dwunitrodwuglikol

materiał wybuchowy kruszący, związek chemiczny istniejący w wielu odmianach krystalicznych, w temperaturze pokojowej występuje jako ciecz oleista; dwuazotan dwuetylenoglikolu


SJP.pl


dwunóg

istota mająca dwie nogi


SJP.pl


dwunogi

mający dwie nogi; dwunożny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) poruszający się na dwóch kończynach

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dvũˈnɔɟi, AS: dvũnoǵi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dwunożność ż.

 przym. dwunożny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dwunożny

Wiktionary


dwunożność

dwunożny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zool. umiejętność poruszania się na obu nogach w pozycji wyprostowanej;

Wiktionary

Dwunożność (ang. bipedalism od łac. bi – dwu i pedis – stopy) – sposób poruszania się na tylnych kończynach, zwykle w odniesieniu do zwierząt, głównie człowieka i kopalnych hominidów, również w odniesieniu do niektórych maszyn (robotów). Za formy dwunożności przyjmuje się chodzenie, bieganie, skakanie oraz przyjęcie wyprostowanej postawy stojącej.

Wikipedia

Patrz:

dwunożny

Przykłady

 (1.1) Obecnie z istot żyjących na ziemi tylko człowiek cechuje się dwunożnością

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dvũˈnɔʒnɔɕt͡ɕ, AS: dvũnožność

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dwunogi, dwunożny

 przysł. dwunożnie

Wiktionary


dwunożny

1. mający dwie nogi; dwunogi;
2. wykonywany dwiema nogami


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) poruszający się na dwóch kończynach

 (1.2) wykonywany dwiema nogami

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dwunożną postawę osiągnęliśmy na małpim etapie rozwoju intelektualnego.

 (1.1) Kiedy patrzyli na krajobraz z pozycji dwunożnych istot, zmieniał się on jak w kalejdoskopie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dvũˈnɔʒnɨ, AS: dvũnožny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dwunóg m., dwójnóg m., dwunożność ż., dwunożnik m.

 przym. dwunogi, dwunożycowy

 przysł. dwunożnie, dwunogo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dwunogi

Wiktionary


dwunożowy

wyposażony w dwa noże


SJP.pl


dwunukleotyd

dwunukleotyd nikotynoamidoadeninowy - koenzym uczestniczący w procesie oddychania komórkowego, niezbędny czynnik przemiany glukozy w organizmie; NAD, dinukleotyd


SJP.pl


dwuobrożny

ziarnojadek dwuobrożny - gatunek ptaka z rodziny tanagrowatych


SJP.pl


dwuoczny

1. mający dwoje oczu;
2. dotyczący obojga oczu


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający dwoje oczu

 (1.2) pozwalający na obserwowanie dwojgiem oczu

Wiktionary

Powiązane:

 przysł. dwuocznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) binokularny

Wiktionary


dwuodcinkowy

składający się z dwóch odcinków


SJP.pl


dwuoddziałowy

przymiotnik

 (1.1) taki, który ma dwa oddziały

Wiktionary


dwuojczyźniany

rzadko: o człowieku mającym dwie ojczyzny


SJP.pl


dwuokapowy

składający się z dwóch okapów; dwuspadowy


SJP.pl


dwuoki

1. pensetnik dwuoki - gatunek ryby morskiej z rodziny chetonikowatych, hodowany w akwariach morskich; pensetnik pomarańczowopręgi;
2. liściec dwuoki - gatunek roślinożernego owada z rzędu straszyków


SJP.pl


dwuokienny

mający dwa okna


SJP.pl


dwuoksan

organiczny związek chemiczny w postaci bezbarwnej, oleistej cieczy; dioksan, dwutlenek dwuetylenu


SJP.pl


dwuoktawowy

mający rozpiętość dwóch oktaw


SJP.pl


dwuosiowy

mający dwie osie


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający dwie osie

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dwuosiowość ż.

Wiktionary


dwuosnowowy

mający dwie osnowy


SJP.pl


dwuosobowość

choroba psychiczna polegająca na upatrywaniu w sobie samym dwóch osób; rozdwojenie jaźni


SJP.pl


dwuosobowy

1. składający się z dwóch osób (np. drużyna dwuosobowa);
2. przeznaczony dla dwóch osób (np. dwuosobowy pojazd)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) przeznaczony dla dwóch osób, mający dwa miejsca

 (1.2) składający się z dwóch osób

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) "PENSJONAT" posiada dwa apartamenty dwupoziomowe dla trzech osób i trzy pokoje dwuosobowe.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdvuwɔsɔˈbɔvɨ, AS: dvuosobovy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dwumiejscowy, tandemowy

 (1.2) tandemowy

Wiktionary


dwuostrzowy

mający dwa ostrza


SJP.pl


dwuotworowy

mający dwa otwory


SJP.pl


dwupak

zgrzewka zawierająca dwie butelki, puszki napoju


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) hand. paczka zbiorcza po dwie sztuki towaru

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W jakiej cenie macie państwo dwupaki szamponu?

Wiktionary


dwupalcowy

mający dwa palce, wykonywany dwoma palcami


SJP.pl


dwupalczasty

1. mający dwa palce;
2. leniwiec dwupalczasty - gatunek ssaka z rodziny leniuchowcowatych


SJP.pl


dwupaliwowy

silnik dwupaliwowy - silnik zasilany dwoma paliwami


SJP.pl


dwupalnikowy

mający dwa palniki


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) wyposażony w dwa palniki

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdvupalʲɲiˈkɔvɨ, AS: dvupalʹńikovy

Wiktionary


dwuparce

gromada wijów obejmująca ponad 12 tysięcy gatunków; krocionogi


SJP.pl

Wikipedia


dwupartyjność

dwupartyjny


SJP.pl

System dwóch partii dominujących (także: duopol) – system partyjny występujący w państwach najczęściej demokratycznych, charakteryzujący się polaryzacją sympatii wyborców, przez co na scenie politycznej danego państwa są widoczne jedynie dwie partie. Nie oznacza to, iż inne partie nie istnieją: są one po prostu zmarginalizowane przez dwóch potentatów, przez co ich poglądy ulegają zradykalizowaniu (np. Partia Libertariańska lub Partia Konstytucyjna w USA).

Wikipedia

Patrz:

dwupartyjny

dwupartyjny

1. taki, w którego skład wchodzą dwie partie;
2. system dwupartyjny - system polityczny, w którym dominują dwie konkurujące partie, np. system amerykański, brytyjski


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) polit. złożony z dwóch partii

 (1.2) polit. taki, w którym władzę sprawują dwie konkurencyjne partie

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Jeśli zabieram głos o tej porze to dlatego, że jak dotychczas dyskusja robi wrażenie raczej dwupartyjnej, a nasz system parlamentarny ciągle jeszcze dwupartyjny nie jest.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdvuparˈtɨjnɨ, AS: dvupartyi ̯ny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dwupartyjność ż.

Wiktionary


dwuparzec

przedstawiciel gromady stawonogów roślinożernych z typu wijów; krocionóg


SJP.pl

Wikipedia


dwupaskowy

prężec dwupaskowy - gatunek muchówki z rodziny bzygowatych


SJP.pl


dwupasmówka

droga z dwoma oddzielnymi pasami ruchu w tym samym kierunku


SJP.pl


dwupasmowy

składający się z dwóch pasm, działający w dwóch pasmach itp.; o drodze, jezdni itp.: składający się z dwóch pasm, przez co pozwalający na poruszanie się w przeciwnych kierunkach


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) o ulicy: składający się z dwóch równoległych pasm służących do poruszania się w tym samym kierunku

 (1.2) inform. rad. o urządzeniu komunikacyjnym: taki, który może pracować jednocześnie w dwu różnych pasmach częstotliwości

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Droga jest jednak prosta, dwupasmowa, a dziury należą tu do rzadkości, dlatego większość kierowców pozwala sobie na mocniejsze dociśnięcie pedała gazu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdvupaˈsmɔvɨ, AS: dvupasmovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dwupasmówka ż.

Wiktionary


dwupazurzasty

przymiotnik

 (1.1)  taki, który posiada dwa pazury

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Mrówkojady mają dwupazurzaste kończyny.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. pazur

 przym. pazurzasty

Wiktionary


dwupensówka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) numizm. moneta o nominale dwóch pensów

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdvupɛ̃w̃ˈsufka, AS: dvupẽũ̯sufka

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dwupensowy

Wiktionary


dwupensowy

przymiotnik

 (1.1) liczący dwa pensy, mający wartość dwóch pensów

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdvupɛ̃w̃ˈsɔvɨ, AS: dvupẽũ̯sovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dwupensówka

Wiktionary


dwupeptyd

peptyd złożony z dwóch aminokwasów; dipeptyd


SJP.pl

Dwupeptydy – organiczne związki chemiczne zbudowane z dwóch reszt aminokwasowych połączonych wiązaniem peptydowym.

W organizmach żywych powstają na drodze biosyntezy, są także pierwotnymi produktami trawienia białek (w żołądku zostaje wydzielony kwas solny, który stymuluje reakcję polegającą na autokatalitycznym odcięciu peptydu blokującego centrum aktywne proenzymu pepsynogenu, w wyniku której przekształca się on w pepsynę, która trawi białka, rozkładając je na dwupeptydy).

Przykładowe dwupeptydy o znaczeniu biologicznym
  • anseryna (β-alanylo-3-metylo-L-histydyna)
  • aspartam (ester metylowy N-[amino(karboksylamino)acetylo]fenyloalaniny)
  • balenina (β-alanylo-1-metylo-L-histydyna)
  • karnozyna (β-alanylo-L-histydyna)
  • kiotorfina (L-tyrozylo-L-arginina)

Wikipedia


dwupienność

występowanie u roślin kwiatów męskich na jednym a kwiatów żeńskich na innym osobniku danego gatunku


SJP.pl

Dwupienność, dioecja – u roślin występowanie żeńskich i męskich organów rozrodczych na różnych osobnikach. Rośliny takie określane są mianem dwupiennych (rozdzielnopłciowych). W przypadku dwupiennych mszaków i paprotników rodnie i plemnie występują na różnych roślinach (przedroślach). W przypadku roślin nasiennych dwupiennymi nazywane są te rośliny, na których występują wyłącznie kwiaty męskie lub kwiaty żeńskie. Rozdzielenie płci organów generatywnych między różnymi osobnikami jest jedną z form zapobiegania samozapyleniu.

Wikipedia


dwupierścieniak

rodzaj grzybów z rzędu pieczarkowców


SJP.pl

Catathelasma Lovejoy (dwupierścieniak) – rodzaj grzybów z rodziny Biannulariaceae.

Wikipedia


dwupierścieniowy

składający się z dwóch pierścieni, np. związek dwupierścieniowy


SJP.pl


dwupiętrowy

mający dwa piętra


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) złożony z dwóch pięter, mający dwa piętra

 (1.2) archit. bud. złożony z parteru i dwóch pięter, mający trzy kondygnacje ponad poziom gruntu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ten dwupiętrowy obiekt wewnątrz wyłożony został ściankami gipsowymi.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdvupʲjɛ̃nˈtrɔvɨ, AS: dvupʹi ̯ẽntrovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dwupiętrowość ż.

 przysł. dwupiętrowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dwupoziomowy

 (1.2) trzykondygnacyjny

Wiktionary


dwupióry

1. rzadko: mający dwa pióra;
2. wiosło dwupióre - wiosło zakończone na obu końcach łopatkami, typowe dla kajaków


SJP.pl


dwuplamek

1. kowal dwuplamek - gatunek pluskwiaka z rodziny kowalowatych; kowal bezskrzydły;
2. bęblik dwuplamek - gatunek owada z rodziny bęblikowatych;
3. skakun dwuplamek - gatunek owada prostoskrzydłego z rodziny skakunowatych;
4. myśliczek dwuplamek - gatunek chrząszcza z rodziny kusakowatych


SJP.pl


dwuplamisty

kalandra dwuplamista - gatunek ptaka z rodziny skowronków


SJP.pl


dwuplamy

1. czerwieniak dwuplamy - gatunek ryby z rodziny pielęgnicowatych;
2. kolcobrzuch dwuplamy - gatunek ryby z rodziny rozdymkowatych;
3. brzanka dwuplama - gatunek niedużej słodkowodnej ryba akwariowej z rodziny karpiowatych;
4. przeniela dwuplama - gatunek ważki


SJP.pl


dwuplanowość

dwuplanowy


SJP.pl

Patrz:

dwuplanowy

dwuplanowy

oparty na dwóch elementach, składnikach, płaszczyznach


SJP.pl


dwupodmiotowy

mający dwa podmioty


SJP.pl


dwupodział

podział na dwie części, np. dwupodział władzy


SJP.pl


dwupokojowy

złożony z dwóch pokojów


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) z dwoma pokojami, mający dwa pokoje

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdvupɔkɔˈjɔvɨ, AS: dvupokoi ̯ovy

Wiktionary


dwupokoleniowy

sięgający dwóch pokoleń, trwający dwa pokolenia


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) składający się z dwóch pokoleń

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jest to więc wystawa dwupokoleniowa — uczniów Antoniego Kenara i uczniów uczniów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdvupɔkɔlɛ̃ˈɲɔvɨ, AS: dvupokolẽńovy

Wiktionary


dwupokładowiec

statek mający dwa pokłady


SJP.pl


dwupokładowy

mający dwa pokłady; dwupoziomowy


SJP.pl


dwupolówka

system uprawiania pola w średniowieczu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) roln. sposób uprawy roli w którym grunty dzielone są na dwie części ugorowaną i obsiewaną, a sposób ich wykorzystania zmienia się co roku;

Wiktionary

Dwupolówka – przemienna forma uprawy dwóch pól. Jedno pole obsiewano zbożem jarym lub ozimym, a drugie ugorowano, aby zapobiec nadmiernemu wyjaławianiu gleby. W kolejnym roku uprawiano pole poprzednio ugorowane. Dwupolówka rozwinęła się w następstwie systemu żarowego. W Polsce dopiero w XIII wieku powoli zaczęła ustępować miejsca bardziej skomplikowanej trójpolówce.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. dwupolówkowy

Wiktionary


dwupostaciowość

dwupostaciowy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) biol. zróżnicowanie w morfologii samicy i samca tego samego gatunku;

Wiktionary

Dymorfizm płciowy, dwupostaciowość – rodzaj dymorfizmu przejawiający się różnicami w morfologii samicy i samca jednego gatunku. Zjawisko to jest widoczne u wielu grup zwierząt, np.:

  • u ssaków wyraża się większymi rozmiarami samców oraz czasem obecnością dodatkowych cech (np. rogi tylko u jednej z płci)
  • u ptaków (głównie różnice ubarwienia)
  • u ryb (szczególnie u matronicowców)
  • u niektórych grup owadów (szczególnie owadów społecznych)

Wikipedia

Patrz:

dwupostaciowy

Przykłady

 (1.1) Dwupostaciowość u roślin jest słabo widoczna.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. postaciowość ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dymorfizm płciowy

Wiktionary


dwupostaciowy

1. mający dwie postacie, występujący w dwóch postaciach; dymorficzny;
2. przeznaczony dla dwóch osób, taki, w którym biorą udział dwie postacie


SJP.pl


dwupowłokowy

mający dwie powłoki


SJP.pl


dwupoziomowość

dwupoziomowy


SJP.pl

Patrz:

dwupoziomowy

dwupoziomowy

mający dwa poziomy


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) złożony z dwóch poziomów, mający dwa poziomy

 (1.2) o grze komputerowej: składający się z dwóch etapów

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Po Londynie „śmigają” dwupoziomowe autobusy miejskie.

Wiktionary

Powiązane:

 przysł. dwupoziomowo

Wiktionary


dwupołożeniowy

w technice: związany z dwoma położeniami


SJP.pl


dwupręcikowy

mający dwa pręciki


SJP.pl


dwupręgi

1. pyton dwupręgi - gatunek węża;
2. drzewiak dwupręgi - gatunek kangura;
3. kieszennik dwupręgi - gatunek ssaka z podrodziny upiorów


SJP.pl


dwuprocentowy

stanowiący dwa procent czegoś


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) wynoszący dwa procent, stanowiący dwa procent czegoś

Wiktionary


dwuprocesorowy

składający się z dwóch procesorów


SJP.pl


dwuprofil

rzadko: przedmiot o dwóch profilach; podwójny profil


SJP.pl


dwupromilowy

mający dwa promile


SJP.pl


dwuprzedsionkowe

rząd ślimaków przodoskrzelnych; Diotocardia


SJP.pl


dwuprzedsionkowy

1. mający dwa przedsionki;
2. o cechach dwuprzedsionkowych (rząd ślimaków)


SJP.pl


dwuprzedziałowy

mający dwa przedziały


SJP.pl


dwuprzegrodowy

przymiotnik

 (1.1) posiadający dwie przegrody

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na przekroju poprzecznym są okrągłe, mają chropowatą powierzchnię, rzadko gładką, są bezbarwne lub słabo wybarwione, posiadają zazwyczaj 0–1 przegród, rzadko są dwuprzegrodowe.

Wiktionary


dwuprzewodowy

mający dwa przewody elektryczne


SJP.pl


dwuprzodozębowce

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) syst. zool. nazwa systematyczna|Diprotodontia|Owen|ref=tak., rząd ssaków z podgromady żyworodnych;

Wiktionary

Dwuprzodozębowce (Diprotodontia) – rząd ssaków z nadrzędu australotorbowych (Australidelphia) w obrębie infragromady ssaków niższych (Metatheria).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Dwuprzodozębowce występują w krainie australijskiej.

Wiktionary


dwuprzymierze

przymierze dwóch państw, np. tajny sojusz zawarty w 1879 przez Cesarstwo Niemieckie i Austro-Węgry


SJP.pl

Dwuprzymierze (niem. Zweibund) – tajny sojusz zawarty 7 października 1879 w Wiedniu, przez Cesarstwo Niemieckie i C.K. Austro-Węgry.

Wikipedia


dwupunktowy

1. składający się z dwóch punktów;
2. mający wymiar dwóch punktów (np. czcionka)


SJP.pl


dwupłaszczowy

w technice: mający dwa płaszcze


SJP.pl


dwupłaszczyznowość

1. posiadanie dwóch płaszczyzn, składanie się z dwóch płaszczyzn;
2. istnienie na dwóch płaszczyznach (dziedzinach, zakresach) równocześnie; o dwóch znaczeniach


SJP.pl


dwupłaszczyznowy

przymiotnik

 (1.1) rozmieszczony na dwóch płaszczyznach

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdvupwaʃt͡ʃɨzˈnɔvɨ, AS: dvupu̯aščyznovy

Wiktionary


dwupłat

samolot posiadający dwa płaty nośne; dwupłatowiec, biplan


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) lotn. samolot o dwóch płatach nośnych;

Wiktionary

Dwupłat – układ konstrukcyjny płatowca, samolotu o dwóch płatach nośnych umieszczonych jeden nad drugim. Najczęściej górny płat umieszczony jest nad kadłubem na wspornikach lub zastrzałach i połączony z dolnym płatem za pomocą rozpórek oraz usztywniony za pomocą napiętych stalowych cięgien lub linek. Rzadziej górny płat mocowany jest bezpośrednio do górnej części kadłuba. Dolny płat zwykle mocowany jest do dolnej części kadłuba, rzadko pod kadłubem. Układ płatów górnego i dolnego wraz ze znajdującymi się między nimi zastrzałami, rozpórkami i cięgnami nosi nazwę komory płatów.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zbliżała się do nas eskadra niemieckich dwupłatów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈdvupwat, AS: dvupu̯at

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dwupłatowiec m.

 przym. dwupłatowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dwupłatowiec

Wiktionary


dwupłatkowy

mający dwa płatki


SJP.pl


dwupłatowiec

samolot posiadający dwa płaty nośne; dwupłat, biplan


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) lotn. zob. dwupłat.

Wiktionary

Dwupłat – układ konstrukcyjny płatowca, samolotu o dwóch płatach nośnych umieszczonych jeden nad drugim. Najczęściej górny płat umieszczony jest nad kadłubem na wspornikach lub zastrzałach i połączony z dolnym płatem za pomocą rozpórek oraz usztywniony za pomocą napiętych stalowych cięgien lub linek. Rzadziej górny płat mocowany jest bezpośrednio do górnej części kadłuba. Dolny płat zwykle mocowany jest do dolnej części kadłuba, rzadko pod kadłubem. Układ płatów górnego i dolnego wraz ze znajdującymi się między nimi zastrzałami, rozpórkami i cięgnami nosi nazwę komory płatów.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Czy leciałaś kiedyś dwupłatowcem?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdvupwaˈtɔvʲjɛt͡s, AS: dvupu̯atovʹi ̯ec

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dwupłat m.

 przym. dwupłatowy

Wiktionary


dwupłatowy

przymiotnik

 (1.1) lotn. mający dwa płaty, złożony z dwóch płatów nośnych, z dwóch skrzydeł

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dwupłat mrz., dwupłatowiec mrz.

Wiktionary


dwupłciowość

obojnaczość, obupłciowość, obojnactwo, hermafrodytyzm, diseksualizm;
1. u zwierząt: jednoczesne występowanie gruczołów rozrodczych męskich i żeńskich w organizmie lub gruczołu obojnaczego;
2. u człowieka: wrodzona wada rozwojowa polegająca na istnieniu u tej samej osoby gonad męskich i żeńskich


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, który jest dwupłciowy, który łączy w sobie cechy dwu płci

Wiktionary

Hermafrodytyzm, inaczej obojnactwo, dwupłciowość, obupłciowość, androgynia – zjawisko występowania w ciele jednego osobnika jednocześnie męskich i żeńskich gruczołów rozrodczych albo występowanie w jego ciele gruczołu obojnaczego wytwarzającego jaja i plemniki. Obojnactwo występuje często u zwierząt bezkręgowych i u roślin wyższych, rzadziej u kręgowców. U osobników hermafrodytycznych najczęściej zachodzi zapłodnienie krzyżowe, rzadziej samozapłodnienie – u roślin nazywane samopylnością.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Dowiodła ona, że osobowość o cechach charakterystycznych tylko dla jednej płci ogranicza potencjał danej osoby, androginia natomiast, inaczej dwupłciowość, czyli posiadanie cech zarówno „męskich", jak i „kobiecych", pozwala realizować wiele rozmaitych zadań.

 (1.1) Należałoby sądzić, że nauka o walce złego z dobrym nie była rozwinięta w nauce sławiańskiej, a dwupłciowość bóstw i płodzącej natury wcale w religijną naukę nie wchodziła.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dwupłciowy

Wiktionary


dwupłciowy

w biologii: łączący w sobie cechy dwóch płci


SJP.pl


dwupłetwiec

ryba z rzędu dwudysznych, o kształcie ciała wydłużonym, oddychająca za pomocą skrzeli i płuc w postaci unaczynionego pęcherza połączonego z brzuszną stroną przełyku, żyjąca w okresie dewonu; dwupłetwowiec


SJP.pl


dwupłetwowiec

ryba z rzędu dwudysznych, o kształcie ciała wydłużonym, oddychająca za pomocą skrzeli i płuc w postaci unaczynionego pęcherza połączonego z brzuszną stroną przełyku, żyjąca w okresie dewonu; dwupłetwiec


SJP.pl


dwupłomienicowy

mający dwie płomienice (rury), np. kocioł dwupłomienicowy


SJP.pl


dwupłytowy

składający się z dwóch płyt


SJP.pl


dwuramienny

mający dwa ramiona, odnogi itp.


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) fizj. posiadający dwa ramiona

 (1.2) posiadający dwa ramiona, dwa wygiętniki

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdvurãˈmʲjɛ̃nːɨ, AS: dvurãmʹi ̯•ny

Wiktionary


dwurazowy

1. zachodzący dwa razy;
2. mogący być użyty dwa razy


SJP.pl


dwurdzeniowy

składający się z dwóch rdzeni, np. procesor dwurdzeniowy


SJP.pl


dwuręczny

1. mający dwie ręce;
2. przystosowany do używania obu rękami


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) posiadający dwie ręce

 (1.2) przystosowany do używania za pomocą obydwu rąk, wykonywany dwiema rękami

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dwuręczność ż.

 przym. dwuręki

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dwuręki

Wiktionary


dwuręki

mający dwie ręce; dwuręczny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający dwie ręce

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dwuręczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dwuręczny

Wiktionary


dwurnik

nazwisko, m.in. Edward Dwurnik, polski malarz i grafik


SJP.pl

  • Dwurnik – polskie nazwisko; na początku lat 90. XX wieku ogółem w Polsce mieszkało mniej niż 50 osób o tym nazwisku.
  • Edward Dwurnik (1943–2018) – polski malarz i grafik
  • Pola Dwurnik (ur. 1979) – polska malarka, rysowniczka, graficzka, kuratorka, ilustratorka książek

Wikipedia


dwuroczniak

rzadko: zwierzę, roślina lub przedmiot mające dwa lata; dwulatek


SJP.pl


dwuroczny

rzadko: dwuletni (mający dwa lata, trwający dwa lata itp.)


SJP.pl


dwurodnik

Rodniki (dawniej wolne rodniki) – atomy lub cząsteczki zawierające niesparowane elektrony, czyli charakteryzujące się spinem elektronowym różnym od 0. Niektóre układy o całkowitym spinie równym 0, lecz wykazujące tzw. polaryzację spinową (np. niektóre stany przejściowe) czasem traktowane są jako dwurodniki.

Wikipedia


dwurodny

przywry dwurodne - podgromada płazińców, obejmująca bezwarunkowe pasożyty wewnętrzne kręgowców o ciele nieczłonowanym i listkowanym; przywry digenetyczne, przywry digeniczne


SJP.pl


dwurodzajowość

dwurodzajowy


SJP.pl

Patrz:

dwurodzajowy

dwurodzinny

przeznaczony dla dwu rodzin, mieszczący dwie rodziny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) przeznaczony dla dwóch rodzin

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W wykarczowanym środku lasu, osiem kilometrów od Katowic, postawiono parterowe dwurodzinne domki z cegły dla 600 górniczych rodzin.

 (1.1) Ostatnio zakład wykończył cztery dwurodzinne domki z garażami.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdvurɔˈd͡ʑĩnːɨ, AS: dvuroʒ́ĩ•ny

Wiktionary


dwuróg

1. rodzaj kowadła dwurożnego;
2. rodzaj nakrycia głowy, kapelusza, powszechnego w użyciu w XVIII i XIX wieku


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) kraw. dwurożny kapelusz

 (1.2) rzem. niewielkie dwurożne kowadełko

Wiktionary

  • Dwuróg – rodzaj nakrycia głowy z XVIII/XIX wieku
  • Dwuróg – rodzaj kowadła, także tzw. dwuróg blacharski

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wojskowy zdjął dwuróg i zamknął za sobą drzwi.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dwurogi, dwurożny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) bikorn, kapelusz stosowany

Wiktionary


dwurogi

mający dwa rogi; dwurożny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający dwa rogi

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Włożył swą dwurogą czapkę i pomaszerował dalej.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dwurożność ż., dwuróg mrz.

 przym. dwurożny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dwurożny

Wiktionary


dwurożne

1. mający dwa rogi; dwurogi;
2. o cechach dwurożnych (rząd roślin)


SJP.pl

Wikipedia


dwurożność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest dwurożne; cecha tych, którzy są dwurożni

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dwurożny, dwurogi

 przysł. dwurożnie

Wiktionary


dwurożny

1. mający dwa rogi; dwurogi;
2. o cechach dwurożnych (rząd roślin)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający dwa rogi

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wojak włożył swą dwurożną czapkę i pomaszerował przed siebie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dwurożność ż., dwuróg mrz.

 przym. dwurogi

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dwurogi

Wiktionary


dwurundowy

składający się z dwu rund, trwający dwie rundy


SJP.pl


dwururka

śrutowa broń myśliwska o dwóch lufach gładkich; dubeltówka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) łow. dubeltówka

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przyszedł lud widzieć zwłoki rycerza, / Na pastuszym tapczanie on leży - / W ręku krzyż, w głowach siodło i burka, / A u boku kordelas, dwururka.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dvuˈrurka, AS: dvururka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dwururnia ż.

 przym. dwururny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dubeltówka; daw. dwururnia

Wiktionary


dwurząd

Dwurząd (Diplotaxis DC.) – rodzaj roślin z rodziny kapustowatych (Brassicaceae). Obejmuje 37 gatunków. Rośliny te występują naturalnie w basenie Morza Śródziemnego – w Afryce Północnej, Europie Południowej i Azji Zachodniej – oraz w Azji Środkowej. W Polsce rosną dwa gatunki jako zadomowione już antropofity – dwurząd murowy D. muralis i dwurząd wąskolistny D. tenuifolia. Poza tym przejściowo dziczeje dwurząd rokiettowaty D. erucoides.

Wikipedia


dwurzędny

przestarzale: dwurzędowy


SJP.pl


dwurzędówka

1. marynarka mająca dwa rzędy guzików;
2. wieś o dwurzędowym układzie zabudowy


SJP.pl


dwurzędowy

mający dwa rzędy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) składający się z dwóch rzędów lub mający dwa rzędy czegoś

 (1.2) (o ubraniu) mający dwa rzędy guzików

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdvuʒɛ̃nˈdɔvɨ, AS: dvužẽndovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dwurząd, dwurzędówka, dwurzędowiec

Wiktionary


dwusacharyd

węglowodan zbudowany z dwóch cząsteczek cukrów prostych połączonych wiązaniem glikozydowym; disacharyd, bisacharyd, dwucukier, bioza


SJP.pl

Disacharydy, dwucukry, bisacharydy są węglowodanami utworzonymi, gdy dwa monosacharydy ulegają reakcji kondensacji, która pociąga z sobą eliminację z grup funkcyjnych małej cząsteczki, najczęściej wody. Tak jak cukry proste, disacharydy rozpuszczają się w wodzie, mają słodki smak i również są nazywane cukrami.

Disacharydy należą do jednej z czterech kategorii węglowodanów (monosacharydy, disacharydy, oligosacharydy, polisacharydy).

Wikipedia


dwusalowy

mający dwie sale


SJP.pl


dwuścian

powierzchnia składająca się z dwóch półpłaszczyzn, dzieląca przestrzeń na dwa kąty dwuścienne


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) mat. powierzchnia powstała z dwóch półpłaszczyzn o wspólnej krawędzi;

 (1.2) miner. forma kryształów, w których dwie ściany są do siebie równoległe

Wiktionary

Dwuścian – rodzaj wielościanu złożonego z dwóch ścian wielokątnych dzielących ten sam zbiór krawędzi; w trójwymiarowej przestrzeni euklidesowej jest to figura zdegenerowana, o ile przyjmuje się, że jej ściany są płaskie. W trójwymiarowej przestrzeni sferycznej o ścianach dwuścianu można myśleć jak o soczewkach (zob. przestrzeń soczewkowa). Zwykle przyjmuje się (o ile nie zaznaczono inaczej), że dwuścian jest foremny, tzn. złożony z dwóch wielokątów foremnych.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈdvuɕt͡ɕãn, AS: dvuśćãn

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dwuścienny

Wiktionary


dwuścienny

1. mający dwie ściany;
2. kąt dwuścienny - każda z dwóch części przestrzeni wyznaczanych przez dwuścian


SJP.pl


dwusekcyjny

mający dwie sekcje


SJP.pl


dwusektorowy

złożony z dwóch sektorów


SJP.pl


dwusekundowy

trwający dwie sekundy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) trwający dwie sekundy

Wiktionary


dwuseryjny

złożony z dwóch serii, powstały w dwóch częściach, odcinkach


SJP.pl


dwusesyjny

składający się z dwóch sesji


SJP.pl


dwusetka

potocznie: banknot dwustuzłotowy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) nazwa liczby 200

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dvuˈsɛtka, AS: dvusetka

Wiktionary

Powiązane:

 liczgł. dwieście

 przym. dwusetny

Wiktionary


dwusetlecie

dwustolecie, dwóchsetlecie;
1. okres dwustu lat;
2. dwusetna rocznica czegoś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) okres dwustu lat

 (1.2) dwusetna rocznica

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdvusɛˈtlɛt͡ɕɛ, AS: dvusetleće

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dwustuletni

 rzecz. dwóchsetlecie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dwóchsetlecie

Wiktionary


dwusetletni

mający dwieście lat, trwający dwieście lat itp.; dwóchsetletni; dwustuletni; dwustoletni


SJP.pl


dwusetna

dwóchsetny;
1. będący ostatnim elementem zbioru złożonego z dwustu jednostek;
2. będący jedną z dwustu części


SJP.pl


dwusetny

dwóchsetny;
1. będący ostatnim elementem zbioru złożonego z dwustu jednostek;
2. będący jedną z dwustu części


SJP.pl

przymiotnik odliczebnikowy

 (1.1) od dwieście

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Francuzi niedawno obchodzili bardzo uroczyście dwusetną rocznicę wielkiej rewolucji z 1789 roku.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dvuˈsɛtnɨ, AS: dvusetny

Wiktionary

Powiązane:

 licz. dwieście

 przym. dwóchsetny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dwóchsetny

Wiktionary


dwusetowy

składający się z 2 setów


SJP.pl


dwusezonowy

o serialu: mający dwa sezony


SJP.pl


dwusiarczek

związek chemiczny zawierający związane z sobą dwa atomy siarki; disiarczek


SJP.pl


dwusiarczkowy

dwusiarczek; disiarczkowy


SJP.pl


dwusieczna

prosta przechodząca przez wierzchołek kąta i dzieląca go na dwie równe części


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mat. linia prosta dzieląca kąt na połowy;

Wiktionary

Dwusieczna kąta – półprosta o początku w wierzchołku kąta i dzieląca ten kąt na dwa kąty przystające.

Dwusieczna kąta zawiera się w jego osi symetrii. Dwusieczna kąta wypukłego jest zbiorem punktów należących do tego kąta i równo odległych od jego ramion. Dwusieczne kątów przyległych są prostopadłe względem siebie.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Dwusieczną kąta można wyznaczyć za pomocą cyrkla.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dvuˈɕɛt͡ʃna, AS: dvuśečna

Wiktionary


dwusieczny

mający ostrza z obu stron


SJP.pl


dwusiekaczowce

dawniej: przedstawiciel rzędu ssaków mających po jednej parze stale rosnących siekaczy; gryzoń


SJP.pl


dwusiekaczowiec

dawniej: przedstawiciel rzędu ssaków mających po jednej parze stale rosnących siekaczy; gryzoń


SJP.pl


dwusilnikowy

przymiotnik

 (1.1) techn. wyposażony w dwa silniki, posiadający dwa silniki

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdvuɕilʲɲiˈkɔvɨ, AS: dvuśilʹńikovy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dwumotorowy

Wiktionary


dwuskośny

nachylony pod dwoma różnymi kątami do jakiejś osi


SJP.pl


dwuskrętka

skrętka żarnika żarówki zwinięta powtórnie w kształcie linii śrubowej o większej średnicy


SJP.pl


dwuskrzelne

o cechach dwuskrzelnych (podgromada głowonogów)


SJP.pl

Płaszczoobrosłe, pochewkowce (Coleoidea, z gr. koleos – pochwa miecza + eidos – kształt), dwuskrzelne (Dibranchia), wewnątrzmuszlowce (Endocochlia) – podgromada głowonogów (Cephalopoda) obejmująca gatunki ośmio- i dziesięcioramienne, u których muszla, w różnym stopniu zredukowana, jest całkowicie obrośnięta płaszczem. Pojawiły się w kredzie. Niektóre są uznawane za zwierzęta o wysokim stopniu inteligencji. Wiele gatunków poławia się dla celów konsumpcyjnych.

Wikipedia


dwuskrzelny

o cechach dwuskrzelnych (podgromada głowonogów)


SJP.pl


dwuskrzydłe

rząd owadów (obejmujący około 100 000 gatunków), o długości od 1 mm do 5 cm, mających narządy gębowe kłujące lub liżące, zasiedlających wszystkie strefy klimatyczne Ziemi; muchówki


SJP.pl

Muchówki, dwuskrzydłe (Diptera) – rząd owadów. Charakteryzuje się jedną parą skrzydeł. Druga para skrzydeł uległa uwstecznieniu i występuje w postaci przezmianek (halteres). Skrzydła są cienkie, błoniaste oraz przezroczyste.

W zapisie kopalnym znane od triasu.

Wikipedia


dwuskrzydłowate

rodzina drzew, w większości wiecznie zielonych, występujących w tropikalnej Azji i Afryce


SJP.pl

Wikipedia


dwuskrzydłowaty

o cechach dwuskrzydłowatych (rodzina roślin)


SJP.pl


dwuskrzydły

1. mający dwa skrzydła - narządy latania (np. owady dwuskrzydłe);
2. o cechach dwuskrzydłych (muchówek; rząd owadów)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający dwa skrzydła

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dwuskrzydłowy, dwuskrzydlny

Wiktionary


dwuskładnikowy

złożony z dwóch składników


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) złożony z dwóch składników

Wiktionary


dwuślad

potocznie: pojazd dwuśladowy; dwuśladowiec


SJP.pl


dwuśladowiec

potocznie: pojazd dwuśladowy; dwuślad


SJP.pl


dwuśladowy

pojazd dwuśladowy - pojazd kołowy pozostawiający dwa ślady, np. samochód, motor z koszem


SJP.pl


dwusmakowy

mający dwa smaki


SJP.pl


dwuspadowy

przymiotnik

 (1.1) taki, który posiada dwie płaszczyzny spadku

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdvuspaˈdɔvɨ, AS: dvuspadovy

Wiktionary


dwuspójny

graf dwuspójny - graf spójny bez wierzchołków rozdzielających


SJP.pl


dwusprzęgłowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) mech. posiadający dwa sprzęgła

Wiktionary


dwuśrednian

wielkość pisma (czcionki) równa 28 punktom typograficznym


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) typogr. druk. w systemie miar typograficznych Didota stopień czcionki odpowiadający dwudziestu ośmiu punktom (10,5252 mm)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dvuˈɕrɛdʲɲãn, AS: dvuśredʹńãn

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dubelmytel

Wiktionary


dwuśrubowiec

statek napędzany motorem o dwóch śrubach


SJP.pl


dwustawny

przymiotnik relacyjny

 (1.1) techn. taki, który może pracować w dwóch ustawieniach

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dwustanowy, dwupołożeniowy

Wiktionary


dwuster

podwójny zespół urządzeń sterowniczych samolotu lub szybowca przeznaczony dla dwóch pilotów


SJP.pl

Wikipedia


dwustolecie

dwustulecie, dwóchsetlecie;
1. okres dwustu lat;
2. dwusetna rocznica czegoś


SJP.pl


dwustoletni

rzadko: mający dwieście lat, trwający dwieście lat itp.; dwóchsetletni; dwusetletni; dwustuletni


SJP.pl


dwustopniowo

przysłówek sposobu

 (1.1) w dwóch etapach, fazach

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdvustɔpʲˈɲɔvɔ, AS: dvustopʹńovo

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dwustopniowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dwuetapowo, dwufazowo

Wiktionary


dwustopniowy

1. mający dwa stopnie (w jakiejś skali);
2. mający dwa stopnie, etapy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) składający się z dwóch stopni, schodków

 (1.2) składający się z dwóch stopni, etapów

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdvustɔpʲˈɲɔvɨ, AS: dvustopʹńovy

Wiktionary

Powiązane:

 (1.2) przysł. dwustopniowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) dwuetapowy, dwufazowy

Wiktionary


dwustopowiec

wiersz składający się z dwóch stóp


SJP.pl

Dypodia – wers złożony z dwóch stóp. W wierszu polskim występują w czystej postaci dypodie:

  • trocheiczna SsSs
  • jabiczna sSsS
  • amfibrachiczna sSssSs
  • anapestyczna ssSssS
  • peoniczna III ssSsssSs

Dypodia daktyliczna SssSss w wierszu polskim nie występuje, jest natomiast naturalna w poezji czeskiej. W praktyce w wierszu polskim funkcjonują dypodia daktyliczna katalektyczna SssSs i dypodia anapestyczna hiperkatalektyczna ssSssSs.Najbardziej naturalne dla wersyfikacji polskiej są dypodie trocheiczna i amfibrachiczna. Czterozgłoskowiec w praktyce przyjmuje postać dypodii trocheicznej, natomiast sześciozgłoskowiec nierzadko jest konsekwentnie amfibrachiczny. W Chórze strzelców Adama Mickiewicza występują dypodie amfibrachiczne akatalektyczne (sSssSs) i katalektyczne (sSssS)

Kto żubra wywiedzie
Z ostępu za rogi?
 Kto kudły niedźwiedzie
 Podesłał pod nogi?
 Hej! lasy i niwy
 Ozwijcie się w chór!...
 Zatrąbił myśliwy,
 Król lasów i gór.

Wikipedia


dwustopowy

1. o wierszu: składający się z dwóch stóp;
2. rzadko: mający długość dwóch stóp


SJP.pl


dwustosunek

rodzaj funkcji w geometrii rzutowej


SJP.pl

Dwustosunek (stosunek anharmoniczny) czterech współliniowych punktów – funkcja postaci:

(A,B;C,D)\to {\frac {A^{*}-C^{*}}{A^{*}-D^{*}}}\cdot {\frac {B^{*}-D^{*}}{B^{*}-C^{*}}},

Wikipedia


dwustrefowy

mający dwie, obowiązujący w dwóch strefach (np. dziennej i nocnej)


SJP.pl


dwustrofowy

składający się z dwóch strof; dwuzwrotkowy


SJP.pl


dwustroikowy

przymiotnik

 (1.1) muz. taki, który ma dwa stroiki

Wiktionary


dwustronicowy

składający się z dwóch stronic


SJP.pl


dwustronność

dwustronny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest dwustronne; cecha tych, którzy są dwustronni

Wiktionary

Patrz:

dwustronny

Powiązane:

 przym. dwustronny

 przysł. dwustronnie

Wiktionary


dwustronny

przymiotnik

 (1.1) taki, którego można używać z dwóch stron tego czegoś

 (1.2) taki, w który angażują się dwie strony

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Mama zrobiła mi na szydełku dwustronną czapkę.

 (1.2) Rozmówcy omówili też stan stosunków dwustronnych i ich perspektywy w najbliższym czasie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dvuˈstrɔ̃nːɨ, AS: dvustrõ•ny

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dwustronicowy

 rzecz. dwustronność ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) bilateralny, obopólny, wzajemny

Wiktionary


dwustrunny

mający dwie struny; dwustrunowy


SJP.pl


dwustrunowy

mający dwie struny; dwustrunny


SJP.pl


dwustrzałowy

o ręcznej broni palnej: mieszczący w magazynku maksymalnie dwa naboje


SJP.pl


dwustukilogramowy

1. ważący 200 kilogramów;
2. przeznaczony na 200 kilogramów czegoś


SJP.pl


dwustukonny

mający dwieście koni, np. silnik dwustukonny


SJP.pl


dwustulecie

1. okres dwustu lat;
2. dwusetna rocznica czegoś


SJP.pl


dwustuletni

mający dwieście lat, trwający dwieście lat itp.; dwóchsetletni; dwusetletni; dwustoletni


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) mający dwieście lat

 (1.2) trwający dwieście lat

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Te dwustuletnie przedmioty zostały znalezione ostatniej nocy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdvustuˈlɛtʲɲi, AS: dvustuletʹńi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dwusetlecie n.

 przym. dwóchsetletni, dwusetletni

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1-2) dwóchsetletni, dwusetletni

Wiktionary


dwustumetrowiec

biegacz specjalizujący się w biegach na dystansie dwustu metrów


SJP.pl


dwustumetrówka

dystans o długości 200 metrów


SJP.pl


dwustumetrowy

mający dwieście metrów długości, szerokości, wysokości lub głębokości


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający dwieście metrów długości, szerokości, wysokości albo dwieście metrów kwadratowych powierzchni

Wiktionary


dwustuosobowy

przymiotnik

 (1.1) przeznaczony dla dwustu osób, mający dwieście miejsc

 (1.2) składający się z dwustu osób

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdvustuwɔsɔˈbɔvɨ, AS: dvustuosobovy

Wiktionary


dwustupięćdziesięciotysięczny

przymiotnik odliczebnikowy

 (1.1) od 250 000

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdvustupʲjɛ̇̃ɲd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔtɨˈɕɛ̃n͇t͡ʃnɨ, AS: dvustupʹi ̯ė̃ńʒ́ėśė̃ńćotyśṇčny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ćwierćmilionowy

Wiktionary


dwustuzłotówka

banknot o nominale dwustu złotych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) moneta lub banknot którego wartość wynosi dwieście złotych

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdvustuzwɔˈtufka, AS: dvustuzu̯otufka

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dwustuzłotowy

Wiktionary


dwustuzłotowy

mający wartość dwustu złotych


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) mający wartość dwustu złotych

 (1.2) wynoszący dwieście złotych

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Kasjer, dając mi banknot dwustuzłotowy, przez chwilę mu się przyglądał.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dwustuzłotówka ż.

Wiktionary


dwusuw

silnik spalinowy, którego cykl pracy obejmuje dwa suwy; silnik dwusuwowy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) techn. mot. silnik dwusuwowy

 (1.2) pojazd napędzany przez silnik dwusuwowy

Wiktionary

Silnik dwusuwowy – silnik spalinowy, w którym cały obieg pracy (w tym suw pracy) następuje co drugi suw (przemieszczenie od górnego do dolnego skrajnego położenia) tłoka, a więc za każdym obrotem wału korbowego. Silniki dwusuwowe teoretycznie mogą osiągać dzięki temu wyższą moc jednostkową, niż czterosuwowe (w czterosuwie jeden cykl pracy przypada na dwa obroty wału). W praktyce jednak przyrost mocy jest nieznaczny z uwagi na kwestię mniej precyzyjnej wymiany ładunku w silniku, a w niektórych silnikach są straty ładunku podczas przepłukania, co przyczynia się do wzrostu zużycia paliwa. Kwestie te sprawiły, że ze względów ekologicznych (głównie emisja spalin) silniki dwusuwowe o zapłonie iskrowym – poza najmniejszymi pojemnościami do skuterów i lekkich motocykli – zostały niemal zupełnie wyparte przez oszczędniejsze i czystsze (pod względem spalin) silniki czterosuwowe.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Teoretycznie dwusuw jest wyśmienitym silnikiem: ma mniej części od silnika czterosuczterosuwowego, jest lżejszy i mniejszy, przy jednakowej pojemności powinien mieć większą moc, a ponadto powinien pracować równomierniej.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dwusuwowy

Wiktionary


dwusuwowy

przymiotnik

 (1.1) mot. techn. o silniku: wykonujący cały obieg pracy w ciągu dwóch ruchów tłoka w cylindrze;

 (1.2) taki, który napędzany jest silnikiem dwusuwowym

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Niektóre silniki są skomplikowane, inne zaś prostsze, ale w swej prostocie równie genialne. Przykładem może być silnik dwusuwowy, który dziś jest już niemal zabytkiem, ale w swych czasach napędzał wiele aut.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dwusuw mrz., suw mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dwutaktowy

Wiktionary


dwuświecowy

mający dwie świece


SJP.pl


dwusylabowość

dwusylabowy


SJP.pl

Patrz:

dwusylabowy

dwusylabowy

złożony z dwóch sylab (zgłosek); dwuzgłoskowy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) jęz. składający się z dwóch sylab

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W greckim mamy pięć przyimków jednosylabowych, siedem dwusylabowych i jeden trzysylabowy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdvusɨlaˈbɔvɨ, AS: dvusylabovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dwusylabowiec m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dwuzgłoskowy

Wiktionary


dwuszczękowy

mający dwie szczęki, np. chwytak dwuszczękowy


SJP.pl


dwuszczytowy

mający dwa szczyty


SJP.pl


dwuszereg

podwójny szereg osób


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) podwójny szereg; dwa szeregi ustawione równolegle do siebie

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dvuˈʃɛrɛk, AS: dvušerek

Wiktionary


dwuszeregowy

utworzony z dwóch szeregów równoległych do siebie


SJP.pl


dwuszpaltowy

obejmujący dwie szpalty


SJP.pl


dwuszybowy

złożony z dwóch płaszczyzn szyby


SJP.pl


dwuszynowy

składający się z dwóch szyn


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) techn. mający dwie szyny; wykorzystujący dwie szyny

Wiktionary


dwutakt

1. w koszykówce: dozwolona technika polegająca na zrobieniu dwóch kroków bez kozłowania przed oddaniem rzutu czy przekazaniem piłki partnerowi;
2. rodzaj silnika występującego np. w syrence; silnik dwutaktowy, silnik dwusuwowy


SJP.pl

Dwutakt – sposób wykończenia akcji w koszykówce, której celem jest zdobycie punktów. Polega na zrobieniu dwóch ostatnich kroków przed oddaniem rzutu w specyficzny sposób - w trakcie pierwszego (długiego) łapie się piłkę w ręce, a w trakcie drugiego (o połowę krótszego) już się nie kozłuje. Po drugim kroku następuje wybicie i oddanie rzutu spod kosza.

Wikipedia


dwutaktowy

złożony z dwóch taktów


SJP.pl


dwutaśmowy

mający dwie taśmy


SJP.pl


dwutematowy

składający się z dwóch tematów


SJP.pl


dwuteówka

kształtownik o przekroju poprzecznym w kształcie litery H; dwuteownik


SJP.pl


dwuteownik

kształtownik o przekroju poprzecznym w kształcie litery H; dwuteówka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) kształtownik o kształcie dwóch liter T połączonych podstawami,

Wiktionary

Dwuteownik – kształtownik, którego przekrój poprzeczny ma kształt dwóch zetkniętych pionowymi kreskami liter „T” (stąd też jego nazwa).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zaprojektowano strop zespolony złożony z płyty żelbetowej o grubości 250 mm i dwuteowników stalowych HEB 500 w rozstawie 1 m.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdvutɛˈɔvʲɲik, AS: dvuteovʹńik

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dwuteowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pot. dwuteówka

Wiktionary


dwuteowy

mający w poprzecznym przekroju profil w kształcie litery H


SJP.pl


dwutercja

stopień czcionki drukarskiej o wielkości 32 punktów typograficznych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) typogr. druk. w systemie miar typograficznych Didota stopień czcionki odpowiadający szesnastu punktom (12,0288 mm)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dvuˈtɛrt͡sʲja, AS: dvutercʹi ̯a

Wiktionary


dwutlen

tlen w cząsteczkach dwuatomowych; ditlen


SJP.pl


dwutlenek

związek chemiczny, w którym jeden atom pierwiastka połączony jest z dwoma niepowiązanymi atomami tlenu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. związek chemiczny złożony z jednego atomu danego pierwiastka połączonego z dwoma atomami tlenu

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dwutlenkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ditlenek

Wiktionary


dwutomowy

składający się z dwóch tomów, zawarty w dwóch tomach


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) składający się z dwóch tomów, zawarty w dwóch tomach, wydany w dwóch tomach

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Czytam wieczorami dwutomowe opracowanie o powstaniach śląskich.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdvutɔ̃ˈmɔvɨ, AS: dvutõmovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dwutomówka ż.

Wiktionary


dwuton

1. podwójny dźwięk;
2. harmonia dwóch kolorów


SJP.pl


dwutonalny

składający się z dwóch tonów


SJP.pl


dwutonówka

1. pojazd o dopuszczalnej ładowności dwie tony;
2. przedmiot ważący dwie tony


SJP.pl


dwutonowy

1. złożony z dwóch tonów muzycznych;
2. ważący dwie tony;
3. mieszczący dwie tony czegoś;
4. mogący unieść dwie tony


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) ważący dwie tony

 (1.2) taki, którym można przewozić ładunek o wadze dwóch ton

 (1.3) muz. składający się z dwóch tonów

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Policjanci zdołali uskoczyć, ale przed drzwiami ministerstwa została usypana ok. dwutonowa sterta węgla.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdvutɔ̃ˈnɔvɨ, AS: dvutõnovy

Wiktionary


dwutorowość

dwutorowy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co dwutorowe

Wiktionary

Patrz:

dwutorowy

Powiązane:

 przym. dwutorowy

Wiktionary


dwutorowy

mający dwa tory; odbywający się po dwóch torach


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który ma dwa tory

 (1.2) taki, który ma zdolność funkcjonowania w dwóch niezależnych procesach

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdvutɔˈrɔvɨ, AS: dvutorovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dwutorowość ż.

 przysł. dwutorowo

Wiktionary


dwutygodnik

czasopismo wychodzące co dwa tygodnie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) czasopismo wychodzące regularnie co dwa tygodnie

Wiktionary

Dwutygodnik – czasopismo, które ukazuje się regularnie w odstępie dwóch tygodni, zazwyczaj dwa razy w miesiącu.

W odróżnieniu od tygodników liczba wychodzących dwutygodników jest raczej niska.

Przeważnie dwutygodniki poświęcone są jakiejś konkretnej problematyce, np. sztuce, nauce, technice, turystyce, grom komputerowym, a także konkretnym regionom geograficznym oraz problematyce politycznej i społecznej, co przybliża je do formy miesięczników.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌdvutɨˈɡɔdʲɲik, AS: dvutygodʹńik

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dwutygodniowy

Wiktionary


dwutygodniówka

potocznie: zarobek za okres dwóch tygodni pracy


SJP.pl


dwutygodniowy

mający dwa tygodnie (czternaście dni), trwający dwa tygodnie (czternaście dni) itp.; czternastodniowy


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) trwający dwa tygodnie

 (1.2) ukazujący się raz na dwa tygodnie

 (1.3) mający dwa tygodnie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Matka wzięła wyjazd służbowy do Moskwy, a mnie Winogradow umieścił w szpitalu, na dwutygodniowe badania.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdvutɨɡɔdʲˈɲɔvɨ, AS: dvutygodʹńovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dwutygodnik mrz., dwutygodniówka ż.

 przysł. dwutygodniowo

Wiktionary


dwutysiąclecie

1. okres dwóch tysięcy lat;
2. dwutysięczna rocznica czegoś


SJP.pl


dwutysiącletni

mający dwa tysiące lat, trwający dwa tysiące lat itp.


SJP.pl


dwutysiączny

dwutysięczny;
1. liczebnik porządkowy odpowiadający liczbie 2000;
2. liczący dwa tysiące czegoś


SJP.pl


dwutysięcznik

1. statek o nośności dwóch tysięcy ton;
2. górski szczyt o wysokości ponad dwóch tysięcy metrów nad poziomem morza


SJP.pl


dwutysięczny

przymiotnik odliczebnikowy

 (1.1) liczący dwa tysiące

 (1.2) będący ostatnim elementem zbioru wielkości dwóch tysięcy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Blisko dwutysięczny tłum szwaczek wyległ na plac przed zakładem.

 (1.2) Firma zafundowała dwutysięcznemu klientowi małą niespodziankę.

Wiktionary


dwutłokowy

mający dwa tłoki


SJP.pl


dwuuchwytowy

mający dwa uchwyty


SJP.pl


dwuuchy

mający dwa ucha; dwuuszny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający dwa ucha

Wiktionary


dwuuszny

1. dotyczący dwojga uszu;
2. mający dwa ucha; dwuuchy


SJP.pl


dwuwagonowy

mający dwa wagony


SJP.pl


dwuwalutowy

dotyczący dwóch walut


SJP.pl


dwuwapniowy

zawierający dwa atomy wapnia w cząsteczce; diwapniowy


SJP.pl


dwuwargowy

w językoznawstwie: spółgłoska dwuwargowa - spółgłoska, przy której wymawianiu powstaje zwarcie lub szczelina między wargami, np. polskie p, b, m; spółgłoska bilabialna


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) jęz. wymawiany z użyciem dwóch warg

 (1.2) bot. mający zrośnięte płatki w kształt dwóch warg

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) bilabialny

Wiktionary


dwuwariantowy

występujący w dwóch wariantach


SJP.pl


dwuwarstwowiec

zwierzę wielokomórkowe, u którego w rozwoju zarodkowym powstają tylko dwie warstwy zarodkowe: ektoderma i endoderma; zwierzę dwuwarstwowe


SJP.pl


dwuwarstwowość

dwuwarstwowy


SJP.pl

Patrz:

dwuwarstwowy

dwuwarstwowy

złożony z dwóch warstw


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający dwie warstwy, ułożony dwiema warstwami

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdvuvarˈstfɔvɨ, AS: dvuvarstfovy

Wiktionary


dwuwartościowość

dwuwartościowy


SJP.pl

Patrz:

dwuwartościowy

dwuwartościowy

o pierwiastku: tworzący związki przez łączenie każdego swojego atomu z dwoma atomami pierwiastka jednowartościowego


SJP.pl


dwuwątkowość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co dwuwątkowe

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dwuwątkowy

Wiktionary


dwuwątkowy

mający dwa wątki


SJP.pl


dwuwatowy

mający moc dwóch watów


SJP.pl


dwuwęglan

związek chemiczny zawierający w cząsteczce dwa aniony węglanowe; diwęglan


SJP.pl


dwuwęglowy

mający dwa atomy węgla w cząsteczce


SJP.pl


dwuwejściowy

mający dwa wejścia


SJP.pl


dwuwiązkowy

składający się z dwóch wiązek; mający dwie wiązki


SJP.pl


dwuwiekowy

mający dwa wieki, trwający dwa wieki


SJP.pl


dwuwiersz

utwór lub strofa złożone z dwu wersów; dystych


SJP.pl

Dystych (gr. dístichon), także dwuwiersz – strofa dwuwersowa, o rymach parzystych (aa bb). Najmniejsza istniejąca strofa poetycka. Oba wersy dystychu charakteryzują się zazwyczaj znacznym podobieństwem pod względem składni i treści.

Wikipedia


dwuwierszowy

składający się z dwóch wierszy


SJP.pl


dwuwierzchowy

mający dwa wierzchy


SJP.pl


dwuwierzchołkowy

mający dwa wierzchołki


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający dwa wierzchołki

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Tatrzański Grześ jest szczytem dwuwierzchołkowym.

Wiktionary


dwuwieżowy

przymiotnik

 (1.1) taki, który ma dwie wieże

Wiktionary


dwuwijkowate

o cechach dwuwijkowatych (rodzina roślin)


SJP.pl


dwuwijkowaty

o cechach dwuwijkowatych (rodzina roślin)


SJP.pl


dwuwinian

ester kwasu winowego, np. dwuwinian choliny; diwinian


SJP.pl


dwuwiniany

ester kwasu winowego, np. dwuwinian choliny; diwinian


SJP.pl


dwuwinyl

1,3-Butadien (buta-1,3-dien, CH2=(CH)2=CH2) – organiczny związek chemiczny, węglowodór nienasycony z grupy dienów sprzężonych. Wchodzi w skład gazu węglowego. Działa rakotwórczo i mutagennie.

Jego izomerem funkcyjnym jest 1,2-butadien.

Wikipedia


dwuwiosłówka

łódź z dwoma wiosłami; łódź dwuwiosłowa


SJP.pl


dwuwiosłowy

poruszany za pomocą dwóch wioseł


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) poruszany za pomocą dwóch wioseł

Wiktionary


dwuwirnikowy

przymiotnik

 (1.1) taki, który ma dwa wirniki

Wiktionary


dwuwodny

w chemii: zawierający dwie cząsteczki wody


SJP.pl


dwuwstęgowy

mający dwie wstęgi, np. modulacja dwuwstęgowa


SJP.pl


dwuwymiarowość

cecha obiektu lub zjawiska, polegająca na tym, że jego właściwości można opisać w dwóch wymiarach przestrzeni


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest dwuwymiarowe; cecha tych, którzy są dwuwymiarowi

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dwuwymiarowy

 przysł. dwuwymiarowo

Wiktionary


dwuwymiarowy

mający dwa wymiary


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który istnieje w dwóch wymiarach (najczęściej: długość i szerokość)

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Najprostszym przykładem tablicy wielowymiarowej jest tablica dwuwymiarowa.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdvuvɨ̃mʲjaˈrɔvɨ, AS: dvuvỹmʹi ̯arovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dwuwymiarowość ż.

Wiktionary


dwuwypukły

przymiotnik

 (1.1) wypukły z dwóch stron

Wiktionary


dwuwyrazowy

zawierający dwa wyrazy


SJP.pl


dwuwyznaniowy

związany z dwoma wyznaniami, np. cmentarz dwuwyznaniowy


SJP.pl


dwuwładza

współistnienie dwóch ośrodków władzy na jakimś terytorium


SJP.pl


dwuwładztwo

współistnienie dwóch władz o pokrywających się kompetencjach na jednym terytorium, w jednym państwie


SJP.pl


dwuwłókowy

mający dwie włóki


SJP.pl


dwuzadaniowy

mający dwa zadania


SJP.pl


dwużaglowy

mający dwa żagle


SJP.pl


dwuzakresowy

obejmujący dwa zakresy, działający w dwóch zakresach


SJP.pl


dwuzarodnikowy

pieczarka dwuzarodnikowa - gatunek pieczarki (nazwa handlowo-gastronomiczna); portobello


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) biol. posiadający dwa zarodniki

Wiktionary


dwuzasadowy

zawierający dwa czynne atomy wodoru


SJP.pl


dwuzawodowość

dwuzawodowy


SJP.pl

Patrz:

dwuzawodowy

dwuzaworowy

mający dwa zawory, np. silnik dwuzaworowy


SJP.pl


dwuzdaniowy

składający się z dwóch zdań


SJP.pl


dwuzębny

przymiotnik

 (1.1) książk. o osobach mający dwa zęby

 (1.2) książk. o przedmiotach mający dwa zęby (ostrza)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dvuˈzɛ̃mbnɨ, AS: dvuzmbny

Wiktionary


dwuzębowy

mający dwa zęby; dwuzębny


SJP.pl


dwużeństwo

posiadanie dwóch współmałżonków, forma poligamii; bigamia


SJP.pl


dwuzgłoskowiec

wyraz mający dwie sylaby; dwusylabowiec


SJP.pl

Wikipedia


dwuzgłoskowy

złożony z dwóch zgłosek (sylab); dwusylabowy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) jęz. składający się z dwóch zgłosek

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdvuzɡwɔˈskɔvɨ, AS: dvuzgu̯oskovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dwuzgłoskowiec

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dwusylabowy

Wiktionary


dwuziarnowy

pszenica dwuziarnowa - podgatunek pszenicy; płaskurka


SJP.pl


dwuzmianowość

dwuzmianowy


SJP.pl

Patrz:

dwuzmianowy

dwuzmianowy

przebiegający na dwie zmiany, wykonywany na dwie zmiany


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) wykonywany w trakcie dwóch zmian; odbywający się na dwie zmiany

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wielicka Straż Miejska pracuje w systemie dwuzmianowym.

 (1.1) Trudne warunki lokalowe (7 sal lekcyjnych, nauka dwuzmianowa, w tym również soboty, brak sali gimnastycznej) skłoniły dyrektora szkoły w  roku do podjęcia działań związanych z rozbudową.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdvuzmʲjãˈnɔvɨ, AS: dvuzmʹi ̯ãnovy

Wiktionary


dwuznaczeniowość

dwuznaczeniowy


SJP.pl

Patrz:

dwuznaczeniowy

dwuznaczeniowy

taki, który posiada dwa znaczenia


SJP.pl


dwuznacznie

przysłówek

 (1.1) w sposób dwuznaczny

Wiktionary

Dwuznacznie – pierwszy album studyjny polskiego rapera Te-Trisa. Wydawnictwo ukazało się 9 września 2009 roku nakładem wytwórni muzycznej Reformat Records w dystrybucji Fonografiki. Produkcji nagrań podjęli się, sam Te-Tris, a także Qciek, Stona, O.S.T.R., DJ Creon, DJ Tort oraz Urbek. Z kolei wśród gości na płycie znaleźli się m.in. Pogz, Łona i W.E.N.A.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. dwuznak mrz., dwuznaczność ż.

 przym. dwuznaczny

Wiktionary


dwuznaczniej

stopień wyższy od przysłówka: dwuznacznie


SJP.pl


dwuznacznik

dwuznaczny zwrot lub wyraz


SJP.pl


dwuznaczność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest dwuznaczne; cecha tych, którzy są dwuznaczni

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dwuznak mrz.

 przym. dwuznaczny

 przysł. dwuznacznie

Wiktionary


dwuznaczny

mający dwa znaczenia, niezrozumiały, zawierający ukrytą aluzję


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) zawierający dwa znaczenia, możliwy do interpretowania na dwa różne sposoby

 (1.2) wyrażający ukrytą aluzję, podtekst

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dvuˈznat͡ʃnɨ, AS: dvuznačny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dwuznaczność m., dwuznak m.

 przysł. dwuznacznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) niejednoznaczny, niejasny, nieokreślony, niewyraźny, niezrozumiały, wątpliwy, delficki, pytyjski

 (1.2) pytyjski

Wiktionary


dwuznak

znak składający się z dwóch elementów, w szczególności połączenie dwóch liter oznaczające jedną głoskę, np. cz, dz, sz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) jęz. znak składający się z dwóch składników, najczęściej dwóch liter; jedna głoska oznaczona za pomocą dwóch liter

Wiktionary

Dwuznak, digraf – dwie litery oznaczające jedną głoskę.

Zjawisko spotykane w wielu systemach ortograficznych. Najczęściej dotyczy połączenia liter spółgłoskowych (czyli służących do zapisywania spółgłosek). W alfabetach opartych na piśmie łacińskim najpopularniejszym dwuznakiem jest połączenie „ch”, występujące m.in. w języku niemieckim, francuskim, angielskim, hiszpańskim, czeskim, słowackim, polskim, portugalskim i włoskim.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W języku polskim dwuznakami są „rz”, „sz”, „cz”, „ch”, „dz”, „dż”, „dź”.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈdvuznak, AS: dvuznak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dwuznaczność ż.

 przym. dwuznaczny

 przysł. dwuznacznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) digraf

Wiktionary


dwuźródłowy

mający dwa źródła


SJP.pl


dwuzwężkowy

mający dwie zwężki


SJP.pl


dwuzwity

1. dwukrotnie zwinięty;
2. lina dwuzwita - lina zbudowana ze splecionych linek nawiniętych wokół rdzenia


SJP.pl


dwuzwojowy

mający dwa zwoje


SJP.pl


dwuzwrotkowy

mający dwie zwrotki; dwustrofowy


SJP.pl


dwużyłowy

składający się z dwóch żył, przewodów


SJP.pl


dwuzłączka

łącznik rurowy do łączenia dwóch odcinków przewodu


SJP.pl

  • nypel – rodzaj złączki hydraulicznej w kształcie rurki, mającej na obu końcach gwinty zewnętrzne
  • śrubunek – rodzaj kształtki rurowej gwintowanej, którą wykorzystuje się do instalowania łatworozłącznych połączeń rur w instalacjach hydraulicznych łączonych na gwinty

Wikipedia


dwuzłotówka

moneta lub banknot o nominale dwóch złotych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) numizm. moneta, której wartość wynosi dwa złote

Wiktionary

Dwuzłotówka – moneta polska bita w XVIII i XIX w. W czasach saskich i w Księstwie Warszawskim równała się ⅓ talara (1 talar = 6 złotych), za Stanisława Augusta Poniatowskiego 8 groszom srebrnym (1 złoty = 4 grosze srebrne), a pod zaborem austriackim 30 krajcarom (1 złoty = 15 krajcarów).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Dwuzłotówka wpadła do szczeliny między kostkami brukowymi i ku irytacji chłopczyka nie dała się wydłubać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdvuzwɔˈtufka, AS: dvuzu̯otufka

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dwuzłotowy

Wiktionary


dwuzłotowy

mający wartość dwóch złotych


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) mający wartość dwóch złotych

 (1.2) wynoszący dwa złote

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Profesor Leszek Balcerowicz, prezes Narodowego Banku Polskiego osobiście w Sandomierzu prezentuje dwuzłotową monetę z wizerunkiem ratusza na rewersie.

 (1.2) Od nowego roku PKO BP wprowadziło miesięczną dwuzłotową opłatę za prowadzenie rachunku (…).

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdvuzwɔˈtɔvɨ, AS: dvuzu̯otovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dwuzłotówka ż.

Wiktionary


dwułamowy

mający dwa łamy


SJP.pl


dwułóżkowy

mający dwa łóżka


SJP.pl


dwułożyskowy

mający dwa łożyska


SJP.pl


dwułucze

architektoniczna forma konstrukcji sklepienia, dwa wzajemnie prostopadłe łuki lub ostrołuki


SJP.pl


dwułuczny

przymiotnik od: dwułuk


SJP.pl


dwułuk

rodzaj sklepienia gotyckiego


SJP.pl


dwułukowy

mający dwa łuki, np. skolioza dwułukowa


SJP.pl


dy

odmiana sapropelu, ciemnego mułu gnilnego zbiorników wodnych, składająca się ze związków pochodzących z rozkładu materii roślinnej


SJP.pl

  • dy – osad jeziorny
  • Dy – symbol dysprozu
  • DY – kod IATA

Wikipedia


dyakowski

nazwisko


SJP.pl

Dyakowski – polski herb szlachecki, odmiana herbu Trąby, przyniesiony z Węgier.

Wikipedia


dyba

nazwisko


SJP.pl


dybać

czaić się, czatować na kogoś, coś


SJP.pl

czasownik niedokonany

 (1.1) czyhać, czatować na kogoś lub na coś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Chcąc się uspokoić i całkowicie wykluczyć przynajmniej ten obłędny pomysł, że ktoś na nią dybie, jeszcze raz uważnie rozejrzała się wokół siebie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈdɨbat͡ɕ, AS: dybać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dybanie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) nastawać

Wiktionary


dybalski

nazwisko


SJP.pl


dybanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|dybać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. dybać ndk.

Wiktionary


dybaś

nazwisko


SJP.pl


dybała

czaić się, czatować na kogoś, coś


SJP.pl

  • Dybała – nazwisko

Wikipedia


dybciak

nazwisko


SJP.pl


dybek

nazwisko


SJP.pl


dybel

1. specjalny świder stolarski;
2. metalowy lub drewniany kołek obustronnie zaostrzony


SJP.pl


dybicz

nazwisko


SJP.pl


dybiec

nazwisko


SJP.pl


dybka

nazwisko


SJP.pl


dybki

nazwisko


SJP.pl

W Polsce
  • Dybki – osada leśna w woj. mazowieckim, w pow. ostrowskim, w gminie Brok
  • Dybki – wieś w woj. mazowieckim, w pow. ostrowskim, w gminie Ostrów Mazowiecka
  • Dybki – gromada

Wikipedia


dybkowski

nazwisko


SJP.pl


dyblarka

maszyna służąca do dyblowania


SJP.pl


dyblik

dyblik liniaczek - motyl z rodziny miernikowcowatych


SJP.pl


dyblować

łączyć drewniane elementy, ręcznie lub maszynowo, przy użyciu metalowych kołków (dybli)


SJP.pl


dyboski

nazwisko


SJP.pl

  • Roman Dyboski
  • Tadeusz Dyboski

Wikipedia


dybów

1. w średniowieczu: kłody lub deski z otworami, w które zakuwano ręce i nogi więźnia
2. uchwyt służący do połączenia dwóch części masztu statku wodnego


SJP.pl

W Polsce
  • Dybów – część miasta Kutno
  • Dybów – wieś w woj. lubuskim, w pow. żagańskim, w gminie Żagań
  • Dybów – wieś w woj. łódzkim, w pow. poddębickim, w gminie Pęczniew
  • Dybów – wieś w woj. mazowieckim, w pow. sokołowskim, w gminie Kosów Lacki
  • zamek Dybów w Toruniu
Zobacz też
  • Dybowo, Dybów-Kolonia

Wikipedia


dybowski

Dybów


SJP.pl

Dybowski – polski herb szlachecki, odmiana herbu Nałęcz.

Wikipedia

Patrz:

Dybów

dybrach

stopa wierszowa złożona z dwóch krótkich sylab


SJP.pl


dybuk

według wierzeń żydowskich: zły duch lub dusza zmarłego wcielająca się w osoby żyjące


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) rel. ezot. w mistycyzmie i folklorze żydowskim dusza zmarłego, która zawładnęła ciałem żywej osoby; zły duch, który wstępuje w żywego człowieka i nadaje mu obcą osobowość;

Wiktionary

Dybuk (hebr. ‏דבוק‎ dibuk dosł. „przylgnięcie”; jid. ‏דיבוק‎ dibek) – w mistycyzmie i folklorze żydowskim zjawisko zawładnięcia ciałem żywego człowieka przez ducha zmarłej osoby. Dybukiem nazywa się też samego ducha, duszę zmarłego, która nie może zaznać spoczynku (czy też, wśród zwolenników kabały, reinkarnacji) z powodu popełnionych grzechów i szuka osoby żyjącej, aby wtargnąć w jej ciało. Wedle niektórych mistyków podatne na opanowanie przez dybuka miały być osoby grzeszne, zaś duchy przejawiać miały szczególną aktywność w noc święta Jom Kipur (Dzień Pojednania, Sądny Dzień).

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈdɨbuk, AS: dybuk

Wiktionary


dyby

1. w średniowieczu: kłody lub deski z otworami, w które zakuwano ręce i nogi więźnia
2. uchwyt służący do połączenia dwóch części masztu statku wodnego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) drewniane pęta zamykane na ręce, głowę a niekiedy i nogi skazańca;

spójnik

 (2.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. gdyby

Wiktionary

Dyby – pierwotne pęta drewniane, w postaci desek lub kłód z otworami umożliwiającymi zamknięcie rąk i nóg więźnia. Nazwą tą często określa się też gąsior lub kłodę.

Nie wiadomo, czy wynalazek ten sprowadzono do Polski z Niemiec, jednak nazwa zdaje się pochodzić z języka niemieckiego, ponieważ używano ich wobec złodziei (niem. Dieb). Dyby składają się z dwóch części z wycięciami na nogi lub ręce (w wersji „nożnej” dyby działają podobnie do kłody). Po zamknięciu obie części zbijano gwoździami drewnianymi lub zamykano na kłódkę.Czasem stosowano zamknięcie w dyby na dłuższy okres w charakterze kary, najczęściej pozbawiając skazanego pożywienia.

Wikipedia


dyć

1. w gwarze śląskiej: przecież, owszem, rzeczywiście;
2. w staropolszczyźnie: ależ


SJP.pl

partykuła

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. przecież

 (1.2) gw-pl|Górny Śląsk. owszem

 (1.3) gw-pl|Górny Śląsk. rzeczywiście

wykrzyknik

 (2.1) stpol. ależ

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dyć to jest darmowy słownik.

 (1.2) – Dosz się sztachnąć? – Dyć!

 (1.3) Dyć ziywo już Karlik i usła Tileczka. Ja, znak to, że trzeba już kończyć bojeczka.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przeca

 (1.2) toć

Wiktionary


dycha

potocznie: dziesięć, dziesiątka, zwłaszcza dziesięć złotych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zgrub. dziesiątka (wszystkie znaczenia), zwykle dziesięć złotych

 (1.2) gw-pl|Śląsk Cieszyński. med. astma

 (1.3) harc. potoczna nazwa na namiot wojskowy typu 10

forma czasownika.

 (2.1) 3. os. lp. ter. od: dychać

Wiktionary

10 (dziesięć) – liczba naturalna następująca po 9 i poprzedzająca 11.Warunek podzielności zapisanej w systemie dziesiętnym liczby przez 10 jest spełniony wówczas, gdy ostatnia cyfra dzielnej to zero.

10 jest także podstawą najczęściej stosowanego systemu pozycyjnego – dziesiętnego. Prawdopodobnie wynika to z posiadania przez ludzi 10 palców u rąk.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Stachu, masz tu dwie dychy (= 20 złotych) i skocz po piwo!

 (1.1) Jego stary będzie miał już z pięć dych (= 50 lat) na karku.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈdɨxa, AS: dyχa

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1)

 rzecz.

:: zdrobn. dyszka

 (1.2)

 czas. dychać ndk.

Wiktionary


dychać

dawniej: oddychać, zwłaszcza z trudem, ciężko; dyszeć, sapać


SJP.pl

czasownik nieprzechodni niedokonany

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński, Górny Śląsk, Kraków, Bukowina, Podhale. oddychać, odpoczywać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. oddech mrz., dycha ż.

Wiktionary


dychawica

przewlekła, zapalna choroba dróg oddechowych, charakteryzująca się nadreaktywnością oskrzeli oraz ich skurczem, samoistnie lub farmakologicznie odwracalnym; astma


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. astma oskrzelowa (choroba zwierząt i ludzi)

Wiktionary

  • dychawica oskrzelowa
  • dychawica sercowa
  • Dychawica – wieś w Polsce

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌdɨxaˈvʲit͡sa, AS: dyχavʹica

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dychawiczność ż.

 przym. dychawiczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) astma, dusznica; reg. śl. dycha.

Wiktionary


dychawiczność

dychawiczny


SJP.pl

Patrz:

dychawiczny

dychawiczny

1. medycynie: dotyczący dychawicy, wywołany tą chorobą;
2. z trudem oddychający, słaby;
3. o urządzeniach: źle działający, stary


SJP.pl


dychnąć

czasownik nieprzechodni dokonany

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. odpocząć

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) – Dajcie tym kobietom dychnąć – kobiety powinny przechodzić na emeryturę w wieku 55 lat.

Wiktionary


dychnóć

czasownik przechodni dokonany

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. ukraść

Wiktionary


dychnonć

czasownik dokonany

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. odpocząć

Wiktionary


dychogamia

wytwarzanie przez jednego osobnika gamet męskich i żeńskich w różnym czasie, zapobiegające samozapłodnieniu; dichogamia


SJP.pl

Dichogamia, dychogamia – wytwarzanie przez jednego osobnika gamet męskich i żeńskich w różnym czasie. Jest to jeden z mechanizmów mający na celu zapobieganie niekorzystnemu samozapłodnieniu. Wyróżnia się dwa rodzaje dichogamii:

  • protandria, protoandria (gr. protos = pierwszy, andros = mężczyzna) – wcześniejsze dojrzewanie gamet męskich. U roślin kwiatowych polega to na wcześniejszym dojrzewaniu pręcików niż słupków i nosi nazwę przedprątności.
  • protogynia, proterogynia (pisane też: protoginia, proteroginia; z gr. protos = pierwszy, gyne = kobieta) – wcześniejsze dojrzewanie gamet żeńskich. U roślin kwiatowych polega to na wcześniejszym dojrzewaniu słupków, przed pręcikami i nosi nazwę przedsłupności.

Wikipedia


dychorej

w starożytnej wersyfikacji: czterozgłoskowa stopa wierszowa; podwójny chorej (trochej), dichorej, dytrochej


SJP.pl


dychotomia

podział czegoś na dwie części, zwłaszcza wykluczające się; dwuczłonowość, dwudzielność


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) filoz. podział pewnej klasy na dwie, zwykle przeciwstawne, grupy elementów lub zestawienie par przeciwstawnych pojęć

 (1.2) para przeciwstawnych pojęć lub dwie części pewnej klasy przedmiotów

Wiktionary

Dychotomia (gr. dichotomos – przecięty na dwie części) – dwudzielność; podział na dwie części, wzajemnie się wykluczające i uzupełniające do całości.

Podział dychotomiczny zbioru X polega na wyróżnieniu w nim dwóch podzbiorów – A i B – które:

  1. są rozłączne, tj. nie mają wspólnych elementów;
  2. wyczerpują zbiór X – w skład X nie wchodzi nic spoza A i B, czyli każdy element zbioru X należy albo do podzbioru A, albo do B.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Twórca struktualizmu, Ferdynand de Saussure, wiele problemów językoznawczych rozpatrywał w ramach dychotomii.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɨxɔˈtɔ̃mʲja, AS: dyχotõmʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dychotomiczność ż.

 przym. dychotomiczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dwudzielność; przest. dichotomia

Wiktionary


dychotomiczność

podział jakiejś całości na dwie różne części


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) podział na dwie części

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dychotomia ż.

 przym. dychotomiczny

Wiktionary


dychotomiczny

1. dwudzielny, dwojaki;
2. podzielony na dwie przeciwstawne części


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dwojaki, dwuczęściowy, dwudzielny

 (1.2) podzielony na dwie przeciwstawne części

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dychotomia ż., dychotomiczność ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przest. dichotomiczny

Wiktionary


dychotomizacja

dzielenie czegoś na dwie części, kategorie, grupy itp.; dualizacja


SJP.pl


dychotymizowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|dychotymizować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. dychotymizować ndk.

Wiktionary


dychów

wieś w Polsce


SJP.pl

Dychów (dawna niem. nazwa Deichow)) – wieś w Polsce położona w województwie lubuskim, w powiecie krośnieńskim, w gminie Bobrowice.

W latach 1954–1958 wieś należała i była siedzibą władz gromady Dychów, po jej zniesieniu w gromadzie Bobrowice. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zielonogórskiego.

Wikipedia


dychromatyczny

dwubarwny, dwukolorowy; dichromatyczny


SJP.pl


dycht

przysłówek sposobu

 (1.1) reg-pl|Poznań. całkiem, zupełnie

przymiotnik

 (2.1) gw-pl|Warmia, Mazury. duży

 (2.2) gw-pl|Warmia, Mazury. gęsty

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1-2) dicht

Wiktionary


dychu

w potocznym wyrażeniu: ani słychu, ani dychu - brak jakiejkolwiek wieści, brak znaku życia


SJP.pl


dyck

[czytaj: dajk] nazwisko, m.in. Antoon van Dyck (1599-1641), flamandzki malarz


SJP.pl


dycki

zaimek przysłowny upowszechniający

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. zawsze

Wiktionary


dyczek

nazwisko


SJP.pl


dyczewski

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Dariusz Dyczewski – polski dyrygent
  • Leon Dyczewski – katolicki duchowny, filozof i socjolog

Wikipedia


dyczkowski

nazwisko


SJP.pl


dyda

nazwisko


SJP.pl


dydak

nazwisko


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) rzad. imię|polski|m.;

Wiktionary

Dydak – imię męskie pochodzenia greckiego, które oznacza „nauczający”, od gr. διδαχή (didache) (zob. też: dydaktyka). Prawdopodobnie hiszpańskie imię Diego, od imienia Jakuba (Santiago – Sanctus Iacobus; Diego, Diago) lub jako pochodzące z greki, ze słowa didax- 'doktryna, dyscyplina nauki'. Nie można też wykluczyć iberyjskiego (przedindoeuropejskiego) pochodzenia imienia. Patronem imienia jest św. Dydak, biskup Kadyksu.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Hiszpanami byli św. Piotr z Alkantary oraz św. Dydak z Alkali.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dydaktyka ż., dydaktyczność ż., didaskalium n.

 przym. Dydakowy, dydaktyczny

 przysł. dydaktycznie

Wiktionary


dydakowy

przymiotnik dzierżawczy

 (1.1) od Dydak

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dydakowy habit pieczołowicie przechowują hiszpańskie zakonnice.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Dydak m., didaskalium n.

Wiktionary


dydaktyczka

dydaktyk


SJP.pl

Patrz:

dydaktyk

dydaktycznie

przysłówek

 (1.1) w sposób dydaktyczny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. didaskalium n., autodydakta mos., Dydak mos., dydaktyczka ż., dydaktyczność ż., dydaktyk mos., dydaktyka ż., dydaktyzm mrz.

 przym. dydaktyczny

Wiktionary


dydaktyczność

dydaktyczny


SJP.pl

Patrz:

dydaktyczny

dydaktyczny

1. związany z nauczaniem, dydaktyką; pedagogiczny;
2. książkowo: moralizatorski, pouczający


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z dydaktyką

 (1.2) wykonany w celu pouczania

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przyniosłam, profesorze, materiały dydaktyczne na zajęcia z ichtiologii.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɨdakˈtɨt͡ʃnɨ, AS: dydaktyčny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. didaskalium n., autodydakta mos., dydaktyka ż., dydaktyzm m., dydaktyk m., dydaktyczka ż., Dydak mos.

 przysł. dydaktycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pedagogiczny, instruktywny, kształcący, objaśniający

 (1.2) kształcący, pouczający, wychowawczy, moralizatorski

Wiktionary


dydaktyk

1. specjalista w zakresie metod nauczania i uczenia się;
2. dobry pedagog, człowiek mający zdolności wychowawcze


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) naukowiec specjalizujący się w zakresie dydaktyki

 (1.2) książk. zdolny pedagog

forma rzeczownika.

 (2.1) D. plural|dydaktyka.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Odniósł jednak sukces jako wychowawca i dydaktyk, wspierając pracę zespołową, dążąc do uchwycenia istoty problemu i zaproponowania całościowego rozwiązania.

 (1.2) Pan Henryk był zasłużonym dydaktykiem i doświadczonym instruktorem.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dydaktyczność ż., dydaktyka ż., dydaktyzm mrz.

:: fż. dydaktyczka ż.

 przym. dydaktyczny

 rzecz. dydaktycznie

 przysł. dydaktycznie

Wiktionary


dydaktyka

1. dział pedagogiki, nauka o metodach nauczania i uczenia się
2. moralizowanie, pouczanie; dydaktyzm


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pedag. nauka o sposobach uczenia

 (1.2) książk. moralizowanie, dydaktyzm

 (1.3) środ. wykładanie, godziny pracownika naukowego spędzone na wykładaniu

forma rzeczownika.

 (2.1) D. i B. lp. od: dydaktyk

Wiktionary

Dydaktyka – jedna z głównych gałęzi nauk pedagogicznych, która zajmuje się procesami nauczania i uczenia się, wszelkimi przedmiotami na kolejnych poziomach tych procesów, od przedszkola do studiów wyższych, a także mających miejsce poza instytucjami oświatowymi, przy zwykłych czynnościach. Jest to zatem nauka o systemie poprawnie uzasadnionych twierdzeń i hipotez dotyczących procesu, zależności i prawidłowości nauczania a uczenia się oraz sposobów kształtowania tego procesu przez człowieka.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: dɨˈdaktɨka, AS: dydaktyka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dydaktyk m., Dydak mos., didaskalium n., autodydakta mos.

 przym. dydaktyczny

 przysł. dydaktycznie

Wiktionary


dydaktyzm

moralizowanie, pouczanie; dydaktyka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) książk. zespół cech stanowiący o walorach wychowawczych i edukacyjnych

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Chwalono m.in. sprawne połączenie dydaktyzmu z walorami artystycznymi i przemyślaną kompozycję całości.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dydaktyk mos.

 przysł. dydaktycznie

 przym. dydaktyczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dydaktyczność, dydaktyka

Wiktionary


dydek

dytek; dawniej:
1. drobna moneta;
2. pieniądz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) daw. pot. drobna moneta zdawkowa w I Rzeczypospolitej, także ogólne żartobliwe określenie ówczesnych pieniędzy

 (1.2) poznań. pierś kobiety, rzad. zwierzęcia

Wiktionary

  • dydek, dytek – potocznie trojak (moneta)
    • Zygmunt Gloger - Encyklopedia staropolska - Dydek

Osoby o tym nazwisku:

  • Katarzyna Dydek
  • Małgorzata Dydek
  • Marta Dydek
  • Stanisław Dydek
  • Zbigniew Dydek

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Dydka bym za to nie dał – mówił w duchu – że pójdzie do kanclerza i wszystko mu wyśpiewa.

 (1.1) Ani dydka nie mam, a wiesz, Guciu, że nie zborgują – mruczała…

 (1.2) …płacze, jak się go przewija, tak mu dobrze, a poza tym ssie dydka mamy…

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyduszek

 czas. dydać, dydkać

Wiktionary


dydelf

nieduży ssak drapieżny z rodziny dydelfów, torbacz żyjący w lasach Ameryki Północnej i Środkowej; opossum, opos, szczur workowaty


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) zool. nazwa systematyczna|Didelphis|Linnaeus|ref=tak., ogoniasty ssak ze spiczastym pyskiem i krótkimi kończynami, z podrodziny dydelfów, występujący w Ameryce;

Wiktionary

Dydelf (Didelphis) – rodzaj ssaków z podrodziny dydelfów (Didelphinae) w obrębie rodziny dydelfowatych (Didelphidae).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Z błyskawiczną szybkością i niesłychaną zręcznością przeskakiwały z łodygi na łodygę malutkie dydelfy, a w dole śród zwojów korzeni krzątały się drobne gatunki błotnych myszek.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dydelfik mzw., dydelfowate lm nm., dydelfy lm nm.

Wiktionary


dydelfowate

rodzina niewielkich (największe są wielkości kota) ssaków z rzędu torbaczy, zamieszkujących Amerykę Środkową i Południową, o długim, chwytnym ogonie, cenione dla futra; dydelfy; oposy; szczury workowate


SJP.pl

Dydelfowate, szczury workowate (Didelphidae) – rodzina ssaków z rzędu dydelfokształtnych (Didelphimorphia). Obejmuje gatunki wszystkożernych, niewielkich ssaków podobnych do szczura. W zapisach kopalnych są znane z pokładów górnej kredy.

Wikipedia


dydelfowaty

o cechach dydelfowatych (rodzina ssaków)


SJP.pl


dydelfy

rodzina niewielkich (największe są wielkości kota) ssaków z rzędu torbaczy, zamieszkujących Amerykę Środkową i Południową, o długim, chwytnym ogonie, cenione dla futra; oposy; dydelfowate; szczury workowate


SJP.pl

Dydelfy (Didelphinae) – podrodzina ssaków z rodziny dydelfowatych (Didelphidae).

Wikipedia


dydeński

przymiotnik od: Dydnia; dydniański


SJP.pl


dydko

kaduk, diabeł, czart


SJP.pl

Dydko, didko, ditko, dytko, dydo – nadprzyrodzona istota z polskiego folkloru, pierwotnie demon z wierzeń słowiańskich, później zdegradowany do roli straszydła.

Postać dydka wywodzi się od znanego na Rusi demona opiekuńczego domu (por. domowik), po chrystianizacji zdegradowanego do roli diabła, zwłaszcza leśnego, ostatecznie zaś do roli nocnego straszydła, którym straszono dzieci (por. bobo).

Wikipedia


dydnia

wieś w Polsce


SJP.pl

Dydnia – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie brzozowskim, w gminie Dydnia. Leży na Pogórzu Dynowskim, na wschód od Brzozowa, 8 km na południe od Niewistki.

W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Dydnia. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krośnieńskiego.

Miejscowość jest siedzibą gminy Dydnia.

Wikipedia


dydniański

przymiotnik od: Dydnia; dydeński


SJP.pl


dydo

Dydona


SJP.pl


dydolić

kroić coś tępym nożem


SJP.pl


dydona

legendarna założycielka Kartaginy


SJP.pl

Dydona (Elissa; łac. Dido, poetycka forma Didona pochodzi od Wergiliusza) – według Eneidy legendarna założycielka Kartaginy i jej pierwsza królowa.

Według przekazu starożytnych historyków Timajosa i Pompejusza Trogusa w IX wieku p.n.e. z Tyru miała zbiec grupa jego mieszkańców na północne wybrzeża Afryki, niedaleko fenickiej kolonii Utyki. Przywódczynią kolonistów była Dydona (zwana też Eliszą lub Elissą), która uciekła, ponieważ jej brat Pigmalion zabił jej męża Acharbasa (w Eneidzie: Sycheusza lub Sycheja). W jej otoczeniu znajdowali się bogaci Fenicjanie (nie jest wyjaśnione dlaczego, prawdopodobnie to oni uciekali), w drodze zatrzymali się na Cyprze, skąd zabrano arcykapłana i dużą grupę dziewcząt. Gdy wysiedli na ląd, otoczyli ich miejscowi Numidyjczycy i zaczęły się pertraktacje. Ostatecznie Dydonie użyczono takiego skrawka ziemi na wybrzeżu, jaki obejmie skóra wołu. Dydona pocięła więc ją na wąskie paski i objęła nimi miejsce, na którym wzniesiono Byrsę (stgr. βύρσα – skóra) – akropol Kartaginy. Imię Elissy zostało zmienione przez tubylców na Dydona, co oznacza „wędrowniczka”. Wcześniejsze imię pochodzi od fenickiego bóstwa Ela – być może więc Elissa była w Fenicji jego kapłanką.

Wikipedia


dyduch

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Alfred Dyduch (1925–1939) – harcerz
  • Grzegorz Dyduch (ur. 1969) – lekarz
  • Henryk Dyduch (1896–1940) – major piechoty
  • Jan Dyduch (ur. 1956) – karateka
  • Jan Maciej Dyduch (1940–2018) – ksiądz katolicki
  • Joanna Dyduch – politolog
  • Ludwik Dyduch (1889–1946) – inżynier, przemysłowiec i urzędnik konsularny
  • Marek Dyduch (ur. 1957) – polityk
  • Wojciech Dyduch (ur. 1974) – ekonomista

Wikipedia


dydycz

nazwisko


SJP.pl

Antoni Pacyfik Dydycz (ur. 24 sierpnia 1938 w Serpelicach) – polski duchowny rzymskokatolicki, kapucyn, doktor nauk humanistycznych w zakresie historii, biskup diecezjalny drohiczyński w latach 1994–2014, od 2014 biskup senior diecezji drohiczyńskiej.

Wikipedia


dydym

mieszanina pierwiastków ziem rzadkich zwłaszcza neodymu i prazeodymu, uważana dawniej za pierwiastek, stosowana do barwienia szkieł filtrów optycznych


SJP.pl

Dydym (także didym) – nazwa zaproponowana w 1841 roku przez C. G. Mosandera dla rzekomego pierwiastka chemicznego mającego być jednym z lantanowców (proponowany symbol to Di). Później jednak okazało się, że jest to mieszanina dwóch pierwiastków, nazwanych w 1885 roku przez Auera von Welsbacha neodymem i prazeodymem.

Wikipedia


dyfamacja

zniesławienie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) daw. zniszczenie dobrej opinii o kimś przez publiczne rozpowszechnianie nieprawdziwych informacji na jego temat

Wiktionary

Powiązane:

 czas. dyfamować ndk.

 przym. dyfamacyjny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) oszczerstwo, zniesławienie

Wiktionary


dyfamacyjny

dyfamacja


SJP.pl

Patrz:

dyfamacja

dyfamować

czasownik

 (1.1) daw. gw-pl|Kresy. obrażać

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Taka może nas dyfamować, brzydkie słowo powiedzieć, a my będziemy się cieszyli, że to politycznie i z edukacyą.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyfamacja

 czas. zdyfamować

Wiktionary


dyfeomorficzny

dyfeomorfizm


SJP.pl

Patrz:

dyfeomorfizm

dyfeomorfizm

izomorfizm rozmaitości różniczkowych


SJP.pl

Dyfeomorfizm – izomorfizm rozmaitości różniczkowych, tj. odwzorowanie bijektywne pomiędzy rozmaitościami różniczkowymi, które jest różniczkowalne oraz takie, iż odwzorowanie do niego odwrotne jest również różniczkowalne.

Wikipedia


dyfer

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) środ. mot. dyferencjał, mechanizm różnicowy

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈdɨfɛr, AS: dyfer

Wiktionary


dyferencja

dawniej:
1. różnica;
2. sporna sprawa, zwłaszcza o majątek


SJP.pl


dyferencjacja

wyodrębnianie się wyspecjalizowanych składników z jakiejś całości


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zróżnicowanie, różnicowanie się, wyodrębnianie się różnorodnych składników z całości

Wiktionary

  • dyferencjacja społeczna
  • dyferencjacja magmy
  • dyferencjacja komórek

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌdɨfɛrɛ̃nˈt͡sʲjat͡sʲja, AS: dyferẽncʹi ̯acʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dyferencjacyjny

Wiktionary


dyferencjacyjny

dyferencjacja


SJP.pl

Patrz:

dyferencjacja

dyferencjalny

1. wykazujący jakąś różnicę między dwoma przedmiotami lub zjawiskami;
2. w matematyce: różniczkowy


SJP.pl


dyferencjał

mechanizm umożliwiający obracanie się kół z różną prędkością, stosowany w pojazdach; mechanizm różnicowy


SJP.pl

Mechanizm różnicowy, przekładnia różnicowa, potocznie dyferencjał (od „dyferencja”, daw. różnica) – przekładnia mechaniczna zębata, wynaleziona w starożytnych Chinach przez Ma Juna w III w.n.e., stosowana od czasów Carla Benza w układzie napędowym pojazdów.

Wikipedia


dyferencyjny

dawniej: dotyczący sporu, będący przedmiotem sporu; sporny


SJP.pl


dyfilobotrioza

choroba pasożytnicza człowieka i zwierząt, wywoływana przez tasiemca bruzdogłowca szerokiego


SJP.pl


dyfrakcja

zjawisko fizyczne dotyczące zmiany kierunku rozchodzenia się fal na krawędzi przeszkody; uginanie się fal


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) fiz. zjawisko fizyczne polegające na ugięciu fali na krawędziach przeszkody lub szczeliny, co powoduje jej rozchodzenie się w kierunkach innych niż prostoliniowy

Wiktionary

Dyfrakcja (ugięcie fali) – zespół zjawisk związanych ze zmianą kierunku rozchodzenia się fali będący odstępstwem od praw optyki geometrycznej. Dyfrakcję w węższym znaczeniu określa się jako ugięcie światła wokół krawędzi przeszkody lub otworu w obszarze cienia przeszkody.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Dyfrakcja to jedno z podstawowych zjawisk falowych – obok interferencji, odbicia, załamania.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. frakcjonowanie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ugięcie fali

Wiktionary


dyfrakcyjny

związany z dyfrakcją


SJP.pl


dyfraktometr

przyrząd optyczny do badania struktury przedmiotów z wykorzystaniem dyfrakcji fal zachodzącej na badanym przedmiocie


SJP.pl

Dyfraktometr – przyrząd pomiarowy służący do analizy struktury substancji krystalicznych na podstawie ich obrazów dyfrakcyjnych.

Dyfraktometr rejestruje kierunki (kąty odbłysku) oraz natężenia ugiętych wiązek promieniowania. W zależności od rodzaju użytego promieniowania dyfraktometry dzieli się na rentgenowskie (stosowane najczęściej), neutronowe i elektronowe.

Wikipedia


dyfteria

ostra choroba zakaźna wywołana zarazkiem maczugowca; błonica; dyfteryt


SJP.pl

Błonica – choroba zakaźna, najczęściej występująca u dzieci, wywoływana przez maczugowiec błonicy. Głównym czynnikiem chorobotwórczym jest wytwarzany przez niektóre szczepy tych bakterii jad: toksyna błonicza.

W Polsce wprowadzono obowiązkowe szczepienia ochronne (w postaci szczepionki Di-Per-Te, DPT/DTP).

Wikipedia


dyfteryt

ostra choroba zakaźna wywołana zarazkiem maczugowca; błonica; dyfteria


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) med. błonica

Wiktionary

Błonica – choroba zakaźna, najczęściej występująca u dzieci, wywoływana przez maczugowiec błonicy. Głównym czynnikiem chorobotwórczym jest wytwarzany przez niektóre szczepy tych bakterii jad: toksyna błonicza.

W Polsce wprowadzono obowiązkowe szczepienia ochronne (w postaci szczepionki Di-Per-Te, DPT/DTP).

Wikipedia


dyfterytowy

dyfteryt


SJP.pl

Patrz:

dyfteryt

dyfterytyczny

dyfteryt


SJP.pl

Patrz:

dyfteryt

dyftong

połączenie dwóch samogłosek w jednej sylabie; dwugłoska


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) jęz. dźwięk samogłoskowy o zmiennym przebiegu artykulacji, będący złożeniem samogłoski i półsamogłoski; przez użytkowników języka postrzegany jako złożenie dwóch samogłosek;

Wiktionary

Dyftong, dwugłoska (stgr. δίφθογγος diphthongos „dwubrzmiący”) – pojedyncza samogłoska (na ogół długa) o zmiennym przebiegu artykulacji, co sprawia, że ucho ludzkie słyszy dwa dźwięki, mimo że są one zespolone niejako w jeden i mają właściwości pojedynczej samogłoski.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Nazwę chińskiej sztuki geomancji, „feng shui”, Polacy wymawiają jak „feng szuj”, a tymczasem w chińskim „shui” zawiera tryftong [uei], a nie dyftong [ui] i tę sylabę powinno wymawiać się jak „szłej”.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈdɨftɔ̃ŋk, AS: dyftõŋk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyftongizacja ż., dyftongizowanie n.

 czas. dyftongizować ndk.

 przym. dyftongiczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dwugłoska

Wiktionary


dyftongiczny

dyftong; dyftongowy


SJP.pl


dyftongizacja

proces przekształcania się samogłoski w dwugłoskę


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) fonet. proces przekształcania się samogłoski w dyftong;

Wiktionary

Dyftongizacja – proces powstawania dwugłosek (czyli dyftongów) z samogłosek prostych (czyli monoftongów). Występuje m.in. w języku czeskim (np. [] > [ou]) i w niektórych gwarach polskich, np. podhalańskiej.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Przed szczelinowymi następuje dyftongizacja wokaliczna nosówek.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɨftɔ̃ŋʲɟiˈzat͡sʲja, AS: dyftõŋʹǵizacʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyftong m., dyftongizowanie n.

 czas. dyftongizować ndk.

 przym. dyftongiczny

Wiktionary


dyftongowy

dyftong; dyftongiczny


SJP.pl


dyftyk

dywdyk; tyftyk;
1. dawniej: tkanina wełniana, jedwabna lub bawełniana; ubiór z tej tkaniny;
2. dawniej: jedwabna kapa na konia


SJP.pl


dyfundować

ulegać dyfuzji; samorzutnie przenikać, mieszać się


SJP.pl


dyfuzja

chem., fiz. mieszanie się gazów, cieczy i ciał stałych przy bezpośrednim zetknięciu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) fiz. proces samorzutnego rozprzestrzeniania się cząsteczek lub energii w materialnym ośrodku – gazie, cieczy, ciele stałym lub plazmaazmie;

 (1.2) zob. dyfuzja kulturowa.

 (1.3) zob. dyfuzja odpowiedzialności.

 (1.4) zob. dyfuzja innowacji.

Wiktionary

Dyfuzja (łac. diffusio „rozprzestrzenianie”) – proces samorzutnego rozprzestrzeniania i przenikania się cząsteczek lub energii w każdym ośrodku (o temperaturze T > 0 K) (np. w gazie, cieczy lub ciele stałym itd.), będący konsekwencją chaotycznych zderzeń cząsteczek dyfundującej substancji między sobą lub z cząsteczkami otaczającego ją ośrodka.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: dɨˈfuzʲja, AS: dyfuzʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. efuzja ż., dyfundowanie n., dyfuzor m., dyfuzjonizm m., dyfuzyjność ż., samodyfuzja ż.

 czas. dyfundować ndk.

 przym. dyfuzyjny, dyfuzjonistyczny

 przysł. dyfuzyjnie

Wiktionary


dyfuzjonista

zwolennik poglądu przypisującego szczególne znaczenie procesowi przenikania elementów jednej kultury do innej


SJP.pl


dyfuzjonistyczny

dyfuzjonizm


SJP.pl

Patrz:

dyfuzjonizm

dyfuzjonizm

pogląd przypisujący szczególne znaczenie procesowi przenikania elementów jednej kultury do innej


SJP.pl

Wikipedia


dyfuzor

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) techn. przewód z rosnącym przekrojem poprzecznym, powodującym spowolnienie przepływu cieczy lub gazu i rozproszenie ich strumienia;

 (1.2) techn. element rozpraszający fale dźwiękowe lub świetlne

 (1.3) fryzj. nakładka na suszarkę o okrągłej podstawie, która ułatwia stylizację włosów

Wiktionary

Dyfuzor – kanał przepływowy z rosnącym przekrojem poprzecznym, np. stożkowo rozszerzający się lub spiralny odcinek rury, kanał międzyłopatkowy ograniczony łopatkami sprężarki przepływowej lub pompy wirowej. W dyfuzorze (w wyniku wzrostu przekroju poprzecznego) następuje spowolnienie przepływu płynu, co odpowiada przemianie energii kinetycznej strumienia w energię ciśnienia.

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Dyfuzor powoduje rozproszenie światła lampy błyskowej, zmiękczając je i czyniąc bardziej plastycznym oraz naturalnym. (z Internetu)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dɨˈfuzɔr, AS: dyfuzor

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyfuzja ż.

Wiktionary


dyfuzyjność

dyfuzyjny


SJP.pl

Patrz:

dyfuzyjny

dyfuzyjny

związany z dyfuzją; otrzymywany przez dyfuzję


SJP.pl


dyg

kobiecy ukłon: jednoczesne ugięcie kolana i lekki skłon głową z odciągnięciem rękami sukienki na boki


SJP.pl

Dygnięcie (dyg) – ukłon dziewczęcy i kobiecy, polegający na jednoczesnym ugięciu kolana oraz lekkim skłonie głowy, wraz z rozsunięciem rękami fałdów sukienki na boki. Współcześnie rzadko stosowany. Wymóg jego wykonywania związany jest z etykietą i protokołem dyplomatycznym, obowiązuje podczas ceremonii przywitania z głowami koronowanymi.

Wikipedia


dygać

1. kłaniać się, wykonując dyg
2. potocznie:
a) iść po coś
b) podnosić coś ciężkiego
c) dygać się - bać się


SJP.pl

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. dygnąć)

 (1.1) zwykle o dziewczynie kłaniać się, lekko uginając nogi

 (1.2) pot. biec

 (1.3) środ. uczn. bać się, martwić się

 (1.4) środ. wojsk. robić pompki lub przysiady; ćwiczyć mięśnie

czasownik przechodni niedokonany (dk. dygnąć)

 (2.1) pot. podnosić, nieść ciężką rzecz

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈdɨɡat͡ɕ, AS: dygać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyganie n.

Wiktionary


dyganie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|dygać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dɨˈɡãɲɛ, AS: dygãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. dygać

Wiktionary


dygas

nazwisko


SJP.pl


dygasiński

nazwisko


SJP.pl


dygat

nazwisko, np. Stanisław Dygat (1914 - 1978), polski pisarz i scenarzysta filmowy


SJP.pl


dygda

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m., fikcyjne, pojawiające się jedynie w związku frazeologicznym

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nie ma dnia świętego Dygdy.

Wiktionary


dygenit

minerał, siarczek miedzi


SJP.pl


dygest

dawniej: księga zawierająca zbiór praw


SJP.pl


dygestia

dawniej: trawienie; digestia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) daw. trawienie

Wiktionary


dygestorium

oszklona komora laboratoryjna, z której za pomocą wentylatora lub naturalnego ciągu usuwane są szkodliwe gazy; digestorium


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) chem. laboratoryjna przeszklona komora, zaopatrzona w wentylację wywiewną;

Wiktionary

Dygestorium, wyciąg laboratoryjny – przeszklona komora o kształcie dużej szafy, zaopatrzona w wydajny wentylator stale wydmuchujący z niej powietrze poza teren laboratorium (najczęściej umiejscowiony na dachu). Jej podstawowym zadaniem jest zapobieganie wydostawania się do atmosfery laboratorium szkodliwych substancji (trucizn, agresywnych lub nieprzyjemnie pachnących gazów itp.), a także ochrona przed ewentualnymi pożarami i eksplozjami. Dygestoria stosuje się w laboratoriach chemicznych, biologicznych, analitycznych i przy niektórych rodzajach produkcji przemysłowej.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. digestorium n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) digestorium, wyciąg laboratoryjny

Wiktionary


dygitacja

w geologii: drugorzędny fałd powstały w płaszczowinie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) fałdy na powierzchni grzbietowej lub czołowej płaszczowiny;

 (1.2) wypychanie jednej cieczy przez drugą w ruchu nieregularnym;

Wiktionary

Dygitacja (od łac. digitus – palec) – w geologii – określenie fałdu w płaszczowinie skalnej odgałęziającego się od głównej masy płaszczowiny.

Terminem dygitacja, palczastość określa się również wypychanie jednej cieczy przez drugą w ruchu nieregularnym, w formie palców lub języków.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌdɨɟiˈtat͡sʲja, AS: dyǵitacʹi ̯a

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) płaszczowina cząstkowa

 (1.2) palczastość

Wiktionary


dygitalina

glikozyd nasercowy występujący w liściach naparstnicy


SJP.pl


dygitalizacja

digitalizacja, cyfryzacja;
1. nadawanie postaci cyfrowej różnego rodzaju danym; digityzacja;
2. upowszechnienie się umiejętności korzystania z techniki cyfrowej w różnych dziedzinach życia


SJP.pl

Cyfryzacja (inaczej digitalizacja) – proces przekształcania informacji analogowej do postaci cyfrowej (tj. czytelny dla komputerów i urządzeń cyfrowych).

Wikipedia


dygitalizacyjny

dygitalizacja; digitalizacyjny


SJP.pl


dygitalizator

urządzenie przetwarzające sygnał analogowy na sygnał cyfrowy; digitalizator, digitizer, dygitalizer, dyskretyzator, konwertor analogowo-cyfrowy


SJP.pl


dygitalizer

urządzenie przetwarzające sygnał analogowy na sygnał cyfrowy; digitizer, digitalizator, dyskretyzator, konwertor analogowo-cyfrowy


SJP.pl


dygitalizować

nadawać czemuś (muzyce, obrazowi, danym) postać cyfrową; digitalizować, cyfryzować


SJP.pl


dygitalny

wykorzystujący technikę cyfrową; cyfrowy, digitalny, digitalowy, dygitalowy


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z technologią cyfrową

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dygitalizator m., dygitalizacja ż.

 czas. dygitalizować ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) cyfrowy

Wiktionary


dygitalowy

wykorzystujący technikę cyfrową; cyfrowy, digitalny, dygitalny, digitalowy


SJP.pl


dyglosja

stan, kiedy wersja literacka danego języka w takim stopniu odbiega od wersji potocznej, że można je uznać za odrębne języki


SJP.pl

Dyglosja (z gr. διγλωσσία, diglossia „dwujęzyczność”) – sytuacja, w której jedna społeczność językowa posługuje się dwiema odmianami języka (systemami językowymi), spełniającymi różne funkcje i mającymi własny zakres zastosowania. Charles Ferguson opisał dyglosję jako kontrast między dwoma wariantami językowymi, wyższym (H, high) i niższym (L, low). Stanowi formę społecznego bidialektyzmu lub bilingwizmu. Czasem dochodzi do współistnienia więcej niż dwóch systemów językowych.

Wikipedia


dygnąć

1. ukłonić się, wykonując dyg;
2. potocznie:
a) pójść po coś;
b) podnieść coś ciężkiego;
c) uderzyć w coś z dużą siłą


SJP.pl


dygnięcie

1. ukłonić się, wykonując dyg;
2. potocznie:
a) pójść po coś;
b) podnieść coś ciężkiego;
c) uderzyć w coś z dużą siłą


SJP.pl

Dygnięcie (dyg) – ukłon dziewczęcy i kobiecy, polegający na jednoczesnym ugięciu kolana oraz lekkim skłonie głowy, wraz z rozsunięciem rękami fałdów sukienki na boki. Współcześnie rzadko stosowany. Wymóg jego wykonywania związany jest z etykietą i protokołem dyplomatycznym, obowiązuje podczas ceremonii przywitania z głowami koronowanymi.

Wikipedia


dygnitariat

urząd dygnitarza; wysokie, zaszczytne stanowisko


SJP.pl


dygnitarski

przymiotnik od: dygnitarz


SJP.pl


dygnitarstwo

urząd, stanowisko dygnitarza


SJP.pl


dygnitarz

osoba zajmująca wysokie stanowisko urzędowe


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) ktoś piastujący wysoki urząd

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dɨɟˈɲitaʃ, AS: dyǵńitaš

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dygnitariat m., dygnitarstwo n., dygnitarzówna ż., dygnitarzowa ż.

:: zgrub. dygnitarzyna m.

:: fż. dygnitarka ż.

 przym. dygnitarski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dostojnik, notabl, prominent, VIP; pot. gruba ryba, figura, oficjel, rekin, szyszka, szycha, ważniak; przest. oficjał

Wiktionary


dygnitarzowa

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) daw. żona dygnitarza

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dygnitariat m., dygnitarstwo n., dygnitarz m., dygnitarzówna ż.

Wiktionary


dygnitarzówna

dawniej: córka dygnitarza


SJP.pl


dygot

drżenie, dygotanie, dreszcze


SJP.pl


dygotać

trząść się ze strachu lub zimna


SJP.pl

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. zadygotać)

 (1.1) ulegać powtarzającym się wstrząsom o dużej częstotliwości

czasownik zwrotny niedokonany dygotać się

 (2.1) rzad. wzmocnione znaczenie (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dygot mrz., dygotanie n., dygotka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) drgać, drżeć

Wiktionary


dygotanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|dygotać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. dygotać ndk.

Wiktionary


dygotka

drżenie, dygotanie


SJP.pl


dygotliwy

wywołujący drżenie, skłonny do drżenia; drżący, dygoczący, dygliwy


SJP.pl


dygować

nieść coś z trudem; dźwigać, taszczyć


SJP.pl

czasownik

 (1.1) gw-pl|Lwów. nosić, przynosić

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pierwsza większa ulewa rozniesie go zupełnie. I znów będziemy musieli zwozić taczkami nawóz, dygować żwir, piasek, trzcinę, będziemy musieli układać to wszystko, ubijać, aby, skończywszy, wkrótce znów rozpoczynać to samo…

 (1.1) Michasiowa! — dyguj tu tacę!

Wiktionary


dygowo

wieś w Polsce


SJP.pl

Dygowo (tuż po wojnie Degów, niem. Degow) – wieś gminna w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie kołobrzeskim, w gminie Dygowo.

Według danych z 1 stycznia 2011 r. wieś miała 1615 mieszkańców.

W miejscowości ma siedzibę jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej włączona do krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego.

Wikipedia


dygowski

przymiotnik od: Dygowo


SJP.pl


dygresja

1. wypowiedź, uwaga niedotycząca głównego tematu; wtrącenie, wtręt;
2. w literaturoznawstwie: odejście od głównego tematu narracji i rozwijanie w jej obrębie tematów ubocznych, luźno lub zupełnie niezwiązanych z tematem głównym; ekskurs;
3. w astronomii: przejście ciała niebieskiego przez punkt styczności równoleżnika niebieskiego i wertykału


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) chwilowe odejście od głównego wątku wypowiedzi

Wiktionary

Dygresja, wtrącenie (z łac. digressio – odejście, rozejście się) – odejście od głównego tematu narracji lub wypowiedzi. Dygresja polega na okresowym wprowadzeniu wątków luźno lub wcale niezwiązanych z podstawową treścią utworu lub wypowiedzi.

Wikipedia


dygresyjka

zdrobnienie od: dygresja


SJP.pl


dygresyjność

cecha wypowiedzi lub utworu, charakteryzująca się odejściem od głównego tematu


SJP.pl


dygresyjny

mający charakter dygresji, zawierający dygresję - wypowiedź, uwagę niedotyczącą głównego tematu


SJP.pl


dyhydryt

minerał, fosforan miedzi


SJP.pl


dyja

nazwisko


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. rzeka w Austrii i Czechach, najdłuższy prawy dopływ Morawy, powstaje z połączenia Dyi Morawskiej oraz Dyi Niemieckiej;

Wiktionary

Dyja (cz. Dyje, niem. Thaya) – rzeka w Masywie Czeskim, w Austrii i Czechach, w zlewisku Morza Czarnego, najdłuższy prawy dopływ Morawy, o długości 235 km, począwszy od miejscowości Raabs an der Thaya, gdzie następuje połączenie składających się na nią dopływów:

  • Dyja Morawska (cz. Moravská Dyje, niem. Mährische Thaya), długość 68,2 km, powierzchnia dorzecza 630 km², źródło na wysokości około 682 m n.p.m., 4 km na południowy wschód od Třešti, w kraju Wysoczyna (Wyżyna Czesko-Morawska), między wsiami Panenská Rozsíčka i Stajiště
  • Deutsche Thaya długość 75,8 km, źródło na wysokości 657 m n.p.m., 2 km na południowy wschód od Schweiggers, koło miejscowości Schwarzenbach.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. Podyje n.

 przym. dyjski, naddyjski, podyjski

Wiktionary


dyjak

nazwisko


SJP.pl


dyjamb

czterosylabowa stopa metryczna, w której pierwsza i trzecia są nieakceptowane, a druga i czwarta - akcentowane


SJP.pl


dyjas

nazwisko


SJP.pl


dyjski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Dyją, dotyczący Dyi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Dyja ż.

Wiktionary


dyk

nazwisko


SJP.pl


dyka

nazwisko


SJP.pl


dykasteria

1. w starożytnych Atenach: jedna z dziesięciu części sądu przysięgłych;
2. oddział urzędu administracyjnego lub sądu


SJP.pl

Dykasteria (od gr. dikasterion – władza, sąd) – urząd administracyjny Kościoła katolickiego.

Większość dykasterii watykańskich zwana jest obecnie kongregacjami lub radami. Członkami rad mogą być osoby świeckie, jednakże w skład kongregacji wchodzą wyłącznie kardynałowie i biskupi. Przewodniczącego kongregacji nazywa się prefektem lub proprefektem, jeśli nie jest kardynałem. Zarówno on, jak i przewodniczący rady, wyznaczani są przez papieża na pięcioletnią kadencję. Prefektem kongregacji może zostać kardynał, w wypadku rady nie jest to warunek konieczny.

Wikipedia


dykciarka

maszyna do obróbki drewna


SJP.pl


dykcja

sposób mówienia, poprawnego wymawiania wyrazów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) sposób wymawiania wyrazów i zdań

Wiktionary

Dykcja (łac. dictio) – sposób mówienia, poprawnego wymawiania wyrazów przy uwzględnieniu wszystkich procesów zachodzących w wyrazach i na ich granicach. Zasadnicza umiejętność w wykonywaniu takich zawodów jak: śpiewak, aktor, prezenter telewizyjny lub radiowy, nauczyciel.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈdɨkt͡sʲja, AS: dykcʹi ̯a

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wymowa

Wiktionary


dykcjonarz

dawna nazwa słownika


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) daw. słownik

 (1.2) daw. encyklopedia

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wprawdzie język literacki różni się znacznie z codzienną mową ludności niewykształconej i dykcjonarz był i jest mi jeszcze niezbędnym przy czytaniu dzieł tej literatury.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: zdrobn. dykcjonarzyk mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) słownik

Wiktionary


dykcyjny

dykcja


SJP.pl

Patrz:

dykcja

dykiel

nazwisko, m.in. Bożena Dykiel, polska aktorka


SJP.pl


dykta

płyta sklejona z nieparzystej liczby fornirów; sklejka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) płyta sklejona z fornirów

 (1.2) środ. typogr. szerokość pola znaku w danym kroju pisma

 (1.3) środ. denaturat wypijany przez meneli

Wiktionary

Sklejka (potocznie dykta, z niem. Dickte) – materiał kompozytowy sklejony z krzyżujących się cienkich warstw drewna (obłogów). Zwykle składa się z nieparzystej ich liczby. Sklejki wytwarza się z różnych gatunków drewna, najczęściej z brzozy, olchy, sosny, rzadziej z buku lub z drzew egzotycznych. Wewnętrzne warstwy sklejki często są z innego, tańszego gatunku niż zewnętrzne.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈdɨkta, AS: dykta

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dykciarz m., dykciara ż.

 przym. dyktowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) sklejka; gw-pl|Górny Śląsk|szperplata.

 (1.3) dentka, dynks, błękit Paryża

Wiktionary


dyktacik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od dyktat

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To nie dyktat, lecz tylko mały dyktacik.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyktat m.

Wiktionary


dyktafon

przenośne urządzenie umożliwiające nagrywanie dźwięku


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) elektron. przenośny magnetofon lub urządzenie cyfrowe z wbudowanym mikrofonem, umożliwiające nagrywanie dźwięku;

Wiktionary

Dyktafon – przenośny magnetofon lub urządzenie cyfrowe z wbudowanym mikrofonem, umożliwiające nagrywanie i odtwarzanie dźwięku, np. mowy. Nośnikiem dźwięku może być kaseta magnetofonowa o różnym czasie nagrania i wielkości lub układ elektroniczny zapisujący w formie cyfrowej skompresowany dźwięk.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: dɨkˈtafɔ̃n, AS: dyktafõn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdrobn. dyktafonik m.

Wiktionary


dyktafonik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od dyktafon

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyktafon m.

Wiktionary


dyktando

1. ćwiczenie ortograficzne polegające na zapisywaniu dyktowanego tekstu;
2. dawniej: dyktowanie danego tekstu; tekst zapisany ze słów dyktującego; dyktat


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) eduk. ćwiczenie ortograficzne polegające na zapisywaniu dyktowanej treści

 (1.2) eduk. zapisany ze słuchu tekst podyktowanego ćwiczenia ortograficznego

 (1.3) narzucanie czegoś

 (1.4) rada dawana w celu dokonania lepszego wyboru

Wiktionary

Dyktando (łac. dicto – dyktuję) – rodzaj sprawdzianu polegający na zapisaniu ze słuchu dyktowanego tekstu. Oceniana jest poprawność zapisu pod względem zgodności z zasadami ortografii i interpunkcji. Najczęściej dyktanda przeprowadzane są w szkołach.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Organizatorką ogólnopolskich dyktand była dziennikarka z Katowic.

 (1.2) Nie zrobiłaś żadnego błędu w dyktandzie.

 (1.3) Australijczycy zagrali pod wyraźne dyktando polskich siatkarzy.

 (1.4) Ochroniarz podjął decyzję sprzeczną z dyktandem własnego sumienia.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyktowanie n., dyktat mrz., podyktowanie n.

 czas. dyktować ndk., podyktować dk.

 przym. dyktatorski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.3) dyktat

Wiktionary


dyktat

1. władza absolutna w państwie;
2. narzucanie komuś swej woli lub swego zdania;
3. dawniej: dyktowanie tekstu; dyktando


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) narzucanie komuś swej woli lub swego zdania

 (1.2) polit. władza absolutna

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈdɨktat, AS: dyktat

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyktatorstwo n., dyktatura ż., dyktator m., dyktando n., dyktowanie n., dyktacik mrz.

 czas. dyktować ndk.

 przym. dyktatorski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dyktatorstwo

Wiktionary


dyktator

1. osoba posiadająca absolutną władzę w państwie, zwykle opierająca się na sile armii;
2. urzędnik w starożytnym Rzymie;
3. kreator, uznany projektant


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) hist. urzędnik nadzwyczajny w republice rzymskiej, któremu przyznawano czasową władzę absolutną dla zapobieżenia kryzysowi;

 (1.2) polit. przywódca kraju, który sprawuje wyłączną, nieograniczoną i nadzwyczajną władzę

 (1.3) przen. tyran

 (1.4) hist. tytuł przyznawany niektórym wojskowym dowódcom powstania

 (1.5) książk. osoba narzucająca innym swoją wolę

Wiktionary

  • dyktator – urząd w starożytnym Rzymie
  • dyktator – przywódca państwa określanego jako dyktatura
  • Dyktator (The Great Dictator) – film z 1940 roku
  • Dyktator (The Dictator) – film z 2012 roku

Wikipedia

Przykłady

 (1.3) Przez kilka miesięcy od inwazji na Irak dyktator skutecznie się ukrywał

 (1.4) Romuald Traugutt był ostatnim dyktatorem powstania styczniowego.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dɨkˈtatɔr, AS: dyktator

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyktatura ż., dyktat m., dyktatorstwo n., dyktowanie n., podyktowanie n.

:: fż. dyktatorka ż.

 czas. dyktować ndk., podyktować dk.

 przym. dyktatorski

 przysł. dyktatorsko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.3) autokrata, autokrator, despota, satrapa, tyran

 (1.4) wódz naczelny, przywódca

 (1.5) autokrata, despota, satrapa, tyran; książk. sobiepanek; pot. dzierżymorda, zamordysta

Wiktionary


dyktatorka

1. kobieta posiadająca absolutną władzę w państwie, zwykle opierającą się na sile armii;
2. kreatorka, uznana projektantka


SJP.pl


dyktatorski

dotyczący dyktatora lub dyktatury; bezwzględny, arbitralny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) polit. związany z dyktatorem lub z dyktaturą

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyktat mrz., dyktatura ż., dyktatorstwo n., dyktator mos., dyktatorka ż., dyktando n., dyktowanie n.

 czas. dyktować ndk.

 przysł. dyktatorsko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) apodyktyczny, arbitralny, autokratyczny, autorytarny, autorytatywny, despotyczny, kategoryczny, samowładny, tyrański, władczy

Wiktionary


dyktatorstwo

1. urząd, władza dyktatora;
2. narzucanie innym swojej woli lub swojego zdania


SJP.pl


dyktatura

forma sprawowania władzy przez jedną osobę lub grupę osób, mającą poparcie wojska i policji; rządy dyktatora


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) polit. forma sprawowania absolutnej i nieograniczonej władzy przez jedną osobę lub grupę osób;

Wiktionary

Dyktatura (łac. dictare – dyktować) – forma rządów oparta na arbitralnej władzy jednostki (dyktatora) lub wąskiej grupy osób, wyjętych spod społecznej kontroli. System charakterystyczny dla reżimów autorytarnych i totalitarnych, stanowiąc przeciwieństwo systemów demokratycznych.

Termin wywodzący się od starożytnego rzymskiego urzędu dyktatora (łac. dictator), obejmującego nadzwyczajne uprawnienia w sytuacji kryzysowej państwa.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Rozumie się, że osobista dyktatura jest objawem skrajnego niebezpieczeństwa grożącego reżimowi.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyktator m., dyktat m., dyktatorstwo n., dyktowanie n.

 czas. dyktować ndk.

 przym. dyktatorski

 przysł. dyktatorsko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) tyrania, despotyzm

Wiktionary


dykteryjka

opowieść o zabawnym zdarzeniu; anegdotka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) opowieść o zabawnym zdarzeniu

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɨktɛˈrɨjka, AS: dykteryi ̯ka

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) anegdota

Wiktionary


dyktograf

dawniej:
1. rodzaj wewnętrznego telefonu, służącego do dyktowania listów;
2. telefoniczne urządzenie podsłuchowe


SJP.pl


dyktować

1. mówić lub czytać tekst osobie, która ma go zapisać;
2. nakazywać, narzucać coś komuś;
3. o sercu, rozumie, doświadczeniu: wskazywać, podsuwać komuś sposób postępowania


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. podyktować)

 (1.1) mówić lub odczytywać tekst komuś, by go zapisał

 (1.2) zmuszać kogoś do przyjęcia jakichś warunków

 (1.3) kierować zachowaniem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nauczyciel dyktował notatkę, a uczniowie pilnie przepisywali jego słowa do swoich brudnopisów.

 (1.2) Cła owszem, ale tylko w jedną stronę, Bank Światowy i MFW, tak, to pożyteczne instytucje, gdy rozdają pieniądze, ale przecież nie mogą nam dyktować swoich warunków.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyktando n., dyktat mrz., dyktator mos., dyktatorstwo n., dyktatura ż., dyktowanie n., podyktowanie n.

 czas. podyktować dk.

 przym. dyktatorski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) narzucać

 (1.3) podsuwać, wskazywać

Wiktionary


dyktowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) nazwa czynności lub procesu określonego czasownikiem „dyktować”

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyktando n., dyktatorstwo n., dyktatura ż., dyktator m., dyktatorka ż., dyktat mrz.

 czas. dyktować ndk.

 przym. dyktatorski

Wiktionary


dyktowy

związany z dyktą


SJP.pl


dyl

1. gruba, mocna deska wykorzystywana do budowy stropów, ścian, mostów itp.;
2. betonowy lub żelbetowy element konstrukcji przypominający tę deskę


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) przest. okorowany pień drzewa służący jako element konstrukcyjny

 (1.2) bud. podłużny prostokątny kawałek materiału, zwłaszcza drewna, wzmacniający konstrukcję budowli

 (1.3) daw. uczn. stud. gw-pl|Lublin. ocena niedostateczna

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wkrótce znalazł się na moście. Ostrożnie kroczył po deskach i dylach uginających się pod stopami…

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dɨl, AS: dyl

Wiktionary

Powiązane:

 czas. dylować ndk., wydylować dk.

 przym. dylowy

Wiktionary


dyla

1. gruba, mocna deska wykorzystywana do budowy stropów, ścian, mostów itp.;
2. betonowy lub żelbetowy element konstrukcji przypominający tę deskę


SJP.pl


dylać

czasownik

 (1.1) poznań. - tańczyć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dylanie n.

Wiktionary


dylacja

odroczenie sprawy sądowej


SJP.pl

Wikipedia


dylacyjny

związany z dylacją


SJP.pl


dyląg

nazwisko


SJP.pl


dylągówka

wieś w Polsce


SJP.pl

Dylągówka – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie rzeszowskim, w gminie Hyżne.

W latach 1954–1961 wieś należała i była siedzibą władz gromady Dylągówka, po jej zniesieniu w gromadzie Hyżne. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa rzeszowskiego.

Wikipedia


dylak

nazwisko


SJP.pl


dylan

nazwisko, m.in. Dylan Thomas (1914-1953), walijski poeta i pisarz


SJP.pl

  • Bob Dylan – amerykański piosenkarz, kompozytor
  • Jakob Dylan – amerykański piosenkarz, syn Boba Dylana
  • Dylan – album Boba Dylana z 1973 r.
  • Dylan – album Boba Dylana z 2007 r.
  • Dylan – bóg morza w mitologii celtyckiej
  • Dylan – język programowania

Wikipedia


dylanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|dylać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. dylać ndk.

Wiktionary


dylatacja

1. zwiększenie się długości czegoś wskutek zjawiska rozszerzalności cieplnej;
2. szczelina pozostawiona w konstrukcji zapobiegająca jej uszkodzeniom przy zmianie kształtu następującym pod wpływem czynników zewnętrznych;
3. w fizyce: dylatacja czasu - różnica w tempie upływu czasu w dwóch układach poruszających się względem siebie lub znajdujących się w różnych polach grawitacyjnych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) bud. szczelina utworzona w konstrukcji architektonicznej w celu wyeliminowania wpływu dużych naprężeń lub innych czynników mogących uszkodzić konstrukcję;

 (1.2) fiz. zwiększenie się długości pod wpływem ciepła

 (1.3) fiz. dylatacja czasu spowolnienie czasu wraz ze wzrostem prędkości lub pola grawitacyjnego

Wiktionary

Dylatacja – przekształcenie geometryczne, przeprowadzające dowolną prostą na prostą do niej równoległą. Inaczej mówiąc, jest to kolineacja, w której każda prosta jest równoległa do swojego obrazu.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. dylatacyjny

Wiktionary


dylatacyjny

związany z dylatacją


SJP.pl


dylatogram

wykres zmiany wymiarów liniowych ciała pod wpływem zmian temperatury, otrzymany za pomocą dylatometru; krzywa dylatometryczna


SJP.pl


dylatometr

przyrząd do pomiaru rozszerzalności cieplnej cieczy i ciał stałych


SJP.pl

Dylatometr – przyrząd służący do pomiaru liniowej rozszerzalności cieplnej ciał stałych.

Wikipedia


dylatometria

Dylatometria – dział fizyki, który zajmuje się metodami pomiaru rozszerzalności cieplnej ciał. Dylatometria prowadzi badania zależności rozmiarów ciał od warunków zewnętrznych. Głównym narzędziem pomiarowym tej rozszerzalności jest dylatometr.

Wikipedia


dylatometryczny

dylatometria


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) fiz. dotyczący dylatometrii, właściwy dylatometrii

Wiktionary

Patrz:

dylatometria

Powiązane:

 rzecz. dylatometria ż.

Wiktionary


dyląż

chrząszcz z rodziny kózek


SJP.pl


dylemacik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od dylemat

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To nie dylemat, lecz tylko mały dylemacik.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dylemat m.

Wiktionary


dylemat

trudny wybór między dwiema wykluczającymi się możliwościami; alternatywa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) sytuacja wymagająca trudnego wyboru

 (1.2) log. wnioskowanie, gdzie oprócz dwóch zdań warunkowych trzecią przesłanką jest zdanie alternatywne

Wiktionary

Dylemat (z gr. διλήμματος dilemmatos 'podwójny lemat') – w logice tradycyjnej niezawodne schematy wnioskowań, w których przesłankami są dwa zdania warunkowe i alternatywa (nierozłączna), z których każdemu już na gruncie klasycznego rachunku zdań odpowiada właściwe prawo logiczne. Wyróżniono cztery typy takich schematów wnioskowań – dylematy:

  • konstrukcyjny prosty;
  • konstrukcyjny złożony;
  • destrukcyjny prosty;
  • destrukcyjny złożony.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Dylemat polega na tym, czy Rosja może się zmodernizować bez samobójczej westernizacji?

 (1.1) Dylemat etyczny powstaje, gdy nie istnieje jedna oczywista, właściwa decyzja, gdy równie dobrze można wybrać jedno, jak i drugie rozwiązanie.

 (1.1) Deficyt budżetowy rzędu 10 proc. PKB albo rozpad systemów zabezpieczenia społecznego i zdrowotnego - przed takim dylematem już za dwadzieścia lat stanie Polska za sprawą antynatalnej i depopulacyjnej polityki prowadzonej przez kolejne rządy.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dylemacik mrz.

 przym. dylematyczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) alternatywa, kłopot, kłopotliwe położenie, problem, rozterka, trudne położenie

Wiktionary


dyletancki

odnoszący się do dyletanta lub dyletantyzmu; powierzchowny; amatorski


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) właściwy dyletantowi i dyletantyzmowi / dyletanctwu

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɨlɛˈtãnt͡sʲci, AS: dyletãncʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 przysł. dyletancko

 rzecz. dyletant m., dyletantka ż., dyletantyzm m., dyletanctwo n.

Wiktionary


dyletanckość

zajmowanie się jakimś zagadnieniem w sposób powierzchowny, bez fachowej wiedzy i odpowiedniego przygotowania; dyletantyzm, dyletanctwo


SJP.pl


dyletanctwo

zajmowanie się jakimś zagadnieniem w sposób powierzchowny, bez fachowej wiedzy i odpowiedniego przygotowania; dyletanckość, dyletantyzm


SJP.pl


dyletant

człowiek nieznający się na danej rzeczy, niekompetentny w danej dziedzinie; laik; profan


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) człowiek zajmujący się jakąś dziedziną, nie znając się na niej, bez odpowiedniego przygotowania

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W sklepie komputerowym zatrudnili jakiegoś dyletanta. Nie wie, co to switch.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dɨˈlɛtãnt, AS: dyletãnt

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyletanctwo n., dyletantyzm m.

:: fż. dyletantka ż.

 przym. dyletancki

 przysł. dyletancko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) amator, laik; książk. profan

Wiktionary


dyletantka

amatorka; kobieta, która nie jest fachowcem w danej dziedzinie, zajmująca się jakąś dziedziną bez należytego przygotowania


SJP.pl


dyletantyzm

zajmowanie się jakimś zagadnieniem w sposób powierzchowny, bez fachowej wiedzy i odpowiedniego przygotowania; dyletanckość, dyletanctwo


SJP.pl


dylewicz

nazwisko


SJP.pl


dylewo

wieś w Polsce


SJP.pl

W Polsce
  • Dylewo – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. golubsko-dobrzyńskim, w gminie Kowalewo Pomorskie
  • Dylewo – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. rypińskim, w gminie Rypin
  • Dylewo – wieś w woj. mazowieckim, w pow. makowskim, w gminie Sypniewo
  • Dylewo – wieś w woj. mazowieckim, w pow. ostrołęckim, w gminie Kadzidło
  • Dylewo – wieś w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. ostródzkim, w gminie Grunwald
  • Dylewo – gromada
  • Dylewo – dawna gmina
  • Dylewo – zlikwidowana wąskotorowa stacja kolejowa w Dylewie, w powiecie ostrołęckim, w województwie mazowieckim

Wikipedia


dylewski

przymiotnik od: Dylew, Dylewo


SJP.pl


dylica

element budowy mostu, umożliwiający prowadzenie ruchu kołowego


SJP.pl


dylik

nazwisko


SJP.pl


dylina

podłoga lub płot z dylów


SJP.pl


dyliżans

kryty pojazd konny do przewozu pasażerów i poczty


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) czterokołowy, kryty pojazd konny przewozowy;

 (1.2) slang. regionalizm - Gorzów Wielkopolski autobus

Wiktionary

Dyliżans (fr. diligence „skwapliwość, pośpiech”, z łac. diligentia „dokładność, sumienność”) – duży zamknięty kołowy pojazd konny (przeważnie cztero- lub sześciokonny) używany od połowy XVI wieku do połowy XIX wieku do przewozu pasażerów i przesyłek pocztowych na stałych trasach obsługiwanych według ustalonego rozkładu jazdy.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wyruszyliśmy dyliżansem na spotkanie pana Smitha.

 (1.1) Wszędzie wywracają się dyliżanse, konie ponoszą, zagryzłszy wędzidła, statki idą na dno, kotły parowe pękają!

 (1.1) W Gostyniu dobiegają końca prace przy budowie dyliżansu pocztowego, który niebawem wyruszy do Brukseli.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dɨˈlʲiʒãw̃s, AS: dylʹižãũ̯s

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dyliżansowy

Wiktionary


dyliżansowy

związany z dyliżansem


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z dyliżansem, dotyczący dyliżansu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyliżans mrz.

Wiktionary


dylogia

utwór składający się z dwóch łączących się tematycznie części


SJP.pl

Wikipedia


dylować

wykładać dylami


SJP.pl


dylowanie

wykładać dylami


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|dylować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. dylować

Wiktionary


dylówka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. deski podłogowe

Wiktionary

Dylówka – rzeka tworząca górny bieg Rykolanki, w województwie mazowieckim o długości ok. 14 km. Wypływa w miejscowości Kozietuły i płynie w kierunku południowym przez miejscowości Dylew, Sielec, Rykały. Tuż przed miejscowością Przybyszew łączy się ze swoim lewym dopływem Borówką, zmienia nazwę na Rykolankę, po czym wpada do Pilicy.

Wikipedia


dylowy

wykonany z dylów


SJP.pl


dylu-dylu

wyraz dźwiękonaśladowczy imitujący ruch ręki podczas gry na skrzypcach


SJP.pl


dyluwialny

dyluwium


SJP.pl

Patrz:

dyluwium

dyluwiolog

specjalista w dziedzinie dyluwiologii


SJP.pl


dyluwiologia

nauka o epoce lodowcowej


SJP.pl


dyluwiologiczny

dyluwiologia


SJP.pl

Patrz:

dyluwiologia

dyluwium

starsza epoka czwartorzędu, cechująca się m.in. wielkim zlodowaceniem i pojawieniem się człowieka neandertalskiego; plejstocen, epoka lodowa, epoka lodowcowa


SJP.pl

Plejstocen (stgr. πλεῖστος 'większość' + καινός 'nowy')

  • w sensie geochronologicznym: starsza epoka czwartorzędu, trwająca ponad 2,5 miliona lat (od 2,58 mln do 11,7 tys. lat b2k). Plejstocen jest młodszy od pliocenu, a starszy od holocenu. Dzieli się na cztery wieki: gelas, kalabr (wczesny plejstocen), chiban (środkowy plejstocen) i późny plejstocen.
  • w sensie chronostratygraficznym: dolny oddział czwartorzędu. Dzieli się na cztery piętra: gelas, kalabr (dolny plejstocen), chiban (środkowy plejstocen) i górny plejstocen. We wcześniejszych podziałach gelas zaliczany był do pliocenu.

Wikipedia


dym

lotny produkt spalania


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) produkty spalania zawieszone w powietrzu

 (1.2) przen. pot. bójka z udziałem większej liczby osób

 (1.3) młodz. awantura

forma czasownika.

 (2.1) 2. os. lp. rozk. od: dymić

Wiktionary

Dym – układ koloidalny, w którym ośrodkiem rozpraszającym jest gaz, a cząstki koloidalne są cząstkami stałymi. Zawiesina bardzo drobnych cząstek stałych w gazie. Dym jest, obok mgły, jedną z postaci gazozolu, a najczęściej jego odmiany – aerozolu.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Sąsiad poczuł dym i zadzwonił po straż pożarną.

 (1.1) Wdychanie dymu tytoniowego prowadzi do chorób sercowych.

 (1.1) Powietrze było wypełnione dymem nikotynowym.

 (1.1) Unosił się dym z paleniska.

 (1.2) Wczoraj po imprezie był niezły dym, aż policja przyjechała.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dɨ̃m, AS: dỹm

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dymnik m., zadymiarz m., zadyma ż., zadymka ż., dymienie n., zadymianie n., zadymienie n.

:: zdrobn. dymek m.

 czas. dymić ndk., zadymiać ndk., zadymić dk.

 przym. dymny, dymowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kopeć

 (1.2) zadyma

Wiktionary


dymać

potocznie:
1. iść lub jechać prędko, pędzić; zasuwać, pedałować;
2. odbywać stosunek płciowy; ciupciać, bzykać, pukać;
3. ciężko pracować; zasuwać, garować, harować, tyrać;
4. oszukiwać kogoś, wykorzystując jego łatwowierność; ruchać;
5. wywoływać mocny podmuch, dmuchać


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. wydymać)

 (1.1) pot. iść prędko

 (1.2) wulg. pot. uprawiać seks

 (1.3) wulg. pot. oszukać kogoś

czasownik zwrotny niedokonany dymać się (dk. brak)

 (2.1) wulg. pot. uprawiać seks

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Felek, dymaj po wódę!

 (1.2) Jaś dyma Małgosię.

 (1.3) Ten oszust dyma wszystkich na kasę.

 (2.1) Dymamy się każdego wieczoru.

 (2.1) Jaś dyma się z Małgosią.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈdɨ̃mat͡ɕ, AS: dmać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dymanie n., dymanko n.

 czas. wydymać dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) jebać, pierdolić, pieprzyć, ruchać, bzykać

Wiktionary


dymacz

nazwisko


SJP.pl

W Polsce
  • Dymacz – część miasta Piotrków Trybunalski, w woj. łódzkim, w pow. miasto Piotrków Trybunalski, w gminie miasto Piotrków Trybunalski
  • Dymacz – przysiółek wsi Borzęcice, w woj. wielkopolskim, w pow. krotoszyńskim, w gminie Koźmin Wielkopolski

Wikipedia


dymanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|dymać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. dymać ndk.

 rzecz.

:: zdrobn. dymanko n.

Wiktionary


dymanko

potocznie: seks; bzykanko, ruchanko


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) wulg. stosunek płciowy, współżycie seksualne

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) – Dymanko jest dymanko, służbowo czy prywatnie… Zdradziłaś męża, złotko. – On pierwszy mnie zdradził! – Masz dowody?

 (1.1) Raz w miesiącu wpadałem do wioski, żeby zobaczyć dzieciaki, iść do kościoła i zaliczyć dymanko.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dymanie n., wydymanie n.

 czas. dymać ndk., wydymać dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) bzykanie, bzykanko, dupczenie, ruchanie, ruchanko, dymanie

Wiktionary


dymanowski

nazwisko


SJP.pl


dymarczyk

nazwisko


SJP.pl


dymarka

dawny piec do wytapiania żelaza z rud


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) dawny piec służący do wytapiania żelaza z rud

Wiktionary

Dymarka, piec dymarkowy – dawny piec hutniczy, w którym przez redukcję tlenkowych rud żelaza za pomocą węgla drzewnego otrzymywano żelazo w postaci gąbczastej, zawierającej żużel.

Żelazo nadające się do wyrobu narzędzi, broni itp. uzyskiwano przez usunięcie z łupki żużla na drodze wielokrotnego przekuwania. Tzw. proces dymarkowy znany był od bardzo dawna (w Europie od ok. II w. p.n.e., na ziemiach polskich od ok. I w. n.e.).

Wikipedia

Powiązane:

 przym. dymarkowy

Wiktionary


dymarkowy

związany z dymarką


SJP.pl


dymarski

przymiotnik od: dymarz


SJP.pl


dymarstwo

dawny sposób wytapiania rudy żelaza w dymarkach


SJP.pl


dymarz

dawniej: robotnik zajmujący się wytapianiem rudy żelaza w dymarce


SJP.pl


dymbcok

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. dendr. dąb

 (1.2) gw-pl|Górny Śląsk. drewno dębu (porąbane klocki dębu)

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) U Tesie na placu fater ściupali dymbcoka. → Ojciec ściął dąb na podwórzu u Tereski.

 (1.2) Nie bier ino dymbcoków na fojerka. → Nie bierz tylko dębowych klocków na ognisko.

Wiktionary


dymbowica

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. rzeka w południowej Rumunii, lewy dopływ Ardżeszu, przepływa przez Bukareszt;

 (1.2) geogr. okręg w środkowej Rumunii, na Wołoszczyźnie;

Wiktionary

Dymbowica (rum. Dâmbovița) – rzeka w południowej Rumunii, lewy dopływ Ardżeszu. Jej długość wynosi 269 km. W dolnym biegu przepływa przez Nizinę Wołoską. Nad Dymbowicą leży stolica Rumunii – Bukareszt.

Wikipedia


dymecki

nazwisko


SJP.pl


dymek

1. cienka smuga dymu;
2. zamglenie obrazu na kliszy fotograficznej; szlajer;
3. w komiksach itp.: część pojedynczego obrazka, przypominająca chmurkę, przeznaczona na słowa postaci; chmurka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od zob. dym.

 (1.2) pot. w komiksach, ilustrowanych historyjkach: miejsce, w którym zamieszczona jest wypowiedź bohatera, a także: treść tejże wypowiedzi

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (2.1) pot. palenie papierosa, zaciąganie się dymem papierosowym

forma rzeczownika.

 (3.1) D. lm. od: dymka

Wiktionary

Osoby o tym nazwisku:

  • Benon Dymek − polski historyk dziejów ruchu robotniczego
  • Edward Dymek − polski aktor dziecięcy
  • Janusz Dymek − polski scenarzysta, reżyser i producent kinowo-telewizyjny
  • Jarosław Dymek − polski strongman
  • Walenty Dymek − rzymskokatolicki duchowny, biskup
  • Wojciech Dymek − polski chemik

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) W komiksach dialogi bohaterów znajdują się zamknięte w dymkach.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈdɨ̃mɛk, AS: dmek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zadyma ż., dym m.

 przym. dymny

 czas. zadymiać, zadymić

Wiktionary


dymensja

dawniej: wielkość czegoś; wymiar


SJP.pl


dymensjonować

dawniej: nadawać czemuś odpowiedni wymiar


SJP.pl


dymerski

nazwisko


SJP.pl


dymetr

w poezji metrycznej: wers złożony z dwóch stóp lub dwóch dwustopowych miar metrycznych


SJP.pl


dymiarka

potocznie: urządzenie do wytwarzania dymu, np. do efektów specjalnych


SJP.pl


dymić

dymić się;
1. wydzielać dym, wypuszczać kłęby dymu; kopcić;
2. wydzielać parę; parować


SJP.pl

czasownik nieprzechodni niedokonany

 (1.1) wydzielać dym

 (1.2) pot. szukać okazji do bójki

czasownik zwrotny niedokonany dymić się

 (2.1) wydzielać dym

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Kominy pobliskiej fabryki cały czas dymią i brak nam świeżego powietrza na osiedlu.

 (1.2) Co jest, koleś? Dymisz?

 (2.1) Zobacz, coś tam się dymi w kącie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈdɨ̃mʲit͡ɕ, AS: dmʹić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dym m., zadymiarz m., dymienie n., zadyma ż.

 przym. dymny

 czas. zadymiać

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kopcić, dymić się

 (2.1) kopcić

Wiktionary


dymienica

bolesny obrzęk zapalny węzłów chłonnych pachwinowych lub pachowych o podłożu zakaźnym, charakteryzuje niektóre choroby wirusowe (np. mononukleoza) i bakteryjne (np. dżuma)


SJP.pl

Dymienica (łac. bubo) – rodzaj zapalenia węzłów chłonnych, które wywołuje ich ucieplenie i zaczerwienienie.

Dymienice charakteryzują niektóre choroby, np. dżumę dymieniczą, kiłę lub gruźlicę. Ich pojawienie się w okolicy pachwinowej może też być objawem wrzodu miękkiego, ziarniniaka wenerycznego.

Wikipedia


dymieniczny

dymienica; dymieniczy


SJP.pl


dymieniczy

dymienica; dymieniczny


SJP.pl


dymienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|dymić.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. dymić, zadymić, zadymiać

 rzecz. dym m.

 przym. dymny

Wiktionary


dymiński

nazwisko


SJP.pl


dyminucja

1. dawniej: uszkodzenie, uszczerbek;
2. w muzyce: powtórzenie motywu utworu w wartościach muzycznych zmniejszonych o połowę


SJP.pl

Dyminucja - technika imitacyjna polegająca na skróceniu każdej wartości rytmicznej o połowę, efektem czego jest przebieg melodyczny dwa razy krótszy czasowo od wersji pierwotnej. Cała nuta zamieniana jest na półnutę, ósemka na szesnastkę itd.

Dyminucja była szeroko wykorzystywana w polifonii barokowej i przekształceniach wariacyjnych. Techniką odwrotną jest augmentacja.

Wikipedia


dymion

naczynie w kształcie balona, z przydymionego szkła, stosowane do domowej produkcji wina


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) naczynie szklane do domowego wyrobu wina

Wiktionary

Gąsior (butla, pot. baniak) – naczynie z grubego szkła (ok. 5 mm) przeznaczone do przechowywania płynów. Może mieć pojemność od 5 do 60 litrów, choć najczęściej stosuje się gąsiory 25-30 litrowe, bo większe są kłopotliwe przy przelewaniu, przenoszeniu i myciu. W celu zabezpieczenia przed stłuczeniem trzymany jest w dopasowanym koszu.

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) balon

Wiktionary


dymiony

naczynie w kształcie balona, z przydymionego szkła, stosowane do domowej produkcji wina


SJP.pl


dymisja

zwolnienie kogoś z zajmowanego stanowiska lub ustąpienie z zajmowanego stanowiska


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zwolnienie kogoś ze stanowiska, złożenie z urzędu; rezygnacja (ustąpienie) z zajmowanego stanowiska

Wiktionary

Dymisja – zwolnienie lub rezygnacja kogoś z zajmowanego stanowiska lub urzędu. Może być wyrażona na piśmie, które też nosi nazwę dymisji. Na ogół wiąże się z koniecznością powołania w rozsądnym czasie następcy po odejściu ze stanowiska osoby zdymisjonowanej.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Kto będzie nowym trenerem po dymisji obecnego?

 (1.1) Twoja dymisja ze stanowiska prezesa zarządu to już tylko kwestia czasu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dɨ̃ˈmʲisʲja, AS: dỹmʹisʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dymisyjny

 czas. dymisjonować

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) odwołanie, zwolnienie; pot. odstawka

Wiktionary


dymisjonować

urzędowo: usunąć, usuwać kogoś z jakiegoś stanowiska; odwoływać (odwołać)


SJP.pl


dymisyjny

dymisja


SJP.pl

Patrz:

dymisja

dymitr

imię męskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m. Demetriusz

Wiktionary

Demetriusz – imię męskie pochodzenia greckiego, w kręgu kultury zachodnioeuropejskiej podległe następnie latynizacji. Wywodzi się od słowa oznaczającego „należący do Demeter”, odpowiada też znaczeniu „zajmujący się rolnictwem”. Odpowiednikiem tego imienia, rozpowszechnionym w językach południowo- i wschodniosłowiańskich, jest Dymitr: ros. Дми́трий (Dmitrij), ukr. Дмитро́ (Dmytro), biał. Зьмíцер/Дзмíтры (Źmicier/Dźmitry).Do Polski dwiema drogami to imię dotarło z Zachodu w formie łac. Demetrius, Demytrysz, Demetrysz, i ze Wschodu w ruskiej formie Dymitr, Demitr, Dymets, Dmitro.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. Demetriusz m., Dymitrowicz ż./mos., dymitriada ż.

 przym. Dymitrowy

Wiktionary


dymitriada

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) hist. każda z dwóch interwencji polityczno-religijno-militarnych w Cesarstwie Rosyjskim zorganizowanych przez polską i litewską magnaterię na początku XVII w.;

Wiktionary

Dymitriady (ros. Димитриада) – nazwa serii interwencji zbrojnych części polskiej i litewskiej magnaterii w wewnętrzne sprawy Carstwa Rosyjskiego w czasie wielkiej smuty w latach 1604–1610, w celu osadzenia na tronie moskiewskich pretendentów podających się za syna Iwana Groźnego. Dymitriady były jedną z przyczyn wybuchu wojny polsko-rosyjskiej 1609–1618.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. Dymitr mos.

Wiktionary


dymitriusz

imię męskie


SJP.pl

Demetriusz – imię męskie pochodzenia greckiego, w kręgu kultury zachodnioeuropejskiej podległe następnie latynizacji. Wywodzi się od słowa oznaczającego „należący do Demeter”, odpowiada też znaczeniu „zajmujący się rolnictwem”. Odpowiednikiem tego imienia, rozpowszechnionym w językach południowo- i wschodniosłowiańskich, jest Dymitr: ros. Дми́трий (Dmitrij), ukr. Дмитро́ (Dmytro), biał. Зьмíцер/Дзмíтры (Źmicier/Dźmitry).Do Polski dwiema drogami to imię dotarło z Zachodu w formie łac. Demetrius, Demytrysz, Demetrysz, i ze Wschodu w ruskiej formie Dymitr, Demitr, Dymets, Dmitro.

Wikipedia


dymitrostwo

Dymitr z małżonką; Dymitrowie


SJP.pl


dymitrow

nazwisko obce, np. Georgi Dymitrow (1882-1949) - bułgarski działacz komunistyczny


SJP.pl


dymitrowicz

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) hist. syn Dymitra

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wasyl I Dymitrowicz był najstarszym synem wielkiego księcia moskiewskiego Dymitra Dońskiego.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Dymitr m.

Wiktionary


dymitrowie

Dymitr z małżonką; Dymitrostwo


SJP.pl


dymitrowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Dymitra lub z nim związany


SJP.pl


dymka

1. bawełniana lub lniana tkanina o skośnym, łamanym splocie;
2. odmiana cebuli o drobnych liściach i małej części podziemnej;
3. jadalna część dymki - rośliny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) roln. roczna, mała cebula zwyczajna (jadalna), zwykle przeznaczona do sadzenia, otrzymywana przez bardzo gęsty wysiew nasion

 (1.2) włók. rodzaj tkaniny bawełnianej, konopnej lub lnianej o splocie atłasowym, jednobarwnej (bielonej) lub pasiastej, stosowanej dawniej na bieliznę, podszewki i obicia;

forma rzeczownika.

 (2.1) D. lp. od: dymek

Wiktionary

  • dymka – mała cebula zwyczajna
  • dymka – rodzaj tkaniny

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Obsadziliśmy dymką całe trzy ary pola za domem.

 (1.2) Z jednego metra bieżącego dymki wyjdzie tylko jedna podszewka.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈdɨ̃mka, AS: dmka

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1)

 rzecz. dym m., dymek m., dymienie n.

 czas. dymić, odymić, odymiać, zadymić, zadymiać

 przym. dymny, dymowy

 (1.2)

 rzecz. dyma ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) dyma

Wiktionary


dymkować

środowiskowo: palić papierosa lub e-papierosa


SJP.pl


dymkowski

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Jerzy Dymkowski – polski wojskowy
  • Krzysztof Dymkowski – polski motorniczy
  • Maciej Dymkowski – polski socjolog i psycholog
  • Marcin Dymkowski – polski piłkarz
  • Robert Dymkowski – polski piłkarz i trener piłkarski

Wikipedia


dymkowy

dotyczący dymki lub dymka


SJP.pl


dymnica

1. roślina zielna z rodziny makowatych, o barwie sinozielonej; w Polsce występuje dymnica pospolita zwana polną rutką;
2. część kotła parowozowego


SJP.pl

  • Dymnica – element kotła parowego parowozu
  • Dymnica – rodzaj roślin z rodziny makowatych
  • Dymnica – potok w dorzeczu Odry
  • Dymnica – osada w Polsce, w woj. pomorskim, w pow. lęborskim, w gminie Wicko

Wikipedia


dymnicowate

rodzina roślin dwuliściennych


SJP.pl

Dymnicowe (Fumarioideae Eaton lub Fumariaceae Bercht. & J. Presl 1820) – podrodzina lub rodzina roślin zielnych (w zależności od ujęcia systematycznego) siostrzana dla makowatych Papaveraceae sensu stricto. Należy tu około 16 rodzajów. Niektórzy przedstawiciele rodziny to rośliny lecznicze.

Wikipedia


dymnicowaty

o cechach dymnicowatych (rodzina roślin)


SJP.pl


dymnicowy

związany z dymnicą


SJP.pl


dymniej

przestarzały stopień wyższy od przysłówka: dymno


SJP.pl


dymnik

1. przewód wentylacyjny z wyprowadzeniem na dach;
2. okienko w dachu


SJP.pl

Dymnik (wyglądek, ganek, wyzior) – małe okienko albo otwór w dachu lub w szczycie pod kalenicą.

Jego zadaniem było odprowadzanie dymu z domów pozbawionych komina. Jednocześnie doświetlało poddasze.W dachach kalenicowych zwanych dymnikowymi miał on zazwyczaj kształt trójkąta. W niektórych rejonach jak: Śląsk, Podhale, Orawa i Spisz otwór był osłonięty fartuchem w kształcie półstożka lub półostrosłupa, zwany kozubkiem.

Wikipedia


dymnikowy

dymnik


SJP.pl

Patrz:

dymnik

dymny

1. powstały z dymu; podobny do dymu
2. przestarzale: dymiący, zadymiony; przesycony dymem


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z dymem, dotyczący dymu

Wiktionary

  • Dymny – nazwisko polskie,
  • Wiesław Dymny – polski plastyk, aktor, scenarzysta filmowy, poeta i satyryk

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Znaki dymne to indiański sposób komunikacji.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dym m., dymek m., dymnik m., zadymiarz m., zadyma ż., zadymka ż., dymienie n., zadymianie n., zadymienie n.

 czas. dymić ndk., zadymiać ndk., zadymić dk.

 przym. dymowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dymowy

Wiktionary


dymomierz

miernik stopnia zadymienia, najczęściej stosowany w przemyśle samochodowym do pomiaru stopnia zadymienia spalin samochodowych


SJP.pl


dymorficzny

dotyczący dymorfizmu, związany z dymorfizmem


SJP.pl


dymorfizm

występowanie organizmów jednego gatunku w dwu różnych formach (np. dymorfizm płciowy); dimorfizm


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) biol. występowanie dwóch różnych form w obrębie jednego gatunku pod względem wyglądu itp.;

Wiktionary

Dymorfizm (gr. dimorphos: dwupostaciowy) – występowanie w obrębie jednego gatunku zwierząt lub roślin dwóch różnych form, odmiennych pod względem wyglądu, budowy i fizjologii.

Rodzaje dymorfizmu:

  • dymorfizm ekologiczny
  • dymorfizm funkcjonalny
  • dymorfizm następczy
  • dymorfizm płciowy
  • dymorfizm sezonowy

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Profesor podzielił się swoimi obserwacjami na temat dymorfizmu u lwów.

Wiktionary


dymotwórczy

wytwarzający dym


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) taki, który tworzy dym

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Rozglądałem się przez chwilę, wysilałem pamięć, po czym uruchomiłem aparaturę dymotwórczą i wygramoliłem się z wozu, by sprawdzić, czy działa.

Wiktionary


dymówa

potocznie: powietrze pełne dymu, zaduch


SJP.pl


dymówka

gatunek jaskółki


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ornit. nazwa systematyczna|Hirundo rustica|ref=tak., jaskółka o granatowo-czarnym upierzeniu, rdzawym czole i gardzieli i silnie rozwidlonym ogonie, zamieszkująca gniazda, które lepi wewnątrz budynków;

Wiktionary

Dymówka, jaskółka dymówka (Hirundo rustica) – gatunek niewielkiego ptaka wędrownego z rodziny jaskółkowatych (Hirundinidae).

Wikipedia

Wymowa:

IPA: dɨ̃ˈmufka, AS: dỹmufka

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) jaskółka dymówka

Wiktionary


dymowski

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Eligiusz Dymowski – katolicki duchowny, wykładowca, poeta, krytyk literacki
  • Rafał Dymowski – polski siatkarz
  • Tadeusz Dymowski – polski działacz socjalistyczny i związkowy

Wikipedia


dymowy

związany z dymem


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący dymu

 (1.2) zrobiony z dymy, dymki

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1) rzecz. dym m., zadyma ż.

 (1.1) przym. dymny

 (1.1) czas. dymić

Wiktionary


dymsza

nazwisko, m.in. Adolf Dymsza (1900-1975), polski aktor kabaretowy i filmowy


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Adolf Dymsza – polski aktor
  • Anita Dymsza – polska aktorka
  • Lubomir Dymsza – polski prawnik i polityk
inne
  • Dymsza – wieś na Litwie, w okręgu wileńskim, w rejonie wileńskim, w gminie Podbrzezie

Wikipedia


dymy

potocznie o papierosie; dymek


SJP.pl


dyn

jednostka siły w układzie CGS


SJP.pl

Dyn – meksykańskie czasopismo ukazujące się w latach 1942–1944, wydawane i redagowane przez W. Paalena. Jego tematyka dotyczyła refleksji nad sytuacją sztuki wojennej oraz poszukiwań związku między sztuką a nauką. Na łamach czasopisma swoje artykuły publikowali m.in. C. Moro, A. Nin, H. Miller. Zamieszczano w nim również reprodukcje prac takich artystów jak M. Chagall czy J. Pollock.

Wikipedia


dyna

jednostka siły w układzie CGS


SJP.pl

Dyna (skr. dyn od gr. δύναμις 'siła') – jednostka siły, jednostka pochodna w układzie miar CGS.

Jest to siła nadająca ciału o masie 1 grama przyspieszenie równe 1 cm/s².

1 dyna = 10−5 N ≈ 1,019716·10−6 kgf (kilogram siły)

Wikipedia


dynak

nazwisko


SJP.pl

Dynak (kurp. Dynåk) – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie przasnyskim, w gminie Jednorożec. Wieś ma status sołectwa. Leży w Puszczy Zielonej.

Wikipedia


dynamiciarz

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) hist. rzad. zob. dynamitard.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jak najbardziej à propos gazety berlińskie donoszą dzisiaj, że aresztowani dynamiciarze przytrzymani zostali jedynie dzięki ostrzeżeniom nadesłanym z Berlina.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dynamitard; rzad. dynamitnik

Wiktionary


dynamicik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od dynamit

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dynamit m.

Wiktionary


dynamicznie

przysłówek

 (1.1) w sposób dynamiczny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dynamiczność ż., dynamika ż.

 przym. dynamiczny

Wiktionary


dynamiczniej

stopień wyższy od przysłówka: dynamicznie


SJP.pl


dynamiczniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: dynamiczny


SJP.pl


dynamiczność

dynamiczny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co dynamiczne

Wiktionary

Patrz:

dynamiczny

Wymowa:

IPA: ˌdɨ̃nãˈmʲit͡ʃnɔɕt͡ɕ, AS: dnãmʹičność

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dynamika ż., dynamizm m.

 przym. dynamiczny

 przysł. dynamicznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dynamizm, aktywność, ekspansywność, energiczność, przebojowość, ruchliwość, rzutkość

Wiktionary


dynamiczny

zmienny, ruchomy; ruchliwy, żywy


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) ruchliwy, zmienny, żywiołowy

przymiotnik relacyjny

 (2.1) fiz. powstający, poruszany lub występujący wskutek działania sił

 (2.2) fiz. akust. związany z natężeniem siły dźwięków

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) WOS jest najbardziej dynamicznym przedmiotem w szkole.

 (1.1) Dodał, że śledztwo „jest dynamiczne i sprawa pozostaje otwarta”.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dynamiczność ż., dynamika ż.

 przysł. dynamicznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ruchliwy, zmienny, żywiołowy

Wiktionary


dynamika

1. szybkość zmian zjawisk, procesów; energia, żywiołowość;
2. w fizyce: dział mechaniki zajmujący się ruchem ciał pod wpływem sił;
3. w muzyce:
a) zmiany siły dźwięku;
b) dział wiedzy zajmujący się zmianami natężenia dźwięku


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) fiz. dział mechaniki zajmujący się ruchem ciał materialnych pod działaniem sił;

 (1.2) różnica między najwyższym a najniższym poziomem sygnału;

 (1.3) muz. siła dźwięku;

 (1.4) zależność między położeniem, prędkością i przyspieszeniem a strukturą robota;

Wiktionary

  • dynamika (elektroakustyka)
  • dynamika (fizyka)
  • dynamika (muzyka)
  • dynamika (robotyka)

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jutro na lekcji fizyki będzie test z dynamiki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dɨ̃ˈnãmʲika, AS: dỹnãmʹika

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dynamiczny

 przysł. dynamicznie

 rzecz. dynamiczność ż., dynamizm

Wiktionary


dynamit

kruszący materiał wybuchowy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) materiał wybuchowy otrzymywany z mieszanki nitrogliceryny i ziemi okrzemkowej;

Wiktionary

Dynamit – materiał wybuchowy wynaleziony przez szwedzkiego chemika Alfreda Nobla (opatentowany w 1867 roku). Początkowo zawierał 75% nitrogliceryny i 25% ziemi okrzemkowej. Wykorzystanie tego ostatniego składnika i wytworzenie dynamitu było właściwie dziełem przypadku – ziemia okrzemkowa zwykle służyła do uszczelniania metalowych naczyń, w których przechowywano alkoholowy roztwór nitrogliceryny. Ziemia okrzemkowa nasycona nitrogliceryną ma ciastowatą konsystencję i można ją rolować w laski bez ryzyka przedwczesnego wybuchu. Nowoczesny dynamit zawiera ok. 10% nitrogliceryny, a pozostałymi składnikami użytymi w jego produkcji mogą być: materiał porowaty (ziemia okrzemkowa lub węglan magnezu), materiał palny (np. mączka drzewna) oraz substancje wybuchowe (nitroceluloza i azotan amonu).

Wikipedia

Wymowa:

IPA: dɨ̃ˈnãmʲit, AS: dỹnãmʹit

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dynamitard mos.

:: zdrobn. dynamicik mrz.

 przym. dynamitowy

Wiktionary


dynamitard

rewolucjonista uciekający się do zamachów zbrojnych za pomocą dynamitów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) hist. rewolucjonista dokonujący zamachów bombowych za pomocą dynamitu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Anarchiści i dynamitardzi krzewią się w Anglii, w zaułkach londyńskich, w Whitechapel, a z ludem irlandzkim to jedno ich łączy, że ojcowie ich cierpieli za Irlandyą.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dynamit mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rzad. dynamiciarz, dynamitnik

Wiktionary


dynamitnik

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) hist. rzad. zob. dynamitard.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dziennik „Stampa” zaprzecza wiadomości, podanéj we wczorajszym telegramie o zamierzonem przybyciu dynamitników do Rzymu.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dynamitard; rzad. dynamiciarz

Wiktionary


dynamitowy

związany z dynamitem


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z dynamitem, dotyczący dynamitu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dynamit mrz.

Wiktionary


dynamity

kruszący materiał wybuchowy


SJP.pl


dynamizacja

wprowadzanie elementów ruchu, działania; ożywianie, uintensywnianie


SJP.pl


dynamizacyjny

związany z dynamizacją


SJP.pl


dynamizer

preparat kosmetyczny w postaci kremu, żelu lub pianki, który zawiera elementy aktywne, natychmiast wygładzające skórę twarzy na kilka godzin


SJP.pl


dynamizm

1. energia, zdolność, prężność w działaniu; ruchliwość, dynamiczność, dynamika;
2. pogląd zakładający wewnętrzną aktywność, zmienność i ciągły ruch przyrody


SJP.pl

Dynamizm (od gr. δύναμη, trl. dýnamis – siła; ang. dynamism) – każdy pogląd filozoficzny traktujący ruch, rozwój, zmienność lub stawanie się, w przeciwstawieniu do statyczności, jako pierwotny i podstawowy czynnik bytu.

Dynamizmem jest m.in. aktywizm i materializm dialektyczny.

Wikipedia


dynamizować

zwiększać tempo i efektywność jakiegoś działania; ożywiać, uintensywniać


SJP.pl


dynamizowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|dynamizować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. dynamizować ndk.

Wiktionary


dynamo

prądnica prądu stałego; prądnica rowerowa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) elektr. prądnica, zwykle rowerowa

Wiktionary

  • dynamo rowerowe − prądnica rowerowa
  • dynamo magnetohydrodynamiczne − teoria astronomiczna
  • dynamo atmosferyczne − proces przemian energetycznych jonosfery
  • dynamometr − siłomierz
  • dynamograf − wykres
  • dynamofon − Telharmonium
  • dynamometamorfizm − zjawisko geologiczne
  • Dynamo Open Air − holenderski festiwal heavymetalowy
  • operacja Dynamo − ewakuacja Dunkierki w 1940 roku
  • Dynamo − pseudonim brytyjskiego iluzjonisty

Wikipedia

Wymowa:

IPA: dɨ̃ˈnãmɔ, AS: dỹnãmo

Wiktionary

Powiązane:

 temsłow. dynamo-

Wiktionary


dynamograf

przyrząd do automatycznego zapisywania wartości siły zmiennej w czasie


SJP.pl


dynamomaszyna

prądnica wytwarzająca prąd stały; dynamo


SJP.pl


dynamometr

przyrząd do mierzenia siły; siłomierz


SJP.pl

Siłomierz (dynamometr) – przyrząd do pomiaru wartości działającej siły. Zasada jego działania najczęściej opiera się na prawie Hooke’a, które mówi, że odkształcenie elementu sprężystego jest proporcjonalne do wartości działającej siły. Siłomierz o skali zgodnej z układem SI to niutonometr.

Wikipedia


dynamometria

metoda pomiaru siły mięśni


SJP.pl


dynamostarter

Rozrusznik – urządzenie do uruchamiania silnika spalinowego. Najczęściej stosowanymi są rozruszniki elektryczne, choć spotyka się też pneumatyczne, jak i małe silniki spalinowe.

Rozrusznik elektryczny to silnik prądu stałego, który służy do obracania wału korbowego silnika i nadawania mu odpowiedniej prędkości obrotowej, przy której silnik może rozpocząć samodzielną pracę.

Wikipedia


dynamówki

Potocznie: szerokie, luźne szorty


SJP.pl


dynar

1. podstawowa jednostka monetarna byłej Jugosławii, Iraku, Jordanii i innych państw; dinar
2. dawna złota moneta arabska; dinar
3. starorzymska moneta srebrna; denar
4. średniowieczna moneta srebrna; denar


SJP.pl


dynarczyk

fizyczny typ człowieka, wysoki, śniady, o wydatnym nosie, charakterystyczny dla Bałkanów


SJP.pl

Dynarczyk (Dinaromys) – rodzaj ssaków z podrodziny karczowników (Arvicolinae) w obrębie rodziny chomikowatych (Cricetidae).

Wikipedia


dynarek

dawniej: trójnóg służący za podstawkę pod garnek lub kocioł; denarek; denar


SJP.pl


dynarski

typ dynarski - typ antropologiczny białej rasy, występujący przeważnie na Półwyspie Bałkańskim


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) antrop. dotyczący ciemnowłosego, ciemnookiego, śniadego człowieka o budowie smukłej, ale solidnej

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Łemkowie reprezentują typ antropologiczny o przewadze elementów armenoidalnych i dynarskich charakterystycznych dla rodzimej ludności Bałkanów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dɨ̃ˈnarsʲci, AS: dỹnarsʹḱi

Wiktionary


dynasówka

cegła dynasowa


SJP.pl

Wikipedia


dynasowy

1. cegła dynasowa - cegła ogniotrwała; dynasówka, cegła krzemionkowa
2. wyroby dynasowe - ogniotrwałe wyroby ceramiczne, których głównym składnikiem jest krzemionka


SJP.pl


dynasta

władca należący do rodu panującego


SJP.pl


dynastia

1. ród panujący, w którym władza przechodzi dziedzicznie;
2. przenośnie: osobistości ze świata polityki, biznesu itp., będące członkami jednej rodziny, np. dynastia Kennedych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ród panujący sprawujący dziedziczną władzę w monarchii

 (1.2) przen. rodzina w której z rodzica na dziecko przekazywane jest stanowisko w rodzinnym przedsiębiorstwie

Wiktionary

Dynastia (gr. dynasteia – władza od dýnamis 'siła; władza') – szereg władców z jednego rodu (książąt, królów lub cesarzy), lub sam ród, z którego oni pochodzą. Termin stosuje się, gdy przynajmniej dwie osoby pochodzące z tej samej rodziny panują bezpośrednio po sobie lub z niewielkimi przerwami. Zdarzały się też dynastie zupełnie niespokrewnionych władców (np. dynastia Antoninów lub egipskich Mameluków). Dynastia rządząca aktualnie w danym państwie to dom panujący (tak więc np. dawniej Dom Habsburgów, czy współcześnie Dom Windsorów w krajach Commonwealth realm lub Dom Burbonów w Hiszpanii).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Katedra w Spirze jest kościołem grobowym dynastii salickiej i dlatego jest znana jako katedra cesarska.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dɨ̃ˈnastʲja, AS: dỹnastʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dynasta m., dynastyczność ż.

:: zdrobn. dynastyjka ż.

 przym. dynastyczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dom panujący

Wiktionary


dynastyczność

dynastyczny


SJP.pl

Patrz:

dynastyczny

dynastyczny

dynastia


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z dynastią, dotyczący dynastii

Wiktionary

Patrz:

dynastia

Powiązane:

 rzecz. dynastia ż., dynasta mos., dynastyczność ż., dynastyjka ż.

 przysł. dynastycznie

Wiktionary


dynasy

historyczna część śródmieścia Warszawy


SJP.pl

Dynasy – fragment warszawskiego Powiśla, znajdujący się przy skarpie wiślanej.

Wikipedia


dynatron

trójelektrodowa lampa elektronowa


SJP.pl


dyndać

1. wisieć;
2. wahać się, kołysać, machać


SJP.pl

czasownik

 (1.1) wisząc, kołysać się

 (1.2) pot. wisieć na szubienicy

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈdɨ̃ndat͡ɕ, AS: dndać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyndanie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|belontać.

Wiktionary


dyndanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|dyndać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dɨ̃nˈdãɲɛ, AS: dỹndãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. dyndać ndk.

Wiktionary


dyndolić

dawniej, potocznie: grać nieumiejętnie na jakimś instrumencie; pitolić, rzępolić, dryndolić, brząkać


SJP.pl


dyndu

wykrzyknik

 (1.1) onomatopeja określająca ruch w tył i do przodu

Wiktionary


dyneburg

miasto na Łotwie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto na Łotwie, w południowo-wschodniej części kraju, nad Dźwiną;

Wiktionary

Wikipedia

Powiązane:

 przym. dyneburski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) hist. Dźwińsk, hist. Dźwinów

Wiktionary


dyneburski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Dyneburgiem, dotyczący Dyneburga

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Dyneburg mrz.

Wiktionary


dyneina

białko bakteryjne biorące udział w poruszaniu się rzęsek (wypustek występujących na powierzchni ciała wielu pierwotniaków)


SJP.pl

Dyneiny – rodzina białek motorycznych obecnych w komórkach eukariotycznych mających zdolność do poruszania się w kierunku bieguna ujemnego mikrotubul. Wraz z kinezynami, które poruszają się w kierunku końca(+), biorą udział w wielu ważnych procesach zachodzących w komórce m.in. podziale komórkowym, transporcie wewnątrzkomórkowym (transport pęcherzykowy, transport organelli) oraz poruszaniu się (np. ruch rzęskowy).

Wikipedia


dyngs

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Poznań. zob. dynks.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dynks mrz.

Wiktionary


dyngus

zwyczaj polewania wodą w poniedziałek wielkanocny; śmigus; śmigus-dyngus


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) gw-pl|Poznań. śmigus-dyngus

Wiktionary

  • Poniedziałek Wielkanocny
  • śmigus-dyngus
  • Dyngus Day

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. dyngownik; zdrobn. dyngusek, dyngusik

 czas. dyngować, dyngusować, podyngować, podyngusować, zdyngować

 przym. dyngusowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Kraków|śmigus.

Wiktionary


dyngusówka

potocznie: psikawka w kształcie wielkanocnego jajka, używana w lany poniedziałek; śmigusówka


SJP.pl


dyngusowy

związany z dyngusem


SJP.pl


dynia

roślina warzywna; owoc tej rośliny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) bot. nazwa systematyczna|Cucurbita|ref=tak., roślina z rodziny dyniowatych;

 (1.2) kulin. duży, najczęściej żółty lub pomarańczowy owoc dyni (1.1)

 (1.3) uczn. głowa

 (1.4) uczn. człowiek otyły

 (1.5) uczn. ocena niedostateczna

 (1.6) więz. głowa

 (1.7) więz. pięść

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W ogrodzie zasadzimy trochę dyni.

 (1.2) Wydrążyliśmy dynię i włożyliśmy w środek świeczkę.

 (1.3) Przywalił mu z dyni i skończyło się kozakowanie.

 (1.5) Jeszcze jedna dynia i w końcu będzie kiblował z majzy.

 (1.6) Zdrowo przygruchał mu z dyni; myślałem, że frajer wykorkował.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈdɨ̃ɲa, AS: dńa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyniowate nmos., dyniowa ż.

 przym. dyniowy, dyniowaty

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) reg-pl|Kresy|harbuz., reg-pl|Poznań|korbol., reg-pl|Poznań|korbal., reg-pl|Górny Śląsk|bania.

 (1.3) globus, kaczan, maczuga

 (1.4) arbuz, arbuziarz, XXL

 (1.5) adin, aincka, ajncka, badyl, balon, bania, bańka, bomba, bonus, czeska piątka, error, faja, fajka, flak, galon, gała, gałczyński, gleba, glon, gong, granat, groszki, hak, jajo, jedyna, jedynka, kapeć, lacha, laczek, laska, lufa, lufa w krzakach, łabądek, łabędź, łabędź, łan, maczuga, mandat, nagroda, pała, pałencja, pawian, petarda, piątka akrobatka, piątka do góry nogami, pień, pudło, siekiera, szmata, świeca

 (1.6) arbuz, dyńka, pacyna, sufit

Wiktionary


dyniasty

przypominający kształtem dynię


SJP.pl


dyniowa

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. kulin. zupa z dyni

forma przymiotnika.

 (2.1) ż. od: dyniowy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pani Dudowa gotuje dzisiaj dyniową z grzankami.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dyniowy

 rzecz. dynia ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zupa dyniowa

Wiktionary


dyniowate

rodzina roślin płożących lub pnących obejmująca ponad 700 gatunków, niektóre gatunki hodowane dla owoców, inne jako rośliny ozdobne


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) bot. nazwa systematyczna|Cucurbitaceae|Juss.|ref=tak., rodzina roślin zielnych należąca do rzędu dyniowców, w skład której wchodzą m.in. dynia, kabaczek, ogórek i patison;

Wiktionary

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌdɨ̃ɲɔˈvatɛ, AS: dńovate

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dynia ż., dyniowce nmos.

 przym. dyniowy, dyniowaty

Wiktionary


dyniowaty

1. przypominający kształtem dynię;
2. o cechach dyniowatych (rodzina roślin)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający kształt dyni

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dynia ż., dyniowate nmos.

 przym. dyniowy

Wiktionary


dyniowce

rząd roślin okrytonasiennych z kladu różowych


SJP.pl

Dyniowce (Cucurbitales) – grupa roślin okrytonasiennych stanowiąca klad wyróżniany w randze rzędu w różnych systemach klasyfikacyjnych. W zależności od ujęcia systematycznego rząd traktowany jest wąsko (np. w systemie Reveala z 1999) jako takson monotypowy zawierający jedną rodzinę dyniowatych (ok. 700 gatunków pnączy) lub szerzej jako cały klad siostrzany dla bukowców (według systemu APG IV i Angiosperm Phylogeny Website).

Wikipedia


dyniowiec

przedstawiciel rzędu roślin okrytonasiennych z kladu różowych


SJP.pl


dyniowy

mający smak, zapach dyni; taki, którego głównym składnikiem jest dynia


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący rośliny dyni, związany z rośliną dyni

 (1.2) kulin. spoż. dotyczący owocu dyni, związany z owocem dyni, zrobiony z owocu dyni, zawierający owoc dyni, przyrządzony z owocu dyni, z dodatkiem owocu dyni

przymiotnik jakościowy

 (2.1) mający kolor pomarańczowy, taki jak kolor owocu dyni zwyczajnej

Wiktionary

Przykłady

 (2.1) Kupiłam sobie dyniowy lakier do paznokci i czarną szminkę na Halloween.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dɨ̃ˈɲɔvɨ, AS: dỹńovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dynia ż., dyniastość ż., dyniowość ż., dyniowatość ż., dyniowate nmos., dyniowce nmos., dyniowa ż.

 przym. dyniowaty, dyniasty

Wiktionary


dynistor

rodzaj tyrystora diodowego; dioda Shockleya


SJP.pl

Dynistor – przyrząd półprzewodnikowy o strukturze czterowarstwowej typu NPNP. Warstwy te są różnej szerokości i mają różne wielkości koncentracji nośników. Taką strukturę można traktować jako połączenie dwóch tranzystorów: typu PNP i NPN.

Rozróżnia się trzy stany pracy dynistora:

  • Zaporowy
  • Blokowania
  • Przewodzenia

Wikipedia


dyńka

1. mała dynia;
2. żartobliwie: głowa, główka


SJP.pl


dynko

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. drewniana pokrywka

Wiktionary


dynks

potocznie: niewielka rzecz, której mówiący nie potrafi nazwać; dinks


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) reg. przedmiot o nazwie, której mówiący nie potrafi określić

 (1.2) pot. denaturat

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jak otworzysz maskę, znajdziesz przy akumulatorze taki walcowany pionowy dynks z oczkiem na górze.

 (1.2) Za rogiem dwóch kolesi obala dynks pod kiszone ogórki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dɨ̃ŋks, AS: dỹŋks

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dinks m., dyngs m.

:: zdrobn. dynksik m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dyngs, dinks, takie coś, wihajster

 (1.2) denaturat, dykta, denatka, błękit Paryża, nalewka na kościach

Wiktionary


dynksiarz

środowiskowo: osoba spożywająca denaturat


SJP.pl


dynksik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od dynks

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To nie dynks, lecz tylko mały dynksik.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dynks m.

Wiktionary


dynoda

katoda wtórna, z której emisja elektronów zachodzi pod wpływem padających na nią elektronów


SJP.pl

Katoda wtórna (inaczej dynoda) – katoda wysyłająca elektrony, zwane wtórnymi, pod wpływem padających elektronów, zwanych pierwotnymi. Katoda wtórna stanowi ważny element wielu lamp próżniowych.

Dla zapewnienia małej pracy wyjścia katody wtórne wykonywane są głównie z metali alkalicznych, zasadniczo cezu i ich związków, między innymi ze srebrem, tlenem i antymonem.

Wikipedia


dynów

miasto w Polsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Polsce;

Wiktionary

Dynów wymowa (dawniej Denow) – miasto w województwie podkarpackim, w powiecie rzeszowskim, nad Sanem, w Pogórzu Dynowskim.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈdɨ̃nuf, AS: dnuf

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dynowski

Wiktionary


dynowianin

mieszkaniec Dynowa


SJP.pl


dynowianka

mieszkanka Dynowa


SJP.pl


dynowski

przymiotnik od: Dynów


SJP.pl


dynozaur

dawniej: dinozaur


SJP.pl


dyon

dywizjon;
1. jednostka organizacyjna i taktyczna odpowiadająca batalionowi piechoty
2. w lotnictwie: samodzielna jednostka taktyczna
3. w marynarce wojennej: jednostka taktyczna złożona z kilku okrętów wojennych jednego typu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) wojsk. skr. dywizjon

Wiktionary

Dywizjon (dawniej – nazwa skrócona dyon) – pododdział wojska, w artylerii, kawalerii, taborach – równorzędny batalionowi innych rodzajów wojsk.

  1. W wojskach rakietowych i artylerii wojsk lądowych – zasadniczy pododdział ogniowy i taktyczny (np. dywizjon artylerii, składający się z dowództwa, kilku baterii dział jednego lub różnych kalibrów); dywizjony mogą być samodzielne lub wchodzić w skład oddziałów, a podczas działań – w skład grup artylerii.
  2. W wojskach obrony przeciwlotniczej sił powietrznych – zasadniczy pododdział ogniowy (np. dywizjon rakietowy obrony powietrznej składa się z dowództwa, baterii radiotechnicznej, startowej, technicznej i pododdziałów zabezpieczenia); wchodzi w skład związków taktycznych.
  3. W kawalerii – oddział składający się z kilku szwadronów, odpowiednik batalionu w piechocie, zazwyczaj wchodził w skład pułku kawalerii. W niektórych krajach szczebel dywizjonu został zlikwidowany i szwadrony tam podporządkowano bezpośrednio pułkom. Nazwę dywizjon stosowano też dla oddziałów pancernych czerpiących z tradycji kawaleryjskiej (np. polskie dywizjony rozpoznawcze z kampanii wrześniowej lub niemieckie dywizjony (Abteilung) czołgów ciężkich, odpowiadające batalionom).
  4. W lotnictwie wojskowym – pododdział taktyczny (np. dywizjon myśliwski, bombowy), składający się zwykle z dwóch lub więcej eskadr. Szczebel dywizjonów nie jest wyróżniany we wszystkich państwach. Anglojęzyczna nazwa squadron w literaturze polskiej jest tłumaczona zwyczajowo, błędnie jako dywizjon, jednak squadron to odpowiednik eskadry.
    • w lotnictwie państw Brytyjskiej Wspólnoty Narodów (RAF i inne) kilka dywizjonów tworzyło skrzydło (ang. wing);
    • w lotnictwie USA (USAAF i USAF) kilka dywizjonów tworzyło grupę (ang. group).

    Wikipedia

    Synonimy:

     (1.1) dywizjon

    Wiktionary


dyonowy

dyon (dywizjon)


SJP.pl


dypirrychej

antyczna stopa muzyczna złożona z czterech krótkich sylab; tetrabrach, proceleusmatyk, dypirychej


SJP.pl


dypirychej

antyczna stopa muzyczna złożona z czterech krótkich sylab; tetrabrach, proceleusmatyk, dypirrychej


SJP.pl


dypl.

skrót od: dyplomowany


SJP.pl

skrót

 (1.1) = dyplomowany

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W styczniu 1938 r. mianowano komandora dypl. Eugeniusza Solskiego attaché morskim w Londynie i Paryżu, z siedzibą w Paryżu.

Wiktionary


dyplom

1. dokument świadczący o kwalifikacjach;
2. wyróżnienie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) dokument stwierdzający czyjś tytuł naukowy bądź zawodowy

 (1.2) rodzaj wyróżnienia

Wiktionary

  • dyplom – średniowieczna nazwa dokumentu
  • dyplom – dokument stwierdzający czyjeś kwalifikacje (np. naukowe), uprawnienia zawodowe
  • dyplom – wyróżnienie (np. w konkursie)

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Na rozmowie kwalifikacyjnej musiałem pokazać dyplom.

 (1.2) Uczestnicy biegu narciarskiego otrzymali pamiątkowe dyplomy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈdɨplɔ̃m, AS: dyplõm

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyplomata ż., dyplomatyka ż., dyplomatyczność ż., niedyplomatyczność ż., dyplomatka ż.

:: zdrobn. dyplomik m.

 czas. dyplomować ndk.

 przym. dyplomowy, dyplomowany, dyplomatyczny

 przysł. dyplomowo, dyplomatycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) patent, licencja, certyfikat

 (1.2) laurka

Wiktionary


dyplomacja

1. działalność przedstawicieli danego kraju, reprezentujących jego interesy za granicą;
2. instytucje, urzędy i ich pracownicy trudniący się taką działalnością;
3. umiejętność zręcznego, taktownego zachowania się w każdej sytuacji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) polit. sposób prowadzenia polityki międzynarodowej środkami pokojowymi

 (1.2) adm. polit. instytucje i personel zajmujący się pokojowymi stosunkami międzynarodowymi

 (1.3) przen. umiejętność osiągania celu w trudnych warunkach relacji, bez urażania innych

Wiktionary

Dyplomacja – czynności prowadzone między państwami, w celu zawarcia umów handlowych oraz pozyskania wsparcia wojskowego dla reprezentowanego kraju. Dyplomacja wiąże się też z rozwiązywaniem w pokojowy sposób problemów między państwami. Dwa tysiące lat temu rzymski prawnik i filozof, Cyceron powiedział: „Istnieją dwa sposoby rozstrzygania sporów: jeden przy pomocy argumentów, drugi przy użyciu siły; a ponieważ pierwszy z nich jest właściwy człowiekowi, a drugi dzikim zwierzętom, należy uciec się do drugiego sposobu tylko wówczas, gdy nie możemy użyć pierwszego”. Inaczej mówiąc, siła argumentów, a nie argument siły – oto kwintesencja dyplomacji.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Profesor mówił przede wszystkim o polityce i dyplomacji.

 (1.2) W wyniku działań dyplomacji Przemysła Ottokara II i Beli IV Piastowie podzielili się na dwa obozy, proczeski i prowęgierski.

 (1.3) Dzięki umiejętnej dyplomacji ONZ wpływy mocarstw w tym regionie zaczęły się znosić.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyplomata m., dyplomatka ż.

 przym. dyplomatyczny

 przysł. dyplomatycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) korpus dyplomatyczny

 (1.3) subtelność, takt, układność, zręczność

Wiktionary


dyplomacki

dyplomata


SJP.pl

Patrz:

dyplomata

dyplomant

absolwent wyższej uczelni przygotowujący się do egzaminu dyplomowego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba, zazwyczaj absolwent uczelni, przygotowująca się do egzaminu dyplomowego

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dyplomant jest odpowiedzialny za napisanie pracy spełniającej wymagania, promotor natomiast i później recenzent stwierdzają, czy przedłożona praca te wymagania spełnia.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyplom

:: fż. dyplomantka

 czas. dyplomować

 przym. dyplomowany

Wiktionary


dyplomantka

absolwentka wyższej uczelni przygotowująca się do egzaminu dyplomowego


SJP.pl


dyplomat

w średniowieczu dokument urzędowy poświadczający dokonanie danej czynności prawnej


SJP.pl


dyplomata

1. przedstawiciel państwa reprezentujący jego interesy za granicą;
2. osoba taktowna, przebiegła, układna; polityk


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) polit. oficjalny przedstawiciel państwa wobec innego państwa

 (1.2) przen. człowiek bardzo taktowny, kulturalny

Wiktionary

Dyplomata lub przedstawiciel dyplomatyczny (ang. diplomatic representative, fr. représentant diplomatique, niem. diplomatischer Vertreter) – oficjalny przedstawiciel państwa za granicą, czyli zatrudniony w dyplomacji.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Polska nie musi przepraszać Moskwy za incydent związany z pobiciem synów rosyjskich dyplomatów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɨplɔ̃ˈmata, AS: dyplõmata

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyplomacja ż., dyplom mrz.

:: fż. dyplomatka ż.

 przym. dyplomatyczny

 przysł. dyplomatycznie

Wiktionary


dyplomatariusz

zbiór oryginalnych dokumentów historycznych (dyplomatów) lub ich odpisów


SJP.pl


dyplomatka

1. przedstawicielka państwa powołana do reprezentowania jego interesów za granicą;
2. kobieta taktowna, umiejąca zachować się w każdej sytuacji;
3. rodzaj teczki na dokumenty;
4. wąski płaszcz bez paska


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. szykowna teczka, zwykle na dokumenty

 (1.2) kraw. rodzaj płaszcza o długich wąskich klapach

 (1.3) polit. wysoka urzędniczka zajmująca się sprawami zagranicznymi lub działająca za granicą

 (1.4) przen. pot. kobieta taktowna

Wiktionary

  • dyplomatka – kobieta zatrudniona w sferze dyplomacji
  • dyplomatka – rodzaj ubioru formalnego
  • dyplomatka – rodzaj teczki na dokumenty

Wikipedia

Przykłady

 (1.4) Wśród ludzi, którzy mnie znają uchodzę za wyjątkową dyplomatkę. Szkoda, że poznałeś mnie od gorszej strony.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɨplɔ̃ˈmatka, AS: dyplõmatka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyplomacja ż., dyplomatyczność ż., dyplomatyka ż.

:: fm. dyplomata m.

 przym. dyplomatyczny

 przysł. dyplomatycznie

Wiktionary


dyplomatorium

uroczystość wręczenia dyplomów absolwentom szkoły wyższej


SJP.pl


dyplomatołek

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy lub męskozwierzęcy

 (1.1) pejor. polit. marny, głupi dyplomata, którego działania przynoszą szkodę

Wiktionary


dyplomatycznie

przysłówek

 (1.1) w myśl zasad dyplomacji, zgodnie z dyplomacją

 (1.2) pot. taktownie, z wyczuciem (o zachowaniu, postępowaniu)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyplomacja ż., dyplomata m., dyplom mrz., dyplomatka ż.

 przym. dyplomatyczny

Wiktionary


dyplomatyczniej

stopień wyższy od przysłówka: dyplomatycznie


SJP.pl


dyplomatyczność

dyplomatyczny


SJP.pl

Patrz:

dyplomatyczny

dyplomatyczny

1. dotyczący dyplomacji lub dyplomatów;
2. dotyczący dyplomatyki;
3. książkowo: odpowiedni, zręczny, taktowny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) polit. związany z dyplomacją lub dyplomatą

 (1.2) przen. wyrażony z taktem, pomyślnie dla obu stron

 (1.3) nauk. związany z dyplomatyką – nauką pomocniczą historii

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Cyganie próbowali dotrzeć do najbliższej placówkaacówki dyplomatycznej Francji, aby złożyć swój protest.

 (1.2) Ta dyplomatyczna dysputa nie wniosła niczego nowego.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɨplɔ̃maˈtɨt͡ʃnɨ, AS: dyplõmatyčny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyplomata m., dyplomatka ż., dyplom m., dyplomatyka ż., dyplomacja ż.

 przysł. dyplomatycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) układny, kompromisowy, taktowny, zręczny

Wiktionary


dyplomatyk

1. pracownik naukowy zajmujący się dyplomatyką;
2. dawniej: dyplomata


SJP.pl


dyplomatyka

nauka historii zajmująca się badaniem dokumentów, zwłaszcza średniowiecznych


SJP.pl

Dyplomatyka (od gr. diplōma, a to z łac. diploma = podwójnie złożony) – nauka badająca dokumenty od strony krytyki naukowej, czyli określająca przydatność zachowanych dokumentów do badań historycznych. Pozwala m.in. wykryć falsyfikaty oraz ustalić procedury prawne i administracyjno-kancelaryjne stosowane przy powstawaniu dokumentów.

Wikipedia


dyplomatyzować

książkowo: postępować dyplomatycznie, tak, aby nikogo nie urazić


SJP.pl


dyplomik

zdrobniale: dyplom


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od dyplom

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To nie dyplom, lecz tylko mały dyplomik.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyplom m.

Wiktionary


dyplomować

przestarzale: wydawać (wydać) komuś dyplom


SJP.pl


dyplomowany

mający dyplom ukończenia jakiejś uczelni, szkoły itp.


SJP.pl


dyplomówka

potocznie: praca dyplomowa


SJP.pl


dyplomowy

związany z uzyskaniem dyplomu


SJP.pl


dypodia

dwie jednakowe stopy wierszowe traktowane jako jedna całość


SJP.pl

Dypodia – wers złożony z dwóch stóp. W wierszu polskim występują w czystej postaci dypodie:

  • trocheiczna SsSs
  • jabiczna sSsS
  • amfibrachiczna sSssSs
  • anapestyczna ssSssS
  • peoniczna III ssSsssSs

Dypodia daktyliczna SssSss w wierszu polskim nie występuje, jest natomiast naturalna w poezji czeskiej. W praktyce w wierszu polskim funkcjonują dypodia daktyliczna katalektyczna SssSs i dypodia anapestyczna hiperkatalektyczna ssSssSs.Najbardziej naturalne dla wersyfikacji polskiej są dypodie trocheiczna i amfibrachiczna. Czterozgłoskowiec w praktyce przyjmuje postać dypodii trocheicznej, natomiast sześciozgłoskowiec nierzadko jest konsekwentnie amfibrachiczny. W Chórze strzelców Adama Mickiewicza występują dypodie amfibrachiczne akatalektyczne (sSssSs) i katalektyczne (sSssS)

Kto żubra wywiedzie
Z ostępu za rogi?
 Kto kudły niedźwiedzie
 Podesłał pod nogi?
 Hej! lasy i niwy
 Ozwijcie się w chór!...
 Zatrąbił myśliwy,
 Król lasów i gór.

Wikipedia


dypsoman

osoba cierpiąca na okresową potrzebę picia alkoholu lub zażywania narkotyków; dypsomaniak, dipsomaniak, dipsoman


SJP.pl


dypsomania

okresowa potrzeba picia alkoholu lub zażywania narkotyków; dipsomania


SJP.pl


dypsomaniaczka

kobieta cierpiąca na okresową potrzebę picia alkoholu lub zażywania narkotyków; dipsomaniaczka, dypsomanka, dipsomanka


SJP.pl


dypsomaniak

osoba cierpiąca na okresową potrzebę picia alkoholu lub zażywania narkotyków; dipsomaniak, dypsoman, dipsoman


SJP.pl


dypsomaniakalny

dypsomania; dipsomaniakalny


SJP.pl


dypsomanka

kobieta cierpiąca na okresową potrzebę picia alkoholu lub zażywania narkotyków; dipsomaniaczka, dypsomaniaczka, dipsomanka


SJP.pl


dyptam

bylina z rodziny rutowatych; dyptan


SJP.pl


dyptan

bylina z rodziny rutowatych; dyptam


SJP.pl


dypteros

świątynia grecka, w której naos otoczony był dwoma rzędami kolumn; dipteros


SJP.pl


dyptotyzm

zjawisko morfologiczne polegające na ograniczeniu deklinacji tylko do dwóch przypadków: niezależnego i zależnego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) jęz. cecha języka polegająca na istnieniu tylko dwóch przypadków

Wiktionary


dyptych

dyptyk;
1. zamykana tabliczka do pisania;
2. przenośny ołtarzyk składający się z dwóch skrzydeł;
3. dwuczęściowy utwór literacki o powiązanej treści;
4. dwuskrzydłowa górna część ołtarza


SJP.pl

Dyptych lub dyptyk (gr. δίπτυχον – złożony we dwoje) – spis imion, wymienianych w czasie liturgii w Kościołach chrześcijańskich.

Pierwotnie słowo to oznaczało używane przez starożytnych Greków i Rzymian tabliczki do notowania, składające się z dwóch związanych ze sobą i złożonych deseczek lub płytek z kości lub metalu. W późniejszym okresie określano tą nazwą znajdujące się w każdym kościele tabliczki, na których zapisywane były imiona wyczytywane w czasie Eucharystii z ambony. Zawierały imiona darczyńców, zasłużonych członków gminy, miejscowego biskupa i niektórych innych hierarchów, świętych, męczenników i zmarłych zasłużonych dla wspólnoty. Dyptychy używane były w kościołach od najdawniejszych, być może apostolskich czasów. W każdym razie według świadectwa św. Cypriana w III wieku były w powszechnym użyciu. W Kościołach wschodnich były używane do XV, a w zachodnim – do około XII wieku.

Wikipedia


dyptyk

dyptych;
1. zamykana tabliczka do pisania;
2. przenośny ołtarzyk składający się z dwóch skrzydeł;
3. dwuczęściowy utwór literacki o powiązanej treści;
4. dwuskrzydłowa górna część ołtarza


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) rel. dwuczęściowy, dwuskrzydłowy ołtarz

 (1.2) liter. dwuczęściowe, połączone tematycznie dzieło, utwór literacki lub filmowy

 (1.3) szt. dwuczęściowe malowidło lub płaskorzeźba

 (1.4) hist. w starożytności dwie tabliczki połączone zawiasami, zamykające się jak książka

Wiktionary

  • dyptyk w sztuce religijnej
  • dyptyki starożytne

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈdɨptɨk, AS: dyptyk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyptych

 przym. dyptykowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dyptych

 (1.2) dyptych

 (1.3) dyptych

 (1.4) dyptych

Wiktionary


dyptykowy

związany z dyptykiem


SJP.pl


dyr

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) uczn. dyrektor szkoły

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Matematyk krzyczał, że wszystkim wstawi pały, a potem wysłał nas do dyra.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dɨr, AS: dyr

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyrektor m., dyrektorka ż., dyrektorstwo n., dyra ż., dyro ż., dyrcia ż., dyrcio mos., dyrekcja ż., dyrektorostwo n.

 przym. dyrektorski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dyrektor, dyro

Wiktionary


dyr.

skrót od: dyrektor; dyrekt.


SJP.pl

skrót

 (1.1) = adm. dyrektor

 (1.2) = muz. dyrygent

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zażalenie skierowałem do dyr. naczelnego komunikacji miejskiej.

 (1.2) Dzisiejszy koncert poprowadzi dyr. filharmonii wiedeńskiej.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dɨˈrɛktɔr, AS: dyrektor

Wiktionary


dyra

potocznie: dyrektorka; dyrka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) uczn. dyrektorka

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przestań dogadywać Zielińskiemu na lekcji, zobaczysz, że powie wszystko dyrze.

 (1.1) Dyra chce widzieć: Blajera, Sobkowskiego i Hajdusa.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyrekcja ż., dyrektorstwo n., dyrektorostwo nmos., dyrcio m., dyrcia ż., dyr m.

:: fm. dyro m.

 przym. dyrektorski

Wiktionary


dyrcia

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) uczn. pieszcz. dyrektorka

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zaprosiliśmy dyrcię na studniówkę.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyrekcja ż., dyrektorstwo n., dyrektorostwo nmos., dyr m., dyro m., dyra ż.

:: fm. dyrcio m.

 przym. dyrektorski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dyrektorka, dyra

Wiktionary


dyrcio

potocznie: dyrektor; dyrek, dyro


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) uczn. pieszcz. dyrektor

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dyrcio nie pojawił się na apelu.

 (1.1) Laski wręczyły dyrciowi bukiet róż z okazji Dnia Nauczyciela.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyrekcja ż., dyrektorstwo n., dyrektorostwo nmos., dyr m., dyro m., dyra ż.

:: fż. dyrcia ż.

 przym. dyrektorski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dyrektor, dyr, dyro

Wiktionary


dyrcz

nazwisko


SJP.pl


dyrda

podbiegać drobnymi kroczkami


SJP.pl


dyrdać

podbiegać drobnymi kroczkami


SJP.pl


dyrdymał

dyrdymała, głupstwo; potocznie:
1. drobiazg, coś mało ważnego;
2. coś bezsensownego; bzdura, brednia


SJP.pl


dyrdymała

dyrdymał, głupstwo; potocznie:
1. drobiazg, coś mało ważnego;
2. coś bezsensownego; bzdura, brednia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. zwykle w lm.: coś nieważnego, nieistotnego, błahego lub bezsensownego, drobiazg bez znaczenia

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) – Ale nie przyjechałeś tutaj przecież po to, żeby słuchać takich dyrdymałów, prawda?

 (1.1) Dzięki chorobie nauczyłem się doceniać małe rzeczy, a jednocześnie nie przejmować się każdą dyrdymałą.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdrobn. dyrdymałka

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) głupstwo

Wiktionary


dyrdymałka

pot. rzecz nieważna, głupstwo


SJP.pl


dyrek

potocznie: dyrektor; dyro, dyrcio


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Jan Dyrek – polski konstruktor szybowców
  • Krzysztof Dyrek – katolicki duchowny

Wikipedia


dyrekcja

1. zespół osób kierujących jakąś instytucją lub przedsiębiorstwem, na którego czele stoi dyrektor;
2. sprawowanie funkcji dyrektora;
3. sprawowanie funkcji dyrygenta i kierownika chóru lub orkiestry;
4. kierownictwo okręgu administracyjnego podległego ministerstwu;
5. przestarzałe: kierowanie, zarządzanie, dyrygowanie czymś;
6. dawniej: kierunek;
7. dawniej: nauczanie, uczenie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) adm. grupa osób zarządzających instytucją z dyrektorem na czele

 (1.2) zarz. sprawowanie obowiązków dyrektorskich

 (1.3) siedziba dyrekcji (1.1)

 (1.4) muz. pełnienie funkcji zarządzającego orkiestrą lub zespołem śpiewaczym

 (1.5) adm. władze okręgu administracyjnego bezpośrednio zależnego od ministerstwa

 (1.6) daw. kierunek

 (1.7) daw. szkolnictwo odbywające się w domu

Wiktionary

  • dyrekcja – inaczej zarząd, zespół ludzi bądź instytucja nadrzędna kierująca działalnością innych instytucji lub organizacji
  • Dyrekcja – część miasta Chełm

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Powinieneś iść z tą sprawą do dyrekcji.

 (1.3) Nad wejściem do dyrekcji zawieszono transparent.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyrektor m., dyrektorka ż., dyrektorstwo n., dyrektorostwo n., dyro m., dyra ż., dyrcio m., dyrcia ż., dyr m., dyrektorowanie n.

 przym. dyrektorski

Wiktionary


dyrekcyjny

związany z dyrekcją


SJP.pl


dyrekt.

skrót od: dyrektor; dyr.


SJP.pl


dyrektor

osoba zarządzająca i odpowiadająca za prowadzony przez siebie zakład administracyjny lub inną jednostkę strukturalną


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba zarządzająca jakąś instytucją

rzeczownik, rodzaj żeński

 (2.1) kobieta zarządzająca jakąś instytucją

Wiktionary

Dyrektor (z łac. dirigere „kierować“) – osoba kierująca pracą instytucji lub przedsiębiorstwa.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Bez pozwolenia dyrektora nie wolno ci podjąć takiej decyzji.

 (2.1) W tej sprawie musisz pójść do naszej dyrektor.

 (2.1) Żona Kowalskiego jest dyrektorem szkoły.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dɨˈrɛktɔr, AS: dyrektor

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyrekcja ż., dyrektorstwo n., dyrektorostwo nmos., dyro m., dyra ż., dyrcio m., dyrcia ż., dyr m.

:: fż. dyrektorka ż.

 przym. dyrektorski

 czas. dyrektorować

Wiktionary

Synonimy:

 (1-2) skr. dyr.

 (1.1) kierownik, manager, menedżer, szef

 (2.1) dyrektorka, kierowniczka, menedżerka, szefowa

Wiktionary


dyrektorek

kobieta zarządzająca i odpowiadająca za prowadzony przez siebie zakład administracyjny lub inną jednostkę strukturalną


SJP.pl


dyrektoria

1. dokument kościelny zawierający przepisy i ustalenia dotyczące organizacji, formacji i działalności ekumenicznej;
2. wskazówki co do oprawiania mszy świętej i głoszenia homilii, ujęte w formę kalendarza;
3. dawniej: dyrekcja, zarząd, kierownictwo; dyrektoria


SJP.pl


dyrektorialny

1. dotyczący dyrektoriatu;
2. dawniej: odnoszący się do dyrektora, dyrekcji


SJP.pl


dyrektoriat

1. w okresie Wielkiej Rewolucji Francuskiej: pięcioosobowy organ najwyższej władzy;
2. okres trwania tej władzy;
3. ustrój Francji w latach 1795-99;
4. styl w sztuce francuskiej, związany z tym okresem;
5. w niektórych krajach: najwyższy kolegialny organ władzy w kraju lub organizacji


SJP.pl

Dyrektoriat (fr. Directoire) – pięcioosobowy rządowy organ egzekutywy w schyłkowym okresie rewolucji francuskiej (1789–1799), ustanowiony w 1795 r. przez Konwent Narodowy, który następnie, na mocy konstytucji roku III rozwiązał i przekształcił w dwuizbowy parlament złożony z Rady Starszych i Rady Pięciuset. Funkcjonował do przewrotu 18 brumaire’a, dokonanego 18 brumaire’a VIII roku Republiki (tj. 9 XI 1799) przez Napoleona Bonapartego.

Wikipedia


dyrektorium

1. dokument kościelny zawierający przepisy i ustalenia dotyczące organizacji, formacji i działalności ekumenicznej;
2. wskazówki co do oprawiania mszy świętej i głoszenia homilii, ujęte w formę kalendarza;
3. dawniej: dyrekcja, zarząd, kierownictwo; dyrektoria


SJP.pl

Dyrektorium – kolegialne ciało zarządzające zakonem krzyżackim w latach 1662–1664.

Dyrektorium było nadzwyczajnym zarządem zakonu krzyżackiego powołanym po śmierci wielkiego mistrza Leopolda Wilhelma Habsburga z powodu małoletniości jego koadiutora, arcyksięcia Karola Józefa Habsburga.

Wikipedia


dyrektorka

kobieta zarządzająca i odpowiadająca za prowadzony przez siebie zakład administracyjny lub inną jednostkę strukturalną


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) forma żeńska od: dyrektor

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Widziałem ją, jak plotkowaćotkowała o nowej dyrektorce.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɨrɛkˈtɔrka, AS: dyrektorka

Wiktionary

Powiązane:

 zob. dyrektor.

Wiktionary


dyrektorostwo

dyrektor z żoną


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) dyrektor z małżonką

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (2.1) stanowisko dyrektora

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wynajęli dyrektorostwu swój domek przy plażaaży w Pobierowie.

 (1.1) Zaprosiła dyrektorostwo na wesele syna.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyrektor m., dyrektorka ż., dyrekcja ż., dyrektorstwo n., dyro m., dyra ż., dyrcio m., dyrcia ż., dyr m.

 przym. dyrektorski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dyrektorstwo

Wiktionary


dyrektorowa

dawniej, dziś potocznie: żona dyrektora


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) żona dyrektora

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wiele czasu zajmowało jej dziecko, […], resztę pochłaniały bale, stroje, no i dom, gdyż mąż rzeczywiście codziennie zapraszał, kogo się tylko dało, przeważnie młodzież, która nadskakiwała pięknej pani dyrektorowej.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyrektor m., dyrektorowanie n.

Wiktionary


dyrektorować

potocznie: pełnić funkcję dyrektora; dyrektorzyć


SJP.pl

czasownik nieprzechodni niedokonany

 (1.1) pełnić funkcję dyrektora

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyrektor m., dyrektorowanie n., dyrektorstwo n./mos.

 przym. dyrektorski

Wiktionary


dyrektorowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) sprawowanie funkcji dyrektora

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyrektor m., dyrektorek m., dyrektorka ż., dyrektorowa ż., dyrekcja ż., dyrektorstwo n.

 czas. dyrektorować ndk.

 przym. dyrektorski

Wiktionary


dyrektorówna

dawniej: córka dyrektora


SJP.pl


dyrektorowy

dyrektor (dawniej); dyrektorski


SJP.pl


dyrektorski

dyrektor


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z dyrektorem, dotyczący dyrektora lub jego funkcji

Wiktionary

Patrz:

dyrektor

Przykłady

 (1.1) Stanowiska dyrektorskie obsadzano według pewnego tajemniczego klucza.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyrektor m., dyrektorka ż., dyrekcja ż., dyrektorstwo n., dyrektorostwo nmos., dyro m., dyra ż., dyrcio m., dyrcia ż., dyr m., dyrektorowanie n.

 czas. dyrektorować

Wiktionary


dyrektorstwo

urząd, stanowisko dyrektora


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zarz. sprawowanie funkcji dyrektora

 (1.2) dyrektor z małżonką

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Powróciwszy do Bytomia, objął dyrektorstwo Opery Śląskiej.

 (1.2) Nasze dyrektorstwo poleciało do Tel Awiwu.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyrektor m., dyrektorka ż., dyrekcja ż., dyrektorostwo nmos., dyro m., dyra ż., dyrcio m., dyrcia ż., dyr m., dyrektorowanie n.

 przym. dyrektorski

 czas. dyrektorować

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) dyrektorostwo

Wiktionary


dyrektorzyć

potocznie: być dyrektorem


SJP.pl


dyrektorzyca

z nacechowaniem ekspresywnym (ujemnym) o dyrektorce


SJP.pl


dyrektura

sprawowanie funkcji dyrektora


SJP.pl


dyrektywa

rozkaz, instrukcja lub norma postępowania nakazująca określone zasady działania; wytyczna, zalecenie, nakaz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) praw. regulacja prawna, zarządzenie dot. danej kwestii

Wiktionary

  • dyrektywa (wojsko)
  • Dyrektywa (językoznawstwo)
  • rozkaz
  • instrukcja
  • dyrektywa celowościowa
  • norma postępowania
  • dyrektywa w Unii Europejskiej
  • dyrektywa sądowego wymiaru kary
  • Dyrektywa (informatyka)
  • Dyrektywa kompilatora

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Firma została ukarana grzywną w wysokości 250 000 zł za naruszenie przepisów dyrektywy o ochronie żywych zwierząt podczas transportu.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dyrektywny, dyrektywalny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wytyczna, zalecenie, zarządzenie

Wiktionary


dyrektywalny

realizowany za pomocą dyrektyw - reguł postępowania; dyrektywny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dyktujący prawidła, metody bądź sposoby postępowania

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyrektywa ż.

 przym. dyrektywny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) preskryptywny, nakazowy, normatywny

Wiktionary


dyrektywność

obowiązkowość, stanowienie i wyznaczanie zasad działania


SJP.pl


dyrektywny

dający wskazówki, wytyczający postępowanie, wskazujący


SJP.pl


dyrka

potocznie: dyrektor; dyro, dyrcio


SJP.pl


dyro

potocznie: dyrektor; dyrek, dyrcio


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) uczn. dyrektor

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pierwszaki śmiały się z dyra śpiącego na lekcji.

 (1.1) Dyro chce widzieć: Blajera, Pileckiego i Hajdusa.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyrekcja ż., dyrektorstwo n., dyrektorostwo nmos., dyrcio m., dyrcia ż., dyr m.

:: fż. dyra ż.

 przym. dyrektorski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dyrektor, dyr

Wiktionary


dyryg.

skrót od: dyrygent


SJP.pl


dyrygencki

związany z dyrygentem


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z dyrygentem, dotyczący dyrygenta

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dyrygent (…) pokazał nam swoją indywidualność artystyczną i wysokiej klasy technikę dyrygencką.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɨrɨˈɡɛ̃nt͡sʲci, AS: dyrygncʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyrygent mos., dyrygentka ż., dyrygowanie n., dyrygentura ż.

 czas. dyrygować ndk.

Wiktionary


dyrygent

osoba kierująca wykonaniem utworu muzycznego przez chór lub orkiestrę


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) muz. człowiek, który kieruje wykonaniem utworu przez zespół muzyczny;

 (1.2) przen. pejor. człowiek, który lubi rozkazywać ludziom

Wiktionary

Dyrygent – osoba kierująca zespołami muzycznymi, takimi jak orkiestry symfoniczne, orkiestry smyczkowe, orkiestry dęte, jazzowe big-bandy, zespoły kameralne, chóry, zespoły wokalne, zespoły wokalno-instrumentalne, a także kierująca wykonaniami oper i spektakli muzycznych.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Używając ustalonych wcześniej gestów, dyrygent pokazuje orkiestrze, jak należy grać.

 (1.1) Chór uważnie patrzył na dyrygenta i czekał na znak, kiedy zacząć śpiewać.

 (1.2) Też mi się dyrygent znalazł!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dɨˈrɨɡɛ̃nt, AS: dyrygẽnt

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyrygowanie n., dyrygentura ż.

:: fż. dyrygentka ż.

 czas. dyrygować

 przym. dyrygencki

Wiktionary


dyrygentka

dyrygent


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) muz. kobieta, która dyryguje orkiestrą lub chórem

 (1.2) przen. pejor. kobieta, lubiąca kierować wszystkim, rozkazywać innym, mówić co mają robić, czasem wysługująca się innymi

Wiktionary

Dyrygent – osoba kierująca zespołami muzycznymi, takimi jak orkiestry symfoniczne, orkiestry smyczkowe, orkiestry dęte, jazzowe big-bandy, zespoły kameralne, chóry, zespoły wokalne, zespoły wokalno-instrumentalne, a także kierująca wykonaniami oper i spektakli muzycznych.

Wikipedia

Patrz:

dyrygent

Przykłady

 (1.1) Kiedy w orkiestronie pojawiła się dyrygentka, widzowie powitali ją gromkimi brawami.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɨrɨˈɡɛ̃ntka, AS: dyrygntka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyrygowanie n., dyrygentura ż.

:: fm. dyrygent mos.

 czas. dyrygować

 przym. dyrygencki

Wiktionary


dyrygentura

1. umiejętność, sztuka dyrygowania
2. klasa w szkole muzycznej, wydział w konserwatorium kształcący dyrygentów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) muz. sztuka dyrygowania

 (1.2) muz. stanowisko dyrygenta

 (1.3) muz. klasa w szkole muzycznej lub wydział w konserwatorium kształcące dyrygentów

Wiktionary

Dyrygent – osoba kierująca zespołami muzycznymi, takimi jak orkiestry symfoniczne, orkiestry smyczkowe, orkiestry dęte, jazzowe big-bandy, zespoły kameralne, chóry, zespoły wokalne, zespoły wokalno-instrumentalne, a także kierująca wykonaniami oper i spektakli muzycznych.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Polskie uczelnie muzyczne kształcą dyrygentów w zakresie specjalności: dyrygentura chóralna oraz dyrygentura symfoniczno-operowa.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɨrɨɡɛ̃nˈtura, AS: dyrygẽntura

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyrygowanie n., dyrygent mos., dyrygentka ż.

 czas. dyrygować

 przym. dyrygencki

Wiktionary


dyrygować

1. kierować chórem lub orkiestrą podczas przygotowywania i wykonywania utworu muzycznego;
2. autorytatywnie zarządzać czyjąś pracą lub postępowaniem


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. brak)

 (1.1) muz. kierować zespołem muzycznym, podczas wykonywania jakiegoś utworu

 (1.2) pot. przen. pejor. kierować innymi; mówić im, co mają robić

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Podczas premiery nowej symfonii orkiestrą dyrygował sam kompozytor.

 (1.2) Ciągle wszystkimi dyrygujesz, ale sama nie pracujesz!

 (1.2) Nie dyryguj mną! Sama wiem, co mam robić!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɨrɨˈɡɔvat͡ɕ, AS: dyrygovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyrygent mos., dyrygentka ż., dyrygentura ż., dyrygowanie n., podyrygowanie n., zadyrygowanie n.

 czas. podyrygować dk., zadyrygować dk.

 przym. dyrygencki

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) rozkazywać

Wiktionary


dyrygowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) muz. kierowanie występem chóru lub orkiestry poprzez gesty wykonywane rękoma

 (1.2) przen. wydawanie innym poleceń, nakazów, rozkazów w sposób energiczny i nie budzący sprzeciwu

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɨrɨɡɔˈvãɲɛ, AS: dyrygovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyrygent mos., dyrygentka ż., dyrygentura ż., podyrygowanie n., zadyrygowanie n.

 czas. dyrygować ndk., podyrygować dk., zadyrygować dk.

 przym. dyrygencki

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) komenderowanie, rozstawianie po kątach

Wiktionary


dyś

nazwisko


SJP.pl


dysalteracja

jednoczesne obniżanie i podwyższanie tego samego składnika akordu lub linii melodycznej


SJP.pl


dysan

firma produkująca nośniki danych oraz akcesoria komputerowe


SJP.pl

Dysan Corporation – amerykańskie przedsiębiorstwo zajmujące się produkcją magnetycznych nośników pamięci: dyskietek, taśm magnetycznych a także płyt CD/DVD działające w latach 1973–1984.

Firma Dysan została przejęta przez Xidex Magnetics.

Wikipedia


dysartria

zaburzenie mowy polegające na niewyraźnym wymawianiu głosek; dyzartia


SJP.pl


dysartryczny

dysartria; dyzartryczny


SJP.pl


dysasocjacja

w psychologii: sposób postrzegania wewnętrznych wizji lub doznań jako zjawisk zewnętrznych


SJP.pl


dysażio

spadek kursu dewiz, papierów wartościowych poniżej ich wartości nominalnej; dyzażio; disagio; disaggio


SJP.pl


dysbakterioza

zaburzenia składu mikroflory ustroju, powodujące zachwianie równowagi pomiędzy nią a wnikającymi z zewnątrz drobnoustrojami


SJP.pl


dysbaryczny

dysbaryzm


SJP.pl

Patrz:

dysbaryzm

dysbaryzm

zespół zmian fizjologicznych wywołanych dekompresją, spadkiem zewnętrznego ciśnienia


SJP.pl


dysbioza

patologiczne zaburzenie równowagi mikroflory jelitowej, przyczyniające się do rozwoju raka trzustki, płuc i jelita grubego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. zaburzenie równowagi mikrobioty jelitowej

Wiktionary


dyscernować

czasownik

 (1.1) odróżniać, rozróżniać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyscernowanie n.

Wiktionary


dyscernowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|dyscernować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. dyscernować ndk.

Wiktionary


dyschromatop

w medycynie: osobnik niezdolny do odróżniania okiem niektórych barw; daltonista, achromatop


SJP.pl


dyschromatopsja

niezdolność do odróżniania okiem niektórych barw; daltonizm, achromatopsja, barwoślepota


SJP.pl


dyschromia

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. zaburzenie pigmentacji skóry

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dɨsˈxrɔ̃mʲja, AS: dysχrõmʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dyschromiczny

Wiktionary


dyscyplina

1. zasady regulujące sposób zachowania, postępowanie w określonym środowisku, w danej grupie ludzkiej; porządek, posłuszeństwo, posłuch, subordynacja;
2. stan uporządkowania czyjegoś sposobu postępowania, systemu wartości; rygor moralny, samokontrola;
3. określona dziedzina wiedzy, nauki, techniki tip.; gałąź, obszar, zakres;
4. dawniej: rodzaj rózgi zakończonej kilkoma pasami rzemiennymi, używanej do wymierzania kar cielesnych, zwłaszcza w szkole; batog, kańczug


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) rygorystyczne zasady postępowania

 (1.2) dział nauki, techniki itp.

 (1.3) rodzaj uprawianego sportu

 (1.4) przest. bat o kilku rzemieniach

Wiktionary

  • dyscyplina – narzędzie służące do praktyki pokuty lub wymierzana kary chłosty
  • dyscyplina lotów
  • dyscyplina łączności
  • dyscyplina naukowa
  • dyscyplina ognia
  • dyscyplina ruchu
  • dyscyplina w klasie – pojęcie odnoszące się do zachowania uczniów w klasie lekcyjnej; utrzymanie dyscypliny jest jedną z ważnych umiejętności zawodu nauczyciela
  • dyscyplina wojskowa
  • dyscyplina sportowa
  • samodyscyplina – umiejętność panowania nad sobą

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W kontekście wojskowym uważa się za dyscyplinę to, że zespół żołnierzy lub pojedynczy żołnierz wykonują dane im rozkazy lub instrukcje.

 (1.2) W większości krajów filozofia nie jest przedmiotem nauczanym w szkole średniej w ogóle, a nawet tam gdzie jest, jest wykładana raczej jako historia myśli niż dyscyplina do praktykowania i doskonalenia.

 (1.3) W krajach anglosaskich golf jest jedną z najbardziej popularnych dyscyplin sportowych.

 (1.4) On także (…), co mi się najmniej podobało, za rozmaite przestępstwa karcił nas jedną z pęka dyscyplin.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɨst͡sɨˈplʲĩna, AS: dyscyplʹĩna

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyscyplinarka ż., dyscyplinowanie n., zdyscyplinowanie n.

 przym. dyscyplinarny, zdyscyplinowany, dyscyplinowany

 czas. dyscyplinować ndk., zdyscyplinować dk.

 przysł. dyscyplinarnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rygor, subordynacja

 (1.2) dziedzina, dział, specjalność

 (1.4) batog, bizun, kańczug; przest. korbacz

Wiktionary


dyscyplinarka

potocznie:
1. dyscyplinarne zwolnienie z pracy;
2. komisja dyscyplinarna;
3. postępowanie, które toczy się przed komisją dyscyplinarną; rozprawa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. postępowanie dyscyplinarne prowadzone przeciwko komuś, kto popełnił wykroczenie służbowe

 (1.2) pot. dyscyplinarne zwolnienie z pracy

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Szef przyłapał Jacka na piciu w pracy i teraz grozi mu dyscyplinarka.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɨst͡sɨplʲĩˈnarka, AS: dyscyplʹĩnarka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyscyplina ż., dyscyplinowanie n., zdyscyplinowanie n.

 czas. dyscyplinować ndk., zdyscyplinować dk.

 przym. dyscyplinarny, dyscyplinowany

 przysł. dyscyplinarnie

Wiktionary


dyscyplinarny

dotyczący dyscypliny - zasad regulaminowych, porządkowych oraz ich przestrzegania


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) praw. odnoszący się do wykroczeń przeciwko dyscyplinie

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zdyscyplinować, dyscyplinować

 rzecz. dyscyplinowanie n., dyscyplinarka ż., dyscyplina ż.

 przym. dyscyplinowany

Wiktionary


dyscyplinka

zdrobnienie od: dyscyplina


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. dyscyplina

Wiktionary


dyscyplinować

zmuszać kogoś do przestrzegania zasad dyscypliny służbowej; subordynować, podporządkowywać


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. zdyscyplinować)

 (1.1) wprowadzać gdzieś dyscyplinę, porządek

 (1.2) skłaniać, zmuszać kogoś do przestrzegania dyscypliny, porządku

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Siebie powinniśmy dyscyplinować, poddawać cierpieniom, wystawiać na próby, obwiniać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyscyplina ż., dyscyplinarka ż., dyscyplinowanie n., zdyscyplinowanie n.

 czas. zdyscyplinować dk.

 przym. dyscyplinarny

 przysł. dyscyplinarnie

Wiktionary


dyscyplinowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|dyscyplinować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyscyplina ż., zdyscyplinowanie n., dyscyplinarka ż.

 czas. dyscyplinować ndk., zdyscyplinować dk.

 przym. dyscyplinarny

 przysł. dyscyplinarnie

Wiktionary


dyscyplinowany

przymiotnik jakościowy

 (1.1) przest. wykazujący się zdyscyplinowaniem

forma czasownika.

 (2.1) imiesłów przymiotnikowy bierny od czasownika: dyscyplinować

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyscyplina ż., dyscyplinarka ż., zdyscyplinowanie n.

 przym. zdyscyplinowany, dyscyplinarny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zdyscyplinowany, posłuszny, karny

Wiktionary


dyscyplinujący

taki, który dyscyplinuje


SJP.pl


dyscypuł

dawniej: uczeń


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) daw. uczeń

Wiktionary


dysekcja

1. rozcięcie ciała, otworzenie zwłok;
2. rozbiór krytyczny utworu przez rozłożenie na części


SJP.pl


dysektor

Wikipedia


dyseminacja

w semantyce: rozsadzanie sensu danych pojęć, prowadzące do braku integralności znaczenia


SJP.pl


dysertacja

1. rozprawa naukowa napisana zwykle dla stopnia naukowego;
2. dawniej: długa rozmowa, dyskusja, rozprawianie o czymś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) nauk. rozprawa naukowa, zwykle pisana w celu otrzymania stopnia naukowego

 (1.2) daw. poważna dysputa o charakterze naukowym

Wiktionary

Dysertacja – pisemna praca naukowa (praca dyplomowa) pisana w celu uzyskania stopnia naukowego, zazwyczaj w formie rozprawy. W Polsce napisanie i przedstawienie do recenzji dysertacji było warunkiem koniecznym otrzymania stopnia doktora i doktora habilitowanego. Wymóg ten zniesiono w 2012 roku i jest możliwe uzyskanie stopnia na podstawie wcześniejszych publikacji.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌdɨsɛrˈtat͡sʲja, AS: dysertacʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dysertacyjny

Wiktionary


dysertacyjny

związany z dysertacją


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) nauk. związany z dysertacją

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Trzecią formą jest program badań własnych finansowany dość skromnie ze środków Uczelni. Dotyczy on głównie prac dysertacyjnych, ale również innych – uwzględniając w miarę możliwości zainteresowania szerokiego grona pracowników.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɨsɛrtaˈt͡sɨjnɨ, AS: dysertacyi ̯ny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dysertacja ż.

Wiktionary


dysertant

autor dysertacji


SJP.pl


dysertować

dawniej: prowadzić uczoną dysputę; dysputować, dyskutować


SJP.pl


dysfagia

zaburzenie połykania


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. zaburzenie połykania;

Wiktionary

Dysfagia – termin medyczny określający utrudnione przechodzenie pokarmu z jamy ustnej przez przełyk do żołądka.

Wyróżnia się dwa typy dysfagii:

  • dysfagię ustno-gardłową (górną, przedprzełykową) – trudności w przełykaniu związane z zaburzeniem przechodzenia pokarmu do przełyku
  • dysfagię przełykową (dolną) – trudności w przechodzeniu kęsów pokarmowych przez przełyk.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

 (1.1) dysfagia ustno-gardłowa (przedprzełykowa, górna) / przełykowa (dolna) • dysfagia syderopeniczna

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) dysphagia

* bośniacki: (1.1) disfagija ż.

* bułgarski: (1.1) дисфагия ż.

* czeski: (1.1) dysfagie ż.

* fiński: (1.1) dysfagia

* francuski: (1.1) dysphagie ż.

* hiszpański: (1.1) disfagia ż.

* kataloński: (1.1) disfàgia ż.

* łaciński: (1.1) dysphagia ż.

* niemiecki: (1.1) Dysphagie ż.

* nowogrecki: (1.1) δυσφαγία ż.

* portugalski: (1.1) disfagia ż.

* rosyjski: (1.1) дисфагия ż.

* turecki: (1.1) disfaji

* ukraiński: (1.1) дисфагія ż.

* włoski: (1.1) disfagia ż.

źródła.

== dysfagia (język fiński.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) med. dysfagia

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Powiązane:

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) dysphagia

* bośniacki: (1.1) disfagija ż.

* bułgarski: (1.1) дисфагия ż.

* czeski: (1.1) dysfagie ż.

* fiński: (1.1) dysfagia

* francuski: (1.1) dysphagie ż.

* hiszpański: (1.1) disfagia ż.

* kataloński: (1.1) disfàgia ż.

* łaciński: (1.1) dysphagia ż.

* niemiecki: (1.1) Dysphagie ż.

* nowogrecki: (1.1) δυσφαγία ż.

* portugalski: (1.1) disfagia ż.

* rosyjski: (1.1) дисфагия ż.

* turecki: (1.1) disfaji

* ukraiński: (1.1) дисфагія ż.

* włoski: (1.1) disfagia ż.

źródła.

== dysfagia (język fiński.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) med. dysfagia

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) dysphagia

* bośniacki: (1.1) disfagija ż.

* bułgarski: (1.1) дисфагия ż.

* czeski: (1.1) dysfagie ż.

* fiński: (1.1) dysfagia

* francuski: (1.1) dysphagie ż.

* hiszpański: (1.1) disfagia ż.

* kataloński: (1.1) disfàgia ż.

* łaciński: (1.1) dysphagia ż.

* niemiecki: (1.1) Dysphagie ż.

* nowogrecki: (1.1) δυσφαγία ż.

* portugalski: (1.1) disfagia ż.

* rosyjski: (1.1) дисфагия ż.

* turecki: (1.1) disfaji

* ukraiński: (1.1) дисфагія ż.

* włoski: (1.1) disfagia ż.

źródła.

== dysfagia (język fiński.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) med. dysfagia

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


dysfatyczny

dysfazja


SJP.pl

Patrz:

dysfazja

dysfazja

lekkie, chwilowe zaburzenie mowy, brak koordynacji słów i trudność ułożenia ich w zdania mimo sprawności odpowiednich mięśni


SJP.pl

Afazja (gr. αφασία – niemota) – zaburzenie mowy powstałe w wyniku uszkodzenia mózgu.

Wikipedia


dysfemizm

użycie dosadnego lub nieprzyzwoitego słowa albo wyrażenia w miejsce bardziej oględnego, mniej drażliwego; odwrotność eufemizmu


SJP.pl

Dysfemizm (z gr. dysphēmismós, od dys „źle” i phemi „mówić”) – przeciwieństwo eufemizmu, zastąpienie przyzwoitego, oględnego, obojętnego słowa (wyrażenia) drażliwym, dosadnym, nieprzyzwoitym.

Wikipedia


dysfolid

gatunek jadowitego węża z rodziny połozowatych


SJP.pl

Dysfolid, boomslang, z jęz. afrikaans i jęz. niderlandzkiego – boom – "drzewo", slang – "wąż" (Dispholidus typus) – gatunek węża z rodziny połozowatych (Colubridae). Wąż ten nie jest agresywny, ale swoim jadem może zabić nawet dorosłego człowieka.

Wikipedia


dysfonia

zaburzenie głosu w postaci chrypki


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. zaburzenie głosu

Wiktionary

Chrypka (łac. dysphonia, raucitas) – zaburzenie drgań fałdów głosowych krtani powodujące powstanie turbulentnego przepływu powietrza w obrębie głośni, co objawia się występowaniem szorstkiego, matowego głosu.

Do rozwoju chrypki dochodzi w przypadku:

  • bezpośredniego uszkodzenia lub podrażnienia fałdów głosowych
  • uszkodzenia mięśni krtani
  • uszkodzenia nerwów unerwiających mięśnie krtani
  • zaburzeń przepływu powietrza przez krtań
  • ograniczenia ruchów krtani i struktur przylegających.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Badając tego chorego zwróciłam uwagę na nieobecną miesiąc przedtem dysfonię.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dɨsˈfɔ̃ɲja, AS: dysfõńi ̯a

Wiktionary


dysforia

1. przygnębienie, złe samopoczucie, depresja;
2. niemożność odczuwania przyjemności


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) psych. zły nastrój występujący w zaburzeniach psychicznych, samopoczucie nacechowane drażliwością, skłonnością do agresji i czynów impulsywnych;

Wiktionary

Dysforia (stgr. δύσφορος, δυσ- (dus-) trudność, φέρω (phérō) znosić), nastrój depresyjno-dysforyczny, nastrój dysforyczny − głęboki stan zaniepokojenia lub niezadowolenia, przeciwieństwo euforii. Termin ten jest również powszechnie stosowany w odniesieniu do dysforii płciowej, której doświadczają osoby, których tożsamość płciowa nie jest zgodna z przypisaną im płcią.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Stwierdzono, że zaburzenia depresyjne wyrażają się głównie dysforią, a ponadto występują także różnego typu obrazy depresyjne, zwykle jednak o nietypowym obrazie klinicznym.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dɨsˈfɔrʲja, AS: dysforʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dysforyczny

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

 (1.1) euforia

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 przym. dysforyczny

frazeologia.

etymologia.

 (1.1) etym|gr|δύσφορος. (dýsphoros) < etym|gr|δυσ-|φέρω.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) dysphoria

* baskijski: (1.1) disforia

* bułgarski: (1.1) дисфория ż.

* chiński standardowy: (1.1) pupr|烦躁. / ptrad|煩躁. (fánzào)

* czeski: (1.1) dysforie ż.

* estoński: (1.1) düsfooria

* fiński: (1.1) dysforia

* francuski: (1.1) dysphorie ż.

* hebrajski: (1.1) דיספוריה ż.

* hiszpański: (1.1) disforia ż.

* indonezyjski: (1.1) disforia

* irlandzki: (1.1) diosfóiria ż.

* kataloński: (1.1) disfòria ż.

* kirgiski: (1.1) дисфория

* niderlandzki: (1.1) dysforie ż.

* niemiecki: (1.1) Dysphorie ż.

* nowogrecki: (1.1) δυσφορία ż.

* portugalski: (1.1) disforia ż.

* rosyjski: (1.1) дисфория ż.

* rumuński: (1.1) disforie ż.

* serbski: (1.1) дисфорија ż.

* szwedzki: (1.1) dysfori w.

* ukraiński: (1.1) дисфорія ż.

* uzbecki: (1.1) disforiya

* włoski: (1.1) disforia ż.

źródła.

== dysforia (język fiński.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) psych. dysforia

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


dysforyczny

wywołany dysforią, świadczący o dysforii, odnoszący się do dysforii - stanu nadmiernego rozdrażnienia, agresji, nawet wobec błahych bodźców


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z dysforią, dotyczący dysforii

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dysforia ż.

Wiktionary


dysfotyczny

przymiotnik

 (1.1) ekol. hydrol. o świetle rozproszonym, pozbawionym wartości dla rozwoju roślin przeprowadzających fotosyntezę

Wiktionary


dysfunkcja

1. nieprzystosowanie czegoś do pełnienia określonych celów, zadań, oczekiwań; zaburzenie, niedostosowanie;
2. w biologii: nieprawidłowe funkcjonowanie komórki, tkanki, narządu lub całego organizmu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) nieprzystosowanie czegoś do pełnienia swojej funkcji

 (1.2) med. nieprawidłowe działanie komórki, tkanki, narządu itd.

Wiktionary

Dysfunkcja – obserwowalne skutki zjawiska społecznego zmniejszające w przeciwieństwie do eufunkcji adaptację (modyfikację) systemu społecznego, przy czym dane zjawisko może mieć skutki funkcjonalne i dysfunkcjonalne jednocześnie. Przykładowo, konsekwencją wyróżniania grup własnych i obcych jest pomniejszanie zasług np. mniejszości etnicznej przez przedstawicieli kultury dominującej, co prowadzi do autonegacji osiągnięć przez członków takiej mniejszości i ich podporządkowania. Dysfunkcjonalność elementów systemu społecznego może dotyczyć konsekwencji wobec systemu jako całości, jak również wobec innych jego elementów. W ten sposób określane są też negatywne skutki dewiacji dla funkcjonowania zbiorowości.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. dysfunkcyjny, dysfunkcjonalny

Wiktionary


dysfunkcjonalność

nieprzystosowanie lub złe, nieprawidłowe przystosowanie czegoś do pełnienia określonych funkcji; niefunkcjonalność, dysfunkcyjność


SJP.pl


dysfunkcjonalny

taki, który nie jest dostosowany lub jest nieprawidłowo dostosowany do celów, zadań, oczekiwań; niefunkcjonalny


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który posiada dysfunkcje

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dysfunkcja ż., dysfunkcjonalność ż.

 przysł. dysfunkcjonalnie

 przym. dysfunkcyjny

Wiktionary


dysfunkcyjność

nieprzystosowanie lub złe, nieprawidłowe przystosowanie czegoś do pełnienia określonych funkcji; niefunkcjonalność, dysfunkcjonalność


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co dysfunkcyjne

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dysfunkcyjny

 przysł. dysfunkcyjnie

Wiktionary


dysfunkcyjny

dysfunkcja


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) charakteryzujący się dysfunkcją, nieprzystosowany do pełnienia określonych funkcji lub pełniący je nieprawidłowo

Wiktionary

Patrz:

dysfunkcja

Przykłady

 (1.1) (…) wspieranie rozwoju dziecka z rodziny dysfunkcyjnej trzeba wzbogacić poprzez podejmowanie czynności społecznych zorientowanych na tworzenie instytucji, które prowadziłyby działania socjalne.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dysfunkcja ż., dysfunkcyjność ż.

 przysł. dysfunkcjonalny

 przysł. dysfunkcyjnie, dysfunkcjonalnie

 przym. dysfunkcjonalny

Wiktionary


dysgenetyczny

dysgenezja


SJP.pl

Patrz:

dysgenezja

dysgenezja

nieprawidłowa postać jajnika lub jądra


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) anat. med. nieprawidłowy rozwój jądra lub jajnika

Wiktionary


dysgeuzja

obniżenie lub zniekształcenie doznań smakowych


SJP.pl

Ageuzja – objaw chorobowy polegający na utracie odczuwania smaku, zdarzający się jednak rzadziej niż dysgeuzja polegająca na zniekształceniu lub obniżeniu jakościowym i ilościowym doznań smakowych.

W dysgeuzji można wyróżnić m.in.:

  • parageuzję (heterogeuzję) – subiektywne błędne odczucie wrażeń smakowych. Jej formą jest kakogeuzja – subiektywne nieprzyjemne odczucie doznań smakowych, lub fantogeuzja – halucynacje smakowe przy braku doznań smakowych (w chorobach psychicznych)
  • hipogeuzję – obniżenie wrażliwości i zdolności rozpoznawania smaków
  • hiposmię – obniżenie wrażliwości i zdolności rozpoznawania zapachów

Wikipedia


dysglosja

zniekształcenie dźwięków mowy lub niemożność ich tworzenia jako efekt nieprawidłowej budowy narządów mowy


SJP.pl


dysgracjonowany

dawniej: pozbawiany łask


SJP.pl


dysgrafia

zaburzenia w umiejętności pisania


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) częściowa lub całkowita utrata umiejętności pisania;

Wiktionary

Dysgrafia, agrafia (gr. α – nie, γραφο – piszę) – częściowa lub całkowita utrata umiejętności pisania, spowodowana mikrouszkodzeniami ośrodkowego układu nerwowego lub zaburzeniami ośrodkowych funkcji wzrokowych i słuchowych. Występuje w przypadkach uszkodzenia tylnych części drugiego lub trzeciego zakrętu czołowego półkuli lewej lub zakrętu nadbrzeżnego. Pismo dysgrafika jest nieestetyczne i nieczytelne.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wczesne stwierdzenie dysgrafii daje większą szansę na zmniejszenie tego zaburzenia.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dɨzˈɡrafʲja, AS: dyzgrafʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dysgrafik m.

 przym. dysgraficzny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) agrafia

Wiktionary


dysgraficzka

dysgrafik


SJP.pl

Patrz:

dysgrafik

dysgrafik

osoba cierpiąca na dysgrafię


SJP.pl

Dysgrafia, agrafia (gr. α – nie, γραφο – piszę) – częściowa lub całkowita utrata umiejętności pisania, spowodowana mikrouszkodzeniami ośrodkowego układu nerwowego lub zaburzeniami ośrodkowych funkcji wzrokowych i słuchowych. Występuje w przypadkach uszkodzenia tylnych części drugiego lub trzeciego zakrętu czołowego półkuli lewej lub zakrętu nadbrzeżnego. Pismo dysgrafika jest nieestetyczne i nieczytelne.

Wikipedia


dysharmonia

1. stan braku zgodności, zgody między jakimiś elementami całości; rozgardiasz, dysonans, nieład, konflikt;
2. w muzyce: brak odpowiedniości brzmieniowej pomiędzy dźwiękami muzycznymi; dysonans, zgrzyt


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) brak harmonii zestawionych elementów

 (1.2) brak współbrzmienia dźwięków

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dysharmonijny, dysharmoniczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rozdźwięk, dysonans, rozbieżność

 (1.2) rozdźwięk, dysonans

Wiktionary


dysharmoniczność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest dysharmoniczne

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dysharmoniczny

 przysł. dysharmonicznie

Wiktionary


dysharmoniczny

w muzyce: taki, który narusza zasady harmonii, czyli współbrzmienia dźwięków muzycznych; nieharmoniczny, dysonansowy


SJP.pl


dysharmonijność

ogół cech charakteryzujących się brakiem wewnętrznej spójności, zgodności; konfliktowość, rozbieżność, niespójność


SJP.pl


dysharmonijny

pozbawiony harmonii, wykazujący brak wewnętrznej spójności, zgodności; nieharmonijny, rozbieżny, skłócony, niespójny


SJP.pl


dyshonor

1. utrata honoru, niesława;
2. zniewaga, obelga


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) książk. ujma dla honoru

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. honor mrz.

 czas. honorować

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) afront, despekt, dotknięcie, dyzgust, epitet, hańba, niesława, obelga, obraza, plama, policzek, poniżenie, ubliżenie, uchybienie, ujma, wstyd, zhańbienie, zmaza, zniewaga, znieważenie; stpol. zelżywość

Wiktionary


dysjunkcja

1. w logice: zdanie złożone z dwóch zdań połączonych spójnikiem "albo", prawdziwe pod warunkiem, że zachodzi najwyżej jedna z dwóch wskazanych w nich możliwości; zaprzeczenie koniunkcji; niewspółzachodzenie;
2. rozdzielenie, przerwa między częściami całości, np. obszarami występowania jakichś gatunków roślin lub zwierząt


SJP.pl

  • dysjunkcja w logice
  • dysjunkcja w retoryce
  • dysjunkcja zasięgu

Wikipedia


dysjunkcyjny

dysjunkcja; dysjunktywny


SJP.pl


dysjunktywny

dysjunkcja; dysjunkcyjny


SJP.pl


dysk

1. krążek używany w sporcie do rzutów w dal; nazwa tej konkurencji;
2. chrząstka międzykręgowa;
3. element konstrukcyjny w kształcie okrągłej tarczy;
4. nośnik pamięci komputerowej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) sport. przyrząd sportowy do rzucania na odległość w kształcie płaskiego, cienkiego koła;

 (1.2) każdy przedmiot w kształcie dysku (1.1)

 (1.3) inform. każdy nośnik danych w kształcie dysku (1.1)

 (1.4) płyta kompaktowa

 (1.5) anat. część kręgosłupa łącząca dwa kręgi;

Wiktionary

  • dysk – okrągły płaski przedmiot używany w sporcie od starożytności, zobacz: rzut dyskiem
  • dysk – w okresie antycznym wizerunek Słońca, zobacz też: Aton
  • dysk Airy’ego – optyka
  • dysk (krążek międzykręgowy) – część kręgosłupa
  • dysk akrecyjny – astronomia
  • dysk protoplanetarny – astronomia

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zawodnik wzbudził podziw publiczności wrzucając dysk w trybuny.

 (1.2) – Jak nazywają się te dyski na kołach samochodu? - Felgi.

 (1.3) Kupiłem nowe dyski.

 (1.4) Włóż dysk do odtwarzacza.

 (1.5) Dziadkowi znów wypadł dysk.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dɨsk, AS: dysk

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1) rzecz. dyskobol

 (1.2) rzecz. dyskografia

 (1.3) rzecz. dyskietka; przym. dyskowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) talerz, płyta

 (1.3) dyskietka

 (1.4) dysk optyczny, płyta, CD

Wiktionary


dyska

1. środowiskowa nazwa np. karty o dziesięciu oczkach, monety dziesięciogroszowej; dyszka;
2. w gwarze młodzieżowej: dyskoteka


SJP.pl


dyskalceata

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) rel. daw. członek odłamu franciszkanów zapoczątkowanego w Hiszpanii;

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Po dyskalceatach słuch zaginął.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) franciszkanin, minoryta, brat mniejszy, bernardyn, obserwant, alkantaryn, amadeita

Wiktionary


dyskalkulia

zaburzenie umiejętności liczenia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. zaburzenie umiejętności matematycznych;

Wiktionary

Dyskalkulia rozwojowa – zaburzenie zdolności wykonywania działań arytmetycznych. Uznaje się, że jest to specyficzne zaburzenie rozwojowe o podłożu środowiskowym lub genetycznym.

Dawniej dyskalkulią określano również podobne objawy wynikające z organicznego uszkodzenia mózgu, obecnie diagnozą określającą taki stan jest akalkulia.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Problem dyskalkulii nie dotyczy jedynie dzieci i młodzieży szkolnej, schorzenie to utrudnia życie na każdym etapie, utrudnia np. poruszanie się po mieście, ponieważ dyskalkulicy mają trudność w rozpoznawaniu numerów autobusów. (za [http://www.eduskrypt.pl/dyskalkulia_to_problem_spoleczny-info-4438.html eduskrypt.pl])

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɨskalˈkulʲja, AS: dyskalkulʹi ̯a

Wiktionary


dyskalkulik

osoba z zaburzeniami umiejętności liczenia


SJP.pl


dyskant

dawniej: dyszkant


SJP.pl


dyskantowy

dyskant; dyszkantowy


SJP.pl


dyskantysta

osoba obdarzona wysokim głosem chłopięcym i śpiewająca takim głosem; dyszkant, dyszkancista


SJP.pl


dyskdżokej

osoba prowadząca program muz. w radiu, telewizji, klubie muz. itp., utrzymująca kontakt z odbiorcami przez różne komentarze, niekoniecznie związane z muzyką; didżej; disc jockey


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) muz. prezenter muzyczny w dyskotece

Wiktionary

DJ (ang. disc jockey) – osoba zajmująca się dobieraniem oraz odtwarzaniem i miksowaniem muzyki na żywo. DJ najczęściej stara się stworzyć płynność muzyczną w swoim występie, łącząc ze sobą różne utwory muzyczne, dodając efekty dźwiękowe, sample, utwory typu a capella. DJ-e turntabliści posługują się także skreczem.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Lubię tego dyskdżokeja, bo puszcza fajną muzę.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. disc jockey m., didżej mos.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) disc jockey, didżej, DJ

Wiktionary


dyskdżokejka

dyskdżokej


SJP.pl

Patrz:

dyskdżokej

dyskeratoza

nieprawidłowe, przedwczesne lub niezupełne rogowacenie warstwy powierzchniowej naskórka, występujące w niektórych chorobach skóry


SJP.pl

Dyskeratoza (łac. dyskeratosis) – patologiczne rogowacenie pojedynczych komórek w warstwach nabłonka wielowarstwowego płaskiego, w których fizjologicznie rogowacenie nie występuje (w warstwach poniżej warstwy rogowej). Jest charakterystyczną cechą histologiczną niektórych chorób skóry, np. choroby Dariera.

Wikipedia


dyskietka

wymienny dysk magnetyczny o niewielkiej pojemności, umożliwiający zapis i odczyt danych; dysk elastyczny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) inform. przenośny nośnik magnetyczny o niewielkiej pojemności, umożliwiający zarówno odczyt jak i zapis danych;

Wiktionary

Dyskietka, inaczej dysk miękki (ang. floppy disk) – dysk wymienny, przenośny nośnik magnetyczny o niewielkiej pojemności, umożliwiający zarówno odczyt, jak i zapis danych. Nośnikiem danych jest wirujący krążek z wytrzymałego tworzywa sztucznego (najczęściej mylaru – politereftalanu etylenu w postaci cienkiej folii) pokryty warstwą magnetyczną. Średnica krążka oraz ilość możliwych do zapisania danych stanowią podstawowe parametry dyskietki.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zamiast dyskietki lepiej użyj pamięci USB.

 (1.1) Przeczytać taką dyskietkę może tylko bardzo archaiczny komputer.

 (1.1) Wymieniłam dwadzieścia dyskietek na jedną płytę kompaktową.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dɨsʲˈcɛtka, AS: dysʹḱetka

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dyskietkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dysk elastyczny, dysk miękki

Wiktionary


dyskietkowy

przymiotnik

 (1.1) inform. dotyczący dyskietki

 (1.2) inform. zapisany na dyskietce

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyskietka ż.

Wiktionary


dyskinetyczny

dyskineza


SJP.pl

Patrz:

dyskineza

dyskineza

w medycynie: mimowolne, nieskoordynowane skurcze mięśni, powodujące szybkie ruchy kończyn, mięśni twarzy, języka itp.


SJP.pl

Dyskinezy – nieskoordynowane i niezależne od woli ruchy kończyn lub całego ciała, wyginanie i prężenie, mimowolne ruchy warg, wysuwanie i chowanie języka. Dyskinezy dzieli się na wczesne i późne.

Wikipedia


dyskman

rzadko: przenośny odtwarzacz płyt kompaktowych; discman


SJP.pl


dysko

disco, disko;
1. dyskoteka;
2. muzyka dyskotekowa;
3. lokal, w którym tańczy się przy muzyce dyskotekowej;
4. dyskotekowy


SJP.pl


dyskobol

lekkoatleta rzucający dyskiem


SJP.pl

Dyskobol – rzeźba Myrona, wykonana w V w. p.n.e., przedstawiająca atletę rzucającego dyskiem.

Rzeźbiarz stworzył ją najprawdopodobniej we wczesnym okresie swojej twórczości. Uwzględnił w niej grecki kanon piękna. Postać jest wyidealizowana, ciało przedstawione w pełnej syntezie. Autor ukazał ruch i wewnętrzny dynamizm postaci w sposób zrównoważony i opanowany. Sportowiec jest ukazany tuż przed wyrzuceniem dysku (stąd nazwa „dyskobol”). Ramiona są ułożone w taki sposób, że wydaje się jakby tworzyły część okręgu. Głowa pochylona ku przodowi akcentuje oś symetrii ciała przebiegającą równolegle do lewej nogi zgiętej w kolanie, dotykającej dużym palcem ziemi. Jego ciało wydaje się przez to proporcjonalne. Rzeźbiarz uwidocznił także większość mięśni. Wydaje się jakby atleta został ujęty w momencie spoczynku między dwiema czynnościami, odchyleniem dysku do tyłu, a wyrzuceniem go. Jednocześnie brak emocji na twarzy przedstawianej postaci sugeruje ogromne skupienie. Postać ukazana jest w pełni realistycznie, oddaje naturalny ruch.

Wikipedia


dyskobolka

lekkoatletka rzucająca dyskiem


SJP.pl


dyskofon

urządzenie na płyty kompaktowe, w których płyta zapisana cyfrowo odczytywana jest za pomocą wiązki lasera; laserofon, gramofon cyfrowy


SJP.pl

Odtwarzacz CD – elektroniczne urządzenie cyfrowe służące do odtwarzania płyt CD z nagranym dźwiękiem w formacie Audio za pomocą wiązki lasera, w Polsce początkowo znane pod nazwą gramofon laserowy cyfrowy, gramofon cyfrowy lub dyskofon albo też odtwarzacz płyt kompaktowych.

Wikipedia


dyskografia

spis płyt nagranych przez muzyka lub zespół muzyczny; płytografia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) muz. zbiór nagrań muzycznych danego artysty; dorobek płytowy wykonawcy;

Wiktionary

Dyskografia (fr. discographie) – zbiór utworów nagranych przez danego artystę lub zespół muzyczny. Lista może zawierać również dodatkowe informacje, m.in. daty wydania, czy pozycje na listach przebojów.

Termin jest połączeniem dwóch wyrazów: „dysk” (ang. disc) – płyta fonograficzna, oraz „grafia” (ang. graphy) – pochodzi od greckiego przedrostka, który odnosi się do pisania.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W dyskografii Kayah znajdziemy utwory wykonywane w językach, po które rzadko sięgają inni polscy wokaliści m.in.: chiński, ladino czy romski.

Wiktionary


dyskoman

człowiek, który lubi chodzić na dyskoteki; dyskomuł


SJP.pl


dyskomanka

kobieta, która lubi chodzić na dyskoteki


SJP.pl


dyskomforcik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od dyskomfort

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To nie dyskomfort, lecz tylko mały dyskomforcik.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyskomfort m.

Wiktionary


dyskomfort

poczucie niedogodności, złego samopoczucia, braku zadowolenia z czegoś; frustracja, żal, gorycz, nieukontentowanie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) uczucie braku zaspokojenia wygody, komfortu

 (1.2) złe samopoczucie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zmiana czasu nie zagraża zdrowiu, chociaż u części ludzi powoduje uczucie dyskomfortu.

 (1.2) Wciąż odczuwasz dyskomfort w żołądku?

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyskomforcik mrz., komfort mrz.

 przym. niekomfortowy

Wiktionary


dyskomfortowy

taki, który wywołuje dyskomfort, czyli poczucie niedogodności, złego samopoczucia, braku zadowolenia z czegoś; niekomfortowy


SJP.pl


dyskomuł

1. stały bywalec dyskotek; dyskoman;
2. człowiek słuchający muzyki disco (rzadziej disco polo)


SJP.pl


dyskoncik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od dyskont

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To nie dyskont, lecz tylko mały dyskoncik.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyskont m.

Wiktionary


dyskont

1. różnica między niższą ceną sprzedaży a wyższą ceną nominalną, wykupu przez emitenta, stanowiąca zysk inwestora; dyskonto
2. sklep samoobsługowy mający w ofercie wybrane produkty po dużo niższych cenach niż inne sklepy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) hand. sklep samoobsługowy o ograniczonym asortymencie, oferujący towar w niższych cenach niż konkurencja;

Wiktionary

Dyskont (ang. discount „obniżka ceny, rabat”) – sklep sprzedający towar w ograniczonym asortymencie i w obniżonych cenach. Główną strategią dyskontów jest przyciąganie klientów obecnością towarów o niskich cenach i agresywną polityką promocyjną, skierowaną przede wszystkim na niskie ceny.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. dyskontowanie n., zdyskontowanie n.

:: zdrobn. dyskoncik m.

 czas. dyskontować ndk., zdyskontować dk.

 przym. dyskontowy

Wiktionary


dyskonter

w bankowości: osoba przeprowadzająca operacje dyskontowe


SJP.pl

Dyskonter – osoba podająca weksel do dyskonta. Najczęściej dyskonterem jest posiadacz weksla, który chce uzyskać środki pieniężne jeszcze przed terminem płatności weksla. W większości przypadków dyskontariuszem jest bank lub inny podmiot gospodarczy świadczący tego typu usługi. Czynności dyskonta weksli nie są czynnościami bankowymi (o ile nie wykonuje ich bank).

Wikipedia


dyskonto

różnica między niższą ceną sprzedaży a wyższą ceną nominalną, wykupu przez emitenta, stanowiąca zysk inwestora; dyskont


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) bank. operacja zakupu przez bank weksli lub papierów wartościowych przed terminem ich płatności za niższą stawkę

Wiktionary

  • dyskonto rzeczywiste proste – odwrotność procentu prostego
  • dyskonto rzeczywiste składane – odwrotność procentu składanego
  • dyskonto handlowe – metoda oprocentowania wkładu pieniężnego, stosowana w rachunku weksli i bonów skarbowych

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. dyskontowanie n., zdyskontowanie n.

Wiktionary


dyskontować

1. wykorzystywać jakiś fakt lub jakieś okoliczności dla siebie pomyślne;
2. porównywać wartości pieniężne w różnych okresach;
3. realizować weksel lub inne papiery wartościowe przed terminem ich płatności, z odliczeniem dyskonta


SJP.pl


dyskontowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|dyskontować.

Wiktionary

  • dyskonto rzeczywiste proste – odwrotność procentu prostego
  • dyskonto rzeczywiste składane – odwrotność procentu składanego
  • dyskonto handlowe – metoda oprocentowania wkładu pieniężnego, stosowana w rachunku weksli i bonów skarbowych

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. zdyskontowanie n., dyskonto n., dyskont mrz.

 czas. dyskontować ndk., zdyskontować dk.

 przym. dyskontowy

Wiktionary


dyskontowy

związany z dyskontem


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z dyskontem, dotyczący dyskontu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyskont m., dyskontowanie n., zdyskontowanie n.

Wiktionary


dyskontynuacja

zaprzestanie kontynuowania czegoś


SJP.pl

Zasada dyskontynuacji – zwyczajowa zasada, zgodnie z którą parlament, który kończy swoją kadencję, zamyka wszystkie sprawy, nad którymi pracował (niezależnie od tego, na jakim etapie się znajdują) i nie przekazuje ich nowemu parlamentowi.Wyjątki od tej zasady dotyczą:

  • projektów ustaw z inicjatywy obywatelskiej
  • sprawozdań sejmowej komisji śledczej
  • postępowań w sprawie odpowiedzialności konstytucyjnej
  • postępowań w Komisji do Spraw Unii Europejskiej
  • postępowań w sprawach petycji,
  • wniosków o pociągnięcie do odpowiedzialności karnej posłów i senatorów.

Wikipedia


dyskopatia

uszkodzenie dysku międzykręgowego w chorobie zwyrodnieniowej kręgosłupa


SJP.pl

Wikipedia


dyskopatyczny

dyskopatia


SJP.pl

Patrz:

dyskopatia

dyskopiłka

zabawka zmieniająca się z dysku w piłkę w czasie lotu


SJP.pl


dyskordancja

zaburzenie we wzajemnym układzie warstw skalnych spowodowane ruchami tektonicznymi lub erozją


SJP.pl


dyskordianin

wyznawca dyskordianizmu - parodii religii stworzonej w latach 50. XIX wieku w USA


SJP.pl


dyskordianizm

parodia religii stworzona w latach 50. XIX wieku w USA


SJP.pl

Dyskordianizm (ang. discordianism) – religia lub parodia religii stworzona około roku 1958 przez Kerry'ego Thornleya i Gregory'ego Hilla. Nazwa „dyskordianizm” pochodzi od rzymskiej bogini Dyskordii (grecka Eris). Kult ten sprzeciwia się autorytetom, regułom i tradycji.

Wikipedia


dyskordianka

wyznawczyni dyskordianizmu - parodii religii stworzonej w latach 50. XIX wieku w USA


SJP.pl


dyskordiański

dyskordianizm


SJP.pl

Patrz:

dyskordianizm

dyskoteka

1. płytoteka
2. zabawa dla młodzieży


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zabawa młodzieżowa, na której się tańczy przy muzyce

 (1.2) lokal, w którym się odbywają dyskoteki (1.1);

 (1.3) przest. płytoteka

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Gdybyś dbał o zdrowie, to nie leżałbyś w domu, a bawiłbyś się z dziewczętami na dyskotece.

 (1.2) Idziemy z nimi do dyskoteki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɨskɔˈtɛka, AS: dyskoteka

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dyskotekowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) środ. wstrząsy

 (1.3) płytoteka

Wiktionary


dyskotekowicz

potocznie: uczestnik lub wielbiciel dyskotek


SJP.pl


dyskotekowiczka

uczestniczka dyskoteki


SJP.pl


dyskotekowy

1. związany z dyskoteką;
2. potocznie: rozrywkowy, zabawowy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z dyskoteką, dotyczący dyskoteki

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na scenie prezentowały się zespoły folklorystyczne, tańca dyskotekowego.

 (1.1) Dziewczęta prezentowały się w strojach wieczorowych i dyskotekowych.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɨskɔtɛˈkɔvɨ, AS: dyskotekovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyskoteka ż.

Wiktionary


dyskowaty

przypominający dysk


SJP.pl


dyskowiec

rodzaj słodkowodnych ryb z rodziny pielęgnicowatych; paletka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) icht. nazwa systematyczna|Symphysodon discus|Heckel|ref=tak., ryba z rodziny pielęgnicowatych występująca w dorzeczu Amazonki;

Wiktionary

Paletka dyskowiec, dyskowiec właściwy, dyskowiec (Symphysodon discus) – gatunek ryby z rodziny pielęgnicowatych (Cichlidae). Występuje w dorzeczu Amazonki. Ryba popularna w hodowli akwaryjnej.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Popularnymi w hodowli akwaryjnej są południowoamerykańskie dyskowce.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dysk mrz.

 przym. dyskowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) war. paletka dyskowiec, dyskowiec właściwy

Wiktionary


dyskowy

związany z dyskiem


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z dyskiem

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dysk m., dyskowiec mzw.

Wiktionary


dyskratyczny

przymiotnik

 (1.1) med. związany z nieprawidłowym funkcjonowaniem organizmu lub jego części bądź je wykazujący

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) […] mimo iż, z przyrody swojej, nie należał do najzdrowszych i żołądek miał nieco dyskratyczny.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyskrazja ż.

Wiktionary


dyskrazyt

minerał srebrzystobiały lub kremowy, antymonek srebra


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) miner. minerał z grupy antymonków, antymonek srebra, srebrzystobiały, metaliczny minerał;

Wiktionary

Dyskrazyt – minerał z grupy antymonków. Nazwa pochodzi od gr. δυσκράσις (diskrasis) = „zły stop”.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. dyskrazytowy

Wiktionary


dyskrecja

1. niewtrącanie się w sprawy innych; takt; delikatność;
2. dochowanie tajemnicy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdolność zachowywania tajemnic

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na wstępie mojego listu proszę o dyskrecję, bo sprawa jest osobistej natury.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyskretność ż.

 przym. dyskretny

 przysł. dyskretnie

Wiktionary


dyskrecjonalność

dyskrecjonalny


SJP.pl

Patrz:

dyskrecjonalny

dyskrecjonalny

1. poufny, dyskretny;
2. pozostawiony do decyzji


SJP.pl


dyskredyt

dawniej: utrata zaufania, niełaska


SJP.pl


dyskredytacja

utrata wiarygodności, podważenie autorytetu; kompromitacja


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) książk. ośmieszenie kogoś, podważenie jego autorytetu

Wiktionary

Dyskredytacja – rodzaj krytyki, która:

a) nie dotyczy meritum, lecz osoby;

b) nie jest analizą i syntezą opisową, ale wypowiedzią ocenno-perswazyjną;

c) jest rezultatem i przejawem własnego zaangażowania w sprawę, w jakiś spór podyktowany rozbieżnością interesów i poglądów;

d) jest nieżyczliwa (choć niekoniecznie złośliwa);

e) służy dyskwalifikacji przeciwnika, a nie wpływaniu na jego poprawę.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. dyskredytowanie n., zdyskredytowanie n.

 czas. dyskredytować ndk., zdyskredytować dk.

Wiktionary


dyskredytować

przedstawiać w złym świetle, podważać autorytet, kompromitować


SJP.pl


dyskrepancja

rozbieżność, sprzeczność, niezgodność


SJP.pl


dyskretka

1. małe lusterko do pozwalające na dyskretne szminkowanie ust;
2. mała firanka sięgająca zwykle do połowy szyby; zazdrostka;
3. dawniej: starsza osoba towarzysząca młodej kobiecie dla przyzwoitości; przyzwoitka


SJP.pl


dyskretnie

przysłówek

 (1.1) w sposób dyskretny

 (1.2) mat. w sposób nieciągły

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyskretność ż., dyskrecja ż.

 przym. dyskretny

Wiktionary


dyskretniej

stopień wyższy od przysłówka: dyskretnie


SJP.pl


dyskretniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: dyskretny


SJP.pl


dyskretnik

damskie etui na podpaski, wkładki, tampony itp.


SJP.pl


dyskretność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest dyskretne; cecha tych, którzy są dyskretni

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyskrecja ż.

 przym. dyskretny

 przysł. dyskretnie

Wiktionary


dyskretny

1. dochowujący tajemnicy, niewtrącający się do cudzych spraw; taktowny;
2. mający pozostać tajemnicą;
3. nierzucający się w oczy, ledwo zauważalny; delikatny, cichy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) zachowujący tajemnice i taktowny

 (1.2) taki, który nie rzuca się w oczy

 (1.3) mat. przyjmujący wartości z przeliczalnego zbioru

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ania jest wspaniałą przyjaciółką, dyskretną i lojalną.

 (1.2) Ja bym tu dał jakiś dyskretny akcent kolorystyczny.

 (1.3) Widmo operatora jest zdegenerowane i dyskretne.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dɨsˈkrɛtnɨ, AS: dyskretny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyskrecja, dyskretność, dyskretyzacja, dyskretyzator

 przysł. dyskretnie

Wiktionary


dyskretyzacja

1. w matematyce, statystyce: przejście ze zmiennych ciągłych do zmiennych dyskretnych, zwykle w celu dalszej ich obróbki metodami numerycznymi;
2. w telekomunikacji: przekształcanie sygnałów ciągłych w impulsy w procesie przechodzenia z formy analogowej do cyfrowej; kwantyzacja


SJP.pl

  • dyskretyzacja – w statystyce
  • dyskretyzacja – w matematyce
  • dyskretyzacja obszaru – w metodzie elementów skończonych
  • próbkowanie

Wikipedia


dyskretyzacyjny

dyskretyzacja


SJP.pl

Patrz:

dyskretyzacja

dyskretyzator

urządzenie przetwarzające sygnał analogowy na sygnał cyfrowy; digitizer, digitalizator, dygitalizator, dygitalizer, konwertor analogowo-cyfrowy


SJP.pl


dyskryminacja

ograniczanie przywilejów, praw, a nawet prześladowanie części społeczności, zwykle na tle rasowym, etnicznym, religijnym lub kulturowym


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ograniczanie przywilejów, praw, a nawet prześladowanie części społeczności, zwykle na tle rasowym, etnicznym, religijnym lub kulturowym

Wiktionary

  • dyskryminacja (prawo)
  • dyskryminacja (psychologia społeczna)
  • dyskryminacja (psychoakustyka)
  • dyskryminacja czuciowa (neurologia)
  • dyskryminacja metalu

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Prawo zabrania dyskryminacji z powodu rasy, czy religii.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɨskrɨ̃mʲĩˈnat͡sʲja, AS: dyskrỹmʹĩnacʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyskryminowanie n., dyskryminator m., dyskryminatorka ż.

 czas. dyskryminować ndk.

 przym. dyskryminacyjny

Wiktionary


dyskryminacyjny

związany z dyskryminacją


SJP.pl


dyskryminator

w telekomunikacji: układ elektroniczny w odbiorniku, w którym sygnał o modulowanej w fazie lub częstotliwości (PM lub FM) przekształcany jest w sygnał o modulowanej amplitudzie (AM)


SJP.pl

Dyskryminator – układ elektroniczny selekcjonujący napływające do niego sygnały elektryczne według pewnej ich cechy lub cech, np. amplitudy, kształtu, etc.

Stosowany na przykład w różnego rodzaju czujnikach do oddzielenia sygnałów niepożądanych od użytecznych.

Wikipedia


dyskryminować

ograniczać przywileje, prawa człowieka, prześladować część społeczności, zwykle na tle rasowym, etnicznym, religijnym lub kulturowym


SJP.pl

czasownik

 (1.1) prześladować poszczególne osoby lub grupy lub ograniczać ich prawa ze względu na rasę, narodowość, wyznanie, płeć itp.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Im grupa „odszczepieńców” jest mniejsza i bardziej dyskryminowana, tym poczucie solidarności jest większe.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyskryminacja ż., dyskryminowanie n., dyskryminator m., dyskryminatorka ż.

 przym. dyskryminacyjny

Wiktionary


dyskryminowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) stosowanie dyskryminacji

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyskryminacja ż., dyskryminator m., dyskryminatorka ż.

 czas. dyskryminować ndk.

 przym. dyskryminacyjny

Wiktionary


dyskryminujący

ograniczać przywileje, prawa człowieka, prześladować część społeczności, zwykle na tle rasowym, etnicznym, religijnym lub kulturowym


SJP.pl

Patrz:

dyskryminować

dyskurs

1. dyskusja, rozmowa, przemowa, zwłaszcza na tematy naukowe;
2. wywód przeprowadzony na zasadzie logicznego wnioskowania


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) dyskusja, wymiana zdań

Wiktionary

Dyskurs (łac. discursus „bieganie tam i z powrotem”) – pojęcie wywodzące się z językoznawstwa i oznaczające formę organizacji języka. Pojęcie to należy traktować jako uogólnienie pojęcia konwersacji. Dyskurs to zarówno komunikaty pisane i mówione. W uproszczeniu, dyskurs odnosi się do użycia języka, mającego na celu umożliwienie komunikacji na dane tematy w konkretnej dziedzinie życia.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Tradycyjny empirystyczny dyskurs feministyczny koncentruje się na uciśnieniu kobiet.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dyskusja

Wiktionary


dyskursik

zdrobnienie od: dyskurs


SJP.pl


dyskursywizm

myślenie lub proces poznawczy oparty na ciągu logicznego wnioskowania


SJP.pl


dyskursywność

opieranie się na ścisłym, logicznym wnioskowaniu


SJP.pl


dyskursywny

oparty na ścisłym i logicznym wywodzeniu kolejnych kroków rozumowania z etapów poprzednich; poparty argumentacją


SJP.pl


dyskusja

ustna lub pisemna wymiana poglądów, umożliwiająca wysunięcie wspólnych wniosków; polemika, dysputa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) jeden ze sposobów wymiany poglądów praktykowany przez dwoje lub więcej osób zainteresowanych danym tematem lub zjawiskiem;

 (1.2) rozważanie wszystkich aspektów czegoś

Wiktionary

Dyskusja (od łac. discussio 'roztrząsanie') – jeden ze sposobów wymiany poglądów na określony temat, popartych argumentami, prowadzona w gronie dwóch lub więcej osób. Dyskusja może mieć formę ustną (komunikacja werbalna) lub pisemną. W wyniku dyskusji dochodzi do ścierania się różnych poglądów związanych z różnymi punktami widzenia osób prowadzących dyskusję. W przeciwieństwie jednak do debaty czy dialogu nie skupia się na pokonaniu oponenta lub osiągnięciu kompromisu, lecz jej głównym założeniem jest prezentacja własnych poglądów w celu znalezienia odpowiedzi i rozwiązań na problemy swoje i innych.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Dyskusja na internetowym forum szybko przerodziła się w pyskówkę.

 (1.2) Po przeprowadzonej dyskusji rozwiązań otrzymanej zależności okazało się, że naukowiec powinien zwiększyć a nie zmniejszyć masę badanej substancji.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dɨsˈkusʲja, AS: dyskusʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyskusyjność ż., dyskutant m., dyskutantka ż., dyskutowanie n., przedyskutowanie n.

 czas. dyskutować ndk., przedyskutować dk.

 przym. dyskusyjny

 przysł. dyskusyjnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rozmowa, debata

 (1.2) analiza

Wiktionary


dyskusyjność

dyskusyjny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest dyskusyjne; cecha tych, którzy są dyskusyjni

Wiktionary

Patrz:

dyskusyjny

Powiązane:

 przym. dyskusyjny

 przysł. dyskusyjnie

 rzecz. dyskutantka ż., dyskusja ż., dyskutant mos., dyskutowanie n., przedyskutowanie n.

 czas. dyskutować

Wiktionary


dyskusyjny

dotyczący dyskusji, będący przedmiotem dyskusji


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący dyskusji, będący przedmiotem dyskusji

 (1.2) budzący dyskusje, spory

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Po południu rozpoczynamy panel dyskusyjny w sali nr 5.

 (1.2) To dyskusyjna kwestia, czy Che Guevara był bohaterem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɨskuˈsɨjnɨ, AS: dyskusyi ̯ny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyskusja ż., dyskusyjność ż., dyskutant m., dyskutantka ż., dyskutowanie n., przedyskutowanie n., podyskutowanie n.

 czas. dyskutować ndk., podyskutować, przedyskutować

 przysł. dyskusyjnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) wątpliwy, problematyczny, sporny, nieoczywisty

Wiktionary


dyskutant

osoba uczestnicząca w dyskusji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba biorąca udział w dyskusji, zabierająca głos w dyskusji

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wtrąciłem swoje trzy grosze do dyskusji o filozofii, bo musiałem poprawić jednego z dyskutantów, który moim zdaniem zbyt uprościł omawiany temat.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dɨsˈkutãnt, AS: dyskutãnt

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyskusja ż., dyskusyjność ż., dyskutowanie n., przedyskutowanie n., przedyskutowywanie n., podyskutowanie n.

:: fż. dyskutantka ż.

 czas. dyskutować ndk., przedyskutować dk./ndk., przedyskutowywać, podyskutować dk.

 przym. dyskusyjny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przest. dysputant

Wiktionary


dyskutantka

dyskutant


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta uczestnicząca w dyskusji

Wiktionary

Patrz:

dyskutant

Przykłady

 (1.1) Jednej z dyskutantek nie dopuszczono w ogóle do głosu.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyskusja ż., dyskusyjność ż., dyskutowanie n., przedyskutowanie n., przedyskutowywanie n., podyskutowanie n.

:: fm. dyskutant mos.

 czas. dyskutować ndk., przedyskutować dk./ndk., przedyskutowywać, podyskutować dk.

 przym. dyskusyjny

Wiktionary


dyskutować

prowadzić dyskusję; dysputować


SJP.pl

czasownik

 (1.1) prowadzić dyskusję

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Tata dyskutuje o polityce ze swoimi kolegami z partii.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɨskuˈtɔvat͡ɕ, AS: dyskutovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyskusja ż., dyskusyjność ż., dyskutant m., dyskutantka ż., dyskutowanie n., przedyskutowanie n.

 czas. przedyskutować dk.

 przym. dyskusyjny

 przysł. dyskusyjnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) prowadzić dyskusję, debatować; przest. dysputować

Wiktionary


dyskutowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) prowadzenie dyskusji

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. przedyskutowanie n., przedyskutowywanie n., podyskutowanie n., dyskusja ż., dyskusyjność ż., dyskutant m., dyskutantka ż.

 czas. dyskutować ndk., przedyskutować dk./ndk., podyskutować

 przym. dyskusyjny

 przysł. dyskusyjnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) debatowanie; książk. radzenie; przest. dysputowanie

Wiktionary


dyskw.

skrót od: dyskwalifikacja


SJP.pl


dyskwalifikacja

1. stwierdzenie czyjejś niezdatności do podjęcia lub kontynuowania jakiejś działalności;
2. pozbawienie zawodnika lub drużyny prawa do startu w zawodach jako kara za naruszenie przepisów; wykluczenie;
3. stwierdzenie nieprzydatności lub zmniejszonej wartości czegoś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) sport. pozbawienie kogoś prawa udziału w dalszych etapach rywalizacji ze względu na naruszenie zasad

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyskwalifikowanie n., zdyskwalifikowanie n.

 czas. dyskwalifikować ndk., zdyskwalifikować dk.

Wiktionary


dyskwalifikować

1. stwierdzać brak wymaganych kwalifikacji;
2. świadczyć o braku kwalifikacji;
3. pozbawiać zawodnika lub drużyny prawa do startu w zawodach za naruszenie przepisów; wykluczać;
4. stwierdzać nieprzydatność lub zmniejszoną wartość czegoś


SJP.pl


dyskwizycja

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) daw. badanie, roztrząsanie, rozprawianie

Wiktionary


dyslalia

zaburzenie mowy polegające na złej wymowie głoski lub głosek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. ogólne określenie wad wymowy

Wiktionary

Dyslalia (gr. dys – zaburzenie, lalia – mowa) – zaburzenia mowy polegające na nieprawidłowej realizacji fonemów (najmniejszych elementów składowych wyrazów) według zazwyczaj ustalonych norm społecznych spowodowane wadami w ukształtowaniu lub uszkodzeniu peryferyjnych organów artykulacyjnych (takich jak wargi, zęby, język czy podniebienie) dotyczące tylko aspektu artykulacyjnego języka.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: dɨsˈlalʲja, AS: dyslalʹi ̯a

Wiktionary


dysleksja

zaburzenia w umiejętności czytania


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. psych. eduk. specyficzne trudności w nauce czytania i pisania;

Wiktionary

Dysleksja rozwojowa (gr. dys „nie” + lexis „wyraz, czytanie”), czyli specyficzne trudności w nauce czytania i pisania (F81.0 w ICD-10 i315.0 w DSM) – według Światowej Federacji Neurologów (definicja z 1968) zaburzenie manifestujące się trudnościami w nauce czytania i pisania przy stosowaniu standardowych metod nauczania oraz inteligencji na poziomie co najmniej przeciętnym i sprzyjających warunkach społeczno-kulturowych. Dysleksja została opisana pierwszy raz na przełomie XIX i XX wieku. Obecnie dysleksję rozwojową można zdiagnozować także u dziecka z inteligencją niższą niż przeciętna (DSM V), o ile obniżone możliwości intelektualne nie wyjaśniają w pełni istotnych trudności w czytaniu i pisaniu, a funkcje percepcyjno-motoryczne są wyraźnie zaburzone.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Przebadano go w poradni i stwierdzono, że ma dysleksję.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dɨsˈlɛksʲja, AS: dysleksʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyslektyk m., dyslektyczka ż.

 przym. dyslektyczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dysleksja rozwojowa, legastenia

Wiktionary


dyslektyczka

dyslektyk


SJP.pl

Patrz:

dyslektyk

dyslektyczny

dotyczący dysleksji lub dyslektyka


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) psych. med. dotyczący dysleksji lub dyslektyka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dysleksja ż., dyslektyczka ż., dyslektyk mos.

Wiktionary


dyslektyk

osoba z ograniczoną możliwością nauki czytania, cierpiąca na dysleksję


SJP.pl


dyslokacja

1. rozmieszczenie, przemieszczenie czegoś, zwłaszcza sił zbrojnych; rozłożenie, rozlokowanie;
2. przemieszczenie warstw skalnych spowodowane ruchami skorupy ziemskiej; deformacja tektoniczna


SJP.pl

Dyslokacja

  • dyslokacja tektoniczna – przemieszczenie mas skalnych w układzie warstw wywołane ruchami tektonicznymi skorupy ziemskiej.
  • dyslokacja (krystalografia) – defekt w krysztale.
  • dyslokacja wojsk – rozmieszczenie, rozlokowanie, zwłaszcza sił zbrojnych na terytorium państwa.

Wikipedia


dyslokacyjny

związany z dyslokacją


SJP.pl


dyslokować

rozmieszczać, przemieszczać, zwłaszcza siły zbrojne


SJP.pl


dysmorfia

1. nieprawidłowa budowa ciała;
2. dysmorfia mięśniowa:
a) zaburzenie psychiczne objawiające się poczuciem posiadania niewystarczającej masy mięśniowej; bigoreksja;
b) uzależnienie od treningu fizycznego wynikające z takiego zaburzenia


SJP.pl

Wady wrodzone – odstępstwa od normy budowy anatomicznej. Dzielone są zwykle na wady duże, powodujące poważne następstwa dla zdrowia i niekiedy uniemożliwiające przeżycie urodzonego z wadą dziecka, i wady małe (małe anomalie), mające głównie znaczenie kosmetyczne. Określane są one często jako cechy dysmorficzne (dysmorfie).

Wikipedia


dysmorficzny

dysmorfia


SJP.pl

Patrz:

dysmorfia

dysmorfofobia

chorobliwy lęk związany z przekonaniem o nieestetycznym wyglądzie własnego ciała; BDD


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) psych. chorobliwe, lękowe przekonanie o własnej szpetocie;

Wiktionary

Cielesne zaburzenie dysmorficzne (ang. body dysmorphic disorder, BDD) dawniej znane jako dysmorfofobia – zaburzenie psychiczne, charakteryzujące się występowaniem ciągłych obaw związanych z przekonaniem o nieestetycznym wyglądzie lub budowie ciała. Termin ma pochodzenie greckie. Słowo dysmorfia oznaczało w języku greckim brzydotę, szczególnie twarzy.

Wikipedia


dysmorfofobiczka

kobieta z obsesyjnym przekonaniem o nieestetycznym wyglądzie własnego ciała


SJP.pl


dysmorfofobiczny

dysmorfofobia


SJP.pl

Patrz:

dysmorfofobia

dysmorfofobik

osoba z obsesyjnym przekonaniem o nieestetycznym wyglądzie własnego ciała


SJP.pl


dysmutacja

Dysproporcjonowanie (dysmutacja) – rodzaj przemiany chemicznej, w której jedno indywiduum chemiczne (pierwiastek, jon lub związek chemiczny) ulega jednoczesnej przemianie chemicznej do dwóch różnych produktów.

Przykłady reakcji dysproporcjonowania:

  • Autodysocjacja:
2H
2
O → H
3
O+
+ OH
2NH
3
→ NH+
4
+ NH
2
  • Reakcja redoks:
2H
2
O
2
→ 2H
2
O + O
2
– w której tlen z nadtlenku wodoru zmienia stopień utlenienia z −I na −II (w wodzie) i 0 (w cząsteczce tlenu);
Cl
2
+ 2OH
→ Cl
+ ClO
+ H
2
O
– w której chlor (Cl0) ulega jednoczesnej redukcji do jonu chlorkowego (−I stopień utlenienia) i utlenieniu do jonu podchlorawego (I stopień utlenienia);
  • wymiana ligandów:
2(R1
O)(R2
O)P(H)Se → (R1
O)
2
P(H)Se + (R2
O)
2
P(H)Se
– gdzie niesymetryczny diester H-selenofosfonianowy zawierający dwie różne reszty alkoholowe przekształca się w dwa estry symetryczne;
2(RO)
2
P(H)O → (RO)
3
P + RO
P(H)(OH)O
– gdzie diester H-fosfonianowy przekształca się w triester i monoester.

Wikipedia


dysocjacja

1. rozpad cząsteczki związku chemicznego lub pierwiastka na cząsteczki prostsze, atomy lub jony;
2. zaburzenie osobowości objawiające się czasowym wyłączeniem się pewnych czynności psychicznych spod świadomej kontroli


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) chem. proces rozpadu cząsteczek chemicznych na mniejsze cząsteczki, pojedyncze atomy lub jony;

 (1.2) psych. spektrum doświadczeń (w tym zaburzeń), które łączy poczucie oddzielenia się od rzeczywistości, fizycznych doświadczeń lub emocji;

Wiktionary

  • dysocjacja elektrolityczna
  • dysocjacja termiczna
  • dysocjacja (psychologia)

Wikipedia

Powiązane:

 przym. dysocjacyjny

 przysł. dysocjacyjnie

 czas. dysocjować ndk.

Wiktionary


dysocjacyjny

związany z dysocjacją


SJP.pl


dysocjować

o związkach chemicznych i pierwiastkach: rozpadać (rozpaść) się na cząsteczki prostsze, wolne atomy lub jony


SJP.pl


dysolucja

rzadziej: rozpad, rozwiązanie, rozprzężenie (czegoś)


SJP.pl


dysonanowość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest dysonanowe

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dysonanowy

 przysł. dysonanowo

Wiktionary


dysonans

1. w literaturze: rodzaj rymu niedokładnego;
2. brak współbrzmienia dźwięków w utworze muzycznym


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) muz. dźwięki zagrane razem lub po sobie, lecz nie dające wrażenia harmonijnego współbrzmienia

 (1.2) przen. brak zgodności, brak dopasowania

Wiktionary

Dysonans (łac. dissonans) – interwał brzmiący niezgodnie dla ucha ludzkiego.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Sekunda i septyma są dysonansami znajdującymi się w obrębie oktawy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dɨˈsɔ̃nãw̃s, AS: dysõnãũ̯s

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: zdrobn. dysonansik mrz.

 przym. dysonansowy

 przysł. dysonansowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) rozbieżność, dysharmonia, sprzeczność, niezgodność, różnica

Wiktionary


dysonansik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od dysonans

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To nie dysonans, lecz tylko mały dysonansik.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dysonans m.

Wiktionary


dysonansowość

dysonansowy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co dysonansowe

Wiktionary

Patrz:

dysonansowy

Powiązane:

 przym. dysonansowy

Wiktionary


dysonansowy

w muzyce: taki, który narusza zasady harmonii, czyli współbrzmienia dźwięków muzycznych; nieharmoniczny, dysharmoniczny


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z dysonansem, dotyczący dysonansu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dysonans m., dysonansowość ż.

Wiktionary


dysonować

brzmieć nieharmonicznie, tworzyć dysonanse


SJP.pl


dysortografia

zaburzenia w umiejętności poprawnego pisania ortograficznego


SJP.pl

Dysortografia – specyficzne zaburzenie w nauce pisania, objawiające się popełnianiem błędów ortograficznych pomimo znajomości zasad pisowni i odpowiedniej motywacji do poprawnego pisania. Dysortografia może być korygowana, jednak całkowite ustąpienie objawów występuje bardzo rzadko.

Wikipedia


dysortograficzny

dysortografia


SJP.pl

Patrz:

dysortografia

dysortografik

osoba niebędąca w stanie przyswoić zasad ortografii


SJP.pl


dysosmia

zaburzenie węchu


SJP.pl

Zaburzenia węchu (dysosmia) – upośledzenie lub zmiana odczuwania wrażeń węchowych.

Za odczuwanie bodźców węchowych odpowiedzialne są następujące struktury (tworzące drogę węchową):

  • pole węchowe – obszar o wielkości około 2,5 cm znajdujący się w błonie śluzowej przedniej części przegrody nosa.
  • dwubiegunowe komórki węchowe, których jedne wypustki znajdują się w polu węchowym, natomiast drugie przechodzą przez blaszkę sitową do opuszki węchowej tworząc tzw. ‘nici węchowe’
  • nici węchowe wnikają do tzw. opuszki węchowej i oplatają komórki mitralne tworząc kłębuszki węchowe odpowiadające za proces integracji informacji węchowej.
  • pasmami węchowymi odchodzącymi od kłębuszków węchowych informacje kierują się do ośrodków CUN o różnym rozwoju filogenetycznym, między innymi do wzgórza, układu limbicznego oraz obszaru węchowego kory mózgowej, zlokalizowany od haka skroniowego po środkową część powierzchni płata czołowego.

Wikipedia


dyspalatalizacja

w językoznawstwie: zanik palatalnej (miękkiej) wymowy głosek, zwłaszcza spółgłosek (np. mazowieckie "lypa" zamiast "lipa"); depalatalizacja


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) jęz. zob. depalatalizacja.

Wiktionary


dyspanseryjny

dotyczący masowych form opieki sanitarno-medycznej


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) med. dotyczący masowej profilaktyki i opieki sanitarnej i medycznej

Wiktionary


dyspanseryzacja

wyodrębnianie w populacji jednorodnych grup wymagających szczególnej opieki medycznej


SJP.pl


dyspareunia

stan chorobowy o różnej etiologii, w którym występują bolesne stosunki płciowe uniemożliwiające osiągnięcie satysfakcji seksualnej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. seks. dysfunkcja seksualna polegająca na odczuwaniu bólu podczas stosunku płciowego;

Wiktionary

Dyspareunia – dysfunkcja seksualna objawiająca się odczuwaniem bólu w czasie stosunku.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Międzynarodowa Klasyfikacja Chorób (…) rozróżnia dyspareunię organiczną i nieorganiczną (…).

Wiktionary


dysparytet

w ekonomii: nierówność dwóch parametrów, np. poziomu dochodów, stóp procentowych, niekorzystna dla jednej ze stron; brak pożądanej lub oczekiwanej proporcji, parytetu


SJP.pl


dyspasza

rozliczanie strat i kosztów wzajemnych, między zainteresowanymi stronami


SJP.pl


dyspaszer

rzeczoznawca oceniający straty poniesione podczas awarii statku


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) ekon. rzeczoznawca rozliczający straty poniesione podczas awarii statku i dzielący je pomiędzy właściciela ładunku a armatora

Wiktionary

Dyspaszer – biegły i rzeczoznawca, który robi dyspaszę (rozlicza straty, do których doszło przez awarię statku) oraz dzieli owe straty między armatora i właściciela ładunku. W Polsce, zgodnie z art. 255. kodeksu morskiego, listę dyspaszerów prowadzi Prezes Krajowej Izby Gospodarczej.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) (…) Ustalenia, czy zachodzi awaria wspólna, obliczenia wysokości strat awarii wspólnej i ich rozdzielenia (…) dokonuje dyspaszer na zlecenie armatora.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyspasza ż.

 przym. dyspaszerski

Wiktionary


dyspeczer

osoba zatrudniona na stanowisku pracownika odpowiedzialnego za koordynację właściwego rozdziału zadań, zaopatrzenia, materiałów, kierowania ruchem itp.; dyspozytor


SJP.pl


dyspeczerka

kobieta zatrudniona na stanowisku pracowniczki odpowiedzialnej za koordynację właściwego rozdziału zadań, zaopatrzenia, materiałów, kierowania ruchem itp.; dyspozytorka


SJP.pl


dyspensa

1. jednorazowe zwolnienie od obowiązku przestrzegania przepisów kościelnych, wydane przez władze kościelne;
2. żartobliwie: zwolnienie od jakichś obowiązków


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kośc. zwolnienie od przepisów prawa kościelnego;

 (1.2) żart. zwolnienie z wymogów

Wiktionary

Dyspensa (łac. dispensatio) – w Kościele rzymskokatolickim zwolnienie od obowiązujących przepisów prawa kościelnego w przypadkach szczególnych.

Dyspensy może udzielić papież każdemu ochrzczonemu od wszystkich ustaw kościelnych lub biskupi ordynariusze, lecz jedynie od prawa diecezjalnego i wyłącznie członkom diecezji. Dyspensa może być też udzielona przez przełożonych zakonnych, choć tylko od ustaw zakonnych i jedynie swym podwładnym.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Papież nieoczekiwanie nie udzielił dyspens zbuntowanym siostrom zakonnym.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dɨsˈpɛ̃w̃sa, AS: dyspũ̯sa

Wiktionary

Powiązane:

 czas. dyspensować

Wiktionary


dyspensacja

dawniej: dyspensa


SJP.pl


dyspenser

1. urządzenie do rozwijania i odcinania taśmy;
2. urządzenie dozujące; dozownik, dozownica, dawkownik;
3. urządzenie do wydawania czegoś; automat, podajnik;
4. dyspenser kasjerski - urządzenie do wspomagania pracy kasjerów; automat kasjerski


SJP.pl

Dozownik, dyspenser, dawkownik, dozator – urządzenie wydzielające w zadanych porcjach (dozach) materiał lub czynnik. Porcja może być odmierzana objętościowo, wagowo lub czasem trwania. Dozownik ułatwia wykonywanie codziennych czynności i pozwala oszczędnie gospodarować materiałami lub czynnikami.

Wikipedia


dyspensować

udzielać dyspensy


SJP.pl


dyspepsja

zaburzenia w trawieniu, niestrawność


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. książk. zob. niestrawność.

Wiktionary

Dyspepsja (gr. przedr. δυσ- dys- „źle, z trudem”, πέπτειν peptein „trawić”; łac. dyspepsia), pot. niestrawność – występowanie w nadbrzuszu przewlekłego lub nawracającego bólu, który trwa przynajmniej przez 4 tygodnie. Ta definicja została przyjęta w 1999 roku w Rzymie i nosi nazwę kryteriów rzymskich II. Poprzednia definicja, według tak zwanych kryteriów rzymskich I, mówiła o występowaniu bólu w nadbrzuszu w linii pośrodkowej ciała, którym towarzyszy uczucie pełności w nadbrzuszu, wczesne wrażenie sytości, wzdęcia i/lub nudności, nie brała ona jednak pod uwagę długości trwania objawów.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. dyspeptyczny

Wiktionary


dyspeptyczny

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z dyspepsją, dotyczący dyspepsji

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyspepsja ż.

Wiktionary


dysperbit

substancja zabezpieczająca powierzchnię przed działaniem wody


SJP.pl


dyspergator

substancja ułatwiająca rozdrobnienie cząsteczek ciała stałego w cieczy


SJP.pl


dyspergować

rozdrabniać większe cząstki danej substancji na mniejsze


SJP.pl


dyspersja

1. rozszczepienie światła, rozkład na barwy składowe;
2. rozsiew; rozproszenie; zróżnicowanie; zmienność


SJP.pl

  • dyspersja (biologia)
  • dyspersja (chemia fizyczna)
  • dyspersja (matematyka)
  • dyspersja fali
    • dyspersja (optyka)
    • modowa dyspersja polaryzacyjna
  • dyspersja spektrometru

Wikipedia


dyspersyjny

1. związany z rozszczepieniem się światła;
2. dotyczący rozproszenia substancji w roztworach koloidalnych; rozproszony


SJP.pl


dyspinksja

niemożność rysowania wynikająca z dysfunkcji rąk, wzroku lub zaburzenia koordynacji zmysłowo-ruchowej


SJP.pl


dysplastyczka

dysplastyk


SJP.pl

Patrz:

dysplastyk

dysplastyczny

dysplastyk


SJP.pl

Patrz:

dysplastyk

dysplastyk

w psychologii: człowiek o nieharmonijnej budowie ciała, odznaczający się egocentryzmem, introwersją i skłonnością do krańcowych uczuć; typ dysplastyczny


SJP.pl


dysplazja

nieprawidłowe ukształtowanie się tkanki, narządu lub organizmu w wyniku zaburzeń dotyczących zmiany kształtu i wielkości komórek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. nieprawidłowość budowy tkanki, narządu lub organizmu polegająca na niewłaściwych proporcjach ich części;

Wiktionary

  • dysplazja (zmiana przedrakowa)
  • dysplazja (zaburzenie rozwojowe)

Wikipedia


dyspondej

stopa metryczna złożona z czterech sylab akcentowanych lub czterech sylab długich


SJP.pl


dysponencki

dysponent


SJP.pl

Patrz:

dysponent

dysponenda

1. lista książek, broszur w magazynie;
2. niesprzedane książki otrzymane w komis do rozporządzenia tego, który je dostarczył


SJP.pl


dysponent

osoba lub instytucja dysponująca, zarządzająca czymś


SJP.pl


dysponentka

dysponent


SJP.pl

Patrz:

dysponent

dysponować

1. rozporządzać czymś; mieć coś do dyspozycji;
2. wydawać polecenia komuś


SJP.pl

czasownik przechodni

 (1.1) mieć możliwość użycia czegoś

 (1.2) wydawać polecenie wykonania lub dostarczenia czegoś

 (1.3) rel. (w Kościele katolickim) udzielić ostatnich sakramentów

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nasz hotel dysponuje pokojami jedno-, dwu- i trzyosobowymi.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɨspɔ̃ˈnɔvat͡ɕ, AS: dyspõnovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dysponowanie n., dyspozycja, dysponent

 czas. zadysponować, rozdysponować

 przym. dyspozycyjny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rozporządzać, mieć do dyspozycji

 (1.2) zarządzać

Wiktionary


dysponowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|dysponować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɨspɔ̃nɔˈvãɲɛ, AS: dyspõnovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. dysponować

Wiktionary


dysponowany

będący w dobrej formie psychicznej lub fizycznej


SJP.pl


dyspozycja

1. rozporządzenie, zarządzenie wydane komuś; polecenie;
2. czyjaś forma fizyczna lub psychiczna;
3. wrodzona skłonność lub talent do czegoś; predyspozycja, usposobienie;
4. układ, plan, podział czegoś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) polecenie wykonania czegoś

 (1.2) forma fizyczna lub psychiczna kogoś lub czegoś

 (1.3) wrodzona skłonność lub umiejętność

 (1.4) ułożony plan czegoś

Wiktionary

  • dyspozycja – element normy prawnej
  • dyspozycja – specyfikacja techniczna organów piszczałkowych

Wikipedia

Powiązane:

 czas. dysponować

 rzecz. dysponent mos., dyspozycyjność ż., dyspozytor mos., dyspozytorka ż., dyspozytornia ż.

 przym. dysponowany, dyspozycyjny, dyspozytorski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) nakaz, polecenie, rozkaz, rozporządzenie, zarządzenie

 (1.3) predyspozycja, talent

Wiktionary


dyspozycyjniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: dyspozycyjny; bardziej dyspozycyjny


SJP.pl


dyspozycyjność

gotowość w każdej chwili do podjęcia czynności


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest dyspozycyjne; cecha tych, którzy są dyspozycyjni

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przyszli pracownicy naszej firmy muszą charakteryzować się pełną dyspozycyjnością i zapałem do pracy.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyspozycja ż., dysponent m., dysponentka ż.

 przym. dyspozycyjny

 przysł. dyspozycyjnie

Wiktionary


dyspozycyjny

gotowy w każdej chwili do podjęcia czynności


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, którym można swobodnie dysponować, rozporządzalny

 (1.2) o pracowniku: mogący pełnić obowiązki w dowolnym miejscu i czasie, w zależności od potrzeb pracodawcy

 (1.3) taki, który ma charakter dyspozycji

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) (…) egalitaryści są zwolennikami odczytania uwarunkowanych płcią zaleceń Pawła jako skierowanych do konkretnej kultury panującej w I wieku, która uwłaczała godności różnych stanów, a także dyskryminowała kobiety uznając je za jednostki dyspozycyjne i własność męża.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɨspɔzɨˈt͡sɨjnɨ, AS: dyspozycyi ̯ny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyspozycyjność ż., dyspozycja ż.

 czas. dysponować, rozdysponować

 przysł. dyspozycyjnie

 ims. dysponowany

Wiktionary


dyspozytor

pracownik od rozdziału zadań, zaopatrzenia, materiałów, kierowania ruchem itp.; dyspeczer


SJP.pl

Dyspozytor (ang. scheduler), zwany czasami planistą niskopoziomowym (ang. low-level scheduler) – część systemu operacyjnego odpowiedzialna za przydzielanie czasu procesora w ramach przełączania zadań. Decyzja o tym, któremu procesowi przydzielić czas procesora jest podejmowana przez algorytm szeregowania. Do zadań dyspozytora należy m.in. przełączanie kontekstu.

Wikipedia


dyspozytorka

kobieta zatrudniona na stanowisku pracowniczki odpowiedzialnej za koordynację właściwego rozdziału zadań, zaopatrzenia, materiałów, kierowania ruchem itp.; dyspeczerka


SJP.pl


dyspozytornia

biuro dyspozytora; punkt dyspozycyjny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pomieszczenie, z którego kieruje się ruchem wszelkiego rodzaju pojazdów

Wiktionary

Dyspozytornia – pomieszczenie lub budynek wyposażone w środki łączności, monitoringu lub urządzenia sterownicze, z którego centralnie kieruje się, przykładowo:

  • ruchem pojazdów, np. pociągów (zobacz: nastawnia), samochodów,
  • pracą zakładu, np. kopalni, pogotowia ratunkowego,
  • rozdziałem energii elektrycznej.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Przyczyną wypadku było zawieszenie się komputerów w dyspozytorni.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɨspɔzɨˈtɔrʲɲa, AS: dyspozytorʹńa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyspozycja ż.

Wiktionary


dyspozytorski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z dyspozytorem, dotyczący dyspozytora

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyspozytor mos., dyspozycja ż.

Wiktionary


dyspozytura

miejsce wydawania dyspozycji podległym placówkom lub osobom


SJP.pl


dyspozytywny

1. w prawie: względnie wiążący, dopuszczający inne uregulowanie, pozostający do dyspozycji stron;
2. dawniej: wydający zarządzenia; dyspozycyjny


SJP.pl


dysproporcja

brak proporcji, równowagi, harmonijnego stosunku między przedmiotami, zjawiskami lub cechami występującymi łącznie; niewspółmierność, niesymetryczność


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zakłócenie równowagi, brak harmonii

Wiktionary


dysproporcjonacja

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) chem. jednoczesne utlenienie i redukcja różnych cząsteczek jednej substancji;

Wiktionary

Metateza (łac. metathesis, z gr. μετάθεσις metáthesis „przestawienie”) – reakcja chemiczna przebiegająca według ogólnego schematu:

A–B + C–D ⇌ A–D + C–B

W wyniku tej reakcji fragmenty reagujących cząsteczek „zamieniają się miejscami” w skoordynowany sposób.

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) dysmutacja

Wiktionary


dysproporcjonalność

dysproporcjonalny


SJP.pl

Patrz:

dysproporcjonalny

dysproporcjonalny

dysproporcja; nieproporcjonalny, niesymetryczny, niewspółmierny


SJP.pl


dysproteinemia

w medycynie: nieprawidłowy obraz białek surowicy krwi w badaniu analitycznym


SJP.pl


dysproz

pierwiastek chemiczny o symbolu Dy i liczbie atomowej 66, metal należący do lantanowców, wykorzystywany m.in. jako dodatek stopowy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. pierwiastek chemiczny o symbolu Dy i liczbie atomowej 66;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jakie właściwości chemiczne ma dysproz?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈdɨsprɔs, AS: dyspros

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dysprozowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) symbol. Dy

Wiktionary


dysprozowy

dysproz


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący dysprozu

Wiktionary

Patrz:

dysproz

Powiązane:

 rzecz. dysproz m.

Wiktionary


dyspuciarz

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) daw. osoba, która prowadzi dysputy

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dɨsˈput͡ɕaʃ, AS: dyspućaš

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dysputa ż., dysputacja ż., dysputant m., dysputator m., dysputownik m.

Wiktionary


dysputa

słowna wymiana poglądów; dyskusja, polemika


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) dyskusja na poważny temat

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dɨsˈputa, AS: dysputa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dysputacja, dysputant, dysputator, dysputownik, dyspuciarz, dysputowanie

 czas. dysputować

Wiktionary


dysputacja

dawniej: dysputa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przest. roztrząsanie, spór

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɨspuˈtat͡sʲja, AS: dysputacʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dysputa ż., dysputant m., dysputator m., dysputownik m., dyspuciarz m.

Wiktionary


dysputant

przestarzałe: uczestnik dysputy; dyskutant


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba która dysputuje

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dɨsˈputãnt, AS: dysputãnt

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dysputa ż., dysputacja ż., dysputator m., dysputownik m., dyspuciarz m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dysputownik

Wiktionary


dysputantka

dysputant


SJP.pl

Patrz:

dysputant

dysputator

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba, która dysputuje

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɨspuˈtatɔr, AS: dysputator

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dysputa, dysputant, dysputacja, dysputownik, dyspuciarz

Wiktionary


dysputować

przestarzałe: prowadzić dysputę; dyskutować


SJP.pl


dysputownik

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) śrpol. osoba, która dysputuje

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɨspuˈtɔvʲɲik, AS: dysputovʹńik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dysputa ż., dysputacja ż., dysputant m., dysputator m., dyspuciarz m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) współcz. dysputant

Wiktionary


dyssomnia

bezsenność; insomnia


SJP.pl

Dyssomnia – zaburzenia snu, charakteryzujące się nieprawidłową ilością, jakością oraz czasem jego trwania.

Do dyssomnii zalicza się pierwotną bezsenność, pierwotną nadmierną senność, narkolepsję, zaburzenia dobowe rytmu snu i czuwania oraz zaburzenia snu związane z nocną dysfunkcją oddechową.

Zaburzenia snu występujące w trakcie jego trwania, podczas wybudzania lub zasypiania zalicza się do parasomnii.

Wikipedia


dysspermia

w medycynie: zaburzenie wydzielania lub składu nasienia


SJP.pl


dyssymulacja

dysymulacja;
1. ukrywanie objawów choroby;
2. dawniej: zatajenie czegoś, np. pewnych faktów z życia


SJP.pl

Dyssymulacja lub dysymulacja (łac. dissimulatio – udawanie) – pojęcie medyczne będące przeciwieństwem symulacji. W psychologii klinicznej jest to postawa wobec testu psychologicznego przejawiająca się w próbie dostosowania do obowiązujących norm społecznych i ukrycia rzeczywistych bądź wymyślonych zaburzeń.

Wikipedia


dyssymulować

ukrywać objawy zaburzeń psychicznych lub choroby fizycznej; dysymulować


SJP.pl


dyssypacja

zjawisko rozpraszania się energii w procesach fizycznych


SJP.pl

Dyssypacja (dysypacja) energii, rozpraszanie energii – przekształcanie energii uporządkowanego ruchu makroskopowego w energię chaotycznie rozłożoną na wiele stopni swobody, najczęściej – energię ruchów termicznych cząstek.

W fizyce dyssypacja zawiera koncepcję układu dynamicznego, w którym znaczące zjawiska mechaniczne, jak fale czy oscylacje, zatracają energię wraz z upływem czasu z powodu tarcia lub turbulencji. Tracona energia przekształca się np. w ciepło, przez co podnosi temperaturę układu. Takie układy noszą nazwę układów dyssypacyjnych.

Wikipedia


dyssypacyjny

dyssypacja


SJP.pl

Patrz:

dyssypacja

dystalny

znajdujący się dalej od pewnego punktu odniesienia; dalszy


SJP.pl


dystanazja

sztuczne utrzymywanie czynności serca i płuc u osoby z nieodwracalnymi uszkodzeniami mózgu


SJP.pl

Dystanazja – utrzymywanie pacjenta przy życiu dzięki koniecznemu i ciągłemu zastosowaniu środków nadzwyczajnych.

Pojęcie dystanazji odnosi się do sytuacji, w którym pacjent znajduje się w tak ciężkim stanie zdrowia, że niezastosowanie leczenia doprowadziłoby do jego śmierci. Co więcej, żaden sposób postępowania terapeutycznego, który można zakwalifikować jako środek zwyczajny, również nie zapewni choremu przeżycia. Umrze on, jeśli niezastosowane zostaną nadzwyczajne środki postępowania. Jednakże środki takie w rozpatrywanej sytuacji muszą być stosowane ciągle – zastosowanie ich nie ma go wyleczyć, nie prowadzi do stanu, w którym chory nabędzie zdolności do przeżycia bez nich – przy zaprzestaniu ich stosowania chory umrze.

Wikipedia


dystancja

dawniej: dystans, oddalenie, odległość


SJP.pl


dystans

1. odległość między dwoma punktami; oddalenie w przestrzeni lub czasie;
2. określony odcinek drogi, na którym odbywa się wyścig; trasa wyścigu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) odległość np. między dwoma punktami, przedmiotami, miejscowościami

 (1.2) sport. wymierzony odcinek drogi, na którym odbywają się wyścigi

 (1.3) socjol. stosunek do kogoś lub czegoś charakteryzujący się chłodnym, ostrożnym i nieufnym podejściem

Wiktionary

Dystans – drugi album zespołu Eye for an Eye wydany w 2004 roku przez Pasażera.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Dystans między dwoma wioskami wynosi kilometr.

 (1.2) Dystans, na którym odbędą się wyścigi wynosi pięć kilometrów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈdɨstãw̃s, AS: dystãũ̯s

Wiktionary

Powiązane:

 czas. dystansować się ndk., zdystansować się dk.

 przym. dystansowy, zdystansowany

 przysł. z dystansu

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) odległość

 (1.2) odległość

 (1.3) rezerwa

Wiktionary


dystansik

zdrobnienie od: dystans


SJP.pl


dystansować

1. wyprzedzać kogoś w wyścigu; prześcigać;
2. przenośnie: mieć większe osiągnięcia, robić od kogoś większe postępy;
3. dystansować się - odnosić się do kogoś lub do czegoś chłodno, z rezerwą


SJP.pl


dystansowy

związany z dystansem


SJP.pl


dysteleologia

teoria uznająca, że w świecie panuje przypadek i chaos


SJP.pl


dysten

cyjanit; minerał, odmiana krzemianu glinu


SJP.pl

Kyanit (cyjanit, dysten) – polimorficzna odmiana krzemianu glinu (Al
2
O
3
·SiO
2
), minerał z grupy krzemianów wyspowych zaliczany do glinokrzemianów.

Nazwa cyjanit pochodzi od gr. kyanos = niebieski; nazwa dysten od gr. dis = dwukrotnie, podwójnie oraz sthenos = siła, moc i nawiązuje do zmiennej twardości tego minerału.

Wikipedia


dystonia

zaburzenia postawy ciała, wynikające z nadmiernego napięcia mięśniowego


SJP.pl

Dystonia – występowanie ruchów mimowolnych powodujących skręcanie i wyginanie różnych części ciała, przez co chory przybiera często nienaturalną postawę. Pojęcie dystonii wprowadził do medycyny Hermann Oppenheim w 1911 roku, opisując dystonię mięśniową deformacyjną.

Wikipedia


dystoniczny

dystonia


SJP.pl

Patrz:

dystonia

dystonować

nieczysto śpiewać lub grać; fałszować


SJP.pl


dystopia

miejsce, w którym dzieje się jak najgorzej; stosunki społeczne, w których panuje zło; odwrotność utopii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) liter. film. szt. utwór fabularny z dziedziny literatury fantastyczno-naukowej, przedstawiający czarną wizję przyszłości;

 (1.2) wizja rzeczywistości przedstawiona w dystopii (1.1)

 (1.3) med. patologiczne, złe umiejscowienie narządu, organu

Wiktionary

Dystopia (st.gr. δυς – zły; τόπος – miejsce) – utwór fabularny z dziedziny literatury fantastycznonaukowej, przedstawiający czarną wizję przyszłości, wewnętrznie spójną i wynikającą z krytycznej obserwacji otaczającej autora sytuacji społecznej. Dystopia przyjmuje pesymistyczny osąd zastanego świata, fantastyczna wizja jest zazwyczaj jego hiperboliczną konstatacją, negującą możliwość odmiany zastanego stanu rzeczy w przyszłości.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Napisał dystopię, w której wykreował straszny obraz ludzkiej egzystencji.

 (1.3) Dystopie jądra, a szczególnie wnętrostwo, z powodu pokrewieństwa z różnymi rodzajami nieprawidłowości płciowych, omawiane są przez wszystkich autorów oddzielnie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dɨsˈtɔpʲja, AS: dystopʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dystopijny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) antyutopia

 (1.2) antyutopia

 (1.3) ektopia

Wiktionary


dystopiczny

dystopia; dystopijny


SJP.pl


dystopijność

dystopia


SJP.pl

Patrz:

dystopia

dystopijny

dystopia; dystopiczny


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z dystopią, dotyczący dystopii

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Agbogbloshie w Ghanie prezentuje dystopijny świat wypełniony odpadkami cyfrowej cywilizacji i kopcami dogorywającego elektronicznego szrotu, po którym niczym mrówki chodzą tysiące złomiarzy w poszukiwaniu cennej miedzi.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dystopia ż.

 przym. dystopiczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dystopiczny, antyutopijny

Wiktionary


dystorsja

1. skręcenie stawu;
2. wada układu optycznego objawiająca się zniekształceniami geometrycznymi obrazu


SJP.pl

Dystorsja, dystorsja pola – wada optyczna układu optycznego polegająca na różnym powiększeniu obrazu w zależności od jego odległości od osi optycznej instrumentu.

Jeżeli zmienia się ogniskową obiektywu lub okularu instrumentu, to im dalej od osi optycznej (środka obrazu), tym wyraźniej mogą powstawać zniekształcenia obrazu, co szczególnie rażące może być na brzegu pola widzenia. W zależności od kształtu zniekształcenia wyróżnia się dystorsję beczkową i poduszkową, w których prostokąt zmienia kształt w beczkę albo w poduszkę. Rzadko spotykanym rodzajem dystorsji, świadczącym o wadzie układu optycznego jest dystorsja falista.

Wikipedia


dystorsyjny

dystorsja


SJP.pl

Patrz:

dystorsja

dystr.

skrót od: dystrybucja


SJP.pl


dystrakcja

przestarzale:
1. rozproszenie uwagi; nieuwaga, roztargnienie;
2. czynnik przeszkadzający w skupieniu uwagi, przyczyna roztargnienia;
3. rozrywka, przyjemność, zabawa


SJP.pl


dystrakcyjny

związany z dystrakcją


SJP.pl


dystrakt

przestarzale: osoba roztargniona, mająca problem ze skupieniem uwagi


SJP.pl


dystraktor

czynnik rozpraszający uwagę, przeszkadzający w skupieniu


SJP.pl


dystraktywny

związany z dystrakcją


SJP.pl


dystrepsja

stan wychudzenia niemowlęcia związany z przewlekłymi zaburzeniami odżywiania


SJP.pl

Wikipedia


dystres

w psychologii: wtórny lub nasilony stres


SJP.pl


dystrofia

zaburzenia w odżywianiu tkanki, narządu lub całego organizmu prowadzące do zmian zwyrodnieniowych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. zaburzenia w odżywianiu tkanki, narządu lub całego organizmu prowadzące do zmian zwyrodnieniowych;

Wiktionary

Dystrofia – zaburzenie wzrostu tkanek, narządów lub organizmuspowodowane zaburzeniami rozwojowymi, nieprawidłowym odżywianiem, zaburzeniami wchłaniania jelitowego, chorobami zakaźnymi, metabolicznymi lub alergicznymi.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

 (1.1) dystrofia mięśniowa

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

 (1.1) zaburzenie

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 przym. dystroficzny

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) dystrophy

* francuski: (1.1) dystrophie ż.

* hiszpański: (1.1) distrofia ż.

* irlandzki: (1.1) diostróife ż.

* japoński: (1.1) ジストロフィー (jisutorofī)

* niemiecki: (1.1) Dystrophie ż.

* nowogrecki: (1.1) δυστροφία ż.

* portugalski: (1.1) distrofia ż.

* rosyjski: (1.1) дистрофи́я ż.

* słowacki: (1.1) dystrofia ż.

* włoski: (1.1) distrofia ż.

źródła.

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dystroficzny

Wiktionary


dystroficzny

1. w medycynie: cierpiący na dystrofię;
2. odnoszący się do dystrofizmu


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący dystrofii

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W książce znajdziemy bowiem również rozdziały poświęcone łąkom, rzekom, kanałom i jeziorom, wśród których szczególne miejsce zajmują suchary, czyli bezodpływowe jeziora dystroficzne.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dystrofia ż.

Wiktionary


dystrofizacja

zanikanie substancji pokarmowych w naturalnym zbiorniku wodnym


SJP.pl

Dystrofizacja – proces zmniejszania się ilości substancji odżywczych, dostępnych dla tkanki, organizmu lub całej biocenozy. Pojęcie wywodzi się etymologicznie od:

  • dys od dis – z łac. roz-, na części; z gr. źle, ciężko – przeciwieństwo, odwrotność, pozbawienie; wyłączenie; nieobecność,
  • trofika, troficzny, trofia z gr. trophē – odżywianie, żywność.

Wikipedia


dystrofizm

niedobór tlenu i substancji odżywczych w naturalnym zbiorniku wodnym, prowadzący do zarastania jezior i powstawania torfowisk


SJP.pl


dystrybuanta

funkcja określona dla danej zmiennej losowej X przyporządkowująca każdej liczbie rzeczywistej x takie prawdopodobieństwo P, dla którego X jest mniejsze lub równe x


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) stat. funkcja wyrażająca prawdopodobieństwo, że zmienna losowa przyjmie wartość nie większą niż określona liczba;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Przedstawioną procedurę szacowania dystrybuanty rozkładu ciągłego zilustrujemy na przykładzie badania zanieczyszczenia powietrza w pewnym regionie.

Wiktionary


dystrybucja

1. rozprowadzanie towarów między zainteresowanymi osobami, podmiotami;
2. sposób rozłożenia czegoś, plan, schemat rozkładu;
3. w językoznawstwie: zbiór otoczeń, w jakich może wystąpić dany element językowy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) rozprowadzanie, rozdzielanie

Wiktionary

  • kolportaż (dystrybucja)
  • dystrybucja (ekonomia)
    • intensywność dystrybucji: intensywna, selektywna, wyłączna
    • logistyka dystrybucji
  • dystrybucja (marketing)
    • kanał dystrybucji
  • dystrybucja (matematyka)
    • teoria dystrybucji

    Wikipedia

    Wymowa:

    IPA: ˌdɨstrɨˈbut͡sʲja, AS: dystrybucʹi ̯a

    Wiktionary

    Powiązane:

     rzecz. dystrybutor mrz., dystrybuowanie n.

     czas. dystrybuować ndk.

     przym. dystrybucyjny, dystrybutorski

    Wiktionary

    Synonimy:

     (1.1) rozprowadzanie

    Wiktionary


dystrybucjonista

dystrybucjonizm


SJP.pl

Patrz:

dystrybucjonizm

dystrybucjonistka

dystrybucjonista


SJP.pl

Patrz:

dystrybucjonista

dystrybucjonizm

1. koncepcja polityczno-ekonomiczna zakładająca stworzenie społeczeństwa dobrobytu poprzez upowszechnianie drobnej własności w przemyśle, handlu i rolnictwie;
2. metoda opisu języka opozycyjna do semantyki; dystrybucjonalizm


SJP.pl

Dystrybucjonizm (łac. distributio ‘podział’ i gr. ismos ‘nauka’) – doktryna polityczna odrzucająca zarówno kapitalizm z monopolami, jak i cechujący się wszechwładzą państwa socjalizm, uważając je za ustroje w równym stopniu krępujące indywidualizm i ograniczające własność. Postuluje stworzenie systemu społeczno-gospodarczego opartego na upowszechnieniu drobnej własności w handlu, rzemiośle i rolnictwie.

Wikipedia


dystrybucyjny

związany z dystrybucją


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z dystrybucją, dotyczący dystrybucji; służący do dystrybucji

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dystrybucja ż., dystrybutor mrz., dystrybuowanie n.

 czas. dystrybuować ndk.

 przym. dystrybutorski

Wiktionary


dystrybuować

rozprowadzać, rozdzielać, rozdawać


SJP.pl


dystrybutor

osoba zajmująca się rozprowadzaniem towarów, dystrybucją


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) urządzenie do wydzielania czegoś

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) ten, kto dystrybuuje

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Najbliższy dystrybutor paliwa jest w znacznej odległości.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dystrybucja ż., dystrybuowanie n.

 czas. dystrybuować ndk.

 przym. dystrybucyjny, dystrybutorski

Wiktionary


dystrybutorka

kobieta zajmująca się rozprowadzaniem towarów, dystrybucją


SJP.pl


dystrybutorski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z dystrybutorem, dotyczący dystrybutora

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dystrybucja ż., dystrybutor mrz., dystrybuowanie n.

 czas. dystrybuować ndk.

 przym. dystrybucyjny

Wiktionary


dystrybutywność

dystrybutywny


SJP.pl

Patrz:

dystrybutywny

dystrybutywny

1. dzielący coś, dotyczący podziału; rozdzielczy;
2. o zbiorze: będący sumą elementów jednorodnych pod pewnym względem;
3. dotyczący repartycji elementów językowych


SJP.pl


dystrybutyzm

koncepcja polityczno-ekonomiczna zakładająca stworzenie społeczeństwa dobrobytu poprzez upowszechnianie drobnej własności w przemyśle, handlu i rolnictwie; dystrybucjonalizm


SJP.pl

Dystrybucjonizm (łac. distributio ‘podział’ i gr. ismos ‘nauka’) – doktryna polityczna odrzucająca zarówno kapitalizm z monopolami, jak i cechujący się wszechwładzą państwa socjalizm, uważając je za ustroje w równym stopniu krępujące indywidualizm i ograniczające własność. Postuluje stworzenie systemu społeczno-gospodarczego opartego na upowszechnieniu drobnej własności w handlu, rzemiośle i rolnictwie.

Wikipedia


dystrykcik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od dystrykt

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To nie dystrykt, lecz tylko mały dystrykcik.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dystrykt m.

Wiktionary


dystrykt

okręg administracyjny, wyborczy lub sądowy w niektórych krajach


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) adm. nazwa okręgu administracyjnego bądź sądowego w kraju lub mieście

Wiktionary

Dystrykt (od łac. districtus) – nazwa jednostki administracyjnej, a także okręgu sądowego, wyborczego lub innego, stosowana współcześnie lub dawniej w wielu państwach. Dystrykty mogą być zarówno jednostkami administracyjnymi najwyższego rzędu (np. w Izraelu, Luksemburgu, czy na Cyprze), jak i niższych rzędów (np. w RPA, czy Indii).

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈdɨstrɨkt, AS: dystrykt

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dystrykcik mrz.

 przym. dystryktowy

Wiktionary


dystryktowy

związany z dystryktem


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z dystryktem, dotyczący dystryktu; będący głównym ośrodkiem dystryktu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dystrykt mrz.

Wiktionary


dystych

1. utwór lub strofa złożone z dwóch wersów; dwuwiersz;
2. klasyczna strofa dwuwierszowa złożona z heksametru i pentametru


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) liter. zwrotka złożona z dwóch wersów

 (1.2) liter. forma poetycka składająca się z dwóch wersów

Wiktionary

Dystych (gr. dístichon), także dwuwiersz – strofa dwuwersowa, o rymach parzystych (aa bb). Najmniejsza istniejąca strofa poetycka. Oba wersy dystychu charakteryzują się zazwyczaj znacznym podobieństwem pod względem składni i treści.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. dystychiczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1-2) dwuwiersz

Wiktionary


dystylacja

dawniej: destylacja


SJP.pl


dystylarnia

dawniej: destylarnia


SJP.pl


dystylator

przestarzałe: destylator


SJP.pl


dystylować

dawniej: destylować


SJP.pl


dystymia

przewlekłe zaburzenie psychiczne, któremu towarzyszą stany obniżonego nastroju i aktywności nieosiągających poziomu depresji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. psych. typ depresji charakteryzujący się przewlekłym (trwającym minimum 2 lata lub dłużej) obniżeniem nastroju o przebiegu łagodniejszym niż w przypadku depresji endogennej;

Wiktionary

Dystymia (z greki: δυσθυμία „zły stan umysłu”), depresja nerwicowa, depresyjne zaburzenie osobowości, przewlekła depresja z lękiem – typ depresji charakteryzujący się przewlekłym (trwającym minimum 2 lata lub dłużej) obniżeniem nastroju o przebiegu łagodniejszym niż w przypadku depresji endogennej. Szacuje się, że około 2–5% populacji ogólnej wykazuje objawy dystymiczne.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. dystymiczny

Wiktionary


dystymiczka

dystymik


SJP.pl

Patrz:

dystymik

dystymiczny

dotyczący dystymii


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) psych. związany z dystymią, dotyczący dystymii

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dystymia ż.

Wiktionary


dystymik

w medycynie: osoba, u której występują nienasilone stany obniżonego nastroju i obniżona aktywność


SJP.pl

Dystymia (z greki: δυσθυμία „zły stan umysłu”), depresja nerwicowa, depresyjne zaburzenie osobowości, przewlekła depresja z lękiem – typ depresji charakteryzujący się przewlekłym (trwającym minimum 2 lata lub dłużej) obniżeniem nastroju o przebiegu łagodniejszym niż w przypadku depresji endogennej. Szacuje się, że około 2–5% populacji ogólnej wykazuje objawy dystymiczne.

Wikipedia


dystyngować

dawniej: odróżnić, odróżniać coś od czegoś; wyróżnić, wyróżniać coś lub kogoś spośród innych; dystyngwować


SJP.pl


dystyngowańszy

dawny stopień wyższy od przymiotnika: dystyngowany; bardziej dystyngowany


SJP.pl


dystyngowany

wytworny, elegancki, szlachecki


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który charakteryzuje się wytwornością, elegancją

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na przyjęciu było wielu dystyngowanych lordów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɨstɨ̃ŋɡɔˈvãnɨ, AS: dystỹŋgovãny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wytworny, szlachetny, elegancki

Wiktionary


dystyngwować

dawniej: odróżnić, odróżniać coś od czegoś; wyróżnić, wyróżniać coś lub kogoś spośród innych; dystyngować


SJP.pl


dystynkcja

1. dobre maniery, elegancja, wytworność;
2. dawniej: wyróżnienie kogoś, nadanie godności lub stanowiska;
3. cecha odróżniająca dystynktywne cechy fonologiczne w gramatyce;
4. tylko w l.mn., w wojskowości: oznaczenia stopnia i rodzaju broni na mundurze


SJP.pl

  • Dystynkcje – odznaki wskazujące na godność, rangę
  • Dystynkcja - cecha (właściwość) odróżniająca dystynktywne cechy fonologiczne

Wikipedia


dystynkcje

odznaki wskazujące na rangę (wojskową, zawodową itp.) jej posiadacza


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) odznaki mundurowe umożliwiające identyfikację stopnia i rodzaju służby

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pozostali funkcjonariusze noszą do umundurowania wyjściowego dystynkcje na pochewkach tak jak do umundurowania podstawowego i polowego.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dystynkcja ż.

Wiktionary


dystynkcyjny

związany z dystynkcją


SJP.pl


dystynktorium

dawniej: przedmiot, odznaka piastowanej godności, np. buława marszałkowska


SJP.pl

Dystynktorium (krzyż kanonicki, order kanonicki) – odznaka o formie orderowej, przyznawana kanonikom należącym do kapituły przy katedrze, nadawana od XVIII wieku.

Nazwa pochodzi od łacińskiego słowa distinctorium („znak odznaczania się”). Noszone na piersiach na łańcuchach lub wstęgach czerwonych lub błękitnych, zwykle miały postać krzyża (w różnych odmianach), na którym umieszczano herb lub wizerunek patrona kapituły.

Wikipedia


dystynktywny

1. odróżniający, wyróżniający; diakrytyczny;
2. w językoznawstwie: różnicujący elementy języka


SJP.pl


dysuria

bolesne oddawanie moczu objawiające się pieczeniem w cewce moczowej; dyzuria


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. bolesne oddawanie moczu;

Wiktionary

Dysuria, dyzuria (łac. dysuria) – objaw chorobowy polegający na bolesnym oddawaniu moczu, któremu często towarzyszy uczucie pieczenia w cewce moczowej (stranguria) i ogólny dyskomfort. Z dysurią wiąże się także częstomocz.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

 (1.1) dyzuria

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) dysuria

* baskijski: (1.1) disuria

* chorwacki: (1.1) dizurija ż.

* czeski: (1.1) dysurie ż.

* francuski: (1.1) dysurie ż.

* hiszpański: (1.1) disuria ż.

* japoński: (1.1) furi|排尿障害|はいにょうしょうがい.

* kataloński: (1.1) disúria ż.

* macedoński: (1.1) дисурија ż.

* portugalski: (1.1) disúria ż.

* serbski: (1.1) дизурија ż.

* słowacki: (1.1) dyzúria ż.

* ukraiński: (1.1) дизурія ż.

* uzbecki: (1.1) dizuriya

* włoski: (1.1) disuria

źródła.

== dysuria (język angielski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) med. dysuria

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dyzuria

Wiktionary


dysuryczny

dysuria; dyzuryczny


SJP.pl


dysydencja

dysydenctwo;
1. sprzeciw wobec panującego systemu politycznego;
2. wyznawanie poglądów innych od obowiązujących w danej wspólnocie religijnej


SJP.pl


dysydencki

odnoszący się do dysydenta, właściwy dysydentom


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) polit. związany z dysydentem, dotyczący dysydenta

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dysydent mos., dysydentka ż.

 przysł. dysydencko

Wiktionary


dysydencko

przysłówek

 (1.1) na sposób dysydencki

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dysydenckość ż., dysydenctwo n., dysydent mos., dysydentka ż.

 przym. dysydencki

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) opozycyjnie

Wiktionary


dysydenctwo

dysydencja;
1. sprzeciw wobec panującego systemu politycznego;
2. wyznawanie poglądów innych od obowiązujących w danej wspólnocie religijnej


SJP.pl


dysydent

1. osoba przeciwstawiająca się panującej ideologii;
2. dawniej: wyznawca innej religii chrześcijańskiej niż katolicka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) polit. osoba występująca przeciwko władzy i z tego powodu represjonowana;

 (1.2) osoba, która odsunęła się od grupy, do której należała

 (1.3) hist. rel. odstępca od dogmatów kościelnych, w dawnej Polsce ktoś wyznający religię chrześcijańską inną niż katolicyzm, szczególnie protestant;

Wiktionary

  • dysydent (ang. dissident) w polityce
    • radzieccy dysydenci
  • dysydent (ang. dissenter) w religii
    • dysydenci w Wielkiej Brytanii

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Widząc skutki dokonywanych prób, odmówił dalszych badań, stając się dysydentem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dɨˈsɨdɛ̃nt, AS: dysydẽnt

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dysydenckość ż., dysydenctwo n.

:: fż. dysydentka ż.

 przym. dysydencki

 przysł. dysydencko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) opozycjonista

 (1.2) nonkonformista

 (1.3) innowierca

Wiktionary


dysydentka

dysydent


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) polit. kobieta występująca przeciwko władzy i z tego powodu represjonowana

Wiktionary

Patrz:

dysydent

Przykłady

 (1.1) Mieszkanie dysydentki zostało splądrowane przez nieznanych sprawców.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dysydenckość ż., dysydenctwo n.

:: fm. dysydent mos.

 przym. dysydencki

 przysł. dysydencko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) opozycjonistka

Wiktionary


dysydentyzm

ruch, którego istotą jest działalność opozycyjna, sprzeciw wobec panującego systemu politycznego


SJP.pl


dysymilacja

1. proces zachodzący w organizmie, polegający na rozkładzie związków organ. i wydaleniu powstałych produktów poza organizm
2. zjawisko fonetyczne, w którym jeden z dwóch takich samych fonemów ulega zmianie; rozpodobnienie; odpodobnienie


SJP.pl

Dysymilacja (łac. dissimilis „niepodobny”), odpodobnienie, rozpodobnienie – proces fonetyczny, w wyniku którego wytwarzają się lub powiększają różnice pomiędzy głoskami w obrębie jakiegoś odcinka wypowiedzi, a więc głoski te stają się mniej podobne do siebie.

Wikipedia


dysymilacyjny

związany z dysymilacją, powstały wskutek dysymilacji; dysymilatywny


SJP.pl


dysymilatywny

związany z dysymilacją, powstały wskutek dysymilacji; dysymilacyjny


SJP.pl


dysymulacja

dyssymulacja;
1. ukrywanie objawów choroby;
2. dawniej: zatajenie czegoś, np. pewnych faktów z życia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zatajenie, np. choroby, kalectwa

Wiktionary

Dyssymulacja lub dysymulacja (łac. dissimulatio – udawanie) – pojęcie medyczne będące przeciwieństwem symulacji. W psychologii klinicznej jest to postawa wobec testu psychologicznego przejawiająca się w próbie dostosowania do obowiązujących norm społecznych i ukrycia rzeczywistych bądź wymyślonych zaburzeń.

Wikipedia


dysymulować

1. ukrywać objawy zaburzeń psychicznych lub choroby fizycznej; dyssymulować;
2. dawniej: zatajać, ukrywać coś


SJP.pl


dysza

1. odcinek przewodu o zmiennym przekroju poprzecznym, zapewniającym przemianę energii wewnętrznej przepływającego płynu w energię kinetyczną
2. otwór wylotowy rury przeprowadzającej ciecze albo gazy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) techn. część przewodu, w której zwiększa się energia kinetyczna płynu

 (1.2) hutn. mot. otwór wylotowy rury regulujący dopływ cieczy lub gazów

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Na końcu przewodu zainstalujemy dyszę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈdɨʃa, AS: dyša

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyszka ż.

 czas. dyszeć

Wiktionary


dyszak

zestaw dyszowy do dużych pieców


SJP.pl


dyszeć

1. oddychać intensywnie, głośno, z trudem;
2. dawniej: oddychać


SJP.pl

czasownik nieprzechodni niedokonany

 (1.1) głośno i ciężko oddychać

 (1.2) wydawać odgłos podobny do ciężkiego oddechu

 (1.3) przen. być przepełnionym jakąś emocją

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Po dziesięciu minutach nieprzytomnego pędu Dzidzia zatrzymała się, ciężko dysząc.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈdɨʃɛt͡ɕ, AS: dyšeć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyszenie n., wydyszenie n., dysza ż.

 czas. wydyszeć dk.

Wiktionary


dyszek

udo baranie albo cielęce


SJP.pl


dyszel

drąg przytwierdzony do przedniej części wozu konnego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) drąg łączący przednią część wozu, sań, bryczki itp. z zaprzęgiem konnym lub ciągnikiem;

Wiktionary

Dyszel – belka (obecnie metalowa, dawniej – drewniana) służąca do połączenia przyczepy lub maszyny rolniczej z hakiem pociągowym ciągnika, w przeszłości zaś – z przednią osią wozu konnego, żniwiarki lub kosiarki konnej.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈdɨʃɛl, AS: dyšel

Wiktionary


dyszka

1. potocznie: banknot dziesięciozłotowy;
2. zdrobnienie od: dysza;
3. zdrobnienie od: dycha


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od dycha

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To kosztowało tylko dyszkę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈdɨʃka, AS: dyška

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dysza ż.

Wiktionary


dyszkancista

osoba obdarzona wysokim głosem chłopięcym i śpiewająca takim głosem; dyszkant, dyskantysta


SJP.pl


dyszkant

1. dawniej: najwyższy głos w chórze;
2. głos chłopięcy równy sopranowi;
3. piskliwy głos


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) muz. osoba śpiewająca wysokim głosem chłopięcym

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) muz. wysoki głos chłopięcy;

 (2.2) książk. piskliwy głos

Wiktionary

Dyszkant – termin muzyczny; odmiana wysokiego głosu ludzkiego. Najczęściej głos ten posiadają chłopcy przed mutacją (w języku angielskim dyszkant to „sopran chłopięcy” – boy soprano, choć w przypadku chórów mieszanych częściej stosuje się określenie treble).

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. dyszkancista mos., dyszkantysta mos.

 przym. dyszkantowy

 przysł. dyszkantowo

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) sopran

Wiktionary


dyszkantowy

dyszkant; dyskantowy


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) muz. związany z dyszkantem, dotyczący dyszkantu; wypowiedziany dyszkantem, piskliwym głosem

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyszkant m.

Wiktionary


dyszkiewicz

nazwisko


SJP.pl


dyszlowe

w Polsce średniowiecznej: opłata za korzystanie z dróg, pobierana na rogatkach od przejeżdżających pojazdów


SJP.pl


dyszlowy

związany z dyszlem


SJP.pl


dyszolot

rodzaj statku powietrznego


SJP.pl


dyszownica

w hutnictwie: element zestawu dyszowego wielkiego pieca, w postaci brązowego odlewu chłodzonego wodą, w którym osadzona jest dysza


SJP.pl


dyszowy

przymiotnik od: dysza


SJP.pl


dyteista

osoba wierząca w dwóch bogów lub w Boga dwupostaciowego; diteista


SJP.pl


dyteistka

dyteista


SJP.pl

Patrz:

dyteista

dyteistyczny

dyteizm


SJP.pl

Patrz:

dyteizm

dyteizm

doktryna przyjmująca istnienie w Bogu dwóch natur i dwóch osób


SJP.pl


dytek

dytek; dawniej:
1. drobna moneta;
2. pieniądz


SJP.pl


dytko

nazwisko


SJP.pl

Dydko, didko, ditko, dytko, dydo – nadprzyrodzona istota z polskiego folkloru, pierwotnie demon z wierzeń słowiańskich, później zdegradowany do roli straszydła.

Postać dydka wywodzi się od znanego na Rusi demona opiekuńczego domu (por. domowik), po chrystianizacji zdegradowanego do roli diabła, zwłaszcza leśnego, ostatecznie zaś do roli nocnego straszydła, którym straszono dzieci (por. bobo).

Wikipedia


dytkowski

nazwisko


SJP.pl


dytmarów

wieś w Polsce


SJP.pl

Dytmarów (niem. Dittersdorf, cz. Potěkrby) – wieś w Polsce, położona w województwie opolskim, w powiecie prudnickim, w gminie Lubrza. Historycznie leży na Górnym Śląsku, na ziemi prudnickiej. Położona jest na terenie Obniżenia Prudnickiego, będącego częścią Niziny Śląskiej, u podnóży Gór Opawskich. Przepływa przez nią rzeka Prudnik.

Wikipedia


dytrochej

w starożytnej wersyfikacji: czterozgłoskowa stopa wierszowa; podwójny trochej (chorej), dichorej, dychorej


SJP.pl

Dytrochej – w wersyfikacji antycznej stopa wierszowa składająca się z czterech sylab: długiej, krótkiej, długiej, krótkiej (); podwójny trochej. Współcześnie dytrochejem nazywa się niekiedy peon III z uwagi na występowanie akcentu pobocznego na sylabie pierwszej.

Wikipedia


dytrych

1. imię męskie;
2. nazwisko


SJP.pl

  • Dytrych (Dytryk, Teodoryk) – imię męskie pochodzenia germańskiego

Osoby o tym nazwisku:

  • Benedykt Dytrych – polski wojskowy, historyk
  • Lucjan Dytrych – polski aktor teatralny i filmowy

Wikipedia


dytyramb

1. uroczysta piesń kultowa ku czci Dionizosa;
2. pieśń pochwalna, utwór wychwalający kogoś lub coś; panegiryk;
3. pochwała


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) liter. oda albo pieśń pochwalna o charakterze patetycznym, wzniosłym, niekiedy tragicznym, wywodząca się ze starożytnej Grecji;

Wiktionary

Wikipedia


dytyrambiczny

dotyczący dytyrambu


SJP.pl


dyw.

skrót od: dywizja


SJP.pl

skrót

 (1.1) = wojsk. dywizja, dywizji

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Rektorem akademii został gen. dyw. Jarosław Bańko.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dywizja ż.

Wiktionary


dywagacja

mówienie lub pisanie nie na temat, bezładnie, rozwlekle


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) rozwlekłe rozważanie nie na temat

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Bez tych dywagacji, Adolfie, do rzeczy!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɨvaˈɡat͡sʲja, AS: dyvagacʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 czas. dywagować ndk.

Wiktionary


dywagować

odstępować, odbiegać od tematu; mówić, pisać nie na temat


SJP.pl

czasownik

 (1.1) rozwlekle odchodzić od tematu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Urząd tymczasem myślał i myślał, rozważał, zastanawiał się, ważył za i przeciw, rekapitulował, dywagował, sortował, weryfikował i pieczętował.

 (1.1) Nasz rozmówca nie chciał dywagować, co w sytuacji, gdyby okazało się, iż sprawca był tylko jeden.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɨvaˈɡɔvat͡ɕ, AS: dyvagovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dywagowanie n., dywagacja

Wiktionary


dywagowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|dywagować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. dywagować ndk.

Wiktionary


dywan

1. gruba tkanina ozdobna przykrywająca podłogę
2. dawniej: urząd dworski w krajach muzułmańskich
3. kolekcja utworów jednego poety w krajach muzułmańskich


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gruba, wzorzysta tkanina, przeznaczona do przykrycia podłogi;

 (1.2) rzad. ozdobna tkanina do powieszenia na ścianach

 (1.3) urząd dworski w krajach muzułmańskich

 (1.4) rada doradcza sułtana w imperium osmańskim;

 (1.5) liter. zbiór utworów literackich jednego lub kilku poetów (termin funkcjonuje w literaturze krajów muzułmańskich);

 (1.6) gw-pl|Bukowina. wersalka

Wiktionary

Dywan – tkanina dekoracyjna przeznaczona do pokrycia pewnych płaszczyzn (najczęściej podłóg, czasem także ścian).

Szacuje się, że dywany pojawiły się prawdopodobnie w Azji Centralnej między III a II tysiącleciem p.n.e. Najstarszym znanym nam dywanem jest tzw. Pazyryk. Został on odkryty przez rosyjskiego archeologa – Sergieja Rudenko – w 1949 roku. Odkrycie miało miejsce w dolinie Pazyryka na Syberii Południowej, przy granicy z Mongolią. Naukowcy wstępnie szacują datę Pazyryka na około 500 r. p.n.e., lecz biorąc pod uwagę sposób jego wykonania, domniema się, że jego tradycja może być starsza o kolejne 500 lat.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wytrzep dywan, bo jest strasznie brudny.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈdɨvãn, AS: dyvãn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dywaniarz m., dywaniarka ż.

:: zdrobn. dywanik m.

 przym. dywanowy, dywaniarski

Wiktionary


dywaniarka

kobieta pracująca przy wyrobie dywanów


SJP.pl


dywaniarski

związany z produkcją dywanów


SJP.pl


dywanik

zdrobnienie od: dywan; mały dywan


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od: dywan

 (1.2) mały kawałek dywanu, najczęściej do położenia w łazience lub obok łóżka

 (1.3) bud. górna, ścieralna warstwa drogi asfaltowej, wykonana z asfaltobetonu lub smołobetonu

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) To był taki prosty dywanik, mama uszyła go z kawałków (…)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dɨˈvãɲik, AS: dyvãńik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dywan m.

 przym. dywanowy, dywanikowy

Wiktionary


dywanikowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z dywanikiem, dotyczący dywanika

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dywanik m.

Wiktionary


dywanokształtne

o cechach dywanokształtnych (rząd ryb)


SJP.pl

Dywanokształtne, rekiny dywanowe (Orectolobiformes) – rząd ryb chrzęstnoszkieletowych (Chondrichthyes). Największym przedstawicielem i jednocześnie największym z rekinów jest rekin wielorybi. W zapisie kopalnym znane są ze skamieniałości wczesnojurajskich, a w Polsce z jury środkowej Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej, okolic Szczecina i z kredy dolnej Wysoczyzny Łódzkiej.

Wikipedia


dywanokształtny

o cechach dywanokształtnych (rząd ryb)


SJP.pl


dywanówka

film instruktażowy z ćwiczeniami domowymi niewymagającymi specjalnych przyrządów


SJP.pl


dywanowy

1. związany z dywanem;
2. nalot dywanowy - zmasowane bombardowanie wyznaczonego terenu


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z dywanem, dotyczący dywanu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dywan m., dywanik mrz.

Wiktionary


dywdyk

dyftyk; tyftyk;
1. dawniej: tkanina wełniana, jedwabna lub bawełniana; ubiór z tej tkaniny;
2. dawniej: jedwabna kapa na konia


SJP.pl


dywergencja

przypisywanie pola skalarnego danemu polu wektorowemu przez operator różniczkowy; rozbieżność, źródłowość


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) rozbieżność, różnorodność

 (1.2) powstawanie rozbieżności

 (1.3) mat. operator określający dla danego pola wektorowego pole skalarne, na podstawie którego można określić źródła i ujścia pola;

Wiktionary

Dywergencja, in. rozbieżność, źródłowość pola wektorowego – operator różniczkowy przyporządkowujący polu wektorowemu w przestrzeni euklidesowej 3-wymiarowej pole skalarne będące formalnie iloczynem skalarnym operatora nabla z wektorem pola.

Operator ten uogólnia się na przestrzenie euklidesowe n-wymiarowe z dowolnymi układami współrzędnych krzywoliniowych oraz na dowolne przestrzenie riemannowskie i pseudoriemannowskie.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌdɨvɛrˈɡɛ̃nt͡sʲja, AS: dyvergncʹi ̯a

Wiktionary


dywergencyjny

związany z dywergencją, powstały wskutek dywergencji; dywergentny


SJP.pl


dywergentny

związany z dywergencją, powstały wskutek dywergencji; dywergencyjny


SJP.pl


dywersancki

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z dywersantem, dotyczący dywersanta

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dywersant mos.

Wiktionary


dywersant

osoba niszcząca infrastrukturę gospodarczą lub militarną przeciwnika w celu osłabienia jego zdolności zaczepnych lub obronnych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba dokonująca dywersji

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dywersja ż.

:: fż. dywersantka

 przym. dywersyjny, dywersancki

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) sabotażysta, spiskowiec

Wiktionary


dywersantka

uczestniczka lub organizatorka akcji dywersyjnych


SJP.pl


dywersja

sabotaż;
1. działania sabotażowe lub propagandowe prowadzone na terytorium wroga w celu dezorganizacji jego działań wojennych;
2. działania zmierzające do zakłócenia życia politycznego i gospodarczego jakiegoś państwa, prowadzone w celu osiągnięcia korzyści politycznych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) wojsk. tajne działania prowadzone by osłabić nieprzyjaciela

Wiktionary

Dywersja – niszczące działanie wojenne na zapleczu, element z arsenału walki mający na celu odwrócenie uwagi przeciwnika. Działanie z ukrycia w celu osłabienia obronności lub gospodarki nieprzyjaciela w czasie wojny czy też wrogiego państwa w czasie pokoju. Dezorganizacja sił przeciwnika, polegająca na niszczeniu lub uszkadzaniu zasobów zbrojnych wroga.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. dywersant mrz.

Wiktionary


dywersyfikacja

1. zróżnicowanie lub rozszerzenie oferowanych produktów i usług w celu pełniejszego wykorzystania zasobów przedsiębiorstwa;
2. dywersyfikacja portfela papierów wartościowych - zakup różnych papierów wartościowych w celu obniżenia ryzyka inwestycyjnego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) różnicowanie asortymentu produkcji lub usług w celu zmniejszenia ryzyka w prowadzeniu działalności gospodarczej;

Wiktionary

Dywersyfikacja – różnicowanie rodzaju działalności (asortymentu produkcji lub świadczonych usług), inwestycji i in., najczęściej w celu zmniejszenia ryzyka lub osiągania lepszych wyników.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌdɨvɛrsɨfʲiˈkat͡sʲja, AS: dyversyfʹikacʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 czas. dywersyfikować

 rzecz. dywersyfikowanie

 przym. dywersyfikacyjny

Wiktionary


dywersyfikacyjny

dywersyfikacja


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) przym. od dywersyfikacja

Wiktionary

Patrz:

dywersyfikacja

Wymowa:

IPA: ˌdɨvɛrsɨfʲikaˈt͡sɨjnɨ, AS: dyversyfʹikacyi ̯ny

Wiktionary

Powiązane:

 czas. dywersyfikować

 rzecz. dywersyfikacja, dywersyfikowanie

Wiktionary


dywersyjny

1. dotyczący dywersji - działań sabotażowych lub propagandowych prowadzonych na terytorium wroga w celu dezorganizacji jego działań wojennych;
2. dotyczący dywersji - działań zmierzających do zakłócenia życia politycznego i gospodarczego jakiegoś państwa, prowadzonych w celu osiągnięcia korzyści politycznych


SJP.pl


dywestycja

wyzbycie się aktywów o niskiej produktywności lub uznanych za zbędne; dezinwestycja


SJP.pl

Wikipedia


dywetyna

tkanina będąca imitacją aksamitu; dewetyna


SJP.pl

Wikipedia


dywicki

przymiotnik od: Dywity


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Dywitami, dotyczący Dywit

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Dywity nmos., dywicianin m., dywicianka ż.

Wiktionary


dywidenda

zysk spółki akcyjnej wypłacany akcjonariuszom; zysk akcjonariusza


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ekon. część rocznego zysku netto spółki akcyjnej dzielona między akcjonariuszy proporcjonalnie do liczby posiadanych przez nich akcji;

 (1.2) ekon. obowiązkowa wpłata do budżetu państwa dokonywana przez przedsiębiorstwo państwowe

Wiktionary

Dywidenda (łac. dividendum „rzecz do podziału”) – aktywa (najczęściej pieniądze) wypłacane właścicielom (wspólnikom lub akcjonariuszom w zależności od formy prowadzenia spółki kapitałowej) jako wynagrodzenie za udzielenie kapitału.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zarząd spółki rekomenduje, aby nie wypłacać dywidendy, ponieważ cały zeszłoroczny zysk chce przeznaczyć na inwestycje.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɨvʲiˈdɛ̃nda, AS: dyvʹidnda

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dywidendowy

Wiktionary


dywidendowy

dywidenda


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) ekon. związany z dywidendą, dotyczący dywidendy

Wiktionary

Patrz:

dywidenda

Powiązane:

 rzecz. dywidenda ż.

Wiktionary


dywinacja

przepowiadanie przyszłości, wróżenie; wróżbiarstwo


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) daw. rzad. przepowiadanie przyszłości, wróżenie

Wiktionary

Wróżenie (wróżbiarstwo, dywinacja) (łac. divinatio) – zespół czynności związanych z próbami przepowiadania przyszłości z pomocą specjalnych przedmiotów i technik, a według niektórych interpretacji, także sił nadnaturalnych (zob. siła wyższa). W środowisku naukowym wróżenie uznawane jest za pseudonaukę. Nie istnieje dowód potwierdzający skuteczność wróżenia.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Dywinacja, czyli przepowiadanie przyszłości, posługuje się szeregiem technik (np. wróżenie, chiromancja, jasnowidzenie, numerologia) i „pomocy naukowych” (np. karty, wahadełko, runy, fusy).

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wróżenie

Wiktionary


dywinacyjny

dywinacja


SJP.pl

Patrz:

dywinacja

dywity

wieś w Polsce


SJP.pl

Dywity (dawniej niem. Diwitten) – wieś w Polsce na Warmii, położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Dywity.

W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Dywity. Po reformie w 1973 r. miejscowość została siedzibą gminy Dywity.W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.

Liczy ok. 3 tys. mieszkańców.

Wikipedia


dywiz

znak graficzny łączący lub dzielący wyrazy; kreska, łącznik, znak przeniesienia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) druk. znak graficzny w postaci krótkiej poziomej kreski biegnącej na wysokości średniej linii pisma lub nieco poniżej tej linii; stosowany przy dzieleniu wyrazu między wierszami oraz przy łączeniu wyrazów wieloczłonowych;

Wiktionary

Dywiz, czyli łącznik – znak pisarski oznaczony znakiem  -  w postaci krótkiej poziomej kreski (krótszej od pauzy i półpauzy) uniesionej ponad podstawową linią pisma. Inne nazwy dywizu to: znak przeniesienia, mała kreska oraz tiret (z fr. tiré). Łącznik nie jest znakiem interpunkcyjnym.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Nazwiska o dwóch członach równorzędnych trzeba pisać z dywizem.

 (1.1) W dawnych drukach różnie oznaczano dzielenie wyrazów, ale obecny stan jest taki, że kreskę podziałową stawia się na końcu wiersza, a ponawia na początku następnego tylko wtedy, gdy wyraz złożony, zapisywany z dywizem, został podzielony w miejscu dywizu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈdɨvʲis, AS: dyvʹis

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) łącznik, kreseczka

Wiktionary


dywizja

wojskowa jednostka taktyczna złożona z kilku pułków


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) wojsk. jednostka taktyczna złożona z kilku pułków;

Wiktionary

Dywizja – podstawowy związek taktyczny różnych rodzajów sił zbrojnych (5–15 tys. żołnierzy) składający się zazwyczaj z pułków lub brygad różnych rodzajów wojsk (typowych dla danego rodzaju sił zbrojnych) przeznaczonych do prowadzenia walki oraz oddziałów i samodzielnych pododdziałów przeznaczonych do zabezpieczenia bojowego działań, zapewnienia zaopatrzenia materiałowego i utrzymania w gotowości bojowej sprzętu technicznego jednostek dywizyjnych.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: dɨˈvʲizʲja, AS: dyvʹizʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dywizjon m.

 przym. dywizyjny

 skr. dyw.

Wiktionary


dywizjon

dyon;
1. jednostka organizacyjna i taktyczna odpowiadająca batalionowi piechoty
2. w lotnictwie: samodzielna jednostka taktyczna
3. w marynarce wojennej: jednostka taktyczna złożona z kilku okrętów wojennych jednego typu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) wojsk. pododdział w artylerii, lotnictwie albo marynarce wojennej

Wiktionary

Dywizjon (dawniej – nazwa skrócona dyon) – pododdział wojska, w artylerii, kawalerii, taborach – równorzędny batalionowi innych rodzajów wojsk.

  1. W wojskach rakietowych i artylerii wojsk lądowych – zasadniczy pododdział ogniowy i taktyczny (np. dywizjon artylerii, składający się z dowództwa, kilku baterii dział jednego lub różnych kalibrów); dywizjony mogą być samodzielne lub wchodzić w skład oddziałów, a podczas działań – w skład grup artylerii.
  2. W wojskach obrony przeciwlotniczej sił powietrznych – zasadniczy pododdział ogniowy (np. dywizjon rakietowy obrony powietrznej składa się z dowództwa, baterii radiotechnicznej, startowej, technicznej i pododdziałów zabezpieczenia); wchodzi w skład związków taktycznych.
  3. W kawalerii – oddział składający się z kilku szwadronów, odpowiednik batalionu w piechocie, zazwyczaj wchodził w skład pułku kawalerii. W niektórych krajach szczebel dywizjonu został zlikwidowany i szwadrony tam podporządkowano bezpośrednio pułkom. Nazwę dywizjon stosowano też dla oddziałów pancernych czerpiących z tradycji kawaleryjskiej (np. polskie dywizjony rozpoznawcze z kampanii wrześniowej lub niemieckie dywizjony (Abteilung) czołgów ciężkich, odpowiadające batalionom).
  4. W lotnictwie wojskowym – pododdział taktyczny (np. dywizjon myśliwski, bombowy), składający się zwykle z dwóch lub więcej eskadr. Szczebel dywizjonów nie jest wyróżniany we wszystkich państwach. Anglojęzyczna nazwa squadron w literaturze polskiej jest tłumaczona zwyczajowo, błędnie jako dywizjon, jednak squadron to odpowiednik eskadry.
    • w lotnictwie państw Brytyjskiej Wspólnoty Narodów (RAF i inne) kilka dywizjonów tworzyło skrzydło (ang. wing);
    • w lotnictwie USA (USAAF i USAF) kilka dywizjonów tworzyło grupę (ang. group).

    Wikipedia

    Powiązane:

     przym. dywizjonowy, dywizyjny

     rzecz. dywizja ż.

    Wiktionary

    Synonimy:

     (1.1) skr. dyon

    Wiktionary


dywizjoner

przestarzale: dowódca dywizji


SJP.pl

Dywizjoner (niem. Divisionär, fr. Divisionnaire)

  1. termin, używany w mowie potocznej dla oznaczenia generała dowodzącego dywizją. W Polsce był używany często w czasach wojen napoleońskich oraz Królestwa Kongresowego.
  2. w Armii Cesarstwa Austriackiego oficjalna nazwa stanowiska generała dowodzącego dywizją, posiadającego stopień marszałka polnego porucznika (FML).

Wikipedia


dywizjonista

zwolennik, przedstawiciel dywizjonizmu


SJP.pl


dywizjonistka

dywizjonista


SJP.pl

Patrz:

dywizjonista

dywizjonistyczny

dywizjonizm


SJP.pl

Patrz:

dywizjonizm

dywizjonizm

technika malarska zapoczątkowana przez impresjonistów, polegająca na malowaniu małymi, oddzielnymi plamami


SJP.pl

Dywizjonizm (fr. division = podział) – metoda malarska zapoczątkowana przez twórców impresjonizmu, rozwinięta przez neoimpresjonistów w tzw. pointylizm. Powstanie metody dywizjonizmu wiąże się z artystycznymi poszukiwaniami Claude’a Moneta. Wśród najsłynniejszych artystów dywizjonizmu jest baron Vittore Grubicy de Dragon, który przez długi czas mieszkał w Lierna nad jeziorem Como w celach artystycznych.

Wikipedia


dywizjonowy

związany z dywizjonem


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z dywizjonem, dotyczący dywizjonu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dywizjon mrz.

 przym. dywizyjny

Wiktionary


dywizor

w matematyce: uogólnienie pojęcia dzielnika elementu pierścienia przemiennego


SJP.pl

Algebraiczna teoria liczb

Dywizor – uogólnienie pojęcia dzielnika elementu pierścienia przemiennego. Pojecie to pojawiło się po raz pierwszy, pod nazwą dzielnika idealnego, w pracach E. Kummera o arytmetyce ciał podziału koła.

Wikipedia


dywizorek

przyrząd służący do trzymania rękopisu nad kasztą podczas składania


SJP.pl

Dywizorek – przyrząd w kształcie długich, wąskich widełek, przytrzymujący kartkę z rękopisem, maszynopisem lub wydrukiem na tenaklu (podstawce, utrzymującej kartkę w pozycji dogodnej do czytania przez zecera, tj. osobę zajmującą się składem tekstu). Czasem nazwą tą obejmowano zestaw obu przyrządów, tj. tenakiel wraz z dywizorkiem.

Wikipedia


dywizyjny

przymiotnik od: dywizja


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z dywizją, dotyczący dywizji

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdɨvʲiˈzɨjnɨ, AS: dyvʹizyi ̯ny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dywizja ż., dywizjon m.

 przym. dywizjonowy

Wiktionary


dywulgować

dawniej: dopuścić kogoś do tajemnicy, wtajemniczyć


SJP.pl


dyź

zdrobnienie od: Dyzma, Dionizy (imiona męskie); Dyzio


SJP.pl


dyza

dawniej: dysza


SJP.pl


dyzartria

zaburzenie mowy polegające na niewyraźnym wymawianiu głosek; dysartia


SJP.pl

Dyzartria – termin z zakresu neurologii; jeden z typów zaburzeń mowy, wynikający z dysfunkcji aparatu wykonawczego (języka, podniebienia, gardła, krtani). Dysfunkcja może być spowodowana: uszkodzeniem mięśni, unerwiających ich nerwów czaszkowych, jąder tych nerwów, dróg korowo-jądrowych, układu pozapiramidowego.

Wikipedia


dyzartryczny

dyzartria; dysartryczny


SJP.pl


dyzażio

spadek kursu dewiz, papierów wartościowych poniżej ich wartości nominalnej; dysażio; disagio; disaggio


SJP.pl


dyzenteria

epidemiczna choroba zakaźna, powodująca biegunkę, odwodnienie i zatrucie organizmu; czerwonka bakteryjna


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. ostra choroba zakaźna jelit

Wiktionary

Dyzenteria, czerwonka (gr. δυσεντερία, dysentería) – ostra choroba zakaźna jelit, w szczególności jelita grubego, której objawem jest uporczywa biegunka i obecność krwi oraz śluzu w stolcu. Nieleczona prowadzi do śmierci.

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) czerwonka

Wiktionary


dyzenteryjny

dyzenteria


SJP.pl

Patrz:

dyzenteria

dyżewski

nazwisko


SJP.pl


dyzgust

dysgust; dawniej:
1. niechęć, niezadowolenie z czegoś;
2. zniewaga, afront


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) niechęć wobec kogoś lub czegoś

 (1.2) daw. zniewaga, naruszenie czyjejś godności

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Francuska opinia publiczna patrzy na to z narastającym dyzgustem i oburzeniem.

 (1.2) Małożto owi psubratowie dyzgustów Bogu naczynili, mało napalili kościołów, mało nahańbili krzyżów?

Wiktionary


dyzio

zdrobnienie od: Dyzma, Dionizy (imiona męskie); Dyź


SJP.pl

Hyzio, Dyzio i Zyzio (ang. Huey, Dewey and Louie) – fikcyjne postacie stworzone przez Teda Osborne’a i Ala Taliaferro. Występują głównie w komiksach, ale także w filmach animowanych Disneya. Po raz pierwszy pojawili się w gazetowym pasku komiksowym 17 października 1937. Na ekranie zadebiutowali 15 kwietnia 1938 w filmie Donald's Nephews (Siostrzeńcy Donalda).

Wikipedia


dyzma

przenośnie: człowiek bez wykształcenia, robiący przypadkowo karierę


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;

Wiktionary

Dyzma – imię męskie pochodzenia greckiego, od gr. δυσμη (dysmai, dysme) – zachód słońca lub gwiazd, „narodzony o zachodzie”. Imię to przypisywane jest tradycyjnie dobremu łotrowi – ukrzyżowanemu obok Chrystusa przestępcy, który nawrócił się i dostał obietnicę zbawienia.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Postać Dyzmy opisana jest w Biblii.

Wiktionary


dyzunia

wyznanie Kościoła wschodniogreckiego, który nie przystąpił do Unii Brzeskiej


SJP.pl


dyzunicki

dotyczący dyzunitów


SJP.pl


dyzunita

w dawnej Polsce: prawosławny, który nie uznał unii brzeskiej (1596 r.)


SJP.pl


dyzunitka

dyzunita


SJP.pl

Patrz:

dyzunita

dyżur

pełnienie pewnych obowiązków w wyznaczonym czasie; czas przeznaczony na ich wypełnianie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) pełnienie obowiązków społecznych lub zawodowych w przedziale czasu, na określonych warunkach

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ile dyżurów planowaćanujesz odbyć w przyszłym miesiącu?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈdɨʒur, AS: dyžur

Wiktionary

Powiązane:

 czas. dyżurować

 rzecz. podyżurowanie n., dyżurowanie n., dyżurka ż., dyżurny, dyżurna

 przym. dyżurny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) służba

Wiktionary


dyżurant

osoba pełniąca dyżur


SJP.pl


dyżurantka

dyżurant


SJP.pl

Patrz:

dyżurant

dyzuria

bolesne oddawanie moczu objawiające się pieczeniem w cewce moczowej; dysuria


SJP.pl

Dysuria, dyzuria (łac. dysuria) – objaw chorobowy polegający na bolesnym oddawaniu moczu, któremu często towarzyszy uczucie pieczenia w cewce moczowej (stranguria) i ogólny dyskomfort. Z dysurią wiąże się także częstomocz.

Wikipedia


dyżurka

pomieszczenie dla dyżurującego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pomieszczenie lub miejsce, w którym pełniony jest dyżur

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyżur m., dyżurant m., dyżurny m., dyżurna ż., podyżurowanie n., dyżurowanie n.

 czas. dyżurować ndk., podyżurować dk.

 przym. dyżurny, dyżurowy

Wiktionary


dyżurna

kobieta pełniąca dyżur


SJP.pl


dyżurny

1. pełniący dyżur
2. z ironią o człowieku: służalczy
3. stale ten sam, powtarzający się, np. dyżurny temat


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) pełniący dyżur, dyżurujący

 (1.2) przen. stale powtarzający się, używany w razie potrzeby

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) osoba, która pełni dyżur

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Redaktorzy dyżurni wielkich dzienników pilnymi telefonami przynaglali swych korespondentów w Limie do zdobycia szczegółowych informacji.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dɨˈʒurnɨ, AS: dyžurny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyżur m., dyżurant m., dyżurantka ż., dyżurowanie n., dyżurka ż., podyżurowanie n.

:: fż. dyżurna ż.

 czas. dyżurować ndk., podyżurować dk.

 przym. dyżurowy

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) dyżurant

Wiktionary


dyżurować

pełnić dyżur, pilnować porządku; czuwać


SJP.pl


dyżurowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|dyżurować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dyżur m., dyżurant m., dyżurantka ż., dyżurny m., dyżurna ż., podyżurowanie n., dyżurka ż.

 czas. dyżurować ndk., podyżurować dk.

 przym. dyżurny, dyżurowy

Wiktionary


dyżurowy

związany z dyżurem


SJP.pl


dyzuryczny

dyzuria; dysuryczny


SJP.pl


dz

skrót od: Dzieje Apostolskie - jedna z ksiąg biblijnych, wchodząca w skład Nowego Testamentu


SJP.pl

skrót

 (1.1) = Dzieje Apostolskie

Wiktionary

Dz (Dz, dz) – dwuznak składający się z liter D i Z. Występuje w językach: polskim, słowackim i węgierskim. Najczęściej oznacza dźwięk spółgłoski zwarto-szczelinowej dziąsłowej dźwięcznej oznaczany w międzynarodowej transkrypcji fonetycznej IPA symbolem [ʣ].

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi. BibliaPL.

tłumaczenia.

* esperanto: (1.1) Ago

* hiszpański: (1.1) Act

źródła.

== Dz (język węgierski.) ==

litera|Dzdz|nagy Dz (1.1) és kis dz.

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) jęz. majuskuła siódmej litery alfabetu węgierskiego

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʑɛ̇jɛ ˌapɔˈstɔlsʲcɛ, AS: ʒ́ėi ̯e apostolsʹḱe

Wiktionary


dz.

skrót od: dziennik


SJP.pl


dżabalpur

miasto w Indiach


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. zob. Jabalpur.

Wiktionary

Jabalpur (hindi जबलपुर, Dźabalpur; hist. Jubbulpore) – miasto w środkowych Indiach, w stanie Madhya Pradesh, na wyżynie Dekan, w dolinie rzeki Narbada. W 2011 roku liczyło ok. 1,1 mln mieszkańców.

Duży węzeł kolejowy i drogowy a także ośrodek przemysłowy z fabryką broni, zakładami przemysłu spożywczego, bawełnianego, szklarskiego, cementowego. W mieście działa uniwersytet (od 1983 im. Rani Durgavati) i wyższa szkoła rolnicza. Na obrzeżach znajduje się lotnisko.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W 1864 roku Dżabalpur otrzymał prawa miejskie.

 (1.1) Na obrzeżach Dżabalpuru znajduje się lotnisko.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dżabalpurski

Wiktionary


dżabalpurski

dotyczący Dżabalpuru, miasta w środkowych Indiach


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) geogr. związany z Dżabalpurem (miastem w Indiach)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Dżabalpur mrz.

Wiktionary


dzadziki

[czytaj: dzadz-iki] grecki sos ze świeżych, rozdrobnionych ogórków z czosnkiem i jogurtem albo śmietaną, zwykle dodawany do potraw mięsnych; tzatziki, tzatzyki, caciki, cacyki


SJP.pl


dżaga

potocznie: młoda, atrakcyjna kobieta; dziunia, dziuńka, lacha, laska


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. bardzo atrakcyjna dziewczyna, laska

Wiktionary

Dżaga – singel polskiej grupy muzycznej Virgin, wydany w 2004 nakładem wydawnictwa muzycznego Universal Music Polska. Singel został wydany w celach promujących drugi album studyjny zespołu Bimbo.

Tekst do utworu napisała Doda, zaś muzykę skomponował Tomasz Lubert.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʒaɡa, AS: ǯaga

Wiktionary


dżagan

gwarowo: młot, kilof, czekan


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) kilof

 (1.2) narzędzie do kruszenia lodu

Wiktionary

Dźagannath, Dźagannatha (dewanagari: जगन्नाथ trl. jagannāth(a)) – forma Kryszny przedstawiająca go jako Pana Świata (jagat „świat” + nāth „pan”), czczona przez wisznuitów, a pochodząca z Puri, świętego miasta hinduistów.

Przedstawiany zwykle z siostrą Subhadrą i bratem Balaramą (Balabhadrą, Baladewą). Wszystkie trzy figury wykonane są z drewnianych kloców, mają duże głowy o uproszczonych rysach twarzy, dużych oczach, są bez nóg, a ręce mają w postaci prostych kołków. Dźagannath jest w kolorze czarnym.

Wikipedia


dżainizm

religia indyjska; dżajnizm, dżinizm


SJP.pl

Dźinizm (też dżinizm dawniej dżajnizm, dżainizm, sanskryt जैन धर्म – trl. jaina dharma, trb. dźajna dharma) – nonteistyczny system filozoficzny i religijny, który powstał w Indiach około VI wieku p.n.e. w reakcji na silnie zrytualizowany braminizm.

Wikipedia


dźajnizm

system religijno-etyczny, który powstał w Indiach około VI wieku p.n.e; założycielem był Wardhamana Mahawira; dźinizm; dżinizm; dżajnizm


SJP.pl


dżajpur

miasto w Indiach


SJP.pl

Jaipur (hindi जयपुर, trb. Dźajpur, trl. Jaypur; ang. Jaipur) – metropolia w północno-zachodnich Indiach, stolica Radżastanu i popularna atrakcja turystyczna zwana różowym miastem ze względu na kolor budynków, które wyłożone są różowym piaskowcem.

Wikipedia


dżajpurczyk

mieszkaniec Dżajpuru


SJP.pl


dżajpurka

mieszkanka Dżajpuru


SJP.pl


dżajpurski

dotyczący Dżajpuru, miasta w północno-zachodnich Indiach


SJP.pl


dżakarcki

przymiotnik od: Dżakarta (stolica Indonezji)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) odnoszący się do miasta Dżakarta

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Hotel Marriott znajduje się na południe od centrum indonezyjskiej stolicy, w dzielnicy handlowej Mega Kunningan, w pobliżu jednej z dżakarckich dzielnic dyplomatycznych.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: d͡ʒaˈkart͡sʲci, AS: ǯakarcʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Dżakarta ż., dżakartczyk mos., dżakartka ż.

Wiktionary


dżakarta

stolica Indonezji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. stolica Indonezji;

Wiktionary

Dżakarta (indonez. Jakarta, dawn. Batavia) – stolica i największe miasto Indonezji, w północno-zachodniej części Jawy, dziewiąta aglomeracja świata z 31 760 000 mieszkańców.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: d͡ʒaˈkarta, AS: ǯakarta

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dżakartczyk mos., dżakartka ż.

 przym. dżakarcki

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Batawia

Wiktionary


dżakartczyk

mieszkaniec Dżakarty


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Dżakarty

Wiktionary

Wymowa:

IPA: d͡ʒaˈkarṭt͡ʃɨk, AS: ǯakarṭčyk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Dżakarta ż.

:: fż. dżakartka ż.

 przym. dżakarcki

Wiktionary


dżakartka

mieszkanka Dżakarty


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Dżakarty

Wiktionary

Wymowa:

IPA: d͡ʒaˈkartka, AS: ǯakartka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Dżakarta ż.

:: fm. dżakartczyk mos.

 przym. dżakarcki

Wiktionary


dżakfrut

owoc chlebowca różnolistnego (drzewa bochenkowego); jackfruit


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) spoż. bot. ogromny, jadalny owoc chlebowca różnolistnego;

Wiktionary

Dżakfrut, jackfruit – owoc chlebowca różnolistnego (Artocarpus heterophyllus) z rodziny morwowatych, występującego w Azji Południowej, Południowo-wschodniej i Afryce.

Owoce (właściwie owocostany), nieco podobne do owoców chlebowca właściwego, osiągają do 90 cm długości i 30 kg masy. Spożywa się zarówno na surowo, jak i po poddaniu obróbce termicznej. Miąższ jest dość soczysty, ciemno-żółty, odznacza się intensywnym, upajającym zapachem. W kuchni indyjskiej wykorzystuje się również nasiona.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʒakfrut, AS: ǯakfrut

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. jackfruit m.

 przym. dżakfrutowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) jackfruit

Wiktionary


dżakuzi

Jacuzzi – potoczne określenie wanien z hydromasażem, czyli formą masażu wodnego. Dzisiejsze wanny jacuzzi obejmują swym znaczeniem modele wanien od najprostszych, wyposażonych w dysze ze strumieniami wody, aż po wysoce zaawansowane (z elektronicznym sterowaniem). Wanny z hydromasażem są jednym z podstawowych urządzeń w spa, często wchodzą w skład kompleksów basenowych oraz aquaparków.

Wikipedia


dżalabija

wierzchnia szata noszona przez Arabów; galabija


SJP.pl

Galabija, dżalabija (z arab. dżallabijja) – tradycyjna szata mężczyzn arabskich.

Szerokie, luźne okrycie noszone przez arabskich mężczyzn. Przypomina nieco europejską koszulę nocną.

Zwykle biała, odbijająca promienie słoneczne, lecz zdarzają się też bogato zdobione różnego rodzaju cekinami.

Wikipedia


dżalalabad

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. miasto we wschodnim Afganistanie, nad rzeką Kabul;

 (1.2) geogr. adm. miasto obwodowe w południowo-zachodnim Kirgistanie;

Wiktionary

  • Dżalalabad − miasto w Afganistanie
  • Dżalalabad − miasto w Kirgistanie

Wikipedia

Powiązane:

 przym. dżalalabadzki

Wiktionary


dżalalabadzki

przymiotnik od: Dżalalabad (miasto w Afganistanie)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Dżalalabadem, dotyczący Dżalalabadu (miasta w Afganistanie)

 (1.2) związany z Dżalalabadem, dotyczący Dżalalabadu (miasta w Kirgistanie)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Dżalalabad mrz.

Wiktionary


dżalandhar

miasto w Indiach


SJP.pl


dżalandharski

Dżalandhar (miasto w Indiach)


SJP.pl


dżamahirijja

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) państwo ludu, człon oficjalnej nazwy Libii;

Wiktionary

Dżamahirijja (arab. جماهيرية) – termin polityczny, neologizm wymyślony przez Mu’ammara al-Kaddafiego. W tłumaczeniu na język polski oznacza mniej więcej: państwo ludu. Do czasu obalenia rządu Kaddafiego był to człon oficjalnej nazwy Libii (tak samo, jak w innych państwach republika czy królestwo). Oficjalna nazwa tego państwa brzmiała: Wielka Arabska Libijska Dżamahirijja Ludowo-Socjalistyczna.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wielka Arabska Libijska Dżamahirijja Ludowo-Socjalistyczna

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʒãmaxʲiˈrʲijːa, AS: ǯãmaχʹirʹi•i ̯a

Wiktionary


dżambia

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) rodzaj bojowego lub ceremonialnego noża arabskiego;

Wiktionary

Dżambia (arab. جمبية lub جنبية) – nóż bojowy, ale i ceremonialny, używany w krajach arabskich, w Turcji, Persji i Indiach.

Jako broń szczególnie popularny był w XVII i XVIII wieku. Głownia typowej dżambii jest obosieczna, krzywa, krótka z ością biegnącą przez całą jej długość. Rękojeści i pochwy tej broni mają różny kształt i dekorację w zależności od rejonu pochodzenia. Pochwa jest znacznie dłuższa od głowni, mocno wygięta, zakończona obłym guzem, dekorowana złotem, srebrem i drogimi kamieniami. Rękojeść oprawiona w róg, czasem żyrafi, o miodowożółtym kolorze.

Wikipedia


dżami

wielki meczet


SJP.pl

  • transkrypcja arabskiego wyrazu جامع, oznaczającego m.in. miejsce spotkań, także meczet; nazwą masdżid dżami (مسجد جامع) określa się główny, centralny meczet danej miejscowości
  • Dżami – perski poeta i uczony
  • Abdurahmana Dżami – miasto w Tadżykistanie nazwane imieniem poety

Wikipedia


dżamila

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż.

 (1.2) geogr. toponim, stanowisko archeologiczne w północno-wschodniej Algierii;

Wiktionary

Dżamila (arab. جيميلة, fr. Djemila, łac. Cuicul) – stanowisko archeologiczne w północno-wschodniej Algierii. Znajdują się tu jedne z najlepiej zachowanych ruin rzymskiego miasta w Afryce Północnej, od 1982 roku wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: d͡ʒãˈmʲila, AS: ǯãmʹila

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1) rzecz. Dżamil m.

Wiktionary


dżamper

łącznik umożliwiający zmianę konfiguracji komponentu komputera; jumper; zworka


SJP.pl


dżampreza

w gwarze młodzieżowej: impreza


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gwara młodzieżowa (głośna) impreza

Wiktionary

Wymowa:

IPA: d͡ʒãmˈprɛza, AS: ǯãmpreza

Wiktionary


dźamśedpur

Jamshedpur (hindi जमशेदपुर, bengali জামশেদপুর, urdu جمشید پور) – aglomeracja miejska w Indiach w stanie Jharkhand na wyżynie Ćhota Nagpur. Około 628 tys. mieszkańców.

Jamshedpur jest stolicą dystryktu East Singhbhum. Zlokalizowane są tu zakłady przemysłowe koncernów: Tata Steel, Tata Motors, Tata Power, Lafarge Cement, Telcon, BOC Gases, Praxair, TCE, TCS, Timken India, Tinplate i innych.

Wikipedia


dżanin

rzeczownik, rodzaj męski, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto położone na północy Zachodniego Brzegu na terenie Autonomii Palestyńskiej;

Wiktionary

Dżanin (Dżenin; arab. جنين, hebr. ג'נין, ang. Jenin) – jedno z miast Autonomii Palestyńskiej, położone na północy Zachodniego Brzegu.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ruiny Dżaninu pod gołym niebem zaświadczają o wściekłości destrukcji.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʒãɲĩn, AS: ǯãńĩn

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Dżenin

Wiktionary


dżankojski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Dżankojem, dotyczący Dżankoja

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Dżankoj mrz.

Wiktionary


dżarasz

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Jordanii, ośrodek administracyjny muhafazy;

Wiktionary

Dżarasz (arab. جرش, także Jerash, Jerasz, Dżerasz), starożytna Geraza – miasto w Jordanii, ośrodek administracyjny muhafazy Dżarasz. Odległe ok. 50 km na północ od Ammanu.

Znane z odbywających się w lipcu festiwali kultury i sztuki z udziałem artystów z całego świata.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W Dżaraszu zwiedziliśmy teren wykopalisk.

Wiktionary


dźataka

indyjska opowieść o poprzednich wcieleniach Buddy; dżataka


SJP.pl

Dźataki (jātaka) – opowieści o poprzednich wcieleniach Buddy. To zbiór opowiadań z początku naszej ery, dający obraz ówczesnego folkloru i obyczajowości indyjskiej. Włączone strofy poetyckie stanowią część kanonu religii buddyjskiej.

Dźataki są częścią (jedną z dwunastu) kanonu therawady, czyli Tipitaki napisanej w języku pali. Zawierają 574 opowieści o poprzednich wcieleniach Buddy Śakjamuniego, m.in. jako bodhisattwy. Opowieści te były oparte na popularnych bajkach o zwierzętach, baśniach, przy czym bohatera identyfikowano z przyszłym Buddą. Często te historie przedstawiają poświęcenie bodhisattwy. Przyczyniały się one do przesunięcia celu drogi wyzwolenia z arahanta na Buddę, jako wzór etyczny przedstawiając bodhisattwę.

Wikipedia


dźati

kasta hinduska


SJP.pl

Dźati (sanskryt जाति, „urodzenie”, ang. jati) – element systemu stratyfikacji społecznej w Indiach, określany nie do końca poprawnie terminem kasta. Wyższym w randze, odnoszącym się do stanów społecznych w Indiach, jest termin warna. Bóstwo opiekuńcze dla konkretnej dźati to dźatidewata.

Wikipedia


dżaul

podstawowa jednostka pracy i energii w międzynarodowym układzie jednostek miar; dżul; joule


SJP.pl


dżawachecki

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Dżawachetią, dotyczący Dżawachetii

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Dżawachetia ż.

Wiktionary


dżawachetia

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) hist. geogr. kraina historyczna w południowej Gruzji, od zachodu ograniczona rzeką Kurą oraz z innych stron Górami Szawszeckimi i Samsarskimi

Wiktionary

Wikipedia

Powiązane:

 przym. dżawachecki

Wiktionary


dzawchański

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Dzawchanem, dotyczący Dzawchanu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Dzawchan mrz.

Wiktionary


dżaz

jazz; dżez; rodzaj improwizowanej muzyki powstałej w USA, w której używane są europejskie instrumenty i w której powiązane są europejskie elementy harmonii z europejsko-afrykańską melodyką i afrykańskim rytmem


SJP.pl


dzban

naczynie użytkowe lub dekoracyjne zwykle zwężone u góry z jednym uchem (niekiedy z dwoma); zawartość tego naczynia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) naczynie użytkowe lub dekoracyjne zwykle zwężone u góry, często z jednym uchem;

 (1.2) zawartość dzbana (1.1)

 (1.3) środ. pejor. osoba głupia, tępa;

Wiktionary

  • dzban – naczynie, element zastawy stołowej
  • dzban – pejoratywne określenie

miejscowość w Polsce:

  • Dzban – wieś w woj. mazowieckim, w powiecie żuromińskim, w gminie Siemiątkowo

Wikipedia

Przykłady

 (1.3) Nie ma nic gorszego niż mieć we własnej drużynie takiego dzbana, który wszelkie problemy chce wyjaśniać poprzez bijatykę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: d͡zbãn, AS: ʒbãn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dzbanecznik m., dzbanecznikowate nmos.

:: zdrobn. dzbanek m., dzbaneczek m., dzbanuszek m.

 przym. dzbanowy, dzbankowy, dzbaneczkowy, dzbanecznikowaty

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kruża

 (1.3) cymbał

Wiktionary


dzbaneczek

zdrobnienie od: dzbanek; dzbanuszek


SJP.pl


dzbaneczkowaty

podobny w kształcie do dzbaneczka


SJP.pl


dzbanecznik

roślina żywiąca się owadami, rosnąca w dżungli


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) bot. nazwa systematyczna|Nepenthes|L.|ref=tak., rodzaj roślin owadożernych z rodziny dzbanecznikowatych;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Dzbaneczniki występują głównie w Azji Południowo-Wschodniej (…).

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dzban m., dzbanek m., dzbanuszek m.

Wiktionary


dzbanecznikowate

rodzina owadożernych roślin o liściach w kształcie dzbanków


SJP.pl

Dzbanecznikowate (Nepenthaceae Dumort.) – monotypowa rodzina roślin mięsożernych występujących w Azji południowo-wschodniej, północnej Australii oraz na wyspach od Madagaskaru po Nową Kaledonię na Pacyfiku. Do rodziny należy tylko jeden rodzaj - dzbanecznik (Nepenthes L.) z ok. 160 gatunkami.

Wikipedia


dzbanecznikowaty

o cechach dzbanecznikowatych (rodzina roślin)


SJP.pl


dzbanecznikowiec

przedstawiciel rzędu roślin okrytonasiennych


SJP.pl


dzbanek

zdrobnienie od: dzban


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od dzban

 (1.2) niewielki dzban

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Przyniosę ci w dzbanku trochę kwaśnego mleka.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡zbãnɛk, AS: ʒbãnek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dzban mrz., dzbanuszek mrz., dzbanecznik mrz.

 przym. dzbanowy, dzbankowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dzbanuszek

 (1.2) białystok|dzieżka., gw-pl|Śląsk Cieszyński|zbónek., gw-pl|Górny Śląsk|dzbonek.

Wiktionary


dzbaniwo

rodzaj drzew z rodziny bignoniowatych


SJP.pl

Dzbaniwo (Crescentia L.) – rodzaj drzew z rodziny bignoniowatych. Obejmuje 6 gatunków. Rośliny te rosną w Ameryce Centralnej od Meksyku po Panamę, na Antylach i w północnej części Ameryki Południowej sięgając po Peru i północną Brazylię na południu. Jako rośliny introdukowane zarejestrowane zostały w południowo-wschodniej Brazylii, na wyspach Galapagos oraz w Afryce (Czad, Benin i Gambia). Kwiaty wyrastające bezpośrednio z pni zapylane są przez nietoperze. Okazałe, mięsiste owoce wyewoluowały prawdopodobnie jako przystosowanie do rozprzestrzeniania za pośrednictwem przedstawicieli wymarłej współcześnie megafauny. W przypadku C. amazonica kluczową rolę w rozsiewaniu odgrywają ryby kąsaczokształtne – zjadają one owoc i uwalniają z niego nasiona, które w innym przypadku gniją. Ze względu na znaczenie użytkowe dzbaniwo kalebasowe C. cujete zostało rozprzestrzenione przez człowieka w całej strefie tropikalnej. Z kolei inny gatunek z tego rodzaju – C. portoricensis należy do najrzadszych roślin – znany jest tylko z czterech okazów dorosłych (rok 2017).

Wikipedia


dzbankowaty

przypominający kształtem dzbanek


SJP.pl


dzbankowy

dzbanek


SJP.pl

Patrz:

dzbanek

dzbanowy

przymiotnik od: dzban


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z dzbanem, mający postać dzbanu

 (1.2) med. przypominający dźwięk powstający podczas dmuchania w szyjkę szklanej butelki, wskazujący na istnienie jamy w płucach

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dzban mrz., dzbanek mrz., dzbanuszek mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) amforyczny

Wiktionary


dzbanuszek

zdrobnienie od: dzbanek; dzbaneczek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od: dzbanek

 (1.2) małe naczynie stołowe z uchem i dziobkiem, np. do mleka

Wiktionary

Dzbanuszek – oryginalna polska wersja impostu, stosowana w architekturze renesansu. Kamienny element w kształcie dzbanuszka. Występuje jako nasada na głowicy kolumny, jako podpora konstrukcji dachu, motyw tralki. Charakterystyczny element górnej kondygnacji krużganku dziedzińca na Wawelu.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: d͡zbãˈnuʃɛk, AS: ʒbãnušek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dzban mrz., dzbanek mrz., dzbanecznik mrz.

 przym. dzbanowy, dzbankowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dzbanek

 (1.2) gw-pl|Górny Śląsk|dzboneczek.

Wiktionary


dzbanuszkowaty

podobny kształtem do dzbanuszka


SJP.pl


dzbenin

wieś w Polsce


SJP.pl

3 miejscowości w Polsce:

  • Dzbenin – część miasta Lublin
  • Dzbenin – wieś w woj. mazowieckim, w pow. ostrołęckim, w gminie Rzekuń
  • Dzbenin – wieś w woj. mazowieckim, w pow. ostrołęckim, w gminie Troszyn

Wikipedia


dzboneczek

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. dzbanuszek

Wiktionary


dzbonek

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. dzbanek

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński|zbónek.

Wiktionary


dżdża

termin używany przez meteorologów jako określenie drobnego deszczu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) meteorol. deszcz o bardzo drobnych kroplach

Wiktionary

Wymowa:

IPA: d͡ʒːa, AS: •ǯa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dżdżystość, dżdżownica, dżdżownik

 przym. dżdżowy, dżdżysty

 czas. dżdżyć

 przysł. dżdżysto, dżdżyście

Wiktionary


dżdżownica

bezkręgowiec o długim, walcowatym ciele zbudowanym z pierścieni; glista, glizda


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zool. walcowaty, zbudowany z pierścieni bezkręgowiec;

 (1.2) daw. woda deszczowa

Wiktionary

Dżdżownica może oznaczać w ogólnym znaczeniu pierścienicę:

  • z rodziny dżdżownicowatych,
  • z rodzaju Lumbricus,

a w wąskim znaczeniu gatunek:

  • dżdżownica ziemna, rosówka (Lumbricus terrestris),
  • dżdżownica kalifornijska, kompostowiec różowy (Eisenia fetida), nazywany też dżdżownicą kompostową,
  • dżdżownica australijska (Megascolides australis) – nie jest zaliczana do rodziny dżdżownicowatych.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Kret odżywia się dżdżownicami.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: d͡ʒːɔvʲˈɲit͡sa, AS: •ǯovʹńica

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dżdżystość ż., deszcz m., dżdża ż., deżdż m.

 przym. dżdżysty

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) reg. glizda

Wiktionary


dżdżownik

ptak z rodziny siewek


SJP.pl


dżdżowy

1. przymiotnik od: dżdżu;
2. przymiotnik od: dżdża


SJP.pl


dżdżyć

o deszczu: padać drobnymi kroplami; mżyć, kropić, rosić, siąpić, siąpać


SJP.pl

czasownik nieprzechodni niedokonany

 (1.1) meteorol. padać drobnym, gęstym deszczem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Od rana dżdżyło, a wiatr smagał pola mokrą mgłą.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dżdża ż., dżdżownica ż., dżdżownik mzw., dżdżowość ż., dżdżystość ż.

 przym. dżdżowy, dżdżysty

 przysł. dżdżysto, dżdżyście

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) mżyć, siąpić

Wiktionary


dżdżyście

przysłówek

 (1.1) książk. zob. dżdżysto.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przeważnie o tej porze roku jest mgliście i dżdżyście, tym razem jednak natura okazała się być łaskawa i za oknem mamy iście letnią aurę.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dżdża m., deżdż mrz., dżdżystość ż.

 czas. dżdżyć ndk.

 przym. dżdżysty

 przysł. dżdżysto

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dżdżysto

Wiktionary


dżdżyściej

stopień wyższy od przysłówków: dżdżyście, dżdżysto


SJP.pl


dżdżysto

przysłówek

 (1.1) książk. tak, jak jest podczas obfitego deszczu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Niestety, ten pojazd nie palił kiedy było dżdżysto lub bardzo zimno, a w Norwegii przeważają takie dni.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dżdżystość ż., deżdż mrz., dżdża ż.

 czas. dżdżyć ndk.

 przym. dżdżysty

 przysł. dżdżyście

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dżdżyście

Wiktionary


dżdżystość

dżdżysty


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest dżdżyste

Wiktionary

Patrz:

dżdżysty

Powiązane:

 rzecz. deżdż m., deszcz m., dżdża ż., dżdżownica ż., dżdżownik m., dżdżenie n.

 czas. dżdżyć ndk.

 przym. dżdżysty, dżdżowy, deszczowy

 przysł. dżdżysto, dżdżyście, deszczowo

Wiktionary


dżdżysty

deszczowy, mokry (dzień, poranek)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) książk. obfitujący w deszcz

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pierwsze ślizgawice pojawiają się zazwyczaj w dżdżyste dni, kiedy temperatura powietrza bliska jest zeru.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʒːɨstɨ, AS: •ǯysty

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. deżdż m., deszcz m., dżdża ż., dżdżystość ż., dżdżownica ż., dżdżownik m., dżdżenie n.

 czas. dżdżyć ndk.

 przym. dżdżowy, deszczowy

 przysł. dżdżysto, dżdżyście, deszczowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) deszczowy, słotny

Wiktionary


dżebel

rodzaj mocnego, czarnego tytoniu, używanego w krajach arabskich


SJP.pl


dżedda

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. miasto w zachodniej części Arabii Saudyjskiej, w prowincji Mekka, nad Morzem Czerwonym;

Wiktionary

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) Dżudda

Wiktionary


dżeferysyt

minerał, uwodniony krzemianem glinu i magnezu z niewielką ilością żelaza; wermikulit


SJP.pl


dżejran

gatunek azjatyckiej gazeli z rodziny krętorogich


SJP.pl

Gazela czarnoogonowa, dżejran (Gazella subgutturosa) – gatunek gazeli należący do rodziny wołowatych.

Występuje na pustynnych i półpustynnych obszarach Iranu, Afganistanu, zachodniego Pakistanu, południowej Mongolii i Chin, a także w Azerbejdżanie, Kazachstanie, Uzbekistanie, Kirgistanie, Tadżykistanie i Turkmenistanie na wysokości od 1000 do 3500 m n.p.m. Pojedynczo także w Turcji, Iraku, Syrii, Gruzji oraz Armenii.

Wikipedia


dżelada

duża afrykańska małpa z rodziny wąskonosych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zool. nazwa systematyczna|Theropithecus gelada|ref=tak., małpa afrykańska o charakterystycznym bujnym owłosieniu górnej części tułowia i ramion;

Wiktionary

Dżelada (Theropithecus) – rodzaj ssaków naczelnych z podrodziny koczkodanów (Cercopithecinae) w obrębie rodziny koczkodanowatych (Cercopithecidae).

Wikipedia

Wymowa:

IPA: d͡ʒɛˈlada, AS: ǯelada

Wiktionary


dżelalabadzki

dotyczący Dżelalabadu, miasta w Afganistanie


SJP.pl


dżellaba

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) duże okrycie w podłużne pasy z rękawami i kapturem;

Wiktionary

Dżellaba, dżelaba, dżelab (arab. djellabah) – duże okrycie wełniane w podłużne pasy z rękawami i kapturem.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. dżelaba, dżelab

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dżelaba, dżelab

Wiktionary


dżem

rodzaj konfitur o galaretowatej konsystencji przyrządzany przez gotowanie świeżych owoców z dodatkiem cukru i pektyny; jam (przestarzałe)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) spoż. słodka, lepka substancja do smarowania chleba lub dodawana do naleśników, wytwarzana przez gotowanie owoców z cukrem;

Wiktionary

Dżem (ang. jam – zatkanie) – przetwór owocowy sporządzany z całych owoców lub ich części. Dżem przygotowuje się, gotując owoce z dużą ilością cukru. W zależności od rodzaju dżemu jak i rodzaju owoców, dżemy mogą zawierać dodatki zagęszczające: pektynę lub rzadziej żelatynę. Mogą być również dodawane inne owoce w celu zabarwienia lub wzmocnienia smaku.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Na śniadanie zjadłem bułkę z dżemem malinowym.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: d͡ʒɛ̃m, AS: ǯẽm

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: zdrobn. dżemik m.

 przym. dżemowy

Wiktionary


dżemik

zdrobnienie od: dżem (rodzaj konfitur)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od dżem

 (1.2) pot. małe opakowanie dżemu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Antosiu, zjesz kromeczkę z dżemikiem z moreli?

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dżem m.

 przym. dżemowy

Wiktionary


dżemojad

1. żartobliwie: turysta oszczędzający na jedzeniu;
2. pogardliwie: Anglik


SJP.pl


dżemowaty

podobny do dżemu, mający cechy zbliżone do dżemu


SJP.pl


dżemowy

przymiotnik od: dżem


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) zrobiony z dżemu, z dodatkiem dżemu, mający jego smak

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na warstwę dżemową nałożymy kolejny krążek ciasta.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dżem m., dżemik m.

Wiktionary


dżemper

dawniej: sweter wkładany przez głowę; jumper


SJP.pl


dżemsonit

ciemnoszary, metaliczny minerał z grupy siarkosoli; jamesonit


SJP.pl


dżenin

rzeczownik, rodzaj męski, nazwa własna

 (1.1) geogr. inaczej: Dżanin

Wiktionary

Dżanin (Dżenin; arab. جنين, hebr. ג'נין, ang. Jenin) – jedno z miast Autonomii Palestyńskiej, położone na północy Zachodniego Brzegu.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʒɛ̃ɲĩn, AS: ǯńĩn

Wiktionary


dżenkinsyt

minerał, rodzaj antygorytu


SJP.pl


dżentelmen

gentleman;
1. dobrze wychowany mężczyzna;
2. mężczyzna wytworny, gustownie ubrany


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mężczyzna nienaganny pod względem form towarzyskich, taktowny, honorowy, godny zaufania, kulturalny, dobrze wychowany, uprzejmy, postępujący szlachetnie,

 (1.2) mężczyzna wytworny, elegancko ubrany, elegancki

Wiktionary

Dżentelmen (ang. gentleman, fr. gentilhomme, hiszp. gentilhombre, wł. gentiluomo) – współcześnie mężczyzna o dobrym, uprzejmym, wspaniałomyślnym i kurtuazyjnym zachowaniu, bardzo miły.

Termin ten stosowany jest także jako synonim mężczyzny w ogóle (np. w przypadku oznaczeń urządzeń osobnych dla mężczyzn i kobiet).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Dżentelmen nie zostawia damy bez odpowiedzi.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: d͡ʒɛ̃nˈtɛlmɛ̃n, AS: ǯẽntelmẽn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. gentleman m.

 przym. dżentelmeński

 przysł. dżentelmeńsko

Wiktionary

Synonimy:

 gentleman

Wiktionary


dżentelmenel

żartobliwie: osoba z marginesu społecznego prosząca o pieniądze w przesadnie grzeczny sposób


SJP.pl


dżentelmeneria

sposób bycia charakterystyczny dla dżentelmena; taktowne, honorowe zachowanie


SJP.pl


dżentelmeński

charakterystyczny dla dżentelmena (gentlemana), taktowny, grzeczny; gentlemeński


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z dżentelmenem, dotyczący dżentelmena

przymiotnik jakościowy

 (2.1) właściwy dżentelmenowi

Wiktionary

Przykłady

 (2.1) Lenistwo, szlachetna cnota dżentelmeńska, jest owocem długich beztroskich lat prosperity, obfitości i spokoju.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʒɛ̃ntɛlˈmɛ̃j̃sʲci, AS: ǯntelmĩ ̯sʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dżentelmen m., dżentelmeństwo n.

 przysł. dżentelmeńsko

Wiktionary


dżentelmeńsko

przysłówek sposobu

 (1.1) w sposób dżentelmeński

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dżentelmen mos.

 przym. dżentelmeński

Wiktionary


dżentelmeńskość

dżentelmeński


SJP.pl

Patrz:

dżentelmeński

dzeolit

minerał, uwodniony krzemian występujący głównie w szczelinach skał wylewnych i głębinowych


SJP.pl


dżepetto

postać fikcyjna z powieści "Pinokio" Carla Collodiego


SJP.pl


dżerba

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. wyspa na Morzu Śródziemnym należąca do Tunezji;

Wiktionary

Dżerba (arab. جربة Jirba, wł. Gerba, fr. Djerba) – tunezyjska wyspa na Morzu Śródziemnym, w zatoce Mała Syrta, od czasów rzymskich połączona groblą z kontynentem afrykańskim. W 2023 roku została oficjalnie wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Na Dżerbie jest mnóstwo hoteli.

Wiktionary


dżereń

rodzaj antylopy żyjący na stepach Mongolii


SJP.pl

Dżereń (Procapra) – rodzaj ssaków z podrodziny antylop (Antilopinae) w obrębie rodziny wołowatych (Bovidae).

Wikipedia


dżersej

krowa rasy mlecznej; jersey


SJP.pl

Dżersej – spolszczona nazwa odmiany dzianiny wyrabianej oryginalnie z cienkich włókien wełnianych, obecnie także bawełnianych i innych rodzajów włókien. Nazwa materiału pochodzi od nazwy wyspy na kanale La Manche – Jersey.

Dzianina ta nadaje się do produkcji lekkiej odzieży (także bielizny) i pościeli. M.in T-shirty (także koszulki sportowe) wykonywane są na ogół z cienkiego dżerseju, w najbardziej popularnych wersjach – bawełnianego.

Wikipedia


dżerseje

krowa rasy mlecznej; jersey


SJP.pl


dżersejowy

przymiotnik od: dżersej


SJP.pl


dżesika

[czytaj: dżes-ika] Dżesika, Jessica; pogardliwie:
1. młoda dziewczyna cechująca się głupotą, prostactwem i roszczeniowością; Karyna, karyna;
2. mała dziewczynka, której zachowanie i wygląd wzbudza niechęć, gdyż uważa się je za przejaw błędów wychowawczych rodziców


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż.;

Wiktionary

Dżesika, Jessica – imię żeńskie o prawdopodobnie hebrajskiej etymologii.

Imię Jessica nosiła jedna z postaci Kupca weneckiego Szekspira. Poeta prawdopodobnie zaczerpnął je od imienia biblijnej Jiski, córki Harana (Rdz 11,29). Imię to weszło w Polsce w szerszy użytek w latach 70. XX w. z języka angielskiego i jest zapisywane w wielu różnych wariantach, z których najpopularniejsze to Jessica oraz Dżesika.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Dżesice nie podoba się muzyka dżezowa.

 (1.1) Z moimi bliźniakami chodzą do klasy aż trzy Dżesiki.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Jessica ż.

Wiktionary


dżet

1. czarny, błyszczący paciorek naszywany jako ozdoba na ubranie lub buty;
2. czarny, lśniący minerał, odmiana węgla brunatnego; gagat;
3. w fizyce kwantowej: wiązka cząstek wtórnych, wysyłana przez jądro atomowe podczas bombardowania go cząstkami o wysokiej energii; jet;
4. w astronomii: strumień plazmowej materii wyrzucany z biegunów jądra galaktyki lub gwiazdy; jet


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) geol. gagat (odmiana węgla brunatnego);

 (1.2) jubil. ozdoby, często w formie paciorków, wykonywane z dżetu (1.1), stanowiące często część stroju żałobnego

 (1.3) astr. strumień plazmowyazmowej materii wyrzucany z biegunów jądra galaktyki, czarnej dziury lub gwiazdy;

Wiktionary

  • dżet (astronomia)
  • Dżet (faraon)
  • dżet – ozdoba w postaci mocno wypolerowanego czarnego paciorka
  • dżet – odmiana węgla brunatnego, stosowana m.in. w jubilerstwie

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz.; zdrobn. dżecik mrz.

 przym. dżetowy

Wiktionary


dzeta

litera alfabetu greckiego; zeta


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) nazwa szóstej litery alfabetu greckiego, ζ;

Wiktionary

Dzeta (stgr. ζῆτα, Ζ ζ) – szósta litera alfabetu greckiego. W greckim systemie liczbowym oznacza liczbę 7. Dzeta pochodzi od litery alfabetu fenickiego zajin (𐤆). Od zety pochodzą łacińskie Z i cyrylickie З.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈd͡zɛta, AS: ʒeta

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zeta, zita

Wiktionary


dżetowy

przybrany, udekorowany dżetami


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z dżetem, dotyczący dżetu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dżet m.

Wiktionary


dzeus

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) mitgr. zob. Zeus.

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Dzeus bezlitośnie karał zbrodniarzy, a zwłaszcza krzywoprzysięzców i świętokradców, jak Syzyfa, Tantala lub Iksjona.

 (1.1) Atrybutami Dzeusa były pioruny, berło, egida, dąb i orzeł.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡zɛus, AS: ʒeus

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Zeus, Kronion, Kronida, Jowisz, Jupiter

Wiktionary


dżez

jazz; dżaz; rodzaj improwizowanej muzyki powstałej w USA, w której używane są europejskie instrumenty i w której powiązane są europejskie elementy harmonii z europejsko-afrykańską melodyką i afrykańskim rytmem


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) muz. zob. jazz.

Wiktionary

Jazz, dżez – gatunek muzyczny, który powstał w ostatnich latach XIX wieku (zapoczątkowany pomiędzy 1890 a 1900 rokiem) na południu Stanów Zjednoczonych w dzielnicy prostytutek Storyville w Nowym Orleanie (tradycyjnie początki jazzu łączą się z Congo Square) jako połączenie muzyki zachodnioafrykańskiej i europejsko-amerykańskiej (bluesa, ragtime’u i muzyki europejskiej). Stanowi on połączenie muzyki ludowej, artystycznej i rozrywkowej.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: d͡ʒɛs, AS: ǯes

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dżezmen mos., dżezista mos., dżezówka ż., dżezowanie n.

 czas. dżezować ndk.

 przym. dżezowy, dżezujący

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) war. jazz, dżaz

Wiktionary


dżezbend

orkiestra dżezowa; jazz-band


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) muz. zespół wykonujący muzykę jazzową

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na festiwal zaproszono kilka dżezbendów zza oceanu.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zespół jazzowy

Wiktionary


dżezista

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) muz. muzyk wykonujący dżez (jazz)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dżezmen mos., dżez mrz., dżezówka ż., dżezowanie n.

 czas. dżezować ndk.

 przym. dżezowy, dżezujący

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dżezmen, jazzman; war. jazzista

Wiktionary


dżezmen

muzyk jazzowy; jazzman


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) muz. muzyk wykonujący dżez (jazz)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dżez mrz., dżezowanie n., dżezista mos., dżezówka ż.

 czas. dżezować ndk.

 przym. dżezowy, dżezujący

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) jazzman, dżezista, jazzista

Wiktionary


dżezmenka

dżezmen; jazzmanka


SJP.pl


dżezopodobny

mający niektóre cechy dżezu; przypominający dżez


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) muz. przypominający dżez (jazz), podobny do dżezu (jazzu)

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) war. jazzopodobny

Wiktionary


dżezować

grać, śpiewać muzykę dżezową; jazzować


SJP.pl

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. brak)

 (1.1) muz. grać lub śpiewać muzykę dżezową (jazzową)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dżezmen mos., dżez mrz., dżezista mos., dżezówka ż., dżezowanie n.

 przym. dżezowy, dżezujący

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) war. jazzować

Wiktionary


dżezowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) muz. granie lub śpiewanie muzyki dżezowej (jazzowej)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dżezmen mos., dżez mrz., dżezista mos., dżezówka ż.

 czas. dżezować ndk.

 przym. dżezowy, dżezujący

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) war. jazzowanie

Wiktionary


dżezówka

but używany przez tancerzy dżezowych; jazzówka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) but używany przez tancerzy dżezowych (jazzowych)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dżez mrz., dżezista mos., dżezowanie n., dżezmen mos.

 czas. dżezować ndk.

 przym. dżezowy, dżezujący

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) war. jazzówka

Wiktionary


dżezówki

obuwie tancerzy dżezowych; jazzówki


SJP.pl


dżezowy

dotyczący dżezu, związany z dżezem; jazzowy


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) muz. zob. jazzowy.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dżezmen mos., dżez mrz., dżezista mos., dżezówka ż., dżezowanie n.

 czas. dżezować ndk.

 przym. dżezujący

Wiktionary


dżezrockowy

jazz-rock


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) muz. związany z jazz-rockiem, dotyczący jazz-rocka

przymiotnik jakościowy

 (2.1) muz. charakterystyczny dla jazz-rocka, mający cechy jazz-rocka

Wiktionary

Patrz:

jazz-rock

dżezujący

jazzujący;
1. wykorzystujący motywy jazzowe;
2. zbliżony do jazzu


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) muz. wykorzystujący motywy dżezowe (jazzowe)

 (1.2) muz. zbliżony do dżezu (jazzu)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dżezmen mos., dżez mrz., dżezista mos., dżezówka ż., dżezowanie n.

 czas. dżezować ndk.

 przym. dżezowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) war. jazzujący

Wiktionary


dżezwa

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) tureckie naczynie kuchenne, zazwyczaj miedziane, przypominające tygielek i służące do przygotowywania kawy;

Wiktionary

Dżezwa (tur. cezve, od arab. ja*dh*wa(t), czyli płonący węgiel), potocznie tygielek – rozpowszechnione w Turcji, na Bałkanach, Kaukazie i w Rosji naczynie kuchenne w kształcie kolby stożkowej, zwykle miedziane, wyposażone w długą rączkę i służące do sporządzania kawy po turecku. Mehrdad Kia, pisząc o życiu codziennym w państwie osmańskim, zauważa, że kawę w dżezwie przyrządzano tam już w XVI wieku.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʒɛzva, AS: ǯezva

Wiktionary


dźgać

uderzać, godzić w kogoś czymś ostrym, kłującym; źgać; żgać


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. dźgnąć)

 (1.1) uderzać lub pchać czymś spiczastym i/lub ostrym

 (1.2) daw. jeść długo i żarłocznie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Bandyta dźgnął nożem przypadkowego przechodnia.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: d͡ʑɡat͡ɕ, AS: ʒ́gać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dźganie n., dźgnięcie ż.

 czas. dźgnąć dk., war. żgać ndk., war. źgać ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kłuć

Wiktionary


dźganie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|dźgać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. dźgać ndk.

Wiktionary


dźgnąć

uderzyć kogoś czymś ostrym, kłującym, ukłuć; źgnąć; żgnąć


SJP.pl


dźgnięcie

uderzyć kogoś czymś ostrym, kłującym, ukłuć; źgnąć; żgnąć


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) ugodzenie ostrym przedmiotem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zanim się przeto oparło stopę na podłodze, można było dostać dziesięć kul, albo dźgnięć nożem.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. dźgnąć dk., dźgnąć się dk., dźgać ndk., dźgać się ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ukłucie

Wiktionary


dźharkhand

Jharkhand (hindi झारखंड, trb.: Dźharkhand, trl.: Jhāṛkhaṁḍ; ang. Jharkhand) – stan we wschodnich Indiach, który powstał w wyniku wydzielenia części terytorium ze stanu Bihar 15 listopada 2000 roku. Jharkhand graniczy z Uttar Pradesh na północy, Chhattisgarh na zachodzie, Orisą na południu i Zachodnim Bengalem na wschodzie.

Popularne jest także określenie tego stanu jako Vananchal, co oznacza z hindi; vana – lasy i anachal – obszar.

Wikipedia


dziabać

czasownik niedokonany (dk. dziabnąć)

 (1.1) pot. uderzać ostrym narzędziem; łupać, rąbać

 (1.2) gw-pl|Poznań. pleć, spulchniać ziemię motyką

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Poredzały dziabiąc motyczkami ziemię i kopiasto obsypując grzędy, galancie wyrosłe.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʑabat͡ɕ, AS: ʒ́abać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziabanie n., reg. pozn. dziabka. ż.

 czas. dziabnąć dk., rozdziabać dk.

Wiktionary


dziabąg

pieszczotliwie o ukochanej osobie


SJP.pl


dziabanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|dziabać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. dziabać ndk.

Wiktionary


dziabaszewski

nazwisko


SJP.pl


dziabka

potocznie o małej motyce lub tego typu zabawce do piaskownicy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Poznań. motyka

 (1.2) pot. czekan (we wspinaczce)

Wiktionary

Motyka (kopaczka) – narzędzie ręczne służące do spulchniania gleby, kopczykowania roślin, zwalczania chwastów; wykorzystywana głównie w ogrodnictwie i rolnictwie.

Motyka zbudowana jest z płaskiego ostrza, najczęściej żelaznego, osadzonego na długim, drewnianym trzonku, prawie prostopadle do tego trzonka. Ostrze to może mieć różny kształt i wielkość.

Jest to jedno z najstarszych narzędzi – motyka z kamiennym ostrzem znana była już w neolicie.

Wikipedia

Powiązane:

 czas. dziabać

Wiktionary


dziabnięcie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|dziabnąć.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. dziabnąć dk.

Wiktionary


dziać

1. robić na drutach;
2. dziać się - mieć miejsce, wydarzać się


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) włók. robić dzianinę: ubranie, tkaninę z nitek na drutach, szydełkiem

 (1.2) stpol. mówić

czasownik zwrotny niedokonany dziać się

 (2.1) odbywać się, mieć miejsce, zdarzać się

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Babcia wieczorami działa nam sweterki.

 (2.1) Co tam się dzieje za tym krzakiem?

 (2.1) Strach pomyśleć, co się będzie działo, jako że politycy obiecywali cud gospodarczy, a wyszedł bubel z bezrobociem w tle.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: d͡ʑät͡ɕ, AS: ʒ́äć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dzianie n., dzieło n., dzianina ż., dzieje nmos., nadzieja ż.

 czas. nadziać, zadziać się

 przym. dziejowy, dziany

Wiktionary


dziad

dziadek;
1. ojciec matki lub ojca;
2. przodek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) przest. podn. dziadek

 (1.2) przodek

 (1.3) daw. wojsk. hetman Czarnecki

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (2.1) pogard. staruch, starszy człowiek

 (2.2) pogard. żebrak, biedak; Gloger.

 (2.3) łódź. kapuśniak z ziemniakami

 (2.4) pot. rzep łopianu

 (2.5) środ. żegl. fala zalewająca pokład

Wiktionary

  • dziadek (dziad), pradziadek (pradziad) – nazwa relacji w rodzinie
  • dziadek (dziad) – ogólne określenie oznaczające mężczyznę w podeszłym wieku

Inne:

  • dziadek – niegrający partner rozgrywającego w brydżu
  • Dziadek – pseudonim Jana Skorobohatego-Jakubowskiego
  • Dziadek – skała na wzgórzu Żarnowa w Łączkach Kobylańskich
  • Dziadek – struga, dopływ Nurczyka
  • Dziadek – turnia w polskich Tatrach Zachodnich
  • Andrzej Dziadek – polski kompozytor
  • Dziadek – jeden z pseudonimów Józefa Piłsudskiego
  • Polka Dziadek – utwór muzyczny
  • Dziadek – dawny zaścianek na Białorusi, w obwodzie witebskim, w rejonie miorski, w sielsowiecie Miory.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Synu, twój dziad umarł walcząc za ojczyznę i winien jesteś pamiętać o nim.

 (2.1) Co robisz? — Spieprzaj, dziadu! — mówisz i odpychasz człowieka (…)

 (2.2) A wszyscy piszczą, a narzekają, jak przyjdzie dziadowi co dać abo i drugiemu, ale na gorzałę mają.

 (2.3) Matka często gotowała dziada na obiad.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: d͡ʑat, AS: ʒ́at

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziadostwo n., dziadowanie n., dziadyga mos., dziady lm nm., dziadzienie n., zdziadzienie n., dziaders mos., dziaderstwo n., dziaderyzm m.

:: zdrobn. dziadek mos., dziadziuś mos.

:: fż. dziadówka ż., dziadówa ż.

 czas. dziadować ndk., dziadzieć ndk., zdziadzieć dk.

 przym. dziadowski

 przysł. dziadowsko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) przodek, praojciec; książk. antenat, ascendent, wstępny; żart. praszczur

 (2.1) grzyb, reg. śl. chachor.

 (2.2) reg. śl. chachor.

 (2.4) rzep

 (2.5) dziadek

Wiktionary


dziadek

1. ojciec matki albo ojca
2. staruszek
3. w niektórych grach: fikcyjny gracz na miejscu brakującego partnera


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) ojciec ojca

 (1.2) ojciec matki

 (1.3) pot. starszy pan, mężczyzna w podeszłym wieku

 (1.4) karc. w brydżu: wymyślony gracz, który zastępuje brakującego partnera

 (1.5) daw. wojsk. Józef Piłsudski

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (2.1) zob. dziadek do orzechów.

 (2.2) środ. żegl. fala zalewająca pokład

Wiktionary

  • dziadek (dziad), pradziadek (pradziad) – nazwa relacji w rodzinie
  • dziadek (dziad) – ogólne określenie oznaczające mężczyznę w podeszłym wieku

Inne:

  • dziadek – niegrający partner rozgrywającego w brydżu
  • Dziadek – pseudonim Jana Skorobohatego-Jakubowskiego
  • Dziadek – skała na wzgórzu Żarnowa w Łączkach Kobylańskich
  • Dziadek – struga, dopływ Nurczyka
  • Dziadek – turnia w polskich Tatrach Zachodnich
  • Andrzej Dziadek – polski kompozytor
  • Dziadek – jeden z pseudonimów Józefa Piłsudskiego
  • Polka Dziadek – utwór muzyczny
  • Dziadek – dawny zaścianek na Białorusi, w obwodzie witebskim, w rejonie miorski, w sielsowiecie Miory.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Mój dziadek ma osiemdziesiąt lat.

 (1.4) Skoro jest nas tylko trzech, to zagrajmy chociaż z dziadkiem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʑadɛk, AS: ʒ́adek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziad m., dziady nmos., dziadkowie mos., dziadostwo n., dziadzienie n., zdziadzienie n.

:: zdrobn. dziadziuś m., dziadunio m., dziadeczek m.

:: zgrub. dziadyga m.

 czas. dziadzieć ndk., zdziadzieć dk.

 przym. dziadkowy, dziadowski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dziadek ojczysty, gw-pl|Górny Śląsk|starzyk, upa.

 (1.2) dziadek macierzysty, gw-pl|Górny Śląsk|starzyk, upa.

 (1.3) staruszek, gw-pl|Górny Śląsk|starzyk.

 (2.2) dziad

Wiktionary


dziadeks

żartobliwie: sklep z odzieżą używaną; ciuchland, lumpeks, szmateks, szmatland


SJP.pl


dziaders

osoba traktująca młodych ludzi w lekceważący i protekcjonalny sposób


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy lub męskozwierzęcy

 (1.1) pejor. mężczyzna w sile wieku, zwykle wpływowy, który traktuje kobiety lub młode osoby lekceważąco, protekcjonalnie, przedmiotowo, z poczuciem wyższości

 (1.2) pot. obraź. mężczyzna wykorzystujący swoją uprzywilejowaną pozycję społeczną do budowania swojego wizerunku

 (1.3) pot. żart. osoba o poglądach, gustach lub sposobie bycia, które zdaniem komentatora są przestarzałe i nieadekwatne do teraźniejszości

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dla politycznych dziadersów kobiety to kwiatek u kożucha umilający życie: „całujemy panie w rączki”, ale do władzy się oczywiście nie nadają, bo – jak wiadomo – ich macice wędrują, wpadają w histerię.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziaderyzm m., dziadertwo n., dziadek m., dziadyga m., dziad m., dziadulo m., dziadzio m., dziadziuś m., dziadziunio m., dziadulek m., pradziad m., pradziadek m., prapradziad m., prapradziadek m., dziadkowie mos., dziadostwo n., dziadowanie n., dziadzienie n., zdziadzienie n., dziady nmos., dziadówka ż., dziadówa ż.

:: fż. dziaderka ż.

 czas. dziadować ndk., dziadzieć ndk., zdziadzieć dk.

 przym. dziaderski, dziadkowy, dziadowy, dziadowski

 przysł. dziadowsko

Wiktionary


dziaderski

dziaders


SJP.pl

Patrz:

dziaders

dziaderstwo

poglądy typowe dla dziadersa


SJP.pl


dziadeusz

żartobliwie o kimś przypominającym dziada


SJP.pl


dziadkers

żartobliwie: staruszek


SJP.pl


dziadkiewicz

nazwisko


SJP.pl


dziadkowice

wieś w Polsce


SJP.pl

W Polsce
  • Dziadkowice – wieś w woj. łódzkim, w pow. zduńskowolskim, w gminie Szadek
  • Dziadkowice – wieś w woj. podlaskim, w pow. siemiatyckim, w gminie Dziadkowice
  • Dziadkowice – gromada

Wikipedia


dziadkowicki

przymiotnik od: Dziadkowice; dziadkowski


SJP.pl


dziadkowie

rodzice ojca lub matki; babcia z dziadkiem


SJP.pl

rzeczownik

 (1.1) pot. rodzice rodziców; babcia i dziadek

 (1.2) lm. zob. dziadek.

Wiktionary

Relacja rodzinna (także relacja lub stosunek genealogiczny; pot. nazwa lub rodzaj pokrewieństwa i powinowactwa, nazewnictwo, nazwy członków rodziny) – nazwa i rodzaj stosunku zachodzącego między dwiema osobami należącymi do tej samej rodziny, a wynikającego z faktu filiacji i koicji (w genealogii) lub – szerzej – z pokrewieństwa i powinowactwa (w pozostałych naukach). Na relację taką mają również wpływ stopień pokrewieństwa i powinowactwa (pierwszy, drugi, trzeci itd.), różnica pokoleń oraz linia pokrewieństwa i powinowactwa (prosta i boczna, wstępna i zstępna). Relacje rodzinne oblicza się od jednej osoby, którą w genealogii można nazywać probantem, do innego członka jej rodziny.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Mama wspominała, jak dziadkowie nie chcieli zgodzić się na jej ślub z tatą.

 (1.2) W czasie rodzinnego obiadu dziadkowie rozmawiali o polityce, a babcie o szydełkowaniu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: d͡ʑatˈkɔvʲjɛ, AS: ʒ́atkovʹi ̯e

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziadek mos., dziaduś mos., dziadzia mos., dziadzio mos., dziaders mzw./mos.

Wiktionary


dziadkowiec

nazwisko


SJP.pl


dziadkowizna

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) daw. lub reg. majątek, spadek po dziadku

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dziadowizna

Wiktionary


dziadkowski

przymiotnik od: Dziadkowice; dziadkowicki


SJP.pl


dziadkowy

przymiotnik od: dziadek


SJP.pl

przymiotnik dzierżawczy

 (1.1) należący do dziadka, będący jego własnością

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziadek mos., dziaders mzw./mos.

 czas. zdziadzieć

Wiktionary


dziadoch

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) daw. kiść ogona wolego

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) daw. biedak

Wiktionary

Dziadoch – osada w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie konińskim, w gminie Wierzbinek, na lewym brzegu Noteci. Do 31 grudnia 2016 część wsi Teresewo pod nazwą Dziadak.

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa konińskiego.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʑadɔx, AS: ʒ́adoχ

Wiktionary


dziadocha

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) daw. obręcz żelazna do szczepiania pługa z kółkami

Wiktionary

Wymowa:

IPA: d͡ʑaˈdɔxa, AS: ʒ́adoχa

Wiktionary


dziadostwo

dawniej: dziadek z żoną; dziadkowie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) pogard. coś tandetnego lub lichego

 (1.2) pogard. grupa ludzi biednych lub niepoważanych

 (1.3) pot. życie osoby biednej, ubogiej

 (1.4) pot. grupa żebraków

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziad m., dziadowanie n., dziadek mos., dziady nmos., dziaders mzw./mos.

 czas. dziadować ndk.

 przym. dziadowski

 przysł. dziadowsko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) badziewie, chłam, tandeta, lipa, bubel

 (1.3) nędza, ubóstwo

Wiktionary


dziadosz

nazwisko


SJP.pl

Dziadosz – polskie nazwisko.

Wikipedia


dziadoszanie

śląskie plemię słowiańskie, zamieszkujące we wczesnym średniowieczu tereny między dolnym Bobrem a Odrą


SJP.pl

Dziadoszanie, Dziadoszyce, Dziadosicze (lat. Dadosesani, Diedesisi, Diedesi, Diedesa, Dedosize, Dedosese) – plemię słowiańskie lokalizowane na obszarze środkowego Bobru, w okolicach Szprotawy oraz Głogowa, gdzie rzekomo miałby znajdować się ich gród centralny. Liczne grodziska plemienne znane z okolic Głogowa świadczą o tym, że osadnictwo dziadoszańskie w IX – X w. miało zdecentralizowany charakter.

Wikipedia


dziadoszanin

członek śląskiego plemienia słowiańskiego, zamieszkującego we wczesnym średniowieczu tereny między dolnym Bobrem a Odrą


SJP.pl


dziadówa

1. obraźliwie: stara kobieta; starucha;
2. potocznie: coś kiepskiego; dziadówka


SJP.pl


dziadować

potocznie:
1. żyć w biedzie, niedostatku; biedować;
2. żebrać


SJP.pl

czasownik nieprzechodni niedokonany

 (1.1) pot. biedować, żyć w biedzie

 (1.2) pot. żebrać

czasownik zwrotny niedokonany dziadować się

 (2.1) gwara. guzdrać się

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nie będzie żadnych granic, będziesz, bracie, jeździł, gdzie ci się podoba. Nie będzie już nigdy wojen, a naród nie będzie tak dziadował, jak przedtem, bo wszystko kupisz bez cła.

 (1.2) Pod sklepem dziadował jakiś brudny mężczyzna. Twierdził, że stracił pracę i mieszkanie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziad m., dziadowanie n., dziadostwo n., dziady nmos., dziaders mzw./mos.

Wiktionary


dziadowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|dziadować.

 (1.2) pot. pozostawanie w niedostatku, w biedzie

 (1.3) pot. proszenie o jałmużnę, pomoc, wsparcie

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziaders mzw./mos., dziad m., dziadyga m., dziadówka ż., dziadówa ż., dziadostwo n., dziady nmos.

 czas. dziadować ndk.

 przym. dziadowski

 przysł. dziadowsko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) biedowanie, robienie bokami, klepanie biedy

 (1.3) żebranie, chodzenie po prośbie

Wiktionary


dziadowaty

wyglądający jak dziad


SJP.pl


dziadowicz

nazwisko


SJP.pl


dziadowizna

dawniej: grunt odziedziczony po dziadzie; dziadzizna


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) daw. lub reg. majątek, spadek po dziadku

 (1.2) reg. grunt otrzymany po matce

Wiktionary

Dziadowizna – według TERYT jest to część miasta Kraśnika w województwie lubelskim, w powiecie kraśnickim. Według Geoportalu miejscowość znajduje się w granicach wsi Pasieka-Kolonia, którą wyłączono z Kraśnika 1 stycznia 1973.

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) dziadkowizna

 (1.2) babizna

Wiktionary


dziadówka

1. obraźliwie:
a) żebraczka;
b) uboga kobieta;
2. potocznie: coś kiepskiego; dziadówa;
3. żartobliwie: materiałowa torba na zakupy;
4. kaszubska zupa na maślance z boczkiem i ziemniakami


SJP.pl

  • Dziadówka – potok w dorzeczu Łososiny w Beskidzie Wyspowym
  • Dziadówka – struga
  • Dziadówka – wzniesienie

Wikipedia


dziadownia

potocznie:
1. miejsca zaniedbane lub niewłaściwie funkcjonujące;
2. dom starców;
3. sklep z odzieżą używaną; ciuchland, ciucholand, lumpeks, szmateks, szmatland, bublownia


SJP.pl

Dziadownia – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie wieluńskim, w gminie Biała.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa sieradzkiego.

Wikipedia


dziadowokłodzki

przymiotnik od: Dziadowa Kłoda


SJP.pl


dziadowski

1. potocznie: należący do żebraka, żebraczy;
2. potocznie: mało wart; tandetny, nędzny;
3. dawniej: należący do przodka, dziada;
4. po dziadowsku - nędznie, byle jak, jak żebrak


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) należący do żebraka, właściwy żebrakowi

 (1.2) tandetnie zrobiony, licho, nędznie wyglądający

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziad mos., dziadostwo n., dziadek mzw./mos.

 przysł. dziadowsko

 czas. dziadować ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) żebraczy

 (1.2) nędzny, kiepski, lichy

Wiktionary


dziadowskość

dziadowski


SJP.pl

Patrz:

dziadowski

dziadowy

przymiotnik od: dziad


SJP.pl


dziadulek

pieszczotliwie: dziadek; dziadulo, dziadunio, dziaduszek, dziaduś, dziadzia, dziadzio, dziadziunio, dziadziuś


SJP.pl


dziadulisko

zgrubienie od: dziadulo


SJP.pl


dziadulo

pieszczotliwie: dziadek; dziadulek, dziadunio, dziaduszek, dziaduś, dziadzia, dziadzio, dziadziunio, dziadziuś


SJP.pl


dziadunio

pieszczotliwie: dziadek; dziadulo, dziadulek, dziaduszek, dziaduś, dziadzia, dziadzio, dziadziunio, dziadziuś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pot. pieszcz. o dziadku

 (1.2) pot. pieszcz. o starszym mężczyźnie

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Na ławeczce parkowej usiadł dziadunio z psem.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziad mos., dziadek mos., dziaduś mos., dziadzia mos., dziadzio mos.

 przym. dziaduniowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dziadzio, dziadziuś

 (1.2) dziadzia, dziadzio, staruszek

Wiktionary


dziaduniowy

przymiotnik od: dziadunio


SJP.pl


dziadura

nazwisko


SJP.pl


dziaduś

pieszczotliwie: dziadek; dziadulo, dziadunio, dziaduszek, dziadulek, dziadzia, dziadzio, dziadziunio, dziadziuś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pieszcz. także żart. dziadek

 (1.2) pieszcz. także żart. staruszek

 (1.3) pieszcz. także żart. żebrak

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na szczęście mam jeszcze obu dziadusiów żyjących.

 (1.2) Jakiś rowerzysta potrącił dziadusia spacerującego alejką parkową.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziadek mos., dziadkowie lm m., dziadulo mos., dziadunio mos., dziady lm nm., dziadzia mos., dziadzio mos., dziadziuś mos.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dziadek, dziadunio, dziadzio, dziadziuś

Wiktionary


dziaduszek

pieszczotliwie: dziadek; dziadulo, dziadunio, dziadulek, dziaduś, dziadzia, dziadzio, dziadziunio, dziadziuś


SJP.pl


dziady

dawny obrzęd ludowy Słowian i Bałtów, wywodzący się z przedchrześcijańskich obrzędów słowiańskich, polegający na zbieraniu się ludu w celu nawiązania kontaktu z duszami zmarłych i pozyskania ich przychylności


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) kult. rel. obrzęd ludowy z terenu Kresów, podczas którego przywołuje się duchy zmarłych; ; Gloger.

 (1.2) daw. chmury

 (1.3) daw. rupiecie, stare sprzęty

 (1.9) lud. łopian

 (1.10) lud. jeżyna

forma rzeczownika.

 (2.1) M., B. i W. lm. od: dziad

Wiktionary

  • dziady – zwyczaj ludowy Słowian i plemion bałtyckich, wywodzący się z przedchrześcijańskich obrzędów
  • dziady – wędrowni żebracy

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W teraźniejszych czasach ponieważ światłe duchowieństwo i właściciele usiłowali wykorzenić zwyczaj połączony z zabobonnémi praktykami, i zbytkiem częstokroć nagannym; pospólstwo więc święci Dziady tajemnie w kaplicach lub pustych domach niedaleko cmentarza. Zastawia się tam pospolicie uczta z rozmaitego jadła, trunków, owoców, i wywołują się dusze nieboszczyków.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziaders mzw./mos., dziadzio mos., dziadzia mos., dziaduś mos., dziadostwo n., dziadowanie n., dziadyga m., dziad m., dziadzienie n., zdziadzienie n., dziadek m., dziadziuś m., dziadówka ż., dziadówa ż.

 czas. dziadować ndk., dziadzieć ndk., zdziadzieć dk.

 przym. dziadowski

 przysł. dziadowsko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.5) daw. dziadki

 (1.9) łopian, reg. rzep

Wiktionary


dziadyga

pogardliwie o mężczyźnie w starszym wieku; staruch


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pot. pogard. mężczyzna, szczególnie stary

Wiktionary

Przykłady

 (1.1)  - Ten dziadyga? - Choć on i dziadyga, ale mądry, kuty na cztery nogi, na każdą rzecz, na każde wydarzenie ma swój wybieg chłopski i sposób jaki nieomylny.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: d͡ʑaˈdɨɡa, AS: ʒ́adyga

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziad mos./mzw.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dziad, grzyb, piernik, pryk, staruch

Wiktionary


dziadykiewicz

nazwisko


SJP.pl


dziadzia

pieszczotliwie: dziadek; dziadulo, dziadunio, dziaduszek, dziaduś, dziadulek, dziadzio, dziadziunio, dziadziuś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) infant. pieszcz. dziadek

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Idź, otwórz dziadzi drzwi.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziadek mos., dziadkowie lm m., dziadulo mos., dziadunio mos., dziaduś mos., dziady lm nm., dziadzio mos., dziadziuś mos.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dziadek, dziadunio, dziadzio, dziadziuś

Wiktionary


dziadzia-dzidzia

żartobliwie: staruszek ubierający się młodzieżowo


SJP.pl


dziadzieć

potocznie:
1. stawać się starym; starzeć się;
2. stawać się biednym; biednieć


SJP.pl


dziadzina

potocznie: z politowaniem o starym mężczyźnie


SJP.pl


dziadziny

dawniej: należący do dziada, dotyczący dziada; dziadowy


SJP.pl


dziadzio

pieszczotliwie: dziadek; dziadulo, dziadunio, dziaduszek, dziaduś, dziadzia, dziadulek, dziadziunio, dziadziuś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pieszcz. dziadek

 (1.2) pieszcz. staruszek

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Mój dziadzio zamieszkał na wsi.

 (1.2) Alejką parkową dreptał jakiś dziadzio, lekko utykając na lewą nogę.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziaders mzw./mos., dziadek mos., dziadkowie lm m., dziadulo mos., dziadunio mos., dziaduś mos., dziady lm nm., dziadzia mos., dziadziuś mos.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dziadek, dziadunio, dziadzia, dziadziuś

 (1.2) dziadek, dziadunio, dziadzia, dziadziuś

Wiktionary


dziadziowie

pieszczotliwie: dziadek; dziadulo, dziadunio, dziaduszek, dziaduś, dziadulek, dziadzio, dziadziunio, dziadziuś


SJP.pl


dziadzisko

zgrubienie od: dziad; pogardliwie lub z politowaniem o starym mężczyźnie albo o żebraku


SJP.pl


dziadziu

pieszczotliwie: dziadek; dziadulo, dziadunio, dziaduszek, dziaduś, dziadulek, dziadzio, dziadziunio, dziadziuś


SJP.pl


dziadziunio

pieszczotliwie: dziadek; dziadulo, dziadunio, dziaduszek, dziaduś, dziadzia, dziadzio, dziadulek, dziadziuś


SJP.pl


dziadziuś

pieszczotliwie: dziadek; dziadulo, dziadunio, dziaduszek, dziaduś, dziadzia, dziadzio, dziadziunio, dziadulek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) zdrobn. od: dziadek

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dziadziuś poszedł z Witusiem na spacerek do lasu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʑäd͡ʑüɕ, AS: ʒ́äʒ́üś

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziadek m., dziad mos./mzw.

Wiktionary


dziadzizna

dawniej: grunt odziedziczony po dziadzie; dziadowizna


SJP.pl


dziak

nazwisko


SJP.pl

  • Artur Dziak – polski lekarz
  • Dorota Dziak – polska lekkoatletka
  • Feliks Jan Dziak – polski wojskowy
  • Maria Dziak – polska harcerka
  • Waldemar Jan Dziak – polski politolog i pisarz

Wikipedia


dziakło

dawna danina zbożowa na Litwie


SJP.pl


dziamać

1. jeść, przeżuwać pokarm bardzo powoli;
2. robić coś bardzo wolno, źle i niedokładnie;
3. w zwrocie "nic nie dziamie" - nic nie rozumie


SJP.pl


dziamdziać

mlaskać przy jedzeniu


SJP.pl

czasownik

 (1.1) przeżuwać coś powoli, najczęściej mlaszcząc

 (1.2) dłubać przy czymś, robić coś bez przekonania

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Krowa na pastwisku dziamdzia trawę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʑãmʲd͡ʑät͡ɕ, AS: ʒ́ãmʹʒ́äć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziamdzianie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przeżuwać, mlaskać

Wiktionary


dziamdzianie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|dziamdziać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. niedziamdzianie n.

 czas. dziamdziać ndk.

Wiktionary


dziamgać

mówić dużo i szybko


SJP.pl


dziamkać

jeść, przeżuwać pokarm bardzo powoli; dziamać


SJP.pl


dziamolić

narzekać, nudzić


SJP.pl


dziamski

nazwisko


SJP.pl


dzianet

piękny koń wierzchowy lub cugowy rasy hiszpańskiej, włoskiej lub tureckiej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) jeźdz. rasowy koń

Wiktionary

Koń andaluzyjski, Pura Raza Española (skrót PRE) – jedna z ras koni gorącokrwistych, a jednocześnie jedna z najsławniejszych ras z Hiszpanii. Koń andaluzyjski pochodzi z Półwyspu Iberyjskiego i rozpowszechnił się w całej Europie.

Głównym ośrodkiem szkoleniowym koni andaluzyjskich jest Królewska Andaluzyjska Szkoła Sztuki Jeździeckiej (Real Escuela Andaluza de Arte Ecuestre) w Jerez de la Frontera w południowo-zachodniej Hiszpanii, w Andaluzji.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʑãnɛt, AS: ʒ́ãnet

Wiktionary


dzianie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|dziać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʑä̃ɲɛ, AS: ʒ́ä̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. dziać

 rzecz. dzieje nmos.

 przym. dziejowy

Wiktionary


dzianina

wyrób włókienniczy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) włók. materiał powstający przez tworzenie oczek z przędzy i łączenie ich;

 (1.2) włók. wyrób z dzianiny (1.1)

Wiktionary

Dzianina, dzianka – wyrób włókienniczy powstający w procesie dziania z jednej lub wielu nitek tworzących połączone ze sobą oczka (pętle z nitek).

Dzianina może być luźna lub gęsta, charakteryzuje się wysoką sprężystością; produkowana jest z przędzy dziewiarskiej w procesie dziania ręcznego lub maszynowego, a następnie odpowiednio wykańczana. Może mieć określony kształt lub występować jako materiał metrażowy.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: d͡ʑä̃ˈɲĩna, AS: ʒ́ä̃ńĩna

Wiktionary

Powiązane:

 czas. dziać ndk.

 przym. dzianinowy

Wiktionary


dzianinopodobny

mający niektóre właściwości dzianiny; przypominający dzianinę


SJP.pl


dzianinowiec

rzemieślnik pracujący przy wyrobie dzianin


SJP.pl


dzianinowy

przymiotnik od: dzianina


SJP.pl


dzianwa

dwuletnia roślina ozdobna z rodziny astrowatych; gailardia; gajlardia


SJP.pl

Gailardia, dzianwa (Gaillardia Foug.) – rodzaj z rodziny astrowatych. Należy do niego 21 gatunków. Występują one głównie w Ameryce Północnej (od Kanady po Meksyk), dwa tylko gatunki pochodzą z Ameryki Południowej. Rosną na prerii i w formacjach leśnych.

Niektóre gatunki i mieszańce uprawiane są jako rośliny ozdobne: gailardia nadobna G. pulchella, gailardia oścista G. aristata, gailardia ogrodowa G. hybrida i gailardia wielkokwiatowa G. ×grandiflora.

Wikipedia


dziany

1. zrobiony z dzianiny;
2. potocznie: bogaty, zamożny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) kraw. wykonany z dzianiny

 (1.2) pot. zamożny, bogaty

forma czasownika.

 (2.1) imiesłów przymiotnikowy bierny od czasownika dziać

Wiktionary

Powiązane:

 czas. dziać

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) nadziany

Wiktionary


dziara

potocznie: tatuaż


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. tatuaż

Wiktionary

Tatuaż – forma modyfikacji ciała polegająca na wprowadzeniu tuszu do skóry właściwej, aby zmienić pigment skóry. W krajach zachodnich ok. kilkanaście procent populacji ma tatuaż; częściej posiadają go mężczyźni i osoby młode.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. dziarg m., dziarganka ż., dziaranie n., wydziarnie n.

 czas. dziargać, dziarać ndk., wydziarać dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dziarg, dziarganka

Wiktionary


dziarać

potocznie: tatuować; dziabać, dziergać, dziargać


SJP.pl


dziargać

dziergać; potocznie:
1. robić na drutach, szydełkiem; dzierzgać;
2. haftować, wyszywać;
3. tatuować; dziabać, dziarać


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. wydziargać)

 (1.1) pot. robić na drutach

 (1.2) pot. szydełkować

 (1.3) pot. haftować, wyszywać

 (1.4) pot. tatuować

czasownik zwrotny niedokonany dziargać się

 (2.1) gwara więzienna samookaleczać się, robić sobie sznyty

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʑarɡat͡ɕ, AS: ʒ́argać

Wiktionary

Powiązane:

 czas. dziergać ndk., dzierzgać ndk., wydziergać dk., wydziargać dk.

 rzecz. dziara ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1-4) dziergać

Wiktionary


dziarmagowski

nazwisko


SJP.pl


dziarnina

miód pszczeli w stanie skrystalizowanym; krupiec


SJP.pl


dziarno

wieś w Polsce


SJP.pl

Miejscowości:

  • Dziarno – wieś w woj. mazowieckim, w pow. pułtuskim, w gminie Świercze
  • Dziarno – osada w woj. mazowieckim, w pow. ciechanowskim, w gminie Sońsk

Wikipedia


dziarski

książkowo:
1. pełen życia, energii; ochoczy, żwawy;
2. dzielny, waleczny; chwacki, zuchowaty


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) książk. pełen życia, energii, temperamentu

 (1.2) książk. świadczący o dziarskości, energii, temperamencie

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʑarsʲci, AS: ʒ́arsʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziarskość ż.

 przysł. dziarsko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1-2) chwacki, junacki, żwawy, chyży, energiczny

Wiktionary


dziarsko

przysłówek

 (1.1) w sposób dziarski

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dziarski

Wiktionary


dziarskość

sposób zachowania wyrażający energię, temperament, radość życia; żwawość, żywość, rześkość


SJP.pl


dziarstwa

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) stpol. żwir

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʑarstfa, AS: ʒ́arstfa

Wiktionary


dziąsło

zgrubiała błona śluzowa, ochraniająca wyrostki zębodołowe szczęki żuchwy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) anat. zgrubiała tkanka osłaniająca zęby;

Wiktionary

Dziąsło (łac. gingiva) – zgrubiała tkanka osłaniająca wyrostek zębodołowy i z nim zrośnięta. Dziąsło ściśle przylega do zębiny oraz wypełnia przestrzeń między przylegającymi zębami.

Tkanka dziąsła nie zawiera gruczołów, jest silnie unaczyniona i podatna na uszkodzenia mechaniczne. Częstym zjawiskiem jest krwawienie dziąseł wywołane podrażnieniem zbyt ostrym włosiem szczoteczki do zębów.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zbyt energiczne szczotkowanie zębów może spowodować krwawienie dziąseł.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʑɔ̃w̃swɔ, AS: ʒ́õũ̯su̯o

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dziąsłowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) stpol. dąsno

Wiktionary


dziąsłowość

dziąsłowy


SJP.pl

Patrz:

dziąsłowy

dziąsłowy

dziąsło


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) anat. stomat. odnoszący się do dziąsła

 (1.2) jęz. taki, którego głównym miejscem artykulacji są dziąsła

Wiktionary

Patrz:

dziąsło

Przykłady

 (1.1) Rowek dziąsłowy stanowi miejsce retencji bakterii.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziąsło n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) przedniojęzykowo-dziąsłowy, alweolarny

Wiktionary


dziateczki

zdrobnienie od: dziatki


SJP.pl


dziatki

dawniej: dzieci; dziatwa, dzieciarnia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) przest. dzieci

Wiktionary

Dziatki (biał. Дзеткі; ros. Детки) – wieś na Białorusi, w obwodzie grodzieńskim, w rejonie werenowskim, w sielsowiecie Zabłoć.

W dwudziestoleciu międzywojennym leżały w Polsce, w województwie nowogródzkim, w powiecie lidzkim, w gminie Zabłoć.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Krzyknęły dziatki, do ojca przypadły, || Tulą się pod płaszcz na łonie […]

 (1.1) (…) Nie róbcie małych sierotami dziatek || I młodej małżonki wdową.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʑatʲci, AS: ʒ́atʹḱi

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dzieci, potomstwo

Wiktionary


dziatkiewicz

nazwisko


SJP.pl


dziatkowiak

nazwisko


SJP.pl


dziatwa

przestarzale: dzieci; dziatki, dzieciarnia


SJP.pl

rzeczownik zbiorowy, rodzaj żeński

 (1.1) przest. lub książk. niedorosłe potomstwo; dzieci

Wiktionary


dziażka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) białystok. pasek

Wiktionary


dział

część książki, czasopisma, wystawy poświęcona określonym zagadnieniom


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) dziedzina, np. nauki, gospodarki itp.

 (1.2) część czasopisma poświęcona określonym zagadnieniom

 (1.3) część wystawy, sklepu poświęcona określonym zagadnieniom

 (1.4) część instytucji

 (1.5) daw. podział, zwłaszcza majątku

 (1.6) część własności przypadająca komuś z podziału

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (2.1) D. lm. zob. działo.

forma czasownika.

 (3.1) 3 os. lp. m. czasu przeszłego zob. dziać.

Wiktionary

  • dział – komórka organizacyjna, np. w prokuraturze rejonowej
  • dział administracji rządowej
  • dział wód
  • Dział – pasmo górskie w Bieszczadach
  • Dział (555 m) – wzniesienie we wsi Wilkowisko w województwie małopolskim, w powiecie limanowskim, w gminie Jodłownik
  • Dział (1027 m n.p.m.) – wzniesienie w południowo-zachodniej Polsce w Górach Bialskich w Sudetach Wschodnich,
  • Dział(665 m n.p.m.) – szczyt w północno-wschodniej części Beskidu Niskiego, w Paśmie Bukowicy
  • Dział (830 m n.p.m.) – szczyt w Bieszczadach Zachodnich, w paśmie Wysokiego Działu

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Którym działem biologii chciałbyś się zająć na proseminarium?

 (1.5) Postanawiamy, że gdy mąż po śmierci swojej żony przeprowadził dział dóbr z synami swoimi, którego to działu odmówić nie mógł, a dział ten nie został potwierdzony prze nas lub naszego starostę, to po śmierci ojca działu dokonanego wzruszyć nie mogą, ojcowską część powinni tylko rozdzielić.

 (1.6) Z jednej strony służył Amigo, tak bowiem nazwałem pudla, z drugiej ulubiona koza szarpała mnie pyszczkiem za rękaw, domagając się swego działu.

 (2.1) Ledwie jednak usnął smacznie a głęboko, gdy zbudził go huk dział.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: d͡ʑaw, AS: ʒ́au̯

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. działka ż., dzielenie n., podzielnica ż.

 czas. dzielić ndk.

 przym. działowy

Wiktionary


działa

1. robić na drutach;
2. dziać się - mieć miejsce, wydarzać się


SJP.pl


działać

czasownik nieprzechodni niedokonany

 (1.1) aktywnie uczestniczyć, pracować

 (1.2) być sprawnym, funkcjonować

 (1.3) wywoływać określony efekt (o leku)

 (1.4) stpol. czynić, robić

 (1.5) gw-pl|Górny Śląsk. robić masło

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Od pięciu lat działa on w organizacjach charytatywnych.

 (1.2) Maszyna działa bardzo dobrze.

 (1.3) Ten lek dobrze działa na moją chorobę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʑawat͡ɕ, AS: ʒ́au̯ać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. działaczka ż., działalność ż., działacz mos., działanie n.

 czas. zadziałać dk., zdziałać dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) gw-pl|Śląsk Cieszyński|szwóngować.

Wiktionary


działacz

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba aktywna w określonej dziedzinie życia publicznego

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Polski futbol leży na łopatkach, za to działacze PZPN mają się jak pączki w maśle.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʑawat͡ʃ, AS: ʒ́au̯ač

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. działanie n., działalność ż.

:: fż. działaczka ż.

 czas. działać ndk.

Wiktionary


działaczka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta aktywna w określonej dziedzinie życia publicznego

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Lech Wałęsa zagrzewa irańskie działaczki do walki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: d͡ʑaˈwat͡ʃka, AS: ʒ́au̯ačka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. działanie n.

:: fm. działacz m.

 czas. działać ndk.

Wiktionary


działaczowski

działacz


SJP.pl

Patrz:

działacz

działak

nazwisko


SJP.pl


działalność

1. zespół czynności, działań, podejmowanych w jakimś celu; działanie, praca;
2. funkcjonowanie czegoś lub wpływ na coś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zorganizowany zespół działań, aktywności podjętych w określonym celu i mających jasno określony zakres

 (1.2) oddziaływanie czegoś, wpływ

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) PZPR pobudza i popiera działalność związków zawodowych [...]

Wiktionary

Wymowa:

IPA: d͡ʑaˈwalnɔɕt͡ɕ, AS: ʒ́au̯alność

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. działacz mos., działaczka ż., działanie n.

 czas. działać ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) aktywność

Wiktionary


działalny

dawniej: działający, zdolny do działania


SJP.pl


działanie

1. zwykle w lm: akcja wojskowa, walka zbrojna;
2. w matematyce: operacja na elementach zbioru, np. działania arytmetyczne na liczbach


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zespół ruchów i czynności zmierzających do czegoś, wykonywanie czynności w określonym celu, aktywne dążenie do zmiany czegoś

 (1.2) mat. funkcja, na ogół dwuargumentowa i tradycyjnie oznaczana określonym symbolem pomiędzy jej argumentami;

 (1.3) odczasownikowy od|działać.

Wiktionary

  • działanie (fizyka)
  • działanie algebraiczne
  • działanie (socjologia)
  • działanie – forma czynu w prawie
Zobacz też:
  • działania – pojęcia z zakresu wojskowości

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Musimy podjąć działania w celu odebrania naszej własności.

 (1.2) Cztery działania arytmetyczne: dodawanie, odejmowanie, mnożenie, dzielenie.

 (1.3) Do działania silnika potrzebne jest paliwo.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: d͡ʑaˈwãɲɛ, AS: ʒ́au̯ãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. działaczka ż., działacz mos., działalność ż.

 czas. działać

Wiktionary


działdowianin

mieszkaniec Działdowa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Działdowa

 (1.2) osoba pochodząca z Działdowa, urodzona w Działdowie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Działdowianin podejrzany za przestępstwa narkotykowe i kradzieże z włamaniem nie może opuszczać kraju

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Działdowo n.

:: fż. działdowianka ż.

 przym. działdowski

Wiktionary


działdowianka

mieszkanka Działdowa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkanka Działdowa

 (1.2) kobieta pochodząca z Działdowa, urodzona w Działdowie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nietrzeźwa działdowianka potrąciła policjanta na służbie

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Działdowo n.

:: fm. działdowianin m.

 przym. działdowski

Wiktionary


działdowo

miasto i gmina w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie działdowskim


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Polsce, w województwie warmińsko-mazurskim;

Wiktionary

Działdowo (niem. Soldau, prus. Saldawa) – miasto w Polsce, w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie działdowskim. Położone jest na Wzniesieniach Mławskich, nad rzeką Działdówką (nazwa odcinka Wkry); w pobliżu przebiega droga ekspresowa S7. Działdowo leży na Mazurach, w południowej części historycznych Prus Górnych, na obszarze dawnej ziemi Sasinów.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: d͡ʑawˈdɔvɔ, AS: ʒ́au̯dovo

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. działdowianin m., działdowianka ż., Działdówka ż.

 przym. działdowski

Wiktionary


działdowski

związany z Działdowem, dotyczący Działdowa


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący Działdowa, związany z Działdowem

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Działdowo n., Działdówka ż., działdowianin m., działdowianka ż.

Wiktionary


działeczka

zdrobniale o działce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. zdrobn. od: działka

Wiktionary

Wymowa:

IPA: d͡ʑaˈwɛt͡ʃka, AS: ʒ́au̯ečka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. działka ż., działkowicz m.

 przym. działkowy

Wiktionary


działka

1. kawałek ziemi na terenie miasta lub poza nim, służący mieszkańcowi miasta do odpoczynku, uprawy warzyw, owoców itp.;
2. obszar gruntu przeznaczony pod uprawy rolne lub zabudowę;
3. przedział między dwoma kreskami podziałki na przyrządzie pomiarowym;
4. potocznie: zakres czyichś obowiązków;
5. potocznie: część przypadająca na kogoś po podziale;
6. potocznie: porcja narkotyku


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) wyznaczony obszar ziemi przeznaczony pod zabudowę lub uprawę

 (1.2) ogrod. pot. ogród działkowy

 (1.3) pot. należna komuś część czegoś, np. pieniędzy

 (1.4) pot. porcja narkotyku

forma rzeczownika|rodzaj=nijaki.

 (2.1) D. lp. oraz M., B. i W. lm. od: działko

Wiktionary

  • działka ewidencyjna (geodezyjna) – jednostka powierzchniowa podziału kraju dla celów ewidencji gruntów i budynków (katastru nieruchomości)
  • działka gruntu – część lub całość nieruchomości gruntowej
  • działka siedliskowa – działka gruntu pod zabudowaniami gospodarstwa rolnego lub działka mogąca służyć pod taką zabudowę
  • działka budowlana – zabudowana działka gruntu
  • działka robocza – część obiektu budowlanego, w którym mają być realizowane określone ciągi robót budowlanych
  • działka (botanika) – fragment kielicha kwiatowego lub niezróżnicowanego okwiatu

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Na sprzedaży sąsiedniej działki zyskali zarówno sprzedający, jak i kupujący.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʑawka, AS: ʒ́au̯ka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. działkowiec m., działkowanie n., dzielenie n., podział m., dział m., podzielenie n., dzielna ż., dzielnik m.

:: zdrobn. działeczka ż.

 czas. działkować ndk., dzielić ndk., podzielić dk.

 przym. działkowy, działowy, podzielny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) parcela, ziemia, grunt

 (1.2) ogród działkowy, ogródek działkowy

Wiktionary


działkarz

właściciel działki, osoba uprawiająca działkę; działkowicz, działkowiec


SJP.pl


działko

zdrobnienie od: działo


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zdrobn. od: działo

 (1.2) wojsk. małe działo, armata kalibru 20-50 mm;

forma rzeczownika|rodzaj=żeński.

 (2.1) W. lp. od: działka

Wiktionary

Działko – popularne określenie małokalibrowych dział (najczęściej armat) o kalibrze od 20 mm do ok. 50 mm.

W zależności od przeznaczenia i konstrukcji wyróżnia się:

  • działko przeciwlotnicze – używane do obrony przeciwlotniczej,
  • działko lotnicze – używane jako broń pokładowa samolotów, śmigłowców,
  • działko czołgowe – używane jako uzbrojenie czołgów i pojazdów bojowych,
  • działko przeciwpancerne – używane do niszczenia pojazdów opancerzonych.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. działo n., działon mrz., działownia ż.

 przym. działowy, działkowy

Wiktionary


działkowicz

właściciel działki, osoba uprawiająca działkę; działkowiec, działkarz


SJP.pl


działkowiczka

działkowicz


SJP.pl

Patrz:

działkowicz

działkowiec

właściciel działki, osoba uprawiająca działkę; działkowicz, działkarz


SJP.pl


działkowy

przymiotnik od: działka


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z działką, dotyczący działki

 (1.2) związany z działkiem, dotyczący działka

Wiktionary

Wymowa:

IPA: d͡ʑawˈkɔvɨ, AS: ʒ́au̯kovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. działka ż., działeczka ż., podział m., przedział m., przedziałek m., dzielenie n., podzielenie n., działko n.

 czas. dzielić ndk., podzielić dk.

 przym. działowy, przedziałowy

Wiktionary


działo

broń palna miotająca pociski o kalibrze ponad 20 mm na znaczne odległości, za pomocą ciśnienia gazów powstałych ze spalania prochu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) wojsk. broń palna dużego kalibru miotająca pociski na znaczne odległości;

forma czasownika.

 (2.1) 3. os. lp. n. przesz. od: dziać

Wiktionary

Działo – lufowa artyleryjska broń palna o kalibrze co najmniej 20 mm. Dawniej ogólna nazwa machin miotających używanych od XIV wieku.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Okręt wyposażono w działa uniwersalne.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʑawɔ, AS: ʒ́au̯o

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. działon mrz.

:: zdrobn. działko n.

 przym. działowy

Wiktionary


działobitnia

w wojsku: stanowisko ogniowe baterii artyleryjskiej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) wojsk. umocnione stanowisko baterii artyleryjskiej wraz ze schronami i magazynami amunicji

Wiktionary

Działobitnia – stanowisko ogniowe działa, w pełni wyposażone; składa się z:

  • odpowiednio przygotowanej płaszczyzny (platformy) dla działa, osłoniętej przedpiersiem, tarczą lub murem
  • rozbudowanych schronów dla obsługi (izb w fortyfikacji zamkniętej, schronów pogotowia w otwartej)
  • nisz służących do przechowywania amunicji.

Działobitnie mogą być polowe lub stałe, otwarte lub zamknięte. Kilka działobitni w zespole tworzy baterię.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. działobicie n.

Wiktionary


działolejnia

dawniej: odlewnia dział; ludwisarnia


SJP.pl


działomiar

przyrząd artyleryjski używany do określania ciężaru lub kalibru kul armatnich


SJP.pl


działon

jednodziałowa, najmniejsza jednostka artylerii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) wojsk. najmniejsza jednostka artylerii, składająca się z działa i jego obsługi;

Wiktionary

Działon – najmniejszy pododdział ogniowy w artylerii zawierający jedno działo z obsługą i środkiem transportu. W kawalerii dodatkowo zawierała jaszcze i przodki.

Typowy skład obsługi:

  • działonowy (dowódca działonu; zwykle podoficer) kierujący czynnościami obsługi w czasie eksploatacji działa.
  • celowniczy
  • ładowniczy
  • amunicyjny

Ponadto w skład obsługi mogą wchodzić jeszcze: kierowca lub woźnica, oraz jezdni.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. działo n., działko n., działonowy m., działownia ż.

 przym. działonowy

Wiktionary


działonowy

przymiotnik od: działon


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z działonem, dotyczący działonu

Wiktionary

Działonowy – żołnierz, członek obsługi działa pełniący zbliżone ale odmienne funkcje w zależności od rodzaju wojsk w jakim służy.

  • W artylerii: dowódca obsługi pojedynczego artyleryjskiego środka walki (działonu), koordynujący współrzędne celu i przekazujący je celowniczemu.
  • W wojskach pancernych: członek załogi wozu bojowego (np. czołgu) obsługujący armatę czołgową oraz sprzężony z nią czołgowy karabin maszynowy. Wykonuje zatem zarówno obowiązki celowniczego jak i ładowniczego w przypadku gdy załoga pojazdu liczy tylko 3 osoby.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. działon m., działownia ż.

Wiktionary


działoszyce

miasto w Polsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Polsce;

Wiktionary

Działoszyce – miasto w Polsce, w województwie świętokrzyskim, w powiecie pińczowskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Działoszyce i parafii Trójcy Świętej w Działoszycach. Położone w widłach rzek Jakubówka i Sancygniówka, która jest dopływem rzeki Nidzica. Przez środek miasta przechodzi DW768.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑawɔˈʃɨt͡sɛ, AS: ʒ́au̯ošyce

Wiktionary

Powiązane:

 przym. działoszycki

Wiktionary


działoszycki

przymiotnik od: Działoszyce


SJP.pl


działoszyczanin

mieszkaniec Działoszyc (miasta w Polsce)


SJP.pl


działoszyczanka

mieszkanka Działoszyc (miasta w Polsce)


SJP.pl


działoszyn

1. miasto w Polsce;
2. wieś w Polsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Polsce;

Wiktionary

Działoszyn – miasto w środkowo-południowej Polsce, w województwie łódzkim, w powiecie pajęczańskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Działoszyn, położone na obszarze historycznej ziemi wieluńskiej. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa sieradzkiego.

Według danych GUS z 31 grudnia 2023 r. miasto liczyło 5239 mieszkańców

Działoszyn leży nad Wartą, tuż przy jej przełomie.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: d͡ʑaˈwɔʃɨ̃n, AS: ʒ́au̯ošỹn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. działoszynianin m., działoszynianka ż.

 przym. działoszyński

Wiktionary


działoszynianin

mieszkaniec Działoszyna (miasta w Polsce)


SJP.pl


działoszynianka

mieszkanka Działoszyna (miasta w Polsce)


SJP.pl


działoszyński

przymiotnik od: Działoszyn


SJP.pl


działówka

cienka ścianka bez funkcji konstrukcyjnej, oddzielająca pomieszczenia; ścianka działowa


SJP.pl


działownia

pomieszczenie przeznaczone do przechowywania dział


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) wojsk. pomieszczenie lub budynek do przechowywania sprzętu artyleryjskiego;

Wiktionary

Działownia – zamknięte pomieszczenie do przechowywania sprzętu artyleryjskiego.

Pomieszczenia te muszą spełniać pewne wymagania. Należą do nich: zabezpieczenie przeciwpożarowe oraz posiadanie odpowiedniej ilości bram wjazdowych. Działownie do przechowywania sprzętu artyleryjskiego wyposażonego w urządzenia elektroniczne, zimą powinny być ogrzewane. Poza przeglądami oraz obsługą technicznego sprzętu, można w ograniczonym stopniu przeprowadzać szkolenie obsługi dział.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. działo n., działon m., działko n., działonowy m.

 przym. działowy, działonowy

Wiktionary


działowski

nazwisko


SJP.pl


działowy

1. przymiotnik od: działo, np. wózek działowy;
2. przodek działowy - pojazd dwukołowy będący podporą części ogonowej działa w czasie jazdy, przewożący również skrzynię z amunicją


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z działem, dotyczący działu

 (1.2) związany z działem, dotyczący działa

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1)

 rzecz. dział m., dzielenie n., podział m.

 (1.2)

 rzecz. działo n., działko n.

Wiktionary


działyński

nazwisko


SJP.pl


dżibucki

Dżibuti; dżibutyjski


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) odnoszący się do państwa Dżibuti

 (1.2) odnoszący się do miasta Dżibuti

Wiktionary

Wymowa:

IPA: d͡ʒʲiˈbut͡sʲci, AS: ǯʹibucʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Dżibuti n., Dżibutczyk m., Dżibutka ż., dżibutczyk m., dżibutka ż., Dżibutyjczyk m., Dżibutyjka ż., dżibutyjczyk m., dżibutyjka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1-2) dżibutyjski

Wiktionary


dżibutczyk

mieszkaniec Dżibuti (miasta); dżibutyjczyk


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) obywatel Dżibuti

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Dżibuti n., dżibutczyk m., dżibutka ż., dżibutyjczyk m., dżibutyjka ż., Dżibutyjczyk mos.

:: fż. Dżibutka ż., Dżibutyjka ż.

 przym. dżibutyjski, dżibucki

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Dżibutyjczyk

Wiktionary


dżibuti

państwo w Afryce ze stolicą w Dżibuti; Republika Dżibuti


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) geogr. polit. państwo w Afryce;

 (1.2) geogr. adm. stolica Dżibuti (1.1);

Wiktionary

Dżibuti (fr. Djibouti, arab. ‏جيبوتي‎), Republika Dżibuti (fr. République de Djibouti, arab. ‏جمهورية جيبوتي‎) – państwo we wschodniej Afryce, nad Zatoką Adeńską i cieśniną Bab al-Mandab. Graniczy z Somalią (de facto z Somalilandem), Etiopią i Erytreą.

Dawne nazwy Dżibuti: Somali Francuskie, Francuskie Terytorium Afarów i Isów.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zasoby naturalne Dżibuti są ograniczone, a przemysł słabo rozwinięty.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: d͡ʒʲiˈbutʲi, AS: ǯʹibutʹi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Dżibutyjczyk mos., Dżibutczyk mos., Dżibutyjka ż., Dżibutka ż., dżibutyjczyk mos., dżibutczyk mos., dżibutyjka ż., dżibutka ż.

 przym. dżibutyjski, dżibucki

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) hist. Francuskie Terytorium Afarów i Isów

Wiktionary


dżibutka

mieszkanka Dżibuti (miasta); dżibutyjka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) obywatelka Dżibuti

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Dżibuti n., Dżibutyjka ż.

:: fm. Dżibutczyk mos., Dżibutyjczyk mos.

 przym. dżibucki. dżibutyjski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Dżibutyjka

Wiktionary


dżibutyjczyk

mieszkaniec Dżibuti (miasta); dżibutczyk


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) obywatel Dżibuti

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Dżibuti n., dżibutczyk mos., dżibutka ż., dżibutyjczyk mos., dżibutyjka ż.

:: fż. Dżibutyjka ż.

 przym. dżibutyjski, dżibucki

Wiktionary


dżibutyjka

mieszkanka Dżibuti (miasta); dżibutka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) obywatelka Dżibuti

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʒʲibuˈtɨjka, AS: ǯʹibutyi ̯ka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Dżibutka ż., Dżibuti n., dżibutyjczyk mos., dżibutyjka ż.

:: fm. Dżibutyjczyk mos., Dżibutczyk mos.

 przym. dżibutyjski, dżibucki

Wiktionary


dżibutyjski

Dżibuti; dżibucki


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) odnoszący się do państwa Dżibuti

 (1.2) odnoszący się do miasta Dżibuti

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dżibutyjska flaga jest biała, czerwona, niebieska i zielona.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʒʲibuˈtɨjsʲci, AS: ǯʹibutyi ̯sʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Dżibutka ż., Dżibutczyk mrz., Dżibuti n., dżibutyjczyk m., dżibutyjka ż., Dżibutyjka, Dżibutyjczyk

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1-2) dżibucki

Wiktionary


dzicz

1. dzicy, niecywilizowani ludzie; barbarzyńcy;
2. teren nieuprawiany, pozostający w stanie pierwotnym;
3. dzika zwierzyna


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) grupa prymitywnych, dzikich, niecywilizowanych ludzi

 (1.2) odludne, nieuprawiane miejsce

Wiktionary

Dzicz − każde środowisko naturalne na Ziemi w mało znaczącym stopniu naruszone przez działalność człowieka, lub też ostatnie nietknięte obszary naszej planety, nad którymi ludzie nie sprawują kontroli, nie budują osiedli, dróg i linii przesyłowych. Obszary te są ważne dla przetrwania niektórych gatunków roślin i zwierząt oraz dla prowadzenia badań botanicznych, zoologicznych i ekologicznych. Pustkowia te dają schronienie dzikim roślinom i zwierzętom, które nie przetrwałyby w ogrodach zoologicznych, parkach bądź ogrodach dendrologicznych.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: d͡ʑit͡ʃ, AS: ʒ́ič

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdziczenie n., dzikus m., dziki mos., dziczyzna ż., dzikość ż., dzik m., dzikuska ż., dziczek m., dziczę n.

 czas. dziczeć ndk., zdziczeć dk.

 przym. dziki

 przysł. dziko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) hołota

 (1.2) pustkowie, odludzie

Wiktionary


dziczeć

stawać się dzikim


SJP.pl

czasownik nieprzechodni niedokonany

 (1.1) o roślinach i zwierzętach: stawać się dzikim, wracać do naturalnego stanu

 (1.2) o człowieku: stawać się dzikim, tracić cechy kogoś cywilizowanego

 (1.3) o człowieku: odwracać się, stronić od innych, tracąc umiejętność obcowania z ludźmi

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Gdy człowiek z nikim nie spotyka się, robi się dziwny - dziczeje.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʑit͡ʃɛt͡ɕ, AS: ʒ́ičeć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dzicz ż., dzikość ż., dzik m., dzikus m., dzikuska ż., dzikusek m., dziki m., dziczyzna ż., dziczenie n., zdziczenie n., dzikowanie n.

 czas. zdziczeć dk., dzikować ndk.

 przym. dziki, dziczy, zdziczały

 przysł. dziko

Wiktionary


dziczej

dotyczący dzika


SJP.pl


dziczek

1. zdrobnienie od: dzik;
2. młoda roślina wyrosła z nasienia dzikich lub uprawnych roślin uszlachetniana później za pomocą szczepienia lub oczkowania


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) pot. warchlak

 (1.2) młody lub mały dzik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) ogrod. drzewo lub krzew z gatunku uprawianego przez człowieka, który naturalnie wysiał się sam w jakimś miejscu

 (2.2) ogrod. dziki pęd na drzewie owocowym albo krzewie ozdobnym

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (3.1) pot. odludek

Wiktionary

Dziczek (niem. Vorderer Sauberg) – szczyt (732 m n.p.m.) w południowo-zachodniej Polsce, w Sudetach Środkowych.

Szczyt położony w środkowej części Gór Sowich, zbudowany z prekambryjskich paragnejsów i migmatytów, porośnięty lasem świerkowo-bukowym.

Wikipedia

Przykłady

 (2.1) Z ogólnych zasad szczepienia należy wymienić tę przede wszystkim, że aby szczepienie się udało muszą zraz (…) i dziczek należeć albo do jednego gatunku, albo też do gatunków czy rodzajów sobie pokrewnych.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dzik mzw., dzicz ż.

 przym. dziczy

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) war. dziczka

Wiktionary


dziczenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|dziczeć.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: d͡ʑiˈt͡ʃɛ̃ɲɛ, AS: ʒ́ičńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. dziczeć

 przym. dziczy, dziki, zdziczały

 rzecz. zdziczenie n., dzik mzw., dziczyzna ż., dziki mos., dzikuska ż.

Wiktionary


dziczka

dzikie drzewo owocowe lub młode drzewko przeznaczone do szczepienia


SJP.pl

Dziczka – termin z zakresu sadownictwa, który może oznaczać:

  • młode drzewo owocowe lub drzewo ozdobne, które wyrosło z nasienia, wykorzystywane do szczepienia szlachetnych odmian;
  • nieszczepione dzikie drzewo owocowe;
  • dziki pęd, który wyrósł z nieuszlachetnionej podkładki.

Wikipedia


dziczy

dotyczący dzika


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z dzikiem; dotyczący dzika

przymiotnik dzierżawczy

 (2.1) należący do dzika, będący jego własnością

forma rzeczownika|rodzaj=żeński.

 (3.1) D., C., Ms., W. lp. i D. lm. od dzicz

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Miasto scedowało dziczy problem na wspomniane już koło łowieckie.

 (1.1) — No ładnie, znalazłem się w środku dziczego stadka — pomyślałem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʑit͡ʃɨ, AS: ʒ́ičy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dzik m., dziczyzna ż., dziczek m., dziczę n., dzikość ż., dziczenie n., zdziczenie n., dziki mos., dzikuska ż.

 czas. dziczeć ndk., zdziczeć dk.

 przym. dziki

 przysł. dziko

Wiktionary


dziczyć

dawniej: dziczyć się - unikać, omijać kogoś, stronić od ludzi


SJP.pl


dziczyzna

mięso z dzikich zwierząt


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) spoż. mięso z ubitej zwierzyny łownej

 (1.2) kulin. potrawa z dziczyzny (1.1)

Wiktionary

Dziczyzna – mięso pozyskane z upolowanych zwierząt żyjących w stanie dzikim, dopuszczone do obrotu przez nadzór weterynaryjny. Charakteryzujące się niską zawartością tłuszczu.

Wartości średnie dla różnych gatunków mięs dziczyzny, dla 100 g mięsa z dziczyzny:

  • wartość energetyczna – 114 kcal,
  • białko – 22 g,
  • tłuszcz – 2,3 g,
  • cholesterol – 81 mg.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Na obiad zjedliśmy pieczeń z dziczyzny.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: d͡ʑiˈt͡ʃɨzna, AS: ʒ́ičyzna

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziki m., dzikość ż., dzik m., dzicz ż., dzikus m., dzikuska ż., dzikarz m., dziczenie n., zdziczenie n.

 czas. dziczeć ndk., zdziczeć dk.

 przym. dziki, dziczy

 przysł. dziko

Wiktionary


dzida

1. dawna broń składająca się z długiego drzewca, na którym osadzone jest ostrze;
2. potocznie: najniższa ocena w szkole;
3. obraźliwie: głupia, nieogarnięta kobieta


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) wojsk. dawna broń, lekka włócznia złożona z długiego drzewca zakończonego strzałkowatym ostrzem

 (1.2) żart. członek męski

 (1.3) środ. med. cewnik do wkłucia centralnego

Wiktionary

Włócznia – ogólna nazwa długiej prostej broni drzewcowej.

Polska nazwa tego rodzaju broni wywodzi się od zwyczaju troczenia jej do łęku siodła końskiego w taki sposób, że zwisając w dół często wlokła się po ziemi.

W zależności od ciężaru, rozmiarów, kształtu i rodzaju ostrego zakończenia (grotu), włócznia mogła służyć do miotania na odległość (broń rzutna) lub do walki wręcz. Dzięki swojej długości, można nią było wspomagać od tyłu sojusznika w walce wręcz. Dłuższą odmianą włóczni jest pika.

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) kopia, lanca, pika, spisa

 (1.3) kateter, wkłucie centralne

Wiktionary


dzidek

1. nazwisko;
2. zdrobnienie od: Dzidosław (rzadkie imię męskie)


SJP.pl


dzidkowski

nazwisko


SJP.pl


dzidosz

dzidosz mglisty - gatunek pluskwiaka z rodziny tarczówkowatych


SJP.pl

Dzidosz (Rhaphigaster) – rodzaj pluskwiaków z podrzędu różnoskrzydłych i rodziny tarczówkowatych.

Pluskwiaki o ciele wydłużonym i znacznie ku przodowi zwężonym w zarysie i pozbawionym owłosienia. Punkty na powierzchni ciała są gęsto rozmieszczone i miejscami skupiają się. Głowa zaopatrzona jest w słabo wypukłe oczy, a jej część przed nimi jest wydłużona. Przedplecze ma nieco odstające kąty boczne (rogi) i wykształcone w formie żebra krawędzie boczne. Środkiem śródpiersia, między biodrami biegnie żebro, które na przedzie jest wyższe niż z tyłu. Na pleurytach zatułowia wyraźnie widać ujścia gruczołów zapachowych zaopatrzone w krótkie kanaliki wyprowadzające. Odwłok ma na trzecim sternicie skierowany w przód, długi, sięgający do bioder odnóży przedniej pary wyrostek. Ubarwienie listewki brzeżnej odwłoka cechuje obecność ciemnych plam przy przednich i tylnych brzegach poszczególnych segmentów.

Wikipedia


dzidosław

rzadkie imię męskie


SJP.pl


dzidzia

1. pieszczotliwie o małym dziecku; dzidziuś, dzidziulka;
2. żartobliwie: młoda, atrakcyjna kobieta; kizia, cizia, laska


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) infant. małe dziecko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dzidziuś mzw., bobas mzw.

Wiktionary


dzidzia-piernik

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) środ. obraź. lub żart. dojrzała kobieta ubierająca się i zachowująca jak nastolatka

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Kiedyś miała klasę, ale dziś to taka dzidzia-piernik.

 (1.1) Widziałem Kazika z jakąś dzidzią-piernik.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑid͡ʑa‿ˈpʲjɛrʲɲik, AS: ʒ́iʒ́a‿pʹi ̯erʹńik

Wiktionary


dzidziulka

pieszczotliwie o małym dziecku; dzidzia, dzidziuś


SJP.pl


dzidziunia

dzidzia;
1. pieszczotliwie o małym dziecku; dzidziuś, dzidziulka;
2. żartobliwie: młoda, atrakcyjna kobieta; kizia, cizia, laska


SJP.pl


dzidziuś

pieszczotliwie o małym dziecku; dzidzia, dzidziulka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) pieszcz. małe dziecko

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jesteś moim kochanym dzidziusiem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʑid͡ʑüɕ, AS: ʒ́iʒ́üś

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) niemowlę, dzieciątko, brzdąc, malec, maleństwo, bobasek

Wiktionary


dzidziusiek

zdrobnienie od: dzidziuś


SJP.pl


dziec.

skrót od: dziecięcy


SJP.pl


dziechciarz

nazwisko


SJP.pl


dziechcioł

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. dziegciarz

Wiktionary


dzieci-kwiaty

dzieci kwiaty;
1. masowy, pacyfistyczny ruch młodzieży w latach 60. XX wieku; flower power, flower-power, ruch hippisowski;
2. hippisi


SJP.pl


dzieciaczek

zdrobnienie od: dzieciak


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) zdrobn. od: dzieciak

 (1.2) pieszcz. dziecko

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Baba Jaga namówiła te biedne dzieciaczki, by weszły do komórki.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dzieciątko n., Dzieciątko n., dziecko n., dzieciak mos., dzieciństwo n.

 przym. dzieciaty, dziecięcy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) malec, dzieciak

Wiktionary


dzieciaczyna

z politowaniem lub współczuciem o dziecku płci męskiej


SJP.pl


dzieciaczysko

zgrubienie od: dzieciak; z politowaniem o dziecku


SJP.pl


dzieciak

potocznie:
1. małe dziecko; smarkacz, dzieciuś, dzieciuch;
2. osoba dorosła postępująca w sposób niedojrzały


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy lub męskozwierzęcy

 (1.1) rub. (czasem pieszcz.) dziecko

 (1.2) przen. pot. dorosły człowiek postępujący dziecinnie, nierozsądnie

Wiktionary

Dzieciak (tytuł oryginalny The Kid, znany także jako Disney's The Kid) – amerykańska tragikomedia z 2000 roku.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Gdy tylko zabrzmiał dzwonek obwieszczający koniec lekcji, dzieciaki wybiegły przed szkołę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʑɛ̇t͡ɕak, AS: ʒ́ėćak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dzieciaczek m., dziecko n., dzieciństwo n., Dzieciątko n., dziecina ż., dzieciątko n., dziecię n.

 przym. dzieciaty

Wiktionary


dzieciar

potocznie: dziecko, osoba niedorosła; dzieciak, smark, smarkacz, bachor, szczyl


SJP.pl


dzieciarnia

1. gromada dzieci; dziatwa, dziatki;
2. dawniej: pokój dla dzieci; pokój dziecinny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) książk. gromada dzieci

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dzieciarnia biegła za samochodem wyciągając ręce z prośbą o coś do jedzenia.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: d͡ʑɛ̇ˈt͡ɕarʲɲa, AS: ʒ́ėćarʹńa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dzieciństwo n., dziecko n.

 przym. dzieciaty

Wiktionary


dzieciata

potocznie: mający dzieci, potomstwo; dzietny


SJP.pl


dzieciąteczko

zdrobnienie od: dzieciątko


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) pieszcz. zdrobn. od dziecko, dzieciątko

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wołek, wołek, wołek i osiołek / Dzieciąteczko w żłobie, a w stajence mróz / Kto stworzył świat cały? Tylko jeden Bóg!

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziecię n., dziecko n., dzieciątko n., Dzieciątko n., dzieciństwo n.

 przym. dzieciaty

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dziecię, dziecina, maleństwo

Wiktionary


dzieciątko

1. małe dziecko; niemowlę;
2. śląski zwyczaj dzielenia się prezentami w okresie świąt Bożego Narodzenia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) kult. rel. Chrystus jako dziecko

 (1.2) kult. reg. Boże Narodzenie

 (1.3) szt. przedstawienie Chrystusa jako niemowlęcia w sztuce, m.in. jako figurka

Wiktionary

Dzieciątko (Dźěćetko, Dźěčatko, Janšojski bog) – serbołużycki zwyczaj bożonarodzeniowy.

Zwyczaj wywodzi się z tradycyjnej oprządki, na którą wieczorami zbierały się dziewczęta, śpiewając i wymieniając między sobą nowiny. W ostatnią oprządkę w roku, przypadającą w środę przed Bożym Narodzeniem, wybierały spośród siebie najstarszą pannę lub pannę na wydaniu, którą przebierały za „Dzieciątko”. „Dzieciątko” ubrane było w różne elementy stroju drużki, twarz zaś miało zasłoniętą rąbkiem firanki. W zależności od regionu Łużyc, „Dzieciątko” różniło się nazwami i elementami ubioru. Tak przebrana dziewczyna udawała się wieczorem w odwiedziny od domostwa do domostwa. Towarzyszyło jej dwoje dziewcząt ubranych w stroje prządek, oświetlając drogę latarniami i zapowiadając swoje przybycie dzwonkiem. Po wejściu do domostwa „Dzieciątko”, w całkowitym milczeniu, rozdawało domownikom jabłka i słodycze, a następnie głaskało członków rodziny i chłostało ich gałązką na wróżbę siły i radości życia.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Podczas jednego z objawień Maryja miała podać św. Antoniemu Dzieciątko.

 (1.2) Od lat na Dzieciątko dostaję kalendarz książkowy.

 (1.3) Na obu obrazach widnieją przy głowach Matki Boskiej i Dzieciątka Jezus charakterystyczne aniołki.

 (1.3) (…) w przedsionku małego kościółka św. Jerzego zobaczyłam nietypowy obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem.

 (1.3) Muzeum zakupiło dzieło „Madonna z Dzieciątkiem”.

 (1.3) Karol przywiózł z Betlejem dwa „Dzieciątka” z drewna.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dzieciątko n., dzieciąteczko n., dziecko n., dzieciak mos., dzieciaczek mos., dziecię n., dzieciństwo n., dziecina ż.

 czas. dziecinnieć ndk., zdziecinnieć dk.

 przym. dziecięcy, dziecinny, dzieciaty

 przysł. dziecinnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|Dzieciontko.

 (1.2) Boże Narodzenie, gw-pl|Górny Śląsk|Dzieciontko.

Wiktionary


dzieciaty

potocznie: mający dzieci, potomstwo; dzietny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) pot. mający dzieci

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) „Dzieciaty” szef płaci mniej.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: d͡ʑɛ̇ˈt͡ɕatɨ, AS: ʒ́ėćaty

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dzieciaczyna, dzieciaczysko, dzieciak, dzieciaczek, dzieciarnia, dzieciątko, Dzieciątko, dzieciąteczko, dziecię, dziecięctwo, dziecina, dziecinka, dziecinada, dzieciniec, dziecinność, dzieciństwo, dziecisko, dzieciuch, dziecko, dziecięcość

 czas. dziecinnieć

 przym. dziecinny, dziecięcy

 przysł. dziecinnie, dziecięco

Wiktionary


dziecię

podniośle albo poetycko: dziecko


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) podn. pieszcz. dziecko

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Albowiem Dziecię nam się narodziło, Syn został nam dany, na Jego barkach spoczęła władza.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dzieciątko n., Dzieciątko n., dziecko n., dzieciak m., dzieciństwo n., dzieciąteczko n., dziecisko n., dzieciska nmos.

 przym. dzieciaty, dziecięcy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) berbeć, brzdąc, maluch, szkrab

Wiktionary


dziecięcość

dziecięcy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest dziecięce; cecha tych, którzy są dziecięcy

Wiktionary

Patrz:

dziecięcy

Powiązane:

 przym. dziecięcy, dzieciaty

 przysł. dziecięco

 rzecz. dzieciństwo n., dziecko n., dziecisko n., dzieciska nmos.

Wiktionary


dziecięctwo

przestarzałe: wiek dziecięcy; dzieciństwo


SJP.pl


dziecięcy

dziecinny;
1. związany z dzieckiem, przeznaczony dla dziecka;
2. właściwy dziecku, taki jak u dziecka


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) przeznaczony dla dziecka, należący do dziecka, właściwy dziecku

 (1.2) związany z dziećmi, dotyczący dzieci

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Babcię najbardziej cieszy dziecięcy uśmiech.

 (1.1) Po remoncie mieszkania wygospodarowali pomieszczenie na pokoik dziecięcy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: d͡ʑɛ̇ˈt͡ɕɛ̃nt͡sɨ, AS: ʒ́ėćncy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dzieciska nmos., dziecisko n., dzieciaczek mzw., Dzieciątko n., dzieciństwo n., dziecięcość ż., dziecko n., dziecię n., dziecinność ż.

 przym. dziecinny, dzieciaty

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) daw. dziecki

Wiktionary


dzięcielak

nazwisko


SJP.pl


dzięcielina

dawniej, regionalnie o koniczynie, esparcecie siewnej i innych roślinach pastewnych z rodziny bobowatych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) bot. pot. regionalna nazwa kilku różnych roślin motylkowych, koniczyn

:: (1.1.1) daw. reg. kresy. koniczyna bladoróżowa

:: (1.1.2) daw. reg. sparceta siewna

 (1.2) uprawa, pole obsiane którymkolwiek z gatunków dzięcieliny (1.1) lub pole po tej uprawie

Wiktionary

Dzięcielina – dawna regionalna nazwa różnych gatunków roślin pastewnych z rodziny bobowatych (motylkowatych), zwłaszcza koniczyny, lucerny sierpowatej i sparcety siewnej.

Nazwa ta pojawiła się w pierwszej księdze poematu „Pan Tadeusz” Adama Mickiewicza. Znajduje się tu fragment:

Gdzie bursztynowy świerzop, gryka jak śnieg biała
Gdzie panieńskim rumieńcem dzięcielina pała.

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Gdzie bursztynowy świerzop, gryka jak śnieg biała • Gdzie panieńskim rumieńcem dzięcielina pała.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛ̇̃ɲt͡ɕɛˈlʲĩna, AS: ʒ́ė̃ńćelʹĩna

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) koniczysko

Wiktionary


dzięcielski

nazwisko


SJP.pl


dziecina

z politowaniem: dziecko


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: dziecko

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Narodził się Bóg Dziecina; / Niesłychanać to nowina, / Drży w kościele Bóg Dziecina, / Bóg Dziecina.

 (1.1) Trzej królowie jadą z królewską paradą, / Z dalekiej krainy do Dzieciny.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziecisko n., dzieciniec mrz., dzieciątko, Dzieciątko m., dziecko n., dzieciak m., dzieciństwo n.

 przym. dzieciaty

 przysł. dziecinnie

Wiktionary


dziecinada

zachowanie dziecinne pewnej osoby kontrastujące z dorosłością; również: sprawa małego znaczenia, wręcz niepoważna


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. sprawa niepoważna, błaha, prosta

 (1.2) pot. zachowanie niepoważne, dziecinny postępek

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Gestapo to dziecinada w porównaniu z NKWD. (z Internetu)

 (1.2) Zawsze jak mu się coś nie podoba, to się obraża, „zabiera zabawki” i idzie do domu. To przecież dziecinada.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛ̇t͡ɕĩˈnada, AS: ʒ́ėćĩnada

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dziecinny, dzieciaty

 rzecz. dziecko n., dzieciństwo n., dzieciniec mrz.

Wiktionary


dzieciniec

dawniej:
1. sezonowe przedszkole organizowane na wsi na okres nasilenia prac w polu;
2. dom dziecka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Poznań. miejsce gier i zabaw dla dzieci

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziecko n., dziecina ż., dzieciuch m., dzieciństwo n., dziecinada ż.

 przym. dzieciaty

Wiktionary


dziecinka

pieszczotliwie o dziecku lub w serdecznym zwrocie do osoby dorosłej


SJP.pl


dziecinnie

przysłówek

 (1.1) w sposób charakterystyczny dla dziecka

 (1.2) naiwnie, niepoważnie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Uważa, że chłopcy zachowują się dziecinnie, a ich zamiłowanie do zabawek i komiksów jest żałosne.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. dziecinnieć ndk., zdziecinnieć dk.

 przym. dziecinny, dzieciaty

 rzecz. dzieciństwo n., Dzieciątko n., dziecina ż., dziecinka ż., dziecinność ż., dziecko n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) infantylnie

Wiktionary


dziecinnieć

wracać do poziomu umysłowego dziecka, stawać się dziecinnym, naiwnym; infantylnieć


SJP.pl

czasownik

 (1.1) nabierać cech dziecka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Dzieciątko n., dzieciństwo n., dziecko n.

 przym. dzieciaty, dziecinny

 przysł. dziecinnie

Wiktionary


dziecinniej

stopień wyższy od przysłówka: dziecinnie


SJP.pl


dziecinniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: dziecinny; bardziej dziecinny


SJP.pl


dziecinność

dziecinny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest dziecinne; cecha tych, którzy są dziecinni

Wiktionary

Patrz:

dziecinny

Powiązane:

 przym. dziecinny, dzieciaty, dziecięcy

 przysł. dziecinnie

 rzecz. dzieciństwo n., dziecko n.

Wiktionary


dziecinny

1. właściwy dziecku, taki jak u dziecka; dziecinny;
2. przeznaczony dla dziecka; dziecinny;
3. postępujący jak dziecko; beztroski, naiwny, niepoważny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) właściwy dziecku, taki jak u dziecka

 (1.2) zachowujący się jak dziecko

 (1.3) przeznaczony dla dziecka; zob. dziecięcy.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) On ma 15 (= piętnaście) lat? A taką ma dziecinną buźkę.

 (1.2) Niestety on jest bardzo dziecinny, wstyd się z nim gdzieś pokazać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: d͡ʑɛ̇ˈt͡ɕĩnːɨ, AS: ʒ́ėćĩ•ny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dzieciństwo n., dziecko n., dziecinada ż., zdziecinnienie n., Dzieciątko n., dziecinność ż.

 czas. dziecinnieć ndk., zdziecinnieć dk.

 przym. zdziecinniały, dzieciaty, dziecięcy

 przysł. dziecinnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) infantylny, niedojrzały, niefrasobliwy, beztroski, nierozsądny

Wiktionary


dziecino

z politowaniem: dziecko


SJP.pl


dziecinów

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. wieś w Polsce;

Wiktionary

Miejscowości w Polsce

Wg TERYT jest ich 2
  • Dziecinów – wieś w woj. mazowieckim, w pow. kozienickim, w gminie Grabów nad Pilicą
  • Dziecinów – wieś w woj. mazowieckim, w pow. otwockim, w gminie Sobienie-Jeziory

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W Polsce są dwie miejscowości o nazwie Dziecinów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: d͡ʑɛ̇ˈt͡ɕĩnuf, AS: ʒ́ėćĩnuf

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziecinowiak m., dziecinowianin m.

 przym. dziecinowski

Wiktionary


dzieciństwo

pierwszy okres życia człowieka poprzedzający dojrzewanie, lata dziecięce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) okres rozwoju w życiu człowieka poprzedzający dojrzewanie i okres młodzieńczy;

Wiktionary

Dzieciństwo – jeden z okresów rozwojowych w życiu człowieka. Osobnika ludzkiego w tym okresie nazywa się dzieckiem. Dokładne granice tego okresu są trudne do określenia, ponieważ przechodzenie z okresu dziecięcego w dorosłość jest bardzo powolne i brak tu gwałtownych zmian, które mogłyby stanowić granicę. Według Stefana Baleya dzieciństwo to okres od pierwszego do około 12-13 roku życia. Obecnie uważa się, że to okres trwający od 2-3 do 10-12 roku życia. Wtedy pamięć dziecka jest coraz lepsza, zaczyna odczuwać chęć kontaktu z rówieśnikami. Ma ogromną chęć poznawania świata przez co zadaje nieustające pytania. Nabywa różnych umiejętności, które będą mu niezbędne w dalszym życiu. W tym czasie kształtuje się charakter i osobowość dziecka.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W dzieciństwie babcia czytała mi bajki na dobranoc.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: d͡ʑɛ̇ˈt͡ɕĩj̃stfɔ, AS: ʒ́ėćĩĩ ̯stfo

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziecko n., dzieciaczek mos., dzieciak mos., dzieciarnia ż., dzieciąteczko n., dzieciątko n., dziecię n., dziecięcość ż., dziecięctwo n., dziecina ż., dziecinada ż., dzieciniec mrz., dziecinka ż., dziecinność ż., dzieciuch mos., dziecki mos., Dzieciątko n.

 czas. dziecinnieć ndk.

 przym. dzieciaty, dziecięcy, dziecinny, zdziecinniały, dziecki

 przysł. dziecięco, dziecinnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) lata dziecięce

Wiktionary


dzieciobójca

zabójca własnych dzieci


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) książk. zabójca dziecka lub dzieci

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na razie nie udało się przesłuchać domniemanego dzieciobójcy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛ̇t͡ɕɔˈbujt͡sa, AS: ʒ́ėćobui ̯ca

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dzieciobójstwo n.

:: fż. dzieciobójczyni ż.

 przym. dzieciobójczy

Wiktionary


dzieciobójczość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) proceder mordowania dzieci, zwłaszcza własnych

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) ONZ w swym dokumencie nie wspomniał o dzieciobójczości ani słowa.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dzieciobójca mos., dzieciobójczyni ż., dzieciobójstwo n.

 przym. dzieciobójczy

Wiktionary


dzieciobójczy

związany z zabiciem dziecka, dotyczący dzieciobójstwa, odnoszący się do dzieciobójstwa


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) geogr. związany z dzieciobójstwem, dotyczący dzieciobójstwa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dzieciobójca mos., dzieciobójczość ż., dzieciobójczyni ż., dzieciobójstwo n.

Wiktionary


dzieciobójczyni

zabójczyni własnych dzieci


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta, która zabiła własne dziecko

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Medea to postać dzieciobójczyni z greckiego mitu o wyprawie po złote runo.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛ̇t͡ɕɔbujˈt͡ʃɨ̃ɲi, AS: ʒ́ėćobui ̯čńi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dzieciobójstwo n.

:: fm. dzieciobójca m.

 przym. dzieciobójczy

Wiktionary


dzieciobójstwo

zabicie dziecka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) książk. zabójstwo dziecka, najczęściej własnego;

Wiktionary

Dzieciobójstwo – uśmiercenia własnego dziecka przez matkę w czasie trwania porodu, a w szerszym, zoologicznym znaczeniu – zabicie młodych, które nie osiągnęły jeszcze dojrzałości pozwalającej na podjęcie samodzielnego życia. W wielu społeczeństwach dzieciobójstwo traktowane było jako dopuszczalna, kulturowa metoda kontroli populacji, przyjmująca często rytualne formy eliminowania dzieci niepełnosprawnych lub chorych, poświęcania dzieci bogom w ofierze. Współcześnie dzieciobójstwo jest traktowane jako przestępstwo polegające na zabiciu dziecka przez matkę. Dzieciobójstwo jest powszechnie spotykane wśród ludzi i zwierząt.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Niezamężna Marja H. z Niwy aresztowana została pod zarzutem dzieciobójstwa. sic.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛ̇t͡ɕɔˈbujstfɔ, AS: ʒ́ėćobui ̯stfo

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dzieciobójczość ż., dzieciobójca m., dzieciobójczyni ż.

 przym. dzieciobójczy

Wiktionary


dzieciocentryzm

przesadna nadopiekuńczość i bezkrytyczne uwielbienie dzieci


SJP.pl


dzieciofobia

lęk lub niechęć wobec dzieci


SJP.pl


dzięcioli

pilnie uczyć się na pamięć; kuć, zakuwać


SJP.pl

przymiotnik dzierżawczy

 (1.1) należący do dzięcioła

przymiotnik relacyjny

 (2.1) dotyczący dzięcioła, określający dzięcioła

przymiotnik jakościowy

 (3.1) charakterystyczny dla dzięcioła, mający cechy dzięcioła

Wiktionary

Patrz:

dzięcioł

Powiązane:

 rzecz. dzięcioł mzw./mos., dzięciolenie n., dzięciołek mzw., dzięciołowate lm nm., dzięciolnik mzw., dzięcioły lm nm., dzęciołowe lm nm.

 czas. dzięciolić ndk.

 przym. dzięciołowy, dzięciołowaty

Wiktionary


dzięciolić

pilnie uczyć się na pamięć; kuć, zakuwać


SJP.pl

czasownik nieprzechodni niedokonany

 (1.1) środ. uczn. żmudnie się uczyć, zwłaszcza na pamięć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dzięcioł m., dzięcioły nmos.

 przym. dzięcioli

Wiktionary


dzięciolik

dzięciolik ziemny - gatunek ptaka z rodziny dzięciołowatych


SJP.pl


dzięciolnik

dzięciolnik himalajski - gatunek ptaka z rodziny dzięciołowatych


SJP.pl


dzieciontko

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. kult. rel. Dzieciątko

Wiktionary


dziecioodporny

żartobliwie: zabezpieczony przed dziećmi


SJP.pl


dzieciorób

potocznie, z lekceważeniem: o mężczyźnie, który ma dużo dzieci (i niewiele więcej)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pot. pogard. mężczyzna mający dużo dzieci, zwłaszcza taki, który ogranicza się tylko do ich płodzenia

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ten dzieciorób nie pracuje: on żyje z zasiłków.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: d͡ʑɛ̇ˈt͡ɕɔrup, AS: ʒ́ėćorup

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziecioróbstwo n.

Wiktionary


dziecioróbka

dzieciorób


SJP.pl

Patrz:

dzieciorób

dziecioróbstwo

potocznie: koncentrowanie się na prokreacji, przywiązywanie nadmiernej wagi do liczby posiadanych dzieci


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) pogardliwie o płodzeniu dzieci, zwłaszcza w większej liczbie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To, że rodzi nas się więcej, nie będziesz chyba nazywał dziecioróbstwem?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛ̇t͡ɕɔˈrupstfɔ, AS: ʒ́ėćorupstfo

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dzieciorób mos.

Wiktionary


dzieciorosły

osoba dorosła zachowująca się w sposób niedojrzały; nastorosły, kidult


SJP.pl


dzięcioł

1. ptak leśny o dużym, mocnym dziobie i długim języku, wydobywający owady spod kory drzew;
2. potocznie: osoba ucząca się na pamięć, pilnie, lecz bez zrozumienia; kujon


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) ornit. ptak z podrodziny dzięciołów, nazwa systematyczna|Picinae|ref=tak.

 (1.2) ornit. zob. dzięcioły.

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) środ. uczn. stud. lekcew. bardzo dobry uczeń, student posądzany o pamięciowe przyswajanie wiedzy

 (2.2) pogard. głupi, prymitywny człowiek

Wiktionary

Gatunki ptaków

Ptaki z rodziny dzięciołowatych (Picidae):

  • dzięcioł białogrzbiety
  • dzięcioł białoszyi
  • dzięcioł czarny
  • dzięcioł duży
  • dzięcioł mały
  • dzięcioł średni
  • dzięcioł trójpalczasty
  • dzięcioł zielonosiwy
  • dzięcioł zielony

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Pokazał im też dużego dzięcioła, który kuł w spróchniałą gałąź, aby wystraszyć robaki, a później wiewiórkę, która siedząc na szczycie sosny obierała młode szyszki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʑɛ̇̃ɲt͡ɕɔw, AS: ʒ́ė̃ńćou̯

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dzięciolenie n., dzięciołowate lm nm., dzięciolnik mzw., dzięcioły lm nm., dzęciołowe lm nm.

:: zdrobn. dzięciołek mzw.

 czas. dzięciolić ndk.

 przym. dzięcioli, dzięciołowy, dzięciołowaty

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński|czołgot., gw-pl|Górny Śląsk|dziendzioł, dziyndzioł.

 (2.1) kujon

Wiktionary


dzięciołek

1. zdrobnienie od: dzięcioł;
2. gatunek małego ptaka z rzędu dzięciołowych; dzięcioł mały


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) ornit. nazwa systematyczna|Dendrocopos minor|ref=tak., najmniejszy gatunek dzięcioła występujący w Polsce;

Wiktionary

Dzięciołek, dzięcioł mały (Dryobates minor) – gatunek małego ptaka z rodziny dzięciołowatych (Picidae), zamieszkujący Eurazję i skrajnie północną Afrykę. Nie jest zagrożony.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: d͡ʑɛ̇̃ɲˈt͡ɕɔwɛk, AS: ʒ́ė̃ńćou̯ek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dzięcioł m., dzięcioły nmos., dzięciołowate nmos.

 przym. dzięcioli

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dzięcioł mały, dzięcioł pstry mały

Wiktionary


dzięciołowate

rodzina ptaków z rzędu dzięciołów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) syst. ornit. nazwa systematyczna|Picidae|ref=tak., rodzina ptaków z rzędu dzięciołowych;

Wiktionary

Dzięciołowate (Picidae) – rodzina ptaków z rzędu dzięciołowych (Piciformes). Obejmuje ponad 230 gatunków.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Dzięciołowate gnieżdżą się w dziuplach.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dzięcioł m., dzięciołek m., dzięcioły nmos., dzięciołowe nmos.

 przym. dzięcioli

Wiktionary


dzięciołowaty

o cechach charakterystycznych dla dzięciołowatych, rodziny ptaków z rzędu łaźców


SJP.pl


dzięciołowe

rząd ptaków nowoczesnych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) syst. ornit. nazwa systematyczna|Piciformes||ref=tak., rząd ptaków z infragromady ptaków neognatycznych;

Wiktionary

Dzięciołowe, łaźce (Piciformes) – rząd ptaków z podgromady Neornithes.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ptaki z rzędu dzięciołowych są samotnikami.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dzięcioł mzw., dzięciolniki lm nm., dzięciołowate lm nm., dzięciołowce lm nm., dzięcioły lm nm.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) łaźce

Wiktionary


dzięciołowski

nazwisko


SJP.pl


dzięciołowy

o cechach dzięciołowych (rząd ptaków)


SJP.pl


dzięcioły

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) ornit. nazwa systematyczna|Picinae|ref=tak., podrodzina ptaków o silnym dziobie i długim języku, żywiący się owadami leśnymi, zaliczana do rodziny dzięciołowatych;

forma rzeczownika|rodzaj=męskozwierzęcy.

 (2.1) plural|dzięcioł.

Wiktionary

  • dzięcioły (Picinae) – podrodzina ptaków z rodziny dzięciołowatych
  • dzięciołowate (Picidae) – rodzina ptaków z rzędu dzięciołowych
  • dzięciołowe (Piciformes) – rząd ptaków

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. dzięcioł m., dzięciołek nmos., dzięciolenie n., dzięciołowate nmos., dzięciolnik m., dzęciołowe nmos.

:: zdrobn. dzięciołek m.

 czas. dzięciolić ndk.

 przym. dzięcioli, dzięciołowy, dzięciołowaty

Wiktionary


dzieciska

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) gwara. pieszcz. (także. pejor.) dzieci

forma rzeczownika.

 (2.1) D. lp.; M., B. i W. lm. od: dziecisko

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zaczekaj, zaraz wybiję tym dzieciskom harce z głów!

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziecko n., dziecię n., dziecięcość ż., dziecisko n.

 przym. dziecięcy

Wiktionary


dziecisko

ekspresywnie: dziecko; dzieciaczyna, dziecina, dziecinka, dzieciaczysko


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) pot. przest. pieszcz. dziecko

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) — Co się ty, Maciek, frasujesz takiem mizernem dzieciskiem? — mówiła nieraz Ślimakowa.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziecko n., dziecię n., dziecina ż., dzieciuch mos., dziecięcość ż., dzieciska lm nm.

 przym. dziecięcy, dzieciaty

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dzieciaczyna, dziecię, dziecina, dzieciuch, dziecko, milusiński

Wiktionary


dzieciszczko

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) gw-pl|Poznań. pieszcz. dziecko

Wiktionary


dzieciuch

potocznie:
1. małe dziecko; smarkacz, dzieciak, dzieciuś;
2. lekceważąco: osoba młoda, infantylna, postępująca w sposób niedojrzały


SJP.pl


dzieciuchowatość

choroba ziemniaka występująca po opadach poprzedzonych okresem suszy w polu lub w czasie przechowywania w zbyt ciepłym pomieszczeniu


SJP.pl


dzięciur

rodzaj ptaków z podrodziny dzięciołów


SJP.pl


dzieciuś

potocznie: małe dziecko; smarkacz, dzieciak, dzieciuch


SJP.pl


dziecka

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. dzieci

forma rzeczownika.

 (2.1) D. lp. od: dziecko

Wiktionary


dziecki

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) zob. dziecski.

przymiotnik

 (2.1) daw. dziecięcy

 (2.2) daw. aresztowany, zajęty, wzięty w sekwestr

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʑɛt͡sʲci, AS: ʒ́ecʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziecko n., dzieciństwo n.

Wiktionary

Synonimy:

 (2) dzieczski

Wiktionary


dziecko

1. człowiek od narodzin do okresu dojrzewania;
2. potomek ludzki niezależnie od wieku, syn albo córka;
3. potomek zwierzęcia;
4. człowiek dorosły zachowujący się naiwnie, niepoważnie (jak dziecko);
5. potocznie: wytwór czyjejś pracy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) potomek niezależnie od wieku: syn lub córka w odniesieniu do swoich rodziców biologicznych lub przybranych;

 (1.2) istota ludzka w okresie wzrostu i dojrzewania, umownie do 18 roku życia

 (1.3) sport. w grze w palanta: ten, kto ma prawo podbić raz piłkę (dziecko młodsze) lub dwa razy (dziecko starsze)

 (1.4) przen. dzieło, do którego twórca czuje się szczególnie przywiązany emocjonalnie

 (1.5) przen. pejor. pot. osoba niedojrzała emocjonalnie

 (1.6) inform. proces lub obiekt potomny

Wiktionary

Dziecko – człowiek w okresie od urodzenia do osiągnięcia dojrzałości płciowej lub pomiędzy okresem niemowlęcym a wiekiem młodzieńczym. Słowo to może również odnosić się do istoty ludzkiej, która jeszcze się nie urodziła. W ujęciu prawnym termin „dziecko” odnosi się zazwyczaj do osoby małoletniej, czyli takiej która nie osiągnęła lokalnego wieku pełnoletniości. Dzieci mają na ogół mniej praw i obowiązków niż dorośli.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jej dzieci wyjechały do pracy.

 (1.2) Dziecko wymaga wiele uwagi i cierpliwości.

 (1.4) Ta książka to dzieło mego życia, moje dziecko.

 (1.5) Dałeś się im nabić w butelkę, dziecko z ciebie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʑɛt͡skɔ, AS: ʒ́ecko

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziecki m., dzieciństwo n., kresy|dzieciuk. m., dzieciarnia ż., dziecinada ż., dziecinnienie n., zdziecinnienie n., dziecięcość ż., dziecinność ż.

:: zdrobn. dziecię n., dzieciątko n., Dzieciątko n., dzieciąteczko n., dziecina ż., dzieciaczek m.

:: zgrub. dzieciak m., dziecior m., dzieciuch m.

 czas. dziecinnieć ndk., zdziecinnieć dk.

 przym. dzieciaty, dziecięcy, dziecinny, daw. dziecki

 przysł. dziecinnie, dziecięco

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) delfin, infant, latorośl, następca, potomek, progenitura, berbeć; przest. dziecię; pejor. bachor, gówniarz; żart. ablegierek

 (1.2) bobas, dzieciak, dzieciątko, maleństwo, nastolatek, niemowlę, noworodek, osesek, pociecha, przedszkolak, szkrab; lm. dziatki; reg. pozn. dzieciszczko.; przest. dziecię; pejor. bachor, gówniarz

 (1.3) bachor

 (1.4) dzieło życia

 (1.5) dzieciak, naiwniak

Wiktionary


dziećmiar

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) stpol. imię|polski|m.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʑɛ̇t͡ɕmʲjar, AS: ʒ́ėćmʹi ̯ar

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. nazwa własna Dziećmarów

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Dziećmar

Wiktionary


dziećmierowo

wieś w Polsce


SJP.pl

Dziećmierowo – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie poznańskim, w gminie Kórnik przy drodze wojewódzkiej nr 434.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa poznańskiego.

Wikipedia


dziećmorowice

wieś w Polsce


SJP.pl

  • Dziećmorowice – wieś i gmina w Czechach
  • Dziećmorowice – wieś w Polsce
  • Dziećmorowice – dawna gromada Polsce
  • Dziećmorowice – stacja kolejowa

Wikipedia


dziecski

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) stpol. (w Wielkim Księstwie Litewskim) posłaniec, egzekutor sądowy lub książęcy, komornik

przymiotnik

 (2.1) stpol. dziecięcy

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʑɛt͡ssʲci, AS: ʒ́ecsʹḱi

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przest. dziecki, przest. dzieczski

Wiktionary


dziectwo

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) stpol. dzieciństwo

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʑɛt͡stfɔ, AS: ʒ́ectfo

Wiktionary


dzieduszycki

nazwisko


SJP.pl

Dzieduszyccy – polski ród szlachecki pieczętujący się herbem Sas. Pod koniec XVIII w. otrzymał tytuł hrabiowski od władców Monarchii Habsburgów (Austrii).

Wikipedia


dziedzic

1. właściciel dużego majątku ziemskiego; obszarnik; ziemianin;
2. osoba obejmująca spadek; sukcesor; spadkobierca


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba, która coś po kimś przejmuje

 (1.2) przest. ziemianin

Wiktionary

Osoby

  • Augustyn Dziedzic – sztangista, olimpijczyk
  • Bartosz Dziedzic – aktor teatralny i filmowy
  • Bartosz Dziedzic – producent muzyczny
  • Bolesław Dziedzic – prawnik, minister w Rządzie RP na uchodźstwie
  • Dorota Dziedzic-Chojnacka – poetka, pisarka
  • Emil Dziedzic – pisarz, poeta i publicysta, sekretarz Komitetu Okręgowego PPR na Podkarpaciu
  • Ewa Dziedzic – austriacka polityk
  • Franciszek Dziedzic – ekonomista, geograf rolnictwa, profesor Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
  • Grażyna Dziedzic – działaczka samorządowa, nauczycielka, prezydent Rudy Śląskiej
  • Grażyna Dziedzic – artystka malarka
  • Grażyna Dziedzic – wielokrotna mistrzyni Polski w pływaniu
  • Irena Dziedzic – dziennikarka i prezenterka telewizyjna
  • Jan Dziedzic – generał
  • Janusz Dziedzic – piłkarz
  • Jarosław Dziedzic – aktor teatralny
  • Jarosław Dziedzic – piłkarz
  • Łukasz Dziedzic – aktor musicalowy, wokalista
  • Stanisław Dziedzic – publicysta, krytyk literacki i teatralny
  • Stefan Dziedzic – narciarz, olimpijczyk, poseł

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Lucjan został dziedzicem dóbr po swojej matce.

 (1.2) Kolasa dziedzica zajechała przed ganek.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʑɛ̇d͡ʑit͡s, AS: ʒ́ėʒ́ic

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziedziczność ż., dziedzictwo n., dziedziczenie n., odziedziczenie n., wydziedziczenie n.

:: fż. dziedziczka ż.

 przym. dziedziczny

 czas. dziedziczyć ndk., wydziedziczyć dk.

 przysł. dziedzicznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) następca, sukcesor, spadkobierca

Wiktionary


dziedzicki

nazwisko


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Dziedzicami, dotyczący Dziedzic

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Dziedzice nmos.

Wiktionary


dziedzictwo

1. dobra otrzymane w spadku; scheda
2. dobra duchowe, kulturalne itp. zostawione jako spuścizna dla następnych pokoleń
3. prawo do objęcia spadku; dziedziczenie, dziedziczność


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) dobra zachowane dla następnych pokoleń

 (1.2) majątek przejęty po kimś

 (1.3) prawo przekazywania czegoś

Wiktionary

Dziedzictwo – ogół wartości, w zależności od kontekstu: niemajątkowych lub także majątkowych, odziedziczonych po przodkach lub poprzednich pokoleniach.

  • dziedzictwo kulturowe
  • dziedzictwo archeologiczne
Kultura
  • cykl "Dziedzictwo" – seria 5 książek fantasy napisanych przez Christophera Paoliniego
    • Dziedzictwo – czwarty tom powyższego cyklu

    Wikipedia

    Przykłady

     (1.1) Nie powinniśmy zapominać o naszym dziedzictwie kulturowym.

    Wiktionary

    Powiązane:

     rzecz. dziedzic m., dziedziczka ż., dziedziczność ż., dziedziczenie n., odziedziczenie n., wydziedziczenie n.

     czas. dziedziczyć ndk., wydziedziczyć dk.

     przym. dziedziczny, bezdziedziczny

    Wiktionary

    Synonimy:

     (1.1) spuścizna, scheda, sukcesja, puścizna, ojcowizna, patrymonium, dorobek

     (1.2) spadek, scheda, dorobek

     (1.3) dziedziczenie, dziedziczność

    Wiktionary


dziedziczak

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Jan Dziedziczak – polski polityk, politolog, poseł na sejm, działacz harcerski
  • Stanisława Dziedziczak – polska dialogistka

Wikipedia


dziedziczenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|dziedziczyć.

Wiktionary

  • dziedziczenie (biologia)
  • dziedziczenie (prawo)
  • dziedziczenie (programowanie obiektowe)

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W sądzie zebrali się wszyscy uprawnieni do dziedziczenia po zmarłym.

 (1.1) Kolejną właściwością NTFS jest dziedziczenie uprawnień, dzięki czemu przypisane do folderu uprawnienia domyślnie przenoszą się na wszystkie znajdujące się w nim podfoldery i pliki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛ̇d͡ʑiˈt͡ʃɛ̃ɲɛ, AS: ʒ́ėʒ́ičńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. odziedziczenie n., wydziedziczenie n., dziedzic m., dziedziczka ż., dziedzictwo n., dziedziczność ż., Dziedzic m.

 czas. dziedziczyć ndk., odziedziczyć dk., wydziedziczyć dk.

 przym. dziedziczny, dziedzicowy

 przysł. dziedzicznie

Wiktionary


dziedziczka

1. kobieta wchodząca w posiadanie czegoś poprzez spadek;
2. dawniej: żona dziedzica lub właścicielka posiadłości ziemskiej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta, która coś po kimś przejmuje

 (1.2) przest. właścicielka ziemska albo żona dziedzica

Wiktionary

Dziedziczka (ang. The Heiress) – amerykański melodramat z 1949 roku w reżyserii Williama Wylera. Obraz powstał na podstawie powieści Dom na Placu Waszyngtona autorstwa Henry’ego Jamesa oraz sztuki teatralnej stworzonej przez Ruth i Augustusa Goetzów.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Hrabina Stadnicka, dziedziczka łańcucka, przeznaczyła sporą sumę na ten sierociniec.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziedziczenie n.

:: fm. dziedzic m.

 przym. dziedziczny

 czas. dziedziczyć ndk., wydziedziczyć dk.

 przysł. dziedzicznie

Wiktionary


dziedziczność

1. przekazywanie potomstwu cech genetycznych
2. przekazywanie potomkom urzędu, godności, przekazywalność czegoś w postaci spadku; dziedziczenie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co jest dziedziczne

 (1.2) biol. zespół procesów zachodzących podczas powstawania i rozwoju osobniczego organizmów, prowadzący do odtwarzania cech organizmów rodzicielskich;

 (1.3) hist. praw. przekazywalność czegoś na podstawie spadku lub następstwa po przodkach

Wiktionary

Dziedziczność – zespół procesów zachodzących w organizmach w przebiegu powstawania i rozwoju osobniczego organizmów potomnych, który prowadzi do odtwarzania cech organizmów rodzicielskich. Dziedziczność jest podstawową właściwością organizmów.

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) W 1953 r. James Watson i Francis Crick odkryli tajemnicę dziedziczności, rozszyfrowując strukturę DNA.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziedzic m., dziedziczka n., dziedzictwo n., dziedziczenie n., odziedziczenie n., wydziedziczenie n.

 czas. wydziedziczyć, dziedziczyć ndk., odziedziczyć dk.

 przym. dziedziczny

 przysł. dziedzicznie

Wiktionary


dziedziczny

1. objęty po kimś w spadku; spadkowy
2. (o właściwościach fizycznych i psychicznych) przejęty po rodzicach, przekazywany przez przodków
3. o władcy: sprawujący władzę na podstawie sukcesji po przodku


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) przekazywany przez przodków lub przejęty od nich

 (1.2) praw. otrzymywany w spadku

 (1.3) o tytule, stanowisku: podlegający dziedziczeniu, mogący być przeniesiony, rozciągnięty na potomków

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Czy rak piersi jest dziedziczny?

 (1.3) Tylko ty masz dziedziczne prawa do tronu.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. dziedziczyć, odziedziczyć, wydziedziczyć

 rzecz. dziedzic m., dziedzictwo n., dziedziczka ż., dziedziczność ż., dziedziczenie n., odziedziczenie n., wydziedziczenie n., Dziedzic mos./ż.

 przym. dziedzicowy

 przysł. dziedzicznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) genetyczny, dziedziczony, odziedziczony

 (1.2) dziedziczony, odziedziczony, spadkowy

Wiktionary


dziedziczyć

1. otrzymywać coś w spadku
2. przejmować dobra duchowe, kulturalne itp. zostawione jako spuścizna przez przeszłe pokolenia
3. przejmować cechy genetyczne rodziców, przodków


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. odziedziczyć)

 (1.1) otrzymywać majątek (spadek) lub tytuł szlachecki po czyjejś śmierci

 (1.2) być uprawnionym do takiego otrzymania

 (1.3) o potomstwie organizmów żywych: przejmować cechy przodka

 (1.4) inform. w programowaniu obiektowym o klasie będącej pochodną innej klasy;

 (1.5) inform. mieć takie same uprawnienia jak obiekt nadrzędny (folder, grupa użytkowników)

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ten stary zegar odziedziczyłem po moim dziadku.

 (1.2) Książę Karol dziedziczy tron Anglii po Elżbiecie II (= drugiej).

 (1.3) Mój syn odziedziczył po moim mężu odstające uszy.

 (1.4) Klasa „Wikipedysta” dziedziczy po klasie „Internauta”.

 (1.5) Pamiętaj, że podfolder musi dziedziczyć uprawnienia, żeby dostęp do niego mieli ci sami użytkownicy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: d͡ʑɛ̇ˈd͡ʑit͡ʃɨt͡ɕ, AS: ʒ́ėʒ́ičyć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziedzictwo n., dziedzic m., dziedziczka ż., dziedziczność ż., dziedziczenie n., odziedziczenie n., wydziedziczenie n.

 czas. odziedziczyć dk., wydziedziczyć dk.

 przym. dziedziczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przyjmować spadek

 (1.2) następować, być następcą

 (1.3) dk. wrodzić się

Wiktionary


dziędzierzawa

bieluń dziędzierzawa - silnie trująca roślina jednoroczna z rodziny psiankowatych, stosowana w lecznictwie; datura


SJP.pl


dziedzierzysty

przymiotnik

 (1.1) stpol. krępy

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛ̇d͡ʑɛˈʒɨstɨ, AS: ʒ́ėʒ́ežysty

Wiktionary


dziedzina

pewien obszar, pole, dział badań, zainteresowań różnych nauk, kultury itp.; zakres, sfera


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) sfera czyjejś aktywności

 (1.2) mat. zbiór wszystkich możliwych argumentów danej funkcji;

 (1.3) gw-pl|Górny Śląsk, Śląsk Cieszyński. wieś

 (1.4) gw-pl|Górny Śląsk. gospodarstwo

Wiktionary

  • dziedzina nauki – grupa dyscyplin naukowych
Matematyka
  • dziedzina – zbiór określoności relacji (zwykle dwuargumentowej)
    • dziedzina – zbiór argumentów funkcji, w tym dziedzina naturalna, czyli największy (w sensie zawierania) podzbiór dziedziny, dla której wzór funkcji ma sens

    Wikipedia

    Przykłady

     (1.1) Tomek jest ekspertem w dziedzinie biotechnologii.

     (1.1) Co więcej muzyka folkowa nie jest jedyną dziedziną, w jakiej się swobodnie poruszają.

    Wiktionary

    Wymowa:

    IPA: d͡ʑɛ̇ˈd͡ʑĩna, AS: ʒ́ėʒ́ĩna

    Wiktionary


dziedzińczyk

zdrobnienie od: dziedziniec


SJP.pl


dziedziniec

plac wewnątrz lub przy budowli, otoczony murem, budynkami itp.


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) wydzielona, niezadaszona przestrzeń w budynku lub zespole budynków;

Wiktionary

Dziedziniec – wydzielona, niezadaszona przestrzeń w budynku lub zespole budynków.

Dziedziniec pełnił niegdyś funkcje użytkowo-reprezentacyjne. Mógł być zamknięty – otoczony ze wszystkich stron, albo otwarty – przynajmniej jedna strona nie była zamknięta. Dziedzińce występowały w budownictwie świeckim i sakralnym. W zamkach były zamknięte krużgankami, a w pałacach – arkadowe, otoczone loggiami.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Największy z dziedzińców Uniwersytetu Wileńskiego to Dziedziniec Wielki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: d͡ʑɛ̇ˈd͡ʑĩɲɛt͡s, AS: ʒ́ėʒ́ĩńec

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: zdrobn. dziedzińczyk m.

 przym. dziedzińcowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) podwórzec

Wiktionary


dziedzinowy

środowiskowo: podzielony na dziedziny wiedzy, sportu itp.; gałęziowy


SJP.pl


dziedziński

nazwisko


SJP.pl


dziedziłów

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. wieś na Ukrainie, w obwodzie lwowskim, w rejonie kamioneckim;

Wiktionary

Dziedziłów (ukr. Дідилів) – wieś w obwodzie lwowskim, w rejonie lwowskim (wcześniej w rejonie kamioneckim) na Ukrainie. Założona w 1493 r.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. dziedziłowski

Wiktionary


dziegciarnia

dawny, prymitywny warsztat, w którym wytwarzało się smołę, dziegieć i maź; smołownia, smolarnia, maziarnia


SJP.pl

Dziegciarnia – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie pilskim, w gminie Łobżenica.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa pilskiego.

Wikipedia


dziegciarstwo

wyrabianie dziegciu; maziarstwo


SJP.pl


dziegciarz

dawniej: człowiek robiący lub sprzedający dziegieć


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) daw. rzem. człowiek zajmujący się wyrobem dziegciu, często też rozwożeniem go po wsiach oraz sprzedażą

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʑɛ̇ct͡ɕaʃ, AS: ʒ́ėḱćaš

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziegieć m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) reg. śl. dziechcioł.

Wiktionary


dziegciowy

zawierający dziegieć lub zrobiony z dziegciu (np. mydło)


SJP.pl


dziegieć

ciemnobrunatna gęsta ciecz, smoła po suchej destylacji drewna


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) ciemnobrunatna, gęsta ciecz otrzymywana w procesie suchej destylacji drewna o intensywnym zapachu, mająca właściwości grzybobójcze i antyseptyczne, dawniej używana także do impregnacji płótna i skóry, uszczelniania beczek, itp.;

Wiktionary

Dziegieć – produkt o gęstej, smolistej konsystencji powstający w wyniku suchej destylacji drewna bądź kory różnych gatunków drzew i krzewów.

Wśród sklasyfikowanych rodzajów (według różnych źródeł) wyróżnia się dziegcie gatunkowe: sosnowy (Pix liquida Pini), bukowy (Pix Fagi), brzozowy (Pix Betulae), jałowcowy (Pix Juniperi) oraz dziegieć mieszany (Pix liquida) i jego zagęszczoną odmianę – dziegieć okrętowy (Pix navalis). Rzadziej uzyskiwane w praktyce są dziegcie gatunkowe: modrzewiowy (Pix Laricis), jodłowy (Pix Abietis), dziegieć świerkowy (Pix Picea), wierzbowy (Pix Salicis) oraz torfowy (Pix Cespesis).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zaduch smoły, dziegciu, prochu, gałganów palących się od zaprawy otaczał każdy dom płonącą atmosferą.

 (1.1) Pomazałem mu rany dziegciem; nalałem gorzałki z popiołem w gardło. Będzie zdrów.

 (1.1) Rybacy, którzy przybiegli popatrzyć na poczet namiestnika, mieli koszule, twarz i ręce całkiem pomazane dziegciem dla obrony od ukąszeń.

 (1.1) Na to uprzejme wezwanie, jakby spod ziemi zjawił się opalony wiejski młodzian, w dość starannie połatanej sukmance i dość obficie dziegciem wysmarowanych butach.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʑɛ̇ɟɛ̇t͡ɕ, AS: ʒ́ėǵėć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziegciarz m.

 przym. dziegciowy

Wiktionary


dzięgiel

1. rodzaj roślin z rodziny baldaszkowatych; arcydzięgiel;
2. dzięgiel litwor - gatunek rośliny z rodziny selerowatych; litwor, arcydzięgiel litwor, angelika, dzięgiel lekarski;
3. dzięgiel leśny - roślina o aromatycznym korzeniu używanym w lecznictwie i jako zaprawa do wódek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) bot. nazwa systematyczna|Angelica|L.|ref=tak., rodzaj bylin z rodziny selerowatych;

 (1.2) bot. roślina z rodzaju dzięgli (1.1)

Wiktionary

  • Dzięgiel – rodzaj roślin z rodziny selerowatych
  • Dzięgiel – osada kaszubska

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʑɛ̃ŋʲɟɛl, AS: ʒ́ŋʹǵel

Wiktionary


dzięgielewski

nazwisko


SJP.pl

  • Adam Dzięgielewski (1878–1944) – polski działacz socjalistyczny i komunistyczny
  • Jan Dzięgielewski (ur. 1948) – polski historyk, prof. zw. dr hab.
  • Jarosław Dzięgielewski – polski pastor adwentystyczny, przewodniczący Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego w RP (2013–2018)
  • Jerzy Dzięgielewski (ur. 1950) – polski hokeista, reprezentant kraju
  • Józef Dzięgielewski (1895–1952) – polski działacz socjalistyczny, poseł na Sejm RP I i II kadencji
  • Konrad Dzięgielewski (1903–1977) – polski okulista
  • Leszek Dzięgielewski (ur. 1970) – polski muzyk, wokalista, kompozytor, multiinstrumentalista i autor tekstów
  • Piotr Dzięgielewski (ur. 1966) – polski wojskowy, generał brygady, Szef Inspektoratu Wojskowej Służby Zdrowia

Wikipedia


dzięgielowiec

kraśnik dzięgielowiec - motyl z rodziny kraśnikowatych


SJP.pl


dzięgielówka

napój spirytusowy o ziołowym aromacie pochodzącym z wyciągu arcydzięgla


SJP.pl

Dzięgielówka, litworówka – nalewka na bazie korzenia i/lub łodygi dzięgla litwora, dawniej popularna m.in. na Podhalu i Litwie. Przypisywano jej walory lecznicze, tj. korzystne działanie na układ trawienny.

Wikipedia


dzięgielowy

przymiotnik od: dzięgiel


SJP.pl


dzięgława

drzewo, krzew lub roślina zielna z rodziny araliowatych; aralia


SJP.pl


dzieje

1. historia
2. przebieg wydarzeń


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) ogół zdarzeń, które wydarzyły się dawniej

forma czasownika.

 (2.1) 3. os. lp. ter. od: dziać

Wiktionary

  • dzieje – historia rozumiana jako zespół zdarzeń, w odróżnieniu od historii rozumianej jako ich opis
  • Dzieje – dzieło Herodota
  • Dzieje – dzieło Polibiusza
  • Dzieje – dzieło Tacyta
  • Dzieje – dzieło Tytusa Liwiusza
  • Dzieje.pl – portal historyczny

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Okrutnie ciekawią mnie dzieje Słowian.

 (1.1) Ponownie, gromadząc na planie wielu znakomitych artystów, Coppola stworzył bez wątpienia najlepszy sequel w dziejach kina.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʑɛ̇jɛ, AS: ʒ́ėi ̯e

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. przeddzieje nmos., dziejowość ż., dzianie n.

 czas. dziać ndk.

 przym. dziejowy

 przysł. dziejowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) historia

Wiktionary


dziejopis

kronikarz, historyk, historiograf; dziejopisarz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) przest. historiograf, historyk, kronikarz

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) daw. kronika

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) […] relacje o szaleństwie Nabuchodonozora przekazał chrześcijański dziejopis Euzebiusz z Cezarei […].

 (1.1) Nieznanego z imienia dziejopisa próbował rozszyfrować Marcin Kromer, wybitny historyk epoki renesansu […].

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziejopisarstwo n., dziejopisarz m.

 przym. dziejopisarski

Wiktionary


dziejopisarka

dziejopisarz; kronikarka


SJP.pl


dziejopisarski

dotyczący dziejopisarza, dziejopisarstwa


SJP.pl


dziejopisarstwo

piśmiennictwo historyczne; historiografia


SJP.pl

Historiografia (z gr. ἱστορία „badanie”/„informacja”/„opowiadanie” + γράφω „piszę”) synonim dziejopisarstwa – dział piśmiennictwa obejmujący gatunki historyczne. Historiografia to inaczej określenie całokształtu pracy historyka razem z jej rezultatem, czyli produkcją dziejopisarską.

Wikipedia


dziejopisarz

kronikarz, historyk, historiograf; dziejopis


SJP.pl


dziejopiska

dziejopis; kronikarka


SJP.pl


dziejotwórczy

tworzący dzieje, historię


SJP.pl


dziejowy

1. dotyczący dziejów, historii jakiejś zbiorowości; historyczny
2. ważny, przełomowy na tle innych zdarzeń, niemający precedensu w dziejach; historyczny
3. dokonujący się w biegu dziejów, mający się potwierdzić w przyszłości


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z dziejami, dotyczący dziejów

 (1.2) ważny z punktu widzenia historii świata

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W komunizmie radzieckim porządek boski zastąpiły obiektywne prawa dziejowe.

 (1.2) Rola dziejowa, którą spełnił, uderzyła Minkiewiczowi do głowy.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dzieje nmos., dziejowość ż., dzianie n.

 czas. dziać ndk.

 przysł. dziejowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1-2) historyczny

Wiktionary


dziejoznawca

badacz i opisywacz dziejów


SJP.pl


dziejoznawczy

związany z badaniem i opisywaniem dziejów


SJP.pl


dziejoznawstwo

przestarzale: badanie i opisywanie dziejów


SJP.pl

Historia, dawniej: dziejoznawstwo – nauka humanistyczna i społeczna, która zajmuje się badaniem przeszłości, a w znaczeniu ścisłym badaniem działań i wytworów ludzkich, aż do najstarszych poświadczonych pismem świadectw, w odróżnieniu od prehistorii, archeologii, antropologii lub historii naturalnej. Wynikiem badań historycznych jest opis dziejów (historiografia).

Wikipedia


dziejski

tylko w przestarzałym zwrocie: panie dziejski (żartobliwie utworzone od "panie dzieju") - nieokreślone wtrącenie, używane z przyzwyczajenia


SJP.pl


dzieju

dawniej: wyraz używany w zwrotach adresatywnych grzecznościowych, np. panie dzieju, mości dzieju


SJP.pl


dziek.

skrót od: dziekan


SJP.pl


dziekan

1. pracownik naukowy wyższej uczelni kierujący jednym z jej wydziałów
2. ksiądz kierujący dekanatem
3. przewodniczący rady adwokackiej
4. osoba przewodząca korpusowi dyplomatycznemu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) eduk. kierownik wydziału uczelni;

 (1.2) kośc. prezbiter kierujący dekanatem, wikariusz rejonowy;

 (1.3) daw. kośc. stopień duchowieństwa Wojska Polskiego

 (1.4) kośc. przewodniczący kolegium kardynałów;

 (1.5) dypl. najstarszy rangą i stażem przedstawiciel korpusu dyplomatycznego

 (1.6) praw. przewodniczący rady adwokackiej

Wiktionary

Dziekan (od gr. deka – dziesięć) – tradycyjny tytuł osób sprawujących kierownictwo różnych ciał lub organizacji publicznych:

  • w szkolnictwie wyższym dziekan to kierownik wydziału szkoły wyższej stojący na czele wydziału. Jego aparatem pomocniczym jest dziekanat;
  • w dyplomacji dziekan to honorowy przewodniczący korpusu dyplomatycznego – wszystkich przedstawicieli dyplomatycznych akredytowanych w danym państwie;
  • w samorządach zawodowych dziekan to przewodniczący jednostki organizacyjnej danego samorządu (np. okręgowej rady adwokackiej);
  • w Kościele katolickim dziekan to przełożony w różnych wspólnotach. Dziekan jest też przełożonym proboszczów z około dziesięciu parafii (dekanatu);
  • Dziekan Kolegium Kardynalskiego – przewodniczący kolegium kardynalskiego w Kościele;

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Spotkałem dziekana, który wracał od rektora.

 (1.2) Dziekani przekazli proboszczom materiały duszpasterskie dostarczone przez kurię.

 (1.3) Brat babci Honoraty był dziekanem okręgu generalnego w Wojsku Polskim.

 (1.4) Następnie obowiązkiem i jednocześnie przywilejem dziekana jest sprawowanie pogrzebu zmarłego papieża, jeśli wakat nastąpił przez śmierć.

 (1.6) Dziekan rady adwokackiej zginęła w Smoleńsku.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wicedziekan mos., dziekania ż., dziekanat m., dziekanica ż., dziekanka ż.

 przym. dziekański

Wiktionary


dziekanacik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od dziekanat

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziekanat m.

Wiktionary


dziekanat

1. biuro kierujące wydziałem wyższej uczelni;
2. ludzie pracujący w takim biurze;
3. w Kościele katolickim: jednostka administracyjna składająca się z kilku parafii, zarządzana przez dziekana; dekanat;
4. urząd, funkcja dziekana katolickiego; dziekania, dekanat


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) eduk. biuro, zajmujące się administracją wydziału wyższej uczelni

 (1.2) kośc. jednostka organizacyjna Kościoła katolickiego, obejmująca kilka do kilkunastu parafii z dziekanem na czele

 (1.3) kośc. stanowisko lub urząd dziekana, zarządcy dziekanatu (1.2)

Wiktionary

Dziekan – w Polsce kierownik wydziału uczelni, przed 1 października 2018 r. ustawowy, jednoosobowy organ szkoły wyższej, jako kierownik podstawowej jednostki organizacyjnej uczelni. Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce nie zawiera regulacji dotyczących dziekanów. Zgodnie z art. 34 ust. 1 pkt 6 tej ustawy funkcje kierownicze w uczelni określa jej statut.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Masz się zgłosić do dziekanatu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: d͡ʑɛˈkãnat, AS: ʒ́ekãnat

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wicedziekan mos., dziekania ż., dziekan m., dziekanica ż., dziekanka ż., dziekanacik mrz.

 przym. dziekański

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2-3) dekanat

Wiktionary


dziekania

dawniej:
1. urząd, funkcja dziekana katolickiego; dekanat, dziekanat;
2. dom, mieszkanie dziekana katolickiego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) daw. urząd dziekana

 (1.2) rel. siedziba księdza dziekana

Wiktionary

  • Dziekania – w Kościele katolickim urząd dziekana
Miejscowości w Polsce
  • Dziekania – osada w woj. wielkopolskim, w pow. kępińskim, w gminie Kępno
Inne
  • Dziekania – jurydyka Warszawy

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ksiądz kanonik objął dziekanię w Tarnowie.

 (1.2) W starym budynku dziekanii wygospodarowano mieszkanko dla wikarego.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziekan mos., dziekanat mrz., dziekanka ż.

 przym. dziekański

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) dziekanka

Wiktionary


dziekanica

potocznie: kobieta pełniąca funkcję dziekana na uczelni; dziekanka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) środ. stud. pot. pracownica dziekanatu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dziekanica nie chciała mi wydać indeksu, mówiła, że jest już po terminie.

 (1.1) Byłbym dużo wcześniej, ale mnie dziekanice zatrzymały.

 (1.1) Zdecydowano się poszerzyć jej znajomości w środowisku intelektualistów, awansując na dziekanicę jednej z wyższych uczelni. (z [http://www.polskieradio.pl/historia/polecamy/artykul74005.html Internetu])

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛkãˈɲit͡sa, AS: ʒ́ekãńica

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziekan m., dziekanat m., dziekanka ż.

 przym. dziekański

Wiktionary


dziekanka

1. kobieta pełniąca funkcję dziekana na uczelni; dziekanica;
2. środowiskowo: urlop dziekański;
3. dom katolickiego dziekana; dziekania


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. Wojewódzki Szpital dla Nerwowo i Psychicznie Chorych w Gnieźnie;

Wiktionary

  • Dziekanka – część miasta Szubin, w Polsce, w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. nakielskim, w gminie Szubin
  • Dziekanka – część wsi Dziekanowice, w Polsce, w woj. małopolskim, w pow. myślenickim, w gminie Dobczyce
  • Dziekanka – część wsi Winiary, w Polsce, w woj. małopolskim, w pow. wielickim, w gminie Gdów
  • Dziekanka – część miasta Gniezno, w Polsce, w woj. wielkopolskim, w pow. gnieźnieńskim, w gminie miasto Gniezno
  • Dziekanka (jurydyka) – jurydyka w Warszawie
  • Potoczne określenie urlopu dziekańskiego

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Przez długie lata zapomniany i praktycznie niedostępny dla mieszkańców Gniezna, park przy szpitalu „Dziekanka” zmieni swoje oblicze.

 (1.1) Pacjentka gnieźnieńskiej „Dziekanki” odebrała sobie życie w trakcie leczenia szpitalnego.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pot. Gniezno

Wiktionary


dziekanowa

dziekan (dawniej); dziekański


SJP.pl


dziekanować

sprawować urząd, godność dziekana


SJP.pl


dziekanowice

wieś w Polsce


SJP.pl

W Polsce
  • Dziekanowice – wieś w woj. małopolskim, w pow. krakowskim, w gminie Zielonki
  • Dziekanowice – wieś w woj. małopolskim, w pow. myślenickim, w gminie Dobczyce
  • Dziekanowice – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. pińczowskim, w gminie Działoszyce
  • Dziekanowice – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. gnieźnieńskim, w gminie Łubowo
  • Dziekanowice – gromada w powiecie kazimierskim
  • Dziekanowice – gromada w powiecie myślenickim
  • Dziekanowice – obszar Krakowa wchodzący w skład Dzielnicy XV Mistrzejowice
  • Wielkopolski Park Etnograficzny w Dziekanowicach – skansen wsi wielkopolskiej

Wikipedia


dziekanówna

dawniej: córka dziekana


SJP.pl


dziekanowski

przymiotnik od: Dziekanów, Dziekanów Leśny, Dziekanów Polski


SJP.pl


dziekanowy

dziekan (dawniej); dziekański


SJP.pl


dziekański

związany z dziekanem, dotyczący dziekana


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) urz. związany z dziekanem (na uczelni)

 (1.2) rel. związany z dziekanem (duchownym)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: d͡ʑɛˈkãj̃sʲci, AS: ʒ́ekãĩ ̯sʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wicedziekan mos., dziekania ż., dziekan m., dziekanat m., dziekanka ż., dziekanica ż.

Wiktionary


dziekaństwo

urząd, stanowisko dziekana


SJP.pl

Dziekaństwo (dodatkowa nazwa w j. niem. Dziekanstwo) – wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie opolskim, w gminie Komprachcice.

Wikipedia


dziękczynić

składać uroczyste podziękowanie


SJP.pl


dziękczynienie

dziękczynny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) uroczyste podziękowanie, hołd wdzięczności

Wiktionary

Patrz:

dziękczynny

Przykłady

 (1.1) Pieśnią chcę chwalić imię Boga / i dziękczynieniem Go wysławiać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziękczynność ż.

 czas. dziękczynić ndk.

 przym. dziękczynny

 przysł. dziękczynnie

Wiktionary


dziękczynność

dziękczynny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) rzad. wyrażanie dziękczynienia

Wiktionary

Patrz:

dziękczynny

Powiązane:

 rzecz. dziękczynienie n.

 czas. dziękczynić ndk.

 przym. dziękczynny

 przysł. dziękczynnie

Wiktionary


dziękczynny

podniośle wyrażający podziękowanie, dziękczynienie; hołdowniczy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) wyrażający wdzięczność

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zamówiła mszę w intencji dziękczynnej za uratowanie brata.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziękczynienie n., niedziękowanie n., dziękczynność ż.

 przysł. dziękczynnie

Wiktionary


dzięki

1. przyimek mówiący o osobach lub faktach, które spowodowały, że jakaś sytuacja jest dla kogoś pomyślna;
2. potocznie: dziękuję


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) podn. podziękowania

wykrzyknik

 (2.1) pot. dziękuję, dziękujemy

przyimek

 (3.1) …służący do powiedzenia, że dana czynność odbywa się z niezbędną pomocą osoby, rzeczy itp., opisanych przez wyrażenie za przyimkiem

Wiktionary

  • Wdzięki
  • Dzięki (album)
  • Dzięki (singel)

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Kapłan w imieniu wiernych składał dzięki Bogu za okazaną łaskę.

 (1.1) Dziękom uczniów dla nauczycieli nie było końca.

 (2.1) Możesz mi to podać? Dzięki!

 (3.1) Świat istnieje tylko dzięki temu, że zawsze za późno się cofać.

 (3.1) Dzięki temu, że nastawiłem budzik, nie zaspałem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʑɛ̃ŋʲci, AS: ʒ́ŋʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 zob. dziękować.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) podziękowania, wyraz wdzięczności

 (3.1) przez, w wyniku, gdyby nie…

Wiktionary


dziękiewicz

nazwisko


SJP.pl


dziekoński

nazwisko


SJP.pl


dziękówa

potocznie: dziękuję; dzięki


SJP.pl

zwrot grzecznościowy

 (1.1) pot. dziękuję

rzeczownik, rodzaj żeński

 (2.1) pot. podziękowanie

Wiktionary

Przykłady

 (2.1) Wielka dziękówa za pomoc.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: d͡ʑɛ̃ŋˈkuva, AS: ʒ́ẽŋkuva

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dzięki, podziękowanie, dziękówka, dziękóweczka

 czas. dzięki, dziękować ndk., podziękować ndk.

 zwrot grzecznościowy dziękuję, dzięki

 wykrz. dziękuję

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dzięki, dziękówka

Wiktionary


dziękować

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. podziękować)

 (1.1) dosł. składać podziękowanie

 (1.2) iron. uprzejmie komuś odmawiać

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Serdecznie dziękuję ci za okazaną mi pomoc.

 (1.2) Nie zmieniłeś swojej postawy, z tego powodu my już Tobie dziękujemy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: d͡ʑɛ̃ŋˈkɔvat͡ɕ, AS: ʒ́ẽŋkovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. podzięka ż., dziękowanie n., dzięki nmos., podziękowanie, dziękówa, dziękówka

 czas. dk. podziękować

 zwrot grzecznościowy dziękuję

 wykrz. dziękuję

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) być wdzięcznym, wyrażać wdzięczność

Wiktionary


dziękowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|dziękować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛ̃ŋkɔˈvãɲɛ, AS: ʒ́ŋkovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. dziękować

 rzecz. podzięka ż.

Wiktionary


dziękówka

zwrot grzecznościowy

 (1.1) slang. młodz. dziękuję

rzeczownik, rodzaj żeński

 (2.1) slang. młodz. podziękowanie

Wiktionary

Przykłady

 (2.1) Wielka dziękówka za pomoc.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: d͡ʑɛ̃ŋˈkufka, AS: ʒ́ẽŋkufka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dzięki, podziękowanie, dziękówa

 czas. dzięki, dziękować ndk., podziękować ndk.

 zwrot grzecznościowy dziękuję, dzięki

 wykrz. dziękuję

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dzięki, dziękówa

Wiktionary


dziękuję

wyrażenie grzecznościowe


SJP.pl

wykrzyknik

 (1.1) zwrot grzecznościowy wyrażający wdzięczność

forma czasownika.

 (2.1) zob. dziękować.

Wiktionary

Dziękuję – pop-rockowy utwór polskiej piosenkarki Dody z jej pierwszego solowego albumu studyjnego, Diamond Bitch. Został wydany jako piąty i ostatni singel promujący album w maju 2009.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) — Przepraszam, może pan podać mi sałatkę? — Proszę. — Dziękuję. (przy stole)

 (1.1) — Zapalisz? — Dziękuję za propozycję, ale nie palę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: d͡ʑɛ̃ŋˈkujɛ, AS: ʒ́ẽŋkui ̯e

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziękówa ż., dziękówka ż.

 czas. dziękować ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pot. dzięki; gw-pl|Górny Śląsk|dziynkuja.

Wiktionary


dziela

poimek

 (1.1) stpol. dla

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Twego dziela Krzciciela, Bożycze,
Usłysz głosy, napełń myśli człowiecze!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʑɛla, AS: ʒ́ela

Wiktionary


dzielarka

maszyna lub urządzenie ręczne do dzielenia ciasta na porcje


SJP.pl


dzielczy

dawniej: związany z działami majątkowymi


SJP.pl


dzielenie

działanie matematyczne, przeciwieństwo mnożenia, polegające na ustaleniu, ile razy jedna liczba mieści się w drugiej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) mat. działanie arytmetyczne, odwrotne do mnożenia;

Wiktionary

Dzielenie – operacja matematyczna zdefiniowana w dowolnym ciele jako:

{\frac {a}{b}}={a}\cdot {b^{-1}},   dla b\neq 0,

gdzie b^{-1} jest elementem odwrotnym do b.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Iloraz to wynik dzielenia.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: d͡ʑɛˈlɛ̃ɲɛ, AS: ʒ́elńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dział n./mrz., podzielnica ż., podzielanie n., działka ż., dzielna, dzielnik, podzielność, podzielenie

 czas. dzielić, rozdzielić, wydzielić, przedzielić, udzielić

 przym. działkowy

Wiktionary


dzielić

1. porcjować, wydzielać części
2. wyodrębniać podzbiory z pewnej grupy; grupować
3. wyróżniać klasy, kategorie; klasyfikować
4. wykonywać działanie - dzielenie
5. być przyczyną rozgraniczenia między przedmiotami, ludźmi itp.
6. różnić


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. podzielić)

 (1.1) dokonywać podziału, wyróżniać części jednej całości

 (1.2) mat. wyznaczać iloraz, stosunek dwóch wielkości, funkcji itp.;

 (1.3) mieć z czymś / kimś coś wspólnego

 (1.4) tworzyć różnicę między dwoma osobami, poglądami itp.

czasownik zwrotny niedokonany dzielić się (dk. podzielić się)

 (2.1) być rozkładalnym na określone części

 (2.2) oddawać komuś część czegoś

Wiktionary

Przykłady

 (1.3) W akademiku dzieliłam z nią pokój.

 (1.4) Dwóch polityków dzieliły poglądy na sprawę nielegalnych emigrantów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʑɛlʲit͡ɕ, AS: ʒ́elʹić

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1) rzecz. dzielenie/podzielenie

 (1.2) rzecz. dzielenie/podzielenie; czas. dzielić się; rzecz. dzielna, dzielnik

 (1) czas. podzielać/podzielić, przedzielać/przedzielić, rozdzielać/rozdzielić, udzielać/udzielić, udzielać się/udzielić się, wydzielać/wydzielić

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wyodrębniać, rozdzielać, separować, kroić, łamać

 (1.4) różnić

Wiktionary


dzielna

w matematyce: liczba, którą dzieli się przez inną liczbę


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mat. liczba dzielona; pierwsza z dwóch liczb na których wykonuje się działanie dzielenia, w zapisie ułamkowym odpowiada jej licznik

Wiktionary

  • dzielna – w arytmetyce

2 miejscowości w Polsce:

  • Dzielna – wieś w woj. łódzkim, w pow. opoczyńskim, w gminie Opoczno
  • Dzielna – wieś w woj. śląskim, w pow. lublinieckim, w gminie Ciasna

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W wyrażeniu ułamkowym a/b a jest dzielną, a b jest dzielnikiem.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dzielenie n., podzielanie n., działka ż.

Wiktionary


dzielnia

młodzieżowo: dzielnica mieszkaniowa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. dzielnica mieszkaniowa

Wiktionary


dzielnica

1. administracyjna część miasta;
2. wyróżniony obszar; region, prowincja;
3. ludność zamieszkująca miejską dzielnicę;
4. część kraju wydzielona w pewnym okresie historycznym


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) wydzielona, zwyczajowo lub administracyjnie, część dużego miasta;

 (1.2) region, prowincja historyczna, geograficzna, etnograficzna, itp.

Wiktionary

  • dzielnica miasta – jednostka podziału administracyjnego miasta obejmująca część jego terytorium: ulice, osiedla lub zwyczajowa nazwa części miasta,
  • dzielnica powiatu – jednostka podziału administracyjnego powiatu miejsko-uzdrowiskowego Otwock w latach 1952–1957
  • dzielnica – część Polski po podziale dokonanym przez Bolesława Krzywoustego w 1138 (także dzielnica senioralna),
  • dzielnica przyrodniczo-leśna – część krainy przyrodniczo-leśnej,
  • dzielnica historyczna – część terytorium (miasta, kraju) odmienna kulturowo, obyczajowo (np. Śląsk, Kaszuby, Podhale itp.) lub położeniem (np. dzielnica mieszkaniowa itp.)

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W tej dzielnicy każdy dom publiczny jest oznaczony czerwoną latarnią.

 (1.1) Znała go cała dzielnica.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: d͡ʑɛlʲˈɲit͡sa, AS: ʒ́elʹńica

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dzielnicowy mos., podział mrz., podzielenie n.

 czas. dzielić ndk., podzielić dk., wydzielać ndk., wydzielić dk.

 przym. dzielnicowy, wewnątrzdzielnicowy

Wiktionary


dzielnicowość

dzielnicowy


SJP.pl

Patrz:

dzielnicowy

dzielnicowy

dzielnica


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) policjant nadzorujący określony rejon miasta

przymiotnik relacyjny

 (2.1) związany z dzielnicą (np. miasta lub państwa), dotyczący dzielnicy

Wiktionary

Dzielnicowy – funkcjonariusz policji pionu prewencji, zazwyczaj w stopniu od posterunkowego do aspiranta sztabowego. Prowadzi rozpoznanie w wyznaczonym rejonie.

Do zadań dzielnicowego należą, w szczególności:
  1. prowadzenie rozpoznania przydzielonego mu rejonu służbowego pod względem osobowym, terenowym, zjawisk i zdarzeń mających wpływ na stan porządku i bezpieczeństwa publicznego;
  2. realizowanie zadań z zakresu profilaktyki społecznej;
  3. realizowanie zadań z zakresu ścigania sprawców przestępstw i wykroczeń;
  4. kontrolowanie przestrzegania prawa powszechnie obowiązującego oraz przepisów prawa miejscowego.

Wikipedia

Patrz:

dzielnica

Przykłady

 (1.1) Powiadomiła dzielnicowego o kolejnej rozróbie.

 (2.1) Mamy nasze dzielnicowe pisemko i jesteśmy z niego dumni.

 (2.1) Ruś rozpadła się na szereg księstw dzielnicowych.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dzielnica ż., dzielnicowość ż.

 czas. dzielić ndk.

Wiktionary


dzielnie

przysłówek sposobu

 (1.1) odznaczając się odwagą

 (1.2) nie ulegając słabościom, zawahaniu

 (1.3) wykazując sporą sprawność

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Strażacy dzielnie gaszą pożar.

 (1.2) Dzielnie znosiła swój los.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dzielność ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) bitnie, bohatersko, pewnie, odważnie, walecznie

 (1.2) pewnie, umiejętnie, zaradnie

 (1.3) sprawnie, sprytnie, zwinnie

Wiktionary


dzielniej

stopień wyższy od przysłówka: dzielnie


SJP.pl


dzielniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: dzielny


SJP.pl


dzielnik

liczba, przez którą dzielimy inną liczbę


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) mat. liczba, przez którą dzielimy inną liczbę;

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) stpol. robotnik

Wiktionary

Dzielnik – dwuznaczne pojęcie arytmetyczne:

  • drugi, prawy argument dzielenia – jeśli a:b=q, to a nazywa się dzielną, b – dzielnikiem, a q – ilorazem. Tak rozumiany dzielnik odpowiada mianownikowi ułamka;
  • liczba całkowita, która dzieli bez reszty daną liczbę całkowitą. To, że liczba a dzieli liczbę b oznacza, że iloraz b:a jest całkowity; zapisuje się to: a|b. Formalnie:
a|b\Leftrightarrow b:a\in \mathbb {Z} .

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W wyrażeniu ułamkowym a/b a jest dzielną, a b jest dzielnikiem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʑɛlʲɲik, AS: ʒ́elʹńik

Wiktionary

Powiązane:

 czas. dzielić ndk.

 rzecz. dzielenie n., działka ż., podzielanie n.

Wiktionary


dzielność

1. umiejętność sprostania trudnym sytuacjom, reagowania na wyzwania; hart ducha, odwaga, śmiałość;
2. dzielność morska - zespół cech statku stanowiących o jego zdolności żeglugowej;
3. dawniej, w fizyce: moc


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cnota bycia śmiałym i walecznym

 (1.2) umiejętność radzenia sobie w każdej sytuacji

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dzielny

 przysł. dzielnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) bohaterstwo, męstwo, nieustraszoność, odwaga, śmiałość, waleczność

 (1.2) hart ducha, odporność, wytrwałość, zaradność

Wiktionary


dzielny

odznaczający się odwagą; odważny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) nie poddający się przeciwnościom

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Sława dla dzielnej dywizji pod dowództwem generała Augereau i dla jej dowódcy!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʑɛlnɨ, AS: ʒ́elny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dzielność ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) odważny, śmiały, nieustraszony

Wiktionary


dzielski

nazwisko


SJP.pl

Dzielski – polskie nazwisko.

Wikipedia


dzielżan

bylina występująca w warunkach naturalnych w Ameryce Północnej; helenka słonecznikowa


SJP.pl

Dzielżan (Helenium L.) – rodzaj roślin należący do rodziny astrowatych. Obejmuje ok. 32–33 gatunków. Zasięg rodzaju obejmuje rozległe obszary w Ameryce Północnej od Kanady po Antyle i Kostarykę, a także Chile, Argentynę i Urugwaj w Ameryce Południowej. Dzielżan jesienny H. autumnale oraz Helenium amarum zostały rozprzestrzenione i rosną zdziczałe w Europie, Azji i Australii. Pierwszy z tych gatunków notowany jest także jako przejściowo dziczejący w Polsce.

Wikipedia


dziemaszkiewicz

nazwisko


SJP.pl


dziembówko

wieś w Polsce


SJP.pl

Dziembówko – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie pilskim, w gminie Kaczory. Znajduje się tam stacja kolejowa Dziembówko.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa pilskiego.Zobacz też: Dziembowo

Wikipedia


dziembowski

nazwisko


SJP.pl


dziemiański

przymiotnik od : Dziemiany


SJP.pl


dziemiany

wieś w Polsce


SJP.pl

Dziemiany (dodatkowa nazwa w j. kaszub. Dzemiónë; niem. Dzimianen) – wieś kaszubska w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie kościerskim, w gminie Dziemianyna obrzeżach Wdzydzkiego Parku Krajobrazowego nad jeziorem Rzuno. Przez Dziemiany prowadzą trasy drogi wojewódzkiej nr 235 i linii kolejowej Kościerzyna-Lipusz-Brusy-Chojnice (przystanek kolejowy Dziemiany Kaszubskie). W skład sołectwa Dziemiany wchodzą również miejscowości Dunajki i Zarośle.

Wikipedia


dziemidowicz

nazwisko


SJP.pl


dzień

pewien okres (najczęściej od wschodu do zachodu słońca lub doba)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) okres od świtu do zmierzchu

 (1.2) okres pomiędzy dwiema kolejnymi północami; doba

 (1.3) określony termin; data

 (1.4) przen. odległość możliwa do przebycia w ciągu jednej doby

 (1.5) przen. (tylko w liczbie mnogiej) czas życia

rzeczownik, rodzaj żeński

 (2.1) daw. barć leśna w żywym drzewie

Wiktionary

Dzień – czas między wschodem a zachodem Słońca. Określenie to utożsamia się z dobą (np. jaki jest dzisiaj dzień? – pytanie to jest zadawane bez względu na to, czy czas jest dzienny, czy nocny).

Długość dnia różni się w zależności od szerokości geograficznej oraz deklinacji słońca.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Po nocy zawsze jest dzień.

 (1.1) Dziś jest wyjątkowo słoneczny dzień.

 (1.2) Przyjdę za dwa dni.

 (1.3) Jaki dziś jest dzień?

 (1.3) Co pan robił tego dnia?

 (1.4) Jeśli będziemy jechać tym samym tempem, to mamy przed sobą już tylko dwa dni drogi.

 (1.5) Obiecuję, że będę cię kochał do końca moich dni.

 (2.1) Człowiek, aby ułatwić sobie podbieranie miodu, począł w całych drzewach wydrążać sztuczne dziuple, czyli wydziaływać je, dziać, a stąd drzewo takie w języku polskim nazwano dzienią lub drzewem dzianem…

Wiktionary

Wymowa:

IPA: d͡ʑɛ̇̃ɲ, AS: ʒ́ė̃ń

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1-5)

 rzecz. dziennik mrz., dzienniczek mrz., dziennikarz mos., dziennikarka ż., dziennikarstwo n., codzienność ż., dniówka ż., dnienie n.

:: zdrobn. dzionek mrz.

 czas. dnieć ndk.

 przym. dzienny, codzienny, dziennikarski

 przysł. dniem, dziennie, codziennie, w dzień, za dnia

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dzionek; gw-pl|Śląsk Cieszyński, Górny Śląsk|dziyń.

 (1.2) doba; gw-pl|Śląsk Cieszyński, Górny Śląsk|dziyń.

 (1.3) gw-pl|Śląsk Cieszyński, Górny Śląsk|dziyń.

 (1.5) życie

 (2.1) daw. dzienia, daw./gwara. dzienie, daw. dzienno

Wiktionary


dzien.

skrót od: dziennikarski


SJP.pl


dziena

wykrzyknik

 (1.1) slang. dziękuję

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʑɛ̃na, AS: ʒ́na

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dziękuję; pot. dzięki; slang. dziękówa, dziękówka; przest. podziękował

Wiktionary


dzieńdoberek

żartobliwie: dzień dobry


SJP.pl

wykrzyknik

 (1.1) pot. żart. dzień dobry

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dzieńdoberek – krzyknął szwagier, uśmiechając się szelmowsko.

Wiktionary

Wymowa:

AS: ʒ́eńdoberek

Wiktionary

Powiązane:

 wykrz. dzień dobry

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ofic. dzień dobry!, pot. dobry!

Wiktionary


dziendzioł

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. ornit. dzięcioł

Wiktionary


dzieńgi

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) daw. żart. pieniądze

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʑɛ̇̃ɲɟi, AS: ʒ́ė̃ńǵi

Wiktionary


dzienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) gw-pl|Warmia. barć

Wiktionary


dzienisz

nazwisko


SJP.pl


dzieniszewski

nazwisko


SJP.pl


dzienniak

nazwisko


SJP.pl


dziennica

1. bylina z rodziny liliowatych; liliowiec;
2. dawniej: jutrzenka, planeta Wenus;
3. dawniej: barć


SJP.pl

Liliowiec, dzienna lilia, pajęcza lilia (Hemerocallis L.) – rodzaj bylin z rodziny złotogłowowatych (Asphodelaceae). Obejmuje 16 gatunków. Rośliny te rosną w większości w Azji Wschodniej, zwłaszcza w Japonii, jeden gatunek (liliowiec żółty H. lilioasphodelus) także w Europie (południowo-wschodnia część Alp i tereny przyległe), a kolejny – liliowiec rdzawy H. fulva – od wschodniej części basenu Morza Śródziemnego po Indie. Liczne gatunki i mieszańce między nimi uprawiane są jako rośliny ozdobne dla dużych i barwnych kwiatów, otwierających się sukcesywnie i kwitnących przez jeden dzień. W Chinach i Japonii rośliny te uprawiane są od tysięcy lat. Współcześnie znanych jest ponad 38 tys. odmian. Czasem odmiany uprawne bywają określane jako liliowiec ogrodowy (Hemerocallis ×hybrida hort.). W Polsce kolekcję ponad 3,5 tys. odmian i gatunków można oglądać w Arboretum Wojsławice na Dolnym Śląsku.

Wikipedia


dzienniczek

1. zdrobnienie od: dziennik;
2. zeszyt ucznia służący do korespondencji rodziców z nauczycielem, zapisywania ocen


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od dziennik

 (1.2) eduk. specjalny zeszyt służący do zapisywania korespondencji, zwolnień i ocen ucznia

Wiktionary

Dzienniczek – dziennik św. Faustyny Kowalskiej, zapis doświadczeń wewnętrznych autorki. Faustyna ujawnia w nim swe przeżycia duchowe oraz głosi orędzie Miłosierdzia, które według niej przekazał jej Jezus Chrystus.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. dzień m., dziennik m., dziennikarstwo n.

 czas. dnieć

 przym. dziennikarski

Wiktionary


dziennie

przysłówek czasu

 (1.1) w ciągu dnia; dotyczy ilości czegoś

 (1.2) w ciągu dnia; dotyczy systemu nauczania

 (1.3) gw-pl|Warmia. codziennie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Franek pali paczkę papierosów dziennie, gimnastykuje się przez pięć minut dziennie i pracuje osiem godzin dziennie.

 (1.2) Dziennie studiuję matematykę, a zaocznie kulturoznawstwo.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʑɛ̇̃ɲːɛ, AS: ʒ́ė̃•ńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dzień mrz., dniówka ż.

 przym. dzienny

 czas. dnieć

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) na dzień

Wiktionary


dziennik

1. codzienna gazeta;
2. wiadomości ogłaszane przez radio lub telewizję w stałych porach;
3. księga urzędowa z codziennymi zapisami;
4. pamiętnik pisany codziennie; diariusz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) eduk. zeszyt, w którym przechowuje się oceny i listy obecności uczniów

 (1.2) druk. gazeta wydawana codziennie

 (1.3) telew. informacyjny program telewizyjny, radiowy

 (1.4) notatki zapisywane codziennie

 (1.5) adm. księga urzędowa do prowadzenia codziennych zapisów

 (1.6) księg. księga, w której notowane są codziennie operacje finansowe

 (1.7) żegl. mors. księga, w której odnotowywane są dane żeglugi oraz wydarzenia, jakie zaszły na okręcie (łodzi, statku) podczas żeglugi

 (1.8) księga, w której rejestrowana jest korespondencja

Wiktionary

  • dokumentacja bieżąca wydarzeń, sporządzana z powodu wymogów formalnych, lub pomagająca w prowadzonej działalności – np. dziennik wejść/wyjść z obiektu monitorowanego, dziennik pracy, dziennik lekcyjny, dziennik laboratoryjny, dziennik budowy, dziennik rozbiórki, dziennik montażu, dziennik pokładowy, dziennik jachtowy, dziennik okrętowy. Jeśli dokumentacja tego typu zawiera poświadczenia informacji (podpisy, pieczątki, wydruki z urządzeń kontrolnych), to może mieć charakter dokumentu oficjalnego.
  • dziennik – zapiski bieżące, rodzaj pamiętnika
    • Dziennik – seria trzech dzienników Witolda Gombrowicza
    • Dzienniki (Stefan Kisielewski)
    • Dzienniki Hitlera

    Wikipedia

    Przykłady

     (1.1) Nauczyciel wpisał ocenę do dziennika.

     (1.2) Dziennik jest wydawany codziennie.

     (1.3) Dziennik jest transmitowany przez wszystkie stacje telewizyjne.

     (1.4) Informacje w dzienniku zapisywane są codziennie.

     (1.5) Sekretarz codziennie odnotowuje w dzienniku co zrobił prezes.

     (1.6) Sekretarz wpisała w dzienniku adnotację dotyczącą kwestii finansowej.

     (1.7) Kapitan na okręcie zapisał w dzienniku wydarzenia jakie zaszły podczas żeglugi.

     (1.8) Premier odnotowuje w dzienniku korespondencję z prezydentem.

    Wiktionary

    Wymowa:

    IPA: ˈd͡ʑɛ̇̃ɲːik, AS: ʒ́ė̃•ńik

    Wiktionary

    Powiązane:

     rzecz. dzień m., dziennikarstwo n., dziennikarz m., dziennikarzyna m., dziennikarka ż.

    :: zdrobn. dzienniczek m.

     przym. dziennikarski, dzienny

     czas. dnieć

    Wiktionary

    Synonimy:

     (1.2) gazeta, czasopismo

     (1.3) telewizja, radio

     (1.4) notatka

     (1.5) księga

     (1.6-8) księga, notatka

    Wiktionary


dziennikarka

1. kobieta zajmująca się zawodowo dziennikarstwem;
2. zajęcie, zawód dziennikarza;
3. uczelnia lub wydział uczelni kształcący dziennikarzy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta zajmująca się dziennikarstwem

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Mam na imię Jolenta i jestem dziennikarką z Kalisza.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛ̇̃ɲːiˈkarka, AS: ʒ́ė̃•ńikarka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziennikarstwo n., dziennikarzyna m., dziennik m., dzień m.

:: fm. dziennikarz m.

 przym. dziennikarski

 czas. dnieć

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) żurnalistka

Wiktionary


dziennikarski

przymiotnik od: dziennikarz


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z dziennikarstwem, dotyczący dziennikarstwa

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przyszedł tu z obowiązku dziennikarskiego, miał napisać notatkę do "Walki" o powstawaniu Rad Fabrycznych.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziennik m., dzienniczek m., dzień m., dziennikarz m., dziennikarka ż., dziennikarzyna m., dziennikarstwo n., dziennikarszczyzna ż.

 przym. dziennikowy, dzienny

 czas. dnieć

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) żurnalistyczny

Wiktionary


dziennikarskość

dziennikarski


SJP.pl

Patrz:

dziennikarski

dziennikarstwo

1. praca dziennikarza;
2. wydział lub kierunek studiów przygotowujący do zawodu dziennikarza


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zajęcie dziennikarzy i dziennikarek

 (1.2) nauk. kierunek nauczania przygotowujący do dziennikarstwa (1.1)

Wiktionary

Dziennikarstwo – działalność polegająca na zbieraniu i upublicznianiu za pomocą środków masowej komunikacji informacji o wydarzeniach, ludziach oraz problemach.

Dziennikarstwo można podzielić na:

  • profesjonalne (wykonywane przez dziennikarzy) oraz nieprofesjonalne,
  • prasowe (poprzez prasę), agencyjne (zob. agencja prasowa), radiowe, telewizyjne i internetowe (poprzez tzw. media elektroniczne);
  • komercyjne (realizowane dla zysku właściciela mediów) oraz niekomercyjne (dla organizacji państwowych, społecznych, religijnych oraz innych non-profit);
  • lokalne, krajowe i międzynarodowe;
  • polityczne, gospodarcze, sportowe, kulturalne i inne specjalne.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛ̇̃ɲːiˈkarstfɔ, AS: ʒ́ė̃•ńikarstfo

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dzień mrz., dziennik mrz., dzienniczek mrz., dziennikarz mos., dziennikarka ż., dziennikarzyna mos., dziennikarszczyzna ż.

 przym. dziennikowy, dziennikarski

 czas. dnieć ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dziennikarka, żurnalistyka

Wiktionary


dziennikarszczyzna

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) naleciałości, nawyki dziennikarskie, np. w stylu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziennikarz mos., dziennikarka ż., dziennikarstwo n., dziennikarskość ż., dziennikarzyna mos.

 przym. dziennikarski

Wiktionary


dziennikarz

osoba zajmująca się zbieraniem, przygotowywaniem i prezentowaniem materiałów w środkach masowego przekazu; pracownik redakcji radiowej, telewizyjnej lub prasowej przeprowadzający wywiady


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba przygotowująca informacje do prasy, radia, telewizji, Internetu, itp.;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Dziennikarz umówił się ze mną na wywiad.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: d͡ʑɛ̇̃ɲˈːikaʃ, AS: ʒ́ė̃•ńikaš

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziennik m., dziennikarstwo n., dziennikarzyna m.

:: fż. dziennikarka ż.

 przym. dziennikarski

 czas. dnieć

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) książk. żurnalista; pogard. dziennikarzyna, gryzipiórek, pismak

Wiktionary


dziennikarzyna

(r. męski) lekceważąco: marny dziennikarz; redaktorzyna, redaktorunio, redaktorek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pot. pogard. kiepski dziennikarz

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ten dziennikarzyna nie ma bladego pojęcia, o czym pisze!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛ̇̃ɲːikaˈʒɨ̃na, AS: ʒ́ė̃•ńikažna

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziennik m., dziennikarz m., dziennikarka ż., dziennikarstwo n., dziennikarszczyzna ż.

 przym. dziennikarski

 przysł. dziennikarsko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gryzipiórek, pismak

Wiktionary


dzienno-nocny

dotyczący dnia i nocy


SJP.pl


dzienny

1. dotyczący okresu od wschodu do zachodu słońca;
2. dotyczący dnia kalendarzowego;
3. dotyczący systemu nauczania dla osób niepracujących, odbywającego się w ciągu dnia


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący dnia jako części doby; mający miejsce, żyjący, pracujący, przeznaczony do użycia przed zmrokiem

 (1.2) dotyczący dnia jako całej doby; mający miejsce w ciągu całego dnia

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ludzie prowadzą zazwyczaj dzienny tryb życia.

 (1.2) Dzienny utarg w naszym sklepie to pięć tysięcy złotych.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʑɛ̃nːɨ, AS: ʒ́•ny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dzień m., dziennik m., dniówka ż.

 przym. codzienny, dziennikarski

 przysł. codziennie, dziennie, dniem

 czas. dnieć

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) dobowy

Wiktionary


dziepiyro

partykuła

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. dopiero

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|dziepro.

Wiktionary


dziepro

partykuła

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. dopiero

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|dziepiyro.

Wiktionary


dzier

rodzaj chrząszczy z rodziny biegaczowatych


SJP.pl

Harpalus – rodzaj chrząszczy z rodziny biegaczowatych, podrodziny Harpalinae i pleminia Harpalini. W języku polskim chrząszcze z tego rodzaju określane są nazwą dzier.

Wikipedia


dziergać

1. robić na drutach, szydełkiem; dziargać, dzierzgać;
2. haftować, wyszywać; dziargać;
3. tatuować; dziabać, dziarać, dziargać;
4. realizować większy cel poprzez wykonywanie licznych drobnych czynności;
5. środowiskowo: łączyć metalowe kółka kolczugi


SJP.pl


dzierganie

1. robić na drutach, szydełkiem; dziargać, dzierzgać;
2. haftować, wyszywać; dziargać;
3. tatuować; dziabać, dziarać, dziargać;
4. realizować większy cel poprzez wykonywanie licznych drobnych czynności;
5. środowiskowo: łączyć metalowe kółka kolczugi


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) pot. robienie czegoś na drutach

 (1.2) pot. haftowanie, wyszywanie wzorów na materiale

 (1.3) środ. przest. wykonywanie tatuażu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziergaczka ż., dziergarka ż.

 czas. dziergać ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.3) tatuowanie

Wiktionary


dziergarka

maszyna do zszywania materiału ściegiem umacniającym brzegi


SJP.pl


dziergowice

wieś w Polsce


SJP.pl

Dziergowice (dodatkowa nazwa w j. niem. Oderwalde, do 1931 Dziergowitz) – wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie kędzierzyńsko-kozielskim, w gminie Bierawa.

W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Dziergowice.

Wikipedia


dzierlateczka

zdrobnienie od: dzierlatka


SJP.pl


dzierlatka

1. wesoła, pełna optymizmu, młoda dziewczyna;
2. niewielki ptak osiadły z rodziny skowronków, o szaroziemistym upierzeniu, z charakterystycznym, szczeciniastym czubkiem na głowie, występujący w Eurazji oraz w północnej Afryce (w Polsce objęty ochroną); pośmieciuszka; śmieciuszka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ornit. mały ptak z rodziny skowronków, ze szczeciniastym czubem na głowie, ubarwiony na brązowo;

 (1.2) młoda, wesoła, trzpiotowata dziewczyna

Wiktionary

Dzierlatka (zwyczajna), śmieciuszka, pośmieciuszka (Galerida cristata) – gatunek małego ptaka z rodziny skowronków (Alaudidae).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Na płocie przysiadła dzierlatka i zaczęła czyścić piórka.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: d͡ʑɛrˈlatka, AS: ʒ́erlatka

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pośmieciuszka, śmieciuszka, śmieciuszek, pośmieciucha, fagas, starop|dziurlatka., starop|dziurładka.; gw-pl|Górny Śląsk|świyrgołuszka.

Wiktionary


dzierlica

żelazny grzebień do obróbki lnu; dziergaczka, czochra, rafa


SJP.pl


dzierlin

wieś w Polsce


SJP.pl

Dzierlin – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie sieradzkim, w gminie Sieradz.

Prywatna wieś szlachecka położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie sieradzkim województwa sieradzkiego. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa sieradzkiego.

Wikipedia


dzierotka

rodzaj roślin z rodziny wiesiołkowatych, pochodzący z Ameryki Północnej; klarkia


SJP.pl

Wikipedia


dziersław

imię żeńskie


SJP.pl

Dzierżysław, Dzirżysław, Dziersław, Dzirsław – staropolskie imię męskie, złożone z członów Dzierży- („trzymać”) i -sław („sława”). Oznaczało prawdopodobnie „tego, który posiada sławę”. Poświadczone w piśmiennictwie od XIII wieku.

Wikipedia


dziersława

imię żeńskie


SJP.pl

Dzirżysława, Dziersława, Dzirsława, Dzierżysława – staropolskie imię żeńskie, złożone z członów Dzirży- („trzymać”) i -sława („sława”). Oznaczało prawdopodobnie „tę, która posiada sławę”. W źródłach polskich poświadczone jako Dzirżysława (XII wiek), Dziersława (1400 rok).

Dzirżysława imieniny obchodzi 24 marca i 18 czerwca.

Męskie odpowiedniki: Dzierżysław, Dzirżysław, Dziersław, Dzirsław.

Wikipedia


dzierżak

1. regionalnie: cepisko - dłuższa część cepów trzymana w ręku przy młóceniu;
2. dawniej: kij


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) dłuższa część cepów

 (1.2) drążek do obracania żaren

Wiktionary

Cep – narzędzie rolnicze służące do młócenia, czyli ręcznego oddzielania ziaren zbóż, roślin strączkowych itp. od roślin.

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) (…) słyszał dziada wtórującego pieśnią kręceniu się dzierżaka

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʑɛrʒak, AS: ʒ́eržak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dzierżyciel m., dzierżenie n.

 czas. dzierżyć ndk.

Wiktionary


dzierżanowski

nazwisko


SJP.pl

  • Feliks Dzierżanowski
  • Juliusz Dzierżanowski
  • Kazimierz Dzierżanowski
  • Michał Dzierżanowski
  • Marcin Dzierżanowski

Wikipedia


dzierżawa

1. użytkowanie ziemi lub rzeczy przez ustalony w umowie okres za ustaloną opłatą;
2. opłata za użytkowanie rzeczy lub ziemi


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) praw. ekon. użytkowanie czyjejś rzeczy lub prawa majątkowego przez określony czas w zamian za ustaloną umową opłatę

 (1.2) pot. czynsz opłacany przez dzierżawcę

Wiktionary

Dzierżawa (dawniej też: arenda, harenda) – jeden z typów umów prawa cywilnego. Reguluje ją Kodeks cywilny w art. 693-709, przy odpowiednim zastosowaniu przepisów o najmie (art. 659-692). Dzierżawa należy do umów nazwanych, dwustronnie zobowiązujących, wzajemnych i konsensualnych (tzn. dochodzących do skutku przez zgodne oświadczenie woli stron). Polega na udostępnieniu innej osobie prawa lub rzeczy, natomiast (w odróżnieniu np. od pożyczki) nie przenosi własności. Przedmiotem dzierżawy może być tylko rzecz lub prawo przynoszące pożytki.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Chcę oddać w dzierżawę swoje gospodarstwo.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dzierżawność ż., dzierżawnictwo n., dzierżawka ż., dzierżawina ż., dzierżawczość ż., dzierżawca mos., dzierżawczyni ż., dzierżawne n., dzierżawienie n.

 czas. dzierżawić ndk., wydzierżawić dk.

 przym. dzierżawny, dzierżawczy, dzierżawiony

 przysł. dzierżawczo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dzierżawienie, wydzierżawianie; przest. arenda, arendowanie, pacht

 (1.2) dzierżawne, czynsz, opłata dzierżawna

Wiktionary


dzierżawca

osoba użytkująca ziemię lub rzeczy przez ustalony w umowie okres za ustaloną opłatą


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) praw. osoba użytkująca mienie lub prawo majątkowe oddane w dzierżawę w zamian za czynsz

Wiktionary

Dzierżawa (dawniej też: arenda, harenda) – jeden z typów umów prawa cywilnego. Reguluje ją Kodeks cywilny w art. 693-709, przy odpowiednim zastosowaniu przepisów o najmie (art. 659-692). Dzierżawa należy do umów nazwanych, dwustronnie zobowiązujących, wzajemnych i konsensualnych (tzn. dochodzących do skutku przez zgodne oświadczenie woli stron). Polega na udostępnieniu innej osobie prawa lub rzeczy, natomiast (w odróżnieniu np. od pożyczki) nie przenosi własności. Przedmiotem dzierżawy może być tylko rzecz lub prawo przynoszące pożytki.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W stosownym piśmie wypowiedzieliśmy umowę dzierżawcy, żądając jednocześnie wydania obiektu w nieprzekraczalnym terminie do 9 września.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dzierżawa ż., dzierżawina ż., dzierżawne n., dzierżawienie n., wydzierżawianie n.

:: fż. dzierżawczyni ż.

 czas. dzierżawić ndk., wydzierżawiać ndk.

 przym. dzierżawny, dzierżawczy, dzierżawiony

 przysł. dzierżawczo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przest. arendarz; hist. pachciarz

Wiktionary


dzierżawczo

przysłówek

 (1.1) rzad. na sposób dzierżawczy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dzierżawne n., dzierżawa ż., dzierżawca mos., dzierżawka ż., dzierżawczość ż., dzierżawczyni ż., wydzierżawianie n., dzierżawienie n., dzierżawina ż., dzierżawnictwo n., dzierżawność ż.

 czas. dzierżawić ndk., wydzierżawiać ndk., wydzierżawić dk.

 przym. dzierżawczy, dzierżawiony, dzierżawny

 ims. dzierżawiony

Wiktionary


dzierżawczość

dzierżawczy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) jęz. określanie przynależności przez części mowy

Wiktionary

Patrz:

dzierżawczy

Przykłady

 (1.1) Jakie są historyczne formy wyrażania dzierżawczości w dawnym języku polskim (rzeczowniki, przymiotniki dzierżawcze, dopełniacz dzierżawczy)?

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dzierżawa ż., dzierżawca mos., dzierżawczyni ż., dzierżawienie n., dzierżawina ż., dzierżawka ż., dzierżawne n., dzierżawnictwo n., dzierżawność ż.

 czas. dzierżawić ndk.

 przym. dzierżawczy, dzierżawiony, dzierżawny

 przysł. dzierżawczo

 ims. dzierżawiony

Wiktionary


dzierżawczy

w gramatyce, o zaimkach, przymiotnikach itp.: oznaczający przynależność do danej osoby lub rzeczy


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) jęz. oznaczający relację przynależności lub posiadania

 (1.2) daw. związany z dzierżawą, dotyczący dzierżawy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dzierżawność ż., dzierżawnictwo n., dzierżawka ż., dzierżawina ż., dzierżawa ż., dzierżawca mos., dzierżawczość ż., dzierżawczyni ż., dzierżawne n., dzierżawienie n.

 czas. dzierżawić ndk., wydzierżawić dk.

 przysł. dzierżawczo

 przym. dzierżawiony, dzierżawny

Wiktionary


dzierżawczyni

kobieta użytkująca nieruchomość lub rzecz przez ustalony w umowie okres za ustaloną opłatą


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) praw. kobieta dzierżawiąca

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dzierżawa ż., dzierżawczość ż., dzierżawienie n., dzierżawina ż., dzierżawka ż., dzierżawne n., dzierżawnictwo n., dzierżawność ż.

:: fm. dzierżawca mos.

 czas. dzierżawić ndk.

 przym. dzierżawczy, dzierżawiony, dzierżawny

 przysł. dzierżawczo

 ims. dzierżawiony

Wiktionary


dzierżawić

użytkować nieruchomość lub rzecz przez ustalony w umowie okres za ustaloną opłatą


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) praw. ekon. oddawać w dzierżawę

 (1.2) praw. ekon. brać lub mieć w dzierżawie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Panicz zamierza dzierżawić tylko połowę swoich gruntów.

 (1.2) Twój dziad dzierżawił proboszczowską ziemię nad potokiem.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dzierżawne n., dzierżawa ż., dzierżawca mos., dzierżawka ż., dzierżawczość ż., dzierżawczyni ż., wydzierżawianie n., dzierżawienie n., dzierżawina ż., dzierżawnictwo n., dzierżawność ż.

 czas. wydzierżawiać ndk., wydzierżawić dk.

 przym. dzierżawczy, dzierżawiony, dzierżawny

 przysł. dzierżawczo

 ims. dzierżawiony

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wydzierżawiać

 (1.2) arendować, wydzierżawiać

Wiktionary


dzierżawienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) praw. ekon. oddawanie w dzierżawę

 (1.2) praw. ekon. branie w dzierżawę

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Czy istnieje zakaz dzierżawienia gruntów po drugiej stronie Kłodnicy?

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dzierżawa ż., dzierżawca mos., dzierżawczość ż., dzierżawczyni ż., dzierżawina ż., dzierżawka ż., dzierżawne n., dzierżawnictwo n., dzierżawność ż.

 czas. dzierżawić ndk.

 przym. dzierżawczy, dzierżawiony, dzierżawny

 przysł. dzierżawczo

 ims. dzierżawiony

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) dzierżawa

Wiktionary


dzierżawina

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pogard. dzierżawiona posiadłość ze słabymi dochodami

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dzierżawa ż., dzierżawca mos., dzierżawczość ż., dzierżawczyni ż., dzierżawienie n., dzierżawka ż., dzierżawne n., dzierżawnictwo n., dzierżawność ż.

 czas. dzierżawić ndk.

 przym. dzierżawczy, dzierżawiony, dzierżawny

 przysł. dzierżawczo

 ims. dzierżawiony

Wiktionary


dzierżawiony

przymiotnik odczasownikowy

 (1.1) oddany w dzierżawę

 (1.2) wzięty w dzierżawę od kogoś

forma czasownika.

 (2.1) ims. przymiotnikowy bierny od: czas. dzierżawić

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Tereny dzierżawione przy rzece stanowią tylko połowę gruntów należących do fundacji.

 (1.2) Wczoraj zaoraliśmy ziemie dzierżawione od hrabiego.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dzierżawne n., dzierżawa ż., dzierżawca mos., dzierżawka ż., dzierżawczość ż., dzierżawczyni ż., wydzierżawianie n., dzierżawienie n., dzierżawina ż., dzierżawnictwo n., dzierżawność ż.

 czas. dzierżawić ndk., wydzierżawiać ndk., wydzierżawić dk.

 przym. dzierżawczy, dzierżawny

 przysł. dzierżawczo

Wiktionary


dzierżawka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) niewielki dzierżawiony majątek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dzierżawa ż., dzierżawca mos., dzierżawczość ż., dzierżawczyni ż., dzierżawienie n., dzierżawina ż., dzierżawne n., dzierżawnictwo n., dzierżawność ż.

 czas. dzierżawić ndk.

 przym. dzierżawczy, dzierżawiony, dzierżawny

 przysł. dzierżawczo

 ims. dzierżawiony

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dzierżawa

Wiktionary


dzierżawne

opłata za dzierżawę


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) opłata należna za dzierżawiony grunt

forma przymiotnika.

 (2.1) n. lp. i ż. plural|dzierżawny.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dzierżawa ż., dzierżawca mos., dzierżawka ż., dzierżawczość ż., dzierżawczyni ż., dzierżawienie n., dzierżawina ż., dzierżawnictwo n., dzierżawność ż.

 czas. dzierżawić ndk.

 przym. dzierżawczy, dzierżawiony, dzierżawny

 przysł. dzierżawczo

 ims. dzierżawiony

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dzierżawa, pacht, tenuta

Wiktionary


dzierżawnictwo

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) przest. oddawanie gruntów w dzierżawę

 (1.2) przest. branie gruntów w dzierżawę

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dzierżawa ż., dzierżawca mos., dzierżawka ż., dzierżawczość ż., dzierżawczyni ż., dzierżawienie n., dzierżawina ż., dzierżawne n., dzierżawność ż.

 czas. dzierżawić ndk.

 przym. dzierżawczy, dzierżawiony, dzierżawny

 przysł. dzierżawczo

 ims. dzierżawiony

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dzierżawienie

 (1.2) wydzierżawianie

Wiktionary


dzierżawność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co dzierżawne

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dzierżawa ż., dzierżawca mos., dzierżawka ż., dzierżawczość ż., dzierżawczyni ż., dzierżawienie n., dzierżawina ż., dzierżawne n., dzierżawnictwo n.

 czas. dzierżawić ndk.

 przym. dzierżawczy, dzierżawiony, dzierżawny

 przysł. dzierżawczo

 ims. dzierżawiony

Wiktionary


dzierżawny

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z dzierżawą, dotyczący dzierżawy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dzierżawa ż., dzierżawca mos., dzierżawczość ż., dzierżawczyni ż., dzierżawienie n., dzierżawina ż., dzierżawka ż., dzierżawne n., dzierżawnictwo n., dzierżawność ż.

 czas. dzierżawić ndk.

 przym. dzierżawczy, dzierżawiony

 przysł. dzierżawczo

 ims. dzierżawiony

Wiktionary


dzierżawski

nazwisko


SJP.pl


dzierzążeński

przymiotnik od: Dzierzążnia


SJP.pl


dzierzążnia

wieś w Polsce


SJP.pl

Dzierzążnia (niem. Güntersruhm) – wieś sołecka w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie płońskim, w gminie Dzierzążnia. Leży w obrębie rzeki Dzierzążnicy i Płonki.

Do 1954 roku siedziba wiejskiej gminy Sarnowo. W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Dzierzążnia. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa ciechanowskiego.

Wikipedia


dzierzążno

wieś w Polsce


SJP.pl

Dzierzążno – wieś w Polsce, położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie mogileńskim, w gminie Mogilno.

Wieś królewska położona w II połowie XVI wieku w powiecie kruszwickim województwa brzeskokujawskiego, należała do starostwa kruszwickiego. W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa bydgoskiego.

Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczyła 350 mieszkańców.

Wikipedia


dzierzba

ptak z rodziny o tej samej nazwie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ornit. barwny ptak nabijający swoje pożywienie na cierń lub ostrą gałąź;

Wiktionary

Ptaki:

  • dzierzba brązowa
  • dzierzba gąsiorek
  • dzierzba pustynna
  • dzierzba rudogłowa
  • dzierzba srokosz
  • dzierzba śródziemnomorska

Postać literacka:

  • Renfri

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Gil, wróbel i dzierzba śpiewały na grabinie (…)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʑɛʒba, AS: ʒ́ežba

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dzierzbowate lm.

Wiktionary


dzierzbik

1. przedstawiciel rodziny kolorowo ubarwionych ptaków z rzędu wróblowych;
2. rodzaj ptaka z rodziny dzierzbików


SJP.pl


dzierzbowate

o cechach dzierzbowatych (rodzina ptaków)


SJP.pl

Dzierzby, dzierzbowate (Laniidae) – monotypowa rodzina ptaków z podrzędu śpiewających (Oscines) w obrębie rzędu wróblowych (Passeriformes), obejmująca ponad 30 gatunków.

Wikipedia


dzierzbowaty

o cechach dzierzbowatych (rodzina ptaków)


SJP.pl


dzierzbowron

gatunek ptaka z rodziny ostrolotów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) ornit. nazwa systematyczna|Gymnorhina tibicen|ref=tak., gatunek australijskiego ptaka z rodziny srokaczy

Wiktionary

Dzierzbowron (Gymnorhina tibicen) – średniej wielkości czarno-biały ptak z rodziny ostrolotów, którego rodzimy zasięg obejmuje Australię i południową Nową Gwineę. Mimo że dawniej rozdzielany na trzy gatunki, obecnie przez IOC uznawany jest za jeden gatunek z dziewięcioma podgatunkami. Nazywany w języku angielskim Australian magpie – dosł. australijska sroka – ptak nie ma jednak nic wspólnego z eurazjatycką sroką, która jest przedstawicielem krukowatych. Dorosłe dzierzbowrony to dość krzepkie ptaki o długości ciała wahającej się między 37 a 43 cm i charakterystycznym czarno-białym upierzeniu, czerwonych oczach i mocnym, klinowatym, białoniebiesko-czarnym dziobie. Samiec i samica są podobne z wyglądu – można je rozróżnić po znakowaniu na grzbiecie. Ze względu na długie nogi dzierzbowron raczej chodzi zamiast skakać i większość czasu spędza na ziemi.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: d͡ʑɛʒˈbɔvrɔ̃n, AS: ʒ́ežbovrõn

Wiktionary


dzierżeć

czasownik niedokonany

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk, Śląsk Cieszyński. trzymać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dzierżenie n.

 czas. dzierżyć ndk.

Wiktionary


dzierżenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|dzierżyć.

Wiktionary

Dzierżenie – w terminologii prawniczej – rodzaj władztwa faktycznego nad rzeczą wykonywanego przez dzierżyciela. Dzierżycielem, zgodnie z art. 338 Kodeksu cywilnego, jest ten, kto faktycznie włada rzeczą za kogo innego. Dzierżenie polega więc na faktycznym władztwie nad rzeczą – i w tym podobne jest do posiadania. Od posiadania odróżnia je element woli (animus), ponieważ ukierunkowanie woli dzierżyciela (zwanej animus possidendi pro alieno lub animus detendi) jest inne niż w przypadku posiadacza; różnica sprowadza się do tego, że dzierżyciel włada rzeczą nie dla siebie (jak to czyni posiadacz), ale dla (w interesie) innej osoby.

Wikipedia

Powiązane:

 czas. dzierżyć, dzierżeć

 rzecz. dzierżak mrz.

Wiktionary


dzierzgać

dawniej: dziergać;
1. robić na drutach, szydełkiem;
2. haftować


SJP.pl


dzierzgoń

1. miasto w Polsce;
2. jezioro w Polsce;
3. rzeka w Polsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Polsce;

Wiktionary

Dzierzgoń (hist. Kiszbork, Kiszpork, niem. Christburg) – miasto w województwie pomorskim, w powiecie sztumskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Dzierzgoń. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa elbląskiego.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʑɛʒɡɔ̃ɲ, AS: ʒ́ežgõń

Wiktionary


dzierzgonianin

mieszkaniec Dzierzgonia


SJP.pl


dzierzgonianka

mieszkanka Dzierzgonia


SJP.pl


dzierzgoński

przymiotnik od: Dzierzgoń


SJP.pl


dzierzgowo

wieś w Polsce


SJP.pl

Dzierzgowo – wieś sołecka w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie mławskim, w gminie Dzierzgowo.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa ciechanowskiego. We wsi znajduje się parafia pw. Wniebowzięcia NMP. Miejscowość jest siedzibą gminy Dzierzgowo.

Wikipedia


dzierzgowski

przymiotnik od: Dzierzgowo


SJP.pl


dzierzkowice

wieś w Polsce


SJP.pl

Miejscowości w Polsce:

  • Dzierzkowice – gmina w powiecie kraśnickim w województwie lubelskim
  • Dzierzkowice-Góry
  • Dzierzkowice-Podwody
  • Dzierzkowice-Rynek
  • Dzierzkowice-Wola
  • Dzierzkowice-Zastawie

Wikipedia


dzierzkowicki

przymiotnik od: Dzierzkowice, Dzierzkowice-Góry, Dzierzkowice-Podwody, Dzierzkowice-Rynek, Dzierzkowice-Wola, Dzierzkowice-Zastawie


SJP.pl


dzierżno

  • Dzierżno – wieś w województwie śląskim, w powiecie myszkowskim, w gminie Poraj
  • Dzierżno – wieś w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie brodnickim, w gminie Brodnica
  • Dzierżno – dzielnica Pyskowic
  • Dzierżno – gromada
  • Dzierżno Dolne – kolonia Byciny, Taciszowa i Dzierżna (Pyskowice), dawniej samodzielna wieś
  • Dzierżno Duże – zbiornik wodny w powiecie gliwickim
  • Dzierżno Małe – zbiornik wodny w powiecie gliwickim

Wikipedia


dzierżon

nazwisko, m.in. Jan Dzierżon (1811-1906), znany polski pszczelarz


SJP.pl


dzierżoniów

miasto w Polsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Polsce;

Wiktionary

Dzierżoniów (do 1946 Rychbach, też Rychonek, niem. Reichenbach im Eulengebirge) – miasto w Polsce, w województwie dolnośląskim, siedziba powiatu dzierżoniowskiego i gminy wiejskiej Dzierżoniów. Położone w Kotlinie Dzierżoniowskiej, nad rzeką Piławą.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: d͡ʑɛrˈʒɔ̃ɲuf, AS: ʒ́eržõńuf

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dzierżoniowski

Wiktionary


dzierżoniowianin

mieszkaniec Dzierżoniowa


SJP.pl


dzierżoniowianka

mieszkanka Dzierżoniowa


SJP.pl


dzierżoniowski

dotyczący Dzierżoniowa


SJP.pl


dzierżyć

1. trzymać coś w ręce;
2. mieć coś w posiadaniu


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. zdzierżyć)

 (1.1) przest. albo książk. trzymać

 (1.2) mieć we władaniu, posiadać

czasownik zwrotny niedokonany dzierżyć się

 (2.1) przest. trzymać się

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Za zdrowie Najjaśniejszego Pana! - dworzanie odpowiedzieli tubalnie, dzierżąc pełne kielichy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʑɛrʒɨt͡ɕ, AS: ʒ́eržyć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dzierżenie n., dzierżyciel m., dzierżycielka ż., dzierżak m., zdzierżenie n.

 czas. dzierżeć, zdzierżyć dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) trzymać, reg. śl. dzierżeć.

Wiktionary


dzierżyciel

dawniej: posiadacz


SJP.pl

Dzierżenie – w terminologii prawniczej – rodzaj władztwa faktycznego nad rzeczą wykonywanego przez dzierżyciela. Dzierżycielem, zgodnie z art. 338 Kodeksu cywilnego, jest ten, kto faktycznie włada rzeczą za kogo innego. Dzierżenie polega więc na faktycznym władztwie nad rzeczą – i w tym podobne jest do posiadania. Od posiadania odróżnia je element woli (animus), ponieważ ukierunkowanie woli dzierżyciela (zwanej animus possidendi pro alieno lub animus detendi) jest inne niż w przypadku posiadacza; różnica sprowadza się do tego, że dzierżyciel włada rzeczą nie dla siebie (jak to czyni posiadacz), ale dla (w interesie) innej osoby.

Wikipedia


dzierżycielka

dzierżyciel


SJP.pl

Patrz:

dzierżyciel

dzierzyk

dzierzyk somalijski - gatunek ptaka z rodziny dzierzbików


SJP.pl


dzierżykraj

staropolskie imię męskie


SJP.pl

Dzierżykraj, Dzirżykraj – staropolskie imię męskie, złożone z członów Dzirży- („trzymać”) i -kraj („kraj”). Oznaczało prawdopodobnie „tego, który panuje nad krajem”, „nad okolicą”.

Dzierżykraj imieniny obchodzi 17 lipca.

Wikipedia


dzierżymir

dawne imię męskie


SJP.pl

Dzierżymir – imię męskie pochodzenia słowiańskiego, nienotowane w źródłach staropolskich.

Osoby noszące to imię:

  • Dzierżymir Jankowski - profesor Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza

Wikipedia


dzierżymorda

potocznie: osoba tyranizująca podwładnych; zamordysta, satrapa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) pot. despota; człowiek, który tyranizuje podwładnych

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) tyran

Wiktionary


dzierżyńsk

miasta w Federacji Rosyjskiej i na Białorusi


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. miasto w europejskiej Rosji, w obwodzie niżnonowogrodzkim, port śródlądowy nad Oką;

 (1.2) geogr. toponim, nazwa kilku małych miejscowości w Rosji, na Ukrainie i Białorusi

Wiktionary

  • Dzierżyńsk – miasto w obwodzie niżnonowogrodzkim Rosji
  • Dzierżyńsk – miasto w obwodzie mińskim Białorusi
  • Dzierżyńsk – przystanek kolejowy w miejscowości Dzierżyńsk (Kojdanów), w rejonie dzierżyńskim, w obwodzie mińskim, na Białorusi
  • Romanów – osada w obwodzie żytomierskim Ukrainy, dawniej Dzierżyńsk
Zobacz też
  • Dzierżynowo – były majątek ziemski w obwodzie mińskim Białorusi.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. dzierżyński

Wiktionary


dzierżyński

nazwisko, np. Feliks Dzierżyński (1877-1926), rosyjski działacz komunistyczny polskiego pochodzenia


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Dzierżyńskiem, dotyczący Dzierżyńska (miasta w Rosji)

Wiktionary

Znane osoby noszące nazwisko Dzierżyński:

  • Antoni Dzierżyński (1942–2017) – polski polityk, poseł na Sejm
  • Edmund Dzierżyński (1838–1882) – szlachcic, ziemianin, nauczyciel, ojciec Feliksa i Władysława
  • Feliks Dzierżyński (1877–1926) – działacz komunistyczny
  • Iwan Dzierżynski (1909–1978) – radziecki kompozytor
  • Stanisław Bąk-Dzierżyński (1918–1967) – polski działacz komunistyczny, członek ruchu oporu podczas II wojny światowej
  • Władysław Dzierżyński (1881–1942) – profesor medycyny, pułkownik Wojska Polskiego, syn Edmunda i brat Feliksa

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. Dzierżyńsk m.

Wiktionary


dzierżysław

imię męskie


SJP.pl

  • Dzierżysław – imię męskie
W Polsce
  • Dzierżysław – wieś w woj. opolskim, w pow. głubczyckim, w gminie Kietrz
  • Dzierżysław – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. konińskim, w gminie Skulsk
  • Dzierżysław – gromada

Wikipedia


dzierżysława

imię żeńskie


SJP.pl

Dzirżysława, Dziersława, Dzirsława, Dzierżysława – staropolskie imię żeńskie, złożone z członów Dzirży- („trzymać”) i -sława („sława”). Oznaczało prawdopodobnie „tę, która posiada sławę”. W źródłach polskich poświadczone jako Dzirżysława (XII wiek), Dziersława (1400 rok).

Dzirżysława imieniny obchodzi 24 marca i 18 czerwca.

Męskie odpowiedniki: Dzierżysław, Dzirżysław, Dziersław, Dzirsław.

Wikipedia


dzierżysławice

wieś w Polsce


SJP.pl

Dzierżysławice (dodatkowa nazwa w j. niem. Dirschelwitz) – wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie prudnickim, w gminie Głogówek. Historycznie leży na Górnym Śląsku, na ziemi prudnickiej. Położona jest na terenie Wysoczyzny Bialskiej, będącej częścią Niziny Śląskiej. Przepływa przez nią rzeka Osobłoga.

Wikipedia


dzierżysławiny

przymiotnik dzierżawczy - należący do Dzierżysławy lub z nią związany


SJP.pl


dzierżysławostwo

Dzierżysław z małżonką; Dzierżysławowie


SJP.pl


dzierżysławowie

Dzierżysław z małżonką; Dzierżysławostwo


SJP.pl


dzierżysławowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Dzierżysława (Dzierżysławy) lub z nim (z nią) związany


SJP.pl


dziesiąta

godzina dziesiąta


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) godzina 10 przed południem

 (1.2) godzina 10 (22) przed północą

forma przymiotnika.

 (2.1) ż. od zob. dziesiąty.

Wiktionary

Dziesiąta – dzielnica mieszkaniowa Lublina. Nazwa dzielnicy pochodzi od istniejącej tam wcześniej wsi.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Prezes będzie uchwytny tylko od dziesiątej do dwunastej.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziesiątek mrz., dziesiątka ż., dziesięcina ż.

 przym. dziesiąty

 licz. dziesięcioro

Wiktionary


dziesiątak

potocznie: moneta o wartości dziesięciu groszy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) jeleń lub kozioł mający dziesięć odnóg w wieńcu

 (1.2) moneta o wartości dziesięć

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Mężczyzna dał kelnerowi dziesiątaka.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziesiątek mrz., dziesiątkowanie n., dziesiątka ż., zdziesiątkowanie n., dziesięcina ż.

 czas. zdziesiątkować, dziesiątkować

 przym. dziesiątkowy, dziesiąty

 licz. dziesięcioro, dziesięć

Wiktionary


dziesiąteczka

zdrobnienie od: dziesiątka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: dziesiątka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziesiona ż., dziesiątka ż.

Wiktionary


dziesiątek

1. dziesięć sztuk czegoś;
2. kopa zboża złożona z dziesięciu snopów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) okres obejmujący dziesięć lat

 (1.2) dziesięć sztuk

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Do przemiału poszły dziesiątki egzemplarzy tej pozycji.

 (1.2) Staruszka odmawiała dziesiątek za dziesiątkiem, prosząc o powrót wnuka z wojny.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziesiąta ż., Dziesiąta ż., dziesiątak mos./mrz., dziesiątczyna ż., dziesiątka ż., dziesiątość ż., dziesiąty mrz.

 czas. dziesiątkować ndk., zdziesiątkować ndk.

 przym. dziesiątkowy, dziesiąty

 licz. dziesięć, dziesięcioro

 przedr. dziesięcio-

Wiktionary


dziesiątka

1. grupa dziesięciu osób lub przedmiotów;
2. potocznie o budynku, pokoju, pojeździe lub czymkolwiek, co oznaczone jest liczbą 10;
3. dziesięć lat


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) nazwa liczby 10

 (1.2) coś, co oznaczone jest liczbą 10

 (1.3) całość składająca się z dziesięciu części, elementów lub jednostek

 (1.4) środ. mapa w skali 1:10000

 (1.5) karc. karta o wartości 10

Wiktionary

  • 10 – liczba naturalna
  • 10 – rok naszej ery
  • 10 – rok przed naszą erą

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Długo czekałem na tramwaj. W końcu przyjechała dziesiątka.

 (1.3) Ekipa liczyła dziesięciu ludzi. Cała dziesiątka energicznie zabrała się do pracy.

 (1.4) Kupiłem wczoraj trzy topograficzne dziesiątki z okolic Giewontu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: d͡ʑɛ̇ˈɕɔ̃ntka, AS: ʒ́ėśõntka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziesiona ż., dziesiątek mrz., dziesiętnik m., dziesiątak m., dziesiątkowanie n., zdziesiątkowanie n., dziesięcina ż., dziesiąta ż., dziesiąteczka ż.

 czas. zdziesiątkować ndk., dziesiątkować ndk.

 przym. dziesiątkowy, dziesiętny, dziesiąty

 licz. dziesięć, dziesięcioro

 liczporz. dziesiąty

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1-2, 5) dycha

 (1.5) reg. śl. cyjna., reg. śl. kralka.

Wiktionary


dziesiątki

zaimek liczebny nieokreślony oznaczający dużą ilość kogoś lub czegoś


SJP.pl


dziesiątkować

zabijać, wyniszczać, tępić


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. zdziesiątkować)

 (1.1) książk. hist. bić, zabijać, rozstrzeliwać, karać co dziesiątą osobę

 (1.2) książk. niszczyć, tępić, uśmiercać masowo

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛ̇ɕɔ̃ntˈkɔvat͡ɕ, AS: ʒ́ėśõntkovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziesiątek mrz., dziesiątkowanie n., zdziesiątkowanie n., dziesiętnik m., dziesiątak m., dziesięcina ż., dziesiątka ż.

 czas. zdziesiątkować dk.

 przym. dziesiątkowy, dziesiętny, dziesiąty

 licz. dziesięć, dziesięcioro

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) decymować

Wiktionary


dziesiątkowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) książk. hist. zabijanie co dziesiątej osoby;

 (1.2) książk. masowe niszczenie, tępienie, uśmiercanie

Wiktionary

Decymacja (łac. decimatio – dziesiątkowanie) – kara stosowana w armiach starożytnych oraz w niektórych wojskach nowożytnych państw autorytarnych, polegająca na zabiciu (ścięciu lub rozstrzelaniu) co dziesiątego żołnierza ukaranego oddziału.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. dziesiona ż., zdziesiątkowanie n., dziesiątka ż., dziesiętnik m., dziesiątak m., dziesięcina ż.

 czas. dziesiątkować ndk., zdziesiątkować ndk.

 przym. dziesiątkowy, dziesiętny, dziesiąty

 licz. dziesięć, dziesięcioro

Wiktionary


dziesiątkowy

przymiotnik od: dziesiątka


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z liczbą dziesięć, dotyczący liczby dziesięć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziesiątek mrz., dziesiątkowanie n., zdziesiątkowanie n., dziesiętnik m., dziesiątak m., dziesięcina ż., dziesiątka ż.

 czas. dziesiątkować ndk., zdziesiątkować ndk.

 przym. dziesiętny, dziesiąty

 licz. dziesięć, dziesięcioro

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dziesiętny, decymalny

Wiktionary


dziesiąty

liczebnik porządkowy odpowiadający liczbie 10


SJP.pl

przymiotnik odliczebnikowy

 (1.1) od 10

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) dzień miesiąca po dziewiątym

rzeczownik, rodzaj żeński

 (3.1) dziesiąta: godzina dziesiąta

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Konrad ma już dziesiątą dziewczynę w tym miesiącu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: d͡ʑɛ̇ˈɕɔ̃ntɨ, AS: ʒ́ėśõnty

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziesiona ż., dziesiątek mrz., dziesiętnik m., dziesiątak m., dziesięcina ż., dziesiątka ż., dziesiąta ż., dziesiątkowanie n., zdziesiątkowanie n.

 czas. dziesiątkować ndk., zdziesiątkować ndk.

 przym. dziesiątkowy, dziesiętny

 licz. dziesięć, dziesięcioro

 przedr. dziesięcio-

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) 10.

Wiktionary


dziesięć

liczebnik oznaczający liczbę 10


SJP.pl

liczebnik główny

 (1.1) liczba 10

Wiktionary

10 (dziesięć) – liczba naturalna następująca po 9 i poprzedzająca 11.Warunek podzielności zapisanej w systemie dziesiętnym liczby przez 10 jest spełniony wówczas, gdy ostatnia cyfra dzielnej to zero.

10 jest także podstawą najczęściej stosowanego systemu pozycyjnego – dziesiętnego. Prawdopodobnie wynika to z posiadania przez ludzi 10 palców u rąk.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W teleturnieju udział brało dziesięciu panów i dziesięć pań.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕ, AS: ʒ́ėśė̃ńć

Wiktionary

Powiązane:

 zob. 10.

 rzecz. dziesiątka ż., dziesiątak m., dziesięcina ż., dziesiętnik m., dziesiątkowanie n., zdziesiątkowanie n., dziesięciorzenie n.

 czas. dziesięciorzyć ndk., dziesiątkować ndk., zdziesiątkować dk.

 przym. dziesiąty, dziesiątkowy, dziesiętny

 przysł. dziesiątkowo

 licz. dziesięcioro

 temsłow. dziesięcio-, -dziesiąt

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zapis arabski 10, zapis rzymski X

Wiktionary


dziesięcina

1. dawny podatek na rzecz instytucji kościelnych, stanowiący dziesiątą część plonów lub dochodu, pierwotnie przekazywany w naturze, później w formie pieniężnej;
2. rosyjska jednostka powierzchni gruntów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) hist. obecnie rzad. podatek na rzecz instytucji kościelnych, wynoszący dziesiątą część dochodów;

Wiktionary

Dziesięcina – podatek religijny w judaizmie i chrześcijaństwie. Obowiązkowe świadczenie pieniężne lub rzeczowe w postaci dziesiątej części swojego dochodu na rzecz Kościoła, przeznaczone głównie na rzecz utrzymania duchowieństwa. Obecnie praktyka składania dziesięciny obecna jest tylko w niektórych Kościołach protestanckich, dziesięcinę płacą również mormoni.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. dziesiona ż., dziesiątka ż., dziesiętnik m., dziesiątak m., dziesięciornica ż., dziesiąta ż., zdziesiątkowanie n., dziesiątkowanie n.

 przym. dziesięcinny, dziesiętny, dziesiątkowy, dziesiąty

 licz. dziesięć, dziesięcioro

 czas. dziesiątkować, zdziesiątkować

Wiktionary


dziesięcinny

dziesięcina


SJP.pl

Patrz:

dziesięcina

dziesięcioarowy

mający powierzchnię 10 arów


SJP.pl


dziesięcioboczny

dotyczący dziesięcioboku, mający dziesięć boków, ograniczony dziesięcioma płaszczyznami itp.


SJP.pl


dziesięcioboista

zawodnik biorący udział w dziesięcioboju


SJP.pl


dziesięcioboistka

dziesięcioboista


SJP.pl

Patrz:

dziesięcioboista

dziesięciobój

dyscyplina sportowa (przeważnie lekkoatletyczna) złożona z dziesięciu konkurencji; decathlon


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) sport. dyscyplina sportowa w której współzawodniczy się w dziesięciu różnych konkurencjach, a zwycięża ten kto łącznie zdobędzie najwięcej punktów;

Wiktionary

Dziesięciobój – (decathlon) konkurencja lekkoatletyczna na otwartym stadionie, rozgrywana tylko przez mężczyzn, w skład której wchodzi 10 konkurencji. W hali mężczyźni rozgrywają siedmiobój.

Dziesięciobój rozgrywany jest w ciągu 2 dni:

  • I dzień: bieg na 100 m, skok w dal, pchnięcie kulą, skok wzwyż, bieg na 400 m;
  • II dzień: bieg na 110 m przez płotki, rzut dyskiem, skok o tyczce, rzut oszczepem, bieg na 1500 m.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. dziesięcioboista mos., dziesięcioboistka ż.

Wiktionary


dziesięciobok

wielokąt mający 10 kątów; dekagon; dziesięciokąt


SJP.pl


dziesięciocentówka

moneta o nominale dziesięciu centów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) numizm. moneta o nominale dziesięciu centów

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Chłopcu wypadła dziesięciocentówka i potoczyła się po drewnianej podłodze.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔt͡sɛ̃nˈtufka, AS: ʒ́ėśė̃ńćocẽntufka

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dziesięciocentowy

Wiktionary


dziesięciocentowy

mający wartość dziesięciu centów


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) liczący dziesięć centów, mający wartość dziesięciu centów

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W starej anegdocie amerykański multimiliarder Rockefeller dał kierowcy taksówki skromny, dziesięciocentowy napiwek.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔt͡sɛ̃nˈtɔvɨ, AS: ʒ́ėśė̃ńćocẽntovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziesięciocentówka

Wiktionary


dziesięcioczłonowy

przymiotnik

 (1.1) liczący dziesięć członów, składający się z dziesięciu członów

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔt͡ʃwɔ̃ˈnɔvɨ, AS: ʒ́ėśė̃ńćoču̯õnovy

Wiktionary


dziesięciodniówka

potocznie o czymś, co odbywa się wciągu dziesięciu dni, obejmuje dziesięć dni następujących po sobie


SJP.pl

Dziesięciodniówka – termin oznaczający okres dziesięciu dni.

Mianem dziesięciodniówki określa się czas dziesięciu dni, np. stanowiący okres trwania przedsięwzięcia.

Pod określeniem dziesięciodniówka zwykło nazywać się także czasopismo ukazujące się co dziesięć dni (zwane także „Dziesięciodniowiec” i „dekadówka”). Jako dziesięciodniówki były wydawane np.: „Myśl Niepodległa”, „Wolnomyśliciel Polski”, „Gazeta Sanocka – Autosan”, „Głos Świdnika”.

Wikipedia


dziesięciodniowy

mający dziesięć dni, trwający dziesięć dni itp.


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) trwający dziesięć dni

 (1.2) będący w wieku dziesięciu dni

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Np. dziesięciodniowe zwiedzanie najsławniejszych zabytków Grecji kosztuje (z pełnym wyżywieniem i zakwaterowaniem w pokoju trzyosobowym) 2118 zł.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔˈdʲɲɔvɨ, AS: ʒ́ėśė̃ńćodʹńovy

Wiktionary


dziesięciodolarówka

banknot lub moneta wartości dziesięciu dolarów


SJP.pl


dziesięciodrzwiowy

przymiotnik

 (1.1) mający dziesięcioro drzwi

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔˈḍʒvʲjɔvɨ, AS: ʒ́ėśė̃ńćoḍžvʹi ̯ovy

Wiktionary


dziesięcioetapowo

przysłówek sposobu

 (1.1) w dziesięciu etapach, fazach

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔɛtaˈpɔvɔ, AS: ʒ́ėśė̃ńćoetapovo

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dziesięcioetapowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dziesięciofazowo, dziesięciostopniowo

Wiktionary


dziesięcioetapowy

przymiotnik

 (1.1) składający się z dziesięciu etapów

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔɛtaˈpɔvɨ, AS: ʒ́ėśė̃ńćoetapovy

Wiktionary

Powiązane:

 przysł. dziesięcioetapowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dziesięciostopniowy, dziesięciofazowy

Wiktionary


dziesięciofazowo

przysłówek sposobu

 (1.1) w dziesięciu fazach, etapach

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔfaˈzɔvɔ, AS: ʒ́ėśė̃ńćofazovo

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dziesięciofazowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dziesięcioetapowo, dziesięciostopniowo

Wiktionary


dziesięciofazowy

przymiotnik

 (1.1) składający się z dziesięciu faz, etapów

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔfaˈzɔvɨ, AS: ʒ́ėśė̃ńćofazovy

Wiktionary

Powiązane:

 przysł. dziesięciofazowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dziesięciostopniowy, dziesięcioetapowy

Wiktionary


dziesięciogodzinny

trwający dziesięć godzin


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) trwający dziesięć godzin

 (1.2) będący w wieku dziesięciu godzin

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Również ostatnie podtopienia nie przyniosły większych zniszczeń. Skończyło się na dziesięciogodzinnym dyżurze, aby osuwiska nie posypały się na powiatową drogę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔɡɔˈd͡ʑĩnːɨ, AS: ʒ́ėśė̃ńćogoʒ́ĩ•ny

Wiktionary


dziesięciogroszówka

moneta wartości dziesięciu groszy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) moneta, której wartość wynosi dziesięć groszy

Wiktionary

Wymowa:

IPA: d͡ʑɛ̇ˈɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔɡrɔˈʃufka, AS: ʒ́ėśė̃ńćogrošufka

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dziesięciogroszowy

Wiktionary


dziesięciogroszowy

mający wartość dziesięciu groszy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający wartość dziesięciu groszy, kosztujący dziesięć groszy

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔɡrɔˈʃɔvɨ, AS: ʒ́ėśė̃ńćogrošovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziesięciogroszówka ż.

Wiktionary


dziesięciogłowy

mający dziesięć głów


SJP.pl


dziesięcioipółletni

mający dziesięć lat i pół roku


SJP.pl


dziesięcioipółmilionowy

liczący dziesięć i pół miliona czegoś


SJP.pl


dziesięciojęzyczny

przymiotnik

 (1.1) posługujący się dziesięcioma językami

 (1.2) napisany w dziesięciu językach

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Trzeba jednak mieć świadomość, że polska terminologia żeglarska już istnieje (został nawet w Polsce wydany dziesięciojęzyczny słownik terminologii żeglarskiej), a nie tworzyć niepotrzebne neologizmy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔ̇jɛ̃w̃ˈzɨt͡ʃnɨ, AS: ʒ́ėśė̃ńćȯi ̯ẽũ̯zyčny

Wiktionary


dziesięciokącik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od dziesięciokąt

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To nie dziesięciokąt, lecz tylko mały dziesięciokącik.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziesięciokąt m.

Wiktionary


dziesięciokąt

wielokąt mający 10 kątów; dekagon; dziesięciobok


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) geom. wielokąt o dziesięciu bokach

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dziesięciokątny

 rzecz. dziesięciokącik mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dziesięciobok

Wiktionary


dziesięciokątny

mający dziesięć kątów; dekagonalny


SJP.pl


dziesięciokilogramowy

1. ważący 10 kilogramów;
2. przeznaczony na 10 kilogramów czegoś


SJP.pl


dziesięciokilometrowy

mający długość dziesięciu kilometrów, składający się z dziesięciu kilometrów


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który ma wielkość (długość) dziesięciu kilometrów

Wiktionary


dziesięciokilowy

potocznie: dziesięciokilogramowy


SJP.pl


dziesięcioklasowy

obejmujący dziesięć klas, mający dziesięć klas


SJP.pl


dziesięciokolumnowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) taki, który składa się z dziesięciu kolumn

Wiktionary


dziesięciokondygnacyjny

przymiotnik relacyjny

 (1.1) taki, który ma dziesięć kondygnacji

Wiktionary


dziesięciokonny

1. o pojeździe: zaprzężony w dziesięć koni;
2. o silniku: mający moc dziesięciu koni mechanicznych


SJP.pl


dziesięciokoronówka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) moneta o nominale 10 koron

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔkɔrɔ̃ˈnufka, AS: ʒ́ėśė̃ńćokorõnufka

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dziesięciokoronowy

Wiktionary


dziesięciokoronowy

przymiotnik

 (1.1) mający wartość/liczący/wynoszący 10 koron

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔkɔrɔ̃ˈnɔvɨ, AS: ʒ́ėśė̃ńćokorõnovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziesięciokoronówka

Wiktionary


dziesięciokołowy

przymiotnik

 (1.1) taki, który ma dziesięć kół

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔkɔˈwɔvɨ, AS: ʒ́ėśė̃ńćokou̯ovy

Wiktionary


dziesięciokroć

dziesięć razy; dziesięciokrotnie; dziesięćkroć


SJP.pl

przysłówek

 (1.1) przest. dziś książk. dziesięć razy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziesięciokrotność ż.

 przym. dziesięciokrotny

 licz. dziesięćkroć, dziesięciokrotnie

 przysł. dziesięciokrotnie, dziesięćkroć

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dziesięćkroć, dziesięciokrotnie

Wiktionary


dziesięciokrotnie

przysłówek

 (1.1) dziesięć razy

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔˈkrɔtʲɲɛ, AS: ʒ́ėśė̃ńćokrotʹńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziesięciokrotność ż.

 przym. dziesięciokrotny

 przysł. dziesięciokroć, dziesięćkroć

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przest. dziesięciokroć, dziesięćkroć

Wiktionary


dziesięciokrotność

dziesięciokrotny


SJP.pl

Patrz:

dziesięciokrotny

dziesięciokrotny

1. powtarzający się dziesięć razy;
2. dziesięć razy większy lub mniejszy od czegoś porównywanego


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) odbywający się/powtarzający się dziesięć razy

 (1.2) taki, który osiągnął/zdobył/robił coś dziesięć razy

 (1.3) dziesięć razy większy bądź mniejszy od czegoś

Wiktionary

Przykłady

 (1.3) Zapowiedział dziesięciokrotny wzrost obrotów - ze 100 mld do biliona zł tygodniowo.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔˈkrɔtnɨ, AS: ʒ́ėśė̃ńćokrotny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziesięciokrotność ż.

 przysł. dziesięciokrotnie, dziesięciokroć, dziesięćkroć

Wiktionary


dziesięciolatek

chłopiec dziesięcioletni


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) dziecko w wieku dziesięciu lat

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (2.1) zwierzę, roślina lub rzecz mająca dziesięć lat

forma rzeczownika.

 (3.1) D. lm. od dziesięciolatka

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W konkursie przedmiotowym zwyciężył dziesięciolatek, pokonując starszych rywali.

 (2.1) Niejedno dwuletnie autko wygląda gorzej niż mój dziesięciolatek.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔˈlatɛk, AS: ʒ́ėśė̃ńćolatek

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dziesięcioletni

 rzecz. dziesięciolecie n., dziesięciolatka

Wiktionary


dziesięciolatka

1. dziewczynka albo samica zwierząt mająca dziesięć lat;
2. okres obejmujący dziesięć lat


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) dziewczynka mająca dziesięć lat

 (1.2) zwierzę, rzecz lub roślina mająca dziesięć lat

 (1.3) dziesięcioletni okres objęty planem gospodarczym

 (1.4) szkoła, w której nauka trwa dziesięć lat

forma rzeczownika.

 (2.1) D., B. lp. od dziesięciolatek

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔˈlatka, AS: ʒ́ėśė̃ńćolatka

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dziesięcioletni

 rzecz. dziesięciolatek m., dziesięciolecie n.

Wiktionary


dziesięciolatki

chłopiec dziesięcioletni


SJP.pl


dziesięciolecie

1. okres dziesięciu lat;
2. dziesiąta rocznica czegoś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) okres dziesięciu lat

 (1.2) dziesiąta rocznica (w latach)

Wiktionary

Dziesięciolecie, dekada (gr. déka „dziesięć”) – pojęcie oznaczające pewien czas. Najczęściej wyrazu „dekada” używa się dla okresu 10 lat. Można jednak tego określenia używać również dla dziesięciu miesięcy, tygodni lub dni.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W ostatnim dziesięcioleciu produkt krajowy brutto wzrósł dwukrotnie.

 (1.2) Dzisiaj obchodzimy dziesięciolecie istnienia naszej firmy na rynku.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔˈlɛt͡ɕɛ, AS: ʒ́ėśė̃ńćoleće

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziesięciolatek m., dziesięciolatka ż.

 przym. dziesięcioletni

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dekada

Wiktionary


dziesięcioletni

1. trwający dziesięć lat; przypadający za dziesięć lat;
2. będący w wieku dziesięciu lat, mający dziesięć lat


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający dziesięć lat

 (1.2) trwający dziesięć lat

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Od stołu zerwał się pochylony dotąd nad zeszytem dziesięcioletni brat Zygmunt.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔˈlɛtʲɲi, AS: ʒ́ėśė̃ńćoletʹńi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziesięciolecie n., dziesięciolatek m., dziesięciolatka ż.

Wiktionary


dziesięcioliterowy

złożony z dziesięciu liter


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który składa się z dziesięciu liter

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Moje imię jest dziesięcioliterowe.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: d͡ʑɛ̇ˈɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔˌlʲitɛˈrɔvɨ, AS: ʒ́ėśė̃ńćolʹiterovy

Wiktionary


dziesięciolitrowy

1. mający pojemność dziesięciu litrów;
2. zawierający dziesięć litrów czegoś


SJP.pl


dziesięciometrowiec

autobus długości 10 metrów


SJP.pl


dziesięciometrowy

mający długość dziesięciu metrów, wynoszący dziesięć metrów


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) mierzący dziesięć metrów albo dziesięć metrów kwadratowych

Wiktionary


dziesięciomiesięczny

mający dziesięć miesięcy, trwający dziesięć miesięcy itp.


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) trwający dziesięć miesięcy

 (1.2) będący w wieku dziesięciu miesięcy

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Dziesięciomiesięczne dziecko z ciężką biegunką oddawało stolce kilkanaście razy dziennie, było wychudzone, wybitnie nadpobudliwe, miało kłopoty ze snem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔ̃mʲjɛ̇ˈɕɛ̃n͇t͡ʃnɨ, AS: ʒ́ėśė̃ńćõmʹi ̯ėśṇčny

Wiktionary


dziesięciomilionowy

liczący dziesięć milionów czegoś


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) od 10000000

Wiktionary


dziesięciominutowy

trwający dziesięć minut


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) trwający dziesięć minut

Wiktionary


dziesięcionóg

przedstawiciel rzędu skorupiaków, obejmującego ponad 6000 gatunków; zwykle pierwsza para odnóży przekształcona w szczypce; np.: rak, krab, langusta, homar, krewetka


SJP.pl


dziesięcionogi

rząd skorupiaków z podgromady pancerzowców, obejmujący ponad 6000 gatunków; należą tu raki, kraby, krewetki


SJP.pl

Dziesięcionogi (Decapoda) – rząd skorupiaków wyższych liczący ponad 6000 gatunków z nadrzędu raków właściwych (Eucarida), u których zwykle pierwsza para odnóży krocznych jest przekształcona w duże szczypce. Obejmuje kraby, homary, krewetki, raki oraz kilka mniej znanych rodzin.

Wikipedia


dziesięcionożny

mający dziesięć nóg


SJP.pl


dziesięcioodcinkowy

złożony z dziesięciu odcinków


SJP.pl


dziesięcioosobowy

złożony z dziesięciu osób; mogący pomieścić dziesięć osób


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) przeznaczony dla dziesięciu osób, mogący pomieścić dziesięć osób

 (1.2) złożony z dziesięciu osób, wykonywany przez dziesięć osób

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Ze schroniska nad Morskim Okiem wyruszył ratownik dyżurny, z centrali wyjechała dziesięcioosobowa grupa ratowników.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔːsɔˈbɔvɨ, AS: ʒ́ėśė̃ńć•osobovy

Wiktionary


dziesięciopak

1. zgrzewka zawierająca dziesięć jednostek danego produktu, np. piwa, wody mineralnej;
2. potocznie: wyćwiczone mięśnie brzucha; sześciopak, ABS, six-pack, kaloryfer, kratka, ośmiopak


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) hand. paczka zbiorcza po dziesięć sztuk towaru

Wiktionary


dziesięciopalcowy

1. zwykle w odniesieniu do ludzkich dłoni, stóp: mający dziesięć palców;
2. wykonywany dziesięcioma palcami


SJP.pl


dziesięciopensówka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) numizm. moneta o nominale dziesięciu pensów

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔpɛ̃w̃ˈsufka, AS: ʒ́ėśė̃ńćopẽũ̯sufka

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dziesięciopensowy

Wiktionary


dziesięciopensowy

przymiotnik

 (1.1) liczący dziesięć pensów, mający wartość dziesięciu pensów

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔpɛ̃w̃ˈsɔvɨ, AS: ʒ́ėśė̃ńćopẽũ̯sovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziesięciopensówka

Wiktionary


dziesięciopiętrowiec

potocznie: budynek dziesięciopiętrowy


SJP.pl


dziesięciopiętrowy

mający dziesięć pięter


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) złożony z parteru i dziesięciu wyższych kondygnacji

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Marzena mieszkała ze swoją matką na Kwiatowej w dziesięciopiętrowym bloku, pod numerem 19.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziesięciopiętrowiec mrz.

Wiktionary


dziesięcioplamek

gielas dziesięcioplamek - gatunek chrząszcza z rodziny biedronkowatych


SJP.pl


dziesięciopokojowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) z dziesięcioma pokojami

Wiktionary


dziesięcioprocentowy

stanowiący dziesięć procent czegoś


SJP.pl


dziesięcioprzejazdowy

np. karnet dziesięcioprzejazdowy: uprawniający do dziesięciu przejazdów


SJP.pl


dziesięciopunktowy

1. składający się z dziesięciu punktów;
2. mający wymiar dziesięciu punktów (np. czcionka)


SJP.pl


dziesięciopłaszczyznowy

przymiotnik

 (1.1) rozmieszczony na dziesięciu płaszczyznach

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔpwaʃt͡ʃɨzˈnɔvɨ, AS: ʒ́ėśė̃ńćopu̯aščyznovy

Wiktionary


dziesięcioraczek

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) każde z dziesięciorga dzieci urodzonych z jednej ciąży mnogiej

Wiktionary


dziesięcioraki

występujący w dziesięciu rodzajach, gatunkach, odmianach itp.


SJP.pl

liczebnik wieloraki

 (1.1) dotyczący dziesięciu typów, rodzajów

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔˈraci, AS: ʒ́ėśė̃ńćoraḱi

Wiktionary

Powiązane:

 przysł. dziesięciorako

Wiktionary


dziesięciorako

przysłówek sposobu

 (1.1) przysł. od przymiotnika → dziesięcioraki

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔˈrakɔ, AS: ʒ́ėśė̃ńćorako

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dziesięcioraki

 licz. dziesięcioraki

Wiktionary


dziesięcioramienny

mający dziesięć ramion, odnóg itp.


SJP.pl


dziesięciornica

ogólna nazwa każdego zwierzęcia należącego do dziesięciornic, rzędu głowonogów


SJP.pl


dziesięciornice

rząd głowonogów mających otwór gębowy otoczony 10 ramionami, w tym dwoma służącymi do chwytania zdobyczy; do tego podrzędu zaliczane są kalmary (kałamarnice), mątwy i belemnity (grupa wymarła)


SJP.pl

Dziesięciornice (Decapodiformes) – nadrząd głowonogów z podgromady płaszczoobrosłych (Coleoidea) obejmujący mątwy, mątewki i kałamarnice (kalmary) – zwierzęta bardzo zróżnicowane pod względem wielkości, kształtów i zajmowanych siedlisk. Znanych jest około 450 gatunków. Niektóre (np. strzalikowate, kalmarowate i mątwowate) są poławiane gospodarczo.

Wikipedia


dziesięcioro

liczebnik zbiorowy odpowiadający liczbie 10, używany w odniesieniu do osób różnej płci, dzieci i młodych zwierząt oraz do przedmiotów o nazwie występującej tylko w liczbie mnogiej


SJP.pl

liczebnik zbiorowy

 (1.1) …odpowiadający liczbie 10

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dziesięcioro uczniów z naszej klasy (sześciu chłopców i cztery dziewczynki) zakwalifikowało się do finału konkursu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲˈt͡ɕɔrɔ, AS: ʒ́ėśė̃ńćoro

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziesiątek mrz., dziesiątka ż., dziesiętnik m., dziesiątak m., dziesięcina ż., dziesiątkowanie n., zdziesiątkowanie n., dziesiąta ż.

 czas. dziesiątkować ndk., zdziesiątkować ndk.

 przym. dziesiątkowy, dziesiętny, dziesiąty

 licz. dziesięć

 przedr. dziesięcio-

Wiktionary


dziesięciorublówka

moneta lub banknot o nominale dziesięciu rubli


SJP.pl


dziesięciorublowy

mający wartość dziesięciu rubli


SJP.pl


dziesięciościan

bryła ograniczona dziesięcioma wielokątami regularnymi; dekaedr


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) geom. wielościan o dziesieciu ścianach

Wiktionary


dziesięciostopniowo

przysłówek sposobu

 (1.1) w dziesięciu etapach, fazach

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔstɔpʲˈɲɔvɔ, AS: ʒ́ėśė̃ńćostopʹńovo

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dziesięciostopniowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dziesięcioetapowo, dziesięciofazowo

Wiktionary


dziesięciostopniowy

1. mający dziesięć stopni (w jakiejś skali);
2. mający dziesięć stopni, etapów


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) składający się z dziesięciu stopni, schodków

 (1.2) składający się z dziesięciu stopni, etapów

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔstɔpʲˈɲɔvɨ, AS: ʒ́ėśė̃ńćostopʹńovy

Wiktionary

Powiązane:

 (1.2) przysł. dziesięciostopniowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) dziesięcioetapowy, dziesięciofazowy

Wiktionary


dziesięciostrunny

przymiotnik relacyjny

 (1.1) mający dziesięć strun

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Greczynka grała na dziesięciostrunnej harfie.

Wiktionary


dziesięciosylabowy

przymiotnik

 (1.1) liczący dziesięć sylab, składający się z dziesięciu sylab

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔsɨlaˈbɔvɨ, AS: ʒ́ėśė̃ńćosylabovy

Wiktionary


dziesięciotomowy

przymiotnik

 (1.1) składający się z dziesięciu tomów, zawarty w dziesięciu tomach, wydany w dziesięciu tomach

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔtɔ̃ˈmɔvɨ, AS: ʒ́ėśė̃ńćotõmovy

Wiktionary


dziesięciotygodniowy

przymiotnik

 (1.1) trwający dziesięć tygodni

 (1.2) będący w wieku dziesięciu tygodni

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Potem wróciłem do Berlina i przeszedłem dziesięciotygodniowy kurs przyszłych wyższych dowódców SS i policji.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔtɨɡɔdʲˈɲɔvɨ, AS: ʒ́ėśė̃ńćotygodʹńovy

Wiktionary


dziesięciotysięcznik

statek o nośności dziesięciu tysięcy ton


SJP.pl

Wikipedia


dziesięciotysięczny

przymiotnik odliczebnikowy

 (1.1) będący ostatnim elementem zbioru wielkości dziesięciu tysięcy

 (1.2) zawierający dziesięć tysięcy jednostek

 (1.3) będący jedną z dziesięciu tysięcy części

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Stefan okazał się dziesięciotysięcznym klientem biura podróży.

 (1.2) Jego dziesięciotysięczna armia zdoła pokonać dwukrotnie większą armię wroga.

Wiktionary


dziesięciowarstwowy

przymiotnik

 (1.1) liczący dziesięć warstw, składający się z dziesięciu warstw

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔvarˈstfɔvɨ, AS: ʒ́ėśė̃ńćovarstfovy

Wiktionary


dziesięciowiosłówka

łódź o dziesięciu wiosłach


SJP.pl


dziesięciowodny

w chemii: zawierający 10 cząsteczek wody


SJP.pl


dziesięciozębny

mający dziesięć zębów


SJP.pl


dziesięciozgłoskowiec

rodzaj utworu poetyckiego, w którym każdy wers składa się z dziesięciu zgłosek


SJP.pl

Dziesięciozgłoskowiec – forma wierszowa złożona z dziesięciu sylab. We wczesnej poezji polskiej występuje między innymi w twórczości Mikołaja Reja. Prawdopodobnie miał bardzo długą tradycję, wywodzącą się być może z czasów pogańskich, prasłowiańskich, za czym przemawia jego popularność na Bałkanach.

Wikipedia


dziesięciozgłoskowy

złożony z dziesięciu zgłosek (sylab); dziesięciosylabowy


SJP.pl


dziesięciozłotówka

banknot lub moneta o nominale dziesięciu złotych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) moneta lub banknot którego wartość wynosi dziesięć złotych

Wiktionary

Wymowa:

IPA: d͡ʑɛ̇ˈɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔzwɔˈtufka, AS: ʒ́ėśė̃ńćozu̯otufka

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dziesięciozłotowy

Wiktionary


dziesięciozłotowy

mający wartość dziesięciu złotych


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający wartość dziesięciu złotych

 (1.2) wynoszący dziesięć złotych

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na banknocie dziesięciozłotowym widnieje niewielki kwadrat.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziesięciozłotówka ż.

Wiktionary


dziesięćkroć

dziesięć razy; dziesięciokrotnie


SJP.pl

przysłówek

 (1.1) przest. dziś książk. dziesięć razy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziesięciokrotność ż.

 przym. dziesięciokrotny

 przysł. dziesięciokroć, dziesięciokrotnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dziesięciokroć, dziesięciokrotnie

Wiktionary


dziesiętnik

1. dowódca dziesięciu żołnierzy; zwierzchnik dowodzący grupą dziesięcioosobową;
2. dawniej: niższy funkcjonariusz policji lub milicji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) książk. przełożony grupy dziesięcioosobowej;

Wiktionary

Dziesiętnik – stosowane w przeszłości określenie dowódcy pododdziału wojska lub policji (milicji), złożonego z dziesięciu wojowników (żołnierzy, funkcjonariuszy).

Dziesięciu dziesiętników wraz ze swoimi podkomendnymi tworzyło oddział złożony ze stu zbrojnych dowodzony przez setnika.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. zdziesiątkowanie n., dziesięcina ż., dziesiątkowanie n., dziesiątka ż.

 czas. zdziesiątkować, dziesiątkować ndk.

 przym. dziesiątkowy, dziesiąty

 licz. dziesięcioro

 liczgł. dziesięć

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kierownik, opiekun, zwierzchnik, dowódca, dziekan, zarządca

Wiktionary


dziesiętny

mający za podstawę liczbę 10, oparty na liczbie 10, np. system dziesiętny (dziesiątkowy), ułamek dziesiętny, logarytm dzisiętny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający za podstawę swego układu lub konstrukcji liczbę 10

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pozwala on na przedstawienie wyników w postaci dziesiętnej, a więc bardzo wygodnej dla użytkownika.

 (1.1) Arkusz samoczynnie zamienia wartość procentową na ułamek dziesiętny.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: d͡ʑɛ̇ˈɕɛ̃ntnɨ, AS: ʒ́ėśntny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziesiątka ż., dziesiątkowanie n., zdziesiątkowanie n., dziesięcina ż.

 czas. dziesiątkować, zdziesiątkować

 przym. dziesiątkowy, dziesiąty

 licz. dziesięć, dziesięcioro

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) decymalny

Wiktionary


dziesiona

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zgrub. od dziesiątka

 (1.2) slang. rozbój; dokonanie kradzieży z użyciem przemocy, najczęściej pobiciem

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Dwóch ogolonych na łyso mężczyzn ukręciło dziesionę na przypadkowej osobie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: d͡ʑɛ̇ˈɕɔ̃na, AS: ʒ́ėśõna

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziesiąty mrz./ż., dziesiątka ż., dziesięcina ż., dziesiąteczka ż., zdziesionoweanie n., dziesiątkowanie n., zdziesiątkowanie n.

 czas. zdziesionować dk., dziesiątkowanie ndk., zdziesiątkowanie dk.

 licz. dziesięć, dziesiąty

 przym. dziesiąty

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) dycha

Wiktionary


dzietniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: dzietny


SJP.pl


dzietność

książkowo: posiadanie dzieci, potomstwa


SJP.pl

Współczynnik dzietności (płodności całkowitej) (ang. Total fertility rate, TFR) – współczynnik określający przeciętną liczbę dzieci, które urodziłaby kobieta w ciągu całego okresu rozrodczego (15−49 lat) przy założeniu, że w poszczególnych fazach tego okresu rodziłaby z intensywnością obserwowaną wśród kobiet w badanym roku.

Wikipedia


dzietny

przestarzałe: mający dzieci, potomstwo; dzieciaty


SJP.pl


dzietrzkowice

wieś w Polsce


SJP.pl

Dzietrzkowice – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie wieruszowskim, w gminie Łubnice.

Wikipedia


dzietrzych

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) stpol. imię|polski|m.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʑɛṭʃɨx, AS: ʒ́eṭšyχ

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Dzietrzyk

:: zdrobn. Dzietrzyszek

Wiktionary


dzieucha

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. dziewczyna

Wiktionary


dziewa

nazwisko


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) daw. dziewczyna

 (1.2) daw. dziewica

Wiktionary

Dziewa – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie inowrocławskim, w gminie Dąbrowa Biskupia.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʑɛva, AS: ʒ́eva

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziewoja ż., dziewczyna ż., dziewczynka ż., dziewka ż., dziewica ż., dziewictwo n., dziewiczość ż., dziewczęcość ż., dzieweczka ż., dziwka ż., dziewucha ż., dziewczę ż.

 przym. dziewczęcy, dziewczyński, dziewiczy

 przysł. dziewczęco, dziewiczo

Wiktionary


dziewanna

dwuletnia roślina zielna z rodziny trędownikowatych, występująca w 320 gatunkach na obszarze śródziemnomorskim (po Indie i północną Afrykę) oraz nielicznie na obszarach o klimacie umiarkowanym, znajdująca zastosowanie jako roślina lecznicza oraz ozdobna


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) bot. nazwa systematyczna|Verbascum|L.|ref=tak., roślina z rodziny trędownikowatych, uprawiana dla okazałych kwiatostanów;

Wiktionary

  • Dziewanna – bogini słowiańska.
  • dziewanna – roślina z rodziny trędownikowatych.
  • (471143) Dziewanna – 2010 EK139, planetoida z grupy obiektów transneptunowych

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Mimo że wiele gatunków owadów odwiedza kwiaty dziewanny, tylko niektórzy przedstawiciele pszczołowatych dokonują skutecznego zapylenia.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: d͡ʑɛˈvãnːa, AS: ʒ́evã•na

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) stpol. bylek, lud. dziewanna wielka, dziwizna, knotnica

Wiktionary


dziewannowiec

mrzyk dziewannowiec - gatunek chrząszcza z rodziny skórnikowatych


SJP.pl


dziewanowski

nazwisko


SJP.pl


dziewałtowski

nazwisko


SJP.pl


dziewczątko

zdrobnienie od: dziewczę; pieszczotliwie o dziecku płci żeńskiej


SJP.pl


dziewczę

1. (w liczbie pojedynczej) przestarzale, obecnie ironicznie: młoda, dorastająca kobieta; podlotek, dzierlatka;
2. (w liczbie mnogiej) dziewczyna


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) przest. dojrzewająca, młodziutka dziewczyna

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Gdybyś dbał o zdrowie, to nie leżałbyś w domu, a bawiłbyś się z dziewczętami na dyskotece.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʑɛft͡ʃɛ, AS: ʒ́efče

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziewczyna ż., dziewczynka ż., dziewa ż., dziewucha ż., dziewoja ż.

 przym. dziewczęcy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) podlotek, panna

Wiktionary


dziewczęcość

dziewczęcy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co dziewczęce

Wiktionary

Patrz:

dziewczęcy

Powiązane:

 przym. dziewczęcy

 przysł. dziewczęco

 rzecz. dziewa ż.

Wiktionary


dziewczęctwo

dziewczęcy


SJP.pl

Patrz:

dziewczęcy

dziewczęcy

1. właściwy dziewczęctwu, odnoszący się do wieku pośredniego między dziecięctwem a wiekiem młodzieńczym; dziewczyński;
2. złożony z dziewcząt, np. zespół dziewczęcy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący dziewczyny, taki, jak u dziewczyny/dziewczynki

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ten sklep oferuje ubrania dziewczęce.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: d͡ʑɛfˈt͡ʃɛ̃nt͡sɨ, AS: ʒ́efčncy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziewczyna ż., dziewczę n., dziewucha ż., dziewa ż., dziewczęcość ż.

 przysł. dziewczęco

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dziewczy

Wiktionary


dziewczy

przymiotnik

 (1.1) stpol. dziewczęcy, dziewiczy

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʑɛft͡ʃɨ, AS: ʒ́efčy

Wiktionary


dziewczyna

młoda, niezamężna kobieta; narzeczona, sympatia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) młoda, niezamężna kobieta

 (1.2) partnerka, nieformalna narzeczona, konkubina

 (1.3) przest. żeńska pomoc domowa

Wiktionary

Dziewczyna (rzadziej: dziewczę, podlotek, dzierlatka; również dziewczynka, zwykle o małych dzieciach) – młody człowiek płci żeńskiej. Wiek, w którym dziewczyna staje się kobietą, jest różny w różnych społeczeństwach. Zwykle przejście z okresu dojrzewania do dojrzałości następuje w wieku kilkunastu lat.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Dziewczyny to nic więcej, jak tylko kłopoty.

 (1.2) Gdy spytałem, czy zostanie moją dziewczyną, wyszeptała spłoniona, że owszem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: d͡ʑɛfˈt͡ʃɨ̃na, AS: ʒ́efčna

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziewa ż., dziewczę n., dziewica ż., dziewka ż., dziewoja ż.

:: zdrobn. dziewczynka ż.

:: zgrub. dziewucha ż., dziewczynisko n.

 przym. dziewczęcy, dziewczyński

 przysł. dziewczęco

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) panna, małolata; gw-pl|Śląsk Cieszyński|dziełucha, dzieucha, dziołcha, dziywka, dziywcze, dziywczyn.

 (1.1-2) dziewoja, laska, gw-pl|Śląsk Cieszyński|galanka.

 (1.2) narzeczona, praw. konkubina

 (1.3) służąca, gw-pl|Śląsk Cieszyński|dziywka.

Wiktionary


dziewczyneczka

pieszczotliwie o dziecku płci żeńskiej; dziewczynka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. zdrobn. od: dziewczynka

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛft͡ʃɨ̃ˈnɛt͡ʃka, AS: ʒ́efčỹnečka

Wiktionary


dziewczyniątko

pieszczotliwie o dziewczynie, młodej pannie


SJP.pl


dziewczynina

ekspresywnie: dziewczyna; dziewucha, dziewczynisko, dziewuszysko


SJP.pl


dziewczynisko

zgrubienie od: dziewczyna; z politowaniem albo żartobliwie o dziewczynie


SJP.pl


dziewczynka

1. dziecko płci żeńskiej;
2. córka;
3. potocznie: młoda kobieta;
4. eufemistycznie: kobieta lekkich obyczajów;
5. potocznie: zniewieściały chłopak


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) dziecko płci żeńskiej

 (1.2) (w stosunku do dorosłej kobiety): eufem. pejor. pot. pieszcz. kobieta lekkich obyczajów, prostytutka

Wiktionary

Dziewczyna (rzadziej: dziewczę, podlotek, dzierlatka; również dziewczynka, zwykle o małych dzieciach) – młody człowiek płci żeńskiej. Wiek, w którym dziewczyna staje się kobietą, jest różny w różnych społeczeństwach. Zwykle przejście z okresu dojrzewania do dojrzałości następuje w wieku kilkunastu lat.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Mała dziewczynka idzie z mamą na plac zabaw.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: d͡ʑɛfˈt͡ʃɨ̃nka, AS: ʒ́efčnka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziewa ż., dziewczę n., dziewczyna ż.

Wiktionary


dziewczynkowatość

dziewczynkowaty


SJP.pl

Patrz:

dziewczynkowaty

dziewczynkowaty

przypominający dziewczynkę; podobny do dziewczynki


SJP.pl


dziewczyński

właściwy dziewczynie (często z odcieniem lekceważenia)


SJP.pl


dziewczyńskość

dziewczyński


SJP.pl

Patrz:

dziewczyński

dziewczyny

młoda, niezamężna kobieta; narzeczona, sympatia


SJP.pl

Dziewczyny – polski zespół muzyczny wykonujący pop, powstały w 2008 jako duet wokalistek, Anny Karamon i Aleksandry Nowak. Skład uzupełnili: perkusista Bogusz Wekka, kontrabasista Maciek Matysiak, gitarzysta Krzysztof Łochowicz i perkusista Artur Lipiński. Zespoł w 2011 wziął udział w pierwszej polskiej edycji programu X Factor.

Wikipedia


dzieweczka

pieszczotliwie lub żartobliwie o dziewczynce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. zdrobn. od: dziewka

Wiktionary

Wymowa:

IPA: d͡ʑɛˈvɛt͡ʃka, AS: ʒ́evečka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziewa ż., dziewucha ż., dziewoja ż.

Wiktionary


dziewiarka

1. kobieta zajmująca się dziewiarstwem;
2. maszyna wytwarzająca dzianiny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) włók. kobieta zajmująca się wyrobem dzianin

 (1.2) włók. maszyna włókiennicza używana do produkcji dzianin

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wciąż był jednym z największych pracodawców w Jarosławiu, upadek firmy oznaczałby klęskę dla rzeszy dziewiarek.

 (1.2) Andrieux zbudował pierwszą funkcjonującą okrągłą dziewiarkę w 1815 r., z ulepszeniem w 1821 r.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziewiarnia ż., dziewiarstwo n., dziewiarz m.

 przym. dziewiarski

Wiktionary


dziewiarnia

zakład lub dział zakładu produkujący wyroby dziewiarskie


SJP.pl


dziewiarski

dziewiarstwo


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z dziewiarstwem, dotyczący dziewiarstwa

Wiktionary

Patrz:

dziewiarstwo

Powiązane:

 rzecz. dziewiarz mos., dziewiarstwo n., dziewiarka ż.

Wiktionary


dziewiarstwo

produkcja dzianin


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) włók. dział przemysłu lub rękodzielnictwa polegający na produkcji dzianin;

Wiktionary

Dziewiarstwo – dział rękodzieła lub przemysłu włókienniczego zajmujący się wytwarzaniem różnego rodzaju dzianin. Proces ten może być wykonywany ręcznie, za pomocą drutów dziewiarskich lub szydełek, a także mechanicznie – przy użyciu maszyn dziewiarskich. Dziewiarstwem określa się również samą technikę wytwarzania dzianin.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) We wszystkich większych zakładach przemysłowych koła SNT NOT zorganizowały punkty konsultacyjne, spotkania ze specjalistami z dziedziny dziewiarstwa oraz pracownikami naukowymi.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziewiarka ż., dziewiarnia ż., dziewiarz m.

 przym. dziewiarski

Wiktionary


dziewiarz

osoba zajmująca się wyrobem dzianin


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) włók. osoba zajmująca się wyrobem dzianin

Wiktionary

Dziewiarstwo – dział rękodzieła lub przemysłu włókienniczego zajmujący się wytwarzaniem różnego rodzaju dzianin. Proces ten może być wykonywany ręcznie, za pomocą drutów dziewiarskich lub szydełek, a także mechanicznie – przy użyciu maszyn dziewiarskich. Dziewiarstwem określa się również samą technikę wytwarzania dzianin.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W trzyletniej szkole zawodowej niewidoma młodzież uczy się zawodów: dziewiarza maszynowego, ślusarza, introligatora, szczotkarza i plecionkarza (koszykarza).

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziewiarka ż., dziewiarnia ż., dziewiarstwo ż.

 przym. dziewiarski

Wiktionary


dziewiąta

godzina dziewiąta


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) godzina 9 rano lub wieczorem

forma przymiotnika.

 (2.1) M. i W. ż. lp. od: dziewiąty

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Umówiłem się z nią na dziewiątą.

Wiktionary

Powiązane:

 licz. dziewięć

 przym. dziewiąty

Wiktionary


dziewiątak

ktoś związany z obiektem (np. drużyną, oddziałem) oznaczonym liczbą 9


SJP.pl


dziewiąteczka

zdrobnienie od: dziewiątka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: dziewiątka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziewiątka ż.

 licz. dziewięć

Wiktionary


dziewiątka

1. grupa dziewięciu osób lub przedmiotów;
2. potocznie o budynku, pokoju, pojeździe lub czymkolwiek, co oznaczone jest liczbą 9


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cyfra 9

 (1.2) grupa dziewięciu osób

 (1.3) karta do gry, oznaczona cyfrą 9

 (1.4) środ. kolej. lokomotywa serii EP09

Wiktionary

Miejscowości w Polsce i ich części
  • Dziewiątka – część wsi Nagórnik, w woj. mazowieckim, w pow. kozienickim, w gminie Sieciechów
  • Dziewiątka – nieoficjalny przysiółek wsi Mosiny, w woj. pomorskim, w pow. człuchowskim, w gminie Człuchów
  • Dziewiątka – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. tureckim, w gminie Kawęczyn

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Krzysiu, bardzo ładnie namalowałeś dziewiątkę.

 (1.2) Czy w regatach może startować dziewiątka bez sternika?

 (1.3) Pokerzysta miał karetę dziewiątek.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: d͡ʑɛˈvʲjɔ̃ntka, AS: ʒ́evʹi ̯õntka

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1) zobacz. dziewięć, 9

Wiktionary


dziewiątkowy

przymiotnik

 (1.1) związany z liczbą dziewięć, dotyczący liczby dziewięć

Wiktionary


dziewiąty

liczebnik porządkowy odpowiadający liczbie 9


SJP.pl

przymiotnik odliczebnikowy

 (1.1) od 9

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) dzień miesiąca po ósmym

rzeczownik, rodzaj żeński

 (3.1) dziewiąta: godzina dziewiąta

Wiktionary

Dziewiąty (IX) – dzielnica Dąbrowy Górniczej, położona ok. 1,5 km na północny wschód od centrum, między Korzeńcem, Trzydziestym i Łęknicami, na północ od torów kolejowych i na południe od Pogorii III.

Nazwa pochodzi od IX pokładu węgla działającej na Korzeńcu w latach 1874-1909 kopalni "Jan", do którego schodzili górnicy zamieszkujący początkowo bezimienną kolonię ubogich domków parterowych – później Dziewiąty. Według innej wersji nazwa pochodzi od numerów katastralnych, czyli od urzędowego opisu gruntów i budynków. W latach 20. XX wieku, w okolicach ulicy Narodowej działał Polski Kościół Narodowy.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Urodziłem się dziewiątego (dnia) kwietnia.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: d͡ʑɛˈvʲjɔ̃ntɨ, AS: ʒ́evʹi ̯õnty

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziewiąta ż., dziewiątka ż.

 przedr. dziewięcio-

 licz. dziewięcioro, dziewięć

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) 9.

Wiktionary


dziewica

dziewczyna (kobieta), która nigdy nie odbywała stosunku płciowego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) osoba płci żeńskiej, która nie straciła dziewictwa; kobieta przed pierwszym stosunkiem seksualnym

 (1.2) poet. przest. lub żart. młoda kobieta, panna

Wiktionary

  • dziewica – kobieta, która nie odbyła stosunku seksualnego
  • Dziewica – skała na wzgórzu Cegielnia koło miejscowości Olsztyn
  • Dziewica – skała na wzgórzu Kołoczek w Kroczycach

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W wieku sześćdziesięciu lat była dziewicą.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: d͡ʑɛˈvʲit͡sa, AS: ʒ́evʹica

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziewczyna ż., dziewa ż., dziewictwo

 przym. dziewiczy

 czas. rozdziewiczać

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) stpol. panna

Wiktionary


dziewictwo

1. fizjologiczny stan kobiety przed pierwszym stosunkiem płciowym; panieństwo, cnota;
2. w przenośni: czystość, niewinność


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) fizj. stan kobiety do chwili pierwszego stosunku płciowego; bycie dziewicą

 (1.2) pot. o kobiecie niepodejmowanie nigdy życia płciowego z drugą osobą

Wiktionary

Dziewictwo, również prawictwo – termin określający stan osoby, która nigdy nie podejmowała stosunków seksualnych. Istnieją tradycje kulturowe i religijne, które przywiązują szczególną wartość i znaczenie temu stanowi, zwłaszcza wobec niezamężnych kobiet, kojarzonemu z pojęciami czystości osobistej, honoru i wartości. Utrata dziewictwa bywa nazywana defloracją.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W sztuce lilia jest symbolem dziewictwa i czystości.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziewica ż., dziewiczość ż., dziewa ż.

 czas. rozdziewiczać ndk., rozdziewiczyć dk.

 przym. dziewiczy

 przysł. dziewiczo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) cnota, cnotliwość, niewinność, panieństwo

 (1.2) celibat, cnota, cnotliwość, niewinność

Wiktionary


dziewiczość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co dziewicze

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dziewiczy

 przysł. dziewiczo

 rzecz. dziewa ż., dziewictwo n.

Wiktionary


dziewiczy

1. właściwy dziewicy, należący do dziewicy; panieński;
2. taki, który nie miał stosunku płciowego; niewinny;
3. nieubrudzony, czysty, nieskalany;
4. w pierwotnym, nietkniętym stanie, nieujarzmiony przez człowieka; dziki;
5. błona dziewicza - fałd błony śluzowej u ujścia pochwy dziewiczych kobiet i samic niektórych zwierząt; hymen


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) właściwy dziewicy lub dziewictwu

 (1.2) czysty, świeży

 (1.3) niewinny

 (1.4) nietknięty przez człowieka, pierwotny

Wiktionary

Przykłady

 (1.4) Więc nie mówiłem jej ani o wężach boa, ani o dziewiczych lasach, ani o gwiazdach.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziewica ż., dziewiczość ż., dziewa ż., dziewictwo n.

Wiktionary


dziewięć

liczebnik oznaczający liczbę 9


SJP.pl

liczebnik główny

 (1.1) liczba 9

 (1.2) cyfra 9

Wiktionary

9 (dziewięć) – liczba naturalna następująca po 8 i poprzedzająca 10. 9 jest też cyfrą wykorzystywaną do zapisu liczb w różnych systemach liczbowych, np. w dziesiętnym i szesnastkowym.

Warunkiem podzielności liczby zapisanej w systemie dziesiętnym przez 9 jest podzielność sumy cyfr w danej liczbie przez 9, np.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W teleturnieju udział brało dziewięciu panów i dziewięć pań.

 (1.2) Dziewięćdziesiąt jest zapisywane jako dziewięć-zero.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʑɛvʲjɛ̇̃ɲt͡ɕ, AS: ʒ́evʹi ̯ė̃ńć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziewiąta ż., dziewiątka ż., dziewiąteczka ż.

 przym. dziewiąty

 licz. dziewięcioro

 formsłow. dziewięcio-

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zapis arabski 9, zapis rzymski IX

Wiktionary


dziewięćdziesiąt

[czytaj: dziewieńdziesiąt] liczebnik oznaczający liczbę 90


SJP.pl

liczebnik główny

 (1.1) liczba 90

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na wycieczce do NRD kupiłem za dziewięćdziesiąt dziewięć fenigów singla Neny z piosenką o dziewięćdziesięciu dziewięciu balonach.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛvʲjɛ̇̃ɲˈd͡ʑɛ̇ɕɔ̃nt, AS: ʒ́evʹi ̯ė̃ńʒ́ėśõnt

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziewięćdziesiątka ż.

 przym. dziewięćdziesiąty, dziewięćdziesiątkowy

 licz. dziewięćdziesięcioro

Wiktionary


dziewięćdziesiątak

ktoś związany z obiektem (np. drużyną, oddziałem) oznaczonym liczbą 90


SJP.pl


dziewięćdziesiątka

1. grupa dziewięćdziesięciu osób lub przedmiotów;
2. potocznie o budynku, pokoju, pojeździe lub czymkolwiek, co oznaczone jest liczbą 90;
3. dziewięćdziesiąt lat


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) liczba 90

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dziewięćdziesiątkowy, dziewięćdziesiąty

 licz. dziewięćdziesiąt, dziewięćdziesięcioro

Wiktionary


dziewięćdziesiątkowy

przymiotnik

 (1.1) związany z liczbą dziewięćdziesiąt, dotyczący liczby dziewięćdziesiąt

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziewięćdziesiątka ż.

 licz. dziewięćdziesiąt, dziewięćdziesiąty

 przym. dziewięćdziesiąty

Wiktionary


dziewięćdziesiąty

liczebnik porządkowy odpowiadający liczbie 90


SJP.pl

przymiotnik odliczebnikowy

 (1.1) od dziewięćdziesiąt

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W trzecim okresie u schyłku lat dziewięćdziesiątych pojawiły się duże firmy developerskie, dla których sukces rynkowy był tak samo ważny jak konieczność zapewnienia atrakcyjnej lokalizacji i odpowiedniej jakości architektury.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛvʲjɛ̇̃ɲd͡ʑɛ̇ˈɕɔ̃ntɨ, AS: ʒ́evʹi ̯ė̃ńʒ́ėśõnty

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziewięćdziesiątka ż.

 licz. dziewięćdziesiąt, dziewięćdziesięcioro

 przym. dziewięćdziesiątkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) skrót 90.

Wiktionary


dziewięćdziesięcioczterolatek

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mężczyzna mający dziewięćdziesiąt cztery lata

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (2.1) zwierzę, roślina lub rzecz mająca dziewięćdziesiąt cztery lata

forma rzeczownika.

 (3.1) D. lm. od dziewięćdziesięcioczterolatka

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛvʲjɛ̇̃ɲd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔt͡ʃtɛrɔˈlatɛk, AS: ʒ́evʹi ̯ė̃ńʒ́ėśė̃ńćočterolatek

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dziewięćdziesięcioczteroletni

 rzecz. dziewięćdziesięcioczterolatka ż.

Wiktionary


dziewięćdziesięcioczterolatka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta mająca dziewięćdziesiąt cztery lata

 (1.2) zwierzę, rzecz lub roślina mająca dziewięćdziesiąt cztery lata

forma rzeczownika.

 (2.1) D., B. lp. od dziewięćdziesięcioczterolatek

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛvʲjɛ̇̃ɲd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔt͡ʃtɛrɔˈlatka, AS: ʒ́evʹi ̯ė̃ńʒ́ėśė̃ńćočterolatka

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dziewięćdziesięcioczteroletni

 rzecz. dziewięćdziesięcioczterolatek m.

Wiktionary


dziewięćdziesięcioczteroletni

przymiotnik

 (1.1) mający dziewięćdziesiąt cztery lata

 (1.2) trwający dziewięćdziesiąt cztery lata

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛvʲjɛ̇̃ɲd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔt͡ʃtɛrɔˈlɛtʲɲi, AS: ʒ́evʹi ̯ė̃ńʒ́ėśė̃ńćočteroletʹńi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziewięćdziesięcioczterolatek m., dziewięćdziesięcioczterolatka ż.

Wiktionary


dziewięćdziesięciodwuipółletni

mający dziewięćdziesiąt dwa lata i pół roku


SJP.pl


dziewięćdziesięciodwulatek

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mężczyzna mający dziewięćdziesiąt dwa lata

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (2.1) zwierzę, roślina lub rzecz mająca dziewięćdziesiąt dwa lata

forma rzeczownika.

 (3.1) D. lm. od dziewięćdziesięciodwulatka

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛvʲjɛ̇̃ɲd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔdvuˈlatɛk, AS: ʒ́evʹi ̯ė̃ńʒ́ėśė̃ńćodvulatek

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dziewięćdziesięciodwuletni

 rzecz. dziewięćdziesięciodwulatka ż.

Wiktionary


dziewięćdziesięciodwulatka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta mająca dziewięćdziesiąt dwa lata

 (1.2) zwierzę, rzecz lub roślina mająca dziewięćdziesiąt dwa lata

forma rzeczownika.

 (2.1) D., B. lp. od dziewięćdziesięciodwulatek

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛvʲjɛ̇̃ɲd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔdvuˈlatka, AS: ʒ́evʹi ̯ė̃ńʒ́ėśė̃ńćodvulatka

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dziewięćdziesięciodwuletni

 rzecz. dziewięćdziesięciodwulatek m.

Wiktionary


dziewięćdziesięciodwuletni

przymiotnik relacyjny

 (1.1) mający dziewięćdziesiąt dwa lata

 (1.2) trwający dziewięćdziesiąt dwa lata

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛvʲjɛ̇̃ɲd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔdvuˈlɛtʲɲi, AS: ʒ́evʹi ̯ė̃ńʒ́ėśė̃ńćodvuletʹńi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziewięćdziesięciodwulatek mos., dziewięćdziesięciodwulatka ż.

Wiktionary


dziewięćdziesięciodziewięcioipółlatek

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mężczyzna mający dziewięćdziesiąt dziewięć i pół roku

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (2.1) zwierzę, roślina lub rzecz mająca dziewięćdziesiąt dziewięć i pół roku

forma rzeczownika.

 (3.1) D. lm. od dziewięćdziesięciodziewięcioipółlatka

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dziewięćdziesięciodziewięcioipółlatku, w twoim wieku naprawdę już nie uchodzi oglądać się za szesnastkami.

 (2.1) Dąb-dziewięćdziesięciodziewięcioipółlatek to całkiem młoda roślinka.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛvʲjɛ̇̃ɲd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔ̇d͡ʑɛvʲjɛ̇̃ɲt͡ɕɔjipuwˈlatɛk, AS: ʒ́evʹi ̯ė̃ńʒ́ėśė̃ńćȯʒ́evʹi ̯ė̃ńćoi ̯ipuu̯latek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziewięćdziesięciodziewięcioipółlatka ż.

 przym. dziewięćdziesięciodziewięcioipółletni

Wiktionary


dziewięćdziesięciodziewięciolatek

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mężczyzna mający dziewięćdziesiąt dziewięć lat

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (2.1) zwierzę, roślina lub rzecz mająca dziewięćdziesiąt dziewięć lat

forma rzeczownika.

 (3.1) D. lm. od dziewięćdziesięciodziewięciolatka

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛvʲjɛ̇̃ɲd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔ̇d͡ʑɛvʲjɛ̇̃ɲt͡ɕɔˈlatɛk, AS: ʒ́evʹi ̯ė̃ńʒ́ėśė̃ńćȯʒ́evʹi ̯ė̃ńćolatek

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dziewięćdziesięciodziewięcioletni

 rzecz. dziewięćdziesięciodziewięciolatka ż.

Wiktionary


dziewięćdziesięciodziewięciolatka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta mająca dziewięćdziesiąt dziewięć lat

 (1.2) zwierzę, rzecz lub roślina mająca dziewięćdziesiąt dziewięć lat

forma rzeczownika.

 (2.1) D., B. lp. od dziewięćdziesięciodziewięciolatek

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛvʲjɛ̇̃ɲd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔ̇d͡ʑɛvʲjɛ̇̃ɲt͡ɕɔˈlatka, AS: ʒ́evʹi ̯ė̃ńʒ́ėśė̃ńćȯʒ́evʹi ̯ė̃ńćolatka

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dziewięćdziesięciodziewięcioletni

 rzecz. dziewięćdziesięciodziewięciolatek m.

Wiktionary


dziewięćdziesięciodziewięcioletni

przymiotnik relacyjny

 (1.1) mający dziewięćdziesiąt dziewięć lat

 (1.2) trwający dziewięćdziesiąt dziewięć lat

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛvʲjɛ̇̃ɲd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔ̇d͡ʑɛvʲjɛ̇̃ɲt͡ɕɔˈlɛtʲɲi, AS: ʒ́evʹi ̯ė̃ńʒ́ėśė̃ńćȯʒ́evʹi ̯ė̃ńćoletʹńi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziewięćdziesięciodziewięciolatek mos., dziewięćdziesięciodziewięciolatka ż.

Wiktionary


dziewięćdziesięciogodzinny

trwający dziewięćdziesiąt godzin


SJP.pl


dziewięćdziesięciojednolatek

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mężczyzna mający dziewięćdziesiąt jeden lat

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (2.1) zwierzę, roślina lub rzecz mająca dziewięćdziesiąt jeden lat

forma rzeczownika.

 (3.1) D. lm. od dziewięćdziesięciojednolatka

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛvʲjɛ̇̃ɲd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔ̇jɛdnɔˈlatɛk, AS: ʒ́evʹi ̯ė̃ńʒ́ėśė̃ńćȯi ̯ednolatek

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dziewięćdziesięciojednoletni

 rzecz. dziewięćdziesięciojednolatka ż.

Wiktionary


dziewięćdziesięciojednolatka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta mająca dziewięćdziesiąt jeden lat

 (1.2) zwierzę, rzecz lub roślina mająca dziewięćdziesiąt jeden lat

forma rzeczownika.

 (2.1) D., B. lp. od dziewięćdziesięciojednolatek

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛvʲjɛ̇̃ɲd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔ̇jɛdnɔˈlatka, AS: ʒ́evʹi ̯ė̃ńʒ́ėśė̃ńćȯi ̯ednolatka

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dziewięćdziesięciojednoletni

 rzecz. dziewięćdziesięciojednolatek m.

Wiktionary


dziewięćdziesięciojednoletni

przymiotnik

 (1.1) mający dziewięćdziesiąt jeden lat

 (1.2) trwający dziewięćdziesiąt jeden lat

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛvʲjɛ̇̃ɲd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔ̇jɛdnɔˈlɛtʲɲi, AS: ʒ́evʹi ̯ė̃ńʒ́ėśė̃ńćȯi ̯ednoletʹńi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziewięćdziesięciojednolatek m., dziewięćdziesięciojednolatka ż.

Wiktionary


dziewięćdziesięciokilkuletni

przymiotnik

 (1.1) mający lub trwający dziewięćdziesiąt kilka lat

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛvʲjɛ̇̃ɲd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔ̇cilkuˈlɛtʲɲi, AS: ʒ́evʹi ̯ė̃ńʒ́ėśė̃ńćȯḱilkuletʹńi

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dziewięćdziesięcioparoletni

Wiktionary


dziewięćdziesięciokilogramowy

1. ważący 90 kilogramów;
2. przeznaczony na 90 kilogramów czegoś


SJP.pl


dziewięćdziesięciokrotny

powtarzający się dziewięćdziesiąt razy


SJP.pl


dziewięćdziesięciolatek

mężczyzna dziewięćdziesięcioletni


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba w wieku 90-99 lat

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (2.1) zwierzę, roślina lub rzecz mająca 90-99 lat

forma rzeczownika.

 (3.1) D. lm. od dziewięćdziesięciolatka

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na parkiecie bawiło się dwoje dziewięćdziesięciolatków, wuj Leon i babcia Halinka.

 (2.1) Po babci został nam kredens – przepiękny dziewięćdziesięciolatek.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛvʲjɛ̇̃ɲd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔˈlatɛk, AS: ʒ́evʹi ̯ė̃ńʒ́ėśė̃ńćolatek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziewięćdziesięciolecie n.

:: fż. dziewięćdziesięciolatka ż.

 przym. dziewięćdziesięcioletni

Wiktionary


dziewięćdziesięciolatka

kobieta albo samica zwierząt mająca dziewięćdziesiąt lat


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta mająca dziewięćdziesiąt lat

 (1.2) zwierzę, rzecz lub roślina mająca dziewięćdziesiąt lat

forma rzeczownika.

 (2.1) D., B. lp. od dziewięćdziesięciolatek

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Babcia Gertruda świetnie się czuje jak na dziewięćdziesięciolatkę.

 (1.1) Wśród rosnących w sadzie jabłoni była jedna dziewięćdziesięciolatka.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛvʲjɛ̇̃ɲd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔˈlatka, AS: ʒ́evʹi ̯ė̃ńʒ́ėśė̃ńćolatka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziewięćdziesięciolecie n.

:: fm. dziewięćdziesięciolatek m.

 przym. dziewięćdziesięcioletni

Wiktionary


dziewięćdziesięciolatki

mężczyzna dziewięćdziesięcioletni


SJP.pl


dziewięćdziesięciolecie

1. okres dziewięćdziesięciu lat;
2. dziewięćdziesiąta rocznica czegoś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) okres dziewięćdziesięciu lat

 (1.2) dziewięćdziesiąta rocznica

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Wczoraj obchodziliśmy jubileusz dziewięćdziesięciolecia urodzin dziadka.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛvʲjɛ̇̃ɲd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔˈlɛt͡ɕɛ, AS: ʒ́evʹi ̯ė̃ńʒ́ėśė̃ńćoleće

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziewięćdziesięciolatek m., dziewięćdziesięciolatka ż.

 przym. dziewięćdziesięcioletni

Wiktionary


dziewięćdziesięcioletni

mający dziewięćdziesiąt lat


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) mający dziewięćdziesiąt lat

 (1.2) trwający dziewięćdziesiąt lat

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛvʲjɛ̇̃ɲd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔˈlɛtʲɲi, AS: ʒ́evʹi ̯ė̃ńʒ́ėśė̃ńćoletʹńi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziewięćdziesięciolatek mos., dziewięćdziesięciolatka ż., dziewięćdziesięciolecie n., dziewięćdziesięcioletniość ż.

Wiktionary


dziewięćdziesięciominutowy

trwający dziewięćdziesiąt minut


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) trwający dziewięćdziesiąt minut

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) półtoragodzinny

Wiktionary


dziewięćdziesięcioośmiolatek

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mężczyzna mający dziewięćdziesiąt osiem lat

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (2.1) zwierzę, roślina lub rzecz mająca dziewięćdziesiąt osiem lat

forma rzeczownika.

 (3.1) D. lm. od dziewięćdziesięcioośmiolatka

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛvʲjɛ̇̃ɲd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔːɕmʲjɔˈlatɛk, AS: ʒ́evʹi ̯ė̃ńʒ́ėśė̃ńć•ośmʹi ̯olatek

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dziewięćdziesięcioośmioletni

 rzecz. dziewięćdziesięcioośmiolatka ż.

Wiktionary


dziewięćdziesięcioośmiolatka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta mająca dziewięćdziesiąt osiem lat

 (1.2) zwierzę, rzecz lub roślina mająca dziewięćdziesiąt osiem lat

forma rzeczownika.

 (2.1) D., B. lp. od dziewięćdziesięcioośmiolatek

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛvʲjɛ̇̃ɲd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔːɕmʲjɔˈlatka, AS: ʒ́evʹi ̯ė̃ńʒ́ėśė̃ńć•ośmʹi ̯olatka

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dziewięćdziesięcioośmioletni

 rzecz. dziewięćdziesięcioośmiolatek m.

Wiktionary


dziewięćdziesięcioośmioletni

liczący 98 lat


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający dziewięćdziesiąt osiem lat

 (1.2) trwający dziewięćdziesiąt osiem lat

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛvʲjɛ̇̃ɲd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔːɕmʲjɔˈlɛtʲɲi, AS: ʒ́evʹi ̯ė̃ńʒ́ėśė̃ńć•ośmʹi ̯oletʹńi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziewięćdziesięcioośmiolatek m., dziewięćdziesięcioośmiolatka ż.

Wiktionary


dziewięćdziesięcioparoletni

przymiotnik

 (1.1) mający lub trwający dziewięćdziesiąt kilka lat

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛvʲjɛ̇̃ɲd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔparɔˈlɛtʲɲi, AS: ʒ́evʹi ̯ė̃ńʒ́ėśė̃ńćoparoletʹńi

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dziewięćdziesięciokilkuletni

Wiktionary


dziewięćdziesięciopięcioipółletni

mający 95 lat i pół roku


SJP.pl


dziewięćdziesięciopięciolatek

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mężczyzna mający dziewięćdziesiąt pięć lat

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (2.1) zwierzę, roślina lub rzecz mająca dziewięćdziesiąt pięć lat

forma rzeczownika.

 (3.1) D. lm. od dziewięćdziesięciopięciolatka

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛvʲjɛ̇̃ɲd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔpʲjɛ̇̃ɲt͡ɕɔˈlatɛk, AS: ʒ́evʹi ̯ė̃ńʒ́ėśė̃ńćopʹi ̯ė̃ńćolatek

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dziewięćdziesięciopięcioletni

 rzecz. dziewięćdziesięciopięciolatka ż.

Wiktionary


dziewięćdziesięciopięciolatka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta mająca dziewięćdziesiąt pięć lat

 (1.2) zwierzę, rzecz lub roślina mająca dziewięćdziesiąt pięć lat

forma rzeczownika.

 (2.1) D., B. lp. od dziewięćdziesięciopięciolatek

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛvʲjɛ̇̃ɲd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔpʲjɛ̇̃ɲt͡ɕɔˈlatka, AS: ʒ́evʹi ̯ė̃ńʒ́ėśė̃ńćopʹi ̯ė̃ńćolatka

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dziewięćdziesięciopięcioletni

 rzecz. dziewięćdziesięciopięciolatek m.

Wiktionary


dziewięćdziesięciopięciolecie

1. okres dziewięćdziesięciu pięciu lat;
2. dziewięćdziesiąta piąta rocznica czegoś


SJP.pl


dziewięćdziesięciopięcioletni

przymiotnik

 (1.1) mający dziewięćdziesiąt pięć lat

 (1.2) trwający dziewięćdziesiąt pięć lat

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛvʲjɛ̇̃ɲd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔpʲjɛ̇̃ɲt͡ɕɔˈlɛtʲɲi, AS: ʒ́evʹi ̯ė̃ńʒ́ėśė̃ńćopʹi ̯ė̃ńćoletʹńi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziewięćdziesięciopięciolatek m., dziewięćdziesięciopięciolatka ż.

Wiktionary


dziewięćdziesięcioro

liczebnik zbiorowy odpowiadający liczbie 90, używany w odniesieniu do osób różnej płci, dzieci i młodych zwierząt oraz do przedmiotów o nazwie występującej tylko w liczbie mnogiej


SJP.pl

liczebnik zbiorowy

 (1.1) …odpowiadający liczbie 90

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W tym roku stypendia otrzymało dziewięćdziesięcioro uczniów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛvʲjɛ̇̃ɲd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲˈt͡ɕɔrɔ, AS: ʒ́evʹi ̯ė̃ńʒ́ėśė̃ńćoro

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziewięćdziesiątka ż.

 przym. dziewięćdziesiąty

 licz. dziewięćdziesiąt

Wiktionary


dziewięćdziesięciosiedmiolatek

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mężczyzna mający dziewięćdziesiąt siedem lat

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (2.1) zwierzę, roślina lub rzecz mająca dziewięćdziesiąt siedem lat

forma rzeczownika.

 (3.1) D. lm. od dziewięćdziesięciosiedmiolatka

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛvʲjɛ̇̃ɲd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔ̇ɕɛdmʲjɔˈlatɛk, AS: ʒ́evʹi ̯ė̃ńʒ́ėśė̃ńćȯśedmʹi ̯olatek

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dziewięćdziesięciosiedmioletni

 rzecz. dziewięćdziesięciosiedmiolatka ż.

Wiktionary


dziewięćdziesięciosiedmiolatka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta mająca dziewięćdziesiąt siedem lat

 (1.2) zwierzę, rzecz lub roślina mająca dziewięćdziesiąt siedem lat

forma rzeczownika.

 (2.1) D., B. lp. od dziewięćdziesięciosiedmiolatek

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛvʲjɛ̇̃ɲd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔ̇ɕɛdmʲjɔˈlatka, AS: ʒ́evʹi ̯ė̃ńʒ́ėśė̃ńćȯśedmʹi ̯olatka

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dziewięćdziesięciosiedmioletni

 rzecz. dziewięćdziesięciosiedmiolatek m.

Wiktionary


dziewięćdziesięciosiedmioletni

mający dziewięćdziesiąt siedem lat; trwający dziewięćdziesiąt siedem lat


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający dziewięćdziesiąt siedem lat

 (1.2) trwający dziewięćdziesiąt siedem lat

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛvʲjɛ̇̃ɲd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔ̇ɕɛdmʲjɔˈlɛtʲɲi, AS: ʒ́evʹi ̯ė̃ńʒ́ėśė̃ńćȯśedmʹi ̯oletʹńi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziewięćdziesięciosiedmiolatek m., dziewięćdziesięciosiedmiolatka ż.

Wiktionary


dziewięćdziesięciosześciolatek

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mężczyzna mający dziewięćdziesiąt sześć lat

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (2.1) zwierzę, roślina lub rzecz mająca dziewięćdziesiąt sześć lat

forma rzeczownika.

 (3.1) D. lm. od dziewięćdziesięciosześciolatka

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛvʲjɛ̇̃ɲd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔʃɛɕt͡ɕɔˈlatɛk, AS: ʒ́evʹi ̯ė̃ńʒ́ėśė̃ńćošeśćolatek

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dziewięćdziesięciosześcioletni

 rzecz. dziewięćdziesięciosześciolatka ż.

Wiktionary


dziewięćdziesięciosześciolatka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta mająca dziewięćdziesiąt sześć lat

 (1.2) zwierzę, rzecz lub roślina mająca dziewięćdziesiąt sześć lat

forma rzeczownika.

 (2.1) D., B. lp. od dziewięćdziesięciosześciolatek

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛvʲjɛ̇̃ɲd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔʃɛɕt͡ɕɔˈlatka, AS: ʒ́evʹi ̯ė̃ńʒ́ėśė̃ńćošeśćolatka

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dziewięćdziesięciosześcioletni

 rzecz. dziewięćdziesięciosześciolatek m.

Wiktionary


dziewięćdziesięciosześcioletni

przymiotnik

 (1.1) mający dziewięćdziesiąt sześć lat

 (1.2) trwający dziewięćdziesiąt sześć lat

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛvʲjɛ̇̃ɲd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔʃɛɕt͡ɕɔˈlɛtʲɲi, AS: ʒ́evʹi ̯ė̃ńʒ́ėśė̃ńćošeśćoletʹńi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziewięćdziesięciosześciolatek m., dziewięćdziesięciosześciolatka ż.

Wiktionary


dziewięćdziesięciotrzylatek

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mężczyzna mający dziewięćdziesiąt trzy lata

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (2.1) zwierzę, roślina lub rzecz mająca dziewięćdziesiąt trzy lata

forma rzeczownika.

 (3.1) D. lm. od dziewięćdziesięciotrzylatka

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛvʲjɛ̇̃ɲd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔṭʃɨˈlatɛk, AS: ʒ́evʹi ̯ė̃ńʒ́ėśė̃ńćoṭšylatek

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dziewięćdziesięciotrzyletni

 rzecz. dziewięćdziesięciotrzylatka ż.

Wiktionary


dziewięćdziesięciotrzylatka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta mająca dziewięćdziesiąt trzy lata

 (1.2) zwierzę, rzecz lub roślina mająca dziewięćdziesiąt trzy lata

forma rzeczownika.

 (2.1) D., B. lp. od dziewięćdziesięciotrzylatek

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛvʲjɛ̇̃ɲd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔṭʃɨˈlatka, AS: ʒ́evʹi ̯ė̃ńʒ́ėśė̃ńćoṭšylatka

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dziewięćdziesięciotrzyletni

 rzecz. dziewięćdziesięciotrzylatek m.

Wiktionary


dziewięćdziesięciotrzyletni

przymiotnik

 (1.1) mający dziewięćdziesiąt trzy lata

 (1.2) trwający dziewięćdziesiąt trzy lata

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛvʲjɛ̇̃ɲd͡ʑɛ̇ɕɛ̇̃ɲt͡ɕɔṭʃɨˈlɛtʲɲi, AS: ʒ́evʹi ̯ė̃ńʒ́ėśė̃ńćoṭšyletʹńi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziewięćdziesięciotrzylatek m., dziewięćdziesięciotrzylatka ż.

Wiktionary


dziewięćdziesiona

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zgrub. od dziewięćdziesiątka

Wiktionary


dziewięcina

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) hist. świadczenie, podatek dziewiątej część dochodów

 (1.2) stpol. jedna dziewiąta, dziewiąta część czegoś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dziewięcina stanowiła podobnie jak dziesięcina, formę świadczenia 1/9 lub 1/10 części jakichś określonych dochodów; odmiennie niż na Zachodzie, skąd została przeszczepiona do Polski i Czech, była świadczeniem przyznawanym instytucjom kościelnym przez księcia lub możnych, wydzielanym z ich zasobów jako uposażenie w dowolnej postaci, najczęściej z dochodów uzyskiwanych z targów, karczem, przewozów.

 (1.1) W przypadku grodu chełmińskiego nie jesteśmy w stanie stwierdzić jego ówczesnej przynależności diecezjalnej, skoro dziewięcina zeń najprawdopodobniej została nadana opactwu mogileńskiemu później niż dziewięcina z grodów mazowieckich.

Wiktionary


dziewięcioarowy

mający powierzchnię 9 arów


SJP.pl


dziewięcioboczny

dotyczący dziewięcioboku, mający dziewięć boków, ograniczony dziewięcioma płaszczyznami itp.


SJP.pl


dziewięciobok

wielokąt płaski o dziewięciu bokach; dziewięciokąt


SJP.pl


dziewięciocyfrowy

złożony z dziewięciu cyfr


SJP.pl


dziewięcioczłonowy

przymiotnik

 (1.1) liczący dziewięć członów, składający się z dziewięciu członów

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛvʲjɛ̇̃ɲt͡ɕɔt͡ʃwɔ̃ˈnɔvɨ, AS: ʒ́evʹi ̯ė̃ńćoču̯õnovy

Wiktionary


dziewięciodniowy

mający dziewięć dni, trwający dziewięć dni itp.


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) trwający dziewięć dni

 (1.2) będący w wieku dziewięciu dni

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛvʲjɛ̇̃ɲt͡ɕɔˈdʲɲɔvɨ, AS: ʒ́evʹi ̯ė̃ńćodʹńovy

Wiktionary


dziewięciodrzwiowy

przymiotnik

 (1.1) mający dziewięcioro drzwi

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛvʲjɛ̇̃ɲt͡ɕɔˈḍʒvʲjɔvɨ, AS: ʒ́evʹi ̯ė̃ńćoḍžvʹi ̯ovy

Wiktionary


dziewięcioetapowo

przysłówek sposobu

 (1.1) w dziewięciu etapach, fazach

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛvʲjɛ̇̃ɲt͡ɕɔɛtaˈpɔvɔ, AS: ʒ́evʹi ̯ė̃ńćoetapovo

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dziewięcioetapowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dziewięciofazowo, dziewięciostopniowo

Wiktionary


dziewięcioetapowy

przymiotnik

 (1.1) składający się z dziewięciu stopni, etapów

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Może i coś w tym jest, ale trzeba też dodać, że dziewięcioetapowy Wyścig Pokoju nie znalazł się na liście 28 imprez zaliczanych do klasyfikacji Pro Tour.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛvʲjɛ̇̃ɲt͡ɕɔɛtaˈpɔvɨ, AS: ʒ́evʹi ̯ė̃ńćoetapovy

Wiktionary

Powiązane:

 przysł. dziewięcioetapowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dziewięciostopniowy, dziewięciofazowy

Wiktionary


dziewięciofazowo

przysłówek sposobu

 (1.1) w dziewięciu fazach, etapach

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛvʲjɛ̇̃ɲt͡ɕɔfaˈzɔvɔ, AS: ʒ́evʹi ̯ė̃ńćofazovo

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dziewięciofazowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dziewięcioetapowo, dziewięciostopniowo

Wiktionary


dziewięciofazowy

przymiotnik

 (1.1) składający się z dziewięciu stopni, faz, etapów

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛvʲjɛ̇̃ɲt͡ɕɔfaˈzɔvɨ, AS: ʒ́evʹi ̯ė̃ńćofazovy

Wiktionary

Powiązane:

 przysł. dziewięciofazowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dziewięciostopniowy, dziewięcioetapowy

Wiktionary


dziewięciogodzinny

trwający dziewięć godzin


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) trwający dziewięć godzin

 (1.2) będący w wieku dziewięciu godzin

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) (…) dziewięciogodzinna awaria prądu spowodowała wzrost liczby porodów 9 miesięcy później.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛvʲjɛ̇̃ɲt͡ɕɔɡɔˈd͡ʑĩnːɨ, AS: ʒ́evʹi ̯ė̃ńćogoʒ́ĩ•ny

Wiktionary


dziewięciogłowy

mający dziewięć głów


SJP.pl


dziewięcioigłówka

potocznie: drukarka mająca dziewięć igieł


SJP.pl


dziewięcioigłowy

o drukarce komputerowej: mająca dziewięć igieł


SJP.pl


dziewięcioipółgodzinny

trwający dziewięć i pół godziny


SJP.pl


dziewięcioipółletni

mający dziewięć lat i pół roku


SJP.pl


dziewięcioipółmilionowy

liczący dziewięć i pół miliona czegoś


SJP.pl


dziewięciojęzyczny

przymiotnik

 (1.1) posługujący się dziewięcioma językami

 (1.2) napisany w dziewięciu językach

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛvʲjɛ̇̃ɲt͡ɕɔ̇jɛ̃w̃ˈzɨt͡ʃnɨ, AS: ʒ́evʹi ̯ė̃ńćȯi ̯ẽũ̯zyčny

Wiktionary


dziewięciokącik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od dziewięciokąt

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Tu jest duży dziewięciokąt, a tam mały dziewięciokącik.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziewięciokąt m.

Wiktionary


dziewięciokąt

wielokąt płaski o dziewięciu kątach; dziewięciobok


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) geom. wielokąt o dziewięciu bokach

Wiktionary

Wielokąt, wielobok – różnie definiowany typ figury geometrycznej:

  • w sensie najszerszym jest to dowolna zamknięta linia łamana;
  • czasem wymaga się dodatkowo, by była to łamana płaska;
  • dodatkowym założeniem może być, że jest to łamana zwyczajna;
  • wielokątem nazywa się też obszar płaszczyzny ograniczony łamaną zwyczajną; w tym wypadku jest to spójny zbiór stanowiący sumę skończonej liczby trójkątów zdefiniowanych jako sympleksy danej przestrzeni dwuwymiarowej.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. dziewięciokącik

 przym. dziewięciokątny

 przysł. dziewięciokątnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dziewięciobok

Wiktionary


dziewięciokątny

mający dziewięć kątów


SJP.pl


dziewięciokilometrowy

mający długość dziewięciu kilometrów, wynoszący dziewięć kilometrów


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który ma wielkość (długość) dziewięciu kilometrów

Wiktionary


dziewięciokolumnowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) taki, który składa się z dziewięciu kolumn

Wiktionary


dziewięciokondygnacyjny

przymiotnik relacyjny

 (1.1) taki, który ma dziewięć kondygnacji

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ośmiopiętrowy

Wiktionary


dziewięciokonny

1. o pojeździe: zaprzężony w dziewięć koni;
2. o silniku: mający moc dziewięciu koni mechanicznych


SJP.pl


dziewięciokrotnie

przysłówek

 (1.1) dziewięć razy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Stefan Rowecki był dwukrotnie odznaczony orderem Virtuti Militari i dziewięciokrotnie Krzyżem Walecznych.

 (1.1) Najskuteczniejszy okazał się Damian Ochman z Unii, który dziewięciokrotnie pokonywał bramkarzy rywali.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛvʲjɛ̇̃ɲt͡ɕɔˈkrɔtʲɲɛ, AS: ʒ́evʹi ̯ė̃ńćokrotʹńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziewięciokrotność ż.

 przym. dziewięciokrotny

 przysł. dziewięćkroć

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przest. dziewięćkroć

Wiktionary


dziewięciokrotność

dziewięciokrotny


SJP.pl

Patrz:

dziewięciokrotny

dziewięciokrotny

powtarzający się dziewięć razy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) odbywający się/powtarzający się dziewięć razy

 (1.2) taki, który osiągnął/zdobył/robił coś dziewięć razy

 (1.3) dziewięć razy większy bądź mniejszy od czegoś

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛvʲjɛ̇̃ɲt͡ɕɔˈkrɔtnɨ, AS: ʒ́evʹi ̯ė̃ńćokrotny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziewięciokrotność ż.

 przysł. dziewięciokrotnie, dziewięćkroć

Wiktionary


dziewięciolatek

chłopiec dziewięcioletni


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) chłopiec mający dziewięć lat

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (2.1) zwierzę, roślina lub rzecz mająca dziewięć lat

forma rzeczownika.

 (3.1) D. lm. od dziewięciolatka

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛvʲjɛ̇̃ɲt͡ɕɔˈlatɛk, AS: ʒ́evʹi ̯ė̃ńćolatek

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dziewięcioletni

 rzecz. dziewięciolatka

Wiktionary


dziewięciolatka

dziewczynka albo samica zwierząt mająca dziewięć lat


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) dziewczynka mająca dziewięć lat

 (1.2) zwierzę, rzecz lub roślina mająca dziewięć lat

forma rzeczownika.

 (2.1) D., B. lp. od dziewięciolatek

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛvʲjɛ̇̃ɲt͡ɕɔˈlatka, AS: ʒ́evʹi ̯ė̃ńćolatka

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dziewięcioletni

 rzecz. dziewięciolatek m.

Wiktionary


dziewięciolatki

chłopiec dziewięcioletni


SJP.pl


dziewięciolecie

1. okres dziewięciu lat;
2. dziewiąta rocznica czegoś


SJP.pl


dziewięcioletni

1. trwający dziewięć lat; przypadający za dziewięć lat;
2. będący w wieku dziewięciu lat, mający dziewięć lat


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający dziewięć lat

 (1.2) trwający dziewięć lat

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przestępców wytropi bohaterski porucznik Haldane, a pomoże mu w tym dziewięcioletnia dziewczynka – Melanie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛvʲjɛ̇̃ɲt͡ɕɔˈlɛtʲɲi, AS: ʒ́evʹi ̯ė̃ńćoletʹńi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziewięciolecie n., dziewięciolatek m., dziewięciolatka ż.

Wiktionary


dziewięciolistny

przymiotnik

 (1.1) bot. posiadający dziewięć liści

Wiktionary


dziewięcioliterowy

złożony z dziewięciu liter


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który składa się z dziewięciu liter

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Moje imię jest dziewięcioliterowe.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: d͡ʑɛˈvʲjɛ̇̃ɲt͡ɕɔˌlʲitɛˈrɔvɨ, AS: ʒ́evʹi ̯ė̃ńćolʹiterovy

Wiktionary


dziewięciolitrowy

1. mający pojemność dziewięciu litrów;
2. zawierający dziewięć litrów czegoś


SJP.pl


dziewięciometrowy

mający długość dziewięciu metrów, wynoszący dziewięć metrów


SJP.pl


dziewięciomiesięczny

mający dziewięć miesięcy, trwający dziewięć miesięcy itp.


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) trwający dziewięć miesięcy

 (1.2) będący w wieku dziewięciu miesięcy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dopiero gdy lekarz potwierdził jej słowa, uwierzyłem – mówi Artur Wawrzyniak, 29-latek, ojciec dziewięciomiesięcznego Bartka.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛvʲjɛ̇̃ɲt͡ɕɔ̃mʲjɛ̇ˈɕɛ̃n͇t͡ʃnɨ, AS: ʒ́evʹi ̯ė̃ńćõmʹi ̯ėśṇčny

Wiktionary


dziewięciominutowy

trwający dziewięć minut


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) trwający dziewięć minut

Wiktionary


dziewięcionogi

mający dziewięć nóg; dziewięcionożny


SJP.pl


dziewięcionożny

mający dziewięć nóg; dziewięcionogi


SJP.pl


dziewięcioosobowy

1. składający się z dziewięciu osób;
2. przeznaczony dla dziewięciu osób


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) przeznaczony dla dziewięciu osób, mogący pomieścić dziewięć osób

 (1.2) złożony z dziewięciu osób, wykonywany przez dziewięć osób

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Pochód zamykał dziewięcioosobowy oddział strzelców konnych w historycznych mundurach.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛvʲjɛ̇̃ɲt͡ɕɔːsɔˈbɔvɨ, AS: ʒ́evʹi ̯ė̃ńć•osobovy

Wiktionary


dziewięciopak

zgrzewka zawierająca dziewięć jednostek danego produktu, np. piwa, wody mineralnej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) hand. paczka zbiorcza po dziewięć sztuk towaru

Wiktionary


dziewięciopiętrowy

mający dziewięć pięter


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) złożony z parteru i dziewięciu wyższych kondygnacji

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nad czerwonymi trybunami widać było zielonoszare zbocza okolicznych wzgórz z budynkami różnej wielkości, nad którymi górował dziewięciopiętrowy blok.

Wiktionary


dziewięciopokojowy

przymiotnik

 (1.1) z dziewięcioma pokojami

Wiktionary


dziewięciopolowy

przymiotnik

 (1.1) mający dziewięć pól

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Za jego panowania zaczęto używać herbu dziewięciopolowego.

 (1.1) W ten sposób otrzymujemy dziewięciopolowy duży diagram.

Wiktionary


dziewięciopłaszczyznowy

przymiotnik

 (1.1) rozmieszczony na dziewięciu płaszczyznach

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛvʲjɛ̇̃ɲt͡ɕɔpwaʃt͡ʃɨzˈnɔvɨ, AS: ʒ́evʹi ̯ė̃ńćopu̯aščyznovy

Wiktionary


dziewięcioraki

występujący w dziewięciu rodzajach, gatunkach, odmianach itp.


SJP.pl

liczebnik wieloraki

 (1.1) dotyczący dziewięciu typów, rodzajów

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛvʲjɛ̇̃ɲt͡ɕɔˈraci, AS: ʒ́evʹi ̯ė̃ńćoraḱi

Wiktionary

Powiązane:

 przysł. dziewięciorako

Wiktionary


dziewięciorako

przysłówek sposobu

 (1.1) przysł. od przymiotnika → dziewięcioraki

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛvʲjɛ̇̃ɲt͡ɕɔˈrakɔ, AS: ʒ́evʹi ̯ė̃ńćorako

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dziewięcioraki

 licz. dziewięcioraki

Wiktionary


dziewięcioramienny

przymiotnik relacyjny

 (1.1) mający dziewięć ramion, odnóg, promieni itp.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Chanukija jest rodzajem dziewięcioramiennej żydowskiej menory.

Wiktionary


dziewięciornik

roślina o białych kwiatach i sercowatych liściach, stosowana w medycynie ludowej


SJP.pl

Dziewięciornik (Parnassia L.) – rodzaj roślin zielnych należący do rodziny dławiszowatych. Należy tu około 70 gatunków. Dawniej włączany do rodziny skalnicowatych, jednak badania genetyczne wykazały, że z innymi zaliczanymi tam roślinami jest odlegle spokrewniony. Rośliny tu należące są wieloletnimi roślinami zielnymi występującymi w strefy umiarkowanej półkuli północnej. Najliczniej występują w południowej i południowo-wschodniej Azji (w Chinach rośnie 49 endemitów z tego rodzaju). Do polskiej flory należy dziewięciornik błotny (Parnassia palustris).

Wikipedia


dziewięciornikowate

1. o cechach dziewięciornikowatych (rodzina roślin);
2. kaldezja dziewięciornikowata - gatunek byliny z rodziny żabieńcowatych, roślina o białych kwiatach występująca w Europie, Azji i w Afryce


SJP.pl

Dziewięciornikowate (Parnassiaceae S.F. Gray) – rodzina roślin blisko spokrewniona z dławiszowatymi, zaliczana do rzędu dławiszowców. W przeszłości rodzaje tu należące włączane były do rodziny skalnicowatych, jednak badania genetyczne wykazały, że są z tymi roślinami odlegle spokrewnione. Należą tu byliny występujące na terenach podmokłych, głównie strefy umiarkowanej chłodnej półkuli północnej. W florze Polski występuje tylko jeden rodzaj należący do tej rodziny – dziewięciornik.

Wikipedia


dziewięciornikowaty

1. o cechach dziewięciornikowatych (rodzina roślin);
2. kaldezja dziewięciornikowata - gatunek byliny z rodziny żabieńcowatych, roślina o białych kwiatach występująca w Europie, Azji i w Afryce


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) bot. przypominający dziewięciornik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziewięciornik m., dziewięciornikowate nmos.

Wiktionary


dziewięcioro

liczebnik zbiorowy odpowiadający liczbie 9, używany w odniesieniu do osób różnej płci, dzieci i młodych zwierząt oraz do przedmiotów o nazwie występującej tylko w liczbie mnogiej


SJP.pl

liczebnik zbiorowy

 (1.1) …odpowiadający liczbie 9

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dziewięcioro uczniów z naszej klasy (sześciu chłopców i trzy dziewczynki) zakwalifikowało się do finału konkursu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛvʲjɛ̇̃ɲˈt͡ɕɔrɔ, AS: ʒ́evʹi ̯ė̃ńćoro

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziewiątka ż.

 przym. dziewiąty

 licz. dziewięć

Wiktionary


dziewięciościan

wielościan o 9 ścianach


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) geom. wielościan o dziewięciu ścianach

Wiktionary


dziewięciostopniowo

przysłówek sposobu

 (1.1) w dziewięciu etapach, fazach

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛvʲjɛ̇̃ɲt͡ɕɔstɔpʲˈɲɔvɔ, AS: ʒ́evʹi ̯ė̃ńćostopʹńovo

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dziewięciostopniowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dziewięcioetapowo, dziewięciofazowo

Wiktionary


dziewięciostopniowy

1. mający dziewięć stopni (w jakiejś skali);
2. mający dziewięć stopni, etapów


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) składający się z dziewięciu stopni, schodków

 (1.2) składający się z dziewięciu stopni, etapów

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Skala Richtera jest dziewięciostopniowa, a ponieważ jest to skala logarytmiczna - zmiana o jednostkę odpowiada 30-krotnej różnicy energii wstrząsu.

 (1.2) W szkołach podstawowych pierwszy wynik w dziewięciostopniowej skali wypadł na 4, czyli „niżej średniej”.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛvʲjɛ̇̃ɲt͡ɕɔstɔpʲˈɲɔvɨ, AS: ʒ́evʹi ̯ė̃ńćostopʹńovy

Wiktionary

Powiązane:

 (1.2) przysł. dziewięciostopniowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) dziewięcioetapowy, dziewięciofazowy

Wiktionary


dziewięciosylabowy

przymiotnik

 (1.1) liczący dziewięć sylab, składający się z dziewięciu sylab

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛvʲjɛ̇̃ɲt͡ɕɔsɨlaˈbɔvɨ, AS: ʒ́evʹi ̯ė̃ńćosylabovy

Wiktionary


dziewięciotomowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) składający się z dziewięciu tomów, zawarty w dziewięciu tomach, wydany w dziewięciu tomach

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛvʲjɛ̇̃ɲt͡ɕɔtɔ̃ˈmɔvɨ, AS: ʒ́evʹi ̯ė̃ńćotõmovy

Wiktionary


dziewięciotygodniowy

przymiotnik

 (1.1) trwający dziewięć tygodni

 (1.2) będący w wieku dziewięciu tygodni

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛvʲjɛ̇̃ɲt͡ɕɔtɨɡɔdʲˈɲɔvɨ, AS: ʒ́evʹi ̯ė̃ńćotygodʹńovy

Wiktionary


dziewięciowarstwowy

przymiotnik

 (1.1) liczący dziewięć warstw, składający się z dziewięciu warstw

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛvʲjɛ̇̃ɲt͡ɕɔvarˈstfɔvɨ, AS: ʒ́evʹi ̯ė̃ńćovarstfovy

Wiktionary


dziewięciowodny

w chemii: zawierający 9 cząsteczek wody


SJP.pl


dziewięciozębny

mający dziewięć zębów


SJP.pl


dziewięciozgłoskowiec

rodzaj utworu poetyckiego, w którym każdy wers składa się z dziewięciu zgłosek


SJP.pl

Dziewięciozgłoskowiec – forma wierszowa złożona z dziewięciu sylab.

W wersyfikacji polskiej najczęściej pojawia się jako wers w wierszu sylabicznym, zwykle trzyakcentowy, bezśredniówkowy lub dzielony (np. 5 + 4). Często występuje także w sylabotonikach (np. w trypodii amfibrachicznej) oraz w wierszach różnowersowych. Może również stanowić jeden z członów rozbudowanego wersu sylabicznego (np. 9 + 6).

Gdy mi się wszystko koło mroczy,
Gdy się powszednim trudem znużę —
Wtedy mi patrzeć daj w swe oczy,
W swe oczy czarne, ciche, duże...
Lucjan Rydel, Hania

Wikipedia


dziewięciozgłoskowy

złożony z dziewięciu zgłosek (sylab); dziewięciosylabowy


SJP.pl


dziewiecki

nazwisko


SJP.pl


dziewięćkroć

dziewięć razy; dziewięciokrotnie


SJP.pl

przysłówek

 (1.1) przest. dziś książk. dziewięć razy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziewięciokrotność ż.

 przym. dziewięciokrotny

 przysł. dziewięciokrotnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dziewięciokrotnie

Wiktionary


dziewięćset

[czytaj: dziewiencet] liczebnik oznaczający liczbę 900


SJP.pl

liczebnik

 (1.1) liczba 900

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W październikowy wieczór tysiąc dziewięćset czterdziestego ósmego roku w drzwiach kawiarni stanęło dwóch mężczyzn w prochowcach, z podniesionymi kołnierzami.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʑɛvʲjɛ̇̃ɲt͡ɕsɛt, AS: ʒ́evʹi ̯ė̃ńćset

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziewięćsetka ż.

 przym. dziewięćsetny

Wiktionary


dziewięćsetka

1. liczba 900;
2. całość składająca się z 900 części lub jednostek;
3. to, co jest oznaczone liczbą 900


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) nazwa liczby 900 (dziewięćset)

 (1.2) coś, co oznaczone jest liczbą 900

 (1.3) całość składająca się z dziewięciuset części, elementów lub jednostek

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Nowa na rynku dziewięćsetka nie jest ani lepsza ani gorsza od poprzedniczek.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛvʲjɛ̇̃ɲt͡ɕˈsɛtka, AS: ʒ́evʹi ̯ė̃ńćsetka

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dziewięćsetny

 licz. dziewięćset

Wiktionary


dziewięćsetlecie

1. okres dziewięciuset lat;
2. dziewięćsetna rocznica czegoś


SJP.pl


dziewięćsetletni

mający dziewięćset lat, trwający dziewięćset lat itp.


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający dziewięćset lat

 (1.2) trwający dziewięćset lat

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛvʲjɛ̇̃ɲt͡ɕsɛtˈlɛtʲɲi, AS: ʒ́evʹi ̯ė̃ńćsetletʹńi

Wiktionary


dziewięćsetny

liczebnik porządkowy odpowiadający liczbie 900


SJP.pl

przymiotnik odliczebnikowy

 (1.1) od dziewięćset

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Do mety dobiegł już dziewięćsetny maratończyk.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛvʲjɛ̇̃ɲt͡ɕˈsɛtnɨ, AS: ʒ́evʹi ̯ė̃ńćsetny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziewięćsetka ż.

 licz. dziewięćset

Wiktionary


dziewięćsił

roślina zielna


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) bot. nazwa systematyczna|Carlina|L.|ref=tak., roślina dwuletnia o dużych koszyczkach kwiatowych z rodziny astrowatych;

Wiktionary

Dziewięćsił (Carlina L.) – rodzaj roślin z rodziny astrowatych. Obejmuje 30 gatunków. Rośliny te występują w Europie, północnej Afryce i zachodniej Azji. W Polsce w zależności od ujęcia systematycznego rosną 4 lub 5 gatunków.

Naukowa nazwa rodzajowa upamiętnia Karola V Habsburga (1500–1558).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Rysunek dziewięćsiła wisiał u Jadzi w przedpokoju.

Wiktionary


dziewierka

dziewierka łąkowa - gatunek muchówki


SJP.pl


dziewierz

brat męża (szwagier)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) stpol. książk. brat męża; Gloger.

 (1.2) stpol. brat żony

Wiktionary

Staropolskie określenia stopnia pokrewieństwa dotyczą nazw, którymi określa się członków rodziny. Niektóre z nich wyszły z użycia i nie są stosowane w dzisiejszej polszczyźnie.

Krewnych po ojcu określano krewnymi po mieczu (lub agnatami), a po matce po kądzieli (lub kognatami, najczęściej terminy „agnat” i „kognat” stosowane były do przodków). Bliższą rodziną byli męscy potomkowie, jako zachowujący to samo nazwisko i herb.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Dawniej Polki zwały brata męża nie szwagrem, ale dziewierzem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʑɛvʲjɛʃ, AS: ʒ́evʹi ̯eš

Wiktionary


dziewierzewo

wieś w Polsce


SJP.pl

Dziewierzewo (od 1907 niem. Lindenbrück) – wieś pałucka w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie nakielskim, w gminie Kcynia.

Wikipedia


dziewiętlice

wieś w Polsce


SJP.pl

Dziewiętlice (niem. Heinersdorf, cz. Pruský Jindřichov) – wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie nyskim, w gminie Paczków.

Wikipedia


dziewiętnaście

[czytaj: dziewietnaście] liczebnik oznaczający liczbę 19


SJP.pl

liczebnik główny

 (1.1) liczba 19

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Moja siostra ma dziewiętnaście lat.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛvʲjɛtˈnaɕt͡ɕɛ, AS: ʒ́evʹi ̯etnaśće

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziewiętnasta ż., dziewiętnastka ż.

 przym. dziewiętnasty

 licz. dziewiętnaścioro

Wiktionary


dziewiętnaścioro

liczebnik zbiorowy odpowiadający liczbie 19, używany w odniesieniu do osób różnej płci, dzieci i młodych zwierząt oraz do przedmiotów o nazwie występującej tylko w liczbie mnogiej


SJP.pl

liczebnik zbiorowy

 (1.1) …odpowiadający liczbie 19

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dziewiętnaścioro uczniów z naszej klasy (ośmiu chłopców i jedenaście dziewczynek) zakwalifikowało się do finału konkursu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛvʲjɛtnaɕˈt͡ɕɔrɔ, AS: ʒ́evʹi ̯etnaśćoro

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziewiętnastka ż.

 przym. dziewiętnasty

 licz. dziewiętnaście

Wiktionary


dziewiętnasta

godzina dziewiętnasta


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) godzina 19, godzina siódma wieczorem

forma przymiotnika.

 (2.1) M. i W. ż. lp. od: dziewiętnasty

Wiktionary

Powiązane:

 licz. dziewiętnaście

 przym. dziewiętnasty

Wiktionary


dziewiętnastak

ktoś związany z obiektem (np. drużyną, oddziałem) oznaczonym liczbą 19


SJP.pl


dziewiętnastka

1. grupa dziewiętnastu osób lub przedmiotów;
2. potocznie o budynku, pokoju, pojeździe lub czymkolwiek, co oznaczone jest liczbą 19;
3. dziewiętnaście lat


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) nazwa liczby 19

 (1.2) coś, co oznaczone jest liczbą 19

 (1.3) całość składająca się z dziewiętnastu części, elementów lub jednostek

 (1.4) pot. dziewczyna w wieku 19 lat

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Długo czekałem na tramwaj. W końcu przyjechała dziewiętnastka.

 (1.3) Kiedy nauczyciel wszedł do klasy, cała dziewiętnastka jęknęła.

 (1.4) Marcinowi odbiło na stare lata, zamienił żonę na jakąś dziewiętnastkę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛvʲjɛtˈnastka, AS: ʒ́evʹi ̯etnastka

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dziewiętnasty

 licz. dziewiętnaście, dziewiętnaścioro

Wiktionary


dziewiętnastkowy

przymiotnik

 (1.1) związany z liczbą dziewiętnaście, dotyczący liczby dziewiętnaście

Wiktionary


dziewiętnastodniowy

przymiotnik

 (1.1) trwający dziewiętnaście dni

 (1.2) będący w wieku dziewiętnastu dni

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛvʲjɛtnastɔˈdʲɲɔvɨ, AS: ʒ́evʹi ̯etnastodʹńovy

Wiktionary


dziewiętnastogodzinny

trwający dziewiętnaście godzin


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) trwający dziewiętnaście godzin

 (1.2) będący w wieku dziewiętnastu godzin

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Lekarze tłumaczyli mi to tak: mój stan był krytyczny, a dziewiętnastogodzinna operacja z rękami uniesionymi do góry mogła spowodować niedokrwienie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛvʲjɛtnastɔɡɔˈd͡ʑĩnːɨ, AS: ʒ́evʹi ̯etnastogoʒ́ĩ•ny

Wiktionary


dziewiętnastokąt

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) geom. wielokąt mający dziewiętnaście boków i dziewiętnaście kątów wewnętrznych

Wiktionary

Dziewiętnastokąt – wielokąt, który ma 19 boków. Suma jego kątów wewnętrznych wynosi 3060°

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) A jak się pan wybuduje / Na Conrada (róg Reymonta), / Posadzimy panu tuje / W kształcie dziewiętnastokąta.

Wiktionary


dziewiętnastokrotnie

przysłówek

 (1.1) dziewiętnaście razy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W samym tylko czerwcu wynik sprzedaży Pajero zwiększył się aż dziewiętnastokrotnie w porównaniu do czerwca 2004 r.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛvʲjɛtnastɔˈkrɔtʲɲɛ, AS: ʒ́evʹi ̯etnastokrotʹńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziewiętnastokrotność ż.

 przym. dziewiętnastokrotny

Wiktionary


dziewiętnastokrotny

powtarzający się dziewiętnaście razy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) odbywający się/powtarzający się dziewiętnaście razy

 (1.2) taki, który osiągnął/zdobył/robił coś dziewiętnaście razy

 (1.3) dziewiętnaście razy większy bądź mniejszy od czegoś

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Honorowym gościem imprezy był Dariusz Michalczewski - dziewiętnastokrotny mistrz świata w zawodowym boksie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛvʲjɛtnastɔˈkrɔtnɨ, AS: ʒ́evʹi ̯etnastokrotny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziewiętnastokrotność ż.

 przysł. dziewiętnastokrotnie

Wiktionary


dziewiętnastolatek

mężczyzna dziewiętnastoletni


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mężczyzna w wieku dziewiętnastu lat

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (2.1) zwierzę, roślina lub rzecz mająca dziewiętnaście lat

forma rzeczownika.

 (3.1) D. lm. od dziewiętnastolatka

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nasza córka chodzi dopiero do gimnazjum, a spotyka się z jakimś dziewiętnastolatkiem.

 (2.1) Byłem wczoraj na giełdzie samochodowej, kupiłem całkiem sprawnego dziewiętnastolatka.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛvʲjɛtnastɔˈlatɛk, AS: ʒ́evʹi ̯etnastolatek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziewiętnastolatka

 przym. dziewiętnastoletni

Wiktionary


dziewiętnastolatka

kobieta albo samica zwierząt mająca dziewiętnaście lat


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta mająca dziewiętnaście lat

 (1.2) zwierzę, rzecz lub roślina mająca dziewiętnaście lat

forma rzeczownika.

 (2.1) D., B. lp. od: dziewiętnastolatek

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛvʲjɛtnastɔˈlatka, AS: ʒ́evʹi ̯etnastolatka

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dziewiętnastoletni

 rzecz. dziewiętnastolatek m.

Wiktionary


dziewiętnastolatki

mężczyzna dziewiętnastoletni


SJP.pl


dziewiętnastolecie

1. okres dziewiętnastu lat;
2. dziewiętnasta rocznica czegoś


SJP.pl


dziewiętnastoletni

1. trwający dziewiętnaście lat; przypadający za dziewiętnaście lat;
2. będący w wieku dziewiętnastu lat, mający dziewiętnaście lat


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający dziewiętnaście lat

 (1.2) trwający dziewiętnaście lat

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zatrzymana dziewiętnastoletnia Agnieszka W. i dwudziestopięcioletnia Marta M. decyzją sadu zostały aresztowane na razie na trzy miesiące.

 (1.1) (…) na studia idą ludzie najczęściej dziewiętnastoletni, czyli będący w okresie późnej adolescencji.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛvʲjɛtnastɔˈlɛtʲɲi, AS: ʒ́evʹi ̯etnastoletʹńi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziewiętnastolecie n., dziewiętnastolatek m., dziewiętnastolatka ż.

Wiktionary


dziewiętnastoliterowy

przymiotnik

 (1.1) taki, który składa się z dziewiętnastu liter

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Słowo „internacjonalizacja” jest dziewiętnastoliterowe.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛvʲjɛtˈnastɔˌlʲitɛˈrɔvɨ, AS: ʒ́evʹi ̯etnastolʹiterovy

Wiktionary


dziewiętnastominutowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) trwający dziewiętnaście minut

Wiktionary


dziewiętnastoosobowy

1. składający się z dziewiętnastu osób;
2. przeznaczony dla dziewiętnastu osób


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) przeznaczony dla dziewiętnastu osób, mogący pomieścić dziewiętnaście osób

 (1.2) złożony z dziewiętnastu osób, wykonywany przez dziewiętnaście osób

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛvʲjɛtˈnastɔˌːsɔˈbɔvɨ, AS: ʒ́evʹi ̯etnast•osobovy

Wiktionary


dziewiętnastopiętrowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) złożony z parteru i dziewiętnastu kondygnacji położonych nad nim

Wiktionary


dziewiętnastościan

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) geom. wielościan o dziewiętnastu ścianach

Wiktionary


dziewiętnastostopniowy

1. mający dziewiętnaście stopni (w jakiejś skali);
2. mający dziewiętnaście stopni, etapów


SJP.pl


dziewiętnastotomowy

przymiotnik

 (1.1) składający się z dziewiętnastu tomów, zawarty w dziewiętnastu tomach, wydany w dziewiętnastu tomach

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛvʲjɛtˈnastɔtɔ̃ˈmɔvɨ, AS: ʒ́evʹi ̯etnastotõmovy

Wiktionary


dziewiętnastotygodniowy

przymiotnik

 (1.1) trwający dziewiętnaście tygodni

 (1.2) będący w wieku dziewiętnastu tygodni

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛvʲjɛtˈnastɔˌtɨɡɔdʲˈɲɔvɨ, AS: ʒ́evʹi ̯etnastotygodʹńovy

Wiktionary


dziewiętnastowieczny

dotyczący dziewiętnastego wieku, pochodzący z dziewiętnastego wieku, żyjący w dziewiętnastym wieku, dziejący się w dziewiętnastym wieku itp.


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) taki, który wydarzył się lub żył w dziewiętnastym wieku; taki, który pochodzi z dziewiętnastego wieku

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛvʲjɛtnastɔˈvʲjɛt͡ʃnɨ, AS: ʒ́evʹi ̯etnastovʹi ̯ečny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziewiętnastowiecze n.

Wiktionary


dziewiętnasty

liczebnik porządkowy odpowiadający liczbie 19


SJP.pl

przymiotnik odliczebnikowy

 (1.1) od 19

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) dzień miesiąca po osiemnastym

rzeczownik, rodzaj żeński

 (3.1) dziewiętnasta: godzina dziewiętnasta

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Reprezentant Polski zajął dopiero dziewiętnaste miejsce.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɛvʲjɛtˈnastɨ, AS: ʒ́evʹi ̯etnasty

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziewiętnasta ż., dziewiętnastka ż.

 licz. dziewiętnaście, dziewiętnaścioro

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) skrót 19.

Wiktionary


dziewin

wieś w Polsce


SJP.pl

  • Dziewin – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. lubińskim, w gminie Ścinawa
  • Dziewin – wieś w woj. małopolskim, w pow. bocheńskim, w gminie Drwinia

Wikipedia


dziewka

1. dawniej: panna, dziewczyna, dziewica;
2. przestarzałe: wiejska dziewczyna, służąca na wsi;
3. kobieta źle prowadząca się; prostytutka; ulicznica


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) daw. dziewczyna

 (1.2) stpol. córka

 (1.3) daw. kobieta rozwiązła

 (1.4) przest. służąca

 (1.5) stpol. panna

 (1.6) stpol. dziewica

Wiktionary

Dziewczyna (rzadziej: dziewczę, podlotek, dzierlatka; również dziewczynka, zwykle o małych dzieciach) – młody człowiek płci żeńskiej. Wiek, w którym dziewczyna staje się kobietą, jest różny w różnych społeczeństwach. Zwykle przejście z okresu dojrzewania do dojrzałości następuje w wieku kilkunastu lat.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jako Bóg w niebie, tak niechybnie po to oni dziewkę porwali, by de Bergowa wydostać.

 (1.2) Przypomina, że ona cesarską dziewką i wnuczką cesarską z familiej przezacnej i starożytnej będąc, (…)

 (1.3) Chędożyć się z dziewką.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʑɛfka, AS: ʒ́efka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziewa ż., dziewkarz m., dziewczyna ż.

Wiktionary


dziewkowice

wieś w Polsce


SJP.pl

Dziewkowice (niem. Schewkowitz, 1936–1945 Frauenfeld) – wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie strzeleckim, w gminie Strzelce Opolskie.

W latach 1954–1961 wieś należała i była siedzibą władz gromady Dziewkowice, po jej zniesieniu w gromadzie Strzelce Opolskie.

Wikipedia


dziewnica

oprzęd larwy pszczoły


SJP.pl


dziewoja

dawniej, dziś żartobliwie: dziewczyna


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. dorodna, rosła dziewczyna

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ciągnę, jadę z wojskiem naszem, / Śliczna patrzy tam dziewoja

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziewczyna ż., dziewczę n., dziewczątko n., dzieweczka ż., dziewucha ż., dziewa ż.

Wiktionary


dziewojka

przestarzałe: młoda dziewczyna


SJP.pl


dziewoński

nazwisko


SJP.pl

  • Adam Dziewoński – geolog
  • Edward Dziewoński – aktor, reżyser, satyryk, syn Janusza
  • Janusz Dziewoński – aktor, ojciec Edwarda
  • Józef Dziewoński – artysta malarz, grafik, powstaniec styczniowy, ojciec Karola
  • Karol Dziewoński – profesor chemii, syn Józefa
  • Kazimierz Dziewoński – geograf
  • Zachariasz Dziewoński – lekarz (chirurg), major wojsk polskich z powstania listopadowego, żołnierz legii cudzoziemskiej

Wikipedia


dzieworodny

rozwijający się z niezapłodnionego jaja


SJP.pl


dzieworodztwo

dawniej: dzieworództwo (partenogeneza)


SJP.pl


dziewosłąb

dziewosłęb; dawniej:
1. mężczyzna, który w imieniu kogoś starającego się o rękę dziewczyny prosi jej rodziców o zgodę;
2. pieśń weselna


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) daw. mężczyzna, który w imieniu kawalera starającego się o rękę panny, prosi jej rodziców o zgodę; Gloger|dziewosłąb.

 (1.2) daw. starosta weselny

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) daw. pieśń weselna, wiersz weselny

 (2.2) daw. w lm. dziewosłęby: konkury, swatanie, zaręczyny

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Powiedz, gdzie mam błysnąć chwałą? Mamże zostać dziewosłębem?

 (1.1) Archánioł Gábryel, / Dźiewosłąb Boży, y Poseł: / Przybył do Máryey dziewice, / Z niebieskiey stolice. sic.

 (2.1) Jest jego dziewosłąb (…) wierszem łacińskim ułożony, na wesele Fabijana Czerny, wojewodzica Malborskiego z Leszczyńską wojewodzianką Brzeską, drukowany w Toruniu roku 1611. sic.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: d͡ʑɛˈvɔswɔ̃mp, AS: ʒ́evosu̯õmp

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziewosłęb m.

:: forma żeńska dziewosłębica ż.

 czas. dziewosłębić

 przym. dziewosłębi

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dziewosłęb, swat, rajek, zerzec

 (2.1) swaty

Wiktionary


dziewosłąbka

dziewosłąb; dziewosłębka


SJP.pl


dziewosłęb

dziewosłąb; dawniej:
1. mężczyzna, który w imieniu kogoś starającego się o rękę dziewczyny prosi jej rodziców o zgodę;
2. pieśń weselna


SJP.pl

Dziewosłęb, dziewosłąb – termin utworzony jako tłumaczenie łacińskiego wyrażenia paranymphus. W XVI w. jeden ze swoich wierszy poświęca mu Jan Kochanowski w utworze o tym samym tytule.

Jest to funkcja związana z zamążpójściem, od pewnego momentu wyparta przez określenie swat. W źródłach pochodzących z okresu Polski wczesnonowożytnej częściej pojawia się jednak dziewosłąb.

Wikipedia


dziewosłębić

dawniej:
1. być dziewosłębem, swatem;
2. swatać kogoś


SJP.pl


dziewosłębka

dziewosłęb; dziewosłąbka


SJP.pl


dziewosłęby

dziewosłęb; dawniej:
1. mężczyzna, który w imieniu kogoś starającego się o rękę dziewczyny prosi jej rodziców o zgodę;
2. pieśń weselna


SJP.pl


dziewucha

rubasznie, czasem życzliwie o dziewczynie, przeważnie wiejskiej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zgrub. od: dziewczyna

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziewczyna ż., dziewczę n., dziewczątko n., dzieweczka ż., dziewoja ż., dziewa ż.

 przym. dziewczęcy, dziewczyński, dziewuszy

Wiktionary


dziewuchowaty

podobny do dziewuchy


SJP.pl


dziewulski

nazwisko


SJP.pl

Osoby

  • Eugeniusz Dziewulski – polski dyrygent
  • Eugeniusz Klemens Dziewulski – polski przyrodnik, ojciec Wacława i Władysława
  • Jerzy Dziewulski – polski policjant i polityk
  • Juliusz Dziewulski – polski oficer
  • Lech Dziewulski – artysta plastyk, działacz opozycji antykomunistycznej
  • Michał Dziewulski – historyk, muzealnik
  • Stanisław Rawicz-Dziewulski – generał Wojska Polskiego
  • Wacław Dziewulski – polski fizyk
  • Władysław Dziewulski – polski astronom
  • Władysław Dziewulski – polski historyk
  • Zbigniew Dziewulski – polski polityk

Wikipedia


dziewuszka

dziewojka, panienka;
1. pieszczotliwie, żartobliwie: dorastająca panna;
2. poufale albo ironicznie: dziewczyna


SJP.pl


dziewuszy

dziewucha


SJP.pl

Patrz:

dziewucha

dziewuszysko

zgrubienie od: dziewucha; pogardliwie lub z politowaniem o dziewczynie


SJP.pl


dzieża

duże, drewniane naczynie do rozczyniania ciasta na chleb; donica


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) duże drewniane naczynie do rozczyniania ciasta na chleb;

 (1.2) zawartość dzieży (1.1)

Wiktionary

Dzieża – naczynie służące do rozczyniania mąki i wyrastania ciasta chlebowego. Wykonane było z drewnianych klepek (najczęściej lipowych, świerkowych lub najwyżej cenionych – dębowych) i obręczy. Szersze u dołu niż u góry. Dzieża zwykle była bez wieka, ale czasem spotykało się wieko (pokrywę) wyplecione ze słomy.

Wikipedia


dzieżka

gliniany garnek do przechowywania mleka lub śmietany


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od dzieża

 (1.2) białystok. dzbanek

Wiktionary

Aleuria Fuckel (dzieżka) – rodzaj grzybów należący do rodziny Pyronemataceae.

Wikipedia


dzieżycowate

rodzina roślin dwuliściennych, rosnących przeważnie w okolicach zwrotnikowych Ameryki Południowej


SJP.pl


dzieżycowaty

o cechach dzieżycowatych (rodzina roślin)


SJP.pl


dziełak

nazwisko


SJP.pl


dziełko

1. niewielki utwór literacki;
2. zdrobnienie od: dzieło


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zdrobn. od: dzieło

 (1.2) niewielkie dzieło

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Tego dziełka nie znajdziesz w naszej bibliotece.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dzieło n.

Wiktionary


dzieło

1. utwór artystyczny, literacki lub naukowy o dużej wartości;
2. praca;
3. efekt jakichś procesów lub czyjejś pracy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) efekt pracy twórczej

 (1.2) ogólnie – efekt czyichś działań

Wiktionary

  • dzieło kultury
    • dzieło sztuki
    • dzieło literackie
    • dzieło muzyczne
  • dzieło fortyfikacyjne
    • dzieło koronowe
    • dzieło rogowe
  • dzieło naukowe

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Obraz pt. Bitwa pod Grunwaldem jest doskonałym przykładem dzieła sztuki.

 (1.1) Każda książka może być dziełem literackim.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʑɛwɔ, AS: ʒ́eu̯o

Wiktionary

Powiązane:

 czas. dziać

 rzecz. dziełko n.

Wiktionary


dziełowy

druk. związany z techniką wydawniczą dzieł, używany przy przygotowaniu i druku dzieł


SJP.pl


dziełucha

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. dziewczyna

Wiktionary


dzigański

nazwisko


SJP.pl


dżigetaj

ssak z rodziny koniowatych; kułan, dżigitaj


SJP.pl


dżigit

kaukaski jeździec; dżygit


SJP.pl


dżigitaj

ssak z rodziny koniowatych; kułan, dżigetaj


SJP.pl


dżihad

obowiązek szerzenia wiary przez muzułmanów m.in. za pomocą walki zbrojnej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) rel. polit. święta wojna muzułmańska

 (1.2) rel. rzad. w szerszym znaczeniu, przeniesione z nauk muzułmańskich: podejmowanie wysiłku w celu szerzenia islamu lub/i samodoskonalenia

Wiktionary

Dżihad (z języka arabskiego جهاد, ğihād – zmaganie, wysiłek, tworzenie prawa) – w kulturze islamu pojęcie pierwotnie oznaczające dokładanie starań i ponoszenie trudów w celu wzmocnienia wiary, by trafić do lepszego miejsca. W tradycji europejskiej termin ten często, choć nie do końca precyzyjnie, tłumaczy się jako „święta wojna”.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Dowolny akt terrorystyczny z którejkolwiek części świata ma jakiś związek z Pakistanem. To dlatego, że organizacje spod znaku dżihadu wciąż cieszą się tu swobodą i otrzymują wsparcie.

 (1.2) Dżihad to działanie podejmowane w imię Boga. Może być przedsięwzięte przez jednostkę bądź społeczność, aby naprawić jej kondycję moralną.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʒʲixat, AS: ǯʹiχat

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. mudżahid m., idżtihad m., dżihadysta m., dżihadystka ż., dżihadyzm m.

 przym. dzihadowy, dżihadystyczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) święta wojna

Wiktionary


dżihadysta

wojownik lub zwolennik świętej wojny muzułmańskiej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) zwolennik dżihadyzmu, wojownik dżihadu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Chociaż wielu woli zająć się wojującą wersją islamu, „islamizmem", praktycznie rzecz biorąc nie ma ostrej granicy między islamistami, dżihadystami a islamizmem. Wszystkie one są dziedzictwem samego islamu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʒʲixaˈdɨsta, AS: ǯʹiχadysta

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dżihadyzm m., dżihad m.

:: fż. dżihadystka ż.

 przym. dżihadystyczny

 przysł. dżihadystycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) mudżahid

Wiktionary


dżihadystka

dżihadysta


SJP.pl

Patrz:

dżihadysta

dżihadystyczny

dżihadyzm


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z dżihadyzmem, dżihadystami, dotyczący dżihadyzmu, dżihadystów

Wiktionary

Patrz:

dżihadyzm

Powiązane:

 rzecz. dżihadyzm mrz., dżihad mrz., dżihadysta mos., dżihadystka ż.

Wiktionary


dżihadyzm

szerzenie wiary muzułmańskiej m.in. za pomocą walki zbrojnej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) polit. rel. rewolucyjny neofundamentalizm islamski, który dżihad uważa za indywidualny obowiązek islamisty i postrzega go jako jeden z filarów islamu;

Wiktionary

Dżihadyzm – inspirowana religijnie ideologia, która głosi, że użycie wszelkich dostępnych środków w celu opanowania całego świata przez islam jest obowiązkiem moralnym każdego muzułmanina. Jest to ruch społeczny, w swoich założeniach utopijny, antyzachodni, oparty na użyciu przemocy w celu promocji lub obrony bardzo wąskiej wizji sunnickiego islamu – salafizmu. Dżihadyzm to pojęcie, które – podobnie jak terroryzm – dostarcza dylematów definicyjnych. Często jest definiowane zbyt szeroko, co niejednokrotnie doprowadza do inkluzji wielu struktur do jednego zbioru określanego ruchem dżihadystycznym.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Termin „dżihadyzm” jest relatywnie nowym określeniem. Wedle Thomasa Hegghammera pojawił się w analizach akademickich dopiero w dekadzie lat dziewięćdziesiątych XX wieku.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: d͡ʒʲiˈxadɨsm̥, AS: ǯʹiχadysm̦

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dżihadysta m., dżihadystka ż., dżihad m.

 przym. dżihadystyczny

 przysł. dżihadystycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) terroryzm islamski

Wiktionary


dzik

1. zwierzę z rodziny świń, cenione przez myśliwych;
2. pęd wyrosły z nieuszlachetnionej części drzewa;
3. młoda roślina służąca za podkładkę przy szczepieniu lub oczkowaniu;
4. potocznie: człowiek nietowarzyski, odludek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) zool. gatunek ssaka z rzędu parzystokopytnych;

 (1.2) pot. osoba nietowarzyska

Wiktionary

Dzik euroazjatycki, dzik (Sus scrofa) – gatunek dużego, lądowego ssaka łożyskowego z rodziny świniowatych (Suidae). Sus scrofa jest jedynym przedstawicielem dziko żyjących świniowatych w Europie. Jest także przodkiem świni domowej.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Nagle konający dzik podniósł się i zaatakował.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: d͡ʑik, AS: ʒ́ik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziczek mzw./mos./mrz., dzikus m., dziki m., dzicz ż., dziczyzna ż., dziczenie n., zdziczenie n., dzikarz m., dzikuska ż.

 czas. dziczeć ndk., zdziczeć dk.

 przym. dziki, dziczy

 przysł. dziko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gwara. czarnuch, łow. czarny zwierz, zwierzyna czarna; gw-pl|Poznań|wieprz.

 (1.2) borsuk, odludek, samotnik, pustelnik

Wiktionary


dzika

1. nieoswojony, występujący w środowisku naturalnym;
2. prymitywny, pierwotny, nieufny, nieokrzesany;
3. niezgodny z normami społecznymi, nieusankcjonowany prawnie


SJP.pl


dzikacz

największy dziko żyjący ssak z rodziny świniowatych


SJP.pl

Wikipedia


dzikan

rodzaj świni


SJP.pl

Dzikan (Potamochoerus) – rodzaj ssaków parzystokopytnych z podrodziny świń (Suinae) w obrębie rodziny świniowatych (Suidae).

Wikipedia


dzikarium

nieżytek


SJP.pl


dzikarz

w łowiectwie: pies do polowań na dziki


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) łow. pies do polowania na dziki

Wiktionary

Dzikarz – nieduży, często krótkonogi pies rasowy lub nierasowy, ułożony do polowania na dziki. Na dzikarzy wybierane są psy, które odznaczają się pasją myśliwską i ciętością, mają skłonność do pracy szperacza i posokowca, a dzięki niedużym rozmiarom mogą pracować w norach. Mimo drobnej budowy ciała mają bardzo silne szczęki i zęby. Zadaniem dzikarzy jest wyszukiwanie w miocie dzików, osaczenie, oszczekiwanie ich i wyprowadzanie na linię myśliwych.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. dzik m., dziczyzna ż., dziki mos., dzikość ż., dzikuska ż.

 przym. dziki

Wiktionary


dzikawy

nieco dziki


SJP.pl


dziki

1. nieoswojony, występujący w środowisku naturalnym;
2. prymitywny, pierwotny, nieufny, nieokrzesany;
3. niezgodny z normami społecznymi, nieusankcjonowany prawnie


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) nieudomowiony, żyjący w naturalnych warunkach

 (1.2) niekontrolowany

 (1.3) nieokrzesany

 (1.4) naturalny

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) człowiek kultur prymitywnych, żyjący w pierwotnych warunkach

 (2.2) polit. człowiek nienależący do żadnej partii

forma rzeczownika.

 (3.1) M. lm. od dzik

Wiktionary

  • 2 miejscowości w Polsce:
    • Dziki – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. świeckim, w gminie Świecie
    • Dziki – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. szczecineckim, w gminie Szczecinek
  • Dziki – serial telewizyjny
  • Dikiy (pol. Dziki) – rosyjski serial kryminalny
  • dzikie zwierzę – przeciwieństwo zwierzęcia domowego

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Celem tej fundacji jest ochrona dzikich zwierząt przed kłusownictwem i innymi formami okrucieństwa wobec nich.

 (1.2) Dziki handel jest dziś głównym źródłem bezdomności zwierząt.

 (2.1) Podczas przemierzania dżungli jedynym napotkanym człowiekiem był jakiś dziki płynący w oddali dłubanką.

 (3.1) W kartoflisku pod lasem buchtowały nocą dziki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʑici, AS: ʒ́iḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdziczenie n., dzikusek mos., dzikość ż., dzik m., dziczyzna ż., dzicz ż., dzikus m., dzikuska ż., dzikarz m., dziczenie n., dzikowanie n.

 czas. dziczeć ndk., zdziczeć dk., dzikować ndk.

 przym. półdziki, dziczy, zdziczały

 przysł. dziko, półdziko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) reg-pl|Śląsk|dziwoki.; bot. lud. psi

 (2.1) dzikus

Wiktionary


dzikiewicz

nazwisko


SJP.pl


dziko

przysłówek sposobu

 (1.1) w sposób dziki

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Poczuła się nagle dziko szczęśliwa, że on jest obok. Że trzyma jej dłoń w swojej ręce, że ją do siebie przytula.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʑikɔ, AS: ʒ́iko

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dziki, dziczy, zdziczały

 rzecz. zdziczenie n., dzikość ż., dzikus m., dzikuska ż., dzicz ż., dziczyzna ż., dzik m., dziki mos.

 czas. dziczeć

Wiktionary


dzikolud

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) rzad. człowiek dziki

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zanim przyjechał do Europy, wychowywał się gdzieś w Afryce wśród dzikoludów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: d͡ʑiˈkɔlut, AS: ʒ́ikolut

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dzikus

Wiktionary


dzikomowa

rzadko: wulgarny sposób posługiwania się językiem


SJP.pl


dzikość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co jest dzikie, nieokiełznane, nieoswojone

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dzicz ż., zdziczenie n., dziczyzna ż., dziki mos., dzikus m., dzikarz mzw., dzikuska ż.

 czas. dziczeć ndk., dziczeć ndk., zdziczeć dk.

 przym. dziki, zdziczały, dziczy

 przysł. dziko

Wiktionary


dzików

1. zwierzę z rodziny świń, cenione przez myśliwych;
2. pęd wyrosły z nieuszlachetnionej części drzewa;
3. młoda roślina służąca za podkładkę przy szczepieniu lub oczkowaniu;
4. potocznie: człowiek nietowarzyski, odludek


SJP.pl

Miejscowości i ich części w Polsce

Wg TERYT jest ich 4, w tym 3 podstawowe
  • Dzików – część miasta Tarnobrzeg
  • Dzików – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. polkowickim, w gminie Gaworzyce
  • Dzików – przysiółek w województwie lubuskim, w powiecie wschowskim, w gminie Sława
  • Dzików – wieś w woj. pomorskim, w pow. człuchowskim, w gminie Rzeczenica

Wikipedia


dzikowiec

1. wieś w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim;
2. wieś w województwie podkarpackim, w powiecie kolbuszowskim


SJP.pl

Miejscowości i ich części w Polsce

Wg TERYT jest ich 3, w tym 2 podstawowe
  • Dzikowiec (województwo dolnośląskie) – wieś w pow. kłodzkim, w gminie Nowa Ruda
  • Dzikowiec (Rączna) – część wsi Rączna w woj. małopolskim, w pow. krakowskim, w gminie Liszki
  • Dzikowiec (województwo podkarpackie) – wieś w pow. kolbuszowskim, w gminie Dzikowiec

Wikipedia


dzikowiecki

Dzikowiec (wieś w Polsce)


SJP.pl


dzikowo

wieś w Polsce


SJP.pl

Miejscowości w Polsce

Wg TERYT jest ich 6
  • Dzikowo – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. toruńskim, w gminie Obrowo
  • Dzikowo – wieś w woj. lubuskim, w pow. gorzowskim, w gminie Lubiszyn
  • Dzikowo – wieś w woj. lubuskim, w pow. krośnieńskim, w gminie Gubin
  • Dzikowo – osada w woj. zachodniopomorskim, w pow. koszalińskim, w gminie Polanów
  • Dzikowo – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. myśliborskim, w gminie Barlinek
  • Dzikowo – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. wałeckim, w gminie Wałcz

Wikipedia


dzikowski

przymiotnik od: Dzikowa, Dzikowo, Dzików


SJP.pl

Dzikowski (forma żeńska: Dzikowska; liczba mnoga: Dzikowsky) – polskie nazwisko utworzone sufiksem -ski od nazwy miejscowej Dzikowiec, Dzikowo, Dzikowice lub Dzikowa.

Wikipedia


dzikszy

stopień wyższy od przymiotnika: dziki; bardziej dziki


SJP.pl


dzikus

osoba, która jest dzika


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) obraź. osobnik niecywilizowany

 (1.2) pot. pejor. osoba zachowująca się prymitywnie i grubiańsko

 (1.3) pot. pejor. osoba nieśmiała, mająca trudności w relacjach

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (2.1) pot. żart. nieoswojone zwierzę

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Opaliło nas słońce, staliśmy się dzikusami, pijemy wielkimi haustami nieskażoną pierwotność lasu.

 (1.3) Aga poszła zapytać dzikusa pod oknem, dlaczego nie tańczy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʑikus, AS: ʒ́ikus

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dzik mzw., dziczyzna ż., dziki mos., dzicz ż., dzikość ż.

:: zdrobn. dzikusek m.

:: fż. dzikuska ż.

 czas. dziczeć ndk., zdziczeć dk.

 przym. dziki

 przysł. dziko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) barbarzyńca, dziecko natury, dziki, jaskiniowiec, troglodyta

 (1.2) dewastator, nieokrzesaniec, prymityw

 (1.3) odludek, samotnik; pot. borsuk, dzik

Wiktionary


dzikusek

dzikus


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) zdrobn. od: dzikus

 (1.2) mały dzikus

forma rzeczownika.

 (2.1) D. lm. od: dzikuska

Wiktionary

Patrz:

dzikus

Powiązane:

 przym. dziki

 rzecz. dziki mos., dzikus mos., dzikuska ż.

 czas. dziczeć

Wiktionary


dzikuska

dzikus


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta niecywilizowana

 (1.2) kobieta nieobyta towarzysko

 (1.3) reprezentantka obcej cywilizacji

 (1.4) prostaczka

 (1.5) kobieta nieśmiała

Wiktionary

Dzikuska. Historia miłości – debiutancka powieść Ireny Zarzyckiej z 1927 roku. Początkowo ukazywała się w odcinkach na łamach Rzeczpospolitej (od 10 sierpnia), a następnie została wydana przez wydawnictwo "Rój". Jedna z najpopularniejszych polskich powieści romansowych okresu międzywojennego.

Wikipedia

Patrz:

dzikus

Przykłady

 (1.2) Pan sprzedał swoją duszę za nic; rzucił ją pan do stóp nędznej dzikuski, która zrobiła już z pana pomiotło, i wkrótce zabije pana tak czy inaczej, przez swą miłość albo nienawiść.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. dziczeć ndk., zdziczeć dk., dzikować ndk.

 przym. dziczy, dziki, półdziki

 przysł. dziko, półdziko

 rzecz. dziki mos., zdziczenie n.

 rzecz. dzikość ż., dzik m., dziczyzna ż., dzicz ż., dzikarz m., dziczenie n., dzikowanie n., dzikusek m.

:: fm. dzikus m.

Wiktionary


dżin

wódka o smaku i zapachu jałowca, produkowana głównie w Anglii; jałowcówka; dżyn; gin


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy lub męskozwierzęcy

 (1.1) mit. duch w wierzeniach staroarabskich, powstały z czystego ognia albo też obłoku pary, który wpływa na losy ludzkie

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) spoż. anglosaski alkohol gatunkowy o smaku i zapachu jałowca

Wiktionary

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. dżinn m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) war. dżinn

 (2.1) jałowcówka; war. gin, dżyn

Wiktionary


dźina

Wardhamana Mahawira (skr. वर्धमान vardhamāna - "wzrastający", to jego imię własne; महावीर mahāvīra - "wielki bohater", to tytuł, pod jakim go czczą wyznawcy) – pierwszy zaświadczony historycznie przywódca dżinijski, uważany powszechnie za założyciela dżinizmu; według tradycji ostatni, dwudziesty czwarty z tirthankarów. Nazywa się go także przydomkiem Dżina (sanskr. jina - "zwycięzca").

Wikipedia


dżingel

krótki, rozpoznawalny przerywnik dźwiękowy, używany zwykle w radiu lub telewizji jako autoreklama; dżingiel, dżyngiel, jingle, jingiel


SJP.pl

Dżingiel, dżingel (ang. jingle = dzwonienie, brzęczenie) – przerywnik transmisji, krótki dźwięk, łatwo zapamiętywalny slogan lub melodyjka, używana przede wszystkim w programach radiowych jak również niektórych programach telewizyjnych. Rodzaj spotu reklamującego trwający program lub aktualną rozgłośnię. Nazwa pochodzi od pierwotnej aranżacji stosowanych dżingli – odgłosu dzwoneczków (ang. jingle bells).

Wikipedia


dżingiel

krótki, rozpoznawalny przerywnik dźwiękowy, używany zwykle w radiu lub telewizji jako autoreklama; dżingel, dżyngiel, jingle, jingiel


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) środ. rad. przerywnik muzyczny, najczęściej reklamujący stację (nazwa, częstotliwość) lub audycję

Wiktionary

Dżingiel, dżingel (ang. jingle = dzwonienie, brzęczenie) – przerywnik transmisji, krótki dźwięk, łatwo zapamiętywalny slogan lub melodyjka, używana przede wszystkim w programach radiowych jak również niektórych programach telewizyjnych. Rodzaj spotu reklamującego trwający program lub aktualną rozgłośnię. Nazwa pochodzi od pierwotnej aranżacji stosowanych dżingli – odgłosu dzwoneczków (ang. jingle bells).

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʒʲĩŋʲɟɛl, AS: ǯʹĩŋʹǵel

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dżingel, przerywnik, sygnał

Wiktionary


dżingoizm

napastliwy szowinizm połączony z wojowniczą polityką zagraniczną; dżyngoizm


SJP.pl


dzinia

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) stpol. włosienica

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) stpol. cylicyjum

Wiktionary


dźinijski

przymiotnik

 (1.1) rel. związany z dźinizmem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Można zatem określać jogę jako hinduską, buddyjską, dżinijską, a także zauważyć jej wpływ na islam (w jego nurcie mistycznym) w Indiach.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: d͡ʒʲĩˈɲijsʲci, AS: ǯʹĩńii ̯sʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dźinizm m., dżinizm m., dźinista m., dżinista m.

 przym. dźinijski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dźinijski

Wiktionary


dźinista

wyznawca dźinizmu


SJP.pl


dźinistka

dźinista; dżinistka


SJP.pl


dźinizm

system religijno-etyczny, który powstał w Indiach około VI wieku p.n.e; założycielem był Wardhamana Mahawira; dźajnizm; dżinizm; dżajnizm


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zob. dźinizm.

Wiktionary

Dźinizm (też dżinizm dawniej dżajnizm, dżainizm, sanskryt जैन धर्म – trl. jaina dharma, trb. dźajna dharma) – nonteistyczny system filozoficzny i religijny, który powstał w Indiach około VI wieku p.n.e. w reakcji na silnie zrytualizowany braminizm.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Rozmaitość religijna Orientu, istnienie rozwiniętych systemów filozoficznych, takich jak hinduizm, buddyzm, dżinizm, taoizm czy konfucjanizm, sprawiało, że przed chrześcijańskim misjonarzem pojawiał się problem umiejętnego dialogu (…)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dźinizm mrz.

 przym. dżinijski

Wiktionary


dżinn

duch, demon; dżin


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) mitarab. według pogańskich, przedislamskich wierzeń staroarabskich: istota o nadnaturalnej potędze, powstała z ognia (lecz mogąca przyjmować dowolną postać), mająca wpływ na losy ludzi

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Obok treści zaczerpniętych z chrześcijaństwa, a szczególnie z judaizmu, w Koranie widać powiązanie z pogańskimi wierzeniami Arabów, o czym świadczy wiara w dżinny.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: d͡ʒʲĩn, AS: ǯʹĩn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dżin m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) war. dżin

Wiktionary


dżins

jeans, denim;
1. mocna i gruba tkanina bawełniana;
2. potocznie: ubranie uszyte z dżinsu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) włók. kraw. mocna, bawełniana tkanina o skośnym splocie, klasycznie barwiona błękitem indygo, stosowana głównie do produkcji odzieży oraz toreb;

Wiktionary

Denim (z ang. jeans), również teksas i potocznie dżins– tkanina bawełniana wykonana w splocie skośnym, obecnie używana przede wszystkim do produkcji ubrań denimowych. Nazwa dżins pochodzi od francuskiego bleu de Genes czyli błękit genueński, a nazwa denim od miasta Nîmes we Francji (de Nîmes = z Nîmes). W obu tych miastach już od XVI wieku produkowano tkaninę o tym splocie.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W tym sezonie modne są sukienki z dżinsu.

 (1.1) Ubierał się ze smakiem w markowe dżinsy marki Wrangler i kurtkę tej samej firmy. Ciuchy kupował w peweksie, bo – jak mówił – polski dżins z „Odry” to zafarbowany na niebiesko materiał na worki do pyrów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: d͡ʒʲĩw̃s, AS: ǯʹĩũ̯s

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dżinsy nmos., dżinsówka ż.

 przym. dżinsowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) jeans, teksas, denim

Wiktionary


dżinsopodobny

mający niektóre właściwości dżinsu; przypominający dżins


SJP.pl


dżinsowaty

przypominający gatunkiem lub kolorem dżins


SJP.pl


dżinsówka

potocznie: kurtka dżinsowa


SJP.pl


dżinsowy

jeansowy;
1. przymiotnik od: dżins;
2. przymiotnik od: dżinsy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) wykonany z dżinsu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Honorata podarowała Frankowi dżinsową koszulę.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dżins m., dżinsy lm.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) z dżinsu

Wiktionary


dżinsy

spodnie z dżinsu; jeansy, denimy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) odzież. kraw. spodnie z dżinsu;

forma rzeczownika|rodzaj=męskorzeczowy.

 (2.1) plural|dżins.

Wiktionary

Dżinsy, jeansy (ang. jeans) – rodzaj spodni, prostych lub ogrodniczek, powstałych w XIX wieku w USA. Uważa się, że zostały wynalezione w 1871 przez Jacoba W. Davisa i opatentowane 20 maja 1873 przez niego wraz z Levim Straussem (późniejszym założycielem firmy Levi Strauss & Co.) z myślą o górnikach i farmerach. Był to amerykański typ spodni roboczych uszytych z tkaniny bawełnianej typu dżins, wykonanej w splocie skośnym wzmocnionych miedzianymi nitami.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Najlepiej się czuję w tych znoszonych dżinsach.

 (1.1) Miał na sobie ciemne dżinsy i koszulę flanelową.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʒʲĩw̃sɨ, AS: ǯʹĩũ̯sy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dżins m., dżinsówka ż.

 przym. dżinsowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) jeansy, teksasy

Wiktionary


dziób

1. wydłużona, przednia część głowy ptaków obejmująca otwór gębowy;
2. potocznie: twarz, zwłaszcza usta, wargi;
3. wydłużona, ostro wystająca końcówka niektórych przedmiotów; szpic, szpikulec, czubek;
4. blizna na twarzy, zwykle po ospie lub trądziku;
5. w instrumentach dętych o pojedynczym stroiku: ustnik w postaci krótkiej rurki z ukośnym ścięciem tworzącym okienko, na które nakłada się stroik


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zool. rogowe zakończenie głowy u ptaków oraz niektórych innych zwierząt służące najczęściej do chwytania pokarmów;

 (1.2) pot. przen. twarz lub usta

 (1.3) muz. rodzaj ustnika;

 (1.4) mors. przednia część kadłuba statku;

 (1.5) lotn. przednia część kadłuba samolotu;

 (1.6) zwykle w lm. ślad na skórze po przebytej ospie

forma czasownika.

 (2.1) rozk. zob. dziobać.

Wiktionary

  • Dziób – przednia część kadłuba jednostki pływającej
  • Dziób – rogowy twór u ptaków oraz niektórych innych zwierząt
  • Dziób – przednia część kadłuba samolotu
  • Dziób – rodzaj ustnika w instrumencie muzycznym
  • Dziób – szczyt w Górach Stołowych w Sudetach Środkowych

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Otwarł bocian dziób z klekotem…

 (1.2) — Za pozwoleniem, to ja powinnam, bo jestem starsza i mam pierwszeństwo. — Za pozwoleniem, ale to ja wpadłam na ten pomysł. — Za pozwoleniem, zamknij dziób.

 (1.4) Dziób okrętu, w którym oboje byli umieszczeni, wzlatywał w górę, a potem spadał jak szalony.

 (1.6) — A nie będzie dziobów na polikach? — Nie zdrapuj, to przejdzie ci bez znaku, jak Nastusi.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: d͡ʑup, AS: ʒ́up

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziobak m., dzióbak m., dziobnik m., dziobacz m., dziobiec m., dzióbica ż., dziobanie n., dziobnięcie n., dziobnica ż., dziobówka ż.

:: zdrobn. dziobek m., dzióbek m., dzióbeczek m.

 czas. dziobać, dzióbać, dziobnąć, dzióbnąć, podziobać, zadziobać, wydziobać, wydziobywać, obdziobać, obdziobywać

 przym. dziobowy, dziobaty, dzióbaty

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) twarz, usta

 (1.5) nos

Wiktionary


dzioba

w żeglarstwie:
1. miejsce, w którym zbiegają się obie burty przedniej części statku, jachtu, łodzi itp.;
2. przednia część kadłuba i pokładu statku, jachtu, łodzi itp. od fokmasztu do dziobnicy


SJP.pl


dziobać

dzióbać;
1. o ptakach: uderzać dziobem;
2. o ptakach: jeść coś, chwytając dziobem;
3. kłuć, uderzać czymś ostrym; ukłuć;
4. potocznie: jeść niewiele; pogryzać;
5. wulgarnie: współżyć z kimś seksualnie, być aktywnym seksualnie


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. dziobnąć)

 (1.1) uderzać dziobem

 (1.2) jeść dziobem

 (1.3) pot. uderzać czymś ostrym

 (1.4) pot. jeść po trochu

 (1.5) przen. uczyć się na pamięć

 (1.6) przen. schlebiać komuś

czasownik zwrotny niedokonany dziobać się (dk. dziobnąć się)

 (2.1) dziobać (1.1) jeden drugiego

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʑɔbat͡ɕ, AS: ʒ́obać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziób, dziobek, dzióbek, dziobak, dziobanie, dziobiec, dziobnica, dziobnięcie, dziobówka

 czas. dzióbać (się), dziobnąć (się), dzióbnąć (się)

 przym. dziobaty, dziobkowaty, dzióbkowaty, dziobowaty, dziobowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dzióbać

 (1.2) dzióbać

 (1.3) dzióbać, nakłuwać, kłuć

 (1.4) dzióbać

 (1.5) dzióbać, wkuwać

 (2.1) dzióbać się

Wiktionary


dziobak

1. ssak z rzędu stekowców o charakterystycznym pysku zakończonym dziobem podobnym do kaczego, występujący nad rzekami Australii i Tasmanii; dawniej: dzióbak;
2. drewniana lub metalowa belka umocowana do dziobnicy żaglowca, służąca do rozpinania lin i żagli; bukszpryt


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) zool. nazwa systematyczna|Ornithorhynchidae|ref=tak., stekowiec z rodziny dziobakowatych;

 (1.2) kolej. środ. elektryczny zespół trakcyjny Pendolino;

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) żegl. bukszpryt

Wiktionary

Dziobak australijski, dziobak (Ornithorhynchus anatinus) – prowadzący częściowo wodny tryb życia endemiczny dla wschodnich stanów Australii (w tym Tasmanii) gatunek ssaka z grupy stekowców, jedynych członków tej gromady składających jaja. Jest ostatnim istniejącym do dziś przedstawicielem swego rodzaju i rodziny, choć znaleziono skamieniałości licznych przedstawicieli tych taksonów.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Niektórzy uważają, że dziobak to bardzo dziwne stworzenie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʑɔbak, AS: ʒ́obak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziób m., dziobek m., dzióbek mos./mrz., dziobakowate nmos., dziobanie n.

 czas. dziobać ndk.

 przym. dziobowy, dziobakowy, dziobakowaty

Wiktionary


dziobakowate

o cechach dziobakowatych (rodzina ssaków)


SJP.pl

Dziobakowate (Ornithorhynchidae) – rodzina ssaków z rzędu stekowców (Monotremata).

Wikipedia


dziobakowaty

o cechach dziobakowatych (rodzina ssaków)


SJP.pl


dziobanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|dziobać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dzióbek mos./mrz., dziób m., dziobek m., dziobak m., dziobnica ż., dziobówka ż., dziobnięcie n.

 czas. dziobać ndk., dziobnąć dk.

 przym. dziobowy, dziobaty

Wiktionary


dzióbas

dziubas;
1. pieszczotliwie: osoba, którą się bardzo lubi;
2. potocznie: pocałunek; całus, buziak, buzi


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pot. rodzaj afektonimu stosowanego wobec mężczyzny, np. męża

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy lub męskorzeczowy

 (2.1) pot. pocałowanie kogoś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Twój dzióbasowi to ma się z tobą dobrze.

 (2.1) Dostaniesz dzióbasa, tylko przestań już jojczyć.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziób mrz., dziobek mrz., dzióbek mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) war. dziubas

 (2.1) buzi, buziak, całus, cmoknięcie, pocałunek; war. dziubas

Wiktionary


dzióbasek

pieszczotliwie o osobie bliskiej, drogiej; kochanie, skarb, złotko, rybka


SJP.pl


dziobaty

1. mający twarz zeszpeconą bliznami po ospie; dzióbaty;
2. dawniej o ptaku z długim dziobem


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) przest. (o ptaku) mający długi dziób, o długim dziobie

przymiotnik jakościowy

 (2.1) zeszpecony bliznami po chorobie skórnej, np. ospie lub trądziku

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Siekierki dziobate z asymetrycznym wylotem tulejki w literaturze są zwane „siekierkami wschodniokarpackimi”.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziobek m., dziób m., dzióbek m., dziobanie n., wydziobanie n., podziobanie n., dziobak m., dzióbanie n., podzióbanie n., dzióbdzianie n., podzióbdzianie n., dziobnica ż., dziobowal m., dziobówka ż., dzióbica ż., Dzióbin m., dzióbdziuś m.

 czas. dziobać ndk., wydziobać dk., podziobać dk., dzióbać ndk., podzióbać dk., dzióbdziać ndk., podzióbdziać dk.

 przym. dziobowy, dzióbaty, dziobnicowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dzióbaty

 (2.1) ospowaty

Wiktionary


dzióbeczek

zdrobnienie od: dzióbek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od: dziób

 (1.2) pieszcz. o ukochanym

 (1.3) gw-pl|Górny Śląsk. pocałunek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziób mrz., dzióbek mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.3) gw-pl|Górny Śląsk|dzióbek.

Wiktionary


dziobek

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od: dziób

 (1.2) mały dziób

 (1.3) wylot czajnika, czajniczka lub innego naczynia

 (1.4) przen. usta, zwłaszcza ściśnięte

 (1.5) gw-pl|Górny Śląsk. pocałunek

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) pieszczotliwie o ukochanym; w domyśle: ten, którego całuję

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dzióbas mzw./mos./mrz., dzióbeczek mrz., dziób m., dziobek m., dziobanie n., dzióbanie n., dziobak m., podziobanie n., podzióbanie n., zadziobanie n., dziobnica ż., dzióbaska ż., dziubasek m., wydziobanie n., wydziobywanie n.

 czas. dziobać ndk., dzióbać ndk., podziobać dk., podzióbać dk., zadziobać dk., wydziobywać ndk., wydziobać dk.

 przym. dziobowy, dziobakowy, dzióbkowy, dzióbkowaty, dziobowaty, dziobaty

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dziobek, dzióbeczek

 (1.2) dziobek

 (1.3) dziobek

 (1.4) dziobek, ciup

 (2.1) dziubasek, dzióbeczek

Wiktionary


dzióbica

pospolita jasnoszara ćma z rodziny garbatek, występująca w Eurazji na łąkach i obrzeżach lasów


SJP.pl

Dzióbica (Pterostoma) – rodzaj motyli z rodziny garbatkowatych.

Motyle o krępym ciele. Ubarwienie mają żółte lub brązowoszare z prążkami i kreskami we wzorze. Głowa ich jest zaopatrzona w nieowłosione oczy złożone, słabo rozwiniętą ssawkę i obustronnie grzebykowane czułki, natomiast pozbawiona jest przyoczek. Charakterystyczna jest budowa głaszczków. Są one bardzo długie, kosmato owłosione i sterczą ku przodowi tworząc „dzióbek”. Gęste owłosienie tułowia tworzy na jego grzbietowej stronie sterczący czub. Skrzydła obu par są wydłużone. Przednie skrzydło ma krawędź zewnętrzną ząbkowaną, a krawędź tylną z pojedynczym, szerokim zębem. Długi odwłok u samca wieńczy podwójny pędzelek włosków.

Wikipedia


dziobiec

wydłużone, ostre zakończenie narzędzia; dziób


SJP.pl


dziobik

dziobik brzozowiec - gatunek pluskwiaka z rodziny zwińcowatych


SJP.pl


dziobkowaty

podobny w kształcie do dzioba, dziobka


SJP.pl


dzióbkowiec

gatunek mchu


SJP.pl


dziobnica

element konstrukcyjny statku; stewa przednia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mar. ukośna belka w kadłubie jachtu na dziobie, będąca przedłużeniem stępki

Wiktionary

Stewa – część szkieletu statku lub łodzi. Przedłużenie stępki w kierunku dziobu (stewa dziobowa, dziobnica) albo rufy (stewa rufowa, tylnica).

Stewa rufowa kończy rufową część kadłuba statku, łącząc poszycie burt. W przypadku statków wykonana jest zwykle jako staliwny odlew lub stalowa konstrukcja spawana, zawierająca wyjście okrętowego wału napędowego i zawieszenie steru.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. dziobanie n., dziób mrz., dzióbek mos./mrz.

 przym. dziobaty, dziobowy

Wiktionary


dziobnik

trójkątny żagiel mocowany między przednim masztem a bukszprytem; kliwer


SJP.pl


dziobogłowy

1. wale dziobogłowe - rodzina waleni; zyfiowate;
2. gleboryjec dziobogłowy - gatunek jadowitego węża;
3. tasmanowal dziobogłowy - gatunek ssaka z rodziny zyfiowatych


SJP.pl


dzioboróg

rodzaj ptaków z rodziny dzioborożców


SJP.pl


dzioborogi

pelikan dzioborogi - gatunek ptaka z rodziny pelikanów


SJP.pl

Bucorvus – rodzaj ptaków z rodziny dzioborożców (Bucerotidae).

Wikipedia


dzioborożce

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) syst. ornit. nazwa systematyczna|Bucerotidae|ref=tak., rodzina ptaków z rzędu dzioborożcowych;

Wiktionary

Dzioborożce (Bucerotidae) – rodzina ptaków z rzędu dzioborożcowych (Bucerotiformes). Należy do niej ponad 50 gatunków ptaków, z których wszystkie mają stosunkowo długie, zakrzywione dzioby, często z dodatkową rogową naroślą na górnej części dzioba. Całość dzioba jest często bardzo kolorowa.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wokalizy dzioborożców są bardzo urozmaicone.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dzioborożec mzw., dzioborożcowe nmos.

Wiktionary


dzioborożcowe

o cechach dzioborożcowych (rząd ptaków)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) syst. ornit. nazwa systematyczna|Bucerotiformes|Fürbringer|ref=tak., rząd ptaków z infragromady ptaków neognatycznych;

Wiktionary

Dzioborożcowe (Bucerotiformes) – rząd ptaków z podgromady Neornithes. Obejmuje rodziny dzioborożców (Bucerotidae), sierpodudków (Phoeniculidae) i dudków (Upupidae). Bucerotiformes zostały wydzielone z rzędu kraskowych (Coraciiformes), by utrzymać monofiletyzm Coraciiformes bez konieczności włączania do nich dzięciołowych (Piciformes) i trogonów (Trogoniformes).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Do rzędu dzioborożcowych należą: dzioborożce, dudki oraz sierpodudki.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dzioborożce lm nm., dzioborożec mzw.

Wiktionary


dzioborożcowy

o cechach dzioborożcowych (rząd ptaków)


SJP.pl


dzioborożec

ptak z rodziny dzioborożców, charakteryzujący się potężnym lekko zakrzywionym dziobem, na którym wyrasta rogowy kask; występuje w Afryce, pd.-wsch. Azji i Oceanii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) ornit. ptak posiadający duży dziób z rogowymi naroślami;

Wiktionary

Dzioborożce (Bucerotidae) – rodzina ptaków z rzędu dzioborożcowych (Bucerotiformes). Należy do niej ponad 50 gatunków ptaków, z których wszystkie mają stosunkowo długie, zakrzywione dzioby, często z dodatkową rogową naroślą na górnej części dzioba. Całość dzioba jest często bardzo kolorowa.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Na jednej z gałęzi ciężko wylądował dzioborożec i zaczął obserwować grupkę drwali.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑɔbɔˈrɔʒɛt͡s, AS: ʒ́oborožec

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dzioborożce nmos., dzioborożcowe nmos.

Wiktionary


dziobowal

rodzaj ssaków morskich z rodziny zyfiowatych


SJP.pl

Dziobowal (Mesoplodon) – rodzaj ssaków morskich z rodziny Hyperoodontinae w obrębie rodziny zyfiowatych (Ziphiidae).

Wikipedia


dziobowaty

o kształcie podobnym do dzioba


SJP.pl


dziobówka

1. ptak (2 gatunki) z rzędu siewkowych, z terenów podmokłych Afryki, południowej i południowo-wschodniej Azji i Australii (dziobówka bengalska) oraz Ameryki Południowej (dziobówka amerykańska); w opiece nad potomstwem samice zajmują się tylko znoszeniem jaj, a resztę obowiązków przejmują samce; złotosłonka;
2. nadbudówka na dziobie statku


SJP.pl

  • dziobówka - nadbudówka na dziobie statku wodnego
  • dziobówka - Złotosłonka bengalska - gatunek ptaka

Wikipedia


dziobowy

przymiotnik

 (1.1) anat. związany z dziobem, dotyczący dziobu (dzioba) (u istot)

 (1.2) techn. związany z dziobem, dotyczący dziobu (w środkach transportu)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziób m., dziobek m., dzióbek m., dzióbasek m., dziobak m., dziobanie n., dziobnięcie n., zadziobanie n., wydziobywanie n., wydziobanie n., dziobówka ż., dziobnica ż.

 czas. dziobać ndk., dziobnąć dk., zadziobać dk., wydziobywać ndk., wydziobać dk.

 przym. dziobaty

Wiktionary


dzioby

w żeglarstwie:
1. miejsce, w którym zbiegają się obie burty przedniej części statku, jachtu, łodzi itp.;
2. przednia część kadłuba i pokładu statku, jachtu, łodzi itp. od fokmasztu do dziobnicy


SJP.pl


dzionek

zdrobnienie od: dzień


SJP.pl


dzionka

środowiskowo: dzienna zmiana w systemie pracy zmianowej


SJP.pl


dziopa

dziopka;
1. gwarowo: dziewczyna, panna, dziewka;
2. dawniej: chustka na głowę


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kraków. dziewczyna

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) sztuka

Wiktionary


dziopka

dziopa;
1. gwarowo: dziewczyna, panna, dziewka;
2. dawniej: chustka na głowę


SJP.pl


dziołcha

w gwarze śląskiej: dziewczyna


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Kraków, Górny Śląsk, Śląsk Cieszyński. dziewczyna

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ta dziołcha je gryfno.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziołszka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|frela.

Wiktionary


dziołszka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. dziewczynka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziołcha ż.

Wiktionary


dżip

jeep;
1. samochód marki Jeep;
2. samochód terenowy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) mot. samochód marki Jeep;

 (1.2) mot. wojsk. amerykański bezdrzwiowy samochód z okresu II wojny światowej

 (1.3) mot. pot. każdy samochód terenowy

Wiktionary

Wymowa:

IPA: d͡ʒʲip, AS: ǯʹip

Wiktionary

Synonimy:

 (1.3) terenówka, łazik

Wiktionary


dzirycik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od dziryt

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To nie dziryt, lecz tylko mały dzirycik.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziryt m.

Wiktionary


dziryt

rodzaj krótkiej włóczni z małym grotem


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) rodzaj broni drzewcowej, odmiana włóczni znana od czasów prehistorycznych;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Dziryt przeznaczony był do walki wręcz.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʑirɨt, AS: ʒ́iryt

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dzirycik mrz.

Wiktionary


dziś

1.
a) w dniu dzisiejszym; dzisiaj;
b) teraz, obecnie, w tych czasach;
2. w użyciu rzeczownikowym:
a) dzień bieżący;
b) teraźniejszość;
3. słowo będące przyśpiewką ludową w tańcu, zwykle powtórzone (np. "Hop dziś, dziś - dana, dana!")


SJP.pl

przysłówek czasu

 (1.1) = dzisiaj

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jeżeli wczoraj był czwartek, to dziś jest piątek, a jutro będzie sobota.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: d͡ʑiɕ, AS: ʒ́iś

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dzisiejszy

 przysł. dzisiaj

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dzisiaj

Wiktionary


dzis.

skrót od: dzisiejszy


SJP.pl


dzisia

przysłówek czasu

 (1.1) daw. lub gwara. dzisiaj, dziś

Wiktionary


dzisiaj

przysłówek czasu

 (1.1) cały dzień, który jest w tej chwili, dziś

 (1.2) w obecnym czasie, w bieżącym okresie

Wiktionary

Dzisiaj – polski telewizyjny program informacyjny, główny program informacyjny Telewizji Republika, nadawany codziennie o godz. 19:00.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wczoraj był czwartek, dzisiaj jest piątek, a jutro będzie sobota.

 (1.2) Dzisiaj wiele kobiet narzeka na swoich mężów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʑiɕäj, AS: ʒ́iśäi ̯

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dzisiejszy

 przysł. dziś

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dziś; gw-pl|Śląsk Cieszyński|dzisio, dziśka., gw-pl|Górny Śląsk|dzisioj, dzisiok.; gw-pl|Mazowsze|dzisiej.

 (1.2) obecnie, współcześnie

Wiktionary


dzisiej

przysłówek

 (1.1) gw-pl|Mazowsze. dzisiaj, dziś

Wiktionary


dzisiejszość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest dzisiejsze; cecha tych, którzy są dzisiejsi

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dzisiejszy

Wiktionary


dzisiejszy

przymiotnik

 (1.1) taki, który wydarzył się dziś

 (1.2) ogólnie: aktualny, mający miejsce w obecnych czasach

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wczoraj wyścig nie udał mi się; liczę, że dzisiejsze zawody będą bardziej udane.

 (1.2) Proszę pani, ależ ta dzisiejsza młodzież nieuprzejma; nie to, co za moich czasów!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: d͡ʑiˈɕɛ̇jʃɨ, AS: ʒ́iśėi ̯šy

Wiktionary

Powiązane:

 przysł. dzisiaj, dziś

 rzecz. dzisiejszość ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) teraźniejszy, obecny, współczesny, aktualny

Wiktionary


dzisio

przysłówek czasu

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk, Śląsk Cieszyński. dzisiaj

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński|dziśka.

Wiktionary


dzisioj

przysłówek czasu

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. dzisiaj

Wiktionary


dzisiok

przysłówek czasu

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. dzisiaj

Wiktionary


dziśka

przysłówek czasu

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. dzisiaj

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dzisio

Wiktionary


dzisna

1. miasto na Białorusi;
2. wieś w Polsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. hydron. rzeka na Litwie i Białorusi, lewy dopływ Dźwiny, wypływa z jeziora Dzisna na Litwie;

Wiktionary

W Polsce
  • Dzisna – wieś w Polsce w woj. zachodniopomorskim, w pow. goleniowskim, w gminie Przybiernów
  • Dzisna – zlikwidowany przystanek gryfickiej kolei wąskotorowej w Dzisnej
Na Litwie
  • Dzisna – wieś w rejonie ignalińskim okręgu uciańskim
  • Dzisna – jezioro
Na Białorusi
  • Dzisna – miasto w obwodzie witebskim
Rzeka
  • Dzisna – rzeka na obszarze Białorusi i Litwie

Wikipedia


dziśnieński

Dzisna


SJP.pl

Patrz:

Dzisna

dżistać

czasownik

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. pierdzieć

 (1.2) gw-pl|Górny Śląsk. plotkować

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Aleś chopie dżistnął!

 (1.2) Ana zaś dziś dżistała o tym twoim gachu.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) prukać, pierdzieć

 (1.2) plotkować, nadawać

Wiktionary


dzitwa

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. hydron. rzeka na Litwie oraz na Białorusi w rejonach werenowskim i lidzkim, prawy dopływ Niemna;

Wiktionary

Dzitwa (lit. Ditva, biał. Дзітва) – rzeka na Litwie oraz w werenowskim i lidzkim rejonach Białorusi, prawy dopływ Niemna. Długość 93 km, w granicach Białorusi ~90 km. Zlewnia 1220 km². Przepływ wody u ujścia 8,2 m³/s. średnie nachylenie koryta 0,4‰.

Wikipedia


dżiu-dżitsu

japoński system samoobrony opierający się na wykorzystaniu ruchów przeciwnika przeciw niemu samemu; sportowa odmiana tej sztuki walki; dżiudżitsu; dżudżitsu; dżu-dżitsu; jujutsu; jiujitsu; jiu-jitsu; jujitsu; ju-jitsu; ju-jutsu


SJP.pl


dziuba

nazwisko


SJP.pl

Dziuba – polskie, białoruskie, ukraińskie i rosyjskie nazwisko. Na początku lat 90. XX wieku w Polsce nosiły je 8972 osoby, według nowszych, internetowych danych nosi je 8129 osób. Nazwisko pochodzi od słów dziób lub dziobać i jest najbardziej rozpowszechnione w południowo-środkowej i południowo-wschodniej Polsce.

Wikipedia


dziubak

narzędzie ciesielskie, rodzaj dłuta


SJP.pl


dziuban

nazwisko


SJP.pl


dziubanii

nazwisko


SJP.pl


dziubas

dzióbas;
1. pieszczotliwie: osoba, którą się bardzo lubi;
2. potocznie: pocałunek; całus, buziak, buzi


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pot. rodzaj afektonimu stosowanego wobec mężczyzny, np. męża

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy lub męskorzeczowy

 (2.1) pot. pocałowanie kogoś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Mojemu dziubasowi dogadzam w najróżniejszy sposób.

 (2.1) Dostaniesz dziubasa, tylko przestań już mantyczyć.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziubdziuś mos., dziuba ż., dziubak mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rzad. dzióbas

 (2.1) buzi, buziak, całus, cmoknięcie, pocałunek; war. rzad. dzióbas

Wiktionary


dziubałeczek

dziubałeczek mały - gatunek wszystkożernego owada z rodziny dziubałkowatych


SJP.pl


dziubałek

dziubałek gajowy, dziubałek nadrzewny - gatunki pluskwiaków z rodziny dziubałkowatych


SJP.pl


dziubałkowate

rodzina pluskwiaków różnoskrzydłych, przeważnie drapieżnych


SJP.pl

Dziubałkowate (Anthocoridae) – rodzina niewielkich owadów z podrzędu pluskwiaków różnoskrzydłych. Liczy około 500–600 gatunków (w zależności od ujęcia) zgrupowanych w 80–100 rodzajach, z czego w Polsce występuje ok. 40 gatunków (zobacz dziubałkowate Polski). Rodzajem typowym rodziny jest Anthocoris.

W zapisie kopalnym znane są od aptu w kredzie.

Wikipedia


dziubałkowaty

o cechach dziubałkowatych (rodzina owadów)


SJP.pl


dziubałtowski

nazwisko


SJP.pl


dziubdziać

potocznie:
1. jeść niewiele; pogryzać, dziobać, dzióbać;
2. zajmować się czymś powoli, z przesadną dokładnością; dłubać;
3. mówić pieszczotliwie do dziecka;
4. odbywać stosunek płciowy; ciupciać


SJP.pl


dziubdziulka

żartobliwie: kobieta nieśmiała, niesamodzielna


SJP.pl


dziubdziuś

pieszczotliwie: dziecko


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pot. rodzaj afektonimu stosowanego wobec mężczyzny, np. męża

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Oczyma wyobraźni widzisz ukochanego w swoim ulubionym fotelu i siebie w oparach kuchennych, odrywającą się od patelni tylko po to, by zmienić kanał w telewizorze, bo twój Dziubdziuś nie może znaleźć pilota.

 (1.1) Helena: Dziubdziuś nic mi o tym nie mówił… // Człowiek w meloniku: Kto? Aha, rozumiem. Dziubdziuś, pani mąż.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziubas m., dziubasek m.

Wiktionary


dziubek

nazwisko


SJP.pl


dziubiński

nazwisko


SJP.pl

Dziubiński (forma żeńska: Dziubińska, forma liczby mnogiej: Dziubińscy) – polskie nazwisko. Z początkiem lat 90. XX wieku Polskę zamieszkiwało 2700 osób o tym nazwisku. Rodziny szlacheckie o tym nazwisku pieczętowały się herbami Leliwa i Dołęga.

Wikipedia


dziubnonć

czasownik dokonany

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. dziubnąć

 (1.2) gw-pl|Górny Śląsk. przen. skosztować

Wiktionary


dziubryś

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) daw. człowiek ospowaty

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʑubrɨɕ, AS: ʒ́ubryś

Wiktionary


dziuda

nazwisko


SJP.pl


dżiudżitsu

japoński system samoobrony opierający się na wykorzystaniu ruchów przeciwnika przeciw niemu samemu; sportowa odmiana tej sztuki walki; dżiu-dżitsu; dżudżitsu; dżu-dżitsu; jujutsu; jiujitsu; jiu-jitsu; jujitsu; ju-jitsu; ju-jutsu


SJP.pl


dziuk

nazwisko


SJP.pl

Osoby noszące to nazwisko:

  • Andrzej Dziuk (ur. 1951) – polski reżyser i scenograf
  • Barbara Dziuk (ur. 1968) – polska polityk i samorządowiec
  • Grzegorz Dziuk (ur. 1969) – polski piłkarz

Wikipedia


dziumbier

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. masyw górski w Niżnych Tatrach;

Wiktionary

Dziumbier (niekiedy Dziumbir lub Dżumbir, słow. Ďumbier, węg. Gyömbér, niem. Djumbier; 2043 m) – najwyższy szczyt Tatr Niżnych na Słowacji.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Na szczycie Dziumbiera znajduje się drewniany krzyż.

Wiktionary


dziumdzia

lekceważąco: kobieta zbyt drobiazgowa, ospała, powolna; także o mężczyźnie, z silniejszym zabarwieniem ekspresywnym


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. młoda, niezbyt inteligentna kobieta

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ta dziumdzia znowu źle wyliczyła rachunek!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʑũmʲd͡ʑa, AS: ʒ́ũmʹʒ́a

Wiktionary


dziunąć

czasownik dokonany

 (1.1) daw. uderzyć

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʑũnɔ̃ɲt͡ɕ, AS: ʒ́ũnõńć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziunięcie n.

Wiktionary


dziunia

potocznie: młoda, atrakcyjna kobieta; dziuńka, dżaga, lacha, laska


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) lwów. dziewczyna

 (1.2) pot. lekcew. dziewczyna

Wiktionary

Dziunia – polska łódź badawcza.

Jednostka o długości 7,50 metra i szerokości 2,50 metra została zbudowana w 1977 we Władysławowie (stocznia "Szkuner") jako statek rybacki. Wkrótce odkupiona została przez Polską Akademię Nauk i została zaadaptowana, jako łódź badawcza. Do końca lat 80. XX wieku służyła pracownikom i naukowcom przebywającym i prowadzącym badania na Polskiej Stacji Antarktycznej im. Henryka Arctowskiego na Wyspie Króla Jerzego. Określano ją jako jednostkę o dużej dzielności morskiej, o niezawodnym silniku stacjonarnym. Była wyposażona w windę mechaniczną. Spełniła podstawową rolę w zdobyciu potrzebnych dla naukowców dużych ilości materiałów biologicznych, takich jak np. kryl, ryby, plankton i bentos. Wyposażenie jej zarówno w tratwę pneumatyczną, jak i środki sygnalizacji oraz łączności ze stacja arktyczną, gwarantowały bezpieczeństwo pracy. W rejonie stacji wzniesiono pomost umożliwiający bezpieczne podchodzenie tak "Dziuni", jak i innych jednostek.

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Przyszliśmy tu z Mirkiem, ale on poznał jakąś dziunię i wyszli razem.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) dzidzia, cizia

Wiktionary


dziunięcie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|dziunąć.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. dziunąć

Wiktionary


dziuniek

potocznie: młoda, atrakcyjna kobieta; dziunia, dżaga, lacha, laska


SJP.pl


dziuńka

potocznie: młoda, atrakcyjna kobieta; dziunia, dżaga, lacha, laska


SJP.pl


dziupla

1. otwór wydrążony w żywym drzewie stanowiący schronienie dla zwierząt;
2. mieszkanie niewielkich rozmiarów;
3. potocznie: miejsce z nielegalnym lub skradzionym towarem


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) dendr. otwór, pusta komora wewnątrz pnia lub gałęzi drzewa;

 (1.2) ekol. gniazdo ptaków, ssaków lub owadów znajdujące się w dziupli (1.1)

 (1.3) pot. przen. niewielkie, ciasne pomieszczenie

 (1.4) pot. miejsce, w którym dokonuje się demontażu skradzionych pojazdów w celu sprzedania ich w częściach;

Wiktionary

Dziupla – pusta komora wewnątrz pnia lub gałęzi drzewa, powstała w wyniku:

  • pęknięcia lub innego rodzaju mechanicznego uszkodzenia drewna,
  • wewnętrznego rozkładu drewna wywołanego przez grzyby (zgnilizna) lub inne organizmy (np. mrówka gmachówka), stanowi wtedy typ próchnowiska,
  • wykucia przez dzięciołowate.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) U góry w dębie spróchniałym widać było dziuplę ogromną […]

 (1.3) Ten jego niby gabinet to taka dziupla na końcu korytarza.

 (1.4) Nie ma szans na odzyskanie tego samochodu; pewnie już dawno trafił do dziupli.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʑupla, AS: ʒ́upla

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziupel mrz., dziuplak mzw., półdziuplak mzw., dziuplówka ż., Dziuplina ż., Dziupla ż.

:: zdrobn. dziupelka ż.

 przym. dziuplasty, dziuplowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.3) klitka, ciupa

Wiktionary


dziuplak

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) ornit. gatunek ptaka, który gniazduje w dziuplach lub w inny miejscach, które je przypominają, np. szczelinach skalnych, norach;

Wiktionary

Dziuplaki – gatunki ptaków, które zakładają gniazda w dziuplach, a także różnego rodzaju wnękach i szczelinach (próchniejących drzew, skał, murów, wśród kamieni) oraz w norach ziemnych.

W Polsce są to na przykład dzięcioły, szpak, sikory, muchołówki, kowalik, pełzacz leśny i ogrodowy, wróbel mazurek i domowy, większość sów, dudek, kraska, siniak, gągoł, gniazdująca w szczelinach skalnych i pod kamieniami białorzytka, wygrzebująca nory brzegówka.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. dziupla ż., półdziuplak m., dziuplówka ż., Dziuplina ż., Dziupla ż.

 przym. dziuplowy

Wiktionary


dziuplanka

ul w kłodzie spróchniałego drzewa


SJP.pl


dziuplastość

dziuplasty


SJP.pl

Patrz:

dziuplasty

dziuplasty

mający dziuplę


SJP.pl


dziuplowy

dziupla


SJP.pl

Patrz:

dziupla

dziura

1. otwór w czymś, najczęściej nieregularny,
2. brak, luka,
3. zagłębienie w ziemi, nora,
4. pot.: mała, zapomniana miejscowość


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) otwór powstały wskutek uszkodzenia

 (1.2) pot. ubytek w zębie

 (1.3) przen. pot. miejscowość biedna, położona z dala od cywilizacji

 (1.4) przen. gwara radiowa niepożądana cisza na antenie

 (1.5) fiz. zob. dziura elektronowa.

 (1.6) przen. grub. pochwa, wagina

 (1.7) środ. jaskinia

Wiktionary

Atmosfera

  • Dziura ozonowa
  • Dziura w powietrzu – turbulencja czystego nieba

Kosmos

  • Dziura koronalna – ciemniejsze obszary w koronie słonecznej
  • Czarna dziura
    • Podwójna czarna dziura
    • Pierwotna czarna dziura
    • Czarna dziura o masie gwiazdowej
    • Czarna dziura o masie pośredniej
    • Supermasywna czarna dziura

    Wikipedia

    Przykłady

     (1.1) Zaszyj tę dziurę w spodniach!

     (1.2) Idę dzisiaj do dentysty zaplombować dziurę.

     (1.3) Co za dziura, nigdzie nie ma otwartego sklepu!

     (1.5) Dziury to modelowe nośniki dodatniego ładunku elektrycznego.

     (1.7) Jacek z Andrzejem wzięli rano ekwipunek i poszli do dziury.

    Wiktionary

    Wymowa:

    IPA: ˈd͡ʑura, AS: ʒ́ura

    Wiktionary

    Powiązane:

     rzecz. dziurkacz m., dziurawiec m., dziurawka ż., dziurkarka ż., dziurawienie n., dziurkowanie n., podziurawienie n., przedziurawienie n.

    :: zdrobn. dziurka ż., dziureczka ż.

    :: zgrub. dziursko n.

     czas. dziurawieć ndk., dziurawić ndk., przedziurawić dk., dziurkować ndk., podziurawić dk.

     przym. dziurawy, dziurowy

     przysł. dziurawo

    Wiktionary

    Synonimy:

     (1.2) ubytek

     (1.3) posp. pipidówka, pipidówa, zadupie

    Wiktionary


dziurawcowate

rodzina roślin zielnych o liściach w prześwitujące kropki, rosnących pospolicie w klimacie umiarkowanym i zwrotnikowym; okrętnicowate


SJP.pl

Wikipedia


dziurawcowaty

o cechach dziurawcowatych (rodzina roślin)


SJP.pl


dziurawić

robić dziury


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) robić dziury w czymś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dlaczego dziurawisz obrus?

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziursko n., dziura ż., dziurawienie n., dziurawiec mrz., dziurkacz mrz., dziurka ż.

 czas. podziurawić dk., przedziurawić dk.

 przym. dziurawy

Wiktionary


dziurawiec

1. krzew lub bylina z rodziny dziurawcowatych o właściwościach leczniczych;
2. wyciąg lub napar z tej rośliny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) bot. nazwa systematyczna|Hypericum|L.|ref=tak., liczący około 370 gatunków rodzaj roślin z rodziny dziurawcowatych;

 (1.2) bot. roślina z rodzaju dziurawiec (1.1)

Wiktionary

Wikipedia

Wymowa:

IPA: d͡ʑuˈravʲjɛt͡s, AS: ʒ́uravʹi ̯ec

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziursko n., dziurawcowate nmos., dziura ż., dziurka ż., dziurkacz m., dziurawka ż., dziurawienie n., podziurawienie n.

 czas. dziurawić ndk., podziurawić dk.

 przym. dziurawy, dziurawcowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) daw. lud. dzwonek, kościółek, kotwica, krewiec, krzyżowe ziele, przestrzelon, zajęcza krewka, ziele świętojańskie

Wiktionary


dziurawka

rodzaj cegły ceramicznej z otworami przelotowymi


SJP.pl


dziurawość

dziurawy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest dziurawe

Wiktionary

Patrz:

dziurawy

Powiązane:

 przym. dziurawy

 przysł. dziurawo

Wiktionary


dziurawy

przymiotnik

 (1.1) mający dziurę lub dziury

 (1.2) przen. mający luki, braki

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Z dziurawego garnka wycieka woda.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: d͡ʑuˈravɨ, AS: ʒ́uravy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziursko n., dziura ż., dziurawiec m., dziurawka ż., dziurawienie n., podziurawienie n., dziurkowanie n., dziurkacz m., dziurka ż., dziureczka ż., dziurawość ż.

 czas. dziurawić, podziurawić, dziurkować

Wiktionary


dziurdziów

wieś w Polsce


SJP.pl

Dziurdziów – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie leskim, w gminie Lesko.

Wikipedia


dziurdziuch

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. sknera

 (1.2) gw-pl|Śląsk Cieszyński. malkontent

Wiktionary


dziureczka

zdrobnienie od: dziurka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. zdrobn. od: dziura

Wiktionary

Wymowa:

IPA: d͡ʑuˈrɛt͡ʃka, AS: ʒ́urečka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziursko n., dziura ż.

 przym. dziurawy

Wiktionary


dziurka

mała dziura


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od dziura

 (1.2) otwór w zamku lub kłódce do którego wkładany jest klucz

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) On ma zęby jak perełki – w każdym dziurka.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʑurka, AS: ʒ́urka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziursko n., dziurawiec m., dziura ż., dziurkacz m., dziurkarka ż., dziurkownica ż., dziurkowanie n., podziurkowanie n., dziurawienie n., podziurawienie n.

 czas. dziurkować ndk., podziurkować dk., dziurawić ndk., podziurawić dk.

 przym. dziurkowany, dziurawy

 przysł. dziurawo

Wiktionary


dziurkacz

przyrząd służący do robienia otworów w kartkach papieru tak, aby można było umieścić kartki w segregatorze


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zob. dziurkacz biurowy.

 (1.2) zob. dziurkacz konduktorski.

Wiktionary

Dziurkacz – urządzenie służące do robienia otworów np. w kartkach papieru najczęściej w celu późniejszego umieszczenia ich w segregatorze. Dziurkacz najczęściej wykorzystuje zasadę działania dźwigni.

Kiedyś był niezbędnym elementem wyposażenia każdego biurka, ale w epoce cyfrowej stracił swoją dominującą pozycję. Wymyślił go Matthias Theel. 14 listopada 1886 roku pomysł na dziurkacz opatentował niemiecki przedsiębiorca Friedrich Soennecken (1848–1919). Od tego momentu dziurkacz nie miał sobie równych. Zarówno dziurkacz, jak i segregator ogromnie usprawniły pracę w biurze.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʑurkat͡ʃ, AS: ʒ́urkač

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziursko n., dziura ż., dziurka ż., dziurkarka ż., dziurkowanie n., podziurkowanie n., dziurawienie n., podziurawienie n., przedziurawienie n., dziurawiec m., Dziurczak m., Dziurkowiec m., Dziurów m., dziurawka ż.

 czas. dziurkować ndk., podziurkować dk., dziurawić ndk., przedziurawić dk., podziurawić dk.

 przym. dziurawy, dziurkowany, dziurawcowy, dziurawkowy

 przysł. dziurawo

Wiktionary


dziurkarka

1. maszyna do robienia i obszywania dziurek do guzików;
2. urządzenie do przygotowywania taśmy dziurkowanej, na której kombinacje kodowe są przedstawione w postaci układu dziurek


SJP.pl


dziurkować

czasownik

 (1.1) robić w czymś dziurki, niewielkie otwory

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziursko n., dziurkowanie n., dziurka ż., dziurkacz mrz., dziura ż.

 przym. dziurawy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) perforować

Wiktionary


dziurkowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|dziurkować.

Wiktionary

Dziurkowanie – opatrzenie znaczków i całostek (na znaku opłaty) dziurkami – jedną lub wieloma – układającymi się w inicjały, napisy, znaki lub symbole.

Dziurkowanie ma charakter jednoznaczny z:

  • nadrukami dokonanymi przez pocztę
  • kasowaniem znaczków
  • zabezpieczeniem przed wykupem znaczków w arkuszach dla celów lokacyjnych.


Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. dziursko n., niedziurkowanie n., dziura ż., dziurka ż., dziurkacz mrz.

 czas. dziurkować ndk.

 przym. dziurawy

Wiktionary


dziurkowate

mający dużo drobnych otworów, pełen dziurek; porowaty


SJP.pl


dziurkowatość

dziurkowaty


SJP.pl

Patrz:

dziurkowaty

dziurkowaty

mający dużo drobnych otworów, pełen dziurek; porowaty


SJP.pl


dziurkownik

urządzenie do dziurkowania


SJP.pl


dziurla

nazwisko


SJP.pl


dziurnik

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pot. reg. ktoś nieobyty towarzysko

Wiktionary


dziurowicz

nazwisko


SJP.pl


dziurownik

młotek do robienia dziur w metalu; dziurkownik


SJP.pl


dziurowy

dziura


SJP.pl

Patrz:

dziura

dziursko

zgrubienie od: dziura


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zgrub. od dziura

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W czwórce ma pan dziursko jak pół Warszawy!

 (1.1) W asfalcie mamy same dziurska niełatane od pięciu lat.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziura ż., dziurawiec mrz., dziurawka ż., dziureczka ż., dziurka ż., dziurkacz mrz., dziurkarka ż., dziurkownica ż., dziurkowanie n., podziurkowanie n., dziurawienie n., podziurawienie n.

 czas. dziurkować ndk., podziurkować dk., dziurawić ndk., podziurawić dk., dziurawieć ndk.

 przym. dziurkowany, dziurawy

 przysł. dziurawo

Wiktionary


dziurszlak

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gwara więzienna oko

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʑurʃlak, AS: ʒ́uršlak

Wiktionary


dziurzyński

nazwisko


SJP.pl


dziw

1. rzecz dziwna, zdumiewająca; niezwykła historia;
2. zdziwienie, podziw


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) rzecz dziwna, niezwykła lub nadprzyrodzone zjawisko

 (1.2) pot. zdziwienie

forma rzeczownika|rodzaj=żeński.

 (2.1) D. lm. od: dziwa

forma czasownika.

 (3.1) 2. os. lp. rozk. od: dziwić

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Trudno uwierzyć, że jest to praca niebezpieczna, a jednak gdy dziś spoglądam wstecz, dziw mnie bierze, że ktoś spośród nas uszedł z życiem i może dać świadectwo prawdzie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziwaczek mos./mrz., dziwo n., dziwak m., dziwaczka ż., dziwaczność ż., dziwność ż., dziwienie n., zdziwienie n., dziwaczenie n., zdziwaczenie n., dziwowanie n., zdziwko n., dziwactwo n.

 czas. dziwić ndk., zdziwić dk., dziwaczeć ndk., dziwaczeć dk., dziwować ndk.

 przym. dziwny, dziwaczny, przedziwny

 przysł. dziwnie, dziwacznie, przedziwnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) cudo; gw-pl|Śląsk Cieszyński|sumeryja.

Wiktionary


dziwa

1. zgrubienie od: dziwka;
2. dziewczyna, kobieta niezgrabna, duża, prostacka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) posp. kobieta dopuszczająca się nierządu, prostytutka

 (1.2) posp. kobieta rozwiązła

 (1.3) posp. kobieta atrakcyjna seksualnie, wręcz o wyzywającym wyglądzie

 (1.4) posp. dziewczyna niezgrabna, nieobyta towarzysko

 (1.5) środ. przestępców pomocnica kieszonkowca, która odwraca uwagę podczas kradzieży

 (1.6) środ. karc. dama (karta)

Wiktionary

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. dziwo n., dziwka ż.

 przysł. dziwo

frazeologia.

etymologia.

 derywat wsteczny od etymn|dziwka.

uwagi.

tłumaczenia.

źródła.

== dziwa (język cziczewa.) ==

wymowa.

znaczenia.

czasownik

 (1.1) wiedzieć

 (1.2) znać

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʑiva, AS: ʒ́iva

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziwo n., dziwka ż.

 przysł. dziwo

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. dziwo n., dziwka ż.

 przysł. dziwo

frazeologia.

etymologia.

 derywat wsteczny od etymn|dziwka.

uwagi.

tłumaczenia.

źródła.

== dziwa (język cziczewa.) ==

wymowa.

znaczenia.

czasownik

 (1.1) wiedzieć

 (1.2) znać

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


dziwać

czasownik niedokonany

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk, Śląsk Cieszyński. patrzeć

Wiktionary


dziwactwa

1. coś dziwacznego, śmiesznego, nietypowego;
2. czyjeś dziwne przyzwyczajenie lub maniera zachowania; ekscentryczność


SJP.pl


dziwactwo

1. coś dziwacznego, śmiesznego, nietypowego;
2. czyjeś dziwne przyzwyczajenie lub maniera zachowania; ekscentryczność


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) rzecz dziwaczna, coś dziwacznego

 (1.2) czyjeś dziwaczne przyzwyczajenie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To pływające dziwactwo o nieokreślonych kształtach to nowy, nieznany dotąd gatunek meduzy.

 (1.2) Mam po dziurki w nosie twoich dziwactw.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdziwienie n., dziwność ż., dziw m., dziwak m., dziwaczka ż., dziwaczenie n., zdziwaczenie n., dziwaczność ż.

 czas. dziwaczeć, dziwaczyć ndk., zdziwaczeć dk.

 przym. dziwny, zdziwaczały, dziwaczny

 przysł. dziwnie, zdziwaczale

Wiktionary


dziwaczeć

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. zdziwaczeć)

 (1.1) stawać się dziwakiem, człowiekiem o nietypowych, dziwnych przyzwyczajeniach

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Kiedy sam zamieszkasz na tym odludziu, na pewno będziesz dziwaczeć.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. dziwić, dziwować się, dk. zdziwaczeć

 rzecz. dziwaczek mos./mrz., dziw m., dziwactwo n., dziwaczka ż., dziwaczność ż., dziwadło n., dziwak m., dziwność ż., dziwo n., dziwoląg m., dziwota ż., dziwowisko n., zdziwaczenie n.

 przym. dziwaczny, dziwny, przedziwny

 przysł. dziwacznie, dziwnie

Wiktionary


dziwaczek

ozdobna roślina z rodziny dziwaczkowatych, pochodząca z Ameryki Środkowej, hodowana dla dekoracji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) zdrobn. od dziwak

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) bot. nazwa systematyczna|Mirabilis|L.|ref=tak., rodzaj roślin zielnych z rodziny nocnicowatych;

 (2.2) bot. roślina z rodzaju dziwaczek (2.1)

forma rzeczownika.

 (3.1) D. lp. od dziwaczka

Wiktionary

Dziwaczek (Mirabilis) – rodzaj roślin zielnych z rodziny nocnicowatych. Należy do niego około 60 gatunków. Zasięg rodzaju obejmuje strefy międzyzwrotnikową i umiarkowane na obu kontynentach amerykańskich. Jeden gatunek M. himalaica występuje także w południowej Azji. Poza tym niektóre gatunki rozprzestrzenione zostały w uprawie i występują zdziczałe poza obszarem naturalnego występowania. Najszerzej rozprzestrzeniony w świecie jest dziwaczek jalapa M. jalapa. W Polsce kilka gatunków jest uprawianych, przejściowo dziczeje dziwaczek owłosiony M. albida.

Wikipedia

Przykłady

 (2.2) Zapach kwiatów dziwaczka mieścił w sobie samotność wielu dawnych ogrodów z mojego życia.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziwak m., dziwaczka ż., dziwaczność ż., zdziwaczałość ż., dziw m., dziwadło n., dziwność ż., przedziwność ż., dziwienie n., zdziwienie n., podziw m., podziwianie n., wydziwianie n., wydziwienie n., udziwnienie n., udziwnienie n., dziwonia ż., zadziwienie n., zadziwienie n., dziwaczenie n., zdziwaczenie n., zdziwko n., dziwidło n., dziwoląg m.

 czas. dziwić ndk., zdziwić dk., zadziwiać ndk., zadziwić dk., podziwiać ndk., wydziwiać ndk., wydziwić dk., udziwniać ndk., udziwnić dk., zadziwiać ndk., zadziwić dk., dziwaczeć ndk., zdziwaczeć dk.

 przym. dziwny, przedziwny, dziwaczny, zdziwaczały

 przysł. dziwnie, przedziwnie, dziwacznie

Wiktionary


dziwaczka

ozdobna roślina z rodziny dziwaczkowatych, pochodząca z Ameryki Środkowej, hodowana dla dekoracji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta o dziwnych upodobaniach i przyzwyczajeniach

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziwaczność ż., dziwność ż., dziwaczenie n., zdziwaczenie n., dziwactwo n.

:: fm. dziwak mos.

 czas. dziwaczeć ndk., zdziwaczeć dk.

 przym. dziwaczny, dziwny, przedziwny

 przysł. dziwacznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) cudaczka, ekscentryczka, fiksatka

Wiktionary


dziwaczkowate

rodzina roślin z rzędu goździkowców; nocnicowate


SJP.pl

Nocnicowate, dziwaczkowate (Nyctaginaceae Juss.) – rodzina szeroko rozpowszechnionych głównie na terenach tropikalnych roślin zielnych i drzewiastych. Należy do rzędu goździkowców i składa się z 30–32 rodzajów i około 400 gatunków. Rodzina jest najbardziej zróżnicowana na obu kontynentach amerykańskich i tu jej przedstawiciele sięgają do chłodniejszych obszarów w Ameryce Północnej oraz do południowej Argentyny. Rośliny z tej rodziny wyróżniają się efektownym okwiatem i często barwnymi liśćmi kwiatostanowymi.

Wikipedia


dziwaczkowaty

o cechach dziwaczkowatych (rodzina roślin)


SJP.pl


dziwacznie

przysłówek sposobu

 (1.1) w sposób dziwaczny

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nowa budowla prezentowała się nieco dziwacznie, przypominała plaster miodu.

 (1.1) Celina wyglądała dziwacznie w tym stroju kąpielowym.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: d͡ʑiˈvat͡ʃʲɲɛ, AS: ʒ́ivačʹńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziw mrz., dziwaczek mos./mrz., dziwaczka ż., dziwaczność ż.,dziwak mos., dziwność ż.

 czas. dziwaczeć ndk., zdziwaczeć dk.

 przym. dziwaczny, dziwny

 przysł. dziwnie, przedziwnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kuriozalnie

Wiktionary


dziwaczniej

stopień wyższy od przysłówka: dziwacznie


SJP.pl


dziwaczniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: dziwaczny


SJP.pl


dziwaczność

1. ogół cech czegoś, co zwraca na siebie uwagę swoją nietypowością; cudaczność, cudackość, pokraczność, osobliwość;
2. coś, co zwraca na siebie uwagę swoją nietypowością


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co dziwaczne, osobliwe

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dziwaczny

 przysł. dziwacznie

 rzecz. dziwaczek mos./mrz., dziwak m., dziwaczka ż., dziwactwo n., dziw mrz., zdziwaczenie n.

 czas. dziwaczeć

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) osobliwość

Wiktionary


dziwaczny

właściwy dziwakowi; śmieszny, cudaczny


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) cechujący się osobliwością, śmiesznością, nietypowością

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zobacz jaki ona ma dziwaczny kapelusz!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: d͡ʑiˈvat͡ʃnɨ, AS: ʒ́ivačny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziwaczek mos./mrz., dziwak m., dziwaczka ż., dziwactwo n., dziwaczenie n., zdziwaczenie n., dziwaczność ż., dziwność ż., dziw mrz.

 czas. dziwaczeć ndk., zdziwaczeć dk.

 przym. dziwny

 przysł. dziwacznie, dziwnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) cudaczny, ekscentryczny, nietuzinkowy, niezwykły, osobliwy, dziwny, niecodzienny

Wiktionary


dziwadełko

1. zalążek materii kwarkowej (fizyka);
2. pierwsze stadium larwalne motylicy wątrobowej (biologia)


SJP.pl

  • Miracidium, dziwadełko – pierwsza larwa w cyklu życiowym przywr wnętrzniaków
  • Dziwadełko (ang. strangelet) – hipotetyczne ciało fizyczne, zbudowane z cząstek dziwnych

Wikipedia


dziwadło

dziwoląg; potocznie:
1. człowiek wyglądający lub postępujący nietypowo, śmiesznie, dziwacznie; dziwak, ekscentryk;
2. coś dziwnego, nadmiernie wyrafinowanego, niezwykłego


SJP.pl


dziwak

osoba, która nie zachowuje się normalnie, zgodnie z przyjętymi normami


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba, która nie zachowuje się normalnie, zgodnie z przyjętymi normami

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Cóż za dziwak, w środku miasta trzyma na działce osła.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʑivak, AS: ʒ́ivak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziwaczność ż., dziwność ż.

:: zdrobn. dziwaczek m.

:: fż. dziwaczka ż.

 przym. dziwaczny, dziwny

 przysł. dziwacznie

 czas. dziwaczeć ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) cudak, dziwoląg, ekscentryk, fiksat, oryginał

Wiktionary


dźiwanmukta

człowiek, który osiągnął wyzwolenie za życia (tzw. mukti); dżiwanmukta


SJP.pl

Dźiwanmukta (dewanagari, trl. jīvanmukta „Wyzwolony za życia”) – hinduistyczny tytuł odnoszący się do człowieka, który jeszcze żyje w ciele fizycznym, ale jest już wyzwolony z kołowrotu wcieleń (samsary).

Tradycja hinduizmu uznaje, że czyny dźiwanmukty nie podlegają konwencjonalnym zasadom moralności. Gdy człowiek zrealizował swoją wewnętrzną naturę Absolutu, jego działania są zgodne z ostatecznym źródłem wszelkich wartości.Adi Śankara w hymnie Uczcij Gowindę. Młot na zaślepienie naucza, że dźiwanmukta jest wolny od trzech podstawowych pragnień (tradycyjnych w naukach hinduizmu z okresu wedyjskiego):

  1. pragnienia majątku,
  2. pragnienia syna,
  3. pragnienia świata.

Wikipedia


dziweczka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: dziwka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziwka ż.

Wiktionary


dziwer

falisty deseń na lufach strzelb ze stali damasceńskiej


SJP.pl

Dziwer (damast skuwany) – rodzaj stali o charakterystycznym wzorze, powstający w wyniku wielokrotnego skuwania ze sobą miękkiej stali o niskiej zawartości węgla, czyli stali podeutektoidalnej, z twardą stalą o wysokiej zawartości węgla, czyli stali eutektoidalnej. Różnica w zawartościach węgla musi być znaczna, aby ów wzór stał się widoczny. Bywa mylnie określany stalą damasceńską, jednak prawdziwa stal damasceńska (czyli damast krystaliczny) powstaje już w procesie wytopu, a nie skuwania.

Wikipedia


dziwerować

dawniej: kując stal, wytłaczać charakterystyczny falisty deseń na jej powierzchni


SJP.pl


dziwerowy

dotyczący dziweru


SJP.pl


dziwić

1. wprawiać w podziw, w zdumienie; zdumiewać, zadziwiać;
2. dziwić się - odczuwać lub okazywać zdziwienie


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. zdziwić)

 (1.1) powodować odczucie zdumienia

czasownik zwrotny niedokonany dziwić się (dk. zdziwić się)

 (2.1) odczuwać lub okazywać brak rozumienia czegoś lub zdumienie

 (2.2) daw. reg-pl|Kresy. patrzeć

Wiktionary

Przykłady

 (2.1) Ale słyszę, naprawdę słyszę rytm, a rymy same do mnie przybiegają. Mama się dziwi: przecież takie niemuzykalne dziecko!

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziw mrz., dziwienie n., dziwienie się n., zdziwienie n., zdziwienie się n., dziwaczek mos./mrz.

 czas. dziwaczeć, zadziwiać ndk., zadziwić dk., zdziwić dk.

 przym. dziwny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zadziwiać, zaskakiwać, zdumiewać

 (2.1) dziwować się, zadziwiać się, zdumiewać się

Wiktionary


dziwidło

roślina z rodziny obrazkowatych; amorfofalus


SJP.pl

Dziwidło, amorfofalus (Amorphophallus Blume ex Decne.) – rodzaj roślin należący do rodziny obrazkowatych, liczący ok. 230 gatunków, pochodzące z tropikalnej i subtropikalnej strefy paleotropiku (Afryka, Azja, Australazja i wyspy Pacyfiku).

Wikipedia


dziwiński

nazwisko


SJP.pl


dziwisz

1. wprawiać w podziw, w zdumienie; zdumiewać, zadziwiać;
2. dziwić się - odczuwać lub okazywać zdziwienie


SJP.pl

  • Dziwisz − polskie nazwisko. Na początku lat 90. XX wieku w Polsce nosiło je 1283 osoby.

Osoby noszące nazwisko Dziwisz:

  • Augustyn Dziwisz (1918-1982) – polski piłkarz
  • Karol Dziwisz (1911-1982) – polski piłkarz
  • Stanisław Dziwisz (ur. 1939) – polski biskup rzymskokatolicki

Wikipedia


dziwka

wulgarnie:
1. prostytutka;
2. kobieta lekkich obyczajów, prowadząca się niemoralnie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) wulg. prostytutka

 (1.2) pogard. o kobiecie

 (1.3) łódź. duża dziewczyna

 (1.4) środ. uchwyt do garnka lub menażki

 (1.5) gw-pl|Bukowina. dziewczyna, panna

Wiktionary

Dziwka (hiszp. Yo puta) – hiszpański film fabularny w reżyserii Maríi Lidón z 2004 roku.

Film jest stylizowaną na film dokumentalny adaptacją powieści Isabel Pisano Yo puta. Główną bohaterką jest Rebecca (Denise Richards), studentka antropologii zbierająca materiały do książki na temat prostytucji.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zadaje się z jakąś dziwką, a na mnie nie zwraca wcale uwagi.

 (1.2) Ta dziwka wpierdoliła wszystkie pierogi!

 (1.3) Taka dziwka jak ty może już iść do pracy. (zbiory tekstów mówionych w Katedrze Historii Języka Polskiego UŁ)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʑifka, AS: ʒ́ifka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziwa ż., dziweczka ż., dziewa ż., dziwkarz

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kurwa, prostytutka, zdzira, ladacznica, lambadziara, wywłoka, lafirynda, nierządnica, kokota, kurtyzana, kobieta lekkich obyczajów

Wiktionary


dziwkarski

potocznie: związany z wyglądem lub zachowaniem dziwki


SJP.pl


dziwkarz

mężczyzna zadający się z kobietami lekkich obyczajów * forma dopełniacza l.mn. "dziwkarzów" przestarzała


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) posp. mężczyzna korzystający z usług prostytutek, także: mężczyzna często zmieniającym partnerki seksualne

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Mąż Hanki to dziwkarz, znów ma romans z jakąś małolatą.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʑifkaʃ, AS: ʒ́ifkaš

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziwka

 przym. dziwkowaty, dziwkarski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rozpustnik, babiarz, hulaka

Wiktionary


dziwna

osobliwy, niezrozumiały


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. cieśnina w województwie zachodniopomorskim;

Wiktionary

Dziwna – cieśnina o długości 30,348 km łącząca wody Zalewu Szczecińskiego z Morzem Bałtyckim. Oddziela wyspę Wolin od stałego lądu po jej wschodniej stronie. Dziwna odbiera wody z cieśniny zwanej Głębokim Nurtem. Względem pozostałych dwóch cieśnin Zalewu Szczecińskiego (Piany i Świny) znajduje się najdalej na wschód.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Nad Dziwną leży miasto Dziwnów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʑivna, AS: ʒ́ivna

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dziwieński

Wiktionary


dziwnie

przysłówek sposobu

 (1.1) w nietypowy, osobliwy, często niezrozumiały sposób

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zdarzenia rozwijały się niepokojąco i dziwnie od samego początku.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʑivʲɲɛ, AS: ʒ́ivʹńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziwaczek mos./mrz., dziwność ż., dziwactwo n., dziw mrz., zdziwaczenie n.

 przym. dziwny, dziwaczny

 czas. dziwaczeć

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) cudacznie, dziwacznie

Wiktionary


dziwniej

stopień wyższy od przysłówków: dziwno, dziwnie


SJP.pl


dziwniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: dziwny


SJP.pl


dziwno

przysłówek sposobu

 (1.1) zob. dziwnie.

 (1.2) stpol. gwałtownie

Wiktionary

Dziwno – osada w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie kwidzyńskim, w gminie Sadlinki.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa elbląskiego.

W miejscowości jest przystanek kolejowy Dziwno.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʑivnɔ, AS: ʒ́ivno

Wiktionary


dziwność

1. cecha czegoś lub kogoś dziwnego, niezrozumiałego, niecodziennego;
2. jedna z liczb kwantowych opisujących kwark


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co jest dziwne

 (1.2) fiz. addytywna liczba kwantowa, której wartość jest przypisywana wszystkim hadronom

Wiktionary

Cząstki dziwne – cząstki zawierające kwarki lub antykwarki dziwne.

Dziwność fizyczna danej cząstki (oznaczana symbolem S) stanowi różnicę liczby kwarków i antykwarków dziwnych tworzących daną cząstkę. Kwark dziwny ma dziwność równą -1, odpowiednio antykwark dziwny ma dziwność równą 1.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Także w liryce ekspresjonizmu znajdujemy sonety, tam miały odzwierciedlać upadek starych wartości albo groteskowość i dziwność.

 (1.2) Własności kwarków są opisywane przez m.in. takie wielkości, jak kolor, zapach, powab i dziwność.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. dziwaczeć, udziwnić dk., udziwniać ndk.

 rzecz. dziwaczek mos./mrz., dziwactwo n., dziwak m., dziwaczka ż., dziw mrz., zdziwaczenie n.

 przym. dziwny, dziwaczny

 przysł. dziwnie, dziwacznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) symbol. S

Wiktionary


dziwnów

miasto w Polsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Polsce;

Wiktionary

Dziwnów (hist. Dyuennow, Diuenow, Dievenau, niem. Dievenow) – miasto w północno-zachodniej Polsce, nad Morzem Bałtyckim, w woj. zachodniopomorskim, w powiecie kamieńskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Dziwnów przy drodze nr 102. Miejscowość wypoczynkowa z letnim kąpieliskiem morskim i portem morskim.

Według danych z 31 grudnia 2013 r. miasto miało 2736 mieszkańców.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʑivnuf, AS: ʒ́ivnuf

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziwnowianin m., dziwnowianka ż.

 przym. dziwnowski

Wiktionary


dziwnówek

wieś w Polsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. wieś w województwie zachodniopomorskim;

Wiktionary

Dziwnówek (niem. Klein Dievenow) – wieś w północno-zachodniej Polsce, położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie kamieńskim, w gminie Dziwnów, 4,5 km na wschód od centrum Dziwnowa.

Według danych z 2008 r. wieś miała 404 mieszkańców.

W Dziwnówku nad morzem wyznaczono letnie kąpielisko obejmujące 400 m linii brzegowej.

W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie szczecińskim.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Dziwnówek jest miejscowością wypoczynkową.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: d͡ʑivˈnuvɛk, AS: ʒ́ivnuvek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziwnówczanin m., dziwnówczanka ż.

 przym. dziwnówecki

Wiktionary


dziwnowianin

mieszkaniec Dziwnowa (miasta w Polsce)


SJP.pl


dziwnowianka

mieszkanka Dziwnowa (miasta w Polsce)


SJP.pl


dziwnowski

przymiotnik od: Dziwnów


SJP.pl


dziwny

osobliwy, niezrozumiały


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) charakteryzujący się czymś niezrozumiałym

 (1.2) stpol. cudowny

 (1.3) gw-pl|Bukowina. o wietrze silny

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na marginesach książki były jakieś dziwne notatki, z których nic nie wynikało.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʑivnɨ, AS: ʒ́ivny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziwaczek mos./mrz., zdziwaczenie n., dziwactwo n., dziwność ż., dziwak m., dziwaczka ż., dziwadło n., dziw mrz.

 czas. dziwić, zadziwić, zdziwić, dziwaczyć, wydziwiać, zdziwaczeć, udziwnić, udziwniać, dziwaczeć

 przym. dziwaczny

 przysł. dziwnie, dziwacznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dziwaczny, osobliwy, cudaczny; gw-pl|Górny Śląsk|dziwoki.

Wiktionary


dziwo

1. wyrażenie zdumienia, zaskoczenia: o dziwo
2. coś dziwnego, nieznanego, cudo


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) niezwykła rzecz

 (1.2) cudo, straszydło, zjawa

Wiktionary

Przykłady

 (2.1) Dziwo nie oszalała. → O mało nie oszalała.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʑivɔ, AS: ʒ́i

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziw mrz., dziwa ż., dziwadło n.

 czas. dziwaczeć

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) gw-pl|zachodniowielkopolska. niedziwa

Wiktionary


dziwoczyć

czasownik niedokonany

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. wariować

 (1.2) gw-pl|Górny Śląsk. popędzać

Wiktionary


dziwogon

rodzaj ptaków śpiewających


SJP.pl


dziwogony

rodzaj ptaków śpiewających


SJP.pl

Dziwogony, dławiki (Dicruridae) – monotypowa rodzina ptaków z podrzędu śpiewających (Oscines) w obrębie rzędu wróblowych (Passeriformes), obejmująca ponad dwadzieścia gatunków.

Wikipedia


dziwogłówka

rodzaj skorupiaka z rzędu skrzelonogów


SJP.pl

Dziwogłówka wiosenna (Eubranchipus grubii syn. Siphonophanes grubii, czasami pisane grubei) – należy, analogicznie jak zadychra, do podrzędu liścionogów właściwych (Euphyllopoda, bezpancerzowce Anostraca). Występuje w małych zbiornikach okresowych i stawach o dnie pokrytym opadłymi liśćmi.

Wikipedia


dziwok

w łowiectwie: świeżo złowiony ptak łowczy; rabiec


SJP.pl


dziwoki

przymiotnik

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk, Śląsk Cieszyński. dziki, nieoswojony

 (1.2) gw-pl|Górny Śląsk. dziwny

Wiktionary


dziwoląg

osoba, istota lub rzecz dziwaczna, nietypowa; dziwotwór, osobliwość, dziwactwo


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) nietypowa istota, potwór

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziwaczek mos./mrz.

Wiktionary


dziwonia

ptak z rodziny wróblowatych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ornit. nazwa systematyczna|Carpodacus erythrinus|ref=tak., niewielki ptak należący do rodziny ziarnojadów;

Wiktionary

Dziwonia (zwyczajna) (Erythrina erythrina) – gatunek małego ptaka wędrownego z rodziny łuszczakowatych (Fringillidae), zamieszkujący Eurazję. Nie jest zagrożony.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: d͡ʑiˈvɔ̃ɲja, AS: ʒ́ivõńi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dziwaczek mos./mrz.

Wiktionary


dziwonos

rodzaj ptaków z rodziny kaczkowatych


SJP.pl

Dziwonos szaroboczny (Sarkidiornis melanotos) – gatunek dużego ptaka wodnego z rodziny kaczkowatych (Anatidae). Zasiedla subsaharyjską Afrykę (łącznie z Madagaskarem) oraz południową i południowo-wschodnią Azję.

Wikipedia


dziworski

nazwisko


SJP.pl


dziwota

gwarowo: coś dziwnego, niezwykłego; osobliwość


SJP.pl


dziwotwór

osoba, istota lub rzecz dziwaczna, nietypowa; dziwoląg, dziwactwo, poczwara


SJP.pl


dziwować

potocznie: dziwować się - dziwić się, zdumiewać się


SJP.pl


dziwowisko

coś co powoduje podziw, zdumienie; osobliwość


SJP.pl


dziwożona

w mitologii słowiańskiej: złośliwa boginka, nieprzychylna ludziom


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mitsłow. rodzaj demona o kobiecej postaci z ludowych wierzeń i mitów słowiańskich;

Wiktionary

Dziwożona (także boginka, mamuna) – demon żeński z wierzeń dawnych Słowian.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. zdrobn. dziwożonka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) boginka, mamuna

Wiktionary


dziwulski

nazwisko


SJP.pl


dziwy

1. zgrubienie od: dziwka;
2. dziewczyna, kobieta niezgrabna, duża, prostacka


SJP.pl

Dziwy – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie żuromińskim, w gminie Lubowidz. Ma status sołectwa. Leży nad rzeką Wkrą.

Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii św. Andrzeja Apostoła w Lubowidzu.

Prywatna wieś szlachecka położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie sierpeckim województwa płockiego. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa ciechanowskiego.

Wikipedia


dziwło

dziwło modre - roślina z rodziny obrazkowatych, sukulent o jadalnych bulwach


SJP.pl


dziyń

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński, Górny Śląsk. dzień

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na leżance legnoł lyń / I sie lyni cołki dziyń.

Wiktionary


dziyndzioł

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. ornit. dzięcioł

Wiktionary


dziynkuja

wykrzyknik

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. dziękuję

forma czasownika.

 (2.1) zob. dziynkować.

Wiktionary


dziynnie

przysłówek czasu

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. codziennie

Wiktionary


dziywcze

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. dziewczyna

 (1.2) gw-pl|Śląsk Cieszyński. córka

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Chciało ci sie, matko, / bogatego zięcia, / bedziesz ty banować, / swoigo dziywczęcia.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dziywczyn

 (1.2) dziywczyn

Wiktionary


dziywczyn

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. dziewczyna

 (1.2) gw-pl|Śląsk Cieszyński. córka

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dziywcze

 (1.2) dziywcze

Wiktionary


dziywka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. dziewczyna, służąca

Wiktionary


dżizja

podatek pogłówny w krajach muzułmańskich nakładany na innowierców


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ekon. rel. hist. podatek pogłówny nakładany dawniej na innowierców w krajach muzułmańskich;

Wiktionary

Dżizja (arab. جزية) – nakładany dawniej na innowierców w krajach muzułmańskich podatek pogłówny, ściągany w pieniądzu.

Dżizja została usankcjonowana przez Koran

W islamie dżizja była tłumaczona jako opłata za zwolnienie ze służby wojskowej i obronę ze strony muzułmanów oraz przywilej życia na terytorium muzułmańskim. Niewierni byli obywatelami drugiej kategorii i nie mogli zajmować wysokich pozycji państwowych.

Wikipedia


dżochar

obce imię męskie


SJP.pl

Grozny (ros. Гро́зный, Groznyj; czecz. Соьлжа-ГӀала, Sölƶa-Ġala) – miasto w Rosji, stolica Czeczenii. W 2010 roku miasto liczyło ok. 270 tys. mieszkańców (wobec ok. 400 tys. na początku lat 90. XX wieku).

Czeczeńcy używają też nazwy Dżochar-Gala (czecz. Джохар-ГӀала / Dƶoxar-Ġala), na cześć Dżochara Dudajewa.

Wikipedia


dżodhpur

miasto w Indiach


SJP.pl

Dźodhpur (hindi जोधपुर, Jodhpur) – miasto w północno-zachodnich Indiach, w stanie Radżastan, na skraju pustyni Thar. Około 927 tys. mieszkańców.

Wikipedia


dżodhpurski

dotyczący Dżodhpuru, miasta w północno-zachodnich Indiach


SJP.pl


dżoint

papieros skręcany zwykle z marihuany lub tytoniu; joint, blant, skręt


SJP.pl


dżojstik

specjalny drążek z przyciskami, służący do sterowania przebiegiem gier komputerowych; joystick


SJP.pl

Dżojstik lub manipulator drążkowy (ang. joystick, od joy – zabawa, stick – patyk, drążek) – urządzenie wejścia komputera, manipulator służący do sterowania ruchem obiektów na ekranie. W podstawowej wersji składa się z wychylnego drążka zamocowanego na podstawce, którego przechylenie w odpowiednim kierunku powoduje stosowną reakcję sterowanego obiektu oraz z umieszczonych na drążku i podstawce przycisków uruchamiających przypisane im działania i dodatkowe funkcje sterujące. Pierwsze dżojstiki nie służyły do rozrywki (ang. joy stick), lecz do sterowania samolotami; nazywano je wtedy „drążkami sterowniczymi” (ang. control stick).

Wikipedia


dżokdżakarta

rezydentura w Indonezji na Jawie


SJP.pl


dżokej

zawodowy jeździec biorący udział w gonitwach konnych; jockey (rzadziej)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) jeźdz. jeździec zawodowo startujący w wyścigach konnych

Wiktionary

Dżokej (ang. jockey) – jeździec w wyścigach konnych, który podczas zawodów stosuje specyficzny bardzo płytki dosiad, zwany półsiadem lub dosiadem stiplowym, w strzemionach na bardzo krótkich puśliskach.

Dawniej dżokej to służący jadący na koniu przy karecie lub powozie albo towarzyszący jadącemu konno panu.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W młodości chciał być dżokejem, a następnie rozpoczął na krótko karierę zawodową w sporcie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʒɔkɛj, AS: ǯokei ̯

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. jockey mos., dżokejstwo n.

:: fż. dżokejka ż.

 przym. dżokejski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) jockey

Wiktionary


dżokejka

1. kobieta biorąca zawodowo udział w gonitwach konnych;
2. lekka, sztywna czapka z daszkiem noszona najczęściej do konnej jazdy


SJP.pl


dżokejski

dżokej


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z dżokejem, dotyczący dżokeja

Wiktionary

Patrz:

dżokej

Powiązane:

 rzecz. dżokej mos., dżokejka ż., dżokejstwo n.

Wiktionary


dżokejstwo

zawodowe branie udziału w wyścigach konnych


SJP.pl


dżoker

dodatkowa karta w talii, najczęściej z wizerunkiem błazna, w niektórych grach pełniąca rolę najsilniejszej, w innych - zastępującej każdą inną kartę; joker


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) karc. dodatkowa karta w talii, używana w niektórych grach, zastępująca dowolną inną kartę

 (1.2) ukryty atut, ktoś lub coś, co użyte w pewnym momencie radykalnie poprawia czyjąś sytuację

Wiktionary

Joker (wym. „dżoker” czyli ang. żartowniś), dżoker – jedna z kart do gry, w niektórych grach karcianych (na przykład kierki) służy do zastępowania dowolnej innej karty. W standardowej brydżowej talii kart znajdują się dwa lub trzy jokery oprócz 52 kart zwykłych. Najczęściej spotykanym wizerunkiem na jokerze jest kolorowo ubrany błazen (trefniś, ang. joker od joke – „żart”, z łac. iocus czytaj jokus) w czapce z dzwoneczkami. Jokery oprócz wizerunku błazna bywają oznaczane w narożniku karty gwiazdką lub (niekiedy, jeśli nie koliduje to z oznaczeniem waleta) literą J; spotykane są też inne oznaczenia, na przykład znakiem dolara. Spośród trzech jokerów w talii zazwyczaj dwa są „czerwone” i jeden „czarny” (lub na odwrót, czasem występują trzy jokery w trzech różnych kolorach, na przykład czarny, czerwony i niebieski), przy czym różnica ta najczęściej widoczna jest tylko na oznaczeniu w narożniku karty. Czasem bywa, że wszystkie jokery są oznaczone jednakowym kolorem.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W kanaście używa się dwóch talii z dżokerami.

 (1.2) Rezerwowy zawodnik był dżokerem trenera – zaraz po wejściu na boisko strzelił trzy gole.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʒɔkɛr, AS: ǯoker

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) joker

 (1.2) atut

Wiktionary


dzondzu

miasto w Korei Południowej


SJP.pl

Jeonju (kor. 전주시, Jeonju-si) – miasto i stolica prowincji Jeolla Północna w Korei Południowej. Położone 3 godziny drogi na południe od Seulu. Ważny ośrodek turystyczny, znany z doskonałej kuchni, zabytków, festiwali i imprez sportowych. Siedziba rzymskokatolickiej diecezji Jeonju.

Wikipedia


dzongkha

[czytaj: zonka] język urzędowy Bhutanu


SJP.pl

Dzongkha (རྯོང༌ཁ༌, transliteracja Wyliego: rdzong-kha; alternatywna nazwa: འབྲུག༌སྐད༌ brug skad, wymowa: trukkä) – język urzędowy Bhutanu, spokrewniony z niektórymi dialektami tybetańskimi używanymi w Sikkimie i południowym Tybecie. Mówiony dzongkha i współczesny standardowy język tybetański są wzajemnie niezrozumiałe, lecz dzongkha znajdował się pod silnym wpływem klasycznego języka tybetańskiego, używanego do lat 60. XX w. w szkolnictwie bhutańskim.

Wikipedia


dżonka

chiński, żaglowy statek rybacki lub handlowy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) żegl. drewniany statek handlowy lub rybacki używany w krajach Dalekiego Wschodu;

Wiktionary

Dżonka (ang. junk od port. junco z jawaj. jong) – dalekowschodni niewielki statek drewniany bez stępki, przeważnie 1-, 2- lub 3-masztowy, o charakterystycznych wielokątnych żaglach przypominających wachlarz, plecionych z włókien roślinnych, zaopatrzonych w liczne, poziome usztywniające listwy, biegnące promieniście w poprzek całego żagla. Wykorzystywany w transporcie rzecznym i przybrzeżnym, w rybołówstwie, a często także jednocześnie jako miejsce zamieszkania całej rodziny. Około 1980 roku w samym tylko Hongkongu blisko 100 tys. osób mieszkało stale na dżonkach. Nośność największych dżonek (pięciomasztowych) sięga około 600 ton. Obecnie pływające dżonki niewiele różnią się od tych sprzed kilku wieków. Jednostka charakterystyczna dla wybrzeży całej wschodniej Azji od Japonii po Filipiny (bez Rosji).

Wikipedia


dzu

skrót od: Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej (odczytywany jako całe wyrażenie); DzURP


SJP.pl


dżu-dżitsu

japoński system samoobrony opierający się na wykorzystaniu ruchów przeciwnika przeciw niemu samemu; sportowa odmiana tej sztuki walki; dżiu-dżitsu; dżudżitsu; jujutsu; jiujitsu; jiu-jitsu; jujitsu; ju-jitsu; ju-jutsu


SJP.pl


dżuba

rzeka w Afryce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. stolica Sudanu Południowego;

 (1.2) geogr. hrabstwo w Sudanie Południowym;

 (1.3) geogr. rzeka w Somalii;

Wiktionary

Dżuba (ang. Juba, arab. جوبا) – stolica i największe miasto w Sudanie Południowym nad Nilem Górskim, stolica utworzonej w 2005 autonomicznej republiki Sudanu Południowego, a od 9 lipca 2011 niepodległego państwa, ośrodek administracyjny stanu Ekwatoria Środkowa.

Wikipedia


dżucze

oficjalna ideologia KRL-D, koreańska wersja marksizmu-leninizmu, podkreślająca samodzielność i suwerenność Korei Północnej


SJP.pl

Dżucze (kor. 주체, ang. juche, dosłownie samodzielność) – doktryna polityczna sformułowana przez przywódcę Korei Północnej Kim Ir Sena i wprowadzona w Korei Północnej.

Według jej twórcy doktryna ta opiera się na czterech naczelnych zasadach:

  • samodzielność w ideologii – odrzucanie obcych wzorców ideologicznych, nieuwzględniających specyfiki, możliwości, tradycji, przeszłości historycznej, aspiracji i dążeń mieszkańców Korei Północnej;
  • niezależność w polityce – nieuleganie naciskom politycznym i ingerencjom z zewnątrz, które prowadzą do stopniowej utraty suwerenności, ale prowadzenie własnej niezależnej polityki w kontaktach międzynarodowych;
  • samodzielność ekonomiczna – nieuzależnianie się gospodarczo od innych państw i organizacji, bo prowadzi to do utraty suwerenności politycznej, ale twórcze rozwijanie gospodarczych zdolności własnego narodu przy równoprawnej wymianie handlowej ze światem;
  • samodzielna obrona kraju – obrony nie można powierzać innym, gdyż prowadzi to do utraty własnej suwerenności, ale trzeba posiadać własny samodzielny przemysł obronny oparty na własnej myśli technicznej, surowcach i mocach wytwórczych oraz ogólnonarodowy system obrony.

Wikipedia


dżudda

miasto w Arabii Saudyjskiej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. miasto w zachodniej części Arabii Saudyjskiej, w prowincji Mekka, nad Morzem Czerwonym;

Wiktionary

Wikipedia

Powiązane:

 przym. dżuddyjski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Dżedda

Wiktionary


dżuddyjski

przymiotnik od: Dżudda


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Dżuddą, dotyczący Dżuddy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Dżudda ż.

Wiktionary


dżudo

japońska walka zapaśnicza; judo


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) sport. japońska sztuka walki

Wiktionary

Judo, dżudo (jap. 柔道 jūdō; „łagodna droga”) – sztuka walki stworzona w Japonii jako sport przez Jigorō Kanō (1860–1938) z jūjutsu. Judo zostało docenione jako metoda ćwiczeń fizycznych, treningu moralnego i samoobrony.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W młodości trenowałem dżudo.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʒudɔ, AS: ǯudo

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. judo, judoka, dżudoka, judok, dżudok, judowiec, dżudowiec, judoczka, dżudoczka, dżudystka

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) judo

Wiktionary


dżudoczka

kobieta uprawiająca dżudo (judo); judoczka


SJP.pl


dżudoga

strój dżudoki (zawodnika walczącego w judo), biały, składający się z szerokich spodni i luźnej bluzy przewiązywanej pasem; judoga, judogi (rzadziej)


SJP.pl


dżudok

sportowiec uprawiający dżudo; dżudoka; dżudowiec; judok; judoka; judowiec


SJP.pl


dżudoka

sportowiec uprawiający dżudo; dżudok; dżudowiec; judok; judoka; judowiec


SJP.pl


dżudowiec

sportowiec uprawiający dżudo; dżudok; dżudoka; judok; judoka; judowiec


SJP.pl


dżudysta

rzadko: sportowiec uprawiający dżudo; lepiej używać: dżudok (judok), dżudoka (judoka), dżudowiec (judowiec)


SJP.pl


dżudystka

dżudysta


SJP.pl

Patrz:

dżudysta

dżudżitsu

japoński system samoobrony opierający się na wykorzystaniu ruchów przeciwnika przeciw niemu samemu; sportowa odmiana tej sztuki walki; dżiu-dżitsu; dżu-dżitsu; jiujitsu; jiu-jitsu; ju-jitsu; jujitsu; jujutsu; ju-jutsu


SJP.pl


dżudżystka

dżudżysta


SJP.pl

Patrz:

dżudżysta

dżugara

jednoroczna trawa pastewna, uprawiana głównie w Azji, Egipcie i w USA; sorgo zwisłe


SJP.pl


dżugaszwili

Józef Stalin (ros. Иосиф Сталин), właśc. Iosif Wissarionowicz Dżugaszwili (ros. Ио́сиф Виссарио́нович Джугашви́ли, wym. [ɪˈosʲɪf vʲɪsərʲɪˈonəvʲɪt͡ɕ d͡ʐʐʊɡɐˈʂvʲilʲɪ] ( odsłuchaj); Ioseb Besarionis Dze Dżughaszwili, gruz. იოსებ ბესარიონის ძე ჯუღაშვილი; ps. Stalin, Koba, Soso, Iwanow, Wasiljew, Czyżykow, Besoszwili; ur. 6 grudnia?/18 grudnia 1878 w Gori, zm. 5 marca 1953 w Kuncewie (obecnie dzielnica Moskwy) – rewolucjonista bolszewicki, dyktator, polityk i zbrodniarz komunistyczny pochodzenia gruzińskiego. Był jednym z organizatorów zbrojnego przewrotu bolszewickiego, który przeszedł do historii jako „rewolucja październikowa”. Do 1922 był członkiem Rady Komisarzy Ludowych, pełnił w niej m.in. funkcję komisarza do spraw narodowościowych. W latach 1919–1953 był członkiem Biura Politycznego KC RKP(b), następnie WKP(b) i KPZR. Odpowiedzialny za śmierć milionów ludzi, uznawany za jednego z największych zbrodniarzy w historii ludzkości.

Wikipedia


dżugdżur

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. łańcuch górski w azjatyckiej części Rosji, ciągnący się wzdłuż brzegów Morza Ochockiego;

Wiktionary

Dżugdżur (ros. Джугджу́р) – łańcuch górski w azjatyckiej części Rosji, w Kraju Chabarowskim. Ciągnie się wygiętym łukiem wzdłuż brzegów Morza Ochockiego i jest północno-wschodnim przedłużeniem Pasma Stanowego. W północno-zachodniej części graniczy z pasmem Sette-Daban.

Wikipedia


dzukia

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. jeden z regionów etnograficznych Litwy w południowej części kraju, a także na Białorusi i w niewielkiej części w Polsce, znajdują się tutaj największe miasta litewskie jak Wilno czy Kowno;

Wiktionary

Dzukia (lit. Dzūkija; hist. Dajnawa) – jeden z pięciu regionów etnograficznych Litwy. Rejon położony jest na południu kraju, częściowo też na terytorium Polski (województwo podlaskie) i Białorusi.

Głównymi miastami Dzukii są Olita, Grodno, Lida i Wilno. Charakterystyczne dla regionu są duże obszary lasów oraz obszary o małej gęstości zaludnienia.

Na terenie rejonu w pobliżu Wilna leży Park Regionalny Rzeki Wilii.

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) hist. Dajnawa

Wiktionary


dżul

podstawowa jednostka pracy i energii w międzynarodowym układzie jednostek miar; dżaul; joule


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) fiz. jednostka pracy, energii i ciepła w układzie SI, oznaczana J;

Wiktionary

Dżul (J) (ang. Joule) – jednostka pracy i energii – w tym ciepła – w układzie SI. Jeden dżul to praca wykonana przez siłę o wartości 1 N przy przesunięciu punktu przyłożenia siły o 1 m w kierunku równoległym do kierunku działania siły

1 J = 1 N·m.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jak przeliczyć dżule na kalorie?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: d͡ʒul, AS: ǯul

Wiktionary


dżuma

1. ciężka, epidemiczna, bakteryjna choroba zakaźna wywołana przez pałeczkę dżumy, przenoszona na człowieka ze szczurów przez pchły, objawiająca się m.in. zapaleniem węzłów chłonnych, zapaleniem płuc i niewydolnością krążenia; mór; zaraza morowa;
2. groźne zjawisko o szerokim zasięgu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. wet. choroba zakaźna, o ostrym przebiegu, wywoływana przez pałeczkę nazwa systematyczna|Yersinia pestis|ref=tak.;

 (1.2) książk. przen. groźne, trudne do zatrzymania zjawisko o dużym zasięgu

 (1.3) techn. zob. dżuma cynowa.

Wiktionary

Dżuma (czarna śmierć, mór, zaraza morowa) – ostra bakteryjna choroba zakaźna gryzoni i (rzadziej) innych drobnych ssaków, a także człowieka (zoonoza). Choroba ta wywołana jest infekcją względnie beztlenowych pałeczek z rodziny Enterobacteriaceae (G(-)) nazwanej Yersinia pestis.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Dżuma dotarła do Danii na norweskim statku, który osiadł na mieliźnie w północnej Jutlandii, gdyż cała załoga była martwa.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʒũma, AS: ǯũma

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zadżumiony mos.

 przym. zadżumiony

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) czarna śmierć, mór, zaraza morowa, morowe powietrze

 (1.2) patologia, choroba, gangrena, rak, wrzód

Wiktionary


dżumowy

przymiotnik od: dżuma


SJP.pl


dżungar

mieszkaniec Dżungarii (krainy historycznej w Chinach)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) etn. członek mongolskiego plemięemienia zamieszkującego Dżungarię i sąsiednie ziemie

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Dżungaria ż.

:: fż. Dżungarka ż.

 przym. dżungarski

Wiktionary


dżungaria

historyczna kraina w Chinach


SJP.pl

Dżungaria – historyczna kraina w zachodnich Chinach, obecnie region autonomiczny Sinciang.

Wikipedia


dżungaripterus

rodzaj pterozaura z podrzędu pterodaktyli


SJP.pl


dżungarka

mieszkanka Dżungarii (krainy historycznej w Chinach)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) etn. członkini mongolskiego plemięemienia zamieszkującego Dżungarię i sąsiednie ziemie

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Dżungaria ż.

:: fm. Dżungar mos.

 przym. dżungarski

Wiktionary


dżungarski

przymiotnik od: Dżungaria (kraina historyczna w Xinjiang)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Dżungarią albo Dżungarami, dotyczący Dżungarii albo Dżungarów

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) jęz. język dżungarski

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Dżungaria ż., Dżungar mos., Dżungarka ż.

Wiktionary


dżungla

1. gęsty, wilgotny, wiecznie zielony las tropikalny;
2. przenośnie:
a) coś bardzo skomplikowanego, zagmatwanego;
b) miejsce, gdzie występuje bezwzględna walka o wpływy, gdzie liczy się tylko prawo silniejszego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) wilgotny las tropikalny;

 (1.2) przen. coś trudnego do zrozumienia, pokonania

 (1.3) przen. miejsce, gdzie ludzie zachowują się bezlitośnie, gdzie silniejszy narzuca swoją wolę słabszym

 (1.4) muz. gatunek muzyczny w estetyce rave, z łamanym uderzeniem (breakbeat), w tempie między 160-180 bpm

Wiktionary

Dżungla – termin oznaczający pierwotnie i współcześnie w części publikacji specjalistycznych rodzaj formacji roślinnej charakterystycznej dla nadrzecznych terenów w północno-wschodniej części Azji Południowej. W języku niefachowym i niektórych publikacjach specjalistycznych określenie funkcjonuje jako synonim szeroko ujmowanego wilgotnego lasu równikowego.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Z trudem przedzieraliśmy się przez dżunglę.

 (1.2) Nowe prawo podatkowe to istna dżungla przepisów.

 (1.3) Biegnę do ciebie / przez gaje wiosek, dżungle miast / biegnę do ciebie / nocą i za dnia.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʒũŋɡla, AS: ǯũŋgla

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dżunglara ż.

 przym. dżunglowy

Wiktionary


dżunglak

rodzaj ptaków śpiewających


SJP.pl


dżunglara

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) prostytutka

Wiktionary

Wymowa:

IPA: d͡ʒũŋɡˈlara, AS: ǯũŋglara

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dżungla ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zob. prostytutka.

Wiktionary


dżunglotymal

dżunglotymal arabski - gatunek ptaka z rodziny pekińczyków


SJP.pl


dżunglowy

związany z dżunglą


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z dżunglą

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dżungla ż.

Wiktionary


dżurów

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. wieś na Ukrainie, w rejonie śniatyńskim obwodu iwanofrankiwskiego;

Wiktionary

Dżurów – wieś w rejonie śniatyńskim obwodu iwanofrankiwskiego, założona w 1396 r. W II Rzeczypospolitej miejscowość była siedzibą gminy wiejskiej Dżurów w powiecie śniatyńskim województwa stanisławowskiego. Wieś liczy 1810 mieszkańców.

W 1944 nacjonaliści ukraińscy z OUN-UPA zamordowali tutaj 27 Polaków.

Na terenie miejscowości znajdowała się Kopalnia węgla brunatnego Leopold.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. dżurowski

Wiktionary


dzurp

skrót od: Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej (odczytywany jako całe wyrażenie); DzU


SJP.pl


dżuryn

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. wieś na Ukrainie, w rejonie czortkowskim obwodu tarnopolskiego;

Wiktionary

  • Dżuryn – rzeka na Ukrainie
  • Dżuryn – wieś na Ukrainie, w obwodzie tarnopolskim, w rejonie czortkowskim
  • Dżuryn – wieś na Ukrainie, w obwodzie winnickim, w rejonie szarogrodzkim
  • Dżuryn – dawna gmina

Wikipedia

Powiązane:

 przym. dżuryński

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) hist. war. Dżuryń

Wiktionary


dzwaniać

czasownik

 (1.1) przest. dzwonić (często lub od czasu do czasu)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dzwon m., dzwonienie n.

 czas. dzwonić ndk., zadzwonić dk.

Wiktionary


dźwięczeć

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. dźwięknąć)

 (1.1) wydawać dźwięk

 (1.2) być wyczuwalnym w mowie

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dźwięczenie n., dźwięcznik mrz., dźwięczność ż., dźwięk mrz., dźwiękowiec mos.

 przym. dźwięczny

 przysł. dźwięcznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) brzmieć, rozbrzmiewać

Wiktionary


dźwięczniej

stopień wyższy od przysłówka: dźwięcznie


SJP.pl


dźwięczniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: dźwięczny


SJP.pl


dźwięcznik

Dźwięcznik, czara głosowa – wylot (zakończenie) instrumentu dętego, które nadaje dźwiękom wydawanym przez poszczególne instrumenty dęte specyficzną barwę, w zależności od kształtu i materiału, z którego został wykonany.

Dźwięcznik może mieć różny kształt:

  • kielichowaty – np. trąbka, tuba
  • stożkowy – np. klarnet
  • gruszkowaty – np. obój miłosny
  • prosty – np. fagot

Wikipedia


dźwięczność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co dźwięczne

 (1.2) jęz. cecha artykulacji głosek wymawianych z drganiem więzadeł głosowych;

Wiktionary

Dźwięczność (fonacja) – jedna z cech artykulacji głosek związana z pracą więzadeł głosowych. Głoski wymawiane z wymuszeniem drgań więzadeł przy produkcji dźwięku nazywane są głoskami dźwięcznymi, natomiast wymawiane bez ich drgania nazywane są głoskami bezdźwięcznymi.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. dźwięk m., dźwiękowiec m., niedźwięczność ż.

 czas. dźwięczeć ndk., zadźwięczeć dk.

 przym. dźwięczny, bezdźwięczny, niedźwięczny, dźwiękowy

 przysł. dźwięcznie, bezdźwięcznie

Wiktionary


dźwięczny

mający wyraźne, przyjemne brzmienie; dźwięczący


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) o mocnym, harmonijnym, czystym brzmieniu

przymiotnik relacyjny

 (2.1) jęz. wymawiany przy zsuniętych i drgających więzadłach głosowych

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dźwięczność ż., dźwięk mrz., dźwiękowiec mos., dźwięczenie n., dźwięknięcie n.

 czas. dźwięczeć ndk., dźwięknąć dk.

 przym. dźwiękowy, dźwiękliwy

 przysł. dźwięcznie, dźwiękowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) jasny, klarowny

Wiktionary


dźwięk

1. wrażenie słuchowe spowodowane falą akustyczną rozchodzącą się w ośrodku sprężystym;
2. zaburzenia falowe w ośrodku sprężystym, np. w powietrzu, wodzie, zdolne do wywołania wrażenia słuchowego;
3. w językoznawstwie: głoska;
4. w muzyce: brzmienie o określonej wysokości, natężeniu i barwie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) fala akustyczna odbierana przez słuch człowieka;

Wiktionary

Dźwięk – zaburzenie mechaniczne falowe rozchodzące się w ośrodku sprężystym, zdolne do wrażenia słuchowego u człowieka lub zwierząt, a także wrażenie słuchowe wywołane taką falą. Dla człowieka pasmo słyszenia mieści się w granicach 20Hz do 20kHz. Częstotliwości poniżej 20Hz to infradźwięki, a powyżej 20kHz to ultradźwięki.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Nagle usłyszeliśmy dźwięk tłukącego się szkła.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: d͡ʑvʲjɛ̃ŋk, AS: ʒ́vʹi ̯ẽŋk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dźwięczność ż., dźwiękowiec mos., dźwiękówka ż., dźwięczenie n.

 czas. dźwięczeć ndk., zadźwięczeć dk.

 przym. dźwiękowy, dźwięczny, dźwiękliwy, ponaddźwiękowy

 przysł. dźwiękowo, dźwięcznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) głos

Wiktionary


dźwięki

1. wrażenie słuchowe spowodowane falą akustyczną rozchodzącą się w ośrodku sprężystym;
2. zaburzenia falowe w ośrodku sprężystym, np. w powietrzu, wodzie, zdolne do wywołania wrażenia słuchowego;
3. w językoznawstwie: głoska;
4. w muzyce: brzmienie o określonej wysokości, natężeniu i barwie


SJP.pl


dźwiękliwy

rzadko: wydający dźwięk; dźwięczący


SJP.pl


dźwięknąć

wydać wyraźny, wysoki dźwięk; zadźwięczeć


SJP.pl

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. dźwięczeć)

 (1.1) dokonany od|dźwięczeć.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dźwięczny

 rzecz. dźwiękowiec mos.

Wiktionary


dźwięknięcie

wydać wyraźny, wysoki dźwięk; zadźwięczeć


SJP.pl


dźwiękochłonność

dźwiękochłonny


SJP.pl

Patrz:

dźwiękochłonny

dźwiękochłonny

przymiotnik

 (1.1) tłumiący, pochłaniający dźwięki, zapobiegający rozpraszaniu się dźwięków

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) - Wołanie sanitariusza tłumiła do cichego szeptu gruba warstwa tkaniny dźwiękochłonnej pokrywająca drzwi gabinetu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑvʲjɛ̃ŋkɔˈxwɔ̃nːɨ, AS: ʒ́vʹi ̯ŋkoχu̯õ•ny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dźwiękochłonność ż.

Wiktionary


dźwiękonaśladowczość

dźwiękonaśladownictwo, onomatopeja;
1. wyraz lub zespół wyrazów naśladujących dźwięki i odgłosy;
2. odtwarzanie środkami językowymi dźwięków i odgłosów


SJP.pl

Onomatopeja (gr. ὀνοματοποιία onomatopoiía – „tworzenie nazw”), wyraz dźwiękonaśladowczy – figura retoryczna, używana w poezji jako środek stylistyczny polegający na takim dobieraniu wyrazów (istniejących w mowie lub neologizmów albo glosolalii), aby naśladowały one swym brzmieniem opisywane zjawisko lub dźwięki wydawane przez opisywany przedmiot.

Wikipedia


dźwiękonaśladowczy

naśladujących swym brzmieniem dźwięki naturalne


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) jęz. liter. naśladujący dźwięki lub odgłosy natury

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Słowo „kruk” to dźwiękonaśladowcza nazwa.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑvʲjɛ̃ŋkɔ̃naɕlaˈdɔft͡ʃɨ, AS: ʒ́vʹi ̯ŋkõnaśladofčy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dźwiękonaśladownictwo n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) onomatopeiczny

Wiktionary


dźwiękonaśladownictwo

onomatopeja, dźwiękonaśladowczość;
1. wyraz lub zespół wyrazów naśladujących dźwięki i odgłosy;
2. odtwarzanie środkami językowymi dźwięków i odgłosów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) liter. zob. onomatopeja.

Wiktionary

Onomatopeja (gr. ὀνοματοποιία onomatopoiía – „tworzenie nazw”), wyraz dźwiękonaśladowczy – figura retoryczna, używana w poezji jako środek stylistyczny polegający na takim dobieraniu wyrazów (istniejących w mowie lub neologizmów albo glosolalii), aby naśladowały one swym brzmieniem opisywane zjawisko lub dźwięki wydawane przez opisywany przedmiot.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. dźwiękonaśladowczość ż.

 przym. dźwiękonaśladowczy

 przysł. dźwiękonaśladowczo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dźwiękonaśladowczość

Wiktionary


dźwiękoszczelność

dźwiękoszczelny


SJP.pl

Patrz:

dźwiękoszczelny

dźwiękoszczelny

przymiotnik

 (1.1) nie przepuszczający dźwięków

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʑvʲjɛ̃ŋkɔˈʃt͡ʃɛlnɨ, AS: ʒ́vʹi ̯ŋkoščelny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dźwiękoszczelność ż.

Wiktionary


dźwiękowiec

specjalista w zakresie udźwiękowiania; realizator dźwięku


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba, która zajmuje się realizacją dźwięku w studiu – radiowym, telewizyjnym lub nagraniowym

 (1.2) osoba odpowiedzialna za nagłośnienie koncertu lub spektaklu

 (1.3) realizator nagrań dźwięku na planie filmu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dźwięk m., dźwięczność ż., dźwięczenie n., dźwięknięcie n.

 czas. dźwięczeć ndk., dźwięknąć dk.

 przym. dźwiękowy, dźwięczny, dźwiękliwy

 przysł. dźwiękowo, dźwięcznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1-3) akustyk

Wiktionary


dźwiękowisko

słuchowisko (częściej), radiosłuchowisko (rzadko);
1. utwór literacki (komedia lub dramat) napisany specjalnie lub przystosowany na potrzeby radia;
2. gatunek radiowej dramaturgii obejmujący takie utwory;
3. audycja radiowa, w czasie której nadawane są takie utwory


SJP.pl


dźwiękowy

przymiotnik od: dźwięk


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący dźwięku

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jest wiele formatów plików dźwiękowych.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: d͡ʑvʲjɛ̃ŋˈkɔvɨ, AS: ʒ́vʹi ̯ẽŋkovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dźwięk m., dźwiękowiec m., dźwięczność ż.

 przym. dźwięczny

Wiktionary


dźwierzucianin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Dźwierzut

 (1.2) osoba pochodząca z Dźwierzut, urodzona w Dźwierzutach

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Jestem dźwierzucianinem od urodzenia, znam problemy Dźwierzut i dlatego kandyduję na wójta gminy Dźwierzuty.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Dźwierzuty nmos.

:: fż. dźwierzucianka ż.

 przym. dźwierzucki

Wiktionary


dźwierzucianka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Dźwierzut

 (1.2) kobieta pochodząca z Dźwierzut, urodzona w Dźwierzutach

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Jestem dźwierzucianką od urodzenia, znam problemy Dźwierzut i dlatego kandyduję do naszej rady gminy.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Dźwierzuty nmos.

:: fm. dźwierzucianin m.

 przym. dźwierzucki

Wiktionary


dźwierzucki

przymiotnik od: Dźwierzuty


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Dźwierzutami, dotyczący Dźwierzut

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Dźwierzuty nmos., dźwierzucianin m., dźwierzucianka ż.

Wiktionary


dźwierzuty

wieś w Polsce


SJP.pl

Dźwierzuty (dawniej Swersutten, niem. Mensguth) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie szczycieńskim, w gminie Dźwierzuty.

W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Dźwierzuty. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.

Wikipedia


dźwig

1. maszyna służąca do przenoszenia ciężkich ładunków, zazwyczaj na budowie
2. winda


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) maszyna służąca do przenoszenia ładunku w pionie lub w poziomie

 (1.2) zob. winda.

Wiktionary

Dźwig – urządzenie podnoszące obsługujące określone poziomy, wyposażone w podstawę ładunkową poruszającą się wzdłuż sztywnych prowadnic, nachylonych do poziomu pod kątem większym niż 15 stopni, lub urządzenie podnoszące poruszające się po określonym torze.

Dźwigi dzielą się na:

  • dźwigi szybowe, czyli windy
  • dźwigi budowlane pionowe
  • dźwigi pochyłe
  • dźwigi okrężne
  • dźwigi portowe, zwane też żurawiami portowymi

Wikipedia

Wymowa:

IPA: d͡ʑvʲik, AS: ʒ́vʹik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dźwignica ż., dźwignia ż., udźwig m., dźwigowy m., dźwigowa ż., dźwigacz mrz.

 czas. dźwigać ndk., dźwignąć dk., udźwignąć dk., przedźwignąć się dk.

 przym. dźwigowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) żuraw, kran, dźwignica

Wiktionary


dźwigać

czasownik

 (1.1) podnosić z wysiłkiem w górę coś ciężkiego

 (1.2) nieść ciężkie rzeczy

 (1.3) przen. podnosić na wyższy poziom

 (1.4) przen. dawać radę jakimś trudom

czasownik zwrotny

 (2.1) dźwigać się → podnosić się, wstawać

 (2.2) dźwigać sięprzen. być odbudowywanym

 (2.3) dźwigać sięprzen. wydostawać się własnymi siłami z bardzo ciężkiej sytuacji

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Wśród podekscytowanych zawodników kręcił się redaktor Wyroba w towarzystwie wiotkiego młodzieńca dźwigającego magnetofon.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʑvʲiɡat͡ɕ, AS: ʒ́vʹigać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dźwig m., dźwigar m., dźwignica ż., dźwiganie n., dźwigowy m., dźwigowa ż., dźwignicowy m., dźwignicowa ż., dźwigarka ż., udźwig m., dźwigacz mrz.

 czas. dźwignąć, udźwignąć, wydźwignąć, podźwignąć

 przym. dźwigowy

 ims. dźwignięty

Wiktionary


dźwigacz

1. pierwszy kręg szyjny kręgosłupa; kręg szczytowy; atlas;
2. mięsień, którego skurcz powoduje uniesienie danego narządu;
3. przestarzałe, dziś ironiczne: osoba, która dźwiga ciężkie przedmioty


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) anat. kręg szyjny, na którym opiera się czaszka;

 (1.2) sport. sportowiec podnoszący ciężary

Wiktionary

Kręg szczytowy, kręg szyjny I, dźwigacz (łac. atlas) – pierwszy kręg szyjny kręgosłupa kręgowców, począwszy od płazów, zestawiający się bezpośrednio z czaszką. Dźwigacz podtrzymuje czaszkę (nazwa wywodzi się od mitycznej postaci – Atlasa, który miał podtrzymywać niebo nad ziemią) oraz decyduje o jej ruchomości.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʑvʲiɡat͡ʃ, AS: ʒ́vʹigač

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dźwig m., dźwignia ż., dźwignik m., dźwignica ż., dźwiganie n., dźwignięcie n., dźwigowy m., dźwignicowy m.

 czas. dźwigać ndk., dźwignąć dk.

 przym. dźwigowy, dźwigniowy, dźwignicowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) atlas

Wiktionary


dźwiganie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|dźwigać.

 (1.2) gw-pl|Bukowina. budowanie domu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ale mi to dźwiganie ciężaru, chyba "ciężarku" chciałeś powiedzieć!

Wiktionary

Powiązane:

 czas. dźwigać ndk.

 rzecz. dźwigacz mrz.

Wiktionary


dźwigar

1. element konstrukcyjny, belka podtrzymująca jakąś konstrukcję, np. strop, skrzydło samolotu;
2. dawniej: dźwig


SJP.pl

Dźwigar – element konstrukcyjny (np. wiązar lub belka), poziomy lub ukośny (np. dźwigar dachowy, stropowy); fragment budowli (np. dźwigar mostowy, stanowiący zazwyczaj przęsło mostu) przenoszący obciążenia konstrukcji na podpory główne (ściany, słupy lub filary).

Wikipedia


dźwigarka

maszyna do przenoszenia lub podnoszenia ciężarów; lewar; winda śrubowa


SJP.pl


dźwigarowy

przymiotnik od: dźwigar


SJP.pl


dźwigienka

niewielka dźwignia


SJP.pl


dźwigienkowy

przymiotnik od: dźwigienka


SJP.pl


dźwignia

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) techn. przełącznik zrealizowany za pomocą dającego się przesuwać drążka

 (1.2) fiz. jedna z maszyn prostych, których zadaniem jest uzyskanie działania większej siły przez zastosowanie mniejszej siły;

 (1.3) sport. chwyt w sztukach walki, unieruchamiający przeciwnika przez zmuszenie jego stawów do pracy w nienaturalnych warunkach;

 (1.4) ekon. instrument finansowy polegający na zwiększeniu zadłużenia w celu podniesienia zyskowności inwestycji; dzięki wykorzystaniu kapitału obcego, po jego spłaceniu wraz z kosztami, zwiększa się całkowity zysk, mimo pozostawienia wkładu własnego na niezmienionym poziomie

 (1.5) ekon. bank. finansowy instrument pochodny polegający na zwielokrotnieniu efektów zmian kursu instrumentu bazowego za pomocą niskiego depozytu, stanowiącego tylko część inwestowanej sumy

Wiktionary

Dźwignia – jedna z maszyn prostych, których zadaniem jest uzyskanie działania większej siły przez zastosowanie siły mniejszej. Zbudowana jest ze sztywnej belki zawieszonej na osi. Dźwignia wchodzi w skład wielu mechanizmów, które również często nazywane są w skrócie dźwignią (np. dźwignia zmiany biegów, dźwignia hamulca, dźwignia wycieraczek, dźwignia przerzutki). W zależności od położenia osi względem działających sił rozróżnia się dźwignie dwustronną i jednostronną.

Wikipedia

Przykłady

 (1.5) Najwyższą obecnie stosowaną dźwignię można spotkać na Forexie, gdzie wynosi ona nawet 3000:1.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʑvʲiɟɲa, AS: ʒ́vʹiǵńa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dźwig mrz., dźwignica ż., dźwigowy mos., dźwigacz mrz.

 przym. dźwigowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) drążek, pot. wajcha, lewar

 (1.4) lewar

Wiktionary


dźwignica

urządzenie do podnoszenia i przemieszczania ładunków na niewielkie odległości


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) techn. maszyna z długim, ruchomym ramieniem służąca do przenoszenia ładunku;

Wiktionary

Dźwignice – grupa urządzeń dźwigowo-transportowych, służących do przemieszczania pionowego i poziomego ładunków, zwierząt i ludzi na niewielkie odległości, w ruchu przerywanym. Dźwignice stanowią liczną grupę środków transportu bliskiego, a ich eksploatacja wymaga odpowiednich kwalifikacji.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: d͡ʑvʲiɟˈɲit͡sa, AS: ʒ́vʹiǵńica

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dźwig m., dźwignia ż., udźwig m., dźwigowy m., dźwigowa ż., dźwigacz mrz.

 czas. dźwigać ndk., dźwignąć dk., udźwignąć dk., przedźwignąć się dk.

 przym. dźwigowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dźwig

Wiktionary


dźwignicowy

przymiotnik od: dźwignica


SJP.pl


dźwignik

urządzenie służące do podnoszenia przedmiotów na małą wysokość


SJP.pl

Dźwignik, dźwignik o ruchu prostoliniowym (pot. lewarek) – urządzenie dźwigowe do pionowego (lub zbliżonego do pionowego) przemieszczania (podnoszenia) obiektów, zwykle na niewielką wysokość. Najczęściej stosowanym dźwignikiem jest podnośnik. Wszystkie dźwigniki stosowane w warsztatach i wulkanizacjach, a mocowane na stałe do podłoża, podlegają dozorowi technicznemu UDT.

Wikipedia


dźwigniowy

przymiotnik od: dźwignia


SJP.pl


dźwigoń

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) stpol. tragarz

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʑvʲiɡɔ̃ɲ, AS: ʒ́vʹigõń

Wiktionary


dźwigowy

przymiotnik od: dźwig


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba obsługująca dźwig

przymiotnik relacyjny

 (2.1) związany z dźwigiem, dotyczący dźwigu

Wiktionary

Wymowa:

IPA: d͡ʑvʲiˈɡɔvɨ, AS: ʒ́vʹigovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dźwig mrz., dźwignica ż., dźwignia ż., udźwig mrz.

:: fż. dźwigowa ż.

 czas. dźwigać ndk., dźwignąć dk., udźwignąć dk., przedźwignąć się dk.

Wiktionary


dźwina

rzeka przepływająca przez Rosję, Białoruś i Łotwę


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. rzeka płynąca przez Rosję, Białoruś i Łotwę, uchodząca do Zatoki Ryskiej;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Dźwina płynie przez Dyneburg.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Dźwińsk m., Dźwinów m., Dwina ż.

 przym. dźwiński

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) hist. Dźwina Zachodnia

Wiktionary


dźwińsk

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) hist. geogr. Dyneburg

Wiktionary

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. Dźwina ż.

 przym. dźwiński

Wiktionary


dźwiński

przymiotnik od: Dźwina


SJP.pl


dźwirze

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) stpol. śrpol. drzwi

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡ʑvʲiʒɛ, AS: ʒ́vʹiže

Wiktionary


dźwirzynianin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Dźwirzyna

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dźwirzyński

 rzecz. Dźwirzyno n.

Wiktionary


dźwirzyno

wieś w Polsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) geogr. wieś rybacka w województwie zachodniopomorskim;

Wiktionary

Dźwirzyno (niem. Kolberger Deep) – wieś sołecka w północno-zachodniej Polsce, w województwie zachodniopomorskim, w powiecie kołobrzeskim, w gminie Kołobrzeg. Miejscowość położona jest nad Morzem Bałtyckim, na Pobrzeżu Szczecińskim, nad jeziorem Resko Przymorskie.

Dźwirzyno to miejscowość wypoczynkowa z portem morskim, letnim kąpieliskiem i rozbudowaną bazą wypoczynkowo-turystyczną.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Dźwirzyno jest miejscowością wypoczynkową.

 (1.1) Główną ulicą Dźwirzyna jest ulica Wyzwolenia.

 (1.1) Dźwirzyno leży nad jeziorem Resko Przymorskie i nad Morzem Bałtyckim.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: d͡ʑvʲiˈʒɨ̃nɔ, AS: ʒ́vʹižno

Wiktionary

Powiązane:

 przym. dźwirzyński

 rzecz. dźwirzynianin m., dźwirzynianka ż.

Wiktionary


dźwirzyński

dotyczący Dźwirzyna, kąpieliska nad Morzem Bałtyckim


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący Dźwirzyna, związany z Dźwirzynem

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Dźwirzyno n., dźwirzynianin m., dźwirzynianka ż.

Wiktionary


dźwiyrka

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. drzwiczki

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dwiyrka

Wiktionary


dźwiyrza

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. drzwi

Wiktionary


dźwiyrze

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk, Śląsk Cieszyński. drzwi

Wiktionary


dzwola

wieś w Polsce


SJP.pl

Dzwola – wieś sołecka w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie janowskim, w gminie Dzwola.

Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczyła 897 mieszkańców.

Wikipedia


dzwolski

przymiotnik od: Dzwola (wieś)


SJP.pl


dzwon

1. instrument odlany z metalu, pusty w środku, o kształcie kielicha;
2. dźwięk wydawany przez dzwon; dzwonienie;
3. element konstrukcyjny różnych urządzeń technicznych, zwykle kształtu cylindrycznego, zamknięty od góry, bez dna


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) duży metalowy przedmiot, który uderzany wydaje dźwięk;

 (1.2) dźwięk dzwonu (1.1)

 (1.3) techn. element różnych urządzeń technicznych, zwykle w kształcie cylindrycznym, zamknięty od góry, bez dna

 (1.4) pot. niegroźny wypadek drogowy, kolizja lub stłuczka

 (1.5) hist. wojsk. główna część hełmu chroniąca większą część głowy;

 (1.6) zob. dzwony.

forma rzeczownika.

 (2.1) lm. D. zob. dzwono.

Wiktionary

  • dzwon – instrument muzyczny
    • dzwon kościelny – dzwon używany w kościołach
    • dzwon okrętowy – dzwon używany na statkach
  • dzwon nurkowy – urządzenie do nurkowania
  • dzwon – podstawowa część konstrukcyjna hełmu
  • Dzwon – turnia w Dolinie Kobylańskiej na Wyżynie Olkuskiej
  • Dzwon – figura akrobacji lotniczej.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Dźwięk dzwonu codziennie wzywał mieszkańców wsi na poranną mszę.

 (1.2) Z daleka było słychać dzwon.

 (1.4) Cholera! Miałem wczoraj dzwona nowym autem!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: d͡zvɔ̃n, AS: ʒvõn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dzwony nmos., dzwonko n., dzwonnica ż., dzwonnik m., dzwonienie n., zadzwonienie n., wydzwanianie n., wydzwonienie n., oddzwanianie n., oddzwonienie n., podzwonne n., dzwoniec m.

:: zdrobn. dzwonek m., dzwoneczek m.

 czas. dzwaniać, dzwonić ndk., zadzwonić dk., wydzwaniać ndk., wydzwonić dk., oddzwaniać ndk., oddzwonić dk.

 przym. dzwonowy, dzwonowaty, dzwonkowaty, dzwonczany

Wiktionary


dzwonczany

przymiotnik

 (1.1) gwara. karc. karowy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dzwon, dzwonek

 przym. dzwonkowy, dzwonny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) karowy, dzwonkowy

Wiktionary


dzwoneczek

zdrobnienie od: dzwonek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) liter. film. bohaterka filmów, książek i komiksów związanych z Piotrusiem Panem

Wiktionary

Dzwoneczek, Blaszany Dzwoneczek (ang. Tinker Bell) – postać fikcyjna, bohaterka sztuki teatralnej i powieści Piotruś Pan szkockiego pisarza J.M. Barriego, jej licznych filmowych ekranizacji oraz dzieł nią inspirowanych. Wróżka, przyjaciółka Piotrusia Pana.

Wikipedia


dzwoneczki

zdrobnienie od: dzwonek


SJP.pl


dzwoneczkowaty

podobny kształtem do dzwoneczka


SJP.pl


dzwoneczkowy

przymiotnik od: dzwoneczek


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z dzwoneczkiem, dotyczący dzwoneczka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dzwoneczek m., dzwonek mrz., dzwonnica ż.

Wiktionary


dzwonecznik

roślina z rodziny dzwonkowatych, rosnąca w Europie środkowo-wschodniej i w Azji


SJP.pl

Dzwonecznik (Adenophora Fisch.) – rodzaj roślin z rodziny dzwonkowatych. Obejmuje 62 gatunki. Występują głównie w Azji Wschodniej, jedynie dwa gatunki rosną dziko w Europie. W Polsce rośnie dziko jeden gatunek – dzwonecznik wonny A. liliifolia. Rośliny te rosną w widnych lasach i w zbiorowiskach trawiastych. Kwiaty zapylane są zwykle przez pszczoły.

Wikipedia


dzwonek

1. przyrząd wydający brzęczący dźwięk, używany do sygnalizacji;
2. dźwięk dzwonka; dzwonienie;
3. potocznie: sygnał oznaczający koniec lub początek lekcji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od: dzwon

 (1.2) mały dzwon

 (1.3) urządzenie sygnalizacyjne, często elektryczne, np. przy drzwiach wejściowych, w szkole, teatrze, przy rowerze

 (1.4) dźwięk dzwonka (1.2-3), sygnał dzwonkiem (1.2-3)

 (1.5) karc. jeden z kolorów karcianych

 (1.6) przedmiot przypominający kształtem dzwon

 (1.7) bot. nazwa systematyczna|Campanula|L.|ref=tak., roślina o dużych, najczęściej niebieskich kwiatach

 (1.8) bot. lud. dziurawiec

Wiktionary

  • dzwonek – kolor w kartach
  • dzwonek – instrument muzyczny, mały dzwon
  • dzwonki – instrument muzyczny
  • dzwonek – rodzaj roślin z rodziny dzwonkowatych
  • dzwonek, także dzwonko – fragment korpusu ryby przeznaczony do konsumpcji
  • dzwonek – rodzaj sygnału dźwiękowego
  • Dzwonek – czasopismo wydawane we Lwowie w latach 1859–1872
  • Dzwonek – potok w województwie małopolskim
  • Dzwonek – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie ostrołęckim, w gminie Czerwin
  • Dzwonek – źródło w dolinie za Żbikiem w województwie małopolskim

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Wśród pamiątek po babci jest mosiężny dzwonek.

 (1.3) Kupiliśmy nowy dzwonek, bo poprzedniego nie było za dobrze słychać.

 (1.4) Chodźmy, bo już dzwonek na lekcję.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡zvɔ̃nɛk, AS: ʒvõnek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dzwon m., dzwonko n., dzwonnica ż., dzwonnik m., podzwonne n., dzwoneczek m., dzwonienie n., zadzwonienie n.

 czas. dzwonić ndk., zadzwonić dk.

 przym. dzwonczany, dzwoneczkowy, dzwonkowaty, dzwonowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dzwoneczek m.

 (1.3) gw-pl|Górny Śląsk|zwónek.

 (1.5) karo, szel

 (1.7) kampanula

Wiktionary


dzwoniarz

dawniej:
1. rzemieślnik zajmujący się wytwarzaniem dzwonów; ludwisarz;
2. osoba zajmująca się dawniej dzwonieniem w dzwony; dzwonnik


SJP.pl


dzwoniasty

przypominający kształtem dzwon


SJP.pl


dzwonić

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. zadzwonić)

 (1.1) wywoływać dźwięk za pomocą dzwonu lub dzwonka

 (1.2) wywoływać dźwięk uderzając w metaliczny przedmiot

 (1.3) o dzwonie, dzwonku, telefonie: wydawać dźwięk

 (1.4) pot. telekom. telefonować, próbować nawiązać połączenie telefoniczne

 (1.5) wywoływać uczucie nieprzyjemnego dźwięku w uszach

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Helena dzwoniła na próżno – nikt nie zareagował.

 (1.3) Gdy zadzwonił telefon, wybuchła kłótnia o to, kto ma odebrać.

 (1.4) Tylu klientów dzwoniło z reklamacjami, że w końcu firma wyrejestrowała numer.

 (1.5) W czasie ataku choroby morskiej dzwoni mi w uszach i mam okropne zawroty głowy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡zvɔ̃ɲit͡ɕ, AS: ʒvõńić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dzwony nmos., dzwon mrz., dzwonek mrz., dzwonnica ż., dzwonnik mos., dzwoneczek mrz., dzwono n., dzwonko n., dzwonienie n., dodzwonienie n., dodzwanianie n., obdzwonienie n., obdzwanianie n., oddzwonienie n., oddzwanianie n., podzwonienie n., podzwanianie n., przedzwonienie n., przedzwanianie n., przydzwonienie n., przydzwanianie n., rozdzwonienie n., rozdzwanianie n., wydzwonienie n., wydzwanianie n., zadzwonienie n., zdzwonienie n., zdzwanianie n.

 czas. dzwaniać, dodzwonić dk., dodzwaniać ndk., obdzwonić dk., obdzwaniać ndk., oddzwonić dk., oddzwaniać ndk., podzwonić dk., podzwaniać ndk., przedzwonić dk., przedzwaniać ndk., przydzwonić dk., przydzwaniać ndk., rozdzwonić dk., rozdzwaniać ndk., wydzwonić dk., wydzwaniać ndk., zadzwonić dk., zdzwonić się dk., zdzwaniać się ndk.

 przym. dzwonowy, dzwonkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|zwónić.

 (1.4) telefonować

Wiktionary


dzwoniec

ptak z rzędu wróblowatych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) ornit. oliwkowozielony ptak wielkości wróbla;

Wiktionary

Dzwoniec (zwyczajny) (Chloris chloris) – gatunek małego ptaka z rodziny łuszczakowatych (Fringillidae)

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Marzeniem jest wszystkich miasteczkowych ptaszników zastawiać w tym zakątku sidła na wilgi, kraski, dzwońce, drozdy, jemiołuchy – dostęp wszakże do pustelni równie trudny od strony wody, jak lądu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡zvɔ̃ɲɛt͡s, AS: ʒvõńec

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dzwon mrz.

Wiktionary


dzwonienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) wywoływanie dźwięku za pomocą dzwonu lub dzwonka

 (1.2) wywoływanie dźwięk uderzając w metaliczny przedmiot

 (1.3) wydawanie dźwięku przez dzwon, dzwonek lub telefon

 (1.4) pot. telefonowanie, próba nawiązania połączenia telefonicznego

 (1.5) uczucie nieprzyjemnego dźwięku w uszach

Wiktionary

Wymowa:

IPA: d͡zvɔ̃ˈɲɛ̇̃ɲɛ, AS: ʒvõńė̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dzwony nmos., dzwon mrz., dzwonek mrz., dzwonnica ż., dzwonnik mos., dzwoneczek mrz., dzwono n., dzwonko n., dodzwonienie n., dodzwanianie n., obdzwonienie n., obdzwanianie n., oddzwonienie n., oddzwanianie n., podzwonienie n., podzwanianie n., przedzwonienie n., przedzwanianie n., przydzwonienie n., przydzwanianie n., rozdzwonienie n., rozdzwanianie n., wydzwonienie n., wydzwanianie n., zadzwonienie n., zdzwonienie n., zdzwanianie n.

 czas. dzwaniać, dzwonić ndk., dodzwonić dk., dodzwaniać ndk., obdzwonić dk., obdzwaniać ndk., oddzwonić dk., oddzwaniać ndk., podzwonić dk., podzwaniać ndk., przedzwonić dk., przedzwaniać ndk., przydzwonić dk., przydzwaniać ndk., rozdzwonić dk., rozdzwaniać ndk., wydzwonić dk., wydzwaniać ndk., zadzwonić dk., zdzwonić się dk., zdzwaniać się ndk.

 przym. dzwonowy, dzwonkowy

Wiktionary


dzwonistęp

rodzaj roślin okrytonasiennych z rodziny dzwonkowatych, z rzędu dzwonkowców, obejmujący ponad 55 gatunków


SJP.pl

Dzwonkowiec, kodonopsis, dzwonistęp (Codonopsis Wall.) – rodzaj roślin z rodziny dzwonkowatych. Obejmuje 42, 46 lub 53 gatunki. Różnice w liczbie zaliczanych tu gatunków wiążą się z włączaniem lub wyodrębnianiem roślin z różnych rodzajów, w innych ujęciach przedstawianych jako synonimy (np. Himalocodon, Pankycodon, Pseudocodon). Rośliny te występują w środkowej i wschodniej Azji na obszarze od Himalajów po Japonię i Jawę (24 gatunki są endemitami Chin). Zasiedlają zbiorowiska trawiaste, zaroślowe, widne lasy i miejsca skaliste. Kwiaty zapylane są przez pszczoły, kwitnące w kolorze zielonym – także przez osy.

Wikipedia


dzwonki

perkusyjny instrument muzyczny używany w orkiestrach


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) muz. instrument muzyczny, w którym dźwięk wydobywa się przez uderzanie pałeczkami w metalowe płytki;

 (1.2) bot. nazwa systematyczna|Moluccella|L.|ref=tak., rodzaj roślin z rodziny jasnotowatych (nazwa systematyczna|Lamiaceae|ref=tak.)

 (1.3) pot. żart. męskie genitalia

forma rzeczownika.

 (2.1) M., B. i W. lm. od dzwonek

Wiktionary

Dzwonki (orkiestrowe) (wł. campanelli, skrót: cmpl.) – instrument muzyczny z rodziny idiofonów, znany również jako Glockenspiel (z niem. "gra dzwonków").

Dzwonki bywają mylnie nazywane cymbałkami (cymbały to instrument strunowy, a nie idiofon).

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈd͡zvɔ̃ŋʲci, AS: ʒvõŋʹḱi

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pot. cymbałki

 (1.2) gniazdeczka

 (1.3) orzeszki, klejnoty

Wiktionary


dzwonko

kawałek ryby pociętej poprzecznie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) kulin. ryb. kawałek wypatroszonej ryby pokrojonej w poprzek

 (1.2) daw. karc. karo, dzwonek

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nałożył sobie kolejne dzwonko szczupaka.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈd͡zvɔ̃nkɔ, AS: ʒvõnko

Wiktionary

Powiązane:

 zob. dzwonek.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dzwono

Wiktionary


dzwonkowate

1. przypominający kształtem albo dźwiękiem dzwonek;
2. o cechach dzwonkowatych (rodzina roślin)


SJP.pl

Dzwonkowate (Campanulaceae Juss.) – rodzina roślin należąca do rzędu astrowców (Asterales). Obejmuje 84 rodzaje z 2389 gatunkami. Rośliny te są rozprzestrzenione na wszystkich kontynentach z wyjątkiem Antarktydy, nie występują także na obszarach wielkich pustyń.

Rośliny z tej rodziny wykorzystywane są głównie jako ozdobne. Niektóre są jadalne i stosowane jako lecznicze.

Wikipedia


dzwonkowaty

1. przypominający kształtem albo dźwiękiem dzwonek;
2. o cechach dzwonkowatych (rodzina roślin)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) bot. przypominający dzwonek, w kształcie dzwonka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dzwon, dzwoneczek, dzwonek, dzwonkowate

 przysł. dzwonkowato

Wiktionary


dzwonkówka

rodzaj grzybów z rodziny dzwonkówkowatych


SJP.pl

  • dzwonkówka (Entoloma) – rodzaj grzybów
  • Dzwonkówka – szczyt w Beskidzie Sądeckim
  • Dzwonkówka – szczyt w Karkonoszach

Wikipedia


dzwonkówkowate

rodzina grzybów z rzędu pieczarkowców; wieruszkowate


SJP.pl

Dzwonkówkowate, wieruszkowate (Entolomataceae Kotl. & Pouzar) – rodzina grzybów należąca do rzędu pieczarkowców.

Wikipedia


dzwonkówkowaty

o cechach dzwonkówkowatych (rodzina grzybów)


SJP.pl


dzwonkowski

nazwisko


SJP.pl


dzwonkowy

przymiotnik od: dzwonek


SJP.pl


dzwonnica

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) archit. część budynku (najczęściej wieża) lub osobna budowla, konstrukcja przeznaczone do zawieszania dzwonów;

Wiktionary

Dzwonnica – budowla lub jej część, w której zawieszono dzwony, mająca charakter sakralny (np. dzwonnice przy kościołach lub cerkwiach) lub świecki (np. miejskie wieże strażnicze – beffroi lub wieże ratuszowe). Najczęściej występuje w postaci wieży, murowanej lub drewnianej. Niekiedy spotyka się dzwonnice w formie ściany z otworami, są to tzw. dzwonnice parawanowe.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Konserwator zabytków postuluje jak najszybsze przeprowadzenie prac remontowych przy dzwonnicy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡zvɔ̃nˈɲit͡sa, AS: ʒvõica

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dzwonnik m., dzwon m., dzwonek m., dzwoneczek m., dzwonienie n., zadzwonienie n., podzwonne n., dzwony nmos.

 czas. dzwonić ndk., zadzwonić dk.

 przym. dzwonowy, dzwonkowy, dzwoneczkowy

Wiktionary


dzwonniczka

dzwonnik


SJP.pl

Patrz:

dzwonnik

dzwonniczy

dzwonnik


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący dzwonu

Wiktionary

Patrz:

dzwonnik

dzwonnik

osoba bijąca w dzwony w dzwonnicy, kościele itp.


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) człowiek mający za zadanie dzwonienie dzwonem kościelnym w dzwonnicy;

 (1.2) muz. muzyk grający na dzwonach

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (2.1) ornit. nazwa kilku gatunków ptaków z rodzaju nazwa systematyczna|Procnias|ref=tak.

Wiktionary

Dzwonnik – osoba obsługująca dzwon kościelny, mająca za zadanie dzwonienie w dzwonnicy w określonych porach dnia oraz podczas nabożeństw.

Dzwonnikami w pierwszych wiekach polskiego chrześcijaństwa, byli duchowni. Począwszy od wczesnego średniowiecza, w języku łacińskim osoby te określano najczęściej mianem campanator oraz signator, przy czym sygnator był najważniejszym dzwonnikiem w większym zespole lub urzędnikiem nadzorującym dzwony.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈd͡zvɔ̃ɲːik, AS: ʒvõ•ńik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dzwon m., dzwonek m., dzwoneczek m., dzwonnica ż., dzwonienie n., podzwonne n., zadzwonienie n., wydzwanianie n., wydzwonienie n., wdzwadzanie n., wdzwonienie n.

:: fż. dzwonniczka ż.

 czas. dzwonić ndk., zadzwonić dk., wydzwaniać ndk., wydzwonić dk., wdzwaniać ndk., wdzwonić dk.

 przym. dzwonowy, dzwonowaty, dzwonkowy, dzwonnicowy

Wiktionary


dzwonny

poetycko: dźwięczny, dzwoniący


SJP.pl


dzwono

1. część drewnianego obwodu koła u wozu
2. kawał ryby powstały przez przecięcie jej w poprzek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) techn. wystająca, środkowa część drewnianego koła u wozu umocowana na osi

 (1.2) coś kształtem przypominającego krąg, pierścień lub zwój

 (1.3) kulin. ryb. zob. dzwonko.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dzwonko n., dzwonienie n.

 czas. dzwonić

Wiktionary

Synonimy:

 (1.3) dzwonko

Wiktionary


dzwonowaty

podobny kształtem do dzwonu


SJP.pl


dzwonowo

wieś w Polsce


SJP.pl

W Polsce
  • Dzwonowo – przysiółek wsi Niedźwiedziny, w woj. wielkopolskim, w pow. wągrowieckim, w gminie Skoki
  • Dzwonowo – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. stargardzkim, w gminie Marianowo
  • Dzwonowo – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. wałeckim, w gminie Człopa
  • Dzwonowo – osada leśna w woj. zachodniopomorskim, w pow. wałeckim, w gminie Człopa
  • Dzwonowo – gromada

Wikipedia


dzwonowy

przymiotnik od: dzwon


SJP.pl


dzwony

spodnie o nogawkach rozszerzanych od kolan w dół


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) pot. spodnie rozszerzone poniżej kolan

 (1.2) eufem. grub. męskie genitalia

 (1.3) muz. zob. dzwony rurowe.

forma rzeczownika.

 (2.1) M., B. i W. lm. od: dzwon

Wiktionary

  • dzwony rurowe – instrument muzyczny, odmiana dzwonu klasycznego
  • Dzwony (czasopismo)
  • Dzwony (miejscowość) – miejscowość na Białorusi
  • „Dzwony” – tytuł symfonii chóralnej Siergieja Rachmaninowa
  • dzwony – spodnie o charakterystycznych, rozszerzających się u dołu nogawkach
  • „Karylion” – opowiadanie Charlesa Dickensa

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈd͡zvɔ̃nɨ, AS: ʒvõny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dzwon m., dzwonnik m., dzwonnica ż., dzwoneczek m., podzwonne n., dzwonienie n., zadzwonienie n., wydzwanianie n., wydzwonienie n., wdzwanianie n., wdzwonienie n.

 czas. dzwonić ndk., zadzwonić dk., wydzwaniać ndk., wydzwonić dk., wdzwaniać ndk., wdzwonić dk.

 przym. dzwonowy, dzwonowaty, dzwonkowy

Wiktionary


dżygier

przemysłowe urządzenie do barwienia tkanin; barwiarka zwrotna


SJP.pl


dżygit

kaukaski jeździec; dżigit


SJP.pl

Dżygit (słowo pochodzenia tureckiego, przejęte z rosyjskiego) – kaukaski jeździec konny, góral, czasem wojownik lub rozbójnik, świetnie panujący nad koniem. Najważniejsze jego atrybuty to kindżał i papacha (futrzana czapka).

Na Kaukazie określenie kogoś mianem dżygita jest komplementem, wyrazem uznania dla jego sprawności, odwagi i męskości.

Dżygitami, ze względu na ich umiejętności jeździeckie, nazywano także Kozaków.

Wikipedia


dżygitówka

popisy akrobatyczne w jeździe konnej, wywodzące się z Kaukazu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) popisy akrobatyczne na koniach, najczęściej wykonywane przez Kozaków i górali kaukaskich

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przedstawienie znakomitego rosyjskiego cyrku zakończyła dżygitówka w wykonaniu zespołu z Ukrainy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡ʒɨɟiˈtufka, AS: ǯyǵitufka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dżygit mos.

Wiktionary


dzyń

wyraz naśladujący odgłos dzwonka


SJP.pl

wykrzyknik onomatopeiczny

 (1.1) pot. dźwięk. krótki, brzęczący dźwięk, onomatopeja naśladująca dzwonek np. roweru

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zrobił dzwonkiem: dzyń, dzyń, dzyń, ale i tak starowinka wszedł mu pod koło.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dziń

Wiktionary


dzyndzel

potocznie: coś zwisającego lub wystającego z czegoś, np. frędzel


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) pot. coś luźno zwisającego lub odstającego

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Tam masz taki dzyndzel, za który trzeba pociągnąć.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dzyndzelek mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pot. dinks, dynks, tenteges, pipsztyk, ustrojstwo, fincykluchy, pizdryk, wihajster; grub. pierdolnik

Wiktionary


dzyndzelek

wystający element, za który można pociągnąć


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od: dzyndzel

 (1.2) mały dzyndzel

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Tam znajdziesz taki dzyndzelek, za który musisz lekko pociągnąć.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dzyndzel mrz.

Wiktionary


dzyndzelocha

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) grub. prostytutka

 (1.2) grub. srom

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌd͡zɨ̃nd͡zɛˈlɔxa, AS: ʒnʒeloχa

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zob. prostytutka.

 (1.2) zob. srom.

Wiktionary


dzyndzyboł

potocznie:
1. brelok, wisior;
2. sterczące zakończenie beretu; antenka


SJP.pl


dzyndzyk

potocznie: wisząca ozdoba lub wiszący element czegoś; dzyndzel


SJP.pl


dżyngiel

krótki, rozpoznawalny przerywnik dźwiękowy, używany zwykle w radiu lub telewizji jako autoreklama; dżingiel, dżingel, jingle, jingiel


SJP.pl


dżyngis-chan

(ok. 1155-1227) władca mongolski; Czyngis-chan


SJP.pl


dżyngoizm

napastliwy szowinizm, arogancki nacjonalizm, zwłaszcza połączony z wojowniczą polityką zagraniczną; dżingoizm


SJP.pl


dżyzacki

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Dżyzakiem, dotyczący Dżyzaku

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Dżyzak mrz.

Wiktionary


dżyzak

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. miasto we wschodnim Uzbekistanie, stolica wilajetu dżyzackiego;

Wiktionary

Dżyzak (uzb. Jizzax) – miasto w Uzbekistanie, nad rzeką Sanzar. Liczy 138,4 tys. mieszkańców (2004). Stolica wilajetu dżyzackiego.

Miasto jest ośrodkiem przemysłu materiałów budowlanych, elektrotechnicznego, maszynowego, chemicznego, lekkiego i spożywczego. Znajduje się tu także wyższa szkoła pedagogiczna. Dżyzak wzmiankowany jest już od X wieku. W pobliżu miasta znajduje się Park Narodowy Zaamin.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. dżyzacki

Wiktionary


dł.

skrót od: długość (odczytywany jako cały, odmienny wyraz); dług.


SJP.pl

skrót

 (1.1) = długość

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dojazd do parku umożliwi wybudowana droga o dł. 450 m, przy której powstanie zatoka parkingowa na 100 miejsc w tym miejsca postojowe dla osób niepełnosprawnych.

Wiktionary


dławiący

1. powodować niemożenie oddychania; dusić, gnieść;
2. przenośne:
a) tłumić (np. powstanie);
b) uciskać (np. obywateli);
3. techn. regulować przepływ gazu, cieczy dzięki odpowiednim urządzeniom;
4. dławić się - czuć dławienie, być dławionym


SJP.pl


dławić

1. powodować niemożenie oddychania; dusić, gnieść;
2. przenośne:
a) tłumić (np. powstanie);
b) uciskać (np. obywateli);
3. techn. regulować przepływ gazu, cieczy dzięki odpowiednim urządzeniom;
4. dławić się - czuć dławienie, być dławionym


SJP.pl

czasownik

 (1.1) uniemożliwiać swobodne oddychanie, tamować oddech, powodować krztuszenie się

 (1.2) dusić kogoś

 (1.3) tłumić lub likwidować coś

 (1.4) prześladować coś, gnębić

Wiktionary

Przykłady

 (1.3) Gdzie tylko dławią prawdę z jednej strony, tam jej zawsze wolny oddech zostawiają z drugiej.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dławienie n., zadławienie n., udławienie n., dławisz m.

Wiktionary


dławica

dławica piersiowa - choroba powstająca w wyniku zmian w naczyniach wieńcowych i niedokrwienia mięśnia serca; stenokardia; dusznica bolesna


SJP.pl

  • angina Prinzmetala
  • choroba niedokrwienna serca
  • Dławica piersiowa

Wikipedia


dławicowy

związany z dławicą, dotyczący dławicy


SJP.pl


dławiduda

gwarowo: organista


SJP.pl


dławiec

choroba zakaźna; krup


SJP.pl

Błonica – choroba zakaźna, najczęściej występująca u dzieci, wywoływana przez maczugowiec błonicy. Głównym czynnikiem chorobotwórczym jest wytwarzany przez niektóre szczepy tych bakterii jad: toksyna błonicza.

W Polsce wprowadzono obowiązkowe szczepienia ochronne (w postaci szczepionki Di-Per-Te, DPT/DTP).

Wikipedia


dławienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|dławić.

Wiktionary

Dławienie jest zjawiskiem zmniejszenia się ciśnienia płynu przy przepływie przez przeszkodę w postaci zwężenia przekroju (np. przez zawór lub tarczę z otworem zainstalowana w przewodzie). Przy przepływie przez przewężenie prędkość płynu (szczególnie gazów) zwiększa się, ciśnienie i temperatura spadają. Za przewężeniem prędkość strugi gazu zmniejsza się na skutek tarcia wewnętrznego. Równocześnie podwyższa się temperatura i w pewnym stopniu ciśnienie, jednak nie osiąga ona wartości występującej przed przewężeniem.

Wikipedia

Powiązane:

 czas. dławić

 rzecz. dławisz mrz.

Wiktionary


dławigad

rodzaj ptaków z rodziny bocianów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) ornit. duży ptak brodzący z rodzaju nazwa systematyczna|Mycteria|Linnaeus|ref=tak.;

Wiktionary

Mycteria – rodzaj ptaków z rodziny bocianów (Ciconiidae).

Wikipedia

Wymowa:

IPA: dwaˈvʲiɡat, AS: du̯avʹigat

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dławigady nmos.

Wiktionary


dławigady

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) syst. ornit. nazwa systematyczna|Mycteria|ref=tak., rodzaj ptaków z rodziny bocianowatych;

forma rzeczownika.

 (2.1) M., B. i W. lm. od: dławigad

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdwavʲiˈɡadɨ, AS: du̯avʹigady

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dławigad m.

Wiktionary


dławik

1. cewka elektryczna o dużej indukcyjności;
2. przedstawiciel monotypowej rodziny ptaków z rzędu wróblowych; dziwogon


SJP.pl

Dławik – cewka indukcyjna zapobiegająca nagłym zmianom natężenia prądu elektrycznego lub służąca do ograniczenia prądu przemiennego bez strat mocy, jakie występowałyby gdyby elementem ograniczającym była rezystancja. Dławiki zwykle zawierają rdzenie ferromagnetyczne, choć mogą być też cewkami bez rdzenia (powietrznymi).

Wikipedia


dławiki

1. cewka elektryczna o dużej indukcyjności;
2. przedstawiciel monotypowej rodziny ptaków z rzędu wróblowych; dziwogon


SJP.pl


dławikowy

dławik


SJP.pl

Patrz:

dławik

dławisz

pnącze o małych, pomarańczowych owocach z rodziny trzmielinowatych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) bot. nazwa systematyczna|Celastrus|L.|ref=tak. rodzaj roślin z rodzaju dławiszowców;

 (1.2) bot. roślina z rodzaju dławisz (1.1)

forma czasownika.

 (2.1) 2. os. lp. oznajm. od dławić

Wiktionary

Dławisz (Celastrus L.) – rodzaj roślin z rodziny dławiszowatych. Należy do niego około 30–40 gatunków. Występują one głównie w strefie międzyzwrotnikowej, rzadziej umiarkowanej na obu kontynentach amerykańskich (w Ameryce Północnej tylko dławisz amerykański i okrągłolistny), na Madagaskarze, w południowej i wschodniej Azji (tu największe zróżnicowanie, tylko w Chinach jest 16 endemitów) oraz w Australii i na wyspach Oceanii. Są to rośliny leśne.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Dławisz jest najcenniejszym pnączem o ozdobnych owocach.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dławiszowiec m., dławiszowce nmos., dławiszowate nmos., dławik m., dławienie n., udławienie n., zadławienie n., dławnica ż., dławica ż.

 czas. dławić ndk., udławić dk., zadławić dk.

 przym. dławiszowaty, dławikowy, dławicowy

Wiktionary


dławiszowate

rodzina roślin z rzędu dławiszowców


SJP.pl

Dławiszowate (Celastraceae R. Br.) – rodzina roślin z rzędu dławiszowców (Celastrales). Obejmuje 94 rodzaje z ok. 1400 gatunkami. We florze Polski reprezentowana jest tylko przez rosnącą dziko trzmielinę (Euonymus) i dziewięciornika (Parnassia) oraz uprawianego dławisza (Celastrus). Są to w większości drzewa i krzewy, rzadko rośliny zielne, szeroko rozprzestrzenione na wszystkich kontynentach (z wyjątkiem Antarktydy). Największa liczba przedstawicieli występuje w strefie tropikalnej i subtropikalnej. Zasiedlają bardzo różne siedliska, od wilgotnych lasów, poprzez zbiorowiska trawiaste i wydmy po pustynie.

Wikipedia


dławiszowaty

o cechach dławiszowatych (rodzina roślin)


SJP.pl


dławiszowce

rząd roślin okrytonasiennych


SJP.pl

Wikipedia


dławnica

urządzenie uszczelniające przepust między otworem i ruchomym elementem przechodzącym przez ten otwór; dławik


SJP.pl


dławnicowy

przymiotnik od: dławnica


SJP.pl


dławny

dawniej:
1. duszony, dławiony;
2. duszny, wypełniony zaduchem


SJP.pl


dłóg

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. dług

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jak mi dłóg wrócisz oroz, to ci nie bydym broł procentu.

Wiktionary


dłoń

część ciała ludzkiego umieszczona na końcu ręki


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) anat. powierzchnia ręki pozbawiona owłosienia i mająca linie papilarne;

 (1.2) pot. ręka – część kończyny górnej człowieka od nadgarstka do końca palców

Wiktionary

Dłoń (łac. palma manus) – u naczelnych okolica ciała obejmująca powierzchnię przednią (w pozycji anatomicznej) śródręcza (od dalszej linii zgięcia skóry na nadgarstku do międzypalcowych fałdów skórnych). W tym ujęciu do dłoni nie zaliczają się powierzchnie przednie palców i nadgarstka, natomiast razem z nią tworzą powierzchnię dłoniową ręki. Skóra dłoni jest gruba, nieprzesuwalnie połączona z podłożem, pozbawiona owłosienia, z wyraźnie rozwiniętym rysunkiem listewek i bruzd międzybrodawkowych (linii papilarnych).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Najczęściej przewlekła neuropatia cukrzycowa atakuje nerwy stóp i nóg, nieco rzadziej nerwy dłoni i ramion.

 (1.1) Miał złamanych kilka żeber i dłoń lewej ręki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dwɔ̃ɲ, AS: du̯õń

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dłoniak m., dłonica ż., dłoniatka ż.

 przym. dłoniowy, dłonny, dłoniasty, dłoniowaty

 przysł. dłoniasto

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

 (1.1) ręka

meronimy.

 (1.1) kciuk, nadgarstek, palec, śródręcze

pokrewne.

 rzecz. dłoniak m., dłonica ż., dłoniatka ż.

 przym. dłoniowy, dłonny, dłoniasty, dłoniowaty

 przysł. dłoniasto

frazeologia.

 jasno jak na dłoni • pomocna dłoń • mieć serce na dłoni • czytać z dłoni

etymologia.

 etym|prasł|*dolnь.

uwagi.

 zobacz też: Indeks:Polski - Części ciała

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) palm

* arabski: (1.1) كف m. (kaff)

* baskijski: (1.1) ahur, esku-ahur

* białoruski: (1.1) далонь ż.; (1.2) далонь ż., рука ż.

* chorwacki: (1.1) dlan m.

* czeski: (1.1) dlaň ż.

* dolnołużycki: (1.1) dłoń ż.

* duński: (1.1) hånd w.

* esperanto: (1.1) manplato, polmo

* fiński: (1.1) käsi

* francuski: (1.1) paume ż.

* galicyjski: (1.1) palma ż.

* gocki: (1.1) 𐌷𐌰𐌽𐌳𐌿𐍃 ż.

* górnołużycki: (1.1) dłóń ż.

* hiszpański: (1.1) palma ż. (de la mano)

* inuktitut: (1.1) ᐊᒡᒐᒃ

* islandzki: (1.1) hönd ż.

* jidysz: (1.1) דלאָניע ż. (dlonje)

* jugorusiński: (1.1) длань ż.

* karaimski: (1.1) авуч

* kaszubski: (1.1) dłóń ż.

* niemiecki: (1.1) Handinnenseite ż., Handfläche ż., Handteller m.

* norweski (bokmål): (1.1) hånd m./ż.

* nowogrecki: (1.1) παλάμη ż.

* polski język migowy: PJM-ukryj| (1.1) {{PJM|dłoń., dłonie: PJM|dłonie.}}

* połabski: (1.1) dlån

* portugalski: (1.1) palma ż.

* rosyjski: (1.1) ладонь ż., длань ż., долонь ż.; (1.2) рука ż., кисть руки ż.

* slovio: (1.1) dlan (длан)

* słowacki: (1.1) dlaň

* staroegipski: (1.1) 20px|link=ꜥ (ꜥ)

* suahili: (1.1) kofi

* szwedzki: (1.1) handflata

* turecki: (1.1) el

* tuvalu: (1.1) alofilima, laulau lima

* ukraiński: (1.1) долоня ż., долонь ż.

* wepski: (1.1) käzi

* węgierski: (1.1) tenyér; (1.2) kéz

* włoski: (1.1) mano ż., palma ż.

źródła.

== dłoń (język dolnołużycki.) ==

thumb|dłoń (1.1)

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) dłoń

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


dłoniak

leszcz używany do zarybiania


SJP.pl


dłoniasty

przypominający kształtem dłoń


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) mający kształt dłoni, przypominający dłoń

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Roślina miała wielkie, dłoniaste liście i żółte kwiaty.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dłoń ż.

Wiktionary


dłonica

rękawica ochronna niemająca palców


SJP.pl


dłoniowaty

przymiotnik

 (1.1) mający kształt dłoni, wyglądający jak dłoń

 (1.2) daw. mający długość dłoni

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dłoń ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dłoniasty

Wiktionary


dłoniowy

przymiotnik od: dłoń


SJP.pl


dłubać

1. drążyć, ryć przy pomocy jakiegoś narzędzia, palca; grzebać;
2. (często lekceważąco) wykonywać jakieś prace, np. przy samochodzie, majsterkować przy czymś


SJP.pl

czasownik

 (1.1) drążyć w czymś lub żłobić

 (1.2) pot. wykonywać jakąś pracę długo i starannie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To normalne, że dzieci dłubią w nosie.

 (1.2) Teraz żona jeździ matizem na co dzień a ja wybieram się na zloty użytkowników do Wrocławia i hobbystycznie sobie przy nim dłubię.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈdwubat͡ɕ, AS: du̯ubać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dłubanka ż., dłubanina ż., dłubek m., dłubacz m., dłubaczka ż., dłubanie n., wydłubanie n., wydłubywanie n.

 czas. wydłubywać ndk., wydłubać dk.

Wiktionary


dłubacz

potocznie:
1. ktoś, kto wykonuje jakąś czynność zbyt drobiazgowo;
2. ktoś, kto zajmuje się wąską dziedziną wiedzy


SJP.pl


dłubaczka

dłubacz


SJP.pl

Patrz:

dłubacz

dłubak

narzędzie używane przy wykonywaniu odwiertów


SJP.pl


dłubanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|dłubać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wydłubanie n., wydłubywanie n., dłubek m., dłubacz m., dłubaczka ż., dłubanka ż., dłubanina ż.

 czas. dłubać ndk., wydłubywać ndk., wydłubać dk.

Wiktionary


dłubanina

żmudna robota


SJP.pl


dłubanka

łódź zrobiona z jednego pnia drzewa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) żegl. prymitywna łódka wykonana z wydrążonego pnia drzewa;

Wiktionary

Dłubanka – najstarsza forma łodzi, zrobiona z wyżłobionego pnia drzewa. Prawdopodobnie zostały one wynalezione w ósmym tysiącleciu przed naszą erą, ale niektóre plemiona zamieszkujące lasy tropikalne (np. dorzecze Amazonki) do dziś ich używają.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Nawet jeśli publiczność sądziła, że „dzicy” zachowują się całkowicie „naturalnie” – jedli, kąpali się, tańczyli, robili dłubankę z pnia drzewa – widowisko było w dużej mierze reżyserowane.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dwuˈbãnka, AS: du̯ubãnka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dłubanina ż., dłubek mos., dłubacz mos., dłubaczka ż., dłubanie n., wydłubanie n., wydłubywanie n., podłubanie n.

 czas. dłubać ndk., wydłubywać ndk., wydłubać dk., podłubać dk.

Wiktionary


dłubek

człowiek który pracuje powoli, z drobiazgową dokładnością


SJP.pl


dłubnąć

wydrążyć, wyżłobić za pomocą jakiegoś narzędzia


SJP.pl


dłuciarz

pracownik obsługujący dłutarkę


SJP.pl


dług

pożyczka; zobowiązanie dłużnika; przenośnie: obowiązek moralny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) to, co zostało do oddania lub zapłacenia po wzięciu pożyczki lub na podstawie innej umowy;

 (1.2) przen. zobowiązanie moralne

Wiktionary

  • dług – w znaczeniu ekonomicznym niespełniony obowiązek pewnego świadczenia przez dłużnika na rzecz wierzyciela
  • Dług – polski film fabularny z 1999 roku w reż. Krzysztofa Krauzego
  • Dług – amerykański film fabularny z 2010 roku w reż. Johna Maddena
  • dług – w znaczeniu prawniczym świadczenie (obowiązek), wynikające ze stosunku zobowiązaniowego, które dłużnik jest zobowiązany spełnić na rzecz wierzyciela.
  • dług publiczny – nominalne zadłużenie podmiotów sektora finansów publicznych

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ojciec lekkomyślnie zaciągał długi, które teraz muszą spłacać jego dzieci.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dwuk, AS: du̯uk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zadłużenie n., dłużnik m., dłużniczka ż.

 czas. zadłużać ndk., zadłużyć dk.

 przym. dłużny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zobowiązanie, wierzytelność, należność, niedopłata, reg. śl. reszt.; reg. śl. rest., gw-pl|Śląsk Cieszyński|dłóg.

Wiktionary


dług.

skrót od: długość (odczytywany jako cały, odmienny wyraz); dł.


SJP.pl


długachny

długaśny;
1. potocznie: bardzo długi;
2. żartobliwie: wysoki


SJP.pl


długajczyk

nazwisko


SJP.pl

  • Achilles Długajczyk (1930-2005) – polski biochemik
  • Edward Długajczyk (ur. 1939) – polski historyk

Wikipedia


długas

środowiskowo: długodystansowiec


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) gwara. sport. długodystansowiec

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈdwuɡas, AS: du̯ugas

Wiktionary


długaśny

długawy;
1. potocznie: bardzo długi;
2. żartobliwie: wysoki


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) zgrub. pot. bardzo długi

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wyjrzałem przez okno i zobaczyłem długaśny granatowy wóz (…)

 (1.1) Ze złością uderzał w klawisze, wystukując długaśny numer.

 (1.1) Wraz z Witkiem, Wieśkiem i Zenkiem siedzieliśmy w połowie sali, z niezłym widokiem na scenę, na której ustawiono długaśne prezydium, w którym królował Władysław Gomułka.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. długość ż.

 przym. długi

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) długachny

Wiktionary


długawy

potocznie: trochę za długi; przydługi


SJP.pl


długi

1. odznaczający się ponadprzeciętną odległością pomiędzy skrajnymi punktami, ciągnący się na znaczną odległość;
2. mierzący wzdłuż, często w połączeniu z jednostkami liczbowymi (np. pomieszczenie długie na 7 metrów);
3. trwający znaczny czas, długotrwały;
4. żartobliwie, o człowieku: wysoki


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) mający znaczny wymiar podłużny (długość)

 (1.2) trwający znaczny czas

 (1.3) żart. o człowieku: wysoki

 (1.4) pot. używany przy określaniu długości lub czasu, jw.

forma rzeczownika.

 (2.1) M., B. i W. lm. od: dług

Wiktionary

  • Kabaret Długi

Miejscowości w Polsce:

  • Długi Borek
  • Długi Bród
  • Długi Kierz
  • Długi Kąt
  • Długi Ług

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Bardzo podobają mi się dziewczyny z długimi włosami.

 (1.2) Czekało nas długie oczekiwanie.

 (1.3) Mój syn jest już taki długi, że chyba nas przerośnie.

 (1.4) Ta uliczka jest długa tylko na 100 metrów, a więc jest bardzo krótka.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈdwuɟi, AS: du̯uǵi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. przedłużacz mrz., długość ż., dłużyzna ż., dłużyca ż.

 czas. wydłużyć, przedłużać, przedłużyć

 przym. długachny, długaśny

 przysł. długo, wzdłuż

 przyim. wzdłuż

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|dugi.

 (1.2) gw-pl|Górny Śląsk|dugi.

Wiktionary


długo

przysłówek sposobu

 (1.1) na znaczną długość

 (1.2) przez, na znaczny czas

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pole ciągnęło się długo i szeroko.

 (1.2) Wyjeżdżam na bardzo długo.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈdwuɡɔ, AS: du̯ugo

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. długość ż., dłużyzna ż.

 przym. długi

 czas. wydłużyć, przedłużać, przedłużyć

 przyim. wzdłuż

 przysł. wzdłuż

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) długotrwale, przewlekle, bezterminowo, dożywotnio, latami, na wieki

Wiktionary


długoborski

nazwisko


SJP.pl


długobrody

mający długą brodę


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający długą brodę

Wiktionary


długoczuby

1. gołąbek długoczuby - gatunek ptaka z rodziny gołębiowatych; aborygenek długoczuby;
2. pingwin długoczuby - gatunek pingwina


SJP.pl


długodystansowiec

biegacz specjalizujący się w biegach na długich dystansach


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) sport. biegacz biegający na długich dystansach

Wiktionary

Powiązane:

 przym. długodystansowy

 przysł. długodystansowo

Wiktionary


długodystansowość

długodystansowy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest długodystansowe; cecha tych, którzy są długodystansowi

Wiktionary

Patrz:

długodystansowy

Powiązane:

 przym. długodystansowy

 przysł. długodystansowo

Wiktionary


długodystansowy

1. mający związek z dużymi odległościami, odbywający się na dużej odległości;
2. książkowo: obliczony, zaplanowany na dłuższy czas; długofalowy, długookresowy


SJP.pl


długodziób

ptak mający długi dziób


SJP.pl


długodzioby

mający długi dziób


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który posiada długi dziób

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Widzę nurkujące co chwilę tracze nurogęsi, tracze długodziobe i bielaczki.

Wiktionary


długofalowość

długofalowy


SJP.pl

Patrz:

długofalowy

długofalowy

1. trwający długo lub zaplanowany na dłuższy czas, mający długi horyzont; długookresowy;
2. związany z długimi falami elektromagnetycznymi


SJP.pl


długofazowość

długofazowy


SJP.pl

Patrz:

długofazowy

długograj

środowiskowo: długogrająca płyta winylowa mieszcząca do 40 minut muzyki; longplay


SJP.pl


długogrający

płyta długogrająca - płyta winylowa mieszcząca do 40 minut muzyki; longplay, długograj (środowiskowo)


SJP.pl


długogrzywy

mający długą grzywę


SJP.pl


długogłowie

w antropologii: kształt ludzkiej głowy wydłużony ku tyłowi, typowy np. dla rdzennych Australijczyków; dolichokefalia, dolichocefalia, długogłowość, podłużnogłowość, podłużnogłowie


SJP.pl

Dolichocefalia, długogłowie (gr. dolichós długi + kephalḗ głowa) – cecha anatomiczna głowy (lub czaszki) zwierząt, charakteryzująca się wskaźnikiem głowowym w zakresie 60–76. Głowa takiego zwierzęcia ma o wiele większy wymiar przednio-tylny niż boczny.

Wśród zwierząt dolichocefalią charakteryzują się np. charty borzoje. Wśród ludzi czaszka dolichocefaliczna jest obecnie charakterystyczna zwłaszcza dla Buszmenów i rdzennych Australijczyków.

Wikipedia


długogłowiec

w antropologii: człowiek o kształcie głowy wydłużonym ku tyłowi, typowym np. dla rdzennych Australijczyków; podłużnogłowiec


SJP.pl


długogłowość

w antropologii: kształt ludzkiej głowy wydłużony ku tyłowi, typowy np. dla rdzennych Australijczyków; dolichokefalia, dolichocefalia, długogłowie, podłużnogłowość, podłużnogłowie


SJP.pl

Dolichocefalia, długogłowie (gr. dolichós długi + kephalḗ głowa) – cecha anatomiczna głowy (lub czaszki) zwierząt, charakteryzująca się wskaźnikiem głowowym w zakresie 60–76. Głowa takiego zwierzęcia ma o wiele większy wymiar przednio-tylny niż boczny.

Wśród zwierząt dolichocefalią charakteryzują się np. charty borzoje. Wśród ludzi czaszka dolichocefaliczna jest obecnie charakterystyczna zwłaszcza dla Buszmenów i rdzennych Australijczyków.

Wikipedia


długogłowy

o człowieku: mający kształt głowy wydłużony ku tyłowi, typowy np. dla rdzennych Australijczyków; podłużnogłowy


SJP.pl


długoigielny

przymiotnik relacyjny

 (1.1) bot. mający długie igły

Wiktionary


długojęzyczny

1. mający długi język;
2. przenośnie: nieumiejący dochować tajemnicy


SJP.pl


długokęcki

nazwisko


SJP.pl


długokolcy

igłozwierz długokolcy - gatunek ssaka z rodzaju koendu


SJP.pl


długokończysty

bagniak długokończysty - gatunek mchu z rodziny szmotłochowatych


SJP.pl


długokłosowy

przymiotnik

 (1.1) bot. posiadający długie kłosy

Wiktionary


długoletni

trwający wiele lat, wieloletni


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) trwający wiele lat

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. długoletniość ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wieloletni

Wiktionary


długoletniość

długoletni


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co długoletnie

Wiktionary

Patrz:

długoletni

Powiązane:

 przym. długoletni

Wiktionary


długolistny

przymiotnik

 (1.1) bot. posiadający długie liście

Wiktionary


długolufowy

o broni palnej: mający długą lufę


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) wojsk. mający długą lufę

Wiktionary


długometrażowiec

film trwający dłużej niż 55 minut; film pełnometrażowy, film długometrażowy, pełnometrażówka, pełnometrażowiec


SJP.pl


długometrażowy

film długometrażowy - film trwający dłużej niż 55 minut; film pełnometrażowy


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) o filmie przekraczający 55 minut projekcji

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W 1972 na bazie serialu powstał film długometrażowy wyświetlany w kinach.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pełnometrażowy

Wiktionary


długomir

imię męskie


SJP.pl

Długomił – staropolskie imię męskie, złożone z członów Długo- ("długi – rozciągnięty w przestrzeni") i -mił ("miły"). Mogło ono oznaczać "miły ludziom wszędzie na dużym obszarze". Zdrobnieniem tego imienia jest Długosz.

Długomił imieniny obchodzi 21 stycznia i 13 kwietnia.

Wikipedia


długomirostwo

Długomir z małżonką; Długomirowie


SJP.pl


długomirowie

Długomir z małżonką; Długomirostwo


SJP.pl


długomirowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Długomira lub z nim związany


SJP.pl


długomił

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;

Wiktionary

Długomił – staropolskie imię męskie, złożone z członów Długo- ("długi – rozciągnięty w przestrzeni") i -mił ("miły"). Mogło ono oznaczać "miły ludziom wszędzie na dużym obszarze". Zdrobnieniem tego imienia jest Długosz.

Długomił imieniny obchodzi 21 stycznia i 13 kwietnia.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zdrobnieniem imienia Długomił jest Długosz.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Długosz m.

 przym. Długomiłowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zdrobn. Długosz

Wiktionary


długomiłowice

wieś w Polsce


SJP.pl

Długomiłowice (dodatkowa nazwa w j. niem. Langlieben) – wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie kędzierzyńsko-kozielskim, w gminie Reńska Wieś na Górnym Śląsku.

Częściami wsi są: Pierzchowice i Żabnik.

W latach 1954–1968 wieś należała i była siedzibą władz gromady Długomiłowice, po jej zniesieniu w gromadzie Reńska Wieś.

Długomiłowice są położone na styku mezoregionów Kotliny Raciborskiej i Płaskowyżu Głubczyckiego.

Wikipedia


długomiłowy

przymiotnik dzierżawczy

 (1.1) przest. gwara. taki, który należy do Długomiła

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W Długomiłowym sadzie rośnie kilka grusz.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Długomił mos.

Wiktionary


długonóg

gryzoń z rodziny postrzałkowatych; postrzałka


SJP.pl


długonogi

mający długie nogi


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający długie nogi

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdwuɡɔ̃ˈnɔɟi, AS: du̯ugõnoǵi

Wiktionary


długonos

długonos ciernisty - gatunek słodkowodnej ryby z rodziny długonosowatych; węgorzyk ciernisty


SJP.pl


długonosowate

rodzina słodkowodnych ryb promieniopłetwych


SJP.pl

Długonosowate (Mastacembelidae) – rodzina słodkowodnych ryb z rzędu szczelinokształtnych (Synbranchiformes).

Wikipedia


długonosy

mający długi nos


SJP.pl


długonożny

zwykle o zwierzętach: mający długie nogi; długonogi


SJP.pl


długoogniskowy

obiektyw długoogniskowy - obiektyw aparatu fotograficznego lub kamery o specjalnym przeznaczeniu, np. teleobiektyw lub obiektyw do zbliżeń


SJP.pl


długoogoniasty

1. mający długi ogon; długoogonowy;
2. goral długoogoniasty - gatunek ssaka z rodziny krętorogich, zamieszkujący skaliste i trawiaste tereny w pobliżu lasów; goral długoogonowy, goral chiński;
3. suseł długoogoniasty - gatunek gryzonia z rodziny wiewiórkowatych


SJP.pl


długoogonkowy

zwykle o liściach: mający długi ogonek, np. buk długoogonkowy, lipa długoogonkowa


SJP.pl


długoogonowy

1. mający długi ogon; długoogoniasty;
2. pancernik długoogonowy - gatunek ssaka lądowego z rodziny pancerników; peba;
3. łuskowiec długoogonowy - ssak łożyskowy z rzędu łuskowców;
4. babka długoogonowa - gatunek ryby z rodziny babkowatych;
5. goral długoogonowy - gatunek ssaka z rodziny krętorogich, zamieszkujący skaliste i trawiaste tereny w pobliżu lasów; goral długoogoniasty, goral chiński


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) taki, który ma długi ogon

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Z szafy wyszedł długoogonowy zwierz i podreptał w stronę kuchni.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) długoogoniasty

Wiktionary


długookresowość

długookresowy


SJP.pl

Patrz:

długookresowy

długookresowy

1. długo trwający;
2. zaplanowany na dłuższy czas


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) trwający przez długi okres lub zaplanowany na długi czas

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przeprowadzono długookresową analizę treści ponad 33200 postów na internetowym forum poświęconym rakowi piersi.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. długookresowość ż.

 przysł. długookresowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) długotrwały, długoterminowy

Wiktionary


długoostrogowy

gółka długoostrogowa - gatunek rośliny z rodziny storczykowatych


SJP.pl


długopalcowy

przymiotnik

 (1.1) biol. taki, który ma długie palce

Wiktionary

Powiązane:

 przym. długopalczasty

Wiktionary


długopalcy

mający długie palce; długopalczasty


SJP.pl


długopalczasty

mający długie palce; długopalcy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający długie palce

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Z ziemi wychodziły długopalczaste potwory.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. długopalcowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) długopalcy, długopalcowy

Wiktionary


długopęd

pęd rozwinięty typowo, o wydłużonych międzywęźlach


SJP.pl

Długopęd – boczny pęd roślin drzewiastych o długich międzywęźlach (odległościach między poszczególnymi liśćmi) i silnym przyroście na długość. Na pędzie takim występują pojedyncze pąki liściowe, rzadko kwiatowe (np. u forsycji). Cechy morfologiczne długopędów odgrywają często istotną rolę przy oznaczaniu gatunków i odmian.

Wikipedia


długopis

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) narzędzie do pisania, w którym pisze się wymiennymi wkładami z atramentem lub żelem

Wiktionary

Długopis – narzędzie do pisania wynalezione w 1938 roku przez węgierskiego artystę i dziennikarza László Bíró. Po wybuchu wojny uciekł on z ojczyzny i dotarł do Argentyny, gdzie ze swoim bratem George’em (chemikiem) udoskonalali wynalazek. Pierwsza produkcja zaczęła się podczas wojny w Buenos Aires. W roku 1944 László Bíró sprzedał swoje udziały jednemu z akcjonariuszy, który zajął się produkcją na masową skalę. Była ona realizowana na potrzeby pilotów alianckich podczas II wojny światowej, ponieważ długopisem można pisać bez względu na zmiany ciśnienia atmosferycznego.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wypisał mi się długopis, możesz pożyczyć mi coś do pisania?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dwuˈɡɔpʲis, AS: du̯ugopʹis

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. długopisik mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|dugopis.

Wiktionary


długopisik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od długopis

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. długopis m.

Wiktionary


długopisowy

przymiotnik od: długopis


SJP.pl


długoplanowy

zaplanowany na długi czas


SJP.pl


długopole

wieś w Polsce


SJP.pl

Długopole – wieś wielodrożnica w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie nowotarskim, w gminie Nowy Targ.

Wieś królewska, położona w drugiej połowie XVI wieku w powiecie sądeckim województwa krakowskiego, należała do tenuty nowotarskiej. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa nowosądeckiego.

Wikipedia


długopole-zdrój

wieś w Polsce


SJP.pl

Długopole-Zdrój (niem. Bad Langenau) – wieś uzdrowiskowa w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim, w gminie Bystrzyca Kłodzka.

Wikipedia


długopolski

przymiotnik od: Długopole-Zdrój


SJP.pl


długopoły

o ubraniu: mający długie poły


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) o ubiorze mający długie poły

Wiktionary


długopręcikowy

przymiotnik

 (1.1) bot. posiadający długie pręciki

Wiktionary


długopyski

delfin długopyski - gatunek delfina; delfin zwyczajny


SJP.pl


długopłatkowy

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który ma długie płatki

Wiktionary


długopłetwiec

waleń z podrzędu fiszbinowców; humbak, długopłetwowiec


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) syst. zool. nazwa systematyczna|Megaptera|Gray|ref=tak., rodzaj morskiego ssaka z rodziny płetwalowatych

 (1.2) zool. waleń z rodzaju długopłetwiec (1.1)

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Zimą długopłetwce odżywiają się rezerwami tłuszczu.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) humbak

Wiktionary


długopłetwowiec

waleń z podrzędu fiszbinowców; humbak, długopłetwiec


SJP.pl


długopłetwy

1. grindwal długopłetwy - gatunek ssaka z rodziny delfinowatych;
2. tuńczyk długopłetwy - gatunek ryby z rodziny makrelowatych; tuńczyk biały, tuńczyk albakora;
3. stadnik (bystrzyk, alestes) długopłetwy - gatunek ryby z rodziny alestesowatych


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) mający długą płetwę

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W akwarium pływała jakaś długopłetwa pomarańczowoczerwona ryba.

Wiktionary


długoramienny

mający długie ramiona


SJP.pl


długoręki

mający długie ręce


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) taki, który ma długie ręce

Wiktionary


długorogi

przymiotnik relacyjny

 (1.1) taki, który ma długie rogi

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdwuɡɔˈrɔɟi, AS: du̯ugoroǵi

Wiktionary


długoryjec

motyl z rodziny zawisakowatych; fruczak gołąbek


SJP.pl


długoryjki

trzeń długoryjki - gatunek chrząszcza z rodziny ryjkowcowatych; trzeń długoryjkowy


SJP.pl


długoryjkowy

trzeń długoryjkowy - gatunek chrząszcza z rodziny ryjkowcowatych; trzeń długoryjki


SJP.pl


długorzęsy

mający długie rzęsy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający długie rzęsy

Wiktionary


długość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) fiz. miara odległości między dwoma punktami liczona w linii prostej albo po krzywej;

 (1.2) o czasie: czas trwania czegoś

 (1.3) fiz. o fali: najmniejsza odległość między dwoma punktami o tej samej fazie drgań;

 (1.4) geogr. jedna ze współrzędnych geograficznych, zmieniająca się w kierunku wschód-zachód

 (1.5) cecha tego, co długie

Wiktionary

  • długość fizyczna
  • długość geograficzna
  • długość fali
  • długość ekliptyczna
  • długość Plancka
  • długość słowa
  • długość łuku
  • długość całkowita
  • długość między pionami

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Sznurek długości metra zmieści się w kieszeni.

 (1.2) Przewidywana długość oczekiwania zniechęciła ją do złożenia zamówienia.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈdwuɡɔɕt͡ɕ, AS: du̯ugość

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dłużyzna ż., dłużyca ż., dłużenie n., wydłużenie n.

 czas. przedłużyć, przedłużać, dłużyć ndk., wydłużyć dk.

 przym. długi, długaśny, podłużny

 przysł. długo, długaśnie, wzdłuż

 temsłow. długo-

 przyim. wzdłuż

Wiktionary

Synonimy:

 (1.3) długość fali

 (1.4) długość geograficzna

Wiktionary


długościomierz

miernik długości, wymiarów, rozmiarów obiektów, ciał, stosowany zazwyczaj w mechanice precyzyjnej


SJP.pl


długoseryjność

długoseryjny


SJP.pl

Patrz:

długoseryjny

długoseryjny

produkowany w długich seriach, dużych ilościach w tej samej wersji


SJP.pl


długosiedlski

przymiotnik od: Długosiodło


SJP.pl


długosiodło

wieś w Polsce


SJP.pl

Długosiodło – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie wyszkowskim, w gminie Długosiodło. Ma status sołectwa. Leży nad rzeką Wymakracz.

Miejscowość jest siedzibą gminy Długosiodło.

Wikipedia


długoskrzydlak

długoskrzydlak sierposz - gatunek owada z rodziny pasikonikowatych


SJP.pl

Długoskrzydlak (Phaneroptera) – rodzaj owadów prostoskrzydłych z rodziny pasikonikowatych.

Są to owady średnich rozmiarów o zielonym ubarwieniu. Ich głowę cechują dłuższe od ciała czułki i mały wierzchołek ciemienia z bruzdą pośrodku. Przedplecze cechuje płaski, wydłużony ku tyłowi dysk i zaokrąglone płaty boczne. Obie pary skrzydeł sięgają za koniec odwłoka, przy czym pokrywy są krótsze niż druga para. Odnóża przedniej pary mają kolec na biodrach. Samiec ma długą płytkę subgenitalną oraz ostro zakończone i esowato wygięte przysadki odwłokowe. U samicy płytka subgenitalna jest trójkątna, a pokładełko krótkie, u szczytu ząbkowane.

Wikipedia


długoskrzydłe

dawna nazwa rzędu ptaków, obecnie występującego pod nazwą krótkonogich


SJP.pl


długoskrzydły

mający długie skrzydła


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który ma długie skrzydła

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Były długoskrzydłe anioły, złote świąteczne dzwony i dzwonki z ciasta, kolorowe bałwanki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdwuɡɔˈskʃɨdwɨ, AS: du̯ugoskšydu̯y

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) daw. długoskrzydlaty

Wiktionary


długosterny

część nazwy wielu gatunków ptaków, np. safo długosterny, gołębiak długosterny, wydrzyk długosterny


SJP.pl


długosz

długosz królewski (Osmunda regalis) - chroniona w Polsce paproć rosnąca w podmokłych lasach i na torfowiskach


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m., poufała forma imienia Długomił;

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (2.1) geogr. potok na Przedgórzu Paczkowskim

 (2.2) geogr. grzbiet górski Sudetach Środkowych;

 (2.3) geogr. wieś w województwie mazowieckim, w gminie Szydłowiec;

Wiktionary

  • Długosz – zdrobnienie imienia Długomił.
  • długosz (Osmunda) – rodzaj paproci z rodziny długoszowatych
  • długosz królewski – gatunek paproci
  • Długosz – potok na Przedgórzu Paczkowskim, dopływ Mory
  • Długosz – grzbiet górski Gór Kruczych w Sudetach Środkowych
  • Długosz – wieś w województwie mazowieckim, w powiecie szydłowieckim, w gminie Szydłowiec
  • Długosz Królewski – rezerwat przyrody w Łęczynie
  • Długosz Królewski – rezerwat przyrody w Wierzchucinie

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Mój szef ma na imię Długosz, po dziadku.

 (2.1) Wieczorami kąpaliśmy się w Długoszu i palili ognisko z miejscowymi.

 (2.2) Na północnym krańcu Długosz styka się ze skałkami Trzej Bracia.

 (2.3) Mieszkamy w Długoszu od lata 1975 roku.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. Długoszowski, Długoszowy

 rzecz. Długomił mos.

Wiktionary


długoszczęki

delfinek długoszczęki - gatunek ssaka morskiego


SJP.pl


długoszewski

nazwisko


SJP.pl


długoszowate

rodzina paproci


SJP.pl

Długoszowate (Osmundaceae) – rodzina paproci, jedyna z rzędu długoszowców Osmundales. Obejmuje ok. 23 gatunki grupowane w 4 lub 6 rodzajów. Rodzina ma zasięg niemal kosmopolityczny – brak jej tylko na obszarach okołobiegunowych i znajdujących się pod wpływem klimatu gorącego i suchego. W Europie, w tym w Polsce, rośnie tylko jeden gatunek – długosz królewski Osmunda regalis.

Wikipedia


długoszowaty

o cechach długoszowatych (rodzina roślin)


SJP.pl


długoszowiec

przedstawiciel rzędu paproci


SJP.pl


długoszowski

nazwisko


SJP.pl

przymiotnik dzierżawczy

 (1.1) należący do Długosza

Wiktionary

  • Andrzej Długoszowski (1922-1944) – podharcmistrz, uczestnik powstania warszawskiego
  • Bolesław Wieniawa-Długoszowski (1881-1942)
  • Jerzy Długoszowski (1922-2009) – harcmistrz, kapitan MO, partyzant Szarych Szeregów, polityk SLD
  • Jerzy Wieniawa-Długoszowski (1898-1931) – uczestnik I wojny światowej i wojny polsko-bolszewickiej
  • Marek Długoszowski ps. "Baobab" (1924-1944) – uczestnik powstania warszawskiego

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. Długosz m.

 przym. Długoszowy

Wiktionary


długoszowy

przymiotnik dzierżawczy

 (1.1) przest. gwara. taki, który należy do Długosza

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przy Długoszowej stajni stoi buda dla psa.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Długosz mos., Długoszowski mos.

 przym. Długoszowski

Wiktionary


długoszpar

gatunek planktonożernego rekina; żarłacz olbrzymi, rekin olbrzymi, rekin słoneczny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) icht. nazwa systematyczna|Cetorhinus maximus|Gunnerus|ref=tak., ryba morska o masywnym, wrzecionowatym ciele z podrodziny długoszparowatych;

Wiktionary

Długoszpar, rekin olbrzymi, żarłacz olbrzymi, rekin gigantyczny, rekin słoneczny (Cetorhinus maximus) – gatunek dużej, morskiej ryby chrzęstnoszkieletowej, jedyny żyjący przedstawiciel rodziny długoszparowatych (Cetorhinidae) zaliczanej do lamnokształtnych. Nazywany czasami rekinem słonecznym z powodu skłonności do wygrzewania się na słońcu tuż pod powierzchnią wody.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Biologia rozrodu długoszparów nie została do tej pory dobrze poznana.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rekin olbrzymi, żarłacz olbrzymi, rekin gigantyczny, rekin słoneczny

Wiktionary


długoszpon

ptak (8 gatunków) zamieszkujący tereny bagniste i bogato zarośnięte roślinnością zbiorniki wodne w rejonach tropikalnych; charakterystyczne długie nogi z długimi palcami, umożliwiające chodzenie po pływającej roślinności


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) ornit. ptak z rodziny nazwa systematyczna|Jacanidae|ref=tak.;

Wiktionary


długoszyi

1. mający długą szyję;
2. gerenuk długoszyi - gatunek antylopy z rodziny wołowatych


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający długą szyję

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) długoszyjny

Wiktionary


długoszyjkowiec

przedstawiciel rzędu grzybów z typu workowców


SJP.pl


długoszyn

wieś w Polsce


SJP.pl

W Polsce
  • Długoszyn – część miasta Jaworzno w woj. śląskim
  • Długoszyn – wieś w woj. lubuskim, w pow. sulęcińskim, w gminie Sulęcin
  • Długoszyn – zlikwidowany przystanek osobowy w kolejowy w województwie lubuskim

Wikipedia


długoszypułkowy

przymiotnik

 (1.1) bot. mający długie szypułki

Wiktionary


długoterminowiec

1. środowiskowo: meteorolog zajmujący się opracowywaniem długoterminowych prognoz pogody;
2. skazany na długoletnie więzienie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) środ. więzień odsiadujący długi wyrok

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. długoterminowość

 przym. długoterminowy

Wiktionary


długoterminowość

długoterminowy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest długoterminowe; cecha tych, którzy są długoterminowi

Wiktionary

Patrz:

długoterminowy

Powiązane:

 przym. długoterminowy

 przysł. długoterminowo

 rzecz. długoterminowiec mos.

Wiktionary


długoterminowy

przymiotnik jakościowy

 (1.1) trwający długo; przewidziany na długi okres lub mający odległy termin realizacji

 (1.2) środ. o więźniu: odbywający długą karę więzienia

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Długoterminowa strategia oznacza przede wszystkim dobre planowanie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. długoterminowiec mos., długoterminowość ż.

 przym. terminowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) długookresowy

Wiktionary


długotrwale

przysłówek

 (1.1) w sposób długotrwały

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. długotrwałość ż.

 przym. długotrwały

Wiktionary


długotrwałość

długotrwały


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co długotrwałe

Wiktionary

Patrz:

długotrwały

Powiązane:

 przym. długotrwały

 przysł. długotrwale

Wiktionary


długotrwały

przymiotnik

 (1.1) trwający przez długi czas

 (1.2) mający długi czas przydatności, trwałości lub działania

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Długotrwałe deszcze w górach wywołały powódź na pogórzu.

 (1.1) Przy aprobacie rodziców uczniowie biorą długotrwałe zwolnienia lekarskie umożliwiające im niechodzenie na lekcje WF-u.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdwuɡɔˈtr̥fawɨ, AS: du̯ugotr̦fau̯y

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. długotrwałość ż.

 przysł. długotrwale

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) nieprzemijający

Wiktionary


długotrzonkowy

1. mający dług trzonek;
2. próchnilec długotrzonkowy - gatunek grzyba z rodziny próchnilcowatych


SJP.pl


długouch

Długouch (Otonycteris) – rodzaj ssaków z podrodziny mroczków (Vespertilioninae) w obrębie rodziny mroczkowatych (Vespertilionidae).

Wikipedia


długouchaty

przymiotnik

 (1.1) daw. mający długie ucha

Wiktionary


długouchy

mający długie uszy


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) mający długie uszy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przez lasy, błonia, piaski, góry i wądoły, / Człowiek dwa długouche prowadził rumaki.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. długouch mzw.

 przym. długouszny, długouszaty

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) długouszny; daw. długouszaty, długouszy, długouch

Wiktionary


długowąsowate

rodzina słodkowodnych ryb sumokształtnych


SJP.pl

Długowąsowate (Clariidae) – rodzina słodkowodnych ryb sumokształtnych (Siluriformes), blisko spokrewniona z Heteropneustidae. Poławiane gospodarczo, hodowane w akwakulturze, a mniejsze gatunki – w akwarystyce.

Wikipedia


długowąsy

1. mający długie wąsy;
2. kiełb długowąsy - gatunek ryby z rodziny karpiowatych


SJP.pl


długoweekendowicz

[czytaj: długołikendowicz] osoba spędzająca gdzieś długi weekend


SJP.pl


długoweekendowy

[czytaj: długołikendowy] związany z długim weekendem


SJP.pl


długowieczniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: długowieczny; bardziej długowieczny


SJP.pl


długowieczność

długowieczny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) długie życie;

 (1.2) długie trwanie

Wiktionary

Długowieczność – długość życia człowieka, zwierzęcia, bądź drzewa wyższa od oczekiwanej.

Wpływ na długowieczność mają różne czynniki. Głównie są to uwarunkowania genetyczne (odpowiadają w 20-30% za długowieczność), styl życia, a także klimat danego kraju. Przypadkami skrajnej długowieczności są tzw. superstulatkowie, czyli osoby, które przekroczyły 110 lat.

Wikipedia

Patrz:

długowieczny

Przykłady

 (1.1) Japonia stoi na czele państw na świecie pod względem długowieczności swoich mieszkańców: aż 87,2 lat dla kobiet i 81 dla mężczyzn.

 (1.1) – Budyń jest na długowieczność. Z tym że waniliowy – szeptały kobiety, usiłując wytłumaczyć w ten sposób upodobania doktora do mlecznych deserów.

 (1.2) Rad bowiem należy do grupy pierwiastków ziem alkalicznych o wybitnie określonych własnościach, a jakkolwiek ilość jego w rudach uranu jest nader mała (najwyżej około 500 mgr. na tonnę), to jednak przy względnej długowieczności radu (okres półtrwania wynosi 1600 lat) ilość ta jest wystarczająca, aby można było wyodrębnić czyste sole radu, określić jego ciężar atomowy (226, 0), a nawet otrzymać Ra w stanie metalu.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. długowieczny

Wiktionary


długowieczny

przymiotnik

 (1.1) długo żyjący lub mający długo żyć, długo trwający

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Grusze są długowieczne.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. długowieczność ż.

Wiktionary


długowiekowy

mający wiele wieków, trwający wiele wieków; wielowiekowy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) trwający wiele wieków

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Średniowieczny Kościół był matką wielu długowiekowych instytucji (uniwersytetów, zakonów rycerskich) oraz idei (np. czyśćca, świętej wojny).

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdwuɡɔvʲjɛˈkɔvɨ, AS: du̯ugovʹi ̯ekovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wiek mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wielowiekowy

Wiktionary


długowzroczny

dawniej: dalekowzroczny


SJP.pl


długowłóknisty

złożony z długich włókien


SJP.pl


długowłosy

mający długie włosy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) książk. mający długie włosy

 (1.2) kynol. mający długą sierść

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) człowiek z długimi włosami

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Madzia siedzi w ławce z tą długowłosą dziewczynką, którą poznaliśmy na rozpoczęciu roku szkolnego.

 (2.1) Podszedł do mnie jakiś długowłosy i poprosił o papierosa.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdwuɡɔˈvwɔsɨ, AS: du̯ugovu̯osy

Wiktionary


długoziarnisty

ryż długoziarnisty - odmiana ryżu o długich ziarnach


SJP.pl


długołańcuchowy

przymiotnik

 (1.1) o długim łańcuchu

Wiktionary


długołęcki

przymiotnik od: Długołęka


SJP.pl


długołęka

wieś w Polsce


SJP.pl

W Polsce
  • Długołęka – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. wrocławskim, w gminie Długołęka
  • Długołęka – wieś w woj. łódzkim, w pow. kutnowskim, w gminie Strzelce
  • Długołęka – wieś w woj. mazowieckim, w pow. ciechanowskim, w gminie Opinogóra Górna
  • Długołęka – wieś w woj. podlaskim, w pow. monieckim, w gminie Krypno
  • Długołęka – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. staszowskim, w gminie Osiek
  • Długołęka – wieś w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. lidzbarskim, w gminie Lidzbark Warmiński
  • Długołęka – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. krotoszyńskim, w gminie Kobylin
  • Długołęka – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. goleniowskim, w gminie Nowogard
  • Długołęka (Długołęka-Świerkla)

Wikipedia


długusieńki

zdrobnienie od: długi; długutki


SJP.pl


długutki

zdrobnienie od: długi; długusieńki


SJP.pl


dłuski

nazwisko


SJP.pl

Osoby o nazwisku Dłuski
  • Aleksandr Dłuski (1883–1956) – rosyjski wojskowy
  • Bolesław Roman Dłuski (1826–1905) – polski lekarz, malarz i wojskowy
  • Dawid Dłuski (* ?– 1510) – starosta Konina w latach 1506–1510
  • Erazm Dłuski (1857–1923) – kompozytor, pianista i profesor
  • Jakub Dłuski (* 1987) – polski koszykarz
  • Jakub Franciszek Dłuski (* ?–1683) – duchowny katolicki, franciszkanin i biskup bakowski
  • Jan Ignacy Dłuski (1724–?) – duchowny rzymskokatolicki, biskup pomocniczy i kanonik kamieniecki
  • Kazimierz Dłuski (1855–1930) – lekarz ftyzjatra i społecznik
  • Mamert Dłuski (1788–1843) – generał brygady
  • Ostap Dłuski (1892–1964) – galicyjski działacz komunistyczny
  • Remigian Dłuski – wojski większy i regent grodzki kamieniecki
  • Sebastian Dłuski (* ?–1807) – podkomorzy koronny i starosta łukowski
  • Tomasz Dłuski (1713–1800) – podkomorzy lubelski, prawnik i polityk
  • Wiktor Dłuski (* 1939) – tłumacz i publicysta

Wikipedia


dłusko

wieś w Polsce


SJP.pl

Miejscowości w Polsce
  • Dłusko – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. łobeskim, w gminie Węgorzyno
  • Dłusko – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. wałeckim, w gminie Człopa
Jeziora
  • Dłusko – jezioro w woj. zachodniopomorskim, w powiecie drawskim, w gminie Złocieniec
  • Dłusko – jezioro w woj. zachodniopomorskim, w powiecie łobeskim, w gminie Węgorzyno

Wikipedia


dłutak

narzędzie do dłutowania obwiedniowego kół zębatych


SJP.pl


dłutarka

urządzenie do obróbki metalu


SJP.pl


dłuteczko

zdrobnienie od: dłutko


SJP.pl


dłutko

zdrobnienie od: dłuto; małe dłuto


SJP.pl


dłutkowaty

mający kształt dłutka, przypominający dłutko


SJP.pl


dłuto

narzędzie zbudowane z ostrza i uchwytu, używane m.in. do obróbki rzeźbiarskiej, przecinania, wykonywania otworów, zagłębień


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) techn. metalowe narzędzie, złożone z uchwytu i ostrza, używane m.in. do ręcznej obróbki rzeźbiarskiej, wykonywania otworów, zagłębień, rzeźbienia, przecinania i wygładzania;

 (1.2) grub. penis

Wiktionary

Dłuto – narzędzie ręczne wykonane zwykle ze stali narzędziowej lub niestopowej używane do obróbki drewna przez snycerzy, rzeźbiarzy, stolarzy i drzeworytników. Odpowiedniej konstrukcji dłuta, zwane przecinakami, używane są również do obróbki kamienia przez kamieniarzy i rzeźbiarzy, a także przy pracach budowlanych.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈdwutɔ, AS: du̯uto

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dłutownica ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) daw. holajza

 (1.2) zob. penis.

Wiktionary


dłutów

wieś w Polsce


SJP.pl

Dłutów – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie pabianickim, w gminie Dłutów.

Prywatna wieś duchowna Dłotów położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie piotrkowskim województwa sieradzkiego, własność krakowskiej kapituły katedralnej. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa piotrkowskiego. Miejscowość jest siedzibą gminy Dłutów.

Wikipedia


dłutować

1. obrabiać dłutem lub skrawać dłutownicą (strugarką pionową) drewno, metal, kamień itp.;
2. dawniej: rzeźbić


SJP.pl


dłutowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|dłutować.

Wiktionary

Dłutowanie – rodzaj obróbki skrawaniem polegający na skrawaniu materiału nożem umocowanym do suwaka wykonującego pionowy lub poziomy ruch posuwisto-zwrotny. Dłutowanie stosuje się do obróbki kształtów nieobrotowych jak uzębienie kół zębatych, krzywki, rowki pod wpusty itp. Obrabiarka do dłutowania nazywa się dłutownicą.

W stolarstwie do obróbki gniazd czopów stosuje się dłutownice łańcuchowe.

Wikipedia

Powiązane:

 czas. dłutować ndk.

 rzecz. dłutownica ż.

Wiktionary


dłutowaty

mający kształt dłuta, przypominający dłuto


SJP.pl


dłutownica

w technice: obrabiarka skrawająca do obróbki otworów wielokątnych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) masz. strugarka pionowa, służąca do obróbki kół zębatych i otworów wielokątnych, rowków wpustowych itp.;

Wiktionary

Dłutownica, strugarka pionowa – obrabiarka do obróbki skrawaniem, której głównym ruchem jest ruch prostoliniowy w płaszczyźnie pionowej (narzędzia skrawającego). Narzędzia stosowane do dłutowania są bezpośrednio mocowane w imaku nożowym lub specjalnych oprawkach wraz z niosącym je suwakiem. Wyposażone są w stoły obrotowe wraz z podzielnicą, umożliwia to dokładne ustawienie kątowe przedmiotu obrabianego.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Dłutownicą można wykonywać koła zębate.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌdwutɔvʲˈɲit͡sa, AS: du̯utovʹńica

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dłuto n., dłutko n., dłutarka ż., dłutownik mrz./mos., dłutowanie n., wydłutowanie n.

 czas. dłutować ndk., wydłutować dk.

 przym. dłutowski, dłutowski, dłutkowaty

 przysł. dłutkowato

Wiktionary


dłutowniczy

dłutownik


SJP.pl

Patrz:

dłutownik

dłutownik

młot służący do obrabiania kamieni; karbownik


SJP.pl


dłutowski

Dłutów


SJP.pl

Patrz:

Dłutów

dłutowy

dłuto, np. pług dłutowy


SJP.pl


dłuż.

skrót od: dolnołużycki; dłż.


SJP.pl


dłużec

wieś w Polsce


SJP.pl

W Polsce
  • Dłużec – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. lwóweckim, w gminie Lwówek Śląski
  • Dłużec – wieś w woj. małopolskim, w pow. olkuskim, w gminie Wolbrom
  • Dłużec – wieś w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. mrągowskim, w gminie Piecki
  • Dłużec – wieś w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. węgorzewskim, w gminie Węgorzewo
  • Dłużec – gromada
  • Dłużec – dawna gmina

Wikipedia


dłużej

stopień wyższy od przysłówka: długo


SJP.pl


dłużenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|dłużyć.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. dłużyć

 rzecz. długość ż.

Wiktionary


dłużewski

nazwisko


SJP.pl


dłużniczka

dłużnik


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) forma żeńska od: dłużnik (finansowy)

 (1.2) forma żeńska od: dłużnik (moralny)

Wiktionary

Patrz:

dłużnik

Przykłady

 (1.1) Jeśli wszystkie moje dłużniczki w pracy oddadzą mi pieniądze, to kupię sobie tę nową sukienkę.

 (1.2) Dziękuję ci za pomoc, jestem twoją dłużniczką.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dwuʒʲˈɲit͡ʃka, AS: du̯užʹńička

Wiktionary

Powiązane:

 zob. dłużnik.

Wiktionary


dłużniewski

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Andrzej Dłużniewski – polski malarz, rysownik, grafik, fotograf, performer
  • Jan Dłużniewski – polski szlachcic, urzędnik i sędzia
  • Mirosław Dłużniewski – polski lekarz
  • Wiktor Dłużniewski – polski nauczyciel, literat, poeta

Wikipedia


dłużnik

1. osoba lub firma, która zaciągnęła dług;
2. osoba mająca wobec kogoś moralne zobowiązania


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) praw. osoba lub instytucja zobowiązana do zwrotu długu (w formie pieniężnej lub rzeczowej) wierzycielowi;

 (1.2) książk. osoba mająca wobec kogoś moralne zobowiązania

Wiktionary

Dłużnik (łac. debitor) – osoba zobowiązana do spełnienia świadczenia na rzecz innej osoby (wierzyciela) na podstawie łączącego je stosunku zobowiązaniowego.

W postępowaniu egzekucyjnym w administracji odpowiednikiem dłużnika jest zobowiązany.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jeśli dłużnicy nadal będą zalegać mi ze spłatami, to w końcu ja sam nie będę miał czym zapłacić rachunków.

 (1.2) Dziękuję ci za pomoc, jestem twoim dłużnikiem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈdwuʒʲɲik, AS: du̯užʹńik

Wiktionary

Powiązane:

 forma żeńska dłużniczka

 czas. zadłużać/zadłużyć

 rzecz. dług m.

 przym. dłużny

Wiktionary


dłużność

dawniej: dług


SJP.pl


dłużny

1. mający dług do spłacenia;
2. opiewający na pewien dług, stanowiący dług;
3. moralnie zobowiązany do czegoś


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający do spłacenia dług

 (1.2) mający chęć lub obowiązek odwzajemnienia się komuś

 (1.3) opiewający na określony dług; stanowiący dług

 (1.4) daw. przebiegający wzdłuż

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dług mrz., dłużnik mos., zadłużenie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) winien

 (1.2) wdzięczny

 (1.4) podłużny

Wiktionary


dłuższy

stopień wyższy od przymiotnika: długi


SJP.pl


dłużyć

dłużyć się - o czasie: zbyt wolno mijać, wydawać się dłuższym niż zwykle; wlec się


SJP.pl

czasownik

 (1.1) stpol. zadłużać

czasownik zwrotny niedokonany dłużyć się

 (2.1) zdawać się dłuższym niż zazwyczaj, za wolno mijać

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈdwuʒɨt͡ɕ, AS: du̯užyć

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1)

 rzecz. dług

 czas. zadłużać

 (2.1)

 rzecz. długość, dłużyzna

 przym. długi

Wiktionary


dłużyca

1. długi pień ściętego drzewa
2. gwarowo o wysokiej kobiecie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) leśn. długi pień ściętego drzewa z obciętymi gałęziami i wierzchołkiem, mający długość m.in. 9 m w przypadku drzew iglastych i 6 m w przypadku drzew liściastych;

 (1.2) gwara. szoferska ciężarówka z długą skrzynią ładunkową

 (1.3) gwara. szoferska naczepa Jelcza

Wiktionary

Dłużyca – długi pień ściętego drzewa z obciętym wierzchołkiem i gałęziami. Jest to drewno okrągłe, średniowymiarowe lub wielkowymiarowe, o minimalnej długości 9 m dla gatunków iglastych i 6 m dla gatunków liściastych.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: dwuˈʒɨt͡sa, AS: du̯užyca

Wiktionary

Powiązane:

 przym. długi

 rzecz. długość ż.

Wiktionary


dłużycowy

przymiotnik od: dłużyca


SJP.pl


dłużynka

chrząszcz z rodziny kózkowatych


SJP.pl

Dłużynka (Oberea) – rodzaj chrząszczy z rodziny kózkowatych i podrodziny zgrzypikowych.

Wikipedia


dłużyzna

potocznie: zbyt długa, nużąca scena w utworze, filmie lub sztuce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) w powieści, przedstawieniu, filmie: scena zbyt długa, rozwlekła, nużąca

Wiktionary

Wymowa:

IPA: dwuˈʒɨzna, AS: du̯užyzna

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. długość ż.

 przym. długi

 przysł. długo

 czas. dłużyć ndk.

Wiktionary


dłż.

skrót od: dolnołużycki; dłuż.


SJP.pl


e

1. samogłoska w języku polskim;
2. liczba będąca podstawą logarytmu naturalnego, wynosząca w przybliżeniu 2,7182818; liczba Nepera, liczba Eulera;
3. proszek do prania marki E


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) jęz. majuskuła ósmej litery alfabetu

Wiktionary

E (minuskuła: e) – piąta litera alfabetu łacińskiego, siódma litera alfabetu polskiego. Zazwyczaj oznacza samogłoskę [e] lub [ɛ].

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

 (1.1) alfabet polski.

tłumaczenia.

* polski język migowy: PJM-ukryj| (1.1) {{PJM|Ę.}}

źródła.

== Ę (język litewski.) ==

litera|Ęę|didžioji ir mažoji raidė Ę (1.1).

wymowa.

znaczenia.

litera

 (1.1) jęz. majuskuła ósmej litery alfabetu litewskiego

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɛ̃w̃, AS: ẽũ̯

Wiktionary

Powiązane:

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

 (1.1) alfabet polski.

tłumaczenia.

* polski język migowy: PJM-ukryj| (1.1) {{PJM|Ę.}}

źródła.

== Ę (język litewski.) ==

litera|Ęę|didžioji ir mažoji raidė Ę (1.1).

wymowa.

znaczenia.

litera

 (1.1) jęz. majuskuła ósmej litery alfabetu litewskiego

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

 (1.1) minuskuła ę

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

 (1.1) alfabet polski.

tłumaczenia.

* polski język migowy: PJM-ukryj| (1.1) {{PJM|Ę.}}

źródła.

== Ę (język litewski.) ==

litera|Ęę|didžioji ir mažoji raidė Ę (1.1).

wymowa.

znaczenia.

litera

 (1.1) jęz. majuskuła ósmej litery alfabetu litewskiego

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

 (1.1) minuskuła ę

Wiktionary


e-

przedrostek

 (1.1) cząstka o znaczeniu elektroniczny, dodawana do wyrazów oznaczających różne czynności, informująca, że są one dokonywane za pośrednictwem elektronicznych mediów (zwłaszcza za pośrednictwem internetu), lub wskazująca różne przedmioty funkcjonujące dzięki elektronice

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) e- + dokument = e-dokument

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɛ, AS: e

Wiktionary

Powiązane:

frazeologia.

etymologia.

 etym|ang|e-. < electronic → elektroniczny

uwagi.

 możliwe są dwa sposoby odczytu: IPA4|ɛ. (tak jak litera w alfabecie polskim) występuje zwykle w połączeniach z wyrazami polskimi, natomiast IPA4|i. (wymowa zapożyczona z angielskiego) występuje zwykle w połączeniach z pożyczkami angielskimi, choć zdarzają się wyjątki od tej zasady

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) e-

* niemiecki: (1.1) E-

* wilamowski: (1.1) e-

źródła.

== e- (język angielski.) ==

wymowa. IPA|i.

znaczenia.

przedrostek

 (1.1) e-, w znaczeniu "elektroniczny"

odmiana.

 (1.1) nieodm.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

 (1.1) e-business • e-cash • e-commerce • e-mail • e-zine

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 etym|ang|e-. < electronic → elektroniczny

uwagi.

 możliwe są dwa sposoby odczytu: IPA4|ɛ. (tak jak litera w alfabecie polskim) występuje zwykle w połączeniach z wyrazami polskimi, natomiast IPA4|i. (wymowa zapożyczona z angielskiego) występuje zwykle w połączeniach z pożyczkami angielskimi, choć zdarzają się wyjątki od tej zasady

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) e-

* niemiecki: (1.1) E-

* wilamowski: (1.1) e-

źródła.

== e- (język angielski.) ==

wymowa. IPA|i.

znaczenia.

przedrostek

 (1.1) e-, w znaczeniu "elektroniczny"

odmiana.

 (1.1) nieodm.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

 (1.1) e-business • e-cash • e-commerce • e-mail • e-zine

synonimy.

Wiktionary


ę-ą

osoba snobistyczna, nienaturalna, mówiąca hiperpoprawnie


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) pot. o osobie zmanierowanej, mającej o sobie wysokie mniemanie i obnoszącej się z tym

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ą-ę, pretensjonalny, snobistyczny

Wiktionary


e-administracja

administracja sprawowana za pomocą poczty elektronicznej i internetu


SJP.pl


e-auto

auto napędzane silnikiem elektrycznym; e-samochód


SJP.pl


e-autobus

autobus napędzany energią elektryczną


SJP.pl


e-autobusowy

e-autobus


SJP.pl

Patrz:

e-autobus

e-bajk

rower wyposażony w silnik o napędzie elektrycznym; e-rower, ebajk, e-bike, ebike


SJP.pl


e-banking

internetowe zarządzanie rachunkiem bankowym; e-bankowość, homebanking, home banking


SJP.pl


e-bankowość

internetowe zarządzanie rachunkiem bankowym; e-banking, homebanking, home banking


SJP.pl


e-biblioteka

biblioteka, do której zasobów można się dostać przez internet; biblioteka cyfrowa


SJP.pl


e-bike

[czytaj: ebajk] rower wyposażony w silnik o napędzie elektrycznym; e-rower, e-bajk, ebajk, ebike


SJP.pl


e-biuro

elektroniczna obsługa biurowa firmy; wirtualne biuro


SJP.pl


e-biznes

ogół pojęć, zjawisk związanych z biznesem internetowym; e-business


SJP.pl


e-biznesowy

e-biznes


SJP.pl

Patrz:

e-biznes

e-book

[czytaj: ibuk lub ebuk] ebook;
1. książka elektroniczna; e-książka;
2. urządzenie do czytania książek elektronicznych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy lub męskorzeczowy

 (1.1) inform. książka elektroniczna, utwór literacki w wersji elektronicznej;

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wgraj mi jakiś dobry e-book na mój czytnik, proszę.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) e-książka, książka elektroniczna

Wiktionary


e-bookowy

e-book [czytaj: ibukowy]; ebookowy


SJP.pl


e-business

[czytaj: e-biznes] ogół pojęć, zjawisk związanych z biznesem internetowym; e-biznes


SJP.pl


e-commerce

[czytaj: I-KOmers] handel elektroniczny, internetowy


SJP.pl


e-consulting

doradztwo za pośrednictwem Internetu


SJP.pl


e-czasopismo

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) czasopismo w wersji elektronicznej

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Po odnotowaniu płatności za zamówione e-czasopisma na adres e-mail podany w zamówieniu wysyłana jest informacja o nadaniu dostępu do opłaconych e-czasopism. (z Internetu)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛ‿t͡ʃasɔˈpʲismɔ, AS: e‿časopʹismo

Wiktionary


e-czytanie

[czytaj: e-czytanie lub i-czytanie] czytanie książek lub innych treści elektronicznych


SJP.pl


e-czytelnictwo

[czytaj: e-czytelnictwo lub i-czytelnictwo] czytelnictwo książek lub innych treści elektronicznych


SJP.pl


e-czytelnik

[czytaj: e-czytelnik lub i-czytelnik] czytelnik książek lub innych treści elektronicznych


SJP.pl


e-czytnik

[czytaj: e-czytnik lub i-czytnik] urządzenie do odczytywania książek elektronicznych (e-booków); e-reader


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) inform. urządzenie z monitorem służące do wyświetlania tekstów zapisanych w formie cyfrowej;

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dostałam wraz z moim e-czytnikiem całego Sienkiewicza.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) czytnik książek elektronicznych, czytnik e-książek, czytnik e-booków

Wiktionary


e-dokument

dokument elektroniczny


SJP.pl


e-dowód

dowód osobisty z mikroprocesorem zawierającym zakodowane dane właściciela


SJP.pl


e-dur

w muzyce: gama lub tonacja muzyczna oparta na skali durowej, rozpoczynająca się od dźwięku "e"


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) muz. gama lub tonacja durowa zaczynająca się od dźwięku e (w zapisie nutowym z czterema krzyżykami)

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) muz. akord durowy oparty na tonice tonacji E-dur (1.1)

Wiktionary

Przykłady

 (2.1) Aby zagrać tę piosenkę, wystarczy znać trzy akordy – A-dur, D-dur i E-dur.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈɛ‿dur, AS: e‿dur

Wiktionary


e-dziennik

[czytaj: e-dziennik lub i-dziennik] dziennik lekcyjny w wersji elektronicznej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) dziennik elektroniczny

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Odkąd szkoła wprowadziła e-dziennik, wiem o wszystkich ocenach mojego dziecka.

Wiktionary


e-edukacja

edukacja za pomocą komunikacji internetowej


SJP.pl


e-faktura

faktura w postaci elektronicznej; ekofaktura, faktura elektroniczna


SJP.pl


e-generacja

pokolenie żyjące w dobie Internetu


SJP.pl


e-głosowanie

głosowanie wyborcze za pomocą internetu


SJP.pl


e-handel

handel za pośrednictwem internetu; handel elektroniczny


SJP.pl


e-hulajnoga

hulajnoga napędzana energią elektryczną


SJP.pl


e-kantor

kantor internetowy


SJP.pl


e-kartka

wiadomość z życzeniami w postaci elektronicznej; kartka elektroniczna


SJP.pl


e-klient

klient kupujący w internecie


SJP.pl


e-klientka

klientka kupująca w internecie


SJP.pl


e-konkurs

konkurs przeprowadzany za pomocą internetu


SJP.pl


e-konto

rachunek bankowy zarządzany internetowo; e-rachunek


SJP.pl


e-korepetycje

korepetycje przez internet


SJP.pl


e-książka

książka elektroniczna; e-book, ebook


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) inform. książka elektroniczna, utwór literacki w wersji elektronicznej;

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Gdzie znajdujesz takie dobre e-książki?

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. książka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) e-book, eBook, ebook

Wiktionary


e-książkowy

dotyczący książki w wersji elektronicznej


SJP.pl


e-księgarnia

księgarnia internetowa


SJP.pl


e-kształtny

przymiotnik relacyjny

 (1.1) taki, który ma kształt litery E

Wiktionary


e-learning

[czytaj: i-lerning]
1. zdalne nauczanie za pomocą internetu;
2. wspomaganie procesów uczenia się technologiami informatycznymi


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) nauczanie z wykorzystaniem technik komputerowych i Internetu;

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) E-learning znajduje coraz więcej zwolenników.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: i‿ˈlɛrʲɲĩŋk, AS: i‿lerʹńĩŋk

Wiktionary

Powiązane:

 przym. e-learningowy

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

 (1.1) nauczanie na odległość

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 przym. e-learningowy

frazeologia.

etymologia. etym|ang|e-learning.

uwagi.

* zobacz też: PoradniaPWN|hasło=e-learning|id=10979.

* zoblistę2|d-learning|e-learning|m-learning|b-learning.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) e-learning

źródła.

== e-learning (język angielski.) ==

wymowa.

 audio|LL-Q1860 (eng)-Lepticed7-e-learning.wav.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) e-learning

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


e-learningowy

e-learning [czytaj: i-lerningowy]


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z e-learningiem, prowadzony za pomocą e-learningu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Maria zapisała się na szkolenie e-learningowe na temat projektów unijnych.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. e-learning m.

Wiktionary


e-lekarz

lekarz udzielający porad przez internet


SJP.pl


e-liquid

[czytaj: i-likłid] płyn do e-papierosów z niewielkim stężeniem nikotyny; liquid


SJP.pl


e-mail

[czytaj: i-mejl] mail, mejl, email;
1. poczta elektroniczna;
2. wiadomość wysłana za pomocą poczty elektronicznej;
3. adres użytkownika poczty elektronicznej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) inform. protokół internetowy przesyłania korespondencji;

Wiktionary

Poczta elektroniczna, e-poczta, pot. mejl (ang. electronic mail, e-mail, email, w skrócie: mail) – usługa komunikacji interpersonalnej, która umożliwia przekazywanie komunikatu z wykorzystaniem standardu SMTP (Simple Mail Transfer Protocol), POP3 (Post Office Protocol), IMAP4 (Internet Message Access Protocol) lub innego standardu zapewniającego te same funkcje.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. mailing mrz., mejl m., mail mrz.

Wiktionary


e-mailing

[czytaj: imejling] forma marketingu polegająca na wysyłaniu listów na pocztę elektroniczną


SJP.pl


e-mailować

wysyłać e-maile


SJP.pl

czasownik nieprzechodni niedokonany

 (1.1) pot. wysyłać listy (e-maile) drogą elektroniczną

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Od tygodnia e-mailuję z poznanym na czacie Austriakiem i myślę, że to równy gość.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. e-mailowanie, e-mail

 przym. e-mailowy

Wiktionary


e-mailowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|e-mailować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. e-mailować

Wiktionary


e-mailowy

e-mail [czytaj: imejlowy]; mejlowy, mailowy, emailowy


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) inform. związany z pocztą e-mail

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wiadomość e-mailowa wysłana z własnego konta to jest jedyna akceptowalna forma komunikacji w zaistniałej sytuacji.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌĩmɛjˈlɔvɨ, AS: ĩmei ̯lovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. mailing mrz., e-mail m.

 czas. e-mailować ndk., mailować ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pocztowy

Wiktionary


e-mistrz

zwycięzca zawodów e-sportowych


SJP.pl


e-mobilność

wykorzystywanie pojazdów napędzanych energią elektryczną; elektromobilność


SJP.pl


e-mobilny

elektromobilny;
1. o pojeździe: napędzany energią elektryczną;
2. związany z pojazdami napędzanymi energią elektryczną


SJP.pl


e-moll

w muzyce: gama lub tonacja muzyczna oparta na skali molowej, rozpoczynająca się od dźwięku "e"


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) muz. gama lub tonacja molowa zaczynająca się od dźwięku e (w zapisie nutowym z jednym krzyżykiem)

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) muz. akord molowy oparty na tonice tonacji e-moll (1.1)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈɛ‿mɔl, AS: e‿mol

Wiktionary


e-mollowy

środowiskowo: napisany w tonacji e-moll


SJP.pl


e-monitoring

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) monitorowanie czegoś przez internet

Wiktionary


e-motocykl

motocykl napędzany energią elektryczną


SJP.pl


e-myto

1. system elektronicznych płatności za przejazd autostradą;
2. elektroniczna opłata za przejazd autostradą


SJP.pl


e-pacjent

osoba zasięgająca porad medycznych przez internet


SJP.pl


e-palacz

palacz papierosów elektronicznych; waper


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) palacz elektronicznych papierosów

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) slang. waper

Wiktionary


e-palaczka

palaczka papierosów elektronicznych; waperka


SJP.pl


e-palić

palić papierosy elektroniczne; wapować


SJP.pl


e-papier

elektroniczny wyświetlacz imitujący papier; papier elektroniczny


SJP.pl


e-papieros

urządzenie do wdychania oparów płynu z małym stężeniem nikotyny, przypominające papierosa; papieros elektroniczny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy lub męskorzeczowy

 (1.1) zob. elektroniczny papieros.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) (…) wdychany przez użytkowników e-papierosów aerozol nie jest, jak się powszechnie uważa, całkowicie neutralny dla zdrowia – może zawierać szkodliwe, rakotwórcze związki.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. e-papierośniczy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) elektroniczny papieros

Wiktionary


e-papierośniczy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z e-papierosem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jest mały i bardzo poręczny, a swoim wyglądem wyróżnia się na tle innych podów, które w ostatnim czasie zalały rynek e-papierośniczy.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. e-papieros mrz.

 przym. papierośniczy

Wiktionary


e-papierosowy

e-papieros


SJP.pl

Patrz:

e-papieros

e-papierowy

e-papier


SJP.pl

Patrz:

e-papier

e-petycja

petycja przedstawiana za pomocą internetu


SJP.pl


e-podpis

podpis elektroniczny


SJP.pl


e-podręcznik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) techn. eduk. elektroniczna wersja podręcznika przeznaczona do wyświetlania na urządzeniach informatycznych, np. tabletach, smartfonach, komputerach

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) […] uczniowie będą mogli korzystać z e-podręczników w każdej sytuacji i z każdego urządzenia.

Wiktionary


e-pojazd

pojazd napędzany energią elektryczną


SJP.pl


e-portmonetka

usługa umożliwiająca gromadzenie środków pieniężnych w celu płacenia specjalną kartą


SJP.pl


e-pr

[czytaj: e-PI-ar] internetowe działania mające na celu wzbudzenie zainteresowania firmą


SJP.pl


e-rachunek

rachunek elektroniczny;
1. rachunek wystawiony w formie elektronicznej;
2. rachunek bankowy zarządzany internetowo; e-konto


SJP.pl


e-reader

[czytaj: e-rider lub i-rider] urządzenie do odczytywania książek elektronicznych (e-booków); e-czytnik


SJP.pl


e-recepta

recepta w wersji elektronicznej; recepta elektroniczna


SJP.pl

e-recepta (elektroniczna recepta) – elektroniczna wersja recepty, umożliwiająca przekazanie informacji na temat leku przepisanego pacjentowi od lekarza do farmaceuty w aptece i innych instytucji, np. instytucji refundacyjnej. Umożliwia kontrolę nad refundacją i prawidłowością działań medycznych.

Wikipedia


e-reklama

reklama w Internecie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) reklama w sieci komputerowej, zwłaszcza w internecie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Agencja poleca swoje usługi reklamowe, także w zakresie e-reklamy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛ‿rɛkˈlãma, AS: e‿reklãma

Wiktionary


e-rekrutacja

rekrutacja przez internet


SJP.pl


e-riksza

riksza napędzana energią elektryczną


SJP.pl


e-rower

rower wyposażony w silnik o napędzie elektrycznym; e-bajk, ebajk, e-bike, ebike


SJP.pl


e-rowerowy

e-rower


SJP.pl

Patrz:

e-rower

e-samochód

samochód napędzany silnikiem elektrycznym; e-auto


SJP.pl


e-samochodowy

e-samochód


SJP.pl

Patrz:

e-samochód

e-skierowanie

skierowanie w wersji elektronicznej; skierowanie elektroniczne


SJP.pl


e-sklep

sklep internetowy


SJP.pl


e-sklepowy

dotyczący sklepu internetowego


SJP.pl


e-skuter

skuter napędzany energią elektryczną


SJP.pl


e-sport

rywalizacja sportowa w grach komputerowych; cybersport, sport elektroniczny


SJP.pl

Sport elektroniczny (e-sport, ang. esports, electronic sports) – forma rywalizacji, w której przedmiotem działań zawodników są gry komputerowe. Zawody e-sportowe często przyjmują formę zorganizowanej wieloosobowej gry komputerowej, gdzie zawodowi gracze prowadzą rozgrywkę indywidualnie lub w drużynach, zebrani fizycznie (tzw. LAN party) lub przez Internet.

Wikipedia


e-sportowiec

osoba rywalizująca w sporcie elektronicznym (e-sporcie); cyberatleta


SJP.pl


e-sportowy

związany ze sportem elektronicznym


SJP.pl


e-sprzedawca

osoba lub firma świadcząca usługi w internecie


SJP.pl


e-szkolenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) szkolenie prowadzone za pośrednictwem nowoczesnych technologii, najczęściej przez Internet

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zapisałam się na e-szkolenie, więc muszę dziś posiedzieć trochę przy komputerze.

 (1.1) Wystarczy, że masz dostęp do Internetu i już możesz wziąć udział w e-szkoleniu. (z Internetu)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛ‿ʃkɔˈlɛ̃ɲɛ, AS: e‿školńe

Wiktionary


e-tablica

elektroniczna tablica do pokazywania treści multimedialnych


SJP.pl


e-terrorysta

osoba dokonująca aktu przemocy przy zastosowaniu środków komunikacji elektronicznej; cyberterrorysta


SJP.pl


e-terroryzm

akt przemocy przy zastosowaniu środków komunikacji elektronicznej, którego celem jest zniszczenie infrastruktury informacyjnej atakowanego kraju; cyberterroryzm


SJP.pl


e-usługa

usługa świadczona drogą elektroniczną


SJP.pl


e-wybory

wybory przeprowadzane za pomocą internetu


SJP.pl


e-wydanie

[czytaj: e-wydanie lub i-wydanie] elektroniczne wydanie jakiegoś periodyku


SJP.pl


e-zakupy

zakupy przez internet


SJP.pl


e-zdrowie

wykorzystywanie technologii teleinformatycznych do usprawniania działań związanych z ochroną zdrowia


SJP.pl

e-zdrowie – wykorzystanie technologii informacyjnych i telekomunikacyjnych do wspomagania działań związanych z ochroną zdrowia.

Są to narzędzia lub rozwiązania obejmujące produkty, systemy i usługi dla organów i pracowników służby zdrowia oraz dostosowane do indywidualnych potrzeb systemy opieki zdrowotnej dla pacjentów i obywateli, na przykład sieci informacji o zdrowiu, elektroniczne książeczki zdrowia, usługi świadczone w ramach opieki telemedycznej, osobiste przenośne systemy komunikacji, portale poświęcone zdrowiu oraz wiele innych narzędzi na bazie technologii informacyjno-komunikacyjnych, pomagających zapobiegać, diagnozować i leczyć choroby, monitorować stan zdrowia, prowadzić odpowiedni tryb życia.

Wikipedia


e-zin

[czytaj: ez-in] w informatyce: niezależne czasopismo wydawane wyłącznie w wersji elektronicznej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) inform. periodyk rozprowadzany drogą elektroniczną, np. poprzez e-mail

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) E-zin ukazuje się wyłącznie online.

Wiktionary


e-zlecenie

elektroniczne zlecenie badania lekarskiego; zlecenie elektroniczne


SJP.pl


e-zwiedzanie

oglądanie jakiegoś miejsca za pomocą internetu; zwiedzanie wirtualne


SJP.pl


e-zwolnienie

zwolnienie w wersji elektronicznej; zwolnienie elektroniczne


SJP.pl


e.a.

skrót od: et alteri; z łaciny: i inni; zwykle na liście autorów pracy zbiorowej lub uczestników jakiegoś przedsięwzięcia


SJP.pl


e.c.

skrót od: exempli causa (z łaciny: na przykład)


SJP.pl


e.g.

skrót od: exempli gratia (z łaciny: na przykład)


SJP.pl


e.i.

skrót od: eo ipso (z łaciny: tym samym, poprzez to)


SJP.pl


e.o.

skrót od: ex officio (z łaciny: z urzędu); ex off.


SJP.pl


e.p.

skrót od: en personne (we własnej osobie, osobiście)


SJP.pl


ea

babilońsko-asyryjska nazwa bóstwa Enki (bóg słodkiej wody, mądrości i rzemiosł)


SJP.pl

  • Ea – miasto i gmina w Kraju Basków (Hiszpania)
  • Eä – świat materialny w twórczości J.R.R. Tolkiena
  • Ea – asyryjsko-babilońskie imię sumeryjskiego boga mądrości Enkiego
  • Ea – dwuznak występujący w języku angielskim

Wikipedia


eads

Eads – miasto w Stanach Zjednoczonych, w stanie Kolorado, siedziba administracyjna hrabstwa Kiowa.

Wikipedia


eak

mit. gr. król Eginy


SJP.pl

Eak (także Ajakos; gr. Αἰακός Aiakós, łac. Aeacus) – w mitologii greckiej król Myrmidonów, sędzia zmarłych w Hadesie.

Uchodził za syna Zeusa i Eginy, za ojca Peleusa, Telamona i Fokosa, dziadka Achillesa oraz pradziadka Neoptolemosa. Urodził się na bezludnej wyspie, którą później nazwał imieniem swojej matki. Gdy uproszony Zeus zamienił żyjące na wyspie mrówki w ludzi, Ajakos został królem nowego ludu, Myrmidonów.

Wikipedia


ean

skrótowiec, rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) hand. rodzaj kodu towarowego; standard oznaczania towarów numeracją oraz odpowiadającym mu kodem kreskowym;

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Sześć godzin nocnego skanowania EAN-ów w OBI, może wykończyć każdego.

Wiktionary


earl

[czytaj: erl]
1. angielski średniowieczny tytuł feudalny;
2. osoba nosząca ten tytuł


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) członek arystokracji Zjednoczonego Królestwa, współcześnie o randze wyższej niż wicehrabia, lecz niższej niż markiz;

Wiktionary

Earl – najstarszy i pierwotnie najwyższy brytyjski tytuł feudalny, następnie arystokratyczny. Samo słowo wywodzi się ze skandynawskiego jarl (pierwotnie znaczyło to po prostu człowiek możny, potężny, bogaty, później było tytułem wodzów drużyny zbrojnej, namiestników królewskich, zarządców prowincji. W XIII wieku w Szwecji był to tytuł najwyższego urzędnika państwa). Encyclopædia Britannica wywodzi ten tytuł również od starofrancuskiego eorl, oznaczającego szlachcica, wojownika. Wprowadzony w Anglii w XI w. po najeździe duńskim w miejsce wcześniej używanego tytułu Ealdormana. Kontynentalnym odpowiednikiem earla jest hrabia (tłumaczony w jęz. ang. jako count, counte).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Obiecał on zbiegowi przywrócenie godności earla w zamian za poparcie dla własnej kandydatury na króla Anglii.

Wiktionary


eastern

film w konwencji westernu wyprodukowany w Europie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) film. gatunek filmów wschodnioeuropejskich nawiązujących stylistycznie do westernów, ale umiejscowionych we wschodnioeuropejskich realiach

Wiktionary

Miejscowości

Gminy w USA:

  • Eastern (ang. Eastern Township) – gmina w stanie Illinois, w hrabstwie Franklin
  • Eastern (ang. Eastern Township) – gmina w stanie Minnesota, w hrabstwie Otter Tail
  • Eastern (ang. Eastern Township) – gmina w stanie Nebraska, w hrabstwie Knox

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

 (1.1) western

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

źródła.

== eastern (język angielski.) ==

wymowa.

 IPA|ˈiːstən.

 audioUS|En-us-eastern.ogg.

znaczenia.

przymiotnik

 (1.1) wschodni

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

 (1.1) western

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

źródła.

== eastern (język angielski.) ==

wymowa.

 IPA|ˈiːstən.

 audioUS|En-us-eastern.ogg.

znaczenia.

przymiotnik

 (1.1) wschodni

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


eastre

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) mitgerm. bogini wiosny i płodności

Wiktionary


eastwood

[czytaj: istłut] nazwisko, m.in. Clinton Eastwood - amerykański aktor, reżyser, producent i kompozytor filmowy


SJP.pl

Miejscowości w USA:

  • Eastwood – jednostka osadnicza w stanie Luizjana, w parafii Bossier
  • Eastwood – jednostka osadnicza w stanie Michigan, w hrabstwie Kalamazoo

Miejscowości w Anglii:

  • Eastwood – miasto w Anglii, w hrabstwie Essex
  • Eastwood – miasto w Anglii, w hrabstwie Herefordshire
  • Eastwood – miasto w Anglii, w hrabstwie Nottinghamshire
  • Eastwood – miasto w Anglii, w hrabstwie West Yorkshire

Wikipedia


easyjet

linie lotnicze


SJP.pl


eawg

skrótowiec

 (1.1) = Euroazjatycka Wspólnota Gospodarcza

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) EAWG skupia sześć państw należących do WNP związanych unią celną.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛ‿a‿vu‿ˈɟɛ, AS: e‿a‿vu‿ǵe

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) EWG

Wiktionary


eb

marka piwa


SJP.pl

skrótowiec, rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) = marka piwa

 (1.2) = hist. epoka brązu

Wiktionary

  • EB – marka piwa
  • EB – Międzynarodowy Górski Szlak Przyjaźni Eisenach – Budapeszt
  • Choroba EB (łac. Epidermolysis Bullosa) – pęcherzowe oddzielanie się naskórka
  • EB/Streymur – farerski klub piłkarski
  • Eksabit – jednostka informacji

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

 

tłumaczenia.

źródła.

== EB (język angielski.) ==

wymowa.

znaczenia.

skrótowiec

 (1.1) = fiz. electron beam → wiązka elektronowa

odmiana.

przykłady.

Wiktionary


ebajk

rower wyposażony w silnik o napędzie elektrycznym; e-rower, e-bajk, e-bike, ebike


SJP.pl


ebay

[czytaj: ibej] internetowy portal aukcyjny


SJP.pl

eBay Inc. – przedsiębiorstwo prowadzące serwis aukcji internetowych. eBay został założony 3 września 1995 roku, przez Pierre’a Omidyara, obecnie działa w 37 krajach.

W skład koncernu wchodzi m.in. PayPal.Wcześniej w skład wchodził także Skype, który został kupiony 10 maja 2011 r. przez Microsoft.

Wikipedia


ebc

[czytaj: e-be-CE] skrót od: Europejski Bank Centralny


SJP.pl

skrótowiec

 (1.1) = ekon. Europejski Bank Centralny

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Hiszpania otrząsa się po trochu z kryzysu dzięki pożyczce przyznanej przez EBC.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɛ‿bɛ‿ˈt͡sɛ, AS: e‿be‿ce

Wiktionary

Powiązane:

 skr. ESBC

Wiktionary


ebd

skrótowiec

 (1.1) mot. korektor rozdziału siły hamowania

Wiktionary


ebedmelek

Ebedmelek (hebr. עֶבֶד-מֶלֶךְ ‘Eḇeḏmeleḵ; łac. Abdemelech) – postać biblijna z Starego Testamentu.

Etiopczyk, który był jednym z urzędników w pałacu króla Sedecjasza (VI wiek p.n.e.). Ponieważ uratował życie Jeremiaszowi, Bóg obiecał, że Ebedmelek nie zginie w czasie zburzenia Jerozolimy.

Występuje w Księdze Jeremiasza 38; 39, 16-18

Wikipedia


ebenezer

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) rzad. imię|polski|m.

Wiktionary


ebenista

specjalista wyrabiający meble artystyczne


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) stolarz-artysta, wytwórca mebli artystycznych;

 (1.2) hist. stolarz wytwarzający w XVI w. we Francji meble skrzyniowe z hebanu, a w czasach baroku i klasycyzmu rzemieślnik o najwyższych umiejętnościach, operujący skomplikowanymi metodami zdobniczymihasło [http://portalwiedzy.onet.pl/63633,,,,ebenista,haslo.html ebenista] w Onet Wiem Portal Wiedzy

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Mój wuj jest ebenistą, który produkuje rzeźbione meble na specjalne zamówienia.

 (1.2) Ebeniści stanowili odrębny od stolarzy zawód, a dekretem Ludwika XIV uzyskali prawo założenia pierwszego cechu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛbɛ̃ˈɲista, AS: ebẽńista

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ebenisteria ż., ebenistyka ż., heban m., ebonit m.

 przym. ebenistyczny, hebanowy, ebonitowy

Wiktionary


ebenisteria

produkcja luksusowych mebli, zwłaszcza z hebanu


SJP.pl


ebenistka

specjalistka wyrabiająca meble artystyczne


SJP.pl


eberhard

imię męskie


SJP.pl

Eberhard – imię męskie pochodzenia germańskiego. Powstało z od połączenia starogermańskich słów eber – "dzik" i hard – "dzielny".

Eberhard obchodzi imieniny 23 marca i 22 czerwca.

Wikipedia


eberhardostwo

Eberhard z małżonką; Eberhardowie


SJP.pl


eberhardowie

Eberhard z małżonką; Eberhardostwo


SJP.pl


eberhardowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Eberharda lub z nim związany


SJP.pl


eberhardt

[czytaj: Eberhart] nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Adam Eberhardt – polski politolog
  • Friedrich Eberhardt – niemiecki oficer
  • Grzegorz Eberhardt – polski pisarz, historyk, dziennikarz, felietonista, biograf, filmowiec
  • Henri Eberhardt – francuski kajakarz, olimpijczyk
  • Isabelle Eberhardt – szwajcarska podróżniczka i pisarka
  • Julian Eberhardt – polski inżynier, polityk, minister
  • Konrad Eberhardt – polski krytyk filmowy i literacki, eseista, tłumacz
  • Piotr Eberhardt – polski geograf

Wikipedia


ebert

nazwisko, m.in. Friedrich Ebert (1871-1925) - niemiecki polityk


SJP.pl

Ebert (Eberd, Ebbert) – odmiana herbu szlacheckiego Łuk.

Wikipedia


ebertowski

nazwisko


SJP.pl


ebi

zdrobnienie od: Euzebiusz (imię męskie)


SJP.pl

skrótowiec, rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) = ekon. Europejski Bank Inwestycyjny;

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Realizacja projektów finansowana jest przez państwa ISE oraz IBRD, EBOR, EBI i program PHARE.

Wiktionary


ebike

[czytaj: ebajk] rower wyposażony w silnik o napędzie elektrycznym; e-rower, e-bajk, ebajk, e-bike


SJP.pl


ebionita

członek sekty żydowsko-chrześcijańskiej, która upatrywała w Jezusie Chrystusie zwyczajnego tylko człowieka


SJP.pl


ebionitka

ebionita


SJP.pl

Patrz:

ebionita

ebisu

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) mitjap. jeden z siedmiorga bogów szczęścia z mitologii japońskiej, patron handlu i innych interesów, gejszy, rybaków oraz rolników;

Wiktionary

Ebisu (jap. 恵比須, 恵比寿, ゑびす, 夷, 戎) – w mitologii japońskiej jeden z siedmiu bogów szczęścia, bóg bogactwa, patron kupców, rybaków i rolników. Otaczany szczególną czcią przez osoby zajmujące się handlem, biznesem oraz gejsze jako dawca wszelkiej pomyślności. Rybacy modlą się do Ebisu, aby ten napędził obfitość ryb do ich sieci. Cześć oddają mu również rolnicy, prosząc o obfite zbiory.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Kapłani modlą się za jadalne węże i wszystkie ryby konsumowane przez człowieka, a w wioskach rybackich napotkać można posąg roześmianego, pucołowatego bożka Ebisu, który trzyma pod pachą czerwonego karpia, w drugiej zaś ręce dzierży wędkę.

Wiktionary


eblaicki

przymiotnik relacyjny

 (1.1) hist. związany z starożytnym królestwem Ebla

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) jęz. język eblaicki;

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Ebla

Wiktionary


eblis

w wierzeniach muzułmańskich: diabeł, szatan; iblis


SJP.pl


eboir

skrót od: Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju - międzynarodowa organizacja finansowa działająca w Londynie od roku 1991; EBOR


SJP.pl

skrótowiec

 (1.1) = ekon. Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju;

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɛbɔˈir, AS: eboir

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) EBOR

Wiktionary


ebola

rodzaj wirusa powodującego m. in. wirusową gorączkę krwotoczną


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) biol. takson wirusów występujących w Afryce;

Wiktionary

  • wirus Ebola – wirus z grupy (w randze rodziny) filowirusów, odkryty w 1976
  • Ebola – rzeka w Afryce
  • gorączka krwotoczna Ebola – choroba zakaźna: wirusowa gorączka krwotoczna

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Koordynator do walki z epidemią eboli (…), ogłosił dzisiaj, że na walkę z wirusem trzeba prawie miliard dolarów

Wiktionary


ebonik

afroamerykańska odmiana języka angielskiego


SJP.pl


ebonit

twardy, rogowy materiał otrzymywany w drodze wulkanizacji kauczuku naturalnego, (najczęściej) przy zastosowaniu dużych ilości siarki, o właściwościach izolacyjnych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) tworzywo sztuczne otrzymywane w wyniku wulkanizacji kauczuku z dużą ilością siarki, zwykle barwy czarnej lub ciemnobrązowej, posiada dobre właściwości izolacyjne;

Wiktionary

Ebonit (guma twarda, nazwa z gr. ebonos – heban) – tworzywo sztuczne otrzymywane w wyniku wulkanizacji naturalnego lub sztucznego kauczuku; gęstość 1,1–1,3 g/cm3. Należy do tworzyw kauczukowych z grupy duromerów.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ebonit to materiał wykorzystywany w elektrotechnice do różnych elementów.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. ebonitowy

 rzecz. ebenista mos.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) twarda guma

Wiktionary


ebonitowy

zrobiony z ebonitu


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący ebonitu, lub z niego wykonany

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ebonit mrz., ebenista mos.

Wiktionary


ebook

[czytaj: ibuk lub ebuk] e-book;
1. książka elektroniczna; e-książka;
2. urządzenie do czytania książek elektronicznych


SJP.pl

E-book, książka elektroniczna, publikacja elektroniczna, e-książka – publikacja elektroniczna, zapisana w odpowiednim formacie, możliwym do odczytania za pomocą komputerów, telefonów komórkowych czy też innych przystosowanych do tego urządzeń elektronicznych. E-booki składają się z tekstu, obrazów lub też połączenia obydwu elementów.

Wikipedia


ebookowy

ebook [czytaj: ibukowy]; e-bookowy


SJP.pl


ebor

Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju (ang. European Bank for Reconstruction and Development - EBRD), międzynarodowa organizacja finansowa działająca w Londynie od roku 1991; EBOiR


SJP.pl

skrótowiec w funkcji rzeczownika rodzaju męskiego

 (1.1) = ekon. Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju;

Wiktionary

Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju, EBOR (ang. European Bank for Reconstruction and Development, EBRD) – międzynarodowa instytucja finansowa, która została utworzona podczas obrad Rady Europejskiej w Strasburgu w dniach 8–9 grudnia 1989 roku.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Realizacja projektów finansowana jest przez państwa ISE oraz IBRD, EBOR, EBI i program PHARE.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈɛbɔr, AS: ebor

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) EBOiR

Wiktionary


ebrd

[czytaj: ibi-ar-DI] skrót od: European Bank for Reconstruction and Development - Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju


SJP.pl


ebro

rzeka w Hiszpanii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) geogr. rzeka w Hiszpanii;

 (1.2) geogr. miasto w USA w stanie Floryda

Wiktionary

Ebro (łac. Hiberus, hiszp. Ebro, wym. [ˈeβɾo]; arag., bask. Ebro; kat. Ebre, wym. [ˈeβɾə] lub [ˈeβɾe]) – najdłuższa rzeka w Hiszpanii, przepływająca przez północną część kraju.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Złowiliśmy dużo węgorzy przy ujściu rzeki Ebro do Morza Śródziemnego.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈɛbrɔ, AS: ebro

Wiktionary


ebulicja

dawniej: wrzenie, kipienie, powstawanie pęcherzy


SJP.pl


ebuliometr

przyrząd do mierzenia temperatury wrzenia


SJP.pl

Ebuliometr – przyrząd do oznaczania temperatury wrzenia, skonstruowany przez Wojciecha Świętosławskiego.

Aparat ten umożliwia wyznaczenie temperatury wrzenia z dokładnością do 0,001 °C. Zbudowany jest z szerszej rurki z grzejnikiem (E), naczynia(D), rozszerzenia z wtopioną probówką przystosowanym do umieszczenia termometru(C), rurki łączącej oba ramiona, chłodnicy zwrotnej(A), kroplomierza(B) i kranika spustowego(F).

Wikipedia


ebuliometria

sposób mierzenia ciśnienia osmotycznego roztworów na podstawie podwyższenia ich temperatury wrzenia


SJP.pl

Wikipedia


ebuliometryczny

przymiotnik relacyjny

 (1.1) fiz. związany z ebuliometrem lub ebuliometrią, dotyczący ebuliometru lub ebuliometrii

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ebuliometr mrz., ebuliometria ż.

Wiktionary


ebulioskop

przyrząd do oznaczania masy cząsteczkowej substancji


SJP.pl


ebulioskopowy

związany z ebulioskopem


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z ebulioskopem, dotyczący ebulioskopu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ebulioskop mrz., ebulioskopia ż.

Wiktionary


ebur

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) stpol. kość słoniowa

Wiktionary

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

 (1.1) abur

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

współczesna.

tłumaczenia.

źródła.

== ebur (esperanto (morfem).) ==

wymowa.

znaczenia.

morfem|eo.

 (1.1) kość słoniowa

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈɛbur, AS: ebur

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) abur

Wiktionary


eburyn

sztuczny materiał utworzony z gumy tragantowej, mączki kostnej i substancji koloryzującej


SJP.pl


ecaille

[czutak: ekaI] nieregularne farbowanie cienkich pasemek włosów na odcień jaśniejszy o kilka tonów


SJP.pl

L’Écaille – miejscowość i gmina we Francji, w regionie Grand Est, w departamencie Ardeny.

Według danych na rok 1990 gminę zamieszkiwało 118 osób, a gęstość zaludnienia wynosiła 13 osób/km².

Wikipedia


ecard

firma zajmująca się rozliczeniami płatności online


SJP.pl


ecco

duńska firma obuwnicza


SJP.pl

ECCO Sko A/S – duńskie przedsiębiorstwo zajmujące się produkcją obuwia, założone w 1963 roku w Bredebro przez Karla Toosby.

Obecnie posiada ponad 3000 sklepów na całym świecie, w których są sprzedawane buty męskie, damskie i dziecięce. Firma wytwarza około 12 milionów par butów rocznie w fabrykach zlokalizowanych w:

  • Holandii,
  • Indonezji,
  • Portugalii,
  • Tajlandii,
  • Indiach,
  • ChRL.

Wikipedia


ech

eh; wyraz oznaczający rezygnację, zniechęcenie itp.


SJP.pl

wykrzyknik

 (1.1) wykrzyknienie służące wyrażaniu stanów uczuciowych, takich jak m.in.: zniechęcenie, rozgoryczenie, lekceważenie, bezsilność

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wiesz, że Zbychu siedzi za rozbój? Ech, niedaleko pada jabłko od jabłoni!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɛx, AS: eχ

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 etym|prasłow.

uwagi.

 (1.1) inna pisownia ech

tłumaczenia.

 (1.1) zobtłum|eh.

źródła.

== ech (język luksemburski.) ==

wymowa.

 audio|Lb-ech.ogg.

znaczenia.

zaimek osobowy

 (1.1) ja

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


echa

1. powtórzenie dźwięku spowodowane odbiciem fali akustycznej, pogłos
2. przenośnie: wspomnienie rzeczy dawnych;
3. przenośnie: oddźwięk, reperkusja, reakcja na coś


SJP.pl


echał

szafa do przechowywania zwojów Tory


SJP.pl

Echał (z hebr. ‏היכל‎ hejchal dosł. „pałac; Świątynia Jerozolimska”) – w karaimskiej kienesie szafa ołtarzowa służąca do przechowywania zwojów Tory.

Echał, jeden z najważniejszych elementów wyposażenia głównej sali modlitwy, umieszczony jest zgodnie z zasadami religii karaimskiej na ścianie skierowanej w stronę Ziemi Świętej, tzn. w Europie na ścianie południowej. Kształt, oprawa szafy oraz ornamenty zdobiące zależne są od epoki i kraju, w których zostały wykonane.

Wikipedia


eche

rzadko:
1. wykrzyknik oznaczający zgodę, przytaknięcie; yhy, ehe, mhm;
2. wykrzyknik naśladujący odgłos kasłania, chrząkania itp.; ekhem, hm


SJP.pl


echeweria

roślina ozdobna z rodziny gruboszowatych; eszeweria, eczeweria


SJP.pl


echidna

Echidna (gr. Ἔχιδνα Echidna, łac. Echidna, „Żmija”) – potwór w mitologii greckiej, o ciele w połowie młodej kobiety, w połowie cętkowanego węża. Miała czarne oczy, przerażający wygląd i była stale żądna krwi, żywiła się ludzkim mięsem. Hezjod pisze o niej [Theog. 304]:

Wikipedia


echin

dolna część głowicy doryckiej i toskańskiej, łącząca trzon kolumny z abakusem kapitelu; echinus


SJP.pl


echinacea

roślina lecznicza z rodziny astrowatych; jeżówka


SJP.pl

Jeżówka (Echinacea Moench) – rodzaj roślin z rodziny astrowatych. Należy do niego 9 gatunków. Rośliny te występują naturalnie w Ameryce Północnej w południowej Kanadzie oraz w środkowej i wschodniej części Stanów Zjednoczonych. Zasiedlają suche i mokre siedliska w obrębie prerii. Jako introdukowane rosną w Ameryce Środkowej i Południowej, w Europie i Azji. W Polsce spotykane tylko w uprawie.

Wikipedia


echinit

kopalna skamienielina skorupiaków i jeżowców morskich


SJP.pl


echinocereus

Echinocereus Engelm. – rodzaj sukulentów z rodziny kaktusowatych (Cactaceae). Gatunkiem typowym jest [: E. viridiflorus Engelm.

Wikipedia


echinokaktus

roślina z rodziny kaktusowatych o kulistych łodygach opatrzonych kolcami


SJP.pl

Echinokaktus (Echinocactus Link & Otto) – rodzaj roślin z rodziny kaktusowatych, obejmujący 16 gatunków. Gatunkiem typowym jest: E. platyacanthus Link et Otto. Nazwa pochodzi od starogreckiego słowa „ἐχῖνος” (echinos), oznaczającego jeża.

Wikipedia


echinokok

tasiemiec pasożytujący w jelicie psa, w formie larwalnej może występować także u bydła i u człowieka


SJP.pl


echinokokoza

choroba pasożytnicza ludzi i zwierząt, wywoływana przez larwy tasiemca bąblowcowego; bąblowica


SJP.pl

Bąblowica, echinokokoza (łac. echinococcosis cystica) – pasożytnicza choroba odzwierzęca wywoływana przez onkosfery różnych gatunków bąblowców (Echinococcus), głównie tasiemca bąblowcowego (E. granulosus) oraz bąblowca wielojamowego (E. multilocularis), a w niektórych regionach również: E. canadensis, E. equinus, E. felidis, E. oligarthrus, E. ortleppi, E. shiquicus oraz E. vogeli.

Wikipedia


echinus

dolna część głowicy doryckiej i toskańskiej, łącząca trzon kolumny z abakusem kapitelu; echin


SJP.pl

Echinus (łac.; gr. echínos) – lekko wygięty element architektoniczny pod abakusem kapitelu kolumny w porządku doryckim lub toskańskim.

Ma kształt podobny do płaskiej poduszki. Można spotkać się z użyciem tego określenia w odniesieniu do dolnej części głowicy w porządku jońskim.

Wikipedia


echmea

roślina z rodziny bromeliowatych


SJP.pl

Echmea (Aechmea) – rodzaj roślin z rodziny bromeliowatych (Bromeliaceae), nazywanych także ananasowatymi. Należy do niego ok. 170 gat. z Ameryki Południowej i Ameryki Środkowej. Zaliczane tu rośliny są suchoroślami lub epifitami.

Wikipedia


echnaton

władca starożytnego Egiptu (faraon) z XVIII dynastii; Amenhotep IV


SJP.pl

Amenhotep IV, także Amenophis IV (Achenaton, Echnaton) – władca starożytnego Egiptu (faraon) z XVIII dynastii, reformator religijny, twórca religii monoteistycznej opartej na kulcie boga Atona.

Echnatona uważa się za autora hymnu do Atona.

Wikipedia


echo

1. powtórzenie dźwięku spowodowane odbiciem fali akustycznej, pogłos
2. przenośnie: wspomnienie rzeczy dawnych;
3. przenośnie: oddźwięk, reperkusja, reakcja na coś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) akust. powtórzenie dźwięku słyszalne wskutek odbicia się go od oddalonej powierzchni;

 (1.2) akust. elektron. sztuczny efekt echa (1.1) uzyskany elektronicznie

 (1.3) przen. nawiązanie do czegoś z przeszłości

Wiktionary

Echo – fala akustyczna odbita od przeszkody i docierająca do obserwatora po zaniku wrażenia słuchowego fali docierającej bezpośrednio. Wrażenie echa pojawia się, gdy opóźnienie pomiędzy falą bezpośrednią a falą odbitą jest większe niż 100 ms. Przy krótszym opóźnieniu ma się do czynienia z pogłosem.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Lubię rozmawiać z echem w górach.

 (1.1) Lecz nikt samotny w dolinie albo też gdzie pomiędzy górami i w zaroślach, nie ośmiela się budzić echo uśpione, w mniemaniu, że ono pochodzi od duchów przeciwko człowiekowi.

 (1.4) Jedno jest pewne, sprawa nie przejdzie bez echa.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈɛxɔ, AS: eχo

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. praecho n.

 przym. echowy

Wiktionary


echoencefalograf

aparat badający metodą echoencefalografii, zapisujący wynik badania


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) med. elektroniczny aparat ultradźwiękowy służący do badań neurologicznych mózgu;

Wiktionary

Echoencefalograf – elektroniczny aparat ultradźwiękowy służący do badań neurologicznych mózgu. Stosowany jest w diagnostyce w celu umiejscowienia zmian chorobowych, urazów, nowotworów występujących w obrębie mózgu.

Składa się z jednej lub dwóch głowic ultradźwiękowych, układów sterujących oraz monitora (ekranu) umożliwiającego wizualizację.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. echoencefalogram m., echoencefalografia ż.

 przym. echoencefalograficzny

Wiktionary


echoencefalografia

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. metoda diagnostyki neurologicznej

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. echoencefalogram m., echoencefalograf m.

 przym. echoencefalograficzny

Wiktionary


echoencefalogram

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) med. wynik pracy echoencefalografu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. echoencefalograf m., echoencefalografia ż.

 przym. echoencefalograficzny

Wiktionary


echoencefaloskop

urządzenie rejestrujące zapis pracy mózgu


SJP.pl


echogeniczny

zdolny do odbijania fal dźwiękowych o wysokiej częstotliwości


SJP.pl


echograf

przyrząd rejestrujący sygnał echa akustycznego


SJP.pl

Echograf – echosonda z urządzeniem zapisującym. Zapis z echografu to echogram, zaś metoda badania odległości echografem to echografia.

Wikipedia


echografia

dziedzina techniki zajmująca się uzyskiwaniem informacji o badanych obiektach za pomocą analizy echa akustycznego


SJP.pl


echogram

zapis, przeważnie w formie graficznej, dokonany przez echograf


SJP.pl

Echogram

  • zapis z echografu
  • obraz oscyloskopowy odbicia ultradźwięków w miejscu zróżnicowania tkanki
    – zobacz też: ultrasonograf, ultrasonogram

Wikipedia


echokardiograf

aparat badający metodą echokardiografii


SJP.pl


echokardiografia

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. metoda badania serca przy zastosowaniu ultradźwięków;

Wiktionary

Echokardiografia, echo serca, USG serca, ultrasonokardiografia – UKG – technika diagnostyki obrazowej polegająca na badaniu struktur serca i dużych naczyń krwionośnych za pomocą ultradźwięków (ultrasonografia). Zwykle stosuje się ultradźwięki o częstotliwości od 1 do 10 MHz. Na ekranie monitora uzyskuje się obraz powstający w wyniku odbicia fali ultradźwiękowej od badanych struktur. Obraz można zarejestrować na płycie DVD lub wydrukować.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌɛxɔkardʲjɔˈɡrafʲja, AS: eχokardʹi ̯ografʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. echokardiograf mrz., echokardiogram mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) UKG, ultrasonokardiografia, echo serca

Wiktionary


echokardiogram

wynik badania zwanego echokardiografia


SJP.pl


echolalia

1. mimowolne, automatyczne powtarzanie zasłyszanych słów i dźwięków bezpośrednio po ich usłyszeniu, występujące u dzieci i u osób chorych psychicznie;
2. w językoznawstwie: powtarzanie wyrazów jako główna zasada organizacji wypowiedzi, niepodlegająca regułom syntaktycznym i semantycznym danego języka, np. w refrenach, przyśpiewkach ludowych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) psych. zaburzenie psychiczne polegające na powtarzaniu słów wypowiedzianych lub usłyszanych;

 (1.2) liter. powtarzanie słów, dające efekty dźwiękowe;

Wiktionary

  • echolalia w literaturze
  • echolalia w psychiatrii

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Echolalia jest cechą charakterystyczną dla autyzmu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛxɔˈlalʲja, AS: eχolalʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. echolalizowanie n.

 czas. echolalizować ndk.

 przym. echolaliczny

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. echolalizowanie n.

 czas. echolalizować ndk.

 przym. echolaliczny

frazeologia.

etymologia.

 (1.1-2) etym|gr|ἠχώ|λαλιά. → echo, dźwięk + mowa

uwagi.

 

 wikicytaty.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) echolalia

* bułgarski: (1.1) ехолалия ż.

* fiński: (1.1) kaikupuhe

* francuski: (1.1) écholalie ż.

* hiszpański: (1.1) ecolalia ż.

* islandzki: (1.1) bergmálstal n.

* niderlandzki: (1.1) echolalie ż.

* niemiecki: (1.1) Echolalie ż.

* nowogrecki: (1.1) ηχολαλία ż.

* portugalski: (1.1) ecolalia ż.

* rosyjski: (1.1) эхолалия ż.

* rumuński: (1.1) ecolalie ż.

* słowacki: (1.1) echolália ż.

* szwedzki: (1.1) ekolali w.

* turecki: (1.1) ekolali

* ukraiński: (1.1) ехолалія ż.

* włoski: (1.1) ecolalia ż.

źródła.

== echolalia (język angielski.) ==

wymowa.

 audio|LL-Q1860 (eng)-Flame, not lame-echolalia.wav.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) psych. echolalia

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


echolokacja

wyznaczanie położenia obiektów na podstawie odbitego od nich echa akustycznego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zool. metoda stosowana przez niektóre zwierzęta polegająca na określaniu położenia przeszkód lub poszukiwanych obiektów w otoczeniu z użyciem zjawiska echa akustycznego;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Niektóre nietoperze mają o wiele większą kontrolę nad echolokacją niż wcześniej sądzono.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. echolokator m.

 przym. echolokacyjny

 przysł. echolokacyjnie

Wiktionary


echolokacyjny

związany z echolokacją


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z echolokacją, dotyczący echolokacji

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. echolokacja ż., echolokator m.

 przysł. echolokacyjnie

Wiktionary


echolokator

urządzenie wyznaczające położenie obiektów na podstawie sygnałów dźwiękowych odbitych od tych obiektów


SJP.pl


echolokować

wyznaczać położenie obiektów na podstawie odbitego od nich echa akustycznego


SJP.pl


echolot

1. przyrząd do pomiaru głębokości wód; echometr, echomierz, echosonda, sonda echowa;
2. przyrząd radiotechniczny do określania miejsca ławicy ryb przy pomocy ultradźwięków


SJP.pl


echometr

przyrząd do pomiaru głębokości wód; echolot, echomierz, echosonda, sonda echowa


SJP.pl

Echosonda – urządzenie do pomiaru głębokości wody oraz odległości od unoszących się w niej ciał stałych. Odległości te oblicza się mierząc czas powrotu dźwięku odbitego od dna, przeszkody, okrętu podwodnego, ławicy ryb itp. W praktyce morskiej, przez słowo sondowanie rozumie się mierzenie głębokości, dawniej wykonywane ręcznie za pomocą ołowianki. Natomiast słowo echosonda wskazuje na użycie fal dźwiękowych w celu określenia aktualnej głębokości.

Wikipedia


echomierz

przyrząd do pomiaru odległości, głębokości, rozmiarów różnych ciał, wykorzystujący zjawisko odbicia fal od badanego obiektu; echosonda


SJP.pl


echomimia

powtarzanie przez chorego ruchów mimicznych zauważonych u osób z najbliższego otoczenia


SJP.pl

Echomimia - patologiczne naśladowanie mimiki oraz gestów ujrzanych u innych osób. Jest ono objawem niektórych zaburzeń psychicznych.

Wikipedia


echopraksja

powtarzanie przez chorych psychicznie gestów i ruchów zauważonych u innych osób


SJP.pl

Echopraksja – automatyczne powtarzanie zaobserwowanych ruchów wykonywanych przez inne osoby. Występuje w upośledzeniu umysłowym, katatonii, otępieniu.

Wikipedia


echoskop

aparat służący do badania i obserwacji na ekranie czynności serca


SJP.pl


echosonda

przyrząd do pomiaru odległości, głębokości, rozmiarów różnych ciał, wykorzystujący zjawisko odbicia fal od badanego obiektu; echomierz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) techn. urządzenie do pomiarów podwodnych wykorzystujące echolokację;

Wiktionary

Echosonda – urządzenie do pomiaru głębokości wody oraz odległości od unoszących się w niej ciał stałych. Odległości te oblicza się mierząc czas powrotu dźwięku odbitego od dna, przeszkody, okrętu podwodnego, ławicy ryb itp. W praktyce morskiej, przez słowo sondowanie rozumie się mierzenie głębokości, dawniej wykonywane ręcznie za pomocą ołowianki. Natomiast słowo echosonda wskazuje na użycie fal dźwiękowych w celu określenia aktualnej głębokości.

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) echometr

Wiktionary


echowy

związany z echem


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z echem, dotyczący echa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. echo n., praecho n.

Wiktionary


eci-peci

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) żart. pieniądze

Wiktionary


ecie-pecie

potocznie o plotkowaniu, niezobowiązującym rozmawianiu bez istotnego tematu


SJP.pl


ecik

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. poufała forma imienia Edward

Wiktionary

Marian Janoszka (ur. 6 stycznia 1961 w Świerklańcu) – polski piłkarz grający na pozycji napastnika oraz trener piłkarski.

Swoją karierę zaczął w 1977 jako piłkarz Ruchu Radzionków, gdzie grał nieprzerwanie do 1989, kiedy to przeniósł się na jeden sezon do SV Senftenberg i ponownie wrócił do Radzionkowa. W 1992 odszedł do GKS Katowice, z którym w 1993 zdobył Puchar Polski. W 1995 ponownie wrócił do Ruchu Radzionków, z którym występował w ekstraklasie, a w 2002 przeszedł do Sparty Lubliniec, potem do GKS-u Tychy. W 2004 przeniósł się do Strażaka Mierzęcice.

Wikipedia


ecjum

narząd rozmnażania rdzowców (grzybów z typu podstawczaków), zawierający zarodniki; ecydium


SJP.pl

Ecjum (l. mn. ecja, łac. aecium), ecidium lub ecidiosorus – wytwór grzybni, w którym wytwarzane są zarodniki zwane ecjosporami. Występuje u grzybów z rzędu rdzowców Pucciniales. Ecjum, podobnie jak grzybnia z której powstało, jest diploidalne, a jego strzępki są dwujądrowe; jedno jądro jest (+), drugie (-)

Wikipedia


eckhart

nazwisko, m.in. Aaron Eckhart - amerykański aktor


SJP.pl


eckstein

[czytaj: eksztajn] nazwisko


SJP.pl

  • Bernhard Eckstein (ur. 21 sierpnia 1935 w Zwickau, zm. 2017) – były niemiecki kolarz szosowy reprezentujący NRD.
  • Emma Eckstein (ur. 28 stycznia 1865, zm. 30 lipca 1924) – wczesna pacjentka Sigmunda Freuda.
  • Ernst Eckstein (ur. 1897, zm. 8 maja 1933 we Wrocławiu) – adwokat niemiecki, członek i jeden z przywódców wrocławskiego oddziału SPD,
  • Franz Eckstein (ur. ok. 1689, zm. 1741) – malarz.
  • Sebastian Eckstein - malarz, aktywny w Polsce w XVIII w.

Wikipedia


eclipse

[czytaj: eKLIPS]
1. samochód typu Mitsubishi Eclipse;
2. samochód typu Hyundai Eclipse


SJP.pl

Eclipse – platforma (framework) napisana w 2004 roku w Javie do tworzenia aplikacji typu rich client. Na bazie Eclipse powstało zintegrowane środowisko programistyczne do tworzenia programów w Javie, które jest razem z tą platformą rozpowszechniane.

Projekt został stworzony przez firmę IBM, a następnie udostępniony na zasadach otwartego oprogramowania. W chwili obecnej jest on rozwijany przez Fundację Eclipse.

Wikipedia


ecmc

Congregatio Eremitarum Camaldulensium Montis Coronae, zakon kamedułów


SJP.pl


eco

[czytaj: eko] nazwisko obce


SJP.pl

  • Umberto Eco – włoski pisarz, felietonista, profesor semiotyki, autor powieści Imię róży
  • Encyklopedia otwarć szachowych (ang. Encyclopaedia of Chess Openings, ECO)
  • Organizacja Współpracy Gospodarczej (ang. Economic Cooperation Organization, ECO)
  • Eco - proponowana nazwa wspólnej waluty krajów Afryki Zachodniej

Wikipedia


ecodrajwing

[czytaj: ekodrajwing] potocznie: prowadzenie samochodu w sposób zużywający mniej paliwa i ograniczający wydzielanie szkodliwych spalin; ekojazda, ecodriving, ekodriving, ekodrajwing


SJP.pl


ecodrajwingowy

ecodrajwing [czytaj: ekodrajwingowy]; ecodrivingowy, ekodrajwingowy, ekodrivingowy


SJP.pl


ecodriving

[czytaj: ekodrajwing] potocznie: prowadzenie samochodu w sposób zużywający mniej paliwa i ograniczający wydzielanie szkodliwych spalin; ekojazda, ekodriving, ecodrajwing, ekodrajwing


SJP.pl


ecodrivingowy

ecodriving [czytaj: ekodrajwingowy]; ecodrajwingowy, ekodrajwingowy, ekodrivingowy


SJP.pl


ecopack

[czytaj: ekopak] kartonowe opakowanie na płytę kompaktową lub DVD; ekopack


SJP.pl


écossaise

[czytaj: ekosez] ekoseza;
1. ludowy szybki taniec angielski;
2. muzyka do tego tańca


SJP.pl

Écossaise (ekoséz) − dawny taniec szkocki w takcie 2/4, w XIX wieku stał się modnym tańcem salonowym. Był popularny we Francji i Wielkiej Brytanii pod koniec XVIII wieku i na początku XIX. Jako forma muzyczna taniec ten został również przyjęty przez niektórych kompozytorów jak:

  • Franz Schubert
  • Ludwig van Beethoven
  • Fryderyk Chopin
  • Claude Debussy

Wikipedia


écru

[czytaj: eKRI]
1. kolor biały z żółtawym odcieniem;
2. będący koloru białego z żółtawym odcieniem


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) kolor żółtoszary, naturalny kolor płótna

przymiotnik

 (2.1) żółtoszary

przysłówek

 (3.1) żółtoszaro

Wiktionary

Beżowy – jasna, żółtawobrązowa barwa, koloru mlecznej kawy.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Écru wydawało mu się nieco zbyt smutne, wybrał błękit.

 (2.1) Kupiła szal écru.

 (3.1) Pomalujmy przedpokój na écru.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kość słoniowa

 (2.1) żółtoszary, kremowy

Wiktionary


ecs

skrót od: Europejskie Centrum Solidarności


SJP.pl


ecstasy

[czytaj: EKStazy] ekstazy, extasy, ekstaza, extazy;
1. syntetyczny narkotyk będący pochodną amfetaminy, środek psychoaktywny nielegalny w Polsce;
2. potocznie: tabletka zawierająca ten narkotyk


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) pot. tabletki z jedną z odmian amfetaminy;

Wiktionary

3,4-Metylenodioksymetamfetamina, MDMA, ecstasy, XTC – organiczny związek chemiczny, drugorzędowa amina, pochodna fenyloetyloaminy. Półsyntetyczna substancja psychoaktywna wykazująca działanie empatogenne, euforyczne i psychodeliczne.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. ekstaza ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) MDMA, XTC

Wiktionary


ecstazy

[czytaj: EKStazy] syntetyczny narkotyk będący pochodną amfetaminy, środek psychoaktywny nielegalny w Polsce; potoczna nazwa tabletek zawierających ten narkotyk; ekstazy, extazy


SJP.pl


ecu

[czytaj: eKI albo eKÜ] jednostka monetarna Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej używana w międzynarodowych rozliczeniach finansowych, w roku 1999 zastąpiona wspólną walutą - euro; ECU


SJP.pl

  • ECU – kod Ekwadoru w standardzie ISO 3166-1
  • écu – moneta francuska
  • European Currency Unit (skrót: ECU) – jednostka rozliczeniowa w Europejskim Systemie Monetarnym
  • Euroazjatycka Unia Celna (skrót: ECU) – unia celna Białorusi, Kazachstanu i Rosji
  • European Chess Union (skrót: ECU) – Europejska Unia Szachowa
  • Uniwersytet Edith Cowan (skrót: ECU) – australijska szkoła wyższa
  • Engine Control Unit (skrót: ECU) – sterownik silnika

Wikipedia


ecydium

narząd rozmnażania rdzowców (grzybów z typu podstawczaków), zawierający zarodniki; ecjum


SJP.pl


eczeweria

roślina ozdobna z rodziny gruboszowatych; eszeweria


SJP.pl


ed

zdrobnienie od: Edward (imię męskie); Edek, Edzio, Eduś


SJP.pl

ed – standardowy edytor wierszowy systemu UNIX. ed przyjmuje, że tekst podlegający obróbce podzielony jest na wiersze i pozwala jedynie na modyfikacje wskazanych wierszy tekstu za pomocą poleceń wydawanych programowi w trybie interaktywnym, w podobny sposób jak w wierszu poleceń systemu DOS czy UNIX. Zmusza to użytkownika do operowania numerami wierszy tekstu.

Wikipedia


ed.

skrót od: editio (z łaciny: edycja, wydanie)


SJP.pl


edaficzny

wchodzący w skład edafonu; związany z właściwościami odżywczymi gleby


SJP.pl


edafon

ogół drobnych organizmów żyjących w powierzchniowych warstwach gleby oraz wpływających na jej strukturę i żyzność


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) biol. ogół drobnych organizmów żyjących w powierzchniowych warstwach gleby;

Wiktionary

Edafon – ogólna nazwa wszystkich organizmów żywych, żyjących w przypowierzchniowej części gleby. Zalicza się do nich mikroorganizmy, zwierzęta takie jak pierścienice, nicienie, larwy owadów oraz glony. Stanowi on około 5% objętości gleby.

Edafon jest głównym ogniwem cyklu przemiany materii organicznej w przyrodzie na lądzie, gdyż głównie jest on destruentami, czyli odpowiada za rozkład i mineralizację zarówno szczątków organizmów, jak i ich produktów przemiany materii. Jest jednocześnie najważniejszym z biotycznych czynników glebowych. Stąd obieg materii organicznej na lądzie można określić jako:edafon – roślina – zwierzę – edafon.W najwęższym pojęciu za edafon uważa się mikroorganizmy oraz drobne zwierzęta (do owadów), które na stałe lub w pewnym okresie swojego życia przebywają w glebie jako swoim naturalnym środowisku. Są to m.in. bakterie, glony, grzyby, pierwotniaki, pierścienice (głównie dżdżownice i wazonkowce), pajęczaki (głównie roztocze), nicienie, wije, owady bezskrzydłe oraz wiele larw owadów uskrzydlonych. W pojęciu szerszym do edafonu zalicza się wszelkie organizmy żywe żyjące we wnętrzu gleby, włącznie z drobnymi kręgowcami, a w tym nawet ssakami, jak myszy czy krety. W najszerszym pojęciu za edafon uważa się całość materii ożywionej w glebie, łącznie z podziemnymi częściami roślin naziemnych.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ɛˈdafɔ̃n, AS: edafõn

Wiktionary

Powiązane:

 przym. edaficzny

Wiktionary


edafozaur

gad ssakokształtny, występujący w erze późnego karbonu


SJP.pl

Edafozaur (Edaphosaurus) – rodzaj roślinożernych synapsydów z rzędu pelykozaurów.

Wikipedia


edam

gatunek podpuszczkowego sera dojrzewającego, pochodzącego z okolic holenderskiego miasta Edam


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. miasto w Holandii, w prowincji Holandia Północna;

Wiktionary

  • Edam – rodzaj sera
  • Edam – miasto w Holandii

Wikipedia

Powiązane:

 przym. edamski

 rzecz. edamski mrz.

Wiktionary


edamame

gotowane strączki zielonej soi używane w kuchni japońskiej


SJP.pl

Edamame (jap. 枝豆 eda-mame) – gotowane w strączkach ziarna młodej fasoli sojowej (Glycine max.).

Edamame to rodzaj japońskiego dania z niedojrzałych ziaren soi w strąkach, gotowanych w wodzie lub na parze. Częsty dodatek do potraw pochodzenia rodzimego (washoku, nihon-ryōri, nihon-shoku) lub przystawka do napojów alkoholowych, jak piwo czy shōchū.

Wikipedia


edamski

1. Edam (miasto w Holandii);
2. ser edamski - gatunek sera podpuszczkowego, produkowanego na bazie receptury holenderskiego sera edam


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z Edamem, dotyczący Edamu

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) kulin. skrócenie od|ser edamski.

Wiktionary

Ser edamski – gatunek sera podpuszczkowego, produkowanego w Polsce, na bazie receptury holenderskiego sera Edammer. Jest on jednym z najbardziej tłustych serów żółtych.

W XIX wieku produkowany na ziemiach polskich ser wzorowany na edamskim dał początek lechickiemu (litewskiemu lub nowogródzkiemu).

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. Edam m., edam m.

Wiktionary


edb

skrótowiec w funkcji rzeczownika rodzaju nijakiego

 (1.1) = eduk. edukacja dla bezpieczeństwa (przedmiot szkolny)

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Z testu z EdB dostałem tym razem pionę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ɛ‿dɛ‿ˈbɛ, AS: e‿de‿be

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) EDB

Wiktionary


edda

najstarszy zabytek literatury skandynawskiej, dzielący się na: Eddę starszą (Edda poetycka lub Edda Saemunda) złożoną z pieśni oraz Eddę młodszą (Edda prozaiczna lub Edda Snorriego) złożoną m.in. ze zbioru reguł poetyckich


SJP.pl

  • Edda – imię żeńskie
  • Edda starsza (Edda poetycka) – najstarszy zabytek literatury islandzkiej
  • Edda młodsza (Edda prozaiczna) – późniejsza wersja tej opowieści
  • Edda (isl. Edduverðlaunin) – najważniejsza islandzka nagroda filmowa i telewizyjna
  • Edda Művek – węgierska grupa muzyczna

Wikipedia


eddie

  • Eddie – maskotka brytyjskiego zespołu heavymetalowego Iron Maiden zaprojektowana przez Dereka Riggsa.
  • Eddie – amerykański film z 1996 roku w reżyserii Steve’a Rasha
  • Eddie – anglojęzyczne zdrobnienie od imienia Edward
  • Eddie – nagroda Stowarzyszenie Amerykańskich Montażystów Filmowych

Wikipedia


eddington

nazwisko, m.in. Arthur Stanley Eddington (1882-1944) - brytyjski astrofizyk


SJP.pl

Miejscowości w USA
  • Eddington – jednostka osadnicza w stanie Pensylwania, w hrabstwie Bucks
  • Eddington – miasto w stanie Maine, w hrabstwie Penobscot
Miejscowości w Australii
  • Eddington – miejscowość w stanie Wiktoria

Wikipedia


edek

zdrobnienie od: Edward (imię męskie); Eduś, Edzio, Ed


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m. zdrobn. od: Edward

Wiktionary

Edek – bohater dramatu Tango Sławomira Mrożka, zwany też Partnerem z wąsikiem.

Człowiek prymitywny, naturalny, brak mu kultury osobistej i obycia (co fascynuje Stomila). Jest on partnerem do kart Eugenii i kochankiem Eleonory.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Nigdy nie zatrudniłbym Edka jako listonosza.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Eduś mos., Edward mos., Edwarda ż., Edwardowo n., Edwardów mrz., Edzik mos., Edzio mos., Edziu mos.

 przym. edwardiański, Edwardowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Edward; zdrobn. Eduś, Edzik, Edzio, Edziu

Wiktionary


edelman

nazwisko


SJP.pl

Osoby
  • Alina Margolis-Edelman – polska lekarka i działaczka społeczna
  • Daniel Edelman – amerykański przedsiębiorca, założyciel Edelman
  • Dżoj (Josifowna) Edelman – rosyjski językoznawca
  • Fanny Edelman – argentyński komunista i feministka
  • Gerald Edelman – amerykański biolog molekularny i biochemik, laureat Nagrody Nobla (1972)
  • Herb Edelman – amerykański aktor
  • Julian Edelman – amerykański piłkarz
  • Marek Edelman – polski działacz polityczny i społeczny, lekarz kardiolog, jeden z przywódców powstania w getcie warszawskim
  • Marian Wright Edelman – amerykańska działacz na rzecz praw dziecka
  • Murray Edelman – amerykański politolog
  • Paweł Edelman – polski operator filmowy
  • Randy Edelman – amerykański kompozytor i dyrygent
  • Tomasz Edelman – polski operator filmowy, pedagog

Wikipedia


edeltruda

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) rzad. imię|polski|ż.;

Wiktionary

Edeltruda, Edeltrauda – imię żeńskie pochodzenia staro-wysoko-niemieckiego, nienotowane w Polsce w średniowieczu; obecnie występuje w zauważalnym stopniu w Polsce na obszarach zamieszkiwanych przez mniejszość niemiecką. Imię to powstało z połączenia członów adal – 'szlachetny ród' oraz trud – 'siła, potęga' i stanowi późniejszą wersję niemieckiego imienia Adeltraud.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Mam na imię Edeltruda i jestem masażystką z Gorlic.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛdɛlˈtruda, AS: edeltruda

Wiktionary


eden

przenośnie: miejsce najwyższej szczęśliwości; raj, eldorado, arkadia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) bibl. raj, ogród rajski;

 (1.2) geogr. toponim, nazwa szeregu miast i miejscowości na świecie

 (1.3) geogr. nazwa kilku rzek na świecie

Wiktionary

  • Eden – biblijny raj
  • Eden – biblijny rajski ogród

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Mieszkałeś w Edenie, ogrodzie Bożym; / okrywały cię wszelkiego rodzaju szlachetne kamienie: / rubin, topaz, diament, / tarszisz, onyks, beryl, / szafir, karbunkuł, szmaragd, / a ze złota wykonano okrętki / i oprawy na tobie, przygotowane w dniu twego stworzenia.

 (1.2) Przenosimy się z Edenu do San Francisco.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈɛdɛ̃n, AS: edẽn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. eden mrz.

 przym. edeński

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) raj

Wiktionary


edenizm

mityczna epoka poprzedzająca barbarzyństwo; wiek złoty


SJP.pl


edeński

przymiotnik od: eden


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Edenem, dotyczący Edenu

przymiotnik

 (2.1) taki jak w edenie, miejscu wiecznej szczęśliwości

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. eden mrz., Eden mrz.

Wiktionary


edestyna

rodzaj białka roślinnego, występującego w konopiach


SJP.pl


edfu

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w południowym Egipcie na zachodnim brzegu Nilu;

Wiktionary

Edfu (arab. إدفو, Idfu, egip. Behdet, w czasach rzymskich Apollonopolis Magna) – miasto w południowym Egipcie na zachodnim brzegu Nilu. Stolica nomu, ośrodek produkcji rolniczej, nadgraniczne centrum handlowe. W 2006 roku liczyło 65 768 mieszkańców.

Wikipedia


edgar

imię męskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (2.1) geogr. toponim, nazwa kilku miejscowości w USA

Wiktionary

Edgar – imię męskie pochodzenia staroangielskiego/germańskiego. Wywodzi się od staroangielskich ěad (majątek, bogactwo, szczęście), gard (obrońca, stróż) lub od germańskiego ed- (posiadanie, dziedzictwo). Oznacza: stróż, obrońca własności.

W Polsce pozostaje imieniem rzadkim. Pojawiło się tu, najpierw w literaturze, w XIX wieku. W styczniu 2024 r. w rejestrze PESEL, wśród publicznie dostępnych danych dotyczących osób żyjących, wykazano 910 mężczyzn o imieniu Edgar nadanym jako imię pierwsze. Dla porównania, najczęściej nadane jako męskie imię pierwsze – Piotr, nosi 689 313 osób.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

 (1.1) kolokacje imię m.

 (2.1) kolokacje miejscowość|D=Edgar|Ms=Edgar.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

 (1.1) imię

 (2.1) miejscowość

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

 

 (1.1) zoblistę|Indeks:Polski - Imiona.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) Edgar

* estoński: (1.1) Edgar

* francuski: (1.1) Edgar m.

* hiszpański: (1.1) Édgar m., Edgardo m.

* kurmandżi: (1.1) Edgar

* łotewski: (1.1) Edgars m.

* niderlandzki: (1.1) Edgar m.

* nowogrecki: (1.1) Έντγκαρ m.

* portugalski: (1.1) Edgar m., Édgar m., Edgardo m.

* rosyjski: (1.1) Эдгар m.

źródła.

== Edgar (język angielski.) ==

wymowa.

 audio|LL-Q1860 (eng)-Vealhurl-Edgar.wav.

znaczenia.

rzeczownik, nazwa własna

 (1.1) imię|angielski|m. Edgar

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈɛdɡar, AS: edgar

Wiktionary


edgard

Edgard – jednostka osadnicza w Stanach Zjednoczonych, w stanie Luizjana, siedziba administracyjna parafii St. John the Baptist.

Wikipedia


edgarostwo

Edgar z małżonką; Edgarowie


SJP.pl


edgarowie

Edgar z małżonką; Edgarostwo


SJP.pl


edgarowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Edgara lub z nim związany


SJP.pl


edge

technologia używana w sieciach GSM do przesyłania danych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) telekom. rodzaj transmisji radiowej o prędkości 300–400 Kb/s

Wiktionary

  • Edge – album fińskiej grupy metalowej Reflexion
  • Edge – komputerowa gra logiczna
  • Microsoft Edge – następca przeglądarki internetowej Internet Explorer
  • Edge – samochód osobowy marki Ford
  • Edge – pseudonim Adama Copelanda, kanadyjskiego zapaśnika
  • Edge – pseudonim Davida Evansa, gitarzysty zespołu U2
  • Edge – brytyjski miesięcznik o grach komputerowych
  • EDGE – technologia używana w sieciach GSM do przesyłania danych

Wikipedia


edging

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) seks. praktyka seksualna polegająca na utrzymywaniu wysokiego poziomu podniecenia i odwlekaniu osiągania orgazmu dla dłuższego odczuwania rozkoszy seksualnej

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dzięki edgingowi przeżyłem najintensywniejszy orgazm w życiu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈɛd͡ʒ.ɪŋ

Wiktionary


edirne

rzeczownik, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w północno-zachodniej Turcji;

Wiktionary

Edirne lub Adrianopol (gr. Αδριανούπολη, Adrianopoli, bułg. Одрин, Odrin) – miasto w europejskiej, północno-zachodniej części Turcji, na Nizinie Trackiej, przy ujściu rzeki Tundża do Maricy, w pobliżu granicy z Grecją oraz Bułgarią.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ɛˈdʲirnɛ, AS: edʹirne

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Adrianopol

Wiktionary


edison

nazwisko, m.in. Thomas Edison (1847-1931), amerykański wynalazca


SJP.pl

Inne postacie o nazwisku Edison:

  • Thomas Alva Edison – amerykański wynalazca
  • Charles Edison – syn wynalazcy Thomasa Edisona (gubernator stanu New Jersey w USA).

Edison to nazwy miejscowości w USA, które były nadane na cześć Thomasa Edisona :

  • Edison – miasto w stanie Georgia, w hrabstwie Calhoun
  • Edison – wieś w stanie Nebraska, w hrabstwie Furnas
  • Edison – wieś w stanie Ohio, w hrabstwie Morrow
  • Edison – jednostka osadnicza w stanie Waszyngton, w hrabstwie Skagit
  • Edison – obszar niemunicypalny w Kern County, w Kalifornii
  • Edison (ang. Edison Township) – miejscowość w hrabstwie Middlesex w stanie New Jersey w USA

Wikipedia


edith

[czytaj: idit] obce imię żeńskie


SJP.pl


editing

montaż zapisu dźwięku i obrazu w produkcji filmowej


SJP.pl


editio

z łaciny: edycja, wydanie


SJP.pl

Helion SA – wydawnictwo specjalistyczne, założone w 1991 w Gliwicach.

Ofertę Grupy Helion stanowią publikacje z zakresu literatury informatycznej, biznesowej, beletrystyki, poradników (psychologicznych i ogólnotematycznych), a także przewodników turystycznych.

Wikipedia


edka

zdrobnienie od: Edward (imię męskie); Eduś, Edzio, Ed


SJP.pl


edkowie

Edek z małżonką


SJP.pl


edkowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Edka lub z nim związany


SJP.pl


edmond

Miejscowości w USA:

  • Edmond – miasto w stanie Kansas, w hrabstwie Norton
  • Edmond – miasto w stanie Oklahoma, w hrabstwie Oklahoma
  • Edmond – miasto w stanie Waszyngton, w hrabstwie Snohomish

Inne:

  • Edmond – amerykański thriller

Wikipedia


edmonton

miasto w Kanadzie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki lub męski, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Kanadzie

Wiktionary

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. edmontończyk m., edmontonka ż.

 przym. edmontoński

Wiktionary


edmontończyk

mieszkaniec Edmonton (miasta w Kanadzie)


SJP.pl


edmontonka

mieszkanka Edmonton (miasta w Kanadzie)


SJP.pl


edmontoński

Edmonton


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Edmontonem, dotyczący Edmontonu

Wiktionary

Patrz:

Edmonton

Przykłady

 (1.1) Roztasowuję się w edmontońskim pokoju i łazience, po czym zasiadam przy oknie, by napaść oczy wspaniałym widokiem doliny North Saskatchewan River, której strome brzegi rumienią się jesiennie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Edmonton mrz./n.

Wiktionary


edmund

imię męskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;

Wiktionary

Edmund – imię męskie pochodzenia angielskiego.

Wywodzi się od słowa oznaczającego „zapewniający opiekę”.

Żeńska forma: Edmunda

Imieniny obchodzi 7 sierpnia, 30 października, 16 listopada, 20 listopada i 1 grudnia.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Edmundem kierowała zbożna życzliwość.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈɛdmũnt, AS: edmũnt

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zdrobn. Mundek, Edzio, Edmundek

Wiktionary


edmunda

imię żeńskie


SJP.pl

Edmunda – imię żeńskie pochodzenia angielskiego, żeński odpowiednik imienia Edmund. Wywodzi się od słowa oznaczającego "obrończyni, opiekunka majątku, bogactwa".

Edmunda imieniny obchodzi 7 sierpnia.

Wikipedia


edmundostwo

Edmund z małżonką; Edmundowie


SJP.pl


edmundowie

Edmund z małżonką; Edmundostwo


SJP.pl


edmundowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Edmunda (Edmundy) lub z nim (z nią) związany


SJP.pl


edo

1. do 1868 nazwa Tokio, stolicy Japonii;
2. Tokugawa; 1603-1867, okres rządów rodu Tokugawa w Japonii


SJP.pl

Edo związane z Japonią:

  • Edo – miasto, dawna nazwa Tokio
    • Zamek Edo w powyższym mieście
  • okres Edo – okres w historii Japonii
  • rzeka Edo – rzeka w regionie Kantō w Japonii

Edo związane z Nigerią:

  • Edo – stan w Nigerii
  • Imperium Edo – przedkolonialne państwo na terenie dzisiejszej Nigerii
  • Edo (lud) – lud Edo w Nigerii, twórcy historycznego Królestwa Beninu (Imperium Edo)
  • język edo – język używany w Nigerii

Wikipedia


edom

kraina historyczna leżąca na terenie dzisiejszych Izraela i Jordanii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. hist. kraina w starożytnym Lewancie na południe od Morza Martwego;

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (2.1) rzad. imię|polski|m.; jedno z imion biblijnych

Wiktionary

Edom – kraina historyczna leżąca na terenie dzisiejszego Izraela i Jordanii, zamieszkiwana przez Edomitów. W X w. p.n.e. czasowo podbita przez Izrael. Praojcem Edomitów był Ezaw, który był bratem ojca Izraelitów – Jakuba (Izraela).

Stolicą Edomu była Petra, z języka greckiego "skała".

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Karawana wędruje do Edomu.

 (2.1) Edomowi urodził się czerwonowłosy syn.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈɛdɔ̃m, AS: edõm

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Edomita m., Edomitka ż., edomicki m.

 przym. edomicki

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Seir

Wiktionary


edometr

przyrząd do sprawdzania ściśliwości gruntu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) techn. przyrząd do pomiaru ściśliwości i sprężystości gruntu;

Wiktionary

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ɛˈdɔ̃mɛtr̥, AS: edõmetr̦

Wiktionary


edometryczny

edometr


SJP.pl

Patrz:

edometr

edomici

plemię semickie zamieszkujące krainę Edom


SJP.pl

Edomici (hebr. אֱדוֹם – Edomim, od słowa adom oznaczającego „czerwony”) – starożytny lud pochodzenia zachodniosemickiego zamieszkujący Edom, położony na południe od Morza Martwego z dwóch stron rowu tektonicznego Wadi Araba, późniejszą Idumeę.

Większość informacji na temat Edomitów pochodzi z Biblii, ponieważ nie znaleziono jeszcze żadnych dokumentów edomskich. Podczas wykopalisk w pobliżu Tawilan oraz na górze Umm Biyara znaleziono jedynie kamienne rzeźby Edomitów.

Wikipedia


edomicki

Edomici, Edomita


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Edomem lub Edomitami, dotyczący Edomu lub Edomitów

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) jęz. język edomicki

Wiktionary

Patrz:

Edomici, Edomita

Powiązane:

 rzecz. Edom mrz., Edomita mos., Edomitka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) idumejski

Wiktionary


edomski

Edom


SJP.pl

Patrz:

Edom

edonkey

program umożliwiający udostępnianie i pobieranie plików w internecie


SJP.pl


edredon

rodzaj ptaków z rodziny kaczkowatych; miękkopiór


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) ornit. nazwa systematyczna|Somateria mollissima|ref=tak., duży, zamieszkujący skaliste wybrzeża, morski ptak o szczególnie miękkim puchu;

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) puch edredona (1.1)

Wiktionary

Edredon zwyczajny, kaczka edredonowa, miękkopiór (Somateria mollissima) – gatunek dużego ptaka wodnego z rodziny kaczkowatych (Anatidae), zamieszkujący Eurazję, Amerykę Północną i niektóre wyspy Arktyki. Bliski zagrożenia wyginięciem.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ɛˈdrɛdɔ̃n, AS: edredõn

Wiktionary

Powiązane:

 przym. edredonowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) miękkopiór

Wiktionary


edredonowy

związany z edredonem


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z edredonem, dotyczący edredonu

przymiotnik

 (2.1) wykonany z edredonu, zawierający edredon

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. edredon mzw./mrz.

Wiktionary


edrei

  • Edrei, Adraa – starożytna miejscowość w Baszanie utożsamiana z syryjską Darą.
  • Edrei, Adraa – niezidentyfikowana miejscowość starożytna, należąca do terytorium Naftalego.

Wikipedia


edta

organiczny związek chemiczny stosowany m.in. jako odtrutka w zatruciach metalami ciężkimi, w nawozach mikroelementowych oraz jako środek konserwujący żywność; kwas etylenodiaminotetraoctowy, kwas wersenowy


SJP.pl


edu

domena internetowa


SJP.pl

Przydomek Edu nosiło lub nosi kilku piłkarzy brazylijskich, m.in.:

  • Edu (ur. 1947, właśc. Eduardo Antunes Coimbra) – piłkarz brazylijski, występujący na pozycji pomocnika; następnie trener, m.in. reprezentacji Brazylii; starszy brat Zico.
  • Edu (ur. 1949, właśc. Jonas Eduardo Américo) – piłkarz brazylijski, występujący na pozycji pomocnika; uczestnik Mundiali 1966, 1970 i 1974.
  • Edu (ur. 1978, właśc. Eduardo Cesar Daud Gaspar) – piłkarz brazylijski, występujący na pozycji pomocnika; w latach 2000-2005 był zawodnikiem Arsenalu, a od czasu rozstania z tym klubem gra w Valencii.
  • Edú (ur. 1979, właśc. Luís Eduardo Schmidt) – piłkarz brazylijski, występujący na pozycji pomocnika; od 2000 roku zawodnik klubów hiszpańskich, najpierw Celty Vigo, a od 2004 – Realu Betis.
  • Edu (ur. 1981), właśc. Eduardo Gonçalves de Oliveira) – piłkarz brazylijski, występujący na pozycji napastnika; gracz m.in. VfL Bochum, 1. FSV Mainz 05, a od 2007 roku Suwon Samsung Bluewings
  • Edu (ur. 1986) właśc. Eduardo Mello Borges – futsalista azerski pochodzenia brazylijskiego, obecnie zawodnik Araz Naxçıvan

Wikipedia


edua

członek starożytnego ludu celtyckiego zamieszkującego Galię


SJP.pl


eduard

imię


SJP.pl


eduardo

Eduardo jest hiszpańskim odpowiednikiem polskiego imienia Edward.

Przydomek Eduardo przyjęło kilku piłkarzy brazylijskich, m.in.:

  • Eduardo (Eduardo Barbosa de Albuquerque, ur. 1943) − piłkarz brazylijski
  • Eduardo (Eduardo Neves de Castro, 1943-1969) – brazylijski piłkarz
  • Eduardo (Jorge Eduardo Gomes de Souza (ur. 1965) – brazylijski piłkarz
  • Eduardo (Eduardo Adelino da Silva, ur. 1979) – piłkarz brazylijski
  • Eduardo (Eduardo Ribeiro dos Santos, ur. 1980) – piłkarz brazylijski
  • Eduardo Costa (ur. 1982), właśc. Eduardo Nascimento da Costa – piłkarz brazylijski
  • Eduardo dos Reis Carvalho (ur. 1982) – piłkarz portugalski
  • Eduardo da Silva (ur. 1983), właśc. Eduardo Alves da Silva – piłkarz urodzony w Brazylii, reprezentant Chorwacji
  • Eduardo (Eduardo da Conceição Maciel, ur. 1986) – brazylijski piłkarz
  • Eduardo (Carlos Eduardo de Oliveira Alves, ur. 1989) – brazylijski piłkarz
  • Eduardo (Carlos Eduardo Bendini Giusti, ur. 1993) – brazylijski piłkarz

Wikipedia


edukacja

wykształcenie, wychowanie, nauka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) nauczanie kogoś

 (1.2) proces uczenia się

Wiktionary

Edukacja (stgr. παιδεία, łac. educatio) – ogół procesów i oddziaływań, których celem jest zmienianie ludzi, przede wszystkim dzieci i młodzieży, stosownie do panujących w danym społeczeństwie ideałów i celów wychowawczych.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W porządku, ale abstrahując od higieny, medycyny, edukacji, wina, porządku publicznego, irygacji, dróg, doprowadzenia wody pitnej, i publicznej służby zdrowia, czy Rzymianie kiedykolwiek coś dla nas zrobili?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛduˈkat͡sʲja, AS: edukacʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. koedukacja ż., edukator m., edukatorka ż., edukowanie n., wyedukowanie n., doedukowanie n., edukacjonizm m.

 czas. edukować ndk., wyedukować dk., doedukować dk.

 przym. edukacyjny

 przysł. edukacyjnie

Wiktionary


edukacjonizm

przekonanie o możliwości właściwego wychowania człowieka dzięki zracjonalizowanym metodom nauczania i kształcenia


SJP.pl


edukacyjno-rozrywkowy

związany z edukacją i rozrywką


SJP.pl


edukacyjny

związany z edukacją


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) książk. dotyczący edukacji, służący uczeniu

 (1.2) książk. dotyczący kształtowania określonych postaw

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Pobliski dom kultury tworzy projekty działań edukacyjnych, sportowych i plastycznych dla młodzieży.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛdukaˈt͡sɨjnɨ, AS: edukacyi ̯ny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. koedukacja ż., edukacja ż., edukator m., edukowanie n.

 czas. edukować ndk., wyedukować dk.

 przysł. edukacyjnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dydaktyczny, kształceniowy, oświatowy

 (1.2) wychowawczy

Wiktionary


edukator

rzadko: osoba, która zawodowo zajmuje się edukacją - uczeniem, kształceniem kogoś; nauczyciel


SJP.pl


edukatorka

edukator


SJP.pl

Patrz:

edukator

edukatorski

edukator


SJP.pl

Patrz:

edukator

edukować

czasownik niedokonany

 (1.1) wykształcać, wychowywać kogoś

czasownik zwrotny niedokonany edukować się

 (2.1) przest. pobierać nauki, uczyć się, kształcić się

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przewidywał on, by uczniów edukowali przede wszystkim księża. Każdy z nich powinien z nimi przebywać od rana do wieczora, ucząc najpierw o Bogu i miłości chrześcijańskiej, a także rudimentów gramatyki, począwszy od alfabetu.

 (2.1) Z Polakami trudno coś zrobić przemocą i siłą. W Polsce po wojnie wydarzyło się pięć ruchawek, podczas gdy w pozostałych krajach socjalistycznych -- coś trzy cztery. Władza edukowała się dosyć szybko, wiedziała, jak podchodzić do ludzi; co przejdzie, a co nie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. koedukacja ż., edukacja ż., edukator m., edukatorka ż., edukowanie n.

 przym. edukacyjny

 przysł. edukacyjnie

Wiktionary


edukowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|edukować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. koedukacja ż., wyedukowanie n., edukacja ż., edukator m., edukatorka ż., edukacjonizm m.

 czas. edukować ndk., wyedukować dk.

 przym. edukacyjny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kształcenie, nauczanie

Wiktionary


eduowie

członek starożytnego ludu celtyckiego zamieszkującego Galię


SJP.pl

Eduowie (łac. Aedui lub Haedui) – jedno z najpotężniejszych plemion celtyckich zamieszkujących Galię, głównie tereny między Loarą i Saoną (tereny dzisiejszej Burgundii). Ich głównym ośrodkiem było Bibracte.

W II wieku p.n.e. byli sojusznikami Rzymu, w 121 p.n.e. zwrócili się o pomoc do Rzymian przeciwko Arwernom i Allobrogom. W 58 p.n.e., podczas wojen galicyjskich wódz Eduów Dumnoryks wystąpił przeciwko Cezarowi. W 52 p.n.e. plemię przyłączyło się do powstania Wercyngetoryksa, w którym zostało pokonane. Ich ziemie zostały włączone do prowincji Gallia Lugdunensis.

Wikipedia


eduś

zdrobnienie od: Edward (imię męskie); Edek, Edzio, Ed


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m. zdrobn. od: Edward

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dziadek wziął małego Edusia na spacerek.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Edek mos., Edward mos., Edwarda ż., Edwardowo n., Edwardów mrz., Edzik mos., Edzio mos., Edziu mos.

 przym. edwardiański, Edwardowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Edward; zdrobn. Edek, Edzik, Edzio, Edziu

Wiktionary


eduskunta

(od 1906) jednoizbowy parlament Finlandii


SJP.pl

Eduskunta (szw. Riksdagen) – jednoizbowy parlament w Finlandii, wybierany raz na cztery lata w wyborach powszechnych (system proporcjonalny, metoda D’Hondta).

Wikipedia


edvard

obce imię męskie


SJP.pl


edward

imię męskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;

forma rzeczownika.

 (2.1) D. lm. od Edwarda

Wiktionary

Edward – imię męskie pochodzenia angielskiego. W języku staroangielskim:

  • słowo ead oznacza „pomyślność, dobrobyt, szczęście”;
  • weard znaczy „strażnik, obrońca”.

Edward imieniny obchodzi 5 stycznia, 18 marca i 13 października.

Żeński odpowiednik: Edwarda.

Odpowiedniki w innych językach:

  • angielski: Edward
  • esperanto: Eduardo
  • łacina: Eduardus
  • niemiecki: Eduard
  • włoski: Edoardo

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Samochód Edwarda stoi w garażu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈɛdvart, AS: edvart

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Edwardowo n., Edwardowa ż., Edwardówna ż., Edek mos., Eduś mos., Edzik mos., Edzio mos., Edziu mos.

:: fż. Edwarda ż.

:: zdrobn. Edwardzik mos.

 przym. edwardiański, Edwardowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zdrobn. Edek, Eduś, Edzik, Edzio, Edziu; gw-pl|Górny Śląsk|Ecik, Yjduś.

Wiktionary


edwarda

imię żeńskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) imię|polski|ż.

forma rzeczownika.

 (2.1) D., B. lp. od: Edward

Wiktionary

Edwarda – imię żeńskie pochodzenia angielskiego, żeński odpowiednik imienia Edward. W języku staroangielskim słowo ead oznacza „pomyślność, dobrobyt, szczęście”, a także „obrońca”.

Edwarda imieniny obchodzi 5 stycznia, 18 marca i 13 października.

Znane osoby o tym imieniu:

  • Edwarda Chojnacka,
  • Edwarda Kaczor,
  • Edwarda Kędzierska,
  • Edwarda Mark,
  • Edwarda Orłowska.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zwolnili panią Edwardę, która pracowała tutaj od wojny.

 (1.1) Pożyczę Edwardzie czerwoną sukienkę.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Edward mos., Edwardowo n., Edwardów mrz., Edek mos., Eduś mos., Edzik mos., Edzio mos., Edziu mos.

 przym. edwardiański, Edwardowy

Wiktionary


edwardiański

1. epoka edwardiańska - okres panowania w Wielkiej Brytanii króla Edwarda VII (1901-1910), zwykle z włączeniem okresu do I wojny światowej; okres pokoju, dobrej koniunktury i odreagowania surowości obyczajowej wcześniejszej epoki wiktoriańskiej;
2. styl edwardiański - styl w sztuce, zwłaszcza w architekturze tego okresu


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) hist. odnoszący się do okresu w kulturze i sztuce brytyjskiej trwającego od wczesnych lat XX w. do wybuchu I wojny światowej

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W willi wuja Johna znajdował się niepowtarzalny kominek edwardiański z 1905 r.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌɛdvarˈdʲjä̃j̃sʲci, AS: edvardʹi ̯ä̃ĩ ̯sʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Edziu mos., Edzik mos., Eduś mos., Edward m., Edek m., Edzio m., Edwarda ż., edwardian m., edwardianka ż.

Wiktionary


edwardostwo

Edward z małżonką; Edwardowie


SJP.pl


edwardowie

Edward z małżonką; Edwardostwo


SJP.pl


edwardowo

1. wieś w Polsce;
2. część Poznania


SJP.pl

Edwardowo – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie żyrardowskim, w gminie Mszczonów.

Wieś wchodzi w skład sołectwa Suszeniec.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa skierniewickiego.

Wikipedia


edwardowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Edwarda (Edwardy) lub z nim (nią) związany


SJP.pl

przymiotnik dzierżawczy

 (1.1) przest. gwara. taki, który należy do Edwarda

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Znalazłam jej numer telefonu w Edwardowym kajeciku.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Edziu mos., Edzio mos., Edzik mos., Eduś mos., Edek mos., Edward mos., Edwarda ż., Edwardowo n., Edwardów mrz.

Wiktionary


edwards

nazwisko


SJP.pl

Osoby o nazwisku Edwards:

  • Catharine Edwards – brytyjska historyk, specjalizująca się w historii starożytnego Rzymu
  • Chris Edwards – brytyjski basista, członek zespołu Kasabian
  • John Edwards – amerykański polityk, senator Stanów Zjednoczonych z Karoliny Północnej
  • Eddie Edwards – brytyjski skoczek narciarski

Wikipedia


edwin

imię męskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;

Wiktionary

Edwin – imię męskie pochodzenia germańskiego. Wywodzi się od słowa oznaczającego „pomyślność”, „szczęście” lub „przyjaciel”. Patronem tego imienia jest św. Edwin, król Northumbrii. Forma żeńska: Edwina

Edwin imieniny obchodzi 12 października.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Edwin Hubble odkrył, że odległe galaktyki oddalają się od nas.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈɛdvʲĩn, AS: edvʹĩn

Wiktionary


edwinostwo

Edwin z małżonką; Edwinowie


SJP.pl


edwinowie

Edwin z małżonką; Edwinostwo


SJP.pl


edwinowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Edwina lub z nim związany


SJP.pl


edyciny

przymiotnik dzierżawczy - należący do Edyty lub z nią związany


SJP.pl


edycja

1. ogłoszenie czegoś drukiem, jednorazowy nakład czegoś; wydanie;
2. pojedynczy egzemplarz jakiegoś wydania;
3. kolejna emisja programu;
4. jedno z cyklu regularnie odbywających się wydarzeń, np. konkursu;
5. redagowanie tekstu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) konkretna wersja publikacji, np. książki lub albumu muzycznego

 (1.2) proces modyfikowana tekstu lub materiału audiowizualnego

 (1.3) jedna z imprez, która odbywa się cyklicznie, np. konkurs, festiwal lub konferencja

Wiktionary

Wydanie, inaczej edycja (z łac. editio) – przekaz odpowiednio przygotowanego tekstu lub zespołu tekstów zrealizowany w określonym czasie, miejscu i formie graficznej za pomocą określonych technik drukarskich.

Istnieje wiele sposobów przygotowywania tekstu do wydania i doboru zawartości jego opracowania (np. aparatu krytycznego, komentarza). Zależą one od celów, jakim wydanie ma służyć, oraz od przewidywanych potrzeb grupy czytelników, do której adresuje się dane wydanie. Ze względu na sposoby przygotowania tekstu wydania dzieli się na cztery grupy:

  • wydania krytyczne (łac. editio maior),
  • wydania naukowe,
  • wydania naukowo-dydaktyczne,
  • wydania popularne (łac. editio minor).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Pierwsza edycja tej książki szybko stała się bestsellerem.

 (1.1) Wydawnictwo zapowiedziało nową edycję klasycznych powieści w twardej oprawie.

 (1.2) Dzięki zaawansowanej edycji, zdjęcie wyglądało jak zrobione przez profesjonalistę.

 (1.2) Studio zajmujące się edycją filmów dokonało wielu poprawek, aby uzyskać najlepszy efekt.

 (1.3) Organizatorzy ogłosili datę przyszłorocznej edycji konferencji naukowej.

 (1.3) Piąta edycja konkursu fotograficznego była wyjątkowo udana pod względem organizacyjnym.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. edytor m., edytorka ż., edytowanie n.

 czas. edytować ndk.

 przym. edytorski, edycyjny

Wiktionary


edycyjny

edycja


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z edycją, dotyczący edycji (edytowania)

przymiotnik

 (2.1) służący do edytowania

Wiktionary

Patrz:

edycja

Powiązane:

 rzecz. edycja ż., edytor m., edytorka ż., edytowanie n.

 czas. edytować ndk.

 przym. edytorski

Wiktionary