czterech równych części czegoś; ćwierć;
2. połowa z przedniej lub tylnej części zabitego zwierzęcia; ćwierć;
3. w dawnej Polsce: jednostka objętości ciał sypkich równa 1/4 korca, czyli około 30 litrów; ćwierć;
4. potocznie: ćwierć litra wódki;
5. czwarta część arkusza drukarskiego;
6. format książki wielkości czwartej części arkusza; książka takiego formatu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) jedna z czterech równych części czegoś

 (1.2) miara stanowiąca czwartą część innej miary

 (1.3) pot. ćwierć litra wódki

 (1.4) połowa przedniej albo tylnej części zabitego zwierzęcia

 (1.5) druk. czwarta część arkusza drukarskiego

 (1.6) druk. format książki wydanej w wielkości czwartej części arkusza

Wiktionary

  • ćwiartka – popularna nazwa ułamka ¼ oznaczającego czwartą część pewnej całości,
  • ćwiartka – nazwa każdej z części płaszczyzny wydzielonej przez osie prostokątnego układu współrzędnych,
  • ćwiartka – potoczne określenie ¼ l (250 ml) wódki bądź innego wysokoprocentowego napoju alkoholowego.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Poproszę tę ćwiartkę chleba i dwie parówki.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ćwierć ż., ćwiartowanie n., poćwiartowanie n.

:: zdrobn. ćwiarteczka ż., ćwiartuchna ż.

 czas. ćwiartować ndk., poćwiartować dk.

 przym. ćwiartkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ćwierć, ćwiarteczka, ćwiartuchna

 (1.3) ćwiarteczka, ćwiartuchna

 (1.4) ćwierćtusza

 (1.5) czwórka

 (1.6) kwarto, quarto

Wiktionary


ćwiartkować

dzielić, rozcinać na ćwierci lub inne kawałki; ćwiartować (częściej)


SJP.pl


ćwiartkowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|ćwiartkować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. ćwiartkować

Wiktionary


ćwiartkowy

drukarstwo: mający wymiar czwartej części arkusza drukarskiego


SJP.pl


ćwiartować

1. dzielić, rozcinać na ćwierci lub inne kawałki; ćwiartkować (rzadziej);
2. dawniej: zadawać cierpienia polegające na krajaniu żywcem


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. poćwiartować)

 (1.1) dzielić na ćwierci (cztery równe kawałki) lub na duże części

 (1.2) przen. rozdzielać w sposób drastyczny, brutalny, np. zadając śmierć

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zaraz będziemy ćwiartować te jabłka, żeby je podać na deser.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ćwierć ż., ćwiartowanie n., ćwiartka ż.

 czas. poćwiartować dk.

Wiktionary


ćwiartowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) dzielenie czegoś na ćwierci lub części innej wielkości

 (1.2) krajanie kogoś żywcem

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. poćwiartowanie n., ćwierć ż., ćwiartka ż.

 czas. ćwiartować ndk., poćwiartować dk.

Wiktionary


ćwiartuchna

pieszczotliwie: ćwiartka (w potocznym znaczeniu 'ćwierć litra wódki'); ćwiartula, ćwiarteczka


SJP.pl


ćwiartula

pieszczotliwie: ćwiartka (w potocznym znaczeniu 'ćwierć litra wódki'); ćwiartuchna, ćwiarteczka


SJP.pl


cwibaczek

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od cwibak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cwibak m.

Wiktionary


cwibak

ciasto biszkoptowe z bakaliami; keks


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) kulin. rodzaj biszkoptowego placekacka z bakaliami

 (1.2) kulin. lwów. keks

 (1.3) kulin. gw-pl|Górny Śląsk. sucharek

Wiktionary

Keks – ciasto biszkoptowe lub babka piaskowa z bakaliami, pieczona w prostokątnej formie.

Keksy pieczono już w starożytnym Rzymie, w zachowanych przepisach jako składniki wymieniane są owoce granatowca, orzeszki piniowe i rodzynki, pieczone w cieście jęczmiennym. W średniowieczu dodawano także miód, przyprawy oraz owoce.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈt͡sfʲibak, AS: cfʹibak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: zdrobn. cwibaczek m.

Wiktionary


ćwichać

dawniej: ćwikać


SJP.pl


ćwicz.

skrót od: ćwiczenie; ćw.


SJP.pl


ćwiczebny

służący do ćwiczeń


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) używany do ćwiczenia

 (1.2) wykonywany dla nabrania wprawy, polegający na ćwiczeniu

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡ɕfʲiˈt͡ʃɛbnɨ, AS: ćfʹičebny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ćwiczenia nmos., ćwiczenie

 czas. ćwiczyć

 przym. ćwiczeniowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) treningowy, ćwiczeniowy

 (1.2) treningowy

Wiktionary


ćwiczenia

1. szkolenie wojskowe;
2. zajęcia uniwersyteckie;
3. podręcznik szkolny z zadaniami do przepisania lub uzupełnienia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) eduk. zajęcia na uczelni wyższej, podczas których studenci analizują, często w sposób praktyczny, zagadnienia z danego przedmiotu

 (1.2) eduk. szkolny zeszyt do wykonywania ćwiczeń z gotowymi, drukowanymi zadaniami

 (1.3) wojsk. forma praktycznego szkolenia jednostek wojskowych w warunkach zbliżonych do pola walki;

forma rzeczownika|rodzaj=nijaki.

 (2.1) lm. od: ćwiczenie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Rano muszę wcześnie wstać, bo mam ćwiczenia z analizy matematycznej.

 (1.2) Jaś odrobił pracę domową, ale zapomniał wziąć ćwiczeń.

 (1.3) Nasz pułk jedzie na ćwiczenia przeciwlotnicze do Drawska Pomorskiego.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡ɕfʲiˈt͡ʃɛ̃ɲa, AS: ćfʹičńa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ćwiczenie n., ćwiczeniowiec m., ćwiczeniówka ż.

 czas. ćwiczyć ndk., wyćwiczyć dk., poćwiczyć dk.

 przym. ćwiczeniowy, ćwiczebny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) zeszyt ćwiczeń, ćwiczeniówka

 (1.3) manewry, poligon

Wiktionary


ćwiczenie

powtarzać jakąś czynność w celu podniesienia umiejętności


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) czynność powtarzana dla utrwalenia wiedzy lub zdobycia sprawności, nauka

 (1.2) zob. ćwiczenia.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dzięki odpowiednim ćwiczeniom pozbyłem się brzucha w cztery tygodnie.

 (1.1) Ćwiczenie polega na sklasyfikowaniu znaczeniowo tej listy rzeczowników.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡ɕfʲiˈt͡ʃɛ̃ɲɛ, AS: ćfʹičńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ćwiczeniowiec mos., ćwiczenia nmos.

 czas. ćwiczyć ndk., wyćwiczyć dk., poćwiczyć dk.

 przym. ćwiczeniowy, ćwiczebny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) trening

Wiktionary


ćwiczeniowiec

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba prowadząca ćwiczenia na wyższej uczelni

 (1.2) osoba prowadząca ćwiczenia na kursie

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡ɕfʲit͡ʃɛ̃ˈɲɔvʲjɛt͡s, AS: ćfʹičẽńovʹi ̯ec

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ćwiczenia nmos., ćwiczenie n., ćwiczonko n.

:: fż. ćwiczeniowczyni ż.

 przym. ćwiczeniowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) nauczyciel akademicki

 (1.2) ćwiczeniodawca

Wiktionary


ćwiczeniówka

podręcznik szkolny zawierający ćwiczenia mające np. utrwalić wiadomości ucznia; ćwiczenia


SJP.pl


ćwiczeniowy

używany do ćwiczeń, np. drążek ćwiczeniowy


SJP.pl


ćwiczonko

zdrobnienie od: ćwiczenie


SJP.pl


ćwiczyć

powtarzać jakąś czynność w celu podniesienia umiejętności


SJP.pl

czasownik niedokonany

 (1.1) eduk. wykonywać określoną czynność w celu poprawienia danej umiejętności

 (1.2) sport. wykonywać aktywność fizyczną w celu poprawy kondycji lub rozrywki

 (1.3) daw. chłostać

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Muzyk cały wieczór ćwiczył nowy chwyt.

 (1.2) Dla poprawienia figury postanowiłem ćwiczyć.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡ɕfʲit͡ʃɨt͡ɕ, AS: ćfʹičyć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ćwiczenie n., ćwiczenia lm nm.

 czas. wyćwiczyć dk., wyćwiczyć się dk.

 przym. ćwiczebny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szkolić, szkolić się

 (1.2) trenować, szkolić, szkolić się, reg. pozn. ibować się., przest. egzercytować

Wiktionary


ćwieczek

1. zdrobnienie od: ćwiek (gwóźdź z szeroką główką);
2. zdrobnienie od: ćwiek (szewska szpilka drewniana)


SJP.pl


ćwieczkarz

w dawnej Polsce: rzemieślnik wyrabiający ćwieki


SJP.pl


ćwieczkowaty

żartobliwie: trochę przestarzały


SJP.pl


ćwieczkowy

żartobliwie: przestarzały


SJP.pl


ćwiek

1. gwóźdź z szeroką główką;
2. szewska szpilka drewniana


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) rzem. duży gwóźdź z szeroką główką używany w budownictwie drewnianym

 (1.2) rzem. szewska szpilka drewniana służąca do przybijania podeszew

 (1.3) metalowy kolec służący do ozdabiania ubrań

Wiktionary

Ćwiek – gwóźdź z szeroką, płaską lub wypukłą główką lub szewska szpilka drewniana do przybijania podeszew.

Współcześnie ćwiekami nazywane są metalowe kolce służące do ozdabiania ubrań. Ćwiekami ozdabiać można: buty, paski, kurtki, spodnie, kaski (może spowodować osłabienie konstrukcji i podczas upadku kask staje się mniej wytrzymały). Noszone są także „pieszczochy”, tj. kawałek skóry wybity ćwiekami, który zapina się przy nadgarstku. Kształty i rozmiary ćwieków są różne – od małych piramidek poprzez średnie stożki do kilkunastocentymetrowych kolców.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: t͡ɕfʲjɛk, AS: ćfʹi ̯ek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ćwiekowanie n., ćwiekacz m., ćwiekarka ż., ćwiekulec m.

:: zdrobn. ćwieczek m.

 czas. ćwiekować ndk.

 przym. ćwiekowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) sztyft

Wiktionary


ćwiekacz

kopyto do mechanicznej produkcji obuwia


SJP.pl


ćwiekarka

maszyna do wyrabiania szewskich ćwieków, stosowana przy produkcji butów


SJP.pl


ćwiekopis

dawniej: pismo klinowe; pismo ćwiekowe


SJP.pl


ćwiekować

nabijać ćwiekami


SJP.pl


ćwiekowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) nabijanie czegoś ćwiekami

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ćwiek m., ćwieczek m., ćwiekacz m., ćwiekarka ż., ćwiekulec m.

 czas. ćwiekować

 przym. ćwiekowy

Wiktionary


ćwiekulec

1. drzewo przeznaczone na ćwieki szewskie;
2. gatunek krzewu z rodziny dławiszowatych; kuroślepina, trzmielina pospolita, trzmielina zwyczajna


SJP.pl


ćwierć

ćwiartka;
1. jedna z czterech równych części czegoś;
2. połowa z przedniej lub tylnej części zabitego zwierzęcia;
3. w dawnej Polsce: jednostka objętości ciał sypkich równa jednej czwartej korca, czyli około 30 litrów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) jedna czwarta, 25%

 (1.2) gw-pl|Poznań. konew

 (1.3) naczynie służące dawniej do mierzenia objętości ciał sypkich (zboża)

Wiktionary

  • ćwierć – miara długości,
  • ćwierć – naczynie do pomiaru objętości.
Integralne części miejscowości w Polsce
  • Ćwierć – część miasta Brzostek
  • Ćwierć – część wsi Cieniawa w woj. małopolskim, w pow. nowosądeckim, w gminie Grybów
  • Ćwierć – część wsi Falkowa w woj. małopolskim, w pow. tarnowskim, w gminie Ciężkowice
  • Ćwierć – część wsi Kamionka Wielka w woj. małopolskim, w pow. nowosądeckim, w gminie Kamionka Wielka
  • Ćwierć – część wsi Tryńcza w woj. podkarpackim, w pow. przeworskim, w gminie Tryńcza

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Za ćwierć miliona złotych można było wtedy kupić pięć książek.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡ɕfʲjɛrʲt͡ɕ, AS: ćfʹi ̯erʹć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ćwiartowanie n., poćwiartowanie n.

:: zdrobn. ćwiartka ż.

 czas. ćwiartować ndk., poćwiartować dk.

 przym. ćwierciowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) skr. ćw.

 (1.2) konew

Wiktionary


ćwierćarkuszowy

mający wielkość czwartej części arkusza


SJP.pl


ćwierćbrogsy

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) buty z charakterystycznymi ażurowymi perforacjami

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ćwierćbrogsy charakteryzują się tylko ażurowaniem wzdłuż szwów, ale na nosku nie mają wybitego medalionu, często też krawędzie nie są ząbkowane.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. brogsy nmos., półbrogsy nmos.

Wiktionary


ćwierćcalowy

mający długość czwartej części cala


SJP.pl


ćwierćdolarówka

moneta o nominale 25 centów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) moneta o nominale ćwierci dolara (25 centów)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡ɕfʲjɛrʲd͡ʑdɔlaˈrufka, AS: ćfʹi ̯erʹʒ́dolarufka

Wiktionary

Powiązane:

 przym. ćwierćdolarowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dwudziestopięciocentówka

Wiktionary


ćwierćdolarowy

mający wartość ćwierci dolara (dwudziestu pięciu centów); dwudziestopięciocentowy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) liczący ćwierć dolara, mający wartość ćwierć dolara

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Podczas akcji udało się zebrać 577 zł, 1 euro i monetę ćwierćdolarową.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡ɕfʲjɛrʲd͡ʑdɔlaˈrɔvɨ, AS: ćfʹi ̯erʹʒ́dolarovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ćwierćdolarówka

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dwudziestopięciocentowy

Wiktionary


ćwierćf.

skrót od: ćwierćfinał


SJP.pl


ćwierćfala

potocznie: ćwierćfalowa antena odbiorcza


SJP.pl


ćwierćfalówka

element optyczny zmieniający polaryzację światła; płytka ćwierćfalowa


SJP.pl

Płytka ćwierćfalowa (ćwierćfalówka) – przyrząd optyczny zmieniający polaryzację przechodzącego przez niego światła o określonej dla przyrządu długości fali. Światło o polaryzacji w kierunku osi szybkiej przechodzące przez płytkę wyprzedza światło o kierunku polaryzacji wolnej o ćwierć długości fali (stąd nazwa).

Wikipedia


ćwierćfalowy

płytka ćwierćfalowa - płytka zmieniająca polaryzację światła; ćwierćfalówka


SJP.pl


ćwierćfinalista

zawodnik, który dotarł do ćwierćfinału konkurencji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) sport. uczestnik ćwierćfinału

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Drużyna Brazylii była ćwierćfinalistą w zeszłym roku.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ćwierćfinał mrz.

:: fż. ćwierćfinalistka ż.

 przym. ćwierćfinałowy

Wiktionary


ćwierćfinalistka

zawodniczka, która dotarła do ćwierćfinału konkurencji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) sport. kobieta, która doszła do ćwierćfinału w rozgrywkach lub konkursie

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ćwierćfinał mrz.

:: fm. ćwierćfinalista mos.

 przym. ćwierćfinałowy

Wiktionary


ćwierćfinał

część zawodów sportowych rozgrywanych systemem pucharowym tuż przed półfinałem, złożona z czterech spotkań wyłaniających tyle samo zwycięskich drużyn lub zawodników grających w dalszej rundzie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) sport. część rozgrywek eliminacyjnych ośmiu rywali (lub ośmiu drużyn), z których czterech może awansować do półfinału

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡ɕfʲjɛrʲt͡ɕˈfʲĩnaw, AS: ćfʹi ̯erʹćfʹĩnau̯

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ćwierćfinalista m., ćwierćfinalistka ż.

 przym. ćwierćfinałowy

Wiktionary


ćwierćfinałowy

związany z ćwierćfinałem, np. rozgrywki ćwierćfinałowe


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) sport. dotyczący ćwierćfinału

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Mrągowianki w meczu ćwierćfinałowym wygrały z koszykarkami z Węgorzewa.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡ɕfʲjɛrʲt͡ɕfʲĩnaˈwɔvɨ, AS: ćfʹi ̯erʹćfʹĩnau̯ovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ćwierćfinał m., ćwierćfinalista m., ćwierćfinalistka ż.

Wiktionary


ćwierćfunciak

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) rodzaj kanapki zawierającej kawałek mięsa o wadze ćwierć funta (113,4 gramów)

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zjadłam dziś ćwierćfunciaka z podwójnym serem.

Wiktionary


ćwierćfuntówka

moneta o nominale równym ćwierć funta


SJP.pl


ćwierćgodzinny

trwający kwadrans


SJP.pl


ćwierćinteligencki

ćwierćinteligent; półinteligencki


SJP.pl


ćwierćinteligent

pogardliwie: człowiek mało wykształcony, którego nie można zaliczyć do inteligencji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pogard. człowiek słabo wykształcony, ale aspirujący do tego, aby uchodzić za inteligenta

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: fż. ćwierćinteligentka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) półinteligent

Wiktionary


ćwierćinteligentka

pogardliwie: kobieta mało wykształcona, której nie można zaliczyć do inteligencji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pogard. kobieta słabo wykształcona, ale aspirująca do tego, aby uchodzić za inteligentkę

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: fm. ćwierćinteligent mos.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) półinteligentka

Wiktionary


ćwierciowy

przestarzale: ćwiartkowy, mogący pomieścić czwartą cześć jakiejś jednostki, odnoszący się do czwartej części czegoś


SJP.pl


ćwierćkilogramowy

1. ważący ćwierć kilograma;
2. przeznaczony na ćwierć kilograma czegoś


SJP.pl


ćwierćkolumna

element architektoniczny w postaci ćwiartki kolumny


SJP.pl


ćwierćlitrowy

mający pojemność jednej czwartej litra


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający ćwierć litra pojemności, zawierający ćwierć litra czegoś

Wiktionary


ćwierćmilionowy

liczący ćwierć miliona czegoś


SJP.pl

przymiotnik odliczebnikowy

 (1.1) od 250 000 (ćwierć miliona)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡ɕfʲjɛrʲt͡ɕmʲilʲjɔ̃ˈnɔvɨ, AS: ćfʹi ̯erʹćmʹilʹi ̯õnovy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dwustupięćdziesięciotysięczny

Wiktionary


ćwierćmózg

potocznie: osoba mało inteligentna


SJP.pl


ćwierćmyśl

pogardliwie o jakiejś myśli, pomyśle


SJP.pl


ćwierćnuta

w muzycznej notacji znak graficzny wartości rytmicznej dźwięku, równej czwartej części całej nuty, połowie półnuty, 2 ósemkom, 4 szesnastkom


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) muz. dźwięk o czasie trwania równym 1/4 całej nuty;

Wiktionary

Ćwierćnuta (♩) – nuta w notacji muzycznej trwająca jedną czwartą całej nuty lub połowę półnuty, dzieląca się na dwie ósemki bądź cztery szesnastki. Ćwierćnuta oznaczana jest jako owalna wypełniona główka zasadniczo z laską z prawej strony skierowaną w górę dla nut położonych poniżej trzeciej linii lub w dół z lewej strony dla nut położonych na trzeciej linii lub wyżej.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: t͡ɕfʲjɛrʲt͡ɕˈnuta, AS: ćfʹi ̯erʹćnuta

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) symbol.

Wiktionary


ćwierćnutowy

przymiotnik od: ćwierćnuta, np. rytm ćwierćnutowy, pauza ćwierćnutowa


SJP.pl


ćwierćprawda

określenie jakiegoś zdania (tezy, sformułowania) jako odbiegającego w istotnym stopniu od prawdy


SJP.pl


ćwierćton

interwał wynikający z podziału oktawy na 24 równe części


SJP.pl

Ćwierćton – odległość między dwoma dźwiękami równa połowie półtonu, czyli 1/24 oktawy.

Stosowany w muzyce antycznej Grecji, obecny także w skalach typowych dla muzyki orientalnej. W klasycznej muzyce europejskiej rzadko spotykany, gdzie praktycznie najmniejszym interwałem jest półton.

Wikipedia


ćwierćtonówka

samochód ciężarowy o dopuszczalnej ładowności ćwierć tony


SJP.pl


ćwierćtonowy

ważący ćwierć tony


SJP.pl


ćwierćtusza

ćwierć ciała zwierzęcia rzeźnego, zwłaszcza wieprza


SJP.pl


ćwierćwałek

wąska listwa mająca przekrój ćwierci koła, służąca jako zakrycie styku futryny z powierzchnią ściany; listwa przyościeżnicowa


SJP.pl


ćwierćwiecze

okres 25 lat


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) książk. ćwierć wieku, dwadzieścia pięć lat

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Najstarsza szkoła tańca we Włocławku i jedna z pierwszych w regionie obchodzi w tym roku ćwierćwiecze istnienia.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dwudziestopięciolecie

Wiktionary


ćwierćwieczny

mający ćwierć wieku, trwający ćwierć wieku, dwudziestopięcioletni; ćwierćwiekowy


SJP.pl


ćwierćwiekowy

mający ćwierć wieku, trwający ćwierć wieku, dwudziestopięcioletni; ćwierćwieczny


SJP.pl


ćwierczakiewiczowa

Lucyna Ćwierczakiewiczowa (1829-1901) - autorka książek z zakresu gospodarstwa domowego


SJP.pl


ćwierk

1. odgłos wydawany przez ptaka;
2. środowiskowo: wpis na Twitterze; tweet


SJP.pl

wykrzyknik

 (1.1) onomatopeja imitująca śpiew ptasi lub świerszcza

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ćwierkot mrz., ćwierkanie n.

 czas. ćwierkać ndk., ćwirkać ndk.

 wykrz. ćwir, ćwirr

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ćwir, ćwirr, ćwirk, ćwirku

Wiktionary


ćwierkać

1. o świerszczach, ptakach: wydawać krótki, wysoki dźwięk; ćwierkotać;
2. o dzieciach i młodych kobietach: mówić pieszczotliwie; szczebiotać;
3. środowiskowo: zamieszczać wpis na Twitterze; tweetować


SJP.pl

czasownik

 (1.1) o ptakach, świerszczach: wydawać krótkie, wysokie dźwięki

 (1.2) o dzieciach, dziewczętach: mówić szybko i pieszczotliwie

 (1.3) pot. inform. zamieszczać wpisy na mikroblogu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wysoko w górze, wśród czystego powietrza, głośno ćwierkały skowronki.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ćwierk m., ćwierkanie n., ćwierknięcie n.

 czas. ćwierknąć dk.

 przym. ćwierkliwy

 przysł. ćwierkliwie

 wykrz. ćwir, ćwierk, ćwirr, ćwirk, ćwirku

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ćwierkotać, świergotać, świergolić, świegotać, szczebiotać, ciurkać

 (1.2) szczebiotać, świergotać, świergolić, świegotać

Wiktionary


ćwierkacz

środowiskowo:
1. serwis społecznościowy Twitter;
2. osoba korzystająca z Twittera


SJP.pl


ćwierkania

1. o świerszczach, ptakach: wydawać krótki, wysoki dźwięk; ćwierkotać;
2. o dzieciach i młodych kobietach: mówić pieszczotliwie; szczebiotać;
3. środowiskowo: zamieszczać wpis na Twitterze; tweetować


SJP.pl


ćwierkanie

1. o świerszczach, ptakach: wydawać krótki, wysoki dźwięk; ćwierkotać;
2. o dzieciach i młodych kobietach: mówić pieszczotliwie; szczebiotać;
3. środowiskowo: zamieszczać wpis na Twitterze; tweetować


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) o ptakach, świerszczach: wydawanie krótkich, wysokich dźwięków

 (1.2) o dzieciach, dziewczętach: mówienie w sposób szybki i pieszczotliwy

 (1.3) pot. inform. zamieszczanie wpisów na mikroblogu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ćwierk m., ćwierknięcie n.

 czas. ćwierkać ndk., ćwierknąć dk.

 przym. ćwierkliwy

 przysł. ćwierkliwie

 wykrz. ćwierk

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ćwierkotanie, świergotanie, świergolenie, świegotanie, szczebiotanie, ciurkanie

 (1.2) szczebiotanie, świergotanie, świergolenie, świegotanie

Wiktionary


ćwierkliwy

ćwierkotliwy;
1. często ćwierkający;
2. podobny do ćwierkania


SJP.pl


ćwierkot

odgłos wydawany przez niektóre ptaki; ćwierk, szczebiot


SJP.pl


ćwierkotać

o świerszczach, ptakach: wydawać krótki, wysoki dźwięk; ćwierkać


SJP.pl


ćwierkotanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) o ptakach śpiewanie

Wiktionary

Powiązane:

 czas. ćwierkotać

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) świergotanie, świergolenie, świegotanie, szczebiotanie, ćwierkanie

Wiktionary


ćwierkotliwy

ćwierkliwy;
1. często ćwierkający;
2. podobny do ćwierkania


SJP.pl


ćwiertnia

przestarzale: czwarta część czegoś, ćwiartka


SJP.pl

Ćwiertnia, metrol – staropolska jednostka objętości stosowana zwykle w kontekście ziaren. Była równa średniej objętości 101 kg żyta i 107 kg pszenicy. Jej wielkość ulegała zmianie w zależności od okresu historycznego i położenia geograficznego. Najpopularniejsza jej odmiana, stosowana na terenach podkrakowskich, odpowiadała w przybliżeniu objętości 140 litrów.

Wikipedia


ćwiertnik

koło zębate wskazówki minutowej


SJP.pl


ćwierz

nazwisko


SJP.pl


ćwik

1. kogut specjalnie tuczony; kapłon;
2. dawniej o człowieku przebiegłym, chytrym;
3. dawniej: wytresowany ptak łowczy;
4. stopień w harcerstwie;
5. karciana gra rozpowszechniona w Polsce za czasów Stanisława Augusta


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) daw. wyga, osoba przebiegła, z doświadczeniem, szczwana

 (1.2) harc. jeden ze stopni harcerskich;

 (1.3) daw. karc. hazardowa gra w karty

 (1.4) daw. rozdający karty w ćwiku (1.3)

 (1.5) przest. ktoś niepłodny, nierozwinięty płciowo

 (1.6) gw-pl|Śląsk Cieszyński. mąż bijący żonę

Wiktionary

  • ćwik – jeden ze stopni harcerskich
  • ćwik – osoba przebiegła, doświadczona, chytra ("szczwany ćwik", "sobieradek")
  • ćwik – specjalnie tuczony kogut

Nazwisko

  • Paweł Ćwik

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Już po tym jednym ruchu i po tonie mowy poznałam, że to recydywista, stary, szczwany ćwik.

 (1.3) […] chyba zagram w ćwika na orzechy […]

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡ɕfʲik, AS: ćfʹik

Wiktionary


ćwikać

przestarzale: chlastać, smagać, uderzać; batożyć


SJP.pl


ćwikanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|ćwikać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. ćwikać

Wiktionary


cwikcanga

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. techn. nożyce do drutu

Wiktionary


ćwikiel

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. wstawka z materiału

Wiktionary


cwikier

przestarzałe: okulary osadzone na nosie za pomocą sprężynki, bez uchwytów za uszy; binokle, pince-nez


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) hist. okulary trzymające się na nosie za pomocą specjalnie wygiętego sprężynującego elementu łączącego oba szkła

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) binokle

Wiktionary


ćwiklanka

śmietka ćwiklanka - gatunek muchówki


SJP.pl


ćwiklice

wieś w Polsce


SJP.pl

Ćwiklice (niem. Cwiklitz) – wieś w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie pszczyńskim, w gminie Pszczyna.

W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Ćwiklice. W latach 1973–75 w gminie Goczałkowice-Zdrój. W latach 1975–97 dzielnica Pszczyny. Od 1 stycznia 1998 w gminie Pszczyna.

Wikipedia


ćwiklin

wieś w Polsce


SJP.pl

Ćwiklin – wieś sołecka w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie płońskim, w gminie Płońsk.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa ciechanowskiego.

Wikipedia


ćwiklinek

wieś w Polsce


SJP.pl

Ćwiklinek – wieś sołecka w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie płońskim, w gminie Płońsk.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa ciechanowskiego.

Wikipedia


ćwikliński

nazwisko


SJP.pl


ćwiknąć

1. potocznie: ukraść; buchnąć, capnąć, zwinąć;
2. przestarzale: chlasnąć, smagnąć, uderzyć


SJP.pl


ćwikować

czasownik niedokonany

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. klinować

Wiktionary


ćwikowski

nazwisko


SJP.pl


ćwikła

gotowane tarte buraki, zmieszane z chrzanem i octem, podawane jako surówka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kulin. gotowane lub kiszone buraki ćwikłowe z dodatkiem tartego chrzanu i octu;

 (1.2) gw-pl|Śląsk Cieszyński. burak pastewny

Wiktionary

Ćwikła (słow. cvikla) – sałatka warzywna z ugotowanych utartych buraków ćwikłowych. Przyprawiana na ostro tartym chrzanem, cukrem, solą, sokiem z cytryny, kminkiem, niekiedy winnymi jabłkami, czerwonym wytrawnym winem, octem, goździkami i natką pietruszki. Podawana jako dodatek do mięs.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Na tradycyjne wielkanocne śniadanie podaje się ćwikłę i chrzan.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡ɕfʲikwa, AS: ćfʹiku̯a

Wiktionary

Powiązane:

 przym. ćwikłowy, ćwiklany

Wiktionary


ćwikłowy

burak ćwikłowy - jadalna odmiana buraka, o czerwonym korzeniu


SJP.pl


ćwilich

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. cwelich

Wiktionary


ćwilin

masyw górski w Beskidzie Wyspowym


SJP.pl

Ćwilin (1072 m) – drugi co do wysokości szczyt górski Beskidu Wyspowego. Nazwa góry pochodzi od niemieckiego słowa Zwilling, tzn. bliźniak (sąsiedniej Śnieżnicy), a nadali ją w XIV w. niemieccy osadnicy w Tymbarku i Jurkowie. W literaturze można także spotkać błędną nazwę Ćwiliń.

Wikipedia


ćwiliński

przymiotnik od: Ćwilin (szczyt w Beskidzie Wyspowym)


SJP.pl


cwinga

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. ściskacz (np. w stolarstwie)

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dej mi sam ino ta cwinga, co se te lajsty do kupy ścisna.

Wiktionary


ćwir

wyraz naśladujący głos wróbla, kanarka, świerszcza itp.


SJP.pl

wykrzyknik

 (1.1) dźwięk. krótki, wysoki dźwięk, onomatopeja naśladująca głos małych ptaków

 (1.2) dźwięk. onomatopeja imitująca głos świerszcza

Wiktionary

Powiązane:

 czas. ćwierkać ndk., ćwirkać ndk.

 wykrz. ćwierk, ćwirr, ćwirk, ćwirku

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ćwirr, ćwirk, ćwirku, ćwierk

Wiktionary


ćwir-ćwir

potocznie: wykrzyknik nazywający krótki, wysoki dźwięk wydawany przez małego ptaka; ćwir, ćwir


SJP.pl


ćwirk

wykrzyknik

 (1.1) onomatopeja imitująca śpiew ptasi lub świerszcza

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ćwierkot mrz.

 czas. ćwierkać ndk., ćwirkać ndk.

 wykrz. ćwir, ćwirr

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ćwir, ćwirr, ćwierk, ćwirku

Wiktionary


ćwirku

wykrzyknik

 (1.1) onomatopeja imitująca śpiew ptasi lub świerszcza

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ćwierkot mrz.

 czas. ćwierkać ndk., ćwirkać ndk.

 wykrz. ćwir, ćwirr

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ćwir, ćwirr, ćwierk, ćwirk

Wiktionary


ćwirr

wykrzyknik

 (1.1) onomatopeja imitująca śpiew ptasi lub świerszcza

Wiktionary

Powiązane:

 czas. ćwierkać ndk., ćwirkać ndk.

 wykrz. ćwir, ćwierk, ćwirk, ćwirku

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ćwir, ćwirk, ćwirku, ćwierk

Wiktionary


cwiszenruf

zwischenruf;
1. okrzyk zakłócający przemówienie;
2. wtrącenie się do rozmowy, wejście komuś w słowo


SJP.pl


cwiter

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. sweter

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Kajś żech cwiter stargoł.

Wiktionary


ćwiynczeć

czasownik niedokonany

 (1.1) gw-pl|Zaolzie. marudzić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ćwiynczek mos.

Wiktionary


ćwiynczek

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. człowiek niskiego wzrostu

 (1.2) gw-pl|Zaolzie. maruda

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. ćwiek

Wiktionary

Powiązane:

 czas. ćwiynczeć ndk.

Wiktionary


ćwiyngować

czasownik niedokonany

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. przeżuwać

Wiktionary


ćwiynka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zootechn. gw-pl|Śląsk Cieszyński. przeżuwanie pokarmu

Wiktionary

Powiązane:

 czas. ćwiynkować ndk.

Wiktionary


ćwiynkować

czasownik niedokonany

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. przeżuwać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ćwiynka ż.

Wiktionary


cwks

skrót od: Centralny Wojskowy Klub Sportowy


SJP.pl


cwojdziński

nazwisko


SJP.pl

  • Cwojdziński − polskie nazwisko.

Osoby o tym nazwisku Cwojdziński:

  • Antoni Cwojdziński (1896–1972, ps. Antoni Wojdan) – pisarz, aktor, reżyser, scenarzysta
  • Andrzej Cwojdziński (ur. 1928) – dyrygent, kompozytor i pedagog muzyczny
  • Kazimierz Cwojdziński (1878–1948) – matematyk, profesor Szkoły Inżynierskiej w Poznaniu
  • Leszek Cwojdziński (ur. 1956) – wojskowy, generał dywizji, pilot Wojska Polskiego
  • Stefan Cwojdziński (ur. 1947) – geolog, specjalista w zakresie kartografii geologicznej i geotektoniki
  • Wojciech Cwojdziński (1897–1940) – policjant polski, ofiara zbrodni katyńskiej
  • Wojciech Cwojdziński – profesor nauk rolniczych

Wikipedia


ćwok

człowiek prosty, mało inteligentny; ćmok


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pot. posp. człowiek mało inteligentny, nieobyty

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) gw-pl|Bukowina. gwóźdź

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡ɕfɔk, AS: ćfok

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ćwierćinteligent, abderyta, bęcwał, bałwan, barani łeb, barania głowa, baran, bezmózgowiec, cap, cep, ciężka artyleria, ciemna masa, ciemniak, ciołek, cymbał, debil, dudek, dureń, dzban, głąb, głowa do pozłoty, głup, głupek, głupiec, głupol, głuptak, głuptas, głuptasek, głąb kapuściany, idiota, imbecyl, jełop / jołop / jełopa / jołopa, kapuściana głowa, kapuściany łeb, kiep, kołek, kretyn, kurzy móżdżek, młot, młotek, matołek, matoł, mongoł, muł, niedouk, nieuk, ośla głowa, ośli łeb, osioł dardanelski, osiołek, osioł, półgłówek, półgłupek, półinteligent, pacan, przygłupek, przygłup, ptasi móżdżek, pusta pała, pusty łeb, tłuk, tłumok, tłuczek, tępota, tępak, trep, tuman, wał, wolnomyśliciel, wsiok, zakuta pała, zakuty łeb

Wiktionary


ćwokowaty

o człowieku, który wyglądem, zachowaniem itp. przypomina ćwoka


SJP.pl


cwu

skrótowiec

 (1.1) = ciepła woda użytkowa

Wiktionary

  • CWU lub c.w.u. – ciepła woda użytkowa, woda o temp. 55–60 °C z możliwością przegrzewu powyżej 70 °C
  • CWU – Central Washington University
  • CWU – Centralny Wykaz Ubezpieczonych

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W budynku zamontowano instalację CWU, w skład której wchodzi kocioł gazowy.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) c.w.u.

Wiktionary


cwylich

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) stpol. podwójnie tkane płótno

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡sfɨlʲix, AS: cfylʹiχ

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) cwelich

Wiktionary


cwynar

nazwisko


SJP.pl

  • Kazimierz Cwynar (ur. 1948) – polski gitarzysta basowy, wokalista, multiinstrumentalista
  • Krzysztof Cwynar (ur. 1942) – polski piosenkarz i kompozytor
  • Michał Cwynar (1915–2008) – polski kapitan pilot Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii, as myśliwski, kawaler Orderu Virtuti Militari
  • Paweł Cwynar (ur. 1972) – polski pisarz
  • Stanisław Cwynar (1906–1984) – polski lekarz psychiatra

Wikipedia


cy-jang

nazwisko


SJP.pl


cyathium

[czytaj: kjatjum] kwiatostan z bezokwiatowych kwiatów męskich i żeńskich; cjatjum


SJP.pl


cyba

nazwisko


SJP.pl


cybancik

zdrobnienie od: cybant


SJP.pl


cybant

śruba w kształcie litery U zakończona z obu stron gwintem


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) środ. zacisk na rury do regulacji przepływu;

Wiktionary

Cybant (z niem. Ziehband) – obejma zaciskowa na rurę, służąca np. do mocowania elementów na masztach i rurach, także jako zacisk ograniczający przepływ płynu przez przewód.

Podstawowe dane techniczne:

  • materiał, z którego został wykonany
  • max./min. średnica elementu, na który można go założyć
  • średnica drutu/rozmiar gwintu

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈt͡sɨbãnt, AS: cybãnt

Wiktionary


cybaty

mający długie nogi


SJP.pl


cybeb

gatunek rodzynka o wydłużonym kształcie; cybeba


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) kulin. ciemnobrązowy, wydłużony rodzynek, mający nasiona

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡sɨbɛp, AS: cybep

Wiktionary


cybeba

gatunek rodzynka o wydłużonym kształcie; cybeba


SJP.pl


cyber-

przedrostek

 (1.1) nauk. pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy ze sterowaniem, kontrolą

 (1.2) publ., wojsk. pierwszy człon wyrazów złożonych mających związek znaczeniowy z „cyberprzestrzenią” (Internetem)

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) cyber- + atak = cyberatak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cyberek m., cyborg m., cyborgizacja ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) internetowy, wirtualny

Wiktionary


cyberagresja

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zachowanie, którego celem jest wyładowanie gniewu, wyrządzenie szkody w Internecie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Artykuł dotyczy rozważań nad zjawiskiem cyberagresji w kontekście zagrożenia bezpieczeństwa cyfrowego dzieci i młodzieży.

Wiktionary


cyberaktywista

osoba angażująca się w działalność społeczno-polityczną przez internet


SJP.pl


cyberaktywizm

działalność społeczno-polityczna przez internet


SJP.pl


cyberataczek

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od cyberatak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cyberatak m.

Wiktionary


cyberatak

ofensywne działanie w internecie, którego celem mogą być systemy informatyczne, sieci komputerowe lub urządzenia osobiste


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) krym. atak dokonywany za pośrednictwem internetu

Wiktionary

Cyberatak – złośliwy incydent związany z ICT wywołany przez próbę zniszczenia, ujawnienia, zmiany, dezaktywacji, kradzieży lub uzyskania nieuprawnionego dostępu do składnika aktywów (jak np. systemów komputerowych, sieci, programów) lub jego nieuprawnionego wykorzystania przez jakiegokolwiek agresora.

Jego celem jest przejęcie kontroli nad stronami internetowymi, zawartością skrzynek pocztowych lub baz danych jakiejś instytucji, grupy itp.; często stanowi akt cyberterroryzmu.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Incydent miał miejsce dzień po tym, jak Iran oskarżył Izrael o akt sabotażu w ośrodku wzbogacania uranu w Natanz, gdzie w niedzielę doszło do cyberataku i awarii w dostawie energii elektrycznej.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡sɨbɛrˈatak, AS: cyberatak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: zdrobn. cyberataczek mrz.

Wiktionary


cyberatleta

osoba rywalizująca w sporcie elektronicznym (e-sporcie); e-sportowiec


SJP.pl


cyberbezpieczeństwo

Cyberbezpieczeństwo (ang. cybersecurity) – odporność systemów informacyjnych na działania naruszające poufność, integralność, dostępność i autentyczność przetwarzanych danych lub związanych z nimi usług oferowanych przez te systemy. Stanowi również zespół zagadnień związanych z zapewnianiem ochrony w obszarze cyberprzestrzeni. Z pojęciem cyberbezpieczeństwa związana jest między innymi ochrona przestrzeni przetwarzania informacji oraz zachodzących interakcji w sieciach teleinformatycznych.

Wikipedia


cyberbullying

[czytaj: cyberbuling] znęcanie się nad kimś w internecie; cyberprzemoc, cybermobbing


SJP.pl


cyberbumelanctwo

wykorzystywanie służbowego komputera do celów prywatnych w godzinach pracy; cyberlenistwo, cyberpróżniactwo, cyberslacking


SJP.pl


cybercafé

[czytaj: cyberkaFE] kawiarnia, w której goście mają do dyspozycji komputery lub terminale podłączone do internetu i mogą korzystać z sieci; kafejka internetowa, kawiarenka internetowa


SJP.pl


cybercenzura

cenzura w internecie


SJP.pl


cyberchondria

przesadne zamartwianie się o własne zdrowie wywołane znalezionymi w internecie informacjami


SJP.pl

Cyberchondria – nieuzasadnione, wzmożone martwienie się normalnymi objawami spowodowane przeglądaniem wyników wyszukiwania lub piśmiennictwa w Internecie. Termin cyberchondria jest neologizmem pochodzącym od terminów cyber- i hipochondria. Może ona być traktowana jako zaburzenie neurotyczne lub odmiana hipochondrii.

Wikipedia


cyberchondryk

osoba przesadnie zamartwiająca się o własne zdrowie za sprawą znalezionych w internecie informacji


SJP.pl


cyberdemencja

obniżenie sprawności umysłowej wskutek nadmiernego korzystania z mediów cyfrowych; demencja cyfrowa


SJP.pl


cyberdżihad

działania przeciwko niewierzącym i wyznawcom innych religii, prowadzone w internecie przez islamskich fundamentalistów


SJP.pl


cyberdżihadysta

islamski fundamentalista działający w internecie przeciwko niewierzącym i wyznawcom innych religii


SJP.pl


cyberfeministyczny

cyberfeminizm


SJP.pl

Patrz:

cyberfeminizm

cyberfeminizm

Cyberfeminizm – zróżnicowany awangardowy ruch polityczny i artystyczny, inspirowany badaniami nad problematyką tożsamości, techniki i ciała, a zwłaszcza złożonej relacji między kobietami i maszynami. Brak ścisłej definicji terminu wiąże się z faktem, że pierwsze cyberfeministki celowo unikały sztywnej kategoryzacji.

Wikipedia


cyberfobia

chorobliwy lęk przed komputerami lub pracowaniem na nich


SJP.pl


cybergang

grupa cyberprzestępców; cybermafia


SJP.pl


cybergracz

gracz komputerowy


SJP.pl


cyberholiczka

kobieta poświęcająca zbyt dużo czasu na korzystanie z internetu; internetoholiczka, netoholiczka, siecioholiczka


SJP.pl


cyberholik

osoba poświęcająca zbyt dużo czasu na korzystanie z internetu; internetoholik, netoholik, siecioholik


SJP.pl


cyberholizm

uzależnienie od internetu; netoholizm, siecioholizm, internetoholizm, dataholizm


SJP.pl


cyberincydent

przestępstwo z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej; cyberprzestępstwo


SJP.pl


cyberkalifat

grupa hakerów działająca w imieniu Państwa Islamskiego, salafickiej organizacji terrorystycznej


SJP.pl


cyberkultura

kultura związana ze światem komputerów, Internetu itp.


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) neol. kultura wieku informacji, ogół działań związanych ze światem komputerów, Internetu, multimediów itp.;

Wiktionary

Cyberkultura – kultura wieku informacji, ogół działań o charakterze twórczym związanych ze światem komputerów, Internetu, multimediów itp.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Nie ma myślenia o cyberkulturze i praktykowania jej bez odniesień do wcześniej istniejących kształtów rzeczywistości – przede wszystkim natury, ale chyba w równym stopniu kultury. Stąd metaforyczne ujęcie sieci jako kłącza (…).

Wiktionary


cyberlenistwo

wykorzystywanie służbowego komputera do celów prywatnych w godzinach pracy; cyberbumelanctwo, cyberpróżniactwo, cyberslacking


SJP.pl


cybermafia

grupa cyberprzestępców; cybergang


SJP.pl


cybermałż

rzadko: małż używany do monitoringu czystości wody


SJP.pl


cybermobbing

[czytaj: cybermobing] znęcanie się nad kimś w internecie; cyberprzemoc, cyberbullying


SJP.pl

Cyberprzemoc (cybermobbing, cyberbullying, agresja elektroniczna, elektroniczna przemoc rówieśnicza) – stosowanie przemocy poprzez: prześladowanie, zastraszanie, nękanie, wyśmiewanie innych osób z wykorzystaniem Internetu i narzędzi typu elektronicznego takich jak: SMS, e-mail, witryny internetowe, fora dyskusyjne w internecie, portale społecznościowe i inne. Osobę dopuszczającą się takich czynów określa się stalkerem.

Wikipedia


cybern.

skrót od: cybernetyka, cybernetyczny (czytany jako cały, odmienny wyraz)


SJP.pl


cybernauta

rzadko: osoba korzystająca z Internetu, surfująca po Internecie; internauta


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) futurystyczny podróżnik po cyberprzestrzeni

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Cybernauta, przymocowany do urządzeń sensorycznych, opuszcza więzienie ciała i wkracza w świat doznań cyfrowych.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cybernautyka ż.

:: fż. cybernautka ż.

 przym. cybernautyczny

Wiktionary


cybernautka

cybernauta


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) futurystyczna podróżniczka po cyberprzestrzeni

Wiktionary

Patrz:

cybernauta

Powiązane:

 rzecz.

:: fm. cybernauta m.

Wiktionary


cybernękanie

uporczywe nękanie przy pomocy środków komunikacji elektronicznej; cyberstalking


SJP.pl


cybernetyczka

cybernetyk


SJP.pl

Patrz:

cybernetyk

cybernetyczny

cybernetyka


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do cybernetyki, związany z cybernetyką

 (1.2) mający związek z informatyką, zwłaszcza z Internetem

Wiktionary

Patrz:

cybernetyka

Przykłady

 (1.1) Stany Zjednoczone, ale nie tylko, są zaniepokojone dezinformacją względem bezpieczeństwa cybernetycznego.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cybernetyka ż., cybernetyk m., cybernetyczka ż.

 przym. biocybernetyczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) internetowy, elektroniczny

Wiktionary


cybernetyk

uczony zajmujący się cybernetyką, procesami sterowania oraz związanymi z tym procesami przekazywania i przetwarzania informacji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) specjalista w dziedzinie cybernetyki

Wiktionary

Cybernetyka (gr. κυβερνήτης kybernetes ‘sternik; zarządca’ od κυβερνᾶν kybernán, ‘sterować, kontrolować’) – transdyscyplinarne podejście do systemów sterowania oraz związanego z tym przekazywania informacji (komunikacja) w człowieku i maszynie. Za twórcę cybernetyki uważa się amerykańskiego matematyka pochodzenia żydowskiego Norberta Wienera.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Byliśmy na pogrzebie znanego cybernetyka z Katowic.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cybernetyka ż., neurocybernetyka ż.

 przym. cybernetyczny

Wiktionary


cybernetyka

nauka o procesach sterowania oraz przekazywania i przekształcania informacji w systemach takich jak maszyna, organizm żywy, społeczeństwo


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) nauk. nauka o procesach sterowania oraz przekazywania i przekształcania informacji w systemach;

forma rzeczownika.

 (2.1) D. i B. lp. od: cybernetyk

Wiktionary

Cybernetyka (gr. κυβερνήτης kybernetes ‘sternik; zarządca’ od κυβερνᾶν kybernán, ‘sterować, kontrolować’) – transdyscyplinarne podejście do systemów sterowania oraz związanego z tym przekazywania informacji (komunikacja) w człowieku i maszynie. Za twórcę cybernetyki uważa się amerykańskiego matematyka pochodzenia żydowskiego Norberta Wienera.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Za twórcę cybernetyki uważa się matematyka Norberta Wienera.

 (1.1) Jej artykuły o cybernetyce drukowaliśmy dziesięć lat temu.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. neurocybernetyka ż., cybernetyk m., biocybernetyk mos., biocybernetyka ż.

 przym. cybernetyczny

Wiktionary


cybernetyzowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|cybernetyzować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. cybernetyzować

Wiktionary


cyberniania

oprogramowanie do kontroli rodzicielskiej


SJP.pl


cyberoko

środowiskowo: system informatyczny umożliwiający m.in. śledzenie miejsca na ekranie monitora, na które patrzy użytkownik


SJP.pl


cyberpoezja

sztuka łącząca literaturę z wykorzystaniem internetu i animacji; poezja cyfrowa


SJP.pl


cyberpolicja

wyspecjalizowana jednostka policji zajmująca się przestępczością w Internecie


SJP.pl


cyberponiedziałek

poniedziałek następujący po Święcie Dziękczynienia, w którym pojawiają się internetowe promocje i wyprzedaże


SJP.pl

Cyberponiedziałek, cybernetyczny poniedziałek, cyfrowy poniedziałek – pierwszy poniedziałek po amerykańskim Święcie Dziękczynienia, który słynie z licznych wyprzedaży i promocji oferowanych przez sklepy internetowe.

Koncepcja ta narodziła się w Stanach Zjednoczonych, a określenia Cyber Monday po raz pierwszy użyto w roku 2005. W kolejnych latach zwiększoną sprzedaż w sklepach internetowych zaobserwowano także w krajach Ameryki Południowej, Europy Zachodniej oraz w Japonii. Tego dnia w 2006 Amerykanie wydali 610 milionów dolarów, w 2010 było to 1,4 miliarda, a w roku 2013 już ponad 2 miliardy dolarów.

Wikipedia


cyberporn

treści erotyczne i pornograficzne rozpowszechniane w Internecie


SJP.pl


cyberpróżniactwo

wykorzystywanie służbowego komputera do celów prywatnych w godzinach pracy; cyberlenistwo, cyberbumelanctwo, cyberslacking


SJP.pl


cyberprzemoc

przemoc z użyciem internetu i narzędzi elektronicznych; agresja elektroniczna, cyberbullying, cybermobbing


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) psych. inform. prześladowanie, obrażanie, nękanie, wyśmiewanie kogoś z wykorzystaniem Internetu lub telefonu komórkowego;

Wiktionary

Cyberprzemoc (cybermobbing, cyberbullying, agresja elektroniczna, elektroniczna przemoc rówieśnicza) – stosowanie przemocy poprzez: prześladowanie, zastraszanie, nękanie, wyśmiewanie innych osób z wykorzystaniem Internetu i narzędzi typu elektronicznego takich jak: SMS, e-mail, witryny internetowe, fora dyskusyjne w internecie, portale społecznościowe i inne. Osobę dopuszczającą się takich czynów określa się stalkerem.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jesteś ofiarą lub świadkiem cyberprzemocy? Nie bój się działać. (z Internetu)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡sɨbɛrˈpʃɛ̃mɔt͡s, AS: cyberpšmoc

Wiktionary


cyberprzestępca

osoba dokonująca przestępstw z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) inform. krym. przestępca łamiący prawo w Internecie

Wiktionary

Cyberbully – telewizyjny film USA, którego premiera odbyła się 17 lipca 2011 roku.

Film opowiada historię 17-letniej Taylor Hillridge (Emily Osment), która dostaje od mamy (Kelly Rowan) w prezencie urodzinowym swój wymarzony komputer. Nastolatka jest podekscytowana niezależnością jaka płynie z posiadania Internetu. Jednak już wkrótce staje się ofiarą cyberprzemocy na jednym z portali społecznościowych. Zaczyna bać się kontaktów ze swoimi szkolnymi znajomymi. Nie potrafiąc się z tym uporać postanawia odebrać sobie życie w związku z czym trafia do szpitala. Jak się później okazuje nie tylko ona boryka się z problemem przemocy w sieci. Gdy matka Taylor dowiaduje się o całym incydencie postanawia stworzyć w szkole system, który ma na celu ochronę młodych osób przed podobnymi doświadczeniami

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W dobie pandemii cyberprzestępcy pozostają groźni.

Wiktionary


cyberprzestępczość

popełnianie przestępstw z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) krym. popełnianie przestępstw przy użyciu systemów komputerowych

 (1.2) krym. ogół popełnionych przestępstw przy użyciu systemów komputerowych

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wydział zajmujący się cyberprzestępczością otwarto w latach dziewięćdziesiątych.

Wiktionary


cyberprzestępczy

dotyczący przestępstw z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej


SJP.pl


cyberprzestępstwo

przestępstwo z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej; cyberincydent


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) przestępstwo dokonane z wykorzystaniem internetu

Wiktionary


cyberprzestrzeń

1. wirtualna przestrzeń, w której komunikują się komputery i inne urządzenia cyfrowe, np. telefony komórkowe; cyberspace;
2. potocznie: internet


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przest. rzekoma przestrzeń, w której komunikują się komputery

Wiktionary

Cyberprzestrzeń (również wirtualny świat, ang. cyberspace, hybryda będąca skrótem od cybernetics space „przestrzeń cybernetyczna”) – iluzja świata rzeczywistego stworzona za pomocą metod teleinformatycznych. Ułatwia wymianę, gromadzenie i udostępnianie informacji za pośrednictwem komputerów oraz komunikację między człowiekiem i komputerem.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌt͡sɨbɛrˈpʃɛsṭʃɛ̃ɲ, AS: cyberpšesṭšẽń

Wiktionary

Powiązane:

 przym. cyberprzestrzenny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) internet

Wiktionary


cyberpsychologia

nauka o ludzkim umyśle i zachowaniu w kontekście interakcji człowieka z technologią


SJP.pl

Cyberpsychologiadział psychologii obejmujący wszystkie zagadnienia psychologiczne związane lub będące pod wpływem pojawiającej się technologii. Cyberpsychologia to nauka o ludzkim umyśle i zachowaniu w kontekście interakcji człowieka z technologią. Główny nurt badań z tego zakresu koncentruje się na wpływie Internetu i cyberprzestrzeni na psychikę jednostek i grup. Najpopularniejsze tematy dotyczą: zarządzania tożsamością online, typów osobowości w cyberprzestrzeni, reakcja przeniesieniowa w stosunku do komputerów, uzależnienie od komputera i Internetu, zachowania regresywnego w cyberprzestrzeni, zmian płci w sieci itd.

Wikipedia


cyberpunk

[czytaj: cyberpank] odmiana fantastyki naukowej, skupiająca się na życiu ludzi w otoczeniu zaawansowanej technologii komputerowej i informacyjnej


SJP.pl

Cyberpunk – odmiana fantastyki naukowej, skupiająca się na negatywnych konsekwencjach funkcjonowania ludzi w otoczeniu zaawansowanej technologii komputerowej i informacyjnej.

Słowo „cyberpunk” pojawiło się jako tytuł opowiadania Bruce’a Bethke wydanego w 1983 roku w ramach antologii „Amazing Stories”, jednak jako nazwy na określenie nowego nurtu literackiego po raz pierwszy użył go pisarz i wydawca fantastyki Gardner Dozois.

Wikipedia


cyberpunkowość

cyberpunkowy


SJP.pl

Patrz:

cyberpunkowy

cyberpunkowy

przymiotnik od: cyberpunk


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący cyberpunka

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Cyberpunkowy świat jest wizją, wizją przyszłości, apokaliptyczną, ponurą i przerażającą. W tym świecie rządzonym przez rywalizujące ze sobą korporacje, bohaterem jest zwykle „zbuntowany młody człowiek walczący z systemem lub żyjący na krawędzi marginesu drobny przestępca, uwikłany na skutek zbiegu okoliczności w konflikt z potężną organizacją”.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cyberpunk m.

Wiktionary


cyberrandka

randka za pośrednictwem internetu


SJP.pl


cyberreklama

reklama w przestrzeni wirtualnej, zwłaszcza w Internecie


SJP.pl


cybersamobójstwo

samobójstwo transmitowane przez internet


SJP.pl


cyberseks

wirtualna relacja seksualna oparta na wysyłaniu do siebie pobudzających seksualnie komunikatów; cybersex


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) wirtualny stosunek seksualny odbywany za pośrednictwem komputera połączonego z Internetem, podczas którego strony wysyłają do siebie pobudzające seksualnie komunikaty, często jednocześnie masturbując się;

Wiktionary

Cyberseks lub seks komputerowy (ang. cybersex, potocznie cybering) – wirtualny stosunek seksualny, w trakcie którego dwie lub więcej osób łączą się zdalnie poprzez sieć komputerową i wysyłają do siebie pobudzające seksualnie komunikaty. Może, ale nie musi, się to wiązać z masturbacją.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Osobnym wątkiem jest poczucie bycia zdradzanym u partnera, który jest związany z osobą uzależnioną od cyberseksu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡sɨˈbɛrsɛks, AS: cyberseks

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) cyberek

Wiktionary


cybersex

wirtualna relacja seksualna oparta na wysyłaniu do siebie pobudzających seksualnie komunikatów; cyberseks


SJP.pl


cybersklep

sklep internetowy, w którym transakcje dokonywane są zdalnie, a towar dostarczany jest przez kuriera


SJP.pl


cyberslacking

wykorzystywanie służbowego komputera do celów prywatnych w godzinach pracy; cyberlenistwo, cyberpróżniactwo, cyberbumelanctwo


SJP.pl


cyberspace

[czytaj: sajberspejs]
1. wirtualna przestrzeń, w której komunikują się komputery i inne urządzenia cyfrowe, np. telefony komórkowe; cyberprzestrzeń;
2. potocznie: internet


SJP.pl

Cyberprzestrzeń (również wirtualny świat, ang. cyberspace, hybryda będąca skrótem od cybernetics space „przestrzeń cybernetyczna”) – iluzja świata rzeczywistego stworzona za pomocą metod teleinformatycznych. Ułatwia wymianę, gromadzenie i udostępnianie informacji za pośrednictwem komputerów oraz komunikację między człowiekiem i komputerem.

Wikipedia


cybersport

rywalizacja sportowa w grach komputerowych; e-sport, sport elektroniczny


SJP.pl

ESL (poprzednio jako Electronic Sports League) – międzynarodowa liga gier komputerowych, która powstała w 2000 roku w Niemczech. Rozgrywki ligi ESL organizowane są obecnie w blisko 30 krajach świata – poza Europą także w Chinach, Rosji, Brazylii, Korei Południowej i Stanach Zjednoczonych. Portal internetowy organizacji skupia blisko milion zarejestrowanych użytkowników, którzy każdego dnia rozgrywają pomiędzy sobą prawie 6000 meczów.

Wikipedia


cyberspołeczeństwo

społeczeństwo korzystające z internetu


SJP.pl


cyberstalker

[czytaj: cyberstalker lub cyberstoker] osoba uporczywie nękająca inną osobę przy pomocy środków komunikacji elektronicznej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) inform. krym. osoba prześladująca swoją ofiarę poprzez śledzenie jej i utrudnianie życia używając środków komunikacji elektronicznej

Wiktionary

Cyberstalking – neologizm określający zjawisko używania Internetu i innych mediów elektronicznych do nękania.

Zjawisko to jest definiowane jako cyberprzemoc popełniana przez stalkera. Sprawca jako narzędzia używa technologii informacyjnej, w szczególności Internetu, by dręczyć pojedynczą osobę, grupę osób lub całą organizację.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Czy będzie w niej miejsce dla cyberstalkerów, którzy dziś uprzykrzają życie internautom nękając ich uporczywymi mailami?

Wiktionary


cyberstalking

[czytaj: cyberstalking lub cyberstoking] uporczywe nękanie przy pomocy środków komunikacji elektronicznej; cybernękanie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) inform. krym. prześladowanie osób poprzez śledzenie i utrudnianie życia przy użyciu środków komunikacji elektronicznej

Wiktionary

Cyberstalking – neologizm określający zjawisko używania Internetu i innych mediów elektronicznych do nękania.

Zjawisko to jest definiowane jako cyberprzemoc popełniana przez stalkera. Sprawca jako narzędzia używa technologii informacyjnej, w szczególności Internetu, by dręczyć pojedynczą osobę, grupę osób lub całą organizację.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Należy wspomnieć o cyberstalkingu, równie powszechnej odmianie cyberprzestępczości.

Wiktionary


cyberświat

ogół zagadnień związanych z funkcjonowaniem człowieka w Internecie i mediach cyfrowych


SJP.pl


cybertariat

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) socjol. klasa społeczna wykonująca niskopłatną, niewymagającą kwalifikacji pracę związaną z przestrzenią wirtualną

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Specustawa dla cybertariatu powinna zatem uwzględniać, że pracownikiem może być także osoba, która w zakresie wykonywania swoich obowiązków zachowuje dużą swobodę i nie jest związana instrukcjami pracodawcy.

Wiktionary


cyberteolog

osoba szerząca wiarę chrześcijańską za pośrednictwem internetu


SJP.pl


cyberteologia

szerzenie wiary chrześcijańskiej lub rozważania na temat chrześcijaństwa za pośrednictwem internetu


SJP.pl


cyberterrorysta

osoba dokonująca aktu przemocy przy zastosowaniu środków komunikacji elektronicznej; e-terrorysta


SJP.pl


cyberterrorystyczny

związany z aktami przemocy przy zastosowaniu środków komunikacji elektronicznej


SJP.pl


cyberterroryzm

akt przemocy przy zastosowaniu środków komunikacji elektronicznej, którego celem jest zniszczenie infrastruktury informacyjnej atakowanego kraju; e-terroryzm


SJP.pl

Cyberterroryzm – neologizm opisujący dokonywanie aktów terroru przy pomocy zdobyczy technologii informacyjnej. Ma na celu wyrządzenie szkody z pobudek politycznych lub ideologicznych, zwłaszcza w odniesieniu do infrastruktury o istotnym znaczeniu dla gospodarki lub obronności atakowanego kraju. Polega na celowym zakłóceniu interaktywnego, zorganizowanego obiegu informacji w cyberprzestrzeni. Do tego typu działań można też zaliczyć działania hakerskie i inne działania z wykorzystaniem cyberprzestrzeni mające na celu wywołanie strachu, demonstrację władzy czy szantaż społeczeństwa, organizacji lub rządów. Zdaniem amerykańskich agencji rządowych takich jak FBI czy CIA tego typu działania przestępcze są dziełem m.in. grup terrorystycznych, które dążą do wykrycia potencjalnych luk w systemach bezpieczeństwa.

Wikipedia


cyberwojna

wojna przy użyciu środków komunikacji elektronicznej


SJP.pl

Wojna cybernetyczna, cyberwojna (ang. cyberwarfare) – wykorzystanie komputerów, internetu i innych środków przechowywania lub rozprzestrzeniania informacji w celu przeprowadzania ataków na systemy informatyczne przeciwnika.

Wikipedia


cyberwydział

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) wydział zajmujący się cyberprzestępczością

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Funkcjonariusze cyberwydziału Komendy Stołecznej Policji i Prokuratura Okręgowa Warszawa Praga od jakiegoś czasu prowadzą śledztwo w sprawie wyłudzenia subwencji z Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości.

Wiktionary


cyberzagrożenie

[czytaj: cyber-zagrożenie] zagrożenie mające związek z korzystaniem ze środków komunikacji elektronicznej, głównie internetu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zagrożenie mające związek z systemami komputerowymi, zwłaszcza korzystaniem z internetu

Wiktionary

Cyberzagrożenie – wszelkie potencjalne okoliczności, zdarzenie lub działanie, które mogą wyrządzić szkodę, spowodować zakłócenia lub w inny sposób niekorzystnie wpłynąć w przypadku sieci i systemów informatycznych, użytkowników takich systemów oraz innych osób.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jest teraz jasne, że cyberzagrożenia są jednym z najbardziej poważnych ekonomicznie i dotyczących bezpieczeństwa narodowego zagrożeń, z którymi, jako naród, musimy się zmierzyć – powiedział prezydent.

Wiktionary


cyberzwierzątko

rodzaj zabawki, robot o złożonych funkcjach przypominający domowe zwierzę lub wirtualna istota o zachowaniach symulujących zwierzęce


SJP.pl


cyberzłodziej

[czytaj: cyber-złodziej] osoba kradnąca pieniądze lub informacje za pomocą środków komunikacji elektronicznej, zwłaszcza internetu


SJP.pl


cybet

żółtobrązowa substancja pochodzenia zwierzęcego, będąca wydzieliną gruczołów cybety (cywety) - drapieżnika z rodziny łasz, stosowana w przemyśle perfumeryjnym w postaci nalewki alkoholowej utrwalającej zapach


SJP.pl

Cywet (Cybet) (Viverra Civetta Extract) – ekstrakt z wysuszonych gruczołów okołoodbytniczych, wydzielających feromony, pochodzących od kilku ssaków z podrodziny wiwerowatych, nazywanych cywetami lub cybetami (np. cyweta afrykańska, Viverra civetta, Viverra zibetha). Zwierzęta zamieszkują obszar Abisynii, Gwinei, Senegalu i Indii. Istnieje możliwość operacyjnego usunięcia tego gruczołu, co uchroniłoby zwierzę przed śmiercią, jednak wysoka cena tego produktu sprawia, że zwierzęta są specjalnie do tego celu hodowane i zabijane. Istnieje jeszcze druga metoda otrzymywania cywetu, ale jest ona niezwykle okrutna i bolesna dla cywet. Zwierzęta hoduje się w bardzo ciasnych klatkach i, aby zwiększyć ilość wydzieliny gruczołowej, nieustannie się je drażni. Cywet wydzielają samce i samice. W ciągu roku można od jednego osobnika uzyskać około 250 g cywetu. Jest to substancja o żółtej barwie i o konsystencji masła. Zwykle otrzymuje się tinkturę przez kilkumiesięczną macerację rozdrobnionego wysuszonego gruczołu zimnym alkoholem etylowym lub na gorąco. Konkret i absolut wytwarza się przez ekstrakcję eterem naftowym i etanolem. Mimo okrutnych metod pozyskiwania tej substancji zapachowej obecnie w niektórych krajach Azji i Afryki nadal jest ona sprzedawana, a powodem ciągłego zainteresowania tym produktem jest brak możliwości zastąpienia go substancjami pochodzenia roślinnego czy syntetycznego.

Wikipedia


cybeta

ssak zaliczany do rodziny łasz z rzędu drapieżnych, zwierzę wielkości lisa mające szare futro w brązowe cętki; cyweta


SJP.pl


cybetowy

cybet; cywetowy


SJP.pl


cybety

futro ze skór cybet; cywety


SJP.pl


cybinczanin

mieszkaniec Cybinki (miasta w Polsce); cybinianin


SJP.pl


cybinczanka

mieszkanka Cybinki (miasta w Polsce); cybinianka


SJP.pl


cybinecki

przymiotnik od: Cybinka


SJP.pl


cybinianin

mieszkaniec Cybinki (miasta w Polsce); cybinczanin


SJP.pl


cybinianka

mieszkanka Cybinki (miasta w Polsce); cybinczanka


SJP.pl


cybinka

miasto w Polsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Polsce;

Wiktionary

Cybinka (niem. Ziebingen, dolnołuż. Zebinki) – miasto w Polsce w województwie lubuskim, w powiecie słubickim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Cybinka. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa zielonogórskiego.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: t͡sɨˈbʲĩŋka, AS: cybʹĩŋka

Wiktionary


cybis

nazwisko


SJP.pl


cyborg

1. sztuczny człowiek, futurologiczna forma człowieka, w którego ciele funkcje organiczne są pełnione przez systemy i układy cybernetyczne;
2. potocznie: osoba niepokonana, odporna na ciosy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy lub męskozwierzęcy

 (1.1) organizm, którego procesy życiowe są realizowane lub wspomagane przez urządzenia techniczne;

Wiktionary

Cyborg (od ang. cybernetic organism – organizm cybernetyczny) – organizm, którego procesy życiowe realizowane są lub wspomagane przez urządzenia techniczne.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Taki jest porządek istnienia, że nadchodzącemu pokoleniu przekazuje swoją wiedzę pokolenie mijające, a nie jakieś cyborgi z przyszłości.

 (1.1) […] siły Zionu, a więc ludzi uwięzionych we wnętrzu ziemi, gdzie schronili się przed zbuntowanymi maszynami, zdołały powstrzymać inwazję cyborgów sterowanych przez sztuczną inteligencję.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡sɨbɔrk, AS: cybork

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cyborgizacja ż.

 temsłow. cyber-

Wiktionary


cyborgiczny

cyborg


SJP.pl

Patrz:

cyborg

cyborgizacja

zastępowanie narządów człowieka albo zwierzęcia sterowanymi elektronicznie urządzeniami mechanicznymi


SJP.pl


cyborium

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) kośc. puszka, naczynie do przechowywania hostii oraz komunikantów;

 (1.2) hist. niewielkie naczynie;

 (1.3) archit. obudowa ołtarza w kształcie baldachimu opartego na czterech kolumnach;

Wiktionary

  • Cyborium – naczynie używane w starożytności
  • Cyborium – puszka na hostie
  • Cyborium – w architekturze sakralnej rodzaj baldachimu
  • Cyborium – późnośredniowieczne i renesansowe tabernakulum
  • Cyborium – cyborium Jana Marii Padovano w kościele Mariackim w Krakowie

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Neoprezbiter podarował rodzinnej parafii cyborium przywiezione z pielgrzymki do Lourdes.

 (1.2) Muzeum nabyło w zeszłym roku trzy cyboria z kości słoniowej pochodzące z wykopalisk pod Palmyrą.

 (1.3) W jednym z medalionów zdobiących cyborium nad ołtarzem na Lateranie umieszczono obraz Chrystusa karmiącego owce ziarnem.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) puszka

Wiktionary


cybuch

rurka fajki, przez którą przechodzi dym


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) część fajki, rurka łącząca główkę z ustnikiem, służąca do ciągnięcia dymu

 (1.2) daw. gwara. więz. noga

Wiktionary

Cybuch (z tureckiego czubuk) – podłużna, rurkowata część fajki łącząca główkę z ustnikiem.

W zależności od typu fajki cybuch może być łączony z główką, lub stanowić z nią monolit (np. w klasycznych fajkach wrzoścowych).Ustnik może być przymocowany do cybucha (na sztywno lub elastycznie) lub stanowić jego specjalnie ukształtowane zakończenie.

Wikipedia


cybula

nazwisko


SJP.pl

  • Andrzej Cybula (ur. 1960) – polski koszykarz występujący na pozycji obrońcy.
  • Franciszek Cybula (1940–2019) – polski duchowny katolicki, kapelan prezydenta Lecha Wałęsy w latach 1990–1995.

Wikipedia


cybulak

nazwisko


SJP.pl


cybulin

2 miejscowości w Polsce:

  • Cybulin – wieś w woj. mazowieckim, w pow. płockim, w gminie Bodzanów
  • Cybulin – osada w województwie zachodniopomorskim, w powiecie szczecineckim, w gminie Biały Bór

Wikipedia


cybulino

2 miejscowości w Polsce:

  • Cybulino – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. koszalińskim, w gminie Bobolice
  • Cybulino – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. szczecineckim, w gminie Barwice

Wikipedia


cybulski

nazwisko


SJP.pl

  • Adam Cybulski – polski inżynier dróg i mostów
  • Aleksander Weissberg-Cybulski – fizyk
  • Bogdan Cybulski (ujednoznacznienie)
  • Czesław Cybulski – trener lekkiej atletyki,
  • Eugeniusz Cybulski – polski urzędnik państwowy
  • Grzegorz Cybulski – polski lekkoatleta, skoczek w dal
  • Gustaw Cybulski – aktor, reżyser, scenarzysta, poeta, żołnierz Legionów Polskich.
  • Henryk Cybulski – leśnik
  • Jan Cybulski (ujednoznacznienie)
  • Julian Cybulski – polski architekt
  • Julian Cybulski – polski polityk
  • Kazimierz Cybulski – polski wojskowy, lekkoatleta i działacz
  • Marek Cybulski – polski historyk języka
  • Mieczysław Cybulski – operator filmowy, fotograf
  • Mieczysław Cybulski – aktor
  • Napoleon Cybulski – polski fizjolog, odkrywca adrenaliny
  • Piotr Cybulski – polski polityk, inżynier leśnik
  • Sebastian Cybulski – polski aktor filmowy, teatralny i telewizyjny
  • Stefan Cybulski – polski filolog klasyczny, pedagog
  • Tadeusz Cybulski – prawnik, malarz, rzeźbiarz, krytyk
  • Wincenty Cybulski – generał brygady Wojska Polskiego
  • Wojciech Cybulski – polski językoznawca
  • Zbigniew Cybulski – polski aktor teatralny i filmowy
  • Zygmunt Cybulski – polski chemik
  • Zygmunt Franciszek Cybulski – trener koszykówki i działacz sportowy

Wikipedia


cybuszek

część fajki (cybuch)


SJP.pl


cyc

potocznie: pierś kobiety, sutek; cycek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) grub. pierś kobieca, rzadziej zwierzęca

 (1.2) daw. włók. rodzaj wzorzystej tkaniny bawełnianej, odmiana perkalu

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) reg. człowiek wyzyskujący innych, skąpiec, pieczeniarz

Wiktionary

Cyc (wymowa ˈsaɪk) – projekt z dziedziny sztucznej inteligencji (AI), mający na celu stworzenie kompletnej bazy wiedzy, tak zwanego zdrowego rozsądku. Ma to stanowić podstawę, która umożliwi programom AI, przeprowadzanie rozumowania podobnego do ludzkiego.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zobacz, jakie ona ma duże cyce!

 (1.2) Jakoż kniahini miała na sobie suknię ze spłowiałego cycu, kożuch na wierzchu i jałowicze buty na nogach.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡sɨt͡s, AS: cyc

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cycówa ż., cycnik m., cycowanie n.

:: zdrobn. cycek m., cycuś m.

 czas. cycować ndk.

 przym. cycowy, cycaty

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) cycek, pierś, melon

Wiktionary


cycasty

cycaty; potoczne:
1. o zwierzęciu (np. o krowie) - mający pokaźne wymiona;
2. o człowieku - mogący poszczycić się pokaźnym biustem


SJP.pl


cycatka

potocznie: kobieta z dużym biustem


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) wulg. kobieta mająca duży biust

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡sɨˈt͡satka, AS: cycatka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cycek m.

Wiktionary


cycaty

cycasty; potoczne:
1. o zwierzęciu (np. o krowie) - mający pokaźne wymiona;
2. o człowieku - mogący poszczycić się pokaźnym biustem


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) o człowieku: taki, który ma wydatny biust

 (1.2) o zwierzęciu: taki, który ma wydatne wymiona

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡sɨˈt͡satɨ, AS: cycaty

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cyc m., cycek m., cycuś m., cyckonosz m.

 czas. cycować

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) biuściasty, piersiasty

Wiktionary


cycek

1. potocznie: pierś kobiety, sutek; cyc;
2. sutek samicy zwierzęcia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) posp. kobieca pierś

 (1.2) posp. sutek zwierzęcia

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) gwara. przestępcza młodociany przestępca

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) „Pokaż cycki!” – zawołał kloszard za przechodzącą kobietą.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡sɨt͡sɛk, AS: cycek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cyc m., cycor m., cycowanie n., cycatka ż.

:: zdrobn. cycuś m.

 czas. cycować ndk.

 przym. cycaty, cyckowaty

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zob. cyc.

Wiktionary


cycero

cicero;
1. stopień pisma o wielkości 12 punktów typograficznych;
2. jednostka długości w układzie wielkości drukarskich wynosząca 12 punktów typograficznych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) typogr. druk. w systemie miar typograficznych Didota stopień czcionki odpowiadający dwunastu punktom (4,5108 mm)

 (1.2) druk. poligr. miara długości stosowana w poligrafii i drukarstwie, równa jednej czwartej kwadratu;

Wiktionary

Cycero – jednostka długości używana w poligrafii. 1 cycero = 12 punktów typograficznych = 1/4 kwadratu = 4,511278... mm

1 cycero = 12/2660 m ≈ 4,51 mm

Uwaga: powyższe przeliczenie dotyczy systemu Didota, tradycyjnie w Polsce stosowanego systemu oznaczania wielkości punktu typograficznego. Systemy Pica i PostScript przyjmują inne przeliczenia punktu typograficznego (i cycero) na milimetry (zob. art. punkt typograficzny).

Wikipedia

Wymowa:

IPA: t͡sɨˈt͡sɛrɔ, AS: cycero

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Cyceron mos.

 przym. cycerowy, cyceroński

Wiktionary

Synonimy:

cicero

Wiktionary


cyceron

Marcus Tullius Cicero , rzymski mówca, teoretyk mowy, filozof i pisarz; Cicero, Cycero


SJP.pl

Marek Tulliusz Cyceron (łac. Marcus Tullius Cicero), inaczej Marek Tulliusz Cycero (ur. 3 stycznia 106 p.n.e., zm. 7 grudnia 43 p.n.e.) – pisarz, polityk, dowódca wojskowy, filozof, mówca sądowy i kapłan rzymski. Jako polityk i wódz stojący na czele stronnictwa broniącego republiki rzymskiej przeciw Cezarowi, Antoniuszowi i Oktawianowi, poniósł klęskę. Jako mówca i pisarz, podziwiany nawet przez wrogów, już za życia odniósł wielki sukces. Współcześnie uważany za jedną z najważniejszych postaci w dziejach światowej literatury. Podkreślał, że większa jest trwałość dowcipu niż siły, więc chętnie oddałby dwa militarne triumfy za dobrze ułożoną mowę. Zajmując się literackimi i filozoficznymi studiami, miał poczucie, że tworzy dzieła daleko ważniejsze, niż gdy siedział w krześle kurulnym.

Wikipedia


cyceronianizm

odmiana stylu retorycznego, wzorowana na dziełach Cycerona (I w. p.n.e.) uważanych, zwłaszcza w epoce renesansu, za najdoskonalsze urzeczywistnienie ideału klasycznego oratorstwa


SJP.pl

Cyceronianizm (ang. ciceronianism, fr. cicéronianisme, niem. Ciceronianismus) – odmiana stylu retorycznego wzorowana na dziełach Cycerona uważanych, zwłaszcza w okresie renesansu, za najdoskonalsze urzeczywistnienie klasycznego stylu oratorskiego.

Wikipedia


cyceroniański

właściwy Cyceronowi, taki jak u Cycerona; cyceronowski; cyceroński


SJP.pl


cyceronowski

właściwy Cyceronowi, taki jak u Cycerona; cyceroniański; cyceroński


SJP.pl


cyceroński

właściwy Cyceronowi, taki jak u Cycerona; cyceroniański; cyceronowski


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z rzymskim mówcą i politykiem Cyceronem; taki jak w jego dziełach

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Cyceron mos., cycero n.

 przym. cyceronowy, cyceroniański, cycerowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) cyceronowy, cyceroniański

Wiktionary


cycerowy

przymiotnik

 (1.1) druk. poligr. związany z cycerem (stopniem wielkości pisma)

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Teksty składane w formacie wąskim należy składać petitem lub kolonelem, składane w formacie szerokim wymagają czcionki większej, np. cycerowej.

 (1.1) W drukach okolicznościowych, bibliofilskich lub literaturze pięknej dajemy paginę większą, cycerową, a nawet tercjową.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cycero mrz., Cyceron mos.

 przym. cyceroński

Wiktionary


cyces

ozdobny frędzel na tałesie


SJP.pl

Cicit lub cyces (hebr.: צִיצִית) – element rytualnego stroju żydowskiego.

  1. Frędzle, przywiązane do czterech rogów talitu (tałesu), zakładanego przez żydów na głowę i ramiona w czasie modlitwy
  2. Rodzaj koszuli (prostokątna chusta z otworem na głowę) z frędzlami (cicit) noszonej przez religijnych żydów na co dzień, zwanej też talit katan/tałes kutn.

Wikipedia


cychalter

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. biustonosz

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) bishalter, lajbik

Wiktionary


cycka

cycek (częściej);
1.
a) pierś kobiety;
b) kobiecy sutek;
2. sutek zwierzęcia


SJP.pl


cyckać

gwarowo:
1. ssać, siorbać;
2. lizać;
3. cyckać się - pieścić się


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) gwara. ssać, siorbać

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To widocznie jakieś głupie, bo brudne, jakby maciorę cyckało.

 (1.1) Z tamtej pustej głowicy wybiegało śmieszne cmokanie. Jakby krowa wodę cyckała przez ściśnięte, grube mięsiste wargi. Pompa szła.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cyckanie n.

 czas. cycować

Wiktionary


cyckanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|cyckać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡sɨt͡sˈkãɲɛ, AS: cyckãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. cyckać, cycować

Wiktionary


cyckoman

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) wulg. mężczyzna który najbardziej fascynuje się kobiecymi piersiami

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡sɨt͡sˈkɔ̃mãn, AS: cyckõmãn

Wiktionary


cyckonosz

potocznie o biustonoszu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) pot. grub. biustonosz

Wiktionary

Powiązane:

 przym. cycaty

Wiktionary


cyclocross

[czytaj: cyklokros] rodzaj kolarstwa uprawianego na trudnych trasach terenowych; cyklokros, kolarstwo przełajowe


SJP.pl


cycnik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) pot. biustonosz

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cyc mos./mrz.

Wiktionary


cycor

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowyfakt.

 (1.1) posp. duża kobieca pierś

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cycek mos./mrz.

Wiktionary


cyców

tkanina bawełniana, drukowana w barwne wzory


SJP.pl

Cyców (przejściowo Wiszniewice) – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie łęczyńskim, w gminie Cyców. Obok miejscowości przepływa niewielka rzeka Świnka, dopływ Wieprza.

W latach 1867–1954 wieś była siedzibą gminy Wiszniewice. W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Cyców, od 1973 gminy Cyców.

Wikipedia


cycować

czasownik przechodni niedokonany (dk. wycycować)

 (1.1) neol. pot. karmić piersią

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wstaję, szukam, młode gada, woła, protestuje, ale jakimś cudem nikt więcej się nie budzi. Przewijam, cycuję, usypia. Ja próbuję też.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cyc m., cycownik m., cycowanie n., cycek m., cycuszek m., cycnik m., cycuś m., cycowanie n., wycycowanie n., wycyckanie n., cyckanie n.

 czas. wycycować dk., cyckać ndk., wycyckać dk.

 przym. cycaty, cycowy

Wiktionary


cycowianin

mieszkaniec Cycowa


SJP.pl


cycowianka

mieszkanka Cycowa


SJP.pl


cycowski

przymiotnik od: Cyców


SJP.pl


cycowy

przymiotnik od: cyc - tkanina


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z cycem, dotyczący cyca

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cyc m.

 czas. cycować

Wiktionary


cycuch

potocznie:
1. zgrubienie od: cyc; sut;
2. kobieta mający duży biust


SJP.pl


cycuń

zdrobnienie od: cyc; cycek, cycuszek, cycuś, cycunio


SJP.pl


cycunio

zdrobnienie od: cyc; cycek, cycuś, cycuń, cycuszek


SJP.pl


cycuś

zdrobnienie od: cyc; cycek, cycuszek, cycuń, cycunio


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) zdrobn. od cyc

 (1.2) łódź. gw-pl|Poznań. coś nadzwyczajnego

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Jakie to było pyszne! Mówię ci — cycuś obiadek.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡sɨt͡suɕ, AS: cycuś

Wiktionary

Powiązane:

 zob. cyc.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) cyc, cycek, pierś

 (1.2) cudo

Wiktionary


cycuszek

zdrobnienie od: cyc; cycek, cycuś, cycuń, cycunio


SJP.pl


cyd

właściwie: Rodrigo Díaz de Vivar, kastylijski rycerz


SJP.pl

Rodrigo (Ruy) Díaz de Vivar (ur. ok. 1043 w Vivar del Cid w prowincji Burgos, zm. 10 lipca 1099 w Walencji), zwany Cydem Walecznym (hiszp. El Cid Campeador), Mój Cyd (Mio Cid) lub po prostu Cyd (El Cid, z arab. ‏سيد‎ sīd – Pan) – hiszpański bohater narodowy czasów rekonkwisty, kastylijski rycerz (hidalgo), zdobywca i późniejszy zarządca miasta Walencja.

Wikipedia


cydonia

krzew lub drzewko z rodziny różowatych; pigwa


SJP.pl

  • Cydonia – grupa muzyczna
  • Cydonia – obszar Czerwonej Planety, słynący z Marsjańskiej Twarzy.
  • Cydonia – łacińska nazwa pigwy

Wikipedia


cydoński

przymiotnik

 (1.1) związany z Cydonią, dotyczący Cydonii

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Cydonia ż., Cydończyk m., Cydonka ż.

Wiktionary


cydr

napój niskoalkoholowy o słodko-kwaśnym smaku, przefermentowany sok z dojrzałych jabłek; jabłecznik


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) spoż. niskoalkoholowy napój jabłkowy ze sfermentowanego, niesłodzonego moszczu;

 (1.2) hand. butelka, puszka lub szklanka cydru (1.1)

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Rosnąca popularność cydru sprawiła, że coraz więcej barów zdecydowało się na sprzedaż tego trunku z kija. Jest to alternatywa dla lubianego przez Polaków, zwłaszcza latem, prosecco, również sprzedawanego w ten sposób.

 (1.1) Cydr należy podawać schłodzony, najlepiej z lodówki. Można go pić samodzielnie, ale pasuje również do wielu dań w zależności od gatunku.

 (1.2) Poproszę dwa cydry w puszce i solone orzeszki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡sɨtr̥, AS: cytr̦

Wiktionary

Powiązane:

 przym. cydrowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) jabłecznik

Wiktionary


cydrować

potocznie: pić cydr


SJP.pl


cydrowy

cydr


SJP.pl

Patrz:

cydr

cydzik

nazwisko


SJP.pl


cydzok

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. durszlak

Wiktionary


cydzyński

przymiotnik od: Cydzyna (miejscowość na Pomorzu Zachodnim; Cedynia)


SJP.pl


cyferblacik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od cyferblat

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To nie cyferblat, lecz tylko mały cyferblacik.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cyferblat m.

Wiktionary


cyferblat

tarcza zegara


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) tarcza zegara

 (1.2) gw-pl|Lwów, Warszawa. twarz

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡sɨˈfɛrblat, AS: cyferblat

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cyferblacik mrz.

Wiktionary


cyferka

zdrobnienie od: cyfra


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od cyfra

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ktoś jednak zaczął majstrować przy cyferkach, tu coś dodał, tam ujął i pojawiła się, przez nikogo w mieście nie autoryzowana, dziura budżetowa.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. cyferkowy, cyfrowy

 rzecz. cyfrówka ż., cyfrzak mrz., cyfryzacja ż., cyfra ż.

Wiktionary


cyferkowy

przymiotnik od: cyferka


SJP.pl


cyfomandra

wiecznie zielone drzewko z rodziny psiankowatych; pomidor drzewiasty


SJP.pl


cyfra

znak służący do zapisywania liczb


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mat. abstrakcyjny obiekt matematyczny, stanowiący element ciągu, reprezentującego liczbę w danym systemie liczbowym

 (1.2) symboliczna reprezentacja cyfry (1.1)

 (1.3) pot. znak pisarski symbolizujący cyfrę (1.1) systemu dziesiętnego: 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9

 (1.4) pot. aparat cyfrowy

 (1.5) etn. ornament, wzór, deseń

 (1.6) daw. monogram, inicjały imienia i nazwiska

 (1.8) daw. (dosł. i przen.) zero

Wiktionary

Cyfra – umowny znak pisarski służący do zapisywania liczb.

Już w trzecim tysiącleciu p.n.e. używano w Egipcie hieroglifów do oznaczania jednostek, dziesiątek i tak dalej, aż do 10.000.000. Innych cyfr używano w Babilonii (tzw. babiloński system liczbowy), jeszcze innych w starożytnych Grecji i Rzymie.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Georg Cantor sprytnie wykorzystał rozwinięcie liczby rzeczywistej na nieskończony ciąg cyfr, dowodząc że moc zbioru liczb rzeczywistych jest większa niż naturalnych.

 (1.1) System sześćsetkowy ma 600 cyfr. Nie ma potrzeby tworzyć dla każdej osobnego symbolu.

 (1.2) Cyfrę 1 od 0 odróżnia w elektronice cyfrowej wyższy poziom napięcia.

 (1.2) F jest cyfrą systemu szesnastkowego.

 (1.3) F nie jest cyfrą, jest literą.

 (1.3) Znaki pisarskie można podzielić na litery, cyfry i znaki przestankowe.

 (1.3) Ta cyfra jest trochę zbyt jaskrawa.

 (1.3) Nie tylko cyfry służą do zapisu liczb. Także przecinek dziesiętny, czy znaki plusa i minusa.

 (1.7) Jeszcze znaczniej zmniejszą się te cyfry, jeżeli się uwzględni zależność współczynnika tarcia od temperatury

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡sɨfra, AS: cyfra

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cyfrówka ż., cyfryzacja ż., cyfrak m., cyfrzak m., cyfrowanie n., odcyfrowanie n.

:: zdrobn. cyferka ż.

 czas. cyfrować ndk., odcyfrować dk.

 przym. cyfrowy, cyferkowy

 przysł. cyfrowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.3) cyfra arabska

Wiktionary


cyfrak

potocznie: cyfrowy aparat fotograficzny; cyfrzak, cyfrówka


SJP.pl


cyfromaniak

żartobliwie: osoba mająca manię na punkcie cyfr, liczb


SJP.pl


cyfronik

osoba zajmująca się projektowaniem i konstrukcją urządzeń cyfrowych, układów komputerowych


SJP.pl


cyfronika

dział techniki dotyczący konstruowania elementów do układów i urządzeń komputerowych


SJP.pl


cyfrować

ozdabiać haftem (portki góralskie)


SJP.pl


cyfrowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|cyfrować.

Wiktionary

Cyfrowanie – ozdabianie stroju cyfrą, czyli haftem (np. parzenice na portkach w stroju góralskim) lub tłoczonym wzorem (np. podczas ozdabiania kierpców góralskich), jak również ozdabianie wzorem elementów konstrukcyjnych chaty góralskiej (np. sosrębu) i góralskich siekierek – ciupag.

Wikipedia

Powiązane:

 czas. cyfrować

 rzecz. cyfra ż., cyfrówka ż., cyfryzacja ż.

Wiktionary


cyfrówka

potocznie:
1. cyfrowy aparat fotograficzny; cyfrak, cyfrzak;
2. telewizja cyfrowa;
3. element budowy telewizorów cyfrowych;
4. przestarzale: maszyna cyfrowa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. fot. cyfrowy aparat fotograficzny, aparat cyfrowy

 (1.2) daw. środ. maszyna cyfrowa

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Odkąd kupiłam cyfrówkę, robię dziesięć razy więcej zdjęć.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡sɨfˈrufka, AS: cyfrufka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cyfra ż., cyferka ż., cyfrzak m., cyfryzacja ż., cyfrowanie n., odcyfrowanie n.

 czas. cyfrować, odcyfrować

 przym. cyfrowy, cyfrowany, cyferkowy

 przysł. cyfrowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) slang. cyfrzak m.

Wiktionary


cyfrowo-literowy

złożony z cyfr i liter


SJP.pl


cyfrowość

cecha czegoś, co związane jest z techniką wytwarzania, przesyłania i przetwarzania sygnałów zapisanych w systemie binarnym (zero-jedynkowym)


SJP.pl


cyfrowy

1. związany z cyframi;
2. wykorzystujący technikę cyfrową; digitalny, dygitalny;
3. gramofon cyfrowy - przyrząd do odtwarzania dźwięku z płyt kompaktowych; odtwarzacz CD, gramofon laserowy, dyskofon;
4. maszyna cyfrowa - dawna nazwa komputera; maszyna matematyczna, maszyna elektroniczna


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z cyframi

 (1.2) wykorzystujący technikę cyfrową

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Czy pani Renata zajmuje się slawistyką, czy digitalizacją w bibliotece cyfrowej?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡sɨfˈrɔvɨ, AS: cyfrovy

Wiktionary

Powiązane:

 przysł. cyfrowo

 rzecz. cyfra ż., cyferka ż., cyfrzak m., cyfrówka ż., cyfryzacja ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) digitalny, dygitalny

Wiktionary


cyfroza

zbyt częste korzystanie z urządzeń elektronicznych


SJP.pl


cyfryzacja

digitalizacja, dygitalizacja;
1. nadawanie postaci cyfrowej różnego rodzaju danym; digityzacja;
2. upowszechnienie się umiejętności korzystania z techniki cyfrowej w różnych dziedzinach życia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zob. dygitalizacja.

Wiktionary

Cyfryzacja (inaczej digitalizacja) – proces przekształcania informacji analogowej do postaci cyfrowej (tj. czytelny dla komputerów i urządzeń cyfrowych).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Skutecznym rozwiązaniem dla firm przetwarzających duże ilości dokumentów jest ich cyfryzacja. Dokumenty w zdigitalizowanej wersji oznaczają mniej wykonywanych wydruków.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cyfra ż., cyferka ż., cyfrowanie n., cyfrówka ż.

 czas. cyfrować ndk.

 przym. cyfrowy

 przysł. cyfrowo

Wiktionary


cyfryzacyjny

cyfryzacja


SJP.pl

Patrz:

cyfryzacja

cyfryzować

nadawać czemuś (muzyce, obrazowi, danym) postać cyfrową; dygitalizować, digitalizować


SJP.pl


cyfrzaczek

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od cyfrzak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cyfrzak m.

Wiktionary


cyfrzak

potocznie: cyfrowy aparat fotograficzny; cyfrówka, cyfrak


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) slang. aparat cyfrowy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jacku, no pochwal się swoim nowym cyfrzakiem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡sɨfʒak, AS: cyfžak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cyfrówka ż., cyfra ż., cyferka ż.

:: zdrobn. cyfrzaczek m.

 przym. cyfrowy

 przysł. cyfrowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) cyfrówka

Wiktionary


cyga

zabawka dla dzieci; fryga, bąk


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przest. wirująca zabawka

 (1.2) gw-pl|Poznań. koza

Wiktionary

Fryga – zabawka dziecięca, rodzaj bąka na sznurku, dawniej nazywana cygą. Od tradycyjnego bąka różni się sposobem wprawiania w ruch obrotowy. Fryga ma rączkę do trzymania do której przymocowany jest element wirujący (bąk). Jest wprawiana w ruch obrotowy za pomocą sznurka nawiniętego na wystający element w kształcie cienkiego i wydłużonego walca.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Nie piszczałem jako świerszcz, nie skakałem jako pchła ani jako cyga, bo takową uciechę insektom zostawuję…

 (1.1) (…) podniósł w górę rzucającego się jak cyga i idąc ku drzwiom między ławami, wołał…

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡sɨɡa, AS: cyga

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) bąk, fryga, krąglica, warchołka, warkotka, wartałka

Wiktionary


cygaj

owca maści białej, hodowana głównie na podgórzu


SJP.pl


cygaje

rasa owiec o wszechstronnej użytkowości


SJP.pl


cygan

1. przenośnie: osoba prowadząca beztroski lub wędrowny tryb życia;
2. potocznie: kłamca, oszust;
3. członek cyganerii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) etn. osoba narodowości cygańskiej (romskiej);

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (2.1) geogr. gajówka w Polsce leżąca w gminie Lubochnia, w województwie łódzkim;

Wiktionary

  • Cygan – nazwa osoby narodowości romskiej
  • Cygan – potoczne określenie członka artystycznej bohemy
  • Cygan – wieś w woj. łódzkim, w pow. tomaszowskim, w gminie Lubochnia
  • Cygan – dawna nazwa miejscowości Cygany, kolonii wsi Markotów Duży w Polsce, w województwie opolskim, w powiecie kluczborskim, w gminie Wołczyn
  • Cygan – przygodowa seria komiksowa
  • Cygan – gra karciana
  • Cygan – hiszpański film z 2000 roku
  • Cygan – słowacki film z 2011 roku
  • Cygan – pseudonim Dawida Kosteckiego

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Stary Cygan siedział na stołku i grał na akordeonie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡sɨɡãn, AS: cygãn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cygan m., cygańskość ż., cygańszczyzna ż., Cyganiątko n., Cyganeczka ż., Cyganicha ż., cyganeria ż., cyganienie n., ocyganienie n., cygański m., Cyganówka ż., Cygany nmos., Cyganki nmos.

:: zdrobn. Cyganek mos.

:: fż. Cyganka ż.

 czas. cyganić ndk., ocyganić dk., wycyganić dk.

 przym. cygański

 przysł. cygańsko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Rom; środ. Ciawa

Wiktionary


cyganeczka

potocznie: dziewczynka śniada, ciemnowłosa; czarnulka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. zdrobn. od: cyganka

Wiktionary

Cyganeczka (hiszp. La gitanilla) – nowela Miguela Cervantesa, opublikowana w zbiorku Nowele przykładne w 1613 roku.

Utwór przedstawia życie Cyganów w konwencji utopii, przedstawiając ich jako społeczność żyjącą zgodnie z prawami natury, dumnych, wolnych, dyskretnych i dotrzymujących obietnic. Chociaż autor rysuje również wady bohaterów (np. skłonność do kradzieży), to jednak przedstawione są one dyskretnie, a na plan pierwszy wysuwają się zalety. Z kolei życie ówczesnych Hiszpanów przedstawione jest negatywnie – urzędnicy są przekupni, a wymiar sprawiedliwości – nieskuteczny.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌt͡sɨɡãˈnɛt͡ʃka, AS: cygãnečka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cyganek mos./mrz., Cyganka ż.

Wiktionary


cyganek

potocznie: śniady, ciemnowłosy chłopiec


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) zdrobn. od: cygan

 (1.2) pot. ciemnowłosy chłopiec o śniadej karnacji

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) rodzaj kozika

Wiktionary

Cyganek (niem. Tiegenhagen) – osada w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie nowodworskim, w gminie Nowy Dwór Gdański na obszarze Żuław Wiślanych przy drodze wojewódzkiej nr 502. Wieś wchodzi w skład sołectwa Żelichowo.

W miejscowości przez kilka stuleci istniała gmina mennonicka.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa elbląskiego.

Na terenie wsi znajduje się przystanek Żuławskiej Kolei Dojazdowej o nazwie Cyganek.

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) W pierwszej ławce siedział roześmiany cyganek z jasnowłosą dziewczynką.

 (2.1) Tępym cygankiem nie naostrzysz kredek.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cygański mrz., Cygan mos., cygan mos., cyganeczka ż., Cyganiątko n., Cyganka ż., cyganka ż., Cyganicha ż., cygańskość ż.

 przym. cygański

 przysł. cygańsko

Wiktionary


cyganeria

grupa artystów żyjąca według własnych zasad; bohema


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) środowisko artystów prowadzących swobodny, ekscentryczny tryb życia

Wiktionary

  • bohema (cyganeria) – nazwa środowiska artystycznego
  • Cyganeria – opera Giacoma Pucciniego z 1896 roku
    • Cyganeria – nagranie opery z 1956 roku
    • Cyganeria – nagranie opery z 1961 roku
  • Cyganeria – opera Ruggera Leoncavalla z 1897 roku
  • Cyganeria Warszawska – grupa młodych artystów założona w 1839 roku w Warszawie
  • Cyganeria krakowska – grupa artystów istniejąca na przełomie XIX i XX w Krakowie

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. cygański mrz., Cygan m., cygan m., Cyganka ż., Cyganeczka ż., cygańskość ż., cyganienie n., ocyganienie n.

 czas. cyganić ndk., ocyganić dk.

 przym. cygański

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) bohema

Wiktionary


cyganeryjny

przymiotnik od: cyganeria


SJP.pl


cyganiak

potocznie:
1. śniade, ciemnowłose dziecko;
2. urwis, złodziejaszek


SJP.pl


cyganiątko

potocznie: ciemnowłose dziecko o śniadej cerze


SJP.pl


cyganić

potocznie: oszukiwać, kłamać


SJP.pl


cyganicha

żartobliwie:
1. śniada, ciemnowłosa kobieta;
2. krętaczka, oszustka


SJP.pl

Cyganicha – dawny zaścianek. Tereny, na których był położony, leżą obecnie na Białorusi, w obwodzie grodzieńskim, w rejonie oszmiańskim, w sielsowiecie Holszany.

Wikipedia


cyganie

1. przenośnie: osoba prowadząca beztroski lub wędrowny tryb życia;
2. potocznie: kłamca, oszust;
3. członek cyganerii


SJP.pl

Wikipedia


cyganik

nazwisko


SJP.pl


cyganka

1. potocznie: kobieta śniada, ciemnowłosa;
2. potocznie: oszustka, kłamczucha


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) etn. kobieta narodowości cygańskiej

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (2.1) geogr. toponim, nazwa części Łodzi i kilku miejscowości w Polsce;

 (2.2) geogr. toponim, nazwa kilku wzniesień i turni w Polsce

Wiktionary

  • Cyganka – kobieta narodowości romskiej
W Polsce
  • Cyganka – część Łodzi
  • Cyganka – wieś w woj. lubelskim, w pow. łęczyńskim, w gminie Milejów
  • Cyganka – kolonia w woj. łódzkim, w pow. radomszczańskim, w gminie Masłowice
  • Cyganka – wieś w woj. mazowieckim, w pow. mińskim, w gminie Dębe Wielkie
  • Cyganka – wieś w województwie mazowieckim, w powiecie żyrardowskim, w gminie Wiskitki
  • Cyganka – wieś w woj. pomorskim, w pow. nowodworskim, w gminie Nowy Dwór Gdański
  • Cyganka – wieś w woj. śląskim, w pow. kłobuckim, w gminie Panki

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wywróżyła mi jedna Cyganka, że zostanę kiedyś milionerem.

 (2.1) Przed laty Cyganka administracyjnie należała do województwa częstochowskiego.

 (2.2) Wchodząc na Cygankę widzieliśmy sokoła.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cygan mos., cyganka ż., , cyganeczka ż., cyganek mos./mrz., Cyganiątko n., Cyganicha ż., cygańskość ż.

:: fm. Cygan mos.

 przym. cygański

 przysł. cygańsko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Romka, Romni

Wiktionary


cygankiewicz

nazwisko


SJP.pl


cyganolog

specjalista w dziedzinie cyganologii


SJP.pl


cyganologia

nauka o kulturze, języku i życiu Cyganów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) nauk. nauka o Cyganach/Romach;

Wiktionary

Romologia (cyganologia), romistyka (cz. Romistika, niem. Tsiganologie, ang. Romani studies) – dział etnologii oraz językoznawstwa zajmujący się badaniem dziejów, kultury i języka Romów (Cyganów).

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. cygan mzw./mos., cyganolog mos., cyganolożka ż.

 przym. cyganologiczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) romistyka

Wiktionary


cyganologiczny

cyganologia


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z cyganologią, dotyczący cyganologii

Wiktionary

Patrz:

cyganologia

Powiązane:

 rzecz. cyganologia ż., cyganolog mos.

Wiktionary


cyganówka

wieś w Polsce


SJP.pl

Miejscowości w Polsce i ich integralne części
  • Cyganówka – część wsi Rybie, w woj. lubelskim, w pow. chełmskim, w gminie Rejowiec
  • Cyganówka – kolonia w woj. lubelskim, w pow. lubelskim, w gminie Wojciechów
  • Cyganówka – część wsi Karsznice Duże, w woj. łódzkim, w pow. łowickim, w gminie Chąśno
  • Cyganówka – część wsi Wiśniowa, w woj. małopolskim, w pow. myślenickim, w gminie Wiśniowa
  • Cyganówka – przysiółek wsi Grzechynia, w woj. małopolskim, w pow. suskim, w gminie Maków Podhalański
  • Cyganówka – część wsi Wola Lubecka, w woj. małopolskim, w pow. tarnowskim, w gminie Ryglice
  • Cyganówka – wieś w woj. mazowieckim, w pow. garwolińskim, w gminie Wilga
  • Cyganówka – część wsi Brzustów, w woj. mazowieckim, w pow. kozienickim, w gminie Garbatka-Letnisko
  • Cyganówka – część wsi Suskowola, w woj. mazowieckim, w pow. radomskim, w gminie Pionki
  • Cyganówka – wieś w woj. mazowieckim, w pow. zwoleńskim, w gminie Zwoleń
  • Cyganówka – część wsi Bystrowice, w woj. podkarpackim, w pow. jarosławskim, w gminie Roźwienica
  • Cyganówka – część wsi Łęki Dukielskie, w woj. podkarpackim, w pow. krośnieńskim, w gminie Dukla

Wikipedia


cygański

1. należący do Cygana, Cyganów, charakterystyczny dla Cygana, Cyganów;
2. dotyczący cygana (osoby prowadzącej wędrowny tryb życia); dotyczący cyganerii


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Cyganów, charakterystyczny dla Cyganów

 (1.2) pot. dotyczący cygana, włóczęgi, osoby prowadzącej nieustabilizowany tryb życia

 (1.3) pot. dotyczący cygana - człowieka mającego śniadą cerę i ciemne włosy

 (1.4) posp. dotyczący cygana – krętacza, kłamcy, oszusta

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) pot. jęz. język romski

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Publiczność przyjmuje występy cygańskich wirtuozów z entuzjazmem.

 (1.2) Goyen nie osiedla się w jednym określonym miejscu, prowadzi tryb życia raczej cygański.

 (1.3) Blondynka spojrzała za odchodzącą kelnerką, a potem kolejny raz popatrzyła na striptizera o cygańskiej urodzie, który puścił do niej oko.

 (1.4) Takie cygańskie sztuczki już nie działają na ludzi, zajmij się uczciwą pracą, a nie mamieniem ludzi jakąś wyimaginowaną kasą.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cyganek mos./mrz., Cygan m., cygan m., Cyganka ż., cyganka ż., Cyganek m., cygańskość ż., cygańszczyzna ż., Cyganiątko n., Cyganeczka ż., Cyganicha ż., cyganeria ż., cyganienie n., ocyganienie n., Cygów m., Cyga m., Cyganówka ż., Cygany nmos., Cygusy nmos., Cyganki nmos.

 czas. cyganić ndk., ocyganić dk., wycyganić dk.

 przysł. cygańsko, po cygańsku

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) romski

 (1.2) włóczęgowski

 (1.3) śniady, ciemny

 (1.4) krętacki, kłamliwy, oszukańczy

 (2.1) romski, romani

Wiktionary


cygańsko

przysłówek

 (1.1) po cygańsku, na sposób cygański

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Cygan mos./mrz., cygan mos., cyganka ż.

 przym. cygański

Wiktionary


cygańskość

cygański


SJP.pl

Patrz:

cygański

cygaństwo

oszustwo, szachrajstwo; kłamstwo


SJP.pl


cygańszczyzna

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ogół tego, co cygańskie, związane z kulturą i obyczajowością Cyganów

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nieprzenikalność cygańszczyzny, strzeżona systemem tabuicznych zakazów praktykowanych przez jej przedstawicieli, jak również barierą językową, okazały się skuteczniejsze niż wszelkie pokusy, na jakie wystawiała etnografię polską nie znana jej dziedzina folkloru.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Cygan mrz./mos.

Wiktionary


cygareta

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk, Bydgoszcz. papieros

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nie pal tyle cygaretów!

Wiktionary


cygaretka

1. cienkie cygaro; minicygaro;
2. dawniej: papieros


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cienkie cygaro;

 (1.2) daw. papieros

Wiktionary

Cygaretka – wyrób tytoniowy podobny w budowie do małego cygara ze względu na wykorzystanie na warstwę zewnętrzną kawałka liścia tytoniu. Cygaretki często wyposażone są w ustnik (tekturowy, plastikowy lub z delikatnego drewna – np. brzozowego) albo filtr.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wolisz cygaretki czy normalne cygara?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡sɨɡaˈrɛtka, AS: cygaretka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cygaro n., cygarnica ż., cygarniczka ż.

 przym. cygarowy

Wiktionary


cygaretki

przestarzałe: paczka cygaretek


SJP.pl


cygarko

zdrobnienie od: cygaro


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zdrobn. od: cygaro

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cygaro n.

 przym. cygarowy

Wiktionary


cygarnica

1. pudełko na cygara lub papierosy; papierośnica;
2. rurka do palenia papierosów bez ustnika; lufka, fifka, cygarniczka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przest. przenośne, eleganckie opakowanie na cygara lub papierosy

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡sɨɡarʲˈɲit͡sa, AS: cygarʹńica

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cygaretka ż.

Wiktionary


cygarniczka

rurka do palenia papierosów bez ustnika, może być szklana, metalowa, z tworzywa; prosta lub fantazyjnie wygięta; fifka, lufka


SJP.pl

Lufka, fifka (rzadziej cygarniczka lub dulawka, niegdyś także munsztuczek) – w najprostszym wykonaniu rurka kilkumilimetrowej średnicy i kilku- lub kilkunastocentymetrowej długości; na jednym z końców mocowany jest papieros (zazwyczaj w tym miejscu rurka jest nieco rozszerzona, dzięki czemu można do niej włożyć koniec papierosa), a drugi służy palaczowi za ustnik (bywa w tym miejscu często nieco spłaszczona i zaopatrzona w niewielkie zgrubienie ułatwiające trzymanie lufki w zębach).

Wikipedia


cygaro

suche, zawinięte w rulon liście tytoniu, przeznaczone do palenia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) suche, zawinięte w rulon liście tytoniu, przeznaczone do palenia

Wiktionary

Cygaro (hiszp. puro) – ułożone rurkowato, spreparowane i sklejone zwinięte liście tytoniu używane do palenia. Dzisiejsze określenie „cygaro” (ang. cigar – cygaro, cigarette – papierosy) prawdopodobnie pochodzi z języka Majów od słowa „sik'ar”, określającego właśnie palenie tytoniu.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Z tym wielkim cygarem w ustach wygląda jak mafiozo.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡sɨˈɡarɔ, AS: cygaro

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cygaretka ż., cygarko n.

 przym. cygarowy

Wiktionary


cygarowiec

tutkarz cygarowiec - chrząszcz, szkodnik drzew i krzewów liściastych; zdobnik


SJP.pl


cygarowy

przymiotnik od: cygaro


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z cygarem, dotyczący cygar

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cygaro n., cygaretka ż., cygarko n.

Wiktionary


cyginciara

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) prostytutka

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡sɨɟĩɲˈt͡ɕara, AS: cyǵĩńćara

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zob. prostytutka.

Wiktionary


cygnarowski

nazwisko


SJP.pl


cygona

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. zgrub. cygonka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cygoństwo n., cygonka ż.

Wiktionary


cygonka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. cyganka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cygoństwo n., cygona ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zgrub. cygona

Wiktionary


cygoństwo

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. oszustwo

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cygona ż., cygonka ż.

Wiktionary


cygów

Cygów – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie wołomińskim, w gminie Poświętne. Ma status sołectwa.

Na terenie wsi utworzono dwa sołectwa: Cygów i Jadwiniew.

W okresie Królestwa Polskiego istniała gmina Cygów.

Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii św. Jana Chrzciciela i św. Wojciecha Biskupa Męczennika w Poświętnem.

Wikipedia


cyja

w gwarze śląskiej: akordeon


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) środ. muz. akordeon

Wiktionary

Akordeon (fr. accordéon) – instrument muzyczny zaliczany do grupy aerofonów bądź idiofonów dętych (patrz niżej). Jest rodzajem harmonii, opartym na stroikach przelotowych. Prąd powietrza wytworzony przez ręcznie poruszany miech, wprawiając w drganie stroik wywołuje dźwięk. Początkowo działał przy użyciu miechów nożnych, które z czasem zostały zastąpione przez miech ręczny. Instrument ten z prawej strony ma klawiaturę klawiszową (lub guziki w przypadku akordeonu guzikowego), a z lewej guziki (dźwięki basowe, akordy) oraz – choć nie zawsze – manuał melodyczny zwany barytonem.

Wikipedia


cyjan

1. związek węgla z azotem, bezbarwny, trujący gaz o charakterystycznym zapachu gorzkich migdałów; dicyjan, dwucyjan;
2. kolor jasnoniebieski o szarym odcieniu;
3. barwnik, pigment w kolorze cyjanu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. jednowartościowy rodnik złożony z atomów węgla i azotu

 (1.2) chem. bezbarwny, silnie trujący gaz o ostrym zapachu migdałowym

 (1.3) blady, spłowiały odcień koloru niebieskiego

Wiktionary

  • cyjan – związek chemiczny
  • cyjan – kolor

Wikipedia

Powiązane:

 przym. cyjanowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) dwucyjan

 (1.3) sinoniebieski, szarobłękitny

Wiktionary


cyjanamid

Cyjanamid, H2N−CN lub CN2H2 – organiczny związek chemiczny, amid cyjanu, pochodna cyjanu, (CN)2. Z formalnego punktu widzenia jest to kwas, jednak o tak małej mocy, że jego roztwory wodne wykazują odczyn niemal obojętny.

Wikipedia


cyjanazyna

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) chem. roln. herbicyd z grupy triazyn pod postacią białego, krystalicznego proszku

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) 2-chloro-4-(1-cyjano-1-metyloetyloamino)-6-etyloamino-1,3,5-triazyna; wzór chemiczny: C9H13ClN6; nazwa handlowa: Supelco

Wiktionary


cyjanek

sól kwasu cyjanowodorowego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. sól kwasu cyjanowodorowego, substancja trująca;

 (1.2) pot. chem. cyjanek potasu;

Wiktionary

Cyjanki – związki chemiczne, sole kwasu cyjanowodorowego, które zawierają anion cyjankowy (CN
). Związki organiczne zawierające grupę CN nazywane są nitrylami.

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Po dziesięciu minutach Bormann kazał otworzyć drzwi, w pokoju pachniało gorzkimi migdałami, czyli cyjankiem.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. cyjankowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) daw. sinek

 (1.2) przest. cyjankali

Wiktionary


cyjanian

sól kwasu cyjanowego


SJP.pl

Cyjaniany – grupa związków chemicznych, soli lub estrów kwasu cyjanowego, zawierające ugrupowanie −O−C≡N, w którym atomem wiążącym jest atom tlenu.

Cyjaniany (sole) zawierają jon [OCN]
, o strukturze [NCO]
. Są tautomerami izocyjanianów zawierających jon [O=C=N]
. W normalnych warunkach występują jedynie izocyjaniany, które często nazywa się potocznie cyjanianami.

Wikipedia


cyjaniany

sól kwasu cyjanowego


SJP.pl

Cyjaniany – grupa związków chemicznych, soli lub estrów kwasu cyjanowego, zawierające ugrupowanie −O−C≡N, w którym atomem wiążącym jest atom tlenu.

Cyjaniany (sole) zawierają jon [OCN]
, o strukturze [NCO]
. Są tautomerami izocyjanianów zawierających jon [O=C=N]
. W normalnych warunkach występują jedynie izocyjaniany, które często nazywa się potocznie cyjanianami.

Wikipedia


cyjanid

bardzo słaby kwas, silnie trująca ciecz lotna o zapachu gorzkich migdałów, używana do zwalczania szkodników, do dezynfekcji oraz w syntezie organicznej; cyjanowodór, kwas cyjanowodorowy, kwas pruski


SJP.pl

Cyjanki – związki chemiczne, sole kwasu cyjanowodorowego, które zawierają anion cyjankowy (CN
). Związki organiczne zawierające grupę CN nazywane są nitrylami.

Wikipedia


cyjanidyna

Cyjanidyna – organiczny związek chemiczny z grupy antocyjanidynów; występuje naturalnie jako barwnik roślinny, między innymi w czerwonych owocach roślin takich jak głóg, bez, euterpa, jagodach czy kwiatach hibiskusa. Może być znaleziona także w jabłkach, śliwkach, czerwonej kapuście i czerwonej cebuli. Największe jej stężenie występuje w skórce. Ma charakterystyczną pomarańczowo-czerwoną barwę, która może zmieniać się wraz z pH: roztwory o pH < 3 przybierają barwę czerwoną, fioletową przy pH = 7–8, a niebieską przy pH > 11. Stosowana jako czerwony barwnik do żywności o numerze E163a.

Wikipedia


cyjanina

barwnik naturalny otrzymywany z róży i dalii


SJP.pl


cyjaninowy

przymiotnik od: cyjanina


SJP.pl


cyjanit

dysten; minerał, odmiana krzemianu glinu


SJP.pl

Kyanit (cyjanit, dysten) – polimorficzna odmiana krzemianu glinu (Al
2
O
3
·SiO
2
), minerał z grupy krzemianów wyspowych zaliczany do glinokrzemianów.

Nazwa cyjanit pochodzi od gr. kyanos = niebieski; nazwa dysten od gr. dis = dwukrotnie, podwójnie oraz sthenos = siła, moc i nawiązuje do zmiennej twardości tego minerału.

Wikipedia


cyjanizować

wyodrębniać metale z rud za pomocą wodnych roztworów cyjanków


SJP.pl


cyjanizowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|cyjanizować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. cyjanizować

Wiktionary


cyjankali

potocznie: cyjanek potasowy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) chem. pot. przest. cyjanek potasu, silnie trujący

Wiktionary

Cyjanek potasu (pot. cyjanek), KCN – nieorganiczny związek chemiczny z grupy cyjanków, sól potasowa kwasu cyjanowodorowego. Jest silną trucizną.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌt͡sɨjãŋˈkalʲi, AS: cyi ̯ãŋkalʹi

Wiktionary


cyjankowy

przymiotnik od: cyjanek


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) chem. związany z cyjankiem, dotyczący cyjanków

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cyjanek mrz.

Wiktionary


cyjanoakrylan

rodzaj szybko działających klejów


SJP.pl


cyjanobakteria

bakteria występująca w środowisku wodnym lub wilgotnym, wydzielająca trujące dla człowieka substancje przy spożyciu; cyjanofit, sinica


SJP.pl


cyjanobakterie

bakteria występująca w środowisku wodnym lub wilgotnym, wydzielająca trujące dla człowieka substancje przy spożyciu; cyjanofit, sinica


SJP.pl

Sinice, cyjanofity, cyjanobakterie, cyjanoprokariota (Cyanobacteria) – gromada samożywnych bakterii, dawniej uznawanych za rośliny.

Nazwa tradycyjna Cyanophyta (końcówka -phyta – roślina), stosowana w taksonomii dawniejszej, kładzie nacisk na podobieństwa sinic z roślinami – zdolności fotosyntezy tlenowej oraz obecności chlorofilu. Chloroplasty roślinne w istocie powstały z sinic w drodze endosymbiozy.

Wikipedia


cyjanofit

bakteria występująca w środowisku wodnym lub wilgotnym, wydzielająca trujące dla człowieka substancje przy spożyciu; cyjanobakteria, sinica


SJP.pl


cyjanohydryna

związek mający przy jednym atomie węgla zarówno grupę nitrylową jak i hydroksylową


SJP.pl

Cyjanohydryny, α-hydroksynitryle – grupa organicznych związków chemicznych, które zawierają dwie grupy funkcyjne: nitrylową i hydroksylową przy tym samym atomie węgla.

Cyjanohydryny są związkami nietrwałymi. Mogą wykazywać aktywność optyczną, jeśli dwa podstawniki znajdujące się przy węglu z grupami nitrylową i hydroksylową nie są identyczne.

Powstają m.in. w wyniku reakcji odwracalnego przyłączenia cyjanowodoru do grupy karbonylowej.

Wikipedia


cyjanokobalamina

metaloorganiczny związek chemiczny zaliczany do witamin z grupy B (wit. B12)


SJP.pl

Cyjanokobalamina – organiczny związek chemiczny, jedna z form witaminy B12. Stosowana w leczeniu i profilaktyce niedoboru witaminy B12 (z wyjątkiem przypadków zatrucia cyjankiem potasu). Niedobór witaminy B12 może wystąpić w przypadku niedokrwistości złośliwej, po chirurgicznym usunięciu żołądka, przy difylobotriozie lub w wyniku raka jelita grubego. Cyjanokobalaminę podaje się doustnie, zastrzykiem domięśniowym lub w postaci aerozolu do nosa.

Wikipedia


cyjanometr

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) metrol. hist. dawny, prosty przyrząd do określania odcieni barwy nieba

Wiktionary


cyjanoptyche

rodzaj glonów występujących na liściach roślin wodnych, żyjących w symbiozie z sinicami nadającymi im niebieskawy kolor


SJP.pl


cyjanotypia

żelazowa metoda fotograficzna, obecnie stosowana do powielania rysunków


SJP.pl

Wikipedia


cyjanowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|cyjanować.

Wiktionary

Węgloazotowanie (cyjanowanie) – jeden z procesów obróbki cieplno-chemicznej żelaza polegający na nasyceniu powierzchni przedmiotów stalowych jednocześnie węglem i azotem w temperaturze 500–950 °C. Po zahartowaniu i odpuszczeniu zyskuje się twardą i odporną na ścieranie warstwę powierzchniową. W zależności od rodzaju ośrodka wydzielającego węgiel i azot rozróżnia się procesy węgloazotowania kąpielowego (cyjanowania) lub gazowego (wprowadza się amoniak). Bardziej szczegółowy podział uwzględnia:

  • wysokotemperaturowe węgloazotowanie kąpielowe
  • niskotemperaturowe węgloazotowanie kąpielowe
  • siarkocyjanowanie (cyjanowanie kąpielowe)
  • węgloazotowanie gazowe

Wikipedia

Powiązane:

 czas. cyjanować

Wiktionary


cyjanowodór

związek nieorganiczny będący bardzo silną trucizną, mający postać bezbarwnej cieczy o intensywnym zapachu gorzkich migdałów, stosowany jako pestycyd i gaz bojowy; kwas cyjanowodorowy, kwas pruski


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. związek nieorganiczny o wzorze HCN, bezbarwna, silnie trująca, lotna ciecz o zapachu gorzkich migdałów;

Wiktionary

Cyjanowodór, HCN – nieorganiczny związek chemiczny zbudowany z wodoru, węgla i azotu, będący bezbarwną, lotną i silnie trującą cieczą o zapachu gorzkich migdałów (który może być jednak niewyczuwalny dla niektórych osób). Z wodą tworzy słaby kwas cyjanowodorowy (kwas pruski), którego sole noszą nazwę cyjanków. Znalazł zastosowanie w syntezie i analizie chemicznej oraz jako pestycyd. W czasie II wojny światowej był stosowany pod nazwą Cyklon B do zabijania więźniów w niemieckich obozach zagłady. Zalicza się go do ogólnotrujących bojowych środków trujących i jest wpisany do wykazu 3. Konwencji o zakazie broni chemicznej.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Najważniejszą przemysłową metodą produkcji cyjanowodoru jest reakcja pomiędzy metanem i amoniakiem w obecności powietrza w odpowiednich warunkach.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. cyjanowodorowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) cyjanek wodoru, formonitryl

Wiktionary


cyjanowodorowy

cyjanowodór


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) chem. związany z cyjanowodorem, dotyczący cyjanowodoru

Wiktionary

Patrz:

cyjanowodór

Powiązane:

 rzecz. cyjanowodór mrz.

Wiktionary


cyjanowy

przymiotnik od: cyjan


SJP.pl


cyjanoza

sinoniebieskie zabarwienie skóry wywołane niedotlenieniem; sinica


SJP.pl

Sinica, cyjanoza (łac. cyanosis) – objaw charakteryzujący się sinym, niebieskawym zabarwieniem skóry i błon śluzowych ciała z powodu zwiększonej ilości hemoglobiny odtlenowanej we krwi włośniczkowej (>5 g/dl) lub obecnością hemoglobiny patologicznej, najczęściej methemoglobiny (>0,5 g/dl). Wyróżnia się sinicę centralną i obwodową, które można różnicować za pomocą objawu Lewisa. W celu wykluczenia hipoksemii należy wykonać gazometrię lub pulsoksymetrię.

Wikipedia


cyjanożelazin

trójwodny żelazocyjanek


SJP.pl


cyjna

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. karc. dziesiątka

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kralka

Wiktionary


cyjon

drapieżnik z rodziny psowatych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) zool. nazwa systematyczna|Cuon alpinus|ref=tak., azjatycki drapieżnik przypominający lisa i psa, zmieniający na zimę kolor sierści;

Wiktionary

Cyjon (Cuon) – rodzaj drapieżnych ssaków z rodziny psowatych (Canidae).

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈt͡sɨjɔ̃n, AS: cyi ̯õn

Wiktionary


cyk

potocznie: wykrzyknik naśladujący chodzenie zegarka lub odgłosy koników polnych, świerszczy itp.; często w związkach frazeologicznych:
a) No to cyk! - słowa wypowiadane przy podnoszeniu kieliszka, zachęcające do wypicia alkoholu;
b) być na cyku - być w stanie nietrzeźwym


SJP.pl

wykrzyknik

 (1.1) imituje jeden z wielu powtarzających się miarowo dźwięków zegarka

 (1.2) imituje jeden z wielu charakterystycznych dźwięków wydawanych przez owady, np. świerszcze

Wiktionary

  • Cyk – wieś w Polsce, w województwie mazowieckim, w powiecie ostrołęckim, w gminie Czarnia
  • Cyk – wieś w Polsce, w województwie wielkopolskim, w powiecie pilskim, w gminie Szydłowo
  • CYK – dynamiczny algorytm sprawdzający, czy słowo należy do języka bezkontekstowego

Wikipedia

Powiązane:

 czas. cykać

Wiktionary


cykać

1. np. o zegarze: wydawać cyknięcia; tykać;
2. o owadach takich jak świerszcz, konik polny: wydawać charakterystyczne szmery;
3. potocznie: dawać po trochu, małymi dawkami;
4. pić po trochu;
5. cykać się - bać się


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. cyknąć)

 (1.1) wydawać ciche, trzeszczące, powtarzające się dźwięki

 (1.2) pot. wykonywać fotografię, strzelając spustem migawki

 (1.3) pot. wydzielać małymi porcjami

 (1.4) pot. pić powoli

czasownik zwrotny niedokonany cykać się

 (2.1) slang. bać się

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ćmy kłębiły się wokół lampy, cykały niezmordowanie a monotonnie świerszcze i kumkały rozdzierająco żaby w błotnych odnogach Strugi.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡sɨkat͡ɕ, AS: cykać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cykanie n., cyknięcie n., cykadełko n.

 czas. cyknąć dk., obcykać dk.

 przym. obcykany

 wykrz. cyk, cyk-cyk

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) tykać

 (1.2) pstrykać

 (1.4) sączyć

Wiktionary


cykada

przedstawiciel rodziny owadów, których samce wydają donośne dźwięki za pomocą odwłokowego narządu dźwiękowego; piewik


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ent. nazwa systematyczna|Lyristes plebejus|ref=tak., tropikalny owad wydający głośne dźwięki;

Wiktionary

Piewikowate, cykadowate, cykady (Cicadidae) – rodzina pluskwiaków z podrzędu cykadokształtnych. Obejmuje około 2900 gatunków, głównie tropikalnych i subtropikalnych. Larwy mają przednie odnóża grzebne i żyją pod ziemią, żywiąc się sokami wysysanymi z korzeni. Ich rozwój trwa od 2 do 17 lat. Dorosłe samce wydają głośne dźwięki celem przywabienia samic.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Od trzeciej poszły dreszcze po trawach i mietlicach, wśród których zaczęły sykać monotonnie cykady, aż odezwały się suche, metaliczne chrzęsty w wielkich, srebrzystych, po piasku rzucających się ostach, między któremi przebiegały, niby czarne błyskawice, rozdrażnione gorącem jaszczurki. sic.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡sɨˈkada, AS: cykada

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cykadowiec m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) piewik

Wiktionary


cykadojad

rodzaj ptaków z podrodziny jastrzębi


SJP.pl


cykania

1. np. o zegarze: wydawać cyknięcia; tykać;
2. o owadach takich jak świerszcz, konik polny: wydawać charakterystyczne szmery;
3. potocznie: dawać po trochu, małymi dawkami;
4. pić po trochu;
5. cykać się - bać się


SJP.pl


cykanie

1. odgłos wydawany przez chodzący zegar lub inny mechanizm; tykanie;
2. suchy, trzeszczący szmer wydawany przez niektóre owady, np. świerszcze


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|cykać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. cykać ndk.

Wiktionary


cykas

Cycas revoluta, roślina z rodziny sagowcowatych, o sztywnych, kłujących, pierzastych liściach podobnych z kształtu do liści palmy; sagowiec; drzewo sagowe


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) bot. zob. sagowiec.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡sɨkas, AS: cykas

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) sagowiec, sago

Wiktionary


cykasowate

rodzina tropikalnych roślin nagozalążkowych


SJP.pl


cykasowaty

o cechach cykasowatych (rodzina roślin)


SJP.pl


cykata

kandyzowane skórki owoców


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) spoż. cuk. oryginalnie, kandyzowana skórka owocu cytronu stosowana jako dodatek cukierniczy do ciast i deserów

 (1.2) spoż. cuk. kandyzowana skórka innego owocu: pomarańczy, cytryny, melona, arbuza lub łodygi tataraku

Wiktionary

Cykata – kandyzowane skórki owocowe, najczęściej z cytrusów, wykorzystywane do wyrobów cukierniczych.

Słowo to pochodzi najprawdopodobniej z języka włoskiego, według niektórych źródeł od succada (wł. succo – sok), ale przypuszcza się, że należy je jednak wiązać z włoskim zuccata (wł. zucca – dynia). Początkowo nazwą cykata określano przede wszystkim kandyzowane skórki cytronu, jednego z najstarszych znanych owoców cytrusowych, charakteryzującego się bardzo grubą skórką. Obecnie najczęściej spotykana jest cykata ze skórek pomarańczy lub cytryny, choć przygotowuje się ją również między innymi ze skórek arbuzów, melonów, dyni, a także na przykład liści tataraku.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. cykatowy

Wiktionary


cykatowy

przymiotnik od: cykata


SJP.pl


cykl

1. szereg czynności lub zjawisk tworzących zamkniętą całość rozwojową, powtarzającą się okresowo;
2. szereg audycji, utworów literackich, muzycznych itp. powiązanych ze sobą treściowo, tworzących pewną całość


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) szereg czynności lub zjawisk tworzących zamkniętą całość rozwojową, powtarzającą się okresowo

 (1.2) szereg audycji, utworów literackich, muzycznych itp. powiązanych ze sobą treściowo, tworzących pewną całość

 (1.3) zespół zjawisk, czynności, będących w związku i stanowiących jednorazową całość

 (1.4) mat. zamknięta droga z krawędzi grafu

 (1.5) daw. rower

Wiktionary

  • cykl literacki
  • cykl remontowy
  • cykl w filozofii

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Starożytne kalendarze bazowały na cyklach księżycowych.

 (1.1) W historii Ziemi cykle długich okresów zlodowaceń i znacznie krótszych okresów międzylodowcowych następują dość regularnie po sobie.

 (1.2) Na 15 (= piętnastej) stronie zaczyna się cykl ciekawych zdjęć.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡sɨkl̥, AS: cykl̦

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cykloida ż., cykliczność ż.

 przym. cykliczny, acykliczny

 przysł. cyklicznie

 temsłow. cyklo-

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. cykloida ż., cykliczność ż.

 przym. cykliczny, acykliczny

 przysł. cyklicznie

 temsłow. cyklo-

frazeologia.

etymologia.

 etym|gr|κύκλος. → koło

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) cycle

* baskijski: (1.1) ziklo

* białoruski: (1.1) цыкл m.; (1.2) цыкл m.; (1.3) цыкл m.

* bułgarski: (1.1) цикъл m.; (1.2) цикъл m.

* duński: (1.1) cyklus w.; (1.2) cyklus w.

* esperanto: (1.1) ciklo; (1.2) ciklo; (1.3) ciklo; (1.4) ciklo; (1.5) ciklo, duciklo, biciklo

* hiszpański: (1.1) ciclo m.

* kaszubski: (1.1) cykl m.

* malajski: (1.1) edaran

* niemiecki: (1.1) Zyklus m.

* rosyjski: (1.1) цикл m.

* ukraiński: (1.1) цикл m.

źródła.

== cykl (język kaszubski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) cykl

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


cyklady

archipelag na Morzu Egejskim


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna

 (1.1) geogr. archipelag znajdujący się w południowo-zachodniej części Morza Egejskiego, u południowo-wschodnich wybrzeży Grecji;

Wiktionary

Cyklady (gr. Κυκλάδες, Kikládes) – archipelag znajdujący się w południowo-zachodniej części Morza Egejskiego, u południowo-wschodnich wybrzeży Grecji. W skład archipelagu wchodzi około 220 wysp o łącznej powierzchni 2572 km². Do końca 2010 roku były jedną z prefektur (nomosów) w regionie administracyjnym Wyspy Egejskie Południowe, ze stolicą w Ermupolis na wyspie Síros.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Halsując między wyspami Cyklad łatwo rozszyfrować tajemnicę Odyseusza.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Cykladyjczyk mos., Cykladyjka ż.

 przym. cykladzki

Wiktionary


cykladyjczyk

mieszkaniec Cyklad (archipelagu na Morzu Egejskim)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Cyklad

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Cyklady nmos.

:: fż. Cykladyjka ż.

 przym. cykladzki

Wiktionary


cykladyjka

mieszkanka Cyklad (archipelagu na Morzu Egejskim)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Cyklad

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Cyklady nmos.

:: fm. Cykladyjczyk mos.

 przym. cykladzki

Wiktionary


cykladzki

1. przymiotnik od: Cyklady;
2. kultura cykladzka - kultura epoki brązu, która rozwijała się w III i II tysiącleciu p.n.e. na Cykladach


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Cykladami, dotyczący Cyklad

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ożywione kontakty morskie z innymi ludami śródziemnomorskimi od najdawniejszych czasów – kultury kreteńskiej i cykladzkiej, a potem mykeńskiej – sprzyjały wzajemnemu przenikaniu się i wzbogacaniu doświadczeń cywilizacyjnych.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Cyklady nmos., Cykladyjczyk mos., Cykladyjka ż.

Wiktionary


cyklamat

chemiczny związek organiczny stosowany w przemyśle spożywczym jako sztuczny środek słodzący, kilkadziesiąt razy słodszy od tradycyjnego cukru


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. pot. cyklaminian (w znaczeniu środka słodzącego)

Wiktionary

Cyklaminany (cykloheksylosulfaminiany; numer CAS: 100-88-9) – grupa organicznych związków chemicznych – soli i estrów kwasu cyklaminowego (kwasu cykloheksylosulfaminowego). Zazwyczaj jednak nazwa ta odnosi się jedynie do cyklaminianu sodu i cyklaminianu wapnia, które są stosowane jako sztuczne środki słodzące w żywności i oznaczane symbolem E952.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ten napój gazowany zawiera cyklamat.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡sɨkˈlãmat, AS: cyklãmat

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) cyklaminian

Wiktionary


cyklamen

1. fiołek alpejski; gduła, gdula;
2. kolor różowy lub czerwony o odcieniu fioletowym


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) bot. nazwa systematyczna|Cyclamen|L.|ref=tak., rodzaj roślin z rodziny pierwiosnkowatych;

 (1.2) bot. roślina z rodzaju cyklamenów (1.1)

 (1.3) pot. kolor różowy z odcieniem fioletowym

Wiktionary

Cyklamen (Cyclamen L.) – rodzaj roślin z rodziny pierwiosnkowatych. Należy do niego 20 gatunków. Występują one w basenie Morza Śródziemnego, zwłaszcza w jego wschodniej części, poza tym w południowo-zachodniej Azji (po północny Iran). Jeden gatunek odkryty został w północno-wschodniej Somalii. W Polsce rośnie dziko jeden gatunek – cyklamen purpurowy C. purpurascens, ale jego status we florze jest niepewny.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Cyklamen ma białe, różowe lub czerwone kwiaty.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡sɨkˈlãmɛ̃n, AS: cyklãmẽn

Wiktionary

Powiązane:

 przym. cyklamenowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) lud. świni chleb, świni orzech

Wiktionary


cyklamenowy

przymiotnik od: cyklamen


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) koloru cyklamenu: różowego o odcieniu fioletowym

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Moja najlepsza przyjaciółka podarowała mi szalik koloru cyklamenowego.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cyklamen m.

Wiktionary


cyklamina

trujący glikozyd


SJP.pl


cyklaminian

sól sodowa kwasu cyklaminowego stosowana jako substancja słodząca, 30 razy słodsza od sacharozy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. związek organiczny, sól lub ester kwasu cyklaminowego;

 (1.2) chem. pot. cyklaminian (1.1) sodu lub wapnia (ewentualnie także potasu) stosowany jako sztuczny środek słodzący

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Słodki smak cyklaminianów został odkryty przypadkowo w 1937 roku.

 (1.2) Ten napój gazowany zawiera cyklaminian.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡sɨklãˈmʲĩɲãn, AS: cyklãmʹĩńãn

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) cykloheksylosulfaminian, N-cykloheksylosulfaminian

 (1.2) cyklamat

Wiktionary


cyklara

rodzaj ptaków z rodziny wireonków


SJP.pl


cyklaza

enzym biorący udział w tworzeniu cząsteczek cyklicznych


SJP.pl


cykler

urządzenie służące do automatycznej dializy otrzewnowej (np. w chorobie nerek)


SJP.pl


cyklicznie

przysłówek

 (1.1) w sposób cykliczny

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Podczas tej fazy gwiazda staje się niestabilna, a jej jasność i wielkość cyklicznie zmieniają się wielokrotnie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cykl m., cykliczność ż., cykloida ż.

 przym. cykliczny, acykliczny

Wiktionary


cykliczność

cykliczny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha czegoś, co przebiega lub powtarza się w regularnych odstępach czasu, zgodnie z określonym cyklem

Wiktionary

Cykl (z gr. kykloskoło, krąg, obrót, ale w sensie filozoficznym (Arystoteles) raczej periodos) – odstęp czasu, w którym dane zjawiska powtarzają się w tym samym porządku.

Pojęcia cyklu i cykliczności miały znaczenie dla filozofii historii i filozofii natury. W kulturze greckiej występowała idea wiecznego powrotu, filozoficznie najwyraźniej opracowana przez stoików. Cyklicznością, stałym powtarzaniem się zjawisk, wyjaśniała kosmologia starożytna ich naturę. Później poglądy takie głosił przede wszystkim Friedrich Nietzsche.

Wikipedia

Patrz:

cykliczny

Przykłady

 (1.1) Cykliczność jest kluczową cechą wielu procesów, które można obserwować w przyrodzie, technologii i społeczeństwie, ponieważ pozwala na przewidywanie kolejnych etapów i lepsze zrozumienie dynamiki systemów.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cykl mrz., cykloida ż.

 przym. cykliczny, cyklowy, acykliczny

 przysł. cyklicznie

Wiktionary


cykliczny

1. występujący w regularnych odstępach czasu;
2. depresja cykliczna - depresja, podczas której chory doznaje lęków, przeżywa urojenia winy i ma zahamowania czynności ruchowych;
3. poeta cykliczny - autor utworów epickich tworzących cykle tematyczne, piszący w VII-VI wieku p.n.e.; cyklik


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący cyklu, należący do cyklu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Bezrobocie cykliczne powstaje w wyniku cyklicznego rozwoju gospodarki, kiedy spadki produkcji występują na przemian ze zwiększeniem produkcji.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cykl m., cykliczność ż., cykloida ż.

 przysł. cyklicznie

 przym. acykliczny

Wiktionary


cyklik

autor utworów epickich tworzących cykle tematyczne, piszący w VII-VI wieku p.n.e.


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) poeta tworzący cykle tematyczne wzorowane na homerowskich

Wiktionary


cyklina

w technice: narzędzie do polerowania drewna lub zdzierania z niego wierzchniej warstwy; gładzica


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) techn. płytka o ostrych krawędziach do wygładzania drewna;

Wiktionary

Cyklina – ręczne narzędzie stolarskie służące do wygładzania powierzchni drewna. Nazywana również gładzicą. Używane obecnie m.in. do wygładzania niedostępnych dla cykliniarki mechanicznej fragmentów podłóg drewnianych.

Występuje w formie stalowej płytki (prostokątnej lub zaokrąglonej - "łabędzia szyja") o grubości od 0,4 do 1,2 mm. Krawędzie płytki wstępnie oszlifowane pod kątem prostym muszą być zawinięte (zaciągnięte) stalką aby mogły właściwie cyklinować powierzchnię.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: t͡sɨkˈlʲĩna, AS: cyklʹĩna

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cykliniarz m., cykliniarka ż., cyklinowanie n.

 czas. cyklinować ndk.

 przym. cykliniarski

Wiktionary


cykliniarka

przyrząd do polerowania podłóg parkietowych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) techn. rodzaj szlifierki, służący do cyklinowania;

Wiktionary

Cykliniarka — rodzaj szlifierki, służący do cyklinowania. Jest to urządzenie elektryczne składające się z silnika elektrycznego, połączonego z bębnem, na którym znajduje się papier ścierny.

Cykliniarka to nazwa potoczna. Prawidłowa nazwa tego narzędzia to szlifierka taśmowa. Występuje w dwóch wersjach:

  • z taśmą od spodu, służy do szlifowania ("cyklinowania") podłóg drewnianych, co następuje przez posuwanie maszyny po podłodze przez operatora
  • z taśmą z wierzchu, wersja stacjonarna, służy do szlifowania elementów kładzionych na taśmie. Stosowana w stolarstwie, ale także do wygładzania ślizgów nart i snowboardów.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Cykliniarka jest narzędziem do cyklinowania parkietów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡sɨklʲĩˈɲarka, AS: cyklʹĩńarka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cykliniarz mos., cyklina ż., cyklinowanie n., wycyklinowanie n.

 czas. cyklinować ndk., wycyklinować dk.

 przym. cykliniarski

Wiktionary


cykliniarski

dotyczący cykliniarza, cyklinowania


SJP.pl


cykliniarstwo

ręczne polerowanie drewna cykliną


SJP.pl


cykliniarz

osoba, która wygładza powierzchnię drewna za pomocą cykliniarki lub cykliny


SJP.pl


cyklinować

wyrównywać, wygładzać powierzchnię drewna za pomocą cykliny lub cykliniarki


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) techn. oczyszczać i wygładzać parkiet poprzez zdzieranie jego wierzchniej warstwy cyklinarką lub cykliną

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cyklina ż., cykliniarka ż., cyklinowanie n.

Wiktionary


cyklinowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) techn. wygładzanie powierzchni drewna przy pomocy cykliniarki lub cykliny

Wiktionary

Cyklinowanie – szlifowanie parkietu, najczęściej wykonywane maszyną szlifującą, czyli cykliniarką. Ma na celu zdarcie wierzchniej, zniszczonej w wyniku użytkowania warstwy drewna.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. cykliniarz m., cykliniarka ż., cyklina ż., wycyklinowanie n.

 czas. cyklinować ndk., wycyklinować dk.

 przym. cykliniarski

Wiktionary


cyklista

osoba lubująca się w jeździe na rowerze


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) przest. ktoś, kto jeździ na rowerze, uprawia kolarstwo

Wiktionary

Rowerzysta, rzadziej cyklista – osoba przemieszczająca się za pomocą roweru. W XIX w. w Polsce osoby jeżdżące na rowerach nazywano cyklistami, bicyklistami, kołowcami, kołownikami lub kolarzami. Słowo rowerzysta pojawiło się w okresie międzywojennym, pochodzi od słowa rower, a pośrednio od nazwy brytyjskiej firmy „Rover”.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: t͡sɨkˈlʲista, AS: cyklʹista

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cyklistyka ż., cyklistówka ż.

:: fż. cyklistka ż.

 przym. cyklistowski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rowerzysta, kolarz

Wiktionary


cyklistka

cyklista


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) forma żeńska od: cyklista

Wiktionary

Patrz:

cyklista

Wymowa:

IPA: t͡sɨkˈlʲistka, AS: cyklʹistka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cyklistyka ż., cyklistówka ż.

:: fm. cyklista m.

 przym. cyklistowski

Wiktionary


cyklistówka

okrągła czapka sportowa z daszkiem


SJP.pl


cyklistowski

cyklista


SJP.pl

Patrz:

cyklista

cyklistyka

dawniej: kolarstwo


SJP.pl


cyklizacja

Cyklizacja – reakcja chemiczna, w wyniku której związek acykliczny (łańcuchowy) przekształca się w związek cykliczny. Procesowi towarzyszy wytworzenie nowego wiązania chemicznego. Reakcje tego typu zachodzą najłatwiej, jeśli produktami są pierścienie 5-, 6- i 7-członowe. Cyklizacja zwykle dotyczy związków organicznych, a jej produktami mogą być m.in. związki aromatyczne, związki heterocykliczne, cykliczne imidy, laktony, laktamy i wiele innych.

Wikipedia


cyklizować

przemieniać związki organiczne o budowie łańcuchowej (związki acykliczne) w związki o budowie pierścieniowej (związki cykliczne)


SJP.pl


cykloaddycja

rodzaj reakcji chemicznej


SJP.pl

Cykloaddycja – grupa reakcji chemicznych zaliczanych do tzw. procesów pericyklicznych, tzn. takich, w których utworzenie cząsteczki produktu następuje w konsekwencji kołowego przesunięcia p-elektronów w obrębie umownego lub realnego fragmentu cyklicznego.

Wikipedia


cykloalkan

alkan o budowie pierścieniowej (cyklicznej)


SJP.pl

Cykloalkany, cykloparafiny, nafteny, polimetyleny – grupa organicznych związków chemicznych zbudowanych z nasyconego łańcucha węglowodorowego tworzącego pierścień. Mogą zawierać łańcuchy boczne. Należą do grupy węglowodorów alicyklicznych. Ogólny wzór sumaryczny niepodstawionych cykloalkanów to C
n
H
2n
.

Wikipedia


cykloalken

nienasycony węglowodór posiadający w cząsteczce pierścień węglowy z jednym wiązaniem podwójnym; cykloolefina


SJP.pl

Cykloalkeny – grupa alkenów o zamkniętym pierścieniu węglowym niemającym charakteru aromatycznego.

Cykloalkeny o małych pierścieniach (cyklopropen i cyklobuten) są związkami wysoce nietrwałymi, ulegającymi w temperaturze pokojowej samorzutnej, wybuchowej polimeryzacji rodnikowej. Cykloheksen i wyższe cykloalkeny wykazują typowe własności alkenów.

Wikipedia


cyklobutan

węglowodór cykliczny o czterech atomach węgla


SJP.pl

Cyklobutan – organiczny związek chemiczny z grupy cyklicznych węglowodorów. Ma podobne właściwości jak cyklopropan. Ulega addycji z rozpadem łańcucha, wiązania C−C tworzą ostre kąty. Pomimo dużych naprężeń, występuje naturalnie m.in. w postaci kwasu pentacykloanammoksowego u bakterii przeprowadzających proces anammox.

Wikipedia


cyklodrom

tor kolarski


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) sport. tor do wyścigów w kolarstwie torowym

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Kolarze spędzają na cyklodromie kilka godzin dziennie.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) welodrom

Wiktionary


cykloergometr

stacjonarny rower służący do badania sprawności fizycznej i do ćwiczeń treningowych


SJP.pl


cyklofosfamid

organiczny związek chemiczny używany w chemioterapii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. med. związek organiczny, pochodna iperytu azotowego, lek alkilujący stosowany w leczeniu nowotworów;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wskazaniami do stosowania cyklofosfamidu są m.in. ostre białaczki i mięsaki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡sɨklɔfɔˈsfãmʲit, AS: cyklofosfãmʹit

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) N,N-bis(2-chloroetylo)-2-okso-1,3,2λ5-oksoazafosfinano-2-amina

Wiktionary


cyklofrenia

choroba psychiczna objawiająca się okresowymi zmianami nastrojów, napadowym występowaniem stanów maniakalnych i depresji; psychoza maniakalno-depresyjna


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. psych. choroba psychiczna z występowaniem okresowych stanów maniakalnych i depresji;

Wiktionary

Zaburzenie afektywne dwubiegunowe, choroba afektywna dwubiegunowa (ChAD), zaburzenie maniakalno-depresyjne, cyklofrenia – grupa zaburzeń nastroju, w przebiegu których występują stany depresyjne i maniakalne lub hipomaniakalne, rozdzielone (lub nie) okresami bez objawów.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Z punktu widzenia genetycznego cyklofrenia jest więc chorobą heterogenną.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cyklofrenik mos., cyklofreniczka ż.

 przym. cyklofreniczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) choroba afektywna dwubiegunowa

Wiktionary


cyklofreniczny

dotyczący cyklofrenii


SJP.pl


cyklogeneza

Cyklogeneza – procesy prowadzące do powstania niżu barycznego. Czynnikami wpływającymi na cyklogenezę mogą być: ukształtowanie powierzchni, wilgotność powietrza i powstawanie kontrastów termicznych pod wpływem adwekcji ciepłego lub chłodnego powietrza z innych obszarów.

Wikipedia


cyklogram

wykres przedstawiający przebieg kolejnych czynności procesu technicznego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) wykres, który pokazuje przebieg kolejnych czynności procesu technicznego

Wiktionary

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* słowacki: (1.1) cyklogram m.

* ukraiński: (1.1) циклограма ż.

źródła.

== cyklogram (język słowacki.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj męski nieżywotny

 (1.1) ekon. cyklogram

odmiana.

przykłady.

Wiktionary


cykloheksan

węglowodór o budowie cyklicznej (pierścieniowej) o 6 atomach węgla w cząsteczce


SJP.pl

Cykloheksan – organiczny związek chemiczny, nasycony węglowodór alicykliczny zawierający sześć atomów węgla.

Wikipedia


cykloheksanol

alkohol cykliczny pochodna heksanu


SJP.pl

Cykloheksanol – cykliczny, nasycony alkohol drugorzędowy o wzorze C6H11OH będący pochodną cykloheksanu. Bezbarwna substancja stała lub ciecz. Stosowany głównie jako półprodukt przy produkcji nylonu.

Wikipedia


cykloheksen

szósty w szeregu nienasyconych węglowodorów o budowie pierścieniowej zawierających jedno wiązanie podwójne


SJP.pl

Cykloheksen – organiczny związek chemiczny z grupy cykloalkenów. Łatwopalna ciecz nierozpuszczalna w wodzie, rozpuszczalna w większości rozpuszczalników organicznych. Wytwarzany jest przemysłowo przez częściowe uwodornienie benzenu. Powstaje także w wyniku katalizowanej przez kwasy dehydratacji cykloheksanolu:

Wikipedia


cykloid

człowiek o spotęgowanym usposobieniu cyklotymicznym, czyli takim, które charakteryzuje się zmiennością nastrojów, występowaniem na zmianę okresów depresji i wzmożonej aktywności; cyklotymik


SJP.pl

Cykloida – krzywa, jaką zakreśla punkt leżący na obwodzie koła, które toczy się bez poślizgu po prostej. Cykloidę można narysować za pomocą cykloidografu.

Wikipedia


cykloida

krzywa płaska, którą zakreśla punkt położony na okręgu toczącym się bez poślizgu po prostej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mat. krzywa, jaką opisuje tor punktu, leżącego na obwodzie koła, które toczy się bez poślizgu po prostej;

Wiktionary

Cykloida – krzywa, jaką zakreśla punkt leżący na obwodzie koła, które toczy się bez poślizgu po prostej. Cykloidę można narysować za pomocą cykloidografu.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Punkt zakreśla cykloidę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡sɨkˈlɔjda, AS: cykloi ̯da

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cykl m., cykliczność ż.

 przym. cykloidalny, cykliczny

 przysł. cyklicznie

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. cykl m., cykliczność ż.

 przym. cykloidalny, cykliczny

 przysł. cyklicznie

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) cycloid

* baskijski: (1.1) zikloide

* białoruski: (1.1) цыклоіда ż.

* czeski: (1.1) cykloida ż.

* hiszpański: (1.1) cicloide ż.

* japoński: (1.1) サイクロイド (saikuroido)

* nowogrecki: (1.1) κυκλοειδής ż.

* rosyjski: (1.1) циклоида ż.

* słowacki: (1.1) cykloida ż.

* ukraiński: (1.1) циклоїда ż.

źródła.

== cykloida (język czeski.) ==

thumb|cykloida (1.1)

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mat. cykloida

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


cykloidalny

cykloida


SJP.pl

Patrz:

cykloida

cykloidograf

przyrząd do kreślenia cykloid - krzywych płaskich zakreślanych przez punkt okręgu toczącego się bez poślizgu po prostej


SJP.pl


cykloidowy

przymiotnik od: cykloida


SJP.pl


cyklokauczuk

termoplastyczny produkt reakcji cyklizacji kauczuku; kauczuk cyklizowany


SJP.pl


cyklokros

rodzaj kolarstwa uprawianego na trudnych trasach terenowych; cyclocross, kolarstwo przełajowe


SJP.pl


cyklolekt

odmiana języka charakterystyczna dla rowerzystów


SJP.pl

Wikipedia


cyklometr

przyrząd do mierzenia łuku koła


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) techn. geom. przyrząd do pomiaru łuku koła

 (1.2) mot. przyrząd do rejestracji obrotów koła pojazdu

 (1.3) sport. = cykloergometr

Wiktionary

Cyklometr (z greckiego: κύκλος (cyclos) 'cykle' oraz μέτρον (metron) 'mierzyć') – urządzenie wynalezione przez polskiego matematyka i kryptologa Mariana Rejewskiego, służące do wyliczania cyklicznych permutacji szyfrogramów niemieckiej maszyny szyfrującej Enigma.

Wikipedia


cyklomorfoza

Cyklomorfoza (gr. kýklos koło, morphē kształt), polimorfizm sezonowy – sezonowa zmienność wielkości i kształtu ciała drobnych organizmów (bezkręgowców oraz glonów planktonowych) w kolejnych pokoleniach w ciągu roku. Powszechna u planktonowych skorupiaków, zwłaszcza wioślarek.

Wikipedia


cyklomotor

rower z niewielkim silnikiem spalinowym lub elektrycznym


SJP.pl


cyklon

rodzaj cyrkulacji atmosferycznej typowej dla niżów barycznych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) meteorol. wirujący układ atmosferyczny w ośrodku niskiego ciśnienia;

 (1.2) chem. nazwa dwóch trujących środków chemicznych; zob. cyklon A., zob. cyklon B.

 (1.3) techn. urządzenie do odpylania gazów metodą wirową;

 (1.4) pot. huragan, trąba powietrzna

Wiktionary

Cyklon − rodzaj cyrkulacji atmosferycznej typowej dla niżów barycznych; wirowy układ wiatru w obrębie niżu (przemieszczają się po liniach spiralnych od zewnątrz do środka). Na półkuli północnej kierunek obrotu przeciwny do kierunku ruchu wskazówek zegara, zaś na południowej zgodny z kierunkiem wskazówek zegara (zob. efekt Coriolisa).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Statek wpadł w oko cyklonu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡sɨklɔ̃n, AS: cyklõn

Wiktionary

Powiązane:

 przym. cyklonowy, cyklonalny, cykloniczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) niż, układ niżowy

Wiktionary


cyklonalny

cyklon (wir powietrzny); cykloniczny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) meteorol. związany z cyklonem, dotyczący cyklonu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cyklon mrz.

 przym. cykloniczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) cykloniczny

Wiktionary


cyklonet

urządzenie mechaniczne do oddzielania ropy naftowej od wody


SJP.pl


cykloniczny

cyklon (wir powietrzny); cyklonalny


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) meteorol. związany z cyklonem, dotyczący cyklonu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cyklon mrz.

 przym. cyklonalny, cyklonowy

Wiktionary


cyklonit

materiał wybuchowy kruszący; heksogen


SJP.pl

Heksogen (cyklonit, T4, Hx, RDX – od ang. royal demolition explosive lub research department explosive) – organiczny związek chemiczny, jedna z nitroamin heterocyklicznych, stosowana jako materiał wybuchowy.

Wikipedia


cyklonowy

cyklon (urządzenie do oczyszczania gazu lub pary)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) techn. związany z cyklonem, dotyczący cyklonu

 (1.2) meteorol. związany z cyklonem, dotyczący cyklonu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cyklon mrz.

 przym. cykloniczny

Wiktionary


cykloolefina

nienasycony węglowodór posiadający w cząsteczce pierścień węglowy z jednym wiązaniem podwójnym; cykloalken


SJP.pl


cyklop

olbrzym z jednym okiem umieszczonym po środku czoła


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mitgr. olbrzym z jednym okiem pośrodku czoła;

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (2.1) biol. mały jednooki skorupiak, będący istotnym składnikiem zooplanktonu;

Wiktionary

Cyklopi (także Kiklopi; gr. Κύκλωπες Kýklōpes, łac. Cyclopes ‘okrągłoocy’) – w mitologii greckiej olbrzymy z jednym okiem pośrodku czoła, zajmujące się pasterstwem i budową ogromnych murów (cyklopowe mury). Pracowali też u Hefajstosa w kuźni i kuli pioruny dla Zeusa.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) – W krainie ślepców jednooki jest królem! – obwieścił cyklop.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡sɨklɔp, AS: cyklop

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cyklopia ż.

 przym. cyklopowy, rzad. cyklopi; przest. cyklopski, cyklopiczny

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) oczlik

Wiktionary


cyklopentadien

związek chemiczny posiadający pięć atomów węgla połączonych w pierścień oraz dwa wiązania podwójne


SJP.pl

Cyklopentadien (cyklopenta-1,3-dien) – organiczny związek chemiczny, cykliczny węglowodór nienasycony zawierający w cząsteczce dwa wiązania podwójne (cyklodien).

W temperaturze pokojowej jest cieczą o charakterystycznym zapachu, nie rozpuszcza się w wodzie, ale jest rozpuszczalny w etanolu i eterze dietylowym. Jest otrzymywany ze smoły pogazowej. Stosuje się go jako monomer przy produkcji poliolefin metodą polimeryzacji z otwarciem pierścienia.

Wikipedia


cyklopentan

związek chemiczny z grupy cykloalkanów mający pięć atomów węgla w cząsteczce


SJP.pl

Cyklopentan, C5H10 – organiczny związek chemiczny z grupy węglowodorów cyklicznych. Jest stosowany jako rozpuszczalnik, do produkcji żywic polimerowych i klejów, a także jako porofor przy produkcji pianek poliuretanowych.

Wikipedia


cyklopentanowy

cyklopentan


SJP.pl

Patrz:

cyklopentan

cyklopi

cyklopowy;
1. właściwy cyklopowi, cyklopom;
2. wykonany na miarę cyklopów, gigantyczny


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) rzad. właściwy cyklopowi

Wiktionary

Cyklopi (także Kiklopi; gr. Κύκλωπες Kýklōpes, łac. Cyclopes ‘okrągłoocy’) – w mitologii greckiej olbrzymy z jednym okiem pośrodku czoła, zajmujące się pasterstwem i budową ogromnych murów (cyklopowe mury). Pracowali też u Hefajstosa w kuźni i kuli pioruny dla Zeusa.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. cyklop mrz.

 przym. cyklopowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) cyklopowy

Wiktionary


cyklopia

cyklopowy;
1. właściwy cyklopowi, cyklopom;
2. wykonany na miarę cyklopów, gigantyczny


SJP.pl

Cyklopia, jednoocze (łac. cyclopia) – wada rozwojowa polegająca na połączeniu dwóch oczodołów zawierających jedną gałkę oczną. Główną przyczyną cyklopii jest holoprozencefalia.

Wikipedia


cyklopka

cyklop


SJP.pl

Patrz:

cyklop

cyklopowy

cyklopi;
1. właściwy cyklopowi, cyklopom;
2. wykonany na miarę cyklopów, gigantyczny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) właściwy cyklopowi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cyklop m.

 przym. cyklopi

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) cyklopi

Wiktionary


cyklopropan

związek chemiczny z grupy cykloalkanów mający trzy atomy węgla w cząsteczce


SJP.pl

Cyklopropan, C
3
H
6
– organiczny związek chemiczny, najprostszy cykloalkan. W warunkach normalnych jest to bezbarwny, cięższy od powietrza gaz o słodkawym zapachu. Jest bardzo łatwopalny, w kontakcie z tlenem tworzy silną mieszankę wybuchową.

Wikipedia


cyklopy

rodzina skorupiaków z rzędu widłonogów; oczliki


SJP.pl


cyklorama

1. rodzaj dawnego fotoplastykonu;
2. namalowany na płótnie obraz, nawinięty na walce, które obracając się umożliwiają obejrzenie całej panoramy


SJP.pl


cykloseryna

antybiotyk stosowany w leczeniu gruźlicy


SJP.pl

Cykloseryna (łac. cycloserinum) – organiczny związek chemiczny, antybiotyk stosowany w leczeniu gruźlicy. Hamuje wbudowywanie D-alaniny w strukturę ściany i błony komórkowej w komórkach bakterii. Działa na bakterie Gram-ujemne i Gram-dodatnie oraz na prątki gruźlicy. Działaniem niepożądanym jest oddziaływanie na ośrodkowy układ nerwowy – może powodować psychozy, drgawki itp.

Wikipedia


cyklosport

sport rowerowy; kolarstwo


SJP.pl


cyklosporyna

silny lek o działaniu immunosupresyjnym


SJP.pl

Cyklosporyna, Cyklosporyna A (łac. Ciclosporinum, ATC L04, ATC S01) – występujący w naturze organiczny związek chemiczny, wykorzystywany jako lek o działaniu immunosupresyjnym. Cyklosporyna jest cyklicznym peptydem złożonym z 11 aminokwasów (undekapeptyd).

Wikipedia


cyklotrial

konkurencja kolarska, jazda po specjalnie przygotowanym, bardzo skomplikowanym torze; trial rowerowy


SJP.pl

Trial rowerowy – konkurencja sportowa uchodząca za najbardziej widowiskową ze wszystkich konkurencji kolarskich, w której najważniejsza jest pełna kontrola nad rowerem oraz równowaga.

Zawody trialu rowerowego polegają na pokonaniu trasy, na której ustawione są „odcinki”. Odcinki są torami przeszkód o długości około 60 metrów i szerokości minimum metra. Zawodnicy mają za zadanie przejechać dany „odcinek”, nie przekraczając zadanego czasu. Odcinek składa się szeregu numerowanych bramek oznaczonych naklejkami, przez które zawodnik musi przejechać w odpowiedniej kolejności. Podczas przejazdu kontakt z podłożem i przeszkodami, w zależności od federacji która organizuje zawody, mogą mieć jedynie opony, korba, pedały i osłona łańcucha. W przypadku podparcia się nogą lub inną częścią roweru naliczane są punkty karne. Zawody wygrywa zawodnik, który po pokonaniu całej trasy będzie miał na swoim koncie najmniejszą liczbę punktów karnych. W przypadku takiej samej liczby punktów karnych wygrywa ten zawodnik, który posiada większą liczbę przejazdów czystych (bez punktów karnych) lub niżej punktowanych niż jego rywal.

Wikipedia


cyklotron

rodzaj cyklicznego akceleratora cząstek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) fiz. najprostsza forma akceleratora cyklicznego naładowanych cząstek elementarnych;

Wiktionary

Cyklotron – najprostsza i pierwsza historycznie forma akceleratora cyklicznego cząstek obdarzonych ładunkiem elektrycznym.

W akceleratorach cyklicznych, także w cyklotronie, przyspieszane cząstki poruszają się po torach zbliżonych do kołowych, przebiegając wielokrotnie przez obszar, w którym są przyspieszane.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: t͡sɨkˈlɔtrɔ̃n, AS: cyklotrõn

Wiktionary

Powiązane:

 przym. cyklotronowy

Wiktionary


cyklotronowy

przymiotnik od: cyklotron


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) fiz. związany z cyklotronem, dotyczący cyklotronu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cyklotron mrz.

Wiktionary


cykloturysta

osoba podróżująca rowerem w celach turystycznych


SJP.pl


cyklotymia

zaburzenie psychiczne, lekka postać psychozy maniakalno-depresyjnej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) psych. zaburzenie polegające na utrzymujących się wahaniach nastroju w postaci łagodnych epizodów subdepresji i hipomanii;

Wiktionary

Cyklotymia (z gr. κύκλος „krąg” i θυμός „duch, nastrój, gniew”) – zaburzenie afektywne polegające na utrzymujących się stale wahaniach nastroju i aktywności w postaci łagodnych epizodów subdepresji i hipomanii, które występują zamiennie zwykle bez związku z wydarzeniami życiowymi. Najczęściej nie stanowi przyczyny zgłaszania się do specjalisty, choć subdepresja jest odczuwana jako bardzo przykra. Hipomania jest przez chorego odbierana jako stan znakomitego zdrowia. Otoczenie najczęściej nie dostrzega choroby.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Cyklotymia jest zasadniczo spokrewniona z zaburzeniami dwubiegunowymi, ponieważ również tutaj naprzemiennie występują fazy maniakalne i depresyjne. W cyklotymii jednak fazy te nie mają aż takiej intensywności i nie od razu rzucają się w oczy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡sɨklɔˈtɨ̃mʲja, AS: cyklotmʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cyklotymik m.

 przym. cyklotymiczny

Wiktionary


cyklotymiczka

cyklotymik


SJP.pl

Patrz:

cyklotymik

cyklotymiczny

dotyczący cyklotymii


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) psych. med. związany z cyklotymią

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡sɨklɔtɨ̃ˈmʲit͡ʃnɨ, AS: cyklotỹmʹičny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cyklotymia ż., cyklotymik m.

Wiktionary


cyklotymik

człowiek o spotęgowanym usposobieniu cyklotymicznym, czyli takim, które charakteryzuje się zmiennością nastrojów, występowaniem na zmianę okresów depresji i wzmożonej aktywności; cykloid


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) psych. osoba cierpiąca na cyklotymię

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡sɨklɔˈtɨ̃mʲik, AS: cyklotmʹik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cyklotymia ż.

 przym. cyklotymiczny

Wiktionary


cyklowy

przymiotnik od: cykl


SJP.pl


cykloza

okrężny ruch cytoplazmy wokół centralnej wodniczki pokarmowej, występujący u niektórych cudzożywnych pierwotniaków


SJP.pl


cyknąć

1. np. o zegarze: wydać charakterystyczny odgłos, cyknięcie; tyknąć;
2. o owadach takich jak świerszcz, konik polny: wydać charakterystyczny szmer;
3. potocznie: dać czegoś trochę;
4. rzadkie: napić się trochę


SJP.pl


cyknięcie

1. np. o zegarze: wydać charakterystyczny odgłos, cyknięcie; tyknąć;
2. o owadach takich jak świerszcz, konik polny: wydać charakterystyczny szmer;
3. potocznie: dać czegoś trochę;
4. rzadkie: napić się trochę


SJP.pl


cykor

potocznie:
1. strach, obawa, lęk;
2. osoba bojąca się czegoś, ostrożna do przesady; tchórz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) pot. strach

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) pot. osoba strachliwa, tchórz

Wiktionary

Przykłady

 (2.1) Ten cykor bałby się nawet małego psa!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡sɨkɔr, AS: cykor

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) bojaźliwiec, strachajło, tchórz, panikarz, trusia, asekurant, ostrożniak, kapitulant, zajęcze serce, człowiek małego ducha; wulg. trzęsidupa

Wiktionary


cykoria

1. roślina warzywna o jadalnych liściach;
2. substancja o gorzkim smaku, stosowana przy produkcji kawy zbożowej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) bot. nazwa systematyczna|Cichorium|L.|ref=tak., rodzaj roślin zielnych z rodziny astrowatych

 (1.2) bot. roślina z rodzaju cykoria (1.1)

 (1.3) kulin. jarzyna z pędów uprawnych odmian cykorii podróżnik

 (1.4) uczn. strach przed sprawdzianem

 (1.5) uczn. strachliwa dziewczyna

Wiktionary

Cykoria (Cichorium L.) – rodzaj roślin zielnych, należący do rodziny astrowatych. Liczy 7–8 gatunków. Rośliny te występują naturalnie w basenie Morza Śródziemnego i w pozostałej części Europy, zachodniej Azji, a poza tym w Etiopii. Cykoria podróżnik C. intybus jest gatunkiem introdukowanym i zdziczałym w Ameryce Północnej i Południowej, w południowej Afryce, wschodniej Azji, Australii i Oceanii. W Polsce rośnie cykoria podróżnik jako zadomowiony antropofit oraz cykoria endywia C. endivia w uprawie.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: t͡sɨˈkɔrʲja, AS: cykorʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 przym. cykoriowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) lud. szczerbak, twardostoj

Wiktionary


cykoriowy

przymiotnik od: cykoria


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z cykorią; zawierający cykorię

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cykoria ż.

Wiktionary


cykorowaty

potocznie: łatwo ulegający strachowi; strachliwy, bojaźliwy


SJP.pl


cykorzyć

potocznie: bać się, tchórzyć; cykać się, strachać się, dygać się, peniać


SJP.pl


cykot

odgłos zegara; cykotanie; cykanie


SJP.pl


cykotać

o zegarze: wydawać dźwięki przypominające "cyk"


SJP.pl


cykotanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|cykotać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. cykotać

Wiktionary


cykowiak

nazwisko


SJP.pl


cykowo

W Polsce
  • Cykowo – część wsi Giżewo w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. inowrocławskim, w gminie Kruszwica
  • Cykowo – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. grodziskim, w gminie Kamieniec
W Rosji
  • Cykowo – wieś w rejonie czerepowieckim obwodu wołogodzkiego

Wikipedia


cykuta

1. pospolita bylina o białych kwiatach, silnie trująca; szalej (pospolity);
2. trucizna wytwarzana z korzenia rośliny o tej samej nazwie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) bot. szalej;

 (1.2) toksykol. trucizna otrzymywana z soku korzenia szaleju

Wiktionary

Cykuta – śmiertelna trucizna będąca wyciągiem z różnych roślin, stosowana w starożytności i średniowieczu. Zawierała alkaloidy m.in. z takich gatunków jak szczwół plamisty (Conium maculatum) i szalej jadowity (Cicuta virosa). Zarówno koniina, pochodząca ze szczwołu, jak i cykutoksyna oraz cykutol z szaleju porażają ośrodek oddechowy w rdzeniu przedłużonym.

Wikipedia


cykutyna

silnie trujący alkaloid z korzennego soku cykuty


SJP.pl


cyla

zdrobnienie od: Cecylia


SJP.pl


cylicja

kraina historyczna w Azji Mniejszej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. hist. historyczna kraina w południowo-wschodniej Azji Mniejszej nad Morzem Śródziemnym;

Wiktionary

Cylicja (arab. ‏قيليقيا‎ Kilikija lub niegdyś ‏الثغور الشامية‎ trb. As-Sghur asz-Szmija trl. āṯ-ṯḡūr āš-šāmīť, fr. Cilicie, gr. Κιλικία, Kilikia, łac. Cilicia, orm. Կիլիկիա, Kilikia tur. Kilikya (Çukurova)) – kraina historyczna na pograniczu Azji Mniejszej i Syropalestyny. W centralnym punkcie równinna i żyzna, jednak otoczona zewsząd górami. Obecnie w całości leży na terytorium Turcji (prowincje: Mersin, Adana, Osmaniye). W czasach rzymskich Cylicja dzieliła się na dwie części: Cilicia Trachea i Cilicia Pedias. Cilicia Trachea (asyryjskie Khillaku, od którego pochodzi nazwa Cylicji) była surowym rejonem górskim uformowanym przez góry Taurus. Od południa graniczy z Morzem Śródziemnym (które odziela ją od Cypru), od zachodu – z górami Taurus, od wschodu zaś – z górami Amanus (oddzielającymi ją od właściwej Syrii).

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. Cylicyjczyk mos., Cylicyjka ż.

 przym. cylicyjski, cylicki

Wiktionary


cylicyjczyk

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) hist. mieszkaniec Cylicji

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wśród jego pasażerów są bohaterowie późniejszych wydarzeń: Cylicyjczyk Kleon, syryjski mag Eunus, Grecy Achajos i Lesteros.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Cylicja ż.

:: fż. Cylicyjka ż.

 przym. cylicyjski, cylicki

Wiktionary


cylicyjski

związany z Cylicją, dotyczący Cylicji


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Cylicją, dotyczący Cylicji

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Cylicyjczyk mos., Cylicja ż.

Wiktionary


cylicyjum

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) stpol. włosienica

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡sɨlʲiˈt͡sɨjũm, AS: cylʹicyi ̯ũm

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) stpol. dzinia

Wiktionary


cylinder

1. rodzaj męskiego kapelusza
2. część maszyny tłokowej
3. przyrząd, naczynie walcowatego kształtu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) mat. techn. każdy walec, zwłaszcza gdy pusty wewnątrz

 (1.2) chem. naczynie walcowate służące do pomiaru objętości cieczy;

 (1.3) odzież. sztywny, zwykle wysoki kapelusz męski z wąskim rondem i walcowatą główką;

 (1.4) techn. część maszyny tłokowej, w której porusza się tłok;

 (1.5) techn. magazynek w kolcie

 (1.6) inform. grupa ścieżek o tym samym numerze, znajdujących się na wszystkich talerzach dysku twardego

Wiktionary

  • bryła geometryczna
  • cylinder, w którym porusza się tłok silnika, siłownika, sprężarki lub pompy
  • cylinder (kapelusz)
  • cylinder w twardym dysku
  • cylinder miarowy – naczynie laboratoryjne
  • Cylinder – miasto w Stanach Zjednoczonych

Wikipedia

Wymowa:

IPA: t͡sɨˈlʲĩndɛr, AS: cylʹĩnder

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cylindryczność ż.

:: zdrobn. cylinderek m.

 przym. cylindrowy, cylindryczny

 przysł. cylindrycznie

Wiktionary


cylinderek

mały cylinder


SJP.pl


cylindrowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|cylindrować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cylinder m.

 czas. cylindrować

 przym. cylindryczny

Wiktionary


cylindrowiec

cylindrowiec koralowy - południowoamerykański wąż o podziemnym trybie życia


SJP.pl

Henningsomyces Kuntze (cylindrowiec) – rodzaj grzybów z rzędu pieczarkowców (Agaricales).

Wikipedia


cylindrowy

przymiotnik od: cylinder


SJP.pl


cylindryczność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co jest cylindryczne, walcowate

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W centralnym punkcie pomieszczenia na owalnym podwyższeniu stał potężny kocioł, powtarzający swoim kształtem cylindryczność twierdzy.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cylinder m.

 przym. cylindryczny

Wiktionary


cylindryczny

przymiotnik

 (1.1) taki, który ma kształt cylindra

 (1.2) związany z cylindrem, dotyczący cylindra

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wał na ogół wykonany jest ze stali i w formie cylindrycznej.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡sɨlʲĩnˈdrɨt͡ʃnɨ, AS: cylʹĩndryčny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cylinder m., cylinderek m., cylindrowanie n., cylindryczność ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) walcowaty

Wiktionary


cylka

zdrobnienie od: Cecylia


SJP.pl


cylma

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. rzeka w Republice Komi i obwodzie archangielskim Rosji, lewy dopływ Peczory

Wiktionary


cylnonć

czasownik

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. trafić

Wiktionary


cylwik

nazwisko


SJP.pl


cym

wyraz zastępujący słowa w niektórych piosenkach (typu: rym, cym, cym)


SJP.pl

wykrzyknik

 (1.1) jako przyśpiewka zastępuje słowa w niektórych piosenkach

Wiktionary


cyma

1. w architekturze: profil w kształcie litery S; sima, esownik
2. zegarek marki CYMA


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) w architekturze: profil w kształcie litery S

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) sima, esownik

Wiktionary


cymański

nazwisko


SJP.pl


cymbalaria

rodzaj bylin, półkrzewów i krzewów z rodziny babkowatych


SJP.pl

Wikipedia


cymbalisko

zgrubienie od: cymbał (głupiec)


SJP.pl


cymbalista

muzyk grający na cymbałach


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) muzyk, który gra na cymbałach

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Cymbalista zręcznie przesuwa palcami po cymbałach.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: fż. cymbalistka ż.

 przym. cymbałowy

Wiktionary


cymbalistka

cymbalista


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) muz. kobieta, która gra na cymbałach

Wiktionary

Patrz:

cymbalista

Powiązane:

 rzecz. cymbały nmos., cymbałki nmos., cymbalenie n., cymbał m.

:: fm. cymbalista m.

 czas. cymbalić ndk.

 przym. cymbałowy

Wiktionary


cymbał

potocznie, lekceważąco: człowiek ograniczony, niezaradny życiowo; gamoń, głupiec, tuman


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) muz. głos w organach

 (1.2) daw. muz. dzwon zegarowy

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) pogard. głupiec

Wiktionary

Klawesyn (wł. cembalo, clavicembalo, skrót: cemb.; fr. clavecin; ang. harpsichord) – instrument strunowy szarpany, wyposażony w klawiaturę, zaliczany do rodziny cytr. Znany powszechnie w Europie od XV wieku.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ewenementem, niemającym miejsca w żadnej innej epoce, jest cymbał niestrojony, zwany polskim, którego pojedyncza piszczałka składała się z nogi i włożonych do niej niestrojonych piszczałek, najczęściej sześciu.

 (2.1) Nie będę cymbałowi dziesięć razy tłumaczył.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cymbałki lm nm., cymbały lm nm., cymbalista mos., cymbalistka ż.

:: zdrobn. cymbałek mrz.

 przym. cymbałowy

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) głupek, osioł, muł, idiota, kretyn, głąb, niedorozwój, baran, bałwan, błazen, bęcwał, cep, ciołek, kapuściana głowa, matoł, półgłupek, półgłówek, tępak, jełop, tłumok, wariat, dupek, cwel, ciućmok, imbecyl, kiep, dureń, burak, łeb, pierdoła, sierota, debil, fiut, dzban

Wiktionary


cymbała

potocznie, lekceważąco: człowiek ograniczony, niezaradny życiowo; gamoń, głupiec, tuman


SJP.pl


cymbałek

zdrobnienie od: cymbał


SJP.pl


cymbałki

popularny instrument dziecięcy zawierający luźno umocowane płytki metalowe na drewnianej ramie, w które uderza się pałeczkami


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) pot. muz. dzwonki używane jako instrument dziecięcy;

forma rzeczownika.

 (2.1) M., B. i W. lm. od: cymbałek

Wiktionary

Dzwonki (orkiestrowe) (wł. campanelli, skrót: cmpl.) – instrument muzyczny z rodziny idiofonów, znany również jako Glockenspiel (z niem. "gra dzwonków").

Dzwonki bywają mylnie nazywane cymbałkami (cymbały to instrument strunowy, a nie idiofon).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Cała klasa grała na cymbałkach.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡sɨ̃mˈbawʲci, AS: cỹmbau̯ʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cymbał mos./mrz., cymbalistka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dzwonki

Wiktionary


cymbałowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) muz. związany z cymbałami, dotyczący cymbałów

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cymbały mrz., cymbał mos., cymbalista mos., cymbalistka ż.

Wiktionary


cymbały

instrument o stalowych strunach różnej długości, w które uderza się drewnianymi pałeczkami


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) muz. uderzany instrument strunowy;

Wiktionary

Cymbały – strunowy instrument muzyczny z grupy chordofonów, uderzany pałeczkami. Klasyfikacja uwzględnia podgrupę chordofonów prostych lub cytr (dalej – cytr płytowych i rzeczywistych). Należą do instrumentów strunowych uderzanych.

Według Klasyfikacji Hornbostela-Sachsa cymbały oznaczone są numerem 314.122.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Cymbalista zręcznie przesuwa palcami po cymbałach.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡sɨ̃mˈbawɨ, AS: cỹmbau̯y

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cymbalista m., cymbalistka ż., cymbał mos.

 przym. cymbałowy

Wiktionary


cymbergaj

popularna w XX wieku gra szkolna lub podwórkowa polegająca na odbijaniu po blacie monet za pomocą grzebienia lub linijki


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) środ. gra szkolna polegająca na przesuwaniu grzebieniem po ławce większej monety tak, aby uderzała w mniejszą, którą należało trafić w bramkę przeciwnika

Wiktionary

Cymbergaj – towarzyska gra zręcznościowa, polegająca na odbijaniu monet na płaskiej powierzchni, przy użyciu linijki bądź grzebienia. Jest znana od wielu lat i posiada różnorakie warianty.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Chłopcy grali w cymbergaja i nawet nie zauważyli, kiedy do klasy wszedł nauczyciel.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡sɨ̃mˈbɛrɡaj, AS: cỹmbergai ̯

Wiktionary


cymbospondylus

drapieżny ichtiozaur z rodziny szastazaurów


SJP.pl

Cymbospondyl (Cymbospondylus) – drapieżny ichtiozaur z rodziny Shastasauridae.

Żył w okresie środkowego triasu (ok. 220 mln lat temu) w okolicach Ameryki Północnej i obecnej Europy. Długość ciała ok. 6-10 m, masa ok. 1 tony. Jego szczątki znaleziono w Niemczech i w USA (Nevada).

Wikipedia


cymbr

członek dawnego ludu wywodzącego się z krainy Himmerland na północy Półwyspu Jutlandzkiego


SJP.pl


cymbra

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. środ. górn. drewniana obudowa ścian kopalnianych

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cymbrowocz mos.

 czas. cymbrować ndk.

Wiktionary


cymbrować

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. cembrować

 (1.2) gw-pl|Górny Śląsk. środ. górn. wznosić drewniane obudowy ścian kopalnianych

Wiktionary

Powiązane:

 (1.2)

:: rzecz. cymbra ż., cymbrowocz mos.

Wiktionary


cymbrowie

dawny lud wywodzący się z krainy Himmerland na północy Półwyspu Jutlandzkiego


SJP.pl

Cymbrowie (łac. Cimbri) – lud pochodzenia prawdopodobnie germańskiego, wywodzący się z krainy Himmerland na północy Półwyspu Jutlandzkiego. Pochodzenie Cymbrów nie jest jednoznacznie ustalone, ponieważ imiona ich wodzów noszą celtyckie brzmienie: Boiorix, Lugins, Claodicus, Ceasorix.

Wikipedia


cymbrowocz

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. środ. górn. górnik wznoszący obudowy ścian kopalnianych

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cymbra ż.

 czas. cymbrować ndk.

Wiktionary


cymelium

bardzo rzadki i cenny druk lub rękopis, w bibliotece przechowywany zwykle w specjalnych warunkach i nie udostępniany powszechnie; cimelium


SJP.pl


cymen

bezbarwna ciecz o dość miłym zapachu


SJP.pl

p-Cymen – organiczny związek chemiczny z grupy węglowodorów aromatycznych, pochodna benzenu. Występuje w olejkach eterycznych.

Wikipedia


cymerman

nazwisko


SJP.pl


cymes

1. słodki pudding (kuchnia żydowska);
2. potocznie: przysmak; coś najlepszego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) kulin. wspólna nazwa kilku potraw żydowskich, najczęściej rodzaj deseru z marchewki ze słodkimi dodatkami;

 (1.2) przen. coś bardzo smacznego

Wiktionary

Cymes (jid. צימעס, z niem. zum essen – do jedzenia, lub z śr.-g.-niem. zuomüese – przystawka) – złożona z warzyw i owoców potrawa kuchni żydowskiej.

Składa się głównie z marchwi, suszonych śliwek i jabłek, ale może występować także w wersji z ziemniakami, innymi warzywami, mięsem oraz różnymi suszonymi owocami. Składniki są duszone lub pieczone; podawana jest na słodko. Jest zwykle zaliczana do grupy potraw deserowych lub serwowanych na ciepło dań owocowo-warzywnych. W tradycyjnej wersji kuchni żydowskiej ma postać leguminy podawanej w ramach uroczystych, świątecznych posiłków. Tradycyjnie wchodzi w skład menu wieczerzy rozpoczynającej szabat.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz.

:: zdrobn. cymesik m.

 przym. cymesowy

 przysł. cymesowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) rarytas

Wiktionary


cymlańsk

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Rosji, w obwodzie rostowskim;

Wiktionary

Cymlańsk (ros. Цимлянск) – miasto (od 1961) w Rosji, administracyjne centrum rejonu cymlańskiego w obwodzie rostowskim, 14731 mieszkańców (2021).

Miasto jest położone we wschodniej części obwodu rostowskiego, na zachodnim brzegu Zbiornika Cymlańskiego na rzece Don, 20 km od Wołgodońska i 236 kilometrów od Rostowa.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. Cymła ż.

 przym. cymlański

Wiktionary


cymlański

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Cymlańskiem, dotyczący Cymlańska

 (1.2) związany z Cymłą, dotyczący Cymły

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Cymlańsk mrz., Cymła ż.

Wiktionary


cymofan

minerał, odmiana chryzoberylu


SJP.pl

Cymofan (cymofanit, kocie oko, chryzoberylowe kocie oko) – przezroczysta lub przeświecająca odmiana chryzoberylu wykazująca efekt kociego oka. Nazwa pochodzi od greckich słów kyma = fala i fainio = pokazuję (faliste refleksy świetlne przy obrocie kamienia).

Nazwa „kocie oko” wskazuje na podobieństwo kamienia do kociego oka.

Wikipedia


cymon

młody szlachcic z obrazu "Cymon and Iphigenia" Frederica Leightona


SJP.pl


cymper

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) gwara. zabawy zapustne

Wiktionary


cymric

[czytaj: kamrik] rasa kota, długowłosa odmiana manksa


SJP.pl

Cymric (inna nazwa: długowłosy Manx) – rasa kota powstała w Kanadzie lub USA. Istnienie długowłosych Manksów nie od razu zostało zaakceptowane.

Wikipedia


cymła

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. rzeka w obwodzie rostowskim i wołgogradzkim Rosji, prawy dopływ Donu;

Wiktionary

Cymła (ros. Цимла) – rzeka w obwodzie rostowskim i wołgogradzkim Rosji, prawy dopływ Donu. Dolna część przebiegu została zalana w związku z budową Zbiornika Cymlańskiego. Długość rzeki wynosi 186 km (do czasu zbudowania zbiornika – 207 km), z czego 168 km w obwodzie wołgogradzkim, a 18 km w rostowskim. Powierzchnia zlewni 1650 km² (do wybudowania zbiornika 3023 km²). Największy dopływ – rzeka Rossoszka. Ogólny spadek – 120 m.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. Cymlańsk ż.

 przym. cymlański

Wiktionary


cyna

pierwiastek chemiczny o symbolu Sn


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) chem. szary metal, pierwiastek chemiczny o liczbie atomowej 50, oznaczany symbolem Sn;

 (1.2) pot. naczynia i inne wyroby z cyny (1.1); Gloger.

 (1.3) pot. elektron. łatwotopliwy stop cyny (1.1) z ołowiem i antymonem, używany do lutowania niskotemperaturowego

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Cienka powłoka cyny na blaszanych puszkach z żywnością zapobiega korozji.

 (1.2) Szczęśliwsze były wieki, kiedy na cynie jadano.

 (1.3) Przy pomocy cyny łączymy podzespoły elektroniczne do płytki drukowanej.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡sɨ̃na, AS: cna

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cynownia ż., cynownictwo n., cynownik m., cynkarz m., cynkolit m., ocynownia ż., cynowanie n., pocynowanie n., ocynowanie n.

 czas. cynować ndk., pocynować dk., ocynować dk.

 przym. cynowy, cynkowaty, cynowniczy, cynkowniczy

 przysł. cynowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) symbol. Sn

 (1.3) lut, lutowie, stop lutowniczy

Wiktionary


cynaderka

zdrobnienie od: cynadra (nerka zwierzęca)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. cynadra (nerka zwierzęca)

 (1.2) kulin. lm. cynaderki potrawy z cynaderek (1.1)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡sɨ̃naˈdɛrka, AS: cnaderka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cynadra ż.

Wiktionary


cynaderki

potrawa z nerek zwierzęcych; cynadry


SJP.pl


cynades

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) prostytutka

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡sɨ̃ˈnadɛs, AS: cỹnades

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zob. prostytutka.

Wiktionary


cynadra

zwierzęca nerka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) anat. zool. nerka zwierzęca

 (1.2) kulin. lm. cynadry potrawy z cynader (1.1)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡sɨ̃ˈnadra, AS: cỹnadra

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cynaderka

Wiktionary


cynadry

(bardzo rzadko również w lp) potrawa z nerek zwierzęcych; cynaderki


SJP.pl


cynamon

suszona kora gałązek cynamonowca, używana jako przyprawa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) suszona kora cynamonowca, używana jako przyprawa;

Wiktionary

Cynamon – przyprawa kuchenna otrzymywana z wysuszonej kory cynamonowca.

Występuje w dwóch postaciach: starty na proszek lub w niewielkich kawałkach zwiniętych w rulonik. Cynamon ma kolor rdzawy, a dzięki wysokiej zawartości aldehydu cynamonowego i innych lotnych związków organicznych ma charakterystyczny, słodkawo-korzenny, lekko piekący smak i silny aromat.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Posyp ciastka cynamonem, będą lepiej smakowały.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡sɨ̃ˈnãmɔ̃n, AS: cỹnãmõn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cynamonowiec m., cynamonka ż.

 przym. cynamonowy

Wiktionary


cynamonek

1. bułeczka z cynamonem;
2. nalewka cynamonowa;
3. gatunek ptaka z rodziny kaczkowatych


SJP.pl


cynamonka

1. bułeczka z cynamonem;
2. nalewka cynamonowa;
3. gatunek ptaka z rodziny kaczkowatych


SJP.pl

Cynamonka (Spatula cyanoptera) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny kaczkowatych (Anatidae).

Wikipedia


cynamonowiec

wiecznie zielone drzewo lub wysoki krzew z rodziny wawrzynowatych, występujące na tropikalnych obszarach Azji i Australii, cenione dla drewna i kory, z której otrzymuje się przyprawę kuchenną cynamon, oraz olejku cynamonowego i kamforowego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy lub męskorzeczowy

 (1.1) bot. nazwa systematyczna|Cinnamomum|Scheffer|ref=tak., rodzaj roślin z rodziny wawrzynowatych;

 (1.2) kulin. ciasto z cynamonem

Wiktionary

Cynamonowiec (Cinnamomum Scheffer) – rodzaj roślin z rodziny wawrzynowatych. Obejmuje ok. 250 gatunków, które pierwotnie występowały tylko we wschodniej i południowo-wschodniej Azji. Obecnie są uprawiane i jako dziczejące spotykane w całej strefie klimatu subtropikalnego.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌt͡sɨ̃nãmɔ̃ˈnɔvʲjɛt͡s, AS: cnãmõnovʹi ̯ec

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cynamon m.

 przym. cynamonowy

Wiktionary


cynamonowy

przymiotnik od: cynamon


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) farm. kulin. dotyczący cynamonu, związany z cynamonem, zrobiony z cynamonu, zawierający cynamon, otrzymywany z cynamonu

 (1.2) mający kolor rdzawobrązowy, taki jak kolor cynamonu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dobre są także herbaty smakowe, np. z owoców leśnych, poziomkowa, z dzikiej róży, aroniowa, cynamonowa, miętowa, pokrzywowa, z żeń-szeniem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡sɨ̃nãmɔ̃ˈnɔvɨ, AS: cnãmõnovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cynamon mrz., cynamonowiec mrz.

Wiktionary


cynar

rodzaj tańca lub zabawy w średniowiecznej Polsce; cenar


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) zob. cenar.

Wiktionary

Cynar (czyt. czi'nar) – aperitif pochodzenia włoskiego o zawartości alkoholu 16%. Nazwa napoju pochodzi od łacińskiego określenia Cynara Scolymus, co znaczy karczoch. Alkohol jest produkowany od początku lat 50. XX w. W jego skład wchodzą ekstrakty z roślin i alkoholu oraz sok z karczocha.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈt͡sɨ̃nar, AS: cnar

Wiktionary


cynarski

nazwisko


SJP.pl


cynaryna

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) biochem. związek czynny występujący w karczochach

Wiktionary


cynawy

związek cynawy, związek chem. cyny


SJP.pl


cynchonina

związek chemiczny z grupy alkaloidów


SJP.pl


cyndalin

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) stpol. rodzaj tkaniny jedwabnej

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡sɨ̃nˈdalʲĩn, AS: cỹndalʹĩn

Wiktionary


cynek

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) stpol. nacięcie

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡sɨ̃nɛk, AS: cnek

Wiktionary


cyneol

związek organiczny; eukaliptol


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) biochem. organiczny związek chemiczny, bezbarwna ciecz o zapachu kamfory, występująca w olejku eterycznym z eukaliptusa, piołunu, bądź rozmarynu;

Wiktionary

Cyneol, eukaliptol – organiczny związek chemiczny z grupy terpenów, bezbarwna ciecz o zapachu kamfory, występująca w olejku eterycznym otrzymywanym z eukaliptusa, piołunu, bądź rozmarynu. Wykorzystywany głównie jako składnik kompozycji zapachowych oraz środków pielęgnacyjnych.

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) eukaliptol

Wiktionary


cyneraria

kwitnąca roślina doniczkowa, jednoroczna


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) bot. mieszaniec roślin z rodziny astrowatych;

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wezmę jeszcze dwie torebki nasion cynerarii.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) popielnik

Wiktionary


cynestetyczny

cynestezja; cenestetyczny


SJP.pl


cynestezja

w psychologii: poczucie swego ciała, ogół uczuć organicznych doznawanych w danej chwili; cenestezja


SJP.pl


cynfolia

cienka, miękka blaszka imitująca złoto, używana głównie do pakowania artykułów spożywczych; staniol; pozłotka; pozłotko


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cienki, cynowy arkusz

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Szeleściły na wietrze wielkie arkusze cynfolii, […] zdobywane nie wiadomo skąd przez przekupniów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡sɨ̃nˈfɔlʲja, AS: cỹnfolʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 przym. cynfoliowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) staniol, pozłotka

Wiktionary


cynfoliowy

cynfolia; staniolowy


SJP.pl


cynga

choroba wywołana niedoborem witaminy C, objawiająca się m.in. owrzodzeniem dziąseł i błony śluzowej oraz wypadaniem zębów; gnilec, szkorbut


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) hist. med. szkorbut, odmiana awitaminozy o ciężkich objawach fizycznych i psychicznych, występująca w sowieckich łagrach na Syberii

Wiktionary

Szkorbut (łac. scorbutus), gnilec, cynga, dzięgna – choroba wielonarządowa, wywołana niedoborem kwasu askorbinowego (witaminy C) w pożywieniu.

Główne objawy dotyczą tkanki łącznej, ponieważ kwas askorbinowy jest koenzymem hydroksylazy prolinowej i lizynowej, które katalizują powstanie poprzecznych wiązań kowalencyjnych między cząstkami tropokolagenu. Brak kwasu askorbinowego oznacza brak aktywności tych enzymów, a co za tym idzie, brak dojrzewania kolagenu.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Już po kilku miesiącach pobytu w obozie cynga dawała się we znaki większości więźniów, a z biegiem czasu stan ich zdrowia pogarszał się z tygodnia na tydzień.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡sɨ̃ŋɡa, AS: cŋga

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szkorbut, gnilec

Wiktionary


cyngiel

1. metalowy języczek w ręcznej broni palnej;
2. ryba z rodziny okoniokształtnych, o ciele wydłużonym, wrzecionowatym


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) język spustu w broni palnej

 (1.2) środ. w lm. cyngle: okulary

 (1.3) lwów. szkolna ocena niedostateczna

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (2.1) icht. długa ryba z rodzaju nazwa systematyczna|Zingel|ref=tak., z rodziny okoniowatych;

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (3.1) przen. zabójca w mafii, w tajnej organizacji

Wiktionary

Spust – element mechanizmu spustowego broni palnej, służący do zwalniania tego mechanizmu przez strzelca w celu oddania strzału. Najczęściej ma formę języka, rzadziej szyny spustowej lub przycisku.

Broń posiada najczęściej jeden spust, rzadziej dwa, do ognia pojedynczego i seriami, lub odpalające naboje w różnych lufach broni dwulufowej np. dubeltówce.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈt͡sɨ̃ŋʲɟɛl, AS: cŋʹǵel

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) spust, język spustowy

 (2.1) czop

 (3.1) człowiek od mokrej roboty, egzekutor

Wiktionary


cyngle

1. metalowy języczek w ręcznej broni palnej;
2. ryba z rodziny okoniokształtnych, o ciele wydłużonym, wrzecionowatym


SJP.pl


cyngwajsówka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) prostytutka

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡sɨ̃ŋɡvajˈsufka, AS: cŋgvai ̯sufka

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zob. prostytutka.

Wiktionary


cynia

roślina z rodziny astrowatych o szorstkich liściach, pochodząca z Ameryki Płn. i Meksyku; cynka; jakobinka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) bot. nazwa systematyczna|Zinnia|L.|ref=tak., rodzaj roślin z rodziny astrowatych;

 (1.2) bot. ogrod. roślina z rodzaju cynii (1.1), m.in. uprawiana dla ozdobnych kwiatów

 (1.3) pot. kwiat cynii (1.2)

Wiktionary

Cynia, jakobinka (Zinnia L.) – rodzaj roślin z rodziny astrowatych. Należą do niego 23 gatunki. Rośliny te występują w Ameryce Północnej i Południowej od południowej części Stanów Zjednoczonych po Argentynę. Występują w siedliskach nasłonecznionych i suchych.

Różne gatunki w wielu odmianach o intensywnie zabarwionych, pełnych i wielobarwnych kwiatach są uprawiane jako ozdobne. Nazwa rodzajowa upamiętnia Johanna Gottfrieda Zinna (1727–1759), niemieckiego lekarza i botanika.

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Gdy letnie dni stają się krótkie, a wieczory i ranki chłodne, na rabatach rozkwitają cynie. Wyróżniają się nasyconymi barwami i wytworną posturą. Kochają je motyle i pszczoły.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡sɨ̃ɲja, AS: cńi ̯a

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2-3) jakobinka

Wiktionary


cynian

sól kwasu cynowego


SJP.pl


cyniany

sól kwasu cynowego


SJP.pl


cynicki

związany ze szkołą cyników, cynicyzmem lub cynizmem


SJP.pl


cynicyzm

zespół poglądów głoszonych przez grecką grupę cyników


SJP.pl

Filozofia cynicka – zespół poglądów właściwych grupie filozofów antycznej Grecji, powstały w V wieku p.n.e., a gasnący dopiero pod koniec starożytności. Trudno rozstrzygnąć, czy filozofia cyników była sposobem życia, czy właściwą szkołą filozoficzną (do ostatniego poglądu przychyla się Diogenes z Synopy zwany także Psem Mądrości).

Wikipedia


cyniczeć

stawać się cynikiem; cynicznieć


SJP.pl


cyniczka

cynik


SJP.pl

Patrz:

cynik

cynicznie

przysłówek

 (1.1) w sposób cyniczny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cynizm m., cynik m.

 przym. cyniczny

Wiktionary


cynicznieć

stawać się cynicznym; cyniczeć


SJP.pl


cyniczniej

stawać się cynicznym; cyniczeć


SJP.pl


cyniczność

postawa życiowa charakteryzująca się nieuznawaniem obowiązujących zasad etycznych i lekceważącym odnoszeniu się do ogólnie szanowanych pojęć, praw, osób; cynizm, złośliwość, zgryźliwość


SJP.pl


cyniczny

1. o postawie, sposobie myślenia - nie wierzący w uczciwość i szczerość innych ludzi, zarzucający innym złe intencje i wolę;
2. postępujący niezgodnie z zasadami społecznymi, nieuczciwie, bez skrupułów;
3. związany z cynizmem - kierunkiem filozoficznym


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) lekceważąco odnoszący się do ogólnie uznawanych autorytetów i zasad etycznych

przymiotnik relacyjny

 (2.1) filoz. związany z cynizmem filozoficznym

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jego cyniczne zagranie twardziela może zniszczyć jego wizerunek lub doprowadzić go do reelekcji.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡sɨ̃ˈɲit͡ʃnɨ, AS: cỹńičny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cynik m., cynizm m.

 przysł. cynicznie

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) cynicki

Wiktionary


cynik

1. człowiek cyniczny;
2. filoz. wyznawca cynizmu, kierunku filozoficznego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) filoz. przedstawiciel szkoły filozoficznej Antystenesa

 (1.2) pejor. człowiek lekceważący autorytety i przyjęte zasady

Wiktionary

Cynizm – postawa etyczna, charakteryzująca się nieuznawaniem i podważaniem wartości i norm obowiązujących w danym środowisku.

Cynizm wiąże się z negatywnym poglądem na naturę ludzką. Zgodnie z tym uznaje, że jednostki dążą do realizacji swoich interesów i wątpią w autentyczność altruistycznych motywów działań. Według cyników nie istnieją „wyższe wartości”, „wzniosłe cele” czy ideały. Są one jedynie słowami, za pomocą których jednostki oszukują same siebie lub które służą jednym do manipulacji drugimi. Tym samym podając je w wątpliwość, obnaża się ludzkie zakłamanie.

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Myślę o niej często, wspominając człowieka niezbyt szczęśliwego, który na złość samemu sobie przez wiele lat budował swoją reputację cynika i zimnego drania – nadaremno.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡sɨ̃ɲik, AS: cńik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cynizm m.

:: fż. cyniczka ż.

 przym. cynicki, cyniczny

 przysł. cynicko, cynicznie

Wiktionary


cyniowy

przymiotnik od: cynia


SJP.pl


cynizm

1. postawa życiowa charakteryzująca się nieuznawaniem obowiązujących zasad etycznych i lekceważącym odnoszeniu się do ogólnie szanowanych pojęć, praw, osób; cyniczność, złośliwość, zgryźliwość;
2. w filozofii: zespół poglądów greckiej szkoły filozoficznej Antystenesa, który głosił, że dobro polega na ograniczaniu potrzeb materialnych, a życie zgodne z naturą jest najwyższą cnotą


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) wyzywające i lekceważące odnoszenie się do wartości moralnych, nieliczenie się z uczuciami i odczuciami innych

 (1.2) filoz. zespół poglądów greckiej szkoły filozoficznej Antystenesa;

Wiktionary

Cynizm – postawa etyczna, charakteryzująca się nieuznawaniem i podważaniem wartości i norm obowiązujących w danym środowisku.

Cynizm wiąże się z negatywnym poglądem na naturę ludzką. Zgodnie z tym uznaje, że jednostki dążą do realizacji swoich interesów i wątpią w autentyczność altruistycznych motywów działań. Według cyników nie istnieją „wyższe wartości”, „wzniosłe cele” czy ideały. Są one jedynie słowami, za pomocą których jednostki oszukują same siebie lub które służą jednym do manipulacji drugimi. Tym samym podając je w wątpliwość, obnaża się ludzkie zakłamanie.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) (…) odpychał nieprzezwyciężonym pociągiem do szyderstwa, bezwzględnym zaufaniem w samym sobie i pewnym, aż w cynizm wpadającym lekceważeniem wszystkiego i wszystkich na świecie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡sɨ̃ɲism̥, AS: cńism̦

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cyniczność ż., cynik m., cyniczka ż.

 przym. cyniczny, cynicki

 przysł. cynicznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) cyniczność

Wiktionary


cynk

1. pierwiastek chemiczny o symbolu Zn, metal o liczbie atomowej 30, stosowany m.in. jako składnik stopów, mikroelement będący składnikiem enzymów i hormonów;
2. pospolicie: poufna informacja, wskazówka; w gwarze więziennej: tajnie przekazana wiadomość;
3. dawny instrument dęty drewniany o kształcie prostego lub zakrzywionego rogu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. pierwiastek chemiczny o symbolu Zn i liczbie atomowej 30;

 (1.2) pot. informacja, zazwyczaj poufna

 (1.3) muz. daw. dęty instrument drewniany;

Wiktionary

Cynk (Zn, łac. zincum) – pierwiastek chemiczny, metal przejściowy z grupy cynkowców w układzie okresowym (grupa 12).

Odkryto 30 izotopów cynku z przedziału mas 54–83, z czego trwałe są izotopy 64Zn, 66Zn, 67Zn, 68Zn i 70Zn.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jakie właściwości chemiczne ma cynk?

 (1.2) Dostałem cynk, że jutro przejedzie tędy transport z pieniędzmi do banku.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡sɨ̃ŋk, AS: cỹŋk

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1)

:: rzecz. cynkowiec m., cynkowanie n.

:: czas. cynkować ndk., ocynkować dk.

:: przym. cynkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) symbol. Zn

 (1.2) sygnał

 (1.3) kornet

Wiktionary


cynka

roślina z rodziny astrowatych o szorstkich liściach, pochodząca z Ameryki Płn. i Meksyku; cynia; jakobinka


SJP.pl


cynkarka

obrabiarka do wykonywania stalowych wczepów; wczepiarka


SJP.pl


cynkarz

środowiskowo: osoba, która donosi na innych; donosiciel


SJP.pl


cynkit

minerał, tlenek cynku


SJP.pl

Cynkit – minerał z gromady tlenków. Należy do grupy minerałów bardzo rzadkich.

Nazwa nawiązuje do składu chemicznego minerału, którego głównym składnikiem jest cynk. (W. Haidinger, 1845 r.).

Wikipedia


cynkografia

1. technika graficzna druku płaskiego;
2. technika przygotowywania klisz do druku wypukłego;
3. chemigrafia; cynkotypia


SJP.pl

Wikipedia


cynkolit

mieszanina siarczku cynku z siarczanem baru, używana jako biała farba; biel Griffitha


SJP.pl


cynkonośny

obfitujący w cynk; dostarczający cynku; zawierający cynk


SJP.pl


cynkoryt

technika druku wypukłego, która łączy w sobie technikę akwaforty i litografii, czasami także elementy fotografii


SJP.pl


cynkotyp

rysunek utrwalony na płycie cynkowej


SJP.pl


cynkotypia

1. technika graficzna druku płaskiego;
2. technika przygotowywania klisz do druku wypukłego;
3. chemigrafia; cynkografia


SJP.pl


cynkować

pokrywać przedmioty metalowe warstwą cynku; ocynkowywać


SJP.pl


cynkowacz

rzadko: osoba zatrudniona przy cynkowaniu blachy; ocynkowywacz


SJP.pl


cynkowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) met. pokrywanie powierzchni warstwą cynku

Wiktionary

Cynkowanie – ogół operacji mający na celu pokrycie powierzchni przedmiotów stalowych cienką, silnie przylegającą powłoką cynku w celu ochrony przed korozją powodowaną działaniem powietrza i wody. Cynkowanie jest stosowane powszechnie w wielu gałęziach gospodarki, m.in. w przemyśle samochodowym, budowlanym, lotniczym.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. cynk m., cynkowiec m., cynkownia ż., cynkarz m., cynkarka ż.

 czas. cynkować ndk.

 przym. cynkowy

Wiktionary


cynkowce

pierwiastki z 12 (II B) grupy układu okresowego: cynk, kadm, rtęć, ununbium


SJP.pl

Cynkowce – pierwiastki chemiczne należące do 12 (daw. IIB lub II pobocznej) grupy układu okresowego. Do cynkowców należą następujące metale: cynk (Zn), kadm (Cd), rtęć (Hg) i kopernik (Cn). Na powłoce walencyjnej cynkowców znajdują się dwa elektrony walencyjne.

Wikipedia


cynkowiec

pierwiastek należący do dwunastej grupy układu okresowego pierwiastków; kadmowiec


SJP.pl


cynkówka

1. pomocnik złodzieja kieszonkowego stojący na obserwacji;
2. potocznie: urządzenie alarmowe;
3. krótka kurtka skórzana


SJP.pl


cynkownia

huta wytapiająca cynk


SJP.pl


cynkowy

przymiotnik od: cynk


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący cynku

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cynk m., cynkarz m., cynkowanie n.

 czas. cynkować ndk.

Wiktionary


cynkwais

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gwara więzienna wytatuowana kropka nad lewym okiem, znak rozpoznawczy gitów

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡sɨ̃ŋˈkfajis, AS: cỹŋkfai ̯is

Wiktionary


cynna

Lucius Cornelius Cinna (130-84 p.n.e.) - rzymski wódz i polityk


SJP.pl

Cornelii Cinna – gałąź rzymskiego rodu patrycjuszowskiego Korneliuszy (por. Korneliusz).

  • Lucjusz Korneliusz Cynna – przywódca popularów
  • Lucjusz Korneliusz Cynna – pretor 44 p.n.e
  • Lucjusz Korneliusz Cynna – konsul 32 p.n.e.
  • Gnejusz Korneliusz Cynna Magnus
  • Kornelia Cynilla
  • Kornelia Pompeja Magna

Wikipedia


cynober

siarczek rtęciowy używany jako farba koloru czerwonego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) jeden z odcieni koloru czerwonego;

 (1.2) miner. minerał stosowany jako czerwony barwnik w malarstwie;

Wiktionary

  • cynober (chińska czerwień, vermilion) – odcień koloru czerwonego
  • cynober – czerwony minerał, siarczek rtęci(II) (HgS)

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Na dalszym planie, w głębi, wznosiło się kilku stopniami podium zasiane suknem o soczystej barwie cynobru.

 (1.2) W Indiach mężatki barwią sobie przedziałek cynobrem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡sɨ̃ˈnɔbɛr, AS: cỹnober

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cynobrówka ż., cynobrowienie n.

 czas. cynobrowieć ndk.

 przym. cynobrowy

Wiktionary


cynobrówka

roślina ozdobna z rodziny kosaćcowatych; montbrecja, krokosmia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) bot. pot. krokosomia

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cynober m., cynobrowienie n.

 czas. cynobrowieć ndk.

 przym. cynobrowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) krokosomia, montbrecja, tritonia

Wiktionary


cynobrowy

przymiotnik od: cynober


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) mający kolor czerwony o brunatnym odcieniu, taki jak kolor cynobru

 (1.2) miner. dotyczący cynobru, związany z cynobrem

Wiktionary

Cynober (chińska czerwień, vermilion) – odcień koloru czerwonego wpadający nieznacznie w kolor pomarańczowy. Pigment o tym odcieniu pozyskiwano z cynobru, minerału z zawartością siarczku rtęci, stąd nazwa. Jest to (w przybliżeniu) kolor dojrzałego pomidora.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W moim Budapeszcie zawsze jest koniec października, przygrzewa jesienne słońce i płyną pod nogami suche strumienie żółtych, cynobrowych, brunatnych liści.

 (1.1) Mienią się złote korony, wzrok Madonny ogarnia całe wnętrze, jest łagodny i słodki. Cynobrowe, pełne, kobiece usta.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cynober m., cynobrowiec m., cynobrowość ż., cynobrówka ż., cynobrowienie n.

 czas. cynobrowieć ndk.

Wiktionary


cynocefal

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) mit. fantastyczna istota o ludzkim ciele i psiej głowie;

Wiktionary

Cynocefal lub Psiogłowy (gr. κῠνοκέφᾰλοι) – termin oznaczający „psią-głowę”, stosowany do określenia mitologicznych stworzeń o korpusie człowieka i głowie psa.

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) psiogłowiec, psiogłowy

Wiktionary


cynodon

cynodon palczasty - gatunek trawy z rodziny wiechlinowatych; trawa bermudzka


SJP.pl

  • Cynodon Pers. – rodzaj roślin z rodziny wiechlinowatych
  • Cynodon Spix & Agassiz, 1829 – rodzaj ryb z rodziny Cynodontidae
  • Cynodon Cuvier, 1829 – synonim rodzaju Cynodon Spix & Agassiz, 1829

Wikipedia


cynodont

gad ssakokształtny, wymarły częściowo pod koniec triasu, a całkowicie w połowie jury, prawdopodobnie praprzodek ssaków


SJP.pl


cynognatus

ssakokształtny, wymarły gad drapieżny


SJP.pl


cynować

pokrywać przedmioty cyną w celu zabezpieczenia ich przed korozją; pobielać


SJP.pl

czasownik

 (1.1) pokrywać cyną

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cyna ż., cynowanie n., ocynownia ż.

 przym. cynowy

Wiktionary


cynowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) met. pokrywanie powierzchni przedmiotów cyną

Wiktionary

Cynowanie (bielenie) – pokrywanie powierzchni metalowych (gł. stopów żelaza lub miedzi) ochronną powłoką cyny.

Metody cynowania:

  • natryskowa (metalizacja),
  • osadzania elektrolitycznego (galwaniczna powłoka) w procesie anodowym (na miedzi i mosiądzu) lub katodowym (na stali lub żeliwie),
  • ogniowa (przez zanurzenie wyrobu w stopionej cynie),
  • kontaktowa (zanurzenie wyrobu w kąpieli związków cyny); stosowana w celu ochrony przed korozją naczyń kuchennych, blach (szczególnie do konserw).

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. ocynownia ż., cyna ż., cynownia ż.

 czas. cynować ndk.

 przym. cynowy

Wiktionary


cynownia

1. urządzenie do cynowania;
2. huta, w której wytapia się lub przetapia cynę


SJP.pl


cynowobiały

biały o cynowym odcieniu


SJP.pl


cynowy

1. cyna;
2. dżuma cynowa - wada wyrobów cynowych skutkująca pojawianiem się łatwo wykruszających się wybrzuszeń na ich powierzchni; zaraza cynowa


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z cyną, dotyczący cyny

 (1.2) zrobiony z cyny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cyna ż., ocynownia ż., cynowanie n., ocynowanie n.

 czas. cynować ndk., ocynować dk.

Wiktionary


cynthia

Cyntia – imię żeńskie pochodzenia greckiego, oznaczające "kobieta z góry Kynthos". Na tej górze według mitologii narodzić się miała wraz ze swoim bratem Apollinem bogini Artemida.

Cyntia imieniny obchodzi 30 stycznia.

Znane osoby o imieniu Cyntia:

  • Cynthia Geary – aktorka
  • Cynthia Kaszyńska
  • Cynthia Ozick – pisarka
  • Cynthia Ann Crawford – modelka
  • Cynthia Ann Stephanie Lauper – amerykańska piosenkarka
  • Cynthia Nixon – amerykańska aktorka filmowa
  • Cynthia Watros – amerykańska aktorka filmowa
  • Cynthia Rhodes – amerykańska aktorka filmowa
  • Cynthia Rothrock – amerykańska aktorka i producentka, mistrzyni sztuk walki

Wikipedia


cyntia

imię żeńskie


SJP.pl

Cyntia – imię żeńskie pochodzenia greckiego, oznaczające "kobieta z góry Kynthos". Na tej górze według mitologii narodzić się miała wraz ze swoim bratem Apollinem bogini Artemida.

Cyntia imieniny obchodzi 30 stycznia.

Znane osoby o imieniu Cyntia:

  • Cynthia Geary – aktorka
  • Cynthia Kaszyńska
  • Cynthia Ozick – pisarka
  • Cynthia Ann Crawford – modelka
  • Cynthia Ann Stephanie Lauper – amerykańska piosenkarka
  • Cynthia Nixon – amerykańska aktorka filmowa
  • Cynthia Watros – amerykańska aktorka filmowa
  • Cynthia Rhodes – amerykańska aktorka filmowa
  • Cynthia Rothrock – amerykańska aktorka i producentka, mistrzyni sztuk walki

Wikipedia


cynwaldyt

minerał z grupy łyszczyków, glinokrzemian potasu, litu i żelaza


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) miner. zielona, brunatna lub czarna mika potasowa;

Wiktionary

Cynwaldyt minerał skałotwórczy z grupy łyszczyków.

Glinokrzemian potasu zawierający lit i żelazo. Występuje w skałach Dolnego Śląska. Posiada szklisty połysk, w barwach od ciemnozielonej po czarną. Wykorzystywany jest na materiały elektroizolacyjne.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: t͡sɨ̃nˈvaldɨt, AS: cỹnvaldyt

Wiktionary


cypek

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) zdrobn. od: Cyprian

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wczoraj byłem z Cypkiem na jabłkach u sąsiada.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡sɨpɛk, AS: cypek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Cyprian mos.

Wiktionary


cypel

1. wysunięta w morze, jezioro lub rzekę wąska część lądu;
2. wysunięta wąska część czegoś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) geogr. ląd mocno wysunięty w morze lub inny zbiornik wodny

 (1.2) geogr. wybiegnięcia terytorium państwa w głąb innych państw sąsiednich

 (1.3) przen. coś wystającego

Wiktionary

  • cypel – półwysep
  • Cypel Šluknovský (także: „Cypel Rumburski”, cz. Šluknovský výběžek, niem. Schluckenauer Zipfel)
  • Cypel – szczyt na Międzygórzu Jabłonkowsko-Koniakowskim
  • Cypel – wyspa na Dunajcu w Szczawnicy
  • Cypel (Gorzyce)

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈt͡sɨpɛl, AS: cypel

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przylądek

 (1.2) worek

 (1.3) występ, koniuszek

Wiktionary


cypelek

zdrobnienie od: cypel


SJP.pl


cypisek

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) liter. imię|polski|m., postać z serii powieści Václava Čtvrtka o rozbójniku Rumcajsie; synek tytułowego bohatera

Wiktionary

Powiązane:

 przym. Cypiskowy

 rzecz. Cyprian mos.

Wiktionary


cyplowato

cyplowaty


SJP.pl

Patrz:

cyplowaty

cyplowaty

w kształcie cypla


SJP.pl


cyplowy

cypel


SJP.pl

Patrz:

cypel

cypr

1. wyspa na Morzu Śródziemnym;
2. państwo w Azji ze stolicą w Nikozji; Republika Cypryjska


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. duża wyspa położona we wschodniej części Morza Śródziemnego;

 (1.2) geogr. europejskie państwo na wyspie Cypr (1.1), ze stolicą w Nikozji;

 (1.3) geogr. polit. zob. Cypr Północny.

Wiktionary

Cypr, Republika Cypryjska (gr. Κύπρος Kýpros, tur. Kıbrıs) – państwo położone na wyspie Cypr leżącej we wschodniej części Morza Śródziemnego. Poprzez wody terytorialne graniczy z oddaloną o 70 km na północ Turcją. Jest członkiem Unii Europejskiej, ma wprowadzoną walutę euro. Największymi miastami kraju są: Limassol oraz Nikozja (stolica).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Na Cyprze położone są dwa państwa: Republika Cypryjska i Turecka Republika Cypru Północnego.

 (1.2) Pierwszego maja 2004 roku Cypr stał się członkiem UE.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡sɨpr̥, AS: cypr̦

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Cypryjka ż., Cypryjczyk m., Cyprian mos.

 przym. cypryjski, antycypryjski, procypryjski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) ofic. Republika Cypryjska

 (1.3) ofic. Turecka Republika Cypru Północnego

Wiktionary


cypresz

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) stpol. cyprys

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡sɨprɛʃ, AS: cypreš

Wiktionary


cyprian

imię męskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;

Wiktionary

Cyprian – imię męskie pochodzenia łacińskiego. Imię to zostało utworzone od nazwy wyspy Cypr przyrostkiem -ianus i oznaczające „pochodzący z Cypru, Cypryjczyk” (przyrostek -ianus często używano do tworzenia nazw osobowych wyzwoleńców). W Polsce imię to notowane jest od 1193 roku, w formie łac. Cyprianus, a także (Cypryjan) i – wschodniosłowiańskiej – Kupryjan, ze zdrobnieniem Cyprek (?).

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈt͡sɨprʲjãn, AS: cyprʹi ̯ãn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Cypr m., Cypryjczyk m., Cypryjka ż.

:: zdrobn. Cyprianek mos., Cypek mos., Cypisek mos.

 przym. cypryjski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zdrobn. Cyprianek, Cypek, Cypisek

Wiktionary


cyprianostwo

Cyprian z małżonką; Cyprianowie


SJP.pl


cyprianowie

Cyprian z małżonką; Cyprianostwo


SJP.pl


cyprianowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Cypriana lub z nim związany


SJP.pl


cyprina

cyprina islandzka - głębinowy małż atlantycki, najbardziej długowieczne zwierzę niekolonijne, mogące żyć nawet kilkaset lat


SJP.pl


cyprofloksacyna

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) chem. farm. chemioterapeutyk z grupy fluorochinolonów, pochodna kwasu nalidyksowego;

Wiktionary

Cyprofloksacyna, ciprofloksacyna – organiczny związek chemiczny, chemioterapeutyk z grupy chinolonów II generacji (fluorochinolonów), o działaniu bakteriobójczym, wykazujący swoje działanie poprzez hamowanie bakteryjnej topoizomerazy DNA i gyrazy DNA. Jest najsilniej działającym lekiem wśród fluorochinolonów. Wydalana głównie w postaci niezmienionej z moczem i częściowo z kałem, osiągając w nich duże stężenia.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Na zapalenie płuc pacjentowi zapisano ciprofloksacynę pięćset miligramów, dwa razy dziennie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡sɨprɔflɔksaˈt͡sɨ̃na, AS: cyprofloksacna

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ciprofloksacyna, nazwy handlowe: Cifran, Ciloxan, Ciphin, Ciprinol, Ciprobay, Ciprofloxacin Kabi, Cipronex, Cipropol, Ciproxin, Ciprum, Cyprofloksacyna, Proxacin

Wiktionary


cypryański

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Piotr Cypryański – polski historyk sztuki i krytyk, kurator wystaw
  • Przemysław Cypryański – polski aktor

Wikipedia


cyprydofobia

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. psych. chorobliwy lęk przed chorobami wenerycznymi i aktywnością seksualną

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡sɨprɨdɔˈfɔbʲja, AS: cyprydofobʹi ̯a

Wiktionary


cypryjczyk

obywatel Cypru


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) obywatel Cypru (Republiki Cypryjskiej)

 (1.2) mieszkaniec Cypru

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡sɨˈprɨjt͡ʃɨk, AS: cypryi ̯čyk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Cypr mrz.

:: fż. Cypryjka ż.

 przym. cypryjski

Wiktionary


cypryjka

obywatelka Cypru


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) obywatelka Cypru (Republiki Cypryjskiej)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡sɨˈprɨjka, AS: cypryi ̯ka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Cypr mrz., Cypryjczyk mos., Cyprian mos.

 przym. cypryjski

Wiktionary


cypryjski

związany z Cyprem


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) odnoszący się do państwa Cypr

 (1.2) odnoszący się do wyspy Cypr

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na fladze cypryjskiej widnieje zarys wyspy.

 (1.2) Muszę ci powiedzieć, że cypryjski klimat mi nie służy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡sɨˈprɨjsʲci, AS: cypryi ̯sʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Cypr m., Cypryjczyk m., Cypryjka ż., Cyprian mos.

Wiktionary


cyprys

drzewo iglaste o wysmukłej, stożkowatej koronie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) dendr. nazwa systematyczna|Cupressus|L.|ref=tak., wysmukłe drzewo iglaste z rodziny cyprysowatych;

 (1.2) więz. choroba weneryczna

Wiktionary

Cyprys (Cupressus L.) – rodzaj drzew i krzewów iglastych z rodziny cyprysowatych. Obejmuje ok. 17–19 gatunków, występujących w Ameryce Środkowej, w Azji od południowo-zachodnich Chin, poprzez rejon Himalajów po południowo-zachodnią Azję i północną Afrykę. Często rosną w suchym i gorącym klimacie. Wiele gatunków to rośliny ozdobne. Pochodzący z Azji południowo-zachodniej cyprys wiecznie zielony jest popularnie sadzony jako ozdobny w całym obszarze śródziemnomorskim.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈt͡sɨprɨs, AS: cyprys

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cypryśnik m., cyprysowate nmos., cyprysowiec m., cyprysowce nmos.

:: zdrobn. cyprysik m.

 przym. cyprysowy, cypryśnikowy, cyprysowaty

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) bukiet, kwiat, kwiatek, pączek róży, róża

Wiktionary


cyprysik

1. zdrobnienie od: cyprys;
2. zimozielone drzewo iglaste z rodziny cyprysowatych, o łuskowatych igłach i drobnych szyszkach, występujące w Ameryce Północnej i wschodniej Azji; w Polsce często sadzone w parkach jako drzewo ozdobne


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) syst. dendr. nazwa systematyczna|Chamaecyparis|Spach|ref=tak., rodzaj roślin drzewiastych lub krzewiastych z rodziny cyprysowatych, o łuskowatych liściach;

 (1.2) bot. drzewo lub krzew z rodzaju cyprysików (1.1)

 (1.3) zdrobn. od: cyprys

 (1.4) mały lub młody cyprys

Wiktionary

Cyprysik (Chamaecyparis) – rodzaj roślin należący do rodziny cyprysowatych. W zależności od ujęcia systematycznego zaliczanych jest tu od 5 do 8 gatunków. Zasięg geograficzny tych roślin obejmuje Amerykę Północną oraz wschodnią Azję (Japonię i Tajwan). W naturze rosną zwykle w wilgotnym klimacie z deszczowym latem.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W czystej postaci cyprysiki i żywotniki od właściwego jałowca wyróżniają łuskowate liście. Jednakże kiełkując z nasion posiadają igiełki.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cypryśnik m., cyprysowate nmos., cyprysowiec m., cyprysowce nmos., cyprys mrz.

 przym. cyprysikowy, cyprysowy, cypryśnikowy, cyprysowaty

Wiktionary


cyprysikowaty

santolina cyprysikowata - zimozielony półkrzew pochodzący z Ameryki Południowej


SJP.pl


cyprysikowy

przymiotnik

 (1.1) składający się z cyprysika

 (1.2) wykonany z drewna lub innej części cyprysika

 (1.3) będący częścią cyprysika

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡sɨprɨɕiˈkɔvɨ, AS: cypryśikovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cyprysik

Wiktionary


cypryśnik

wysokie, długowieczne drzewo iglaste z rodziny cypryśnikowatych


SJP.pl

Cypryśnik (Taxodium Rich.) – rodzaj drzew iglastych z rodziny cyprysowatych (Cupressaceae). Obejmuje dwa gatunki występujące w południowo-wschodniej części USA oraz w Meksyku i Gwatemali. Zasiedlają siedliska podmokłe i wilgotne, przy czym rosnąc w miejscach z wysokim poziomem wody zwykle wytwarzają pneumatofory. Do tego rodzaju należy tzw. drzewo z Tule o największym obwodzie wśród współczesnych drzew na Ziemi.

Wikipedia


cypryśnikowate

rodzina drzew iglastych strefy subtropikalnej, reliktowe formy z okresu trzeciorzędu


SJP.pl

Wikipedia


cypryśnikowaty

o cechach cypryśnikowatych (rodzina roślin)


SJP.pl


cyprysowate

rodzina roślin iglastych, o liściach w postaci łusek lub igieł ułożonych okółkowo


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) syst. bot. nazwa systematyczna|Cupressaceae|Bartlett|ref=tak., rodzina żywicznych drzew i krzewów nagonasiennych;

forma przymiotnika.

 (2.1) M., B. i W. n. lp.; M., B. i W. lm nm. od: cyprysowaty

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Liście cyprysowatych są zwykle zimozielone.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cyprys mrz., cyprysik mrz., cyprysowce lm nm., cypryśnik mrz.

 przym. cyprysowaty

Wiktionary


cyprysowaty

o cechach cyprysowatych (rodzina roślin)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) bot. przypominający cyprys

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cyprys, cyprysik, cyprysowate

Wiktionary


cyprysowy

przymiotnik od: cyprys


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) składający się z cyprysa

 (1.2) wykonany z drewna lub innej części cyprysa

 (1.3) będący częścią cyprysa

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡sɨprɨˈsɔvɨ, AS: cyprysovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cyprysik mrz., cyprys

Wiktionary


cyprzanów

Cyprzanów – wieś w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie raciborskim, w gminie Pietrowice Wielkie, na lewym, północnym brzegu Psiny.

Wikipedia


cyprzyk

cyprzyk czteroklapowy - drzewo iglaste z rodziny cyprysowatych; żywiczlin; sandarak


SJP.pl

Cyprzyk czteroklapowy (Tetraclinis articulata) – gatunek wieczniezielonych i jednopiennych krzewów i niewielkich drzew z rodziny cyprysowatych (Cupressaceae). Reprezentuje monotypowy rodzaj cyprzyk (Tetraclinis). Występuje licznie w Maroku, Algierii i Tunezji na wysokościach od 500 do 1800 m n.p.m. Ma poza tym posiada reliktowe stanowiska na Malcie i w południowej Hiszpanii w okolicy Kartageny. Rzadko uprawiany jest w kolekcjach ogrodów botanicznych i arboretów.

Wikipedia


cyprzyn

drzewo lub krzew z rodziny szorstkolistnych


SJP.pl


cyra

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) daw. ozdobny koronkowy haft, cera

Wiktionary

Cyra, Kira – żeński odpowiednik męskiego imienia Cyrus. Patronką tego imienia jest św. Cyra z V wieku.

Cyra, Kira imieniny obchodzi oraz jako wspomnienie św. Cyry 3 sierpnia.

Wikipedia


cyrać

czasownik

 (1.1) gw-pl|Poznań. cucić, ożywiać

Wiktionary

Powiązane:

 czas. docyrać

 rzecz. cyranie n.

Wiktionary


cyran

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Arkadiusz Cyran – polski aktor teatralny i filmowy
  • Edward Cyran – polski funkcjonariusz służb specjalnych, partyzant
  • Emil Cyran – polski lekarz psychiatra, działacz narodowy i społeczny
  • Jacek Cyran – polski judoka
  • Janusz Cyran – polski pisarz
  • Jerzy Cyran – polski polityk samorządowy

Wikipedia


cyraneczka

1. zdrobnienie od: cyranka;
2. gatunek wodnych ptaków z rodziny kaczek, żyjących na wodach w strefie zimnej i umiarkowanej Europy i Azji; w Polsce ptak przelotny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ornit. nazwa systematyczna|Anas crecca|ref=tak., gatunek średniego, wędrownego ptaka wodnego z rodziny kaczkowatych;

 (1.2) ornit. ptak z gatunku cyraneczek (1.1)

 (1.3) zdrobn. od: cyranka

Wiktionary

Cyraneczka zwyczajna, cyraneczka (Anas crecca) – gatunek wędrownego ptaka wodnego z rodziny kaczkowatych (Anatidae). Przeloty w marcu–kwietniu oraz sierpniu–październiku.

Wikipedia

Przykłady

 (1.3) Cyraneczki odleciały we wrześniu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡sɨrãˈnɛt͡ʃka, AS: cyrãnečka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cyranka ż.

 przym. cyrankowy, cyraneczkowy

Wiktionary


cyranie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|cyrać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. cyrać ndk.

Wiktionary


cyranka

ptak wodny z rodziny kaczek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ornit. nazwa systematyczna|Anas querquedula|ref=tak., wodny ptak eurazjatycki;

Wiktionary

Cyranka zwyczajna (Spatula querquedula) – gatunek wędrownego ptaka wodnego średniej wielkości, z rodziny kaczkowatych (Anatidae). Mimo wielkiego zasięgu występowania nie wyróżnia się podgatunków.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Nadleciały stadkiem cyranki, krążyły kilkakroć z wyciągniętymi szyjami, przerywając ciszę melodyjnym, dzwoniącym świstem skrzydeł, zataczały w powietrzu elipsy coraz mniejsze – wreszcie zapadły w trzciny, z łoskotem rozbijając wodę piersiami.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡sɨˈrãnka, AS: cyrãnka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cyraneczka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) trajkotka

Wiktionary


cyrankiewicz

nazwisko


SJP.pl

  • Józef Cyrankiewicz – pięciokrotny premier Polski w latach 1947–1952 i 1954–1970 (urząd ten sprawował najdłużej w historii Polski)
    • Układ Cyrankiewicz-Brandt
  • Krystyna Tempska-Cyrankiewicz, z d. Dębska

Wikipedia


cyrankowski

nazwisko


SJP.pl


cyrański

nazwisko


SJP.pl


cyrce

[czytaj: kyrke] Kirke, Circe;
1. w mitologii greckiej: córka Heliosa, czarodziejka z wyspy Ajaja;
2. przenośnie: czarodziejka, uwodzicielka, femme fatale


SJP.pl

Mitologia grecka

  • Kirke (Circe, Cyrce) – w mitologii greckiej wróżbitka z wyspy Ajaja, jedna z bohaterek Odysei

Osoby o nazwisku Kirke

  • Álvur Kirke – farerski polityk
  • Simon Kirke – brytyjski perkusista

Wikipedia


cyrek

nazwisko


SJP.pl


cyrena

starożytne miasto w północnej Libii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. hist. starożytne miasto położone w północnej Libii, w prowincji Cyrenajka; współcześnie stanowisko archeologiczne;

Wiktionary

Cyrena (gr. Κυρήνη Kyrēnē) – starożytne miasto położone w północnej Libii, w prowincji Cyrenajka, ok. 16 km od Morza Śródziemnego na płaskowyżu o wysokości 550 m n.p.m. Niedaleko miasta znajdował się port Apollonia, początkowo również samodzielne miasto, od końca VII wieku p.n.e. traktowane jako port Cyreny. Apollonię z Cyreną łączyła tzw. droga królewska, zbudowana przez legionistów rzymskich ok. 100 n.e., w miejscu której dziś biegnie nowoczesna droga asfaltowa.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. Cyrenajka ż., cyrenejczyk m., cyrenejka ż., Cyrenajczyk m., Kyrene ż., Cyrene ż.

 przym. cyrenejski, cyrenajski

Wiktionary


cyrenaik

wyznawca, zwolennik cyrenaizmu


SJP.pl


cyrenaizm

doktryna greckiej szkoły filozoficznej, głosząca względność wszelkiej wiedzy


SJP.pl

Cyrenaicy – szkoła filozoficzna w Starożytnej Grecji założona przez Arystypa z Cyreny.

Cyrenaicy uważali, że sprawy praktyczne są ważniejsze od teoretycznych. Wiedza jest dostarczana tylko przez zmysły. Poznajemy własne stany a nie rzeczy, które je wywołują. Przyjemność jest jedynym dobrem, bo o nią zabiegamy, a przykrość jest złem. Przyjemność jest stanem przelotnym, chwilowym, trwającym tylko, póki działa bodziec. Ta częściowa przyjemność jest celem życia, szczęście tylko zespołem częściowych przyjemności. Należy chwytać każdą jaka się nadarza. Przyjemność jest natury cielesnej, jest stanem pozytywnym (hedonizm).

Wikipedia


cyrenajczyk

mieszkaniec Cyrenajki (krainy w Libii)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Cyrenajki

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Kyrene ż., Cyrenajka ż., Cyrena ż., cyrenaizm mrz., cyrenaik mos., cyrenejczyk mos., cyrenejka ż.

 przym. cyrenajski, cyrenejski

Wiktionary


cyrenajka

kraina historyczna w północno-wschodniej Libii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) hist. geogr. kraina historyczna w północno-wschodniej Libii na wybrzeżu Morza Śródziemnego;

Wiktionary

Cyrenajka (Barka, Barqah) – kraina historyczna w północno-wschodniej Libii na wybrzeżu Morza Śródziemnego. Jej nazwa pochodziła od założonego przez Greków w 631 roku p.n.e. miasta Cyrena (gr. Kyrēnē), które do III w. n.e. było stolicą prowincji. Później jej najważniejszym miastem i portem, a jednocześnie stolicą było Bengazi. Synonimem nazwy Cyrenajka było określenie Pentapolis – od pięciu najważniejszych miast regionu: Cyreny (obecnie obok współczesnej wsi Shahat) z portem Apollonia (obecnie Marsa Susa), Teucheira (obecnie Tocra), Euesperides lub Bernice (obecnie obok Bengazi), Balagrae (obecnie Al-Bajda), Ptolemaida (obecnie Tolmeita) i Barce (obecnie Al-Mardż).

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌt͡sɨrɛ̃ˈnajka, AS: cyrẽnai ̯ka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Cyrenajczyk mos., Kyrene ż., Cyrena ż.

 przym. cyrenajski

Wiktionary


cyrenajski

Cyrenajka (kraina historyczna)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Cyrenajką, dotyczący Cyrenajki

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Kyrene ż., Cyrenajka ż., Cyrenajczyk mos., Cyrena ż., cyrenaizm mrz., cyrenaik mos., cyrenejczyk mos., cyrenejka ż.

 przym. cyrenejski

Wiktionary


cyrene

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) astr. planetoida o numerze 133 z pasa głównego asteroid;

Wiktionary

Labiobarbus – rodzaj słodkowodnych ryb z rodziny karpiowatych (Cyprinidae).

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. Kyrene ż., Cyrena ż.

Wiktionary


cyrenejczyk

Szymon Cyrenejczyk, Szymon z Cyreny: przypadkowy przechodzień, którego żołnierze rzymscy zmusili do pomocy Jezusowi w niesieniu krzyża


SJP.pl


cyrenejski

Cyrena (starożytne miasto na terenie dzisiejszej Libii)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Cyreną, dotyczący Cyreny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Cyrenajczyk mos., Cyrena ż., cyrenejczyk m., cyrenejka ż., Kyrene ż.

 przym. cyrenajski

Wiktionary


cyrhla

  • cyrhla, w ludowej wymowie także cyrla (w pisowni błędnie cyrchla, cyhrla) – słowo pierwotnie oznaczające polanę otrzymaną przez cyrhlenie.
  • Cyrhla – polana na zboczach Hurchociego Wierchu w masywie Orawicko-Witowskim Wierchów
  • Cyrhla – szczyt Beskidu Śląskiego
  • Cyrhla – szczyt Magury Spiskiej
  • Cyrhla – szczyt w Małych Pieninach
Zobacz też
  • Cyrhla nad Białką, Toporowa Cyrhla, Polana Cyrla

Wikipedia


cyriak

nazwisko


SJP.pl

Cyriak – imię męskie pochodzenia greckiego. Wywodzi się od słowa kyriakós od rzeczownika kýrios oznaczającego "pan", "władca". Istnieje kilku świętych o tym imieniu.

Odpowiednikiem żeńskim jest Cyriaka.

Odpowiedniki w innych językach:

  • łacina – Cyriacus
  • język grecki – Κυριάκος, (pol.) Kyriakos
  • język rosyjski - Kуриакос, (pol.) Kuriakos

Wikipedia


cyriaka

nazwisko


SJP.pl

Cyriaka – żeński odpowiednik imienia Cyriak. Wśród patronek tego imienia – św. Cyriaka, zm. w 307 roku w Nikomedii.

Cyriaka imieniny obchodzi: 20 marca, 19 maja, 15 lipca i 21 sierpnia.

Wikipedia


cyrix

firma produkująca mikroprocesory


SJP.pl

Cyrix – nazwa firmy założonej w 1988 roku produkującej mikroprocesory. 11 listopada 1997 roku została przeprowadzona fuzja z National Semiconductor, a w 1999 roku firmę wykupiła VIA. Firma rozpoczynała od produkcji uznawanych za najszybsze na świecie koprocesorów matematycznych dla procesorów z serii 80286 i 80386. Po wprowadzeniu przez firmę Intel serii Pentium, firma Cyrix zaprojektowała swój własny model procesora nazwany 5x86. Procesor przeważał wydajnością nad produktami Intela i AMD, było to jednak w czasach w których procesory były wykorzystywane głównie do obliczeń stałoprzecinkowych. Kolejnym produktem był model 6x86, który produkowany był we współpracy z IBM i SGS Thompson, jednakże wykonane były w technologii 0,65 μm, podczas gdy Intel już stosował technologię 0,50 μm. Dopiero 6x86L został wytworzony w technologii 0,35 μm, co umożliwiło wykorzystanie niższego napięcia.

Wikipedia


cyrk

1. namiot lub budynek z areną, na której odbywają się występy prestidigitatorów, klaunów, akrobatów, tresowanych zwierząt itp.;
2. widowisko cyrkowe;
3. potocznie o śmiesznej, absurdalnej sytuacji;
4. (geol.) cyrk lodowcowy - kar


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) miejsce, w którym pokazuje się występy akrobatyczne;

 (1.2) hist. w starożytnym Rzymie: budynek, w którym znajdował się hipodrom, na którym odbywały się wyścigi kwadryg;

 (1.3) przen. pot. dziwne, śmieszne lub uciążliwe zdarzenie, które zwraca na siebie uwagę

 (1.4) geol. zob. cyrk lodowcowy.

 (1.5) geol. zob. cyrk dolinny.

 (1.6) stpol. splot włosów

 (1.7) daw. gw-pl|Warszawa. areszt policyjny

Wiktionary

  • cyrk – budowla
  • cyrk – kocioł lodowcowy
  • cyrk – widowisko rozrywkowe
  • Cyrk – film radziecki z 1936 roku
  • Cyrk – film USA z 1928 roku
  • Cyrk – skała w Dolinie Kobylańskiej na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej
  • Cyrk – singel promujący album Ten moment
  • Cyrk – singel Lanberry

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Dziennikarz przeprowadził wywiad z dyrektorem cyrku.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡sɨrk, AS: cyrk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cyrkowiec m., cyrkówka ż., cyrkóweczka ż., cyrkiel m., cyrklowanie n., wycyrklowanie n.

 czas. cyrklować ndk.

 przym. cyrkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.3) heca

 (1.7) warszawa|cyrkiel.

Wiktionary


cyrk.

skrót od: cyrkowy


SJP.pl


cyrkiel

1. przyrząd kreślarski i pomiarowy;
2. dolny brzeg sukienki, płaszcza


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) astr. jeden z gwiazdozbiorów na niebie południowym;

Wiktionary

Cyrkiel (łac. circulus) – przyrząd kreślarski służący do kreślenia okręgów i odmierzania odcinków. Stosuje się go do rysowania na papierze, brystolu czy kalce technicznej, a także do trasowania na półwyrobach. Do wyposażenia tzw. cyrkli uniwersalnych, czyli używanych do kreślenia rysunków, należały:

  • wymienne końcówki: grafitowa – do kreślenia kół ołówkiem, grafionowa – do kreślenia tuszem, z igłą (cyrkiel podziałowy) – do przenoszenia odcinków;
  • złączki pozwalające na użycie rapidografu
  • przedłużacz – do kreślenia okręgów o dużych średnicach.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈt͡sɨrʲcɛl, AS: cyrʹḱel

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) skr. Cir

Wiktionary


cyrklować

potocznie:
1. odmierzać określoną ilość czegoś; obliczać, kalkulować;
2. starać się przybyć gdzieś o określonej porze;
3. środowiskowo: wyrównywać dolny brzeg ubrania


SJP.pl


cyrklowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|cyrklować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cyrkówka ż., cyrkiel m., wycyrklowanie n., cyrk mrz., cyrkulacja ż.

 czas. cyrklować ndk., wycyrklować dk.

Wiktionary


cyrklowy

przymiotnik od: cyrkiel


SJP.pl


cyrkon

1. pierwiastek chemiczny o symbolu Zr
2. minerał, krzemian cyrkonu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. pierwiastek chemiczny o symbolu Zr i liczbie atomowej 40;

 (1.2) miner. pospolity minerał z gromady krzemianów;

Wiktionary

  • cyrkon – minerał z grupy krzemianów wyspowych
  • cyrkon (symbol Zr) – pierwiastek chemiczny, z grupy metali przejściowych

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jakie właściwości chemiczne ma cyrkon?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡sɨrkɔ̃n, AS: cyrkõn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cyrkonówka ż., cyrkonia ż.

 przym. cyrkonowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) symbol. Zr

Wiktionary


cyrkonia

syntetyczny kamień ozdobny stosowany w jubilerstwie jako imitacja diamentu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) jubil. syntetyczny kamień ozdobny;

Wiktionary

Cyrkonia – bezbarwny syntetyczny kamień ozdobny nieposiadający swojego wzorca w przyrodzie. Jest to stabilizowana, regularna modyfikacja dwutlenku cyrkonu.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Przez długi czas cyrkonia uchodziła za najlepszą imitację diamentu.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cyrkon mrz., cyrkonówka ż.

 przym. cyrkonowy

Wiktionary


cyrkonówka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) elektr. żarówka z żarnikiem z cyrkonu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cyrkon mrz., cyrkonia ż.

 przym. cyrkonowy

Wiktionary


cyrkonowy

przymiotnik od: cyrkon


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący cyrkonu (pierwiastka)

 (1.2) dotyczący cyrkonu (minerału)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cyrkonówka ż., cyrkon m., cyrkonia ż.

Wiktionary


cyrkóweczka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: cyrkówka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cyrkówka ż., cyrk mrz.

 przym. cyrkowy

Wiktionary


cyrkowiec

człowiek występujący w cyrku


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) artysta występujący w cyrku

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Gdy światła zgasły, na arenę wybiegło kilku cyrkowców.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡sɨrˈkɔvʲjɛt͡s, AS: cyrkovʹi ̯ec

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cyrk m., cyrkowanie n.

:: fż. cyrkówka

 czas. cyrkować ndk.

 przym. cyrkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) artysta cyrkowy

Wiktionary


cyrkówka

artystka cyrkowa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) artystka występująca w cyrku

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡sɨrˈkufka, AS: cyrkufka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cyrk m., cyrkowiec m., cyrkóweczka ż., cyrkiel m., cyrklowanie n., cyrkowanie n.

 czas. cyrkować ndk., cyrklować ndk.

 przym. cyrkowy

Wiktionary


cyrkowość

1. cecha czegoś, co wymaga dużej sprawności fizycznej; karkołomność;
2. śmieszność, karykaturalność sytuacji


SJP.pl


cyrkowy

związany z cyrkiem (zwykle o miejscu występów artystów)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z cyrkiem, dotyczący cyrku

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Uruchomieniu towarzyszyły happeningi, popisy cyrkowe, szczudlarze i artyści na scenie m.in. koncert zespołu cygańskiego.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡sɨrˈkɔvɨ, AS: cyrkovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cyrk m., cyrkowiec m., cyrkówka ż., cyrkóweczka ż.

 czas. cyrkować

Wiktionary


cyrkulacja

obieg, przepływ, krążenie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) obieg zamknięty

Wiktionary

Cyrkulacja (krążenie) – operator wprowadzony początkowo w dynamice płynów następnie uogólniony na wszystkie pola wektorowe, dla danego pola definiuje wielkość skalarną. Cyrkulacja oznaczana jest zwyczajowo przez \mathbf {\Gamma } .

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Kolejne rozdziały poświęcone są falom i niestabilnościom hydrodynamicznym ogólnej cyrkulacji atmosfery oraz elementom technik numerycznych (…)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cyrklowanie n., cyrkularz mrz., cyrkulowanie n., wycyrklowanie n.

Wiktionary


cyrkulacyjny

przymiotnik od: cyrkulacja


SJP.pl


cyrkularka

rodzaj obrotowej piły elektrycznej


SJP.pl


cyrkularność

cyrkularny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) idea wykorzystywania czegoś wielokrotnie w obiegu zamkniętym

Wiktionary

Patrz:

cyrkularny

cyrkularny

1. mający kształt lub przekrój koła;
2. odbywający się w obiegu zamkniętym;
3. związany z cyrkułem - terytorium; cyrkułowy;
4. dawniej: związany z cyrkularzem - pismem urzędowym


SJP.pl


cyrkularz

1. ogłoszenie z informacjami na temat jakiejś konferencji, skierowane do określonej społeczności;
2. dawniej: pismo urzędowe z określonymi instrukcjami i wskazówkami, wydawane przez organ administracyjny podległym mu jednostkom; kurenda, okólnik


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) przest. pismo okólne, okólnik

Wiktionary

Kurenda, okólnik, cyrkularz, pismo okólne – rodzaj urzędowego pisma obiegowego, które wysyłane jest do wszystkich zainteresowanych stron. Zawiera ogólne wskazówki bądź zalecenia wydawane odgórnie do podległych mu organów państwowych.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: t͡sɨrˈkulaʃ, AS: cyrkulaš

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cyrkuł m., cyrkulacja ż.

Wiktionary


cyrkulator

urządzenie zapewniające stały ruch powietrza w pomieszczeniu


SJP.pl

Cyrkulator – urządzenie stosowane w technice mikrofalowej, zazwyczaj trójwrotnik. Charakteryzuje się macierzą rozproszenia (w przypadku idealnym):

S={\begin{vmatrix}0&0&1\\1&0&0\\0&1&0\end{vmatrix}}

Wikipedia


cyrkulować

1. być w obiegu;
2. krążyć, obiegać;
3. potocznie: poruszać się po określonym obszarze


SJP.pl


cyrkulowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) krążenie czegoś w jakimś obiegu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cyrkulacja ż.

 czas. cyrkulować

 przym. cyrkulacyjny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) krążenie

Wiktionary


cyrkumferencja

1. przestarzałe, żartobliwie: obwód w pasie osoby tęgiej;
2. dawniej: objętość, obwód


SJP.pl


cyrkumfiks

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) jęz. zob. okołorostek.

Wiktionary

Okołorostek (cyrkumfiks z łac. cirkumfixus od circum „dookoła” i fixus „umocowany”) – w językoznawstwie jest to każda cząstka wyrazu (jego morfem), o ile otacza rdzeń (podstawę słowotwórczą), a jego składniki nie występują samodzielnie. Cyrkumfiks należy do zrostków. Cyrkumfiks ma znaczenie tylko jako całość.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: t͡sɨrˈkũw̃fʲiks, AS: cyrkũũ̯fʹiks

Wiktionary


cyrkumfleks

1. w językach starożytnych: akcent padający na samogłoski długie;
2. znak graficzny w postaci wężyka lub daszka, oznaczający ten akcent


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) jęz. w niektórych językach: akcent długiej samogłoski o intonacji opadającej od tonu wyższego do niższego;

 (1.2) jęz. znak diakrytyczny pierwotnie używany w celu zaznaczania cyrkumfleksu (1.1)

Wiktionary

Akcent przeciągły (cyrkumfleks, łac. circumflexus, gr. περισπωμένος / perispomenos), często nazywany daszkiem, to znak diakrytyczny używany w językach: esperanto, francuskim, greckim, rumuńskim, słowackim, portugalskim, kaszubskim i innych. Jest też używany w statystyce, gdzie na ogół oznacza wynik estymacji.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Literackie formy z cyrkumfleksem pochodzą zapewne z dialektu żmudzkiego, który ma odmienny system akcentuacyjny.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) pot. daszek

Wiktionary


cyrkumfleksowy

związany z cyrkumfleksem


SJP.pl


cyrkumskrypcja

dawniej: omówienie


SJP.pl


cyrkumstancja

dawniej: zdarzenie, okoliczność


SJP.pl


cyrkumwalacja

zewnętrzne umocnienia (przede wszystkim w postaci wału) służące oblegającym twierdzę jako ochrona przed ewentualną odsieczą (od łac. "circumvallo" - otaczam wkoło wałem)


SJP.pl

Wikipedia


cyrkumwalacyjny

dawniej: otaczający coś murami, biegnący wzdłuż murów otaczających coś


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) daw. otaczający coś murami

 (1.2) daw. przebiegający wzdłuż murów otaczających coś

Wiktionary


cyrkuł

1. komisariat policji w zaborze rosyjskim;
2. jednostka podziału terytorialnego (dzielnica, okręg);
3. zarząd dzielnicy, okręgu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) adm. przest. jednostka podziału terytorialnego kraju lub miasta

 (1.2) daw. komisariat policji, zwłaszcza w byłym zaborze rosyjskim

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) — Zmuszę pana do pojedynku!

 — Co to zmuszę?… Ciupasem mnie pan sprowadzisz, czy co?… A jakbyś mi pan coś podobnego powiedział po trzeźwemu, tobym poszedł do cyrkułu i daliby panu pojedynek…

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡sɨrkuw, AS: cyrkuu̯

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cyrkularz m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) okręg, dzielnica

Wiktionary


cyrkułowy

przymiotnik od: cyrkuł


SJP.pl


cyrkwny

przymiotnik

 (1.1) stpol. kościelny

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡sɨrkfnɨ, AS: cyrkfny

Wiktionary


cyrla

regionalnie: polana górska powstała po wykarczowaniu lasu


SJP.pl

Cyrla (też cerla, cyrhla) – polana górska powstała po kontrolowanym wypaleniu (cyrhleniu) lasu

  • Cyrla – część wsi Półrzeczki
  • Cyrla – polana w Beskidzie Sądeckim
  • Cyrla – polana na Mogielicy
  • Cyrla – schronisko turystyczne w Beskidzie Sądeckim (na polanie Cyrla)
  • Cyrla (821 m) – szczyt w Gorcach w obrębie wsi Knurów
  • Cyrla (913 m) – szczyt w Gorcach na granicy wsi Ochotnica Górna i Szlembark
  • Cyrla – szczyt w Pieninach Czorsztyńskich
  • Cyrla – torfowisko na kotlinie Nowotarskiej
  • Cyrla Hanulowa – polana w Gorcach

Wikipedia


cyrograf

1. dawniej: własnoręcznie podpisany dokument, zwłaszcza zobowiązanie;
2. w baśniach i podaniach: pakt zawarty z diabłem


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) hist. praw. średniowieczny, odręcznie sporządzony dokument związany z działalnością prywatno-prawną;

 (1.2) kośc. praw. dekret papieski, którego obieg, w przeciwieństwie do encykliki, ogranicza się tylko do kurii rzymskiej

 (1.3) kośc. mit. liter. rzekomy pakt z diabłem, w którym ktoś zrzeka się prawa do duszy po śmierci w zamian za doczesne korzyści

 (1.4) przen. umowa skrajnie niekorzystna dla jednej ze stron

Wiktionary

Cyrograf – zapożyczona z gr. nazwa dokumentu rękopiśmiennego (τό χειρόγραφον, cheirógraphon od χειρ – „ręka” i γράφειν – „pisać”) używana głównie w średniowieczu (łac. chirographum). Określało się tym mianem przeważnie dokumenty związane z działalnością prawno-prywatną jak umowy, kwity, zobowiązania czy rewersy (skrypty dłużne).

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Cyrograf papieski, czyli dokument, w którym Jan Paweł II powierza nadzwyczajne pełnomocnictwa Sekretarzowi Stanu odnośnie Państwa Miasta Watykańskiego (…), wywołał zaskoczenie w samym Watykanie oraz duże poruszenie i liczne, nieraz mylne, interpretacje w prasie światowej.

Wiktionary


cyrograficzny

cyrograf


SJP.pl

Patrz:

cyrograf

cyrulicki

cyrulik


SJP.pl

Patrz:

cyrulik

cyruliczka

cyrulik


SJP.pl

Patrz:

cyrulik

cyruliczy

cyrulik


SJP.pl

Patrz:

cyrulik

cyrulik

dawniej: fryzjer wykonujący także zabiegi felczerskie; balbierz, balwierz, barbierz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) daw. fryzjer wykonujący również proste zabiegi medyczne;

Wiktionary

Cyrulik, balwierz, chirurg, felczer (łac. barbarius) – osoba, która dawniej zajmowała się zawodowo między innymi goleniem, kąpaniem, rwaniem zębów, nastawianiem złamań, puszczaniem krwi, a także nieskomplikowanymi operacjami i leczeniem lekkich chorób. Bardziej skomplikowanymi chorobami zajmowali się wykształceni na uniwersytetach medycy, natomiast balwierze wykorzystywali wiedzę ludową i doświadczenie.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wśród narzędzi pewnego warszawskiego cyrulika znajdowały się trzy pelikany.

 (1.1) Cyrulik ogolił mnie w okamgnieniu.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) balwierz

Wiktionary


cyrulikowy

cyrulik (dawniej); cyrulicki


SJP.pl


cyrus

imię męskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;

Wiktionary

Cyrus – imię męskie pochodzenia perskiego od słowa khuru, „tron, stolica”, z gr. kύρος (kyros), „moc, władza, panowanie, autorytet” lub hebr. kôresh, hhâras, „słońce”. Jest sześciu świętych o tym imieniu, m.in. św. Cyrus, męczennik aleksandryjski z IV wieku n.e.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Dali więc pieniędzy kamieniarzom i cieślom oraz żywności, napoju i oliwy Sydończykom i Tyryjczykom, by sprowadzili drzewo cedrowe z Libanu morzem do Jafy na mocy pozwolenia, udzielonego im przez Cyrusa, króla perskiego.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡sɨrus, AS: cyrus

Wiktionary


cyrusostwo

Cyrus z małżonką; Cyrusowie


SJP.pl


cyrusowie

Cyrus z małżonką; Cyrusostwo


SJP.pl


cyrusowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Cyrusa lub z nim związany


SJP.pl


cyryl

imię męskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;

Wiktionary

Cyryl – imię męskie pochodzące z języka greckiego. Wywodzi się ze słowa κύριος znaczącego „pan”, „władca”. W Polsce używane było rzadko, częściej natomiast na Rusi Czerwonej.

Rosyjskim odpowiednikiem tego imienia jest Kiriłł (ros. Кирилл).

Cyryl imieniny obchodzi: 9 lutego, 14 lutego, 18 marca, 29 marca, 27 czerwca, 30 czerwca, 7 lipca i 8 sierpnia.

Żeński odpowiednik: Cyryla.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Mam na imię Cyryl i pracuję w Instytucie Slawistyki Polskiej Akademii Nauk jako slawista.

 (1.1) 14 lutego, 18 marca i 27 czerwca przypadają imieniny Cyryla.

 (1.1) Panie Cyrylu, proszę nas jutro odwiedzić.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡sɨrɨl, AS: cyryl

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Cyrylowa ż., Cyrylka ż., cyrylica ż., cyrylskość ż., cyrylickość ż., cyryliczność ż.

:: zdrobn. Cyrylek mos., Cyrek mos.

:: fż. Cyryla ż.

 przym. cyrylijski, cyrylski, cyrylicki, cyryliczny

:: przest. gwara. Cyrylowy, Cyrylkowy

 przysł. cyrylsko, cyrylicko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zdrobn. Cyrylek, Cyrek

Wiktionary


cyryla

imię żeńskie


SJP.pl

Cyryla – imię żeńskie pochodzenia greckiego; żeński odpowiednik imienia Cyryl. Wywodzi się ze słowa kyrios znaczącego „pan”, „władca”, a na gruncie greckim oznaczało osobę, która należy do Boga.

Imię jest imieniem używanym rzadko w XXI wieku. W styczniu 2024 r. w rejestrze PESEL wykazano 375 kobiet o imieniu Cyryla nadanym jako imię pierwsze oraz 190 kobiety noszące imię Cyryla jako imię drugie. Dla porównania, Annę, najczęściej nadawaną jako imię pierwsze, nosi 1 072 616 osób.

Wikipedia


cyrylica

starosłowiański alfabet utworzony przez jednego z uczniów św. Cyryla


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) jęz. alfabet używany do zapisu niektórych języków słowiańskich;

Wiktionary

Cyrylica – pismo alfabetyczne służące do zapisu języków wschodniosłowiańskich, większości południowosłowiańskich i innych. Nazwa nawiązuje do „apostoła Słowian“ – św. Cyryla, który wspólnie ze św. Metodym, prowadząc misję wielkomorawską wśród Słowian, zapisał i wprowadził do liturgii język słowiański. Do zapisu tego języka zostały stworzone dwa alfabety – najpierw głagolica, z której zostały później zapożyczone niektóre litery cyrylicy, a potem cyrylica.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W archiwum było sporo dokumentów na temat naszej miejscowości, niestety większość pisana cyrylicą.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡sɨrɨˈlʲit͡sa, AS: cyrylʹica

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Cyryl

 przym. cyrylicki, cyrylijski

Wiktionary


cyrylicki

związany z cyrylicą


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) jęz. napisany cyrylicą, związany z cyrylicą

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Cyryl m., cyrylica ż.

 przym. cyryliczny, cyrylijski

Wiktionary


cyryliczny

dawniej: cyrylicki - związany z cyrylicą


SJP.pl


cyrylijski

przymiotnik

 (1.1) związany z Cyrylem

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡sɨrɨˈlʲijsʲci, AS: cyrylʹii ̯sʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cyrylica ż., Cyryl mos.

 przym. cyrylicki

Wiktionary


cyryliny

przymiotnik dzierżawczy - należący do Cyryli lub z nią związany


SJP.pl


cyrylo-metodejski

przymiotnik

 (1.1) zob. cyrylo-metodiański.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡sɨrɨlɔ‿mɛtɔˈdɛjsʲci, AS: cyrylo‿metodei ̯sʹḱi

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) cyrylo-metodiański, cyrylo-metodyjski

Wiktionary


cyrylo-metodiański

przymiotnik

 (1.1) związany z Cyrylem i Metodym, dotyczący Cyryla i Metodego

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡sɨrɨlɔ‿mɛtɔˈdʲjä̃j̃sʲci, AS: cyrylo‿metodʹi ̯ä̃ĩ ̯sʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cyrylo-metodianizm mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) cyrylo-metodejski, cyrylo-metodyjski

Wiktionary


cyrylo-metodyjski

przymiotnik

 (1.1) zob. cyrylo-metodiański.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Taras Szewczenko usiłował wciągnąć Polaków do Bractwa Cyrylo-Metodyjskiego w Kijowie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡sɨrɨlɔ‿mɛtɔˈdɨjsʲci, AS: cyrylo‿metodyi ̯sʹḱi

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) cyrylo-metodiański, cyrylo-metodejski

Wiktionary


cyrylostwo

Cyryl z małżonką; Cyrylowie


SJP.pl


cyrylowie

Cyryl z małżonką; Cyrylostwo


SJP.pl


cyrylowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Cyryla lub z nim związany


SJP.pl


cyrym

wykrzyknik zastępujący słowa przy śpiewaniu melodii, naśladujący brzmienie instrumentów, zwłaszcza perkusyjnych lub będący przyśpiewką w piosenkach ludowych; zwykle w wyrażeniu "cym, cyrym, cym"


SJP.pl


cysalpejski

położony na południe od Alp; cisalpejski, cisalpiński, cysalpiński


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) położony na południe od Alp

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zwyczaje w cysalpejskich prowincjach zakonu nieznacznie odbiegały od tych zza Alp.

Wiktionary


cysalpiński

położony na południe od Alp; cisalpiński, cisalpejski, cysalpejski


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) położony na południe od Alp

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zwyczaje w cysalpińskich prowincjach zakonu znacznie odbiegały od tych zza Alp.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przedalpejski

Wiktionary


cysewski

nazwisko


SJP.pl


cysiać

czasownik niedokonany

 (1.1) daw. ssać

Wiktionary


cysoida

typ krzywej płaskiej tworzonej na podstawie dwóch innych krzywych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) geom. typ krzywej płaskiej;

Wiktionary

Cysoida – typ krzywej płaskiej.

Tworzona jest na podstawie dwóch innych krzywych. Jeśli mają one w układzie współrzędnych biegunowych równania

r=f_{1}(\theta )
r=f_{2}(\theta )

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) cissoida

Wiktionary


cysorstwo

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. geogr. Austro-Węgry

Wiktionary


cysorz

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) gwara. cesarz

Wiktionary


cysta

1. chorobowy, woreczkowaty guz wypełniony płynem, rzadziej - galaretowatą substancją; torbiel;
2. otoczka wytwarzana przez niektóre organizmy (np. pierwotniaki), umożliwiająca im przetrwanie w niesprzyjających życiu warunkach środowiska


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. patologiczna przestrzeń w ciele wypełniona płynem, stanowiąca miękki guz w kształcie błoniastego woreczka

 (1.2) mikrobiol. przetrwalnik dla niektórych pierwotniaków i prokariotów;

Wiktionary

  • cysta (biologia)
  • torbiel

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈt͡sɨsta, AS: cysta

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cystyda ż., cystyna ż., cysteina ż.

 przym. cystowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) torbiel

Wiktionary


cysteina

aminokwas endogenny zawierający grupę tiolową


SJP.pl

Cysteina (skrót: Cys lub C) – organiczny związek chemiczny z grupy endogennych aminokwasów kodowanych, wchodzi w skład wielu białek. Wraz z homocysteiną i metioniną tworzy grupę aminokwasów siarkowych (cysteina jest najprostszym z nich).

Wikipedia


cysteinowy

przymiotnik od: cysteina


SJP.pl


cystektomia

w medycynie: wycięcie pęcherza moczowego


SJP.pl


cysterka

członkini zakonu żeńskiego reguły cystersów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) rel. zakonnica z zakonu cysterskiego

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W kilkanaście lat po fundacji w Trzebnicy powstają nowe klasztory cysterek na ziemiach polskich.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: fm. cysters m.

 przym. cysterski

Wiktionary


cysterki

żeński katolicki zakon monastyczny oparty na regule św. Benedykta


SJP.pl

Zakon Cysterski (łac. Ordo Cisterciensis, skrót OCist. lub OCSO (Ordo Cisterciensis Strictioris Observantiae) dla trapistów) – katolicki zakon monastyczny reformowany, posługujący się regułą benedyktyńską, założony w 1098 przez św. Roberta z Molesme, pierwszego opata z Cîteaux we Francji (łac. Cistercium; obecnie Saint-Nicolas-lès-Cîteaux). Pierwsze klasztory powstały w La Ferté (1113), Pontigny (1114), Clairvaux (1115) i Morimond (1115). Do Polski cystersi przybyli w połowie XII w.

Wikipedia


cysterna

1. duży zbiornik do przechowywania lub przewozu cieczy albo gazów;
2. pojazd z takim zbiornikiem


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) techn. zamknięty zbiornik do magazynowania wody

 (1.2) duży pojemnik do magazynowania wody

 (1.3) mot. pojazd do przewożenia płynów

Wiktionary

Cysterna (z łac. cisterna, od cista paka; gr. kistê, kosz) – zbiornik do gromadzenia i przechowywania cieczy, zwykle wody. Najczęściej cysterny służyły do gromadzenia deszczówki. Ich wielkość i pojemność zależała od potrzeb mieszkańców (od kilkunastu litrów do tysięcy metrów sześciennych – rezerwuary).

Wikipedia

Przykłady

 (1.3) W Kalifornii zapaliła się cysterna samochodowa, wskutek czego powstał wielokilometrowy korek.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡sɨˈstɛrna, AS: cysterna

Wiktionary

Powiązane:

 przym. cysternowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.3) beczkowóz

Wiktionary


cysternowiec

statek wyposażony w cysterny, używany do przewozu ładunków płynnych; tankowiec, zbiornikowiec


SJP.pl


cysternowy

przymiotnik od: cysterna


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z cysterną, dotyczący cysterny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cysterna ż.

Wiktionary


cysters

członek zakonu cysterskiego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) rel. zakonnik z zakonu założonego przez św. Roberta z Molesme;

Wiktionary

Zakon Cysterski (łac. Ordo Cisterciensis, skrót OCist. lub OCSO (Ordo Cisterciensis Strictioris Observantiae) dla trapistów) – katolicki zakon monastyczny reformowany, posługujący się regułą benedyktyńską, założony w 1098 przez św. Roberta z Molesme, pierwszego opata z Cîteaux we Francji (łac. Cistercium; obecnie Saint-Nicolas-lès-Cîteaux). Pierwsze klasztory powstały w La Ferté (1113), Pontigny (1114), Clairvaux (1115) i Morimond (1115). Do Polski cystersi przybyli w połowie XII w.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Inkunabuły te odnaleziono w opactwie cystersów pod Maceratą.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: fż. cysterka ż.

 przym. cysterski

Wiktionary


cystersi

zakon założony w XI wieku w Citeaux we Francji; zakon cysterski


SJP.pl

Zakon Cysterski (łac. Ordo Cisterciensis, skrót OCist. lub OCSO (Ordo Cisterciensis Strictioris Observantiae) dla trapistów) – katolicki zakon monastyczny reformowany, posługujący się regułą benedyktyńską, założony w 1098 przez św. Roberta z Molesme, pierwszego opata z Cîteaux we Francji (łac. Cistercium; obecnie Saint-Nicolas-lès-Cîteaux). Pierwsze klasztory powstały w La Ferté (1113), Pontigny (1114), Clairvaux (1115) i Morimond (1115). Do Polski cystersi przybyli w połowie XII w.

Wikipedia


cysterski

cysters


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z cystersami, dotyczący cystersów

przymiotnik dzierżawczy

 (2.1) należący do cystersów, będący ich własnością

Wiktionary

Patrz:

cysters

Przykłady

 (2.1) W dobrach cysterskich nie brakowało wielkich zagonów.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cysters m., cysterka ż.

 przym. pocysterski

Wiktionary


cysticerkoza

choroba pasożytnicza zwierząt i człowieka wywołana przez pęcherzykowatą larwalną postać niektórych tasiemców, zwaną wągrem; cystycerkoza; wągrzyca


SJP.pl

Wągrzyca, cysticerkoza (łac. cysticercosis) – pasożytnicza choroba odzwierzęca przewodu pokarmowego, wywoływana przez larwę tasiemca uzbrojonego (Taenia solium) – onkosferę, która w organizmie człowieka przekształca się wągra (cysticerkus, łac. cysticercus).

Wikipedia


cysticerkus

pęcherzykowata postać larwalna niektórych gatunków tasiemca wywołująca niebezpieczną chorobę - wągrzycę; wągier; wągr


SJP.pl

Cysticerkus, bąblowiec prosty, finna, wągier – jedna z form drugiego stadium larwalnego niektórych tasiemców. Powstaje z onkosfery. Ma postać pęcherzyka, wewnątrz którego znajduje się płyn i, osadzony na wewnętrznej ścianie, wpuklony zawiązek główki tasiemca. Cysticerkus jest larwą ocystowaną, ale bez wyodrębnionego cerkomeru. Jego skoleks jest wciągnięty w rejon szyjki. Jama pierwotna otaczająca rejon szyjki tworzy duży pęcherz wypełniony płynem. Ten typ larwy wykazuje dużą różnorodność budowy. W odpowiednich warunkach główka wynicowuje się i rozwija się strobila.

Wikipedia


cystogastrostomia

chirurgiczne połączenie między żołądkiem a torbielą jakiegoś narządu organizmu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. operacyjne połączenie między żołądkiem a torbielą jakiegoś narządu organizmu

Wiktionary


cystografia

radiologiczne badanie pęcherza moczowego


SJP.pl

Cystografia - badanie radiologiczne pęcherza moczowego wypełnionego środkiem cieniującym. Cystografię zstępującą wykonuje się na zakończenie urografii, a wstępującą (cystouretrografia mikcyjna) po wypełnieniu pęcherza środkiem cieniującym przez cewnik.

Wikipedia


cystograficzny

dotyczący cystografii


SJP.pl


cystoid

kopalny szkarłupień; pęcherzowiec


SJP.pl


cystoidy

gromada wymarłych szkarłupni; pęcherzowce


SJP.pl

Wikipedia


cystolit

wyrostek celulozowy na ścianie komórki roślinnej


SJP.pl

Cystolity – kryształy węglanu wapnia będące wytworami ściany komórkowej występujące w komórkach niektórych roślin. Znajdują się one po wewnętrznej stronie błony komórkowej i tworzą różnych kształtów wyrostki.

Składają się one z celulozy inkrustowanej dużymi ilościami węglanu wapnia. Czasami cystolity wypełniają większą część komórki. Komórki zawierające cystolity zwykle różnią się kształtem i rozmiarem od innych, sąsiednich komórek tej samej tkanki (na ogół są większe). Czasami cystolity mogą w komórkach samoistnie zanikać.

Wikipedia


cystoskop

wziernik służący do przeprowadzenia badania zwanego cystoskopią, polegającego na wprowadzeniu wziernika przez cewkę moczową do pęcherza moczowego


SJP.pl

Cystoskop – wziernik, który służy do przeprowadzenia badania zwanego cystoskopią, polegającego na bezpośrednim wprowadzeniu wziernika przez cewkę moczową do pęcherza moczowego.

Cystoskop jest metalową rurą zaopatrzoną w światłowodowy układ optyczny, który umożliwia wzrokową ocenę śluzówki pęcherza moczowego. Dodatkowo zaopatrzony jest w oprzyrządowanie umożliwiające pobieranie materiałów do badań, przepłukanie pęcherza lub odessanie jego zawartości.

Wikipedia


cystoskopia

badanie diagnostyczne stosowane w urologii polegające na wprowadzeniu cystoskopu poprzez cewkę moczową do pęcherza moczowego


SJP.pl

Cystoskopia (gr. kystis - pęcherz, woreczek i skopeín - oglądać) - badanie diagnostyczne stosowane w urologii, czasem połączone z działaniem terapeutycznym, które polega na wprowadzeniu przyrządu zwanego cystoskopem (wziernikiem) poprzez cewkę moczową do pęcherza moczowego.

Wikipedia


cystostomia

cewnikowanie pęcherza moczowego przez skórę


SJP.pl

Cystostomia – rodzaj urostomii. Jest to przetoka przez powłoki brzuszne do pęcherza moczowego ponad spojeniem łonowym. Dren zakładany jest operacyjnie i mocowany jest słabym szyciem tak, aby mógł być usunięty bezoperacyjnie lekkim szarpnięciem.

Wikipedia


cystotomia

w medycynie: przecięcie ścianki pęcherza moczowego


SJP.pl


cystozyra

krzaczkowaty glon z rzędu morszczynowców, brunatnica występująca w ciepłych morzach


SJP.pl


cystycerkoza

choroba pasożytnicza zwierząt i człowieka wywołana przez pęcherzykowatą larwalną postać niektórych tasiemców, zwaną wągrem; cysticerkoza; wągrzyca


SJP.pl


cystycerkozy

choroba pasożytnicza zwierząt i człowieka wywołana przez pęcherzykowatą larwalną postać niektórych tasiemców, zwaną wągrem; cysticerkoza; wągrzyca


SJP.pl


cystyda

komórka niewytwarzająca zarodników, występująca u grzybów podstawczaków; rozwierka


SJP.pl

Cystyda, rozwierka (łac. cystidium) – płonna komórka, która wraz z elementami rozrodczymi – podstawkami (basidium) – tworzy hymenium grzybów. Cystydy rozdzielają podstawki od siebie i stąd pochodzi ich polska nazwa – rozwierki. Czasami cystydy występują pod hymenium (w warstwie subhymenium). Zazwyczaj cystydy są większe od podstawek i wystają ponad hymenium. Ich rola nie jest dokładnie znana, przypuszcza się, że mają za zadanie mechanicznie oddzielać podstawki od siebie, by nie dochodziło do ich zlepiania się, mogą pomagać w utrzymaniu wilgotności, działając jak pułapki powietrzne, mogą pełnić funkcje obronne przed drapieżnikami, takimi jak skoczogonki. Przypuszcza się także, że intensywny metabolizm cystyd może prowadzić do nagrzania otoczenia, co pomaga wyzwolić się zarodnikom.

Wikipedia


cystyna

białko proste, składnik albuminy


SJP.pl

Cystyna – aminokwas powstały w wyniku połączenia dwóch cząsteczek cysteiny poprzez mostek dwusiarczkowy (jest to więc dimer).

Cystyna uczestniczy w tworzeniu mostków dwusiarczkowych w białkach. Wraz z wiązaniami wodorowymi, siłami van der Waalsa stabilizuje trzeciorzędową strukturę białka.

Cystyna ulega katabolizmowi wraz z cysteiną. Przekształcanie cystyny do cysteiny katalizuje reduktaza cystynowa.

Wikipedia


cystynowy

przymiotnik od: cystyna


SJP.pl


cystynoza

wrodzone zaburzenie przemiany materii polegające na gromadzeniu się cystyny w lizosomach


SJP.pl

Cystynoza (ang. cystinosis) – rzadka, uwarunkowana genetycznie choroba metaboliczna zaliczana do lizosomalnych chorób spichrzeniowych, w której przebiegu w lizosomach gromadzi się aminokwas cystyna. Dziedziczenie choroby jest autosomalne recesywne. Cystynoza związana jest z mutacjami genu kodującego białko enzymu cystynozyny. Częstość schorzenia szacuje się na 1:100 000-1:200 000 urodzeń.

Wikipedia


cystynuria

występowanie w moczu wzmożonej ilości cystyny


SJP.pl

Cystynuria (ang. i łac. Cystinuria) – wrodzona, genetycznie uwarunkowana choroba metaboliczna o dziedziczeniu autosomalnym recesywnym, która charakteryzuje się wydalaniem zwiększonej ilości cystyny (a także określonych innych aminokwasów) z moczem oraz upośledzeniem absorpcji z przewodu pokarmowego.

Wikipedia


cyt

wykrzyknik nakazujący zachowanie ciszy


SJP.pl

wykrzyknik

 (1.1) używany jako wezwanie do zachowania ciszy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Kielich stłucz! Niech z Twych ócz żal się napije! Nie mów: cyt! To nie wstyd - Sawa nie żyje!

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) cisza, cicho, sza

Wiktionary


cytacik

zdrobniale: cytat


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od cytat

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To nie cytat, lecz tylko mały cytacik.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cytat m., zacytowanie n., cytacja ż., cytowanie n.

 czas. zacytować, cytować

Wiktionary


cytacja

dawniej:
a) cytat (dosłowne przytoczenie w tekście czyichś słów);
b) pozew, wezwanie do stawienia się przed władzą, zwłaszcza sądową


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przest. dosłowne przytoczenie w mowie lub tekście cudzych słów

 (1.2) przest. pozew, wezwanie do stawienia się przed władzą sądową lub administracyjną

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡sɨˈtat͡sʲja, AS: cytacʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cytat m., cytacik m., cytata ż., cytowanie n., zacytowanie n.

 czas. cytować ndk., zacytować dk.

 przym. cytacyjny, cytatowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) cytat, cytata

Wiktionary


cytadela

samodzielna obronna twierdza służąca głównie do obrony miasta


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) wojsk. w starszych fortyfikacjach: samodzielna twierdza dominująca nad miastem lub prowincją;

Wiktionary

Cytadela (wł. cittadella) – samodzielna, dominująca nad miastem lub prowincją twierdza. Na terytorium własnym zadaniem cytadeli była ochrona mieszkańców w przypadku najazdu wroga. Na terytoriach podbitych cytadele budowano w celu utrzymania w posłuszeństwie mieszkańców (taką rolę miała np. cytadela Aleksandrowska w Warszawie).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Żołnierze perscy schronili się w dwóch nadmorskich cytadelach, zaopatrywanych drogą morską.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡sɨtaˈdɛla, AS: cytadela

Wiktionary


cytadelowy

przymiotnik od: cytadela


SJP.pl


cytara

dawny instrument strunowy szarpany, o gruszkowatym korpusie i długiej szyjce


SJP.pl

Cytara – dawny, strunowy, szarpany, instrument muzyczny z płaskim korpusem o gruszkowatym zarysie, długą szyjką z podstrunnicą i metalowymi progami, oraz kilkoma zdwojonymi, drucianymi strunami, które zarywa się palcami. Znana od późnego średniowiecza; najbardziej popularna w okresie renesansu i wczesnego baroku; wyparta przez gitarę. Używana głównie do akompaniowania śpiewowi, również do gry solowej.

Wikipedia


cytarzysta

osoba grająca na cytrze; cytrzysta


SJP.pl


cytat

dosłowne przytoczenie w tekście czyichś słów; cytata


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) przytoczona wypowiedź, fragment innego tekstu;

Wiktionary

Cytat, cytata (łac. citatio, niem. Zitat) – dosłowne przytoczenie cudzych słów. Cytat w literaturze jest formą ekspresji artystycznej. Może mieć charakter jawny, w postaci wyraźnie wyróżnionego tekstu, lub niejawny, stanowiąc rodzaj aluzji.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Skąd on zna tyle fajnych cytatów?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡sɨtat, AS: cytat

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cytacja ż., cytata ż., cytowanie n., zacytowanie n.

:: zdrobn. cytacik m.

 czas. cytować ndk., zacytować dk.

 przym. cytatowy, cytacyjny

Wiktionary


cytata

dosłowne przytoczenie w tekście czyichś słów; cytat


SJP.pl


cytatolog

specjalista w dziedzinie cytatologii


SJP.pl


cytatologia

żartobliwe określenie sposobu komponowania wypowiedzi, w której autor nadużywa cytatów


SJP.pl


cytatomania

nadmierne używanie cytatów


SJP.pl


cytatowy

przymiotnik od: cytat


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z cytatem, dotyczący cytatu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cytat mrz., cytata ż., cytacja ż., cytowanie n., zacytowanie n.

 czas. cytować ndk., zacytować dk.

Wiktionary


cytaza

enzym powstający podczas kiełkowania ziaren jęczmienia w słodowni, rozpuszczający hemicelulozę błon komórkowych


SJP.pl


cyto-

temat słowotwórczy

 (1.1) pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy z komórką zwierzęcą lub roślinną

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡sɨtɔ, AS: cyto

Wiktionary


cytoarchitektoniczny

dotyczący działu anatomii zajmującego się badaniem rozmieszczenia przestrzennego różnych komórek w większych strukturach


SJP.pl


cytoarchitektonika

1. dział anatomii zajmujący się badaniem rozmieszczenia przestrzennego różnych komórek w większych strukturach;
2. struktura komórek jakiejś części organizmu; cytoarchitektura


SJP.pl

Cytoarchitektonika (ang. cytoarchitectonics, z gr. κύτος = komórka + αρχιτεκτονική = architektura) – nauka zajmująca się organizacją komórek organizmu. Odnosi się przede wszystkim do budowy ośrodkowego układu nerwowego: mózgowia i rdzenia kręgowego. Komplementarna dziedzina badań nad układem włókien mielinowych to mieloarchitektonika (ang. myeloarchitectonics, z gr. μυελός = szpik + αρχιτεκτονική). Pola mieloarchitektoniczne w pewnym stopniu pokrywają się z cytoarchitektonicznymi.

Wikipedia


cytoarchitektura

struktura komórek jakiejś części organizmu; cytoarchitektonika


SJP.pl


cytoautoradiografia

autoradiografia wykorzystywana do badań nad strukturą i funkcjonowaniem komórki


SJP.pl


cytoblast

jądro komórkowe


SJP.pl


cytoblastyczny

cytoblast


SJP.pl

Patrz:

cytoblast

cytochemia

Cytochemia – dział biochemii, który się zajmuje składem chemicznym komórki oraz procesami chemicznymi zachodzącymi w komórce. Pozwala na zlokalizowanie związków chemicznych w komórce z wykorzystaniem technik takich jak mikrospalanie, mikrospektrofotometria, autoradiografia, kriomikroskopia elektronowa, mikroanaliza rentgenograficzna i immunohistochemia.

Wikipedia


cytochemiczka

specjalistka w dziedzinie cytochemii


SJP.pl


cytochemiczny

dotyczący cytochemii


SJP.pl


cytochemik

specjalista w dziedzinie cytochemii


SJP.pl


cytochrom

białkowa struktura odpowiedzialna za transport elektronów i uzyskiwanie energii w wyniku redukcji tlenu, występująca u wszystkich organizmów aerobowych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) biol. białko uczestniczące w transporcie elektronów w procesie fosforylacji oksydacyjnej;

Wiktionary

Cytochromy – grupa białek uczestniczących w transporcie elektronów w procesie fosforylacji oksydacyjnej. W mikrosomach cytochrom P450 uczestniczy w procesie metabolizmu ksenobiotyków.

W cytochromach funkcję grupy prostetycznej pełni hem lub jego analogi.

Wikipedia


cytochromowy

przymiotnik od: cytochrom


SJP.pl


cytodiagnostyczny

cytodiagnostyka


SJP.pl

Patrz:

cytodiagnostyka

cytodiagnostyka

metoda diagnostyczna polegająca na mikroskopowych badaniu komórek złuszczonych z błon śluzowych lub pobranych z jam ciała


SJP.pl


cytofizjolog

biolog zajmujący się procesami fizjologicznym zachodzącymi na poziomie komórek


SJP.pl


cytofizjologia

nauka zajmująca się procesami fizjologicznym zachodzącymi na poziomie komórki


SJP.pl

Fizjologia komórek, cytofizjologia, nauka zajmująca się procesami fizjologicznym zachodzącymi na poziomie komórki.Fizjologia komórek mięśniowych i nerwowych: pobudliwość i przewodnictwo synaptyczne.

Wikipedia


cytofizjologiczny

przymiotnik od: cytofizjologia


SJP.pl


cytogenetyczka

cytogenetyk


SJP.pl

Patrz:

cytogenetyk

cytogenetyczny

cytogenetyka


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) biol. związany z cytogenetyką

Wiktionary

Patrz:

cytogenetyka

cytogenetyk

osoba zajmująca się cytogenetyką


SJP.pl


cytogenetyka

nauka zajmująca się zagadnieniami genetycznymi zachodzącymi na poziomie komórki


SJP.pl

Cytogenetyka – dział genetyki zajmujący się badaniem chromosomów. Cytogenetyka koncentruje się zarówno na kształcie jak i liczbie chromosomów, jak również na ich dziedziczeniu. W ostatnich latach rozwinęła się cytogenetyka molekularna, umożliwiająca badanie materiału genetycznego w stadium interfazy, bez uformowanych chromosomów.

Wikipedia


cytogeneza

w biologii: tworzenie się nowych komórek


SJP.pl


cytohormonalny

związany ze zmianami w komórkach kobiecych dróg rodnych w trakcie cyklu hormonalnego, pozwalający określić fazę tego cyklu, np. badanie cytohormonalne, wymaz cytohormonalny


SJP.pl


cytokina

substancja hormonopodobna wytwarzana głównie przez komórki układu odpornościowego i oddziałująca na aktywność biologiczną sąsiadujących z nią komórek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) fizj. białko związane z procesem zapalnym

Wiktionary

Wikipedia


cytokinetyczny

cytokineza


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z cytokinezą, dotyczący cytokinezy

Wiktionary

Patrz:

cytokineza

Powiązane:

 rzecz. cytokineza ż.

Wiktionary


cytokineza

końcowa faza podziału komórki


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) podział cytoplazmy w czasie podziału komórki

Wiktionary

Cytokineza – podział cytoplazmy w procesie podziału komórki, zachodzący po kariokinezie (podziale jądra komórkowego), zwykle pod koniec anafazy lub na początku telofazy.

W komórkach zwierzęcych cytokineza wygląda następująco: w płaszczyźnie równikowej dzielącej się komórki tworzy się pierścień kurczliwy (zbudowany z cząsteczek białek – miozyny i aktyny). W wyniku zaciskania się tego pierścienia powstaje bruzda podziałowa. Pod nią zlokalizowane są pęcherzyki siateczki wewnątrzplazmatycznej, które łączą się i pomagają rozdzielić cytoplazmę oraz odtworzyć błonę komórkową. Ostatecznie prowadzi to do rozdzielenia cytoplazmy pomiędzy dwie komórki potomne.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. cytokinetyczny

Wiktionary


cytokinina

hormon roślinny syntetyzowany i występujący w młodych pędach i korzeniu, aktywujący niektóre enzymy, białka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) hormon wzrostu roślin

Wiktionary

Cytokininy, CK – grupa regulatorów wzrostu i rozwoju roślin, wśród których znajdują się hormony roślinne oraz substancje o działaniu podobnym do hormonów roślinnych jednak nie występujące naturalnie w roślinach. Pierwszy związek zaliczany do cytokinin, kinetyna, został wyizolowany przez Folkego Skooga w latach 50. XX wieku. Cytokininami są m.in.:

  • zeatyna – 6-(γ-hydroksymetylo-γ-metyloalliloamino)puryna
  • kinetyna – N6-furfuryladenina (Kin)
  • 2-izopentyloadenina (2iP)
  • 6-benzyloadenina (BA; znana także jako 6-benzyloaminopuryna, BAP)

Wikipedia


cytokininowy

przymiotnik od: cytokinina


SJP.pl


cytokinowy

cytokina


SJP.pl

Patrz:

cytokina

cytolog

1. specjalista w dziedzinie cytologii;
2. osoba wykonująca diagnostyczne badanie mikroskopowe komórek pobranych ze śluzówki pochwy, dróg oddechowych itp.


SJP.pl

Cytologia (gr. kytos ‘komórka’, logos ‘nauka’), biologia komórki – dział biologii badający komórki, m.in. ich budowę (morfologię) oraz działanie (fizjologię). Jej dziedzinami są: cytofizjologia, cytopatologia, cytogenetyka i cytochemia. Cytologię można podzielić na cytologię zwierzęcą oraz roślinną.

Wikipedia


cytologia

1. nauka zajmująca się budową, funkcjami, rozwojem i podziałem komórek organizmów;
2. w diagnostyce medycznej: mikroskopowe badanie komórek pobranych z błon śluzowych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) biol. nauka o komórce;

 (1.2) pot. med. mikroskopowe badanie komórek pochwowej części szyjki macicy, pobranych drogą wymazu i opracowanej jako utrwalony rozmaz na szkiełku laboratoryjnym

Wiktionary

Cytologia (gr. kytos ‘komórka’, logos ‘nauka’), biologia komórki – dział biologii badający komórki, m.in. ich budowę (morfologię) oraz działanie (fizjologię). Jej dziedzinami są: cytofizjologia, cytopatologia, cytogenetyka i cytochemia. Cytologię można podzielić na cytologię zwierzęcą oraz roślinną.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zostało nam jeszcze zaliczenie kolokwium z cytologii.

 (1.2) W tym roku muszę zrobić cytologię.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡sɨtɔˈlɔɟja, AS: cytoloǵi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cytolog m.

 przym. cytologiczny

 przysł. cytologicznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) biologia komórki

 (1.2) badanie cytologiczne

Wiktionary


cytologicznie

cytologiczny


SJP.pl

Patrz:

cytologiczny

cytologiczny

cytologia


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) biol. związany z cytologią, dotyczący cytologii

 (1.2) med. związany z cytologią (badaniem pobranych komórek)

Wiktionary

Patrz:

cytologia

Powiązane:

 rzecz. cytologia ż.

Wiktionary


cytomammobus

autobus przystosowany do badań cytologicznych i mammograficznych


SJP.pl


cytomegalia

wirusowa choroba zakaźna


SJP.pl

Cytomegalia (Cytomegalic inclusion body disease CIBD) – ogólnoustrojowa choroba, głównie wieku niemowlęcego, wywołana przez wirusa z rodziny Herpesviridae, betaherpeswirusa typu 5 (HCMV, ludzki cytomegalowirus, HHV-5), zaliczanego do cytomegalowirusów.

Wikipedia


cytomegalowirus

herpeswirus atakujący gruczoły ślinowe


SJP.pl

Wikipedia


cytomegalowirusowy

cytomegalowirus


SJP.pl

Patrz:

cytomegalowirus

cytomembrana

błoniasta, sieciowa struktura w ramach cytoplazmy komórkowej


SJP.pl


cytometria

technika pomiarowa używana do analizy właściwości komórek


SJP.pl


cytomorfolog

specjalista w dziedzinie cytomorfologii


SJP.pl


cytomorfologia

jedna z dziedzin mających zastosowanie w diagnostyce laboratoryjnej


SJP.pl


cytoplast

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) biol. oocyt pozbawiony jądra

Wiktionary

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) cytoplast

* włoski: (1.1) citoplasto m.

źródła.

== cytoplast (język angielski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik policzalny

 (1.1) biol. cytoplast

odmiana.

 (1.1) lp. cytoplast; lm. cytoplasts

przykłady.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) cytoplast

* włoski: (1.1) citoplasto m.

źródła.

== cytoplast (język angielski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik policzalny

 (1.1) biol. cytoplast

odmiana.

 (1.1) lp. cytoplast; lm. cytoplasts

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


cytoplazma

część zawartości komórki nie obejmująca jądra, zawiera zarówno składniki stałe, jak i formę bezpostaciową


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) biol. półpłynne wnętrze komórki, z wyłączeniem jądra komórkowego (jeśli komórka je zawiera), a obejmujące także: cytozol, organella, pęcherzyki i cytoszkielet;

Wiktionary

Cytoplazma – część protoplazmy komórki eukariotycznej pozostająca poza jądrem komórkowym, a w przypadku, z definicji nie posiadających jądra, komórek prokariotycznych – cała protoplazma.

Dzieli się ją na:

  • cytozol, zwany też cytoplazmą podstawową
  • organella (z wyjątkiem jądra komórkowego).

Wikipedia

Powiązane:

 przym. cytoplazmatyczny

Wiktionary


cytoplazmatyczny

cytoplazma; cytoplazmowy


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) biol. związany z cytoplazmą

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cytoplazma ż.

Wiktionary


cytoplazmowy

cytoplazma; cytoplazmatyczny


SJP.pl


cytopyge

u protistów: otwór, przez który są wydalane niestrawione resztki pokarmu; nibyodbyt


SJP.pl

Cytopyge – komórkowy otwór wydalniczy (odbytowy) występujący u większości orzęsków, przez który na drodze egzocytozy wydalane są niestrawione części pokarmu. Jest jednym z dwóch obszarów błony komórkowej orzęska, na którym nie występują rzęski. Tylko w jego obrębie opróżniane są wodniczki.

Konieczność występowania cytopyge u orzęsków wynika z bardzo złożonej budowy ich pellikuli, uniemożliwiającej tworzenie się i opróżnianie wodniczek w dowolnym miejscu.

Wikipedia


cytoredukcja

Cytoredukcja – leczenie ukierunkowane na zmniejszenie liczby komórek nowotworu i jego masy, za pomocą operacji lub radioterapii, stosowane między innymi w raku jajnika.

Pojęcie cytoredukcji zwykle używane jest w odniesieniu do leczenia paliatywnego lub objawowego, gdy zaawansowanie kliniczne choroby uniemożliwia doszczętne usunięcie guza. Zmniejszenie masy guza (przez usunięcie wszystkich widocznych ognisk) ma wówczas przedłużyć przeżycie lub zmniejszyć objawy, na przykład ucisk na naczynia krwionośne lub nerwy.

Wikipedia


cytoredukcyjny

cytoredukcja


SJP.pl

Patrz:

cytoredukcja

cytosol

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) biol. zob. cytozol.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Cząsteczki te zebrane w macierzy są niezdolne do wymiany z pulą owych molekuł w cytosolu.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

 (1.1) zobtłum|cytozol.

źródła.

== cytosol (język angielski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) cytozol

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

 (1.1) cytoplasmic matrix, groundplasm

Wiktionary


cytosolowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) biol. zob. cytozolowy.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ta bariera może być przezwyciężona w wyniku kolejnego działania mitochondrialnej i cytosolowej dehydrogenazy jabłczanowej.

Wiktionary


cytostatyczny

taki, który powoduje wstrzymanie procesów podziału komórek i ich namnażania


SJP.pl


cytostatyk

lek hamujący podział komórek, używany głównie w leczeniu chorób nowotworowych; antymitotyk, lek antymitotyczny, lek cytostatyczny, lek onkostatyczny


SJP.pl

Leki cytostatyczne, cytostatyki, leki przeciwnowotworowe, leki cytotoksyczne – grupa substancji naturalnych i syntetycznych używanych w chemioterapii nowotworów, działająca toksycznie na komórki nowotworowe charakteryzujące się szybkimi podziałami. Leki te uszkadzają jednak także inne szybko dzielące się, zdrowe komórki (szpik kostny, błony śluzowe, komórki włosów), stąd częste są działania niepożądane takie jak: anemia, nudności i wymioty, łysienie. Cytostatyki mają wąski indeks terapeutyczny.

Wikipedia


cytostom

jama gębowa u orzęsek (pierwotniaki)


SJP.pl

Cytostom – jeden z dwóch obszarów błony komórkowej orzęska, na którym nie występują rzęski. Tylko w jego obrębie tworzą się wodniczki pokarmowe i tylko w jego obrębie zachodzi endocytoza. Konieczność występowania cytostomów u orzęsków wynika z bardzo złożonej budowy ich pellikuli, uniemożliwiającej tworzenie się i opróżnianie wodniczek (patrz też: cytopyge) w dowolnym miejscu.

Cytostom posiadają również niektóre wiciowce.

Wikipedia


cytoszkielet

zespół włóknistych struktur białkowych w komórce eukariotycznej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) biol. system białkowych struktur komórki nadający jej kształt, zapewniający organizację jej cytoplazmy oraz uczestniczący w jej ruchu;

Wiktionary

Cytoszkielet – sieć włóknistych struktur białkowych w komórce eukariotycznej, dzięki którym organella i substancje nie pływają swobodnie w cytozolu, ale zajmują pewne przypisane sobie miejsca.

Cytoszkielet tworzą włókienka (filamenty) aktynowe, czyli mikrofilamenty, mikrotubule zbudowane z innego białka, a mianowicie tubuliny oraz filamenty pośrednie.

Szkielet komórki jest elastyczny – potrafi się szybko przebudowywać zgodnie z potrzebami komórki.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zaburzenia w strukturze i funkcji cytoszkieletu mogą być powodem zmian kształtu krwinek.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. cytoszkieletowy

Wiktionary


cytoszkieletowy

cytoszkielet


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) biol. związany z cytoszkieletem

Wiktionary

Patrz:

cytoszkielet

Przykłady

 (1.1) Ten zrąb cytoszkieletowy nie jest strukturą statyczną, ale uczestniczy również w funkcji dynamicznej komórki, tj. w transporcie aksonowym i we wzroście neurytu.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cytoszkielet m.

Wiktionary


cytotaksonomia

dział taksonomii grupujący organizmy na podstawie badań cytologicznych


SJP.pl


cytotoksyczność

toksyczność względem komórek w danym organizmie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co cytotoksyczne

Wiktionary

Wikipedia

Powiązane:

 przym. cytotoksyczny

 przysł. cytotoksycznie

Wiktionary


cytotoksyczny

toksyczny względem komórek w danym organizmie


SJP.pl


cytotoksyna

toksyna działająca na określone kategorie komórek organizmu


SJP.pl

Cytotoksyny (gr. kytos ‘komórka’) – toksyny działające na określone komórki organizmu.

W zależności od narządu lub tkanki, wobec których są toksyczne, wyróżnia się m.in.:

  • dermatotoksyny (skóra)
  • hemotoksyny (krew)
  • hepatotoksyny (wątroba)
  • nefrotoksyny (nerki)
  • neurotoksyny (układ nerwowy)

Wikipedia


cytować

dokładnie przytaczać w swojej wypowiedzi lub tekście słowa innej wypowiedzi lub fragmentu tekstu


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. zacytować)

 (1.1) dokładnie przytaczać w swojej wypowiedzi lub tekście słowa innej wypowiedzi lub fragmentu tekstu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Maritain cytuje gdzieś Boccaccia, który w komentarzu do Dantego powiedział: "Poezja jest teologią".

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡sɨˈtɔvat͡ɕ, AS: cytovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cytat m., cytacik m., cytacja ż., cytata ż., cytowanie n., zacytowanie n.

 czas. zacytować dk.

 przym. cytacyjny, cytatowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przytaczać, przywoływać, podawać, powoływać się (na)

Wiktionary


cytowalność

zbadana statystycznie liczba cytowań jakiegoś tekstu (tekstów)


SJP.pl


cytowalny

dający się cytować


SJP.pl


cytowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|cytować.

Wiktionary

Cytowanie piśmiennictwa – przytaczanie w tekście cudzych wywodów, powoływanie się na fakty naukowe, informacje zawarte w innych publikacjach. W naukach humanistycznych cytowanie bywa czasem określane mianem „powołania”.Cytowanie polega na:

  • dosłownym przytoczeniu fragmentu czyjejś wypowiedzi (cytat)
  • przytoczeniu w formie parafrazy (cytowanie sparafrazowane) – omówienie, streszczenie, przedstawienie w formie syntetycznej, uogólnienie za pomocą własnych słów faktów naukowych lub wypowiedzi innych autorów.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌt͡sɨtɔˈvãɲɛ, AS: cytovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zacytowanie n., cytat m., cytacik m., cytacja ż., cytata ż.

 czas. cytować ndk., zacytować dk.

 przym. cytatowy, cytacyjny

Wiktionary


cytoza

liczba komórek w jednym mikrolitrze badanej laboratoryjnie próbki płynu, pobranej z wnętrza ciała


SJP.pl


cytozol

płynna faza cytoplazmy (bez organelli i cytoszkieletu)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) biol. płynna część cytoplazmy wypełniająca przestrzenie między elementami cytoszkieletu a organellami;

Wiktionary

Cytozol, cytoplazma podstawowa, matriks cytoplazmy, płyn wewnątrzkomórkowy – płynny składnik cytoplazmy, w którym znajdują się organelle. W tym układzie koloidalnym znajdują się składniki odżywcze, jony, białka, enzymy oraz produkty odpadowe metabolizmu, z których część jest rozpuszczona w wodzie.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jednym ze sposobów transdukcji, czyli przetwarzania sygnału […] i przesyłania go dalej, jest mechanizm doprowadzający do zmian stężenia jonów wapnia w cytozolu.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. cytozolowy

Wiktionary


cytozolowy

cytozol


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) biol. związany z cytozolem

Wiktionary

Patrz:

cytozol

Przykłady

 (1.1) Bardziej skomplikowany proces zachodzi w przypadku wiązania hormonu przez receptor cytozolowy, np. w przypadku hormonów steroidowych.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cytozol m.

Wiktionary


cytozyna

azotowa zasada organiczna wchodząca w skład kwasów nukleinowych


SJP.pl

Cytozyna (skróty: Cyt, C) – organiczny związek chemiczny z grupy pirymidyn, jedna z pięciu zasad azotowych, wchodzących w skład podstawowych nukleotydów kwasów nukleinowych (DNA i RNA). W dwuniciowych kwasach nukleinowych cytozyna tworzy parę komplementarną z guaniną za pomocą trzech wiązań wodorowych:

Wikipedia


cytozynowy

przymiotnik od: cytozyna


SJP.pl


cytra

instrument muzyczny o płaskim pudle rezonansowym, na którym rozpięte są struny strojone w dwojaki sposób


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) muz. instrument strunowy o płaskim pudle;

Wiktionary

Cytra (z gr. kitara, z lac. Cithara) – instrument muzyczny z grupy chordofonów szarpanych. Współczesna odmiana cytry pochodzi z terenów Niemiec i Austrii. Jej nazwa wskazuje na pokrewieństwo ze starogrecką kitarą, podobnie jak nazwa gitara.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Grajmy Panu na harfie, grajmy Panu na cytrze, chwalmy śpiewem i tańcem cuda te fantastyczne.

 (1.1) […] sam siebie nie poznaję, ale zbrzydły mi uczty, zbrzydło wino, śpiewanie, cytry i wieńce, zbrzydł dwór cezara i nagie ciała […]

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡sɨtra, AS: cytra

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cytrzysta m., cytrzystka ż.

Wiktionary


cytral

bezbarwna ciecz o zapachu cytryny otrzymywana z olejku cytrynowego i lemongrasowego


SJP.pl

Wikipedia


cytranga

mieszaniec pomarańczy słodkiej z pomarańczą trójlistkową


SJP.pl

Cytranga – mieszaniec roślin z rodzaju cytrus.

Stosowana jako podkładka nie zapobiega suchej zgniliźnie korzeni ani chorobie Citrus exocortis.

Wikipedia


cytrian

minerał; cytryn


SJP.pl


cytrok

kadź garbarska, zaopatrzona w mieszadło skrzydłowe, napędzane mechanicznie, używana do moczenia skór


SJP.pl


cytron

1. gatunek drzewa o wiecznie zielonych liściach;
2. owoc tego drzewa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) bot. nazwa systematyczna|Citrus medica|ref=tak., gatunek roślin wieloletnich z rodziny rutowatych;

Wiktionary

Cytron, cedrat (Citrus medica L.) – gatunek roślin wieloletnich z rodziny rutowatych (Rutaceae Juss.). Prawdopodobnie pochodzi z podnóża Himalajów (północno-wschodnie Indie, północna Mjanma). Rozprzestrzeniony już w starożytności do Chin i Europy (tu dotarł jako pierwszy z owoców cytrusowych ok. 300 r. p.n.e.). Jest prawdopodobnie jednym z trzech gatunków rodzicielskich (obok pomarańczy olbrzymiej i mandarynki) większości form uprawnych cytrusów.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Piłem z kolegą sok z cytronu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡sɨtrɔ̃n, AS: cytrõn

Wiktionary

Powiązane:

 przym. cytronowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) cedrat

Wiktionary


cytronada

cytrynada, cytroneta;
1. chłodzący napój z soku cytrynowego, cukru i wody, najczęściej gazowany i aromatyzowany;
2. niegazowany napój cytrynowy, sprzedawany w okresie Polski Ludowej w woreczkach foliowych


SJP.pl

Cytronada – niegazowany napój cytrynowy, produkowany i sprzedawany w Polsce w latach 80. XX wieku w foliowych woreczkach, które należało przebić słomką (często sprzedawaną w komplecie z woreczkiem).

Wikipedia


cytronela

roślina z rodziny traw, uprawiana głównie w Afryce i na terenach krajów euroazjatyckich ze względu na zawartość olejków eterycznych; palczatka


SJP.pl


cytronelal

Cytronelal (rodinal) – organiczny związek chemiczny z grupy aldehydów terpenowych, monoterpenoid będący głównym składnikiem mieszaniny terpenoidów nadającej olejkowi cytronelowemu specyficzny cytrynowy zapach.

Cytronelal jest głównym składnikiem olejków destylowanych z roślin z rodziny Cymbopogon oraz gatunków Corymbia citriodora i Leptospermum petersonii oraz Melissa officinalis.

Wikipedia


cytronelol

Cytronelol – organiczny związek chemiczny z grupy nienasyconych alkoholi alifatycznych zaliczany do monoterpenów, o intensywnym, przyjemnym zapachu, bardzo trudno krystalizuje.

Posiada jedno centrum chiralności i dlatego występuje w formie dwóch enancjomerów. Intensywny zapach posiada tylko jeden z enancjomerów (z konfiguracją absolutną S (+)). Forma lewoskrętna nazywa się rodinolem. Przy małych stężeniach jego zapach kojarzy się z różami i melisą, a przy większych – bardziej przypomina intensywny zapach cytrusowy.

Wikipedia


cytronelowy

przymiotnik od: cytronela


SJP.pl


cytroneta

cytrynada, cytronada;
1. chłodzący napój z soku cytrynowego, cukru i wody, najczęściej gazowany i aromatyzowany;
2. niegazowany napój cytrynowy, sprzedawany w okresie Polski Ludowej w woreczkach foliowych


SJP.pl

Cytroneta – cytrynowy napój gazowany, sprzedawany od lat 70. do początku lat 90. XX wieku w szklanych butelkach 0,33 litra, a także w foliowych woreczkach (niegazowana).

Wikipedia


cytronowy

związany z cytronem


SJP.pl


cytrulina

aminokwas biorący udział w cyklu mocznikowym


SJP.pl

Cytrulina – organiczny związek chemiczny z grupy α-aminokwasów, pochodna ornityny. Po raz pierwszy wyizolowano ją z arbuza. Bierze udział w cyklu mocznikowym, w którym powstaje z ornityny i karbamoilofosforanu w mitochondrium (reakcja katalizowana przez transkarbamoilazę ornitynową), a następnie jest wydzielana do cytozolu i przekształcana do kwasu argininobursztynowego z udziałem syntetazy argininobursztynowej.

Wikipedia


cytrulinowy

cytrulina


SJP.pl

Patrz:

cytrulina

cytrus

1. egzotyczne drzewo lub krzew o soczystych owocach;
2. owoc drzewa lub krzewu, uprawianego w ciepłym klimacie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy lub męskorzeczowy

 (1.1) bot. nazwa systematyczna|Citrus|L.|ref=tak., tropikalne drzewo lub krzew o soczystych owocach;

 (1.2) spoż. owoc cytrusa (1.1)

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Do cytrusów zaliczamy m.in.: pomarańcze, mandarynki, cytryny i grapefruity.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡sɨtrus, AS: cytrus

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cytrusowość ż.

:: zdrobn. cytrusik m.

 przym. cytrusowy, cytrynowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) roślina cytrusowa, drzewo cytrusowe, krzew cytrusowy

 (1.2) owoc cytrusowy

Wiktionary


cytrusowość

cytrusowy smak lub posmak, zwykle piwa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cytrusowy smak

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na drugim planie intensywny wpływ liści limonki kaffir, która wnosi charakterystyczną cytrusowość.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cytrus mrz.

 przym. cytrusowy

Wiktionary


cytrusowy

związany z cytrusem


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z cytrusem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zjadłbym chętnie tamten krem o cytrusowym smaku, który ciotka przyrządzała.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡sɨtruˈsɔvɨ, AS: cytrusovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cytrus mrz./mzw.

Wiktionary


cytryn

minerał przezroczysty o barwie żółtej, odmiana kwarcu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) miner. odmiana kwarcu o żółtej barwie z cytrynowym odcieniem, kamień szlachetny

Wiktionary

Cytryn (kwarc żółty) – odmiana kwarcu. Należy do minerałów rzadkich. Nazwa pochodzi od: starofrancuskiego słowa citrin – żółty; gr. kitros = cytryna; łac. citrus = drzewo cytrusowe. Inne nazwy (niedopuszczalne w handlu) to: topaz czeski, topaz złoty, topaz fałszywy, topaz Madeira.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈt͡sɨtrɨ̃n, AS: cytrỹn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cytrynowiec mzw./mrz., cytryna ż., cytrynka ż., cytrynek m., cytrynian m., cytrynówka ż.

 przym. cytrynowy

 przysł. cytrynowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kwarc żółty

Wiktionary


cytryna

1. roślina z rodziny rutowatych, niewysokie drzewo lub krzew o wiecznie zielonych liściach, białych kwiatach i żółtych owocach; cytrynowiec, drzewo cytrynowe;
2. owoc rośliny o tej samej nazwie, mięsisty, o soczystym, kwaśnym miąższu i żółtej skórce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) spoż. kwaśny owoc o żółtej skórce

 (1.2) dendr. roślina z rodzaju nazwa systematyczna|Citrus|ref=tak., drzewo rodzące kwaśne owoce;

 (1.3) środ. mot. citroën

 (1.4) uczn. dziewczyna

Wiktionary

  • Cytryna zwyczajna (cytryna właściwa, cytryna) – cytrus
  • Cytryna Meyera – cytrus
  • Kino Cytryna – kino w Łodzi
  • Cytryna, Złota Cytryna – wyróżnienie za "najbardziej obciachowy klip", przyznawane na festiwalu Yach Film
  • Magda „Cytryna” Turowska – polska wokalistka, muzyk, właścicielka Agencji Inicjatyw Artystycznych „Cytryna”

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Moja babcia pija wyłącznie herbatę z cytryną.

 (1.2) W oranżerii natknęliśmy się na rozłożyste cytryny, rosnące w ozdobnych donicach.

 (1.3) Jacek jeździ starą cytryną do pracy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡sɨˈtrɨ̃na, AS: cytrna

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cytrynówka ż., cytrynek m., cytrynian m., cytryn m.

:: zdrobn. cytrynka ż.

 przym. cytrynowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) stpol. limonija

Wiktionary


cytrynada

cytronada, cytroneta;
1. chłodzący napój z soku cytrynowego, cukru i wody, najczęściej gazowany i aromatyzowany;
2. niegazowany napój cytrynowy, sprzedawany w okresie Polski Ludowej w woreczkach foliowych


SJP.pl


cytrynat

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) stpol. cytryna

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡sɨˈtrɨ̃nat, AS: cytrnat

Wiktionary


cytryńcowate

o cechach cytryńcowatych (rodzina roślin)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki, liczba mnoga

 (1.1) bot. rodzina roślin okrytonasiennych;

Wiktionary

Cytryńcowate (Schisandraceae Blume) – rodzina należąca do jednej z najstarszych linii rozwojowych roślin okrytonasiennych – rzędu Austrobaileyales. Obejmuje trzy rodzaje z 92 gatunkami, ewentualnie dwa z 50 gatunkami w ujęciu wyodrębniającym rodzaj badian Illicium w osobną rodzinę Illiciaceae (takie ujęcie było np. opcjonalne w systemie APG II z 2003). Rodzina ma dysjunktywny zasięg obejmujący południowo-wschodnią część Stanów Zjednoczonych, Meksyk i Antyle oraz wschodnią i południowo-wschodnią Azję (od rosyjskiego Dalekiego Wschodu po Sri Lankę i Celebes). Jej przedstawiciele występowali jednak na pozostałym obszarze Azji i Europy jeszcze w trzeciorzędzie.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌt͡sɨtrɨ̃j̃nt͡sɔˈvatɛ, AS: cytrỹĩ ̯ncovate

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cytrynowiec mzw./mrz.

Wiktionary


cytryńcowaty

o cechach cytryńcowatych (rodzina roślin)


SJP.pl


cytrynek

pospolity w Polsce motyl dzienny z rodziny bielinków; listkowiec cytrynek


SJP.pl


cytrynian

sól kwasu cytrynowego otrzymana przez działanie na niego odpowiednim wodorotlenkiem


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. sól lub ester kwasu cytrynowego;

Wiktionary

Cytryniany – organiczne związki chemiczne, sole i estry kwasu cytrynowego.

Cytryniany odgrywają znaczną rolę w organizmach żywych. Powstają one w trakcie cyklu Krebsa, w wyniku kondensacji aldolowej estrów kwasu szczawiowego i octowego z acetylo-CoA katalizowanej przez enzym syntazę cytrynianową. W dalszych etapach cyklu cytrynian ulega izomeryzacji do mniej trwałego termodynamicznie izocytrynianu przy udziale enzymu akonitazy:

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. cytrynowiec mzw./mrz., cytrynówka ż., cytrynka ż., cytryn mrz., cytryna ż.

 przym. cytrynowy

Wiktionary


cytryniec

mrozoodporne pnącza z Ameryki Północnej i Azji Wschodniej o wonnych kwiatach i jagodowych owocach


SJP.pl

Cytryniec (Schisandra Michx.) – rodzaj roślin z rodziny cytryńcowatych (Schisandraceae). Do rodzaju należy 26 gatunków występujących głównie w Azji wschodniej i południowo-wschodniej (zwłaszcza w Chinach i Japonii). Tylko jeden gatunek – Schisandra glabra rośnie poza Azją – w południowo-wschodniej części Ameryki Północnej. Rośliny te rosną w zaroślach i lasach, zwykle nad strumieniami.

Wikipedia


cytrynka

mała cytryna


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. zdrobn. od: cytryna

 (1.2) więz. miotacz gazu

Wiktionary

  • cytrynka (Arthrorhaphis) – rodzaj porostów
  • cytrynka (Geothlypis) – rodzaj ptaków

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Poproszę dwie bezy i herbatę z cytrynką.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cytrynowiec mzw./mrz., cytryna ż., cytrynówka ż., cytrynek mzw., cytrynian mrz., cytrynóweczka ż., cytryn mrz.

 przym. cytrynowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) cebula, cybula, cytryna

Wiktionary


cytrynóweczka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: cytrynówka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cytrynówka ż., cytrynka ż.

Wiktionary


cytrynowiec

roślina z rodziny rutowatych, niewysokie drzewo lub krzew o wiecznie zielonych liściach, białych kwiatach i żółtych owocach; cytryna, drzewo cytrynowe


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) kulin. ciasto z warstwą biszkoptu, budyniu i kremem cytrynowym

 (1.2) bot. pot. drzewo cytrynowe

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (2.1) zob. tarcznik cytrynowiec.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cytryna m., cytrus m., cytrynka ż., cytrusik m., cytrynówka ż., cytryniarz m., cytrynek m., cytrynian m., cytryn m., cytryniec m., cytryńcowate nmos., Cytrynowo n., cytrynada ż.

 przym. cytrynowy, cytrusowy, cytrynianowy, cytryńcowaty

 przysł. cytrynowo, cytrusowo

Wiktionary


cytrynówka

1. nalewka na skórkach cytrynowych;
2. roślina z rodziny rutowatych; miłonia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) bot. nazwa systematyczna|Limonia|L.|ref=Limonia (Rutaceae)., roślina z rodziny rutowatych

 (1.2) spoż. nalewka na cytrynach

Wiktionary

Cytrynówka – rodzaj likieru smakowego o smaku i zapachu cytryny. Napój pozyskiwany z mieszkanki skórki cytrynowej, syropu cukrowego, wody i alkoholu o stężeniu minimum 40% przyrządzonej w odpowiednich proporcjach.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. cytryna ż., cytrynka ż., cytrynek mzw., cytrynian mrz., cytryn mrz.

:: zdrobn. cytrynóweczka ż.

 przym. cytrynowy

Wiktionary


cytrynowopomarańczowy

pomarańczowy o odcieniu cytrynowym


SJP.pl


cytrynowożółty

żółty o odcieniu cytrynowym


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) żółty o odcieniu cytrynowym

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Cytrynowożółtą barwę sos zawdzięcza użyciu dużej ilości skórki cytrynowej.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡sɨtrɨ̃nɔvɔˈʒuwtɨ, AS: cytrỹnovožuu̯ty

Wiktionary


cytrynowozłoty

złoty o odcieniu cytrynowym


SJP.pl


cytrynowy

1. dotyczący cytryny (drzewa lub krzewu) np. gaj cytrynowy;
2. zrobiony z owoców cytryny, mający smak cytryn, zapach cytryn;
3. mający kolor dojrzałych owoców cytryny


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z cytryną, dotyczący cytryny

 (1.2) taki, który jest wykonany z dodatkiem cytryny

przymiotnik jakościowy

 (2.1) taki, który ma kolor owocu cytryny

 (2.2) przypominający cytrynę w smaku lub zapachu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Kwas cytrynowy występuje w niewielkich ilościach w większości organizmów żywych, gdyż spełnia ważną rolę w metabolizmie węglowodanów..

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡sɨtrɨ̃ˈnɔvɨ, AS: cytrỹnovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cytrynowiec mzw./mrz., cytryna ż., cytrynka ż., cytrynówka ż., cytrynian mrz., cytrus mrz., cytryn mrz.

 przym. cytrusowy

 przysł. cytrynowo

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) jaskrawożółty

Wiktionary


cytrzysta

muzyk grający na cytrze


SJP.pl


cytrzystka

kobieta grająca na cytrze


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) muz. kobieta, która gra na cytrze

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cytra ż.

Wiktionary


cytwar

roślina stepowa z rodziny astrowatych; rupnik


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) bot. szarozielony krzew azjatycki;

 (1.2) lek z wysuszonego kwiatostanu cytwaru (1.1)

Wiktionary

  • bylica cytwarowa – gatunek roślin z rodziny astrowatych
  • cytwar (Kaempferia) – rodzaj roślin z rodziny imbirowatych

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈt͡sɨtfar, AS: cytfar

Wiktionary


cytwarowy

cytwar


SJP.pl

Patrz:

cytwar

cytyzyna

organiczny związek chemiczny, jasnożółty proszek o silnych własnościach toksycznych, występujący we wszystkich częściach złotokapu zwyczajnego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) biochem. organiczny związek chemiczny, alkaloid występujący we wszystkich częściach złotokapu zwyczajnego;

Wiktionary

Cytyzyna – organiczny związek chemiczny, alkaloid chinolizydynowy o silnych własnościach toksycznych. Występujące we wszystkich częściach złotokapu zwyczajnego (Laburnum anagyroides).

Wikipedia


cywa

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przest. cewa, cewka, rurka

 (1.2) przest. szpulka

Wiktionary


cywać

czasownik niedokonany

 (1.1) gwara. przysypiać, trwać w półśnie, najczęściej na skutek upojenia alkoholowego lub zmęczenia.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Miałeś się bawić, a nie cywać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡sɨvat͡ɕ, AS: cyvać

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przysypiać

Wiktionary


cywet

substancja pochodzenia zwierzęcego, będąca wydzieliną gruczołów cywety; cybet


SJP.pl

Cywet (Cybet) (Viverra Civetta Extract) – ekstrakt z wysuszonych gruczołów okołoodbytniczych, wydzielających feromony, pochodzących od kilku ssaków z podrodziny wiwerowatych, nazywanych cywetami lub cybetami (np. cyweta afrykańska, Viverra civetta, Viverra zibetha). Zwierzęta zamieszkują obszar Abisynii, Gwinei, Senegalu i Indii. Istnieje możliwość operacyjnego usunięcia tego gruczołu, co uchroniłoby zwierzę przed śmiercią, jednak wysoka cena tego produktu sprawia, że zwierzęta są specjalnie do tego celu hodowane i zabijane. Istnieje jeszcze druga metoda otrzymywania cywetu, ale jest ona niezwykle okrutna i bolesna dla cywet. Zwierzęta hoduje się w bardzo ciasnych klatkach i, aby zwiększyć ilość wydzieliny gruczołowej, nieustannie się je drażni. Cywet wydzielają samce i samice. W ciągu roku można od jednego osobnika uzyskać około 250 g cywetu. Jest to substancja o żółtej barwie i o konsystencji masła. Zwykle otrzymuje się tinkturę przez kilkumiesięczną macerację rozdrobnionego wysuszonego gruczołu zimnym alkoholem etylowym lub na gorąco. Konkret i absolut wytwarza się przez ekstrakcję eterem naftowym i etanolem. Mimo okrutnych metod pozyskiwania tej substancji zapachowej obecnie w niektórych krajach Azji i Afryki nadal jest ona sprzedawana, a powodem ciągłego zainteresowania tym produktem jest brak możliwości zastąpienia go substancjami pochodzenia roślinnego czy syntetycznego.

Wikipedia


cyweta

ssak zaliczany do rodziny łasz z rzędu drapieżnych, zwierzę wielkości lisa mające szare futro w brązowe cętki; cybeta


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zool. nazwa systematyczna|Civettictis|Pocock|ref=tak., rodzaj drapieżnego ssaka z rodziny wiwerowatych;

 (1.2) pot. łaskun palmowy

Wiktionary

Cyweta (Civettictis) – rodzaj ssaków z podrodziny wiwer (Viverrinae) w obrębie rodziny wiwerowatych (Viverridae).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Cyweta wyglądem przypomina połączenie kota i łasicy.

Wiktionary


cywetowy

cywet; cybetowy


SJP.pl


cywil

1. osoba nienależąca do sił zbrojnych (również policji); osoba cywilna;
2. potocznie: życie pozawojskowe


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) wojsk. ktoś niebędący w czynnej służbie wojskowej;

Wiktionary

Cywil, osoba cywilna (łac. civilis, obywatelski) – określenie osoby niebędącej w czynnej służbie wojskowej, przeciwieństwo żołnierza.

W mowie potocznej termin ten jest również używany w szerszym znaczeniu i odnosi się do osób niebędących członkami innych formacji mundurowych zorganizowanych na wzór wojskowy, powołanych do ochrony porządku i bezpieczeństwa publicznego.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Służyłem w wojsku i nie boję się żadnego cywila.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡sɨvʲil, AS: cyvʹil

Wiktionary

Powiązane:

 czas. cywilizować, ucywilnić dk.

 przym. cywilny, cywilizatorski

 przysł. cywilnie

 rzecz. cywilista mos.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) niewojskowy

Wiktionary


cywilbanda

potocznie: cywile w odróżnieniu od żołnierzy


SJP.pl


cywilista

specjalista w zakresie cywilistyki - nauki dotyczącej prawa cywilnego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) praw. specjalista prawniczy, znawca prawa cywilnego

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cywil m.

:: fż. cywilistka ż.

 przym. cywilny

Wiktionary


cywilistka

cywilista


SJP.pl

Patrz:

cywilista

cywilistyczny

związany z cywilistyką lub cywilistą (np. umowa cywilistyczna, studia cywilistyczne)


SJP.pl


cywilistyka

nauka dotycząca prawa cywilnego


SJP.pl


cywilizacja

1. stan rozwoju społeczeństwa, zwłaszcza jego kultury materialnej;
2. ogół dóbr materialnych i kulturowych jakiegoś społeczeństwa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) poziom rozwoju społeczeństwa w danym okresie historycznym, któremu właściwy jest określony dorobek w postaci kultury materialnej i nagromadzenie instytucji społecznych uwarunkowane stopniem opanowania środowiska naturalnego;

 (1.2) ogół dóbr materialnych i umiejętności osiągnięty przez społeczeństwo w określonej epoce

Wiktionary

Cywilizacja – poziom rozwoju społeczeństwa w danym okresie historycznym, który charakteryzuje się określonym poziomem kultury materialnej, stopniem opanowania środowiska naturalnego i nagromadzeniem instytucji społecznych. Stanowi ona najwyższy poziom organizacji społeczeństw, z którymi jednostki identyfikują się. W skład cywilizacji wchodzą mniejsze jednostki, np.: narody, wspólnoty pierwotne czy inne zbiorowości.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌt͡sɨvʲilʲiˈzat͡sʲja, AS: cyvʹilʹizacʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cywilizowanie n., ucywilizowanie n., cywilizator m., protocywilizacja ż.

 czas. cywilizować ndk., ucywilizować dk.

 przym. cywilizacyjny, cywilizatorski

Wiktionary


cywilizacyjny

przymiotnik od: cywilizacja


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z cywilizacją

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡sɨvʲilʲizaˈt͡sɨjnɨ, AS: cyvʹilʹizacyi ̯ny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cywilizacja ż., cywilizowanie n., ucywilizowanie n.

 czas. cywilizować ndk., ucywilizować dk.

 przysł. cywilizacyjnie

 przym. cywilizatorski

Wiktionary


cywilizator

osoba, która szerzy cywilizację, cywilizuje


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) ktoś, kto szerzy cywilizację

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cywilizacja ż., cywilizowanie n.

 czas. cywilizować ndk.

 przym. cywilizatorski

Wiktionary


cywilizatorka

kobieta, która szerzy cywilizację, cywilizuje


SJP.pl


cywilizatorski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z cywilizatorami, cywilizowaniem, zaprowadzaniem cywilizacji

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cywilizowanie n., cywilizacja ż., cywil m., cywilizator m., cywilizatorstwo n.

 czas. cywilizować ndk., ucywilizować dk.

 przym. cywilizacyjny, cywilny, cywilizowany

 przysł. cywilizacyjnie, cywilnie

Wiktionary


cywilizować

1. krzewić, wprowadzać cywilizację;
2. cywilizować się - stawać się cywilizowanym


SJP.pl

czasownik niedokonany

 (1.1) szerzyć cywilizację

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cywilizowanie n., cywilizacja ż., cywil m., cywilizator m., cywilizatorstwo n.

 przym. cywilizacyjny, cywilny, cywilizowany, cywilizatorski

 przysł. cywilizacyjnie, cywilnie

Wiktionary


cywilizowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) szerzenie cywilizacji

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cywilizator m., cywilizacja ż.

 czas. cywilizować

 przym. cywilizowany, cywilizacyjny, cywilizatorski

Wiktionary


cywilizowany

1. krzewić, wprowadzać cywilizację;
2. cywilizować się - stawać się cywilizowanym


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) korzystający ze zdobyczy cywilizacji

Wiktionary

Powiązane:

 czas. cywilizować ndk.

 przym. cywilizatorski

 rzecz. cywilizowanie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kulturalny, oświecony, postępowy

Wiktionary


cywilka

cywil


SJP.pl

Patrz:

cywil

cywilniak

potocznie: funkcjonariusz policji lub innych służb specjalnych nienoszący munduru


SJP.pl


cywilnie

przysłówek sposobu

 (1.1) w sposób cywilny lub w kontekście życia cywilnego, w przeciwieństwie do spraw związanych z wojskiem, służbami mundurowymi czy sytuacjami wojennymi

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Po zakończeniu służby wojskowej, Jan postanowił pracować cywilnie jako nauczyciel w szkole podstawowej.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cywil mos., cywilność ż.

 przym. cywilny, cywilizatorski

 czas. cywilizować

Wiktionary


cywilnoprawny

dotyczący prawa cywilnego, oparty na prawie cywilnym


SJP.pl


cywilność

dawniej: władza cywilna


SJP.pl


cywilny

1. nie odnoszący się do wojska, nie będący wojskowym, niewojskowy (np. ludność cywilna);
2. związany ze stroną prawną stosunków osobistych, rodzinnych i majątkowych obywateli (np. sprawa cywilna, ślub cywilny);
3. przestarzałe: obywatelski, osobisty


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) nie należący do wojska

 (1.2) praw. taki, który odnosi się do strony prawnej relacji osobistych, majątkowych oraz rodzinnych między obywatelami

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Standardowa formuła podziękowania współmałżonkowi wypowiadana przez jubilatów nawiązywała literalnie do tej, którą wygłaszano w czasie ślubu cywilnego.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡sɨˈvʲilnɨ, AS: cyvʹilny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cywil m., cywilistyka ż., cywilista m., cywilistka ż.

 czas. cywilizować

 przym. cywilistyczny, cywilizatorski

 przysł. cywilnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) cywilnoprawny

Wiktionary


cywiński

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Anastazy Bernard Cywiński – poeta, działacz, pedagog, slawista i historyk.
  • Bohdan Hieronim Cywiński – publicysta, historyk idei, opozycjonista i działacz społeczny.
  • Czesław Justyn Cywiński – żołnierz AK na Wileńszczyźnie, prezes Światowego Związku AK.
  • Henryk Cywiński – polski wiceadmirał floty rosyjskiej.
  • Ignacy Cywiński – generał żandarmerii, policmajster Warszawy.
  • Jan Cywiński – opozycjonista, dziennikarz.
  • Jan Kajetan Cywiński – biskup sufragan wileński, administrator diecezji.
  • Janusz Cywiński – aktor.
  • Janusz Cywiński – żołnierz AK, 2 Korpusu Polski na Zachodzie.
  • Piotr M.A. Cywiński – historyk mediewista, dyrektor Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau.
  • Piotr Cywiński – dziennikarz.
  • Stanisław Cywiński – doktor filozofii, historyk literatury, dziennikarz.
  • Stanisław Cywiński – inżynier, konstruktor lotniczy.
  • Władysław Cywiński – taternik, alpinista, inżynier elektronik.
  • Zenon Cywiński – ziemianin, poseł na Sejm Krajowy Galicji.

Wikipedia


cywka

nazwisko


SJP.pl


cywun

szlachecki urzędnik ziemski w dawnej Polsce i na Litwie; ciwun


SJP.pl


cyzalpejski

położony na południe od Alp; cisalpejski, cyzalpiński


SJP.pl


cyzalpiński

położony na południe od Alp; cisalpiński, cyzalpejski


SJP.pl


cyzapryd

związek chemiczny stosowany jako lek zwiększający motorykę przewodu pokarmowego; cisaprid


SJP.pl

Wikipedia


cyzelator

człowiek rzeźbiący w metalu; cyzeler


SJP.pl


cyzelatorka

kobieta rzeźbiąca w metalu


SJP.pl


cyzelatorski

cyzelator


SJP.pl

Patrz:

cyzelator

cyzelatorstwo

1. sztuka wykańczania, obrabiania przedmiotów kutych w metalu lub metalowych odlewów odpowiednimi narzędziami; grawerstwo, cyzelerstwo;
2. przenośnie: drobiazgowe, dokładne wykańczanie lub poprawianie czegoś; cyzelatura, wygładzanie


SJP.pl


cyzelatura

zajęcie cyzelatora; wynik pracy cyzelatora


SJP.pl


cyzeler

człowiek rzeźbiący w metalu; cyzelator


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) rzem. rzemieślnik wykańczający metalowe rzeżby i przedmioty rzemiosła artystycznego

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cyzelerka ż., cyzelowanie n., cyzelunek mrz.

 czas. cyzelować ndk.

Wiktionary


cyzelerka

kobieta zajmująca się cyzelowaniem, rzeźbiąca w metalu


SJP.pl


cyzelernia

1. dział fabryki zajmujący się cyzelowaniem;
2. warsztat cyzelatora


SJP.pl


cyzelerski

cyzeler


SJP.pl

Patrz:

cyzeler

cyzelerstwo

sztuka wykańczania, obrabiania przedmiotów kutych w metalu lub metalowych odlewów odpowiednimi narzędziami; grawerstwo, cyzelatorstwo


SJP.pl


cyzelować

1. obrabiać, wygładzać metalowe przedmioty rzemiosła artystycznego
2. przenośnie: drobiazgowo, pedantycznie coś wykańczać


SJP.pl

czasownik

 (1.1) rzem. szt. wykańczać, wygładzać przedmioty rzemiosła artystycznego i rzeźby odlewane w metalu

 (1.2) przen. bardzo starannie, z pieczołowitą dokładnością, coś wykańczać, opracowywać

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Autorka wykorzystała tu swe dawne teksty, ale cyzelowała, modyfikowała, rozszerzała (np. obszernym fragmentem o Klątwie).

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡sɨzɛˈlɔvat͡ɕ, AS: cyzelovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cyzelatorstwo n., cyzelator m., cyzelatorka ż., cyzelerstwo n., cyzeler m., cyzelerka ż., cyzelernia ż., cyzelunek m., cyzelatura ż., cyzelowanie n.

 przym. cyzelerski

Wiktionary


cyzelowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|cyzelować.

Wiktionary

Cyzelowanie – rodzaj artystycznej obróbki plastycznej metalowych rzeźb i wyrobów rzemiosła artystycznego, wykutych, odlanych, tłoczonych lub wyoblanych.

Metoda ta ma zastosowanie do:

  • wykończenia i nadania ostatecznego kształtu odlewom poprzez usunięcie niedokładności i nierówności,
  • wydobycia szczegółów ozdób i rysunku ornamentu,
  • nadania powierzchni odpowiedniej (z reguły gładkiej) faktury,
  • wykonywania wklęsło-wypukłych wzorów i rysunków artystycznych poprzez wybijanie ich w blasze za pomocą narzędzi zwanych puncami cyzelerskimi (stosowane do zdobienia m.in.: pater, cukiernic, kielichów, tac, wazonów, ram luster).

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. cyzelatorstwo n., cyzelator m., cyzelatorka ż., cyzelerstwo n., cyzeler m., cyzelerka ż., cyzelernia ż., cyzelunek m., cyzelatura ż.

 czas. cyzelować ndk.

 przym. cyzelerski

Wiktionary


cyzelunek

zajęcie cyzelatora


SJP.pl


cyzio

nazwisko


SJP.pl


cyzjojan

wierszowany kalendarz kościelny, używany od XII wieku; cizjojanus; cisiojanus


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) hist. średniowieczny wierszowany kalendarz o charakterze mnemotechnicznym;

Wiktionary

Cyzjojan (łac. Cisiojanus) – średniowieczny wierszowany kalendarz o charakterze mnemotechnicznym.

Cyzjojany zbudowane były w ten sposób, że każdy miesiąc opisywały dwa wersy. W każdym dwuwersie poszczególne sylaby informowały o świętach stałych oraz o dniach, w których wspominało się świętego. Wersy liczyły tyle sylab, ile dni posiadał dany miesiąc. Aby zachować przyjęty układ, słowa skracano do jednej sylaby lub incipitu.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Pierwsze cyzjojany powstały w XIII wieku w Niemczech […]

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡sɨˈzʲjɔ̇jãn, AS: cyzʹi ̯ȯi ̯ãn

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) cisiojanus

Wiktionary


cz

1. połączenie liter oznaczające spółgłoskę "cz";
2. spółgłoska przedniojęzykowo-dziąsłowa, bezdźwięczna, twarda, zwarto-szczelinowa


SJP.pl

dwuznak

 (1.1) jęz. dwuznak polski oznaczający fonem IPA2|t͡ʃ.;

Wiktionary

Cz (Cz, cz) – dwuznak składający się z liter C i Z. W pisowni polskiej najczęściej oznacza dźwięk spółgłoski zwarto-szczelinowej zadziąsłowej bezdźwięcznej oznaczany w międzynarodowej transkrypcji fonetycznej IPA symbolem [t͡ʂ].

Wikipedia


cz-wa

skrót, rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) = geogr. Częstochowa

Wiktionary


cz.

skrót od: część


SJP.pl

skrót

 (1.1) = część

Wiktionary

Język czeski (cz. český jazyk, čeština [ˈt͡ʃɛʃcɪna]) – język z grupy zachodniosłowiańskiej, stanowiącej część rodziny indoeuropejskiej. Najbliżej spokrewniony jest ze słowackim, a w dalszej kolejności również z polskim, kaszubskim oraz łużyckimi.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) „Dziady cz. II” to dramat opisujący pogański obrzęd wywoływania dusz umarłych.

Wiktionary


cza-cza

południowoamerykański taniec towarzyski; cha-cha


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) choreogr. południowoamerykański szybki taniec rozpowszechniony obecnie na całym świecie;

 (1.2) muz. muzyka do cza-czy (1.1)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡ʃa‿t͡ʃa, AS: ča‿ča

Wiktionary


czaban

dawniej: pasterz owiec lub wołów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) daw. pasterz owiec lub wołów

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (2.1) daw. zootechn. duży baran lub wół

Wiktionary

Czaban, caban (tur. çoban, rum. cioban, rus. чабан) – nazwa pasterza owiec lub wołów w Rumunii, Mołdawii, na Węgrzech oraz w części Ukrainy, a także u ludów Kaukazu i Azji Środkowej.

Wikipedia

Powiązane:

 (2.1)

:: rzecz.

::: zdrobn. czabanek mzw.

Wiktionary


czabanek

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) daw. zdrobn. od: czaban

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pasterz broni swoich czabanków od wilków i w ogóle wszelkich drapieżców.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czaban mzw., czabanka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) czaban

Wiktionary


czabański

czaban


SJP.pl

Patrz:

czaban

czabarówka

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. wieś na Ukrainie, w rejonie husiatyńskim obwodu tarnopolskiego;

Wiktionary

Czabarówka – wieś na Ukrainie w rejonie czortkowskim należącym do obwodu tarnopolskiego.

Znajduje się tu przystanek kolejowy Czabarówka, położony na linii dawnej Galicyjskiej Kolei Transwersalnej.

W II Rzeczypospolitej wieś w powiecie kopyczynieckim województwa tarnopolskiego. W lutym 1940 NKWD zesłało na Syberię 24 polskie rodziny (72 osoby). Aresztowało także kierownika szkoły Franciszka Hołubowicza. W 1941 Ukraińska Policja Pomocnicza wywiozła do getta tutejszych Żydów, mordując kilku z nich. W latach 1944–1945 nacjonaliści ukraińscy z OUN-UPA zamordowali tutaj 22 Polaków.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. czabarówecki

Wiktionary


cząber

1. roślina zielna z rodziny jasnotowatych;
2. cząber ogrodowy - gatunek cząbru o aromatycznych liściach;
3. przyprawa z tej rośliny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) bot. nazwa systematyczna|Satureja|ref=tak., rodzaj aromatycznych roślin rocznych i wieloletnich o bladoliliowych lub białawych kwiatach i lancetowatych liściach; używanych jako przyprawa i do wyrobu leków;

 (1.2) kulin. przyprawa z cząbru ogrodowego

 (1.3) stpol. zob. comber. (mięso z części grzbietowej)

 (1.4) reg. zob. babski comber.

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Cząber bez wątpienia jest jedną z bardziej przydatnych w kuchni przypraw.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡ʃɔ̃mbɛr, AS: čõmber

Wiktionary

Powiązane:

 (1.4) przym. cząbrowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ośli pieprz (oksytański/prowansalski: pèbre d'aï; francuski: poivre d'âne)

Wiktionary


cząberek

wieloletnia roślina z rodziny jasnotowatych, stosowana w przemyśle kosmetycznym, ziołolecznictwie i jako przyprawa; macierzanka piaskowa, tymianek wąskolistny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od cząber

Wiktionary

Macierzanka piaskowa (Thymus serpyllum L.) – gatunek rośliny wieloletniej z rodziny jasnotowatych. Inne nazwy: cząberek, tymianek wąskolistny, dzięcielnica. Występuje w Europie i na Syberii. W Polsce jest pospolity na całym niżu.

Wikipedia


cząbr

dawniej: cząber (roślina zielna)


SJP.pl


cząbrowy

cząber


SJP.pl

Patrz:

cząber

czaca

dawniej: Czadca - miasto na Słowacji


SJP.pl

Czadca (dawniej: Czaca; słow. Čadca, do 1927 także: Čaca; niem. Tschadsa; węg. Csaca, Csáca) – miasto powiatowe w północnej Słowacji, w kraju żylińskim, w historycznym regionie Kysuce.

Wikipedia


czacha

pospolicie:
1. czaszka;
2. głowa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zgrub. od czaszka

Wiktionary

Czacha – skała we wsi Trzebniów, w województwie śląskim, w powiecie myszkowskim, w gminie Niegowa. Znajduje się w lesie po zachodniej stronie drogi z Trzebniowa do Ludwinowa. Pod względem geograficznym jest to obszar Wyżyny Częstochowskiej.

Czacha znajduje się w lesie na stoku wzniesienia Góra. Można do niej dojść odchodzącym od tej drogi czerwonym Szlakiem Orlich Gniazd i szlakiem rowerowym (Siedlecka Droga). Na pierwszym obniżeniu za wzniesieniem odchodzi od niego w lewo polna, piaszczysta droga. W odległości około 250 m od jej początku po jej lewej stronie znajduje się niewidoczny z drogi Biały Murek, a około 100 m wyżej Mechata i Czacha.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Miała na sobie sweter w czachy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡ʃaxa, AS: čaχa

Wiktionary


czacharka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) etn. przedstawicielka mongolskiej grupy etnicznej, posługującej się dialektem czacharskim i zamieszkującej Mongolię Wewnętrzną

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: fm. Czachar mos.

 przym. czacharski

Wiktionary


czachlik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) stpol. koszula płócienna, zwłaszcza noszona przez kobiety

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡ʃaxlʲik, AS: čaχlʹik

Wiktionary


czachor

nazwisko


SJP.pl

Czachor (forma żeńska: Czachor, Czachorowa; liczba mnoga: Czachorowie) – polskie nazwisko. Na początku lat 90. XX wieku Polskę zamieszkiwało 1779 osób o tym nazwisku.

Wikipedia


czachorowo

Miejscowości w Polsce

Wg TERYT jest ich 2
  • Czachorowo – wieś w woj. mazowieckim, w pow. sierpeckim, w gminie Gozdowo
  • Czachorowo – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. gostyńskim, w gminie Gostyń

Wikipedia


czachorowski

nazwisko


SJP.pl

  • Józef Czachorowski – polski szlachcic
  • Stanisław Zbigniew Czachorowski – polski trichopterolog
  • Stanisław Swen Czachorowski – polski poeta, prozaik i aktor
  • Adam Czachorowski (poprawnie: Adam Czahrowski) – polski poeta

Wikipedia


czachórski

nazwisko


SJP.pl

Osoby o nazwisku Czachórski:

  • Wacław Czachórski (1905–?) – polski inżynier górnictwa, wiceminister przemysłu ciężkiego
  • Witold Czachórski (1915–1995) – polski prawnik, nauczyciel akademicki, profesor nauk prawnych
  • Władysław Czachórski (1850–1911) – polski malarz akademicki

Wikipedia


czachówek

Miejscowości i ich części w Polsce

Wg TERYT jest ich 2, w tym 1 podstawowa
  • Czachówek – wieś w woj. mazowieckim, w pow. piaseczyńskim, w gminie Góra Kalwaria
  • Czachówek – część wsi Bądki, w woj. pomorskim, w pow. kwidzyńskim, w gminie Gardeja

Wikipedia


czachowo

Miejscowości w Polsce:

  • Czachowo – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. trzebnickim, w gminie Zawonia
  • Czachowo – wieś w woj. mazowieckim, w pow. sierpeckim, w gminie Gozdowo
  • Czachowo – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. łobeskim, w gminie Radowo Małe

Zobacz też: Czachów

Wikipedia


czachowski

nazwisko


SJP.pl

Osoby o nazwisku Czachowski:

  • Dionizy Czachowski – pułkownik, naczelnik wojenny
  • Józef Czachowski – pilot Wojska Polskiego
  • Kazimierz Czachowski – polski historyk literatury, krytyk literacki
  • Ludwik Czachowski – polski hokeista
  • Michał Czachowski – polski gitarzysta, architekt i publicysta
  • Piotr Czachowski – polski piłkarz i trener
  • Kazimierz Pluta-Czachowski – pułkownik Wojska Polskiego

Wikipedia


czacik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od czat

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czat m.

Wiktionary


czacki

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Feliks Czacki − polski szlachcic, urzędnik staropolski
  • Franciszek Czacki − polski szlachcic, urzędnik i wojskowy staropolski
  • Michał Hieronim Czacki − polski szlachcic, urzędnik i wojskowy staropolski
  • Michał Mikołaj Czacki (1797-1860) – marszałek szlachty wołyńskiej, spiskowiec, oficer powstania listopadowego
  • Tadeusz Czacki − polski działacz oświatowy i gospodarczy, pedagog, historyk, ekonomista, bibliofil, numizmatyk, współtwórca Konstytucji 3 Maja
  • Włodzimierz Czacki − rzymskokatolicki duchowny, watykański dyplomata, poeta, publicysta

Wikipedia


czacza

1. gruziński napój alkoholowy z wytłoków winogronowych;
2. w potocznym wyrażeniu: ktoś kuma (skumał) czaczę - ktoś rozumie (zrozumiał), o co chodzi


SJP.pl

Czacza (gruz. ჭაჭა) – gruziński alkohol produkowany z wytłoków winogronowych.

Czacza stanowi odpowiednik włoskiej grappy. Napój zawiera 40–50% alkoholu (czasami do 60%).

Wikipedia


czaczkowski

nazwisko


SJP.pl

  • Antoni Czaczkowski
  • Iwan Czaczkowski (wzgl. Jan Czaczkowski)
  • Josyf Czaczkowski (wzgl. Józef Czaczkowski)
  • Józef Czaczkowski – warszawski litograf

Wikipedia


czaczów

Czaczów (j. łemkowski Чачів) – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie nowosądeckim, w gminie Łabowa.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa nowosądeckiego.

Wikipedia


czad

1. tlenek węgla;
2. woń spalenizny; swąd;
3. potocznie: uczucie radości, euforii lub ekscytacji; również określenie doskonałej rozrywki


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. polit. państwo w środkowej Afryce ze stolicą w Ndżamenie;

 (1.2) geogr. zanikające jezioro w Afryce na pograniczu Nigerii, Nigeru, Kamerunu i Czadu (1.1);

Wiktionary

Czad (fr. Tchad, arab. ‏تشاد‎), oficjalnie Republika Czadu (fr. République du Tchad, arab. ‏جمهوريّة تشاد‎, trb. Jumhuriyat Tashad) – państwo śródlądowe w środkowej Afryce. Graniczy od północy z Libią, od wschodu z Sudanem, od południa z Republiką Środkowoafrykańską, od południowego zachodu z Kamerunem i Nigerią, a od zachodu z Nigrem.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W Czadzie mówi się po arabsku, francusku i w wielu różnych językach lokalnych.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡ʃat, AS: čat

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Czadyjczyk mos., Czadyjka ż.

 przym. czadyjski, antyczadyjski, proczadyjski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ofic. urz. Republika Czadu

Wiktionary


czadca

miasto na Słowacji


SJP.pl

Czadca (dawniej: Czaca; słow. Čadca, do 1927 także: Čaca; niem. Tschadsa; węg. Csaca, Csáca) – miasto powiatowe w północnej Słowacji, w kraju żylińskim, w historycznym regionie Kysuce.

Wikipedia


czadecki

Czadca


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Czadcą, dotyczący Czadcy

Wiktionary

Patrz:

Czadca

Powiązane:

 rzecz. Czadca ż.

Wiktionary


czaderski

1. potocznie: pełen siły i dynamiki, zwłaszcza w odniesieniu do muzyki rockowej; ekscytujący, odjazdowy, czadowy;
2. w slangu młodzieżowym: świetny, wspaniały, znakomity; czadowy, odjazdowy, zarąbisty


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) młodz. wspaniały

Wiktionary

Osoby o tym nazwisku:

  • Mieczysław Czaderski − polski oficer
  • Stanisław Czaderski − polski aktor

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) pot. Znowu ma na sobie tę czaderską kieckę.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czad mrz.

 przym. czadowy

 przysł. czadersko, czadowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) bombastyczny, bombiasty, cool, coolerski, czadowy, ekstra, odjazdowy, odlotowy, super, świetny, wyjechany, wystrzałowy, zarąbisty

Wiktionary


czadersko

przysłówek

 (1.1) młodz. wspaniale

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) pot. Sabina wygląda dzisiaj czadersko.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czad mrz.

 przym. czaderski, czadowy

 przysł. czadowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) bombiasto, byczo, coolersko, czadowo, ekstra, zarąbiście

Wiktionary


czaderskość

czaderski; odlotowość, bombowość, superowość


SJP.pl


czadnia

wylot pieca hutniczego z urządzeniem do chwytania gazów


SJP.pl


czadnica

urządzenie do wytwarzania gazu z węgla, drzewa, koksu lub torfu przez niezupełne spalanie; gazogenerator; gazownica


SJP.pl


czadnicowy

przymiotnik od: czadnica


SJP.pl


czador

ubranie muzułmanek osłaniające całą postać; czadra


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zasłaniający prawie całe ciało poza twarzą, tradycyjny strój noszony przez kobiety głównie w Iranie, którego noszenie jest jedną z form przestrzegania hidżabu;

Wiktionary

Czador (pers. ‏چادر‎) – zewnętrzny strój, noszony przez kobiety; jest to jedna z form przestrzegania hidżabu, czyli muzułmańskich zasad ubierania się, wywiedzionych z Koranu. Jest to tradycyjny strój noszony przez kobiety w Iranie.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Kiedy kobieta założy czador, tylko jej twarz jest widoczna, w niektórych przypadkach tylko oczy, a czasem również przed oczami wisi przezroczysty kawałek płótna.

 (1.1) Dwie starsze kobiety przyszły ubrane w czador, jedna dziewczyna nosiła burkę, a reszta miała tylko tradycyjną chustę na głowie, tzw. hidżab.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡ʃadɔr, AS: čador

Wiktionary


czadówa

1. potocznie: emocje, podniecenie, zwłaszcza podczas koncertu rockowego; czad;
2. w gwarze uczniowskiej:
a) odpytywanie na lekcji;
b) nieporządek, nieład, bałagan


SJP.pl


czadować

potocznie: grać głośno, porywająco, z zapałem na jakimś instrumencie, jakąś muzykę; dawać czadu


SJP.pl


czadowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|czadować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. czadować

Wiktionary


czadowo

przysłówek

 (1.1) pot. muz. z mocnym brzmieniem

 (1.2) młodz. wspaniale

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) pot. Na imprezie nie było czadowo i szybko się zmyłem.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czad mrz.

 przym. czaderski, czadowy

 przysł. czadersko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) bombiasto, cool, coolersko, czadersko, odjazdowo, odlotowo, wystrzałowo, zarąbiście

Wiktionary


czadowość

czadowy; czaderskość, odlotowość, bombowość, superowość


SJP.pl


czadowy

1. związany z czadem, trującym gazem lub gryzącym dymem;
2. potocznie: pełen siły i dynamiki, zwłaszcza w odniesieniu do muzyki rockowej; ekscytujący, odjazdowy, czaderski;
3. w slangu młodzieżowym: świetny, wspaniały, znakomity; czaderski, odjazdowy, zarąbisty


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z czadem, odnoszący się do czadu

 (1.2) młodz. muz. rytmiczny

 (1.3) młodz. wspaniały

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) pot. O piętnastej puszczali czadową muzę.

 (1.3) pot. Wojtek ma teraz czadowy pokój.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czad mrz.

 przym. czaderski

 przysł. czadersko, czadowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.3) cool, coolerski, czaderski, ekstra, odjazdowy, odlotowy, super, świetny, wyjechany, wystrzałowy, zarąbisty

Wiktionary


czadra

ubranie muzułmanek osłaniające całą postać; czador


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) rel. ubranie kobiet muzułmańskich okrywające całą figurę, z otworami na oczy lub twarz

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) war. czador

Wiktionary


czadu

w gwarze młodzieżowej: słowo zachęcające do głośnego, szybkiego grania (w odniesieniu do zespołów muzycznych) lub w ogóle do zrobienia czegoś w najwyższym stopniu, aby dostarczyć słuchaczom, widzom możliwie największych doznań; często w zwrocie "dać czadu"


SJP.pl


czadyjczyk

obywatel Czadu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) obywatel Czadu

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡ʃaˈdɨjt͡ʃɨk, AS: čadyi ̯čyk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Czad mrz.

:: fż. Czadyjka ż.

 przym. czadyjski

Wiktionary


czadyjka

obywatelka Czadu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) obywatelka Czadu

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡ʃaˈdɨjka, AS: čadyi ̯ka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Czad mrz.

:: fm. Czadyjczyk mos.

 przym. czadyjski

Wiktionary


czadyjski

związany z Czadem


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) odnoszący się do państwa Czad

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Francuscy spadochroniarze już w zeszłym roku powstrzymali ofensywę partyzantów na Ndżamenę, także teraz francuskie śmigłowce wspierały czadyjską armię w walkach z rebeliantami.

 (1.1) Z godnością i wytrwałością będziemy kontynuować dotychczasową pracę niosąc pomoc czadyjskiej społeczności.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡ʃaˈdɨjsʲci, AS: čadyi ̯sʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Czadyjka ż., Czadyjczyk m., Czad m.

Wiktionary


czadzić

1. potocznie: chwalić kogoś bezpodstawnie, przypochlebiać się komuś; kadzić;
2. wytwarzać czad;
3. środowiskowo: śmierdzieć;
4. środowiskowo: narkotyzować się;
5. środowiskowo: głośno i energicznie grać na instrumencie; dawać czadu;
6. potocznie: wydalać gazy powstające w jelitach na skutek trawienia


SJP.pl


czadzieć

ulegać działaniu czadu


SJP.pl


czadzki

przymiotnik od: Czad (państwo w Afryce); czadyjski


SJP.pl


czaga

gatunek grzyba z rodziny szczecinkowcowatych; chaga, huba brzozowa, błyskoporek podkorowy


SJP.pl


czagatajski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) hist. związany z Czagatajem, dotyczący Czagataja (syna Czyngis-Chana)

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) jęz. język czagatajski;

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Czagataj mos.

Wiktionary


czagra

rodzaj ptaków z rodziny dzierzbików


SJP.pl


czahar

regionalne określenie zarośli rosnących na podmokłych gruntach


SJP.pl

Chahar – dawna chińska prowincja, istniejąca w latach 1928–1952.

Po rewolucji Xinhai i proklamowaniu w Chinach republiki pozostałe pod władzą rządu w Pekinie tereny mongolskie (tzw. Mongolia Wewnętrzna) podzielono w 1914 roku na trzy specjalne regiony administracyjne: Rehe, Chahar i Suiyuan.

Wikipedia


czahary

podmokły grunt porośnięty krzakami i niskopiennymi drzewami


SJP.pl

Czahary (ukr. Чагарі) – wieś na Ukrainie w obwodzie tarnopolskim, w rejonie czortkowskim.

Do 2020 w rejonie husiatyńskim.

Wikipedia


czaić

1. slangowo: sprawdzać kogoś lub coś; obczajać;
2. czaić się:
a) ukrywać się z zamiarem napaści;
b) o czymś niebezpiecznym: zbliżać się niepostrzeżenie, ukrywać się gdzieś


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. zaczaić)

 (1.1) slang. przen. rozumieć, co się mówi

czasownik zwrotny niedokonany czaić się

 (2.1) czekać / oczekiwać na kogoś w ukryciu

 (2.2) slang. przen. wahać się

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ty nic nie czaisz? – robal mu wlazł do kapsuły!

 (2.1) Nasza dola czaić się, cierpieć i czekać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czajenie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rozumieć, pojmować, ogarniać, slang. kumać, kapować, jarzyć, kminić, kleić, czaić bazę

Wiktionary


czaicki

nazwisko


SJP.pl


czaik

czaik wiosenny, czaik jesienny - gatunki pająka z rodziny kwadratnikowatych


SJP.pl


czaiński

nazwisko


SJP.pl


czaj

bardzo mocna herbata


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gwara. lub środ. herbata

 (1.2) gwara. więz. bardzo mocna herbata pita w celu odurzenia, często z dodatkiem tytoniu lub lekarstw

forma czasownika.

 (2.1) 2. os. lp. rozk. od: czaić

Wiktionary

Herbata – napar przyrządzany z liści i pąków grupy roślin, nazywanych tą samą nazwą, należących do rodzaju kamelia (Camellia). Rośliny te są do siebie podobne, traktowane jako odrębne gatunki lub odmiany jednego gatunku – herbaty chińskiej (Camellia sinensis). Dawniej zaliczano je do rodzaju Thea, różnią się od innych kamelii zawartością substancji swoistych i kilkoma drobnymi cechami morfologicznymi.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: t͡ʃaj, AS: čai ̯

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czajnik m., czajniczek m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) czajura

Wiktionary


czaja

nazwisko polskie


SJP.pl

Rzeki:

  • Czaja – rzeka w Rosji, dopływ Leny
  • Czaja – rzeka w Rosji, dopływ Obu
  • jedna z nazw Czepełarskiej reki w Bułgarii

Osoby o nazwisku Czaja:

  • Andrzej Czaja – polski duchowny katolicki, biskup opolski
  • Gerard Czaja – polski działacz spółdzielczy, senator
  • Herbert Czaja – niemiecki polityk
  • Ida Czaja – poetka kaszubska
  • Jacek Czaja – prawnik, sędzia
  • Jakub Czaja – polski lekkoatleta
  • Józef Czaja – (1943-2024) polski naukowiec, profesor
  • Krystyna Czaja – chemik
  • Jan Czaja – polski polityk i prawnik
  • Mieczysław Czaja – zootechnik polski
  • Piotr Maksymilian Czaja – polski piłkarz
  • Piotr Czaja – polski naukowiec, profesor AGH
  • Wiesław Czaja – siatkarz i mechanik

Wikipedia


czająco

niepostrzeżenie, w ukryciu, z zamiarem napaści


SJP.pl


czajchana

herbaciarnia, knajpka urządzona we wschodnim stylu


SJP.pl


czajczy

przymiotnik od: czajka (ptak z rodziny siewkowatych)


SJP.pl

przymiotnik dzierżawczy

 (1.1) należący do czajki

przymiotnik relacyjny

 (2.1) dotyczący czajki, związany z czajką

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czajka ż.

 czas. czajkować ndk.

Wiktionary


czajczyński

nazwisko


SJP.pl


czajęcice

Miejscowość w Polsce

Wg TERYT jest 1
  • Czajęcice – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. ostrowieckim, w gminie Waśniów

Inne

  • Czajęcice – poprzednia nazwa wsi Czajęczyce w woj. małopolskim, w pow. proszowickim, w gminie Proszowice

Wikipedia


czajenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|czaić.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. czaić

Wiktionary


czajewski

nazwisko


SJP.pl


czajewszczyzna

wieś w Polsce


SJP.pl

Czajewszczyzna – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie suwalskim, w gminie Jeleniewo.

Wieś Czajewszczyzna istniała w 1791 roku.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego.

Na północ od wsi znajduje się Jezioro Kopane, na południowym zachodzie jeziora Jegłówek, Szurpiły.

Przez miejscowość przebiega droga wojewódzka nr 655.

Wikipedia


czajka

1. ptak wodny z rodziny siewek;
2. dawna, bardzo zwrotna łódź kozacka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ornit. nazwa systematyczna|Vanellus vanellus|ref=tak., europejski i azjatycki ptak wędrowny z charakterystycznym czubkiem na głowie;

 (1.2) hist. żegl. łódź kozacka;

 (1.3) hist. mot. radziecka limuzyna marki GAZ-13 Czajka lub GAZ-14 Czajka

Wiktionary

Ptaki

  • gatunki ptaków z rodziny siewkowatych (Charadriidae), na terenie Polski występują:
    • czajka zwyczajna
    • czajka stepowa
    • czajka towarzyska

Osoby

  • Andrzej Czajka
  • Antoni Czajka
  • Grzegorz Czajka
  • Mariusz Czajka
  • Stanisław Czajka
  • Zbigniew Czajka
  • Czajka – pseudonim literacki Izabeli Stachowicz (publikującej również jako Izabela Gelbard)

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Nad głowami płynących ulatywały miliony ptactwa wodnego, pelikanów, dzikich gęsi, żurawi, kaczek i czajek, kulonów i rybitew; w oczeretach przybrzeżnych słychać było taki gwar, takie kotłowanie się wody i szum skrzydeł, że rzekłbyś, iż odbywają się tam sejmy lub wojny ptasie.

 (1.2) Jakoż w promieniu oka widać było kilkanaście bajdaków, dombaz, czyli tumbasów, i wąskich czarnych czółen kozackich obszytych sitowiem, a zwanych pospolicie czajkami.

 (1.3) W filmie Boba Misiorowskiego Rosjanie jeżdżą błyszczącymi od chromu czajkami.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡ʃajka, AS: čai ̯ka

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1) przym. czajczy

 (1.1) czas. czajkować ndk.

Wiktionary


czajków

nazwisko


SJP.pl

W Polsce
  • Czajków – część wsi Lubasz w woj. małopolskim, w pow. dąbrowskim, w gminie Szczucin
  • Czajków – wieś w woj. mazowieckim, w pow. siedleckim, w gminie Wodynie
  • Czajków – część wsi Orzechowce w woj. podkarpackim, w pow. przemyskim, w gminie Żurawica
  • Czajków – kolonia wsi Klępie Górne w woj. świętokrzyskim, w pow. buskim, w gminie Stopnica
  • Czajków – kolonia w woj. świętokrzyskim, w pow. staszowskim, w gminie Łubnice
  • Czajków – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. kaliskim, w gminie Blizanów
  • Czajków – część wsi Czyżew w woj. wielkopolskim, w pow. konińskim, w gminie Rychwał
  • Czajków – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. ostrzeszowskim, w gminie Czajków
  • Czajków – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. tureckim, w gminie Dobra

Wikipedia


czajkować

czasownik nieprzechodni niedokonany

 (1.1) rzad. wydawać głos właściwy czajce

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czajka ż.

 przym. czajczy

Wiktionary


czajkowo

Czajkowo – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie gostyńskim, w gminie Gostyń.

Wieś Czaykowo położona była w 1581 roku w powiecie kościańskim województwa poznańskiego.

W okresie Wielkiego Księstwa Poznańskiego (1815-1848) miejscowość należała do wsi większych w ówczesnym pruskim powiecie Kröben (krobskim) w rejencji poznańskiej. Czajkowo należało do okręgu gostyńskiego tego powiatu i stanowiło część majątku Podrzyce, którego właścicielem była wówczas (1846) Wąsierska. Według spisu urzędowego z 1837 roku wieś liczyła 164 mieszkańców, którzy zamieszkiwali 19 dymów (domostw).

Wikipedia


czajkowski

Czajków


SJP.pl

Osoby noszące to nazwisko:

  • Agnieszka Czajkowska (ur. 1966) – polska literaturoznawczyni
  • Agnieszka Czajkowska-Hamdi – polska ekonomistka
  • Alicja Żechałko-Czajkowska (1936–2008) – polska inżynier, profesor nauk rolniczych
  • Andrij Czajkowski (1857–1935) – ukraiński prawnik i pisarz
  • Andrzej Czajkowski (1905–1990) – polski rolnik, Sprawiedliwy wśród Narodów Świata
  • Andrzej Czajkowski (1935–1982) – polski pianista i kompozytor
  • Antoni Czajkowski (1816–1873) – polski poeta, tłumacz i prawnik
  • Barbara Czajkowska (ur. 1955) – polska dziennikarka
  • Barbara Czajkowska-Palusińska (ur. 1956) – polska konserwatorka zabytków
  • Bogdan Czajkowski (ur. 1949) – polski reżyser
  • Bogusław Czajkowski (1929–2016) – polski dziennikarz i publicysta
  • Bronisława Czajkowska (1887–1968) – polska rolniczka, Sprawiedliwa wśród Narodów Świata
  • Czesław Karol Czajkowski (1895–1944) – polski wojskowy
  • Dariusz Czajkowski (ur. 1963) – polski sędzia
  • Ewa Czajkowska (1950–2025) – polska aktorka
  • Franciszek Czajkowski (1916–1942) – polski pilot
  • Gerard Czajkowski (ur. 1944) – polski fizyk
  • Hanna Czajkowska (1917–1991) – polska graficzka, ilustratorka i malarka
  • Ihor Czajkowski (ur. 1991) – ukraiński piłkarz
  • India Czajkowska – polska kompozytorka, wokalistka i pianistka
  • Jan Czajkowski (1811–1897) – polski polityk i działacz społeczny
  • Jan Stefan Czajkowski (1929–2011) – polski ginekolog, działacz samorządowy i społeczny
  • Jan Maciej Czajkowski (ur. 1947) – polski samorządowiec
  • Janusz Czajkowski (ur. 1945) – polski okulista
  • Jerzy Stanisław Czajkowski (1931–2015) – polski poeta i publicysta
  • Jerzy Czajkowski (ur. 1931) – polski etnograf
  • Jerzy Paweł Czajkowski (1932–2020) – polski wojskowy, powstaniec warszawski
  • Jędrzej Czajkowski (ur. 1947) – polski admirał floty
  • Joanna Czajkowska-Ślasko (ur. 1970) – polska poetka i lekarz psychiatra
  • Józef Czajkowski (1837–1907) – polski duchowny rzymskokatolicki, powstaniec styczniowy
  • Józef Czajkowski (1872–1947) – polski malarz i architekt
  • Józef Czajkowski (1874–1960) – polski urzędnik, powstaniec wielkopolski
  • Józef Emil Czajkowski (ur. 1941) – polski historyk, dziennikarz i działacz ludowy
  • Julian Czajkowski (1926–2022) – polski nauczyciel, działacz państwowy i oświatowy
  • Konrad Czajkowski (ur. 1980) – polski kolarz torowy
  • Konrad Czajkowski (ur. 1988) – polski kolarz szosowy
  • Krystyna Czajkowska (ur. 1936) – polska siatkarka
  • Krzysztof Czajkowski (ur. XVIII w.) – marszałek powiatu żytomierskiego, uczestnik konfederacji barskiej
  • Krzysztof Czajkowski (1939–2020) – polski samorządowiec
  • Krzysztof Czajkowski (ur. 1956) – polski lekarz ginekolog i diabetolog
  • Krzysztof Czajkowski (ur. 1963) – polski literaturoznawca
  • Leszek Czajkowski (1967) – polski piosenkarz, poeta i publicysta
  • Lubomir Czajkowski (1918–1974) – polski tenisista reprezentujący również Związek Radziecki i Austrię
  • Marcin Czajkowski (ur. 1968) – polski lekkoatleta, sprinter
  • Marcin Czajkowski (ur. 1982) – polski żeglarz
  • Marek Czajkowski (ur. 1965) – polski politolog
  • Marek Czajkowski (ur. 1992) – polski strongman
  • Marian Czajkowski (1893–1983) – polski wojskowy i działacz niepodległościowy
  • Marian Czajkowski (1931–2020) – polski żeglarz, działacz podziemia antykomunistycznego
  • Michał Czajkowski (1804–1886) – polski działacz niepodległościowy, pisarz i poeta
  • Michał Czajkowski (1934–2025) – polski duchowny rzymskokatolicki, teolog i biblista
  • Mieczysław Czajkowski (1898–1972) – polski piłkarz
  • Mieczysław Czajkowski (1926–2017) – polski poeta i publicysta
  • Modest Czajkowski (1850–1916) – rosyjski dramatopisarz
  • Paweł Czajkowski (1785–1839) – polski poeta, tłumacz, dramatopisarz i historyk literatury
  • Piotr Czajkowski (1840–1893) – rosyjski kompozytor
  • Piotr Czajkowski (ur. 1973) – polski malarz
  • Przemysław Czajkowski (ur. 1988) – polski lekkoatleta, dyskobol
  • Renard Czajkowski (1934–2000) – polski dyrygent i pedagog
  • Ryszard Czajkowski (1933-2024) – polski dziennikarz, polarnik i podróżnik
  • Sławomir Czajkowski (1932–2002) – polski architekt
  • Stanisław Czajkowski (1878–1954) – polski malarz
  • Stanisław Czajkowski (1904–1961) – polski filozof
  • Stella Czajkowska (1923–2022) – polska pianistka
  • Szymon Czajkowski (1879–1962) – polski rolnik, Sprawiedliwy wśród Narodów Świata
  • Teofil Czajkowski (1905–1981) – polski rusznikarz, powstaniec warszawski
  • Walerian Czajkowski (1925–1993) – polski rolnik, Sprawiedliwy wśród Narodów Świata
  • Wiera Czajkowska (1907–1968) – polska lekkoatletka
  • Władysław Czajkowski – turecki generał dywizji i urzędnik narodowości polskiej
  • Władysław Czajkowski (1905–1947) – polski urzędnik
  • Włodzimierz Czajkowski (ur. 1936) – polski działacz partyjny i państwowy
  • Zbigniew Czajkowski (1921–2019) – polski szermierz i trener szermierki
  • Zbigniew Czajkowski (1921–1976) – polski zootechnik
  • Zbigniew Czajkowski (1923–1998) – polski publicysta, działacz katolicki i polityk
  • Zbigniew Czajkowski-Dębczyński (1926–1999) – polski wojskowy
  • Zbigniew Czajkowski (1932–2010) – polski malarz
  • Zbigniew Czajkowski (ur. 1972) – polski piłkarz
  • Zofia Czajkowska (1905–1978) – polska muzyczka, więźniarka niemieckich obozów koncentracyjnych
  • Zuzanna Czajkowska (1930–2017) – polska dziennikarka, publicystka i tłumaczka
  • Zygmunt Czajkowski (ur. 1935) – polski działacz samorządowy i partyjny

Wikipedia

Patrz:

Czajków

czajniczek

zdrobnienie od: czajnik


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od: czajnik

 (1.2) mały czajnik, np. do zaparzania herbaty

Wiktionary

Czajnik, imbryk – naczynie kuchenne służące zazwyczaj do gotowania wody.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Basieńko, postaw jeszcze jeden czajniczek wody na kawusię.

 (1.2) Wsypałam zieloną herbatę do czajniczka i zalałam wrzątkiem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡ʃajˈɲit͡ʃɛk, AS: čai ̯ńiček

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czajnik m., czaj m.

 przym. czajnikowy, czajniczkowy

Wiktionary


czajnik

zakryte naczynie z lejkowatym zakończeniem, służące do gotowania wody na herbatę; imbryk


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) kulin. zamknięte od góry naczynie z dziobkiem służące do podgrzewania wody;

 (1.2) gw-pl|Kraków. przen. głowa

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) środ. przen. karciany gracz, zbyt długo zastanawiający się

Wiktionary

Czajnik, imbryk – naczynie kuchenne służące zazwyczaj do gotowania wody.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Woda w czajniku już się gotuje!

 (1.2) Chyba masz coś nie tak z czajnikiem!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡ʃajɲik, AS: čai ̯ńik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czajniczek mrz., czaj mrz.

 przym. czajnikowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Poznań|herbatnik.

 (1.2) sagan, imbryk

Wiktionary


czajnikowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z czajnikiem, dotyczący czajnika

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czajnik m., czajniczek mrz.

Wiktionary


czajowice

Czajowice – wieś w Polsce, położona w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim, w gminie Wielka Wieś.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krakowskiego.

Wikipedia


czajtja

świątynia buddyjska w kształcie wydłużonej sali, przedzielonej rzędami kolumn


SJP.pl


czak

ułańska czapka


SJP.pl


czakalaka

rodzaj ptaków z rodziny czubaczy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kulin. afrykańska potrawa ze strączkami i warzywami

Wiktionary

Czakalaka północna (Ortalis vetula) – gatunek dużego ptaka z rodziny czubaczy (Cracidae), występujący w Ameryce Północnej – od skrajnego południa USA po Kostarykę. Nie jest zagrożony.

Wikipedia


czakan

czekan;
1. przyrząd alpinistyczny
2. dawna broń używana do rozbijania zbroi przeciwnika
3. czeski lub węgierski ludowy instrument muzyczny, rodzaj fletu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) dawna pisownia słowa: czekan

Wiktionary

Czakan (tadż. чакан), czakanduzi (tadż. чакандӯзӣ) – tradycyjna sztuka haftu polegająca na wyszywaniu kolorowymi nićmi ozdób, kwiatów i symboli na bawełnianych lub jedwabnych tkaninach, szeroko rozpowszechniona wśród kobiet i dziewcząt w Tadżykistanie.

Wikipedia


czako

ułańska czapka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) wojskowa czapka, wysoka i bardzo sztywna, używana od końca XVIII wieku;

Wiktionary

Czako (z węg. csákó) – rodzaj wysokiej, sztywnej czapki wojskowej używanej od końca XVIII do początków XX wieku. Współcześnie w niektórych państwach wykorzystywane jeszcze w oddziałach reprezentacyjnych.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Cała gwardia zazdrościła im tego, jako też grenadierek: czak z czasów Pawła I.

Wiktionary


czakra

w filozofii indyjskiej: jedno z centrów energetycznych mające wpływ na zdrowie fizyczne, mentalne, emocjonalne lub duchowe człowieka; czakram; ćakra


SJP.pl

Ćakra, czakra, czakram (sanskryt: ćakra „koło”, „okrąg”) – jeden z wielu ośrodków psychiczno-energetycznych w ciele, ważnych w okultystycznych praktykach fizjologicznych niektórych odmian hinduizmu i buddyzmu. Czakry wykorzystywane są w różnych starożytnych praktykach medytacyjnych, określanych zbiorczo jako tantra. Są to miejsca, gdzie krzyżuje się wiele kanałów energetycznych (nadi) i gromadzi się energia prana. Ośrodek ten odbiera, magazynuje i promieniuje energię o wibracji właściwej dla swojej funkcji (zob. ćakry główne), która konieczna jest do życia istot (w szczególności ludzi). Rozwijanie ćakr prowadzi do rozwoju wewnętrznego i duchowego wyzwolenia.

Wikipedia


czakram

w filozofii indyjskiej: jedno z centrów energetycznych mające wpływ na zdrowie fizyczne, mentalne, emocjonalne lub duchowe człowieka; czakra; ćakra


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) jeden z rodzajów broni miotanej pochodzący z Indii

 (1.2) indyjska moneta

 (1.3) (w filozofii indyjskiej) jedno z centrów energetycznych w ciele człowieka, mające wpływ na jego zdrowie fizyczne, umysłowe, emocjonalne lub duchowe

 (1.4) (w filozofii i mistyce hinduskiej) jedno z centrów energetycznych umiejscowionych w skorupie ziemskiej

Wiktionary

Ćakra, czakra, czakram (sanskryt: ćakra „koło”, „okrąg”) – jeden z wielu ośrodków psychiczno-energetycznych w ciele, ważnych w okultystycznych praktykach fizjologicznych niektórych odmian hinduizmu i buddyzmu. Czakry wykorzystywane są w różnych starożytnych praktykach medytacyjnych, określanych zbiorczo jako tantra. Są to miejsca, gdzie krzyżuje się wiele kanałów energetycznych (nadi) i gromadzi się energia prana. Ośrodek ten odbiera, magazynuje i promieniuje energię o wibracji właściwej dla swojej funkcji (zob. ćakry główne), która konieczna jest do życia istot (w szczególności ludzi). Rozwijanie ćakr prowadzi do rozwoju wewnętrznego i duchowego wyzwolenia.

Wikipedia

Synonimy:

 (1.3) czakra, ćakra

Wiktionary


czamalalski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Czamalalami, dotyczący Czamalalów

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) jęz. język czamalalski;

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Czamalalowie lm m.

Wiktionary


czamaninek

Czamaninek – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie radziejowskim, w gminie Topólka.

Wikipedia


czamara

szlachecki ubiór męski; czamarka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) daw. kraw. męskie ubranie wierzchnie

 (1.2) hist. kraw. podszyte futrem wierzchnie ubranie purpuratów polskich w XVI w.

Wiktionary

Czamara (pers. dżamera, czamera, niem. Tschamare z arab. samur - kożuch) – męskie okrycie wierzchnie pochodzenia węgierskiego, noszone od XVI wieku.

Sięgająca do bioder lub połowy ud w kroju zbliżonym do kontusza, podbijana futrem, z długimi, prostymi, wąskimi rękawami, wykładanym, wąskim, wysokim kołnierzem, ozdobnymi guzikami i szamerunkami.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Przygnał do nas w czarnej czamarze i futrzanej czapie na głowie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czamarka ż.

Wiktionary


czamarka

szlachecki ubiór męski; czamara


SJP.pl


czambo

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) gwara. uczn. głowa

Wiktionary


czambulik

zdrobnienie od: czambuł


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od czambuł

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czambuł m.

Wiktionary


czambuł

dawniej:
1. zbrojny oddział tatarski;
2. najazd tatarski; dziś żywe w wyrażeniu: w czambuł - ogólnie, w całości, bez wyjątku


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) hist. wojsk. wydzielony zbrojny oddział tatarski, działający samodzielnie na obcym terytorium, niszczycielski zagon jazdy tatarskiej;

 (1.2) hist. niespodziewana, krótkotrwała wyprawa wojenna Tatarów

Wiktionary

Czambuł (tur. czapuł – zagon) – specjalnie wydzielony oddział Tatarów, którego zadaniem było – w oderwaniu od sił głównych – dokonywanie zagonu w głębi terytorium nieprzyjaciela celem zdezorganizowania zaplecza i odwrócenia uwagi od działań własnych sił głównych, a także zagarnięcia zdobyczy, przede wszystkim jasyru.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Kiedyśmy (…) tędy jechali, to już była pustynia, a potem jeszcze ze dwadzieścia razy przeszły tędy czambuły…

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czambulik mrz.

Wiktionary


czamijka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) etn. przedstawicielka ludu zamieszkującego obszar historycznego państwa Czampy, leżącej na obszarze dzisiejszego środkowego i południowego Wietnamu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Czampa ż.

:: fm. Czam mos.

 przym. czamski

Wiktionary


czamlet

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) stpol. tkanina jedwabna

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡ʃãmlɛt, AS: čãmlet

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) czemlet

Wiktionary


czamowie

naród zamieszkujący Czampę


SJP.pl

Czamowie (wiet. người Chăm) – naród zamieszkujący Czampę (państwo historyczne istniejące od II do XIX wieku na terenie obecnego Wietnamu), obecnie mniejszość etniczna zamieszkująca w Wietnamie (133 tys.), Kambodży (317 tys.), Malezji (10 tys.) i Tajlandii (4 tys.). Kilka tysięcy Czamów jest także rozproszone po świecie, głównie w USA i Francji. Posługują się językiem czamskim, należącym do grupy malajsko-polinezyjskiej.

Wikipedia


czampa

historyczne państwo istniejące na terenie obecnego Wietnamu Środkowego od II do XIX wieku


SJP.pl

Czampa, wiet. Chăm Pa – ogólna nazwa państwa lub raczej powiązanych ze sobą państw ludu Czamów, istniejących na obszarze dzisiejszego środkowego i południowego Wietnamu, od przełęczy Ngang (zwanej również Bramą Annamu) po skraj delty Mekongu, między II a XVII w. n.e.

Wikipedia


czamski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Czamami, dotyczący Czamów

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) jęz. język czamski;

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Czam mos., Czamijka ż.

Wiktionary


czamu

zaimek pytajny

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. czemu, dlaczego

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) (gwara.) Czamu pasymy kozy na beszongu?

Wiktionary


czan

chińska odmiana buddyzmu, w Japonii znana jako zen; chan


SJP.pl

  • chan – szkoła chińskiego buddyzmu, prekursor japońskiego zen
  • Czan – polski zespół muzyczny

Wikipedia


czanciang

miasto w Chinach; Zhanjiang


SJP.pl

Zhanjiang (chiń. 湛江; pinyin Zhànjiāng) – miasto o statusie prefektury miejskiej w południowych Chinach, w prowincji Guangdong, port przeładunkowy nad Morzem Południowochińskim. W 2010 roku liczba mieszkańców miasta wynosiła 729 140. Prefektura miejska w 1999 roku liczyła 6 571 367 mieszkańców. W mieście znajduje się baza marynarki wojennej i stacja łączności satelitarnej. Ośrodek przemysłu chemicznego, spożywczego, stoczniowego, maszynowego, samochodowego, włókienniczego i elektronicznego; w Zhanjiang hoduje się perłopławy. Siedziba rzymskokatolickiej diecezji Beihai.

Wikipedia


czandi

rodzaj świątyni spotykany na Jawie i Bali; tjandi, candi


SJP.pl

Czandi (candi) – rodzaj bogato zdobionej rzeźbami świątyni hinduistycznej lub buddyjskiej na Jawie i Bali.

Wikipedia


czangciakou

miasto w Chinach; Zhangjiakou


SJP.pl

Zhangjiakou, dawniej Kałgan (chiń. 张家口; pinyin Zhāngjiākǒu; mong. ᠬᠠᠭᠠᠯᠭᠠᠨ) – miasto o statusie prefektury miejskiej w Chinach, w prowincji Hebei, na północny zachód od Pekinu. W 2010 liczba mieszkańców miasta wynosiła 857 555. Prefektura miejska w 1999 liczyła 4 436 907 mieszkańców.

Wikipedia


czangczou

[czytaj: CZANKczoł] miasto w Chinach; Changzhou


SJP.pl

  • Zhangzhou – miasto w Chinach, w prowincji Fujian
  • Changzhou – miasto w Chinach, w prowincji Jiangsu

Wikipedia


czangczun

miasto w Chinach; Changchun


SJP.pl

Changchun (chiń. upr. 长春; chiń. trad. 長春; pinyin Chángchūn; dosł. „Długa Wiosna”) – miasto w północno-wschodnich Chinach, ośrodek administracyjny prowincji Jilin. W 2010 roku liczba mieszkańców strefy zurbanizowanej wynosiła 2 813 245, zaś cały zespół miejski w 1999 roku liczył 7 025 921 mieszkańców.

Wikipedia


czangkajszekowiec

zwolennik Czang Kaj-szeka (Chiang Kai-sheka), polityka chińskiego


SJP.pl


czangsing

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) geol. drugi, młodszy wiek lopingu (późnego permu), trwający 253,8 – 251 milionów lat temu;

Wiktionary

Czangsing (chiń. 长兴; pinyin Chángxìng)

  • w sensie geochronologicznym – drugi wiek lopingu (perm), trwający około 3 miliony lat (od 254,14 ± 0,07 do 252,17 ± 0,06 mln lat temu). Czangsing jest młodszy od wucziapingu a starszy od indu (trias).
  • w sensie chronostratygraficznym – drugie piętro lopingu, leżące powyżej wucziapingu a poniżej indu. Stratotyp dolnej granicy czangsingu znajduje się w Meishan koło Szanghaju (Chiny). Dolna granica oparta jest na pierwszym pojawieniu się konodonta Clarkina wangi.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈt͡ʃãŋksʲĩŋk, AS: čãŋksʹĩŋk

Wiktionary


czangsza

miasto w Chinach; Changsha


SJP.pl

Changsha (chiń. upr. 长沙; chiń. trad. 長沙; pinyin Chángshā) – miasto o statusie prefektury miejskiej w Chinach, ośrodek administracyjny prowincji Hunan, port nad rzeką Xiang Jiang (uchodzi do jeziora Dongting Hu).

Wikipedia


czaniec

wieś w Polsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) wieś w Polsce;

Wiktionary

Czaniec – wieś w Polsce, położona w województwie śląskim, w powiecie bielskim, w gminie Porąbka, nad rzeką Sołą, u podnóży Beskidu Andrychowskiego (wschodnia część Beskidu Małego). Założona w średniowieczu w Księstwie Oświęcimskim wieś z czasem straciła swą samodzielność stając się częścią majątku ziemskiego i folwarku.

Wikipedia


czanka

drążek metalowy u munsztuka końskiego


SJP.pl


czantecki

Czaniec


SJP.pl

Patrz:

Czaniec

czantoria

woda mineralna


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. góra w Beskidzie Śląskim;

Wiktionary

  • Czantoria Mała – wzniesienie 864 m n.p.m. w Paśmie Stożka i Czantorii
  • Czantoria Wielka – najwyższe wzniesienie (995 m n.p.m.) Pasma Stożka i Czantorii w Beskidzie Śląskim, na granicy Polski i Czech; wododział Wisły i Odry
  • Rezerwat przyrody Czantoria

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Przez Czartorię szmuglowano bydło i nierogaciznę.

 (1.1) W 1913 roku na szczycie Czantorii zamarzł pasterz.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czantoria ż.

Wiktionary


czao

państwo w starożytnych Chinach; Zhao


SJP.pl


czapa

1. duża czapka
2. pospolicie: kara śmierci


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zgrub. od: czapka

 (1.2) warmia. człowiek wybitnie niezdarny, ciamajda

 (1.3) gwara. przestępcza głowa, czaszka

 (1.4) gwara. przestępcza kara śmierci, wyrok śmierci

 (1.5) gwara. konspiracyjno-partyzancka rozstrzelanie

 (1.6) roln. słomiane przykrycie tradycyjnego ula

 (1.7) geol. warstwa mineralna bądź gazowa w górnej części jakiegoś złoża

 (1.8) geogr. zob. czapa lodowa.

 (1.9) bud. zob. czapa kominowa.

Wiktionary

  • Elementy krajobrazu
    • polarna czapa lodowa
  • Struktury geologiczne
    • czapa gipsowa
    • czapa gazowa
    • czapa żelazna
  • Elementy konstrukcyjne
    • czapa – słomiane przykrycie ula typu "koszka"
    • czapa grzejna

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈt͡ʃapa, AS: čapa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czapka ż., czapeczka ż., czapkowanie n., czapkarstwo n., czapnictwo n., czapkarz m., czapnik m., czapica ż.

 czas. czapkować ndk.

 przym. czapkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) ciapa, ciamajda, niezdara

Wiktionary


cząpać

czasownik niedokonany (dk. cząpnąć)

 (1.1) gw-pl|Poznań. kucać

Wiktionary

Powiązane:

 aspekt dokonany cząpnąć

 rzecz. cząpanie n.

Wiktionary


czapajew

nazwisko rosyjskie, np. Wasilij Iwanowicz Czapajew (1887 - 1919) rosyjski i radziecki bohater wojskowy, symboliczna postać wielu dowcipów rosyjskich


SJP.pl

  • Wasilij Czapajew – dowódca wojskowy
  • Czapajew – książka o Wasiliju Czapajewie
  • Czapajew – film na motywach ww. książki
  • Czapajew – gwarowa nazwa samochodu terenowego GAZ-67
  • Czapajew – gwarowa nazwa lokomotywy ET42
  • Liczne miejscowości w dawnym ZSRR, obecnie w Rosji i innych krajach postsowieckich, m.in.:
    • Czapajew (Kazachstan)

Wikipedia


czapajewsk

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. miasto w Rosji, w obwodzie samarskim, nad rzeką Czapajewką dopływem Wołgi;

Wiktionary

Czapajewsk (ros. Чапаевск, do 1918 Iwaszczenkowo, ros. Иващенково, w latach 1918–1929 Trock, ros. Троцк) – miasto w Rosji, w obwodzie samarskim, nad rzeką Czapajewką, dopływem Wołgi.

Powstało wokół zakładów produkujących materiały wybuchowe. Prawa miejskie otrzymało w 1919.

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) hist. Trock (1919-1929)

Wiktionary


cząpanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|cząpać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. cząpać ndk.

Wiktionary


czapati

rodzaj indyjskiego chleba pszennego; chapati, ćapati, ciapata


SJP.pl

rzeczownik

 (1.1) kulin. zob. ćapati.

Wiktionary

Ćapati, czapati lub chapati (marathi: पोळी (poli), चपाती (ćapati), hindi: चपाती, urdu: چپاتی, wymowa IPA: cəpa:t̪i) – okrągłe cienkie placuszki z przaśnego ciasta z mąki pszennej; podstawa kuchni w południowej Azji, zwłaszcza w Indiach i Pakistanie oraz wschodniej Afryce. Wykonane są z mąki pszennej, wody i soli. Ćapati piecze się na gorącym kamieniu lub na wypukłym metalowym naczyniu tava. Na koniec trzyma się przez chwilę nad wolnym ogniem, aż na powierzchni placuszka utworzą się rumiane bąble. Placki smaruje się sklarowanym masłem ghee. Ćapati używa się jako sztućców, nabierając nimi jedzoną potrawę.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Czapati są jednymi z najpopularniejszych chlebków indyjskich. Spożywane są do wszystkiego i wszędzie.

Wiktionary


czapczyński

nazwisko


SJP.pl


czapczysko

zgrubienie od: czapka


SJP.pl


czapeczka

1. mała czapka
2. szczytowa warstwa komórek miękiszowych korzenia ułatwiająca jego wciskanie się w głąb podłoża


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: czapka

 (1.2) mała czapka

 (1.3) bot. szczytowa warstwa komórek miękiszowych korzenia rośliny, dzięki której korzeń łatwiej wciska się w podłoże

 (1.4) biol. rodzaj modyfikacji RNA;

Wiktionary

  • czapeczka („kap”) – specyficzna struktura na końcu 5' mRNA
  • czapeczka korzenia (kaliptra) – komórki osłaniające tkankę twórczą korzenia
  • czapeczka – mała czapka

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jeszcze tylko założymy czapeczkę i możemy iść na spacerek.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡ʃaˈpɛt͡ʃka, AS: čapečka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czapka ż., czapa ż.

 czas. czapkować ndk.

Wiktionary


czapeczkowaty

przypominający kształtem małą czapkę


SJP.pl


czapeczkowy

1. czapeczka;
2. petrel czapeczkowy - gatunek ptaka z rodziny burzykowatych;
3. lutung czapeczkowy - gatunek ssaka naczelnego z rodziny koczkodanowatych


SJP.pl


czapek

rodzaj nakrycia głowy bez ronda, często z daszkiem


SJP.pl

Czapek, Čapek:

  • Franciszek Czapek – (1811-?) – zegarmistrz, wspólnik Antoniego Patka

Wikipedia


czapelka

gatunek ptaka z rodziny czaplowatych


SJP.pl

  • czapelka (czapla złotawa) – gatunek ptaka brodzącego z rodziny czaplowatych

2 cieki w Polsce:

  • Czapelka – rzeka, dopływ Krzny
  • Czapelka – struga, dopływ Myśli

Wikipedia


czapelski

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Marek Czapelski – polski perkusista
  • Stanisław Czapelski – polski aktor teatralny i filmowy, reżyser teatralny, dyrektor i administrator teatrów
  • Tadeusz Czapelski – polski dziennikarz, literat, publicysta

Wikipedia


czapetka

rodzaj roślin z rodziny mirtowatych


SJP.pl

Czapetka (Syzygium Gaertn.) – rodzaj roślin z rodziny mirtowatych. Należy do niego 400–500 do ponad tysiąca gatunków roślin pochodzących z tropikalnych i subtropikalnych obszarów Afryki, Azji Południowo-Wschodniej i Australii.

Wikipedia


czapica

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) stpol. męskie nakrycie głowy

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡ʃaˈpʲit͡sa, AS: čapʹica

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czapa, czapka

 czas. czapkować

Wiktionary


czapierzasty

rozcapierzony; szeroko rozpostarty


SJP.pl


czapierzyć

czapierzyć się - sterczeć, rozpościerać się na różne strony


SJP.pl


czapiewice

Czapiewice (kaszub. Czôpiewice, niem. Czapiewitz, dawniej Reinwasser, Czystepole) – wieś kaszubska w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie chojnickim, w gminie Brusy.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bydgoskiego.

We wsi funkcjonuje sześcioklasowa szkoła podstawowa.

Według danych z 2011 roku miejscowość zamieszkiwało 259 osób.

W obszar wsi wchodzą:

Wikipedia


czapiewski

nazwisko


SJP.pl

Czapiewski – kaszubski herb szlachecki.

Wikipedia


czapiński

nazwisko


SJP.pl


czapka

rodzaj nakrycia głowy bez ronda, często z daszkiem


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) rodzaj nakrycia głowy wykonanego przeważnie z miękkiego materiału, czasem ze sztywnymi wstawkami takimi jak denko lub daszek;

Wiktionary

Czapka – nakrycie głowy, wykonane przeważnie z miękkiego materiału (niekiedy z twardymi wstawkami jak denko lub daszek), którego głównym zadaniem jest ochrona głowy przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi: zimnem, gorącem, deszczem, śniegiem, wiatrem, promieniami słonecznymi itp.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Kiedy mówisz komuś „dzień dobry”, powinieneś zdjąć czapkę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡ʃapka, AS: čapka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czapnictwo n., czapnik m., czapica ż., czapkarstwo n., czapkarz m., czapkowany m., czapkowanie n.

:: zdrobn. czapeczka ż.

:: zgrub. czapa ż.

 czas. czapkować ndk.

 przym. czapkowy, czapniczy, czapkarski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) reg. boba

Wiktionary


czapkarka

kobieta wyrabiająca czapki


SJP.pl


czapkarski

przymiotnik od: czapkarz


SJP.pl


czapkarstwo

wyrób czapek; czapnictwo


SJP.pl

Czapnictwo, czapkarstwo – dziedzina rzemiosła, przemysłu zajmująca się wyrobem czapek.

Wikipedia


czapkarz

rzemieślnik wyrabiający czapki; czapnik


SJP.pl


czapkobicie

dawniej: nadmiernie skwapliwe czapkowanie, uniżona czołobitność


SJP.pl


czapkować

zdejmować przed kim czapkę, kłaniać się w uniżony sposób


SJP.pl

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. brak)

 (1.1) zdejmować przed kimś czapkę, kłaniać się w sposób czołobitny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czapka ż., czapeczka ż., czapa ż., czapkowanie n., czapnik m., czapnictwo n., czapica ż., Czapka ż., czapkarstwo n., czapkarz m., czapkowany m.

 przym. czapkowy, czapniczy, czapkarski

Wiktionary


czapkowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) kłanianie się komuś w sposób uniżony

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czapa ż., czapka ż.

 czas. czapkować

Wiktionary


czapkowy

związany z czapką


SJP.pl


czapla

ptak wodny i błotny z rodziny czaplowatych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ornit. nazwa systematyczna|Ardeidae|Leach|ref=tak., duży ptak brodzący;

Wiktionary

Ptaki

  • czaple – podrodzina ptaków
    • czapla biała
    • czapla łupkowata
    • czapla modronosa
    • czapla nadobna
    • czapla purpurowa
    • czapla siwa
    • czapla złotawa

Pojazdy

  • RWD-14 Czapla (LWS Czapla) – samolot
  • ORP "Czapla" – nazwa polskich okrętów

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Chórem ozwały się różowe czaple, błękitne żurawie i białe łabędzie na wodach, pawie i bengali w lasach, a do wtóru im rozlegały się dźwięki strun, nawiązanych na muszlę perłową, i słowa ludzkiej pieśni.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡ʃapla, AS: čapla

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czaplowate lm nm.

 przym. czapli

Wiktionary


czaplak

nazwisko


SJP.pl

Czaplak – trzecia co do wielkości wyspa na jeziorze Jeziorak (po Wielkiej Żuławie i Bukowcu), prawnie chroniona jako użytek ekologiczny. Położona jest w północnej części jeziora, w pobliżu wsi Matyty, na terenie gminy Zalewo.

Wikipedia


czaple

ptak wodny i błotny z rodziny czaplowatych


SJP.pl

  • czaple – podrodzina ptaków z rodziny czaplowatych
W Polsce
  • Czaple – osada w woj. dolnośląskim, w pow. górowskim, w gminie Wąsosz
  • Czaple – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. złotoryjskim, w gminie Pielgrzymka
  • Czaple – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. świeckim, w gminie Świecie
  • Czaple – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. wąbrzeskim, w gminie Płużnica
  • Czaple – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. włocławskim, w gminie Lubień Kujawski
  • Czaple – wieś w woj. lubuskim, w pow. żarskim, w gminie Trzebiel
  • Czaple – część wsi Lubomierz w woj. małopolskim, w pow. limanowskim, w gminie Mszana Dolna
  • Czaple – wieś w woj. mazowieckim, w pow. węgrowskim, w gminie Korytnica
  • Czaple – przysiółek wsi Zakrzewo w woj. podlaskim, w pow. grajewskim, w gminie Radziłów
  • Czaple – osada w woj. pomorskim, w pow. bytowskim, w gminie Lipnica
  • Czaple – wieś w woj. pomorskim, w pow. kartuskim, w gminie Żukowo
  • Czaple – wieś w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. ełckim, w gminie Ełk
  • Czaple – osada w woj. zachodniopomorskim, w pow. koszalińskim, w gminie Świeszyno

Wikipedia


czaplewski

nazwisko


SJP.pl


czapli

czapla; czaplowy


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z czaplą, dotyczący czapli

przymiotnik dzierżawczy

 (2.1) należący do czapli

forma rzeczownika|rodzaj=żeński.

 (3.1) D., C., Ms. lp. i D. lm. od: czapla

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡ʃaplʲi, AS: čaplʹi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czapla ż., czaplowate nmos., czapelka ż., Czapelka ż., Czaplinek m.

 przym. czaplowaty

Wiktionary


czaplicki

nazwisko


SJP.pl

Osoby noszące to nazwisko:

  • Barbara Czaplicka (ur. 1948) – polska lekarka, samorządowiec i polityk
  • Bronisław Czaplicki (ur. 1953) – polski duchowny rzymskokatolicki, historyk
  • Czesław Czaplicki (1922–2006) – polski żołnierz podziemia niepodległościowego
  • Edmund Czaplicki (1904–1940) – polski hokeista na lodzie i wioślarz, ofiara zbrodni katyńskiej
  • Feliks Czaplicki (1911–1939) – polski koszykarz i trener
  • Ferdynand Władysław Czaplicki (1828–1886) – polski wojskowy i pisarz, powstaniec styczniowy
  • Jadwiga Siniarska-Czaplicka (1913–1986) – polska historyczka papiernictwa
  • Jerzy Czaplicki (1902–1992) – polski śpiewak operowy
  • Józef Czaplicki (1911–1985) – polski funkcjonariusz organów bezpieczeństwa PRL
  • Kazimierz Czaplicki (1945–2018) – polski prawnik i urzędnik państwowy
  • Maria Antonina Czaplicka (1884–1921) – polska etnografka, antropolożka i geografka
  • Michał Czaplicki – urzędnik ziemski I Rzeczypospolitej
  • Monika Czaplicka (ur. 1987) – polska socjolożka
  • Stanisław Roman Czaplicki (1881–1957) – polski architekt i scenograf
  • Sylwester Czaplicki (1925–2016) – polski lekarz i wojskowy
  • Zdzisław Czaplicki (1874–1947) – polski lekarz, wojskowy i taternik

Wikipedia


czaplinczanin

mieszkaniec Czaplinka (miasta w Polsce); czaplinianin


SJP.pl


czaplinczanka

mieszkanka Czaplinka (miasta w Polsce); czaplinianka


SJP.pl


czaplinecki

przymiotnik od: Czaplinek


SJP.pl


czaplinek

1. miasto w Polsce;
2. nazwa dwóch wsi w Polsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Polsce;

Wiktionary

Czaplinek (dawniej Tempelbork, niem. Tempelburg) – miasto w północno-zachodniej Polsce, w województwie zachodniopomorskim, w powiecie drawskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Czaplinek. Położone między jeziorami Drawsko i Czaplino.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: t͡ʃaˈplʲĩnɛk, AS: čaplʹĩnek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czaplinczanin m., czaplinczanka ż.

 przym. czaplinecki, czapli

Wiktionary


czaplinianin

mieszkaniec Czaplinka (miasta w Polsce); czaplinczanin


SJP.pl


czaplinianka

mieszkanka Czaplinka (miasta w Polsce); czaplinczanka


SJP.pl


czaplino

Miejscowości w Polsce

Wg TERYT jest ich 3
  • Czaplino – wieś w woj. podlaskim, w pow. białostockim, w gminie Choroszcz
  • Czaplino – osada leśna w woj. pomorskim, w pow. bytowskim, w gminie Miastko
  • Czaplino – osada w woj. wielkopolskim, w pow. pilskim, w gminie Szydłowo

Wikipedia


czapliński

nazwisko


SJP.pl


czapliny

czapla (dawniej); czapli


SJP.pl


czaplowate

rodzina ptaków brodzących


SJP.pl

Czaplowate (Ardeidae) – rodzina ptaków z rzędu pelikanowych (Pelecaniformes). Do 2008 roku czaplowate umieszczane były w rzędzie bocianowych, lecz badania genetyczne zasugerowały, że rodzina ta jest bliżej spokrewniona z pelikanowymi.

Wikipedia


czaplowaty

o cechach czaplowatych (rodzina ptaków)


SJP.pl


czaplowy

czapla; czapli


SJP.pl


cząpnąć

czasownik dokonany (ndk. cząpać)

 (1.1) gw-pl|Poznań. zob. cząpać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. cząpać

Wiktionary


czapnictwo

wyrób czapek; czapkarstwo


SJP.pl

Czapnictwo, czapkarstwo – dziedzina rzemiosła, przemysłu zajmująca się wyrobem czapek.

Wikipedia


czapniczka

rzemieślniczka wyrabiająca czapki


SJP.pl


czapniczy

przymiotnik od: czapnik


SJP.pl


czapnik

rzemieślnik wyrabiający czapki; czapkarz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) rzem. rzemieślnik, który wyrabia czapki

Wiktionary

  • czapnik – rodzaj porostów
  • czapnik – rzemieślnik wytwarzający czapki

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. czapa ż., czapka ż.

 czas. czapkować

Wiktionary


czapraczek

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od czaprak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czaprak m.

Wiktionary


czaprak

ozdobne przykrycie konia; czołdar


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) jeźdz. rodzaj kapy zakładanej na konia pod siodło, chroniącej grzbiet zwierzęcia, krótszej od kropierza, czasem ozdobnej;

 (1.2) hipol. kynol. derka lub okrycie zakładane koniowi lub psu, które zabezpieczają przed chłodem

 (1.3) techn. wyprawiona skóra zwierząt, od której odcięto łapy i inne odstające części

Wiktionary

Czaprak (osm. çaprak) – okrycie na konia wykonane z różnych materiałów, przeznaczone pod siodło lub na kulbakę.

Najczęściej jest to filcowa, sukienna, niekiedy futrzana podkładka pod siodło, chroniąca grzbiet konia przed otarciami, a siodło przed końskim potem; nazywana też potnikiem. Dawniej określano tak również ozdobną tkaninę nakładaną pod siodło lub na wierzch, pokrywającą całe zwierzę lub jego zad.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Przed królem jechali rycerze na koniach odzianych w zdobne czapraki.

 (1.2) Nasza klaczka dostanie nowy czaprak.

 (1.2) Babciny jamnik okryty wełnianym czaprakiem siedział na kolanach.

 (1.3) Handlarz wyłożył na ladę trzy czapraki.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: zdrobn. czapraczek m.

 przym. czaprakowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.3) krupon

Wiktionary


czaprakowy

1. szakal czaprakowy - gatunek drapieżnego ssaka z rodziny psowatych;
2. tapir czaprakowy - gatunek ssaka z rodziny tapirowatych; tapir malajski, tapir czaprakowaty;
3. kirysek czaprakowy - gatunek słodkowodnej ryby z rodziny kiryskowatych; kirysek brodaty


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) przym. od czaprak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czaprak mrz.

Wiktionary


czaps

ochraniacz na nogi jeźdźca; sztylpa


SJP.pl


czapski

nazwisko


SJP.pl

Czapski – polski herb hrabiowski, odmiana herbu Leliwa, nadany w zaborze pruskim.

Wikipedia


czapsy

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) jeźdz. długie, najczęściej skórzane ochraniacze do jazdy konnej;

Wiktionary

Czapsy – rodzaj długich, najczęściej wykonanych ze skóry ochraniaczy na nogi jeźdźca.

Często spotykana część stroju kowbojów w westernach to typ westernowy. Osłaniają łydki, kolana i uda. Sięgają od stopy do pachwiny.


Półczapsy, Half Chaps (ang.) – zob. sztylpy.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wszyscy jeźdźcy, niezależnie od płci i wieku, paradowali w bryczesach, czapsach […] i toczkach.

Wiktionary


czaputowicz

nazwisko


SJP.pl


czar

1. nadzwyczajne zjawisko przypisywane działaniu sił nadprzyrodzonych; środek magiczny wywołujący takie zjawisko;
2. wdzięk, urok


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) magiczne zaklęcie

 (1.2) przen. urok

forma rzeczownika.

 (2.1) D. lm. od: czara

Wiktionary

  • czar – rodzaj działania magicznego, zaklęcie
  • czar – urok, powab, wdzięk
  • Czar – dopływ rzeki Irtysz
  • „Czar” – przenośny odbiornik radiowy produkcji polskiej z XX wieku

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wiedźma powiedziała, że o północy czarny kur zapieje i czar straci moc.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡ʃar, AS: čar

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czarownictwo n., czary nmos., czarownik m., czarownica ż., czarowanie n., czarodziejka ż., czaruś mos.

 czas. czarować ndk., zaczarować dk., wyczarować dk.

 przym. czarujący, czarowny

 przysł. czarująco, czarownie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) urok, wdzięk, powab

Wiktionary


czar-ziele

1. roślina o cudownych właściwościach, służąca do wykonywania czarów;
2. regionalnie: roślina zielna z rodziny astrowatych, o nerkowatych liściach i rurkowatych kwiatach w koszyczkach zebranych w wiechy; lepiężnik


SJP.pl


czara

półkoliste lub stożkowate płytkie naczynie, zwykle bez uchwytów, używane dawniej do picia wina, miodu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. rzeka w Rosji, w obwodzie irkuckim, czytyjskim i Jakucji; lewy dopływ Olokmy;

Wiktionary

Czara (ros. Чара) – rzeka w Rosji, w Kraju Zabajkalskim, obwodzie irkuckim i Jakucji; lewy (i najdłuższy) dopływ Olokmy. Długość 851 km; powierzchnia dorzecza 87 600 km²; średni roczny przepływ przy ujściu 900 m³/s.

Źródła w Górach Stanowych, w pasmie Kodar; w górnym biegu liczne progi; w środkowym biegu płynie w dolinie rozdzielającej Wyżynę Patomską od Płaskowyżu Olokmo-Czarskiego; w dolnym biegu płynie w kierunku północno-wschodnim równolegle do Leny.

Wikipedia


czarci

czart; czartowski (czortowski), czorci, czortowy


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z czartem, dotyczący czarta

przymiotnik dzierżawczy

 (2.1) należący do czarta, będący jego własnością

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czart m., czort m.

 przym. czartowski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) czartowski

Wiktionary


czarcik

zdrobnienie od: czart


SJP.pl


czarcikęs

roślina łąkowa z rodziny szczeciowatych


SJP.pl

Wikipedia


czarcikęsik

roślina łąkowa o pełzających kłączach


SJP.pl

Czarcikęsik (Succisella Beck) – rodzaj roślin z rodziny przewiertniowatych (Caprifoliaceae). Obejmuje 5 gatunków występujących w Europie środkowej i południowej od Półwyspu Iberyjskiego po Kaukaz. Do polskiej flory należy jeden gatunek – czarcikęsik Kluka S. inflexa.

Wikipedia


czarczaf

zasłona na twarz dla muzułmańskich kobiet, kwef


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) tradycyjna zasłona muzułmanek okrywająca głowę wraz z twarzą, jedynie z otworami na oczy

Wiktionary

Czador (pers. ‏چادر‎) – zewnętrzny strój, noszony przez kobiety; jest to jedna z form przestrzegania hidżabu, czyli muzułmańskich zasad ubierania się, wywiedzionych z Koranu. Jest to tradycyjny strój noszony przez kobiety w Iranie.

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) jaszmak, kwef, nikab

Wiktionary


czardasz

ludowy taniec węgierski


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) choreogr. lud. taniec węgierski;

 (1.2) muz. muzyka do czardasza (1.1)

Wiktionary

Czardasz (od węg. csárda – karczma wiejska) – taniec pochodzenia węgierskiego.

Pochodzi z Siedmiogrodu, w metrum dwudzielnym, w metrum 2/4, składający się z dwóch części: wolnej lassan i szybkiej friss. Metrum jest parzyste 2/4. Czardasza cechują przyspieszenia, zmiany dynamiczne, rytmy punktowane, synkopy.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. czardaszowy

Wiktionary


czardaszowy

związany z czardaszem


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący czardasza

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Węgierskie, czardaszowe rytmy składały się na wspaniałą oprawę muzyczną.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czardasz m.

Wiktionary


czardżować

pobierać należności za wykonanie zlecenia


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. brak)

 (1.1) neol. obciążać opłatą, pobierać należności

 (1.2) neol. ładować (akumulator, baterię itp.)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czardżowanie n.

Wiktionary


czardżowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) neol. obciążanie opłatą, pobieranie należności

 (1.2) neol. ładowanie (akumulatora, baterii itp.)

Wiktionary

Powiązane:

 czas. czardżować ndk.

Wiktionary


czareczka

zdrobnienie od: czarka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. zdrobn. od: czarka

Wiktionary

  • czareczka (Pezizella) – rodzaj grzybów workowych
  • czareczka (Pseudoplectania) – rodzaj grzybów workowych
  • czareczka (Patella) – rodzaj ślimaków

Wikipedia

Wymowa:

IPA: t͡ʃaˈrɛt͡ʃka, AS: čarečka

Wiktionary


czarecznica

grzyb z klasy workowców; kustrzebka


SJP.pl


czarek

niewielkie naczynie w kształcie miseczki lub kubeczka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) zdrobn. poufała forma męskiego imienia Cezary

Wiktionary

Cezary – łacińskie imię męskie o nieustalonej do końca etymologii. Jedną z koncepcji jest pochodzenie tego imienia od rzeczownika caesaries – „długie włosy, czupryna”, być może też od słowa caedere (ciąć, wycinać), co miało oznaczać: wycięty z łona matki (stąd pojęcie „cesarskie cięcie”). Jego żeńskie odpowiedniki to Cezaryna i Cezaria.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. Cezary mos., Czaruś mos.

Wiktionary


czarka

niewielkie naczynie w kształcie miseczki lub kubeczka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. osada leśna w Polsce, w województwie śląskim, w gminie Koziegłowy

 (1.2) geogr. struga, lewy dopływ Omulwi;

 (1.3) geogr. struga, lewy dopływ Warty

 (1.4) geogr. struga, prawy dopływ Warty

forma rzeczownika|rodzaj=męskoosobowy.

 (2.1) D. i B. lp. od: Czarek

Wiktionary

  • czarka – grzyb
  • czarka – jednostka objętości

1 miejscowość w Polsce:

  • Czarka – osada leśna w woj. śląskim, w pow. myszkowskim, w gminie Koziegłowy

3 cieki w Polsce:

  • Czarka – struga, dopływ Omulwi
  • Czarka – struga, lewy dopływ Warty
  • Czarka – struga, prawy dopływ Warty

Wikipedia


czarków

zdrobnienie od: Cezar, Cezary, Cezariusz (imiona męskie); Czaruś


SJP.pl

W Polsce
  • Czarków – część miasta Konin
  • Czarków – wieś w woj. śląskim, w pow. gliwickim, w gminie Wielowieś
  • Czarków – wieś w woj. śląskim, w pow. pszczyńskim, w gminie Pszczyna
  • Czarków – mijanka, a dawniej stacja kolejowa w miejscowości Odmuchów, w województwie śląskim
Zobacz też
  • Czarkowo

Wikipedia


czarkowate

1. o kwiatach: w kształcie czarki;
2. o cechach czarkowatych (rodzina grzybów)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) syst. mikol. nazwa systematyczna|Sarcoscyphaceae|ref=tak., rodzina grzybów z rzędu kustrzebkowców;

Wiktionary

Czarkowate (Sarcoscyphaceae Le Gal ex Eckblad) – rodzina grzybów z rzędu kustrzebkowców (Pezizales).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Do rodziny czarkowatych należą gatunki spotykane zarówno w klimacie tropikalnym jak i umiarkowanym.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czarka ż.

 przym. czarkowaty

Wiktionary


czarkowaty

1. o kwiatach: w kształcie czarki;
2. o cechach czarkowatych (rodzina grzybów)


SJP.pl


czarkowo

W Polsce
  • Czarkowo – część Kościana
  • Czarkowo – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. gostyńskim, w gminie Poniec
  • Czarkowo – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. kościańskim, w gminie Kościan
  • Czarkowo – gromada
Inne
  • Czarkowo – wieś w Bułgarii, obwód Gabrowo, gmina Gabrowo
Zobacz też
Czarków, Osiedle Czarkowo

Wikipedia


czarkowski

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Antoni Czarkowski (ur. 1792) – polski oficer, urzędnik samorządowy
  • Antoni Czarkowski (1927–2015) – polski funkcjonariusz wywiadu, dyplomata
  • Bolesław Czarkowski (ur. 1873) – polski działacz socjalistyczny i niepodległościowy
  • Boris Czarkowski (1893–1979) – rosyjski wojskowy
  • Cyryl Czarkowski (1795–1862) – polski właściciel ziemski
  • Edmund Czarkowski (1912–1943) – polski oficer
  • Kajetan Czarkowski (1811–1875) – powstaniec listopadowy, ziemianin, urzędnik
  • Kazimierz Czarkowski (1888–1982) – polski ksiądz rzymskokatolicki
  • Marian Czarkowski (ur. 1952) – polski aktor teatralny, filmowy i telewizyjny
  • Marek Czarkowski (XX–XXI w.) – polski lekarz, bioetyk
  • Patryk Czarkowski (ur. 1982) – polski poeta
  • Piotr Czarkowski (1808–1898) – polski pedagog i geograf
  • Stanisław Czarkowski – strona ujednoznaczniająca
  • Tadeusz Czarkowski (XVIII w.) – polski właściciel ziemski
  • Władysław Czarkowski (1821–1863) – polski lekarz, dowódca oddziału w czasie powstania styczniowego

Wikipedia


czarlin

Czarlin (kaszub. Czarlëno) – wieś kociewska w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie tczewskim, w gminie Tczew.

Wieś leży przy węźle dróg krajowych nr 22 i nr 91 oraz magistrali węglowej Śląsk-Porty. W pobliżu wsi znajduje się węzeł Swarożyn, łączący autostradę A1 (E75) z drogą krajową nr 22.

Wikipedia


czarna

filiżanki kawy bez mleka, bez śmietanki


SJP.pl

Miejscowości i ich części w Polsce

Według TERYT jest ich 15, w tym 11 podstawowych
  • Czarna – wieś w woj. lubelskim, w pow. łukowskim, w gminie Serokomla
  • Czarna – wieś w woj. lubuskim, w pow. zielonogórskim, w gminie Zabór
  • Czarna – wieś w woj. łódzkim, w pow. sieradzkim, w gminie Złoczew
  • Czarna – wieś w woj. małopolskim, w pow. gorlickim, w gminie Uście Gorlickie
  • Czarna – wieś w woj. mazowieckim, w pow. mińskim, w gminie Stanisławów
  • Czarna – wieś w woj. mazowieckim, w pow. nowodworskim, w gminie Zakroczym
  • Czarna – wieś w woj. mazowieckim, w pow. wołomińskim, w gminie Wołomin
  • Czarna – wieś w woj. podkarpackim, w pow. dębickim, w gminie Czarna
  • Czarna – wieś w woj. podkarpackim, w pow. łańcuckim, w gminie Czarna
  • Czarna – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. kieleckim, w gminie Pierzchnica
  • Czarna – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. koneckim, w gminie Stąporków
  • Czarna – część wsi Błędowa Tyczyńska w woj. podkarpackim, w pow. rzeszowskim, w gminie Chmielnik
  • Czarna – część wsi Chmielnik w woj. podkarpackim, w pow. rzeszowskim, w gminie Chmielnik
  • Czarna – część wsi Lublica w woj. podkarpackim, w pow. jasielskim, gminie Kołaczyce
  • Czarna – część wsi Wólka Pokłonna w woj. świętokrzyskim, w pow. kieleckim, w gminie Raków

Wikipedia


czarnacki

nazwisko


SJP.pl


czarnawy

mający kolor zbliżony do czarnego, ciemny, prawie czarny; czerniawy, czarniawy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) rzad. zob. czarniawy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡ʃarˈnavɨ, AS: čarnavy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czarnuch mzw./mos., czarniawa ż., czarnuszka ż., czerń ż., czernidło n., czarnidło ż., czarny m.

 czas. czernieć ndk., czarnieć ndk.

 przym. czarny, czarniutki, czarniusieńki, czernawy

 przysł. czarniawo, czarnawo, czarno

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) czarniawy, rzad. czernawy

Wiktionary


czarnca

wieś w Polsce


SJP.pl

Czarnca – wieś w Polsce, położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie włoszczowskim, w gminie Włoszczowa

W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Czarnca. W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa kieleckiego.

Wikipedia


czarne

filiżanki kawy bez mleka, bez śmietanki


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Polsce;

Wiktionary

Czarne (dawniej Hamersztyn, niem. Hammerstein) – miasto w województwie pomorskim, w powiecie człuchowskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Czarne.

Według danych z 1 stycznia 2018 Czarne liczyło 5983 mieszkańców.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈt͡ʃarnɛ, AS: čarne

Wiktionary


czarnecki

nazwisko


SJP.pl

  • Czarnecki – polskie nazwisko. Na początku lat 90. XX wieku w Polsce nosiło je 32 525 osób.

osoby noszące nazwisko Czarnecki:

  • Alojzy Czarnecki (1893-1980 w Toruniu) – polski fotograf
  • Edward Czarnecki (1774-1831) – administrator archidiecezji warszawskiej
  • Edward Czarnecki (1830-1864) – powstaniec styczniowy, zmarł w Usolie (Rosja) na zeslaniu (link: * Tadeusz Maria Czarnecki)
  • Erazm Czarnecki (1892-1949) – działacz polonijny w Wolnym Mieście Gdańsku
  • Henryk Czarnecki (ujednoznacznienie)
  • Jan Czarnecki (ujednoznacznienie)
  • Jacek Czarnecki (ur. 1963) – polski dziennikarz radiowy, korespondent wojenny
  • Karol Czarnecki (ujednoznacznienie)
  • Kazimierz Czarnecki (ujednoznacznienie)
  • Krzysztof Czarnecki (ur. 1957) – polski polityk
  • Leszek Czarnecki (ur. 1962) – polski przedsiębiorca, według magazynu „Forbes” najbogatszy Polak w 2008 r.
  • Marek Czarnecki (ur. 1959) – polski prawnik, polityk
  • Marek Janusz Czarnecki (ur. 1963) – polski przestępca
  • Maria Czarnecka – Maria Anto – (1937-2007) – artystka malarka
  • Michał Czarnecki (ur. 1973) – polski montażysta i scenarzysta filmowy
  • Mikołaj Czarnecki – ukraiński błogosławiony Kościoła katolickiego, redemptorysta, profesor filozofii i teologii dogmatycznej, biskup tytularny Lebedus
  • Piotr Czarnecki (ujednoznacznienie)
  • Przemysław Czarnecki – polski polityk, poseł na Sejm RP
  • Ryszard Czarnecki (ur. 1963) – polityk polski
  • Ryszard Czarnecki (ur. 1951) – polski żużlowiec
  • Sławomir Stanisław Czarnecki (ur. 1949) – kompozytor polski
  • Stefania Pia Czarnecka (zam. Kloss), (1903-1988) – organizatorka tajnych kompletów UW i liceum im. Władysława IV w okupowanej Warszawie, więźniarka obozu Stutthof, wieloletnia przewodnicząca absolwentek szkoły im C. Plater-Zyberk w Warszawie (Platerek), w czasie zawieszenia działalności szkoły w latach 1950-1988.
  • Stepan Czarnecki – ukraiński poeta
  • Tadeusz Czarnecki – polski szachista
  • Tadeusz Maria Czarnecki – (1906-1998) powstaniec warszawski, inżynier wynalazca
  • Waldemar Czarnecki (ujednoznacznienie)
  • Witold Czarnecki (ur. 1953) – nauczyciel akademicki, polski polityk
  • Władysław Czarnecki (ujednoznacznienie)
  • Zygmunt Czarnecki (ujednoznacznienie)

Wikipedia


czarnek

nazwisko


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) ent. daw. nazwa systematyczna|Arichanna melanaria., przylepek moczarek, ćma o żółtawych, czarno nakrapianych skrzydłach

Wiktionary

Czarnek – szczyt o wysokości 868 m n.p.m. w południowo-zachodniej Polsce, w Sudetach Środkowych, w Górach Kamiennych, w paśmie Gór Suchych.

Góra położona jest w środkowej, najwyższej części masywu Gór Suchych, na zachód od Waligóry i na południowy wschód od Sokołowska. Znajduje się w bocznym grzbieciku odchodzącym ku południowi od Suchawy. Góra stożkowata i skalista. Zbocza strome i pocięte małymi, lecz głębokimi dolinkami.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. czarny mos./mrz., czerń ż., czernina ż., czernica ż., czernienie n., poczernienie n.

 czas. czernić ndk., poczernić dk.

 przym. czarny, czarnawy

 przysł. czarno, czarnawo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przylepek moczarek

Wiktionary


czarneński

Czarne; czarniański, czarnieński


SJP.pl


czarnia

wieś w Polsce


SJP.pl

  • Czarnia – fikcyjna planeta w komiksach DC Comics, ojczyzna Lobo
W Polsce
  • Czarnia – wieś w woj. mazowieckim, w pow. ostrołęckim, w gminie Czarnia
  • Czarnia – wieś w woj. mazowieckim, w pow. ostrołęckim, w gminie Kadzidło
  • Czarnia – część wsi Łyse, w woj. mazowieckim, w pow. ostrołęckim, w gminie Łyse
  • Czarnia – dawna gromada z siedzibą władz w Czarnii
Zobacz też
  • Czarnia Duża
  • Czarnia Mała

Wikipedia


czarniak

drapieżna ryba z rodziny dorszowatych, występująca w wodach Atlantyku i Morza Północnego, charakteryzująca się czarnym zabarwieniem jamy gębowej i wysuniętą dolną szczęką


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) icht. nazwa systematyczna|Pollachius virens|ref=tak., europejska i kanadyjska ryba atlantycka;

 (1.2) środ. przestępcze chleb

Wiktionary

Czarniak (Pollachius virens) – gatunek drapieżnej ryby z rodziny dorszowatych (Gadidae), blisko spokrewniony z rdzawcem. Ryba o dużym znaczeniu gospodarczym, tuż za dorszem atlantyckim i plamiakiem. Swoją nazwę zawdzięcza czarnej barwie wnętrza jamy gębowej.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈt͡ʃarʲɲak, AS: čarʹńak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czerń ż., czerniak m., czarny mos./mrz.

 czas. czernić ndk., poczernić dk.

 przym. czarny, czarniakowy, czerniakowy

 przysł. czarno

Wiktionary


czarnianin

mieszkaniec Czarnej, Czarnego


SJP.pl


czarnianka

mieszkanka Czarnej, Czarnego


SJP.pl


czarniański

1. przymiotnik od: Czarna, Czarne
2. przymiotnik od: Czarna Białostocka; czarnobiałostocki


SJP.pl


czarniawobrązowy

brązowy o odcieniu czarniawym


SJP.pl


czarniawski

nazwisko


SJP.pl

Osoby noszące to nazwisko:

  • Barbara Czarniawska (1948–2024) – polsko-szwedzka psycholożka i socjolożka
  • Bolesław Czarniawski (1898–1961) – polski wojskowy
  • Elżbieta Cichla-Czarniawska (ur. 1935) – polska poetka i pisarka
  • Władysław Czarniawski (ur. 1892) – polski wojskowy

Wikipedia


czarniawy

mający kolor zbliżony do czarnego, ciemny, prawie czarny; czerniawy, czarnawy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający kolor zbliżony do czarnego, prawie czarny, ciemny

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡ʃarʲˈɲavɨ, AS: čarʹńavy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czarniawa ż., czarnuszka ż., czerń ż., czernidło n., czarnidło ż., czarny mos./mrz.

 przym. czarny, czarniutki, czarniusieńki

 przysł. czarniawo, czarnawo, czarno

 czas. czernieć ndk., czarnieć ndk.

 temsłow. czarno-

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rzad. czarnawy

Wiktionary


czarnica

Czarnica (kaszub. Czôrnice, niem. Scharnitz) – osada w Polsce położona na Pojezierzu Bytowskim, w województwie pomorskim, w powiecie bytowskim, w gminie Miastko.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa słupskiego.

Wieś stanowi sołectwo gminy Miastko.

Wikipedia


czarnidło

substancja do nadawania czemuś czarnego koloru; czernidło


SJP.pl


czarnieć

zmieniać kolor na czarny


SJP.pl


czarniecki

Czarnca


SJP.pl

  • Czarniecki – nazwisko
  • członkowie rodziny Czarnieckich herbu Łodzia
    • Stefan Czarniecki – hetman
    • Jan Czarniecki – miecznik krakowski
    • Paweł Czarniecki – rotmistrz i pułkownik królewski
    • Stefan Stanisław Czarniecki – pisarz polny koronny od 1671, marszałek sejmu pacyfikacyjnego w 1673, marszałek konfederacji gołąbskiej, starosta kaniowski, radziejowski, brański, lipnicki.
    • Krzysztof Czarniecki – dworzanin królewski, starosta chęciński i żywiecki
    • Marcin Czarniecki – miecznik czernihowski

    Wikipedia

    Patrz:

    Czarnca

czarniej

stopień wyższy od przysłówka: czarno


SJP.pl


czarniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: czarny; bardziej czarny


SJP.pl


czarnieński

1. Czarne; czarniański, czarneński;
2. Czarnia


SJP.pl

Patrz:

Czarne; czarniański, czarneński;
2. Czarnia

czarniewo

Czarniewo – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie augustowskim, w gminie Sztabin.

Wieś królewska ekonomii grodzieńskiej położona była w końcu XVIII wieku w powiecie grodzieńskim województwa trockiego. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego.

Wikipedia


czarnik

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Andrzej Czarnik – polski historyk
  • Austin Czarnik – amerykański hokeista
  • Henryk Czarnik – polski wojskowy, piłkarz, hokeista, działacz sportowy
  • Kazimierz Czarnik – polski adwokat, działacz sokoli
  • Marcin Czarnik – polski aktor teatralny i filmowy
  • Oskar Stanisław Czarnik – polski literaturoznawca, działacz opozycji w PRL
  • Teresa Czarnik-Sojka – polska dziennikarka, posłanka na Sejm

Wikipedia


czarnina

zupa na bazie zwierzęcej krwi (przeważnie kaczej lub gęsiej); czernina, czarna polewka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kulin. gw-pl|Poznań. zob. czernina.

Wiktionary

Czernina, czarnina, czarna polewka – polska zupa o charakterze polewki, której podstawowymi składnikami jest zaprawiany octem rosół oraz krew zwierzęca (z drobiu lub królika, rzadziej prosięcia).

W jadłospisie staropolskim była to zawiesista zupa przyrządzana na wywarze drobiowym (z kości i podrobów kaczki albo gęsi) i dodatkiem ich świeżej krwi, podprawiona mąką i zakwaszana (utrwalona) octem, zaprawiana (na słodko bądź ostro) pikantnymi przyprawami korzennymi (cynamonem, goździkami, pieprzem) oraz suszonymi śliwkami i jabłkami. Podawano ją z krajanymi podrobami, gruszkami, gotowanymi łazankami albo kluseczkami.

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) czernina, juszka, czarna polewka

Wiktionary


czarniuchny

zdrobnienie od: czarny; czarniuśki, czarniutki


SJP.pl


czarniusieńki

zdrobnienie od: czarniuśki


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) pot. zdrobn. od: czarny

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡ʃarʲɲüˈɕɛ̇̃ɲci, AS: čarʹńüśė̃ńḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czarnulka ż.

 przym. czarnawy, czarniawy

Wiktionary


czarniuśki

zdrobnienie od: czarny; czarniuchny, czarniutki


SJP.pl


czarniuteńki

zdrobnienie od: czarniutki


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) pot. zdrobn. od: czarny

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡ʃarʲɲuˈtɛ̃ɲci, AS: čarʹńutńḱi

Wiktionary


czarniutki

zdrobnienie od: czarny; czarniuchny, czarniuśki


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) zdrobn. od: czarny

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡ʃarʲˈɲutʲci, AS: čarʹńutʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czarnulka ż., czarny mos./mrz.

 przym. czarnawy, czarniawy, czarny

Wiktionary


czarnków

1. miasto w Polsce;
2. wieś w Polsce;
3. gmina wiejska w Polsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Polsce;

Wiktionary

Czarnków (d. również Czarnków nad Notecią; niem. Czarnikau, w latach 1939–1945 Scharnikau) – miasto w zachodniej Polsce, w województwie wielkopolskim, siedziba powiatu czarnkowsko-trzcianeckiego oraz gminy wiejskiej Czarnków. Miasto położone jest nad rzeką Noteć, na skraju Puszczy Noteckiej. Czarnków położony jest na wzgórzach morenowych, dlatego teren wokół niego bywa nazywany Szwajcarią Czarnkowską. Znajduje się tu jedna z niewielu na nizinach skocznia narciarska (obecnie nieczynna). Miasto nie posiada połączeń kolejowych.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈt͡ʃarn̥kuf, AS: čarn̦kuf

Wiktionary

Powiązane:

 przym. czarnkowski

Wiktionary


czarnkowianin

mieszkaniec Czarnkowa


SJP.pl


czarnkowianka

mieszkanka Czarnkowa


SJP.pl


czarnkowo

3 miejscowości w Polsce:

  • Czarnkowo – osada w woj. pomorskim, w pow. bytowskim, w gminie Trzebielino.
  • Czarnkowo – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. białogardzkim, w gminie Tychowo
  • Czarnkowo – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. stargardzkim, w gminie Marianowo

Zobacz też: Czarnków

Wikipedia


czarnkowski

przymiotnik od: Czarnków


SJP.pl


czarno

przysłówek sposobu

 (1.1) przysł. odprzym. od: czarny (barwa)

 (1.2) przysł. odprzym. od: czarny (kontrast dla tła)

 (1.3) przysł. odprzym. od: czarny (mrok)

 (1.4) przysł. odprzym. od: czarny (pesymizm)

Wiktionary

Czarno – debiutancki album Macieja Balcara wydany w 1998 nakładem wytwórni Pomaton EMI.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Osoby będące w żałobie, ubierają się na czarno.

 (1.2) Na plantacjaantacji było aż czarno od owoców aronii.

 (1.3) Nadciągnęła chmura burzowa i za oknem zrobiło się czarno.

 (1.4) Nie uczysz się. Czarno widzę twoją przyszłość!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡ʃarnɔ, AS: čarno

Wiktionary

Powiązane:

 zob. czarny.

 zob. czarno-.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) ciemno

 (1.3) mroczno, mrocznie, ciemno

 (1.4) pesymistycznie

Wiktionary


czarno-biały

w części czarny, w części biały; biało-czarny


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) taki, który ma dwa kolory: czarny i biały

 (1.2) fot. film. w kolorach: białym, czarnym i różnych odcieniach szarości; taki, który oddaje tylko te barwy

 (1.3) przen. nazbyt uproszczony, niewidzący cech pośrednich, oddający tylko skrajności

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Kupiłam sobie czarno-białą sukienkę w ukośne pasy.

 (1.1) Panda to takie puchate, czarno-białe zwierzę.

 (1.2) Wciąż mamy w domu działający czarno-biały telewizor.

 (1.2) Jacek para się czarno-białą fotografią artystyczną.

 (1.3) Dla moich dziadków wszystko jest czarno-białe.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡ʃarnɔ‿ˈbʲjawɨ, AS: čarno‿bʹi ̯au̯y

Wiktionary

Powiązane:

 przym. czarnobielski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) biało-czarny

 (1.2) monochromatyczny

 (1.3) zerojedynkowy

Wiktionary


czarno-brązowy

w części czarny, w części brązowy; brązowo-czarny


SJP.pl


czarno-czerwony

w części czarny, w części czerwony; czerwono-czarny


SJP.pl


czarno-granatowy

w części czarny, w części granatowy; granatowo-czarny


SJP.pl


czarno-rdzawo-białawy

złożony z trzech kolorów: czarnego, rdzawego i białawego


SJP.pl


czarno-zielony

w części czarny, w części zielony; zielono-czarny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) czarny i zielony

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Czy mieszanka herbaty czarnej i zielonej jest czarno-zielona?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡ʃarnɔ‿ʑɛˈlɔ̃nɨ, AS: čarno‿źelõny

Wiktionary


czarno-żółty

w części czarny, w części żółty; żółto-czarny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) czarny i żółty

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Odwłoki niektórych owadów są pokryte czarno-żółtymi pasami.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡ʃarnɔ‿ˈʒuwtɨ, AS: čarno‿žuu̯ty

Wiktionary


czarnobiałostocki

przymiotnik od: Czarna Białostocka; czarniański


SJP.pl


czarnoborski

Czarnoborsko


SJP.pl

Patrz:

Czarnoborsko

czarnobrązowy

brązowy o odcieniu czarnym


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający kolor brązowy o odcieniu czarnym

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Czarnobrązowa kora odcisnęła się na ich skórze.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡ʃarnɔbrɔ̃w̃ˈzɔvɨ, AS: čarnobrõũ̯zovy

Wiktionary

Powiązane:

 przym. brązowo-czarny

Wiktionary


czarnobrewa

kobieta mająca czarne lub ciemne brwi


SJP.pl


czarnobrewy

mający czarne lub ciemne brwi


SJP.pl


czarnobrody

1. mający czarną brodę;
2. mniszka czarnobroda - rodzaj ptaka z rodziny astryldowatych


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który ma czarny zarost na brodzie

 (1.2) taki, który ma czarny podbródek, brodę

Wiktionary

Czarnobrody (ang. Blackbeard, właśc. Edward Teach lub Thatch, także Thack, Thatche i Theach) (ur. około 1680, zm. 22 listopada/2 grudnia 1718) – angielski pirat, w latach 1717–1718 grasujący na wschodnim wybrzeżu Ameryki Brytyjskiej i Morzu Karaibskim, jeden z najgroźniejszych piratów swojego okresu.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌt͡ʃarnɔˈbrɔdɨ, AS: čarnobrody

Wiktionary


czarnobrunatny

brunatny o odcieniu czarnym


SJP.pl


czarnobrwisty

mający czarne brwi, np. albatros czarnobrwisty


SJP.pl


czarnobrzuchy

1. wiewiórczak czarnobrzuchy - gatunek gryzonia;
2. oceannik czarnobrzuchy, sroczek czarnobrzuchy, błyszczak czarnobrzuchy - gatunki ptaków


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający ciemną spodnią stronę tułowia

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na płocie usiadł czarnobrzuchy ptaszek.

Wiktionary


czarnobyl

miasto na Ukrainie, w którym w 1986 roku doszło do wybuchu w elektrowni jądrowej; Czernobyl


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto na Ukrainie w obwodzie kijowskim, rejonie iwankowskim;

 (1.2) przen. publ. katastrofa w elektrowni jądrowej w Czarnobylu (1.1) w 1986 r.

Wiktionary

Czarnobyl (ukr. Чорнобиль, Czornobyl; ros. Чернобыль, Czernobyl) – miasto na Ukrainie, w obwodzie kijowskim, w rejonie wyszogrodzkim, u ujścia Uży do Prypeci.

Miasto kojarzące się głównie z katastrofą jądrową, która wydarzyła się w oddalonej o 18 kilometrów elektrowni jądrowej, która z wsią współdzieli nazwę – samej jednak elektrowni de facto znacznie bliżej do założonego w 1970 miasta Prypeć (ok. 4 km) niż do Czarnobyla. Przed tym zdarzeniem było zamieszkane przez około 13,5 tysięcy ludzi, po katastrofie wszyscy zostali ewakuowani.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W Czarnobylu doszło do największej katastrofy nuklearnej w historii.

 (1.2) W opublikowanym w dziesiątą rocznicę wybuchu raporcie jedynymi ofiarami Czarnobyla są ratownicy, którzy gasili pożar w pierwszej fazie katastrofy i zostali napromieniowani niezwykle wysokimi dawkami.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czarnobylit mrz.

 przym. czarnobylski, poczarnobylski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) hist. war. Czernobyl

Wiktionary


czarnobylanin

mieszkaniec Czarnobyla


SJP.pl


czarnobylanka

mieszkanka Czarnobyla


SJP.pl


czarnobylit

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) silnie radioaktywna substancja krystaliczna sztucznego pochodzenia, składająca się głównie z krzemianu cyrkonu z domieszką uranu, odkryta w korium po katastrofie w Czarnobylu;

Wiktionary

Czarnobylit – silnie radioaktywna substancja krystaliczna pochodzenia technogenicznego, składająca się głównie z krzemianu cyrkonu z domieszką uranu (do 10%). Został odkryty w podziemiach reaktora nr 4 po katastrofie w Czarnobylu.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wewnątrz bloku czwartego znajduje się między innymi wysoce radioaktywny czarnobylit. Ta nieznana wcześniej substancja, nazwana tak od Czarnobyla, powstała głównie z resztek stopionego reaktora oraz paliwa jądrowego

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Czarnobyl mrz.

 przym. czarnobylski, poczarnobylski

Wiktionary


czarnobylski

przymiotnik od: Czarnobyl


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Czarnobylem, dotyczący Czarnobyla

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Czarnobyl mrz., czarnobylit mrz.

 przym. poczarnobylski

Wiktionary


czarnochowice

wieś w Polsce


SJP.pl

Czarnochowice – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie wielickim, w gminie Wieliczka.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krakowskiego.

Wikipedia


czarnocice

wieś w Polsce


SJP.pl

Czarnocice – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie radziejowskim, w gminie Bytoń.

Wikipedia


czarnocin

nazwa wielu wsi w Polsce


SJP.pl

W Polsce
  • Czarnocin – wieś w woj. łódzkim, w pow. piotrkowskim, w gminie Czarnocin
  • Czarnocin – wieś w woj. mazowieckim, w pow. białobrzeskim, w gminie Radzanów
  • Czarnocin – wieś w woj. mazowieckim, w pow. mińskim, w gminie Dobre
  • Czarnocin – wieś w woj. mazowieckim, w pow. mławskim, w gminie Strzegowo
  • Czarnocin – wieś w woj. opolskim, w pow. strzeleckim, w gminie Leśnica
  • Czarnocin – wieś w woj. podlaskim, w pow. łomżyńskim, w gminie Piątnica
  • Czarnocin – wieś w woj. pomorskim, w pow. starogardzkim, w gminie Skarszewy
  • Czarnocin – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. kazimierskim, w gminie Czarnocin
  • Czarnocin – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. goleniowskim, w gminie Stepnica

Wikipedia


czarnocinek

wieś w Polsce


SJP.pl

Czarnocinek – wieś sołecka w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie mławskim, w gminie Strzegowo.

W Czarnocinku urodził się Stanisław Ignacy Łaguna.

Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii św. Mikołaja w Niedzborzu.

W latach 1954–1959 wieś należała i była siedzibą władz gromady Czarnocinek, po jej zniesieniu w gromadzie Niedzbórz. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa ciechanowskiego.

Wikipedia


czarnocinianin

mieszkaniec Czarnocina


SJP.pl


czarnocinianka

mieszkanka Czarnocina


SJP.pl


czarnociński

Czarnocin


SJP.pl

Patrz:

Czarnocin

czarnocki

nazwisko


SJP.pl

Osoby noszące to nazwisko:

  • Adam Czarnocki → Zorian Dołęga-Chodakowski
  • Barbara Czarnocka – polska biochemiczka
  • Halina Czarnocka (1900–1998) – polska działaczka społeczna i oświatowa
  • Henryk Czarnocki (ur. 1952) – polski rolnik i polityk
  • Jan Czarnocki (1889–1951) – polski geolog
  • Kazimierz Czarnocki (1912–1981) – polski dziennikarz, wojskowy, działacz społeczny i sportowy
  • Małgorzata Czarnocka – polska filozofka
  • Marcin Czarnocki – urzędnik ziemski I Rzeczypospolitej
  • Maurycja Czarnocka – polska działaczka narodowa, oświatowa i społeczna
  • Michał Czarnocki (1711–1788) – urzędnik ziemski I Rzeczypospolitej
  • Michał Czarnocki (1880/1883–1935) – polski inżynier komunikacji i wojskowy
  • Piotr Czarnocki – polski inżynier, specjalista w zakresie konstrukcji z tworzyw sztucznych
  • Samuel Czarnocki – urzędnik ziemski I Rzeczypospolitej
  • Stefan Czarnocki (1878–1947) – polski geolog
  • Wacław Denhoff-Czarnocki (1896–1927) – polski wojskowy
  • Wanda Czarnocka-Karpińska (1894–1971) – polska taterniczka, biegaczka narciarska i lekarka
  • Wiktor Czarnocki (1886–1925) – polski wojskowy
  • Wilhelm Czarnocki (1886–1963) – polski patomorfolog
  • Zbigniew Czarnocki (ur. 1954) – polski chemik

Wikipedia


czarnoczelny

mający czarne czoło; część nazwy wielu gatunków ptaków


SJP.pl


czarnoczuby

1. sylfik czarnoczuby, kaczka czarnoczuba, bilbil czarnoczuby, sikora czarnoczuba - gatunki ptaków;
2. uistiti czarnoczuba, langur czarnoczuby - gatunki małp


SJP.pl


czarnodębowy

wykonany z czarnego dębu, drewna dębu bardzo długo przebywającego w wodzie lub pod ziemią


SJP.pl


czarnodruk

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) płaskie, drukowane publikacje dla osób niedowidzących (w odróżnieniu od tych drukowanych wypukle, np. w alfabecie Braille'a)

 (1.2) filatel. czarne odbitki kolorowych znaczków pocztowych lub całostek wykonane dla próby, jako nowodruk, wtórnodruk albo odbitka ze skasowanej formy;

Wiktionary

Czarnodruk – w filatelistyce ogólne określenie dla prób, nowodruków, wtórnodruków albo odbitek z form skasowanych znaczków lub całostek.

Wykonane są one na zlecenie poczty lub innych instytucji w celach reklamowych, propagandowych lub pamiątkowych. Często tak są określane czarno-białe reprodukcje. Określenie czarnodruk wywodzi się od koloru czarnego, który jako jedyny jest używany do produkcji.

Wikipedia


czarnodudek

czarnodudek większy - gatunek ptaka z rodziny sierpodudków


SJP.pl


czarnodunajecki

przymiotnik od: Czarny Dunajec


SJP.pl


czarnodziobek

gatunek małego ptaka z rodziny łuszczakowatych; gilak blady


SJP.pl

Czarnodziobek (Rhodospiza obsoleta) – gatunek małego ptaka z rodziny łuszczakowatych (Fringillidae). Występuje w południowo-zachodniej (głównie Bliski Wschód) i środkowej Azji (aż po Chiny). Nie jest zagrożony wyginięciem.

Wikipedia


czarnodzioby

mający czarny dziób; część nazwy wielu gatunków ptaków


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który ma czarny dziób

Wiktionary


czarnofigurowy

styl czerwonofigurowy - sposób malowania naczyń w starożytnej Grecji, polegający wypalaniu namalowanych postaci i przedmiotów, przez co nabierały one czarnego koloru, a reszta naczynia - czerwonego; technika czarnofigurowa, malarstwo czarnofigurowe


SJP.pl


czarnofioletowy

fioletowy o odcieniu czarnym


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) fioletowy o odcieniu czarnym

Wiktionary


czarnogardły

mający czarne pióra pod dziobem; część nazwy wielu gatunków ptaków


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający czarne gardło

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jak nazywacie te czarnogardłe ptaki?

Wiktionary


czarnogiełdowy

potocznie: związany z czarną giełdą - nielegalnym rynkiem walut


SJP.pl


czarnogiełdziarski

dotyczący transakcji na czarnej giełdzie


SJP.pl


czarnogiełdziarz

potocznie: człowiek zajmujący się transakcjami na czarnej giełdzie


SJP.pl


czarnogóra

państwo w Europie; Republika Czarnogóry (w okresie od 4 lutego 2003 do 3 czerwca 2006 republika związkowa stanowiąca część federacji państwa Serbia i Czarnogóra)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) geogr. polit. państwo w Europie ze stolicą w Podgoricy;

 (1.2) geogr. szczyt w Polsce, w Górach Kruczych

Wiktionary

Czarnogóra (czarnog. Crna Gora / Црна Гора, IPA [t͡sr̩̂:na: ɡɔ̌ra]) – państwo unitarne w Europie Południowej powstałe po rozpadzie Serbii i Czarnogóry. Wcześniej republika związkowa Socjalistycznej Federacyjnej Republiki Jugosławii (1945–1992), Federalnej Republiki Jugosławii (1992–2003) oraz Serbii i Czarnogóry (2003–2006). Leży na pobrzeżu Morza Adriatyckiego i graniczy z Serbią, Kosowem, Chorwacją, Bośnią i Hercegowiną oraz Albanią. Stolicą i największym miastem jest Podgorica.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Czarnogóra jest niepodległym państwem od 3 czerwca 2006 r.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡ʃarnɔˈɡura, AS: čarnogura

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czarnogórski mrz., Czarnogórzec mos., Czarnogórzanin mos., Czarnogórzanka ż.

 przym. czarnogórski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) oficjalna nazwa Republika Czarnogóry

Wiktionary


czarnogórka

obywatelka Czarnogóry


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zob. Czarnogórzanka.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nie mniejszą uwagę zwracały na siebie liczne typy południowych Słowian. Slawonka z dzieckiem, Dalmatka, Hercogowiniec, Istryjka, Czarnogórka itd. są to obrazy, które wywierały na każdym widzu głębokie wrażenie, zarówno starannem wykończeniem najmniejszych szczegółów, jak i nader sympatyczną i żywą charakterystyką przedstawianych typów sic..

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡ʃarnɔˈɡurka, AS: čarnogurka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Czarnogórzec

Wiktionary


czarnogórski

Czarnogóra


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Czarnogóry lub Czarnogórców, charakterystyczny dla Czarnogóry lub Czarnogórców

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) jęz. jedna z czterech uregulowanych odmian języka serbsko-chorwackiego, ze statusem języka urzędowego w Czarnogórze;

Wiktionary

Wikipedia

Patrz:

Czarnogóra

Wymowa:

IPA: ˌt͡ʃarnɔˈɡursʲci, AS: čarnogursʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Czarnogóra ż., Czarnogórzanin m., Czarnogórzec m., Czarnogórzanka ż.

Wiktionary


czarnogórskojęzyczny

przymiotnik

 (1.1) taki, który posługuje się językiem czarnogórskim

 (1.2) taki, którego mieszkańcy posługują się językiem czarnogórskim

 (1.3) spisany, stworzony w języku czarnogórskim

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡ʃarnɔˈɡurskɔjɛ̃w̃ˈzɨt͡ʃnɨ, AS: čarnogurskoi ̯ẽũ̯zyčny

Wiktionary


czarnogórskość

czarnogórski


SJP.pl

Patrz:

czarnogórski

czarnogórzanin

rzadko: obywatel Czarnogóry; Czarnogórzec


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) obywatel Czarnogóry

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡ʃarnɔɡuˈʒãɲĩn, AS: čarnogužãńĩn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Czarnogóra ż., Czarnogórzec mos.

:: fż. Czarnogórzanka ż.

 przym. czarnogórski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Czarnogórzec

Wiktionary


czarnogórzanka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Czarnogóry

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡ʃarnɔɡuˈʒãŋka, AS: čarnogužãŋka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Czarnogóra ż., Czarnogórzec mos.

:: fm. Czarnogórzanin mos.

 przym. czarnogórski

Wiktionary


czarnogórzec

obywatel Czarnogóry; Czarnogórzanin (rzadko)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) człowiek narodowości czarnogórskiej, obywatel Czarnogóry, mieszkaniec Czarnogóry

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Do Słowian zalicza się Polaków, Czechów, Słowaków, Serbołużyczan, Białorusinów, Rosjan, Ukraińców, Łemków, Bośniaków, Bułgarów, Chorwatów, Czarnogórców, Macedończyków, Serbów i Słoweńców.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡ʃarnɔˈɡuʒɛt͡s, AS: čarnogužec

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Czarnogórzanin m., Czarnogóra ż.

:: fż. Czarnogórka ż.

 przym. czarnogórski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Czarnogórzanin

Wiktionary


czarnogoździce

wieś w Polsce


SJP.pl

Czarnogoździce (niem. Zwornogoschütz) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie milickim, w gminie Krośnice.

Wikipedia


czarnogranatowy

granatowy o odcieniu czarnym


SJP.pl


czarnogrzbiety

1. bączek czarnogrzbiety, krogulec czarnogrzbiety, ziarnojadek czarnogrzbiety - gatunki ptaków;
2. tukotuko czarnogrzbiety - gatunek gryzonia z rodziny tukotukowatych


SJP.pl


czarnogrzywy

mający czarną grzywę


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) zool. mający czarną grzywę, z czarną grzywą

Wiktionary


czarnogłów

bóstwo słowiańskie


SJP.pl

  • Czarnogłów – bóg Słowian z Rugii
  • Czarnogłów – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim
  • Czarnogłów – gromada
  • Czarnogłów – dawna gmina w guberni siedleckiej, województwie lubelskim i mazowieckim
  • czarnogłów (Catoscopium) – rodzaj mchów z rodziny czarnogłowowatych
Zobacz też
  • czarnogłów czarniawy - gatunek mchu z rodzaju czarnogłowowatych
  • czarnogłówka – gatunek ptaka

Wikipedia


czarnogłówka

1. gatunek sikory;
2. rasa owiec


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ornit. pot. zob. czarnogłówka zwyczajna.;

 (1.2) zool. roln. zob. owca czarnogłówka.

Wiktionary

  • czarnogłówka – gatunek sikory
  • owca czarnogłówka – rasa owiec

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Czarnogłówkę z wyglądu bardzo trudno odróżnić od szarytki.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czarnogłów m., Czarnogłów m., Czarnogłowy nmos.

 przym. czarnogłowy

Wiktionary


czarnogłowy

mający czarną głowę


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który ma czarną głowę

Wiktionary

Czarnogłowy (niem. Zarnglaff) – wieś sołecka w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie goleniowskim, w gminie Przybiernów.

W 1759 roku rozpoczęto we wsi eksploatację kredowych złóż wapienia.

W 1902 spółka Pommersche Kalksteinwerke GmbH uruchomiła tu kopalnię i przetwórnię kamienia wapiennego, która w krótkim czasie stała się największym ówczesnym producentem surowca w całym Cesarstwie. W 1911 do jego transportu dobudowano linię Gryfickiej Kolei Wąskotorowej Czarnogłowy – Rokita, która na tym odcinku otrzymała splot 3-szynowy 1000/1435 mm oraz przystanek Czarnogłowy Wieś.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Są też przypuszczenia, że starożytni czarnogłowi Sumerowie są krewniakami Kaukazczyków.

 (1.1) Cisi, przygięci do ziemi, czarnogłowi i w czarnych okryciach, nie patrząc na boki, przeszli boso i znikli w lesie opodal.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡ʃarnɔˈɡwɔvɨ, AS: čarnogu̯ovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czarnogłówka ż., czarnogłów m., Czarnogłów m., Czarnogłowy nmos.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) czarnołbisty

Wiktionary


czarnohora

pasmo górskie na Ukrainie


SJP.pl

Czarnohora (522.25; ukr. ЧорногораCzornohora) – pasmo górskie na terenie zachodniej Ukrainy.

Najwyższa część Beskidów Połonińskich i jednocześnie Zewnętrznych Karpat Wschodnich. Od strony północno-zachodniej sąsiaduje z pasmami Gorganów i Świdowca, od północno-wschodniej z Połoninami Hryniawskimi, zaś od południa z Karpatami Marmaroskimi (na terenie Rumunii).

Wikipedia


czarnohorski

Czarnohora


SJP.pl

Patrz:

Czarnohora

czarnokit

rodzaj skały metamorficznej lub magmowej, złożonej głównie z kwarcu; enderbit


SJP.pl

Czarnokity (charnockity) – skały magmowe, których nazwa pochodzi od nagrobka (był użyty jako materiał do jego budowy) Joba Charnocka w Kalkucie.

Współwystępują najczęściej z anortozytem lub norytem. Niezależnie od genezy są skałami szarawymi, średnio lub gruboziarnistymi odznaczające się bezładną bądź tylko częściowo kierunkową (gnejsową) teksturą.

Wikipedia


czarnoksięski

związany z magią, czarami; czarodziejski


SJP.pl


czarnoksięstwo

1. magia, czary;
2. sztuka rzucania zaklęć i czarów; czarodziejstwo, czarownictwo


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) praktyki magiczne

 (1.2) skutki magii

Wiktionary

Czarnoksięstwo – działanie polegające na świadomym posługiwaniu się magią (domyślnie czarną magią) zdefiniowane przez Jakuba I w traktacie Daemonologie jako „powodowanie zjawisk nadnaturalnych nie za pozwoleniem Boga (cuda) lecz przy pomocy diabelskiej”. Ten sam traktat dokonuje podziału „czarnoksięstwa” na: witch-craft (czarostwo/czarownictwo) i necromancy (nekromancję) za pomocą skutków tych działań: zmian materialnych (czarostwo) bądź pozyskiwanie wiedzy (nekromancja).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Hrabina parała się czarnoksięstwem, aż ją diabli porwali.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czarnoksiężniczka ż., czarnoksiężnica ż., czarnoksiężnik mos.

 przym. czarnoksięski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) czary, gusła, magia, czarna magia

Wiktionary


czarnoksiężnica

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) rzad. osoba zajmująca się czarami i zjawiskami nadprzyrodzonymi

 (1.2) daw. rzad. kobieta zajmująca się czarami w formie badań naukowych i okultystycznych, z użyciem „czarnych ksiąg” tj. grymuarów

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jako motyl płocha, powiewna, Odleciała od ściany dziewica; Może jakaś zaklęta królewna? Królewna – lub czarnoksiężnica?

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czarnoksięstwo n.

:: fm. czarnoksiężnik

 przym. czarnoksięski, czarnoksiężniczy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1-2) czarownica, czarodziejka, magini, pejor. wiedźma, daw. czarnaksiężnica

Wiktionary


czarnoksiężnik

człowiek zajmujący się magią, czarami; czarodziej; mag


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba zajmująca się czarami i zjawiskami nadprzyrodzonymi

 (1.2) daw. osoba zajmująca się czarami w formie badań naukowych i okultystycznych, z użyciem „czarnych ksiąg” tj. grymuarów

 (1.3) daw. osoba uczona, bardzo zręczna

Wiktionary

  • Czarnoksiężnik – czarodziej uprawiający czarnoksięstwo
  • „Czarnoksiężnik” – singel Zbigniewa Rawicza
  • „Czarnoksiężnik” – singel Zenona Jarugi
  • „Czarnoksiężnik” – powieść Gene’a Wolfe’a, z cyklu Rycerz czarnoksiężnik
  • Czarnoksiężnik – dramat Pedro Calderóna de la Barca

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) […] mniemana owa mądrość zaklinania i odklinania nieba i ziemi, czyli czarodziejska, na rodzinnéj powstała ziemi i tylko ją w obce ubrano kształty, czyli po obcemu ubrano w szatę nauki, że tego, który ją transcendentalnie czyli naukowo (t.j. przy pomocy ksiąg) wykształcał i praktykował, czarnoksiężnikiem – tego zaś, który sposobem dostępnym wykonywał ją (z przymiotów przyrodzenia moc nadprzyrodzoną wyciskać umiejąc) czarodziejem mianowano.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czarnoksięstwo n.

:: fż. daw. czarnoksiężnica, czarnaksiężnica

 przym. czarnoksięski, czarnoksiężniczy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) czarodziej, czarownik, mag; śrpol. czarodziejca, nigromantyk, czarnyksiężnik

Wiktionary


czarnolas

wieś w Polsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. wieś w województwie mazowieckim;

Wiktionary

W Polsce
  • Czarnolas – wieś w woj. mazowieckim, w pow. lipskim, w gminie Ciepielów
  • Czarnolas – wieś w woj. mazowieckim, w pow. zwoleńskim, w gminie Policzna
  • Czarnolas – wieś w woj. opolskim, w pow. nyskim, w gminie Skoroszyce
  • Czarnolas – osada w woj. zachodniopomorskim, w pow. sławieńskim, w gminie Darłowo
  • Czarnolas – gromada
Zobacz też
  • Czarnolas-Kolonia

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) My dziś piszący nie możemy tego o sobie powiedzieć, prędzej by bowiem spytał nas Jan z Czarnolasu: „Coście zrobili ze spuścizną?“

 (1.1) W Czarnolesie możemy zwiedzić muzeum związane z Janem Kochanowskim.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡ʃarˈnɔlas, AS: čarnolas

Wiktionary

Powiązane:

 przym. czarnoleski

Wiktionary


czarnoleski

Czarnolas


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący Czarnolasu, związany z Czarnolasem

Wiktionary

Patrz:

Czarnolas

Powiązane:

 rzecz. Czarnolas m.

Wiktionary


czarnolicy

mający czarną lub ciemną twarz


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) o czarnym licu

Wiktionary


czarnomorski

związany z Morzem Czarnym


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący Morza Czarnego, związany z Morzem Czarnym

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Flota czarnomorska była wyposażona w broń jądrową.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡ʃarnɔ̃ˈmɔrsʲci, AS: čarnõmorsʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Morze Czarne n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) daw. pontyjski

Wiktionary


czarnomski

nazwisko


SJP.pl


czarnoniebieski

niebieski o odcieniu czarnym


SJP.pl


czarnonogi

mający czarne nogi


SJP.pl


czarnoogonowy

1. nieświszczuk czarnoogonowy, mulak czarnoogonowy - gatunki ssaków;
2. pirania czarnoogonowa - gatunek ryby


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) taki, który ma czarny ogon

Wiktionary


czarnooki

mający oczy koloru czarnego


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) taki, który ma czarne oczy

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡ʃarnɔˈːci, AS: čarn•oḱi

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ciemnooki

Wiktionary


czarnoostrzowy

drobnołuszczak czarnoostrzowy - gatunek grzybów z rodziny łuskowcowatych


SJP.pl


czarnopiątkowy

związany z pierwszym piątkiem po Święcie Dziękczynienia, rozpoczynającym bożonarodzeniowy sezon wyprzedaży


SJP.pl


czarnopienny

mający czarny pień


SJP.pl


czarnopierśny

sikora czarnopierśna - azjatycki gatunek sikory


SJP.pl


czarnopióry

1. mający czarne pióra, np. czarnopióry kruk;
2. ibis czarnopióry - gatunek dużego ptaka z rodziny ibisowatych, zamieszkującego Australię, Nową Gwineę, Małe Wyspy Sundajskie i Moluki


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który ma czarne pióra, pierze

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Urwał nagle, upadł plecyecami na burtę, usiadł, pochylił głowę. Z piersi sterczała mu czarnopióra strzała.

 (1.1) Czarnopióry duży ptak kręcił się na drążku, wyraźnie zdenerwowany jej obecnością.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡ʃarnɔˈpʲjurɨ, AS: čarnopʹi ̯ury

Wiktionary


czarnoplamek

skoczek czarnoplamek - gatunek pluskwiaka z rodziny skoczkowatych


SJP.pl


czarnoplamka

skoczek czarnoplamek - gatunek pluskwiaka z rodziny skoczkowatych


SJP.pl


czarnoplamy

1. kiryśnik czarnoplamy - gatunek ryby z rodziny kiryskowatych;
2. dołczan czarnoplamy - gatunek owada z rodziny szarańczowatych;
3. brzeszczotek czarnoplamy - gatunek ryby z rodziny brzeszczotkowatych;
4. teju czarnoplamy - gatunek jaszczurki;
5. brodacz czarnoplamy - gatunek ptaka z rodziny tukanowatych


SJP.pl


czarnopolowy

w szachach: poruszający się po czarnych polach, np. goniec czarnopolowy


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) szach. poruszający się po czarnych polach

Wiktionary


czarnopręgi

1. dujker czarnopręgi - gatunek ssaka parzystokopytnego;
2. bystrzyk czarnopręgi - gatunek ryby;
3. petrel czarnopręgi - gatunek ptaka z rodziny burzykowatych


SJP.pl


czarnoprochowy

związany z czarnym prochem, np. broń czarnoprochowa


SJP.pl


czarnopurpurowy

purpurowy o odcieniu czarnym


SJP.pl


czarnopłetwy

żarłacz czarnopłetwy - gatunek dużego rekina z rodziny żarłaczowatych


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) mający czarne płetwy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Z mostu widzieliśmy jakieś czarnopłetwe ryby.

Wiktionary


czarnoręki

1. czepiak czarnoręki - gatunek małpy szerokonosej z rodziny czepiakowatych; geofroja;
2. gibbon czarnoręki - gatunek ssaka naczelnego z rodziny gibbonowatych


SJP.pl


czarnorogi

1. mający czarne rogi;
2. zadrzechnia czarnoroga - gatunek pszczoły samotnicy


SJP.pl


czarnorudy

piaśnica czarnoruda - gatunek błonkówki z rodziny nękowatych


SJP.pl


czarnorynkowy

związany z czarnym rynkiem - systemem nielegalnej sprzedaży towarów


SJP.pl


czarnorzytny

astryld czarnorzytny - gatunek ptaka z rodziny astryldowatych


SJP.pl


czarność

1. czarny kolor; czerń;
2. całkowita ciemność; egipskie ciemności;
3. ciemne zabarwienie skóry człowieka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co czarne

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czerń ż., czarny mos./mrz.

 przym. czarny

 przysł. czarno

Wiktionary


czarnoseciniec

członek lub zwolennik Czarnej Sotni - skrajnie konserwatywnego, nacjonalistycznego i antysemickiego ruchu w Rosji w początkach XX wieku


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) hist. polit. członek czarnej sotni, reakcyjnego ruchu politycznego w Rosji z początku XX wieku

 (1.2) polit. pejor. osoba o skrajnie prawicowych lub nacjonalistycznych poglądach

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Któż w kółku bakińskich koleżków mógłby się był przyznawać do patriotyzmu rosyjskiego, mocarstwowego, przedwojennego, carskiego? Byłby to czarnoseciniec, chuligan, karierowicz, drab, zbir.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czarna sotnia ż., czarnoseciństwo n.

 przym. czarnosecinny

Wiktionary


czarnosecinny

wyrażający poglądy lub stosujący metody Czarnej Sotni, skrajnie konserwatywnego, nacjonalistycznego i antysemickiego ruchu w Rosji w początkach XX w.


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) przest. pejor. skrajnie reakcyjny, prawicowy, nacjonalistyczny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czarna sotnia ż., czarnoseciniec m.

Wiktionary


czarnosiny

siny o czarnym odcieniu


SJP.pl


czarnosiwy

koczkodan czarnosiwy - gatunek małpy


SJP.pl


czarnoskóra

Murzynka


SJP.pl


czarnoskóry

mający czarną skórę


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający ciemny kolor skóry

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) mężczyzna o ciemnym kolorze skóry, przedstawiciel czarnej rasy człowieka

Wiktionary

Czarna odmiana człowieka (negroidzi) – jedna z odmian wydzielanych w podziałach antropologicznych gatunku ludzkiego. Po raz pierwszy podziału na odmiany, w którym kryterium był kolor skóry, dokonał Georges Cuvier w roku 1812. Podział na trzy odmiany, nazywane także rasami głównymi, nie pozwala na przydzielenie kategorii wielu formom ludzkim takim jak Buszmeni, Polinezyjczycy, Aborygeni Australii, Ajnosi, Drawidzi.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Gdy zapytałam o największą atrakcję turystyczną, czarnoskóry kolega odpowiedział bez wahania: Wodospady Wiktorii.

 (2.1) Bardziej narażeni na rasizm są czarnoskórzy w Polsce (…).

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡ʃarnɔˈskurɨ, AS: čarnoskury

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ciemnoskóry

Wiktionary


czarnoskrzydły

1. mający czarne skrzydła;
2. głuptak czarnoskrzydły - gatunek dużego ptaka wodnego z rodziny głuptaków


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który ma czarne skrzydła

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na świecie występują barwne odmiany pawi, na przykład biała, czarnoskrzydła i pstrokata.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡ʃarnɔˈskʃɨdwɨ, AS: čarnoskšydu̯y

Wiktionary


czarnosterny

białorzytka czarnosterna - gatunek ptaka z rodziny muchołówkowatych


SJP.pl


czarnostopy

1. drzewiak czarnostopy, skalniak czarnostopy - gatunki kangura;
2. koczkodan czarnostopy - gatunek ssaka z rodziny makakowatych


SJP.pl


czarnostów

wieś w Polsce


SJP.pl

Czarnostów – wieś sołecka w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie makowskim, w gminie Karniewo.

Wieś duchowna Czarnostowo położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie makowskim ziemi różańskiej województwa mazowieckiego. W 1785 roku Czarnostaw wchodził w skład klucza czarnostowskiego biskupstwa płockiego. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa ciechanowskiego.

Wikipedia


czarnostrząb

czarnostrząb rdzawy - gatunek ptaka z rodziny jastrzębiowatych


SJP.pl


czarnoszary

szary o odcieniu czarnym


SJP.pl


czarnoszyce

wieś w Polsce


SJP.pl

Czarnoszyce (kaszub. Czôrnoszëcé, niem. Bergelau) – wieś w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie człuchowskim, w gminie Człuchów.

Wieś kaszubska, stanowi sołectwo gminy Człuchów w którego skład wchodzi również miejscowość Czarnoszki.

Prywatna wieś szlachecka położona była w drugiej połowie XVI wieku w województwie pomorskim. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa słupskiego.

Wikipedia


czarnoszyi

1. nur czarnoszyi - duży, wędrowny ptak wodny z rodziny i rzędu nurów;
2. kobra czarnoszyja - gatunek węża z rodziny zdradnicowatych; kobra plująca


SJP.pl


czarnota

nazwisko


SJP.pl

Czarnota (niem. Schwarze Lehne) - szczyt o wysokości 526 m n.p.m. będący północnym zakończeniem grzbietu Gór Wałbrzyskich ciągnącego się od Borowej przez Dłużynę i Lisi Kamień. Od południa płytkie siodło oddziela górę od Ptasiej Kopy.

Wikipedia


czarnotek

rodzaj ptaków z podrodziny szpaków


SJP.pl


czarnotki

rodzaj ptaków z podrodziny szpaków


SJP.pl

Czarnotki – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie średzkim, w gminie Zaniemyśl.

Wikipedia


czarnouchy

1. dydelf czarnouchy - gatunek torbacza;
2. skrzacik czarnouchy - gatunek ptaka z rodziny kolibrowatych


SJP.pl


czarnów

W Polsce
  • Czarnów – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. kamiennogórskim, w gminie Kamienna Góra
  • Czarnów – wieś w woj. lubuskim, w pow. słubickim, w gminie Górzyca
  • Czarnów – wieś w woj. łódzkim, w pow. kutnowskim, w gminie Bedlno
  • Czarnów – osada w woj. mazowieckim, w pow. garwolińskim, w gminie Borowie
  • Czarnów – wieś w woj. mazowieckim, w pow. gostynińskim, w gminie Pacyna
  • Czarnów – wieś w woj. mazowieckim, w pow. piaseczyńskim, w gminie Konstancin-Jeziorna
  • Czarnów – wieś w woj. mazowieckim, w pow. warszawski zachodnim, w gminie Leszno
  • Czarnów – wieś w woj. mazowieckim, w pow. wołomińskim, w gminie Dąbrówka

Wikipedia


czarnowąsy

mający czarne wąsy


SJP.pl

Czarnowąsy (dodatkowa nazwa w j. niem. Czarnowanz) – jednostka urbanistyczna w ramach Dzielnicy I Borki, Brzezie, Czarnowąsy, Świerkle w Opolu. Położona w północnej części miasta, między Borkami a Wróblinem.

Miejscowość wraz z obrębem ewidencyjnym wsi włączono do Opola 1 stycznia 2017 roku. Przed włączeniem miejscowość była wsią w gminie Dobrzeń Wielki, w powiecie opolskim, w województwie opolskim.

Wikipedia


czarnówek

Czarnówek – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie grajewskim, w gminie Szczuczyn.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa łomżyńskiego.

Wierni kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Niedźwiadnej.

Wikipedia


czarnowidz

pesymista, widzący świat w czarnych barwach


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) człowiek widzący wszystko w ciemnych barwach, spodziewający się, że wszystko przybierze jak najgorszy obrót

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czarnowidztwo n.

 przym. czarnowidzący

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pesymista

Wiktionary


czarnowidzący

taki, który patrzy na wszystko pesymistycznie


SJP.pl


czarnowidzka

czarnowidz; pesymistka


SJP.pl


czarnowidzki

czarnowidz; pesymistyczny, czarnowidzący, ponuracki


SJP.pl


czarnowidztwo

widzenie świata w czarnych barwach; pesymizm, ponuractwo


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) pesymizm, postrzeganie przyszłości / przyszłego zdarzenia w ciemnych barwach, wyobrażanie sobie najgorszego scenariusza

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przypisuje mi się czasem profetyczne umiejętności, oskarżając równocześnie o czarnowidztwo. Przed trzydziestu paru laty nie byłem jednak czarnowidzem, przeciwnie, zakładałem - pisząc wtedy książki - pewien optymizm.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czarnowidz m.

 przym. czarnowidzący

Wiktionary


czarnowiec

nazwa kilku miejscowości w Polsce


SJP.pl

Miejscowości w Polsce
  • Czarnowiec – wieś w woj. mazowieckim, w pow. ostrołęckim, w gminie Rzekuń
  • Czarnowiec – osada leśna w woj. mazowieckim, w pow. ostrołęckim, w gminie Rzekuń
  • Czarnowiec – wieś w woj. mazowieckim, w pow. otwockim, w gminie Osieck
  • Czarnowiec – wieś w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. kętrzyńskim, w gminie Reszel
  • Czarnowiec – osada leśna w województwie wielkopolskim, w powiecie tureckim, w gminie Przykona
  • Czarnowiec – osada w woj. zachodniopomorskim, w pow. koszalińskim, w gminie Polanów

Wikipedia


czarnowiejski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Czarną Wsią, dotyczący Czarnej Wsi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Czarna Wieś ż.

Wiktionary


czarnowo

1. nazwa kilku wsi w Polsce;
2. osada leśna w województwie mazowieckim


SJP.pl

W Polsce
  • Czarnowo – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. toruńskim, w gminie Zławieś Wielka, z gotyckim kościołem św. Marcina
  • Czarnowo – wieś w woj. lubuskim, w pow. krośnieńskim, w gminie Krosno Odrzańskie, miejsce śmierci poety Krzysztofa Niemirycza
  • Czarnowo – wieś w woj. mazowieckim, w pow. nowodworskim, w gminie Pomiechówek, z dziełem D-8 Twierdzy Modlin
  • Czarnowo – osada leśna w woj. mazowieckim, w pow. nowodworskim, w gminie Pomiechówek
  • Czarnowo – wieś w woj. mazowieckim, w pow. ostrołęckim, w gminie Goworowo
  • Czarnowo – wieś w woj. podlaskim, w pow. grajewskim, w gminie Szczuczyn
  • Czarnowo – wieś w woj. pomorskim, w pow. chojnickim, w gminie Brusy, w latach 1906-07 miejsce strajku dzieci szkolnych, miejsce urodzenia poety Jana Karnowskiego
  • Czarnowo – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. pyrzyckim, w gminie Kozielice, z barokowym kościołem Ducha Św.
  • Czarnowo – gromada
  • Czarnowo – dawna stacja kolejowa w Czarnowie, w powiecie toruńskim

Wikipedia


czarnowodzianin

mieszkaniec Czarnej Wody (miasta w Polsce)


SJP.pl


czarnowodzianka

mieszkanka Czarnej Wody (miasta w Polsce)


SJP.pl


czarnowodzki

Czarna Woda


SJP.pl

Patrz:

Czarna Woda

czarnowron

podgatunek wrony siwej; wrona czarna, wroniec


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) ornit. nazwa systematyczna|Corvus corone corone|Linnaeus|ref=tak., ptak z rodziny krukowatych, cały czarny z zielonkawym połyskiem;

Wiktionary

Czarnowron, wrona czarna, wroniec (Corvus corone corone) – podgatunek wrony siwej, średniej wielkości ptaka z rodziny krukowatych (Corvidae), częściowo osiadły.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Czarnowron zamieszkuje wilgotne środowisko Europy Zachodniej i Południowej.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡ʃarˈnɔvrɔ̃n, AS: čarnovrõn

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) war. wrona czarna, wroniec

Wiktionary


czarnowski

Czarnowo


SJP.pl

Czarnowski (Wika-Czarnowski, Sas odmienny) – kaszubski herb szlachecki, według Przemysława Pragerta odmiana herbu Sas.

Wikipedia

Patrz:

Czarnowo

czarnowłosy

mający czarne włosy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający czarne włosy

Wiktionary


czarnozielony

1. zielony o odcieniu czarnym;
2. kałużnica czarnozielona - chrząszcz z rodziny kałużnicowatych, chroniony w Polsce


SJP.pl


czarnoziem

najżyźniejsza gleba zawierająca dużo próchnicy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) geol. bardzo żyzna gleba wykształcona na lessach;

Wiktionary

  • czarnoziemy – najżyźniejsze gleby, zawierające dużo próchnicy nadającej im czarne zabarwienie

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Czarnoziemy są silnie próchnicznymi glebami, wytworzonymi na lessach przy udziale roślinności stepowej.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡ʃarˈnɔʑɛ̃m, AS: čarnoźẽm

Wiktionary

Powiązane:

 przym. czarnoziemny, czarnoziemy

Wiktionary


czarnoziemny

czarnoziem


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z czarnoziemami, dotyczący czarnoziemów; bogaty w czarnoziemy

Wiktionary

Patrz:

czarnoziem

Powiązane:

 rzecz. czarnoziem mrz.

 przym. czarnoziemy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rzad. czarnoziemy

Wiktionary


czarnoziemy

grupa bardzo żyznych gleb, zawierających dużo próchnicy nadającej im czarnego zabarwienia


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) rzad. czarnoziemny

Wiktionary

Czarnoziemy – bardzo żyzne gleby o głębokim, czarnym poziomie próchnicznym, powstałe pod roślinnością stepową ze skał bogatych w węglan wapnia. Są one charakterystyczne dla strefy półsuchej klimatu umiarkowanego ciepłego.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. czarnoziem mrz.

 przym. czarnoziemny

Wiktionary


czarnożółty

1. żółty o czarnym odcieniu;
2. ślepak czarnożółty - gatunek owada z rodziny bąkowatych


SJP.pl


czarnożylski

Czarnożyły


SJP.pl

Patrz:

Czarnożyły

czarnożyły

wieś w Polsce


SJP.pl

Czarnożyły – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie wieluńskim, w gminie Czarnożyły.

Wieś położona przy drodze krajowej nr 45 z Sieradza do Wielunia.

Do 1953 roku miejscowość była siedzibą gminy Wydrzyn. W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Czarnożyły, następnie gminy gminy Czarnożyły. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa sieradzkiego.

Wikipedia


czarnołapy

kot czarnołapy - największy dziki przedstawiciel afrykańskich kotów


SJP.pl


czarnołbisty

1. krogulec czarnołbisty, dzierzbik czarnołbisty, raniuszek czarnołbisty - gatunki ptaków;
2. sajmiri czarnołbista - gatunek małpy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który ma czarny łeb

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡ʃarnɔˈwbʲistɨ, AS: čarnou̯bʹisty

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) czarnogłowy

Wiktionary


czarnuch

1. mężczyzna o śniadej cerze lub ciemnych włosach;
2. pogardliwie: Murzyn; bambo, morus, bambus, asfalt


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pot. mężczyzna o śniadej cerze lub czarnych włosach

 (1.2) pogard. czarnoskóry mężczyzna

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (2.1) ent. chrząszcz z nadrodziny czarnuchowatych (nazwa systematyczna|Tenebrionoidea|ref=tak.);

Wiktionary

  • czarnuch – ogólne określenie chrząszczy z nadrodziny Tenebrionoidea oraz pierwszy człon nazwy zwyczajowej niektórych ich gatunków, np.:
    • czarnuch ryżowiec (Laethicus oryzae)
    • czarnuch kuchenny (Uloma culinaris)
  • Zbigniew Czarnuch – historyk, pedagog, działacz społeczny.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. czerń ż., czernidło n., czernina ż., czernienie n., poczernienie n., czarność ż., czarnuszka ż., czarnusznik m., czarnuchowate nmos., czarnuchy nmos., czarnulek m., czarnulka ż., czernidlak m., czerniak m.

:: fż. czarnucha ż.

:: zdrobn. czarnuszek m.

 czas. czernić ndk., poczernić dk.

 przym. czarny, czarnawy, czerniawy, czarnuszkowy, czarnuchowaty

 przysł. czarno, czarnawo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) pogard. asfalt, bambus, negatyw, smoluch

Wiktionary


czarnucha

1. kobieta czarnowłosa; czarnula, czarnulka, czarnuszka;
2. pogardliwie: Murzynka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta o śniadej cerze lub ciemnych włosach

forma rzeczownika.

 (2.1) D. i B. lp. od: czarnuch

Wiktionary

Czarnucha – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie augustowskim, w gminie Augustów.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. czerń ż.

:: fm. czarnuch mos.

 przym. czarny

 przysł. czarnuchowaty, czarno

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) czarnula

Wiktionary


czarnuchowate

rodzina chrząszczy obejmująca kilkanaście tysięcy gatunków, larwy niektórych gatunków są szkodnikami roślin


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) syst. ent. nazwa systematyczna|Tenebrionidae|Latreille|ref=tak., rodzina chrząszczy z podrzędu wielożernych;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W ubarwieniu czarnuchowatych dominuje czerń.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czarnuch mos./mzw., czerń ż., czernidło n., czernina ż., czernienie n., poczernienie n., czarność ż., czarnuszka ż., czarnusznik m., czarnuchy nmos., czarnulek m., czarnulka ż., czernidlak mzw./mrz., czerniak mzw./mrz., czarnucha ż., czarnuszek m.

 czas. czernić ndk., poczernić dk.

 przym. czarny, czarnawy, czerniawy, czarnuszkowy, czarnuchowaty

 przysł. czarno, czarnawo

Wiktionary


czarnuchowaty

o cechach czarnuchowatych (rodzina chrząszczy)


SJP.pl


czarnuchowy

czarnuch (pogardliwie); czarnuszy


SJP.pl


czarnula

potocznie: kobieta o ciemnej cerze lub czarnych włosach


SJP.pl


czarnulka

zdrobnienie od: czarnula


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pieszcz. murzynka

 (1.2) pieszcz. brunetka

 (1.3) pieszcz. kobieta o ciemnej cerze

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡ʃarˈnulka, AS: čarnulka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czarnuchowate nmos., czarnula ż., czarnuszka ż., czarny m., czarnuch m., czarnucha ż., czarność ż., czerń ż., czernidło n., czernienie n., poczernianie n., oczernienie n., oczernianie n.

 czas. czernić, poczernić, oczernić, oczernić

 przym. czarny, czarniutki, czarniusieńki, czarnuchowaty

 przysł. czarno

 temsłow. czarno-

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) czekoladka, czarnuszka

Wiktionary


czarnuszka

1. pieszczotliwie o czarnowłosej kobiecie;
2. roślina o czarnych, aromatycznych nasionach, używanych jako przyprawa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) bot. nazwa systematyczna|Nigella|L.|ref=tak., rodzaj roślin z rodziny jaskrowatych;

 (1.2) kulin. aromatyczne, czarne nasiona czarnuszki (1.1) siewnej używane jako przyprawa

Wiktionary

  • Czarnuszka – wieś w województwie wielkopolskim, w powiecie pleszewskim, w gminie Dobrzyca
  • Czarnuszka – wieś na Białorusi, w obwodzie grodzieńskim, w rejonie grodzieńskim
  • Czarnuszka (góra) – szczyt w Górach Wałbrzyskich
  • Czarnuszka (Nigella) – rodzaj roślin należący do rodziny jaskrowatych
  • Czarnuszka siewna – gatunek rośliny z rodziny jaskrowatych
  • Czarnuszka – potok, prawy dopływ Bobru

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Liczne gatunki czarnuszki występują dziko na terenach śródziemnomorskich.

 (1.2) Ziarenka czarnuszki wspaniale wzbogacają smak pieczywa.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡ʃarˈnuʃka, AS: čarnuška

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czarność ż., czarnulka ż., czerń ż., czarny mos./mrz.

 czas. czernić ndk., poczernić dk.

 przym. czarny, czarnawy, czarniawy

 przysł. czarno

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) pot. czarny kminek

Wiktionary


czarnuszkowy

czarnuszka


SJP.pl

Patrz:

czarnuszka

czarnuszy

czarnuch (pogardliwie); czarnuchowy


SJP.pl


czarny

1. ciemny;
2. mroczny, nie oświetlony;
3. mający ciemną skórę, włosy;
4. brudny;
5. nieżyczliwy, złośliwy;
6. smutny, trudny do zniesienia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) eufem. pogard. czarnoskóry, Murzyn

Wiktionary

  • czarny – najciemniejsza barwa
  • Czarny – potok, dopływ Czarnego Dunajca
  • Czarny HIFI – polski producent muzyczny
  • Czarny – film fabularny w reżyserii Dominika Matwiejczyka
  • Czarny – potok, dopływ Macelowego Potoku w Pieninach
  • Czarny – szczyt w masywie Baraniej Góry w Beskidzie Śląskim
  • Murzyn – eufemizm
Zobacz też
  • Czarny Potok, Potok Czarny, Czarny Staw
Przypisy

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Do autobusu wsiadł jakiś Czarny.

 (1.1) Starsza pani z oburzeniem czytała plakat z hasłem: „Za dużo Czarnych w polityce!”

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡ʃarnɨ, AS: čarny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czarny mos./mrz.

 przym. czarny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Murzyn, pogard. czarnuch

Wiktionary


czarodziej

człowiek zajmujący się magią, czarami; czarnoksiężnik; mag; magik; czarownik


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) w bajkach: człowiek posiadający moc czarowania, czynienia czarów

Wiktionary

Czarodziej, mag – w mitach, okultyzmie, legendach i literaturze fantasy, osoba praktykująca magię. Żeński odpowiednik tego słowa to czarodziejka.

W przeciwieństwie do, parających się czarną magią, czarnoksiężników czy czarownic, czarodzieje nieśli zwykle ludziom pomoc używając białej magii.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Cały nakład nowej powieści o nastoletnim czarodzieju sprzedał się w dwa tygodnie po premierze.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czarodziejstwo n.

:: fż. czarodziejka ż.

 przym. czarodziejski

 przysł. czarodziejsko, czarownie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) czarownik

Wiktionary


czarodziejka

kobieta zajmująca się czarami; czarownica


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) fant. kobieta potrafiąca czarować, rzucać czary

 (1.2) przen. kobieta piękna, oczarowująca, uwodzicielska

Wiktionary

Czarodziej, mag – w mitach, okultyzmie, legendach i literaturze fantasy, osoba praktykująca magię. Żeński odpowiednik tego słowa to czarodziejka.

W przeciwieństwie do, parających się czarną magią, czarnoksiężników czy czarownic, czarodzieje nieśli zwykle ludziom pomoc używając białej magii.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. czarodziejskość ż., czarodziejstwo n.

:: fm. czarodziej ż.

 przym. czarodziejski, czarujący

 przysł. czarodziejsko, czarownie

 czas. zaczarować, oczarować, oczarowywać

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) czarowniczka

Wiktionary


czarodziejski

przymiotnik

 (1.1) związany z czarowaniem lub czarodziejem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zobaczyła stożkowatą czapkę w gwiazdki i czarodziejską różdżkę.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czarodziej m., czarodziejka ż., czarodziejstwo n., czarodziejskość ż.

Wiktionary


czarodziejskość

czarodziejski


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co czarodziejskie

Wiktionary

Patrz:

czarodziejski

Powiązane:

 rzecz. czarodziejstwo n., czarodziej m., czarodziejka ż.

 przym. czarodziejski

 przysł. czarodziejsko

Wiktionary


czarodziejstwo

zajmowanie się czarami, praktykowanie magii, wykonywanie magicznych obrzędów; czarownictwo, czarostwo


SJP.pl


czaroit

minerał z grupy krzemianów


SJP.pl

Czaroit (charoit) – minerał z gromady krzemianów. Należy do minerałów rzadkich i występuje tylko w jednym miejscu na świecie. Jest minerałem o zagadkowej strukturze między krzemianami warstwowymi a wstęgowymi i bardzo zmiennym składzie chemicznym. Jego skład chemiczny nie jest do końca znany. Co jakiś czas odnajduje się w nim inne pierwiastki mające mniejsze lub większe znaczenie w jego strukturze. Podawany w literaturze wzór chemiczny czaroitu nie jest wzorem w 100% dokładnym.

Wikipedia


czarostwo

zajmowanie się czarami, praktykowanie magii, wykonywanie magicznych obrzędów; czarodziejstwo, czarownictwo


SJP.pl

Czarostwo – (lub czary) to praktyka magicznych umiejętności i zdolności. Czarostwo to szeroki termin, który różni się kulturowo i społecznie, a zatem może być trudny do precyzyjnego zdefiniowania, dlatego międzykulturowe założenia dotyczące znaczenia lub rozumienia tego terminu należy stosować bardzo ostrożnie.

Wikipedia


czarować

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. zaczarować)

 (1.1) czynić czary

czasownik przechodni niedokonany (opcjonalnie dk. oczarować)

 (2.1) wprowadzać w podziw

 (2.2) pot. wprowadzać w błąd (w tym: prawić nieszczere komplementy)

czasownik zwrotny niedokonany czarować się

 (3.1) pot. zwodzić siebie samego

 (3.2) pot. zwodzić się nawzajem

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czar mrz., czary nmos., czarownictwo n., czarownica ż., czarownik mos., czaruś mos., czarowanie n.

 czas. oczarować, oczarowywać, odczarowywać, odczarować, rozczarować, rozczarowywać, wyczarować, wyczarowywać, zaczarowywać, zaczarować

 przym. czarowny, czarujący

 przysł. czarująco, czarownie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zaczarowywać, zaklinać

 (2.1) oczarowywać, olśniewać, urzekać

 (2.2) oszukiwać, pieprzyć, pierdolić, zmyślać, zwodzić

 (3.1) łudzić się, oszukiwać się, zwodzić się

 (3.2) łudzić się, oszukiwać się, zwodzić się

Wiktionary


czarowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|czarować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. czarować

 przym. czarujący

 rzecz. czar mrz., czarownik mos., czary nmos., czarodziejka ż.

 przysł. czarownie

Wiktionary


czarownica

kobieta zajmująca się czarami; czarodziejka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) w wierzeniach ludowych: kobieta umiejąca czarować, rzucać czary, zaklęcia

 (1.2) pot. przen. kobieta stara, brzydka, złośliwa

Wiktionary

Czarownica – osoba, zwł. kobieta, zajmująca się czarną magią, kojarzona z siłami nieczystymi – często z szatanem. W folklorze pojawiają się także dobre czarownice, które zajmują się białą magią.

W późnym średniowieczu, jak i wczesnej nowożytności elity intelektualne Europy zachodniej (teologowie, prawnicy) opracowały zbiorczą koncepcję czarów, która zakładała, że czarownice czerpią swoją moc dzięki zawarciu paktu z szatanem, co umożliwia im szkodzenie innym ludziom. Czarownice miały uczestniczyć także w sabatach, gdzie miały oddawać się między innymi kopulacji z demonami oraz kanibalizmowi.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Rzuciwszy urok czarownica rechocząc odleciała na miotle.

 (1.1) Najkrótsza noc w roku to tradycyjne święto czarownic.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡ʃarɔvʲˈɲit͡sa, AS: čarovʹńica

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czarownictwo n., czarowstwo n., czarowniczość ż., czar mrz., czary lm nm., czarodziejka ż.

:: fm. czarownik mos.

 czas. czarować ndk., oczarować dk., zaczarować dk.

 przym. czarowniczy

 przysł. czarowniczo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wiedźma, Baba-Jaga, baba-jaga, jędza; reg. śl. heksa.

 (1.2) brzydula

Wiktionary


czarownictwo

zajmowanie się czarami, praktykowanie magii, wykonywanie magicznych obrzędów; czarodziejstwo, czarostwo


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zajmowanie się czarami;

Wiktionary

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. czary nmos., czar m., czarownik m., czarownica ż., czarostwo n.

 przym. czarujący

 czas. czarować ndk., zaczarować dk.

Wiktionary


czarowniczy

czarownik, czarownica


SJP.pl

Patrz:

czarownik, czarownica

czarownie

przysłówek

 (1.1) w sposób czarowny, pełen czaru

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czar m., czarodziej m., czarowanie n., czarodziejka ż.

 czas. czarować ndk.

 przym. czarowny, czarujący

Wiktionary


czarowniej

stopień wyższy od przysłówka: czarownie


SJP.pl


czarowniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: czarowny


SJP.pl


czarownik

1. człowiek zajmujący się magią, czarami;
2. w wierzeniach lub baśniach: mężczyzna posiadający czarodziejską moc


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mężczyzna zajmujący się czarami

 (1.2) człowiek leczący przy pomocy czarów

Wiktionary

Czarownik – w społeczeństwach plemiennych osoba zajmująca się najczęściej przepowiadaniem i leczeniem za pomocą tajemnych, specjalnych formułek uznawanych za magiczne zaklęcia oraz za pomocą wyspecjalizowanych rytuałów. Jest pośrednikiem pomiędzy żyjącymi a światem zmarłych. W kulturach afrykańskich pełni rolę wyroczni, do którego zwraca się np. po uzyskanie informacji na temat np. wyniku wojen, wielkości plonów czy płci nienarodzonego dziecka.

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Podobno dość niedawno linczowano na Haiti czarowników oskarżonych o rozprzestrzenianie cholery.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czar mrz., czarowanie n.

:: fż. czarownica ż.

 czas. czarować ndk., oczarować dk., wyczarować dk., zaczarować dk.

 przym. czarowny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) czarnoksiężnik, czarodziej, mag

 (1.2) szaman

Wiktionary


czarowniś

potocznie: mężczyzna zalotny, odznaczający się kokieterią; kokiet


SJP.pl


czarowność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co czarowne

Wiktionary

Powiązane:

 przym. czarowny, czarujący

Wiktionary


czarowny

taki, który zachwyca swoim pięknem, wdziękiem; przeuroczy, prześliczny, przepiękny, przecudny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający moc nadprzyrodzoną

 (1.2) książk. urzekający pięknem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dlatego też jest to ze wszystkich skarbów najczarowniejszy skarb — i nie potrzeba go szukać daleko za górami, za lasami... Bije tuż — tuż... Posłuchajcie i pamiętajcie o niem.

 (1.1) Czarowny widok — czarowne wieczory! — / Ciebie zachwycał zgiełk ludzi i tęcza, / W jaką się ludzkie wiązały kolory / Nad błękitnawem morzem w pół obręczą.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czar mrz., czary nmos., czarownik mos., czarowność ż.

 czas. czarować ndk.

 przysł. czarownie

 przym. czarujący

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) czarodziejski, magiczny, zaczarowany

 (1.2) czarodziejski, magiczny

Wiktionary


czarski

nazwisko


SJP.pl


czarszy

bazar, handlowa dzielnica muzułmańska; suk


SJP.pl


czart

diabeł, szatan, bies; czort


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy lub męskozwierzęcy

 (1.1) przest. zły duch, diabeł;

Wiktionary

Czart, zwany także jako czort (cz. czert, rus. czort, ros. чёрт) – w wierzeniach Słowian demon zła, znany głównie u plemion ruskich, zastąpił starosłowiańskiego biesa. W gwarze ludowej nazywany kusym, a w wierzeniach chrześcijańskich diabłem.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Czarty zamieniły ich w kamienie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡ʃart, AS: čart

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czort m.

 przym. czarci, czartowski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) diabeł, szatan, bies; gw-pl|Górny Śląsk|korfanty.

Wiktionary


czartak

dawniej: budynek dla kwarantannowej straży


SJP.pl

  • Czartak – dawna regionalistyczna grupa literacka
  • Czartak – polskie czasopismo-almanach wydawane nieregularnie w latach 1922-1928
  • Czartak – rozebrany przystanek kolejowy w Ponikwi, w województwie małopolskim
  • Schronisko „Czartak” – dawne schronisko turystyczne położone w Rudawach Janowickich w miejscowości Czarnów
  • Czartak – przysiółek wsi Mucharz w Małopolsce, sąsiadujący z Świnną Porębą

Wikipedia


czartawa

roślina wiesiołkowata półkuli północnej


SJP.pl

Wikipedia


czarter

umowa między armatorem a frachtującym o wynajęcie statku lub samolotu na określony czas; charter


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) rejs wynajętym statkiem lub samolotem

Wiktionary

Czarter (z ang. charter) – umowa, na podstawie której odbywa się przewóz ładunków bądź osób w żegludze, transporcie kolejowym lub lotnictwie, cechująca się nieregularnością lub wręcz jednorazowością, na określoną trasę lub czas. Także wynajęcie statku, jachtu, samolotu z załogą lub bez na określony czas w celu samodzielnej organizacji transportu, podróży.

Wikipedia


czarterować

wynajmować statek lub samolot na określony kurs lub czas; charterować


SJP.pl


czarterowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) wynajmowanie samolotów, statków lub jachtów

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wyczarterowanie n., czarter m.

 czas. czarterować ndk., wyczarterować dk.

 przym. czarterowy

Wiktionary


czarterowy

czarter; charterowy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z czarterem

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡ʃartɛˈrɔvɨ, AS: čarterovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czarter m., czarterowanie n.

 czas. czarterować ndk.

Wiktionary


czarterpartia

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mors. zestandaryzowana umowa o morski przewóz ładunku wynajętym w całości lub częściowo statkiem na jedną lub kilka podróży

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Do czarterpartii mogą być dołączane kartki zawierające klauzulę ustalone już po zawarciu umowy czarteru, niekiedy są one dopisywane nawet odręcznie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡ʃartɛrˈpartʲja, AS: čarterpartʹi ̯a

Wiktionary


czartki

W Polsce
  • Czartki – wieś w woj. łódzkim, w pow. sieradzkim, w gminie Sieradz
  • Czartki – wieś w woj. łódzkim, w pow. sieradzkim, w gminie Warta
  • Czartki – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. kaliskim, w gminie Żelazków
  • Czartki – część wsi Chwałkowo w woj. wielkopolskim, w powiecie średzkim, w gminie Środa Wielkopolska

Wikipedia


czartopłoch

ludowa nazwa trującego grzyba o czerwonym kapeluszu, blaszkowatym hymenoforze i trzonie bez wyraźnego pierścienia


SJP.pl


czartoria

1. nazwa dwóch wsi w Polsce;
2. ulica Poznania


SJP.pl

Miejscowości i ich części w Polsce

  • Czartoria – dawna osada włączona do Chwaliszewa, a następnie wraz z nim do Poznania
  • Czartoria – wieś w woj. lubelskim, w pow. zamojskim, w gminie Miączyn
  • Czartoria – wieś w woj. podlaskim, w pow. łomżyńskim, w gminie Miastkowo

Miejscowość na Ukrainie

Wikipedia


czartoryja

1. nazwa dwóch wsi w Polsce;
2. wzgórze w Lęborku


SJP.pl

Miejscowości
  • Czartoryja (województwo łódzkie) – wieś w woj. łódzkim, w pow. sieradzkim, w gminie Brąszewice
  • Czartoryja (województwo zachodniopomorskie) – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. gryfińskim, w gminie Chojna
  • Czartoryja (Ręczno)
Inne
  • Czartoryja – wzgórze w Lęborku
  • Czartoryja (Czartoria) – wzgórze w Ręcznie

Wikipedia


czartoryjski

przymiotnik od: Czartoryja


SJP.pl


czartorysk

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. wieś, a dawniej miasteczko, na Ukrainie, w obwodzie wołyńskim, w rejonie maniewickim, nad rzeką Styr;

Wiktionary

Czartorysk (ukr. Чарторийськ, Czartoryjśk) – wieś na Ukrainie, w obwodzie wołyńskim, w rejonie kamieńskim, nad rzeką Styr. W 2001 roku liczyła ok. 1,8 tys. mieszkańców.

Do 2020 w rejonie maniewickim.

Do 2021 roku miejscowość nosiła nazwę Stary Czartorysk (ukr. Старий Чорторийськ, Staryj Czortoryjśk).

Wikipedia

Powiązane:

 przym. czartoryski

 rzecz. Czartoryski mos./mrz., Czartoryska ż.

Wiktionary


czartoryski

przymiotnik od: Czartoria


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) polski herb szlachecki;

Wiktionary

  • Czartoryski – herb książęcy
  • Adam Kazimierz Czartoryski
  • Adam Jerzy Czartoryski
  • Antonina Czartoryska
  • Arkadiusz Czartoryski
  • August Aleksander Czartoryski
  • bł. August Czartoryski
  • Eleonora Czartoryska
  • Jerzy Konstanty Czartoryski
  • Kazimierz Czartoryski (1674–1741)
  • Kazimierz Florian Czartoryski
  • Kazimierz Jerzy Czartoryski
  • Konstancja Czartoryska
  • Konstanty Adam Czartoryski
  • Konstanty Czartoryski
  • Konstanty Marian Czartoryski
  • Marcelina Czartoryska
  • bł. Michał Czartoryski
  • Michał Fryderyk Czartoryski
  • Stanisław Czartoryski
  • Teodor Kazimierz Czartoryski

Wikipedia

Powiązane:

 przym. czartoryski

 rzecz. Czartorysk mrz.

Wiktionary


czartowice

Czartowice (dodatkowa nazwa w j. niem. Schartowitz) – wieś w Polsce, położona w województwie opolskim, w powiecie prudnickim, w gminie Biała. Historycznie leży na Górnym Śląsku, na ziemi prudnickiej. Położona jest na terenie Równiny Niemodlińskiej, będącej częścią Niziny Śląskiej.

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do ówczesnego województwa opolskiego.

Według danych na 2011 wieś była zamieszkana przez 122 osoby.

Wikipedia


czartowiec

W Polsce
  • Czartowiec – wieś w Polsce w woj. lubelskim, w pow. tomaszowskim, w gminie Tyszowce
  • Czartowiec – gromada
  • Czartowiec – wzniesienie w Sudetach Zachodnich, w Rudawach Janowickich
  • Czartowiec – wzniesienie w Sudetach Wschodnich, w Górach Złotych
  • Czartowiec – potok górski w Sudetach Środkowych, w Górach Suchych, w woj. dolnośląskim.
  • Czartowiec – skała
Zobacz też
  • Czartowiec-Kolonia

Wikipedia


czartowo

Miejscowości i ich części w Polsce

Wg TERYT jest ich 4, w tym 3 podstawowe
  • Czartowo – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. lipnowskim, w gminie Dobrzyń nad Wisłą
  • Czartowo – wieś w woj. lubuskim, w pow. strzelecko-drezdeneckim, w gminie Drezdenko
  • Czartowo – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. konińskim, w gminie Skulsk
  • Czartowo – przysiółek wsi Rosiny w woj. zachodniopomorskim, w pow. pyrzyckim, w gminie Przelewice

Wikipedia


czartowski

czart; czortowski, czarci (czorci), czortowy


SJP.pl


czartysta

zwolennik czartyzmu


SJP.pl


czartystka

czartysta


SJP.pl

Patrz:

czartysta

czartystowski

czartyzm


SJP.pl

Patrz:

czartyzm

czartyzm

pierwszy masowy ruch polityczny robotników angielskich, żądający demokratycznych reform politycznych; chartyzm


SJP.pl

Czartyzm (ang. chartism, od charter – karta) – masowy i radykalny ruch polityczny w latach 1836-49 w Wielkiej Brytanii, który zmierzał do wprowadzenia demokratycznych zmian w systemie wyborczym oraz poprawy sytuacji finansowej robotników.

Wikipedia


czarujący

niezwykle piękny; uroczy, urzekający


SJP.pl

forma czasownika.

 (1.1) imiesłów przymiotnikowy czynny od: czarować

przymiotnik

 (2.1) uroczy, pełen wdzięku, urzekający, ujmujący

Wiktionary

Przykłady

 (2.1) Ona jast tak czarującą kobietą.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡ʃaruˈjɔ̃nt͡sɨ, AS: čarui ̯õncy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czarownictwo n., czar m., czary nmos., czarowność ż., czarowanie n., zaczarowanie n., odczarowywanie n., odczarowanie n., czarodziejka ż.

 czas. czarować ndk., zaczarować dk., odczarowywać ndk., odczarować dk.

 przym. czarowny

 przysł. czarująco, czarownie

Wiktionary


czaruków

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. wieś w rejonie łuckim obwodu wołyńskiego;

Wiktionary

Czaruków (ukr. Чаруків) – wieś w rejonie łuckim obwodu wołyńskiego, założona w 1444 r. W II Rzeczypospolitej miejscowość była siedzibą gminy wiejskiej Czaruków w powiecie łuckim województwa wołyńskiego. Wieś liczy 1163 mieszkańców.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. czarukowski

Wiktionary


czaruś

młody, przystojny mężczyzna starający się wszystkim przypodobać swoim obyciem


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m. zdrobn. Cezary

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Tak to dni Czarusia upływały w ramionach ojca i matki, na ich kolanach, pod ich rozkochanemi oczyma.

 (1.1) Tak jak obiecałam, kupię Czarusiowi nowy tapczanik.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Czarek mos., Cezary mos.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Czarek

Wiktionary


czarusiowaty

charakterystyczny dla czarusia


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) pot. zachowujący się jak czaruś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wciąż tylko się rozglądasz za tym czarusiowatym blondynem z 4 d.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czaruś mos.

Wiktionary


czarwaka

materialistyczny prąd w filozofii starohinduskiej; ćarwaka


SJP.pl


czary

magiczne obrzędy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) magiczne obrzędy

Wiktionary

Magia, czary – ogół wierzeń i praktyk opartych na przekonaniu o istnieniu sił nadprzyrodzonych, które można opanować za pomocą odpowiednich zaklęć i określonych czynności.

Osoba zajmująca się magią (mag, czarownik, szaman) stosuje różnorakie gesty, wypowiada zaklęcia (inkantacje) i wykonuje czynności o cechach rytuału mające dać mu władzę nad siłami nadprzyrodzonymi, i które w jego przekonaniu umożliwiają mu kształtowanie rzeczywistości.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈt͡ʃarɨ, AS: čary

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czar m., czarownictwo n., czarownik m., czarowniś m., czarownica ż., czarowanie n., czarodziejka ż.

 czas. czarować ndk.

 przym. czarowny, czarujący

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) magia, urok; stpol. gusła

Wiktionary


czary-mary

1. ironiczne bądź żartobliwe określenie czegoś niejasnego lub skomplikowanego; abrakadabra;
2. dawniej, potocznie: zaklęcie magiczne; hokus-pokus


SJP.pl


czarysz

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. hydron. rzeka w azjatyckiej części Rosji, lewy dopływ Obu;

Wiktionary

Czarysz (ros. Чарыш) – rzeka w azjatyckiej części Rosji, lewy dopływ Obu. Przepływa po terytorium Kraju Ałtajskiego i Republiki Ałtaju.

Długość 547 km, powierzchnia dorzecza 22,2 tys. km². Brzegi rzeki porośnięte lasem mieszanym: głównie brzoza i sosna, rzadziej jodła syberyjska i świerk.

Główne dopływy: Kumir, Korgon, Sientielek, Inia, Biełaja, Łoktiewka, Maralicha.

Wikipedia


czarzasty

nazwisko


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) o brwiach: gęste, wyraziste

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡ʃaˈʒastɨ, AS: čažasty

Wiktionary


czas

1. w filozofii i fizyce: wielkość pozwalająca określić kolejność zdarzeń i porównywać odstępy między nimi;
2. w teorii względności: jeden z wymiarów czasoprzestrzeni;
3. wyodrębniony okres;
4. określony moment; chwila;
5. odpowiednia pora; termin;
6. w grach zespołowych: przerwa w grze na żądanie trenera; time-out;
7. kategoria i forma gramatyczna czasownika


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) wymiar używany do określania kolejności zdarzeń;

 (1.2) chwila, moment, pora

 (1.3) gram. sposób odmiany czasownika, polegający na rozróżnianiu chwili wykonania czynności względem momentu wypowiedzi

Wiktionary

Czas – wielkość fizyczna określająca kolejność zdarzeń oraz odstępy między zdarzeniami zachodzącymi w tym samym miejscu. Pojęcie to jest również przedmiotem rozważań filozoficznych; może być rozumiana jako:

  • chwila, punkt na osi czasu,
  • odcinek czasu,
  • trwanie,
  • zbiór wszystkich punktów i okresów czasowych,
  • czwarta współrzędna czasoprzestrzeni w teorii względności.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Czas jest nazywany „czwartym wymiarem”.

 (1.1) W samotnym biegu uzyskała czas 13,22, dający awans.

 (1.2) Myślę, że już czas iść.

 (1.3) W języku polskim są trzy czasy: przeszły, teraźniejszy i przyszły.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡ʃas, AS: čas

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czasownik mrz., czasowość ż., czasówka ż.

 przym. czasowy, ponadczasowy, czasownikowy, odczasownikowy

 przysł. czasem, czasami, czasowo, podczas

 przyim. podczas

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) chwila, moment, pora

Wiktionary


czas.

skrót od: czasownik


SJP.pl


czasami

co pewien czas; czasem


SJP.pl

przysłówek czasu

 (1.1) zob. czasem.

forma rzeczownika.

 (2.1) N. lm. od: czas

Wiktionary

Przykłady

 (.1) Widywałem się z nią czasami, zanim przeprowadziła się do Poznania.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡ʃaˈsãmʲi, AS: časãmʹi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czas m., czasownik mos./mrz.

 przysł. czas, czasem

 przyim. podczas

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) niekiedy; gw-pl|Śląsk Cieszyński|ponikiedy.

Wiktionary


czasem

1. co pewien czas; czasami;
2. przypadkiem, może


SJP.pl

przysłówek czasu

 (1.1) niekiedy, co pewien czas

forma rzeczownika.

 (2.1) N. lp. od: czas

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Czasem chodzimy razem do kina.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡ʃasɛ̃m, AS: časẽm

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czas m., czasownik mos./mrz.

 przysł. czasami

 przyim. podczas

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) czasami, okazjonalnie, momentami, od czasu do czasu; reg. śl. ponikiedy.

Wiktionary


czasochłonność

czasochłonny


SJP.pl

Patrz:

czasochłonny

czasochłonny

przymiotnik

 (1.1) wymagający poświęcenia dużo czasu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ta praca jest bardzo czasochłonna.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡ʃasɔˈxwɔ̃nːɨ, AS: časoχu̯õ•ny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czasochłonność ż.

Wiktionary


czasomierz

1. miernik czasu trwania jakiegoś zjawiska;
2. dawniej, dziś potocznie: zegarek, zegar, chronometr


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) metrol. techn. przyrząd, który odmierza upływ czasu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na wystawie zaprezentowano nowożytne czasomierze z Japonii i Chin.

Wiktionary


czasopiśmiennictwo

dział piśmiennictwa poświęcony czasopismom


SJP.pl


czasopismo

1. pismo okresowe wydawane w stałych terminach;
2. egzemplarz takiego pisma


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) druk ukazujący się najczęściej w określonych terminach, pod niezmienionym tytułem, zwykle posiadający numerację ciągłą;

Wiktionary

Czasopismo – wydawnictwo ciągłe, periodyczne, publikowane pod niezmienionym tytułem, posiadające numerację ciągłą, zawierające ustaloną szatę graficzną, a także niezbyt często zmieniający się format i objętość, zawierające materiały od wielu autorów i określoną tematykę, aczkolwiek mogące różnić się wersjami językowymi – może występować w wielu mutacjach regionalnych. Potocznie za czasopisma uważa się publikacje od tygodnika wzwyż, te wydawane częściej nazywane są gazetami.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Czasopismami o regularnej częstotliwości są np. dziennik, tygodnik, miesięcznik i kwartalnik.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡ʃasɔˈpʲismɔ, AS: časopʹismo

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czasopiśmiennictwo n.

 przym. czasopiśmienny, czasopiśmienniczy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gazeta, periodyk, przegląd, magazyn, rewia

Wiktionary


czasoprzestrzeń

zbiór wszystkich zdarzeń elementarnych wszechświata, wraz ze strukturą umożliwiającą przyporządkowanie każdemu z nich współrzędnych przestrzennych i współrzędnej czasu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) fiz. matematyczny model opisujący czas i przestrzeń zgodnie z postulatami teorii względności;

Wiktionary

Czasoprzestrzeń – matematyczny model ujmujący wspólnie przestrzeń fizyczną i czas jako jedno nierozłączne pojęcie, co jest opisywane w czterowymiarowej strukturze matematycznej.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Grawitacja jest konsekwencją krzywizny czasoprzestrzeni.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡ʃasɔˈpʃɛsṭʃɛ̃ɲ, AS: časopšesṭšẽń

Wiktionary

Powiązane:

 przym. czasoprzestrzenny

Wiktionary


czasoprzestrzenność

cecha czegoś istniejącego lub przebiegającego w określonej przestrzeni oraz w jakimś czasie


SJP.pl


czasoprzestrzenny

istniejący, przebiegający lub przedstawiający coś w określonej przestrzeni oraz w jakimś czasie


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) przym. od czasoprzestrzeń

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡ʃasɔpʃɛˈsṭʃɛ̃nːɨ, AS: časopšesṭš•ny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czasoprzestrzeń

Wiktionary


czasoumilacz

coś, co umożliwia przyjemne spędzenie czasu, np. urządzenie, zabawa itp.


SJP.pl


czasować

dawniej:
1. koniugować; czasownikować;
2. zwlekać


SJP.pl


czasowanie

dawniej: koniugacja (odmiana czasownika); czasownikowanie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) daw. gram. koniugacja

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) koniugacja

Wiktionary


czasówka

kolarski etap jazdy na czas


SJP.pl


czasownik

część mowy odpowiadająca na pytania: co robi? co się z nim dzieje?; wyraz należący do tej części mowy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gram. część mowy opisująca czynności lub stany;

 (1.2) daw. rzad. kronika, latopis

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) stpol. wróżbiarz

Wiktionary

Czasownik – część mowy nazywająca procesy (czynności, stany). W zdaniu tworzy orzeczenie. Czasowniki są nazwami czynności, jakie wykonują w danym czasie istoty żywe, narzędzia lub maszyny, oraz nazwami stanów, w jakich te istoty albo przedmioty się znajdują.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Orzeczenie w zdaniu najczęściej jest wyrażone osobową formą czasownika.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡ʃaˈsɔvʲɲik, AS: časovʹńik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czas m., czasówka ż., czasowość ż., ponadczasowość ż.

 przym. czasownikowy, czasowy, bezczasowy, odczasownikowy, ponadczasowy

 przysł. czasem, czasami, czasowo, ponadczasowo

Wiktionary


czasownikować

dawniej: koniugować; czasować


SJP.pl


czasownikowanie

dawniej: koniugować; czasować


SJP.pl


czasownikowość

czasownikowy


SJP.pl

Patrz:

czasownikowy

czasownikowy

związany z czasownikiem


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z czasownikiem, dotyczący czasownika

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡ʃasɔvʲɲiˈkɔvɨ, AS: časovʹńikovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czasownik m., czas m.

 przym. odczasownikowy

Wiktionary


czasowo

przysłówek

 (1.1) przez jakiś czas

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ta funkcja czasowo jest niedostępna.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czas m., czasownik mos./mrz.

 przym. czasowy

Wiktionary


czasowo-przestrzenny

czasowy i przestrzenny; przestrzenno-czasowy


SJP.pl


czasowość

1. chwilowość, przemijalność;
2. rozciągłość w czasie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest czasowe; cecha tych, którzy są czasowi

Wiktionary

Powiązane:

 przym. czasowy

 przysł. czasowo

 rzecz. czas mrz., czasownik mos./mrz.

Wiktionary


czasowy

1. trwający przez pewien czas; chwilowy, przemijający;
2. odnoszący się do czasu, ciągu chwil, np. ramy czasowe


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) trwający przez krótki czas

 (1.2) dotyczący czasu

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Kto lata często samolotem, musi być przyzwyczajony do różnicy czasowej między strefami.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡ʃaˈsɔvɨ, AS: časovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czas m., czasowość ż., czasownik mos./mrz.

 przysł. czasowo, czasami, czasem

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) chwilowy, krótkotrwały, okresowy, przejściowy, sezonowy, tymczasowy

Wiktionary


czastarski

Czastary


SJP.pl

Patrz:

Czastary

czastary

wieś w Polsce


SJP.pl

Czastary – wieś w Polsce, w Kaliskiem, na ziemi wieluńskiej, w województwie łódzkim, w powiecie wieruszowskim, siedziba gminy Czastary.

Wieś królewska w starostwie wieluńskim w powiecie wieluńskim województwa sieradzkiego w końcu XVI wieku.

Wikipedia


cząsteczka

1. zdrobnienie od: cząstka;
2. molekuła, drobina


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) chem. fiz. indywiduum chemiczne, złożone z więcej niż jednego atomu;

Wiktionary

Cząsteczka, molekuła – neutralna elektrycznie grupa dwóch lub więcej atomów utrzymywanych razem kowalencyjnym wiązaniem chemicznym.

Cząsteczki różnią się od innych cząstek chemicznych (np. jonów) brakiem ładunku elektrycznego – jednak w fizyce kwantowej, chemii organicznej i biochemii pojęcie cząsteczka jest zwyczajowo używane do określania jonów wieloatomowych.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Na cząsteczkę wody składa się jeden atom tlenu i dwa wodoru.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡ʃɔ̃w̃ˈstɛt͡ʃka, AS: čõũ̯stečka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cząstka ż.

 przym. cząstkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) molekuła

Wiktionary


cząsteczkowy

związany z cząsteczką


SJP.pl


cząstka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od część

 (1.2) fiz. fragment materii niewidoczny dla oka;

 (1.3) kawałek obranego cytrusa

Wiktionary

Cząstka – niewielki fragment materii, w znaczeniu potocznym zwykle ma kształt podobny do sfery. W naukach przyrodniczych słowo cząstka zazwyczaj dotyczy obiektów o rozmiarze podobnym lub mniejszym niż rozmiar atomu (w tej skali nie ma sensu mówić o kształcie, ponieważ zachowanie materii podlega wtedy także efektom kwantowym – zobacz fizyka cząstek elementarnych). W fizyce oraz chemii słowa cząstka i cząsteczka mają różne znaczenia – cząsteczka jest grupą atomów połączonych wiązaniami chemicznymi, natomiast cząstka jest pojęciem ogólniejszym i zawierającym w sobie cząsteczkę.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Każdy z nas uniósł za góry, za rzeki cząstkę ojczyzny w sercu w świat daleki.

 (1.2) Jak płomień gazowy, który dla oczu naszych trwa, mimo że składają się nań coraz inne cząstki węgla z tlenem się łączące!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡ʃɔ̃w̃stka, AS: čõũ̯stka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. część ż., cząsteczka ż.

 przym. cząstkowy, cząsteczkowy, częściowy

 przysł. cząstkowo, cząsteczkowo, częściowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) fragment, element, część

Wiktionary


cząstków

W Polsce
  • Cząstków – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. kieleckim, w gminie Nowa Słupia
  • Cząstków – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. kolskim, w gminie Kłodawa
  • Cząstków – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. konińskim, w gminie Kazimierz Biskupi
  • Cząstków – gromada
  • Cząstków – dawna gmina
Zobacz też
  • Cząstków Mazowiecki, Cząstków Polski

Wikipedia


cząstkowość

wynik podzielenia czegoś na części, odłączenia czegoś od całości; parcjalność


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co cząstkowe

Wiktionary

Powiązane:

 przym. cząstkowy

Wiktionary


cząstkowy

przymiotnik jakościowy

 (1.1) fragmentaryczny, niecałkowity

 (1.2) daw. szczegółowy

 (1.3) daw. niehurtowy

 (1.4) daw. dzielnicowy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Za odmówienie „Aniele Boży” można uzyskać odpust cząstkowy.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cząstka ż., cząsteczka ż., cząstkowość ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) częściowy, fragmentaryczny, niekompletny

Wiktionary


czastuszka

ludowa piosenka rosyjska, białoruska lub ukraińska o tematyce humorystycznej


SJP.pl

Czastuszka (przyśpiewka, krótka piosenka) – gatunek rosyjskiego folkloru, powstały w 1870 roku. Termin „czastuszka” został wprowadzony przez pisarza G.I. Uspienskiego w felietonie „Nowe pieśni narodowe” (1889 r.), uwzględniającym charakterystykę narodowych wierszyków. Źródła czastuszki – przyśpiewki do zabawy i tańca, „zbiorowe” pieśni w korowodzie, rymowanki dla dzieci, ślubne rymowane wierszyki i miejskie pieśni. Dla czastuszki charakterystyczna jest aktualność tematyki, zwięzłość, niespodziewane metafory i rytm, śpiewno-recytatywny typ melodii, improwizacja na podstawie stałych form muzykalnych.

Wikipedia


czasy

1. w filozofii i fizyce: wielkość pozwalająca określić kolejność zdarzeń i porównywać odstępy między nimi;
2. w teorii względności: jeden z wymiarów czasoprzestrzeni;
3. wyodrębniony okres;
4. określony moment; chwila;
5. odpowiednia pora; termin;
6. w grach zespołowych: przerwa w grze na żądanie trenera; time-out;
7. kategoria i forma gramatyczna czasownika


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) okres dziejów, który wyodrębniono z uwagi na pewne swoiste cechy

Wiktionary

Czasy – wiersz Cypriana Kamila Norwida napisany w 1849.

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) czas, epoka, okres

Wiktionary


czasza

1. kielich;
2. misa o półkolistym kształcie;
3. część sklepienia kopulastego;
4. część nośna spadochronu;
5. w matematyce: część kuli odcięta płaszczyzną


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) sklepienie o półkolistym kształcie

 (1.2) pojemnik, misa o półkolistym kształcie

 (1.3) część spadochronu spowalniająca upadek

Wiktionary

  • czasza w architekturze
  • czasza kuli
  • czasza lodowa
  • czasza grzejna
  • czasza spadochronu
  • Czasza – wieś na Białorusi, w obwodzie mińskim, w rejonie kleckim

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Pod tą złotą czaszą mieści się muzeum tekstów religijnych.

 (1.2) Wampir powoli sączył krew ze srebrnej czaszy.

 (1.3) Znów śniło mu się, że czasza się nie otworzyła.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡ʃaʃa, AS: čaša

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czaszka, czasznica

 przym. czaszkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) klosz, kopuła

Wiktionary


czaszka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) anat. część szkieletu chroniąca mózg, znajdująca się w głowie;

 (1.2) pot. sklepienie głowy

Wiktionary

Czaszka (łac. cranium) – struktura kostna lub chrzęstna, która służy jako szkielet głowy kręgowców. Stanowi naturalną osłonę mózgu i innych narządów znajdujących się w głowie.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W tej części muzeum umieszczona jest ekspozycja wilczych czaszek.

 (1.1) Mózg to znajdująca się w czaszce część ośrodkowego układu nerwowego.

 (1.1) Czaszka chroni mózg przed urazami.

 (1.1) Dingo krzyżuje się z psem domowym, dając płodne potomstwo, różni się jednak budową czaszki.

 (1.2) Tradycja wyznaczyła kobietom tylko sposób zasłaniania głowy i całego ciała – przykrywania ogolonych czaszek (…) peruką, chustą czy turbanem, a także noszenie długich rękawów, grubych pończoch i zapinanie się po samą szyję.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡ʃaʃka, AS: čaška

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czasza ż.

 przym. czaszkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) pot. czacha, czania

Wiktionary


czaszkować

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. brak)

 (1.1) slang. myśleć (skupiać się na czymś w myślach)

 (1.2) slang. myśleć (mieć zdanie na jakiś temat)

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wybaczcie tę pożal się Boże psychoanalizę, ale czasem warto pamiętać, że facet zupełnie inaczej czaszkuje […].

Wiktionary


czaszkowy

związany z czaszką


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) anat. związany z czaszką, dotyczący czaszki

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czaszka ż., czasza ż., czaszkowce nmos.

Wiktionary


czasznica

rodzaj grzybów z rodziny purchawkowatych


SJP.pl

Calvatia Fr. (czasznica) – rodzaj grzybów należący do rodziny purchawkowatych (Lycoperdaceae).

Wikipedia


czaszniowate

o cechach czaszniowatych (rodzina roślin)


SJP.pl

Wikipedia


czaszniowaty

o cechach czaszniowatych (rodzina roślin)


SJP.pl


czaszowy

czasza


SJP.pl

Patrz:

czasza

czaszołka

jadalny ślimak przodoskrzelny; czareczka


SJP.pl

Czaszołka, czareczka (Patella) – jeden z rodzajów w rodzinie Patellidae, grupujący niewielkie i średniej wielkości ślimaki morskie o charakterystycznych czareczkowatych muszlach, występujące głównie w strefie pływów.

Wikipedia


czaszyn

Czaszyn (ukr. Чашин) – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie sanockim, w gminie Zagórz. Leży nad rzeką Osława, na granicy turystycznej Pogórza Bukowskiego i Bieszczadów Zachodnich, która przebiega wzdłuż rzeki Osława. Większa część miejscowości leżąca na prawym brzegu Osławy wchodzi w skład Wschodniobeskidzkiego Obszaru Chronionego Krajobrazu.

Wikipedia


czat

rozmowa prowadzona za pośrednictwem internetu; chat


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) inform. internetowa rozmowa w formie pisemnych komunikatów

 (1.2) spoż. psychoaktywna używka z liści czuwaliczki jadalnej

Wiktionary

Czat (również chat, z ang. chat [tʃæt] – pogawędka) – rodzaj rozmowy między dwoma lub wieloma użytkownikami komputerów za pośrednictwem Internetu lub innej sieci komputerowej, polegającej na naprzemiennym przesyłaniu wiadomości tekstowych.

Wikipedia

Powiązane:

 (1.1)

 rzecz. czatownik mos., czacik mrz.

 czas. czatować ndk.

 przym. czatowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) chat

 (1.2) khat

Wiktionary


czata

1. oddział żołnierzy ubezpieczający wojsko w czasie postoju;
2. żołnierze dokonujący zwiadu, śledzący kogoś lub coś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) stpol. gromada

 (1.2) wojsk. żołnierze ubezpieczający lub dokonujący zwiadu, oddział z nich złożony

 (1.3) wojsk. oddział główny ubezpieczający podczas postoju

Wiktionary

Czata – element ubezpieczania wojsk podczas postoju, zazwyczaj w sile od plutonu do kompanii. Rozróżnia się czaty samodzielne, wysyłane bezpośrednio z ubezpieczanego pododdziału lub oddział, i czaty główne znajdujące się w drugim rzucie oddziału czat

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈt͡ʃata, AS: čata

Wiktionary


czatbot

program, z którym można się komunikować przez czat (chat); chatbot


SJP.pl


czateria

strona internetowa do rozmów w formie pisemnych komunikatów; czatownia


SJP.pl


czatgano

miasto w Bangladeszu; Cittagong


SJP.pl


czatkalski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Czatkałem, dotyczący Czatkału (rzeki w Kirgistanie i Uzbekistanie)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Czatkał mrz.

Wiktionary


czatkowice

W Polsce
  • Czatkowice – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. milickim, w gminie Milicz
  • Czatkowice – dawna wieś obecnie część miasta Krzeszowice w woj. małopolskim, w pow. krakowskim, w gminie Krzeszowice
  • Czatkowice – gromada

Wikipedia


czatnej

pikantny lub łagodny sos stosowany jako dodatek do potraw, popularny głównie w Indiach; chutney, chutnej, ćatni


SJP.pl

Chutney, czatni, hindi चटनी ćatni – gęsty sos używany w kuchni indyjskiej. Sporządzany z owoców i warzyw, z rodzynkami, czosnkiem, cebulą, musztardą, octem itp. Używany do potraw mięsnych i wegetariańskich. W smaku może się wahać od bardzo pikantnego do łagodnego, także słodkiego. W Europie Zachodniej dostępny w formie gotowej, sprzedawany w słoiczkach. W Indiach sporządzany na bieżąco, często z sezonowych składników. W południowych Indiach podawany wraz z sambarem jako dodatek do dosy.

Wikipedia


czatoholiczka

kobieta poświęcająca zbyt dużo czasu na prowadzenie rozmów na czacie


SJP.pl


czatoholik

osoba poświęcająca zbyt dużo czasu na prowadzenie rozmów na czacie


SJP.pl


czatoholizm

poświęcanie zbyt dużej ilości czasu na prowadzenie rozmów na czacie


SJP.pl


czatolin

Czatolin – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie łowickim, w gminie Łyszkowice.

Wieś arcybiskupstwa gnieźnieńskiego w ziemi sochaczewskiej województwa rawskiego w 1792 roku. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa skierniewickiego.

Czatolin był miejscem pierwszego zrzutu alianckiego nad okupowanym krajem w nocy z 7/8 listopada 1941.

Wikipedia


czatować

1. rozmawiać z kimś za pośrednictwem Internetu; chatować;
2. stać na czatach, pilnować;
3. śledzić z ukrycia; czaić się


SJP.pl

czasownik nieprzechodni niedokonany

 (1.1) pilnować, śledzić kogoś z ukrycia

 (1.2) porozumiewać się z kimś za pośrednictwem Internetu w czasie rzeczywistym przy pomocy klawiatury komputera

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Myśliwi zaczaili się w krzakach i czatowali z załadowanymi dubeltówkami na grupkę dzików, zaganianą w ich kierunku przez naganiaczy.

 (1.1) Czatowaliśmy na Kubę pod jego szkołą po ostatnim dzwonku, by wręczyć mu prezent i złożyć życzenia urodzinowe, jednak okazało się, że zachorował i nie przyszedł tego dnia na zajęcia.

 (1.2) Czatuję od tygodnia z tym chłopakiem, którego poznałam na imprezie u Ani.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡ʃaˈtɔvat͡ɕ, AS: čatovać

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1) rzecz. czatowanie n., czata ż., czatownik m.

 (1.2) rzecz. czatowanie n., czat m., czatownik m.

 przym. czatowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) czyhać

 (1.2) chatować

Wiktionary


czatowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|czatować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡ʃatɔˈvãɲɛ, AS: čatovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. czatować

Wiktionary


czatowicz

uczestnik czatu; chatowicz, czatownik, chatownik


SJP.pl


czatowiczka

uczestniczka czatu; czatowniczka, chatowiczka, chatowniczka


SJP.pl


czatownia

1. w myślistwie: zamaskowane stanowisko myśliwskie; strażnica, punkt obserwacyjny;
2. strona internetowa do rozmów w formie pisemnych komunikatów; czateria


SJP.pl


czatowniczka

1. kobieta dokonująca zwiadu lub stojąca na czatach; wartowniczka, zwiadowczyni;
2. uczestniczka czatu; chatowniczka, czatowiczka, chatowiczka


SJP.pl


czatownik

1. osoba dokonująca zwiadu lub stojąca na czatach; wartownik, zwiadowca;
2. uczestnik czatu; chatownik, czatowicz, chatowicz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) wartownik, zwiadowca

 (1.2) osoba na komunikatorze internetowym, czacie; rozmówca

Wiktionary

Czatownik z Wody (ang. Watcher in the Water) – stworzenie ze stworzonej przez J.R.R. Tolkiena mitologii Śródziemia.

Żył w jeziorze położonym u stóp wejścia do Khazad-dûm, które powstało po zatamowaniu Sirannonu. Mógł być jednym ze stworzeń z pradawnych czasów, które przetrwały do końca Trzeciej Ery. Zmusił Drużynę Pierścienia do przejścia przez Khazad-dûm, blokując Zachodnią Bramę. Ori w Księdze Mazarbul zanotował, że Óin został wciągnięty do wody przez Czatownika.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Gdy komtur toruński [w nocy 7 września, wziąwszy załogę Nieszawy,] wtargnął do obozu Brochockiego, napotkał on aż trzy łańcuchy czat. Żołnierze krzyżaccy uprzątnęli pierwsze posterunki, ale w drugim łańcuchu czatownik zdążył krzykiem wzniecić alarm.

 (1.1) I że przed świtem, jak czatownik tuszył [daw.; przypuszczał] / I jak niemieckie wyznawały brańce [brańcowi; jeńcowi], / Chce miasto ubiec i szturmować szańce.

Wiktionary


czatowy

przymiotnik od: czat (rozmowa prowadzona za pośrednictwem Internetu; chat), np. czatowe dialogi; chatowy


SJP.pl


czatujący

1. rozmawiać z kimś za pośrednictwem Internetu; chatować;
2. stać na czatach, pilnować;
3. śledzić z ukrycia; czaić się


SJP.pl

Patrz:

czatować

czaty

czatowanie, pilnowanie


SJP.pl


czatyrdah

masyw stołowy na Ukrainie (Góry Krymskie)


SJP.pl

Czatyr-Dah (ukr. Чатир-Даг, ros. Чатыр-Даг, krymskotat. Çatır Dağ) – masyw górski na Półwyspie Krymskim. W języku Tatarów Krymskich çatır oznacza namiot, dağ górę. Czatyrdah składa się z dwóch płaskowyży.

Wikipedia


czau-czau

[czytaj: czał-czał] - rasa psów o długiej, gęstej sierści koloru czarnego, rudego albo płowego; pies tej rasy; chow-chow


SJP.pl


czaun

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. hydron. rzeka w azjatyckiej części Rosji, uchodzi do Zatoki Czauńskiej Morza Wschodniosyberyjskiego;

Wiktionary

Czaun (ros. Чаун) – rzeka w azjatyckiej części Rosji, w Czukockim Okręgu Autonomicznym; długość 278 km.

Powstaje z połączenia kilku mniejszych rzek mających źródła w górach Ilirnejski Kriaż, płynie w kierunku północnym przez zabagnioną nizinę dzieląc się na liczne ramiona i meandrując; uchodzi do Zatoki Czauńskiej Morza Wschodniosyberyjskiego.

Zasilanie śniegowo-deszczowe; zamarza do dna od września do czerwca.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. czauński

Wiktionary


czauński

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Czaunem, dotyczący Czaunu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Czaun mrz.

Wiktionary


czausz

dawniej: turecki goniec


SJP.pl

Czausz (Chaush, Chaush', Čauši) (tur. Czawusz) – urzędnik dworski w Imperium Osmańskim, posłaniec, goniec, często byli oficerowie, którym powierzano zadanie kontroli pałacu.

Wikipedia


czawycza

ryba, łosoś pacyficzny


SJP.pl

Czawycza (Oncorhynchus tshawytscha) – gatunek morskiej ryby z rodziny łososiowatych (Salmonidae). Największy przedstawiciel rodzaju Oncorhynchus.

W Rosji nazywana carycą łososiowatych, w Ameryce Północnej nazywana king salmon – łosoś królewski.

Wikipedia


czaykowski

nazwisko


SJP.pl

  • Andrzej Rudolf Czaykowski ps. „Garda” (ur. 7 lutego 1912 na Litwie, zm. 10 października 1953 w Warszawie) – członek Armii Krajowej, cichociemny. dowódca batalionu w powstaniu warszawskim, porucznik Wojska Polskiego.
  • Bogdan Czaykowski (ur. 10 lutego 1932 w Równem na Wołyniu, zm. 16 sierpnia 2007 w Vancouver) – polski poeta, krytyk literacki, tłumacz, profesor emeritus Uniwersytetu British Columbia.
  • Stanisław Czaykowski (ur. 10 czerwca 1899 w Hadze, zm. 10 września 1933 w Monzy) – polski kierowca wyścigowy, uczestnik wyścigów Grand Prix oraz 24h Le Mans.

Wikipedia


czchów

miasto w Polsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Polsce;

Wiktionary

Czchów – miasto w województwie małopolskim, w powiecie brzeskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Czchów. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do woj. tarnowskiego. 1 stycznia 2000 Czchów odzyskał utracone w 1928 prawa miejskie. Według danych GUS z 1 stycznia 2024 r. miasto miało 2276 mieszkańców.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: t͡ʃxuf, AS: čχuf

Wiktionary

Powiązane:

 przym. czchowski

Wiktionary


czchowianin

mieszkaniec Czchowa


SJP.pl


czchowianka

mieszkanka Czchowa


SJP.pl


czchowski

przymiotnik od: Czchów


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący Czchowa, związany z Czchowem

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Czchów m., czchowianin m., czchowianka ż.

Wiktionary


czcibor

imię żeńskie


SJP.pl

Wikipedia


czcibora

imię męskie


SJP.pl

Czcibora, Ścibora, Cibora – staropolskie imię żeńskie. Męskie odpowiedniki: Czścibor, Ścibor, Czcibor, Cibor, Czesbor. Znaczenie imienia: „walcząca o cześć”, „obrończyni czci”.

Czcibora imieniny obchodzi 9 września i 14 listopada.

Wikipedia


czciborostwo

Czcibor z małżonką; Czciborowie


SJP.pl


czciborowie

Czcibor z małżonką; Czciborostwo


SJP.pl


czciborowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Czcibora lub związany z nim


SJP.pl


czcić

oddawać cześć


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) oddawać cześć

 (1.2) obchodzić jakieś święto

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jest on bardzo popularnym miejscem kultu Matki Bożej Jaworzyńskiej, szczególnie czczonej wśród górali Skalnego Podhala, a także turystów i taterników.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡ʃʲt͡ɕit͡ɕ, AS: čʹćić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cześć ż., czciciel m., czcicielka ż., czczenie n.

 czas. uczcić dk.

 wykrz. cześć

 przym. czestny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) oddawać cześć

 (1.2) kultywować

Wiktionary


czciciel

osoba oddająca cześć; wielbiciel; wyznawca


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) człowiek, który oddaje cześć komuś lub czemuś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pradawni Aztekowie byli czcicielami słońca.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡ʃʲt͡ɕit͡ɕɛl, AS: čʹćićel

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czczenie n., uczczenie n.

:: fż. czcicielka ż.

 czas. czcić ndk., uczcić dk.

 ims. czczony

 wykrz. cześć

 przym. czestny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) admirator, miłośnik, wielbiciel

Wiktionary


czcicielka

wielbibielka w sensie przesadnym lub w starożytności kobieta, która czciła (wielbiła) jakieś bóstwo


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) rel. kobieta oddająca cześć i uwielbienie

 (1.2) przen. wielbicielka kogoś lub czegoś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Czcicielki świętej Rity noszą jej sztandary w odpustowych procesjach.

 (1.2) Rockowi idole pozdrawiają swoje czcicielki z hotelowego tarasu.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cześć ż., czciciel mos., czczenie n.

 czas. czcić ndk., uczcić dk.

 wykrz. cześć

 przym. czestny

Wiktionary


czcigodniej

stopień wyższy od przysłówka: czcigodnie


SJP.pl


czcigodniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: czcigodny


SJP.pl


czcigodność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest czcigodne; cecha tych, którzy są czcigodni

Wiktionary

Powiązane:

 przym. czcigodny

 przysł. czcigodnie

Wiktionary


czcigodny

podniośle: zasługujący na szacunek, budzący respekt


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który zasługuje na wielki szacunek

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Biedy i ciemnoty u nas pełno, a ci ludzie biedni i ciemni są jednocześnie najczcigodniejszym materiałem.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czcigodność ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dostojny, świetny, prześwietny, szacowny, szanowny, znakomity, znamienity

Wiktionary


czcioneczka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: czcionka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czcionka ż.

Wiktionary


czcionka

1. w poligrafii: podstawowy materiał zecerski w kształcie prostopadłościanu, którego jedna ze ścian ma odlew dający w druku znak litery, cyfry lub ornamentu;
2. w poligrafii: kształt i wielkość liter w druku;
3. czcionka komputerowa - zestaw znaków pisarskich dla danego urządzenia lub programu; font


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) druk. odlew z lustrzanym odbiciem znaku

 (1.2) druk. wygląd liter w druku

 (1.3) pot. inform. krój pisma użyty w tekście komputerowym

Wiktionary

Czcionka (staropolskie nazwy: krotło, cćonka, trzcionka) – rodzaj nośnika pojedynczych znaków pisma drukarskiego (liter, cyfr, ornamentów, znaków), podstawowy materiał zecerski używany w technice druku wypukłego. Współcześnie czcionka drukarska została wyparta przez czcionkę komputerową, która jest obrazem pojedynczego znaku (glifu) zakodowanym w postaci bitmapowej lub wektorowej.

Wikipedia

Przykłady

 (1.3) Aby taki znak wpisać z klawiatury, trzeba wybrać odpowiednią czcionkę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡ʃʲt͡ɕɔ̃nka, AS: čʹćõnka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czcioneczka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.3) font

Wiktionary


czcionkarstwo

tworzenie wzorów czcionek


SJP.pl


czcionkowy

związany z czcionką


SJP.pl


czcionnik

w poligrafii: pudło z przegródkami na czcionki


SJP.pl


czcirad

dawne imię męskie


SJP.pl

Czcirad – imię męskie utworzone na wzór imion pochodzenia słowiańskiego, nienotowane w czasach staropolskich.

Czcirad imieniny obchodzi 29 marca.

Wikipedia


czcisław

imię męskie


SJP.pl

Czcisław, Cisław – staropolskie imię męskie, złożone z członów Czci- („cześć”, ale też „honor, dobre imię, cnota, zaszczyt”) i -sław („sława”). Imię to mogło oznaczać „ten, który sławi dobre imię” lub in. Tu może też należy Czasław i Czesław; por. Czesbor.

Czcisław imieniny obchodzi 16 lutego i 19 lutego.

Wikipedia


czcisławostwo

Czcisław z małżonką; Czcisławowie


SJP.pl


czcisławowie

Czcisław z małżonką; Czcisławostwo


SJP.pl


czcisławowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Czcisława lub związany z nim


SJP.pl


czczenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) otaczanie kultem, czcią religijną

 (1.2) obdarzanie szacunkiem

 (1.3) oddawanie hołdu, pielęgnowanie pamięci o kimś lub o czymś

 (1.4) świętowanie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W Japonii miejscowa religia shinto tradycyjnie opierała się na czczeniu Natury i dusz zmarłych przodków.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. uczczenie n., cześć ż., czciciel mos., czcicielka ż.

 czas. czcić ndk., uczcić dk.

 przym. czestny

 wykrz. cześć

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) adorowanie, chwalenie, wielbienie

 (1.2) szanowanie, poważanie

Wiktionary


czczew

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) gwara kociewska Tczew

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Mirek mieszkał za Czczewam. → Mirek mieszkał za Tczewem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡ʃːɛf, AS: •čef

Wiktionary


czczość

1. uczucie głodu;
2. przestarzałe: pustka


SJP.pl


czczy

1. pusty, głodny;
2. nic nieznaczący, bezcelowy, płonny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) głodny, pusty

 (1.2) przen. pusty, próżny, nic nie znaczący, bezcelowy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jelito czcze zawdzięcza swą nazwę faktowi, że w martwym ciele jest zwykle czcze, czyli puste.

 (1.2) Ograniczamy się na ogół w wyrażaniu miłości do czczych deklaracji, wierząc naiwnie, że słowa zastąpią czyny.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡ʃːɨ, AS: •čy

Wiktionary

Powiązane:

 przysł. czczo

Wiktionary


czd

[czytaj: ce-zet-DE] skrót od:
1. Centrum Zdrowia Dziecka;
2. Centralny Zarząd Dróg


SJP.pl

skrótowiec

 (1.1) = Centrum Zdrowia Dziecka

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡sɛ‿zɛd‿ˈːɛ, AS: ce‿ze•‿de

Wiktionary


cze

chińska jednostka długości odpowiadająca 32 cm; czi, chi


SJP.pl


czebaczek

rodzaj ryb z rodziny karpiowatych


SJP.pl


czebarkul

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. miasto w Federacji Rosyjskiej, w obwodzie czelabińskim;

 (1.2) geogr. jezioro w obwodzie czelabińskim;

Wiktionary

Czebarkul (ros. Чебаркуль) – miasto o znaczeniu obwodowym w Rosji, w obwodzie czelabińskim, u podnóży Gór Ilmeńskich (Ural Południowy), na wschodnim brzegu jeziora Czebarkul, siedziba administracyjna rejonu czebarkulskiego. W 2010 roku liczyło ok. 43 tys. mieszkańców. Ośrodek przemysłu urządzeń dźwigowych i transportowych oraz metalurgicznego. W pobliżu miasta znajduje się kurort klimatyczny Kisieczag.

Wikipedia


czeboksarski

Czeboksary (stolica Czuwaszji)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Czeboksarami, dotyczący Czeboksar

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Czeboksary nmos.

Wiktionary


czeboksary

stolica Czuwaszji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. miasto w Rosji, położone na prawym brzegu Wołgi, stolica Republiki Czuwaskiej;

Wiktionary

Czeboksary (ros. Чебоксары, czuw. Шупашкар) – miasto w Federacji Rosyjskiej, stolica Republiki Czuwaskiej. Położone na prawym brzegu Wołgi, na trasie pomiędzy Kazaniem a Niżnym Nowogrodem, 768 km na wschód od Moskwy. Liczba mieszkańców miasta wynosi 497 618 (2020).

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. czeboksarczyk mos., czeboksarka ż.

 przym. czeboksarski

Wiktionary


czebol

odpowiednik koncernu w Korei Płd.


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) forma koncernu w Korei Południowej często zarządzanych przez rodzinne klany

Wiktionary

Czebol, chaebŏl (kor. 재벌 tɕɛːbʌl „związek finansowy”) – południowokoreańska forma konglomeratów, koncernów.

Powstały w latach 70. z małych firm prywatnych.

Wikipedia


czeburek

pieróg z niekwaszonego ciasta, nadziewany mielonym lub drobno krojonym mięsem


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) kulin. rodzaj dużego pieroga z niekwaszonego ciasta pszennego nadziewanego zwykle mięsem lub serem i smażonego; specjalność tradycyjnej kuchni środkowowschodniej, tureckiej, ukraińskiej i rosyjskiej;

Wiktionary

Czeburek (krym. çüberek, tur. çiğ börek, mong. хуушуур, azerb. ət qutabı, kirg. чийки бөрөк) — pieróg z przaśnego ciasta (z mąki, wody i soli) z mięsnym nadzieniem. Tradycyjna potrawa wielu tureckich i mongolskich ludów. Danie jest także popularne wśród ludów kaukaskich. Spożywa się je bez użycia sztućców.

Wikipedia


czebyszew

nazwisko, np. Pafnutij Czebyszew (Czebyszow) (1821-94), rosyjski matematyk i mechanik


SJP.pl


czech

1. członek narodowości zachodniosłowańskiej zamieszkującej głównie Czechy;
2. obywatel Czech;
3. legendarny założyciel państwa czeskiego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) etn. osoba narodowości czeskiej, obywatel Czech (Republiki Czeskiej), mieszkaniec Czech;

 (1.2) etn. mieszkaniec Czech (krainy historycznej)

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (2.1) mitsłow. legendarny założyciel państwa czeskiego;

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (3.1) środ. kolej. lokomotywa serii EP05

Wiktionary

Czech (cz. Praotec Čech, łac. Bohemus) – protoplasta Czechów według kroniki Kosmasa, a także postać z legendy o Lechu, Czechu i Rusie.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Karel jest Czechem i mieszka w Pradze.

 (2.1) Według legendy Czech był bratem Lecha i Rusa.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡ʃɛx, AS: čeχ

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Czechy nmos., czeszki nmos., czechizm mrz., czeski mrz., czeszczyzna ż., czechizacja ż., czechizowanie n.

:: fż. Czeszka ż.

 czas. czechizować ndk., sczechizować dk.

 przym. czeski

 przysł. czesko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pot. lekcew. pepik / Pepik, pepiczek / Pepiczek

 (3.1) Czesio

Wiktionary


czechasz

imię męskie


SJP.pl


czecheł

dawniej: płaszcz, okrycie; czecheł


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) daw. biała koszula, zwłaszcza kobieca

 (1.2) daw. prześcieradło; całun

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1-3) war. czechło

Wiktionary


czechista

1. znawca języka, kultury, literatury i historii Czech
2. nauczyciel lub student filologii czeskiej


SJP.pl


czechizacja

poddawanie wpływom czeskim, nadawanie czemuś cech typowo czeskich


SJP.pl

Wikipedia


czechizm

wyraz, zwrot lub konstrukcja składniowa wzorowane na języku czeskim albo z niego przejęte; bohemizm


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) jęz. zob. bohemizm.

Wiktionary

Czechizm, czeszyzm, bohemizm (od Bohemia – łacińskiej nazwy Czech) – element językowy zapożyczony z języka czeskiego i funkcjonujący stale w obrębie innego języka. Słowo „czechizm” może też oznaczać doraźne wprowadzenie elementów języka czeskiego do tekstu, np. w celach artystycznych lub stylizacyjnych.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈt͡ʃɛxʲism̥, AS: čeχʹism̦

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Czechy nmos., Czech mos., Czeszka ż., czechizacja ż., czechizowanie n., czeszczyzna ż., czeskość ż., czeski mrz., czeszka ż.

 przym. czeski

 czas. sczechizować dk., czechizować ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) bohemizm

Wiktionary


czechizować

poddawać wpływom czeskim, rozszerzać wpływy czeskie; czeszczyć


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. sczechizować)

 (1.1) narzucać język i kulturę czeską

czasownik zwrotny niedokonany czechizować się (dk. sczechizować się)

 (2.1) ulegać wpływowi kultury czeskiej

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przybyli z głębi kraju edukatorzy czechizowali autochtonów.

 (2.1) Ludność ta powoli czechizuje się i należy wzmocnić działalność uświadamiającą.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. sczechizować dk.

 rzecz. Czeszka ż., czeskość ż., czechizm mrz., Czech mos., Czechy lm nm., czechizowanie n.

 przysł. czesko

Wiktionary


czechizowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|czechizować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zczechizowanie n., czechizm mrz., Czech mos., Czeszka ż.

 czas. sczechizować, czechizować ndk., zczechizować dk.

Wiktionary


czechman

długa szata noszona przez mężczyzn w krajach Bliskiego Wschodu; czekman


SJP.pl

Czechman, czekman (tur. czekman - długa szata) – wierzchni ubiór z rękawami pochodzenia wschodniego, noszony przez mężczyzn w XVIII wieku, krojem zbliżony do kontusza i podobnie jak on noszony na żupan.

Najczęściej szyty z sukna lub aksamitu, z podszewką z tej samej tkaniny co żupan.

W odróżnieniu od kontusza, czechman zapinano pod szyję, zaś jego rękawy nałożone były na ręce, a nie odrzucane do tyłu.

Wikipedia


czecho-słowacja

państwo europejskie istniejące w latach 1990-92 (w latach 1918-90 Czechosłowacja) teraz jako dwa osobne kraje: Czechy i Słowacja


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) hist. polit. geogr. państwo istniejące w latach 1938–1939 w Europie Środkowej

 (1.2) hist. polit. geogr. państwo istniejące w latach 1990–1992 w Europie Środkowej

Wiktionary

  • Druga Republika Czechosłowacka (1938–1939)
  • Czeska i Słowacka Republika Federacyjna (1990–1992)

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌt͡ʃɛxɔswɔˈvat͡sʲja, AS: čeχosu̯ovacʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Czecho-Słowak mos., Czecho-Słowaczka ż.

 przym. czecho-słowacki, czesko-słowacki

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Republika Czecho-Słowacka, druga Republika Czecho-Słowacka, druga republika

 (1.2) Czechosłowacka Republika Federacyjna / Czecho-słowacka Republika Federacyjna, Czeska i Słowacka Republika Federacyjna

Wiktionary


czecho-słowacki

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący Czecho-Słowacji, związany z Czecho-Słowacją

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡ʃɛxɔswɔˈvat͡sʲci, AS: čeχosu̯ovacʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Czecho-Słowacja ż., Czecho-Słowak m., Czecho-Słowaczka ż., czeski mrz., słowacki mrz.

 przym. czesko-słowacki

 przysł. czecho-słowacko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) czechosłowacki

Wiktionary


czechoń

imię męskie


SJP.pl


czechosłowacja

państwo europejskie istniejące w latach 1918-90 (w latach 1990-92 Czecho-Słowacja)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) hist. polit. geogr. państwo istniejące w latach 1918–1938 i 1945–1992, w Europie Środkowej;

Wiktionary

Czechosłowacja (cz. Československo, słow. Česko-Slovensko lub Československo) – historyczne państwo w Europie Środkowej, istniejące w latach 1918–1939 i 1945–1992. Jego stolicą była Praga.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W 1988 roku Polska graniczyła z NRD, Czechosłowacją i ZSRR.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡ʃɛxɔswɔˈvat͡sʲja, AS: čeχosu̯ovacʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Czechosłowak mos., Czechosłowaczka ż., czechosłowakizm mrz.

 przym. czechosłowacki

Wiktionary


czechosłowacki

przymiotnik od: Czechosłowacja


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący Czechosłowacji, związany z Czechosłowacją

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Czechosłowacka flota morska istniała naprawdę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡ʃɛxɔswɔˈvat͡sʲci, AS: čeχosu̯ovacʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Czechosłowacja ż., Czechosłowak m., Czechosłowaczka ż., czechosłowackość ż., czechosłowakizm m.

 przysł. czechosłowacko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) czecho-słowacki

Wiktionary


czechosłowaczka

obywatelka byłej Czechosłowacji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) hist. obywatelka Czechosłowacji, mieszkanka Czechosłowacji

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jeszcze dziś zdarzają się takie Słowaczki, które w głębi ducha czują się Czechosłowaczkami.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡ʃɛxɔswɔˈvat͡ʃka, AS: čeχosu̯ovačka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Czechosłowacja ż., czechosłowakizm mrz.

:: fm. Czechosłowak mos.

 przym. czechosłowacki

Wiktionary


czechosłowak

obywatel byłej Czechosłowacji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) hist. obywatel Czechosłowacji, mieszkaniec Czechosłowacji

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jindřich ma ojca Czecha i matkę Słowaczkę, a zatem jest pół Czechem, pół Słowakiem oraz stuprocentowym Czechosłowakiem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡ʃɛxɔˈswɔvak, AS: čeχosu̯ovak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Czechosłowacja ż., czechosłowakizm mrz.

:: fż. Czechosłowaczka ż.

 przym. czechosłowacki

Wiktionary


czechosłowakizm

koncepcja uznająca istnienie jednego narodu czechosłowackiego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) hist. polit. koncepcja uznająca istnienie jednego narodu czechosłowackiego powstała w XIX w. głoszona przez niektórych polityków słowackich w obawie przed postępującą madziaryzacją; w okresie międzywojennym oficjalna ideologia Czechosłowacji, krytykowana przez wielu Słowaków;

Wiktionary

Czechosłowakizm (cz. čechoslovakismus, słow. čechoslovakizmus) – idea uznająca istnienie jednego narodu obejmującego Czechów, Morawian i Słowaków.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌt͡ʃɛxɔswɔˈvacism̥, AS: čeχosu̯ovaḱism̦

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Czechosłowak mos., Czechosłowaczka ż., Czechosłowacja ż.

 przym. czechosłowacki

Wiktionary


czechow

1. Anton P. Czechow (1860-1904), rosyjski nowelista i dramatopisarz, z wykształcenia lekarz;
2. Michaił A. Czechow (1891-1953), rosyjski aktor, reżyser, pedagog


SJP.pl

Czechow (ros. Чехов) – miasto w Rosji, w obwodzie moskiewskim, 60 km na południe od Moskwy. Centrum administracyjne rejonu czechowskiego. W 2021 roku liczyło 71,0 tys. mieszkańców. W mieście znajduje się antybalistyczny radar wczesnego ostrzegania, wchodzący w skład moskiewskiego systemu obrony antybalistycznej oraz stacja kolejowa na linii Moskwa – Tuła.

Wikipedia


czechowice

1. dzielnica Gliwic;
2. osiedle w Warszawie;
3. dawna wieś na Śląsku Cieszyńskim


SJP.pl

W Polsce
  • Czechowice – wieś w województwie łódzkim, w powiecie tomaszowskim, w gminie Żelechlinek
  • Czechowice – dzielnica Gliwic
  • Czechowice – osiedle w Warszawie w dzielnicy Ursus (również nazwa miasta Ursus w latach 1952-1954)
  • Czechowice – dawna wieś na Śląsku Cieszyńskim, dziś wchodzącą w skład miasta Czechowice-Dziedzice (również nazwa miasta Czechowice-Dziedzice w latach 1951-1958)
  • Czechowice – gromada
  • Czechowice – dawna gmina

Wikipedia


czechowice-dziedzice

miasto w Polsce


SJP.pl

fraza rzeczownikowa, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. miasto w południowej Polsce, w województwie śląskim;

Wiktionary

Czechowice-Dziedzice (niem. Czechowitz-Dzieditz, Czechowitz-Dziedzitz; do 21 listopada 1958 Czechowice) – miasto w południowej Polsce, w województwie śląskim, w powiecie bielskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Czechowice-Dziedzice; miasto leży historycznie na Śląsku Cieszyńskim w aglomeracji bielskiej.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Lidia ukończyła liceum w Czechowicach-Dziedzicach w 2000 roku.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡ʃɛxɔˈvʲit͡sɛ d͡ʑɛ̇ˈd͡ʑit͡sɛ, AS: čeχovʹice ʒ́ėʒ́ice

Wiktionary

Powiązane:

 przym. czechowicko-dziedzicki

Wiktionary


czechowicki

przymiotnik od: Czechowice-Dziedzice


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Czechowicami, dotyczący Czechowic

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Czechowice nmos.

Wiktionary


czechowicko-dziedzicki

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Czechowicami-Dziedzicami, dotyczący Czechowic-Dziedzic

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Czechowice-Dziedzice lm nm.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) czechowicki

Wiktionary


czechowicz

nazwisko, np. Józef Czechowicz (1903-39), poeta


SJP.pl

  • Andrzej Czechowicz – agent wywiadu w PRL
  • Gabriel Czechowicz – prawnik, ekonomista, minister
  • Eugeniusz Czechowicz – poseł Sejmu Ustawodawczego 1947-1952
  • Józef Czechowicz – fotograf
  • Józef Czechowicz – poeta
  • Juliusz Czechowicz – malarz
  • Mieczysław Czechowicz – aktor
  • Szymon Czechowicz – malarz okresu baroku
  • Tadeusz Czechowicz – działacz PZPR
  • Czechowicz – herb szlachecki

Wikipedia


czechowiczanin

mieszkaniec Czechowic-Dziedzic (miasta w Polsce)


SJP.pl


czechowiczanka

mieszkanka Czechowic-Dziedzic (miasta w Polsce)


SJP.pl


czechówka

1. wieś w Polsce;
2. rzeka w Polsce, dopływ Bystrzycy


SJP.pl

W Polsce
  • Czechówka – wieś w woj. lubelskim, w pow. zamojskim, w gminie Grabowiec
  • Czechówka – wieś w woj. małopolskim, w pow. myślenickim, w gminie Siepraw

Nieistniejące miejscowości w Polsce:

  • Czechówka Dolna – jurydyka Lublina, od 1916 w granicach miasta Lublina (Czechów (Lublin))
  • Czechówka Górna – wieś, od 1959 w granicach miasta Lublina (Czechów (Lublin))

Wikipedia


czechowo

W Polsce
  • Czechowo – wieś w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. elbląskim, w gminie Elbląg
  • Czechowo – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. gnieźnieńskim, w gminie Niechanowo
  • Czechowo – osada leśna w woj. pomorskim, w pow. starogardzkim, w gminie Kaliska
  • Czechowo – dawny przystanek kolejowy
Zobacz też
  • Czechów

Wikipedia


czechowski

nazwisko


SJP.pl

  • Andrzej Czechowski – pisarz i naukowiec
  • Hubert Czechowski – duchowny
  • Jan Czechowski – poseł i polityk
  • Leon Czechowski – wojskowy
  • Michał Belina-Czechowski – duchowny
  • Robert Czechowski – reżyser teatralny i aktor
  • Włodzimierz Czechowski – poseł
  • Wojciech Czechowski – biolog
  • Zenon Czechowski – kolarz

Wikipedia


czechrzyca

rodzaj roślin z rodziny selerowatych


SJP.pl

Czechrzyca, trybulka (Scandix L.) – rodzaj roślin z rodziny selerowatych (Apiaceae). Obejmuje 12 gatunków. Rośliny te występują w Makaronezji, południowej i środkowej Europie, południowo-zachodniej i środkowej Azji oraz w północnej Afryce. Do flory Polski należy jeden gatunek – czechrzyca grzebieniowa S. pecten-veneris.

Wikipedia


czechy

1. państwo w Europie ze stolicą w Pradze; Czeska Republika;
2. nazwa kilku wsi w Polsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna

 (1.1) geogr. polit. państwo w Europie Środkowej ze stolicą w Pradze;

 (1.2) geogr. hist. kraina historyczna w Czechach (1.1);

 (1.3) geogr. toponim odpowiadający kilku miejscowościom w Polsce;

Wiktionary

Czechy, Republika Czeska (cz. Česko, Česká republika [ˈt͡ʃɛska: ˈrɛpublɪka] ( odsłuchaj)) – unitarne państwo śródlądowe w Europie Środkowej, istniejące od 1 stycznia 1993, po podziale Czechosłowacji na Czechy i Słowację. Od północy graniczy z Polską, od zachodu i północnego zachodu z Niemcami, od południa z Austrią, a od wschodu ze Słowacją. Stolicą i największym miastem Czech jest Praga. Państwo składa się z trzech historycznych krain – Czech właściwych, Moraw i Śląska Czeskiego. Na powierzchni 78 866 km² żyje ponad 10,5 mln osób, z czego 94% to Czesi. Państwo czeskie dzieli się na czternaście krajów. Czechy są republiką parlamentarną, demokratycznym państwem prawa o liberalnym systemie rządów, opartym na swobodnej rywalizacji partii i ruchów politycznych. Głową państwa jest prezydent. Naczelnym organem władzy ustawodawczej jest parlament z Izbą Poselską i Senatem, władzy wykonawczej rząd z czternastoma ministerstwami, a władzy sądowniczej Sąd Konstytucyjny i Sąd Najwyższy. Czechy są członkiem wielu organizacji międzynarodowych, m.in. ONZ, Unii Europejskiej, NATO, strefy Schengen, Rady Europy, OECD i Grupy Wyszehradzkiej.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Czechy graniczą z Polską, Niemcami, Austrią i Słowacją.

 (1.1) Najdłuższą rzeką Czech jest Łaba.

 (1.2) W skład Czechosłowacji weszły: Czechy, Morawy, Śląsk Opawski, Słowacja, Ukraina Zakarpacka (…)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡ʃɛxɨ, AS: čeχy

Wiktionary

Powiązane:

 czas. sczechizować, czechizować ndk.

 rzecz. czeski mrz., czechizm mrz., Czech mos., Czeszka ż., czeskość ż., czeszka ż., czeszczyzna ż.

 przym. czeski

 przysł. czesko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) urz. Republika Czeska; daw. Czechia; hist. Czeska Republika Socjalistyczna, hist. CRS

 (1.2) Bohemia; daw. Czechia

Wiktionary


czechło

dawniej: płaszcz, okrycie; czecheł


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zob. czecheł.

Wiktionary


czeciang

prowincja w Chinach; Zhejiang


SJP.pl

Zhejiang (wymowa; chiń. upr. 浙江; chiń. trad. 浙江; pinyin Zhèjiāng; Wade-Giles Che-chiang) – prowincja na wschodnim wybrzeżu ChRL. Jej nazwę można przetłumaczyć jako „Kręta Rzeka”, a wywodzi się ona od starej nazwy rzeki Qiantang Jiang przepływającej przez stolicę prowincji – Hangzhou.

Wikipedia


czeczelnik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. rejonowe osiedle typu miejskiego na Ukrainie, położone w obwodzie winnickim nad Sawranką;

Wiktionary

Czeczelnik (ukr. Чечельник, Czeczelnyk) – stolica rejonu, osiedle typu miejskiego nad Sawranką, na Ukrainie, w obwodzie winnickim.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. czeczelnicki

Wiktionary


czeczen

obywatel Czeczenii; Czeczeniec


SJP.pl


czeczenia

republika w Rosji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. republika na Kaukazie wchodząca w skład Federacji Rosyjskiej;

Wiktionary

Czeczenia (czecz. Нохчийчоь/Noxçiyçö, ros. Чечня, Czecznia), Republika Czeczeńska (czecz. Нохчийн Республика / Noxçiyn Respublika; ros. Чеченская Республика, Czeczenskaja Riespublika) – republika autonomiczna ze stolicą w mieście Grozny, wchodząca w skład Federacji Rosyjskiej. Jest położona na Kaukazie Północnym, graniczy z rosyjskimi Dagestanem na wschodzie, Inguszetią na zachodzie, Krajem Stawropolskim na północy oraz Gruzją na południu.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) 2 kwietnia 2003 roku Czeczenia stała się częścią Federacji Rosyjskiej.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡ʃɛˈt͡ʃɛ̃ɲja, AS: čečńi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Czeczen m., Czeczenka ż., czeczeński mrz.

 przym. czeczeński

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Iczkeria; ofic. Republika Czeczeńska

Wiktionary


czeczeniec

obywatel Czeczenii; Czeczen


SJP.pl


czeczenka

obywatelka Czeczenii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) członkini narodu Czeczenów

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Czeczenia ż.

:: fm. Czeczen mos.

 przym. czeczeński

Wiktionary


czeczeński

dotyczący Czeczenii


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący Czeczenii, Czeczenów

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) jęz. język czeczeński;

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zamach terrorystyczny w Biesłanie z września 2004 roku, choć wstrząsnął Rosją i Kaukazem, nie był wydarzeniem przełomowym, jeśli chodzi o konflikt czeczeński i sytuację w regionie północnokaukaskim.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Czeczenia ż., Czeczeniec m., Czeczen mos., Czeczenka ż.

Wiktionary


czeczeńskojęzyczny

przymiotnik

 (1.1) taki, który posługuje się językiem czeczeńskim

 (1.2) taki, którego mieszkańcy posługują się językiem czeczeńskim

 (1.3) spisany, stworzony w języku czeczeńskim

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡ʃɛˈt͡ʃɛ̃j̃skɔjɛ̃w̃ˈzɨt͡ʃnɨ, AS: čečĩ ̯skoi ̯ẽũ̯zyčny

Wiktionary


czeczetkowicz

nazwisko


SJP.pl


czeczewo

W Polsce
  • Czeczewo – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. grudziądzkim, w gminie Radzyń Chełmiński
  • Czeczewo – wieś w woj. pomorskim, w pow. kartuskim, w gminie Przodkowo
  • Czeczewo – osada leśna w woj. zachodniopomorskim, w pow. myśliborskim, w gminie Myślibórz
  • Czeczewo – gromada

Wikipedia


czeczot

czeczotka;
1. drewno o nietypowym układzie włókien, tworzących nieregularne faliste linie oraz kształty widoczne po jego przecięciu; czeczot;
2. mebel wykonany z czeczoty - drewna; czeczot;
3. rosyjski tradycyjny taniec ludowy przy akompaniamencie akordeonu, zwykle z przytupywaniem


SJP.pl

  • Andrzej Czeczot – polski grafik i twórca animacji
  • Jan Czeczot – polsko-białoruski poeta romantyczny
  • Krzysztof Czeczot – polski aktor i dramaturg
  • Zbigniew Czeczot-Gawrak – polski filmoznawca i publicysta

Zobacz też:

  • Czeczott

Wikipedia


czeczota

czeczotka;
1. drewno o nietypowym układzie włókien, tworzących nieregularne faliste linie oraz kształty widoczne po jego przecięciu; czeczot;
2. mebel wykonany z czeczoty - drewna; czeczot;
3. rosyjski tradycyjny taniec ludowy przy akompaniamencie akordeonu, zwykle z przytupywaniem


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) rzem. drewno pochodzące głównie z brzozy lub topoli o splątanym układzie włókien, stosowane jako okleina albo materiał do wyrobu niewielkich przedmiotów ozdobnych

 (1.2) przedmiot wykonany z użyciem czeczoty (1.1)

Wiktionary

Obrzęk, obrzęk pnia – wada drewna z grupy wad kształtu. Zniekształcenie w postaci narośli, zgrubień, wybrzuszeń, w przeciwieństwie do raka składające się z drewna zdrowego, jednak często o odmiennej, zawiłej budowie.

Ze względu na swój wygląd i charakter obrzęk często traktowany jest jak rak.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Dekoracyjnie splecione słoje, jasne i ciemne oczka, plamkaamki oraz żyłki charakterystyczne dla czeczoty powstają m.in. w wyniku choroby pnia drzewa.

 (1.1) Oni z Panterą założyli w izbie warsztat stolarski i obrabiali brzozową czeczotę na skrzynki, które Pantera fabrykował bardzo kunsztownie zimą.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡ʃɛˈt͡ʃɔta, AS: čečota

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czeczotka, czeczotowatość

 przym. czeczotowy, czeczotkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) czeczotka, drewno kędzierzawe

Wiktionary


czeczotka

1. gatunek niewielkiego ptaka wędrownego z rodziny łuszczakowatych;
2. drewno o nietypowym układzie włókien, tworzących nieregularne faliste linie oraz kształty widoczne po jego przecięciu; czeczot, czeczota;
3. mebel wykonany z czeczotki - drewna; czeczot, czeczota;
4. rosyjski tradycyjny taniec ludowy przy akompaniamencie akordeonu, zwykle z przytupywaniem; czeczota


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ornit. nazwa systematyczna|Carduelis flammea|ref=tak., mały, brązowoszary ptak wędrowny z czerwoną plamaamą na głowie i czarnym podgardlem;

 (1.2) rodzaj drewna, zob. czeczota.

Wiktionary

Biologia

  • czeczotka zwyczajna (Acanthis flammea)
  • czeczotka tundrowa (Acanthis hornemanni)

Geografia

  • Czeczotka – rzeka, dopływ Narwi
  • Czeczotka Druga – struga, dopływ Czeczotki

Wikipedia

Wymowa:

IPA: t͡ʃɛˈt͡ʃɔtka, AS: čečotka

Wiktionary

Powiązane:

 przym. czeczotkowy

 rzecz. czeczota ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) czeczota

Wiktionary


czeczotkowy

przymiotnik od: czeczotka


SJP.pl


czeczotowatość

splątany układ włókien, występujący w drewnie gatunków liściastych w odziomku


SJP.pl


czeczuga

1. ozdobna szabla tatarska
2. ryba słodkowodna z rodziny jesiotrowatych; sterlet


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) icht. nazwa systematyczna|Acipenser ruthenus|ref=tak., gatunek słodkowodnej, wędrownej ryby z rodziny jesiotrowatych;

 (1.2) rodzaj szabli pochodzenia tatarskiego lub kirgiskiego, popularnej w Rzeczypospolitej w XVII wieku;

Wiktionary

  • czeczuga – rodzaj szabli
  • czeczuga albo sterlet – gatunek słodkowodnej, wędrownej ryby z rodziny jesiotrowatych

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) sterlet

Wiktionary


czeczwa

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. rzeka na zachodniej Ukrainie, lewy dopływ Łomnicy;

Wiktionary

Czeczwa (ukr. Чечва) – rzeka na Ukrainie, przepływająca przez rejon rożniatowski i kałuski obwodu iwanofrankiwskiego. Lewy dopływ Łomnicy w dorzeczu Dniestru.

Wikipedia


czedar

twardy żółty ser podpuszczkowy; cheddar


SJP.pl


czędo

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) stpol. dziecko (córka lub syn)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡ʃɛ̃ndɔ, AS: čndo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dziecię

Wiktionary


czegemit

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) miner. minerał odkryty w 2009 roku na Kaukazie

Wiktionary


czego

zaimek pytajny (np. Co nowego widziałeś? Czego chciał?) lub względny (np. Zrobili wszytko, co mogli. Czego byłoby trzeba, to móc pójść na spacer.)


SJP.pl

zaimek pytajny

 (1.1) pot. dlaczego?, po co?

zaimek względny

 (2.1) pot. dlaczego, po co

wykrzyknik

 (3.1) grub. słucham?

forma zaimka.

 (4.1) D. lp. od: co

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Czegoś wrócił tak późno do domu?

 (2.1) Nie wiem, czego on tak postąpił.

Wiktionary


czegoś

zaimek nieokreślony zastępujący nazwę dowolnego przedmiotu lub faktu


SJP.pl


czegoż

wzmocniony zaimek pytajny "co", wprowadzający pytanie uzupełnienia lub pytanie retoryczne


SJP.pl

zaimek pytajny

 (1.1) dlaczego (w znaczeniu: „zaimek pytający, używany w zdaniach, w których pytający pyta o przyczynę lub cel jakiejś czynności”)

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) czegoż, dlaczego, dlaczegoż, dlaczegóż

Wiktionary


czehryń

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto rejonowe w centralnej części Ukrainy, w obwodzie czerkaskim, nad rzeką Taśminą;

Wiktionary

Czehryń (ukr. Чигирин, Czyhyryn) – miasto w centralnej części Ukrainy, w obwodzie czerkaskim, w rejonie czerkaskim nad Tiasmynem.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. czehryński

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) hist. war. Czeryn, Czyryn, Czyhiryn

Wiktionary


czejen

Indianin Ameryki Północnej zamieszkujący dawniej obszar Wielkich Równin


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) etn. członek indiańskiego plemięemienia z Ameryki Północnej;;

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Liczba Czejenów i Sutajów była w 1780 roku szacowana na 3500 osób.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: fż. Czejenka ż.

 przym. czejeński

Wiktionary


czejeni

plemię Indian Ameryki Północnej; Czejenowie


SJP.pl

Szejeni, Szejenowie, Czejenowie (ang. Cheyenne, nazwa własna: Tsis tsis'tas /tsɪtsɪtʃas/ – „ludzie”) – plemię Indian północnoamerykańskich. Współcześnie wszyscy mówią po angielsku, ok. 1,7 tys. posługuje się również własnym językiem szejeńskim z rodziny algonkiańskiej.

Wikipedia


czejenka

Indianka Ameryki Północnej zamieszkująca dawniej obszar Wielkich Równin


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) członkini indiańskiego plemięemienia Czejenów

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: fm. Czejen mos.

 przym. czejeński

Wiktionary


czejenowie

plemię Indian Ameryki Północnej; Czejeni


SJP.pl

Szejeni, Szejenowie, Czejenowie (ang. Cheyenne, nazwa własna: Tsis tsis'tas /tsɪtsɪtʃas/ – „ludzie”) – plemię Indian północnoamerykańskich. Współcześnie wszyscy mówią po angielsku, ok. 1,7 tys. posługuje się również własnym językiem szejeńskim z rodziny algonkiańskiej.

Wikipedia


czejeński

Czejenowie


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Czejenami, dotyczący Czejenów

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) jęz. język czejeński;

Wiktionary

Patrz:

Czejenowie

Powiązane:

 rzecz. Czejen mos., Czejenka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szejeński

 (2.1) szejeński

Wiktionary


czek

rodzaj przekazu pieniężnego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) bank. dokument będący dla banku zleceniem wypłacenia okazicielowi oznaczonej na nim kwoty z rachunku wystawcy;

Wiktionary

Czek – dokument wystawiony w ściśle przewidzianej przez prawo czekowe formie, zawierający polecenie jego wystawcy, skierowane do banku, wypłacenia oznaczonej kwoty pieniężnej okazicielowi czeku lub wymienionej osobie, ze środków, jakimi w tym banku dysponuje wystawca. Polecenie wypłacenia środków pieniężnych musi być bezwarunkowe.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Za ostatni remont mieszkania zapłaciłem wykonawcy czekiem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡ʃɛk, AS: ček

Wiktionary

Powiązane:

 przym. czekowy

Wiktionary


czeka

1. zostawać w jakimś miejscu, spodziewając się kogoś lub czegoś;
2. być przygotowanym na coś, w pogotowiu;
3. opóźniać się, zwlekać z czymś;
4. być czyimś udziałem w przyszłości;
5. przewidywać lub obawiać się, że coś nastąpi;
6. pragnąć, żeby coś nastąpiło


SJP.pl

Wikipedia


czekać

1. zostawać w jakimś miejscu, spodziewając się kogoś lub czegoś;
2. być przygotowanym na coś, w pogotowiu;
3. opóźniać się, zwlekać z czymś;
4. być czyimś udziałem w przyszłości;
5. przewidywać lub obawiać się, że coś nastąpi;
6. pragnąć, żeby coś nastąpiło


SJP.pl

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. zaczekać, poczekać)

 (1.1) zatrzymywać się, pozostawać w jakimś miejscu, aż coś się wydarzy

 (1.2) przerywać wykonywanie jakiejś czynności

 (1.3) w grze w karty: nie podbijać stawki, ale nie zrezygnować z gry

 (1.4) o rzeczach, które są gotowe do użycia

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jerzy czekał, aż przyjdzie Stefan.

 (1.1) Od dwóch lat wciąż czekam, aż ją przyślą.

 (1.2) Czekaj! Te grzyby są trujące!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡ʃɛkat͡ɕ, AS: čekać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. oczekiwanie n., czekanie n., wyczekiwanie n., poczekalnia ż., odczekanie n., wyczekanie n.

 czas. zaczekać dk., poczekać dk., wyczekiwać ndk., odczekać dk., oczekiwać ndk., doczekać dk.

 przysł. na poczekaniu

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) oczekiwać, wyczekiwać, wyglądać

 (1.3) pasować

Wiktionary


czekadełko

potocznie: przystawka, darmowa przekąska podawana w restauracji przed głównym daniem


SJP.pl


czekaj

1. zostawać w jakimś miejscu, spodziewając się kogoś lub czegoś;
2. być przygotowanym na coś, w pogotowiu;
3. opóźniać się, zwlekać z czymś;
4. być czyimś udziałem w przyszłości;
5. przewidywać lub obawiać się, że coś nastąpi;
6. pragnąć, żeby coś nastąpiło


SJP.pl

Miejscowości i ich części w Polsce

Według TERYT jest ich 25, w tym 5 podstawowych
  • Czekaj – część Ropczyc
  • Czekaj – wieś w woj. łódzkim, w pow. poddębickim, w gminie Uniejów
  • Czekaj – przysiółek wsi Zakrzew w woj. łódzkim, w pow. radomszczańskim, w gminie Kodrąb
  • Czekaj – część wsi Glina w woj. łódzkim, w pow. tomaszowskim, w gminie Rzeczyca
  • Czekaj – część wsi Wielka Wieś w woj. łódzkim, w pow. zgierskim, w gminie Parzęczew
  • Czekaj – część wsi Lipiny w woj. małopolskim, w pow. dąbrowskim, w gminie Dąbrowa Tarnowska
  • Czekaj – część wsi Wola Szczucińska w woj. małopolskim, w pow. dąbrowskim, w gminie Szczucin
  • Czekaj – część wsi Bibice w woj. małopolskim, w pow. krakowskim, w gminie Zielonki
  • Czekaj – część wsi Bosutów w woj. małopolskim, w pow. krakowskim, w gminie Zielonki
  • Czekaj – część wsi Węgrzce w woj. małopolskim, w pow. krakowskim, w gminie Zielonki
  • Czekaj – część wsi Sułów w woj. małopolskim, w pow. wielickim, w gminie Biskupice
  • Czekaj – wieś w woj. mazowieckim, w pow. grójeckim, w gminie Pniewy
  • Czekaj – wieś w woj. mazowieckim, w pow. żyrardowskim, w gminie Mszczonów
  • Czekaj – część wsi Kórnica w woj. opolskim, w pow. krapkowickim, w gminie Krapkowice
  • Czekaj – część wsi Jasionów w woj. podkarpackim, w pow. brzozowskim, w gminie Haczów
  • Czekaj – część wsi Szebnie w woj. podkarpackim, w pow. jasielskim, w gminie Jasło
  • Czekaj – wieś w woj. podkarpackim, w pow. jasielskim, w gminie Osiek Jasielski
  • Czekaj – część wsi Moderówka w woj. podkarpackim, w pow. krośnieńskim, w gminie Jedlicze
  • Czekaj – część wsi Albigowa w woj. podkarpackim, w pow. łańcuckim, w gminie Łańcut
  • Czekaj – część wsi Skrzyszów w woj. podkarpackim, w pow. ropczycko-sędziszowskim, w gminie Ostrów
  • Czekaj – część wsi Bratkowice w woj. podkarpackim, w pow. rzeszowskim, w gminie Świlcza
  • Czekaj – część wsi Olchowa w woj. podkarpackim, w pow. sanockim, w gminie Zagórz
  • Czekaj – część wsi Wrzawy w woj. podkarpackim, w pow. tarnobrzeskim, w gminie Gorzyce
  • Czekaj – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. jędrzejowskim, w gminie Sędziszów
  • Czekaj – część wsi Łężyce w woj. świętokrzyskim, w pow. opatowskim, w gminie Sadowie

Wikipedia


czekający

1. zostawać w jakimś miejscu, spodziewając się kogoś lub czegoś;
2. być przygotowanym na coś, w pogotowiu;
3. opóźniać się, zwlekać z czymś;
4. być czyimś udziałem w przyszłości;
5. przewidywać lub obawiać się, że coś nastąpi;
6. pragnąć, żeby coś nastąpiło


SJP.pl


czekajewski

nazwisko


SJP.pl


czekalski

nazwisko


SJP.pl

Czekalski (forma żeńska: Czekalska; liczba mnoga: Czekalscy) – polskie nazwisko. Najwięcej osób noszących to nazwisko zamieszkuje w Łodzi, Ostrowie Wielkopolskim, Pabianicach, Łęczycy i w Poznaniu. Liczne przypadki występowania tego nazwiska w USA (zwłaszcza stan Pensylwania), a także w brazylijskiej Paranie.

Forma męska
  • Adam Czekalski (1902-1959) – dziennikarz i literat, członek PPS, żołnierz AK.
  • Andrzej Czekalski (ur. 1930) – reżyser, scenarzysta i autor tekstów piosenek.
  • Apolinary Antoni Czekalski (1864-1906) – prawnik, literat, działacz społeczny.
  • Eustachy Czekalski (1885-1970) – pisarz, dziennikarz, krytyk i tłumacz.
  • Józef Czekalski (1895-1976) – geograf, geolog, harcmistrz.
  • Józef Bolesław Czekalski (1933-1981) – górnik, ofiara pacyfikacji w KWK Wujek.
  • Marek Czekalski (ur. 1953) – polityk, prezydent Łodzi 1994-1998.
  • Mieczysław Czekalski (ur. 1941) – profesor nauk rolniczych, dendrolog.
  • Ryszard Czekalski (ur. 1962) – ksiądz katolicki, teolog.
  • Stanisław Czekalski (ur. 1939) – profesor nauk medycznych, nefrolog.

Wikipedia


czekan

czakan;
1. przyrząd alpinistyczny
2. dawna broń używana do rozbijania zbroi przeciwnika
3. czeski lub węgierski ludowy instrument muzyczny, rodzaj fletu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) wojsk. hist. broń drzewcowa w kształcie osadzonego na drzewcu niewielkiego toporka z młotkiem;

 (1.2) sport. rodzaj laski zakończonej głowicą i kolcem, używanej w alpinizmie do rąbania stopni w śniegu i lodzie;

Wiktionary

  • czekan – broń obuchowo-sieczna
  • czekan – sprzęt alpinistyczny
  • czekan – instrument muzyczny, odmiana fletu

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Nadto miewali husarze obuchy czyli czekany do rozbijania zbroi.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡ʃɛkãn, AS: čekãn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: zdrobn. czekanik mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) obuszek, obuch

Wiktionary


czekanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|czekać.

 (1.2) pozostawanie w jakimś miejscu, aż coś się wydarzy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Znudziło mi się czekanie na ich telefon, więc sam do nich zadzwoniłem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡ʃɛˈkãɲɛ, AS: čekãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. czekać ndk., wyczekiwać ndk., poczekać dk., zaczekać dk., oczekiwać ndk., naczekać się dk.

 rzecz. wyczekanie n., odczekanie n., wyczekiwanie, oczekiwanie, poczekalnia

Wiktionary


czekanik

zdrobnienie od: czekan


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od czekan

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czekan m.

Wiktionary


czekanista

muzyk grający na czekanie


SJP.pl


czekanistka

czekanista


SJP.pl

Patrz:

czekanista

czekanowo

2 miejscowości w Polsce:

  • Czekanowo – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. brodnickim, w gminie Bobrowo
  • Czekanowo – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. wągrowieckim, w gminie Wągrowiec

Wikipedia


czekanowski

nazwisko


SJP.pl


czekański

nazwisko


SJP.pl


czekała

1. zostawać w jakimś miejscu, spodziewając się kogoś lub czegoś;
2. być przygotowanym na coś, w pogotowiu;
3. opóźniać się, zwlekać z czymś;
4. być czyimś udziałem w przyszłości;
5. przewidywać lub obawiać się, że coś nastąpi;
6. pragnąć, żeby coś nastąpiło


SJP.pl


czekało

narzędzie rybackie, gęsta sieć do połowu drobnych ryb na mieliznach


SJP.pl


czekista

w ZSRR: funkcjonariusz Wszechzwiązkowej Nadzwyczajnej Komisji do Walki z Kontrrewolucją i Sabotażem (tzw. CzeKa)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) hist. polit. funkcjonariusz radzieckiej CzK

Wiktionary

Czekista (ros. Чекист / Cziekist) – rosyjsko-francuski dramat psychologiczny z 1992 roku w reżyserii Aleksandra Rogożkina. Scenariusz powstał na motywach powieści Władimira Zazubrina pt. Drzazga.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wzdłuż kolejki oczekującej na rewizję przechadzał się czekista w skórzanej kurtce z groźnie przewieszonymi na krzyż dwoma pistoletami.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡ʃɛˈcista, AS: čeḱista

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Czeka n., CzeKa n., czekistówka ż.

:: fż. czekistka ż.

 przym. czekistowski

 skr. CzK n.

Wiktionary


czekistka

w ZSRR: funkcjonariuszka Wszechzwiązkowej Nadzwyczajnej Komisji do Walki z Kontrrewolucją i Sabotażem (tzw. CzeKa)


SJP.pl


czekistowski

czekista


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z czekistami, dotyczący czekistów

Wiktionary

Patrz:

czekista

Powiązane:

 rzecz. czekista mos., Czeka n., CzeKa n., czekistówka ż.

:: fż. czekistka ż.

 skr. CzK n.

Wiktionary


czekman

długa szata noszona przez mężczyzn w krajach Bliskiego Wschodu; czechman


SJP.pl

Czechman, czekman (tur. czekman - długa szata) – wierzchni ubiór z rękawami pochodzenia wschodniego, noszony przez mężczyzn w XVIII wieku, krojem zbliżony do kontusza i podobnie jak on noszony na żupan.

Najczęściej szyty z sukna lub aksamitu, z podszewką z tej samej tkaniny co żupan.

W odróżnieniu od kontusza, czechman zapinano pod szyję, zaś jego rękawy nałożone były na ręce, a nie odrzucane do tyłu.

Wikipedia


czekoholiczka

kobieta uwielbiająca czekoladę; czekoladoholiczka


SJP.pl


czekoholik

osoba uwielbiająca czekoladę; czekoladoholik


SJP.pl


czekolada

1. wyrób cukierniczy z masy kakaowej, zwykle w tabliczkach
2. napój sporządzany z czekolady rozpuszczonej w mleku lub wodzie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) spoż. cuk. półprodukt cukierniczy sporządzany z kakao, cukru i tłuszczu;

 (1.2) spoż. cuk. tabliczka czekolady (1.1)

 (1.3) spoż. kulin. słodki, gęsty i gorący napój z kakao i śmietanki;

 (1.4) kolor taki jak typowej czekolady (1.1)

Wiktionary

Czekolada – wyrób cukierniczy sporządzany z miazgi kakaowej, tłuszczu kakaowego (masło kakaowe) lub innego tłuszczu roślinnego, środka słodzącego i innych dodatków, a w przypadku czekolady mlecznej także z mleka. Według dyrektywy 2000/36/WE czekoladę definiuje się jako wyrób otrzymywany z wyrobów kakaowych i cukrów, który zawiera nie mniej niż 35% suchej masy kakaowej ogółem, w tym nie mniej niż 14% suchej odtłuszczonej masy kakaowej. W celu uzyskania miazgi kakaowej i tłuszczu kakaowego, ziarna kakaowca poddaje się fermentacji, suszy i rozciera. Kolejnym etapem produkcji jest konszowanie.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Na niedzielny deser mama zrobiła sernik wiedeński z czekoladą i rodzynkami.

 (1.2) Krzyś jest strasznym łakomczuchem, zjada całą czekoladę na raz.

 (1.3) Po powrocie z sanek rozgrzaliśmy się kubkiem czekolady.

 (1.4) Ten kolor na tapicerce to bardziej czekolada niż mahoń.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡ʃɛkɔˈlada, AS: čekolada

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czekoladnik m., czekoladniczka ż., czekoladziarka ż., czekoladnictwo m., czekoladowiec m., czekoladziarnia ż., czekoladownia ż.

:: zdrobn. czekoladka

 czas. poczekoladować

 przym. czekoladowy

 przysł. czekoladowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) czekolada twarda; gw-pl|Górny Śląsk|szekulada.

 (1.2) tabliczka czekolady; gw-pl|Górny Śląsk|szekulada.

 (1.3) czekolada pitna, czekolada na gorąco

 (1.4) ciepły brąz

Wiktionary


czekoladeria

lokal gastronomiczny oferujący desery i napoje na bazie czekolady


SJP.pl


czekoladka

mała tabliczka czekolady lub czekoladowy cukierek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: czekolada

 (1.2) spoż. wyrób cukierniczy z nadziewanej czekolady i dodatków, w małych porcjach, często w wyrafinowanej formie

 (1.3) pot. dziewczyna o ciemnej, brązowej cerze

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jacusiu, czy chcesz troszeczkę czekoladki albo serniczka?

 (1.2) Na stole stała bombonierka z czekoladkami.

 (1.3) Na Madagaskarze Marek zakochał się w sympatycznej czekoladce.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡ʃɛkɔˈlatka, AS: čekolatka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czokolada ż., czekolada ż., czekoladnik m., czekoladniczka ż., czekoladnictwo m., czekoladowiec m., czekoladziarka ż., czekoladziarnia ż., czekoladownia ż.

 czas. poczekoladować

 przym. czekoladowy

 przysł. czekoladowo

Wiktionary


czekoladki

mała tabliczka czekolady lub czekoladowy cukierek


SJP.pl


czekoladoholiczka

kobieta uwielbiająca czekoladę; czekoholiczka


SJP.pl


czekoladoholiczny

czekoladoholizm


SJP.pl

Patrz:

czekoladoholizm

czekoladoholik

osoba uwielbiająca czekoladę; czekoholik


SJP.pl


czekoladoholizm

zbyt częste jedzenie czekolady i innych wyrobów czekoladowych


SJP.pl

Czekolada – wyrób cukierniczy sporządzany z miazgi kakaowej, tłuszczu kakaowego (masło kakaowe) lub innego tłuszczu roślinnego, środka słodzącego i innych dodatków, a w przypadku czekolady mlecznej także z mleka. Według dyrektywy 2000/36/WE czekoladę definiuje się jako wyrób otrzymywany z wyrobów kakaowych i cukrów, który zawiera nie mniej niż 35% suchej masy kakaowej ogółem, w tym nie mniej niż 14% suchej odtłuszczonej masy kakaowej. W celu uzyskania miazgi kakaowej i tłuszczu kakaowego, ziarna kakaowca poddaje się fermentacji, suszy i rozciera. Kolejnym etapem produkcji jest konszowanie.

Wikipedia


czekoladopodobny

podobny do czekolady


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) spoż. przypominający wyglądem i smakiem czekoladę

 (1.2) przen. o marnej czekoladzie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W Szwecji można kupić wiele słodyczy z czekoladopodobną masą.

 (1.2) Fuj, to nie czekolada, to wyrób czekoladopodobny!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡ʃɛkɔladɔpɔˈdɔbnɨ, AS: čekoladopodobny

Wiktionary


czekoladować

pokrywać polewą czekoladową


SJP.pl


czekoladowany

pokryty polewą czekoladową


SJP.pl


czekoladowiec

1. gatunek ryby z rodziny guramiowatych; gurami czekoladowe;
2. rodzaj ciasta czekoladowego


SJP.pl


czekoladownia

dział fabryki wytwarzający czekoladę; czekoladziarnia


SJP.pl


czekoladowo

przysłówek sposobu

 (1.1) kulin. cuk. na sposób odpowiedni czekoladzie

 (1.2) z użyciem czekoladowej barwy, z obecnością czekoladowego koloru

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Smakuje czekoladowo, choć nie ma tu ani kawałka czekolady, zastępuje ją za to uczciwa porcja kakao.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czokolada ż., czekolada ż., czekoladka ż., czekoladnik mos., czekoladniczka ż., czekoladownia ż., czekoladziarnia ż.

 przym. czekoladowy

Wiktionary


czekoladowobrązowy

brązowy o odcieniu czekoladowym


SJP.pl


czekoladowoskóry

o człowieku: taki, który ma skórę koloru czekolady


SJP.pl


czekoladowy

1. o smaku czekoladowym;
2. zrobiony z czekolady


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) kulin. spoż. dotyczący czekolady, zawierający czekoladę, zrobiony z czekolady, przyrządzony z czekoladą

przymiotnik jakościowy

 (2.1) mający kolor brązowy, taki jak kolor czekolady

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Uwielbiam smak lodów czekoladowych.

 (2.1) Eli jest do twarzy w czekoladowych ciuchach.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡ʃɛkɔlaˈdɔvɨ, AS: čekoladovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czokolada ż., czekolada ż., czekoladka ż., czekoladnik mos., czekoladniczka ż., czekoladownia ż., czekoladziarnia ż.

 przysł. czekoladowo

Wiktionary


czekoladożerca

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) żart. osoba, która bardzo lubi czekoladę

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡ʃɛkɔladɔˈʒɛrt͡sa, AS: čekoladožerca

Wiktionary


czekoladziarka

urządzenie produkujące czekoladę


SJP.pl


czekoladziarnia

dział fabryczny wytwarzający czekoladę


SJP.pl


czekowy

związany z czekiem


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z czekiem, dotyczący czeku

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czek m.

Wiktionary


czela

uczeń guru; ćela


SJP.pl


czelabińsk

miasto w Rosji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Federacji Rosyjskiej na południowym Uralu, stolica obwodu czelabińskiego;

Wiktionary

Czelabińsk (ros. Челябинск) – miasto obwodowe w azjatyckiej części Rosji, na Uralu, nad rzeką Miass.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: t͡ʃɛˈlabʲĩj̃sk, AS: čelabʹĩĩ ̯sk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czelabińszczanin mos., czelabińszczanka ż., czelabińczyk mos., czelabinka ż.

 przym. czelabiński

Wiktionary


czelabiński

przymiotnik od: Czelabińsk


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do Czelabińska, związany z Czelabińskiem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Znaczenie operacji czelabińskiej polegało na tym, że biali utracili bardzo ważny węzeł kolejowy i ostatnią rokadę kolejową, a ponadto rozgromione zostały ich odwody strategiczne.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Czelabińsk m.

Wiktionary


czeladka

dawniej, żartobliwie: gromadka domowników, szczególnie dzieci


SJP.pl


czeladna

w dawnych dworach, zamkach: pomieszczenie dla służby, zwykle przy kuchni


SJP.pl

Czeladna (cz. Čeladná, niem. Czeladna) – gmina w Czechach, w powiecie Frydek-Mistek, w kraju morawsko-śląskim.

Wikipedia


czeladnictwo

zajęcie czeladnika; okres bycia czeladnikiem


SJP.pl

Czeladnik (również towarzysz) – jeden ze stopni kwalifikacji zawodowych, stwierdzający opanowanie przez ucznia, młodocianego pracownika zatrudnionego w celu nauki zawodu, umiejętności praktycznych oraz teoretycznych w zawodzie rzemieślniczym oraz potwierdzający je dowodem kwalifikacji zawodowych w formie zdanego egzaminu czeladniczego.

Wikipedia


czeladniczka

czeladnik


SJP.pl

Patrz:

czeladnik

czeladniczy

czeladnik


SJP.pl

Patrz:

czeladnik

czeladnik

rzemieślnik zdobywający praktykę pod kierunkiem majstra


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) rzemieślnik po zakończonym etapie nauki i zweryfikowaniu kwalifikacji zawodowych przez specjalną komisję, pracujący pod nadzorem majstra

Wiktionary

Czeladnik (również towarzysz) – jeden ze stopni kwalifikacji zawodowych, stwierdzający opanowanie przez ucznia, młodocianego pracownika zatrudnionego w celu nauki zawodu, umiejętności praktycznych oraz teoretycznych w zawodzie rzemieślniczym oraz potwierdzający je dowodem kwalifikacji zawodowych w formie zdanego egzaminu czeladniczego.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Po dwumiesięcznym stażu wreszcie otrzymałem dyplom czeladnika.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡ʃɛˈladʲɲik, AS: čeladʹńik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czeladź ż., czeladnica ż., czeladka ż.

 przym. czeladniczy, czeladny, czeladni

Wiktionary


czeladny

związany z czeladzią (np. izba czeladna)


SJP.pl


czeladź

dawna służba u arystokracji używana do posług w domu, jako straż w zamku itp., a także towarzysząca swoim panom w wyprawach wojennych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Polsce;

Wiktionary

  • czeladź – służba w okresie I Rzeczypospolitej
  • Czeladź – miasto w woj. śląskim, w powiecie będzińskim, w Zagłębiu Dąbrowskim
  • Czeladź Mała (dawn. Czeladź) – wieś w woj. dolnośląskim, w powiecie górowskim, w gminie Jemielno
  • Czeladź Wielka (dawn. Cielążyn) – wieś w woj. dolnośląskim, w powiecie górowskim, w gminie Wąsosz
  • Czeladź – dawna gmina wiejska, istniejąca przejściowo w 1915 roku

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈt͡ʃɛlat͡ɕ, AS: čelać

Wiktionary


czeladzianin

mieszkaniec Czeladzi


SJP.pl


czeladzianka

mieszkanka Czeladzi


SJP.pl


czeladzki

przymiotnik od: Czeladź


SJP.pl


czelatyce

Czelatyce – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie jarosławskim, w gminie Rokietnica.

Wieś szlachecka, własność Stanisława Derszniaka, położona była w 1589 roku w ziemi przemyskiej województwa ruskiego. W latach 1975–1998 wieś należała do województwa przemyskiego.

Wikipedia


czelesta

perkusyjny instrument klawiszowy należący do grupy idiofonów, przypominający fisharmonię; celesta


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) muz. idiofon przypominający kształtem fisharmonię, w którym dźwięk pochodzi z płytek uderzanych przez młoteczki uruchamiane przez klawisze;

Wiktionary

Czelesta (wł. celesta = rajski; skrót: Cel.) – klawiszowy instrument muzyczny z grupy instrumentów perkusyjnych wynaleziony pod koniec XIX w., przypominający kształtem fisharmonię. Dźwięk powstaje w nim w wyniku uderzania uruchamianych przy pomocy klawiszy młoteczków w metalowe płytki połączone z rezonatorem skrzynkowym, które wydają dźwięk zbliżony do dzwonków. Instrument ma zazwyczaj 49-65 klawiszy oraz skalę obejmującą trzy, cztery lub pięć oktaw.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: t͡ʃɛˈlɛsta, AS: čelesta

Wiktionary


czelijadź

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. czeladź

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) chasa, hasa

Wiktionary


czelista

muzyk grający na wiolonczeli; wiolonczelista


SJP.pl


czelistka

kobieta grająca na wiolonczeli; wiolonczelistka


SJP.pl


czelniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: czelny


SJP.pl


czelność

nadmierna śmiałość


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pejor. bycie nadmiernie zuchwałym, odważyć się na coś wbrew przyjętym konwenansom

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Po tym, co zrobił, ma jeszcze czelność uważać siebie za naszego przyjaciela.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. czelny

 rzecz. czółko n., czoło n., czołówka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) bezczelność, tupet, zuchwałość, rzad. śmiałość

Wiktionary


czelny

śmiały, arogancki, zuchwały


SJP.pl


czeluść

wielki otwór, głęboka jama; głębia, przepaść


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) książk. przepaść, głębia, jama

 (1.2) stpol. paszcza

 (1.3) stpol. szczęka

Wiktionary

Czeluść – krakowski kolektyw muzyczny, założony w 2015 roku przez Filipa „JUTRØ” Fabiańskiego i Jana „Kosę” Kosińskiego,współpracujący z producentami i DJ-ami, tworzący muzykę witch house.

JUTRØ i Kosa od 2017 roku organizują w Krakowie Czeluść Festival. W latach 2018–2022 roku w Radiowej Trójce, w poniedziałkowe i czwartkowe wieczory, nadawana była audycja „Wieczór rezydentów” prowadzona rotacyjnie przez kolektyw Czeluść, Jurka Przeździeckiego, Kubę Sojkę i Rrrkrt z projektu Brutaż. DJ-e analizowali w niej twórczość producentów i raperów powiązanych z nową falą hip-hopu, trapem, muzyką bassową i klubową. W 2023 z kolektywu wystąpił „Kosa”.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Patrzył jak jego plecak stacza się w czeluść.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡ʃɛluɕt͡ɕ, AS: čeluść

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Czeluścin mrz.

 przym. czeluściński

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) otchłań

Wiktionary


czeluścin

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. wieś w Polsce, w województwie wielkopolskim, w powiecie gnieźnieńskim, w gminie Czerniejewo;

 (1.2) geogr. wieś w Polsce, w województwie wielkopolskim, w powiecie gostyński, w gminie Pępowo;

Wiktionary

W Polsce
  • Czeluścin – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. gnieźnieńskim, w gminie Czerniejewo
  • Czeluścin – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. gostyńskim, w gminie Pępowo
  • Czeluścin – przystanek kolejowy w Czeluścinie w pow. gostynińskim
  • Czeluścin – dawny wąskotorowy przystanek kolejowy w Czeluścinie, w pow. gnieźnieńskim

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Chciała wysiąść w Czeluścinie, ale przespała przystanek.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czeluścinianin mos., czeluścinianka ż., czeluść ż.

 przym. czeluściński

Wiktionary


czeluściński

przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do Czeluścina, związany z Czeluścinem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ślub wzięli w czeluścińskim kościele.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Czeluścin mrz., czeluścinianin mos., czeluścinianka ż., czeluść ż.

Wiktionary


czeluściowy

przymiotnik od: czeluść


SJP.pl


czeluśnica

Czeluśnica – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie jasielskim, w gminie Tarnowiec.

Czeluśnica jest jedną z największych wsi w gminie Tarnowiec.

Wieś lokowana była prawdopodobnie na prawie niemieckim i od połowy XV w. należała do opactwa benedyktynów tynieckich w powiecie bieckim województwa krakowskiego. Mówi o tym dokument z 1456 r. w którym Kazimierz Jagiellończyk potwierdził oddanie wioski opactwu tynieckiemu i wszystkie nadane wcześniej przywileje. Wieś została przejęta przez skarb państwa austriackiego w roku 1798. Później stała się własnością Aleksandra Gorajskiego herbu Korczak, właściciela Moderówki, Gąsówki, Warzyc i Bierówki, a następnie jego syna Władysława i wnuka Kazimierza. Ostatecznie w roku 1895 majątek został rozparcelowany.

Wikipedia


czelustny

przymiotnik od: czeluść


SJP.pl


czemergies

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) białystok. samogon

Wiktionary


czemiernicki

przymiotnik od: Czemierniki


SJP.pl


czemierniczanin

mieszkaniec Czemiernik (miasta w Polsce)


SJP.pl


czemierniczanka

mieszkanka Czemiernik (miasta w Polsce)


SJP.pl


czemierniki

miasto w Polsce


SJP.pl

Czemierniki – miasto w Polsce, położone na Wysoczyźnie Lubartowskiej, w województwie lubelskim, w powiecie radzyńskim, siedziba gminy Czemierniki. Na terenie Czemiernik utworzono dwa sołectwa Czemierniki I i Czemierniki II.

Prywatne miasto szlacheckie lokowane w 1509 roku, położone było w drugiej połowie XVI wieku w powiecie lubelskim w województwie lubelskim. Zostały pozbawione praw miejskich 13 stycznia 1870 i włączone do gminy Czemierniki w powiecie lubartowskim. W latach 1867–1954 siedziba wiejskiej gminy Czemierniki, 1954–1972 gromady Czemierniki (od 1956 w powiecie radzyńskim), a od 1973 reaktywowanej gminy Czemierniki. W latach 1975–1998 należały administracyjnie do województwa bialskopodlaskiego. 1 stycznia 2024 odzyskały status miasta.

Wikipedia


czemó

zaimek pytajny

 (1.1) slang. czemu (mocniej podszyte zdziwieniem)

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) „Ej, nie jesteś już moim duo Fortnite!” – czemó??

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡ʃɛ̃mɔ, AS: čmo

Wiktionary


czempiń

miasto w Polsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Polsce;

Wiktionary

Czempiń (pol. hist. Piechnino) – miasto w woj. wielkopolskim, w powiecie kościańskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Czempiń.

Czempiń uzyskał lokację miejską przed 1399 rokiem. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. poznańskiego.Przez gminę przebiegają ważne szlaki komunikacyjne między innymi linia kolejowa łącząca Poznań z Wrocławiem i droga krajowa nr 5 z Gdańska przez Poznań, Wrocław do Pragi. Na terenie Czempinia ma swoją siedzibę jedyna tego rodzaju w Polsce stacja badawcza Polskiego Związku Łowieckiego. Jego działalność opiera się na hodowli i leczeniu ptaków drapieżnych. Prowadzone są tutaj również zakrojone na szeroką skalę badania nad zwierzyną. Związek ten zajmuje się również organizacją szkoleń dla myśliwych.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈt͡ʃɛ̃mpʲĩɲ, AS: čmpʹĩń

Wiktionary

Powiązane:

 przym. czempiński

Wiktionary


czempinianin

mieszkaniec Czempinia


SJP.pl


czempinianka

mieszkanka Czempinia


SJP.pl


czempiński

przymiotnik od: Czempiń


SJP.pl


czempion

mistrz sportowy; champion; szampion


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) sport. aktualny mistrz jakiejś dyscypliny

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (2.1) zwierzę wielokrotnie nagradzane na pokazach, konkursach, wystawach

Wiktionary

Mistrz – tytuł przyznawany osobie, która osiągnęła najwyższy stopień wiedzy lub umiejętności w danej dziedzinie; ciesząca się swoistym autorytetem i będąca wzorem do naśladowania (nauczyciel, guru) dzięki czemu posiada pozycję/stanowisko, które wyróżnia ją spośród ogółu.

Odpowiednikiem żeńskiego tytułu jest mistrzyni, rzadziej miss.

Wikipedia

Powiązane:

 czas. czempionat m.

:: fż. czempionka ż.

Wiktionary


czempionat

mistrzostwo w jakiejś dyscyplinie sportu; championat


SJP.pl


czempionka

championka;
1. mistrzyni w jakiejś dyscyplinie sportu
2. zwierzę (samica), które zostało zwycięzcą zawodów lub konkursu


SJP.pl


czemu

zaimek pytajny (np. Co nowego widziałeś? Czego chciał?) lub względny (np. Zrobili wszytko, co mogli. Czego byłoby trzeba, to móc pójść na spacer.)


SJP.pl

zaimek pytajny

 (1.1) dlaczego, po co

zaimek względny

 (2.1) dlaczego, po co

forma zaimka.

 (3.1) C. lp. od: co

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Czemu kupiłeś taki drogi samochód?

 (2.1) Nikt nie wie, czemu ona ścięła włosy.

 (3.1) Czemu się przyglądasz?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡ʃɛ̃mu, AS: čmu

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|czamu.

Wiktionary


czemuś

zaimek nieokreślony zastępujący nazwę dowolnego przedmiotu lub faktu


SJP.pl


czemuż

wzmocniony zaimek pytajny "co", wprowadzający pytanie uzupełnienia lub pytanie retoryczne


SJP.pl


czenczek

nazwisko


SJP.pl


czengczou

Zhengzhou; miasto w Chinach


SJP.pl

Zhengzhou (chiń. upr. 郑州; chiń. trad. 鄭州; pinyin Zhèngzhōu; wym. [tʂɤ̂ŋtʂóu̯]) – stolica prowincji Henan, leżąca nad Huang He. W mieście znajduje się największa na świecie fabryka iPhone’ów, obsługująca firmę Apple.

Wikipedia


czengtu

miasto w Chinach; Chengdu


SJP.pl

Wikipedia


czep

część rośliny łatwo przyczepiająca się


SJP.pl


czepca

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. hydron. rzeka w europejskiej części Rosji, przepływa przez terytorium Udmurcji i obwodu kirowskiego; główny lewy dopływ Wiatki;

Wiktionary

Czepca (ros. Чепца, udm Чупчи́) — rzeka w europejskiej części Rosji. Przepływa przez terytorium Udmurcji i obwodu kirowskiego; główny lewy dopływ Wiatki o długości 501 km, z dorzeczem o powierzchni 20 400 км².

Swój bieg rozpoczyna na Wyżynie Wierchniekamskiej na północy Udmurcji, a do Wiatki uchodzi w pobliżu miasta Kirowo-Czepieck w obwodzie kirowskim. Nad jej brzegami położone są (kolejno od źródeł do ujścia): wieś Debiosy, posiółek Baleziny oraz miasta Głazow i Kirowo-Czepieck.

Wikipedia


czepcowy

czepiec


SJP.pl

Patrz:

czepiec

czepeczek

1. zdrobnienie od: czepek
2. tkanka powierzchniowa, pokrywająca koniec korzenia; czepiec


SJP.pl


czepek

1. nieprzemakalne nakrycie głowy stosowane na basenie;
2. dawne kobiece nakrycie głowy noszone przez mężatki i wdowy;
3. część stroju ludowego;
4. biała czapeczka, noszona np. przez pielęgniarki


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) daw. nakrycie głowy;

 (1.2) zaw. nakrycie głowy spinające lub chroniące włosy przy pracy lub w kąpieli

 (1.3) sport. gumowe lub płócienne nakrycie głowy pływaka;

 (1.4) anat. med. część błon płodowych okrywająca głowę noworodka;

 (1.5) bot. element sporofitu szeregu mchów i wątrobowców;

Wiktionary

  • czepek (czepiec) – dawne nakrycie głowy
  • czepek pielęgniarski
  • czepek – część błon płodowych, która pokrywa głowę i twarz noworodka
  • czepek pływacki – nakrycie głowy używane w czasie kąpieli
  • czepek – element sporofitu wielu mszaków

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wrzaskliwe, wygadane przekupki w spódnicach sztywnych od krochmalu i wysokich bieluśkich czepkach.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡ʃɛpɛk, AS: čepek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. oczepiny lm nm., czepiec mrz.

:: zdrobn. czepeczek mrz.

 czas. czepić ndk.

 przym. czepny

Wiktionary


czepel

wyspa na Dunaju; Csepel


SJP.pl

Czepel (węg. Csepel) – największa na Węgrzech wyspa rzeczna na Dunaju. Długość wyspy wynosi 48 km, szerokość – 6–8 km, zaś powierzchnia – 257 km². Wyspa Czepel leży na Wielkiej Nizinie Węgierskiej, rozciągając się od Budapesztu prawie po Dunaújváros. Główny nurt Dunaju (Nagy-Duna) otacza wyspę od zachodu, wschodnia odnoga nazywa się Ráckevei-Duna (także Soroksári-Duna, Kis-Duna). Administracyjnie wyspa należy do komitatu Pest – z wyjątkiem północnego krańca, który stanowi XXI dzielnicę Budapesztu. Poza tą dzielnicą na Czeplu leżą miasta Szigetszentmiklós, Szigethalom, Tököl i Ráckeve oraz kilka wsi. Liczba ludności wynosi około 165 tysięcy. Budapeszteńska część wyspy stanowi ok. 10% jej powierzchni, ale jej ludność stanowi prawie połowę całkowitej liczby.

Wikipedia


czepiać

1. potocznie: nagabywać;
2. czepiać się:
a) chwytać się, zahaczać się;
b) dopatrywać się ujemnych cech kogoś lub czegoś, często bez podstaw


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. czepić)

 (1.1) pot. prowizorycznie mocować

 (1.2) pot. zatrzymywać kogoś lub coś bez istotnego powodu

czasownik zwrotny niedokonany czepiać się (dk. czepić się)

 (2.1) pot. ujmować coś, by się tego trzymać

 (2.2) pot. wynajdywać złe strony czegoś, niedobre intencje kogoś

 (2.3) pot. czynić starania, by coś ocalić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czepianie n., zaczep mrz.

 przym. czepialski, czepny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przyczepiać, przymocowywać, przypinać, zawieszać

 (1.2) nagabywać, zaczepiać

 (2.1) chwytać się, lgnąć, przytrzymywać się, zahaczać się

 (2.2) atakować, dopieprzać się, dopierdalać się, krytykować, przychrzaniać się, przyczepiać się, przypieprzać się, przypierdalać się, przypierdzielać się, przypinać się, tykać się, szukać dziury w całym

Wiktionary


czepiak

małpa szerokonosa, zamieszkująca Amerykę Południową


SJP.pl

Czepiak (Ateles) – rodzaj nadrzewnych ssaków naczelnych z podrodziny czepiaków (Atelinae) w obrębie rodziny czepiakowatych (Atelidae).

Wikipedia


czepiakowate

rodzina nadrzewnych ssaków naczelnych


SJP.pl

Czepiakowate (Atelidae) – rodzina nadrzewnych ssaków naczelnych z infrarzędu małpokształtnych (Simiiformes) obejmująca czepiaki i wyjce – największe i najgłośniejsze małpy Nowego Świata, dawniej włączane do rodziny płaksowatych.

Wikipedia


czepiakowaty

o cechach czepiakowatych (rodzina ssaków)


SJP.pl


czepialska

kobieta, która lubi bezpodstawnie krytykować innych, doszukuje się złych cech, intencji


SJP.pl


czepialski

potocznie: taki, który bezpodstawnie krytykuje innych, doszukuje się w kimś lub w czymś złych cech, stron


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który często czepia się

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czepianie n.

 czas. czepiać ndk.

 przym. czepliwy

Wiktionary


czepialskość

czepialski


SJP.pl

Patrz:

czepialski

czepialstwo

potocznie: przyczepianie się do kogoś, występowanie z nieuzasadnionymi pretensjami, zwykle w nieistotnych sprawach; małostkowość


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) pot. częste krytykowanie rzeczy drobnych i błahych, zwracanie uwagi na najmniejsze szczegóły

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡ʃɛˈpʲjalstfɔ, AS: čepʹi ̯alstfo

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czepianie się

 czas. czepiać się

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) czepianie się

Wiktionary


czepianie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|czepiać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. czepiać ndk.

 rzecz. zaczep mrz.

 przym. czepialski, czepny

Wiktionary


czepić

czepić się:
1. chwycić się, zahaczyć się;
2. dopatrzeć się ujemnych cech kogoś lub czegoś, często bez podstaw


SJP.pl


czepiec

1. dawniej kobiece nakrycie głowy; czepek
2. część żołądka u zwierząt przeżuwających


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) hist. etn. rodzaj kobiecego nakrycia głowy;

 (1.2) anat. zool. jeden z żołądków przeżuwaczy;

 (1.3) anat. zob. czepiec ścięgnisty.

Wiktionary

  • czepiec – kobiece nakrycie głowy
  • czepiec – przedżołądek u przeżuwaczy
  • czepiec ścięgnisty – rozcięgno pokrywające sklepienie czaszki

2 miejscowości w Polsce:

  • Czepiec – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. jędrzejowskim, w gminie Sędziszów
  • Czepiec – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. wałeckim, w gminie Wałcz

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W czasie oczepin ścinano warkocz i zakładano pannie młodej czepiec.

 (1.2) Krowy mają cztery żołądki zwane kolejno żwaczem, czepcem, księgami i trawieńcem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡ʃɛpʲjɛt͡s, AS: čepʹi ̯ec

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. oczepiny nmos.

:: zdrobn. czepek m., czepeczek m.

 przym. czepcowy, czepny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) czepek

Wiktionary


czepiel

nazwisko


SJP.pl

Czepiel (czes. Čepel niem. Tippelstein lub Tüpelstein, 901 m n.p.m.) – szczyt w Karkonoszach w obrębie Lasockiego Grzbietu.

Położony pomiędzy Kopiną na północy a Mravenečníkiem na południu. Przez Czepiel przechodzi dział wód pomiędzy zlewiskami Bałtyku i Morza Północnego. Wschodnie stoki leżą w dorzeczu Bobru a zachodnie Úpy. Zbudowany ze skał metamorficznych wschodniej osłony granitu karkonoskiego – głównie zieleńców. Wierzchołek i górne stoki są porośnięte lasami, niższe części pokrywają łąki.

Wikipedia


czepiga

1. rączka pługa;
2. czepiga rudawa - ptak zamieszkujący w Afryce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) uchwyt do prowadzenia pługa konnego przez oracza

 (1.2) średniej wielkości ptak zamieszkujący środkową i południową Afrykę;

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡ʃɛˈpʲiɡa, AS: čepʹiga

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czepigi nmos.

Wiktionary


czepigi

rączki od pługa konnego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) syst. ornit. nazwa systematyczna|Coliiformes|Murie|ref=tak., rząd ptaków z infragromady ptaków neognatycznych;

 (1.2) syst. ornit. nazwa systematyczna|Coliidae|Swainson|ref=tak., rodzina ptaków z rzędu czepig (1.1)

forma rzeczownika|rodzaj=żeński.

 (2.1) M., B. i W. lm. od: czepiga

Wiktionary

Czepigi – rząd (Coliiformes) i rodzina (Coliidae) ptaków z podgromady Neornithes.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. czepiga ż.

Wiktionary


czepino

Czepino (do 1945 roku niem. Wintersfelde) – wieś w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie gryfińskim, w gminie Gryfino przy historycznym trakcie komunikacyjnym w kierunku Szczecina, w paśmie zabudowy wytworzonym przez miejscowości Czepino, Daleszewo, Radziszewo.

Wikipedia


czepiny

dawny obrzęd weselny znany u większości ludów słowiańskich, podczas którego panna młoda symbolicznie przechodziła ze stanu panieńskiego w zamężny; oczepiny


SJP.pl


czepiszcze

bylina z rodziny ślazowatych; urena


SJP.pl


czepkowy

czepek


SJP.pl

Patrz:

czepek

czepliwość

czepliwy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co czepliwe

Wiktionary

Patrz:

czepliwy

Powiązane:

 przym. czepliwy, czepny

Wiktionary


czepliwy

1. umożliwiający przyczepianie się; czepny;
2. potocznie: skłonny do zaczepek, niesłusznego krytykowania; napastliwy, zaczepliwy;
3. potocznie: łatwy do zapamiętania, wpadający w ucho; chwytliwy


SJP.pl


czępnąć

czasownik

 (1.1) gw-pl|Poznań. zob. cząpnąć.

Wiktionary


czepne

1. umożliwiający przyczepianie się (np. organy czepne wytwarzane przez niektóre rośliny pnące)
2. czepiający się; lepki, przylegający (np. czepna witka maliny)


SJP.pl


czepny

1. umożliwiający przyczepianie się (np. organy czepne wytwarzane przez niektóre rośliny pnące)
2. czepiający się; lepki, przylegający (np. czepna witka maliny)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dostosowany do czepiania się

 (1.2) chwytliwy, czepliwy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czepek mrz., czepiec mrz., czepianie n., czepliwość ż.

 czas. czepić ndk., czepiać ndk., przyczepić dk., przyczepiać ndk.

 przym. czepliwy, przyczepny

Wiktionary


czepota

cierniste pnącze z rodziny marzanowatych; gambir


SJP.pl


czepułkowski

nazwisko


SJP.pl


czerczen-daria

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. hydron. rzeka w północno-zachodnich Chinach;

Wiktionary


czerdak

dawny rodzaj werandy w domach budowlanych na Wschodzie, zwłaszcza w Turcji


SJP.pl


czerecha

drzewo owocowe - mieszaniec wiśni i czereśni


SJP.pl


czereda

żartobliwie lub lekceważąco: gromada, grupa ludzi; zgraja


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) książk. zgraja, grupa

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Koronami drzew czmychnęła czereda małp.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡ʃɛˈrɛda, AS: čereda

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdrobn. czeredka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gromada

Wiktionary


czeredka

zdrobnienie od: czereda; gromadka


SJP.pl


czeremcha

drzewo lub krzew z rodziny różowatych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) bot. nazwa systematyczna|Padus., rodzaj rośliny z rodziny różowatych o białych, silnie pachnących kwiatach i ciemnoczerwonych lub czarnych owocach;

 (1.2) spoż. owoc czeremchy (1.1)

Wiktionary

  • czeremcha – rodzaj lub podrodzaj drzew i krzewów z rodziny różowatych
  • Czeremcha – szczyt (1146 m) w Paśmie Radziejowej, w Beskidzie Sądeckim
  • Czeremcha – szczyt w Beskidzie Niskim, na granicy polsko-słowackiej
  • Czeremcha – szczyt w Bieszczadach Zachodnich na Ukrainie
  • Czeremcha – wieś w województwie podkarpackim, w powiecie krośnieńskim, w gminie Jaśliska.
  • Czeremcha – osada w województwie podlaskim, w powiecie hajnowskim
    • Czeremcha – gmina województwie podlaskim, w powiecie hajnowskim
    • Czeremcha – gromada
    • Czeremcha – stacja kolejowa w powyższej osadzie

    Wikipedia

    Przykłady

     (1.1) (…) drzewa jaśniały świeżą zielonością, biała czeremcha rozlewała zapach i zwieszała tak nisko swe cienkie gałązki, aż zanurzały się w wodzie przejrzystej.

     (1.1) U nóg Joanny leżał pęk czeremchy, która teraz właśnie rozkwitała na świecie, a której garść sporą syn ślusarza narwał zapewne w czyimś ogrodzie i milcząc tu na podłodze położył.

    Wiktionary

    Wymowa:

    IPA: t͡ʃɛˈrɛ̃mxa, AS: čermχa

    Wiktionary

    Powiązane:

     przym. czeremchowy

    Wiktionary

    Synonimy:

     (1.1) lud. kocierba

    Wiktionary


czeremchowo

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Rosji, w obwodzie irkuckim;

Wiktionary

Czeremchowo (ros. Черемхово) – miasto w Rosji w obwodzie irkuckim w zagłębiu węglowym.

Znajdują się tu kopalnie węgla, przemysł maszynowy, spożywczy, lekki.

Jedno z miejsc do których byli zsyłani polscy działacze socjalistyczni z partii „Proletariat”. Tu byli zatrudniani między innymi w kopalni węgla i złota „Komorowski i Sobieszczański” (Kомпании Русскo-Азиатическия Уголья копий и Золотые принска „Коморовский и Собесщанский”, Черемхово).

Wikipedia

Powiązane:

 przym. czeremchowski

Wiktionary


czeremchowski

Czeremcha


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Czeremchowem, dotyczący Czeremchowa

Wiktionary

Patrz:

Czeremcha

Powiązane:

 rzecz. Czeremchowo n.

Wiktionary


czeremchowy

związany z czeremchą


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z czeremchą, dotyczący czeremchy

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡ʃɛrɛ̃mˈxɔvɨ, AS: čerẽmχovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czeremcha ż.

Wiktionary


czeremeski

przymiotnik od: Czeremcha


SJP.pl


czeremis

członek ludu zamieszkującego Mari El (autonomiczną republikę w Rosji); Maryjczyk


SJP.pl


czeremisi

lud zamieszkujący Mari El (autonomiczną republikę w Rosji); Maryjczycy


SJP.pl

Wikipedia


czeremiska

dotyczący Czeremisów, właściwy Czeremisom


SJP.pl


czeremiski

dotyczący Czeremisów, właściwy Czeremisom


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) hist. związany z Czeremisami (Maryjczykami), dotyczący Czeremisów (Maryjczyków)

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) jęz. język czeremiski;

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Czeremis mos.. Czeremiska ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) maryjski

 (2.1) maryjski

Wiktionary


czeremosz

rzeka na Ukrainie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. hydron. rzeka na zachodniej Ukrainie, w Karpatach Wschodnich, prawy dopływ Prutu;

Wiktionary

Czeremosz (ukr. Черемош, rum. Ceremuș) – rzeka na zachodniej Ukrainie, w Karpatach Wschodnich, prawy dopływ Prutu o długości 80 km (167 km z Czarnym Czeremoszem) i powierzchni dorzecza 2560 km². Nazwa rzeki często pojawia się w kulturze ludowej, w szczególności w odniesieniu do tradycji huculskiej.

Wikipedia


czeremsza

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) bot. pot. czosnek niedźwiedzi

 (1.2) spoż. jarzyna z czosnku niedźwiedziego

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Zapobiegliwe gospodynie solą czeremszę i przechowują w beczułkach na zimę.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1-2) czosnek niedźwiedzi, babczy czosnek, zajęczy czosnek, babny czosnek, psi czosnek

Wiktionary


czeremszaczek

namiotnik czeremszaczek - motyl z rodziny namiotnikowatych


SJP.pl


czeremszyna

1. kwiat lub owoc czeremchy;
2. lasek czeremchowy


SJP.pl

Czeremszyna – polski zespół folkowy, inspirujący się folklorem słowiańskim, głównie podlaskim. Powstał w listopadzie 1993 roku z inicjatywy Barbary Kuzub-Samosiuk, w Czeremsze, na Podlasiu.

Od początku istnienia zespołu na jego repertuar składają się przede wszystkim pieśni ludowe pogranicza polsko-białorusko-ukraińskiego wykonywane w gwarze z Podlasia zaaranżowane na głos i różne instrumenty m.in. akordeon, bałałajkę basową, cymbały, fujarę słowacką, mandolinę, skrzypce, sopiłki i instrumenty perkusyjne. Płyta zespołu z 2003 roku pt. „Hulaj póki czas” została laureatem konkursu „Wirtualne Gęśle” 2003.

Wikipedia


czeremucha

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) bot. nazwa systematyczna|Padus avium|Mill.|ref=tak., gatunek drzewa lub dużego krzewu z rodziny różowatych

 (1.2) bot. drzewo lub krzew z gatunku czeremuch (1.1)

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Czeremucha jest typowym megafanerofitem.

 (1.2) Położyła się pod czeremuchą, by przeczekać gorąc południa.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) czeremcha, czeremcha zwyczajna, czeremcha pospolita, śliwa kocierpka, trzemcha, smrodynia

 (1.2) czeremcha

Wiktionary


czerep

1. skorupa po stłuczonym naczyniu;
2. głowa, czaszka;
3. nieszkliwiony wyrób garncarski lub ceramiczny;
4. odłamek pocisku, bomby, granatu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) anat. czaszka

 (1.2) anat. głowa

 (1.3) przen. liche naczynia garncarskie

 (1.4) techn. w technologii ceramicznej: wytrzymały mechanicznie produkt wypiekania uformowanej masy ceramicznej

 (1.5) wojsk. odłamek bomby, granatu lub pocisku

 (1.6) przen. szczątki, ruiny

 (1.7) gw-pl|Bukowina. dachówka

Wiktionary

Czerep – skorupa ceramiczna, stanowiąca właściwą ściankę przedmiotu; wypalona, lecz nieszkliwiona bez angoby i dekoracji.

Wypalenie wyrobu pozbawia masę ceramiczną wody, zmienia jej właściwości fizyczne i chemiczne. Czerep jest twardy, porowaty, kruchy, dźwięczy przy uderzeniu, zachowuje na stałe kształt nadany przed wypaleniem.
Goły czerep będący gotowym produktem charakterystyczny jest dla naczyń ceramicznych ludów pierwotnych (np. ceramika siwa) oraz niektórych kultur wiejskich Polski (np. ceramika iłżecka).

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈt͡ʃɛrɛp, AS: čerep

Wiktionary

Synonimy:

 (1.7) czerepica

Wiktionary


czerepak

nazwisko


SJP.pl


czerepaniak

nazwisko


SJP.pl


czerepica

gwarowo: dachówka


SJP.pl


czerepowiec

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w północnej części Rosji, w obwodzie wołogodzkim;

Wiktionary

Czerepowiec (ros. Черепове́ц) – miasto w północnej części Rosji, w obwodzie wołogodzkim, port przy Wołżańsko-Bałtyckiej Drodze Wodnej, nad Zbiornikiem Rybińskim.

Centrum administracyjne rejonu czerepowieckiego.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. czerepowiecki

Wiktionary


czerepowiecki

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Czerepowcem, dotyczący Czerepowca

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Czerepowiec mrz.

Wiktionary


czeresienka

zdrobnienie od: czereśnia


SJP.pl


czereśnia

drzewo owocowe z rodziny różowatych (Cerasus avium, Prunus avium), pokrewne wiśni, powszechnie uprawiane dla owoców deserowych i na przetwory
2. owoc tego drzewa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ogrod. bot. drzewo z rodziny różowatych;

 (1.2) spoż. owoc czereśni (1.1); kuliste pestkowce koloru czerwonego, żółtego lub czarnego

 (1.3) techn. drewno uzyskane z czereśni (1.1)

Wiktionary

  • czereśnia – jedna z nazw zwyczajowych gatunku wiśnia ptasia,
  • czereśnie – owoce wiśni ptasiej
  • Czereśnia – część miasta Cieszanów, w Polsce, w woj. podkarpackim, w pow. lubaczowskim, w gminie Cieszanów

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ojciec posadził czereśnię na wzgórzu.

 (1.1) Pełne mam oczy i usta pieśni, płonę na słońcu, jak kwiat czereśni, po tej skończonej mojej piosence weź mnie na ręce!

 (1.2) Wszyscy jedliśmy czereśnie prosto z drzewa.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡ʃɛˈrɛɕɲa, AS: čereśńa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czereśniówka ż., czereśniak m., Czereśnica ż.

:: zdrobn. czeresienka ż.

 przym. czereśniowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1-3) reg. lub daw. trześnia

Wiktionary


czereśniacki

czereśniak


SJP.pl

Patrz:

czereśniak

czereśniak

wsiór, wsiur, wiochman, wiochmen, wieśniak, wsiok; pogardliwie:
1. człowiek pochodzący ze wsi lub mieszkający na wsi;
2. człowiek prymitywny, nieumiejący się odpowiednio zachować w towarzystwie


SJP.pl


czereśniówka

nalewka z czereśni


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) spoż. napój alkoholowy przygotowany poprzez zalanie spirytusem owoców czereśni

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czeresienka ż., czereśnia ż., czereśniak m., Czereśnica ż.

 przym. czereśniowy

Wiktionary


czereśniowy

przymiotnik

 (1.1) związany z czereśnią (drzewem)

 (1.2) związany z czereśnią (owocem)

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) [...] powracając z perskiej wyprawy przeciwko Mitrydatesowi, przywiózł sadzonki drzew czereśniowych.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡ʃɛrɛɕˈɲɔvɨ, AS: čereśńovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czereśnia ż., czereśniówka ż.

Wiktionary


czereszewski

nazwisko


SJP.pl


czerezwyczajka

potoczna nazwa WCzK, czyli organizacji poprzedzającej NKWD i KGB w Rosji sowieckiej; czrezwyczajka


SJP.pl

Wikipedia


czerkaski

1. Czerkasy;
2. obwód czerkaski - jeden z 24 obwodów Ukrainy


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Czerkasami, dotyczący Czerkasów

Wiktionary

Czerkaski (bułg. Черкаски) – wieś w Bułgarii, w obwodzie Montana, w gminie Wyrszec. Według danych szacunkowych Ujednoliconego Systemu Ewidencji Ludności oraz Usług Administracyjnych dla Ludności, 15 września 2023 roku miejscowość liczyła 182 mieszkańców.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. Czerkasy ż., Czerkaszczyzna ż.

Wiktionary


czerkasy

1. miasto na Ukrainie;
2. wieś na Ukrainie;
3. wieś na Białorusi;
4. część miasta Łaszczów w Polsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto na Ukrainie:

Wiktionary

Czerkasy (ukr. Черкаси) – miasto w centralnej części Ukrainy, stolica obwodu czerkaskiego. Leży nad Dnieprem oraz nad brzegiem Krzemieńczuckiego Zbiornika Wodnego utworzonego przez spiętrzenie wód Dniepru.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. czerkaski

Wiktionary


czerkawski

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Euzebiusz Czerkawski (1822–1896) – polski polityk i wykładowca akademicki
  • Jan Czerkawski (1939–2007) – polski historyk filozofii
  • Mariusz Czerkawski (ur. 1972) – polski hokeista, olimpijczyk, menedżer hokejowy i komentator sportowy
  • Paisjusz (Czerkawski) (zm. 1633) – prawosławny biskup
  • Piotr Czerkawski (ur. 1989) – polski krytyk filmowy i dziennikarz
  • Tadeusz Czerkawski (1919–2012) – polski wojskowy
  • Tytus Czerkawski (1884–1969) – działacz Polonii w Rumunii. W latach 1939-40 senator Królestwa Rumunii, reprezentujący mniejszość polską
  • Walenty Czerkawski (1846–1935) – polski wojskowy, poeta, powstaniec
  • Witold Czerkawski (1921–2007) – polski fotograf, fotoreporter i dokumentalista
  • Włodzimierz Czerkawski (1866–1913) – polski ekonomista

Wikipedia


czerkies

koń czerkieski północnego Kaukazu


SJP.pl


czerkiesi

lud kaukaski zamieszkujący Karaczajo-Czerkiesję


SJP.pl

Czerkiesi (kab.-cz. адыгэ, ros. черке́сы) – grupa etniczna z północno-zachodniego Kaukazu (Czerkiesja), obecnie zamieszkująca głównie północno-wschodnią Turcję oraz Republikę Karaczajo-Czerkieską w Federacji Rosyjskiej, gdzie stanowią ok. 10% ludności, a także kilka wiosek w Republice Adygei.

Wikipedia


czerkiesk

stolica Karaczajo-Czerkiesji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Rosji, nad Kubaniem, stolica Karaczajo-Czerkiesji;

Wiktionary

Czerkiesk (ros. Черкесск) – stolica Karaczajo-Czerkiesji, w Rosji, nad Kubaniem. Miasto założone w 1804 roku jako Batałpaszyńska stanica kozacka. 123,1 tys. mieszkańców (2020).

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. czerkieszczanin mos., czerkieszczanka ż.

 przym. czerkieski

Wiktionary


czerkieska

1. długie okrycie wierzchnie górali czerkieskich oraz armii radzieckiej;
2. futrzana czapka


SJP.pl


czerkieski

dotyczący Czerkiesów (ludu kaukaskiego), właściwy Czerkiesom


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Czerkieskiem, dotyczący Czerkieska

 (1.2) związany z Czerkiesją albo Czerkiesami

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Czerkiesk mrz., Czerkiesja ż., Czerkies mos., Czerkieska ż.

Wiktionary


czerlejno

Czerlejno – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie poznańskim, w gminie Kostrzyn.

Wieś duchowna Czerlenino, własność kapituły katedralnej gnieźnieńskiej, pod koniec XVI wieku leżała w powiecie poznańskim województwa poznańskiego.

Wikipedia


czermak

nazwisko


SJP.pl

  • Johann Nepomuk Czermak – niemiecki fizjolog
  • Stanisław Czermak – działacz państwowy, wiceminister komunikacji
  • Wiktor Czermak – polski historyk
  • Władysław Czermak – polski oficer

Wikipedia


czermień

trująca bylina z rodziny obrazkowatych; kalla


SJP.pl

Wikipedia


czermin

nazwa kilku miejscowości w Polsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) geogr. toponim, nazwa szeregu miejscowości w Polsce;

Wiktionary

W Polsce
  • Czermin – część wsi Kwiatkowo w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. rypińskim, w gminie Rypin
  • Czermin – wieś w woj. podkarpackim, w pow. mieleckim, w gminie Czermin
  • Czermin – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. sandomierskim, w gminie Dwikozy
  • Czermin – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. kępińskim, w gminie Bralin
  • Czermin – osada leśna w woj. wielkopolskim, w pow. kępińskim, w gminie Bralin
  • Czermin – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. pleszewskim, w gminie Czermin

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Magnat urodził się w Czerminie zaraz po powstaniu listopadowym.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czerminianin mos., czerminianka ż., Czerminek mrz., Czermiński mos., Czermińska ż.

 przym. czermiński

Wiktionary


czerminianin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Czermina

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Czerminianom ponownie udało się pokonać drużynę z Marszewa.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Czermin mrz., Czerminek mrz.

:: fż. czerminianka ż.

 przym. czermiński

Wiktionary


czerminianka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Czermina

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W ubiegłym roku zwyciężyła drużyna czerminianek.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Czermin mrz., Czerminek mrz.

:: fm. czerminianin mos.

 przym. czermiński

Wiktionary


czermiński

związany z Czerminem, dotyczący Czermina


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do Czermina, związany z Czerminem

Wiktionary

Czermiński – polskie nazwisko.

  • Alfred Czermiński (1923–2011) – profesor nauk ekonomicznych
  • Antoni Czermiński (zm. przed 1729) – kasztelan małogoski w 1706, stolnik sandomierski w 1706
  • Jan Czermiński (1923–1976) – polski geolog i petrograf
  • Kajetan Czermiński (XVIII w.) – konsyliarz ziemi dobrzyńskiej
  • Łukasz Czermiński (zm. po 1676) – kasztelan zawichojski w latach 1662–1679, stolnik dorpacki w 1659 roku
  • Łukasz Jacek Czermiński (1662–1717) – polski duchowny katolicki, biskup pomocniczy przemyski, kanonik gnieźnieński, krakowski i przemyski
  • Marcin Czermiński (1860–1931) polski jezuita, misjolog, hagiograf
  • Wiesław Czermiński (ur. 1889) – polski działacz niepodległościowy i społeczny, agronom
  • Władysław Czermiński (1910–1995) – nauczyciel, porucznik Armii Krajowej, dowódca oddziału partyzanckiego na Wołyniu

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Konserwatora zatrudnił czermiński proboszcz.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Czermin mrz., czerminianin mos., czerminianka ż., Czerminek mrz., Czermiński mos., Czermińska ż.

Wiktionary


czermna

  • Czermna – dzielnica Kudowy-Zdroju
  • Czermna – wieś w województwie małopolskim
  • Czermna – gromada

Zobacz też: Čermná

Wikipedia


czermnica

  • Czermnica – wieś w województwie zachodniopomorskim, w powiecie goleniowskim, w gminie Nowogard
  • Czermnica – potok, dopływ Metuji (Polska)
  • Czermnica – potok, dopływ Skory (Polska)
  • Czermnica – potok, lewy dopływ Brlenki

Wikipedia


czermnieński

przymiotnik od: Czermna


SJP.pl


czermno

W Polsce
  • Czermno – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. lipnowskim, w gminie Skępe
  • Czermno – wieś w woj. lubelskim, w pow. tomaszowskim, w gminie Tyszowce
  • Czermno – wieś w woj. mazowieckim, w pow. płockim, w gminie Gąbin
  • Czermno – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. koneckim, w gminie Fałków

Wikipedia


czerń

1. czarny kolor; czarność;
2. czarne ubranie, czarna tkanina;
3. ciemność;
4. w chemii: czarny barwnik;
5. pogardliwie; tłuszcza, motłoch, hałastra;
6. czerń rzepakowa - choroba roślin powodująca niedokształcenie ziarna


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) czarny kolor

 (1.2) czarny barwnik, pigment lub farba

 (1.3) czarny strój, zwłaszcza żałobny

 (1.4) przen. głęboka ciemność

 (1.5) biol. nazwa kilku chorób grzybowych roślin

Wiktionary

  • Barwy achromatyczne
    • Barwa czarna – czerń
  • chemikalia
    • Czerń 7984
    • Czerń eriochromowa T
    • Czerń platynowa
    • Czerń brylantowa
    • Czerń anilinowa
    • Czerń uranowa
  • Czerń (ruskie chłopstwo) – określenie chłopstwa ruskiego; później także ukraińskiego (pejoratywnie), biorącego m.in. udział w rzezi wołyńskiej
  • Czerń (polskie chłopstwo) – (inaczej „czerniawa”), określenie chłopstwa polskiego w Galicji w XIX wieku, biorącego m.in. udział w rabacji galicyjskiej
  • W Rosji (ros. Чернь):
    • Czerń – osiedle typu miejskiego, centrum administracyjne rejonu czernskiego w obwodzie tulskim
      • Czerń – stacja kolejowa Kolei Moskiewskiej (Московская железная дорога) przy wsi Miedwieżka (Медвежка) w rejonie czernskim obwodu tulskiego

      Wikipedia

      Przykłady

       (1.1) Malarze impresjonistyczni stronili od czerni.

       (1.2) Czerń żelazowa występuje w stanie naturalnym, jak również otrzymywana jest na drodze syntetycznej.

       (1.3) Po śmierci męża, Janina przez długi czas chodziła w czerni.

       (1.4) Niestrudzony wędrowiec wyruszył w czerń nocy.

      Wiktionary

      Wymowa:

      IPA: t͡ʃɛrʲɲ, AS: čerʹń

      Wiktionary

      Powiązane:

       rzecz. czarny mos./mrz., czarnucha ż., czernidło n., Czarny m., Czarna ż., czarnuch m., czarnulka ż., czarnuszek m., czernina ż., czernienie n., poczernienie n., oczernienie n., oczernianie n., czarniak mzw., czarnuszka ż., czerniak mrz., czarność ż., czarnek m.

       czas. czernieć ndk., poczernieć dk., oczerniać ndk., oczernić dk.

       przym. czarny, czarnawy, czarniawy, czarniutki

       przysł. czarno, czarniutko, czarnawo

      Wiktionary

      Synonimy:

       (1.4) ciemność

      Wiktionary


czerna

nazwa kilku wsi w Polsce


SJP.pl

W Polsce
  • Czerna – część miasta Kalwaria Zebrzydowska
  • Czerna – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. bolesławieckim, w gminie Nowogrodziec
  • Czerna – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. głogowskim, w gminie Żukowice
  • Czerna – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. średzkim, w gminie Miękinia
  • Czerna – wieś w woj. lubuskim, w pow. żagańskim, w gminie Iłowa
  • Czerna – wieś w woj. lubuskim, w pow. żarskim, w gminie Tuplice
  • Czerna – wieś w woj. małopolskim, w pow. krakowskim, w gminie Krzeszowice
  • Czerna – część wsi Grojec w woj. małopolskim, w pow. oświęcimskim, w gminie Oświęcim
  • Czerna – część wsi Stryszawa w woj. małopolskim, w pow. suskim, w gminie Stryszawa
  • Czerna – przysiółek wsi Stanisław Dolny w woj. małopolskim, w pow. wadowickim, w gminie Kalwaria Zebrzydowska
  • Czerna – przysiółek wsi Zakrzów w woj. małopolskim, w pow. wadowickim, w gminie Stryszów
  • Czerna – część wsi Stanisław Górny w woj. małopolskim, w pow. wadowickim, w gminie Wadowice
  • Czerna – część wsi Wysoka w woj. małopolskim, w pow. wadowickim, w gminie Wadowice
  • Czerna – część wsi Kosztowa w woj. podkarpackim, w pow. przemyskim, w gminie Dubiecko
  • Czerna – część wsi Sól w woj. śląskim, w pow. żywieckim, w gminie Rajcza

Wikipedia


czernecki

nazwisko


SJP.pl

  • Andrzej Czernecki (1939-2012) – polski przedsiębiorca i polityk
  • Jan Czernecki (1871-1955) – wydawca, pisarz, fotograf
  • Józef Czernecki (1847-1929) – polski nauczyciel
  • Michał Czernecki (ur. 1978) – polski aktor
  • Ołeksandr Czernecki (ur. 1984) – ukraiński zapaśnik
  • Roman Czernecki (1904–1986) – polski pedagog
  • Tadeusz Wałek-Czernecki (1889-1949) – polski historyk starożytności
  • Wasyli Czernecki (1837-1900) – publicysta, pisarz łemkowski

Wikipedia


czernek

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Helena Czernek – polska nauczycielka i działaczka społeczna
  • Joachim Czernek – polski polityk
  • Krystian Czernek – polski inżynier

Wikipedia


czernelica

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. osiedle typu miejskiego na Ukrainie, w obwodzie iwanofrankiwskim, w rejonie horodeńskim;

Wiktionary

Czernelica – osiedle typu miejskiego na Ukrainie, w obwodzie iwanofrankiwskim, w rejonie horodeńskim. W 2001 roku liczyło 1884 mieszkańców.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. czernelicki

Wiktionary


czerniachowsk

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. miasto w obwodzie królewieckim w Rosji;

Wiktionary

Wikipedia

Powiązane:

 przym. czerniachowski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) hist. Wystruć

Wiktionary


czerniachowski

kultura czerniachowska - kultura archeologiczna epoki żelaza


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Czerniachowskiem, dotyczący Czerniachowska

 (1.2) związany z Czerniachowem, dotyczący Czerniachowa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Czerniachowsk mrz., Czerniachowski mos., Czerniachów mrz.

Wiktionary


czerniaczek

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od czerniak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czerniak m.

Wiktionary


czerniaczka

choroba młodych zwierząt, głównie cieląt, objawiająca się czarnymi plamami w wątrobie, śledzionie, oponach mózgowych powstałymi przez nagromadzenie się komórek barwnikowych; melanoza


SJP.pl


czerniak

nowotwór złośliwy skóry; melanoma


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) med. złośliwy nowotwór tkanki barwnikowej;

Wiktionary

  • czerniak – nowotwór
  • czerniak klonowy – grzyb

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Lepiej idź z tą zmianą do dermatologa – to może być czerniak.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czerń ż., czarniak m., czarnuszka ż., czarny m., czernienie n., zaczernianie n., zaczernienie n., czernidło n.

:: zdrobn. czerniaczek m.

 czas. czernieć ndk., zaczerniać ndk., zaczernić dk.

 przym. czarny, czarniawy

 przysł. czarno

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) czerniak złośliwy

Wiktionary


czerniakiewicz

nazwisko


SJP.pl


czerniaków

nowotwór złośliwy skóry; melanoma


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. część miasta Warszawa;

 (1.2) geogr. wieś w Polsce, w województwie łódzkim, w powiecie sieradzkim, w gminie Goszczanów;

Wiktionary

Czerniaków – dawna wieś, współcześnie część dzielnicy Mokotów i obszar MSI w Warszawie, leżący między skarpą warszawską a korytem Wisły.

Od północy graniczy z Ujazdowem, od południa z Sadybą. Główną arterią Czerniakowa jest ul. Czerniakowska. Na przedwojennych mapach lokalizowany był w okolicach placu Bernardyńskiego (gdzie znajdował się historyczny środek wsi Czerniaków), z czasem jednak przyjęło się określać tym mianem także tereny na wschód od ulicy Czerniakowskiej – obszar przyporządkowywany do tej pory Siekierkom – uwzględniono to w podziale MSI – niemniej północna część włączona została do rejonu MSI Ujazdów i częściowo Solec (północny fragment Cypla Czerniakowskiego).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Pisarz urodził się na Czerniakowie w latach międzywojennych.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czerniakowianin mos., czerniakowianka ż.

 przym. czerniakowski

Wiktionary


czerniakowski

przymiotnik od: Czerniaków


SJP.pl


czerniakowy

czerniak


SJP.pl

Patrz:

czerniak

czerniatyn

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. wieś na Ukrainie, w rejonie horodeńskim obwodu iwanofrankiwskiego;

Wiktionary

  • Czerniatyn – wieś na Ukrainie, w obwodzie iwanofrankiwskim, w rejonie kołomyjskim
    • Czerniatyn – gmina w II RP
  • Czerniatyn – wieś na Ukrainie, w obwodzie winnickim, w rejonie kalinowskim
  • Czerniatyn – wieś na Ukrainie, w obwodzie winnickim, w rejonie żmeryńskim
    • Czerniatyn (przystanek kolejowy)

Wikipedia

Powiązane:

 przym. czerniatyński

Wiktionary


czerniawa

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. wieś na Ukrainie, w rejonie mościskim obwodu lwowskiego;

Wiktionary

Miejscowości w Polsce i na Ukrainie
  • Czerniawa (obwód lwowski) – wieś
    • Czerniawa – dawna gmina
  • Czerniawa (obwód chmielnicki) – wieś
  • Czerniawa-Zdrój – uzdrowisko, obecnie dzielnica Świeradowa-Zdroju

Wikipedia

Powiązane:

 przym. czerniawski

Wiktionary


czerniawski

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Hubert Czerniawski – polski żużlowiec
  • Igor Czerniawski – rosyjski muzyk
  • Józef Czerniawski – polski malarz
  • Roman Czerniawski – polski wojskowy i polityk
  • Ryszard Czerniawski – polski prawnik i ekonomista
  • Tadeusz Czerniawski – polski dyrygent, pedagog i kompozytor
  • Wiktor Czerniawski – radziecki wojskowy

Wikipedia


czerniawy

mający kolor zbliżony do czarnego, ciemny, prawie czarny; czarniawy, czarnawy


SJP.pl


czernić

czynić jakąś powierzchnię czarną


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) czynić czarnym, nadawać czarną barwę

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czarnuch mzw./mos., czarniak mzw., czarnulka ż., czarnuszka ż.

 przym. czarny

Wiktionary


czernica

1. gatunek kaczki z rodziny grążyc
2. czarna jagoda


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ornit. nazwa systematyczna|Aythya fuligula|ref=tak., kaczka czernica, eurazjatycki ptak wodny zamieszkujący otwarte zbiorniki wodne o gęsto zarośniętych brzegach;

 (1.2) ornit. zob. czernica obrożna.

 (1.3) bot. zob. czarna jagoda.

 (1.4) kraków. jeżyna

Wiktionary

  • czernica (kaczka czernica) (Aythya fuligula) – ptak z rodziny kaczkowatych
  • czernica obrożna – czerniczka (Aythya collaris), ptak z rodziny kaczkowatych
  • regionalna nazwa czarnej jagody lub jeżyny
W Polsce
  • Czernica – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. karkonoskim, w gminie Jeżów Sudecki
  • Czernica – przysiółek wsi Jaczkowice w woj. dolnośląskim, w pow. oławskim, w gminie Oława
  • Czernica – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. świdnickim, w gminie Dobromierz
  • Czernica – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. wrocławskim, w gminie Czernica
  • Czernica – wieś kaszubska w województwie pomorskim, w powiecie chojnickim, w gminie Brusy
  • Czernica – wieś w woj. śląskim, w pow. rybnickim, w gminie Gaszowice
  • Czernica – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. staszowskim, w gminie Staszów

Wikipedia

Wymowa:

IPA: t͡ʃɛrʲˈɲit͡sa, AS: čerʹńica

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czarnek mzw., czernina ż.

Wiktionary


czernice

1. gatunek kaczki z rodziny grążyc
2. czarna jagoda


SJP.pl

Miejscowości w Polsce

Wg TERYT jest ich 7
  • Czernice – wieś w woj. łódzkim, w pow. wieluńskim, w gminie Osjaków
  • Czernice – wieś w woj. mazowieckim, w pow. ciechanowskim, w gminie Opinogóra Górna
  • Czernice – wieś w woj. podlaskim, w pow. kolneńskim, w gminie Kolno
  • Czernice – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. poznańskim, w gminie Murowana Goślina
  • Czernice – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. złotowskim, w gminie Zakrzewo
  • Czernice – kolonia w woj. zachodniopomorskim, w pow. choszczeńskim, w gminie Choszczno
  • Czernice – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. pyrzyckim, w gminie Pyrzyce

Wikipedia


czernice-borowe

wieś w Polsce


SJP.pl


czernichów

1. nazwa kilku miejscowości w Polsce;
2. wieś na Ukrainie


SJP.pl

W Polsce
  • Czernichów – osada leśna w woj. lubuskim, w pow. świebodzińskim, w gminie Łagów
  • Czernichów – przysiółek wsi Łagów w woj. lubuskim, w pow. świebodzińskim, w gminie Łagów
  • Czernichów – wieś w woj. małopolskim, w pow. krakowskim, w gminie Czernichów
  • Czernichów – część wsi Brzezinka w woj. małopolskim, w pow. oświęcimskim, w gminie Oświęcim
  • Czernichów – wieś w woj. małopolskim, w pow. proszowickim, w gminie Koniusza
  • Czernichów – wieś w woj. śląskim, w pow. żywieckim, w gminie Czernichów

Wikipedia


czernichowski

przymiotnik od: Czernichów


SJP.pl


czernicki

1. przymiotnik od: Czernica;
2. przymiotnik od: Czernice-Borowe; czernicko-borowski


SJP.pl


czernickoborowski

przymiotnik od: Czernice-Borowe; czernicko-borowski


SJP.pl


czernicowy

czernica


SJP.pl

Patrz:

czernica

czerniczka

północnoamerykańska kaczka, sporadycznie zalatująca do Polski


SJP.pl

Czerniczka, czernica obrożna, czernica amerykańska (Aythya collaris) – gatunek średniej wielkości ptaka wodnego z rodziny kaczkowatych (Anatidae) zamieszkujący Amerykę Północną. Nie jest zagrożony wyginięciem.

Wikipedia


czernidlak

grzyb kapeluszowy z rodziny bedłkowatych


SJP.pl


czernidłaczek

rodzaj grzybów z rodziny pieczarkowatych


SJP.pl

Coprinellus P. Karst. (czernidłaczek) – rodzaj grzybów z rodziny kruchaweczkowatych (Psathyrellaceae).

Wikipedia


czernidłak

grzyb z rodziny pieczarkowatych, którego dojrzała grzybnia rozpływa się w czarną maź


SJP.pl

Coprinus Pers. (czernidłak) – rodzaj grzybów z rodziny pieczarkowatych (Agaricaceae).

Wikipedia


czernidło

1. substancja do nadawania czemuś czarnego koloru; czarnidło;
2. zawiesina materiałów ogniotrwałych i pyłu grafitowego w wodzie;
3. dawniej: atrament, tusz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) barwnik nadający barwę czarną

 (1.2) przest. zaprawa do czarnienia

Wiktionary

Powiązane:

 przym. czernidłowy, czarnawy, czarniawy, czarny

 rzecz. czarnulka ż., czarny mos./mrz., czernidłak m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) szuwaks

Wiktionary


czernidłowy

czernidło


SJP.pl

Patrz:

czernidło

czerniec

dawniej: zakonnik obrządku wschodniego


SJP.pl

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. poczernieć lub sczernieć)

 (1.1) stawać się czarnym

 (1.2) wyróżniać się czarnym lub ciemnym kolorem na jaśniejszym tle

Wiktionary

Miejscowości w Polsce

Wg TGERYT jest ich 3
  • Czerniec – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. lubińskim, w gminie Lubin
  • Czerniec – wieś w woj. małopolskim, w pow. nowosądeckim, w gminie Łącko
  • Czerniec – wieś w woj. pomorskim, w pow. gdańskim, w gminie Trąbki Wielkie

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zdradliwie i jadowicie szerzyła się ta zaraza zmierzchu wokoło, szła od rzeczy do rzeczy, a czego dotknęła, to wnet butwiało, czerniało, rozpadało się w próchno.

 (1.2) Na środku cmentarza czerniała połać gołej ziemi.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czarny mos./mrz., czerń ż.

 przym. czarny, czarnawy, czarniawy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) czernić się

 (1.2) czernić się

Wiktionary


czerniechów

nazwa dwóch wsi w Polsce


SJP.pl

Czerniechów (ukr. Чернихів) – wieś na Ukrainie, w rejonie tarnopolskim obwodu tarnopolskiego, w hromadzie Tarnopol.

Do 2020 roku część rejonu zborowskiego, od 2020 – tarnopolskiego.

Wikipedia


czerniecki

nazwisko


SJP.pl

Czerniecki (Cierniecki) – polski herb szlachecki z nobilitacji.

Wikipedia


czerniejaczek

krobnik czerniejaczek - gatunek motyla żerującego na drzewach owocowych; Eupista nigricella


SJP.pl


czerniejeczka

wydrążka czerniejeczka - gatunek motyla z rodziny zwójkowatych


SJP.pl


czerniejewianin

mieszkaniec Czerniejewa (miasta w Polsce)


SJP.pl


czerniejewianka

mieszkanka Czerniejewa (miasta w Polsce)


SJP.pl


czerniejewo

miasto w Polsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Polsce;

Wiktionary

Czerniejewo (niem. Schwarzenau) – miasto w woj. wielkopolskim, w powiecie gnieźnieńskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Czerniejewo.

Czerniejewo uzyskało lokację miejską przed 1390 rokiem.

W latach 1954–1972 miasto nie należało, ale było siedzibą władz gromady Czerniejewo. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. poznańskiego. Miasto znajduje się na skraju Szlaku Piastowskiego i na Szlaku Pałaców i Dworów Powiatu Gnieźnieńskiego.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌt͡ʃɛrʲɲɛ̇ˈjɛvɔ, AS: čerʹńėi ̯evo

Wiktionary


czerniejewski

przymiotnik od: Czerniejowo


SJP.pl


czerniejów

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. wieś na Ukrainie, w rejonie tyśmienickim obwodu iwanofrankiwskiego, położona nad Bystrzycą Nadwórniańską;

Wiktionary

W Polsce
  • Czerniejów – wieś w woj. lubelskim, w pow. chełmskim, w gminie Kamień
  • Czerniejów – wieś w woj. lubelskim, w pow. lubartowskim, w gminie Serniki
  • Czerniejów – wieś w woj. lubelskim, w pow. lubelskim, w gminie Jabłonna
Na Ukrainie
  • Czerniejów – wieś w rejonie tyśmienickim, w obwodzie iwanofrankowskim
  • Czerniejów – dawna gmina
Zobacz też
  • Czerniejów-Kolonia

Wikipedia


czernienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|czernić.

 (1.2) odczasownikowy od|czernieć.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czarnulka ż., czarny mos./mrz.

 przym. czarny

Wiktionary


czernienko

nazwisko, np. Konstantin Czernienko (1911-1985), polityk radziecki, sekretarz Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego


SJP.pl


czernieński

przymiotnik od: Czerna


SJP.pl


czerniewice

1. wieś w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie włocławskim;
2. wieś w województwie łódzkim, w powiecie tomaszowskim


SJP.pl

  • Czerniewice – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. włocławskim, w gminie Choceń
    • Czerniewice – stacja kolejowa w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. włocławskim, w gminie Choceń
  • Czerniewice – wieś w woj. łódzkim, w pow. tomaszowskim, w gminie Czerniewice
  • Czerniewice – część Legnicy
  • Czerniewice – część Torunia
  • Czerniewice – gromada w powiecie rawskim
  • Czerniewice – gromada w powiecie włocławskim

Wikipedia


czerniewicki

przymiotnik od: Czerniewice


SJP.pl


czerniewicz

nazwisko


SJP.pl

  • Marcin Ignacy Czerniewicz (?-1776) – sędzia grodzki kowieński
  • Mariusz Czerniewicz (ur. 1989) – polski, profesjonalny kulturysta
  • Stanisław Czerniewicz (ok. 1851-po 1912) – polski przedsiębiorca i przemysłowiec

Wikipedia


czerniewo

Miejscowości w Polsce

Wg TERYT jest ich 2
  • Czerniewo – wieś w woj. mazowieckim, w pow. płockim, w gminie Radzanowo
  • Czerniewo – wieś w woj. pomorskim, w pow. gdańskim, w gminie Trąbki Wielkie

Wikipedia


czerniewski

nazwisko


SJP.pl


czernihów

miasto na Ukrainie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto obwodowe w północnej części Ukrainy, położone nad Desną;

Wiktionary

Czernihów (ukr. Чернігів) – miasto w północno-wschodniej części Ukrainy, nad Desną. Stolica obwodu czernihowskiego.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. czernihowianin mos., czernihowianka ż., Czernihowszczyzna ż.

 przym. czernihowski

Wiktionary


czernihowski

1. Czernihów;
2. obwód czernihowski - jeden z 24 obwodów Ukrainy


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Czernihowem, dotyczący Czernihowa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Czernihów mrz., Czernihowszczyzna ż.

Wiktionary


czernihowszczyzna

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. kraina obejmująca okolice Czernihowa, dawne księstwo czernihowskie;

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Do tego, że zaledwie w trzy miesiące Rosja opanowała ziemie litewskie na wschód od Dźwiny i Dniepru oraz całą Siewierszczyznę i Czernihowszczyznę, przyczyniły się słabe, w większości drewniane umocnienia miast oraz słabe garnizony.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czernihowianin mos., czernihowianka ż., Czernihów mrz.

 przym. czernihowski

Wiktionary


czernik

nazwisko


SJP.pl

  • czernik (Gyalidea) – rodzaj porostów
  • Czernik – góra w Sudetach Wschodnich
  • Czernik – wieś na Ukrainie
Osoby noszące nazwisko Czernik
  • Jerzy Czernik – polski lekarz
  • Edward Czernik – skoczek wzwyż
  • Mieczysław Czernik – polski matematyk, astronom, historyk poczty, filatelista, popularyzator historii
  • Stanisław Czernik – powieściopisarz
  • Ignacy Czernik – żołnierz, oficer powstania listopadowego i powstania węgierskiego, spiskowiec, działacz emigracyjny

Wikipedia


czernikowo

miejscowość w Polsce, w województwie kujawsko-pomorskim


SJP.pl

Czernikowo – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie toruńskim, w gminie Czernikowo, której jest siedzibą.

W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Czernikowo. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa włocławskiego.

Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczyła 3038 mieszkańców. Jest największą miejscowością gminy Czernikowo.

Czernikowo położone jest na ziemi dobrzyńskiej.

Wikipedia


czernikowski

przymiotnik od: Czernikowo, Czerników, Czerników Karski, Czerników Opatowski


SJP.pl


czernilawa

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. wieś na Ukrainie, w rejonie jaworowskim obwodu lwowskiego;

Wiktionary

Czernilawa (ukr. Чернилява) – wieś na Ukrainie, w rejonie jaworowskim obwodu lwowskiego. Wieś liczy około 1745 mieszkańców.

W II Rzeczypospolitej do 1934 samodzielna gmina jednostkowa. Następnie należała do zbiorowej wiejskiej gminy Nahaczów w powiecie jaworowskim w woj. lwowskim.

9 maja 1944 nacjonaliści ukraińscy z OUN-UPA zamordowali tutaj 21 Polaków. Po wojnie wieś weszła w struktury administracyjne Związku Radzieckiego.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. czernilawski

Wiktionary


czernina

zupa na bazie zwierzęcej krwi (przeważnie kaczej lub gęsiej); czarnina, czarna polewka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kulin. gęsta, zakwaszana zupa na wywarze z mięsa z dodatkiem krwi zwierzęcej; i w Encyklopedii staropolskiej

Wiktionary

Czernina, czarnina, czarna polewka – polska zupa o charakterze polewki, której podstawowymi składnikami jest zaprawiany octem rosół oraz krew zwierzęca (z drobiu lub królika, rzadziej prosięcia).

W jadłospisie staropolskim była to zawiesista zupa przyrządzana na wywarze drobiowym (z kości i podrobów kaczki albo gęsi) i dodatkiem ich świeżej krwi, podprawiona mąką i zakwaszana (utrwalona) octem, zaprawiana (na słodko bądź ostro) pikantnymi przyprawami korzennymi (cynamonem, goździkami, pieprzem) oraz suszonymi śliwkami i jabłkami. Podawano ją z krajanymi podrobami, gruszkami, gotowanymi łazankami albo kluseczkami.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: t͡ʃɛrʲˈɲĩna, AS: čerʹńĩna

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czarny mos./mrz., czernica ż.

 przym. czarny

 przysł. czarno

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) czarna polewka, juszka, kresy|jusznik., reg. pozn. czarnina., gwara. czarna zupa, czarny żur, szwarc

Wiktionary


czerniowce

miasto na Ukrainie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto na Ukrainie;

Wiktionary

Czerniowce (ukr. Чернівці, rum. Cernăuți, ros. Черновцы, jid. טשערנאָוויץ, orm. Չերնովեց, niem. Czernowitz/Tschernowitz) – miasto w południowo-zachodniej części Ukrainy w Bukowinie północnej nad Prutem. Siedziba obwodu czerniowieckiego.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Czerniowce to miasto w południowo-zachodniej części Ukrainy w Bukowinie północnej nad Prutem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡ʃɛrʲˈɲɔft͡sɛ, AS: čerʹńofce

Wiktionary

Powiązane:

 przym. czerniowiecki

Wiktionary


czerniowiecki

1. Czerniowce;
2. obwód czerniowiecki - jeden z 24 obwodów Ukrainy


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Czerniowcami, dotyczący Czerniowców

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Czerniowce nmos.

Wiktionary


czernkowski

nazwisko


SJP.pl


czernobyl

miasto na Ukrainie, w którym w 1986 roku doszło do wybuchu w elektrowni jądrowej; Czarnobyl


SJP.pl

Czarnobyl (ukr. Чорнобиль, Czornobyl; ros. Чернобыль, Czernobyl) – miasto na Ukrainie, w obwodzie kijowskim, w rejonie wyszogrodzkim, u ujścia Uży do Prypeci.

Miasto kojarzące się głównie z katastrofą jądrową, która wydarzyła się w oddalonej o 18 kilometrów elektrowni jądrowej, która z wsią współdzieli nazwę – samej jednak elektrowni de facto znacznie bliżej do założonego w 1970 miasta Prypeć (ok. 4 km) niż do Czarnobyla. Przed tym zdarzeniem było zamieszkane przez około 13,5 tysięcy ludzi, po katastrofie wszyscy zostali ewakuowani.

Wikipedia


czernomyrdin

nazwisko


SJP.pl


czerny

nazwisko, np.
1. Karel (Carl) Czerny (1791 - 1857), austriacki pianista, kompozytor i pedagog;
2. Halina Czerny-Stefańska (1922 - 2001), polska pianistka, chopinistka, pedagog


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Carl Czerny – austriacki pianista, kompozytor i nauczyciel
  • Edward Czerny – polski wojskowy
  • Edward Czerny – polski kompozytor, dyrygent, aranżer, multiinstrumentalista
  • Henry Czerny – kanadyjski aktor filmowy i telewizyjny
  • Mirosława Czerny – polska geografka

Wikipedia


czerokeski

Czerokez (Czirokez); czirokeski


SJP.pl


czerokez

północnoamerykański Indianin, członek plemienia Czerokezów; Czirokez


SJP.pl


czerokezi

północnoamerykański Indianin, członek plemienia Czerokezów; Czirokez


SJP.pl

Czirokezi, Czerokezi (nazwa własna Tsalagi, ang. Cherokee) – plemię Indian Ameryki Północnej, pierwotnie wywodzące się od Irokezów i zamieszkujące podgórskie, zachodnie obszary Karoliny Południowej i Północnej, północną Georgię i wschodnie Tennessee. Później większość jego członków została przymusowo przesiedlona na tereny płaskowyżu Ozark. Byli jednym z plemion wliczanych w skład grupy Pięciu Cywilizowanych Plemion. Posługują się językiem czirokeskim.

Wikipedia


czerokezka

Indianka Ameryki Północnej z grupy Irokezów; Czirokezka


SJP.pl


czerp

siatka na kiju do wyciągania ryb z akwarium itp.


SJP.pl


czerpać

czasownik niedokonany

 (1.1) nabierać wodę lub inny płyn jakimś naczyniem

 (1.2) przen. korzystać z czegoś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wodę do picia czerpano z licznych studni i źródeł kopanych na terasie dolnej.

 (1.2) Ten mały kraj czerpie zyski niemal wyłącznie z eksportu drewna.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡ʃɛrpat͡ɕ, AS: čerpać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czerpnia ż., czerpalnia ż., czerpak m., czerpaczek m., czerpacz m., czerparka ż., czerpatka ż., czerpanie n., zaczerpnięcie n.

 czas. zaczerpnąć dk., wyczerpać dk., wyczerpywać ndk.

 przym. czerpalny, czerpalniczy, czerpakowy

Wiktionary


czerpaczek

zdrobnienie od: czerpak


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od czerpak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czerpak m., czerpanie n., czerpnia ż.

 czas. czerpać

Wiktionary


czerpaczka

1. maszyna do pogłębiania rzeki, kanału itp. poprzez wydobywanie gruntu z dna wód; bagier, bagrownica, czerparka, draga, pogłębiarka, szlamownik;
2. łyżka wazowa; czerpak


SJP.pl


czerpadło

Czerpadło – rodzaj przenośnika cieczy, stosowany m.in. w pogłębiarkach. Czerpadła były stosowane już w starożytności.

Czerpadła dzielą się na czerpadła pojemnikowe i śrubowe (zwane również śrubą Archimedesa).

Wikipedia


czerpak

1. naczynie z trzonkiem lub uchem, służące do czerpania cieczy lub ciał sypkich;
2. robocza część koparki, służąca do nabierania i przenoszenia materiałów sypkich


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) narzędzie do czerpania płynów lub materiałów sypkich, zwykle w formie naczynia z trzonkiem lub uchwytem

 (1.2) część robocza maszyny lub urządzenia, która służy do czerpania, zagarniania

Wiktionary

  • czerpak – narzędzie służące do czerpania (nabierania) płynu lub materiałów sypkich:
    • czerpak – narzędzie używane na żaglówkach służące do wybierania, wody która dostała się do kokpitu
    • czerpak – element żurawia studziennego, zwykle wiadro
    • cerpok (czerpak) – drewniane naczynie do nabierania mleka lub śmietany (żentyca) w formie kubka, związane z produkcją oscypków przez górali
    • czerpak entomologiczny – przyrząd do zbierania, odławiania owadów
    • czerpak Patalasa – przyrząd do pobierania wody z określonej głębokości w celu analizy jej właściwości fizyczno-chemicznych, rodzaj batometru.
    • czerpak - jeden z przyborów kuchennych, używany do nabierania lepkiej cieczy (zazwyczaj miodu lub syropu) z pojemnika, by móc następnie ją nanieść w wybranym miejscu.

    Wikipedia

    Przykłady

     (1.1) Pasterze górscy ornamentowali czerpaki, które nie tylko służyły do picia żętycy, ale i odmierzały ilość mleka.

     (1.2) Maszyna podjeżdżała, opuszczała czerpak i „bagrowała” ziemię.

    Wiktionary

    Powiązane:

     rzecz. czerpnia ż., czerparka ż., czerpaczka ż., czerpacz m., czerp m., czerpanie n.

    :: zdrobn. czerpaczek m.

     czas. czerpać ndk.

     przym. czerpakowy

    Wiktionary


czerpakowy

związany z czerpakiem


SJP.pl


czerpalniczy

związany z czerpaniem (papieru)


SJP.pl


czerpanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|czerpać.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Stacja benzynowa to swego rodzaju miejsce czerpania energii dla pojazdów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡ʃɛrˈpãɲɛ, AS: čerpãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaczerpnięcie n., czerpnia ż., czerpalnia ż., czerpak m., czerpaczek m., czerpacz m., czerparka ż., czerpatka ż.

 czas. czerpać ndk., zaczerpnąć dk.

 przym. czerpalny, czerpalniczy, czerpakowy

Wiktionary


czerparka

1. maszyna do pogłębiania rzeki, kanału itp. poprzez wydobywanie gruntu z dna wód; czerpaczka, bagier, bagrownica, draga, szlamownik, pogłębiarka;
2. maszyna do urabiania i czerpania sypkich materiałów skalnych; zgłębiarka


SJP.pl


czerpatka

roślina z rodziny czerpatkowatych, kwitnąca pod woda i zapylana za pomocą wody


SJP.pl

Wikipedia


czerpatkowate

rodzina roślin kwiatowych dwuliściennych


SJP.pl


czerpatkowaty

o cechach czerpatkowatych (rodzina roślin)


SJP.pl


czerpnia

1. czerpnia powietrza - obudowany otwór do pobierania powietrza atmosferycznego w celach wentylacyjnych lub technologicznych;
2. czerpnia wody - kryte ujęcie wody na brzegu rzeki lub zbiornika; ujęcie wody


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) techn. miejsce czerpania czegoś

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czerpak m., czerpaczek m., czerpadło n., czerpacz m., czerparka ż., czerpalnia ż., czerpatka ż., czerpanie n., zaczerpnięcie n., wyczerpywanie n., wyczerpanie n.

 czas. czerpać ndk., zaczerpnąć dk., wyczerpywać ndk., wyczerpać dk.

 przym. czerpakowy, czerpalny, czerpalniczy

Wiktionary


czersk

1. miasto w Polsce;
2. wieś w Polsce;
3. wieś na Ukrainie;
4. wieś na Białorusi


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Polsce;

Wiktionary

Czersk – miasto w południowej części województwa pomorskiego, w powiecie chojnickim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Czersk. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. bydgoskiego.

Czersk uzyskał lokację miejską w 1382, zdegradowany w 1772. Miasto królewskie położone było w II połowie XVI wieku w powiecie tucholskim województwa pomorskiego. Prawa miejskie od 1 lipca 1926.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: t͡ʃɛrsk, AS: čersk

Wiktionary

Powiązane:

 przym. czerski

 rzecz. fm. Czerski m., fż. Czerska ż.

Wiktionary


czerski

przymiotnik od: Czersk


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. osiedle typu miejskiego w Rosji, w Jakucji, ośrodek administracyjny ułusu niżniekołymskiego;

Wiktionary

Czerski (ros. Черский, Czerskij) – osiedle typu miejskiego w Rosji, w Jakucji, siedziba administracyjna ułusu niżniekołymskiego.

Leży na prawym brzegu Kołymy, około 80 km powyżej jej ujścia; około 1500 km na północny wschód od Jakucka; 7 tys. mieszkańców (2005). Ośrodek regionu hodowli reniferów; przemysł spożywczy; elektrownia cieplna; port rzeczny. Administracyjnie w skład osiedla Czerski wchodzi także osiedle Zielony Przylądek.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. czerski

 rzecz. Czersk mrz.

Wiktionary


czerstwieć

o pieczywie: stawać się czerstwym; zsychać się


SJP.pl


czerstwiej

stopień wyższy od przysłówka: czerstwo


SJP.pl


czerstwiejszy

stopień wyższy od przymiotnika: czerstwy


SJP.pl


czerstwość

suchość; twardość


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest czerstwe; cecha tych, którzy są czerstwi

Wiktionary

Powiązane:

 przym. czerstwy

 przysł. czerstwo

Wiktionary


czerstwy

1. zdrowy, krzepki;
2. o chlebie: nieświeży, stary


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) o chlebie nieświeży, suchy

 (1.2) o chlebie daw. gw-pl|Poznań. świeży

 (1.3) o człowieku krzepki, zdrowy, gw-pl|Poznań. zdrowy, żwawy, młody

Wiktionary

Przykłady

 (1.3) Nie bardzo już młoda, ale czerstwa i żwawa, trochę, zanadto otyła, jednak zgrabna […]

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡ʃɛrstfɨ, AS: čerstfy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czerstwość ż.

 przysł. czerstwo

Wiktionary


czerszczanin

mieszkaniec Czerska


SJP.pl


czerszczanka

mieszkanka Czerska


SJP.pl


czert

osadowa skała krzemionkowa, np. jaspis, agat, chalcedon czy krzemień


SJP.pl

Wikipedia


czerta

dawny sposób zbiorowego polowania na dziki z nagonką


SJP.pl


czerteż

wyręb, wypalanie i karczowanie terenów zalesionych


SJP.pl

Czerteż – słowo pochodzenia wołosko-rusińskiego związane z archaiczną gospodarką w Karpatach – wyrębem, wypalaniem i karczowaniem terenów zalesionych pod przyszłe osadnictwo (zobacz cyrhlenie).

Alternatywna etymologia – „najstarsze rosyjskie mapy stworzone w XVI wieku na podstawie opisów dróg” (por. ros. чертёж) – nie może być stosowana do toponimów, bo są starsze.

W Polsce
  • Czerteż – wieś w woj. podkarpackim w pow. sanockim, w gminie Sanok
  • Czerteż – osada w woj. podlaskim, w pow. sokólskim, w gminie Janów
  • Czerteż – gromada

Wikipedia


czerw

beznoga larwa robakowatego kształtu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) larwa niektórych gatunków muchówek i błonkówek;

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) pszcz. stadia rozwojowe pszczoły miodnej od jajeczka do wygryzającej się larwy

 (2.2) zbiorowisko owadów we wczesnych fazach rozwojowych

Wiktionary

Czerw – typ larwy apodialnej (beznogiej) błonkówek i muchówek, bez wyraźnej puszki głowowej.

W pszczelarstwie jest to nazwa wszystkich stadiów rozwojowych pszczoły miodnej przed wygryzieniem z komórki.

Czerw to również potoczna nazwa poczwarki owada barwnikowego czerwca polskiego (Porphyrophora polonica).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Larwy muszki owocowej mają postać czerwia.

 (2.1) W miarę wygryzania się czerwiu pszczoły zalewają miodem opróżnione plasterastry.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡ʃɛrf, AS: čerf

Wiktionary

Powiązane:

 czas. czerwieć, czerwić ndk.

 przym. czerwcowy, czerwony

 rzecz. czerwone n., czerwony mos., czerwończyk mzw., czerwienica ż.

 temsłow. czerwono-

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) larwa

Wiktionary


czerwcówka

1. dni wolne od pracy w okresie Bożego Ciała;
2. wycieczka za miasto w czerwcu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) turyst. przest. wycieczka za miasto w czerwcu

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡ʃɛrfˈt͡sufka, AS: čerfcufka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czerwiec m.

 przym. czerwcowy

Wiktionary


czerwcowy

związany z czerwcem


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) od: czerwiec

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Kto to widział, żeby w czerwcowy wieczór trzeba było chodzić w kurtce.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡ʃɛrfˈt͡sɔvɨ, AS: čerfcovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czerwiec ż., czerwcówka ż., czerw m., zaczerwienienie n.

Wiktionary


czerwczyk

chrząszcz z rodziny żukowatych; guniak czerwczyk


SJP.pl


czerwiak

nazwisko


SJP.pl


czerwić

o matkach pszczół: składać jaja do komórek plastra


SJP.pl


czerwica

trociniarka czerwica: motyl nocny z rodziny trociniarek, szkodnik drzew liściastych; drzewojad


SJP.pl


czerwiec

1. szósty miesiąc roku kalendarzowego
2. roślina zielna z rodziny goździkowatych


SJP.pl

czasownik

 (1.1) pszcz. o matce pszczelej: składać jaja

Wiktionary

Czerwiec – szósty miesiąc w roku, według kalendarza gregoriańskiego ma 30 dni.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. czerwienie n., czerw m.

Wiktionary


czerwięcice

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna

 (1.1) geogr. wieś w województwie śląskim, powiecie raciborskim, gminie Rudnik;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W Czerwięcicach znajduje się pałac z 1892 roku.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡ʃɛrvʲjɛ̇̃ɲˈt͡ɕit͡sɛ, AS: červʹi ̯ė̃ńćice

Wiktionary

Powiązane:

 przym. czerwięcicki

Wiktionary


czerwień

1. czerwony kolor;
2. barwnik, farba koloru czerwonego;
3. tkanina, przędza, ubranie w kolorze czerwonym;
4. potocznie: kier - kolor w kartach;
5. potocznie: czerwona kartka w piłce nożnej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kolor czerwony

 (1.2) czerwony barwnik, farba

 (1.3) karta (do gry) koloru kier

 (1.4) czerwone ubranie

 (1.5) karc. kier (kolor w kartach)

forma czasownika.

 (2.1) 2. os. lp. rozk. od: czerwienić

Wiktionary

  • barwa czerwona – addytywna barwa podstawowa
Miejscowości
  • Czerwień – jeden z Grodów Czerwieńskich; prawdopodobnie wieś Czermno w gminie Tyszowce
  • Czerwień – miasto na Białorusi w obwodzie mińskim, stolica rejonu czerwieńskiego
  • Czerwień – wieś na Ukrainie, w obwodzie tarnopolskim, w rejonie tarnopolskim

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ta pomadka podkreśli czerwień pani ust.

 (1.2) Anna zmieszała czerwień z błękitem.

 (1.4) Przy barze pojawiła się kobieta w czerwieni.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡ʃɛrvʲjɛ̇̃ɲ, AS: červʹi ̯ė̃ń

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czerwieniec m., czerwonka ż., czerwienienie n., czerwony n./mos.

 czas. czerwienić ndk., czerwienieć ndk., zaczerwienić dk., sczerwienieć dk., poczerwienieć dk.

 przym. czerwony, czerwonawy

 przysł. czerwonawo

 temsłow. czerwono-

Wiktionary

Synonimy:

 (1.3) kier

 (1.5) kier

Wiktionary


czerwieńczyce

Czerwieńczyce (niem. Rothwaltersdorf) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim, w gminie Nowa Ruda.

Wikipedia


czerwieniak

gatunek słodkowodnej ryby z rodziny pielęgnicowatych


SJP.pl

Akara czerwona, czerwieniak dwuplamy, czerwieniak (Rubricatochromis bimaculatus) – gatunek słodkowodnej ryby okoniokształtnej z rodziny pielęgnicowatych (Cichlidae). Bywa hodowana w akwariach domowych.

Wikipedia


czerwienić

czasownik niedokonany

 (1.1) pokrywać coś czerwoną farbą lub farbować barwnikiem

czasownik zwrotny niedokonany czerwienić się

 (2.1) stawać się czerwonym, nabierać czerwonego koloru

 (2.2) oblewać się rumieńcem na twarzy, np. ze wstydu lub złości

 (2.3) wyróżniać się czerwoną barwą

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡ʃɛrˈvʲjɛ̇̃ɲit͡ɕ, AS: červʹi ̯ė̃ńić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czerwończyk mzw., czerwienica ż., czerwony mos., czerwień ż., czerwonka ż., czerwone n., czerwoność ż., czerwienienie n., zaczerwienienie n.

 czas. poczerwienieć

 przym. czerwony, czerwonawy

 przysł. czerwono, czerwonawo

 temsłow. czerwono-

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) czerwienieć

 (2.2) pąsowieć, rumienić się

Wiktionary


czerwienica

nadmierne stężenie erytrocytów we krwi


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. grupa chorób o różnej etiologii związanych z nadmierną ilością lub masą krwinek czerwonych

 (1.2) icht. pot. ryba z gatunku nazwa systematyczna|Limanda aspera., limanda żółtopłetwa

 (1.3) bot. nazwa systematyczna|Alkanna|ref=tak., rodzaj roślin z rodziny ogórecznikowatych

 (1.4) bot. roślina z rodzaju czerwienica (1.3)

Wiktionary

  • Czerwienica – potok, dopływ Miedzianki,
  • czerwienica – inna nazwa limandy żółtopłetwej (Limanda aspera), ryby z rodziny flądrowatych,
  • czerwienica barwierska – gatunek rośliny z rodziny ogórecznikowatych,
  • Medycyna:
    • czerwienica prawdziwa – choroba mieloproliferacyjna,
    • czerwienica wtórna,
    • czerwienica rzekoma.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. czerwony mos., czerwonak mzw., zaczerwienienie n., czerw mzw., czerwień ż., czerwieniec m., czerwonka ż., czerwienienie n., czerwone n., czerwoność ż., czerwieniak m., czerwończyk m., czerwończyki nmos., Czerwienica ż., czerwiennik m.

 czas. czerwienić ndk., czerwienieć ndk., zaczerwienić dk., sczerwienieć dk., poczerwienieć dk.

 przym. czerwony, czerwonawy, czerwoniutki

 przysł. czerwonawo, czerwono

 temsłow. czerwono-

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) nadkrwistość

 (1.3) alkanna

 (1.4) alkanna

Wiktionary


czerwienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) pszcz. składanie jaj przez matkę pszczelą

forma rzeczownika.

 (2.1) M. B. W. lm. rzeczownika czerwień

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1) czas. czerwieć

Wiktionary


czerwieniec

dawniej: moneta, złoty dukat


SJP.pl

czasownik nieprzechodni niedokonany

 (1.1) stawać się bardziej czerwonym

 (1.2) zaczerwieniać się na twarzy

Wiktionary

Miejscowości w Polsce
  • Czerwieniec – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. strzelińskim, w gminie Kondratowice
  • Czerwieniec – osada leśna w województwie lubuskim, w powiecie międzyrzeckim, w gminie Skwierzyna
  • Czerwieniec – wieś w woj. pomorskim, w pow. słupskim, w gminie Potęgowo

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Azalie, hortensje i irysy kwitną wiosną, a chryzantemy jesienią, wtedy także czerwienieją klony.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czerwończyk mzw., czerwienica ż., czerwony mos., czerwonka ż., czerwone n., czerwienienie n., czerwień ż., zaczerwienienie n., czerwoność ż.

 czas. poczerwienieć dk., sczerwienieć dk.

 temsłow. czerwono-

 przym. czerwony

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) czerwienić się, kraśnieć, krwawić się, zaczerwieniać się

 (1.2) pąsowieć, rumienić się

Wiktionary


czerwieniej

stopień wyższy od przysłówka: czerwono


SJP.pl


czerwienienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|czerwienić.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. czerwienić, czerwienieć

 rzecz. czerwończyk mzw., czerwienica ż., czerwień ż., czerwone n., czerwony mos., zaczerwienienie n.

 przym. czerwony

 temsłow. czerwono-

Wiktionary


czerwieniutki

zdrobnienie od: czerwony; czerwoniutki


SJP.pl


czerwienny

przymiotnik od: czerwień (kolor w kartach); kierowy


SJP.pl


czerwieńsk

miasto w Polsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Polsce;

Wiktionary

Czerwieńsk (Czerwieńsk Odrzański, niem. Rothenburg an der Oder) – miasto położone na Wysoczyźnie Czerwieńskiej, w powiecie zielonogórskim, w województwie lubuskim, siedziba gminy Czerwieńsk.

W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa zielonogórskiego.

Według danych GUS z 31 grudnia 2019 r. Czerwieńsk liczył 3988 mieszkańców.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈt͡ʃɛrvʲjɛ̇̃j̃sk, AS: červʹi ̯ė̃ĩ ̯sk

Wiktionary

Powiązane:

 przym. czerwieński

Wiktionary


czerwieński

przymiotnik od: Czerwieńsk


SJP.pl


czerwieńszczanin

mieszkaniec Czerwieńska (miasta w Polsce)


SJP.pl


czerwieńszczanka

mieszkanka Czerwieńska (miasta w Polsce)


SJP.pl


czerwieńszy

stopień wyższy od przymiotnika: czerwony; bardziej czerwony


SJP.pl


czerwik

1. południowoamerykański krzew przypominający tarninę, w którego liściach znajduje się kokaina; krasnodrzew pospolity, krzew kokainowy, krasnosok;
2. zdrobnienie od: czerw


SJP.pl


czerwikowate

rodzina roślin dwuliściennych występujących w Ameryce; krasnosokowate


SJP.pl

Czerwikowate (Ciidae) – rodzina owadów z rzędu chrząszczy.

Wikipedia


czerwikowaty

o cechach czerwikowatych (rodzina roślin)


SJP.pl


czerwin

wieś w Polsce


SJP.pl

Czerwin – wieś sołecka w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie ostrołęckim, w gminie Czerwin.

Wikipedia


czerwińsk

1. Czerwińsk nad Wisłą - miasto w Polsce;
2. wieś w Polsce


SJP.pl

  • Czerwińsk – wieś w powiecie starogardzkim, województwo pomorskie
  • Czerwińsk nad Wisłą – miasto w powiecie płońskim, województwo mazowieckie

Wikipedia


czerwiński

przymiotnik od: Czerwin, Czerwińsk nad Wisłą


SJP.pl

  • Czerwiński – polskie nazwisko. Nazwa osobowości pochodzi od czerwonego koloru, od miesiąca czerwiec lub od nazwy miejscowości (od wsi Czerwin w Małopolsce lub województwie mazowieckim). Nazwa topograficzna z rdzeniem czerw-, np. Czerwińsk, Czerwonka, Czerwin.

Wikipedia


czerwińszczanin

mieszkaniec Czerwińska nad Wisłą (miasta w Polsce)


SJP.pl


czerwińszczanka

mieszkanka Czerwińska nad Wisłą (miasta w Polsce)


SJP.pl


czerwiobójczy

zabijający czerwie


SJP.pl


czerwioch

przednia część ciała tasiemca; skoleks, główka


SJP.pl

Skoleks (z łac. scolex poprzez gr. skōlēks – robak, czerw, inaczej: czerwioch), główka – przednia część ciała tasiemców właściwych (Eucestoda) uzbrojona w narządy czepne charakterystyczne dla poszczególnych rzędów – różnego rodzaju bruzdy (botria i botrydia), przyssawki, kolce i haki, wspomagające przywarcie do ściany jelita żywiciela. Służy do utrzymywania pasożyta w ciele żywiciela.

Wikipedia


czerwiogubny

niszczący czerwie


SJP.pl


czerwionecki

Czerwionka-Leszczyny


SJP.pl

Patrz:

Czerwionka-Leszczyny

czerwionka

nazwisko


SJP.pl

Czerwionka (śl. Czyrwjůnka) – dzielnica Czerwionki-Leszczyn, dawna samodzielna miejscowość.

Według danych z września 2012 r. liczy ona 8281 mieszkańców.

W latach 1945–1954 miejscowość była siedzibą gminy Czerwionka. W 1954 utworzono gromadę Czerwionka ale zanim zaczęła funkcjonować, przekształcono ją na osiedle.

Wikipedia


czerwionka-leszczyny

miasto w Polsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Polsce;

Wiktionary

Czerwionka-Leszczyny (śl. Czyrwjůnka-Leszczyny; do 31 grudnia 1991 Leszczyny) – miasto w Polsce położone w województwie śląskim, w powiecie rybnickim, siedziba władz gminy miejsko-wiejskiej Czerwionka-Leszczyny.

27 maja 1975 r. do miasta Leszczyny (prawa miejskie 1962) włączono miasto Czerwionka (prawa miejskie 1962), zachowując tym samym nazwę i ciągłość prawną miasta Leszczyny, a równocześnie likwidując miasto Czerwionka. 1 stycznia 1992 r. nazwę miasta Leszczyny zmieniono na Czerwionka-Leszczyny. Z formalnoprawnego punktu widzenia Czerwionka-Leszczyny nie jest więc miastem powstałym przez połączenie miast Czerwionki i Leszczyny, lecz kontynuacją miasta Leszczyny (do którego włączono Czerwionkę), a zmiana nazwy w 1992 r. na Czerwionka-Leszczyny jest zaledwie uwypukleniem dwoistego charakteru tego miasta a posteriori (obie części są podobnej wielkości).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Babcia Józia urodziła się w Rybniku, ale teraz mieszka w Czerwionce-Leszczynach.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡ʃɛrvʲjɔ̃ŋka‿lɛʃˈt͡ʃɨ̃nɨ, AS: červʹi ̯õŋka‿leščny

Wiktionary


czerwiowaty

mający postać czerwia


SJP.pl


czerwiowy

związany z czerwiem


SJP.pl


czerwiwość

pasożytnicza choroba wywołana przez robaki; robaczyca; helmintoza


SJP.pl

Helmintoza (robaczyca) – choroba wywołana przez helminty, które dzielą się na płazińce i nicienie. Do płazińców należą m.in. tasiemiec nieuzbrojony i bruzdogłowiec szeroki, natomiast do nicieni glista ludzka i włosień kręty. Helmintozy są uważane za zaniedbane choroby tropikalne.

Wikipedia


czerwliwość

wada drewna polegająca na uszkodzeniu tkanki drzewnej przez pasożytujące owady


SJP.pl


czerwliwy

o drewnie: zniszczony przez żerujące czerwie lub larwy


SJP.pl


czerwo

potocznie: kier; czerwień


SJP.pl


czerwona

potocznie: kobieta o poglądach, zapatrywaniach lewicowych; socjalistka, komunistka


SJP.pl

  • Czerwona – wieś w województwie mazowieckim, w powiecie lipskim, w gminie Ciepielów
  • Czerwona – przysiółek wsi Gronowice w województwie opolskim

3 cieki wodne w Polsce:

  • Czerwona – rzeka, dopływ Morza Bałtyckiego
  • Czerwona – potok, dopływ Dziadówki
  • Czerwona – struga, dopływ Kłodawy

Góra:

  • Czerwona – wzniesienie w Górach Stołowych (Zaworach)

Wikipedia


czerwonacki

przymiotnik od: Czerwonak


SJP.pl


czerwonak

duży ptak o długim dziobie zgiętym w połowie ku dołowi, wysokich nogach, długiej szyi oraz białym upierzeniu z różowym nalotem; flaming


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) ornit. nazwa systematyczna|Phoenicopterus ruber|ref=tak., flaming karmazynowy

Wiktionary

  • Czerwonak (Phoenicopterus ruber) – ptak z rodziny czerwonakowatych
W Polsce
  • Czerwonak – stacja kolejowa
  • Czerwonak – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. poznańskim, w gminie Czerwonak
  • Czerwonak – integralna część miasta Stepnica w woj. zachodniopomorskim
  • Czerwonak – gmina wiejska w woj. wielkopolskim
  • Czerwonak – gromada
  • Czerwonak Osiedle - przystanek kolejowy

Wikipedia

Powiązane:

 przym. czerwony

 rzecz. czerwończyk mzw., czerwienica ż., czerwonka ż., czerwony mos., czerwień ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) flaming, flaming amerykański, flaming karaibski, czerwonak różowy

Wiktionary


czerwonaki

duży ptak o długim dziobie zgiętym w połowie ku dołowi, wysokich nogach, długiej szyi oraz białym upierzeniu z różowym nalotem; flaming


SJP.pl


czerwonakowate

rodzina ptaków z rzędu flamingowych; flamingi, flamingowate, czerwonaki


SJP.pl

Flamingi, czerwonaki, czerwonakowate (Phoenicopteridae) – rodzina ptaków z monotypowego rzędu flamingowych (Phoenicopteriformes).

Wikipedia


czerwonawobrązowy

brązowy o czerwonawym odcieniu


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) brązowy o czerwonawym odcieniu

Wiktionary


czerwonawobrunatny

brunatny o odcieniu czerwonawym, mahoniowy


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) brunatny o czerwonawym odcieniu

Wiktionary


czerwonawolila

1. lila o czerwonawym odcieniu; czerwonawoliliowy;
2. czerwonawoliliowo


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) lila o czerwonawym odcieniu

Wiktionary


czerwonawoliliowy

liliowy o czerwonawym odcieniu


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) liliowy o czerwonawym odcieniu

Wiktionary


czerwonawopurpurowy

purpurowy o czerwonawym odcieniu


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) purpurowy o czerwonawym odcieniu

Wiktionary


czerwonawozielony

zielony o czerwonawym odcieniu


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) zielony o odcieniu czerwonawym

Wiktionary


czerwonawozłoty

złoty o odcieniu czerwonawym


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) złoty o odcieniu czerwonawym

Wiktionary


czerwonawy

zbliżony do czerwonego, nie do końca czerwony, prawie czerwony; czerwonkawy (rzadziej)


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) w kolorze podobnym do czerwonego, o zabarwieniu bliskim czewieni lub częściowo czerwonym

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pomarańczowe lub nawet czerwonawe refleksy oznaczają, że pod wpływem światła produkt uległ utlenieniu i nie powinien być spożywany.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡ʃɛrvɔ̃ˈnavɨ, AS: červõnavy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czerwończyk mzw., czerwienica ż., czerwony mos., zaczerwienienie n., czerwone n., czerwień ż., czerwoność ż.

 czas. czerwienić

 przym. czerwony

 przysł. czerwonawo, czerwono

 temsłow. czerwono-

Wiktionary


czerwończyk

rodzaj motyli z rodziny modraszkowatych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) ent. motyl z podrodziny nazwa systematyczna|Lycaeninae|ref=tak., czerwończyków;

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czerwony mos., czerwienica ż., czerwonak mzw., zaczerwienienie n., czerw mzw., czerwień ż., czerwieniec m., czerwonka ż., czerwienienie n., czerwone n., czerwoność ż., czerwieniak m., czerwończyki nmos.

 czas. czerwienić ndk., czerwienieć ndk., zaczerwienić dk., sczerwienieć dk., poczerwienieć dk.

 przym. czerwony, czerwonawy, czerwoniutki

 przysł. czerwonawo, czerwono

 temsłow. czerwono-

Wiktionary


czerwone

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) pot. czerwone światło sygnalizacyjne

forma przymiotnika.

 (2.1) n. lp., nmos. od: czerwony

forma rzeczownika.

 (3.1) M., B. i W. lm. od: czerwona

Wiktionary

W Polsce
  • Czerwone – wieś położona w województwie podlaskim, w powiecie kolneńskim, w gminie Kolno
  • Czerwone – dawna gmina wiejska istniejąca do 28 września 1954 roku w woj. białostockim
  • Czerwone – dawna gromada w woj. białostockim

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Nie przechodź na czerwonym!

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czerwończyk mzw., czerwienica ż., czerwony m., czerwona ż., czerwień ż., czerw m., czerwieniec m., czerwonka ż., czerwienienie n.

 czas. czerwienić ndk., czerwienieć ndk., zaczerwienić dk., zczerwienieć dk., poczerwienieć dk.

 przym. czerwony, czerwonawy

 przysł. czerwono

 temsłow. czerwono-

Wiktionary


czerwonecki

Czerwonka; czerwonkowski


SJP.pl


czerwoni

1. mający kolor krwi;
2. komunistyczny, lewicowy


SJP.pl

Czerwoni – radykalni działacze demokratyczni w Królestwie Polskim przed wybuchem i w okresie powstania styczniowego (1863–1864). Ich poglądy polityczne były przeciwstawne „białym”. Wywodzili się z organizatorów manifestacji patriotycznych z 1861 roku.

Wikipedia


czerwoniak

1. w latach 60. XX wieku w Polsce: banknot stuzłotowy;
2. w latach międzywojennych: gazeta publikująca sensacyjne artykuły;
3. potocznie:
a) autobus miejski (malowany w okresie PRL na czerwono);
b) budynek o nieotynkowanych ścianach z czerwonej cegły;
4. dawniej: czerwonak (flaming)


SJP.pl

Czerwoniak (dawniej Rubro monte, niem. Roten Berg, Roter Berg lub Rotheberg, po 1945 r. również Czerwona Góra) – położona na granicy Kotliny Kłodzkiej i Rowu Górnej Nysy, w pobliżu wsi Stary Wielisław, Gorzanów i Krosnowice, góra ze szczytem na wysokości 399 m n.p.m., stanowiąca wyraźnie oddzielony, samodzielny masyw o charakterystycznym kształcie.

Wikipedia


czerwoniec

1. złota trzyrublowa moneta, używana w Rosji w XVIII-XIX wieku;
2. banknot dziesięciorublowy, używany w ZSRR w latach 1922-47;
3. dawna złota moneta obiegowa o charakterze międzynarodowym, bita w Europie od XIII wieku;
4. środowiskowo: kara dziesięciu lat robót w sowieckich łagrach


SJP.pl

Czerwoniec (ros. червонец) – nazwa kategorii monet w Rosji i ZSRR, wywodząca się od polskiego czerwonego złotego.

Do XVIII wieku nazywano tak w Rosji wszystkie zagraniczne złote monety. Czerwońcami powszechnie nazywano bite od 1712 do 1797 monety złote o wadze zbliżonej do dukata. W 1923 wybito okolicznościowe monety złote o wadze 8,6 g na awersie których pojawiło się słowo "czerwoniec". Była także kolejna emisja takich monet w 1924 roku (z datą "1925"), jednak nie wiadomo, czy znalazły się one w obiegu. Emisję tych monet jako kolekcjonerskich kontynuowano w latach 1975–1982.

Wikipedia


czerwoniutki

zdrobnienie od: czerwony; czerwieniutki


SJP.pl


czerwonka

bakteryjna choroba zakaźna, charakteryzująca się krwistą biegunką; dyzenteria


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. ostra choroba zakaźna, której objawem jest krwawa biegunka

Wiktionary

Dyzenteria, czerwonka (gr. δυσεντερία, dysentería) – ostra choroba zakaźna jelit, w szczególności jelita grubego, której objawem jest uporczywa biegunka i obecność krwi oraz śluzu w stolcu. Nieleczona prowadzi do śmierci.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Czerwonka to powodująca krwawienia infekcja jelita.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czerwończyk mzw., czerwienica ż., czerwień ż., czerwonak mrz., Czerwonka ż., czerwoność ż., czerwone n., czerwony mos.

 czas. czerwienić, czerwienieć

 przym. czerwienny, czerwonkowy, czerwony

 przysł. czerwono

 przedr. czerwono-

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dyzenteria

Wiktionary


czerwonkawy

zbliżony do czerwonego, nie do końca czerwony, prawie czerwony; czerwonawy (częściej)


SJP.pl


czerwonkowski

Czerwonka; czerwonecki


SJP.pl


czerwonkowy

związany z czerwonką


SJP.pl


czerwono

przysłówek sposobu

 (1.1) z użyciem czerwonej barwy, z obecnością czerwieni

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czerwończyk mzw., czerwienica ż., zaczerwienienie n., czerwień ż., czerwoność ż., czerwone n., czerwony mos., czerwonka ż.

 czas. czerwienić ndk.

 przym. czerwonawy, czerwony

Wiktionary


czerwono-

temat słowotwórczy

 (1.1) pierwszy człon przymiotników złożonych wskazujący na czerwony odcień barwy określonej przez drugi człon złożenia

 (1.2) pierwszy człon przymiotników złożonych wskazujący na czerwoną barwę jednej lub wielu części wielobarwnej całości

 (1.3) pierwszy człon przymiotników złożonych wskazujący na czerwoną barwę tego, co nazywa drugi, rzeczownikowy człon złożenia

 (1.4) pierwszy człon rzeczowników złożonych wskazujący na czerwony kolor tego, co nazywa drugi człon złożenia

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) czerwonobrązowy • czerwonoróżowy • czerwonofioletowy

 (1.2) czerwono-biały • czerwono-niebieski • czerwono-żółty

 (1.3) czerwonoskóry • czerwonooki • czerwononogi

 (1.4) czerwonoziem • czerwononóżka • czerwonokrzew

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czerwończyk mzw., czerwienica ż., czerwony mos., czerw mzw., czerwień ż., czerwieniec m., czerwonka ż., czerwone n., czerwienienie n., zaczerwienienie n., sczerwienienie n., poczerwienienie n.

 czas. czerwienić ndk., czerwienieć ndk., zaczerwienić dk., sczerwienieć dk., poczerwienieć dk.

 przym. czerwony, czerwonawy

 przysł. czerwonawo

Wiktionary


czerwono-biały

w części czerwony, w części biały; biało-czerwony


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) taki, który ma dwa kolory: czerwony i biały

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Czerwono-białe witryny wszystkich sklepów drażnią singli w walentynki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡ʃɛrvɔ̃nɔ‿ˈbʲjawɨ, AS: červõno‿bʹi ̯au̯y

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) biało-czerwony

Wiktionary


czerwono-brązowy

w części czerwony, w części brązowy


SJP.pl


czerwono-brunatny

w części czerwony, w części brunatny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) czerwony i brunatny

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Do tej sukienki będą pasować czerwono-brunatne dodatki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡ʃɛrvɔ̃nɔ‿brũˈnatnɨ, AS: červõno‿brũnatny

Wiktionary


czerwono-czarny

w części czerwony, w części czarny; czarno-czerwony


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) czerwony i czarny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) czarno-czerwony

Wiktionary


czerwono-niebieski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) taki, który ma dwa kolory: czerwony i niebieski

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Widok czerwono-niebieskiego plecaczekecaczka z lichutkiego materiału przypominającego ortalion z koszmarnie pstrokatymi naszywkami na chwilę odebrał mnie i żonie mowę.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) niebiesko-czerwony

Wiktionary


czerwono-zielony

w części czerwony, w części zielony; zielono-czerwony


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) czerwony i zielony

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Mam wrażenie, że wszystkie czerwono-zielone jabłka są kwaśne.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡ʃɛrvɔ̃nɔ‿ʑɛˈlɔ̃nɨ, AS: červõno‿źelõny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zielono-czerwony

Wiktionary


czerwono-żółty

przymiotnik relacyjny

 (1.1) taki, który ma dwa kolory: czerwony i żółty

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Miał na sobie bluzkę w czerwono-żółte pasy i ciemne szorty.

 (1.1) O poranku pętlę autobusową przy ul. Woronicza opuściło kilkanaście czerwono-żółtych solarisów.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) żółto-czerwony

Wiktionary


czerwono-złoty

w części czerwony, w części złoty; złoto-czerwony


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) czerwony i złoty

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Miała słabość do czerwono-złotych tkanin.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡ʃɛrvɔ̃nɔ‿ˈzwɔtɨ, AS: červõno‿zu̯oty

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) złoto-czerwony

Wiktionary


czerwonoarmiejec

żołnierz Armii Czerwonej (wojsk lądowych Sił Zbrojnych ZSRR); krasnoarmiejec


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) hist. wojsk. żołnierz Armii Czerwonej

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Armia Czerwona ż., czerwonoarmista mos.

 przym. czerwonoarmijny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) krasnoarmiejec, czerwonoarmista

Wiktionary


czerwonoarmijny

przymiotnik relacyjny

 (1.1) hist. wojsk. związany z Armią Czerwoną, dotyczący Armii Czerwonej

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Armia Czerwona ż., czerwonoarmista mos., czerwonoarmiejec mos.

Wiktionary


czerwonoarmista

żołnierz Armii Czerwonej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) hist. wojsk. żołnierz Armii Czerwonej

Wiktionary

Czerwonoarmista (ros. Красноармеец, trans. Krasnoarmiejec) – bazowy stopień wojskowy i podstawowe stanowisko personelu wojskowego Armii Czerwonej w latach 1918–1946. W tym czasie używane również jako synonim słowa „żołnierz”, które wyszło z oficjalnego użycia po rewolucji październikowej jako kontrrewolucyjne.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. Armia Czerwona ż., czerwonoarmiejec mos.

:: fż. czerwonoarmistka ż.

 przym. czerwonoarmijny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) czerwonoarmiejec, krasnoarmiejec

Wiktionary


czerwonoarmistka

czerwonoarmista


SJP.pl

Patrz:

czerwonoarmista

czerwonobrązowy

brązowy o czerwonym odcieniu


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) mający kolor brązowy o odcieniu czerwonym

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Gdzieś kupiła te czerwonobrązowe pantofle, psiapsiółko?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡ʃɛrvɔ̃nɔbrɔ̃w̃ˈzɔvɨ, AS: červõnobrõũ̯zovy

Wiktionary


czerwonobrody

dzięcioł czerwonobrody - gatunek ptaka z rodziny dzięciołowatych


SJP.pl


czerwonobrunatny

brunatny o odcieniu czerwonym


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający kolor brunatny o odcieniu czerwonym

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Czerwonobrunatnej papryki nie kupuj, chyba jest z Chin. Lepsza jest ta czerwona z Peru.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡ʃɛrvɔ̃nɔbrũˈnatnɨ, AS: červõnobrũnatny

Wiktionary

Powiązane:

 przym. brunatnoczerwony

Wiktionary


czerwonobrzuchy

1. tamaryna czerwonobrzucha, koczkodan czerwonobrzuchy - gatunki małp;
2. żółw czerwonobrzuchy - gatunek gada;
3. owocożer czerwonobrzuchy, trogon czerwonobrzuchy - gatunki ptaków


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który ma czerwony brzuch

Wiktionary


czerwonocegły

zbudowany z czerwonej cegły


SJP.pl


czerwonoczarny

czarny o odcieniu czerwonym


SJP.pl


czerwonoczelny

kormoran czerwonoczelny, nierozłączka czerwonoczelna - gatunki ptaków


SJP.pl


czerwonoczuby

dzięcioł czerwonoczuby - gatunek ptaka z rodziny dzięciołowatych


SJP.pl


czerwonodzioby

1. mający czerwony dziób;
2. wikłacz czerwonodzioby - gatunek małego ptaka z rodziny wikłaczowatych;
3. pilik czerwonodzioby - gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny trogonów


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który ma czerwony dziób

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) (…) „bocian” w języku jakiegoś domorosłego ornitologa znaczy tyle, co „ptak przelotny, czerwonodzioby, żabożerny” (…)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡ʃɛrvɔ̃nɔˈd͡ʑɔbɨ, AS: červõnoʒ́oby

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) krasnonodzioby

Wiktionary


czerwonofigurowy

styl czerwonofigurowy &#8211; sposób malowania naczyń w starożytnej Grecji, polegający na malowaniu czerwonych sylwetek na czarnym tle; technika czerwonofigurowa, malarstwo czerwonofigurowe


SJP.pl


czerwonofioletowy

fioletowy o odcieniu czerwonym


SJP.pl


czerwonogardły

oskomik czerwonogardły - gatunek ptaka z rodziny dzięciołowatych


SJP.pl


czerwonogranatowy

granatowy o odcieniu czerwonym


SJP.pl


czerwonogród

miejsowość położona na Podolu, w zachodniej Ukrainie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. Szeptycki, miasto na Ukrainie (polski egzonim w latach 1951-2024);

Wiktionary

Szeptycki (ukr. Шептицький, Szeptyćkyj), Krystynopol – miasto na Ukrainie, w obwodzie lwowskim, stolica rejonu szeptyckiego, 9 km na południe od miasta Sokal, 15 km na wschód od granicy z Polską, u ujścia Sołokii do Bugu.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. czerwonogrodzki

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Szeptycki, Krystynopol

Wiktionary


czerwonogrodzki

dotyczący Czerwonogrodu (miasta na Ukrainie)


SJP.pl


czerwonogrzbiety

siodłówka czerwonogrzbieta - gatunek muchówki z rodziny lwinkowatych


SJP.pl


czerwonogwardyjski

związany z Czerwoną Gwardią


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) hist. związany z komunistyczną Czerwoną Gwardią, dotyczący Czerwonej Gwardii

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Czerwona Gwardia ż., czerwonogwardzista mos.

Wiktionary


czerwonogwardzista

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) członek Czerwonej Gwardii

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡ʃɛrvɔ̃nɔɡvarʲˈd͡ʑista, AS: červõnogvarʹʒ́ista

Wiktionary

Powiązane:

 przym. czerwonogwardyjski

Wiktionary


czerwonogwardzistka

czerwonogwardzista


SJP.pl

Patrz:

czerwonogwardzista

czerwonogłowy

1. mający czerwona głowę;
2. osnuja czerwonogłowa - gatunek błonkówki z rodziny osnujowatych


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który ma czerwoną głowę

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡ʃɛrvɔ̃nɔˈɡwɔvɨ, AS: červõnogu̯ovy

Wiktionary


czerwonokasztanowy

kasztanowy o czerwonym odcieniu


SJP.pl


czerwonokrwinkowy

związany z czerwonymi krwinkami, np. układ czerwonokrwinkowy


SJP.pl


czerwonokrwisty

przymiotnik

 (1.1) książk. mający kolor czerwony o odcieniu koloru krwi; intensywnie czerwony

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dziewczynka trzymała kilka czerwonokrwistych liści.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) czerwony

Wiktionary


czerwonokrzew

południowoafrykański krzew z rodziny bobowatych, osiągający wysokość dwóch metrów; rooibos


SJP.pl

Aspalat prosty, czerwonokrzew (Aspalathus linearis (Burman f.) R. Dahlgren) – gatunek krzewu należący do rodziny bobowatych. W stanie dzikim występuje w Afryce południowej.

Wikipedia


czerwonokrzyski

przymiotnik od: Czerwony Krzyż


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Czerwonym Krzyżem, dotyczący Czerwonego Krzyża

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) - Bardzo duży wkład w jej przygotowanie włożyła także czerwonokrzyska młodzież, która kwestowała przed świętami na ulicach Słupska.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Czerwony Krzyż m.

Wiktionary


czerwonolicy

1. mający czerwone lica;
2. żółw czerwonolicy - podgatunek żółwia błotnego; żółw czerwonouchy;
3. gil czerwonolicy, warzęcha czerwonolica - gatunki ptaków


SJP.pl


czerwonolila

lila o czerwonym odcieniu


SJP.pl


czerwonoliliowy

liliowy o czerwonym odcieniu


SJP.pl


czerwonomalinowy

mający kolor czerwonych malin


SJP.pl


czerwonomorski

związany z Morzem Czerwonym


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Morzem Czerwonym, dotyczący Morza Czerwonego

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Morze Czerwone n.

Wiktionary


czerwononiebieski

niebieski o odcieniu czerwonym


SJP.pl


czerwononogi

mający czerwone nogi


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który ma czerwone nogi

Wiktionary


czerwononosy

mający czerwony nos


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) taki, który ma czerwony nos

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡ʃɛrvɔ̃nɔ̃ˈnɔsɨ, AS: červõnõnosy

Wiktionary


czerwononóżka

zwierzę mające czerwone nogi


SJP.pl


czerwonoogonowy

1. myszowór czerwonoogonowy - gatunek torbacza;
2. sum czerwonoogonowy - gatunek ryby;
3. boa czerwonoogonowy - gatunek węża


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) taki, który ma czerwony ogon

Wiktionary


czerwonooki

mający czerwone oczy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który ma czerwone oczy

Wiktionary


czerwonopióry

przymiotnik

 (1.1) taki, który ma czerwone pióra

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Kardynał wirgiński to taki czerwonopióry ptaszek, nieco większy od naszego wróbla.

 (1.1) A najpiękniejsza czerwonopióra strzała • Głęboko się w serce wsała, • głęboko się w serce wbiła • I piła… piła… piła… sic.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡ʃɛrvɔ̃nɔˈpʲjurɨ, AS: červõnopʹi ̯ury

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czerwonopiór m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) krasnopióry, czerwono upierzony

Wiktionary


czerwonoplamy

gnilik czerwonoplamy - gatunek chrząszcza z rodziny gnilikowatych


SJP.pl


czerwonopomarańczowy

pomarańczowy o odcieniu czerwonym


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) mający kolor pomarańczowy o odcieniu czerwonym

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Z wolna czerwonopomarańczowy krąg słońca chował się za horyzontem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡ʃɛrvɔ̃nɔpɔ̃marãj̃n͇ˈt͡ʃɔvɨ, AS: červõnopõmarãĩ ̯ṇčovy

Wiktionary

Powiązane:

 przym. pomarańczowoczerwony

Wiktionary


czerwonoprądnicki

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Prądnikiem Czerwonym, dotyczący Czerwonego Prądnika

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Czerwony Prądnik m.

Wiktionary


czerwonopurpurowy

purpurowy o odcieniu czerwonym


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) purpurowy z czerwonym odcieniem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Podoba ci się ta czerwonopurpurowa chustka?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡ʃɛrvɔ̃nɔpurpuˈrɔvɨ, AS: červõnopurpurovy

Wiktionary


czerwonoróżowy

różowy o odcieniu czerwonym


SJP.pl


czerwonorudy

rudy o czerwonym odcieniu


SJP.pl


czerwoność

czerwony


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co czerwone

Wiktionary

Patrz:

czerwony

Powiązane:

 rzecz. czerwończyk mzw., czerwienica ż., czerwień ż., czerwonka ż., zaczerwienienie n., czerwony mos.

 czas. czerwienić, czerwienieć, zaczerwienić

 przym. czerwony, czerwonawy

 przysł. czerwono

Wiktionary


czerwonosiny

siny o odcieniu czerwonym


SJP.pl


czerwonoskóra

książkowo: Indianka


SJP.pl


czerwonoskórnictwo

sposób garbowania skór preparatami roślinnymi


SJP.pl

Czerwonoskórnictwo – gałąź garbarstwa, zajmująca się garbowaniem skór miękkich: wołowych, krowich, cielęcych, baranich i końskich na różne kolory.

Wykorzystywano garbniki roślinne (kora dębowa lub inne garbniki nadające czerwony odcień skórze), w zależności od koloru, jaki chciano uzyskać. Skóra po wyprawie czerwonoskórniczej przeznaczona była na obuwie z cholewami, wyroby siodlarskie i dodatki.

Wikipedia


czerwonoskórnik

specjalista w garbowaniu skór preparatami roślinnymi


SJP.pl


czerwonoskóry

mający czerwoną skórę


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) mający czerwonawy kolor skóry

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) książk. Indianin

Wiktionary

Przykłady

 (2.1) Od czasu do czasu zapuszczałem wzrok w głąb kraju, ciekawy, czy nie ujrzę gdzie czerwonoskórych, których liczne pokolenia żyły jeszcze niedawno koło jeziora, a jedne z nich zostawiło w nazwie Huron wieczną po sobie pamiątkę; ale znikły nawet ich ślady.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czerwonoskórnictwo n.

:: fż. czerwonoskóra ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) Indianin; pogard. indianiec

Wiktionary


czerwonoskrzydły

przymiotnik

 (1.1) taki, który ma czerwone skrzydła

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡ʃɛrvɔ̃nɔˈskʃɨdwɨ, AS: červõnoskšydu̯y

Wiktionary


czerwonosterny

faeton czerwonosterny - gatunek ptaka z rodziny faetonów


SJP.pl


czerwonoszyi

1. pademelon czerwonoszyi - gatunek kangura;
2. dzięcioł czerwonoszyi - gatunek ptaka z rodziny dzięciołowatych


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który ma czerwoną szyję

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡ʃɛrvɔ̃nɔˈʃɨji, AS: červõnošyi ̯i

Wiktionary


czerwonouchy

1. żółw czerwonouchy - podgatunek żółwia błotnego; żółw czerwonolicy;
2. koczkodan czerwonouchy - gatunek ssaka z rodziny koczkodanowatych


SJP.pl


czerwonowłosy

1. mający rude włosy; rudowłosy, ryżowłosy;
2. mający włosy zafarbowane na czerwono


SJP.pl


czerwonoziem

rodzaj mało urodzajnej gleby występującej w strefie okołorównikowej


SJP.pl

Czerwonoziemy (żółtoziemy, lateryty) – gleby powstałe na laterycie występujące przede wszystkim w okołorównikowych strefach klimatycznych, w klimacie gorącym i wilgotnym. Czerwony kolor zawdzięczają dużej domieszce związków żelaza. Są to gleby o minimalnej zawartości próchnicy (ok. 1%), gdyż mimo że rozkład organizmów żywych jest szybki z powodu wysokiej temperatury, to spora ilość opadów wymywa tworzącą się warstwę próchniczą. W związku z tym, gleby tego typu są mało przydatne do upraw rolnych. Duże opady atmosferyczne powodują, że w glebach tych obserwujemy intensywne przemywanie, w wyniku którego dochodzi do dekoncentracji wodorotlenków glinu i żelaza w górnych poziomach. Z nich powstają minerały wtórne, które nadają glebie barwę zależną od stopnia ich uwodnienia.

Wikipedia


czerwonoziemny

czerwonoziem


SJP.pl

Patrz:

czerwonoziem

czerwonożółtawy

nieco żółty o czerwonym odcieniu


SJP.pl


czerwonożółty

żółty o odcieniu czerwonym


SJP.pl


czerwonozłocisty

złocisty o czerwonym odcieniu; czerwonozłoty


SJP.pl


czerwonozłoty

złoty o czerwonym odcieniu; czerwonozłocisty


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) złoty z czerwonym odcieniem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Czerwonozłotych guzików nie odcinaj! Tylko czerwonopomarańczowe.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡ʃɛrvɔ̃nɔˈzwɔtɨ, AS: červõnozu̯oty

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) miedziany

Wiktionary


czerwony

1. mający kolor krwi;
2. komunistyczny, lewicowy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający kolor pierwszego pasma tęczy, taki jak kolor świeżej krwi, truskawki itp.; mający kolor podstawowy;

 (1.2) pot. pogard. polit. komunistyczny, lewicowy

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) pot. pogard. polit. komunista, socjalista

Wiktionary

Barwa czerwona (czerwień) – jedna z addytywnych barw podstawowych. Na kole barw dopełnia barwę cyjanową.

Niegdyś była uważana za jedną z barw podstawowych w metodzie subtraktywnej i stosowana w poligrafii jako jedna z podstawowych barw farb drukowych, obecnie w tej metodzie jest barwą czystą składającą się z żółtego i magenty. W palecie RGB używanej w telewizorach i monitorach komputerowych czerwony jest jednym z trzech kanałów (oznaczonym literą R).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W sklepie widziałem paprykę zieloną, czerwoną i żółtą.

 (1.2) Ja jeszcze raz do tego wrócę, bo to czerwona propaganda jest, więc do wątku pasuje. To nieprawda, że kapitaliści doprowadzili do takiej sytuacji, tylko CWANI SOCJALIŚCI, którzy celowo podawali się za kapitalistów.

 (2.1) Uważam, że wszystkich czerwonych trzeba powsadzać do kryminału.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡ʃɛrˈvɔ̃nɨ, AS: červõny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czerwonak mzw., zaczerwienienie n., czerw mzw., czerwień ż., czerwieniec m., czerwonka ż., czerwienienie n., czerwone n., czerwoność ż., czerwieniak m., czerwończyk m., czerwończyki nmos., Czerwienica ż., czerwienica ż., czerwiennik m.

 czas. czerwienić ndk., czerwienieć ndk., zaczerwienić dk., sczerwienieć dk., poczerwienieć dk.

 przym. czerwonawy, czerwoniutki

 przysł. czerwonawo, czerwono

 temsłow. czerwono-

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) bolszewik, lewak

Wiktionary


czerwotocz

choroba drzew będąca rezultatem toczenia drewna przez pasożyty, czerwie


SJP.pl


czerymoja

1. niewielkie drzewo z rodziny flaszowcowatych, o dużych jadalnych owocach; flaszowiec peruwiański;
2. owoc tego drzewa


SJP.pl

Flaszowiec peruwiański, cherymoja, czerymoja (Annona cherimola) – gatunek drzewa z rodziny flaszowcowatych. Pochodzi z Ameryki Południowej.

Wikipedia


cześ

zdrobnienie od: Czesława (imię żeńskie)


SJP.pl


czes.

skrót od: czeski


SJP.pl

skrót

 (1.1) = czeski

Wiktionary

Język czeski (cz. český jazyk, čeština [ˈt͡ʃɛʃcɪna]) – język z grupy zachodniosłowiańskiej, stanowiącej część rodziny indoeuropejskiej. Najbliżej spokrewniony jest ze słowackim, a w dalszej kolejności również z polskim, kaszubskim oraz łużyckimi.

Wikipedia


czesać

układać włosy, formować fryzurę za pomocą grzebienia lub szczotki do włosów


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) fryz. układać, wygładzać (włosy, sierść itp.) za pomocą grzebienia lub szczotki

 (1.2) fryz. robić komuś fryzurę poprzez ondulowanie, układanie, tapirowanie, lakierowanie itp.

 (1.3) włók. oddzielać włókno lnu lub konopi od paździerzy przy użyciu szczotki

 (1.4) pot. kontrolować, sprawdzać, wprowadzać porządki

 (1.5) pot. przeszukiwać

 (1.6) pot. zdobywać rynek

 (1.7) pot. pić, zwykle alkohol

czasownik nieprzechodni niedokonany

 (2.1) pot. o alkoholu i narkotykach: działać zgodnie z przeznaczeniem, powodować stan odurzenia

czasownik zwrotny niedokonany czesać się

 (3.1) układać sobie włosy przy pomocy grzebienia lub szczotki

 (3.2) poddawać swoje włosy zabiegom, najczęściej w salonie fryzjerskim

 (3.3) pot. nosić jakąś fryzurę

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Kryśka zawsze świetnie wygląda. Nie wiesz, kto ją czesze?

 (1.5) Nurkowie od dwóch godzin czesali rzekę w poszukiwaniu ciała.

 (3.1) Czesz się, Jerzy, jak należy! (J. Brzechwa: Grzebień i szczotka)

 (3.2) Kryśka zawsze świetnie wygląda. Nie wiesz, u kogo ona się czesze?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡ʃɛsat͡ɕ, AS: česać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czesadło n., czesacz m., czesaczka ż., uczesanie n., czesanie n., podczesywanie n., poczesanie n., przeczesywanie n., przeczesanie n., rozczesywanie n., rozczesanie n., wyczesywanie n., wyczesanie n., sczesywanie n., sczesanie n., czesanka ż.

 czas. uczesać dk., poczesywać ndk., poczesać dk., przeczesywać ndk., przeczesać dk., rozczesywać ndk., rozczesać dk., wyczesywać ndk., wyczesać dk., sczesywać ndk., sczesać dk.

 przym. czesankowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) fryzować

 (1.3) sczesywać, wyczesywać

 (1.5) przeczesywać

 (2.1) kopać

 (3.1) fryzować się

Wiktionary


czesacz

robotnik zatrudniony przy czesaniu lnu, konopi, wełny lub bawełny; robotnik obsługujący czesarkę


SJP.pl


czesadło

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) daw. narzędzie służące do czesania

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czesać ndk.

 czas. czesać

Wiktionary


czesak

wałek opatrzony szczotkami, stanowiący część składową maszyny do czesania (gręplarki, czesarki)


SJP.pl


czesalnia

część zakładu przemysłowego, w której odbywa się czesanie włókien roślinnych


SJP.pl


czesalniczy

związany z czesaniem lnu, konopi itp.


SJP.pl


czesanie

układać włosy, formować fryzurę za pomocą grzebienia lub szczotki do włosów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|czesać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡ʃɛˈsãɲɛ, AS: česãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. czesać, przeczesywać

 rzecz. zaczeska ż., uczesanie n.

Wiktionary


czesanka

taśma czesankowa i taśma będąca produktem końcowym czesalni, stanowiąca materiał wyjściowy w przędzalnictwie czesankowym wełny (i w pokrewnych systemach), uzyskiwana zazwyczaj w procesie czesania.


SJP.pl


czesankowy

związany z czesanką


SJP.pl


czesarka

maszyna służąca do czesania surowców włókienniczych


SJP.pl


cześć

1. szacunek, chwała, uznanie, poważanie, kult;
2. dobre imię, godność, honor


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) fragment jakiejś całości

 (1.2) mech. urządzenie elektryczne lub mechaniczne, działające w określony sposób, przeznaczone do pracy wewnątrz innego urządzenia lub we współpracy z nim

Wiktionary

  • cześć – forma pozdrowienia, powitania oraz pożegnania
  • Cześć (singel) – singel polskich raperów Sokoła i Sariusa
  • Cześć, cześć, cześć – album Mikołaja Trzaski z 1996 roku
  • Cześć, jak się masz?– singel Sobla i Sanah
  • Cześć kapitanie – polski czarno-biały film sensacyjny z 1967
  • Cześć, Michael! – manga stworzona przez Makoto Kobayashiego
  • Cześć, pajace! – rosyjski film fabularny z 1996 roku
  • Cześć, pajacu – francuski dramat kryminalny z 1983 roku
  • Cześć Tereska – polski czarno-biały film psychologiczny z 2001 roku
  • Cześć, tato – włoska komedia z 2013
  • Cześć, wszechświecie – powieść dla dzieci amerykańsko-filipińskiej pisarki Erin Entrady Kelly

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Panie dyrektorze, część dzieci nie przyszła dziś do szkoły!

 (1.2) Niestety, nie mamy części do pana samochodu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡ʃɛ̃w̃ɕt͡ɕ, AS: čẽũ̯ść

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: zdrobn. cząstka ż.

 przym. częściowy

 przysł. częściowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) fragment, element, cząstka

 (1.2) składnik, komponent

Wiktionary


częściej

stopień wyższy od przysłówka: często


SJP.pl


częścik

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Bolesław Częścik – polski żołnierz podziemia
  • Józef Częścik – polski wydawca, redaktor i pisarz
  • Marian Częścik – polski dziennikarz, polityk, poseł na Sejm, oficer rezerwy

Wikipedia


częściowo

przysłówek sposobu

 (1.1) w jakiejś części, nie w całości

 (1.2) daw. w częściach, kawałkach

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Za rebeliantami opowiedzieli się wodzowie Onejdów, Tuskarorów i częściowo Seneków.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡ʃɛ̃w̃ɕˈt͡ɕɔvɔ, AS: čẽũ̯śćovo

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. częściowość ż., cząstka ż., część

 przym. częściowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) po części, w części

Wiktionary


częściowość

częściowy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest częściowe; cecha tych, którzy są częściowi

Wiktionary

Patrz:

częściowy

Powiązane:

 przym. częściowy

 przysł. częściowo

Wiktionary


częściowy

dotyczący części czegoś, obejmujący część czegoś; niezupełny, niecałkowity


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) odnoszący się tylko do części czegoś, obejmujący część czegoś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To, że w Norwegii jest bardzo zimno, to tylko częściowa prawda.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡ʃɛ̃w̃ɕˈt͡ɕɔvɨ, AS: čẽũ̯śćovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. część ż., cząstka ż., częściowość ż.

 przysł. częściowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) cząstkowy, niecałkowity, niepełny, niezupełny

Wiktionary


czesia

zdrobnienie od: Czesława (imię żeńskie)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) zdrobn. imię|polski|ż. Czesława

forma rzeczownika.

 (2.1) D. B. lp. od: Czesio

 (2.2) D. B. lp. od: Czesiu

 (2.3) D. B. lp. od: Cześ

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Mam na imię Czesia i będę waszą przewodniczką.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Cześka ż., Czesiek mos., Czesio mos., Czesław mos., Czesława ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zdrobn. Cześka

Wiktionary


czesiek

zdrobnienie od: Czesław (imię męskie); Czesio


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) zdrobn. imię|polski|m. Czesław

forma rzeczownika.

 (2.1) D. lm. od: Cześka

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Mówiłem już panu Cześkowi o cieknącym kaloryferze.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Czesław mos., Czesława ż., Czesia ż., Czesio mos., Czesiu mos., Cześka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zdrobn. Czesio, Czesiu

Wiktionary


czesiny

przymiotnik dzierżawczy - należący do Czesi lub z nią związany


SJP.pl


czesio

zdrobnienie od: Czesław (imię męskie); Czesiek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) zdrobn. pieszcz. od Czesław

Wiktionary

Włatcy móch – polski komediowy serial animowany dla dorosłych emitowany w latach 2006–2011 na antenie TV4 i na platformie Polsat Box Go. Serial stworzyło wrocławskie studio RMG (później pod nazwą Xantus).

Głównymi bohaterami serialu są czterej uczniowie klasy II B Szkoły Podstawowej im. Batalionu „Zośka” – Czesio, Maślana, Anusiak i Konieczko. Akcja serialu dzieje się głównie we Wrocławiu, wybrane sceny rozegrały się w: Warszawie, Królewcu, Suwałkach oraz Jałcie. Tytuły poszczególnych odcinków serialu celowo zawierają wiele błędów ortograficznych, podobnie jak sam tytuł produkcji (np. odc. 86.: Ódópieni). Dialogi bohaterów zawierają liczne wulgaryzmy (jednak do emisji trafiały również ocenzurowane wersje odcinków – z usuniętymi wulgaryzmami i wymazanymi bardziej drastycznymi scenami). Tytuł serialu nawiązuje do tytułu powieści Władca much angielskiego pisarza Williama Goldinga.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Masz rację, Czesiu, nie zadawaj się z dziewczynami, bo one tylko lecą na kasę! – Wszystkie? – spytałem zdziwiony. – Większość! — Ale numer! – roześmiałem się.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Czesiek mos., Czesław m., Czesława ż., Czesia ż.

Wiktionary


czesiu

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) gwara. zdrobn. od: Czesław

forma rzeczownika.

 (2.1) W. lp. od: Czesio

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Michał i pan Czesiu przyjadą dopiero wieczorem.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Czesław m., Czesiek mos.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Czesio

Wiktionary


cześka

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) zdrobn. imię|polski|ż. Czesława

forma rzeczownika.

 (2.1) D. B. lp. od: Czesiek

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wczoraj spotkałam Cześkę na mieście.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Czesiek mos., Czesław mos., Czesława ż., Czesia ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zdrobn. Czesia

Wiktionary


czeski

dotyczący Czechów, związany z Czechami


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Czechami (Republiką Czeską), charakterystyczny dla Czech lub Czechów

 (1.2) związany z Czechami (krainą historyczną), charakterystyczny dla Czech lub Czechów

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) jęz. język urzędowy Republiki Czeskiej;

Wiktionary

Język czeski (cz. český jazyk, čeština [ˈt͡ʃɛʃcɪna]) – język z grupy zachodniosłowiańskiej, stanowiącej część rodziny indoeuropejskiej. Najbliżej spokrewniony jest ze słowackim, a w dalszej kolejności również z polskim, kaszubskim oraz łużyckimi.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wypiłem z kolegami oryginalne czeskie piwo.

 (2.1) Uczę się czeskiego od kilku lat.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡ʃɛsʲci, AS: česʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Czechy nmos., Czech mos., Czeszka ż., czeszczyzna ż., czechizm mrz., czeskość ż., czeszki nmos., czeszka ż.

 przym. antyczeski, proczeski, czecho-słowacki

 przysł. czesko

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) czeszczyzna

Wiktionary


czesko

przysłówek

 (1.1) na sposób czeski, po czesku

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W spisie znalazły się czesko brzmiące nazwiska.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czeski mrz., Czech mos., Czechy lm nm., Czeszka ż., czeskość ż., czeszka ż., czeszczyzna ż.

 czas. czechizować ndk., sczechizować dk.

 przym. czeski

Wiktionary


czesko-morawski

w części czeski, w części morawski; dotyczący Czech i Moraw


SJP.pl


czeskobudziejowicki

przymiotnik od: Czeskie Budziejowice


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Czeskimi Budziejowicami, dotyczący z Czeskich Budziejowic

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Czeskie Budziejowice nmos.

Wiktionary


czeskocieszyński

Czeski Cieszyn


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do Czeskiego Cieszyna, związany z Czeskim Cieszynem

Wiktionary

Patrz:

Czeski Cieszyn

Przykłady

 (1.1) Pociąg zatrzymał się na czeskocieszyńskim dworcu.

Wiktionary


czeskojęzyczny

przymiotnik

 (1.1) posługujący się językiem czeskim

 (1.2) taki, którego mieszkańcy posługują się językiem czeskim

 (1.3) spisany, stworzony w języku czeskim

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡ʃɛskɔjɛ̃w̃ˈzɨt͡ʃnɨ, AS: českoi ̯ẽũ̯zyčny

Wiktionary


czeskomorawski

język czeskomorawski - wariant języka słowiańskiego, w którym zostały napisane urywki głagolickie, kijowskie i praskie


SJP.pl


czeskość

zespół cech charakterystycznych dla Czech


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co czeskie; czeski charakter czegoś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Co, według ciebie, decyduje o czeskości tego piwa?

Wiktionary

Powiązane:

 czas. sczechizować, czechizować ndk.

 rzecz. czeski mrz., czechizm mrz., Czech mos., Czechy lm nm., Czeszka ż., czeszka ż., czeszczyzna ż.

 przym. czeski

 przysł. czesko

Wiktionary


cześkowie

Czesiek z małżonką


SJP.pl


cześkowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Cześka lub z nim związany


SJP.pl


czesne

1. opłata pobierana za naukę w prywatnych i społecznych szkołach podstawowych, średnich i wyższych;
2. opłata za określony typ studiów (zaoczne, wieczorowe) w uczelniach państwowych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) opłata za naukę

Wiktionary

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. cześć ż.

 wykrz. cześć

 przym. czestny

Wiktionary


cześnia

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. czereśnia

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Idymy na chaby do Ynsta na cześnie

Wiktionary


cześniczka

cześnik


SJP.pl

Patrz:

cześnik

cześnik

w dawnej Polsce: urzędnik dworski usługujący królowi w czasie uczt przy stole (podający kielich z winem), mający pod opieką piwnicę panującego; później urząd tylko tytularny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) daw. urzędnik dworski służący królowi przy stole

 (1.2) (w okresie późniejszym) urząd tylko tytularny

Wiktionary

Cześnik – urzędnik nadworny w średniowiecznej Polsce (XIII wiek), dbający o „piwnicę” monarchy, a podczas biesiady podający mu puchary z winem. Od XIV w. urząd ten stał się honorowy (na przykład cześnik koronny), a więc niepociągający za sobą żadnych obowiązków. W Rzeczypospolitej Szlacheckiej był niższym urzędem ziemskim (w hierarchii urzędów (1768) w Koronie przed łowczym i za podstolim, na Litwie przed horodniczym i za podczaszym).

Wikipedia


cześnikowa

dawniej: żona cześnika


SJP.pl

Cześnik – urzędnik nadworny w średniowiecznej Polsce (XIII wiek), dbający o „piwnicę” monarchy, a podczas biesiady podający mu puchary z winem. Od XIV w. urząd ten stał się honorowy (na przykład cześnik koronny), a więc niepociągający za sobą żadnych obowiązków. W Rzeczypospolitej Szlacheckiej był niższym urzędem ziemskim (w hierarchii urzędów (1768) w Koronie przed łowczym i za podstolim, na Litwie przed horodniczym i za podczaszym).

Wikipedia


cześnikówna

dawniej: córka cześnika


SJP.pl

Cześnik – urzędnik nadworny w średniowiecznej Polsce (XIII wiek), dbający o „piwnicę” monarchy, a podczas biesiady podający mu puchary z winem. Od XIV w. urząd ten stał się honorowy (na przykład cześnik koronny), a więc niepociągający za sobą żadnych obowiązków. W Rzeczypospolitej Szlacheckiej był niższym urzędem ziemskim (w hierarchii urzędów (1768) w Koronie przed łowczym i za podstolim, na Litwie przed horodniczym i za podczaszym).

Wikipedia


czester

ser podobny do czedara; chester


SJP.pl


czestnik

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) stpol. dostojnik, urzędnik

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) war. cześnik

Wiktionary


czestny

przymiotnik

 (1.1) daw. dający zaszczyt, honor; pełen cnót

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) – Ja was nie ciągnę – podjął prędkim głosem. – Ja czestny człowiek i co postawiłem, zapłacę, niech wam idzie na zdrowie. Nie usłuchacie rady, wasza wola! Ale mnie was serdecznie żal.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. cześć ż., czczenie n., czciciel m., czcicielka ż., uczczenie n., uczta ż., czestne n., czesne n., uczciwość ż.

 czas. czcić ndk., uczcić dk., poczcić dk.

 przym. uczciwy, poczciwy

 wykrz. cześć

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zaszczytny, poczesny, honorowy, cnotliwy, prawy

Wiktionary


często

przysłówek sposobu

 (1.1) zob. częsty.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jurek często spóźnia się do pracy.

 (1.1) Często sugeruję się reklamami mailowymi przy zakupach.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡ʃɛ̃w̃stɔ, AS: čũ̯sto

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. częstość ż.

 przym. częsty

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) do stopnia najwyższego zwykle, zawsze, zazwyczaj, przeważnie

Wiktionary


często-gęsto

fraza przysłówkowa sposobu

 (1.1) pot. żart. bardzo często

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Często-gęsto u niej nocował.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡ʃɛ̃w̃stɔ‿ˈɡɛ̃w̃stɔ, AS: čũ̯sto‿gũ̯sto

Wiktionary


częstobor

dawne imię męskie


SJP.pl

Częstobor, Częsbor – staropolskie imię męskie. Składa się z członu Częs(to)- („często”) i -bor („walka”). Mogło oznaczać „tego, który często walczy”.

Częstobor imieniny obchodzi 30 marca.

Wikipedia


częstoch

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) stpol. imię|polski|m.

Wiktionary

Częstoch (łac. Chestoch) – postać występująca w podaniach jako rycerz i założyciel Częstochowy.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈt͡ʃɛ̃w̃stɔx, AS: čũ̯stoχ

Wiktionary


częstochowa

miasto w Polsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w południowej części Polski;

 (1.2) rel. sanktuarium zlokalizowane w Częstochowie (1.1)

Wiktionary

Częstochowa – miasto na prawach powiatu w południowej Polsce, w województwie śląskim, siedziba powiatu częstochowskiego. Położona nad Wartą, na styku Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej i Wyżyny Woźnicko-Wieluńskiej. Pomimo administracyjnej przynależności do województwa śląskiego, pod względem historycznym i kulturowym stanowi część Małopolski.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ostatnio będąc w podróży, zwiedziłem Częstochowę.

 (1.2) Każdego roku w sierpniu pielgrzymuję do Częstochowy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡ʃɛ̃w̃stɔˈxɔva, AS: čũ̯stoχova

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Częstochowskie n., częstochowianin mos., częstochowianka ż.

 przym. częstochowski, podczęstochowski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|Czynstochowa.

 (1.2) Jasna Góra

Wiktionary


częstochowiak

potocznie o częstochowianinie (mieszkańcu Częstochowy)


SJP.pl


częstochowianin

mieszkaniec Częstochowy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Częstochowy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Mateusz Pospieszalski jest częstochowianinem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡ʃɛ̃w̃stɔxɔˈvʲjä̃ɲĩn, AS: čũ̯stoχovʹi ̯ä̃ńĩn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Częstochowa ż.

:: fż. częstochowianka ż.

 przym. częstochowski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pot. medalikarz

Wiktionary


częstochowianka

mieszkanka Częstochowy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Częstochowy

Wiktionary

KS Częstochowianka Częstochowa – polska kobieca drużyna siatkarska z Częstochowy. Siedziba klubu znajduje się przy ul. Rejtana 7c. Oprócz drużyny seniorek klub prowadzi także grupy młodzieżowe. Prezesem klubu jest Alina Zagozda-Dobrzańska. W latach 2019–2023 drużyna występowała w I lidze.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌt͡ʃɛ̃w̃stɔxɔˈvʲjãnka, AS: čũ̯stoχovʹi ̯ãnka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Częstochowa ż., Częstochowskie n.

:: fm. częstochowianin mos.

 przym. częstochowski

Wiktionary


częstochowski

Częstochowa (miasto); Częstochowskie (region)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Częstochową, dotyczący Częstochowy

przymiotnik jakościowy

 (2.1) charakterystyczny dla Częstochowy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) (…) ciężkie działa z Krakowa, a między nimi taką kolubrynę, której nie tylko częstochowskie, ale żadne w świecie mury oprzeć się nie mogły (…)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡ʃɛ̃w̃stɔˈxɔfsʲci, AS: čũ̯stoχofsʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Częstochowa ż., Częstochowskie n., częstochowianin m., częstochowianka ż.

 przym. podczęstochowski

Wiktionary


częstochowskie

Częstochowa (miasto); Częstochowskie (region)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) geogr. region w południowej Polsce

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Częstochowskie jutro przyłączy się do protestu.

 (1.1) W Częstochowskiem rozpoczęto elektroniczny nabór do gimnazjów.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Częstochowa ż., częstochowianin m., częstochowianka ż.

 przym. częstochowski, podczęstochowski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) powiat częstochowski

Wiktionary


częstocice

Częstocice (do 1945 r. niem. Günthersdorf) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie strzelińskim, w gminie Wiązów.

Wikipedia


częstogniew

staropolskie imię męskie


SJP.pl


częstokół

ogrodzenie z drewnianych, ostro zakończonych pali, wbitych jeden przy drugim


SJP.pl

Palisada, częstokół – element dawnego budownictwa obronnego w postaci ogrodzenia składającego się z drewnianych, zazwyczaj ostro zakończonych pali, wbitych jeden przy drugim, prosto lub ukośnie w ziemię spełniający rolę struktury zaporowej, defensywnej.

Wikipedia


częstokroć

często, wiele razy


SJP.pl

przysłówek

 (1.1) często, niejednokrotnie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) (…) chcąc utrzymać się na pograniczu legalności musiał częstokroć stawiać ograniczenia charakterystycznej niepokorności swych wyznawców.

Wiktionary

Powiązane:

 przysł. częstokrotnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) częstokrotnie, niejednokrotnie, nieraz, nie raz, nie dwa

Wiktionary


częstokrotny

przestarzałe: powtarzający się często, częsty


SJP.pl


częstomir

dawne imię męskie


SJP.pl

Częstomir – staropolskie imię męskie. Składa się z członu Często- („często”) i -mir („pokój, spokój, dobro”). Mogło oznaczać „tego, który zapewnia pokój”.

Częstomir imieniny obchodzi 10 maja.

Wikipedia


częstomocz

częste oddawanie moczu, poprzedzane parciem; objaw chorób pęcherza moczowego, niekiedy występujący też na tle nerwowym; urorrhoea


SJP.pl

Częstomocz (pollakisuria) – objaw chorobowy, polegający na częstym oddawaniu moczu, zwykle małymi porcjami.

Może być jednym z objawów zakażeń układu moczowego (np. rzęsistkowicy), łagodnego rozrostu gruczołu krokowego. W przypadkach raka gruczołu krokowego często występuje częstomocz całodobowy z większym nasileniem w godzinach nocnych.Częstomocz może wystąpić również w przypadku chorób pęcherza moczowego przebiegających z jego zapaleniem lub zmniejszeniem objętości, na przykład wskutek ucisku z zewnątrz, wskutek rozwijającej się ciąży lub guzów w obrębie miednicy mniejszej.

Wikipedia


częstość

częstotliwość;
1. częste występowanie jakiejś czynności, jakiegoś zjawiska;
2. w fizyce: liczba czynności lub zjawisk powtarzających się okresowo w jednostce czasu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co jest częste

 (1.2) stat. stosunek liczby obserwacji mających określoną właściwość do liczebności całej próby;

 (1.3) fiz. częstotliwość pomnożona przez 2π

Wiktionary

  • częstość – w rachunku prawdopodobieństwa
  • częstość – w przetwarzaniu sygnałów
  • częstość kołowa – w fizyce ruchu drgającego bądź falowego

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Liczba osób zaangażowanych w sadomasochistyczne praktyki nie może być mała, lecz rzeczywista częstość występowania jest trudna do określenia.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡ʃɛ̃w̃stɔɕt͡ɕ, AS: čũ̯stość

Wiktionary

Powiązane:

 przym. częsty

 przysł. często

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) częstotliwość

 (1.3) pulsacja, częstość kątowa, częstość kołowa

Wiktionary


częstościomierz

miernik częstotliwości drgań; częstotliwościomierz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) przyrząd wykorzystywany do mierzenia częstości;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Do pomiarów częstotliwości akustycznych stosuje się obecnie różne odmiany elektronicznych częstościomierzy analogowych oraz cyfrowych.

Wiktionary


częstościowy

częstość, np. wnioskowanie częstościowe


SJP.pl


częstoskurcz

w medycynie: znaczne przyśpieszenie pracy serca; tachykardia, tachikardia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) med. znaczne przyśpieszenie czynności rytmu serca

Wiktionary

Tachykardia, częstoskurcz (łac. tachycardia) – przyspieszenie akcji serca powyżej 100 uderzeń na minutę.

Tachykardię można podzielić na tachykardię zatokową, częstoskurcz nadkomorowy, migotanie i trzepotanie przedsionków, częstoskurcz komorowy, tachykardię węzłową i zespół posturalnej tachykardii ortostatycznej.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Po joggingu wystąpił u mnie taki częstoskurcz, że myślałem, że zemdleję.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡ʃɛ̃w̃ˈstɔskurt͡ʃ, AS: čẽũ̯stoskurč

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) tachykardia, pot. kołatanie serca, palpitacja

Wiktionary


częstotliwiej

stopień wyższy od przysłówka: częstotliwie


SJP.pl


częstotliwość

1. częste występowanie jakiejś czynności, jakiegoś zjawiska; częstość;
2. w fizyce: liczba czynności lub zjawisk powtarzających się okresowo w jednostce czasu; częstość
3. długość fal elektromagnetycznych wyzyskiwanych w telekomunikacji oraz radiokomunikacji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) fiz. liczba cykli zjawiska okresowego występujących w jednostce czasu;

Wiktionary

Częstotliwość, częstość – wielkość fizyczna określająca liczbę cykli zjawiska okresowego występujących w jednostce czasu. W układzie SI jednostką częstotliwości jest herc [Hz]. Częstotliwość 1 herca odpowiada występowaniu jednego zdarzenia (cyklu) w ciągu 1 sekundy. Najczęściej rozważa się częstotliwość w ruchu obrotowym, częstotliwość drgań, napięcia, fali.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Częstotliwość jest ściśle związana z okresem.

 (1.1) Te procesory mają porównywalne częstotliwości zegarów, ale całkiem inną prędkość.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌt͡ʃɛ̃w̃stɔˈtlʲivɔɕt͡ɕ, AS: čũ̯stotlʹivość

Wiktionary

Powiązane:

 przym. częstotliwościowy, częsty

Wiktionary


częstotliwościomierz

miernik częstotliwości drgań; częstościomierz


SJP.pl

Wikipedia


częstotliwościowy

związany z częstotliwością


SJP.pl


częstotliwszy

rzadki stopień wyższy od przymiotnika: częstotliwy; bardziej częstotliwy


SJP.pl


częstotliwy

następujący często; wielokrotny


SJP.pl


częstować

czasownik przechodni niedokonany (dk. poczęstować)

 (1.1) dzielić się czymś z kimś przez grzeczność, gościnność; podejmować poczęstunkiem

 (1.2) iron. robić komuś coś złego

 (1.3) pot. opowiadać historyjki, plotkaotki, mniej istotne wieści

czasownik zwrotny niedokonany częstować się (dk. poczęstować się)

 (2.1) korzystać z poczęstunku

 (2.2) częstować (1.1) siebie wzajemnie

 (2.3) iron. robić sobie nawzajem przykrości

 (2.4) pot. wzajemnie przekazywać sobie mało istotne treści, np. plotkaotki

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. częstowanie n.

 czas. rozczęstować

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dawać, raczyć, ugaszczać

 (1.3) sprzedawać

Wiktionary


częstowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) dzielenie się czymś z kimś przez grzeczność, gościnność

 (1.2) iron. czynienie komuś czegoś złego

 (1.3) pot. opowiadanie historyjek, plotkaotek, przekazywanie mniej istotnych wiadomości

Wiktionary

Powiązane:

 czas. częstować ndk.

Wiktionary


częstowoj

imię męskie


SJP.pl

Częstowoj – staropolskie imię męskie, złożone z członów Często- („często”) i -woj („wojownik”). Oznacza ono „tego, który będzie często wojował”.

Częstowoj imieniny obchodzi 2 maja i 30 sierpnia.

Żeński odpowiednik: Częstowojna

Wikipedia


częstowojowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Częstowoja lub z nim związany


SJP.pl


częstszy

stopień wyższy od przymiotnika: częsty


SJP.pl


częsty

bywający; zdarzający się; powtarzający się wiele razy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) odbywający się lub zdarzający się wiele razy, z krótkimi przerwami pomiędzy kolejnymi wydarzeniami

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Sąsiad jest u nas częstym gościem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡ʃɛ̃w̃stɨ, AS: čũ̯sty

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. częstość ż., częstotliwość ż.

 przysł. często

Wiktionary


czesucza

tkanina jedwabna


SJP.pl


czesuczowy

związany z czesuczą


SJP.pl


czeszczyć

poddawać wpływom czeskim, rozszerzać wpływy czeskie; czechizować


SJP.pl


czeszczyzna

1. język czeski;
2. to, co jest charakterystyczne dla Czech lub stamtąd pochodzi


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) jęz. język czeski

 (1.2) to, co jest charakterystyczne dla Czech lub stamtąd pochodzi

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na to odmienne rozwarstwienie polszczyzny i czeszczyzny wpłynęła inna historia obu języków.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Czechy nmos., Czech m., Czeszka ż., czeszka ż., czechizm mrz., czeski m., czeskość ż.

 przym. czeski

 przysł. czesko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) czeski

Wiktionary


czeszewo

W Polsce
  • Czeszewo – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. wągrowieckim, w gminie Gołańcz
  • Czeszewo – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. wrzesińskim, w gminie Miłosław
  • Czeszewo – gromada
  • Czeszewo – dawna gmina

Wikipedia


czeszka

potocznie: rodzaj płóciennego buta sportowego na gumowej podeszwie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) osoba płci żeńskiej narodowości czeskiej, obywatelka Czech, mieszkanka Czech

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Sympatyczna Czeszka wytłumaczyła nam, jak dojść do przejścia granicznego.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡ʃɛʃka, AS: češka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Czechy nmos., czeski mrz., czeszka ż., czechizm mrz., czechizacja ż., czechizowanie n., czeszczyzna ż.

:: fm. Czech mos.

 przym. czeski

 czas. czechizować, sczechizować

 przysł. czesko

Wiktionary


czeszów

Czeszów (niem. Deutsch Hammer) – wieś w Polsce w województwie dolnośląskim, w powiecie trzebnickim, w gminie Zawonia. Leży na Równinie Czeszowskiej, na prawym brzegu rzeki Sąsiecznicy.

Wikipedia


czesław

imię męskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;

Wiktionary

Czasław, Czesław – staropolskie imię męskie.

Pierwotnie Czasław (oboczność Cze-//Cza występuje w zapiskach małopolskich i wielkopolskich) składającego się z członu Cza- (ps. *čajati : čati – „spodziewać się, oczekiwać”, jak w Czabor) i -sław („sława”). Mogło oznaczać „tego, który oczekuje sławy”. Niezależnie od powyższego człon Cza-, Cze- mógł być używany w wyniku skrócenia członu Czści- (ps. *čьstiti „okazywać cześć, poważanie, szacunek”, čьstь „cześć”, a także „honor, cnota, zaszczyt, dobre imię”, *čisti, čtǫ „odgadywać, wróżyć, otaczać czcią, poważać”). Byłby to wówczas jeden z wariantów imienia Czcisław, skracanego jednak zwykle na Cisław.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Czesław od lat był wielką szychą w ministerstwie.

 (1.1) Długo klęczał przed sarkofagiem błogosławionego Czesława u wrocławskich dominikanów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈt͡ʃɛswaf, AS: česu̯af

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Czesławowa ż., Czesławówna ż.

:: fż. Czesława ż.

:: zdrobn. Czesławek mos., Czesiek mos., Czesio mos.

Wiktionary


czesława

imię żeńskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż.;

forma rzeczownika.

 (2.1) D. i B. lp. od: Czesław

Wiktionary

Czasława, Czesława – staropolskie imię żeńskie, w czasach staropolskich notowane wyłącznie w formie Czasława. Składa się z członu Cza- („spodziewać się, oczekiwać”) i -sława („sława”). Mogło oznaczać „tę, która oczekuje sławy”. Inną hipotezą pochodzenia tego imienia jest powstanie członu Cza- w wyniku skrócenia członu Czści-. Byłby to wówczas wariant nienotowanego imienia Czcisława. Jej męskie odpowiedniki to Czasław i Czesław.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Czesława to żeńska forma imienia Czesław.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡ʃɛsˈwava, AS: česu̯ava

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Czesław m.

:: zdrobn. Czesia, Cześka

Wiktionary


czesławiny

przymiotnik dzierżawczy - należący do Czesławy lub z nią związany


SJP.pl


czesławostwo

Czesław z małżonką; Czesławowie


SJP.pl


czesławowie

Czesław z małżonką; Czesławostwo


SJP.pl


czesławowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Czesława (Czesławy) lub z nim (z nią) związany


SJP.pl


czeta

dawny, serbski oddział wojska złożony ze stu ludzi


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przest. wojsk. mniej więcej stuosobowy bałkański oddział;

Wiktionary

Czeta (bułg., serb. i mac. чета) – w okresie panowania osmańskiego oddział uzbrojonych powstańców na Bałkanach, liczący zwykle około stu ludzi. Czety były podstawową powstańczą jednostką wojskową w czasie powstania kwietniowego 1876. W latach międzywojennych nazywano tak oddziały partyzanckie w Macedonii i Bułgarii. Od słowa czeta wywodzi się też określenie Czetnicy.

W Macedonii termin ten oznacza kompanię wojska.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈt͡ʃɛta, AS: četa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czetnik

Wiktionary


czetnicki

odnoszący się do czetnika, należący do czetnika


SJP.pl


czetnik

w czasie II wojny światowej: uczestnik monarchistycznej partyzantki jugosłowiańskiej, uznającej zwierzchnictwo rządu emigracyjnego w Londynie


SJP.pl


czetrum

1/100 ngultruma, bhutańskiej jednostki monetarnej


SJP.pl

Wikipedia


czetwertnia

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. wieś, a dawniej miasteczko, na Ukrainie, w obwodzie wołyńskim, w rejonie maniewickim;

Wiktionary

Czetwertnia (ukr. Четвертня) – miejscowość na Ukrainie, w obwodzie wołyńskim, w rejonie kamieńskim.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. czetwertyński

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) hist. war. Czetwiertnia

Wiktionary


czetyna

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. choina

 (1.2) gw-pl|Śląsk Cieszyński. gałązki drzew iglastych

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czetyniok mrz.

Wiktionary


czetyniok

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. opadłe igliwie

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czetyna ż.

Wiktionary


czewa

język urzędowy Malawi; chewa


SJP.pl


czewapcziczi

[czytaj: cieWAPcici] danie kuchni bałkańskiej w postaci podłużnego kotleta z mielonego mięsa; cevapcici, ćevapčići


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) kulin. bałkańskie kotleciki z mięsa mielonego;

Wiktionary

Ćevapčići (serb. ћевапчићи) — rozpowszechnione na Bałkanach danie mięsne, sporządzane w wielu lokalnych odmianach. W Albanii znane jest pod nazwą qofte, w Bośni i Chorwacji jako ćevapi, w Bułgarii jako кебапчета, a w Rumunii jako mititei lub mici. Jest pochodną tureckiego kebabu.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌt͡ʃɛvapˈt͡ʃʲit͡ʃʲi, AS: čevapčʹičʹi

Wiktionary


czeznąć

dawniej: ginąć, niknąć, marnieć


SJP.pl

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. sczeznąć)

 (1.1) książk. ulegać marnowaniu, odchodzeniu, zamieraniu, znikaniu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czeznięcie n., czeźnięcie n.

 czas. sczeznąć dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ginąć, umierać, zanikać, znikać

Wiktionary


czhongdzin

miasto w Korei Północnej


SJP.pl

Ch’ŏngjin (kor. 청진, Ch’ŏngjin-si) – miasto w Korei Północnej, stolica prowincji Hamgyŏng Północny. Od roku 1960 do 1967 oraz od 1977 do 1985, Ch’ŏngjin było administrowane niezależnie od prowincji Hamgyŏng Północny na prawach miasta administrowanego przez rząd (kor. Chikhalsi). Do 1960 roku, a także od 1967 do 1977 i po 1985 roku, miasto było częścią prowincji Hamgyŏng Północny.

Wikipedia


czhongdzu

miasto w Korei Południowej


SJP.pl

Cheongju (kor. 청주시) – miasto będące stolicą prowincji Chungcheong Północny w Korei Południowej. Siedziba rzymskokatolickiej diecezji Cheongju.

Wikipedia


czi

chińska jednostka długości odpowiadająca 32 cm; cze; chi


SJP.pl


czialingozaur

rodzaj roślinożernego dinozaura z rodziny stegozaurów


SJP.pl

Czialingozaur – rodzaj wymarłych dinozaurów ptasiomiednicznych z rodziny stegozaurów zamieszkujących tereny dzisiejszych Chin w epoce jury późnej. Czialingozaur jest pierwszym opisanym stegozaurem z Chin.

Wikipedia


cziczewa

język z rodziny bantu używany w południowo-środkowej Afryce, język urzędowy Malawi; chichewa


SJP.pl


czif

główny mechanik na statku; chief


SJP.pl


czikagowski

dotyczący Chicago (miasto w Stanach Zjednoczonych); chicagowski, chicagoski


SJP.pl


czikari

wiewiórka czikari - gatunek gryzonia z rodziny wiewiórkowatych; sosnowiórka szara


SJP.pl


czikos

czikosz;
1. pasterz koni na stepach węgierskich;
2. lekceważąco: mieszkaniec bałkańskich rejonów pasterskich


SJP.pl


czikosz

czikos;
1. pasterz koni na stepach węgierskich;
2. lekceważąco: mieszkaniec bałkańskich rejonów pasterskich


SJP.pl


czikungunia

tropikalna choroba wirusowa przenoszona przez komary, objawiająca się gorączką i bólem mięśni; chikungunya


SJP.pl

Chikungunya (wymawiane: „czikungunia”), czikungunia – tropikalna choroba wirusowa, występująca głównie w południowej Azji i wschodniej Afryce, podobna do dengi, przenoszona przez komary.

W 2006 wystąpiły masowe zachorowania na wyspach Oceanu Indyjskiego (Reunion, Majotta, Seszele, Mauritius, Komory, Madagaskar, Malediwy) oraz w zachodnich, nadbrzeżnych rejonach Indii i w Malezji.

Wikipedia


czilautować

czilautować się - potocznie: relaksować się, odpoczywać; chilloutować się


SJP.pl


czili

chili, chilli, chile;
1. ogół gatunków papryki, których owoce mają bardzo ostry smak;
2. owoc czili - rośliny;
3. przyprawa ze sproszkowanych owoców czili - rośliny;
4. ostry sos z dodatkiem czili - przyprawy lub strączków rośliny


SJP.pl


czilować

młodzieżowo: czilować się - odpoczywać, relaksować się; chillować się


SJP.pl


czimet

rodzaj kwefu noszonego przez kobiety muzułmańskie, zrobionego z siatki włosianej


SJP.pl


czimurenga

wojna wyzwoleńcza w Afryce, zwłaszcza taka, której celem jest ustanowienie władzy Murzynów


SJP.pl


czincz

rodzaj złącza elektronicznego; cinch, chinch


SJP.pl


czinczila

gryzoń z rodziny szynszylowatych o srebrzystoszarej sierści, podobny do wiewiórki, żyjący gromadnie w Ameryce Południowej, ceniony ze względu na futro; szynszyla


SJP.pl


czip

układ scalony wyprodukowany w jednym krysztale krzemu; chip


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) inform. zob. chip.

Wiktionary

  • chip – pojedyncza struktura półprzewodnikowego układu scalonego, potocznie układ scalony
  • Chip – postać z disnejowskich filmów animowanych;
  • Chip – niemiecki miesięcznik komputerowy;
    • Chip Online – strona internetowa;
  • Chip – polski miesięcznik komputerowy;
  • Chip – czeski miesięcznik komputerowy;
  • ChIP – immunoprecypitacja chromatyny;

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Lutowanie czipów jest bardzo trudne.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡ʃʲip, AS: čʹip

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chips / czips m.

 przym. czipowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kość, kostka

Wiktionary


czipować

zakładać lub wszczepiać chipy, oznaczać coś, zwłaszcza zwierzęta, za pomocą specjalnych układów scalonych; chipować


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. zaczipować)

 (1.1) techn. wet. wyposażać w czip

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Weterynarz pojechał czipować psy do sąsiedniej wsi.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czip mrz., czipowanie n., chip mrz.

 przym. czipowy, chipowy

Wiktionary


czipowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) techn. wet. zaopatrywanie w czip

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Rozpoczęto już w Polsce czipowanie psów na koszt gmin.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. czip mrz., chip mrz.

 czas. czipować ndk., zaczipować dk.

 przym. chipowy, czipowy

Wiktionary


czipówka

potocznie: karta wyposażona w czip; chipówka


SJP.pl


czipowy

związany z czipem (chipem); chipowy


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) elektron. związany z czipem, dotyczący czipu, wyposażony w czip

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Odkąd zmienili karty magnetyczne na czipowe, pani Leokadia nie potrafiła korzystać z aparatu, zresztą z kartami magnetycznymi też nie dawała sobie rady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: t͡ʃʲiˈpɔvɨ, AS: čʹipovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chip m., czip m., chipowanie ndk., czipowanie ndk., zachipowanie dk., zaczipowanie dk.

 czas. chipować ndk., czipować ndk., zachipować dk., zaczipować dk.

 przym. chipowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) chipowy

Wiktionary


czips

cienki, smażony plasterek ziemniaczany, jedzony na zimno; chips


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) kulin. cienki, smażony plasterek ziemniaka jedzony na zimno jako przekąska;

Wiktionary

Chipsy (lub czipsy) – popularna przekąska w postaci cienkich, osuszonych plastrów, najczęściej ziemniaków, ale również innych warzyw, zazwyczaj usmażonych w głębokim tłuszczu. Ze względu na wysoką wartość energetyczną chipsów, do ich produkcji stosowane są również zamienniki tłuszczu oraz nowoczesne technologie produkcji, takie jak na przykład gotowanie z zastosowaniem mikrofal, a następnie spryskiwanie niewielką ilością oleju (bez zanurzenia w tłuszczu). Poszczególne smaki uzyskuje się dzięki doborowi przypraw i aromatów, rzadziej ziół.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Chłopaki, mamy piwo, czipsy i fajki, możemy zaczynać imprezę.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chip mrz., czip mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) chips

Wiktionary


czipsik

zdrobnienie od: chips; chipsik


SJP.pl


czipsoholiczka

kobieta uwielbiająca jeść czipsy; chipsoholiczka


SJP.pl


czipsoholik

osoba uwielbiająca jeść czipsy; chipsoholik


SJP.pl


czipsoholizm

częste jedzenie czipsów traktowane jako objaw choroby; chipsoholizm


SJP.pl


czipsowy

czips; chipsowy


SJP.pl


czipsy

cienki, smażony plasterek ziemniaczany, jedzony na zimno; chips


SJP.pl

Chipsy (lub czipsy) – popularna przekąska w postaci cienkich, osuszonych plastrów, najczęściej ziemniaków, ale również innych warzyw, zazwyczaj usmażonych w głębokim tłuszczu. Ze względu na wysoką wartość energetyczną chipsów, do ich produkcji stosowane są również zamienniki tłuszczu oraz nowoczesne technologie produkcji, takie jak na przykład gotowanie z zastosowaniem mikrofal, a następnie spryskiwanie niewielką ilością oleju (bez zanurzenia w tłuszczu). Poszczególne smaki uzyskuje się dzięki doborowi przypraw i aromatów, rzadziej ziół.

Wikipedia


czirlider

[czytaj: czirlider] mężczyzna wykonujący w przerwach meczów dynamiczne układy taneczne mające zachęcić drużynę do walki; cheerleader


SJP.pl


czirliderka

kobieta wykonująca w przerwach meczów dynamiczne układy taneczne mające zachęcić drużynę do walki; cheerleaderka, pomponiarka


SJP.pl


czirliding

zagrzewanie drużyny sportowej do walki przez cheerleaderki; cheerleading


SJP.pl


czirokeski

dotyczący Czirokezów, charakterystyczny dla Czirokezów; czerokeski


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Czirokezami, dotyczący Czirokezów

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) jęz. język czirokeski;

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Czirokez mos., Czirokezka ż.

Wiktionary