archidiakoński

przymiotnik relacyjny

 (1.1) kośc. związany z archidiakonem, dotyczący archidiakona

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. archidiakon mos.

Wiktionary


archidiec.

skrót

 (1.1) = kośc. archidiecezja

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W archidiec. gdańskiej w 2019 r. odbyło się 11 236 sakramentów chrztu, a w 2020 – 8 762.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) abpstwo

Wiktionary


archidiecezja

kościelna jednostka administracyjna obejmująca zwykle kilka diecezji i zarządzana przez arcybiskupa (metropolitę)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kośc. jednostka administracyjna zarządzana przez arcybiskupa;

Wiktionary

Archidiecezja (z gr. arche – pierwszeństwo), arcybiskupstwo – jednostka terytorialna wyższej administracji kościelnej. Istnieją ich cztery rodzaje:

  1. archidiecezja metropolitalna – arcybiskup metropolita,
  2. archidiecezja tytularna (historyczna) – arcybiskup tytularny,
  3. archidiecezja rezydencjalna (podlega bezpośrednio Stolicy Apostolskiej, nie należy do metropolii i nie podlegają jej sufraganie) – arcybiskup rezydencjalny,
  4. archidiecezja sufragalna – należy do metropolii, ale nie jest metropolitalna.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jan Paweł II podniósł diecezję katowicką do rangi archidiecezji.

 (1.1) Główną świątynią archidiecezji jest archikatedra.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌarxʲidʲjɛˈt͡sɛzʲja, AS: arχʹidʹi ̯ecezʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 przym. archidiecezjalny

 rzecz. diecezja ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) arcybiskupstwo, metropolia, prowincja

Wiktionary


archidiecezjalny

dotyczący archidiecezji


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z archidiecezją, odnoszący się do archidiecezji

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Radio archidiecezjalne ma swoją siedzibę w budynku kurialnym.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. diecezja ż., archidiecezja ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) arcybiskupi

Wiktionary


archieparchia

we wschodnim chrześcijaństwie: jednostka terytorialna Kościoła wyższa rangą od eparchii, podległa metropolicie


SJP.pl

Archieparchia (z gr. "arche" - pierwszeństwo) – jednostka terytorialna administracji kościelnej we wschodnim chrześcijaństwie, wyższej rangi niż eparchia, podległa metropolicie (odpowiednik zachodniej archidiecezji).

Wikipedia


archifonem

niezależna jednostka fonologiczna pojawiająca się w miejscu neutralizacji opozycji fonologicznych


SJP.pl

Archifonem – głoska występująca w miejscu, w którym doszło do neutralizacji (zaniku) jakiejś opozycji fonologicznej. Jest to zatem element, który obejmuje cechy dystynktywne wspólne dla dwu członów opozycji fonologicznej, nie obejmuje zaś cechy zneutralizowanej, różniącej te fonemy. Innymi słowy archifonem nie jest w pełni scharakteryzowany pod względem cech dystynktywnych danego języka.

Wikipedia


archijerej

wyższy duchowny w kościołach Wschodu; archirej


SJP.pl

Archirej (Archijerej) (z gr. – arcykapłan) – członek wyższego duchowieństwa (patriarcha, arcybiskup i biskup) w kościołach prawosławnych i greckokatolickich.

Wikipedia


archijerejski

przymiotnik od: archijerej


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) kośc. związany z osobą lub funkcją archijereja

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. archijerej mos., archirej mos.

Wiktionary


archikatedra

najważniejszy kościół archidiecezji, katedra arcybiskupa; arcykatedra


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kośc. główny kościół archidiecezji

Wiktionary

Archikatedra, kościół archikatedralny – główny kościół archidiecezji i metropolii, zazwyczaj siedziba arcybiskupa metropolity.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Robotnicy czyszczą właśnie fasadę największej archikatedry w Polsce.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. archikatedralny

 rzecz. katedra ż.

Wiktionary


archikatedralny

dotyczący archikatedry, będący archikatedrą (np. mury archikatedralne, kościół archikatedralny)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) odnoszący się do archikatedry, związany z archikatedrą

Wiktionary

Powiązane:

 przym. archikatedra ż.

 rzecz. archikatedra ż.

Wiktionary


archikolegiata

archikolegiata łęczycka (archikolegiata NMP i Świętego Aleksego) - kościół będący jednym z najstarszych zabytków w województwie łódzkim


SJP.pl

Kolegiata – kościół niebędący katedrą, przy którym istnieje kapituła kanoników, erygowana przez papieża na prośbę lub za wiedzą ordynariusza.

Wyższym rangą kościołem względem kolegiaty jest archikolegiata (analogicznie jak archikatedra względem katedry)

Wikipedia


archikonfraternia

stowarzyszenie religijne


SJP.pl


archiloch

Archiloch (stgr. Ἀρχίλοχος Archilochos) – poeta grecki z Paros, żyjący w 1. połowie VII wieku p.n.e., jeden z najwybitniejszych (obok Safony i Alkajosa) przedstawicieli greckiej poezji lirycznej.

Wikipedia


archimandria

klasztor (lub zespół klasztorów) podległy archimandrycie


SJP.pl

Archimandria – określenie zespołu monasterów, nad którymi władzę sprawuje archimandryta. Pojęcie to jest też używane jako synonim siedziby archimandryty.

Wikipedia


archimandrycki

przymiotnik od: archimandria


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) kośc. związany z osobą lub funkcją archimandryty

przymiotnik dzierżawczy

 (2.1) należący do archimandryty

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. archimandryta mos.

Wiktionary


archimandryta

1. przełożony klasztoru w Kościele obrządku wschodniego;
2. tytuł honorowy bardzo zasłużonych i poważanych duchownych w Kościele obrządku wschodniego; także: osoba nosząca ten tytuł


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) w okresie wczesnego chrześcijaństwa: opiekun klasztorów na terenie danej diecezji

 (1.2) kośc. przełożony klasztoru w katolickich Kościołach wschodnich

Wiktionary

Archimandryta (gr. ἀρχιμανδρίτης archimandrites – "przełożony owczarni" od ἀρχι- archi- – "pierwszy" oraz μάνδρα mándra – "zagroda, owczarnia") – w okresie wczesnego chrześcijaństwa opiekun klasztorów na terenie danej diecezji. Obecnie tytułu tego używa się w Cerkwi prawosławnej i w niektórych wschodnich Kościołach katolickich.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W liście do mnichów i archimandrytów Jerozolimy cesarz Marcjan obiecał śledztwo w sprawie czynów, których mieli się dopuścić Samarytanie przeciwko chrześcijanom, w tym plądrowanieądrowania kościołów i majątków chrześcijan, a także zabójstw.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. archimandrycki

Wiktionary


archimedes

Archimedes (ok. 287-212 p.n.e.), grecki uczony: matematyk, fizyk, wynalazca


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) hist. grecki matematyk;

 (1.2) staroż. imię|polski|m.

Wiktionary

Archimedes z Syrakuz (gr. Ἀρχιμήδης ὁ Συρακόσιος Archimedes ho Syrakosios; ok. 287–212 p.n.e.) – grecki matematyk, fizyk i inżynier. .

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Archimedes studiował w ówczesnym centrum nauki, Aleksandrii, a po powrocie do rodzinnych Syrakuz utrzymywał bliskie kontakty z uczonymi aleksandryjskimi.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌarxʲĩˈmɛdɛs, AS: arχʹĩmedes

Wiktionary

Powiązane:

 przym. Archimedesowy, archimedesowy

Wiktionary


archimedesowski

taki jak u Archimedesa, charakterystyczny dla Archimedesa; archimedesowy


SJP.pl


archimedesowy

taki jak u Archimedesa, charakterystyczny dla Archimedesa; archimedesowski


SJP.pl


archiopactwo

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) rel. najstarsze opactwo na danym terytorium

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Historia archiopactwa cystersów w Jędrzejowie sięga XII wieku.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. opactwo m.

Wiktionary


archip

imię męskie


SJP.pl

Archip – imię męskie pochodzenia greckiego, złożone z członów: αρχος (archos), oznaczającego "mistrz" oraz ‘ιππος (híppos) – „koń”.

Archip imieniny obchodzi 20 marca, w dzień wspomnienia św. Archipa, ucznia św. Pawła, wymienianego w liście do Kolosan i do Filemona.

Wikipedia


archip.

skrót od: archipelag


SJP.pl


archipelag

grupa wysp leżących blisko siebie, jednorodnych pod względem pochodzenia i struktury geologicznej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) geogr. grupa wysp położonych blisko siebie;

Wiktionary

Archipelag – grupa wysp położonych blisko siebie, najczęściej o wspólnej genezie i podobnej budowie geologicznej. Ze względu na ułożenie wysp można wyróżnić roje wysp – archipelagi składające się z bezładnie rozmieszczonych niedużych wysp oraz łańcuchy wysp, w których wyspy rozmieszczone są rzędem jedna obok drugiej.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Żeglarz odkrył nieznany do tej pory archipelag.

 (1.1) Timor Wschodni zajmuje połowę wyspy Timor, na wschodnim krańcu Archipelagu Malajskiego.

 (1.1) Największymi wyspami w archipelagu Wysp Kanaryjskich są Teneryfa i Gran Canaria.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌarxʲiˈpɛlak, AS: arχʹipelak

Wiktionary

Powiązane:

 przym. archipelagowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) skr. archip.

Wiktionary


archipelagowy

archipelag


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z archipelagiem; taki jak archipelag

Wiktionary

Patrz:

archipelag

Powiązane:

 rzecz. archipelag mrz.

Wiktionary


archiprezbiter

duchowny posiadający tytuł starszego kanonika katedralnego


SJP.pl

Archiprezbiter – urząd lub tytuł honorowy w Kościele katolickim.

  • archiprezbiter miejski (archiprezbiter biskupi) – dawniej kapłan kościoła katedralnego w mieście biskupim, będący pierwszym zastępcą biskupa w pełnieniu funkcji liturgicznych niewymagających sakry biskupiej
  • archiprezbiter wiejski – dawniej kapłan stojący na czele archiprezbiteratu (w ciągu wieków funkcja archiprezbitera wiejskiego utożsamiała się z funkcją dziekana, obecnie jest rzadko używanym zamiennikiem terminu „dziekan”)
  • archiprezbiter kapitulny – dawniej kapłan kapituły kolegiackiej lub katedralnej
  • archiprezbiter honorowy – tytuł rektorów-kardynałów bazylik rzymskich (jako tytuł honorowy przetrwał również archiprezbiter miejski, nadawany kapłanom najważniejszych kościołów – w Polsce proboszczom Kościoła Mariackiego w Krakowie).

Wikipedia


archiprezbiterialny

przymiotnik relacyjny

 (1.1) kośc. związany z archiprezbiterem, dotyczący archiprezbitera

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. archiprezbiter mos.

Wiktionary


archiprezbiterski

przymiotnik od: archiprezbiter


SJP.pl


archirej

wyższy duchowny w kościołach Wschodu; archijerej


SJP.pl

Archirej (Archijerej) (z gr. – arcykapłan) – członek wyższego duchowieństwa (patriarcha, arcybiskup i biskup) w kościołach prawosławnych i greckokatolickich.

Wikipedia


archirejski

przymiotnik od: archirej


SJP.pl


archit.

skrót od: architektura (czytany jako cały, odmienny wyraz)


SJP.pl


architekt

1. specjalista w zakresie architektury (dziedzina wiedzy i umiejętności obejmująca projektowanie i wznoszenie budowli);
2. osoba będąca inicjatorem i organizatorem czegoś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) bud. archit. osoba zajmująca się projektowaniem budynków i obiektów infrastruktury w zakresie architektury

 (1.2) przen. inicjator i organizator jakiegoś przedsięwzięcia, wydarzenia, procesu

rzeczownik, rodzaj żeński

 (2.1) bud. archit. specjalistka w dziedzinie architektury (żeński odpowiednik znaczenia 1.1)

 (2.2) przen. inicjatorka i organizatorka jakiegoś przedsięwzięcia, wydarzenia, procesu

Wiktionary

Architekt (łac. architectus, gr. arkhitekton) – zawód zaufania publicznego w dziedzinie projektowania i wznoszenia budowli, także inicjator i organizator czegoś. Architektami określa się także osoby biegłe lub uczone w dziedzinie architektury, architektury krajobrazu, architektury wnętrz.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W przyszłości chciałabym zostać architektem.

 (1.1) W zeszłą niedzielę odbył się w Poznaniu coroczny zjazd architektów.

 (1.1) W procesie projektowania architekt musi współpracować z konstruktorami i instalatorami.

 (1.2) Uważam, że Bóg jest architektem wszechświata.

 (2.1) Córka chce zostać architektem.

 (2.1) Mój dom zaprojektowała pani architekt z Łodzi.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: arˈxʲitɛkt, AS: arχʹitekt

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. architektura ż., architektonika ż.

:: fż. architektka

 przym. architektoniczny, architektoński, architekturalny

 przysł. architektonicznie

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1-2) architektka

Wiktionary


architektka

architekt


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. kobieta projektująca budynki oraz obiekty infrastruktury w zakresie architektury

 (1.2) przen. pot. kobieta będąca twórczynią, kreatorką czegoś

Wiktionary

Patrz:

architekt

Przykłady

 (1.1) Za pierwszą amerykańską architektkę należy uznać Louise Blanchard Bethune.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌarxʲiˈtɛktka, AS: arχʹitektka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. architektura ż., architektonika ż.

:: fm. architekt m.

 przym. architektoniczny

 przysł. architektonicznie

Wiktionary


architektoniczny

związany z architekturą, odnoszący się do wyglądu, formy jakiejś budowli (np. koncepcje architektoniczne, wystrój architektoniczny)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) archit. związany z architekturą, tworzony dla / za pomocą architektury

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dzisiejsze Zakopane przedstawia sobą konglomerat najrozmaitszych stylów architektonicznych – tradycyjnych i nowoczesnych, ludowych i przemysłowych.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌarxʲitɛktɔ̃ˈɲit͡ʃnɨ, AS: arχʹitektõńičny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. architektonika ż., architektura ż., architekt m., architektka ż.

 przym. architektoński

 przysł. architektonicznie

Wiktionary


architektonika

forma budowli: jej kompozycja, konstrukcja i układ części; architektura


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przest. architektura

 (1.2) ład, układ wedle określonych zasad

Wiktionary

Przykłady

składnia.

kolokacje.

 (1.2) architektonika mózgu • architektonika powieści

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. architektka ż., architekt, architektura

 przym. architektoniczny, architektoński

frazeologia.

etymologia. etym|gr|ἀρχιτεκτονική. (architektoniké) ← etym|gr|ἀρχιτέκτων. (architéktōn)→ budowniczy

uwagi.

tłumaczenia.

 (1.1) zobtłum|architektura.

* karpatorusiński: (1.1) архітектоніка ż.; (1.2) архітектоніка ż.

* słowacki: (1.1) architektonika ż.; (1.2) architektonika ż.

* ukraiński: (1.1) архітектоніка ż.; (1.2) архітектоніка ż.

źródła.

== architektonika (język słowacki.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) architektonika

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌarxʲitɛkˈtɔ̃ɲika, AS: arχʹitektõńika

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. architektka ż., architekt, architektura

 przym. architektoniczny, architektoński

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. architektka ż., architekt, architektura

 przym. architektoniczny, architektoński

frazeologia.

etymologia. etym|gr|ἀρχιτεκτονική. (architektoniké) ← etym|gr|ἀρχιτέκτων. (architéktōn)→ budowniczy

uwagi.

tłumaczenia.

 (1.1) zobtłum|architektura.

* karpatorusiński: (1.1) архітектоніка ż.; (1.2) архітектоніка ż.

* słowacki: (1.1) architektonika ż.; (1.2) architektonika ż.

* ukraiński: (1.1) архітектоніка ż.; (1.2) архітектоніка ż.

źródła.

== architektonika (język słowacki.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) architektonika

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


architektoński

dawniej: architektoniczny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) daw. architektoniczny

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌarxʲitɛkˈtɔ̃j̃sʲci, AS: arχʹitektõĩ ̯sʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. architekt, architektonika, architektura

 przym. architektoniczny

Wiktionary


architektura

1. dziedzina wiedzy i umiejętności obejmująca projektowanie i wznoszenie budowli;
2. wydział szkoły wyższej kształcący w tej dziedzinie wiedzy;
3. forma budowli: jej kompozycja, konstrukcja i układ części; architektonika;
4. budowa komputera: wewnętrzna organizacja jego części i powiązań logicznych między nimi


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) archit. dziedzina techniki, a jednocześnie sztuki, która zajmuje się projektowaniem budynków i budowli;

 (1.2) archit. ogół dzieł architektury (1.1) posiadających pewną wspólną cechę, będących dorobkiem określonej grupy lub spuścizną jakiejś epoki

 (1.3) budowa, sposób skonstruowania czegoś, np. komputera, oprogramowania itp.

Wiktionary

Architektura (łac. architectura, od architector „buduję” z gr. archi „naczelny” i tekton „budowniczy”) – ogół obiektów materialnych, tworzonych przez człowieka, trwale związanych z określonym punktem powierzchni Ziemi służących zaspokojeniu jego potrzeb osobistych, jak i społecznych.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Postmodernizm to taki kierunek w literaturze, architekturze, muzyce i kulturze, który wywodzi się z modernizmu.

 (1.2) Ta katedra jest przykładem architektury barokowej.

 (1.3) Klient/serwer to architektura oprogramowania umożliwiająca rozdzielenie pewnych funkcjonalności w celu zwiększenia jego elastyczności i ułatwienia wprowadzania zmian w każdej z części.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌarxʲitɛkˈtura, AS: arχʹitektura

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. architekt m., architektonika ż., architektka ż.

 przym. architektoniczny, architektoński

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) skr. archit.

Wiktionary


architraw

w architekturze antycznej: dolna część belkowania wsparta bezpośrednio na kolumnach; epistyl; nadsłupie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) archit. główny (najniższy) poziomy człon belkowania antycznego podtrzymujący belki stropu;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W skład klasycznego belkowania wchodzi architraw, fryz i gzyms.

 (1.1) Na architrawie świątyni delfickiej starożytni napisali: "Poznaj samego siebie", i za Platonem sądzili, że prawda jest przypomnieniem, anamnezą.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: arˈxʲitraf, AS: arχʹitraf

Wiktionary

Powiązane:

 przym. architrawowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) epistyl, nadsłupie

Wiktionary


archiwalia

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) dokumenty o wartości historycznej

Wiktionary

Materiały archiwalne (archiwalia) – zgodnie z polskim prawem archiwalnym, dokumenty przechowywane wieczyście, oznaczane symbolem kategorii archiwalnej „A”; materiały archiwalne powstają m.in. w jednostkach organizacyjnych wytypowanych i znajdujących się pod nadzorem właściwego archiwum państwowego. Zgodnie z Ustawą archiwa państwowe mają prawo objąć nadzorem jedynie państwowe jednostki organizacyjne.Przy obejmowaniu nadzorem archiwalnym jednostek organizacyjnych uwzględniany jest m.in.: rodzaj jednostki organizacyjnej, przedmiot i charakter jej działalności, znaczenie dla regionu lub kraju. W momencie objęcia nadzorem archiwum państwowego jednostka taka staje się wytwórcą materiałów archiwalnych.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) (…) będą dążyć w takim samym duchu do rozwiązywania problemów związanych z dobrami kultury i archiwaliami (…)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌarxʲiˈvalʲja, AS: arχʹivalʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. archiwum n., archiwista m., archiwistka ż., archiwistyka ż.

 czas. archiwizować ndk.

 przym. archiwalny, archiwistyczny, archiwizacyjny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) źródła

Wiktionary


archiwalium

rzadko: dokument przechowywany w archiwum


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) dokument o wartości historycznej, kwalifikujący się do przechowywania w archiwum

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Państwo Marzenna i Zbigniew Burczakowie, dzieci śp. pułkownika Kazimierza Burczaka, przekazali do zbiorów Muzeum Katyńskiego kolekcję fotografii i archiwaliów dotyczących ich Ojca. [...] Innym cennym archiwalium jest Karta Legitymacyjna Oficerska 5. Pułku Piechoty Legionów, należąca do płk Burczaka.

 (1.1) Książka Rozkazów oddziału partyzanckiego "Bug" [...], obejmująca okres od 04.10.1943 do 08.07.1944 roku. [...] Archiwalium to pochodzi ze zbiorów prywatnych pana Władysława Tołysza.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌarxʲiˈvalʲjũm, AS: arχʹivalʹi ̯ũm

Wiktionary


archiwalność

archiwalny


SJP.pl

Patrz:

archiwalny

archiwalny

dotyczący archiwum, pochodzący z archiwum, informujący o przeszłości (np. poszukiwania archiwalne, dokumenty archiwalne)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący archiwaliów, stanowiący archiwum

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. archiwum n., archiwalistyka ż., archiwista m., archiwistka ż., archiwalia nmos., archiwizacja ż., archiwizowanie n.

Wiktionary


archiwariusz

kustosz archiwum; osoba zarządzająca materiałami archiwalnymi


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) przest. archiwista

Wiktionary

Archiwista, archiwariusz (łac. archi(v)um „archiwum”, gr. archeíon „gmach rządowy”, l.mn. archeía „archiwa”, archē „przyczyna”) – pracownik archiwum, znawca zbiorów archiwalnych. Jest to zawód wiążący się z działaniami mającymi na celu przechowywanie dokumentów dla ich późniejszego udostępniania. Archiwistę zatrudniają m.in. urzędy państwowe, instytucje, zakłady pracy.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. archiwizacja ż., archiwum n., archiwista mos.

:: fż. archiwariuszka ż.

Wiktionary


archiwariuszka

kustoszka archiwum; kobieta zarządzająca materiałami archiwalnymi


SJP.pl


archiwista

specjalista z zakresu archiwistyki


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pracownik archiwum

 (1.2) nauk. specjalista z zakresu archiwistyki, badacz archiwaliów

 (1.3) pot. student lub absolwent archiwistyki

 (1.4) pot. żart. przen. złomiarz

Wiktionary

Archiwista, archiwariusz (łac. archi(v)um „archiwum”, gr. archeíon „gmach rządowy”, l.mn. archeía „archiwa”, archē „przyczyna”) – pracownik archiwum, znawca zbiorów archiwalnych. Jest to zawód wiążący się z działaniami mającymi na celu przechowywanie dokumentów dla ich późniejszego udostępniania. Archiwistę zatrudniają m.in. urzędy państwowe, instytucje, zakłady pracy.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. archiwum n., archiwariusz m., archiwiścina ż., archiwiścianka ż., archiwiścin m., archiwiścianek m., archiwalia nmos., archiwizacja ż., archiwizowanie n.

:: fż. archiwistka ż.

 czas. archiwizować

 przym. archiwalny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przest. archiwariusz

 (1.2) archiwistyk

Wiktionary


archiwistka

archiwista


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pracowniczka archiwum

 (1.2) nauk. specjalistka z zakresu archiwistyki, badaczka archiwaliów

Wiktionary

Patrz:

archiwista

Powiązane:

 rzecz. archiwista m., archiwum n., archiwalia nmos., archiwizacja ż., archiwizowanie n.

 przym. archiwalny

Wiktionary


archiwistyczny

archiwistyka


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z archiwistyką, dotyczący archiwistyki

Wiktionary

Patrz:

archiwistyka

Powiązane:

 rzecz. archiwum n., archiwizowanie n., archiwalia nmos., archiwistyka ż.

Wiktionary


archiwistyka

dziedzina wiedzy obejmująca organizację archiwów, metody gromadzenia w nich danych, konserwację zbiorów itp.


SJP.pl

Archiwistyka – humanistyczna dyscyplina naukowa, wywodząca się z historii, powiązana również z bibliotekoznawstwem i informacją naukową. Przedmiotem badań archiwistyki są archiwa i dokumentacja.

W zakres archiwistyki wchodzą:

  • badania nad powstawaniem archiwaliów, ich charakterem w sensie zarówno cech fizycznych, jak też zawartości merytorycznej (aktoznawstwo).
  • problemy gromadzenia (tzw. „opieka nad narastającym zasobem”; „nadzór nad aktotwórcami”; lub „nadzór na przedpolu archiwalnym”), przechowywania (np. rozmieszczenie w archiwach, gospodarka magazynowa, czyli stan i utrzymanie magazynów, konserwacja archiwaliów), opracowywania (zasady sporządzania pomocy archiwalnych) i udostępniania tejże dokumentacji.

Wikipedia


archiwizacja

zbieranie oraz porządkowanie materiałów archiwalnych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zbieranie i porządkowanie, katalogowanie materiałów archiwalnych

Wiktionary

Archiwum (łac. archīvum od gr. ἀρχεῖον „gmach urzędowy” od ἀρχή „na czele”, por. archont) – instytucja lub miejsce przechowywania i udostępniania dokumentów historycznych i współczesnych, które nie są używane na bieżąco. Jako archiwum określa się również uporządkowany zbiór tego typu dokumentów.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. archiwum n., archiwista m., archiwistka ż., archiwizowanie n., archiwariusz m., archiwariuszka ż.

 czas. archiwizować

 przym. archiwalny

Wiktionary


archiwizacyjny

związany z archiwizacją


SJP.pl


archiwizator

1. program komputerowy do zmniejszania wielkości plików poprzez kompresję danych; archiwizer, kompresor, paker;
2. system umożliwiający archiwizację danych


SJP.pl


archiwizer

program komputerowy do zmniejszania wielkości plików poprzez kompresję danych; archiwizator, kompresor, paker


SJP.pl

Program do kompresji plików – program do kodowania danych w taki sposób, aby zajmowały jak najmniej przestrzeni na dysku.

Współcześnie istnieje kilkadziesiąt formatów skompresowanych archiwów, z których najpopularniejszym jest ZIP, obsługiwany przez prawie wszystkie dostępne aplikacje. Programy dostępne na rynku (freeware i shareware) obsługują różne zestawy formatów kompresji.

Wikipedia


archiwizować

czasownik przechodni niedokonany (dk. zarchiwizować)

 (1.1) zbierać, gromadzić do archiwum

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W wielu przypadkach znaleziono także programy działające w tle bez wiedzy użytkownika. Archiwizowały one informacje o jego działaniach […].

 (1.1) Nie każdy jednak wie, że grupy dyskusyjne są archiwizowane. Jest to konieczne, ponieważ czas „życia” listów w grupach dyskusyjnych jest ściśle określony i nie przekracza tygodnia.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. archiwizowanie n., archiwista mos., archiwalia nmos., archiwizacja ż., archiwum n.

Wiktionary


archiwizowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) dokonywanie archiwizacji, porządkowanie i przekazywanie czegoś już nieaktualnego do archiwum

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zarchiwizowanie n., archiwum n., archiwizacja ż., archiwista m., archiwistka ż.

 czas. archiwizować ndk., zarchiwizować dk.

 przym. archiwalny, archiwistyczny

Wiktionary


archiwolta

element dekoracyjny w kształcie łuku, umieszczony nad drzwiami lub oknami, stanowiący część składową arkady; nałęcz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) archit. zdobione ornamentami, profilowane lico łuku, arkady zamykającej portal lub każdy inny łukowo u góry zakończony otwór w ścianie budowli, najczęściej bogato zdobione;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Archiwoltę stosowano w architekturze wszystkich okresów i kierunków.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌarxʲiˈvɔlta, AS: arχʹivolta

Wiktionary


archiwoznawca

specjalista zajmujący się historią tworzenia zasobów archiwalnych oraz gromadzący wiadomości o zbiorach archiwalnych


SJP.pl


archiwoznawczy

związany z działem archiwistyki zajmującym się historią tworzenia zasobów archiwalnych oraz gromadzącym wiadomości o zbiorach archiwalnych


SJP.pl


archiwoznawstwo

dział archiwistyki zajmujący się historią tworzenia zasobów archiwalnych oraz gromadzący wiadomości o zbiorach archiwalnych


SJP.pl

Archiwistyka – humanistyczna dyscyplina naukowa, wywodząca się z historii, powiązana również z bibliotekoznawstwem i informacją naukową. Przedmiotem badań archiwistyki są archiwa i dokumentacja.

W zakres archiwistyki wchodzą:

  • badania nad powstawaniem archiwaliów, ich charakterem w sensie zarówno cech fizycznych, jak też zawartości merytorycznej (aktoznawstwo).
  • problemy gromadzenia (tzw. „opieka nad narastającym zasobem”; „nadzór nad aktotwórcami”; lub „nadzór na przedpolu archiwalnym”), przechowywania (np. rozmieszczenie w archiwach, gospodarka magazynowa, czyli stan i utrzymanie magazynów, konserwacja archiwaliów), opracowywania (zasady sporządzania pomocy archiwalnych) i udostępniania tejże dokumentacji.

Wikipedia


archiwum

1. uporządkowany zbiór dokumentów, akt lub informacji zapisanych na innych nośnikach (np. kasetach, dyskach), niesłużących bieżącemu użytkowi, ale mogących okazać się ważne współcześnie;
2. budynek lub pomieszczenie, w którym znajduje się taki zbiór


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) uporządkowany zbiór akt, dokumentów, nagrań dźwiękowych lub filmów mających znaczenie historyczne

 (1.2) budynek lub pomieszczenie, w którym mieści się archiwum (1.1)

 (1.3) instytucja zajmująca się gromadzeniem, przechowywaniem oraz udostępnianiem zgromadzonych archiwaliów

Wiktionary

Archiwum (łac. archīvum od gr. ἀρχεῖον „gmach urzędowy” od ἀρχή „na czele”, por. archont) – instytucja lub miejsce przechowywania i udostępniania dokumentów historycznych i współczesnych, które nie są używane na bieżąco. Jako archiwum określa się również uporządkowany zbiór tego typu dokumentów.

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) W archiwum było sporo dokumentów na temat naszej miejscowości, niestety większość pisana cyrylicą.

 (1.2) Z archiwum wywieziono tajne dokumenty.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: arˈxʲivũm, AS: arχʹivũm

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. archiwalia nmos., archiwariusz m., archiwista m., archiwistka ż., archiwistyka ż., archiwizowanie n., zarchiwizowanie n., archiwizacja ż.

 czas. archiwizować ndk., zarchiwizować dk.

 przym. archiwalny, archiwistyczny

 przym. archiwalnie

Wiktionary


archont

1. w starożytnych Atenach: jeden z dziewięciu najwyższych urzędników wybieranych raz do roku;
2. w cesarstwie bizantyjskim: wysoki urzędnik


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) hist. w starożytnych Atenach, od VIII w. p.n.e. do czasów reform Klejstensa, jeden z dziewięciu najważniejszych urzędników polis, zasiadał w Areopagu;

 (1.2) hist. analogiczny urząd w niektórych polis starożytnej Grecji

 (1.3) hist. w Bizancjum tytuł arystokratyczny, przysługujący m.in. zarządcy prowincji lub namiestnikom plemięemion słowiańskich

Wiktionary

Archont (gr. ἄρχων, archon 'rządzący', imiesłów od gr. ἄρχω 'być na czele') – najwyższy urzędnik polis w starożytnych Atenach, który przewodniczył radzie areopagu i zajmował się najważniejszymi sprawami ateńskiej polis. Urzędnicy ci pojawili się w VIII w. p.n.e. Również inne miasta greckie, np.: Sparta, Delfy, Delos używały tego tytułu na oznaczenie własnych urzędników polis.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. archontia

 przym. archoncki

Wiktionary


archontat

urząd archonta


SJP.pl


archozaur

przedstawiciel gadów naczelnych, np. krokodyl, dinozaur, pterozaur


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) zool. paleont. nazwa systematyczna|Archosauria|Cope|ref=tak., diapsydalny gad;

Wiktionary

Archozaur (Archosaurus) – rodzaj archozauromorfa należącego do grupy Archosauriformes i rodziny Proterosuchidae. Obejmuje jeden gatunek – Archosaurus rossicus, opisany w 1960 przez Tatarinova. Nazwa Archosaurus pochodzi od greckich słów archos oraz sauros i oznacza „władczy jaszczur”. Archozaur żył w późnym permie, około 251 mln lat temu, na terenie dzisiejszej Europy (także w Polsce) i był najstarszym przedstawicielem Archosauriformes.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Współcześnie żyjącymi przedstawicielami archozaurów są krokodyle oraz jedna z linii rozwojowych dinozaurów – ptaki.

Wiktionary


archozaury

przedstawiciel gadów naczelnych, np. krokodyl, dinozaur, pterozaur


SJP.pl

Archozaury, gady naczelne (Archosauria – z gr. archos – władca + sauros – jaszczur) – takson diapsydalnych gadów obejmujący zaawansowane ewolucyjnie rzędy gadów.

Nazwę „archozaury” zaproponował Edward Drinker Cope w 1869 r. dla grupy, do której zaliczył zauropterygi, krokodyle, „tekodonty”, dinozaury, anomodonty (do których zaliczał dicynodonty i dinocefale) i grupę Rhynchocephalia (do której zaliczał rynchozaury i sfenodonty). Później archozaury były różnie definiowane, bywały nawet uznawane za grupę parafiletyczną; ostatecznie jednak w XX wieku przyjęło się ich rozumienie jako monofiletycznej grupy obejmującej dinozaury, pterozaury, krokodyle i „tekodonty”. Przedmiotem sporów pozostaje jednak, jak dokładnie należałoby zdefiniować tę grupę. Ścierają się tu dwie koncepcje:

  • Archozaury w węższym rozumieniu to klad obejmujący ostatniego wspólnego przodka krokodyli i ptaków oraz wszystkich jego potomków, ostatniego wspólnego przodka grup Ornithodira i Crurotarsi oraz wszystkich jego potomków lub ostatniego wspólnego przodka Crocodylus niloticus i Passer domesticus oraz wszystkich jego potomków; niezależnie od dokładnego sformułowania definicji do tak rozumianych archozaurów należą jedynie klady Ornithodira/Avemetatarsalia i Crurotarsi/Pseudosuchia, nie są natomiast archozaurami niektóre zwierzęta tradycyjnie zaliczane do "tekodontów" (nazwa obecnie używana raczej nieformalne, gdyż odnosi się do grupy parafiletycznej).
  • Archozaury w szerszym rozumieniu to diapsydy wyróżniane przez szereg apomorfii, przede wszystkim przez występowanie otworów przedoczodołowych w czaszce; do tak rozumianych archozaurów należą nie tylko Ornithodira i Crurotarsi, ale też kilka rodzin „tekodontów” nie należących do żadnego z tych dwóch kladów – Proterosuchidae, Erythrosuchidae, Euparkeriidae i Proterochampsidae. Fitozaury z pewnością należą do archozaurów w szerszym rozumieniu, mogą natomiast nie należeć do archozaurów w rozumieniu węższym.

Wikipedia


archutówecki

Archutówko


SJP.pl

Patrz:

Archutówko

archutówko

wieś w województwie mazowieckim, w powiecie płockim


SJP.pl

Archutówko – wieś sołecka w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie płockim, w gminie Bodzanów.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa płockiego.

Wikipedia


archutowski

nazwisko


SJP.pl


arcimboldo

Giuseppe Arcimboldo lub Arcimboldi (ur. 1527 w Mediolanie, zm. 11 lipca 1593 tamże) – włoski malarz okresu manieryzmu.

Tworzył na dworach w Pradze, Wiedniu i Mediolanie.Był malarzem tworzącym w oryginalny i ekscentryczny sposób portrety i kompozycje figuralne o treści rodzajowej lub alegorycznej, na które składały się elementy martwej natury, ułożone w obraz twarzy lub sceny.

Wikipedia


arcimowicz

nazwisko


SJP.pl

  • Adam Arcimowicz – polski i rosyjski polityk
  • Wiktor Arcimowicz − polski i rosyjski polityk

Wikipedia


arciszewski

nazwisko


SJP.pl

  • Arciszewski – polskie nazwisko,
Inne
  • Dorota Arciszewska-Mielewczyk (ur. 1968) – polska polityk, posłanka III i IV kadencji, senator VI i VII kadencji,
  • Andrzej Arciszewski (ur. 1951) – polski lalkarz i aktor dubbingowy,
  • Eliasz Arciszewski (zm. ok. 1630) – polski teolog ariański, pastor ariański w Śmiglu (do 1610 roku),
  • Eliasz Arciszewski (ok. 1590–po 1655) – polski wojskowy, komornik królewski, komendant Smoleńska,
  • Eugeniusz Arciszewski (zm. 1997) – kapitan żeglugi wielkiej,
  • Franciszek Arciszewski (1890–1969) – generał brygady Wojska Polskiego,
  • Jakób Arciszewski (zm. 1533) – profesor i rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego,
  • Jan Arciszewski (1911–1996) – polski polityk emigracyjny,
  • Krzysztof Arciszewski (1592–1656) – generał artylerii koronnej, admirał sił morskich holenderskich w Brazylii,
  • Krzysztof Arciszewski – kompozytor, reżyser,
  • Mirosław Arciszewski – polski dyplomata
  • Stanisław Rola-Arciszewski (1888–1953) – pułkownik dyplomowany Wojska Polskiego,
  • Tomasz Arciszewski (1877–1955) – polski polityk,
  • Tomasz Arciszewski (ur. 1948) – polski inżynier, profesor George Mason University w Stanach Zjednoczonych.

Wikipedia


arco

[czytaj: arko] muzyka: użycie smyczka po pizzicato; coll'arco


SJP.pl

  • Arco – sposób wydobycia dźwięku na instrumentach smyczkowych za pomocą smyczka.
  • Arco – ród

Miejscowości

  • Arco – miejscowość i gmina we Włoszech, w regionie Trydent-Górna Adyga, w prowincji Trydent.
  • Arco – miasto w stanie Idaho, w hrabstwie Butte.
  • Arco – miasto w stanie Minnesota, w hrabstwie Lincoln.

Wikipedia


arcopal

[czytaj: arkopal] białe borokrzemowe szkło opalowe


SJP.pl


arcoroc

[czytaj: arkorok] typ szkła


SJP.pl


arcosolium

[czytaj: arkosolium] grób w katakumbach wmurowany w półokrągłą niszę; arkosolium


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) archit. wczesnochrześcijańska nisza grobowa o łukowym sklepieniu;

Wiktionary

Arcosolium (łac. arcus - łuk + solium - miejsce wywyższone) – rodzaj grobu spotykany w okresie wczesnego chrześcijaństwa. Grób miał formę niszy z łukowym obramowaniem. Nisze wykuwano w katakumbach, umieszczano w przedsionkach cel lub portykach bazylik. Płyta nagrobna umieszczana była w pozycji poziomej.

Powstała w III wieku, a rozpowszechniła w IV wieku.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zidentyfikowano rozległy cmentarz z przełomu starej i nowej ery, wyposażony w grobowce typu kokhim, w grobowe nisze grzebalne arcosolia.

Wiktionary


arct

nazwisko


SJP.pl

  • Bohdan Arct – pilot myśliwski i pisarz
  • Marian Arct – nauczyciel i żołnierz AK
  • Michał Arct – księgarz i wydawca
  • Michał Arct (junior) – księgarz i pisarz
  • Stanisław Arct – księgarz i wydawca
  • Maria Arct-Golczewska, córka Michała Arcta, popularyzatorka przyrody

Wikipedia


arctic

[czytaj: arktik] woda mineralna marki Arctic


SJP.pl


arctowski

  • Arctowski – polskie nazwisko
  • Henryk Arctowski – polski geofizyk, geograf i badacz polarny
  • Arctowski – skrócona nazwa Polskiej Stacji Antarktycznej im. Henryka Arctowskiego
  • Arctowski – kamień na Marsie

Wikipedia


arcy

dawniej:
1. bardzo, szczególnie, ogromnie;
2. bardzo dobrze, znakomicie


SJP.pl

Arcy (kiedyś Aristocracy) – polska organizacja e-sportowa, która została założona w 2002 roku. Sekcję posiada w grze Counter-Strike: Global Offensive.

Wikipedia


arcy-

przedrostek w wyrazach złożonych…

 (1.1) …wskazujący na zwierzchnictwo, pierwszeństwo czegoś

 (1.2) …potęgujący znaczenie, nasilenie czegoś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) arcy- + biskup = arcybiskup

 (1.2) arcy- + ciekawy = arcyciekawy

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈart͡sɨ, AS: arcy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) nad-

 (1.2) prze-, super-, hiper-

Wiktionary


arcy-polak

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) Polak o wielkich zasługach dla narodu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Większość arcy-Polaków miało jakiś problem z polskością: Kopernik był tak naprawdę Niemcem, Mickiewicz i Piłsudski uważali się za Litwinów, a Wojtyła miał obywatelstwo obcego państwa.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌart͡sɨ‿ˈpɔlak, AS: arcy‿polak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: fż. arcy-Polka ż.

 przym. arcypolski

Wiktionary


arcy-polka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) Polka o wielkich zasługach dla narodu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Czy o takiej królowej Jadwidze można powiedzieć, że była arcy-Polką?

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: fm. arcy-Polak m.

 przym. arcypolski

Wiktionary


arcybanalny

wybitnie, bardzo banalny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) w najwyższym stopniu banalny, prosty

Wiktionary

Powiązane:

 przysł. arcybanalnie

Wiktionary


arcybazylika

arcybazylika Najświętszego Zbawiciela, Świętego Jana Chrzciciela i Świętego Jana Ewangelisty na Lateranie - główna bazylika, do której udaje się każdy nowo wybrany biskup Rzymu


SJP.pl


arcybibosz

żartobliwie: wyróżniający się wśród biboszów


SJP.pl


arcybiskup

duchowny wysoki rangą, zarządzający archidiecezją


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) rel. tytuł honorowy nadawany biskupom ważniejszych diecezji (archidiecezji), a także jako wyróżnienie samej osoby biskupa („ad personam”);

Wiktionary

Arcybiskup (gr. αρχή, arché – pierwszeństwo, gr. επίσκοπος, epískopos – nadzorca, biskup) – tytuł honorowy lub urząd nadawany biskupom ważniejszych diecezji (archidiecezja), a także jako wyróżnienie samej osoby biskupa (ad personam).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Arcybiskup ma prawo przewodniczyć synodom podległych sobie biskupów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌart͡sɨˈbʲiskup, AS: arcybʹiskup

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arcybiskupstwo n.

:: fż. arcybiskupka ż.

 przym. arcybiskupi

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) skr. abp

Wiktionary


arcybiskupi

dotyczący arcybiskupa, związany z arcybiskupem (np. stolica arcybiskupia, urząd arcybiskupi)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący arcybiskupa, związany z arcybiskupem

forma rzeczownika|rodzaj=męskoosobowy.

 (2.1) M. i W. lm. od: arcybiskup

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zakonnice zobaczyły z okna arcybiskupi orszak.

 (2.1) Zakonnice zobaczyły, jak w oknach pojawili się dwaj arcybiskupi.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. biskupa ż., arcybiskup m., arcybiskupstwo n., biskup mos., biskupka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) archidiecezjalny

Wiktionary


arcybiskupka

w Kościele protestanckim i starokatolickim: biskupka wyższa rangą


SJP.pl


arcybiskupstwo

1. jednostka podziału terytorialnego w Kościele; archidiecezja
2. urząd, godność arcybiskupa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) adm. biskupstwo pod jurysdykcją arcybiskupa;

 (1.2) godność arcybiskupa, jego urząd

Wiktionary

Archidiecezja (z gr. arche – pierwszeństwo), arcybiskupstwo – jednostka terytorialna wyższej administracji kościelnej. Istnieją ich cztery rodzaje:

  1. archidiecezja metropolitalna – arcybiskup metropolita,
  2. archidiecezja tytularna (historyczna) – arcybiskup tytularny,
  3. archidiecezja rezydencjalna (podlega bezpośrednio Stolicy Apostolskiej, nie należy do metropolii i nie podlegają jej sufraganie) – arcybiskup rezydencjalny,
  4. archidiecezja sufragalna – należy do metropolii, ale nie jest metropolitalna.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W którym wieku ustanowiono arcybiskupstwo wrocławskie?

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. biskupa ż., biskupka ż., biskup mos., arcybiskup m., arcybiskupka ż.

 przym. arcybiskupi

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) archidiecezja, metropolia

Wiktionary


arcybogato

przysłówek

 (1.1) książk. bardzo, nadzwyczaj bogato

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ufamy, że ciepła wiosna pozwoli kominki wygasić i okna otworzyć szeroko… na… na te jabłonie mazowieckie, kwitnące podobno arcybogato… chyba na przekór tej ziemi i temu błotu

Wiktionary

Powiązane:

 przym. arcybogaty

Wiktionary


arcybogaty

przebogaty;
1. bardzo bogaty, zamożny;
2. obfitujący w coś


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) bardzo, nadzwyczaj bogaty, zamożny

 (1.2) bardzo, nadzwyczaj strojny, kosztowny, wystawny

 (1.3) książk. bardzo, nadzwyczaj urozmaicony, obfitujący w co

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Raymond Roussel urodził się 20 stycznia 1877 roku w Paryżu[,] w rodzinie arcybogatego bankiera.

 (1.1) W XVIII wieku wieś była posiadłością arcybogatej rodziny von Magnis, która była w posiadaniu wielu majątków w hrabstwie kłodzkim.

 (1.1) Spektakularnych niezwykłości mamy w „Domu dusz” co niemiara. Jest ambitny biedak, który zmienia się w arcybogatego ranczera gnębiącego chłopów.

 (1.1) Poszczególne — duże — firmy korzystają z dotacji liczonych w miliardach. Pomoc trafia do arcybogatych do niedawna banków i do firm motoryzacyjnych.

 (1.1) Teraz kobiety chcą się najpierw zabezpieczyć materialnie na przyszłość, zanim zdecydują się na posiadanie dzieci — dotyczy to przede wszystkim tych kobiet, które nie mają szans na znalezienie arcybogatych mężów

 (1.2) Arcybogata dekoracja wykonana została z płytek ceramicznych, mozaik, szkliwionej cegły, marmuru[,] i granitu. Złocone i emaliowane, cebulaste kopuły błyszczą w słońcu i nie ma wątpliwości, że to budowla imperialna.

 (1.2) Rocznie w Europie sprzedaje się około miliona takich samochodów. Prym wprawdzie wiodą modele niemieckie, ale Lancia ma w nim swoje trwałe miejsce. [Lancia] Thesis wnosi do tej nieco konserwatywnej grupy sporo świeżości. Odnosi się to nie tyle do arcybogatego wyposażenia[,] ale przede wszystkim wyglądu.

 (1.3) Wspaniałe to wydawnictwo, zalecające się szczególnie arcybogatym materiałem ilustracyjnym i pięknymi barwnymi planszami, zawiera pewną liczbę portretów polskich, wyszczególnienie których zbytecznym może nie będzie.

 (1.3) Japonia to stara, potężna, arcybogata kultura.

 (1.3) Concerto grosso to typ koncertu barokowego, który także w arcybogatym dorobku [[:w:de:Georg Friedrich Händel|Georga Fried[e]richa Häendla]] (1685–1759) znalazł swoje miejsce i to miejsce wcale niepoślednie.

 (1.3) Poza wszystkim, Krzysztof otworzył przede mną nie tylko arcybogatą bibliotekę, ale całe liberalne królestwo wolności.

 (1.3) Istna mikrodżungla roślinek i żyjątek, których nazw nie znam, świat arcybogaty, najróżniejszy i dla mnie najczęściej — anonimowy.

 (1.3) Ponieważ pierwsza sala to rodzaj pizzerii—spaghetterii, a ja koniecznie chciałem raczyć się czymś rdzennie śląskim, udaliśmy się ze Sławkiem Sierzputowskim (mistrzem o•biek•ty•wu) — do tej drugiej, gdzie wśród arcybogatego jadłospisu potraw z całego świata figuruje wiele spe•cja•łów lokalnych.

Wiktionary

Powiązane:

 przysł. arcybogato

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przebogaty

 (1.2) przebogaty

 (1.3) przebogaty

Wiktionary


arcybp

skrót od: arcybiskup (odczytywany jako cały, odmienny wyraz); abp


SJP.pl


arcybystry

przymiotnik

 (1.1) nadzwyczajnie bystry

Wiktionary


arcychrześcijański

wyjątkowo wierny chrześcijaństwu, ortodoksyjnie chrześcijański


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) szczególnie oddany chrześcijaństwu

 (1.2) hist. tytuł królów francuskich

Wiktionary


arcyciasny

bardzo ciasny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) bardzo ciasny

Wiktionary


arcyciekawy

bardzo interesujący, przykuwający uwagę


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) bardzo ciekawy

Wiktionary


arcydelikatny

1. wymagający ogromnego taktu;
2. bardzo wrażliwy;
3. bardzo cienki i łamliwy


SJP.pl


arcydiakon

archidiakon;
1. w Kościele katolickim: duchowny będący członkiem kapituły katedralnej lub kolegiackiej;
2. w niektórych kościołach prawosławnych: najważniejszy diakon służący przy biskupie prawosławnym;
3. w dawnej Polsce: zwierzchnik części diecezji


SJP.pl


arcydobry

1. bardzo życzliwy, czuły;
2. bardzo pozytywny;
3. bardzo pomyślny;
4. wyjątkowo sprawny, staranny;
5. bardzo smaczny;
6. bardzo korzystny;
7. doskonały, bez wad


SJP.pl


arcydowcipny

bardzo dowcipny


SJP.pl


arcydramat

dramat będący arcydziełem


SJP.pl


arcydrogi

bardzo, szczególnie drogi


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) o ogromnej wartości materialnej

 (1.2) o ogromnej wartości emocjonalnej dla kogoś

Wiktionary


arcydurny

bardzo głupi


SJP.pl


arcydzięgiel

1. rodzaj roślin z rodziny baldaszkowatych; dzięgiel;
2. arcydzięgiel litwor - gatunek rośliny z rodziny selerowatych; litwor, dzięgiel litwor, angelika, dzięgiel lekarski


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) bot. gatunek rośliny z rodziny selerowatych;

Wiktionary

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌart͡sɨˈd͡ʑɛ̃ŋʲɟɛl, AS: arcyʒ́ŋʹǵel

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arcydzięgielówka ż.

 przym. arcydzięglowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dzięgiel litwor, arcydzięgiel litwor

Wiktionary


arcydzięglowy

związany z arcydzięglem


SJP.pl


arcydzielny

1. arcydzieło;
2. bardzo dzielny, odważny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) w najwyższym stopniu dzielny

 (1.2) daw. niezwykle skuteczny

 (1.3) daw. mający charakter arcydzieła

Wiktionary


arcydziełko

zdrobnienie od: arcydzieło


SJP.pl


arcydzieło

1. bardzo cenne, wybitne dzieło sztuki;
2. przenośnie: szczególne osiągnięcie w dziedzinie innej niż sztuka; także: czynność lub postępowanie poza dziedziną sztuki odznaczające się szczególną biegłością


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) utwór artystyczny uważany przez większość za wybitny, ponadprzeciętny i ponadczasowy, wyróżniający się nieprzeciętnymi walorami literackimi, plastycznymi czy muzycznymi;

 (1.2) przen. dobrze wykonana praca

Wiktionary

Arcydzieło – dzieło kultury, które zostało uznane przez odbiorców lub publiczność w pewnym dłuższym okresie za wyróżniające się na tle innych dzieł (literatury, muzyki, filmu, sztuk plastycznych) lub za doskonałe w swoim gatunku. Status arcydzieła nadają odbiorcy w procesie recepcji. Arcydzieło może realizować pewne obowiązujące w danym czasie standardy artyzmu, często jednak jest na tyle oryginalne, że je przekracza. Stąd też liczne dzieła kultury zostały uznane za arcydzieła dopiero wiele lat po ich powstaniu – zostały bowiem początkowo odrzucone przez odbiorców jako bezwartościowe.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Przez badaczy ta część „Dziadów” jest uważana za arcydzieło polskiego dramatu romantycznego, m.in. ze względu na połączenie w jednym utworze problematyki polityczno-historycznej z metafizyczną.

 (1.2) To przestępstwo to było prawdziwe arcydzieło.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌart͡sɨˈd͡ʑɛwɔ, AS: arcyʒ́eu̯o

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1,2) majstersztyk

Wiktionary


arcydziwny

bardzo dziwny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) w najwyższym stopniu dziwny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przedziwny

Wiktionary


arcydługi

przymiotnik

 (1.1) niezwykle długi

Wiktionary


arcyegocentryk

wielki egocentryk


SJP.pl


arcygroźny

bardzo groźny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) w najwyższym stopniu groźny

Wiktionary


arcygłupi

bardzo głupi


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) skrajnie głupi, w najwyższym stopniu głupi

Wiktionary


arcykapłan

1. w hierarchii kapłańskiej w religiach starożytnego Wschodu: kapłan sprawujący najwyższą władzę;
2. kapłan świątyni jerozolimskiej odgrywający szczególną rolę w judaizmie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) rel. najwyższy kapłan w bliskowschodnich kultach pogańskich;

 (1.2) rel. żyd. najwyższy urząd w świątyni jerozolimskiej, przełożony kapłanów i lewitów;

 (1.3) teol. w chrześcijaństwie tytuł jedynego pośrednika między Bogiem a ludźmi przysługujący Chrystusowi

Wiktionary

  • Arcykapłan (w Biblii i judaizmie)
  • Arcykapłan (starożytny Egipt)
  • Arcykapłan - karta Tarota

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W starożytnym Egipcie faraon zostawał jednocześnie arcykapłanem.

 (1.2) Do stroju arcykapłana należały: efod, choszen i diadem.

 (1.3) Chrystus jako jedyny arcykapłan zasiada po prawicy tronu Boga w niebiosach.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arcykapłaństwo n.

:: fż. arcykapłanka ż.

 przym. arcykapłański

Wiktionary


arcykapłanka

1. zwierzchniczka Kościoła Katolickiego Mariawitów, odpowiedniczka arcybiskupa w innych Kościołach chrześcijańskich;
2. główna kapłanka w religiach pogańskich


SJP.pl

Arcykapłanka, także arcybiskupka – zwierzchniczka Kościoła Katolickiego Mariawitów, odpowiedniczka arcybiskupa w innych Kościołach chrześcijańskich.

Jedyną arcykapłanką w Kościele Mariawickim była Antonina Maria Izabela Wiłucka-Kowalska. Aktualnie Kościołem Katolickim Mariawitów zarządza siostra biskupka Damiana Maria Beatrycze Szulgowicz, która nie przyjęła tytułu arcykapłanki.

Wikipedia


arcykapłański

dotyczący arcykapłana


SJP.pl

przymiotnik dzierżawczy

 (1.1) rel. należący do arcykapłana

przymiotnik relacyjny

 (2.1) rel. dotyczący arcykapłana, określający arcykapłana

przymiotnik jakościowy

 (3.1) rel. charakterystyczny dla arcykapłana, mający cechy arcykapłana

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Był on bowiem teściem Kajfasza, który owego roku pełnił urząd arcykapłański.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arcykapłan mos., arcykapłaństwo n.

Wiktionary


arcykapłaństwo

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) rel. godność lub urząd arcykapłana

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W ten sposób arcykapłaństwo zostało wciągnięte w pełną zamieszania politykę owej epoki.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arcykapłan mos., arcykapłanka ż.

 przym. arcykapłański

Wiktionary


arcykatedra

najważniejszy kościół archidiecezji, katedra arcybiskupa; archikatedra


SJP.pl


arcykatolicki

wyjątkowo wierny katolicyzmowi, ortodoksyjnie katolicki


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) szczególnie oddany katolicyzmowi

 (1.2) hist. tytuł monarchów hiszpańskich

Wiktionary

Powiązane:

 przym. katolicki

Wiktionary


arcykomtur

komtur na zamku krzyżackim, odpowiedzialny za odprawę obrządków religijnych, posiadający władzę zwierzchnią zaraz po wielkim komturze


SJP.pl


arcykomturowy

przymiotnik od: arcykomtur


SJP.pl


arcykosztowny

bardzo kosztowny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) bardzo kosztowny

Wiktionary


arcyks.

skrót od: arcyksiążę


SJP.pl

skrót

 (1.1) = arcyksiążę

Wiktionary


arcyksiążę

tytuł książąt austriackich z dynastii Habsburgów; osoba odznaczona tym tytułem


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) austriacki tytuł książęcy

 (1.2) osoba nosząca tytuł arcyksięcia (1.1)

Wiktionary

Arcyksiążę (niem. Erzherzog, łac. archidux), forma żeńska arcyksiężna (niem. Erzherzogin) – od 1356 do 1918 roku tytuł władców Arcyksięstwa Austriackiego. Od roku 1438 tytuł arystokratyczny książąt i księżniczek austriackich domu Habsburgów, od XVI wieku nadawany wszystkim członkom dynastii.

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Chodziło o uwolnienie więzionego w Polsce arcyksięcia Maksymiliana, niefortunnego rywala Zygmunta III podczas wolnej elekcji.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arcyksięstwo n.

:: fż. arcyksiężna ż.

 przym. arcyksiążęcy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1-2) skr. arcyks.

Wiktionary


arcyksiążęcy

dotyczący arcyksięcia, związany z godnością arcyksięcia i osobami przy nim (np. tytuł arcyksiążęcy, para arcyksiążęca)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z arcyksięciem, dotyczący do arcyksięcia

przymiotnik dzierżawczy

 (2.1) należący do arcyksięcia

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arcyksiążę m., arcyksiężna ż., arcyksięstwo n.

 przym. książęcy

Wiktionary


arcyksięstwo

tytuł, godność arcyksięcia


SJP.pl

Arcyksięstwo – państwo, którego panujący monarcha nosi tytuł arcyksięcia lub arcyksiężnej. Określenie pojawiło się w średniowieczu, gdy Rudolf IV uzurpował tytuł arcyksięcia Palatynatu. Od 1453 tytuł arcyksięcia zarezerwowany był dla władców Austrii.

Wikipedia


arcyksiężna

małżonka arcyksięcia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) żona arcyksięcia

 (1.2) córka cesarza

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arcyksiążę mos.

 przym. arcyksiążęcy

Wiktionary


arcyksiężniczka

tytuł księżniczek z dynastii Habsburgów


SJP.pl


arcykłamca

wielki kłamca


SJP.pl


arcykłamstwo

szczególnie wyszukane, "wiarygodne" kłamstwo


SJP.pl


arcyleń

próżniak do kwadratu, leń jakich mało, nierób nad nieroby


SJP.pl


arcyleniwy

bardzo leniwy


SJP.pl


arcylichy

przymiotnik

 (1.1) odznaczający się bardzo niską jakością, bardzo zły

Wiktionary


arcylojalny

bardzo, przesadnie lojalny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) bardzo lojalny

Wiktionary


arcyludzki

przymiotnik jakościowy

 (1.1) ludzki, humanitarny w sposób wyjątkowy, wręcz doskonały

Wiktionary


arcylutnia

instrument muzyczny z grupy chordofonów szarpanych, basowa odmiana lutni


SJP.pl

Arcylutnia (arciliuto, archiliuto, archlute) – instrument muzyczny, w którym źródłem dźwięku są napięte struny szarpane palcami; używana głównie w XVI i XVII wieku basowa odmiana lutni, wyposażona w długą szyjkę i większą niż zwykła lutnia liczbę strun, stosowana w kościelnych i świeckich zespołach wokalno-instrumentalnych do akompaniamentu i realizacji generałbasu. Struny basowe strojone są wg indywidualnych potrzeb, zazwyczaj w skali malejącej – najwyższy dźwięk wydaje struna położona najniżej, najniższy – położona najwyżej.

Wikipedia


arcymądrze

wyjątkowo mądrze, bardzo mądrze


SJP.pl


arcymag

potężny, doświadczony mag, który opanował do perfekcji dziedzinę magii


SJP.pl


arcymagini

potężna, doświadczona magini, która opanowała do perfekcji dziedzinę magii


SJP.pl


arcymistrz

1. mistrz nad mistrze; najlepsza osoba w danym fachu;
2. najwyższy tytuł przyznawany w szachach sportowych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba przewyższająca wszystkich swoimi umiejętnościami w danej dziedzinie

 (1.2) szach. szachista posiadający najwyższy tytuł przyznawany w szachach sportowych;

Wiktionary

Arcymistrz – tytuł nadawany szachistom przez Międzynarodową Federację Szachową (FIDE) za wyniki sportowe. Wyróżniony szachista ma prawo dożywotnio posługiwać się tym tytułem. Na oznaczenie tytułu używa się polskiego skrótu am lub międzynarodowego GM (ang. grandmaster).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W relacjach z mało mu dotąd znanym światem polityki raz po raz iskrzyło i dochodziło nawet do bardzo ostrych konfliktów, ale Rowecki, choć nie stał się arcymistrzem gry politycznej, szybko uczył się jej reguł.

 (1.2) Trzy lata później w Rzymie Sofia doprowadziła do rozpaczy grupę arcymistrzów radzieckich — tylko jednemu z nich „podarowała” remis i osiągnęła jeden z najwspanialszych wyników rankingowych w historii szachów.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arcymistrzostwo n.

:: fż. arcymistrzyni

 przym. arcymistrzowski

Wiktionary


arcymistrzowski

arcymistrz


SJP.pl

Patrz:

arcymistrz

arcymistrzyni

1. kobieta wyróżniająca się wśród mistrzów, niedościgniona w jakiejś dziedzinie;
2. najwyższy tytuł przyznawany kobietom w szachach sportowych; kobieta nosząca ten tytuł


SJP.pl

Arcymistrz – tytuł nadawany szachistom przez Międzynarodową Federację Szachową (FIDE) za wyniki sportowe. Wyróżniony szachista ma prawo dożywotnio posługiwać się tym tytułem. Na oznaczenie tytułu używa się polskiego skrótu am lub międzynarodowego GM (ang. grandmaster).

Wikipedia


arcymiły

szczególnie miły


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) książk. nadzwyczaj miły

Wiktionary


arcymonotonny

przymiotnik

 (1.1) książk. ponad wszelką miarę monotonny, niezmieniający się

Wiktionary


arcynaiwny

przymiotnik jakościowy

 (1.1) bardzo naiwny

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Trzeba przecież zobaczyć, arcynaiwny Sokratesie, że człowiek sprawiedliwy wszędzie ma mniej niż niesprawiedliwy.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arcynaiwność ż.

 przysł. arcynaiwnie

Wiktionary


arcyniemiły

przymiotnik

 (1.1) zupełnie niemiły

Wiktionary


arcyniepospolity

przymiotnik

 (1.1) wyjątkowy, bardzo rzadko spotykany

Wiktionary


arcynowy

przymiotnik

 (1.1) zupełnie nowy, nieznany jeszcze przed chwilą

Wiktionary


arcynudny

bardzo nudny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) w najwyższym stopniu nudny

Wiktionary


arcyoddany

wyjątkowo oddany


SJP.pl


arcyosioł

potocznie: wielki osioł, osoba bardzo uparta i głupia


SJP.pl


arcypasterski

arcypasterz


SJP.pl

Patrz:

arcypasterz

arcypasterz

tytuł używany niekiedy przez katolików w stosunku do biskupa i arcybiskupa


SJP.pl


arcypiękny

niesamowicie piękny, przepiękny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) nadzwyczajnej urody

Wiktionary


arcypies

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) pejor. wyjątkowy szubrawiec, oszust (wzmocniona obelga „pies”)

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jeśli łżę, jestem arcypies, nie szlachcic.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. pies m., psowate nmos., psiarnia ż., psiarczyk m., psiarz m., psica ż., psina ż., psiara ż., psiak m., psioczenie n., napsioczenie n.

:: zdrobn. piesek m., psiaczek m., psiątko n., psinka ż., pieseczek m., piesunio m.

:: zgrub. psisko n.

 czas. psioczyć ndk., napsioczyć dk.

 przym. psi, psowaty, pieski, arcypsi

 przysł. psio, piesko

Wiktionary


arcypocieszny

przymiotnik

 (1.1) w najwyższym stopniu wzbudzający wesołość, śmiech

Wiktionary


arcypolski

przymiotnik

 (1.1) odznaczający się w szczególny sposób cechą polskości

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Poeta ojczyzny, „poeta arcypolski” (…) był zarazem poetą, w którego utworach biły zawsze uczucia internacjonalistyczne.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arcy-Polak m., arcy-Polka ż.

Wiktionary


arcypolskość

arcypolski


SJP.pl

Patrz:

arcypolski

arcypoważny

bardzo poważny


SJP.pl


arcypożyteczny

przymiotnik

 (1.1) niezwykle pożyteczny

Wiktionary


arcyprosty

bardzo prosty


SJP.pl


arcyprzedni

przymiotnik

 (1.1) doskonały, świetny

Wiktionary


arcyskomplikowany

bardzo mocno skomplikowany


SJP.pl


arcyskromnie

przysłówek sposobu

 (1.1) w sposób arcyskromny

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Co kilka dni się do mnie / Ktoś nowy z proś­bą zgła­sza / Za­czy­na arcyskromnie / I bardzo mnie prze­pra­sza (…)

Wiktionary

Powiązane:

 przym. arcyskromny

Wiktionary


arcyskromny

bardzo skromny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) zupełnie niewyszukany, nieokazały

 (1.2) zupełnie nie podkreślający własnych zalet, nie wywyższający się

Wiktionary

Powiązane:

 przysł. arcyskromnie

Wiktionary


arcysmaczny

przymiotnik

 (1.1) bardzo smaczny

Wiktionary


arcyśmieszność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest arcyśmieszne; cecha tych, którzy są arcyśmieszni

Wiktionary

Powiązane:

 przym. arcyśmieszny

 przysł. arcyśmiesznie

Wiktionary


arcyśmieszny

bardzo śmieszny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) nadzwyczaj śmieszny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arcyśmieszność ż.

Wiktionary


arcystaroświecki

bardzo, wybitnie staroświecki


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) zupełnie nienowoczesny; całkowicie taki jak w dawnych czasach

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. staroświeckość ż.

 przysł. staroświecko

Wiktionary


arcysugestywny

bardzo sugestywny


SJP.pl


arcyswobodny

do przesady swobodny


SJP.pl


arcyswojski

bardzo, wybitnie swojski


SJP.pl


arcyszelma

(r. męski) mężczyzna nadzwyczaj sprytny, umiejący sobie radzić w różnych sytuacjach, niekoniecznie w uczciwy sposób


SJP.pl


arcytrudność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest arcytrudne

Wiktionary

Powiązane:

 przym. arcytrudny

 przysł. arcytrudno

Wiktionary


arcytrudny

bardzo trudny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) bardzo trudny, niezwykle skomplikowany

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arcytrudność ż.

Wiktionary


arcytwór

wybitny, znakomity twór


SJP.pl


arcyucieszny

przymiotnik

 (1.1) w najwyższym stopniu wzbudzający wesołość, śmiech

Wiktionary


arcyważny

niesłychanie ważny, ważny ponad wszelką miarę


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) bardzo ważny, znaczący, od którego wszystko zależy

 (1.2) bardzo ważny, mający ogromne wpływy albo władzę

Wiktionary


arcywieszcz

żartobliwie: wieszcz wyróżniający się wśród pozostałych wieszczów


SJP.pl


arcywróg

największy, główny wróg


SJP.pl


arcywspaniałość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest arcywspaniałe; cecha tych, którzy są arcywspaniali

Wiktionary

Powiązane:

 przym. arcywspaniały

 przysł. arcywspaniale

Wiktionary


arcywspaniały

przymiotnik

 (1.1) odznaczający się bardzo pozytywnymi cechami

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arcywspaniałość ż.

Wiktionary


arcywyborny

najdoskonalszy, najwyśmienitszy, najznamienitszy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) jeszcze bardziej wyborny, wyśmienity

Wiktionary


arcyzabawny

bardzo zabawny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) w najwyższym stopniu zabawny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zabawa ż., arcyzabawność ż.

 przysł. arcyzabawnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przezabawny, arcyśmieszny, prześmieszny

Wiktionary


arcyłobuzerski

bardzo łobuzerski


SJP.pl


arcyłotr

wielki łajdak, niegodziwiec


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) ekspr. pejor. osoba postępująca nikczemnie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Już mnie nie zdumieje, nawet gdyby hetmanem wielkim koronnym został sam arcyłotr i rakarz Lubowidzki.

Wiktionary


arcyłotrostwo

wielkie łotrostwo


SJP.pl


arczewski

nazwisko


SJP.pl


arczyński

nazwisko


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Arczynami, dotyczący Arczynów

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) jęz. język arczyński;

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Arczynowie lm m.

Wiktionary


ardanowski

nazwisko


SJP.pl


arden

zimnokrwisty koń pociągowy; koń ardeński


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) zootechn. rasa konia pochodząca z Ardenów

 (1.2) zootechn. koń rasy arden (1.1)

Wiktionary

  • koń ardeński
  • Arden International

geografia:

  • Arden – miejscowość w Danii
    • Arden – stacja kolejowa
  • Arden – historyczna gmina w Danii
  • Arden – wieś w stanie Delaware, w hrabstwie New Castle, USA
  • Arden (ang. Arden Township) – gmina w stanie Arkansas, w hrabstwie Little River, USA
  • Las Arden – fikcyjny las w powieściach Rogera Zelazny’ego
  • Arden - obszar głównie w Warwickshire, w którym znajdują się miejscowości:
  • Hampton-in-Arden – wieś w Anglii
  • Henley-in-Arden – miasto w Anglii
  • Tanworth-in-Arden – wieś w Anglii

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Nie można mówić, że ardeny są końmi płochliwymi.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Ardeny lm. nmos.

 przym. ardeński

Wiktionary


ardeńczyk

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Arden; osoba z tego obszaru

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Raz on tam w czasie turnieju chwycił, po skruszeniu kopii, pewnego rycerza ardeńskiego wpół, wywlókł go z kulbaki i wyrzucił na wysokość kopii w górę, chociaż Ardeńczyk cały był w żelazo zakuty.

 (1.1) Wydaje się, że ucieczka Rimbauda od cywilizacji (…) była konsekwentną drogą rozwoju poetyckiego. Dwa poematy prozą tego niespełna dwudziestoletniego Ardeńczyka to wykładnia nowej literatury, szczytowe osiągnięcie epoki.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Ardeny nmos., ardeńczyk mzw.

:: fż. Ardenka ż.

 przym. ardeński

Wiktionary


ardenka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Arden; kobieta z tego obszaru

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Ardeny nmos.

:: fm. Ardeńczyk mos.

 przym. ardeński

Wiktionary


ardeński

Ardeny


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Ardenami, pochodzący z obszaru Ardenów

 (1.2) związany z francuskim departamentem Ardeny

Wiktionary

Patrz:

Ardeny

Przykłady

 (1.1) Raz on tam w czasie turnieju chwycił, po skruszeniu kopii, pewnego rycerza ardeńskiego wpół, wywlókł go z kulbaki i wyrzucił na wysokość kopii w górę, chociaż Ardeńczyk cały był w żelazo zakuty.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arden mzw., Ardeny nmos., Ardeńczyk mos., Ardenka ż.

Wiktionary


ardente

określenie wykonawcze: żarliwie, płomiennie


SJP.pl

„Ardente” – nazwa noszona na przestrzeni dziejów przez okręty Regia Marina:

  • „Ardente” – niszczyciel typu Ardito z okresu I wojny światowej
  • „Ardente” – torpedowiec typu Ciclone z okresu II wojny światowej

Wikipedia


ardeny

zimnokrwisty koń pociągowy; koń ardeński


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna

 (1.1) geogr. silnie zalesione góry w południowo-wschodniej Belgii, Francji i Luksemburgu;

 (1.2) geogr. adm. francuski departament, położony w regionie Grand Est;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Powierzchnia Ardenów wynosi 11200 km².

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Ardeńczyk mos., Ardenka ż., arden mzw.

 przym. ardeński

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Las Ardeński

Wiktionary


ardipitek

prawdopodobny wczesny hominid z pliocenu, pochodzący ze wschodniej Afryki, podobny do szympansa, lecz dwunożny


SJP.pl

Wikipedia


arditamente

określenie wykonawcze: śmiało, odważnie; ardito


SJP.pl


arditi

oddziały ochotnicze w armii włoskiej podczas I wojny światowej, przeznaczone do zadań specjalnych


SJP.pl

  • Arditi (zespół muzyczny)
  • Arditi (jednostki wojskowe)

Wikipedia


ardito

określenie wykonawcze: śmiało, odważnie; arditamente


SJP.pl

„Ardito” – nazwa noszona na przestrzeni dziejów przez okręty Regia Marina:

  • „Ardito” – niszczyciel typu Ardito z okresu I wojny światowej
  • „Ardito” – torpedowiec typu Ciclone z okresu II wojny światowej
  • „Ardito” (D550) – niszczyciel rakietowy typu Audace z lat 70. XX wieku

Wikipedia


ardizja

ardizja karbowana - roślina doniczkowa z rodziny pierwiosnkowatych


SJP.pl

Ardizja (Ardisia Sw.) – rodzaj roślin z rodziny pierwiosnkowatych (Primulaceae). Należy tu od 200 do 500 gatunków (w zależności od ujęcia systematycznego). Występują w tropikalnych i subtropikalnych rejonach Azji oraz Ameryki Południowej, Środkowej i Północnej.

Wikipedia


ardo

produkt marki Ardo


SJP.pl

  • Ardo (król Wizygotów)
  • Ardo (przedsiębiorstwo)

imię

  • Ardo Kreek

Wikipedia


ardżesz

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. rzeka w Rumunii, lewy dopływ Dunaju;

 (1.2) geogr. okręg w Rumunii, położony na Wołoszczyźnie;

Wiktionary

Ardżesz (rum. Argeș) – rzeka w Rumunii, lewy dopływ Dunaju o długości 350 km. Źródła rzeki leżą w Górach Fogaraskich na wysokości 2030 m n.p.m., powierzchnia jej dorzecza wynosi 12 550 km².

Ardżesz powstaje z dwóch głównych cieków wodnych, zwanych Buda i Capra w Górach Fogaraskich. Buda (główne źródło systemu hydrograficznego rzeki) wypływa spod szczytu Arpașu Mic, na wysokości 2030 m, z jeziora polodowcowego Buda, natomiast rzeka Capra wypływa z jeziora polodowcowego Capra, położonego poniżej szczytu Vânătarea lui Buteanu.

Wikipedia


arealistka

arealista


SJP.pl

Patrz:

arealista

arealizm

1. niewierne, ubarwione, niezgodne z obserwacją odtwarzanie rzeczywistości w utworze literackim, w dziele sztuki;
2. kierunek w literaturze i w sztuce posługujący się takim opisem


SJP.pl


arealność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest arealne; cecha tych, którzy są arealni

Wiktionary

Powiązane:

 przym. arealny

 przysł. arealnie

Wiktionary


arealny

nierealny


SJP.pl


areał

pewna powierzchnia ziemi, zwłaszcza przeznaczona pod uprawę lub hodowlę albo będąca miejscem występowania pewnego gatunku roślin czy zwierząt


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) roln. leśn. powierzchnia gruntu

 (1.2) zool. bot. obszar występowania określonego gatunku

Wiktionary

  • w rolnictwie i leśnictwie powierzchnia gruntów zajętych pod uprawę oraz wód zamkniętych, mierzona w hektarach lub m².
  • w biologii zasięg występowania określonego gatunku lub zjawiska przyrodniczego.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W areale upraw przeważają kultury zbożowe.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: aˈrɛaw, AS: areau̯

Wiktionary

Powiązane:

 przym. areałowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1-2) powierzchnia, teren

Wiktionary


arecibo

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w północnej części Portoryka, w aglomeracji San Juan

 (1.2) astr. asteroida o numerze 4337

Wiktionary

Arecibo – miasto w północnej części Portoryko; nad Atlantykiem; w aglomeracji San Juan; 44 191 mieszkańców (2019). Słynne z powodu znajdującego się obok niego Obserwatorium Arecibo, posiadającego największy (do 2016 roku) na świecie radioteleskop.

W mieście rozwinął się przemysł odzieżowy, drzewny, maszynowy. W Arecibo produkuje się cukier oraz rum. Ośrodek turystyczny.

Wikipedia


areciny

przymiotnik dzierżawczy - należący do Arety lub z nią związany


SJP.pl


arecki

nazwisko


SJP.pl


arefleksja

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. całkowity lub znaczny zanik odruchu (odruchów)

Wiktionary

Arefleksja – całkowite zniesienie odruchów; częściowe zniesienie odruchów nazywa się hiporefleksją. Arefleksja odruchów skórnych występuje w przebiegu uszkodzenia ośrodkowego neuronu ruchowego, arefleksja odruchów głębokich typowa jest dla obrazu uszkodzenia dolnego neuronu ruchowego.

Wikipedia


arejon

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy, nazwa własna

 (1.1) mitgr. postać mitologiczna, boski koń, syn bogini Demeter ukrywającej się jako klacz, spłodzony przez Posejdona pod postacią ogiera

Wiktionary


arek

1. statek Noego, wielkich rozmiarów łódź, korab
2. skrzynia, kufer


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) zdrobn. Arkadiusz

Wiktionary

Arkadiusz – imię męskie pochodzenia greckiego. Wywodzi się od słowa Αρκαδικóς (Arkadikós) oznaczającego „pochodzący z Arkadii”.

Forma oboczna: Arkady

Odpowiednik żeński: Arkadia.

Odpowiedniki w innych językach:

  • łacina – Arcadius
  • język angielski – Arcadius
  • język niemiecki – Arkadius
  • język francuski – Arcadius/Arcade
  • język włoski – Arcadio
  • język hiszpański – Arcadio
  • ros. Аркадий/Arkadij
  • język białoruski – Аркадзь/Arkadź (też Аркадыўш/Arkadyusz)
  • język węgierski – Arkád, Árkád (starsza wersja Árkos)
  • język czeski – Arkád
  • język rumuński – Arcadie
  • język ukraiński – Arkadij (ukr. Аркадій)

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Idę dzisiaj do Arka na imieniny.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈarɛk, AS: arek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Arkadiusz mos.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Arkadiusz, Areczek, Aruś

Wiktionary


areka

drzewo do 20 m wysokości, z rodziny arekowatych; najbardziej znany gatunek to areka katechu zwana też żuwipalmą lub pinangiem albo palmą betelową


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) bot. nazwa systematyczna|Areca|L.|ref=tak., palma z rodziny arekowatych;

Wiktionary

Areka (Areca L.) – rodzaj palm z rodziny arekowatych. Należy do niej około 50 gatunków rosnących głównie w południowo-wschodniej Azji. Gatunkiem typowym jest Areca catechu L..

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ze szczytów pni arek wyrastają pierzaste liście.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arekowate lm nm., arekowce lm nm., arekowe lm nm.

 przym. arekowy, arekowaty

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

 (1.1) palma

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. arekowate lm nm., arekowce lm nm., arekowe lm nm.

 przym. arekowy, arekowaty

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* słowacki: (1.1) areka ż.

źródła.

== areka (język słowacki.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) bot. areka

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


arekolina

silnie toksyczny alkaloid zawarty w orzechu arekowym, pobudzający układ przywspółczulny, obecnie stosowany wyłącznie w weterynarii


SJP.pl

Arekolina – organiczny związek chemiczny, substancja psychoaktywna z grupy alkaloidów pirydynowych, zawarta w orzechach palmy arekowej.

Arekolina otrzymywana jest też syntetycznie z kwasu nikotynowego. Jest silną trucizną, powodującą skurcze mięśni gładkich. Obecnie arekolina jest stosowana w weterynarii jako lek przeczyszczający oraz przeciw robakom.

Wikipedia


arekowate

rodzina roślin drzewiastych występująca głównie w strefie międzyzwrotnikowej i podzwrotnikowej; palmy, palmowate


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) syst. bot. nazwa systematyczna|Arecaceae|ref=tak., rodzina roślin zaliczana do jednoliściennych;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Specyficzny pień arekowatych nazywany jest kłodziną.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. areka ż., arekowce lm nm., arekowe lm nm.

 przym. arekowy, arekowaty

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) palmy

Wiktionary


arekowaty

o cechach arekowatych (rodzina roślin)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) bot. o cechach roślin z rodziny arekowatych

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arekowe nmos., arekowce nmos., arekowate nmos., areka ż.

Wiktionary


arekowce

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) syst. bot. nazwa systematyczna|Arecales|Bromhead|ref=tak., rząd roślin zaliczanych do jednoliściennych;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Liczne arekowce posiadają znaczenie użytkowe.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. areka ż., arekowate lm nm., arekowe lm nm.

 przym. arekowy, arekowaty

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) palmowce

Wiktionary


arekowe

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) syst. bot. nazwa systematyczna|Arecidae|Takht.|ref=tak., podklasa roślin należących do klasy jednoliściennych;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Kwiaty arekowych zazwyczaj są wiatropylne.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. areka ż., arekowce lm nm., arekowate lm nm.

 przym. arekowy, arekowaty

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) palmowe

Wiktionary


arekowy

przymiotnik od: areka (rodzaj palmy), np. orzech arekowy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) bot. związany z areką

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arekowe nmos., arekowce nmos., arekowate nmos., areka ż.

Wiktionary


areligijnie

przysłówek

 (1.1) obojętnie wobec religii, w sposób areligijny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. areligijność ż.

 przym. areligijny

Wiktionary


areligijność

areligijny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) obojętność wobec spraw religii

Wiktionary

Patrz:

areligijny

Przykłady

 (1.1) Należy natomiast zająć się socjologią areligijności, wynikającej z przewartościowania znaczenia religii w życiu społecznym.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. areligijny

 przysł. areligijnie

Wiktionary


areligijny

niereligijny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) obojętny wobec kwestii religii

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. areligijność ż.

 przysł. areligijnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) świecki, laicki, niereligijny

Wiktionary


aren

węglowodór aromatyczny (np. benzen, toluen) otrzymywany z ropy naftowej i gazu ziemnego


SJP.pl

  • Aren – miejscowość i gmina we Francji, w regionie Akwitania, w departamencie Pyrénées-Atlantiques.
  • Węglowodory aromatyczne lub areny – cykliczne węglowodory, w których istnieje układ naprzemiennie położonych wiązań podwójnych i pojedynczych między atomami węgla.

Wikipedia


arena

1. centralne miejsce w cyrku, na którym odbywają się popisy cyrkowe;
2. teren działania, widownia jakichś wydarzeń, konfliktów;
3. w starożytnym amfiteatrze: miejsce walk gladiatorów lub zapaśników;
4. miejsce, gdzie odbywają się corridy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) koliste miejsce otoczone widownią, na którym odbywają się różnego typu pokazy, np. cyrkowe

 (1.2) przen. miejsce jakichś wydarzeń, działań

Wiktionary

Arena (z łac. harena, arena - piasek) – usytuowany w centrum obiektu i wysypany piaskiem plac w kształcie koła lub elipsy. Miejsce walk, turniejów, popisów, igrzysk i widowisk. Wywodzi się ze starożytnego teatru greckiego i rzymskiego oraz cyrku rzymskiego.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Na arenę wyszedł clown.

 (1.2) Polityk ośmieszył się na arenie międzynarodowej swoimi działaniami.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: aˈrɛ̃na, AS: arna

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arenosole nmos.

:: zdrobn. arenka ż.

 przym. arenowy

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

 (1.1) amfiteatr

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. arenosole nmos.

:: zdrobn. arenka ż.

 przym. arenowy

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) arena, ring; (1.2) arena, scene, stage

* arabski: (1.1) حلبة

* białoruski: (1.1) арэна ż.; (1.2) арэна ż.

* bułgarski: (1.1) арена ż.; (1.2) арена ż.

* duński: (1.1) arena w.; (1.2) skueplads w., arena w.

* esperanto: (1.1) areno; (1.2) areno

* francuski: (1.1) arène ż.; (1.2) scène ż.

* gudźarati: (1.1) અખાડો m. (akhāḍō)

* hiszpański: (1.1) arena ż.

* interlingua: (1.1) arena

* niemiecki: (1.1) Arena ż.; (1.2) Schauplatz ż., Bühne ż., Parkett n.

* ormiański: (1.1) ասպարեզ

* rosyjski: (1.1) арена ż., манеж m.; (1.2) арена ż.

* szwedzki: (1.1) arena w.

* tajski: (1.1) เวที

* ukraiński: (1.1) арена ż.

* węgierski: (1.1) aréna; (1.2) aréna

źródła.

== arena (język angielski.) ==

thumb|arena (1.1)

wymowa.

 audio|LL-Q1860 (eng)-Vealhurl-arena.wav.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) arena

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


arenal

wilgotne piaski strefy brzegowej mórz, jezior i rzek, będące środowiskiem życia drobnych organizmów roślinnych i zwierzęcych (np. glonów, pierwotniaków i okrzemek)


SJP.pl

  • Arenal – wulkan w Kostaryce
  • Arenal – jezioro w Kostaryce
  • arenal – pojęcie ekologiczne
  • Parque Nacional Arenal – park narodowy w Kostaryce, obejmujący swoim obszarem masyw wulkaniczny Arenal

Wikipedia


arenawirusy

Arenawirusy (łac. Arenaviridae, z łac. arenosus - piaszczysty) - rodzina wirusów, charakteryzujących się następującymi cechami:

  • Symetria: złożona, w istocie nukleoproteina składa się ze zwiniętych superhelikalnie dwóch okrągłych fragmentów kwasu nukleinowego
  • Otoczka lipidowa: występuje
  • Kwas nukleinowy: ssRNA(-), kolisty, segmentowany
  • Replikacja: zachodzi w cytoplazmie
  • Wielkość: 50-300 nm, wiriony są silnie pleomorficzne
  • Gospodarz: kręgowce
  • Cechy dodatkowe: wirusy te roznoszone są przez wydaliny gryzoni

Wikipedia


arenda

dawniej:
1. najem, dzierżawa; pacht;
2. opłata za dzierżawę; pacht;
3. karczma, szynk


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przest. obecnie także gw-pl|Bukowina. dzierżawa

 (1.2) przest. czynsz dzierżawny

 (1.3) daw. gospoda, karczma

Wiktionary

Dzierżawa (dawniej też: arenda, harenda) – jeden z typów umów prawa cywilnego. Reguluje ją Kodeks cywilny w art. 693-709, przy odpowiednim zastosowaniu przepisów o najmie (art. 659-692). Dzierżawa należy do umów nazwanych, dwustronnie zobowiązujących, wzajemnych i konsensualnych (tzn. dochodzących do skutku przez zgodne oświadczenie woli stron). Polega na udostępnieniu innej osobie prawa lub rzeczy, natomiast (w odróżnieniu np. od pożyczki) nie przenosi własności. Przedmiotem dzierżawy może być tylko rzecz lub prawo przynoszące pożytki.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: aˈrɛ̃nda, AS: arnda

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arendarz m., arendowanie n.

 czas. arendować ndk.

 przym. arendarski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.3) reg-pl|Śląsk|arynda., reg-pl|Śląsk|harynda.

Wiktionary


arendarczyk

nazwisko


SJP.pl


arendarka

arendarz; dzierżawczyni, pachciarka


SJP.pl


arendarski

nazwisko


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z arendarzem, dotyczący arendarza; taki jak u arendarza

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arenda ż., arendarz m., arendowanie n.

 czas. arendować ndk.

Wiktionary


arendarz

dawniej: osoba dzierżawiąca od kogoś gospodę, trzodę itp.; pachciarz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) przest. dzierżawca budynków gospodarczych, karczem, szynków i gruntów rolnych

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) No, już to wybaczcie, panie arendarzu – wtrącił się z powagą wójt ryczychowski – z bliska go podobno jeszcze nikt nie widział prócz starego klucznika, Kostia Bulija, który z nim jakieś nieczyste utrzymuje konszachty.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: aˈrɛ̃ndaʃ, AS: arndaš

Wiktionary

Powiązane:

 czas. arendować

 rzecz. arenda ż.

 przym. arendarski

Wiktionary


arendarzowy

przymiotnik od: arendarz


SJP.pl


arendować

wynajmować, wydzierżawiać


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) przest. dzierżawić, wynajmować

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌarɛ̃nˈdɔvat͡ɕ, AS: arẽndovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arenda ż., arendarz m., arendowanie n.

 przym. arendarski

Wiktionary


arendowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|arendować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. arendować

 rzecz. arenda ż.

 przym. arendarski

Wiktionary


arends

nazwisko


SJP.pl

Osoby:

  • Aaron Arends – szwajcarski aktor
  • Leopold Arends – polski pisarz
  • Sander Arends – niderlandzki tenisista

Zobacz też:

  • Arentz

Wikipedia


arendt

[czytaj: erent] nazwisko


SJP.pl

  • Aleksander Arendt (1912–2002) – oficer, działacz kaszubski
  • Anton Arendt (1804–1886) – niemiecki ksiądz katolicki, pedagog, autor podręczników szkolnych, dyrektor Seminarium Nauczycielskiego w Braniewie, filantrop
  • Hannah Arendt (1906–1975) – filozof
  • Helga Arendt (ur. 1964) – sprinterka niemiecka
  • Nicole Arendt (ur. 1969) – tenisistka amerykańska
  • Walter Arendt (1925–2005) – polityk niemiecki

Wikipedia


arenga

1. drzewo azjatyckie, z którego soku otrzymuje się cukier i wino palmowe, zaś z rdzenia - sago; słocza cukrowa; palma cukrowa;
2. wstęp do aktu prawnego; preambuła;
3. jedna z formuł średniowiecznego dokumentu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) bot. rodzaj palmy, która rośnie w Azji Południowo-Wschodniej;

 (1.2) praw. pot. zob. preambuła.;

 (1.3) hist. rel. dokument motywów rozpowszechnianych przez Kościół;

Wiktionary

Arenga – część dokumentu zawierająca ogólne powody jego wystawienia.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

 (1.1) arenga cukrowa

synonimy.

 (1.1) winosław, słocza, palma cukrowa

 (1.2) preambuła

antonimy.

hiperonimy.

 (1.1) palma

 (1.2) wstęp

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 (1.1) etym|ang|areng. lub etym|ang|arenga.; etym|malaj|areng.

 (1.2-3) etym|śrłac|arenga. (1603-1621)

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) areng, arenga

* portugalski: (1.1) tuaqueira ż.

źródła.

== arenga (język angielski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) war. areng (palma)

odmiana.

 (1.1) lp. arenga; lm. arengas

przykłady.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) winosław, słocza, palma cukrowa

 (1.2) preambuła

Wiktionary


arenikola

gatunek wieloszczeta; piaskówka, piasecznica, piasecznik, nalepian


SJP.pl

Piaskówka, nalepian, piasecznica, piasecznik, arenikola (Arenicola marina) – gatunek wieloszczeta z rodziny Arenicolidae, występujący na wybrzeżach Morza Bałtyckiego (w Polsce nie został stwierdzony) i Morza Północnego.

Wikipedia


arenit

skała osadowa


SJP.pl


arenowy

związany z areną


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z areną, dotyczący areny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arena ż.

Wiktionary


arent

nazwisko


SJP.pl


areografia

dziedzina astronomii zajmująca się badaniami planety Mars


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) astr. dział astronomii, nauka zajmująca się badaniami planetaanety Mars

Wiktionary

Przykłady

składnia.

kolokacje.

 (1.1) specjalista w zakresie areografii • zajmować się areografią

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

 (1.1) astronomia

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. areograf mos., areografka ż., areograficzność ż.

 przym. areograficzny

frazeologia.

etymologia.

 etymn|pol|areo-|-grafia.

uwagi.

 (1.1) Liczba mnoga w tabeli odmiany została podana za Słownikiem gramatycznym języka polskiego) odnotowują, że rzeczownik ten nie tworzy liczby mnogiej.

 (1.1) zoblistę|Indeks:Polski - Astronomia|Indeks:Polski - Indeks terminów astronomicznych.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) areography, geography of Mars

* czeski: (1.1) areografie ż.

* słowacki: (1.1) areografia ż.

źródła.

== areografia (język słowacki.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) astr. areografia

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. areograf mos., areografka ż., areograficzność ż.

 przym. areograficzny

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

 (1.1) astronomia

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. areograf mos., areografka ż., areograficzność ż.

 przym. areograficzny

frazeologia.

etymologia.

 etymn|pol|areo-|-grafia.

uwagi.

 (1.1) Liczba mnoga w tabeli odmiany została podana za Słownikiem gramatycznym języka polskiego) odnotowują, że rzeczownik ten nie tworzy liczby mnogiej.

 (1.1) zoblistę|Indeks:Polski - Astronomia|Indeks:Polski - Indeks terminów astronomicznych.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) areography, geography of Mars

* czeski: (1.1) areografie ż.

* słowacki: (1.1) areografia ż.

źródła.

== areografia (język słowacki.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) astr. areografia

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


areograficzny

przymiotnik od: areografia


SJP.pl


areola

u kaktusów: pęd skrócony z wiązką przewodzącą odchodzącą od wiązki centralnej, na którym wyrastają m.in. ciernie


SJP.pl

Wikipedia


areolog

inżynier powierzchni


SJP.pl


areometr

przyrząd do mierzenia gęstości cieczy lub stężenia roztworu (używany m.in. do pomiaru gęstości elektrolitu w akumulatorach samochodowych); densymetr; gęstościomierz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) fiz. techn. przyrząd do pomiaru gęstości cieczy

Wiktionary

Areometr – urządzenie służące do mierzenia gęstości cieczy, w którym wykorzystuje się siłę wyporu, z jaką ciecz działa na zanurzone w niej ciało stałe.

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) gęstościomierz, densymetr

Wiktionary


areometrowy

związany z areometrem


SJP.pl


areometryczny

związany z areometrem (np. pomiar areometryczny, skala areometryczna)


SJP.pl


areopag

1. w starożytnych Atenach: główny organ ustawodawczy i sądowy
2. grono osób decydujące arbitralnie o czymś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) hist. w starożytnych Atenach najwyższa rada złożona z 501 byłych archontów;

 (1.2) książk. przen. grono osób rozstrzygających o czymś w sposób autorytatywny

Wiktionary

Areopag (stgr. ὁ Ἄρειος πάγος ho Areios pagos – „wzgórze Aresa”) – w starożytnych Atenach najwyższa rada złożona z byłych archontów.Nazwa rady pochodzi od miejsca obrad – wzgórza Aresa, które poświęcone było bogu wojny i Eryniom; ich świątynia u stóp wzgórza była azylem dla zabójców. Nie jest znany dokładny czas powstania rady areopagu.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌarɛˈɔpak, AS: areopak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. areopagita m.

 przym. areopagiczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) elita

Wiktionary


areopagiczny

areopag (grono osób rozstrzygających autorytatywnie jakieś sprawy)


SJP.pl


areopagita

członek areopagu ateńskiego


SJP.pl


arequipa

miasto w Peru


SJP.pl

Arequipa − miasto w Peru, położone na wysokości 2325 m n.p.m. w otoczeniu gór Cordillera Volcanica. Jest stolicą regionu Arequipa i drugim co do wielkości miastem w Peru – zaraz po stolicy Limie – liczącym obecnie ok. 762 tys. mieszkańców.

W pobliżu miejscowości znajdują się wulkany Chachani i El Misti.

Wikipedia


ares

mit. gr. bóg krwawej wojny i amoku wojennego ogarniającego ludzi podczas bitwy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) mitgr. bóg wojny;

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (2.1) geogr. miasto w Hiszpanii, w prowincji A Coruña;

Wiktionary

Ares (gr. Ἄρης Árēs, łac. Mars) – w mitologii greckiej bóg wojny, syn Zeusa i Hery. Jego odpowiednikiem w mitologii rzymskiej jest Mars. W astrologii identyfikowany z Baranem. Jeden z dwunastu bogów olimpijskich.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Fobos uchodził za syna Aresa i Afrodyty oraz brata Dejmosa.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈarɛs, AS: ares

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

 (1.1) por|Mars.

 

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) Ares

* arabski: (1.1) آرس m., آريز m.

* bułgarski: (1.1) Арес m.

* esperanto: (1.1) Areso

* hiszpański: (1.1) Ares m.

* niemiecki: (1.1) Ares m.

* nowogrecki: (1.1) Άρης m.

* rosyjski: (1.1) Арес m.; (2.1) Арес m.

* starogrecki: (1.1) Ἄρης m.

źródła.

== Ares (język angielski.) ==

thumb|Ares (1.1)

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) mitgr. Ares

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


areszcik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od areszt

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To nie areszt, lecz tylko mały areszcik.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. areszt m.

Wiktionary


areszt

1. pozbawienie wolności;
2. pomieszczenie, gdzie trzymane są osoby aresztowane;
3. zajęcie wyrokiem sądu lub decyzją władz rzeczy lub wierzytelności dłużnika


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) tymczasowe pozbawienie wolności;

 (1.2) miejsce, gdzie wykonywany jest areszt (1.1)

 (1.3) zajęcie przedmiotów na poczet wierzytelności

 (1.4) pot. uczn. zakaz wychodzenia z domu w czasie wolnym nałożony przez rodzica lub opiekuna na dziecko

Wiktionary

Areszt – tymczasowe pozbawienie wolności.

W prawie cywilnym areszt to jeden ze środków stosowanych w toku egzekucji, służący zmuszeniu dłużnika do zachowania zgodnego z nałożonym na niego obowiązkiem. Areszt stosuje wyłącznie sąd. Stosowanie aresztu regulują przepisy art. 1056-1059 kodeksu postępowania cywilnego.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Areszt i tymczasowe zatrzymanie są zawsze dopuszczalne, jeśli zachodzi podejrzenie, że istnieje zamiar dokonania przestępstwa.

 (1.3) […] namawiali mego nieszczęśliwego męża, ażeby położył mi areszt na majątku […]

 (1.4) Nie mogę iść na imprezę, mam areszt.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈarɛʃt, AS: arešt

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. aresztowany mos., aresztant m., aresztowanie n., areszcik mrz., aresztantka ż.

 czas. aresztować ndk.

 przym. aresztancki

Wiktionary

Synonimy:

 reg. harest

 (1.2) przest. koza, wojsk. odwach; gw-pl|Górny Śląsk, Śląsk Cieszyński|hareszt.

 (1.4) szlaban

Wiktionary


aresztancki

odnoszący się do aresztanta lub aresztu, właściwy aresztantom


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z aresztantem, dotyczący aresztanta

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. aresztant mrz., aresztantka ż., areszt m., aresztowany m., aresztowana ż.

 czas. aresztować ndk./dk.

Wiktionary


aresztant

osoba aresztowana


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba zatrzymana w areszcie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jak tobie nie wstyd nawet, takiemu staremu, porządnemu aresztantowi, co już trzeci raz tu siedzi i przykładem dla innych być powinien, za łby się z frajerami wodzić! (M. Konopnicka: Onufer)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: aˈrɛʃtãnt, AS: areštãnt

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. areszt mrz., aresztowanie n.

:: fż. aresztantka ż.

 czas. aresztować

 przym. aresztancki

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) aresztowany, zatrzymany

Wiktionary


aresztantka

aresztant


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) osoba płci żeńskiej osadzona w areszcie

Wiktionary

Patrz:

aresztant

Powiązane:

 rzecz. areszt mrz., aresztowanie n.

:: fm. aresztant mos.

 czas. aresztować

 przym. aresztancki

Wiktionary


aresztować

1. pozbawić (pozbawiać) wolności osobę podejrzaną o popełnienie przestępstwa; osadzić (osadzać) w areszcie; uwięzić (więzić);
2. w prawie: zająć (zajmować) dobra dłużnika na polecenie sądu celem zabezpieczenia czyichś roszczeń


SJP.pl

czasownik przechodni dwuaspektowy

 (1.1) pozbawić (pozbawiać) wolności osobę podejrzaną o popełnienie przestępstwa

 (1.2) praw. zająć (zajmować) dobra dłużnika na polecenie sądu celem zabezpieczenia czyichś roszczeń

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Niemcy aresztowali nowosolanina, który wczoraj miał stanąć przed sądem za oszustwo na ponad milion zł.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌarɛˈʃtɔvat͡ɕ, AS: areštovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. aresztowany mos., areszt m., aresztant m., aresztantka ż., aresztowanie n.

 przym. aresztancki

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pot. capnąć, osadzić w więzieniu, posadzić za kratki, pot. przyskrzynić, schwytać, pot. ucapić, ująć, pot. zapuszkować, zatrzymać

Wiktionary


aresztowana

kobieta aresztowana; aresztantka


SJP.pl


aresztowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) osadzenie kogoś w areszcie

 (1.2) zajęcie mienia w celu zabezpieczenia czyichś roszczeń

Wiktionary

Tymczasowe aresztowanie (potocznie areszt) – najbardziej dotkliwy ze środków zapobiegawczych stosowanych wobec podejrzanego lub oskarżonego w toku postępowania karnego, polegający na osadzeniu go w stałym miejscu (areszcie śledczym), w izolacji od świata zewnętrznego.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Mój kolega zaciągnął się do legii cudzoziemskiej, aby uniknąć aresztowania za popełnione przestępstwo.

 (1.1) Było to po głośnej aferze aresztowania posłów opozycji i w uszach dźwięczały mi jeszcze tak wyraźnie gorzkie słowa ojca, rozczarowanego boleśnie dyktatorskim posunięciem Piłsudskiego, że odmówiłem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌarɛʃtɔˈvãɲɛ, AS: areštovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. areszt m., aresztowany m., aresztowana ż., aresztant m., aresztantka ż.

 czas. aresztować ndk./dk.

 przym. aresztancki

Wiktionary


aresztowany

człowiek aresztowany


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba pozbawiona wolności ze względu na podejrzenie popełnienia przez nią przestępstwa

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W początkowej fazie przesłuchań aresztowani nie mieli możliwości kontaktowania się między sobą.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. areszt m.

:: fż. aresztowana ż.

 czas. aresztować dk./ndk., wyaresztować dk., wyaresztowywać ndk., zaaresztować dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) aresztant

Wiktionary


aresztowy

areszt


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) praw. związany z aresztem

Wiktionary

Patrz:

areszt

areta

imię żeńskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż.;

Wiktionary

Areta – imię żeńskie niejasnego pochodzenia. Józef Bubak łączy je ze skróconą formą Małgorzaty (niem. Margareta), powstałą na gruncie niemieckim. Imię to nosiła także postać z mitologii greckiej, królowa Feaków, której imię stanowi przymiotnik odczasownikowy od wyrazu αραομαι (araomai) ("modlę się o coś, gorąco pragnę") i oznacza "dziecko upragnione" (por. Dezyderia, Aspazja). Można także spotkać się z poglądem, iż imię to pochodzi od greckiego słowa αρετη (areté) oznaczającego "cnotę", "męstwo"; Areta stanowiłaby wówczas żeński odpowiednik męskiego imienia Aretas.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Areta obchodzi imieniny 18 września i 24 października.

Wiktionary


aretalogia

opowieść o nadzwyczajnych zdarzeniach związanych z działaniem bogów i ich proroków


SJP.pl

Aretologia, aretalogia (stgr. ἀρετή areté – cnota + λόγος logos – słowo, myśl, rozum) – w starożytności gatunek literacki obejmujący opowieści o cnotach i cudownych czynach bóstwa lub wybitnej postaci; w filozofii także teoretyczne rozważania nad cnotami i wadami.

Wikipedia


aretas

Aretas – zhellenizowane aramejskie imię Haretat, którego żeńskim odpowiednikiem jest Areta. Istnieje kilku świętych patronów tego imienia jest św. Aretas, zm. w 523 roku.

Aretas imieniny obchodzi 18 września i 24 października.

Aretas w innych językach:

  • rosyjski – Арефа, Арефий.

Wikipedia


arete

w filozofii greckiej: cnota, moralna doskonałość


SJP.pl

  • Areté – cnota
  • Arete w mitologii
  • Arete z Cyreny – Greczynka, filozof

Wikipedia


aretha

[czytaj: areta] obce imię żeńskie


SJP.pl

  • Areta – imię żeńskie
  • Aretha – album muzyczny Arethy Franklin z 1961 roku
  • Aretha – album muzyczny Arethy Franklin z 1980 roku
  • Aretha – album muzyczny Arethy Franklin z 1986 roku

Wikipedia


aretino

nazwisko


SJP.pl


aretolog

filozof zajmujący się cnotami i wadami w etyce arystotelesowskiej i tomistycznej


SJP.pl


aretologia

nauka o zaletach i wadach


SJP.pl

Aretologia, aretalogia (stgr. ἀρετή areté – cnota + λόγος logos – słowo, myśl, rozum) – w starożytności gatunek literacki obejmujący opowieści o cnotach i cudownych czynach bóstwa lub wybitnej postaci; w filozofii także teoretyczne rozważania nad cnotami i wadami.

Wikipedia


aretologiczny

aretologia


SJP.pl

Patrz:

aretologia

aretuza

1. jamochłon z gromady stułbiopławów żyjący w większości mórz;
2. woda mineralna marki Aretuza


SJP.pl

  • Aretuza (gr. Arethousa, łac. Arethusa) – w mitologii greckiej nimfa z Achai i Syrakuz, przemieniona w źródło Aretuzy
  • aretuza (żeglarz portugalski, bąbelnica bąbelcowa, żywłoga, Physalia physalis) – gatunek parzydełkowca z rodziny Physaliidae
  • Aretuza – w świecie wiedźmina szkoła kształcąca czarodziejki
  • Aretuza – dawna marka wody mineralnej
  • Polar PDG385 Aretuza – model pralki firmy Polar S.A. produkowany w latach 1992-1996

Wikipedia


aretyńczyk

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec miasta Arezzo

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Problemy moralne stanowią treść najobszerniejszych i najbardziej znamiennych traktatów aretyńczyka.

 (1.1) A przecież ta przemiła florentyńska Toskania długo i zajadle walczyła ze wszystkimi sąsiadami: z aretyńczykami, ze Sieną i z Pizą (…)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Arezzo n.

Wiktionary


aretyński

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Arezzo, dotyczący Arezzo

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Za najbardziej oryginalne dzieło Piera della Francesca uważany jest aretyński «Sen Konstantyna» — pierwszy nowożytny nokturn, w którym dowiódł, jak bardzo problem formy wiąże się u niego z problemem koloru, światła i cienia.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Arezzo n.

Wiktionary


arezzo

[czytaj: aRECco] miasto we Włoszech


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto i gmina we Włoszech, w Toskanii, stolica prowincji Arezzo (1.2);

 (1.2) geogr. adm. włoska prowincja, położona w Toskanii;

Wiktionary

Arezzo – miasto i gmina we Włoszech, w regionie Toskania, stolica prowincji Arezzo. Według danych na styczeń 2010 gminę zamieszkiwały 99 503 osoby przy gęstości zaludnienia 257,6 os./km². Arezzo jest także jedną z prowincji Toskanii o powierzchni 3232 km², liczącą 318,8 tys. mieszkańców i podzieloną na 39 gmin.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Okolice Arezzo są piękne, dorównują otoczeniu Sieny i Florencji: zieleń wydała mi się tu bardziej intensywna, powietrze mniej przejrzyste.

 (1.1) Mieszkańcy Arezza wolny czas spędzają zazwyczaj w starej zabytkowej części miasta pełnej kościołów, placów i restauracji.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. aretyńczyk mos.

 przym. aretyński

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) staroż. Arrecjum

Wiktionary


arfa

1. druciana siatka rozpięta na ramie używana jako przesiewacz rolniczy
2. przestarzałe: harfa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pochylona druciana siatka na ramie używana do przesiewania

 (1.2) muz. przest. harfa

Wiktionary

  • Arfa – miejscowość w Hiszpanii
  • Arfa – miejscowość w Syrii

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) (…) w ręce swe weź arfę prostą (…)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈarfa, AS: arfa

Wiktionary

Powiązane:

 czas. arfować ndk.

 rzecz. harfa ż., harfistka ż., arfowanie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przesiewacz, harfa, rafa

Wiktionary


arfiarka

arfiarz


SJP.pl

Patrz:

arfiarz

arfiarz

1. człowiek pracujący przy arfowaniu;
2. dawniej: harfiarz


SJP.pl


arfować

przesiewać coś przez arfę


SJP.pl

czasownik niedokonany

 (1.1) przesiewać coś przez arfę

Wiktionary

Wymowa:

IPA: arˈfɔvat͡ɕ, AS: arfovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arfa ż., arfowanie n.

Wiktionary


arfowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|arfować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arfa ż.

 czas. arfować ndk.

Wiktionary


argali

dzika owca żyjąca w wysokich górach centralnej Azji


SJP.pl

Owca ałtajska, dawniej: argali (Ovis ammon ammon) – największa dzika owca; występuje w Azji Środkowej (Himalaje, Tybet, Ałtaj).

Wikipedia


argania

roślina użytkowa z rodziny sączyńcowatych, z nasion której otrzymuje się olej jadalny; olejara żelazna, tłuścianka żelazna, żelazodrzew


SJP.pl

Argania żelazna, argania żelazodrzew, olejara żelazna, tłuścianka żelazna, drzewo arganowe (Argania spinosa (L.) Skeels) – gatunek drzewa z monotypowego rodzaju Argania z rodziny sączyńcowatych. Endemit występujący w południowym Maroku oraz w prowincji Tinduf w zachodniej Algierii. Zdziczałe drzewa tego gatunku rosną także w południowej Hiszpanii i na Wyspach Kanaryjskich.

Wikipedia


arganowy

olej arganowy - olej z arganii, używany w kosmetykach


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) wytworzony z owoców arganii żelaznej, związany z arganią

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Olej arganowy jest doskonały do pielęgnacji skóry i włosów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌarɡãˈnɔvɨ, AS: argãnovy

Wiktionary


arged

nazwa przedsiębiorstwa handlowego (Artykuły Gospodarstwa Domowego)


SJP.pl

skrótowiec grupowo-literowo-głoskowy w funkcji rzeczownika rodzaju męskorzeczowego

 (1.1) = rzad. artykuły gospodarstwa domowego

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) AGD, agd.

Wiktionary


argejski

przymiotnik

 (1.1) grecki

Wiktionary

Wymowa:

IPA: arˈɡɛjsʲci, AS: argei ̯sʹḱi

Wiktionary


argental

dawniej: stop miedzi, niklu i cynku; mosiądz wysokoniklowy, alpaka, argentan


SJP.pl

Francja

  • Argental – rzeka, dopływ Deume

Niemcy

  • Argental – wspólnota administracyjna w kraju związkowym Bawaria, w powiecie Lindau (Bodensee)

Osoby

  • Charles-Augustin de Ferriol d'Argental – francuski dyplomata

Zobacz też

  • Argen

Wikipedia


argentan

mosiądz wysokoniklowy; alpaka, argental


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) srebrzystobiały stop zawierający 40-70% miedzi, 10-20% niklu i 5-40% cynku;

Wiktionary

  • argentan – handlowa nazwa stopu: nowe srebro
  • Argentan – miejscowość we Francji

Wikipedia

Wymowa:

IPA: arˈɡɛ̃ntãn, AS: argntãn

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) nowe srebro

Wiktionary


argentawis

Argentavis magnificens („ogromny ptak z Argentyny”) – wymarły gatunek znany z trzech stanowisk późnego miocenu, z centralnej i północno-zachodniej Argentyny (Ameryka Południowa). Jeden z największych znanych nauce ptaków latających, jakie kiedykolwiek żyły na Ziemi (większą rozpiętość skrzydeł mógł osiągać Pelagornis sandersi). Do tej samej rodziny należały inne wielkie ptaki drapieżne, takie jak podobny do niego, młodszy Teratornis.

Wikipedia


argenteuil

Wikipedia


argentino

[czytaj: arhentino] jezioro polodowcowe w południowej Argentynie


SJP.pl

Argentino (hiszp. Lago Argentino) – największe jezioro w Argentynie, w prowincji Santa Cruz.Położone w Andach Patagońskich (Patagonia), w Parku Narodowym Los Glaciares.

Jezioro zasilają w wodę lodowce m.in. Upsala, Perito Moreno i Spegazzini.

Wikipedia


argentometria

metoda chemicznej analizy objętościowej, polegająca na dodawaniu mianowanego roztworu soli srebra (głównie azotanu srebra) do roztworu substancji badanej w celu jej ilościowego oznaczenia


SJP.pl

Argentometria – rodzaj precypitometrii (analizy strąceniowej), w której wykorzystuje się strącanie trudno rozpuszczalnych związków srebra.

Można ją wykonać dwiema metodami:

  • metodą Mohra: odczynnikiem mianowanym jest roztwór azotanu srebra,
  • metodą Volharda: odczynnikiem mianowanym jest roztwór tiocyjanianu amonu.

Wikipedia


argentometryczny

przymiotnik od: argentometria


SJP.pl


argentopiryt

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) miner. minerał z grupy siarczków, zbliżony wyglądem do sternbergitu;

Wiktionary

Argentopiryt – stosunkowo rzadki minerał z grupy siarczków. Wyglądem zbliżony do sternbergitu, od którego można go rozróżnić tylko przy pomocy metod rentgenowskich.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. argentopirytowy

Wiktionary


argentotypia

dawna metoda kopiowania fotograficznego, wynaleziona w 1842 roku przez J. F. Herschela


SJP.pl


argentum

łacińska nazwa srebra (pierwiastka chemicznego)


SJP.pl

Srebro (Ag, łac. argentum) – pierwiastek chemiczny z grupy metali przejściowych w układzie okresowym. Jest srebrzystobiałym metalem, o największej przewodności elektrycznej i termicznej. W przyrodzie występuje w stanie wolnym, a także w minerałach, takich jak argentyt czy chlorargyryt. Większość wydobywanego srebra występuje jako domieszka rud miedzi, złota, ołowiu i cynku.

Wikipedia


argentyna

państwo w Ameryce Południowej ze stolicą w Buenos Aires; Republika Argentyńska


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. polit. państwo w Ameryce Południowej;

Wiktionary

Argentyna (hiszp. Argentina, wymowa [aɾxenˈtina]), oficjalnie Republika Argentyńska (hiszp. República Argentina, wym. [reˈpuβlika aɾxenˈtina]) – państwo w Ameryce Południowej, w południowo-wschodniej części kontynentu, nad Oceanem Atlantyckim. Graniczy z Chile na zachodzie, Boliwią i Paragwajem na północy, Brazylią i Urugwajem na północnym wschodzie. Nazwa „Argentyna” pochodzi od łacińskiego argentum (srebro, plata po hiszpańsku) i jest związana z legendą o górach pełnych srebra, która była powszechna pośród pierwszych europejskich odkrywców Niziny La Platy.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Stolicą Argentyny jest Buenos Aires.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌarɡɛ̃nˈtɨ̃na, AS: argẽntna

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Argentyńczyk mos., Argentynka ż.

 przym. argentyński

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) urz. Republika Argentyńska

Wiktionary


argentyńczyk

obywatel Argentyny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) obywatel Argentyny

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Argentyna wysuwa roszczenia wobec Falklandów (które Argentyńczycy nazywają Malwinami), do Georgii Południowej i Sandwicha Południowego oraz do części Antarktydy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌarɡɛ̃nˈtɨ̃j̃n͇t͡ʃɨk, AS: argẽntĩ ̯ṇčyk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Argentyna ż.

:: fż. Argentynka ż.

 przym. argentyński

Wiktionary


argentynka

potocznie: system argentyński


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) obywatelka Argentyny

Wiktionary

Argentyna wielka, argentyna, argentynka, srebrzyk opałek, srebrzyk wielki (Argentina silus) – gatunek morskiej ryby z rodziny srebrzykowatych (Argentinidae).

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌarɡɛ̃nˈtɨ̃ŋka, AS: argẽntŋka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Argentyna ż.

:: fm. Argentyńczyk mos.

 przym. argentyński

Wiktionary


argentyński

Argentyna


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do Argentyny, wywodzący się z Argentyny

Wiktionary

Patrz:

Argentyna

Przykłady

 (1.1) Boom iberoamerykański dotyczył literatury hiszpańskojęzycznej: argentyńskiej, meksykańskiej, kubańskiej, kolumbijskiej, peruwiańskiej.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌarɡɛ̃nˈtɨ̃j̃sʲci, AS: argẽntĩ ̯sʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Argentyna ż., Argentyńczyk m., Argentynka ż., argentyt m., argentyńskość ż.

Wiktionary


argentyńskość

argentyński


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest argentyńskie; cecha tych, którzy są argentyńsccy

Wiktionary

Patrz:

argentyński

Przykłady

 (1.1) Zaprzeczać argentyńskości tanga jest aktem tak patetycznie samobójczym jak zaprzeczać istnieniu Buenos Aires.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. argentyński

 przysł. argentyńsko

Wiktionary


argentyt

minerał, siarczek srebra


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) minerał z grupy siarczków, siarczek srebra wzór chemiczny|Ag2S.;

Wiktionary

Argentyt (łac. argentum ‘srebro’) – rzadki minerał z grupy siarczków, rozpowszechniony tylko w niektórych rejonach Ziemi.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. argentyński

Wiktionary


argerich

[czytaj: ARczericz albo ARgericz] nazwisko


SJP.pl


argh

środowiskowo: wykrzyknienie wyrażające frustrację, przerażenie lub inne silne uczucie


SJP.pl


argilit

skała ilasta skonsolidowana pod wpływem procesów diagenezy, lecz nieposiadająca łupkowatości, używana do wyrobów ceramicznych


SJP.pl

Argilit – ogólna nazwa skał ilastych (iłów, iłowców, łupków ilastych) znajdowanych w formie obrobionej głównie w Historycznym Parku Narodowym Kultury Chaco w Stanach Zjednoczonych.

Zawiera ponad 50% frakcji pelitowej o ziarnach poniżej 0,01 mm.

Wikipedia


arginina

aminokwas zasadowy wchodzący w skład wielu białek zwierzęcych i roślinnych i biorący udział w przemianach azotowych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) biochem. aminokwas zasadowy, który uczestniczy w wielu przemianach azotowych;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Dla dzieci arginina to aminokwas egzogenny – muszą go otrzymywać z pożywieniem.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kwas 2-amino-5-guanidynowalerianowy, wzór chemiczny: wzór chemiczny|C6H14N4O2., symbol. Arg, R

Wiktionary


argininowy

związany z argininą


SJP.pl


argiwowie

mieszkańcy miasta Argos


SJP.pl

Argiwowie – mieszkańcy starożytnego Argos. Określenie Greków spotykane w starożytnej literaturze, zwłaszcza u Homera.

W czasie wojny trojańskiej odgrywali Argiwowie pod królem Agamemnonem główną rolę w wojsku greckim, tak, że od nich nazwa przeszła na wszystkich Greków.

Wikipedia


argiwski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Argos, dotyczący Argos

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Argos n., argiw mos.

Wiktionary


argo

1. w mitologii greckiej: statek wiosłowo-żaglowy zbudowany przy pomocy bogini Ateny, służący do wyprawy po złote runo;
2. nazwa kilku firm


SJP.pl

Miejsca

  • Argo – miejscowość w stanie Alabama, w hrabstwie Jefferson, w Stanach Zjednoczonych
  • Argo – gmina w stanie Dakota Południowa, w hrabstwie Brookings, w Stanach Zjednoczonych
  • Argo – opuszczone miasto w stanie Georgia, w Stanach Zjednoczonych
  • Argos – stolica historycznej diecezji w Cesarstwie Rzymskim

Wikipedia


argolida

mieszkaniec Argolidy (nomosu w Grecji)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. hist. kraina historyczna w północno-wschodniej części Peloponezu, z historycznym centrum w Argos;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W skład Peloponezu wchodzą mniejsze krainy: Achaja, Arkadia, Argolida, Elida, Mesenia i Lakonia.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Argos n.

 przym. argolidzki

Wiktionary


argolidzki

przymiotnik od: Argolida


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Argolidą, dotyczący Argolidy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Argolida ż.

Wiktionary


argon

pierwiastek chemiczny o symbolu Ar, bezbarwny gaz szlachetny używany m.in. do wypełniania lamp elektronicznych i przy spawaniu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. pierwiastek chemiczny o symbolu Ar i liczbie atomowej 18;

Wiktionary

Argon (Ar, łac. argon) – pierwiastek chemiczny będący gazem szlachetnym. Jest praktycznie niereaktywny i nie ma żadnego znaczenia biologicznego, jest także jednym ze składników powietrza. Argon wyodrębnili i zidentyfikowali Lord Rayleigh i sir William Ramsay w 1894 roku, usuwając z powietrza tlen, azot, dwutlenek węgla i parę wodną.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jakie właściwości chemiczne ma argon?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈarɡɔ̃n, AS: argõn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. argonowiec m.

 przym. argonowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) symbol. Ar

Wiktionary


argona

sztuczne włókno wiskozowe podobne do wełny


SJP.pl


argonaucki

przymiotnik

 (1.1) rzad. związany z Argonautami, dotyczący Argonautów

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nad dniem ostatnim stawiasz mi długie, woskowe
świec rzędy,
które są stare drzewa, kiedy w portów brzegach
rżą argonauckie okręty
.

 (1.1) (…) Czarny dym argonauckich okrętów opływa gościnne wybrzeża Itaki (…)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Argonauta ż., Argo

Wiktionary


argonauta

przenośnie o śmiałym żeglarzu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mitgr. każdy z uczestników wyprawy po złote runo pod wodzą Jazona na statku Argo;

Wiktionary

  • argonauta (żeglarek) – rodzaj ośmiornic z rodziny Argonautidae
  • Argonauta (Argonauci) – w mitologii greckiej każdy z pięćdziesięciu uczestników wyprawy do Kolchidy po złote runo
  • „Argonauta” – nazwa noszona przez okręty Regia Marina
    • „Argonauta” – włoski okręt podwodny

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. argonauta mos./mzw.

 przym. argonaucki

Wiktionary


argonny

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna

 (1.1) geogr. pasmo wzgórz w północno-wschodniej Francji, stanowiące wschodnią granicę Basenu Paryskiego;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wojska nieprzyjaciela znajdowały się znacznie bliżej lasu argońskiego niż Francuzi. Chcąc więc wyprzedzić wroga i obsadzić przejścia przez Argonny, Dumouriez musiał rozwiązać nie lada problem.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. argoński

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Las Argoński

Wiktionary


argonowce

każdy z sześciu pierwiastków chemicznych (hel, neon, argon, krypton, ksenon, radon) tworzących 18. grupę układu okresowego; helowiec


SJP.pl


argonowiec

każdy z sześciu pierwiastków chemicznych (hel, neon, argon, krypton, ksenon, radon) tworzących 18. grupę układu okresowego; helowiec


SJP.pl


argonowy

przymiotnik od: argon, argona


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący argonu, związany z argonem

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. argon m.

Wiktionary


argoński

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Argonnami, dotyczący Argonnach

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wojska nieprzyjaciela znajdowały się znacznie bliżej lasu argońskiego niż Francuzi. Chcąc więc wyprzedzić wroga i obsadzić przejścia przez Argonny, Dumouriez musiał rozwiązać nie lada problem.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Argonny nmos.

Wiktionary


argos

w mitologii greckiej: olbrzym o stu wiecznie czuwających oczach; Argus


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Grecji, na Peloponezie, w Argolidzie, w okresie klasycznym niezależna polis;

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) mitgr. budowniczy okrętu Argo i jeden z jego załogi (Argonauta)

 (2.2) mitgr. olbrzym o stu wiecznie czuwających oczach

Wiktionary

  • Argos – miasto na Peloponezie, w Grecji
  • Argos – stolica historycznej diecezji w Cesarstwie Rzymskim (prowincja Peloponez)
  • Argos – miasto w Stanach Zjednoczonych
  • Argos – w mitologii greckiej budowniczy okrętu Argo, jeden z Argonautów, syn Arestora
  • Argos – w mitologii greckiej olbrzym o stu wiecznie czuwających oczach
  • Argos – w mitologii greckiej syn Zeusa i Niobe, eponim Argolidy
  • Argos – w mitologii greckiej pies Odyseusza
  • Argos – przedsiębiorstwo handlowe w Wielkiej Brytanii i Irlandii

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

 (1.1) kolokacje miejscowość|D=Argos|Ms=Argos.

synonimy.

 (2.1-2) war. Argus

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. argiw mos., argiwczyk mos., Argolida ż.

 przym. argiwski, argijski

frazeologia.

etymologia.

 etym|grec|Ἄργος. (Árgos)

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) Argos

* duński: (1.1) Argos

* nowogrecki: (1.1) Άργος n.

* portugalski: (1.1) Argos ż.

* rosyjski: (1.1) Аргос m.

* słowacki: (1.1) Argos

źródła.

== Argos (język słowacki.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj męski nieżywotny, nazwa własna

 (1.1) geogr. Argos

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. argiw mos., argiwczyk mos., Argolida ż.

 przym. argiwski, argijski

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1-2) war. Argus

Wiktionary


argot

w językoznawstwie: język jakiejś grupy społecznej (środowiskowej, zawodowej, ale nie terytorialnej), różniący się od języka ogólnego (narodowego) zasobem słów, wyrażeń i wymową; żargon, slang, gwara, wiech, język specjalistyczny (środowiskowy, zawodowy)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) jęz. przest. odmiana języka używana przez grupę zawodową albo środowiskową

Wiktionary

Argot – odmiana języka właściwa dla jakiejś grupy społecznej, niekiedy kojarzona z mową środowisk dewiacyjnych lub młodzieżowych o silnie zaznaczonej funkcji ekspresywno-ezoterycznej. Termin wywodzi się od francuskiego wyrazu argot, określającego pierwotnie mowę przestępców, która służyła im do izolacji społecznej i tajnego komunikowania się. Jako argot rozumiano sposób komunikacji wyraźnie odrębny od języka potocznego, slangu czy żargonu technicznego.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: arˈɡɔ, AS: argo

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. argotyzm mrz.

Wiktionary


argotyzm

wyraz lub zwrot, który trafił do języka ogólnego z gwary zawodowej lub środowiskowej (np. glina, trefny)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) jęz. wyraz albo wyrażenie potoczne, pochodzące z gwary środowiskowej lub zawodowej;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Melina czy glina to przykłady argotyzmów ze slangu młodzieżowego.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: arˈɡɔtɨsm̥, AS: argotysm̦

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. argot mrz.

Wiktionary


argowia

kanton w Szwajcarii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. kanton w północnej Szwajcarii

Wiktionary

Argowia (niem. Aargau, fr. Argovie, wł. Argovia, retorom. Argovia) – kanton w północnej Szwajcarii, na Wyżynie Szwajcarskiej, w górach Jura. Siedziba kantonu znajduje się w mieście Aarau. 31 grudnia 2022 kanton liczył 711 232 mieszkańców

Na terenie kantonu występują złoża soli. Ziemie są urodzajne.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Aarau jest stolicą kantonu Argowia.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: arˈɡɔvʲja, AS: argovʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 przym. argowijski

Wiktionary


argowijski

przymiotnik

 (1.1) związany z Argowią; dotyczący Argowii; pochodzący z Argowii

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) I rzeczywiście, dumny napis łaciński mówi, że główna rampa drogi argowijskiej zbudowana została w latach 1752 — 1758.

 (1.1) Po niewielkich sukcesach, 12 listopada, zostały one [wojska Dofoura] odrzucone przez zuryskie i argowijskie oddziały.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Argowia ż.

Wiktionary


argumencik

zdrobnienie od: argument


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od argument

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To nie argument, lecz tylko mały argumencik.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. argument m., argumentacja ż., argumentowanie n.

 przym. argumentacyjny, argumentowy

Wiktionary


argument

wypowiedź potwierdzająca lub obalająca czyjś sąd o czymś, zdanie uzasadniające tezę, dowód


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) fakt lub okoliczność przytaczane celem potwierdzenia lub obalenia tezy;

 (1.2) inform. wartość podawana danej funkcji

 (1.3) mat. zmienna o wartościach z dziedziny funkcji, od której zależy wynik

 (1.4) mat. miara kąta skierowanego między osią rzeczywistą a wektorem reprezentującym liczbę zespoloną na płaszczyźnie zespolonej

Wiktionary

  • argument (w retoryce) – mający uzasadnić pewną tezę
  • w matematyce termin ma co najmniej dwa znaczenia:
    • argument funkcji
    • argument liczby zespolonej
  • w informatyce:
    • argument (informatyka)
    • argument domyślny
    • argument nazwany
    • argument opcjonalny
  • argument (w językoznawstwie)

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Nigdy nie wygrasz dyskusji argumentem „Bo tak!”.

 (1.2) Ta funkcja oczekuje argumentów liczbowych.

 (1.3) Argument funkcji arcus sinus musi zawierać się w przedziale od minus do plus jeden.

 (1.4) Zero ma nieokreślony argument, bo leży w środku płaszczyzny zespolonej.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: arˈɡũmɛ̃nt, AS: argũmẽnt

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. argumentacja ż., argumentator m., argumentowanie n.

:: zdrobn. argumencik m.

 czas. argumentować ndk.

 przym. argumentacyjny, argumentowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dowód

Wiktionary


argumentacja

zbiór argumentów; uzasadnienie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) uzasadnianie za pomocą argumentów

Wiktionary

Argumentacja lub argumentowanie, dowodzenie (łac. argumentatio, probatio; stgr. ἀπόδειξις, πίστις) – trzecia, główna część wypowiedzi, której zadaniem jest przedstawienie tezy głoszonej przez autora oraz udowodnienie jej za pomocą argumentów. Teorią argumentacji zajmuje się retoryka.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Po pierwsze – i to właściwie już powinno argumentację wyczerpać – poprawka ta byłaby sprzeczna z konwencją berneńską, której Polska zobowiązała się przestrzegać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. argument m., argumencik m., argumentator m., argumentowanie n.

 czas. argumentować

 przym. argumentacyjny, argumentowy

Wiktionary


argumentacyjny

związany z argumentacją


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z argumentacją, dotyczący argumentacji

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. argumentacja ż., argument mrz., argumencik mrz., argumentowanie n., argumentator mos.

 czas. argumentować ndk.

 przym. argumentowy

Wiktionary


argumentować

przedstawiać argumenty; uzasadniać


SJP.pl

czasownik niedokonany

 (1.1) uzasadniać swoje stanowisko, swój pogląd

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Duńscy politycy podnoszą, że syryjscy uchodźcy w Danii spędzają wakacje w Syrii – i w ten sposób argumentują, że kraj ten jest bezpieczny.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. argumentowanie n., argument m., argumentacja ż.

 przym. argumentacyjny, argumentowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) uzasadniać

Wiktionary


argumentowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) używanie, przytaczanie argumentów

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Argumentowanie nieistnienia Boga brakiem dowodu na jego istnienie jest typowym przykładem argumentum ad ignorantiam.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. argument m., argumencik m., argumentacja ż., argumentator m.

 czas. argumentować

 przym. argumentacyjny, argumentowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) uzasadnianie

Wiktionary


argumentowość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest argumentowe

Wiktionary

Argumentowość, arność, członowość – liczba argumentów:

  • funkcji zdaniowej albo symbolu funkcyjnego w logice,
  • relacji, funkcji, bądź działania/operacji w matematyce,
  • funkcji lub procedury, czy operatora w informatyce.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. argumentowy

 przysł. argumentowo

Wiktionary


argumentowy

argument


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z argumentem, dotyczący argumentu

Wiktionary

Patrz:

argument

Powiązane:

 rzecz. argumentowość ż., argumentacja ż., argument mrz., argumencik mrz., argumentowanie n., argumentator mos.

 czas. argumentować ndk.

 przym. argumentacyjny

Wiktionary


arguń

rzeka w Azji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. rzeka w Chinach i Rosji, łącząc się z Szyłką tworzy Amur;

Wiktionary

Argun (ros. Аргунь, Arguń, chiń. upr. 额尔古纳河; pinyin É’ěrgǔnà Hé; w górnym biegu znana też pod nazwą Hailar, chiń. upr. 海拉尔河; pinyin Hǎilā’ěr Hé) – rzeka w Chinach i Rosji. Po połączeniu z rzeką Szyłką tworzy Amur.

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) war. Arguń

Wiktionary


argus

ptak z rodziny bażantów o długich lotkach i barwnym upierzeniu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) mit. w mitologii greckiej budowniczy okrętu Argo, jeden z Argonautów;

 (1.2) mit. w mitologii greckiej olbrzym o stu wiecznie czuwających oczach;

Wiktionary

Zoologia
  • argus (Scatophagus argus) – gatunek ryby z rodziny argusowatych
Mitologia
  • Argus (Argos) – w mitologii greckiej budowniczy okrętu Argo, jeden z Argonautów, syn Arestora
  • Argus (Argos) – w mitologii greckiej olbrzym o stu wiecznie czuwających oczach

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈarɡus, AS: argus

Wiktionary

Powiązane:

 przym. argusowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Argos, Argos Tespijczyk

 (1.2) Argos

Wiktionary


argusowate

rodzina ryb z rzędu okoniokształtnych


SJP.pl

Argusowate (Scatophagidae) – rodzina ryb okoniokształtnych. Spotykane w hodowlach akwariowych.

Wikipedia


argusowaty

o cechach argusowatych (rodzina ryb)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) icht. o cechach ryb z rodziny argusowatych

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. argusowate nmos.

Wiktionary


argusowy

charakterystyczny dla Argusa (mityczny stuoki strażnik), podejrzliwy, czujny, wszechwidzący; argusowe oko (oczy) - czujne oko (oczy), takie, przed którym (którymi) nic się nie ukryje


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki jak mitologiczny olbrzym stuoczny Argus (Argos), czyli wiecznie czujny, nieufny, podejrzliwy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Argus mos.

Wiktionary


argymir

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;

Wiktionary

Argymir – imię męskie pochodzenia greckiego. Jego patronem jest św. Argymir, męczennik w Kordowie (IX wiek).

Argymir imieniny obchodzi 28 czerwca

Wikipedia

Wymowa:

IPA: arˈɡɨ̃mʲir, AS: argmʹir

Wiktionary


argyrodyt

minerał z grupy siarczków, będący źródłem germanu


SJP.pl


argyrozaur

rodzaj zauropoda z grupy tytanozaurów


SJP.pl

Argyrozaur (Argyrosaurus superbus) – zauropod z grupy tytanozaurów (Titanosauria).

Żył w epoce późnej kredy (ok. 83-65 mln lat temu) na terenach Ameryki Południowej. Długość ciała ok. 20-30 m, wysokość ok. 8 m, masa ok. 80 t. Jego szczątki znaleziono w Argentynie (prowincja Chubut) i w Urugwaju.

Wikipedia


arhant

w buddyzmie hinajany: osoba doskonała, która osiągnęła nirwanę i nie odrodzi się już więcej; arhat


SJP.pl

Arhant (pāli.) (sanskr. arahat; hindi Arihant अरिहन्त; tyb. draciompa; chiń. 阿羅漢 āluóhàn lub 羅漢 luóhàn; kor. arahan 아라한; jap. arakan, rakan; wiet. A-la-hán). Nazwa pochodzi od pālijskiego araha = godny, stąd – arahanta, arahant.

Wikipedia


arhat

w buddyzmie hinajany: osoba doskonała, która osiągnęła nirwanę i nie odrodzi się już więcej; arhant


SJP.pl

Arhant (pāli.) (sanskr. arahat; hindi Arihant अरिहन्त; tyb. draciompa; chiń. 阿羅漢 āluóhàn lub 羅漢 luóhàn; kor. arahan 아라한; jap. arakan, rakan; wiet. A-la-hán). Nazwa pochodzi od pālijskiego araha = godny, stąd – arahanta, arahant.

Wikipedia


arhenotokia

w biologii: rodzaj partenogenezy, w trakcie której z niezapłodnionych komórek jajowych rozwijają się wyłącznie samce (np. trutnie pszczoły miodnej); arrhenotokia, arrenotokia


SJP.pl


aria

air;
1. pieśń solowa z akompaniamentem instrumentalnym, część m.in. opery, oratorium;
2. solowy utwór instrumentalny o charakterze nietanecznym wchodzący w skład suity


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) antrop. zwykle w lm.: członek starożytnych koczowniczych plemięemion pasterskich mówiących dialektami indoeuropejskimi, które w III i II tysiącleciu p.n.e. zamieszkiwały Azję Środkową, by następnie rozprzestrzenić się na tereny Iranu i Indii;

Wiktionary

Aria (wł. aria, l.mn. arie dosł. powietrze) – wokalno-instrumentalna forma muzyczna z kantylenowo rozwiniętym głosem solowym.

Aria jest zwykle częścią większej formy muzycznej, jak kantata, oratorium lub opera. Umieszczana jest najczęściej w punkcie kulminacyjnym dramaturgii utworu. Na ogół przyjmuje formę pieśni trzyczęściowej.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

 (1.1) Aryjczyk, Indo-Irańczyk

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 przym. aryjski

 rzecz. Aryjczyk mos., aryzacja ż.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) Aryan

* francuski: (1.1) Aryen

* hiszpański: (1.1) ario m.

źródła.

== Aria (język angielski.) ==

wymowa.

 audio|LL-Q1860 (eng)-Flame, not lame-Aria.wav.

znaczenia.

rzeczownik, nazwa własna

 (1.1) imię|angielski|ż.

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈarʲja, AS: arʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 przym. aryjski

 rzecz. Aryjczyk mos., aryzacja ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Aryjczyk, Indo-Irańczyk

Wiktionary


ariada

odmiana szarady, wierszowana zagadka, której rozwiązanie powstaje z poszczególnych sylab wiersza oznaczonych liczbami


SJP.pl

Ariada, szarada ariada, szarada zmodyfikowana, szarada zreformowana – odmiana szarady, w której poszczególne sylaby rozwiązania są ponumerowane od pierwszej do ostatniej i należy je odgadnąć na podstawie pewnego tekstu. Obok każdego wersu tego tekstu mogą być podane numery zgłosek rozwiązania, które da się znaleźć w tym wersie. Porównując wszystkie wersy zawierające daną sylabę, można ją jednoznacznie ustalić lub przynajmniej znacznie zawęzić wybór.

Wikipedia


ariadna

imię żeńskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż.;

Wiktionary

Ariadna (gr. Ἀριάδνη Ariádnē, łac. Ariadne) – w mitologii greckiej córka króla Krety Minosa i Pazyfae, która pomogła Tezeuszowi wydostać się z labiryntu. Kłębek nici, którą rozwijał, chodząc po Labiryncie, ułatwił mu znalezienie drogi powrotnej. Stąd popularny związek frazeologiczny – nić Ariadny.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ariadna była córką Minosa, mitycznego króla Krety.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: arʲˈjadna, AS: arʹi ̯adna

Wiktionary


arial

jedna z najpopularniejszych czcionek komputerowych


SJP.pl

Arial – jeden z najbardziej powszechnych krojów pisma używanych przy druku. Jest to krój proporcjonalny, jednoelementowy, bezszeryfowy. Stanowi odpowiednik Helvetiki zaprojektowany przez firmę Monotype. Mimo posiadania tych samych metryk co Helvetica, Arial pochodzi od Monotype Grotesque i jest w zauważalnie innym stylu.

Font dostarczany z wieloma popularnymi systemami operacyjnymi.

Wikipedia


ariana

imię żeńskie


SJP.pl

  • Ariana (imię)
  • Ariana – kraina historyczna w Azji Środkowej
  • Arjana – miasto w Tunezji
  • Ariana – gmina w Grecji

Wikipedia


ariane

Osoby:

  • Ariane – imię żeńskie, francuska forma imienia Ariadna (pochodzącego od postaci z mitologii greckiej)
  • Ariane – księżniczka holenderska

Astronomia:

  • (1225) Ariane – planetoida

Kultura:

  • „Ariane” – niemiecki film z 1930 roku, ekranizacja powieści „Ariane, jeune fille russe”

Wikipedia


arianie

1. wyznawca arianizmu; antytrynitariusz;
2. wyznawca polskiego arianizmu (bracia polscy)


SJP.pl

  • arianie – zwolennicy arianizmu, doktryny teologicznej Ariusza (zm. 336)
  • arianie – potoczna nazwa braci polskich, wspólnoty powstałej w latach 1562–1563
  • Arianie – polski zespół muzyczny założony w 1969 roku

Wikipedia


arianin

1. wyznawca arianizmu; antytrynitariusz;
2. wyznawca polskiego arianizmu (bracia polscy)


SJP.pl

Arianizm – doktryna teologiczna Ariusza (zm. 336), prezbitera Kościoła w Aleksandrii w Egipcie, odrzucająca dogmat Trójcy Świętej i wpisująca się w nurt antytrynitaryzmu, powstała w kontekście sporów o rozumienie chrześcijańskiego monoteizmu. Ariusz, wykształcony w szkole antiocheńskiej, uznawał pochodzenie Syna od Boga Ojca na zasadzie stworzenia/zrodzenia. Doktryna uznana przez Kościół katolicki za herezję.

Wikipedia


arianistyczny

przymiotnik od: arianizm


SJP.pl


arianizm

1. doktryna teologiczna Ariusza negująca współistotność i równość osób Trójcy Świętej;
2. doktryna polskich arian


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) teol. hist. wczesnochrześcijańska, antytrynitarna doktryna teologiczna negująca boskość Jezusa i głosząca jego stworzenie lub zrodzenie przez Boga Ojca;

 (1.2) rel. hist. zob. bracia polscy.

Wiktionary

Arianizm – doktryna teologiczna Ariusza (zm. 336), prezbitera Kościoła w Aleksandrii w Egipcie, odrzucająca dogmat Trójcy Świętej i wpisująca się w nurt antytrynitaryzmu, powstała w kontekście sporów o rozumienie chrześcijańskiego monoteizmu. Ariusz, wykształcony w szkole antiocheńskiej, uznawał pochodzenie Syna od Boga Ojca na zasadzie stworzenia/zrodzenia. Doktryna uznana przez Kościół katolicki za herezję.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W Kościele wschodnim w IV w. wielkim problemem stał się arianizm.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. arianizować ndk.

 rzecz. arianin mos., arianka ż.

 przym. ariański

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1-2) war. ariaństwo

Wiktionary


arianka

wyznawczyni arianizmu


SJP.pl


arianna

imię żeńskie


SJP.pl

Ariadna – imię żeńskie pochodzenia greckiego (Ἀριάδνη gr. ari – "naj", adne – "czysta, święta, szlachetna"). Patronką tego imienia jest św. Ariadna z Frygii (zm. 130).

Ariadna imieniny obchodzi 18 września.

Znane osoby o tym imieniu:

  • Ariadna – cesarzowa bizantyjska, córka Leona I, żona Zenona
  • Ariane Friedrich – niemiecka lekkoatletka
  • Arianna Follis – włoska narciarka klasyczna
  • Ariadna Gierek-Łapińska – profesor okulistyki
  • Ariana Grande – amerykańska aktorka, modelka i piosenkarka
  • Ariane Mnouchkine – francuska reżyser teatralna

Wikipedia


ariański

związany z arianami (np. ariańska akademia, ariański zbór)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) rel. związany z naukami lub osobą Ariusza, arianami lub arianizmem

 (1.2) rel. związany ze wspólnotą arian, braci polskich

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Szczytowy okres wpływów arianizmu w Cesarstwie Rzymskim przypadł na panowanie ariańskiego cesarza Konstancjusza II w latach 350-361.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: arʲˈjä̃j̃sʲci, AS: arʹi ̯ä̃ĩ ̯sʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Ariusz mos., arianizm mrz., arianin mos., arianka ż.

Wiktionary


ariaństwo

1. arianizm; kierunek w teologii chrześcijańskiej
2. ogól arian


SJP.pl


ariary

waluta Madagaskaru


SJP.pl

Ariary – jednostka monetarna Madagaskaru o kodzie walutowym MGA według ISO 4217. 1 ariary = 5 iraimbilanja.

Jest jedną z dwóch walut będących w obiegu, które nie dzielą się w oparciu o potęgę dziesięciu. Drugą taką walutą jest ugija mauretańska. Nazwy ariary i iraimbilanja pochodzą od waluty z czasów przedkolonialnych.

Wikipedia


ariawarta

legendarna ojczyzna Arjów, najstarsza nazwa Indii aryjskich; Arjawarta


SJP.pl


ariel

gazela afrykańska; gazela Soemmeringa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;

 (1.2) rel. jeden z biblijnych aniołów;

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (2.1) bibl. stara nazwa Jerozolimy; obecnie miasto w Izraelu

 (2.2) astr. jeden z księżyców Urana;

 (2.3) geogr. zob. Ari’el.;

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (3.1) imię|polski|ż.;

Wiktionary

Geografia

  • Ariel – miasto w Izraelu

Literatura

  • Ariel – postać komedii Szekspira pt. Burza
  • Ariel – tom poezji Sylvii Plath wydany pośmiertnie w 1965
  • Ariel – jeden z ostatnich wierszy Sylvii Plath (zamieszczony przez Teda Hughesa jako dwunasty w tomie Ariel w wydaniu z 1965)

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Mam na imię Ariel i mieszkam wraz z rodziną w Lądku-Zdroju.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈarʲjɛl, AS: arʹi ̯el

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Arielowa ż.

:: zdrobn. Arielek m.

 przym. arielowy, Arielowy

Wiktionary


arielowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Ariela lub z nim związany


SJP.pl


arieracja

w psychologii: stan niedorozwoju umysłowego


SJP.pl


ariergarda

tylna straż zabezpieczająca oddział wojskowy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) wojsk. straż tylna

Wiktionary

Ariergarda (z fr. arrière garde - straż tylna) – wojskowy oddział lub pododdział maszerujący z tyłu za głównymi siłami związku taktycznego (oddziału).

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) straż tylna

Wiktionary


arierpans

ukryty zamiar, zatajona myśl, zastrzeżenie myślowe


SJP.pl


arierscena

tylna część sceny teatralnej


SJP.pl


arieta

krótka aria o prostej budowie; arietta


SJP.pl

Arietta – forma muzyczna, aria o mniejszych rozmiarach, zwykle w formie 2-częściowej lub utwór instrumentalny.

Wikipedia


arietka

arieta o lekkiej, błahej treści; aryjka


SJP.pl


arietkowy

przymiotnik od: arietka


SJP.pl


arietowy

przymiotnik od: arieta


SJP.pl


arietta

krótka aria o prostej budowie; arieta


SJP.pl

Arietta – forma muzyczna, aria o mniejszych rozmiarach, zwykle w formie 2-częściowej lub utwór instrumentalny.

Wikipedia


arimr

skrót od: Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa - państwowa agencja wspierająca rozwój rolnictwa i obszarów wiejskich


SJP.pl


arion

ślimak płucodyszny z rodziny ślimaków (Arion), zamieszkujący głównie Europę; ślinik


SJP.pl

Arion (stgr. Ἀρίων) – wpół mityczna postać greckiego poety i muzyka, uważanego za syna Posejdona i nimfy Onei.

Urodzony w Metymnie na Lesbos, tworzył ok. 625 p.n.e. na dworze tyrana Koryntu Periandra, a następnie na Sycylii i w południowej Italii. Nazwany przez Herodota najlepszym śpiewakiem na świecie, swą sławę zyskał jako wykonawca pieśni (własnych i cudzych) przy wtórze kitary; nie zachowały się żadne jego utwory, przypisywano mu jedynie ocalały fragment hymnu ku czci Posejdona.

Wikipedia


arionowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Ariona lub z nim związany


SJP.pl


arioso

[czytaj: ariozo] rodzaj solowego fragmentu wokalnego w operze lub oratorium, pośredni między arią a recytatywem


SJP.pl

Arioso – forma muzyczna pośrednia między recytatywem a arią, jeden z podstawowych współczynników formy opery. Rozwinęła się w stylu bel canto. Johann Sebastian Bach często wprowadzał ariosa w końcowej partii recytatywu.

Wikipedia


ariost

Ludovico Ariosto (1474-1533) - poeta włoski, autor poematu "Orland szalony"


SJP.pl


ariosto

Ludovico Giovanni Ariosto (ur. 8 września 1474, zm. 6 lipca 1533) – poeta włoski, autor poematu Orland szalony. Pisał także satyry i komedie.

Wikipedia


ariostyczny

będący połączeniem powagi z komizmem, ironiczny


SJP.pl


ariostyzm

w literaturze: skłonność do budowania skomplikowanych, przesyconych groteską i fantastyką fabuł


SJP.pl


ariowie

prehistoryczny lud, od którego wywodzą się Irańczycy i mieszkańcy północnych Indii, posługujący się w mowie dialektami indoeuropejskimi; Arjowie


SJP.pl

Ariowie (lub Indo-Irańczycy) – termin używany dawniej dla indoirańskiego odłamu ludów indoeuropejskich, który w III i II tysiącleciu p.n.e. zamieszkiwał Azję Środkową, by następnie rozprzestrzenić się na tereny Afganistanu, Iranu (ludy irańskie) i Indii (Indoariowie).

Wikipedia


ariowist

wódz germański, który pokonał Eduów w 61 roku p.n.e.


SJP.pl

Ariowist (łac. Ariovistus, zm. 54 p.n.e.) – władca germański z I wieku p.n.e., przewodził związkowi plemiennemu Swebów, uczestnik wojen z Cezarem.

Wikipedia


ariowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) muz. rzad. związany z arią, dotyczący arii; właściwy arii

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. aria ż.

:: przym. aryjny

Wiktionary


arirania

ssak drapieżny z podrodziny wydr


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zool. pot. nazwa systematyczna|Pteronura brasiliensis|ref=tak., wydra olbrzymia, arirania amazońska

Wiktionary

Arirania amazońska, arirania, wydra wielka, wydra olbrzymia (Pteronura brasiliensis) – gatunek drapieżnego ssaka z rodziny łasicowatych, jedyny przedstawiciel rodzaju Pteronura J. E. Gray, 1837, w niektórych częściach Ameryki Południowej nazywana wilkiem rzecznym. Największa z wydr (Lutrinae) i – obok rosomaka i kałana morskiego – jeden z największych łasicowatych.

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) wydra olbrzymia, arirania amazońska, wilk rzeczny, wydra wielka

Wiktionary


ariusz

imię męskie


SJP.pl

Ariusz (ur. ok. 256 lub 260 w Cyrenajce, zm. 336) – wczesnochrześcijański prezbiter, teolog i poeta z Aleksandrii, Libijczyk z pochodzenia.

Jego nauka na temat relacji Boga Ojca i Syna Bożego oraz natury Bóstwa zyskała dużą popularność wśród ówczesnych chrześcijan, najpierw na Wschodzie, później również na Zachodzie, utrzymując się szczególnie długo wśród plemion germańskich. Na soborze w Nicei w 325, który orzekł współistotność i równość w Bóstwie Ojca i Syna została uznana za sprzeczną z nauką Kościoła powszechnego.

Wikipedia


ariuszowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Ariusza lub z nim związany


SJP.pl


arizona

mocna tkanina, podobna do teksasu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. stan w Stanach Zjednoczonych;

Wiktionary

Arizona (wymowa:/ærɪˈzoʊnə/) – stan w południowo-zachodniej części Stanów Zjednoczonych, od południa sąsiadujący z meksykańskimi stanami Sonora i Kalifornia Dolna, od zachodu z Kalifornią i Nevadą, od północy z Utah, a od wschodu z Nowym Meksykiem.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌarʲiˈzɔ̃na, AS: arʹizõna

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Arizończyk mos., Arizonka ż.

 przym. arizoński

Wiktionary


arizończyk

mieszkaniec Arizony (stanu w USA)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Arizony

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Arizona ż.

:: fż. Arizonka ż.

 przym. arizoński

Wiktionary


arizonka

mieszkanka Arizony (stanu w USA)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Arizony

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Arizona ż.

:: fm. Arizończyk mos.

 przym. arizoński

Wiktionary


arizoński

Arizona


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Arizoną; pochodzący z Arizony

Wiktionary

Patrz:

Arizona

Powiązane:

 rzecz. Arizona ż., Arizończyk mos., Arizonka ż.

Wiktionary


arja

członek starożytnych koczowniczych plemion pasterskich, mówiących dialektami indoeuropejskimi, uznawanych dawniej za przodków wszystkich ludów indoeuropejskich; Aria


SJP.pl


arjawarta

legendarna ojczyzna Arjów, najstarsza nazwa Indii aryjskich; Ariawarta


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) legendarna ojczyzna Arjów, kraina historyczna w północnych i środkowych Indiach;

Wiktionary

Arjawarta (sans. आर्यावर्त, trl. āryāvarta, Ziemia Arjów lub Ziemia szlachetnych) – nazwa legendarnej ojczyzny Arjów (synonim Arianem Waedżo), a w okresie późniejszym sanskrycka nazwa obszaru obejmującego północne i (częściowo) środkowe Indie, między Himalajami a górami Windhja, oraz między Morzem Arabskim a Zatoką Bengalską; także najstarsza nazwa Indii aryjskich.

Wikipedia


arjowie

prehistoryczny lud, od którego wywodzą się Irańczycy i mieszkańcy północnych Indii, posługujący się w mowie dialektami indoeuropejskimi; Ariowie


SJP.pl


ark.

skrót od: arkusz (czytany jako cały, odmienny wyraz)


SJP.pl

skrót

 (1.1) = arkusz

Wiktionary


arka

1. statek Noego, wielkich rozmiarów łódź, korab
2. skrzynia, kufer


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przest. duża, drewniana łódź; w domyśle: arka Noego

 (1.2) przest. skrzynia

Wiktionary

Motywy religijne
  • Arka Przymierza
  • Arka Noego – biblijna łódź, w której Noe uratował się przed potopem
    • Arka Noego – polski okręt zbudowany w 1625
    • Arka Noego – dziecięcy zespół muzyczny
  • Aron ha-kodesz – arka żydowska

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

 (1.1) arka Noego

 (1.2) Arka Przymierza

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 (1.1-2) etym|łac|arca. bibl. → kosz, skrzynia

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) ark

* duński: (1.1) ark w.

* esperanto: (1.1) arkeo; (1.2) arkeo

* fiński: (1.1) arkki

* francuski: (1.1) arche ż.

* hiszpański: (1.1) arca ż.

* jidysz: (1.1) תּבֿה ż. (tejwe); (1.2) תּבֿה ż. (tejwe), אָרון m. (orn)

* niemiecki: (1.1) Arche ż.

* nowopruski: (1.1) ārka ż.

* rosyjski: (1.1) ковчег m.

* szwedzki: (1.1) ark w.

źródła.

== arka (język baskijski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) rel. arka

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈarka, AS: arka

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 (1.1-2) etym|łac|arca. bibl. → kosz, skrzynia

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) ark

* duński: (1.1) ark w.

* esperanto: (1.1) arkeo; (1.2) arkeo

* fiński: (1.1) arkki

* francuski: (1.1) arche ż.

* hiszpański: (1.1) arca ż.

* jidysz: (1.1) תּבֿה ż. (tejwe); (1.2) תּבֿה ż. (tejwe), אָרון m. (orn)

* niemiecki: (1.1) Arche ż.

* nowopruski: (1.1) ārka ż.

* rosyjski: (1.1) ковчег m.

* szwedzki: (1.1) ark w.

źródła.

== arka (język baskijski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) rel. arka

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

 (1.1) Noeren arka → arka Noego

synonimy.

 (1.1) ontzi

Wiktionary


arkabalista

średniowieczna machina oblężnicza; arkbalista, espringola


SJP.pl

Arkbalista, arkabalista (łac. arcuballista) – rzymska i średniowieczna machina oblężnicza, ciężka kusza umieszczana na podwoziu (dwukołowej lawecie).

Przystosowana była do strzelania bełtami i belkami; mogła również miotać kamienie, kule oraz naczynia napełnione płonącą smołą lub nieczystościami (co w porze gorącej miało wywołać w obleganej twierdzy zarazę). W czasach rzymskich stosowano ją jako broń lekką w pierwszej linii legionu wraz z ręcznymi manubalistami. Cięciwę napinano przy pomocy kołowrotu. Zasięg arkbalisty wynosił ok. 900 metrów, a z odległości 200 m jej bełt o masie 0,5 kg przebijał drewnianą deskę.

Wikipedia


arkabuz

ręczna, gładkolufowa broń palna używana w dawnej Europie, wyparta przez muszkiety z powodu małej szybkostrzelności; arkebuz, harkabuz, harkebuz, arkebuza


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) hist. wojsk. rodzaj ciężkiej strzelby, używanej w Polsce mniej więcej od połowy XVI w.

Wiktionary

Arkebuz (arkabus, arkabuz, harkabuz, harkebuz) – długa gładkolufowa broń strzelecka wyposażona w zamek kołowy, używana od XVI do XVII wieku.

Powstała w końcu XV wieku jako lżejsza i poręczniejsza alternatywa dla prymitywnych hakownic i późniejszych ciężkich muszkietów, w jaką zaczęto wyposażać oddziały jazdy, tzw. arkebuzerów. Początkowo nazwę tę odnoszono do palnej broni z prostą kolbą przypominającą uchwyt kuszy.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

 (1.1) war. arkebuz

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

źródła.

== arkabuz (język baskijski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) arkebuz

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: arˈkabus, AS: arkabus

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) war. arkebuz

Wiktionary


arkada

forma łuku wspartego na dwóch kolumnach lub filarach


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) archit. kompozycja składająca się z łuku opartego na kolumnach lub filarach;

Wiktionary

Arkada (łac. arcus - łuk) – element architektoniczny składający się z dwóch podpór (kolumn, słupów lub filarów), które zostały połączone u góry łukiem.

Arkada występuje w architekturze zarówno pojedynczo, jak i najczęściej w rzędzie, tworząc istotny składnik budowli. Znana jest od czasów starożytnego Rzymu, stosowana głównie w akweduktach, krużgankach, loggiach.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Nawy oddzielone są od siebie arkadami.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: arˈkada, AS: arkada

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arkadownik m., arkadownictwo n., arkadówka ż., arkadowanie n.

 przym. arkadowy

 przysł. arkadowo

Wiktionary


arkadia

przenośnie: miejsce pełne szczęścia, spokoju; raj, eden, eldorado


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) hist. geogr. kraina historyczna na Półwyspie Peloponeskim

 (1.2) przen. poet. fikcyjna kraina wiecznego szczęścia i beztroski

Wiktionary

Jako symbol:

  • Arkadia – kraina historyczna i dawna prefektura w Grecji
  • Arkadia – kraina szczęśliwości
W Polsce
  • Arkadia – wieś koło Łowicza, gdzie znajduje się ogród romantyczny w stylu angielskim – oddział Muzeum Narodowego w Warszawie
  • Arkadia – gromada
  • Arkadia – budynek w Poznaniu
  • Arkadia – staw w dzielnicy Mokotów
  • Park Arkadia – park w dzielnicy Mokotów
  • Zespół przyrodniczo-krajobrazowy „Arkadia”
  • Westfield Arkadia – centrum handlowe w dzielnicy Śródmieście
Na świecie
  • Arkadia – dawna wieś na Białorusi, położona w obwodzie brzeskim w rejonie brzeskim, od 2007 roku w granicach miasta Brześć
  • Arkadia – rejon miasta Odessa na Ukrainie

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W skład Peloponezu wchodzą mniejsze krainy: Achaja, Arkadia, Argolida, Elida, Mesenia i Lakonia.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: arˈkadʲja, AS: arkadʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arkadia ż., Arkadiusz m., Arkadyjczyk m., Arkadyjka ż.

 przym. arkadyjski, Arkadiuszowy

Wiktionary


arkadiusz

imię męskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;

Wiktionary

  • Arkadiusz – imię
  • Arkadiusz – cesarz wschodniorzymski
  • Arkadiusz (1943–2021) – rosyjski biskup prawosławny
  • Arkadiusz (zm. przed 549) – biskup Bourges, święty Kościoła katolickiego
  • Arkadiusz (1784 lub 1786–1870) – rosyjski biskup prawosławny
  • Arkadiusz(1878–1937 lub 1938) – rosyjski biskup prawosławny, święty nowomęczennik
  • Arkadiusz(1851–1913) – rosyjski biskup prawosławny
  • Arkadiusz (1957–) – biskup Ukraińskiego Kościoła Prawosławnego Patriarchatu Moskiewskiego

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Arkadiusz jest moim przyjacielem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: arˈkadʲjuʃ, AS: arkadʹi ̯uš

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Arkadia ż., Arkadiuszowa ż., Arkadiuszówna ż., Arkadiuszostwo lm m., Arkowa ż.

:: zdrobn. Arek m., Areczek m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zdrobn. Arek, Aruś, Areczek, Arunio

Wiktionary


arkadiuszostwo

Arkadiusz z małżonką; Arkadiuszowie


SJP.pl


arkadiuszowie

Arkadiusz z małżonką; Arkadiuszostwo


SJP.pl


arkadiuszowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Arkadiusza lub z nim związany


SJP.pl


arkadka

zdrobnienie od: arkada


SJP.pl


arkadkowy

związany z arkadką


SJP.pl


arkadostwo

Arkady z małżonką; Arkadowie


SJP.pl


arkadowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) archit. ciąg arkad

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arkada ż., arkadka ż.

 czas. arkadować

 przym. arkadowy

Wiktionary


arkadowie

Arkady z małżonką; Arkadostwo


SJP.pl


arkadownik

specjalista w dziedzinie budowy arkad


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) specjalista budowlany w dziedzinie konstrukcji arkad

 (1.2) pracownik obsługujący żakardy, czyli tradycyjne maszyny tkackie do produkcji tkanin żakardowych

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌarkaˈdɔvʲɲik, AS: arkadovʹńik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arkada ż., arkadownictwo n., arkadówka ż.

 przym. arkadowy

 przysł. arkadowo

Wiktionary


arkadowy

związany z arkadą, mający kształt arkady, wsparty na arkadach (np. arkadowe wejście, arkadowy most)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z arkadami, dotyczący arkad

 (1.2) taki, który ma kształt łuku, arkady

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌarkaˈdɔvɨ, AS: arkadovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arkada ż., arkadownik m., arkadownictwo n., arkadówka ż., arkadowanie n.

 przysł. arkadowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) łukowaty

Wiktionary


arkady

forma łuku wspartego na dwóch kolumnach lub filarach


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;

Wiktionary

Arkady – oboczna forma imienia Arkadiusz.

Odpowiedniki w innych językach:

  • łacina – Arkadius
  • język niemiecki – Arkadi

Arkady imieniny obchodzi: 12 stycznia, 4 marca i 13 listopada.

Znane osoby noszący imię Arkady:

  • Arkady Fiedler – pisarz i podróżnik
  • Arkady Gajdar
  • Arkadij Strugacki
  • Arkadij Naiditsch

Wikipedia

Wymowa:

IPA: arˈkadɨ, AS: arkady

Wiktionary


arkadyjczyk

mieszkaniec Arkadii (krainy historycznej)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) hist. mieszkaniec Arkadii

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Arkadia ż., arkadia ż.

:: fż. Arkadyjka ż.

 przym. arkadyjski

Wiktionary


arkadyjka

mieszkanka Arkadii (krainy historycznej)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) hist. mieszkanka Arkadii

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Arkadia ż., arkadia ż.

:: fm. Arkadyjczyk mos.

 przym. arkadyjski

Wiktionary


arkadyjski

1. przymiotnik od: Arkadia (kraina w Grecji);
2. poetycko: szczęśliwy, beztroski, błogi


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) odnoszący się do arkadii

 (1.2) odnoszący się do Arkadyjczyków lub Arkadii (krainy historycznej na Peloponezie)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Arkadyjka ż., Arkadyjczyk mos., Arkadia ż., arkadia ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) beztroski, idylliczny, sielankowy, sielski, spokojny, szczęśliwy

Wiktionary


arkan

długi sznur zakończony pętlą, służący do łapania zwierząt; lasso


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) stpol. lasso

Wiktionary

  • Željko „Arkan” Ražnatović – serbski przywódca paramilitarnej organizacji „Tygrysy”
  • Arkan – wschodni typ sznura służącego do walki
  • Arkan – taniec ludowy

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) To go sobie każę do kulbaki na arkanie przytroczyć i piechotą pójdzie, jeżeli konia żałuje.

 (1.1) Tygrys natychmiast zamachnął się łapą. Tomek błyskawicznie zarzucił na nią pętlę arkanu. Drapieżnik niemal zwinął się w kabłąk, szarpnął liną, wtedy syn Nucziego uchwycił pętlą tylną nogę. Po chwili Wilmowski uwięził w ten sam sposób drugą przednią.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈarkãn, AS: arkãn

Wiktionary


arkana

sekretne sposoby; tajniki, sekrety; arkany


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) wiedza powiązana z jakąś dziedziną, nie zawsze oczywista, a często ukryta przed początkującymi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arkanistka ż., arkanista mos., arkanologia ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) tajemnice, sekrety, tajniki, zawiłości, zagadki

Wiktionary


arkanit

minerał, siarczan potasu


SJP.pl


arkansas

[czytaj: ARkenso lub ARkanzas lub arKANzas]
1. stan w Stanach Zjednoczonych;
2. rzeka w Stanach Zjednoczonych;
3. miasto w Stanach Zjednoczonych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. stan w Stanach Zjednoczonych;

 (1.2) geogr. rzeka w Stanach Zjednoczonych, główny prawy dopływ Missisipi;

Wiktionary

Arkansas (angielska wymowa:/ˈɑrkənsɔː/) – stan w południowo-wschodniej części Stanów Zjednoczonych, sąsiadujący z Missouri, Oklahomą, Teksasem, Luizjaną, Missisipi i Tennessee. Stolicą oraz największym miastem jest Little Rock.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈarkãw̃sɔ|arˈkãw̃zas, AS: arkãũ̯so|arkãũ̯zas

Wiktionary

Powiązane:

 przym. arkansaski

Wiktionary


arkansaski

Arkansas


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Arkansas, dotyczący Arkansas

Wiktionary

Patrz:

Arkansas

Przykłady

 (1.1) Nocami wyły w gąszczach dzikie zwierzęta, mianowicie jaguary, arkansaskie wilki i kujoty.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Arkansas n.

Wiktionary


arkany

rzadko: sekretne sposoby; tajniki, sekrety, arkana


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) zob. arkana.

Wiktionary


arkatura

architektoniczny ornament w postaci małych półkolistych arkad


SJP.pl

Fryz (wł. fregio) – pośredni, poziomy człon belkowania z reguły położony między architrawem i gzymsem; ogólnie – każdy poziomy pas dekoracyjny.

W architekturze często zdobiony płaskorzeźbami, był jednym z najbardziej ozdobnych elementów antycznych świątyń. W porządku doryckim składał się z następujących na przemian po sobie metop i tryglifów (tzw. fryz metopowo-tryglifowy lub tryglifon). W porządku jońskim jest to już fryz ciągły ozdobiony reliefem o tematyce mitologicznej, religijnej lub historycznej. Jeden z najwspanialszych fryzów doryckich pochodzi z Partenonu. W innych porządkach architektonicznych fryz może być gładki.

Wikipedia


arkbalista

średniowieczna machina oblężnicza; arkabalista, espringola


SJP.pl

Arkbalista, arkabalista (łac. arcuballista) – rzymska i średniowieczna machina oblężnicza, ciężka kusza umieszczana na podwoziu (dwukołowej lawecie).

Przystosowana była do strzelania bełtami i belkami; mogła również miotać kamienie, kule oraz naczynia napełnione płonącą smołą lub nieczystościami (co w porze gorącej miało wywołać w obleganej twierdzy zarazę). W czasach rzymskich stosowano ją jako broń lekką w pierwszej linii legionu wraz z ręcznymi manubalistami. Cięciwę napinano przy pomocy kołowrotu. Zasięg arkbalisty wynosił ok. 900 metrów, a z odległości 200 m jej bełt o masie 0,5 kg przebijał drewnianą deskę.

Wikipedia


arkebuz

ręczna, gładkolufowa broń palna używana w dawnej Europie, wyparta przez muszkiety z powodu małej szybkostrzelności; arkabuz, harkabuz, harkebuz, arkebuza


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) hist. wojsk. długa, ręczna, odprzodowa broń palna z zamkiem kołowym, używana przez kawalerię i piechotę w XVI-XVII wieku; także jako broń myśliwska;

Wiktionary

Arkebuz (arkabus, arkabuz, harkabuz, harkebuz) – długa gładkolufowa broń strzelecka wyposażona w zamek kołowy, używana od XVI do XVII wieku.

Powstała w końcu XV wieku jako lżejsza i poręczniejsza alternatywa dla prymitywnych hakownic i późniejszych ciężkich muszkietów, w jaką zaczęto wyposażać oddziały jazdy, tzw. arkebuzerów. Początkowo nazwę tę odnoszono do palnej broni z prostą kolbą przypominającą uchwyt kuszy.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Dałem rozkaz mojej straży: Kto zbyt blisko się poważy, przywitać go z arkebuza.

 (1.1) Oto już słyszę z daleka pukanie z dział, z dubeltówek, z flinty, z arkebuza…

Wiktionary

Wymowa:

IPA: arˈkɛbus, AS: arkebus

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arkebuzer mos., arkebuzeria ż.

 przym. arkebuzerski, arkebuzowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) arkabuz, arkabuza, harkabuz, harkebuz

Wiktionary


arkebuza

ręczna, gładkolufowa broń palna używana w dawnej Europie, wyparta przez muszkiety z powodu małej szybkostrzelności; arkabuz, harkabuz, harkebuz, arkebuza


SJP.pl


arkebuzer

żołnierz uzbrojony w arkebuz (arkabuz)


SJP.pl

Wikipedia


arkebuzeria

w Polsce XV-XVII wieku: jazda ciężka uzbrojona w arkabuzy


SJP.pl

Wikipedia


arkebuzerski

arkebuzer


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z arkebuzerem, dotyczący arkebuzera

Wiktionary

Patrz:

arkebuzer

Powiązane:

 rzecz. arkebuz mrz., arkebuzer mos., arkebuzeria ż.

 przym. arkebuzowy

Wiktionary


arkebuzowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z arkebuzem, dotyczący arkebuza

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arkebuz mrz., arkebuzer mos., arkebuzeria ż.

 przym. arkebuzerski

Wiktionary


arkfunkcja

funkcja odwrotna do funkcji trygonometrycznej (arcus sinus, arcus cosinus, arcus tangens i arcus cotangens); funkcja cyklometryczna, funkcja kołowa


SJP.pl

Funkcje cyklometryczne, funkcje kołowe, arkfunkcje – funkcje odwrotne do funkcji trygonometrycznych ograniczonych do pewnych przedziałów.

Funkcje trygonometryczne rozpatrywane na tych przedziałach są różnowartościowe i mają funkcje odwrotne. Tak więc:

  • arcus sinus (arcsin) jest funkcją odwrotną do funkcji sinus rozpatrywanej na przedziale \left[-{\tfrac {\pi }{2}},{\tfrac {\pi }{2}}\right]. W przedziale tym sinus jest funkcją rosnącą (zatem różnowartościową), wobec czego ma funkcję odwrotną, która jest określona na przedziale \left[-1;1\right] (czyli obrazie przedziału \left[-{\tfrac {\pi }{2}},{\tfrac {\pi }{2}}\right] przez funkcję \sin ).
  • arcus cosinus (arccos) jest funkcją odwrotną do funkcji cosinus rozpatrywanej na przedziale \left[0,\pi \right]. W przedziale tym cosinus jest funkcją malejącą (zatem różnowartościową), wobec czego ma funkcję odwrotną, która jest określona na przedziale \left[-1;1\right] (czyli obrazie przedziału \left[0,\pi \right] przez funkcję \cos ).
  • arcus tangens (arctg) jest funkcją odwrotną do funkcji tangens rozpatrywanej na przedziale \left(-{\tfrac {\pi }{2}},{\tfrac {\pi }{2}}\right). W przedziale tym tangens jest funkcją rosnącą (zatem różnowartościową), wobec czego ma funkcję odwrotną, która jest określona w zbiorze \mathbb {R} (czyli obrazie przedziału \left(-{\tfrac {\pi }{2}},{\tfrac {\pi }{2}}\right) przez funkcję \operatorname {tg} ).
  • arcus cotangens (arcctg) jest funkcją odwrotną do funkcji cotangens rozpatrywanej na przedziale \left(0,\pi \right). W przedziale tym cotangens jest funkcją malejącą (zatem różnowartościową), wobec czego ma funkcję odwrotną, która jest określona w zbiorze \mathbb {R} (czyli obrazie przedziału \left(0,\pi \right) przez funkcję \operatorname {ctg} ).
  • arcus secans (arcsec) jest funkcją odwrotną do funkcji secans rozpatrywanej na przedziale \left[0,\pi \right]. W przedziale tym secans jest funkcją rosnącą w każdym z przedziałów (zatem różnowartościową): \left[0,{\tfrac {\pi }{2}}\right), \left({\tfrac {\pi }{2}},\pi \right], wobec czego ma funkcję odwrotną, która jest określona na przedziale \left(-\infty ,-1\right]\cup \left[1,+\infty \right) (czyli obrazie przedziału \left[0,\pi \right] przez funkcję \sec ).
  • arcus cosecans (arccsc) jest funkcją odwrotną do funkcji cosecans rozpatrywanej na przedziale \left[-{\tfrac {\pi }{2}},{\tfrac {\pi }{2}}\right]. W przedziale tym cosecans jest funkcją malejącą w każdym z przedziałów (zatem różnowartościową): \left[-{\tfrac {\pi }{2}},0\right), \left(0,{\tfrac {\pi }{2}}\right], wobec czego ma funkcję odwrotną, która jest określona na przedziale \left(-\infty ,-1\right]\cup \left[1,+\infty \right) (czyli obrazie przedziału \left[-{\tfrac {\pi }{2}},{\tfrac {\pi }{2}}\right] przez funkcję \operatorname {cosec} ).

Wikipedia


arkfunkcyjny

arkfunkcja


SJP.pl

Patrz:

arkfunkcja

arkona

skalisty przylądek w północnej części Rugii (największa wyspa Niemiec)


SJP.pl

Arkona (niem. Kap Arkona) – skalisty przylądek w skrajnie północnej części Rugii (Meklemburgia-Pomorze Przednie).

Wikipedia


arkosolium

nisza grobowa w ścianach katakumb wczesnochrześcijańskich; arcosolium


SJP.pl

Arcosolium (łac. arcus - łuk + solium - miejsce wywyższone) – rodzaj grobu spotykany w okresie wczesnego chrześcijaństwa. Grób miał formę niszy z łukowym obramowaniem. Nisze wykuwano w katakumbach, umieszczano w przedsionkach cel lub portykach bazylik. Płyta nagrobna umieszczana była w pozycji poziomej.

Powstała w III wieku, a rozpowszechniła w IV wieku.

Wikipedia


arkowie

Arek z małżonką


SJP.pl


arkowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Arka lub z nim związany


SJP.pl


arkoza

szara lub czerwonawa, bogata w skalenie odmiana piaskowca


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) geol. okruchowa skała osadowa, odmiana piaskowca bogata w skalenie;

Wiktionary

Arkoza – odmiana piaskowca (arenitu) zawierająca co najmniej 20% skaleni:

  • zazwyczaj słabo spojona spoiwem żelazistym skała osadowa;
  • złożona głównie z ziaren kwarcu, miki i ziaren skaleni potasowych w ilości ponad 20% ogółu składników oraz ziarn litycznych;
  • zabarwienie najczęściej różowe, czerwonawe lub szare;
  • struktura gruboziarnista, stopień obtoczenia ziaren oraz selekcji niski;
  • może powstać w:
    • środowisku lądowym ze zwietrzeliny masywów granitoidów lub gnejsów bogatych w skalenie, w warunkach klimatu suchego lub zimnego. W takich warunkach zachodzi dezintegracja bez rozkładu chemicznego skaleni;
    • morzach przyległych do masywów granitowych lub gnejsowych mogą się tworzyć piaski arkozowe (zwłaszcza, gdy osady szybko się gromadzą i nie są przerabiane przez fale);
  • tworzeniu się arkoz sprzyja krótki transport, gdyż w czasie dłuższego transportu skalenie mogą ulec roztarciu i rozkładowi.
  • występowanie arkoz lub szarogłazów o dużych miąższościach wskazuje na intensywną erozję i szybką sedymentację.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. arkozowy

Wiktionary


arkozowy

arkoza


SJP.pl

Patrz:

arkoza

arktogea

obszar zoogeograficzny obejmujący Eurazję, Amerykę Północną i Afrykę


SJP.pl

Arktogea – w zoogeografii jedno z państw zwierzęcych, obok Notogei, Neogei i Antarktis. Obejmuje Amerykę Północną, Eurazję i Afrykę.

Arktogea dzieli się na następujące krainy zoogeograficzne:

  • holarktyczna
    • palearktyczna
    • nearktyczna
  • etiopska
  • orientalna

Wikipedia


arktur

czwarta co do jasności gwiazda na nocnym niebie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy, nazwa własna

 (1.1) astr. najjaśniejsza gwiazda w gwiazdozbiorze Wolarza, jedna z najjaśniejszych gwiazd na niebie;

Wiktionary

Arktur (α Boo, Alfa Boötis) – najjaśniejsza gwiazda w gwiazdozbiorze Wolarza o obserwowanej wielkości gwiazdowej −0,04m. Czwarta co do jasności gwiazda na nocnym niebie.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈarktur, AS: arktur

Wiktionary


arktyczny

związany z obszarami wokół bieguna północnego


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z obszarami położonymi wokół bieguna północnego

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Norwegia sprawuje rządy nad wyspami arktycznymi archipelagu Svalbard i wyspą Jan Mayen.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: arkˈtɨt͡ʃnɨ, AS: arktyčny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Arktyka ż., Antarktyka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) polarny

Wiktionary


arktyka

lądy i morza wokół bieguna północnego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. obszar Ziemi otaczający biegun północny;

Wiktionary

Arktyka – obszar Ziemi otaczający biegun północny. Jej granice określa się na różne sposoby.

Według definicji klimatyczno-ekologicznej wyznacza ją lipcowa izoterma +10 °C, która w przybliżeniu pokrywa się również z północną granicą wegetacji drzew. Według innej, Arktykę ogranicza koło podbiegunowe północne, co jednak sprawia, że w jej obrębie znajdują się również duże obszary Norwegii i Szwecji o dość umiarkowanym klimacie. Arktyka obejmuje części Rosji, Kanady, Norwegii, Szwecji, Finlandii, Alaskę (Stany Zjednoczone), Grenlandię (terytorium duńskie), Islandię oraz Ocean Arktyczny.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Niedźwiedzie polarne żyją na lodowych obszarach Arktyki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈarktɨka, AS: arktyka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Antarktyka ż.

 przym. arktyczny

 przysł. arktycznie

Wiktionary


arkubalista

wielka kusza na podwoziu, służąca do miotania ciężkich pocisków


SJP.pl


arkus

arkada wymodelowana w żywopłocie lub brama w postaci arkady, będąca ogrodowym elementem dekoracyjnym


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) ogrod. brama uformowana z żywopłotu

 (1.2) brama triumfalna

Wiktionary


arkusik

mały arkusz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od: arkusz

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Studentka rozdała wszystkim małe arkusiki papieru.

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1) arkusz m.

Wiktionary


arkusikowy

przymiotnik od: arkusik


SJP.pl


arkusz

1. cienka warstwa określonego materiału o ustalonym formacie;
2. wykaz, zestawienie czegoś w danej formie;
3. arkusz kalkulacyjny - aplikacja służąca wykonywaniu obliczeń i kalkulacji między wartościami z wierszy i kolumn wyświetlanej na ekranie tabeli


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) płaski, kwadratowy albo prostokątny fragment jakiegoś materiału, np. papieru, blachy itp.

Wiktionary

  • w informatyce jest arkusz kalkulacyjny,
  • w poligrafii są:
    • arkusz autorski,
    • arkusz drukarski,
    • arkusz wydawniczy,
  • w mowie potocznej najczęściej występuje jako określenie prostokątnego fragmentu sztywnego materiału (np. arkusz blachy, arkusz tektury).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Poznałem od razu charakter jego pisma i nie chcąc odczytywać nudnego i głupiego wiersza odwróciłem arkusz papieru i spojrzałem na drugą jego stronę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈarkuʃ, AS: arkuš

Wiktionary

Powiązane:

 przym. arkuszowy

Wiktionary


arkuszewski

nazwisko


SJP.pl


arkuszowy

związany z arkuszem


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z arkuszem, dotyczący arkusza, mający postać arkusza

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arkusz mrz., arkusik mrz.

Wiktionary


arlberski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z przełęczą Arlberg, dotyczący regionu Arlberg

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Kiedy niekiedy wzrok Judymowej spadał w otchłań gdy pociąg leciał na skalnych gzymsach arlberskiej drogi.

 (1.1) Wszyscy austriaccy narciarze emigranci, wśród nich sławny twórca szkoły arlberskiej Hannes Schneider (cudem wyciągnięty z rąk gestapo po Anschlussie), zostają instruktorami.

 (1.1) Przynależność Zawiszy do Sulimów potwierdzają jego dwie zachowane do czasów nowożytnych pieczęcie z 1414 r. z zachowanym wizerunkiem tego herbu oraz barwny wizerunek w arlberskiej księdze brackiej.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Arlberg mrz., Voralberg mrz.

 przym. voralberski

Wiktionary


arleciny

przymiotnik dzierżawczy - należący do Arlety lub z nią związany


SJP.pl


arlekin

1. postać z włoskiej komedii;
2. przenośnie pajac, błazen


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) szt. teatr. komediowy pajac, typ postaci z ludowej włoskiej commedia dell’arte;

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (2.1) kynol. typ umaszczenia u psa o ciemnych plamach na białej sierści;

 (2.2) kynol. pies o umaszczeniu typu arlekin (2.1)

Wiktionary

Arlekin (wł. Arlecchino) – postać błazna w czarnej masce „komicznej”, ubranego w kostium zszyty z kolorowych trójkątów albo rombów. Od końca XVII wieku Arlekin jest jedną z postaci włoskiej commedii dell’arte. Jego przyjacielem jest Brighella, a miłością Kolombina. Jako wiecznie zakochany, sprytny służący, często wpędza swego pana lub siebie w tarapaty.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W komediowej postaci arlekina niektórzy upatrują uosobienie bożka Merkurego.

 (2.2) Sąsiadka nie sprząta po swoim arlekinie, to karygodne!

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Arlekin mos., arlekinada ż., arlekinek mzw.

:: fż. arlekinka ż.

 przym. arlekiński, arlekinowy

Wiktionary


arlekinada

1. rodzaj komedii z arlekinem w roli głównej;
2. przenośnie: błaznowanie, wygłupianie się, żartowanie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) figle błazeńskie, błaznowanie

 (1.2) teatr. krótka pantomima, której główną postacią jest arlekin

Wiktionary

Arlekinada – ogólnopolski Festiwal Małych Form Teatralnych, odbywający się co roku w Inowrocławiu w sali tamtejszego Teatru Miejskiego.

Pierwsza Arlekinada odbyła się w roku 2003, od III edycji Festiwal ma zasięg ogólnopolski.Festiwal skierowany jest do amatorskich, młodzieżowych zespołów teatralnych, działających przy szkołach ponadgimnazjalnych, domach kultury, instytucjach kulturalno-oświatowych. Arlekinada jest spotkaniem zespołów teatralnych małych form (teatrów dramatycznych, kabaretów, teatrów wizji i ruchu, teatrów poezji i innych).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ta impreza to istna arlekinada.

 (1.2) Dziś w teatrze odbyła się arlekinada.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌarlɛcĩˈnada, AS: arleḱĩnada

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arlekin mzw./mos.

Wiktionary


arlekinek

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) syst. zool. nazwa systematyczna|Scotomanes|Dobson|ref=tak., rodzaj nietoperzy z plemięemienia wieczorków

 (1.2) zool. nietoperz z rodzaju arlekinków (1.1)

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nietoperze z rodzaju arlekinków występują tylko w Azji.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arlekin mos./mzw., Arlekin mos.

Wiktionary


arlekinka

suka rasy dog arlekin


SJP.pl


arlekinowy

związany z arlekinem


SJP.pl


arlekiński

związany z arlekinem


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z arlekinem, dotyczący arlekina, taki jak arlekin

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arlekin m.

 przym. arlekinowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) arlekinowy

Wiktionary


arlena

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż.;

Wiktionary

Arlena – imię żeńskie, którego pochodzenie jest niepewne. Być może wywodzi się od Arlene, co oznacza w języku irlandzkim „gwarancję, zobowiązanie”. Imię to może być też skróconą formą imion żeńskich kończących się na -arlena, np. Marlena. Istnieje też hipoteza, jakoby imię to miało być wariantem Arline, imienia prawdopodobnie wymyślonego przez mało znanego kompozytora irlandzkiego Michaela Williama Balfego dla głównej bohaterki najbardziej znanej jego opery „Czeszka” (The Bohemian girl).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Do rzadkich imion żeńskich należy na przykład Arlena.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) Arlena, Arlene

źródła.

== Arlena (język angielski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, nazwa własna

 (1.1) imię|angielski|ż.

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


arles

[czytaj: arl] miasto we Francji


SJP.pl

Arles (prowan. Arle) – miejscowość i gmina we Francji, w regionie Prowansja-Alpy-Lazurowe Wybrzeże, w departamencie Delta Rodanu, nad rzeką Rodan. W średniowieczu stolica królestwa.

Według danych na rok 2018 gminę zamieszkiwało 51 831 osób, a gęstość zaludnienia wynosiła 68.6 osób/km² (wśród 963 gmin regionu Prowansja-Alpy-W. Lazurowe Arles plasuje się na 9. miejscu pod względem liczby ludności, natomiast pod względem powierzchni na miejscu 1.). W mieście znajduje się stacja kolejowa Gare d’Arles.

Wikipedia


arleta

imię żeńskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż.;

Wiktionary

Arleta, Arletta – imię żeńskie zapożyczone z francuskiego; powstało prawdopodobnie jako zdrobnienie germańskiego imienia Carletta (Karletta), żeńskiej formy imienia Karl (Karol).

Arleta imieniny obchodzi 3 stycznia, 11 kwietnia, 13 kwietnia.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Pani Arleta współpracowała ze szkołą pijarów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: arˈlɛta, AS: arleta

Wiktionary


arletta

imię żeńskie


SJP.pl

Arleta, Arletta – imię żeńskie zapożyczone z francuskiego; powstało prawdopodobnie jako zdrobnienie germańskiego imienia Carletta (Karletta), żeńskiej formy imienia Karl (Karol).

Arleta imieniny obchodzi 3 stycznia, 11 kwietnia, 13 kwietnia.

Wikipedia


arm.

skrót od: armia


SJP.pl


armada

wielka flota wojenna


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mors. wojsk. wielka flota wojenna

 (1.2) hist. flota wysłana przez Filipa II hiszpańskiego przeciw Anglii w 1588

Wiktionary

Żegluga:

  • Armada w różnych językach oznacza zgromadzenie okrętów lub statków, jachtów itp.
    • Wielka Armada – XVI-wieczna hiszpańska flota wojenna
    • Armada Española – Hiszpańska Flota Wojenna
    • HMS Armada – dwa okręty floty angielskiej

Wikipedia

Wymowa:

IPA: arˈmada, AS: armada

Wiktionary


armageddon

armagedon; przenośnie:
1. najgorsza z możliwych, tragiczna sytuacja;
2. zagłada, totalna katastrofa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zob. Armagedon.

Wiktionary

  • Har-Magedon, Armageddon – miejsce ostatecznej bitwy dobra i zła wspomniane w Apokalipsie św. Jana

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌarmaˈɡɛdːɔ̃n, AS: armage•dõn

Wiktionary


armagedon

armageddon; przenośnie:
1. najgorsza z możliwych, tragiczna sytuacja;
2. zagłada, totalna katastrofa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) rel. miejsce, w którym przy końcu świata odbędzie się bitwa między narodami;

 (1.2) przen. pot. straszna klęska, zniszczenie

Wiktionary

  • Har-Magedon, Armageddon – miejsce ostatecznej bitwy dobra i zła wspomniane w Apokalipsie św. Jana

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Bójka na stadionie była prawdziwym Armagedonem!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌarmaˈɡɛdɔ̃n, AS: armagedõn

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Har-Magedon

 (1.2) koniec świata, apokalipsa

Wiktionary


armagnac

[czytaj: armaNIAK] napój alkoholowy o wyrazistym i szorstkim smaku otrzymywany przez destylację wina, bezpośredni przodek koniaku; armaniak


SJP.pl

Wikipedia


armand

1. imię męskie;
2. nazwisko


SJP.pl

Herman – imię męskie pochodzenia germańskiego. Wywodzi się od słowa oznaczającego „wojownik”. Innym jego wariantem jest Armin, natomiast nazwisko Menzel stanowi podwójne zdrobnienie imienia Hermann. W średniowiecznej Polsce odnotowywano polskie formy Jerzman i Jirzman.

Wikipedia


armani

nazwisko


SJP.pl

Osoby
  • Giorgio Armani (ur. 1934)
  • Horacio Armani (ur. 1925) – argentyński dziennikarz, pisarz
Moda
  • Giorgio Armani (dom mody)

Wikipedia


armaniaczek

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od armaniak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. armaniak m.

Wiktionary


armaniak

napój alkoholowy o wyrazistym i szorstkim smaku otrzymywany przez destylację wina, bezpośredni przodek koniaku; armagnac


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) kulin. winiak wytwarzany we francuskiej prowincji Armagnac;

Wiktionary

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz.

:: zdrobn. armaniaczek m.

Wiktionary


armaria

w starożytności i średniowieczu: schowek w murze, szafa lub skrzynia do przechowywania broni i innych cennych przedmiotów: książek, dokumentów itp.; almaria


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) daw. mebel do przechowywania szat lub sprzętów

Wiktionary

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) war. almaria; stpol. almaryja, almarya, olmarya, wolmarya; gw-pl|Górny Śląsk|almaryja, almaryjo, odmaryj.

Wiktionary


armata

działo o długiej lufie i prostym torze lotu pocisku


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) wojsk. działo o długiej lufie;

Wiktionary

Armata – działo przeznaczone głównie do strzelania płaskotorowego, zazwyczaj do celów znajdujących się bezpośrednio w polu widzenia. Dawniej ogólne określenie dział różnego rodzaju.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Nam strzelać nie kazano. – Wstąpiłem na działo • I spójrzałem na pole; dwieście armat grzmiało.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: arˈmata, AS: armata

Wiktionary

Powiązane:

 przym. armatni

 rzecz. armator mos., armatka ż.

Wiktionary


armatka

zdrobnienie od armata, mała armatka


SJP.pl


armatkowy

przymiotnik od: armatka


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z armatką, dotyczący armatki

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. armator mos., armatka ż.

Wiktionary


armatni

przymiotnik od: armata


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący armaty

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Kwiatkowski polecił załodze opuścić statek, a sam wraz z marynarzem Bronisławem Michnowiczem - pod ciężkim ogniem przeciwnika - zdjął ze statku karabiny maszynowe przyrządy optyczne i zamki armatnie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: arˈmatʲɲi, AS: armatʹńi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. armator mos., armata ż., armatka ż.

Wiktionary


armatohaubica

działo łączące cechy armaty i haubicy; haubicoarmata


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) wojsk. działo łączące cechy haubicy i armaty;

Wiktionary

Haubicoarmata (armatohaubica) – działo łączące cechy haubicy i armaty, a więc zdolne zarówno do prowadzenia ognia stromotorowego jak i płaskotorowego. Obecnie na ogół utożsamiane z haubicami.

Działa tego typu są coraz częściej spotykane w uzbrojeniu współczesnych armii. Jej nowe konstrukcje zwane haubicami (np. 155 mm FH-70, 155 mm M198) są zwykle działami półautomatycznymi kalibru 105–203 mm.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Po uruchomieniu produkcji seryjnej samobieżna armatohaubica Dana została wprowadzona do uzbrojenia wojsk czechosłowackich (410 sztuk), a w 1983 roku 111 egzemplarzy trafiło także do SZ PRL.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) haubicoarmata

Wiktionary


armator

1. osoba lub firma wyposażająca i użytkująca własny lub cudzy statek;
2. dawniej: przedsiębiorca uzbrajający statek na swój koszt i wynajmujący go osobom prywatnym lub państwu; zbroiciel


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) żegl. osoba fizyczna albo prawna eksploatująca statek;

Wiktionary

Armator – osoba (prawna lub fizyczna) eksploatująca własny lub wynajęty statek wodny. Zatrudnia kapitana i załogę oraz odpowiada cywilnie za zobowiązania wynikające z eksploatacji statku.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W gdańskiej stoczni wodują dziś nowy kontenerowiec dla szwedzkiego armatora.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: fż. armatorka ż.

 przym. armatorski

Wiktionary


armatorka

armator


SJP.pl

Patrz:

armator

armatorski

dotyczący armatora


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z armatorem, dotyczący armatora

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. armator mos.

Wiktionary


armatura

1. ogół elementów stanowiących wyposażenie jakiegoś urządzenia lub instalacji;
2. dawniej także słowo o wielu innych znaczeniach, m.in. zbrojenie (w budownictwie), konstrukcja podtrzymująca rzeźbę (w sztuce), broń, uzbrojenie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pomocnicze wyposażenie pomieszczenia, maszyny, itp., umożliwiające jego właściwe wykorzystanie

 (1.2) konstrukcja podtrzymująca elementy rzeźby, budynku lub witraża

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Chcę zastosować w łazience armaturę (wanna, umywalka, sedes) w kolorze innym niż biały.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌarmaˈtura, AS: armatura

Wiktionary

Powiązane:

 przym. armaturowy

 rzecz. armator mos.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) osprzęt

Wiktionary


armaturowy

związany z armaturą


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z armaturą, dotyczący armatury

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. armator mos., armatura ż.

Wiktionary


armawir

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. miasto w Rosji, w Kraju Krasnodarskim, nad Kubaniem;

 (1.2) geogr. adm. miasto w Armenii;

Wiktionary

  • Armawir – miasto w Rosji, w Kraju Krasnodarskim
W Armenii
  • Armawir – miasto
  • Armawir – prowincja
  • Armawir – wieś

Wikipedia

Powiązane:

 przym. armawirski

Wiktionary


armawirski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Armawirem, dotyczący Armawiru

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Krajowy Komitet WKP(b) powziął 3 września specjalną uchwałę utworzenia partyzanckich zgrupowań: krasnodarskiego, sławiańskiego, noworosyjskiego, anapskiego, nieftiegorskiego, majkopskiego, armawirskiego i soczyńskiego, które zjednoczyły 87 oddziałów partyzanckich, liczących ogółem ponad 5500 ludzi.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Armawir mrz.

Wiktionary


armeńczyk

obywatel Armenii; Ormianin


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) obywatel Armenii

Wiktionary

Wymowa:

IPA: arˈmɛ̃j̃n͇t͡ʃɨk, AS: armĩ ̯ṇčyk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Armenia ż.

:: fż. Armenka ż.

 przym. armeński

Wiktionary


armenia

1. państwo w Azji ze stolicą w Erywaniu; Republika Armeńska;
2. miasto w Kolumbii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. polit. państwo w Azji;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Stepanakert leży na obszarze stanowiącym terytorium sporne między Armenią i Azerbejdżanem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: arˈmɛ̃ɲja, AS: armńi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Ormianka ż., Ormianin mos., Armeńczyk mos., Armenka ż.

 przym. armeński

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) urz. Republika Armenii

Wiktionary


armenizm

wyraz, zwrot lub konstrukcja składniowa wzorowane na języku armeńskim (ormiańskim) albo z niego przejęte


SJP.pl


armenka

obywatelka Armenii; Ormianka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) obywatelka Armenii

Wiktionary

Wymowa:

IPA: arˈmɛ̃ŋka, AS: armŋka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Armenia ż.

:: fm. Armeńczyk mos.

 przym. armeński

Wiktionary


armenoidalny

typ armenoidalny - typ antropologiczny białej odmiany człowieka


SJP.pl


armeński

Armenia


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) odnoszący się do Armenii

Wiktionary

Patrz:

Armenia

Przykłady

 (1.1) Obecnie Stepanakert, podobnie jak reszta Górskiego Karabachu, pozostaje pod kontrolą wojsk armeńskich.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: arˈmɛ̃j̃sʲci, AS: armĩ ̯sʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Armenia ż., Armeńczyk m., Armenka ż.

Wiktionary


armia

1. ogół sił zbrojnych danego państwa; wojsko;
2. najwyższa jednostka operacyjna składająca się z kilku korpusów lub dywizji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) określenie ogółu sił zbrojnych danego państwa;

 (1.2) wojsk. określenie wojsk lądowych danego państwa, bez lotnictwa i marynarki wojennej (armia w tym znaczeniu może obejmować także lotnictwo wojsk lądowych)

 (1.3) wojsk. jednostka organizacyjna wojska – związek operacyjny, składający się z kilku dywizji lub korpusów

Wiktionary

  • armia – wojsko, całe siły zbrojne danego państwa
  • armia – w niektórych krajach określenie wojsk lądowych z wyłączeniem marynarki wojennej i sił powietrznych
  • armia – związek operacyjny składający się z korpusów, dywizji i brygad
  • Armia – grupa muzyczna
    • Armia – album grupy muzycznej Armia
  • Armia – czasopismo

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Polska chce wprowadzić armię zawodową.

 (1.3) Pododdziały armii zaatakowały miasto.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈarmʲja, AS: armʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 przym. armijny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wojsko; gw-pl|Górny Śląsk|armijo.

 (1.3) gw-pl|Górny Śląsk|armijo.

Wiktionary


armida

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) liter. w poemacie Jerozolima wyzwolona piękna czarodziejka i uwodzicielka bohaterów;

 (1.2) rzad. imię|polski|ż.;

 (1.3) astr. planetoida o numerze katalogowym 514;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Dzień dobry, mam na imię Armida, jestem Polką włoskiego pochodzenia i studentką italianistyki.

 (1.2) Pani Armido, proszę nas kiedyś odwiedzić.

 (1.2) Armidy imieniny obchodzą 15 sierpnia.

 (1.3) Armida porusza się w obszarze między orbitami Marsa i Jowisza, czyli w pasie głównym planetoid.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: arˈmʲida, AS: armʹida

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. armida ż.

:: zdrobn. Armidka ż., Armidzia ż., Armideczka ż., Armidusia ż., Armidunia ż.

 przym. Armidzin, Armidowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) zdrobn. Armidka, Armidzia, Armideczka, Armidusia, Armidunia

Wiktionary


armijka

zdrobnienie od: armia


SJP.pl


armijny

armia


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) wojsk. związany z armią, dotyczący armii

Wiktionary

Patrz:

armia

Powiązane:

 rzecz. armia ż.

Wiktionary


armijo

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. armia

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Tukej kole rzeki stoła bez wojna armijo.

Wiktionary


armila

powierzchnia przypominająca kształtem dętkę rowerową; torus


SJP.pl


armilarium

dawniej: przyrząd do wyznaczani współrzędnych ciał niebieskich; sfera armilarna


SJP.pl


armilarny

sfera armilarna - przyrząd do wyznaczani współrzędnych ciał niebieskich


SJP.pl


armin

imię męskie


SJP.pl

Armin – oboczna forma imienia Herman.

Armin imieniny obchodzi 17 marca, 7 kwietnia, 28 grudnia, według niemieckich źródeł 2 czerwca.

Wikipedia


armina

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) chem. związek organiczny, wysoko toksyczny insektycyd fosforoorganiczny, potencjalny bojowy środek trujący;

Wiktionary

Armina – fosforoorganiczny związek chemiczny, wysokotoksyczny insektycyd, potencjalny paralityczno-drgawkowy bojowy środek trujący.

Armina jest cieczą o wysokiej temperaturze wrzenia i gęstości 1,27 g/cm³. Rozpuszczalność w wodzie wynosi ok. 0,4 mg/dm³. Armina rozpuszcza się w rozpuszczalnikach organicznych. Wodne roztwory arminy nie ulegają hydrolizie nawet w temperaturze 100 °C.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zatrucie arminą może nastąpić na skutek wdychania par i aerozolu lub wchłaniania przez skórę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: arˈmʲĩna, AS: armʹĩna

Wiktionary


arminia

niemiecki klub piłkarski z Bielefeld


SJP.pl


arminianie

protestancka grupa wyznaniowa, umiarkowany odłam kalwinizmu w Holandii; remonstranci


SJP.pl


arminianin

wyznawca arminianizmu


SJP.pl


arminianizm

sekta kalwińska odrzucająca predystynację i uzależniająca zbawienie człowieka od jego dobrych uczynków; remonstrantyzm


SJP.pl

Arminianizm – pojęcie oznaczające zarówno tendencję teologiczną w kalwinizmie, jak i protestancki ruch religijny, których początek datuje się na przełom XVI i XVII wieku.

Powstanie arminianizmu wiąże się z działalnością Jakuba Harmenzsa (albo Arminiusa, według formy zlatynizowanej). Wystąpił on przeciwko właściwej dla kalwinizmu idei predestynacji. Podkreślał, że zbawienie jest darem, jaki Bóg proponuje każdemu, oraz że to sam człowiek przez swoją postawę może go dostąpić i określić swoją wieczność. Tak więc to obdarzony wolną wolą człowiek decyduje, jaki będzie jego los w wieczności.

Wikipedia


arminianka

arminianin


SJP.pl

Patrz:

arminianin

arminiański

arminianin


SJP.pl

Patrz:

arminianin

arminius

Arminiusz (łac. Arminius, niem. Hermann der Cherusker, ur. 16 p.n.e., zm. 21 n.e.) – syn Sigimera, wodza germańskiego plemienia Cherusków.

Wikipedia


arminostwo

Armin z małżonką; Arminowie


SJP.pl


arminowie

Armin z małżonką; Arminostwo


SJP.pl


arminowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Armina lub z nim związany


SJP.pl


armistycjum

dawniej: rozejm, zawieszenie broni


SJP.pl


armonioso

[czytaj: armoniozo] określenie wykonawcze: harmonijnie


SJP.pl


armoryka

kraina w starożytnej Galii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. hist. kraina historyczna na terenie starożytnej Galii, obejmująca tereny między Loarą i Sekwaną;

Wiktionary

Armoryka (łac. Armorica lub Aremorica, z celtyckiego are „nad” + mor „morze”) – kraina historyczna na terenie starożytnej Galii, obejmująca tereny między Loarą i Sekwaną, tj. późniejszą Bretanię i część Normandii. Zamieszkana przez kilka ludów celtyckich, m.in. Wenetów, Redonów, Namnetów i Unellów.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. armorykański

Wiktionary


armorykański

Armoryka (kraina w starożytnej Galii)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Armoryką, dotyczący Armoryki (historycznej krainy we Francji)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Armoryka ż.

Wiktionary


armować

czasownik niedokonany

 (1.1) daw. zbroić

czasownik zwrotny niedokonany armować się

 (2.1) daw. zbroić się

Wiktionary

Wymowa:

IPA: arˈmɔvat͡ɕ, AS: armovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. armowanie n.

Wiktionary


armowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|armować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. armować ndk.

Wiktionary


armstrong

nazwisko


SJP.pl

Geografia

Kanada

  • Armstrong – miasto w prowincji Kolumbia Brytyjska
  • Armstrong – miasto w prowincji Ontario

Stany Zjednoczone

  • Armstrong – miasto w stanie Iowa, w hrabstwie Emmet
  • Armstrong – miasto w stanie Missouri, w hrabstwie Howard
  • Armstrong – miejscowość w stanie Oklahoma, w hrabstwie Bryan
  • Gmina Armstrong (ang. Armstrong Township) w stanie Indiana, w hrabstwie Vanderburgh
  • Gmina Armstrong (ang. Armstrong Township) w stanie Pensylwania, w hrabstwie Indiana
  • Gmina Armstrong (ang. Armstrong Township) w stanie Pensylwania, w hrabstwie Lycoming
  • Hrabstwo Armstrong w stanie Pensylwania
  • Hrabstwo Armstrong w stanie Teksas

Wikipedia


arn

skrótowiec

 (1.1) = polit. Arabski Ruch Narodowy

 (1.2) = lotn. Port lotniczy Sztokholm-Arlanda

Wiktionary

Arn – rzeka we Francji, przepływająca przez tereny departamentów Hérault oraz Tarn, o długości 45 km. Stanowi prawy dopływ rzeki Thoré.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: a‿ɛr‿ˈɛ̃n, AS: a‿er‿n

Wiktionary


arna

samica bawołu indyjskiego


SJP.pl

  • Arna – wieś w Grecji
  • Arna – gmina w Norwegii
    • Arna – stacja kolejowa w Norwegii
  • Arna – wieś w Syrii
  • Arna – stolica tytularna, stolica historycznej diecezji w Italii

Wikipedia


arnautka

gatunek jarej pszenicy


SJP.pl


arndt

nazwisko


SJP.pl


arne

skandynawskie imię męskie


SJP.pl

Arne – wieś w Anglii, w hrabstwie Dorset, w dystrykcie (unitary authority) Dorset. Leży 28 km na wschód od miasta Dorchester i 162 km na południowy zachód od Londynu. W 2001 miejscowość liczyła 1344 mieszkańców.

Wikipedia


arnhem

[czytaj: ARnem] miasto w Holandii


SJP.pl

Arnhem (niem. Arnheim) – miasto we wschodniej Holandii nad Dolnym Renem (Nederrijn), stolica prowincji Geldria. Arnhem z liczbą 152 506 mieszkańców jest częścią zespołu miejskiego Arnhem-Nijmegen, aglomeracji z 736 000 mieszkańców.

Wikipedia


arnhemski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Arnhem (miastem w Holandii)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Arnhem

Wiktionary


arni

zwierzę o dużych, półksiężycowato wygiętych rogach, żyjące w znacznych pod względem liczby sztuk stadach, w bagnistych okolicach południowej i wschodniej Azji; bawół indyjski


SJP.pl

Grecja
  • Arni – gmina
Szwajcaria
  • Arni – gmina w kantonie Argowia, w okręgu Bremgarten
  • Arni – gmina w kantonie Berno, w okręgu Bern-Mittelland
Inne
  • Caroline Arni – szwajcarska socjolog
  • Arni − postać biblijna, syn Chesrona, przodek króla Dawida
  • arni – arni azjatycki, bawół indyjski
  • Árni – islandzkie imię
Zobacz też
  • Arnie

Wikipedia


arnika

1. roślina o właściwościach leczniczych i trujących, w Polsce chroniona; kupalnik; pomornik;
2. leczniczy wyciąg z arniki


SJP.pl

Arnika (Arnica L.) – rodzaj roślin należących do rodziny astrowatych. Należy do niego 31 gatunków roślin. Przedstawiciele tego rodzaju występują głównie na terenie Ameryki Północnej, tylko dwa gatunki pochodzą z Eurazji (A. montana, A. angustifolia). Rośliny te rosną głównie w górach, sięgają także strefy arktycznej na północy. We florze Polski występuje tylko jeden gatunek – arnika górska Arnica montana.

Wikipedia


arnikowy

związany z arniką


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z arniką, dotyczący arniki

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arnika ż.

Wiktionary


arno

rzeka we Włoszech


SJP.pl

  • Arno – rzeka we Włoszech
  • Arno – atol na Wyspach Marshalla
  • Arno – brydżowy system licytacyjny
  • Arno – zespół wyścigowy

Wikipedia


arnold

imię męskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;

Wiktionary

Osoby

o imieniu Arnold

  • Arnold – imię męskie
  • Arnold (zm. 1186) – biskup poznański
  • Arnold (zm. 1211) – biskup poznański
  • Arnold I (zm. ok. 1147) – hrabia Kleve
  • Arnold I – hrabia Loon
  • Arnold IV – hrabia Loon
  • Arnold (XII/XIII w.) – wojewoda mazowiecki
  • Arnold (zm. 1380?) – opat benedyktyński
  • Arnold (1410–1473) – książę Geldrii
  • Arnold (zm. między 1191 a 1198) – benedyktyn, opat Mogilna, a następnie biskup lubuski
  • Arnold – kasztelan wyszogrodzki, potem wojewoda świecki

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

 (1.1) kolokacje imię m.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. Arnoldowa ż.

:: fż. Arnolda

 przym. Arnoldowy

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

 (1.1) zobacz też: Indeks:Polski - Imiona

tłumaczenia.

* białoruski: (1.1) Арнольд m.

* francuski: (1.1) Arnold m.

* rosyjski: (1.1) Арнольд m.

* szwedzki: (1.1) Arnold

* ukraiński: (1.1) Арнольд m.

* węgierski: (1.1) Arnold

* włoski: (1.1) Arnaldo m.

źródła.

== Arnold (język angielski.) ==

wymowa.

 audio|LL-Q1860 (eng)-Vealhurl-Arnold.wav.

znaczenia.

rzeczownik, nazwa własna

 (1.1) imię|angielski|m. Arnold

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈarnɔlt, AS: arnolt

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Arnoldowa ż.

:: fż. Arnolda

 przym. Arnoldowy

Wiktionary


arnolda

imię żeńskie


SJP.pl


arnoldki

środowiskowo: wyciskanie sztangielek w górę połączone z obrotem nadgarstków


SJP.pl


arnoldostwo

Arnold z małżonką; Arnoldowie


SJP.pl


arnoldowa

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) przest. żona Arnolda

forma przymiotnika.

 (2.1) ż. lp. od: Arnoldowy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Syn Arnoldowej stał za mną rano w kolejce w masarni.

Wiktionary

Powiązane:

 zob. Arnold.

Wiktionary


arnoldowie

Arnold z małżonką; Arnoldostwo


SJP.pl


arnoldowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Arnolda lub z nim związany


SJP.pl

przymiotnik dzierżawczy

 (1.1) przest. gwara. należący do Arnolda

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przed Arnoldową chałupą rosły dwie stare akacje.

 (1.1) Sąsiadował z Maciejową zagrodą z jednej strony i z Arnoldowym polem z drugiej.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Arnold mos., Arnoldowa ż.

Wiktionary


arnoldson

nazwisko


SJP.pl


arnoldziny

przymiotnik dzierżawczy - należący do Arnoldy lub z nią związany


SJP.pl


arnolf

Arnulf, Arnolf – imię męskie pochodzenia germańskiego. Pierwszy człon imienia stanowi arn – staro-wysoko-niemiecki (stwniem.)-frankoński, średnio-dolno-niemiecki (śrdniem.) arn („orzeł”); drugim członem jest wolf – germ. wulfa > wolfa („wilk”); stwniem. wolf. Formy z -ulf są odbiciem zromanizowanego germ. -wulf. Wariantami drugiego członu są: -wulf, który stanowi kontynuację najstarszej, germańskiej formy, zachowanej w śrdniem. i dolnoniemiecki (dniem.), oraz -wolf, kontynuacja młodszej formy germańskiej, przejętej przez stwniem., średnio-wysoko-niemiecki (śrwniem.) i nowoniemiecki. Imię to notowane było w Polsce już w średniowieczu, w formie (Arnolf) (1219), Arnolfus (Arnulf) (1435). Niektóre możliwe staropolskie zdrobnienia: Arnek, Arnko.

Wikipedia


arnon

Francja:

  • Arnon – rzeka, dopływ Cher

Jordania:

  • Arnon – historyczna nazwa strumienia Wadi al-Maudżib

Szwajcaria:

  • Arnon – rzeka, dopływ Lac de Neuchâtel

Osoby:

  • Abraham Arnon – żydowski pedagog
  • Baruch Arnon – żydowski pianista
  • Daniel Arnon – amerykański fizjolog roślin
  • Izaak Arnon – żydowski agronom
  • Jigal Arnon – żydowski prawnik
  • Poj Arnon – tajski reżyser
  • Rut Arnon – żydowska biochemiczka

Wikipedia


arnosz

imię męskie


SJP.pl


arnota

arnota właściwa - gatunek niewielkiego, okrytozalążkowego drzewa z rodziny arnotowatych, rosnącego w Ameryce Środkowej i na Hawajach; drzewko orleańskie, orlean


SJP.pl


arnotowate

o cechach arnotowatych (rodzina roślin)


SJP.pl

Arnotowate (Bixaceae Link) – rodzina roślin należąca według systemu APG do rzędu ślazowców, według starszych systemów klasyfikacyjnych (np. system Cronquista 1981) do rzędu fiołkowców (Violaleles). Zmieniał się również zakres rodziny, dawniej często ograniczanej do samego rodzaju arnota (Bixa), zwłaszcza w systemach preferujących wyróżnianie licznych i wąsko definiowanych rodzin i rzędów (np. system Takhtajana z 1997). W szerszym ujęciu zaliczane są tu 4 rodzaje z ponad 20 gatunkami. Rośliny te występują na różnych kontynentach w strefie międzyzwrotnikowej, przy czym najbardziej zróżnicowane są w Ameryce Środkowej i Południowej, gdzie rosną przedstawiciele rodzajów Amoreuxia, Bixa i Cochlospermum, gatunki z tego ostatniego rosną także w tropikach Afryki, Azji południowej i Australii północnej. Rodzaj Diegodendron jest endemiczny dla Madagaskaru.

Wikipedia


arnotowaty

o cechach arnotowatych (rodzina roślin)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) bot. o cechach roślin z rodziny arnotowatych

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arnotowate nmos.

Wiktionary


aro

rodzaj dużej papugi


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) samochód marki ARO

forma rzeczownika|rodzaj=żeński.

 (2.1) W. lp. od: ara

Wiktionary

  • ARO – rumuńskie przedsiębiorstwo branży motoryzacyjnej
  • Årø – duńska cieśnina
  • ARO (aktywność reninowa osocza) – badanie laboratoryjne
  • Aro – sieć handlowa
  • ARO – niemiecki konstruktor samochodów wyścigowych
  • Aro – polski raper

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jacek znów jeździ swoim starym aro do pracy w lesie.

 (2.1) Gdzież jesteś, ma aro czerwonopióra!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈarɔ, AS: aro

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

źródła.

== aro (język baskijski.) ==

wymowa.

 IPA3|ˈaɾo.

 audio|LL-Q8752 (eus)-Xabier Cañas-aro.wav.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) era, epoka

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

 (1.1) Erdi Aro → średniowiecze

synonimy.

Wiktionary


arogancja

wyrażanie przesadnej, pyszałkowatej, bezczelnej pewności siebie połączone z ostentacyjnym lekceważeniem innych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pewność siebie połączona z lekceważeniem innych, odnoszenie się do kogoś z nonszalancją, wywyższanie się

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Odnosił się do współpracowników z wyjątkową arogancją, nic dziwnego, że nikt go nie lubił.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌarɔˈɡãnt͡sʲja, AS: arogãncʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arogant m., arogantka ż.

 przym. arogancki

 przysł. arogancko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zuchwalstwo, impertynencja, buta, tupet, bezczelność, hucpa

Wiktionary


arogancki

butny, zuchwały, lekceważący innych, odznaczający się arogancją (np. arogancki szef, aroganckie zachowanie)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) książk. taki, którego cechą jest arogancja

 (1.2) książk. będący oznaką arogancji

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Heniek, kiedy wypije, staje się bardzo arogancki wobec kobiet.

 (1.2) Mam już dość twojego aroganckiego zachowania.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌarɔˈɡãnt͡sʲci, AS: arogãncʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arogancja ż., aroganckość ż., arogant m., arogantka ż.

 przysł. arogancko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) bezczelny, butny

 (1.2) lekceważący, bezczelny, butny

Wiktionary


arogancko

przysłówek

 (1.1) w sposób arogancki

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arogantka ż., arogant mos., aroganckość ż., arogancja ż.

 przym. arogancki

Wiktionary


aroganckość

arogancki


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest aroganckie; cecha tych, którzy są aroganccy

Wiktionary

Patrz:

arogancki

Powiązane:

 przym. arogancki

 przysł. arogancko

Wiktionary


arogant

człowiek lekceważący innych, zachowujący się arogancko; impertynent


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) człowiek arogancki, zuchwały

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ależ się z niego zrobił arogant.

 (1.1) Dawniej był potulny, dziś arogant i pogardliwy […].

Wiktionary

Wymowa:

IPA: aˈrɔɡãnt, AS: arogãnt

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arogancja ż.

:: fż. arogantka ż.

 przym. arogancki

 przysł. arogancko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zuchwalec, tupeciarz, hucpiarz, impertynent

Wiktionary


arogantka

arogant


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta arogancka, zuchwała

Wiktionary

Patrz:

arogant

Przykłady

 (1.1) Ależ z niej zrobiła się arogantka.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arogancja ż.

:: fm. arogant m.

 przym. arogancki

 przysł. arogancko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) tupeciara, impertynentka, chamka, gburka

Wiktionary


arom

dawniej: miła woń, przyjemny zapach; aromat


SJP.pl


aromacik

zdrobnienie od: aromat


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od aromat

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To nie aromat, lecz tylko nikły aromacik.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. aromat m.

 przym. aromatyczny

Wiktionary


aromamarketing

marketing z użyciem zapachów; aromarketing


SJP.pl

Marketing zapachowy, aromamarketing – koncepcja marketingu sensorycznego polegająca na aromatyzowaniu pomieszczeń firmy. Podstawowym zadaniem aromamarketingu jest stworzenie przyjemnej, prozakupowej atmosfery w miejscu sprzedaży oraz w punktach obsługi klienta. Aromamarketing jest narzędziem wspomagającym komunikaty budujące wizerunek marki. Odpowiednio dobrany zapach sprawia, że klienci identyfikują firmę jako bardziej ekskluzywną, sprzedającą produkty o wyższej jakości.

Wikipedia


aromamarketingowy

aromamarketing


SJP.pl

Patrz:

aromamarketing

aromantyczny

taki, który nie odczuwa pociągu romantycznego


SJP.pl


aromarketing

marketing z użyciem zapachów; aromamarketing


SJP.pl


aromat

1. przyjemny zapach;
2. przyprawa do ciast (zwykle jako olejek zapachowy);
3. zwykle w liczbie mnogiej: aromaty - substancje, olejki, kadzidła wydzielające mocną woń


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zapach sprawiający przyjemność

Wiktionary

Zapach (łac. olfactus, ang. odor lub odour, smell, fr. odeur, niem. Geruch) – w najogólniejszym sensie:

  • cecha związków chemicznych lub ich mieszanin (odorantów), polegająca na zdolności do pobudzania narządu węchu, czyli odgrywania roli bodźców wywołujących wrażenia (mówimy np. „Aminy mają zapach rybi”),
  • wrażenie węchowe, odbierane w wyniku działania chemicznego bodźca (mówimy np. „Czuję jakiś ładny zapach”).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W całości gałka muszkatołowa trzyma się długo, a sproszkowana szybko traci swój specyficzny aromat.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: aˈrɔ̃mat, AS: arõmat

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. aromatyzacja ż., aromatyzowanie n., aromacik mrz.

 czas. aromatyzować ndk.

 przym. aromatyczny, aromatowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) woń, zapach

Wiktionary


aromaterapeuta

specjalista stosujący aromaterapię (leczący za pomocą olejków eterycznych); aromatoterapeuta


SJP.pl


aromaterapeutka

aromaterapeuta; aromatoterapeutka


SJP.pl


aromaterapeutyczny

związany z aromaterapią (np. seans aromaterapeutyczny, kominek aromaterapeutyczny); aromatoterapeutyczny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z aromaterapią

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. aromaterapia ż.

Wiktionary


aromaterapia

leczenie zapachami; aromatoterapia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. leczenie substancjami zapachowymi poprzez inhalacje lub przez ich kontakt ze skórą (wcieranie, kąpiel);

Wiktionary

Aromaterapia – wykorzystywanie materiałów roślinnych i aromatycznych olejów roślinnych, w tym olejków eterycznych do poprawy psychicznego lub fizycznego samopoczucia. W medycynie niekonwencjonalnej bywa stosowana jako uzupełnienie terapii lub jako forma medycyny alternatywnej. Dodatkowe leczenie może być oferowane, wraz ze standardowym leczeniem.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Kiedy rozpoczęła się moda na aromaterapię – jedną z dziedzin medycyny współczesnej i naturalnej, poprawiającą zapachami zdrowie i samopoczucie – w sklepach w ilościach hurtowych do wyboru i koloru pojawiły się świece o wszystkich dających się tylko wyobrazić woniach.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: aˈrɔ̃matɛˈrapʲja, AS: arõmaterapʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. aromaterapeuta m., aromaterapeutka ż.

 przym. aromaterapeutyczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) aromatoterapia

Wiktionary


aromatoterapeuta

specjalista stosujący aromatoterapię (leczący za pomocą olejków eterycznych); aromaterapeuta


SJP.pl


aromatoterapeutka

aromatoterapeuta; aromaterapeutka


SJP.pl


aromatoterapeutyczny

związany z aromatoterapią (np. seans aromatoterapeutyczny, kominek aromatoterapeutyczny); aromaterapeutyczny


SJP.pl


aromatoterapia

leczenie zapachami; aromaterapia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. zob. aromaterapia.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Takie połączenie ciepła, aromatoterapii, masażu i spokojnej muzyki powoduje bardzo głębokie rozluźnienie napiętych mięśni, jednocześnie głęboko nas relaksując i odprężając.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌarɔ̃ˈmatɔtɛˈrapʲja, AS: arõmatoterapʹi ̯a

Wiktionary


aromatowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z aromatem, dotyczący aromatu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. aromat m.

Wiktionary


aromaty

1. przyjemny zapach;
2. przyprawa do ciast (zwykle jako olejek zapachowy);
3. zwykle w liczbie mnogiej: aromaty - substancje, olejki, kadzidła wydzielające mocną woń


SJP.pl

Wikipedia


aromatyczniej

stopień wyższy od przysłówka: aromatycznie


SJP.pl


aromatyczniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: aromatyczny; bardziej aromatyczny


SJP.pl


aromatyczno-smakowy

związany zarówno z aromatem, jak i ze smakiem (np. przyprawy aromatyczno-smakowe)


SJP.pl


aromatyczność

występowanie sprzężonego cyklicznego układu wiązań podwójnych (pierścień aromatyczny) w związkach chemicznych (związki aromatyczne)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest aromatyczne

Wiktionary

Aromatyczność – zjawisko występowania sprzężonego cyklicznego układu wiązań podwójnych, wykazujących efekt delokalizacji elektronów π. Ilościowa ocena stopnia aromatyczności określana jest przez wartość energii rezonansowej. Aromatyczność powoduje zwiększoną stabilność termodynamiczną cząsteczki związku chemicznego.

Warunki aromatyczności
  • budowa pierścieniowa
  • koplanarność (współpłaszczyznowość) atomów tworzących układ atomów (atomy o hybrydyzacji sp2)
  • obecność w pierścieniu 4n+2 zdelokalizowanych elektronów π, gdzie n – liczba naturalna (tzw. reguła Hückla; obowiązuje dla n=0–5)

Wikipedia

Powiązane:

 przym. aromatyczny

 przysł. aromatycznie

Wiktionary


aromatyczny

mający przyjemny zapach (np. aromatyczne zioła, aromatyczna herbata)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający silny, miły zapach

 (1.2) o wyraźnym, bogatym smaku

 (1.3) chem. o cyklicznych węglowodorach: taki, w którym istnieje sprzężone wiązanie wielokrotne, czyli zamknięty układ naprzemiennie położonych wiązań podwójnych i pojedynczych między atomami węgla

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Skąd ty wzięłaś takie aromatyczne pierożki?

 (1.3) Benzen to najprostszy obojętny węglowodór aromatyczny.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌarɔ̃maˈtɨt͡ʃnɨ, AS: arõmatyčny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. aromat m., aromacik m., aromatyzowanie n., aromatyczność ż.

 czas. aromatyzować ndk.

 przysł. aromatycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pachnący, wonny

 (1.2) smakowity, smaczny, pikantny, słony, dosolony

Wiktionary


aromatyzacja

nadawanie czemuś (zwłaszcza produktom spożywczym) odpowiedniego zapachu, dodawanie odpowiednich aromatycznych substancji zapachowych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) proces nasycania czegoś aromatem

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. aromat mrz., aromatyzowanie n.

 czas. aromatyzować

Wiktionary


aromatyzacyjny

przymiotnik od: aromatyzacja


SJP.pl


aromatyzer

1. środek aromatyzujący;
2. zwykle w liczbie mnogiej: bakteria mlekowa, która produkuje substancje nadające przyjemny zapach produktom mlecznym


SJP.pl

  • aromatyzer – substancja nadająca aromat
  • aromatyzer – urządzenie rozpylające substancje aromatyzujące, np. za pomocą ultradźwięków
  • aromatyzery – bakterie mlekowe wytwarzające substancje o przyjemnym zapachu

Wikipedia


aromatyzować

nadawać czemuś (zwłaszcza produktom spożywczym) odpowiedni zapach, dodawać odpowiednie aromatyczne substancje zapachowe


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. zaromatyzować)

 (1.1) chem. nadawać zapachu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ponadto istnieje definicja wódki smakowej – jest to wódka, której nadano dominujący smak, inny niż smak surowców; można ją słodzić, kupażować, aromatyzować, leżakować lub barwić.

 (1.1) Najbardziej lubiła rachatłukum aromatyzowane wodą różaną.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. aromat mrz., aromatyzacja ż., aromatyzowanie n.

 czas. zaromatyzować dk.

 przym. aromatyczny

Wiktionary


aromatyzowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) spoż. kosmet. dodawanie do czegoś aromatów w celu nadania jakiegoś zapachu

 (1.2) chem. proces otrzymywania związków aromatycznych z innych związków organicznych

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. aromat m., aromatyzacja ż., aromatyzer m.

 czas. aromatyzować

 przym. aromatyczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1-2) aromatyzacja

Wiktionary


aromorfoza

Aromorfoza – termin wprowadzony przez Aleksieja Siewiercowa na określenie kluczowej innowacji w rozwoju istot żywych – istotnych zmian w budowie i funkcjonowaniu organizmów, podnoszące je na wyższy poziom rozwoju ewolucyjnego, umożliwiające opanowanie nowych środowisk (w odróżnieniu od drobnych zmian przystosowawczych, dla których zaproponował termin idioadaptacja).

Wikipedia


aromun

członek grupy etnicznej zamieszkującej południowo-wschodnią Europę


SJP.pl


aromuni

1. mieszkańcy górskich regionów południowo-wschodniej Macedonii, północnej Grecji i południowej Albanii;
2. południowe odgałęzienie Rumunów


SJP.pl

Arumuni, Aromuni – zbiorcza nazwa obejmująca różne romańskojęzyczne grupy etniczne zamieszkujące Bałkany. Liczebność grupy to około 200 tysięcy osób.

Wikipedia


aromunka

członkini grupy etnicznej zamieszkującej południowo-wschodnią Europę


SJP.pl


aromuński

związany z Aromunami, grupą etniczną


SJP.pl


aron

roślina z rodziny obrazkowatych; obrazkowiec, obrazki plamiste


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;

Wiktionary

  • Aron (zm. 1059) – biskup krakowski, arcybiskup, pierwszy opat benedyktynów tynieckich
  • Aron (talmudysta) (1750–1806) – uczony talmudysta
  • Raymond Aron (1905–1983) – francuski socjolog
  • Aron – miejscowość i gmina we Francji
  • Aron – Pokémon
  • Aron – imię męskie
  • Aron – roślina z rodziny obrazkowatych
  • Aron – rzeka we Francji

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Aron jest moim przyjacielem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈarɔ̃n, AS: arõn

Wiktionary

Powiązane:

frazeologia.

etymologia.

 (1.1) etym|hebr|אהרן.

uwagi.

 (1.1) zobacz też: Indeks:Polski - Imiona

tłumaczenia.

* grenlandzki: (1.1) Aalut

* hebrajski: (1.1) אהרן (Aharon)

* jidysz: (1.1) אַהרן m. (arn)

* nowogrecki: (1.1) Ααρών m.

* szwedzki: (1.1) Aron, Aaron

* włoski: (1.1) Aronne m.

źródła.

== Aron (język angielski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, nazwa własna

 (1.1) imię|angielski|m.

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Aaron

Wiktionary


aronia

krzew z rodziny różowatych o białych lub różowych kwiatach i jagodowych owocach z dużą ilością witamin


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) bot. nazwa systematyczna|Aronia|ref=tak., krzew o małych, białych lub czerwonych kwiatach i drobnych, granatowych lub czerwonych owocach o słodko-cierpkim smaku;

 (1.2) spoż. owoc aronii (1.1) używany głównie na przetwory

Wiktionary

Aronia (Aronia Medik.) – rodzaj roślin z rodziny różowatych. Obejmuje dwa gatunki i mieszańca między nimi. Rośliny te występują w naturze we wschodniej części Ameryki Północnej – od Nowej Fundlandii i Ontario po Florydę i Teksas. Rosną tam w wilgotnych i bagiennych lasach oraz na mokradłach. Kwiaty zapylane są zwykle przez pszczoły, przy czym rośliny te zdolne są do tworzenia nasion zarówno w wyniku zapylenia krzyżowego, samopylności, jak i apomiksji.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Na plantacjaantacji było aż czarno od owoców aronii.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: aˈrɔ̃ɲja, AS: arõńi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 przym. aroniowy

Wiktionary


aroniówka

nalewka z aronii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kulin. nalewka z aronii

Wiktionary


aroniowy

aronia


SJP.pl

Patrz:

aronia

aronowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Arona lub z nim związany


SJP.pl


arosa

Wikipedia


arotron

gatunek ryby z rodziny rozdymkowatych


SJP.pl

Arotron wielki, arotron, arotron rdzawy (Arothron stellatus) – gatunek morskiej ryby rozdymkokształtnej z rodziny rozdymkowatych (Tetraodontidae).

Wikipedia


arowana

arowana azjatycka - gatunek akwariowej ryby z rzędu kostnojęzykokształtnych


SJP.pl


arowanokształtne

rząd ryb promieniopłetwych; kostnojęzykokształtne, arapaimokształtne


SJP.pl

Kostnojęzykokształtne, arowanokształtne, arapaimokształtne (Osteoglossiformes) – rząd ryb promieniopłetwych (Actinopterygii) o wielu prymitywnych cechach budowy, zamieszkujących wody słodkowodne całego świata, głównie w obszarach tropikalnych. Większość gatunków prowadzi drapieżny tryb życia. Najstarsze otolity pochodzą z mastrychtu.

Wikipedia


arowy

ar


SJP.pl

Patrz:

ar

arpa

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) żegl. morski radarowy system antykolizyjny

Wiktionary

Arpa (hy.) lub Arpaçay (az.) – rzeka w Armenii i w Azerbejdżanie. Bierze początek w Górach Zangezurskich, na wysokości 2985 m n.p.m. Uchodzi lewostronnie do Araksu, na wysokości 780 m n.p.m.

Ma 126 km lub 128 km długości. Zlewnia zajmuje powierzchnię 2630 km².

Wykorzystywana w rolnictwie do nawadniania, przez co latem dolny jej odcinek wysycha i nie dopływa do Araksu.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. arpa ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pot. arpa

Wiktionary


arpad

członek dynastii węgierskich książąt (889-1001) i królów (1001-1301)


SJP.pl

Arpad (ur. ok. 845–850, zm. 907?) – wódz węgierski, protoplasta dynastii Arpadów. Przeszedł na czele Madziarów przez Przełęcz Werecką na tereny zwane obecnie Niziną Węgierską rozpoczynając w ten sposób proces osiedlania się na terenie Panonii.

Wikipedia


arpadowie

dynastia panująca na Węgrzech do 1301 roku


SJP.pl

Arpadowie (rzadziej Arpadzi, czasem: dynastia Arpadowiczów) – dynastia książąt (889–1001), a następnie królów węgierskich (do 1301). Pierwsza węgierska dynastia narodowa.

Wikipedia


arpadowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Arpada lub z nim związany


SJP.pl


arpedżio

wykonanie akordu przez branie poszczególnych jego dźwięków w szybkim tempie; arpeggio


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) muz. zob. arpeggio.

Wiktionary

Arpeggio (wł.) – sposób wykonywania współbrzmień mający charakter ozdobnika, zaznaczany pionową linią falistą, poprzedzającą akord.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: arˈpɛd͡ʒʲjɔ, AS: arpeǯʹi ̯o

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arpeggiator mrz., arpeggio n.

 przym. arpedżiowy, arpeggiowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) war. arpeggio

Wiktionary


arpedżiowy

związany z arpedżiem


SJP.pl


arpeggio

[czytaj: arpedżio] wykonanie akordu przez branie poszczególnych jego dźwięków w szybkim tempie; arpedżio


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) muz. sposób wykonania akordu na instrumencie muzycznym polegający na zagraniu składowych dźwięków jeden po drugim, zaczynając od najniższego tonu;

 (1.2) muz. akord zagrany w formie arpeggia (1.1)

Wiktionary

Arpeggio (wł.) – sposób wykonywania współbrzmień mający charakter ozdobnika, zaznaczany pionową linią falistą, poprzedzającą akord.

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) W tym utworze najbardziej podobają mi się piękne arpeggia na końcu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: arˈpɛd͡ʒʲjɔ, AS: arpeǯʹi ̯o

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arpedżio

 przym. arpedżiowy, arpeggiowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) war. arpedżio

Wiktionary


arpeggione

[czytaj: arpedżione] strunowy instrument muzyczny łączący cechy gitary i wiolonczeli; gitara miłosna, gitara-wionczela


SJP.pl

Arpeggione, wiolonczela gitarowa, gitara miłosna, gitaro-wiolonczela – dawny instrument muzyczny z grupy smyczkowych. Podobny do wiolonczeli, ale z gładko profilowaną talią w gruszkowatym pudle rezonansowym. Miał szeroką szyjkę wyposażoną w 24 metalowe progi, oraz 6 strun. Strojony był jak gitara: E, A, d, g, h, e1. Podczas gry trzymany był między kolanami, jak viola da gamba. Najbardziej znanym utworem skomponowanym dla arpeggione jest Sonata a-moll „Arpeggione” Franza Schuberta, od której instrument przyjął swoją nazwę.

Wikipedia


arpeggiowy

przymiotnik od: arpeggio


SJP.pl


arpitański

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Arpitanią, dotyczący Arpitanii

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) jęz. język arpitański;

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Arpitania ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) franko-prowansalski

Wiktionary


arquette

nazwisko


SJP.pl


arr

wykrzyknik

 (1.1) okrzyk piracki

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Arr, piraci płyną ku przygodzie!

Wiktionary


arran

brytyjska wyspa u zachodnich wybrzeży Szkocji


SJP.pl

Arran (gael. Eilean Arainn) – wyspa w zachodniej Szkocji, położona w zatoce Firth of Clyde. Jej powierzchnia wynosi 427 km², a liczba mieszkańców - 5058 (2001). Arran jest 7. co do wielkości szkocką wyspą i 9. w kolei z otaczających Wielką Brytanię (wyłączając Irlandię). Pod względem administracyjnym wyspa należy do jednostki North Ayrshire, a historycznie – do hrabstwa Buteshire.

Wikipedia


arrangement

[czytaj: arąŻMĄ] częściowo improwizowana aranżacja muzyki rozrywkowej


SJP.pl


arras

tkanina dekoracyjna na ścianę, tkana z cienkich nici wełnianych i jedwabnych, często z dodatkiem nici złotych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki lub męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto i gmina w północnej Francji;

Wiktionary

  • Arras – miasto i gmina we Francji
  • Arras – okręg (arrondissement) we Francji
  • Arras – wieś w Albanii w okręgu Dibra, w gminie Arras
  • arras – rodzaj tkaniny

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Tkaniny te wyprodukowano w dalekim Arras.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arras mrz.

 przym. arraski, arrasowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) hist. Atrebat, Atrebata

Wiktionary


arraski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Arras, dotyczący Arras

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Również biskup arraski Dutois i inni czołowi przedstawiciele kościoła wzywali naród do współpracy z okupantami.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Arras n., arras m.

 przym. arrasowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) hist. atrebateński

Wiktionary


arrasowy

związany z arrasem


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z arrasem, dotyczący arrasów

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arras mrz., Arras n.

 przym. arraski

Wiktionary


arrau

gatunek słodkowodnego żółwia z Ameryki Południowej


SJP.pl

Arrau (Podocnemis expansa) – gatunek żółwia z rodziny Podocnemididae. To największy amerykański żółw z podrzędu żółwi bokoszyjnych.

Wikipedia


arrenotokia

w biologii: rodzaj partenogenezy, w trakcie której z niezapłodnionych komórek jajowych rozwijają się wyłącznie samce (np. trutnie pszczoły miodnej); arhenotokia, arrhenotokia


SJP.pl

Arrenotokia, arhenotokia, arrhenotokia – forma dzieworództwa (partenogenezy), w której z niezapłodnionych komórek jajowych rozwijają się samce. Dokładny zakres pojęciowy tego terminu różni się w zależności od autora. Arrenotokia może ograniczać się do powstawania haploidalnych samców bądź też obejmować również powstawanie samców diploidalnych o trwale nieaktywnym jednym z zestawów chromosomów (parahaploidalność), może też określać wszystkie przypadki, gdy samiec powstaje z udziałem partenogenezy (np. mszyce, wśród których samce są diploidami X0). Jednak kiedy zarówno samce, jak i samice powstają z niezapłodnionych jaj, używa się zwykle terminu „deuterotokia”. Arrenotokia występuje między innymi u owadów błonkoskrzydłych i wciornastków.

Wikipedia


arrhenotokia

w biologii: rodzaj partenogenezy, w trakcie której z niezapłodnionych komórek jajowych rozwijają się wyłącznie samce (np. trutnie pszczoły miodnej); arhenotokia, arrenotokia


SJP.pl


arriba

miasto w USA


SJP.pl

Arriba – miasto w Stanach Zjednoczonych, w stanie Kolorado, w hrabstwie Lincoln.

Wikipedia


arrow

Ludzie

  • Gilbert John Arrow (1873–1948) – angielski entomolog
  • Kenneth Arrow – ekonomista amerykański, laureat Nagrody Nobla
  • Michelle Arrow – australijska historyk

Inne

  • Chetz-2 (Arrow-2) – naziemny rakietowy system antybalistyczny
  • Arrow – amerykański serial przygodowy, emitowany od 2012 roku na stacji The CW.

Wikipedia


arrozacja

podwyższenie kwoty lub przedłużenie terminu pożyczki pod warunkiem dopłaty


SJP.pl

Arrozacja – podwyższenie lub odnawianie pożyczki polegające na uzależnieniu uznania dawnej pożyczki od dopłaty do obligacji.

Wikipedia


arsa

akcentowana sylaba w metryce antycznej


SJP.pl

Arsa (gr. ἄρσις [ársis] – ’podniesienie’) – w poezji antycznej jest to mocniejsza część stopy wierszowej. Druga, słabsza część stopy wierszowej nazywana jest tezą.

Nazwa wywodzi się od „podniesienia” stopy w tańcu, któremu towarzyszył śpiew – arsa była tą sylabą (czy też częścią) stopy wierszowej, która była śpiewana w chwili, kiedy tancerz odrywał własną stopę od ziemi. W związku z tym arsa była początkowo właśnie słabszą rytmicznie częścią stopy wierszowej.

Wikipedia


arsakes

rzeczownik, rodzaj męski, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m. (noszone m.in. przez królów Partów)

Wiktionary

Arsakes (koine Αρσακης, od irań. Aršak) (? – zm. pomiędzy 217 a 214 p.n.e.) – wódz plemienia Parnów i pierwszy król Partów, eponimiczny założyciel dynastii Arsacydów.

W związku ze skąpą liczbą źródeł na temat wczesnej historii Arsacydów postać Arsakesa do dzisiaj jest przedmiotem kontrowersji wśród iranistów. Według dawniejszej historiografii miał on rządzić Parnami do ok. r. 248 p.n.e., potem zaś miał go zastąpić jego brat Tiridates I, a następnie syn tego ostatniego Artabanus I. Większość współczesnych historyków, przede wszystkim na skutek argumentacji Józefa Wolskiego, przyjmuje jednak, że w czasie rzekomego panowania Tiridatesa Parnami w rzeczywistości nadal rządził Arsakes, po nim zaś nastąpił jego syn, Arsakes II. Oprócz sprzeczności antycznych źródeł sprawę komplikuje w szczególności fakt, że wszyscy partyjscy władcy nosili imię Arsakes jako tytuł honorowy, i co więcej to nim właśnie, a nie swoimi właściwymi imionami, posługiwali się na swoich monetach.

Wikipedia


arsan

związek organiczny; arsenowodór


SJP.pl


arsen

pierwiastek chemiczny o symbolu As, szary, żółty lub czarny półmetal, silnie trujący


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. pierwiastek chemiczny o symbolu As i liczbie atomowej 33;

 (1.2) slang. pośladki, odbyt

Wiktionary

Arsen (As, łac. arsenicum) – pierwiastek chemiczny z grupy azotowców o właściwościach metaloidu. Arsen i jego związki są silnie trujące.

Występuje w skorupie ziemskiej w ilości 2,5 ppm (zajmując 20. miejsce pod względem rozpowszechnienia wśród pierwiastków). Tworzy ponad 200 minerałów, z których najbardziej rozpowszechnione są: arsenopiryt, lelingit, aurypigment, realgar. Często towarzyszący także złożom siarczkowym innych metali, np. pirytom, chalkopirytom, galenie, blendzie cynkowej. W naturze arsen występuje również w stosunkowo dużej liczbie związków arsenoorganicznych. Są to np. kwas kakodylowy i inne kwasy arsenoorganiczne, organiczne pochodne arsyny, arsenowe analogi biocząsteczek, np. arsenobetaina lub arsenocholina.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jakie właściwości chemiczne ma arsen?

 (1.2) Waldek kopnął z całej siły Sławka w dolną część arsena.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈarsɛ̃n, AS: arsẽn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arsenek m., arsenian m., arsenin m., arsenowodór m., arszenik m., Arseniusz mos.

 przym. arsenawy, arsenowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) As

 (1.2) rzyć, zadek, tyłek

Wiktionary


arsenal

[czytaj: ARsenal] klub piłkarski z Londynu


SJP.pl

  • Arsenal – stacja metra w Londynie

Wikipedia


arsenalik

zdrobnienie od: arsenał


SJP.pl


arsenalikowy

przymiotnik od: arsenalik


SJP.pl


arsenalski

Arsenal


SJP.pl

Patrz:

Arsenal

arsenawy

zawierający arsen trójwartościowy (trójtlenek arsenu)


SJP.pl


arsenał

1. składnica broni, zbrojownia;
2. znaczny zbiór czegoś: konkretnych przedmiotów lub sposobów, pomysłów itp.


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) hist. wojsk. budynek lub pomieszczenie pełniące funkcję składu broni; składnica broni; ; Gloger.

 (1.2) książk. zgromadzona broń

 (1.3) przen. bogaty zbiór czegoś

Wiktionary

Arsenał (wł. arsenale, fr. arsenal) – budynek lub zespół budynków o cechach obronnych, w którym przechowywano broń oraz sprzęt wojenny (zbrojownia). Arsenały posiadały także warsztaty, w których naprawiano i wytwarzano broń ręczną oraz odlewano działa (w ludwisarni).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Powstańcom udało się zdobyć arsenał, dzięki czemu znacznie poprawiło się ich uzbrojenie.

 (1.2) Miał w domu bogaty arsenał dziewiętnastowiecznych pistoletów.

 (1.3) Za każdą fuchę dostawał flaszkę. W ten sposób uzbierał mu się niezły arsenał.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: arˈsɛ̃naw, AS: arsnau̯

Wiktionary

Powiązane:

 przym. arsenałowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zbrojownia, cekhauz

 (1.2) uzbrojenie

 (1.3) zasób, zbiór, kolekcja

Wiktionary


arsenałowy

związany z arsenałem


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z arsenałem, dotyczący arsenału

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arsenał mrz.

Wiktionary


arsenek

związek arsenu z metalem; np. nikielin, lelingit, smaltyn, domeykit


SJP.pl


arseniak

trujący gaz o zapachu czosnku; arsenowodór


SJP.pl

Arsenowodór, AsH
3
– nieorganiczny związek chemiczny, bezbarwny, piroforyczny, silnie trujący gaz o zapachu czosnku. Słabo rozpuszcza się w wodzie. Ogrzewany rozkłada się na arsen i wodór.

Powstaje w wyniku działania kwasami lub wodą na arsenki metali np.:

Zn
3
As
2
+ 3H
2
SO
4
→ 2AsH
3
+ 3ZnSO
4

Wikipedia


arsenian

sól kwasu arsenowego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. związek chemiczny, sól lub ester kwasu arsenowego;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Arseniany są pochodnymi kwasu arsenowego.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: arˈsɛ̃ɲãn, AS: arsńãn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arszenik mrz., arsen mrz., tioarsenian

Wiktionary


arseniany

sól kwasu arsenowego


SJP.pl

Wikipedia


arsenin

sól kwasu arsenawego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. związek chemiczny, sól lub ester kwasu arsenawego

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Arseniny są pochodnymi kwasu arsenawego.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: arˈsɛ̃ɲĩn, AS: arsńĩn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arsen mrz., arszenik mrz.

Wiktionary


arseniny

sól kwasu arsenawego


SJP.pl

Arseniny (nazwa Stocka: arseniany(III)) – sole kwasu arsenawego, w których arsen występują na +3 stopniu utlenienia. Mogą one zawierać jony AsO3−3 (arseniny), HAsO2−3 (wodoroarseniny), H2AsO3 (diwodoroarseniny), przy czym nazywa się je ortoarseninami dla odróżnienia od soli zawierających aniony As2O4−5 (piroarseniny) lub też polimeryczne [AsO2]n−n (metaarseniny). Większość soli kwasu arsenawego występuje w postaci metaarseninów (przykładem ortoarseninu jest żółty, słabo rozpuszczalny w wodzie arsenin srebra, Ag3AsO3).

Wikipedia


arsenit

minerał, tlenek arsenawy


SJP.pl


arseniuk

nazwisko


SJP.pl


arseniusz

imię męskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;

Wiktionary

  • Arseniusz (imię)
  • Arseniusz (Berło)
  • Arseniusz (biskup turowski)
  • Arseniusz (Bradvarević)
  • Arseniusz (Briancew)
  • Arseniusz (Czechowcew)
  • Arseniusz (Czekandrakow)
  • Arseniusz (Glavčić)
  • Arseniusz II (arcybiskup ochrydzki)
  • Arseniusz IV (patriarcha Serbii)
  • Arseniusz (Izotow)
  • Arseniusz (Jakowenko)
  • Arseniusz (Jepifanow)
  • Arseniusz (Kardamakis)
  • Arseniusz (Kryłow)
  • Arseniusz (Łazarow)
  • Arseniusz (Maciejewicz)
  • Arseniusz (Mohylański)
  • Arseniusz (Moskwin, metropolita kijowski)
  • Arseniusz (Moskwin, biskup woroneski)
  • Arseniusz (Smoleniec)
  • Arseniusz (Stadnicki)
  • Arseniusz (Stojković)
  • Arseniusz (Timofiejew)
  • Arseniusz (Wierieszczagin)
  • Arseniusz (Żadanowski)

Wikipedia

Wymowa:

IPA: arˈsɛ̃ɲuʃ, AS: arsńuš

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arsen m., arsenek m.

:: fż. Arsenia ż.

 przym. Arseniuszowy, arsenowy, arsenkowy

Wiktionary


arsenki

związek arsenu z metalem; np. nikielin, lelingit, smaltyn, domeykit


SJP.pl


arsenolit

minerał, arszenik rodzimy, produkt utleniania minerałów arsenowych


SJP.pl


arsenoorganiczny

związki arsenoorganiczne - związki organiczne zawierające w cząsteczce atomy arsenu związane bezpośrednio z atomami węgla


SJP.pl


arsenopiryt

minerał, siarczek żelaza i arsenu; piryt arsenowy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) miner. pospolity minerał z gromady siarkosoli, jego głównym składnikiem jest siarczek żelazowo-arsenowy, zwykle zawiera domieszki złota;

Wiktionary

Arsenopiryt – minerał z gromady siarkosoli; jego głównym składnikiem siarczek żelazowo-arsenowy. Minerał pospolity i szeroko rozpowszechniony.

Nazwa pochodzi od składu chemicznego (E.F. Glocker, 1847).

Wikipedia

Powiązane:

 przym. arsenopirytowy

Wiktionary


arsenopirytowy

przymiotnik od: arsenopiryt


SJP.pl


arsenowodór

związek organiczny, silnie trujący gaz o zapachu czosnku; arsan


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. trujący, nieorganiczny gaz, którego zapach przypomina czosnek;

Wiktionary

Arsenowodór, AsH
3
– nieorganiczny związek chemiczny, bezbarwny, piroforyczny, silnie trujący gaz o zapachu czosnku. Słabo rozpuszcza się w wodzie. Ogrzewany rozkłada się na arsen i wodór.

Powstaje w wyniku działania kwasami lub wodą na arsenki metali np.:

Zn
3
As
2
+ 3H
2
SO
4
→ 2AsH
3
+ 3ZnSO
4

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌarsɛ̃nɔˈvɔdur, AS: arsẽnovodur

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arsen mrz.

Wiktionary


arsenowy

przymiotnik od: arsen


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) chem. dotyczący arsenu, zawierający arsen

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przełom w wytwórczości nastąpił w środkowej epoce brązu, pojawiają się częściej klasyczne brązy cynowe, które wypierają brązy arsenowe.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arsen m., Arseniusz mos.

Wiktionary


arsis

[czytaj: ars-is] krój czcionki


SJP.pl

Arsis – amerykański zespół technical melodic death metalowy. Zespół został założony w Virginia Beach z inicjatywy Jamesa Malone'a oraz Michaela Van Dyne'a.

Wikipedia


arsja

gatunek ryby z rzędu flądrokształtnych


SJP.pl

Arsja (Pseudorhombus arsius) – gatunek ryby flądrokształtnej z rodziny Paralichthyidae.

Wikipedia


arsonian

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. związek chemiczny, sól lub ester jednego z kwasów arsonowych

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Arsoniany są pochodnymi kwasów arsonowych.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: arˈsɔ̃ɲãn, AS: arsõńãn

Wiktionary


arsonin

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. związek chemiczny, sól lub ester jednego z kwasów arsonawych

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Arsoniny są pochodnymi kwasów arsonawych.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: arˈsɔ̃ɲĩn, AS: arsõńĩn

Wiktionary


arsonwalizacja

jedna z metod leczenia prądami wielkiej częstotliwości; darsonwalizacja


SJP.pl

Darsonwalizacja, arsonwalizacja (fr. darsonvalisation)- w medycynie – jedna z metod przy leczeniu chorób za pomocą prądów o wielkiej częstotliwości. Nazwana tak została na cześć francuskiego lekarza Jacques'a Arsène'a d'Arsonvala, wynalazcy tej metody.

Metoda ta jest wykorzystywana w przypadku masażu ciała. Obecnie jest ona wypierana przez inną dziedzinę – diatermię.

Wikipedia


arsyna

arsenoorganiczny związek chemiczny, alkilowa lub arylowa pochodna arsenowodoru


SJP.pl

Arsenowodór, AsH
3
– nieorganiczny związek chemiczny, bezbarwny, piroforyczny, silnie trujący gaz o zapachu czosnku. Słabo rozpuszcza się w wodzie. Ogrzewany rozkłada się na arsen i wodór.

Powstaje w wyniku działania kwasami lub wodą na arsenki metali np.:

Zn
3
As
2
+ 3H
2
SO
4
→ 2AsH
3
+ 3ZnSO
4

Wikipedia


arsynian

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. związek chemiczny, sól lub ester jednego z kwasów arsynowych

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Arsyniany są pochodnymi kwasów arsynowych.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: arˈsɨ̃ɲãn, AS: arsńãn

Wiktionary


arsynin

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. związek chemiczny, sól lub ester jednego z kwasów arsynawych

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Arsyniny są pochodnymi kwasów arsynawych.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: arˈsɨ̃ɲĩn, AS: arsńĩn

Wiktionary


arsyny

arsenoorganiczny związek chemiczny, alkilowa lub arylowa pochodna arsenowodoru


SJP.pl

Arsyny – grupa arsenoorganicznych związków chemicznych pochodnych arsenowodoru, powstałych przez podstawienie atomów wodoru przez jedną, dwie lub trzy grupy alkilowe lub arylowe. Dzielą się na:

  • pierwszorzędowe (RAsH2)
  • drugorzędowe (R2AsH)
  • trzeciorzędowe (R3As)

Wikipedia


arszenik

trójtlenek arsenu; bardzo silnie trująca substancja chemiczna


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. toksykol. pot. tlenek arsenu na trzecim stopniu utlenienia, popularna trucizna pod postacią białego proszku

Wiktionary

Tritlenek diarsenu, pot. arszenik (nazwa Stocka: tlenek arsenu(III)), As
2
O
3
– nieorganiczny związek chemiczny, tlenek arsenu na III stopniu utlenienia.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ktoś otruł baronową daniem z arszenikiem.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arsen mrz., arsenian mrz., arsenin mrz., arsenolit mrz.

 przym. arszenikowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) tritlenek diarsenu, trójtlenek arsenu, tlenek arsenu(III), wzór chemiczny|As2O3., wzór chemiczny|As4O6.

Wiktionary


arszenikowy

związany z arszenikiem


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) chem. związany z arszenikiem

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arszenik mrz.

Wiktionary


arszyn

dawna rosyjska miara długości równa 71,12 cm (arszyn rosyjski) lub 81,54 cm (arszyn galicyjski)


SJP.pl

Arszyn (ros. аршин) – dawna rosyjska jednostka długości, będąca sumą długości łokcia i stopy, wahająca się w granicach 71,11-81,5 cm.

Termin odpowiada tureckiej jednostce długości arşın 68 cm, arşın architektoniczny 75,8 cm.

W zaborze rosyjskim w latach 1849–1915 urzędowo 1 arszyn = 0,711167 metra, czyli 1 m = 1,406100 arszyna.

Składał się z 16 werszków. 3 arszyny tworzą sążeń równy 7 stóp.

Wikipedia


art

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) szt. wyraz tworzący pojęcia związane ze sztuką

 (1.2) pot. skr. od artykuł

Wiktionary

  • Art – legendarny król Irlandii, syn Conna
  • ART – Akademia Rolniczo-Techniczna im. Michała Oczapowskiego w Olsztynie, obecnie wchodząca w skład Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego
  • ART – skrót od ang. "assisted reproductive technology", czyli techniki wspomaganego rozrodu
  • ART Grand Prix – francuski zespół wyścigowy
  • terapia antyretrowirusowa
  • Android Runtime – środowisko uruchomieniowe systemu Android

Zobacz też:

  • Arth

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

 (1.1) op-art • art brut • art déco • pop-art • wideo-art • body art • street art • art rock • pixel art

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 (1.1)

:: rzecz. artysta mos., artystka ż.

:: skr. art.

 (1.2)

:: rzecz. artykuł mrz., artykułowanie n.

:: czas. artykułować ndk.

:: skr. art.

frazeologia.

etymologia.

 (1.1) etym|ang|art. → sztuka

 (1.2) etymn|pol|artykuł.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) art

źródła.

== art (język albański.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) szt. sztuka (działalność artystyczna)

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: art, AS: art

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1)

:: rzecz. artysta mos., artystka ż.

:: skr. art.

 (1.2)

:: rzecz. artykuł mrz., artykułowanie n.

:: czas. artykułować ndk.

:: skr. art.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 (1.1)

:: rzecz. artysta mos., artystka ż.

:: skr. art.

 (1.2)

:: rzecz. artykuł mrz., artykułowanie n.

:: czas. artykułować ndk.

:: skr. art.

frazeologia.

etymologia.

 (1.1) etym|ang|art. → sztuka

 (1.2) etymn|pol|artykuł.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) art

źródła.

== art (język albański.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) szt. sztuka (działalność artystyczna)

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


art-house

[czytaj: art-hałz] art house, arthouse; środowiskowo:
1. filmy niszowe i niezależne dla wyrobionych widzów;
2. kino studyjne


SJP.pl


art-house'owy

art-house [czytaj: art-hałzowy]; art-housowy, arthouse'owy, arthousowy


SJP.pl


art-housowy

art-house [czytaj: art-hałzowy]; art-house'owy, arthouse'owy, arthousowy


SJP.pl


art.

skrót od:
1. artykuł; artyk.;
2. artystyczny;
3. artyleria; artyl.;
4. artyleryjski; artyl.


SJP.pl

skrót

 (1.1) = artykuł

 (1.2) = szt. artysta, artystyczny

 (1.3) = wojsk. artyleria

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zgodnie z art. 30 §1 pkt 2 umowa o pracę rozwiązuje się przez oświadczenie jednej ze stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. artysta mos., artystka ż.

 przysł. artystycznie

 przym. artystyczny

Wiktionary


arta

1. starożytna Ambrakia, miasto w zachodniej Grecji, stolica prefektury o tej samej nazwie;
2. miasto w południowo-wschodnim Dżibuti, stolica regionu o tej samej nazwie


SJP.pl

Lokalizacje

  • Arta – miasto w Dżibuti
  • Arta – miasto w Grecji
  • Arta – prefektura w Grecji
  • Arta – gmina w Grecji
  • Region Arta – region administracyjny w Dżibuti
  • Zatoka Arty – dawna nazwa Zatoki Ambrakijskiej na Morzu Jońskim

Wikipedia


artagnan

Artagnan – miejscowość i gmina we Francji, w regionie Oksytania, w departamencie Pireneje Wysokie.

Według danych na rok 1990 gminę zamieszkiwało 436 osób, a gęstość zaludnienia wynosiła 88 osób/km² (wśród 3020 gmin regionu Midi-Pireneje Artagnan plasuje się na 641. miejscu pod względem liczby ludności, natomiast pod względem powierzchni na miejscu 1490.).

Wikipedia


artakserkses

władca starożytnej Persji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) hist. imię|polski|m.

Wiktionary

  • Artakserkses I – władca starożytnej Persji 464 p.n.e.-425 p.n.e.
  • Artakserkses II – władca starożytnej Persji 404 p.n.e.-358 p.n.e.
  • Artakserkses III – władca starożytnej Persji 358 p.n.e.-338 p.n.e.
  • Artakserkses IV, Arses – władca starożytnej Persji 338 p.n.e.-336 p.n.e.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wyszła również w siódmym roku panowania króla Artakserksesa gromada Izraelitów, kapłanów, lewitów, śpiewaków, odźwiernych i niewolników świątyni do Jerozolimy.

Wiktionary


artaud

  • Artald – święty Kościoła katolickiego, przeor, biskup;
  • Antonin Artaud – francuski aktor, dramaturg, reżyser, pisarz, teoretyk teatru.

Wikipedia


artbook

[czytaj: artbuk] dzieło artystyczne w formie książki, łączące w sobie cechy tradycyjnej książki oraz sztuki


SJP.pl


artbuyer

[czytaj: art bajer] pracownik agencji reklamowej zajmujący się wyszukiwaniem podwykonawców do realizacji danego projektu reklamy; art buyer


SJP.pl


artdecowski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z art déco, dotyczący art déco

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. art déco n.

 przym. artdekowski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) artdekowski

Wiktionary


artefakcik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od artefakt

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To nie artefakt, lecz tylko mały artefakcik.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. artefakt m.

Wiktionary


artefakt

1. wytwór pracy człowieka;
2. w fantastyce i grach komputerowych: cenny przedmiot o magicznych właściwościach;
3. nieprawidłowy element wyniku badania naukowego;
4. nieprawidłowa struktura tkanki lub komórki widziana w preparatach mikroskopowych;
5. zauważalna wada w obrazie lub dźwięku, powstająca zwykle w wyniku zastosowania stratnej kompresji danych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) antrop. przedmiot wykonany ludzką ręką;

 (1.2) biol. med. struktura lub własność, która nie pojawiła się naturalnie w badanym zjawisku, ale jako rezultat oddziaływania zewnętrznego lub błędu pomiarowego;

 (1.3) inform. fot. wada w oglądanym obrazie bądź słyszanym dźwięku będąca skutkami ubocznym zastosowania algorytmu kompresji;

Wiktionary

Artefakt (łac. arte factum 'sztucznie wykonane', ars narzędnik artesztuka, technika; factum od facio, facere ‘czynić’) – przedmiot, zdarzenie itp. będące sztucznym wytworem, tj. będące wynikiem działalności ludzkiej, nieistniejące w naturze.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Znalezisko kości mamuta otaczały krzemienne artefakty.

 (1.2) W wyniku przypadkowych ruchów kabli na wykresie EEG pojawił się artefakt.

 (1.3) Pogorszenie jakości jest jednak zauważalne przy dokładniejszym przyjrzeniu się zdjęciu – zwłaszcza w powiększeniu, gdyż kompresja JPEG powoduje powstawanie wokół ostrych krawędzi charakterystycznych plamkaamek zwanych artefaktami. (z Wikibooks)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: arˈtɛfakt, AS: artefakt

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. artefakcik mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przedmiot kultury materialnej

 (1.2) zaburzenie

Wiktionary


artek

zdrobnienie od: Artur, Arkadiusz (imiona męskie)


SJP.pl

Artek (do 1925 Chasta) – obóz pionierski na Krymie, znajdujący się u podnóża południowo-zachodniego zbocza góry Ajudah (Aju-Dah), nad brzegiem Morza Czarnego, w miejscowości Gurzuf.

Pierwotna nazwa pochodzi od nazwy znajdującego się w tym miejscu uroczyska.

Wikipedia


artel

spółdzielnia pracy w Rosji carskiej i w Związku Radzieckim


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) samodzielna grupa pracujących wspólnie robotników, rzemieślników lub myśliwych w Rosji i krajach postrosyjskich;

Wiktionary

Artel (ros. артель) – brygada (zespół, grupa) robotników, myśliwych czy rzemieślników.

Wikipedia


artem

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.

Wiktionary

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. Artemiusz m., Artemis ż., Artemida ż., artemizjon m.

Wiktionary


artemia

rodzaj skorupiaków z gromady skrzelonogów, używanych w akwarystyce jako pokarm


SJP.pl

  • Artemia – imię żeńskie
  • Artemia – bezkręgowiec

Wikipedia


artemida

mit. gr. dziewicza bogini lasów i łowów, córka Zeusa i Leto; Artemis


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) mitgr. bogini łowów i przyrody, łączona z Selene, Hekate i Persefoną oraz utożsamiana z rzymską Dianą;

Wiktionary

Artemida, Artemis; stgr. Ἄρτεμις Ártemis, łac. Diana) – w mitologii greckiej bogini łowów, zwierząt, lasów, gór i roślinności; wielka łowczyni.

Opiekunka lasów, gór i dzikiej zwierzyny.

Jej atrybutami były łuk, strzały i kołczan, a ulubionym zwierzęciem – łania. Była córką Zeusa i Latony, siostrą bliźniaczką Apollina. Należała do grona 12 bogów olimpijskich. Bogini-dziewica.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Apollo i Artemida, oboje strzelający niechybnie z łuku, uchodzili za dawców nagłej śmierci.

 (1.1) Atrybutami Artemidy były: kołczan, strzały, łuk, łania, jeleń i niedźwiedź.

 (1.1) Obrażona bogini poskarżyła się Apollinowi i Artemidzie, którzy zabili strzałami z łuku dzieci Niobe.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌartɛ̃ˈmʲida, AS: artẽmʹida

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Artemizje nmos., Artemizjon mrz.

:: war. Artemis ż.

 przym. Artemidzin

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) war. Artemis; Diana

Wiktionary


artemis

w mitologii greckiej: dziewicza bogini lasów i łowów, córka Zeusa i Leto; Artemida


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) mitgr. zob. Artemida.

 (1.2) astr. planetoida o numerze katalogowym 105;

 (1.3) geogr. miejscowość w Grecji, w Attyce

Wiktionary

  • Artemis (Artemida) – w mitologii greckiej bogini łowów i przyrody
  • Artemis – planetoida o numerze katalogowym 105
  • Artemis – satelita komunikacyjny
  • Artemis – operacja wojskowa w Demokratycznej Republice Konga (2003)
  • Artemis – robot patrolujący japońskie centrum handlowe i wszczynający alarm (lub przekazujący informacje drogą bezprzewodową na posterunek), gdy zarejestruje coś podejrzanego
  • Artemis – powieść Andy'ego Weira
  • Artemis – album Lindsey Stirling
  • Artemis – program załogowych lotów na Księżyc stworzony przez NASA
  • Artemis – program bioinformatyczny służący do obrazowania genomu

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Apollo i Artemis, oboje strzelający niechybnie z łuku, uchodzili za dawców nagłej śmierci.

 (1.1) Atrybutami Artemis były: strzały, kołczan, łuk, łania, jeleń i niedźwiedź.

 (1.2) Artemis porusza się w obszarze między orbitami Marsa i Jowisza, czyli w pasie głównym planetoid.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: arˈtɛ̃mʲis, AS: artmʹis

Wiktionary

Powiązane:

 zob. Artemida.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) war. Artemida; Diana

Wiktionary


artemiusz

imię męskie


SJP.pl

Artemiusz – imię męskie, pochodzenia greckiego, w wersji Αρτέμιος/Artemios wywodzące się od imienia bogini Artemidy, a w wersji Ἀρτεμής/Artemes znaczące „bezpieczny, idealnego zdrowia”. Imię to nosiło kilku świętych. Forma żeńska – Artemia.

Artemiusz imieniny obchodzi 6 czerwca i 20 października.

Wikipedia


artemiuszostwo

Artemiusz z małżonką; Artemiuszowie


SJP.pl


artemiuszowie

Artemiusz z małżonką; Artemiuszostwo


SJP.pl


artemiuszowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Artemiusza lub z nim związany


SJP.pl


artemizja

Artemizja – greckie imię żeńskie.

Znane postacie:

  • Artemizja – królowa Halikarnasu z czasów wojen grecko-perskich.
  • Artemizja II – żona (lub siostra) władcy karyjskiego Mauzolosa, który panował w I połowie IV wieku p.n.e. Po jego śmierci w 352 roku p.n.e. Artemizja wzniosła halikarnaskie Mauzoleum (Muzejon), uznawane za jeden z 7 cudów świata.
  • Artemizja (obraz Rembrandta)
  • Artemisia Gentileschi – włoska malarka reprezentująca wczesny barok

Wikipedia


artemizjon

1. przylądek na Eubei;
2. świątynia Artemidy w Efezie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) rel. hist. świątynia, miejsce kultu bogini Artemidy;

Wiktionary

Artemizjon – mianem tym nazywano każde miejsce kultu greckiej bogini Artemidy, jednakże najczęściej stosuje się tę nazwę w odniesieniu do następujących miejsc i obiektów:

  1. Artemizjon w Efezie (jeden z siedmiu cudów świata)
  2. Przylądek na Eubei ze świątynią Artemidy (miejsce bitwy pod Artemizjonem)
  3. Pasmo górskie między Argolidą i Arkadią (również ze świątynią Artemidy)

Do znanych artemizjonów zalicza się także świątynia w Brauron.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. Artemida ż., Artemis m., Artem m., Artemiusz m.

Wiktionary


arteon

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) pot. mot. jeden z modeli samochodu marki Volkswagen

Wiktionary

Arteon – ogólnopolski miesięcznik poświęcony sztukom plastycznym. Wydawany od 2000 przez poznański Dom Wydawniczy Kruszona. Celem pisma jest informowanie o współczesnym życiu kulturalnym z zakresu sztuk wizualnych i pobudzanie krytycznej refleksji na jego temat, a także popularyzacja sztuki współczesnej i dawnej, zarówno polskiej, jak i zagranicznej wśród szerokich grup społecznych z ukierunkowaniem na młodzież licealną i akademicką.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Na parkingu przed salonem stało sześć nowych arteonów.

Wiktionary


arteria

1. ważna droga komunikacyjna lądowa lub wodna;
2. tętnica (zwłaszcza jedna z głównych)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) anat. tętnica

 (1.2) mot. ważny szlak komunikacyjny; bardzo ruchliwa droga

Wiktionary

Tętnica, naczynie tętnicze (łac. arteria) – makroskopowo widoczne naczynie krwionośne o nieprzepuszczalnej ścianie, które bez względu na fizjologiczny skład krwi, prowadzi krew z serca do narządów ciała. Układ naczyń tętniczych jest połączony z układem naczyń żylnych poprzez sieć naczyń włosowatych.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Gladiatorzy w starożytnym Rzymie, po tym jak tłum decydował o śmierci pokonanego, ostrzem miecza przebijali arterię i serce.

 (1.2) Wjechaliśmy na szeroką arterię, która doprowadziła nas do miasta.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: arˈtɛrʲja, AS: arterʹi ̯a

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 etym|gr|ἀρτηρία.

uwagi.

 (1.1) zobacz też: Indeks:Polski - Części ciała

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) artery

* arabski: (1.1) شريان

* baskijski: (1.1) arteria

* białoruski: (1.1) артэрыя ż.

* bułgarski: (1.1) артерия ż.; (1.2) артерия ż.

* chorwacki: (1.1) arterija

* dolnołużycki: (1.1) arterija ż.

* duński: (1.1) arterie w., pulsåre w.; (1.2) færdselsåre w.

* esperanto: (1.1) arterio; (1.2) arterio

* francuski: (1.1) artère ż.; (1.2) artère ż.

* hiszpański: (1.1) arteria ż.; (1.2) arteria ż.

* interlingua: (1.1) arteria; (1.2) arteria

* islandzki: (1.1) slagæð ż.

* jidysz: (1.1) אַרטעריע ż. (arterje); (1.2) מאַגיסטראַל m. (magistral)

* kataloński: (1.1) artèria ż.; (1.2) artèria ż.

* łaciński: (1.1) arteria

* niemiecki: (1.1) Arterie ż.; (1.2) Verkehrsader ż.

* norweski (bokmål): (1.1) arterie

* nowogrecki: (1.1) αρτηρία ż.; (1.2) αρτηρία ż.

* rosyjski: (1.1) артерия ż.; (1.2) артерия ż.

* slovio: (1.1) ceva (цева)

* słowacki: (1.1) artéria ż., tepna ż.

* szwedzki: (1.1) artär

* ukraiński: (1.1) артерія ż.; (1.2) артерія ż.

* włoski: (1.1) arteria ż.; (1.2) arteria ż.

źródła.

== arteria (język asturyjski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) anat. arteria

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


arterialny

przymiotnik od: arteria; tętniczy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) med. zob. tętniczy.

Wiktionary


arteriografia

dział angiografii, metoda badania tętnic polegająca na uwidocznieniu ich w obrazie rentgenowskim przez wprowadzenie do nich środka kontrastującego


SJP.pl

Arteriografia – diagnostyczne badanie radiologiczne, którego zadaniem jest obrazowanie światła naczyń tętniczych.

Do tętnicy, najczęściej tętnicy udowej lub tętnicy ramiennej wprowadza się cewnik naczyniowy, przez który do krwi wstrzykuje się rozpuszczalny w wodzie środek kontrastowy, który dociera do regionu organizmu podlegającego badaniu, a następnie wykonuje się serię zdjęć rentgenowskich. Pozwala to na uwidocznienie naczyń, ich odgałęzień i zmian chorobowych w nich występujących. Niekiedy w trakcie badania wykonuje się zabieg angioplastyki lub implantacji stentu w miejscu zmiany chorobowej.

Wikipedia


arteriograficzny

przymiotnik od: arteriografia


SJP.pl


arteriopatia

peryferyjne zaburzenie ukrwienia tętniczego


SJP.pl


arteriosklerotyczny

wywołany arteriosklerozą, powstały na skutek arteriosklerozy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) med. miażdżycowy (związany z arteriosklerozą czyli miażdżycą)

Wiktionary


arterioskleroza

choroba polegająca na odkładaniu się na ściankach tętnic cholesterolu (i innych substancji); miażdżyca tętnic


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. zob. miażdżyca.

Wiktionary

Miażdżyca tętnic (łac. atheromatosis, atherosclerosis) (potoczna nazwa to „arterioskleroza”) – przewlekła choroba, polegająca na zmianach zwyrodnieniowo-wytwórczych w błonie wewnętrznej i środkowej tętnic, głównie w aorcie, tętnicach wieńcowych, mózgowych oraz tętnicach kończyn.

Wikipedia


arterioskopia

w medycynie: metoda badania wnętrza tętnic


SJP.pl


arteriotomia

zabieg polegający na nacięciu tętnicy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. zabieg chirurgiczny polegający na nacięciu tętnicy

Wiktionary

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 etym|grec|ἀρτηρία|τομή. → tętnica + przecięcie

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) arteriotomy

* czeski: (1.1) arteriotomie

* francuski: (1.1) artériotomie ż.

* hiszpański: (1.1) arteriotomía ż.

* ido: (1.1) arteriotomio

* interlingua: (1.1) arteriotomia

* kataloński: (1.1) arteriotomia ż.

* łaciński: (1.1) arteriotomia ż.

* niemiecki: (1.1) Arteriotomie ż.

* portugalski: (1.1) arteriotomia ż.

* słowacki: (1.1) artériotómia ż.

źródła.

== arteriotomia (interlingua.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) med. arteriotomia, nacięcie tętnicy

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌartɛrʲjɔˈtɔ̃mʲja, AS: arterʹi ̯otõmʹi ̯a

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 etym|grec|ἀρτηρία|τομή. → tętnica + przecięcie

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) arteriotomy

* czeski: (1.1) arteriotomie

* francuski: (1.1) artériotomie ż.

* hiszpański: (1.1) arteriotomía ż.

* ido: (1.1) arteriotomio

* interlingua: (1.1) arteriotomia

* kataloński: (1.1) arteriotomia ż.

* łaciński: (1.1) arteriotomia ż.

* niemiecki: (1.1) Arteriotomie ż.

* portugalski: (1.1) arteriotomia ż.

* słowacki: (1.1) artériotómia ż.

źródła.

== arteriotomia (interlingua.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) med. arteriotomia, nacięcie tętnicy

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


arteryjny

przymiotnik od: arteria; tętniczy, arterialny


SJP.pl


arteterapeuta

terapeuta leczący za pomocą sztuki


SJP.pl


arteterapeutka

arteterapeuta


SJP.pl

Patrz:

arteterapeuta

arteterapia

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) terapia przez sztukę

Wiktionary

Arteterapia lub też artterapia (arte z łac. ars sztuka i terapia) – leczenie przez sztukę.

Termin „arteterapia” składa się z dwóch części (bardziej widoczne jest to w języku angielskim: art therapy), co sugeruje, że jest to działanie bazujące na dwóch równoważnych elementach: sztuce (twórczości) i terapii. Uważa się, że osobą, która po raz pierwszy użyła terminu „arteterapia” w celu określenia działania polegającego na zastosowaniu twórczości w terapii był pracujący w Wielkiej Brytanii artysta Adrian Hill. W podobnym czasie Margaret Naumburg – psycholog o orientacji psychoanalitycznej, stosowała termin arteterapia do opisu swojej pracy z pacjentami w Stanach Zjednoczonych.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) art therapy

* czeski: (1.1) arteterapie ż.

* estoński: (1.1) kunstiteraapia

* francuski: (1.1) art-thérapie ż.

* hiszpański: (1.1) arteterapia ż.

* kataloński: (1.1) artteràpia ż.

* niemiecki: (1.1) Kunsttherapie ż.

* słowacki: (1.1) arteterapia ż.

* szwedzki: (1.1) konstterapi

* ukraiński: (1.1) арт-терапія ż.

źródła.

== arteterapia (język hiszpański.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) arteterapia

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) art therapy

* czeski: (1.1) arteterapie ż.

* estoński: (1.1) kunstiteraapia

* francuski: (1.1) art-thérapie ż.

* hiszpański: (1.1) arteterapia ż.

* kataloński: (1.1) artteràpia ż.

* niemiecki: (1.1) Kunsttherapie ż.

* słowacki: (1.1) arteterapia ż.

* szwedzki: (1.1) konstterapi

* ukraiński: (1.1) арт-терапія ż.

źródła.

== arteterapia (język hiszpański.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) arteterapia

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


artezja

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. hist. rzad. Artois, kraina historyczna w północnej Francji, z głównym ośrodkiem w Arras;

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Artezyjczyk mos., Artezyjka ż.

 przym. artezyjski

Wiktionary


artezyjski

1. wody artezyjskie: wody podziemne zdolne do samowypływu na powierzchnię terenu na skutek różnicy ciśnienia;
2. studnia artezyjska: studnia ujmująca wody artezyjskie


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) geogr. hist. dotyczący Artezji (Artois), związany z Artezją (Artois), pochodzący z Artezji (Artois)

 (1.2) geol. dotyczący wód podziemnych zdolnych do samoczynnego wypływu, oddzielonych od powierzchni gruntu stropem z warstwy nieprzepuszczalnej;

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Artezja ż.

Wiktionary


arthasiastra

podręcznik o sztuce rządzenia przypisywany hinduskiemu uczonemu Czanakji Kautilji


SJP.pl

Arthaśastra (hindi अर्थशास्त्र ग्रन्थ) – pochodzący z IV wieku p.n.e. indyjski traktat (śastra) autorstwa Kautilji, spisany sanskrytem. Arthaśastra składa się z 15 ksiąg.

Wikipedia


arthouse

[czytaj: arthałz] art house, art-house; środowiskowo:
1. filmy niszowe i niezależne dla wyrobionych widzów;
2. kino studyjne


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) film. gatunek filmowy obejmujący dzieła artystyczne, niekomercyjne, niszowe przeznaczone dla wyrobionego odbiorcy

Wiktionary

Powiązane:

 przym. arthouse'owy, arthausowy

Wiktionary


arthouse'owy

arthouse [czytaj: arthałzowy]; art-house'owy, art-housowy, arthousowy


SJP.pl


arthousowy

arthouse [czytaj: arthałzowy]; art-house'owy, art-housowy, arthouse'owy


SJP.pl


arthur

[czytaj: artur] obce imię męskie


SJP.pl

Tytuły filmów:

  • Arthur – film z 1981 roku
  • Arthur – film z 2011 roku

Miejscowości w USA:

  • Arthur – wieś w stanie Illinois, w hrabstwie Douglas
  • Arthur – miasto w stanie Iowa, w hrabstwie Ida
  • Arthur – wieś w stanie Nebraska, w hrabstwie Arthur
  • Arthur – miasto w stanie Dakota Północna, w hrabstwie Cass
  • Arthur – miasto w stanie Wisconsin, w hrabstwie Chippewa

Wikipedia


artiom

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w azjatyckiej części Rosji, w Kraju Nadmorskim, położone niedaleko Władywostoku;

 (1.2) geogr. osada w Rosji, w obwodzie nowogrodzkim

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (2.1) rosyjskie imię męskie

Wiktionary

  • Artiom (Fiodor Siergiejew) (1882–1921) – rosyjski rewolucjonista, działacz bolszewicki
  • Artiom – miasto w Federacji Rosyjskiej nazwane na cześć Artioma (Fiodora Siergiejewa)

Wikipedia

Synonimy:

 (2.1) Artem

Wiktionary


artiomowsk

1. miasto w Rosji;
2. w latach 1924-2016: Bachmut (miasto na Ukrainie)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. Bachmut, miasto na Ukrainie, oficjalna nazwa w latach 1924−2016;

 (1.2) geogr. miasto w azjatyckiej części Rosji, w Kraju Krasnojarskim, w rejonie kurganińskim

Wiktionary

Artiomowsk, ros. Артёмовск

  • Artiomowsk – miasto w Rosji
  • Bachmut – miasto na Ukrainie, w latach 1924–2016 pod nazwą Artiomowsk

Wikipedia

Powiązane:

 przym. artiomowski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Bachmut

 (1.2) hist. Olchowski

Wiktionary


artman

firma odzieżowa


SJP.pl

Artman Spółka Akcyjna – polskie przedsiębiorstwo handlu detalicznego z siedzibą w Krakowie, notowane na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie. Przedmiotem jego działalności było projektowanie i dystrybucja odzieży.

Wikipedia


artois

[czytaj: artuA] nazwisko


SJP.pl

Artois [czyt. artua] – kraina historyczna w północnej Francji.

  • stolica: Arras

Została podbita przez Franków w V wieku, a od 863 r. we władaniu hrabiów Flandrii. Została przyłączona do Francji przez Filipa II Augusta w 1180 r. Od XIV w. w posiadaniu Burgundii, a od roku 1493 w rękach Habsburgów. W 1659 r. włączone ostatecznie do Francji.

Główne miasta to Saint-Omer, Lens, Béthune.

Wikipedia


artoteka

kursy tańca, fotografii itp. organizowane przez domy kultury i świetlice


SJP.pl


artralgia

ból stawów występujący w wielu chorobach reumatologicznych


SJP.pl

Artralgia (łac. arthralgia) – ból stawów występujący przy braku jawnego zapalenia stawów. Występuje w wielu chorobach reumatologicznych, w tym szczególnie w toczniu rumieniowatym.

Wikipedia


artretyczka

kobieta cierpiąca na artretyzm (dnę, skazę moczanową)


SJP.pl


artretyczny

związany z artretyzmem, wywołany artretyzmem (np. artretyczne obrzęki stawów, dolegliwości artretyczne)


SJP.pl


artretyk

osoba cierpiąca na artretyzm (dnę, skazę moczanową)


SJP.pl


artretyzm

choroba przemiany materii, zapalenie stawów o charakterze napadowym, potem przewlekłym, spowodowane krystalizacją moczanu sodu w płynie stawowym, należące do chorób reumatycznych; dna, skaza moczanowa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) pot. przewlekła choroba układu kostno-stawowego powodująca dolegliwości bólowe i zniekształcenia stawów oraz przyczyniająca się do niesprawności chorego

Wiktionary

Dna moczanowa, inaczej artretyzm, skaza moczanowa, podagra (dawniej pedogra), gdy obejmuje duże palce u stóp – choroba charakteryzująca się zwykle nawracającymi epizodami ostrego zapalenia stawów – zaczerwienionego, tkliwego, gorącego obrzęku stawu. Najczęściej (w ok. 50% przypadków) obejmuje staw śródstopno-paliczkowy mieszczący się u podstawy dużego palca stopy. Może również występować jako guzki dnawe, kamienie nerkowe czy nefropatia moczanowa. Przyczyną dny jest podwyższony poziom kwasu moczowego we krwi. Kwas ten krystalizuje się, a jego kryształki odkładają się w stawach, ścięgnach, a także otaczającej je tkance.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Z powodu artretyzmu musiałam nieraz brać całą garść leków przeciwbólowych, aż doznałam uszkodzenia żołądka i nerek.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. artretyczka ż., artretyk

 przym. artretyczny

Wiktionary


artrocenteza

nakłucie jamy stawowej


SJP.pl


artrockowy

art rock [czytaj: artrokowy]


SJP.pl


artrodeza

operacyjne usztywnienie stawu


SJP.pl

Artrodeza, zwana również sztuczną ankylozą jest operacyjnym wytworzeniem w stawie osteogenezy pomiędzy dwiema kośćmi wskutek interwencji chirurgicznej i ma na celu trwałe usztywnienie stawu uniemożliwiając jego późniejsze zginanie.

Artrodezę stosuje się w celu wyeliminowania niewyleczalnego bólu stawów, który nie może być usunięty przez analgetyki (środki przeciwbólowe), zastosowanie ortezy lub innych klasycznych metod. Typowym powodem takiego bólu są:

  • pourazowe pęknięcia i rozszczepienia kości w obrębie stawów,
  • nienaprawialne uszkodzenia chrząstki stawowej,
  • zapalenie stawów, w tym reumatoidalne.

Wikipedia


artrografia

metoda prześwietlania stawów, które nie są widoczne na standardowych zdjęciach rentgenowskich


SJP.pl


artrogrypoza

ograniczenie ruchomości stawów z przykurczami mięśni; wrodzona sztywność stawów


SJP.pl

Artrogrypoza (łac. arthrogryposis multiplex congenita) – grupa objawów o różnej etiologii, polegająca na występowaniu wrodzonych, wielostawowych przykurczy. Zwana też jest wrodzoną sztywnością stawów.

Występowanie przykurczy może mieć różny charakter od pierwotnych chorób mięśni – miopatii na różnym tle, po zaburzenia rozwojowe mięśni. Ważnymi przyczynami są też rozlane uszkodzenia obwodowego układu nerwowego i występujące rzadziej uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego, a także wrodzone choroby zwyrodnieniowe w obrębie samych stawów. Artrogrypoza jest też składnikiem wielu zespołów chorobowych, chociażby takich jak zespół Sotosa. Jej wystąpienie było opisywane również u dzieci matek chorych na miastenię.

Wikipedia


artrologia

dział anatomii dotyczący połączeń stawowych kości


SJP.pl


artropatia

zespół zmian zwyrodnieniowych stawów, powstały wskutek niewłaściwego odżywiania organizmu lub niewłaściwego obciążania stawów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. ogólne określenie zmian chorobowych w zakresie jednego lub więcej stawów;

Wiktionary

Artropatia (gr. ἄρθρον arthron – staw, πάθος páthos – cierpienie) – ogólne określenie zmian chorobowych w zakresie jednego lub więcej stawów.

Pojęcie to obejmuje choroby zapalne oraz niezapalne, pierwotnie dotyczące narządu ruchu, jak i będące następstwem schorzeń obejmujących inne układy i narządy:

  • Artropatie w przebiegu zakażeń:

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 etym|grec|ἄρθρον|πάθος. → staw + cierpienie

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) arthropathy

* niemiecki: (1.1) Arthropathie ż.

* słowacki: (1.1) artropatia ż.

źródła.

== artropatia (język słowacki.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. artropatia

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 etym|grec|ἄρθρον|πάθος. → staw + cierpienie

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) arthropathy

* niemiecki: (1.1) Arthropathie ż.

* słowacki: (1.1) artropatia ż.

źródła.

== artropatia (język słowacki.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. artropatia

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


artroplastyka

operacyjne odtworzenie stawu


SJP.pl


artroskop

specjalistyczny przyrząd umożliwiający wziernikowanie stawu i wykonywanie bezinwazyjnych zabiegów


SJP.pl

Artroskop – to urządzenie medyczne, będące odmianą endoskopu, służące do wziernikowania stawu, podczas procedury diagnostycznej zwanej artroskopią.

Artroskop ma kształt cienkiej, sztywnej rury, która zostaje wprowadzana do jamy stawu, po uprzednim nacięciu skóry. Sam przewód zbudowany jest ze światłowodu, który z jednej strony jest źródłem światła, a drugiej służy do przekazywania obrazu z wnętrza stawu i jest nazywany optyką artroskopu. Obraz jest następnie rzutowany na kolorowy monitor, który cechuje się dużą rozdzielczością. Układy optyczne umożliwiają obserwację stawu na wprost (optyka 0° lub pod kątem – tak zwana optyka kątowa, liczba stopni określa możliwości urządzenia do bocznej obserwacji, w stosunku do osi długiej urządzenia). Artroskop zawiera także specjalną kaniulę, która umożliwia dostawowe podanie płynu oraz późniejsze jego odessanie. Obecnie stosowane artroskopy umożliwiają nie tylko wizualizację wnętrza stawu, ale także przeprowadzenie zabiegów wewnątrzstawowych, do czego konieczny jest będący na wyposażeniu chirurgiczny nóż elektryczny oraz różne trokary.

Wikipedia


artroskopia

metoda badania polegająca na oglądaniu wnętrza stawu, np. kolanowego za pomocą artroskopu; wziernikowanie stawu


SJP.pl

Wikipedia


artrotomia

operacyjne otwarcie stawu


SJP.pl

Artrotomia – zabieg operacyjny polegający na otwarciu stawu przez rozcięcie pokrywających go tkanek.

Wikipedia


artroza

choroba zwyrodnieniowa układu kostno-stawowego, rozwijająca się w stawach uprzednio uszkodzonych wskutek np. złamania czy wady wrodzonej


SJP.pl

Choroba zwyrodnieniowa stawów, osteoartroza (łac. arthrosis deformans, osteoarthrosis, osteoarthritis) – choroba będąca wynikiem zdarzeń biologicznych lub mechanicznych, które zaburzają powiązane z sobą procesy degradacji i syntezy chrząstki stawowej, zarówno w chondrocytach, macierzy pozakomórkowej, jak i w warstwie podchrzęstnej kości. Towarzyszy jej powstanie wyrośli kostnych (osteofitów), proces zapalny w obrębie błony maziowej oraz tkanek okołostawowych. Choroba klinicznie objawia się bólem stawów i ograniczeniem ich funkcji ruchowej, natomiast radiologicznie można stwierdzić szerokie spektrum objawów.

Wikipedia


artur

imię męskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;

Wiktionary

Artur wymowa – imię męskie pochodzenia celtyckiego. Powstało ze złożenia dwóch wyrazów wywodzących się z języków celtyckich: Art – niedźwiedź, ur – młody, piękny, kwitnący. Podstawę imienia może także stanowić celtyckie słowo ard – wysoki, szlachetny.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Pan Artur ma firmę remontowo-budowlaną w Legnicy.

 (1.1) Arturze, na kiedy przypadają twoje imieniny?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈartur, AS: artur

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Arturowa ż., Arturówna ż., Arturostwo lm m., Arturkowa ż., Arturkówna ż., Arturowo n.

:: zdrobn. Arturek m.

 przym. Arturowy, Arturkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zdrobn. Arturek

Wiktionary


arturas

litewskie imię męskie


SJP.pl


arturek

zdrobnienie od: Artur (imię męskie); Artek, Artuś


SJP.pl


arturiański

dotyczący legendarnych czasów króla Artura


SJP.pl


arturkowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Arturka lub z nim związany


SJP.pl


arturo

włoskie imię męskie


SJP.pl


arturostwo

Artur z małżonką; Arturowie


SJP.pl


arturowie

Artur z małżonką; Arturostwo


SJP.pl


arturowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Artura lub z nim związany


SJP.pl


artuś

zdrobnienie od: Artur (imię męskie); Artek, Arturek


SJP.pl


artycha

1. ekspresywnie: artysta;
2. potocznie:
a) fachowiec, spec; fachman, fachura;
b) mężczyzna zachowujący się w sposób dziwny lub trudny do zaakceptowania


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) poznań. artysta

Wiktionary


artyficjalizm

przekonanie występujące u dzieci w wieku przedszkolnym, że niektóre przedmioty i zjawiska przyrody (np. słońce) są przez kogoś w jakimś celu zrobione


SJP.pl

Artyficjalizm – przekonanie charakterystyczne dla myślenia wczesnodziecięcego polegające na tym, że według dziecka wszystko na świecie łącznie z naturalnymi bytami i zdarzeniami jest wykonane lub wykonywane przez kogoś. Według tej teorii, dzieci pytane o pochodzenie rzeczy, opisują je przede wszystkim przez określenie wykonawcy i/lub czynności wytwarzającej rzeczy. Dzieci wyjaśniają świat intuicyjnie i uważają, że „świat jest produktem człowieka”.

Wikipedia


artyficjalny

dawniej: nienaturalny, sztuczny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) daw. nienaturalny, sztuczny

Wiktionary


artyk.

skrót od: artykuł; art. (częściej)


SJP.pl


artykulacja

1. wymawianie głosek i słów;
2. wyraźne przedstawianie swoich poglądów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) fonet. ruchy narządów mowy podczas wymawianie głoski i samo wymawianie głoski;

 (1.2) stomat. sposób schodzenia się zębów przy zwieraniu szczęk

 (1.3) muz. sposób wydobywania dźwięków;

 (1.4) muz. wyraźne i czyste wykonywanie dźwięków w śpiewie koloraturowym

 (1.5) sposób głoszenia poglądów lub opinii

 (1.6) archit. rozbicie płaszczyzny na poszczególne części za pomocą motywów architektonicznych

Wiktionary

  • artykulacja (w architekturze) – podział płaszczyzny za pomocą elementów architektonicznych
  • artykulacja (w fonetyce) – proces kształtowania dźwięków mowy ludzkiej
  • artykulacja (w muzyce) – sposób wydobycia dźwięku z instrumentu
  • fonetyzacja (lub artykulacja) – powtarzanie czytanego tekstu na głos lub w myślach

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zastosowali trzy rodzaje ideogramów różniące się długością artykulacji: nazwy jednosylabowe, słowa dwusylabowe i idiomy czterosylabowe.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. artykulacyjny

 czas. artykułować

 rzecz. artykuł mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) artykułowanie, dykcja, werbalizacja, wokalizacja, wymawianie, wymowa

 (1.5) ekspresja, eksterioryzacja, formułowanie, uzewnętrznianie, wyrażanie

 (1.6) rozczłonkowanie

Wiktionary


artykulacyjny

dotyczący artykulacji (wymowy głosek), np. artykulacyjne ruchy narządów mowy


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) fonet. związany z artykulacją, dotyczący artykulacji

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. artykuł mrz., artykulacja ż.

 czas. artykułować ndk., wyartykułować dk.

Wiktionary


artykulator

przyrząd do zmiany położenia gipsowej szczęki, stosowany w ortodoncji i chirurgii szczękowo-twarzowej


SJP.pl

Artykulator – mechaniczne urządzenie używane w ortodoncji i chirurgii szczękowo-twarzowej, w którym są usytuowane gipsowe modele szczęk. Praca artykulatora służy do zmienienia położenia (fiksowania) gipsowej szczęki i żuchwy. Zadaniem artykulatora jest zobrazowanie specjalistom jak zmieni się układ szczęk i warunków zgryzowych pacjenta po zabiegu chirurgicznym.

Wikipedia


artykulik

zdrobnienie od: artykuł


SJP.pl


artykulisko

zgrubienie od: artykuł


SJP.pl


artykuł

1. jedna z głównych form dziennikarskich; zawiera omówienie aktualnych wydarzeń politycznych, społecznych, kulturalnych,
2. rzecz będąca przedmiotem handlu, produkt, towar,
3. część ustawy lub umowy, ustęp, paragraf


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) publ. tekst publicystyczny, literacki lub naukowy zamieszczony w gazecie lub czasopiśmie

 (1.2) hand. rzecz, która jest przedmiotem handlu

 (1.3) praw. część ustawy lub umowy stanowiąca zamkniętą całość

 (1.4) rel. reguła religijna, dogmat

 (1.5) jęz. rodzajnik, przedimek

Wiktionary

Tekst

Tekst publicystyczny, literacki lub naukowy zamieszczony w gazecie lub czasopiśmie:

  • artykuł prasowy – drukowana wypowiedź publicystyczna
  • artykuł naukowy – artykuł w czasopiśmie naukowym, opisujący przebieg i wyniki badań naukowych
  • artykuł hasłowy w słowniku, leksykonie lub encyklopedii (mniej ściśle hasło) – odrębna jednostka/element zbioru informacyjnego (np. jednostka leksykograficzna), obejmująca zarówno wyrażenie objaśniane (hasło w ścisłym znaczeniu), jak i tekst je objaśniający
  • artykuł monograficzny – rodzaj drukowanej formy pracy naukowej, przedstawiającej w udokumentowany i wyczerpujący sposób opisywane zagadnienie, którego temat jest zbyt wąski na monografię, ma od kilkunastu do kilkudziesięciu stron

Handel

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W dzisiejszym wydaniu gazety został umieszczony artykuł o sytuacji politycznej w Polsce.

 (1.2) Zaopatrzenie było skandaliczne, w sklepach brakowało nawet podstawowych artykułów.

 (1.3) Artykuł 172 Kodeksu pracy reguluje wypłacanie wynagrodzenia urlopowego.

 (1.4) Zmartwychwstanie Chrystusa jest podstawowym artykułem wiary chrześcijańskiej.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: arˈtɨkuw, AS: artykuu̯

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. artykułowanie n., artykulacja ż.

:: zdrobn. artykulik m.

 czas. artykułować ndk., wyartykułować dk.

 przym. artykułowy, artykulacyjny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) reportaż, doniesienie, felieton

 (1.2) produkt, towar, przetwór, wyrób, wytwór

Wiktionary


artykułować

1. wymawiać głoski;
2. wyrażać, wypowiadać, uzewnętrzniać werbalnie;
3. w muzyce: łączyć dźwięki w większe całości


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. wyartykułować)

 (1.1) fonet. wymawiać głoski

 (1.2) muz. w określony sposób grać na jakimś instrumencie

 (1.3) wyrażać swoje poglądy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W zależności od ustawienia strun głosowych zmienia się wysokość i natężenie dźwięku, który jest artykułowany za pomocą warg, języka i podniebienia.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌartɨkuˈwɔvat͡ɕ, AS: artykuu̯ovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. artykuł mrz., artykulacja ż., artykułowanie n.

 czas. wyartykułować

 przym. artykulacyjny

 przysł. artykulacyjnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wymawiać

 (1.3) wyrażać opinię, uzewnętrzniać myśli / poglądy

Wiktionary


artykułowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|artykułować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. artykułować ndk.

 rzecz. artykuł mrz.

Wiktionary


artykułowany

1. wymawiać głoski;
2. wyrażać, wypowiadać, uzewnętrzniać werbalnie;
3. w muzyce: łączyć dźwięki w większe całości


SJP.pl


artykuły

1. jedna z głównych form dziennikarskich; zawiera omówienie aktualnych wydarzeń politycznych, społecznych, kulturalnych,
2. rzecz będąca przedmiotem handlu, produkt, towar,
3. część ustawy lub umowy, ustęp, paragraf


SJP.pl

Tekst

Tekst publicystyczny, literacki lub naukowy zamieszczony w gazecie lub czasopiśmie:

  • artykuł prasowy – drukowana wypowiedź publicystyczna
  • artykuł naukowy – artykuł w czasopiśmie naukowym, opisujący przebieg i wyniki badań naukowych
  • artykuł hasłowy w słowniku, leksykonie lub encyklopedii (mniej ściśle hasło) – odrębna jednostka/element zbioru informacyjnego (np. jednostka leksykograficzna), obejmująca zarówno wyrażenie objaśniane (hasło w ścisłym znaczeniu), jak i tekst je objaśniający
  • artykuł monograficzny – rodzaj drukowanej formy pracy naukowej, przedstawiającej w udokumentowany i wyczerpujący sposób opisywane zagadnienie, którego temat jest zbyt wąski na monografię, ma od kilkunastu do kilkudziesięciu stron

Handel

Wikipedia


artyl.

art.; skrót od:
1. artyleria;
2. artyleryjski


SJP.pl


artyleria

1. rodzaj wojska uzbrojonego w broń średniego i dalekiego zasięgu, np. armaty, moździerze, wyrzutnie rakietowe;
2. broń palna o średnim i dalekim zasięgu rażenia;
3. nauka zajmująca się bronią artyleryjską


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) wojsk. formacja wojskowa wyposażona w działa o dużym zasięgu, współcześnie także w niektóre rodzaje broni rakietowej; ; Gloger|Artyllerja|artyleria.

 (1.2) wojsk. uzbrojenie artylerii (1.1), np. armaty, haubice, moździerze

Wiktionary

Artyleria – rodzaj wojsk na uzbrojeniu którego znajdują się działa (armaty, haubice, moździerze) oraz wyrzutnie rakietowe, a w przeszłości także machiny miotające.

Zadaniem artylerii jest zwalczanie celów naziemnych, powietrznych i nawodnych ogniem dział i pociskami rakietowymi. Wykonując swoje zadania, artyleria służy zwykle do wsparcia innych rodzajów wojsk lub działa samodzielnie. W skład artylerii wchodzi także sprzęt i służby umożliwiające skuteczne wykonywanie zadań ogniowych: systemy kierowania ogniem, systemy rozpoznania i wykrywania celów (w tym radary artyleryjskie), służby pomiarowe i inne.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Dwa bataliony i kompania artylerii wystarczy do zwycięstwa. (W. Reymont: Rok 1794)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌartɨˈlɛrʲja, AS: artylerʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. artylerzysta

 przym. artyleryjski, artyleryczny, artyleryjny

Wiktionary


artyleryczny

przymiotnik relacyjny

 (1.1) daw. związany z artylerią, dotyczący artylerii

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. artyleria ż., artylerzysta mos., artylerzystka ż.

 przym. artyleryjski, artyleryjny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) współcz. artyleryjski

Wiktionary


artyleryjny

przymiotnik relacyjny

 (1.1) daw. związany z artylerią, dotyczący artylerii

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. artyleria ż., artylerzysta mos., artylerzystka ż.

 przym. artyleryjski, artyleryczny

Wiktionary


artyleryjski

dotyczący artylerii, artylerzysty, artylerzystów


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) wojsk. przym. od artyleria

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pluton saperów dostał się pod silny ostrzał artyleryjski.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌartɨlɛˈrɨjsʲci, AS: artyleryi ̯sʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. artyleria m., artylerzysta m., artylerzystka ż.

 przym. artyleryczny, artyleryjny

Wiktionary


artylerysta

dawniej: artylerzysta


SJP.pl


artylerzysta

żołnierz formacji, której podstawowym uzbrojeniem są działa o dużym zasięgu lub niektóre rodzaje broni rakietowej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) wojsk. żołnierz wojsk artyleryjskich

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W Kościele katolickim na 4 grudnia przypada wspomnienie św. Barbary z Nikomedii, patronki górników i artylerzystów.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. artyleria ż.

:: fż. artylerzystka ż.

 przym. artyleryjski, artyleryczny, artyleryjny

Wiktionary


artylerzystka

artylerzysta


SJP.pl

Patrz:

artylerzysta

artymiak

nazwisko


SJP.pl


artymowicz

nazwisko


SJP.pl


artyst.

skrót od: artystyczny


SJP.pl


artysta

1. człowiek uzdolniony, tworzący dzieła (np. malarz), kreujący jakąś rolę (aktor) lub wykonawca utworu muzycznego (np. piosenkarz);
2. ktoś najlepszy w swoim fachu; arcymistrz;
3. ekspresywnie (pozytywnie lub negatywnie) o człowieku sprytnym i nietuzinkowym, mającym dziwne pomysły (czasem kaprysy)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) człowiek zajmujący się sztuką, tworzący ją

Wiktionary

Artysta (łac. ars dpn. artis sztuka) – osoba tworząca (wykonująca) przedmioty materialne lub utwory niematerialne, mające cechy dzieła sztuki.

Artysta – twórca tym różni się od rzemieślnika – odtwórcy, że swoje dzieła tworzy na podstawie własnej koncepcji, nadając im niepowtarzalny charakter. Dzięki temu dzieła znanych artystów rozpoznawane są bez potrzeby oglądania ich sygnatur. Artyści mogą jednak tworzyć, opierając się na konwencjach stylistycznych (np. konwencjach literackich), nadających ich dziełom cechy wspólne, pozwalających je zaklasyfikować np. do danego stylu, nurtu artystycznego czy epoki.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ten obraz został namalowany przez prawdziwego artystę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: arˈtɨsta, AS: artysta

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. artyzm m., artystyczność ż., art m.

:: fż. artystka ż.

 przym. artystyczny, artystowski

 przysł. artystycznie, artystowsko

 skr. art.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) peryfr. kochanek muz, ulubieniec muz

Wiktionary


artystka

artysta


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta zajmująca się sztuką, tworząca ją

Wiktionary

Patrz:

artysta

Przykłady

 (1.1) Artystka dostała gorące brawa.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: arˈtɨstka, AS: artystka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. artyzm mrz., artystyczność ż., art mrz.

:: fm. artysta mos.

 przym. artystyczny, artystowski

 przysł. artystycznie, artystowsko

 skr. art.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) twórczyni

Wiktionary


artystostwo

w twórczości artystycznej: dominacja formy nad treścią; formalizm


SJP.pl


artystowski

odnoszący się do doskonałości formalnej wykonania dzieła, jako wartości samoistnej, ważniejszej niż treść (np. popis artystowski)


SJP.pl


artystycznie

przysłówek

 (1.1) w sposób artystyczny

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌartɨˈstɨt͡ʃʲɲɛ, AS: artystyčʹńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. artystyczność ż., artyzm mrz., artysta mos., artystka ż.

 przym. artystyczny

 skr. art.

Wiktionary


artystyczność

artystyczny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co jest artystyczne, co ma walory artystyczne

Wiktionary

Patrz:

artystyczny

Wymowa:

IPA: ˌartɨˈstɨt͡ʃnɔɕt͡ɕ, AS: artystyčność

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. artysta m., artystka ż., artyzm m.

 przym. artystyczny, artystowski

 przysł. artystycznie

Wiktionary


artystyczny

1. dotyczący sztuki lub artysty (np. twórczość artystyczna, wykształcenie artystyczne);
2. mający takie cechy jak dzieło sztuki, wrażliwy na sztukę (np. artystycznie urządzone mieszkanie, artystyczna dusza)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z artyzmem, sztuką, twórczością artysty

 (1.2) piękny, estetyczny

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nowatorstwo myśli i działań artystycznych zbliża go do nurtu awangardowego w malarstwie początku XX wieku.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌartɨˈstɨt͡ʃnɨ, AS: artystyčny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. artysta mos., artystka ż., artyzm mrz., artystyczność ż.

 przysł. artystycznie

 skr. art.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) twórczy

Wiktionary


artyzm

1. talent, kunszt, mistrzostwo, zdolność do tworzenia pięknych, doskonałych dzieł sztuki,
2. właściwości dzieła sztuki, będące przejawem kunsztu twórcy w posługiwaniu się środkami typowymi dla danej dziedziny sztuki


SJP.pl


artzin

[czytaj: artz-in] undergroundowa gazetka (zin) o tematyce artystycznej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) środ. szt. niskonakładowe pisemko wydane przez artystę lub propagatora jakiegoś zjawiska własnym sumptem;

Wiktionary

Artzin (ang. art magazine – magazyn sztuki) – rodzaj pisma alternatywnego o tematyce literackiej lub artystyczno-literackiej.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Artystka wydawała artzin w trzecim obiegu w latach osiemdziesiątych XX wieku.

Wiktionary


artzinowy

artzin [czytaj: artz-inowy]


SJP.pl


aruba

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. polit. terytorium zależne Holandii w Ameryce Środkowej;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Aruba jest wyspą na Morzu Karaibskim, leżącą na północ od wybrzeża Wenezueli.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: aˈruba, AS: aruba

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Arubańczyk mos., Arubanka ż.

 przym. arubański, arubski

Wiktionary


arubańczyk

mieszkaniec Aruby


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Aruby

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Aruba ż.

:: fż. Arubanka ż.

 przym. arubański, arubski

Wiktionary


arubanka

mieszkanka Aruby


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Aruby

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Aruba ż.

:: fm. Arubańczyk mos.

 przym. arubański, arubski

Wiktionary


arubański

Aruba; arubijski


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Arubą, dotyczący Aruby

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Aruba ż., Arubańczyk mos., Arubanka ż.

 przym. antyarubański, arubski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rzad. arubski

Wiktionary


arubijski

Aruba; arubański


SJP.pl


arubski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) rzad. związany z Arubą, dotyczący Aruby

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Aruba ż., Arubańczyk m., Arubanka ż.

 przym. arubański, antyarubański

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) arubański

Wiktionary


arui

ssak z krętorogich, owca grzywiasta


SJP.pl

Arui (Ammotragus) – rodzaj ssaków z podrodziny antylop (Antilopinae) w obrębie rodziny wołowatych (Bovidae).

Wikipedia


arulański

przymiotnik relacyjny

 (1.1) hist. związany z Arulą (współcz. przełęcz Arlberg)

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Kolej arulańska, jest to rzeczywiście coś wspaniałego. Prowadzi przez wysokie góry, to przez przepaście, urwiska, a jak już góra nie do przebycia, to tunelem sunie i 4 mile, jak np. tunelem św. Antoniego.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Arula ż., Przedarulania ż.

 przym. przedarulański

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) współcz. arlberski

Wiktionary


arumunka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) etn. członkini grupy etnicznej zamieszkującej południowe Bałkany, wyróżniającej się własnym językiem arumuńskim;

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arumuński mrz., Aromunka ż.

:: fm. Aromun mos., Arumun mos.

 przym. arumuński

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Aromunka

Wiktionary


arumuński

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Arumunów

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) jęz. język z wschodnioromańskiej podgrupy języków romańskich;

Wiktionary

Język arumuński lub macedo-rumuński – język z grupy grupy romańskiej, należący do języków wschodnioromańskich.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. Arumun mos., Arumunka ż.

Wiktionary


arumuńskojęzyczny

przymiotnik

 (1.1) taki, który posługuje się językiem arumuńskim

 (1.2) taki, którego mieszkańcy posługują się językiem arumuńskim

 (1.3) spisany, stworzony w języku arumuńskim

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌarũˈmũj̃skɔjɛ̃w̃ˈzɨt͡ʃnɨ, AS: arũmũĩ ̯skoi ̯ẽũ̯zyčny

Wiktionary


aruwimi

rzeka w Demokratycznej Republice Konga


SJP.pl

Aruwimi (w górnym biegu Ituri) – rzeka w Demokratycznej Republice Konga, prawy dopływ Konga.

  • długość: 1300 km
  • powierzchnia dorzecza: 116 tys. km²

Aruwimi wypływa w Górach Błękitnych. Na rzece znajdują się liczne progi. Jest żeglowna w dolnym biegu.

Wikipedia


arwad

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. syryjskie miasto na wyspie nad Morzem Śródziemnym, w czasach starożytnych jedno z macierzystych osiedli i portów fenickich;

Wiktionary

Arwad (arab. ‏أرواد‎, stgr. Ἄραδος) – miasto na wyspie nad Morzem Śródziemnym w Syrii, około 3 km od Tartusu. Współcześnie małe rybackie miasteczko (w spisie z 2004 roku liczyło 4403 mieszkańców), lecz początki jego istnienia sięgają starożytności. Było ono jednym z macierzystych osiedli i portów fenickich. Wspominają je listy z Tell el-Amarna. Wyspa była znana także jako Ruad.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. arwadyta m.

Wiktionary


arwena

postać z "Władcy pierścieni"


SJP.pl

Arwena (ur. w 241 roku Trzeciej Ery, zm. w 121 roku Czwartej Ery; zwana także Arwen Undómiel) – postać ze stworzonej przez J.R.R. Tolkiena mitologii Śródziemia.

Wikipedia


arwernowie

starożytne, prawdopodobnie najstarsze plemię celtyckie, zamieszkujące zachodnią Galię


SJP.pl

Arwernowie – historyczne plemię galijskie, zamieszkujące tereny nad górnym Ligerem (obecnie rzeka Loara) i skupione wokół grodu-twierdzy Gergowia w Masywie Centralnym środkowej Francji (obecnie 6 km od miasta Clermont-Ferrand).

W latach 50. p.n.e. prowadzili wojnę z legionami rzymskimi Juliusza Cezara wraz z licznymi innymi plemionami, zjednoczonymi pod wodzą ich króla Wercyngetoryksa: Allobrogów, Atrebatów, Bellowaków, Biturgów, Belgów, Eburonów, Eduów, Karnutów, Owernów, Paryzjów, Remów, Sekwanów, Senonów i innych. Ostatecznie zostali podbici przez Juliusza Cezara.

Wikipedia


arya

rzeczownik

 (1.1) elfka, księżniczka Ellesméry, postać literacka z cyklu Dziedzictwo;

Wiktionary

Jest to lista postaci cyklu Dziedzictwo, seria fantasy napisana przez Christophera Paoliniego.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

źródła.

== Arya (interlingua.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, nazwa własna

 (1.1) Arya

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

źródła.

== Arya (interlingua.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, nazwa własna

 (1.1) Arya

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


aryjczycy

1. ludy posługujące się językami aryjskimi (indoirańskimi);
2. w ideologii hitlerowskiej: rasowo czyści Europejczycy


SJP.pl

  • Aryjczycy – starożytny lud indoirański
  • Aryjczycy – pojęcie z ideologii nazistowskiej

Wikipedia


aryjczyk

członek ludu mówiącego językiem aryjskim (indoirańskim)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) etn. osoba należąca do grupy etnicznej, której członkowie posługują się jednym z języków indoeuropejskich lub której członkowie byli azjatyckimi przodkami dzisiejszych społeczności posługujących się jednym z języków indoeuropejskich

 (1.2) hist. w hitleryzmie: przedstawiciel najwyższej rasy, bez żydowskich przodków

Wiktionary

Aryjczyk (niem. Arier) („rasa panów”) – termin przejęty i używany przez nazistów niemieckich w ich koncepcji ras związanej z ludami mówiącymi językami indoirańskimi z rozszerzeniem na ludy posługujące się innymi językami indoeuropejskimi. Historia terminu jest jednak znacznie starsza, istniał on długo przed nazizmem, natomiast od 1845 rasa aryjska została zdefiniowana jako pozytywna antyteza narodu żydowskiego; treść terminu naginano stosownie do potrzeb polityki rasistowskiej w okresie III Rzeszy.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: aˈrɨjt͡ʃɨk, AS: aryi ̯čyk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. aryjskość ż., Aria mos., aryzowanie n., zaryzowanie n., aryzacja ż.

:: fż. Aryjka ż.

 czas. aryzować ndk., zaryzować dk.

 przym. aryjski

Wiktionary


aryjka

arieta o lekkiej, błahej treści; arietka


SJP.pl


aryjski

1. dotyczący starożytnych Aryjczyków; indoirański;
2. w terminologii hitlerowskiej: dotyczący rzekomo wyższej rasy ludów germańskich;
3. przestarzałe: indoeuropejski


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) etn. należący do Ariów

 (1.2) hist. polit. w hitleryzmie: nieposiadający żydowskich przodków

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Marcus był neonazistą. Wymarzony egzemplarz aryjskiej rasy, wyglądał na typowego wikinga. Wielki, tępy i płowy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: aˈrɨjsʲci, AS: aryi ̯sʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. aryzacja ż., Aria m., Aryjczyk m., Aryjka ż., aryjskość ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) indoeuropejski

Wiktionary


aryjskość

aryjski


SJP.pl

Patrz:

aryjski

aryk

turkiestański kanał nawadniający


SJP.pl


aryl

pochodna węglowodorów aromatycznych, np. fenyl, benzyl, naftyl; rodnik organiczny; rodnik aromatyczny


SJP.pl

Grupa arylowa, potocznie aryl (symbol: Ar) – grupa funkcyjna wywodząca się ze związku aromatycznego (arenu lub heteroarenu), po odjęciu z pierścienia aromatycznego jednego atomu wodoru.

Wikipedia


aryle

pochodna węglowodorów aromatycznych, np. fenyl, benzyl, naftyl; rodnik organiczny; rodnik aromatyczny


SJP.pl


arylować

wprowadzić lub wprowadzać aryl do cząsteczki związku organicznego


SJP.pl


arylowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) chem. wprowadzanie grupy arylowej do cząsteczki związku organicznego w wyniku reakcji podstawiania lub przyłączania

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. aryl m.

 czas. arylować

 przym. arylowy

Wiktionary


arylowy

związany z arylem


SJP.pl


arylus

tkanka okrywająca nasiona niektórych roślin; osnówka


SJP.pl


aryman

w mazdaizmie: uosobienie zła, ciemności i kłamstwa; Ahriman


SJP.pl

Aryman – Drudż, Aryman lub Ahriman (od staroperskiego, awestyjskiego Angra Mainju – Zły Duch, średnioperskie: Ahriman), także aw. Drudż – kłamca, sanskr. druh druhjati „czernić” – jedno z podstawowych pojęć dualizmu zaratusztriańskiego, obecne już w mazdaizmie. Byt odwieczny i niestworzony, przeciwnik Ahura Mazdy i jego stworzenia w kosmicznej walce.

Wikipedia


arymanowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Arymana lub z nim związany


SJP.pl


arymatea

miasto biblijne; Rama


SJP.pl

Rama (hebr. רָמָה), Ramataim-Cofim, Arymatea – miasto biblijne, należące według Księgi Jozuego (Joz 18,25) do pokolenia Beniamina.

Dokładna lokalizacja Ramy jest niepewna. Położona była na Wyżynie Judejskiej nieopodal Lod. Zgodnie z przekazem 1 Księgi Samuela (1Sm 22,6) w sąsiedztwie Ramy znajdowały się Geba i Gibeon, zaś Księga Nehemiasza (Ne 11,33) dodatkowo precyzuje położenie miasta na tereny pomiędzy Chacor i Gittaim. Euzebiusz z Cezarei w Onomasticonie wzmiankuje o tym, że Rama blisko sąsiadowała z Lod, gdzie mieszkał Józef z Arymatei. Później położenie Ramy wskazywano na Rentis, zlokalizowanym około 13 km na północny wschód od Liddy (Lod).

Wikipedia


arymaż

rozmieszczenie towaru na statku


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) mors. równomierne rozłożenie ciężaru na jednostce pływającej

Wiktionary


arynda

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. gospoda dzierżawna

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. aryndator m.

Wiktionary


aryndator

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. dzierżawca

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arynda m.

Wiktionary


arystarch

imię męskie


SJP.pl

  • Arystarch (imię)
  • Arystarch z Samos
  • Arystarch z Samotraki
  • Arystarch (postać biblijna)
  • Arystarch (ur. 1965) – rosyjski biskup prawosławny
  • Arystarch (1867-1937 lub 1938) – rosyjski biskup prawosławny, arcybiskup Żywej Cerkwi
  • Arystarch (ur. 1948) – grecki duchowny prawosławny w jurysdykcji Patriarchatu Jerozolimy
  • Arystarch (ur. 1959) – rosyjski biskup prawosławny
  • Arystarch (1941-2012) – białoruski biskup prawosławny

Wikipedia


arystea

zimozielona bylina z rodziny kosaćcowatych


SJP.pl

Arystea (gr. Aristea) – imię żeńskie pochodzenia greckiego. Oznacza: „szlachetna, arystokratka”.

Męska wersja imienia: Arysteusz.

Wikipedia


arystofanes

1. Arystofanes z Aten (ok. 446-385 p.n.e.) - grecki komediopisarz;
2. Arystofanes z Bizancjum (ok. 257-180 p.n.e.) - grecki filolog


SJP.pl

Arystofanes z Aten (gr. Ἀριστοφάνης, Aristophanes) (ok. 446–385 p.n.e.) – grecki komediopisarz, jeden z twórców komedii staroattyckiej, syn średnio zamożnego chłopa o imieniu Filippos. Jego działalność przypadła na schyłkowy okres demokracji ateńskiej, gdy następowały zmiany w życiu politycznym, społecznym i kulturalnym, a także w sposobie myślenia i metodach kształcenia młodzieży (zob. Sokrates). Zapewne nie do końca porzucił wieś i choć nie mieszkał w Atenach, to bywał w nich często. Nie piastował w mieście urzędów i patrzył na demokrację ateńską z boku, zachowując większy obiektywizm.

Wikipedia


arystofanesowski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) liter. związany z dziełami Arystofanesa; taki jak u Arystofanesa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Arystofanes mos.

Wiktionary


arystofanesowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Arystofanesa lub z nim związany


SJP.pl


arystokles

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;

Wiktionary

Arystokles – imię męskie pochodzenia greckiego od Αριστοκλης: αριστος (aristos) – „najlepszy” i κλεος (kleos) – „sława, chwała”. Oznaczało „najlepszą sławę”. Było to prawdziwe imię filozofa Platona. Wśród świętych – św. Arystokles, męczennik (II wiek).

Arystokles imieniny obchodzi 23 czerwca.

Znane osoby noszące imię Arystokles:

  • Platon
  • Atenagoras I, patriarcha Konstantynopola, właśc. Aristokles Spyrou

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌarɨˈstɔklɛs, AS: arystokles

Wiktionary


arystokracik

zdrobnienie od: arystokrata


SJP.pl


arystokracja

1. najwyżej usytuowana warstwa społeczna w państwach niewolniczych i feudalnych, zawdzięczająca swą pozycję długiej i chlubnej tradycji rodowej, tytułom, stanowiskom i majątkom;
2. przenośnie o elicie danego społeczeństwa;
3. ustrój polityczny starożytnej Grecji, w którym rządy sprawowali przedstawiciele najbogatszych rodów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) najwyższy stan społeczny, do którego przynależy się (najczęściej) ze względu na urodzenie;

 (1.2) przen. elitarna grupa ludzi, wyróżniająca się w społeczeństwie

 (1.3) ustrój wyróżniony przez Arystotelesa, charakteryzujący się rządami niewielkiej elity, (wedle założeń) ludzi najlepszych pod względem moralnym;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Przebywająca na emigracji arystokracja urządzała bale i imprezy pomyślane jako narodowa manifestacja.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌarɨstɔˈkrat͡sʲja, AS: arystokracʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arystokratyzm m., arystokratyczność ż., arystokrata mos., arystokratka ż.

 przym. arystokratyczny

 przysł. arystokratycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) magnateria, możnowładztwo; przest. jaśniepaństwo

Wiktionary


arystokracki

dawniej: arystokratyczny


SJP.pl


arystokrata

osoba należąca do arystokracji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba należąca do arystokracji

 (1.2) książk. przen. osoba będąca członkiem elity jakiegoś środowiska

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W Krakowie bowiem arcybiskupi bywali zwykle wybierani spośród arystokratów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌarɨstɔˈkrata, AS: arystokrata

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arystokracja ż.

:: fż. arystokratka ż.

 przym. arystokratyczny

 przysł. arystokratycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) jaśniepan, magnat, możnowładca, wielmoża

Wiktionary


arystokratka

arystokrata


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta należąca do arystokracji

Wiktionary

Patrz:

arystokrata

Wymowa:

IPA: ˌarɨstɔˈkratka, AS: arystokratka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arystokracja ż.

:: fm. arystokrata m.

 przym. arystokratyczny

 przysł. arystokratycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dama, magnatka

Wiktionary


arystokratycznie

przysłówek sposobu

 (1.1) w sposób arystokratyczny

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Sam Sokrates też nie krył swoich sympatii do arystokratycznie rządzonych: Sparty, Teb, Megary, Krety.

 (1.1) Jeden z gości hotelowych miał arystokratycznie brzmiące nazwisko.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arystokrata mos., arystokratka ż., arystokracja ż., arystokratyczność ż.

 przym. arystokratyczny

Wiktionary


arystokratyczniejszy

rzadki stopień wyższy od przymiotnika: arystokratyczny; bardziej arystokratyczny


SJP.pl


arystokratyczność

arystokratyczny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest arystokratyczne; cecha tych, którzy są arystokratyczni

Wiktionary

Patrz:

arystokratyczny

Powiązane:

 rzecz. arystokracja ż., arystokratyzm m., arystokrata m., arystokratka ż.

 przym. arystokratyczny

 przysł. arystokratycznie

Wiktionary


arystokratyczny

związany z arystokracją lub arystokratami, właściwy arystokratom (np. arystokratyczne przywileje, arystokratyczne zachowanie)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z arystokracją

 (1.2) charakterystyczny dla arystokratów, posiadający cechy przypisywane arystokratom lub arystokracji

 (1.3) polit. związany z arystokracją jako formą sprawowania rządów

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dynastia Haszymidów to arystokratyczny ród arabski z plemięemienia Kurajszytów, obejmujący potomków dziadka Mahometa.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌarɨstɔkraˈtɨt͡ʃnɨ, AS: arystokratyčny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arystokracja ż., arystokratyzm m., arystokratyczność ż., arystokrata m., arystokratka ż.

 przysł. arystokratycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) możnowładczy

Wiktionary


arystokratyzm

1. pochodzenie arystokratyczne, należenie do arystokracji; wyższość, wyniosłość;
2. przenośnie: elitarność


SJP.pl


aryston

rodzaj domowej katarynki


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) muz. daw. domowa katarynka odtwarzająca muzykę z perforowanych płyt

Wiktionary

Wymowa:

IPA: aˈrɨstɔ̃n, AS: arystõn

Wiktionary


arystoteles

(384-322 p.n.e.) filozof grecki


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) hist. filozof grecki,

 (1.2) imię|polski|m.

Wiktionary

Arystoteles (starogr. Ἀριστοτέλης, Aristotelēs, ur. 384 p.n.e. w Stagirze, zm. 322 p.n.e. w Chalkis) – filozof, jeden z trzech – obok Sokratesa i Platona – najsławniejszych filozofów starożytnej Grecji. Nazywany też Stagirytą (od miejsca urodzenia) lub po prostu Filozofem (w tekstach średniowiecznych i nowożytnych).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Arystoteles był greckim filozofem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌarɨstɔˈtɛlɛs, AS: arystoteles

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arystotelizm mrz., arystotelik mos., neoarystotelizm m.

 przym. arystotelesowski, arystotelesowy, arystoteliczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Stagiryta

Wiktionary


arystotelesowski

taki jak u Arystotelesa, charakterystyczny dla Arystotelesa; arystotelesowy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) filoz. odnoszący się do Arystotelesa lub jego nauk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Arystoteles mos.

 przym. arystotelesowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) arystotelesowy

Wiktionary


arystotelesowy

taki jak u Arystotelesa, charakterystyczny dla Arystotelesa; arystotelesowski


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) filoz. odnoszący się do Arystotelesa lub jego nauk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Arystoteles mos., arystotelesowskość ż., arystoteliczka ż., arystotelik mos., arystotelizm mrz.

 przym. Arystotelesowski, arystotelesowski, Arystotelesowy, arystoteliczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Arystotelesowski, arystotelesowski, Arystotelesowy; daw. arystoteliczny

Wiktionary


arystoteliczka

zwolenniczka arystotelizmu (poglądów filozoficznych zapoczątkowanych przez Arystotelesa i rozwijanych przez jego uczniów)


SJP.pl


arystotelik

zwolennik arystotelizmu (poglądów filozoficznych zapoczątkowanych przez Arystotelesa i rozwijanych przez jego uczniów); perypatetyk


SJP.pl


arystotelizm

ogół poglądów filozoficznych zapoczątkowanych przez Arystotelesa i rozwijanych przez jego uczniów, zwolenników (perypatetyków); perypatetyzm


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) filoz. doktryna filozoficzna Arystotelesa

Wiktionary

Arystotelizm – grupa doktryn filozoficznych związanych z twórczością Arystotelesa. Oprócz jego własnych poglądów termin ten może oznaczać:

  • filozofię jego kontynuatorów, zwanych perypatetykami, traktujących jego teksty jako punkt wyjścia czy teksty autorytatywne; tak definiowany arystotelizm to pewna szkoła oraz nurt;
  • filozofie nawiązujące do Arystotelesa, rozwijające twórczo jego myśl.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W ich poglądach widoczne były wpływy arystotelizmu.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Arystoteles m.

 przym. arystotelesowy

Wiktionary


arystydes

1. Arystydes Sprawiedliwy - polityk ateński;
2. Arystydes z Aten - apologeta chrześcijański;
3. uczeń Sokratesa;
4. Arystydes z Teb - malarz grecki


SJP.pl

Imię Arystydes (gr. Aristejdes) nosiło wielu sławnych Greków:

  • Arystydes Sprawiedliwy – polityk ateński
  • Arystydes z Aten – apologeta chrześcijański
  • Arystydes – uczeń Sokratesa
  • Arystydes z Teb – malarz grecki
  • Arystydes z Miletu – autor Opowieści milezyjskich
  • Publius Aelius Aristides – retor grecki
  • Arystydes Kwintylian – teoretyk muzyki
  • Aristide Briand – francuski polityk
  • Aristide Gromer – francuski szachista, wielokrotny mistrz Francji

Wikipedia


arystydesowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Arystydesa lub z nim związany


SJP.pl


arystyp

Arystyp z Cyreny (ok. 435-356 p.n.e.) - filozof grecki


SJP.pl

Arystyp z Cyreny (ok. 435-356 p.n.e.) – filozof grecki, założyciel szkoły cyrenaików.

Był uczniem Sokratesa, a wcześniej zapoznał się także z poglądami Protagorasa. Spośród uczniów Sokratesa zachował największą niezależność względem jego nauk. W swoich rozważaniach zbliżał się do sofistów. Upodabniał go do nich także wędrowny tryb życia i zwyczaj pobierania opłaty za naukę. W przeciwieństwie do Antystenesa i cyników cenił życie wygodne i światowe.

Wikipedia


arystypowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Arystypa lub z nim związany


SJP.pl


arytmetyczka

kobieta zajmująca się arytmetyką


SJP.pl


arytmetycznie

przysłówek sposobu

 (1.1) według działań arytmetycznych (zgodnie z nimi, za ich pomocą)

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Unia, owszem, jest nieporównanie słabsza arytmetycznie od AWS, ale logika większościowa, którą rządzą się nasze instytucje polityczne, daje jej w tej kadencji pozycję języczka u wagi.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌarɨtmɛˈtɨt͡ʃʲɲɛ, AS: arytmetyčʹńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arytmetyka ż., arytmetyk m.

 przym. arytmetyczny

Wiktionary


arytmetyczny

przymiotnik od: arytmetyka (dział matematyki)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mat. dotyczący arytmetyki, związany z arytmetyką

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Cztery działania arytmetyczne to: dodawanie, odejmowanie, mnożenie, dzielenie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌarɨtmɛˈtɨt͡ʃnɨ, AS: arytmetyčny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arytmetyka ż., arytmetyk m., arytmetyczka ż., arytmetyzacja ż.

 przysł. arytmetycznie

Wiktionary


arytmetyk

matematyk zajmujący się liczbami, ich relacjami i działaniami na nich


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) człowiek zajmujący się arytmetyką

 (1.2) przen. człowiek oszczędny, skrupulatny, wyrachowany

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Witold jest wybitnym arytmetykiem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌarɨtˈmɛtɨk, AS: arytmetyk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arytmetyka ż., arytmetyzacja ż.

 przysł. arytmetycznie

 przym. arytmetyczny

Wiktionary


arytmetyka

1. dział matematyki zajmujący się liczbami, ich relacjami i działaniami na nich;
2. arytmetyka elementarna - część matematyki, zajmująca się liczbami wyrażonymi w cyfrach oraz regułami działań wykonywanych na liczbach


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mat. gałąź matematyki, zajmująca się własnościami liczb i związkami między liczbami;

 (1.2) przest. nauka dobrego rachowania

 (1.3) przest. nauka o liczbach i działaniach na nich

forma rzeczownika.

 (2.1) D. i B. lp. od: arytmetyk

Wiktionary

Arytmetyka (łac. arithmetica, gr. ἀριθμητική arithmētikē, z ἀριθμός – liczba) – dział matematyki zajmujący się liczbami; jeden z podstawowych i najstarszych. Obejmuje co najmniej dwa obszary wiedzy:

  • arytmetyka elementarna opisuje podstawowe działania na liczbach, zwłaszcza tych rzeczywistych, choć mówi się także o arytmetyce liczb kardynalnych czy porządkowych; działania uznawane za arytmetyczne to dodawanie, odejmowanie, mnożenie i dzielenie, a czasem też potęgowanie, pierwiastkowanie i logarytmy;
  • arytmetyka teoretyczna to inaczej teoria liczb; bada ich własności i w mniejszym stopniu dotyczy obliczeń, choć zajmuje się też niektórymi algorytmami jak sprawdzanie pierwszości czy faktoryzacja.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Matematyka jest królową wszystkich nauk, a arytmetyka jest królową całej matematyki. (Carl Gauss)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌarɨtˈmɛtɨka, AS: arytmetyka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arytmetyk m., arytmetyzacja ż.

 przym. arytmetyczny

 przysł. arytmetycznie

Wiktionary


arytmetyzacja

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) sprowadzenie problemu do formy nadającej się do zbadania metodami arytmetycznymi

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ten problem trzeba poddać arytmetyzacji.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌarɨtmɛtɨˈzat͡sʲja, AS: arytmetyzacʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arytmetyka ż., arytmetyk m.

 przym. arytmetyczny

Wiktionary


arytmetyzować

przedstawiać w postaci arytmetycznej


SJP.pl


arytmia

1. w medycynie: nierówny rytm pracy serca, niemiarowość tętna;
2. nierówny rytm pracy czegoś, zwłaszcza urządzenia lub organu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. nieprawidłowy rytm pracy serca

 (1.2) brak lub zakłócony rytm (czegokolwiek)

Wiktionary

Zaburzenie rytmu serca, arytmia, dysrytmia, niemiarowość serca – stan, w którym skurcze mięśnia sercowego są nieregularne, a ich częstotliwość wychodzi poza bezpieczny zakres 60–100 uderzeń na minutę. Zaburzenia rytmu serca są spowodowane nieprawidłowym wytwarzaniem bodźców albo nieprawidłowym ich przewodzeniem. Czasami obydwa te zaburzenia występują jednocześnie. Stan taki często stanowić może zagrożenie dla życia, chociaż nie jest to regułą.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ciotka Klotylda zawsze przy wspólnym wieczerzowaniu uskarżała się na jakieś arytmie, choć podobno lekarze nic takiego u niej nie stwierdzili.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: aˈrɨtmʲja, AS: arytmʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arytmiczność ż.

 przym. arytmiczny

 przysł. arytmicznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zaburzenie rytmu, niemiarowość, dysrytmia

 (1.2) nierytmiczność

Wiktionary


arytmiczność

arytmiczny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co arytmiczne

Wiktionary

Patrz:

arytmiczny

Powiązane:

 rzecz. arytmia ż.

 przym. arytmiczny

 przysł. arytmicznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) nierytmiczność

Wiktionary


arytmiczny

1. w medycynie: związany z arytmią, wynikający z arytmii (np. arytmiczne dolegliwości, arytmiczne skurcze);
2. tyle co: nierytmiczny, nierównomierny (np. arytmiczne ruchy taneczne, arytmiczna praca urządzenia)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) nie mający rytmu, nieregularny

 (1.2) med. związany z arytmią serca

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. rytm mrz., arytmia ż., arytmiczność ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) nierytmiczny, nieregularny

Wiktionary


arytmogenny

w medycynie: powodujący arytmię serca


SJP.pl


arytmograf

urządzenie do wykonywania działań arytmetycznych; arytmometr


SJP.pl


arytmogryf

rodzaj łamigłówki cyfrowej


SJP.pl


arytmomania

jeden z objawów występujący w nerwicy natręctw, nieprzezwyciężona potrzeba liczenia i wykonywania działań arytmetycznych (liczenie schodów, oddechów) oraz często przypisywanie liczbom własności magicznych


SJP.pl

Wikipedia


arytmometr

urządzenie do wykonywania działań arytmetycznych


SJP.pl

Wikipedia


arytomancja

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ezot. wróżenie z liczb na podstawie wiedzy numerologicznej

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Do dywinacji wykorzystywano także liczby (arytomancja) i litery (gematria, onomancja). Starożytni Grecy porównywali liczbę i wartość liter w imionach zawodników i na tej podstawie typowali zwycięzcę.

Wiktionary


arywista

osoba dążąca do władzy, pieniędzy, stanowisk za wszelką cenę; karierowicz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) książk. człowiek bez skrupułów dążący do zdobycia pozycji, pieniędzy czy władzy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W tym przedsiębiorstwie zawsze znajdowali przechowalnię różni arywiści z bożej łaski. (z Internetu)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌarɨˈvʲista, AS: aryvʹista

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arywizm m.

:: fż. arywistka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) karierowicz

Wiktionary


arywistka

arywista


SJP.pl

Patrz:

arywista

arywizm

dążenie do pieniędzy, stanowisk, władzy itp. za wszelką cenę; karierowiczostwo


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) dążenie do celu "po trupach", bez brania pod uwagę kwestii etycznych

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. arywista mos., arywistka ż.

 przym. arywistyczny

 przysł. arywistycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) karierowiczostwo

Wiktionary


aryzacja

proces wywłaszczenia mienia żydowskiego podjęty przez nazistów


SJP.pl


arzamas

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. miasto w europejskiej części Rosji w obwodzie niżnonowogrodzkim;

Wiktionary

Arzamas (ros. Арзамас) – miasto w europejskiej części Rosji w obwodzie niżnonowogrodzkim, położone na wysokim prawym brzegu Tioszy, dopływie Oki. 410 km na wschód od Moskwy i 112 km na południe od Niżnego Nowogrodu. Centrum administracyjne rejonu arzamaskiego.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. arzamaski

Wiktionary


arzamaski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Arzamasem, dotyczący Arzamasu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Polacy nie mogli przedostać się do przyczółka, mimo kontrataków Małachowskiego, który pośpieszył im z pomocą oraz jednoczesnego uderzenia pułku Sierawskiego na wołyńców i dragonów arzamaskich.

 (1.1) Najsilniej przy tym zareagowały gęsi chińskie (wiek dojrzewania średnio 150 dni), najpóźniej zaś dojrzewające gęsi arzamaskie skróciły okres dojrzewania z 331 do średnio 212 dni.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Arzamas mrz.

Wiktionary


arłamów

wieś w województwie podkarpackim, dawny ośrodek rządowy (zlikwidowany w 1989 roku)


SJP.pl

Arłamów – osada w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie bieszczadzkim, w gminie Ustrzyki Dolne.

W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie krośnieńskim.

Wikipedia


as

1. najwyższa karta w większości gier karcianych
2. ktoś perfekcyjny w tym co robi; tuz, mistrz, znakomitość;
3. drobna moneta miedziana w starożytnym Rzymie
4. jednostka ciężaru w starożytnym Rzymie;
5. potocznie: aseksualista; aseks


SJP.pl

rzeczownik, nazwa własna

 (1.1) liter. pies Ali z Elementarza M. Falskiego

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) hist. członek plemięemienia Asów (Alanów)

 (2.2) mit. przedstawiciel głównej dynastii bogów nordyckich

Wiktionary

  • As – symbol chemiczny arsenu
  • as – karta do gry
  • as – moneta w cesarstwie rzymskim
  • as – dźwięk
  • as – symbol attosekundy
  • as – w astronomii, symbol pozaukładowej sekundy łuku (z ang. arcsecond)
  • As – polski samochód osobowy produkowany w latach 20. XX w.
  • As – polski miniserial nakręcony w 2002 roku
  • "As" – polski tygodnik ukazujący się do 1939
  • as – polecenie systemu Linux, wchodzące w skład zestawu programów binutils
  • AS – system autonomiczny (ang. autonomous system)
  • as myśliwski – honorowy tytuł w lotnictwie wojskowym
  • As – dynastia bogów nordyckich
  • As – superbohater, postać w filmie Hydrozagadka
  • As – projekt samolotu szkolno-treningowego
  • as serwisowy – rodzaj zagrywki w tenisie lub siatkówce
  • As – polskie czasopismo o tenisie ziemnym
  • As – polski zespół muzyczny disco polo
  • As – utwór muzyczny Steviego Wondera
  • As – wyżeł z powieści Adolfa Dygasińskiego As
  • As – skrót od nazwy amerykańskiego bloku nocnego dla dorosłych Adult Swim
miejsca
  • As – miejscowość i gmina w Belgii
  • Aš – miasto w Czechach
  • Ås – miasto w Norwegii
  • Ås – miejscowość w Szwecji

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ala ma kota. As to Ali pies.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: as, AS: as

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. as

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. as

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* duński: (2.2) as w.

źródła.

== As (język luksemburski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) padlina, ścierwo

odmiana.

 (1.1) blm.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


as-dur

w muzyce: gama lub tonacja muzyczna oparta na skali durowej, rozpoczynająca się od dźwięku as


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) muz. gama lub tonacja durowa zaczynająca się od dźwięku as (w zapisie nutowym z czterema bemolami)

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) muz. akord durowy oparty na tonice tonacji As-dur (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. as

Wiktionary


as-moll

w muzyce: gama lub tonacja muzyczna oparta na skali molowej, rozpoczynająca się od dźwięku as


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) muz. gama lub tonacja molowa zaczynająca się od dźwięku as (w zapisie nutowym z siedmioma bemolami)

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) muz. akord molowy oparty na tonice tonacji as-moll (1.1)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈas‿mɔl, AS: as‿mol

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. as

Wiktionary


asa

1. najwyższa karta w większości gier karcianych
2. ktoś perfekcyjny w tym co robi; tuz, mistrz, znakomitość;
3. drobna moneta miedziana w starożytnym Rzymie
4. jednostka ciężaru w starożytnym Rzymie;
5. potocznie: aseksualista; aseks


SJP.pl

  • Asa – imię męskie
  • Asa – król Judy
  • Asa – rzeka w Kazachstanie
  • ASA – absorpcyjna spektrometria atomowa
  • ASA – kwas acetylosalicylowy
  • Skala ASA – skala stosowana w anestezjologii

Wikipedia


asaf

Asaf (אסף) – postać biblijna ze Starego Testamentu. Lewita, który prowadził śpiew za panowania króla Dawida.

Wikipedia


asafetyda

gumożywica otrzymywana z korzeni i kłączy zapalniczki lekarskiej, stosowana dawniej w nalewkach jako środek uspokajający


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kulin. indyjska substancja przyprawowa i lecznicza, gumożywica wydzielana z kłączy zapaliczki cuchnącej, Ferula assa-foetida L., zamiennik cebuli i czosnku;

Wiktionary

Asafetyda (asafetida; hin. हींग , trl. hīng) – gumożywica otrzymywana z korzeni i kłączy zapaliczki cuchnącej (Ferula assa-foetida), występującej w północnych Indiach, Iranie i Afganistanie. W Polsce nazywana czarcim łajnem lub smrodzieńcem. W j. angielskim asafoetida lub stinking gum (dosłownie: „śmierdząca guma”).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) audio|Pl-Podano wołowinę po angielsku z sosem z cebuli, szalotek, asafetydy, czosnku i goździków.ogg. Podano wołowinę po angielsku z sosem z cebuli, szalotek, asafetydy, czosnku i goździków.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌasafɛˈtɨda, AS: asafetyda

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) czarcie łajno, smrodzieniec

Wiktionary


asahel

postać biblijna ze Starego Testamentu, siostrzeniec króla Dawida


SJP.pl

Asahel, Asael (zm. ~1010 p.n.e.) – postać biblijna ze Starego Testamentu.

Siostrzeniec króla Dawida. Asahel był jednym z najdzielniejszych żołnierzy Dawida i stał na czele jednego z jego hufców liczącego podobno 24 000 wojowników, gdzie po jego śmierci dowództwo przejął jego syn Zebadiasz. Poległ w Bitwie na Polu Boków z rąk Abnera przez ugodzenie odwrotną stroną dzidy.

Wikipedia


asam

stan w Indiach


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. stan w północno-wschodnich Indiach ze stolicą w Dispurze;

Wiktionary

Asam (hindi असम, trb.: Asam, trl.: Asam; ang. Assam) – stan w północno-wschodnich Indiach ze stolicą w Dispurze. Leży u stóp Himalajów i sąsiaduje ze stanami: Arunachal Pradesh, Nagaland, Manipur, Mizoram, Tripura i Meghalaya oraz z Bhutanem i Bangladeszem.

14. pod względem liczby ludności stan Indii, utrzymał swoją pozycję względem 2001 roku.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. Asamka ż.

Wiktionary


asambl

przestarzale: bal, zebranie, spotkanie towarzyskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) daw. zebranie towarzyskie, biesiada, bal, raut

Wiktionary


asamblaż

kompozycje powstałe ze złączenia w trójwymiarową całość różnych elementów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) szt. trójwymiarowy kolaż z gotowych przedmiotów;

Wiktionary

Asamblaż (fr. assemblage, tłum. gromadzenie/zbieranie/zbiór) – forma artystyczna, będąca odmianą kolażu, według której tworzy się trójwymiarowe kompozycje z przedmiotów gotowych.

Praca złożona z różnego rodzaju przedmiotów: codziennego użytku, bezużytecznych fragmentów, form naturalnych, wszelkich możliwych obiektów. Dzieło powstaje z przedmiotów, które nie są stworzone przez autora asamblażu, ale jedynie przez niego użyte, a czasem także specjalnie spreparowane, czy przystosowane (np. pomalowane, odłączone od całości, połączone z czymś innym, zniszczone). Asamblaż może mieć postać jednego obiektu powstałego z połączenia innych lub może stanowić rodzaj zbioru, kolekcji przedmiotów. Można to określić jako pewnego rodzaju przestrzenny collage otwarty na wszelkie materiały i pomysły ich zestawień i połączeń. Poszczególne fragmenty w asamblażu mogą być ze sobą sklejone, związane, umieszczone w rodzaju wspólnego pojemnika, luźno położone, powieszone obok siebie itd. Dzięki asamblażom z fragmentów tworzone są nowe znaczenia, powstają nowe związki między znaczeniami, które niosą ze sobą składowe części.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W Polsce pionierem asamblażu był Władysław Hasior.

 (1.1) Poobwieszała mi poczekalnię asamblażami jakiejś awangardowej artystki z Cieszyna.

Wiktionary


asamblowy

asambl


SJP.pl

Patrz:

asambl

asamczyk

nazwisko


SJP.pl


asami

język z grupy indyjskiej języków indoeuropejskich; język asamski


SJP.pl

Asami (jap. あさみ, アサミ) – żeńskie imię japońskie, może być używane także jako nazwisko.

Wikipedia


asamka

mieszkanka Asamu (stanu w Indiach)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) etn. przedstawicielka rdzennej ludności zamieszkującej Asam w Indiach

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Asam mrz.

:: fm. Asamczyk mos.

 przym. asamski

Wiktionary


asamski

1. Asam;
2. język asamski - jeden z języków urzędowych Indii; język assamski


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Asamem

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) jęz. język asamski;

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Asamka ż.

Wiktionary


asan

dawniej: tytuł grzecznościowy, skrót od wyrażenia "waszmość pan", zwykle jako zwrot kierowany wprost do rozmówcy, odpowiadający dzisiejszemu "pan", "wy" (zwykle z odcieniem lekceważenia); aćpan, acpan, aspan, waćpan, wacpan, waspan, acan


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) daw. zob. acan.

forma rzeczownika.

 (2.1) D. plural|asana.

Wiktionary

Asan (kor. 아산) – miasto w Korei Południowej, w prowincji Chungcheong Południowy. W 2024 liczyło 388 742 mieszkańców.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) — Cóż asan milczysz? Prawdę mówię, choć i gorzką.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈasãn, AS: asãn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. asanna ż., asaństwo mos.

:: fż. asani ż.

:: zdrobn. asanek m.

Wiktionary


asana

pozycja w jodze


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) postawa ciała w jodze;

forma rzeczownika.

 (2.1) D. i B. lp. od: asan

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Niewątpliwie na początku wskazane jest poznanie powiązanych ze sobą układów asan.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: aˈsãna, AS: asãna

Wiktionary


asańdźka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) daw. asani dobrodziejka (zwykle zwrot do rozmówczyni)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. acan mos., acanek mos., acani ż., acanka ż., acanna ż., acaństwo n., acpan mos., acpani mos., aćpan mos., aćpani ż., asanna ż., asaństwo n., aspan mos., aspani ż., aspanna ż., wacan ż., wacani ż., wacanna ż., waćpan mos., waćpani ż., waćpanna ż., waćpaństwo n., wasan mos., wasani ż., wasanna ż., wasaństwo n., waspan mos., waspani ż., waspanna ż., waspanowanie n., waszmość pan mos., waszmość pani ż., waszmość panna ż., waszmość państwo n., asińdźka ż., asynćka ż., aśćka ż., asani ż.

 czas. waspanować ndk.

 przym. waćpanowy, waćpański

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) asińdźka, asynćka, aśćka, acpani, acanna, wasani, waspanna, wacanna, aspani, aspanna, waćpani, waćpanna, waspani, waspanna, waszmość pani, waszmość panna

Wiktionary


asani

używany dawniej skrót od: waszmość pani; acani


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) daw. zob. waszmość pani.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ale cóż ta fraszka może mieć wspólnego z honorem domu, wybijże to sobie asani z głowy.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. asanna ż., asaństwo mos.

:: fm. asan m.

Wiktionary


asanna

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) daw. zob. waszmość panna.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) — E! coś mi asanna zbladłaś i kaszelek! co? czy się nudzisz? czyś chora?

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. asan m., asanek m., asani ż., asaństwo mos.

Wiktionary


asap

[czytaj: asap lub es sun es posibl] skrót od: as soon as possible - tak szybko, jak to możliwe; jak najszybciej, asap


SJP.pl


asas

dźwięk "a" obniżony o dwa półtony


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) muz. dźwięk a obniżony o cały ton;

Wiktionary

Asas – dźwięk, którego częstotliwość dla asas¹ wynosi około 391,9 Hz. Jest to obniżony za pomocą podwójnego bemola dźwięk a. Dźwięki enharmonicznie równoważne to: g i fisis.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈasas, AS: asas

Wiktionary


asasyn

członek radykalnego ugrupowania religijnego muzułmańskich ismailitów; nizaryta


SJP.pl

Nizaryci, arab. النزاريون, znani także jako asasyni – dominujący współcześnie odłam ismailitów, uznający linię imamów wywodzącą się od Nizara.

Wikipedia


asasyni

członek radykalnego ugrupowania religijnego muzułmańskich ismailitów; nizaryta


SJP.pl

Nizaryci, arab. النزاريون, znani także jako asasyni – dominujący współcześnie odłam ismailitów, uznający linię imamów wywodzącą się od Nizara.

Wikipedia


asasynka

asasyn; nizarytka


SJP.pl


asauł

stopień oficerski u Kozaków zaporoskich; asauła, asawuł(a), esauł


SJP.pl

Esauł, asauł (z tur. jasauł) – stopień oficerski w wojskach kozackich carskiej Rosji.

Od 1576 r. w wojskach kozackich z okresu carskiego była to ranga (stopień) i zarazem stanowisko (esauł generalny, marszowy, staniczny, sotenny, pułkowy, artyleryjski itp.). W latach 1798-1800 zrównano go w kawalerii z rangą rotmistrza.

Wikipedia


asauła

stopień oficerski u Kozaków zaporoskich; asauł, asawuł(a), esauł


SJP.pl

Esauł, asauł (z tur. jasauł) – stopień oficerski w wojskach kozackich carskiej Rosji.

Od 1576 r. w wojskach kozackich z okresu carskiego była to ranga (stopień) i zarazem stanowisko (esauł generalny, marszowy, staniczny, sotenny, pułkowy, artyleryjski itp.). W latach 1798-1800 zrównano go w kawalerii z rangą rotmistrza.

Wikipedia


asawuł

stopień oficerski u Kozaków zaporoskich; asawuła, asauł(a), esauł


SJP.pl

Esauł, asauł (z tur. jasauł) – stopień oficerski w wojskach kozackich carskiej Rosji.

Od 1576 r. w wojskach kozackich z okresu carskiego była to ranga (stopień) i zarazem stanowisko (esauł generalny, marszowy, staniczny, sotenny, pułkowy, artyleryjski itp.). W latach 1798-1800 zrównano go w kawalerii z rangą rotmistrza.

Wikipedia


asawuła

stopień oficerski u Kozaków zaporoskich; asawuł, asauł(a), esauł


SJP.pl


asb

symbol apostilbu, jednostki fizycznej


SJP.pl


asbiest

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. miasto w Rosji, w obwodzie swierdłowskim, położone na Uralu;

Wiktionary

Asbiest (ros. Асбест), w latach 1889–1928 Kudielka (ros. Куделька) – miasto w Rosji (obwód swierdłowski), położone na Uralu, nad rzeką Wielki Reft.

Osada została założona w 1889 roku. Prawa miejskie otrzymała w 1933 roku. W 2002 roku decyzją Dumy Miasta Asbiest otrzymał swój herb.

Wikipedia


asbolan

minerał, mieszanina tlenków i wodorotlenków manganu


SJP.pl


asc

Congregatio Sororum Adoratricium Sanguinis Christi - zakon adoratorek


SJP.pl


ascalon

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) mit. legendarna włócznia świętego Jerzego, którą zabił smoka

Wiktionary


ascelina

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż.;

Wiktionary

Ascelina – niejasnego pochodzenia imię żeńskie, które może wywodzić się od germańskich imion dwuczłonowych z pierwszym elementem adal- – "szlachetny, znakomity". Może jednak także pochodzić od łac. ascella – "pacha". Patronką imienia w Kościele katolickim jest św. Ascelina, ur. w Ville-sous-la-Ferté, krewna św. Bernarda z Clairvaux, mistyczka".

Ascelina imieniny obchodzi 23 sierpnia.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ascelina imieniny obchodzi 23 sierpnia.

Wiktionary


ascencja

ruch ku górze wody podziemnej w skałach, wynikający z różnicy ciśnień hydrostatycznych; ascenzja


SJP.pl

Ascenzja (ascencja, przesączanie pionowe) – ruch wody podziemnej w skałach wynoszący ją ku górze pod wpływem różnicy ciśnień hydrostatycznych lub ciśnienia petrostatycznego.

Wikipedia


ascendent

antenat; krewny po linii wstępnej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) astrol. punkt ekliptyki, który wschodzi w określonym momencie i miejscu na Ziemi;

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) daw. praw. każdy przodek danej osoby;

Wiktionary

Ascendent – w astrologii punkt ekliptyki, który wschodzi w określonym momencie i miejscu na Ziemi. Jego położenie uzależnione jest więc od dokładnego czasu i współrzędnych geograficznych danego zdarzenia (np. narodzenia człowieka). Przeciętnie co około dwie godziny nad wschodnim horyzontem pojawia się nowy znak zodiaku, można przyjąć, że co około dwie godziny zmienia się ascendent. Jest to jednak duże uproszczenie, gdyż nachylenie ekliptyki sprawia, że np. na szerokości geograficznej, na jakiej położona jest Polska najszybciej wschodzi znak Ryb (około godziny) a najwolniej znak Panny (około 3 godzin).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Położenie ascendentu uzależnione jest więc od dokładnego czasu i współrzędnych geograficznych danego zdarzenia

Wiktionary

Wymowa:

IPA: asˈt͡sɛ̃ndɛ̃nt, AS: ascndẽnt

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. fż. ascendentka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) antenat, przodek, wstępny

Wiktionary


ascendentalny

w astrologii: związany ze znakiem zodiaku, który określony jest dla danej osoby czasem jego urodzin


SJP.pl


ascendentka

antenatka; krewna po linii wstępnej


SJP.pl


ascensyjny

o wodzie i jej źródłach: wznoszący się ku górze, wypływający pod ciśnieniem, ascenzyjny


SJP.pl


ascenzja

ruch ku górze wody podziemnej w skałach, wynikający z różnicy ciśnień hydrostatycznych; ascencja


SJP.pl

Ascenzja (ascencja, przesączanie pionowe) – ruch wody podziemnej w skałach wynoszący ją ku górze pod wpływem różnicy ciśnień hydrostatycznych lub ciśnienia petrostatycznego.

Wikipedia


asceta

1. człowiek, który poprzez umęczenie swojego ciała chce zapewnić sobie oczyszczenie z grzechów i życie wieczne w niebie;
2. człowiek prowadzący bardzo surowy tryb życia, wyrzekający się przyjemności i wygód;
3. zwolennik prostoty i oszczędności wyrazu w sztuce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) człowiek uprawiający ascezę

 (1.2) przen. człowiek nie mający wielkich wymagań

 (1.3) przen. zwolennik prostoty i surowości formy w sztuce

Wiktionary

Asceta (gr. asketes „ćwiczący się”) – wyznawca religijny zmierzający do zbawienia przez ascezę. W rozumieniu potocznym człowiek odmawiający sobie przyjemności życiowych z innych pobudek niż religijne.

Wierzący usiłujący osiągnąć zbawienie lub dążący do doskonałości przez ascezę w braminizmie i buddyzmie to sannjasin, w chrześcijaństwie i judaizmie to anachoreta. Zorganizowana zbiorowość mnisza prowadząca ascetyczny tryb życia nazywana jest monastycyzmem.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Założycielem alkantarynów był franciszkański mistyk i asceta św. Piotr z Alkantary.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: asˈt͡sɛta, AS: asceta

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. asceza ż., ascetyczność ż., ascetyzm m.

:: fż. ascetka

 przym. ascetyczny

 przysł. ascetycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pokutnik, samotnik, pustelnik, jogin

Wiktionary


ascetka

kobieta stosująca praktyki ascezy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) osoba płci żeńskiej żyjąca w ascezie

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. asceza ż., ascetyczność ż., ascetyzm m.

:: fm. asceta mos.

 przym. ascetyczny

 przysł. ascetycznie

Wiktionary


ascetycznie

przysłówek

 (1.1) w sposób ascetyczny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. asceza ż., asceta m., ascetka ż., ascetyzm m.

 przym. ascetyczny

Wiktionary


ascetyczność

ascetyczny


SJP.pl

Patrz:

ascetyczny

ascetyczny

1. wynikający z rygorów ascezy, właściwy ascezie (np. ascetyczny tryb życia, ascetyczny wygląd);
2. związany z ascetyką (np. traktat ascetyczny)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) właściwy ascezie, umartwianiu się, pełen wyrzeczeń

 (1.2) pełen prostoty, oszczędny, surowy

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Jej secesyjna fasada kontrastuje z ascetycznym w architektonicznej formie kościołem protestanckim, od którego wywodzi się nazwa ulicy.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. asceza ż., ascetyzm mrz., asceta m., ascetka ż.

 przysł. ascetycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) spartański

Wiktionary


ascetyka

dział etyki chrześcijańskiej dotyczący ascezy; ascetyzm


SJP.pl

Ascetyka (z stgr. ἄσκησις, askesis - ćwiczenie) – dział teologii, który zajmuje się kształtowaniem postawy duchowej chrześcijanina poprzez ascezę. Jest to, jak podaje Mały słownik teologiczny: dyscyplina teologiczna, która zajmuje się sytuacją i zadaniami konkretnego życia chrześcijańskiego w aspekcie jego indywidualnej realizacji [...], co każe ją odróżnić zarówno od mistyki, jak i od teologii moralnej.

Wikipedia


ascetyzm

asceza;
1. rezygnacja z dóbr i wielu aktywności życiowych w celu uzyskania świętości i zbawienia duszy,
2. surowy tryb życia bez przyjemności i wygód; wstrzemięźliwość;
3. przenośnie: prostota, brak ozdób i urozmaiceń; skromność, surowość


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) filozofia i praktyki ascetów

Wiktionary

Ascetyzm, asceza (stgr. ἄσκησις askesis – pierwotnie „ćwiczenie, trening”) – praktykowanie dobrowolnego wyrzeczenia się pewnych dóbr, wartości i aktywności życiowych w celu osiągnięcia świętości, czystości i doskonałości duchowej oraz zbawienia. Potocznie ascetyzm kojarzy się z ograniczeniem doświadczania przyjemności oraz zaspokajania potrzeb cielesnych, jak jedzenie czy sen, a także z dyscypliną wewnętrzną.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. asceza ż., asceta mos., ascetka ż.

 przym. ascetyczny

 przysł. ascetycznie

Wiktionary


asceza

ascetyzm;
1. rezygnacja z dóbr i wielu aktywności życiowych w celu uzyskania świętości i zbawienia duszy,
2. surowy tryb życia bez przyjemności i wygód; wstrzemięźliwość;
3. przenośnie: prostota, brak ozdób i urozmaiceń; skromność, surowość


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) rel. postawa polegająca na wyrzeczeniu się radości życia w celu uzyskania zbawienia w niebie lub oświecenia duchowego

 (1.2) surowy tryb życia bez przyjemności i wygód

 (1.3) psych. mechanizm obronny przejawiący się np. oporem wobec własnej seksualności, unikaniem towarzystwa, brakiem akceptacji własnego ciała, bulimią, anoreksją, wzbranianiem się przed wypróżnianiem

Wiktionary

Ascetyzm, asceza (stgr. ἄσκησις askesis – pierwotnie „ćwiczenie, trening”) – praktykowanie dobrowolnego wyrzeczenia się pewnych dóbr, wartości i aktywności życiowych w celu osiągnięcia świętości, czystości i doskonałości duchowej oraz zbawienia. Potocznie ascetyzm kojarzy się z ograniczeniem doświadczania przyjemności oraz zaspokajania potrzeb cielesnych, jak jedzenie czy sen, a także z dyscypliną wewnętrzną.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1,2) Współczesna asceza może okazać się synonimem ciężkiej pracy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: asˈt͡sɛza, AS: asceza

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. asceta m., ascetka ż., ascetyzm m.

 przym. ascetyczny

 przysł. ascetycznie

Wiktionary


ascii

(skrót od: American Standard Code for Information Interchange); Amerykański Znormalizowany Kod Wymiany Informacji - system kodowania znaków


SJP.pl


aśćka

dawny tytuł grzecznościowy w odniesieniu do kobiet; wasza miłość, waśćka


SJP.pl


ascon

[czytaj: askon] najprostszy typ planu budowy dorosłych gąbek, w którym warstwa mezoglei jest stosunkowo cienka, a choanocyty (komórki kołnierzykowate) występują wyłącznie w dość dużej jamie paragastralnej, łączącej się ze środowiskiem zewnętrznym przez otwór wyrzutowy oraz liczne kanaliki w ścianie ciała


SJP.pl


ascona

[czytaj: askona] samochód typu Opel Ascona


SJP.pl

Ascona (lmo. Scona; niem. Aschgunen, Aschgonen) – gmina w południowej Szwajcarii, w kantonie Ticino, w okręgu (distretto) Locarno, siedziba administracyjna powiatu (circolo) Isole. Leży nad jeziorem Lago Maggiore. Jest atrakcją turystyczną.

Wikipedia


ascot

Wikipedia


asdic

[czytaj: azdik] urządzenie do wykrywania okrętów podwodnych; azdyk


SJP.pl

Sonar (ang. Sound Navigation And Ranging – nawigacja dźwiękowa i pomiar odległości) – urządzenie używające długich, średnich lub krótkich fal dźwiękowych do nawigacji, komunikacji, detekcji, określania pozycji, śledzenia oraz klasyfikacji ruchomych i nieruchomych obiektów zanurzonych, znajdujących się na powierzchni cieczy bądź w powietrzu. Nazwa sonaru powstała pod wpływem nazwy radaru. W zależności od zasady działania, sonary mogą być aktywne bądź pasywne, mogą także łączyć obie te cechy. Najczęstszym środowiskiem zastosowania urządzeń sonarowych jest środowisko ciekłe, zwłaszcza wodne, jednakże ich odpowiednie formy mogą być wykorzystywane także w środowisku gazowym, w tym w powietrzu. W zależności od zastosowania i konstrukcji systemy echolokacyjne mogą używać bardzo szerokiego zakresu fal dźwiękowych – od infradźwięków po ultradźwięki. U niektórych zwierząt takich jak delfiny czy nietoperze umiejętność echolokacji wytworzyła się naturalnie w drodze ewolucyjnej.

Wikipedia


asean

[czytaj: aSEan] skrót od: Association of East Asian Nations - Stowarzyszenie Narodów Azji Południowo-Wschodniej


SJP.pl


aseitas

w filozofii: istnienie przez siebie; samoistność


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) filoz. teol. niezależność bytu od niczego innego

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) samoistność

Wiktionary


asejsmiczność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest asejsmiczne

Wiktionary

Powiązane:

 przym. asejsmiczny

 przysł. asejsmicznie

Wiktionary


asejsmiczny

taki, na którym nie odnotowuje się trzęsień ziemi (np. pas asejsmiczny)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) geol. nie wykazujący żadnej aktywności sejsmicznej

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. asejsmiczność ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) niesejsmiczny

Wiktionary


aseks

potocznie: aseksualista; as


SJP.pl


aseksualista

mężczyzna nieodczuwający pociągu seksualnego; as, aseks


SJP.pl


aseksualistka

kobieta nieodczuwająca pociągu seksualnego


SJP.pl


aseksualizm

całkowite lub częściowe nieodczuwanie pociągu seksualnego wobec innych osób; aseksualność


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) seks. określenie osób nieodczuwających pożądania seksualnego;

Wiktionary

Aseksualność, inaczej aseksualizm – całkowity lub częściowy brak pociągu seksualnego w stronę innych osób. Może być uznawana za orientację seksualną lub za jej brak. Często definiowana jest szerzej jako spektrum obejmujące różne odmiany tożsamości aseksualnych .

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) (…) można powiedzieć, że demiseksualizm leży w połowie drogi między seksualizmem a aseksualizmem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌasɛksuˈwalʲism̥, AS: aseksualʹism̦

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. seks mrz., aseksualność ż., aseksualista m., aseksualistka ż.

 przym. aseksualny

 przysł. aseksualnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) aseksualność

Wiktionary


aseksualność

całkowite lub częściowe nieodczuwanie pociągu seksualnego wobec innych osób; aseksualizm


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) seks. trwałe nieodczuwanie pociągu seksualnego wobec innych osób

 (1.2) cecha tego, co aseksualne; cecha tych, którzy są aseksualni

Wiktionary

Aseksualność, inaczej aseksualizm – całkowity lub częściowy brak pociągu seksualnego w stronę innych osób. Może być uznawana za orientację seksualną lub za jej brak. Często definiowana jest szerzej jako spektrum obejmujące różne odmiany tożsamości aseksualnych .

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. aseksualizm m., seks mrz.

 przym. aseksualny

 czas. seksować

Wiktionary


aseksualny

obojętny na sprawy płci, niepodkreślający cech płciowych, nieodczuwający popędu płciowego


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) pot. pozbawiony seksu, zmysłowości

 (1.2) seks. obojętny na sprawy płci i seksu, nieodczuwający pociągu seksualnego

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Partnerzy oceniają związek jako atrakcyjny, oparty na więzi uczuciowej, dobrym porozumieniu, ale aseksualny z powodu zaburzeń partnerki. Zdarza się, że trwa to latami.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌasɛksuˈwalnɨ, AS: aseksualny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. seks mrz., aseksualność ż., aseksualizm m., aseksualista m., aseksualistka ż.

 przysł. aseksualnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) bezpłciowy

Wiktionary


asekuracja

1. zabezpieczenie się przed innym rozwojem wypadków, niż spodziewany;
2. w gimnastyce, alpinizmie itp.: zabezpieczenie się za pomocą odpowiednich urządzeń i/lub korzystanie z pomocy innych ludzi w celu uniknięcia nieszczęśliwego wypadku; także: sprzęt albo ludzie chroniący przed tym wypadkiem; 4. dawniej: typ ubezpieczenia w towarzystwie ubezpieczeniowym


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) umowa zawierana z odpowiednią instytucją, która rozporządza pieniędzmi ubezpieczonych, pokrywając ich potrzeby na określonych warunkach

 (1.2) zabezpieczenie przed skutkami ryzykownych działań

 (1.3) zabezpieczenie podczas wykonywania niebezpiecznych czynności jak np. wspinaczka

Wiktionary

  • We wspinaczce asekuracja to działania prowadzące do minimalizacji skutków odpadnięcia;
  • W ekonomii asekuracja to zapewnienie ubezpieczonemu odszkodowania, zobacz ubezpieczenie.

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) (…) Tuchaczewski musiał włączyć się do rozwiniętej już współpracy z Niemcami. Z uwagi na silną germanofobię, wyniesioną przede wszystkim z niewoli, przyszło mu to z pewnością niezbyt łatwo, niemniej rozumiał, iż polityka rapalleńska stanowi jedyną szansę szybkiego uzyskania nowoczesnego uzbrojenia, zaś zbliżenie z Republiką Weimarską – dobrą asekurację strategiczną ZSRS.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. asekuranctwo n., asekurant mos., asekurowanie n., asekuracyj ż.

 przym. asekuracyjny

 czas. asekurować

Wiktionary


asekuracyj

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. ubezpieczenie

 (1.2) gw-pl|Śląsk Cieszyński. opłata za ubezpieczenie

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. asekuracja ż., asekurowanie n.

 czas. asekurować ndk.

 przym. asekuracyjny

Wiktionary


asekuracyjny

1. zabezpieczający kogoś (np. lina asekuracyjna, sprzęt asekuracyjny);
2. dotyczący pewnego typu ubezpieczeń (np. towarzystwo asekuracyjne, polisa asekuracyjna)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) zob. ubezpieczeniowy.

 (1.2) ubezpieczający, mający zapewnić bezpieczeństwo

 (1.3) ostrożny, unikający ryzyka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. asekuracja ż., asekuracyj ż., asekuranctwo n., asekurant mos., asekurowanie n.

 czas. asekurować

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) ochronny

 (1.3) zachowawczy

Wiktionary


asekurancki

nadmiernie ostrożny, unikający ryzyka i ostatecznych decyzji, tchórzliwy (np. asekuranckie zachowanie, asekurancka postawa)


SJP.pl


asekuranctwo

czynienie zastrzeżeń, nieryzykowanie, przesadnie ostrożne postępowanie; asekurantyzm


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) wyrachowane postępowanie mające zabezpieczyć przed ponoszeniem odpowiedzialności za sprawę, której wynik nie jest jeszcze wiadomy

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌasɛkuˈrãnt͡stfɔ, AS: asekurãnctfo

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. asekurant m., asekurantka ż., asekuracja ż., asekurantyzm m., asekurowanie n., zaasekurowanie n.

 czas. asekurować ndk., zaasekurować dk.

 przym. asekurancki, asekuracyjny

 przysł. asekurancko, asekuracyjnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) asekurantyzm; pot. ostrożniactwo

Wiktionary


asekurant

osoba czyniąca zastrzeżenia, nieryzykująca, stale się asekurująca, będąca "inteligentnym tchórzem"


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) ktoś nadmiernie ostrożny, obawiający się trudnych decyzji

 (1.2) sport. osoba ubezpieczająca podczas wykonywania niebezpiecznych ewolucji

 (1.3) przest. ktoś kto ochrania, zapewnia komuś bezpieczeństwo

Wiktionary

Asekurant – poprzez pojęcie asekuranta rozumiemy osobę, która odmawia uczestnictwa w grze sprawiedliwej. Przeciwieństwem takiej osoby jest hazardzista.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌasɛˈkurãnt, AS: asekurãnt

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. asekuranctwo m., asekurantyzm m., asekuracja ż., asekurowanie n., zaasekurowanie n.

:: fż. asekurantka ż.

 czas. asekurować ndk., zaasekurować dk.

 przym. asekurancki, asekuracyjny

 przysł. asekurancko, asekuracyjnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) asekurator

Wiktionary


asekurantka

asekurant


SJP.pl

Patrz:

asekurant

asekurantyzm

czynienie zastrzeżeń, nieryzykowanie, przesadnie ostrożne postępowanie; asekuranctwo


SJP.pl


asekurator

1. osoba ubezpieczająca kogoś przy trudnych ćwiczeniach gimnastycznych; asekurant;
2. osoba podejmująca zobowiązanie ubezpieczeniowe wobec osoby ubezpieczającej się


SJP.pl

Zakład ubezpieczeń (towarzystwo ubezpieczeniowe, ubezpieczyciel) – przedsiębiorstwo prowadzące działalność gospodarczą za zezwoleniem w zakresie ubezpieczeń osobowych, majątkowych i reasekuracji na podstawie umowy, które zobowiązuje się do odpowiedniego świadczenia w razie wystąpienia skutków zdarzeń losowych.

Wikipedia


asekuratorka

1. kobieta ubezpieczająca kogoś przy trudnych ćwiczeniach gimnastycznych; asekurantka;
2. kobieta podejmująca zobowiązanie ubezpieczeniowe wobec osoby ubezpieczającej się


SJP.pl


asekurować

1. zapewniać asekurację;
2. asekurować się:
a) asekurować wzajemnie jeden drugiego;
b) czynić zastrzeżenia, zostawiać sobie możliwość zmiany zdania, decyzji, zabezpieczać się na wypadek innego przebiegu wydarzeń niż spodziewany


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. zasekurować)

 (1.1) chronić lub zabezpieczać przed ryzykiem albo niebezpieczeństwem

czasownik zwrotny niedokonany asekurować się (dk. zasekurować się)

 (2.1) asekurować siebie samego

 (2.2) asekurować siebie nawzajem

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. asekuranctwo n., asekuracyj ż., asekuracja ż., asekurant mos., asekurowanie n.

 czas. zasekurować dk.

 przym. asekuracyjny

 przysł. asekuracyjnie

Wiktionary


asekurowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) udzielanie pomocy w czasie wykonywania trudnych i ryzykownych czynności

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zaasekurowanie n., asekuracja ż., asekuranctwo n., asekurant m., asekurantka ż., asekurantyzm m., asekuracyj ż.

 czas. asekurować ndk., zaasekurować dk.

 przym. asekuracyjny, asekurancki

 przysł. asekuracyjnie, asekurancko

Wiktionary


aselepia

gatunek rośliny należący do rodziny goryczkowatych; goryczka trojeściowa


SJP.pl


asemantyczność

asemantyczny


SJP.pl

Patrz:

asemantyczny

asemantyczny

nieuwzględniający znaczenia


SJP.pl


asembler

prosty język programowania; assembler


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) inform. program tłumaczący kod języka asemblera na język maszynowy;

 (1.2) inform. zob. język asemblera.

Wiktionary

Asembler (ang. assembler) – termin informatyczny związany z programowaniem i tworzeniem kodu maszynowego dla procesorów. W języku polskim oznacza on program tworzący kod maszynowy na podstawie kodu źródłowego (tzw. asemblacja) wykonanego w niskopoziomowym języku programowania bazującym na podstawowych operacjach procesora zwanym językiem asemblera, popularnie nazywanym również asemblerem.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wśród translatorów można wyróżnić dwie główne grupy: kompilatory i asemblery.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: aˈsɛ̃mblɛr, AS: asmbler

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. asemblacja ż., deasembler m.

 czas. asemblować ndk.

 przym. asemblerowy

Wiktionary


asemblerowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) inform. związany z asemblerem, dotyczący asemblera

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. asemblacja ż., asembler mrz., deasembler mrz.

 czas. asemblować ndk.

Wiktionary


asenat

postać biblijna ze Starego Testamentu


SJP.pl

Asenat, Aseneth (hebr. אָסְנַת; imię pochodzenia egip. poświęcona Neit) – postać biblijna ze Starego Testamentu, według Księgi Rodzaju córka egipskiego kapłana Poti Fery (Petefresa, Pentefresa) z On, poślubiona przez faraona Józefowi. Urodziła mu dwóch synów, Manassesa i Efraima.

Wikipedia


asenizacja

1. usuwanie płynnych nieczystości z jakiegoś terenu;
2. przestarzałe: poprawa warunków zdrowotnych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) usługa usuwania nieczystości ciekłych;

Wiktionary

Asenizacja (ang. sanitation, fr. assainissement) – zabieg sanitarny polegający na usuwaniu płynnych nieczystości z dołów kloacznych i wywożeniu ich za pomocą pojazdów asenizacyjnych na tzw. pola asenizacyjne, gdzie pod nadzorem, dzięki możliwości samooczyszczania się gleby, wykorzystywane są jako nawóz. Asenizacja traci na znaczeniu w miarę rozbudowywania sieci kanalizacyjnej. Dawniej wyraz asenizacja oznaczał również poprawę warunków zdrowotnych w skupiskach ludzkich.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌasɛ̃ɲiˈzat͡sʲja, AS: asẽńizacʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. asenizator m., asenizowanie n., zasenizowanie n.

 czas. asenizować ndk., zasenizować dk.

 przym. asenizacyjny

Wiktionary


asenizacyjny

związany z asenizacją, służący asenizacji (np. beczkowóz asenizacyjny, pola asenizacyjne)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z asenizacją, dotyczący asenizacji

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Raz w miesiącu zawartość powinien wybierać wóz asenizacyjny.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌasɛ̃ɲizaˈt͡sɨjnɨ, AS: asẽńizacyi ̯ny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. asenizacja ż., asenizator m., asenizowanie n.

 czas. asenizować

Wiktionary


asenizator

osoba zajmująca się asenizacją (usuwaniem płynnych nieczystości z jakiegoś terenu)


SJP.pl


asenizować

usuwać płynne nieczystości z jakiegoś terenu


SJP.pl


asenizowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) usuwanie nieczystości płynnych

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. asenizacja ż., asenizator m.

 czas. asenizować

 przym. asenizacyjny

Wiktionary


asenterować

czasownik

 (1.1) pobierać do wojska

Wiktionary


asenterunek

dawniej: branka, pobór rekruta do wojska


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) hist. wojsk. przymusowy pobór do wojska;

 (1.2) daw. gwara. przegląd i rejestracja koni

Wiktionary

Asenterunek (od austr. Assentierung) – system przymusowego poboru rekruta, względnie koni stosowany w Austrii, a później w Austro-Węgrzech (asenterunkowy – poborowy w wojsku austro-węgierskim, komisja asenterunkowa – komisja poborowa).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) — I gdzież uciekłeś? — Wprost do Przemyśla na plac asenterunku. Zaciągnąłem się do wojska. — I służyłeś? — Całe cztery lata.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌasɛ̃ntɛˈrũnɛk, AS: asẽnterũnek

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) branka

Wiktionary


asenterunkowy

związany z asenterunkiem


SJP.pl


aseptycznie

przysłówek sposobu

 (1.1) hig. med. mikrobiol. w sposób wolny od drobnoustrojów, czyli zachowując warunki sterylne, które zapobiegają zanieczyszczeniu przez mikroorganizmy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Produkcja leków odbywa się aseptycznie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. aseptyczność ż., aseptyka ż.

 przym. aseptyczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) jałowo, sterylnie

Wiktionary


aseptyczność

aseptyczny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest aseptyczne; cecha tych, którzy są aseptyczni

Wiktionary

Patrz:

aseptyczny

Powiązane:

 przym. aseptyczny

 przysł. aseptycznie

Wiktionary


aseptyczny

sterylny, odkażony, wyjałowiony (np. aseptyczny bandaż, aseptyczne pomieszczenie)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) med. pozbawiony drobnoustrojów chorobotwórczych

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. aseptyka ż., aseptyczność ż.

 przysł. aseptycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) jałowy, sterylny, odkażony

Wiktionary


aseptyka

1. postępowanie zapewniające wykluczenie dostępu drobnoustrojów chorobotwórczych do jakiegoś środowiska;
2. sterylne, pozbawione drobnoustrojów warunki środowiska, zwłaszcza podczas operacji i zabiegów chirurgicznych; jałowość bakteriologiczna


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zespół środków i działań mających na celu zapobieganie zakażeniom poprzez utrzymywanie jałowości w otoczeniu, na narzędziach, skórze i powierzchniach podczas zabiegów medycznych lub laboratoryjnych

Wiktionary

Aseptyka – postępowanie mające na celu dążenie do jałowości pomieszczeń, narzędzi, leków, materiałów opatrunkowych i innych przedmiotów w celu niedopuszczenia drobnoustrojów do określonego środowiska, np. otwartej rany. Jest to zapewnione poprzez dokładne mycie i dezynfekowanie dłoni oraz stosowanie przez zespół operacyjny wyjałowionych fartuchów, rękawiczek, narzędzi oraz odpowiednie przygotowanie sali operacyjnej (mycie, sterylizacja poprzez naświetlanie promieniami ultrafioletowymi, powietrze jest przepuszczane przez filtr, zanim trafi do sali operacyjnej) i pola operacyjnego. Oznacza to także działania zabezpieczające przed zakażeniem.

Wikipedia


asercja

1 w logice: własność sądów, których prawdziwości jest pewny wypowiadający je;
2. w językoznawstwie: część treści zdania wyrażającej pewne twierdzenie i podlegającej negacji


SJP.pl

  • Asercja (informatyka)
  • Asercja (logika)

Wikipedia


asert

osoba asertywna


SJP.pl


asertoryczność

właściwość zdań orzekających o faktach, twierdzących lub przeczących


SJP.pl


asertoryczny

książkowo: twierdzący, stwierdzający, zapewniający


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) stwierdzający, potwierdzający, twierdzący

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌasɛrtɔˈrɨt͡ʃnɨ, AS: asertoryčny

Wiktionary


asertywnieć

stawać się asertywnym (takim, który umie wyrażać swoje poglądy i jednocześnie szanuje zdanie i potrzeby innych ludzi)


SJP.pl


asertywność

postawa charakteryzująca się wyrażaniem swoich poglądów w jasny i otwarty sposób oraz dbaniem o jak najlepsze zaspokojenie swoich potrzeb, ale z poszanowaniem zdania i potrzeb innych ludzi; domaganie się respektowania swoich praw, ale nie kosztem innych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) psych. posiadanie własnego zdania, własnych uczuć i umiejętność ich wyrażania i egzekwowania z poszanowaniem praw innych ludzi;

Wiktionary

Asertywność – posiadanie i wyrażanie własnego zdania oraz bezpośrednie wyrażanie emocji i postaw w granicach nienaruszających praw i psychicznego terytorium innych osób oraz własnych, bez zachowań agresywnych, a także obrona własnych praw w sytuacjach społecznych. Jest to umiejętność nabyta.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wykazał się dziś taką asertywnością, o jaką się nawet nie podejrzewał.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌasɛrˈtɨvnɔɕt͡ɕ, AS: asertyvność

Wiktionary

Powiązane:

 przym. asertywny

 przysł. asertywnie

Wiktionary


asertywny

wyrażający swoje poglądy w jasny i otwarty sposób i dbający o jak najlepsze zaspokojenie swoich potrzeb, ale przy tym szanujący zdanie i potrzeby innych ludzi; domagający się respektowania swoich praw, ale nie kosztem innych


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) umiejący wyrażać własne opinie, krytyki i potrzeby

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) On nie jest asertywny, nie umie powiedzieć „nie”.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌasɛrˈtɨvnɨ, AS: asertyvny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. asertywność ż.

 przysł. asertywnie

Wiktionary


asesor

1. urzędnik sądu, prokuratury lub notariatu, który odbył wymaganą aplikację i zdał odpowiednie egzaminy, lecz nie uzyskał jeszcze nominacji;
2. członek prezydium zebrania, kolegium sądowego itp.;
3. w dawnej Polsce:
a) urzędnik towarzyszący sędziemu lub marszałkowi sejmiku;
b) uczestnik rozprawy sądowej m.in. w sądzie nadwornym (asesorii);
4. w starożytnym Rzymie: członek kolegium doradzającego przy urzędnikach mających władzę sądowniczą


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) praw. urzędnik w sądach administracyjnych, prokuraturze, notariacie lub izbach komorniczych, który zdał już egzamin zawodowy, ale nie otrzymał jeszcze nominacji na stanowisko;

 (1.2) hist. praw. urzędnik sądowy w I Rzeczypospolitej

 (1.3) hist. praw. w starożytnym Rzymie: członek ciała doradczego przy urzędnikach mających władzę sądowniczą

Wiktionary

    <

    Wikipedia

    Powiązane:

     rzecz. asesura ż.

    :: fż. asesorka ż.

     przym. asesorski

    Wiktionary


asesoria

w dawnej Polsce: sąd wyższej instancji


SJP.pl

Sąd asesorski (nazywany także Asesorią) – zadworny sąd królewski (funkcjonujący bez obecności króla) w I Rzeczypospolitej. Powstał w połowie XVI wieku.

Przewodniczył w nim kanclerz lub w jego zastępstwie podkanclerzy, asesorami byli referendarze i urzędnicy królewskiej kancelarii.

Wikipedia


asesorka

asesor


SJP.pl

Patrz:

asesor

asesorski

asesor


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) praw. związany z osobą lub urzędem asesora

Wiktionary

Patrz:

asesor

Powiązane:

 rzecz. asesor mos.

Wiktionary


asesorstwo

urząd, godność asesora; asesura


SJP.pl


asesura

stanowisko, urząd asesora


SJP.pl

Asesura - okres stażu zawodowego prawnika, który ukończył aplikację, wymagany do uzyskania przez niego pełnych uprawnień zawodowych.

W Polsce wymóg odbycia asesury obowiązuje kandydatów na prokuratorów, notariuszy i komorników, natomiast adwokaci oraz radcy prawni uzyskują pełne uprawnienia zawodowe już z chwilą zdania egzaminu końcowego po ukończeniu aplikacji.

Wikipedia


asf

skrótowiec, rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) = wet. APŚ, afrykański pomór świń

 (1.2) inform. format plików multimedialnych firmy Microsoft;

Wiktionary

  • Advanced Systems Format – kontener multimedialny stworzony przez firmę Microsoft
  • Audi Space Frame – rama przestrzenna stosowana w samochodach marki Audi
  • afrykański pomór świń (ang. African swine fever)
  • atomowy czynnik rozpraszania (ang. atomic scattering factor)
  • Port lotniczy Astrachań-Narimanowo – którego kod IATA to ASF
  • ASF s.c. – polski producent gier komputerowych
  • Autoroutes du sud de la France, ASF (pl. Autostrady Południa) – jedno z francuskich przedsiębiorstw zarządzających autostradami

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Prawdziwą przyczyną rozwoju ASF w Polsce jest bowiem brak bioasekuracji i niewystarczająca kontrola sanitarna w branży trzody chlewnej.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) APŚ

Wiktionary


asfalciarka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) żegl. mar. jednostka pływająca wyposażona w urządzenia pozwalające na produkcję i układanie warstwy asfaltu na dnie lub skarpach akwenu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W tym tygodniu asfalciarka ułożyła na dnie portu 1000 metrów kwadratowych asfaltu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌasfalʲˈt͡ɕarka, AS: asfalʹćarka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. asfalt mrz., asfaltówka ż., asfaltownia ż., asfaltowanie n., asfalcik mrz.

 czas. asfaltować ndk., wyasfaltować dk., zaasfaltować dk., zaasfaltowywać ndk.

 przym. asfaltowy

Wiktionary


asfalciarski

asfalciarz


SJP.pl

Patrz:

asfalciarz

asfalciarz

pracownik zatrudniony przy asfaltowaniu drogi, ulicy itp.


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pot. pracownik fizyczny zatrudniony w układaniu i rozprowadzaniu asfaltu na drogach, chodnikach lub parkingach

Wiktionary


asfalcik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od asfalt

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To nie asfalt, lecz tylko cienki asfalcik.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. asfalt m., asfalciarka ż.

 czas. asfaltować

Wiktionary


asfalt

1. osadowa skała pochodzenia organicznego;
2. substancja otrzymywana z ropy naftowej do produkcji papy, lakierów i materiałów izolacyjnych oraz nawierzchni dróg;
3. potoczna nazwa asfaltobetonu;
4. nawierzchnia z asfaltobetonu na jezdniach


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) techn. półpłynny lub stały materiał pochodzenia naturalnego;

 (1.2) środ. sport. strzelectwo guma na rękawicach i kurtce

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) pogard. mężczyzna o czarnej skórze

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Do wyrównywania asfaltu na jezdni używa się walców.

 (2.1) Czasem nazywają mnie Murzyn Bambo, asfalt, adidas, Kunta Kinte - mówi Kongijczyk Foster, który od 1987 r. mieszka w naszym kraju.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈasfalt, AS: asfalt

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. asfalciarka ż., asfaltówka ż., asfaltownia ż., asfaltowanie n., asfalcik mrz.

 czas. asfaltować ndk., wyasfaltować dk.

 przym. asfaltowy

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) bambo, bambus, murzyn, czarny, czarnuch, brudas, smoluch, pastowaniec, czarna małpa

Wiktionary


asfalten

związek organiczny występujący w ropie naftowej


SJP.pl


asfalteny

związek organiczny występujący w ropie naftowej


SJP.pl

Asfalteny – składniki organiczne asfaltów, występujące również w ropie naftowej i wielu innych bituminach, twarde, barwy czarnej lub czarnobrunatnej, nierozpuszczalne w niskocząsteczkowych alkanach, rozpuszczalne w toluenie oraz dwusiarczku i (przynajmniej częściowo) czterochlorku węgla. Są nietopliwe, a powyżej 300 °C się rozkładają (z wytworzeniem koksu i gazu).

Wikipedia


asfaltobeton

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) bud. beton z wypełniaczem w postaci asfaltu;

Wiktionary

Asfaltobeton, AC (ang. asphalt concrete), pot. „asfalt” – mieszanka mineralno-asfaltowa składająca się z mieszaniny kruszywa (m.in. kruszywa grubego i drobnego, piasku, wypełniacza (np. mączki kamiennej)) i asfaltu jako lepiszcza. Wraz z betonem cementowym (nawierzchnia sztywna) należą do dwóch najbardziej popularnych mieszanin wykorzystywanych do wykonywania nawierzchni drogowej.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W fabryce wytwarza się asfaltobeton i inne materiały budowlane.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. asfaltobetonowy

Wiktionary


asfaltobetonowy

związany z asfaltobetonem


SJP.pl


asfaltoguma

bud. tworzywo składające się z asfaltu i ze specjalnej gumy


SJP.pl


asfaltować

1. pokrywać nawierzchnię drogową asfaltem;
2. powlekać rury lub inne przedmioty żeliwne lub stalowe lakierem asfaltowym (bitumicznym) w celu zabezpieczenia ich przed korozją


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. wyasfaltować)

 (1.1) pokrywać powierzchnię asfaltem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pod domem asfaltują drogę, więc śmierdzi, ale potem będzie równo.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. asfalciarka ż., asfalt m., asfalcik m., asfaltówka ż., asfaltowanie n., wyasfaltowanie n., zaasfaltowanie n.

 czas. wyasfaltować dk., zaasfaltować dk.

 przym. asfaltowy

 przysł. asfaltowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kłaść asfalt

Wiktionary


asfaltowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) pokrywanie nawierzchni drogi asfaltem

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. asfalt m., asfalciarka ż.

 czas. asfaltować

 przym. asfaltowy

Wiktionary


asfaltówka

1. potocznie: droga asfaltowa;
2. środowiskowo: czerwona wysypka na nogach, występująca u pielgrzymów idących rozgrzanymi drogami asfaltowymi


SJP.pl


asfaltownia

wytwórnia asfaltu


SJP.pl


asfaltowo-betonowy

złożony z asfaltu i betonu (np. nawierzchnia asfaltowo-betonowa)


SJP.pl


asfaltowy

1. mający nawierzchnię z asfaltu;
2. lakiery asfaltowe - lakiery bitumiczne, tworzące bardzo trwałe powłoki


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) wykonany z asfaltu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Większość jezdni w Polsce jest asfaltowa.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌasfalˈtɔvɨ, AS: asfaltovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. asfalt m., asfaltowanie n., wyasfaltowanie n., asfalciarka ż.

 czas. asfaltować ndk., wyasfaltować dk.

Wiktionary


asfaltoza

1. występowanie w przestrzeni publicznej zbyt wielu miejsc, których powierzchnię pokryto asfaltem;
2. płynna substancja chemiczna, którą rozprowadza się na powierzchni drogi, przygotowując ją do pokrycia wierzchnią warstwą asfaltu


SJP.pl


asfaltyt

odmiana asfaltu naturalnego


SJP.pl

Asfaltyt – skała osadowa pochodzenia organicznego, występująca w złożach na powierzchni skorupy ziemskiej lub w jej sąsiedztwie, odmiana asfaltu naturalnego barwy czarnej, twarda, o szklistym połysku, odznaczająca się wysoką temperaturą topliwości, prawie niezawierająca domieszek mineralnych.

Wikipedia


asferyczny

niebędący odcinkiem sfery


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) niebędący odcinkiem sfery

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Światło przechodzące przez soczewki asferyczne może być skupiane całą powierzchnią w jednym punkcie, co nie jest możliwe przy zastosowaniu tradycyjnych soczewek, które inaczej ogniskują światło przechodzące przez ich środek i brzegi.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌasfɛˈrɨt͡ʃnɨ, AS: asferyčny

Wiktionary

Powiązane:

 przym. sferyczny

Wiktionary


asfiksja

ostre zaburzenie oddychania; zamartwica


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. zob. zamartwica.

Wiktionary

Asfiksja (z gr. ἀσφυξία, ἀ bez, σφύξη tętno), zamartwica – stan niedoboru tlenowego w organizmie. Jeśli nie podejmie się natychmiastowych czynności ratowniczych, prowadzi do szybkiej utraty przytomności i śmierci. Asfiksja to inaczej uduszenie lub anoksemia.

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) zamartwica

Wiktionary


asfiksjofilia

dewiacja seksualna polegająca na podniecaniu się podczas podduszania partnera lub partnerki


SJP.pl

Asfiksjofilia – jeden z typów parafilii polegający na odczuwaniu zaspokojenia seksualnego na skutek duszenia partnera lub bycia duszonym.

Pozbawianie siebie lub innej osoby tlenu w celu osiągnięcia orgazmu jest oficjalnie sklasyfikowane w Stanach Zjednoczonych jako hipoksyfilia według klasyfikacji Amerykańskiego Stowarzyszenia Psychiatrycznego (APA) i jest uznawana za zaburzenie umysłowe. Hipoksyfilia należy natomiast do kategorii zaburzeń psychiatrycznych, jakimi są parafilie.

Wikipedia


asfodel

roślina z rodziny liliowatych; złotowłos


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) bot. pot. roślina z rodzaju złotogłów, nazwa systematyczna|Asphodelus|L|ref=tak.

Wiktionary

Asfodel, złotogłów, złotnik (Asphodelus L.) – rodzaj roślin z podrodziny lub rodziny (w zależności od ujęcia) złotogłowowych. Obejmuje 18 gatunków. Rośliny te występują naturalnie w południowej Europie, północnej Afryce i południowo-zachodniej Azji. Jako introdukowane rosną w Europie Środkowej (Niemcy), w Ameryce Północnej i Południowej, na południowym krańcu Afryki, w Australii i Nowej Zelandii.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. asfodelus m.

 przym. asfodelowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) złotogłów, złotowłos, asfodelus

Wiktionary


asfodelowate

rodzina roślin jednoliściennych; złotogłowowate


SJP.pl

Wikipedia


asfodelowaty

o cechach asfodelowatych (rodzina roślin)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) bot. o cechach roślin z rodziny asfodelowatych

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. asfodelowate nmos.

Wiktionary


asfodelowy

1. przymiotnik od: asfodel;
2. w mitologii greckiej: asfodelowe łąki - łąki w świecie podziemnych, gdzie przechadzają się cienie zmarłych


SJP.pl


asg

ASG może oznaczać skrót

  • Air Soft Gun – urządzenie rekreacyjno-sportowe w postaci repliki broni strzeleckiej
  • Akademia Sztabu Generalnego – wojskowa uczelnia Sił Zbrojnych PRL
  • ASG-EUPOS – Aktywna Sieć Geodezyjna EUPOS

Wikipedia


asgard

w mitologii nordyckiej: jedna z Dziewięciu Krain zamieszkana przez bogów Asów i Wanów


SJP.pl

Asgard (duń. i szw. Asgård, bokmål Åsgard, nynorsk Asgaard, staronord. Asgarðr, staroang. Ōsgeard; as – „bóg”, garth – „dwór, gród”, „ogromna przestrzeń”) – w mitologii nordyckiej jedna z Dziewięciu Krain zamieszkana przez dwa szczepy bogów: Asów i (po zawarciu z nimi pokoju) Wanów. Nazwa pojawia się w Eddzie poetyckiej i pieśniach islandzkiego skalda Þorbjörna dísarskálda. Skald ten stwierdza, że Thor z wielką mocą bronił Asgardu.

Wikipedia


ashby

[czytaj: ESZbi] nazwisko


SJP.pl

  • Carole Ashby – brytyjska aktorka

Miejscowości w USA:

  • Ashby – miasto w stanie Massachusetts, w hrabstwie Middlesex
  • Ashby – miasto w stanie Minnesota, w hrabstwie Grant

Gminy w USA:

  • Ashby (ang. Ashby Town) – gmina w stanie Massachusetts, w hrabstwie Middlesex
  • Ashby (ang. Ashby Township) – gmina w stanie Dakota Północna, w hrabstwie Hettinger

Wikipedia


ashley

nazwisko


SJP.pl

  • Ashley – imię
  • Ashley – dawne brytyjskie przedsiębiorstwo motoryzacyjne

Miejscowości w Australii:

  • Ashley – miasto w stanie Nowa Południowa Walia

Miejscowości w Nowej Zelandii:

  • Ashley – miasto w regionie Canterbury

Wikipedia


ashton

Miejscowości w USA:

  • Ashton – miasto w stanie Idaho, w hrabstwie Fremont
  • Ashton – wieś w stanie Illinois, w hrabstwie Lee
  • Ashton – miasto w stanie Iowa, w hrabstwie Osceola
  • Ashton – wieś w stanie Nebraska, w hrabstwie Sherman
  • Ashton – miasto w stanie Dakota Południowa, w hrabstwie Spink

Wikipedia


ashwagandha

[czytaj: aszwaganda] gatunek rośliny z rodziny psiankowatych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) bot. zob. witania ospała.

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W jednym badaniu z udziałem 75 niepłodnych mężczyzn grupa leczona ashwagandhą wykazała zwiększoną liczbę i ruchliwość plemników.

Wiktionary


asia

zdrobnienie od: Joanna (imię żeńskie); Aśka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) zdrobn. imię|polski|ż., poufała forma imienia Joanna

Wiktionary

  • Asia – brytyjska grupa muzyczna
    • Asia – album grupy muzycznej Asia
  • Asia – planetoida o numerze katalogowym 67
  • Asia (Azja mniejsza) – łacińska nazwa Anatolii
  • Asia - prowincja rzymska
  • Asia (Azja, Asja) – w mitologii greckiej jedna z Nereid
  • Asia (Azja, Asja) – w mitologii greckiej jedna z Okeanid
  • Asia – wieś w dystrykcie Famagusta, na Cyprze
  • Asia – wieżowiec w Miami
  • Asia – zdrobnienie imienia Joanna

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Poprosiłem Asię, żeby pomogła mi przy sprzątaniu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈaɕa, AS: aśa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Jan mos., Joanna ż.

 przym. Janowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Joasia, Joaśka, Aśka, Asieńka

Wiktionary


asiento

[czytaj: asjento] dawniej: prawo handlu czarnymi niewolnikami


SJP.pl

Asiento (Asiento de negros) – przyznawane przez Królestwo Hiszpanii w czasach nowożytnych uprawnienie do monopolistycznego handlu niewolnikami z koloniami w Ameryce Południowej.

Po raz pierwszy przyznał je Karol V Habsburg w 1518 roku. Aż do końca XVII wieku przywilejem cieszyła się Portugalia – długo najsilniejsza po Hiszpanii potęga morska. Od 1701 do 1713 roku Asiento było przyznane Francji (akcjonariuszami byli francuscy wielcy finansiści Antoine Crozat i Samuel Bernard), a od traktatu pokojowego 1713 roku (pokój w Utrechcie) Wielkiej Brytanii.

Wikipedia


asik

zdrobnienie od: as


SJP.pl


asimov

nazwisko


SJP.pl

  • Isaac Asimov – amerykański pisarz fantastyki naukowej
  • (5020) Asimov – planetoida
  • Asimov’s Science Fiction – czasopismo literackie z dziedziny fantastyki

Wikipedia


asindziej

dawny skrót od: asan dobrodziej, zwykle jako zwrot kierowany do rozmówcy; asandziej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) przest. zwrot grzecznościowy, odpowiednik zwrotów: waszmość, pan, dobrodziej

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pan Jezus przy dziecięciu! – zawołał podkomorzy – a asindziej tu co robisz?!

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: fż. asindziejka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pan, dobrodziej, waszmość

Wiktionary


asińdźka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) daw. asańdźka

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ojciec machnął parę razy ręką i powiada: »Siedź asińdźka, siedź — to ta mruk — ciągle tak chodzi i myśli — przydałoby mu się trochę czyśca, ale cóż, zawsze to persona!

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. acan mos., acanek mos., acani ż., acanka ż., acanna ż., acaństwo n., acpan mos., acpani mos., aćpan mos., aćpani ż., asanna ż., asaństwo n., aspan mos., aspani ż., aspanna ż., wacan ż., wacani ż., wacanna ż., waćpan mos., waćpani ż., waćpanna ż., waćpaństwo n., wasan mos., wasani ż., wasanna ż., wasaństwo n., waspan mos., waspani ż., waspanna ż., waspanowanie n., waszmość pan mos., waszmość pani ż., waszmość panna ż., waszmość państwo n., asańdźka ż., asynćka ż., aśćka ż., asani ż.

 czas. waspanować ndk.

 przym. waćpanowy, waćpański

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) asańdźka, asynćka, aśćka, acpani, acanna, wasani, waspanna, wacanna, aspani, aspanna, waćpani, waćpanna, waspani, waspanna, waszmość pani, waszmość panna

Wiktionary


asir

prowincja w Arabii Saudyjskiej nad Morzem Czerwonym


SJP.pl

Asir (arab. عسير) – jedna z 13 prowincji Arabii Saudyjskiej. Znajduje się na południu kraju.

Wikipedia


asjetka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. salaterka

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|terinka.

Wiktionary


aska

środowiskowo: kobieta aseksualna


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) zdrobn. od: Joanna

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ale akcja! Aśka powiedziała dyrektorowi, że jest idiotą!

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Jan mos., Joanna ż.

 przym. Janowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Asia, Asieńka; neutr. Joanna

Wiktionary


askalon

miasto w Izraelu; Aszkelon


SJP.pl

Wikipedia


askaloński

1. Askalon (miasto w Izraelu);
2. czosnek askaloński - cebulowa roślina warzywna z rodziny amarylkowatych; szalotka


SJP.pl


askaniusz

imię męskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) mitgr. postać mitologii greckiej i rzymskiej, syn Eneasza;

 (1.2) rzad. imię|polski|m.;

Wiktionary

Askaniusz (gr. Ἀσκάνιος Askánios, łac. Ascanius) – postać mitologii rzymskiej i greckiej.

Wyprowadzony przez ojca z płonącej Troi, towarzyszył mu w wędrówce do Italii. Syn Eneasza i trojanki Kreuzy, ojciec Silviusa, po śmierci ojca król Latynów i założyciel Alby Longi. Jedna z postaci występujących w księdze II Eneidy. Według legendy od Askaniusza pochodzi sławny ród Julijski, którego przedstawicielami byli patrycjusze oraz znamienici obywatele Rzymu, m.in. Juliusz Cezar i Oktawian August. Następca Eneasza w panowaniu nad Latynami (wtedy przybrał imię Julus).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Panując nad Latynami Askaniusz przybrał imię Julus.

Wiktionary


askar

askarys, asker;
1. w XVIII wieku: żołnierz straży osobistej sułtana Maroka;
2. w XIX i XX wieku: żołnierz niemieckich i włoskich wojsk kolonialnych w Afryce;
3. uzbrojony autochton w Afryce Wschodniej, chroniący karawany


SJP.pl


askarioza

choroba inwazyjna przewodu pokarmowego wywołana przez glistę ludzką; askarydoza; glistnica


SJP.pl

Glistnica (askarioza, łac. ascariosis, ang. ascariasis) – choroba pasożytnicza powodowana przez glisty.

Wikipedia


askaryda

nicień pasożytujący w przewodzie pokarmowym; glista


SJP.pl

Glisty – potoczna nazwa pasożytniczych nicieni (Nematoda) jelitowych należących do rodzin Ascarididae i Ascaridiidae z nadrodziny Ascaridoidea.

Choroby: glistnica (rozróżnienie zgodne z rodzajem nicienia wywołującego inwazję: askarydoza, toksokaroza).

Wikipedia


askarydoza

pospolita na całym świecie choroba jelit człowieka i zwierząt; glistnica, askarioza


SJP.pl


askarys

askar, asker;
1. w XVIII wieku: żołnierz straży osobistej sułtana Maroka;
2. w XIX i XX wieku: żołnierz niemieckich i włoskich wojsk kolonialnych w Afryce;
3. uzbrojony autochton w Afryce Wschodniej, chroniący karawany


SJP.pl

Askarysi (arab. عسكري = askari) – tubylczy żołnierze afrykańskich sił kolonialnych w XIX i XX wieku. Podczas II WŚ nazywano tak niektóre niemieckie jednostki w Europie złożone z żołnierzy obcego pochodzenia (Rosjan, Ukraińców, Łotyszy), choć nie mieli oni związku z kolonialnymi askarysami.

Wikipedia


askaryt

stały absorbent tlenku węgla


SJP.pl


askenazy

nazwisko, m.in. Szymon Askenazy (1865- 1935) - polski historyk i dyplomata


SJP.pl


askenazyjczyk

Żyd aszkenazyjski, Żyd wywodzący się z diaspory osiadłej we wschodniej, centralnej i częściowo zachodniej części Europy; aszkenazyjczyk


SJP.pl


askenazyjka

askenazyjczyk


SJP.pl

Patrz:

askenazyjczyk

askenazyjski

askenazyjczyk; aszkenazyjski


SJP.pl


asker

askar, askarys;
1. w XVIII wieku: żołnierz straży osobistej sułtana Maroka;
2. w XIX i XX wieku: żołnierz niemieckich i włoskich wojsk kolonialnych w Afryce;
3. uzbrojony autochton w Afryce Wschodniej, chroniący karawany


SJP.pl

Asker – norweskie miasto i gmina leżąca w regionie Akershus.

Asker jest 386. norweską gminą pod względem powierzchni.

Wikipedia


askier

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Mazowsze. daw. bot. jaskier

Wiktionary


asklepiadejski

1. wiersz asklepiadejski - w metryce klasycznej: wers składający się z trochejów i daktyli
2. przymiotnik od: Asklepiades, starożytny poeta grecki z Samos


SJP.pl


asklepiades

  • Asklepiades z Tragilos (IV wiek p.n.e.) – grecki pisarz
  • Asklepiades z Samos (IV/III wiek p.n.e.) – poeta grecki
  • Asklepiades z Fliuntu (ok. 350 - ok. 270 p.n.e.) – filozof grecki
  • Asklepiades z Prusy/Asklepiades z Bitynii (ok. 124 lub 129 p.n.e. - zm. w 40 p.n.e.) – rzymski lekarz i filozof greckiego pochodzenia
  • Asklepiades z Antiochii (zm. ok. 218) – patriarcha Antiochii, święty katolicki i prawosławny
  • Asklepiades – imię

Wikipedia


asklepiejon

w starożytnej Grecji: kompleks domostw i schronień wokół Asklepiejonu, świątyni boga Asklepiosa, w których udzielano pomocy przybywającym tam chorym


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) hist. mit. starożytna świątynia grecka poświęcona Asklepiosowi, czasem połączona ze szpitalem lub szkołą medyczną;

Wiktionary

Asklepiejon – świątynia Asklepiosa wraz z ośrodkiem kultowej medycyny i terapii, stosującym praktyki przyrodolecznicze i diagnostyczną inkubację.

Początkowo studnia lub źródło z ołtarzem w świętym gaju; później okręg sakralny ze świątynią, obok której funkcjonowały lecznice, budynki szpitalne i portyki dla chorych oczekujących na przyjęcie.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. Asklepios m., asklepion m., asklepiodyna ż., asklepiadyna ż., Asklepiades m., asklepiad m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) asklepion

Wiktionary


asklepion

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) hist. mit. starożytna świątynia grecka poświęcona Asklepiosowi, czasem połączona ze szpitalem lub szkołą medyczną

Wiktionary

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

 (1.1) asklepiejon

antonimy.

hiperonimy.

 (1.1) świątynia

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. Asklepios m., asklepiejon m., asklepiodyna ż., asklepiadyna ż., Asklepiades m., asklepiad m.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

 (1.1) zobtłum|asklepiejon.

źródła.

== asklepion (język turecki.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) hist. mit. asklepiejon, asklepion

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Asklepios m., asklepiejon m., asklepiodyna ż., asklepiadyna ż., Asklepiades m., asklepiad m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) asklepiejon

Wiktionary


asklepios

w mitologii greckiej: bóg zdrowia i przywracania życia, syn Apollina, odpowiednik rzymskiego Eskulapa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) mitgr. bóg sztuki lekarskiej przedstawiany jako dojrzały, brodaty mężczyzna w długiej szacie, trzymający w ręce laskę owiniętą wężem, utożsamiany z rzymskim Eskulapem; syn Apollina i Koronis, córki Flegiasa; ojciec Higiei, Panacei, Iaso, Ajgle, Akeso, Podalejriosa i Machaona;

Wiktionary

Asklepios, Eskulap (gr. Ἀσκληπιός Asklēpiós, Asclepius, łac. Aesculapius) – w mitologii greckiej bóg sztuki lekarskiej (medycyny); jeden z herosów.

Jego rzymskim odpowiednikiem był Eskulap. Za jedną z postaci Asklepiosa uważany był też fenicki boski uzdrowiciel Eszmun (Jasumunu).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Atrybutami Asklepiosa były: laska Asklepiosa, wąż, kogut i kruk.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: asˈklɛpʲjɔs, AS: asklepʹi ̯os

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Asklepiades mos., asklepion m., asklepiejon m., asklepiodyna ż., asklepiadyna ż., asklepiad m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Eskulap

Wiktionary


askochytoza

Askochytoza – grupa grzybowych chorób roślin wywołana przez mikroskopijne grzyby, z rodzaju Ascochyta. Później w wyniku zmian w taksonomii niektóre z nich przeniesione zostały do rodzaju Didymella.

Charakterystycznymi objawami askochytozy są występujące na liściach, strąkach i łodygach okrągłe, jasnobrunatne, nieco wgłębione plamy z ciemną obwódką. W sprzyjających patogenom warunkach pogodowych (długotrwale deszcze), w obrębie plam pojawiają się brunatne lub czarne grudki. Są to owocniki grzybów, w których wytwarzane są zarodniki.

Wikipedia


askogon

jednokomórkowy lub wielokomórkowy organ rozmnażania płciowego u grzybów workowców


SJP.pl

Lęgnia lub askogonium (łac. oogonium) – jednokomórkowe gametangium żeńskie u glonów i grzybopodobnych lęgniowców (Oomycota). Jest to przekształcona komórka wegetatywna zawierająca jedną lub kilka nieruchomych komórek jajowych. Może być tej samej wielkości co komórki wegetatywne, lub większa. Zwykle ma w ściance otwór, przez który do jej wnętrza może wniknąć plemnik.

Wikipedia


askon

w biologii: najprymitywniejszy typ budowy dorosłych gąbek, przypominający przytwierdzoną do podłoża gastrulę


SJP.pl

Wikipedia


askorbinaza

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) biochem. spoż. enzym zawarty w niektórych owocach, rozkładający kwas askorbinowy (witaminę C)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. askorbinian m.

 przym. askorbinowy

Wiktionary


askorbinowy

kwas askorbinowy - witamina C, nietrwały związek organiczny zawarty w wielu owocach, warzywach oraz w wątrobie, ważny w utlenianiu komórkowym, wzmaga odporność, utrzymuje we właściwym stanie tkanki


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) biochem. związany z witaminą C czyli kwasem askorbinowym

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Spożywanie produktów askorbinowych pomaga w profilaktyce szkorbutu.

Wiktionary


askospora

haploidalny zarodnik grzybów z gromady workowców


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) biol. haploidalny zarodnik workowca;

Wiktionary

Askospora, zarodnik workowy – haploidalny zarodnik (mejospora), typowy dla workowców. Powstaje w workach w wyniku rozmnażania płciowego zwanego askogamią. Przed wytworzeniem askospor następuje kariogamia, a po niej mejoza. Askospory powstają wewnątrz worka (endogenicznie) w wyniku tzw. swobodnego wytwarzania komórek (tj. po podziale jąder niezwiązanym ściśle z podziałem cytoplazmy).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zwykle w worku powstaje osiem askospor.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌaskɔˈspɔra, AS: askospora

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. chlamydospora ż., bazydiospora

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zarodnik workowy

Wiktionary


asmara

stolica Erytrei


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. stolica Erytrei;

 (1.2) geogr. miasto w północno-wschodniej części Sahary Zachodniej

Wiktionary

Asmara (tigrinia ኣስመራ, Asmera) – stolica Erytrei, na Wyżynie Abisyńskiej, na wysokości 2340 m n.p.m. Stanowi bardzo ważny węzeł kolejowy. W Asmarze znajduje się międzynarodowe lotnisko zbudowane w 1962 położone 4 km od centrum. Miasto cechuje duży wzrost liczby ludności: z 296 tys. mieszkańców w 1986 roku przez 500,6 tys. w roku 2002 do 578,9 tys. w 2006.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. asmarczyk mos., asmarka ż.

 przym. asmarski

frazeologia.

etymologia.

 (1.2) etym|arab|السمارة.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) Asmara

* arabski: (1.1) أسمرة ż.; (1.2) السمارة ż.

* baskijski: (1.1) Asmara

* czeski: (1.1) Asmara

* francuski: (1.1) Asmara

* koreański: (1.1) 아스마라

* niemiecki: (1.1) Asmara n.

* słowacki: (1.1) Asmara ż.

* szwedzki: (1.1) Asmara n.

* ukraiński: (1.1) Асмара ż.

* węgierski: (1.1) Aszmara

* włoski: (1.1) Asmara ż.

źródła.

== Asmara (język angielski.) ==

thumb|Asmara (1.1)

wymowa.

 audio|LL-Q1860 (eng)-Vealhurl-Asmara.wav.

znaczenia.

rzeczownik, nazwa własna

 (1.1) geogr. Asmara

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: asˈmara, AS: asmara

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. asmarczyk mos., asmarka ż.

 przym. asmarski

Wiktionary


asmarczyk

mieszkaniec Asmary


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Asmary

Wiktionary

Wymowa:

IPA: asˈmart͡ʃɨk, AS: asmarčyk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Asmara ż.

:: fż. asmarka ż.

 przym. asmarski

Wiktionary


asmarka

mieszkanka Asmary


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Asmary

Wiktionary

Wymowa:

IPA: aˈsmarka, AS: asmarka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Asmara ż.

:: fm. asmarczyk mos.

 przym. asmarski

Wiktionary


asmarski

Asmara (stolica Erytrei)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) odnoszący się do Asmary, stolicy Erytrei

Wiktionary

Wymowa:

IPA: asˈmarsʲci, AS: asmarsʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Asmara ż., asmarczyk mos., asmarka ż.

Wiktionary


asmodeusz

demon, upadły anioł znany głównie z biblijnej Księgi Tobiasza; przed upadkiem przynależał do chóru Serafinów


SJP.pl

Asmodeusz lub Asmodeus (także Azmodan) – demon, upadły anioł znany głównie z deuterokanonicznej Księgi Tobiasza. Poza tym wzmianki o nim spotyka się w demonologii i w niektórych legendach talmudycznych, do których trafił prawdopodobnie z zoroastrianizmu w czasie, gdy terytoria Żydów przeszły w ręce perskich Achemenidów. Przed upadkiem przynależał do Chóru Serafinów. Według MacGregora Mathersa Asmodeusz jest kazirodczym dzieckiem Tubal-Kaina i jego siostry Naami.

Wikipedia


asmr

[czytaj: ejesemAR lub aesemER] przyjemne mrowienie skóry, zwykle w okolicach głowy i szyi, wywołane przez różne bodźce zewnętrzne, najczęściej słuchowe; asmr


SJP.pl


asn

Asparagina, skr. Asn, N – organiczny związek chemiczny z grupy aminokwasów endogennych. Amid kwasu asparaginowego, powszechny składnik białek. Występuje w dużych ilościach w nasionach, a także w stanie wolnym w płynach komórkowych. Stanowi magazyn amoniaku w tkankach zwierzęcych i roślinnych.

Wikipedia


asnyk

nazwisko


SJP.pl

Adam Prot Asnyk, pseudonim „Jan Stożek”, „El...y” (ur. 11 września 1838 w Kaliszu, zm. 2 sierpnia 1897 w Krakowie) – polski poeta, eseista, dramatopisarz, publicysta uważany za jednego z najwybitniejszych poetów pozytywizmu; w czasie powstania styczniowego (1863–1864) członek Rządu Narodowego (1863); doktor filozofii (1866), w latach 1889–1894 redaktor dziennika „Nowa Reforma”, inicjator i pierwszy prezes Towarzystwa Szkoły Ludowej (1891), galicyjski działacz polityczny.

Wikipedia


aso

w Biblii: król Judy z dynastii Dawida


SJP.pl

Aso

  • Aso – miasto w Japonii
  • Aso – rzeka we Włoszech
  • Aso – wulkan w Japonii
  • Aso – japoński krążownik, dawny rosyjski "Bajan"

ASO

  • ASO – autoryzowana stacja obsługi (warsztat samochodowy)
  • ASO – alternatywny system obrotu
  • ASO – odczyn antystreptolizynowy (badanie diagnostyczne)
  • ASO – ang. Amaury Sport Organisation (francuska organizacja sportowa)
  • ASO – kod IATA portu lotniczego Asosa

Wikipedia


asocjacja

1. w psychologii: łączenie się ze sobą wrażeń, wyobrażeń,
2. w różnych dziedzinach: ugrupowanie, zbiorowisko, zespół
3. chem. zjawisko sprzęgania się cząsteczek chemicznych w większe


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) samorzutne nasuwanie się kolejnych skojarzeń albo obrazów na podstawie poprzednich

 (1.2) zbiorowisko, zespół, grupa

 (1.3) chem. łączenie się cząstek pojedynczych w złożone (asocjaty)

Wiktionary

  • Asocjacja cząsteczek
  • Asocjacja (psychologia)
  • Asocjacja (statystyka)
  • Asocjacja (programowanie obiektowe)
  • Asocjacja gwiazdowa w astronomii
  • Asocjacja (genetyka)
  • Asocjacja – zespół roślinny w fitosocjologii

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. asocjowanie n.

 czas. asocjować

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kojarzenie

Wiktionary


asocjacjonista

zwolennik asocjacjonizmu


SJP.pl


asocjacjonistka

asocjacjonista


SJP.pl

Patrz:

asocjacjonista

asocjacjonistyczny

asocjacjonizm


SJP.pl

Patrz:

asocjacjonizm

asocjacjonizm

kierunek w psychologii kładący nacisk na procesy kojarzenia jako główny czynnik funkcjonowania świadomości, zanegowany w XX wieku przez psychologię postaci, wskazującą na rolę struktury psychicznej człowieka w poznawaniu przez niego świata, a nie tylko na mechaniczne skojarzenia


SJP.pl

Asocjacjonizm (psychologia asocjacjonistyczna, asocjacyjna, atomistyczna) – zapoczątkowany w XIX wieku w filozofii angielskiej.

Najważniejszą tezą psychologii asocjacjonistycznej jest to, że wszystkie złożone akty psychiczne (spostrzeganie, uczenie się, przypominanie, akty woli, uczucia) tworzą się poprzez asocjację (kojarzenie) z wrażeń, podobnie jak cząsteczki z atomów (dlatego psychologię asocjacjonistyczną zwano też atomistyczną). W asocjacjonizmie powstawanie asocjacji jest głównym mechanizmem życia psychicznego.Zagadnieniem tym interesował się już Arystoteles, ale jako twórcę tej psychologii podaje się Hartleya, który usystematyzował prawo kojarzeń. Zasadę tę przyjmował m.in. Wilhelm Wundt - twórca psychologii eksperymentalnej. Inni wybitni przedstawiciele tej psychologii to m.in.: John Stuart Mill, Johann Friedrich Herbart i Herbert Spencer.

Wikipedia


asocjacyjność

asocjacyjny


SJP.pl

Patrz:

asocjacyjny

asocjacyjny

dotyczący asocjacji, oparty na zasadzie kojarzenia (np. asocjacyjne związki między pojęciami)


SJP.pl


asocjalność

asocjalny


SJP.pl

Patrz:

asocjalny

asocjalny

rzadko: obojętny na sprawy społeczne; aspołeczny, niespołeczny


SJP.pl


asocjata

w chemii: nietrwałe połączenie cząstek


SJP.pl


asocjatywność

właściwość działań asocjatywnych (dodawanie i mnożenie), wyrażająca się tzw. prawem łączności, oznaczającym, iż na wynik tych działań nie ma wpływu rozstawienie nawiasów w danym wyrażeniu; łączność


SJP.pl

Łączność, asocjatywność – własność niektórych działań dwuargumentowych zdefiniowana odpowiednią równością, podaną niżej. Łączność dotyczy:

  • części działań arytmetycznych jak dodawanie liczb rzeczywistych i ich mnożenie;
  • niektórych działań na liczbach zespolonych, hiperzespolonych, wektorach, ciągach, innych funkcjach, innych relacjach dwuargumentowych, innych zbiorach i na macierzach.

Wikipedia


asocjatywny

1. w psychologii: odnoszący się asocjacji, związany z procesami asocjacji (np. asocjatywne struktury świadomości, procesy asocjatywne); asocjacyjny, skojarzeniowy;
2. w matematyce: łączny


SJP.pl


asocjować

rzadko:
1. łączyć różne fakty, pojęcia, nawet słabo ze sobą powiązane;
2. asocjować się - być asocjowanym


SJP.pl

czasownik niedokonany

 (1.1) kojarzyć, łączyć wrażenia, fakty, obrazy

czasownik zwrotny niedokonany asocjować się

 (2.1) być kojarzonym

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌasɔˈt͡sʲjɔvat͡ɕ, AS: asocʹi ̯ovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. asocjowanie n., asocjacjonizm, asocjacjonista, asocjacja

 przym. asocjacyjny, asocjacjonistyczny

 przysł. asocjacyjnie

Wiktionary


asocjowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|asocjować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. asocjacja ż.

 czas. asocjować ndk.

Wiktionary


asomatognozja

choroba polegająca na nierozpoznawaniu części ciała i stron


SJP.pl


asomatyczny

bezcielesny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) książk. bezcielesny

Wiktionary


asonancja

rym niepełny, polegający na tożsamości lub podobieństwie samogłosek w zakończeniach wyrazów; asonans


SJP.pl


asonans

niedokładny rym polegający na podobieństwie lub identyczności samogłosek w zakończeniu wyrazów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) jęz. rym polegający na identyczności tylko samogłosek

Wiktionary

Asonans (fr. assonance, z łac. assonare - "odbrzmiewać, współbrzmieć") - powtórzenie jednakowych samogłosek w wyrazach zajmujących ustaloną pozycję w obrębie wersu (w poezji) lub zdania.

Nazywany rymem niepełnym, wykształcił się w liryce europejskiej przed rymem. Miał zastosowanie w językach poprzedzających dzisiejszy francuski, gdzie wystarczyło powtórzenie jednej samogłoski, by zaistniało widoczne podobieństwo wyrazów.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Chwilami w miejsce częstochowskiego rymu zaskakiwał dziwny asonans.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. asonansowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rym niedokładny

Wiktionary


asonansowy

związany z asonansem


SJP.pl


asonoryzacja

ogół zabiegów zmierzających do wyciszenia źródła hałasu lub zabezpieczenia wnętrza przed hałasami z zewnątrz; oddźwiękowienie


SJP.pl


asortyment

zestaw dóbr oferowanych na sprzedaż przez sklep, zakład, placówkę itp.


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) hand. wybór towarów lub usług, który jest proponowany klientom;

 (1.2) wybór cech, środków, przedmiotów itp., jakimi ktoś dysponuje

Wiktionary

Asortyment – wybór, zestaw, zestawienie produkowanych wyrobów, świadczonych usług lub oferowanych towarów.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Nasza firma ma w asortymencie wysokiej jakości meble ogrodowe z topoli.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌasɔrˈtɨ̃mɛ̃nt, AS: asortmẽnt

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sortyment m.

 przym. asortymentowy

 przysł. asortymentowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) sortyment

Wiktionary


asortymentowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z asortymentem, towarami i usługami stanowiącymi stałą ofertę handlową

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. asortyment mrz.

Wiktionary


asowy

as


SJP.pl

Patrz:

as

asp

[czytaj: a-es-PE] skrót od: Akademia Sztuk Pięknych


SJP.pl

skrótowiec, rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) = eduk. akademia sztuk pięknych;

 (1.2) = techn. autoryzowany serwis producenta

 (1.3) = med. biochem. asparaginaza

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nie dostałem się na ASP, ale za rok znów będę próbował.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: a‿ɛs‿ˈpɛ, AS: a‿es‿pe

Wiktionary


asp.

skrót od: aspirant; aspir.


SJP.pl

skrót

 (1.1) = aspirant

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Naszym dzielnicowym jest od niedawna asp. Jacek Kowalski.

Wiktionary


aspan

dawniej: tytuł grzecznościowy, skrót od wyrażenia "waszmość pan", zwykle jako zwrot kierowany wprost do rozmówcy, odpowiadający dzisiejszemu "pan", "wy" (zwykle z odcieniem lekceważenia); aćpan, acpan, waćpan, wacpan, waspan, asan, acan


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) daw. zob. waszmość pan.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Za pozwoleniem, czy to aspan jesteś ów człowiek, co to przybył z Ebenezerem?

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. aspanna ż.

:: fż. aspani ż.

Wiktionary


aspani

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) daw. zob. waszmość pani.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) — Widzisz aspani — rzekł zimno urzędnik w wicemundurze — gdybyś asani nie wiedziała istotnie, co się z nim dzieje i gdzie on jest, to byś się strwożyła sercem matki, dowiadując się, że raniony…

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. aspanna ż.

:: fm. aspan m.

Wiktionary


asparagina

aminokwas endogenny pełniący istotną rolę w biosyntezie amoniaku


SJP.pl

Asparagina, skr. Asn, N – organiczny związek chemiczny z grupy aminokwasów endogennych. Amid kwasu asparaginowego, powszechny składnik białek. Występuje w dużych ilościach w nasionach, a także w stanie wolnym w płynach komórkowych. Stanowi magazyn amoniaku w tkankach zwierzęcych i roślinnych.

Wikipedia


asparaginaza

naturalny enzym wyizolowany z m.in. bakterii Escherichia coli wykazujący działanie cytostatyczne w stosunku do komórek nowotworowych, stosowany w leczeniu ostrych białaczek u dzieci i dorosłych


SJP.pl

Wikipedia


asparaginowy

związany z asparaginą


SJP.pl


asparagus

roślina z rodziny liliowatych, występująca w licznych gatunkach w Europie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) bot. szparag pierzasty, dekoracyjna roślina stosowana w kwiaciarstwie

Wiktionary

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌaspaˈraɡus, AS: asparagus

Wiktionary


aspartam

sztuczny słodzik, który nie powoduje wzrostu poziomu cukru we krwi


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. spoż. syntetyczny, niskokaloryczny środek słodzący

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W Polsce dozwolone jest stosowanie słodzików takich jak aspartam (E951), sorbitol (E420), ksylitol (E967) i maltitol (E421).

Wiktionary

Wymowa:

IPA: asˈpartãm, AS: aspartãm

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) aspartame

* arabski: (1.1) أسبرتام (asbartām) m.

* azerski: (1.1) aspartam

* białoruski: (1.1) аспартам m.

* bułgarski: (1.1) аспартам m.

* chiński standardowy: (1.1) 阿斯巴甜 (āsībātián)

* czeski: (1.1) aspartam m.

* duński: (1.1) aspartam w.

* francuski: (1.1) aspartame m.

* indonezyjski: (1.1) aspartam

* japoński: (1.1) アスパルテーム (asuparutēmu)

* litewski: (1.1) aspartamas m.

* łotewski: (1.1) aspartāms m.

* niderlandzki: (1.1) aspartaam n.

* niemiecki: (1.1) Aspartam n.

* norweski (bokmål): (1.1) aspartam n.

* norweski (nynorsk): (1.1) aspartam n.

* rosyjski: (1.1) аспартам m.

* słowacki: (1.1) aspartam m.

* tajski: (1.1) แอสปาร์แตม

* tamilski: (1.1) அஸ்பார்ட்டம் (aspārṭṭam)

* ukraiński: (1.1) аспартам m.

* węgierski: (1.1) aszpartám

* włoski: (1.1) aspartame m.

źródła.

== aspartam (język azerski.) ==

ortografie.

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) chem. spoż. aspartam

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


aspazja

przenośnie: ambitna, inteligentna i piękna kobieta


SJP.pl

Aspazja (gr. Ἀσπασία, ur. ok. 470, zm. ok. 400 p.n.e.) – mieszkanka Miletu, która zasłynęła swym związkiem z Peryklesem, ateńskim mężem stanu. Według niektórych autorów była jego żoną.

Niewiele wiadomo o szczegółach jej życia. Większą część dorosłych lat spędziła w Atenach, prawdopodobnie wywierając wpływ na Peryklesa i ateńską politykę. Jest o niej mowa w dziełach Platona, Arystofanesa, Ksenofonta i innych autorów tego czasu.

Wikipedia


aspazjusz

imię męskie


SJP.pl

Aspazjusz – imię męskie pochodzenia greckiego. Wywodzi się słowa aspasios oznaczającego „powitanie”. Imię to ma oboczną wersję Aspazy.Jego patronem jest św. Aspazjusz, biskup, żyjący w VI wieku.

Aspazjusz imieniny obchodzi 2 stycznia.

Żeński odpowiednik: Aspazja.


Wikipedia


aspekcik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od aspekt

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To nie aspekt, lecz tylko mały aspekcik.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. aspekt m.

Wiktionary


aspekt

1. ujęcie, rodzaj, punkt widzenia sprawy;
2. określenie rodzaju czynności (dokonanej, niedokonanej) wyrażonej czasownikiem;
3. wzajemne położenie planet i gwiazd (zodiakalnych), wg którego układano horoskopy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) punkt widzenia, kontekst, w którym dana kwestia jest rozpatrywana

 (1.2) gram. cecha czasownika określająca jego dokonanie lub niedokonanie;

 (1.3) astr. położenie gwiazd względem siebie i znaków zodiaku;

 (1.4) stpol. przepowiednia, wróżba

Wiktionary

  • aspekt (astronomia) – pojęcie astronomiczne
  • aspekt (botanika) – pojęcie botaniczne
  • aspekt (filozofia) – cecha przedmiotu, lub punkt widzenia, z którego ujmuje się dany przedmiot
  • aspekt (językoznawstwo) – kategoria gramatyczna
  • aspekt (religia) – pojęcie religijne
  • Aspekt (czasopismo) – czasopismo
  • aspekt w informatyce – programowanie aspektowe

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Rozpatrzmy charakter tego słownika w aspektach językoznawczym i prawnym.

 (1.2) Oba aspekty polskich czasowników mają swoje formy bezokolicznikowe.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈaspɛkt, AS: aspekt

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: zdrobn. aspekcik mrz.

 czas. aspektować

 przym. aspektowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kontekst, światło, strona

Wiktionary


aspektowy

związany z aspektem (w znaczeniu kategorii gramatycznej czasownika), np. pary aspektowe


SJP.pl


aspektywa

w sztuce egipskiej sposób przedstawiania trójwymiarowości na płaszczyźnie


SJP.pl


asperger

potocznie: zespół Aspergera


SJP.pl

  • Hans Asperger – austriacki pediatra, psychiatra
  • zespół Aspergera – zaburzenie rozwoju

zobacz też:

  • Asperg – miasto w Niemczech

Wikipedia


aspergerek

kobieta lub dziewczynka z zespołem Aspergera


SJP.pl


aspergerka

kobieta lub dziewczynka z zespołem Aspergera


SJP.pl


aspergerowiec

osoba z zespołem Aspergera; aspik, asperger


SJP.pl


aspergillus

grzyb z klasy workowców; kropidlak


SJP.pl

Aspergillus P. Micheli ex Haller (kropidlak) – rodzaj grzybów z rzędu kropidlakowców (Eurotiales).

Wikipedia


aspergiloza

grzybica występująca głównie u ptaków, atakująca wole i drogi oddechowe; kropidlakowica


SJP.pl

Aspergiloza (łac. aspergillosis) jest zakażeniem lub reakcją alergiczną wywoływaną przez grzyby z rodzaju Aspergillus (kropidlak). Postacie aspergilozy o największym znaczeniu to poważne infekcje płucne u pacjentów z obniżoną odpornością, takich jak chorzy na AIDS, leczeni chemioterapią lub antybiotykami przez dłuższy czas. W alergiach Aspergillus odgrywa mniejszą rolę.

Wikipedia


aspermia

brak spermy lub niemożność jej wydalania


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. brak spermy albo plemników w spermie;

Wiktionary

Aspermia – brak ejakulacji podczas kopulacji oraz innych czynności seksualnych, będący przyczyną męskiej niepłodności. Pomimo iż erekcja utrzymuje się stosunkowo długo, orgazm zazwyczaj nie występuje. Aspermii nie należy mylić z azoospermią, w której przy niekiedy prawidłowej objętości ejakulatu, stwierdza się brak plemników.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. sperma ż.

Wiktionary


aspersja

pokropienie wodą święconą w niedzielę przed sumą


SJP.pl

Aspersja (Asperges) (z łac. aspergere – pokropić) – w łacińskiej tradycji liturgicznej eucharystyczny akt pokuty polegający na pokropieniu przez celebransa wodą święconą ludzi zgromadzonych na liturgii.

Akt ten jest bezpośrednim nawiązaniem do biblijnego Psalmu 51 (50), który jest psalmem pokutnym, zawierającym słowa:

Wikipedia


aspersorium

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) rel. naczynie na wodę święconą umieszczone w ścianie kościoła;

Wiktionary

Aspersorium:

  • kropielnica – kamienne lub metalowe naczynie ze święconą wodą, umieszczone na trwale w przedsionku kościoła (kruchcie), czasem także jako zagłębienie w ścianie mające formę naczynia;
  • przenośne naczynie (zazwyczaj mały kociołek z pałąkiem) na wodę święconą;
  • mała kropielnica (kropielniczka) do użytku domowego, wykonana najczęściej z metalu lub plastiku (dawniej często z drewna), zawieszana przy drzwiach wejściowych do domu lub mieszkania, służąca domownikom lub osobom odwiedzającym do umoczenia palców w święconej wodzie i wykonania znaku krzyża.

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) kropielnica

Wiktionary


asperula

szczeciniasto owłosiona bylina z rodziny marzanowatych; marzana, marzanna


SJP.pl

Marzanka (Asperula L.) – rodzaj roślin należący do rodziny marzanowatych. Należy do niego około 200 gatunków. Występują one od północnej Afryki i Europy, poprzez Azję Środkową i południowo-zachodnią po Australię i Nową Zelandię, z największym zróżnicowaniem we wschodniej części basenu Morza Śródziemnego i w południowo-zachodniej Azji. Do polskiej flory należą dwa gatunki rodzime: marzanka barwierska (A. tinctoria) i marzanka pagórkowa (A. cynanchica), kilka innych gatunków jest uprawianych, spośród nich marzanka polna (A. arvensis) przejściowo dziczeje (jest efemerofitem).

Wikipedia


aspidistra

roślina z rodziny liliowatych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) bot. roślina z rodziny liliowatych, pochodząca z Azji, potocznie nazywana „żelaznym liściem”;

Wiktionary

Aspidistra (Aspidistra Ker Gaw.) – rodzaj bylin z rodziny szparagowatych (Asparagaceae), dawniej klasyfikowany do konwaliowatych (Convallariaceae), myszopłochowatych (Ruscaceae), jeszcze dawniej do liliowatych (Liliaceae). Występują na dnie lasów wschodniej Azji od wschodnich Indii, poprzez Indochiny, Chiny, po Japonię. Do lat 70. XX wieku znanych było tylko kilka gatunków. Później taksonomowie opisywać zaczęli dziesiątki kolejnych. W 2006 według "Flora of China" rodzaj obejmować miał 55 gatunków (w tym 49 z Chin, z czego aż 46 endemitów). W 2008 opisano w sumie 93 gatunki, ale szacowano ich docelową liczbę na 200-300. W 2020 baza Plants of the World wymieniała 175 gatunków zaakceptowanych. Zasięg rodzaju obejmuje wschodnią Azję od wschodniej części Himalajów po Japonię.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Floryści używają do kompozycji liści aspidistry.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌaspʲiˈdʲistra, AS: aspʹidʹistra

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 etym|nłac. < etym2|gr|ἀσπίς|ἀσπίς, ἀσπίδος. (aspís, aspídos) → tarcza

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) aspidistra

* ukraiński: (1.1) аспідистра ż.

źródła.

== aspidistra (język angielski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) bot. aspidistra

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


aspik

potocznie: osoba z zespołem Aspergera; asperger, aspergerowiec


SJP.pl


aspir.

skrót od: aspirant; asp.


SJP.pl


aspiracja

1. w medycynie:
a) usuwanie za pomocą specjalnych aparatów próżniowych gazów lub cieczy nagromadzonych w jamie ciała wskutek choroby;
b) wchłanianie przez drogi oddechowe zewnętrznych substancji;
2. w językoznawstwie: dodawanie "h" przy artykulacji głosek i wyrazów; przydech


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) dążenie do czegoś, pragnienie zrobienia lub dokonania czegoś

 (1.2) fonet. przydech

 (1.3) med. odciągnięcie tłoczka strzykawki w celu sprawdzenia czy jest się w świetle żyły

Wiktionary

  • aspiracja – przydech w językoznawstwie
  • aspiracje – (w psychologii) zespół dążeń jednostki
  • aspiracja – zachłyśnięcie, przypadkowe pobranie z wdechem płynu, kęsu pokarmowego lub ciała obcego podczas połykania. Prowadzi do groźnych objawów ostrej niedrożności oddechowej.
  • aspiracja (technika) – wentylacja mechaniczna stosowana w przemyśle (m.in. młynarskim, energetyce), często przy pomocy złożonych instalacji, mająca na celu jednoczesne odpylanie, usuwanie pary wodnej, chłodzenie surowca, maszyn, urządzeń i pomieszczeń.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Remis trwał aż do ostatniej minuty, kiedy to Rodriguez, strzałem spoza pola karnego przypieczętował aspiracje naszej drużyny do zdobycia mistrzostwa ligi.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌaspʲiˈrat͡sʲja, AS: aspʹiracʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. aspirant m., aspirantura ż., aspirata ż., aspirowanie n., aspirantka ż.

 przym. aspiracyjny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ambicja

Wiktionary


aspiracje

dążenia, plany, ambicje danej osoby, zwłaszcza takie dotyczące osiągnięcia ambitnych celów w jakiejś dziedzinie nauki, sztuki lub życia publicznego


SJP.pl

Aspiracje – zespół dążeń ukształtowanych na podstawie hierarchii wartości właściwych jednostce. Aspiracje zależą od samopoznania, samooceny i samookreślenia jednostki, a także od sytuacji społecznej. Jeśli jednostka trafnie określi swoją sytuację społeczną, potrafi także określić swoje aspiracje. Warto podkreślić, że aspiracje to dążenia, cele, do których jednostka dąży długotrwale, np. założenie rodziny, zdobycie określonego stanowiska, zawodu. Aspiracje są więc dążeniami jednostki, umotywowanymi możliwością ich realizacji.

Wikipedia


aspiracyjnie

aspiracyjny


SJP.pl

Patrz:

aspiracyjny

aspiracyjny

1. w medycynie i technice: związany z aspiracją (np. urządzenia aspiracyjne);
2. w językoznawstwie: wymawiany z przydechem (np. głoski aspiracyjne)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z aspiracją, dotyczący aspiracji

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. aspiracja ż., aspirantura ż., aspirata ż., aspirowanie n., aspirantka ż.

Wiktionary


aspirancki

odnoszący się do aspiranta, właściwy aaspirantom


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z aspirantem, dotyczący aspiranta

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. aspirant mos.

Wiktionary


aspirant

1. osoba dążąca do osiągnięcia ambitnych celów, zwłaszcza związanych z zajęciem jakiegoś stanowiska;
2. stopień oficerski w policji i straży pożarnej; także: osoba mająca ten stopień;
3. dawniej słowo o wielu innych znaczeniach, których wspólnym elementem było: staranie, ubieganie się o coś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) ktoś, kto się o coś ubiega, np. o stanowisko

 (1.2) stopień oficerski w straży pożarnej lub w policji

 (1.3) rel. nieoficjalny stopień ministranta

 (1.4) rel. mężczyzna chcący wstąpić do zakonu lub zgromadzenia zakonnego

Wiktionary

  • aspirant – stopień w korpusie aspirantów w Państwowej Straży Pożarnej
  • aspirant – stopień w Policji
  • aspirant – stopień podoficerski w Wojsku Polskim we Francji (1939–1940)
  • aspirant – stopień wojskowy we Francuskich Siłach Zbrojnych
  • aspirant – najniższy stopień oficerski w Straży Granicznej w latach 1928–1939

Wikipedia

Przykłady

 (1.3) Wikary pojechał z aspirantami zmierzyć komeżki.

 (1.4) Nie doszło do spotkania prowincjała z aspirantami.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: aˈspʲirãnt, AS: aspʹirãnt

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. aspiracja ż.

:: fż. aspirantka ż.

 czas. aspirować ndk.

 przym. aspirancki

Wiktionary


aspirantka

aspirant


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta, która się o coś ubiega, np. o stanowisko

 (1.2) kobiecy stopień oficerski w straży pożarnej lub w policji

 (1.3) rel. nieoficjalny stopień w ministranturze żeńskiej

 (1.4) rel. kobieta chcąca wstąpić do zakonu lub zgromadzenia zakonnego

Wiktionary

Patrz:

aspirant

Przykłady

 (1.3) Na pierwszej zbiórce aspirantek w naszej parafii stawiło się siedem dziewczyn z podstawówki.

 (1.4) Matka prowincjalna spotkała się z aspirantkami w Cieszynie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. aspiracja ż.

:: fm. aspirant m.

 czas. aspirować ndk.

 przym. aspiracyjny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.3) kandydatka

 (1.4) kandydatka

Wiktionary


aspirantura

okres pełnienia funkcji aspiranta w zakładzie naukowym


SJP.pl

Aspirantura (łac. aspirans – ubiegający się o coś) – studia doktoranckie w Rosji, na Ukrainie, w dawnym ZSRR i niektórych państwach powstałych po jego rozpadzie; w latach 1951–1958 także w PRL.

Po uzyskaniu tytułu magistra lub równoważnego mu tytułu zawodowego osoba, która pragnęła napisać doktorat w ZSRR, kierowana była na aspiranturę i odtąd miała status studenta studiów doktoranckich (ros. aspiránt). Do obowiązków aspiranta należało ukończenie 3-letnich studiów doktoranckich (ros. aspirantúra), w czasie których zaliczał pewną liczbę obowiązkowych zajęć podnoszących kwalifikacje naukowe i w ramach tzw. praktyki pedagogicznej uczestniczył jako obserwator w zajęciach bardziej doświadczonych wykładowców (praktyka ta wynosiła min. 50 godzin zajęć = 75 godzin zegarowych). Aspirantura kończyła się (oprócz samego napisania rozprawy doktorskiej) zdaniem 3 egzaminów – (1) ze specjalizacji naukowej; (2) z języka obcego; (3) z filozofii. W 2005 egzamin z filozofii zastąpiono egzaminem z historii i filozofii nauki. Napisanie rozprawy, wysłuchanie przepisanych zajęć, odbycie praktyki i zdanie wymaganych egzaminów było warunkiem koniecznym dopuszczenia aspiranta do obrony doktorskiej.

Wikipedia


aspirata

spółgłoska wymawiana z przydechem, czyli następującym po niej dźwiękiem przypominającym krótkie 'h'; spółgłoska przydechowa; spółgłoska aspirowana


SJP.pl


aspiratamente

określenie wykonawcze: jakby wzdychając


SJP.pl


aspirator

specjalny aparat próżniowy służący:
a) w medycynie - do usuwania gazów lub cieczy nagromadzonych w jamie ciała wskutek choroby;
b) w technice i analizach laboratoryjnych - do usuwania pyłu i innych drobnych zanieczyszczeń


SJP.pl

Aspirator – urządzenie ssące, o zróżnicowanej budowie i przeznaczeniu:

  • urządzenie laboratoryjne do pobierania próbek powietrza lub innych gazów
  • urządzenie do oczyszczania powietrza z pyłów
  • urządzenie do odsysania płynów i gazów z ciała, m.in. podczas operacji chirurgicznych
  • drobne urządzenie medyczne służące do oczyszczania wydzielin nosowych u małych dzieci

Wikipedia


aspirować

1. starać się o coś, ubiegać się o stanowisko, pozycję itp.;
2. w językoznawstwie: wymawiać głoski z przydechem


SJP.pl

czasownik niedokonany

 (1.1) starać się, ubiegać się o coś

 (1.2) przest. wzdychać do czegoś

 (1.3) jęz. wymawiać głoski z przydechem

 (1.4) med. wyciąganie płynów z jam ciała za pomocą aspiratora

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. aspirant mos., aspirantka ż., aspirowanie n.

Wiktionary


aspirowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|aspirować.

Wiktionary

Wikipedia

Powiązane:

 czas. aspirować

 rzecz. aspiracja ż.

 przym. aspiracyjny

Wiktionary


aspiryna

kwas acetylosalicylowy, popularny lek przeciwgośćcowy, przeciwbólowy i napotny, stosowany przy zaziębieniach, bólach stawów i mięśni, nerwobólach itp.; polopiryna, motopiryna (dawniej)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) farm. kwas acetylosalicylowy używany jako lek; pastylka lub płyn z tą substancją;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Lekarz zalecił mi wzięcie aspiryny przed snem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌaspʲiˈrɨ̃na, AS: aspʹirna

Wiktionary

Powiązane:

 przym. aspirynowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) aspirin, polopiryna

Wiktionary


aspirynowy

aspiryna


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z aspiryną, dotyczący aspiryny

Wiktionary

Patrz:

aspiryna

Powiązane:

 rzecz. aspiryna ż.

Wiktionary


aspóń

partykuła

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. chociaż, przynajmniej

Wiktionary


asport

nagłe zniknięcie przedmiotu w trudny do wytłumaczenia sposób i pojawienie się w innym miejscu


SJP.pl


asportowy

nieuprawiający sportu lub nieinteresujący się sportem


SJP.pl


aspołeczność

termin odnoszony do zachowań, postaw lub cech osobowości, charakteryzujących się unikaniem zaangażowania jednostki w związki grupowe i (lub) realizacje celów grupowych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest aspołeczne; cecha tych, którzy są aspołeczni

Wiktionary

Powiązane:

 przym. aspołeczny

 przysł. aspołecznie

Wiktionary


aspołeczny

obojętny dla spraw społecznych


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) obojętny dla spraw społecznych, który wyłącza się z życia społecznego

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na mojej sprawie rozwodowej czułem się jak jakiś najgorszy element aspołeczny. Sędzina mnie pyta, czy piłka nożna jest dla mnie ważniejsza niż moja żona.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. aspołeczność ż.

 przysł. aspołecznie

 przym. społeczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) asocjalny

Wiktionary


aspramente

określenie wykonawcze: szorstko, cierpko


SJP.pl


asr

skrót od: Acceleration Slip Regulation - system kontroli trakcji zapobiegający poślizgowi kół napędowych


SJP.pl

skrótowiec

 (1.1) mot. system zapobiegający poślizgowi kół podczas ruszania

Wiktionary

Asr – modlitwa muzułmańska – trzecia w ciągu dnia spośród modlitw salat, odmawiana po południu. Obejmuje cztery obowiązkowe rakaty.

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) TCS

Wiktionary


aśram

aśrama, aszram, aszrama;
1. każde z czterech stadiów życia członków trzech wyższych stanów społeczeństwa indyjskiego (warna);
2. pustelnia, erem


SJP.pl

Aśrama (dewanagari आश्रम, trl. āśrama, ang. ashram, w hindi trb. aśram) – indyjska pustelnia lub gurukula. Aśramy powstają w Indiach od starożytności. Najczęściej zakładane są przez mistrza duchowego (guru), nazywane są później od jego imienia. Jeden guru może mieć wiele aśramów, często w różnych miejscach świata.

Wikipedia


aśrama

aszrama, aszram, aśram;
1. każde z czterech stadiów życia członków trzech wyższych stanów społeczeństwa indyjskiego (warna);
2. pustelnia, erem


SJP.pl

  • Aśrama (stadium życia)
  • Aśrama (pustelnia)

Wikipedia


assagai

Assagaj (arab. Azzaghaja) – typ oszczepu przeznaczonego zarówno do walki wręcz, jak i do miotania. Długość drzewca wahała się od 1 do 2 metrów, a grotu od 15 do 20 cm (drugie tyle zajmuje żelazna oprawa). Assagaj używany był jako broń bojowa i myśliwska przez Buszmenów, Hotentotów, Kafrów, Bantu i inne ludy.

Wikipedia


assai

określenie wykonawcze: bardzo; występuje razem z innymi określeniami tempa i charakteru utworu, np. adagio assai, allegro assai


SJP.pl

Tempo (agogika) – jeden z elementów dzieła muzycznego, oznaczający, jak szybko utwór ma być wykonany.

Wikipedia


assam

herbata gatunku Assam


SJP.pl

rzeczownik, nazwa własna

 (1.1) geogr. prowincja w północno-wschodnich Indiach;

Wiktionary

Asam (hindi असम, trb.: Asam, trl.: Asam; ang. Assam) – stan w północno-wschodnich Indiach ze stolicą w Dispurze. Leży u stóp Himalajów i sąsiaduje ze stanami: Arunachal Pradesh, Nagaland, Manipur, Mizoram, Tripura i Meghalaya oraz z Bhutanem i Bangladeszem.

14. pod względem liczby ludności stan Indii, utrzymał swoją pozycję względem 2001 roku.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Prowincja Assam słynie z przepysznych gatunków herbaty.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈasːãm, AS: a•sãm

Wiktionary


assamczak

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) syst. zool. nazwa systematyczna|Caprolagus|Blyth|ref=tak., rodzaj ssaków z rodziny zającowatych

 (1.2) syst. zool. nazwa systematyczna|Caprolagus hispidus|Pearson|ref=tak., gatunek z rodzaju assamczaków (1.1)

 (1.3) zool. ssak z gatunku assamczaków (1.2)

Wiktionary

Assamczak (Caprolagus) – rodzaj ssaka z rodziny zającowatych (Leporidae).

Wikipedia

Przykłady

 (1.3) Assamczaki występują m.in. w Nepalu.

Wiktionary


assamski

język assamski - jeden z języków urzędowych Indii; język asamski


SJP.pl


assamskojęzyczny

przymiotnik

 (1.1) taki, który posługuje się językiem asamskim

 (1.2) taki, którego mieszkańcy posługują się językiem asamskim

 (1.3) spisany, stworzony w języku asamskim

Wiktionary

Wymowa:

IPA: asˈːãmskɔjɛ̃w̃ˈzɨt͡ʃnɨ, AS: a•sãmskoi ̯ẽũ̯zyčny

Wiktionary


assapan

rodzaj gryzonia z podrodziny wiewiórek


SJP.pl

Assapan (Glaucomys) – rodzaj ssaków z podrodziny wiewiórek (Sciurinae) w obrębie rodziny wiewiórkowatych (Sciuridae). W polskiej literaturze zoologicznej nazwa zwyczajowa „assapan” używana była dla oznaczenia gatunku Glaucomys volans. Ostatecznie w wydanej w 2015 roku przez Muzeum i Instytut Zoologii Polskiej Akademii Nauk publikacji „Polskie nazewnictwo ssaków świata” gatunkowi przypisano assapan południowy, rezerwując nazwę assapan dla rodzaju Glaucomys.

Wikipedia


assel

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) geol. pierwszy, najstarszy wiek cisuralu (wczesnego permu), trwający 299 – 294,6 milionów lat temu;

Wiktionary

Lokalizacje

Luksemburg

  • Assel – wieś w gminie Bous-Waldbredimus, w kantonie Remich

Niderlandy

  • Assel – dzielnica Apeldoornu

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈasːɛl, AS: a•sel

Wiktionary


assemblage

[czytaj: asąbLAŻ lub asambLAŻ] przestrzenna kompozycja utworzona z różnego rodzaju przedmiotów; asamblaż


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) szt. trójwymiarowy kolaż z gotowych przedmiotów;

Wiktionary

Asamblaż (fr. assemblage, tłum. gromadzenie/zbieranie/zbiór) – forma artystyczna, będąca odmianą kolażu, według której tworzy się trójwymiarowe kompozycje z przedmiotów gotowych.

Praca złożona z różnego rodzaju przedmiotów: codziennego użytku, bezużytecznych fragmentów, form naturalnych, wszelkich możliwych obiektów. Dzieło powstaje z przedmiotów, które nie są stworzone przez autora asamblażu, ale jedynie przez niego użyte, a czasem także specjalnie spreparowane, czy przystosowane (np. pomalowane, odłączone od całości, połączone z czymś innym, zniszczone). Asamblaż może mieć postać jednego obiektu powstałego z połączenia innych lub może stanowić rodzaj zbioru, kolekcji przedmiotów. Można to określić jako pewnego rodzaju przestrzenny collage otwarty na wszelkie materiały i pomysły ich zestawień i połączeń. Poszczególne fragmenty w asamblażu mogą być ze sobą sklejone, związane, umieszczone w rodzaju wspólnego pojemnika, luźno położone, powieszone obok siebie itd. Dzięki asamblażom z fragmentów tworzone są nowe znaczenia, powstają nowe związki między znaczeniami, które niosą ze sobą składowe części.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Poobwieszała mi poczekalnię assemblage’ami jakiejś awangardowej artystki z Jeleniej Góry.

Wiktionary


assemblé

[czytaj: asemBLE] rodzaj skoku w tańcu klasycznym


SJP.pl


assembler

prosty język programowania; asembler


SJP.pl

Asembler (ang. assembler) – termin informatyczny związany z programowaniem i tworzeniem kodu maszynowego dla procesorów. W języku polskim oznacza on program tworzący kod maszynowy na podstawie kodu źródłowego (tzw. asemblacja) wykonanego w niskopoziomowym języku programowania bazującym na podstawowych operacjach procesora zwanym językiem asemblera, popularnie nazywanym również asemblerem.

Wikipedia


asser

imię męskie


SJP.pl

Asser (zm. 908/909) – walijski mnich z St David’s w królestwie Dyfed. W latach 875-879 był biskupem Sherborne. Około 885 Alfred Wielki poprosił go, by opuścił St David’s i dołączył do kręgu uczonych mężów, których Alfred gromadził na swym dworze. Po rocznym pobycie w Caerwent spowodowanym chorobą, Asser przyjął zaproszenie.

Wikipedia


assieme

[czytaj: assjeme] muzyczne określenie wykonawcze: razem, wspólnie


SJP.pl


assiniboine

(dawniej Stone Indian River) rzeka w Kanadzie


SJP.pl

Assiniboine – rzeka w Kanadzie, w prowincjach Saskatchewan i Manitoba, o długości 1 070 kilometrów. Rzeka nazwana od Assiniboinów, rdzennych mieszkańców tej okolicy.

Wikipedia


assoluta

środowiskowo o primadonnie, primabalerinie: najlepsza, najwyższej klasy


SJP.pl

Primaballerina assoluta – tytuł przyznawany jest niezwykłym tancerkom, które wniosły ogromny wkład w rozwój i promocję baletu na świecie. Zaledwie kilka razy w ciągu historii tańca tytuł ten został przyznany, otrzymała go m.in. Matylda Krzesińska i Helena Cholewicka.

Wikipedia


assos

Assos (gr. Άσσος) – starożytne miasto greckie w północno-zachodniej Azji Mniejszej, na terenie Troady, obecnie w tureckiej prowincji Çanakkale. Współcześnie na jego terenie znajduje się wieś Behramkale. Ojczyzna filozofa stoickiego Kleantesa.

Wikipedia


assunta

1. w sztuce gotyckiej: przedstawienie Marii Wniebowziętej w koronie gwiazd i z księżycem u stóp;
2. w sztuce włoskiej: scena wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny


SJP.pl

Assumpta (Assunta) – od wł. wniebowzięta. Wizerunek wniebowziętej Matki Bożej w sztuce gotyckiej przedstawiający postać Matki Boskiej wśród gwiazd z wyobrażeniem słońca, księżyca z gwiazdami u stóp. W renesansie i baroku odnosi się do wizerunku Matki Boskiej wniebowziętej.

Wikipedia


assyż

dawniej: Asyż (miasto we Włoszech)


SJP.pl


ast

skrótowiec, rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) = teatr. eduk. akademia sztuk teatralnych

 (1.2) = med. biochem. aminotransferaza asparaginianowa

skrótowiec, rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (2.1) = kynol. amerykański Staffordshire terrier, amstaf

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) AspAT

 (2.1) amstaf

Wiktionary


asta

imię żeńskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. gałąź, konar

Wiktionary

  • Asta (1041 Asta) – planetoida nr 1041
  • Asta – rodzaj roślin z rodziny kapustowatych
  • Asta Nielsen – duńska aktorka filmowa
  • Salvatore Asta – dyplomata watykański
  • TV Asta – lokalna stacja telewizyjna miasta Piła
  • Asta-Net – regionalny dostawca usług telekomunikacyjnych
  • Astoria Bydgoszcz – przydomek klubu

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) (gwara.) Na asta usiodł gryfny szpok.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈaș.ta

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. astka ż.

Wiktionary


astana

stolica Kazachstanu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. stolica Kazachstanu;

Wiktionary

Astana (kaz. cyr. i ros. Астана; 1824–1961 Akmolińsk, 1961–1992 Celinograd, 1992–1998 Akmoła, 1998–2019, i ponownie od 2022 r. Astana, 2019–2022 Nur-Sułtan) – stolica i drugie co do liczby ludności miasto w Kazachstanie, położone nad rzeką Iszym, w północno-środkowej części kraju na Pogórzu Kazachskim.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Po zwiedzeniu Ałma Aty pojechaliśmy do Astany.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: aˈstãna, AS: astãna

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. astańczyk m., astanka ż.

 przym. astański

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) hist. Akmolińsk, hist. Celinograd, hist. Akmoła, hist. Nur-Sułtan

Wiktionary


astańczyk

mieszkaniec Astany


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Astany

Wiktionary

Wymowa:

IPA: aˈstãj̃n͇t͡ʃɨk, AS: astãĩ ̯ṇčyk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Astana ż.

:: fż. astanka ż.

 przym. astański

Wiktionary


astanka

mieszkanka Astany


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Astany

Wiktionary

Wymowa:

IPA: aˈstãnka, AS: astãnka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Astana ż.

:: fm. astańczyk mos.

 przym. astański

Wiktionary


astański

przymiotnik od: Astana (stolica Kazachstanu)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do miasta Astana

Wiktionary

Wymowa:

IPA: aˈstãj̃sʲci, AS: astãĩ ̯sʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Astana ż., astańczyk mos., astanka ż.

Wiktionary


astarte

  • Astarte lub Asztarte – imię fenickiej i kananejskiej bogini miłości, płodności i wojny
  • Astarte – grecka grupa muzyczna wykonująca black metal
  • (672) Astarte – planetoida z grupy pasa głównego asteroid
Biologia
  • Astarte – rodzaj małży z rodziny astartowatych
  • Astarte borealis – gatunek małża z rodziny astartowatych (Astartidae)
  • Astarte elliptica – gatunek małża z rodziny astartowatych (Astartidae)

Wikipedia


astat

pierwiastek chemiczny o symbolu At, promieniotwórczy niemetal


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. pierwiastek chemiczny o symbolu At i liczbie atomowej 85;

Wiktionary

Astat (At, łac. astatinum z gr. άστατός ‘nietrwały’ od ά ‘bez’ i στατός ‘trwały, stały’) – promieniotwórczy pierwiastek chemiczny z grupy fluorowców.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jakie właściwości chemiczne ma astat?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈastat, AS: astat

Wiktionary

Powiązane:

 przym. astatowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) At

Wiktionary


astatowy

astat


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący astatu

Wiktionary

Patrz:

astat

Powiązane:

 rzecz. astat m.

Wiktionary


astatyczność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest astatyczne

Wiktionary

Powiązane:

 przym. astatyczny

 przysł. astatycznie

Wiktionary


astatyczny

ruchomy; niestały


SJP.pl


astazja

w medycynie: niemożność chodzenia, stania na skutek zaburzeń w ośrodkowym układzie nerwowym, czasem w błędniku


SJP.pl

Astazja – niemożność utrzymania pozycji stojącej, występująca najczęściej z abazją w histerii i w niektórych schorzeniach neurologicznych przy uszkodzeniu płata czołowego.

Wikipedia


asteizm

dowcipne, celne powiedzenie świadczące o towarzyskiej ogładzie mówiącego


SJP.pl

Asteizm (fr. astéisme, gr. asteíos – dowcipny, wykształcony, miejski) – ironiczny lub autoironiczny zwrot świadczący o zręczności krasomówczej, znajomości savoir-vivre i ogładzie towarzyskiej.

Znany z wykorzystywania asteizmów w swojej twórczości jest Ignacy Krasicki (między innymi w satyrach Pijaństwo oraz Świat zepsuty).

Wikipedia


astelia

jednoliścienna roślina z rzędu szparagowców


SJP.pl


astenia

stan ogólnej słabości fizycznej i psychicznej organizmu, będący następstwem przebytej ciężkiej choroby, przeżyć psychicznych lub długotrwałego niedożywienia; także utrata sił, osłabienie towarzyszące depresji i nerwicy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. stan słabości, zmniejszenie lub brak odporności fizycznej i psychicznej;

Wiktionary

Astenia (łac. asthenia, z stgr. ἀσθένεια) – stan słabości fizycznej i psychicznej organizmu.

Osoby z astenią mają budowę ciała: szczupłą z wąskimi ramionami, zapadniętą klatką piersiową, długimi i szczupłymi kończynami oraz słabo rozwiniętymi mięśniami.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

 (1.1) astenia pogrypowa • zespół astenii • uogólniona schizofreniczna astenia

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 etym|gr|ἀσθένεια. (asthéneia)

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) asthenia

* baskijski: (1.1) astenia

* białoruski: (1.1) астэнія ż.

* bułgarski: (1.1) астения ż.

* duński: (1.1) asteni w.

* francuski: (1.1) asthénie ż.

* galicyjski: (1.1) astenia ż.

* hiszpański: (1.1) astenia ż.

* kataloński: (1.1) astènia ż.

* łotewski: (1.1) astēnija ż.

* norweski (bokmål): (1.1) asteni m.

* norweski (nynorsk): (1.1) asteni m.

* ormiański: (1.1) աստենիա (astenia)

* portugalski: (1.1) astenia ż.

* rumuński: (1.1) astenie ż.

* serbski: (1.1) астенија ż.

* słowacki: (1.1) asténia ż.

* szwedzki: (1.1) asteni w.

* uzbecki: (1.1) asteniya

* węgierski: (1.1) aszténia

* włoski: (1.1) astenia ż.

źródła.

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 etym|gr|ἀσθένεια. (asthéneia)

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) asthenia

* baskijski: (1.1) astenia

* białoruski: (1.1) астэнія ż.

* bułgarski: (1.1) астения ż.

* duński: (1.1) asteni w.

* francuski: (1.1) asthénie ż.

* galicyjski: (1.1) astenia ż.

* hiszpański: (1.1) astenia ż.

* kataloński: (1.1) astènia ż.

* łotewski: (1.1) astēnija ż.

* norweski (bokmål): (1.1) asteni m.

* norweski (nynorsk): (1.1) asteni m.

* ormiański: (1.1) աստենիա (astenia)

* portugalski: (1.1) astenia ż.

* rumuński: (1.1) astenie ż.

* serbski: (1.1) астенија ż.

* słowacki: (1.1) asténia ż.

* szwedzki: (1.1) asteni w.

* uzbecki: (1.1) asteniya

* węgierski: (1.1) aszténia

* włoski: (1.1) astenia ż.

źródła.

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


asteniczka

w psychologii: kobieta odznaczająca się smukłą i wątłą budową ciała, charakteryzująca się egocentrycznym usposobieniem, nieufnością w stosunku do ludzi, nieśmiałością i drażliwością; typ asteniczny; leptosomatyczka


SJP.pl


asteniczny

w psychologii: mający budowę ciała i usposobienie charakterystyczne dla astenika; leptosomiczny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) wątły, o słabej budowie ciała lub odporności

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Afekt, do którego doprowadziła człowieka np. rozpacz czy strach, może być steniczny albo asteniczny w zależności od tego, czy pobudził aktywność ruchową człowieka, czy też podziałał na nią hamująco.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. astenik m., asteniczność ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) leptosomiczny

Wiktionary


astenik

w psychologii: człowiek odznaczający się smukłą i wątłą budową ciała, charakteryzujący się egocentrycznym usposobieniem, nieufnością w stosunku do ludzi, nieśmiałością i drażliwością; typ asteniczny; leptosomatyk


SJP.pl


astenka

astenka gęsiówka - gatunek motyla z rodziny miernikowcowatych


SJP.pl


astenopia

osłabienie wzroku powstające wskutek nie skorygowanej okularami wady wzroku


SJP.pl

Astenopia – subiektywne uczucie osłabienia oczu, spowodowane najczęściej przez niewyrównane wady wzroku lub niewłaściwe oświetlenie. Objawia się między innymi bólem oraz zaczerwienieniem oczu, łzawieniem, bólami głowy, zamazanym lub podwójnym widzeniem.

Wikipedia


astenosfera

jedna ze sfer górnej części płaszcza Ziemi, podatna na przemieszczenia i odkształcenia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) geol. warstwa płaszcza ziemskiego;

Wiktionary

Astenosfera (warstwa Gutenberga) – warstwa o grubości około 100 km, położona w górnej części płaszcza ziemskiego, tuż pod litosferą.

Górna granica astenosfery leży na głębokości od 10 do 100 km, dolna na głębokości 350-400 km (górna 50-70 km pod oceanami i do 120 km pod kontynentami, dolna odpowiednio 400 i 250 km.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Górna granica astenosfery leży na głębokości od 10 do 100 km.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌastɛ̃nɔˈsfɛra, AS: astẽnosfera

Wiktionary


astenospermia

upośledzenie jakości nasienia mężczyzny


SJP.pl


astenotymia

stan, w którym człowiek jest przewrażliwiony na punkcie własnej osoby, powodujący nadmierą ostrożność i nieufność


SJP.pl


astenotymiczka

kobieta przewrażliwiona na punkcie własnej osoby, zachowująca rezerwę wobec ludzi


SJP.pl


astenotymik

człowiek przewrażliwiony na punkcie własnej osoby, zachowujący rezerwę wobec ludzi


SJP.pl


aster

1. roślina rosnąca dziko lub hodowana w ogrodach, mająca białe, różowe, fioletowe lub purpurowe kwiaty, które w klimacie umiarkowanym zakwitają jesienią;
2. odmiana ziemniaka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy lub męskorzeczowy

 (1.1) bot. roślina ogrodowa o pięknych różnokolorowych kwiatach;

Wiktionary

Aster (Aster L. 1753) – rodzaj roślin nasiennych z rodziny astrowatych. W tradycyjnym, szerokim ujęciu zaliczano tu kilkaset, do tysiąca gatunków, które mimo podobieństwa okazały się być często odlegle spokrewnione. Po ich wyłączeniu w osobne rodzaje (m.in. taksonów północnoamerykańskich), w rodzaju Aster zostało ok. 170 gatunków tzw. Starego Świata, z typowym przedstawicielem astrem gawędką (Aster amellus). Mimo znaczących zmian w systematyce tradycyjnie zaliczane tu gatunki różnych rodzajów wciąż łącznie noszą nazwę zwyczajową „astrów”.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Na rabacie posadzimy popielniki, astry i studentki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈastɛr, AS: aster

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. astrowate nmos.

 przym. astralny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) reg. astra

Wiktionary


astereognozja

zaburzenie w rozpoznawaniu kształtu dotykanych przedmiotów


SJP.pl

Astereognozja (ang. astereognosis) – zaburzenie polegające na niemożności rozpoznania przedmiotów za pomocą dotyku, mimo braku zaburzeń czucia. Jest formą agnozji czuciowej.

Termin "astereognozja" bywa używany zamiennie z terminem "agnozja dotykowa". Niektórzy proponują jednak, aby termin "agnozja dotykowa" zarezerwować dla niewielkich zaburzeń, w których nie występują istotne deficyty somatosensoryczne, natomiast terminem "astereognozja" określać deficyty somatosensoryczne "niższego rzędu", to znaczy spowodowane uszkodzeniami kory mózgowej, rdzenia kręgowego albo nerwów obwodowych.

Wikipedia


asteria

imię żeńskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) mitgr. matka Hekate; żona tytana Persesa oraz siostra Leto; córka Kojosa i Fojbe; jedna z tytanid drugiego pokolenia;

 (1.2) mitgr. jedna z córek Danaosa

 (1.3) mitgr. jedna z córek giganta Alkyoneusa

 (1.4) mitgr. córka Teukrosa, syna Telamona

 (1.5) imię|polski|ż.;

 (1.6) astr. planetoida o numerze katalogowym 658, z pasa głównego planetoid, odkryta w 1908 r.;

Wiktionary

  • Asteria (Delos) – grecka wyspa na Morzu Egejskim
  • Asteria – imię żeńskie
  • Asteria – planetoida o numerze katalogowym 658
  • Asteria – w mitologii greckiej córka Teukrosa
  • Asteria – w mitologii greckiej jedna z Alkyonid
  • Asteria – w mitologii greckiej jedna z Danaid
  • Asteria – w mitologii greckiej jedna z tytanid, siostra Leto
  • „Asteria” – włoski okręt podwodny z okresu II wojny światowej

Wikipedia

Przykłady

 (1.6) Asteria porusza się w obszarze między orbitami Marsa i Jowisza.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: aˈstɛrʲja, AS: asterʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: fm. Asteriusz mos.

Wiktionary


asteriusz

imię męskie


SJP.pl

Asteriusz – imię męskie pochodzenia greckiego od Asterios: ast-r, -éros „gwiazda”. Stąd astérios (łac. asterius) to „gwieździsty, jasny, lśniący, niebieski”. Hagiografia zna ośmiu świętych o tym imieniu: m.in. nosił je Asteriusz z Cezarei Palestyńskiej, żyjący w pierwszej połowie III wieku.

Żeńskim odpowiednikiem jest Asteria.

Asteriusz imieniny obchodzi 3 marca, 20 maja i 10 czerwca.

Wikipedia


asterix

Asteriks (fr. Astérix) – francuska seria komiksowa stworzona przez René Goscinnego (scenariusz tomów 1–24) i Alberta Uderzo (rysunki do tomów 1–34; scenariusz tomów 25–34), kontynuowana przez Jeana-Yves’a Ferriego (scenariusz od tomu 35.) i Didiera Conrada (rysunki od tomu 35.). Po raz pierwszy postać Asteriksa pojawiła się w magazynie „Pilote” 29 października 1959.

Wikipedia


asteroid

1. w astronomii: ciało niebieskie niewielkich rozmiarów poruszające się dookoła Słońca, głównie między orbitami Marsa i Jowisza; planetoida;
2. w geometrii: krzywa w kształcie gwiazdy czteroramiennej


SJP.pl

Planetoida (planeta + gr. eídos – postać), asteroida (gr. asteroeidés – gwiaździsty), planetka (ang. minor planet) – ciało niebieskie, niebędące planetą, księżycem planety, kometą lub meteoroidem, o zazwyczaj małych rozmiarach (od kilku metrów do czasem ponad 1000 km), obiegające gwiazdę (w szczególności Słońce). Ma stałą powierzchnię skalną lub lodową, bardzo często – przede wszystkim w przypadku planetoid o mniejszych rozmiarach i mało masywnych – o nieregularnym kształcie noszącym znamiona kolizji z innymi podobnymi obiektami.

Wikipedia


asteroida

1. w astronomii: ciało niebieskie niewielkich rozmiarów poruszające się dookoła Słońca, głównie między orbitami Marsa i Jowisza; planetoida;
2. w geometrii: krzywa w kształcie gwiazdy czteroramiennej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) astr. ciało niebieskie o małych rozmiarach (od kilku metrów do czasem ponad 1000 km), obiegające gwiazdę centralną (Słońce);

 (1.2) mat. krzywa o specyficznym kształcie;

Wiktionary

  • asteroida – (w astronomii) inne określenie planetoidy
  • asteroida – (w geometrii) rodzaj krzywej płaskiej

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Geolodzy odkryli krater, który powstał w wyniku upadku asteroidy 66 milionów lat temu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌastɛˈrɔjda, AS: asteroi ̯da

Wiktionary

Powiązane:

 przym. astralny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) planetoida, planetka

Wiktionary


asteroidalny

asteroida


SJP.pl

Patrz:

asteroida

asterokalamit

wymarły skrzyp z rodziny archeokalamitowatych, żyjący w późnym dewonie i we wczesnym karbonie; archeokalamit


SJP.pl

Archeokalamit, asterokalamit (Archaeocalamites, Asterocalamites) – wymarły rodzaj skrzypowych z rodziny archeokalamitowatych, żyjący w późnym dewonie i we wczesnym karbonie.

Wikipedia


asteroksylon

kopalny prawidłakowiec posiadający cechy psylofitów i widłaków


SJP.pl

Asteroksylon (Asteroxylon mackiei) – wymarła roślina opisana po raz pierwszy z Rhynie Chert – stanowiska paleontologicznego odkrytego w Szkocji w 1912 r., datowanego na wczesny dewon (ok. 400 mln lat temu). Skamieniałości tego gatunku znane są od późnego syluru do końca dewonu. Początkowo roślina opisana została jako przedstawiciel ryniofitów Rhyniophyta, później jednak uznana została za przedstawiciela rzędu prawidłakowców.

Wikipedia


asteronim

rodzaj kryptogramu złożonego ze znaków w kształcie gwiazdki


SJP.pl

Asteronim (z gr. ἀστήρ „gwiazda” + ὄνομα „imię”, ros. астроним) – pseudonim, rodzaj kryptogramu, podpis, składający się z jednej lub kilku asterysków (*), stosowany w miejsce nazwiska autora. Liczba gwiazdek bywa zróżnicowana – od jednej do siedmiu – a ich układ w podpisie może przyjmować różne formy, takie jak linia prosta (np. ** ***), trójkąt (⁂) czy romb.

Wikipedia


asterysk

znak drukarski w kształcie gwiazdki, używany najczęściej jako odsyłacz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) poligr. znak pisarski w kształcie gwiazdki (*), najczęściej pięcio- lub sześcioramiennej, umieszczany w przybliżeniu pomiędzy średnią i górną linią pisma, stosowany m.in. jako znak umowny, symbol odsyłacza do przypisu, wieloznacznik ogólny, separator tekstu oraz jako element ozdobny;

Wiktionary

Asterysk (łac. asteriscus „gwiazdka”, od stgr. ἀστερίσκος asterískos „gwiazdka”) – znak pisarski w kształcie gwiazdki, najczęściej pięcio- lub sześciopromiennej, umieszczony w przybliżeniu pomiędzy średnią i górną linią pisma. Stosowany do różnych celów – najczęściej jako znak umowny (np. symbol odsyłacza do przypisu, wieloznacznik ogólny, asteronim), pionowy (międzyakapitowy) lub poziomy (międzywyrażenowy) separator tekstu, oraz jako element ozdobny. Nazwa pochodzi od greckiego αστερíσκος ‘gwiazdka’, a to od αστήρ (astḗr) ‘gwiazda’.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Nie powinno tu być żadnego asterysku.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: aˈstɛrɨsk, AS: asterysk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. astrowate nmos.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gwiazdka

Wiktionary


asteryzm

w mineralogii: efekt gwiazdy w świetle odbitym lub przechodzącym przez niektóre kryształy; gwiazdzistość


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) znak „⁂”, stosowany w celu zwrócenia szczególnej uwagi na fragment tekstu;

 (1.2) astr. układ gwiazd tworzący na niebie pewien widoczny zbiór, niebędący gwiazdozbiorem;

 (1.3) miner. efekt optyczny polegający na powstaniu promieni świetlnych na minerale wskutek jego specyficznych właściwości;

Wiktionary

  • asteryzm w astronomii – układ gwiazd niebędący oficjalnym gwiazdozbiorem
  • asteryzm w mineralogii – zjawisko optyczne powodujące powstanie smug światła w kształcie gwiazdy
  • asteryzm w typografii (⁂)

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) We współczesnych tekstach rzadko używa się asteryzmu.

 (1.2) Wielki Wóz jest najbardziej znanym asteryzmem.

 (1.3) Zdarzają się minerały, na których można zaobserwować aż 12 promieni asteryzmu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: aˈstɛrɨsm̥, AS: asterysm̦

Wiktionary

Powiązane:

 przym. astralny

Wiktionary


astiages

ostatni władca państwa Medów (585-550 p.n.e.); Astyages


SJP.pl

Astyages (inaczej Isztuwegu, Arsztiwajga) – ostatni władca państwa Medów (585–550 p.n.e.), syn Kyaksaresa. Za jego czasów w ramach kampanii aneksyjnych Medowie wtargnęli do północnej Syrii (w okolicach dzisiejszej granicy syryjsko-tureckiej), która stanowiła część babilońskiego imperium, i opanowali wielkie ośrodki religijne, Arbelę i Harran. Zburzyli sanktuaria i deportowali setki kapłanów. Opis spustoszeń widnieje na odkrytej w Babilonie steli. Groźba wojny z Nabuchodonozorem zmusiła Astyagesa do szukania funduszy i ludzi. Szczególnie naciskana o wsparcie była Persja. Medyjski władca jednak szybko sobie uświadomił, że przez swe powiązania z Elamem - który sam stanowił bramę do dolnej Mezopotamii - król Anszanu, Kambyzes I, musi być traktowany inaczej i na pewno z większym szacunkiem. Tak więc około 598 r. p.n.e. Astyages dał Kambyzesowi I z Anszanu, plemiennemu wodzowi, za żonę jedną ze swoich córek, księżniczkę Mandane (z tego związku narodził się Cyrus II Wielki). Działania Astyagesa nie na wiele się zdały. Po śmierci Kambyzesa I w 559 r. p.n.e. królem i chanem Persji ogłosił się Cyrus II, który rościł sobie pretensje do spadku po Astyagesie. Nie mogąc otrzymać spadku dobrowolnie Cyrus II, z racji więzów krwi, zdecydował się na wzięcie tego siłą. Przygotowując się do wojny z Astyagesem Cyrus II zapewnił sobie uprzednio wsparcie m.in. perskich plemion oraz Achemenidów. W latach 553-551 p.n.e. wojska Cyrusa II wdzierały się coraz głębiej w medyjskie terytorium, prąc twardo w stronę Ekbatany. Ostateczna klęska Astyagesa dokonała się w wyniku dwudniowej bitwy pod Pasagardami w 550 r. p.n.e. Astyages przegrał wojnę z władcą perskim a zarazem swym wnukiem Cyrusem II Wielkim. Państwo Medów dostało się pod panowanie Achemenidów. Uważa się, że Cyrus II przyjął państwowy ceremoniał królewski, a liczni Medowie zachowali pozycję społeczną równą Persom.

Wikipedia


astika

system filozoficzno-religijny uznający autorytet Wed oraz istnienie świata transcendentnego


SJP.pl

Astika (sanskryt आस्तिक) – pojęcie pochodzące z hinduizmu oznaczające osobę bądź szkołę filozoficzną akceptującą autorytet Wed. Przeciwieństwem pojęcia astika jest nastika. Para „astika – nastika” jest niejako analogią pary „teizm – ateizm”.

Wikipedia


astilbe

roślina wieloletnia z rodziny skalnicowatych, pochodząca z Chin, Japonii i Półwyspu Koreańskiego; tawułka


SJP.pl

Tawułka, astilbe, zatawułka (Astilbe) – rodzaj roślin należący do rodziny skalnicowatych. Obejmuje 21 gatunków występujących we wschodniej Azji (od Himalajów po Japonię) oraz jeden gatunek (A. biternata) rosnący we wschodniej Ameryce Północnej w Appalachach. Wiele gatunków i mieszańców między nimi w licznych odmianach uprawianych jest jako rośliny ozdobne.

Wikipedia


astka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. gałązka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. asta ż.

Wiktionary


astma

choroba układu oddechowego, często o podłożu alergicznym, polegająca na przewlekłym zapaleniu oskrzelików płucnych, objawiająca się silnymi napadami duszności, sapaniem, uczuciem ucisku w klatce piersiowej; dychawica


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. stan, w którym dominującym objawem jest ostra duszność powiązana ze świszczącym oddechem;

Wiktionary

Astma (łac. asthma, polski termin to dychawica) – przewlekła choroba zapalna dróg oddechowych z nadreaktywnością oskrzeli, prowadząca do nawracających epizodów świszczącego oddechu, duszności, uczucia ściskania w klatce piersiowej i kaszlu, występujących szczególnie w nocy lub nad ranem. Dominującym objawem astmy jest ostra duszność powiązana ze świszczącym oddechem.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jegomość był tęgi, czerwony na twarzy, i miał widać astmę, bo sapał ciężko i pokaszliwał.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈastma, AS: astma

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. astmatyk m., astmatyczka ż., astmosan m.

 przym. astmatyczny

 przysł. astmatycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dusznica, dychawica

Wiktionary


astmatyczka

kobieta, dziewczyna chora na astmę


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. kobieta cierpiąca na astmę

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Bożena jest astmatyczką, musi jechać do sanatorium.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌastmaˈtɨt͡ʃka, AS: astmatyčka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. astma ż.

:: fm. astmatyk m.

 przym. astmatyczny

 przysł. astmatycznie

Wiktionary


astmatyczny

związany z astmą, właściwy astmie, cierpiący na astmę (np. astmatyczny kaszel, astmatyczne dziecko)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) med. związany z astmą, charakterystyczny dla astmy, dychawicy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. astma ż., astmatyczka ż., astmatyk mos.

Wiktionary


astmatyk

człowiek chory na astmę


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) med. człowiek cierpiący na astmę

Wiktionary

Astma (łac. asthma, polski termin to dychawica) – przewlekła choroba zapalna dróg oddechowych z nadreaktywnością oskrzeli, prowadząca do nawracających epizodów świszczącego oddechu, duszności, uczucia ściskania w klatce piersiowej i kaszlu, występujących szczególnie w nocy lub nad ranem. Dominującym objawem astmy jest ostra duszność powiązana ze świszczącym oddechem.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Dlaczego wśród wybitnych sportowców jest tylu astmatyków?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: aˈstmatɨk, AS: astmatyk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. astma ż.

:: fż. astmatyczka ż.

 przym. astmatyczny

Wiktionary


astmosan

lek roślinny


SJP.pl


aston

Miejscowości

Francja:

  • Aston – miejscowość i gmina we Francji, w regionie Midi-Pyrénées, w departamencie Ariège

Wielka Brytania:

  • Aston – miejscowość w hrabstwie Berkshire (Anglia)
  • Aston – miejscowość w Claverley, w hrabstwie Shropshire (Anglia)
  • Aston – miejscowość w Derbyshire Dales, w hrabstwie Derbyshire (Anglia)
  • Aston – miejscowość w hrabstwie Herefordshire (Anglia)
  • Aston – miejscowość w hrabstwie Hertfordshire (Anglia)
  • Aston – miejscowość w High Peak, w hrabstwie Derbyshire (Anglia)
  • Aston – miejscowość w Newcastle-under-Lyme, w hrabstwie Staffordshire (Anglia)
  • Aston – miejscowość w hrabstwie Oxfordshire (Anglia)
  • Aston – miejscowość w hrabstwie South Yorkshire (Anglia)
  • Aston – miejscowość w Telford and Wrekin, w hrabstwie Shropshire (Anglia)
  • Aston – miejscowość w Wem Rural, w hrabstwie Shropshire (Anglia)
  • Aston – miejscowość w hrabstwie West Midlands (Anglia)
  • Aston by Budworth – miejscowość w hrabstwie Cheshire (Anglia)
  • Aston-by-Doxey – miejscowość w hrabstwie Staffordshire (Anglia)
  • Aston-By-Stone – miejscowość w hrabstwie Staffordshire (Anglia)
  • Aston by Wrenbury – miejscowość w hrabstwie Cheshire (Anglia)
  • Aston on Carrant – miejscowość w hrabstwie Gloucestershire (Anglia)
  • Aston on Clun – miejscowość w hrabstwie Shropshire (Anglia)
  • Aston-on-Trent – miejscowość w hrabstwie Derbyshire (Anglia)
  • Aston Abbotts – miejscowość w hrabstwie Buckinghamshire (Anglia)
  • Aston Bank – miejscowość w hrabstwie Worcestershire (Anglia)
  • Aston Botterell – miejscowość w hrabstwie Shropshire (Anglia)
  • Aston Cantlow – miejscowość w hrabstwie Warwickshire (Anglia)
  • Aston Clinton – miejscowość w hrabstwie Buckinghamshire (Anglia)
  • Aston Crews – miejscowość w hrabstwie Herefordshire (Anglia)
  • Aston Cross – miejscowość w hrabstwie Gloucestershire (Anglia)
  • Aston End – miejscowość w hrabstwie Hertfordshire (Anglia)
  • Aston Eyre – miejscowość w hrabstwie Shropshire (Anglia)
  • Aston Fields – miejscowość w hrabstwie Worcestershire (Anglia)
  • Aston Flamville – miejscowość w hrabstwie Leicestershire (Anglia)
  • Aston Ingham – miejscowość w hrabstwie Herefordshire (Anglia)
  • Aston juxta Mondrum – miejscowość w hrabstwie Cheshire (Anglia)
  • Aston le Walls – miejscowość w hrabstwie Northamptonshire (Anglia)
  • Aston Magna – miejscowość w hrabstwie Gloucestershire (Anglia)
  • Aston Munslow – miejscowość w Shropshire (dystrykt), w hrabstwie Shropshire (Anglia)
  • Aston Pigott – miejscowość w hrabstwie Shropshire (Anglia)
  • Aston Rogers – miejscowość w hrabstwie Shropshire (Anglia)
  • Aston Rowant – miejscowość w hrabstwie Oxfordshire (Anglia)
  • Aston Sandford – miejscowość w hrabstwie Buckinghamshire (Anglia)
  • Aston Somerville – miejscowość w hrabstwie Worcestershire (Anglia)
  • Aston Subedge – miejscowość w hrabstwie Gloucestershire (Anglia)
  • Aston Tirrold – miejscowość w hrabstwie Oxfordshire (Anglia)
  • Aston Upthorpe – miejscowość w hrabstwie Oxfordshire (Anglia)
  • Pipe Aston – miejscowość w hrabstwie Herefordshire (Anglia)
  • Ivinghoe Aston – miejscowość w hrabstwie Buckinghamshire (Anglia)

Wikipedia


astor

Astor – jednostka osadnicza w Stanach Zjednoczonych, w stanie Floryda, w hrabstwie Lake.

Wikipedia


astoria

miasto w Stanach Zjednoczonych, w stanie Oregon


SJP.pl

Miejscowości w USA:

  • Astoria – miasto w stanie Illinois, w hrabstwie Fulton
  • Astoria – miasto w stanie Oregon, w hrabstwie Clatsop
  • Astoria – miejscowość w stanie Dakota Południowa, w hrabstwie Deuel

Gminy w USA:

  • Astoria (ang. Astoria Township) – gmina w stanie Illinois, w hrabstwie Fulton

Wikipedia


astr.

skrót od: astrologia, astrologiczny (czytany jako cały, odmienny wyraz)


SJP.pl


astra

regionalnie: aster (roślina rosnąca dziko lub hodowana w ogrodach, mająca białe, różowe, fioletowe lub purpurowe kwiaty, które w klimacie umiarkowanym zakwitają jesienią)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mot. samochód typu Opel Astra

 (1.2) reg. bot. zob. aster.

forma rzeczownika.

 (2.1) D. lp. od: aster (także. B. lp. jeśli mzw.)

Wiktionary

Astra – zespół osiemnastu satelitów telekomunikacyjnych, należących do konsorcjum SES ASTRA z siedzibą w Luksemburgu, znajdujący się na orbicie geostacjonarnej nad równikiem. Obecnie na orbicie pracuje trzynaście z nich.

Satelity te nadają sygnał stacji telewizyjnych i radiowych do odbiorców w Europie oraz częściowo w Afryce Północnej i na Bliskim Wschodzie, tylko w przekazie cyfrowym. Przekazy analogowe (w systemie PAL) zostały wyłączone 29 kwietnia 2012 roku.

Wikipedia


astrachan

rodzaj pluszu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w południowej części europejskiej Rosji, położone nad Wołgą, stolica obwodu;

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Astrachań leży w delcie Wołgi.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: aˈstraxãɲ, AS: astraχãń

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. astrachan m., astrachań ż., astrachanit m., astrakanit m., astrachańczyk mos., astrachanka ż., Astrachańczyk mos.

 przym. astrachański

Wiktionary


astrachańczyk

mieszkaniec Astrachania (miasta w Rosji)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Astrachania

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ważną dziedziną działalności gospodarczej astrachańczyków była wreszcie dzierżawa poboru różnego rodzaju podatków i opłat.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Astrachań mrz.

:: fż. astrachanka ż.

 przym. astrachański

Wiktionary


astrachanka

mieszkanka Astrachania (miasta w Rosji)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Astrachania

Wiktionary

Astrachanka (ukr. Астраханка) – wieś na Ukrainie, w obwodzie zaporoskim, w rejonie melitopolskim, w hromadzie Myrne. W 2001 liczyła 1223 mieszkańców, spośród których 148 wskazało jako ojczysty język ukraiński, 1067 rosyjski, 2 białoruski, 5 ormiański, a 1 inny.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. Astrachań mrz.

:: fm. astrachańczyk mos.

 przym. astrachański

Wiktionary


astrachanowy

związany z astrachanem


SJP.pl


astrachański

Astrachań (miasto w Rosji)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Astrachania, związany z Astrachaniem, pochodzący z Astrachania

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌastraˈxãj̃sʲci, AS: astraχãĩ ̯sʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Astrachań m., astrachańczyk mos., astrachanka ż.

Wiktionary


astrafobia

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. psych. chorobliwy lęk przed błyskawicami

Wiktionary

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

 (1.1) fobia

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) astraphobia

* azerski: (1.1) astrafobiya

* baskijski: (1.1) astrafobia

* bułgarski: (1.1) астрафобия ż.

* czeski: (1.1) astrofobie ż.

* esperanto: (1.1) tondrofobio

* estoński: (1.1) astrafoobia

* fiński: (1.1) astrafobia, brontofobia

* francuski: (1.1) astraphobie ż.

* hiszpański: (1.1) astrafobia ż.

* włoski: (1.1) astrafobia ż.

źródła.

== astrafobia (język hiszpański.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. psych. astrafobia

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌastraˈfɔbʲja, AS: astrafobʹi ̯a

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

 (1.1) fobia

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) astraphobia

* azerski: (1.1) astrafobiya

* baskijski: (1.1) astrafobia

* bułgarski: (1.1) астрафобия ż.

* czeski: (1.1) astrofobie ż.

* esperanto: (1.1) tondrofobio

* estoński: (1.1) astrafoobia

* fiński: (1.1) astrafobia, brontofobia

* francuski: (1.1) astraphobie ż.

* hiszpański: (1.1) astrafobia ż.

* włoski: (1.1) astrafobia ż.

źródła.

== astrafobia (język hiszpański.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. psych. astrafobia

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


astragal

1. półwypukły ornament architektoniczny złożony z naprzemiennie ułożonych pałeczek i krążków;
2. kość skokowa;
3. roślina zielona z rodziny motylkowatych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) anat. kość od wewnętrznej strony stopy między wgłębieniem a kostką;

 (1.2) archit. ornament architektoniczny złożony z naprzemiennie ułożonych pałeczek i krążków;

 (1.3) hist. w starożytnej Grecji: zwierzęca kość śródstopia (lub jej naśladownictwo) używana do gry

 (1.4) hist. w starożytnej Grecji: naczynie w kształcie astragalu (1.3)

Wiktionary

Astragal albo perełkowanie – rodzaj uwypuklonego ornamentu ciągłego utworzonego z pasma perełek (kulistych bądź owalnych) oddzielonych pionowymi krążkami („cekinami”) w postaci podwójnych soczewek (rzadziej pałeczkami). Najczęściej płaskorzeźbiony, (niekiedy malowany).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Gdy upadł z roweru, doznał złamania astragalu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: aˈstraɡal, AS: astragal

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kość nadpiętowa, kość pęcinowa, kość skokowa

 (1.2) perełkowanie

Wiktionary


astragalomancja

wróżenie z kości pęcinowych


SJP.pl

Astragalomancja, astragyromancja – metoda wróżenia za pomocą kostek, kamyków lub kawałków drewna. Nazwa pochodzi od słowa astragal, oznaczającego kość skokową.

Historycznie, podobnie jak w grach w kości, „kości” zazwyczaj były kośćmi stawowymi lub innymi małymi kośćmi czworonogów. Oznaczone astragale (kości skokowe) owiec i kóz są powszechnie spotykane na stanowiskach archeologicznych w regionie Morza Śródziemnego i Bliskiego Wschodu, szczególnie na miejscach związanych z pochówkami i religią. Na przykład oznaczone astragale znaleziono w pobliżu ołtarza Afrodyty Urania w Atenach, co sugeruje, że astragalomancja była praktykowana w pobliżu ołtarza po około 500 r. p.n.e.

Wikipedia


astragalowy

związany z astragalem


SJP.pl


astral

w okultyzmie, astrologii i spirytyzmie: świat niematerialny, niewidzialny, mistyczny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) przest. ezot. świat ciał astralnych

Wiktionary

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 przym. astralny

frazeologia.

etymologia.

 etym|łac|astralis.

uwagi.

 Zob. K. Długosz-Kurczabowa, Słownik szkolny. Etymologia, Wyd. WSiP, Warszawa 1998, s. 23

tłumaczenia.

źródła.

== astral (język angielski.) ==

wymowa. audioUS|En-us-astral.ogg.

znaczenia.

przymiotnik

 (1.1) gwiezdny

 (1.2) ezot. astralny

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈastral, AS: astral

Wiktionary

Powiązane:

 przym. astralny

Wiktionary


astralność

astralny


SJP.pl

Patrz:

astralny

astralny

1. związany z gwiazdami (np. astralne odległości);
2. przenośnie: nierealny, wydumany (często w kontekście poetyckim lub w sensie negatywnym), np. astralna miłość, astralne pomysły


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) gwiezdny

 (1.2) zaświatowy, niematerialny

Wiktionary

Wymowa:

IPA: aˈstralnɨ, AS: astralny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. astral m., asteryzm m., asteroid m., asteroida ż., astronom m., astronomia ż., astronauta m., aster m.

Wiktionary


astralon

elastyczne, przezroczyste tworzywo sztuczne, odporne na światło; stosowane w geodezji, poligrafii i kartografii


SJP.pl

Astralon – zastrzeżona nazwa własna przezroczystego tworzywa sztucznego firmy Dynamit Nobel, będącego kopolimerem chlorku winylu i akrylanu metylu, którego zasadniczą cechą jest wysoka stabilność wymiarowa przy jednoczesnym zachowaniu elastyczności oraz odporność na światło. Jest to tworzywo odporne chemicznie, gładkie, łatwo zmywalne, dzięki czemu można na nim nanosić tymczasowe rysunki oraz stosować nietrwałe przyklejanie innych elementów.

Wikipedia


astrapia

rodzaj ptaków z rodziny cudowronek


SJP.pl

Astrapia – rodzaj ptaków z rodziny cudowronek (Paradisaeidae).

Wikipedia


astrapoteria

Astrapoteria, Astrapotheria – rząd wymarłych ssaków kopytnych z Ameryki Południowej i Antarktydy. Żyły od paleocenu do miocenu. Ewolucja tej grupy jest enigmatyczna, wydaje się jednak słuszne zaklasyfikować je do grupy Meriungulata. Tą z kolei zalicza się do przetrwałego kladu Laurasiatheria.

Do grupy tej należało m.in. Astrapotherium – liczące 3m zwierzę przypominające mastodonta.

Wikipedia


astrea

  • Astrea (Astraea, Astraia, Astraja) – w mitologii greckiej bogini sprawiedliwości
  • Astrea – miasto w Kolumbii, e departamencie Cesar
  • Astrea – czasopismo ukazujące się w latach 1821–1825 oraz w roku 1924
  • Astrea – loża wolnomularska w Warszawie w latach 1816–1821
  • Astrea (fr. L’Astrée) – romans pasterski d’Urfégo
  • Astrea – rodzaj ślimaków z rodziny turbanów
  • „Astrea” – korporacja akademicka założona w Lublinie w 1923 roku

Wikipedia


astrefowość

astrefowy


SJP.pl

Patrz:

astrefowy

astrefowy

niezwiązany ze strefą, nietworzący strefy


SJP.pl


astrid

obce imię żeńskie


SJP.pl

Astryda – imię żeńskie pochodzenia germańskiego, złożone ze staronorweskich wyrazów áss – "bóg" i fríðr – "piękna" (mogło zatem oznaczać "piękna jak bóg"). Patronką tego imienia jest bł. Astryda.

Astryda imieniny obchodzi 27 listopada.

Wikipedia


astro

regionalnie: aster (roślina rosnąca dziko lub hodowana w ogrodach, mająca białe, różowe, fioletowe lub purpurowe kwiaty, które w klimacie umiarkowanym zakwitają jesienią)


SJP.pl

Astro – brydżowa konwencja licytacyjna, jedna w wielu form obrony po otwarciu 1BA przeciwnika, opracowali ją brydżyści Allinger, Stern i Rosler. Wejścia Astro wyglądają następująco:

Kontra Siłowa, karna.2♣     5+ kierów i młodsza piątka lub czwórka pików2     5+ pików i młodsza piątka lub czwórka kierów2     Jednokolorówka z kierami2♠     Jednokolorówka z pikami

Zobacz też: Aspro, Astpro i Astro.

Wikipedia


astro-

przedrostek

 (1.1) pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy z ciałami niebieskimi

Wiktionary

Przykłady

składnia.

kolokacje.

 (1.1) astrobiologia • astrobotanika • astrochemia • astrofizyka • astrofotografia • astrofotometria • astrognozja • astrolatria • astrologia • astromancja • astrometria • astronautyka • astronawigacja • astronomia • astrospektroskopia

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 etym|łac|astralis. < etym|łac|astrum. < etym|gr|ἄστρον. → ciało niebieskie

uwagi.

 por. etymn|pol|astero-.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) astro-

* białoruski: (1.1) астра-

* bułgarski: (1.1) астро-

* czeski: (1.1) astro-

* rosyjski: (1.1) астро-

* słowacki: (1.1) astro-

* węgierski: (1.1) asztro-

* włoski: (1.1) astro-

źródła.

== astro- (język angielski.) ==

wymowa.

znaczenia.

przedrostek

 (1.1) astro-

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈastrɔ, AS: astro

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 etym|łac|astralis. < etym|łac|astrum. < etym|gr|ἄστρον. → ciało niebieskie

uwagi.

 por. etymn|pol|astero-.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) astro-

* białoruski: (1.1) астра-

* bułgarski: (1.1) астро-

* czeski: (1.1) astro-

* rosyjski: (1.1) астро-

* słowacki: (1.1) astro-

* węgierski: (1.1) asztro-

* włoski: (1.1) astro-

źródła.

== astro- (język angielski.) ==

wymowa.

znaczenia.

przedrostek

 (1.1) astro-

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


astroaeronautyka

nauka zajmująca się podstawami teoretycznymi i realizacją ewentualnych lotów międzyplanetarnych


SJP.pl


astroarcheologia

Astroarcheologia – studium poglądów, wierzeń, badań i praktyk astronomicznych w cywilizacjach starożytności. Polega na badaniu poziomu dawnej wiedzy astronomicznej na podstawie pozostałości materialnych. Zajmuje się wnioskowaniem na temat dawnej wiedzy astronomicznej na podstawie badania związanych z astronomią aspektów źródeł archeologicznych; łączy perspektywy właściwe archeologii i astronomii.

Wikipedia


astrobalistyka

dział balistyki zajmujący się analizą ruchów ciał w przestrzeni kosmicznej


SJP.pl


astrobiolog

uczony specjalizujący się w astrobiologii (nauce badającej możliwość występowania życia poza Ziemią); kosmobiolog, egzobiolog


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba zajmująca się badaniem możliwości istnienia życia poza Ziemią

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. astrobiologia ż.

 przym. astrobiologiczny

Wiktionary


astrobiologia

dziedzina biologii, nauka badająca możliwość występowania życia poza Ziemią; egzobiologia, kosmobiologia, ksenobiologia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) nauka zajmująca się badaniem możliwości istnienia życia poza Ziemią;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. astrobiolog

 przym. astrobiologiczny

frazeologia.

etymologia.

 etymn|pol|astro-|biologia.

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. astrobiolog

 przym. astrobiologiczny

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. astrobiolog

 przym. astrobiologiczny

frazeologia.

etymologia.

 etymn|pol|astro-|biologia.

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

 (1.1) exobiologia

Wiktionary


astrobiologiczny

związany z astrobiologią (np. astrobiologiczne poszukiwania wody, astrobiologiczne eksperymenty); kosmobiologiczny, egzobiologiczny


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) astr. biol. związany z astrobiologią lub astrobiologami

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. astrobiologia ż., astrobiolog m.

Wiktionary


astrobiolożka

astrobiolog


SJP.pl

Patrz:

astrobiolog

astroblem

zagłębienie powstałe w wyniku upadku meteoroidu; krater meteorytowy


SJP.pl


astrobotanika

nauka badająca istnienie roślinności na innych planetach, głównie na Marsie


SJP.pl

Astrobotanika – wyodrębniana w XX wieku część astrobiologii, która zajmować się miała badaniami hipotetycznego życia roślinnego na innych planetach. Za twórcę terminu uważany jest rosyjski naukowiec Gawrił Tichow, który opracował hipotezę o istnieniu marsjańskiej szaty roślinnej.

Wikipedia


astrochemia

nauka obejmująca badania występujących we Wszechświecie pierwiastków chemicznych; kosmochemia


SJP.pl

Astrochemia – nauka o związkach chemicznych i reakcjach chemicznych zachodzących w przestrzeni kosmicznej.

Związki chemiczne i ich reakcje występują zwykle w luźnych obłokach molekularnego gazu w przestrzeni międzygwiezdnej. Nauka ta obejmuje jednak też przemiany chemiczne zachodzące na obrzeżach gwiazd. Jako taka łączy ze sobą dwie dziedziny: astronomię i chemię.

Wikipedia


astrocoaching

[czytaj: astrokołczing] szkolenie związane z rozwojem osobistym z wykorzystaniem wiedzy astrologicznej


SJP.pl


astrocyty

największe komórki glejowe, występujące w obrębie ośrodkowego układu nerwowego, charakteryzujące się nieregularnym kształtem


SJP.pl

Astrocyty, komórki gwiaździste, glej gwiaździsty – największe (8–15 μm) komórki glejowe, charakteryzujące się nieregularnym kształtem, posiadające wypustki rozgałęziające się we wszystkich kierunkach. Występują w ośrodkowym układzie nerwowym. Pełnią wiele funkcji, m.in.: uczestniczą w przekaźnictwie nerwowym, przemianach amoniaku i kreatyny, procesach regeneracji oraz fagocytozy, a także tworzą barierę krew-mózg.

Wikipedia


astrofizyczka

astrofizyk


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. specjalistka w zakresie astrofizyki

Wiktionary

Patrz:

astrofizyk

Powiązane:

 rzecz. astrofizyka ż., astrofizyczność ż.

:: fm. astrofizyk mos.

 przym. astrofizyczny

 przysł. astrofizycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) astrofizyk

Wiktionary


astrofizyczny

astrofizyka


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący astrofizyki, związany z astrofizyką

Wiktionary

Patrz:

astrofizyka

Powiązane:

 rzecz. astrofizyka ż., astrofizyk mos., astrofizyczka ż.

Wiktionary


astrofizyk

naukowiec badający właściwości fizyczne ciał niebieskich i materii rozproszonej w przestrzeni kosmicznej; kosmofizyk


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) specjalista w zakresie astrofizyki

Wiktionary

Astrofizyka – nauka z pogranicza fizyki i astronomii, czasem uznawana za dział tej drugiej, badająca ciała niebieskie, takie jak gwiazdy, czarne dziury, galaktyki i materia międzygwiazdowa – ich budowę, wzajemne oddziaływanie, prawa nimi rządzące oraz procesy fizyczne w skali kosmicznej. Astrofizyka bada ewolucję zarówno pojedynczych gwiazd, jak i całego Wszechświata – dział zajmujący się tą skalą to kosmologia fizyczna.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Astrofizycy od dawna przewidywali istnienie tego rodzaju gazowych dysków.

 (1.1) Grupa astrofizyków wysłała sondę kosmiczną.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌastrɔˈfʲizɨk, AS: astrofʹizyk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. astrofizyka ż., astrofizyczność ż.

:: fż. astrofizyczka ż.

 przym. astrofizyczny

 przysł. astrofizycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kosmofizyk

Wiktionary


astrofizyka

dział astronomii badający właściwości fizyczne ciał niebieskich i materii rozproszonej w przestrzeni kosmicznej; kosmofizyka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) astr. dział astronomii, nauka o budowie, ewolucji, właściwościach chemicznych i fizycznych ciał niebieskich oraz materii rozproszonej w przestrzeni poza Ziemią;

forma rzeczownika.

 (2.1) D. i B. lp. od: astrofizyk

Wiktionary

Astrofizyka – nauka z pogranicza fizyki i astronomii, czasem uznawana za dział tej drugiej, badająca ciała niebieskie, takie jak gwiazdy, czarne dziury, galaktyki i materia międzygwiazdowa – ich budowę, wzajemne oddziaływanie, prawa nimi rządzące oraz procesy fizyczne w skali kosmicznej. Astrofizyka bada ewolucję zarówno pojedynczych gwiazd, jak i całego Wszechświata – dział zajmujący się tą skalą to kosmologia fizyczna.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W roku 2007 do grupy międzynarodowych olimpiad przedmiotowych dołączyła olimpiada z astronomii i astrofizyki.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. astrofizyk m., astrofizyczka ż., astrofizyczność ż.

 przym. astrofizyczny

 przysł. astrofizycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kosmofizyka

Wiktionary


astrofotograf

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) fot. fotograf wykonujący zdjęcia ciał niebieskich

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zdjęcie polskiego astrofotografa zostało nagrodzone przez NASA.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. astrofotografia ż.

Wiktionary


astrofotografia

fotografia astronomiczna


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) fot. dział fotografii zajmujący się utrwalaniem zjawisk i obiektów widocznych na niebie;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Czas ekspozycji w astrofotografii liczy się w dziesiątkach minut, a nawet w godzinach.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌastrɔfɔtɔˈɡrafʲja, AS: astrofotografʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. astrofotograf mos.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) astrografia

Wiktionary


astrofotometr

fotometr służący do pomiarów astronomicznych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) techn. fotometr używany do pomiaru natężenia światła ciał niebieskich;

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌastrɔfɔˈtɔ̃mɛtr̥, AS: astrofotõmetr̦

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. astrofotometria ż.

Wiktionary


astrofotometria

dział astrofizyki obejmujący metody wyznaczania blasku gwiazd i jasności powierzchniowej ciał niebieskich oraz ich barw


SJP.pl


astrognozja

znajomość widzialnych na niebie gołym okiem gwiazd i gwiazdozbiorów


SJP.pl

Astrognozja (gr. ἀστήρ aster ‘gwiazda’ i γνῶσις gnósis ‘wiedza, poznanie’) – pojęcie książkowe określające umiejętność rozpoznawania na niebie gwiazd i gwiazdozbiorów.

Wikipedia


astrograf

przyrząd do fotografowania ciał niebieskich


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) luneta astronomiczna używana do fotografowania ciał niebieskich;

Wiktionary

Wikipedia

Wymowa:

IPA: aˈstrɔɡraf, AS: astrograf

Wiktionary


astrografia

  1. Stosowany najczęściej w fantastyce naukowej termin na określenie odpowiednika geografii dotyczącego przestrzeni kosmicznej
  2. Synonim astrofotografii

Wikipedia


astrokamera

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) aparat do fotografowania ciał niebieskich

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌastrɔkãˈmɛra, AS: astrokãmera

Wiktionary


astrokompas

przyrząd służący do wyznaczania kursu statku (latającego lub wodnego) na podstawie wizualnego namiaru na określone ciało niebieskie


SJP.pl

Astrokompas – przyrząd astronomiczny do wyznaczania kursu pojazdu na podstawie namiaru na określone ciało niebieskie.

Pomiar astrokompasem zaczyna się od odczytania z tablic współrzędnych ciała niebieskiego, korzystając ze znajomości momentu pomiaru i szerokości geograficznej. Na odczytany punkt nastawia się przeziernik przyrządu, a następnie obraca się nim aż określone ciało niebieskie będzie widoczne w przezierniku. Na skali astrokompasu odczytuje się kurs.

Wikipedia


astrol.

skrót od: astrologia


SJP.pl


astrolab

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) mat. przest. narzędzie matematyczne

 (1.2) astr. przest. narzędzie do mierzenia wysokości ciał niebieskich

 (1.3) geod. narzędzie do pomiarów geodezyjnych

Wiktionary

Wymowa:

IPA: aˈstrɔlap, AS: astrolap

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. astrolabia ż., astrolabium n.

Wiktionary

Synonimy:

 astrolabium

Wiktionary


astrolabia

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przest. narzędzie matematyczne

 (1.2) przest. narzędzie do mierzenia wysokości ciał niebieskich

 (1.3) przest. narzędzie do pomiarów geodezyjnych

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌastrɔˈlabʲja, AS: astrolabʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. astrolab m., astrolabium n.

Wiktionary


astrolabium

dawny przyrząd do wyznaczania położenia ciał niebieskich, a później do pomiarów geodezyjnych, poprzednik sekstantu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) astr. hist. narzędzie do mierzenia wysokości ciał niebieskich

 (1.2) mat. hist. narzędzie matematyczne

 (1.3) geod. hist. narzędzie do pomiarów geodezyjnych

Wiktionary

Astrolabium (gr. ἁστρολάβον, astrolabon 'chwytający gwiazdy') – prosty pomiarowy przeziernikowy przyrząd astronomiczny używany w nawigacji do początku XVIII wieku, służący do wyznaczania położenia ciał niebieskich nad horyzontem, poprzednik sekstantu. Nazwy astrolabium używa się również w odniesieniu do współczesnego instrumentu astrometrycznego (astrolabium pryzmatyczne), wynalezionego przez francuskiego astronoma André Danjona.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

 astrolab

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. astrolab m., astrolabia ż.

frazeologia.

etymologia.

 etym|gr. lambanein → brać, chwytać

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) astrolabe

* arabski: (1.1) أسطرلاب

* duński: (1.1) astrolabium n.

* esperanto: (1.1) astrolabo

* hiszpański: (1.1) astrolabio m.; (1.3) astrolabio m.

* niemiecki: (1.1) Astrolabium n.

* nowogrecki: (1.1) αστρολάβος m.; (1.3) αστρολάβος m.

* ukraiński: (1.1) астролябія ż.

* węgierski: (1.1) asztrolábium

* włoski: (1.1) astrolabio m.

źródła.

== astrolabium (język duński.) ==

wymowa. IPA3|asdʁoˈlæˀbjɔm.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) astrolabium

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌastrɔˈlabʲjũm, AS: astrolabʹi ̯ũm

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. astrolab m., astrolabia ż.

Wiktionary

Synonimy:

 astrolab

Wiktionary


astrolatria

kult gwiazd i planet uważanych za demony, bóstwa lub ich siedzibę


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kult ciał niebieskich uważanych za bóstwa, demony lub ich za siedziby;

Wiktionary

Kult astralny (także astrolatria) – kult ciał niebieskich m.in.: Słońca, Księżyca, gwiazd, planet, które zostały podniesione do rangi obiektów czci religijnej.

Kult ten jest obecny w większości systemów politeistycznych. W szczególnie rozbudowanej formie pojawił się w rozwiniętych kulturach Azji (Indie, Chiny, Mezopotamia), w basenie Morza Śródziemnego (Egipt, Grecja, Rzym) oraz w wysoko rozwiniętych cywilizacjach obu Ameryk (Aztekowie, Majowie, Inkowie). Astrolatria wiązała się z reguły z uprawianiem astrologii, a wynikała z przekonania, iż pewne zjawiska przychodzące m.in. wraz ze zmianą pór roku i odbierane przez człowieka jako pozytywne lub negatywne, związane są z określonymi ciałami niebieskimi.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Astrolatria występowała w wielu religiach starożytnych.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌastrɔˈlatrʲja, AS: astrolatrʹi ̯a

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

 (1.1) deifikacja

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia. z greki (ástron 'gwiazda' + latreia 'czczenie, służenie')

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) astrolatry

* włoski: (1.1) astrolatria ż.

źródła.

== astrolatria (interlingua.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) czczenie gwiazd, astrolatria

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


astrolog

specjalista w dziedzinie astrologii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) człowiek zajmujący się astrologią, przepowiadający przyszłość z położenia ciał niebieskich

Wiktionary

Astrologia (gr. αστρολογία astrología = άστρον ástron + λόγος lógos, „nauka o gwiazdach”) – wróżbiarstwo polegające na próbach przewidywania przyszłości poszczególnych ludzi i wydarzeń na Ziemi na podstawie położenia ciał niebieskich na nieboskłonie.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Astrolog przepowiada przyszłość z położenia planetaanet, Słońca i Księżyca na tle zodiaku.

 (1.1) Jutro pójdę do astrologa.

 (1.1) Pan Adam zna się na sprawach pozaziemskich, ponieważ jest astrologiem i numerologiem.

 (1.1) Rysiek jest astrologiem z zawodu i z zamiłowania.

 (1.1) Astrolodzy odczytują i interpretują losy człowieka lub społeczeństwa na podstawie położenia ciał niebieskich.

 (1.1) […] dzięki wykonywaniu wielu dokładnych obserwacji ciał niebieskich astrologowie starożytni i średniowieczni przyczynili się do rozwoju astronomii.

 (1.1) Nikt nie wie, ilu jest obecnie w Polsce praktykujących astrologów, tarocistów, chiromantów, wróżek i jasnowidzów.

 (1.1) Jak to jest być astronomką. Śmieją się, kiedy ktoś myli je z astrologami i prosi, żeby postawiły horoskop.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: aˈstrɔlɔk, AS: astrolok

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. astrologia ż., astrologowanie n., astrologiczność ż.

:: fż. astrolożka ż.

 czas. astrologować ndk.

 przym. astrologiczny, astrologski

 przysł. astrologicznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) stpol. rzad. gwiazdarz; przest. rzad. gwiaździarz; rzad. gwiaźdarz, gwiazdziarz, gwiazdoznawca

Wiktionary


astrologia

badanie położenia ciał niebieskich w celu znalezienia powiązań między ich konfiguracją a charakterem i losem człowieka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ezot. wróżenie z położenia ciał niebieskich; paranauka zajmująca się badaniem związku między położeniem ciał niebieskich na niebie a wydarzeniami na Ziemi i losami człowieka;

Wiktionary

Astrologia (gr. αστρολογία astrología = άστρον ástron + λόγος lógos, „nauka o gwiazdach”) – wróżbiarstwo polegające na próbach przewidywania przyszłości poszczególnych ludzi i wydarzeń na Ziemi na podstawie położenia ciał niebieskich na nieboskłonie.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wspólnoty chrześcijańskie miały do astrologii stosunek zdecydowanie krytyczny (…).

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌastrɔˈlɔɟja, AS: astroloǵi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. astrolog m., astrolożka ż., astrologowanie n., astrologiczność ż.

 czas. astrologować ndk.

 przym. astrologiczny, astrologski

 przysł. astrologicznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przest. rzad. gwiaździarstwo

Wiktionary


astrologiczny

astrologia, np. przepowiednie astrologiczne, poglądy astrologiczne


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący astrologii, oparty na astrologii, związany z astrologią

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Specjalizuję się w doradztwie astrologicznym i nieźle na tym zarabiam.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌastrɔlɔˈɟit͡ʃnɨ, AS: astroloǵičny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. astrologia ż., astrolog mos., astrolożka ż., astrologowanie n., astrologiczność ż.

 czas. astrologować ndk.

 przym.

:: stpol. astrologski

 przysł. astrologicznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) stpol. astrologski

Wiktionary


astrologować

czasownik

 (1.1) przest. wróżyć, przepowiadać

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Całą noc astrologowałem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌastrɔlɔˈɡɔvat͡ɕ, AS: astrologovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. astrologia ż., astrolog mos., astrolożka ż., astrologowanie n., astrologiczność ż.

 przym. astrologiczny, astrologski

 przysł. astrologicznie

Wiktionary


astrologowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) bycie astrologiem, wykonywanie jego czynności

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. astrologia ż., astrolog mos., astrolożka ż., astrologiczność ż.

 czas. astrologować ndk.

 przym. astrologiczny, astrologski

 przysł. astrologicznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) wróżenie, przepowiadanie

Wiktionary


astrolożka

astrolog


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta zajmująca się astrologią, przepowiadająca przyszłość z położenia ciał niebieskich

Wiktionary

Patrz:

astrolog

Przykłady

 (1.1) Wróżka, kabalarka, astrolożka, przepowiadaczka przyszłości – to zawód?

 (1.1) Jutro pójdę do astrolożki.

 (1.1) Pani Maria zna się na sprawach pozaziemskich, ponieważ jest astrolożką i numerolożką.

 (1.1) Basia jest astrolożką z zawodu i z zamiłowania.

 (1.1) Astrolożki przepowiadają przyszłość z położenia planetaanet, Słońca i Księżyca na tle zodiaku.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. astrologia ż., astrologiczność ż., astrologowanie n., astrologiczność ż.

:: fm. astrolog mos.

 czas. astrologować ndk.

 przym. astrologiczny, astrologski

 przysł. astrologicznie

Wiktionary


astromancja

wróżenie z gwiazd


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) wróżenie z gwiazd

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌastrɔ̃ˈmãnt͡sʲja, AS: astrõmãncʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. astromantka ż., astromanta mos.

Wiktionary


astromechaniczny

droid astromechaniczny — droid odpowiedzialny między innymi za pilotowanie myśliwców, występujący w sadze "Gwiezdne wojny" George'a Lucasa


SJP.pl


astrometr

astronomiczny przyrząd do określania położenia ciał niebieskich


SJP.pl


astrometria

Astrometria, astronomia pozycyjna – najstarszy dział astronomii zajmujący się pomiarami pozornych położeń i ruchów ciał niebieskich. Dzieli się na astronomię sferyczną, zawierającą matematyczną teorię potrzebną do opisywania ruchów ciał na sferze niebieskiej oraz astronomię praktyczną, obejmującą teorię przyrządów astrometrycznych, metody obserwacji i ich opracowywania.

Wikipedia


astrometryczny

przymiotnik relacyjny

 (1.1) astr. związany z astrometrią, dotyczący astrometrii

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. astrometria ż.

Wiktionary


astron

urządzenie służące do przeprowadzania badań termojądrowych


SJP.pl

  • Astron – satelita astronomiczny
  • Astron – urządzenie do wytwarzania plazmy
  • Astron – wytwórnia płytowa
  • ASTRON – Holenderski Instytut Radioastronomii

Wikipedia


astron.

skrót od: astronautyka, astronautyczny


SJP.pl


astronauta

osoba odpowiednio przygotowana i wyszkolona do odbywania lotów kosmicznych; kosmonauta


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) astr. zaw. osoba zajmująca się lotami w kosmos i badaniem przestrzeni kosmicznej

Wiktionary

Astronauta (gr. ástron + gr. naútēs) – osoba przeszkolona, odpowiednio wyposażona i wysłana w przestrzeń kosmiczną w ramach załogowego lotu kosmicznego, aby służyć jako dowódca lub członek załogi na pokładzie statku kosmicznego. Termin ten jest zazwyczaj zarezerwowany dla profesjonalistów, czasami jednak jest on stosowany w stosunku do każdego, kto podróżuje w przestrzeń kosmiczną, w tym naukowców, polityków, dziennikarzy i kosmicznych turystów.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Po wylądowaniu astronauta był witany jak bohater.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌastrɔ̃ˈnawta, AS: astrõnau̯ta

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. astronautyka ż.

:: fż. astronautka ż.

 przym. astronautyczny, astralny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kosmonauta

Wiktionary


astronautka

kobieta odpowiednio przygotowana i wyszkolona do odbywania lotów kosmicznych; kosmonautka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta, która zajmuje się lotami w kosmos

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌastrɔ̃ˈnawtka, AS: astrõnau̯tka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. astronautyka ż.

:: fm. astronauta mos.

 przym. astronautyczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kosmonautka

Wiktionary


astronautyczny

związany z astronautyką, astronautami (np. loty astronautyczne, badania astronautyczne); kosmonautyczny


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z astronautyką lub astronautami, dotyczący astronautyki lub astronautów

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. astronautyka ż., astronauta mos., astronautka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kosmonautyczny

Wiktionary


astronautyka

zespół nauk zajmujących się realizacją lotów kosmicznych, także badaniem możliwości podróży w przestrzeni międzyplanetarnej, poznawaniem jej i znajdujących się tam obiektów; kosmonautyka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) nauk. zespół nauk zajmujący się lotami poza atmosferą Ziemi;

Wiktionary

Astronautyka (lub kosmonautyka) – zespół nauk zajmujących się wysyłaniem statków kosmicznych oraz sztucznych satelitów poza atmosferę ziemską, w przestrzeń kosmiczną celem jej eksploracji. Wykonywanie lotów kosmicznych jest jednym głównych zastosowań astronautyki.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wczoraj w Akademii Astronautyki – głos spikera telewizyjnego był wymodelowany i staranny – odbyła się promocja osiemdziesięciu tegorocznych absolwentów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌastrɔ̃ˈnawtɨka, AS: astrõnau̯tyka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. astronauta m., astronautka ż.

 przym. astronautyczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kosmonautyka

Wiktionary


astronawigacja

jedna z metod nawigacji morskiej: wyznaczanie kursu statku na podstawie gwiazd


SJP.pl

Astronawigacja – oznaczanie pozycji statku lub samolotu na podstawie pomiarów położenia niektórych ciał niebieskich.

Wikipedia


astronawigacyjny

przymiotnik od: astronawigacja (np. przyrządy astronawigacyjne, pomiary astronawigacyjne)


SJP.pl


astronim

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) jęz. nazwa planetaanety lub gwiazdy

Wiktionary

Wymowa:

IPA: aˈstrɔ̃ɲĩm, AS: astrõńĩm

Wiktionary


astronom

człowiek zajmujący się badaniem ciał niebieskich


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) nauk. specjalista w zakresie astronomii;

 (1.2) pot. miłośnik i znawca astronomii

rzeczownik, rodzaj żeński

 (2.1) nauk. kobieta, specjalistka w zakresie astronomii

 (2.2) pot. miłośniczka i znawczyni astronomii

Wiktionary

Astronom lub astrofizyk – naukowiec, którego obszarem badań jest astronomia lub astrofizyka.

Zajmuje się badaniem kosmosu oraz otaczającego go świata w przestrzeni kosmicznej.


Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jan Heweliusz, gdański astronom, uchodzi za twórcę nowożytnej selenografii.

 (1.1) Mikołaj Kopernik był wybitnym polskim astronomem, który „wstrzymał Słońce, ruszył Ziemię, (…)”.

 (1.1) Astronomowie odkryli jedenaście nowych planetaanet.

 (1.1) Polskie Towarzystwo Astronomiczne (…) jest organizacją zrzeszającą zawodowych astronomów.

 (1.2) Astronom amator odkrył nową kometę.

 (1.2) Krzysiek jest lekarzem z zawodu i astronomem z zamiłowania.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: aˈstrɔ̃nɔ̃m, AS: astrõnõm

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. astronomia ż., astronomiczność ż.

:: fż. astronomka ż.

 przym. astronomiczny, astralny

 przysł. astronomicznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przest. nieboznawca

 (2.1) astronomka

 (2.2) astronomka

Wiktionary


astronom.

skrót od: astronomiczny


SJP.pl


astronomia

jedna z najstarszych nauk przyrodniczych, której przedmiotem badań są ciała niebieskie, ich rozmieszczenie i ruchy w przestrzeni, pochodzenie, budowa oraz ewolucja, a także Wszechświat jako całość


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) astr. planetoida o numerze katalogowym 1154;

Wiktionary

Astronomia (gr. ἀστρονομία astronomía od άστρον ástron + νομός nomos, „prawo rządzące gwiazdami”) – nauka przyrodnicza zajmująca się badaniem ciał niebieskich (np. gwiazd, planet, komet, mgławic, gromad i galaktyk) oraz zjawisk, które zachodzą poza Ziemią, jak również tych, które oddziałują w jej atmosferze, wnętrzu lub na powierzchni, a są pochodzenia pozaplanetarnego (np. neutrina, wtórne promieniowanie kosmiczne). Skoncentrowana jest na fizyce, chemii, meteorologii i ruchu ciał niebieskich, zajmuje się także powstaniem i rozwojem (ewolucją) Wszechświata.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌastrɔ̃ˈnɔ̃mʲja, AS: astrõnõmʹi ̯a

Wiktionary


astronomicznie

przysłówek

 (1.1) astr. dotyczący astronomii

 (1.2) przen. w znaczny sposób, niezwykle dużo

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Rok astronomicznie zaczyna się w momencie przesilenia zimowego.

 (1.2) Ceny mieszkań w centrum miasta są astronomicznie wysokie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. astronom mos., astronomia ż., astronomka ż.

 przym. astronomiczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) kolosalnie, nadzwyczajnie, niebotyczny, ogromnie

Wiktionary


astronomiczno-fizyczny

dotyczący astronomii i fizyki (np. tablice astronomiczno-fizyczne)


SJP.pl


astronomiczny

1. dotyczący astronomii (np. badania astronomiczne);
2. astronomiczna wiosna, zima, jesień, lato - pory roku wyznaczane ze względu na przejście Słońca z jednego znaku zodiaku w inny;
3. przenośnie, o kwotach pieniężnych: bardzo wielki (np. astronomiczna suma, astronomiczne wydatki)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) astr. dotyczący astronomii, związany z astronomią

 (1.2) przen. niesamowicie duży, wielki

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) 23 września rozpoczyna się astronomiczna jesień.

 (1.2) Ropa osiąga astronomiczne ceny.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌastrɔ̃nɔ̃ˈmʲit͡ʃnɨ, AS: astrõnõmʹičny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. astronomia ż., astronom mos., astronomka ż.

 przysł. astronomicznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) ogromny, olbrzymi, wielki, zawrotny

Wiktionary


astronomka

kobieta astronom


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. specjalistka w zakresie astronomii

 (1.2) miłośniczka i znawczyni astronomii

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jak to jest być astronomką. Śmieją się, kiedy ktoś myli je z astrologami i prosi, żeby postawiły horoskop.

 (1.2) Astronomka amatorka odkryła nową planetoidaanetoidę.

 (1.2) Ania jest ekonomistką z zawodu i astronomką z zamiłowania.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌastrɔ̃ˈnɔ̃mka, AS: astrõnõmka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. astronomia ż., astronomiczność ż.

:: fm. astronom mos.

 przym. astronomiczny

 przysł. astronomicznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) astronom

 (1.2) astronom

Wiktionary


astroorientacja

określanie położenia statku kosmicznego w kosmosie według gwiazd


SJP.pl


astropsycholog

specjalista w dziedzinie dociekań korzystającej z nauk astrologii i psychologii


SJP.pl


astrosfera

Astrosfera, aster, gwiazda podziałowa – gwiaździsty układ mikrotubul mających swój początek w centrosomie. Pojawiaj się we wczesnej profazie mitozy i mejozy. Wyznacza bieguny wrzeciona podziałowego.

Wikipedia


astrospektograf

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) spektograf astronomiczny

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌastrɔspɛkˈtɔɡraf, AS: astrospektograf

Wiktionary


astrospektrograf

przyrząd służący do fotografowania widm ciał niebieskich; spektrograf astronomiczny


SJP.pl


astrospektroskop

przyrząd używany w astrospektroskopii do wyznaczania temperatury i składu chemicznego gwiazd, planet, komet i materii międzygwiezdnej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) spektroskop astronomiczny;

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌastrɔspɛkˈtrɔskɔp, AS: astrospektroskop

Wiktionary


astrospektroskopia

dział astronomii zajmujący się badaniem widm ciał niebieskich; spektroskopia astronomiczna


SJP.pl

Wikipedia


astrotaksja

reakcja ruchowa będąca wyższą formą reakcji kompasowej, pozwalająca zwierzętom utrzymywać stały kąt toru ruchu względem światła pochodzącego od ciała niebieskiego (Słońca, Księżyca), zmieniającego w ciągu doby swe położenie na niebie


SJP.pl

Astrotaksja – mechanizm orientacji przestrzennej zwierząt względem ciał niebieskich (Księżyca, Słońca), występuje m.in. u ptaków.

Wikipedia


astroturfer

[czytaj: astroterfer] uczestnik pozornie spontanicznych działań mających wyrazić poparcie społeczne lub sprzeciw dla jakiejś praktyki, usługi, idei itp.


SJP.pl


astroturfing

[czytaj: astroterfing] pozornie spontaniczne działanie mające wyrazić poparcie społeczne lub sprzeciw dla jakiejś praktyki, usługi, idei itp.


SJP.pl

Astroturfing, kładzenie sztucznej trawy – określenie służące do nazwania pozornie oddolnych obywatelskich akcji lub inicjatyw podejmowanych w celu wyrażenia poparcia albo sprzeciwu dla idei, polityki, usługi, produktu, wydarzenia. Kampania tego typu ma sprawiać wrażenie niezależnej reakcji społecznej, podczas gdy rzeczywista tożsamość jej inicjatora i jego intencje pozostają ukryte.

Wikipedia


astroturfingowy

[czytaj: astroterfingowy] związany z pozornie spontanicznymi działaniami mającymi wyrazić poparcie społeczne lub sprzeciw dla jakiejś praktyki, usługi, idei itp.


SJP.pl


astrowate

o cechach astrowatych (rodzina roślin)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) bot. nazwa systematyczna|Asteraceae|Dum.|ref=tak., jedna z rodzin roślin należąca do rzędu astrowców;

forma przymiotnika.

 (2.1) plural|astrowaty.

Wiktionary

Astrowate (Asteraceae Dum.) lub złożone (Compositae Gis.) – rodzina roślin należąca do rzędu astrowców (Asterales). Jedna z najliczniejszych rodzin roślin naczyniowych – należy do niej około 24,7–25 tys. gatunków grupowanych w 1620 rodzajach (druga rodzina roślin naczyniowych pod względem zróżnicowania gatunkowego). Rodzina jest kosmopolityczna, a jej przedstawiciele zasiedlają bardzo zróżnicowane siedliska. Charakterystyczną cechą budowy tych roślin jest ciasne skupienie kwiatów na spłaszczonym i rozszerzonym szczycie pędu (osadniku) tworzące kwiatostan zwany koszyczkiem.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. aster m., asterysk m., astrowce nmos.

 przym. astrowy, astrowaty

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) daw. złożone

Wiktionary


astrowaty

o cechach astrowatych (rodzina roślin)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) bot. o cechach roślin z rodziny astrowatych

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Sałata należy do rodziny astrowatych.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. astrowate nmos.

Wiktionary


astrowe

1. aster;
2. o cechach astrowych (grupa roślin)


SJP.pl

Wikipedia


astrowiec

przedstawiciel rzędu roślin okrytonasiennych z kladu astrowych


SJP.pl


astrowieżyczka

przeźroczysta kopuła na kadłubie samolotu, umożliwiająca wykonywanie pomiarów astronawigacyjnych


SJP.pl


astrowirusy

Astrowirusy (łac. Astroviridae, z łac. astrum - gwiazda) – rodzina wirusów, charakteryzujących się następującymi cechami:

  • Symetria: ikosaedralna, charakterystyczny jest kształt wirionów, zbliżony do gwiazdki
  • Otoczka lipidowa: brak
  • Kwas nukleinowy: ssRNA(+), 6,8 - 7,9 tys. par zasad
  • Replikacja: prawdopodobnie zachodzi w cytoplazmie zakażonej komórki, możliwe jednak, że pewne jej stadia zachodzą w jądrze komórkowym
  • Wielkość: ok. 28 nm średnicy
  • Gospodarz: kręgowce
  • Cechy dodatkowe: prawdopodobnie bardzo szeroko rozpowszechnione w populacji ludzkiej, ale rzadko wywołują choroby

Wikipedia


astrowy

1. aster;
2. o cechach astrowych (grupa roślin)


SJP.pl


astrych

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) stpol. podłoga, posadzka

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈastrɨx, AS: astryχ

Wiktionary


astryda

imię żeńskie


SJP.pl

Astryda – imię żeńskie pochodzenia germańskiego, złożone ze staronorweskich wyrazów áss – "bóg" i fríðr – "piękna" (mogło zatem oznaczać "piękna jak bóg"). Patronką tego imienia jest bł. Astryda.

Astryda imieniny obchodzi 27 listopada.

Wikipedia


astrydyt

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) geol. miner. ciemnozielona odmiana jadeitu, bogata w chrom

Wiktionary

Wymowa:

IPA: aˈstrɨdɨt, AS: astrydyt

Wiktionary


astryld

gatunek ptaka z rzędu wróblowych, z reguły niewielkich rozmiarów, o krępej sylwetce i krótkim, zaostrzonym dziobie, występujący w południowej Afryce, Azji i Australii


SJP.pl


astryldowate

rodzina ptaków z rzędu wróblowych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) syst. ornit. nazwa systematyczna|Estrildidae|Bonaparte|ref=tak., rodzina ptaków z rzędu wróblowych;

Wiktionary

Astryldowate (Estrildidae) – rodzina ptaków z rzędu wróblowych (Passeriformes), obejmująca sto kilkadziesiąt gatunków, występujących w tropikach Starego Świata oraz Australazji.

Są to małe ptaki, posiadające krótkie i mocne dzioby przystosowane do miażdżenia ziaren. Większość gatunków wykazuje podobne zachowanie oraz podobną budowę ciała, różnią się natomiast znacznie pod względem ubarwienia.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Astryldowate występują w tropikach Starego Świata.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. astryld mzw., astryldy lm. nmos.

Wiktionary


astryldowaty

o cechach astryldowatych (rodzina ptaków)


SJP.pl


astryldy

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) syst. ornit. nazwa systematyczna|Estrildinae|Bonaparte|ref=tak., podrodzina ptaków z rodziny astryldowatych;

forma rzeczownika.

 (2.1) M., B. i W. lm. od: astryld

Wiktionary

Astryldy (Estrildinae) – podrodzina ptaków z rodziny astryldowatych (Estrildidae).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Każdy z gatunków wdówek pasożytuje na innym gatunku astryldów.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. astryld mzw., astryldowate nmos.

Wiktionary


asturia

region i kraina historyczna w Hiszpanii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. hist. kraina geograficzna położona w północnej Hiszpanii nad Zatoką Biskajską, w średniowieczu niezależne królestwo

 (1.2) geogr. adm. wspólnota autonomiczna i prowincja Hiszpanii;

Wiktionary

Asturia, Księstwo Asturii (hiszp. Asturias, Principado de Asturias, ast. Asturies, Principáu d’Asturies) – region historyczno-geograficzny, wspólnota autonomiczna i prowincja w Hiszpanii.

Podczas rządów gen. Franco Asturia nazywana była prowincją Oviedo, jej historyczna nazwa została przywrócona za czasów demokratycznych.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. Asturyjczyk mos., Asturyjka ż., asturyjski mrz., Asturowie lm m.

 przym. asturyjski, asturski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) Księstwo Asturii

Wiktionary


asturias

nazwisko


SJP.pl

Asturia, Księstwo Asturii (hiszp. Asturias, Principado de Asturias, ast. Asturies, Principáu d’Asturies) – region historyczno-geograficzny, wspólnota autonomiczna i prowincja w Hiszpanii.

Podczas rządów gen. Franco Asturia nazywana była prowincją Oviedo, jej historyczna nazwa została przywrócona za czasów demokratycznych.

Wikipedia


asturowie

lud celtyberyjski zamieszkujący w czasach starożytnych północno-zachodnie tereny Półwyspu Iberyjskiego


SJP.pl

Asturowie – indoeuropejski lud celtycki, zamieszkujący w czasach starożytnych północno-zachodnie tereny Półwyspu Iberyjskiego – dzisiejszą Asturię, prowincję León, zachodnią część prowincji Lugo, i północną prowincji Zamora w Hiszpanii oraz region Trás-os-Montes w północno-wschodniej Portugalii.

Wikipedia


asturski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) rzad. związany z Asturią

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Asturia ż., asturyjski mrz.

 przym. asturyjski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) asturyjski

Wiktionary


asturyjczyk

mieszkaniec Asturii (wspólnoty autonomicznej w Hiszpanii)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Asturii

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Asturia ż., asturyjski mrz.

:: fż. Asturyjka ż.

 przym. asturyjski

Wiktionary


asturyjka

mieszkanka Asturii (regionu w Hiszpanii)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Asturii

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Asturia ż.

:: fm. Asturyjczyk mos.

 przym. asturyjski

Wiktionary


asturyjski

przymiotnik od: Asturia


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący Asturii, związany z Asturią

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) jęz. język zachodnioromański używany w kilku hiszpańskich prowincjach;

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌastuˈrɨjsʲci, AS: asturyi ̯sʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Asturia ż., Asturyjczyk m., Asturyjka ż.

 przym. asturski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rzad. asturski

Wiktionary


asturyjskojęzyczny

przymiotnik

 (1.1) taki, który posługuje się językiem asturyjskim

 (1.2) taki, którego mieszkańcy posługują się językiem asturyjskim

 (1.3) spisany, stworzony w języku asturyjskim

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌastuˈrɨjskɔjɛ̃w̃ˈzɨt͡ʃnɨ, AS: asturyi ̯skoi ̯ẽũ̯zyčny

Wiktionary


astygmat

obiektyw fotograficzny odznaczający się astygmatyzmem


SJP.pl


astygmatyczka

kobieta z wadą wzroku polegającą na nieostrym widzeniu


SJP.pl


astygmatyczny

związany z astygmatyzmem (np. astygmatyczne układy optyczne, astygmatyczne oko)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z astygmatyzmem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Oko astygmatyczne ma owalny kształt.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌastɨɡmaˈtɨt͡ʃnɨ, AS: astygmatyčny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. astygmatyzm m., astygmatyczność ż., astygmat m., astygmatyk m., astygmatyczka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) niezborny

Wiktionary


astygmatyk

człowiek z wadą wzroku polegającą na nieostrym widzeniu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) med. osoba mająca astygmatyzm

Wiktionary

Astygmatyzm – wada układu optycznego, polegająca na tym, że promienie padające w dwóch prostopadłych płaszczyznach są ogniskowane w różnych punktach. Wywołuje ona obraz nieostry i zniekształcony.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. astygmatyzm m.

:: fż. astygmatyczka ż.

 przym. astygmatyczny

Wiktionary


astygmatyzm

1. wada soczewek spowodowana ich niejednakowym wygięciem w różnych miejscach;
2. nieostre widzenie spowodowane zniekształceniem rogówki oka; niezborność oka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) opt. wada soczewek, w której promienie padające w dwóch płaszczyznach prostopadłych są ogniskowane w różnych punktach, co daje nieostry i zniekształcony obraz;

 (1.2) med. wada wzroku z widzeniem obrazu nieostrego i różnie zniekształconego;

Wiktionary

Astygmatyzm – wada układu optycznego, polegająca na tym, że promienie padające w dwóch prostopadłych płaszczyznach są ogniskowane w różnych punktach. Wywołuje ona obraz nieostry i zniekształcony.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. astygmatyk mos., astygmatyczka ż.

 przym. astygmatyczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) niezborność (wzrokowa)

Wiktionary


asuan

miasto w Egipcie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto na południu Egiptu, na wschodnim brzegu Nilu, przy pierwszej katarakcie;

 (1.2) geogr. adm. muhafaza w południowym Egipcie;

Wiktionary

Asuan (arab. أسوان, Aswan, Aswān [ʔɑsˈwɑːn]; kopt. Ⲥⲟⲩⲁⲛ Souan [swɑn]) – miasto na południu Egiptu i zarazem stolica gubernatorstwa o tej samej nazwie. Miasto położone jest na wschodnim brzegu Nilu, przy pierwszej katarakcie i jest z tego powodu celem wycieczek oraz ważnym centrum lokalnej turystyki.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Tak więc noc w Asuanie przespałem pod najprawdziwszą moskitierą.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. asuańczyk mos., asuanka ż., Assuan m.

 przym. asuański

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przest. Assuan; hist. Syena, Syene

Wiktionary


asuańczyk

mieszkaniec Asuanu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Asuanu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Asuan mrz.

:: fż. asuanka ż.

 przym. asuański

Wiktionary


asuanka

mieszkanka Asuanu, miasta w Egipcie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Asuanu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Asuan mrz.

:: fm. asuańczyk mos.

 przym. asuański

Wiktionary


asuański

Asuan


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Asuanem, dotyczący Asuanu

Wiktionary

Patrz:

Asuan

Powiązane:

 rzecz. Asuan mrz., asuańczyk mos., asuanka ż.

Wiktionary


asubstancjalny

nieposiadający własnej istoty, istniejący jedynie w czyimś umyśle


SJP.pl


asumpcik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od asumpt

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. asumpt m.

Wiktionary


asumpcjonista

członek męskiego zakonu rzymskokatolickiego opartego na regule św. Augustyna, założonego w 1843 roku w Nîmes


SJP.pl


asumpt

przestarzałe: impuls, pobudka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) książk. powód lub zachęta do zrobienia czegoś

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈasũmpt, AS: asũmpt

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: zdrobn. asumpcik mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zachęta

Wiktionary


asunción

[czytaj: asunSJON] stolica Paragwaju


SJP.pl

rzeczownik, nazwa własna

 (1.1) geogr. stolica Paragwaju;

Wiktionary

Asunción (wym. [asunˈsjon]) – stolica Paragwaju, położona nad rzeką Paragwaj na zachodnim skraju Wyżyny Brazylijskiej, przy granicy z Argentyną.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. asunciończyk m., asuncionka ż.

 przym. asuncioński

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* arabski: (1.1) أسونسيون

* białoruski: (1.1) Асунсьён m.

* bułgarski: (1.1) Асунсион m.

* czeski: (1.1) Asunción

* galicyjski: (1.1) Asunción

* rosyjski: (1.1) Асунсьон m.

* słowacki: (1.1) Asunción m.

* szwedzki: (1.1) Asunción n.

* włoski: (1.1) Asunción ż.

źródła.

== Asunción (język czeski.) ==

thumb|Asunción (1.1)

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, nazwa własna

 (1.1) geogr. Asunción

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. asunciończyk m., asuncionka ż.

 przym. asuncioński

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. asunciończyk m., asuncionka ż.

 przym. asuncioński

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* arabski: (1.1) أسونسيون

* białoruski: (1.1) Асунсьён m.

* bułgarski: (1.1) Асунсион m.

* czeski: (1.1) Asunción

* galicyjski: (1.1) Asunción

* rosyjski: (1.1) Асунсьон m.

* słowacki: (1.1) Asunción m.

* szwedzki: (1.1) Asunción n.

* włoski: (1.1) Asunción ż.

źródła.

== Asunción (język czeski.) ==

thumb|Asunción (1.1)

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, nazwa własna

 (1.1) geogr. Asunción

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


asunciończyk

[czytaj: asunsjończyk] mieszkaniec Asunción (stolicy Paragwaju)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Asunciónu

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌasũw̃ˈsʲjɔ̇̃j̃n͇t͡ʃɨk, AS: asũũ̯sʹi ̯o̊̃ĩ ̯ṇčyk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Asunción

:: fż. asuncionka ż.

 przym. asuncioński

Wiktionary


asuncionka

[czytaj: asunSJONka] mieszkanka Asunción (stolicy Paragwaju)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Asunciónu

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌasũw̃ˈsʲjɔ̃ŋka, AS: asũũ̯sʹi ̯õŋka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Asunción, asunciończyk

 przym. asuncioński

Wiktionary


asuncioński

[czytaj: asunsjoński] przymiotnik od: Asunción (stolica Paragwaju; Asuncion)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) odnoszący się do miasta Asunción

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌasũw̃ˈsʲjɔ̇̃j̃sʲci, AS: asũũ̯sʹi ̯o̊̃ĩ ̯sʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Asunción mrz., asuncionka ż., asunciończyk mos.

Wiktionary


asura

w mitologii indyjskiej: potężna istota nadludzka; również demon, który był przeciwnikiem bogów: dewów


SJP.pl

Asura (także: assura, asaura, aszura; san. asu – „oddech Pradźapati” lub as – „być”) – potężne i złe istoty występujące w hinduizmie i buddyzmie, przeciwnicy dewów.

Wikipedia


asurbanipal

asyryjski władca, 669-631 p.n.e.


SJP.pl

Aszurbanipal, Asurbanipal, właśc. Aszur-bani-apli (akad. Aššur-bāni-apli, tłum. „bóg Aszur jest twórcą syna pierworodnego”), w tradycji biblijnej Asnefar bądź Asnappar – król Asyrii z dynastii Sargonidów; syn Asarhaddona; założyciel słynnej biblioteki w Niniwie; panował w latach 669-631 p.n.e.; pomimo rozruchów wewnętrznych utrzymał państwo w granicach od Zatoki Perskiej do Morza Śródziemnego.

Wikipedia


asus

produkt marki Asus


SJP.pl

ASUS, oficjalnie ASUSTeK Computer Inc. – tajwańskie przedsiębiorstwo zajmujące się produkcją elektroniki, głównie: płyt głównych, kart graficznych, laptopów, smartfonów, tabletów, komputerów stacjonarnych oraz napędów optycznych.

Wikipedia


asybilacja

w językoznawstwie: wytwarzanie się w końcowej fazie artykulacji spółgłoski zwartej szczeliny, której rezultatem są np. polskie spółgłoski ć, dź


SJP.pl

Asybilacja – proces fonetyczny, w wyniku którego spółgłoski zwarte zmieniają się w zwarto-szczelinowe i szczelinowe. Często następuje wraz z palatalizacją. Np. t > ć (język polski), k > č` > c > s (łacina), k > č` lub c` (język prasłowiański).

Wikipedia


asygmatyczny

utworzony bez sufiksu -s-


SJP.pl


asygnacja

w bankowości: zlecenie wypłaty określonej sumy pieniężnej


SJP.pl


asygnacyjny

1. w bankowości: związany z asygnacją, dowodzący asygnacji (np. kwit asygnacyjny);
2. przestarzałe, o pieniądzu: papierowy, w przeciwieństwie do kruszcowego (np. ruble asygnacyjne)


SJP.pl


asygnata

1. dokument w formie kwitu kasowego będący dowodem dokonywanych wpłat lub wypłat;
2. papierowy pieniądz, banknot


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) finans. dokument kasowy potwierdzający operację gotówkową

 (1.2) hand. zaświadczenie uprawniające do kupna na odmiennych, często preferencyjnych warunkach

 (1.3) przest. bank. pieniądz papierowy, wczesna postać banknotu;

 (1.4) przest. finans. papier wartościowy, często oprocentowany, wydawany w zamian za świadczenia materialne dla państwa, z obligiem spłaty gotówkowej; rodzaj obligacji

Wiktionary

Asygnata (z łac. assignatus – wyznaczony, przyznany) – rodzaj instrumentu finansowego używanego historycznie jako pieniądz papierowy na przełomie XVIII i XIX wieku, m.in. we Francji (1789-1796), Włoszech (1798-1799) i Rosji (1769-1817).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Podał Dowmuntowi żółty arkusik papieru. Była to asygnata do kasy fabrycznej podpisana przez Bielawskiego, a polecająca wypłacić panu Marianowi Zacharewiczowi pięć tysięcy złotych za „prace specjalne“.

 (1.2) Tam po rozmowie w biurze jakiegoś ważnego urzędnika dano mi asygnatę na włóczkę, po którą udałem się do spółdzielni za Krakowem.

 (1.2) Ludzie wiedzą, że górnicy w grudniu dostali i wypłatę, i barbórkę, a w styczniu dostaną asygnaty na węgiel i 14-stki. (z Internetu)

 (1.3) Pugilares niedbale rzucony roztworzył się szerzej, na marmurową płytę wypadło zeń kilka asygnat różnej wartości.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌasɨɡˈnata, AS: asygnata

Wiktionary

Powiązane:

 czas. asygnować

 rzecz. asygnowanie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pokwitowanie, dowód, kwit

 (1.2) przydział

 (1.3) asygnacja

Wiktionary


asygnatka

zdrobnienie od: asygnata


SJP.pl


asygnować

1. przeznaczać, przeznaczyć na coś pewną sumę pieniędzy;
2. w bankowości: zlecać, zlecić wypłacenie określonej sumy pieniędzy


SJP.pl


asygnowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) przeznaczanie jakiejś kwoty na dany cel

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. asygnata ż.

 czas. asygnować

Wiktionary


asylabiczność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest asylabiczne

Wiktionary

Powiązane:

 przym. asylabiczny

 przysł. asylabicznie

Wiktionary


asylabiczny

najczęściej o wierszu, lub utworze literackim, niemelicznym, którego liczba sylab w jednym wersie nie jest równa liczbie sylab wersu następnego


SJP.pl


asylabizm

brak rygoru co do jednakowej liczby sylab w wersach, np. w wierszach nieregularnych, wolnych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) w poezji: brak stałej budowy wiersza

Wiktionary

Powiązane:

 przym. asylabiczny

Wiktionary


asymetria

brak równowagi w danym układzie przestrzennym lub relacjach, dominacja wartości, zachowań, środków, danych itp. pewnego typu; asymetryczność


SJP.pl

  • asymetria – brak lub zakłócenie symetrii
  • Asymetria – powieść Lisy Halliday
  • Asymetria – polski film z 2020 w reżyserii Konrada Niewolskiego

Wikipedia


asymetryczność

brak równowagi w danym układzie przestrzennym lub relacjach, dominacja wartości, zachowań, środków, danych itp. pewnego typu; asymetria


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest asymetryczne; cecha tych, którzy są asymetryczni

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. symetryczność ż., asymetria ż.

 przym. asymetryczny

 przysł. asymetrycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) niesymetryczność, asymetria

Wiktionary


asymetryczny

wyróżniający się brakiem symetrii (np. asymetryczna figura, asymetryczne relacje w małżeństwie)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) niebędący symetrycznym, niemający symetrii

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ludzie mają w rzeczywistości asymetryczny kształt twarzy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌasɨ̃mɛˈtrɨt͡ʃnɨ, AS: asỹmetryčny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. symetryczność ż., asymetria ż., asymetryczność ż.

 przysł. asymetrycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) niesymetryczny, nieregularny, krzywy, nierówny

Wiktionary


asymilacja

1. zupełne przystosowanie się do czegoś, np. do warunków życia w obcym kraju;
2. w biologii: przemiana substancji pobranych z zewnątrz na składniki danego organizmu; przyswajanie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przystosowanie się do życia w obcej społeczności

Wiktionary

Asymilacja (z łac. assimilatio, od similis = 'podobny')

  • Asymilacja kulturowa
  • Asymilacja narodowa
  • Asymilacja państwowa
  • Asymilacja (biologia) – zob. też asymilacja węgla, asymilaty
  • Asymilacja (psychologia)
  • Asymilacja danych – proces używany w numerycznych modelach pogody
  • Asymilacja fonetyczna
  • Asymilacja akcji
  • Asymilacja magmowa – por. ksenolit

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. asymilowanie n.

 czas. asymilować ndk., zasymilować dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) upodobnienie, przyswajanie

Wiktionary


asymilacyjność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest asymilacyjne

Wiktionary

Powiązane:

 przym. asymilacyjny

 przysł. asymilacyjnie

Wiktionary


asymilacyjny

przymiotnik od: asymilacja (np. polityka asymilacyjna, procesy asymilacyjne)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) socjol. związany z asymilacją

 (1.2) biol. związany z asymilacją

 (1.3) jęz. związany z asymilacją

 (1.4) psych. związany z asymilacją

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. asymilacyjność ż., asymilowanie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.4) przystosowawczy

Wiktionary


asymilant

zwolennik i propagator polityki przystosowania się, przyswojenia obcej kultury; asymilator


SJP.pl


asymilat

bezpośredni produkt przyswojenia przez organizm substancji pobranej z zewnątrz


SJP.pl


asymilator

zwolennik i propagator polityki przystosowania się, przyswojenia obcej kultury; asymilant


SJP.pl


asymilatorka

zwolenniczka i propagatorka polityki przystosowania się, przyswojenia obcej kultury


SJP.pl


asymilatorski

asymilator


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z asymilatorem, asymilatorami, dotyczący asymilatora

Wiktionary

Patrz:

asymilator

Powiązane:

 rzecz. asymilator mos. / mrz.

Wiktionary


asymilować

1. ulegać asymilacji, upodabniać, przystosowywać coś do czegoś;
2. w biologii: przemieniać substancje pobrane z zewnątrz na składniki danego organizmu; przyswajać;
3. asymilować się - przystosowywać się do czegoś, np. do warunków życia w obcym kraju


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. zasymilować)

 (1.1) przystosowywać do otoczenia

 (1.2) pobierać z otoczenia

czasownik zwrotny niedokonany asymilować się (dk. zasymilować się)

 (2.1) przystosowywać się do otoczenia

Wiktionary

Przykłady

 (2.1) Imigranci stopniowo asymilują się z lokalną społecznością.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. asymilacja ż., asymilowanie n.

 przym. asymilacyjny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) przyswajać

Wiktionary


asymilowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) socjol. przyswajanie sobie kultury, obyczajów, cech właściwych obcej grupie

 (1.2) socjol. powodowanie, że obca grupa lub osoba przyswaja sobie kulturę, obyczaje, cechy właściwe jakiejś grupie

 (1.3) przyswajanie sobie nowych treści oraz włączenie ich do zdobytego wcześniej doświadczenia i wiedzy

 (1.4) biol. pobieranie z zewnątrz substancji i przetwarzanie ich na potrzeby własnego organizmu

 (1.5) jęz. upodobnianie się pod względem artykulacyjnym danej głoski do sąsiedniej

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zasymilowanie n., asymilacja ż., asymilator m., asymilatorka ż., asymilat m., asymilant m.

 czas. asymilować ndk., zasymilować dk.

 przym. asymilacyjny, asymilatorski

 przysł. asymilacyjnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.4) przyswajanie

Wiktionary


asymina

drzewo lub krzew z rodziny flaszowcowatych


SJP.pl

Asymina, urodlin (Asimina Adans.) – rodzaj roślin z rodziny flaszowcowatych (Annonaceae). Obejmuje 8–9 gatunków. Rośliny te występują naturalnie we wschodniej części Ameryki Północnej – w klimacie od zwrotnikowego do umiarkowanego. Przy czym tylko jeden – asymina trójklapowa ma szeroki zasięg obejmujący tereny od Ontario po Florydę i Teksas, a reszta rośnie tylko na Florydzie i w sąsiedniej Georgii. Rośliny te rosną w lasach i zaroślach.

Wikipedia


asymptomatyczny

niewykazujący symptomów, niedający objawów; bezobjawowy


SJP.pl


asymptota

prosta, której odległość od danej prostej nieograniczenie maleje w miarę posuwania się po tej prostej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mat. prosta, do której dąży dana krzywa lub wykres danej funkcji;

Wiktionary

Asymptota krzywej (gr. ἀσύμπτοτη, „nie stykać się”) – prosta l jest asymptotą danej krzywej C (w szczególności wykresu funkcji), jeśli dla punktu oddalającego się nieograniczenie wzdłuż krzywej C odległość tego punktu od prostej l dąży do zera.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Oś rzędnych jest asymptotą cotangensa.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌasɨ̃mpˈtɔta, AS: asỹmptota

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 etym|gr|ἀσύμπτοτη.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) asymptote

* baskijski: (1.1) asintota

* bułgarski: (1.1) асимптота ż.

* czeski: (1.1) asymptota ż.

* francuski: (1.1) asymptote ż.

* hiszpański: (1.1) asíntota ż.

* interlingua: (1.1) asymptote

* niemiecki: (1.1) Asymptote ż.

* nowogrecki: (1.1) ασύμπτωτη ż.

* rosyjski: (1.1) асимптота ż.

* słowacki: (1.1) asymptota ż.

* węgierski: (1.1) aszimptota

* włoski: (1.1) asintote ż.

źródła.

== asymptota (język czeski.) ==

thumb|asymptota (1.1)

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mat. asymptota

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


asymptotyczny

1. dotyczący asymptoty;
2. zbliżający się do czegoś, ale niemogący tego osiągnąć


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mat. odnoszący się do asymptoty; zbliżający się do pewnej granicy lub krzywej, ale nigdy jej nieosiągający

 (1.2) zbliżający się do czegoś, ale niemogący tego nigdy osiągnąć

Wiktionary


asynchron

w gwarze środowiskowej: rozbieżność obrazu i dźwięku w filmie, asynchronizm


SJP.pl


asynchronia

1. niezbieżność w czasie kilku zjawisk, czynności, procesów; asynchronizm
2. w językoznawstwie: niejednoczesność ruchów narządów mowy przy artykulacji głosek


SJP.pl


asynchroniczność

asynchroniczny


SJP.pl

Asynchroniczność, transmisja asynchroniczna (ang. asynchronic, asynchronous transmission) – przeciwieństwo synchroniczności, a także sposób przesyłania danych pozwalający na nieregularne ich wysyłanie, przy czym początek i koniec transmisji oznaczane są wydzielonym (ustalonym) symbolem. Transmisja asynchroniczna jest znacznie bardziej elastyczna od transmisji synchronicznej, choć w przypadku łączy danych może ograniczać nieco użyteczne pasmo (przepustowość) łącza.

Wikipedia

Patrz:

asynchroniczny

asynchroniczny

1. niejednoczesny, niezbiegający się w czasie;
2. silnik asynchroniczny - silnik elektryczny na prąd zmienny, którego liczba obrotów na jednostkę czasu zmienia się w zależności od obciążenia


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) taki, który nie zachodzi równocześnie z innym procesem lub zdarzeniem; przebiegający niezależnie w czasie

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nauka asynchroniczna pozwala uczniom uczyć się w dowolnym czasie, niezależnie od siebie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. asynchron mrz., asynchronia ż., asynchroniczność ż., asynchronizm mrz.

 przysł. asynchronicznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) niejednoczesny

Wiktionary


asynchronizm

1. niezbieżność w czasie kilku zjawisk, czynności, procesów; asynchronia
2. rozbieżność obrazu i dźwięku w filmie spowodowana błędem technicznym lub wprowadzona świadomie dla celów artystycznych


SJP.pl


asynćka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) daw. asańdźka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. acan mos., acanek mos., acani ż., acanka ż., acanna ż., acaństwo n., acpan mos., acpani mos., aćpan mos., aćpani ż., asanna ż., asaństwo n., aspan mos., aspani ż., aspanna ż., wacan ż., wacani ż., wacanna ż., waćpan mos., waćpani ż., waćpanna ż., waćpaństwo n., wasan mos., wasani ż., wasanna ż., wasaństwo n., waspan mos., waspani ż., waspanna ż., waspanowanie n., waszmość pan mos., waszmość pani ż., waszmość panna ż., waszmość państwo n., asańdźka ż., asińdźka ż., aśćka ż., asani ż.

 czas. waspanować ndk.

 przym. waćpanowy, waćpański

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) asańdźka, asińdźka, aśćka, acpani, acanna, wasani, waspanna, wacanna, aspani, aspanna, waćpani, waćpanna, waspani, waspanna, waszmość pani, waszmość panna

Wiktionary


asyndeton

konstrukcja składniowa zbudowana z szeregu współrzędnych członów lub zdań niepołączonych spójnikiem


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) jęz. figura retoryczna polegająca na łączeniu wyrazów bez spójnika;

Wiktionary

Asyndeton (gr. ἀσύνδετον asýndeton, od ἀσύνδετος asýndetos – „niepołączony, bez spójników”) – konstrukcja składniowa zaliczana do figur retorycznych polegająca na łączeniu zdań lub ich części bez użycia spójnika. Np.: Przybyłem, zobaczyłem, zwyciężyłem; Miasto. Masa. Maszyna; Wolność, równość, braterstwo.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

 (1.1) polisyndeton

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 przym. asyndetyczny

frazeologia.

etymologia.

 etym|gr|ἀσύνδετον. (asýndeton), rodzaj nijaki przymiotnika etym|gr|ἀσύνδετος. (asýndetos, → niepołączony, niezwiązany)

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) asyndeton

* bułgarski: (1.1) асиндетон m.

* hiszpański: (1.1) asíndeton m.

* nowogrecki: (1.1) ασύνδετο n.

* rosyjski: (1.1) аси́ндетон m.

* słowacki: (1.1) asyndeton m.

* ukraiński: (1.1) асиндето́н m.

źródła.

== asyndeton (język angielski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) jęz. asyndeton

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌasɨ̃nˈdɛtɔ̃n, AS: asỹndetõn

Wiktionary

Powiązane:

 przym. asyndetyczny

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

 (1.1) polisyndeton

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 przym. asyndetyczny

frazeologia.

etymologia.

 etym|gr|ἀσύνδετον. (asýndeton), rodzaj nijaki przymiotnika etym|gr|ἀσύνδετος. (asýndetos, → niepołączony, niezwiązany)

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) asyndeton

* bułgarski: (1.1) асиндетон m.

* hiszpański: (1.1) asíndeton m.

* nowogrecki: (1.1) ασύνδετο n.

* rosyjski: (1.1) аси́ндетон m.

* słowacki: (1.1) asyndeton m.

* ukraiński: (1.1) асиндето́н m.

źródła.

== asyndeton (język angielski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) jęz. asyndeton

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


asyndetyczny

w językoznawstwie: połączony bez użycia spójnika; bezspójnikowy


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) gram. zob. bezspójnikowy.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. asyndeton m.

Wiktionary


asynergia

zaburzenie koordynacji ruchów wskutek uszkodzenia móżdżku, polegające na braku współdziałania grup mięśniowych


SJP.pl


asynt

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. adm. wojsk. pobór, branka

Wiktionary

Powiązane:

 czas. asyntyrować

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) asyntyrunek

Wiktionary


asyntyrować

czasownik niedokonany

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. brać do wojska

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. asynt mrz.

Wiktionary


asyntyrunek

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. adm. wojsk. pobór

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) asynt

Wiktionary


asyria

starożytne państwo semickie w północnej Mezopotamii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) hist. starożytne państwo semickie w północnej Mezopotamii;

Wiktionary

Asyria (akad. māt Aššurki) – starożytne państwo semickie w północnej Mezopotamii istniejące od drugiej połowy III tysiąclecia p.n.e. do pierwszej połowy I tysiąclecia p.n.e.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Asyria prowadziła liczne wojny.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: aˈsɨrʲja, AS: asyrʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. asyryjski mrz., asyrologia ż., asyriologia ż., Asyryjczyk mos., Asyryjka ż.

 przym. asyryjski

Wiktionary


asyriolog

specjalista w zakresie asyriologii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) specjalista w dziedzinie asyriologii

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. asyrologia ż., asyriologia ż.

:: fż. asyriolożka ż.

 przym. asyriologiczny

Wiktionary


asyriologia

nauka zajmująca się badaniem zabytków pisma klinowego, kultury duchowej i materialnej ludów Mezopotamii: Asyryjczyków, Babilończyków i Sumerów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) nauk. nauka badająca starożytną kulturę duchową i kulturę materialną ludów Mezopotamii;

Wiktionary

Asyrologia, asyriologia – nauka badająca piśmiennictwo oraz kulturę duchową i materialną ludów Mezopotamii: Sumerów, Akadów, Babilończyków i Asyryjczyków; w praktyce obejmuje całość wiedzy o językach, historii i kulturze ludów starożytnego Bliskiego Wschodu, które posługiwały się pismem klinowym.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. asyrologia ż., asyrolog m., asyriolog m., asyrolożka ż., asyriolożka ż., Asyria ż., Syria ż., Asyryjczyk m., Asyryjka ż., Syryjczyk m., Syryjka ż., syryjskość ż., asyryjskość ż., asyryjski m.

 przym. asyryjski, syryjski, asyriologiczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) asyrologia

Wiktionary


asyriologiczny

przymiotnik relacyjny

 (1.1) archeol. związany z asyriologią, dotyczący asyriologii

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. asyrologia ż., asyriologia ż., asyriolog mos.

Wiktionary


asyrolog

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) naukowiec zajmujący się starożytną Asyrią

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. asyriologia ż., asyrologia

Wiktionary


asyrologia

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) nauk. nauka badająca starożytną kulturę duchową i kulturę materialną ludów Mezopotamii;

Wiktionary

Asyrologia, asyriologia – nauka badająca piśmiennictwo oraz kulturę duchową i materialną ludów Mezopotamii: Sumerów, Akadów, Babilończyków i Asyryjczyków; w praktyce obejmuje całość wiedzy o językach, historii i kulturze ludów starożytnego Bliskiego Wschodu, które posługiwały się pismem klinowym.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. asyriologia ż., asyrolog m., asyriolog m., asyrolożka ż., asyriolożka ż., Asyria ż., Syria ż., Asyryjczyk m., Asyryjka ż., Syryjczyk m., Syryjka ż., syryjskość ż., asyryjskość ż., asyryjski m.

 przym. asyryjski, syryjski, asyriologiczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) asyriologia

Wiktionary


asyryjczyk

mieszkaniec Asyrii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) etn. przedstawiciel semickiego narodu zamieszkującego północny Irak, Iran, południową Turcję i Syrię;

 (1.2) mieszkaniec Asyrii

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Asyryjczycy są prześladowani i mordowani przez Kurdów oraz szyitów i sunnitów. Setki tysięcy uciekło do Syrii, Jordanii, Turcji i Libanu.

 (1.2) Mieszkańców Asyrii nazywamy Asyryjczykami.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌasɨˈrɨjt͡ʃɨk, AS: asyryi ̯čyk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Asyria ż.

:: fż. Asyryjka ż.

 przym. asyryjski

Wiktionary


asyryjka

mieszkanka Asyrii


SJP.pl


asyryjski

Asyria


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący Asyrii, związany z Asyrią, pochodzący z Asyrii

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) jęz. staroż. dialekt asyryjski języka akadyjskiego;

 (2.2) jęz. język asyryjski;

Wiktionary

Patrz:

Asyria

Przykłady

 (1.1) Król asyryjski otoczył ją wojskiem i dwukrotnie - raz przez posłów, a drugi raz listownie - wzywał Ezechiasza do kapitulacji.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌasɨˈrɨjsʲci, AS: asyryi ̯sʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. asyrologia ż., asyriologia ż., Asyria ż., Asyryjczyk m.

Wiktionary


asyski

Asyż (miasto we Włoszech)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Asyżem, dotyczący Asyżu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Obraz przedstawiał asyskiego patrona.

 (1.1) We wrześniu zwiedziliśmy asyskie zabytki.

 (1.1) Ze swego zaoceanicznego miejsca pobytu Wittlin pisał 30 grudnia 1959 roku: „Straszną rzeczą jest dla pisarza starzeć się w obcym świecie i to w dodatku w Nowym Jorku, będącym chyba ostateczną antypodą Asyżu i wszystkiego, co asyskie”.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Asyż mrz., asyżanin mos., asyżanka ż.

Wiktionary


asyst.

skrót od:
1. asystent;
2. asystencki


SJP.pl


asysta

1. grupa osób towarzyszących; eskorta; świta; poczet; obstawa;
2. towarzyszenie komuś;
3. w sporcie: współudział przy zdobyciu punktu lub punktów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) książk. osoba lub grupa osób towarzysząca komuś

 (1.2) książk. obecność przy kimś lub przy czymś; asystowanie

 (1.3) sport. w piłce nożnej, koszykówce, hokeju: podanie, po którym następuje strzał zakończony golem

 (1.4) wojsk. uczestnictwo żołnierzy w podniosłym wydarzeniu w umundurowaniu reprezentacyjnym

Wiktionary

Asysta – podanie do zawodnika z tej samej drużyny, po którym zostają zdobyte punkty lub jest zdobyta bramka (tzw. gol).

Termin asysta występuje w grach zespołowych, między innymi w koszykówce czy w hokeju, zazwyczaj w zdobytych bramkach (golach) lub koszach (punkty) z akcji. Nie występują natomiast w rzutach karnych, rożnych czy rzutach osobistych. W piłce nożnej pojęcie to pojawiło się niedawno.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. asystowanie n., asystent m., asystentka ż.

 przym. asystencki

 czas. asystować ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) towarzystwo

Wiktionary


asystencja

1. obecność określonych osób przy sporządzaniu dokumentu;
2. dawniej: obecność przy kimś; asystowanie, asysta;
3. dawniej: grupa osób towarzysząca komuś


SJP.pl


asystencki

odnoszący się do asystenta, właściwy asystentowi


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z osobą lub funkcją asystenta

przymiotnik dzierżawczy

 (2.1) należący do asystenta

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. asysta ż., asystent mos./mrz.

Wiktionary


asystencyjny

asystencja


SJP.pl

Patrz:

asystencja

asystent

1. osoba będąca obecną i pomagająca przy tym (zwykle specjaliście przy jego pracy);
2. młodszy pracownik naukowo-dydaktyczny w szkole wyższej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba pomagająca specjaliście przy wykonywanej przez niego pracy

 (1.2) stud. stanowisko na wyższej uczelni lub w instytucie naukowym niższe od adiunkta; także. osoba zajmująca to stanowisko

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) inform. program ułatwiający użytkownikowi wykonanie określonej procedury

Wiktionary

  • asystent – najniższe rangą stanowisko naukowe lub naukowo-dydaktyczne na uczelni
  • asystent – stopień w służbie bibliotecznej oraz muzealnictwie
  • asystent – pomocnicze stanowisko pracy. W języku potocznym oznacza pomocnika, podległego współpracownika
  • doktor-asystent – stopień w wojskowej służbie lekarskiej
  • asystent – inaczej kreator w informatyce

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Asystent burmistrza kontaktuje się z mediami.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. asysta ż., asystowanie n.

:: fż. asystentka ż.

 czas. asystować

 przym. asystencki

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pomocnik, pomagier, prawa ręka

 (2.1) kreator

Wiktionary


asystentka

asystent


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta asystent

Wiktionary

Patrz:

asystent

Przykłady

 (1.1) Dziś jestem zwycięzcą, dziś jestem zdobywcą – powtarzał w myślach i po kilku minutach znalazł się już w aucie ze swoją asystentką i kierowcą. – Dokąd teraz szefie? – zapytał mężczyzna za kierownicą.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. asysta ż., asystowanie n.

:: fm. asystent

 czas. asystować ndk.

 przym. asystencki

Wiktionary


asystentura

stanowisko asystenta (zwłaszcza na uczelni wyższej)


SJP.pl


asystolia

nagłe zatrzymanie krążenia, ustanie elektrycznej i mechaniczne aktywności serca


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. brak czynności elektrycznej serca;

Wiktionary

Asystolia (łac. z gr. asystole) – brak elektrycznej i mechanicznej czynności serca lub czynność serca o częstotliwości mniejszej niż 10/min. Jest częstym wtórnym mechanizmem zatrzymania krążenia. W zapisie EKG objawia się w postaci prawie płaskiej linii, zbliżonej do linii izoelektrycznej w co najmniej dwóch sąsiadujących odprowadzeniach EKG. Jej wystąpienie oznacza zazwyczaj całkowity brak czynności skurczowej serca, poza przypadkami asystolii rzekomej, kiedy to płaska linia w zapisie EKG spowodowana jest problemami technicznymi sprzętu do rejestracji EKG, złym przyleganiem elektrod do skóry lub błędami w technice badania.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌasɨˈstɔlʲja, AS: asystolʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 przym. asystoliczny

Wiktionary


asystoliczny

przymiotnik relacyjny

 (1.1) med. dotyczący asystolii

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Obrzmienie żył szyjnych, podług pana Beau, wskazuje na asystoliczny stan serca [...]

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. asystolia ż.

Wiktionary


asystować

1. towarzyszyć komuś jako eskorta;
2. być obecnym i pomagać przy tym;
3. w sporcie: mieć udział przy zdobyciu punktu lub punktów;
4. przestarzałe: zabiegać o czyjeś względy; adorować


SJP.pl

czasownik nieprzechodni niedokonany

 (1.1) być obecnym, towarzyszyć przy czym

 (1.2) pomagać przy czym

 (1.3) daw. starać się o czyjeś względy

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Zanim sam zaczął szlachtować, młody Karol asystował przy zabijaniu zwierząt w rzeźni.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. współasystować

 rzecz. asysta ż., asystent mos., asystentka ż., asystentura ż., asystowanie n.

 przym. asystencki

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) towarzyszyć

 (1.2) pomagać

Wiktionary


asystowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) wspomaganie specjalisty w trakcie wykonywanych przez niego zadań

 (1.2) towarzyszenie, najczęściej bierne, przy jakichś czynnościach

 (1.3) sport. w piłce nożnej: wykonanie podania do strzelca bramki

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. asysta ż., asystent m., asystentka ż.

 czas. asystować

 przym. asystencki

Wiktionary


asystowany

wymagający osoby towarzyszącej


SJP.pl


asyż

miasto i gmina we Włoszech


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto i gmina we Włoszech, w Umbrii;

Wiktionary

Asyż (wł. Assisi) – miasto i gmina we Włoszech, położone na południowy wschód od Perugii, w regionie Umbria, w prowincji Perugia.

Według danych na rok 2004 gminę zamieszkiwały 24 443 osoby, 131,4 os./km². W starożytności istniała na tym terenie niewielka osada etruska. W III wieku p.n.e. pod panowaniem rzymskim jako Asisium. Od XII wieku należał do Księstwa Spoleto i uczestniczył w wielu wojnach z sąsiednimi miastami, a zwłaszcza z Perugią. Pod koniec XII wieku Asyż zdobył niepodległość i w 1184 ustanowiono w nim samorząd miejski.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Najbardziej znanym mieszkańcem Asyżu jest niewątpliwie św. Franciszek, przez wielu kojarzony z założycielem zakonu franciszkanów.

 (1.1) Wojtek z Adamem znaleźli nocleg w jakiejś wiosce pod Asyżem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈasɨʃ, AS: asyš

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. asyżanin m., asyżanka ż.

 przym. asyski

Wiktionary


asyżanin

mieszkaniec Asyżu (miasta we Włoszech)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Asyżu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Radosny tłum asyżan przeszedł ulicami miasta.

 (1.1) Asyżanie, gdy go zobaczyli w mieście, uczynili wielkie zbiegowisko, drwiąc i szydząc z Franciszka jak z obłąkanego, nie szczędząc mu przy tym razów kijami i kamieniami.

 (1.1) W tym określonym wypadku, w roku tysiąc trzysta dziewięćdziesiątym dziewiątym (nie żył już San Francesco, nie żyła Santa Chiara, oboje, których głosy przywodziły do zgody, do opamiętania) asyżanie, będący w wojnie z Perugią, zdobyli i zniszczyli opactwo, w którym schronili się oblężeni. Nie ocalały ani kobiety, ani dzieci.

 (1.1) (…) Chrystus (…) rzekł był wyraźnie pewnemu młodemu asyżaninowi, klęczącemu w dusznej rozterce w rozpadającej się w gruzy pustej kapliczce San Damiano za murami jego rodzinnego miasta: „Franciszku, napraw mój dom, który jest w ruinie”.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Asyż m.

:: fż. asyżanka ż.

 przym. asyski

Wiktionary


asyżanka

mieszkanka Asyżu (miasta we Włoszech)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Asyżu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Podziękowaliśmy asyżankom za ich gościnę.

 (1.1) Jałowiec uczuł, że znowu w głowie mu się zakręciło, bo oto sam jeden siedzi na kamieniu, owszem, lecz to jest kamienne obramowanie naruszonej przez czas, ale będącej jeszcze w codziennym użytku rzymskiej cysterny, w której dzisiejsze asyżanki tak samo chętnie piorą bieliznę jak tamte niewiasty asyskie sprzed wieków, iluż to?

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Asyż m.

:: fm. asyżanin m.

 przym. asyski

Wiktionary


asza

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. popiół

Wiktionary

Asza (ros. Аша) – miasto w Rosji w obwodzie czelabińskim, stolica administracyjna rejonu aszyńskiego. Położone jest w pobliżu Czelabińska i znajduje się w nim stacja Kolei Transsyberyjskiej.

Wikipedia


aszantowie

afrykański lud zamieszkujący Togo, centralne rejony Ghany oraz przyległe obszary Wybrzeża Kości Słoniowej


SJP.pl

Aszanti, również Asante, Aszantowie – dominująca grupa etniczna we współczesnej Ghanie. W średniowieczu tworzyli potężne imperium w Afryce Zachodniej.

Przed europejską kolonizacją ludzie Aszanti poprzez handel rozwinęli potężne imperium w Afryce Zachodniej. Przed XIII wiekiem ludzie Akan migrowali na obszar pasa leśnego dzisiejszej Ghany i założyli tam małe stany w pagórkowatym terenie, mniej więcej w miejscu, gdzie leży współczesne Kumasi. W okresie szczytowym Imperium Mali Aszanti, a w szczególności ludzie Akan, stali się bogaci, handlując złotem wydobywanym w kopalniach na ich terytorium. Aktualnie te kopalnie są własnością spółki AngloGold.

Wikipedia


aszarycki

aszaryzm


SJP.pl

Patrz:

aszaryzm

aszaryzm

prąd w teologii muzułmańskiej stworzony przez Al-Aszariego i rozwijany w X i XI w.


SJP.pl

Aszaryci (arab. الأشاعرة) – najważniejszy z odłamów sunnickiego kalamu.

Nazwa kierunku pochodzi od nazwiska teologa Al-Aszariego (ok. 874–936). Był to swoisty kompromis między naukami mutazylitów a poglądami ortodoksyjnego islamu, do zderzenia których doszło na początku IX wieku. Najważniejsi przedstawiciele aszaryzmu to: Abu Bakr al-Bakillani (zm. 1013), Al-Dżuwajni (zm. 1085) i Al-Ghazali (zm. 1111).

Wikipedia


aszchabad

stolica Turkmenistanu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. stolica Turkmenistanu;

Wiktionary

Aszchabad (turkm. Aşgabat; ros. Ашхабад) – stolica Turkmenistanu leżąca na południu kraju. Aszchabad jest miastem na prawach wilajetu. W 2022 roku liczyło ok. 1,03 mln mieszkańców.

Krajowe główne centrum przemysłowe. Funkcjonuje tu przemysł maszynowy, metalowy, elektrotechniczny, chemiczny, materiałów budowlanych, szklarski, włókienniczy oraz spożywczy.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: aʃˈxabat, AS: ašχabat

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. aszchabadczyk mos., aszchabadka ż.

 przym. aszchabadzki

Wiktionary


aszchabadczyk

mieszkaniec Aszchabadu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Aszchabadu, osoba pochodząca z Aszchabadu

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌaʃxaˈbaṭt͡ʃɨk, AS: ašχabaṭčyk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Aszchabad m.

:: fż. aszchabadka ż.

 przym. aszchabadzki

Wiktionary


aszchabadka

mieszkanka Aszchabadu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Aszchabadu, kobieta pochodząca z Aszchabadu

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌaʃxaˈbatka, AS: ašχabatka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Aszchabad m.

:: fm. aszchabadczyk m.

 przym. aszchabadzki

Wiktionary


aszchabadzki

Aszchabad (stolica Turkmenistanu)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) odnoszący się do miasta Aszchabad

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wystarczyło wziąć jakąkolwiek fotografię Serdara, choćby wydrzeć ją z gazety i odwzorować na płótnie czy kartonie – z rozrzewnieniem wspomina Kamil Waliachmedow, aszchabadzki malarz pejzażysta.

 (1.1) Dziś dorabia do emerytury, kontrolując jakość mięsa na aszchabadzkich bazarach.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌaʃxaˈbat͡sʲci, AS: ašχabacʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Aszchabad mrz., aszchabadczyk mos., aszchabadka ż.

Wiktionary


aszdod

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Izraelu, w Dystrykcie Południowym, nad Morzem Śródziemnym;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W pobliżu Aszdod terroryści wycięli 8 tysięcy drzew pomarańczowych w żydowskich plantacjach.

 (1.1) Ręka Pańska zaciążyła nad mieszkańcami Aszdodu i przeraziła ich.

Wiktionary


aszelski

przymiotnik od: Saint-Acheul (Francja); kultura aszelska - kultura starszego paleolitu


SJP.pl


aszera

w mitologii ugaryckiej i hebrajskiej: bogini wybrzeża morskiego


SJP.pl

Aszera (ugaryckie: ’ṯrt, hebr. ‏אֲשֵׁרָה‎, inne formy: Athirat, Aszirat, Elat) – w mitologii ugaryckiej bogini wybrzeża morskiego, utożsamiana z planetą Wenus i jej aspektem jako Gwiazda Poranna, matka bogów, początkowo żona najwyższego boga Ela, później żona Baala. Przeszła także do ludowej mitologii hebrajskiej wraz z tendencjami synkretycznymi, zwalczanymi przez ortodoksyjny nurt broniący radykalnego monoteizmu Izraelitów nakazanego w Dekalogu.

Wikipedia


aszet

ładnie wydana, ilustrowana książeczka dla dzieci, zwykle reprezentująca jakiś cykl wydawniczy


SJP.pl


aszkelon

miasto w Izraelu; Askalon


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Izraelu, w Dystrykcie Południowym, nad Morzem Śródziemnym;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) I mieszkańcy Aszdodu, Aszkelonu i Gazy przelękli się bardzo.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. aszkeloński

Wiktionary


aszkeloński

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Aszkelonem, dotyczący Aszkelonu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Aszkelon mrz.

Wiktionary


aszkenazi

nazwisko


SJP.pl

  • Aszkenazi – Żydzi aszkenazyjscy
  • Aszkenazi – rosyjskie i żydowskie nazwisko. Osoby o tym nazwisku:
    • Władimir Aszkenazi
    • Goga Aszkenazi
    • Gabi Aszkenazi
    • Bat-Szewa Ofra Chaza-Aszkenazi
    • Li’or Aszkenazi
    • Abraham Natan Benjamin ben Elisza Chajim Aszkenazi
    • Izaak ben Szlomo Luria Aszkenazi
    • Severyn Ashkenazy

Wikipedia


aszkenazim

nazwisko


SJP.pl


aszkenazyjczyk

Żyd wywodzący się z diaspory osiadłej we wschodniej, centralnej i częściowo zachodniej części Europy; Żyd aszkenazyjski, askenazyjczyk


SJP.pl


aszkenazyjka

aszkenazyjczyk


SJP.pl

Patrz:

aszkenazyjczyk

aszkenazyjski

aszkenazyjczyk; askenazyjski


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z Aszkanazem, dotyczący Aszkanaza

 (1.2) związany z krajem Aszkenaz, dotyczący kraju Aszkenaz

 (1.3) związany z Aszkenezyjczykami, dotyczący Aszkenazyjczyków

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌaʃkɛ̃naˈzɨjsʲci, AS: aškẽnazyi ̯sʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Aszkenazyjczyk m., Aszkenazyjka ż., Aszkenaz m., Aszkenazka ż., Aszkanaz m.

Wiktionary


aszkiewicz

nazwisko


SJP.pl


aszkiełowicz

nazwisko


SJP.pl

Aszkiełowiczowie herbu Topór – polski ród szlachecki wywodzący się z terenów Wielkiego Księstwa Litewskiego.

Mieszkali w powiatach oszmiańskim i wileńskim.

Wikipedia


aszkun

język z grupy języków nuristańskich


SJP.pl


aszram

aszrama, aśrama, aśram;
1. każde z czterech stadiów życia członków trzech wyższych stanów społeczeństwa indyjskiego (warna);
2. pustelnia, erem


SJP.pl


aszrama

aśrama, aśram, aszram;
1. każde z czterech stadiów życia członków trzech wyższych stanów społeczeństwa indyjskiego (warna);
2. pustelnia, erem


SJP.pl


asztarot

Wikipedia


asztarte

w mitologii fenickiej: bogini miłości i płodności, opiekunka wojowników; Astarte


SJP.pl

  • Astarte lub Asztarte – imię fenickiej i kananejskiej bogini miłości, płodności i wojny
  • Astarte – grecka grupa muzyczna wykonująca black metal
  • (672) Astarte – planetoida z grupy pasa głównego asteroid
Biologia
  • Astarte – rodzaj małży z rodziny astartowatych
  • Astarte borealis – gatunek małża z rodziny astartowatych (Astartidae)
  • Astarte elliptica – gatunek małża z rodziny astartowatych (Astartidae)

Wikipedia


aszur

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) geogr. hist. starożytne miasto w północnej Mezopotamii, współcześnie stanowisko archeologiczne;

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (2.1) mit. asyryjski bóg opiekuńczy miasta Aszur (1.1);

forma rzeczownika|rodzaj=żeński.

 (3.1) D. lm. od Aszura

Wiktionary

  • Aszur (bóg)
  • Aszur (miasto)
  • Aszur – wieś w Syrii, w muhafazie Aleppo
  • Assur (postać biblijna)

Wikipedia


aszura

w muzułmańskim kalendarzu księżycowym: dziesiąty dzień pierwszego miesiąca roku


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) rel. muzułmańskie święto przypadające dziesiątego dnia miesiąca muharram;

forma rzeczownika|rodzaj=męskoosobowy.

 (2.1) D. i B. od Aszur

Wiktionary

Aszura (arab. عاشوراء, āšūrā’, aram. asurya „dekada”) – islamskie święto obchodzone 10. dnia pierwszego miesiąca (muharram). Jest jednym z najważniejszych świąt szyitów, inaczej jest interpretowane przez sunnitów. Przez szacunek do muzułmanów i ich tradycji, na Bliskim Wschodzie czy w Indiach, święto jest niekiedy obchodzone także przez wyznawców innych religii, na przykład przez niektóre grupy hinduistyczne, buddyjskie czy chrześcijańskie.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jednym z bardziej widocznych elementów Aszury są publiczne procesje, w trakcie których tłum niesie replikę sarkofagu Husajna oraz śpiewa elegie ku czci trzeciego Imama.

Wiktionary


aszurnasirpal

imię królów Asyrii


SJP.pl


aszyk

ludowy poeta w krajach Wschodu


SJP.pl

Aszyk (azer. aşıq; tur. âşık; pers. عاشیق, aszigh; gruz. აშუღი, aszughi; orm. աշուղ, aszugh) – muzyk wykonujący tradycyjne utwory ludowe najczęściej przy akompaniamencie sazu w krajach Bliskiego Wschodu – Armenii, Azerbejdżanie, Iranie i Turcji.

W 2009 roku sztuka azerskich aszyków została wpisana na listę niematerialnego dziedzictwa UNESCO.

Wikipedia


aszynbecher

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. popielniczka

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Kaj zaś sie podzioł ten aszynbecher?

Wiktionary


asłuchalny

przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który nie nadaje się do słuchania albo którego bardzo trudno lub nieprzyjemnie się słucha

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To niecodzienne połączenie na początku sprawiało wrażenie asłuchalnego i nieprzyjemnego, jednak z czasem nabrało swego rodzaju uroku i dziś jest nieodłącznym elementem twórczości rapera.

Wiktionary


at

laotański grosz, 1/100 kipa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) monet. w Laosie, 1/100 kipa;

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (2.1) znak graficzny @

wykrzyknik

 (3.1) wykrzyknik wyrażający niecierpliwość, pobłażanie, lekceważenie, itp.

Wiktionary

  • at – jedno z poleceń systemu operacyjnego Unix
  • @ – znak wykorzystywany w adresach poczty elektronicznej, tzw. małpa
  • at – jednostka monetarna używana w Laosie; 100 atów = 1 kip
  • at – skrót jednostki miary: atmosfera techniczna
  • At – symbol chemiczny pierwiastka astat
  • antytrombina

Wikipedia

Wymowa:

IPA: at, AS: at

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) małpa

 (3.1) och, a tam, ot tak

Wiktionary


ata

laotański grosz, 1/100 kipa


SJP.pl

skrót

 (1.1) = atmosfera absolutna

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W przytoczonym przykładzie ciśnienie byłoby podane jako 3 atn lub 4 ata.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* rosyjski: (1.1) ата

źródła.

== ata (język albański.) ==

wymowa.

znaczenia.

zaimek osobowy

 (1.1) oni

odmiana.

przykłady.

 (1.1) Ata nuk ishin këtu.Ich tutaj nie było.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


atacama

[czytaj: atakama] pustynia w Chile; Atakama


SJP.pl

Atakama (Atacama, hiszp. Desierto de Atacama) – pustynia mglista w Ameryce Południowej. Należy do najsuchszych obszarów na świecie. Leży w północnej części Chile, między Kordylierą Nadbrzeżną a Kordylierą Zachodnią. Znajduje się w obrębie dwóch chilijskich prowincji Norte Chico i Norte Grande.

Wikipedia


ataczek

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od atak

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nie wzruszy mnie ataczek ani zgrywa, ten pistolecik schowaj proszę, tfu!

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. atak m.

Wiktionary


atahualpa

Atahualpa kecz. Ataw WallpaSzczęśliwy Ptak, zwany również Atabalipa lub Atawallpa, (ur. ok. 1502, zm. 26 lipca 1533 w Cajamarca) – trzynasty władca imperium Inków (Tawantinsuyu), syn Huayny Capaca i księżniczki z Quito o imieniu Tocto Coca (Toctollo).

Wikipedia


atak

1. natarcie, uderzenie na przeciwnika;
2. nagłe pojawienie się objawów choroby;
3. zawodnicy przeznaczeni do działań ofensywnych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) wojsk. działanie zaczepne przeciw wrogowi

 (1.2) med. nieprzewidziane pojawienie się objawów chorobowych

 (1.3) ostry i nagły przejaw emocji

 (1.4) agresywne wystąpienie przeciw komuś lub czemuś

 (1.5) gwałtowne pogorszenie się pogody

 (1.6) sport. nagła akcja mająca na celu zdobycie przewagi nad rywalem

 (1.7) sport. grupa zawodników wyznaczona do ataku (1.6)

 (1.8) szach. rodzaj debiutu szachowego o ofensywnym charakterze

Wiktionary

Atak – etap działań taktycznych wojsk lądowych, lotnictwa, sił specjalnych i marynarki wojennej, polegający na gwałtownym uderzeniu na przeciwnika i szybkim, połączonym z umiejętnym manewrem i ogniem, posuwaniu się w głąb jego ugrupowania.
Początkowy, decydujący etap natarcia.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Armia Czerwona przeprowadziła atak na Berlin.

 (1.2) Z tyłu kościoła słychać atak kaszlu.

 (1.2) Leki likwidują ataki duszności.

 (1.2) Mój dziadek umarł na atak serca.

 (1.4) Słowny atak zmienił jego punkt widzenia.

 (1.5) Nagły atak zimy znowu zaskoczył drogowców.

 (1.6) Drużyna przeprowadziła atak na bramkę przeciwnika zdobywając przy tym kolejny punkt.

 (1.7) Trener wymienił połowę składu ataku.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈatak, AS: atak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. atakowanie n., zaatakowanie n., atakujący m.

:: zdrobn. ataczek m.

 czas. atakować ndk., zaatakować dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ofensywa, natarcie, uderzenie, działania zaczepne

 (1.2) napad

 (1.3) napad

 (1.5) uderzenie

 (1.7) napastnicy, pierwsza linia

Wiktionary


atakama

pustynia w Chile; Atacama


SJP.pl

Atakama (Atacama, hiszp. Desierto de Atacama) – pustynia mglista w Ameryce Południowej. Należy do najsuchszych obszarów na świecie. Leży w północnej części Chile, między Kordylierą Nadbrzeżną a Kordylierą Zachodnią. Znajduje się w obrębie dwóch chilijskich prowincji Norte Chico i Norte Grande.

Wikipedia


atakamit

minerał, zasadowy chlorek miedziowy


SJP.pl

Wikipedia


atakamski

Atakama (pustynia w Chile)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Atakamą, dotyczący Atakamy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Atakama ż., atakamit mrz.

Wiktionary


atakować

1. prowadzić zorganizowane, zaczepne działania wojenne skierowane przeciwko siłom nieprzyjacielskim;
2. gwałtownie napadać, nacierać;
3. szerzyć się w jakimś środowisku, działać niszcząco na coś;
4. usiłować pobić rekord, próbować pokonać przeciwnika


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) prowadzić walkę zainicjowaną przez siebie

 (1.2) występować w sposób agresywny przeciw komuś lub czemuś

 (1.3) o chorobach: dotyczyć pewnego organu, układu

 (1.4) o chorobach, szkodnikach i innych plagach: szerzyć się w określonym środowisku

 (1.5) działać niszcząco

 (1.6) podejmować energiczne działania

 (1.7) pot. zwracać się do kogoś

 (1.8) sport. próbować zdobyć przewagę

czasownik zwrotny niedokonany atakować się

 (2.1) atakować (1.2) wzajemnie jeden drugiego

 (2.2) atakować (1.2) siebie samego

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Niemcy atakują Polskę bez wypowiedzenia wojny.

 (1.2) Atakował nas ciągle na zebraniu.

 (1.3) Cukrzyca bardzo często atakuje układ nerwowy.

 (1.4) Rotawirus atakuje przede wszystkim małe dzieci.

 (1.4) Zima znów atakuje.

 (1.5) Korozja międzykrystaliczna atakuje stale nierdzewne wzdłuż granic ziaren.

 (1.6) Anna Rogowska atakuje rekord świata w halowym skoku o tyczce.

 (1.7) Możesz z tym problemem atakować helpdesk, to w końcu ich praca.

 (2.1) Przestańcie się ciągle atakować, potrzebna jest tutaj współpraca!

 (2.2) On ma straszne kompleksy, atakuje się sam przy byle okazji.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌataˈkɔvat͡ɕ, AS: atakovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. atak m., atakowanie n., atakujący mos.

 czas. zaatakować

 przym. atakowany

 przysł. atakująco

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) najeżdżać (na) B., napadać (na) B., dokonywać agresji na B., dokonywać inwazji na B., szturmować B., przypuszczać szturm na B.

 (1.2) najeżdżać na B., napadać na B.

Wiktionary


atakowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) przypuszczanie ataku

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. atak m., atakujący mos.

 czas. atakować ndk.

Wiktionary


ataksja

upośledzenie ruchowe; niezborność


SJP.pl

Ataksja, niezborność ruchów (gr. ἀταξία ataxiā, łac. ataxia) – zespół objawów określających zaburzenia koordynacji ruchowej ciała. Stanowi jedną z manifestacji wielu chorób ośrodkowego układu nerwowego. Jej istota polega na nieprawidłowym współdziałaniu mięśni agonistów i antagonistów w zakresie ich synchronii i regulacji napięcia mięśniowego. Ataksja przejawiać się może nieprawidłowościami chodu (chód chwiejny, na szerszej podstawie), niezgrabnością ruchów kończyn górnych szczególnie przy próbie wykonania określonych czynności oraz zaburzeniami wykonywania szybkich ruchów naprzemiennych (adiadochokineza).

Wikipedia


ataksyt

meteoryt metaliczny, w którym płytki i blaszki budujących go minerałów krystalicznych są rozmieszczone bezładnie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) miner. meteoryt żelazny o bardzo wysokiej zawartości niklu;

Wiktionary

Ataksyty – grupa meteorytów żelaznych o bardzo wysokim udziale procentowym niklu. Po przecięciu i oczyszczeniu meteorytu, w płaszczyźnie przecięcia nie uwidacznia się żadna wyraźnie uporządkowana struktura. Ataksyty, które zawierają powyżej 27% niklu składają się prawie wyłącznie z taenitu, jeżeli posiadają mniej niż 27% to zawierają głównie plesyt. Przykładem ataksytu jest meteoryt Hoba.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. ataksytowy

Wiktionary


ataktowy

w muzyce: bez podziału na takty


SJP.pl


ataktyczny

ataksja


SJP.pl

Patrz:

ataksja

atakujący

forma czasownika.

 (1.1) ims. przymiotnikowy czynny od: atakować

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) sport. w siatkówce: zawodnik kończący akcję atakiem po wystawieniu piłki przez rozgrywającego;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jedynym atakującym światowej klasy, jakiego miała reprezentacja, był Wlazły.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. atak m., atakowanie n.

 czas. atakować ndk., zaatakować dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) skrzydłowy

Wiktionary


atala

tytułowa bohaterka noweli François Chateaubrianda, półkrwi Indianka


SJP.pl

Atala – włoska zawodowa grupa kolarska powstała w 1908. W 1912 zespół ten, który wówczas tworzyli Luigi Ganna, Carlo Galetti, Giovanni Michelotto i Eberardo Pavesi zwyciężył w klasyfikacji generalnej Giro d’Italia. Był to jedyny przypadek w historii wyścigu, w którym nie prowadzono klasyfikacji indywidualnej.

Wikipedia


atalanta

w mitologii greckiej: heroina beocka


SJP.pl

Atalanta (gr. Ἀταλάντη Atalántē) – w mitologii greckiej piękna uczestniczka łowów kalidońskich, której Meleager przyznał głowę dzika.

Wikipedia


atalia

1. rodzaj roślin z rodziny arekowatych; palma brazylijska; miąglina;
2. przeplatka atalia - gatunek motyla dziennego z rodziny rusałkowatych


SJP.pl

Atalia (hebr. ‏עֲתַלְיָה‎, zm. 835 p.n.e.) – potomkini króla izraelskiego Omriego, samozwańcza królowa Judy od 841 p.n.e., jedyna kobieta rządząca samodzielnie w tym państwie.

Była córką lub siostrą Achaba.

Wikipedia


ataman

kozacki przywódca sprawujący funkcje wojskowe


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) hist. wojsk. wojskowy dowódca, często też będący politycznym przywódcą kozaków;

Wiktionary

Ataman, ukr. отаман (wataman, vataman, otaman) – kozacki przywódca pełniący funkcje polityczne i wojskowe; także dowódca wojskowy oddzielnego pododdziału, mający władzę wojskową lub administracyjno-wojskową, względnie przywódca niezależnego od jakiejkolwiek władzy oddziału, niejednokrotnie o charakterze rozbójniczym.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

 (1.1) ataman koszowy / kurzenny / nakaźny

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 czas. atamanować

 przym. atamański

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) ataman

* hiszpański: (1.1) atamán m.

* niemiecki: (1.1) Ataman m.

* nowogrecki: (1.1) αταμάνος m.

* rosyjski: (1.1) атама́н m.

* ukraiński: (1.1) ота́ман m.

* włoski: (1.1) atamano m.

źródła.

== ataman (język angielski.) ==

thumb|ataman (1.1)

wymowa.

 IPA|ˈatəman.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) hist. ataman

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: aˈtãmãn, AS: atãmãn

Wiktionary

Powiązane:

 czas. atamanować

 przym. atamański

Wiktionary


atamanka

kozacka przywódczyni sprawująca funkcje wojskowe


SJP.pl


atamanować

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. brak)

 (1.1) hist. dowodzić oddziałem kozackim jako ataman

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pan Zachariasz zaczął najprzód od uorganizowania siły zbrojnej: Zajączkowski stanął nad milicją, Białostocki nad dragonią, Warywoda atamanował mołojcom sprowadzonym z Kuny.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ataman m., atamanka ż., atamaństwo n.

 czas. atamanić ndk.

 przym. atamański

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) atamanić

Wiktionary


atamański

dotyczący atamana


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) hist. związany z osobą lub urzędem atamana, dotyczący atamana

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ataman mos.

 czas. atamanować

Wiktionary


atamaństwo

stopień, ranga atamana


SJP.pl


atanazja

dawniej: nieśmiertelność


SJP.pl

Atanazja – żeński odpowiednik imienia Atanazy. Patronką tego imienia jest św. Atanazja, żyjąca w IX wieku.

Atanazja imieniny obchodzi 14 sierpnia i 9 października.

Znane osoby noszące to imię:

  • Atanasia Tsumeleka (ur. 1982) – grecka lekkoatletka specjalizująca się w chodzie na 20 km, mistrzyni olimpijska w chodzie na 20 km z 2004 roku

Wikipedia


atanazjański

atanazja


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) hist. rel. związany z doktorem Kościoła Atanazym Wielkim

Wiktionary

Patrz:

atanazja

Przykłady

 (1.1) Autorstwo symbolu atanazjańskiego przypisywane jest patriarsze aleksandryjskiemu Atanazemu.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Atanazy m., Atanazja ż.

Wiktionary


atanazowie

Atanazy z żoną


SJP.pl


atanazy

imię męskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;

Wiktionary

Atanazy – imię męskie pochodzenia greckiego. Wywodzi się od słowa oznaczającego „nieśmiertelny” (gr. Αθανάσιος).

Atanazy imieniny obchodzi: 2 maja, 15 maja, 23 czerwca, 4 lipca, 5 lipca, 15 lipca.

Atanazy w innych językach:

  • rosyjski – Афанасий.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Kurtka Atanazego wisi na wieszaku.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Atanazja ż.

 przym. atanazjański

Wiktionary


atandzenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|atandzić.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. atandzić

Wiktionary


atandzić

czasownik

 (1.1) gwara więzienna pukać, łomotać

Wiktionary

Wymowa:

IPA: aˈtãɲd͡ʑit͡ɕ, AS: atãńʒ́ić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. atandzenie n.

Wiktionary


atanor

piec alchemiczny; athanor


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) ezot. specjalny piec do celów alchemicznych;

Wiktionary

Atanor, athanor (arab. tannur = „piec”) − piec przeznaczony do celów alchemicznych, przede wszystkim do sporządzania kamienia filozoficznego. Znajdowało się w nim jajo filozoficzne z właściwymi reagentami (złotem i srebrem oraz tynkturą). Ogień płonący w atanorze powinien być „umiarkowany, stały, słaby, równy, wilgotny i ciepły [...] niewyczerpany i przez naturę jedynie stosowany”. Atanor opalany był zwykle węglem.


Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

 (1.1) piec

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. tandoor m.

frazeologia.

etymologia.

 (1.1) etym|łac|athanor. < etym|arab|تنور. → piec

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) athanor

* francuski: (1.1) athanor m.

* hiszpański: (1.1) hornillo de atanor m.

* kataloński: (1.1) atanor

* łaciński: (1.1) athanor

* niemiecki: (1.1) Athanor m.

* portugalski: (1.1) atanor

* włoski: (1.1) athanor

źródła.

== atanor (język kataloński.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) ezot. atanor

odmiana.

 (1.1) lp. atanor; lm. atanors

przykłady.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tandoor m.

Wiktionary


atapask

członek grupy plemion Ameryki Północnej posługującej się językami atapaskańskimi


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) etn. członek indiańskiego plemięemienia z Ameryki Północnej;

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Oregon i Kalifornię zamieszkują grupy mówiące siedmioma językami Atapasków Zachodniego Wybrzeża.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. atapaskijski mrz.

 przym. atapaskański

Wiktionary


atapaskański

Atapaskowie; atapaskijski


SJP.pl


atapaskijka

członkini grupy plemion Ameryki Północnej posługującej się językami atapaskańskimi


SJP.pl


atapaskijski

Atapaskowie; atapaskański


SJP.pl


atapaskowie

grupa plemion Ameryki Północnej posługująca się językami atapaskańskimi


SJP.pl

Atabaskowie (Atapaskowie, ang. Athabasca Indians, Athapasca Indians) – potoczna nazwa dużej grupy plemion Ameryki Północnej posługujących się językami atabaskańskimi (atapaskańskimi ang. Athabascan lub Athapascan) i zamieszkujących kilka odrębnych części kontynentu:

  • północno-zachodnią Kanadę i Alaskę (grupy mówiące 31 językami Atabasków Północnych),
  • Oregon i Kalifornię (grupy mówiące 7 językami Atabasków Zachodniego Wybrzeża),
  • południowo-zachodnie Stany Zjednoczone i północny Meksyk (grupy mówiące 7 językami Atabasków Południowych).

Wikipedia


atapi

skrót od: Advanced Technology Attachment Packet Interface, złącze odpowiedzialne za komunikację komputera z urządzeniami innymi niż dyski twarde


SJP.pl


atar

olejek różany, składnik kosmetyków


SJP.pl

Atar (arab. ‏أطار‎) – miasto w zachodniej Mauretanii, w oazie, na skraju Sahary, ośrodek administracyjny dystryktu Atar i regionu administracyjnego Adrar. Około 33 tys. mieszkańców.

Chociaż przez wiele wieków znaczenie Ataru jako ośrodka politycznego i religijnego pozostawało w tym regionie niewielkie, a prym wiódł w tych dziedzinach pobliski Szinkit, obecnie właśnie tutaj koncentruje się handel i mieści się siedziba władz. Atar jest też często odwiedzany przez turystów ze względu na sąsiedztwo wpisanych na listę światowego dziedzictwa kultury UNESCO zabytkowych miast Szinkit i Wadan. Jest to również jeden z kluczowych przystanków na corocznym Rajdzie Paryż-Dakar.

Wikipedia


ataraksja

staroż. obojętność wobec świata, nieuleganie emocjom - zasada filozoficzna głoszona gł. przez szkołę stoicką i epikurejską


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) staroż. filoz. spokój ducha

Wiktionary

Ataraksja (stgr. αταραξια – brak zamętu, niepokoju) – postawa niewzruszoności, równowagi i spokoju ducha, ideał spokoju wewnętrznego człowieka. Jedna z cech mędrca według filozofów hellenistycznych.

Wikipedia


ataraktyczny

1. lek ataraktyczny - lek psychotropowy o działaniu przeciwlękowym, zmniejszający niepokój, napięcie emocjonalne; lek przeciwlękowy, anksjolityk;
2. związany z ataraksją, starożytną koncepcją filozoficzną, zakładającą obojętność wobec świata, nieuleganie emocjom


SJP.pl


ataraktyk

lek psychotropowy o działaniu przeciwlękowym, zmniejszający niepokój, napięcie emocjonalne; lek ataraktyczny, anksjolityk


SJP.pl


atargatis

mitologia syryjska: bogini miłości i płodności, opiekunka wojowników; bogini utożsamiana z Asztarte


SJP.pl


atari

francuski producent gier komputerowych (wykupił prawa do marki w 2003 roku), niegdyś amerykańska firma produkująca gry komputerowe oraz komputery domowe i osobiste, potentat w latach 80.


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) taktyczna sytuacja przymusu w grze w go, w której grupa kamieni ma tylko jeden oddech i może zostać zbita w następnym ruchu

 (1.2) inform. mikrokomputer marki Atari

Wiktionary

  • Atari – amerykański producent sprzętu i gier komputerowych
  • Atari – francuski producent sprzętu i gier komputerowych
  • atari – sytuacja w grze „go”, zobacz też: atari-go

Inne

  • Atari Teenage Riot – niemiecka grupa muzyczna
  • Atari – wieś na Łotwie, w krainie Liwonia, w gminie Ādaž
  • Gali Atari – izraelska aktorka

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

 (1.2) mikrokomputer

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 (1.1-2) etym|jap|当たり.

uwagi.

 

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) atari

* francuski: (1.1) atari

* japoński: (1.1) 当たり

* niemiecki: (1.1) Atari

* szwedzki: (1.1) atari

źródła.

== atari (język angielski.) ==

thumb|atari (1.1)

wymowa.

 IPA|əˈtɑːˌɹi.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) atari (w go)

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

 (1.2) mikrokomputer

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 (1.1-2) etym|jap|当たり.

uwagi.

 

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) atari

* francuski: (1.1) atari

* japoński: (1.1) 当たり

* niemiecki: (1.1) Atari

* szwedzki: (1.1) atari

źródła.

== atari (język angielski.) ==

thumb|atari (1.1)

wymowa.

 IPA|əˈtɑːˌɹi.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) atari (w go)

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


atarot

  • Atarot – zbudowane w XIII wieku p.n.e. miasto Gadytów
  • Atarot – niezidentyfikowane miasto Efraima
  • Atarot – nieistniejący od 1948 roku moszaw w Mandacie Palestyny

Wikipedia


atarynka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) żart. pot. jeden z komputerów firmy Atari, zwykle ośmiobitowy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W naszej klasie toczył się zajadły spór między posiadaczami atarynek i komód.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌataˈrɨ̃ŋka, AS: atarŋka

Wiktionary


ataszat

urząd attaché; attachat


SJP.pl


atatürk

nazwisko, m.in. przywódca wojskowy i polityczny Turcji po pierwszej wojnie światowej, twórca Republiki Tureckiej


SJP.pl

Wikipedia


atawistycznie

przysłówek

 (1.1) w sposób atawistyczny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. atawizm m., atawistyczność ż.

 przym. atawistyczny

Wiktionary


atawistyczność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest atawistyczne; cecha tych, którzy są atawistyczni

Wiktionary

Powiązane:

 przym. atawistyczny

 przysł. atawistycznie

Wiktionary


atawistyczny

1. w biologii: dotyczący atawizmu, będący atawizmem (np. atawistyczne owłosienie całego ciała);
2. przenośnie: związany z atawizmem psychicznym (np. atawistyczne skłonności)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) o cechach podobnych jak u odległych przodków

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pani od biologii prosiła dzieci, by poszukały u siebie atawistycznych cech. Ja znalazłem chrząsteczki za uszami.

 (1.1) Lęk przed zachorowaniem – lub nozofobia – jest lękiem atawistycznym, podobnie jak strach przed śmiercią i szaleństwem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌatavʲiˈstɨt͡ʃnɨ, AS: atavʹistyčny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. atawizm m., atawistyczność ż.

 przysł. atawistycznie

Wiktionary


atawizm

1. w biologii: występowanie u osobnika cech jego odległych przodków;
2. przenośnie: występowanie u kogoś pierwotnych cech psychicznych (zwykle negatywnych)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) występowanie cech pierwotnych, prymitywnych, spotykanych u dawnych przodków

Wiktionary

Atawizm (łac. atavus – przodek) – regresja ewolucyjna.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Atawizmy są pośrednim dowodem ewolucji.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: aˈtavʲism̥, AS: atavʹism̦

Wiktionary

Powiązane:

 przym. atawistyczny

 przysł. atawistycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) regresja ewolucyjna, regres

Wiktionary


atbaj

góry zrębowe w Egipcie i Sudanie; Góry Czerwonomorskie


SJP.pl

Atbaj, ‘Atbāy, Góry Czerwonomorskie, dawniej Itbaj – góry zrębowe w Egipcie i Sudanie, ciągnące się wzdłuż Morza Czerwonego. Najwyższym szczytem jest Dżabal Uda (2259 m n.p.m.). Są mocno rozczłonkowane suchymi dolinami uchodzącymi ku Morzu Czerwonemu i dolinie Nilu.

Wikipedia


atbara

1. miasto i dystrykt w Sudanie;
2. rzeka w Sudanie i Etiopii


SJP.pl

Atbara (arab. عطبرة Aṭbara) – miasto w północno-wschodnim Sudanie, w wilajecie Nahr an-Nil, przy ujściu rzeki Atbara do Nilu. Około 87,8 tys. mieszkańców. Ośrodek handlowy regionu rolniczego; przemysł cementowy, spożywczy; węzeł kolejowy; siedziba biskupstwa koptyjskiego.

Wikipedia


ate

niepohamowana ambicja, ślepy impuls, siła fatalna


SJP.pl

Ate (gr. Ἄτη Átē, łac. Nefas, Error) – w mitologii greckiej córka Zeusa albo (w innych mitach) córka bogini niezgody Eris.

Jest uosobieniem zaślepienia prowadzącego do zbrodni, jak i kary za złe czyny. W teatrze antycznym jeden z elementów koncepcji tragizmu: „pycha”, „zaślepienie”.

Wikipedia


atebryna

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) chem. farm. preparat przeciwmalaryczny, syntetyczny alkaloid; zamiennik chininy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Uszkodzenia skóry pod wpływem środków chemicznych powstają w wyniku zewnętrznego ich stosowania lub podawania do wewnątrz. Z tych ostatnich na plan pierwszy wysuwają się pokarmy (…) oraz leki podawane do wewnątrz (antypiryna, aspiryna, atebryna, (…))

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) mepakryna, kwinakryna

Wiktionary


ateista

niewierzący w istnienie Boga lub bogów, zwolennik ateizmu; ateusz (książkowo)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) człowiek odrzucający wiarę w istnienie bogów

Wiktionary

Ateizm (z gr. ἄθεος „bezbożny” – ἀ- a-, „bez” oraz θεός, theos, „bóg”) – brak wiary w istnienie jednego bądź wielu bogów czy też odrzucający wiarę w stwórcę; ewentualnie odrzucenie teizmu. Może uznawać religię za sprzeczną z nauką, sprzeczną z rozumem lub niepotrzebną.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Do ateistów zalicza się zarówno ludzi odrzucających wiarę w bogów, jak i zaprzeczających ich istnieniu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌatɛˈjista, AS: atei ̯ista

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ateizm m., ateusz m., ateizacja ż., ateistyczność ż., ateizowanie n.

:: fż. ateistka ż.

 czas. ateizować ndk.

 przym. ateistyczny

 czas. ateizować

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) niewierzący; pot. niedowiarek; przest. ateusz, libertyn; przest. pejor. bezbożnik

Wiktionary


ateistka

ateista


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta nie wierząca w istnienie bogów, odrzucająca wiarę w istnienie bogów

Wiktionary

Patrz:

ateista

Przykłady

 (1.1) Oni będą brać tylko ślub cywilny, bo Jola jest ateistką.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌatɛˈjistka, AS: atei ̯istka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ateizm m., ateizacja ż., ateistyczność ż.

:: fm. ateista m.

 czas. ateizować ndk.

 przym. ateistyczny

Wiktionary


ateistyczność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) rzad. cecha tego, co ateistyczne lub tego, kto ateistyczny

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌatɛjiˈstɨt͡ʃnɔɕt͡ɕ, AS: atei ̯istyčność

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ateusz mos., ateizm m., ateista m., ateistka ż., ateizacja ż.

 przym. ateistyczny

 przysł. ateistycznie

 czas. ateizować

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) laickość, niereligijność, niewiara, niedowiarstwo

Wiktionary


ateistyczny

związany z ateizmem, wyrażający ateizm (np. ateistyczne koncepcje w filozofii, ateistyczne poglądy)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) rel. związany z ateizmem lub ateistami, zgodny z ateizmem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ideologię tę, w najgłębszych fundamentach ateistyczną, trudno pogodzić z wiarą i nauczaniem Kościoła uznającego, że umysł ludzki, badając rzeczywistość biologiczną, odnajduje w niej jej Stwórcę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌatɛjiˈstɨt͡ʃnɨ, AS: atei ̯istyčny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ateusz mos., ateizm m., ateista m., ateistka ż., ateistyczność ż., ateizacja ż., ateizowanie n.

 czas. ateizować

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pejor. bezbożny

Wiktionary


ateizacja

propagowanie poglądu o nieistnieniu Boga, szerzenie się tego poglądu w społeczeństwie, stawanie się ateistą


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) szerzenie ateizmu, propagowanie ateizmu

 (1.2) stawanie się ateistą

Wiktionary

Ateizacja – proces polegający na upowszechnianiu postaw negujących istnienie Boga oraz zaprzeczający istnieniu wszelkich sił nadprzyrodzonych.

W Polsce podobnie jak w Europie nasilenie procesu ateizacji nastąpiło po 1944 r. i wiązało się ze wspieraniem i promowaniem ateizacji przez tzw. władzę ludową. W tym celu powstało m.in. Stowarzyszenie Ateistów i Wolnomyślicieli, którego głównym celem była:

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌatɛjiˈzat͡sʲja, AS: atei ̯izacʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ateusz mos., ateista m., ateistka ż., ateizm m., ateistyczność ż., ateizowanie n.

 przym. ateistyczny

 czas. ateizować ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) sekularyzacja, laicyzacja

Wiktionary


ateizacyjny

ateizacja


SJP.pl

Patrz:

ateizacja

ateizm

pogląd odrzucający wiarę w Boga, zaprzeczający istnieniu Boga; ateuszostwo (przestarzałe)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) filoz. pogląd w jednoznaczny sposób odrzucający wiarę w istnienie Boga lub bogów;

Wiktionary

Ateizm (z gr. ἄθεος „bezbożny” – ἀ- a-, „bez” oraz θεός, theos, „bóg”) – brak wiary w istnienie jednego bądź wielu bogów czy też odrzucający wiarę w stwórcę; ewentualnie odrzucenie teizmu. Może uznawać religię za sprzeczną z nauką, sprzeczną z rozumem lub niepotrzebną.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W 1689 roku na rynku w Warszawie szlachcic polski Kazimierz Łyszczyński zgodnie z wyrokiem sejmowym został stracony za ateizm.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: aˈtɛjism̥, AS: atei ̯ism̦

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ateista m., ateistka ż., ateusz m., ateuszka ż., ateuszostwo n., ateizacja ż., ateistyczność ż., ateizowanie n.

 czas. ateizować ndk.

 przym. ateistyczny, ateuszowski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pejor. bezbożność, bezbożnictwo; daw. bezbożeństwo, ateuszostwo

Wiktionary


ateizować

1. szerzyć pogląd o nieistnieniu Boga (ateizm), czynić kogoś niewierzącym w Boga;
2. ateizować się - stawać się niewierzącym w Boga


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. zateizować)

 (1.1) szerzyć ateizm, propagować ateizm

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌatɛjiˈzɔvat͡ɕ, AS: atei ̯izovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ateusz mos., ateizacja ż., ateizm m., ateista m., ateistka ż., ateistyczność ż., ateizowanie n.

 przym. ateistyczny

 przysł. ateistycznie

Wiktionary


ateizowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) szerzenie ateizmu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ateizacja ż., ateizm m., ateista m., ateistka ż., ateuszostwo n., ateusz m., ateuszka ż.

 czas. ateizować ndk.

 przym. ateistyczny, ateuszowski

Wiktionary


atelier

[czytaj: ateLJE]
1. zespół specjalnie urządzonych pomieszczeń, w których nakręca się filmy;
2. pracownia artysty (malarza, fotografika itp.) z odpowiednim wyposażeniem i oświetleniem, będąca częstym tematem w malarstwie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) szt. pracownia artysty (malarza, fotografika itp.) z odpowiednim wyposażeniem i oświetleniem, będąca częstym tematem w malarstwie

 (1.2) film. zespół specjalnie urządzonych pomieszczeń, w których kręci się filmy

Wiktionary

Atelier [fr. wym. atelje] – pomieszczenie lub zespół pomieszczeń, stanowiących miejsce pracy twórczej jednego lub kilku artystów, dostosowanych do ich indywidualnych upodobań i charakteru wykonywanej profesji (fotografa, malarza, rzeźbiarza). Często pomieszczenie z dużymi oknami (pracownia malarska), czasem doświetlone przez okno dachowe, albo wręcz przeciwnie – zaciemnione (studio fotograficzne). W przypadku pracowni malarskiej pożądane jest oświetlenie górne z kierunku północno-wschodniego.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W drodze powrotnej moje mobilne atelier odwiedziło dziesięć modelek, ale tylko jedna zgodziła się na pozowanie.

Wiktionary


atelierowy

przymiotnik od: atelier


SJP.pl


atellan

w starożytnym teatrze rzymskim: ludowa farsa, krótka improwizowana scenka z udziałem typowych postaci z maskami


SJP.pl


atellana

ludowe widowiska w Kampanii, we Włoszech, mające najczęściej charakter kampanii politycznych


SJP.pl


atematyczny

1. niemający tematu, pozbawiony treści;
2.w językoznawstwie: czasowniki atematyczne - czasowniki, do których rdzenia nie jest dodawany przyrostek


SJP.pl


atemi

w japońskich sztukach walki: uderzenie w witalny punkt ludzkiego ciała


SJP.pl

Atemi (jap. 当て身) – słowo w języku japońskim, oznaczające uderzenie w witalny punkt ludzkiego ciała, uderzenie nokautujące.

W japońskich sztukach walki ciosy zadawane ręką i nogą, w odróżnieniu od wykręceń, duszeń, trzymań. Karate jest typową sztuką walki skupiającą się na atemi. Niektóre uderzenia w witalne organy mogą zabić albo pozbawić przeciwnika zdolności do walki: w splot słoneczny, skroń, oczy, genitalia, pod nos lub podbródek.

Wikipedia


atena

w mitologii greckiej: bogini mądrości, rzemiosła i sztuki wojennej, córka Zeusa (wyskoczyła z jego otwartej głowy)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) mitgr. bogini mądrości, wojny sprawiedliwej i rękodzieła, utożsamiana z rzymską Minerwą;

 (1.2) imię|polski|ż.; imię mitologiczne

Wiktionary

Atena (gr. Ἀθηνή Athene, Ἀθηναίη Athenaie, łac. Minerva) – w mitologii greckiej bogini mądrości, sztuki, sprawiedliwej wojny oraz opiekunka miast, m.in. Aten i Sparty. Jest jedną z dwunastu głównych bogów olimpijskich. Jej atrybutami są: włócznia, tarcza i łuk. Jej świętym zwierzęciem jest sowa, a rośliną – oliwka. Jej rzymskim odpowiednikiem jest Minerwa.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Według mitu Atena wyskoczyła z głowy swojego ojca Zeusa.

 (1.1) Atrybutami Ateny były: egida, hełm, włócznia, sowa i oliwka.

 (1.1) Uwieńczano także posągi bogów, zwykle roślinami, jakie były im poświęcone, np. wawrzyn Apollinowi, dąb Zeusowi, mirt Afrodycie, winorośl albo platan Dionizosowi, kłosy zboża Demeter, oliwka Atenie.

 (1.2) Mam na imię Atena i jestem córką polskich emigrantów w Grecji.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: aˈtɛ̃na, AS: atna

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Ateneum n., ateneum n., Ateny nmos., ateńczyk mos., atenka ż.

:: zdrobn. Atenka ż.

 przym. ateński

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Minerwa, Pallada, Pallas

Wiktionary


atencja

1. przestarzale: szacunek, respekt, poważanie;
2. dawniej: uwaga, czujność, baczenie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przest. szacunek, respekt, poważanie okazywane komuś lub czemuś

 (1.2) daw. uwaga

Wiktionary

Wymowa:

IPA: aˈtɛ̃nt͡sʲja, AS: atncʹi ̯a

Wiktionary


atencjonalny

pełen atencji, wyrażający szczególny szacunek


SJP.pl


atencjusz

potocznie: osoba starająca się być ciągle w centrum uwagi, zwracająca na siebie uwagę w negatywny lub kontrowersyjny sposób


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba zabiegająca o atencję

Wiktionary


atencjuszka

atencjusz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta zabiegająca o atencję

Wiktionary

Patrz:

atencjusz

atencyjka

żartobliwie: okazanie komuś szczególnego szacunku, względów; szanowanko, uszanowanko


SJP.pl


atencyjny

środowiskowo: próbujący zwrócić na siebie uwagę swoim prowokującym zachowaniem


SJP.pl


ateńczyk

mieszkaniec Aten (miasta)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) hist. mieszkaniec starożytnego miasta-państwa Aten

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Perykles dał Ateńczykom większy udział w sprawach państwowych.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: aˈtɛ̃j̃n͇t͡ʃɨk, AS: atĩ ̯ṇčyk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Ateny nmos., ateńczyk m., atenka ż., Atena ż., ateńskość ż.

:: fż. Atenka ż.

 przym. ateński

Wiktionary


ateneum

przenośnie: w różnych czasach i miejscach - instytucja kulturalna lub naukowa, najczęściej szkoła wyższa lub średnia


SJP.pl

  • czasopisma:
    • „Ateneum” – warszawskie czasopismo (1876–1901), red. nacz. Ignacy Baranowski
    • „Ateneum” – czasopismo wydawane w Warszawie w latach 1903-1908, red. Emil Waydel, Cezary Jellenta
    • „Ateneum” – warszawskie czasopismo (1938–1939), red. Stefan Napierski
    • „Ateneum Kapłańskie” – czasopismo teologiczne

    Wikipedia


atenka

mieszkanka Aten (miasta)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Aten

 (1.2) mebl. trójnożny stolik pod miskę ze zdobieniami stylizowanymi na antyczne

Wiktionary

Atenka (fr. athénienne, od Athénienne – Atenka lub athénien – ateński) – rodzaj niewielkiego mebla w postaci trójnogu, popularnego w drugiej połowie XVIII i na początku XIX wieku.

Pierwszy jego projekt z 1757 (opublikowany w 1762) był dziełem szkockiego artysty i badacza starożytności Jamesa Stuarta, zwanego „Ateńczykiem” i znanego jako popularyzator sztuki klasycznej. We Francji pojawiła się w okresie panowania Ludwika XVI jako użytkowe naśladownictwo trójnogów antycznych.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: aˈtɛ̃nka, AS: atnka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Atenka ż., Ateny nmos., Ateńczyk mos., Atena ż.

:: fm. ateńczyk mos.

 przym. ateński

Wiktionary


ateński

przymiotnik od: Ateny (stolica Grecji i starożytne państwo)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Atenami, dotyczący Aten – miasta, metropolii lub starożytnej polis

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Badacze z Uniwersytetu Ateńskiego odkryli, że elektroniczny papieros może szkodzić naszym płucom.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: aˈtɛ̃j̃sʲci, AS: atĩ ̯sʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Ateny nmos., Atena ż., Ateńczyk mos., ateńczyk mos., Atenka ż., atenka ż., ateneum n.

 przym. panateński

Wiktionary


atentat

zamach na czyjeś życie z przyczyn politycznych


SJP.pl


atenuacja

proces otrzymywania wirusów lub bakterii o obniżonej chorobotwórczości, służących do produkcji szczepionek; atenuowanie


SJP.pl

Atenuacja – sztuczne otrzymywanie odmian patogenów (wirusów, grzybów, bakterii) o znacznie obniżonej wirulencji przy równoczesnym zachowaniu ich oddziaływania immunologicznego na organizm. Stosuje się ją w celu wyprodukowania szczepionki.

Atenuowany ustrój chorobotwórczy jest nadal żywy, ale niezdolny do wywołania choroby. Podanie takiego osłabionego drobnoustroju powoduje wytworzenie przez organizm osobnika szczepionego przeciwciał przeciw niemu, a więc wywołanie odpowiedzi na czynnik chorobotwórczy.

Wikipedia


atenuowany

przymiotnik

 (1.1) pozbawiony zjadliwości (o patogenach)

Wiktionary


ateny

stolica Grecji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna

 (1.1) geogr. stolica współczesnej Grecji;

 (1.2) hist. starożytne miasto-państwo

forma rzeczownika.

 (2.1) D. lp. oraz M., B. i W. lm. od: Atena

Wiktionary

Ateny (nowogr. Αθήνα, Athī́na (trl.), Atina (trb.); st.gr. Ἀθῆναι, Athēnai; łac. Athenae) – stolica i największe miasto Grecji, jeden z najważniejszych ośrodków turystycznych Europy z zabytkami kultury antycznej i zarazem dziesiąty co do wielkości zespół miejski w Unii Europejskiej na poziomie 3,5 mln mieszkańców (cała metropolia ma blisko 4 miliony mieszkańców).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Od ponad roku mieszkam w Atenach, w mieszkaniu z widokiem na akropol.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: aˈtɛ̃nɨ, AS: atny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ateńczyk mos., Ateńczyk mos., atenka ż., Atenka ż., ateneum n., Atena ż.

 przym. ateński, podateński, panateński, proateński, antyateński

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1-2) reg. śl. Atyny.

Wiktionary


aterogenny

wywołujący miażdżycę; miażdżycorodny, miażdżycogenny


SJP.pl


ateroskleroza

rzadko: choroba polegająca na odkładaniu się cholesterolu (i innych substancji) na wewnętrznych ściankach tętnic; miażdżyca tętnic, arterioskleroza


SJP.pl


ateryna

gatunek małej ryby morskiej z rodziny aterynowatych


SJP.pl

Ateryna (Atherina presbyter) – gatunek morskiej ryby z rodziny aterynowatych (Atherinidae).

Wikipedia


aterynka

gatunek słodkowodnej ryby z rzędu aterynokształtnych; bedocja


SJP.pl


aterynokształtne

rząd ryb promieniopłetwych


SJP.pl

Aterynokształtne (Atheriniformes) – rząd ryb promieniopłetwych (Actinopterygii).

Wikipedia


aterynokształtny

o cechach aterynokształtnych (rząd ryb)


SJP.pl


aterynowate

o cechach aterynowatych (rodzina ryb)


SJP.pl

Aterynowate (Atherinidae) – rodzina ryb aterynokształtnych. Kilka gatunków z tej rodziny ma znaczenie gospodarcze oraz hobbystyczne (hodowla w akwariach). Występują w morskich wodach przybrzeżnych w klimatach zwrotnikowym, podzwrotnikowym i umiarkowanym, większość w Indopacyfiku, a trzy gatunki w Oceanie Atlantyckim. Gatunki z rodzaju Craterocephalus zasiedlają wody słodkie Australii.

Wikipedia


aterynowaty

o cechach aterynowatych (rodzina ryb)


SJP.pl


ateścik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od atest

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. atest m.

 przym. atestacyjny

Wiktionary


atest

dokument poświadczający, że coś (najczęściej wyrób przemysłowy) spełnia normy i może być sprzedawane


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) praw. dokument poświadczający, zaświadczający

 (1.2) techn. wystawiany przez instytucję upoważnioną do oceny jakości wyrobów dokument potwierdzający zgodność wykonania produktu z normami

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Z rynku wycofano zabawki pozbawione atestów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈatɛst, AS: atest

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. atestacja ż., atestat m., atestowanie n., ateścik mrz.

 czas. atestować

 przym. atestacyjny

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. atestacja ż., atestat m., atestowanie n., ateścik mrz.

 czas. atestować

 przym. atestacyjny

frazeologia.

etymologia.

 etym|niem|Attest. < etym|ang|attest. → poświadczyć

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) certificate, attestation; (1.2) certificate, attestation

* francuski: (1.1) certificat m.

* rosyjski: (1.2) сертификат

źródła.

== atest (esperanto (morfem).) ==

wymowa.

znaczenia.

morfem|eo.

 (1.1) świadczyć, zaświadczać

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


atestacja

1. kontrola kończąca się nadaniem atestu;
2. kontrolowanie stanowisk pracy pod względem ich przydatności w zakładzie;
3. dawniej: zaświadczenie, świadectwo


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) badanie i ocena czegoś pod względem spełniania norm

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W kontekście językowym atestacja oznacza proces potwierdzania użycia danego słowa lub formy w tekście.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. atestować ndk.

 przym. atestacyjny

 rzecz. atest mrz., atestowanie n.

Wiktionary


atestacyjny

przymiotnik od: atestacja


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z atestacją, atestowaniem, dotyczący atestacji

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. atest mrz., atestacja ż., atestat m., atestowanie n., ateścik mrz.

 czas. atestować ndk.

Wiktionary


atestat

przestarzałe: atestacja, świadectwo


SJP.pl


atestator

osoba lub podmiot, która przeprowadza atestację (weryfikację i zgodność z normami)


SJP.pl


atestować

1. dokonać, dokonywać kontroli kończącej się nadaniem atestu;
2. skontrolować, kontrolować stanowiska pracy pod względem ich przydatności w zakładzie


SJP.pl

czasownik przechodni dwuaspektowy

 (1.1) urz. nadać lub nadawać produktowi atest po stwierdzeniu, że spełnia on odpowiednie normy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Policja, a w szczególności Komenda Główna nie opiniuje i nie atestuje takich urządzeń, nie możemy zostać wciągnięci w system promocji lub reklamy.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. atestowanie n., atest m., atestacja ż.

 przym. atestacyjny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ndk. certyfikować

Wiktionary


atestowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) weryfikowanie, czy produkt odpowiada obowiązującym normom

 (1.2) sprawdzanie, czy jakieś procedury są zgodne z normami

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. atest m., atestacja ż., atestat m.

 czas. atestować

 przym. atestacyjny

Wiktionary


atetotyczny

atetoza


SJP.pl

Patrz:

atetoza

atetoza

mimowolne skrętne ruchy, zwłaszcza w okolicach kończyn górnych, występujące przy mózgowym porażeniu dziecięcym


SJP.pl

Wikipedia


ateusz

przestarzałe: zwolennik ateizmu; ateista


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) przest. ateista, bezbożny

Wiktionary

Wymowa:

IPA: aˈtɛwuʃ, AS: ate

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ateuszostwo n., ateizowanie n., zateizowanie n., ateista mos., ateistka ż., ateizm mrz., ateizacja ż., ateistyczność ż.

:: fż. ateuszka ż.

 czas. ateizować ndk., zateizować dk.

 przym. ateistyczny, ateuszowski

 przysł. ateistycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ateista

Wiktionary


ateuszka

przestarzałe: zwolenniczka ateizmu; ateistka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przest. ateistka, bezbożnica

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ateizm mrz., ateizowanie n., ateusz mos.

Wiktionary


ateuszostwo

przestarzale: ateizm - nieuznawanie istnienia Boga


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) postawa negująca istnienie Boga

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌatɛwuˈʃɔstfɔ, AS: ateostfo

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ateizm mrz., ateizowanie n., ateusz

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ateizm, bezbożność, bezbożeństwo, bezbożnictwo

Wiktionary


ateuszowski

ateusz


SJP.pl

Patrz:

ateusz

athabaska

  • Athabaska – rzeka w Kanadzie, dopływ Rzeki Niewolniczej
  • Athabaska – jezioro w Kanadzie
  • Athabaska – góra w Parku Narodowym Jasper (w Columbia Icefield)
  • Dystrykt Athabaska

Wikipedia


athabaskański

przymiotnik relacyjny

 (1.1) rzad. związany z Athabaską, dotyczący Athabaski (rzeki lub jeziora)

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przyjęte tam normy emisji w zasadzie dyskwalifikują paliwa pochodzące z eksploatacji athabaskańskich piasków roponośnych.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Athabaska ż.

Wiktionary


athanor

[czytaj: atanor] piec alchemiczny; atanor


SJP.pl

Atanor, athanor (arab. tannur = „piec”) − piec przeznaczony do celów alchemicznych, przede wszystkim do sporządzania kamienia filozoficznego. Znajdowało się w nim jajo filozoficzne z właściwymi reagentami (złotem i srebrem oraz tynkturą). Ogień płonący w atanorze powinien być „umiarkowany, stały, słaby, równy, wilgotny i ciepły [...] niewyczerpany i przez naturę jedynie stosowany”. Atanor opalany był zwykle węglem.


Wikipedia


atharwaweda

Atharwaweda (sanskr. trl. Atharvaveda) – jeden z czterech zbiorów (sanhita) hymnów, wchodzących w skład Wed, zawiera głównie teksty magiczne (formuły magiczne, zaklęcia i egzorcyzmy) i teksty związane z rytuałami (królewskimi i odnoszącymi się do ogniska domowego).

Wikipedia


athénienne

Atenka (fr. athénienne, od Athénienne – Atenka lub athénien – ateński) – rodzaj niewielkiego mebla w postaci trójnogu, popularnego w drugiej połowie XVIII i na początku XIX wieku.

Pierwszy jego projekt z 1757 (opublikowany w 1762) był dziełem szkockiego artysty i badacza starożytności Jamesa Stuarta, zwanego „Ateńczykiem” i znanego jako popularyzator sztuki klasycznej. We Francji pojawiła się w okresie panowania Ludwika XVI jako użytkowe naśladownictwo trójnogów antycznych.

Wikipedia


athleisure

[czytaj: ATleiżer] noszenie na co dzień ubrań sportowych


SJP.pl


athlon

AMD Athlon – seria mikroprocesorów zaprojektowanych i produkowanych przez firmę AMD. Nazwa pochodzi z angielskiej transkrypcji greckiego słowa αθλο, które można przetłumaczyć jako wyczyn(w języku angielskim występuje ono między innymi jako rdzeń słów decathlon, heptathlon i pentathlon – odpowiednio dziesięciobój, siedmiobój i pięciobój).

Wikipedia


athos

półwysep w Grecji; Ajon Oros


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) geogr. półwysep w północnej Grecji stanowiący część Półwyspu Chalcydyckiego

 (1.2) geogr. góra na półwyspie Athos (1.1);

 (1.3) geogr. zatoka w północnej Grecji, między półwyspem Athos (1.1) a Sithonią;

 (1.4) rel. adm. religijna enklawa na półwyspie Athos (1.1) o statusie okręgu autonomicznego stanowiąca centrum monastyczne prawosławia;

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (2.1) mitgr. mityczny gigant zgładzony przez Posejdona podczas gigantomachii, przywalony olbrzymią skałą na półwyspie Athos (1.1)

Wiktionary

Athos, także Święta Góra (nowogr. Άγιο Όρος, grec. staroż. Ἅγιον Ὄρος – Agion Oros) – wspólnota mnichów prawosławnych w Grecji, posiadająca status regionu autonomicznego równego jednostkom administracji zdecentralizowanej, z terytorium obejmującym dalszą od nasady część półwyspu Athos wraz z górą Athos. W 2011 r. wspólnota liczyła 1811 mieszkańców.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. atonita m.

 przym. athoski, atonicki

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) Święta Góra

Wiktionary


athoski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z górą Athos, dotyczący góry Athos

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Athos n., Atos mos., atonita mos.

 przym. atonicki

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) atonicki

Wiktionary


athyr

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) hist. według nazewnictwa greckiego, trzeci miesiąc pierwszej staroegipskiej pory roku achet, pory wylewu Nilu;

Wiktionary

Atyr, athyr – trzeci miesiąc pory achet i trzeci miesiąc roku w kalendarzu egipskim. Jak każdy miesiąc w starożytnym Egipcie trwał 30 dni od 17 września do 16 października. Po athyrze następował choiak.


Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) atyr

Wiktionary


atimia

w starożytnej Grecji: kara pozbawienia czci oraz praw obywatelskich


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) staroż. wykluczenie z życia publicznego w starożytnej Grecji;

Wiktionary

Atimia (gr. ατιμία od a „brak” i time „wartość; honor”) – w starożytnej Grecji forma wykluczenia z życia publicznego poprzez pozbawienie praw obywatelskich, oznaczająca w praktyce zakaz pojawiania się na zgromadzeniach i w świątyniach.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Skazanego na atimię pozbawiano praw obywatelskich.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia. etym|gr|ἀτιμία. (atimía)

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) atimia

* włoski: (1.1) atimia ż.

źródła.

== atimia (język angielski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik niepoliczalny

 (1.1) staroż. atimia

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


atina

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż.

 (1.2) geogr. miasto i gmina we Włoszech, w regionie Lacjum;

Wiktionary

Atina – miejscowość i gmina we Włoszech, w regionie Lacjum, w prowincji Frosinone.

Według danych na rok 2004 gminę zamieszkiwało 4480 osób, 154,5 os./km².

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Mam na imię Atina i jestem córką polskich emigrantów z Aten.

 (1.2) Pizzo Corno, skrajnie lewoskrzydłową pozycję Linii Hitlera, dzieliło od Atiny tylko dziesięć kilometrów; lecz dziesięć kilometrów w górach to zupełnie coś innego niż dziesięć kilometrów równiną. Natarcie ku Atinie odbywałoby się w operacyjnym oderwaniu od głównego kierunku ofensywy. Sukcesu oddziałów, jakie ewentualnie przebiłyby się jakoś na Atinę nie można by rozwinąć ani nawet ochronić uderzeniem sił pancernych, jak to się działo po włamaniu w dolinę Liri, ponieważ nie było tutaj dogodnego dla nich szlaku.

Wiktionary


atk

[czytaj: a-te-KA] skrót od: Akademia Teologii Katolickiej


SJP.pl

skrótowiec, rodzaj nijaki

 (1.1) = eduk. Akademia Teologii Katolickiej

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nasz ordynariusz wykładał na ATK.

Wiktionary


atka

zdrobnienie od: Beata


SJP.pl

  • Atka – popularna nazwa znaku @
  • Atka – wyspa w stanie Alaska, w USA
  • Atka – miasto na wyspie Atka
  • Atka – osiedle typu miejskiego w Rosji, w obwodzie magadańskim.

Wikipedia


atkinson

nazwisko


SJP.pl

Osoby
  • Alia Atkinson (ur. 1988) − jamajska pływaczka
  • Amy Atkinson (ur. 1989) – guamska lekkoatletka
  • Ashlie Atkinson (ur. 1977) − amerykańska aktorka filmowa
  • Chris Atkinson (ur. 1979) – australijski kierowca rajdowy
  • Courtney Atkinson (ur. 1979) – australijski triathlonista
  • Dalian Atkinson (ur. 1968) – angielski piłkarz
  • Harry Atkinson (1831–1892) – nowozelandzki polityk
  • James Atkinson (1929–2010) – amerykański bobsleista
  • Janice Atkinson (ur. 1962) – brytyjska polityk
  • Jayne Atkinson (ur. 1959) – brytyjska aktorka
  • Jeff Atkinson (ur. 1963) – amerykański lekkoatleta
  • John Atkinson Grimshaw (1836–1893) – angielski malarz wiktoriański
  • John Atkinson Hobson (1858–1940) – wpływowy angielski dziennikarz
  • John William Atkinson (1923–2003) – amerykański psycholog
  • Juliette Atkinson (1873–1944) – amerykańska tenisistka
  • Kate Atkinson (ur. 1951) – brytyjska pisarka
  • Kathleen Atkinson (1875–1957) – amerykańska tenisistka
  • Kenny Atkinson (ur. 1967) – amerykański koszykarz i trener
  • Mark Atkinson (ur. 1970) – nowozelandzki piłkarz
  • Martin Atkinson (ur. 1971) − angielski sędzia piłkarski
  • Michael Atkinson (ur. 1958) − australijski polityk
  • Paul Atkinson (1946–2004) − brytyjski gitarzysta rockowy
  • Rick Atkinson (ur. 1952) – amerykański dziennikarz
  • Robert d’Escourt Atkinson (1898–1982) – brytyjski astronom i fizyk
  • Ron Atkinson (ur. 1939) – angielski piłkarz i trener piłkarski
  • Rowan Atkinson (ur. 1955) – brytyjski komik i scenarzysta
  • Sidney Atkinson (1901–1977) – południowoafrykański lekkoatleta

Wikipedia


atlancki

Atlanta


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) archit. związany z atlantami

 (1.2) geogr. związany z Atlantą (miastem w Stanach Zjednoczonych)

 (1.3) związany z Atlantami lub Atlantydą

Wiktionary

Patrz:

Atlanta

Przykłady

 (1.3) Zaczątków swastyki należałoby szukać w kulturze nordycko-atlanckiej; wędrówki nordyckiej prarasy w odległej przeszłości rozpowszechniły swastykę po świecie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Atlanta ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.3) atlantycki

Wiktionary


atlant

podpora architektoniczna będąca posągiem muskularnego mężczyzny dźwigającego na ramionach lub na głowie element architektoniczny, np. balkon; atlas; telamon


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) archit. posąg atletycznego mężczyzny jako podpora architektoniczna, np. balkonu;

Wiktionary

Atlant (lm. atlanty; także gigant, telamon, herkulant, gr. átlas, átlantos) – postać muskularnego mężczyzny podtrzymującego głową, barkami lub rękami element architektoniczny (np. belkowanie, strop, balkon itp.), podpora zastępująca filar, kolumnę.

Atlant znany był już w architekturze starożytnej jako męski odpowiednik kariatydy, a rozpowszechniony został w epoce baroku. Pochodzenie nazwy łączy ją z mitycznym tytanem Atlasem dźwigającym sklepienie nieba.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ozdobny balkon podtrzymywały posągi atletycznych mężczyzn, zwane atlasami lub atlantami.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈatlãnt, AS: atlãnt

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) atlas

Wiktionary


atlanta

podpora architektoniczna będąca posągiem muskularnego mężczyzny dźwigającego na ramionach lub na głowie element architektoniczny, np. balkon; atlas; telamon


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. stolica i jednocześnie najludniejsze miasto amerykańskiego stanu Georgia;

Wiktionary

Atlanta – stolica i jednocześnie najbardziej zaludnione miasto amerykańskiego stanu Georgia, z populacją liczącą 510,8 tys. mieszkańców (2023). Atlanta stanowi kulturalne i ekonomiczne centrum obszaru metropolitalnego Atlanta, zamieszkiwanego przez 6,3 miliona osób, a także najważniejszy komponent rozrastającego się megapolis, znanego jako Piedmont Atlantic Megaregion.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: aˈtlãnta, AS: atlãnta

Wiktionary

Powiązane:

 przym. atlancki

Wiktionary


atlantic

[czytaj: atlantik] krój czcionki


SJP.pl

  • RMS "Atlantic"
  • kino „Atlantic” w Warszawie
  • Atlantic – lokomotywa parowa
  • Atlantic Records – wytwórnia płytowa
  • Atlantic – singiel grupy Keane
  • Atlantic – marka szwajcarskich zegarków
  • Atlantic – przedsiębiorstwo odzieżowe
  • Atlantic – stacja końcowa złotej linii metra w Los Angeles w mieście East Los Angeles

Wikipedia


atlantis

prom kosmiczny


SJP.pl

  • gr. Atlantìs nēsosAtlantyda
  • Atlantis – wahadłowiec kosmiczny NASA
  • Atlantis – miasto w Południowej Afryce
  • Atlantis – miasto w stanie Floryda, w hrabstwie Palm Beach
  • Atlantis (ur. 1962) – meksykański luchador

Wikipedia


atlantycki

1. przymiotnik od: Atlantyk;
2. polityka: związany z NATO


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) geogr. dotyczący Atlantyku

 (1.2) polit. dotyczący państw NATO

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nasi rybacy wypłynęli na atlantyckie łowiska.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌatlãnˈtɨt͡sʲci, AS: atlãntycʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Atlantyńczyk mos., Atlantyk m., atlantyzm m., atlantyckość ż.

 przym. zaatlantycki

Wiktionary


atlantyckość

atlantycki


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest atlantyckie; cecha tych, którzy są atlantyccy

Wiktionary

Patrz:

atlantycki

Powiązane:

 przym. atlantycki

 przysł. atlantycko

Wiktionary


atlantyda

legendarna wielka wyspa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) mit. mityczna wyspa całkowicie zniszczona przez trzęsienie ziemi, leżąca według Platona na Oceanie Atlantyckim naprzeciw Słupów Heraklesa;

 (1.2) mitgr. każda z Hesperyd, Hiad i Plejad, córek Atlasa;

Wiktionary

Atlantyda, Atlantis (gr. Ἀτλαντὶς νῆσος Atlantìs nēsos) – mityczna kraina, która miała być miejscem istnienia rozwiniętej cywilizacji zniszczonej przez serię trzęsień ziemi i zatopionej przez wody morskie.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Posejdonowi poświęcona była bajeczna wyspa Atlantyda, którą władali jego potomkowie.

 (1.1) Fakty nie zaprzeczają istnieniu Atlantydy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌatlãnˈtɨda, AS: atlãntyda

Wiktionary

Powiązane:

 przym. atlantydzki

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Wyspa Atlasa

Wiktionary


atlantydy

mieszkańcy Atlantydy (mitycznego państwa)


SJP.pl

Atlantydy (gr. Ατλαντίδες Atlantídes, łac. Atlantides ‘córki Atlanta’, ‘córki Atlasa’) – w mitologii greckiej nimfy: Hesperydy, Hiady i Plejady; córki tytana Atlasa (Atlanta; gr. Átlas, Átlantos).

Wikipedia


atlantydzi

mieszkańcy Atlantydy (mitycznego państwa)


SJP.pl


atlantydzki

przymiotnik od: Atlantyda


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) mit. związany z Atlantydą, dotyczący Atlantydy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Atlantyńczyk mos., Atlantyda ż.

Wiktionary


atlantyk

Ocen Atlantycki; drugi według wielkości po Oceanie Spokojnym obszar wodny świata, znajdujący się między Eurazją, Afryką, Antarktydą i Ameryką


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. pot. zob. Ocean Atlantycki.

Wiktionary

Ocean Atlantycki (Atlantyk) – drugi pod względem wielkości ocean na Ziemi pokrywający około jednej piątej jej powierzchni.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) (…) w Paryżu, Wiedniu, Rzymie, Berlinie czy Londynie znajdowali się ci sami ludzie, te same obyczaje, te same sprzęty, a nawet te same potrawy: zupy z wodorostów Oceanu Spokojnego, ostrygi z Morza Północnego, ryby z Atlantyku albo z Morza Śródziemnego, zwierzyna ze wszystkich krajów, owoce ze wszystkich części świata (…).

Wiktionary

Wymowa:

IPA: aˈtlãntɨk, AS: atlãntyk

Wiktionary

Powiązane:

 przym. atlantycki

 rzecz. Atlantyńczyk mos.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Ocean Atlantycki

Wiktionary


atlantyńczyk

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec mitycznej Atlantydy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Atlantyda ż., Atlantyk m.

 przym. atlantydzki, atlantycki

Wiktionary


atlantysta

zwolennik integracji Europy realizowanej przez NATO


SJP.pl


atlantyzm

1. koncepcja integracji Europy realizowana przez NATO;
2. polityczna łączność z celami NATO


SJP.pl


atlas

1. zbiór map wybranych tematycznie, wydany w formie albumu;
2. przyrząd treningowy do ćwiczeń siłowych;
3. pierwszy kręg szyjny; kręg szczytowy; dźwigacz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. łańcuch górski w północno-zachodniej Afryce;

 (1.2) astr. mały, wewnętrzny księżyc Saturna;

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (2.1) mitgr. tytan dźwigający na barkach z rozkazu Zeusa sklepienie niebieskie;

Wiktionary

  • Atlas – w mitologii greckiej tytan dźwigający sklepienie niebieskie
  • Atlas – pasmo górskie w północno-zachodniej Afryce
  • Atlas – publikacja zawierająca zbiór map, wykresów, rycin, ilustracji, np. atlas geograficzny, historyczny, atlas grzybów, atlas anatomiczny i inne
  • Atlas barw stosowany w technice
  • SM-65 Atlas – pierwszy amerykański pocisk międzykontynentalny
  • Atlas – w anatomii to nazwa łacińska pierwszego kręgu szyjnego - kręgu szczytowego, na którym spoczywa czaszka
  • Atlas – w architekturze rzeźba w postaci muskularnego mężczyzny podtrzymująca sklepienie zamiast kolumny
  • Atlas – księżyc Saturna
  • Atlas – rakieta kosmiczna
  • Atlas – wielofunkcyjny przyrząd sportowy służący do wykonywania ćwiczeń kulturystycznych
  • Atlas Wrocław – klub żużlowy
  • Atlas Buenos Aires – argentyński klub piłkarski
  • Atlas – pojęcie algebraiczne
  • ATLAS – język programowania
  • ATLAS – komputer
  • ATLAS – detektor cząstek w akceleratorze LHC
  • Asteroid Terrestial-impact Last Alert System (ATLAS) system wczesnego ostrzegania przed asteroidami
  • atlas (Attacus atlas) – jeden z największych motyli
  • Atlas Copco – szwedzkie przedsiębiorstwo
  • Atlas Economic Research Foundation – amerykańska fundacja
  • Grupa Atlas – polski producent materiałów chemii budowlanej
  • Tele Atlas – holenderskie przedsiębiorstwo
  • Atlas – postać z gry wideo BioShock
  • Atlas Games – amerykańskie przedsiębiorstwo
  • Atlas zbuntowany – powieść Ayn Rand z 1957
  • Club Atlas (Club Social y Deportivo Atlas de Guadalajara) – meksykański klub piłkarski
  • Atlas (gwiazda) – gwiazda potrójna w gwiazdozbiorze Byka
  • Cedr atlaski – gatunek drzewa z rodziny sosnowatych
  • Geochelone atlas – wymarły gatunek lądowego żółwia skrytoszyjnego
  • Atlas Aircraft Corporation – wytwórnia lotnicza z RPA
  • Atlas Blue – marokańskie tanie linie lotnicze
  • Airbus A400M Atlas – samolot transportowy
  • Atlasjet – turecka linia lotnicza
  • USS Atlas – nazwa trzech okrętów US Navy
  • Atlas – polski film fabularny, krótkometrażowy z 2018

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zimą w Atlasie czynne są wyciągi narciarskie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈatlas, AS: atlas

Wiktionary

Powiązane:

 przym. atlaski

Wiktionary


atlasik

zdrobnienie od: atlas (album)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od atlas

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To nie atlas, lecz tylko mały atlasik.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. atlas m.

Wiktionary


atlaski

Atlas (góry w północno-zachodniej Afryce)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Atlasem, dotyczący Atlasu (gór w Afryce)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Atlas mrz.

Wiktionary


atlasowy

atlas


SJP.pl

Patrz:

atlas

atlatl

miotacz oszczepów, broń używana od górnego paleolitu, kawałek wydrążonego drewna z zagłębieniem na jednym końcu w kształcie haka (w którym układano drzewce oszczepu); stosowany przez Azteków podczas hiszpańskiej konkwisty


SJP.pl

Miotacz oszczepów, atlatl (z azteckiego ahtlatl) – broń miotająca w postaci wydrążonego lub płaskiego kawałka drewna z zagłębieniem na jednym z końców, stosowana na całym świecie od czasów górnego paleolitu. Najstarszy, odnaleziony we Francji atlatl, wykonany był z poroża jelenia i jest datowany na około 27 tysięcy lat.

Wikipedia


atleta

1. człowiek dobrze zbudowany i o dużej sile fizycznej;
2. sportowiec uprawiający sporty siłowe (np. zapasy)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) sport. zawodnik dyscyplin siłowych;

 (1.2) człowiek postawny, silny, z rozwiniętą muskulaturą

Wiktionary

Atleta (łac. athleta: zapaśnik z gr. ἀθλητής) – osoba o ponadprzeciętnej budowie ciała, sile fizycznej, zręczności i wytrzymałości.

Po raz pierwszy pojęcie to zostało wprowadzone w starożytnej Grecji (gr. άθλος, athlos: konkurs), miało określać osobę biorącą udział w zawodach sportowych. Słowo to współcześnie ma podobne znaczenie, choć mianem atlety zwykło się określać głównie zawodników biorących udział w zawodach lekkoatletycznych.

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Dwóch napakowanych i wytatuowanych atletów próbowało mnie nastraszyć, kiedy wyszedłem na chwilę z pracy po jedzenie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: aˈtlɛta, AS: atleta

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. atletyka ż., atletyk m., atletyzm m.

:: fż. atletka ż.

 przym. atletyczny

 przysł. atletycznie

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. atletyka ż., atletyk m., atletyzm m.

:: fż. atletka ż.

 przym. atletyczny

 przysł. atletycznie

frazeologia.

etymologia.

 (1.1) etym|gr. athleo → walczę

 (1.2) < (1.1)

uwagi.

tłumaczenia.

* białoruski: (1.1) атлет m.; (1.2) атлет m.

* bułgarski: (1.1) атлет m.; (1.2) атлет m.

* esperanto: (1.1) atleto

* francuski: (1.1) athlète m.

* górnołużycki: (1.1) atlet m.; (1.2) atlet m.

* hiszpański: (1.1) atleta m.

* rosyjski: (1.1) атлет m.; (1.2) атлет m.

* ukraiński: (1.1) атлет m.; (1.2) атлет m.

źródła.

== atleta (język baskijski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) sport. lekkoatleta

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


atletico

[czytaj: atletiko] klub piłkarski z Madrytu; także nazwa (lub człon nazwy) wielu klubów hiszpańskich i południowoamerykańskich


SJP.pl

Atletico lub Atlético odnosić się może do szeregu klubów sportowych:

  • angolskich
    • Atlético Petróleos Luanda
    • Atlético Sport Aviação
  • argentyńskich
    • Asociación Mutual Social y Deportiva Atlético de Rafaela
    • Club Atlético Argentino de Merlo
    • Club Atlético Argentino de Quilmes
    • Club Atlético Bartolomé Mitre
    • Club Atlético Boca Juniors
    • Club Atlético Boca Unidos
    • Club Atlético Candelaria
    • Club Atlético Colegiales
    • Club Atlético Colón
    • Club Atlético Concepción
    • Club Atlético Estudiantil Porteño
    • Club Atlético Fénix
    • Club Atlético Excursionistas
    • Club Atlético General Lamadrid
    • Club Atlético General Paz Juniors
    • Club Atlético Güemes
    • Club Atlético Huracán
    • CA Independiente
    • CA Independiente de Neuquén
    • CA Independiente de Trelew
    • Club Atlético Ituzaingó
    • Club Atlético Lanús
    • Club Atlético Ledesma
    • Club Atlético Mariano Moreno
    • Club Atlético Newell's Old Boys
    • Club Atlético Ñuñorco
    • Club Atlético Policial
    • Club Atlético Puerto Comercial
    • Club Atlético Regina
    • Club Atlético River Plate
    • Club Atlético Rosario Central
    • Club Atlético San Lorenzo
    • Club Atlético San Lorenzo de Almagro
    • Club Atlético San Martín
    • Club Atlético San Miguel
    • Club Atlético Santa Rosa
    • Club Atlético Sarmiento de Resistencia
    • Club Atlético Sporting
    • Club Atlético Talleres de Córdoba
    • Club Atlético Trinidad
    • Club Atlético Tucumán
    • Club Atlético Unión San Vicente
    • Club Atlético Uruguay
    • Club Atlético Vélez Sársfield
    • Corporación Popular Deportiva Atlético Junior FBC
    • Instituto Atlético Central Córdoba
    • Sportivo Atlético Club

    Wikipedia


atletka

kobieta o wielkiej sile fizycznej lub moralnej; siłaczka; zapaśniczka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) sport. zawodniczka dyscyplin siłowych

 (1.2) kobieta postawna, silna, z rozwiniętą muskulaturą

Wiktionary

Wymowa:

IPA: aˈtlɛtka, AS: atletka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. atleta mos., atletyka ż., atletyk m., atletyzm m.

 przym. atletyczny

 przysł. atletycznie

Wiktionary

Synonimy:

 siłaczka

Wiktionary


atletycznie

przysłówek

 (1.1) z wyćwiczoną muskulaturą

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. atleta mos., atletka ż., atletyka ż.

 przym. atletyczny

Wiktionary


atletyczność

bycie atletą, sprawność fizyczna


SJP.pl


atletyczny

1. silny, dobrze zbudowany (np. atletyczny wygląd, atletyczna budowa ciała);
2. związany z ćwiczeniami sportowymi, zwłaszcza z zapasami, podnoszeniem ciężarów (np. pokazy atletyczne)


SJP.pl

przymiotnik jakościowy

 (1.1) dobrze zbudowany, rozwinięty fizycznie

przymiotnik relacyjny

 (2.1) sport. odnoszący się do atletyki, związany z atletyką

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Balkon podtrzymują posągi atletycznych mężczyzn, zwane atlasmi lub atlantami.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. atleta m., atletka ż., atletyka ż., atletyzm m.

 przysł. atletycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) barczysty, herkulesowy, muskularny, postawny, umięśniony

 (2.1) gimnastyczny, kulturystyczny, zapaśniczy

Wiktionary


atletyk

w psychologii: człowiek odznaczający się muskularną budową ciała, wysoki i silny, charakteryzujący się ufnością w stosunku do ludzi, otwartością i śmiałością; typ przeciwstawny astenikowi


SJP.pl


atletyka

ćwiczenia sportowe


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) wszystkie ćwiczenia sportowe

Wiktionary

Atletyka – dziedzina sportu, która wyodrębniła się w XIX wieku. W skład atletyki wchodzą dyscypliny, w których podstawą jest wykorzystywanie przez zawodników własnej siły fizycznej, m.in.: podnoszenie ciężarów, strongman, trójbój siłowy i kulturystyka.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Nasza szkoła ma wysokie osiągnięcia w atletyce.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: aˈtlɛtɨka, AS: atletyka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. atleta m., atletka ż., atletyk m., atletyzm m.

 przym. atletyczny

 przysł. atletycznie

Wiktionary


atletyzm

bycie atletą, sprawność fizyczna


SJP.pl


atm

symbol atmosfery fizycznej - jednostki ciśnienia (odczytywany jako cały, odmienny wyraz)


SJP.pl

ATM
  • ATM – polskie przedsiębiorstwo teleinformatyczne
  • ATM Grupa – polskie przedsiębiorstwo produkujące programy telewizyjne
  • ATM Rozrywka – kanał telewizyjny o charakterze rozrywkowym.
  • kinaza ATM – kinaza białkowa serynowo-treoninowa, aktywowana przez przerwania obu nici podwójnej helisy DNA
  • ATMAsynchronous Transfer Mode, szerokopasmowa technologia komunikacyjna.
  • ATM (ang. automatic teller machine) – bankomat
  • ATMass to mouth – praktyka seksualna związana z BDSM

Wikipedia


atma

willa Karola Szymanowskiego (jednego z najwybitniejszych polskich kompozytorów) w Zakopanem, gdzie mieszkał w latach 1930-1935; w 1975 roku utworzono w niej Muzeum Karola Szymanowskiego (oddział Muzeum Narodowego w Krakowie)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) hist. szt. willa w Zakopanem, w której mieszkał Karol Szymanowski, mieszcząca współcześnie muzeum biograficzne tego kompozytora;

Wiktionary

  • atma – dusza jednostkowa w filozofii indyjskiej
  • Atma – muzeum Karola Szymanowskiego w willi „Atma” w Zakopanem
  • Atma – miejscowość w północno-zachodniej Syrii, w muhafazie Idlibu
  • Atma – album Michał Urbaniak
  • Atma – tytuł powieści Marii Rodziewczówny

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Szymanowski tylko w Atmie czuł się naprawdę u siebie, był doskonałym, serdecznym gospodarzem, uprzejmym i gościnnym. Toteż Atma była zawsze pełna rozmaitych gości (…)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈatma, AS: atma

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. atman m.

Wiktionary


atman

w filozofii indyjskiej: fundamentalne "ja", najgłębsza, duchowa istota bytu ludzkiego; "mikrokosmiczny" odpowiednik brahmana


SJP.pl

Atman (dewanagari आत्म ātman, sanskr. oddech, आत्मा) – w hinduizmie określenie duszy rozumianej jako indywidualna jaźń, obecna w każdej żywej istocie. Atman wciela się w kolejnych żywotach (idea reinkarnacji) w kolejne ciała, podlegając prawu karmy. Pierwsze wzmianki o atmanie znaleźć można już w Upaniszadach.

Wikipedia


atmofil

pierwiastek będący składnikiem skorupy ziemskiej przechodzący w dużych ilościach do atmosfery lub hydrosfery


SJP.pl


atmolityczny

atmoliza


SJP.pl

Patrz:

atmoliza

atmoliza

rozdzielanie mieszaniny gazów na poszczególne składniki


SJP.pl


atmometr

przyrząd do mierzenia szybkości parowania wody z powierzchni zbiorników wodnych lub gruntu; ewaporometr


SJP.pl

Wikipedia


atmoradiograf

aparat radiofoniczny służący do notowania wyładowań atmosferycznych


SJP.pl


atmosfera

1. sfera gazów otaczająca Ziemię lub inne ciało niebieskie;
2. powietrze wypełniające jakąś ograniczoną przestrzeń;
3. przenośnie: jakość stosunków międzyludzkich panująca w danym miejscu, klimat psychiczny tego miejsca, środowiska, otoczenia itp.;
4. atmosfera techniczna - dawna jednostka ciśnienia;
5. atmosfera fizyczna - jednostka ciśnienia równa 101325 paskalom


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) astr. meteorol. powłoka gazowa otaczająca Ziemię lub inne ciało niebieskie;

 (1.2) powietrze wypełniające jakieś pomieszczenie

 (1.3) przen. klimat psychiczny w jakimś środowisku, miejscu, otoczeniu itd.

 (1.4) miar. fiz. jednostka miary ciśnienia

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Księżyc nie ma atmosfery, co powoduje m.in. to, że w jego powierzchnię uderza bardzo wiele meteorytów oraz to, że panują na nim bardzo duże wahania temperatury

 (1.2) Nie lubił atmosfery tej sali: duchoty i gorąca.

 (1.3) W biurze panowała rodzinna atmosfera.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌatmɔˈsfɛra, AS: atmosfera

Wiktionary

Powiązane:

 przym. atmosferyczny

 rzecz. sfera ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) klimat, pogoda, aura, powietrze

 (1.3) duch, klimat, aura, nastrój, poczucie

Wiktionary


atmosferka

zdrobnienie od: atmosfera


SJP.pl


atmosferologia

nauka o zjawiskach atmosferycznych


SJP.pl


atmosferyczny

dotyczący atmosfery (w znaczeniu powłoki gazowej), mający miejsce w atmosferze (np. zjawiska atmosferyczne, wyładowania atmosferyczne)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z atmosferą ziemską

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dzisiaj jest wyjątkowo niskie ciśnienie atmosferyczne.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌatmɔsfɛˈrɨt͡ʃnɨ, AS: atmosferyčny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. sfera ż., atmosfera ż.

Wiktionary


atmosferyk

1. rodzaj kotła lub pieca gazowego;
2. potocznie: utwór, zazwyczaj muzyczny, o charakterze nastrojowym, nostalgicznym, romantycznym


SJP.pl


atmosferyki

fale elektromagnetyczne o długości od 15 metrów do 1500 kilometrów, wywołane wyładowaniami atmosferycznymi między chmurami lub między chmurą a ziemią, będące źródłem zakłócających trzasków w odbiornikach radiowych


SJP.pl

Atmosferyki – zwyczajowa nazwa fal radiowych od długościach od 15 do 1 500 000 metrów (częstotliwości 20MHz-200Hz) powstających w atmosferze Ziemi. Pochodzenie atmosferyków jest naturalne, z wyładowań elektrycznych zachodzących w atmosferze - stanowią więc naturalne szumy przy odbiorze fal radiowych. Obserwacje atmosferyków służą badaniom jonosfery i magnetosfery.

Wikipedia


atoksyczność

atoksyczny


SJP.pl

Patrz:

atoksyczny

atoksyczny

nietrujący


SJP.pl


atol

wyspa koralowa w kształcie pierścienia, otaczająca lagunę


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) geogr. typ płaskiej wyspy koralowej w kształcie pierścienia powstałej na skutek zapadnięcia się wulkanu otoczonego przez rafę koralową;

Wiktionary

Atol – płaska wyspa koralowa, zwykle składająca się z rafy koralowej w kształcie pierścienia otaczającego centralną depresję, nazywaną laguną. Może ona stanowić odrębny zbiornik wodny lub być połączona z morzem.

Atol powstaje wskutek kilku procesów. Zaczyna się od powstania wyspy wulkanicznej na oceanie. Późniejsze procesy to narastanie rafy koralowej wokół wyspy z jednoczesnym zagłębianiem się dna oceanicznego. Powstanie wyspy wulkanicznej związane jest na ogół z istnieniem tzw. plamy gorąca pod poruszającą się płytą litosfery. Powstały wulkan tworzy wyspę. W przypadku sprzyjających warunków rozwijają się na wybrzeżach wyspy koralowce, tworząc rafy koralowe. Rafę koralową tworzą żywe organizmy – polipy. Obumierające polipy pozostawiają po sobie wapienne szkielety tworzące zwartą strukturę. Wskutek ruchu płyty wyspa przemieszcza się i jednocześnie zagłębia, a działalność wulkaniczna zamiera. Jednak zagłębianie się jest na tyle powolne, że koralowce potrafią narastać wystarczająco szybko, aby utrzymać płyciznę, dopóki panują odpowiednie warunki (temperatura wody, nasłonecznienie, czystość wody itp.). W efekcie może powstać warstwa wapieni o grubości kilku kilometrów (ponad warstwą skał wulkanicznych). Stożek wulkanu jak i pozostające ponad powierzchnią części atolu ulegają erozji. Jednym z jej produktów jest piasek, na którym mogą rozwijać się rośliny. Szczątki roślin tworzą glebę. Po zewnętrznej stronie atolu tworzy się kształtowana przez fale plaża. Opada ona stromo ku głębinie. Plaże od strony laguny są znacznie szersze, a woda przeważnie płytka.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Atol powstaje na skutek przyrastania rafy koralowej wokół wyspy wulkanicznej.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈatɔl, AS: atol

Wiktionary


atoli

dawniej: mimo to, jednak, wszakże; spójnik przyłączający zdanie (rzadziej inne wyrażenie) o treści przeciwnej do tej, którą można wywnioskować z wcześniejszego kontekstu, np.: Wierzyć nie chciał, w końcu atoli uwierzyć musiał.


SJP.pl

spójnik

 (1.1) przest. jednak, natomiast, ale

forma rzeczownika.

 (2.1) D. lm. od atol

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zaśnięcie było atoli niemożebnie utrudnione, toć potworny jazgot i wycie uruchomionej przez całą noc przebrzmiałej, nadszarpniętej zębem czasu przedpotopowej maszynerii, stacji dyskietek i konsol w połączeniu z ogromnym zachwytem zawartym w nich zabytkowym oprogramowaniem nie sprzyja zasypianiu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: aˈtɔlʲi, AS: atolʹi

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) aliści, jakkolwiek, jednakowoż, jednakże, lecz, mimo tego, mimo to, pomimo tego, pomimo to, przecież, toż, wszak, wszakże

Wiktionary


atolówka

gatunek ptaka z rodziny mewowatych; rybitwa biała


SJP.pl

Atolówka, rybitwa biała (Gygis alba) – gatunek średniej wielkości ptaka, jedyny przedstawiciel podrodziny atolówek (Gyginae) w rodzinie mewowatych (Laridae), spotykany na oceanach świata w strefie tropikalnej. Rozpowszechniona jest przede wszystkim na Pacyfiku i Oceanie Indyjskim, gniazduje także na niektórych wyspach południowego Atlantyku. Na niektórych wyspach jest osiadła, na inne przylatuje tylko na lęgi, ale trasy wędrówek poza sezonem lęgowym nie zostały jeszcze poznane.

Wikipedia


atolowy

atol


SJP.pl

Patrz:

atol

atom

1. najmniejsza część pierwiastka chemicznego zachowująca jego właściwości;
2. przenośnie: najmniejsza, podstawowa cząstka czegoś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. fiz. najmniejszy element materii, dla którego można jeszcze wyróżniać pierwiastki;

Wiktionary

Atom – podstawowy składnik materii. Składa się z małego dodatnio naładowanego jądra o dużej gęstości i otaczającej go chmury elektronowej o ujemnym ładunku elektrycznym.

Słowo atom pochodzi z greckiego ἄτομοςátomos (od α-, „nie-” + τέμνω – temno, „ciąć”), oznaczającego coś, czego nie da się przeciąć ani podzielić. Idea istnienia niepodzielnych składników materii pojawiła się już w pismach starożytnych filozofów indyjskich i greckich. W XVII i XVIII wieku chemicy potwierdzili te przypuszczenia, identyfikując pierwiastki chemiczne i pokazując, że reagują one ze sobą w ściśle określonych proporcjach. W XIX wieku odkryto ruchy Browna, będące pośrednim dowodem ziarnistości materii. Na początku XX wieku fizycy zbadali wewnętrzną strukturę atomów, pokazując tym samym, że są one podzielne. Teorie mechaniki kwantowej pozwoliły stworzyć matematyczne modele wnętrza atomu.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Cząsteczka wody zawiera trzy atomy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈatɔ̃m, AS: atõm

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. atomistyka ż., atomista mos., atomówka ż., atomizowanie n.

 czas. atomizować ndk.

 przym. atomowy

Wiktionary


atomal

fotograficzny wywoływacz w postaci proszku


SJP.pl


atomista

1. w starożytności: filozof, zwolennik teorii filozoficznej - atomizmu;
2. specjalista w zakresie atomistyki;
3. potocznie o zwolenniku szerokiego zastosowania energii jądrowej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) filoz. filozof będący zwolennikiem atomizmu – poglądu o istnieniu najmniejszych składników materii

 (1.2) fiz. badacz zajmujący się atomistyką – nauką o najmniejszych składnikach materii, która dała początek fizyce jądrowej

 (1.3) pracownik przemysłu wykorzystującego energię jądrową

Wiktionary

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. atomistyka ż., atomizm m., atom m., atomizowanie n.

:: fż. atomistka ż.

 czas. atomizować ndk.

 przym. atomistyczny, atomowy

 przysł. atomowo

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) atomist; (1.2) atomist; (1.3) atomist

* baskijski: (1.1) atomista

* bułgarski: (1.1) атомист m.; (1.2) атомист m.

* rosyjski: (1.1) атомист m.; (1.2) атомист m.; (1.3) атомщик m.

* włoski: (1.1) atomista m.; (1.2) atomista m.

źródła.

== atomista (język baskijski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) filoz. atomista

przymiotnik

 (2.1) filoz. atomistyczny

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌatɔ̃ˈmʲista, AS: atõmʹista

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. atomistyka ż., atomizm m., atom m., atomizowanie n.

:: fż. atomistka ż.

 czas. atomizować ndk.

 przym. atomistyczny, atomowy

 przysł. atomowo

Wiktionary


atomistka

atomista


SJP.pl

Patrz:

atomista

atomistyczny

atomistyka, atomizm


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) filoz. odnoszący się do atomizmu

Wiktionary

Patrz:

atomistyka, atomizm

Powiązane:

 rzecz. atomizm mrz., atomista mos., atomistyka ż.

Wiktionary


atomistyka

1. ogół badań naukowych i prac technicznych związanych z uzyskiwaniem i wykorzystywaniem energii jądrowej;
2. antyczna teoria filozoficzna głosząca, że przyroda składa się z atomów, których powszechną właściwością jest ruch w próżni


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) nauk. dziedzina nauki zajmująca się badaniem właściwości, struktury i zachowania atomów oraz ich zastosowaniami w różnych technologiach

 (1.2) hist. filoz. teoria, która zakładała, że wszystko we wszechświecie składa się z małych, niepodzielnych jednostek zwanych atomami

Wiktionary

  • energetyka jądrowa
  • fizyka jądrowa
  • ochrona radiologiczna
  • atomizm
  • Atomistyka – album Elektrycznych Gitar

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. atom mrz., atomista mos., atomizm mrz., atomizowanie n.

 przym. atomistyczny

 przysł. atomistycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) atomizm

Wiktionary


atomizacja

1. rozbicie lub rozpad czegoś na drobne cząsteczki;
2. rozpylenie cieczy w postaci drobnych kropel;
3. przesadna, drobiazgowa analiza


SJP.pl

  • w technice – rozpylanie (np. cieczy - woda, metal, olej itp.) na drobne kropelki w celu zwiększenia powierzchni kontaktu tego czynnika z gazem
  • w socjologii – rozpad więzi społecznych wynikający z nadmiernego indywidualizmu lub alienacji zbyt wielu członków społeczeństwa
  • atomizacja – zjawisko rozdrobnienia struktur politycznych
  • Atomizacja – proces wytworzenia wolnych atomów w atomizerze

Wikipedia


atomizator

opryskiwacz silnikowy, drobnokroplisty do zwalczania szkodników i chorób roślin


SJP.pl


atomizer

przyrząd do rozpylania płynów, zwłaszcza perfum i lekarstw; rozpylacz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) przyrząd, który rozpyla ciecz, rozbija ją na strumień kropelek

 (1.2) jeden z elementów e-papierosa, w którym liquid jest podgrzewany przez grzałkę i zamienia się w dym

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Czy ten atomizer robi dużą chmurę?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌatɔ̃ˈmʲizɛr, AS: atõmʹizer

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. atomizowanie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) rozpylacz

 (1.2) parownik

Wiktionary


atomizm

1. starożytna teoria filozoficzna przedstawiająca materię zbudowaną z drobnych, niepodzielnych cząstek - atomów;
2. pogląd w naukach społecznych uznający możliwość podziału badanych obiektów, podobnie jak materii, na najmniejsze składniki


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. fiz. teoria naukowa, zgodnie z którą materia składa się z atomów

 (1.2) hist. filoz. starożytna doktryna głosząca, że cała rzeczywistość składa się z próżni i niepodzielnych, niezmiennych cząstek – atomów

 (1.3) filoz. log. pogląd, że całą prawdę o rzeczywistości można wyrazić za pomocą elementarnych zdań (sądów), które opisują proste, jednostkowe fakty

Wiktionary

Atomizm fizykalny – teoria o ziarnistej, nieciągłej strukturze materii, twierdzenie, że materia składa się z niepodzielnych elementów, niegdyś atomów, a współcześnie: cząstek elementarnych.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. atomista mos.

 przym. atomistyczny

Wiktionary


atomizować

rozbijać coś na drobne elementy, składniki, także coś abstrakcyjnego


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. zatomizować)

 (1.1) techn. rozdrabniać na bardzo drobne cząstki

 (1.2) przen. powodować rozpad większej całości na elementy

czasownik zwrotny niedokonany atomizować się (dk. zatomizować się)

 (2.1) dzielić się na niewielkie elementy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. atomizowanie n.

 czas. zatomizować dk.

Wiktionary


atomizowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) rozbijanie na atomy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. atom m., atomizer m., atomistyka ż., atomista m.

 czas. atomizować ndk.

 przym. atomowy

Wiktionary


atomóweczka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: atomówka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. atomówka ż.

Wiktionary


atomowiec

1. przenośnie: uczony, który zajmuje się fizyką jądrową;
2. zwolennik wykorzystywania badań atomowych do produkcji bomb


SJP.pl


atomówka

1. potocznie: bomba atomowa;
2. potocznie: elektrownia atomowa (jądrowa);
3. każda z trzech dziewczynek będących bohaterkami serialu animowanego pt. "Atomówki"


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. bomba atomowa

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌatɔ̃ˈmufka, AS: atõmufka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. atomóweczka ż., atom m.

Wiktionary


atomowy

1. dotyczący atomów, związany z atomami (np. jądro atomowe, masa atomowa);
2. wykorzystujący energię jądrową, zabezpieczający przed skutkami użycia broni wykorzystującej tę energię (np. bomba atomowa, schron atomowy)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) charakterystyczny dla atomu, odnoszący się do atomu

 (1.2) wykorzystujący energię powstającą przy rozszczepieniu jądra atomowego

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Bizmut to pierwiastek chemiczny o symbolu Bi i liczbie atomowej 83.

 (1.2) Prasa opisała katastrofę atomowego okrętu podwodnego.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌatɔ̃ˈmɔvɨ, AS: atõmovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. atom m., atomista mos., atomizowanie n.

 przysł. atomowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) jądrowy, nuklearny

Wiktionary


aton

w mitologii egipskiej: widzialny przejaw boga Re


SJP.pl

Wikipedia


atonalista

muzyk tworzący utwory muzyczne o charakterze atonalnym, stosujący zasadę atonalności


SJP.pl


atonalistka

atonalista


SJP.pl

Patrz:

atonalista

atonalizm

konstrukcja dźwiękowa o braku zależności pomiędzy dźwiękami i tonami od centrum tonalnego; atonalność


SJP.pl


atonalnie

przysłówek

 (1.1) w sposób atonalny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. atonalność ż.

 przym. atonalny

Wiktionary


atonalność

konstrukcja dźwiękowa o braku zależności pomiędzy dźwiękami i tonami od centrum tonalnego; atonalizm


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha utworu, który jest atonalny

Wiktionary

Wikipedia

Powiązane:

 przym. atonalny

 przysł. atonalnie

Wiktionary


atonalny

o muzyce: wprowadzający równouprawnienie wszystkich 12 dźwięków oktawy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) pozbawiony tonu

Wiktionary

Powiązane:

 przysł. atonalnie

 rzecz. atonalność ż.

Wiktionary


atonia

obniżenie prawidłowego napięcia mięśni


SJP.pl

Atonia – zanik lub zmniejszenie zdolności do skurczu mięśni gładkich lub mięśni poprzecznie prążkowanych. Jej skutkami są poważne zaburzenia w czynnościach danego narządu, np. zatrzymanie akcji porodowej (atonia macicy), ustanie ruchów perystaltycznych jelit (atonia jelit).

Wikipedia


atoniczność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest atoniczne

Wiktionary

Powiązane:

 przym. atoniczny

 przysł. atonicznie

Wiktionary


atoniczny

1. bezdźwięczny;
2. w językoznawstwie: niemający własnego akcentu;
3. dotknięty atonią, spowodowany atonią


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) med. powiązany z atonią, obniżeniem lub brakiem napięcia mięśniowego

 (1.2) jęz. zob. nieakcentowany.

 (1.3) książk. bezdźwięczny

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Klityka to wyraz atoniczny, tzn. pozbawiony własnego akcentu.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. atoniczność ż.

Wiktionary


atonon

wyraz nieposiadający własnego akcentu


SJP.pl


atopia

genetycznie uwarunkowana, nieprawidłowa reakcja układu immunologicznego na naturalny kontakt z substancją uczulającą (antygen)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. dziedziczna skłonność organizmu do nadmiernej reakcji alergicznej na powszechnie występujące czynniki środowiskowe

Wiktionary

Atopia (stgr. ατοπία) – grupa dziedzicznych chorób alergicznych. Zaburzenia te charakteryzują się natychmiastowym mechanizmem. Wynikają z nieprawidłowej odpowiedzi immunologicznej na małe dawki antygenów, w wyniku której dochodzi do nadmiernego wytwarzania immunoglobulin E (IgE) skierowanych głównie przeciwko tym alergenom. Powstaje w ten sposób reakcja zapalna.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Atopia jest częstą przyczyną występowania astmy i egzemy u dzieci.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. atopowy

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 przym. atopowy

frazeologia.

etymologia. etym|gr|ἀτοπία.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) atopy

* czeski: (1.1) atopie ż.

* duński: (1.1) atopi w.

* esperanto: (1.1) atopio

* francuski: (1.1) atopie ż.

* niderlandzki: (1.1) atopie ż./n.

* niemiecki: (1.1) Atopie ż.

* nowogrecki: (1.1) ατοπία ż. (atopía)

* słowacki: (1.1) atopia ż.

* ukraiński: (1.1) атопія ż. (atopija)

źródła.

== atopia (język słowacki.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. atopia

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


atopik

osoba dotknięta atopią


SJP.pl


atopowy

w medycynie:
1. wywołany przez alergię (np. astma atopowa, atopowe zapalenie skóry);
2. skłonny do alergii (np. osoby atopowe)


SJP.pl


atorwastatyna

organiczny związek chemiczny z grupy statyn, normalizujący stężenie lipidów we krwi


SJP.pl

Atorwastatyna – organiczny związek chemiczny, lek należący do grupy syntetycznych statyn. Jest wybiórczym inhibitorem reduktazy 3-hydroksy-3-metylo-glutarylo-koenzymu A (reduktazy HMG-CoA).

Wikipedia


atos

1. bohater powieści "Trzej muszkieterowie", "Dwadzieścia lat później" i "Wicehrabia de Bragelonne" autorstwa Aleksandra Dumasa;
2. model samochodu marki Hyundai


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy, nazwa własna

 (1.1) zoonim, imię dla psa

Wiktionary

Atos, właściwie Olivier hrabia de la Fère (ur. ok. 1595, zm. 1661) – jeden z bohaterów cyklu powieści Alexandre’a Dumasa-ojca: Trzej muszkieterowie, W dwadzieścia lat później, Wicehrabia de Bragelonne. Występuje również w powieści D’Artagnan autora Henry'ego Bedforda-Jonesa. Postać zainspirowana była m.in. Armandem de Sillègue d’Athos d’Autevielle, ur. ok. 1615, zm. 21 grudnia 1643 r. w Paryżu.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Karolina nazwała psa Atos.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈatɔs, AS: atos

Wiktionary

Powiązane:

 przym. athoski

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

 (1.1) zoonim, imię dla psa

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 przym. athoski

frazeologia.

etymologia. etym|franc|Athos.

uwagi.

tłumaczenia.

źródła.

== Atos (język włoski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj męski, nazwa własna

 (1.1) imię|włoski|m.

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


atp

1. [czytaj: a-te-pe] adenozynotrójfosforan;
2. [czytaj: ej-ti-PI] skrót angielskiego: Association of Tennis Professionals - Stowarzyszenie Tenisistów Profesjonalnych, organizacja utworzona w 1972 roku w celu ochrony interesów tenisistów, organizator cyklu męskich rozgrywek tenisowych pod nazwą ATP Tour


SJP.pl


atrakcja

1. urozmaicenie, rozrywka, niespodzianka;
2. coś, co pociąga niezwykłością; coś szczególnie interesującego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) książk. coś wyjątkowo interesującego, dostarczającego przyjemności lub rozrywki

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Atrakcją wieczoru był występ znanej piosenkarki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: aˈtrakt͡sʲja, AS: atrakcʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. atrakcyjność ż., atraktant m., uatrakcyjnianie n., uatrakcyjnienie n.

 czas. uatrakcyjniać ndk., uatrakcyjnić dk.

 przym. atrakcyjny

 przysł. atrakcyjnie

Wiktionary


atrakcyjnie

przysłówek sposobu

 (1.1) w sposób atrakcyjny, czyli przyciągający uwagę

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Oferta jest przedstawiona atrakcyjnie, więc na pewno przyciągnie wielu klientów.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. atraktant mrz., atrakcja ż., atrakcyjność ż.

 przym. atrakcyjny

Wiktionary


atrakcyjniej

stopień wyższy od przysłówka: atrakcyjnie


SJP.pl


atrakcyjniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: atrakcyjny; bardziej atrakcyjny


SJP.pl


atrakcyjność

atrakcyjny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) wzbudzanie zainteresowania wyglądem, stylem, ogółem właściwości

 (1.2) wywoływanie pożądania sensualnego i seksualnego

Wiktionary

Atrakcyjność, także atrakcja – właściwość powodująca zainteresowanie, pożądanie lub przyciąganie do czegoś lub kogoś. Atrakcja może również odnosić się do samego obiektu atrakcji tak jak w przypadku atrakcji turystycznej.

Wikipedia

Patrz:

atrakcyjny

Przykłady

 (1.1) Bez atrakcyjności mogłaby się tam w ogóle nie pojawiać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌatrakˈt͡sɨjnɔɕt͡ɕ, AS: atrakcyi ̯ność

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. atrakcja ż., atraktant mrz.

 przym. atrakcyjny

 przysł. atrakcyjnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) czar, piękno, urok

 (1.2) seksapil

Wiktionary


atrakcyjny

1. wzbudzający zainteresowanie; interesujący, ciekawy;
2. wzbudzający pożądanie; pociągający, ponętny, powabny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) o człowieku: przystojny (w odniesieniu do mężczyzny), ładny (o kobiecie)

 (1.2) interesujący, dobry, korzystny, wartościowy, godny przyjęcia/rozważenia (o pojęciu, rzeczy, obiekcie, ofercie itd.)

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Atrakcyjny partner jest dla wielu kobiet powodem do dumy.

 (1.2) Atrakcyjna oferta inwestycyjna przyciągnęła klientów z zagranicy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌatrakˈt͡sɨjnɨ, AS: atrakcyi ̯ny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. atrakcja ż., atrakcyjność ż., atraktant mrz.

 czas. uatrakcyjnić dk., uatrakcyjniać ndk.

 przysł. atrakcyjnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pociągający, seksowny

Wiktionary


atraks

duży, bardzo jadowity i agresywny pająk australijski


SJP.pl

Atraks, ptasznik australijski (Atrax robustus) – gatunek pająka z infrarzędu ptaszników i rodziny Atracidae. Jest endemitem australijskiej Nowej Południowej Walii.

Wikipedia


atraktant

1. chemiczny środek działający wabiąco na owady i szkodniki; środek wabiący;
2. sygnał wydawany przez zwierzęta w celu zwabienia partnera seksualnego lub ofiary;
3. czynnik wabiący u roślin, przyciągający gatunki zapylające kwiaty


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zool. sygnał wabiący ofiarę lub partnera

 (1.2) bot. bodziec wabiący do zapylenia

Wiktionary

Atraktanty, czynniki wabiące – dowolnej natury czynniki (dźwięk, światło, związki chemiczne, kształty lub kombinacje takich sygnałów) o działaniu wabiącym, zwiększające atrakcyjność seksualną, przyciągające gatunki zapylające kwiaty, rozsiewające nasiona, itp. Atraktanty sztuczne i naturalne są wykorzystywane przez człowieka w hodowli zwierząt oraz uprawie wszelkiego rodzaju roślin.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. atrakcja ż., atrakcyjność ż.

 przym. atrakcyjny

 przysł. atrakcyjnie

Wiktionary


atraktor

punkt lub zbiór punktów, który w trakcie pewnego procesu "przyciąga" punkty leżące w jego otoczeniu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) wędk. dodatek smakowy, środek wabiący ryby

 (1.2) mat. fiz. stan układu dynamicznego, do którego dąży ten układ w miarę upływu czasu;

 (1.3) psych. pewien stały poziom szczęśliwości, do którego dąży umysł

Wiktionary

Atraktor (łac. attrahere – przyciągać) – stan układu dynamicznego, do którego w miarę upływu czasu dąży ten układ. Atraktor jest pojęciem pokrewnym punktu stałego dla funkcji. Atraktorem może być np. punkt, zamknięta krzywa (cykl graniczny), czy fraktal (dziwny atraktor). Atraktor jest jednym z podstawowych pojęć używanych w teorii chaosu.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. atraktorowy

Wiktionary


atraktorowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z atraktorem, dotyczący atraktora

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. atraktor m.

Wiktionary


atramencik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od atrament

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. atrament m.

Wiktionary


atrament

barwny roztwór o różnorodnym składzie chemicznym, służący do pisania przy użyciu pióra, lub drukowania


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) roztwór wody i barwnika, zazwyczaj granatowego, używany do pisania lub drukowania;

 (1.2) środ. przestępcze tanie wino owocowe

Wiktionary

Atrament (łac. atramentum, czernidło) – środek barwiący w postaci roztworu barwnika w rozpuszczalniku z ewentualnym dodatkiem substancji zagęszczających (np. żelujących). Wykorzystywany jest w szeregu przyborów pisarskich (długopisy, flamastry, markery, wieczne pióra) oraz w druku atramentowym (drukarki atramentowe, plotery).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Uczniowie niemile potraktowali nowego, wlewając mu atrament do tornistra.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: aˈtrãmɛ̃nt, AS: atrãmẽnt

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. atramentówka ż., atramentki nmos.

:: zdrobn. atramencik m.

 przym. atramentowy

 przysł. atramentowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) inkaust; gw-pl|Górny Śląsk|tinta.

Wiktionary


atramentówka

potocznie: drukarka atramentowa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. inform. drukarka atramentowa

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nie jestem zadowolony z mojej atramentówki, bo jest droga w eksploatacji i bardzo wolna.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. atrament mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) środ. plujka

Wiktionary


atramentowy

związany z atramentem


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący atramentu, związany z atramentem

 (1.2) granatowy kolor

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na spotkaniu w uznaniu już wypracowanych sukcesów wręczył Szymonowi niespodziankę – drukarkę atramentową.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌatrãmɛ̃nˈtɔvɨ, AS: atrãmẽntovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. atrament m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) inkaustowy

Wiktionary


atramyntowy

przymiotnik

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. kopiowy (o ołówku)

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Karlik napisoł atramyntowym ołówkym i rozmazało sie.

Wiktionary


atranzytywność

cecha relacji, która nigdy nie zachodzi między X i Z, jeśli zachodzi między X i Y oraz Y i Z; przeciwprzechodniość


SJP.pl

Relacja przechodnia (tranzytywna) – relacja, która jeśli zachodzi dla pary (x,y) oraz pary (y,z), to zachodzi też dla pary (x,z).

Wikipedia


atrapa

1. imitacja przedmiotu lub puste opakowanie np. na wystawie sklepowej jako reklama;
2. osłona chłodnicy samochodowej;
3. przenośnie o instytucji lub zjawisku, które są zaledwie imitacją czegoś, nie mają dodatnich wartości pierwowzoru


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) imitacja jakiegoś przedmiotu;

 (1.2) przen. coś, co jest pozbawione wartości, sprawiające pozór bycia czymś, czym w rzeczywistości nie jest

 (1.3) osłona chłodnicy samochodowej

Wiktionary

Atrapa (fr. attrape) – makieta lub przedmiot służący do oszukania obserwatora, imitacja. Pojęcie odnoszone czasem do pojęć abstrakcyjnych (np. „Władza, która jest tylko atrapą”).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W wielu sklepach wystawia się tylko atrapy telefonów z powodu kradzieży.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: aˈtrapa, AS: atrapa

Wiktionary

Powiązane:

 przym. atrapowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.3) grill

Wiktionary


atrapowy

związany z atrapą


SJP.pl


atraumatyczny

nietraumatyczny


SJP.pl


atrazyna

związek chemiczny, herbicyd do zwalczania chwastów w uprawie kukurydzy


SJP.pl

Atrazyna – organiczny związek chemiczny z grupy triazyn. Stosowana jako herbicyd (tzw. herbicyd triazynowy) do zwalczania chwastów w uprawie kukurydzy.

Użycie atrazyny zostało zakazane na terenie państw Unii Europejskiej z początkiem roku 2005 ze względu na przekroczenie norm stężeń tego pestycydu w wodach gruntowych. Wiele krajów zabroniło stosowania atrazyny znacznie wcześniej: Włochy, Niemcy – 1991; Dania, Finlandia, Szwecja – 1994. Jak wykazują cytowane badania, zaniechanie używania atrazyny w Niemczech i we Włoszech nie spowodowało zmian w uzyskiwanej wydajności produkcyjnej kukurydzy z hektara upraw.

Wikipedia


atrebateński

przymiotnik relacyjny

 (1.1) hist. związany z Atrebatem, dotyczący Atrebatu (współcz. Arras)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Atrebat mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) współcz. arraski

Wiktionary


atrek

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. hydron. rzeka w północno-wschodnim Iranie i południowo-zachodnim Turkmenistanie;

Wiktionary

Wikipedia


atrepsja

stan skrajnego wyniszczenia u niemowląt rozwijający się wskutek przewlekłych zaburzeń w odżywianiu lub przewlekłych schorzeń, objawiający się znacznym wychudzeniem, upośledzeniem wzrostu i rozwoju oraz zaburzeniami czynności narządów wewnętrznych


SJP.pl

Atrepsja – stan znacznego wyniszczenia organizmu dziecka, przejawiający się wychudzeniem, a także zaburzeniem rozwoju fizycznego oraz intelektualnego. Jego przyczyną jest najczęściej nieodpowiednia pielęgnacja dziecka oraz niedostateczne odżywianie (zarówno ilościowe, jak i jakościowe), niedostarczające organizmowi niezbędnej ilości białka. Objawy nasilają się wraz z pogłębianiem deficytu. W skrajnych przypadkach niedobór masy ciała może sięgać nawet 30%. Znacznemu spowolnieniu ulega również wzrost dziecka. Niedobór białek powoduje także szereg innych zaburzeń w organizmie, m.in.: niedokrwistość, uszkodzenia wątroby, osłabienie odporności organizmu (co prowadzi do licznych infekcji), zaburzenia termoregulacji (objawiające się najczęściej zaniżoną temperaturą ciała) oraz niedobory niektórych witamin. U niemowląt występuje często ponadto znaczne odwodnienie, demineralizacja kości oraz kwasica.

Wikipedia


atreusz

Atreus (także Atreusz, Atrej; gr. Ἀτρεύς Atreús, łac. Atreus) – w mitologii greckiej król Myken.

Uchodził za syna Pelopsa i Hippodamei. Był bratem Tiestesa, z którym został przez ojca wypędzony za zamordowanie przyrodniego brata, Chrysipposa (Chryzypa). Z żoną Aerope miał dwóch synów – Agamemnona i Menelaosa oraz córkę Anaksibię. Klątwa Pelopsa stała się przyczyną wielu zbrodni w rodzie.

Wikipedia


atrezja

brak światła narządu rurowatego (np. odbytu, dróg żółciowych, dwunastnicy); zarośnięcie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. zob. zarośnięcie.

Wiktionary

Atrezja, zarośnięcie (łac. atresia, z gr. ατρετος = bez otworu) – termin medyczny oznaczający najczęściej wrodzony brak otworu np. w zastawce trójdzielnej lub światła narządu rurowatego (np. odbytu, przełyku, pochwy) albo wtórny brak światła, który może być spowodowany przebytym procesem zapalnym.

Wikipedia


atrezyjny

atrezja


SJP.pl

Patrz:

atrezja

atrialny

przymiotnik od: atrium; charakterystyczny dla atrium, mieszczący się w atrium lub w jakiś inny sposób związany z atrium


SJP.pl


atrium

1. centralne pomieszczenie w starożytnych domach rzymskich, oświetlane przez otwór w dachu, pod którym był basen na wodę deszczową;
2. dziedziniec w bazylikach starochrześcijańskich;
3. przedsionek serca


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) archit. w dawnym domu rzymskim: główne pomieszczenie, z otwartym dachem i zbiornikiem w podłodze na deszczówkę

 (1.2) archit. wewnętrzny dziedziniec

 (1.3) anat. przedsionek serca

Wiktionary

Atrium (od łac. ater – czarny) – najczęściej niezadaszone (hypetralne) pomieszczenie wewnętrzne.

W architekturze jest to zamknięta przestrzeń, niekoniecznie wyrównana w pionie, przechodząca przez dwie lub więcej kondygnacji w obiekcie budowlanym.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Prokonsul rozmawiał w atrium z senatorem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈatrʲjũm, AS: atrʹi ̯ũm

Wiktionary


atrofia

zanikanie tkanek lub organów; zanik


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. zanik lub zmniejszenie się tkanek lub narządów;

 (1.2) psych. zanik wrażliwości

Wiktionary

Atrofia (stgr. ἀτροφία atrophia), zanik, wiąd – stopniowe zmniejszanie się objętości komórki, tkanki, narządu lub części ciała. Wyróżnia się zanik fizjologiczny i patologiczny.Typy zaników:

  • z braku czynności, atrophia ex inactivitate (np. dłuższe unieruchomienie kończyny powoduje zmniejszenie jej średnicy)
  • z ucisku, atrophia e compressione (np. w obrębie kości z powodu naczyń)
  • z niedożywienia, atrophia ex inanitione (np. tkanka tłuszczowa)
  • z odnerwienia, atrophia neurotrophica (np. mięśni, atrophia musculorum)
  • hormonalny, atrophia hormonalis (np. brak ACTH powoduje zanik kory nadnerczy, przy obniżonym poziomie estrogenów – zanik endometrium, nabłonka pochwy, sutka u kobiet po menopauzie; drugi przykład jest fizjologią)
  • starczy, atrophia senilis (serce, mózg – zachodzi fizjologicznie z wiekiem).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W patomorfologii atrofia zaliczana jest do zmian wstecznych.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: aˈtrɔfʲja, AS: atrofʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 przym. atroficzny

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 przym. atroficzny

frazeologia.

etymologia. etym|łac|atrophia. < etym2|płac|atrophia|atrophĭa. < etym|gr|ἀτροφία. < etym|gr|ἄτροφος. < etym|gr|ἀ-|τροφή. < etym|gr|τρέφω.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) atrophy

* baskijski: (1.1) atrofia

* bułgarski: (1.1) атрофия ż.; (1.2) атрофия ż.

* czeski: (1.1) zakrnění n.

* francuski: (1.1) atrophie ż.

* hiszpański: (1.1) atrofia ż.

* litewski: (1.1) atrofija ż.

* łotewski: (1.1) atrofija ż.

* niemiecki: (1.1) Atrophie ż.

* nowogrecki: (1.1) ατροφία ż.

* portugalski: (1.1) atrofia ż.

* słowacki: (1.1) atrofia ż.

* ukraiński: (1.1) атрофія ż.; (1.2) атрофія ż.

* włoski: (1.1) atrofia ż.

źródła.

== atrofia (język baskijski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) med. atrofia

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


atroficzny

zanikowy


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) med. związany z atrofią, dotyczący atrofii

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. atrofia ż.

Wiktionary


atropina

silnie trujący związek organiczny, alkaloid występujący w niektórych roślinach (m.in. w owocach pokrzyku wilczej jagody), działający na układ nerwowy przywspółczulny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) chem. organiczny związek chemiczny z grupy alkaloidów tropanowych o sumarycznym wzorze wzór chemiczny|C17H23NO3., stosowana jako lek rozkurczowy i środek rozszerzający źrenice;

Wiktionary

Atropina (łac. atropinum) – organiczny związek chemiczny z grupy alkaloidów tropanowych, ester 3-hydroksytropanu i kwasu 3-hydroksy-2-fenylopropanowego. Antagonista pozazwojowych receptorów muskarynowych M1-M2. Nie wykazuje istotnego działania na pozostałe receptory muskarynowe. Stosowana jako lek rozkurczowy i środek rozszerzający źrenice. Jest racematem składającym się z dwóch enancjomerów różniących się konfiguracją przy atomie 2 grupy fenylopropanianowej; enancjomer 2S to hioscyjamina (L-atropina), wykazująca silniejsze działanie niż racemat.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 przym. atropinowy

frazeologia.

etymologia.

 etym|nłac|Atropa belladonna. → roślina: pokrzyk wilcza jagoda

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) atropine

* białoruski: (1.1) атрапін

* bułgarski: (1.1) атропин

* czeski: (1.1) atropin

* duński: (1.1) atropin n.

* francuski: (1.1) atropine ż.

* hiszpański: (1.1) atropina ż.

* kataloński: (1.1) atropina ż.

* litewski: (1.1) atropinas

* niderlandzki: (1.1) atropine

* niemiecki: (1.1) Atropin n.

* nowogrecki: (1.1) ατροπίνη ż.

* portugalski: (1.1) atropina ż.

* rosyjski: (1.1) атропин m.

* rumuński: (1.1) atropină ż.

* słowacki: (1.1) atropín

* słoweński: (1.1) atropin

* szwedzki: (1.1) atropin n.

* ukraiński: (1.1) атропін

* węgierski: (1.1) atropin

* włoski: (1.1) atropina ż.

źródła.

== atropina (język hiszpański.) ==

wymowa.

 IPA3|a.tɾo.ˈpi.na.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. chem. atropina

odmiana.

 (1.1) lp. atropina; lm. atropinas

przykłady.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. atropinowy

Wiktionary


atropinowy

związany z atropiną


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) med. związany z atropiną

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. atropina ż.

Wiktionary


atropos

Atropos (gr. Ἄτροπος Átropos, łac. Atropos, Morta – „Nieodwracalna”) – trzecia z Mojr, w mitologii greckiej bogiń losu.

Atropos wyznaczała kres życia każdego z ludzi. Kiedy nadchodził ich czas, przecinała nić swoimi nożycami. Atropos była najstarszą z sióstr.

Wikipedia


atrybucik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od atrybut

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. atrybut m.

Wiktionary


atrybucja

1. połączenie rzeczownika z przymiotnikiem, gdzie przymiotnik pełni funkcję przydawki;
2. przypisanie autorstwa dzieła sztuki, o niejednoznacznym pochodzeniu, artyście na podstawie zgromadzonych wiadomości źródłowych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przypisywanie (czegoś komuś lub czemuś)

 (1.2) jęz. połączenie rzeczownika z przymiotnikiem pełniącym funkcję atrybutu – przydawki

 (1.3) psych. wnioskowanie, wyjaśnianie czyichś zachowań, zjawisk, intencji pomagające przewidywać zdarzenia i zwiększyć możliwość wpływania na nie

 (1.4) szt. przypisanie autorstwa dzieła sztuki, dokonywane gdy dzieło nie jest podpisane lub istnieją wątpliwości co do autentyczności podpisu autora

 (1.5) jęz. bezspójnikowe połączenie zdań lub części zdania

Wiktionary

Atrybucja – przypisywanie komuś lub czemuś pewnych cech. W psychologii pojęcie atrybucji odnosi się do tego, jak ludzie wyjaśniają przyczyny swojego bądź cudzego zachowania, tzw. naiwne teorie przyczynowości. Termin ten funkcjonuje również w gramatyce języka polskiego oraz istnieje w dziedzinie marketingu biznesowego.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Rady szybko rozszerzyły swe pierwotne atrybucje kierowników strajków i stały się zalążkiem nowej władzy, która zagarniała rządy w kraju i wprowadzała w życie swoje postanowienia.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌatrɨˈbut͡sʲja, AS: atrybucʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. atrybut m.

 przym. atrybucyjny

Wiktionary


atrybucyjny

przymiotnik od: atrybucja


SJP.pl


atrybut

1. istotna cecha, właściwość;
2. filozofia: charakterystyczna właściwość przedmiotu, bez której nie mógłby on istnieć; przymiot;
3. językoznawstwo: część zdania (wyraz lub ich grupa) określająca rzeczownik lub zaimek rzeczowny; przydawka;
4. sztuka: określony, symboliczny przedmiot, dodawany jako znak rozpoznawczy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) rzecz lub cecha typowa dla czegoś lub kogoś

Wiktionary

Atrybut – cecha (własność, właściwość) osoby lub rzeczy, która wyróżnia ją spośród innych.

Słowo to może również mieć następujące znaczenia:

  • atrybut w sztuce – określony przedmiot o charakterze symbolicznym związany z życiem danej postaci
    • atrybuty świętych

    Wikipedia

    Przykłady

     (1.1) Atrybutem największego z greckich bogów – Zeusa, zwanego gromowładnym – był piorun.

    Wiktionary

    Wymowa:

    IPA: aˈtrɨbut, AS: atrybut

    Wiktionary

    Powiązane:

     rzecz. atrybucik mrz., atrybucja ż.

    Wiktionary


atrybutywny

używany jako przydawka


SJP.pl