anima

w teorii Karla Gustawa Junga: autonomiczny archetyp zawarty w zbiorowej nieświadomości człowieka, symbolizujący żeńską część jego natury, odziedziczone zbiorowe wyobrażenie kobiety


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) psych. u Carla Gustava Junga: archetyp kobiecości;

Wiktionary

Anima i animus – archetypy psychiki w psychologii analitycznej Carla Gustava Junga. Element, który jest przeciwieństwem i dopełnieniem persony.Harmonijny rozwój osobowości wymaga obecności obydwu tych pierwiastków i równowagi między nimi.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) anima

źródła.

== anima (język angielski.) ==

wymowa.

 audio|LL-Q1860 (eng)-Vealhurl-anima.wav.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) psych. u Junga: anima

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) anima

źródła.

== anima (język angielski.) ==

wymowa.

 audio|LL-Q1860 (eng)-Vealhurl-anima.wav.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) psych. u Junga: anima

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


animacja

1. metoda robienia filmów (np. rysunkowych, kukiełkowych) polegająca na wykonywaniu serii zdjęć w różnych fazach ruchu; film zrobiony tą metodą,
2. poruszanie lalkami w teatrze lalkowym,
3. tworzenie ruchomych obrazów komputerowych;
4. obraz powstały w ten sposób


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) rodzaj filmu, tworzonego techniką zdjęć poklatkowych, rejestrującego na pojedynczych klatkach filmu kolejne fazy ruchu;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Animacja z ruchomymi promieniami światła w tym programie jest bardzo obliczeniochłonnym efektem i komputer generuje ją przez dłuższy czas.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãɲĩˈmat͡sʲja, AS: ãńĩmacʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. animek m., animator m., animatorka ż., animowanie n.

 czas. animować ndk.

 przym. animowany

Wiktionary


animacyjny

związany z animacją


SJP.pl


animadwersja

dawniej: nagana, wyrzut, przestroga; protest


SJP.pl


animalista

artysta przedstawiający zwierzęta w sztuce (np. w rzeźbie, malarstwie, fotografii)


SJP.pl

Animalistyka – przedstawienie zwierząt (pasące się bydło, konie, ptactwo domowe) lub scen ze zwierzętami (zwierzyna osaczana przez psy, walki zwierząt i tym podobne), głównie w malarstwie, grafice, rzeźbie i fotografii. Artystę specjalizującego się w tej tematyce nazywa się animalistą.

Wikipedia


animalistka

animalista


SJP.pl

Patrz:

animalista

animalistyczny

odnoszący się do zwierząt jako tematu sztuki, przedstawiający zwierzęta (np. animalistyczny obraz, animalistyczna rzeźba)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z animalizmem, dotyczący animalizmu

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãɲĩmalʲiˈstɨt͡ʃnɨ, AS: ãńĩmalʹistyčny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. animalizm m., animalista m., animalistka ż., animalistyka ż., animalizacja ż., animizacja ż.

 przym. animalny

Wiktionary


animalistyka

przedstawianie zwierząt w sztuce (np. w rzeźbie, malarstwie, fotografii)


SJP.pl

Animalistyka – przedstawienie zwierząt (pasące się bydło, konie, ptactwo domowe) lub scen ze zwierzętami (zwierzyna osaczana przez psy, walki zwierząt i tym podobne), głównie w malarstwie, grafice, rzeźbie i fotografii. Artystę specjalizującego się w tej tematyce nazywa się animalistą.

Wikipedia


animalizacja

przenośnia polegająca na przypisywaniu cech istot żywych przedmiotom, zjawiskom natury oraz pojęciom abstrakcyjnym, np. nadzieja umarła, komórka mi zdycha, gryzło go sumienie; ożywienie, animizacja


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) liter. jęz. rodzaj metafory; nadawanie cech zwierzęcych rzeczom (w celu ich dynamizacji) lub ludziom (dla zdeprecjonowania wartości ludzkich, podkreślenia elementów biologicznych)

Wiktionary

Animalizacja, inaczej uzwierzęcenie – środek stylistyczny używany w celu nadania rzeczom lub osobom cech zwierzęcych. Przykład: „Moja teściowa szczeka”.

Środek ten służy deprecjacji, może także pełnić funkcję inwektywy, natomiast animizacja lub personifikacja często służą sublimacji podmiotu.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌãɲĩmalʲiˈzat͡sʲja, AS: ãńĩmalʹizacʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. animizowanie, animizacja, animalizm, animalistyka, animalista

 czas. animalizować

 przym. animalistyczny

Wiktionary


animalizm

1. ogół cech właściwych zwierzętom; zwierzęcość;
2. kult zwierząt (zarówno konkretnych osobników, jak i całych gatunków) wyrastający z przekonania, że są one wcieleniami lub wysłannikami bogów, stanowiący element religii wielu ludów, np. Indii, starożytnego Egiptu; zoolatria


SJP.pl

Animalizm (łac. animal „zwierzę”), inaczej zoolatria (gr. zoo „zwierzę” + lateria „służba”) – zespół wierzeń występujący w religiach pierwotnych, głównie Egiptu i Indii, którego przedmiotem jest kult zwierząt. Wynika on z idei, że pewni bogowie wcielają się w zwierzęta, a jej konsekwencją jest zoomorfizm, czyli praktyka przedstawiania tych bogów w postaci zwierząt lub z cechami zwierzęcymi. W starożytnym Egipcie wyobrażano sobie bogów pod postacią krokodyla, ibisa, kota, byka lub szakala.

Wikipedia


animalizować

1. nadawać przedmiotom nieożywionym, zjawiskom przyrody lub pojęciom abstrakcyjnym cechy istot żywych; animizować;
2. posługiwać się motywami zwierzęcymi w sztukach plastycznych, fotografice itp.


SJP.pl


animalizowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) doszukiwanie się w czymś cech właściwych zwierzętom

 (1.2) szt. stosowanie motywów zwierzęcych

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. animalizm m.

 czas. animalizować

 przym. animalny

Wiktionary


animalność

animalny


SJP.pl

Patrz:

animalny

animalny

właściwy zwierzętom, zwierzęcy, szczególnie w odniesieniu do cech człowieka (np. animalne instynkty, animalna strona czyjejś natury)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) książk. właściwy zwierzętom, taki jak zwierzęta

Wiktionary

Powiązane:

 przym. animalistyczny

 rzecz. animalizowanie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zwierzęcy

Wiktionary


animaloterapeuta

terapeuta leczący z pomocą zwierząt; zooterapeuta


SJP.pl


animaloterapeutyczny

dotyczący terapii z udziałem zwierząt; zooterapeutyczny


SJP.pl


animaloterapia

forma terapii z udziałem zwierząt; zooterapia


SJP.pl

Zooterapia (animaloterapia) – terapia z udziałem zwierząt.

Zasadniczo dzielona jest (według terminologii anglosaskiej) na:

  • Animal-assisted activities (AAA) – zajęcia z udziałem zwierząt
  • Animal-assisted therapy (AAT) – terapia z udziałem zwierząt (ukierunkowane i celowe działania terapeutyczne podlegające dokumentacji i ewaluacji)
  • Animal-assisted education (AAE) – edukacja z udziałem zwierząt (w Polsce nie jest odrębną formą, ponieważ zwykle nie występuje samodzielnie, a jej elementy wchodzą w zakres AAA i AAT)

Wikipedia


animals

  • Animals – album Pink Floyd
  • Animals – album TTNG
  • Animals – singiel promujący, album grupy Maroon 5 zatytułowany V
  • Animals – singel kanadyjskiej grupy rockowej Nickelback
  • Animals – czasopismo naukowe z zakresu zoologii i weterynarii
  • Animals – serial animowany dla dorosłych z lat 2016–2018
  • Animals – amerykański film z 1998 roku
  • Animals – brytyjski dramat romantyczny z 1998 roku
  • Animals – australijski komediodramat z 2019 roku
  • Animals – thriller psychologiczny z 2021 roku

Wikipedia


animalsi

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna

 (1.1) pot. ogólnopolskie towarzystwo walczące o lepsze traktowanie zwierząt, OTOZ Animals

 (1.2) pot. spolszczona nazwa brytyjskiego zespołu muzycznego The Animals

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Animalsi w uwagach do rozporządzenia proponowali, aby łapanie zwierząt było humanitarne (…).

 (1.2) Kult zaśpiewał „Dom wschodzącego słońca”, piosenkę, którą w oryginale śpiewali Animalsi.

Wiktionary


animando

określenie wykonawcze: ożywiając


SJP.pl


animato

określenie wykonawcze: dość żywo, z ożywieniem


SJP.pl

Tempo (agogika) – jeden z elementów dzieła muzycznego, oznaczający, jak szybko utwór ma być wykonany.

Wikipedia


animator

1. osoba pobudzająca do działania, do działalności w czymś, zachęcająca do czegoś, wzbudzająca zainteresowanie środowiska jakąś dziedziną;
2. osoba poruszająca kukiełkami w teatrzyku lalkowym;
3. osoba rysująca lub wykonująca zdjęcia do filmu rysunkowego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) film. osoba, która wykonuje rysunki do filmu rysunkowego

 (1.2) człowiek zachęcający do jakiegoś działania, pobudzający działania, aktywny w danej dziedzinie i wzbudzający nią zainteresowanie środowiska

 (1.3) teatr. osoba, która porusza kukiełkami w teatrze kukiełkowym

 (1.4) rel. w chrześcijaństwie leader mniejszej grupy wiernych, np. w którymś z ruchów czy duszpasterstw

Wiktionary

  • Animator – Międzynarodowy Festiwal Filmów Animowanych w Poznaniu
  • animator – twórca filmu animowanego
  • animator – artysta zajmujący się animowaniem lalek w teatrze lalek
  • animator.ru – strona internetowa poświęcona radzieckim kreskówkom, dostęp w j. rosyjskim i angielskim
  • animator czasu wolnego – pracownik organizujący czas wolny gościom hotelowym
  • animator kultury
  • animator emitenta – członek giełdy wspomagający płynność instrumentu finansowego notowanego na giełdzie
  • animator rynku
  • animator – lider we wspólnocie chrześcijańskiej

Wikipedia

Przykłady

 (1.4) Na spotkaniu animatorów poruszono sprawę ewangelizacji ulicznej.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãɲĩˈmatɔr, AS: ãńĩmator

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. animacja ż., animowanie n.

:: fż. animatorka ż.

 czas. animować ndk.

 przym. animatorski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.4) formator

Wiktionary


animatorka

1. kobieta poruszająca kukiełkami w teatrzyku lalkowym;
2. kobieta inicjująca jakieś działania, zachęcająca do czegoś, wzbudzająca zainteresowanie środowiska jakąś dziedziną;
3. kobieta rysująca lub wykonująca zdjęcia do filmu rysunkowego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) film. kobieta wykonująca rysunki do filmu rysunkowego

 (1.2) kobieta zachęcająca do jakiegoś działania, pobudzająca działania, aktywna w danej dziedzinie i wzbudzająca nią zainteresowanie środowiska

 (1.3) teatr. kobieta, która porusza kukiełkami w teatrze kukiełkowym

 (1.4) rel. w chrześcijaństwie liderka mniejszej grupy wiernych, np. w którymś z ruchów czy duszpasterstw

Wiktionary

Przykłady

 (1.4) Zuza była moją animatorką na oazie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. animacja ż., animowanie n.

:: fm. animator m.

 czas. animować ndk.

 przym. animatorski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.4) formatorka

Wiktionary


animatorski

animator


SJP.pl

Patrz:

animator

animatronika

Animatronika – dziedzina efektów specjalnych w filmie i telewizji, zajmująca się tworzeniem i ożywianiem fikcyjnych postaci za pomocą mechanicznych lub elektronicznych systemów, które są animowane bezpośrednio przed kamerą podczas realizacji zdjęć. Pojęcie ukuł w 1961 roku Walt Disney na określenie zaprojektowanej przez jego spółkę, dziewięciocalowej figurki, która przykuła uwagę szerszej publiczności. Animatronika odtąd – dzięki postępom w dziedzinie robotyki oraz programowania – stała się jedną z podstawowych metod ożywiania nieistniejących realnie postaci w dziedzinie kinematografii.

Wikipedia


animatyzm

Wikipedia


anime

1. japoński film animowany oparty najczęściej na mandze lub visual novel;
2. związany z anime (filmem)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) film. japoński film animowany;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Mój młodszy brat bardzo lubi oglądać anime.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ãˈɲĩmɛ, AS: ãńĩme

Wiktionary


animek

postać animowana, bohater filmu animowanego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy lub męskozwierzęcy

 (1.1) postać z filmu animowanego, kreskówki

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) […] tutaj widz po raz pierwszy widzi połączenie animków i planu aktorskiego.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ãˈɲĩmɛk, AS: ãńĩmek

Wiktionary

Powiązane:

 przym. animowany

 czas. animować

 rzecz. animacja

Wiktionary


animex

Centrala Importowo-Eksportowa Artykułów i Przetworów Pochodzenia Zwierzęcego; Animex


SJP.pl

Animex Foods – działające na polskim rynku przedsiębiorstwo specjalizujące się w produkcji mięsa wieprzowego, drobiowego i przetworów mięsnych. Od lat przedsiębiorstwo zajmuje się produkcją na rynek krajowy oraz eksportem mięsa i jego przetworów na rynki zagraniczne.

Animex posiada 12 zakładów produkcyjnych w Polsce (zakłady mięsne: Ełk, Suwałki, Iława, Morliny, Starachowice, Szczecin, Opole, Kutno K1, Kutno K2, Kutno K4, Daszyna K3; zakład pierzarski: Kraków).

Wikipedia


animista

zwolennik animizmu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) rel. osoba wierząca w istnienie świata materialnego i duchowego, współistnienie duszy z ciałem, przypisująca duszę wszystkim ludziom, roślinom, zwierzętom, minerałom i żywiołom

Wiktionary

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. animizm m.

:: fż. animistka ż.

 przym. animistyczny

 przysł. animistycznie

frazeologia.

etymologia.

 etym|franc|animiste. < etym|łac|anima. → dusza

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) animist

* baskijski: (1.1) animista

* bułgarski: (1.1) анимист m.

* fiński: (1.1) animisti

* francuski: (1.1) animiste m.

* interlingua: (1.1) animista

* niemiecki: (1.1) Animist m.

* portugalski: (1.1) animista m.

* rosyjski: (1.1) анимист m.

* turecki: (1.1) canlıcı

* ukraiński: (1.1) аніміст m.

* węgierski: (1.1) animista

* włoski: (1.1) animista m.

źródła.

== animista (język baskijski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) rel. animista

przymiotnik

 (2.1) rel. animistyczny

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãɲĩˈmʲista, AS: ãńĩmʹista

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. animizm m.

:: fż. animistka ż.

 przym. animistyczny

 przysł. animistycznie

Wiktionary


animistka

animista


SJP.pl

Patrz:

animista

animistycznie

przysłówek

 (1.1) w sposób właściwy animizmowi

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wielkiej, ogromnej namiętności bohaterów i sile ich doznań odpowiada wielkość ewokacji — ujętej animistycznie — natury, wykrzykującej i siebie, i ich w „wyciu", „skowycie" wiatru halnego.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. animizm mrz., animista mos., animistka ż.

 przym. animistyczny

Wiktionary


animistyczny

dotyczący animizmu lub animistów (np. wierzenia animistyczne, rytuały animistyczne)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z animizmem, właściwy animizmowi

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przeciwieństwem postawy instrumentalnej, urzeczowiającej jest postawa animistyczna wobec otoczenia, która zespala jednostkę ze światem poprzez wspólny rodzaj przeżywania (anima).

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. animizm m., animista m., animistka ż.

 przysł. animistycznie

Wiktionary


animizacja

przenośnia polegająca na przypisywaniu cech istot żywych przedmiotom, zjawiskom natury oraz pojęciom abstrakcyjnym, np. nadzieja umarła, komórka mi zdycha, gryzło go sumienie; ożywienie, animalizacja


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) liter. jęz. rodzaj metafory; nadawanie rzeczom, zjawiskom lub pojęciom cech istot żywych

Wiktionary

Animizacja (łac. anima - dusza), inaczej ożywienie – literacki środek stylistyczny, polegający na nadaniu przedmiotom nieożywionym lub pojęciom abstrakcyjnym, cech istot żywych, np. „Morze ryczy”, „Chmura goni chmurę”, „Proch przyjął proch". Szczególnym przypadkiem animizacji jest antropomorfizacja w odniesieniu do przedmiotów nieożywionych, gdy przypisuje się im cechy ludzkie.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wyrażenie „samochód zdechł” to przykład animizacji.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãɲĩmʲiˈzat͡sʲja, AS: ãńĩmʹizacʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 przym. animizacyjny, animalistyczny

 rzecz. animizowanie, animalizacja, animalizm, animalistyka, animalista

 czas. animizować, animalizować

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ożywienie

Wiktionary


animizacyjny

związany z animizacją


SJP.pl


animizm

1. występujący najczęściej w pierwotnych wierzeniach pogląd, że zwierzęta, przedmioty i żywioły posiadają duszę;
2. traktowanie przedmiotów, zwierząt, roślin jako istoty czujące, rozumne, obdarzone wolną wolą


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) rel. zespół wierzeń zakładający istnienie świata materialnego i duchowego, współistnienie duszy z ciałem, przypisujący duszę wszystkim ludziom, roślinom, zwierzętom, minerałom i żywiołom;

 (1.2) psych. przekonanie, że przedmioty i zwierzęta zachowują się i odczuwają jak ludzie;

Wiktionary

Animizm (łac. anima „oddech, dusza, życie”) – pogląd, zgodnie z którym istoty nie-ludzkie takie jak zwierzęta (niebędące ludźmi), rośliny czy przedmioty nieożywione, posiadają duszę.

Pojęcie animizmu w antropologii religii stosowane jest na określenie systemu wierzeń niektórych rdzennych ludów plemiennych, zwłaszcza z okresu poprzedzającego rozwój zorganizowanych systemów religijnych. Mimo że każda kultura posiada własną mitologię i rytuały, „animizm” ma opisywać najpowszechniejsze, podstawowe wątki „duchowej” czy „nadprzyrodzonej” perspektywy ludów tubylczych. Perspektywa animistyczna jest tak fundamentalna, codzienna i uważana za pewnik, że większość społeczeństw animistycznych nie posiada nawet w swoich językach słowa oznaczającego „animizm” (ani nawet „religia”); termin jest konstruktem antropologicznym.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. animista m., animistka ż.

 przym. animistyczny

 przysł. animistycznie

frazeologia.

etymologia.

 etym|franc|animisme. < etym|łac|anima. → dusza

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) animism

* arabski: (1.1) إحيائية ż.

* azerski: (1.1) animizm

* baskijski: (1.1) animismo

* bengalski: (1.1) সর্বপ্রাণবাদ (sarvaprāṇabāda)

* białoruski: (1.1) анімізм m.

* bośniacki: (1.1) animizam m.

* bułgarski: (1.1) анимизъм m.

* chiński standardowy: (1.1) 泛靈論 (fànlínglùn)

* chorwacki: (1.1) animizam m.

* czeski: (1.1) animismus m.

* duński: (1.1) animisme

* esperanto: (1.1) animismo

* estoński: (1.1) animism

* fiński: (1.1) animismi

* francuski: (1.1) animisme m.

* friulski: (1.1) animisim m.

* gruziński: (1.1) ანიმიზმი (animizmi)

* hebrajski: (1.1) אנימיזם

* hindi: (1.1) सर्वात्मवाद (sarvātmavāda)

* hiszpański: (1.1) animismo m.

* interlingua: (1.1) animismo

* japoński: (1.1) アニミズム (animizumu)

* kataloński: (1.1) animisme m.

* koreański: (1.1) 애니미즘 (aenimijŭm)

* laotański: (1.1) ວິນຍານນິຍົມ

* litewski: (1.1) animizmas m.

* łotewski: (1.1) animisms m.

* malajalam: (1.1) അനിമിസം (animisam)

* marathi: (1.1) जीवात्मवाद (jīvātmavāda)

* niemiecki: (1.1) Animismus m.

* ormiański: (1.1) անիմիզմ (animizm)

* perski: (1.1) روح‌باوری

* portugalski: (1.1) animismo m.

* romániço: (1.1) ànimismo

* rumuński: (1.1) animism m.

* słowacki: (1.1) animizmus m.

* słoweński: (1.1) animizem m.

* tajski: (1.1) วิญญาณนิยม (win.iaan.ni.iom)

* turecki: (1.1) animizm, canlıcılık

* ukraiński: (1.1) анімізм m.

* węgierski: (1.1) animizmus

* włoski: (1.1) animismo m.

źródła.

== animizm (język azerski.) ==

ortografie.

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) animizm

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ãˈɲĩmʲism̥, AS: ãńĩmʹism̦

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. animista m., animistka ż.

 przym. animistyczny

 przysł. animistycznie

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. animista m., animistka ż.

 przym. animistyczny

 przysł. animistycznie

frazeologia.

etymologia.

 etym|franc|animisme. < etym|łac|anima. → dusza

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) animism

* arabski: (1.1) إحيائية ż.

* azerski: (1.1) animizm

* baskijski: (1.1) animismo

* bengalski: (1.1) সর্বপ্রাণবাদ (sarvaprāṇabāda)

* białoruski: (1.1) анімізм m.

* bośniacki: (1.1) animizam m.

* bułgarski: (1.1) анимизъм m.

* chiński standardowy: (1.1) 泛靈論 (fànlínglùn)

* chorwacki: (1.1) animizam m.

* czeski: (1.1) animismus m.

* duński: (1.1) animisme

* esperanto: (1.1) animismo

* estoński: (1.1) animism

* fiński: (1.1) animismi

* francuski: (1.1) animisme m.

* friulski: (1.1) animisim m.

* gruziński: (1.1) ანიმიზმი (animizmi)

* hebrajski: (1.1) אנימיזם

* hindi: (1.1) सर्वात्मवाद (sarvātmavāda)

* hiszpański: (1.1) animismo m.

* interlingua: (1.1) animismo

* japoński: (1.1) アニミズム (animizumu)

* kataloński: (1.1) animisme m.

* koreański: (1.1) 애니미즘 (aenimijŭm)

* laotański: (1.1) ວິນຍານນິຍົມ

* litewski: (1.1) animizmas m.

* łotewski: (1.1) animisms m.

* malajalam: (1.1) അനിമിസം (animisam)

* marathi: (1.1) जीवात्मवाद (jīvātmavāda)

* niemiecki: (1.1) Animismus m.

* ormiański: (1.1) անիմիզմ (animizm)

* perski: (1.1) روح‌باوری

* portugalski: (1.1) animismo m.

* romániço: (1.1) ànimismo

* rumuński: (1.1) animism m.

* słowacki: (1.1) animizmus m.

* słoweński: (1.1) animizem m.

* tajski: (1.1) วิญญาณนิยม (win.iaan.ni.iom)

* turecki: (1.1) animizm, canlıcılık

* ukraiński: (1.1) анімізм m.

* węgierski: (1.1) animizmus

* włoski: (1.1) animismo m.

źródła.

== animizm (język azerski.) ==

ortografie.

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) animizm

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


animizować

nadawać przedmiotom nieożywionym, zjawiskom przyrody lub pojęciom abstrakcyjnym cechy istot żywych; animalizować


SJP.pl


animizowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) liter. przypisywanie cech istoty żywej przedmiotom nieożywionym, zjawiskom przyrody i pojęciom abstrakcyjnym

Wiktionary

Powiązane:

 czas. animizować

 rzecz. animalizacja ż., animizacja ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) animizacja

Wiktionary


animka

postać animowana, bohaterka filmu animowanego


SJP.pl


animować

1. pobudzać, pobudzić do działania, do działalności w czymś, zachęcać, zachęcić do czegoś, ożywiać, ożywić;
2. poruszać, poruszyć kukiełkami w teatrzyku lalkowym;
3. rysować, narysować lub wykonywać, wykonać zdjęcia do filmu rysunkowego;
4. tworzyć, stworzyć ruchome obrazy za pomocą komputera


SJP.pl


animowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|animować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. animować ndk.

 rzecz. animacja ż., animator mos., animatorka ż.

Wiktionary


animowany

ruchomy, przedstawiony w ruchu


SJP.pl

forma czasownika.

 (1.1) ims. przymiotnikowy bierny od: animować

przymiotnik

 (2.1) wykonany z poklatkowych rysunków

Wiktionary

Przykłady

 (2.1) W dzieciństwie uwielbiałem oglądać filmy animowane o przygodach krecika.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. animacja ż., animek mos./mzw.

Wiktionary


animozja

(zwykle w liczbie mnogiej) niechęć, uraza, antypatia; animozje


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) niechęć lub niesnaska wywołana urazą

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) antypatia

Wiktionary


animozje

(zwykle w liczbie mnogiej) niechęć, uraza, antypatia; animozje


SJP.pl


animus

w teorii Karla Gustawa Junga: autonomiczny archetyp zawarty w zbiorowej nieświadomości człowieka, symbolizujący męską część jego natury, odziedziczone zbiorowe wyobrażenie mężczyzny


SJP.pl

Anima i animus – archetypy psychiki w psychologii analitycznej Carla Gustava Junga. Element, który jest przeciwieństwem i dopełnieniem persony.Harmonijny rozwój osobowości wymaga obecności obydwu tych pierwiastków i równowagi między nimi.

Wikipedia


animusz

odwaga wraz z zapałem


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) książk. zapał, werwa, odwaga

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ãˈɲĩmuʃ, AS: ãńĩmuš

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) bojowość, brawura, energiczność, hart ducha, męstwo, odwaga, rezolutność, rezon, śmiałość, werwa, zapał

Wiktionary


anin

dzielnica Warszawy


SJP.pl

Anin – osiedle i obszar MSI w dzielnicy Wawer w Warszawie.

Wikipedia


anińsk

dawne Anninskoje (wieś w Rosji); Annińsk


SJP.pl


aniński

1. przymiotnik od: Anin (osiedle Warszawy);
2. przymiotnik od: Anińsk (dawne Anninskoje); anniński


SJP.pl


aniny

przymiotnik dzierżawczy - należący do Ani lub z nią związany


SJP.pl


anion

jon o ładunku ujemnym


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) fiz. chem. ujemnie naładowany jon;

Wiktionary

Anion – jon o ładunku ujemnym. Anion to każde indywiduum chemiczne, w którym występuje nadmiar elektronów w stosunku do protonów. Podczas elektrolizy anion podąża do elektrody dodatniej, zwanej anodą. Przeciwieństwem anionu jest jon dodatni, czyli kation.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jon hydroksylowy jest anionem, czyli ma ładunek ujemny.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈãɲjɔ̃n, AS: ãńi ̯õn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. anionit m.

 przym. anionowy

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

 (1.1) kation

hiperonimy.

 (1.1) jon

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. anionit m.

 przym. anionowy

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

 (1.1) zoblistę|jon|kation.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) anion

* baskijski: (1.1) anioi

* bułgarski: (1.1) анион m.

* duński: (1.1) anion w., anjon w.

* fiński: (1.1) anioni

* hiszpański: (1.1) anión m.

* islandzki: (1.1) anjón ż., mínusjón ż.

* kataloński: (1.1) anió m.

* niemiecki: (1.1) Anion n.

* norweski (bokmål): (1.1) anion n.

* norweski (nynorsk): (1.1) anion n.

* nowogrecki: (1.1) ανιόν n.

* romániço: (1.1) aniono

* rosyjski: (1.1) анион m.

* słowacki: (1.1) anión m.

* szwedzki: (1.1) anjon w.

* ukraiński: (1.1) аніон m.

* węgierski: (1.1) anion

źródła.

== anion (język angielski.) ==

wymowa.

 audio|LL-Q1860 (eng)-Vealhurl-anion.wav.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) fiz. chem. anion

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


anionit

związek chemiczny o charakterze zasady, rodzaj jonitu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. materiał jonowymienny, zawierający dodatnio naładowane grupy funkcyjne, które przyciągają i wymieniają aniony z roztworu

Wiktionary

Jonit – substancja służąca do przeprowadzania selektywnego procesu wymiany jonowej, stosowana w kolumnach jonitowych i filtrach jonitowych. Przepuszczenie przez warstwę jonitu ciekłej lub gazowej mieszaniny lub roztworu powoduje albo wzbogacenie jej o określony jon albo przeciwnie pozbycie się z niej określonego jonu.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Słaby anionit zawiera grupy aminowe.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. anion mrz.

Wiktionary


anionowy

dotyczący anionu


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) chem. związany z anionami, dotyczący anionów

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. anion mrz.

Wiktionary


anioł

1. osoba nadprzyrodzona pośrednicząca pomiędzy Bogiem a ludźmi, uosabiająca dobroć i doskonałość;
2. przenośnie: osoba bardzo dobra, szlachetna, łagodna;
3. obrońca, opiekun


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. rel. anioł

Wiktionary

Anioł – byt duchowy w wielu religiach, który służy i na różne sposoby wypełnia zamysły Boga.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|angelus, anniół.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia. por. etymn|pol|anioł.

uwagi.

tłumaczenia.

 (1.1) zobtłum|anioł.

źródła.

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|angelus, anniół.

Wiktionary


anioła

1. osoba nadprzyrodzona pośrednicząca pomiędzy Bogiem a ludźmi, uosabiająca dobroć i doskonałość;
2. przenośnie: osoba bardzo dobra, szlachetna, łagodna;
3. obrońca, opiekun


SJP.pl

Osoby o nazwisku Anioła

  • Jan Anioła (1908–1997) – polski profesor zajmujący się mechaniką maszyn i urządzeń, rektor Akademii Górniczo-Hutniczej.Anioły.
  • Rafał Anioła (ur. 1931) – polski piłkarz
  • Teodor Anioła (1925–1993) – polski piłkarz, zawodnik Lecha Poznań, reprezentant Polski

Wikipedia


aniołeczek

zdrobnienie od: aniołek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) zdrobn. od: anioł

 (1.2) pieszcz. o dziecku

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Poproszę tego fajansowego aniołeczka.

 (1.2) Śliczny aniołeczek wyglądał z wózka.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. anioł m., aniołek m., anielątko n., anielenie n., zanielenie n., rozanielanie n., rozanielenie n., Aniela ż., Anioł mos., anielica ż., anielskość ż., anielstwo n.

 czas. anieleć ndk., zanieleć dk., rozanielać ndk., rozanielić dk.

 przym. anieli, anielski, aniołowy, aniołkowy, aniołowaty, aniołkowaty, angeliczny, angelologiczny

 przysł. anielsko, anielicznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) aniołek m.

 (1.2) aniołek m.

Wiktionary


aniołek

zdrobnienie od: anioł


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) zdrobn. od: anioł

 (1.2) mała figurka, rzeźba z wyobrażeniem anioła

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) pieszczotliwie o dziecku, szczególnie małym lub grzecznym

 (2.2) środ. uczn. osoba z kręconymi włosami

 (2.3) środ. uczn. policjant

 (2.4) eufem. zmarłe dziecko (lub jego dusza)

Wiktionary

  • Aniołek (oryg. Angel Baby) – australijski film z 1995
  • Aniołek (oryg. Engelchen) – niemiecki film z 1996
  • Aniołek (oryg. Undercover Angel) – kanadyjski film z 1999
  • Aniołek (oryg. The Angel Doll) – amerykański film z 2002
  • Aniołek przynoszący prezenty
  • Mysz aniołek
  • Mordechaj Anielewicz, pseud. „Aniołek”

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Artysta zasłonił aniołkowi przyrodzenie popielatym obłoczkiem.

 (2.1) Ten nasz aniołek zdrów także, tylko się martwi, bo jej pan major powiedział, że pan Adolf pewnie dziś urlopu nie dostanie — i spojrzał z ukosa na mnie, a ja okrutnego spiekłem raka.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ãˈɲɔwɛk, AS: ãńou̯ek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. anioł m., anielica ż., Anioł mos.

:: zdrobn. aniołeczek m.

 czas. aniołować, rozanielić się

 przym. anielski, anieli, aniołkowaty, aniołkowy, aniołowy

 przysł. anielsko

Wiktionary


aniołkowaty

podobny do aniołka


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający cechy aniołka

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W szopce stali też aniołkowaci pastuszkowie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. anioł mos./mzw., aniołek mos./mrz., aniołeczek mos./mrz., anielątko n., anielskość ż., anielstwo n.

 przym. anielski, aniołowy, anieli, aniołowaty, angeliczny

 przysł. anielsko

 czas. anieleć ndk., rozanielić się

Wiktionary


aniołkowy

aniołek


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z aniołkiem, dotyczący aniołka

Wiktionary

Patrz:

aniołek

Przykłady

 (1.1) Dziecina miała aniołkową buźkę.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. anioł mos./mzw., aniołek mos./mrz., aniołeczek mos./mrz., anielątko n., anielskość ż., anielstwo n.

 przym. anielski, anieli, aniołowy, aniołowaty, aniołkowaty, angeliczny, angelologiczny

 przysł. anielsko

 czas. anieleć ndk., rozanielić się

Wiktionary


aniołowate

monotypowa rodzina morskich ryb chrzęstnoszkieletowych; raszplowate, skwatowate


SJP.pl

Raszplowate, skwatowate, aniołowate (Squatinidae) – rodzina morskich ryb chrzęstnoszkieletowych z rzędu raszplokształtych (Squatiniformes).

Wikipedia


aniołowo

wieś w województwie warmińsko-mazurskim


SJP.pl

Aniołowo (niem. Rapendorf) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie elbląskim, w gminie Pasłęk. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa elbląskiego.

Aniołowo jest jedyną wioską o tej nazwie w Polsce. Wieś położona jest w odległości 3 km od drogi krajowej numer 7 Warszawa – Gdańsk i linii kolejowej. Wieś tematyczna, w której w okresie wakacyjnym odbywa się Międzynarodowy Zlot Miłośników Aniołów. We wsi działa klub sportowy Pogrom Aniołowo, teatr ognia i klub motocyklowy.

Wikipedia


aniołowy

przymiotnik

 (1.1) związany z aniołami

 (1.2) na wzór anioła

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Z boku wystawały aniołowe skrzydła.

 (1.2) Jej aniołowy wygląd wprowadzał go w stan osłupienia.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. anioł mos./mzw., aniołek mos./mrz., aniołeczek mos./mrz., anielątko n., anielskość ż., anielstwo n.

 przym. anielski, anieli, aniołkowy, aniołowaty, aniołkowaty, angeliczny

 przysł. anielsko

 czas. anieleć ndk., rozanielić się

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) anielski, anieli

 (1.2) anielski, anieli

Wiktionary


anisette

rzeczownik

 (1.1) likier anyżkowy

Wiktionary

Anisette – likier pochodzenia francuskiego o zawartości alkoholu 25-40%. Jest produkowany z likierów korzennych na bazie anyżu, oliwki anyżowej z dodatkiem aromatu kopru, goździków, bądź kolendry. Alkohol jest często używany z barach jako składnik koktajli.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

 (1.1) butelka / kieliszek / szklanka anisette • pić / spożyć anisette

synonimy.

 (1.1) anyżówka

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 etym|franc|anisette.

uwagi.

tłumaczenia.

 (1.1) zobtłum|anyżówka.

* angielski: (1.1) anisette

źródła.

== anisette (język angielski.) ==

wymowa.

 audio|LL-Q1860 (eng)-Neøn-anisette.wav.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) anyżówka

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) anyżówka

Wiktionary


aniszewski

nazwisko


SJP.pl


anita

imię żeńskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż.;

Wiktionary

Anita – imię żeńskie, które powstało z hiszpańskiej zdrobniałej formy imienia Anna (hiszp. Ana). Istnieje też teza, że Anita jest skróconą formą Juanity – hiszpańskiego odpowiednika Joanny.

Ponadto, Anita jest krótką formą Anahity, bogini wody, płodności i porządku społecznego.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Napisałem dzisiaj Anicie, co o niej myślę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ãˈɲita, AS: ãńita

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: zdrobn. Anitka ż.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz.

:: zdrobn. Anitka ż.

frazeologia.

etymologia.

 prawdop. etym|hiszp|Anita. lub etym|hiszp|Juanita.

uwagi.

 (1.1) zobacz też: Indeks:Polski - Imiona

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) Anita

* czeski: (1.1) Anita ż.

* duński: (1.1) Anita

* fiński: (1.1) Anita

* francuski: (1.1) Anita ż.

* hiszpański: (1.1) Anita ż.

* islandzki: (1.1) Anita

* łotewski: (1.1) Anita ż.

* niderlandzki: (1.1) Anita ż.

* niemiecki: (1.1) Anita ż.

* norweski (bokmål): (1.1) Anita ż.

* serbski: (1.1) Анита ż.

* słowacki: (1.1) Anita ż.

* słoweński: (1.1) Anita ż.

* szwedzki: (1.1) Anita w.

* ukraiński: (1.1) Аніта ż.

* węgierski: (1.1) Anita

* włoski: (1.1) Anita ż.

źródła.

== Anita (język angielski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, nazwa własna

 (1.1) imię|angielski|ż. Anita

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


anitka

zdrobnienie od: Anita (imię żeńskie)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. poufała forma żeńskiego imienia Anita

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nie widziałem się z Anitką już ponad dwa lata.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ãˈɲitka, AS: ãńitka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Anita ż.

Wiktionary


aniuj

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. rzeka w azjatyckiej części Rosji, w Jakucji; prawy dopływ Kołymy, powstająca z połączenia Małego i Wielkiego Aniuja;

Wiktionary

Nazwa ta dotyczy kilku rzek:

  • Aniuj – dopływ Kołymy,
  • Aniuj – dopływ Amuru,
  • Mały Aniuj,
  • Wielki Aniuj.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. aniujski

Wiktionary


aniujski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z rzeką Aniuj

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Aniuj mrz.

Wiktionary


aniusia

zdrobnienie od: Anna (imię żeńskie)


SJP.pl


aniusiny

przymiotnik dzierżawczy - należący do Anusi lub z nią związany


SJP.pl


aniwersarz

doroczne wspomnienie zmarłych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) daw. rocznica

 (1.2) daw. kośc. nabożeństwo w rocznicę śmierci

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) jubileusz, rocznica

Wiktionary


aniza

rzeka w Austrii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. rzeka w Austrii, prawy dopływ Dunaju;

Wiktionary

Aniza (niem. Enns) – rzeka w Austrii, prawy dopływ Dunaju o długości 254 km i powierzchni zlewni ponad 6 000 km².

Rzeka wypływa ze źródeł w grupie górskiej Radstädter Tauern w Niskich Taurach, płynie przez Alpy Wschodnie i Północne Przedgórze Alp. W górnym biegu Aniza oddziela Alpy Salzburskie od Niskich Taurów, a w dolnym tworzy głęboki (do 1 500 m) i malowniczy przełom Gesäuse przez Alpy Ennstalskie. Do Dunaju rzeka uchodzi koło miejscowości Mauthausen i Enns.

Wikipedia


aniżeli

przyimek lub spójnik przyłączający wyrażenie określające podstawę porównania; niż, niźli, niżeli


SJP.pl

spójnik

 (1.1) książk. niż, niźli

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Gotowi raczej zginąć, aniżeli przekroczyć ojczyste prawa.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãɲiˈʒɛlʲi, AS: ãńiželʹi

Wiktionary


aniżeliby

spójnik "aniżeli" wraz z cząstką trybu przypuszczającego


SJP.pl


anizocytoza

patologiczne zjawisko występowania we krwi erytrocytów o nierównych wielkościach, występuje w niedokrwistościach


SJP.pl

Anizocytoza – występowanie we krwi erytrocytów, których średnica znacznie odbiega od normy, wynoszącej 6,7–7,7 μm. W przypadku niedokrwistości wywołanej niedoborem żelaza lub niedokrwistości hemolitycznej mikrosferocytowej obserwuje się pojawienie mikrocytów (tj. erytrocytów o zmniejszonym rozmiarze), natomiast w niedokrwistości Addisona-Biermera (niedokrwistości złośliwej) – tzw. makrocytów (tj. erytrocytów o zwiększonym rozmiarze).

Wikipedia


anizofilia

występowanie różnych liści u roślin tego samego gatunku


SJP.pl

Wikipedia


anizogameta

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) biol. jedna z dwóch gamet w procesie rozmnażania płciowego, która różni się morfologicznie od drugiej komórki rozrodczej

Wiktionary


anizogamia

rozmnażanie się organizmów przy udziale komórek męskich i żeńskich, zróżnicowanych pod względem morfologicznym i fizjologicznym; heterogamia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) biol. rozmnażanie się organizmów za pośrednictwem komórek płciowych, które różnią się wielkością i/lub budową

Wiktionary

Anizogamia, heterogamia – typ rozmnażania płciowego polegający na łączeniu się gamet zróżnicowanych wielkością (z powodu różnej ilości zgromadzonych w nich materiałów zapasowych), kształtem lub zdolnością ruchu (np. obecnością wici). Komórka żeńska (makrogameta) jest zwykle większa niż męska (mikrogameta). Anizogamia jest jedną z dwóch rodzajów gametogamii lub gametangiogamii. Jej przeciwieństwem jest izogamia.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) U wielu roślin również występuje anizogamia, choćby w przypadku niektórych mszaków.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) heterogamia

Wiktionary


anizokoria

nierówność szerokości źrenic obu oczu będąca objawem choroby oczu lub uszkodzenia mózgu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. różna szerokość źrenic u tej samej osoby;

Wiktionary

Anizokoria – objaw polegający na różnej średnicy źrenic, będący wynikiem zaburzenia odruchu źrenicznego po jednej ze stron. Najczęstszą przyczyną jest nierównomierne pobudzenie nerwów współczulnych unerwiających mięśnie rozwierające źrenice.

Wikipedia


anizol

organiczny związek chemiczny z grupy eterów, używany w przemyśle perfumeryjnym jako rozpuszczalnik


SJP.pl

Anizol – organiczny związek chemiczny z grupy eterów. Jest to eter mieszany alifatyczno-aromatyczny i zarazem najprostszy eter aromatyczny.

Anizol jest cieczą o przyjemnym zapachu i o temperaturze wrzenia 154 °C, jest rozpuszczalny w alkoholu etylowym i eterze dietylowym, natomiast jest nierozpuszczalny w wodzie. Ma zastosowanie w przemyśle perfumeryjnym jako rozpuszczalnik oraz jako półprodukt do syntezy organicznej w produkcji związków zapachowych.

Wikipedia


anizosporia

Różnozarodnikowość, heterosporia – wytwarzanie przez sporofit części roślin dwóch rodzajów zarodników (spor): męskich mikrospor (powstających w mikrosporangiach w wyniku mejozy mikrosporocytów) i żeńskich makrospor (powstających w makrosporangiach w wyniku mejozy makrosporocytów). Z mikrospor męskich rozwijają się gametofity męskie, z makrospor – gametofity żeńskie. Jeżeli spory zróżnicowane są nie tylko płcią, ale także wielkością – zjawisko takie określane jest jako anizosporia.

Wikipedia


anizotropia

cecha charakterystyczna niektórych ciał, głównie krystalicznych, polegająca na tym, że wykazują one różne właściwości fizyczne w zależności od kierunku, w którym się je bada (np. rozchodzenie się dźwięku)


SJP.pl

Anizotropia (an- ‘nie’; gr. isos ‘równy, jednakowy’; gr. trópos ‘zwrot, obrót’) – zależność od kierunku, brak izotropii.

Wikipedia


anizotropowość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest anizotropowe

Wiktionary

Powiązane:

 przym. anizotropowy

 przysł. anizotropowo

Wiktionary


anizotropowy

odnoszący się do anizotropii, wykazujący anizotropię - zależność niektórych właściwości ciała krystalicznego od kierunku, w którym się tę właściwość bada


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) fiz. wykazujący różne właściwości zależnie od kierunku

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. anizotropia ż., anizotropowość ż.

 przysł. anizotropowo

Wiktionary


anizyk

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) geol. pierwszy, starszy wiek środkowego triasu, trwający 245,9 – 237 milionów lat temu;

Wiktionary

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ãˈɲizɨk, AS: ãńizyk

Wiktionary


anjang

miasto w Chinach; Anyang


SJP.pl

Anyang (chiń. 安阳; pinyin Ānyáng) – miasto o statusie prefektury miejskiej we wschodnich Chinach, w prowincji Henan, na północny wschód od miasta Zhengzhou. W 2010 roku liczba mieszkańców miasta wynosiła 817 193. Prefektura miejska w 1999 roku liczyła 5 125 135 mieszkańców. Ośrodek hutnictwa żelaza, przemysłu włókienniczego i spożywczego. Siedziba rzymskokatolickiej diecezji Jixian.

Wikipedia


anjeł

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) stpol. anioł

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈãnʲjɛw, AS: ãnʹi ̯eu̯

Wiktionary


anjoł

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) stpol. anioł

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈãnʲjɔw, AS: ãnʹi ̯ou̯

Wiktionary


anka

zdrobnienie od: Anna (imię żeńskie)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż., poufała forma imienia Anna

 (1.2) pejor. zgrub. od imienia Anna

Wiktionary

Anna, Hanna (hebr. ‏חַנָּה‎ hannāh – „łaska”) – imię żeńskie pochodzenia hebrajskiego, które tłumaczy się jako „pełna wdzięku, łaski”. W Polsce imię Anna notowane jest od 1229 roku, zaś w formie Hanna – od 1311 roku, ze staropolskimi zdrobnieniami: Annusza, Hannula, Hannusza, Anica, Anka, Anuchna, Anula, Anulka, Anusza, Hanc(z)ka, Hania, Haniła(?), Hanka, Hanszka, Hanuchna, Hanula, Hanulka, Hanusza, Hanuszka, Hańka, Janka, Nuchna, Nutka. Nagłosowe h- można wyjaśnić jako przydech przed samogłoską znajdującą się na początku imienia lub jako wyraz wpływów niemieckich. Forma Hanna, jakkolwiek stała się imieniem nadawanym samodzielnie, w dalszym ciągu wraz z pochodnymi formami – również w czasach współczesnych – występuje jako spieszczenie imienia Anna. Inne formy pochodne: Anita, Aneta, Anika.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Młody, nieśmiały chłopak, przybywszy nad jeziora rowerem, spotyka na swojej drodze atrakcyjną, piękną Ankę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈãŋka, AS: ãŋka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Aneczka ż., Anuś ż., Anulka ż., Andzia ż., Ania ż., Anna ż., Hanna ż., Ania ż., Anusia ż., Anula ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Ania, Anusia, Anula

Wiktionary


ankajos

Ankajos albo Wielki Ankajos (gr. Ἀγκαῖος Ankajos) – król Tegei w Arkadii; jeden z Argonautów. Postać z mitologii greckiej.

Ankajos był synem Posejdona lub Likurga, władcy Tegei. Jego matką była Kleofyle (lub Euronyme). Wziął udział w wyprawie Argonautów, występuje zarówno na liście Apolloniusza Rodyjskiego, jak i Apollodora. Po śmierci Tifysa, sternika „Argo”, zgłosił się wraz z Erginosem, Naupliosem i Eufemosem, by poprowadzić okręt. Ostatecznie to on został wybrany nowym sternikiem i dobrze wywiązał się z powierzonego mu zadania.

Wikipedia


ankap

zwolennik akapu; akapowiec, anarchokapitalista, akap


SJP.pl


ankara

(dawniej Angora) stolica Turcji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto, stolica Turcji;

 (1.2) astr. planetoida o numerze katalogowym 1457;

Wiktionary

Ankara (wcześniej Angora, łac. Ancyra, gr. Ἄγκυρα, ‘kotwica’) – miasto w środkowej Turcji, będące jej stolicą od 1923 roku. Jest po Stambule drugim co do wielkości miastem Turcji. Położone na wysokości 938 m n.p.m.

Leżąca w środkowej Anatolii Ankara jest ważnym ośrodkiem handlowym i przemysłowym, siedzibą rządu państwa oraz wszystkich ambasad. W przeszłości znana była z hodowli kóz angora, kotów angora oraz białych królików angora, gruszek, miodu i winogron.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Matka i ja przenieśliśmy się do domu babci w Ankarze.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ãŋˈkara, AS: ãŋkara

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ankarczyk m., ankarka ż.

 przym. ankarski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) hist. Angora

Wiktionary


ankarczyk

mieszkaniec Ankary


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Ankary

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ãŋˈkart͡ʃɨk, AS: ãŋkarčyk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Ankara ż.

:: fż. ankarka ż.

 przym. ankarski

Wiktionary


ankarka

mieszkanka Ankary, stolicy Turcji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Ankary

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ãŋˈkarka, AS: ãŋkarka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Ankara ż.

:: fm. ankarczyk mos.

 przym. ankarski

Wiktionary


ankarski

przymiotnik od: Ankara


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do miasta Ankara

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) PKK występuje przeciwko wszystkim, którzy na terenie Kurdystanu wspierają rząd ankarski.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ãŋˈkarsʲci, AS: ãŋkarsʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Ankara ż., ankarczyk m., ankarka ż.

Wiktionary


anker

historyczna miara objętości równa 34-39 litrom, znana od XIV wieku w północnych Niemczech, Skandynawii i Rosji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński, Górny Śląsk. bud. kotwa

Wiktionary

  • Anker – rzeka w Wielkiej Brytanii, w Anglii
  • Anker – wieś w Wielkiej Brytanii, w Anglii
  • Anker – imię
  • Anker – chińska marka elektroniczna

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|ankra.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 czas. ankrować ndk.

frazeologia.

etymologia. etym|niem|Anker.

uwagi.

 (1.1) inna pisownia ankier

tłumaczenia.

 (1.1) zobtłum|kotwa.

źródła.

== anker (język afrykanerski.) ==

wymowa.

 audio|LL-Q14196 (afr)-Oesjaar-anker.wav.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) żegl. kotwica

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. ankrować ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|ankra.

Wiktionary


ankeryt

minerał, węglan wapnia, żelaza, magnezu i manganu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) miner. minerał, węglan wapnia i żelaza;

Wiktionary

Ankeryt – pospolity minerał z grupy węglanów.

Nazwa minerału pochodzi od nazwiska austriackiego mineraloga Matthiasa Josepha Ankera żyjącego na przełomie XVIII-XIX wieku.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ankeryt stosowany jest w hutnictwie jako topnik.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ãŋˈkɛrɨt, AS: ãŋkeryt

Wiktionary


ankh

[czytaj: ank] egipski krzyż, talizman powszechny w starożytnym Egipcie; anch


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zob. anch.

Wiktionary

  • anch − egipski hieroglif oraz oparty na nim symbol
  • Ankh − grupa muzyczna
  • Ankh − płyta zespołu Ankh
  • Ankh − seria gier komputerowych, których akcja toczy się w starożytnym Egipcie.

Wikipedia


ankier

1. przestarzałe:
a) wychwyt;
b) wiązanie drewniane albo stalowe wzmacniające budowlę; kotew;
2. zegarek o specjalnym mechanizmie regulującym równomierność ruchu;
3. dawne, ozdobne opasanie kobiece z bogatą klamrą


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) przest. wychwyt, element mocujący mechanizmu zegarów i regulujący ich miarowy chód

 (1.2) bud. zob. kotew.

Wiktionary

Kotew (spotyka się też określenia ankier, ankra, kotwa, kołek, dybel lub łącznik) – element konstrukcji stosowany do mocowania (kotwienia) monolitycznego podłoża, rzadziej do mocowania podłoża z otworami takiego jak cegły kratówki lub pustaki stropowe, stopy słupa z fundamentem, wsporników lub belek do słupów lub ścian, płyt okładzinowych itp.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈãŋʲcɛr, AS: ãŋʹḱer

Wiktionary


ankieta

1. kwestionariusz zawierający pytania na określony temat;
2. zbieranie opinii na określony temat


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) stat. zbieranie danych na jakiś temat za pomocą formularza

 (1.2) daw. urz. komisja śledcza, rzeczoznawcy

 (1.3) daw. urz. sprawozdanie

Wiktionary

Ankieta – metoda badawcza używana w naukach społecznych, polegająca na gromadzeniu informacji poprzez samodzielne wypełnienie kwestionariusza ankiety w obecności ankietera lub bez niego.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wypełniłam dziś ankietę „Stan teraźniejszy i przyszłość mojej gminy”.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ãŋʲˈcɛta, AS: ãŋʹḱeta

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ankieter m., ankieterka ż., ankietowanie n., ankietowany m., ankietowana ż., ankietyzowanie n.

 czas. ankietować ndk.

 przym. ankietowy

Wiktionary


ankieter

osoba prowadząca wywiad kwestionariuszowy z respondentem


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba, która zbiera informacje za pomocą ankiety

Wiktionary

Ankieter – w ankietowych badaniach ilościowych osoba prowadząca wywiad kwestionariuszowy z respondentem.Zadaniem ankietera jest:

  • zapoznanie się z narzędziem badawczym: kwestionariusz, karty do pytań – zwykle podczas szkolenia rozpoczynającego badanie,
  • dobór respondenta – zgodnie z założeniami doboru próby,
  • aranżacja wywiadu,
  • właściwe zadawanie pytań, notowanie odpowiedzi,
  • posługiwanie się wszystkimi narzędziami badawczymi,
  • odpowiednie zakończenie wywiadu,
  • zbieranie danych potrzebnych do kontroli pracy ankietera,

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zamknąłem ankieterowi drzwi przed nosem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ãŋʲˈcɛtɛr, AS: ãŋʹḱeter

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ankieta ż., ankietowanie n., ankietyzowanie n., ankietowany m., ankietowana ż.

:: fż. ankieterka ż.

 czas. ankietować ndk., ankietyzować ndk.

 przym. ankietowy

Wiktionary


ankieterka

kobieta zbierająca informacje i opinie o czymś poprzez zadawanie pytań


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta, która zbiera informacje za pomocą ankiety

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ankieterka zaczepiała ludzi na ulicy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãŋʲcɛˈtɛrka, AS: ãŋʹḱeterka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ankieta ż., ankietowanie n., ankietyzowanie n., ankietowany m. ankietowana ż.

:: fm. ankieter m.

 czas. ankietować ndk., ankietyzować ndk.

 przym. ankietowy

Wiktionary


ankieterski

ankieter


SJP.pl

Patrz:

ankieter

ankietka

zdrobnienie od: ankieta


SJP.pl


ankietkowy

pryzmiotnik od: ankietka


SJP.pl


ankietomania

żartobliwie: przesadna skłonność do stosowania ankiet


SJP.pl


ankietować

pozyskiwać opinie za pomocą ankiety; stawiać pytania i notować odpowiedzi


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. zankietować)

 (1.1) przeprowadzać ankietę

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Firma ankietuje klientów na temat jakości obsługi.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ankieta ż., ankieter mos., ankieterka ż., ankietka ż., ankietomania ż., ankietowana ż., ankietowany mos., ankietowanie n., ankietowość ż., ankietyzacja ż., ankietyzowanie n.

 czas. ankietyzować, zankietować

 przym. ankietowany, ankietowy

Wiktionary


ankietowana

ta, do której jest skierowana ankieta; respondentka


SJP.pl


ankietowanie

przeprowadzanie badań za pomocą ankiety; ankietyzacja


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) kierowanie do jakiejś grupy ankiet

 (1.2) zadawanie komuś pytań według kwestionariusza ankietowego

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ankieta ż., ankieter m., ankieterka ż.

 czas. ankietować

 przym. ankietowy

Wiktionary


ankietowany

osoba, do której skierowana jest ankieta; respondent


SJP.pl

forma czasownika.

 (1.1) imiesłów przymiotnikowy bierny od czasownika: ankietować

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) osoba, do której skierowana jest ankieta, uczestnik ankiety

Wiktionary

Przykłady

 (2.1) Opinie o immunitecie poselskim są jasne. Z ostatnich badań CBOS-u wynika, że 57% ankietowanych opowiada się za jego zniesieniem w myśl zasady, że nie ma równych i równiejszych.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ankieter m., ankieterka ż., ankietyzacja ż., ankieta ż.

 czas. ankietować ndk., ankietyzować ndk.

 przym. ankietowy

Wiktionary


ankietowość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest ankietowe

Wiktionary

Powiązane:

 przym. ankietowy

 przysł. ankietowo

 czas. ankietować

Wiktionary


ankietowy

związany z ankietą (np. pytania ankietowe, badanie ankietowe)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z ankietą, dotyczący ankiety; mający formę ankiety

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ankieta ż., ankieter mos., ankieterka ż., ankietowanie n., ankietowany mos., ankietowość ż., ankietyzowanie n.

 czas. ankietować

Wiktionary


ankietyzacja

przeprowadzanie badań za pomocą ankiety; ankietowanie


SJP.pl


ankietyzacyjny

związany z ankietyzacją


SJP.pl


ankietyzowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zob. ankietowanie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ankieta ż., ankietyzacja ż., ankieter m., ankieterka ż.

 czas. ankietyzować, ankietować

 przym. ankietowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ankietowanie

Wiktionary


ankiewicz

nazwisko


SJP.pl


ankiloza

zesztywnienie stawu w wyniku urazów; ankyloza


SJP.pl

Ankyloza (gr. agkýlos ‘zakrzywiony’, ‘wygięty’) – włókniste zesztywnienie skutkujące unieruchomieniem stawu powstałe najczęściej w wyniku reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS), urazu, zabiegu operacyjnego lub niektórych chorób kości i stawów.

Wikipedia


anko

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) kulin. półprodukt, słodka pasta z fasoli azuki stosowana w kuchni japońskiej i chińskiej jako składnik deserów i wypieków cukierniczych;

Wiktionary

Anko (jap. 餡こ, 餡子 anko; także: an 餡) − japońska słodka pasta wytworzona z jadalnych nasion roślin strączkowych. Najczęściej z czerwonej fasoli adzuki (azuki, Vigna angularis), rzadziej z fasoli zwykłej (ingen, Phaseolus vulgaris) i cukru.

Anko jest używana jako nadzienie lub część wielu japońskich (np. wagashi) i chińskich słodyczy.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Anko można przechowywać w lodówce (pod przykryciem) do tygodnia, a zapakowane w folię w zamrażalniku do miesiąca.

Wiktionary


ankona

miasto we Włoszech


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto i gmina w środkowych Włoszech, położone nad Adriatykiem;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W sierpniu przybili do portu w Ankonie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ankończyk mos., ankonka ż.

 przym. ankoński, ankonitański

Wiktionary


ankończyk

mieszkaniec Ankony (miasta we Włoszech)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Ankony

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Bolończycy, ferraryjczycy, ankończycy płacili tylko z odrazą podatki przeznaczone na wzbogacanie kardynałów i ich licznych domowników, tudzież cudzoziemskich wojsk na żołdzie papieskim.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Ankona ż.

:: fż. ankonka ż.

 przym. ankoński, ankonitański

Wiktionary


ankonitański

przymiotnik

 (1.1) odnoszący się do Ankony, związany z Ankoną, pochodzący z Ankony

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Właśnie zwiedzamy ankonitańskie kościoły.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Ankona ż., ankończyk mos., ankonka ż.

 przym. ankoński

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ankoński

Wiktionary


ankonka

mieszkanka Ankony (miasta we Włoszech)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Ankony

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Ankona ż.

:: fm. ankończyk mos.

 przym. ankoński, ankonitański

Wiktionary


ankoński

Ankona


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) odnoszący się do Ankony, związany z Ankoną, pochodzący z Ankony

Wiktionary

Patrz:

Ankona

Przykłady

 (1.1) Właśnie zwiedzamy ankońskie zabytki.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Ankona ż., ankończyk mos., ankonka ż.

 przym. ankonitański

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ankonitański

Wiktionary


ankowski

nazwisko


SJP.pl


ankra

1. klamra spinająca mury
2. dawniej: klamra u pasa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) bud. zob. ankier.

 (1.2) daw. klamra u pasa

Wiktionary

Kotew (spotyka się też określenia ankier, ankra, kotwa, kołek, dybel lub łącznik) – element konstrukcji stosowany do mocowania (kotwienia) monolitycznego podłoża, rzadziej do mocowania podłoża z otworami takiego jak cegły kratówki lub pustaki stropowe, stopy słupa z fundamentem, wsporników lub belek do słupów lub ścian, płyt okładzinowych itp.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈãŋkra, AS: ãŋkra

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ankrowanie n.

Wiktionary


ankrować

spajać, umacniać mury za pomocą przeznaczonych do tego klamer


SJP.pl


ankrowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) bud. zespalanie murów lub belek klamrami

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ankra ż.

 czas. ankrować

Wiktionary


ankrowy

związany z ankrem


SJP.pl


anksjolityczny

lek anksjolityczny - lek zmniejszający lęk i niepokój


SJP.pl


anksjolityk

lek psychotropowy o działaniu przeciwlękowym, zmniejszający niepokój, napięcie emocjonalne; lek przeciwlękowy, lek ataraktyczny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) farm. substancja psychotropowa stosowana przeciw lękom

Wiktionary

Leki przeciwlękowe, leki anksjolityczne, anksjolityki (ATC N 05B) – grupa leków psychotropowych o zróżnicowanej budowie chemicznej, które przez działanie na przekaźnictwo impulsów nerwowych w ośrodkowym układzie nerwowym powodują działanie zmniejszające lęk, niepokój, napięcie emocjonalne i objawy somatyczne towarzyszące tym stanom. Większość leków z tej grupy dodatkowo ma też działanie uspokajające i nasenne.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wśród leków, które Jolka spożyła, było kilka anksjolityków.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãŋksʲjɔˈlʲitɨk, AS: ãŋksʹi ̯olʹityk

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) lek anksjolityczny, lek przeciwlękowy, (mały) trankwilizer

Wiktionary


ankudowicz

nazwisko


SJP.pl


ankus

przyrząd używany przy powożeniu słoniem, podobny kształtem do małego bosaka marynarskiego


SJP.pl

Ankus (hind. mahut, bir. uzi) – oścień, bodziec, przyrząd którego używa kornak przy powożeniu słoniem. Przypomina on kształtem nadziak lub mały bosak marynarski. Wykonany w całości z metalu lub o żelaznym żeleźcu, a drewnianym trzonku długości 45–80 cm.

Wikipedia


ankwicz

nazwisko


SJP.pl

Ankwicz – polski herb szlachecki, nadany w zaborze austriackim.

Wikipedia


ankyloglosja

zaburzenie rozwojowe w jamie ustnej


SJP.pl


ankylostomiaza

pasożytnicza choroba człowieka i zwierząt wywoływana przez nicienie tęgoryjce, objawiająca się m.in. niedokrwistością; ancylostomatoza; anemia górników


SJP.pl


ankyloza

zesztywnienie stawu w wyniku urazów; ankiloza


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. zrośnięcie się kości w wyniku choroby, urazu lub zabiegu operacyjnego, skutkujące zesztywnieniem stawu lub unieruchomieniem zęba;

Wiktionary

Ankyloza (gr. agkýlos ‘zakrzywiony’, ‘wygięty’) – włókniste zesztywnienie skutkujące unieruchomieniem stawu powstałe najczęściej w wyniku reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS), urazu, zabiegu operacyjnego lub niektórych chorób kości i stawów.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ankyloza daje złe rokowania, gdyż brak obecnie skutecznych procedur klinicznych dających pozytywne efekty jej leczenia […].

Wiktionary


ankylozaur

pancerny dinozaur z okresu kredy


SJP.pl

Ankylozaur (Ankylosaurus) – rodzaj dinozaura pancernego. Obejmuje jeden gatunek – A. magniventris. Skamieniałe szczątki odnajdywano w formacjach geologicznych datowanych na koniec okresu kredowego, położonych na zachodzie Ameryki Północnej.

Wikipedia


ankylozaury

pancerny dinozaur z okresu kredy


SJP.pl

Ankylozaury (Ankylosauria – „sztywne jaszczury”) – grupa roślinożernych dinozaurów ptasiomiednicznych z podrzędu tyreoforów. Żyły od późnej jury do końca kredy niemal na całym świecie. Charakteryzował je potężny pancerz kostny na grzbiecie (u niektórych gatunków zaopatrzony dodatkowo w kolce), który stanowił ochronę przed drapieżnikami (dlatego ankylozaury określa się mianem „dinozaurów pancernych”).

Wikipedia


ańlasfarba

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. bud. farba podkładowa

Wiktionary


anna

imię żeńskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) ofic. urz. imię|polski|ż.;

 (1.2) astr. planetoida o numerze katalogowym 265;

Wiktionary

Anna, Hanna (hebr. ‏חַנָּה‎ hannāh – „łaska”) – imię żeńskie pochodzenia hebrajskiego, które tłumaczy się jako „pełna wdzięku, łaski”. W Polsce imię Anna notowane jest od 1229 roku, zaś w formie Hanna – od 1311 roku, ze staropolskimi zdrobnieniami: Annusza, Hannula, Hannusza, Anica, Anka, Anuchna, Anula, Anulka, Anusza, Hanc(z)ka, Hania, Haniła(?), Hanka, Hanszka, Hanuchna, Hanula, Hanulka, Hanusza, Hanuszka, Hańka, Janka, Nuchna, Nutka. Nagłosowe h- można wyjaśnić jako przydech przed samogłoską znajdującą się na początku imienia lub jako wyraz wpływów niemieckich. Forma Hanna, jakkolwiek stała się imieniem nadawanym samodzielnie, w dalszym ciągu wraz z pochodnymi formami – również w czasach współczesnych – występuje jako spieszczenie imienia Anna. Inne formy pochodne: Anita, Aneta, Anika.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Imię „Anna” nosiły córki pięciu królów Polski.

 (1.1) W Kościele katolickim na 26 lipca przypada wspomnienie św. Anny, patronki matek, wdów, małżeństw i żeglarzy.

 (1.1) Stefan Batory, książę siedmiogrodzki, poślubił Annę Jagiellonkę, królową polską i ostatnią przedstawicielkę rodu Jagiellonów w Polsce.

 (1.1) Anny dzień swej patronki, czyli imieniny, obchodzą 26 lipca, a także 27 lutego, 7 i 9 czerwca oraz 15 lipca.

 (1.2) Anna porusza się w obszarze między orbitami Marsa i Jowisza, czyli w pasie głównym planetoid.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈãnːa, AS: ã•na

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Annów mrz., Anin mrz.

:: zdrobn. Ania ż., Anka ż., Aneczka ż., Anula ż., Anulka ż., Aniula ż., Anunia ż., Anusia ż., Anusza ż., Anuś ż., Annusza ż., Anuchna ż., Anica ż., Andzia ż., Andźka ż.

:: reg. śl. Ana. ż.

 przym. Anin, Anczyn, Anusin, aniński

 zob. Hanna.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) war. Hanna, Aneczka, Anula, Anulka, Aniula, Anunia, Anusia, Anusza, Annusza, Anuś, Anuchna, Anica, Andzia, Andźka; reg. śl. Ana.

Wiktionary


annabergit

minerał, uwodniony arsenian niklu; kwiat niklowy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) miner. bardzo rzadki minerał z gromady arsenianów;

Wiktionary

Annabergit (kwiat niklowy) – bardzo rzadki minerał z gromady arsenianów. Jego nazwa pochodzi od kopalni kruszców Annaberg znajdującej się w Saksonii.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Annabergit powstaje jako minerał wtórny w strefie wietrzenia arsenowych złóż kruszcowych zawierających nikiel.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãnːaˈbɛrʲɟit, AS: ã•naberʹǵit

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) annabergite

* bułgarski: (1.1) анабергит m.

* rosyjski: (1.1) анабергит m.

* słowacki: (1.1) annabergit m.

źródła.

== annabergit (język słowacki.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj męski nieżywotny

 (1.1) annabergit

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


annalista

autor annałów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) hist. piszący annały

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. annały lm nm.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rocznikarz

Wiktionary


annalistka

annalista


SJP.pl

Patrz:

annalista

annalistowski

annalista; annalistyczny


SJP.pl


annalistyczny

annalistyka


SJP.pl

Patrz:

annalistyka

annalistyka

1. dział historii obejmujący badanie dawnych roczników i kronik;
2. ogół roczników i kronik, zwykle zawężony do określonego narodu i okresu historycznego


SJP.pl

Annalistyka (łac. annus „rok”) – nauka zajmująca się badaniem oraz porównywaniem roczników i kronik.

Wikipedia


annam

dawny protektorat Wietnamu


SJP.pl

Annam (chiń. 安南; pinyin Ānnán; dosł. „Uspokojone Południe”; wiet. An Nam) − historyczna nazwa związana z Wietnamem.

Wikipedia


annamaria

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) rzad. imię|polski|ż.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Moja młodsza siostra ma na imię Annamaria.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãnːãˈmarʲja, AS: ã•nãmarʹi ̯a

Wiktionary


annamicki

Annamita


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Annamem, dotyczący Annamu

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) hist. jęz. zob. wietnamski.

Wiktionary

Patrz:

Annamita

Powiązane:

 rzecz. Annam mrz.

 przym. annamski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) łaszak annamicki

Wiktionary


annamita

przedstawiciel ludności zamieszkującej dawny Annam


SJP.pl


annamitka

przedstawicielka ludności zamieszkującej dawny Annam


SJP.pl


annamski

1. Annam;
2. kiściec annamski - gatunek dużego ptaka z rodziny kurowatych


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) hist. związany z Annamem, dotyczący Annamu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Annam mrz., annamicki mrz.

 przym. annamicki

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) współcz. wietnamski

Wiktionary


annan

  • Annan – miasto w Szkocji
  • Annan – rzeka w Szkocji
  • Annan – rzeka w Australii, w stanie Queensland

Wikipedia


annapolis

[czytaj: enapolis] miasto w USA


SJP.pl

rzeczownik, nazwa własna

 (1.1) geogr. stolica stanu Maryland w St. Zj.;

 (1.2) toponim, nazwa kilku miejscowości w krajach anglojęzycznych

Wiktionary

Annapolis – miasto w Stanach Zjednoczonych, stolica stanu Maryland, siedziba hrabstwa Anne Arundel, port nad zatoką Chesapeake.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W roku 1845 założono w Annapolis Akademię Marynarki Wojennej Stanów Zjednoczonych.

Wiktionary


annapurna

jedna z najwyższych gór świata w Nepalu w paśmie Himalajów; pierwszy ośmiotysięcznik zdobyty przez człowieka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. położony w Himalajach dziesiąty pod względem wysokości szczyt na Ziemi;

 (1.2) rel. imię hinduistycznej bogini

Wiktionary

Annapurna (sanskryt: अन्नपूर्णा – Annapūrṇā) – ośmiotysięcznik, dziesiąty co do wysokości szczyt Ziemi (8091 m n.p.m.). Po obu stronach głębokiego przełomu rzeki Kali Gandaki w centralnym Nepalu wypiętrzają się potężne masywy górskie; kulminację jednego z nich stanowi Dhaulagiri, a w odległości 33 km od tego szczytu po wschodniej stronie Kali Gandaki wznosi się drugi olbrzym – Annapurna. Indyjska Służba Topograficzna nazwała ją Szczytem XXXIX. Annapurna położona jest na północny zachód od Katmandu. Obszar chroniony dookoła Annapurny (ACAP) jest znanym regionem trekkingowym.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Z bazy pod Annapurną docierały do mediów sprzeczne informacje.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) Durga, Parwati

Wiktionary


annasz

arcykapłan żydowski w Jerozolimie w 6-15 r. n.e.


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) bibl. imię|polski|m.

Wiktionary

Annasz (hebr. Hananja) – imię męskie pochodzenia biblijnego. Wywodzi się od hebrajskiego słowa oznaczającego Jahwe się zlitował. Pojawia się w polskich tłumaczeniach także w wersjach Ananos i Ananus.

Imię to nosiło dwóch arcykapłanów żydowskich:

  • Annasz syn Setiego – znany z tego, że w Wielki Piątek przesłuchiwał Jezusa; teść Józefa Kajfasza.
  • Annasz syn Annasza – znany też jako Annasz Młodszy.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈãnːaʃ, AS: ã•naš

Wiktionary


annaszowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Annasza lub z nim związany


SJP.pl


annata

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) stpol. opłata pobierana raz w roku od nowo mianowanych dostojników kościoła

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ãnˈːata, AS: ã•nata

Wiktionary


annato

surowy wyciąg z nasion arnoty właściwej, pomarańczowoczerwony barwnik terpenowy; biksyna


SJP.pl

Annato (E160b, CAS 1393-63-1) – pomarańczowoczerwony barwnik terpenowy, będący mieszaniną karotenoidów, otrzymywany naturalnie z nasion drzewa tropikalnego arnoty właściwej. Jest to nazwa surowego wyciągu, którego ekstraktami są biksyna (rozpuszczalna w tłuszczach) oraz norbiksyna (rozpuszczalna w wodzie).

Dopuszczalne dzienne spożycie wynosi 2,5 mg/kg ciała.

Wikipedia


annaty

opłaty z beneficjum kościelnego, składane dawniej papieżowi na utrzymanie misjonarzy


SJP.pl

Wikipedia


annał

chronologiczny zapis najważniejszych wydarzeń historycznych; kronika, rocznik


SJP.pl

Annały (łac. annales) – inaczej roczniki, najwcześniejsza forma piśmiennictwa historiograficznego pod postacią mniej lub bardziej rozbudowanych zapisków rejestrujących w porządku chronologicznym najważniejsze dla danej społeczności czy kraju wydarzenia.

Wikipedia


annały

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) dzieło historiograficzne będące chronologicznym zapisem ważnych dla danego dzieła wydarzeń;

 (1.2) przen. historia, pamięć społeczna

Wiktionary

Annały (łac. annales) – inaczej roczniki, najwcześniejsza forma piśmiennictwa historiograficznego pod postacią mniej lub bardziej rozbudowanych zapisków rejestrujących w porządku chronologicznym najważniejsze dla danej społeczności czy kraju wydarzenia.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Annały żarskie nie odnotowały jakichkolwiek ekscesów na tle wyznaniowym.

 (1.2) W historii spotkań gwiazd były takie pojedynki, które na stałe wpisały się w annały NBA i pamięć kibiców.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. annalistyka ż., annalista mos.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rocznik

Wiktionary


anne

obce imię żeńskie


SJP.pl

Estonia:

  • Anne – wieś

Inne:

  • Anne – imię żeńskie i męskie
  • Anne – obszar chroniony w Estonii
  • Anne – amerykański zespół muzyczny

Zobacz też:

  • Ane
  • Sainte-Anne

Wikipedia


annemarie

[czytaj: anmaRI] obce imię żeńskie


SJP.pl


annette

[czytaj: Anet] obce imię żeńskie


SJP.pl

Annette (dawniej Palo Prieto) – obszar niemunicypalny w Kern County, w Kalifornii (Stany Zjednoczone), na wysokości 670 m.

Wikipedia


annie

imię żeńskie


SJP.pl

Annie, właśc. Anne Lilia Berge Strand (ur. 21 listopada 1977 w Trondheim) – norweska piosenkarka pop i didżejka z Bergen.

Wikipedia


annielski

przymiotnik

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. przen. kiepski, lichy (o pracowniku)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. annioł m.

Wiktionary


annika

imię żeńskie


SJP.pl


annińsk

dawne Anninskoje (wieś w Rosji); Anińsk


SJP.pl


anniński

przymiotnik od: Annińsk (dawne Anninskoje); aniński


SJP.pl


annioł

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. rel. anioł

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|angelus, aniół.

Wiktionary


anno

anno = w roku


SJP.pl


annominacja

figura stylistyczna polegająca na zestawieniu podobnie brzmiących wyrazów o innym znaczeniu; paronomazja


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) jęz. liter. zob. paronomazja.

Wiktionary

Annominacja – figura retoryczna polegająca na zestawieniu wyrazów o podobnym brzmieniu, lecz różnych znaczeniach. Wykorzystywana jako rodzaj aluzji wskazującej cechę obiektu poprzez użycie wyrazu o podobnym znaczeniu.

Wikipedia


annominacyjny

przymiotnik od: annominacja


SJP.pl


annopol

1. miasto w Polsce;
2. nazwa wielu wsi w Polsce;
3. wieś na Białorusi;
4. miejscowość na Ukrainie;
5. osiedle w Warszawie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. toponim, nazwa kilkunastu miejscowości w Polsce;

Wiktionary

Annopol – miasto w Polsce, w województwie lubelskim, w powiecie kraśnickim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Annopol, w pobliżu Wisły, na skraju Małopolskiego Przełomu Wisły.

W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. tarnobrzeskiego.

Annopol leży w dawnej ziemi lubelskiej na obszarze historycznej Małopolski.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ãnˈːɔpɔl, AS: ã•nopol

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. annopolanin mos., annopolanka ż.

 przym. annopolański, annopolski

Wiktionary


annopolanin

mieszkaniec Annopola


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Annopola

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãnːɔpɔˈlãɲĩn, AS: ã•nopolãńĩn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Annopol m.

:: fż. annopolanka ż.

 przym. annopolski

Wiktionary


annopolanka

mieszkanka Annopola


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Annopola

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãnːɔpɔˈlãnka, AS: ã•nopolãnka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Annopol m.

:: fm. annopolanin m.

 przym. annopolski

Wiktionary


annopolański

przymiotnik od: Annopol, Annopol Duży, Annopol Mały, Annopole


SJP.pl


annopolski

Annopol


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący Annopola, związany z Annopolem

Wiktionary

Patrz:

Annopol

Wymowa:

IPA: ˌãnːɔˈpɔlsʲci, AS: ã•nopolsʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Annopol m., annopolanin m., annopolanka ż.

Wiktionary


annów

nazwa dwóch wsi w Polsce


SJP.pl

  • Annów – wieś w województwie lubelskim, w powiecie lubelskim, w gminie Zakrzew
  • Annów – wieś w województwie łódzkim, w powiecie poddębickim, w gminie Zadzim
  • Annów – wieś w województwie łódzkim, w powiecie tomaszowskim, w gminie Czerniewice
  • Annów – wieś w województwie mazowieckim, w powiecie zwoleńskim, w gminie Policzna

Wikipedia


annuita

1. coroczna opłata wnoszone w stałych terminach, przeznaczone na utworzenie kapitału lub spłatę długu;
2. renta dożywotnia i wieczysta


SJP.pl

Annuita (ang. annuity) – forma spłaty kredytu, pożyczki lub leasingu, polegająca na tym, że klient spłaca swe zobowiązanie w równych płatnościach w każdym okresie spłaty raty.

Gdy oprocentowanie kredytu jest stałe przez cały okres umowy kredytowej, wysokość rat w trakcie trwania okresu kredytowania wyznaczana jest według wzoru:

Wikipedia


annuitetowy

o płatnościach: stałe na przestrzeni danego okresu, np. raty annuitetowe


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) ekon. o płatnościach, zwłaszcza ratach kredytu: równy, w równej wysokości na przestrzeni danego okresu (przy danej stopie procentowej)

Wiktionary


ano

potocznie:
1. partykuła wzmacniająca, potwierdzająca czyjeś przypuszczenia lub akceptująca czyjeś stanowisko, często wraz z następującym po niej "tak", np.: Ano (tak) - przyznał ze śmiechem.; no tak, tak jest, właśnie (tak), nie inaczej;
2. partykuła wprowadzająca nawiązujące do kontekstu zhierarchizowane wyliczenie cech, czynności itp., np.: Ano wrócił, umył się i poszedł spać.; a więc, zatem, otóż;
3. partykuła wykrzyknikowa, np.: Ano, da Bóg, będzie jeszcze z ciebie pociecha; ha!, cóż!


SJP.pl

partykuła wzmacniająca

 (1.1) partykuła potwierdzająca lub akceptująca czyjeś stanowisko lub przypuszczenie

partykuła nawiązująca

 (2.1) partykuła wprowadzająca dłuższą wypowiedź, na przykład listę jakichś elementów

wykrzyknik

 (3.1) wykrzyknik o funkcji ekspresywnej, podkreślającej wyrażane uczucia

partykuła twierdząca

 (4.1) sącz. tak

Wiktionary

Ano – debiutancki album zespołu BiFF. Nagrany przy współpracy z Marcinem Borsem w studiu Fonoplastykon. Został wydany w 2009 roku przez wytwórnie Galapagos Music. Na krążku znajduje się 14 utworów w stylu pop rocka. Autorami muzyki tekstów są Brachaczek i Fochmann, z wyjątkiem utworu Adela, którego tekst napisała Dorota Masłowska.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) — A co to tak na niebie śpiewa? — Skowronek, tata. — Ano widzisz, skowronek.

 (2.1) I co on tam robił? Ano przyszedł, popatrzył, poszperał, nic nie znalazł i poszedł.

 (3.1) Ano, może jeszcze będą z ciebie ludzie!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈãnɔ, AS: ãno

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) zatem, a więc, cóż

 (3.1) cóż, ha

Wiktionary


anoa

najmniejszy i mało znany gatunek bawołu występujący w górskich lasach wyspy Celebes; gatunek zagrożony


SJP.pl


anoć

partykuła

 (1.1) stpol. otóż

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈãnɔt͡ɕ, AS: ãnoć

Wiktionary


anoda

elektroda o potencjale dodatnim


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) fiz. chem. elektr. elektroda przez którą ładunek ujemny opuszcza układ elektryczny lub, alternatywnie, przez którą do układu dostaje się ładunek dodatni;

Wiktionary

Anoda (gr. ana „w górę”, hodós „ścieżka”) – elektroda, przez którą prąd elektryczny wpływa do urządzenia (co może polegać na dopływie ładunku dodatniego lub wypływie ładunku ujemnego). W odbiornikach prądu elektrycznego (np. lampach elektronowych) anoda jest elektrodą dodatnią, natomiast w źródłach prądu (np. ogniwach galwanicznych) – ujemną. Anoda występuje zawsze w parze z elektrodą, przez którą prąd wypływa z urządzenia, czyli katodą.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Kadłuby statków zabezpiecza się przed korozją przy pomocy anod cynkowych.

 (1.1) Anoda w urządzeniach generujących siłę elektromotoryczną, np. akumulatorach, jest elektrodą ujemną, w urządzeniach absorbujących siłę elektromotoryczną, np. elektrolizerach, jest elektrodą dodatnią, a w lampach elektronowych jest elektrodą dodatnią.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ãˈnɔda, AS: ãnoda

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. anodyzacja ż., anodowanie n., anodyzowanie n.

 czas. anodować, anodyzować

 przym. anodowy

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

 (1.1) katoda

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. anodyzacja ż., anodowanie n., anodyzowanie n.

 czas. anodować, anodyzować

 przym. anodowy

frazeologia.

etymologia.

 etym|gr|ἄνοδος.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) anode

* baskijski: (1.1) anodo

* białoruski: (1.1) анод m.

* bułgarski: (1.1) анод m.

* czeski: (1.1) anoda ż.

* duński: (1.1) anode w.

* fiński: (1.1) anodi

* francuski: (1.1) anode ż.

* hiszpański: (1.1) ánodo m.

* interlingua: (1.1) anodo

* kataloński: (1.1) ànode m.

* litewski: (1.1) anodas m.

* łotewski: (1.1) anods

* niemiecki: (1.1) Anode ż.

* norweski (bokmål): (1.1) anode m.

* norweski (nynorsk): (1.1) anode m.

* nowogrecki: (1.1) άνοδος ż.

* ormiański: (1.1) مصعد

* rosyjski: (1.1) анод m.

* szwedzki: (1.1) anod w.

* ukraiński: (1.1) анод m.

* węgierski: (1.1) anód

źródła.

== anoda (język chorwacki.) ==

ortografie.

wymowa.

 IPA|anǒːda.

 dzielenie|a|no|da.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) fiz. anoda

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


anodoncja

Anodoncja (agenezja zębów, łac. anodontia, anodontia congenita, ang. tooth agenesis) – wada wrodzona polegająca na całkowitym braku zębów i ich zawiązków. Ma charakter malformacji i jest najrzadszą wadą powodującą zmniejszenie liczby zębów. Spowodowana jest uogólnionymi zmianami w tkankach pochodzenia ektodermalnego.

Wikipedia


anodować

dokonywać anodyzacji; anodyzować


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. zanodować)

 (1.1) met. poddawać metal procesowi elektrochemicznego utleniania powierzchni metalu w celu poprawienia jego walorów

czasownik zwrotny niedokonany anodować się (dk. zanodować się)

 (2.1) met. być anodowanym

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Trzeba anodować aluminium, żeby było odporne na rdzę.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. anodowanie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) war. anodyzować

Wiktionary


anodowanie

dokonywać anodyzacji; anodyzować


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) chem. proces elektrolitycznego pokrywania przedmiotów metalowych ochronną warstewką tlenku metalu;

Wiktionary

Anodowanie (eloksacja, od „elektrolityczna oksydacja”) – powierzchniowa obróbka metali polegająca na elektrolitycznym wytworzeniu warstwy tlenku. Anodowanie stosuje się głównie w stosunku do aluminium i jego stopów, ale może być także stosowane do niektórych odmian stali, tytanu i stopów magnezu. W przypadku anodowania aluminium można spotkać się z terminem eloksalacja (od „elektrolityczna oksydacja aluminium”). Dodatki stopowe w stopach glinu pogarszają wygląd anodowanego przedmiotu, a przy ich dużej ilości mogą całkiem uniemożliwić przeprowadzenie procesu.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Warstwę tlenku wytworzoną przez anodowanie można zaimpregnować PTFE.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãnɔdɔˈvãɲɛ, AS: ãnodovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. anodyzowanie n., anoda

 przym. anodowy

 czas. anodować, anodyzować

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) anodyzacja, eloksalacja

Wiktionary


anodowy

przymiotnik od: anoda


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z anodą, dotyczący anody

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. anodyzacja ż., anodowanie n., anoda ż.

Wiktionary


anodyna

preparat służący do leczenia stanów zapalnych


SJP.pl

Anodyna (z gr. αν + οδυνη; anódynos – "uśmierzający ból") – środek zmniejszający lub uśmierzający ból. Nazwa ta obejmuje przede wszystkim środki narkotyczne: opium i jego pochodne, belladonna, lulek itp., prócz tego środki odurzające, znieczulające ogólnie: eter i chloroform.

Wikipedia


anodyzacja

elektrolityczne wytwarzanie na powierzchni przedmiotów aluminiowych cienkiej powłoki tlenku aluminium, głównie w celu ochrony przed korozją; eloksalacja


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zob. anodowanie.

Wiktionary

Anodowanie (eloksacja, od „elektrolityczna oksydacja”) – powierzchniowa obróbka metali polegająca na elektrolitycznym wytworzeniu warstwy tlenku. Anodowanie stosuje się głównie w stosunku do aluminium i jego stopów, ale może być także stosowane do niektórych odmian stali, tytanu i stopów magnezu. W przypadku anodowania aluminium można spotkać się z terminem eloksalacja (od „elektrolityczna oksydacja aluminium”). Dodatki stopowe w stopach glinu pogarszają wygląd anodowanego przedmiotu, a przy ich dużej ilości mogą całkiem uniemożliwić przeprowadzenie procesu.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Warstwę tlenku wytworzoną przez anodyzację można zaimpregnować PTFE.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãnɔdɨˈzat͡sʲja, AS: ãnodyzacʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. anodyzowanie n., anoda

 przym. anodowy

 czas. anodować, anodyzować

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) anodowanie, eloksalacja

Wiktionary


anodyzować

dokonywać anodyzacji; anodować


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. zanodyzować)

 (1.1) met. poddawać metal procesowi elektrochemicznego utleniania powierzchni metalu w celu poprawienia jego walorów

czasownik zwrotny niedokonany anodyzować się (dk. zanodyzować się)

 (2.1) met. być anodyzowanym

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. anodyzowanie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) war. anodować

Wiktionary


anodyzowanie

dokonywać anodyzacji; anodować


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) techn. elektrolityczne wytwarzanie na powierzchni aluminium (lub jego stopów) warstwy tlenku glinu

Wiktionary

Anodowanie (eloksacja, od „elektrolityczna oksydacja”) – powierzchniowa obróbka metali polegająca na elektrolitycznym wytworzeniu warstwy tlenku. Anodowanie stosuje się głównie w stosunku do aluminium i jego stopów, ale może być także stosowane do niektórych odmian stali, tytanu i stopów magnezu. W przypadku anodowania aluminium można spotkać się z terminem eloksalacja (od „elektrolityczna oksydacja aluminium”). Dodatki stopowe w stopach glinu pogarszają wygląd anodowanego przedmiotu, a przy ich dużej ilości mogą całkiem uniemożliwić przeprowadzenie procesu.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. anoda ż., anodyzacja ż., anodowanie ż.

 czas. anodyzować

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) anodyzacja, anodowanie, eloksalowanie

Wiktionary


anoetyczny

przedświadomy lub podświadomy


SJP.pl


anojkonim

nazwa własna miejsca lub obszaru niezamieszkałego


SJP.pl


anoksemia

niedobór tlenu we krwi


SJP.pl

Anoksemia – niedobór tlenu we krwi w stosunku do zapotrzebowania.

Niektóre z możliwych przyczyn anoksemii:

  • Wysiłek fizyczny – anoksemia występuje w początkowej fazie wysiłku. Deficyt stanowi zadłużenie tlenowe, które zostaje spłacone po wysiłku lub jeszcze w trakcie jego trwania. Zależne jest to od czasu wysiłku oraz jego intensywności. Organizm podlegający wysiłkowi fizycznemu rozpoczyna natychmiastowe spalanie zapasów tlenu zgromadzonych w komórkach, zaś na dostarczenie niezbędnej ilości tlenu poprzez płuca i krwiobieg potrzeba czasu (przynajmniej około 2 minut). Brak odpoczynku może spowodować, iż organizm nie będzie w stanie nadążyć z dostarczeniem tlenu.
  • Blokada oddychania w tkance – uniemożliwienie oddychania na poziomie komórkowym spowodowany np. truciznami (tlenek węgla).
  • Brak tlenu w środowisku – np. podczas topienia się albo dekompresji kabiny samolotu lub statku kosmicznego.

Wikipedia


anoksemiczny

anoksemia


SJP.pl

Patrz:

anoksemia

anoksja

niedostatek tlenu w tkankach w wyniku zaburzeń krążenia krwi lub jej niedotlenienia


SJP.pl

Anoksja – ogólnie: zjawisko niedoboru tlenu. Wyróżnia się:

  • anoksję w ekologii
  • anoksję w medycynie (głód tlenowy, deficyt tlenowy)

Wikipedia


anoksybiont

organizm rozwijający się w środowisku czasowo lub trwale pozbawionym wolnego tlenu; beztlenowiec, anaerob, anaerobiont


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) biol. organizm żyjący w środowisku pozbawionym tlenu

Wiktionary

Anaerob (gr. an – przedrostek oznaczający przeczenie; aer – powietrze; bio – żyję), beztlenowiec, anaerobiont, anoksybiont – organizm rozwijający się w warunkach beztlenowych.

Wyróżnia się:

  • anaeroby obligatoryjne (beztlenowce bezwzględne), żyjące jedynie w warunkach pozbawionych tlenu, który jest dla nich toksyczny
  • anaeroby fakultatywne (beztlenowce względne), rozwijające się zarówno w obecności tlenu, jak i w warunkach beztlenowych.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Anoksybionty odgrywają ważną rolę w cyklu siarki i azotu w beztlenowych środowiskach.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) anaerob, beztlenowiec

Wiktionary


anoksybioza

anaerobioza; życie w środowisku pozbawionym tlenu


SJP.pl

Anabioza (gr. anabíosis ‘ożywianie’), życie utajone – odwracalny, przejściowy stan skrajnego obniżenia aktywności życiowej (tzw. pozornej śmierci) organizmu, będący odpowiedzią na niekorzystne warunki środowiska naturalnego (np. zbyt niska temperatura, niedostatek wody).

Wikipedia


anolis

jaszczurka nadrzewna z Ameryki Północnej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) herp. nieduża nadrzewna jaszczurka występująca w Ameryce

Wiktionary

Anolidae – monotypowa rodzina jaszczurek zaliczana do infrarzędu Iguania w obrębie rzędu łuskonośnych (Squamata).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Karol trzyma parę anolisów i karmi je świerszczami.

Wiktionary


anolit

część elektrolitu w bezpośrednim sąsiedztwie anody; ciecz anodowa


SJP.pl

Anolit – roztwór anodowy, część elektrolitu w bezpośrednim sąsiedztwie anody. Jeśli ogniwo wyposażone jest w membranę jonoprzepuszczalną, anolit jest częścią elektrolitu znajdującą się po tej samej stronie przepony co anoda. Przykładowo, w kulometrycznym oznaczaniu wody metodą Karla Fischera z diafragmą, anoda zanurzona jest w anolicie, a katoda w katolicie. Z kolei ustalenie składu anolitu po elektrolizie może być podstawą do opracowywania nowych technik elektrochemicznych.

Wikipedia


anomalia

odchylenie od normy; nieprawidłowość


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) incydent nieprawidłowości, odchylenie od normy

Wiktionary

Anomalia (gr. nieprawidłowość, nierówność) – odchylenie od normy.

Pojęcie jest używane w wielu dziedzinach:

  • anomalia termiczna
  • anomalia chemiczna
  • anomalia fizyczna
  • anomalia (astronomia)
    • anomalia mimośrodowa
    • anomalia prawdziwa
    • anomalia średnia
  • anomalie w bazach danych
  • anomalia anatomiczna
  • anomalia magnetyczna
  • anomalia siły ciężkości
  • anomalia południowoatlantycka

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) System wykrył anomalie w analizowanym fragmencie układu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãnɔ̃ˈmalʲja, AS: ãnõmalʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 przym. anomalny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) nieprawidłowość, reg. śl. abfal.

Wiktionary


anomalność

anomalny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest anomalne; cecha tych, którzy są anomalni

Wiktionary

Patrz:

anomalny

Powiązane:

 przym. anomalny

 przysł. anomalnie

Wiktionary


anomalny

nieprawidłowy, anormalny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) stanowiący anomalię, wyłamujący się od reguły

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. anomalia ż., anomalność ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) niezwyczajny, niezwykły, nienormalny, nietypowy, nieprawidłowy

Wiktionary


anomer

węglowodan wyróżniający się położeniem przestrzennym grupy hydroksylowej przy atomie węgla


SJP.pl

Anomery – stereoizomeryczne węglowodany, które w projekcji Hawortha różnią się położeniem przestrzennym grupy hydroksylowej przy hemiacetalowym atomie węgla, np. α-D-glukoza i β-D-glukoza. W przypadku anomerów α szeregu konfiguracyjnego D grupa -OH jest skierowana pod płaszczyznę rysunku (pierścienia), w przypadku anomerów β – nad płaszczyznę rysunku. Formy α i β mają taką samą konfigurację wszystkich centrów asymetrii poza hemiacetalowym (anomerycznym) atomem węgla.

Wikipedia


anomeryczny

anomery


SJP.pl

Patrz:

anomery

anomia

stan społeczeństwa wynikający z rozpadu powszechnie przyjętych norm postępowania


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) socjol. załamanie się norm społecznych, pojawienie się poczucia niepewności i bezcelowości w społeczeństwie wskutek nagłych przemian społecznych;

Wiktionary

  • anomia (stan społeczny)
  • anomia (zaburzenie mowy)

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Kryzys tożsamości jednostki związany ze zjawiskiem anomii może - jak wskazał Robert K. Merton (…) - prowadzić do różnych reakcji, np. do wycofania, konformizmu, buntu, zachowań innowacyjnych, przeniesienia lojalności.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. anomiczny

Wiktionary


anomiczny

anomia, np. anomiczne społeczeństwo


SJP.pl


anonim

człowiek bezimienny, nieujawniający nazwiska


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) list niezawierający podpisu lub informacji o nadawcy

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) autor nieznany z nazwiska;

Wiktionary

Anonim (gr. anonymos – „bezimienny”) – termin oznaczający nieznanego autora dzieła, jak również samo niepodpisane dzieło. W ujęciu bibliologicznym za anonim uważa się całkowity brak podpisu, który uniemożliwia rozpoznanie autora nawet poprzez porównanie do autorstwa innych dzieł. Nie jest nim więc osoba, która ukrywa się pod pseudonimem.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Przeczytaj no, moje dziecko, jakie okropne skutki wynikły z tego koncertu – rzekła chora dama podając Madzi anonim.

 (2.1) Już pierwszy kronikarz polski w zaraniu XI wieku, tajemniczy anonim, nosi ogólnikowe imię „Gallus” […]

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ãˈnɔ̃ɲĩm, AS: ãnõńĩm

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. anonimowość ż., anonimizacja ż., anonimizowanie n.

 przym. anonimowy

 przysł. anonimowo

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. anonimowość ż., anonimizacja ż., anonimizowanie n.

 przym. anonimowy

 przysł. anonimowo

frazeologia.

etymologia.

 etym|gr|ἀνώνυμος. (anṓnymos) → bezimienny

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) anonymous letter

* białoruski: (1.1) ананім m., ананімка ż.; (2.1) ананім m., ананімшчык m.

* bułgarski: (1.1) анонимка ż.; (2.1) аноним m.

* czeski: (1.1) anonymní dopis m.

* esperanto: (1.1) anonima letero; (2.1) anonimulo, anonima aŭtoro

* francuski: (1.1) lettre anonyme ż.

* hiszpański: (1.1) anónimo m.; (2.1) anónimo m.

* kataloński: (1.1) anònim m.; (2.1) anònim m.

* nowopruski: (1.1) anōnims m.; (2.1) anōnims m.

* słowacki: (2.1) anonym

* ukraiński: (1.1) анонім m., анонімка ż.; (2.1) анонім m.

źródła.

== anonim (esperanto (morfem).) ==

wymowa.

znaczenia.

morfem|eo.

 (1.1) anonimowy

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


anonimalny

przymiotnik relacyjny

 (1.1) daw. anonimowy

Wiktionary


anonimat

ogłaszanie swoich utworów bez podawania nazwiska lub pod pseudonimem


SJP.pl


anonimizacja

działanie mające na celu ukrycie tożsamości i uniemożliwienie identyfikacji podmiotu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) inform. proces uniemożliwiający odkrycie tożsamości użytkownika sieci komputerowej

Wiktionary

Anonimizacja danych – czynność polegająca na przekształceniu danych osobowych w sposób uniemożliwiający przyporządkowanie poszczególnych informacji do określonej lub możliwej do zidentyfikowania osoby fizycznej albo, jeżeli przyporządkowanie takie wymagałoby niewspółmiernych kosztów, czasu lub działań (art. 3 pkt 1 ustawy z dnia 16 września 2011 r. o wymianie informacji z organami ścigania państw członkowskich Unii Europejskiej, państw trzecich, agencjami Unii Europejskiej oraz organizacjami międzynarodowymi (Dz.U. z 2023 r. poz. 783).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Anonimizacja loginów ma za zadanie przede wszystkim ochronę prywatności i zwiększenie komfortu zakupów w serwisie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãnɔ̃ɲĩmʲiˈzat͡sʲja, AS: ãnõńĩmʹizacʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. anonimizowanie n., anonimowość ż., anonim m.

 czas. anonimizować ndk.

 przym. anonimowy

 przysł. anonimowo

Wiktionary


anonimizator

program przekształcający informacje o czyichś danych osobowych w celu ukrycia tożsamości danej osoby i uniemożliwienia jej identyfikacji


SJP.pl


anonimizer

w informatyce: oprogramowanie ukrywające tożsamość użytkownika sieci; anonymizer


SJP.pl


anonimizować

przekształcać informacje w celu ukrycia tożsamości i uniemożliwienia identyfikacji danej osoby


SJP.pl


anonimizowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) czynienie czegoś anonimowym, pozbawionym danych osobowych

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. anonimizacja ż., anonim m.

 czas. anonimizować ndk.

 przym. anonimowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) anonimizacja

Wiktionary


anonimka

anonim


SJP.pl

Patrz:

anonim

anonimowo

przysłówek

 (1.1) w sposób anonimowy, nie podając imienia, nazwiska

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. anonim m., anonimizacja ż., anonimowość ż.

 przym. anonimowy

Wiktionary


anonimowość

anonimowy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, kto jest anonimowy;

Wiktionary

Anonimowość (gr. ἀνωνυμία ‘bezimienność’ z ἀνώνυμος ‘bezimienny’) – niemożność identyfikacji tożsamości jednostki pośród innych członków danej społeczności, wprost w odniesieniu do osoby albo do pochodzącego od niej przedmiotu (utworu). O anonimowości można mówić w różnych aspektach.

Wikipedia

Patrz:

anonimowy

Przykłady

 (1.1) Algorytmy rozpoznawania twarzy w portalach społecznościowych odebrały ludziom anonimowość.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãnɔ̃ɲĩˈmɔvɔɕt͡ɕ, AS: ãnõńĩmovość

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. anonim m., anonimizacja ż.

 czas. anonimizować

 przym. anonimowy

 przysł. anonimowo

Wiktionary


anonimowy

1. o człowieku: nieujawniający swego autorstwa, nieznany z nazwiska (np. anonimowy darczyńca, anonimowy malarz);
2. o tekście lub dziele sztuki: niepodpisany (np. anonimowy list, anonimowe obrazy)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) o nieujawnionym nazwisku

 (1.2) nieznanego autorstwa

 (1.3) z udziałem nieznanych osób

 (1.4) taki, który się nie wyróżnia

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Sponsorka postanowiła pozostać anonimowa.

 (1.4) Po sześciu latach nauki ten nikt z anonimowego przedmieścia jest ich ojcem chrzestnym.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãnɔ̃ɲĩˈmɔvɨ, AS: ãnõńĩmovy

Wiktionary

Powiązane:

 przysł. anonimowo

 rzecz. anonimowość ż., anonim m., anonimizacja ż., anonimizowanie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) bezimienny, nieznany, nieokreślony, impersonalny

Wiktionary


anons

ogłoszenie zamieszczone w prasie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) podanie do publicznej wiadomości, w szczególności poprzez ogłoszenie w prasie

 (1.2) przedstawienie wchodzącej osoby z nazwiska

 (1.3) teatr. zawiadomienie ze sceny o zmianie widowiska lub o zastępstwie w roli

 (1.4) łow. komunikowanie myśliwemu przez psa, że znalazł zwierzynę w niedostępnym terenie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nasz portal randkowy nie przyjmuje anonsów towarzyskich.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈãnɔ̃w̃s, AS: ãnõũ̯s

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. anonsowanie n., anonser mzw.

 czas. anonsować

 przym. anonsowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ogłoszenie, doniesienie, zawiadomienie, obwieszczenie, przest. inserat

Wiktionary


anonser

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) łow. pies myśliwski zawiadamiający myśliwego o zwierzynie po jej znalezieniu i prowadzący go do niej

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Miałem wyżła, który był rewelacyjnym anonserem.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. anons m.

 czas. anonsować

Wiktionary


anonsować

1. zapowiadać czyjeś przybycie, wejście;
2. ogłaszać coś, powiadamiać o ważnym wydarzeniu


SJP.pl


anonsowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) podawanie nazwiska, funkcji, tytułu osoby wchodzącej

 (1.2) ogłaszanie czegoś, co za chwilę ma nastąpić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. anons m.

 czas. anonsować

 przym. anonsowy

Wiktionary


anonsowy

związany z anonsem


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z anonsem, dotyczący anonsu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. anons m., anonsowanie n.

Wiktionary


anonymizer

[czytaj: anonimajzer] w informatyce: oprogramowanie ukrywające tożsamość użytkownika sieci; anonimizer


SJP.pl

Anonymizer, Inc. – amerykańskie przedsiębiorstwo z siedzibą w San Diego w Kalifornii zajmujące się ochroną prywatności w Internecie. Zostało założone w 1996 r. przez Lance’a Cottrella, eksperta w dziedzinie kryptografii i bezpieczeństwa komputerowego i autora anonimowego remailera Mixmaster. Anonymizer pierwotnie nosił nazwę Infonex Internet.Nazwę zmieniono na Anonymizer w 1997 r., kiedy firma nabyła internetowy serwer proxy zapewniający prywatność o tej samej nazwie. Anonymizer jest jedną z pierwszych firm zajmujących się ochroną prywatności w Internecie.

Wikipedia


anoraczek

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od anorak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. anorak m.

Wiktionary


anorak

początkowo: skafander Eskimosów, dziś także: ciepły, nieprzemakalny skafander z kapturem wzorowany na eskimoskim


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) etn. eskimoski skafander wkładany przez głowę, wykonany z futra, płótna lub skóry;

 (1.2) ciepła nieprzemakalna kurtka z kapturem uszyta na wzór anoraka (1.1)

Wiktionary

Anorak (kalaallisut: annoraaq) – nieprzemakalna kurtka z kapturem i ściągaczem noszona przez Inuitów i polarników. Tradycyjnie anorak nie był rozpinany z przodu.

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Danusia miała na sobie błękitny anorak przywieziony z obozu na Krymie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ãˈnɔrak, AS: ãnorak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: zdrobn. anoraczek m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) kangurka

Wiktionary


anorchia

wrodzony lub pooperacyjny brak obu jąder w mosznie


SJP.pl

Anorchizm (anorchia) – zaburzenie rozwoju płci, w którym osoba o kariotypie XY, który zazwyczaj odpowiada płci męskiej, rodzi się bez jąder.

Wikipedia


anorchizm

wrodzony brak jednego lub obu jąder w mosznie


SJP.pl

Anorchizm (anorchia) – zaburzenie rozwoju płci, w którym osoba o kariotypie XY, który zazwyczaj odpowiada płci męskiej, rodzi się bez jąder.

Wikipedia


anoreksja

brak łaknienia towarzyszący najczęściej chorobom przewodu pokarmowego, zatruciom, jak również chorobom o podłożu psychicznym, prowadzący do wyniszczenia organizmu, a w skrajnych przypadkach do śmierci; jadłowstręt


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. choroba polegająca na celowej utracie wagi wywołanej i podtrzymywanej przez chorego, połączonej z zaburzonym postrzeganiem własnego ciała i psychicznym wstrętem do jedzenia;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zdaniem autorki teoria ta wyjaśnia dlaczego tradycyjna psychoterapia jest tak nieskuteczna w przypadku leczenia anoreksji.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãnɔˈrɛksʲja, AS: ãnoreksʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. anorektyczka ż., anorektyk m.

 przym. anorektyczny

 przysł. anorektycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) jadłowstręt

Wiktionary


anoreksyjny

związany z anoreksją, właściwy anoreksji, będący objawem anoreksji (np. anoreksyjny brak łaknienia, anoreksyjna postać); anorektyczny (częściej)


SJP.pl


anorektyczka

kobieta, dziewczyna cierpiąca na anoreksję


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. kobieta cierpiąca na anoreksję

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Podobnie jak anorektyczka, która myśli, że jest za gruba, tanorektyczka uważa, że jest za blada.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. anoreksja ż.

:: fm. anorektyk m.

 przym. anorektyczny

 przysł. anorektycznie

Wiktionary


anorektycznie

przysłówek

 (1.1) w sposób charakteryzujący się anoreksją, w sposób właściwy anorektykom

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. anoreksja ż., anorektyk m., anorektyczka ż., anorektyczność ż.

 przym. anorektyczny

Wiktionary


anorektyczność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest anorektyczne; cecha tych, którzy są anorektyczni

Wiktionary

Powiązane:

 przym. anorektyczny

 przysł. anorektycznie

Wiktionary


anorektyczny

związany z anoreksją, właściwy anoreksji, będący objawem anoreksji (np. anorektyczny brak łaknienia, anorektyczna postać); anoreksyjny (rzadziej)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z anoreksji; taki, jak w anoreksji

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãnɔrɛkˈtɨt͡ʃnɨ, AS: ãnorektyčny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. anorektyczność ż., anorektyczka ż., anorektyk, anoreksja ż.

 przysł. anorektycznie

Wiktionary


anorektyk

mężczyzna cierpiący na jadłowstręt; manorektyk


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) med. człowiek cierpiący na anoreksję

Wiktionary

  • osoba chora na jadłowstręt psychiczny
  • leki anorektyczne

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Anorektycy cierpią zwykle na brak apetytu oraz zaburzenia zmysłu smaku.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãnɔˈrɛktɨk, AS: ãnorektyk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. anoreksja ż.

:: fż. anorektyczka ż.

 przym. anorektyczny

 przysł. anorektycznie

Wiktionary


anorgazmia

zaburzenie występujące głównie u kobiet polegające na niezdolności do przeżywania orgazmu; oziębłość płciowa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. psych. zaburzenie seksualne polegające na braku odczuwania orgazmu;

Wiktionary

Anorgazmia – dysfunkcja seksualna definiowana jako zaburzenia w występowaniu orgazmu, którego w czasie stosunku nie udaje się osiągnąć w ogóle, pomimo występowania typowych objawów podniecenia seksualnego.

Zaburzenie dzieli się na anorgazmie pierwotną (u kobiety lub mężczyzny nigdy nie występował orgazm), wtórną (u kobiety lub mężczyzny w przeszłości występował orgazm) oraz sytuacyjną, pojawiającą się w określonych momentach.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. orgazm mrz.

Wiktionary


anormalnie

przysłówek

 (1.1) w sposób anormalny

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãnɔrˈmalʲɲɛ, AS: ãnormalʹńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. anormalność ż.

 przym. anormalny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) nienormalnie

Wiktionary


anormalność

anormalny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co anormalne; cecha tych, którzy są anormalni

Wiktionary

Patrz:

anormalny

Powiązane:

 przym. anormalny

 przysł. anormalnie, normalnie

 czas. unormować, normować

 rzecz. normalność ż., norma ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) nienormalność

Wiktionary


anormalny

wykraczający poza normy; nienormalny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) odbiegający od normy, niezgodny z normą

Wiktionary

Powiązane:

 przysł. anormalnie

 rzecz. anormalność ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) nienormalny

Wiktionary


anormatywność

anormatywny


SJP.pl

Nienormatywność – zjawisko polegające na przekraczaniu normy.

Pojęcie nienormatywności stosowane jest m.in. w naukach społecznych, przede wszystkim w psychologii i socjologii, na określenie zachowań wykraczających poza normę społeczną. Zachowanie nienormatywne może mieć charakter stały lub epizodyczny. W przypadku trwałych zachowań nienormatywnych można mówić o kształtowaniu się tożsamości nienormatywnej.

Wikipedia

Patrz:

anormatywny

anorogeniczny

określenie okresu w historii Ziemi pozbawionego ruchów górotwórczych


SJP.pl


anortozyt

magmowa skała głębinowa składająca się z bogatego w wapń plagioklazu


SJP.pl

Anortozyt (plagioklazyt) – leukokratyczna skała magmowa (plutoniczna) grubokrystaliczna lub średniokrystaliczna, o barwie czarnej, szarej, brązowej lub zielonoszarej, składająca się w przewadze plagioklazów. Stanowią one ponad 90% objętości anortozytu. W niewielkich ilościach mogą występować pirokseny. Zawartość anortytu w plagioklazie może wynosić od 20 do 100%. Anortozyty zbudowane z labradoru noszą nazwę labradorytów. Szacuje się, że ziemskie anortozyty powstały na głębokości 15–20 km.

Wikipedia


anortyt

minerał z grupy skaleni, glinokrzemian wapnia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) miner. bardzo rzadki minerał z gromady krzemianów zaliczany do grupy plagioklazów;

Wiktionary

Anortyt – minerał z gromady krzemianów zaliczany do grupy plagioklazów; bardzo rzadki.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. anortytowy

Wiktionary


anortytowy

związany z anortytem


SJP.pl


anoskopia

metoda badania diagnostycznego polegająca na wziernikowaniu kanału odbytu i końcowego odcinka odbytnicy za pomocą wziernika - anoskopu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. badanie wziernikowe przez odbyt, oceniające kanał odbytu i końcową część odbytnicy

Wiktionary

Rektoskopia (anoskopia, proktoskopia) należy do badań wziernikowych (endoskopowych) końcowego odcinka przewodu pokarmowego wykonywanych sztywnymi wziernikami.

Zależnie od zakresu wziernikowania dolnego odcinka przewodu pokarmowego i zastosowanego sprzętu rozróżnia się następujące badania endoskopowe:

  • anoskopia – wziernikowanie kanału odbytu i końcowego odcinka odbytnicy
  • rektoskopia – wziernikowanie całej odbytnicy
  • rektoromanoskopia – rektoskopia rozszerzona o badanie końcowego odcinka esicy
  • sigmoidoskopia – wziernikowanie końcowego odcinka jelita grubego z esicą włącznie
  • rektosigmoidoskopia – wziernikowanie odbytnicy i końcowego odcinka esicy
  • kolonoskopia – wziernikowanie całego jelita grubego.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. anoskop m., anoskopista m., anoskopistka ż.

 przym. anoskopowy

Wiktionary


anosmia

całkowity brak zmysłu węchu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. utrata węchu, niezdolność wyczuwania zapachów;

Wiktionary

Anosmia (gr. ἀν- an- „nie, bez”; ὀσμή osme „zapach”), ślepota zapachowa – nabyty lub rzadziej wrodzony całkowity brak funkcji węchu. Zmniejszona zdolność do wyczuwania zapachów to hiposmia. Do najczęstszych przyczyn nabytej anosmii zalicza się wirusowe zakażenia górnych dróg oddechowych (około 18–45% przypadków), choroby nosa i zatok (7–56%) oraz następstwa urazu głowy (8–20%). Niektóre z rzadszych przyczyn to choroba Parkinsona lub Alzheimera, stwardnienie rozsiane, cukrzyca. Wrodzona anosmia stanowi tylko około 4% przypadków tego zaburzenia, jedna z chorób, której objawem jest anosmia to zespół Kallmanna. Gdy z jednostronnym brakiem węchu współistnieje też jednostronny zanik nerwu wzrokowego i przeciwstronny obrzęk tarczy nerwu wzrokowego, można rozpoznać zespół Fostera Kennedy′ego, rzadki objaw guza wewnątrzczaszkowego.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

 (1.1) bezwęch

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 (1.1) etym|łac|anosmia. < etym|gr|ἀν-|ὀσμή.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) anosmia

* francuski: (1.1) anosmie ż.

* hiszpański: (1.1) anosmia ż.

* kataloński: (1.1) anòsmia ż.

* łaciński: (1.1) anosmia ż.

* łotewski: (1.1) anosmija ż.

* niemiecki: (1.1) Anosmie ż.

* nowogrecki: (1.1) ανοσμία ż.

* portugalski: (1.1) anosmia ż.

* rosyjski: (1.1) аносмия ż.

* słowacki: (1.1) anosmia ż.

* włoski: (1.1) anosmia ż.

źródła.

== anosmia (język angielski.) ==

wymowa.

 audio|LL-Q1860 (eng)-Flame, not lame-anosmia.wav.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) med. anosmia

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) bezwęch

Wiktionary


anosognozja

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. patologia występująca u osób, które nie są świadome swych własnych problemów kognitywnych;

Wiktionary

Anosognozja (gr. ἀ- a- – przedrostek przeczący, νόσος nosos – choroba; γνῶσις gnosis – wiedza) lub anozognozja – zaburzenia neurologiczne, polegające na niezdolności zdania sobie sprawy z własnej choroby. Schorzenie to występuje najczęściej przy paraliżu lewostronnym (prawej półkuli mózgu). Objawy anosognozji podobne są do psychologicznych mechanizmów zaprzeczania chorobie (brak zainteresowania swoją ogólną sytuacją; emocjonalna i uczuciowa obojętność wobec sytuacji), w rzeczywistości mają jednak podłoże neurologiczne związane z uszkodzeniem prawej części kory mózgowej znanej jako kora somatosensoryczna.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌãnɔsɔɡˈnɔzʲja, AS: ãnosognozʹi ̯a

Wiktionary


anotacja

oznaczenie słów lub innych fragmentów w tekście etykietami, które dzielą na kategorie lub wnoszą dodatkowe informacje


SJP.pl


anotator

osoba oznaczająca słowa lub inne fragmenty w tekście etykietami, które dzielą na kategorie lub wnoszą dodatkowe informacje


SJP.pl


anotermia

proste uwarstwienie termiczne, w którym temperatura wody obniża się wraz z głębokością, gdy temperatura powietrza jest wyższa niż 4 stopnie Celsjusza; stratyfikacja termiczna prosta


SJP.pl


anotować

oznaczać słowa lub inne fragmenty w tekście etykietami, które dzielą na kategorie lub wnoszą dodatkowe informacje


SJP.pl


anotowany

przymiotnik

 (1.1) poddany anotacji

Wiktionary


anouilh

[czytaj: aNUJ] nazwisko


SJP.pl


anova

Wikipedia


anozognozja

brak świadomości zaburzeń chorobowych lub niezdolność do uświadomienia sobie jakichś cech albo zaprzeczanie ich istnieniu


SJP.pl

Anosognozja (gr. ἀ- a- – przedrostek przeczący, νόσος nosos – choroba; γνῶσις gnosis – wiedza) lub anozognozja – zaburzenia neurologiczne, polegające na niezdolności zdania sobie sprawy z własnej choroby. Schorzenie to występuje najczęściej przy paraliżu lewostronnym (prawej półkuli mózgu). Objawy anosognozji podobne są do psychologicznych mechanizmów zaprzeczania chorobie (brak zainteresowania swoją ogólną sytuacją; emocjonalna i uczuciowa obojętność wobec sytuacji), w rzeczywistości mają jednak podłoże neurologiczne związane z uszkodzeniem prawej części kory mózgowej znanej jako kora somatosensoryczna.

Wikipedia


anr

[czytaj: a-en-ER] skrót od: Agencja Nieruchomości Rolnych


SJP.pl


ansa

przestarzałe: niechęć, uraza, pretensja


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) niechęć do kogoś, pretensja

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Czuję do ciebie ansę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈãw̃sa, AS: ãũ̯sa

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pretensja, uraza, uraz, niechęć, animozja

Wiktionary


ansambl

ensemble;
1. scena zespołowa w utworze dramatycznym, operze, lub operetce;
2. trupa teatralna, zespół artystyczny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) teatr. scena zbiorowa w sztuce scenicznej

 (1.2) przest. grupa muzyczna bądź aktorska

 (1.3) daw. szt. harmonijna całość

Wiktionary

Ansambl (z fr. ensemble – razem, zespół) – utwór dla kilku instrumentalistów lub kilku śpiewaków solistów, a także zespół śpiewaków solistów o różnych barwach głosu.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. ansamblowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ensemble

 (1.2) ensemble

Wiktionary


ansamblowy

związany z ansamblem (ensemblem); ensemblowy


SJP.pl


ansarowie

Wikipedia


ansbachski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Ansbachem, dotyczący Ansbachu, pochodzący z Ansbachu (miasta w Niemczech)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Ansbach mrz.

Wiktionary


anschluss

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) hist. przyłączenie Austrii do III Rzeszy;

Wiktionary

Anschluss (także anszlus, z niem. Anschluss, Anschluß – ’przyłączenie’) – aneksja terytorium państwowego Federalnego Państwa Austriackiego przez Rzeszę Niemiecką, dokonana 12 marca 1938 z pogwałceniem traktatu wersalskiego (1919).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W wyniku Anschlussu Niemcy przejęli wysokie jakościowo austriackie firmy i uzbrojenie.

Wiktionary


anshan

miasto w Chinach; Anszan


SJP.pl

Anshan (chiń. 鞍山; pinyin Ānshān) – miasto o statusie prefektury miejskiej w północno-wschodnich Chinach, w prowincji Liaoning, przy linii kolejowej Changchun-Dalian. W 2010 roku liczba mieszkańców miasta wynosiła 1 192 903. Prefektura miejska w 1999 roku liczyła 3 402 643 mieszkańców. Wielki ośrodek hutnictwa żelaza, przemysłu maszynowego, metalowego i chemicznego; w pobliżu Anshan wydobywa się rudę żelaza oraz magnezu.

Wikipedia


ansi

[czytaj: ans-i] (skrót od: American National Standards Institute) Amerykański Narodowy Instytut Normalizacyjny, amerykańska organizacja zajmująca się opracowywaniem i rozpowszechnianiem norm technicznych; także oznaczenie norm akceptowanych przez tę organizację


SJP.pl

Ansi – wieś w Estonii, w prowincji Saare, w gminie Lääne-Saare. W 2004 roku wieś zamieszkiwały 42 osoby.

Wikipedia


anszan

miasto w Chinach; Anshan


SJP.pl

Anszan – kraina i miasto (zidentyfikowane w 1972 r. jako Tell-i Maljan niedaleko Szirazu) w starożytnym Iranie, przez tysiąclecia część Elamu - tzw. górny Elam, teren wyżynny w odróżnieniu od dolnego, obejmującego nizinną Suzjanę. Anszan był słabiej rozwiniętą częścią Elamu, ze względu na gorsze niż w Suzjanie warunki uprawy roli. Cywilizacja miejska zagościła tu na stałe dopiero pod panowaniem Persów, którzy na pewno zamieszkiwali Anszan w VII wieku p.n.e., choć trudno oszacować, kiedy dokładnie pojawili się na tych terenach. Początkowo królowie perscy (m.in. także Cyrus II Wielki) nosili, oprócz innych, także tytuł króla Anszanu, jednak został on zarzucony, kiedy ich państwo rozrosło się i stało imperium. Nazwa krainy Anszan została wtedy zastąpiona toponimem Parsa - po grecku Persis (czyli Persyda), później Fars.

Wikipedia


anszlus

włączenie w 1938 roku terytorium Austrii do III Rzeszy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) hist. pot. zob. Anschluss.

Wiktionary

Anschluss (także anszlus, z niem. Anschluss, Anschluß – ’przyłączenie’) – aneksja terytorium państwowego Federalnego Państwa Austriackiego przez Rzeszę Niemiecką, dokonana 12 marca 1938 z pogwałceniem traktatu wersalskiego (1919).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Opuścił Austrię po anszlusie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈãw̃ʃlus, AS: ãũ̯šlus

Wiktionary

Powiązane:

 przym. anszlusowy

Wiktionary


anszlusowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z anszlusem, dotyczący anszlusu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. anszlus m.

Wiktionary


ansztalt

żartobliwie: zakład, lokal; instytucja


SJP.pl


anta

1. dekoracyjne zakończenie tworzących przedsionek bocznych ścian świątyni
2. gatunek tapira


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) archit. pilaster kończący ścianę, uformowany i zdobiony zgodnie z porządkiem architektonicznym danej epoki;

Wiktionary

  • Anta (Espinho) – sołectwo w Portugalii w powiecie Espinho
  • Anta – departament w Argentynie w prowincji Salta
  • Anta – miasto w Peru
  • Anta – prowincja Peru
  • anta – element architektoniczny
  • Tapir anta (Tapirus terrestris)

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

 

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) anta

* niemiecki: (1.1) Ante

źródła.

== anta (język angielski.) ==

wymowa.

 audio|LL-Q1860 (eng)-Vealhurl-anta.wav.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) archit. anta

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈãnta, AS: ãnta

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

 

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) anta

* niemiecki: (1.1) Ante

źródła.

== anta (język angielski.) ==

wymowa.

 audio|LL-Q1860 (eng)-Vealhurl-anta.wav.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) archit. anta

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


antaba

1. sztaba wzmacniająca zamknięcie bramy lub drzwi;
2. metalowy uchwyt na bramach, drzwiach lub skrzyniach, służący także za kołatkę


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) sztaba z metalu zamykająca bramę lub drzwi

 (1.2) daw. ozdobny uchwyt na skrzyniach lub jako kołatka na drzwiach i bramach;

Wiktionary

Antaba lub hantaba (z niem. die Handhabe – rękojeść) – stały lub ruchomy uchwyt z metalu umieszczany np. na skrzyni, kufrze, drzwiach, bramie.

Ruchomy uchwyt składa się z dwóch części. Antaba umieszczona na drzwiach lub bramach (furtach), najczęściej w postaci lwiej głowy z ruchomą obręczą, służyła często za kołatkę. Antaba występowała głównie w sztuce romańskiej i gotyckiej. Współcześnie używana jest jako element dekoracyjny. Stara polska nazwa antaby to dzierżak.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ãnˈtaba, AS: ãntaba

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) kołatka

Wiktionary


antabka

zdrobnienie od: antaba


SJP.pl


antabus

związek organiczny zaburzający metabolizm alkoholu etylowego w organizmie, stosowany w leczeniu alkoholizmu; anticol; esperal; disulfiram


SJP.pl

Disulfiram – organiczny związek chemiczny, lek stosowany w leczeniu alkoholizmu, którego działanie polega na wpływie na metabolizm alkoholu etylowego.

Wikipedia


antagonista

osoba niezgadzająca się z kimś, występująca przeciw komuś, zwłaszcza przeciwnik w sporze


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) przeciwnik;

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) farm. substancja obca (zwykle lek) blokująca działanie innej substancji lub pracę receptora;

 (2.2) anat. mięsień działający w kierunku przeciwnym w stosunku do innego mięśnia

 (2.3) anat. ząb położony naprzeciwko zęba drugiej szczęki

Wiktionary

  • antagonista (osoba)
  • antagonista (farmakologia)

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

 (2.1) agonista

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. antagonizm mrz.

:: fż. antagonistka ż.

 przym. antagonistyczny

 przysł. antagonistycznie

frazeologia.

etymologia.

 etym|franc|antagoniste. < etym|gr|ἀνταγωνιστής. (antagōnistḗs)

uwagi.

 (2.1-3) W liczbie mnogiej spotyka się również niezalecaną formę „antagoniści”.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) antagonist

* arabski: (1.1) خصم m.

* baskijski: (1.1) antagonista

* białoruski: (1.1) антаганіст m.

* bułgarski: (1.1) антагонист m.

* duński: (1.1) antagonist w.; (2.2) antagonist w.

* hiszpański: (1.1) antagonista m.

* interlingua: (1.1) antagonista

* portugalski: (1.1) antagonista m.

* rosyjski: (1.1) антагонист m.

* szwedzki: (1.1) antagonist w.

* ukraiński: (1.1) антагоніст m.

* węgierski: (1.1) antagonista

źródła.

== antagonista (język baskijski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) antagonista, oponent, przeciwnik

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntaɡɔ̃ˈɲista, AS: ãntagõńista

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antagonizm mrz.

:: fż. antagonistka ż.

 przym. antagonistyczny

 przysł. antagonistycznie

Wiktionary


antagonistka

antagonista


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przeciwniczka w sporze, dyskusji

Wiktionary

Patrz:

antagonista

Wymowa:

IPA: ˌãntaɡɔ̃ˈɲistka, AS: ãntagõńistka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antagonizowanie n., antagonizm, antagonista

 przym. antagonistyczny

 przysł. antagonistycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) adwersarka, oponentka, opozycjonistka, polemistka, przeciwniczka

Wiktionary


antagonistycznie

przysłówek sposobu

 (1.1) wrogo, przeciwnie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Czy chodzi nam o samorząd antagonistycznie nastawiony do władzy centralnej, czy o partnerskie współdziałanie tych dwóch rodzajów władz?

 (1.1) Na podstawie sprzedaży biletów będziemy mogli rozlokować antagonistycznie nastawione grupy po przeciwległych krańcach Stadionu Śląskiego.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntaɡɔ̃ɲiˈstɨt͡ʃʲɲɛ, AS: ãntagõńistyčʹńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antagonista, antagonistka, antagonizm

 przym. antagonistyczny

Wiktionary


antagonistyczność

antagonistyczny


SJP.pl

Patrz:

antagonistyczny

antagonistyczny

związany z antagonizmami, oparty na antagonizmach, przeciwstawny, sprzeczny (np. antagonistyczne siły, antagonistyczne partie polityczne)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) książk. przeciwstawiający się komuś, czemuś, wzajemnie sobie niechętny, wrogi, zwalczający siebie nawzajem

 (1.2) mający przeciwne działanie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Konflikt między komunizmem a doktrynami demokratycznymi Zachodu wykazuje sprzeczności antagonistyczne.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntaɡɔ̃ɲiˈstɨt͡ʃnɨ, AS: ãntagõńistyčny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antagonizm m., antagonista m., antagonistka ż., antagonizowanie n.

 czas. antagonizować

 przysł. antagonistycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) antynomiczny, antytetyczny, kontradyktoryczny, kontradyktoryjny, niekompatybilny, nieprzystawalny, niezgodny, odwrotny, opozycyjny, przeciwny, przeciwstawny, rozbieżny, sprzeczny

Wiktionary


antagonizacja

doprowadzanie osób lub grup do wzajemnej wrogości


SJP.pl


antagonizm

1. wzajemna niechęć lub wrogość spowodowane sprzecznością interesów lub różnicą poglądów;
2. przeciwstawne działanie dwóch elementów (np. dwóch mięśni) lub dwóch układów organizmu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) wzajemna wrogość, sprzeczność, przeciwstawność sił, zasad, osób

Wiktionary

  • antagonista (osoba)
  • antagonista (farmakologia)

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌãntaˈɡɔ̃ɲism̥, AS: ãntagõńism̦

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antagonista m., antagonistka ż., antagonizowanie n.

 przym. antagonistyczny

 przysł. antagonistycznie

Wiktionary


antagonizować

doprowadzać osoby lub grupy osób do wzajemnej wrogości; konfliktować, skłócać, poróżniać


SJP.pl


antagonizowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) wywoływanie między kimś wrogości

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antagonizm m., antagonista m., antagonistka ż.

 czas. antagonizować

 przym. antagonistyczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) konfliktowanie, skłócanie, poróżnianie; wsadzanie kija w mrowisko

Wiktionary


antagonizujący

taki, który wprowadza wzajemną wrogość, skłócający ludzi lub środowiska


SJP.pl


antakya

[czytaj: antakja] miasto w Turcji; Antiochia


SJP.pl

Antiochia (tur. Antakya lub Hatay; hist. Antiochia Syryjska, Antiochia koło Dafne, Wielka Antiochia, Teopolis; arab. ‏أنطاكية‎, trl. Anṭākiya, trb. Antakija, gr. Ἀντιόχεια, trl. Antiocheia) – miasto położone w Turcji nad rzeką Orontes (Asi), 22 km od brzegu Morza Śródziemnego, u podnóża góry Silpius (ar. Habib an-Nadżar). W starożytności jedno z najważniejszych centrów kulturalnych, handlowych, politycznych i religijnych basenu śródziemnomorskiego.

Wikipedia


antall

[czytaj: ontol] nazwisko


SJP.pl


antalya

[czytaj: antalja] miasto w Turcji


SJP.pl

Antalya (gr. Αττάλεια – Attália, łac. Attalea) – miasto w południowo-zachodniej Turcji, nad zatoką Antalya na Morzu Śródziemnym, w starożytnej krainie Pamfilia, u południowych podnóży gór Taurus, ośrodek administracyjny prowincji Antalya. Kurort wypoczynkowy Riwiery Tureckiej.

Wikipedia


antananarywa

stolica Madagaskaru


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. stolica Madagaskaru;

Wiktionary

Antananarywa (Antananarivo, potocznie Tana) – stolica Madagaskaru i prowincji Antananarywa. Położona jest w środkowej części wyspy, nad rzeką Ikopa, na wysokości ok. 1400 m n.p.m. Antananarywa jest największym miastem na wyspie, stanowiącym centrum administracyjne, gospodarcze, naukowe i komunikacyjne kraju. Rozwinął się tu przemysł spożywczy, tytoniowy i włókienniczy. Znajdują się tu wyższe uczelnie University of Madagascar oraz Collège Rural d'Ambatobe.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌãntãnãnaˈrɨva, AS: ãntãnãnaryva

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antananarywczyk m., antananarywka ż.

 przym. antananarywski

Wiktionary


antananarywczyk

mieszkaniec Antananarywy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Antananarywy

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntãnãnaˈrɨft͡ʃɨk, AS: ãntãnãnaryfčyk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Antananarywa ż.

:: fż. antananarywka ż.

 przym. antananarywski

Wiktionary


antananarywka

mieszkanka Antananarywy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Antananarywy

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntãnãnaˈrɨfka, AS: ãntãnãnaryfka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Antananarywa ż.

:: fm. antananarywczyk mos.

 przym. antananarywski

Wiktionary


antananarywski

Antananarywa (stolica Madagaskaru)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do miasta Antananarywa

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntãnãnaˈrɨfsʲci, AS: ãntãnãnaryfsʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Antananarywa ż., antananarywczyk mos., antananarywka ż.

Wiktionary


antar

rodzaj ryb z rodziny nototeniowatych; kłykacz


SJP.pl

Dissostichus – rodzaj ryb z rodziny nototeniowatych (Nototheniidae).

Wikipedia


antares

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy, nazwa własna

 (1.1) astr. najjaśniejsza gwiazda w gwiazdozbiorze Skorpiona;

Wiktionary

Antares (Alfa Scorpii, α Sco) – najjaśniejsza gwiazda w gwiazdozbiorze Skorpiona. Jest oddalona od Słońca o około 550 lat świetlnych.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ãnˈtarɛs, AS: ãntares

Wiktionary


antarktozaur

rodzaj zauropoda z grupy tytanozaurów


SJP.pl

Antarktozaur (Antarctosaurus) – rodzaj zauropoda z grupy tytanozaurów.

Wikipedia


antarktyczny

Antarktyka


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) geogr. związany z Antarktyką

Wiktionary

Patrz:

Antarktyka

Przykłady

 (1.1) Skąd pochodzi czerwona woda na antarktycznym lodowcu?

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Antarktyka ż.

Wiktionary


antarktyda

kontynent w rejonie Antarktyki na półkuli południowej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. kontynent, na którym znajduje się biegun południowy;

Wiktionary

Antarktyda – kontynent położony najdalej na południe Ziemi, na którym znajduje się geograficzny biegun południowy. Jest położony w rejonie Antarktyki na półkuli południowej, niemal w całości na południe od koła podbiegunowego i otoczony przez Ocean Południowy. Ma powierzchnię 14,2 mln km², jest piątym co do wielkości kontynentem po Azji, Afryce, Ameryce Północnej i Ameryce Południowej, prawie dwa razy większym od Australii. Około 98% Antarktydy pokrywa polarna czapa lodowa o średniej grubości 1,9 km, która rozciąga się do wszystkich, prócz wysuniętych najbardziej na północ krańców Półwyspu Antarktycznego.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Antarktydę odkrył w 1820 roku rosyjski admirał Fabian Bellingshausen.

 (1.1) Temperatura na Antarktydzie spada poniżej −90 °C.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntarkˈtɨda, AS: ãntarktyda

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Antarktyka ż.

 przym. antarktydzki

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Biały Kontynent, biały kontynent, szósty kontynent

Wiktionary


antarktydzki

Antarktyda


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) geogr. rzad. związany z Antarktydą

Wiktionary

Patrz:

Antarktyda

Powiązane:

 rzecz. Antarktyda ż.

Wiktionary


antarktyka

obszar na półkuli południowej, który obejmuje Antarktydę wraz z lądolodami oraz otaczającymi ją wodami i wyspami


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. rejon globu ziemskiego od bieguna południowego do 60° szerokości geograficznej południowej, obejmujący Antarktydę, jej lądolód oraz otaczające je wody;

Wiktionary

Antarktyka – część świata znajdująca się na półkuli południowej, która obejmuje Antarktydę oraz otaczający ją Ocean Południowy i położone na nim wyspy. Międzynarodowo uznawaną granicą Antarktyki jest równoleżnik 60°S.

Status prawny Antarktyki i dozwoloną w tej części świata działalność określa Układ Antarktyczny i powiązane umowy, stanowiące międzynarodowe porozumienia (wśród sygnatariuszy jest także Polska). Naturalną granicę Antarktyki wyznacza strefa konwergencji antarktycznej, w której chłodne wody powierzchniowe znajdujące się wokół Antarktydy stykają się z cieplejszymi wodami subantarktycznymi i zanurzają się w nich.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Sowy spotyka się na całym świecie z wyjątkiem Antarktyki, większej części Grenlandii i innych odległych wysp.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ãnˈtarktɨka, AS: ãntarktyka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Antarktyda ż., Arktyka ż., Subantarktyka ż.

 przym. antarktyczny, arktyczny

Wiktionary


antas

nazwisko


SJP.pl

  • Antas – miasto w Brazylii
  • Antas – postać z mitologii greckiej
  • Antas – miasto i gmina w Hiszpanii

Miejscowości w Portugalii:

  • Antas – miejscowość w gminie Esposende
  • Antas – miejscowość w gminie Penalva do Castelo
  • Antas – miejscowość w gminie Penedono
  • Antas – miejscowość w gminie Vila Nova de Famalicão

Wikipedia


antazolina

lek syntetyczny stosowany głównie przeciwuczuleniowo i w chorobie komunikacyjnej; fenazolina; antistina


SJP.pl

Antazolina (łac. antazolinum) – organiczny związek chemiczny, pochodna etylenodiaminy, należąca do grupy antagonistów receptora H1 I generacji.

Wskazaniami do podania antazoliny są:

  • ostre stany alergiczne (m.in. wstrząs anafilaktyczny), jako lek wspomagający w skojarzeniu z adrenaliną,
  • napadowe zaburzenia rytmu pochodzenia nadkomorowego włącznie z tachyarytmią w migotaniu przedsionków, niereagujące na standardowe leczenie przeciwarytmiczne.

Wikipedia


antał

dawna miara objętości płynów - około ćwierć dużej beczki; także beczka o takiej objętości


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) beczka używana do przechowywania wina i innych trunków;

 (1.2) zawartość antała (1.1)

Wiktionary

Antał, inaczej nazywany ćwierćbeczką – dawna jednostka objętości stosowana na ziemiach polskich przed 1764 rokiem. 1 Antał odpowiadał 18 garncom. Połowę antału stanowił antałek (zwany też achtelem) - 9 garnców. Antał stanowił element systemu beczkowego, stosowanego na dawnych ziemiach polskich do mierzenia objętości płynów dla celów handlowych.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Dobrano się wreszcie do podziemnych sklepów i tysiące flach i gąsiorów gasiło nienasycone gardziele. A gdy wytoczono smoliste beczki i antały, pijatyka stała się powszechna. Pito z flach i gąsiorów, pito kociołkami, pito prosto z beczek, pito z kałuż rozlanych – pito do ostatniego tchu, na śmierć.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈãntaw, AS: ãntau̯

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antałek

Wiktionary

Synonimy:

daw. ćwierćbeczek

Wiktionary


antałek

1. beczułka o pojemności połowy lub trzeciej części antała;
2. pół antała


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) mała beczułka używana do przechowywania wina i innych trunków o objętości dwóch wiader lub połowy antała

 (1.2) zawartość antałka (1.1)

 (1.4) pot. grubas

 (1.5) daw. przen. żart. głowa

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Barabaszu, przynieś antałek i szklanki!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ãnˈtawɛk, AS: ãntau̯ek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antał m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1-3) achtel

Wiktionary


antałkowy

przymiotnik od: antałek


SJP.pl


antałówka

osiedle i wzgórze w Zakopanem


SJP.pl

  • Antałówka – osiedle i wzgórze w Zakopanem
  • Antałówka – przysiółek Kościeliska w powiecie tatrzańskim

Wikipedia


antałowy

przymiotnik od: antał


SJP.pl


antczak

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Antoni Antczak − polski dziennikarz, samorządowiec, poseł na Sejm
  • Bogumił Antczak − polski aktor teatralny, filmowy i telewizyjny, lektor
  • Bronisław Antczak − polski marynarz, poseł na Sejm
  • Edmund Antczak − polski lekkoatleta
  • Henryk Antczak − polski ekonomista i samorządowiec
  • Henryk Antczak − polski siatkarz
  • Jacek Antczak − polski reporter
  • Jan Antczak − polski działacz opozycyjny i samorządowiec
  • Jerzy Antczak − polski reżyser teatralny i filmowy
  • Marian Antczak − poseł na Sejm
  • Piotr Antczak − polski aktor teatralny, filmowy i telewizyjny, marketingowiec
  • Roman Antczak − polski bokser
  • Ryszard Antczak − polski piłkarz ręczny
  • Zdzisław Antczak − polski piłkarz ręczny, olimpijczyk

Wikipedia


antecedencja

1. (wyraz zwykle używany w liczbie mnogiej) fakt poprzedzający stan obecny; antecedens;
2. erozyjne działanie rzeki, przecinającej grzbiet górski w czasie jego wypiętrzania


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) książk. inaczej: antecedencje

 (1.2) liter. inaczej: antecedencje

Wiktionary

Antecendencja (łac. antecedentia – wyprzedzenie) – zjawisko przecięcia grzbietu górskiego przez rzekę do niego prostopadłą w trakcie jego wypiętrzania. Wskutek antecedencji rzeka nie zmienia swego koryta i tworzy przełomy w których jej bieg przypomina bieg rzeki nizinnej.

Przykładem przełomu antecedentnego w Polsce jest przełom Nysy Kłodzkiej przez Góry Bardzkie. Podobne zjawisko występuje przy przejściu Cangpo przez Himalaje.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌãntɛt͡sɛˈdɛ̃nt͡sʲja, AS: ãntecedncʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antecedencje nmos., antecedens m., antecesor m.

 przym. antecedentny

 przysł. antecedentnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) antecedencje, anteriora, antecedensy

Wiktionary


antecedencje

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) książk. zdarzenia, okoliczności poprzedzające jakiś fakt, konieczny do jego zrozumienia

 (1.2) liter. w utworach dramatycznych i narracyjnych: wydarzenia poprzedzające właściwą akcję, bez których jej przebieg jest niezrozumiały; zawarte są w prologu lub też w wypowiedziach narratora czy postaci

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Przykładem antecedencji w literaturze może być „Pamiętnik starego subiekta” w „Lalce” Prusa.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɛt͡sɛˈdɛ̃nt͡sʲjɛ, AS: ãntecedncʹi ̯e

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antecedens m., antecesor m., antecedencja nmos.

 przym. antecedentny

 przysł. antecedentnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) antecedencja, anteriora, antecedensy

Wiktionary


antecedens

1. fakt poprzedzający stan obecny; antecedencja;
2. w logice: część zdania warunkowego rozpoczynająca się od "jeżeli"; poprzednik


SJP.pl


antecedentny

1. poprzedzający stan obecny; uprzedni;
2. antecedentny przełom rzeczny - przełom rzeczny powstały w wyniku powolnego wypiętrzenia się otoczenia spowodowanego ruchami górotwórczymi


SJP.pl


antecesor

przestarzale o antenacie (przodku jakiejś rodziny)


SJP.pl


antecesorka

antecesor


SJP.pl

Patrz:

antecesor

antecki

nazwisko


SJP.pl


antedatować

wpisywać (wpisać) na dokumencie datę wcześniejszą od faktycznej; antydatować (częściej)


SJP.pl


antedatowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) przest. podpisywanie czegoś z wcześniejszą datą niż faktyczna data powstania dokumentu

Wiktionary

Powiązane:

 czas. antedatować ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) antydatowanie

Wiktionary


antefiks

element dekoracyjny, najczęściej w kształcie palmety, umieszczony wzdłuż okapu dachu, maskujący od frontu rząd dachówek


SJP.pl

Antefiks – element dekoracyjny, charakterystyczny dla antycznej architektury greckiej i rzymskiej, w postaci płytki z kamienia lub częściej z terakoty, ozdobiony płaskorzeźbą w kształcie palmety, głowy ludzkiej lub zwierzęcej itp. Płytkę ustawiano na gzymsie, wzdłuż okapu, w celu zasłonięcia widoku na pokrycie dachu, zamiast simy.

Wikipedia


antek

w języku potocznym: ulicznik


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m. zdrobn. od: Antoni

Wiktionary

Antek – nowela Bolesława Prusa z roku 1880. Podejmuje tematykę trudnego życia na wsi w XIX wieku, a co za tym idzie niełatwego losu dzieci. Jako główne problemy XIX-wiecznej wsi zostały ukazane zacofanie ludności, wykorzystywanie dzieci do ciężkich prac oraz brak możliwości kształcenia i rozwijania talentów przez dzieci i młodzież.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Teraz Antek podbiegł do pieca i schwycił matkę za spódnicę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈãntɛk, AS: ãntek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Antoni mos., Antoniewicz mrz., Antonina ż., Antoś mos.

 przym. Antkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Antoś

Wiktionary


antekliza

rozległe wypiętrzenie skorupy ziemskiej


SJP.pl

W geologii antekliza to wypukła struktura tektoniczna o regionalnych rozmiarach w obrębie platformy kontynentalnej, obejmująca zarówno jej fundament jak i pokrywę osadową.

Wikipedia


antemion

starożytny ornament ze stylizowanych liści, wici i kwiatów; anthemion


SJP.pl

Antemion, anthemion (gr. anthémion - "kwiatek") – starożytny pasowy ornament składający się z zestawionych naprzemiennie motywów palmety i lotosu lub dwóch typów palmety (formy otwartej i zamkniętej). Występuje powszechnie w greckiej i rzymskiej dekoracji architektonicznej i malarstwie wazowym. Przejęty przez sztukę nowożytną, szczególnie popularny w klasycyzmie.

Wikipedia


antemiusz

imię męskie


SJP.pl

Prokopiusz Antemiusz, Procopius Anthemius (ok. 415, zm. 11 lipca 472 w Rzymie) – cesarz zachodniorzymski od 12 kwietnia 467 do 11 lipca 472 roku n.e. Jego żoną była Eufemia – jedyna córka cesarza Marcjana.

Wikipedia


antena

urządzenie stanowiące element każdego nadajnika lub odbiornika, wysyłające albo odbierające fale radiowe


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) urządzenie służące do zamiany fal elektromagnetycznych na sygnał elektryczny i odwrotnie;

 (1.2) pot. uczn. więz. ucho (zazwyczaj w lm.)

Wiktionary

Antena – urządzenie zamieniające fale elektromagnetyczne na sygnał elektryczny i odwrotnie.

Jest niezbędnym elementem składowym każdego systemu radiokomunikacji. W XX wieku najbardziej rozpowszechnione były anteny odbiorników radiowych i telewizyjnych, natomiast w wieku XXI antena częściej kojarzona jest z elementem wyposażenia radia samochodowego, bezprzewodowych sieci komputerowych lub z odbiorem sygnałów TV z satelitów.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Nie mam kablówki, więc do telewizora podłączyłem antenę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ãnˈtɛ̃na, AS: ãntna

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: zdrobn. antenka ż.

 przym. antenowy

Wiktionary


antenacki

przymiotnik od: antenat


SJP.pl


antenat

przodek jakiejś rodziny; antecesor (przestarzałe)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) podn. przodek, zarówno ze strony ojca, jak i matki; dziad, pradziad

Wiktionary

Wstępny lub antenat (l.mn. antenaci), ascendent (l.mn. ascendenci) – pojęcie używane w prawie i genealogii, oznaczające każdego przodka danej osoby: rodziców (ojca, matkę), dziadków (dziadka, babcię), pradziadków (pradziadka, prababcię), prapradziadków itd. Stosunek faktyczny pomiędzy daną osobą a jej wstępnym polega na tym, że ta pierwsza pochodzi od tego drugiego. Osoby te są spokrewnione ze sobą w linii prostej.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Nie będę zagłębiała się w męczące szczegóły dotyczące moich antenatów. Okazało się to niefortunną przeszkodą później, gdy (…) musiałam zapamiętać dokładnie, jak każdy z dwudziestu osobliwych niemieckich domów panujących jest ze sobą spokrewniony (…)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: fż. antenatka

 przym. antenacki

Wiktionary


antenatka

antenat


SJP.pl

Patrz:

antenat

antenka

mała antena; zdrobnienie od: antena


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mała antena

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antena ż.

Wiktionary


antenkowaty

przypominający antenkę


SJP.pl


antenkowy

antenka


SJP.pl

Patrz:

antenka

antennaria

Ukwap (Antennaria Gaertn.) – rodzaj roślin z rodziny astrowatych. Obejmuje 45 gatunków. Występuje naturalnie na półkuli północnej na obszarach o klimacie umiarkowanym lub podzwrotnikowym (lecz nie w Afryce). W Europie występuje 6 gatunków, z czego do flory Polski należą dwa gatunki – ukwap dwupienny (A. dioica) i ukwap karpacki (A. carpatica).

Wikipedia


antenor

w mitologii greckiej: Trojańczyk i doradca Priama


SJP.pl

  • Antenor – postać z mitologii greckiej
  • Antenor z Aten – rzeźbiarz działający w starożytnej Grecji
  • Antenor – jeden z bohaterów Odprawy posłów greckich Jana Kochanowskiego

Wikipedia


antenorowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Antenora lub z nim związany


SJP.pl


antenowaty

przypominający antenę


SJP.pl


antenowy

1. przymiotnik od: antena; odnoszący się do anteny;
2. odnoszący się do programów radiowych lub telewizyjnych


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z anteną, dotyczący anteny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antena ż.

Wiktionary


anteny

urządzenie stanowiące element każdego nadajnika lub odbiornika, wysyłające albo odbierające fale radiowe


SJP.pl


antepedium

w średniowieczu: zasłona górnej części ołtarza; antependium; frontale


SJP.pl

Antepedium (również antependium, frontale) – bogato zdobione zakrycie lub zasłona zakrywająca podstawę (stipes) stałego ołtarza chrześcijańskiego.

Wikipedia


antependium

w średniowieczu: zasłona górnej części ołtarza; antepedium; frontale


SJP.pl

Antepedium (również antependium, frontale) – bogato zdobione zakrycie lub zasłona zakrywająca podstawę (stipes) stałego ołtarza chrześcijańskiego.

Wikipedia


antepozycja

pozycja wyrażenia poprzedzającego dane wyrażenie


SJP.pl


anteridium

męskie gametangium, miejsce wytwarzania plemników; anterydium, plemnia


SJP.pl


anteriora

wypadki poprzedzające jakieś zdarzenie; antecedencje


SJP.pl


anteros

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) mitgr. bóg i uosobienie miłości odwzajemnionej lub miłości nieodwzajemnionej i zemsty za miłość odrzuconą;

 (1.2) rzad. imię|polski|m.;

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy, nazwa własna

 (2.1) astr. planetoida o numerze katalogowym 1943;

Wiktionary

  • Anteros (łac. Anterus) – w mitologii greckiej bóg i uosobienie miłości odwzajemnionej lub miłości nieodwzajemnionej i zemsty za zdradzoną miłość
  • Anteros (łac. Anterus) – papież, święty Kościoła katolickiego i Cerkwi prawosławnej
  • Anteros – planetoida o numerze katalogowym 1943

Wikipedia

Powiązane:

 przym. Anterosowy

 zob. Anter.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) war. Anter

Wiktionary


anterozoid

plemnik plechowców


SJP.pl


anterydium

męskie gametangium, miejsce wytwarzania plemników; plemnia, anteridium


SJP.pl

Plemnia, anterydium – haploidalny organ rozmnażania (gametangium), w którym wytwarzane są plemniki. Występuje w wielu grupach systematycznych roślin (zielenice, mszaki, paprotniki), grzybów i glonów nie zaliczanych do roślin. Plemnia może być jednokomórkowa lub wielokomórkowa.

Wikipedia


anteusz

w mitologii greckiej: syn Posejdona i Gai


SJP.pl

Antajos lub Anteusz (gr. Ἀνταῖος, Antaîos) – w mitologii greckiej syn Posejdona i Gai, gigant żyjący w Libii.

Dotknięcie ziemi, jego matki, przywracało mu siły. Herakles zetknął się z nim szukając cudownych jabłek Hesperyd – była to jego jedenasta praca. Anteusz każdego wyzywał do zapasów. Gdy Herakles zorientował się, skąd biorą się siły przeciwnika, udusił go trzymając nad ziemią.

Wikipedia


anteuszowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Anteusza lub z nim związany


SJP.pl


anthem

nieliturgiczny utwór chóralny; rodzaj motetu lub kantaty


SJP.pl

Anthem (ang. hymn) – anglikański nieliturgiczny utwór chóralny z tekstem angielskim. Odpowiednik motetu w muzyce katolickiej i protestanckiej, a po wprowadzeniu basso continuo i stylu concertato – kantaty. Teksty anthemów ograniczały się, w przeciwieństwie do kontynentalnych kantat, do psalmów.

Wikipedia


anthemion

starożytny ornament ze stylizowanych liści, wici i kwiatów; antemion


SJP.pl

Antemion, anthemion (gr. anthémion - "kwiatek") – starożytny pasowy ornament składający się z zestawionych naprzemiennie motywów palmety i lotosu lub dwóch typów palmety (formy otwartej i zamkniętej). Występuje powszechnie w greckiej i rzymskiej dekoracji architektonicznej i malarstwie wazowym. Przejęty przez sztukę nowożytną, szczególnie popularny w klasycyzmie.

Wikipedia


anthony

[czytaj: ANtony] obce imię męskie


SJP.pl

  • Antoni

Miejscowości w USA:

  • Anthony – miasto w stanie Kansas, w hrabstwie Harper
  • Anthony – miasto w stanie Nowy Meksyk, w hrabstwie Doña Ana
  • Anthony – miejscowość w stanie Teksas, w hrabstwie El Paso

Gminy w USA:

  • Anthony (ang. Anthony Township) – gmina w stanie Minnesota, w hrabstwie Norman
  • Anthony (ang. Anthony Township) – gmina w stanie Pensylwania, w hrabstwie Lycoming
  • Anthony (ang. Anthony Township) – gmina w stanie Pensylwania, w hrabstwie Montour

Wikipedia


anthotyro

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) spoż. tradycyjny grecki ser, rodzaj koziego lub owczego twarogu z dodatkiem serwatki i mleka, wytwarzany w dwóch rodzajach: świeżej i lekko dojrzewającej

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Świeże anthotyro smakuje mi na śniadanie z miodem i owocami.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntxɔˈtɨrɔ, AS: ãntχotyro

Wiktionary


anti-aging

[czytaj: anti-ejdżing] o kosmetykach, zabiegach itp.: spowalniający proces starzenia; anti-agingowy


SJP.pl


anti-agingowy

[czytaj: anti-ejdżingowy] o kosmetykach, zabiegach itp.: spowalniający proces starzenia; anti-aging


SJP.pl


anticol

[czytaj: antikol] związek organiczny zaburzający metabolizm alkoholu etylowego w organizmie, stosowany w leczeniu alkoholizmu; esperal; antabus; disulfiram


SJP.pl

Disulfiram – organiczny związek chemiczny, lek stosowany w leczeniu alkoholizmu, którego działanie polega na wpływie na metabolizm alkoholu etylowego.

Wikipedia


antidotum

odtrutka; antydotum;
1. substancja likwidująca lub antagonizująca działanie trucizny na organizm; antydot;
2. w przenośni: środek mogący zaradzić czemuś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) przen. środek zaradczy

 (1.2) zob. odtrutka.

Wiktionary

Odtrutka, antidotum – substancja mająca zdolność neutralizacji lub zmniejszenia toksyczności trucizny. Jej działanie najczęściej polega na tworzeniu z trucizną niewchłanialnego lub mniej toksycznego związku chemicznego. Wyróżnia się odtrutki swoiste (skierowane przeciw konkretnej truciźnie) i nieswoiste (ogólne, na przykład mleko lub węgiel aktywny przy zatruciach doustnych).

W dawnej medycynie uważano, że może istnieć uniwersalna odtrutka. Zdolność taką przypisywano teriakowi.

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Nie istnieje swoiste antidotum na zatrucie akonityną, ale przy natychmiastowej opiece przedszpitalnej można próbować ratować pacjenta.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntʲiˈdɔtũm, AS: ãntʹidotũm

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 etym|łac|antidotum. < etym|gr|ἀντίδοτον. (antídoton) < etym|gr|ἀντί|δίδωμι. (antí + dídōmi) → (na)przeciw + dawać

uwagi.

 forma przestarzała: antydot

tłumaczenia.

 (1.2) zobtłum|odtrutka.

* angielski: (1.1) antidote

* białoruski: (1.1) проціяддзе n., супрацьяддзе n.; (1.2) проціяддзе n., супрацьяддзе n.

* francuski: (1.1) antidote

* hiszpański: (1.1) antídoto m., contraveneno m.

* niemiecki: (1.1) Antidot n., Antidoton n.; (1.2) Gegenmittel n.

źródła.

== antidotum (język niderlandzki.) ==

wymowa. audio|Nl-antidotum.ogg.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) antidotum

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


antifa

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) społ. polit. międzynarodowy, nieformalny antyfaszystowski ruch społeczny luźnych, niepowiązanych grup młodzieżowych, stanowiący siłowe ramię organizacji lewicowych i prospołecznych;

Wiktionary

Antifa (od niem. Antifaschismus „antyfaszyzm” i ang. Anti-Fascist Action, AFA „Akcja Antyfaszystowska”) – zbiorcze określenie ogółu osób deklarujących się jako antyfaszyści i czynnie sprzeciwiających się tendencjom skrajnie prawicowym (utożsamianymi przez Antifę z faszyzmem). Antifa jest ruchem nieformalnym, pozbawionym jakiegokolwiek kierownictwa czy wewnętrznej hierarchii. Określana również jako subkultura. Choć z Antifą nie jest związana żadna ideologia polityczna, wyróżniają się wśród nich socjaliści, anarchiści, socjaldemokraci i liberałowie.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Występ odwołano po protestach Antify, zarzucającej muzykom zespołów rasizm i antysemityzm.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antifowiec m., antifiarz mos., antifiara ż.

 przym. antifowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Akcja Antyfaszystowska

Wiktionary


antifiarz

członek Antify - nieformalnego ruchu antyfaszystowskiego, uważanego również za subkulturę


SJP.pl


antigua

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. wyspa położona na Karaibach, w archipelagu Małych Antyli, należąca do Wysp Nawietrznych;

Wiktionary

Antigua – wyspa położona na Karaibach, w archipelagu Małych Antyli, należąca do Wysp Nawietrznych. Wchodzi w skład państwa Antigua i Barbuda. Zajmuje powierzchnię 280 km². Na wyspie położona jest stolica kraju, Saint John’s.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. Antiguańczyk mos., Antiguanka ż.

 przym. antiguański

Wiktionary


antiguańczyk

obywatel Antigui i Barbudy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Antigui

 (1.2) obywatel Antigui i Barbudy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Antigua ż.

:: fż. Antiguanka ż.

 przym. antiguański

Wiktionary


antiguanka

obywatelka Antigui i Barbudy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Antigui, wyspy na Karaibach

 (1.2) obywatelka Antigui i Barbudy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Antigua ż.

:: fm. Antiguańczyk mos.

 przym. antiguański

Wiktionary


antiguański

przymiotnik od:
1. Antigua (wyspa na Morzu Karaibskim lub miasto w Gwatemali);
2. Antigua i Barbuda (państwo)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z Antiguą (wyspą na Karaibach)

 (1.2) związany z Antiguą i Barbudą (państwem na Karaibach)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Antiguańczyk mos., Antiguanka ż., Antigua ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) antiguańsko-barbudzki

Wiktionary


antiguańsko-barbudzki

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Antiguą i Barbudą, dotyczący Antigui i Barbudy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Antigua i Barbuda ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) antiguański

Wiktionary


antihalo

1. warstwa substancji zapobiegająca odblaskowi na materiale fotograficznym;
2. film lub płyta pokryte taką substancją


SJP.pl

Antihalo – warstwa przeciwodblaskowa (antyreflekcyjna) na błonie fotograficznej zapobiegająca powstaniu odblasków działających szkodliwie na obraz (halo świetlne) i polepsza ostrość szczególnie jasnych partii obrazu na błonie. Zwykle jest to szare lub niebieskawe zabarwienie podłoża błony (np. Fomapan 100 w wersji średnioformatowej) lub podlew z przeciwnej strony (np. Efke R50, Shanghai GP3). Zazwyczaj stosuje się podlew przeciwnej strony, który spełnia jednocześnie rolę warstwy przeciwskrętnej. Barwnik jest zmywany podczas wstępnego namaczania błony lub wywoływania, w rzadkich przypadkach w utrwalaczu. Błony odwracalne mają antyrefleksyjną warstwę z metalicznego srebra – dużo bardziej skuteczną, zmywaną podczas odbielania.

Wikipedia


antikol

związek organiczny zaburzający metabolizm alkoholu etylowego w organizmie, stosowany w leczeniu alkoholizmu; antabus; esperal; disulfiram


SJP.pl


antinoos

Wikipedia


antioch

imię męskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) hist. imię|polski|m.;

Wiktionary

Antioch (gr. Ἀντίοχος Antíokhos) – imię męskie znane przede wszystkim jako imię królów z dynastii Seleucydów, władającej na obszarach Bliskiego i Środkowego Wschodu w okresie hellenistycznym. Imię Antioch nosili także władcy Kommageny, święci oraz inne postacie historyczne.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Żydzi kochali Antiocha.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈãntʲjɔx, AS: ãntʹi ̯oχ

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Antiochia ż., antiochenka ż., antiocheńczyk mos.

 przym. Antiochowy

Wiktionary


antiocheńczyk

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Antiochii

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Delegacja antiocheńczyków przybyła o świcie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Antiochia ż., Antioch mos.

:: forma żeńska antiochenka ż.

 przym. antiocheński, antiochijski

Wiktionary


antiochenka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Antiochii

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Miejscowy suk chętnie odwiedzają antiochenki.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Antiochia ż., Antioch mos.

:: forma męska antiocheńczyk m.

 przym. antiocheński, antiochijski

Wiktionary


antiocheński

Antiochia; antiochijski


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do Antiochii, związany z Antiochią

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ryt antiocheński należy do rodziny wschodnich liturgii chrześcijańskich.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Antiochia ż., antiocheńczyk mos., antiochenka ż.

 przym. antiochijski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) antiochijski

Wiktionary


antiochia

1. historyczna nazwa położonego obecnie w Turcji miasta Antakya;
2. sławna stolica greckiego imperium Seleukidów (300-64 p.n.e.) i rzymskiej prowincji Syria, założona na cześć króla Antiocha Sotera nad rzeką Orontes


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. współczesne miasto w południowej Turcji, nad Morzem Śródziemnym;

 (1.2) hist. geogr. starożytne miasto w południowej Turcji, nad Morzem Śródziemnym;

 (1.3) geogr. toponim, nazwa szeregu miast na świecie;

Wiktionary

Antiochia (tur. Antakya lub Hatay; hist. Antiochia Syryjska, Antiochia koło Dafne, Wielka Antiochia, Teopolis; arab. ‏أنطاكية‎, trl. Anṭākiya, trb. Antakija, gr. Ἀντιόχεια, trl. Antiocheia) – miasto położone w Turcji nad rzeką Orontes (Asi), 22 km od brzegu Morza Śródziemnego, u podnóża góry Silpius (ar. Habib an-Nadżar). W starożytności jedno z najważniejszych centrów kulturalnych, handlowych, politycznych i religijnych basenu śródziemnomorskiego.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Antiochia leży nad Orontesem.

 (1.2) Od 300 roku w Antiochii istniało biskupstwo.

 (1.2) Przez Antiochię przebiegał trakt handlowy.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antiocheńczyk m., antiochenka ż.; Antioch m.

 przym. antiocheński, antiochijski, Antiochowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) hist. Antiochia Syryjska, Antiochia koło Dafne

Wiktionary


antiochijczyk

mieszkaniec Antiochii (księstwa)


SJP.pl


antiochijka

mieszkanka Antiochii (księstwa)


SJP.pl


antiochijski

przymiotnik od: Antiochia; antiocheński


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do Antiochii, związany z Antiochią

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wspólnota antiochijska rozwijała się prężnie w I i II wieku.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Antiochia ż., antiochenka ż., antiocheńczyk mos.

 przym. antiocheński

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) antiocheński

Wiktionary


antiochowy

przymiotnik dzierżawczy

 (1.1) przest. gwara. taki, który należy do Antiocha, będący jego własnością

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na tron wstąpił Antiochowy syn.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Antioch m., Antiochia ż.

Wiktionary


antiopa

  • Antiope (Antiopa) – w mitologii greckiej córka Nikteusza lub Asoposa, kochanka Zeusa
  • Antiope (Antiopa) – w mitologii greckiej jedna z Amazonek
  • Antiope – planetoida o numerze katalogowym 90
  • Antiope (Q160) – francuski okręt podwodny typu Diane z okresu międzywojennego i II wojny światowej

Wikipedia


antipasto

zakąska, przystawka


SJP.pl


antisol

rodzaj szkła redukującego promieniowanie podczerwone, stosowanego w celu uniknięcia nadmiernego nagrzania i nasłonecznienia pomieszczenia


SJP.pl


antistina

lek syntetyczny stosowany głównie przeciwuczuleniowo i w chorobie komunikacyjnej; fenazolina; antazolina


SJP.pl


antkiewicz

nazwisko


SJP.pl


antkowiak

nazwisko


SJP.pl


antkowie

imię męskie


SJP.pl


antkowski

antek; łobuzerski, andrusowski, ulicznikowski


SJP.pl


antkowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Antka lub z nim związany


SJP.pl


antleryt

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) miner. rzadki minerał z grupy siarczanów, Cu3(OH)4SO4;

Wiktionary

Antleryt – bardzo rzadki minerał z grupy siarczanów.

Nazwany w 1889 roku przez Williama F. Hillebranda od miejsca występowania - kopalnia Antler w hrabstwie Mohave w Arizonie.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. antlerytowy

Wiktionary


antocyjan

barwnik występujący w soku komórkowym roślin; antocyjanina


SJP.pl

Wikipedia


antocyjanina

barwnik występujący w soku komórkowym roślin; antocyjan


SJP.pl

Wikipedia


antocyjaniny

barwnik występujący w soku komórkowym roślin; antocyjan


SJP.pl

Wikipedia


antocyjanowy

związany z antocyjanem


SJP.pl


antocyjany

barwnik występujący w soku komórkowym roślin; antocyjanina


SJP.pl

Wikipedia


antofalla

Antofalla – stratowulkan, drugi pod względem wysokości czynny wulkan na Ziemi w północno-zachodniej Argentynie w Andach Środkowych na płaskowyżu Puna de Atacama. Wysokość 6450 m n.p.m. Szczyt pokrywają wieczne śniegi.

Wikipedia


antofyllit

minerał z grupy amfiboli, krzemian magnezu i żelaza


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) geol. miner. minerał z grupy krzemianów;

Wiktionary

Antofyllit (anthophyllit, antofyllin) – minerał z grupy krzemianów (amfiboli).

Nazwa pochodzi od łac. Anthophyllum = goździk (goździkowiec korzenny), używany jako przyprawa kuchenna, nawiązując do barwy tego minerału. Minerał rzadki.

Wikipedia


antoine

[czytaj: antuAN]
1. nazwisko, m.in. André Antoine (1843-1902) - francuski aktor i reżyser;
2. francuskie imię męskie


SJP.pl

Osoby:

  • DJ Antoine − szwajcarski DJ
  • Antoine Clamaran − francuski DJ
  • Antoni "Antoine" Cierplikowski − fryzjer, stylista

Miejscowości w USA:

  • Antoine – miejscowość w stanie Arkansas, w hrabstwie Pike

Gminy w USA:

  • Antoine (ang. Antoine Township) – gmina w stanie Arkansas, w hrabstwie Pike

Wikipedia


antolak

nazwisko


SJP.pl


antolczanin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Antolki

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Antolka ż.

:: fż. antolczanka ż.

 przym. antolecki

Wiktionary


antolczanka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Antolki

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Antolka ż.

:: fm. antolczanin m.

 przym. antolecki

Wiktionary


antolecki

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący Antolki

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Antolka ż., antolczanin m., antolczanka ż.

Wiktionary


antologia

publikacja zawierająca wybór utworów literackich różnych autorów, dokonany według wyraźnej myśli przewodniej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) liter. wybór (całości lub fragmentów) utworów literackich powiązanych wspólną cechą, np. ten sam autor, gatunek, krąg kulturowy;

Wiktionary

Antologia (gr. ἀνθολογία) – pojedyncza publikacja albo seria wydawnicza wydana drukiem lub cykl audycji radiowych bądź kolekcja nagrań płytowych itp. będąca wyborem dzieł lub ich fragmentów, kilku autorów, powiązanych określoną tematyką, dokonana według określonych zasad, opatrzona tytułem. Dla publikacji dzieł jednego autora stosuje się termin zbiór opowiadań.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

 (1.1) antologia poezji / liryki

synonimy.

 (1.1) almanach

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

 (1.1) miniantologia

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. antologista m.

 przym. antologiczny, antologijny

frazeologia.

etymologia.

 etym|gr|ανθολογία.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) anthology

* baskijski: (1.1) antologia

* białoruski: (1.1) анталогія ż.

* bułgarski: (1.1) антология ż.

* francuski: (1.1) anthologie ż., florilège m.

* hiszpański: (1.1) antología ż.

* nowogrecki: (1.1) ανθολογία ż.

* rosyjski: (1.1) антология ż.

* słowacki: (1.1) antológia ż.

* ukraiński: (1.1) антологія ż.

* węgierski: (1.1) antológia

* włoski: (1.1) antologia ż., florilegio m.

źródła.

== antologia (język baskijski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) liter. antologia

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɔˈlɔɟja, AS: ãntoloǵi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antologista m.

 przym. antologiczny, antologijny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) almanach

Wiktionary


antologiczny

antologia


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z antologią, stanowiący antologię

Wiktionary

Patrz:

antologia

Powiązane:

 rzecz. antologia ż.

 przym. antologijny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) antologijny

Wiktionary


antologijny

przymiotnik

 (1.1) związany z antologią, stanowiący antologię

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antologia ż.

 przym. antologiczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) antologiczny

Wiktionary


antologistka

antologista


SJP.pl

Patrz:

antologista

anton

obce imię męskie


SJP.pl

Anton (2001) – czesko-niemiecko-węgierski serial animowany dla dzieci w wieku 3–6 lat, którego bohaterem jest siedmioletni chłopiec imieniem Anton.

Wikipedia


antończak

nazwisko


SJP.pl


antończyk

nazwisko


SJP.pl


antonescu

[czytaj: antoNESku] nazwisko


SJP.pl


antoni

imię męskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;

Wiktionary

  • Antoni – imię męskie pochodzenia łacińskiego
  • Antoni (1966–2021) – biskup Ukraińskiego Kościoła Prawosławnego Patriarchatu Kijowskiego, następnie Kościoła Prawosławnego Ukrainy
  • Antoni (1887–1952) – duchowny Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego, następnie Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego
  • Antoni (1926–2005) – rumuński biskup prawosławny
  • Antoni (1867-1943) – biskup Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego narodowości gruzińskiej, święty prawosławny
  • Antoni (1815-1878) – rosyjski biskup prawosławny
  • Antoni – duchowny Greckiego Kościoła Prawosławnego
  • Antoni (ur. 1979) – rosyjski biskup prawosławny
  • Antoni (1910-1993) – rosyjski biskup prawosławny
  • Antoni – biskup czernihowski. Sprawował urząd od 1158 do 1168
  • Antoni (?-1474) – polski duchowny rzymskokatolicki, franciszkanin
  • Antoni (?-1391 lub 1392) – duchowny rzymskokatolicki, dominikanin lub franciszkanin
  • Antoni – duchowny Koptyjskiego Kościoła Ortodoksyjnego, od 2013 biskup Irlandii, Szkocji i północno-wschodniej Anglii
  • Antoni (ur. 1969) – duchowny Koptyjskiego Kościoła Ortodoksyjnego
  • Antoni – duchowny Koptyjskiego Kościoła Ortodoksyjnego
  • Antoni (1914-2003) – rosyjski biskup prawosławny
  • Antoni (ur. 1968) – biskup Ukraińskiego Kościoła Prawosławnego Patriarchatu Moskiewskiego
  • Antoni (ur. 1956) – gruziński duchowny prawosławny, od 2010 metropolita Bani i Bagrati
  • Antoni (1858-1931) – rosyjski biskup prawosławny, święty nowomęczennik
  • Antoni (1932-2017) – biskup prawosławnego Patriarchatu Antiocheńskiego
  • Antoni (1863-1936) – rosyjski biskup prawosławny
  • Antoni (ur. 1939) – rosyjski biskup prawosławny
  • Antoni (ur. 1980) – biskup Egzarchatu Białoruskiego Patriarchatu Moskiewskiego
  • Antoni (ur. 1946) – metropolita Ukraińskiego Kościoła Prawosławnego Patriarchatu Moskiewskiego
  • Antoni (ur. 1955) – duchowny Etiopskiego Kościoła Ortodoksyjnego, od 2008 biskup Europy Zachodniej
  • Antoni (1935-2004) – grecki duchowny prawosławny
  • Antoni (1858-1914) – rosyjski biskup prawosławny

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Mam na imię Antoni i jestem księdzem z Częstochowy.

 (1.1) 12 i 17 stycznia oraz 5 lipca przypadają imieniny Antoniego.

 (1.1) Panie Antoni, proszę nas jutro odwiedzić.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ãnˈtɔ̃ɲi, AS: ãntõńi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Antonin mrz., Antonina ż., Antoniowa ż., Antoniówna ż., Antoniostwo lm m., antoninka ż., reg. śl. Antonik {{mos.}}, reg. śl. Antoniczek {{mos.}}

:: war. Antonin mos., Antoniusz mos.

:: zdrobn. Antek mos., Antoś mos., Tosiek mos., Tonek mos.

::: góry|kielce|Jantek {{mos.}}

:: fż. Antonia ż.

 przym.

:: gwara. przest. Antoniowy, Antoninowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zdrobn. Antek, Antoś, Tosiek, Tonek; góry|kielce|Jantek.

Wiktionary


antonia

imię żeńskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż.;

Wiktionary

Antonia – imię noszone przez przedstawicielki rzymskiego rodu Antoniuszy (Antonii)

  • Antonia Hybryda – wnuczka Marka Antoniusza Oratora
  • Antonia – żona Lucjusza Kaniniusza Gallusa
  • Antonia – żona Pythodorosa
  • Antonia Starsza – babka cesarza Nerona.
  • Antonia Młodsza – matka cesarza Klaudiusza
  • Klaudia Antonia – córka cesarza Klaudiusza
  • Antonia – córka Marka Antoniusza Oratora

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Kolejnym punktem na liście przygotowanej przez Antonię, rodowitą zagrzebiankę, była pijalnia czekolady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ãnˈtɔ̃ɲja, AS: ãntõńi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Antoni m., Tosia ż.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. Antoni m., Tosia ż.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

 (1.1) zobacz też: Indeks:Polski - Imiona

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) Antonia

* bułgarski: (1.1) Антония ż.

* francuski: (1.1) Antonia ż., Antoinette ż.

* kataloński: (1.1) Antònia ż., Antonia ż.

* łaciński: (1.1) Antonia

* łotewski: (1.1) Antonija ż.

* niderlandzki: (1.1) Antonia

* niemiecki: (1.1) Antonia ż.

* portugalski: (1.1) Antonia ż.

* rosyjski: (1.1) Антония ż.

* słowacki: (1.1) Antónia ż.

* szwedzki: (1.1) Antonia

* węgierski: (1.1) Antónia

* włoski: (1.1) Antonia ż.

źródła.

== Antonia (język angielski.) ==

wymowa.

 audio|LL-Q1860 (eng)-Back ache-Antonia.wav.

znaczenia.

rzeczownik, nazwa własna

 (1.1) imię|angielski|ż. Antonia

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


antoniak

nazwisko


SJP.pl


antonianin

członek zgromadzenia, którego patronem jest św. Antoni, opartego na regule św. Franciszka z Asyżu


SJP.pl


antonianka

członkini katolickiego zakonu żeńskiego: Zgromadzenie Sióstr Antonianek od Chrystusa Króla III Zakonu Regularnego św. Franciszka z Asyżu


SJP.pl


antonianki

członkini katolickiego zakonu żeńskiego: Zgromadzenie Sióstr Antonianek od Chrystusa Króla III Zakonu Regularnego św. Franciszka z Asyżu


SJP.pl

Zgromadzenie Sióstr Antonianek od Chrystusa Króla III Zakonu Regularnego św. Franciszka z Asyżu (Antonianki) (łac. Congregatio Sororum Antoniarum a Christo Rege III Ordinis Reg. S. Francisci Assisien) – żeńskie katolickie zgromadzenie zakonne założone w 1936 przez bł. Anastazego Pankiewicza w Łodzi.

Wikipedia


antoniczek

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. święty Antoni (także. figurka świętego)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Antonik mos., Antoni mos.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|Antonik.

Wiktionary


antonietta

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dlatego niespełna siedmioletnia Antonietta jest zaliczana do grona największych mistyków.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Antoniewicz mrz., Antosia ż., Tonia ż., Tosia ż., Tośka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zdrobn. Antosia, Tonia, Tosia, Tośka

Wiktionary


antoniewicz

nazwisko


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) polski herb szlachecki używany przez ormiański ród Bołoz Antoniewiczów;

Wiktionary

Antoniewicz (lm. Antoniewiczowie, Antoniewicze) – polskie nazwisko patronimiczne pochodzące od imienia Antoni, noszone m.in. przez następujące rodziny:

  • Bołoz Antoniewiczowie – rodzina szlachecka pochodzenia ormiańskiego
  • Antoniewiczowie herbu Hełm – litewska rodzina szlachecka
  • Wojsym Antoniewiczowie – rodzina szlachecka z Wielkopolski
  • Znane postacie
    • Bolesław Antoniewicz – ksiądz, działacz społeczny i niepodległościowy
    • Jan Bołoz Antoniewicz – polski historyk i teoretyk sztuki
    • Karol Bołoz Antoniewicz – duchowny katolicki, poeta
    • Katarzyna Antoniewicz – polska aktorka
    • Mikołaj Bołoz Antoniewicz – poeta, dramatopisarz i oficer kawalerii Wojsk Polskich w powstaniu listopadowym 1830–1831
    • Włodzimierz Antoniewicz – polski archeolog, rektor Uniwersytetu Warszawskiego, członek PAN
    • Zdzisław Antoniewicz – dziennikarz, sportowiec, krajowy i międzynarodowy sędzia pływacki i motorowy
    • Zygmunt Antoniewicz – żołnierz armii pruskiej w I wojnie światowej, oficer powstania wielkopolskiego

    Wikipedia

    Przykłady

     (1.1) Nasza rodzina od XVII w. pieczętuje się Antoniewiczem.

    Wiktionary

    Powiązane:

     rzecz. Antoni m., Antek m., antek m., Antonin m., Antonina ż., Antonin m., Antoniusz m., Antonietta ż., Antonów m., antonówka ż.

     przym. Antkowy

    Wiktionary


antoniewo

Miejscowości i ich części w Polsce

Wg TERYT jest ich 19, w tym 12 podstawowych
  • Antoniewo – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. aleksandrowskim, w gminie Bądkowo
  • Antoniewo – kolonia w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. golubsko-dobrzyńskim, w gminie Golub-Dobrzyń
  • Antoniewo – część wsi Ruda w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. rypińskim, w gminie Rogowo
  • Antoniewo – część wsi Kuczwały w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. toruńskim, w gminie Chełmża
  • Antoniewo – przysiółek wsi Lubicz Dolny w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. toruńskim, w gminie Lubicz
  • Antoniewo – część wsi Dzikowo w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. toruńskim, w gminie Obrowo
  • Antoniewo – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. włocławskim, w gminie Lubień Kujawski
  • Antoniewo – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. żnińskim, w gminie Łabiszyn
  • Antoniewo – część wsi Zielona w woj. mazowieckim, w pow. ciechanowskim, w gminie Ojrzeń
  • Antoniewo – wieś w woj. mazowieckim, w pow. ostrowskim, w gminie Ostrów Mazowiecka
  • Antoniewo – wieś w woj. mazowieckim, w pow. sierpeckim, w gminie Gozdowo
  • Antoniewo – wieś w woj. mazowieckim, w pow. żuromińskim, w gminie Siemiątkowo
  • Antoniewo – wieś w woj. pomorskim, w pow. chojnickim, w gminie Brusy
  • Antoniewo – osada w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. ostródzkim, w gminie Morąg
  • Antoniewo – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. czarnkowsko-trzcianeckim, w gminie Lubasz
  • Antoniewo – część wsi Szklarka Przygodzicka w woj. wielkopolskim, w pow. ostrzeszowski, w gminie Ostrzeszów
  • Antoniewo – osada w woj. wielkopolskim, w pow. rawickim, w gminie Miejska Górka
  • Antoniewo – osada w woj. wielkopolskim, w pow. wągrowieckim, w gminie Skoki
  • Antoniewo – osada leśna w woj. wielkopolskim, w pow. wągrowieckim, w gminie Skoki

Wikipedia


antoniewski

nazwisko


SJP.pl


antonik

nazwisko


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. święty Antoni (także. figurka świętego)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Antoni mos., Antoniczek mos.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|Antoniczek.

Wiktionary


antonim

jeden z pary wyrazów mających znaczenie przeciwstawne


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) jęz. wyraz o znaczeniu przeciwnym do danego

Wiktionary

Antonim (z gr. anti „naprzeciw”, onoma „imię, wyraz, tytuł”) – termin oznaczający przeciwieństwo, odwrotność znaczeniową wyrazu; antonimy to określenia przeciwstawne. Dyscyplina zajmująca się m.in. antonimami to leksykologia.

Przykłady antonimów:

  • ciepło – zimno,
  • gruby – chudy,
  • syty – głodny.

Termin „antonim” również ma swój antonim – jest nim „synonim”.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Antonimem słowa „dobry” jest „zły”, a „zły” jest antonimem dla „dobry”.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ãnˈtɔ̃ɲĩm, AS: ãntõńĩm

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antonimia ż., antonimiczność ż.

 przym. antonimiczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przeciwieństwo, antyfraza, wyraz przeciwstawny

Wiktionary


antonimia

przeciwstawność znaczeń wyrazów (np. ciepły - zimny)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) jęz. przeciwstawność znaczeń

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W językoznawstwie antonimia jest jedną z podstawowych relacji leksykalnych.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antonim mrz.

 przym. antonimiczny

Wiktionary


antonimiczność

przeciwstawność znaczeń


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest antonimiczne

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antonim m.

 przym. antonimiczny

 przysł. antonimicznie

Wiktionary


antonimiczny

antonim


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) jęz. o przeciwstawnym znaczeniu

Wiktionary

Patrz:

antonim

Powiązane:

 rzecz. antonimia ż., antonim m., antonimiczność ż.

 przysł. antonimicznie

Wiktionary


antonin

imię męskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (2.1) geogr. toponim, nazwa kilkudziesięciu miejscowości w Polsce

forma rzeczownika|rodzaj=żeński.

 (3.1) D. lm. od: Antonina

Wiktionary

  • Antonin – imię męskie

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W tym roku brat Antonin posadził na cmentarzu studentki.

 (2.1) Ci państwo zamieszkali po ślubie w Antoninie w Wielkopolsce.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Antoni mos., Antoniewicz mos./ż./mrz.

Wiktionary


antonina

imię żeńskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż.;

 (1.2) geogr. toponim, nazwa kilku wsi w Polsce

forma rzeczownika.

 (2.1) D. i B. lp. od: Antonin

Wiktionary

Antonina – imię żeńskie; żeński odpowiednik imienia Antonin; uformowany przy użyciu przyrostka -inus, -ina, oznaczającego przynależność lub pochodzenie, przydomek od nazwy rodowej rodu Antoniuszów. W Polsce Antonina pojawiła się później niż obecna od średniowiecza Antonia; notowana jest co najmniej od 1637 roku. Wśród imion nadawanych nowo narodzonym dzieciom, Antonina w 2017 r. zajmowała 15. miejsce w grupie imion żeńskich. W całej populacji Polek Antonina zajmowała w 2017 r. 90. miejsce (43 462 nadań).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Pani Antonino, proszę nas jutro odwiedzić.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɔ̃ˈɲĩna, AS: ãntõńĩna

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Antosia ż., Tonia ż., Tosia ż., Tośka ż., Nina ż., Antoni m.

:: fm. Antonin m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zdrobn. Antosia, Tonia, Tosia, Tośka, Nina

Wiktionary


antonininy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Antoniny lub z nią związany


SJP.pl


antoninka

członkini katolickiego zakonu żeńskiego: Zgromadzenie Sióstr Opieki Społecznej św. Antoniego


SJP.pl

Antoninka – potok, płynący na Mazowszu o długości około 8 km i powierzchni zlewni 42 km². Bierze swoje źródła na skraju Lasów Pilawskich na południowy zachód od Zabieżek. Płynie przez Kąty, Antoninek, Starą Wieś, by w okolicach Kołbieli ujść do Świdra.

Wikipedia


antoninki

członkini katolickiego zakonu żeńskiego: Zgromadzenie Sióstr Opieki Społecznej św. Antoniego


SJP.pl

Antoninki, Zgromadzenie Sióstr Opieki Społecznej św. Antoniego należy do rodziny franciszkańskiej. Jest oparte na regule Trzeciego Zakonu Regularnego św. Franciszka z Asyżu i agregowane do Pierwszego Zakonu Braci Mniejszych. Od roku 1991 Zgromadzenie jest Instytutem Życia Konsekrowanego na prawie papieskim.Formacja zakonna obejmuje roczny postulat, dwuletni nowicjat i juniorat trwający pięć lat.

Wikipedia


antoninostwo

Antonin z małżonką; Antoninowie


SJP.pl


antoninowie

Antonin z małżonką; Antoninostwo


SJP.pl

Antoninowie – dynastia panująca w latach 96–192 w cesarstwie rzymskim.

Obejmowali rządy w wyniku dokonania prawnej procedury adopcji (łac. adoptio) przez swego poprzednika. Na okres rządów tej dynastii przypada szczyt potęgi rzymskiego imperium, które objęło swym zasięgiem tak odległe terytoria jak Dacja (dzis. Rumunia), Mezopotamia i Armenia.

Wikipedia


antoninowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Antonina lub z nim związany


SJP.pl


antonio

włoskie imię męskie


SJP.pl

Stany Zjednoczone:

  • Antonio – miejscowość
  • Antonio Santos Colonia – miejscowość

Zobacz też:

  • D’Antonio
  • San Antonio
  • Sant’Antonio
  • Santo António
  • Simeon Antonio

Wikipedia


antonioni

Michelangelo Antonioni, OMRI (ur. 29 września 1912 w Ferrarze, zm. 30 lipca 2007 w Rzymie) – włoski reżyser filmowy, scenarzysta, montażysta i autor.

Początkowo niedoceniany, głównie za sprawą niewielkiego zainteresowania ze strony publiczności oraz nieprzychylnej krytyki, która zarzucała Antonioniemu odejście od zasad neorealizmu, z czasem zyskał rangę mistrza filmu psychologicznego. Dziś uznawany jest za jednego z najwybitniejszych twórców kina autorskiego w historii.

Wikipedia


antoniostwo

Antoni z małżonką; Antoniowie


SJP.pl


antoniowa

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) przest. żona Antoniego

forma rzeczownika.

 (2.1) D. lp. od: Antoniów

forma przymiotnika.

 (3.1) ż. lp. od: Antoniowy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W kilka minut później Antoniowa znalazła ją wiszącą na strychu.

 (2.1) Jadę dziś do Antoniowa.

 (3.1) Sąsiadował z Antoniową zagrodą z jednej strony i z Maciejowym polem z drugiej.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɔ̃ˈɲɔva, AS: ãntõńova

Wiktionary

Powiązane:

 zob. Antoni.

Wiktionary


antoniowianin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Antoniowa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Antoniów m.

:: fż. antoniowianka ż.

 przym. antoniowski

Wiktionary


antoniowianka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Antoniowa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Antoniów m.

:: fm. antoniowianin m.

 przym. antoniowski

Wiktionary


antoniowie

Antoni z małżonką; Antoniostwo


SJP.pl


antoniówka

nazwa kilkunastu wsi w Polsce


SJP.pl

W Polsce
  • Antoniówka – wieś w woj. lubelskim, w pow. krasnostawskim, w gminie Gorzków
  • Antoniówka – wieś w woj. lubelskim, w pow. lubartowskim, w gminie Ostrówek
  • Antoniówka – wieś w woj. lubelskim, w pow. lubelskim, w gminie Krzczonów
  • Antoniówka – wieś w woj. lubelskim, w pow. lubelskim, w gminie Wysokie
  • Antoniówka – wieś w woj. lubelskim, w pow. tomaszowskim, w gminie Krynice
  • Antoniówka – wieś w woj. lubelskim, w pow. zamojskim, w gminie Komarów-Osada
  • Antoniówka – wieś w woj. łódzkim, w pow. bełchatowskim, w gminie Kleszczów
  • Antoniówka – przysiółek wsi Józefów Widawski w woj. łódzkim, w pow. łaskim, w gminie Widawa
  • Antoniówka – wieś w woj. łódzkim, w pow. opoczyńskim, w gminie Sławno
  • Antoniówka – wieś w woj. mazowieckim, w pow. radomskim, w gminie Jedlnia-Letnisko
  • Antoniówka – wieś w woj. mazowieckim, w pow. zwoleńskim, w gminie Policzna
  • Antoniówka – kolonia w woj. podkarpackim, w pow. stalowowolskim, w gminie Zaklików
  • Antoniówka – część wsi Jeziory w woj. świętokrzyskim, w pow. sandomierskim, w gminie Łoniów

Wikipedia


antoniowski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący Antoniowa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Antoniów m., antoniowianin m., antoniowianka ż.

Wiktionary


antoniowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Antoniego lub z nim związany


SJP.pl

przymiotnik dzierżawczy

 (1.1) przest. gwara. taki, który należy do Antoniego

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Grubodziób schronił się w Antoniowym sadzie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Antoni mos.

Wiktionary


antoniuk

nazwisko


SJP.pl

Antoniuk — osiedle w północnej części Białegostoku. W jego skład wchodzą osiedla mieszkaniowe: Przyjaźń (w XX w. istniało jako oddzielne osiedle) i Sady Antoniukowskie, niebędące jednostkami administracyjnymi.

Wikipedia


antoniusz

imię męskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;

Wiktionary

  • Antoni – imię męskie
  • Marek Antoniusz – wódz i polityk rzymski
  • Lucjusz Antoniusz – polityk rzymski
  • Jullus Antoniusz – polityk rzymski
  • Marek Antoniusz Kretyk – polityk rzymski
  • Gajusz Antoniusz – polityk rzymski
  • Marek Antoniusz Orator – polityk i znany mówca rzymski
  • Antoniusz Feliks – prokurator Judei
  • Gajusz Antoniusz Hybryda – polityk rzymski.
  • Marek Antoniusz Antyllus – najstarszy syn Marka Antoniusza
  • Marek Antoniusz Julianus – prokurator Judei
  • Marek Antoniusz Polemon I Eusebes Soter – król Pontu

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Brat Marka Antoniusza miał na imię Lucjusz.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Antoniuszek m., Antoni mos., Antoniewicz mrz.

 przym. Antoniuszowy

Wiktionary


antoniuszek

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) zdrobn. Antoniusz

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Antoniuszku, pomóż babci wnieść sprawunki.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Antoniusz m.

 przym. Antoniuszowy

Wiktionary


antoniuszowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Antoniusza lub z nim związany


SJP.pl

przymiotnik dzierżawczy

 (1.1) przest. gwara. taki, który należy do Antoniusza

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Lodzia nazbierała poziomek w Antoniuszowym zagajniku.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Antoniusz mos., Antoniuszek mos.

Wiktionary


antonomazja

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) jęz. zastąpienie nazwy własnej osoby lub przedmiotu inną nazwą;

Wiktionary

Antonomazja (gr. ἀντονομασία antonomasía, łac. prōnōminātiō) – odmiana metonimii, zastąpienie nazwy własnej osoby lub przedmiotu inną nazwą (najczęściej epitetem).

  • godność zamiast nazwiska: wieszcz romantyczny – Mickiewicz
  • określenie zamiast nazwy rzeczy: nauka o języku – językoznawstwo
  • etymologia imienia zamiast imienia: Miły Bogu – Bogumił
  • nazwa geograficzna zamiast nazwiska: Stagiryta – Arystoteles
  • opis dzieła zamiast nazwiska autora: autor Wesela – Wyspiański
  • wyraz pospolity zamiast własnego: ojczyzna – Polska
  • słynny cytat zamiast nazwiska: ten, który wstrzymał Słońce, ruszył Ziemię – Kopernik

Wikipedia


antonow

samolot transportowy lub pasażerski typu Antonow


SJP.pl

Wikipedia


antonowicz

nazwisko


SJP.pl

Osoby o nazwisku Antonowicz:

  • Andrzej Woisim Antonowicz – polski szlachcic i dowódca wojskowy
  • Aleksander Antonowicz – polski oficer
  • Anja Antonowicz – polska i niemiecka aktorka teatralna, filmowa i telewizyjna
  • Ignacy Antonowicz – Sługa Boży Kościoła katolickiego
  • Iwan Antanowicz – radziecki i białoruski językoznawca, filozof, wykładowca i polityk
  • Izabella Antonowicz-Szuszkiewicz – polska kajakarka, olimpijka
  • Jacek Antonowicz – polski polityk, poseł na Sejm
  • Jan Antonowicz – polski polityk, rolnik i senator
  • Kalina Skłodowska-Antonowicz – polska etnograf, polonistka i muzealnik
  • Kazimierz Antonowicz – polski fizyk
  • Lech Antonowicz – polski prawnik
  • Leonarda Antonowicz – polska polityk, posłanka na Sejm
  • Marcin Antonowicz – polski student
  • Teodor Antonowicz – polski oficer
  • Witold Antonowicz – polski nauczyciel, polityk, poseł na Sejm, działacz społeczny i samorządowy
  • Wołodymyr Antonowycz – ukraiński historyk, archeolog, etnograf i działacz społeczny
  • Zbigniew Antonowicz – polski oficer

Wikipedia


antonówka

odmiana jabłoni; odmiana jabłek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. wieś na Ukrainie w rejonie włodzimierzeckim obwodu rówieńskiego, siedziba gminy w II RP;

Wiktionary

  • Antonówka – odmiana jabłoni domowej

Wikipedia


antonowo

wieś w województwie warmińsko-mazurskim


SJP.pl

Na Białorusi
  • Antonowo – wieś w obwodzie brzeskim, w rejonie małoryckim, w sielsowiecie Wielkoryta
  • Antonowo – wieś w obwodzie grodzieńskim, w rejonie korelickim, w sielsowiecie Jeremicze
  • Antonowo – chutor w obwodzie grodzieńskim, w rejonie werenowskim, w sielsowiecie Pirogańce
  • Antonowo − wieś w obwodzie grodzieńskim, w rejonie oszmiańskim, w sielsowiecie Boruny.
  • Antonowo – dawna osada w obwodzie grodzieńskim, w rejonie smorgońskim, w sielsowiecie Soły.
  • Antonowo – wieś w obwodzie mińskim, w rejonie miadzielskim, w sielsowiecie Budsław
  • Antonowo – wieś w obwodzie witebskim, w rejonie brasławskim, w sielsowiecie Druja
  • Antonowo – wieś w obwodzie witebskim, w rejonie brasławskim, w sielsowiecie Ciecierki
  • Antonowo – dawny zaścianek w obwodzie witebskim, w rejonie dokszyckim, w sielsowiecie Królewszczyzna
  • Antonowo – dawna osada w obwodzie witebskim, w rejonie dokszyckim, w sielsowiecie Krupole
  • Antonowo – dawna kolonia w obwodzie witebskim, w rejonie głębockim, w sielsowiecie Plisa
  • Antonowo – dawny folwark w obwodzie witebskim, w rejonie miorskim, w sielsowiecie Mikołajewo
  • Antonowo – dawna kolonia w obwodzie witebskim, w rejonie miorskim, w sielsowiecie Powiacie
  • Antonowo – dawna kolonia w obwodzie witebskim, w rejonie miorskim, w sielsowiecie Powiacie.
  • Antonowo – dawny folwark w obwodzie mińskim, w rejonie wilejskim, w sielsowiecie Chocieńczyce
  • Antonowo – dawny folwark. Tereny, na których leżał, znajdują się obecnie w obwodzie witebskim, w rejonie miadzielskim, w sielsowiecie Słoboda

Wikipedia


antonowszczyzna

antybolszewicki ruch chłopski 1920-21 w guberni tambowskiej (od nazwiska przywódcy, eserowca A. Antonowa)


SJP.pl

Powstanie tambowskie (również antonowszczyzna, ros. Тамбовское восстание) – rosyjskie powstanie chłopskie przeciwko bolszewikom, które miało miejsce w latach 1920–1921 w guberni tambowskiej.

Wikipedia


antopol

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. wieś na Ukrainie w rejonie rówieńskim obwodu rówieńskiego;

Wiktionary

W Polsce
  • Antopol – wieś w woj. lubelskim, w pow. parczewskim, w gminie Podedwórze
  • Antopol – część kolonii Bochotnica-Kolonia w woj. lubelskim, w pow. puławskim, w gminie Nałęczów
  • Antopol – kolonia w woj. łódzkim, w pow. radomszczańskim, w gminie Kodrąb

Wikipedia

Powiązane:

 przym. antopolski

Wiktionary


antos

nazwisko


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m., zdrobn. od: Antoni

forma rzeczownika.

 (2.1) D. lm. od Antosia

Wiktionary

Antos – polskie nazwisko. Na początku lat 90. XX wieku ogółem w Polsce mieszkały 2293 osoby o tym nazwisku.

Nazwisko Antos (Antosz) wywodzi się od imienia Antoni, notowanego w Polsce od XIII wieku; pochodzącego od łacińskiego Antonius (Antoninowie) – znanego rodu rzymskiego i dynastii w cesarstwie rzymskim panującej w latach 96–192.Jest notowane w Polsce od XIII wieku.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Spotkałam Antosia na spacerze z psem.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Antek mos., Antoni mos., Antosia ż.

 przym. Antosiowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zdrobn. Antek, Tosiek

Wiktionary


antosia

zdrobnienie od: Antonina (imię żeńskie); Tosia, Tośka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż., zdrobn. od: Antonina

forma rzeczownika.

 (2.1) D. i B. lp. od: Antoś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jego żona ma na imię Antosia.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Antonina ż., Antośka ż., Tosia ż., Tośka ż., Nina ż., Antoni mos., Antonin mos., Antonietta ż., Antoś mos., Tonia ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Antośka, Tosia, Tośka, Nina, Antoninka

Wiktionary


antosiak

nazwisko


SJP.pl


antosiewicz

nazwisko


SJP.pl


antosik

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Jan Antosik – polski ekonomista i polityk
  • Krzysztof Antosik – polski siatkarz
  • Piotr Antosik – polski matematyk

Wikipedia


antosiowy

przymiotnik dzierżawczy

 (1.1) rzad. taki, który należy do Antosia

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nasza kotka lubi sypiać w Antosiowym pokoju.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Antoś mos.

Wiktionary


antosz

nazwisko


SJP.pl


antoszczyk

nazwisko


SJP.pl


antoszewski

nazwisko


SJP.pl

Antoszewski:

  • Andrzej Antoszewski
  • Hubert Antoszewski
  • Zbigniew Edward Antoszewski

Wikipedia


antoszkiewicz

nazwisko


SJP.pl


antr.

skrót od: antropologia, antropologiczny


SJP.pl

skrót

 (1.1) = nauk. eduk. antropologia

 (1.2) = nauk. eduk. antropologiczny

 (1.4) = bot. antropofit

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntrɔpɔˈlɔɟja, AS: ãntropoloǵi ̯a

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1-2) antrop., antropol.

Wiktionary


antracen

bezbarwny węglowodór ze smoły węglowej, używany do wytwarzania barwników


SJP.pl

Antracen – organiczny związek chemiczny, policykliczny węglowodór aromatyczny o trzech skondensowanych pierścieniach benzenowych. Jest głównym składnikiem tzw. oleju antracenowego (jedna z frakcji smoły węglowej).

Wikipedia


antracenowy

związany z antracenem


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) chem. związany z antracenem; zawierający antracen

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antracen mrz.

Wiktionary


antrachinon

Antrachinon – organiczny związek chemiczny z grupy chinonów, pochodna antracenu zawierająca dwie grupy karbonylowe w położeniach 9 i 10. Jest to żółta substancja nierozpuszczalna w wodzie, rozpuszczalna w benzenie. Tworzy krystaliczne igły. Służy jako półprodukt do produkcji wielu barwników, w tym m.in. alizaryny. Występuje w korze rośliny kruszyny pospolitej (Frangula alnus) oraz ożanki czosnkowej (Teucrium scordium).

Wikipedia


antrachinonowy

związany z antrachinonem


SJP.pl


antracyt

najbardziej przeobrażona postać węgla kamiennego, zawiera ponad 90% pierwiastka węgla; twardy węgiel


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) geol. odmiana węgla kamiennego;

 (1.2) szaro-czarny kolor antracytu (1.1)

Wiktionary

  • antracyt (barwa)
  • antracyt (węgiel)
  • Antracyt (miasto) – miasto na Ukrainie

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W złożach natalskich jakość węgla zbliżona jest do antracytu, lecz w stosunku do całkowitych zasobów stanowią one zaledwie 2%.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ãnˈtrat͡sɨt, AS: ãntracyt

Wiktionary

Powiązane:

 przym. antracytowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) daw. węglobłysk, węglomień

Wiktionary


antracytowy

zbudowany z antracytu


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) geol. dotyczący antracytu, związany z antracytem

 (1.2) szaro-czarny kolor

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntrat͡sɨˈtɔvɨ, AS: ãntracytovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antracyt m.

Wiktionary


antrakcik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od antrakt

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antrakt m.

Wiktionary


antraknoza

choroba roślin powodowana głównie przez grzyby


SJP.pl

Antraknoza lub zgorzel – grupa grzybowych chorób roślin, podczas których w tkankach roślin występują zgorzele. Są to choroby infekcyjne wywoływane przez grzyby. Porażają one głównie liście, łodygi i owoce, powodując powstawanie na nich drobnych plamistości i brunatnych, zapadniętych plam ze zdeformowaną powierzchnią. Silnie porażone liście przedwcześnie opadają. W niektórych przypadkach antraknoza obejmuje również podstawę łodygi i korzeń (antraknoza ziemniaka i pomidora).

Wikipedia


antrakologia

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) nauk. dziedzina archeobotaniki zajmująca się badaniem węgli drzewnych, środowisk roślin drzewiastych i sposobów ich użytkowania przez człowieka

Wiktionary

Antrakologia – to dyscyplina archeobotaniki, zajmuje się analizą roślin drzewiastych i sposobów ich użytkowania przez człowieka, na podstawie szczątków roślinnych ze stanowisk archeologicznych.

Analizie poddawane są elementy drewna np. węgiel drzewny. Wydzieliła się wskutek badań węgli drzewnych z wykopalisk archeologicznych w XIX w. Rozwój nastąpił w latach 30.–40. XX w. wskutek opracowania nowych technik obserwacji mikroskopowych A.C. Westerna.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. antrakolog m.

 przym. antrakologiczny

frazeologia.

etymologia.

 etym|gr|ἄνθραξ. (ánthraks) → węgiel drzewny + etym|gr|-λογία. < etym|gr|λόγος. → mowa, rozprawa, traktat

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) anthracology

* baskijski: (1.1) antrakologia

* francuski: (1.1) anthracologie ż.

* hiszpański: (1.1) antracología ż.

* kataloński: (1.1) antracologia ż.

* niemiecki: (1.1) Anthrakologie ż.

* portugalski: (1.1) antracologia ż.

* serbski: (1.1) антракологија ż.

źródła.

== antrakologia (język baskijski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) antrakologia

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antrakolog m.

 przym. antrakologiczny

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. antrakolog m.

 przym. antrakologiczny

frazeologia.

etymologia.

 etym|gr|ἄνθραξ. (ánthraks) → węgiel drzewny + etym|gr|-λογία. < etym|gr|λόγος. → mowa, rozprawa, traktat

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) anthracology

* baskijski: (1.1) antrakologia

* francuski: (1.1) anthracologie ż.

* hiszpański: (1.1) antracología ż.

* kataloński: (1.1) antracologia ż.

* niemiecki: (1.1) Anthrakologie ż.

* portugalski: (1.1) antracologia ż.

* serbski: (1.1) антракологија ż.

źródła.

== antrakologia (język baskijski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) antrakologia

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


antrakologiczny

przymiotnik

 (1.1) nauk. dotyczący antrakologii

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antrakologia ż., antrakolog m.

Wiktionary


antrakozaur

przedstawiciel rzędu wymarłych płazów pierwotnych


SJP.pl


antrakozaury

rząd wymarłych płazów pierwotnych


SJP.pl

Antrakozaury (Anthracosauria) – tradycyjnie wyróżniany rząd wymarłych płazów pierwotnych, należących do parafiletycznej grupy labiryntodontów.

Antrakozaury jako pierwszy wyróżnił w 1929 r. David Watson, nadając im wówczas łacińską nazwę Anthracosauroideae. Watson zaliczył antrakozaury do większej grupy Embolomeri, obejmującej niewielką liczbę rodzajów mięsożernych czworonogów żyjących w karbonie i wczesnym permie, generalnie cechujących się stosunkowo dużymi rozmiarami, długim, węgorzowatym ciałem i małymi kończynami, silnie związanych ze środowiskiem wodnym; Watson zaliczył do Anthracosauroideae wszystkich przedstawicieli Embolomeri poza rodziną Loxommatidae (młodszy synonim Baphetidae, później uznane za bliżej niespokrewnione z Embolomeri i wykluczone z tej grupy). Nazwy Anthracosauria na określenie grupy jako pierwszy użył w 1934 r. Gunnar Säve-Söderbergh, zaliczając do niej wówczas taksony wcześniej zaliczane do Embolomeri.

Wikipedia


antraks

ostra, zwykle śmiertelna choroba zakaźna zwierząt wywoływana przez bakterię - laseczkę wąglika, przenoszona na ludzi, objawiająca się m.in. czarnymi strupami w miejscu zakażenia, bólami głowy i gorączką; wąglik, czarna krosta, karbunkuł (dawniej)


SJP.pl

Wąglik (łac. anthrax) – choroba zakaźna, zaraźliwa, wywoływana przez Gram-dodatnią bakterię nazywaną laseczką wąglika (Bacillus anthracis). Znany już od czasów starożytnych, występuje na całym świecie. Wąglik występuje najczęściej u bydła, koni, owiec i kóz. Świnie rzadko chorują. Psy cechuje znaczna odporność. Ptaki są niewrażliwe na zakażenia naturalne.

Wikipedia


antrakt

przerwa między częściami przedstawienia teatralnego, opery, koncertu itp.


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) teatr. przerwa między aktami, w trakcie spektaklu

 (1.2) przerwa podczas wykonywania jakiejś czynności

Wiktionary

Antrakt (z fr. entr'acte) – przerwa między aktami przedstawienia teatralnego, opery, częściami koncertu muzycznego; także epizod instrumentalny wykonywany między aktami opery czy baletu (muzyka antraktowa).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wykwintny poczęstunek dla widzów Loży Prezydenckiej serwowany jest przed spektaklem bądź w antrakcie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈãntrakt, AS: ãntrakt

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antrakcik mrz., antraktowość ż.

 przym. antraktowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przest. międzyakt

Wiktionary


antraktowość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest antraktowe

Wiktionary

Powiązane:

 przym. antraktowy

 przysł. antraktowo

 rzecz. antrakt mrz.

Wiktionary


antraktowy

związany z antraktem


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) teatr. związany z antraktem; odbywający się podczas antraktu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antrakt mrz., antraktowość ż.

Wiktionary


antranoidowy

związany z antranoidem


SJP.pl


antrej

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. przedpokój

Wiktionary


antrejka

w gwarze poznańskiej: przedpokój, ganek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) reg-pl|Poznań. ganek, przedpokój, korytarz

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W antrejce na ryczce stały pyry w tytce.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) antryjka

Wiktionary


antreprener

dawniej właściciel teatru lub cyrku, pełniący funkcję dyrektora


SJP.pl


antreprenerka

dawniej: właścicielka teatru lub cyrku, pełniąca również funkcję dyrektora


SJP.pl


antrepryza

dawne przedsiębiorstwo teatralne lub cyrkowe; entrepryza


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) daw. prywatne przedsiębiorstwo teatralne lub cyrkowe

 (1.2) daw. przedsięwzięcie

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Postanowiłem tedy wziąć Roda i wprowadziłem kilkaset muszkieterów kryjomo do zamku, ale antrepryza nie poszła, bo go chromy Szymelfenig ostrzegł.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntrɛˈprɨza, AS: ãntrepryza

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antreprener

Wiktionary


antresola

niska kondygnacja pomiędzy parterem a pierwszym piętrem; półpiętro; mezanin; mezzanino


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) archit. pomieszczenie wydzielone z przestrzeni parteru lub piętra budynku, nie stanowiące osobnej kondygnacji;

Wiktionary

Antresola (fr. entresol „międzypiętro”), półpiętro – pomieszczenie (mieszkalne, biurowe, magazynowe itp.) jedno- lub kilkupokojowe, wydzielone z przestrzeni parteru, piętra budynku mieszkalnego lub hali przemysłowej. Nie stanowi osobnej kondygnacji.

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) półpiętro

Wiktionary


antretenować

czasownik

 (1.1) daw. zabawiać rozmową

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntrɛtɛ̃ˈnɔvat͡ɕ, AS: ãntretẽnovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antretenowanie n.

Wiktionary


antretenowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|antretenować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. antretenować ndk.

Wiktionary


antrop.

skrót

 (1.1) = nauk. eduk. antropologia

 (1.2) = nauk. eduk. antropologiczny

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntrɔpɔˈlɔɟja, AS: ãntropoloǵi ̯a

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1-2) antropol., antr.

Wiktionary


antropo-

przedrostek

 (1.1) pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy z człowiekiem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) antropo- + -logia = antropologia

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ãnˈtrɔpɔ, AS: ãntropo

Wiktionary

Powiązane:

 temsłow. andro-

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) humano-

Wiktionary


antropocen

obecna epoka geologiczna zdominowana działalnością człowieka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) neol. geol. epoka geologiczna zdominowana przez wpływ człowieka;

Wiktionary

Antropocen – proponowana epoka geologiczna, charakteryzująca się znacznym wpływem człowieka na ekosystem i geologiczny system planety Ziemia. Wpływ ten będzie widoczny w przyszłości w śladach kopalnych. Antropocen nie jest oficjalnie uznany za epokę geologiczną, jednak jest postulowany przez wiele środowisk naukowych.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. antropocenowy, antropoceński

Wiktionary


antropocentryczny

dotyczący antropocentryzmu, właściwy antropocentryzmowi (np. antropocentryczny światopogląd, antropocentryczny punkt widzenia)


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) skupiony na człowieku, stawiający człowieka na najważniejszym miejscu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Naiwnością było tylko brać idiosynkrazję antropocentryczną za miarę rzeczy, za linię demarkacyjną między tym, co „realne” i „nierealne”: mówiąc krótko, zabsolutyzowanie tego, co jest względne.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antropocentryzm mrz.

Wiktionary


antropocentryzm

pogląd stawiający w centrum zainteresowań i badań człowieka, głoszący go miarą wszystkiego, występujący w różnych epokach jako część rozmaitych filozofii, charakterystyczny dla różnych odmian humanizmu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) filoz. przekonanie, wedle którego człowiek to ośrodek świata, a wszystko w przyrodzie dzieje się ze względu na niego

 (1.2) interpretacja świata wyłącznie z punktu widzenia doświadczenia człowieka

Wiktionary

Antropocentryzm (z gr. anthropos – człowiek i gr. kentron – środek koła) – pogląd filozoficzny i religijny, według którego człowiek stanowi centrum i cel Wszechświata. Prekursorami antropocentryzmu poznawczego byli sofiści, od których pochodzi określenie – „człowiek jest miarą wszechrzeczy”.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) (…) w polskiej humanistyce zwierzęta były tak długo nieobecne, że wiele aspektów ufundowanego na antropocentryzmie stosunku ludzi do zwierząt nie zostało jeszcze opisanych i zrozumianych.

 (1.1) Antropocentryzm jest charakterystyczną cechą myślenia inspirowanego religią chrześcijańską.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. antropocentryczny

 przysł. antropocentrycznie

Wiktionary


antropochoria

celowe lub przypadkowe rozsiewanie diaspor (głównie nasion i owoców) przez człowieka


SJP.pl

Wikipedia


antropofag

człowiek, zwykle członek pierwotnego plemienia, jedzący ludzkie mięso; kanibal, ludożerca, ludojad, androfag


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) książk. człowiek zjadający innych ludzi

Wiktionary

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

 (1.1) kanibal, ludożerca

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. antropofagia ż.

frazeologia.

etymologia.

 etym|gr|ἀνθρωποφάγος. → ludożerca < etym|gr|ἄνθρωπος|φάγος. (ánthrōpos + fagos) → człowiek + żarłok

uwagi.

tłumaczenia.

* białoruski: (1.1) антрапафаг m.

* bułgarski: (1.1) антропофаг m.

* duński: (1.1) antropofag w.

* esperanto: (1.1) antropofago

* rosyjski: (1.1) антропофаг m.

* słoweński: (1.1) antropofag m.

* ukraiński: (1.1) антропофаг m.

źródła.

== antropofag (język duński.) ==

wymowa. IPA3|antʁopoˈfæˀj.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj wspólny

 (1.1) antropofag

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntrɔˈpɔfak, AS: ãntropofak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antropofagia ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kanibal, ludożerca

Wiktionary


antropofagia

zwyczaj rytualnego zjadania mięsa ludzkiego przez innych ludzi, do niedawna spotykany u niektórych ludów Afryki, Indonezji, Oceanii i wysp Morza Karaibskiego; kanibalizm


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) książk. ludzki kanibalizm, ludożerstwo

Wiktionary

Kanibalizm – praktyka zjadania osobników własnego gatunku, dość rozpowszechniona w naturze. Występuje w wielu grupach zwierząt, m.in. u owadów, pajęczaków, ryb, płazów i ptaków, bardzo rzadko u ssaków. Może się nasilić ze względu na zbytnie zagęszczenie populacji lub w następstwie głodu. Do najbardziej znanych zwierząt praktykujących kanibalizm należą modliszki.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌãntrɔpɔˈfaɟja, AS: ãntropofaǵi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antropofag m.

 przym. antropofagiczny

Wiktionary


antropofagiczny

antropofagia


SJP.pl

Patrz:

antropofagia

antropofit

takson roślin obcego pochodzenia na danym terenie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) bot. ekol. gatunek roślin obcy florze naturalnej określonego terenu,

Wiktionary

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) skr. antr.

Wiktionary


antropofob

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) zwierzę lub osoba charakteryzująca się antropofobią — awersją lub lękiem przed ludźmi i stronieniem od nich

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Bóbr jest wybitnym antropofobem, wymierającym wraz ze wzrostem gęstości zaludnienia.

 (1.1) I w ogóle nie jestem ani „człowiekolubem” czyli „antropofilem”, ani też ”człowiekonienawistnikiem” czyli „antropofobem” lub nawet ”człowiekożercą” czyli „antropofagiem”. Moimi sądami o sprawach ludzkich nie kieruje ani miłość, ani nienawiść.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antropofobia ż.

Wiktionary


antropofobia

chorobliwy lęk przed ludźmi


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. psych. (u ludzi i zwierząt) niechęć lub chorobliwy lęk przed ludźmi;

Wiktionary

Antropofobia – zaburzenie lękowe z grupy fobii oznaczające lęk przed ludźmi. W odróżnieniu od fobii społecznej, antropofobia oznacza lęk przed ludźmi w ogóle, natomiast fobia społeczna lęk przed relacjami interpersonalnymi i odrzuceniem oraz ośmieszeniem. W klasyfikacji ICD-10 antropofobia traktowana jest jako szczególny przypadek fobii społecznej.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Najbardziej istotne zmiany występują w grupach zwierząt wykazujących antropofobię lub ścisły związek ze środowiskami naturalnymi. Zmiany wywołane urbanizacją powodują w pierwszym rzędzie zmniejszanie się powierzchni terenów, na których mogą one żyć.

 (1.1) Miliony ludzi cierpią na antropofobię, czyli chorobliwy lęk przed innymi ludźmi.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntrɔpɔˈfɔbʲja, AS: ãntropofobʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antropofob m., antropofobik m.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. antropofob m., antropofobik m.

frazeologia.

etymologia.

 etymn|pol|antropo-|-fobia., etym|niem|Anthropophobie. < etym|gr.; pierwsze użycie w Metafizyce moralności Kanta, późny XVIII w.

uwagi.

 por|taijin kyofusho|fobia społeczna.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) anthropophobia

* arabski: (1.1) رهاب البشر m. (ruhāb al-bášar)

* białoruski: (1.1) антрапафобія ż.

* bułgarski: (1.1) антропофобия ż.

* czeski: (1.1) antropofobie ż.

* estoński: (1.1) antropofoobia

* fiński: (1.1) antropofobia

* francuski: (1.1) anthropophobie ż.

* hiszpański: (1.1) antropofobia ż.

* kataloński: (1.1) antropofòbia ż.

* koreański: (1.1) 대인 공포증 (對人恐怖症, taein komgp’ojŭng)

* niemiecki: (1.1) Anthropophobie ż.

* ormiański: (1.1) անտրոպոֆոբիա (antro'po'fo'bia)

* portugalski: (1.1) antropofobia ż.

* rosyjski: (1.1) антропофобия ż.

* słowacki: (1.1) antropofóbia ż.

* słoweński: (1.1) antropofobija ż.

* szwedzki: (1.1) antropofobi w.

* turecki: (1.1) antropofobi

* ukraiński: (1.1) антропофобія ż.

* węgierski: (1.1) antropofóbia

* włoski: (1.1) antropofobia ż.

źródła.

== antropofobia (język fiński.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) antropofobia

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


antropogenetyczny

związany z antropogenezą (np. badania antropogenetyczne, hipotezy antropogenetyczne)


SJP.pl


antropogeneza

powstanie i rozwój gatunku ludzkiego we wczesnych stadiach


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) antrop. pochodzenie człowieka jako gatunku, historia jego rozwoju;

Wiktionary

Antropogeneza (gr. ánthrōpos – człowiek, génesis – pochodzenie) – filogeneza człowieka, czyli pochodzenie, droga rozwojowa i procesy biologiczne, które doprowadziły do powstania anatomicznie nowoczesnego człowieka rozumnego (Homo sapiens), wyjaśniane na gruncie teorii ewolucji w oparciu o osiągnięcia antropologii, filogenetyki molekularnej i antropolingwistyki.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Proces antropogenezy wciąż trwa.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. antropogeniczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) filogeneza człowieka

Wiktionary


antropogeniczny

przymiotnik

 (1.1) zachodzący lub powstały w wyniku działalności gospodarczej człowieka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antropogeneza ż.

 przysł. antropogenicznie

Wiktionary


antropogeograf

osoba wyspecjalizowana w zakresie antropogeografii


SJP.pl


antropogeografia

Geografia społeczno-ekonomiczna (także: antropogeografia, geografia człowieka) – nauka geograficzna badająca różne aspekty działalności człowieka, w tym także konsekwencje społeczne i gospodarcze dla tej aktywności w przestrzeni geograficznej. Jeden z czterech głównych działów geografii (obok geografii fizycznej, geografii regionalnej, geografii technicznej i geografii stosowanej).

Wikipedia


antropogeograficzny

przymiotnik od: antropogeografia


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) geogr. antrop. związany z antropogeografią, dotyczący antropogeografii

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antropogeografia ż., antropogeograf mos.

Wiktionary


antropograficzny

przymiotnik od: antropografia


SJP.pl


antropoid

1. małpa najbardziej pokrewna człowiekowi; małpa człekokształtna;
2. w fantastyce: istota mająca cechy człowieka


SJP.pl

Małpokształtne, małpy właściwe (Simiiformes) – infrarząd ssaków naczelnych z podrzędu wyższych naczelnych obejmujący małpy szerokonose i małpy wąskonose.

Wikipedia


antropoidalny

mający cechy podobne do ludzkich (np. sarkofag antropoidalny, stwór antropoidalny)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) podobny do człowieka; mający kształt człowieka

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) człekopodobny, człekokształtny, antropomorficzny

Wiktionary


antropoidy

1. małpa najbardziej pokrewna człowiekowi; małpa człekokształtna;
2. w fantastyce: istota mająca cechy człowieka


SJP.pl

Małpokształtne, małpy właściwe (Simiiformes) – infrarząd ssaków naczelnych z podrzędu wyższych naczelnych obejmujący małpy szerokonose i małpy wąskonose.

Wikipedia


antropol.

skrót od: antropologia, antropologiczny (czytany jako cały, odmienny wyraz)


SJP.pl

skrót

 (1.1) = nauk. eduk. antropologia

 (1.2) = nauk. eduk. antropologiczny

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pomocnicy prac. nauki: Janina Kozikowska, mgr, asyst. do 30 9 1959 [...] Franciszek Rożnowski mgr antropol., asyst., Jerzy Woszczyk mgr antropol. [...]

 (1.2) Oprócz nielicznych artykułów umieszczonych w Zbiorze Wiadomości do Antropol. Kraj. i niektórych czasopismach, oraz kilku zbiorów pieśni dawniej wydanych, w literaturze naszej nie więcej odnaleźć nie można

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntrɔpɔˈlɔɟja, AS: ãntropoloǵi ̯a

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1-2) antrop., antr.

Wiktionary


antropolatria

oddawanie czci boskiej ludziom


SJP.pl

Antropolatria – odmiana deifikacji, uprawienie kultu i oddawanie czci wobec ludzi.

Odmianą antropolatrii jest apoteoza odnosząca się do założycieli albo przywódców religijnych lub innych wybitnych osobistości czy autorytetów.

Wikipedia


antropolit

skamielina ciała ludzkiego lub jego części znajdowana w wykopaliskach archeologicznych


SJP.pl


antropolog

specjalista w dziedzinie antropologii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) antrop. biol. badacz rozwoju i zróżnicowania jednostek ludzkich, gatunku ludzkiego oraz ludzkich społeczności;

Wiktionary

Antropologia (gr. ἄνθρωπος anthropos „człowiek”, λόγος logos „nauka”) – interdyscyplinarna dziedzina nauki na pograniczu nauk humanistycznych, społecznych i przyrodniczych. Zajmuje się badaniem człowieka jako jednostki w społeczeństwie w kontekście historycznej zmienności, biorąc pod uwagę warunki socjalno-ekonomiczne oraz kulturowe; poszukuje zrozumienia roli kultury i struktur władzy w życiu człowieka. Ma dwa podstawowe nurty:

  • antropologię fizyczną zajmującą się zmiennością biologiczną i fizjologiczną człowieka;
  • antropologię kulturową (antropologia społeczna) zajmującą się człowiekiem w społeczności (zbliżony do socjologii).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) "Antropolodzy mają prawo twierdzić, że przyczynili się do zachowania kulturowego dziedzictwa społeczeństw, które badali, […]. Lecz prawdą jest również, iż mieli oni swój udział, czasem tylko pośredni, w utrzymywaniu struktur władzy reprezentowanych przez system kolonialny".

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntrɔˈpɔlɔk, AS: ãntropolok

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antropologia ż., antropologizm mrz.

:: fż. antropolożka ż.

 przym. antropologiczny

 przysł. antropologicznie

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. antropologia ż., antropologizm mrz.

:: fż. antropolożka ż.

 przym. antropologiczny

 przysł. antropologicznie

frazeologia.

etymologia.

 etymn|pol|antropo-|-log. < etym|gr|ἄνθρωπος|λόγος. (anthropos + logos) → człowiek + nauka

uwagi.

 zobacz też: Indeks:Polski - Zawody

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) anthropologist

* arabski: (1.1) أنثروبولوجي

* baskijski: (1.1) antropologo

* białoruski: (1.1) антраполаг m.

* białoruski (taraszkiewica): (1.1) антраполяг m.

* bułgarski: (1.1) антрополог m.

* czeski: (1.1) antropolog m.

* francuski: (1.1) anthropologue

* hindi: (1.1) नृविज्ञानी m. (nr̥vijñānī)

* hiszpański: (1.1) antropólogo m.

* japoński: (1.1) 人類学者

* kataloński: (1.1) antropòleg m.

* ormiański: (1.1) մարդաբան

* rosyjski: (1.1) антрополог m.

* słowacki: (1.1) antropológ m.

* szwedzki: (1.1) antropolog w.

* ukraiński: (1.1) антрополог m.

* węgierski: (1.1) antropológus

* włoski: (1.1) antropologo m.

źródła.

== antropolog (język chorwacki.) ==

ortografie.

wymowa.

 IPA|antropǒloɡ.

 dzielenie|an|tro|po|log.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) antropolog

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


antropologia

wiedza o człowieku (często jako dział jakiejś nauki, np. antropologia biblijna, antropologia biologiczna lub zespół pewnych nauk, np. antropologia kulturowa)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) nauk. nauka o człowieku;

Wiktionary

Antropologia (gr. ἄνθρωπος anthropos „człowiek”, λόγος logos „nauka”) – interdyscyplinarna dziedzina nauki na pograniczu nauk humanistycznych, społecznych i przyrodniczych. Zajmuje się badaniem człowieka jako jednostki w społeczeństwie w kontekście historycznej zmienności, biorąc pod uwagę warunki socjalno-ekonomiczne oraz kulturowe; poszukuje zrozumienia roli kultury i struktur władzy w życiu człowieka. Ma dwa podstawowe nurty:

  • antropologię fizyczną zajmującą się zmiennością biologiczną i fizjologiczną człowieka;
  • antropologię kulturową (antropologia społeczna) zajmującą się człowiekiem w społeczności (zbliżony do socjologii).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wielu naukowców zajmuje się antropologią.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntrɔpɔˈlɔɟja, AS: ãntropoloǵi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antropolog m., antropolożka ż., antropologizm m.

 przym. antropologiczny

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

 (1.1) antropolingwistyka

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. antropolog m., antropolożka ż., antropologizm m.

 przym. antropologiczny

frazeologia.

etymologia.

 etym|gr|ἄνθρωπος|λόγος. → człowiek + nauka

uwagi.

 (1.1) Liczba mnoga w tabeli odmiany została podana za Słownikiem gramatycznym języka polskiego. Inne słowniki (np.: Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego, Uniwersalny słownik języka polskiego) odnotowują, że rzeczownik ten nie tworzy liczby mnogiej.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) anthropology

* arabski: (1.1) علم الإنسان, أنثروبولوجيا, egiparab|انثروبولوجيا.

* baskijski: (1.1) antropologia

* białoruski: (1.1) антрапалогія ż.

* białoruski (taraszkiewica): (1.1) антрапалёгія ż.

* bułgarski: (1.1) антропология ż.

* duński: (1.1) antropologi w.

* esperanto: (1.1) antropologio

* fiński: (1.1) antropologia

* francuski: (1.1) anthropologie ż.

* gruziński: (1.1) ანთროპოლოგია

* hindi: (1.1) मानवशास्त्र m. (mānavaśāstra), नृविज्ञान m. (nr̥vijñāna)

* hiszpański: (1.1) antropología ż.

* interlingua: (1.1) anthropologia

* islandzki: (1.1) mannfræði ż.

* kataloński: (1.1) antropologia ż.

* koreański: (1.1) 인류학 (illyuhak)

* łotewski: (1.1) antropoloģija ż.

* niemiecki: (1.1) Anthropologie ż.

* nowogrecki: (1.1) ανθρωπολογία ż.

* perski: (1.1) مردم‌شناسی

* portugalski: (1.1) antropologia ż.

* rosyjski: (1.1) антропология ż.

* słowacki: (1.1) antropológia ż.

* szwedzki: (1.1) antropologi w.

* turecki: (1.1) antropoloji

* ukraiński: (1.1) антропологія ż.

* węgierski: (1.1) antropológia, embertan

* włoski: (1.1) antropologia ż.

źródła.

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


antropologiczno-archeologiczny

antropologiczny i archeologiczny


SJP.pl


antropologiczny

dotyczący antropologii (np. badania antropologiczne, typy antropologiczne)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z antropologią, dotyczący antropologii

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Esej to nie tylko gatunek literacki. To również zagadnienie psychologiczne, antropologiczne, egzystencjalne.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntrɔpɔlɔˈɟit͡ʃnɨ, AS: ãntropoloǵičny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antropologia ż., antropolog m., antropolożka ż.

Wiktionary


antropologizm

pogląd filozoficzny według którego właściwym przedmiotem filozofii jest człowiek pojmowany jako "najwyższy wytwór" przyrody


SJP.pl


antropolożka

antropolog


SJP.pl

Patrz:

antropolog

antropometr

przyrząd służący do pomiarów ciała ludzkiego


SJP.pl

Antropometr – przyrząd wykorzystywany do pomiarów ciała człowieka. Może być użyty do pomiaru wysokości ciała, długości tułowia oraz długości kończyn górnych i dolnych.

Wykonany jest z rury o długości około 2 metrów. Z jednej strony jest ona spłaszczona i zaopatrzona w podziałkę milimetrową. Po rurze poruszany jest suwak z iglicą, za pomocą którego ustawia się mierzoną wysokości. W okienku suwaka jest odczytywany wynik pomiaru.

Wikipedia


antropometria

dział antropologii (nauki o powstaniu gatunku ludzkiego, jego rozwoju i zróżnicowaniu) zajmujący się pomiarami szkieletu i ciała ludzkiego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) nauk. dziedzina nauki zajmująca się pomiarami ciała ludzkiego

Wiktionary

Antropometria – metoda badawcza stosowana w antropologii fizycznej, polegająca na pomiarach porównawczych części ciała ludzkiego np.: długości kości (osteometria), objętości i proporcji czaszki (kraniometria), głowy (kefalometria), proporcji ciała (karpometria), masa ciała, rozstawu oczu, określenie pigmentacji oczu, włosów i skóry itp. Do pomiarów wykorzystywane są przyrządy antropometryczne.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 przym. antropometryczny

frazeologia.

etymologia. etym|gr|ἄνθρωπος|μέτρον.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) anthropometry, anthropometrics

* baskijski: (1.1) antropometria

* słowacki: (1.1) antropometria ż.

* włoski: (1.1) antropometria ż.

źródła.

== antropometria (język baskijski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) antropometria

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. antropometryczny

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 przym. antropometryczny

frazeologia.

etymologia. etym|gr|ἄνθρωπος|μέτρον.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) anthropometry, anthropometrics

* baskijski: (1.1) antropometria

* słowacki: (1.1) antropometria ż.

* włoski: (1.1) antropometria ż.

źródła.

== antropometria (język baskijski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) antropometria

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


antropometryczny

związany z antropometrią (np. pomiary antropometryczne)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z antropometrią, dotyczący antropometrii

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antropometria ż., antropometr m.

Wiktionary


antropomorficzny

1. książkowo: dotyczący antropomorfizmu - przypisywania cech ludzkich przyrodzie żywej i martwej (zjawiskom przyrody, zwierzętom, roślinom i przedmiotom), np. cechy antropomorficzne;
2. w religii: dotyczący antropomorfizmu - wyobrażenia bóstwa na podobieństwo człowieka, przypisywania mu cech właściwych człowiekowi, np. bóstwo antropomorficzne


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) przypominający wyglądem człowieka

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Kilkaset kamiennych figurek antropomorficznych archeolodzy odkryli w tej części tellu.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antropomorfizowanie n., antropomorfista mos., antropomorfizm mrz., antropomorfizacja ż.

 czas. antropomorfizować ndk., antropomorfizować się ndk.

 przym. antropomorfizacyjny

Wiktionary


antropomorfista

książkowo: ten, który uległ antropomorfizmowi, któremu przypisywano cechy ludzkie


SJP.pl


antropomorfizacja

w literaturze: odmiana animizacji, przenośnia polegająca na przypisywaniu cech ludzkich przedmiotom, zjawiskom natury, roślinom i zwierzętom oraz pojęciom abstrakcyjnym, np. gwiazdy mówią mi..., nawet niebo płacze; antropomorfizm, uczłowieczenie; porównaj: animizacja (ożywienie), personifikacja (uosobienie)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) liter. jęz. rodzaj metafory; nadawanie rzeczom, zjawiskom lub pojęciom cech ludzkich

Wiktionary

Antropomorfizacja (gr. άνθρωπος anthrōpos – „człowiek”, μορφή morphē – „kształt, forma”) lub uczłowieczenie – zabieg językowy polegający na nadawaniu niebędącym ludźmi przedmiotom, pojęciom, zjawiskom, zwierzętom itp. cech ludzkich i ludzkich motywów postępowania. Konkretne zastosowanie antropomorfizacji nazywa się antropomorfizmem.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wyrażenie „niebo płacze” to przykład antropomorfizacji.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntrɔpɔ̃mɔrfʲiˈzat͡sʲja, AS: ãntropõmorfʹizacʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antropomorfista, antropomorfizm

 przym. antropomorficzny, antropomorfizacyjny

 czas. antropomorfizować

Wiktionary


antropomorfizacyjny

związany z antropomorfizacją (rodzajem przenośni), np. przenośnia antropomorfizacyjna


SJP.pl


antropomorfizm

1. książkowo: przypisywanie cech ludzkich przyrodzie żywej i martwej (zjawiskom przyrody, zwierzętom, roślinom i przedmiotom), np. gwiazdy mówią mi..., nawet niebo płacze; antropomorfizacja, uczłowieczenie;
2. w religii: wyobrażenie bóstwa na podobieństwo człowieka, przypisywanie mu cech właściwych człowiekowi


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) nadawanie cech ludzkich innym (niebędącymi ludźmi) istotom i zjawiskom;

Wiktionary

Antropomorfizacja (gr. άνθρωπος anthrōpos – „człowiek”, μορφή morphē – „kształt, forma”) lub uczłowieczenie – zabieg językowy polegający na nadawaniu niebędącym ludźmi przedmiotom, pojęciom, zjawiskom, zwierzętom itp. cech ludzkich i ludzkich motywów postępowania. Konkretne zastosowanie antropomorfizacji nazywa się antropomorfizmem.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌãntrɔpɔ̃ˈmɔrfʲism̥, AS: ãntropõmorfʹism̦

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antropomorfista m., antropomorfizacja ż., antropomorfizowanie n.

 czas. antropomorfizować

 przym. antropomorficzny, antropomorfizacyjny

Wiktionary


antropomorfizować

przypisywać przedmiotom, zjawiskom natury, roślinom i zwierzętom oraz pojęciom abstrakcyjnym cechy fizyczne, psychiczne lub zachowania właściwe człowiekowi


SJP.pl


antropomorfizowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) przypisywanie cech ludzkich zjawiskom przyrody, zwierzętom i przedmiotom

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antropomorfizm m., antropomorfista m.

 czas. antropomorfizować ndk.

 przym. antropomorfizacyjny, antropomorficzny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) antropomorfizm

Wiktionary


antroponim

w językoznawstwie: nazwa własna osoby, np. imię, nazwisko, pseudonim


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) jęz. osobowa nazwa własna

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nazwisko jest antroponimem dziedziczonym przez pokolenia.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntrɔˈpɔ̃ɲĩm, AS: ãntropõńĩm

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antroponimia

 przym. antroponimiczny

Wiktionary


antroponimia

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) jęz. nauka o antroponimach, dział onomastyki;

 (1.2) jęz. nazewnictwo osobowe, będące przedmiotem badań antroponimii (1.1)

Wiktionary

Antroponimia, antroponomastyka – dział onomastyki zajmujący się badaniem nazewnictwa osobowego (zwanego antroponimią), nazw własnych przypisywanych istotom żywym (imion, przezwisk, nazwisk itd.).

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Profesor był znanym specjalistą w zakresie białoruskiej i ukraińskiej antroponimii.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntrɔpɔ̃ˈɲĩmʲja, AS: ãntropõńĩmʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antroponim m.

 przym. antroponimiczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) antroponomastyka

Wiktionary


antroponimiczność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest antroponimiczne

Wiktionary

Powiązane:

 przym. antroponimiczny

 przysł. antroponimicznie

Wiktionary


antroponimiczny

przymiotnik od: antroponimia


SJP.pl


antroponomastyka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) jęz. nauka o antroponimach

Wiktionary

Antroponimia, antroponomastyka – dział onomastyki zajmujący się badaniem nazewnictwa osobowego (zwanego antroponimią), nazw własnych przypisywanych istotom żywym (imion, przezwisk, nazwisk itd.).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Gdzie mogę dowiedzieć się czegoś o antroponomastyce?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntrɔpɔ̃nɔ̃ˈmastɨka, AS: ãntropõnõmastyka

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) antroponimia

Wiktionary


antropopatyzm

Antropopatyzm (z gr. anthropopathes, „mający ludzkie uczucia”, od anthropos – człowiek i pathos – doznawanie) – forma antropomorfizmu. Polega na przypisywaniu zwierzętom, roślinom lub przedmiotom nieożywionym uczuciowości ludzkiej. W innym znaczeniu jest to przypisywanie uczuć ludzkich bóstwu.

Wikipedia


antropopresja

wpływ człowieka na środowisko naturalne i zmiany w ekosystemie


SJP.pl

Antropopresja – ogół działań człowieka (zarówno planowych i przypadkowych) mających wpływ na środowisko przyrodnicze.

Czynniki antropopresji, czyli czynniki antropogeniczne – czynniki związane z każdą formą pośredniego lub bezpośredniego wpływu człowieka na środowisko i bytujące w nim rośliny i zwierzęta. Na terenach użytkowanych rolniczo jest to całokształt działalności związanej z produkcją roślinną i zwierzęcą. Działalność rolnicza, podporządkowana nadrzędnemu celowi, tj. maksymalizacji produkcji, często prowadzi do degradacji środowiska (np. w wyniku nadmiernej chemizacji). W rezultacie działalności pozarolniczej również zachodzą niekorzystne zmiany, np. zmniejszanie powierzchni użytków rolnych na korzyść gospodarki komunalnej i zabudowy przemysłowej, skażenie atmosfery, wody i gleby przez przemysł, zachwianie stosunków wodnych w glebie wskutek pogłębiania rzek lub wadliwej melioracji. Na terenach użytkowanych rolniczo jest to całokształt działalności związanej z produkcją roślinną i zwierzęcą, a na terenach uprzemysłowionych - z przemysłem.

Wikipedia


antropornis

kopalna forma pingwina z miocenu


SJP.pl


antroposfera

część biosfery, obszar kuli ziemskiej zamieszkiwany przez człowieka


SJP.pl

Antroposfera – sfera kuli ziemskiej (obręb biosfery), w której działa człowiek. Jest to zazwyczaj obszar poddany silnej antropopresji, ulega on poszerzeniu wraz z rozwojem cywilizacji. Antroposfera obejmuje m.in. obszary zurbanizowane. Aktualnie w badaniach naukowych badany jest wpływ przekształceń środowiska przyrodniczego dokonywanych przez człowieka również na tę sferę.

Wikipedia


antroposkopia

dział antropologii, ściślej jedna z metod opisu cech jakościowych człowieka, przy użyciu schematycznych rysunków (np. profile nosa) lub skal wzorcowych, np. barwy włosów lub oczu


SJP.pl


antroposkopijny

antroposkopia


SJP.pl

Patrz:

antroposkopia

antropotechnik

nauka zajmująca się badaniem warunków pracy


SJP.pl


antropotechnika

nauka zajmująca się badaniem warunków pracy


SJP.pl


antropozof

osoba wyspecjalizowana w zakresie antropozofii


SJP.pl


antropozofia

odmiana teozofii, głosząca możliwość poznania świata pozamaterialnego za pomocą jasnowidztwa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) filoz. doktryna duchowo-filozoficzna zakładająca, że poprzez wewnętrzny rozwój człowiek może intuicyjnie i duchowo poznać wyższe rzeczywistości oraz zrozumieć sens istnienia

Wiktionary

Antropozofia (mądrość o człowieku, od gr. ánthropos – „człowiek”, sophía – „mądrość, wiedza”) – szkoła duchowa (inicjacyjna), światopogląd ezoteryczny i całościowa propozycja przebudowy cywilizacji materialistycznej, zapoczątkowana i inspirowana w pierwszych dwóch dekadach XX w. przez austriackiego filozofa, wizjonera i gnostyka Rudolfa Steinera (1861–1925). Centralną rolę w antropozofii odgrywa bezpośrednie poznanie świata duchowego wsparte na indywidualnym doświadczeniu, praktyce duchowej (głównie medytacyjnej) i na związanej z tą praktyką całościowej przemianie człowieka. W tym sensie antropozofia jest współczesną formą chrześcijańskiej gnozy (ma swoje analogie zarówno w antycznej mistyce filozoficznej, np. neoplatońskiej, jak i inicjacyjnych szkołach orientalnych, np. buddyjskich). Aby podkreślić różnice między tradycyjną mistyką a antropozofią Steiner nazywał tę ostatnią „nauką duchową” (Geisteswissenschaft), rozumiejąc ją jako próbę obiektywnego badania rzeczywistości duchowej bez jednostronności zarówno mistyki, jak i nowożytnej nauki.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 przym. antropozoficzny

frazeologia.

etymologia. etym|gr|ἄνθρωπος|σοφία.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) anthroposophy

* baskijski: (1.1) antroposofia

* czeski: (1.1) antropozofie ż.

* francuski: (1.1) anthroposophie ż.

* hiszpański: (1.1) antroposofía ż.

* niemiecki: (1.1) Anthroposophie ż.

* portugalski: (1.1) antroposofia ż.

* słowacki: (1.1) antropozofia

* ukraiński: (1.1) антропософія ż. (antroposofija)

* włoski: (1.1) antroposofia ż.

źródła.

== antropozofia (język słowacki.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) filoz. antropozofia

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. antropozoficzny

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 przym. antropozoficzny

frazeologia.

etymologia. etym|gr|ἄνθρωπος|σοφία.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) anthroposophy

* baskijski: (1.1) antroposofia

* czeski: (1.1) antropozofie ż.

* francuski: (1.1) anthroposophie ż.

* hiszpański: (1.1) antroposofía ż.

* niemiecki: (1.1) Anthroposophie ż.

* portugalski: (1.1) antroposofia ż.

* słowacki: (1.1) antropozofia

* ukraiński: (1.1) антропософія ż. (antroposofija)

* włoski: (1.1) antroposofia ż.

źródła.

== antropozofia (język słowacki.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) filoz. antropozofia

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


antropozoficzność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest antropozoficzne; cecha tych, którzy są antropozoficzni

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antropozofia ż.

 przym. antropozoficzny

 przysł. antropozoficznie

Wiktionary


antropozoficzny

związany z antropozofią (np. antropozoficzne spojrzenie na świat, antropozoficzne ćwiczenia duchowe)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z antropozofią, dotyczący antropozofii

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antropozofia ż., antropozoficzność ż.

 przysł. antropozoficznie

Wiktionary


antropozoiczny

przymiotnik od: antropozoik


SJP.pl


antropozoik

okres w dziejach Ziemi, w którym pojawił się człowiek; czwartorzęd


SJP.pl


antropozoonoza

Choroby odzwierzęce, zoonozy, antropozoonozy – zakaźne lub pasożytnicze choroby zwierząt, bądź przez zwierzęta tylko roznoszone, przenoszące się na człowieka poprzez kontakt bezpośredni lub surowce pochodzenia zwierzęcego, rzadziej drogą powietrzną (np. toksoplazmoza, bruceloza, wścieklizna, ptasia grypa i inne).

Wikipedia


antrycharz

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) stpol. górn. pomocnik kopacza

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ãnˈtrɨxaʃ, AS: ãntryχaš

Wiktionary


antryj

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. przedpokój

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W antryju na byfyju stoła szolka tyju. → W przedpokoju na kredensie stała filiżanka herbaty.

Wiktionary


antrykot

mięso cielęce lub wołowe z kością z przedniej górnej części tuszy; także: kotlet z tego mięsa


SJP.pl

Antrykot (fr. entrecôte, międzyżebrze) – mięso otrzymywane z tuszy wołowej (z tzw. górnicy) lub cielęcej (z tzw. górki) (część przednia ćwierćtuszy).

Antrykot oddzielony jest od rozbratla pomiędzy szóstym i siódmym kręgiem piersiowym i przyległymi do nich żebrami. Długi mięsień wzdłuż kręgosłupa przyrastający do kręgów piersiowych, a od dołu do żeber, z warstwą tłuszczu i powięzi; również kotlet z takiego mięsa.

Wikipedia


antuka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mączka ceglana

 (1.2) slang. sport. nawierzchnia pokryta mączką ceglaną

Wiktionary

Powiązane:

 przym. antukowy

Wiktionary


antukowy

przymiotnik

 (1.1) pokryty mączką ceglaną (antuką)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antuka ż.

Wiktionary


anturaż

otoczenie, środowisko; entourage


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) książk. otoczenie, środowisko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) entourage

Wiktionary


anturium

roślina z rodziny obrazkowatych; kitnia


SJP.pl

Anturium, kitnia (Anthurium Schott) – rodzaj roślin zielnych z rodziny obrazkowatych, obejmujący około 850 opisanych gatunków neotropikalnych (łączną ich liczbę szacuje się na około tysiąc). Rodzaj ten jest w obrębie rodziny obrazkowatych najbogatszym w gatunki i najbardziej zróżnicowanym morfologicznie. Wiele kultywarów tego rodzaju uprawianych jest na całym świecie, w tym w Polsce, przemysłowo na kwiaty cięte lub jako rośliny pokojowe.

Wikipedia


antwerpia

miasto w Belgii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Belgii;

 (1.2) geogr. adm. prowincja w Belgii, we Flandrii;

Wiktionary

Antwerpia (niderl. Antwerpen, wym. [ˈɑntˌʋɛrpə(n)]; fr. Anvers, wym. [ɑ̃vɛʁs]; hist. Antorf, Antorff) – miasto w północnej Belgii, w Regionie Flamandzkim, siedziba administracyjna prowincji Antwerpia oraz okręgu Antwerpia, położone nad Skaldą. Jest drugim co do wielkości ośrodkiem miejskim w Belgii, po Regionie Stołecznym Brukseli. Pod względem liczby mieszkańców jest największym miastem w kraju, a pod względem powierzchni największym we Flandrii.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Antwerpia leży w północnej Belgii.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ãntˈfɛrpʲja, AS: ãntferpʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antwerpijczyk mos., antwerpijka ż.

 przym. antwerpski, antwerpijski

Wiktionary


antwerpijczyk

mieszkaniec Antwerpii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Antwerpii

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Antwerpijczycy zażądali zburzenia wszystkich murów, premier bez powodzenia szukał rozwiązania pośredniego, aż do upadku gabinetu.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Antwerpia ż.

:: fż. antwerpijka ż.

 przym. antwerpski, antwerpijski

Wiktionary


antwerpijka

mieszkanka Antwerpii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Antwerpii

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Antwerpia ż.

:: fm. antwerpijczyk mos.

 przym. antwerpski, antwerpijski

Wiktionary


antwerpijski

Antwerpia; antwerpski


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący Antwerpii, związany z Antwerpią, pochodzący z Antwerpii

Wiktionary

Powiązane:

 przym. antwerpski

 rzecz. antwerpijka ż., antwerpijczyk mos., Antwerpia ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) antwerpski

Wiktionary


antwerpski

Antwerpia; antwerpijski


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący Antwerpii, związany z Antwerpią, pochodzący z Antwerpii

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Uczestniczyłam w nabożeństwie i pogrzebie na antwerpskim cmentarzu. Żegnałam go, dziękując za to, jakim był.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ãntˈfɛrpsʲci, AS: ãntferpsʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Antwerpia ż., antwerpijczyk m., antwerpijka ż.

 przym. antwerpijski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) antwerpijski

Wiktionary


anty

potocznie: być anty - być przeciw (czemuś)


SJP.pl

Anty – pierwsze wydawnictwo zespołu Nagły Atak Spawacza. Singel został sprzedany w nakładzie dziesięciu tysięcy sztuk w czasach, gdy polski rap nie był popularny. Tak ogromny sukces zawdzięcza nagraniu Anty, w którym Spawacze wraz ze Slums Attack zaatakowali Liroya. W obu nagraniach głównie słychać Faziego, udział w demie Kaczmiego i Dzwona jest symboliczny w drugim nagraniu Narkotyki.

Wikipedia


anty-

przedrostek

 (1.1) pierwszy człon wyrazów złożonych mający znaczenie: przeciwdziałający, występujący przeciw, przeciwny

 (1.2) pierwszy człon wyrazów złożonych mający znaczenie: przeciwległy, skierowany w przeciwną stronę

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈãntɨ, AS: ãnty

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przeciw-, kontr-

Wiktionary


anty-lgbt

przymiotnik jakościowy

 (1.1) nastawiony wrogo wobec społeczności LGBT

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W umowie Polski z UE znalazł się zakaz finansowania stref anty-LGBT. Komisja Europejska wprowadziła do umowy partnerstwa z Polską zapis zakazujący finansowego wspierania samorządów, które przyjęły uchwały anty-LGBT - informuje Kampania Przeciw Homofobii.

Wiktionary


anty-ranking

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) klasyfikacja uporządkowana według negatywnego kryterium

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) antyranking

Wiktionary


antyabchaski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Abchazji i Abchazom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyabchaskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyabchaskość ż.

Wiktionary


antyabolicjonistyczny

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który się sprzeciwia abolicjonizmowi

 (1.2) taki, który jest przejawem sprzeciwu wobec abolicjonizmu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyabolicjonistyczność ż.

Wiktionary


antyaborcja

stanowisko przeciwstawiające się aborcji, jako powszechnemu prawu


SJP.pl


antyaborcjonista

osoba przeciwstawiająca się aborcji, jako powszechnemu prawu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) przeciwnik dopuszczalności aborcji

Wiktionary

Powiązane:

 przym. antyaborcyjny

Wiktionary


antyaborcjonistka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta sprzeciwiająca się prawu reprodukcyjnemu do przerywania ciąży

Wiktionary


antyaborcyjny

będący przeciwny aborcji, zakazujący aborcji


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) wymierzony przeciwko legalności aborcji, zakazujący aborcji

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨabɔrˈt͡sɨjnɨ, AS: ãntyaborcyi ̯ny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyaborcjonista m.

Wiktionary


antyadhezyjny

zmniejszający przyczepność (adhezję), np. środek antyadhezyjny


SJP.pl


antyafgański

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Afganistanowi i Afgańczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyafgańskiej (1.1)

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Od początku siódmej zmiany PKW Afganistan ujęto już ponad sto osób podejrzanych o działalność antyafgańską i antykoalicyjną.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyafgańskość ż.

Wiktionary


antyafrykański

niechętny lub wrogi Afryce, Afrykanom


SJP.pl


antyaidsowy

[czytaj: antyejtsowy lub antyejcsowy] zwalczający AIDS; przeciwaidsowy


SJP.pl


antyakustyczny

wykorzystywany do tłumienia dźwięków; przeciwakustyczny, przeciwdźwiękowy, przeciwhałasowy, antyhałasowy


SJP.pl


antyalbański

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Albanii i Albańczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyalbańskiej (1.1)

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Na fali protestów antyalbańskich, w 1987 roku Slobodan Milosević po objęciu władzy prowadził politykę, w wyniku której usunięto Albańczyków ze wszystkich istotnych stanowisk - zastąpiono ich Serbami.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyalbańskość ż.

Wiktionary


antyalergiczny

zapobiegający alergii; przeciwalergiczny, antyuczuleniowy, przeciwuczuleniowy


SJP.pl


antyaliancki

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi aliantom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyalianckiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyalianckość ż.

Wiktionary


antyaliasing

w grafice komputerowej: redukcja zniekształceń wizualnych poprzez wygładzanie krawędzi obiektów


SJP.pl

Antyaliasing (ang. anti-aliasing) – zespół technik służących zmniejszeniu liczby błędów zniekształceniowych (aliasing, schodkowanie obrazu), powstających przy reprezentacji obrazu (lub innego sygnału) o wysokiej rozdzielczości w rozdzielczości mniejszej.

W grafice komputerowej rezultatem antyaliasingu jest tworzenie wrażenia wygładzenia krawędzi obiektów wyświetlanych na ekranie komputera, który jest ekranem rastrowym.

Wikipedia


antyalkoholik

osoba występująca przeciwko alkoholizmowi


SJP.pl


antyalkoholizm

postawa niechęci wobec alkoholu


SJP.pl


antyalkoholowy

skierowany przeciw alkoholizmowi; przeciwalkoholowy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) przeznaczony do walki z alkoholizmem, leczący alkoholików

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Trybunał zbiera materiały do rozprawy nad zaskarżoną zmianą ustawy antyalkoholowej.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨalkɔxɔˈlɔvɨ, AS: ãntyalkoχolovy

Wiktionary


antyamerykanizm

wrogie nastawienie wobec narodu lub państwa amerykańskiego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) niechęć lub pogarda do Stanów Zjednoczonych

Wiktionary

Antyamerykanizm – stały, niezmienny, krytyczny stosunek do społecznych, ekonomicznych i politycznych instytucji, tradycji i wartości reprezentowanych przez Stany Zjednoczone.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Polityka Korei Północnej to czysty antyamerykanizm.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. antyamerykański

Wiktionary


antyamerykański

niechętny lub wrogi Ameryce, Amerykanom


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) wymierzony przeciwko Ameryce (jako części świata) i Amerykanom, niechętny wobec Ameryki i Amerykanów

 (1.2) wymierzony przeciwko Stanom Zjednoczonym Ameryki i jej obywatelom, niechętny wobec Stanów Zjednoczonych Ameryki i jej obywateli

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Równie dobrze można by papieża oskarżyć, że jest antyrosyjski czy antyukraiński albo antyamerykański czy antykanadyjski. Czego się nie robi, by pognębić papieża „lewaka”.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyamerykanizm m.

Wiktionary


antyanafilaksja

brak silnej reakcji alergicznej organizmu po wprowadzeniu do ustroju substancji, na którą organizm jest uczulony


SJP.pl


antyandorski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Andorze i Andorczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyandorskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyandorskość ż.

Wiktionary


antyandrogen

środek zmniejszający lub znoszący popęd płciowy i potencję mężczyzny przez blokadę receptorów testosteronu


SJP.pl


antyandrogenny

hamujący wydzielanie androgenów; antyandrogenowy


SJP.pl


antyandrogenowy

hamujący wydzielanie androgenów; antyandrogenny


SJP.pl


antyangielski

niechętny lub wrogi Anglii


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Anglii i Anglikom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyangielskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyangielskość ż.

Wiktionary


antyangolski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Angoli i Angolczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyangolskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Angola ż., antyangolskość ż.

Wiktionary


antyanguilski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Anguilli i Anguilczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyanguilskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyanguilskość ż., Anguilla ż.

Wiktionary


antyapeks

punkt na sferze niebieskiej przeciwległy do apeksu


SJP.pl


antyarabski

niechętny lub wrogi Arabii Saudyjskiej, Arabom


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) skierowany przeciwko Arabom, niechętny wobec Arabów

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dość wcześnie formuje się aktywna organizacja antyarabska złożona z Irańczyków.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Arabia ż.

Wiktionary


antyargentyński

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Argentynie i Argentyńczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyargentyńskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyargentyńskość ż.

Wiktionary


antyariański

przeciwstawiający się arianizmowi, doktrynie arian


SJP.pl


antyarmeński

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Armenii i Ormianom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyarmeńskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyarmeńskość ż.

Wiktionary


antyarubański

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Arubie i Arubańczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyarubańskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyarubańskość ż.

 przym. arubański, arubski

Wiktionary


antyarystotelizm

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) filoz. opowiadanie się w dyskursie filozoficznym przeciwko poglądom Arystotelesa

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Prace tego myśliciela odznaczały się antyarystotelizmem.

Wiktionary


antyarytmicznie

antyarytmiczny


SJP.pl

Patrz:

antyarytmiczny

antyarytmiczny

stosowany przeciwko arytmii


SJP.pl


antyatlas

pasmo górskie w północno-zachodniej Afryce, na terenie Maroka, należące do Atlasu


SJP.pl

Antyatlas – zrębowe pasmo górskie w Afryce Północnej. Stanowi południowo-zachodnią część Atlasu. Rozpościera się na długości ok. 600 km, w całości na terytorium Maroka. Najwyższy szczyt Imkut - 2531 m n.p.m.

Wikipedia


antyatom

atom o ujemnie naładowanym jądrze, zbudowanym z antyprotonów i antyneutronów z powłoką zbudowaną z pozytonów (antyelektronów)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) fiz. atom zbudowany z antycząstek;

Wiktionary

Antyatom – atom antymaterii, składa się z antycząstek. Jego jądro atomowe składa się z antyprotonów i antyneutronów jest naładowane ujemnie. Natomiast wokoło jądra krążą dodatnie antyelektrony.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) O ile atomy naszego świata są zbudowane z cząstek elementarnych (protonów, neutronów i elektronów), o tyle budulcem antyatomów są odpowiednie antycząstki (antyprotony, antyneutrony i pozytrony).

Wiktionary


antyatomowy

zabezpieczający przed bronią atomową; przeciwatomowy, antynuklearny, przeciwjądrowy


SJP.pl


antyaustralijski

niechętny lub wrogi Australii, Australijczykom


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Australii i Australijczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyaustralijskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyaustralijskość ż.

Wiktionary


antyaustriacki

niechętny lub wrogi Austrii, Austriakom


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Austrii i Austriakom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyaustriackiej (1.1)

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) W lutym 1918 r., na wiadomość o pokoju brzeskim, w którym Austria odstępowała Ukrainie ziemię chełmską, w Krakowie odbyły się kilkudniowe spontaniczne demonstracje antyniemieckie i antyaustriackie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyaustriackość ż.

Wiktionary


antyautorytarny

zwalczający autorytaryzm, występujący przeciw autorytaryzmowi, np. wystąpienia antyautorytarne


SJP.pl


antyazerbejdżański

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Azerbejdżanowi i Azerom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyazerbejdżańskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyazerbejdżańskość ż., Azerbejdżan mrz.

 przym. proazerski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1-2) antyazerski

Wiktionary


antyazerski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Azerbejdżanowi i Azerom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyazerskiej (1.1)

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Raczej wątpię, by Turcja dała się nabrać Rosji, która w dodatku jest antyazerska w konflikcie z Armenią o Górski Karabach.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyazerskość ż., Azerbejdżan mrz.

 przym. proazerski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1-2) antyazerbejdżański

Wiktionary


antyazjatycki

niechętny lub wrogi Azji, Azjatom


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Azjatom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyazjatyckiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyazjatyckość ż.

Wiktionary


antybahamski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Bahamom i Bahamczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antybahamskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antybahamskość ż.

Wiktionary


antybahrajński

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Bahrajnowi i Bahrajńczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antybahrajńskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antybahrajńskość ż.

Wiktionary


antybakch

antyczna trzysylabowa stopa wierszowa; antybakchej, palimbakch, palimbakchej


SJP.pl


antybakteryjnie

przysłówek sposobu

 (1.1) w sposób antybakteryjny

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨbaktɛˈrɨjɲɛ, AS: ãntybakteryi ̯ńe

Wiktionary

Powiązane:

 przym. antybakteryjny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) antyseptycznie, bakteriobójczo, odkażająco

Wiktionary


antybakteryjny

chroniący przed bakteriami, zwalczający bakterie; przeciwbakteryjny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) farm. med. kosmet. chroniący przed bakteriami, zapobiegający namnażaniu się bakterii

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Lecznicze, antybakteryjne właściwości olejku z drzewa herbacianego odkryli już dawno aborygeni zamieszkujący tereny północno-wschodniej Australii.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨbaktɛˈrɨjnɨ, AS: ãntybakteryi ̯ny

Wiktionary

Powiązane:

 przysł. antybakteryjnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przeciwbakteryjny, bakteriobójczy

Wiktionary


antybangladeski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Bangladeszowi i Banglijczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antybangladeskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antybangladeskość ż., Banglijczyk mos., Banglijka ż.

 przym. antybanglijski, bangladeski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) antybanglijski

Wiktionary


antybanglijski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Bangladeszowi i Banglijczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antybanglijskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antybanglijskość ż., Banglijczyk mos., Banglijka ż.

 przym. antybangladeski, bangladeski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) antybangladeski

Wiktionary


antybarbadyjski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Barbados i Barbadosyjczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antybarbadyjskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antybarbadyjskość ż.

Wiktionary


antybarion

cząstka antymaterii przeciwna do barionu


SJP.pl


antybaskijski

niechętny lub wrogi Baskonii, Baskom


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Krajowi Basków i Baskom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antybaskijskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antybaskijskość ż.

Wiktionary


antybaza

część balisty poprzeczna względem bazy, zapobiegająca przewracaniu się machiny ku przodowi


SJP.pl


antybelgijski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Belgii i Belgom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antybelgijskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antybelgijskość ż.

Wiktionary


antybelizeński

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Belize i Belizeńczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antybelizeńskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antybelizeńskość ż., Belize n.

 przym. belizeński

Wiktionary


antybelkowy

przymiotnik

 (1.1) pot. mający na celu uniknięcie płacenia podatku od zysków kapitałowych, zwanego potocznie podatkiem Belki (zwykle o lokatach)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨbɛlˈkɔvɨ, AS: ãntybelkovy

Wiktionary


antybeniński

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Beninowi i Benińczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antybenińskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antybenińskość ż.

Wiktionary


antybermudzki

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Bermudom i Bermudczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antybermudzkiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antybermudzkość ż.

Wiktionary


antybhutański

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Bhutanowi i Bhutańczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antybhutańskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antybhutańskość ż.

Wiktionary


antybiałoruski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Białorusi i Białorusinom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antybiałoruskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antybiałoruskość ż.

Wiktionary


antybiogram

opis wrażliwości lub oporności poszczególnych typów bakterii na działanie antybiotyków, sulfonamidów lub innych środków chemioterapeutycznych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) med. test określający wpływ antybiotyków na bakterie;

Wiktionary

Antybiogram – profil wrażliwości danego mikroorganizmu na działanie środków przeciwdrobnoustrojowych (np. danej bakterii chorobotwórczej na antybiotyki). Taka podatność różni się w zależności od szpitala, regionu i kraju. Antybiogramy pomagają decydować, które antybiotyki zastosować w leczeniu podejrzanych infekcji.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W naszym laboratorium można wykonać antybiogramy wymazów z gardła.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨˈbʲjɔɡrãm, AS: ãntybʹi ̯ogrãm

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) antybiotykogram

Wiktionary


antybiotyczny

1. antybiotyk; antybiotykowy;
2. antybioza


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) biochem. farm. związany z antybiotykami

przymiotnik

 (2.1) biochem. farm. mający działanie takie jak antybiotyk, potrafiący niszczyć, hamować namnażanie bakterii

Wiktionary

Patrz:

antybiotyk; antybiotykowy;
2. antybioza

Synonimy:

 (1.1) antybiotykowy

Wiktionary


antybiotyk

naturalny, wytwarzany przez drobnoustroje związek chemiczny, stosowany w lecznictwie jako lek przeciw chorobom infekcyjnym wywoływanym przez drobnoustroje (bakterie, pierwotniaki)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) farm. naturalny lub sztuczny lek unieszkodliwiający drobnoustroje;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Izraelski premier, Ariel Szaron, nabawił się obustronnego zapalenia płuc i jest leczony antybiotykami […].

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨˈbʲjɔtɨk, AS: ãntybʹi ̯otyk

Wiktionary

Powiązane:

 przym. antybiotykowy

Wiktionary


antybiotykogram

wynik badania laboratoryjnego podający stopień wrażliwości na działanie antybiotyków, sulfonamidów itp. dla pobranej próbki; antybiogram


SJP.pl


antybiotykooporność

Oporność na antybiotyki – cecha części szczepów bakteryjnych, która umożliwia im przeciwstawianie się wpływowi antybiotyku. W zależności od pochodzenia, dzieli się ją na pierwotną (naturalna struktura bakterii uniemożliwiająca działanie leku) lub nabytą – na skutek nabycia genów oporności od innych bakterii lub spontanicznych mutacji. Częsta oporność wśród bakterii wiąże się z nieracjonalną antybiotykoterapią oraz zbyt dużym zużyciem tych leków w przemyśle spożywczym.

Wikipedia


antybiotykoterapia

leczenie antybiotykami


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. terapia antybiotykiem

Wiktionary

Antybiotykoterapia – termin medyczny, określający stosowanie antybiotyków w procesie leczniczym.

Wprowadzenie antybiotyków do terapii zostało zapoczątkowane w 1928, gdy Alexander Fleming odkrył penicylinę. Do leczenia została ona jednak dopiero wprowadzona w I połowie lat czterdziestych XX wieku. W 1943 opublikowano pierwsze badania kliniczne z zastosowaniem penicyliny w leczeniu zakażeń. Kolejnym krokiem milowym rozwoju antybiotykoterapii było odkrycie pleśni Cephalosporium acremonium w 1945, który jest prekursorem cefalosporyn. Pleśń ta została odkryta przez Giuseppe Brotzu, który zauważył, że nie występują zachorowania na infekcje przewodu pokarmowego, pomimo że ścieki z Cagliari (Sardynia) są zrzucane bezpośrednio do morza.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Przedawkowanie w antybiotykoterapii może prowadzić do zachwiania równowagi biologicznej i pojawienia się różnego rodzaju grzybic, drożdżyc itp.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨbʲjɔtɨkɔtɛˈrapʲja, AS: ãntybʹi ̯otykoterapʹi ̯a

Wiktionary


antybiotykowrażliwość

o drobnoustrojach: wrażliwość na działanie antybiotyku


SJP.pl


antybiotykowrażliwy

o drobnoustrojach: wrażliwy na działanie antybiotyku


SJP.pl


antybiotykowy

antybiotyk; antybiotyczny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) med. farm. związany z antybiotykami

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antybiotyk m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) antybiotyczny

Wiktionary


antybioza

zahamowanie rozwoju jednych organizmów żywych przez inne, rozwijające się w tym samym środowisku


SJP.pl

Antybioza – szczególny rodzaj antagonizmu, powszechny wśród mikroorganizmów, polegający na wydzielaniu przez nie toksycznych związków chemicznych, które hamują rozwój innych mikroorganizmów lub działają na nie zabójczo. Przykładem tego typu zjawiska jest produkcja antybiotyków przez niektóre grzyby.

Odpowiednikiem antybiozy u roślin jest allelopatia.

Wikipedia


antybodźcowy

antybodziec; przeciwbodźcowy


SJP.pl


antybodziec

przeciwbodziec;
1. bodziec przeciwdziałający innemu bodźcowi;
2. czynnik o działaniu hamującym, powstrzymującym


SJP.pl


antybohater

1. postać literacka, filmowa lub teatralna mająca cechy negatywne, będące przeciwieństwem typowych cech bohatera;
2. osoba, która swoim działaniem lub wyglądem wzbudziła negatywne zainteresowanie, np. antybohater meczu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) liter. film. fikcyjna postać posiadająca cechy negatywne, będące zaprzeczeniem cech bohatera

 (1.2) liter. film. postać nieposiadająca żadnych cech heroicznych, niewyróżniająca się niczym;

Wiktionary

Antybohater – pierwszoplanowa postać literacka lub filmowa, niemająca cech bohatera lub mająca je w niewielkim stopniu. Antybohater może mieć cechy negatywne, będące zaprzeczeniem cech heroicznych bądź może być tych ostatnich pozbawiony albo posiadać je w bardzo ograniczonym stopniu (może być fajtłapą, tchórzem, nieudacznikiem, leniem). Antybohater dokonuje czasem czynów heroicznych, jednak sposób, w jaki to robi bądź jego intencje niekoniecznie są heroiczne.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Tamtemu antybohaterowi przytrafiały się same nieszczęścia, co było wywołane głównie przez jego tchórzostwo.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨbɔˈxatɛr, AS: ãntyboχater

Wiktionary


antybohaterka

antybohater


SJP.pl

Patrz:

antybohater

antyboliwijski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Boliwii i Boliwijczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyboliwijskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyboliwijskość ż.

Wiktionary


antybolszewicki

skierowany przeciwko bolszewikom, bolszewizmowi


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) hist. polit. nastawiony na walkę z bolszewikami, zwalczający bolszewików

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Później wstąpił do Armii Czerwonej i walczył przeciwko oddziałom antybolszewickim w rejonie Moskwy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨbɔlʃɛˈvʲit͡sʲci, AS: ãntybolševʹicʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antybolszewik mos.

 przysł. antybolszewicko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przeciwbolszewicki

Wiktionary


antybolszewik

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) hist. polit. przeciwnik bolszewizmu, bolszewików

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dziadek, będąc zagorzałym antybolszewikiem, w 1920 zgłosił się do wojska.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. antybolszewicki

Wiktionary


antybośniacki

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Bośni i Bośniakom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antybośniackiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antybośniackość ż.

Wiktionary


antybotswański

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Botswanie i Botswańczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antybotswańskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antybotswańskość ż.

Wiktionary


antybrazylijski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Brazylii i Brazylijczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antybrazylijskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antybrazylijskość ż.

Wiktionary


antybrexitowy

przymiotnik

 (1.1) polit. taki, który sprzeciwia się opuszczeniu Unii Europejskiej przez Wielką Brytanię

 (1.2) polit. taki, który świadczy o lub jest wyrazem sprzeciwu wobec opuszczenia Unii Europejskiej przez Wielką Brytanię

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Partia — prezentująca prounijny, antybrexitowy, centrystyczny program — powstała w wyniku odejścia grupy posłów z Partii Pracy; dołączyło do niej także kilkoro posłów z Partii Konserwatywnej.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) antybrexitowski

 (1.2) antybrexitowski

Wiktionary


antybroń

broń służąca do zwalczania innej broni


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) wojsk. broń używana do zwalczania innej broni

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Do antybroni zalicza się np. antyrakiety.

Wiktionary


antybrunejski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Brunei i Brunejczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antybrunejskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antybrunejskość ż.

Wiktionary


antybrytyjski

niechętny lub wrogi Wielkiej Brytanii, Brytyjczykom


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Wielkiej Brytanii i Brytyjczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antybrytyjskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. brytol mzw./mos., antybrytyjskość ż.

Wiktionary


antyburundyjski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Burundi i Burundyjczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyburundyjskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyburundyjskość ż.

Wiktionary


antybutelka

zwijana butelka wielokrotnego użytku


SJP.pl


antybułgarski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Bułgarii i Bułgarom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antybułgarskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antybułgarskość ż.

Wiktionary


antycarski

skierowany przeciwko carowi


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) hist. polit. występujący przeciwko carowi, sprzeciwiający się rządom cara

Wiktionary

Powiązane:

 przysł. antycarsko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przeciwcarski

Wiktionary


antycejloński

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Cejlończykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antycejlońskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antycejlońskość ż.

Wiktionary


antycellulitisowy

przeciwdziałający powstawaniu cellulitu, likwidujący cellulit; antycellulitowy, przeciwcellulitowy


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) kosmet. zapobiegający lub redukujący cellulitis

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Polecam preparaty antycellulitisowe naszej produkcji.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) antycellulitowy

Wiktionary


antycellulitowy

przeciwdziałający powstawaniu cellulitu, likwidujący cellulit; antycellulitisowy, przeciwcellulitowy


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) kosmet. zapobiegający lub redukujący cellulit

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Polecamy Państwu preparaty antycellulitowe naszej produkcji.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) antycellulitisowy

Wiktionary


antycentrum

punkt leżący po przeciwnej stronie Ziemi niż epicentrum


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) geol. punkt na powierzchni skorupy ziemskiej położony symetrycznie względem epicentrum na przeciwnej półkuli

Wiktionary


antycerkiewny

przymiotnik

 (1.1) skierowany przeciwko, wrogi cerkwi prawosławnej jako organizacji

Wiktionary


antycesarski

wrogi cesarzowi, krytyczny wobec cesarza


SJP.pl


antycesarz

cesarz będący antagonistą panującego lub legalnie powołanego cesarza, uznany i koronowany przez opozycję


SJP.pl

Antycesarz – kontrkandydat do władzy wobec legalnie panującego cesarza, często sprawujący władzę na części terytorium państwa.

Wikipedia


antychadecki

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który się sprzeciwia politycznej chadecji

 (1.2) taki, który jest przejawem sprzeciwu wobec chadecji

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antychadeckość ż.

Wiktionary


antychilijski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Chile i Chilijczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antychilijskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antychilijskość ż.

Wiktionary


antychiński

niechętny lub wrogi Chinom, Chińczykom


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Chinom i Chińczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antychińskiej (1.1)

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Australijska policja użyła pałek i gazu, by rozpędzić antychińską demonstrację w Sydney.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antychińskość ż.

Wiktionary


antychlor

związek chemiczny, tiosiarczan sodowy mający zdolność wiązania chloru, stosowany w fotografii jako składnik utrwalacza


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. tiosiarczan sodu

Wiktionary


antycholesterolowy

zapobiegający nadmiarowi cholesterolu w tkankach; przeciwcholesterolowy


SJP.pl


antycholinergiczny

przymiotnik jakościowy

 (1.1) biochem. blokujący działanie acetylocholiny lub wykazujący działanie do niej przeciwne

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Większość trójpierścieniowych leków antydepresyjnych ma silne działanie antycholinergiczne, dlatego ich ordynowanie ludziom starszym cierpiącym także z powodu demencji okazuje się mało użyteczne, a wręcz szkodliwe [...]

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antycholinergik m.

 przysł. antycholinergicznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) cholinolityczny, przeciwcholinergiczny

Wiktionary


antychorwacki

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Chorwacji i Chorwatom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antychorwackiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antychorwackość ż.

Wiktionary


antychryst

1. przenośnie o przeciwniku religii chrześcijańskiej będącym winnym nieszczęść na świecie;
2. przenośnie o osobie potępianej przez otoczenie za swą postawę sprzeczną z nauką Kościoła;
3. przenośnie: człowiek zły, nieuczciwy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) war. bibl. rel. antychryst

Wiktionary

Antychryst (gr. antichristos) – przeciwnik, oponent Chrystusa (anti – przeciw, zamiast; christos – pomazaniec); duch będący zaprzeczeniem Chrystusa, jego antytezą. Szatan; anioł upadły, zły duch, czart, władca, który rządzi w powietrzu (Biblia: List do Efezjan, 2,2), kusiciel, książę ciemności, w wierzeniach judeo-chrześcijańskich główny duch zła we wszechświecie.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Dzieci, jest już ostatnia godzina, / i tak, jak słyszeliście, Antychryst nadchodzi, / bo oto teraz właśnie pojawiło się wielu Antychrystów; / stąd poznajemy, że już jest ostatnia godzina.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antychryst mos.

 przym. antychrystowy

Wiktionary


antychrystowy

antychryst


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący antychrysta, związany z antychrystem

Wiktionary

Patrz:

antychryst

Powiązane:

 rzecz. Antychryst mos., antychryst mos.

Wiktionary


antychrześcijański

występujący, skierowany przeciwko chrześcijaństwu, chrześcijanom


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) skierowany przeciwko chrześcijaństwu

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨxʃɛɕt͡ɕiˈjä̃j̃sʲci, AS: ãntyχšeśćii ̯ä̃ĩ ̯sʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antychrześcijańskość ż.

Wiktionary


antychłopski

skierowany, wymierzony przeciwko chłopom


SJP.pl


antyciało

białko osocza wytwarzane przez limfocyty, broniące organizm przed atakującymi drobnoustrojami chorobotwórczymi; przeciwciało


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zob. przeciwciało.

Wiktionary

Przeciwciało, antyciało (określenie bliskoznaczne: immunoglobulina) – rodzaj białka wydzielanego przez komórki plazmatyczne (czyli pobudzone limfocyty B) w przebiegu odpowiedzi odpornościowej typu humoralnego. Charakteryzuje się ono zdolnością do swoistego wiązania antygenów.

Wikipedia


antyciemnogrodzki

przeciwstawny, przeciwny ciemnogrodzkiemu; światowy, światły


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) przeciwny mentalnemu zacofaniu

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨt͡ɕɛ̃mnɔˈɡrɔt͡sʲci, AS: ãntyćẽmnogrocʹḱi

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) światowy, światły

Wiktionary


antycovidowiec

[czytaj: antykowidowiec] osoba przekonana, że epidemia choroby COVID-19 nie istnieje i została wymyślona w ramach międzynarodowego spisku


SJP.pl


antycovidowy

[czytaj: antykowidowy] przeciwdziałający rozprzestrzenianiu się koronawirusa wywołującego chorobę COVID-19


SJP.pl


antycyganizm

Antycyganizm – uprzedzenie w stosunku do Romów, niekiedy także do innych narodów, zaliczanych do zbiorczej kategorii Cyganów, wiążące się z okazywaniem wobec nich postaw i zachowań antyspołecznych.

Wikipedia


antycygański

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Cyganom, Romom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antycygańskiej (1.1)

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Wypadek samochodowy, jakich wiele na polskich ulicach, wywołuje antycygańskie zamieszki w Mławie. Dlaczego? Bo sprawcą nie był Polak, tylko… Rom.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antycyganizm m., antycygańskość ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1-2) antyromski

Wiktionary


antycyklon

układ wiatrów wiejących wokół ośrodka wysokiego ciśnienia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) meteorol. wyż (atmosferyczny);

Wiktionary

Antycyklon – rodzaj cyrkulacji atmosferycznej typowej dla wyżów barycznych. Pojęcie antycyklonu często bywa traktowane jako synonim wyżu.

Cyrkulacja powietrza w obrębie antycyklonu ma kierunek przeciwny do kierunku ruchu obrotowego Ziemi, co oznacza, że na półkuli północnej ma kierunek zgodny z kierunkiem ruchu wskazówek zegara, zaś na półkuli południowej ma kierunek przeciwny. Wynika to z działania efektu Coriolisa. Kierunek wiatru jest przeciwny niż w przypadku cyklonu, związanego z niżem barycznym.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. antycyklonowy, antycyklonalny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wyż, układ wyżowy

Wiktionary


antycyklonalny

antycyklon; antycyklonowy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) meteorol. związany z antycyklonem

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antycyklon mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) antycyklonowy

Wiktionary


antycyklonowy

antycyklon; antycyklonalny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) meteorol. związany z antycyklonem

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antycyklon mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) antycyklonalny

Wiktionary


antycypacja

1. przewidywanie tego, co może nastąpić;
2. zapowiedź przyszłych wydarzeń;
3. w muzyce: wprowadzenie do akordu dźwięków akordu kolejnego; wyprzedzenie;
4. w językoznawstwie: dostosowanie wymowy głoski do wymowy następującej po niej głoski (np. ubezdźwięcznienie głoski "w" do "f" pod wpływem "k" w wyrazie "ławka"); upodobnienie wsteczne;
5. w literaturze: niezgodna z porządkiem logicznym lub czasowym kolejność pojawiania się elementów w wypowiedzi; prolepsis


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przewidywanie, zakładanie czegoś jeszcze nieistniejącego

 (1.2) wyprzedzanie, przedwczesne występowanie czegoś, realizacja części jakiegoś większego procesu przed jego rozpoczęciem

 (1.3) pogląd jeszcze nieudowodniony, ale słuszny i znajdujący później swoje potwierdzenie

Wiktionary

  • antycypacja (genetyka) – antycypacja genetyczna
  • antycypacja (językoznawstwo) – upodobnienie wsteczne
  • antycypacja (muzyka) – wyprzedzenie akordu
  • antycypacja (psychologia) – przewidywanie zdarzenia
  • antycypacja – presupozycja (logika)

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌãntɨt͡sɨˈpat͡sʲja, AS: ãntycypacʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antycypowanie n.

 czas. antycypować

 przym. antycypacyjny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przewidywanie

 (1.2) wyprzedzanie, uprzedzanie

Wiktionary


antycypacyjny

antycypacja


SJP.pl

Patrz:

antycypacja

antycypować

1. przewidywać, przypuszczać, przedwcześnie wykonywać
2. w filozofii: przyjmować jakiś pogląd z góry, nie licząc się z doświadczeniem


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) książk. kierując się wiedzą lub przeczuciem, domyślać się, co się wydarzy lub jaki coś będzie miało przebieg

 (1.2) książk. być zapowiedzią czegoś, co nastąpi lub zaistnieje w przyszłości

 (1.3) książk. przyjmować jakiś pogląd bez dowodzenia jako słuszny

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Pod tym względem pałac Watykański wybudowany za pontyfikatu Mikołaja III z długimi ceremonialnymi przejściami, mnogością wielkich reprezentacyjnych pomieszczeń antycypował koncepcję rezydencji awiniońskiej.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antycypacja ż., antycypowanie n.

 czas. pot. zantycypować dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przewidywać

 (1.2) zapowiadać

Wiktionary


antycypowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) przewidywanie tego, co ma nastąpić i podejmowanie zawczasu działań, wyprzedzanie biegu wypadków

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antycypacja ż.

 czas. antycypować

 przym. antycypacyjny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przewidywanie

Wiktionary


antycypryjski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Cyprowi i Cypryjczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antycypryjskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Cypr mrz., antycypryjskość ż.

Wiktionary


antycywilizacja

zaprzeczenie cywilizacji; stan rozwoju państwa cechujący się brakiem istotnych cech właściwych cywilizacji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przeciwieństwo cywilizacji, stan rozwoju państwowości niewykazujący oznak nowoczesnej cywilizacji

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨt͡sɨvʲilʲiˈzat͡sʲja, AS: ãntycyvʹilʹizacʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 przym. antycywilizacyjny

Wiktionary


antycywilizacyjny

przeciwstawiający się cywilizacji, wrogo nastawiony do cywilizacji


SJP.pl


antyczadyjski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Czadowi i Czadyjczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyczadyjskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyczadyjskość ż., Czad mrz.

Wiktionary


antyczarnogórski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Czarnogórze i Czarnogórzanom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyczarnogórskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyczarnogórskość ż.

Wiktionary


antycząsteczka

cząsteczka antymaterii


SJP.pl

Antymateria – układ antycząstek. Antycząstki to cząstki elementarne podobne do występujących w „zwykłej” materii (koinomaterii), ale o przeciwnym znaku ładunku elektrycznego oraz wszystkich addytywnych liczb kwantowych (np. izospinu, dziwności, liczby barionowej itp).

Wikipedia


antycząstka

cząstka elementarna o właściwościach przeciwnych do danej cząstki (pary antycząstek to np. pozyton i negaton, proton i antyproton)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) fiz. cząstka antymaterii;

Wiktionary

Antymateria – układ antycząstek. Antycząstki to cząstki elementarne podobne do występujących w „zwykłej” materii (koinomaterii), ale o przeciwnym znaku ładunku elektrycznego oraz wszystkich addytywnych liczb kwantowych (np. izospinu, dziwności, liczby barionowej itp).

Wikipedia


antyczechosłowacki

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Czechosłowacji i Czechosłowakom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyczechosłowackiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyczechosłowackość ż.

Wiktionary


antyczeski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi państwu czeskiemu lub Czechom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyczeskiej (1.1)

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Przemysł II zawarł z Władysławem Łokietkiem pakt antyczeski.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyczeskość ż., czeski mrz.

 przym. czeski

Wiktionary


antyczność

1. wszystko co odnosi się do epoki starożytnej; starożytność;
2. staroświeckość; zabytkowość


SJP.pl


antyczny

1. właściwy światu starożytnej Grecji i Rzymu (np. antyczne pojęcie piękna);
2. dotyczący antyku jako okresu historycznego, tyle co: starożytny (np. okres antyczny);
3. potocznie o czymś przestarzałym i niemodnym (np. antyczne ubranie)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) hist. odnoszący się do starożytnej Grecji i Rzymu

 (1.2) pochodzący z dawnych czasów

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W kulturze renesansu ogromną rolę odegrało odrodzenie i przyswojenie kultury antycznej.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ãnˈtɨt͡ʃnɨ, AS: ãntyčny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyk m., antykizowanie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) starożytny

 (1.2) dawny

Wiktionary


antydaktyl

stopa wierszowa złożona z dwóch sylab krótkich i jednej długiej; daktyl odwrócony


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) wiersz złożony z dwóch sylab długich oraz jednej krótkiej (w starożytnej liryce)

Wiktionary


antydarwinistyczny

sprzeciwiający się teorii darwinizmu


SJP.pl


antydatować

wpisywać (wpisać) na dokumencie datę wcześniejszą od faktycznej; antedatować (rzadko)


SJP.pl

czasownik przechodni dwuaspektowy

 (1.1) wpisywać gdzieś datę wcześniejszą niż rzeczywista, zwykle w celu oszustwa

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Listonosz antydatował awizo włożone do naszej skrzynki pocztowej.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨdaˈtɔvat͡ɕ, AS: ãntydatovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antydatowanie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przest. antedatować

Wiktionary


antydatowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) podpisywanie czegoś z wcześniejszą datą niż faktyczna data powstania dokumentu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Kontrola ujawniła też, że zaniżano pracownikom wynagrodzenia za godziny nadliczbowe oraz antydatowanie umów o pracę dla zarządu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨdatɔˈvãɲɛ, AS: ãntydatovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. antydatować ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przest. antedatowanie

Wiktionary


antydemokrata

przeciwnik demokracji


SJP.pl


antydemokratyczność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest antydemokratyczne; cecha tych, którzy są antydemokratyczni

Wiktionary

Powiązane:

 przym. antydemokratyczny

 przysł. antydemokratycznie

Wiktionary


antydemokratyczny

zwalczający demokrację, występujący przeciwko demokracji (np. wystąpienia antydemokratyczne, antydemokratyczne ograniczenia reżimowe)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) polit. sprzeciwiający się demokracji; naruszający jej zasady

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Cały kraj demonstruje przeciwko antydemokratycznej polityce rządu.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antydemokratyczność ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) niedemokratyczny, rzad. przeciwdemokratyczny

Wiktionary


antydemokratyzm

1. wrogi, krytyczny stosunek do demokracji;
2. cecha czegoś sprzecznego z zasadami demokracji


SJP.pl

Antydemokratyzm – światopogląd, odrzucający ideę demokracji, opierający się na przeświadczeniu, że w zróżnicowanym społeczeństwie, w którym największą część stanowią osoby niewykształcone i niezamożne, demokracja jest de facto dyktaturą ciemniaków. Przeciwnicy demokracji często uznają za lepsze rządy monarchistyczne lub autorytarne.

Wikipedia


antydepresant

lek przeciwdepresyjny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) farm. lek przeciwdziałający objawom depresji;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Dziurawiec jest zaliczany do łagodnie działających, ziołowych antydepresantów.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. antydepresyjny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) tymoleptyk, lek antydepresyjny, lek przeciwdepresyjny

Wiktionary


antydepresyjność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest antydepresyjne

Wiktionary

Powiązane:

 przym. antydepresyjny

 przysł. antydepresyjnie

Wiktionary


antydepresyjny

stosowany przeciwko depresji, leczący depresję; przeciwdepresyjny, psychodepresyjny


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) med. zwalczający objawy depresji

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Połączenie terapii i pigułek antydepresyjnych może wyleczyć do jednej trzeciej tych, którzy wmawiają sobie, że są chorzy.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antydepresyjność ż., antydepresant mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przeciwdepresyjny

Wiktionary


antydesma

drzewo owocowe z rodziny liściokwiatowatych, występujące w tropikalnych obszarach Azji, Chinach i Australii


SJP.pl


antydespotyczny

zwalczający despotyzm, występujący przeciwko despotyzmowi


SJP.pl


antydetonator

Środki przeciwstukowe lub antydetonatory – chemiczne dodatki do paliw stosowanych w silnikach iskrowych, które zapobiegają zjawisku spalania stukowego i, co za tym idzie, zwiększają maksymalny stopień sprężania, który można stosować w tych silnikach. Środki przeciwstukowe w sztuczny sposób podnoszą liczbę oktanową benzyny oraz metanową LPG.

Wikipedia


antydeuteron

antyjądro ciężkiego wodoru


SJP.pl


antydialog

żartobliwie: dialog pozbawiony cech dialogu, przeciwieństwo dialogu


SJP.pl


antydiuretyczny

hamujący wytwarzanie moczu


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) med. hamujący diurezę, nadmierne wydzielanie moczu

Wiktionary


antydiuretyna

hormon powodujący zmniejszenie wydalania wody z organizmu przez nerki


SJP.pl

Hormon antydiuretyczny, wazopresyna, adiuretyna, ADH (ang. antidiuretic hormone), AVP (ang. arginine vasopressin) – organiczny związek chemiczny z grupy oligopeptydów, pełniący u ssaków (także u człowieka) funkcję hormonu.

Wikipedia


antydogmatyczny

nieuznający dogmatów


SJP.pl


antydogmatyzm

krytyczny stosunek do dogmatów, zwalczanie dogmatyzmu


SJP.pl


antydominicki

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi państwu Dominika

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antydominickiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antydominickość ż.

Wiktionary


antydominikański

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Dominikanie

 (1.2) taki, który jest przeciwny lub wrogi zakonowi dominikanów

 (1.3) taki, który jest przejawem postawy antydominikańskiej (1.1-2)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antydominikańskość ż.

Wiktionary


antydominikańskość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co antydominikańskie

Wiktionary

Powiązane:

 przym. antydominikański

Wiktionary


antydoping

ogólna nazwa działań, które mają zapobiegać lub zwalczać stosowanie środków dopingowych przez sportowców; kontrola antydopingowa


SJP.pl


antydopingowy

zwalczający doping, przeciwdziałający dopingowi (w znaczeniu niedozwolonego wspomagania organizmu), np. komisja antydopingowa, kontrola antydopingowa


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) przeznaczony do walki z dopingiem u sportowców, do wykrywania niedozwolonych środków dopingujących

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Do tej grupy należą również hormony, których stosowanie w świetle przepisów antydopingowych jest zwykle zakazane.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨdɔpʲĩŋˈɡɔvɨ, AS: ãntydopʹĩŋgovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. doping mrz.

Wiktionary


antydot

substancja likwidująca lub antagonizująca działanie trucizny na organizm; antidotum, odtrutka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) przest. antidotum

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ãnˈtɨdɔt, AS: ãntydot

Wiktionary


antydotum

odtrutka; antidotum;
1. substancja likwidująca lub antagonizująca działanie trucizny na organizm; antydot;
2. w przenośni: środek mogący zaradzić czemuś


SJP.pl


antydramat

współczesna odmiana dramatu (utworu scenicznego), niezachowująca tradycyjnej formy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) liter. teatr. współczesna odmiana dramatu, w której brak tradycyjnych konwencji

Wiktionary

Teatr absurdu – nowatorski nurt w dramacie współczesnym, zapoczątkowany w latach 80. XIX wieku we Francji, mający swój renesans w latach 1950-1965, potem odżywający i przekształcany w kolejnych pokoleniach pisarzy. Charakterystyczną cechą teatru absurdu jest widzenie świata polegające na godzeniu sprzeczności. W teatrze absurdu zostają odwrócone tradycyjne role przypisane tragizmowi i komizmowi – tragizm staje się nośnikiem treści komicznych, a komizm – tragicznych. Równocześnie zostaje zakwestionowane jedno ontologiczne rozstrzygnięcie świata. Głównymi tematami w dramacie absurdu jest niepewność prawdziwości wszystkiego, co otacza współczesnego człowieka; to tragiczny bohater komicznej gry pozorów istnienia.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Określenie „teatr absurdu” wyparło wcześniejsze, funkcjonujące wśród krytyków terminy, takie jak: antydramat, czarna literatura, awangarda paryska lat pięćdziesiątych, nowy teatr, teatr logik modalnych, dramat kreacyjny, teatr szyderczy.

Wiktionary


antydrgawkowy

zapobiegający drgawkom, leczący drgawki; przeciwdrgawkowy


SJP.pl


antydronowy

skierowany przeciwko dronom


SJP.pl


antydumpingowy

[czytaj: antydampingowy] przeciwdziałający sprzedaży towarów po cenach niższych od kosztów produkcji


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) ekon. zapobiegający, przeciwdziałający dumpingowi, niszczeniu konkurencji przez zaniżanie cen

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨdãmpʲĩŋˈɡɔvɨ, AS: ãntydãmpʹĩŋgovy

Wiktionary


antyduński

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Danii i Duńczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyduńskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyduńskość ż.

Wiktionary


antydynastyczny

zwalczający dynastię, występujący przeciwko dynastii


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) skierowany przeciwko dynastii, działający na szkodę dynastii

Wiktionary


antydżibutyjski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Dżibuti i Dżibutyjczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antydżibutyjskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antydżibutyjskość ż.

Wiktionary


antyedukacyjny

antyedukacja


SJP.pl

Patrz:

antyedukacja

antyegipski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Egiptowi i Egipcjanom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyegipskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. egipcjanka ż., antyegipskość ż.

Wiktionary


antyekologiczny

niesprzyjający zachowaniu równowagi w przyrodzie


SJP.pl


antyeksportowy

przeciwdziałający eksportowi, mający za zadanie zmniejszenie eksportu


SJP.pl


antyekwadorski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Ekwadorowi i Ekwadorczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyekwadorskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyekwadorskość ż.

Wiktionary


antyelektron

krótko trwająca cząstka elementarna, elektron o ładunku elektrycznym dodatnim; pozytron; pozyton


SJP.pl

Pozyton, antyelektron (nazywany też pozytronem wskutek kalkowania ang. nazwy positron) – elementarna cząstka antymaterii oznaczana symbolem e+, będąca antycząstką elektronu. Należy do grupy leptonów.

Jej ładunek elektryczny jest równy +1 (jednostce ładunku elementarnego), masa jest równa masie elektronu. Spin pozytonu jest połówkowy.

Wikipedia


antyelektrostatyczny

przeciwdziałający elektryzowaniu się materiałów; antystatyczny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) fiz. zapobiegający odkładaniu się elektryczności statycznej, zapobiegający elektryzowaniu się

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) antystatyczny

Wiktionary


antyemancypacyjny

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który się sprzeciwia jakiejś emancypacji

 (1.2) taki, który jest przejawem sprzeciwu wobec emancypacji

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyemancypacyjność ż.

Wiktionary


antyemigracyjny

przeciwdziałający emigracji - wyjeżdżaniu obywateli poza granice państwa


SJP.pl


antyemigrancki

występujący, skierowany przeciwko emigracji, emigrantom


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi emigrantom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyemigranckiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyemigranckość ż.

Wiktionary


antyemiracki

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Zjednoczonym Emiratom Arabskim

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyemirackiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyemirackość ż.

Wiktionary


antyempiryzm

pogląd głoszący, że źródłem poznania jest rozum, a nie doświadczenie zmysłowe


SJP.pl


antyenerdowski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi NRD

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyenerdowskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyenerdowskość ż.

Wiktionary


antyerytrejski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Erytrei i Erytrejczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyerytrejskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyerytrejskość ż., Erytrea ż.

 przym. erytrejski

Wiktionary


antyestetyczny

preferujący brzydotę, przeciwstawiający się estetyzmowi


SJP.pl


antyestetyka

estetyka sprzeczna z podstawowymi wartościami w tej dziedzinie, np. harmonią; charakterystyczna dla twórczości wielu grup awangardowych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) szt. liter. pogląd sprzeciwiający się estetyzmowi

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) A idąc dalej — czy na tle dotychczasowych kanonów estetyki wyrasta coś w rodzaju antyestetyki?

Wiktionary

Powiązane:

 przym. antyestetyczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) antyestetyzm

Wiktionary


antyestetyzm

wprowadzenie do utworu brzydkich elementów w celu wywołania szoku estetycznego


SJP.pl

Turpizm (łac. turpis „brzydki”) – zabieg literacki polegający na wprowadzeniu do utworu elementów brzydoty w celu wywołania szoku estetycznego. Tendencja występująca w niektórych kierunkach poetyckich 2. połowy XX wieku, której cechą jest antyestetyzm i swoisty kult brzydoty.

Wikipedia


antyestoński

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Estonii i Estończykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyestońskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyestońskość ż.

Wiktionary


antyestrogenny

hamujący wydzielanie estrogenów; antyestrogenowy


SJP.pl


antyestrogenowy

hamujący wydzielanie estrogenów; antyestrogenny


SJP.pl


antyetiopski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Etiopii i Etiopczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyetiopskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyetiopskość ż.

Wiktionary


antyeuropejski

1. występujący, skierowany przeciwko Unii Europejskiej, sprzeczny z interesem Unii Europejskiej; antyunijny;
2. wrogo nastawiony do Europy


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Europie i Europejczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyeuropejskiej (1.1)

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na tych obawach robią kampanię partie antyeuropejskie – skrajna prawica i skrajna lewica.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyeuropejskość ż.

Wiktionary


antyeuropejskość

1. postawa kogoś przeciwnego Unii Europejskiej;
2. postawa kogoś wrogo nastawionego do Europy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co jest skierowane przeciwko Europie, sprzeczne z wartościami europejskimi

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zapewne w zachodniej Europie nastroje antyamerykańskie są wciąż bardziej powszechne niż antyeuropejskość w Stanach.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. antyeuropejski

Wiktionary


antyewangeliczny

przymiotnik

 (1.1) przeciwny ewangelii

Wiktionary

Powiązane:

 przym. ewangeliczny

Wiktionary


antyewangelizacja

sprzeciwianie się ewangelii, zjawisko odwrotne do ewangelizacji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przeciwieństwo ewangelizacji, działalność mająca na celu wykorzenienie zasad wiary

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨɛvãŋɡɛlʲiˈzat͡sʲja, AS: ãntyevãŋgelʹizacʹi ̯a

Wiktionary


antyfan

osoba publicznie okazująca swoją niechęć wobec kogoś lub czegoś, często w sposób napastliwy


SJP.pl


antyfanka

kobieta publicznie okazująca swoją niechęć wobec kogoś lub czegoś, często w sposób napastliwy


SJP.pl


antyfaszysta

przeciwnik ideologii faszyzmu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) polit. przeciwnik faszyzmu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wśród antyfaszystów są komuniści, socjaliści, liberałowie, konserwatyści oraz ludzie wszelkich światopoglądów i ideologii.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨfaˈʃɨsta, AS: ãntyfašysta

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyfaszyzm m.

:: fż. antyfaszystka ż.

 przym. antyfaszystowski

Wiktionary


antyfaszystka

przeciwniczka ideologii faszyzmu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) polit. przeciwniczka faszyzmu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W Ravensbrück tylko międzynarodowa solidarność uratowała życie żonie E. Thälmanna, gdy polska antyfaszystka, starsza bloku 23, w porę dowiedziała się, że nazwisko Rosy Thälmann znajduje się na liście przeznaczonych do selekcji.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyfaszyzm m.

:: fm. antyfaszysta m.

 przym. antyfaszystowski

Wiktionary


antyfaszystowski

zwalczający faszyzm, przeciwny faszyzmowi (np. działacze antyfaszystowscy, ruch antyfaszystowski)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) nastawiony na walkę z faszyzmem, zwalczający faszystów

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W młodości Seweryn naprawiał świat wypisując na murach antyfaszystowskie hasła.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨfaʃɨˈstɔfsʲci, AS: ãntyfašystofsʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. faszyzm mrz., faszołek mzw., antyfaszysta mos., antyfaszystka ż., antyfaszyzm mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przeciwfaszystowski

Wiktionary


antyfaszyzm

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) polit. postawa przejawiająca się otwartym sprzeciwem wobec faszyzmu;

Wiktionary

Antyfaszyzm – ruch polityczny przeciwny ideologii faszystowskiej. Powstał z inspiracji środowisk lewicowych w latach 20. XX wieku, jako odpowiedź na formowanie się ruchu faszystowskiego we Włoszech (m.in. organizacja Śmiałkowie Ludu). Z czasem ruch antyfaszystowski stawał się reakcją na rosnącą popularność faszyzmu w innych krajach. W latach 30. powstał w Niemczech Front Żelazny, a następnie odrębna organizacja Akcja antyfaszystowska. Z kolei w Hiszpanii idee sprzeciwu wobec faszyzmu reprezentowali ochotnicy z Brygad Międzynarodowych. W II Rzeczypospolitej natomiast ruch antyfaszystowski skupiony był przede wszystkim wokół Polskiej Partii Socjalistycznej (m.in. Akcja Socjalistyczna) czy Bundu. Walkę o usunięcie z życia publicznego praktyk faszyzmu, ogłosili w Grecji, w latach 1946–1949, partyzanci Demokratycznej Armii Grecji.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌãntɨˈfaʃɨsm̥, AS: ãntyfašysm̦

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. faszyzm mrz., faszołek mzw., antyfaszysta m., antyfaszystka m., antyfaszystowskość ż.

 przym. antyfaszystowski

Wiktionary


antyfaza

1. figura stylistyczna, przeciwieństwo hiperboli; zastąpienie określenia jego zaprzeczonym przeciwstawieniem; litotes, litota, meiosis;
2. warstwa wewnątrz stopu


SJP.pl


antyfederalista

1. przeciwnik federalizmu;
2. członek grupy politycznej w USA z końca XVIII wieku, przeciwnej ratyfikacji Konstytucji Stanów Zjednoczonych z 1787 roku


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) polit. przeciwnik federalizmu

 (1.2) hist. polit. członek ruchu politycznego w Stanach Zjednoczonych sprzeciwiającego się ratyfikacji konstytucji z 1789 r.

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Aby uniknąć posądzeń o to, że faworyzuje któreś ze stronnictw politycznych, do rządu powołał zarówno federalistów, jak i antyfederalistów, przedstawicieli różnych regionów młodej republiki.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyfederalizm m.

 przym. antyfederalistyczny

Wiktionary


antyfederalistka

1. przeciwniczka federalizmu;
2. członkini grupy politycznej w USA z końca XVIII wieku, przeciwnej ratyfikacji Konstytucji Stanów Zjednoczonych z 1787 roku


SJP.pl


antyfederalizm

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) polit. koncepcja ustrojowa polegająca na sprzeciwie wobec tworzenia państwa złożonego lub federalnego

 (1.2) polit. ruch społeczno-polityczny opowiadający się przeciwko ustrojowi federalnemu

Wiktionary

Powiązane:

 przym. antyfederalny

 rzecz. antyfederalista mos.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) republikanizm

Wiktionary


antyfeminista

mężczyzna niechętny feminizmowi lub ogólniej mężczyzna niechętny wobec kobiet i ich równouprawnienia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) polit. przeciwnik feminizmu

 (1.2) mężczyzna wrogo nastawiony do kobiet

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyfeminizm mrz., feminizm mrz., feminista mos.

:: fż. antyfeministka ż.

 przym. antyfeministyczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) męski szowinista, mizogin

Wiktionary


antyfeministka

antyfeminista


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta sprzeciwiająca się ideom i ruchowi feministycznemu

Wiktionary

Patrz:

antyfeminista

Przykłady

 (1.1) Wśród wrogów idei wystawy byli naturalnie antyfeminiści (i antyfeministki), dla których podział ról w społeczeństwie na damskie i męskie jest niepodważalny.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyfeminizm m.

:: fm. antyfeminista

 przym. antyfeministyczny

 przysł. antyfeministycznie

Wiktionary


antyfeministycznie

przysłówek

 (1.1) w sposób antyfeministyczny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyfeminizm mrz., antyfeministyczność ż., antyfeministka ż.

 przym. antyfeministyczny

Wiktionary


antyfeministyczność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest antyfeministyczne; cecha tych, którzy są antyfeministyczni

Wiktionary

Powiązane:

 przym. antyfeministyczny

 przysł. antyfeministycznie

Wiktionary


antyfeministyczny

mający niechętny lub wrogi stosunek do kobiet, zwalczający równouprawnienie kobiet


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który opiera się na antyfeminizmie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jeżeli przedstawicielka klasy średniej angażuje się w ruch antyfeministyczny poprzez zatrudnienie pani do pomocy w domu, to w takim razie przedstawiciel klasy średniej zatrudniający hydraulika dopuszcza się wyzysku i ucisku klasowego.

 (1.1) To rzeczywiście tragedia, jeśli nie uda nam się znaleźć tej drugiej połówki, której wciąż bezustannie szukamy, czy tylko staromodna, antyfeministyczna gadka? A może miłość jest przereklamowana? Albo lepiej: zanadto ją upraszczamy?

 (1.1) Wyjechała z mężem do Ameryki, gdzie panowały wówczas silne nastroje antyfeministyczne.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨfɛ̃mʲĩɲiˈstɨt͡ʃnɨ, AS: ãntyfẽmʹĩńistyčny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyfeminizm m., antyfeminista m., antyfeministka ż., antyfeministyczność ż.

 przysł. antyfeministycznie

Wiktionary


antyfeminizm

postawa niechęci wobec idei feminizmu i nieuznawanie równouprawnienia kobiet


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) polit. stanowisko sprzeciwiające się ideom i ruchowi feministycznemu

 (1.2) pot. wrogi stosunek do kobiet i/lub nieakceptowanie ich równości wobec prawa

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Antyfeminizm faszyzmu, sprzeciwiający się liberalnej idei powszechnej równości ludzi, szczególnie płci, był wręcz ostentacyjny

 (1.1) Również „antyfeminizm" jest jednak w języku polskim czymś pejoratywnym, jeśli w ten sposób określimy czyjeś poglądy, to jasne jest, że się z nimi nie utożsamiamy.

 (1.2) Zdecydowany antyfeminizm cechuje wielu moralistów, m.in. głośnego Szymona Starowolskiego. Uzasadniając swą niechęć do kobiet powoływał się na prawa natury.

 (1.2) Naukowy antyfeminizm przybrał w tekstach XV-wiecznych inkwizytorów Jakuba Sprengera i Henryka Instytora postać krańcowej nienawiści, tworząc jeden z najgorszych w historii systemów represji wobec kobiet.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyfeminista m., antyfeministka ż.

 przym. antyfeministyczny

 przysł. antyfeministycznie

Wiktionary


antyferroelektryczność

antyferroelektryczny


SJP.pl

Patrz:

antyferroelektryczny

antyferroelektryk

Antyferroelektryk – dielektryk niewykazujący spontanicznej polaryzacji przy braku zewnętrznego pola elektrycznego, ale posiadający wewnętrzne uporządkowanie elektrycznych momentów dipolowych: wypadkowe momenty sąsiednich komórek elementarnych są ułożone przeciwrównolegle.

Wikipedia


antyferromagnetyk

Antyferromagnetyzm – właściwość magnetyczna materiału; zjawisko polegające na antyrównoległym uporządkowaniu elementarnych momentów magnetycznych w podsieciach sieci krystalicznej. Typowym przykładem pierwiastka o silnych właściwościach magnetycznych jest mangan. Antyferromagnetyzm występuje np. w CuO (znajdujących się w większości badanych nadprzewodników wysokotemperaturowych), CuMnAs oraz w MnTe.

Wikipedia


antyferromagnetyzm

Antyferromagnetyzm – właściwość magnetyczna materiału; zjawisko polegające na antyrównoległym uporządkowaniu elementarnych momentów magnetycznych w podsieciach sieci krystalicznej. Typowym przykładem pierwiastka o silnych właściwościach magnetycznych jest mangan. Antyferromagnetyzm występuje np. w CuO (znajdujących się w większości badanych nadprzewodników wysokotemperaturowych), CuMnAs oraz w MnTe.

Wikipedia


antyfertylizyna

u zwierząt: substancja wydzielana przez plemniki, ułatwiająca zapłodnienie


SJP.pl

Antyfertylizyna (anty + gr. fertós ‘znośny’, lýsis ‘rozwiązanie’) – wydzielina występująca na powierzchni główki plemnika, która reaguje ze znajdującą się na powierzchni komórki jajowej, swoiście dopasowaną przestrzennie fertylizyną, w wyniku czego możliwe jest zapłodnienie plemnikami wyłącznie własnego gatunku.

Wikipedia


antyfestiwalowy

antyfestiwal


SJP.pl

Patrz:

antyfestiwal

antyfeudalny

zwalczający feudalizm, występujący przeciwko feudalizmowi i feudałom


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) skierowany przeciwko feudalizmowi i ukształtowanym przez niego stosunkom społecznym

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Żadna z powieści Mostowskiej nie zawiera charakterystycznych dla angielskiego romansu grozy akcentów antyfeudalnych.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przeciwfeudalny

Wiktionary


antyfidżyjski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Fidżi i Fidżyjczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyfidżyjskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyfidżyjskość ż.

Wiktionary


antyfilipiński

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Filipinom i Filipińczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyfilipińskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyfilipińskość ż.

Wiktionary


antyfilm

film przeciwstawiający się tradycyjnym schematom i konwencjom sztuki filmowej


SJP.pl


antyfiński

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Finlandii i Finom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyfińskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Finka ż., antyfińskość ż.

Wiktionary


antyfon

środek ochrony słuchu, zwykle w postaci zatyczek do uszu lub słuchawek ochronnych


SJP.pl

  • antyfon – indywidualny środek ochrony słuchu, ochronnik słuchu, artykuł BHP
    • wewnętrzny – wkładany do przewodu słuchowego, wkładka przeciwhałasowa, np. Stoper (zatyczka)
    • zewnętrzny – zasłaniający małżowinę uszną, np. nauszniki
  • Antyfon – kwartalnik diecezji przemysko-nowosądeckiej

Wikipedia


antyfona

krótkie modlitwy śpiewane lub recytowane przez dwa chóry kolejno po jednym wersie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) muz. w Liturgii godzin werset odmawiany przed i po psalmie czy kantyku;

 (1.2) muz. w Komplecie krótka pieśń maryjna śpiewana lub odmawiana na końcu godziny kanonicznej;

 (1.3) muz. w liturgii mszy świętej jeden z wersetów śpiewanych lub odmawianych na wejście, na ofiarowanie i na komunię;

Wiktionary

Antyfona (gr. „przeciwgłos”, „naprzemienna odpowiedź”) – w liturgii chrześcijańskiej werset rozpoczynający i kończący modlitwę – najczęściej psalm lub kantyk (pieśń), często zaczerpnięty z Psalmów lub innych ksiąg Pisma Świętego.

W chorale gregoriańskim antyfony to różne typy śpiewów, np. antyfony psalmowe czy antyfony mszalne. Wywodzą się one na ogół z praktyki wykonywania tekstów liturgicznych przez dwa chóry, recytujące lub śpiewające na przemian (śpiew antyfonalny). Zostały przejęte przez Kościół zachodni w IV w. z obrządku syryjskiego (śpiew ambrozjański).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zapomnieliśmy o antyfonie na końcu kantyku.

 (1.2) Po Komplecie kantor zaintonował antyfonę maryjną.

 (1.3) Za śpiew antyfon na roratach odpowiada schola parafialna.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyfonarz mrz., antyfonał mrz.

 przym. antyfonalny

Wiktionary


antyfonalny

antyfona


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) rel. wykonywany jako antyfona na początku i na końcu psalmu lub kantyku

Wiktionary

Patrz:

antyfona

Przykłady

 (1.1) Kantor rozpoczął śpiew wersetu antyfonalnego.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyfona ż.

Wiktionary


antyfonarz

księga zawierająca zbiór śpiewów liturgicznych, głównie antyfon


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) rel. księga liturgiczna zawierająca antyfony

Wiktionary

Antyfonarz (z łac.średn. antiphonarium) – księga liturgiczna Kościoła rzymskokatolickiego zawierająca zbiór antyfon (najstarszych śpiewów liturgicznych); w czasach późniejszych w skład antyfonarza weszły również śpiewy używane w liturgii poza mszą świętą.W antyfonarz wchodziły pieśni śpiewane w niedziele i inne święta.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Kantor otworzył antyfonarz i zaintonował antyfonę.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyfona ż., antyfonał mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) daw. antyfonał

Wiktionary


antyfonarzowy

antyfonarz


SJP.pl

Patrz:

antyfonarz

antyfonał

dawniej: antyfonarz - księga zawierająca zbiór śpiewów liturgicznych, głównie antyfon


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) daw. rel. księga liturgiczna zawierająca antyfony

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na pulpicie w oratorium leżał oprawiony w skórę antyfonał z XVII wieku.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyfonarz mrz., antyfona ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) antyfonarz

Wiktionary


antyfrancuski

niechętny lub wrogi Francuzom, Francji


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Francji i Francuzom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyfrancuskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyfrancuskość ż.

Wiktionary


antyfrankistowski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który się sprzeciwia frankizmowi

 (1.2) taki, który jest przejawem sprzeciwu wobec frankizmu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyfrankistowskość ż.

Wiktionary


antyfraza

figura retoryczna polegająca na ironicznym użyciu wyrazu, zmieniającym jego sens na przeciwny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) liter. jęz. środek stylistyczny, polegający na ironicznej zmianie znaczenia wyrazu na przeciwny (np. ale jesteś mądry = jesteś głupi) bądź też na użyciu zaprzeczonego antonimu zamiast nazwania wprost jakiejś cechy (np. niepiękny = brzydki)

Wiktionary

Ironia (grec. εἰρωνεία eironeía, dosłownie „przestawienie, pozorowanie“) – sposób wypowiadania się, oparty na zamierzonej niezgodności, najczęściej przeciwieństwie, dwóch poziomów wypowiedzi: dosłownego i ukrytego, np. w zdaniu Jaka piękna pogoda wypowiedzianym w trakcie ulewy. W klasycznej retoryce ironia stanowi jeden z tropów, jest zaliczana także do podstawowych kategorii w estetyce.

Wikipedia


antyfrykcyjny

zapobiegający tarciu, powodujący zmniejszenie tarcia; przeciwcierny


SJP.pl


antyfutbol

gra przecząca zasadom dobrego futbolu


SJP.pl


antyfutrzarski

przymiotnik

 (1.1) skierowany przeciwko przemysłowi futrzarskiemu, wrogi produkcji i noszeniu naturalnych futer przez ludzi

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dołączyła do innych znanych i pięknych kobiet, które wspierają kampanie antyfutrzarskie (…).

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨfuˈṭʃarsʲci, AS: ãntyfuṭšarsʹḱi

Wiktionary


antygaboński

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Gabonowi i Gabończykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antygabońskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antygabońskość ż.

Wiktionary


antygambijski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Gambii i Gambijczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antygambijskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antygambijskość ż.

Wiktionary


antygangowy

przeznaczony do walki z gangami


SJP.pl


antygaz

mechanizm zapobiegający nadmiernemu zużyciu sprzęgła


SJP.pl


antygejowski

skierowany przeciwko gejom, nastawiony przeciw homoseksualizmowi


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) przeciwny gejom, zwalczający gejów

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. gej mos.

Wiktionary


antygen

wielocząsteczkowa substancja wywołująca powstanie (wytwarzanie) przeciwciał


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) med. substancja, której pojawienie się w organizmie powoduje jego reakcję odpornościową;

Wiktionary

Antygen (źródłosłów niejasny: stgr. ἀντί anti, przeciw, γένος genos, ród, rodzaj; przytaczane także ang. antigen = antibody generator, generator przeciwciał) – substancja, która wykazuje antygenowość (właściwość wiązania się ze swoistymi przeciwciałami) oraz immunogenność (właściwość wywołania przeciw sobie odpowiedzi odpornościowej), przy czym znane są antygeny, tzw. hapteny, które stają się immunogenne dopiero po związaniu się z nośnikiem.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W badanych błonach erytrocytów występują antygeny dwóch rodzajów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ãnˈtɨɡɛ̃n, AS: ãntygẽn

Wiktionary

Powiązane:

 przym. antygenowy

 przysł. antygenowo

Wiktionary


antygenowy

antygen


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z antygenem, dotyczący antygenów

Wiktionary

Patrz:

antygen

Powiązane:

 rzecz. antygen mrz.

 przysł. antygenowo

Wiktionary


antyghański

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Ghanie i Ghańczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyghańskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyghańskość ż.

Wiktionary


antygibraltarski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Gibraltarowi i Gibraltarczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antygibraltarskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antygibraltarskość ż.

Wiktionary


antyglobalista

członek ruchu antyglobalistycznego; alterglobalista


SJP.pl


antyglobalistka

antyglobalista


SJP.pl

Patrz:

antyglobalista

antyglobalistyczny

przeciwny globalizacji, mający na celu jej zahamowanie; alterglobalistyczny


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który się sprzeciwia globalizmowi

 (1.2) taki, który jest przejawem sprzeciwu wobec globalizmu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyglobalizm m., antyglobalistyczność ż.

Wiktionary


antyglobalizacja

ideologia przeciwna globalizacji, mająca na celu jej zahamowanie


SJP.pl


antyglobalizm

ruch społeczno-polityczny sprzeciwiający się korzyściom płynącym z procesów globalizacji; alterglobalizm


SJP.pl

Ruch alterglobalistyczny – ruch społeczno-polityczny aktywny w większości państw świata, różnorodny ideowo i niejednolity organizacyjnie. Za cel stawia sobie radykalną zmianę obecnych stosunków ekonomicznych, ekologicznych i społecznych, m.in. poprzez budowanie globalnego społeczeństwa obywatelskiego.

Wikipedia


antygona

mit. gr. córka Edypa i Jokasty


SJP.pl

  • Antygona – dramat Sofoklesa
  • Antygona (gr. i łac. Antigone) – królowa Epiru, córka Filipa i Bereniki
  • Antygona (gr. i łac. Antigone) – w mitologii greckiej córka Edypa, królewna tebańska
  • Antygona (gr. i łac. Antigone) – w mitologii greckiej córka Eurytiona
  • Antygona (gr. i łac. Antigone) – w mitologii greckiej córka Laomedona
  • Antygona – powieść Kazimierza Brandysa z 1948 r.

Wikipedia


antygoryt

minerał barwy zielonej, odmiana serpentynu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) miner. minerał z gromady krzemianów zaliczany do grupy serpentynów;

Wiktionary

Antygoryt – minerał z gromady krzemianów zaliczany do grupy serpentynów. Należy do minerałów pospolitych i szeroko rozpowszechnionych.

Nazwa wywodzi się od Antigoro (nazwa doliny we włoskim Piemoncie) – miejsca pozyskiwania czystego antygorytu. Znane w gemmologii odmiany: bowenit i williamsyt.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. antygorytowy

Wiktionary


antygorytowy

antygoryt


SJP.pl

Patrz:

antygoryt

antygradacja

opozycyjne zestawienie stopniowania wzmacniającego i osłabiającego cechy, np. "Atak wroga był coraz silniejszy, gwałtowniejszy, a garstka obrońców malała, słabła."; antyklimaks


SJP.pl

Antygradacja (antyklimaks, gradacja opadająca) – figura retoryczna, odmiana gradacji, w której składniki uszeregowane są w taki sposób, że ich wartość znaczeniowa lub emocjonalna stopniowo maleje. Termin odnosi się także do nieoczekiwanego obniżenia tonu, przejścia od podniosłości do trywialności, pospolitości.

Inaczej gradacja w języku wysokim, nagle przełamana językiem niskim, prostym, nierzadko wulgaryzmem.

Wikipedia


antygraffiti

1. preparat do pokrywania powierzchni obiektów umożliwiający łatwe usunięcie z nich napisów i rysunków;
2. umożliwiający łatwe usunięcie napisów i rysunków z powierzchni obiektów; antygraffitowy


SJP.pl


antygraffitowy

umożliwiający łatwe usunięcie napisów i rysunków z powierzchni obiektów; antygraffiti


SJP.pl


antygrawitacyjny

przeciwdziałający grawitacji


SJP.pl


antygrecki

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Grecji i Grekom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antygreckiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Grecja ż., antygreckość ż.

Wiktionary


antygrenadyjski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Grenadzie i Grenadyjczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antygrenadyjskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antygrenadyjskość ż.

Wiktionary


antygromowy

zabezpieczający przed uderzeniem pioruna


SJP.pl


antygruziński

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Gruzji i Gruzinom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antygruzińskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antygruzińskość ż.

Wiktionary


antygrypowy

zwalczający grypę, zapobiegający grypie; przeciwgrypowy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) zob. przeciwgrypowy.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przeciwgrypowy

Wiktionary


antygrzybiczny

zapobiegający grzybicy; przeciwgrzybiczny, przeciwgrzybiczy


SJP.pl


antyguamski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Guamowi i Guamczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyguamskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyguamskość ż.

Wiktionary


antygujański

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Gujanie i Gujańczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antygujańskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antygujańskość ż.

Wiktionary


antygwatemalski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Gwatemali i Gwatemalczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antygwatemalskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antygwatemalskość ż.

Wiktionary


antygwałty

potocznie: damska odzież mająca na celu odstraszenie potencjalnego gwałciciela


SJP.pl


antygwinejski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Gwinei i Gwinejczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antygwinejskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antygwinejskość ż.

Wiktionary


antyhabsburski

skierowany przeciwko Habsburgom


SJP.pl


antyhaitański

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Haiti i Haitańczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyhaitańskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyhaitańskość ż.

Wiktionary


antyhaker

osoba zabezpieczająca sieci, systemy komputerowe itp. przed włamaniem


SJP.pl


antyhakerski

zabezpieczający przed atakami hakerów


SJP.pl


antyhałasowy

przeciwhałasowy;
1. zmniejszający, likwidujący hałas; przeciwakustyczny, antyakustyczny, przeciwdźwiękowy;
2. mający na celu walkę z hałasem


SJP.pl


antyhierarchiczność

antyhierarchiczny


SJP.pl

Patrz:

antyhierarchiczny

antyhinduski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Indiom i Hindusom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyhinduskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Indus mos./mrz., antyhinduskość ż., antyindyjskość ż.

 przym. antyindyjski

Wiktionary


antyhistaminik

potocznie: lek antyhistaminowy


SJP.pl

Antagonisty receptora H1, leki przeciwhistaminowe H1, antyhistaminiki H1 – substancje odwracające działanie histaminy na jej receptor H1. Jest to podstawowa grupa leków stosowana w atopii. W rzeczywistości nie są one antagonistami, lecz odwrotnymi agonistami receptora H1.

Wikipedia


antyhistaminowy

zapobiegający przedostawaniu się histaminy z krwi do tkanek; przeciwhistaminowy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) med. zob. przeciwhistaminowy.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przeciwhistaminowy

Wiktionary


antyhiszpański

niechętny lub wrogi Hiszpanii, Hiszpanom


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Hiszpanii i Hiszpanom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyhiszpańskiej (1.1)

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Amerykańska prasa, tzw. żółta, czyli brukowa, wszczęła gwałtowną kampanię antyhiszpańską.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyhiszpańskość ż.

Wiktionary


antyhitlerowiec

przeciwnik polityki Adolfa Hitlera


SJP.pl


antyhitlerowski

przeciwny hitleryzmowi, zwalczający hitleryzm (np. koalicja antyhitlerowska)


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi hitleryzmowi i hitlerowcom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyhitlerowskiej (1.1)

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Polska dla Polaków – jak to pogodzić z postawą obcoplemieńca, który po opuszczeniu getta działał w konspiracji, pisał antyhitlerowskie satyry, przeszedł przez obozy i łagrową poniewierkę, by wreszcie po andersowskim epizodzie znaleźć się w Londynie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyhitlerowiec m., antyhitlerowskość ż.

 przym. hitlerowski

Wiktionary


antyhitleryzm

wrogie nastawienie do hitleryzmu, zwalczanie hitleryzmu


SJP.pl


antyholenderski

niechętny lub wrogi Holandii, Holendrom


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Holandii i Holendrom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyholenderskiej (1.1)

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) – Z tego, co wiem, to do dzisiaj Holendrzy kupili ośmiokrotnie więcej ziemi w Polsce niż Niemcy. A nieznany mi jest antyholenderski ruch w Polsce!

 (1.1) W latach 1943-49 aktywnie uczestniczył w antyholenderskim ruchu oporu.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyholenderskość ż.

Wiktionary


antyhonduraski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Hondurasowi i Honduranom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyhonduraskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyhonduraskość ż.

Wiktionary


antyhormon

substancja blokująca lub znosząca działanie hormonów


SJP.pl


antyhumanistyczny

wrogi prądom humanistycznym


SJP.pl


antyhumanitarny

sprzeczny z zasadami humanitaryzmu; nieludzki, okrutny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) przeciwny, wrogi zasadom humanitarnym

Wiktionary


antyimigracyjny

przymiotnik

 (1.1) skierowany przeciwko imigracji lub imigrantom

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) (…) jak patrzę na scenę polityczną wielu państw, w których imigranci stanowią duży odsetek, mam wrażenie, że dziś wygrywa się wybory tylko i wyłącznie na antyimigracyjnej retoryce.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨjĩmʲiɡraˈt͡sɨjnɨ, AS: ãntyi ̯ĩmʹigracyi ̯ny

Wiktionary

Powiązane:

 przym. antyimigrancki

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) antyimigrancki

Wiktionary


antyimigrancki

występujący, skierowany przeciwko imigracji, imigrantom


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) skierowany przeciwko imigrantom, wrogi imigrantom

Wiktionary

Powiązane:

 przym. antyimigracyjny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) antyimigracyjny

Wiktionary


antyimperialistka

antyimperialista


SJP.pl

Patrz:

antyimperialista

antyimperialistyczny

walczący z imperializmem, wrogi imperializmowi


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) nastawiony na walkę z imperializmem, zwalczający imperialistów

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Moskwa widziała w Hawanie sojusznika antyimperialistycznego i klasowego.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨjĩmpɛrʲjalʲiˈstɨt͡ʃnɨ, AS: ãntyi ̯ĩmperʹi ̯alʹistyčny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyimperialista m., antyimperializm m.

Wiktionary


antyimperializm

kierunek w polityce przeciwstawiający się imperializmowi


SJP.pl

Antyimperializm – idea sprzeciwiająca się imperializmowi, kolonializmowi, imperiom kolonialnym i ich dążeniom do hegemonii oraz ich ekspansji terytorialnej poza swoje ustalone granice. Do idei antyimperializmu odwoływały się głównie ruchy nacjonalistyczne oraz komunistyczne.

Wikipedia


antyimplozyjny

1. zabezpieczający przed implozją;
2. zabezpieczony przed implozją


SJP.pl


antyimport

Antyimport – polityka handlu zagranicznego polegająca na ograniczaniu przywozu z zagranicy towarów, które na większą skalę mogą być wytwarzane w kraju, nazywana również polityką ograniczonej autarkii.

Do końca lat 80. XX wieku polityka antyimportowa stosowana była także w krajach o gospodarce centralnie sterowanej, w tym w Polsce.

Wikipedia


antyimportowy

przeciwdziałający importowi, zwłaszcza przewyższającemu eksport (np. antyimportowe regulacje rządu)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający na celu zmniejszanie lub zlikwidowanie importu, przeciwdziałający importowi

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) PSL bił się też z SLD o podatek antyimportowy, którym chciał chronić polskich producentów przed zagraniczną konkurencją, która w opinii chłopskich działaczy z zasady była nieuczciwa.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨjĩmpɔrˈtɔvɨ, AS: ãntyi ̯ĩmportovy

Wiktionary


antyindiański

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Indianom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyindiańskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyindiańskość ż.

Wiktionary


antyindonezyjski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Indonezji i Indonezyjczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyindonezyjskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyindonezyjskość ż., Indonezja ż.

Wiktionary


antyindyjski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Indiom i Hindusom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyindyjskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Indus mos./mrz., antyindyjskość ż., antyhinduskość ż.

 przym. antyhinduski, indyjski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) antyhinduski

Wiktionary


antyindywidualizm

sprzeciwianie się poczuciu niezależności i odrębności osobistej


SJP.pl


antyinflacyjny

przeciwdziałający, zapobiegający inflacji; przeciwinflacyjny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający na celu zmniejszenie lub przeciwdziałanie inflacji

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨjĩnflaˈt͡sɨjnɨ, AS: ãntyi ̯ĩnflacyi ̯ny

Wiktionary


antyintelektualistka

antyintelektualista


SJP.pl

Patrz:

antyintelektualista

antyintelektualizm

Antyintelektualizm – termin oznaczający sprzeciw wobec intelektualizmu albo postawę wrogą wobec intelektualistów i ich roli w społeczeństwie. Antyintelektualista jest więc przeciwieństwem tak zwanych „jajogłowych” rozumianych jako naukowcy, historycy i filozofowie oraz racjonaliści i empirycy. Według Hofstadtera można wyróżnić trzy typy antyintelektualizmu: antyracjonalizm religijny, populistyczny antyelitaryzm i bezrefleksyjny instrumentalizm.

Wikipedia


antyintelektualny

wyrażający sprzeciw wobec wartości poznania intelektualnego; występujący przeciwko intelektualistom


SJP.pl


antyinteligencki

występujący przeciwko inteligencji; przeciwny inteligencji


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) nastawiony wrogo do inteligencji jako warstwy społecznej

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wzniecona przez partię pomarcowa kampania antysemicka i antyinteligencka pobudziła polityczną świadomość inteligencji i stała się punktem odniesienia jej politycznych poglądów i preferencji.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨjĩntɛlʲiˈɡɛ̃nt͡sʲci, AS: ãntyi ̯ĩntelʹigncʹḱi

Wiktionary


antyinteligenckość

antyinteligencki


SJP.pl

Patrz:

antyinteligencki

antyinternetowy

1. ograniczający korzystanie z internetu;
2. niechętny do korzystania z internetu


SJP.pl


antyiracki

niechętny lub wrogi Irakowi, Irakijczykom


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Irakowi i Irakijczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyirackiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyirackość ż.

Wiktionary


antyirański

przeciwstawiający się Iranowi lub Irańczykom


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Iranowi i Irańczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyirańskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyirańskość ż.

Wiktionary


antyirlandzki

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Irlandii i Irlandczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyirlandzkiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyirlandzkość ż.

Wiktionary


antyironia

specyficzna forma wypowiedzi, pozorna ironia wykazująca w rzeczywistości bezsensowność lub szkodliwość czegoś


SJP.pl


antyislamizm

Islamofobia – antyspołeczne uprzedzenie i dyskryminacja w stosunku do islamu i muzułmanów. Pojęcie odnosi się do wszelkich przejawów dyskryminacji i rozpowszechniania nienawiści.

Określenie "islamofobia" pochodzi od słów: nazwy islam i greckiego słowa phóbos (gr.φόβος) – strach. Termin ten używany był już w latach 20. XX wieku.

Wikipedia


antyislamski

występujący, skierowany przeciwko islamowi


SJP.pl


antyislandzki

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Islandii i Islandczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyislandzkiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyislandzkość ż., Islandia ż.

Wiktionary


antyizraelizm

niechęć lub wrogość wobec Izraela


SJP.pl


antyizraelski

niechętny lub wrogi Izraelowi, Izraelczykom


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) skierowany przeciwko Izraelowi, niechętny wobec Izraela

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Komunistyczne władze prowadziły politykę antyizraelską, a może i antysemicką.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨjizraˈɛlsʲci, AS: ãntyi ̯izraelsʹḱi

Wiktionary


antyjądro

w fizyce: jądro zbudowane z antyprotonów i antyneutronów


SJP.pl


antyjądrowy

skierowany przeciw wytwarzaniu i stosowaniu broni jądrowej; antyatomowy, przeciwatomowy, przeciwjądrowy, antynuklearny


SJP.pl


antyjakobiński

przymiotnik

 (1.1) przeciwny jakobinom, zwalczający jakobinów

Wiktionary


antyjamajski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Jamajce i Jamajczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyjamajskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyjamajskość ż.

Wiktionary


antyjapoński

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Japonii i Japończykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyjapońskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyjapońskość ż.

Wiktionary


antyjemeński

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Jemenowi i Jemeńczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyjemeńskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyjemeńskość ż., Jemen mrz.

Wiktionary


antyjezuicki

występujący, skierowany przeciwko jezuitom


SJP.pl


antyjordański

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Jordanii i Jordańczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyjordańskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyjordańskość ż.

Wiktionary


antyjudaistyczny

przymiotnik

 (1.1) skierowany przeciwko judaizmowi

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨjudajiˈstɨt͡ʃnɨ, AS: ãntyi ̯udai ̯istyčny

Wiktionary


antyjudaizm

wrogie nastawienie wobec Żydów, mające źródło w błędnej interpretacji Nowego Testamentu


SJP.pl


antyjugosłowiański

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Jugosławii i Jugosłowianom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyjugosłowiańskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyjugosłowiańskość ż.

Wiktionary


antyk

1. świat starożytnej Grecji i Rzymu;
2. okres historyczny od początku czasów historycznych do przełomu IV i V wieku naszej ery (przyjmuje się rok 476 jako jego kres); starożytność;
3. stary, zabytkowy przedmiot


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) hist. świat starożytnej kultury grecko-łacińskiej;

 (1.2) pot. przedmiot stary, zabytkowy

 (1.3) przen. człowiek staroświecki, dawnej daty

 (1.4) łódź. stary człowiek

 (1.5) uczn. rodzic

 (1.6) uczn. nauczyciel (zwłaszcza starej daty)

Wiktionary

  • antyk (z łac. antiquus – „dawny”) – określenie świata starożytnego, głównie okresu rozkwitu cywilizacji i kultury starożytnej Grecji i Rzymu, mniej więcej od I tysiąclecia p.n.e. do końca starożytności w V wieku n.e.
  • antyk – zabytkowy przedmiot sztuki dawnej.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zawsze interesował mnie świat antyku.

 (1.2) W jego mieszkaniu jest dużo pięknych antyków.

 (1.4) Nie chce mi się iść na te imieniny, same antyki tam będą siedzieć.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈãntɨk, AS: ãntyk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antykizowanie n., antyczność

 przym. antyczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) starożytność

 (1.2) staroć, zabytek

Wiktionary


antykadencja

w językoznawstwie: intonacja rosnąca


SJP.pl

Wikipedia


antykambodżański

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Kambodży i Kambodżanom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antykambodżańskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antykambodżańskość ż.

Wiktionary


antykamera

komnata poprzedzająca sypialnię lub pokój paradny, pełniąca funkcję poczekalni dla dworzan i służby w pałacach królewskich i magnackich


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) archit. rodzaj formalnego przedpokoju, poczekalni poprzedzającego reprezentacyjne wnętrze, salon

Wiktionary

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) antyszambr

Wiktionary


antykameruński

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Kamerunowi i Kameruńczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antykameruńskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antykameruńskość ż.

Wiktionary


antykanadyjski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Kanadzie i Kanadyjczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antykanadyjskiej (1.1)

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Równie dobrze można by papieża oskarżyć, że jest antyrosyjski czy antyukraiński albo antyamerykański czy antykanadyjski. Czego się nie robi, by pognębić papieża „lewaka”.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. kanadystyka ż., kanadyjka ż., Kanada ż., antykanadyjskość ż.

Wiktionary


antykandydat

kandydat strony przeciwnej rywalizujący w ubieganiu się o to samo stanowisko


SJP.pl


antykapitalista

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) przeciwnik kapitalizmu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antykapitalizm mrz.

:: fż. antykapitalistka ż.

 przym. antykapitalistyczny

Wiktionary


antykapitalistka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) fż. od: antykapitalista

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨkapʲitaˈlʲistka, AS: ãntykapʹitalʹistka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: fm. antykapitalista m.

 przym. antykapitalistyczny

Wiktionary


antykapitalistyczny

zwalczający kapitalizm, wrogi kapitalizmowi


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) wrogi wobec kapitalizmu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antykapitalizm mrz., antykapitalista m., antykapitalistka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rzad. przeciwkapitalistyczny

Wiktionary


antykataloński

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Katalonii i Katalończykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antykatalońskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antykatalońskość ż.

Wiktionary


antykataralny

przymiotnik relacyjny

 (1.1) rzad. med. przeciwdziałający katarowi lub go łagodzący

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Sporo ludzi wierzy, zdaje się, że antykataralne i antygrypowe tampony, które tak często widuje się na nosach tokijczyków, to rodzaj masek przeciwgazowych.

Wiktionary

Powiązane:

 przysł. antykataralnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przeciwkatarowy, przeciwkataralny

Wiktionary


antykatarski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Katarowi i Katarczykom

 (1.2) taki, który jest przeciwny lub wrogi katarom

 (1.3) taki, który jest przejawem postawy antykatarskiej (1.1-2)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antykatarskość ż.

Wiktionary


antykatoda

anoda w lampie rentgenowskiej


SJP.pl

Elektroda – końcowy element niektórych układów lub urządzeń elektrycznych, przewodnik elektryczny wysyłający ładunek elektryczny lub przyjmujący go z otoczenia, albo kształtujący pole elektrostatyczne w swoim otoczeniu.

Istnieją trzy rodzaje elektrod. Pierwsze dwa rodzaje to anoda i katoda. W obwodach prądu stałego anoda to elektroda, która przyjmuje ładunek ujemny lub wysyła dodatni, zaś katoda to elektroda wysyłająca ładunek ujemny lub przyjmująca dodatni. W lampie rentgenowskiej elektroda w którą uderzają rozpędzone elektrony jest nazywana antykatodą, może ona być anodą lampy albo lampa zawiera dodatkową elektrodę będącą anodą. Ładunkami elektrycznymi przepływającymi między anodą i katodą mogą być swobodne elektrony lub jony.

Wikipedia


antykatolicki

przeciwny katolicyzmowi, zwalczający katolicyzm (np. antykatolickie wystąpienia, antykatolickie wydawnictwo)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) wrogi katolicyzmowi, skierowany przeciwko katolicyzmowi

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨkatɔˈlʲit͡sʲci, AS: ãntykatolʹicʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antykatolicyzm m., antykatolik m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przeciwkatolicki

Wiktionary


antykatolicyzm

postawa niechęci wobec katolicyzmu


SJP.pl

Antykatolicyzm – ogólne pojęcie obejmujące wrogość lub uprzedzenia skierowane przeciwko chrześcijaństwu katolickiemu, a szczególnie przeciwko Kościołowi katolickiemu, jego duchowieństwu i jego zwolennikom. Termin odnosi się również do prześladowań religijnych katolików.

Wikipedia


antykatoliczka

antykatolik


SJP.pl

Patrz:

antykatolik

antykawiarnia

kawiarnia, w której płaci się wyłącznie za spędzany w niej czas


SJP.pl


antykazachski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Kazachstanowi i Kazachom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antykazachskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antykazachskość ż.

 przym. kazachstański

Wiktionary


antykidnapingowy

przeciwdziałający porwaniom


SJP.pl


antykino

nurt w kinematografii, będący zaprzeczeniem kina tradycyjnego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) kierunek w kinematografii stanowiący zaprzeczenie kina tradycyjnego

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jestem zażenowana i chcę jak najszybciej o tym antykinie zapomnieć.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨˈcĩnɔ, AS: ãntyḱĩno

Wiktionary


antykirgiski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Kirgistanowi i Kirgizom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antykirgiskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antykirgiskość ż.

Wiktionary


antykiribacki

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Kiribati i Kiribatyjczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antykiribackiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antykiribackość ż.

Wiktionary


antykizowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) szt. naśladowanie stylu dzieł antycznych

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyk m., antyczność ż.

 czas. antykizować

 przym. antyczny

Wiktionary


antyklerykalizm

postawa niechęci wobec kleru, występowanie przeciwko odgrywaniu przez duchowieństwo znaczącej roli w życiu społecznym


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) ideologia społeczno-polityczna przeciwstawiająca się klerykalizmowi, krytyczna wobec autorytetu lub władzy kleru i duchowieństwa w przestrzeni publicznej (poza miejscami kultu);

Wiktionary

Antyklerykalizm (od „anty” i gr. klerikos, „mający władzę religijną”) – ideologia społeczno-polityczna i postawa życiowa wyrażająca się w niechętnym lub wrogim stosunku do udziału kleru w życiu społecznym i politycznym. Antyklerykalizm często mylnie utożsamiany jest z ateizmem.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Antyklerykalizm często mylnie utożsamiany jest z ateizmem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨklɛrɨˈkalʲism̥, AS: ãntyklerykalʹism̦

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyklerykalność ż., antyklerykał m., antyklerykałka ż.

 przym. antyklerykalny

Wiktionary


antyklerykalność

antyklerykalny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest antyklerykalne; cecha tych, którzy są antyklerykalni

Wiktionary

Patrz:

antyklerykalny

Powiązane:

 rzecz. antyklerykalizm m., antyklerykał m.

 przym. antyklerykalny

 przysł. antyklerykalnie

Wiktionary


antyklerykalny

zwalczający kler, występujący przeciwko klerowi


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) polit. przeciwstawiający się władzy kleru i jego udziałowi w życiu społeczno-politycznym

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨklɛrɨˈkalnɨ, AS: ãntyklerykalny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyklerykalizm m., antyklerykał m., antyklerykalność ż.

Wiktionary


antyklerykał

ktoś przeciwny klerowi; zwolennik antyklerykalizmu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) przeciwnik klerykalizmu, zwolennik antyklerykalizmu

Wiktionary

Antyklerykalizm (od „anty” i gr. klerikos, „mający władzę religijną”) – ideologia społeczno-polityczna i postawa życiowa wyrażająca się w niechętnym lub wrogim stosunku do udziału kleru w życiu społecznym i politycznym. Antyklerykalizm często mylnie utożsamiany jest z ateizmem.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Oczywiście, antyklerykałowie i niewierzący to nie są zbiory tożsame. Są wierzący antyklerykałowie i niewierzący, którzy nie przejawiają wrogich uczuć do Kościoła.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyklerykalność ż., antyklerykalizm m.

:: fż. antyklerykałka ż.

 przym. antyklerykalny

 przysł. antyklerykalnie

Wiktionary


antyklerykałka

antyklerykał


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przeciwniczka klerykalizmu

Wiktionary

Patrz:

antyklerykał

Przykłady

 (1.1) Opowiadanie to dotknęło Michalinę z Dziekońskich Zaleską, zwaną w Grodnie „hrabiną", tę samą panią Zaleską, w której salonie pani Orzeszkowa, rozwódka i antyklerykałka, pozytywistka i demokratka, nieraz była krytykowana i potępiana (…).

 (1.1) Pewna dziennikarka, antyklerykałka i „permisywistka", pojechała do pewnego miasta, by sprawdzić pogłoskę, że zakonnice załatwiają nielegalne adopcje zagraniczne.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyklerykalizm m.

:: fm. antyklerykał m.

Wiktionary


antyklimaks

opozycyjne zestawienie stopniowania wzmacniającego i osłabiającego cechy, np. "Atak wroga był coraz silniejszy, gwałtowniejszy, a garstka obrońców malała, słabła."; antygradacja


SJP.pl

Antygradacja (antyklimaks, gradacja opadająca) – figura retoryczna, odmiana gradacji, w której składniki uszeregowane są w taki sposób, że ich wartość znaczeniowa lub emocjonalna stopniowo maleje. Termin odnosi się także do nieoczekiwanego obniżenia tonu, przejścia od podniosłości do trywialności, pospolitości.

Inaczej gradacja w języku wysokim, nagle przełamana językiem niskim, prostym, nierzadko wulgaryzmem.

Wikipedia


antyklina

wypukły fałd skalny, którego część centralna zbudowana jest ze skał starszych niż boczne skrzydła; siodło


SJP.pl

Antyklina, siodło (gr. anti – przeciw i klinein – nachylać) – w geologii wypukły fałd, którego wnętrze zbudowane jest ze skał starszych, na zewnątrz zaś (na tzw. skrzydłach) występują skały coraz młodsze. Proste normalne w stosunku do płaszczyzn odpowiadających poszczególnym warstwom skalnym tworzą w antyklinie wiązkę rozbieżną.

Zamknięciem antykliny jest peryklina.

Wikipedia


antyklinalny

przymiotnik od: antyklina


SJP.pl


antyklinorium

rozległy zespół fałdów wypiętrzony względem otoczenia


SJP.pl

Antyklinorium − rozległy zespół fałdów, których obwiednia, przynajmniej górna, jest wypukła ku górze, przeciwieństwo synklinorium.

W Polsce uważa się za antyklinorium m.in. cały element wypukły biegnący przez obszar kraju z północnego zachodu na południowy wschód − antyklinorium środkowopolskie, lub tylko jego południowy odcinek − antyklinorium świętokrzyskie i antyklinorium dolnego Sanu.

Wikipedia


antykoagulant

substancja hamująca proces krzepnięcia krwi, w medycynie używana jako lek; lek przeciwzakrzepowy; lek przeciwkrzepliwy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) med. środek zmniejszający krzepliwość krwi;

Wiktionary

Leki przeciwzakrzepowe, antykoagulanty, leki hamujące krzepnięcie krwi – grupa leków spowalniających, utrudniających lub uniemożliwiających krzepnięcie krwi. Stosuje się je w profilaktyce zakrzepic różnego pochodzenia oraz w leczeniu istniejących zakrzepów w żyłach o powolnym przepływie krwi. Leki te są mało skuteczne w leczeniu i profilaktyce zakrzepów w tętnicach, które zwykle składają się głównie z czopów płytek krwi z niewielką zawartością fibryny.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Lekarz i chory mają jedną z 3 możliwości: kontynuować leczenie doustnym antykoagulantem, zatrzymać terapię na okres okołozabiegowy lub zatrzymać leczenie doustnym antykoagulantem, stosując jednocześnie leczenie pomostowe heparyną niefrakcjonowaną lub drobnocząsteczkową.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨkɔaˈɡulãnt, AS: ãntykoagulãnt

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antykoagulacja ż.

Wiktionary


antykobiecość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest antykobiece; cecha tych, którzy są antykobiecy

Wiktionary

Powiązane:

 przym. antykobiecy

 przysł. antykobieco

Wiktionary


antykobiecy

wrogi wobec kobiet, skierowany przeciw kobietom


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) skierowany przeciwko kobietom, wrogi wobec nich

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨkɔˈbʲjɛt͡sɨ, AS: ãntykobʹi ̯ecy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antykobiecość ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) antyfeministyczny

Wiktionary


antykodon

trzy nukleotydy w tRNA parujące z mRNA w czasie translacji


SJP.pl

Antykodon – sekwencja trzech kolejnych nukleotydów, występujących w pozycji 34–36, w cząsteczce tRNA, których zasady są komplementarne do zasad kodonu danego aminokwasu na mRNA. Bierze udział w translacji, zachodzącej na rybosomach, podczas której przyłącza się do komplementarnej trójki zasad w mRNA (zgodnie z kodem genetycznym) wraz ze znajdującym się na przeciwnym końcu cząsteczki tRNA aminokwasem.

Wikipedia


antykognitywizm

pogląd etyczny zakładający nieistnienie obiektywnych wartości etycznych i moralnych, uznający je za wynikające z jednostkowego bądź zbiorowego przeświadczenia; akognitywizm, nonkognitywizm


SJP.pl


antykoincydencja

Koincydencja (fr. coincident, od śred. łac. im. czas. coincidere, od co-, „razem, współ-” i incidere, „upadać na”, od in- i cadere, „upadać”, być może spokr. z sanskr. śad-, „spaść”) – przypadek, zbieg okoliczności, zbieżność kilku zdarzeń, często nieoczekiwana i bez dostrzegalnej przyczyny. M.in. z powodu swej niepowtarzalności i bezprzyczynowości koincydencje najczęściej nie są w zainteresowaniu badań naukowych, a jako intuicyjnie nieoczekiwane bywają źródłem błędów poznawczych prowadzących do twierdzeń z zakresu okultyzmu, zjawisk nadprzyrodzonych czy paranormalnych. W ogólności w przypadku braku bardziej wyszukanych metod wyjaśniania zdarzeń mogą służyć jako łącze do ludowej psychologii i filozofii.

Wikipedia


antykolizyjny

zapobiegający kolizji pojazdów; przeciwkolizyjny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) techn. mający zmniejszyć prawdopodobieństwo zajścia kolizji (zwłaszcza między pojazdami)

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przeciwzderzeniowy

Wiktionary


antykolkowy

zapobiegający lub przeciwdziałający kolce; przeciwkolkowy


SJP.pl


antykolonializm

ideologia i ruch mający na celu zniesienie kolonializmu


SJP.pl


antykolonialność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest antykolonialne; cecha tych, którzy są antykolonialni

Wiktionary

Powiązane:

 przym. antykolonialny

 przysł. antykolonialnie

Wiktionary


antykolonialny

przeciwny kolonializmowi, dążący do jego likwidacji (np. ruch antykolonialny, wystąpienia antykolonialne)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) przeciwny kolonializmowi

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Komuniści zawsze głosili, że chcą poprawy sytuacji społecznej ludzi biednych, wysuwali hasła antykolonialne i antysyjonistyczne.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨkɔlɔ̃ˈɲalnɨ, AS: ãntykolõńalny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antykolonializm m., antykolonialność ż.

Wiktionary


antykolumbijski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Kolumbii i Kolumbijczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antykolumbijskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antykolumbijskość ż.

Wiktionary


antykomania

żartobliwie: przesadny kult antyku (kultury i sztuki starożytnej)


SJP.pl


antykominternowski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) hist. wrogi Kominternowi, zwalczający Komintern

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Komintern mrz.

 przym. kominternowski, prokominternowski

Wiktionary


antykomoryjski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Komorom i Komoryjczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antykomoryjskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antykomoryjskość ż.

Wiktionary


antykomunikatywność

antykomunikatywny


SJP.pl

Patrz:

antykomunikatywny

antykomunista

osoba przeciwna komunizmowi, zwalczająca komunizm


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) polit. przeciwnik komunizmu, osoba zwalczająca komunizm

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Mój dziadek był antykomunistą, działał w PRL-u w opozycji demokratycznej.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨkɔ̃mũˈɲista, AS: ãntykõmũńista

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antykomunizm m.

:: fż. antykomunistka ż.

 przym. antykomunistyczny

 przysł. antykomunistycznie

Wiktionary


antykomunistka

antykomunista


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) polit. przeciwniczka komunizmu, kobieta zwalczająca komunizm

Wiktionary

Patrz:

antykomunista

Wymowa:

IPA: ˌãntɨkɔ̃mũˈɲistka, AS: ãntykõmũńistka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antykomunizm m.

:: fm. antykomunista m.

 przym. antykomunistyczny

 przysł. antykomunistycznie

Wiktionary


antykomunistyczny

zwalczający komunizm, występujący przeciwko komunizmowi


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) polit. skierowany przeciwko komunizmowi, wrogo do niego nastawiony, związany z antykomunizmem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Antykomunistyczna opozycja w Polsce działała przez cały okres istnienia PRL.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨkɔ̃mũɲiˈstɨt͡ʃnɨ, AS: ãntykõmũńistyčny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antykomunizm m., antykomunista m., antykomunistka ż.

 przysł. antykomunistycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rzad. przeciwkomunistyczny

Wiktionary


antykomunizm

ideologia i ruch przeciwny komunizmowi, zwalczający komunizm


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) polit. wroga postawa wobec komunizmu

Wiktionary

Antykomunizm – zbiorcza nazwa ideologii oraz polityk nastawionych lub skupiających się na krytyce i zwalczaniu myśli komunistycznej, zarówno na płaszczyźnie intelektualnej, jak i praktycznej, dążąc w ten sposób do zapobiegnięcia skutkom wprowadzenia jej w życie. Postawa ta wynika z różnic między założeniami komunizmu, a dążeniami innych ruchów politycznych lub religijnych jak nacjonalizm, liberalizm, faszyzm czy chrześcijaństwo. Z tego powodu antykomunizm sam w sobie nie jest jednolitą ideologią, lecz dzieli się na odmiany, które różnią się co do tego jak definiują komunizm, które konkretne postulaty odrzucają oraz jakie wyciągają wnioski ze swojej krytyki.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌãntɨkɔ̃ˈmũɲism̥, AS: ãntykõmũńism̦

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antykomunista m., antykomunistka ż., antykomunistyczność ż.

 przym. antykomunistyczny

 przysł. antykomunistycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) antybolszewizm

Wiktionary


antykomutator

operator w fizyce kwantowej


SJP.pl

Komutator – wskaźnik stopnia nieprzemienności pewnego działania dwuargumentowego. Definicje w teorii grup oraz teorii pierścieni różnią się między sobą.

Wikipedia


antykoncepcja

zapobieganie zajściu w ciążę; także: środki i metody temu służące


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. seks. działania zapobiegające zapłodnieniu

Wiktionary

Antykoncepcja, zwana również kontrolą narodzin lub kontrolą płodności – zbiór metod lub środków służących zapobieganiu ciąży. Planowanie, udostępnianie i stosowanie antykoncepcji nazywane jest planowaniem rodziny. Bezpieczny seks, w tym stosowanie męskich lub żeńskich prezerwatyw, może również uchronić przed chorobami przenoszonymi drogą płciową. Antykoncepcja stosowana jest już od czasów starożytnych, jednak skuteczne i bezpieczne metody stały się dostępne dopiero w XX wieku. W niektórych kulturach dostęp do antykoncepcji jest celowo ograniczany, ponieważ uznawana jest ona za moralnie lub politycznie niepożądaną.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Stosowanie antykoncepcji ma na celu zapobieganie niechcianej ciąży z powodów wiekowych, ekonomicznych, zdrowotnych, genetycznych lub światopoglądowych.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨkɔ̃nˈt͡sɛpt͡sʲja, AS: ãntykõncepcʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 przym. antykoncepcyjny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rzad. kontracepcja

Wiktionary


antykoncepcyjny

zapobiegający zajściu w ciążę; przeciwciążowy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) med. farm. zapobiegający zajściu w ciążę

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Bo inną sprawą jest aborcja, inną środki antykoncepcyjne, a jeszcze inną kwestia celibatu księży.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨkɔ̃nt͡sɛpˈt͡sɨjnɨ, AS: ãntykõncepcyi ̯ny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antykoncepcja ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przeciwciążowy

Wiktionary


antykonformista

osoba sprzeciwiająca się postawie społecznej nakazującej bezkrytyczne akceptowanie ogólnie przyjętych norm i wzorów postępowania


SJP.pl


antykonformizm

postawa społeczna nakazująca kwestionowanie ogólnie przyjętych norm i wzorów postępowania, radykalna forma nonkonformizmu


SJP.pl

Antykonformizm – postawa społeczna, charakteryzująca się bezkrytycznym odrzucaniem ogólnie przyjętych reguł i wzorów postępowania. Stoi w opozycji do konformizmu i jest bezrefleksyjną formą nonkonformizmu. Antykonformizm może być rozumiany jako specyficzna forma konformizmu – dana osoba również jest pod wpływem grupy i nacisku grupy, nie jest niezależna. Niezależność rozumiana jest jako nonkonformizm.

Wikipedia


antykonserwatywny

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który sprzeciwia się politycznemu konserwatyzmowi

 (1.2) taki, który jest przejawem sprzeciwu wobec konserwatyzmu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antykonserwatywność ż.

Wiktionary


antykonstytucyjny

wymierzony przeciw konstytucji, dążący do obalenia konstytucji; przeciwkonstytucyjny


SJP.pl


antykonsumencki

niesprzyjający konsumentom


SJP.pl


antykonsumpcyjny

sprzeciwiający się spożywaniu lub użytkowaniu czegoś


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do antykonsumpcjonizmu, związany z antykonsumpcjonizmem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Moi kochani, freeganizm jest antykonsumpcyjnym stylem życia.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antykonsumpcjonizm mrz.

Wiktionary


antykopernikowski

przymiotnik

 (1.1) przeciwny kopernikanizmowi

Wiktionary

Powiązane:

 przym. kopernikowski

Wiktionary


antykoreański

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Korei i Koreańczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antykoreańskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antykoreańskość ż.

Wiktionary


antykorodal

Antykorodal (anticorodal) – antykorozyjny stop glinu z dodatkami krzemu, magnezu, manganu lub tytanu. Przykładowy skład chemiczny (97% Al, 1% Mg, 1% Mn, 1% Si); Posiada dużą odporność na korozję w stanie po utwardzeniu wydzieleniowym. Daje się polerować. Stosowany w przemyśle lotniczym, okrętowym i samochodowym.

Wikipedia


antykorowski

występujący przeciwko KOR (Komitetowi Obrony Robotników)


SJP.pl


antykorozyjność

antykorozyjny; przeciwkorozyjność


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest antykorozyjne

Wiktionary

Powiązane:

 przym. antykorozyjny

 przysł. antykorozyjnie

Wiktionary


antykorozyjny

chroniący przed niszczeniem metali lub ich stopów pod wpływem otaczającego środowiska; przeciwkorozyjny, przeciwerozyjny, przeciwrdzewny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) techn. mot. zapobiegający korozji, zabezpieczający przed korozją

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨkɔrɔˈzɨjnɨ, AS: ãntykorozyi ̯ny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antykorozyjność ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przeciwkorozyjny, przeciwrdzewny

Wiktionary


antykorporacyjny

przymiotnik jakościowy

 (1.1) przeciwny lub wrogi działalności korporacji

 (1.2) zaliczający korporacje

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antykorporacyjność ż.

Wiktionary


antykorupcja

działania mające na celu zwalczanie korupcji


SJP.pl


antykorupcyjny

przeciwny korupcji, zwalczający korupcję (np. przepisy antykorupcyjne, procedury antykorupcyjne)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający na celu przeciwdziałanie i zwalczanie korupcji

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Tę piętnastkę uzupełnia informacja (bez podania nazwisk), że ustawę antykorupcyjną złamało sześciu urzędników administracji terenowej.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨkɔrupˈt͡sɨjnɨ, AS: ãntykorupcyi ̯ny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przeciwkorupcyjny

Wiktionary


antykościelność

antykościelny


SJP.pl

Patrz:

antykościelny

antykościelny

występujący, skierowany przeciw Kościołowi; antyklerykalny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) skierowany przeciwko Kościołowi, niechętny wobec Kościoła

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Chciałby scenę polityczną podzielić wyraźnie na dwa bieguny: antykościelny, postkomunistyczny oraz prokościelny, postsolidarnościowy.

Wiktionary

Powiązane:

 przysł. antykościelnie

 rzecz. kościółek mrz.

Wiktionary


antykościół

coś, co przeznaczeniem i funkcją przypomina Kościół, lecz w istocie jest jego przeciwieństwem


SJP.pl


antykostarykański

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Kostaryce lub Kostarykanom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antykostarykańskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antykostarykańskość ż.

Wiktionary


antykołtuński

zwalczający, piętnujący prostactwo, ciasnotę umysłową i małostkowość; przeciwkołtuński, antymieszczański


SJP.pl


antykradzieżowy

zapobiegający kradzieży, chroniący przed kradzieżą; przeciwkradzieżowy


SJP.pl


antykrajowy

skierowany przeciwko interesom państwa; przeciwpaństwowy, antypaństwowy, antyrządowy, przeciwrządowy


SJP.pl


antykremlowski

przeciwstawiający się władzy rosyjskiej


SJP.pl


antykról

kontrkandydat do władzy wobec aktualnego króla


SJP.pl

Antykról – kontrkandydat do władzy wobec legalnie panującego króla.

Wikipedia


antykrytycyzm

przyjmowanie poglądu bez dowodu, na zasadzie ślepej wiary; dogmatyzm


SJP.pl


antykryzysowy

przeciwdziałający kryzysowi, służący wyjściu z kryzysu; przeciwkryzysowy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający zapobiec kryzysowi, mający zlikwidować kryzys (np. gospodarczy, finansowy)

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Niemcy i Francja zakładają u siebie fundusze antykryzysowe, powstające z przymusowych potrąceń ze środków banków i wzywają partnerów do pójścia w ich ślady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨkrɨzɨˈsɔvɨ, AS: ãntykryzysovy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przeciwkryzysowy

Wiktionary


antykseryczny

niemożliwy do skopiowania za pomocą skanera lub kserokopiarki


SJP.pl


antykubański

niechętny lub wrogi Kubie


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Kubie i Kubańczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antykubańskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antykubańskość ż.

Wiktionary


antykultura

kontrkultura;
1. grupa społeczna odrzucająca normy i zachowania kultury oficjalnej, propagująca nowe wartości;
2. kultura tej grupy społecznej


SJP.pl


antykulturowy

1. przeciwstawiający się jakiejś kulturze, wrogo nastawiony do jakiejś kultury;
2. antykultura


SJP.pl

Patrz:

antykultura

antykurdyjski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Kurdom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antykurdyjskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Kurd mos., kurdologia ż., antykurdyjskość ż.

Wiktionary


antykuwejcki

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Kuwejtowi i Kuwejtczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antykuwejckiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antykuwejckość ż.

Wiktionary


antykwa

znajdujący się w powszechnym użyciu rodzaj czcionki drukarskiej o kroju nawiązującym do pisma rzymskiego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) druk. krój pisma drukarskiego o pionowym rysunku liter i zaokrąglonych brzegach;

 (1.2) druk. pismo drukowane niepochylone (w przeciwieństwie do kursywy)

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) W przypisie imię i nazwisko autora piszemy antykwą, a tytuł książki kursywą.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ãnˈtɨkfa, AS: ãntykfa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antykwariusz mos., antykwarnia ż.

Wiktionary


antykwariacik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od antykwariat

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To nie antykwariat, lecz tylko mały antykwariacik.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antykwariat m., antykwarnia ż.

Wiktionary


antykwariacki

antykwariat, np. rynek antykwariacki


SJP.pl


antykwariat

1. sklep sprzedający stare pisma, książki, druki itp., niedostępne już w księgarniach;
2. sklep sprzedający antyki i wyroby rzemiosła artystycznego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) sklep z antykami;

 (1.2) sklep z używanymi książkami;

 (1.3) uczn. szkoła

Wiktionary

Antykwariat (od łac. antiquarius – zajmujący się starożytnością) – przedsiębiorstwo zajmujące się handlem starymi przedmiotami, mającymi wartość historyczną, estetyczną lub materialną; sklep oferujący antyki bądź książki (głównie używane).

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Mirek był zawziętym bibliofilem, czytał godzinami, znał wszystkie antykwariaty w mieście.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨˈkfarʲjat, AS: ãntykfarʹi ̯at

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antykwariusz m., antykwariuszka ż., antykwarz m., antykwarnia ż., antykwariacik mrz.

 przym. antykwaryczny, antykwarski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) antykwarnia

Wiktionary


antykwariusz

osoba prowadząca antykwariat - sklep sprzedający stare pisma, książki, druki itp., niedostępne już w księgarniach lub sklep sprzedający antyki i wyroby rzemiosła artystycznego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba handlująca antykami, dziełami sztuki, starodrukami, monetami, także używanymi książkami;

 (1.2) przest. kolekcjoner, znawca, badacz starożytności

Wiktionary

Antykwariusz ( z łac. antiquarius) – osoba zajmująca się skupowaniem i sprzedażą antyków, między innymi dzieł sztuki (mebli, rzeźb, obrazów), monet, rękopisów i starodruków, książek itp. Miejscem jego działalności jest antykwariat.

Drwinę z ówczesnej popularności kolekcjonerów antycznych obiektów zawarł oświeceniowy encyklopedysta Denis Diderot w dedykowanej inskrypcji nagrobka poświęconego hrabiemu de Caylus, który pośmiertnie pragnął spocząć w starożytnej etruskiej urnie:

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jeśli kocha się książki, czy lepiej zostać antykwariuszem, czy bibliotekarzem?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨˈkfarʲjuʃ, AS: ãntykfarʹi ̯uš

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antykwarstwo n., antykwariat m., antykwarnia ż., antykwa ż.

:: fż. antykwariuszka ż.

 przym. antykwaryczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) antykwarysta, antykwarz

 (1.2) antykwarysta

Wiktionary


antykwariuszka

antykwariusz


SJP.pl

Patrz:

antykwariusz

antykwariuszowski

antykwariusz


SJP.pl

Patrz:

antykwariusz

antykwark

antycząstka kwarka


SJP.pl

Antykwark – antycząstka kwarka.

Wikipedia


antykwarnia

przestarzale: antykwariat - sklep z antykami i używanymi książkami


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przest. antykwariat

Wiktionary

Antykwariat (od łac. antiquarius – zajmujący się starożytnością) – przedsiębiorstwo zajmujące się handlem starymi przedmiotami, mającymi wartość historyczną, estetyczną lub materialną; sklep oferujący antyki bądź książki (głównie używane).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Nie ostry umysł naukowca, ale żyłka zbieracza, kolekcjonera, amatora białych kruków, magazynów starożytności, gabinetów figur woskowych, antykwarni, wszystkiego, co rzadkie, dziwne, tajemnicze, a przez to niepokojące i kuszące – ta żyłka była bodźcem ku wydaniu tej niesamowitej książki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨˈkfarʲɲa, AS: ãntykfarʹńa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antykwariacik mrz., antykwariusz mos., antykwariuszka ż., antykwarysta m., antykwarz mos., antykwariat mrz., antykwa ż., antykwarystyka ż.

 przym. antykwaryczny, antykwarystyczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) antykwariat

Wiktionary


antykwarski

przestarzale: dotyczący antyków i dzieł sztuki sprzedawanych w antykwariatach; antykwaryczny


SJP.pl


antykwarstwo

działalność antykwariusza polegająca na zbieraniu antyków


SJP.pl


antykwaryczny

dotyczący antyków i dzieł sztuki sprzedawanych w antykwariatach; antykwarski


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący antykwariatu i przedmiotów w nim sprzedawanych

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jednocześnie narasta pasja antykwaryczna, dotycząca zarówno przedmiotów, jak i języka.

 (1.1) – Proszę pana, wartość antykwaryczna i muzealna tych dokumentów jest żadna.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨkfaˈrɨt͡ʃnɨ, AS: ãntykfaryčny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antykwarenka, antykwariat, antykwariusz, antykwarnia, antykwarstwo, antykwarz

 przym. antykwariacki, antykwariuszowski, antykwarniany, antykwarski

 przysł. antykwarycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) antykwarski

Wiktionary


antykwarz

dawniej: antykwariusz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) przest. antykwariusz

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ãnˈtɨkfaʃ, AS: ãntykfaš

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antykwariusz m., antykwariat m., antykwarnia ż.

 przym. antykwaryczny

Wiktionary


antykwowy

przymiotnik od: antykwa


SJP.pl


antyla

rodzaj ptaków śpiewających


SJP.pl


antylaba

część wersu w wierszowanym dialogu utworu dramatycznego, będąca wypowiedzią jednej z osób


SJP.pl


antylaotański

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Laosowi i Laotańczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antylaotańskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antylaotańskość ż.

Wiktionary


antylczyk

mieszkaniec Antyli, Antyli Holenderskich


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Antyli

 (1.2) mieszkaniec Antyli Holenderskich

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Alan jest jedynym Antylczykiem, którego znam osobiście.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Antyle nmos.

:: fż. Antylka ż.

 przym. antylski

Wiktionary


antyle

rodzaj ptaków śpiewających


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna

 (1.1) geogr. grupa wysp karaibskich łukowato rozciągających się od Cieśniny Jukatańskiej do wybrzeży Wenezueli;

Wiktionary

Antyle (hiszp. Antillas, ang. i fr. Antilles, niderl. Antillen) – grupa wysp położona w basenie Morza Karaibskiego, rozciągająca się łukowato na długości 4,5 tys. km od Cieśniny Jukatańskiej aż do wybrzeży Wenezueli. Większość wysp górzysta, klimat wilgotny, równikowy i podrównikowy. Plantacje trzciny cukrowej, kakao, kawy, bawełny.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. antylski mrz., Antylczyk mos., Antylka ż.

 przym. antylski

Wiktionary


antylechicki

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Lechistanowi i Lechitom (Lachom)

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antylechickiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antylechickość ż.

Wiktionary


antylekcja

nauka przynosząca zamiast pożytku szkodę


SJP.pl


antylesotyjski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Lesotho i Lesotyjczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antylesotyjskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antylesotyjskość ż.

Wiktionary


antylewicowość

antylewicowy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest antylewicowe; cecha tych, którzy są antylewicowi

Wiktionary

Patrz:

antylewicowy

Powiązane:

 przym. antylewicowy

 przysł. antylewicowo

Wiktionary


antylewicowy

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który sprzeciwia się politycznej lewicy

 (1.2) taki, który jest przejawem sprzeciwu wobec lewicy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antylewicowość ż.

Wiktionary


antyliban

pasmo górskie na granicy Libanu i Syrii


SJP.pl

Antyliban – pasmo górskie na Bliskim Wschodzie, na granicy Izraela, Syrii i Libanu, ciągnące się na długość ok. 150 km. Najwyższy szczyt: Hermon (2814 m n.p.m.).

Zbudowane głównie z trzeciorzędowych wapieni i skał wulkanicznych. Na terenie Antylibanu występują zjawiska krasowe. Stoki wykazują wyraźną asymetrię: ku zachodowi stromo opada do doliny Bekaa, natomiast ku wschodowi pasmo górskie obniża się łagodnie, terasowo. Obszary odznaczające się większą sumą opadów porastają wieczne zielone lasy dębowe i roślinność krzewiasta typu makkia. Z kolei bardziej suche stoki wschodnie porasta roślinność typowo półpustynna.

Wikipedia


antylibański

Antyliban


SJP.pl

Patrz:

Antyliban

antyliberalizm

wroga postawa wobec liberalizmu


SJP.pl


antyliberalny

zwalczający liberalizm, występujący przeciwko liberalizmowi


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który sprzeciwia się politycznemu liberalizmowi

 (1.2) taki, który jest przejawem sprzeciwu wobec liberalizmu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyliberalność ż., antyliberyjskość ż.

 przym. antyliberyjski

Wiktionary


antyliberyjski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Liberii i Liberyjczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyliberyjskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyliberyjskość ż.

 przym. antyliberalny

Wiktionary


antylibijski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Libii i Libijczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antylibijskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antylibijskość ż.

Wiktionary


antylichtensztajński

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Liechtensteinowi

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antylichtensztajńskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antylichtensztajńskość ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) antyliechtensteiński

Wiktionary


antyliniowy

przekształcenie antyliniowe - rodzaj przekształcenia między zespolonymi przestrzeniami liniowymi


SJP.pl


antylitewski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Litwie i Litwinom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antylitewskiej (1.1)

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) W środę w poznańskim sądzie ruszył proces za wywieszenie antylitewskiego transparentu.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antylitewskość ż.

Wiktionary


antylka

mieszkanka Antyli, Antyli Holenderskich


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Antyli

 (1.2) mieszkanka Antyli Holenderskich

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Antyle nmos.

:: fm. Antylczyk mos.

 przym. antylski

Wiktionary


antylogarytm

liczba logarytmowana


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) przest. mat. liczba y=a^x, której logarytm przy podstawie a (typowo logarytm dziesiętny) jest równy danej liczbie x

Wiktionary

Antylogarytm liczby – liczba, której logarytm jest równy danej liczbie. Formalnie: niech \log _{a}b=c, gdzie a,b>0\land a\neq 1. Antylogarytmem liczby c jest b=a^{c}. Innymi słowy antylogarytm to funkcja odwrotna do logarytmicznej – synonim funkcji wykładniczej.

Wikipedia


antylogia

w językoznawstwie: przenośne zestawienie pojęć o przeciwstawnym, wykluczającym się wzajemnie znaczeniu, np. spieszyć się powoli, sucha woda; oksymoron, epitet sprzeczny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) jęz. zestawienie przeciwieństw

Wiktionary

Oksymoron (z gr. ὀξύμωρος, czyt. oksýmōros, od oksýs „ostry” i mōros „tępy”), antylogia, epitet sprzeczny – figura retoryczna, którą tworzy się przez zestawienie wyrazów o przeciwstawnych znaczeniach.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌãntɨˈlɔɟja, AS: ãntyloǵi ̯a

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) oksymoron

Wiktionary


antylogizm

Antylogizm – układ trzech zdań, takich że z każdej pary zdań tej trójki wynika zdanie sprzeczne z pozostałym. Antylogizm można otrzymać z sylogizmu zastępując konkluzję zdaniem z nią sprzecznym.

Na przykład:

  1. Niektóre S są M („Niektórzy politycy są internacjonalistami.”)
  2. Każdy M jest P („Każdy internacjonalista jest ograniczony.”)
  3. Żaden S nie jest P („Żaden polityk nie jest ograniczony.”)

Wikipedia


antylopa

ssak rodziny krętorogich, zamieszkujący rejony Afryki


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zool. pot. nienaukowa nazwa dla grupy kilkunastu zwierząt z rodziny wołowatych i widłorogich zamieszkujący sawanny i stepy

 (1.2) zool. nazwa systematyczna|Antilope|ref=tak., monotypowy rodzaj zwierząt z rodziny wołowatych

 (1.3) zool. zwierzę z rodzaju antylopa (1.2) i jedynego gatunku antylopa indyjska

 (1.4) zool. zwierzę z rodzaju antylopy (nazwa systematyczna|Antilopinae|ref=tak.)

Wiktionary

  • antylopa (Antilope) – rodzaj ssaków kopytnych z rodziny wołowatych i podrodziny antylop, jedynym żyjącym przedstawicielem rodzaju jest antylopa indyjska (Antilope cervicapra),
  • antylopy (Antilopinae) – podrodzina ssaków wołowatych,
  • antylopa – potoczna nazwa członka grupy kilkudziesięciu gatunków parzystokopytnych ssaków z rodziny wołowatych (Bovidae) oraz jednego gatunku z rodziny widłorogowatych (widłoróg amerykański, Antilocapra americana). Grupa ta nie stanowi taksonu w systematyce organizmów. Najwięksi przedstawiciele grupy osiągają wysokość rzędu 1,75 metra, a masa ich ciała dochodzi do 950 kg. Zwierzęta z tej nieformalnej grupy w warunkach naturalnych zamieszkują Afrykę, Azję i Amerykę Północną (widłoróg amerykański). Kilka gatunków introdukowano do Ameryki Północnej i Południowej. Często spotykane w ogrodach zoologicznych.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Pasły się one czasem osobno, czasem pomieszane razem: gnu, pufu, ariele, antylopy, krowy, bubale, kozły skaczące i wielkie kudu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨˈlɔpa, AS: ãntylopa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antylopik m.

 przym. antylopi

Wiktionary


antylopi

przymiotnik od: antylopa


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z antylopą

przymiotnik jakościowy

 (2.1) taki jak u antylopy, mający cechy antylopy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antylopa ż.

Wiktionary


antylopka

zdrobnienie od: antylopa


SJP.pl

Antylopka karłowata (Neotragus pygmaeus) – gatunek antylopy z rodziny wołowatych, najmniejsza antylopa świata. Dożywa 10 lat.

Wikipedia


antylopowce

rodzaj ssaków z podrodziny antylop


SJP.pl

Antylopowce (Hippotragini) – plemię ssaków z podrodziny antylop (Antilopinae) w obrębie rodziny wołowatych (Bovidae).

Wikipedia


antylopowiec

rodzaj ssaków z podrodziny antylop


SJP.pl

Antylopowiec (Hippotragus) – rodzaj ssaków z podrodziny antylop (Antilopinae) w obrębie rodziny wołowatych (Bovidae).

Wikipedia


antylopy

podrodzina ssaków wołowatych z rzędu parzystokopytnych


SJP.pl

Antylopy (Antilopinae) – podrodzina ssaków z rodziny wołowatych (Bovidae).

Wikipedia


antylski

Antyle, Antyle Holenderskie


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z archipelagiem Antyli, dotyczący archipelagu Antyli

 (1.2) związany z Antylami Holenderskimi, dotyczący Antyli Holenderskich

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) jęz. język antylski;

Wiktionary

Patrz:

Antyle, Antyle Holenderskie

Powiązane:

 rzecz. Antyle nmos., Antylczyk mos., Antylka ż.

Wiktionary


antyludowy

wrogi lub niechętny ludowi


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) przeciwny lub wrogi ludowi; działający na szkodę ludu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) (…) pisze się mianowicie, że idee demokratyzacji są listkiem figowym, którym imperialiści i reakcja wszelkiej maści osłaniają swe niecne, antyludowe i antyradzieckie cele.

Wiktionary


antyluksemburski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Luksemburgowi i Luksemburczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyluksemburskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyluksemburskość ż.

Wiktionary


antylustracja

w krajach postkomunistycznych: przeciwdziałanie kontroli w zakresie współpracy z tajnymi służbami totalitarnego państwa


SJP.pl


antylustracyjny

przeciwny lustracji (np. antylustracyjny artykuł, antylustracyjna propaganda)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) przeciwstawiający się lustracji

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨlustraˈt͡sɨjnɨ, AS: ãntylustracyi ̯ny

Wiktionary


antylustrator

osoba przeciwna przeprowadzaniu lustracji


SJP.pl


antymacedoński

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Macedonii i Macedończykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antymacedońskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antymacedońskość ż.

Wiktionary


antymadagaskarski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Madagaskarowi i Madagaskarczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antymadagaskarskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antymadagaskarskość ż.

Wiktionary


antymafijny

zwalczający mafię, właściwy do walki z mafią (np. antymafijne oddziały policji, antymafijny telefon zaufania)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) zwalczający mafię, prowadzący walkę z mafią

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W niedzielę ujawniono szczegóły tajnej operacji antymafijnej przeprowadzonej przez jednostki policji włoskiej, która udaremniła przemyt 105 tysięcy karabinów automatycznych do Iraku.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨ̃maˈfʲijnɨ, AS: ãntỹmafʹii ̯ny

Wiktionary


antymagnetyczny

nieulegający działaniu magnesu


SJP.pl


antymalajski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Malezji i Malajom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antymalajskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antymalajskość ż., antymalezyjskość ż.

 przym. antymalezyjski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) antymalezyjski

Wiktionary


antymalediwski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Malediwom i Malediwczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antymalediwskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antymalediwskość ż.

Wiktionary


antymalezyjski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Malezji i Malajom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antymalezyjskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antymalezyjskość ż., antymalajskość ż.

 przym. antymalajski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) antymalajski

Wiktionary


antymaltański

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Malcie i Maltańczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antymaltańskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antymaltańskość ż., maltańczyk mzw./mos.

Wiktionary


antymaoryski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Maorysom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antymaoryskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antymaoryskość ż.

Wiktionary


antymarksistka

antymarksista


SJP.pl

Patrz:

antymarksista

antymarksistowski

sprzeczny ze światopoglądem marksizmu


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który sprzeciwia się marksizmowi

 (1.2) taki, który jest przejawem sprzeciwu wobec marksizmu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antymarksistowskość ż.

Wiktionary


antymarokański

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Maroku i Marokańczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antymarokańskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antymarokańskość ż.

Wiktionary


antymaseczkowiec

osoba, która uważa, że choroba COVID-19 nie jest groźna, a wymóg noszenia maseczki niepotrzebny i szkodliwy, dlatego odmawia jej zakładania


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) przeciwnik obostrzeń związanych z epidemią koronawirusa, szczególnie noszenia maseczek w miejscach publicznych

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Antymaseczkowcy uważają, że epidemia koronawirusa jest zmyślona, a wszystkie możliwe środki zaradcze mocno przesadzone.

 (1.1) Antymaseczkowcy działali także w trakcie epidemii grypy hiszpanki.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) antycovidowiec, koronasceptyk, plandemista, covidiota

Wiktionary


antymaseczkowy

przeciwstawiający się wymogowi noszenia maseczki ochronnej


SJP.pl


antymaskulinista

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) wróg mężczyzn

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨ̃maskulʲĩˈɲista, AS: ãntỹmaskulʹĩńista

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antymaskulinizm m.

:: fż. antymaskulinistka ż.

Wiktionary


antymasoński

niechętny lub wrogi masonom, masonerii


SJP.pl


antymateria

substancja zbudowana z antycząstek, niewystępująca w warunkach naturalnych na Ziemi


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) fiz. materia, która składa się z antycząstek, a w kontakcie ze zwykłą materią ulega anihilacji;

Wiktionary

Antymateria – układ antycząstek. Antycząstki to cząstki elementarne podobne do występujących w „zwykłej” materii (koinomaterii), ale o przeciwnym znaku ładunku elektrycznego oraz wszystkich addytywnych liczb kwantowych (np. izospinu, dziwności, liczby barionowej itp).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Naukowcom z genewskiego CERN udało się uwięzić antymaterię.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨ̃maˈtɛrʲja, AS: ãntỹmaterʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antymaterializm m., materia ż., materialność ż., materializm m.

 przym. antymateryjny, antymaterialny, materialny, materialistyczny

Wiktionary


antymauritiuski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Mauritiusowi i Maurytyjczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antymauritiuskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antymauritiuskość ż.

Wiktionary


antymeksykański

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Meksykowi i Meksykanom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antymeksykańskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antymeksykańskość ż., Meksyk mrz.

Wiktionary


antymer

u zwierząt z symetrią dwuboczną: jedna z dwóch lustrzanych, równowartościowych części, między którymi przechodzi prostopadła do osi głównej ciała płaszczyzna symetrii


SJP.pl


antymetabola

powtórzenie tych samych składników wyrażenia w innym porządku i w zmienionych związkach gramatycznych, tworzące w rezultacie konstrukcję o dwóch członach zróżnicowanych znaczeniowo, choć wypełnionych jednakowymi słowami; antymetateza


SJP.pl

Antymetabola (gr. ἀντιμεταβολή antimetabolḗ) lub antymetateza (gr. ἀντιμετάθεσις antimetáthesis), lub antymetalepsja (gr. ἀντιμετάληψις antimetálēpsis), commutatio (łac. commūtātiō) – figura retoryczna polegająca na powtórzeniu członu wypowiedzi w odwrotnym szyku, np. Jak Kuba Bogu, tak Bóg Kubie; Nie po to się żyje, aby jeść, lecz po to się je, aby żyć, Siłę argumentu zawsze można zastąpić argumentem siły.

Wikipedia


antymetaboliczny

1. przeciwdziałający metabolizmowi;
2. dotyczący antymetaboli


SJP.pl


antymetabolit

związek chemiczny zastępujący właściwe metabolity w procesach biochemicznych, stosowany jako środek owadobójczy i chwastobójczy


SJP.pl

Antymetabolit – związek chemiczny zaburzający przebieg określonego szlaku metabolicznego wewnątrz komórki poprzez wyparcie naturalnie występującego metabolitu. Zwykle cechuje się dużym podobieństwem strukturalnym, umożliwiającym zajęcie identycznego miejsca aktywnego w enzymie docelowym. W przeciwieństwie do typowego substratu katalizowana reakcja nie przebiega poprawnie, w następstwie trwale unieczynniając białko enzymatyczne lub wytwarzając produkt o nieprawidłowej budowie. Wywierany efekt jest w znacznym stopniu nieswoisty, przez co zostaje zakłócone funkcjonowanie wszystkich komórek przeprowadzających daną reakcję.

Wikipedia


antymetateza

powtórzenie tych samych składników wyrażenia w innym porządku i w zmienionych związkach gramatycznych, tworzące w rezultacie konstrukcję o dwóch członach zróżnicowanych znaczeniowo, choć wypełnionych jednakowymi słowami; antymetabola


SJP.pl

Antymetabola (gr. ἀντιμεταβολή antimetabolḗ) lub antymetateza (gr. ἀντιμετάθεσις antimetáthesis), lub antymetalepsja (gr. ἀντιμετάληψις antimetálēpsis), commutatio (łac. commūtātiō) – figura retoryczna polegająca na powtórzeniu członu wypowiedzi w odwrotnym szyku, np. Jak Kuba Bogu, tak Bóg Kubie; Nie po to się żyje, aby jeść, lecz po to się je, aby żyć, Siłę argumentu zawsze można zastąpić argumentem siły.

Wikipedia


antymiażdżycowy

przeciwdziałający miażdżycy


SJP.pl


antymieszczański

1. zwalczający, piętnujący prostactwo, ciasnotę umysłową i małostkowość; antykołtuński, przeciwkołtuński;
2. wymierzony przeciwko zamożnym mieszkańcom miast


SJP.pl


antymieszczańskość

antymieszczańsky


SJP.pl

Patrz:

antymieszczańsky

antymikronezyjski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Mikronezji i Mikronezyjczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antymikronezyjskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antymikronezyjskość ż.

Wiktionary


antymilitarysta

osoba postulująca zaprzestanie zbrojeń i zlikwidowanie stałej armii


SJP.pl


antymilitarystyczny

występujący przeciwko militaryzmowi


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) skierowany przeciwko militaryzmowi, przeciwny militaryzmowi; związany z antymilitaryzmem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Istotną rolę w antywojennej i antymilitarystycznej propagandzie odgrywała również prasa anarchistyczna.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨ̃mʲilʲitarɨˈstɨt͡ʃnɨ, AS: ãntỹmʹilʹitarystyčny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antymilitaryzm m., antymilitarysta m.

Wiktionary


antymilitaryzm

Antymilitaryzm, ruch antywojenny – doktryna zwykle znajdowana wśród ruchów lewicowych. Opiera się na krytycznej ocenie polityki imperializmu i państw narodowych. Kojarzona z ruchami komunistycznymi, będących częścią I i II Międzynarodówki, nie jest jednak domeną tylko tych ruchów.

Wikipedia


antymitotyczny

hamujący podział komórek na drodze mitozy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) biol. hamujący mitozę

Wiktionary


antymitotyk

lek hamujący podział komórek, używany głównie w leczeniu chorób nowotworowych; cytostatyk, lek antymitotyczny, lek cytostatyczny, lek onkostatyczny


SJP.pl


antymjanmarski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi państwu Myanmar i Myanmarczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antymjanmarskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antymjanmarskość ż.

Wiktionary


antymolowy

chroniący przed molami, stosowany przeciwko molom; przeciwmolowy


SJP.pl


antymon

pierwiastek chemiczny o symbolu Sb, kruchy metal, składnik czcionek i stopów używanych do produkcji łożysk


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. pierwiastek chemiczny o symbolu Sb i liczbie atomowej 51;

Wiktionary

Antymon (Sb, łac. stibium) – pierwiastek chemiczny z grupy metaloidów.

Występuje w czterech odmianach alotropowych: żółtej, srebrzystobiałej (antymon metaliczny), czarnej i wybuchowej. Znany od starożytności.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jakie właściwości chemiczne ma antymon?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ãnˈtɨ̃mɔ̃n, AS: ãntmõn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antymonian m., antymonit m., antymonowodór m., antymonyl m., antymonowanie n.

 przym. antymonowy

Wiktionary


antymonakijski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Monako i Monakijczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antymonakijskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antymonakijskość ż., Monako n.

Wiktionary


antymonarchistyczny

występujący przeciwko monarchii, zwalczający monarchię


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który sprzeciwia się politycznemu monarchizmowi

 (1.2) taki, który jest przejawem sprzeciwu wobec monarchizmu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antymonarchistyczność ż.

Wiktionary


antymonek

związek antymonu; np. dyskrazyt


SJP.pl


antymongolski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Mongolii i Mongołom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antymongolskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antymongolskość ż., Mongolia ż.

Wiktionary


antymonian

sól kwasu antymonowego


SJP.pl


antymonit

minerał, siarczek antymonu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) miner. pospolity minerał z grupy siarczków, siarczek antymonu;

Wiktionary

Antymonit – pospolity minerał z grupy siarczków.

Nazwa pochodzi z gr. anthemon – kwiat; i z późnogrec. antimonion – wykwit, nawiązując do tworzonych przez niego przypominających kwiaty szczotek krystalicznych.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. antymonitowy

 rzecz. antymon mrz., antymonowanie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) błyszcz antymonu, błyszcz antymonowy, stibnit

Wiktionary


antymonopolistyczny

skierowany do zwalczania praktyk monopolistycznych, występujący przeciwko takim praktykom (np. przepisy antymonopolistyczne, działania antymonopolistyczne); antymonopolowy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) zob. antymonopolowy.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) antymonopolowy

Wiktionary


antymonopolowy

skierowany do zwalczania praktyk monopolistycznych, występujący przeciwko takim praktykom (np. urząd antymonopolowy, działania antymonopolowe); antymonopolistyczny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) skierowany przeciwko istniejącym monopolom, mający nie dopuścić do skupienia większości rynku w jednym ręku

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) antymonopolistyczny, przeciwmonopolowy

Wiktionary


antymonowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) techn. met. nanoszenie na powierzchnię metali warstwy antymonu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antymon m., antymonek m., antymonian m., antymonit m.

 czas. antymonować

 przym. antymonowy

Wiktionary


antymonowodór

bezbarwny, silnie trujący gaz o nieprzyjemnym zapachu; podczas ogrzewania rozkłada się wybuchowo na antymon i wodór; stybina


SJP.pl

Antymonowodór, SbH
3
– nieorganiczny związek chemiczny antymonu i wodoru. Bezbarwny, toksyczny gaz o nieprzyjemnym zapachu. Ogrzewany rozkłada się na pierwiastki składowe:

2SbH
3
→ 2Sb + 3H
2

Wikipedia


antymonowy

przymiotnik od: antymon


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) chem. dotyczący antymonu, zawierający antymon

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨ̃mɔ̃ˈnɔvɨ, AS: ãntỹmõnovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antymon m., antymonowanie n.

Wiktionary


antymonyl

nieorganiczny rodnik złożony z antymonu i tlenu


SJP.pl


antymotywacyjny

zniechęcający do działania


SJP.pl


antymozambicki

przymiotnik

 (1.1) skierowany przeciwko Mozambikowi, niechętny wobec Mozambiku

Wiktionary


antymozambijski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Mozambikowi i Mozambijczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antymozambijskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antymozambijskość ż.

Wiktionary


antymołdawski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Mołdawii i Mołdawianom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antymołdawskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antymołdawskość ż.

Wiktionary


antymurzyński

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Murzynom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antymurzyńskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antymurzyńskość ż.

Wiktionary


antymuzułmański

przeciwstawiający się muzułmanom


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) skierowany przeciwko islamowi

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨ̃muzuwˈmãj̃sʲci, AS: ãntỹmuzuu̯mãĩ ̯sʹḱi

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) islamofobiczny

Wiktionary


antynagroda

rodzaj wyróżnienia dla najsłabszych wytworów sztuki, np. Złota Malina dla najgorszego filmu


SJP.pl


antynamibijski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Namibii i Namibijczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antynamibijskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antynamibijskość ż.

Wiktionary


antynapadowy

zapobiegający napadom rabunkowym lub padaczkowym; przeciwnapadowy


SJP.pl


antynarkotykowy

przeciwdziałający handlowi i rozprzestrzenianiu się narkotyków


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) skierowany przeciwko spożyciu, wytwarzaniu i obrotowi narkotykami

Wiktionary


antynarodowość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest antynarodowe; cecha tych, którzy są antynarodowi

Wiktionary

Powiązane:

 przym. antynarodowy

 przysł. antynarodowo

Wiktionary


antynarodowy

sprzeczny z interesami narodu, wrogi narodowi


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) wrogi narodowi; działający na szkodę na narodu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antynarodowość ż.

Wiktionary


antynatalista

zwolennik antynatalizmu (stanowiska filozoficznego przypisującego negatywną wartość ludzkiej prokreacji)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) filoz. zwolennik antynatalizmu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Niektórzy antynataliści uważają, że większość ludzi nie ocenia rzeczywistości w sposób realny.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antynatalizm m.

:: fż. antynatalistka

 przym. antynatalistyczny

 przysł. antynatalistycznie

Wiktionary


antynatalistka

antynatalista


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) filoz. zwolenniczka antynatalizmu

Wiktionary

Patrz:

antynatalista

Powiązane:

 rzecz. antynatalizm m.

:: fm. antynatalista

 przym. antynatalistyczny

 przysł. antynatalistycznie

Wiktionary


antynatalistycznie

przysłówek

 (1.1) w sposób antynatalistyczny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antynatalizm m., antynatalista m., antynatalistka ż.

 przym. antynatalistyczny

Wiktionary


antynatalistyczny

przymiotnik

 (1.1) filoz. dotyczący antynatalizmu, właściwy antynatalizmowi

 (1.2) polit. socjol. związany z dążeniem do zmniejszenia tempa przyrostu naturalnego

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Zdecydowana większość demografów i ekonomistów uważa jednak, że polityka antynatalistyczna jest konieczna. Różnice ich poglądów dotyczą stopnia ograniczania przyrostu naturalnego oraz sposobu osiągania tego celu.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antynatalizm m., antynatalista m., antynatalistka ż.

 przysł. antynatalistycznie

Wiktionary


antynatalizm

stanowisko filozoficzne przypisujące negatywną wartość ludzkiej prokreacji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) filoz. stanowisko przypisujące negatywną wartość ludzkiej prokreacji;

Wiktionary

Antynatalizm – stanowisko etyczne przypisujące negatywną wartość ludzkiej prokreacji. Antynataliści argumentują, że ludzie powinni zrezygnować z prokreacji, ponieważ jest ona moralnie zła. Niektórzy antynataliści uznają za moralnie złe także powstawanie innych czujących istot. Do antynatalizmu prowadzić mogą różne etyczne podstawy.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) (…) za antynatalizmem przemawiają te same argumenty, które są stosowane w rozważaniach o teodycei. To nie jest najlepszy ze światów.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antynatalista m., antynatalistka ż., natalizm m., pronatalizm m.

 przym. antynatalistyczny, natalistyczny, pronatalistyczny

 przysł. antynatalistycznie, natalistycznie, pronatalistycznie

Wiktionary


antynatalny

przymiotnik

 (1.1) skierowany przeciw rodzeniu się dzieci

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Deficyt budżetowy rzędu 10 proc. PKB albo rozpad systemów zabezpieczenia społecznego i zdrowotnego - przed takim dylematem już za dwadzieścia lat stanie Polska za sprawą antynatalnej i depopulacyjnej polityki prowadzonej przez kolejne rządy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨ̃naˈtalnɨ, AS: ãntỹnatalny

Wiktionary


antynatowski

przeciwny organizacji NATO


SJP.pl


antynaturalistyczny

zwalczający naturalizm, występujący przeciwko naturalizmowi


SJP.pl


antynaturalizm

kierunek przeciwstawiający się naturalizmowi, reprezentowanemu poprzez myśl pozytywistyczną


SJP.pl

Antynaturalizm – kierunek w metodologii nauki przeciwstawiający się charakterystycznemu dla pozytywizmu naturalizmowi.

Antynaturalizm głosi postulat odmienności metod badań w naukach społecznych i humanistycznych od metod stosowanych na gruncie nauk przyrodniczych, które zostały przejęte od nauk ścisłych.

Reprezentanci tego kierunku to (m.in.) Wilhelm Dilthey, Wilhelm Windelband, Heinrich Rickert, Max Weber czy Clifford Geertz.

Wikipedia


antynaukowość

antynaukowy


SJP.pl

Patrz:

antynaukowy

antynaukowy

sprzeczny z nauką


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) sprzeczny ze stanowiskiem nauki

 (1.2) odrzucający metodę naukową

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rzad. przeciwnaukowy

Wiktionary


antynaurański

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Nauru i Nauruańczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antynaurańskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antynaurańskość ż.

Wiktionary


antynazistka

antynazista


SJP.pl

Patrz:

antynazista

antynazistowski

zwalczający nazizm, przeciwny nazizmowi


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi nazizmowi i nazistom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antynazistowskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antynazista m., antynazistowskość ż.

Wiktionary


antynazizm

Antyfaszyzm – ruch polityczny przeciwny ideologii faszystowskiej. Powstał z inspiracji środowisk lewicowych w latach 20. XX wieku, jako odpowiedź na formowanie się ruchu faszystowskiego we Włoszech (m.in. organizacja Śmiałkowie Ludu). Z czasem ruch antyfaszystowski stawał się reakcją na rosnącą popularność faszyzmu w innych krajach. W latach 30. powstał w Niemczech Front Żelazny, a następnie odrębna organizacja Akcja antyfaszystowska. Z kolei w Hiszpanii idee sprzeciwu wobec faszyzmu reprezentowali ochotnicy z Brygad Międzynarodowych. W II Rzeczypospolitej natomiast ruch antyfaszystowski skupiony był przede wszystkim wokół Polskiej Partii Socjalistycznej (m.in. Akcja Socjalistyczna) czy Bundu. Walkę o usunięcie z życia publicznego praktyk faszyzmu, ogłosili w Grecji, w latach 1946–1949, partyzanci Demokratycznej Armii Grecji.

Wikipedia


antynepalski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Nepalowi i Nepalczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antynepalskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antynepalskość ż.

Wiktionary


antyneuralgina

anilinowy związek farmaceutyczny, stosowany jako lek (proszek) przeciwbólowy


SJP.pl


antyneutrino

cząstka mająca wszystkie właściwości takie jak neutrino, z wyjątkiem liczby leptonowej


SJP.pl

Neutrino (ν) – cząstka elementarna należąca do leptonów. Jest posiadającym masę spoczynkową fermionem o spinie równym ½ i zerowym ładunku elektrycznym. Neutrina są cząstkami podstawowymi w modelu standardowym. Powstają w reakcjach rozpadu β+
, rozpadu mionu, rozpadu pionu i rozpadu taonu, na przykład neutrino elektronowe (νe) podczas rozpadu 116C:

116C115B + e+
+ νe

Wikipedia


antyneutron

antycząstka neutronu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) fiz. cząstka elementarna będąca antycząstką neutronu;

Wiktionary

Antyneutron – antycząstka neutronu.

Wikipedia


antyniemiecki

przeciwny Niemcom; przeciwniemiecki


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Niemcom

 (1.2) taki, który jest przejawem wrogości wobec Niemców

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Od początku 1918 r. można zauważyć coraz wyraźniej antypolski, a później antywęgierski i antyniemiecki kurs w polityce Masaryka prowokującego napięcia i niepokoje w Sudetach oraz na południowej granicy Polski.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyniemieckość ż.

Wiktionary


antyniemieckość

antyniemiecki


SJP.pl

Patrz:

antyniemiecki

antyniewolniczy

przymiotnik

 (1.1) skierowany przeciwko niewolnictwu, działający przeciw niewolnictwu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Działaczka stanęła na czele komitetów antyniewolniczych w Austro-Węgrzech.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przeciwniewolniczy

Wiktionary


antynigerski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Nigrowi i Nigerczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antynigerskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Niger m., Nigerczyk m., Nigerka ż., antynigerskość ż., pronigerskość ż.

 przym. nigerski, pronigerski

Wiktionary


antynigeryjski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Nigerii i Nigeryjczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antynigeryjskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antynigeryjskość ż.

Wiktionary


antynikaraguański

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Nikaragui i Nikaraguańczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antynikaraguańskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antynikaraguańskość ż.

Wiktionary


antynikotynowy

pomagający w walce z nałogiem palenia papierosów ze względu na szkodliwość nikotyny; przeciwnikotynowy, przeciwtytoniowy, antytytoniowy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) zwalczający palenie tytoniu, przeznaczony do walki z nałogiem tytoniowym

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨ̃ɲikɔtɨ̃ˈnɔvɨ, AS: ãntỹńikotỹnovy

Wiktionary

Powiązane:

 przysł. antynikotynowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przeciwnikotynowy

Wiktionary


antyniuański

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Niue i Niueńczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyniuańskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyniuańskość ż.

Wiktionary


antynomia

1. sprzeczność;
2. w logice: rozumowanie pozornie uzasadniające parę zdań sprzecznych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) log. filoz. sprzeczność, wykluczenie się dwóch twierdzeń, mimo że osobno zdają się być prawdziwe;

Wiktionary

Antynomia (gr. antinomia – sprzeczność praw) – logiczna sprzeczność, paradoks, zdanie logiczne bądź rozumowanie dedukcyjne, które prowadzi do sprzeczności.

Termin używany w logice, epistemologii.

Przykład: antynomia klas samozwrotnych.

  • Niech A oznacza zbiór takich wypowiedzi, które nie mogą orzekać o samych sobie.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. antynomiczny, antynomijny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) sprzeczność

Wiktionary


antynomiczność

antynomiczny


SJP.pl

Patrz:

antynomiczny

antynomiczny

sprzeczny, przeciwstawny; antynomijny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) wewnętrznie sprzeczny, przeciwstawny

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Antynomiczna, paradoksalna, zmienna i iluzoryczna Rosja, skrywająca swą tajemną, nieuchwytną dla intelektu istotę pozostaje nieprzewidywalna w swym bycie i myśleniu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨ̃nɔ̃ˈmʲit͡ʃnɨ, AS: ãntỹnõmʹičny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antynomia ż., antynomiczność ż.

 przym. antynomijny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) niespójny, antynomijny

Wiktionary


antynomijny

sprzeczny, przeciwstawny; antynomiczny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) zob. antynomiczny.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antynomia ż., antynomiczność ż.

 przym. antynomiczny

Wiktionary


antynomistyczny

antynomizm


SJP.pl

Patrz:

antynomizm

antynomizm

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) filozofia mówiąca, że wierzący nie potrzebuje praw jeśli kieruje się chrześcijańską miłością

Wiktionary

Antynomizm (gr. αντι 'przeciwko' i νομος 'reguła, zasada, prawo') to pojęcie filozoficzne oznaczające wewnętrzną sprzeczność.

W teologii antynomizm naucza, że Dekalog nie powinien być normą dla chrześcijan, gdyż skoro jedynym motywem postępowania chrześcijanina ma być miłość do Chrystusa, wobec tego prawo jest niepotrzebne.

Wikipedia


antynorweski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Norwegii i Norwegom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antynorweskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antynorweskość ż.

Wiktionary


antynowotworowo

antynowotworowy


SJP.pl

Patrz:

antynowotworowy

antynowotworowy

zapobiegający nowotworom, stosowany przeciw nowotworom; przeciwnowotworowy


SJP.pl


antynowozelandzki

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Nowej Zelandii i Nowozelandczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antynowozelandzkiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antynowozelandzkość ż.

Wiktionary


antynudziarski

rzadko: przeciwdziałający nudzie


SJP.pl


antynuklearny

przeciwny produkcji i rozprzestrzenianiu broni nuklearnej (np. demonstracje antynuklearne, konwencja antynuklearna)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) polit. skierowany przeciwko wykorzystaniu energii jądrowej

 (1.2) polit. skierowany przeciwko wykorzystaniu, badaniu czy rozmieszczaniu broni jądrowej

Wiktionary


antyobywatelski

niechętny lub wrogi obywatelom


SJP.pl


antyodblaskowy

zapobiegający powstawaniu odblasków; antyrefleksowy


SJP.pl


antyodleżynowy

zapobiegający odleżynom, leczący odleżyny; przeciwodleżynowy


SJP.pl


antyodorowy

przeciwdziałający odorowi, smrodowi


SJP.pl


antyodprężeniowy

przeciwdziałający odprężeniu psychicznemu, relaksacji


SJP.pl


antyodpryskowy

eliminujący powstawanie odprysków; przeciwodpryskowy


SJP.pl


antyokrętowy

służący do niszczenia okrętów wojskowych; przeciwokrętowy


SJP.pl


antyoksydacyjnie

antyoksydacyjny


SJP.pl

Patrz:

antyoksydacyjny

antyoksydacyjny

przeciwdziałający utlenianiu się pierwiastków i związków chemicznych


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który przeciwdziała utlenianiu się pierwiastków i związków

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Selen, cynk, miedź i mangan wchodzą w skład enzymów antyoksydacyjnych, które chronią komórki przed negatywnymi skutkami utleniania.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyoksydant m.

Wiktionary


antyoksydant

związek chemiczny łatwo ulegający utlenianiu i chroniący inne substancje przed utlenianiem; antyutleniacz, przeciwutleniacz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zob. przeciwutleniacz.

Wiktionary

Przeciwutleniacze (antyoksydanty, antyutleniacze) – grupa związków chemicznych, które same występując w małych stężeniach (w porównaniu z substancją podlegającą utlenianiu), wstrzymują lub opóźniają proces utleniania danej substancji. Każdy przeciwutleniacz może występować w roli prooksydanta.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Owoce i warzywa zawierają naturalne antyoksydanty.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨɔˈksɨdãnt, AS: ãntyoksydãnt

Wiktionary

Powiązane:

 przym. antyoksydacyjny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przeciwutleniacz, antyutleniacz

Wiktionary


antyomański

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Omanowi i Omańczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyomańskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyomańskość ż., Oman mrz.

Wiktionary


antyonkogen

gen działający hamująco na procesy namnażania komórek przez organizmy, uniemożliwiający powstawanie niektórych nowotworów; gen supresorowy


SJP.pl

Antyonkogen, inaczej gen supresorowy – gen działający hamująco na procesy proliferacji komórkowej (geny bramkowe) bądź stabilizująco na procesy utrzymujące stabilność genetyczną komórki (geny opiekuńcze).

Czasem geny tej grupy są określane jako recesywne onkogeny, gdyż ich rola w procesie karcynogenezy ujawni się dopiero po inaktywacji obu alleli danego antyonkogenu.

Wikipedia


antyormiański

niechętny lub wrogi Ormianom


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Ormianom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyormiańskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyormiańskość ż.

Wiktionary


antyosetyjski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Osetii i Osetyjczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyosetyjskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyosetyjskość ż.

Wiktionary


antyosmański

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Imperium Osmańskiemu i Osmańczykom

 (1.2) taki, który jest przeciwny dynastii Osmanów

 (1.3) taki, który jest przejawem postawy antyosmańskiej (1.1)

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Persja, odwieczny wróg Turcji, od XV w. usiłowała zmontować wielki sojusz antyosmański z udziałem ówczesnych potęg: Rzeczypospolitej i imperium Habsburgów.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyosmańskość ż.

Wiktionary


antypakistański

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Pakistanowi i Pakistańczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antypakistańskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antypakistańskość ż.

Wiktionary


antypalacz

przeciwnik palenia papierosów


SJP.pl


antypalauski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Palau i Palauańczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antypalauskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antypalauskość ż.

Wiktionary


antypalestyński

przeciwstawiający się Palestynie lub Palestyńczykom


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Palestynie i Palestyńczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antypalestyńskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antypalestyńskość ż.

Wiktionary


antypanamski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Panamie i Panamczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antypanamskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antypanamskość ż.

Wiktionary


antypaniczny

zapobiegający lub przeciwdziałający panice


SJP.pl


antypaństwowiec

osoba występująca przeciw panującemu systemowi władzy lub interesom państwa; antysystemowiec


SJP.pl


antypaństwowość

antypaństwowy


SJP.pl

Patrz:

antypaństwowy

antypaństwowy

skierowany przeciwko interesom państwa; przeciwpaństwowy, antykrajowy, antyrządowy, przeciwrządowy


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który sprzeciwia się instytucji państwa i państwowości

 (1.2) taki, który jest przejawem sprzeciwu wobec państwa i państwowości

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Wystąpienia jej przedstawicieli w parlamencie, podobnie jak zgromadzenia w terenie, przybierały niemal z reguły charakter demonstracji antypaństwowych, które z kolei pociągały za sobą reakcję władz.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antypaństwowość ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przeciwpaństwowy

 (1.2) przeciwpaństwowy

Wiktionary


antypapa

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) daw. kośc. zob. antypapież.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Papież zajął się procesem, który konstatował, że go uznają książęta rakuscy, a gdyby Jagiełło przeszedł na stronę antypapy — jak się tego prawdopodobnie obawiano — kto wie, jakie stanowisko byłby zajął Urban VI.

Wiktionary


antypapierosowy

pomagający w walce z nałogiem palenia papierosów; antynikotynowy, przeciwnikotynowy, przeciwtytoniowy, antytytoniowy


SJP.pl


antypapieski

skierowany przeciwko papieżowi; przeciwpapieski


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) rel. skierowany przeciwko papiestwu lub papieżowi i ich polityce, poglądom, nauczaniu itp.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W Rzymie poselstwo zastało sytuację dramatyczną, bo właśnie wybuchło powstanie antypapieskie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨpaˈpʲjɛsʲci, AS: ãntypapʹi ̯esʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antypapież m., antypapieskość ż.

Wiktionary


antypapież

papież wybrany przez grono skupione wokół biskupów nieuznających tego, który został już wybrany


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) kośc. osoba powołana na tron papieski nieprawnie, za pontyfikatu legalnego papieża lub w czasie, gdy urząd papieski był nieobsadzony;

Wiktionary

Antypapież (łac. antipapa) – osoba powołana przez grupę duchowieństwa na tron papieski nieprawnie, za pontyfikatu legalnego papieża lub w czasie, gdy urząd papieski był nieobsadzony (sede vacante).

Antypapieże wybierani byli najczęściej wskutek sporów teologicznych (np. Hipolita powołano w czasie sporów wokół sabelianizmu) lub politycznych (np. Paschalis obsadził tron papieski dzięki przekupieniu niezwykle wpływowego wówczas arcybiskupa Rawenny). Gdy zaczęło kształtować się Państwo Kościelne i rosło jego znaczenie polityczne, coraz częściej spory wokół powołania papieża były odbiciem walki o wpływy różnych stronnictw czy rodów. Pomimo wprowadzenia w 1059 roku zasady powoływania papieży przez kolegium kardynalskie, sytuacja nie uległa zmianie.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jednym z pierwszych antypapieży był Feliks II.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨˈpapʲjɛʃ, AS: ãntypapʹi ̯eš

Wiktionary

Powiązane:

 przym. antypapieski

Wiktionary


antypapista

przeciwnik papieża


SJP.pl


antypapuański

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Papui-Nowej Gwinei

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antypapuańskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antypapuańskość ż.

Wiktionary


antyparagwajski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Paragwajowi i Paragwajczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyparagwajskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyparagwajskość ż.

Wiktionary


antyparlamentaryzm

wroga postawa wobec parlamentaryzmu


SJP.pl


antypartyjny

występujący, skierowany przeciwko partii (organizacji politycznej)


SJP.pl


antypartyzancki

występujący przeciwko partyzantce, partyzantom; przeciwpartyzancki


SJP.pl


antypas

Antypas – imię męskie pochodzenia greckiego, stanowiące skróconą formę imienia Antypater, oznaczającego „podobny do ojca”. Patronem tego imienia jest św. Antypas, zm. w Azji Mniejszej.

W innych językach:

  • rosyjski – Антип, Антипа.

Wikipedia


antypasat

prąd powietrzny płynący w wysokich warstwach atmosfery w strefie zwrotnikowej, ponad pasatem, w przeciwnym do niego kierunku


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) meteorol. geogr. ciepły, stały wiatr, wiejący w strefie równikowej na wysokości 2000-3000 metrów;

Wiktionary

Antypasat – umiarkowanie ciepły, stały prąd powietrza o kierunku zachodnim, wiejący w strefie równikowej na wysokości 2000-3000 metrów, transportujący gorące powietrze od równika w kierunku zwrotników, gdzie na skutek obrotowego ruchu Ziemi zmienia kierunek na wschodni i spływa w dół, po czym jako pasat wraca w kierunku równika.

Wikipedia


antypasatowy

związany z wiatrem strefy międzyzwrotnikowej - antypasatem


SJP.pl


antypast

dawniej: przekąska podawana przed daniem głównym; przystawka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) daw. napój lub potrawa podawane przed daniem głównym dla zaostrzenia apetytu

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ãnˈtɨpast, AS: ãntypast

Wiktionary


antypater

  • Antypater – imię męskie
  • Antypater (wódz macedoński)
  • Antypater z Cyreny – grecki filozof, uczeń Arystypa z Cyreny
  • Antypater z Sydonu – grecki poeta
  • Antypater z Tarsu – grecki filozof
  • Antypater z Miletu – grecki olimpijczyk
  • Antypater z Tessaloniki – grecki poeta
  • Antypater z Tyru – grecki filozof

Wikipedia


antypatia

1. uczucie wstrętu, niechęci, odrazy do kogoś lub czegoś;
2. osoba, do której się czuje niechęć


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) niechęć do kogoś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Do niektórych osób czuję antypatię.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨˈpatʲja, AS: ãntypatʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antypatyczność ż.

 przym. antypatyczny

 przysł. antypatycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) awersja

Wiktionary


antypatriotyczny

przymiotnik

 (1.1) sprzeciwiający się patriotyzmowi

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Plugawy motłoch wykrzykiwał antypatriotyczne hasła.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) niepatriotyczny

Wiktionary


antypatriotyzm

Antypatriotyzm – postawa etyczna lub polityczna odrzucająca patriotyzm.

Wikipedia


antypatyczniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: antypatyczny; bardziej antypatyczny


SJP.pl


antypatyczność

cecha osoby wywołującej u innych uczucie niechęci, wstrętu, odrazy; niesympatyczność, nieprzyjemność


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co antypatyczne

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antypatia ż.

 przym. antypatyczny

 przysł. antypatycznie

Wiktionary


antypatyczny

budzący uczucie wstrętu, odrazy, niechęci, np. antypatyczna osoba, antypatyczny wygląd; odpychający, niesympatyczny, nieprzyjemny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) budzący odrazę, niechęć

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Co do tego nowego gimnazjum, to się rozczarowałam - koleżanki i koledzy dosyć antypatyczni - poziom średni, rzadko kto się uczy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨpaˈtɨt͡ʃnɨ, AS: ãntypatyčny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antypatia ż., antypatyczność ż.

 przysł. antypatycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przykry, gburowaty, oschły, niemiły, nieprzyjemny, niesympatyczny

Wiktionary


antypatyjka

zdrobnienie od: antypatia


SJP.pl


antypedagogika

Antypedagogika – nurt we współczesnej pedagogice negujący formę wychowania opierającą się na zasadzie „sterowania” życiem dziecka.

Wikipedia


antypeerelowski

skierowany przeciwko zasadom i siłom partyjnym PRL-u


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) skierowany przeciwko zasadom ustrojowym PRL-u oraz ówczesnej władzy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dzisiaj oczywiście, jak każdy, kto pełnymi garściami czerpał z PRL-u, stał się nad wyraz antypeerelowski.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨpɛːrɛˈlɔfsʲci, AS: ãntyp•erelofsʹḱi

Wiktionary


antyperski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Persji i Persom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyperskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyperskość ż.

Wiktionary


antyperspiracyjny

hamujący wydzielanie potu


SJP.pl


antyperspirant

kosmetyk hamujący wydzielanie potu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) farm. kosmet. środek zapobiegający nadmiernemu poceniu;

Wiktionary

Antyperspirant (łac. perspirare – „przewiewać, oddychać przez coś”) – kosmetyk mający na celu zmniejszanie wydzielania potu i w ten sposób zwalczanie nieprzyjemnego zapachu ciała poprzez naniesienie go bezpośrednio na pocące się części ciała. Działanie antyperspirantów opiera się na zawartości soli glinu. Dostępne na rynku preparaty różnią się ich stężeniem i w związku z tym skutecznością i częstotliwością stosowania.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌãntɨpɛrˈspʲirãnt, AS: ãntyperspʹirãnt

Wiktionary


antyperuwiański

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Peru i Peruwiańczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyperuwiańskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyperuwiańskość ż.

Wiktionary


antyperystaltyka

Antyperystaltyka – aktywność motoryczna w przewodzie pokarmowym, która powoduje wsteczne (odwrotnie niż w perystaltyce) przesuwanie pokarmu ku jamie ustnej (np. podczas wymiotów). Fizjologiczna antyperystaltyka dwunastnicy ułatwia mieszanie się treści pokarmowej.

Wikipedia


antyperz

płynny preparat chemiczny stosowany przeciw chwastom


SJP.pl


antypierwiastek

odpowiednik pierwiastka chemicznego złożony z antymaterii


SJP.pl

Antypierwiastek – pierwiastek składający się z antyatomów (atomów antymaterii). Obecnie jedynym uzyskanym na znaczącą skalę antypierwiastkiem jest antywodór. Antyhel-3 uzyskany został już w latach 1970. na terenie ZSRR, zaś 24 kwietnia 2011 r. w wielkim zderzaczu hadronów po raz pierwszy zaobserwowano antyhel-4.

Wikipedia


antypiracki

skierowany przeciwko piratom (komputerowym)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) przeciwdziałający piractwu – nielegalnemu kopiowaniu i rozpowszechnianiu nagrań muzycznych, filmów itp.; zwalczający piracką działalność

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨpʲiˈrat͡sʲci, AS: ãntypʹiracʹḱi

Wiktionary


antypiren

substancja zmniejszająca palność (np. gumy); opóźniacz palenia


SJP.pl


antypiryna

syntetyczny środek przeciwbólowy, przeciwgorączkowy i przeciwzapalny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) chem. farm. organiczny związek chemiczny stosowany jako syntetyczny środek o właściwościach przeciwbólowych, przeciwgorączkowych i przeciwzapalnych, zaliczany do grupy pirazolonów;

Wiktionary

Fenazon, antypiryna (łac. Phenazonum) – organiczny związek chemiczny z grupy pirazolonów, stosowany jako syntetyczny środek o działaniu przeciwbólowym, przeciwgorączkowym, przeciwzapalnym. Do lecznictwa został wprowadzony przez niemieckiego farmakologa Wilhelma Filehnego. Znakowany jodem 131 był używany w medycynie nuklearnej do oznaczania przestrzeni wody ustrojowej.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Nie będziesz miał antypiryny na twoje bóle głowy. Bodaj to! Nie będziesz miał aspiryny. Nie mamy tej walizki!

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) fenazon

Wiktionary


antypisowski

przeciwny Prawu i Sprawiedliwości, niepopierający Prawa i Sprawiedliwości


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który się sprzeciwia PiS-owi

 (1.2) taki, który jest przejawem sprzeciwu wobec PiS-u

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antypisowskość ż.

Wiktionary


antypka

1. krzew rosnący w Europie i zachodniej Azji, uprawiany jako roślina ozdobna, żywopłotowa a także do wyrobu lasek i fajek; wiśnia wonna,
2. przedmiot zrobiony z drewna tego krzewu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) bot. wiśnia wonna, nazwa systematyczna|Cerasus mahaleb|L.|ref=tak.

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Antypki nadają się na żywopłoty.

Wiktionary


antypkowy

przymiotnik od: antypka


SJP.pl


antyplatformiany

przymiotnik jakościowy

 (1.1) pot. taki, który się sprzeciwia Platformie Obywatelskiej

 (1.2) pot. taki, który jest przejawem sprzeciwu wobec Platformy Obywatelskiej

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyplatformianość ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) antyplatformerski

Wiktionary


antyplazmina

białkowy inhibitor plazminy, znajdujący się m.in. w osoczu


SJP.pl


antypocisk

pocisk przeznaczony do zwalczania pocisków nieprzyjaciela; przeciwpocisk, antyrakieta, przeciwrakieta


SJP.pl


antypoda

1. mieszkaniec antypodów (przeciwległych krańców Ziemi)
2. przenośnie o człowieku o skrajnie odmiennych poglądach w stosunku do porównywanej osoby


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec przeciwległych obszarów na kuli ziemskiej

 (1.2) przen. człowiek o krańcowo różnym sposobie myślenia i odmiennych cechach charakteru w stosunku do innej porównywanej osoby

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Australijczycy to nasi antypodzi, ponieważ mieszkają na przeciwnym krańcu Ziemi.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antypody lm.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) mieszkaniec antypodów

 (1.2) antagonista, oponent, przeciwnik

Wiktionary


antypodalny

dotyczący antypodów; znajdujący się po przeciwnej stronie kuli ziemskiej


SJP.pl


antypody

1. przeciwległe krańce Ziemi;
2. przenośnie o skrajnie odmiennych poglądach, postawach, kierunkach politycznych, artystycznych itp.;
3. komórki powstające w woreczku zalążkowym u roślin okrytonasiennych na biegunie przeciwnym do bieguna zawierającego komórkę jajową i synergidy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) geogr. obszar położony po przeciwnej stronie kuli ziemskiej;

Wiktionary

Antypody (gr. αντίποδες (antipodes) – „naprzeciw stopy”) – punkt na powierzchni Ziemi, który w stosunku do określonego punktu jest położony dokładnie po drugiej stronie planety, tj. na drugim końcu jej średnicy. Potocznie termin ten używany jest w szerszym znaczeniu i używany jest w stosunku do wszystkich obszarów na półkuli południowej.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) (…) odkrycie Nowego Świata potwierdziło istnienie antypodów, ponieważ znajduje się on „po przeciwnej stronie Indii Gangeskich".

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨˈpɔdɨ, AS: ãntypody

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antypoda mos.

Wiktionary


antypodyczność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest antypodyczne; cecha tych, którzy są antypodyczni

Wiktionary

Powiązane:

 przym. antypodyczny

 przysł. antypodycznie

Wiktionary


antypodyczny

1. skrajnie odmienny, krańcowo różny, np. antypodyczne tendencje w sztuce;
2. znajdujący się po przeciwnej stronie kuli ziemskiej


SJP.pl


antypoetka

antypoeta


SJP.pl

Patrz:

antypoeta

antypoetyka

poetyka nowej literatury postulująca odrzucenie poetyki tradycyjnej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) liter. poetyka stanowiąca zaprzeczenie tradycyjnej poetyki

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Autor wprowadził nawet terminy najnowsze, proponowane w ostatnich latach, jak np. antydramat, antyliteratura, antypoetyka, antypowieść, turpizm etc., starając się je zdefiniować; nie zawsze jednak określenia jego mogą nas zadowolić.

Wiktionary


antypokojowy

pragnący wojny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) stanowiący zagrożenie dla pokoju, zmierzający do zachwiania pokoju

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨpɔkɔˈjɔvɨ, AS: ãntypokoi ̯ovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. pokój mrz.

Wiktionary


antypolicyjny

skierowany przeciwko policji, policjantom


SJP.pl


antypolityk

przeciwnik władz państwowych, zwłaszcza rządu


SJP.pl


antypolonizm

wrogość wobec narodu lub państwa polskiego; polonofobia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) niechętny stosunek do Polaków i polszczyzny

Wiktionary

Antypolonizm (także: polonofobia) – termin określający zbiorowo wszelkie uprzedzenia, dyskryminację, niechęć i postawy wrogości wobec Polaków. Historycznym odpowiednikiem antypolonizmu jest polakożerstwo, określenie używane w XIX w. wobec antypolskiej polityki Ottona von Bismarcka.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Nie posądzałbym tego włoskiego polityka o antypolonizm.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) polonofobia, polakożerstwo

Wiktionary


antypolski

niechętny lub wrogi Polakom, Polsce


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) wymierzony przeciwko Polakom, dyskryminujący Polaków

Wiktionary

Antypolonizm (także: polonofobia) – termin określający zbiorowo wszelkie uprzedzenia, dyskryminację, niechęć i postawy wrogości wobec Polaków. Historycznym odpowiednikiem antypolonizmu jest polakożerstwo, określenie używane w XIX w. wobec antypolskiej polityki Ottona von Bismarcka.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Bezpośrednią przyczyną wybuchu wojny polsko-rosyjskiej w 1609 roku było zawiązanie koalicji antypolskiej między Szwecją a Rosją.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨˈpɔlsʲci, AS: ãntypolsʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. polski mrz., Polska ż., Polak mos., antypolskość ż.

 przysł. antypolsko

 przym. polski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) polakożerczy, antypolonistyczny, przeciwpolski

Wiktionary


antypolsko

przysłówek

 (1.1) na sposób antypolski

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na murach pojawiły się antypolsko brzmiące napisy.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antypolskość ż.

 przym. antypolski

Wiktionary


antypolskość

antypolski


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest antypolskie; cecha tych, którzy są antypolscy

Wiktionary

Patrz:

antypolski

Powiązane:

 przym. antypolski, polski

 przysł. antypolsko

 rzecz. polski mrz., Polska ż.

Wiktionary


antyport

Antyport – forma transportu aktywnego wtórnego przez błony biologiczne. W antyporcie przemieszczenie jednej substancji (jonu lub cząsteczki, np. metabolitu) do wnętrza określonego przedziału zachodzi równocześnie z usuwaniem drugiej substancji z tego przedziału.

Wikipedia


antyportorykański

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Portoryku lub Portorykańczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyportorykańskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Portorykańczyk mos., antyportorykańskość ż.

 przym. portorykański

Wiktionary


antyportugalski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Portugalii i Portugalczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyportugalskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyportugalskość ż.

Wiktionary


antypoślizgowo

antypoślizgowy


SJP.pl

Patrz:

antypoślizgowy

antypoślizgowy

chroniący przed poślizgiem; przeciwpoślizgowy, przeciwślizgowy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) przeciwdziałający ślizganiu, zabezpieczający przed poślizgiem

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨpɔɕlʲizˈɡɔvɨ, AS: ãntypoślʹizgovy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przeciwpoślizgowy

Wiktionary


antypowieść

odmiana powieści zrywająca z tradycyjnymi regułami tego gatunku, zwłaszcza z ciągłością czasową fabuły; nouveau roman, nowa powieść


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) liter. rodzaj powieści, który zrywa z tradycyjnymi regułami tego gatunku

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Autor wprowadził nawet terminy najnowsze, proponowane w ostatnich latach, jak np. antydramat, antyliteratura, antypoetyka, antypowieść, turpizm etc., starając się je zdefiniować; nie zawsze jednak określenia jego mogą nas zadowolić.

Wiktionary


antypowstańczy

przeciwny zbrojnemu wystąpieniu w imię wolności


SJP.pl


antypozytywizm

zespół doktryn filozoficznych odrzucających pozytywistyczne zasady uprawiania nauk


SJP.pl


antypółnocnokoreański

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Korei Północnej

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antypółnocnokoreańskiej (1.1)

Wiktionary


antypołudniowoafrykański

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi RPA

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antypołudniowoafrykańskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antypołudniowoafrykańskość ż.

Wiktionary


antyprawicowy

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który się sprzeciwia politycznej prawicy

 (1.2) taki, który jest przejawem sprzeciwu wobec prawicy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyprawicowość ż., prawica ż.

Wiktionary


antyprezydencki

występujący przeciwko prezydentowi; przeciwny prezydentowi


SJP.pl


antyproletariacki

nieprzyjaźnie nastawiony do klasy społecznej złożonej z robotników


SJP.pl


antypropagandowy

przeczący oficjalnej propagandzie


SJP.pl


antyproteaza

substancja hamująca aktywność proteaz; inhibitor proteazy


SJP.pl


antyprotekcjonistyczny

skierowany, wymierzony przeciwko polityce ochrony produkcji i handlu krajowego


SJP.pl


antyproton

antycząstka protonu, cząstka elementarna przeciwstawna do protonu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) fiz. cząstka elementarna będąca antycząstką protonu;

Wiktionary

Antyproton – cząstka elementarna będąca antycząstką protonu — różniąca się od niego głównie odwrotnym ładunkiem elektrycznym, momentem magnetycznym, i liczbą barionową — lecz mająca tę samą masę i czas życia.

Antyproton według Modelu Standardowego jest cząstką złożoną, zaliczaną do hadronów, a ściślej barionów, i jest zbudowana z trzech antykwarków: dwóch antykwarków górnych "{\bar {u}}" i jednego antykwarka dolnego "{\bar {d}}" (układ '{\bar {u}}{\bar {u}}{\bar {d}}) związanych silnym oddziaływaniem przenoszonym przez gluony.

Wikipedia


antyprotrombina

pochodna kumaryny, związek powstający w zgniłej koniczynie; melitoksyna, dikumarol, antywitamina K


SJP.pl


antyproza

proza przeciwstawiająca się tradycyjnym schematom i konwencjom


SJP.pl


antyprzemocowy

przeciwstawiający się przemocy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) neol. polit. mający na celu ukrócenie przemocy w rodzinie, mający nieść pomoc ofiarom przemocy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W Polsce jednak informacje i działania antyprzemocowe zaczęły się pojawiać już we wczesnych latach 90. natomiast w Hiszpanii dopiero pod koniec lat 90-tych. Oba kraje w podobnym okresie uchwaliły prawo antyprzemocowe (…).

Wiktionary


antyprzepięciowo

antyprzepięciowy


SJP.pl

Patrz:

antyprzepięciowy

antyprzepięciowy

przeciwdziałający powstawaniu przepięć; przeciwprzepięciowy


SJP.pl


antyprzykład

zły przykład


SJP.pl


antypsychiatria

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ruch społeczny i intelektualny skierowany przeciwko psychiatrii, jej założeniom i metodom

Wiktionary

Antypsychiatria – ruch społeczny i intelektualny oparty na poglądzie, że leczenie psychiatryczne jest częściej szkodliwe niż pomocne pacjentom. Wśród zastrzeżeń do psychiatrii wymieniane są m.in. stosowanie technik o małej skuteczności a dużej szkodliwości. Częściej jednak aktywiści skupiają się na filozoficznych i etycznych obawach dotyczących zarówno natury psychiatrii, jak i jej praktyk.

Wikipedia


antypsychologistyczny

przeciwstawny psychologizmowi


SJP.pl


antypsychologizm

kierunek w filozofii, naukach społecznych i literaturze przeciwstawiający się psychologizmowi


SJP.pl

Antypsychologizm (z gr. anti – przeciw, psyche – dusza, logos – nauka) – stanowisko opozycyjne wobec psychologizmu, zapoczątkowane z końcem XIX wieku, a upowszechnione w XX wieku.

Wikipedia


antyptak

1. kolce przeciwko ptakom, montowane na parapetach, gzymsach itp.;
2. sztuczny ptak drapieżny na szybach, ekranach itp., odstraszający inne ptaki


SJP.pl


antyputinowski

niechętny, wrogi Władimirowi Putinowi


SJP.pl


antypłytkowy

zmniejszający agregację płytek krwi i przeciwdziałający powstawaniu zakrzepów; przeciwpłytkowy


SJP.pl


antyradar

radar ustawiony na zakłócanie pracy innego radaru


SJP.pl

Antyradar – urządzenie służące do informowania kierowcy o tym, że na jego drodze znajduje się radar lub fotoradar.

Urządzenie to posiada wbudowany wykrywacz fal wysyłanych przez radary oraz fotoradary w pasmach: X, K, Ka, Ku, SWKa. Nowoczesne antyradary informują również o pomiarze dokonywanym z fotoradarów ukrytych w samochodach znajdujących się przed samochodem wyposażonym w antyradar (lub przy bardziej zaawansowanych urządzeniach nawet za samochodem).

Wikipedia


antyradarowy

zakłócający działanie radaru, niszczący radar albo ostrzegający o obecności radaru; przeciwradarowy


SJP.pl


antyradio

rozgłośnia radiowa


SJP.pl

Antyradio – polska komercyjna rozgłośnia radiowa o ponadregionalnym zasięgu, należąca do spółki radiowej Eurozet.

Radio rozpoczęło działalność w 2005 roku. Początkowo funkcjonowało jako sieć stacji lokalnych, obejmując zasięgiem wyłącznie największe aglomeracje. Od lutego 2015 – za sprawą ponadregionalnej koncesji – emituje program w 17 miastach Polski.

Wikipedia


antyradziecki

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi ZSRR

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyradzieckiej (1.1)

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) I podobno ktoś z władz, pragnąc tych nastrojów, wydrukował antyradzieckie ulotki, ale ich nie rozkolportowano (chodzi o rzekome ulotki KPN o Katyniu).

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyradzieckość ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1-2) antysowiecki

Wiktionary


antyradzieckość

antyradziecki


SJP.pl

Patrz:

antyradziecki

antyrakieta

rakieta służąca do zestrzeliwania innych rakiet; przeciwrakieta, przeciwpocisk, antypocisk


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) wojsk. rakieta przystosowana do zwalczania innych rakiet, głównie rakiet balistycznych

Wiktionary

Rakietowy pocisk antybalistyczny – pocisk o napędzie rakietowym służący przede wszystkim do zwalczania innych pocisków rakietowych we wszystkich fazach ich lotu (Boost Phase, Midcourse Phase, Terminal Phase: upper tier i lower tier) np. pocisków balistycznych, manewrujących, niektóre (fazy terminalnej) mają możliwości też przeciwlotnicze mogąc zestrzeliwać: myśliwce, uzbrojone jak i nie bezpilotowe aparaty latające oraz śmigłowce (np. Patriot PAC-3), a nawet (każdej fazy) satelity na orbicie okołoziemskiej (np. Kinetic Energy Interceptor, Ground Based Interceptor czy Standard Missile 3 Block IA). Obecnie nowoczesne pociski antyrakietowe w większości są wyposażone w Głowica bojowa technologii hit-to-kill np. min.: GBI, KEI, SM-3, Patriot PAC-3, THAAD, PAD, AAD ale są też nowoczesne pociski z głowicą wybuchową np. Arrow 2, AMRAAM czy SM-6 ERAM. Pociski przeciwbalistyczne starego typu są uzbrojone w głowicę odłamkową np. MIM-104 Patriot oraz atomową: XLIM-49 Nike-Zeus, Sprint i Spartan czy A-350. Obecnie rzadko używa się głowic jądrowych do niszczenia innych głowic np. 53T6, 51T6 służące do ochrony w fazie terminalnej Moskwy, jest to spowodowane tworzeniem się szkodliwego dla zdrowia i środowiska promieniowania jądrowego.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Do antybroni zalicza się np. antyrakiety.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. antyrakietowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przeciwrakieta, rakietowy pocisk antybalistyczny

Wiktionary


antyrakietowy

zwalczający rakiety, chroniący przed rakietami nieprzyjaciela; przeciwrakietowy


SJP.pl


antyrakowo

antyrakowy


SJP.pl

Patrz:

antyrakowy

antyrakowy

przeciwdziałający rozwojowi raka; przeciwrakowy


SJP.pl


antyrama

oprawa rysunku, zdjęcia itp. składająca się z szyby i tekturowej podkładki połączonych zaciskami


SJP.pl

Antyrama (gr. anti – przeciw, odwrotny) – rodzaj oprawy służący do umieszczania w niej płaskich obrazków, zdjęć itp. Nazwa odnosi się do wyglądu, przypominającego pozostałość po usunięciu ramy z obrazu. Antyrama usztywnia dzieło, chroni je przed zniszczeniem i nadaje schludny, estetyczny wygląd. Umożliwia również zawieszenie na ścianie.

Wikipedia


antyrasistka

antyrasista


SJP.pl

Patrz:

antyrasista

antyrasistowski

przeciwny rasizmowi, zwalczający rasizm


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) skierowany przeciwko rasizmowi

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Drugim etapem polityki antyrasistowskiej był okres po wojnie domowej, zwany okresem Rekonstrukcji Południa (…).

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyrasizm m., antyrasista m., antyrasistka ż.

Wiktionary


antyrasizm

postawa lub pogląd przeciwstawiający się rasizmowi


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) ruch społeczny, postawa lub pogląd sprzeciwiający się rasizmowi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyrasista m., antyrasistka ż.

 przym. antyrasistowski

Wiktionary


antyrealistyczny

antyrealizm


SJP.pl

Patrz:

antyrealizm

antyrealizm

kierunek w literaturze i sztuce przeciwstawiający się realizmowi


SJP.pl

Antyrealizm - przeciwieństwo realizmu epistemologicznego. Przekonanie, że świat zewnętrzny niezależny od podmiotu poznającego nie istnieje, a przynajmniej jest zupełnie inny niż podmiotowi poznającemu się wydaje.

Wikipedia


antyrecesyjny

przeciwdziałający recesji


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) polit. ekon. mający zlikwidować albo złagodzić skutki recesji

Wiktionary


antyrefleks

specjalna, cienka powłoka na soczewkach (szkłach) okularowych, redukująca powstające na nich odblaski i odbicia; powłoka antyrefleksyjna


SJP.pl


antyrefleksowy

przeciwdziałający powstawaniu refleksów; antyodblaskowy


SJP.pl


antyrefleksyjny

redukujący odblaski, odbicia


SJP.pl


antyreformator

osoba hamująca reformy, przeciwnik reform


SJP.pl


antyreformatorski

przeciwny wprowadzeniu reform


SJP.pl


antyreformatorsko

antyreformatorski


SJP.pl

Patrz:

antyreformatorski

antyreformistyczny

sprzeciwiający się wprowadzaniu reform ustrojowych, społecznych i gospodarczych


SJP.pl


antyrekord

najgorszy wynik


SJP.pl


antyreligia

to, co godzi w podstawowe wartości religijne


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) rel. to, co jest wrogie religii

Wiktionary

Antyreligia1. w religioznawstwie: pojęcie bliskoznaczne terminowi "pseudoreligia" – przedrostek "anty-" (z gr. "przeciw") wskazuje występowanie cech, które stoją w jawnej opozycji do religii, w zasadzie wykluczając spełnianie jej kryteriów; 2. postawa społeczna polegająca na sprzeciwie wobec wszelkiej religii.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ta nowa nauka antywartości – antyreligia – próbuje narzucić człowiekowi nowe myślenie, które kreuje nowy sposób życia i nową kulturę.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. religia ż., antyreligijność ż.

 przym. antyreligijny

Wiktionary


antyreligijnie

antyreligijny


SJP.pl

przysłówek sposobu

 (1.1) wyrażając wrogość wobec religii

Wiktionary

Patrz:

antyreligijny

Przykłady

 (1.1) Najbardziej antyreligijnie zareagowały władze w Phenianie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyreligijność ż.

 przym. antyreligijny

Wiktionary


antyreligijność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) postawa, ideologia, polityka itp. wrogie względem religii

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Sekularyzacja i nastroje zinstytucjonalizowanej antyreligijności w okresie Niemieckiej Republiki Demokratycznej (NRD) spowodowały, że wschodnia część kraju stała się jednym z najbardziej ateistycznych regionów świata.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. antyreligijny

 rzecz. antyreligia ż.

 przysł. antyreligijnie

Wiktionary


antyreligijny

skierowany przeciwko religii


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) skierowany przeciwko religii, niechętny wobec religii

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Utopijna piosenka napisana przez Lennona jest antyreligijna, antynacjonalistyczna, niekonwencjonalna i antykapitalistyczna, jednak została zaakceptowana z powodu wartości artystycznych.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨrɛlʲiˈɟijnɨ, AS: ãntyrelʹiǵii ̯ny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyreligia ż., antyreligijność ż.

 przysł. antyreligijnie

Wiktionary


antyrepublikański

występujący przeciw rządom republikańskim, zwalczający republikę


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który się sprzeciwia politycznemu republikanizmowi

 (1.2) taki, który jest przejawem sprzeciwu wobec republikanizmu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyrepublikańskość ż.

Wiktionary


antyreumatyczny

stosowany przeciw reumatyzmowi, leczący reumatyzm; przeciwreumatyczny, przeciwgośćcowy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) zob. przeciwreumatyczny.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przeciwreumatyczny

Wiktionary


antyrewolucyjny

przeciwny rewolucji (np. działania antyrewolucyjne, wiersz antyrewolucyjny)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) polit. wrogi rewolucji; występujący przeciwko rewolucji

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kontrrewolucyjny, reakcyjny

Wiktionary


antyreżimowy

przeciwny reżimowi, zwalczający reżim (np. front antyreżimowy); antyreżymowy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) wrogi, nieprzyjazny rządowi (reżimowi), walczący przeciw rządowi

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) antyreżymowy, antyrządowy, przeciwrządowy

Wiktionary


antyreżymowy

przeciwny reżymowi, zwalczający reżym (np. front antyreżymowy); antyreżimowy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) zob. antyreżimowy.

Wiktionary


antyrobotniczy

skierowany przeciwko robotnikom


SJP.pl


antyrodzinność

zachowanie antyrodzinne


SJP.pl


antyrodzinny

skierowany przeciwko rodzinie i jej interesom


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) wymierzony przeciwko rodzinie, skierowany przeciwko interesom rodziny

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨrɔˈd͡ʑĩnːɨ, AS: ãntyroʒ́ĩ•ny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyrodzinność

Wiktionary


antyrojalista

przeciwnik rojalizmu


SJP.pl


antyrojalistka

antyrojalista


SJP.pl

Patrz:

antyrojalista

antyrojalistyczny

przeciwstawiający się rządom monarchicznym, występujący przeciwko rojalistom i rojalizmowi


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który się sprzeciwia rojalizmowi

 (1.2) taki, który jest przejawem sprzeciwu wobec rojalizmu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Po wyborach stało się jasne, że na riksdagu nastąpi gwałtowny atak na dotychczasowy kurs polityczny rządu. Szlachta była zdominowana przez antyrojalistycznych patriotów (…)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyrojalistyczność ż.

Wiktionary


antyromantyczny

zwalczający romantyzm, przeciwstawiający się romantyzmowi


SJP.pl


antyromantyk

przeciwnik romantyzmu


SJP.pl


antyromski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Romom, Cyganom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyromskiej (1.1)

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) W sobotę, w czasie Dni Andrychowa ma dojść do antyromskiej manifestacji.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyromskość ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1-2) antycygański

Wiktionary


antyrost

hydrazyd kwasu maleinowego; regulator wzrostu roślin, stosowany w przechowalnictwie warzyw i do hamowania wzrostu drzew


SJP.pl

Hydrazyd maleinowy – organiczny związek chemiczny, hydrazyd kwasu maleinowego, regulator wzrostu roślin. Stosowany jako inhibitor wzrostu drzew oraz do przechowywania warzyw, na przykład ziemniaków lub cebuli.

Występuje w dwóch formach tautomerycznych, laktamowej i laktimowej.

Wikipedia


antyrosyjski

przeciwny Rosji


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) wymierzony przeciwko Rosji i Rosjanom

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) „Uważamy, że trzeba skończyć z szydzeniem z historii i dochodzeniem w antyrosyjskiej histerii do braku szacunku dla pamięci tych, którzy nie szczędzili życia dla wyzwolenia Europy.”

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rosyjski mrz., antyrosyjskość ż.

 przym. antyrusiński, antyruski, rosyjski

Wiktionary


antyrosyjskość

antyrosyjski


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co antyrosyjskie; cecha tego, kto antyrosyjski

Wiktionary

Patrz:

antyrosyjski

Powiązane:

 przym. antyrosyjski, antyrusiński, antyruski

Wiktionary


antyrównościowy

przeciwstawiający się równości społecznej


SJP.pl


antyrozwojowy

przeciwdziałający rozwojowi


SJP.pl


antyrumuński

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Rumunii i Rumunom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyrumuńskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyrumuńskość ż.

Wiktionary


antyrusiński

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Rusi i Rusinom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyrusińskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyrusińskość ż., antyruskość ż., antyrosyjskość ż.

 przym. antyruski, antyrosyjski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) antyruski

Wiktionary


antyruski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Rusi i Rusinom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyruskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyruskość ż., antyrusińskość ż., antyrosyjskość ż.

 przym. antyrusiński, antyrosyjski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) antyrusiński

Wiktionary


antyrynkowiec

przeciwnik gospodarki opartej na zasadach wolnego rynku


SJP.pl


antyrynkowy

ograniczający swobodę handlową


SJP.pl


antyrząd

nowy rząd, będący w opozycji do dawnego


SJP.pl


antyrządowiec

osoba negatywnie nastawiona do rządu - naczelnego organu wykonawczego w państwie


SJP.pl


antyrządowość

negatywne nastawienie do rządu (rady ministrów)


SJP.pl


antyrządowy

nastawiony negatywnie do rządu, przeciwny rządowi; przeciwrządowy, opozycyjny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) polit. skierowany przeciwko rządowi

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Izrael zwrócił się poufnie do Stanów Zjednoczonych i krajów europejskich o wsparcie stabilności władzy prezydenta Hosniego Mubaraka w Egipcie, który zmaga się od tygodnia z falą antyrządowych protestów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨʒɔ̃nˈdɔvɨ, AS: ãntyžõndovy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przeciwrządowy

Wiktionary


antysalwadorski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Salwadorowi i Salwadorczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antysalwadorskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antysalwadorskość ż.

Wiktionary


antysamoański

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Samoa i Samoańczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antysamoańskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antysamoańskość ż.

Wiktionary


antysamorządowy

skierowany przeciwko samorządom i samorządności


SJP.pl


antysanitarny

niezgodny z przepisami sanitarnymi; niehigieniczny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) sprzeczny z wymogami sanitarnymi

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) niehigieniczny

Wiktionary


antysaudyjski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Arabii Saudyjskiej i Saudyjczykom

 (1.2) taki, który jest przeciwny lub wrogi dynastii Saudów

 (1.3) taki, który jest przejawem postawy antysaudyjskiej (1.1-2)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antysaudyjskość ż.

Wiktionary


antyścierny

zapobiegający ścieraniu się; przeciwścierny


SJP.pl


antyseksualizm

ogół poglądów sprzeciwiających się seksualności, zaspokajaniu popędu płciowego


SJP.pl

Antyseksualizm − termin odnoszący się do poglądów sprzeciwiających się seksualności.

Wikipedia


antysemicki

cechujący się niechęcią, wrogością wobec Żydów, skierowany przeciw narodowi żydowskiemu; antyżydowski


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) wymierzony przeciwko Żydom, dyskryminujący Żydów

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wzniecona przez partię pomarcowa kampania antysemicka i antyinteligencka pobudziła polityczną świadomość inteligencji i stała się punktem odniesienia jej politycznych poglądów i preferencji.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨsɛ̃ˈmʲit͡sʲci, AS: ãntysẽmʹicʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antysemityzm m., antysemita m., antysemitka ż.

 przysł. antysemicko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) antyżydowski, przeciwżydowski, antysyjonistyczny, żydożerczy

Wiktionary


antysemickość

antysemicki


SJP.pl

Patrz:

antysemicki

antysemita

osoba wrogo nastawiona wobec narodu żydowskiego; judeosceptyk, judeofob, judofob, żydofob


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba uprzedzona do Żydów, cechująca się niechęcią bądź nienawiścią do tego narodu; osoba, którą cechuje antysemityzm

Wiktionary

Antysemityzm – postawa niechęci, wrogości wobec Żydów i osób pochodzenia żydowskiego wynikająca z różnego rodzaju uprzedzeń; prześladowania i dyskryminacja Żydów jako grupy wyznaniowej, etnicznej lub rasowej oraz poglądy uzasadniające takie działania. Zwana także żydożerstwem, jest przeciwieństwem filosemityzmu. Ekstremalny antysemityzm głosiła ideologia niemieckiego nazizmu, doprowadzając do próby wyniszczenia narodu żydowskiego w okupowanej Europie.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Antysemitami byli członkowie partii Adolfa Hitlera.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨsɛ̃ˈmʲita, AS: ãntysẽmʹita

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antysemityzm m.

:: fż. antysemitka ż.

 przym. antysemicki

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) judofob, żydożerca; eufem. judeosceptyk

Wiktionary


antysemitka

kobieta wrogo nastawiona wobec narodu żydowskiego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta uprzedzona do Żydów, cechująca się niechęcią bądź nienawiścią do tego narodu; kobieta, którą cechuje antysemityzm

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Alicja jest antysemitką, zawsze źle się wyraża o Żydach.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨsɛ̃ˈmʲitka, AS: ãntysẽmʹitka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antysemityzm m.

:: fm. antysemita m.

 przym. antysemicki

Wiktionary


antysemityzm

nienawiść, uprzedzenie i wrogość wobec narodu żydowskiego, związane z nietolerancją i rasizmem; judeosceptycyzm, judofobia, judeofobia, żydofobia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) nienawiść, uprzedzenie i wrogość wobec narodu żydowskiego, związana z nietolerancją i rasizmem;

Wiktionary

Antysemityzm – postawa niechęci, wrogości wobec Żydów i osób pochodzenia żydowskiego wynikająca z różnego rodzaju uprzedzeń; prześladowania i dyskryminacja Żydów jako grupy wyznaniowej, etnicznej lub rasowej oraz poglądy uzasadniające takie działania. Zwana także żydożerstwem, jest przeciwieństwem filosemityzmu. Ekstremalny antysemityzm głosiła ideologia niemieckiego nazizmu, doprowadzając do próby wyniszczenia narodu żydowskiego w okupowanej Europie.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zostały w nią wymierzone brutalne hejterskie kampanie po tym, jak skrytykowała rosnącą w Polsce ksenofobię, antysemityzm i nacjonalistyczny zwrot na prawo.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨsɛ̃ˈmʲitɨsm̥, AS: ãntysẽmʹitysm̦

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antysemita m., antysemitka ż.

 przym. antysemicki

 przysł. antysemicko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pot. żydożerstwo

Wiktionary


antysenegalski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Senegalowi i Senegalczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antysenegalskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antysenegalskość ż., Senegal mrz.

Wiktionary


antysensowny

antysensowny RNA - odcinek RNA powstały w wyniku wykorzystania nici sensownej jako matrycy w procesie transkrypcji


SJP.pl


antysepsja

rzadko: postępowanie zapewniające wykluczenie dostępu drobnoustrojów chorobotwórczych do jakiegoś środowiska; antyseptyka


SJP.pl


antyseptycznie

przysłówek sposobu

 (1.1) w sposób antyseptyczny; odkażająco, bakteriobójczo, antybakteryjnie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Olejek eteryczny z drzewa herbacianego działa antyseptycznie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨsɛpˈtɨt͡ʃʲɲɛ, AS: ãntyseptyčʹńe

Wiktionary

Powiązane:

 przym. antyseptyczny

 rzecz. antyseptyk mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) odkażająco, bakteriobójczo, antybakteryjnie

Wiktionary


antyseptyczność

antyseptyczny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mikrobiol. zdolność przeciwdziałania rozwojowi drobnoustrojów

Wiktionary

Patrz:

antyseptyczny

Powiązane:

 rzecz. antyseptyk mrz., antyseptyka ż.

 przym. antyseptyczny

Wiktionary


antyseptyczny

niszczący drobnoustroje, zapobiegający zakażeniom; odkażający


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) med. zapobiegający rozwojowi drobnoustrojów, bakterii wywołujących choroby

Wiktionary

Antyseptyka (gr. anti – przeciw sepsis – gniciu, dosłownie: zapobieganie gniciu) – postępowanie odkażające, mające na celu niszczenie drobnoustrojów na skórze, błonach śluzowych, w zakażonych ranach.

W przeciwieństwie do dezynfekcji, antyseptyka nie dotyczy odkażania przedmiotów.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Przedmiotem zamówienia jest dostawa […] leków, środków dezynfekcyjnych i antyseptycznych […].

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨsɛpˈtɨt͡ʃnɨ, AS: ãntyseptyčny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyseptyczność ż., antyseptyka ż., antyseptyk m.

 przysł. antyseptycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) odkażający, dezynfekcyjny

Wiktionary


antyseptyk

środek do niszczenia drobnoustrojów; dezynfektyk, środek dezynfekcyjny (odkażający)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) med. środek służący do niszczenia drobnoustrojów

Wiktionary

Antyseptyka (gr. anti – przeciw sepsis – gniciu, dosłownie: zapobieganie gniciu) – postępowanie odkażające, mające na celu niszczenie drobnoustrojów na skórze, błonach śluzowych, w zakażonych ranach.

W przeciwieństwie do dezynfekcji, antyseptyka nie dotyczy odkażania przedmiotów.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌãntɨˈsɛptɨk, AS: ãntyseptyk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyseptyka ż., antyseptyczność ż.

 przym. antyseptyczny

 przysł. antyseptycznie

Wiktionary


antyseptyka

w medycynie: postępowanie mające na celu zniszczenie drobnoustrojów na narzędziach chirurgicznych, w salach operacyjnych, w ranach itp. w celu uniknięcia zakażeń


SJP.pl

Antyseptyka (gr. anti – przeciw sepsis – gniciu, dosłownie: zapobieganie gniciu) – postępowanie odkażające, mające na celu niszczenie drobnoustrojów na skórze, błonach śluzowych, w zakażonych ranach.

W przeciwieństwie do dezynfekcji, antyseptyka nie dotyczy odkażania przedmiotów.

Wikipedia


antyserbski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Serbii i Serbom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyserbskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyserbskość ż., serbski mrz.

 przym. serbski

Wiktionary


antyserum

surowica ze swoistymi przeciwciałami skierowanymi przeciw określonemu antygenowi; surowica odpornościowa


SJP.pl

Surowica odpornościowa, antyserum (ang. antiserum) – surowica o dużej zawartości swoistych przeciwciał, otrzymana w wyniku naturalnego lub sztucznego uodpornienia określonym antygenem (np. wirusy, bakterie, toksyny, jady). Ponieważ jest to preparat zawierający gotowe przeciwciała natychmiast niszczące wrogie dla ustroju antygeny, wstrzykuje się go do organizmu w razie ciężkiego przebiegu danej choroby.

Wikipedia


antysingapurski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Singapurowi i Singapurczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antysingapurskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antysingapurskość ż.

Wiktionary


antyskandynawski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Skandynawii i Skandynawom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyskandynawskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyskandynawskość ż.

Wiktionary


antysklerotycznie

antysklerotyczny


SJP.pl

Patrz:

antysklerotyczny

antysklerotyczny

zapobiegający sklerozie; przeciwsklerotyczny


SJP.pl


antysmogowy

związany z przeciwdziałaniem smogowi; przeciwsmogowy


SJP.pl


antysocjalistyczny

przeciwny socjalizmowi, zwalczający socjalizm


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi socjalizmowi i socjalistom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antysocjalistycznej (1.1)

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W szeregu przypadkach uczestnicy działalności antysocjalistycznej ukarani zostali przez Kolegia do Spraw Wykroczeń.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antysocjalistyczność ż.

Wiktionary


antysocjalizm

wrogie nastawienie do socjalizmu, zwalczanie socjalizmu


SJP.pl


antysocjalny

nieprzychylny ludziom, społeczeństwu


SJP.pl


antysolidarnościowy

skierowany przeciwko "Solidarności" (związkowi zawodowemu i w latach 80. XX wieku szerzej: ruchowi społecznemu), zwalczający "Solidarność" (np. antysolidarnościowe działania rządu, antysolidarnościowa postawa)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) skierowany przeciwko Solidarności

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨsɔlʲidarnɔɕˈt͡ɕɔvɨ, AS: ãntysolʹidarnośćovy

Wiktionary


antysowiecki

przymiotnik

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Sowietom albo Związkowi Radzieckiemu

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antysowieckiej (1.1)

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przeciwsowiecki, antyradziecki, przeciwradziecki

 (1.2) przeciwsowiecki, antyradziecki, przeciwradziecki

Wiktionary


antyspalinowy

przeciwdziałający wydobywaniu się spalin


SJP.pl


antyspamowy

zapobiegający spamowaniu, likwidujący spam (np. filtr antyspamowy)


SJP.pl


antyspast

stopa wierszowa złożona z sylaby krótkiej, dwóch długich i znowu krótkiej


SJP.pl


antyspastyczny

przeciwdziałający spazmom, łagodzący spazmy; przeciwspastyczny, przeciwkurczowy, przeciwskurczowy


SJP.pl


antyspazmatyczny

działający łagodząco na układ nerwowy, przeciwdziałający kurczom, drgawkom, konwulsjom; przeciwspazmatyczny


SJP.pl


antyspołeczny

sprzeczny z interesami społeczeństwa


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) wrogi społeczeństwu; działający na szkodę społeczeństwa

Wiktionary

Powiązane:

 przysł. antyspołecznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przeciwspołeczny

Wiktionary


antystalinowski

występujący, skierowany przeciwko stalinizmowi


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) hist. polit. nastawiony na walkę ze stalinizmem, zwalczający stalinizm

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Tam przyjął postawę antybolszewicką i antystalinowską i zadeklarował Niemcom współpracę w walce ze wspólnym wrogiem.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. stalinowski

Wiktionary


antystat

urządzenie neutralizujące nagromadzony na jakiejś powierzchni ładunek elektryczny


SJP.pl


antystatyczność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co antystatyczne

Wiktionary

Powiązane:

 przym. antystatyczny

Wiktionary


antystatyczny

zapobiegający elektryzowaniu się czegoś; antyelektrostatyczny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) fiz. zob. antyelektrostatyczny.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W warsztacie obowiązkowe jest noszenie obuwia ochronnego z antystatyczną podeszwą.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antystatyczność ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) antyelektrostatyczny

Wiktionary


antystatyk

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) substancja zmniejszająca (lub całkowicie neutralizująca) nagromadzony na jakiejś powierzchni ładunek elektryczny

Wiktionary

Antystatyk – substancja zmniejszające lub całkowicie eliminujące elektryzowanie się ciał nie przewodzących prądu elektrycznego, szczególnie tworzyw sztucznych. Stosuje się je jako dodatki do materiału oraz jako środki nanoszone na powierzchnię.

Antystatyki zewnętrzne stosuje się głównie w tekstyliach, na które mogą być nanoszone w trakcie produkcji, prania, konserwacji oraz użytkowania.

Antystatyki wewnętrzne stosowane są jako dodatki do tworzyw sztucznych.

Wikipedia


antystatyzacja

nadanie materiałom właściwości antystatycznych


SJP.pl


antystatyzować

sprawiać, aby jakiś materiał nie elektryzował się


SJP.pl


antystenes

Antystenes z Aten - filozof grecki, twórca cynizmu


SJP.pl

Antystenes z Aten (gr. Ἀντισθένης Ἀθηναῖος Antisthenes Athenaios, ur. ok. 445 p.n.e., zm. ok. 365 p.n.e.) – filozof grecki, twórca cynizmu. Jego najbardziej znanym uczniem był Diogenes z Synopy.

Początkowo był uczniem Gorgiasza i obracał się wśród sofistów, lecz w późnym wieku dołączył do uczniów Sokratesa – należał do grupy tzw. sokratyków mniejszych.

Wikipedia


antystreptolizyna

(ASO) przeciwciało, które wytwarza się w organizmie po kontakcie z toksyną produkowaną przez paciorkowca


SJP.pl


antystresowo

antystresowy


SJP.pl

Patrz:

antystresowy

antystresowy

przeciwdziałający stresowi, łagodzący stres; przeciwstresowy, odprężający, relaksowy, relaksujący


SJP.pl


antystrofa

strofa konstrukcją odpowiadająca strofie poprzedzającej ją


SJP.pl


antystroficzny

przymiotnik od: antystrofa


SJP.pl


antystyl

sposób wyrażania myśli unikający wszelkiej literackości, nieliczący się z regułami i wzorcami stylistycznymi, a niekiedy z wymaganiami składni i interpunkcji


SJP.pl


antysuazyjski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Suazi i Suazyjczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antysuazyjskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antysuazyjskość ż.

Wiktionary


antysudański

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Sudanowi i Sudańczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antysudańskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antysudańskość ż.

Wiktionary


antysurinamski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Surinamowi i Surinamczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antysurinamskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antysurinamskość ż., Surinam mrz.

 przym. surinamski

Wiktionary


antysvalbardzki

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Svalbardowi i Swalbardczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antysvalbardzkiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antysvalbardzkość ż.

Wiktionary


antyświadectwo

świadectwo zadające kłam bronionym wartościom


SJP.pl


antysyjonista

osoba wyrażająca sprzeciw wobec ideologii i praktyki syjonizmu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) polit. przeciwnik syjonizmu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antysyjonizm m.

 przym. antysyjonistyczny

Wiktionary


antysyjonistyczny

skierowany przeciwko syjonizmowi i syjonistom


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) wrogi w stosunku do syjonizmu; przeciwny założeniom syjonizmu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Komuniści zawsze głosili, że chcą poprawy sytuacji społecznej ludzi biednych, wysuwali hasła antykolonialne i antysyjonistyczne.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨsɨjɔ̇̃ɲiˈstɨt͡ʃnɨ, AS: ãntysyi ̯o̊̃ńistyčny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antysyjonizm m., antysyjonista m., antysyjonistka ż.

Wiktionary


antysyjonizm

Antysyjonizm – postawa sprzeciwu wobec ideologii i praktyki syjonizmu, często wyrażająca się w sprzeciwie wobec samego istnienia Państwa Izrael.

Ten punkt widzenia charakteryzuje różne grupy o zróżnicowanych motywach, zarówno środowiska lewicowe (marksiści, anarchiści), pojedyncze organizacje żydowskie i większość organizacji palestyńskich, a także środowiska antysemickie, grupy arabskich nacjonalistów i fundamentalistów islamskich.

Wikipedia


antysylwester

sylwester w atmosferze ciszy i skupienia, organizowany zwykle przez środowiska zakonne


SJP.pl


antysymetria

przekształcenie towarzyszące przekształceniu symetrycznemu figury (np. zmieniające znak plus na minus)


SJP.pl


antysyryjski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Syrii i Syryjczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antysyryjskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antysyryjskość ż.

Wiktionary


antysystem

potocznie: ogół osób o poglądach antysystemowych


SJP.pl


antysystemowiec

osoba występująca przeciw panującemu systemowi władzy lub interesom państwa; antypaństwowiec


SJP.pl


antysystemowość

antysystemowy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co antysystemowe

Wiktionary

Powiązane:

 przym. antysystemowy

Wiktionary


antysystemowy

przeciwstawiający się jakiemuś systemowi, np. politycznemu


SJP.pl


antyszachowski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) polit. przeciwny szachowi, zwalczający szacha

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szach mos.

 wykrz. szach

Wiktionary


antyszambr

rzadko: niewielki pokój przed salą lub salonem; przedpokój


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) archit. rodzaj formalnego przedpokoju, poczekalni poprzedzającego reprezentacyjne wnętrze, salon

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyszambrowanie n.

 czas. antyszambrować ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) antykamera

Wiktionary


antyszambrować

przestarzałe: długo wyczekiwać w przedpokojach, poczekalniach na audiencję, posłuchanie, rozmowę z osobami ustosunkowanymi, wpływowymi


SJP.pl

czasownik niedokonany

 (1.1) przest. żart. wyczekiwać w przedpokojach lub w poczekalniach na posłuchanie u kogoś ważnego lub wpływowego

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyszambr m., antyszambrowanie n.

Wiktionary


antyszambrowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) przest. żart. wyczekiwanie w przedpokojach lub w poczekalniach na posłuchanie u kogoś ważnego lub wpływowego

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyszambr m.

 czas. antyszambrować ndk.

Wiktionary


antyszambrownik

przestarzałe: osoba wyczekująca w przedpokojach w celu dotarcia do wpływowych osób


SJP.pl


antyszczekacz

urządzenie oduczające psa częstego szczekania przy pomocy ultradźwięków


SJP.pl


antyszczekowy

zapobiegający szczekaniu psa


SJP.pl


antyszczep

lekceważąco: przeciwnik szczepień; antyszczepionkowiec


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) pot. pogard. przeciwnik szczepień ochronnych

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ja przestałem już łudzić się, że takim bardzo gorliwym antyszczepom da się cokolwiek wytłumaczyć – to zazwyczaj ludzie albo mało inteligentni i na bakier z logiką, albo czymś mocno sfrustrowani, albo działający z innych dziwnych pobudek.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyszczepionkowiec m., szczep mrz., szczepionka ż., szczepienie n., wyszczepienie n., zaszczepienie n., proszczepionkowiec m.

 czas. szczepić ndk., zaszczepić dk., wyszczepić dk.

 przym. antyszczepionkowy, szczepionkowy, proszczepionkowy, szczepowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) antyszczepionkowiec; pejor. proepidemik

Wiktionary


antyszczepionkowiec

potocznie: przeciwnik szczepień; antyszczep


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) zagorzały przeciwnik szczepień ochronnych;

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Po szczepionkach ludzie głupieją, można zapaść na autyzm, alzheimera, astmę, katar sienny – przekonują antyszczepionkowcy.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyszczep mos., szczep mrz.

 przym. antyszczepionkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) antyszczep m., proepidemik m.

Wiktionary


antyszczepionkowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) skierowany przeciwko obowiązkowi szczepień

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Rosyjskie trolle karmią ruch antyszczepionkowy.

 (1.1) Czy to przypadek, zwykła korelacja, że antyszczepionkowe szury wierzą również w teorie spiskowe na temat WTC?

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyszczepionkowiec m., antyszczep mos., szczep mrz.

Wiktionary


antyszkocki

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Szkocji i Szkotom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyszkockiej (1.1)

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ostatnia zwrotka mająca zdecydowany wydźwięk antyszkocki nie jest wykonywana.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. szkocki mrz., antyszkockość ż.

 przym. szkocki

Wiktionary


antyszlachecki

niechętny lub wrogi szlachcie


SJP.pl


antyszpiegowski

przymiotnik

 (1.1) zwalczający szpiegów, utrudniający lub uniemożliwiający szpiegowanie

Wiktionary


antysztuka

sztuka pozbawiona typowych cech tradycyjnie jej przypisywanych, pozbawiona klasycznych walorów artystycznych


SJP.pl


antyszwajcarski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Szwajcarii i Szwajcarom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyszwajcarskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyszwajcarskość ż.

 przym. szwajcarski

Wiktionary


antyszwedzki

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Szwecji i Szwedom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyszwedzkiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyszwedzkość ż.

Wiktionary


antysłowacki

niechętny lub wrogi Słowacji


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Słowacji i Słowakom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antysłowackiej (1.1)

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Opozycyjni politycy tłumaczą, że Mecziar już straszy wyborców Węgrami i będzie opowiadał historie o tajnych umowach „antysłowackiej” opozycji z Węgrami.

 (1.2) Podobnie jak w ub. tygodniu demonstracja miała wyraźnie antysłowacki charakter.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antysłowackość ż.

Wiktionary


antysłoweński

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Słowenii i Słoweńcom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antysłoweńskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antysłoweńskość ż., słoweński mrz.

 przym. słoweński

Wiktionary


antysłowiański

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi słowiańszczyźnie i Słowianom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antysłowiańskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antysłowiańskość ż.

Wiktionary


antytadżycki

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Tadżykistanowi i Tadżykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antytadżyckiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antytadżyckość ż.

Wiktionary


antytajlandzki

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Tajlandii i Tajom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antytajlandzkiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antytajlandzkość ż., antytajskość ż.

 przym. antytajski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) antytajski

Wiktionary


antytajski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Tajlandii i Tajom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antytajskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antytajskość ż., antytajlandzkość ż.

 przym. antytajlandzki

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) antytajlandzki

Wiktionary


antytajwański

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Tajwanowi i Tajwańczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antytajwańskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antytajwańskość ż.

Wiktionary


antytalent

brak uzdolnienia w jakimś kierunku


SJP.pl


antytanzański

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Tanzanii i Tanzańczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antytanzańskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antytanzańskość ż.

Wiktionary


antytaon

antycząstka, przeciwieństwo taonu


SJP.pl

Antytaon (T+) – antycząstka, przeciwieństwo cząstki Taon. Należy do leptonów.

Wikipedia


antyteatr

sztuka teatralna zrywająca z tradycyjnymi konwencjami zarówno w zakresie twórczości dramatycznej, jak i inscenizacji


SJP.pl


antytechniczny

niechętny do korzystania z najnowszych osiągnięć techniki


SJP.pl


antyteista

osoba wrogo nastawiona do religii teistycznych, opowiadająca się przeciwko teizmowi


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba, która sprzeciwia się wierze w Boga lub bogów; w szerszym znaczeniu: także. osoba przejawiająca postawę przeciwną wobec religii teistycznych

Wiktionary

Antyteizm – postawa polegająca na negatywnym nastawieniu wobec instytucjonalnych religii teistycznych; w wąskim znaczeniu, negatywne nastawienie wobec wiary w boga lub bogów.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Nie jestem jednak antyteistą – dlatego że dla człowieka oszołomionego tajemnicą istnienia każde rozwiązanie jest możliwe.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyteizm m.

:: fż. antyteistka ż.

 przym. antyteistyczny

 przysł. antyteistycznie

Wiktionary


antyteistka

kobieta wrogo nastawiona do religii teistycznych, opowiadająca się przeciwko teizmowi


SJP.pl


antyteizm

wrogie nastawienie do religii teistycznych, opowiadanie się przeciwko teizmowi


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) aktywna pozycja przeciwko teizmowi, niechęć lub walka przeciwko religiom teistycznym;

Wiktionary

Antyteizm – postawa polegająca na negatywnym nastawieniu wobec instytucjonalnych religii teistycznych; w wąskim znaczeniu, negatywne nastawienie wobec wiary w boga lub bogów.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Używany zarówno potocznie, jak i przez osoby duchowe termin «ateizm» jest rozumiany właściwie jako antyteizm; tak też jest przedstawiany. Niekiedy odróżnia się ateizm umiarkowany od ateizmu radykalnego bądź «wojującego».

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨˈtɛjism̥, AS: ãntytei ̯ism̦

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyteista m., antyteistka ż.

 przym. antyteistyczny

Wiktionary


antyterrorka

potocznie: policyjna jednostka antyterrorystyczna


SJP.pl


antyterrorysta

funkcjonariusz jednostek wyspecjalizowanych w walce z terrorystami i uzbrojonymi gangsterami


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) krym. osoba specjalnie wyszkolona i wyposażona do zwalczania terroryzmu

Wiktionary

Wikipedia


antyterrorystka

antyterrorysta


SJP.pl

Patrz:

antyterrorysta

antyterrorystyczny

nastawiony na zwalczanie terroryzmu, związany ze zwalczaniem terrorystów (np. oddział antyterrorystyczny, akcja antyterrorystyczna)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) zwalczający terroryzm, prowadzący walkę z terrorystami

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nazajutrz nad ranem specjalna grupa antyterrorystyczna z Krakowa aresztowała w Szaflarach Marka B. Miał przy sobie znaczone banknoty.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨtɛrːɔrɨˈstɨt͡ʃnɨ, AS: ãntyte•rorystyčny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyterrorysta mos., antyterroryzm mrz.

Wiktionary


antyterroryzm

działania mające na celu zapobiegnięcie wystąpienia zamachu terrorystycznego i minimalizację jego skutków


SJP.pl

Wikipedia


antytetyczność

antytetyczny


SJP.pl

Patrz:

antytetyczny

antytetyczny

tyle co: przeciwstawny (np. antytetyczne zdania, antytetyczne elementy dzieła sztuki)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) przeciwstawnie różny

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨtɛˈtɨt͡ʃnɨ, AS: ãntytetyčny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyteza ż., antytetyczność ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zob. sprzeczny.

Wiktionary


antyteza

1. twierdzenie przeciwne do tezy,
2. kontrast, przeciwieństwo,
3. w literaturze zabieg stylistyczny, polegający na zestawieniu dwóch przeciwnych znaczeniowo segmentów wypowiedzi


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) twierdzenie sprzeczne do innego sądu; coś przeciwnego

 (1.2) filoz. wg Kanta jeden z dwóch sprzecznych, równorzędnych sądów odnoszących się do tego samego metafizycznego zagadnienia

 (1.3) filoz. wg Hegla drugie stadium dialektycznego rozwoju rzeczywistości przez triady

 (1.4) liter. środek stylistyczny polegający na zestawieniu obok siebie w utworze dwóch przeciwstawnych znaczeniowo wyrażeń w jedną całość treściową, celem wywołania silniejszej ekspresji

Wiktionary

Antyteza (gr. ἀντίθεσις antíthesis – „przeciwstawienie”, inna nazwa: contrapositum) – figura retoryczna polegająca na zestawieniu dwóch elementów znaczeniowo przeciwstawnych w jedną całość treściową dla uzyskania wyższej ekspresji (np. „jest czas rodzenia i czas umierania”). Często mylona z oksymoronem.

Utwory literackie okresu baroku cechowały się nagromadzeniem antytez, co miało służyć podkreśleniu paradoksu.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. antytetyczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kontrast, przeciwieństwo

Wiktionary


antytimorski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Timorowi i Timorczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antytimorskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antytimorskość ż.

 przym. timorski

Wiktionary


antytogijski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Togo i Togijczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antytogijskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antytogijskość ż.

Wiktionary


antytokelauański

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Tokelau i Tokelauańczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antytokelauańskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antytokelauańskość ż.

Wiktionary


antytoksyczny

neutralizujący działanie toksyn; przeciwjadowy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) biochem. med. wet. neutralizujący biologiczną aktywność toksyn chorobotwórczych

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨtɔˈksɨt͡ʃnɨ, AS: ãntytoksyčny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antytoksyna ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przeciwjadowy

Wiktionary


antytoksykacja

neutralizowanie działania toksyn; odtruwanie, detoksykacja


SJP.pl


antytoksyna

substancja neutralizująca działanie toksyn, wytwarzana w organizmie po wpływem antygenów; przeciwjad


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) biol. med. biologiczna substancja, zazwyczaj przeciwciało, która neutralizuje działanie toksyn

Wiktionary

Antytoksyna (pot. surowica) – preparat leczniczy zawierający swoiste przeciwciała skierowane przeciwko egzotoksynom wytwarzanym przez niektóre drobnoustroje (np. laseczkę tężca czy maczugowca błonicy) lub zawartym w jadach węży.

Po raz pierwszy, w roku 1890, Emil Adolf von Behring i Shibasaburō Kitasato wykazali, że antytoksyna błonicza neutralizuje działanie egzotoksyny i że to działanie daje się przenosić na osobniki, które wcześniej nie uzyskały takiej odporności. Za to odkrycie Behring otrzymał w roku 1901 Nagrodę Nobla w dziedzinie fizjologii i medycyny.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Surowica zawierająca antytoksyny może uratować życie.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. antytoksyczny

Wiktionary


antytorpedowy

chroniący przed uderzeniem torpedy; przeciwtorpedowy


SJP.pl


antytotalitarny

wrogo nastawiony do totalitaryzmu, zwalczający totalitaryzm


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) nastawiony na walkę z totalitaryzmem, potępiający totalitaryzm

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W oficjalnej retoryce to krzewienie demokracji i wsparcie tendencji antytotalitarnych, zaś w sensie pragmatycznym — tworzenie „kordonu izolującego” od Rosji.

 (1.1) W okresie przedwojennym i w czasie wojny aktywnie działa przeciwko nazizmowi, pisząc książki antytotalitarne i wspierając norweski ruch oporu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨtɔtalʲiˈtarnɨ, AS: ãntytotalʹitarny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antytotalitaryzm m.

Wiktionary


antytotalitaryzm

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) polit. poglądy i postawa przeciwna totalitaryzmowi

Wiktionary

Powiązane:

 przym. antytotalitarny

Wiktionary


antytradycjonalista

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) książk. przeciwnik tradycji, osoba sprzeciwiająca się tradycjonalizmowi

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Różewicz uchodzi za antytradycjonalistę, burzyciela wzorów i obowiązujących norm. I tak, i nie. Nie ogłasza on rocznicowych czy nawet autentycznych pochwał tradycji, to jasne.

 (1.1) Nash określa owo zjawisko jako pewien rodzaj kulturowej wojny pomiędzy tymi, którzy są religijni i wyznają tradycyjne wartości oraz niewierzącymi, którzy są antytradycjonalistami i zwolennikami światopoglądu w duchu modernistycznym.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antytradycjonalizm m.

:: fż. antytradycjonalistka ż.

 przym. antytradycjonalistyczny

 przysł. antytradycjonalistycznie

Wiktionary


antytradycjonalistka

antytradycjonalista


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) książk. przeciwniczka tradycji, kobieta sprzeciwiająca się tradycjonalizmowi

Wiktionary

Patrz:

antytradycjonalista

Powiązane:

 rzecz. antytradycjonalizm m.

:: fm. antytradycjonalista m.

 przym. antytradycjonalistyczny

 przysł. antytradycjonalistycznie

Wiktionary


antytradycjonalistyczny

antytradycjonalizm


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) książk. przeciwny tradycjonalizmowi

Wiktionary

Patrz:

antytradycjonalizm

Powiązane:

 rzecz. antytradycjonalizm m., antytradycjonalista m., antytradycjonalistka ż.

 przysł. antytradycjonalistycznie

Wiktionary


antytradycjonalizm

postawa przeciwna tradycjonalizmowi, przeciwstawianie się tradycji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) książk. postawa przeciwna tradycjonalizmowi, sprzeciw wobec tradycji

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Obok bowiem nowatorstwa (określanego też mianem pionierstwa) pojawia się w funkcji charakteryzowania awangardy antytradycjonalizm, to jest postawa dystansowania się wobec dotychczasowej sztuki i zastanej rzeczywistości (…).

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antytradycjonalista m., antytradycjonalistka ż.

 przym. antytradycjonalistyczny

 przysł. antytradycjonalistycznie

Wiktionary


antytrenerski

skierowany, występujący przeciwko trenerowi


SJP.pl


antytrombina

białko osocza zapobiegające zlepianiu się krwi i tworzeniu niebezpiecznych dla życia zakrzepów


SJP.pl

Antytrombina, antytrombina III (ATIII) – główny inhibitor trombiny, czynnika Xa oraz czynnika IXa, występujący naturalnie w osoczu krwi. Wspólnie z heparyną (która wzmacnia jego działanie) odpowiada za hamowanie krzepnięcia krwi (poprzez uniemożliwienie przekształcania fibrynogenu w fibrynę). Jego niedobór bywa przyczyną zakrzepicy wewnątrznaczyniowej.

Wikipedia


antytrynidadzki

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Trynidadowi i Tobago i Trynidadczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antytrynidadzkiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antytrynidadzkość ż.

Wiktionary


antytrynitariusz

osoba odrzucająca dogmat Trójcy Świętej, zwolennik antytrynitaryzmu; antytrynitarz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) rel. wyznawca antytrynitaryzmu

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨtrɨ̃ɲiˈtarʲjuʃ, AS: ãntytrỹńitarʹi ̯uš

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antytrynitaryzm

 przym. antytrynitarski, antytrynitarny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) antytrynitarz

Wiktionary


antytrynitarka

antytrynitarz


SJP.pl

Patrz:

antytrynitarz

antytrynitarny

przeciwny dogmatowi Trójcy Świętej


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) teol. taki, którego cechuje antytrynitaryzm

przymiotnik relacyjny

 (2.1) związany z antytrynitaryzmem, dotyczący antytrynitaryzmu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W 1553 r. Servet opublikował anonimowo traktat antytrynitarny (…)

Wiktionary

Powiązane:

 przym. antytrynitarski, trynitarny

 rzecz. antytrynitaryzm mrz., antytrynitariusz mos., antytrynitarz mos.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1, 2.1) war. antytrynitarski

Wiktionary


antytrynitarski

antytrynitaryzm, antytrynitarz


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) rel. związany z antytrynitarzami, antytrynitaryzmem lub odrzuceniem dogmatu o Trójcy Świętej

Wiktionary

Patrz:

antytrynitaryzm, antytrynitarz

Powiązane:

 rzecz. antytrynitariusz mos., antytrynitarz mos., antytrynitaryzm mrz.

 przym. antytrynitarny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) war. antytrynitarny

Wiktionary


antytrynitaryzm

doktryna religijna odrzucająca dogmat Trójcy Świętej, polegająca najczęściej na uznawaniu Ducha Świętego za część Boga Ojca


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) teol. doktryna odrzucająca istnienie Trójcy Świętej

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Potomkowie księcia skłaniali się ku antytrynitaryzmowi, przez co weszli w konflikt z teologami z dworu kardynalskiego.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antytrynitarz mos., antytrynitariusz mos.

 przym. antytrynitarski, antytrynitarny

Wiktionary


antytrynitarz

osoba odrzucająca dogmat Trójcy Świętej, zwolennik antytrynitaryzmu; antytrynitariusz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) rel. wyznawca antytrynitaryzmu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Opłaciła się Rzeczypospolitej tolerancja okazywana przedstawicielom mniejszości religijnych, najbardziej skrajnych sekt wyznaniowych, takich jak anabaptyści niemieccy i holenderscy (menonici) czy antytrynitarze.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨtrɨ̃ˈɲitaʃ, AS: ãntytrỹńitaš

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antytrynitaryzm mrz.

 przym. antytrynitarski, antytrynitarny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) antytrynitariusz

Wiktionary


antytrynitarze

osoba odrzucająca dogmat Trójcy Świętej, zwolennik antytrynitaryzmu; antytrynitariusz


SJP.pl

Wikipedia


antytrypsyna

inhibitor osocza


SJP.pl


antytunezyjski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Tunezji i Tunezyjczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antytunezyjskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antytunezyjskość ż.

Wiktionary


antyturecki

niechętny lub wrogi Turcji, Turkom


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Turcji i Turkom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antytureckiej (1.1)

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Antyturecka wyprawa Zygmunta Luksemburczyka w 1396 r. zakończyła się sromotną klęską.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. turecki mrz., panturkizm mrz., antytureckość ż.

 przym. turecki

Wiktionary


antyturkmeński

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Turkmenii i Turkmenom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyturkmeńskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyturkmeńskość ż.

Wiktionary


antytybetański

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Tybetowi i Tybetańczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antytybetańskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antytybetańskość ż.

Wiktionary


antytytoniowy

zwalczający nałóg palenia tytoniu; przeciwtytoniowy, antynikotynowy, przeciwnikotynowy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) zwalczający palenie tytoniu, przeznaczony do walki z nałogiem tytoniowym

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przeciwtytoniowy, antynikotynowy, przeciwnikotynowy

Wiktionary


antyuczuleniowy

zapobiegający uczuleniu, leczący uczulenie; przeciwuczuleniowy, przeciwalergiczny, antyalergiczny


SJP.pl


antyugandyjski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Ugandzie i Ugandyjczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyugandyjskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyugandyjskość ż., Uganda ż.

Wiktionary


antyukraiński

niechętny, wrogi Ukrainie, Ukraińcom


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Ukrainie i Ukraińcom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyukraińskiej (1.1)

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Równie dobrze można by papieża oskarżyć, że jest antyrosyjski czy antyukraiński albo antyamerykański czy antykanadyjski. Czego się nie robi, by pognębić papieża „lewaka”.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ukrainizacja ż., antyukraińskość ż.

 przym. ukrainny

Wiktionary


antyunijność

antyunijny


SJP.pl

Patrz:

antyunijny

antyunijny

występujący, skierowany przeciwko Unii Europejskiej, sprzeczny z interesem Unii Europejskiej; antyeuropejski


SJP.pl


antyurbanistka

antyurbanista


SJP.pl

Patrz:

antyurbanista

antyurugwajski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Urugwajowi i Urugwajczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyurugwajskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyurugwajskość ż.

Wiktionary


antyustrojowy

przeciwstawiający się panującemu ustrojowi politycznemu


SJP.pl


antyutleniacz

substancja hamująca utlenianie, dodawana do rozmaitych wyrobów, np. w celu przedłużenia ich przydatności do spożycia; przeciwutleniacz, antyoksydant


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zob. przeciwutleniacz.

Wiktionary

Przeciwutleniacze (antyoksydanty, antyutleniacze) – grupa związków chemicznych, które same występując w małych stężeniach (w porównaniu z substancją podlegającą utlenianiu), wstrzymują lub opóźniają proces utleniania danej substancji. Każdy przeciwutleniacz może występować w roli prooksydanta.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌãntɨwuˈtlɛ̃ɲat͡ʃ, AS: ãntyutlńač

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) antyoksydant

Wiktionary


antyutleniający

zapobiegający utlenianiu związków chemicznych; przeciwutleniający


SJP.pl


antyutopia

utopia negatywna, ukazująca, zazwyczaj w formie powieściowej, społeczeństwo przyszłości, nad którym rządy sprawuje dyktatorska władza


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) wizja społeczeństwa albo przyszłości przeciwna do utopii, to jest czarna, pesymistyczna, przedstawiająca często także regres ludzkości

 (1.2) utwór fabularny przedstawiający antyutopię (1.1)

Wiktionary

Dystopia (st.gr. δυς – zły; τόπος – miejsce) – utwór fabularny z dziedziny literatury fantastycznonaukowej, przedstawiający czarną wizję przyszłości, wewnętrznie spójną i wynikającą z krytycznej obserwacji otaczającej autora sytuacji społecznej. Dystopia przyjmuje pesymistyczny osąd zastanego świata, fantastyczna wizja jest zazwyczaj jego hiperboliczną konstatacją, negującą możliwość odmiany zastanego stanu rzeczy w przyszłości.

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) dystopia

 (1.2) dystopia

Wiktionary


antyutopijny

odnoszący się do antyutopii; przeciwstawiający się utopii


SJP.pl


antyuzbecki

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Uzbekistanowi i Uzbekom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyuzbeckiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyuzbeckość ż.

Wiktionary


antyvanuacki

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Vanuatu

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyvanuackiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyvanuackość ż.

Wiktionary


antywalijski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Walii i Walijczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antywalijskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antywalijskość ż.

Wiktionary


antywartość

1. w filozofii: wartość przeciwstawna wobec danej wartości;
2. przenośnie: coś mylnie brane za wartość, wartość pozorna


SJP.pl

Antywartość - przeciwieństwo wartości: suma win lub krzywd wynikających z czyjejś decyzji, postępowania lub cechy charakteru.


Wikipedia


antywatykański

niechętny lub wrogi Watykanowi


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Watykanowi i Watykańczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antywatykańskiej (1.1)

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Szkocja zawsze była bardzo antywatykańska i nadal taka pozostaje.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antywatykańskość ż.

Wiktionary


antywęgierski

niechętny lub wrogi Węgrom


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Węgrom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antywęgierskiej (1.1)

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Od początku 1918 r. można zauważyć coraz wyraźniej antypolski, a później antywęgierski i antyniemiecki kurs w polityce Masaryka prowokującego napięcia i niepokoje w Sudetach oraz na południowej granicy Polski.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antywęgierskość ż.

Wiktionary


antywenezuelski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Wenezueli i Wenezuelczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antywenezuelskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antywenezuelskość ż.

Wiktionary


antywermina

środek przeciwpasożytniczy; adipinian piperazyny


SJP.pl


antywestern

[czytaj: antyłestern] gatunek filmu fabularnego, odmiana westernu odrzucająca tradycyjne schematy fabularne typowe dla klasycznych westernów


SJP.pl

Rewizjonistyczny western (ang. Revisionist Western), antywestern – nurt w westernie literackim i filmowym, który podawał w wątpliwość wartości przypisywane klasycznemu westernowi, a więc wyraźny podział na dobro i zło, konflikt cywilizacji z naturą oraz obecność honorowo postępujących rewolwerowców.

Wikipedia


antywiążący

orbital antywiążący - orbital molekularny mający energię wyższą od orbitalu atomowego


SJP.pl


antywibracyjny

zapobiegający wibracji, chroniący przed wibracją


SJP.pl


antywietnamski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Wietnamowi i Wietnamczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antywietnamskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antywietnamskość ż.

Wiktionary


antywirus

potocznie:
1. w informatyce: program wykrywający i usuwający wirusy komputerowe;
2. lek zwalczający wirusy


SJP.pl

Program antywirusowy – program komputerowy, którego zadaniem jest wykrywanie, zwalczanie, usuwanie i odizolowanie wirusów komputerowych. Współcześnie najczęściej jest to element pakietu programów chroniących komputer także przed wieloma innymi zagrożeniami.

Wikipedia


antywirusowy

1. w medycynie: zwalczający wirusy; przeciwwirusowy;
2. w informatyce: wykrywający i usuwający wirusy komputerowe


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) inform. służący do wykrywania i pozbywania się szkodliwego oprogramowania

 (1.2) med. zwalczający wirusy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Konieczny jest program antywirusowy, który trzeba systematycznie uaktualniać.

 (1.2) Eukaliptus - "sprzyja dobrym snom". Teraz wiadomo, że jest antyseptyczny, antywirusowy, obniża gorączkę, wzmacnia układ obronny organizmu i serce.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨvʲiruˈsɔvɨ, AS: ãntyvʹirusovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antywirus m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) przeciwwirusowy

Wiktionary


antywitamina

związek chemiczny podobny do witaminy pod względem składu i struktury, nie spełniający jej funkcji, blokujący jej biologiczne wykorzystanie przez organizm


SJP.pl

Antywitamina – antymetabolit, który poprzez podobieństwo strukturalne do określonej witaminy blokuje jej szlak metaboliczny (np. poprzez łączenie się z koenzymami), nie oddziałując bezpośrednio na nią samą. Związki te są stosowane w medycynie (np. jako środki przeciwbakteryjne czy leki przeciwnowotworowe) oraz w badaniach nad metabolizmem witamin.

Przykłady antywitamin:

  • dikumarol – inhibitor kompetycyjny witaminy K;
  • sulfonamidy – antywitaminy kwasu foliowego.

Wikipedia


antywodór

pierwiastek antymaterii będący odpowiednikiem wodoru; atom, cząsteczka tegoż pierwiastka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) fiz. odpowiednik zwykłego wodoru w antymaterii, składający się z antyprotonu i pozytonu (czyli antyelektronu)

Wiktionary

Antywodór – pierwiastek antymaterii (antypierwiastek), odpowiednik wodoru w materii. Atom antywodoru składa się z pozytonu (antyelektronu) i antyprotonu, analogicznie do atomu wodoru, składającego się z elektronu i protonu. Symbolem używanym na oznaczenie antywodoru jest H.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jeśli antywodór zetknie się z materią (np. z powietrzem), dochodzi do anihilacji.

Wiktionary


antywojenność

antywojenny


SJP.pl

Patrz:

antywojenny

antywojenny

skierowany przeciw wojnie; pacyfistyczny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) potępiający wojnę, skierowany przeciwko wojnie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Antywojennymi mediami zawładnął populistyczny instynkt stadny: elity to kanalie, rozprawa z Husajnem to zasłona dymna dla ich knowań, raport Huttona to problairowska propaganda.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨvɔˈjɛ̃nːɨ, AS: ãntyvoi ̯•ny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pacyfistyczny, przeciwwojenny

Wiktionary


antywschodni

wrogi Wschodowi, krytyczny wobec Wschodu


SJP.pl


antywstrząsowy

przeciwwstrząsowy;
1. zabezpieczający przed wstrząsami;
2. odporny na negatywne skutki wstrząsów;
3. używany w celu wyprowadzenia pacjenta z szoku


SJP.pl


antywychowawczy

sprzeczny z celami wychowawczymi


SJP.pl


antywynalazczy

przeciwdziałający wynalazczości


SJP.pl


antywyważeniowy

chroniący przed wyważeniem drzwi; przeciwwyważeniowy


SJP.pl


antywzorzec

przeciwieństwo tradycyjnych wzorców, norm, wartości


SJP.pl

Antywzorzec (ang. anti-pattern) – przypadek powtarzających się, odkrywanych na nowo złych rozwiązań problemów. Badanie antywzorców zajmuje się ich rozpoznawaniem i porządkowaniem, tak aby można ich było uniknąć w przyszłości, a także aby można było je łatwo wykryć w wadliwie działających systemach.

Wikipedia


antywłamaniowy

chroniący przed włamaniem; przeciwwłamaniowy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) zapobiegający włamaniu, chroniący przed włamaniem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Standard wykończenia obejmował również parapety oraz antywłamaniowe drzwi wejściowe.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãntɨvwãmãˈɲɔvɨ, AS: ãntyvu̯ãmãńovy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przeciwwłamaniowy, antykradzieżowy

Wiktionary


antywłoski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Włochom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antywłoskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antywłoskość ż.

Wiktionary


antyzachodni

wrogi lub niechętny wobec krajów Europy Zachodniej i Ameryki Północnej


SJP.pl

Wikipedia


antyzambijski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Zambii i Zambijczykom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyzambijskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyzambijskość ż.

Wiktionary


antyzapalny

zwalczający zapalenie lub zapobiegający jego powstawaniu; przeciwzapalny


SJP.pl


antyzbrylacz

dodatek do sypkich substancji zapobiegający ich zbrylaniu


SJP.pl


antyzdrowotny

negatywny dla zdrowia


SJP.pl


antyzwarciowy

zabezpieczający przewody prądu elektrycznego przed zwarciem; przeciwzwarciowy


SJP.pl


antyzwiązkowiec

przeciwnik związków zawodowych, kwestionujący ich pozytywną rolę


SJP.pl


antyżydowski

cechujący się niechęcią, wrogością wobec Żydów, skierowany przeciw narodowi żydowskiemu; antysemicki


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) skierowany przeciwko Żydom, działający na szkodę Żydów

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Występni podżegacze wojenni, imperialiści robią swoją brudną robotę i jak dawniej łączy się front antykomunistyczny z antyżydowskim.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przeciwżydowski, antysemicki

Wiktionary


antyżydowskość

antyżydowski


SJP.pl

Patrz:

antyżydowski

antyłańcuch

termin w kilku dziedzinach matematyki na określenie obiektów o własnościach związanych z pewnymi praporządkami


SJP.pl

Antyłańcuch to termin w kilku dziedzinach matematyki na określenie obiektów o własnościach związanych z pewnymi praporządkami.

Wikipedia


antyłotewski

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Łotwie i Łotyszom

 (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyłotewskiej (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. antyłotewskość ż., Łotwa ż.

Wiktionary


anubis

w mitologii egipskiej: bóg zmarłych przedstawiany zwykle jako człowiek z głową szakala


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) mitegip. bóg zmarłych, nekropolii i balsamistów;

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy, nazwa własna

 (2.1) astr. planetoida o numerze katalogowym 1912;

Wiktionary

Anubis (gr. ’Άνουβις) – w egipskiej mitologii bóg o głowie szakala, ściśle łączony z mumifikacją i życiem pozagrobowym. W języku Starożytnego Egiptu był znany jako Inpw. Najstarsza znana wzmianka o nim pochodzi z tekstów piramid z okresu Starego Państwa, gdzie łączony jest z pogrzebem faraona. W tej epoce był najważniejszym bogiem związanym ze śmiercią, lecz w Średnim Państwie zastąpił go Ozyrys.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Anubis był jednym z najważniejszych bóstw starożytnego Egiptu.

 (2.1) Anubis porusza się w obszarze między orbitami Marsa i Jowisza, czyli w pasie głównym planetoid.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ãˈnubʲis, AS: ãnubʹis

Wiktionary


anula

zdrobnienie od: Anna (imię żeńskie)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) zdrobn. imię|polski|ż. poufała forma imienia Anna

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Taka z ciebie na wierzchu grzeczna Anula, ale to nie jest twoje prawdziwe oblicze.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Anuś ż., Anusia ż., Anulka ż., Anna ż., Ania ż., Anka ż., Hanna ż., Nula ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Nula

Wiktionary


anulacja

uznanie czegoś za nieważne; unieważnienie, anulowanie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odwołanie zamówienia lub rezerwacji

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dzwonię w sprawie anulacji zamówienia na tort weselny.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. anulować dk./ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) anulowanie, odwołanie, skasowanie, unieważnienie

Wiktionary


anulacyjny

anulacja


SJP.pl

Patrz:

anulacja

anulewicz

nazwisko


SJP.pl


anulka

zdrobnienie od: Anna (imię żeńskie)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) poufała forma żeńskiego imienia Anna

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Posprzątałyśmy z Anulką na pierwszym piętrze.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Aneczka ż., Ania ż., Anka ż., Anna ż., Anula ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Ania, Anka, Aneczka, Anula

Wiktionary


anulować

uznać (uznawać) coś za nieważne, unieważniać (unieważnić)


SJP.pl

czasownik przechodni dwuaspektowy

 (1.1) stwierdzać brak ważności, aktualności czegoś, unieważniać coś

 (1.2) inform. unieważnić czynność w programie komputerowym

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) 13 grudnia 2005 r. Sąd Najwyższy Republiki Litewskiej anulował decyzję Sądu Apelacyjnego i oczyścił R. Paksasa z zarzutów złamania tajemnicy państwowej.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãnuˈlɔvat͡ɕ, AS: ãnulovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. anulacja ż., anulowanie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) odwoływać, znosić

Wiktionary


anulowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) unieważnianie, odwoływanie czegoś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zadzwoniłam i poprosiłam o anulowanie zamówienia.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌãnulɔˈvãɲɛ, AS: ãnulovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. anulować ndk./dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) unieważnianie

Wiktionary


anulus

szereg komórek ułożonych w zarodni paprotkowców pierścieniowo, rozrywający zarodnię przy dojrzewaniu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) archit. pierścień pomiędzy trzonem kolumny a kapitelem;

Wiktionary

Anulus (łac. pierścień, l.mn. anuli) – pierścień kamienny lub kilka pierścieni, zdobiących górną część trzonu kolumny, znajdował się pod kapitelem. Stosowany w starożytnych porządkach architektonicznych oraz innych, późniejszych.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

źródła.

== anulus (język łaciński.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) pierścień

odmiana.

 (1.1) lp. anul|us, ~i lm. ~i, ~orum

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ãˈnulus, AS: ãnulus

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

źródła.

== anulus (język łaciński.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) pierścień

odmiana.

 (1.1) lp. anul|us, ~i lm. ~i, ~orum

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


anunnaki

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) mit. bóstwo z mitologii sumeryjskiej z grupy tzw. „wielkich bogów” powiązanych ze stwarzaniem świata oraz wyznaczaniem losów ludzi i innych bogów;

 (1.2) ezot. sf. przedstawiciel rzekomej cywilizacji pozaziemskiej, która stworzyła pierwszą cywilizację ziemską

Wiktionary


Anun(n)a, Anun(n)aki (sum. Anun(n)a, akad. Anunnakū, Anunnaki) – określenie grupy „wielkich bogów” występujących w wierzeniach ludów Mezopotamii. Sumeryjscy Anunna powiązani byli ze stwarzaniem świata i wyznaczaniem losów ludzi i bogów. Akadyjscy Anunnaki posiadali więcej cech chtonicznych i występowali w roli sędziów świata podziemnego.

Wikipedia


anuria

niewytwarzanie się moczu na skutek schorzenia nerek lub niemożność wydalania go; bezmocz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. zob. bezmocz.

Wiktionary

Bezmocz (łac. anuria) – dobowa ilość moczu mniejsza od 100 ml.

Bezmocz jest niebezpiecznym dla zdrowia i życia stanem patologicznym, spowodowanym np. przez uszkodzenie lub chorobę nerki, ucisk, zatkanie kanalików nerkowych czy zaburzenie krążenia nerkowego krwi. Bezmocz, zależnie od stanu, może być leczony farmakologicznie lub, w skrajnych przypadkach, może wymagać dializy zewnątrzustrojowej lub przeszczepu nerki.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) [...] u mężczyzny miało miejsce "uogólnione zakażenie bakteryjne zakończone wstrząsem z obrazem uszkodzeń wielonarządowych — układ krążenia, oddechowy, nerek z anurią".

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ãˈnurʲja, AS: ãnurʹi ̯a

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

 zoblistę|anuria|oliguria|poliuria.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) anuria

* czeski: (1.1) anurie ż.

* duński: (1.1) anuri

* francuski: (1.1) anurie ż.

* hiszpański: (1.1) anuria ż.

* łotewski: (1.1) anūrija ż.

* niderlandzki: (1.1) anurie ż.

* niemiecki: (1.1) Anurie ż.

* portugalski: (1.1) anúria ż.

* słowacki: (1.1) anúria ż., anuréza ż.

* szwedzki: (1.1) anuri

* węgierski: (1.1) vizeletelapadás

* włoski: (1.1) anuria ż.

źródła.

== anuria (język angielski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik niepoliczalny

 (1.1) med. bezmocz

odmiana.

 (1.1) lp. anuria; blm.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


anus

w medycynie: odbyt


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) zdrobn. poufała forma imienia Anna

Wiktionary

Odbyt (łac. anus) – w anatomii końcowy otwór przewodu pokarmowego. Odbyt zamykany jest przez wieniec silnych, okrężnych mięśni tworzących zwieracz odbytu (rozróżnia się zwieracz wewnętrzny odbytu i zwieracz zewnętrzny odbytu). Podstawową funkcją odbytu jest opróżnianie przewodu pokarmowego z kału w procesie defekacji.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Nie wiem, czy Anuś wiedziała o chorobie Tomka.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Aneczka ż., Ania ż., Anka ż., Anna ż., Anula ż.

 przym. Anusin

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Ania, Anka, Aneczka, Anula

Wiktionary


anusia

zdrobnienie od: Anna (imię żeńskie)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż. zdrobn. Anna

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Moja córka ma na imię Anusia.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Anna ż., Ania ż., Anka ż., Aneczka ż., Anula ż., Hanusia ż., Nula ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Ania, Anka, Aneczka, Anula

Wiktionary


anusiewicz

nazwisko


SJP.pl


anusz

nazwisko


SJP.pl


anuszewski

nazwisko


SJP.pl


anuszkiewicz

nazwisko


SJP.pl


anwajong

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. oblewanie nowego mieszkania

Wiktionary


anwil

drużyna sportowa z Włocławka


SJP.pl

Szwajcaria:

  • Anwil – gmina w kantonie Bazylea-Okręg, w okręgu Sissach

Osoby:

  • Fritz Jakob von Anwil – niemiecki rycerz

Inne:

  • Anwil – firma transportowa z Poznania
  • Anwil S.A. – przedsiębiorstwo chemiczne z siedzibą we Włocławku
  • Anwil Włocławek – polski klub koszykarski

Zobacz też:

  • Andwil
  • Anvil

Wikipedia


anyang

miasto w Chinach; Anjang


SJP.pl

  • Anyang – miasto w Chinach
  • Anyang – miasto w Korei Południowej

Wikipedia


anyż

anyżek;
1. roślina zielna o białych kwiatach, ceniona ze względu na owoce; biedrzeniec anyżu;
2. wysuszone owoce tej rośliny, przyprawa korzenna o słodkawo-piekącym smaku;
3. olej z nasion tej rośliny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) bot. nazwa systematyczna|Pimpinella anisum|L.|ref=tak., jednoroczna roślina zielna pochodząca z wschodnich obszarów basenu Morza Śródziemnego;

 (1.2) kulin. przyprawa uzyskiwana z anyżu (1.1)

 (1.3) uczn. język angielski

Wiktionary

  • anyż gwiazdkowy
  • biedrzeniec anyż

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ten napój smakuje jak anyż.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈãnɨʃ, AS: ãnyš

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. anyżówka ż., anyżek m.

 przym. anyżowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) stpol. hanyż

 (1.3) angol

Wiktionary


anyżek

1. roślina zielna o białych kwiatach, ceniona ze względu na owoce; anyż, biedrzeniec anyżu;
2. wysuszone owoce tej rośliny, przyprawa korzenna o słodkawo-piekącym smaku; anyż;
3. olej z nasion tej rośliny; anyż;
4. ciastko lub cukierek z dodatkiem anyżu (przyprawy)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) bot. jednoroczna roślina zielna pochodząca z wschodnich obszarów basenu Morza Śródziemnego;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ten napój smakuje jak anyżek.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ãˈnɨʒɛk, AS: ãnyžek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. anyż m., anyżówka ż.

 przym. anyżowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) anyż

Wiktionary


anyżkowy

mający smak, zapach anyżku; zrobiony z anyżku, zawierający anyżek (np. cukierki anyżkowe); anyżowy


SJP.pl


anyżówka

wódka zaprawiana anyżkiem


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) spoż. likier o zapachu i smaku anyżku;

Wiktionary

Anyżówka - słodki likier o wyraźnym zapachu i smaku anyżku, zazwyczaj bezbarwny. W oryginalnej formie produkowany najczęściej we Francji lub Stanach Zjednoczonych.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Napiłbym się babcinej anyżówki.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. anyż mrz., anyżek mrz., anyżowość ż., anyżkowość ż.

 przym. anyżowy, anyżkowy

Wiktionary


anyżowy

mający smak, zapach anyżu; zrobiony z anyżu, zawierający anyż (np. ciasto anyżowe); anyżkowy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) bot. spoż. dotyczący anyżu, zrobiony z anyżu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Komary nie znoszą zapachu olejku kamforowego, goździkowego, eukaliptusowego, anyżowego i kwiatu dzikiego bzu.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. anyż m., anyżek mrz., anyżówka ż.

Wiktionary


anżelika

1. korzeń arcydzięgla litworu, zawierający olejki eteryczne;
2. usmażone w cukrze części zielone arcydzięgla litworu, wykorzystywane przy dekorowaniu wyrobów cukierniczych


SJP.pl


anzelm

imię męskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;

Wiktionary

  • Anzelm – imię
  • Św. Anzelm z Canterbury (1033–1109) – arcybiskup Canterbury
  • Św. Anzelm (?–805) – opat Nonantoli i książę Friuli
  • Św. Anzelm z Lukki (młodszy, Baduarius) – biskup Lukki, bratanek papieża Aleksandra II
  • bp Anzelm OT (ok. 1210–1278) – biskup warmiński
  • Anzelm (zm. przed 1016) – burgundzki szlachcic
  • Anzelm (zm. ok. 1141) – kardynał

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wtem u ogrodzenia z desek rozdzielającego zagrody Anzelma i Fabiana coś zaszeleściło.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈãw̃zɛlm, AS: ãũ̯zelm

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

 (1.1) zobacz też: Indeks:Polski - Imiona

tłumaczenia.

* czeski: (1.1) Anselm

* duński: (1.1) Ansam

* fiński: (1.1) Anselmi, Anssi

* francuski: (1.1) Anselme m., Anseaume

* hiszpański: (1.1) Anselmo m.

* litewski: (1.1) Anzelmas

* łaciński: (1.1) Anselmus

* niemiecki: (1.1) Anselm m., Anselmus, Anshelm

* norweski: (1.1) Anselm

* rosyjski: (1.1) Ансельм m.

* szwedzki: (1.1) Anselm

* węgierski: (1.1) Anzelm

* włoski: (1.1) Anselmo m.

źródła.

== Anzelm (język węgierski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, nazwa własna

 (1.1) imię|węgierski|m. Anzelm

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


anzelma

imię żeńskie


SJP.pl

Anzelma (znane też w formie Selma) – żeński odpowiednik imienia Anzelm. W niektórych krajach jako zdrobnienie od tego imienia funkcjonuje forma Selma.

Anzelma imieniny obchodzi 21 kwietnia

Znane osoby o imieniu Anzelma:

  • Selma Blair – aktorka
  • Selma Lagerlöf – szwedzka pisarka, noblistka

Wikipedia


anzelminy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Anzelmy lub z nią związany


SJP.pl


anzelmostwo

Anzelm z małżonką; Anzelmowie


SJP.pl


anzelmowie

Anzelm z małżonką; Anzelmostwo


SJP.pl


anzelmowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Anzelma lub z nim związany


SJP.pl


anżero-sudżeńsk

fraza rzeczownikowa, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. miasto w azjatyckiej części Rosji, w obwodzie kemerowskim;

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) war. Anżero-Sudżensk

Wiktionary


anzus

[czytaj: anzus] (skrót od angielskich nazw państw założycielskich: Australia, New Zealand, United States) sojusz polityczno-wojskowy pomiędzy Australią, Nową Zelandią i Stanami Zjednoczonymi; Pakt Bezpieczeństwa Pacyfiku


SJP.pl


aoida

wędrowny albo nadworny pieśniarz w Grecji przedhomeryckiej, opiewający czyny bogów; aojda


SJP.pl

Aojda (stgr. ἀοιδός aoidos; od „oda” – pieśń) – w starożytnej Grecji śpiewak odwiedzający dwory arystokratów, w których umilał czas zgromadzonych na ucztach biesiadników. Aojda w tworzonych przez siebie pieśniach epickich opiewał czyny bogów, herosów i bohaterów. Swoje pieśni najczęściej wykonywał przy akompaniamencie formingi.

Według starożytnych Greków najsławniejszym z aojdów był Homer.

Wikipedia


aojda

w starożytnej Grecji, w czasach przedhomerowych wędrowny śpiewak, który w pieśniach epickich opiewał czyny bogów i herosów; aoida


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) hist. muz. nadworny lub wędrowny śpiewak w starożytnej Grecji, sławiący czyny bohaterów i bogów;

Wiktionary

Aojda (stgr. ἀοιδός aoidos; od „oda” – pieśń) – w starożytnej Grecji śpiewak odwiedzający dwory arystokratów, w których umilał czas zgromadzonych na ucztach biesiadników. Aojda w tworzonych przez siebie pieśniach epickich opiewał czyny bogów, herosów i bohaterów. Swoje pieśni najczęściej wykonywał przy akompaniamencie formingi.

Według starożytnych Greków najsławniejszym z aojdów był Homer.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Aojdowie opiewali czyny bogów i herosów, akompaniując sobie na kitarze lub formindze.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: aˈɔjda, AS: aoi ̯da

Wiktionary


aojdowski

aojda; aojdyczny


SJP.pl


aojdowy

aojda


SJP.pl

Patrz:

aojda

aojdyczny

aojda; aojdowski


SJP.pl


aol

[czytaj: aol] część korporacji medialnej AOL Time Warner, dostawca usług internetowych


SJP.pl


aon

[czytaj: a-o-EN lub Aon] skrót od: Akademia Obrony Narodowej - uczelnia wojskowa w Warszawie


SJP.pl


aoński

siostry aońskie - inaczej Aonidy, wg mitologii rzymskiej muzy mieszkające wraz z Apollinem na Helikonie


SJP.pl


aor.

skrót w funkcji rzeczownika rodzaju męskorzeczowego

 (1.1) = gram. aoryst

Wiktionary

Wymowa:

IPA: aˈɔrɨst, AS: aoryst

Wiktionary


aorta

główna tętnica, rozprowadzająca krew z serca do całego organizmu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) anat. główna i największa tętnica człowieka;

Wiktionary

Aorta, tętnica główna – największa tętnica odprowadzająca utlenowaną krew z części komorowej serca występująca u niektórych zwierząt, w tym kręgowców. Od niej odchodzą naczynia zaopatrujące w krew cały organizm poza płucami.

U stawonogów wychodzi z serca ku przodowi ciała i rozdziela się na tętnice. U mięczaków krew z aorty wylewać się może prosto do szczelin blastocelu. U ślimaków aorta jest krótka i rozgałęziona na dwie części: jedna prowadzi do głowy i nogi, a druga do trzewi.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: aˈɔrta, AS: aorta

Wiktionary

Powiązane:

 przym. aortalny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) tętnica główna

Wiktionary


aortalgia

ból aorty spowodowany zmianami zapalnymi lub zwyrodnieniowymi


SJP.pl


aortalno-wieńcowy

związany z aortą i naczyniami wieńcowymi (np. pomosty aortalno-wieńcowe)


SJP.pl


aortalny

związany z aortą, dotyczący aorty


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) anat. związany z aortą

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. aorta ż.

 przym. aortowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) aortowy

Wiktionary


aortografia

badanie rentgenowskie aorty


SJP.pl


aortograficzny

przymiotnik od: aortografia


SJP.pl


aortowy

aorta


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) anat. związany z aortą

Wiktionary

Patrz:

aorta

Powiązane:

 przym. aortalny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) aortalny

Wiktionary


aoryst

czas przeszły dokonany, głównie w gramatyce greckiej i sanskryckiej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gram. czas gramatyczny, mający różne znaczenia w zależności od języka, np. w językach indoeuropejskich to czas przeszły, w językach ałtajskich – teraźniejszo-przyszły;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W językach łużyckich formy aorystu tworzy się jedynie od czasowników dokonanych, zaś formy imperfectum tylko od czasowników niedokonanych.

 (1.1) W języku tureckim aoryst służy przede wszystkim do wyrażania czynności ogólnych, powtarzających się oraz mogących nastąpić w bardzo bliskiej przyszłości.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: aˈɔrɨst, AS: aoryst

Wiktionary

Powiązane:

 przym. aorystyczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) skr. aor.

Wiktionary


aorystyczny

przymiotnik od: aoryst


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) mający związek z aorystem

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌaɔrɨˈstɨt͡ʃnɨ, AS: aorystyčny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. aoryst mrz.

Wiktionary


aosta

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. miasto we Włoszech, stolica najmniejszego włoskiego regionu Doliny Aosty;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

 (1.1) geogr. adm. Dolina Aosty • kolokacje miejscowość|D=Aosty|Ms=Aoście.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

 (1.1) miasto

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 przym. aostański

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) Aosta

* czeski: (1.1) Aosta

* francuski: (1.1) Aoste

* hiszpański: (1.1) Aosta

* kataloński: (1.1) Aosta

* litewski: (1.1) Aosta

* niemiecki: (1.1) Aosta n.

* rosyjski: (1.1) Аоста ż.

* słowacki: (1.1) Aosta

* słoweński: (1.1) Aosta ż.

* ukraiński: (1.1) Аоста ż.

* włoski: (1.1) Aosta ż.

źródła.

== Aosta (język angielski.) ==

thumb|Aosta (1.1)

wymowa.

 bryt. IPA|ɑːˈɒstə.

znaczenia.

rzeczownik, nazwa własna

 (1.1) geogr. Aosta

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: aˈɔsta, AS: aosta

Wiktionary

Powiązane:

 przym. aostański

Wiktionary


aostański

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Aostą, dotyczący Aosty

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Aosta ż.

Wiktionary


aowiec

członek klubu Anonimowych Alkoholików; AA-owiec


SJP.pl


ap

1. [czytaj: a pe lub ej pi] skrót od: Associated Press - amerykańska agencja prasowa;
2. skrót od: Adobe Photoshop - program graficzny;
3. skrót od: Aeroklub Polski - stowarzyszenie zrzeszające ludzi uprawiających sport i rekreację polegającą na różnych formach latania w powietrzu


SJP.pl

skrót

 (1.1) = bibl. Apokalipsa świętego Jana

Wiktionary

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

 (1.1) Obj

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

 BibliaPL.

tłumaczenia.

* esperanto: (1.1) Apo

* hiszpański: (1.1) Ap

* niemiecki: (1.1) Offb

źródła.

== Ap (język hiszpański.) ==

wymowa.

znaczenia.

symbol

 (1.1) = bibl. Apocalipsis → Ap, Apokalipsa świętego Jana

odmiana.

 (1.1) nieodm.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌapɔkaˈlʲipsa ɕfʲjɛ̃nˈtɛɡɔ ˈjãna, AS: apokalʹipsa śfʹi ̯ẽntego i ̯ãna

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Obj

Wiktionary


ap.

skrót od: apostoł; apost.


SJP.pl

skrót

 (1.1) = rel. apostoł

 (1.2) = apelatyw

Wiktionary

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

 (1.1) apost.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

źródła.

== ap. (język czeski.) ==

wymowa.

znaczenia.

skrót

 (1.1) = a podobně → itp.

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) apost.

Wiktionary


apach

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) reg-pl|Poznań. przest. opryszek, oprych, zbój

Wiktionary

Apach – miejscowość i gmina we Francji, w regionie Grand Est, w departamencie Mozela.

Według danych na rok 1990 gminę zamieszkiwało 798 osób, a gęstość zaludnienia wynosiła 238 osób/km² (wśród 2335 gmin Lotaryngii Apach plasuje się na 441. miejscu pod względem liczby ludności, natomiast pod względem powierzchni na miejscu 1148.).

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) apaj

Wiktionary


apache

[czytaj: apacz] helikopter marki Apache


SJP.pl

  • Apacze – plemię Indian północnoamerykańskich
  • Apache (polski tytuł: Ostatnia walka Apacza) – amerykański western z 1954 roku
  • Boeing AH-64 Apache – amerykański śmigłowiec szturmowy
  • North American A-36 Apache – amerykański samolot myśliwsko-szturmowy
  • Apache – serwer HTTP
  • Apache Software Foundation – fundacja oprogramowania
  • Apache License – licencja wolnego oprogramowania
  • Apache – gra komputerowa pod system MS-DOS
  • skala APACHE

Wikipedia


apacki

przymiotnik relacyjny

 (1.1) rzad. związany z Apaczami, dotyczący Apaczów

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Podobnie jak w metaforze europejskiej celem apackich słów mądrości jest wskazanie ukrytych podobieństw.

 (1.1) Najbardziej fascynujące są przyjaźnie między zupełnie niepasującymi do siebie ludźmi, jak chociażby historia Toma Jeffordsa, właściciela spółki dyliżansowej, działającej w czasie wojen apackich w latach 60. XIX w. na terenie Arizony.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Apacz mos., Apaczka ż.

Wiktionary


apacz

Indianin należący do zespołu grup etnicznych Ameryki Północnej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) etn. członek indiańskiego plemięemienia z Ameryki Północnej;

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Winnetou był wodzem Apaczów.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. apasz mos., apaszka ż.

:: fż. Apaczka ż.

 przym. apacki

Wiktionary


apacze

Indianie Ameryki Północnej dawniej prowadzący koczowniczy tryb życia, współcześnie rolnicy i hodowcy w rezerwatach Nowego Meksyku i Arizony


SJP.pl

Apacze (N’de lub Dine’é – „ludzie”) – zespół grup etnicznych Indian Ameryki Północnej, spokrewnionych prawdopodobnie z Atabaskami, zamieszkujący głównie stan Nowy Meksyk.

Nazwa Apacze obejmuje wiele grup mówiących dialektami południowo-atabaskańskimi, spośród których najbardziej znanymi były Mescalero, Jicarilla, Chiricahua i tzw. Apacze-Kiowa (właściwie Naishadena, żyjący w ścisłych związkach z plemieniem Kiowa z kaddoańskiej grupy językowej, inaczej Apacze Preriowi). Najdalej wysuniętych na zachód określa się Western Apaczami (społeczności znane pod nazwą San Carlos, White Mountains i Tonto). W zachodnim Teksasie mieszkali Apacze Lipan, którzy po walkach z Meksykiem i z napierającymi na nich osadnikami amerykańskimi zostali wyparci do Nowego Meksyku.

Wikipedia


apaczka

Indianka należąca do zespołu grup etnicznych Ameryki Północnej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) etn. członkini indiańskiego plemięemienia z Ameryki Północnej;

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Lekarz podał młodej Apaczce lek dostarczony z Santa Fe.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. apasz mos., apaszka ż.

:: fm. Apacz mos.

 przym. apacki

Wiktionary


apadana

w starożytnej Persji: monumentalna sala audiencyjna o stropie wspartym na kolumnach


SJP.pl

Wikipedia


apage

z greki: idź precz, oddal się!


SJP.pl


apagoge

dowód nie wprost, polegający na udowodnieniu, że fałszywe jest negowanie twierdzenia, które trzeba udowodnić; dowód apagogiczny


SJP.pl


apaj

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) reg-pl|Poznań. przest. opryszek, oprych, zbój

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) apach

Wiktionary


apanasewicz

nazwisko


SJP.pl


apanaż

1. w monarchii: pensja dla członków rodu panującego
2. dawniej: zasiłek, środki na utrzymanie, zwykle niezbyt zasłużone i nadmierne


SJP.pl

Wikipedia


apanaże

1. dochody, zwłaszcza za pracę wykonywaną nieregularnie (na zlecenie) lub w formie wolnego zawodu;
2. w historii: ziemia przyznawana dla członków dynastii niezasiadających na tronie, jako źródło utrzymania


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) urz. pieniądze przeznaczane na utrzymanie członków panującego rodu

 (1.2) hist. fragment królewskich posiadłości, które panujący wydzielił dla młodszych członków rodu

 (1.3) przen. książk. zyski wynikające z pełnienia wysokich funkcji

 (1.4) przen. książk. pieniądze przeznaczane na czyjeś utrzymanie

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.4) Jan jest płatnym prowokatorem na usługach policji i pobiera za to regularne apanaże zupełnie bez skrupułów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌapãˈnaʒɛ, AS: apãnaže

Wiktionary

Powiązane:

 przym. apanażowy

Wiktionary


apanażowy

przymiotnik od: apanaż


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z apanażem, apanażami, dotyczący apanażu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. apanaż mrz., apanaże nmos.

Wiktionary


apanowicz

nazwisko


SJP.pl

Apanowicz:

  • Franciszek Apanowicz
  • Jerzy Apanowicz
  • Magda Apanowicz

Wikipedia


apap

lek przeciwgorączkowy i przeciwbólowy; paracetamol, acetaminofen, acenol


SJP.pl

Paracetamol, acetaminofen (łac. paracetamolum) – organiczny związek chemiczny, hydroksylowa pochodna acetanilidu, stosowany jako lek o działaniu przeciwbólowym i przeciwgorączkowym. W handlu znajduje się od 1955. W Polsce stał się popularny w latach 90. XX wieku, wypierając z rynku aminofenazon, powszechnie wówczas używany lek przeciwgorączkowy.

Wikipedia


aparacik

zdrobnienie od: aparat (przyrząd)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od aparat

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To nie aparat, lecz tylko mały aparacik.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. aparat m., aparatczyk mos., aparatka ż.

Wiktionary


aparacikowy

przymiotnik od: aparacik


SJP.pl


aparat

1. urządzenie do wykonywania określonych czynności lub funkcji;
2. system powiązanych ze sobą urzędów, organów funkcyjnych, działających w jakiejś sferze życia publicznego (np. aparat władzy);
3. całość metod i środków służących weryfikacji hipotez naukowych (np. aparat pojęciowy);
4. zespół narządów organizmu pełniący daną funkcję (np. aparat ruchowy)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) techn. urządzenie o określonej funkcjonalności, np. telefoniczny, fotograficzny

 (1.2) med. przyrząd do korekcji wad

 (1.3) anat. grupa narządów organizmów żywych spełniających określone zadania

 (1.4) instytucje, urzędy zajmujące się kontrolą lub kierowaniem pewną dziedziną życia państwowego, społecznego

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) pot. uczn. zabawny lub szokujący człowiek

 (2.2) gwara więzienna cwaniak

Wiktionary

Biblistyka:

  • aparat Eutaliusza

Biologia:

  • aparat gębowy
  • aparat Golgiego
  • aparat gnykowy
  • aparat mowy
  • aparat szparkowy
  • aparat Webera

Chemia:

  • aparat absorpcyjny
  • aparat Deana-Starka
  • aparat destylacyjny – destylator
  • aparat Graefego
  • aparat Kippa
  • aparat Kocha
  • aparat Orsata
  • aparat Ruttnera
  • aparat Soxhleta

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Telegrafista cofnął się, zmieszany nieco, do telegrafu, usiadł przy aparacie, zatopił długie, chude, nerwowe palce w jasnych jak len włosach i zapatrzył się przez okno w zamglony jesienny dzień.

 (1.2) Dziadek bez aparatu prawie nic nie słyszy.

 (1.4) Stworzenie na gruzach dawnego aparatu państwowego, który był aparatem kapitalistycznej przemocy w stosunku do mas ludowych, nowego aparatu państwowego, złożonego w swych zasadniczych ogniwach z nowych, ludowych kadr, aparatu, który stał się orężem walki z wszelkimi próbami przywrócenia panowania burżuazji oraz dźwignią podstawowych przeobrażeń ustrojowych w kierunku socjalizmu; ścisłe powiązanie wojska z ludem i demokratyzacja korpusu oficerskiego; coraz szerszy i aktywniejszy udział mas w rządzeniu państwem.

 (2.1) Niezły z niego aparat!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: aˈparat, AS: aparat

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. aparatura ż., aparatczyk mos.

:: zdrobn. aparacik m.

:: fż. aparatka ż.

 przym. aparatowy

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) agregat, model, numer, numerant

 (2.2) gwara. więz. model, agregat

Wiktionary


aparatczyk

pogardliwie o działaczu i urzędniku aparatu partyjnego, kiedyś zwłaszcza w odniesieniu do urzędników partii komunistycznej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pejor. polit. członek aparatu partyjnego, urzędnik partyjny na kierowniczym stanowisku, zwłaszcza w partii komunistycznej

Wiktionary

Aparatczyk (ros. аппара́тчик) – etatowy, zawodowy funkcjonariusz Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego lub aparatu rządowego Związku Radzieckiego (ros. аппарат, aparat), ktokolwiek, kto sprawował jakąkolwiek funkcję biurokratyczną lub polityczną, z wyjątkiem wyższych szczebli zarządzania zwanych nomenklaturą. James H. Billington zdefiniował to słowo jako człowieka niesnującego wielkich planów, lecz wykonującego mrówczą pracę. Termin ten jest często uważany za pejoratywny, mający negatywne konotacje do jakości, kompetencji i postawy tak opisywanej osoby.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zakrojone na szeroką skalę dechrystianizowanie społeczeństwa cieszyło aparatczyków.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. aparat m., aparacik m., aparatura ż., aparatka ż.

 przym. aparatowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) bonzo partyjny; funkcjonariusz partyjny

Wiktionary


aparatczykowy

przymiotnik od: aparatczyk; aparatczykowski


SJP.pl


aparatka

aparat


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) forma żeńska od: aparat; pot. uczn. kobieta zabawna lub szokująca

Wiktionary

Aparatka (tyt. oryg. Braceface) – kanadyjsko-amerykańsko-chiński serial animowany dla nastolatków, nadawany w latach 2001–2004. Był produkowany dla studia Nelvana przez amerykańską aktorkę Alicię Silverstone, która również użyczyła głosu głównej bohaterce. W polskiej wersji językowej dubbinguje ją Małgorzata Kożuchowska.

Wikipedia

Patrz:

aparat

Przykłady

 (1.1) Ale z tej Maryśki aparatka, przyszła do biura w czapce kucharza.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌapaˈratka, AS: aparatka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. aparat m., aparacik m., aparatura ż., aparatczyk mos.

 przym. aparatowy

Wiktionary


aparatownia

pomieszczenie, w którym umieszczone są aparaty wylęgowe piskląt


SJP.pl


aparatowy

przymiotnik od: aparat


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z aparatem

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) specjalista obsługujący dany rodzaj aparatów, maszyn lub procesów

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. aparat mos./mrz.

Wiktionary


aparatura

ogół aparatów zestawionych razem dla wykonania pewnego zadania


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zespół aparatów, przyrządów, urządzeń stanowiących pewną całość

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Do produkcji bimbru potrzebna jest specjalistyczna aparatura.

 (1.1) Nowa aparatura umożliwia pomiar z dokładnością do jednego mikrograma.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌaparaˈtura, AS: aparatura

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. aparat mrz. / mos., aparatczyk mos.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) maszyneria

Wiktionary


aparaturowy

przymiotnik od: aparatura


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z aparaturą

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. aparatura ż.

Wiktionary


aparencja

dawniej:
1. pozór;
2. okazałość, blask


SJP.pl


apart

wypowiedź "na stronie" postaci teatralnej, skierowana do pozornie nieistniejącej publiczności


SJP.pl

Apart Sp. z o.o. – polskie przedsiębiorstwo jubilerskie z siedzibą w Suchym Lesie koło Poznania.

Wikipedia


apartamencik

zdrobnienie od: apartament


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od: apartament

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wynajęliśmy milutki apartamencik w samym centrum miasta.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌapartãˈmɛ̃ɲt͡ɕik, AS: apartãmńćik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. apartament m., apartamentowiec m.

 przym. apartamentowy

Wiktionary


apartament

wygodne, elegancko urządzone, luksusowe mieszkanie lub pokój w hotelu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) reprezentacyjne wnętrze pałacu, ambasady itp.;

 (1.2) wielopokojowe mieszkanie o wysokim standardzie

 (1.3) hotel. komfortowe pomieszczenie w hotelu, zawierające prócz przynajmniej jednej sypialni i łazienki także część dzienną, aneks kuchenny itp.; także: samodzielne mieszkanie wynajmowane na tych samych zasadach, co pokój w hotelu

Wiktionary

Apartament – wielopokojowe mieszkanie w wysokim standardzie lub zespół pomieszczeń przeznaczonych dla potrzeb jednego użytkownika np. w hotelu. Nazwa pochodzi od francuskiego appartement oznaczającego większe mieszkanie, które z kolei wywodzi się z włoskiego appartare (oddzielić).

Wikipedia

Przykłady

 (1.3) Na wyposażeniu każdego apartamentu znajduje się lodówka, komplet naczyń, sztućce, czajnik, garnki i patelnia, żelazko, deska do prasowania, suszarka do włosów oraz pościel i ręczniki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌaparˈtãmɛ̃nt, AS: apartãmẽnt

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. apartamentowiec m.

:: zdrobn. apartamencik m.

 przym. apartamentowy

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. apartamentowiec m.

:: zdrobn. apartamencik m.

 przym. apartamentowy

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.2) apartment; (1.3) suite (of rooms)

* bułgarski: (1.2) апартамент m.

* chorwacki: (1.2) apartman; (1.3) apartman

* duński: (1.2) appartement n.

* esperanto: (1.2) apartamento

* fiński: (1.2) asunto

* francuski: (1.2) appartement m.

* hiszpański: (1.2) apartamento m.

* interlingua: (1.2) appartamento

* rosyjski: (1.2) апартамент m.

* węgierski: (1.2) lakosztály; (1.3) lakosztály

* wietnamski: (1.3) nhà ở

* włoski: (1.2) appartamento, tosk|quartiere {{m.}}

źródła.

== apartament (esperanto (morfem).) ==

wymowa.

znaczenia.

morfem|eo.

 (1.1) apartament, mieszkanie

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


apartamentowiec

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) nowoczesny budynek z drogimi ekskluzywnymi mieszkaniami

Wiktionary

Apartamentowiec – budynek mieszkalny składający się z apartamentów, zaprojektowany zgodnie z wysokimi standardami, usytuowany najczęściej w prestiżowej lokalizacji oraz wykonany z materiałów wysokiej jakości.

Z zasady apartamentowiec ma jedno wyróżniające się przeszklone wejście, zamiast kilku klatek, jakie mają bloki. Na parterze znajduje się recepcja, obsługiwana przez portiera.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Obok lasu postawili trzy nieduże apartamentowce.

 (1.1) W owym czasie w całym Manhattanie wznosiły się już pięcio- i sześciopiętrowe eleganckie apartamentowce – nazywane czasem „mieszkaniami w stylu francuskim”.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. apartament m., apartamencik mrz.

Wiktionary


apartamentowy

przymiotnik od: apartament


SJP.pl


apartheid

[czytaj: aparthejd] koncepcja "prawa do osobnego rozwoju", stanowiąca od roku 1948 podstawę rasistowskiej dyskryminacji ludności niebiałej; stworzona przez burskich nacjonalistów w Afryce Południowej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) polit. hist. ideologia głosząca konieczność osobnego rozwoju społeczności różnych ras i polityka segregacji rasowej połączona z ograniczeniem praw i dyskryminacją ludności niebiałej w RPA w latach 1948-1990;

 (1.2) polit. (w szerszym rozumieniu) polityka segregacji rasowej połączona z dyskryminacją

Wiktionary

Apartheid (z afr. apartheid) – ideologia głosząca konieczność osobnego rozwoju społeczności różnych ras, a także bazujący na tej teorii system polityczny panujący w Południowej Afryce do połowy lat 90 XX wieku, oparty na segregacji rasowej. System segregacji był oparty na przekonaniu o wyższości rasy białej i dyskryminował ludność czarną i kolorową. W 1968 został uznany przez Organizację Narodów Zjednoczonych za zbrodnię przeciwko ludzkości.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zwieńczeniem tego systemu segregacji – wyprzedzającego apartheid, a nawet rasowe ustawy w hitlerowskich Niemczech – było wprowadzenie przez Belgów specjalnych paszportów, zawierających informację o przynależności do Tutsi lub Hutu.

 (1.1) Symbolem walki z apartheidem w Republice Południowej Afryki jest Nelson Mandela. Dla swej działalności zyskał on poparcie społeczności międzynarodowej

Wiktionary

Wymowa:

IPA: aˈpartxajt, AS: apartχai ̯t

Wiktionary

Powiązane:

 przym. apartheidowy

Wiktionary


aparthotel

hotel składający się z apartamentów


SJP.pl


apartnie

przysłówek sposobu

 (1.1) gw-pl|Poznań. osobno

Wiktionary

Powiązane:

 przym. apartny

Wiktionary


apartny

przymiotnik

 (1.1) gw-pl|Poznań. osobny

Wiktionary

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 przysł. apartnie

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

źródła.

== apartny (język kaszubski.) ==

wymowa.

znaczenia.

przymiotnik

 (1.1) odrębny, osobny

 (1.2) osobliwy, wyjątkowy

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Powiązane:

 przysł. apartnie

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 przysł. apartnie

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

źródła.

== apartny (język kaszubski.) ==

wymowa.

znaczenia.

przymiotnik

 (1.1) odrębny, osobny

 (1.2) osobliwy, wyjątkowy

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


apartyjność

deklarowanie nieprzynależenia do żadnej partii politycznej; bezpartyjność


SJP.pl


apartyjny

nienależący do żadnej partii politycznej; bezpartyjny


SJP.pl


aparycja

wygląd zewnętrzny; prezencja


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przest. wygląd zewnętrzny (powierzchowny)

 (1.2) przest. ukazanie się, pokazanie się

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ważną rzeczą jest to, żeby podręcznik szkolny miał aparycję podręcznika, a nie słownika.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌapaˈrɨt͡sʲja, AS: aparycʹi ̯a

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) prezencja, powierzchowność, wygląd

Wiktionary


aparycyjny

rzadko: dotyczący wyglądu zewnętrznego


SJP.pl


apastron

punkt orbity okołogwiazdowej ciała niebieskiego najbardziej oddalony od gwiazdy obieganej


SJP.pl

Apsyda – jeden z dwóch skrajnych punktów orbity eliptycznej. Apsydami są:

  • perycentrum (peryapsis) – punkt orbity najbliższy środkowi masy układu, zwykle ciału centralnemu o masie znacznie większej od mniejszego ciała obiegającego, tzw. punkt największego zbliżenia; grecki przedrostek pery- oznacza w tym kontekście „przy”
  • apocentrum (apoapsis) – punkt orbity najdalszy środkowi masy układu, tzw. punkt największego oddalenia; grecki przedrostek apo- oznacza w tym kontekście „odległy” lub „oddalony”.

Wikipedia


apasz

człowiek należący do świata przestępczego; opryszek, rzezimieszek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) przest. ktoś należący do przestępczego półświatka, w szczególności paryskiego

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Syn ulicy przeklęty, apasz zbój, który od najmłodszych lat postrach siał, rabował, kradł, aż w urocze sidła pięknej ulicznicy wpadł.

 (1.1) Apaszem Stasiek był; w krąg znały go ulice
W spelunkach, tam gdzie podłe życie wre.
Kochanką jego była zwykła ulicznica,
Co gdzieś na rogu sprzedaje ciało swe.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈa.paʃ, AS: a.paš

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. apaszka ż., Apacz m.

 przym. apaszowski, apaszowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przestępca, rabuś, zbir, łotr, bandzior, oprych, łotrzyk, rzezimieszek, bandyta, zbój, baciar, ulicznik, gangster, mafiozo, chuligan

Wiktionary


apaszka

trójkątna lub kwadratowa chustka noszona na szyi


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) rodzaj chustki noszonej na szyi zarówno przez kobiety jak i mężczyzn, pierwotnie element stroju apasza (bandyty);

Wiktionary

Apaszka – rodzaj kwadratowej chusty (najczęściej jedwabnej), składanej w trójkąt i zawiązywanej na szyi.

Pierwotnie element stroju apasza, czyli ulicznego chuligana, bandyty – stąd jej nazwa. W drugiej połowie XIX wieku noszona przez paryskich robotników. Później, w latach 20. XX wieku stała się popularna w sportowym stroju kobiecym.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wczoraj założyłam swoją ulubioną apaszkę.

 (1.1) Agata ma nową apaszkę i podoba się wszystkim chłopakom, także mnie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: a.ˈpaʃ.ka, AS: a.paš.ka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Apaczka ż., apasz, Apacz

 przym. paszowski, apaszowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) bandytka, gawroszka, chustka

Wiktionary


apaszkowy

apaszka


SJP.pl

Patrz:

apaszka

apaszowski

łobuzerski; przymiotnik od: apasz (łobuz, włóczęga, huligan z fantazją)


SJP.pl


apaszowy

przymiotnik od: apasz


SJP.pl


apate

iluzja sztuki, zwłaszcza teatru, mająca na celu wywołanie u widza prawdziwych uczuć za pomocą pozorowanych sytuacji


SJP.pl

Apate (także Zdrada; gr. Ἀπάτη Apátē) – w mitologii greckiej uosobienie zdrady; córka Nyks; jedno z nieszczęść zawartych w puszce Pandory

Jej rzymską odpowiedniczką była Fraus.

Wikipedia


apateista

zwolennik poglądu, według którego Bóg i religia nie mają znaczenia dla ludzkiego życia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) filoz. neol. zwolennik apateizmu, człowiek obojętny na kwestię istnienia lub nieistnienia Boga

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W wersji bardziej świadomej apateista pozostałby sobą, nawet gdyby udowodniono mu istnienie Boga — bo on ma to po prostu gdzieś. Ale czy to rzeczywiście możliwe?

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. apateizm m.

:: fż. apateistka ż.

 przym. apateistyczny

 przysł. apateistycznie

Wiktionary


apateistka

zwolenniczka poglądu, według którego Bóg i religia nie mają znaczenia dla ludzkiego życia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zwolenniczka apateizmu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ale jako apateistka traktuję te rozważania jako grę intelektualną i idę dalej, starając się być dobrym człowiekiem, bo tak chcę, a nie myśląc o wszelkich formach życia po życiu.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. apateizm m.

:: fm. apateista m.

 przym. apateistyczny

 przysł. apateistycznie

Wiktionary


apateistyczny

taki, według którego Bóg i religia nie mają znaczenia dla ludzkiego życia


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) filoz. neol. rzad. związany z apateizmem i/lub apateistami; obojętny na kwestie religijne

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) A kto czytał „Balladyny i romanse”, ten wie, że to chyba pierwsza polska ostentacyjnie apateistyczna powieść. Kiedy w jej trzeciej części bogowie (…) zstępują na Ziemię i osiadają w Polsce, między Polakami, nie ma to dla nikogo znaczenia. Nie oni wpływają na polskie życie, ale ono na nich – pochłania ich, wciąga i pozbawia boskości.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. apateizm m., apateista m., apateistka ż.

 przysł. apateistycznie

Wiktionary


apateizm

pogląd, według którego Bóg i religia nie mają znaczenia dla ludzkiego życia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) filoz. neol. założenie, że Bóg i religia nie mają znaczenia dla ludzkiego życia; apatyczny stosunek do kwestii istnienia bądź nieistnienia Boga;

Wiktionary

Apateizm (ang. apatheism) – przekonanie, założenie lub zaakceptowanie poglądu, że Bóg i religia nie mają znaczenia dla ludzkiego życia.

Termin ten to neologizm, portmanteau powstałe z połączenia słów apatia i teizm, po raz pierwszy użyty w roku 2003 przez Jonathana Raucha w The Atlantic Monthly w artykule zatytułowanym Let It Be.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Apateizm — to postawa indyferentyzmu wobec samej kwestii istnienia/nieistnienia Boga, także wobec teizmu i ateizmu jako zdeklarowanej wiary/niewiary.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. apateista m., apateistka ż.

 przym. apateistyczny

 przysł. apateistycznie

Wiktionary


apatetyczny

polegający na stwarzaniu złudzenia, zwodniczy


SJP.pl


apatheia

ideał stoickiej doskonałości: brak uczuć, niedoznawanie żadnych emocji


SJP.pl

Apatheia (stgr. ἀπάθεια, apátheia, od a 'brak' i páthos 'doświadczenie) – w filozofii starożytnej stan lub postawa nieczułości, beznamiętności, niewzruszoności osiągany przez mędrca i któremu przypisywano wartość etyczną.

Wikipedia


apatia

nieczułość na bodźce zewnętrzne, brak zaangażowania w cokolwiek, niezdolność do odczuwania i okazywania wzruszeń


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) psych. stan obojętności i braku zainteresowania oraz braku aktywności;

 (1.2) filoz. u stoików stan spokoju wewnętrznego

Wiktionary

  • Apatheia (filozofia)
  • Apatia (psychopatologia)
  • Apatia (grupa muzyczna)
  • Apatia – album studyjny polskiego zespołu Pneuma

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Melancholia objawia się apatią i niechęcią do życia.

 (1.1) Trzeba otrząsnąć się z apatii i podnieść głowę, jak przystało na kobietę samodzielną…

Wiktionary

Wymowa:

IPA: aˈpatʲja, AS: apatʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. apatyk mos., apatyczność ż., apatycznienie n.

 czas. apatycznieć ndk.

 przym. apatyczny

 przysł. apatycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) marazm, bezruch, bezwład, drętwota, osowiałość, otępienie, zblazowanie, splin, przest. indyferencja

Wiktionary


apator

klub sportowy


SJP.pl

Apator – polska grupa kapitałowa producentów oraz dystrybutorów urządzeń i systemów pomiarowych, a także dostawców nowoczesnych rozwiązań do automatyzacji pracy sieci elektroenergetycznej. Grupa działa w trzech segmentach biznesowych: energia elektryczna, woda i ciepło oraz gaz, dostarczając rozwiązania w zakresie opomiarowania wszystkich mediów użytkowych (liczniki energii elektrycznej, wodomierze, ciepłomierze, gazomierze), jak również zaawansowane technologicznie rozwiązania dla inteligentnych sieci elektroenergetycznych, wodnych i gazowych.

Wikipedia


apatozaur

rodzaj dużego zauropoda z rodziny diplodoków


SJP.pl

Wikipedia


apatriotyczny

przymiotnik od: apatriotyzm


SJP.pl


apatryda

osoba nie posiadająca obywatelstwa żadnego państwa; bezpaństwowiec; apolita


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba, która nie posiada żadnego obywatelstwa państwowego;

Wiktionary

Apatryda (gr. άπατρις „pozbawiony ojczyzny”), bezpaństwowiec (ang. stateless person) – osoba, której żadne państwo nie uznaje za swojego obywatela, czyli osoba nieposiadająca żadnego obywatelstwa.

Konwencja o statusie bezpaństwowców z 1954 definiuje w art. 1 bezpaństwowca jako osobę, która nie jest uznawana za obywatela żadnego państwa w zakresie obowiązywania jego prawa.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Czy każdy apatryda może ubiegać się o polskie obywatelstwo?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌapaˈtrɨda, AS: apatryda

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. patriarcha mos., patria ż., patriota m., patriotka ż., patriotyzm m.

:: fż. apatrydka ż.

 przym. patriarchalny, patriotyczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) apolita, bezpaństwowiec

Wiktionary


apatyczka

apatyk


SJP.pl

Patrz:

apatyk

apatycznie

przysłówek

 (1.1) w sposób apatyczny

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Patrzyła przed siebie apatycznie, widać było, że jest zupełnie zrezygnowana.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. apatia ż., apatyk m., apatyczność ż.

 przym. apatyczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) bez oznak życia, bez życia

Wiktionary


apatycznieć

czasownik

 (1.1) obojętnieć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. apatia ż., apatycznienie n.

 przym. apatyczny

Wiktionary


apatycznienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|apatycznieć.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. apatia ż.

 czas. apatycznieć

 przym. apatyczny

Wiktionary


apatyczność

obojętność na to, co się wokół dzieje, niewrażliwość na bodźce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co apatyczne

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. apatia ż., apatyk m.

 przym. apatyczny

 przysł. apatycznie

Wiktionary


apatyczny

przymiotnik od: apatia; zobojętniały, nieczuły na bodźce zewnętrzne, niezdolny do odczuwania i okazywania wzruszeń (np. apatyczne spojrzenie, apatyczny chłopak)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) obojętny na otoczenie; niewrażliwy na to, co się wokół dzieje

 (1.2) będący przejawem stanu niewrażliwości na otoczenie

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌapaˈtɨt͡ʃnɨ, AS: apatyčny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. apatia ż., apatyczność ż., apatycznienie n.

 przysł. apatycznie

 czas. apatycznieć

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) bez oznak życia, bez życia, odrętwiały, osowiały, otępiały, przyćmiony, przygasły, przygaszony, tępy, zgasły, zgaszony, zobojętniały, zrezygnowany

Wiktionary


apatyk

osoba apatyczna


SJP.pl


apatyt

minerał, fosforan wapnia zawierający fluor, chlor lub grupę wodorotlenową


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) miner. minerał z gromady fosforanów;

Wiktionary

Apatyt (gr. apatao = „oszukiwać, zwodzić, łudzić”, gdyż często bywa mylony z innymi minerałami jak beryl, nefelin, diopsyd, turmalin czy diaspor) – minerał z gromady fosforanów. Należy do minerałów szeroko rozpowszechnionych występujących we wszystkich typach skał.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Apatyt jest częstym składnikiem pegmatytów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: aˈpatɨt, AS: apatyt

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Apatyty nmos.

 przym. apatytowy

Wiktionary


apatytowy

przymiotnik od: apatyt


SJP.pl


apatyty

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Rosji, w obwodzie murmańskim;

Wiktionary

Apatyty (ros. Апатиты) – miasto w Rosji, w obwodzie murmańskim, nad jeziorem Imandra. Czwarte co do wielkości miasto za północnym kołem biegunowym. Liczy około 53,8 tys. mieszkańców (2021). Tworzy miejski okręg, do którego oprócz miasta wchodzi osiedle Drelich-warga i stacja Chibiny.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. apatyt mrz.

Wiktionary


apałonik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) białystok. warząchew, łyżka wazowa

Wiktionary


apedagogiczny

niezgodny z zasadami pedagogiki; niepedagogiczny, szkodliwy wychowawczo


SJP.pl


apeiron

[czytaj: apejron] w greckiej filozofii przyrody: bezgraniczna, bezkształtna pramateria, będąca elementarnym tworzywem przyrody; apejron


SJP.pl

  • apeiron – pojęcie filozoficzne
  • Apeiron – wydawnictwo prezentujące alternatywne teorie fizyki
  • Apeiron – Wyższa Szkoła Bezpieczeństwa Publicznego i Indywidualnego w Krakowie

Wikipedia


apejron

bezgraniczna, bezkształtna pramateria, będąca elementarnym tworzywem przyrody - wg Anaksymandra z Miletu; apeiron


SJP.pl

Apeiron (ἄπειρον) to greckie słowo oznaczające „(to, co jest) nieograniczone”, „bezgraniczne”, „nieskończone” lub „nieokreślone”, od ἀ- a-, „bez” i πεῖραρ peirar, „koniec, limit”, „granica”, (w jońskim dialekcie greki πέρας peras – „koniec, limit, granica”). Spokrewnione z perskim piramon, „granica, obwód, otoczenie”.

Wikipedia


apeks

1. punkt na sferze niebieskiej określający kierunek ruchu Słońca lub innego obiektu względem wybranej grupy gwiazd;
2. koniec języka


SJP.pl

Apeks Słońca (łac. apex „szczyt; szpic czapki kapłana Jowisza”) – punkt, w kierunku którego Słońce porusza się względem innych jasnych gwiazd w otoczeniu.

Słońce, jako jedna z wielu miliardów innych gwiazd Drogi Mlecznej, obiega środek Naszej Galaktyki – podobnie jak planety krążą wokół Słońca. W wyniku tego ruchu przemieszcza się ono w odniesieniu do ośrodka międzygwiazdowego oraz innych gwiazd. Astronomowie ustalili, że apeks Słońca znajduje się w gwiazdozbiorze Herkulesa i Słońce porusza się w jego stronę z prędkością ok. 22 km/s. Jest to ok. 8% jego całkowitej prędkości w ruchu wokół Centrum Galaktyki (prędkość tę ocenia się obecnie na ok. 220 do 270 km/s).

Wikipedia


apeksowy

przymiotnik od: apeks


SJP.pl


apel

1. zbiórka (w celu sprawdzenia obecności itp.);
2. odezwa, wezwanie;
3. karność psa myśliwskiego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) wojsk. zbiórka wszystkich żołnierzy w jednostce

 (1.2) eduk. zbiórka uczniów w szkole, harcerzy na obozie itp. w celu sprawdzenia obecności, odczytania rozkazów (poleceń)

 (1.3) sygnał ogłaszający zbiórkę na apel (1.1)

 (1.4) publiczne wezwanie skierowane do jakiegoś ogółu do podjęcia działań lub uczestniczenia w czymś

 (1.5) publiczna wypowiedź skierowana do jakiejś osoby

 (1.6) łow. karność psa myśliwskiego

 (1.7) łow. sygnał do rozpoczęcia polowania

 (1.8) utwór literacki, bezpośrednie wezwanie do adresata

Wiktionary

Apel (fr. appel wezwanie, odwołanie) – bezpośrednie wezwanie, żądanie wysłuchania i odezwy – działania mającego na celu zastosowania się do treści niesionej słowami, kierowane przez autora ku czytelnikom lub ku słuchaczom apelu. Treść apelu często jest wyrazem uczuć mających łączyć nadawcę i jego odbiorców.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Major rozkazał sierżantowi zebrać podwładnych na apel.

 (1.2) Na apelu nie obyło się bez oracji dyrektorki.

 (1.4) Lokalne media opublikowały apel policji o pomoc w znalezieniu zaginionego dziecka.

 (1.6) Apel mojej suczki jest bardzo słaby, bo lubi ona biegać po lesie i pływać rzeką.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈapɛl, AS: apel

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. apelacja ż., apelowanie n., apelant m.

:: zdrobn. apelik m.

 czas. apelować

 przym. apelowy, apelacyjny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.4) odezwa, orędzie

 (1.5) list otwarty

Wiktionary


apelacja

w prawie procesowym: środek odwoławczy, przysługujący od nieprawomocnego wyroku sądu I instancji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) praw. odwołanie się od decyzji sądu do wyższej instancji

 (1.2) środ. praw. wyższa instancja sądownicza

 (1.3) roln. region uprawy winorośli, gdzie wytwarza się wino określonego gatunku

Wiktionary

  • apelacja – odwołanie się od wyroku
  • apelacja – termin stosowany w winiarstwie
    • apelacja – appellation d’origine contrôlée
  • Apelacja – powieść Johna Grishama
  • Apelacja – film radziecki z 1987 roku

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. apelant mos., apel mrz.

 przym. apelacyjny

 czas. apelować

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) odwołanie, rewizja

Wiktionary


apelacyjny

związany z apelacją (np. procedura apelacyjna, sąd apelacyjny)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z apelacją, dotyczący apelacji

 (1.2) praw. związany z odwołaniami od wyroków

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na przykład w federalnych sądach apelacyjnych zasiada około dwustu sędziów, a w sądach rejonowych około sześciuset.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. apelacja ż., apelant mos., apel mrz.

 czas. apelować

Wiktionary


apelant

osoba lub instytucja wnosząca apelację


SJP.pl


apelantka

apelant


SJP.pl

Patrz:

apelant

apelatiwum

w językoznawstwie: rzeczownik będący nazwą całej klasy desygnatów, niebędący nazwą własną, np. "człowiek", "zwierzę", "roślina"; apelatyw, appellativum, rzeczownik pospolity


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zob. apelatyw.

Wiktionary

Nazwa pospolita (imię pospolite, apelatyw od łac. appellativum) – nazwa mogąca się odnosić do dowolnego egzemplarza desygnatów danej klasy przedmiotów (np. stół, drzewo, pies, kobieta, człowiek), w odróżnieniu od nazw własnych (imion własnych), odnoszących się do jednostek.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌapɛlaˈtʲivũm, AS: apelatʹivũm

Wiktionary


apelatyw

w językoznawstwie: rzeczownik będący nazwą całej klasy desygnatów, niebędący nazwą własną, np. "człowiek", "zwierzę", "roślina"; apelatiwum, appellativum, rzeczownik pospolity


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) jęz. nazwa, która może się odnosić do dowolnego egzemplarza danej klasy przedmiotów, w odróżnieniu od nazwy własnej, która odnosi się do konkretnej jednostki

Wiktionary

Nazwa pospolita (imię pospolite, apelatyw od łac. appellativum) – nazwa mogąca się odnosić do dowolnego egzemplarza desygnatów danej klasy przedmiotów (np. stół, drzewo, pies, kobieta, człowiek), w odróżnieniu od nazw własnych (imion własnych), odnoszących się do jednostek.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌapɛˈlatɨf, AS: apelatyf

Wiktionary

Powiązane:

 przym. apelatywny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) appellativum, nazwa pospolita, imię pospolite, skr. ap.

Wiktionary


apelatywizacja

przekształcanie się nazwy własnej w rzeczownik pospolity; pospolicenie nazwy własnej


SJP.pl


apelatywny

1. mający charakter rzeczownika pospolitego, apelatywu;
2. mający charakter nawoływania, wezwania do czegoś


SJP.pl


apeldoorn

Apeldoorn – miasto w prowincji Geldria (Gelderland), około 40 km na wschód od Amersfoort, w środkowej części Holandii.

Miasto jest regionalnym centrum. Najstarsze wzmianki o mieście, niegdyś zwanym Appoldro, pochodzą z VIII wieku. Miasto powstało jako osada na skrzyżowaniu dróg z Amersfoort do Deventer i drogi z Arnhem do Zwolle. Mapa z 1740 pokazuje miasto jako Apeldoorn.

Wikipedia


apelik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od apel

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. apel m.

Wiktionary


apeliotes

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) mitgr. bóg i uosobienie wiatru wschodniego;

Wiktionary

Apeliotes (gr. Ἀπηλιώτης Apēliṓtēs ‘związany ze Słońcem’, łac. Solanus ‘wiatr wschodni’) – w mitologii greckiej bóg i uosobienie wiatru wschodniego.

Uosabiał porywisty wiatr, wiejący ze wschodu (lub, według niektórych źródeł, z południowego wschodu). Przypuszczalnie uchodził za syna tytana Astrajosa i tytanidy Eos oraz za brata Boreasza, Eurosa, Notosa, Zefira, Kajkiasa, Lipsa, Skirona (personifikacji wiatrów), Fosforosa (Hesperosa; personifikacji planety Wenus), niektórych gwiazd (personifikacji gwiazd).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Apeliotes uosabiał porywisty wiatr, wiejący ze wschodu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌapɛˈlʲjɔtɛs, AS: apelʹi ̯otes

Wiktionary

Powiązane:

 przym. Apeliotesowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Solanus

Wiktionary


apella

w starożytnej Sparcie: zgromadzenie ludowe spartiatów, które bez dyskusji przyjmowało lub odrzucało wnioski geruzji oraz wybierało gerontów i eforów; apella nie miała inicjatywy ustawodawczej


SJP.pl

Apella (gr. Ἀπέλλα) – zgromadzenie ludowe w starożytnej Sparcie, uchwalające prawa, rozstrzygające najważniejsze kwestie państwowe i wybierające urzędników (gerontów i eforów), a od VI/V w. p.n.e. decydujące także o wypowiedzeniu wojny. Uczestniczyli w nim wszyscy pełnoprawni obywatele (homoioi – „równi”, czyli spartiaci), którzy ukończyli 20 lat. Zebrani nie mieli prawa dyskusji – w przeciwieństwie do Aten nie funkcjonowała zasada isegorii, a Spartanie jedynie przyjmowali lub odrzucali wnioski geruzji i eforów, bez możliwości wprowadzenia poprawek. Głosowano okrzykami, a w razie wątpliwości przez rozejście się.

Wikipedia


apelles

Apelles (ur. ok. 370 p.n.e. w Kolofonie lub na Kos, zm. ok. 300 p.n.e. na Kos) – największy wedle opinii starożytnych malarz grecki, syn Pytheosa z Kolofonu.

Wikipedia


apelować

1. wzywać kogoś do czegoś, zwracać się z apelem;
2. w prawie: odwoływać się od wyroku, wnosić apelację


SJP.pl

czasownik nieprzechodni

 (1.1) książk. wzywać kogoś do czegoś, zwracać się z apelem

 (1.2) praw. odwoływać się od wyroku, wnosić apelację

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Organizacje pozarządowe apelują do premiera, aby nie obcinał im wpływów z 1 procenta.

 (1.2) Adwokat w sądzie często apeluje.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌapɛˈlɔvat͡ɕ, AS: apelovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. apelowanie n., apel m., apelacja ż., apelant m.

 przym. apelacyjny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) nawoływać, wzywać, prosić

Wiktionary


apelowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zwracanie się z apelem

 (1.2) praw. składanie apelacji od wyroku

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌapɛlɔˈvãɲɛ, AS: apelovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1)

 rzecz. apel mrz.

 czas. apelować

 przym. apelowy

 (1.2)

 rzecz. apelacja ż.

 czas. apelować

 przym. apelacyjny

Wiktionary


apelowy

dotyczący apelu (w znaczeniu zbiórki), np. plac apelowy, przepisy apelowe


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z apelem, dotyczący apelu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. apel m.

Wiktionary


apendyks

przestarzałe: dodatek, uzupełnienie, załącznik do książki


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) dodatek, załącznik

Wiktionary

Wymowa:

IPA: aˈpɛ̃ndɨks, AS: apndyks

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. appendix

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) appendix

Wiktionary


apenin

1. Apenin Kalabryjski, góry w pd. części Płw. Apenińskiego;
2. nazwa wielu pasm, łańcuchów górskich i innych części Apenin


SJP.pl


apeniński

przymiotnik od: Apeniny (łańcuch górski), Apenin (część Apeninów)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) geogr. związany z Apeninami

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Św. Benedykt urodził się około 480 roku w apenińskiej miejscowości Nursja, położonej na północ od Rzymu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌapɛ̃ˈɲĩj̃sʲci, AS: apẽńĩĩ ̯sʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Apeniny nmos.

Wiktionary


apeniny

łańcuch górski na Półwyspie Apenińskim


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna

 (1.1) geogr. łańcuch górski we Włoszech;

Wiktionary

Apeniny (wł. Appennini) – łańcuch górski we Włoszech, rozciągający się na długości 1350 km z północy na południe wzdłuż całego Półwyspu Apenińskiego i na szerokość od 40 do 200 km. Wyróżnia się Apeniny Północne (w tym Apenin Liguryjski, Toskański i Umbryjski), Środkowe i Południowe.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W dali widać błękitne Apeniny, góry spalone od słońca – jednobarwną smugę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌapɛ̃ˈɲĩnɨ, AS: apẽńĩny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Apenin m.

 przym. apeniński

Wiktionary


apepsja

niemożność trawienia wskutek braku wydzielania soków trawiennych


SJP.pl


apercepcja

1. w filozofii: samoświadomość, zdolność do postrzegania przez umysł swych własnych stanów;
2. w psychologii: zdolność postrzegania i rozumienia, prowadząca w konsekwencji do przyswajania nowych wiadomości


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) filoz. postrzeganie samego siebie, świadomość samego siebie, postrzeganie przez umysł jego własnych stanów;

Wiktionary

Apercepcja – termin filozoficzny oznaczający postrzeganie samego siebie, świadomość samego siebie, postrzeganie przez umysł jego własnych stanów.

Leibniz wprowadzając to pojęcie odróżniał percepcję – przedstawianie sobie rzeczy – od apercepcji, która oznacza zdawanie sobie sprawy z tego przedstawiania. Krok dalej uczynił Kant, który odróżnił apercepcję empiryczną, czyli introspekcję od transcendentalnej jedności apercepcji, czyli warunku umożliwiającego samo doświadczanie.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌapɛrˈt͡sɛpt͡sʲja, AS: apercepcʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 przym. apercepcyjny

 rzecz. apercypowanie n.

Wiktionary


apercepcjonistka

apercepcjonista


SJP.pl

Patrz:

apercepcjonista

apercepcyjny

związany z apercepcją (np. procesy apercepcyjne)


SJP.pl


apercypować

w psychologii: postrzegać coś i rozumieć, a w konsekwencji przyswajać wiadomości dotyczące tego


SJP.pl


apercypowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) psych. spostrzeganie ze zrozumieniem poprzez wiązanie treści nowych spostrzeżeń z zasobem posiadanych wyobrażeń, pojęć, sądów

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. apercepcja ż., apercepcjonizm m., apercepcjonista m.

 czas. apercypować

 przym. apercepcyjny

Wiktionary


aperiodyczny

nieokresowy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) fiz. niepowtarzający się okresowo

 (1.2) występujący, pojawiający się w zmiennych odstępach czasu

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) nieokresowy

 (1.2) nieregularny

Wiktionary


aperiodyk

czasopismo ukazujące się nieregularnie


SJP.pl

Aperiodyk – czasopismo ukazujące się w nieregularnych odstępach czasu (w przeciwieństwie do periodyku). Szczególnym przykładem aperiodyku jest jednodniówka.

Wikipedia


aperitif

[czytaj: aperiTIF] napój alkoholowy podawany przed posiłkami, mający na celu pobudzenie apetytu; apéritif


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) kulin. napój alkoholowy podawany przed posiłkiem dla pobudzenia apetytu

 (1.2) uczn. zob. jabol.

Wiktionary

Aperitif (fr. apéritif, wł. aperitivo z łac. aperire – otwierać) – napój alkoholowy podawany przed posiłkiem dla pobudzenia apetytu, odprężenia gościa oraz zaspokojenia pragnienia.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌapɛrʲiˈtʲif, AS: aperʹitʹif

Wiktionary


aperol

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) kulin. czerwony, wytrawny aperitif pochodzenia włoskiego o zawartości alkoholu 11%, składający się z wyciągu z goryczki, gorzkiej pomarańczy i rabarbaru;

Wiktionary

Aperol – aperitif pochodzenia włoskiego o zawartości alkoholu 11%.

Napój ma jasnoczerwony kolor. Jego podstawowymi składnikami są goryczka, gorzka pomarańcza, rabarbar. Alkohol sprzedawali od 1919 r. bracia Barbieri. Obecnie trunek produkuje firma Campari Group.

Wikipedia


apersonalny

niepowiązany z osobą lub osobami


SJP.pl


aperto

z włoskiego: jawny, otwarty, szczery


SJP.pl


apertometr

przyrząd do pomiaru apertury numerycznej układów optycznych


SJP.pl


apertura

rozwartość układu optycznego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) opt. otwór ograniczający wiązkę światła;

Wiktionary

Apertura – otwór ograniczający przestrzeń, przez którą przechodzą fale elektromagnetyczne. W przypadku instrumentu optycznego jest to efektywna średnica otworu (np. teleskopu, lunety), przez który wpada światło, soczewki lub lustra zapoczątkowującego dany układ optyczny, mierzona jako rozwartość układu, czyli kąt pomiędzy promieniami świetlnymi wpadającymi do układu z najbardziej odmiennych kierunków (kąt u na rysunku obok). Apertura wzrasta ze średnicą układu, a maleje z jego długością. Im większa apertura układu, tym czulszy instrument.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌapɛrˈtura, AS: apertura

Wiktionary


aperturowy

przymiotnik od: apertura


SJP.pl


apertyzacja

metoda konserwacji żywności


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) technologia i proces konserwowania żywności, polegająca na odpowiednim podgrzewaniu i schładzaniu w autoklawie;

Wiktionary

Apertyzacja – metoda sterylizacji polegająca na utrwalaniu żywności w opakowaniach hermetycznie zamkniętych, przeprowadzana w urządzeniach zwanych autoklawami. Parametry sterylizacji konserw oprócz temperatury i czasu sterylizacji, obejmują również – ze względu na proces wymiany ciepła – czas podgrzania konserwy do temperatury sterylizacji oraz czas ochładzania konserwy po sterylizacji. Parametry sterylizacji konserw zapisuje się umownie według formuły:

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. apertyzowanie n.

 czas. apertyzować ndk.

Wiktionary


apertyzacyjny

przymiotnik od: apertyzacja


SJP.pl


apetizer

[czytaj: apetajzer] potrawa jedzona przed daniem głównym; starter, przystawka


SJP.pl


apetycik

zdrobnienie od: apetyt


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od apetyt

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. apetyt m., apetyczność ż.

 przym. apetyczny

Wiktionary


apetycznie

przysłówek

 (1.1) w sposób apetyczny, zachęcający do jedzenia

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. apetyczność ż., apetyt mrz.

 przym. apetyczny

Wiktionary


apetyczniej

stopień wyższy od przysłówka: apetycznie


SJP.pl


apetyczniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: apetyczny


SJP.pl


apetyczność

apetyczny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co apetyczne

Wiktionary

Patrz:

apetyczny

Powiązane:

 rzecz. apetyt m., apetycik m.

 przym. apetyczny

 przysł. apetycznie

Wiktionary


apetyczny

1. wzbudzający apetyt, zachęcający do jedzenia; smaczny;
2. ładny


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) zachęcający do jedzenia

 (1.2) przen. atrakcyjny pod względem seksualnym

 (1.3) o dziecku: mający ładne, gładkie ciało

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Apetyczny swąd ulatniał się z kuchennych okien i gęsto wisiał w podwórzach, gdyż skrzętnie i gospodarnie przetapiano masło i słoninę, suszono jabłka i gruszki, jak na długą i ciężką zimę.

 (1.2) Kobieta chce mieć u swego boku apetycznego mężczyznę, z którego może być dumna.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌapɛˈtɨt͡ʃnɨ, AS: apetyčny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. apetyt m., apetycik m., apetyczność ż.

 przysł. apetycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) smakowity, smaczny

 (1.2) atrakcyjny, ponętny, powabny, pociągający

 (1.3) gładki, pulchny

Wiktionary


apetyt

1. chęć do jedzenia; łaknienie;
2. chęć posiadania czegoś, ochota na coś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chęć jedzenia, łaknienie;

 (1.2) przen. pragnienie, chęć na coś

Wiktionary

Apetyt (łac. appetitus ‘pożądanie’), łaknienie – pragnienie spożycia (najczęściej określonego) pokarmu, zazwyczaj zawierającego konkretny składnik odżywczy, potrzebny w danej chwili organizmowi. Bardzo często, mylnie, utożsamiany z głodem, który jest fizjologiczną potrzebą przyjęcia pokarmu, nie zaś, jak apetyt – psychologiczną. Za regulację apetytu odpowiada układ limbiczny. Hormonem regulującym apetyt jest serotonina.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Myślę, że najlepiej byłoby zacząć od jakiejś niewinnej przekąski w rodzaju sardynek w oliwie, które ubłożywszy z lekka podniebienie nie odebrałyby apetytu do dań następnych.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: aˈpɛtɨt, AS: apetyt

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. apetyczność ż.

:: zdrobn. apetycik m.

 przym. apetyczny

 przysł. apetycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) łaknienie

Wiktionary


apetytniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: apetytny


SJP.pl


apetytny

regionalnie: apetyczny;
1. wzbudzający apetyt, zachęcający do jedzenia; smaczny;
2. ładny


SJP.pl


apfal

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) reg-pl|Górny Śląsk. zob. abfal.

Wiktionary


apfelbaum

[czytaj: afelbałm] nazwisko


SJP.pl


apfelmus

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. kulin. mus jabłkowy

Wiktionary


apfelzina

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. pomarańcza

Wiktionary


apg

[czytaj: ej-pi-DŻI albo a-pe-GIE] skrót angielskiego: Angiosperm Phylogeny Group - międzynarodowa grupa, która opracowała nowoczesny system klasyfikacji roślin okrytonasiennych, zwany systemem APG


SJP.pl


aphanisis

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) seks. lęk przed utratą własnej seksualności;

Wiktionary

Aphanisis – lęk przed utratą własnej seksualności. U mężczyzn przejawia się ono lękiem przed kastracją lub utratą członka, natomiast u kobiet przejawia się lękiem przed porzuceniem lub odrzuceniem.

Wikipedia


apheliczny

aphelium [czytaj: afeliczny]


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) astr. związany z aphelium, dotyczący aphelium

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. aphelium n.

Wiktionary


aphelium

[czytaj: afelium] najbardziej oddalony od Słońca punkt orbity okołosłonecznej ciała niebieskiego; afelium


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) astr. punkt orbity okołosłonecznej planetaanety, planeta karłowataanety karłowatej, planetoidaanetoidy lub komety położony najdalej od Słońca;

Wiktionary

Aphelium (polska nazwa – punkt odsłoneczny; zlatynizowany wyraz pochodzenia greckiego, od gr. apo – „od” i helios – „słońce”) – punkt na orbicie ciała niebieskiego krążącego wokół Słońca, znajdujący się w miejscu największego oddalenia (apocentrum) tego ciała od Słońca. Aphelium posiadają orbity okołosłoneczne ciał poruszających się po orbitach eliptycznych (nie kołowych), jak planety, planetoidy czy komety.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. Helios mos.

 temsłow. helio-

 przym. apheliczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) punkt odsłoneczny

Wiktionary


aphodos

[czytaj: afodos] w starożytnym teatrze greckim: zejście chóru ze sceny po zakończeniu dramatu; afodos


SJP.pl


api

[czytaj: api]
1. skrót od: Agencja Prasowo-Informacyjna;
2. skrót od: Application Programming Interface - interfejs programowania aplikacji


SJP.pl


apia

dwuletnia roślina warzywna z rodziny baldaszkowatych, o pierzastych liściach zawierających olejki eteryczne i zgrubiałym, jadalnym korzeniu; seler


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. stolica Samoa;

Wiktionary

Apia – stolica i jedyne miasto Samoa. Położone na północnym brzegu wyspy Upolu, jest także największym portem Samoa. Według danych z 2016 roku miasto liczy ponad 35 tys. mieszkańców. Na półwyspie Mulinuu znajduje się siedziba Rady Ustawodawczej, rozgłośnia radiowa i obserwatorium.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

 (1.1) kolokacje miejscowość|D=Apii|Ms=Apii.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. apijczyk mos., apijka ż.

 przym. apijski

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* afrykanerski: (1.1) Apia

* angielski: (1.1) Apia

* białoruski: (1.1) Апія

* bułgarski: (1.1) Апия

* czeski: (1.1) Apia

* esperanto: (1.1) Apio

* łaciński: (1.1) Apia

* niemiecki: (1.1) Apia n.

* nowogrecki: (1.1) Άπια

* rosyjski: (1.1) Апиа

* słowacki: (1.1) Apia ż.

* szwedzki: (1.1) Apia

* włoski: (1.1) Apia ż.

źródła.

== Apia (język angielski.) ==

thumb|Apia (1.1)

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, nazwa własna

 (1.1) geogr. Apia

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈapʲja, AS: apʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. apijczyk mos., apijka ż.

 przym. apijski

Wiktionary


apiać

[czytaj: aPIAĆ] potocznie: jeszcze raz, od początku, ponownie, znowu


SJP.pl

przysłówek sposobu

 (1.1) pot. znowu, znów, powtórnie, ponownie, jeszcze raz, od początku

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wróciłem po 12 (= dwunastu) godzinach z roboty, zjadłem, umyłem się, a jutro apiać to samo.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: aˈpʲjät͡ɕ, AS: apʹi ̯äć

Wiktionary


apifobia

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. psych. chorobliwy, nieuzasadniony lęk przed pszczołami

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Kazik cierpi na apifobię, lepiej nie zabieraj go do pasieki.

Wiktionary


apigenina

związek chemiczny, przeciwutleniacz z grupy flawonoidów, występujący naturalnie w wielu roślinach, otrzymywany również syntetycznie


SJP.pl


apijczyk

mieszkaniec Apii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Apii

Wiktionary

Wymowa:

IPA: aˈpʲijt͡ʃɨk, AS: apʹii ̯čyk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Apia ż.

:: fż. apijka ż.

 przym. apijski

Wiktionary


apijka

mieszkanka Apii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Apii

Wiktionary

Wymowa:

IPA: aˈpʲijka, AS: apʹii ̯ka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Apia ż.

:: fm. apijczyk mos.

 przym. apijski

Wiktionary


apijski

Apia


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) odnoszący się do miasta Apia

Wiktionary

Patrz:

Apia

Wymowa:

IPA: aˈpʲijsʲci, AS: apʹii ̯sʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Apia ż., apijczyk mos., apijka ż.

Wiktionary


apikalny

spółgłoska apikalna - spółgłoska, podczas wymawiania której czubek języka styka się z przednią częścią podniebienia twardego


SJP.pl


apiol

związek chemiczny występujący w korzeniu pietruszki


SJP.pl

Apiol – organiczny, aromatyczny związek chemiczny. Występuje naturalnie w nasionach pietruszki. Dawniej apiol, w formie olejku z nasion pietruszki był używany w medycynie do leczenia zaburzeń menstruacji a także do aborcji.

Wikipedia


apiolog

entomolog badający pszczoły


SJP.pl


apiologia

dział entomologii zajmujący się badaniem pszczół


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ent. dział entomologii, nauka o pszczołach;

Wiktionary

Apiologia (apis – pszczoła i logos – nauka; także: apidologia, melitologia) – nauka o pszczołach, dział entomologii.

Nauka zajmująca się badaniem wszystkich pszczół Apiformes, z uwzględnieniem taksonomii, biologii Apis, zwłaszcza w warunkach naturalnych, określana jest mianem melitologii.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌapʲjɔˈlɔɟja, AS: apʹi ̯oloǵi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. apiolog m., apiolożka ż.

 przym. apiologiczny

Wiktionary


apioterapia

leczenie różnych schorzeń produktami pszczelimi (m.in. miodem, woskiem i mleczkiem pszczelim); apiterapia


SJP.pl


apis

1. kosmetyk marki APIS;
2. apis mellifica - lek homeopatyczny


SJP.pl

APIS
  • APIS – bateria testów do badania inteligencji ogólnej
  • „APIS” – spółdzielnia pszczelarska w Lublinie
Apis
  • Apis – bóg-byk w Starożytnym Egipcie
  • Apis – pszczoła, rodzaj owadów z rodziny pszczołowatych

Wikipedia


apiterapeutka

apiterapeuta


SJP.pl

Patrz:

apiterapeuta

apiterapeutyk

środek leczniczy w postaci produktu pszczelego


SJP.pl


apiterapia

leczenie różnych schorzeń produktami pszczelimi (m.in. miodem, woskiem i mleczkiem pszczelim); apioterapia


SJP.pl

Wikipedia


apitoksynoterapeutka

specjalistka w zakresie apitoksynoterapii (leczenie jadem pszczelim)


SJP.pl


apium

dwuletnia roślina warzywna z rodziny baldaszkowatych, o pierzastych liściach zawierających olejki eteryczne i zgrubiałym, jadalnym korzeniu; seler


SJP.pl

Selery (Apium L.) – rodzaj roślin z rodziny selerowatych (baldaszkowatych). Obejmuje 12 gatunków. Większość z nich rośnie w Ameryce Południowej i tylko selery zwyczajne A. graveolens są szeroko rozpowszechnione (rosną dziko w Europie, poza tym powszechnie są uprawiane, także w Polsce), a A. prostratum rośnie w Australii i Nowej Zelandii. Dawniej zaliczano tu także przedstawicieli rodzaju pęczyna Helosciadium i Cyclospermum, ale okazali się oni odlegle spokrewnieni i są wyodrębniani do osobnych rodzajów i nawet plemion w obrębie selerowatych.

Wikipedia


apka

potocznie: aplikacja na urządzenie mobilne


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. inform. aplikacja, najczęściej na tablet, smartfon czy inne urządzenie mobilne

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ściągnąłem bardzo przydatną apkę do edycji fotek.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈapka, AS: apka

Wiktionary


apl

skrót od: A Programming Language - jeden z języków programowania


SJP.pl


apl.

skrót

 (1.1) = aplikant

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Obsługę mobilnego urządzenia do kontroli pojazdów stanowią st. apl. Rafał Szulc oraz mł. rew. Karol Ziółkowski z Referatu Grupy Mobilnej w Olsztynie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. aplikant mos.

Wiktionary


apla

płaszczyzna zadrukowana w stu procentach jednym kolorem, bez punktów rastrowych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) poligr. jednolite tło, bez użycia rastru, będące podkładem pod tekst lub ilustracje

 (1.2) poligr. blacha cynkowa służąca jako forma do druku wypukłego

 (1.3) poligr. ilość farby użytej do druku

Wiktionary

Apla – pojęcie z zakresu poligrafii, może oznaczać:

  1. jednobarwną, nierastrowaną płaszczyznę mogąca stanowić tło np. plakatu, okładki, na którym można umieścić tekst czy ilustracje, a także wykorzystać je jako swoisty kontrast wobec innych elementów
  2. powierzchnię zadrukowaną w powyższy sposób
  3. blachę cynkową służącą jako formę do druku wypukłego
  4. ilość użytej farby drukowej

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. haploid m.

Wiktionary


aplanat

układ optyczny, w którym usunięto prawie wszystkie aberracje


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) układ optyczny stosowany w obiektywach fotograficznych, urządzeniach oświetlających itd., korygujący większość wad optycznych;

Wiktionary

Aplanat – obiektyw fotograficzny opracowany w 1866 roku w zakładach Carl August Steinheil & Söhne w Monachium, składał się z dwóch dubletów achromatycznych ustawionych symetrycznie wobec apertury. Jego projektantem był Hugo Adolf Steinheil.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: aˈplãnat, AS: aplãnat

Wiktionary


aplanatyczny

aplanat


SJP.pl

Patrz:

aplanat

aplanospora

zarodnik niezdolny do ruchu


SJP.pl

Aplanospora – nieruchliwy zarodnik wytwarzany m.in. przez niektóre grzyby lub glony. Charakteryzuje się cienką ścianą komórkową. Aplanospory są wytwarzane w aplanosporangiach i uwalniane po pęknięciu ścianki na wierzchołku.

Wikipedia


aplastyczny

niedokrwistość aplastyczna - choroba szpiku kostnego


SJP.pl


aplauz

oznaka uznania, aprobaty, brawo


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) oznaki zadowolenia, uznania wyrażane często poprzez brawa czy okrzyki

Wiktionary

Aplauz (ang. applause, łac. applaudere) – ekspresja zadowolenia lub przyznania racji, otrzymywana głównie poprzez klaskanie i wytwarzania hałasu przez grupę ludzi. Aplauz jest często oczekiwany od publiczności po występach takich, jak koncerty, sztuki czy przemówienia; może również pojawiać się w środku występu, np. po udanym żarcie powiedzianym przez komika, czy też po opisaniu ważnej kwestii przez polityka podczas przemowy.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wykład inauguracyjny poświęcam voodoo haitańskiemu, żeby mocno rąbnąć na samym początku – zapowiedział przy aplauzie widowni.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈaplaws, AS: aplau̯s

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) oklaski, poklask

Wiktionary


aplauzować

wznosić aplauz


SJP.pl


aplazja

zahamowanie rozwoju jakiejś tkanki lub narządu; zanik


SJP.pl

Aplazja – niewykształcenie się narządu, mimo że wykształcony jest zawiązek tego narządu. Termin może oznaczać również zanik funkcji wywołany chorobą – np. aplazja szpiku kostnego.

Wikipedia


aplegier

1. w ogrodnictwie: odkład, sadzonka powstała przez ukorzenienie bocznego pędu; ablegier;
2. przenośnie o nowym osobniku, potomku, latorośli;
3. żartobliwie: guz, siniak


SJP.pl


aplet

applet;
1. w informatyce: niewielki program, przeznaczony do wykonywania ściśle określonej funkcji;
2. potocznie: osadzona na stronie WWW aplikacja w języku Java


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) inform. niewielki program webowy działający po stronie klienta;

Wiktionary

Aplet (z ang. applet, zdrobnienie od application) – niewielki (zwykle) program napisany w taki sposób, by:

  • mógł zostać osadzony na stronie WWW wprost i wykonany przez przeglądarkę internetową na komputerze, na którym jest ona uruchomiona – najczęściej jest to kod JavaScript, ale też JScript, VBScript i Tcl, kontrolki ActiveX (stosowane tylko w przeglądarce MS Internet Explorer z ogólnym zaleceniem ich wyłączenia ze względu na bezpieczeństwo)

Wikipedia


aplika

1. świecznik przyścienny z okresu empiru;
2. element dekoracyjny z odmiennego materiału przymocowany do zdobionego przedmiotu;
3. małe lustro przyścienne, oprawione w drewniane, złocone lub malowane ramki


SJP.pl

Aplika (z franc. applique – nakładanie, od łac. applico – przytwierdzam) – element dekoracyjny nakładany na odmienną powierzchnię; określenie mające kilka specyficznych znaczeń.

Apliką jest każdy element dekoracyjny z odmiennego materiału przymocowany do zdobionego obiektu. Stosowany w złotnictwie, stolarstwie (np. zdobienie mebli aplikami z brązu, szylkretu itp.), ślusarstwie i hafciarstwie (koronkarstwie).

Wikipedia


aplikacja

1. praktyka przygotowująca do zawodu prawniczego (np. aplikacja adwokacka); aplikantura;
2. użytkowy program komputerowy służący wykonywaniu określonych zadań;
3. ozdobny wzór naszywany na tło z innego materiału;
4. w środowisku biznesowym: podanie, zwłaszcza w sprawie zatrudnienia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) inform. konkretny ze względu na oferowaną użytkownikom funkcjonalność element oprogramowania użytkowego, które jest podkategorią oprogramowania;

 (1.2) praktyka absolwenta studiów prawniczych, mająca na celu przygotować go do wykonywania poszczególnych zawodów prawniczych;

 (1.3) zastosowanie

 (1.4) przyszyta ozdoba tkaniny

 (1.5) wniosek, podanie np. o pracę

 (1.6) śrpol. przyłożenie się do czegoś

Wiktionary

  • aplikacja (informatyka)
    • aplikacja komputerowa
    • aplikacja mobilna – oprogramowanie dla urządzeń przenośnych
    • aplikacja internetowa – program komputerowy, który pracuje na serwerze i komunikuje się poprzez sieć komputerową z hostem użytkownika komputera

    Wikipedia

    Przykłady

     (1.1) Aplikacjami są m.in. menedżery plików i oprogramowanie biurowe.

     (1.4) Mam po mamie stare dżinsy z hipisowską aplikacją w kwiaty.

     (1.6) Gdyby aplikacja do talentów była dodana, ledwoby się mógł który naród z naszym mierzyć w naukach.

    Wiktionary

    Wymowa:

    IPA: ˌaplʲiˈkat͡sʲja, AS: aplʹikacʹi ̯a

    Wiktionary

    Powiązane:

     rzecz. aplikant m., aplikantka ż., aplikantura ż., aplikatura ż., aplikator m., aplikowanie n., zaaplikowanie n.

     czas. aplikować ndk., zaaplikować dk.

     przym. aplikacyjny, aplikancki

    Wiktionary

    Synonimy:

     (1.1) program

     (1.2) aplikantura

     (1.3) zastosowanie

     (1.4) naszywka

    Wiktionary


aplikacyjny

związany z aplikacją (np. obowiązki aplikacyjne, ikona aplikacyjna)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) praw. związany z aplikacją

 (1.2) inform. związany z aplikacją komputerową

 (1.3) związany z aplikacją, podaniem, wnioskiem lub z aplikowaniem, wnioskowaniem o coś

 (1.4) związany z aplikowaniem, wdrażaniem czegoś

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. aplikacja ż., aplikant mos., aplikantka ż., aplikator mrz., aplikatura ż., aplikowanie n., zaaplikowanie n.

 czas. aplikować

Wiktionary


aplikancki

odnoszący się do aplikanta, właściwy aplikantom


SJP.pl


aplikant

osoba odbywająca praktykę przygotowującą do zawodu prawniczego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) praw. absolwent prawa odbywający praktykę przygotowującą do wykonywania któregoś z zawodów prawniczych

 (1.2) pierwszy stopień służbowy w Służbie Celnej a następnie w Służbie Celno-Skarbowej

 (1.3) osoba posiadająca stopień aplikanta (1.2)

Wiktionary

Aplikacja prawnicza – proces szkolenia teoretycznego i praktycznego absolwenta studiów prawniczych mający na celu przygotowanie go do wykonywania określonego zawodu prawniczego, odbywający się w miejscach i w czasie określonym szczegółowymi przepisami i kończy się zdaniem stosownego egzaminu państwowego. Celem aplikacji jest przygotowanie aplikanta do należytego i samodzielnego wykonywania zawodu.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Aplikant powoli odczytał zaznaczony ustęp.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. aplikacja ż., aplikantura ż., aplikatura ż., aplikator m., aplikowanie n., zaaplikowanie n.

:: fż. aplikantka ż.

 czas. aplikować ndk., zaaplikować dk.

 przym. aplikancki, aplikacyjny

 skr. apl.

Wiktionary


aplikantka

aplikant


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) praw. absolwentka prawa odbywająca praktykę przygotowującą do wykonywania któregoś z zawodów prawniczych

Wiktionary

Patrz:

aplikant

Przykłady

 (1.1) Przewieziono go do Warszawy i tam właśnie sędzia śledczy miał go skonfrontować z ludźmi, którzy go wcześniej znali; ten jednak to ważne i odpowiedzialne zadanie zlecił aplikantce.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. aplikacja ż., aplikantura ż., aplikatura ż., aplikator m., aplikowanie n., zaaplikowanie n.

:: fm. aplikant m.

 czas. aplikować ndk., zaaplikować dk.

 przym. aplikancki, aplikacyjny

Wiktionary


aplikantura

praktyka przygotowująca do zawodu prawniczego (np. aplikantura adwokacka); aplikacja


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) praw. praktyka przygotowująca do zawodu prawniczego

Wiktionary

Aplikacja prawnicza – proces szkolenia teoretycznego i praktycznego absolwenta studiów prawniczych mający na celu przygotowanie go do wykonywania określonego zawodu prawniczego, odbywający się w miejscach i w czasie określonym szczegółowymi przepisami i kończy się zdaniem stosownego egzaminu państwowego. Celem aplikacji jest przygotowanie aplikanta do należytego i samodzielnego wykonywania zawodu.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. aplikowanie n., aplikatura ż., aplikator mrz., aplikantka ż., aplikant mos., zaaplikowanie n., aplikacja ż.

 czas. aplikować

Wiktionary


aplikator

przyrząd do aplikowania leku lub kosmetyku


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) med. farm. kosmet. przyrząd do podawania leku, kosmetyku lub innego środka

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Umieścić uchwyt z aplikatorem pianki w otworze na szczycie nakrywki, tak aby aplikator pianki był niewidoczny.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌaplʲiˈkatɔr, AS: aplʹikator

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. aplikacja ż., aplikatura ż., aplikantura ż., aplikant m., aplikantka ż., aplika ż., aplikowanie n., zaaplikowanie n.

 czas. aplikować ndk., zaaplikować dk.

 przym. aplikacyjny, aplikancki

Wiktionary


aplikatorek

zdrobnienie od: aplikator


SJP.pl


aplikatura

1. optymalny układ palców w grze na instrumencie muzycznym; palcowanie;
2. zapis tego układu za pomocą cyfr przy nutach


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) muz. zalecany układ palców podczas gry na instrumencie;

Wiktionary

Aplikatura, palcowanie – w grze na instrumentach muzycznych optymalny ze względu na fizjologię ręki sposób układania palców. Także zapis kolejności użycia palców podczas gry. Podczas opracowywania aplikatury bierze się również pod uwagę dynamikę, artykulację i frazowanie utworu. Podstawy współczesnej aplikatury w zakresie gry fortepianowej stworzył na początku XIX wieku Muzio Clementi.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌaplʲikaˈtura, AS: aplʹikatura

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. aplikacja ż., aplikator m., aplikantura ż., aplikant m., aplikantka ż., aplika ż., aplikowanie n., zaaplikowanie n.

 czas. aplikować ndk., zaaplikować dk.

 przym. aplikacyjny, aplikancki

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) palcowanie

Wiktionary


aplikować

1. odbywać praktykę przygotowującą do zawodu prawniczego;
2. zdobić tkaninę, ubranie przez naszywanie na nim ozdobnego wzoru z innego materiału;
3. podawać, zalecać, przepisywać coś komuś, zwłaszcza jako środek leczniczy


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. zaaplikować)

 (1.1) med. kosmet. podawać lub zalecać podawanie, stosowanie leku lub kosmetyku

 (1.2) ozdabiać naszywając aplikacje

 (1.3) przen. przekazywać, stosować, narzucać coś

 (1.4) praw. odbywać aplikację w celu praktycznego przygotowania do zawodu prawniczego

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌaplʲiˈkɔvat͡ɕ, AS: aplʹikovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. aplikacja ż., aplikatura ż., aplikator m., aplikantura ż., aplikant m., aplikantka ż., aplika ż., aplikowanie n., zaaplikowanie n.

 czas. zaaplikować dk.

 przym. aplikacyjny, aplikancki

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przepisywać

Wiktionary


aplikowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|aplikować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaaplikowanie n., aplikacja ż., aplikatura ż., aplikator m., aplikantura ż., aplikant m., aplikantka ż.

 czas. aplikować ndk., zaaplikować dk.

 przym. aplikacyjny, aplikancki

Wiktionary


aplikowany

taki, który ma naszyte wzory zdobnicze


SJP.pl


aplit

magmowa skała drobnoziarnista występująca w postaci żył


SJP.pl

Aplit – głębinowa, najczęściej kwaśna skała magmowa, tworząca żyły, czasem gniazda, o składzie granitoidu, ale uboższa w minerały maficzne. Występuje w granitoidach oraz skałach ich osłony.

Wikipedia


aplitowy

aplit


SJP.pl

Patrz:

aplit

aplomb

przestarzałe: śmiałość, tupet


SJP.pl


apluzina

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. pomarańcza

Wiktionary


apluzyna

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. pomarańcza

Wiktionary


apoastron

punkt na orbicie ciała niebieskiego okrążającego dany obiekt, w którym jest ono najdalej od tego obiektu


SJP.pl

Apsyda – jeden z dwóch skrajnych punktów orbity eliptycznej. Apsydami są:

  • perycentrum (peryapsis) – punkt orbity najbliższy środkowi masy układu, zwykle ciału centralnemu o masie znacznie większej od mniejszego ciała obiegającego, tzw. punkt największego zbliżenia; grecki przedrostek pery- oznacza w tym kontekście „przy”
  • apocentrum (apoapsis) – punkt orbity najdalszy środkowi masy układu, tzw. punkt największego oddalenia; grecki przedrostek apo- oznacza w tym kontekście „odległy” lub „oddalony”.

Wikipedia


apocentrum

punkt na orbicie wokół jakiegoś ciała niebieskiego, najbardziej od niego oddalony


SJP.pl

Apsyda – jeden z dwóch skrajnych punktów orbity eliptycznej. Apsydami są:

  • perycentrum (peryapsis) – punkt orbity najbliższy środkowi masy układu, zwykle ciału centralnemu o masie znacznie większej od mniejszego ciała obiegającego, tzw. punkt największego zbliżenia; grecki przedrostek pery- oznacza w tym kontekście „przy”
  • apocentrum (apoapsis) – punkt orbity najdalszy środkowi masy układu, tzw. punkt największego oddalenia; grecki przedrostek apo- oznacza w tym kontekście „odległy” lub „oddalony”.

Wikipedia


apochromat

układ optyczny, z którego została usunięta aberracja chromatyczna (dla trzech podstawowych barw światła) oraz sferyczna


SJP.pl

Apochromat (z gr. apó – od, chrōma – barwa, chrōmatos – dopełniacz barwy, apochrōmatos – odbarwiony) – układ soczewek (np. obiektyw) złożony z co najmniej dwóch soczewek ze szkła optycznego różnych gatunków, o różnych współczynnikach załamania i różnych dyspersjach – zależnościach współczynnika załamania światła od długości fali. W tym jednej ze szkła niskodyspersyjnego.

Wikipedia


apochromatyczny

apochromat


SJP.pl

Patrz:

apochromat

apodema

Apodema (ang. apodeme) – element anatomiczny ciała stawonogów.

Apodema to wpuklenie (inwaginacja) oskórka (kutykuli) służąca za punkt przyczepu mięśni, wzmocnienie ściany ciała, ochrona lub podpora dla narządów wewnętrznych.

Apodema zwykle tworzona jest przez macierz wielokomórkową, ale może być też tworem jednokomórkowym.

Wikipedia


apodyktyczniej

stopień wyższy od przysłówka: apodyktycznie


SJP.pl


apodyktyczniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: apodyktyczny; bardziej apodyktyczny


SJP.pl


apodyktyczność

niezłomność w przekonaniu o jedynej słuszności swojego zdania, czasem wręcz despotyczne narzucanie go innym


SJP.pl


apodyktyczny

1. taki, który narzuca swoją wolę innym i nie znosi sprzeciwu; bezwzględny, arbitralny, despotyczny, bardzo stanowczy (np. apodyktyczny szef);
2. taki, który jest wyrazem tych cech (np. apodyktyczne spojrzenie);
3. w logice: stwierdzający, wyrażający konieczność;
4. w logice: zdanie lub sąd apodyktyczny - zdanie, w którym występuje np. słowo "musi", stwierdzające konieczność istnienia jakiegoś stanu rzeczy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który narzuca swoje zdanie i nie uznaje sprzeciwu wobec niego

 (1.2) log. oczywisty, konieczny, definitywny, wypływający z przesłanek

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Prześledźmy taki przypadek: w pewnej rodzinie urodziły się kolejno dwie córeczki, jako jedyne dzieci. Na rodziców wybrały sobie małżeństwo, gdzie matka była apodyktyczna, bezwzględna, karząca i karcąca, niezdolna do negocjacji, wymuszająca, a nie prosząca.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌapɔdɨkˈtɨt͡ʃnɨ, AS: apodyktyčny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. apodyktyczność ż.

 przysł. apodyktycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) stanowczy, zaborczy, arbitralny, despotyczny

 (1.2) konieczny

Wiktionary


apodyktyzm

sposób postępowania polegający na nieznoszeniu sprzeciwu i narzucaniu innym swojego zdania; apodyktyczność, arbitralność, arbitralizm


SJP.pl


apoenzym

białkowa część enzymu


SJP.pl

Apoenzymy – białkowe części enzymu, które po połączeniu z odpowiednimi koenzymami lub grupami prostetycznymi tworzą holoenzymy. Z reguły dopiero holoenzym jest w pełni funkcjonalnym enzymem, bowiem koenzymy odgrywają kluczową rolę w mechanizmie reakcji enzymatycznej. Apoenzym decyduje o swoistości enzymu oraz często o rodzaju reakcji jaką enzym jest zdolny katalizować.

Wikipedia


apoetyckość

apoetycki


SJP.pl

Patrz:

apoetycki

apofatyczny

przymiotnik relacyjny

 (1.1) filoz. teol. przyjmujący raczej czym Bóg nie jest, niż czym jest

Wiktionary

Teologia apofatyczna (gr. apofatikos - "przeczący", nazywana też Teologią negatywną) – nurt teologii oparty na założeniu, że jakiekolwiek pozytywne poznanie natury Boga przekracza granice możliwości ludzkiego rozumu.

Swe początki teologia apofatyczna bierze z filozofii neoplatoników, z nauczania Klemensa Aleksandryjskiego, Pseudo–Dionizego Areopagity oraz z myśli autorów tworzących tzw. trójcę kapadocką: Bazylego Wielkiego, Grzegorza z Nyssy, Grzegorza z Nazjanzu.

Wikipedia


apofenia

zjawisko subiektywnego dostrzegania związków i ukrytych sensów w przypadkowych, niepowiązanych zjawiskach, zdarzeniach


SJP.pl

Apofenia (gr. ἀποφαίνω – pojawiać się, podkreślać, sprawiać, że staje się) – doświadczenie odnajdywania związków i ukrytych sensów w przypadkowych oraz nic nieznaczących zjawiskach, faktach, zdarzeniach. Pojęcie to zostało po raz pierwszy użyte w 1958 roku przez Klausa Conrada w pracy o wstępnych etapach schizofrenii, który określił apofenię jako „nieumotywowane dostrzeganie związków”, któremu towarzyszy „specyficzne doświadczanie nienormalnej znaczeniowości”.

Wikipedia


apoferrytyna

cząsteczka białka o średnicy dwunastu nanometrów


SJP.pl


apofit

roślina rodzima dla flory danego obszaru, występująca na siedliskach powstałych w wyniku działalności człowieka, np. perz, pokrzywa, podbiał pospolity


SJP.pl

Apofit – gatunek roślin synantropijnych miejscowego pochodzenia, który występuje na siedliskach sztucznych (antropogenicznych) powstałych w wyniku działalności człowieka. Apofity stanowią część flory gatunków rodzimych. Niektórym roślinom łatwo przychodzi zajmowanie siedlisk sztucznych, stworzonych przez człowieka, gdyż naturalnie zajmowały w przyrodzie siedliska o zbliżonych własnościach. Tak np. podbiał pospolity Tussilago farfara rosnący na kamieniskach nadrzecznych bez trudu zajmuje stworzone w wyniku działalności człowieka nasypy kolejowe, wykopy placów budowy, pola uprawne, hałdy przemysłowe. Do apofitów należą również np. perz właściwy Elymus repens, trzcinnik piaskowy Calamagrostis epigejos. Niektóre apofity z kolei zajmują siedliska antropogeniczne odmienne od tych występujących w naturze, np. hałdy górnicze, wyrobiska, tereny silnie skażone.

Wikipedia


apofiza

boczne odgałęzienie większej intruzji magmowej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) bot. zgrubienie na grzbietowej stronie łuski nasiennej szyszki sosnowej;

 (1.2) mikol. trzonek zarodnionośny u podstawy zarodni;

 (1.3) mikol. pierścieniowate zgrubienie na dolnej stronie osłonki otaczającej owocnik;

 (1.4) geol. rozgałęzienie masy głębinowej wypełnione magmą;

 (1.5) geol. rodzaj żyły skalnej;

Wiktionary

Apofiza, apofyza (gr. apo ‘od’, ‘z dala’; physis ‘natura’, ‘wzrost’) – termin w naukach przyrodniczych stosowany do określenia różnych elementów odstających, odróżniających się od struktury podstawowej:

  • w geologii – ciało skalne, żyła, będąca bocznym podrzędnym, mniejszym i najczęściej ślepym odgałęzieniem większej żyły lub ciała magmowego (intruzji), zobacz też: dajka, sill,
  • w zoologii – u owadów wyrostek oskórka na sternum z organami kopulacyjnymi (zobacz też apodema), u mięczaków miejsce przyczepu mięśni, znajdujące się poniżej szczytu. Jest ostrogą sterczącą do wnętrza muszli.
  • w mykologii – rozszerzający się u podstawy zarodni trzonek zarodnionośny (np. u rodzaju Rhizopus), lub pierścieniowate zgrubienie na dolnej stronie endoperydium u Geastrum,
  • w botanice:
    • w przypadku niektórych mchów (np. w rodzaju podsadnik Splachnum) rozszerzenie trzonka sporofitu (sety) znajdujące się bezpośrednio pod puszką zarodni. Może być okazałe, barwne i może zawierać aparaty szparkowe. Bywa określane też mianem hipofizy,
    • w przypadku szyszek wytwarzanych w rodzaju sosna (Pinus) zgrubienie na grzbietowej stronie łuski nasiennej, zwane także tarczką. Stanowią zewnętrzną część szyszek zamkniętych. Apofizy mają zwykle romboidalny kształt oraz inną barwę (zwykle są jaśniejsze) i budowę od pozostałej części łuski. U wielu gatunków sosen w poprzek tarczki biegnie kant, na którym znajduje się piramidka (umbo), nierzadko zwieńczona wyrostkiem, czasem ostrym i cienkim (np. u sosny ościstej) lub ostrym i grubym (np. u sosny żółtej). Sama piramidka bywa spłaszczona (np. u sosny Banksa) lub uwypuklona bardzo mocno (np. u sosny kłującej).

    Wikipedia

    Synonimy:

     (1.1) apofyza

     (1.2) apofyza

     (1.3) apofyza

     (1.4) apofyza

     (1.5) apofyza

    Wiktionary


apofonia

wymiana samogłosek w morfemach wyrazów, np. pienić - piana, plotą - pleść


SJP.pl

Przegłos, inaczej metafonia, apofonia (ablaut – z niem.) – uwarunkowana fonologicznie wymiana samogłosek w temacie (np. w języku niemieckim i praindoeuropejskim), powstała na skutek historycznych procesów fonetycznych, jak również proces fonetyczny, w wyniku którego pojawia się przegłos, np. przegłos lechicki. Apofonia dzieli się na jakościową, gdzie następuje alternacja całego dźwięku (np. łac. tego i toga) i ilościową, gdzie zmienia się długość samogłoski: lēgitlĕgit.

Wikipedia


apoftegmat

krótka, dowcipna anegdota lub zwięzłe, trafne powiedzenie zręcznie dostosowane do okoliczności


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) krótka anegdota lub powiedzenie, zręcznie dostosowane do okoliczności

Wiktionary

Apoftegmat (gr. apóphthegma, ~matos – sentencja, wypowiedź) – krótki utwór literacki, wierszowany lub prozatorski, prezentujący dowcipną, błyskotliwą, trafną wypowiedź wybitnej postaci (np. władcy).

Apoftegmaty spisywane były już w starożytności. Ich zbiory tworzyli m.in. Valerius Maximus (Factorum et dictorum memorabiliorum libri IX) i Plutarch (Apoftegmaty królów i wodzów, Apoftegmaty lakońskie). Chociaż apoftegmaty pojawiały się również w średniowieczu, to jednak popularne stały się w okresie renesansu. Jednym z istotniejszych zbiorów stworzonych wtedy był zbiór Erazma z Rotterdamu pt. Apophtegmata.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. apoftegmatyczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) bon mot

Wiktionary


apoftegmatyczny

przymiotnik od: apoftegmat


SJP.pl


apofyllit

minerał, krzemian wapnia i potasu


SJP.pl

Apofyllit – rzadki minerał z grupy krzemianów. Nazwę tego minerału (od gr. apophyllein = łuszczyć) wprowadził René-Just Haüy.

Wikipedia


apogamia

typ rozmnażania bezpłciowego u roślin, polegający na rozwoju zarodka i nasienia z komórki woreczka zalążkowego; rodzaj apomiksji


SJP.pl

Apogamia – jeden z rodzajów rozmnażania bezpłciowego – apomiksji. Charakteryzuje się tym, że zarodek nie powstaje z jaja, lecz z synergidy, lub innej komórki woreczka zalążkowego. Liczba chromosomów w zarodku powstałym w wyniku apogamii jest taka sama, jak w komórkach woreczka zalążkowego, z których powstał. Może więc wynosić n chromosomów (jest to apomiksja haploidalna), gdy zaszła mejoza, lub 2 n chromosomów (apomiksja diploidalna), gdy nie doszło do mejozy w woreczku zalążkowym.

Wikipedia


apogamiczny

przymiotnik od: apogamia


SJP.pl


apogeum

1. punkt orbity Księżyca lub sztucznego satelity najbardziej odległy od Ziemi;
2. najwyższy stopień, szczytowy punkt (np. rozwoju)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) astr. punkt na orbicie eliptycznej ciała niebieskiego okrążającego Ziemię, znajdujący się najdalej od Ziemi

 (1.2) moment szczytowy jakiegoś procesu, moment osiągnięcia wartości maksymalnej

Wiktionary

  • apogeum – określenie osiągnięcia wartości maksymalnej, np. apogeum wzrostu ekonomicznego,
  • apogeum – antonim perygeum, jedna z apsyd, punkt na orbicie eliptycznej ciała okrążającego Ziemię, znajdujący się najdalej od Ziemi
  • apogeum – określenie momentu szczytowego fabuły

Wikipedia


apogon

rodzaj morskich ryb z rodziny apogonowatych


SJP.pl

Apogon – rodzaj morskich ryb z rodziny apogonowatych (Apogonidae). Hodowane w akwariach morskich. W języku polskim nazwą apogon określany jest również jeden z gatunków tego rodzaju – Apogon imberbis.

Wikipedia


apogonowate

o cechach apogonowatych (rodzina ryb)


SJP.pl

Apogonowate, kardynałkowate (Apogonidae) – rodzina małych, drapieżnych ryb okoniokształtnych (Perciformes). Niektóre gatunki spotykane są w hodowlach akwariowych. Nazywane również kardynałami lub kardynałkami (nie mylić z kardynałkiem chińskim z rodziny karpiowatych).

Wikipedia


apogonowaty

o cechach apogonowatych (rodzina ryb)


SJP.pl


apograf

przestarzałe:
1. kopia oryginału;
2. przyrząd do kopiowania rysunków


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) daw. liter. odręczna kopia tekstu

Wiktionary

Wymowa:

IPA: aˈpɔɡraf, AS: apograf

Wiktionary


apokalipsa

1. koniec świata przepowiedziany w Biblii;
2. katastroficzna przepowiednia;
3. dzieło sztuki lub utwór przedstawiający groźną wizję przyszłości


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) rel. bibl. dzień ostateczny

 (1.2) pot. zniszczenie, zagłada świata

Wiktionary

Apokalipsa (z gr. ἀποκάλυψις apokalypsis „odsłonięcie, zdjęcie zasłony, objawienie” od apokalýptein „odsłaniać, ujawniać”; apó „od” i kalýptein „zasłonić”) – w terminologii judaistycznej i chrześcijańskiej literatury religijnej to opis szczególnego rodzaju proroctwa, dotyczącego tego, co ma się wydarzyć w dniach ostatecznych, przekazywanego przez Boga wybranemu prorokowi. Badania historyczne wskazują, że zwyczaj pisania apokalips powstał wśród zhellenizowanych Żydów, a następnie rozpowszechnił się również wśród chrześcijan.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Nie wiadomo kiedy zdarzy się apokalipsa.

 (1.2) „Niedługo nastąpi apokalipsa!” – powiedział przechodniom obłąkany mężczyzna.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌapɔkaˈlʲipsa, AS: apokalʹipsa

Wiktionary

Powiązane:

 przym. apokaliptyczny

 rzecz. apokaliptyka ż.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 przym. apokaliptyczny

 rzecz. apokaliptyka ż.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) apocalypse

* baskijski: (1.1) apokalipsi

* czeski: (1.1) apokalypsa ż.

* francuski: (1.1) apocalypse ż.

* hiszpański: (1.1) apocalipsis m.

* interlingua: (1.1) apocalypse

* litewski: (1.1) apokalipsė ż.

* niemiecki: (1.1) Apokalypse ż.

* nowopruski: (1.1) apōkalipsi ż.

* rosyjski: (1.1) Апокалипсис

* słowacki: (1.1) apokalypsa ż.

* słoweński: (1.1) apokalipsa ż.

* szwedzki: (1.1) apokalyps w.

* węgierski: (1.1) apokalipszis

źródła.

== apokalipsa (język słoweński.) ==

wymowa.

 IPA|apɔkaˈlíːpsa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) apokalipsa

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


apokaliptyczność

apokaliptyczny


SJP.pl

Patrz:

apokaliptyczny

apokaliptyczny

1. dotyczący Apokalipsy św. Jana (np. apokaliptyczna liczba 666);
2. wieszczący zagładę, związany z przerażającymi wydarzeniami (np. apokaliptyczne wieści)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący apokalipsy, końca świata

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Cyberpunkowy świat jest wizją, wizją przyszłości, apokaliptyczną, ponurą i przerażającą. W tym świecie rządzonym przez rywalizujące ze sobą korporacje, bohaterem jest zwykle „zbuntowany młody człowiek walczący z systemem lub żyjący na krawędzi marginesu drobny przestępca, uwikłany na skutek zbiegu okoliczności w konflikt z potężną organizacją”.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. apokaliptyka ż., apokalipsa ż., apokaliptyczność ż.

 przysł. apokaliptycznie

Wiktionary


apokaliptyka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) piśmiennictwo o tematyce apokaliptycznej

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. apokalipsa, Apokalipsa

 przym. apokaliptyczny

Wiktionary


apokarpia

Apokarpia, wolnoowockowość, słupkowie apokarpiczne – rodzaj słupkowia u roślin, u których tworzone jest ono z więcej niż jednego owocolistka, przy czym każdy z owocolistków pozostaje wolny (nie zrośnięty z innymi). W trakcie rozwoju (ontogenezy) brzegi poszczególnych owocolistków zawijają się i zrastają tworząc szew brzuszny. W efekcie w kwiecie powstaje wiele jednoowocolistkowych słupków, tym samym też wiele zalążni. Po zapyleniu i zapłodnieniu zalążków z zalążni apokarpicznych rozwijają się owoce zbiorowe.

Wikipedia


apokatastasis

[czytaj: apokatastas-is] teoria "wiecznego powrotu", w myśl której świat ma się odrodzić po pewnym okresie nieistnienia; apokatastaza


SJP.pl


apokatastaza

teoria "wiecznego powrotu", w myśl której świat ma się odrodzić po pewnym okresie nieistnienia; apokatastasis


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) rel. filoz. koncepcja końcowej i ostatecznej odnowy całego stworzenia poprzez przywrócenie mu pierwotnej doskonałości i bezgrzeszności;

Wiktionary

Apokatastaza (od gr. apokatastasis czyli „ponowne włączenie, odnowienie” z Dz 3, 21) – końcowa i ostateczna odnowa całego stworzenia poprzez przywrócenie mu pierwotnej doskonałości i bezgrzeszności lub nawet przewyższenie tego pierwotnego stanu. Potocznie apokatastaza nazywana jest ideą pustego piekła.

Wikipedia


apokopa

zanik jednej lub kilku głosek na końcu wyrazu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) fonet. skrócenie wyrazu w procesie zaniku głosek na jego końcu lub przez celowe ich opuszczenie;

 (1.2) muz. maniera muzyczna podczas śpiewu polegająca na opuszczaniu lub ściszaniu ostatniej głoski lub sylaby słowa;

Wiktionary

  • apokopa – proces fonetyczny
  • apokopa – figura retoryczna w muzyce

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

 (1.1) paragoga

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 przym. apokopowy

frazeologia.

etymologia.

 (1.1) etym2|płac|apocope|apocopē. < etym|starogr|ἀποκοπή. (→ „odcięcie”) < etym|starogr|ἀποκόπτω. (→ „odcinać”) < etymn|starogr|ἀπο-|κόπτω. (→ „od-” + „ciąć”)

uwagi.

 

 wikicytaty.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) apocope

* bułgarski: (1.1) апокопа ż.

* francuski: (1.1) apocope ż.

* hiszpański: (1.1) apócope ż.

* niemiecki: (1.1) Apokope ż.

* nowogrecki: (1.1) αποκοπή ż.

* rosyjski: (1.1) апоко́па ż.

* słowacki: (1.1) apokopa ż.

* starogrecki: (1.1) ἀποκοπή ż.

* włoski: (1.1) troncamento m.

źródła.

== apokopa (język słowacki.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) fonet. apokopa

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌapɔˈkɔpa, AS: apokopa

Wiktionary

Powiązane:

 przym. apokopowy

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

 (1.1) paragoga

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 przym. apokopowy

frazeologia.

etymologia.

 (1.1) etym2|płac|apocope|apocopē. < etym|starogr|ἀποκοπή. (→ „odcięcie”) < etym|starogr|ἀποκόπτω. (→ „odcinać”) < etymn|starogr|ἀπο-|κόπτω. (→ „od-” + „ciąć”)

uwagi.

 

 wikicytaty.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) apocope

* bułgarski: (1.1) апокопа ż.

* francuski: (1.1) apocope ż.

* hiszpański: (1.1) apócope ż.

* niemiecki: (1.1) Apokope ż.

* nowogrecki: (1.1) αποκοπή ż.

* rosyjski: (1.1) апоко́па ż.

* słowacki: (1.1) apokopa ż.

* starogrecki: (1.1) ἀποκοπή ż.

* włoski: (1.1) troncamento m.

źródła.

== apokopa (język słowacki.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) fonet. apokopa

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


apokopiczny

przymiotnik od: apokopa


SJP.pl


apokryf

1. tekst związany tematycznie z Nowym lub Starym Testamentem, lecz nieuznany przez Kościół chrześcijański za kanoniczny;
2. przenośnie o utworze przypisywanemu nieżyjącemu lub wymyślonemu twórcy, często w celu wprowadzenia odbiorcy w błąd i nadania utworowi wyższej rangi, wartości


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) hist. pierwotnie teksty ukryte dotyczące religii, do których dostęp tylko posiadali nieliczni, posiadający określoną wiedzę

 (1.2) rel. bibl. teksty religijne, okołobiblijne, spisane w czasach starożytnych, ale które nie wchodzą do kanonu Biblii danego Kościoła;

 (1.3) przen. utwór rzekomo autentyczny, np. podrobione dzieło wielkiego pisarza lub recenzja nienieistniejącej książki

Wiktionary

Apokryf (gr. ἀπόκρυφος, ápókryphos – ukryty, tajemny) – określenie używane obecnie głównie w kontekście religijnym wobec ksiąg o tematyce biblijnej, uważanych za nienatchnione i co za tym idzie niewchodzących w skład Kanonu Biblii.

W szerszym zakresie oznacza dzieło o niepewnej, podejrzanej autentyczności, np. przypisywany Plutarchowi traktat „O wychowaniu dzieci”.

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Dawniej za apokryfy uznano pisma niepewnego pochodzenia, które nie zostały przyjęte do kanonu pism świętych.

 (1.3) Apokryfy Lema to zbiór recenzji i wstępów nieistniejących książek.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: aˈpɔkrɨf, AS: apokryf

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. apokryfista m., apokryficzność ż.

 przym. apokryficzny

 przysł. apokryficznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) pseudoepigraf

Wiktionary


apokryficzno-satyryczny

o cechach apokryfu i satyry


SJP.pl


apokryficzność

apokryficzny


SJP.pl

Patrz:

apokryficzny

apokryficzny

mający charakter apokryfu:
a) biblijnego (np. elementy apokryficzne w kazaniach);
b) literackiego (np. teksty apokryficzne w historii literatury)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) liter. rel. mający charakter apokryfu

 (1.2) przen. o wątpliwej autentyczności

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zanim przejdziemy do przedstawienia literatury apokryficznej, musimy sprecyzować pojęcie "apokryfu".

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌapɔkrɨˈfʲit͡ʃnɨ, AS: apokryfʹičny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. apokryf mrz., apokryficzność ż.

 przym. apokryfowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) apokryfowy, fałszywy, podrobiony, udawany

Wiktionary


apokryfowy

przymiotnik od: apokryf; apokryficzny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający charakter apokryfu

Wiktionary

Powiązane:

 przym. apokryficzny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) apokryficzny, fałszywy, podrobiony, udawany

Wiktionary


apokrynowy

wydzielanie apokrynowe - rodzaj wydzielania zewnątrzkomórkowego polegające na oderwaniu szczytowej części komórki zawierającej wydzielaną substancję


SJP.pl


apolinariusz

imię męskie


SJP.pl


apolinarski

nazwisko


SJP.pl


apolinary

imię męskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;

Wiktionary

Apolinary – męskie imię pochodzenia greckiego, powstałe od imienia boga Apollina.

Formą żeńską imienia jest Apolinaria.

Apolinary imieniny obchodzi: 8 stycznia, 8 kwietnia, 23 lipca, 23 sierpnia, 2 września, 13 września i 5 października.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌapɔlʲĩˈnarɨ, AS: apolʹĩnary

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Apollo mos./mzw.

Wiktionary


apolinaryzm

pogląd z filozofii chrześcijańskiej odnoszący się do boskiej natury Chrystusa


SJP.pl

Apolinaryzm – jest poglądem odnoszącym się do natury Chrystusa. Nazwa pochodzi od głównego przedstawiciela tej doktryny, Apolinarego, będącego w latach około 360-392 biskupem Laodycei. Interpretując dogmat ogłoszony na Soborze Nicejskim (325), który wobec arianizmu głosił, że oprócz natury ludzkiej, Chrystus w całej pełni posiada boską naturę. Apolinary stwierdził, że aby boskość Chrystusa mogła się w nim w pełni przejawić, Jego natura ludzka musiała być niekompletna, np. nie posiadała duszy rozumnej. Apolinaryzm kwestionował zatem integralność ludzkiej natury Chrystusa, wyznając pogląd, że posiada On tylko jedną, zmieszaną i zmodyfikowaną, naturę, w myśl słynnej formuły Apolinarego z Laodycei:

Wikipedia


apoliński

apolliński;
1. dotyczący Apolla (mitologicznego greckiego boga), np. apolińskie atrybuty - łuk i lira;
2. niesamowicie piękny, harmonijny (np. apolińska budowa ciała);
3. apoliński pierwiastek - w filozofii Nietzschego: jeden z dwóch głównych pierwiastków kultury i natury człowieka, jasny, rozumowy, związany z ładem i porządkiem, przeciwstawny pierwiastkowi dionizyjskiemu


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) zob. apolliński.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Apollo mzw./mos.

Wiktionary


apolińskość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest apolińskie; cecha tych, którzy są apolińscy

Wiktionary

Powiązane:

 przym. apoliński

 przysł. apolińskie

Wiktionary


apolipoproteina

białkowa część lipoproteiny, wiążąca lipidy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) biochem. białko wchodzące w skład lipoprotein;

Wiktionary

Apolipoproteina – białkowa część lipoproteiny, która odpowiedzialna jest za wiązanie lipidów. W zależności od klasy lipoprotein mogą stanowić od 1% składu cząsteczki lipoproteiny (chylomikrony) po 45 – 55% w przypadku lipoprotein o dużej gęstości.Różnią się one między sobą budową cząsteczkową, składem aminokwasowym oraz właściwościami przeciwmiażdżycowymi, właściwościami immunologicznymi, ruchliwością elektroforetyczną oraz funkcjami klinicznymi.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Cząsteczki HDL nigdy nie zawierają apoliporoteiny B.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌapɔlʲipɔprɔtɛˈjĩna, AS: apolʹipoprotei ̯ĩna

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) apo

Wiktionary


apolita

osoba nie posiadająca obywatelstwa żadnego państwa; bezpaństwowiec; apatryda


SJP.pl


apolitycznie

przysłówek

 (1.1) w sposób apolityczny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. apolityczność ż.

 przym. apolityczny

Wiktionary


apolityczność

apolityczny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest apolityczne; cecha tych, którzy są apolityczni

Wiktionary

Apolityczność – odnosi się do dwóch podobnych pojęć.

  • Apolityczność – postawa obojętności wobec aktualnych zagadnień politycznych polegająca na odrzuceniu udziału w życiu politycznym, co przejawia się np. w nieuczestniczeniu w wyborach bądź referendum czy zaniechaniu działalności związanej z polityką;

Wikipedia

Patrz:

apolityczny

Powiązane:

 przym. apolityczny

 przysł. apolitycznie

Wiktionary


apolityczny

nieangażujący się w politykę, stroniący od polityki (np. apolityczna postawa, apolityczna osoba)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) niezwiązany z polityką

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. apolityczność ż.

 przysł. apolitycznie

Wiktionary


apollin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) mitgr. grecki bóg piękna i sztuki;

 (1.2) rzad. imię|polski|m.

Wiktionary

Apollo (gr. Ἀπόλλων Apóllōn, także jako Febus, gr. Φοῖβος Phoibos ‘Jaśniejący’, łac. Apollo) – w mitologii greckiej syn Zeusa i Leto, bliźniaczy brat Artemidy. Urodzony na wyspie Delos. Należał do dwunastu najważniejszych bogów Olimpu. Swoją siedzibę miał na szczycie góry Parnas w Delfach, skąd zsyłał natchnienie. Mury okalające dom Apollina okalały też miejsce słynnej wyroczni delfickiej.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Oby Apollin z łuku tak na pewne mierzył, / Lub Telemach na zamku uśmiercon, dziś nieżył, / Jak to pewna, że Odyss dawno leży w ziemi.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. apollinowy, apolliński

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Apollo, Feb, Febus, Fojbos

 (1.2) Apollo; war. Apollon

Wiktionary


apollinaire

[czytaj: apoliNE:R] nazwisko, m.in. Guillaume Apollinare (właściwie Wilhelm Apollinaris Kostrowicki; 1880-1918) - poeta francuski polskiego pochodzenia


SJP.pl

Wikipedia


apollinowy

przymiotnik

 (1.1) daw. poetycki

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Apollo mos., apollo mzw./mos.

 przym. apolliński

Wiktionary


apolliński

apoliński;
1. dotyczący Apolla (mitologicznego greckiego boga), np. apollińskie atrybuty - łuk i lira;
2. niesamowicie piękny, harmonijny (np. apollińska budowa ciała);
3. apolliński pierwiastek - w filozofii Nietzschego: jeden z dwóch głównych pierwiastków kultury i natury człowieka, jasny, rozumowy, związany z ładem i porządkiem, przeciwstawny pierwiastkowi dionizyjskiemu


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Apollem, dotyczący Apolla

przymiotnik dzierżawczy

 (2.1) należący do Apolla, będący jego własnością

przymiotnik jakościowy

 (3.1) taki jak u Apolla, charakterystyczny dla Apolla

 (3.2) filoz. w filozofii nietzscheańskiej związany z nurtem harmonijnym, umiarkowanym, racjonalnym w sztuce greckiej

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Apollo mos., apollo mzw./mos.

 przym. apollinowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) apoliński

 (2.1) apoliński

 (3.1) apoliński

 (3.2) apoliński

Wiktionary


apollo

przenośne określenie mężczyzny o wybitnej urodzie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) mitgr. bóg sztuki i piękna;

 (1.2) rzad. imię|polski|m., jedno z imion mitologicznych;

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy, nazwa własna

 (2.1) astr. planetoida o numerze katalogowym 1862;

Wiktionary

Apollo (gr. Ἀπόλλων Apóllōn, także jako Febus, gr. Φοῖβος Phoibos ‘Jaśniejący’, łac. Apollo) – w mitologii greckiej syn Zeusa i Leto, bliźniaczy brat Artemidy. Urodzony na wyspie Delos. Należał do dwunastu najważniejszych bogów Olimpu. Swoją siedzibę miał na szczycie góry Parnas w Delfach, skąd zsyłał natchnienie. Mury okalające dom Apollina okalały też miejsce słynnej wyroczni delfickiej.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Apollo, jeden z najprzystojniejszych olimpijczyków, był synem Zeusa i Leto oraz bliźniaczym bratem Artemidy.

 (1.1) Artemida i Apollo, oboje strzelający niechybnie z łuku, uchodzili za dawców nagłej śmierci.

 (1.1) Atrybutami Apolla były: kitara, wieniec laurowy, jastrząb, kruk, kogut, konik polny, wawrzyn szlachetny (laur) i trójnóg.

 (1.1) Głównymi ośrodkami kultu Apollina były Delfy i wyspa Delos.

 (1.1) Uwieńczano także posągi bogów, zwykle roślinami, jakie były im poświęcone, np. wawrzyn Apollowi, dąb Zeusowi, mirt Afrodycie, winorośl albo platan Dionizosowi, kłosy zboża Demeter, oliwka Atenie.

 (1.1) Obrażona bogini poskarżyła się Apollinowi i Artemidzie, którzy zabili strzałami z łuku dzieci Niobe.

 (1.2) Mam na imię Apollo i studiuję filologię klasyczną na Uniwersytecie Łódzkim.

 (1.2) 25 stycznia i 18 kwietnia przypadają imieniny Apolla.

 (2.1) Apollo porusza się po orbicie, która ma peryhelium położone bliżej Słońca niż Ziemia.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: aˈpɔlːɔ, AS: apo•lo

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. apollo mos./mzw., apollinowość ż., apollińskość ż., Apollonia ż., Apolonia ż., Apollina ż., Apollon m., Apolina ż., Apoloniusz mos., Apolinary mos., Apolinaria ż.

 przym. apollinowy, apoliński, apolliński

:: przest. gwara. Apollowy

 przysł. apollińsko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Apollin, Feb, Febus, Fojbos

 (1.2) Apollin; war. Apollon

Wiktionary


apollon

mit. gr. bóg obrzędów oczyszczających, wróżbiarstwa i muzyki; od VI w. p.n.e. uważany za boga światła słonecznego; syn Zeusa i Leto, bliźniaczy brat Artemidy; Apollo


SJP.pl

  • Apollon – konstruktor i zespół Formuły 1
  • Apollon Limassol – klub piłkarski z Cypru
  • Apollon (Apollo) – imię męskie
  • Apollon (Apollo) – w mitologii greckiej bóg sztuki i wróżbiarstwa
  • Apollon – duchowny Koptyjskiego Kościoła Ortodoksyjnego

Wikipedia


apollonikon

dawny rodzaj wielkich organów z cylindrem


SJP.pl


apollonowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Apollona lub z nim związany


SJP.pl


apollos

Apollos (gr. Απολλως; skrót od Apollonius, gr. Απολλώνιος) – wczesny judeochrześcijanin, wymieniony parokrotnie w Nowym Testamencie. Był Judejczykiem, urodzonym w Aleksandrii.

Był prawdopodobnie uczniem Jana Chrzciciela – według relacji biblijnej znał tylko chrzest Janowy. Po raz pierwszy pojawia się w Dz 18,24-19,1 – gdy przybył do Efezu i zaczął nauczać w synagodze. Według Dziejów Apostolskich odznaczał się znajomością greckiej retoryki i wiedział już dużo o Jezusie. Zwrócił na siebie uwagę chrześcijan, a Pryscylla i Akwila, przyjaciele Pawła udzielili mu dalszych pouczeń o wierze chrześcijańskiej.

Wikipedia


apolog

opowieść dydaktyczna bliska bajce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) liter. krótki utwór prozą lub wierszem o charakterze dydaktyczno-moralizatorskim, często alegoryczny;

Wiktionary

Apolog (gr. apólogos = opowieść) – krótki, dydaktyczno-moralizatorski utwór pisany prozą lub wierszem, często alegoryczny. Bohaterami takich utworów są postacie o schematycznych cechach.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 etym|gr|ἀπόλογος. (apólogos) → opowieść

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) apologue

* esperanto: (1.1) apologo

* niemiecki: (1.1) Apolog m.

źródła.

== apolog (esperanto (morfem).) ==

wymowa.

znaczenia.

morfem|eo.

 (1.1) apolog

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: aˈpɔlɔk, AS: apolok

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 etym|gr|ἀπόλογος. (apólogos) → opowieść

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) apologue

* esperanto: (1.1) apologo

* niemiecki: (1.1) Apolog m.

źródła.

== apolog (esperanto (morfem).) ==

wymowa.

znaczenia.

morfem|eo.

 (1.1) apolog

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


apologeta

1. osoba broniąca określonej idei, postawy itp.; apologetyk;
2. pisarz chrześcijański z II i III wieku, którego twórczość miała na celu obronę religii chrześcijańskiej przed zarzutami niewiernych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba broniąca określonej idei, postawy

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌapɔlɔˈɡɛta, AS: apologeta

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. apologia ż., apologetyka ż., apologetyk m., apologizowanie n.

:: fż. apologetka ż.

 przym. apologetyczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) apologetyk

Wiktionary


apologetka

apologeta


SJP.pl

Patrz:

apologeta

apologetyczny

1. broniący jakiejś idei, sprawy (np. apologetyczne artykuły);
2. dotyczący apologetyki (np. pisma apologetyczne)


SJP.pl


apologetyk

przemowa (wygłoszona lub napisana) zawierająca apologię


SJP.pl


apologetyka

1. twórczość chrześcijańskich autorów (zwłaszcza w pierwszych wiekach naszej ery) odpierających zarzuty stawiane ich religii;
2. dział teologii obejmujący uzasadnianie i obronę podstawowych prawd wiary


SJP.pl

Apologetyka (łac. apologeticum, z gr. ἀπολογία) – dział teologii (teologia fundamentalna, której apologetyka jest wymiarem praktycznym) lub literatury zajmujący się obroną wiary przed zarzutami przeciwników oraz uzasadniający podstawowe prawdy wiary. Termin ten również dotyczyć może twórczości pisarskiej apologetów. Mianem tym określa się pisarzy wczesnochrześcijańskich z II i III w. działających w okresie po Ojcach Apostolskich. Zaliczani są do nich m.in. św. Justyn, Atenagoras z Aten, Arystydes z Aten, Teofil z Antiochii, Tertulian, Klemens Aleksandryjski, Meliton z Sardes, Tacjan Syryjczyk, Minucjusz Feliks, Apolinary z Hierapolis, Kwadrat Apologeta. Wymienieni pisarze chrześcijańscy próbowali dowodzić, iż wiara chrześcijańska mogłaby zagwarantować porządek w Cesarstwie Rzymskim.

Wikipedia


apologetyzm

bezkrytyczny i bezrefleksyjny stosunek do prawd religijnych


SJP.pl


apologia

obrona przed zarzutami i zarazem pochwała danej osoby, dzieła, instytucji; w użyciu codziennym: obrona, pochwała, usprawiedliwienie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) obrona rzeczy, sprawy lub osoby zawierająca ich usprawiedliwienie, a często także jawną lub ukrytą pochwałę; także utwór literacki mający formę mowy obrończej;

Wiktionary

Apologia (gr. ἀπολογία = „obrona”, „mowa obrończa”) – gatunek literacki będący tekstem mówionym lub pisanym, poświęconym obronie jakiejś osoby, idei, sprawy lub dzieła, zawierającym jawną lub ukrytą ich pochwałę oraz odparcie zarzutów przeciwników. Apologia była gatunkiem częstym zwłaszcza w antycznej literaturze chrześcijańskiej. Znane są jednak również apologie żydowskie (np. Józef Flawiusz – Przeciw Apionowi). Apologia wywodzi się ze sztuki oratorskiej.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Niesłychany sukces Nowej Heloizy, apologia miłości, kobiecości, uczuć, nie mogą jednak przesłonić przesłania innego z dzieł wielkiego genewczyka - Emila, traktatu w pięciu księgach, poświęconego wychowaniu dzieci.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌapɔˈlɔɟja, AS: apoloǵi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. apologeta m., apologetka ż., apologetyka ż., apologizowanie n.

 przym. apologetyczny

Wiktionary


apologiczny

apologia


SJP.pl

Patrz:

apologia

apologizować

występować z apologią; bronić kogoś lub czegoś przed oskarżeniami albo/i wychwalać kogoś lub coś


SJP.pl


apologizowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) książk. występowanie w obronie kogoś lub czegoś, usprawiedliwianie kogoś lub czegoś, a zarazem głoszenie pochwał kogoś lub czegoś

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. apologia ż., apologetyka ż., apologeta m., apologetka ż.

 czas. apologizować

 przym. apologetyczny

Wiktionary


apolonia

imię żeńskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż.;

Wiktionary

Apolonia – imię żeńskie pochodzenia greckiego, oznaczające osobę należącą do boga Apolla. W starożytności mogło także pochodzić od nazwy miasta (dotyczy wyzwoleńców).

Zdrabniane jako Pola, Polka, Polonia, Polonka, Polunia, Polusia.

Męski odpowiednik to Apoloniusz.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌapɔˈlɔ̃ɲja, AS: apolõńi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Apollo mos./mzw.

Wiktionary


apoloniny

przymiotnik dzierżawczy - należący do Apolonii lub z nią związany


SJP.pl


apoloniusz

imię męskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;

Wiktionary

Apoloniusz – imię męskie pochodzenia greckiego. Wywodzi się od imienia greckiego boga Apollina. Nosili je między innymi grecki poeta żyjący w III wieku p.n.e. i matematyk Apoloniusz z Pergi. Istnieją liczni święci o tym imieniu (m.in. Ojcowie Kościoła Apoloniusz z Efezu i Apoloniusz senator). Jego żeńskim odpowiednikiem jest Apolonia.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌapɔˈlɔ̃ɲuʃ, AS: apolõńuš

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Apollo mos./mzw.

Wiktionary


apoloniuszostwo

Apoloniusz z małżonką; Apoloniuszowie


SJP.pl


apoloniuszowie

imię męskie


SJP.pl


apoloniuszowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Apoloniusza lub z nim związany


SJP.pl


apomiksja

rozmnażanie bez procesu zapłodnienia, występujące u wielu roślin i niektórych zwierząt


SJP.pl

Apomiksja, agamospermia (apo – bez, oddzielony, oddalony; miksja – fuzja, zlewanie) – typ rozmnażania, w którym do powstania zarodka i wytworzenia nasion dochodzi bez zapłodnienia. Zarodek powstaje wyłącznie z komórek osobnika matczynego. W przeszłości termin apomiksja oznaczał wszelkie formy rozmnażania bezpłciowego występujące u roślin. Aktualnie apomiksja jest synonimem agamospermii i dotyczy roślin wytwarzających nasiona (nagozalążkowe i okrytozalążkowe). Znane są zjawiska podobne do apomiksji u roślin niższych, jednak użycie samego terminu wobec tych organizmów jest dyskusyjne.

Wikipedia


apomorfia

Wikipedia


apomorfina

substancja używana w leczeniu choroby Parkinsona oraz zaburzeń erekcji


SJP.pl

Apomorfina (łac. apomorphinum) – agonista receptorów dopaminergicznych D1 i D2 z silniejszym wpływem na te drugie, posiadająca silne właściwości wymiotne, stosowana w diagnostyce i leczeniu choroby Parkinsona oraz w mniejszych dawkach w leczeniu zaburzeń erekcji.

Wikipedia


aponeurologia

nauka o wiązadłach


SJP.pl


aponeuroza

błona utworzona z tkanki łącznej ścięgnistej, przymocowująca mięśnie do kości; powięź; rozcięgno


SJP.pl


apoplast

zespół ścian komórkowych, wnętrz martwych komórek i przestworów międzykomórkowych w organizmie roślinnym


SJP.pl

Apoplast – zespół ścian komórkowych, wnętrz martwych komórek i przestworów międzykomórkowych w organizmie roślinnym. Połączone ze sobą i wysycone wodą ściany komórkowe razem z wypełnionymi wodą wnętrzami martwych komórek przewodzących są głównymi drogami transportu wody w roślinie. W ścianach komórkowych ruch wody możliwy jest dzięki zjawisku imbibicji. Wypełnione powietrzem przestwory międzykomórkowe stanowią rezerwuary gazów i umożliwiają roślinie prowadzenie wymiany gazowej z otoczeniem.

Wikipedia


apopleksja

uszkodzenie tkanki mózgowej spowodowane niedokrwieniem pewnego obszaru mózgu lub pęknięciem naczynia krwionośnego (wylew); udar mózgu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przest. med. udar mózgu

Wiktionary

Udar mózgu, zdarzenie mózgowonaczyniowe, dawniej także apopleksja (gr. stgr. ἀποπληξία – paraliż; łac. apoplexia cerebri, insultus cerebri) – zespół objawów klinicznych związanych z nagłym wystąpieniem ogniskowego lub uogólnionego zaburzenia czynności mózgu, powstały w wyniku zaburzenia krążenia mózgowego i utrzymujący się ponad 24 godziny.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) (…) wpadł w taki stan, że lada chwila oczekiwałem ataku apopleksji lub anewryzmu (…)

 (1.1) Uszkodzenie ośrodka oddechowego, np. na skutek apopleksji, może powodować objawy podobne do letargu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌapɔˈplɛksʲja, AS: apopleksʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. apoplektyk m., apoplektyczka ż.

 przym. apoplektyczny

 przysł. apoplektycznie

Wiktionary


apoplektyczka

kobieta zagrożona apopleksją (udarem mózgu)


SJP.pl


apoplektyczny

będący wynikiem apopleksji, skłonny do apopleksji (np. atak apoplektyczny, osobnik apoplektyczny)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) będący przejawem / następstwem apopleksji

 (1.2) skłonny do apopleksji

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Miał on atak apoplektyczny i od tego czasu miewał kłopoty z operowaniem lewą ręką.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌapɔplɛkˈtɨt͡ʃnɨ, AS: apoplektyčny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. apoplektyk mos., apopleksja ż.

Wiktionary


apoplektyk

osoba zagrożona apopleksją (udarem mózgu)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba, która miała atak apopleksji lub jest zagrożona apopleksją

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. apopleksja ż.

:: fż. apoplektyczka ż.

 przym. apoplektyczny

Wiktionary


apoptotyczny

apoptoza


SJP.pl

Patrz:

apoptoza

apoptoza

genetycznie zaplanowana śmierć komórki


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) biol. zaprogramowana śmierć komórki żywego organizmu;

Wiktionary

Apoptoza (z starogr. ἀπό [apó, „od”] + πτῶσις [ptôsis, „padanie”]) – jeden z naturalnych procesów biologicznych zaprogramowanej i podlegającej kontroli destrukcji własnych komórek w organizmie wielokomórkowym. Ten mechanizm jest potrzebny i wpływa korzystnie na prawidłowy rozwój, homeostazę i zapobieganie nadmiernej, szkodliwej proliferacji komórek organizmu. Stale usuwane są zużyte, uszkodzone lub niepotrzebne komórki, a w ich miejsce powstają nowe.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌapɔˈptɔza, AS: apoptoza

Wiktionary


aporcik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od aport

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. aport m.

 wykrz. aport

Wiktionary


apordekiel

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. pokrywa sedesu

Wiktionary


aporema

kwestia sporna dopuszczająca dwa przeciwne sobie rozstrzygnięcia


SJP.pl


aporetyczny

aporetyka


SJP.pl

Patrz:

aporetyka

aporetyk

osoba zajmująca się aporetyką, wynajdywaniem i analizowaniem aporii


SJP.pl


aporetyka

wyszukiwanie i analiza aporii, zagadnień filozoficznych wciąż aktualnych, analizowanych wciąż przez kolejne pokolenia filozofów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) filoz. działanie polegające na wynajdywaniu i analizie aporii

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌapɔˈrɛtɨka, AS: aporetyka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. aporia ż., aporetyk m.

 przym. aporetyczny

Wiktionary


aporia

trudność logiczna pozornie niedająca się przezwyciężyć (np. paradoksy starożytnych filozofów)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) filoz. trudność w rozumowaniu logicznym, niemożliwa do przezwyciężenia lub rozwiązania, zawierająca sprzeczne albo przeciwstawne rozwiązania;

Wiktionary

  • aporia w filozofii i logice
  • aporia – figura retoryczna
  • Aporia – polski zespół emo-core

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. aporetyka ż.

frazeologia.

etymologia.

 etym|gr|ἀπορία. (aporía) → bezdroże, bezradność; trudność < etym|gr|ἄπορος. (áporos) → nieprzebyty; trudny

uwagi.

 

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) aporia

* francuski: (1.1) aporie ż.

* hiszpański: (1.1) aporía ż.

* niemiecki: (1.1) Aporie ż.

* portugalski: (1.1) aporia

* węgierski: (1.1) aporia

* włoski: (1.1) aporia ż.

źródła.

== aporia (język angielski.) ==

wymowa.

 bryt. IPA|əˈpɔːɹɪə.

 audio|LL-Q1860 (eng)-Vealhurl-aporia.wav.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) filoz. aporia

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: aˈpɔrʲja, AS: aporʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. aporetyka ż.

Wiktionary


aporogamia

wnikanie łagiewki pyłkowej do woreczka zalążkowego rośliny


SJP.pl


aporokaktus

roślina z rodziny kaktusowatych, pochodząca z Meksyku


SJP.pl


aport

komenda wydawana do psa w znaczeniu: "przynieś", "podaj"


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) ekon. praw. wkład niepieniężny wnoszony do spółki handlowej na pokrycie kapitału zakładowego;

 (1.2) rzekome, paranormalne zjawisko przenoszenia rzeczy przez duchy;

 (1.3) gw-pl|Górny Śląsk, Śląsk Cieszyński, Zaolzie. wychodek, ubikacja

wykrzyknik

 (2.1) kynol. łow. komenda dla psa, aby coś przyniósł;

Wiktionary

  • aport (prawo)
  • aport (pseudonauka)
  • aport (tresura)

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. aportowanie n., aporcik mrz., aporter mzw.

 czas. aportować ndk.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

 (1.3) zobtłum|ubikacja.

* angielski: (1.1) apportionment; (1.2) apport

* bułgarski: (1.1) апорт m.; (2.1) апорт

* duński: (1.1) apportindskud n.; (2.1) apport

* estoński: (1.1) mitterahaline sissemakse

* norweski (bokmål): (2.1) apport

* norweski (nynorsk): (2.1) apport

* słowacki: (1.1) aport m.; (2.1) aport

* szwedzki: (2.1) apport

źródła.

== aport (język słowacki.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj męski nieżywotny

 (1.1) ekon. praw. aport

wykrzyknik

 (2.1) kynol. aport

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. aportowanie n., aporcik mrz., aporter mzw.

 czas. aportować ndk.

Wiktionary


aportacja

zdolność teleportacji obiektów do siebie


SJP.pl


aporter

pies myśliwski zbierający i przynoszący postrzeloną zwierzynę


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) pies myśliwski przynoszący myśliwemu upolowaną zwierzynę

Wiktionary

Aporter – typ psa utworzony w XIX wieku w Wielkiej Brytanii, używany w myślistwie do aportu drobnej zwierzyny – ptaków (w Polsce głównie kaczek i bażantów) oraz królików i zajęcy. Aportery to psy stosunkowo duże i silne, o szacie chroniącej przed zimnem i przemakaniem, wytrwałe w poszukiwaniu zastrzelonej zwierzyny.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Setery są bardzo dobrymi aporterami.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. aport m.

 czas. aportować ndk.

 wykrz. aport

Wiktionary


aportować

o psie: przynosić panu określoną rzecz


SJP.pl

czasownik

 (1.1) o psie: przynosić rzucony przedmiot

 (1.2) łow. o psie: przynosić ustrzeloną zwierzynę

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌapɔrˈtɔvat͡ɕ, AS: aportovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. aportowanie n., aport m., aporter m., zaaportowanie n.

 przym. aportowy

 wykrz. aport

Wiktionary


aportowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|aportować.

Wiktionary

Aport – komenda wydawana tresowanemu zwierzęciu, najczęściej psu, oznaczająca nakaz przyniesienia przez zwierzę rzuconej rzeczy (również nazywanej „aportem”), a także sama czynność przynoszenia przez zwierzę tej rzeczy.

W szczególności, podczas polowań z użyciem psów (w szczególności polowań na ptactwo albo drobną zwierzynę, jak lisy lub zające) wykorzystuje się psy aportujące do odszukiwania i przynoszenia zastrzelonej zdobyczy.

Wikipedia

Powiązane:

 czas. aportować ndk.

 rzecz. zaaportowanie n., aport mrz.

 wykrz. aport

Wiktionary


aportowy

przymiotnik od: aport


SJP.pl


aposelenium

punkt orbity satelity Księżyca najbardziej oddalony od niego


SJP.pl

Apsyda – jeden z dwóch skrajnych punktów orbity eliptycznej. Apsydami są:

  • perycentrum (peryapsis) – punkt orbity najbliższy środkowi masy układu, zwykle ciału centralnemu o masie znacznie większej od mniejszego ciała obiegającego, tzw. punkt największego zbliżenia; grecki przedrostek pery- oznacza w tym kontekście „przy”
  • apocentrum (apoapsis) – punkt orbity najdalszy środkowi masy układu, tzw. punkt największego oddalenia; grecki przedrostek apo- oznacza w tym kontekście „odległy” lub „oddalony”.

Wikipedia


aposematyczny

ubarwienie aposematyczne - jaskrawe, często kontrastowe ubarwienie ciała charakterystyczne dla organizmów dysponujących silną i skuteczną bronią (np. trucizną, żądłem), dobrze widoczne dla potencjalnych wrogów, będące dla nich sygnałem ostrzegawczym; ubarwienie ostrzegawcze


SJP.pl


aposiopeza

[czytaj: aposjopeza] figura stylistyczna polegająca na przerwaniu wypowiedzi dla pobudzenia domyślności słuchacza; zamilknięcie, niedopowiedzenie, retycencja, apozjopeza, aposjopeza


SJP.pl


aposjopeza

figura stylistyczna polegająca na przerwaniu wypowiedzi dla pobudzenia domyślności słuchacza; zamilknięcie, niedopowiedzenie, retycencja, apozjopeza, aposiopeza


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) liter. środek stylistyczny, który polega na nagłym przerwaniu wypowiedzi przed jej pełnym spodziewanym zakończeniem

Wiktionary

Zamilknięcie, aposjopeza (gr. ἀποσιώπησις aposiṓpēsis), retycencja (łac. reticentia) – figura retoryczna polegająca na urwaniu wypowiedzi dla pobudzenia domyślności słuchacza (czytelnika). Przedstawiając niemożność dokończenia zdania pod wpływem silnych emocji służy spotęgowaniu wrażenia odbiorcy.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Przykład aposjopezy: „A gdybym ci powiedział, iż ja… ech, nieważne.”.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) niedopowiedzenie

Wiktionary


aposporia

Wikipedia


apost.

skrót od: apostoł; ap.


SJP.pl

skrót

 (1.1) = rel. apostoł

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ap.

Wiktionary


apostata

osoba, która odstąpiła od ważnych idei, zasad, zwłaszcza odstępca od wiary


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba, która porzuciła swoją religię albo jej przekonania i zasady

Wiktionary

  • synonim rodzaju ryb z rodziny luszczowatych – conodon
  • człowiek, który dokonał aktu porzucenia wiary religijnej (apostazji)
  • Julian Apostata

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ostatecznie uznano go za apostatę i wykluczono ze wspólnoty.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌapɔˈstata, AS: apostata

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. apostatka ż., apostazja ż.

 przym. apostatyczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) odstępca, odszczepieniec

Wiktionary


apostatka

apostata


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta, która porzuciła swoją religię albo jej przekonania i zasady

Wiktionary

Patrz:

apostata

Powiązane:

 rzecz. apostata m., apostazja ż.

 przym. apostacki, apostatyczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) odstępczyni

Wiktionary


apostatyczny

apostazja


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) oparty na odstępstwie od dogmatu

 (1.2) związany z apostazją, dotyczący apostazji

Wiktionary

Patrz:

apostazja

Powiązane:

 rzecz. apostazja ż., apostata m., apostatka ż.

Wiktionary


apostazja

rezygnacja wyznawcy z wiary, zakonnika z zakonu itp.


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) rel. porzucenie jakiejś wiary religijnej;

 (1.2) przen. porzucenie swoich idei, przekonań

Wiktionary

Apostazja (gr. ἀποστασία „odstąpienie, odnowa, odpadnięcie, zdrada, odstępstwo”; z ἀπό (apo) „od”, στάσις (stasis) „postawa, pozycja”; połączenie tych słów oznacza „οdległość, oddalenie, zdystansowanie się od...”) – porzucenie wiary religijnej lub religii. W pierwotnym znaczeniu – całkowite porzucenie wiary chrześcijańskiej; termin został również adaptowany do ogólnych pojęć religioznawczych oraz wykorzystywany przez religie i wyznania niechrześcijańskie.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Współcześnie apostazja rozumiana jest jako świadome, dobrowolne i publiczne odejście od wiary.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌapɔˈstazʲja, AS: apostazʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. apostata m., apostatka ż.

 przym. apostacki, apostatyczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) książk. odstępstwo, odszczepieństwo; przest. zaprzaństwo

Wiktionary


apostel

nazwisko


SJP.pl


aposterioryczność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest aposterioryczne; cecha tych, którzy są aposterioryczni

Wiktionary

Powiązane:

 przym. aposterioryczny

 przysł. aposteriorycznie

Wiktionary


aposterioryczny

dotyczący aposterioryzmu; nabyty przez doświadczenie, oparty na doświadczeniu lub uzasadniony za pomocą doświadczenia


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) filoz. taki, który opiera, bazuje się na doświadczeniu; jest udowodniony za pomocą doświadczenia

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌapɔstɛrʲjɔˈrɨt͡ʃnɨ, AS: aposterʹi ̯oryčny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. aposterioryczność ż.

 przysł. aposteriorycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) empiryczny

Wiktionary


aposteriorysta

zwolennik aposterioryzmu


SJP.pl


aposteriorystka

aposteriorysta


SJP.pl

Patrz:

aposteriorysta

aposteriorystyczny

przymiotnik od: aposterioryzm


SJP.pl


aposterioryzm

w filozofii: pogląd epistemologiczny głoszący, że prawdziwe poznanie może nastąpić wyłącznie przez doświadczenie; empiryzm metodologiczny


SJP.pl

Empiryzm (od stgr. ἐμπειρία empeiría – „doświadczenie”) – kierunek filozoficzny głoszący, że źródłem ludzkiego poznania są wyłącznie lub przede wszystkim bodźce zmysłowe docierające do naszego umysłu ze świata zewnętrznego, natomiast wszelkie idee, teorie itp. są w stosunku do nich (bodźców zmysłowych) wtórne. Empiryzm stoi w ostrej sprzeczności z racjonalizmem filozoficznym, który głosi, iż źródłem poznania są właśnie idee, zaś bodźce zmysłowe mają znaczenie drugorzędne.

Wikipedia


apostilb

dawna jednostka luminancji


SJP.pl

Apostilb (także: blondel; z gr. stilbei – błyszczeć, lśnić) – jednostka luminacji źródła światła pochodząca od stilba, oznaczana asb.

Zależności między apostilb a stilb:

1 asb = 1/π · 10-4 sb = 1/π nt
3.14 asb = 1 cd/m2

Druga nazwa jednostki (blondel) pochodzi od nazwiska francuskiego fizyka André Blondela (1863-1938).

Wikipedia


apostille

[czytaj: apostij] poświadczenie dokumentu sporządzonego w jednym państwie (np. aktu notarialnego) umożliwiające legalne użycie go w innym państwie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ofic. urz. praw. klauzula na dokumencie urzędowym sporządzonym w jednym państwie i umożliwiająca posługiwanie się nim legalnie we wszystkich innych państwach będących aktualnie stroną konwencji haskiej z 1961 r. (tj. konwencji o zniesieniu wymogu legalizacji zagranicznych dokumentów urzędowych)

Wiktionary

Apostille (z fr. apostille, wym. [apostij]), w spolszczeniu apostylla lub apostyl – poświadczenie dokumentu sporządzonego w jednym państwie (np. aktu notarialnego, tłumaczenia przysięgłego, dyplomu ukończenia studiów wyższych lub odpisu aktu stanu cywilnego) umożliwiające legalne użycie go w innym państwie. Poświadczenie to wydawane jest przez właściwy organ państwa, z którego dokument pochodzi.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Apostille wydawana jest na wniosek posiadacza dokumentu.

Wiktionary


apostolat

1. godność, funkcja biskupa; biskupstwo;
2. krzewienie wiary chrześcijańskiej; apostolstwo;
3. przenośnie: misja krzewienia jakiejś idei


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) rel. godność biskupia

 (1.2) rel. działalność apostolska, krzewienie wiary

 (1.3) rel. grupa chrześcijań uczestnicząca w ewangelizacji

 (1.4) przen. upowszechnianie ideologii, nauki

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Bożena wzięła udział w sympozjum na temat apostolatu świeckich.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. apostoł m., apostołka ż., apostołowanie n.

 czas. apostołować ndk.

 przym. apostolski

Wiktionary


apostolski

1. dotyczący apostoła lub apostołów (np. duch apostolski, listy apostolskie);
2. dotyczący papieża jako następcy św. Piotra, pochodzący od papieża (np. błogosławieństwo apostolskie, nuncjusz apostolski)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący apostołów

 (1.2) dotyczący papieża (jako następcy św. Piotra Apostoła)

Wiktionary

Przykłady

składnia.

kolokacje.

 (1.1) Skład apostolski

 (1.2) administrator apostolski • Stolica Apostolska • sukcesja apostolska • wikariat apostolski • wikariusz apostolski

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. apostołowanie n., apostolat mrz., apostoł mos., apostołka ż., apostolstwo n.

 czas. apostołować

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) apostolic

* baskijski: (1.1) apostoliko; (1.2) apostoliko

* białoruski: (1.1) апостальскі

* bułgarski: (1.1) апостолски; (1.2) апостолически

* czeski: (1.1) apoštolský; (1.2) apoštolský

* duński: (1.1) apostolsk, apostolisk

* francuski: (1.1) apostolique

* hiszpański: (1.1) apostólico; (1.2) apostólico

* litewski: (1.1) apaštališkas

* niemiecki: (1.1) apostolisch

* rosyjski: (1.1) апостольский

* słowacki: (1.1) apoštolský; (1.2) apoštolský

* słoweński: (1.1) apostolski

* ukraiński: (1.1) апостольський

* węgierski: (1.1) apostoli; (1.2) apostoli

* włoski: (1.1) apostolico; (1.2) apostolico

źródła.

== apostolski (język słoweński.) ==

wymowa.

znaczenia.

przymiotnik

 (1.1) apostolski

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌapɔˈstɔlsʲci, AS: apostolsʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. apostołowanie n., apostolat mrz., apostoł mos., apostołka ż., apostolstwo n.

 czas. apostołować

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. apostołowanie n., apostolat mrz., apostoł mos., apostołka ż., apostolstwo n.

 czas. apostołować

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) apostolic

* baskijski: (1.1) apostoliko; (1.2) apostoliko

* białoruski: (1.1) апостальскі

* bułgarski: (1.1) апостолски; (1.2) апостолически

* czeski: (1.1) apoštolský; (1.2) apoštolský

* duński: (1.1) apostolsk, apostolisk

* francuski: (1.1) apostolique

* hiszpański: (1.1) apostólico; (1.2) apostólico

* litewski: (1.1) apaštališkas

* niemiecki: (1.1) apostolisch

* rosyjski: (1.1) апостольский

* słowacki: (1.1) apoštolský; (1.2) apoštolský

* słoweński: (1.1) apostolski

* ukraiński: (1.1) апостольський

* węgierski: (1.1) apostoli; (1.2) apostoli

* włoski: (1.1) apostolico; (1.2) apostolico

źródła.

== apostolski (język słoweński.) ==

wymowa.

znaczenia.

przymiotnik

 (1.1) apostolski

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


apostolskość

apostolski


SJP.pl

Patrz:

apostolski

apostolstwo

1. działalność apostolska; apostołowanie; apostolat;
2. upowszechnianie, krzewienie jakiejś idei, nauki


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) rel. propagowanie wiary chrześcijańskiej;

 (1.2) misja głoszenia jakiś idei lub poglądów

Wiktionary

Apostolstwo (gr. apostolos = wysłannik) – w chrześcijaństwie przybliżanie przez ludzi wierzących innych osób do Boga i wiary.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Każdy wierzący powinien zaangażować się w jakąś formę apostolstwa.

 (1.3) Stowarzyszenie Matki Bożej, Patronki Dobrej Śmierci, zwane także Apostolstwem Dobrej Śmierci, jest zrzeszeniem modlitewnym, które ma przygotować do godnego, chrześcijańskiego umierania.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. apostoł m., apostołka ż., apostołowanie n.

 przym. apostolski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) apostołowanie, apostolat, krzewienie, propagowanie

 (1.2) propagowanie

 (1.3) apostołowanie, apostolat

Wiktionary


apostoł

1. jeden z dwunastu uczniów Chrystusa;
2. propagator chrześcijaństwa;
3. przenośnie: krzewiciel jakiejś idei, nauki, jakichś poglądów itp.


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) rel. każdy z dwunastu najbliższych uczniów Jezusa Chrystusa powołanych przez niego w celu głoszenia jego nauk;

 (1.2) rel. ktoś, kto rozpowszechnia chrześcijaństwo

 (1.3) przen. ktoś, kto rozpowszechnia jakieś idee, zasady, poglądy, nauki

 (1.4) uczn. przen. nauczyciel

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (2.1) ornit. nazwa systematyczna|Struthidea cinerea|ref=tak., żyjący w Australii szarobrązowawy ptak z długim ogonem należący do rodziny skałowronów (Corcoracidae)

Wiktionary

Apostoł (gr. apostolos – wysłannik) – nazwa używana w Nowym Testamencie najczęściej na określenie najbliższych uczniów Jezusa Chrystusa powołanych przez niego osobiście i wysłanych do głoszenia jego nauk. Samo pojęcie występuje też w Nowym Testamencie na określenie innych osób.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Najstarsze na świecie portrety apostołów Piotra, Pawła, Andrzeja i Jana znaleźli archeolodzy w rzymskich katakumbach świętej Tekli.

 (1.3) Co tydzień pukają do mnie apostołowie świadków Jehowy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: aˈpɔstɔw, AS: apostou̯

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. apostolat m., apostołka ż., apostolstwo n., apostołowanie n.

 czas. apostołować ndk.

 przym. apostolski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) uczeń

 (1.2) misjonarz, krzewiciel

 (1.3) propagator, krzewiciel

Wiktionary


apostołka

1. zwolenniczka, krzewicielka jakiegoś poglądu; propagatorka;
2. dawniej: apostolstwo; apostołowanie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przen. kobieta propagująca jakieś idee

 (1.2) daw. rel. głoszenie wiary chrześcijańskiej

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pani Nina była zawsze apostołką zdrowego odżywiania.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. apostolat mrz., apostolstwo n., apostołowanie n.

:: fm. apostoł mos.

 czas. apostołować ndk.

 przym. apostolski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) głosicielka, krzewicielka, propagatorka, zwolenniczka; książk. szerzycielka

 (1.2) apostolstwo, apostołowanie

Wiktionary


apostołować

1. krzewić wiarę chrześcijańską;
2. przenośnie: propagować jakieś idee, zasady


SJP.pl

czasownik nieprzechodni niedokonany

 (1.1) wypełniać obowiązki apostoła, głosić chrześcijaństwo

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Święty Paweł apostołował na terenie dzisiejszej Turcji.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. apostołka ż., apostoł m., aspostołka ż., apostolat m., apostołowanie n.

 przym. apostolski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ewangelizować

Wiktionary


apostołowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) rel. głoszenie wiary chrześcijańskiej

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Obowiązek świadomego apostołowania powierzony zostaje również bierzmowanym.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. apostoł m., apostołka ż., apostolat m., apostolstwo n.

 czas. apostołować ndk.

 przym. apostolski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ewangelizowanie, apostolat

Wiktionary


apostołowo

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto na Ukrainie w obwodzie dniepropietrowskim;

Wiktionary

Apostołowo (ukr. Апостолове) – miasto na Ukrainie w obwodzie dniepropietrowskim, siedziba władz rejonu apostołowskiego.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. apostołowski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) hist. Pokrowsk (do 1923)

Wiktionary


apostrof

znak graficzny w kształcie przecinka umieszczany nad wierszem, używany m.in. do oddzielania końcówek fleksyjnych przy odmianie wyrazów obcych (np. hardware'u)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) znak podobny do przecinka stawiany w górnym indeksie;

Wiktionary

Apostrof (gr. ἀπόστροφος apóstrophos) – znak pisarski w kształcie przecinka, umieszczany we frakcji górnej: ’ . W ortografii polskiej służy do oznaczenia, że litera (najczęściej samogłoska) występująca przed nim jest niewymawiana. Np. w przypadku nazwiska Morse [mɔːs] ostatnia litera e nie jest wymawiana; w celu jego odmiany należy użyć apostrofu: alfabet Morse’a. Służy też często jako oznaczenie zwarcia krtaniowego w transkrypcji różnych języków (np. arabskiego). Ponadto jest stosowany jako znak zamykający cudzysłów definicyjny lub zagnieżdżony.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Apostrof jest znakiem interpunkcyjnym.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: aˈpɔstrɔf, AS: apostrof

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. apostrofa ż.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. apostrofa ż.

frazeologia.

etymologia.

 etym|łac|apostrŏphe. < etym|gr|ἀποστροφή. → odwrót, ucieczka

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) apostrophe

* baskijski: (1.1) apostrofo

* białoruski: (1.1) апостраф m.

* bułgarski: (1.1) апостроф m.

* duński: (1.1) apostrof w.

* esperanto: (1.1) apostrofo

* fiński: (1.1) heittomerkki, apostrofi

* francuski: (1.1) apostrophe ż.

* hiszpański: (1.1) apóstrofo m.

* interlingua: (1.1) apostropho

* kataloński: (1.1) apòstrof m.

* łotewski: (1.1) apostrofs m.

* niemiecki: (1.1) Apostroph m.

* nowogrecki: (1.1) απόστροφος ż.

* rosyjski: (1.1) апостроф m.

* słowacki: (1.1) apostrof m.

* szwedzki: (1.1) apostrof w.

* ukraiński: (1.1) апостроф m.

* węgierski: (1.1) aposztróf

źródła.

== apostrof (język chorwacki.) ==

ortografie.

wymowa.

 IPA|ǎpostrof.

 dzielenie|a|po|strof.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) apostrof

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


apostrofa

1. w literaturze: bezpośredni, podniosły zwrot do adresata (osoby, bóstwa, idei, wydarzenia, pojęcia lub przedmiotu), np.: Litwo, Ojczyzno moja!; metabaza;
2. dawniej:
a) ustne lub pisemne zwrócenie się do kogoś lub przeciwko komuś;
b) apostrof


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) jęz. figura retoryczna polegająca na bezpośrednim, a czasem nagłym, zwróceniu się do słuchaczy lub nawet do nieobecnych osób

 (1.2) zwrócenie się do kogoś ustnie lub pisemnie

 (1.3) daw. apostrof

Wiktionary

Apostrofa (gr. ἀποστροφή apostrophḗ – "zwrot") – składniowa figura retoryczna, charakteryzująca się bezpośrednim zwrotem do osoby, bóstwa, idei, wydarzenia, pojęcia lub przedmiotu (dochodzi wówczas do personifikacji adresata wypowiedzi). Dominuje styl podniosły, czasami patetyczny. Apostrofa zazwyczaj jest skierowana do osób, przedmiotów, zjawisk itd., które nie pełnią roli tematu utworu. Dzięki temu można ją wyraźnie wyodrębnić z tekstu.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. apostrof mrz.

Wiktionary


apostroficzny

apostrofa


SJP.pl

Patrz:

apostrofa

apotecjum

owocnik workowców i niektórych porostów; miseczka


SJP.pl

Apotecjum, w l.mn. apotecja (łac. apothecium) – rodzaj askokarpu (owocnika) u workowców. Używana jest też polska nazwa miseczka. Apotecjum ma wygląd mniej lub bardziej wklęsłej miseczki o mięsistych ścianach i zbudowany jest z dwóch rodzajów strzępek:

  • na wklęsłej stronie miseczki znajdują się płodne warstwy hymenium (warstwa rodzajna). Powstają w nich worki (ascus) z zarodnikami. Pomiędzy nimi znajdują się płonne wstawki (parafizy);
  • wypukłą stronę miseczki tworzą splątane płonne strzępki grzybni (hypotecjum).

Wikipedia


apoteka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) stpol. med. farm. apteka

Wiktionary

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 etym|łac.

uwagi.

współczesna.

tłumaczenia.

źródła.

== apoteka (język bośniacki.) ==

thumb|apoteka (1.1)

ortografie.

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. farm. apteka

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌapɔˈtɛka, AS: apoteka

Wiktionary


apotema

1. promień okręgu wpisanego w wielokąt foremny
2. w ostrosłupie prawidłowym: wysokość ściany bocznej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) geom. promień okręgu wpisanego w wielokąt foremny

 (1.2) geom. wysokość ściany bocznej ostrosłupa prawidłowego

Wiktionary

Apotema – pojęcie geometryczne definiowane dwojako:

  • w planimetrii: promień okręgu wpisanego w wielokąt foremny.
  • w stereometrii: apotema ostrosłupa prawidłowego to wysokość ściany bocznej.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) apothem

* niemiecki: (1.1) Apothema n.

źródła.

== apotema (język baskijski.) ==

wymowa.

 audio|LL-Q8752 (eus)-Iker Agirre Alberdi-apotema.wav.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) geom. apotema

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) apothem

* niemiecki: (1.1) Apothema n.

źródła.

== apotema (język baskijski.) ==

wymowa.

 audio|LL-Q8752 (eus)-Iker Agirre Alberdi-apotema.wav.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) geom. apotema

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


apoteoza

1. wychwalanie, uwielbienie kogoś lub czegoś; adoracja, deifikacja, gloryfikacja;
2. ukazanie postaci, idei lub wydarzenia w sposób wyidealizowany;
3. patetyczny utwór pochwalny;
4. w starożytności: obrzęd oddawania czci boskiej cesarzom lub bohaterom; ubóstwianie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) książk. otoczenie osoby bądź rzeczy szczególną czcią;

 (1.2) szt. przedstawienie osoby, idei lub wydarzenia w sposób gloryfikujący

 (1.3) szt. pełen patosu utwór pochwalny

 (1.4) teatr. scena finalna w niektórych przedstawieniach dziewiętnastowiecznych

 (1.5) staroż. rel. urzędowa deifikacja człowieka lub zwierzęcia

Wiktionary

Apoteoza (stgr. ἀποθέωσις – ubóstwienie) – pochwała osób, rzeczy, wydarzeń, idei bądź wartości (np. apoteoza życia, bohaterstwa, religijna), osądzenie istoty ludzkiej jako idealnej, godnej dokonanych czynów (np. bohaterstwo Polaków).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Są one apoteozą majestatu i wszechpotęgi Jahwe, który otacza miłością ludzkość i potrafi wybaczyć jej najcięższe grzechy, ale także bywa nieubłagany w gniewie i wymierzaniu kar.

 (1.2) Artysta wykonał „Apoteozę Wenecji” po pożarze w 1577 roku.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌapɔtɛˈɔza, AS: apoteoza

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. apoteozowanie n.

 czas. apoteozować ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) idealizacja, wybielenie, gloryfikacja

Wiktionary


apoteozować

wychwalać coś do granic uwielbienia, poddawać apoteozie, idealizować


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. brak)

 (1.1) książk. nadawać bardzo szczególne znaczenie

 (1.2) książk. uznawać za boga

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nie apoteozuj zbytnio jej dokonań!

 (1.2) Imperator apoteozował własnego konia.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. apoteoza ż., apoteozowanie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) idealizować

 (1.2) ubóstwiać

Wiktionary


apoteozowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) książk. przypisywanie komuś lub czemuś znacznie lepszych cech niż w rzeczywistości

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. apoteoza ż.

 czas. apoteozować

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) idealizowanie, brązowanie, brązowienie, gloryfikowanie

Wiktionary


apotome

półton diatoniczny (muzyka)


SJP.pl


apotropaiczny

apotropaizm; apotropeiczny


SJP.pl


apotropaizm

w wierzeniach ludów prymitywnych: magia obronna zabezpieczająca przed złymi duchami, chorobami, klęskami


SJP.pl

Wikipedia


apotropeiczny

apotropaizm; apotropaiczny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) rel. etn. taki, który ma rzekomo moc odpędzania złych mocy, duchów, diabłów

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1) apotropaizm m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) apotropaiczny

Wiktionary


apozjopeza

figura stylistyczna polegająca na przerwaniu wypowiedzi dla pobudzenia domyślności słuchacza; zamilknięcie, niedopowiedzenie, retycencja, aposjopeza, aposiopeza


SJP.pl


apozycja

1. dopowiedzenie, przydawka rzeczownikowa;
2. w botanice: mechanizm wzrostu pierwotnej ściany komórkowej polegający na tym, że nowe łańcuchy celulozy wbudowywane są pomiędzy już istniejące; intususcepcja


SJP.pl

  • apozycja w biologii
  • apozycja w językoznawstwie

Wikipedia


apozycyjny

związany z apozycją


SJP.pl


appalachijski

1. Appalachy;
2. królak appalachijski - gatunek ssaka z rodziny zającowatych; orogeneza appalachijska


SJP.pl


appalachy

łańcuch górski we wschodniej części Ameryki Północnej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna

 (1.1) geogr. system górski we wschodniej części Ameryki Północnej, w USA i Kanadzie;

Wiktionary

Appalachy (ang. Appalachian Mountains, fr. Appalaches) – łańcuch górski we wschodniej części Ameryki Północnej, w USA i Kanadzie.

Rozciągają się od Niziny Zatokowej w kierunku północno-wschodnim do Nowej Fundlandii, na długości 2600 km (szerokość od 300 do 500 km). Najwyższym szczytem jest Mount Mitchell – 2037 m n.p.m.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌapːaˈlaxɨ, AS: a•palaχy

Wiktionary

Powiązane:

 przym. appalaski

Wiktionary


appalaski

Appalachy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Appalachów

Wiktionary

Patrz:

Appalachy

Powiązane:

 rzecz. Appalachy nmos.

Wiktionary


appaloosa

[czytaj: apalusa] rasa koni gorącokrwistych wyhodowana w Ameryce Północnej przez Indian


SJP.pl

Koń Appaloosa – rasa koni gorącokrwistych.

Ta rasa została wyhodowana w Ameryce Północnej przez Indian Nez Percé zamieszkujących w XVIII wieku północno-wschodnie obszary stanu Oregon, między innymi nad rzeką Palouse, od której wywodzi się nazwa rasy. Konie mają około 145-160 cm wysokości w kłębie. Appaloosa są maści tarantowatej we wszystkich jej wariantach.

Wikipedia


appassionata

[czytaj: apasjonata] utwór Ludwiga van Beethovena


SJP.pl

Sonata fortepianowa nr 23 f-moll op. 57 Ludwiga van Beethovena, znana jako "Appassionata" – obok sonat Waldsteinowskiej op. 53 i Les Adieux op. 81a najważniejsza sonata fortepianowa środkowego okresu twórczości tego kompozytora, a zarazem jedna z najsłynniejszych sonat w historii muzyki. Została skomponowana w latach 1803–05 (-06?) i dedykowana księciu Franzowi von Brunsvikowi. Pierwsze wydanie Sonaty miało miejsce w lutym 1807 r.

Wikipedia


appassionato

[czytaj: apas-ionato] muzyczne określenie wykonawcze: namiętnie, z pasją; passionato


SJP.pl

przysłówek

 (1.1) choreogr. muz. z pasją, uczuciem

Wiktionary


appeasement

[czytaj: ePIZment] ustępstwa polityczne czynione wobec agresywnego państwa w imię pokoju


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) polit. polityka ustępstw wobec żądań agresywnego państwa, mająca na celu złagodzenie jego postawy, osiągnięcie ugody i utrzymanie pokoju;

Wiktionary

Appeasement (ang.), zaspokajanie, uspokajanie, łagodzenie – polityka ustępstw prowadzona przez rząd Wielkiej Brytanii premiera Neville’a Chamberlaina, a później także rząd francuski premiera Édouarda Daladiera w latach 1935–1939 wobec państw Osi: III Rzeszy i faszystowskich Włoch. W znaczeniu szerszym – pejoratywny termin oznaczający ugodowe postawy polityczne wobec państw agresywnych.

Wikipedia


appellativum

[czytaj: apelatiwum] w językoznawstwie: rzeczownik będący nazwą całej klasy desygnatów, niebędący nazwą własną, np. "człowiek", "zwierzę", "roślina"; apelatyw, apelatiwum, rzeczownik pospolity


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) jęz. zob. apelatyw.

Wiktionary

Nazwa pospolita (imię pospolite, apelatyw od łac. appellativum) – nazwa mogąca się odnosić do dowolnego egzemplarza desygnatów danej klasy przedmiotów (np. stół, drzewo, pies, kobieta, człowiek), w odróżnieniu od nazw własnych (imion własnych), odnoszących się do jednostek.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌapɛlaˈtʲivũm, AS: apelatʹivũm

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) apelatyw, nazwa pospolita, imię pospolite

Wiktionary


appena

określenie wykonawcze: ledwie, zaledwie


SJP.pl


appendektomia

operacyjne usunięcie wyrostka robaczkowego, w przypadku ostrego lub przewlekłego zapalenia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. zabieg chirurgiczny polegający na usunięciu wyrostka robaczkowego, zwykle z powodu jego ostrego zapalenia;

Wiktionary

Appendektomia – chirurgiczne usunięcie wyrostka robaczkowego. Wskazaniem do operacji jest najczęściej rozpoznanie ostrego zapalenia wyrostka robaczkowego, jak również ropnia okołowyrostkowego (po odpowiednim leczeniu nieoperacyjnym). Zabieg ten jest wykonywany w znieczuleniu ogólnym.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Od tego czasu w wielu ośrodkach na świecie wykonuje się rutynowo laparoskopową appendektomię w ramach ostrego dyżuru chirurgicznego.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌapːɛ̃ndɛkˈtɔ̃mʲja, AS: a•pẽndektõmʹi ̯a

Wiktionary


appendix

1. dodatek do książki; suplement, aneks;
2. w medycynie: wyrostek robaczkowy


SJP.pl


appenzeller

[czytaj: Apenceler] rasa niewielkich psów pasterskich pochodzących ze Szwajcarii


SJP.pl

Osoby

  • Benedictus Appenzeller – holenderski kompozytor
  • Bernd Appenzeller – belgijski muzyk
  • Immo Appenzeller – niemiecki astronom
  • Stanisław Appenzeller – polski malarz

Inne

  • Appenzeller – ser szwajcarski
  • Appenzeller – rasa kur
  • Appenzeller – rasa psów

Wikipedia


applause

[czytaj: aploz] samochód typu Daihatsu Applause


SJP.pl

Applause – pierwszy singiel amerykańskiej piosenkarki Lady Gagi pochodzący z jej trzeciego albumu studyjnego Artpop. Piosenka wydana została 12 sierpnia 2013 roku jako pierwszy singiel promujący najnowszą płytę artystki. Applause odniósł wielki sukces komercyjny, singiel zadebiutował na 4 pozycji Billboardu Hot 100. Utwór stał się numerem jeden m.in. w Grecji, Hiszpanii oraz na Węgrzech.

Wikipedia


applet

[czytaj: aplet] aplet;
1. w informatyce: niewielki program, przeznaczony do wykonywania ściśle określonej funkcji;
2. potocznie: osadzona na stronie WWW aplikacja w języku Java


SJP.pl

Aplet (z ang. applet, zdrobnienie od application) – niewielki (zwykle) program napisany w taki sposób, by:

  • mógł zostać osadzony na stronie WWW wprost i wykonany przez przeglądarkę internetową na komputerze, na którym jest ona uruchomiona – najczęściej jest to kod JavaScript, ale też JScript, VBScript i Tcl, kontrolki ActiveX (stosowane tylko w przeglądarce MS Internet Explorer z ogólnym zaleceniem ich wyłączenia ze względu na bezpieczeństwo)

Wikipedia


appletini

[czytaj: aplTIni] owocowy koktajl alkoholowy z wódki, wermutu i napoju o smaku jabłka


SJP.pl

Appletini (apple martini) – owocowy koktajl alkoholowy przyrządzany z wódki i soku jabłkowego lub likieru jabłkowego.

Koktajl powstaje po rozgnieceniu połówki jabłka moździerzem barmańskim, zmieszaniu z wódką i likierem jabłkowym wg określonej proporcji, po przecedzeniu i dodaniu kostek lodu.

Wikipedia


applowski

przymiotnik

 (1.1) (neologizm) związany z amerykańską korporacją Apple zajmującą się projektowaniem i produkcją elektroniki użytkowej, oprogramowania i komputerów osobistych

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Utworzenie przymiotnika applowski jest dowodem na to, że mamy do czynienia z coraz powszechniejszą tendencją spolszczania wyrazów obcych. Tendencja ta jest bardziej widoczna, zwłaszcza w wyrazach zapożyczonych z języka angielskiego w dziedzinie elektroniki i informatyki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: apˈlɔfsʲci, AS: aplofsʹḱi

Wiktionary


appoggiando

określenie artykulacyjne oznaczające ścisłe legato


SJP.pl


appoggiatura

[czytaj: apodżiatura] nutka przejmująca akcent nuty głównej; przednutka długa


SJP.pl

Przednutka długa (wł. appoggiatura) – ozdobnik, w którym przed głównym dźwiękiem dodawany jest dodatkowy o dowolny interwał (często sekundę) wyższy lub niższy od niego.

Przednutka długa skraca nutę ozdabianą o wartość rytmiczną, jaką sama posiada, oraz przejmuje akcent. Przednutka długa jest rzadko stosowana, wyszła z użycia na początku XIX wieku; była natomiast szeroko stosowana w muzyce barokowej.

Wikipedia


appogiatura

w muzyce: rodzaj ozdobnika, drobna nutka, odbierająca nucie głównej, przed którą stoi, tę część wartości rytmicznej, jaką ma sama i przejmująca akcent nuty głównej; przednutka długa


SJP.pl


apraksja

niezdolność wykonywania celowych czynności ruchowych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. upośledzenie zdolności do wykonywania wcześniej wyuczonych, celowych ruchów, które nie wynika z niedowładów, ataksji ani zaburzeń czucia, lecz z uszkodzeń ośrodkowego układu nerwowego, zwłaszcza w obrębie kory mózgowej

Wiktionary

Apraksja – upośledzenie precyzyjnych, celowych ruchów przy braku niedowładu, objawów móżdżkowych i zaburzeń czucia. Zaburzenia apraktyczne są często wynikiem udarów, guzów, spotyka się je również w chorobie Alzheimera.

Wikipedia


aprecjacja

wzrost siły nabywczej pieniądza danego państwa, czemu zwykle towarzyszy wzrost jego wartości w stosunku do walut innych państw


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ekon. wzrost wartości dobra lub usługi, zwykle pieniądza w systemie płynnych kursów walut;

Wiktionary

Aprecjacja – wzrost wartości towaru lub dobra.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wzrost popytu na polskie towary spowodował aprecjację złotego, przez co kurs euro spadł z 4,20 zł do 3,80 zł.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌaprɛˈt͡sʲjat͡sʲja, AS: aprecʹi ̯acʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 przym. aprecjacyjny

Wiktionary


aprecjacyjny

aprecjacja


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) przym. od aprecjacja

Wiktionary

Patrz:

aprecjacja

Wymowa:

IPA: ˌaprɛt͡sʲjaˈt͡sɨjnɨ, AS: aprecʹi ̯acyi ̯ny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. aprecjacja ż.

Wiktionary


aprecjonować

1. zwiększać siłę nabywczą pieniądza danego państwa;
2. zyskiwać na wartości


SJP.pl


aprehensja

dawniej: niepokój, lęk, zmartwienie, rozpacz


SJP.pl


apresjan

nazwisko


SJP.pl


apreska

środowiskowo:
1. ubiór zakładany po nartach lub jego część;
2. wieczorna zabawa, impreza, zwłaszcza po nartach


SJP.pl


apreski

środowiskowo: ciepłe obuwie noszone po jeździe na nartach


SJP.pl


apret

substancja chemiczna, wykorzystywana jako środek wykończeniowy, posiadający właściwości antystatyczne i ochronne


SJP.pl


apretować

nasycać apreturą wyroby włókiennicze, skórę, papier lub drewno; apreturować


SJP.pl


apretowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) nasycanie tkanin, drewna, papierów lub skór apreturą

Wiktionary

Apretura (nm. appretur, fr. appreter - wykańczać) – uszlachetnianie, wykańczanie materiału nadające mu nowych lub lepszych cech i właściwości podnoszących ich właściwości użytkowe. Apreturowanie stosuje się przede wszystkim w stosunku do tkanin i skór, ale też do papieru a nawet drewna. Podczas produkcji nowej odzieży cienka powłoka apretury polepsza wygląd wyrobu (intensyfikuje barwę), utrzymuje fason oraz zwiększa odporność na gniecenie się i zabrudzenia. Zwykle użytkowanie oraz kolejne prania lub czyszczenia powodują usunięcie fabrycznej apretury.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. apretura ż., apreturowanie n.

 czas. apretować ndk., apreturować ndk.

Wiktionary


apretura

1. substancja służąca do wykańczania wyrobów włókienniczych, drewna, papierów i skór
2. wykańczanie wyrobów włókienniczych, drewna, papierów lub skór przez nasycanie ich apreturą


SJP.pl

Apretura (nm. appretur, fr. appreter - wykańczać) – uszlachetnianie, wykańczanie materiału nadające mu nowych lub lepszych cech i właściwości podnoszących ich właściwości użytkowe. Apreturowanie stosuje się przede wszystkim w stosunku do tkanin i skór, ale też do papieru a nawet drewna. Podczas produkcji nowej odzieży cienka powłoka apretury polepsza wygląd wyrobu (intensyfikuje barwę), utrzymuje fason oraz zwiększa odporność na gniecenie się i zabrudzenia. Zwykle użytkowanie oraz kolejne prania lub czyszczenia powodują usunięcie fabrycznej apretury.

Wikipedia


apreturnik

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pracownik, który dobiera apreturę

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌaprɛˈturʲɲik, AS: apreturʹńik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. apretura ż.

Wiktionary


apreturować

nasycać apreturą wyroby włókiennicze, skórę, papier lub drewno; apretować


SJP.pl


apreturowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zob. apretowanie.

Wiktionary

Apretura (nm. appretur, fr. appreter - wykańczać) – uszlachetnianie, wykańczanie materiału nadające mu nowych lub lepszych cech i właściwości podnoszących ich właściwości użytkowe. Apreturowanie stosuje się przede wszystkim w stosunku do tkanin i skór, ale też do papieru a nawet drewna. Podczas produkcji nowej odzieży cienka powłoka apretury polepsza wygląd wyrobu (intensyfikuje barwę), utrzymuje fason oraz zwiększa odporność na gniecenie się i zabrudzenia. Zwykle użytkowanie oraz kolejne prania lub czyszczenia powodują usunięcie fabrycznej apretury.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. apretura ż., apretowanie n.

 czas. apreturować ndk., apretować ndk.

Wiktionary


apreturowy

dotyczący apretury


SJP.pl


aprikoza

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) daw. bot. nazwa systematyczna|Prunus armeniaca|L.|ref=tak., morela zwyczajna

 (1.2) reg-pl|Poznań. bot. morela

 (1.3) reg-pl|Poznań. bot. brzoskwinia

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) współcz. morela pospolita, morela zwyczajna

 (1.2) aprykoza

 (1.3) aprykoza

Wiktionary


aprikółza

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. morela

 (1.2) gw-pl|Górny Śląsk. brzoskwinia

Wiktionary


aprioryczność

aprioryczny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest aprioryczne; cecha tych, którzy są aprioryczni

Wiktionary

Patrz:

aprioryczny

Powiązane:

 przym. aprioryczny

 przysł. apriorycznie, a priori

Wiktionary


aprioryczny

oparty na z góry przyjętych założeniach, zależny nie od doświadczenia, lecz od rozumu (np. sądy aprioryczne)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) filoz. taki, który przyjęty z góry jako założenie niezależne od doświadczenia, a bazujące na sądzie rozumowym

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌaprʲjɔˈrɨt͡ʃnɨ, AS: aprʹi ̯oryčny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. aprioryczność ż.

 przysł. a priori

Wiktionary


apriorysta

zwolennik aprioryzmu


SJP.pl


apriorystka

apriorysta


SJP.pl

Patrz:

apriorysta

apriorystyczny

aprioryzm


SJP.pl

Patrz:

aprioryzm

aprioryzm

w filozofii: pogląd uznający poznanie ludzkie za częściowo lub całkowicie niezależne od doświadczenia; racjonalizm metodologiczny


SJP.pl

Racjonalizm (łac. ratio „rozum”; rationalis „rozumny, rozsądny”) – ogólna nazwa różnych stanowisk, podkreślających znaczenie rozumu lub ewentualnie racjonalności. Najbardziej ogólne i istotne są racjonalizm filozoficzny i światopoglądowy.

Wikipedia


aprobacja

dawniej: aprobata


SJP.pl


aprobacyjny

aprobacja


SJP.pl

Patrz:

aprobacja

aprobata

zgoda na coś, uznanie czegoś za dobre, prawidłowe; akceptacja


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) uznanie czegoś za dobre, słuszne, właściwe; akceptacja, zgoda, pochwała

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dubbing do tego filmu zyskał aprobatę krytyków.

 (1.1) Rozciągnął szeroko wargi we właściwym sobie dziwnym grymasie, wyrażającym ironiczną aprobatę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌaprɔˈbata, AS: aprobata

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. aprobacja ż., zaaprobowanie n., aprobowanie n., dezaprobata ż.

 czas. aprobować ndk., zaaprobować dk., dezaprobować ndk.

 przym. aprobatywny, aprobacyjny

 przysł. aprobatywnie, aprobująco, dezaprobująco

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) afirmacja, akcept; przest. aprobacja

Wiktionary


aprobatywność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest aprobatywne; cecha tych, którzy są aprobatywni

Wiktionary

Powiązane:

 przym. aprobatywny

 przysł. aprobatywnie

Wiktionary


aprobatywny

przyzwalający, wyrażający aprobatę (np. aprobatywny ton, aprobatywny stosunek do czegoś)


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) książk. wyrażający zgodę, poparcie, aprobatę

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. aprobata ż., aprobatywność ż., aprobowanie n., zaaprobowanie n.

 czas. aprobować ndk., zaaprobować dk.

 przysł. aprobatywnie

Wiktionary


aprobować

uznawać (uznać) coś za słuszne, godne poparcia, wyrażać (wyrazić) aprobatę


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. zaaprobować)

 (1.1) uznawać coś za słuszne, godne poparcia, pozwalać, zgadzać się

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nie aprobuję twego zachowania.

 (1.1) Basia poważnie kiwała głową i uśmiechała się enigmatycznie, widocznie aprobowała wszystkie uwagi Żorżika.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌaprɔˈbɔvat͡ɕ, AS: aprobovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaaprobowanie n., aprobowanie n., aprobata ż., aprobacja ż.

 czas. zaaprobować dk.

 przym. aprobatywny, aprobacyjny

 przysł. aprobatywnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) akceptować

Wiktionary


aprobowalny

dający się aprobować


SJP.pl


aprobowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) wyrażanie zgody, akceptacji, aprobaty

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌaprɔbɔˈvãɲɛ, AS: aprobovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaaprobowanie n., aprobata ż., aprobacja ż.

 czas. aprobować ndk., zaaprobować dk.

 przym. aprobatywny, aprobacyjny

 przysł. aprobatywnie

Wiktionary


aprobujący

wyrażający aprobatę


SJP.pl


aproksymacja

1. książkowo: ujęcie czegoś w sposób niezupełnie ścisły; przybliżenie;
2. w matematyce: zastąpienie wielkości matematycznych innymi, o przybliżonych własnościach, łatwiejszymi do badania i zastosowania


SJP.pl

Aproksymacja (łac. approximare – przybliżać) – budowanie rozwiązań przybliżonych, zwłaszcza wtedy, gdy ścisłego rozwiązania nie da się przedstawić dokładnie w postaci analitycznej.

Przykład to zastąpienie pewnej funkcji f(x) inną, zazwyczaj prostszą \varphi (x), umożliwiającą efektywne rozwiązanie postawionego problemu. Przykłady takich sytuacji to:

  • obliczanie całek oznaczonych z funkcji, które nie dają się scałkować ściśle;
  • rozwiązywanie równań różniczkowych – zarówno zwyczajnych, jak i cząstkowych – kiedy poszukuje się niewiadomych funkcji;
  • opracowywanie wyników pomiarów znanych tylko na dyskretnym zbiorze punktów, np. w meteorologii.

Wikipedia


aproksymacyjny

aproksymacja; aproksymatywny


SJP.pl


aproksymatywny

aproksymacja; aproksymacyjny


SJP.pl


aproksymować

w matematyce: przybliżać wartość, zaokrąglać


SJP.pl


aproksymowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) książk. ujmowanie czegoś w sposób przybliżony, niezupełnie ścisły

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. aproksymacja ż.

 czas. aproksymować ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) aproksymacja, przybliżenie

Wiktionary


apropriacja

Wikipedia


aprosdoketon

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) jęz. figura stylistyczna polegająca na niespodziewanej podmianie słowa w znanym cytacie lub przysłowiu

 (1.2) jęz. dowolne zaskakujące użycie środków językowych

Wiktionary

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

 (1.1) figura stylistyczna

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) aprosdoketon; (1.2) aprosdoketon

źródła.

== aprosdoketon (język angielski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) jęz. aprosdoketon

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

 (1.1) figura stylistyczna

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) aprosdoketon; (1.2) aprosdoketon

źródła.

== aprosdoketon (język angielski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) jęz. aprosdoketon

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


aprosza

zwykle w liczbie mnogiej: aprosze - kręte rowy oblężnicze, umożliwiające atakującym dojście do obleganej twierdzy; przykopy


SJP.pl

Aprosze, inaczej przykopy – wąskie, kręte rowy oblężnicze, umożliwiające atakującym skryte dojście do obleganej twierdzy, przy jak najmniejszych stratach w ludziach.

Wikipedia


aprotonowy

o rozpuszczalniku: niezdolny do oddawania lub przyłączania protonu (wodoru); aprotyczny


SJP.pl


aprotyczny

o rozpuszczalniku: niezdolny do oddawania lub przyłączania protonu (wodoru); aprotonowy


SJP.pl


aprowidować

aprowizować; przestarzałe:
1. zajmować się aprowizacją (zaopatrywaniem ludzi w niezbędne artykuły, zwłaszcza w żywność, w jakimś trudnym czasie);
2. aprowidować się - zaopatrywać się w niezbędne artykuły, zwłaszcza w żywność


SJP.pl


aprowidowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zaopatrywanie w żywność i inne artykuły pierwszej potrzeby

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. aprowizacja ż.

 czas. aprowidować

 przym. aprowizacyjny

Wiktionary


aprowizacja

1. zaopatrywanie ludzi w niezbędne artykuły, zwłaszcza w żywność, w jakimś trudnym czasie;
2. artykuły spożywcze


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zaopatrzenie w artykuły pierwszej potrzeby

 (1.2) określenie żywności

Wiktionary

Aprowizacja – zaopatrywanie ludności w towary pierwszej potrzeby, m.in. w żywność, w tych miejscach, gdzie występuje ich brak lub niedobór.

Deficyt aprowizacyjny zmusza władze danego państwa lub terytorium m.in. do wykorzystania odgórnych mechanizmów ograniczenia popytu na określone dobra, zwłaszcza żywność. W takich sytuacjach stosuje się np. aprowizację reglamentowaną, czyli system kartkowy.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌaprɔvʲiˈzat͡sʲja, AS: aprovʹizacʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. aprowizowanie n., aprowidowanie n., aprowizator m., aprowizatorka ż.

 przym. aprowizacyjny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zaopatrzenie

Wiktionary


aprowizacyjny

związany z aprowizacją (np. trudności aprowizacyjne)


SJP.pl


aprowizator

osoba zajmująca się aprowizacją (zaopatrywaniem ludzi w niezbędne artykuły, zwłaszcza w żywność, w jakimś trudnym czasie)


SJP.pl


aprowizatorka

aprowizator


SJP.pl

Patrz:

aprowizator

aprowizować

aprowidować; przestarzałe:
1. zajmować się aprowizacją (zaopatrywaniem ludzi w niezbędne artykuły, zwłaszcza w żywność, w jakimś trudnym czasie);
2. aprowidować się - zaopatrywać się w niezbędne artykuły, zwłaszcza w żywność


SJP.pl


aprowizowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) organizowanie aprowizacji

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. aprowizacja ż.

 czas. aprowizować

 przym. aprowizacyjny

Wiktionary


aprykoza

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Poznań. morela

 (1.2) gw-pl|Poznań. rzad. brzoskwinia

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) aprikoza

 (1.2) aprikoza

Wiktionary


apryl

dawniej: kwiecień


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) daw. (dziś gw-pl|Górny Śląsk.) kwiecień

Wiktionary

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 przym. aprylowy

frazeologia.

etymologia.

 etym|łac|Aprilis.

uwagi.

tłumaczenia.

 (1.1) zobtłum|kwiecień.

źródła.

== apryl (język dolnołużycki.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) kwiecień

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. aprylowy

Wiktionary


apryl-apryl

wykrzyknik

 (1.1) gw-pl|Poznań. okrzyk po udanym żarcie primaaprilisowym

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) prima aprilis

Wiktionary


aprylowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) daw. kwietniowy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. apryl m.

Wiktionary


aps

skrót od:
1. American Physical Society – amerykańskie stowarzyszenie naukowe fizyków;
2. Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie – uczelnia pedagogiczna;
3. Awtomat Podwodnyj Specjalnyj - radziecki karabin automatyczny


SJP.pl

skrótowiec, rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) = wet. afrykański pomór świń

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ASF

Wiktionary


apsar

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) hist. monet. w Abchazji;

Wiktionary

Apsar (abch. аҧсар) – jednostka monetarna Abchazji. Obecnie emitowane są jedynie monety i banknoty pamiątkowe, faktyczną jednostką monetarną jest rubel rosyjski. Formalny kurs apsara – 1 apsar = 10 rubli rosyjskich.

Wikipedia


apsara

w mitologii indyjskiej: półboska istota płci żeńskiej o niezwykłej urodzie; apsaras


SJP.pl

Apsara (sanskryt: अप्सरा: trl. apsarāḥ, pāli: accharā) – w mitologii indyjskiej boginki wody, mgieł i chmur (nazwa ap-sara dosłownie znaczy "która wyszła z wody"). Mogły być istotami zarówno niebiańskimi (daiwika), jak i ziemskimi (laukika). W literaturze staroindyjskiej najbardziej znane apsary to m.in. Urwaśi, Menaka i Rambha.

Wikipedia


apsaras

w mitologii indyjskiej: półboska istota płci żeńskiej o niezwykłej urodzie; apsara


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mit. indyjska nimfa wodna pochodzenia niebiańskiego

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) apsara

Wiktionary


apsel

rodzaj żagla


SJP.pl

Apsel, bezansztaksel – żagiel należący do grupy sztaksli o kształcie trójkątnym. Zawieszany jest między grotmasztem i bezanmasztem na (zwykle wypinanym) sztagu bezanmasztu. Zastosowanie go w zwykłym takielunku dwumasztowym wymaga na ogół zrzucenia grota i wypięcia bomu na stałe, lub tylko na czas zwrotu, tzn. apsel praktycznie uniemożliwia halsowanie przy pełnym ożaglowaniu. Pierwszy raz zastosowany na keczu sztakslowym Vamarie w 1933 roku.

Wikipedia


apsik

a psik, psik;
1. wykrzyknik wyrażający kichnięcie;
2. wykrzyknik używany przy przepędzaniu kota


SJP.pl

wykrzyknik

 (1.1) …naśladujący dźwięk wydawany podczas kichania

 (1.2) …służący do przeganiania kota

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) O zmężniał już i dojrzał mój duch! • Zamiast zapachu róż • Wolę tabaki niuch! • Apsik! Apsik!

 (1.2) Skąd tu koty — krzyknęła staruszka, bała się śmiertelnie kotów. — Wynoś się! Idź stąd! Apsik, apsik!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: aˈpʲɕik, AS: apʹśik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. psik mrz., psikawka ż., psikacz m.

 czas. psikać ndk., psiknąć dk.

 wykrz. psik

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) psik!, a psik!

 (1.2) psik!, a psik!

Wiktionary


apsyda

absyda;
1. kościelne pomieszczenie zamykające prezbiterium lub nawę
2. punkt minimalnej lub maksymalnej odległości ciał niebieskich względem siebie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) archit. pomieszczenie na rzucie półkola, półelipsy lub wieloboku, dostawione addytywnie do bryły kościoła i otwarte do jego wnętrza; ; Gloger|Absyda|absyda.

 (1.2) astr. każdy z dwóch skrajnych punktów orbity eliptycznej;

Wiktionary

  • Apsyda (architektura) – termin architektoniczny
  • Apsyda (astronomia) – nazwa skrajnego punktu orbity

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Mozaika na sklepieniu apsydy prezentuje bogatą ikonografię.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: apˈsɨda, AS: apsyda

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. absyda ż., apsydiola ż.

 przym. apsydalny, apsydialny, apsydowy

 przysł. apsydalnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) war. absyda

Wiktionary


apsydalny

apsyda; absydalny, apsydowy, absydowy


SJP.pl


apsydiola

mała apsyda


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) archit. niewielka apsyda przylegająca do większej

Wiktionary

Apsyda (lub absyda) – pomieszczenie na rzucie półkola, półelipsy lub wieloboku, dostawione do bryły budynku, często świątyni i otwarte do jej wnętrza. Zazwyczaj zamyka prezbiterium, czasem nawy boczne i ramiona transeptu lub westwerk. Apsyda jest zwykle mniejsza lub równa bryle części budynku, która jest przez nią zamknięta. Występowała już w architekturze rzymskiej, stąd przejęta przez chrześcijaństwo.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. apsyda ż.

Wiktionary


apsydowy

apsyda; absydalny, apsydalny, absydowy


SJP.pl


apt

skrótowiec, rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) = adm. agencja pracy tymczasowej

 (1.2) inform. skoordynowane i długotrwałe zagrożenie cybernetyczne ze strony wyspecjalizowanej grupy przestępczej, mającej na celu infiltrację sieci i systemów w sposób trudny do wykrycia i otrzymującej wsparcie od służb państwowych lub dużych organizacji

Wiktionary

Apt – miejscowość i gmina we Francji, w regionie Prowansja-Alpy-Lazurowe Wybrzeże, w departamencie Vaucluse. Leży nad rzeką Calavon i jest najważniejszym spośród miast znajdujących się w górach Luberon.

Według danych na rok 2006 gminę zamieszkiwało 11 229 osób, a gęstość zaludnienia wynosiła 252 osób/km² (wśród 963 gmin regionu Prowansja-Alpy-W. Lazurowe Apt plasuje się na 57. miejscu pod względem liczby ludności, natomiast pod względem powierzchni na miejscu 170.).

Wikipedia

Wymowa:

IPA: a‿pɛ‿ˈtɛ, AS: a‿pe‿te

Wiktionary


aptacja

w biologii: cecha organizmu, która w określonych warunkach środowiska umożliwia temu organizmowi trwanie i reprodukcję


SJP.pl


apteczka

komplet lekarstw i narzędzi potrzebnych do udzielenia choremu pierwszej pomocy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: apteka

 (1.2) med. torba, skrzynka lub szafka z podręcznymi opatrunkami i lekarstwami;

Wiktionary

Apteczka – pojemnik służący do przechowywania materiałów i środków przeznaczonych do udzielania pierwszej pomocy.Powinien być wyraźnie oznakowany, trwały i czysty (opakowanie apteczki może być wodoodporne).

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Państwowa Inspekcja Pracy ukarała aptekarza za brak apteczki w aptece.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: apˈtɛt͡ʃka, AS: aptečka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. apteka ż., aptekarz m., aptekarzyna m., aptekarka ż., aptekarzowa ż., aptekarstwo n., aptekarszczyzna ż.

 przym. apteczny, aptekarski, apteczkowy

Wiktionary


apteczkowy

apteczka


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z apteczką, dotyczący apteczki

Wiktionary

Patrz:

apteczka

Powiązane:

 rzecz. apteczka ż.

Wiktionary


apteczny

dotyczący apteki


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z apteką

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Matka wyjęła z szafki kredensu dwie ciemnobrązowe butelki apteczne.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. apteka ż., apteczka ż., aptekarz mos., aptekarzowa ż.

 przym. aptekarski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) aptekarski

Wiktionary


apteka

miejsce sprzedaży leków; czasem także ich wyrobu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. farm. miejsce, w którym sprzedaje się i przechowuje leki;

 (1.2) przen. bardzo dokładne obliczenia

Wiktionary

Apteka – placówka ochrony zdrowia publicznego zajmująca się wydawaniem leków i innych produktów medycznych (np. opatrunków, środków higienicznych). Apteki recepturowe zajmują się także przygotowywaniem leków recepturowych zgodnie z przepisaną przez lekarza receptą. Pacjenci mogą skorzystać w aptekach także z konsultacji medycznych w sprawie stosowania poszczególnych leków w przypadku konkretnych dolegliwości.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W aptece jest dużo leków.

 (1.2) Taka apteka, żeby liczyć moment skręcający do dziesiątego miejsca po przecinku, nie jest konieczna.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: apˈtɛka, AS: apteka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. aptekarszczyzna ż., apteczka ż., aptekarz mos., aptekarka ż., aptekarzowa ż., aptekarzówna ż., aptekarstwo n.

 przym. apteczny, aptekarski

 przysł. aptekarsko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|aptyka.

Wiktionary


aptekarczyk

dawniej: pomocnik aptekarski; puer


SJP.pl


aptekareczka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: aptekarka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. aptekarka ż.

Wiktionary


aptekarka

1. farmaceutka pracująca w aptece;
2. właścicielka apteki


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. farm. kobieta pracująca w aptece lub jej właścicielka

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Aptekarka doradziła mi ten syrop na kaszel.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌaptɛˈkarka, AS: aptekarka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. apteka ż.

:: fm. aptekarz m.

 przym. aptekarski

Wiktionary



aptekarstwo

zawód aptekarza; farmacja


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) profesja aptekarza

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Do intratnych zajęć należało korzennictwo i aptekarstwo łączone z wyrobem świec i handlem różnorodnym towarem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌaptɛˈkarstfɔ, AS: aptekarstfo

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. apteka, aptekarz, apteczka, aptekarszczyzna

 przym. aptekarski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) farmacja

Wiktionary


aptekarszczyzna

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) środki albo materiały aptekarskie

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌaptɛkarˈʃt͡ʃɨzna, AS: aptekarščyzna

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. aptekarz, aptekarka, aptekarstwo, apteka, apteczka, aptekarzowa, aptekarzyna

 przym. aptekarski

Wiktionary


aptekarz

1. farmaceuta będący pracownikiem apteki;
2. właściciel apteki


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) med. farm. osoba pracująca w aptece lub jej właściciel;

Wiktionary

Farmaceuta – osoba specjalizująca się w farmacji. W szczególności jest to tytuł zawodowy przysługujący w Polsce osobie, która ukończyła studia w szkole wyższej na kierunku farmacja.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) […] składał uroczyście życzenia księdzu plebanowi wraz z aptekarzem, poczciarzem i sędzią […] (S. Żeromski: Siłaczka)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: apˈtɛkaʃ, AS: aptekaš

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. apteka ż., aptekarstwo n., aptekarszczyzna ż., apteczka ż., aptekarzowa ż., aptekarzyna ż.

:: fż. aptekarka ż.

 przym. aptekarski, apteczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) farmaceuta, żart. pigularz, pot. magister, daw. farmakopola

Wiktionary


aptekarzostwo

przestarzałe: aptekarz z żoną


SJP.pl


aptekarzowa

przestarzałe określenie na żonę aptekarza


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przest. żona aptekarza

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. apteka ż., aptekarz mos., apteczka ż., aptekarszczyzna ż.

 przym. aptekarski, apteczny

Wiktionary


aptekarzówna

dawniej: córka aptekarza


SJP.pl


aptekarzowy

aptekarz (dawniej); aptekarski


SJP.pl


aptekarzyna

(r. męski) pogardliwie o aptekarzu


SJP.pl


aptekomat

automat do wydawania leków w określonych dawkach


SJP.pl


aptyka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. med. farm. apteka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. aptykorz mos.

Wiktionary


aptykorz

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. aptekarz

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. aptyka ż.

Wiktionary


apulejusz

pisarz rzymski, ok. 125-170


SJP.pl

  • Apulejusz (pisarz) – Apulejusz z Madaury (Lucius Apuleius), rzymski pisarz, filozof i retor z II wieku
  • Apulejusz (imię)

Wikipedia


apulia

region we Włoszech


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. kraina historyczna i region administracyjny w południowych Włoszech;

Wiktionary

Apulia (wł. Puglia) – region administracyjny w południowych Włoszech, o powierzchni 19348 km², z ok. 4 milionami mieszkańców i stolicą w Bari (362,5 tys. mieszkańców). Gęstość zaludnienia 208 osób na km². Graniczy z Molise, Kampanią i Basilicatą.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Profesor spędza Boże Narodzenie w Apulii, gdzie mieszka jego brat.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Apulijczyk mos., Apulijka ż.

 przym. apulijski, apulski

Wiktionary


apulijczyk

mieszkaniec Apulii (regionu we Włoszech)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Apulii

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Apulia ż.

:: fż. Apulijka ż.

 przym. apulijski, apulski

Wiktionary


apulijka

mieszkanka Apulii (regionu we Włoszech)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Apulii

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Apulia ż.

:: fm. Apulijczyk mos.

 przym. apulski, apulijski

Wiktionary


apulijski

Apulia; apulski


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Apulią, dotyczący Apulii

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Apulia ż., Apulijczyk mos., Apulijka ż., apulijskość ż.

 przym. apulski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) apulski

Wiktionary


apulski

Apulia; apulijski


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Apulią

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Apulia ż., Apulijczyk mos., Apulijka ż.

 przym. apulijski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) apulijski

Wiktionary


apure

1. rzeka w Wenezueli;
2. stan w Wenezueli;
3. San Fernando de Apure, miasto w Wenezueli


SJP.pl

Apure (hiszp. Estado Apure) – jest jednym z 23 stanów Wenezueli. Stolicą stanu Apure jest miasto San Fernando de Apure.

Stan Apure zajmuje powierzchnię 76 500 km² i liczy 459 025 mieszkańców (2011); dla porównania, w roku 1970, mieszkańców było 177,5 tys.

Wikipedia


apurimac

[czytaj: apuRImak] rzeka w Peru


SJP.pl

  • Apurímac – rzeka w Peru
  • Apurímac – region Peru

Wikipedia


aquafaba

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) spoż. zagęstnik spożywczy otrzymywany przy gotowaniu ciecierzycy lub innych strączkowych, półprodukt stosowany w kuchni wegańskiej jako zamiennik białka jajek;

Wiktionary

Aquafaba – woda po gotowaniu ciecierzycy lub zalewa pozostała po ciecierzycy konserwowej.

Ma zastosowanie w kuchni wegetariańskiej i wegańskiej, ponieważ zachowuje się podobnie jak jajko:

  • emulguje w majonez,
  • wiąże ciasto naleśnikowe,
  • zredukowana ubija się na pianę, podobnie jak białko jaja wobec czego może być wykorzystana do przygotowywania kremów, bez, biszkoptów.


Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Aquafabę zastosować można w musach, wypiekach, daniach gorących oraz np. w hummusie, gdzie dodaje ona konsystencji i puszystości.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 etym|ang|aquafaba. < etym|łac|aqua|faba.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) aquafaba

* duński: (1.1) aquafaba w., kikærtevand n.

* francuski: (1.1) aquafaba ż.

źródła.

== aquafaba (język angielski.) ==

thumb|aquafaba (1.1)

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) spoż. aquafaba

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


aquafitness

rzeczownik

 (1.1) aerobik w wodzie, który nie obciąża stawów

Wiktionary


aquapark

[czytaj: akfapark] obiekt rekreacyjny złożony z wielu wodnych atrakcji, np. zjeżdżalni, sauny, trampoliny, sztucznej rzeki; akwapark, aqua park, park wodny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) wodny park rozrywki z kompleksem basenów, zjeżdżalni itp.;

Wiktionary

Wikipedia

Wymowa:

IPA: akˈfapark, AS: akfapark

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) park wodny

Wiktionary


aquaparkowy

aquapark [czytaj: akwaparkowy]; akwaparkowy


SJP.pl


aquaplaning

[czytaj: akwaplaning] sytuacja, gdy w miejscu styku opony z podłożem tworzy się wodny klin, pogarszający przyczepność opon


SJP.pl

Akwaplanacja (ang. aquaplaning, hydroplaning) – utrata przyczepności opony podczas jazdy po nawierzchni pokrytej wodą, spowodowana tworzeniem się warstwy wody między oponą a jezdnią. W rezultacie może wystąpić utrata kontroli nad pojazdem. O akwaplanację łatwo (między innymi) podczas jazdy w czasie albo po deszczu na asfaltowych nawierzchniach z wygniecionymi koleinami lub nierównościami, w których zbiera i długo się utrzymuje wystarczająco gruba warstwa wody.

Wikipedia


aquarius

Aquarius – rodzaj pluskwiaków różnoskrzydłych z rodziny nartnikowatych i podrodziny Gerrinae.

Wikipedia


aquaterapia

ogół zabiegów leczniczych z użyciem wody w różnych stanach skupienia; wodolecznictwo, hydroterapia, hydropatia


SJP.pl


aquavibron

[czytaj: akwawibron] akwawibron;
1. urządzenie do leczniczego lub rehabilitacyjnego hydromasażu;
2. zabieg takiego masażu


SJP.pl


aquila

Aquila – rodzaj ptaków z podrodziny jastrzębi (Accipitrinae) w obrębie rodziny jastrzębiowatych (Accipitridae).

Wikipedia


ar

jednostka miary powierzchni ziemi równa 100 metrom kwadratowym; powierzchnia równa tej jednostce


SJP.pl

skrótowiec, rzeczownik

 (1.1) = eduk. akademia rolnicza

Wiktionary

Geografia:

  • Ar – miasto biblijne w Moabie

Inne:

  • .ar – krajowa domena internetowa najwyższego poziomu przypisana dla stron internetowych z Argentyny
  • ar – jednostka powierzchni
  • Ar – komputerowe narzędzie do archiwizacji danych
  • Ar – symbol chemiczny pierwiastka argon
  • Ar – we wzorach chemicznych symbol oznaczający grupę arylową
  • AR (Adventure Racing) – rajdy przygodowe
  • Grupa "a.r." – awangardowa grupa artystyczno-literacka

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

 

tłumaczenia.

źródła.

== AR (język angielski.) ==

wymowa.

znaczenia.

skrótowiec w funkcji rzeczownika

 (1.1) = all rail

 (1.2) = all risks

 (1.3) = annual return

 (1.4) = acknowledgment of receipt

 (1.5) = geogr. Arkansas → Arkansas

 (1.6) = księg. accounts receivable → należności

 (1.7) = wojsk. army regulation

 (1.8) = wojsk. automatic rifle

 (1.9) = inform. augmented reality → rzeczywistość rozszerzona

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: a‿ˈɛr, AS: a‿er

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

 

tłumaczenia.

źródła.

== AR (język angielski.) ==

wymowa.

znaczenia.

skrótowiec w funkcji rzeczownika

 (1.1) = all rail

 (1.2) = all risks

 (1.3) = annual return

 (1.4) = acknowledgment of receipt

 (1.5) = geogr. Arkansas → Arkansas

 (1.6) = księg. accounts receivable → należności

 (1.7) = wojsk. army regulation

 (1.8) = wojsk. automatic rifle

 (1.9) = inform. augmented reality → rzeczywistość rozszerzona

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


ar-rijad

stolica Arabii Saudyjskiej; Rijad, Al-Rijad


SJP.pl

Rijad (arab. ‏الرياض‎, Ar-Riyāḍ, Ar-Rijad) – stolica Arabii Saudyjskiej położona w środkowej części kraju, u wschodniego podnóża gór Dżabal Tuwajk, siedziba administracyjna prowincji Rijad. W 2010 roku miasto liczyło ok. 5,2 mln mieszkańców.

Wikipedia


ar.

skrót od: arabski; arab.


SJP.pl


ara

rodzaj dużej papugi


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ornit. nazwa systematyczna|Ara|ref=tak., rodzaj ptaków z podrodziny papug neotropikalnych;

 (1.2) ornit. duża, kolorowa papuga z rodzaju ara (1.1);

 (1.3) ornit. nazwa niektórych papug z podrodziny papug neotropikalnych;

Wiktionary

  • Ara – rodzaj ptaków z rodziny papugowatych
  • ara – architektura
  • ARA – zespół muzyczny
  • ARA – zespół portów morskich Amsterdam – Rotterdam – Antwerpia
  • ARA – dolarowy indeks cen węgla w EU. Loco w portach Amsterdam–Rotterdam–Antwerpia
  • Ara – polski radioodbiornik
  • Tiendas Ara – sieć handlowa w Kolumbii
  • ARA – kod ISO Austral
  • ARA – skrótowiec przed nazwami okrętów Armada de la República Argentina

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W przepisach celnych papużki długoogonowe wymieniane są obok ary i kakadu, mimo że nie figurują jako takson w systematyce.

 (1.2) Gdzież jesteś, ma aro czerwonopióra!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈara, AS: ara

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

 (1.1) rodzaj

 (1.2) ptak, papuga

 (1.3) ptak, papuga

hiponimy.

 (1.2) ara ararauna / ararauna, ara czerwona / ara żółtoskrzydła, ara kasztanowoczelna, ara oliwkowa, ara różowooka, ara szafirowa, ara trójbarwna, ara zielona

 (1.3) ara błękitna, ara epoletowa, ara hiacyntowa / modroara hiacyntowa, ara marakana, ara modra, ara niebieskogłowa, ara turkusowa, ara żółtolica, ara żółtoszyja

holonimy.

 (1.1) papugi neotropikalne

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

 (1.2) zobacz też: Indeks:Polski - Ptaki

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) Ara; (1.2) macaw; (1.3) macaw

* białoruski: (1.1) ара ż.

* bułgarski: (1.2) ара m.

* duński: (1.1) ara w.; (1.2) ara w.

* esperanto: (1.2) arao

* estoński: (1.2) aara

* francuski: (1.2) ara m.

* hiszpański: (1.2) guacamayo m.

* łaciński: (1.1) Ara

* nahuatl klasyczny: (1.2) alotl

* rosyjski: (1.1) а́ра m.; (1.2) а́ра m.; (1.3) а́ра m.

* szwedzki: (1.2) ara w.

* ukraiński: (1.1) а́ра m./ż.; (1.2) а́ра m./ż.; (1.3) а́ра m./ż.

* włoski: (1.2) ara ż.

źródła.

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


arab

koń czystej krwi arabskiej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) etn. osoba narodowości arabskiej;

Wiktionary

  • Arab – miasto w stanie Alabama, w hrabstwie Cullman
  • Arab – miejscowość w południowej części stanu Missouri
  • Arabowie – naród pierwotnie zamieszkujący Półwysep Arabski
  • Arab – jedna z ras koni gorącokrwistych
  • Arab – poemat Juliusza Słowackiego
  • Gabriel „Arab” Al-Sulwi – polski raper

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Arabowie stworzyli na Sycylii silny ośrodek państwowy, który pod rządami emirów z dynastii kalbickiej przyniósł rozkwit gospodarczy i kulturalny tej wyspy, zaniedbanej przez panujących na niej przez trzy poprzednie wieki cesarzy bizantyjskich.

 (1.1) Nagminnie zdarza się, że Arabowie znają lepiej francuski niż swój ojczysty arabski.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈarap, AS: arap

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arabus mos., Arabus mos., arabika ż., arab mzw., arabka ż., Arabia ż., arabista mos., arabistka ż., arabistyka ż., arabizacja ż., arabizm mrz., arabszczyzna ż., arabeska ż., arabskość ż.

:: fż. Arabka ż.

 czas. arabizować ndk., zarabizować dk.

 przym. arabistyczny, arabski

 przysł. arabsko, po arabsku

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|Araber.; pejor. Arabus

Wiktionary


arab.

skrót od: arabski; ar.


SJP.pl

Język arabski (arab. اللغة العربية, trb. al-luġa al-‘arabijja) – język z rodziny języków semickich, w której zaliczany jest do grupy języków południowo-zachodnich według klasycznego podziału, bądź grupy języków zachodnich, centralnych według podziału Hetzrona i Voigta. Zapisywany jest alfabetycznym pismem arabskim typu abdżad, od strony prawej do lewej.

Wikipedia


araban

wielocukier, polimer cząsteczek arabinozy


SJP.pl


arabczyk

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) daw. jeźdz. zdrobn. arab

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Arab mos., arab mzw., Arabczyk mos.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) arab, koń arabski, koń czystej krwi arabskiej, bedew

Wiktionary


arabela

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż.;

Wiktionary

  • Arabela – imię
  • Arabela (serial telewizyjny) – serial telewizyjny

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

 (1.1) zobacz też: Indeks:Polski - Imiona

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) Arabella

* włoski: (1.1) Arabella ż.

źródła.

== Arabela (język portugalski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|portugalski|ż.

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌaraˈbɛla, AS: arabela

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

 (1.1) zobacz też: Indeks:Polski - Imiona

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) Arabella

* włoski: (1.1) Arabella ż.

źródła.

== Arabela (język portugalski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|portugalski|ż.

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


araber

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. Arab

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈaʀabɐ

Wiktionary


arabeska

1. antyczny ozdobnik roślinny;
2. utwór muzyczny z wieloma ozdobnikami;
3. poza w balecie polegająca na pochyleniu tułowia w przód i wyprostowaniu jednej nogi poziomo w tył; arabesque;
4. utwór ironiczno-humorystyczny charakterystyczny przede wszystkim dla romantyzmu niemieckiego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) szt. archit. ozdobny ornament roślinny wywodzący się z kultury arabskiej;

 (1.2) muz. miniatura na fortepian;

 (1.3) choreogr. poza w tańcu inspirowana motywami orientalnymi

 (1.4) choreogr. sport. figura w łyżwiarstwie figurowym wzorowana na arabesce (1.3)

 (1.5) liter. gatunek prozy, drobny utwór zawierający wiele motywów fantastyki baśniowej

 (1.6) pot. prostytutka, której klientami są Arabowie

Wiktionary

  • arabeska – forma muzyczna
  • arabeska – ornament
  • arabeska – pozycja w balecie
  • arabeska – gatunek literacki
  • Arabeska – film z 1966

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ale i renesans Florencji czy Rzymu, albo złote, a rękami niewiernych haftowane arabeski Palerma i Monreale, to także miejsca, w których stosunkowo najłatwiej budzi się coś w rodzaju estetyczno-religijnej ekstazy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌaraˈbɛska, AS: arabeska

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arabski mrz., Arab m., arab m., Arabka ż., arabus m., arabskość ż., arabista m., arabistka ż., arabistyka ż., arabizm m., arabizacja ż., arabika ż., arabka ż., arabizowanie n.

 czas. arabizować ndk.

 przym. arabski

 przysł. arabsko

Wiktionary


arabeskowość

wzorzystość taka jak w arabesce, ornamencie w stylu arabskim; styl arabeskowy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest arabeskowe

Wiktionary

Powiązane:

 przym. arabeskowy

 przysł. arabeskowo

Wiktionary


arabeskowy

przymiotnik od: arabeska


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z arabeską, arabeskami

 (1.2) szt. pokryty arabeskami

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arabeskowość ż.

Wiktionary


arabesque

[czytaj: araBESK] poza w balecie polegająca na pochyleniu tułowia w przód i wyprostowaniu jednej nogi poziomo w tył; arabeska


SJP.pl

  • Arabesque – film Donena
  • Arabesque – amerykański gejowski film pornograficzny, z 2005 roku
  • Arabesque – niemiecka grupa grająca muzykę dyskotekową
  • Arabesque – album Jane Birkin
  • Arabesque – singel zespołu Coldplay

Wikipedia


arabia

1. prowincja rzymska, dawne królestwo Nabatejczyków;
2. przestarzale: Półwysep Arabski


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. hist. kraina zazwyczaj utożsamiana z Półwyspem Arabskim, lecz początkowo obejmująca obszar Azji leżący na południowy zachód od Mezopotamii, obejmując poza półwyspem również część Lewantu;

 (1.2) pot. geogr. Arabia Saudyjska

 (1.3) astr. planetoida z pasa głównego asteroid o numerze 1157;

Wiktionary

Arabia (pochodzi od słowa arab. ‏عرب‎ ’Arab – w pierwotnym znaczeniu: „koczownik”) – kraina zazwyczaj utożsamiana z Półwyspem Arabskim, lecz początkowo obejmująca obszar Azji Zachodniej leżący na południowy zachód od Mezopotamii, obejmując poza półwyspem również część Lewantu. Sam Półwysep Arabski określano także jako Dżazirat al-Arab (Wyspa Arabów).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jest bardzo prawdopodobne, że ludy semickie wyruszyły z Arabii na podbój Mezopotamii i Palestyny.

 (1.2) Przyjechało też kilku szejków z Arabii, by kupić nasze ogiery.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: aˈrabʲja, AS: arabʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arabski mrz., arabika ż., arabizowanie n., arabka ż., Arab mos., Arabka ż., arab mzw., arabizacja ż., arabista mos., arabistka ż., arabistyka ż., arabizm mrz., arabszczyzna ż., arabskość ż., arabus mzw., arabuska ż., Arabistan m., panarabizm m., panarabskość ż.

 czas. arabizować ndk.

 przym. arabski, arabistyczny, arabskojęzyczny, panarabski, proarabski, antyarabski

 przysł. arabsko, po arabsku

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) Arabia Saudyjska

Wiktionary


arabica

[czytaj: arabika] rodzaj kawy; arabika


SJP.pl


arabika

rodzaj kawy; arabica


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. masyw górski w Wielkim Kaukazie, położony na terytorium Abchazji;

Wiktionary

  • arabika – kawa arabska
  • Arabika – masyw górski w Wielkim Kaukazie

Wikipedia

Wymowa:

IPA: aˈrabʲika, AS: arabʹika

Wiktionary


arabinoza

monosacharyd, aldopentoza


SJP.pl

Arabinoza – organiczny związek chemiczny, pięciowęglowy monosacharyd (cukier prosty) zaliczany do aldoz (aldopentoza). W przyrodzie występuje najczęściej w postaci enancjomeru L. Wykazuje czynność optyczną (konfiguracja D(–)). D-Arabinoza jest rzadko spotykana w przyrodzie. Występuje jako składnik niektórych glikozydów. Otrzymuje się ją głównie przez degradację D-glukozy.

Wikipedia


arabista

naukowiec badający język, kulturę i dzieje Arabów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) specjalista w zakresie języka, historii i kultury Arabów;

Wiktionary

Arabistyka – jedna z dziedzin orientalistyki, zajmująca się badaniem języka arabskiego i jego dialektów, kultury, historii obszarów arabskojęzycznych, systemów religijnych i filozoficznych, literatury arabskiej, a także polityki, gospodarki oraz ekonomii. Dziedziny powiązane ściśle z arabistyką to islamistyka i semitystyka.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Był jednym z najbardziej znanych polskich arabistów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌaraˈbʲista, AS: arabʹista

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Arab m., Arabia ż., arabistyka ż., arabizm m., arabskość ż.

:: fż. arabistka ż.

 przym. arabistyczny, arabski

 czas. arabizować

 przysł. arabsko

Wiktionary


arabistka

arabista


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) specjalistka w zakresie arabistyki

Wiktionary

Patrz:

arabista

Przykłady

 (1.1) Francja: Polska arabistka otrzymała prestiżową nagrodę UNESCO.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌaraˈbʲistka, AS: arabʹistka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arabistyka ż.

:: fm. arabista m.

 przym. arabistyczny, arabski

 przysł. arabsko

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. arabistyka ż.

:: fm. arabista m.

 przym. arabistyczny, arabski

 przysł. arabsko

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

 (1.1) zobtłum rodz|arabista.

* bułgarski: (1.1) арабистка ż.

* francuski: (1.1) arabiste m. ż.

* hiszpański: (1.1) arabista ż.

* niemiecki: (1.1) Arabistin ż.

* portugalski: (1.1) arabista m. ż.

* słowacki: (1.1) arabistka ż.

* ukraiński: (1.1) арабістка ż.

* włoski: (1.1) arabista m. ż.

źródła.

== arabistka (język słowacki.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) arabistka

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


arabistyczny

arabistyka


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący arabistyki

Wiktionary

Patrz:

arabistyka

Wymowa:

IPA: ˌarabʲiˈstɨt͡ʃnɨ, AS: arabʹistyčny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arabski mrz., arabizowanie n., arabka ż., arabika ż., arabizacja ż., Arabia, Arab, arabistyka ż., arabista m., arabistka ż., arabizm m.

 przym. arabski

 przysł. arabsko

Wiktionary


arabistyka

dział literaturoznawstwa zajmujący się literaturą arabską


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) nauka o języku, kulturze i historii Arabów;

 (1.2) kierunek na uczelni obejmujący studia w dziedzinie arabistyki (1.1)

Wiktionary

Arabistyka – jedna z dziedzin orientalistyki, zajmująca się badaniem języka arabskiego i jego dialektów, kultury, historii obszarów arabskojęzycznych, systemów religijnych i filozoficznych, literatury arabskiej, a także polityki, gospodarki oraz ekonomii. Dziedziny powiązane ściśle z arabistyką to islamistyka i semitystyka.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wyrażając swoje zainteresowanie arabistyką spotykałam się z wieloma komentarzami dotyczącymi sytuacji i pozycji kobiet w świecie arabskim (…).

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌaraˈbʲistɨka, AS: arabʹistyka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arab mos./mzw., arabeska ż., Arabka ż., arabizacja ż., arabus m., arabszczyzna ż., arabskość ż., Arabia ż., Arab m., arabista m., arabistka ż., arabizm m.

 przym. arabistyczny, arabski

 przysł. po arabsku

Wiktionary


arabizacja

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) narzucanie danemu ludowi lub przyswajanie przez dany lud arabskiej kultury, obyczajów i języka

 (1.2) nadawanie czemuś lub komuś cech arabskich

 (1.3) rozpowszechnienie języka arabskiego, dostosowywanie czegoś do języka arabskiego

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W przeciwieństwie do Egiptu czy Syrii, w Iranie ostatecznie islamizacja nie została jednak połączona z arabizacją.

 (1.2) Tam z łatwością znajdują pracę jako nauczyciele języka arabskiego, gdyż kraj ten zaraz po wyzwoleniu się spod mandatu Francji rozpoczyna arabizację szkolnictwa oraz państwowych urzędów, dlatego szczególnie poszukiwani są arabiści.

 (1.3) Arabscy literaturoznawcy rozróżniają trzy określenia: ta'rib (arabizacja), tamsir (egipcjanizacja) i targama (tłumaczenie), dla form adaptacji dzieł literatury obcej w Egipcie.

 (1.3) Rok 1966 przyniósł wypowiedź ministra Benhimy, który na konferencji prasowej stwierdził, że należy zarzucić rozpoczęty projekt całkowitej arabizacji i przywrócić nauczanie przedmiotów ścisłych w języku francuskim.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Arab m., Arabka ż., arabus m., arabuska ż., arabika ż., arab m., arabka ż., Arabia ż., arabista m., arabistka ż., arabistyka ż., arabizowanie n., zarabizowanie n., arabizm m., arabszczyzna ż., arabeska ż., arabskość ż., arabski mrz.

 czas. arabizować ndk., zarabizować dk.

 przym. arabistyczny, arabski, arabizacyjny

 przysł. arabsko

Wiktionary


arabizm

1. wyraz, zwrot lub konstrukcja składniowa wzorowane na języku arabskim albo z niego przejęte;
2. element typowy dla Arabii Saudyjskiej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) jęz. wyraz, zwrot, forma gramatyczna zapożyczona do jakiegoś języka z języka arabskiego;

 (1.2) grupa cech charakterystycznych dla Arabów, kultury bądź świata arabskiego

Wiktionary

Arabizm – wyraz, zwrot lub konstrukcja składniowa zapożyczona z języka arabskiego.

Arabizmami jest wiele terminów związanych z islamem i całą kulturą arabską, a także terminy naukowe zapożyczone w średniowieczu, gdy nauka w krajach arabskich stała na wyższym poziomie w porównaniu z nauką europejską.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: aˈrabʲism̥, AS: arabʹism̦

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Arabia ż., Arab mos., Arabka ż., arabistyka ż., arabista mos., arabistka ż., arabskość ż., arabizacja ż., arabeska ż., arab mos./mzw.

 przym. arabski, arabistyczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) arabskość

Wiktionary


arabizować

czasownik przechodni niedokonany (dk. zarabizować)

 (1.1) kult. narzucać arabskość, przymuszać kogoś do zostania Arabem, zmieniać coś na arabskie

czasownik zwrotny niedokonany arabizować się (dk. zarabizować się)

 (2.1) stawać się Arabem, nabierać cech arabskich

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Najeźdźcy dosyć szybko arabizowali podbijane państewka.

 (2.1) Plemiona na północy zaczęły arabizować się w VIII wieku.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arab mzw./mos., Arabka ż., Arab mos., Arabia ż., arabizowanie n., zarabizowanie n.

 czas. zarabizować dk.

Wiktionary


arabizowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) narzucanie kultury i języka arabskiego

 (1.2) nadawanie czemuś charakteru arabskiego

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arabski mrz., Arabia ż., Arab m., Arabka ż., arab m., arabka ż., arabus m., arabistyka ż., arabista m., arabistka ż., arabizacja ż., arabizm m., arabszczyzna ż., arabeska ż., arabskość ż., arabika ż., zarabizowanie n.

 czas. arabizować ndk., zarabizować dk.

 przym. arabski, arabistyczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1-2) arabizacja

Wiktionary


arabka

klacz czystej krwi arabskiej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta pochodzenia arabskiego, wywodząca się z jednego z krajów świata arabskiego

Wiktionary

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. arabus m., arabszczyzna ż., arabizm m., arabskość ż., Arab m., Arabia ż., arabka ż., arabeska ż., arabistyka ż., arabista m., arabista m., arabizacja ż., arab mos./mzw.

 czas. arabizować ndk.

 przym. arabski

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) Arab

* arabski: (1.1) عربية ż. (`arabíyya)

* białoruski: (1.1) арабка ż.

* bułgarski: (1.1) арабка ż.

* czeski: (1.1) Arabka ż.

* francuski: (1.1) Arabe m. ż.

* hebrajski: (1.1) ערביה ż. (araviya)

* hiszpański: (1.1) árabe m. ż.

* kurmandżi: (1.1) ‘Ereb m. ż.

* litewski: (1.1) arabė ż.

* łotewski: (1.1) arābiete ż.

* maltański: (1.1) Għarbija ż.

* niemiecki: (1.1) Araberin ż.

* nowogrecki: (1.1) Αράβισσα ż. (Arávissa)

* nowopruski: (1.1) arābini ż.

* portugalski: (1.1) árabe m. ż.

* rosyjski: (1.1) арабка ż.

* rumuński: (1.1) arabă ż.

* słowacki: (1.1) Arabka ż.

* słoweński: (1.1) Arabka ż.

* szwedzki: (1.1) arabiska w.

* ukraiński: (1.1) арабка ż.

* włoski: (1.1) araba ż.

źródła.

== Arabka (język czeski.) ==

wymowa.

 dzielenie|Arab|ka.

 IPA|arap.ka.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) Arabka

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: aˈrapka, AS: arapka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arabus m., arabszczyzna ż., arabizm m., arabskość ż., Arab m., Arabia ż., arabka ż., arabeska ż., arabistyka ż., arabista m., arabista m., arabizacja ż., arab mos./mzw.

 czas. arabizować ndk.

 przym. arabski

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. arabus m., arabszczyzna ż., arabizm m., arabskość ż., Arab m., Arabia ż., arabka ż., arabeska ż., arabistyka ż., arabista m., arabista m., arabizacja ż., arab mos./mzw.

 czas. arabizować ndk.

 przym. arabski

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) Arab

* arabski: (1.1) عربية ż. (`arabíyya)

* białoruski: (1.1) арабка ż.

* bułgarski: (1.1) арабка ż.

* czeski: (1.1) Arabka ż.

* francuski: (1.1) Arabe m. ż.

* hebrajski: (1.1) ערביה ż. (araviya)

* hiszpański: (1.1) árabe m. ż.

* kurmandżi: (1.1) ‘Ereb m. ż.

* litewski: (1.1) arabė ż.

* łotewski: (1.1) arābiete ż.

* maltański: (1.1) Għarbija ż.

* niemiecki: (1.1) Araberin ż.

* nowogrecki: (1.1) Αράβισσα ż. (Arávissa)

* nowopruski: (1.1) arābini ż.

* portugalski: (1.1) árabe m. ż.

* rosyjski: (1.1) арабка ż.

* rumuński: (1.1) arabă ż.

* słowacki: (1.1) Arabka ż.

* słoweński: (1.1) Arabka ż.

* szwedzki: (1.1) arabiska w.

* ukraiński: (1.1) арабка ż.

* włoski: (1.1) araba ż.

źródła.

== Arabka (język czeski.) ==

wymowa.

 dzielenie|Arab|ka.

 IPA|arap.ka.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) Arabka

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


arabokonik

mieszaniec konia czystej krwi arabskiej z kucem


SJP.pl


arabski

dotyczący Arabów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) jęz. język Arabów, najpowszechniejszy język semicki będący językiem oficjalnym licznych krajów regionu bliskowschodniego i północnoafrykańskiego;

przymiotnik relacyjny

 (2.1) dotyczący Arabów i terenów, które zamieszkują

Wiktionary

  • Językoznawstwo:
    • Alfabet arabski – alfabetyczne pismo używane do zapisu języka arabskiego
    • Język arabski – język należący do południowej grupy języków semickich
  • Geografia:
    • Półwysep Arabski – półwysep w Azji Południowo-Zachodniej
  • Osoby:
    • Tomasz Arabski – dziennikarz i polityk

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Arabski jest językiem urzędowym ponad dwudziestu krajów.

 (2.1) Rozwój takich ośrodków handlowych, jak Neapol, Gaeta, Amalfi, czy nawet Bari lub Brindisi, wiązał się z ich położeniem w miejscu przecinania się trzech wielkich kręgów ekonomicznych obszaru śródziemnomorskiego: bizantyjskiego, arabskiego i zachodnioeuropejskiego.

 (2.1) Po arabskim brzegu ciągnęła się, jak okiem sięgnąć, płowa piaszczysta pustynia – głucha, złowroga, martwa.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: aˈrapsʲci, AS: arapsʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arabka ż., arabus, arabika, arabizm, arabeska, Arab m., Arabka ż., Arabia ż., arab m., arabistyka ż., arabista m., arabistka ż., arabskość ż., arabszczyzna ż., arabizacja ż., arabizowanie n., zarabizowanie n., arabina ż.

 czas. arabizować ndk., zarabizować dk.

 przym. arabistyczny

 przysł. arabsko, po arabsku

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. arabka ż., arabus, arabika, arabizm, arabeska, Arab m., Arabka ż., Arabia ż., arab m., arabistyka ż., arabista m., arabistka ż., arabskość ż., arabszczyzna ż., arabizacja ż., arabizowanie n., zarabizowanie n., arabina ż.

 czas. arabizować ndk., zarabizować dk.

 przym. arabistyczny

 przysł. arabsko, po arabsku

frazeologia.

 guma arabska

etymologia.

 etymn|pol|Arab|-ski.

uwagi.

tłumaczenia.

* afrykanerski: (1.1) Arabies

* albański: (2.1) arab

* angielski: (1.1) Arabic; (2.1) Arab, Arabian, Arabic

* arabski: (1.1) العربية ż. (al-ʿarabiyya); (2.1) عربي (ʿarabiyy)

* baskijski: (1.1) arabiera; (2.1) arabiar

* białoruski: (1.1) арабская ż.; (2.1) арабскі

* bośniacki: (1.1) arapski; (2.1) arapski

* bułgarski: (1.1) арабски m.; (2.1) арабски

* czeski: (1.1) arabština ż.; (2.1) arabský

* duński: (1.1) arabisk

* esperanto: (2.1) araba

* fiński: (1.1) arabia; (2.1) arabialainen

* francuski: (1.1) arabe; (2.1) arabique, arabe

* gudźarati: (2.1) અરબી (arabī)

* hiszpański: (1.1) árabe m.; (2.1) árabe

* interlingua: (2.1) arabe, arabic

* islandzki: (1.1) arabíska; (2.1) arabískur

* japoński: (1.1) アラビア語 (アラビアご, arabiago)

* jidysz: (1.1) אַראַביש n. (arabisz); (2.1) אַראַביש (arabisz)

* kabylski: (1.1) taɛrabt; (2.1) aɛrab

* kantoński: (1.1) 阿拉伯語 (aa3 laai1 baak3 jyu5)

* kataloński: (1.1) àrab m.; (2.1) àrab

* koreański: (1.1) 아랍어 (arabŏ)

* łaciński: (1.1) arabicus

* łotewski: (1.1) arābu valoda ż.; (2.1) arābu, arābisks

* niderlandzki: (1.1) Arabisch n.; (2.1) Arabisch

* niemiecki: (1.1) Arabisch n.; (2.1) arabisch

* nowogrecki: (1.1) αραβικά n. lm.; (2.1) αραβικός

* ormiański: (1.1) արաբերեն (araberen); (2.1) արաբական (arabakan)

* polski język migowy: PJM-ukryj| (1.1, 2.1) {{PJM|Arab, arabski.}}

* portugalski: (2.1) árabe

* rosyjski: (1.1) арабский m.; (2.1) арабский

* rumuński: (2.1) arăpesc

* slovio: (1.1) Arabio (Арабио); (2.1) arabju (арабйу)

* słowacki: (1.1) arabčina ż.; (2.1) arabský

* szwedzki: (1.1) arabiska; (2.1) arabisk

* turecki: (1.1) Arapça; (2.1) Arap

* ukraiński: (1.1) арабська ż.; (2.1) арабський

* włoski: (1.1) arabo; (2.1) arabo

źródła.

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


arabsko

przysłówek

 (1.1) na sposób arabski, po arabsku

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arabski mrz., Arab mos., Arabka ż., arabus m., arabika ż., arab m., arabka ż., Arabia ż., arabista m., arabistka ż., arabistyka ż., arabizacja ż., arabizm m., arabszczyzna ż., arabeska ż., arabskość ż.

 czas. arabizować ndk., zarabizować dk.

 przym. arabistyczny, arabski

Wiktionary


arabsko-muzułmański

przymiotnik

 (1.1) dotyczący jednocześnie Arabów, kultury arabskiej i muzułmanów, islamu; dotyczący arabskich muzułmanów

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W niecały wiek muzułmańscy Arabowie zbudowali imperium, które było niekwestionowaną potęgą aż do XI w. Upadło politycznie, ale zostawiło bogaty spadek w postaci cywilizacji arabsko-muzułmańskiej.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌarapskɔ‿muzuwˈmãj̃sʲci, AS: arapsko‿muzuu̯mãĩ ̯sʹḱi

Wiktionary


arabskojęzyczny

1. posługujący się językiem arabskim;
2. napisany w języku arabskim;
3. o jakimś terenie: zamieszkany przez ludność posługującą się językiem arabskim


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) posługujący się językiem arabskim

 (1.2) taki, którego mieszkańcy posługują się językiem arabskim

 (1.3) spisany, stworzony w języku arabskim

Wiktionary

Przykłady

 (1.3) W podobnym tonie wypowiada się niemal cała prasa arabskojęzyczna.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: aˈrapskɔjɛ̃w̃ˈzɨt͡ʃnɨ, AS: arapskoi ̯ẽũ̯zyčny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Arabia ż., arabskojęzyczność ż.

 przysł. arabskojęzycznie

Wiktionary


arabskość

arabski


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co typowo arabskie; zbiór cech, pojęć, rzeczy, zjawisk wywodzących się ze świata arabskiego / charakterystycznych dla świata arabskiego i Arabów

Wiktionary

Patrz:

arabski

Przykłady

 (1.1) W świecie arabskim funkcjonuje stereotyp Tunezyjczyka jako osoby uparcie odżegnującej się od swojej arabskości.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: aˈrapskɔɕt͡ɕ, AS: arapskość

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arab mos./mzw., arabeska ż., arabizacja ż., arabista, Arab m., Arabka ż., Arabia ż., arabistyka ż., arabizm m.

 przym. arabski

Wiktionary


arabszczyzna

1. język arabski;
2. cechy charakterystyczne kultury arabskiej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. jęz. język arabski

 (1.2) pot. zbiór cech typowych dla kultury i obyczajów arabskich

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌarapˈʃt͡ʃɨzna, AS: arapščyzna

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arabski mrz., arabika ż., arabizowanie n., arabka ż., arabizacja ż., Arab, arab, Arabka, Arabia, arabistyka

 przym. arabski

 przysł. arabsko

Wiktionary


arabus

pogardliwie o Arabie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) lekcew. Arab

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Arabusy otwierają największe lotnisko na świecie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: aˈrabus, AS: arabus

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Arabia ż., Arab m., Arabka ż., arabeska ż., arabistyka ż., arabizacja ż., arab mos./mzw.

 przym. arabski

 przysł. arabsko

Wiktionary


arabuska

arabus


SJP.pl

Patrz:

arabus

araby

rasa gorącokrwistych koni wierzchowych wywodząca się z rejonu Półwyspu Arabskiego; konie osiągające wysokość w kłębie do 155 cm, o maści w zależności od typu siwej, gniadej albo kasztanowatej; arabskie konie czystej krwi


SJP.pl

Araby – czarno-biały polski krótkometrażowy film dokumentalny Zbigniewa Raplewskiego z roku 1963, podejmujący tematykę koni czystej krwi arabskiej ukazanych na tle pięknych krajobrazów, zrealizowany w Janowie Podlaskim.

Wikipedia


arachid

fistaszek, orzeszek ziemny, orzeszek arachidowy;
a) owoc orzecha ziemnego zawierający jadalne nasiona;
b) jadalne nasiono owocu orzecha ziemnego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) bot. roln. nazwa systematyczna|Arachis hypogaea|L.|ref=tak., roślina z rodziny bobowatych, pochodząca z Ameryki Południowej, uprawiana dla jadalnych nasion rozwijających się pod ziemią;

 (1.2) kulin. spoż. jadalne nasiono orzachy podziemnej

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ubodzy rolnicy zaczęli sadzić maniok, arachidy i dynie.

 (1.2) Na stole stała miseczka z arachidami i talerz z biszkoptami.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. arachidowy

 przysł. arachidowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) orzacha podziemna, orzech ziemny, orzech arachidowy

 (1.2) fistaszek, orzech ziemny, orzeszek arachidowy, pot. żydek

Wiktionary


arachidonowy

kwas arachidonowy - ważny składnik pokarmu człowieka, odpowiednik nasyconego kwasu arachidowego, występującego w orzeszkach ziemnych


SJP.pl


arachidowo

przysłówek

 (1.1) tak jak arachidy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ciasteczka pachniały arachidowo i zrobiło się świątecznie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arachid mrz.

 przym. arachidowy

Wiktionary


arachidowy

zrobiony z arachidów, zawierający arachidy, mający smak arachidów (np. orzechy arachidowe, olej arachidowy)


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) spoż. zrobiony z arachidów, zawierający arachidy

przymiotnik relacyjny

 (2.1) związany z arachidami, odnoszący się do arachidów

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arachid mrz.

 przysł. arachidowo

Wiktionary


arachina

lekarstwo


SJP.pl


arachne

w mitologii greckiej: tkaczka lidyjska słynąca z maestrii swych dzieł, uczennica Ateny


SJP.pl

  • Arachne – postać z mitologii greckiej
  • Arachne – przeglądarka internetowa
  • (407) Arachne – planetoida
  • Arachne – album studyjny polskiej grupy muzycznej Hunter

Wikipedia


arachnofob

osoba przejawiająca chorobliwy lęk przed pająkami


SJP.pl


arachnofobia

chorobliwy lęk przed pająkami


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. psych. chorobliwy lęk przed pająkami;

Wiktionary

Arachnofobia (stgr. αράχνη, arachne – pająk, stgr. φοβία phobia – strach) – fobia, objawiająca się bardzo silnym lękiem przed pająkami lub innymi bezkręgowcami zbliżonymi do nich wyglądem. Jest to jedna z najczęściej występujących fobii.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌaraxnɔˈfɔbʲja, AS: araχnofobʹi ̯a

Wiktionary


arachnofobka

arachnofob


SJP.pl

Patrz:

arachnofob

arachnolog

specjalista w zakresie arachnologii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) arachn. zoolog badający pajęczaki

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jakiego pająka nazwano na cześć tego brazylijskiego arachnologa w 2017 roku?

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arachnologia ż.

 przym. arachnologiczny

 skr. arach.

Wiktionary


arachnologia

nauka biologiczna z zakresu zoologii zajmująca się badaniem różnych gatunków pajęczaków


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zool. dział zoologii, nauka o pajęczakach;

Wiktionary

Arachnologia (gr. aráchnē = pająk, lógos = nauka) – dziedzina zoologii zajmująca się badaniem pajęczaków (Arachnida).

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌaraxnɔˈlɔɟja, AS: araχnoloǵi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arachnolog m., arachnolożka ż.

 przym. arachnologiczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) skrót arach.

Wiktionary


arachnologiczny

dotyczący arachnologii lub arachnologów (np. badania arachnologiczne)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z arachnologią, dotyczący arachnologii

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arachnolog mos., arachnologia ż.

Wiktionary


araczek

zdrobnienie od: arak


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od arak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arak m.

Wiktionary


arad

miasto w Rumunii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w zachodniej Rumunii, w regionie Kriszana;

 (1.2) geogr. miasto w Dystrykcie Południowym w Izraelu

Wiktionary

  • Arad – miasto w Bahrajnie
  • Arad – miasto w Izraelu
  • Arad – miasto w Rumunii
  • Arad – okręg administracyjny w Rumunii
  • Arad – stacja kolejowa
  • Arad – biskupstwo tytularne

Wikipedia

Powiązane:

 przym. aradzki

Wiktionary


aradzki

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Aradem, dotyczący Aradu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Arad mrz.

Wiktionary


arafat

nazwisko, np. Jaser Arafat (1929-2004), polityk palestyński, przywódca Palestyny


SJP.pl


arafatka

chusta


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. arabskie nakrycie głowy, także chusta wzorowana na tym nakryciu, w biało-czarny wzór, zakończona frędzlami

 (1.2) uczn. chustka noszona na szyi

Wiktionary

Kefija (arab.: كوفية, kūfīyah) – tradycyjne arabskie nakrycie głowy. Kwadratowy kawałek materiału, przeważnie bawełniany, złożony i owinięty w różny sposób dookoła głowy. Występuje wiele odmian, wiele palestyńskich kefiji jest wykonanych z mieszaniny bawełny i wełny, która charakteryzuje się tym, iż zachowuje ciepło i schnie szybko. Przeważnie złożona na pół, tak iż formuje się trójkąt, sfałdowany następnie na czole. Często kefija utrzymywana jest na odpowiednim miejscu za pomocą pętli ze sznurka, nazywanej agal (عقال, ʿiqāl). Niektórzy noszący tę chustę formują z niej turban, podczas gdy inni noszą ją luźno opadającą na ramiona i plecy. Kefija najczęściej jest biała, z czarnym lub czerwonym wzorem. Prosta, biała kefija jest najbardziej popularna w państwach Zatoki Perskiej, wypierając niemal całkiem inne wzory z Kuwejtu i Bahrajnu. Biało-czarna kefija jest najbardziej rozpowszechniona w krajach Lewantu. Biało-czerwona natomiast jest najbardziej związana z Jordanią.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Kiedy na ciemne, długie, spięte w kok włosy zakłada przywiezioną z Bliskiego Wschodu arafatkę, wygląda jak prawdziwy Arab.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌaraˈfatka, AS: arafatka

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kefija

Wiktionary


arafura

Morze Arafura - część Oceanu Spokojnego


SJP.pl

Morze Arafura (indonez. Laut Arafura, ang. Arafura Sea) – morze przybrzeżne w zachodniej części Oceanu Spokojnego (bywa zaliczane do Oceanu Indyjskiego) między Australią a wyspami: Tanimbar, Kai i Nowa Gwinea. Od wschodu, przez Cieśninę Torresa łączy się z Morzem Koralowym, od zachodu sąsiaduje z morzami Timor, Banda i Seram, od południa z Zatoką Karpentaria. Pływy morskie osiągają do 7,6 m (Nowa Gwinea).

Wikipedia


arago

[czytaj: araGO] nazwisko


SJP.pl

Osoby:

  • François Arago (1786–1853) – francuski matematyk, fizyk, astronom i polityk
  • Jacques Arago (1790–1855) – francuski podróżnik, rysownik i literat

Astronomia:

  • (1005) Arago – planetoida

Miejsca:

  • Arago – jaskinia we Francji

Sport:

  • Arago de Sète – francuski klub siatkarski

Technika:

  • „Arago” – nazwa francuskich okrętów
    • „Arago” – francuski okręt

Wikipedia


aragon

[czytaj: araGĄ] nazwisko, np. Louis Aragon (1897-1982), francuski pisarz i uczestnik ruchu oporu podczas II wojny światowej


SJP.pl

  • Aragonia – region w Hiszpanii
  • Aragon – miasto we Francji
  • Aragon – miasto w USA, w stanie Georgia
  • Aragon – jednostka osadnicza w USA, w stanie Nowy Meksyk
  • Louis Aragon – francuski powieściopisarz i poeta

Wikipedia


aragończyk

mieszkaniec Aragonii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Aragonii

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Aragon mrz., Aragonia ż., aragonit mrz.

:: fż. Aragonka ż.

 przym. aragoński, aragonitowy

Wiktionary


aragonia

region autonomiczny i kraina historyczna w Hiszpanii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. region autonomiczny w północnej Hiszpanii

 (1.2) hist. dawne państwo obejmujące ten region

Wiktionary

Aragonia (hiszp. i arag. Aragón, kat. Aragó) – wspólnota autonomiczna i region historyczny w północno-wschodniej Hiszpanii. Region historyczny Aragonii obejmuje środkową część biegu Ebro. Pełna hiszpańska nazwa wspólnoty brzmi: "Comunidad Autónoma de Aragón".

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Stolicą Aragonii jest Saragossa.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌaraˈɡɔ̃ɲja, AS: aragõńi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. aragoński mrz., Aragończyk m., Aragonka ż., aragonit mrz.

 przym. aragoński, aragonitowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przest. Aragon

Wiktionary


aragonit

minerał, rombowa odmiana węglanu wapnia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) miner. minerał z gromady węglanów, polimorficzna odmiana węglanu wapnia;

Wiktionary

Aragonit – minerał z gromady węglanów, polimorficzna odmiana węglanu wapnia, druga co do powszechności występowania na Ziemi (na pierwszym miejscu jest kalcyt). M. in. stanowi 90% masy perłowej.

Jego nazwa wiąże się z miejscem występowania – okolic miasta Molina de Aragón (Hiszpania). Została ona nadana minerałowi w roku 1797 przez Abrahama Gottloba Wernera.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

 (1.1) węglan

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 przym. aragonitowy

 rzecz. Aragończyk mos., Aragonia ż.

frazeologia.

etymologia.

 (1.1) od toponimu etym|hiszp|Molina de Aragon..

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) aragonite

* bułgarski: (1.1) арагонит m.

* duński: (1.1) aragonit w.

* niemiecki: (1.1) Aragonit m.

* rosyjski: (1.1) арагонит m.

* słowacki: (1.1) aragonit m.

* węgierski: (1.1) aragonit

* włoski: (1.1) aragonite ż.

źródła.

== aragonit (język duński.) ==

thumb|aragonit (1.1)

wymowa.

 IPA3|ɑʁɑgoˈnid.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj wspólny

 (1.1) miner. aragonit

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌaraˈɡɔ̃ɲit, AS: aragõńit

Wiktionary

Powiązane:

 przym. aragonitowy

 rzecz. Aragończyk mos., Aragonia ż.

Wiktionary


aragonitowy

przymiotnik od: aragonit


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) zrobiony z aragonitu, składający się z aragonitu, zawierający aragonit

 (1.2) związany z aragonitem, dotyczący aragonitu

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌaraɡɔ̃ɲiˈtɔvɨ, AS: aragõńitovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Aragończyk mos., aragonit m., Aragonia ż.

Wiktionary


aragonka

mieszkanka Aragonii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Aragonii

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Aragon mrz., Aragonia ż.

:: fm. Aragończyk mos.

 przym. aragoński

Wiktionary


aragoński

przymiotnik od:
1. Aragon (miasto we Francji);
2. Aragona (miasto we Włoszech);
3. Aragonia (kraina historyczna i region autonomiczny w Hiszpanii)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący Aragonii lub jej mieszkańców, związany z Aragonią, pochodzący z Aragonii

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) jęz. język aragoński;

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Miałem po szpitalu iść na komisję lekarską, ale pojechałem na front aragoński.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌaraˈɡɔ̃j̃sʲci, AS: aragõĩ ̯sʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Aragończyk mos., Aragonia ż., Aragonka ż.

Wiktionary


aragońskojęzyczny

przymiotnik

 (1.1) taki, który posługuje się językiem aragońskim

 (1.2) taki, którego mieszkańcy posługują się językiem aragońskim

 (1.3) spisany, stworzony w języku aragońskim

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌaraˈɡɔ̃j̃skɔjɛ̃w̃ˈzɨt͡ʃnɨ, AS: aragõĩ ̯skoi ̯ẽũ̯zyčny

Wiktionary


aragorn

Imię bohatera powieści J.R.R.Tolkiena - "Władca Pierścieni"; człowiek, potomek Isildura, syn Arathorna, znany jako Obieżyświat


SJP.pl

Aragorn (ur. 1 marca 2931 Trzeciej Ery, zm. 1 marca 120 Czwartej Ery) – postać ze stworzonej przez J.R.R. Tolkiena mitologii Śródziemia, jeden z głównych bohaterów powieści Tolkiena Władca Pierścieni. W filmowej trylogii Petera Jacksona wcielił się w niego Viggo Mortensen.

Wikipedia


araguaia

rzeka w Brazylii


SJP.pl

Araguaia – rzeka w środkowej Brazylii o długości 2640 km i powierzchni dorzecza 370 tys. km². Źródła rzeki znajdują się na Wyżynie Brazylijskiej.

Głównym dopływem jest lewy dopływ Rio das Mortes (nazywana także Manso). W środkowym biegu rzeka dzieli się na dwa ramiona tworząc Wyspę Bananową. W środkowym biegu żeglowna na odcinku około 1000 km.

Wikipedia


aragwi

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. hydron. rzeka we wschodniej Gruzji, lewy dopływ Kury;

Wiktionary

Wikipedia


arai

Arai Ken, znany również jako 18degrees. lub a la i. – japoński kompozytor, gitarzysta, producent muzyczny, dj. Debiutował w 2003 roku w zespole transluv. W 2008 jako 18degrees. wydał album solowy „Tokyo Boy, Tokyo Girl”. Ogólnojapońską sławę zyskał za muzykę do serialu „Kagi no kakatta heya”. Jako dj koncentruje się na muzyce electro house.

Wikipedia


arak

gatunek alkoholu, napój otrzymywany z ryżu, trzciny cukrowej i soku palmowego, niegdyś dodawany do kawy i herbaty (jak dziś rum), obecnie głównie składnik niektórych koktajli


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. miasto w środkowym Iranie, u podnóża gór Zagros;

Wiktionary

  • arak – napój alkoholowy
  • Arak – miasto w Iranie
  • Arak – miejscowość w Syrii

Wikipedia


arakanka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) etn. przedstawicielka grupy etnicznej zamieszkującej zachodnie wybrzeże Mjanmy i pogranicze Bangladeszu;

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Arakan mrz.

:: fm. Arakanin mos.

 przym. arakański

Wiktionary


arakański

związany z Górami Arakańskimi, górami na Półwyspie Indochińskim


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Arakanem lub Arakanami, dotyczący Arakanu lub Arakanów

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) jęz. język arakański;

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Arakan mrz., Arakanin mos., Arakanka ż.

Wiktionary


arakowy

przymiotnik od: arak


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) od: arak

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Po upieczeniu trzeba pozwolić babie odpocząć w formie przez 15 minut, następnie wyłożyć na talerz i posypać cukrem pudrem lub polukrować polewą cytrynową, rumową czy arakową.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌaraˈkɔvɨ, AS: arakovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arak m.

Wiktionary


araks

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. hydron. rzeka w Turcji, Armenii, Iranie i Azerbejdżanie, prawostronny dopływ Kury;

Wiktionary

Araks (pers. ارس, orm. Արաքս, tur. Araz, starogr. Ἀράξης Aráxēs) – rzeka w Turcji, Armenii, Iranie i Azerbejdżanie (Zakaukazie).

Długość – 1072 km, powierzchnia dorzecza – 102 tys. km². Źródła w Turcji na Wyżynie Armeńskiej na zboczach Bingöl Dağları. Uchodzi do Kury jako jej prawobrzeżny dopływ.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. arakski

Wiktionary


arakski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Araksem, dotyczący Araksu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Araks mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rzad. araksyjski

Wiktionary


aralia

drzewo, krzew lub roślina zielna z rodziny araliowatych; dzięgława


SJP.pl

Aralia, dzięgława (Aralia L.) – rodzaj roślin należący do rodziny araliowatych (Araliaceae). Zalicza się do niego co najmniej 73 gatunki. Występują one w Azji i w obu Amerykach. Rodzaj najbardziej zróżnicowany jest w południowo-wschodniej Azji. W Chinach występuje 29 gatunków, z czego 17 to endemity tego kraju. Rośliny te rosną w lasach, często w lukach i na porębach, także w formacjach zaroślowych.

Wikipedia


araliowate

rodzina drzew, krzewów lub pnączy o zdrewniałych łodygach, rosnących przeważnie w strefach tropikalnych i subtropikalnych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) syst. bot. nazwa systematyczna|Araliaceae|Juss.|ref=tak., rodzina drzew, krzewów i pnączy o zdrewniałych łodygach należąca do rzędu selerowców;

Wiktionary

Araliowate (Araliaceae Juss.) – rodzina drzew, krzewów, pnączy o zdrewniałych łodygach (podrodzina Aralioideae), rzadziej roślin zielnych (podrodzina Hydrocotyloideae). Należą tu 43 rodzaje z 1450 gatunkami występującymi głównie w strefie tropikalnej i subtropikalnej, choć sięgające także rejonów arktycznych i umiarkowanych chłodnych w Ameryce Północnej, na Dalekim Wschodzie (Sachalin), na półkuli południowej rosnąc na południowych krańcach Ameryki Południowej i w Nowej Zelandii. W Polsce rosną dziko przedstawiciele dwóch rodzajów – wąkrota Hydrocotyle i bluszcz Hedera.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Niektóre zaliczane dawniej do araliowatych rodzaje przeniesione zostały do innych rodzin, gdy odkryto ich rzeczywiste relacje filogenetyczne.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. aralia ż.

 przym. araliowaty

Wiktionary


araliowaty

o cechach araliowatych (rodzina roślin)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) bot. o cechach roślin z rodziny araliowatych

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. araliowate nmos.

Wiktionary


araliowiec

przedstawiciel rzędu roślin okrytonasiennych; baldachokwiatowiec


SJP.pl


aralsk

miasto w Kazachstanie


SJP.pl

Aralsk (kaz. Арал, Arał; ros. Аральск, Aralsk) – miasto położone w południowo-zachodnim Kazachstanie, w obwodzie kyzyłordyńskim. Liczy około 33 tys. mieszkańców (2021).

Wikipedia


aralski

Aralsk (miasto w Kazachstanie)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Jeziorem Aralskim

 (1.2) związany z Aralskiem (miastem w Kazachstanie)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Arał mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) daw. Arał

Wiktionary


aram

Postacie noszące imię Aram

  • Aram – imię męskie
  • Aram – postać biblijna, syn Sema
  • Aram – król Urartu w latach 859–844 p.n.e.
  • Aram Chaczaturian – ormiański kompozytor
  • Aram I Kesziszjan – duchowny Apostolskiego Kościoła Ormiańskiego
  • Aram Yengoyan – armejski profesor antropologii
  • Aram – pseudonim Arkadiusza Rybickiego, polityka i działacza społecznego

Wikipedia


aram.

skrót od: aramejski


SJP.pl

Język aramejski (aram. ܐܪܡܝܐ Ārāmājâ, hebr. ‏אֲרָמִית‎ Arāmît) – język z grupy semickiej, używany na Bliskim Wschodzie od II tysiąclecia p.n.e. do czasów dzisiejszych.

Wikipedia


arame

wodorosty używane w niektórych kuchniach azjatyckich jako przyprawa


SJP.pl

Wikipedia


arameizm

wyraz, zwrot lub konstrukcja składniowa przejęte z języka aramejskiego lub na nim wzorowane


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) jęz. cecha fonetyczna, wyraz, forma, konstrukcja wyrazowa charakterystyczne dla języka aramejskiego

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌarãˈmɛjism̥, AS: arãmei ̯ism̦

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. aramejski mrz., Aramejczyk m., Aramejka ż.

 przym. aramejski

Wiktionary


aramejczycy

członek jednego plemion semickich, które w II tysiącleciu p.n.e. żyły na pustyniach na zachód od Mezopotamii


SJP.pl

Wikipedia


aramejczyk

członek jednego plemion semickich, które w II tysiącleciu p.n.e. żyły na pustyniach na zachód od Mezopotamii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) członek ludów semickich żyjących na pustyniach na zachód od Mezopotamii w II tysiącleciu p.n.e.;

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jezus Chrystus był Aramejczykiem czy Żydem?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌarãˈmɛjt͡ʃɨk, AS: arãmei ̯čyk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arameizm m.

:: fż. Aramejka ż.

 przym. aramejski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Semita

Wiktionary


aramejka

członkini jednego plemion semickich, które w II tysiącleciu p.n.e. żyły na pustyniach na zachód od Mezopotamii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przedstawicielka ludów semickich żyjących na pustyniach na zachód od Mezopotamii w II tysiącleciu p.n.e.

Wiktionary

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. arameizm m.

:: fm. Aramejczyk ż.

 przym. aramejski

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

 (1.1) zobtłum rodz|Aramejczyk.

* białoruski: (1.1) арамейка ż.

* niemiecki: (1.1) Aramäerin ż.

* rosyjski: (1.1) арамейка ż.

* słowacki: (1.1) Aramejka ż., Aramejčanka ż.

* ukraiński: (1.1) арамейка ż.

źródła.

== Aramejka (język słowacki.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) Aramejka

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌarãˈmɛjka, AS: arãmei ̯ka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arameizm m.

:: fm. Aramejczyk ż.

 przym. aramejski

Wiktionary


aramejski

związany z Aramejczykami


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z Aramejczykami, z dawną Syrią

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) jęz. język z grupy semickiej, używany na Bliskim Wschodzie od II tysiąclecia p.n.e. do czasów dzisiejszych;

Wiktionary

Język aramejski (aram. ܐܪܡܝܐ Ārāmājâ, hebr. ‏אֲרָמִית‎ Arāmît) – język z grupy semickiej, używany na Bliskim Wschodzie od II tysiąclecia p.n.e. do czasów dzisiejszych.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W żadnym wypadku satrapa nie urzędował w Samarii, jakkolwiek Transeufratea w aramejskim dokumencie uchodzi za kraj należący do Samarii.

 (2.1) Językiem liturgicznym Kościoła chaldejskiego pozostał aramejski.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌarãˈmɛjsʲci, AS: arãmei ̯sʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arameizm m., Aramejczyk m., Aramejka ż.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

 (2.1) semicki

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. arameizm m., Aramejczyk m., Aramejka ż.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) Aramaic; (2.1) Aramaic

* arabski: (1.1) آرامية (2.1) آرامي

* baskijski: (2.1) aramera

* białoruski: (1.1) арамейскі; (2.1) арамейская мова ż.

* chorwacki: (1.1) aramejski (2.1) aramejski

* czeski: (1.1) aramejský; (2.1) aramejština ż.

* francuski: (1.1) araméen (2.1) araméen

* kataloński: (1.1) arameu; (2.1) arameu m.

* niemiecki: (1.1) aramäisch; (2.1) Aramäisch n.

* ormiański: (1.1) արամեական (2.1) արամեերեն

* rosyjski: (1.1) арамейский (2.1) арамейский m.

* słoweński: (2.1) aramejščina ż.

* turecki: (2.1) Aramice

* ukraiński: (1.1) арамейський

* włoski: (1.1) aramaico; (2.1) aramaico m.

źródła.

== aramejski (język chorwacki.) ==

ortografie.

wymowa.

znaczenia.

przymiotnik

 (1.1) aramejski

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


aramejskojęzyczny

przymiotnik

 (1.1) taki, który posługuje się językiem aramejskim

 (1.2) taki, którego mieszkańcy posługują się językiem aramejskim

 (1.3) spisany, stworzony w języku aramejskim

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌarãˈmɛjskɔjɛ̃w̃ˈzɨt͡ʃnɨ, AS: arãmei ̯skoi ̯ẽũ̯zyčny

Wiktionary


aramid

włókno, rodzaj poliamidu, np. kevlar


SJP.pl

Aramidy – grupa polimerów, rodzaj poliamidów włóknotwórczych. Ich cechą charakterystyczną jest występowanie w ich łańcuchach głównych ugrupowań aromatycznych. Niektóre aramidy zawierają między wiązaniami amidowymi tylko grupy aromatyczne, inne zaś zawierają też ugrupowania alifatyczne. Czym więcej w jego strukturze ugrupowań aromatycznych, tym większa odporność mechaniczna, termiczna i pożarowa, ale spada też rozpuszczalność, co powoduje wzrost trudności przy przetwarzaniu.

Wikipedia


aramidowy

aramid


SJP.pl

Patrz:

aramid

aramis

jeden z głównych bohaterów powieści "Trzej muszkieterowie" Aleksandra Dumasa


SJP.pl

Aramis – jeden z bohaterów cyklu powieści Alexandre'a Dumasa-ojca: Trzej muszkieterowie, W dwadzieścia lat później, Wicehrabia de Bragelonne. Występuje również w powieści D’Artagnan autora Henry'ego Bedford-Jonesa. Właściwie nazywa się kawaler Rene d'Herblay, później opat d'Herblay (Dwadzieścia lat później), później biskup d'Herblay (Wicehrabia de Bragelonne). Postać wzorowana na księdzu Henri d’Aramitz.

Wikipedia


aranjaki

zespół tekstów staroindyjskich, przeznaczonych do studiowania w pustelniach


SJP.pl

Aranjaki (sanskryt आरण्यक āraṇyaka, teksty pustkowi) – część kanonicznej literatury wedyjskiej, spisana w sanskrycie, stanowiąca zbiór tekstów fazy przejściowej, pomiędzy zawierającymi opisy obrzędów ofiarnych Brahmanami, a spekulacjami filozoficznymi Upaniszad.

Wikipedia


aranjueski

[czytaj: aranhueski] przymiotnik od: Aranjuez (miasto w Hiszpanii)


SJP.pl


aranjuez

[czytaj: aranHŁES] miasto w Hiszpanii


SJP.pl

Wikipedia


aranowski

nazwisko


SJP.pl


arański

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z wyspami Aran (na północno-zachodnim wybrzeżu Irlandii)

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Założyłam deszczową sukienkę, pulower z wełny arańskich owiec oraz różowe kaszmirowe skarpetki – pulower i skarpety dostałam na Boże Narodzenie od Helen.

 (1.1) Zwierzenia jego z pobytu na wyspach arańskich (Aranmor, Iuishere, Inishmaan), zawarte w tomie »Aran Islands«, przepojone są dziką poezją, pierwotnego życia i słonym zapachem morza (…) sic..

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Aran mrz.

Wiktionary


aranż

opracowanie utworu muzycznego na inny niż przewidziano w oryginale; aranżacja


SJP.pl

Aranżacja albo też aranżowanie – ogół czynności twórczych i technicznych związanych z rozwinięciem utworu muzycznego i nadaniem mu nowego obrazu dźwiękowego. W węższym znaczeniu, w jakim używa się tego terminu w muzyce rozrywkowej, aranżacją (opracowaniem) nazywa się przystosowanie utworu do konkretnych warunków wykonania i tendencji panujących aktualnie w muzyce. Aranżację utożsamia się też z utworem, który został aranżowany – tak więc określenie to może oznaczać zarówno proces twórczy (aranżowanie), jak i utwór już zaaranżowany.

Wikipedia


aranżacja

1. w muzyce poważnej: opracowanie utworu muzycznego na inny niż przewidziany w oryginale instrument, głos itp.;
2. w muzyce rozrywkowej: rytmiczne, harmoniczne i artykulacyjno-dynamiczne opracowanie zarysu melodycznego kompozycji (piosenki) i przydzielenie określonych jego partii do poszczególnych instrumentów (wykonawców); aranż;
3. zaprojektowanie wystroju pomieszczenia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) dostosowanie przestrzeni lub wnętrza pod względem funkcjonalnym albo estetycznym

 (1.2) muz. zmiana stylistyki utworu muzycznego, bez naruszania jego podstawowej linii melodyjnej;

Wiktionary

Aranżacja albo też aranżowanie – ogół czynności twórczych i technicznych związanych z rozwinięciem utworu muzycznego i nadaniem mu nowego obrazu dźwiękowego. W węższym znaczeniu, w jakim używa się tego terminu w muzyce rozrywkowej, aranżacją (opracowaniem) nazywa się przystosowanie utworu do konkretnych warunków wykonania i tendencji panujących aktualnie w muzyce. Aranżację utożsamia się też z utworem, który został aranżowany – tak więc określenie to może oznaczać zarówno proces twórczy (aranżowanie), jak i utwór już zaaranżowany.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. aranżowanie n.

 czas. aranżować ndk., zaaranżować dk.

 przym. aranżowany

Wiktionary


aranżacyjny

związany z aranżacją


SJP.pl


aranżer

1. osoba dokonująca aranżacji;
2. ten, kto coś organizuje, urządza


SJP.pl

  • aranżer – osoba tworząca aranżację
  • aranżer – inaczej keyboard

Wikipedia


aranżerka

1. kobieta dokonująca aranżacji;
2. kobieta, która coś organizuje, urządza


SJP.pl


aranżować

1. dokonywać aranżacji;
2. urządzać, organizować coś


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. zaaranżować)

 (1.1) organizować, urządzać

 (1.2) daw. porządkować, układać

 (1.3) muz. dostosować kompozycję do użycia innych instrumentów czy śpiewu

 (1.4) daw. przewodzić, wodzić rej

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. aranżacja ż., aranżowanie rzecz. odczas.

 czas. zaaranżować dk.

Wiktionary


aranżowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|aranżować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. aranżować

 rzecz. aranżacja ż.

Wiktionary


arapaima

ryba kostnoszkieletowa z podrzędu kostnojęzycznych, największa wśród słodkowodnych


SJP.pl

Arapaima (Arapaima gigas) – gatunek ryby kostnojęzykokształtnej z rodziny Arapaimidae. Znana także jako piraruku (ryba czerwona) lub paiche. Jedna z największych słodkowodnych ryb świata.

Wikipedia


arapaimokształtne

rząd ryb promieniopłetwych; arowanokształtne, kostnojęzykokształtne


SJP.pl

Kostnojęzykokształtne, arowanokształtne, arapaimokształtne (Osteoglossiformes) – rząd ryb promieniopłetwych (Actinopterygii) o wielu prymitywnych cechach budowy, zamieszkujących wody słodkowodne całego świata, głównie w obszarach tropikalnych. Większość gatunków prowadzi drapieżny tryb życia. Najstarsze otolity pochodzą z mastrychtu.

Wikipedia


arar

gatunek dużego ptaka z podrodziny kakadu; kakadu palmowa, kakadu wielka, żałobnica palmowa


SJP.pl

Arar (arab. عرعر) – miasto w północno-wschodniej Arabii Saudyjskiej, położone 60 kilometrów od granicy z Irakiem; stolica Północnej Prowincji Granicznej. Według spisu ludności z 2010 roku liczyło 167 057 mieszkańców. Ośrodek przemysłowy. W mieście znajduje się port lotniczy Arar.

Wikipedia


arara

gatunek dużego ptaka z podrodziny kakadu; kakadu palmowa, kakadu wielka, żałobnica palmowa


SJP.pl

Arara – miasto w środkowej Brazylii, w stanie Paraíba.

Wikipedia


araracki

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Araratem, dotyczący Araratu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Ararat mrz.

Wiktionary


ararat

masyw wulkaniczny w Turcji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. górski masyw wulkaniczny w Turcji;

 (1.2) geogr. adm. prowincja w Armenii, w południowej części kraju;

 (1.3) geogr. miasto w Armenii, w prowincji Ararat (1.2);

 (1.4) geogr. miejscowość w Australii, w stanie Wiktoria;

 (1.5) geogr. hist. starożytne państwo na Bliskim Wschodzie, na Wyżyny Armeńskiej;

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (2.1) imię|polski|m.

Wiktionary

Góra Ararat (orm. Արարատ, hebr. ‏אררט‎, tur. Ağrı, pers. ‏آرارات‎) – masyw wulkaniczny leżący w centrum Wyżyny Armeńskiej między jeziorami Wan i Sewan, na terytorium Turcji, 32 km od granicy z Armenią i 16 km od granicy z Iranem.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ararat jest widoczny z Erywania.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: aˈrarat, AS: ararat

Wiktionary

Powiązane:

 przym. araracki

Wiktionary

Synonimy:

 (1.5) Urartu, Biajnili, Królestwo Wan

Wiktionary


ararauna

gatunek dużego ptaka z rodziny papugowatych, o żółtych i jaskrawoniebieskich piórach; ara ararauna


SJP.pl

Ara ararauna, ararauna (Ara ararauna) – gatunek dużego ptaka z rodziny papugowatych (Psittacidae). Nie wyróżnia się podgatunków.

Morfologia
Jaskrawoniebieskie pióra z wierzchu i żółte od spodu. Na boku głowy naga biała skóra poprzecinana czarnymi prążkami. Czoło zielone, tęczówka żółta.

Wikipedia


arasari

rodzaj ptaków z podrodziny tukanów


SJP.pl


araszkiewicz

nazwisko


SJP.pl

Araszkiewicz – polskie nazwisko. Na początku XXI wieku noszone w Polsce przez 749 osób.

Wikipedia


arat

pasterz bydła w Mongolii


SJP.pl

Aratos z Sykionu, Arat z Sykionu (ur. 271 p.n.e., zm. 213 p.n.e.) – grecki polityk, wieloletni strateg Związku Achajskiego.

Wikipedia


araukana

rasa kur ozdobnych z Chile, znoszących jaja barwy jasnozielonkawej lub jasnoniebieskawej


SJP.pl

Araukana (hiszp. La Araucana) – szesnastowieczny hiszpański epos bohaterski autorstwa Alonsa de Ercilla y Zúñiga. Dzieło powstawało w latach 1569–89. Utwór opowiada o podboju Chile przez hiszpańskich konkwistadorów. Poemat składa się z trzech części. Został napisany oktawą (po hiszpańsku octava real).

No las damas, amor, no gentilezas
de caballeros canto enamorados,
ni las muestras, regalos y ternezas
de amorosos afectos y cuidados;
mas el valor, los hechos, las proezas
de aquellos españoles esforzados,
que a la cerviz de Arauco no domada
pusieron duro yugo por la espada.

Wikipedia


araukanie

rasa kur ozdobnych z Chile, znoszących jaja barwy jasnozielonkawej lub jasnoniebieskawej


SJP.pl

Mapucze, Araukanie (mapucze Mapuche; hiszp. mapuche(s) lub araucano(s)) – grupa etniczna Indian Ameryki Południowej, zamieszkujących południowo-centralne obszary Chile i południowo-zachodnią Argentynę. Sami Araukanie mówią o sobie Mapucze, co w dosłownym tłumaczeniu znaczy „Ludzie Ziemi”. Plemiona te żyły w czasach prekolumbijskich na południe od terenów zajmowanych przez Inków na obszarze dzisiejszego Chile.

Wikipedia


araukanin

Indianin Ameryki Południowej zamieszkujący środkowe Chile i północno-zachodnią Argentynę


SJP.pl


araukanka

Indianka Ameryki Południowej zamieszkująca środkowe Chile i północno-zachodnią Argentynę


SJP.pl


araukański

dotyczący Araukanów, właściwy Araukanom


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Araukanią, dotyczący Araukanii

 (1.2) jęz. związany z językami araukańskimi, dotyczący języków araukańskich

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Araukania ż.

Wiktionary


araukaria

wiecznie zielone drzewo iglaste; igława


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) bot. rodzaj drzew iglastych z rodziny araukariowatych

Wiktionary

Araukaria, igława (Araucaria Juss.) – rodzaj drzew iglastych z rodziny araukariowatych. Obejmuje 19 gatunków. Dwa gatunki rosną w południowej części Ameryki Południowej, pozostałe we wschodniej Australii, na Nowej Gwinei i Nowej Kaledonii. Drzewa są wiecznozielone, dwupienne (rzadko jednopienne) i wyróżniają się regularnym pokrojem.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wyróżniamy dziewiętnaście gatunków araukarii.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌarawˈkarʲja, AS: arau̯karʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 przym. araukariowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) igława

Wiktionary


araukariowate

rodzina roślin nagonasiennych; igławowate


SJP.pl

Wikipedia


araukariowaty

o cechach araukariowatych (rodzina roślin)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) bot. o cechach roślin z rodziny araukariowatych

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. araukariowate nmos.

Wiktionary


araukariowy

związany z araukarią


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) składający się z araukarii

 (1.2) wykonany z drewna lub innej części araukarii

 (1.3) będący częścią araukarii

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Najchętniej przebywa w rzadkich, krzewiastych lasach, ale spotyka się ją również w wysokich lasach araukariowych.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌarawkarʲˈjɔvɨ, AS: arau̯karʹi ̯ovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. araukaria

Wiktionary


arawacki

1. Arawak;
2. języki arawackie - grupa językowa ludów indiańskich Ameryki Południowej i Środkowej


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Arawakami, dotyczący Arawaków

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Arawakowie lm m.

Wiktionary


arawak

Indianin Ameryki Południowej posługujący się językami z rodziny arawackiej


SJP.pl

Arawak, Arawakowie – grupy etniczne Indian Ameryki Południowej, posługujące się językami z rodziny arawackiej (ang. Arawakan).

Wikipedia


arawakowie

grupy etniczne Indian Ameryki Południowej, posługujące się językami z rodziny arawackiej


SJP.pl

Arawak, Arawakowie – grupy etniczne Indian Ameryki Południowej, posługujące się językami z rodziny arawackiej (ang. Arawakan).

Wikipedia


arba

1. dwukołowy wózek używany w krajach Orientu;
2. czterokołowy wóz na Ukrainie i Kaukazie, głównie do przewozu zboża


SJP.pl

Arba – miejscowość i gmina we Włoszech, w regionie Friuli-Wenecja Julijska, w prowincji Pordenone.

Według danych na rok 2004 gminę zamieszkiwało 1228 osób, 87,7 os./km².

Wikipedia


arbaj

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. ubranie robocze

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|arbajtancug.

Wiktionary


arbajtancug

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. ubranie robocze, kombinezon roboczy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Justa, podej mi arbajtancug, bo ida na szychta.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|arbaj.

Wiktionary


arbajter

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. kolej. pociąg pracowniczy

Wiktionary


arbalet

kusza, która zamiast bełtów wyrzuca kamienne lub ołowiane kule; arbaleta


SJP.pl

Arbalet (także: arbaleta; niem. balester) – rodzaj kuszy, przystosowanej do miotania pocisków kamiennych lub ołowianych (zamiast bełtów).

Arbalet posiadał łoże (często z charakterystycznym wygięciem w przedniej części), do którego przymocowane było stalowe łuczysko. Wyposażony był w podwójną cięciwę na środku której znajdowała się skórzana miseczka (podobnie jak w procy). Niektóre arbalety posiadały również prymitywne przyrządy celownicze, zazwyczaj w postaci koralika zawieszonego na ramce, w miejscu łączenia łuczyska z łożem, oraz blaszki z przeziernikiem lub szczerbinką, umiejscowionej za orzechem mechanizmu spustowego.

Wikipedia


arbaleta

kusza, która zamiast bełtów wyrzuca kamienne lub ołowiane kule; arbalet


SJP.pl


arbaletowy

przymiotnik od: arbalet


SJP.pl


arbata

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Poznań. herbata

Wiktionary


arbek

czeczeński żołnierz lub ochotnik walczący w oddziałach partyzanckich przeciwko Rosjanom


SJP.pl


arbela

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. staroż. miasto w Iraku;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Arbela to jedno z najstarszych miast na świecie, zamieszkiwane nieprzerwanie od ponad 8000 lat. Prawdopodobnie jest to najstarsza osada ludzka, gdyż w pobliżu odkryto także ślady neandertalczyków.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: arˈbɛla, AS: arbela

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Arbil, współcz. Irbil

Wiktionary


arbiter

1. osoba decydująca o czymś, rozstrzygająca coś; znawca, autorytet;
2. książkowo: rozjemca


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) praw. rozjemca, sędzia polubowny powołany aby rozstrzygnąć spór

 (1.2) sport. sędzia sportowy

 (1.3) książk. osoba, którą uznaje się za autorytet w jakiejś dziedzinie

Wiktionary

Sędzia polubowny, arbiter, rozjemca – sędzia rozstrzygający spory wniesione do sądu polubownego. Arbitrem przed sądem polubownym może być każda osoba fizyczna, mająca pełną zdolność do czynności prawnych, z wyjątkiem sędziego państwowego (nie dotyczy sędziego w stanie spoczynku).Może to być również osoba powołana przez strony pozostające w sporze w celu pozasądowego rozwiązania sporu.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Decyzje tego arbitra są sprawiedliwe.

 (1.2) Arbiter dał mu sygnał, że może wykonać rzut karny.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: arˈbʲitɛr, AS: arbʹiter

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arbitraż m., arbitralność ż., arbitrażowanie n.

 przym. arbitrażowy, arbitralny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rozjemca, sędzia polubowny

 (1.2) sędzia

 (1.3) autorytet

Wiktionary


arbitralizm

sposób postępowania polegający na nieznoszeniu sprzeciwu i narzucaniu innym swojego zdania; apodyktyzm, apodyktyczność, arbitralność


SJP.pl


arbitralność

narzucanie komuś własnego zdania w sposób nieprzyjmujący sprzeciwu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) książk. cecha tego, co jest arbitralne

 (1.2) książk. cecha tych, którzy są arbitralni

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Oczywiście nie należy się bać słowa arbitralność z powodu jego odcienia moralnego (woluntaryzm, bezpodstawność); arbitralność konwencji społecznych jest tak silna, jak większości instytucji ukształtowanych w praktyce historycznej.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. arbitralny, arbitrażowy

 przysł. arbitralnie

 rzecz. arbiter mos.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) apodyktyczność, samowolność

 (1.2) apodyktyczność, autokratyczność, despotyczność

Wiktionary


arbitralny

1. opierający się na własnym uznaniu, bez ustalonych zasad czy konsultacji;
2. narzucający swoje opinie lub decyzje, nie uznający sprzeciwu


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) narzucający swoje zdanie, nielubiący sprzeciwu

 (1.2) taki (np. wniosek), którego postulowana słuszność nie opiera się na pozytywnej weryfikacji przez szereg spójnych i/lub sprawdzonych kryteriów, ale na jednym kryterium, jakim jest wygłoszenie go przez konkretną osobę

 (1.3) jęz. konwencjonalny, umowny, dowolny;

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Mówi arbitralnym tonem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌarbʲiˈtralnɨ, AS: arbʹitralny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arbitralność ż., arbiter mos.

 przysł. arbitralnie

 przym. arbitrażowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) apodyktyczny

Wiktionary


arbitraż

rozstrzyganie sporów przed bezstronnym arbitrem (arbitrami); sąd polubowny, postępowanie rozjemcze


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) sąd rozjemczy, polubowne rozstrzygnięcie danej kwestii przez arbitrów

Wiktionary

  • Arbitraż (psychologia)
  • Arbitraż (ekonomia)
  • Arbitraż (sport)
  • Arbitraż (prawo)
  • Arbitraż międzynarodowy
  • Arbitraż (politologia)
  • Arbitraż – amerykański film z 2012 roku

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. arbiter mos., arbitrażysta mos., arbitrażowanie n.

 przym. arbitrażowy

Wiktionary


arbitrażować

rozstrzygać konflikt za pomocą arbitrażu


SJP.pl


arbitrażowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) praw. rozstrzyganie sporu w drodze arbitrażu

 (1.2) praw. branie udziału w arbitrażu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arbiter m., arbitraż m.

 czas. arbitrażować

 przym. arbitrażowy

Wiktionary


arbitrażowy

związany z arbitrażem (np. postępowanie arbitrażowe)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) praw. związany z arbitrażem, dotyczący arbitrażu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arbitraż mrz., arbiter mos., arbitralność ż., arbitrażysta mos., arbitrażowanie n.

 przym. arbitralny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rozjemczy

Wiktionary


arbitrażysta

osoba zajmująca się arbitrażem walutowym lub dewizowym


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) ekon. podmiot zajmujący się stosowaniem arbitrażu na rynku

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W ostatnim dniu notowania kontraktów serii lipcowej arbitrażysta zamyka swoje pozycje.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌarbʲitraˈʒɨsta, AS: arbʹitražysta

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arbitraż m.

 przym. arbitrażowy

Wiktionary


arbomedia

największa polska sieć reklamowa


SJP.pl


arboret

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zob. arboretum.

Wiktionary


arboretum

powierzchnia uprawna drzew i krzewów dla celów hodowlanych i badawczych; dendrarium


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) ekol. wyodrębniony obszar, na którym znajduje się kolekcja drzew i krzewów, utrzymywany w celu naukowo-badawczym (np. prace nad aklimatyzacją obcych gatunków), bądź ochrony rzadkich gatunków i odmian;

Wiktionary

Arboretum (łac. arbor, arboris – drzewo), ogród dendrologiczny, dendrarium – miejsce, w którym kolekcjonuje się drzewa i krzewy oraz zwykle prowadzi się badania nad nimi. Przy arboretach działają często placówki naukowe badające morfologię, anatomię, ekologię, fizjologię i genetykę roślin drzewiastych oraz możliwości aklimatyzacji gatunków obcych. Arboreta funkcjonować mogą jako placówki samodzielne, ale stanowić też mogą część ogrodów botanicznych o wszechstronnych kolekcjach. Gatunki dawniej nasadzano w kolekcjach arboretów głównie kierując się względami estetycznymi. Współczesne kolekcje gromadzą różne gatunki według kryterium ekologicznego (tworząc grupy o podobnych wymaganiach siedliskowych) lub systematycznego (grupując gatunki i rodzaje spokrewnione).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Naukowcy przeprowadzają badania w naszym arboretum.

 (1.1) Dodatkowe atrakcje to imponująca kolekcja drzew w przyzamkowym arboretum, zbiory Biblioteki Kórnickiej, tereny rekreacyjne, bogactwo lasów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌarbɔˈrɛtũm, AS: arboretũm

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dendrarium, park dendrologiczny, ogród dendrologiczny

Wiktionary


arborio

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) spoż. odmiana ryżu o zaokrąglonych ziarnach, używana m.in. do risotto

Wiktionary

Arborio – miejscowość i gmina we Włoszech, w regionie Piemont, w prowincji Vercelli.

Według danych na rok 2004 gminę zamieszkiwały 1033 osoby, 44,9 os./km².

Wikipedia


arborycyd

środek chemiczny do niszczenia krzewów i drzew


SJP.pl

Arborycydy, sylwicydy – herbicydy używane do niszczenia zbędnych drzew i kolczastych krzewów. Do tej grupy zalicza się także preparaty powodujące usychanie przeznaczonych do wyrębu drzew, co ułatwia zdejmowanie kory i przyspiesza wysychanie drewna.

Fitotoksyczne BST używany są na polu walki do oczyszczania terenu.

Wikipedia


arborycydowy

przymiotnik od: arborycyd


SJP.pl


arborysta

osoba zajmująca się uprawą i pielęgnacją roślin drzewiastych


SJP.pl

Arborysta (z łac. arbor – drzewo) – specjalista z zakresu arborystyki, zajmujący się opieką (sadzeniem, przesadzaniem, ochroną, diagnostyką, projektowaniem zabiegów pielęgnacyjnych itd.) nad drzewami, krzewami, pnączami zwykle w krajobrazie kulturowym od momentu posadzenia do naturalnej śmierci lub usunięcia. W odróżnieniu od leśnika zajmuje się pojedynczymi okazami, a nie całym kompleksem leśnym. Celem pracy arborysty jest maksymalizacja trwania okazów wraz z wszelkimi usługami ekosystemowymi, jakie ono świadczy.

Wikipedia


arborystka

arborysta


SJP.pl

Patrz:

arborysta

arborystyka

Arborystyka (z łac. arbor – drzewo) – dyscyplina praktyczna o podstawach naukowych rozwijająca się dynamicznie w Stanach Zjednoczonych oraz Europie Zachodniej i Środkowej, zajmująca się uprawą, pielęgnacją, a także badaniami drzew, krzewów, pnączy i innych wieloletnich roślin drzewiastych. Za ojca współczesnej arborystki uważany jest amerykański biolog i fitopatolog Alex Shigo.

Wikipedia


arbuskularny

mikoryza arbuskularna - rodzaj mikoryzy, w którym grzybnia wnika do środka korzenia roślin


SJP.pl


arbutyna

glikozyd występujący głównie w liściach borówki brusznicy, mający właściwości antyseptyczne; stosowany jako lek odkażający drogi moczowe


SJP.pl

Arbutyna (β-glukozyd hydrochinonu) – organiczny związek chemiczny z grupy glikozydów fenolowych.

Występuje w wielu roślinach, np. w majeranku, lebiodce i liściach drzew. Jej utlenianie jest przyczyną czernienia zawierających ją liści.

Ma działanie dezynfekujące drogi moczowe dzięki hydrolizie w środowisku zasadowym do hydrochinonu, będącym właściwym środkiem aktywnym. Reakcja ta nie zachodzi w środowisku obojętnym i kwasowym, jest też hamowana przez pochodne kwasu galusowego.

Wikipedia


arbuz

1. jednoroczna, afrykańska roślina warzywna z rodziny dyniowatych, uprawiana w ciepłych krajach na całym świecie ze względu na smaczne owoce; kawon;
2. owoc tej rośliny w kształcie dużej kuli (o masie nawet do 16 kg), z grubym, wodnistym i słodkim miąższem barwy czerwonej, różowej lub żółtej; kawon;
3. potocznie, żartobliwie: głowa;
4. dawniej: dynia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy lub męskorzeczowy

 (1.1) ogrod. bot. nazwa systematyczna|Citrullus|Schrad.|ref=tak., rodzaj roślin z rodziny dyniowatych;

 (1.2) spoż. owoc arbuza (1.1), wielka kula w zielonej, twardej skórce i z czerwonym, wodnistym miąższem o słodkim smaku

 (1.3) pot. uczn. stud. więz. głowa

 (1.4) uczn. ktoś otyły

 (1.5) uczn. ktoś nieatrakcyjny

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Arbuz jest uprawiany w wielu krajach.

 (1.2) Arbuzy są bardzo soczyste.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈarbus, AS: arbus

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arbuzówka ż., arbuziarz m.

:: zdrobn. arbuzik m.

 przym. arbuzowy, arbuzowaty

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kawon

 (1.4) arbuziarz

Wiktionary


arbuziarz

1. w gwarze uczniowskiej: osoba dobrze zbudowana i wysportowana;
2. w gwarze złodziejskiej: bandyta bijący ofiary w głowę


SJP.pl


arbuzowaty

mający kształt arbuza, przypominający arbuz


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) bot. o kształcie arbuza, przypominający arbuz

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arbuz mrz.

Wiktionary


arbuzowy

arbuz


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący arbuza, związany z arbuzami

 (1.2) o jasnoczerwonym kolorze

 (1.3) zawierający arbuz, mający smak arbuza

Wiktionary

Patrz:

arbuz

Wymowa:

IPA: ˌarbuˈzɔvɨ, AS: arbuzovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arbuz m.

Wiktionary


arbuzy

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) pot. uczn. duży biust

forma rzeczownika.

 (2.1) M. i B. lm. od: arbuz

Wiktionary


arcach

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. terytorium w Azji, na obszarze Kaukazu

Wiktionary

Górski Karabach (azer. Dağlıq Qarabağ; orm. Լեռնային Ղարաբաղ, trl. Lernajin Gharabagh) – region historyczno-geograficzny, położony na obszarze Kaukazu Południowego, częściowo w obrębie Gór Karabaskich. Region jest w większości górzysty i zalesiony.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. arcaski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Karabach, Górski Karabach

Wiktionary


arcana

[czytaj: arkana] polskie wydawnictwo


SJP.pl

  • Arcana – dwumiesięcznik
  • Arcana – wydawnictwo
  • Arcana – zespół muzyczny

Wikipedia


arcaski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Arcachem, dotyczący Arcachu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Arcach mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) karabaski • górnokarabaski • górskokarabaski

Wiktionary


arcato

[czytaj: arkato] określenie wykonawcze: smyczkując


SJP.pl


arcelor

koncern hutniczy


SJP.pl

Arcelor S.A. – były luksemburski koncern hutniczy.

Przedsiębiorstwo obecnie należy do koncernu ArcelorMittal, największego na świecie producenta stali z siedzibą główną w Luksemburgu.

Wikipedia


arch

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. arkusz

Wiktionary

Szwajcaria:

  • Arch – gmina w kantonie Berno, w okręgu Seeland

Inne:

  • „Arch” – polskie czasopismo wydawane w latach 2010-2020
  • Arch Linux – dystrybucja Linuksa
  • GNU Arch – system kontroli wersji
  • Model ARCH – model ekonometryczny służący do analizy szeregów czasowych

Wikipedia


arch.

skrót od:
1. architekt;
2. architektura;
3. archiwum;
4. archidiecezja;
5. archeologiczny;
6. architektoniczny;
7. archaiczny


SJP.pl

skrót

 (1.1) = architekt; rzad. architektka

 (1.2) = architektura

 (1.3) = archidiecezja

 (1.4) = archiwum

 (1.5) = archeologiczny

 (1.6) = architektoniczny

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Budynek wzniesiony w 1875 wg proj. krakowskiego arch. Teofila Żebrowskiego (1800—1887).

 (1.1) W bezpośrednim sąsiedztwie placu znajduje się kościół św. Barbary zbudowany w 1927–[19]29 wg proj. arch. Mariana Andrzejewskiego — jeden z pierwszych w Polsce kościołów o konstrukcji żelbetowej.

 (1.1) O godz. 12 przewidziano spacer po pałacu w towarzystwie arch. W[aldemara]. Niewalda, który przedstawi wyniki ostatnich badań architektonicznych w Willi Decjusza.

 (1.2) Instalacje CO i wentylacji nie wchodzą w zakres projektu budowlanego (arch. i konstrukcja).

 (1.2) Piotr Wróbel Dr arch. Piotr Wróbel, współautor, z prof. arch. Tomaszem Mańkowskim, projektu konkursowego nowej siedziby Radia Kraków [Małopolska], adiunkt na Wydziale Architektury Politechniki Krakowskiej [im. Tadeusza Kościuszki].

 (1.3) Homilię wygłosił bp senior arch. wrocławskiej Józef Pazdur.

 (1.4) Jan Knapik z rodziną — żoną Haliną i dwoma synami. Fot. arch[.&rsqb. prywatne[.] Poseł w stroju myśliwskim. Fot. Edward WresiŁo

 (1.4) W małżeństwie z Krystyną Lange (od 1943 r.) pozostawił czworo dzieci: Rafał (ur. 1946), Agnieszka (ur. 1948), Krzysztof (ur. 1951, Anna (ur. 1956) — akta osob. w arch. KUL, akta d-ratu w arch. UMCS; informacje od rodziny; wspomnienia osobiste.

 (1.5) Również znaleziska arch. „chrześcijańskie” są nieliczne.

 (1.6) [...] jego projekty arch. i urb. wywarły duży wpływ na współcz. architekturę, zwłaszcza Bauhausu; [...].

 (1.6) Samodzielne dzieła Leonarda da Vinci z pierwszego okresu florenckiego: Pokłon Trzech Króli, Św. Hieronim [na pustyni] [...] oraz model brązowego pomnika konnego F[ranciszka I]. Sforzy i projekty arch. (model kopuły katedry, plany pałacu); [...].

Wiktionary

Wymowa:

IPA: arˈxʲitɛkt, AS: arχʹitekt

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) archit.

 (1.5) archeol.

 (1.6) archit.

Wiktionary


archa

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) stpol. śrpol. arka

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈarxa, AS: arχa

Wiktionary


archacki

nazwisko


SJP.pl


archaeus

[czytaj: archeus] w filozofii przyrody: zasada życia; pojęcie wprowadzone do alchemii przez Paracelsusa


SJP.pl


archaicznie

przysłówek

 (1.1) w sposób typowy dla minionych czasów

 (1.2) w sposób niepasujący do nowych czasów

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na archaicznie wystylizowanych szyldach pojawiają się starożytne daty sugerujące długoletnią tradycję firmy.

 (1.2) Stosunki społeczne układały się zgoła archaicznie, nie było tu żadnego bardziej prężnego i dynamicznego przemysłu, rolnictwo wegetowało w warunkach niemal feudalnych.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. archaizm mrz., archaiczność ż.

 przym. archaiczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) anachronicznie, przestarzale, przeżytkowo

Wiktionary


archaiczniej

stopień wyższy od przysłówka: archaicznie


SJP.pl


archaiczniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: archaiczny


SJP.pl


archaiczność

przestarzałość


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest archaiczne; cecha tych, którzy są archaiczni

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Tym, co odróżnia język sakralny od języka świeckiego jest archaiczność tego pierwszego.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. archaizm mrz., archaizowanie n.

 przym. archaiczny

 przysł. archaicznie

Wiktionary


archaiczny

1. dotyczący bardzo odległych czasów, różniący się wyraźnie od tego, co występuje obecnie, np. archaiczny język, archaiczna kultura;
2. przestarzały, np. archaiczne poglądy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) będący typowym dla dawnych czasów

 (1.2) pejor. niezgodny z nowoczesnością lub postępem

 (1.3) geol. związany z archaikiem, dotyczący archaiku

 (1.4) dotyczący najwcześniejszych okresów powstawania albo kształtowania się czegoś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przeczytać taką dyskietkę może tylko bardzo archaiczny komputer.

 (1.1) Przykładane na prasie obciążenie odczytywaliśmy na archaicznym wskaźniku wyskalowanym w kilogramach.

 (1.2) Szef partii politycznej przedstawił archaiczne poglądy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌarxaˈjit͡ʃnɨ, AS: arχai ̯ičny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. archaik m., archeozoik m., archaiczność ż., archaika m., archaizm m., archaizowanie n.

 przysł. archaicznie

 czas. archaizować

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przestarzały, staromodny, staroświecki

 (1.2) przestarzały

Wiktionary


archaik

w geologii: najstarsza era w dziejach Ziemi, która trwała od początków geologicznych dziejów Ziemi do około 2,5 miliarda lat temu; archeozoik, azoik, era archaiczna


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) geol. najstarszy eon w dziejach Ziemi;

Wiktionary

Archaik (ang. Archean, od gr. arche ‛na przedzie’), archeozoik (z gr. dzoe ‛życie’), azoik (z gr. ‛bez życia’)

  • w sensie geochronologicznym: drugi najstarszy eon w dziejach Ziemi po hadeiku, trwający ok. półtora miliarda lat (od 4,0 do 2,5 mld lat temu). Archaik dzieli się na cztery ery: eoarchaik, paleoarchaik, mezoarchaik i neoarchaik.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Archaik stanowi najstarszy etap dziejów litosfery.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: arˈxajik, AS: arχai ̯ik

Wiktionary

Powiązane:

 przym. archaiczny

 rzecz. archaizm mrz., archaizowanie n.

Wiktionary


archaika

rzadko: to, co jest właściwe odległym czasom; archaiczność, pradawność, prastarość, starodawność


SJP.pl


archaista

przestarzale: zwolennik archaizacji - nadawania czemuś (np. dziełu sztuki, językowi) form właściwych epoce minionej


SJP.pl


archaistyczny

mający cechy minionej epoki; archaizujący


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający cechy epok minionych

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. archaizowanie n.

 czas. archaizować

Wiktionary


archaizacja

odmiana stylizacji, polegająca na użyciu w wypowiedzi wyrazów, zwrotów lub szyku zdania, charakterystycznych dla dawnych epok


SJP.pl

Archaizacja (stylizacja archaiczna) – rodzaj stylizacji językowej polegającej na wprowadzeniu do utworu literackiego archaicznych elementów słownictwa, rzadziej form gramatycznych lub konstrukcji składniowych. W wypadku braku zabytków dokumentujących dawne formy (np. dla polszczyzny sprzed XII wieku) celom stylizacji archaicznej mogą służyć elementy gwarowe lub pochodzące z języka dawnych epok.

Wikipedia


archaizacyjny

związany z archaizacją


SJP.pl


archaizator

osoba propagująca stary ład jak również osoba przeciwna postępowi technicznemu


SJP.pl


archaizatorski

archaizator


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z archaizatorem, archaizatorami, dotyczący archaizatorów; charakterystyczny dla archaizatora

Wiktionary

Patrz:

archaizator

Powiązane:

 rzecz. archaizator mos.

Wiktionary


archaizm

wyraz, zwrot bądź konstrukcja składniowa, które już wyszły z użycia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) jęz. forma językowa, która wyszła z użycia

 (1.2) rzecz przestarzała

Wiktionary

Archaizm (gr. archaíos „dawny” od archē „początek”) – wyraz, konstrukcja składniowa lub związek frazeologiczny, który wyszedł z użycia w danej formie języka. Archaizmy to także wyrazy w formie przestarzałej, które są jeszcze w pewnym stopniu używane, lecz postrzegane jako dawne. Te z kolei nazywa się anachronicznymi. Termin używany jest również w znaczeniu ogólniejszym na nazwanie rzeczy przestarzałych.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. archaiczność ż., archaik mrz., archaika ż., archaizacja ż., archaizowanie n.

 czas. archaizować ndk.

 przym. archaiczny

 przysł. archaicznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) archaika, archaiczność, przeżytek

Wiktionary


archaizować

dokonywać archaizacji, wprowadzać do dzieła elementy (wyrazy, zwroty, szyk zdania) charakterystyczne dla dawnych epok


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. zarchaizować)

 (1.1) nadawać utworowi cechy charakterystyczne dla dzieł dawnych epok

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W oryginale książka była tak pisana, jakby pisarz delikatnie archaizował tekst, lekko szkicował odniesienia do hiszpańszczyzny XVIII wieku [...]

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. archaizowanie n., archaizacja ż., archaizm m., archaista m.

 czas. zarchaizować dk.

 przym. archaiczny, archaistyczny

Wiktionary


archaizowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) jęz. szt. naśladowanie stylu lub języka epok minionych, nadawanie czemuś cech archaicznych

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. archaik m., archaizm m., archaiczność ż., archaizacja ż.

 czas. archaizować ndk.

 przym. archaiczny, archaistyczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) archaizacja

Wiktionary


archaizujący

odznaczający się archaizacją


SJP.pl


archalaksa

zmiana w początkowym etapie embriogenezy


SJP.pl


archandia

dawniej: tłum, gawiedź, orszak; archandria


SJP.pl


archandria

dawniej: tłum, gawiedź, orszak; archandia


SJP.pl


archangelica

Wikipedia


archangielczyk

mieszkaniec Archangielska


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Archangielska

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Archangielsk mrz.

:: fż. archangielka ż.

 przym. archangielski

Wiktionary


archangielka

mieszkanka Archangielska (miasta w Rosji)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Archangielska

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Archangielsk mrz.

:: fm. archangielczyk mos.

 przym. archangielski

Wiktionary


archangielsk

rosyjskie miasto portowe położone nad Morzem Białym


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w północnej części europejskiej Rosji;

Wiktionary

Archangielsk (ros. Арха́нгельск; do 1613 Nowochołmogory, ros. Новохолмого́ры) – miasto w północnej części europejskiej Rosji, stolica obwodu archangielskiego i rejonu primorskiego. Miasto leży na dwóch brzegach rzeki Dwiny, 40–45 km od miejsca, gdzie wpada do Morza Białego. Terytorium okręgu miejskiego (rejonu) miasto Archangielsk obejmuje 29 442 ha. Miejskie nabrzeża przeciągnięte są wzdłuż rzeki na 35 km. Archangielsk był głównym portem Rosji do roku 1703.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: arˈxãŋʲɟɛlsk, AS: arχãŋʹǵelsk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. archangielczyk mos., archangielka ż.

 przym. archangielski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Nowochołmogory (do 1613)

Wiktionary


archangielski

Archangielsk (miasto w Rosji)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Archangielska, związany z Archangielskiem

Wiktionary

Osoby o nazwisku Archangielski:

  • Aleksandr Archangielski − radziecki konstruktor samolotów
  • Aleksandr Archangielski − rosyjski kompozytor i dyrygent
  • Boris Archangielski − rosyjski szachista i sędzia szachowy
  • Jonasz (Archangielski) − biskup prawosławny
  • Sławomir Archangielski − polski muzyk, kompozytor i instrumentalista
  • Stefan (Archangielski) − biskup prawosławny

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. Archangielsk mrz., archangielczyk mos., archangielka ż.

Wiktionary


archanielika

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) daw. bot. lud. dzięgiel litwor, arcydzięgiel litwor (nazwa systematyczna|Angelica archangelica|L.|ref=tak., nazwa systematyczna|Archangelica officinalis|Hoffm.|ref=tak.)

Wiktionary


archanielski

dotyczący archanioła


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) rel. związany z archaniołem, dotyczący archanioła

przymiotnik dzierżawczy

 (2.1) należący do archanioła

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. archanioł m., archanielskość ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) archaniołowy

 (2.1) archaniołowy

Wiktionary


archanielskość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha czegoś, co jest związane z archaniołem, dotyczy archanioła

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌarxãˈɲɛlskɔɕt͡ɕ, AS: arχãńelskość

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. archanioł m.

 przym. archanielski

Wiktionary


archanioł

w religii chrześcijańskiej i żydowskiej, anioł najwyższy "rangą"


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy lub męskozwierzęcy

 (1.1) rel. każdy byt duchowy stojący w hierarchii niebiańskiej wyżej niż chór aniołów;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ty czasem dzierżysz i miecz archanioła.

 (1.1) Święty Michale Archaniele, wspomagaj nas w walce, a przeciw niegodziwości i zasadzkom złego ducha bądź naszą obroną.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: arˈxãɲɔw, AS: arχãńou̯

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. archanielstwo n., archanielskość ż.

:: zdrobn. archaniołek mos./mzw.

:: fż. archanielica ż.

 przym. archanielski, archaniołowy

 przysł. archanielsko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zdrobn. archaniołek

Wiktionary


archar

podgatunek dzikiej owcy (argali); owca kaszgarska, owca pamirska, owca Marco Polo


SJP.pl


arche

według starożytnych filozofów greckich: praelement materialny, z którego rozwinęła się przyroda


SJP.pl

Arché, zasada, prazasada (stgr. ἀρχή etymologicznie oznacza zasadę, przyczynę, władzę) – w filozofii przedsokratejskiej termin oznaczający praprzyczynę wszystkich bytów, zasadę oraz najbardziej zasadnicze tworzywo, prasubstancję, z której powstały wszystkie rzeczy i zarazem podstawowy składnik rzeczywistości.

Wikipedia


archean

drobny jednokomórkowiec, zaliczany z eubakteriami do prokariontów; archebakteria, archeobakteria, archeowiec, archeon, prabakteria


SJP.pl

Archeony, archeany (Archaea), archeowce, dawniej archebakterie lub archeobakterie (Archaebacteria) – drobne jednokomórkowce, pierwotnie bezjądrowe, często ekstremofilne, tradycyjnie zaliczane z eubakteriami do prokariontów.

Wikipedia


archeany

drobny jednokomórkowiec, zaliczany z eubakteriami do prokariontów; archebakteria, archeobakteria, archeowiec, archeon, prabakteria


SJP.pl

Archeony, archeany (Archaea), archeowce, dawniej archebakterie lub archeobakterie (Archaebacteria) – drobne jednokomórkowce, pierwotnie bezjądrowe, często ekstremofilne, tradycyjnie zaliczane z eubakteriami do prokariontów.

Wikipedia


archebakteria

drobny jednokomórkowiec, zaliczany z eubakteriami do prokariontów; archeobakteria, archeowiec, archean, archeon, prabakteria


SJP.pl

Archeony, archeany (Archaea), archeowce, dawniej archebakterie lub archeobakterie (Archaebacteria) – drobne jednokomórkowce, pierwotnie bezjądrowe, często ekstremofilne, tradycyjnie zaliczane z eubakteriami do prokariontów.

Wikipedia


archegonium

żeński organ rozmnażania u paprotników, mszaków i roślin nagozalążkowych; rodnia


SJP.pl

Rodnia, archegonium – wielokomórkowe gametangium żeńskie mszaków, paprotników, nasiennych.

Wikipedia


archelaus

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) staroż. imię|polski|m.;

Wiktionary

Archelaus – zlatynizowana forma greckiego imienia męskiego Αρχελαος (Archelaos), które oznacza „przywódca ludu”, od αρχος (archos) – "mistrz, władca, przywódca" i λαος (laos) – „lud, ludzie”. Patronem tego imienia jest św. Archelaus, wspominany razem ze św. Cyriakiem (III wiek).

Archelaus imieniny obchodzi 23 sierpnia.

Imię to nosił m.in. Herod Archelaos, syn Heroda Wielkiego.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

 (1.1) kolokacje imię m|D=Archelausa|święty=tak.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 etym|łac|Archelaus. < etym|gr|Ἀρχέλαος. (Arkhélāos)

uwagi.

 (1.1) zobacz też: Indeks:Polski - Imiona

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) Archelaus

* łaciński: (1.1) Archelaus m.

* starogrecki: (1.1) Ἀρχέλαος m.

* włoski: (1.1) Archelao m.

źródła.

== Archelaus (język angielski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, nazwa własna

 (1.1) imię|angielski|m. Archelaus

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 etym|łac|Archelaus. < etym|gr|Ἀρχέλαος. (Arkhélāos)

uwagi.

 (1.1) zobacz też: Indeks:Polski - Imiona

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) Archelaus

* łaciński: (1.1) Archelaus m.

* starogrecki: (1.1) Ἀρχέλαος m.

* włoski: (1.1) Archelao m.

źródła.

== Archelaus (język angielski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, nazwa własna

 (1.1) imię|angielski|m. Archelaus

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


archelon

kopalny żółw żyjący w późnej kredzie; największy znany gatunek żółwia


SJP.pl

Archelon ischyros (gr. arche – początek, chelona – żółw) – kopalny gad z podrzędu żółwi skrytoszyjnych, żyjący w późnej kredzie ok. 70 mln lat temu w okresie kampańskim. Największy znany jak dotąd żółw.

Wikipedia


archenteron

wewnętrzna jama gastruli mająca postać worka, którego ściany tworzy endoderma; gastrocel, prajelito, jelito pierwotne


SJP.pl

Prajelito, archenteron – powstająca w czasie gastrulacji struktura stanowiąca zawiązek przyszłego układu pokarmowego. Składa się na nią pragęba i gastrocel wraz z otaczającą go entodermą. U dwuwarstwowców prajelito funkcjonuje przez całe życie jako układ pokarmowy. U trójwarstwowców wytwarza się z niego jelito środkowe, wątroba, trzustka i układ oddechowy.

W literaturze terminy prajelito, archenteron, gastrocel i jama gastruli są często synonimizowane.

Wikipedia


archeo-

temat słowotwórczy

 (1.1) pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy ze starożytnością, prehistorią

Wiktionary

Przykłady

składnia.

kolokacje.

 (1.1) archeoastronomia • archeocjat • archeografia • archeologia • archeozoik

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 etym|gr|ἀρχαῖος. → starożytny

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) archeo-, archaeo-

* bułgarski: (1.1) архео-

* francuski: (1.1) archeo-

* nowogrecki: (1.1) αρχαιο-

* rosyjski: (1.1) архео-

* włoski: (1.1) archeo-

źródła.

== archeo- (język włoski.) ==

wymowa.

znaczenia.

temat słowotwórczy

 (1.1) archeo-

odmiana.

 (1.1) nieodm.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: arˈxɛɔ, AS: arχeo

Wiktionary


archeobakteria

drobny jednokomórkowiec, zaliczany z eubakteriami do prokariontów; archebakteria, archeowiec, archean, archeon, prabakteria


SJP.pl


archeocjat

przedstawiciel wymarłej gromady gąbek żyjących w kambrze


SJP.pl


archeocjaty

przedstawiciel wymarłej gromady gąbek żyjących w kambrze


SJP.pl

Archeocjaty (Archaeocyatha) - wymarła gromada gąbek, żyjąca w kambrze, ważne skamieniałości przewodnie w kambrze dolnym. Były to organizmy osobnicze lub kolonijne, kolonie tworzyły rafy wymagające wód morskich, płytkich i ciepłych.

Wikipedia


archeocyty

Archeocyt – komórka występująca w mezohylu gąbek. Archeocyty są komórkami totipotencjalnymi – mogą różnicować się w każdy inny typ komórek (np. sklerocyty, kolenocyty, spongocyty). Biorą udział w regeneracji, trawieniu, fagocytozie (z kanałów wodnych). Z podstawowych archeocytów macierzystych powstają archeocyty pierwotne, a z nich archeocyty wtórne, które z kolei mogą przekształcać się w cztero- lub jednojądrowe archeocyty, wyjściowe dla wielu innych komórek.

Wikipedia


archeoetnografia

dyscyplina naukowa wykorzystująca studia nad żyjącymi społecznościami do rekonstrukcji starożytnych kultur; etnoarcheologia, etnografia archeologiczna


SJP.pl


archeofit

roślina obcego pochodzenia, która znalazła się i trwale zadomowiła na nowym obszarze przed końcem XV wieku


SJP.pl

Archeofit (z gr. ἀρχή początek, φυτόν roślina) – gatunek rośliny obcego pochodzenia (antropofit), który przybył na dany obszar z innych rejonów geograficznych w czasach wczesnohistorycznych lub przedhistorycznych i występuje najczęściej w siedliskach synantropijnych.

Wikipedia


archeofity

roślina obcego pochodzenia, która znalazła się i trwale zadomowiła na nowym obszarze przed końcem XV wieku


SJP.pl


archeograf

osoba wyspecjalizowana w archeografii


SJP.pl


archeograficzny

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z archeografią, dotyczący archeografii

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. archeografia ż., archeograf mos.

Wiktionary


archeol.

skrót od: archeologia, archeologiczny (czytany jako cały, odmienny wyraz)


SJP.pl


archeolog

specjalista, naukowiec zajmujący się badaniem, rekonstruowaniem dziejów prahistorycznych na podstawie niebezpośrednich dowodów rzeczowych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) naukowiec badający materialne pozostałości dawnych społeczeństw

 (1.2) daw. pot. zbieracz starożytności (przedmiotów dawnych) zajmujący się ich studiowaniem, kolekcjoner i badacz antyków, obiektów zabytkowych

rzeczownik, rodzaj żeński

 (2.1) uczona badająca materialne pozostałości dawnych społeczeństw

Wiktionary

Archeolog − osoba posiadająca właściwe kwalifikacje, potwierdzone wymaganymi dokumentami, która wyspecjalizowana jest w dziedzinie archeologii, zajmuje się badaniem minionych kultur i cywilizacji oraz ich relacjami z otaczającym środowiskiem.

Archeolodzy gromadzą, dokumentują i analizują materiał pochodzący z wykopalisk lub odnaleziony w inny sposób (elementy architektoniczne, rękodzieło, pozostałości biologiczne oraz szczątki ludzkie).

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Znano go jako pełnego nadziei poczynającego archeologa, zaprzątnionego historią guzików herbowych.

 (2.1) Moja córka marzy, aby zostać archeologiem śródziemnomorskim.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌarxɛˈɔlɔk, AS: arχeolok

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. archeologia ż.

:: fż. archeolożka ż.

 przym. archeologiczny

 przysł. archeologicznie

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) pot. lub środ. archeolożka

Wiktionary


archeologia

nauka zajmująca się badaniem, rekonstruowaniem dziejów prahistorycznych na podstawie niebezpośrednich dowodów rzeczowych; paleologia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) nauka, której celem jest odtwarzanie społeczno-kulturowej przeszłości człowieka na podstawie znajdujących się w ziemi, na ziemi lub w wodzie materialnych pozostałości działań ludzkich;

Wiktionary

Archeologia (z gr. ἀρχαῖος archaīos – dawny, stary i -λογία -logiā – mowa, nauka) – nauka, której celem jest odtwarzanie społeczno-kulturowej przeszłości człowieka na podstawie znajdujących się w ziemi, na ziemi lub w wodzie źródeł archeologicznych, czyli materialnych pozostałości działań ludzkich.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Archeologia jest fascynującą nauką.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌarxɛɔˈlɔɟja, AS: arχeoloǵi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. archeolog m., archeolożka ż.

 przym. archeologiczny

 przysł. archeologicznie

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

 (1.1) egiptologia

pokrewne.

 rzecz. archeolog m., archeolożka ż.

 przym. archeologiczny

 przysł. archeologicznie

frazeologia.

etymologia.

 etym|gr|ἀρχαἳος. + etym|gr|λέγω. → dawny + mówić

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) archaeology, archeology

* arabski: (1.1) علم الآثار

* białoruski: (1.1) археалогія ż.

* białoruski (taraszkiewica): (1.1) археалёгія ż.

* bułgarski: (1.1) археология ż.

* duński: (1.1) arkæologi w.

* esperanto: (1.1) arĥeologio, arkeologio

* estoński: (1.1) arheoloogia

* farerski: (1.1) fornfrøði n.

* francuski: (1.1) archéologie ż.

* hiszpański: (1.1) arqueología ż.

* interlingua: (1.1) archeologia

* islandzki: (1.1) fornleifafræði ż.

* japoński: (1.1) furi|考古学|こうこがく.

* jidysz: (1.1) אַרכעאָלאָגיע ż. (archeologje)

* kaszubski: (1.1) archeòlogijô ż.

* kataloński: (1.1) arqueologia ż.

* niemiecki: (1.1) Archäologie ż.

* nowogrecki: (1.1) αρχαιολογία ż.

* rosyjski: (1.1) археология ż.

* słowacki: (1.1) archeológia

* szwedzki: (1.1) arkeologi w.

* ukraiński: (1.1) археологія ż.

* węgierski: (1.1) archeológia, régészet

* włoski: (1.1) archeologia ż.

źródła.

== archeologia (interlingua.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) archeologia

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


archeologiczno-architektoniczny

związany z archeologią i architekturą (np. badania archeologiczno-architektoniczne)


SJP.pl


archeologiczno-historyczny

związany z archeologią i historią (np. muzeum archeologiczno-historyczne)


SJP.pl


archeologiczny

archeologia


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z archeologią, dotyczący archeologii

Wiktionary

Patrz:

archeologia

Przykłady

 (1.1) W lipcu pojadę na wykopaliska archeologiczne do Izraela.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌarxɛɔlɔˈɟit͡ʃnɨ, AS: arχeoloǵičny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. archeologia ż., archeolog m., archeolożka ż.

 przysł. archeologicznie

Wiktionary


archeolożka

archeolog


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. specjalistka w zakresie archeologii

Wiktionary

Patrz:

archeolog

Powiązane:

 rzecz. archeologia ż., archeologiczność ż.

:: fm. archeolog mos.

 przym. archeologiczny

 przysł. archeologicznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) archeolog

Wiktionary


archeometria

Archeometria (gr. archaíos – dawny, archē – początek, przyczyna, zasada, pierwiastek, metria – miara) – dziedzina badań archeologicznych mająca na celu potwierdzenie autentyczności, wieku, pochodzenia wykopalisk i obiektów archeologicznych oraz określenie technologii ich uzyskania na podstawie składu chemicznego.

Wikipedia


archeometryczny

archeometria


SJP.pl

Patrz:

archeometria

archeon

drobny jednokomórkowiec, zaliczany z eubakteriami do prokariontów; archebakteria, archeobakteria, archeowiec, archean, prabakteria


SJP.pl

  • archeony – drobne jednokomórkowce zaliczane do prokariontów lub uznawane za osobną domenę
  • Archeon – muzeum tematyczne w Alphen aan den Rijn w Holandii

Wikipedia


archeopteryks

kopalne zwierzę z okresu jury, posiadające cechy gadzie i ptasie; praptak, gadoptak


SJP.pl

Archaeopteryx – rodzaj późnojurajskego teropoda z rodziny Archaeopterygidae. Archaeopteryx był średnich rozmiarów zwierzęciem wielkości kruka. Miał czteropalczastą stopę, z których pierwszy palec był przeciwstawny pozostałym. Przednia kończyna była trójpalczasta, ogon kostny zbudowany z wielu kręgów, długi i prosty. Archaeopteryx miał zęby, a na palcach skrzydeł pazury.

Wikipedia


archeoteczny

przymiotnik od: archeoteka


SJP.pl


archeoteka

dawniej: muzeum, galeria starożytności


SJP.pl


archeowiec

drobny jednokomórkowiec, zaliczany z eubakteriami do prokariontów; archeobakteria, archebakteria, archean, archeon, prabakteria


SJP.pl


archeozoiczny

przymiotnik od: archeozoik


SJP.pl


archeozoik

w geologii: najstarsza era w dziejach Ziemi, która trwała od początków geologicznych dziejów Ziemi do około 2,5 miliarda lat temu; archaik, azoik, era archaiczna


SJP.pl


archeozoolog

zoolog zajmujący się wymarłymi gatunkami zwierząt


SJP.pl


archeozoologia

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) nauk. nauka pomocnicza archeologii, zajmująca się badaniem szczątków zwierząt odkrytych w czasie wykopalisk;

Wiktionary

Archeozoologia – dziedzina nauki z pogranicza humanistyki i zoologii. Jest pomocniczą dziedziną archeologii zajmującą się badaniem szczątków zwierzęcych odkrytych w czasie wykopalisk. Dostarcza wiedzy m.in. na temat pochodzenia zwierząt domowych oraz procesu domestykacji, czyli początków procesu oswajania dzikich zwierząt, ich udomowienia i hodowli. Jest też źródłem wiedzy o eksploatacji środowiska naturalnego przez człowieka.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌarxɛɔzɔːˈlɔɟja, AS: arχeoz•oloǵi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. archeozoolog m., archeozoolożka ż.

 przym. archeozoologiczny

Wiktionary


archeozoologiczny

przymiotnik od: archeozoologia


SJP.pl


archespor

Merystem archesporialny, archespor – roślinna tkanka zarodnikotwórcza.

Wikipedia


archetyp

1. pierwotny wzór postaci, obiektu lub zjawiska;
2. postać, obiekt lub zjawisko odzwierciedlające taki wzór;
3. schemat zachowania i postrzegania świata nieświadomie powielany przez ludność


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) liter. pierwowzór postaci

 (1.2) psych. pierwotne wyobrażenie i wzorzec zachowania;

 (1.3) hist. jęz. najmłodszy kodeks będący wspólnym źródłem zbioru kodeksów;

Wiktionary

  • archetyp (filologia)
  • archetyp (psychologia)

Wikipedia

Wymowa:

IPA: arˈxɛtɨp, AS: arχetyp

Wiktionary

Powiązane:

 przym. archetypowy, archetypiczny

Wiktionary


archetypiczny

związany z archetypem (pierwowzorem postaci, motywu), np. archetypiczne pojęcie tabu, archetypiczny charakter wątków mitologicznych; archetypowy


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany ze archetypem, odnoszący się do archetypu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. archetyp mrz.

 przym. archetypowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) archetypowy

Wiktionary


archetypowy

związany z archetypem (pierwowzorem postaci, motywu), np. archetypiczne pojęcie tabu, archetypiczny charakter wątków mitologicznych; archetypiczny


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany ze archetypem, odnoszący się do archetypu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. archetyp mrz.

 przym. archetypiczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) archetypiczny

Wiktionary


archi

[czytaj: arki] grupa instrumentów smyczkowych w orkiestrze symfonicznej


SJP.pl

Archi – miejscowość i gmina we Włoszech, w regionie Abruzja, w prowincji Chieti.

Według danych na rok 2004 gminę zamieszkiwało 2336 osób, 83,4 os./km².

Wikipedia


archi-

przedrostek

 (1.1) pierwszy człon wyrazów złożonych mający znaczenie: główny, naczelny

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈarxʲi, AS: arχʹi

Wiktionary


archibald

nazwisko lub imię męskie


SJP.pl

Archibald – forma oboczna imienia Erchembod – imię męskie pochodzenia germańskiego, złożone z członów ercan („prawdziwy, autentyczny”) i bald („śmiały, odważny”). Inną formą oboczną jest imię Erchembald, a w Polsce występowało w formie Archibald, Archambałt, Archambuł, Erkinbold i Erkambaldus. Według stanu na 17 stycznia 2015 r. imię to miało w Polsce 5 nadań.

Wikipedia


archidiakon

arcydiakon;
1. w Kościele katolickim: duchowny będący członkiem kapituły katedralnej lub kolegiackiej;
2. w niektórych kościołach prawosławnych: najważniejszy diakon służący przy biskupie prawosławnym;
3. w dawnej Polsce: zwierzchnik części diecezji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) kośc. duchowny katolicki lub prawosławny, pełniący funkcję przełożonego diakonów, a niekiedy także pomocnika biskupa w zarządzaniu częścią diecezji

Wiktionary

Archidiakon (gr. archi „naczelny” + diákonos „diakon”) – delegat biskupa do spraw administracji i dyscypliny na terenie diecezji lub na terenie okręgu kościelnego zwanego archidiakonatem.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W średniowieczu archidiakoni byli bardzo wpływowi, zarządzali de facto częścią diecezji.

Wiktionary


archidiakonat

1. godność archidiakona;
2. w historii: część diecezji podległa archidiakonowi


SJP.pl

Archidiakonat (łac. archidiaconatus) – dawna jednostka administracyjna w Kościele katolickim, część diecezji zarządzana przez archidiakona.

Wikipedia


archidiakonka

archidiakon


SJP.pl

Archidiakonka – jezioro w Polsce położone w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie toruńskim, w gminie miejskiej Chełmża.

Wikipedia

Patrz:

archidiakon