tolkien

[czytaj: tolkin] John Ronald Reuel Tolkien (1892-1973), angielski pisarz i filolog


SJP.pl

Osoby noszące nazwisko Tolkien

  • J.R.R. Tolkien (John Ronald Reuel Tolkien) – angielski filolog i pisarz, twórca mitologii Śródziemia
  • Edith Mary Tolkien – żona J.R.R. Tolkiena
  • Christopher Tolkien – filolog, syn J.R.R. Tolkiena
  • Simon Tolkien – adwokat i pisarz, syn Christophera Tolkiena
  • Tim Tolkien – rzeźbiarz, wnuk brata J.R.R. Tolkiena

Wikipedia


tolkienista

wielbiciel twórczości J.R.R. Tolkiena


SJP.pl


tolkienowski

taki jak u Tolkiena, nawiązujący do utworów Tolkiena


SJP.pl

przymiotnik dzierżawczy

 (1.1) należący do Tolkiena

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Stoczyła prawdziwą batalię o obecność Tolkienowskiej twórczości w nowym programie nauczania.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. tolkienowski

 rzecz. Tolkien mos./ż.

Wiktionary


tolkmicczanin

mieszkaniec Tolkmicka (miasta w Polsce); tolkmiczanin


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Tolkmicka

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jestem tolkmicczaninem od urodzenia i dlatego w następnej kadencji będę kandydował na burmistrza Tolkmicka.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Tolkmicko n.

:: fż. tolkmicczanka ż.

 przym. tolkmicki

Wiktionary


tolkmicczanka

mieszkanka Tolkmicka (miasta w Polsce); tolkmiczanka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Tolkmicka

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Tolkmicczanki przegrały mecz z kryniczankami po pięciu setach.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Tolkmicko n.

:: fm. tolkmicczanin m.

 przym. tolkmicki

Wiktionary


tolkmicki

przymiotnik od: Tolkmicko


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Tolkmickiem, dotyczący Tolkmicka

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Serdecznie zapraszamy 16 grudnia na Wigilię pod tolkmickim niebem.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Tolkmicko n., tolkmicczanin m., tolkmicczanka ż.

Wiktionary


tolkmicko

przymiotnik od: Tolkmicko


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Polsce, w województwie warmińsko-mazurskim;

Wiktionary

Tolkmicko (niem. Tolkemit) – miasto w Polsce położone województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie elbląskim, nad Zalewem Wiślanym. Siedziba gminy miejsko-wiejskiej Tolkmicko.

Ośrodek usługowy i turystyczno-wypoczynkowy. Miasto jest ośrodkiem przemysłu spożywczego (rybnego oraz przetwórstwa owoców i warzyw). Na terenie miasta funkcjonuje port morski, będący jednym z największych portów nad Zalewem Wiślanym.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jestem tolkmicczaninem od urodzenia i dlatego w następnej kadencji będę kandydował na burmistrza Tolkmicka.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: tɔlkˈmʲit͡skɔ, AS: tolkmʹicko

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tolkmicczanin m., tolkmicczanka ż.

 przym. tolkmicki

Wiktionary


tolkmiczanin

mieszkaniec Tolkmicka (miasta w Polsce); tolkmicczanin


SJP.pl


tolkmiczanka

mieszkanka Tolkmicka (miasta w Polsce); tolkmicczanka


SJP.pl


tolkowiec

Tolkowiec (niem. Tolksdorf) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie braniewskim, w gminie Płoskinia. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa elbląskiego.

Najstarsza wieś warmińska, założona już w XIII w. na terytorium Wewy, w komornictwie melzackim.

Wikipedia


tolos

starożytna budowla kultowa lub nagrobna na planie koła


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) staroż. grobowiec z kamienia na planie koła

 (1.2) staroż. budowla składająca się z okrągłego naosu otoczonego kolumnadą

Wiktionary

Tolos (stgr. θόλος thólos, lm. tholoi) – określenie antycznej budowli o kilku różnych funkcjach i znaczeniach:

  1. kamienny grobowiec na planie koła lub zbliżonym do koła, przykryty pozornym sklepieniem kopułowym (grobowiec kopułowy lub grobowiec w kształcie ula), sklepieniem płaskim lub też w ogóle pozbawiony jakiegokolwiek przykrycia. Mógł być zwykłym kopcem ziemnym usypanym nad pomieszczeniem zawierającym szczątki zmarłego lub zmarłych wraz z wyposażeniem grobowym,
  2. w architekturze antycznej budowla składająca się z okrągłego naosu otoczonego kolumnadą, kryta dachem stożkowym, o różnej funkcji.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Skarbiec Atreusza jest jednym z najbardziej znanych tolosów.

 (1.2) W późniejszych czasach tolosem nazywano klasyczne świątynie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtɔlɔs, AS: tolos

Wiktionary


tolów

Tolów – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie łęczyckim, w gminie Świnice Warckie.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa konińskiego.

Wikipedia


tolperyzon

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) farm. lek podobny do lidokainy, zmniejszający napięcie mięśni szkieletowych

Wiktionary

Tolperyzon – organiczny związek chemiczny, syntetycznie otrzymywany lek miorelaksujący (zmniejsza wzmożone napięcie mięśni szkieletowych). Jego działanie opiera się na mechanizmie ośrodkowym (pośrednim) poprzez hamowanie dróg polisynaptycznych tworu siatkowatego, układu limbicznego i podwzgórza, jak i też neuronów wstawkowych rdzenia kręgowego.

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) nazwy handlowe: Mydocalm, Tolperis; wzór sumaryczny: C16H23NO

Wiktionary


toltecki

1. Toltek, Toltekowie;
2. bawełniak toltecki - gatunek gryzonia z rodziny chomikowatych


SJP.pl


toltek

członek jednego z ludów indiańskich


SJP.pl


toltekowie

lud indiański


SJP.pl

Toltekowie – nazwa nadawana przez naukowców mało znanej prekolumbijskiej kulturze ze środkowego Meksyku, wiązanej zwykle z miastem Tula z X w., albo – zwłaszcza w ostatnich dekadach – mitycznym po części przodkom Azteków i Majów z całego szeregu rozwiniętych cywilizacyjnie społeczności ich poprzedników.

Wikipedia


tolu

imię żeńskie


SJP.pl

Tolu – jednostka osadnicza w Stanach Zjednoczonych, w stanie Kentucky, w hrabstwie Crittenden.

Wikipedia


toluen

związek organiczny, bezbarwna palna ciecz o zapachu przypominającym benzen, trudno rozpuszczalna w wodzie, stosowana jako surowiec w przemyśle chemicznym, dodatek do paliw i rozpuszczalnik; toluol, metylobenzen


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. węglowodór aromatyczny o wzorze sumarycznym C7H8, bezbarwna, łatwopalna ciecz używana często jako rozpuszczalnik;

Wiktionary

Toluen, metylobenzen – organiczny związek chemiczny z grupy węglowodorów aromatycznych, stosowany często jako rozpuszczalnik organiczny. Znajduje się w wykazie prekursorów środków odurzających.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Komponenty […] stały sobie w cysternach na bocznicy kolejowej, co najwyżej dolewano do nich toluen, by podnieść liczbę oktanową.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. toluenowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) fenylometan, metylobenzen, toluol

Wiktionary


toluenowy

toluen


SJP.pl

Patrz:

toluen

toluidyna

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) chem. organiczny związek chemiczny z grupy amin aromatycznych;

Wiktionary

Wikipedia


toluol

związek organiczny, bezbarwna palna ciecz o zapachu przypominającym benzen, trudno rozpuszczalna w wodzie, stosowana jako surowiec w przemyśle chemicznym, dodatek do paliw i rozpuszczalnik; toluen, metylobenzen


SJP.pl


tolutański

przymiotnik od: Tolu


SJP.pl


tom

pojedynczy egzemplarz książki; oddzielnie oprawiona część większego dzieła


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. rzeka w Rosji, na Nizinie Zachodniosyberyjskiej, prawy dopływ Obu;

Wiktionary

Geografia:

  • Tom – rzeka w Azji, dopływ Obu;
  • Tom – rzeka w Azji, dopływ Zei;

Inne:

  • oddzielna książka stanowiąca część jakiegoś zbioru (np. wydania, encyklopedii, kolekcji itp.)
  • Tom-tom – instrument perkusyjny z grupy membranofonów
  • Tom – serial animowany z 2004 roku
  • Wellington Brito da Silva – brazylijski piłkarz
  • Tom – szaroniebieski kot z serialu Tom i Jerry

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

 (1.1) kolokacje rzeka|D=Tomu|N=Tomem.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. Tomaszów mrz., Tomisław mos.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* bułgarski: (1.1) Том

* rosyjski: (1.1) Томь

* ukraiński: (1.1) Том

źródła.

== Tom (język abenaki.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, nazwa własna

 (1.1) imię|abenaki|m. Tomasz

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: tɔ̃m, AS: tõm

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Tomaszów mrz., Tomisław mos.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. Tomaszów mrz., Tomisław mos.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* bułgarski: (1.1) Том

* rosyjski: (1.1) Томь

* ukraiński: (1.1) Том

źródła.

== Tom (język abenaki.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, nazwa własna

 (1.1) imię|abenaki|m. Tomasz

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


tom-tom

instrument z grupy membranofonów, część zestawu perkusyjnego


SJP.pl


toma

imię żeńskie


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Gabriela Toma – rumuńska koszykarka
  • Katarzyna Toma – polska szachistka i trener szachowy
  • Sanda Toma (strona ujednoznaczniająca)
  • Sergiu Toma – mołdawski judoka

Muzyka:

  • Toma – singel Pitbulla

Film:

  • Toma – amerykański serial telewizyjny z lat 70.

Inne:

  • Toma – marka soków i napojów produkowanych przez PepsiCo
  • Toma – rodzaj chrząszczy z rodziny kałużnicowatych

Wikipedia


tomahawk

topór wojenny używany przez Indian


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) etn. indiański toporek wojenny;

Wiktionary

Tomahawk – rodzaj siekierki bojowej z drobnym obuchem i długim drzewcem. Najczęściej był obosieczny, czasami jedna strona ostrzona w szpic. Używany przez Indian północnoamerykańskich jako broń obuchowo-sieczna lub broń miotana. Pierwotnie miał kamienny toporek, później, po przybyciu Europejczyków, stosowano żelazo.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Sam jeden, bez strzelby, bez tomahawku, daleko od Francuzów i od swoich, jest teraz jak wąż pozbawiony jadowitych zębów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: tɔ̃ˈmaxafk, AS: tõmaχafk

Wiktionary


tomaka

nazwisko


SJP.pl


tomala

nazwisko


SJP.pl


tomalak

nazwisko


SJP.pl


tomalik

nazwisko


SJP.pl


tomalski

nazwisko


SJP.pl


toman

waluta Iranu obowiązująca od 2020 roku


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • František Toman – czechosłowacki publicysta, literat i polityk
  • Ioan Toman – rumuński strzelec
  • Ivo Toman – czeski polityk, parlamentarzysta, samorządowiec, inżynier
  • Róża Toman – polska lekkoatletka

Wikipedia


tomanek

nazwisko


SJP.pl

Osoby o nazwisku Tomanek

  • Andrzej Tomanek (1958) – polski satyryk
  • Robert Tomanek (1964) – polski ekonomista i nauczyciel akademicki
  • Jerzy Tomanek (1873–1954) – nauczyciel i działacz społeczny
  • Alfred Tomanek (1900–1962) – polski lekarz, działacz społeczny, żołnierz
  • Rudolf Tomanek (1879–1941) – ksiądz katolicki, teolog, liturgista
  • Franciszek Tomanek (1889–1935) – prawnik, pedagog
  • Adam Tomanek (1928–2017) – polski dziennikarz radiowy
  • Emanuel Tomanek (1893–1940) – podporucznik rezerwy piechoty Wojska Polskiego II RP
  • Krzysztof Tomanek (1968) – polski piłkarz
  • Nándor Tomanek (1922–1988) – węgierski aktor, dwukrotny laureat nagrody Mari Jászai
  • Henryk Tomanek (1955) – polski zapaśnik stylu klasycznego, medalista mistrzostw Europy, olimpijczyk z Montrealu 1976

Wikipedia


tomas

1. obce imię męskie;
2. nazwisko


SJP.pl


tomasi

Osoby noszące nazwisko Tomasi

  • Carlos Tomasi (1930–2017) – argentyński bobsleista, olimpijczyk, brat Hectora
  • Giulio Tomasi – włoski arystokrata, pierwszy książę Lampedusy
  • Giulio Maria Tomasi di Lampedusa – włoski arystokrata, książę Lampedusy i diuk Palmy, ojciec Giuseppe
  • Giuseppe Tomasi di Lampedusa (1896-1957) – włoski arystokrata pisarz, autor powieści Lampart, książę Lampedusy i diuk Palmy
  • Héctor Tomasi (ur. 1928) – argentyński bobsleista, olimpijczyk, brat Carlosa
  • Henri Tomasi (1901-1971) – francuski kompozytor i dyrygent
  • Józef Maria Tomasi, właśc. wł. Giuseppe Maria Tomasi (1649-1713) – włoski teatyn (CRT) i kardynał-prezbiter, święty Kościoła katolickiego.
  • Lido Tomasi (ur. 1955) – włoski skoczek narciarski, olimpijczyk
  • Peter Tomasi – amerykański scenarzysta komiksowy
  • Pietro Tomasi (1873-1962) – włoski polityk i dyplomata, minister spraw zagranicznych w latach 1921-1922
  • Silvano Tomasi (ur. 1940) – włoski duchowny katolicki, arcybiskup, Przedstawiciel Stolicy Apostolskiej przy ONZ w Genewie, biskup tytularny Acelum

Wikipedia


tomasiak

nazwisko


SJP.pl

  • Tomasiak – polskie nazwisko

Osoby o nazwisku Tomasiak:

  • Grzegorz Tomasiak – polski artysta sztuk wizualnych
  • Adam Tomasiak – polski wioślarz
  • Bogusława Tomasiak – polska wioślarka
  • Krzysztof Tomasiak – polski lekkoatleta
  • Marian Tomasiak – polski naukowiec, biochemik
  • Kacper Tomasiak – polski skoczek narciarski

Wikipedia


tomasiewicz

nazwisko


SJP.pl


tomasik

nazwisko


SJP.pl

  • Czesław Tomasik – harcymistrz, inżynier budowlany
  • Henryk Tomasik – polski duchowny katolicki
  • Krzysztof Tomasik – polski dziennikarz
  • Marcin Tomasik – polski aktor
  • Piotr Tomasik (ujednoznacznienie)
  • Wojciech Tomasik – polski historyk

Wikipedia


tomasówka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) chem. roln. inaczej: tomasyna

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌtɔ̃maˈsufka, AS: tõmasufka

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) tomasyna, żużel Thomasa

Wiktionary


tomasyna

uboczny produkt otrzymywany przy produkcji stali o dużej zawartości fosforu, znajdujący zastosowanie jako nawóz sztuczny w rolnictwie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) chem. roln. nawóz fosforowy będący produktem ubocznym (żużel) przy wytopie stali metodą Thomasa z surówki o dużej zawartości fosforu;

Wiktionary

Tomasyna (żużel Thomasa) – mineralny nawóz fosforowy składający się z CaO (45–55%), P
2
O
5
(14–16%), tlenków żelaza (12–16%), SiO
2
(6–8%), tlenków manganu (5–10%), MgO (2–4%), Al
2
O
3
(1–2%). Tomasyna była pierwszym otrzymanym sztucznie nawozem fosforowym (1886). Jest produktem ubocznym powstającym przy wytopie stali metodą Thomasa z rud bogatych w fosfor.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Knur ów (Snowball) dokładnie przestudiował kilka starych egzemplarzy „Rolnika i Hodowcy Bydła”, które znalazł w domu Jonesa, i snuł teraz wielkie plany rozmaitych nowości i ulepszeń. Opowiadał uczonym tonem o drenach, silosowaniu i tomasynie, a także opracował skomplikowany system nawożenia pól przez zwierzęta…

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌtɔ̃maˈsɨ̃na, AS: tõmasna

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Tomasz mos., Tomaszek mos., Tomcio mos., Tomeczek mos., Tomuś mos.

 przym. Tomaszowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) tomasówka, żużel Thomasa

Wiktionary


tomasz

imię męskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;

Wiktionary

Tomasz (aram. ‏ܬܐܘܡܐ‎, tôma – „bliźniak”) – imię męskie pochodzenia aramejskiego.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Mam na imię Tomasz i interesuję się motoryzacją.

 (1.1) Kiedy Tomasz obchodzi imieniny? Imieniny Tomaszów przypadają na 28 stycznia, 3 lipca i 21 grudnia.

 (1.1) Judyta wyszła za mąż za Tomasza.

 (1.1) Poszliśmy z Tomaszem do parku.

 (1.1) Panie Tomaszu, proszę nas jutro odwiedzić.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtɔ̃maʃ, AS: tõmaš

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Tomaszowa ż., Tomaszówna ż., Tomaszostwo lm m., Tomkowa ż., Tomkówna ż., Tomeczkowa ż., Tomaszkowa ż., Tomusiowa ż., Tomaszewo n., Tomaszowo n., Tomaszów mrz., Tomaszówka ż., Tomaszowice nmos., tomaszowianin mos., tomaszowianka ż., tomasyna ż., Tomki nmos., Tomkowice nmos.

:: zdrobn. Tomaszek mos., Tomek mos., Tomeczek mos., Tomuś mos., Tomcio mos., Tomko mos.

 przym. Tomaszowy, Tomaszkowy, Tomkowy, Tomeczkowy, Tomusiowy, Tomciowy, tomaski, tomaszowski, tomaszewski, tomaszowicki, tomkowicki

 przysł. tomaszowsko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zdrobn. Tomaszek, Tomek, Tomeczek, Tomuś, Tomcio, Tomko

Wiktionary


tomaszczuk

nazwisko


SJP.pl


tomaszczyk

nazwisko


SJP.pl


tomaszek

1. nazwisko;
2. zdrobnienie od: Tomasz (imię męskie)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m. zdrobn. od: Tomasz

Wiktionary

  • Tomaszek – polskie nazwisko

Osoby noszące nazwisko Tomaszek:

  • Michał Tomaszek – polski duchowny
  • Bogdan Tomaszek – polski polityk i fizyk
  • Robert Tomaszek – polski koszykarz
  • Bartosz Tomaszek – polski kompozytor
  • Helena Tomaszek-Plewa – polska dyrygentka
  • Stanisław Tomaszek – polski architekt, dr hab.
  • Maciej Tomaszek – polski aktor

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Podrzuciłabyś rano naszego Tomaszka do przedszkola?

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Tomasz mos., Tomaszowa ż., Tomaszówna ż., Tomaszostwo lm m., Tomcio mos., Tomkowa ż., Tomkówna ż., Tomeczkowa ż., Tomaszkowa ż., Tomusiowa ż., Tomaszewo n., Tomaszowo n., Tomaszów mrz., Tomaszówka ż., Tomaszowice nmos., tomaszowianin mos., tomaszowianka ż., tomasyna ż., Tomki nmos., Tomkowice nmos., Tomeczek mos., Tomek mos., Tomko mos., Tomuś mos.

 przym. Tomaszowy, Tomaszkowy, Tomkowy, Tomeczkowy, Tomusiowy, Tomciowy, tomaszowski, tomaszewski, tomaszowicki, tomkowicki

 przysł. tomaszowsko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Tomasz; zdrobn. Tomcio, Tomeczek, Tomek, Tomko, Tomuś

Wiktionary


tomaszewicz

nazwisko


SJP.pl

  • Andrzej Tomaszewicz (ujednoznacznienie)
  • Anna Tomaszewicz-Dobrska – polska lekarka
  • Edward Tomaszewicz – litewski polityk
  • Henryk Tomaszewicz – polski botanik
  • Jan Tomaszewicz – polski reżyser teatralny
  • Kirił Tomaszewicz – deputowany III Dumy Państwowej Imperium Rosyjskiego z guberni mohylewskiej
  • Mikołaj Tomaszewicz – polski szachista i działacz sportowy
  • Waleria Tomaszewicz – polska pisarka
  • Wincenty Tomaszewicz – polski lekarz

Wikipedia


tomaszewo

Miejscowości i ich części w Polsce

Wg TERYT jest ich 14, w tym 11 podstawowych
  • Tomaszewo – część wsi Odolion w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. aleksandrowskim, w gminie Aleksandrów Kujawski
  • Tomaszewo – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. aleksandrowskim, w gminie Bądkowo
  • Tomaszewo – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. brodnickim, w gminie Osiek
  • Tomaszewo – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. lipnowskim, w gminie Lipno
  • Tomaszewo – część wsi Strzelno Klasztorne w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. mogileńskim, w gminie Strzelno
  • Tomaszewo – wieś w woj. mazowieckim, w pow. płońskim, w gminie Nowe Miasto
  • Tomaszewo – część wsi Kalisz w woj. pomorskim, w pow. kościerskim, w gminie Dziemiany
  • Tomaszewo – wieś w woj. pomorskim, w pow. starogardzkim, w gminie Zblewo
  • Tomaszewo – wieś w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. nowomiejskim, w gminie Kurzętnik
  • Tomaszewo – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. konińskim, w gminie Wierzbinek
  • Tomaszewo – osada w woj. wielkopolskim, w pow. nowotomyskim, w gminie Kuślin
  • Tomaszewo – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. pilskim, w gminie Białośliwie
  • Tomaszewo – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. słupeckim, w gminie Ostrowite
  • Tomaszewo – osada leśna w woj. wielkopolskim, w pow. szamotulskim, w gminie Wronki

Wikipedia


tomaszewski

nazwisko


SJP.pl

  • Tomaszewski – polskie nazwisko. Na początku lat 90. XX wieku w Polsce nosiło je 38 139 osób.

Osoby noszące nazwisko Tomaszewski:

  • Adam Tomaszewski (strona ujednoznaczniająca)
  • Aleksander Tomaszewski (strona ujednoznaczniająca)
  • Alfons Tomaszewski (1907–1979) – polski duchowny katolicki
  • Andrzej Tomaszewski (strona ujednoznaczniająca)
  • Artur Tomaszewski (1949–2007) – polski dyplomata, ambasador w Albanii
  • Artur Tomaszewski (XX–XXI w.) – polski inżynier
  • Bartłomiej Tomaszewski (ur. 1972) – polski koszykarz
  • Bohdan Tomaszewski (1921–2015) – dziennikarz, komentator sportowy, tenisista
  • Bolesław Tomaszewski (1909–1985) – polski żołnierz
  • Boris Tomaszewski (1890–1957) – rosyjski teoretyk literatury
  • Cezary Tomaszewski (ur. 1929) – profesor nauk biologicznych
  • Dawid Tomaszewski (ur. 1979) – polsko-niemiecki projektant mody
  • Dyzma Bończa-Tomaszewski (1749–1825) – poeta, dramatopisarz, publicysta i działacz polityczny
  • Edmund Tomaszewski (strona ujednoznaczniająca)
  • Franciszek Tomaszewski (strona ujednoznaczniająca)
  • Henryk Tomaszewski (strona ujednoznaczniająca)
  • Jacek Tomaszewski (strona ujednoznaczniająca)
  • Jan Tomaszewski (strona ujednoznaczniająca)
  • Janusz Tomaszewski (ur. 1956) – polityk, działacz związkowy
  • Jerzy Tomaszewski (strona ujednoznaczniająca)
  • Jewgienij Tomaszewski (ur. 1987) – szachista rosyjski
  • Joachim Tomaszewski (ok. 1853–1925) – polski sędzia
  • Józef Franciszek Tomaszewski (1824–1899) – polski pisarz i wydawca
  • Józef Tomaszewski (ur. 1957) – polski koszykarz
  • Julian Bończa-Tomaszewski (1834–1920) – polski malarz
  • Juliusz Tomaszewski (1888–1940) – podpułkownik artylerii Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari, ofiara zbrodni katyńskiej
  • Kazimir Tomaszewski (1914–1983) – sowiecki wojskowy polskiego pochodzenia
  • Konrad Tomaszewski (strona ujednoznaczniająca)
  • Krzysztof Logan Tomaszewski (ur. 1945) – polski pisarz
  • Lech Tomaszewski (1926–1982) – polski architekt, rzeźbiarz
  • Leon Tomaszewski (1925–????) – polski polityk, dyplomata
  • Lubomir Tomaszewski (1923–2018) – artysta rzeźbiarz, malarz, założyciel międzynarodowej grupy artystów Emocjonaliści
  • Maciej Tomaszewski (ur. 1961) – polski aktor
  • Maciej Tomaszewski (ur. 2000) – polski aktor, muzyk
  • Marcin Tomaszewski (ur. 1975) – polski taternik
  • Marek Tomaszewski (ur. 1943) – polski pianista
  • Marian Tomaszewski (strona ujednoznaczniająca)
  • Mariusz Tomaszewski (ur. 1956) – polski lekkoatleta
  • Michaił Tomaszewski (zm. 1968) – rosyjski żołnierz
  • Michał Tomaszewski (ur. 1982) – polski łyżwiarz figurowy
  • Mieczysław Tomaszewski (1921–2019) – polski muzykolog, znawca muzyki romantycznej
  • Mieczysław Tomaszewski (ur. 1935) – polski robotnik, polityk
  • Mirosław Tomaszewski (ur. 1955) – polski pisarz, inżynier
  • Nikodem Bończa-Tomaszewski (ur. 1974) – polski historyk i publicysta, twórca Narodowego Archiwum Cyfrowego.
  • Paweł Tomaszewski (ur. 1983) – polski aktor
  • Piotr Tomaszewski (ur. 1964) – polski żużlowiec
  • Piotr Tomaszewski (1968–2018) – polski biochemik, farmakolog
  • Roman Tomaszewski (strona ujednoznaczniająca)
  • Ryszard Tomaszewski (ur. 1951) – polski sztangista
  • Stanisław Tomaszewski (strona ujednoznaczniająca)
  • Stefan Tomaszewski (strona ujednoznaczniająca)
  • Tadeusz Tomaszewski (strona ujednoznaczniająca)
  • Tomasz Tomaszewski (strona ujednoznaczniająca)
  • Walenty Maciej Tomaszewski (1781–1851) – duchowny katolicki
  • Wacław Tomaszewski (1894–1969) – architekt, poseł na Sejm Ustawodawczy II RP
  • Waldemar Tomaszewski (ur. 1965) – poseł na Sejm Republiki Litewskiej (od 2000)
  • Wiesław Bończa-Tomaszewski (1903–19??) – polski oficer, dziennikarz, dyplomata
  • Wiesław Tomaszewski (ur. 1957) – polski lekarz
  • Wiesław Tomaszewski (ur. 1959) – polski artysta
  • Wincenty Tomaszewski (1912–1985) – polski żołnierz
  • Wiktor Tomaszewski (1907–1995) – lekarz internista, wykładowca na Polskim Wydziale Lekarskim w Edynburgu
  • Władysław Tomaszewski (ur. 1939) – polski polityk
  • Włodzimierz Tomaszewski (ur. 1956) – polski polityk i samorządowiec, wiceprezydent miasta Łodzi, minister-członek rady ministrów, poseł na Sejm RP
  • Wojciech Tomaszewski (ur. 1943) – dyplomata
  • Zygmunt Tomaszewski (strona ujednoznaczniająca)

Wikipedia


tomaszkiewicz

nazwisko


SJP.pl


tomaszkowo

Tomaszkowo (niem. Thomsdorf) – wieś w Polsce, położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Stawiguda, nad jeziorem Wulpińskim. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. Tomaszkowo znajduje się na historycznej Warmii.

Wikipedia


tomaszkowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Tomaszka lub z nim związany


SJP.pl


tomaszostwo

Tomasz z małżonką; Tomaszowie


SJP.pl


tomaszów

imię męskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. toponim, nazwa kilku miejscowości w Polsce;

 (1.2) geogr. zob. Tomaszów Mazowiecki.

 (1.3) geogr. zob. Tomaszów Lubelski.

 (1.4) geogr. zob. Tomaszów Bolesławiecki.

forma rzeczownika.

 (2.1) D. i B. lm. od: Tomasz

Wiktionary

9 miejscowości w Polsce:

  • Tomaszów – wieś w woj. lubelskim, w pow. puławskim, w gminie Puławy
  • Tomaszów – wieś w woj. łódzkim, w pow. opoczyńskim, w gminie Żarnów
  • Tomaszów – wieś w woj. łódzkim, w pow. radomszczańskim, w gminie Kobiele Wielkie
  • Tomaszów – osada w woj. łódzkim, w pow. radomszczańskim, w gminie Ładzice
  • Tomaszów – wieś w woj. mazowieckim, w pow. radomskim, w gminie Skaryszew
  • Tomaszów – wieś w woj. mazowieckim, w pow. szydłowieckim, w gminie Orońsko
  • Tomaszów – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. opatowskim, w gminie Opatów
  • Tomaszów – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. opatowskim, w gminie Tarłów
  • Tomaszów – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. pińczowskim, w gminie Michałów

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) A może byśmy tak, najmilszy, • wpadli na dzień do Tomaszowa? • Może tam jeszcze zmierzchem złotym • ta sama cisza trwa wrześniowa…

Wiktionary

Wymowa:

IPA: tɔ̃ˈmaʃuf, AS: tõmašuf

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Tomasz m., Tomek m., Tomaszek m., Tomuś m., Tomeczek m., Tom m., Toma m., Tomcio m., tomaszowianin m., tomaszowianka ż., Tomaszowo n., Tomaszówka ż., Tomaszowice nmos.

 przym. Tomaszowy, tomaszowski

Wiktionary


tomaszowa

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przest. żona Tomasza

forma rzeczownika.

 (2.1) D. lp. od: Tomaszów

forma przymiotnika.

 (3.1) forma żeńska od: Tomaszowy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nareszcie myśl rozsądna strzeliła do głowy Tomaszowej.

Wiktionary

Powiązane:

 zob. Tomasz.

Wiktionary


tomaszówek

2 miejscowości w Polsce:

  • Tomaszówek – wieś w woj. łódzkim, w pow. opoczyńskim, w gminie Sławno
  • Tomaszówek – kolonia w woj. świętokrzyskim, w pow. buskim, w gminie Busko-Zdrój

Zobacz też: Tomasiewiczówka, Tomasze, Tomaszew, Tomaszewo, Tomaszki, Tomaszkowice, Tomaszkowo, Tomaszków, Tomaszowice, Tomaszowo, Tomaszów, Tomaszówka

Wikipedia


tomaszowianin

mieszkaniec Tomaszowa Lubelskiego lub Mazowieckiego


SJP.pl


tomaszowianka

mieszkanka Tomaszowa Lubelskiego, Tomaszowa Mazowieckiego


SJP.pl


tomaszowice

nazwa kilku wsi w Polsce


SJP.pl

2 miejscowości w Polsce:

  • Tomaszowice – wieś w woj. lubelskim, w pow. lubelskim, w gminie Jastków
  • Tomaszowice – wieś w woj. małopolskim, w pow. krakowskim, w gminie Wielka Wieś

Zobacz też: Tomaszowice-Kolonia; Tomasiewiczówka, Tomasze, Tomaszew, Tomaszewo, Tomaszki, Tomaszkowice, Tomaszkowo, Tomaszków, Tomaszowo, Tomaszów, Tomaszówek, Tomaszówka

Wikipedia


tomaszowie

imię męskie


SJP.pl


tomaszowski

przymiotnik od: Tomaszów Lubelski, Tomaszów Mazowiecki


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Tomaszowem, dotyczący Tomaszowa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Tomuś mos., Tomeczek mos., Tomcio mos., Tomaszek mos., Tomasz mos., Tomaszów mrz., tomaszowianin mos., tomaszowianka ż.

 przym. Tomaszowy

Wiktionary


tomaszowy

taki jak u Tomasza, charakterystyczny dla Tomasza


SJP.pl

przymiotnik dzierżawczy

 (1.1) przest. gwara. należący do Tomasza

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Był wypadek zaraz za Tomaszowym polem.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Tomasz mos., Tomaszek mos., Tomaszowa ż., Tomaszówna ż., Tomaszostwo lm m., Tomcio mos., Tomkowa ż., Tomkówna ż., Tomeczkowa ż., Tomaszkowa ż., Tomusiowa ż., Tomaszewo n., Tomaszowo n., Tomaszów mrz., Tomaszówka ż., Tomaszowice nmos., tomaszowianin mos., tomaszowianka ż., tomasyna ż., Tomki nmos., Tomkowice nmos., Tomeczek mos., Tomek mos., Tomko mos., Tomuś mos.

 przym. Tomaszkowy, Tomkowy, Tomeczkowy, Tomusiowy, Tomciowy, tomaszowski, tomaszewski, tomaszowicki, tomkowicki

 przysł. tomaszowsko

Wiktionary


tomaszuk

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Kamil Tomaszuk – polski tenisista stołowy
  • Krystyna Tomaszuk – polska artystka fotograf, pedagog
  • Marek Tomaszuk – polski artysta fotograf
  • Piotr Tomaszuk – polski reżyser teatralny

Wikipedia


tomaszyn

Tomaszyn (niem. Thomascheinen) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Olsztynek. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.

W czasach krzyżackich wieś pojawia się w dokumentach w roku 1405, podlegała pod komturię w Olsztynku, były to dobra rycerskie o powierzchni 8 włók.

Wikipedia


tomat

regionalnie:
1. pomidor;
2. pasta pomidorowa


SJP.pl

Pomidor zwyczajny, psianka pomidor, pomidor (Solanum lycopersicum L.) – gatunek rośliny z rodziny psiankowatych. Pochodzi z Peru w Ameryce Południowej. Został szeroko rozprzestrzeniony i uprawiany jest jako roślina jadalna. W Polsce ma status zadomowionego antropofitu.

Wikipedia


tomata

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. ogrod. kulin. pomidor

Wiktionary


tomatillo

warzywo z rodziny psiankowatych, spokrewnione z pomidorem


SJP.pl


tomatyna

alkaloid steroidowy o działaniu przeciwgrzybicznym i bakteriobójczym


SJP.pl

Tomatyna – organiczny związek chemiczny, steroidowy alkaloid o właściwościach przeciwgrzybiczych i przeciwbakteryjnych, występujący w ekstrakcie liści dzikich roślin pomidora.

Jest toksyczna dla pasożytów i szkodników pomidorów. Ma właściwości przeciwdrobnoustrojowe i pestycydowe. W temperaturze pokojowej jest to białe krystaliczne ciało stałe.

Wikipedia


tombaczek

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od tombak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tombak m.

Wiktionary


tombak

stop miedzi z cynkiem stosowany głównie jako imitacja złota; sztuczne złoto


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) met. stop miedzi z cynkiem przypominający złoto;

 (1.2) muz. kielichowaty bęben, perska odmiana darbuki

Wiktionary

Tombak, mosiądz czerwony – stop miedzi z cynkiem, zawierający powyżej 80% miedzi. Cechuje się żółtą barwą przypominającą złoto, jest jednak mało wartościowy, a w celu uniknięcia pomylenia go ze złotem na biżuterii z tombaku wybija się znak probierczy .

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Pierwszej niedzieli po tym wypadku pomyślałam, że prędzej czy później odkryto by u mnie pierścień, będąc więc w kościele udałam, że znalazłam go pod nogami, i pokazałam mojej matce, która orzekła, że jest to bez wątpienia kawałek szkła, oprawny w tombak; zaleciła mi jednak, abym go schowała do kieszeni.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtɔ̃mbak, AS: tõmbak

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: zdrobn. tombaczek m.

 przym. tombakowy

Wiktionary


tombakowy

tombak


SJP.pl

Patrz:

tombak

tombeau

[czytaj: tąBO] utwór instrumentalny napisany ku pamięci zmarłej osoby


SJP.pl


tombola

mierzeja łącząca ląd z wyspą lub wyspy ze sobą


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przest. zabawa polegająca na loterii liczbowej, gdzie nagrodami są głównie przedmioty, a nie pieniądze

Wiktionary

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

 (1.1) loteria fantowa

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia. etym|wł|tombola.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) tombola, raffle

* baskijski: (1.1) tonbola

* chorwacki: (1.1) tombola ż.

* czeski: (1.1) tombola ż.

* esperanto: (1.1) tombolo

* francuski: (1.1) tombola ż.

* hiszpański: (1.1) tómbola ż., rifa ż.

* islandzki: (1.1) tombóla ż.

* niemiecki: (1.1) Tombola ż.

* nowogrecki: (1.1) τόμπολα ż.

* węgierski: (1.1) tombola

* włoski: (1.1) tombola ż.

źródła.

== tombola (język angielski.) ==

wymowa.

 audio|LL-Q1860 (eng)-Vealhurl-tombola.wav.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) tombola

odmiana.

 (1.1) lp. tombola; lm. tombolas

przykłady.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) loteria fantowa

Wiktionary


tombolo

mierzeja łącząca ląd z wyspą lub wyspy ze sobą


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) geogr. wąski pas lądowy łączący wyspę z lądem albo wyspy ze sobą;

Wiktionary

  • tombolo (geografia)
  • Tombolo – miejscowość we Włoszech

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

 (1.1) ławica, mierzeja, odsyp

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia. etym|wł|tombolo.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) tombolo

* łaciński: (1.1) tumulus m.

* ukraiński: (1.1) томболо n.

* włoski: (1.1) tombolo m.

źródła.

== tombolo (esperanto.) ==

morfologia. morfeo|tombol|o.

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) tombola

odmiana.

 (1.1) odmiana-rzeczownik-esperanto.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: tɔ̃mˈbɔlɔ, AS: tõmbolo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ławica, mierzeja, odsyp

Wiktionary


tomcio

zdrobnienie od: Tomasz (imię męskie)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m. zdrobn. od: Tomasz

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Po lekcjach pojechaliśmy z Tomciem na Saską Kępę.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Tomisław mos., Tomasz mos., Tomaszowa ż., Tomaszówna ż., Tomaszostwo lm m., Tomkowa ż., Tomkówna ż., Tomeczkowa ż., Tomaszkowa ż., Tomusiowa ż., Tomaszewo n., Tomaszowo n., Tomaszów mrz., Tomaszówka ż., Tomaszowice nmos., tomaszowianin mos., tomaszowianka ż., tomasyna ż., Tomki nmos., Tomkowice nmos., Tomaszek mos., Tomeczek mos., Tomek mos., Tomko mos., Tomuś mos.

 przym. Tomaszowy, Tomaszkowy, Tomkowy, Tomeczkowy, Tomusiowy, Tomciowy, tomaszowski, tomaszewski, tomaszowicki, tomkowicki

 przysł. tomaszowsko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Tomasz; zdrobn. Tomaszek, Tomeczek, Tomek, Tomko, Tomuś

Wiktionary


tomciowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Tomcia lub z nim związany


SJP.pl


tomczak

nazwisko


SJP.pl

  • Agnieszka Magdalena Tomczak-Mełnicka (ur. 1975), wioślarka polska, olimpijka
  • Andrzej Tomczak (ur. 1922), polski historyk, archiwista
  • Bartłomiej Tomczak (ur. 1985), polski piłkarz ręczny, skrzydłowy, reprezentant Polski, były
  • Elżbieta Tomczak (ur. 1961), polska lekkoatletka, sprinterka
  • Grzegorz Tomczak (ur. 1954), poeta, pieśniarz
  • Henryk Tomczak (ur. 1949), polski muzyk rockowy, wywodzący się z poznańskiego środowiska muzycznego
  • Jacek Tomczak (ujednoznacznienie)
  • Kazimierz Tomczak (1883–1967), polski biskup rzymskokatolicki
  • Maciej Tomczak (ur. 1977), polski szablista
  • Marcin Tomczak (ur. 1962), polski dyrygent i pedagog akademicki
  • Marcin Tomczak (ur. 1985), polski poeta
  • Michał Tomczak (ur. 1955), polski prawnik, dziennikarz i działacz piłkarski
  • Mieczysław Tomczak, ps.: Henryk Rondo, Gustaw Tyński (1886–1949)
  • Mirosław Tomczak (ur. 1989), polski szablista
  • Salezy Bogumił Tomczak (ur. 1940), duchowny katolicki, franciszkanin, historyk, znawca franciszkanizmu
  • Witold Tomczak (ur. 1957,), polski polityk, lekarz
  • Władysław Tomczak, ps.: Śmigielski (1897–1943), legionista, oficer rezerwy WP

Wikipedia


tomczuk

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Ryszard Tomczuk – polski artysta fotograf
  • Teo Tomczuk – polsko-norweski piosenkarz

Wikipedia


tomczyk

popularne nazwisko polskie, m.in. Dominik Tomczyk, urodzony w 1974 r. koszykarz


SJP.pl

  • Cezary Tomczyk – polski polityk
  • Dominik Tomczyk – polski koszykarz
  • Martin Tomczyk – niemiecki kierowca wyścigowy
  • Oskar Tomczyk – polski piłkarz
  • Ryszard Tomczyk – polski bokser
  • Ryszard Tomczyk – polski polityk, poseł na Sejm 2001–2005
  • Tomasz Tomczyk – polski siatkarz
  • Tomasz Tomczyk – polski fotoreporter, architekt, wydawca
  • Wojciech Tomczyk – polski scenarzysta

Wikipedia


tomczyn

Tomczyn – wieś sołecka w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie kozienickim, w gminie Grabów nad Pilicą.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa radomskiego.

Wierni kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Świętej Trójcy w Grabowie nad Pilicą.

Wikipedia


tomczyński

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Adam Tomczyński – polski prawnik
  • Stefan Tomczyński – polski kupiec, samorządowiec, działacz OSP
  • Walery Tomczyński – polski urzędnik i powstaniec

Wikipedia


tomecki

nazwisko


SJP.pl


tomeczek

1. zdrobnienie od: Tomasz (imię męskie);
2. nazwisko


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m. zdrobn. od: Tomasz

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pojechałbyś z Tomeczkiem po grzyby do pani Aliny?

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Tomasz mos., Tomaszowa ż., Tomaszówna ż., Tomaszostwo lm m., Tomkowa ż., Tomkówna ż., Tomeczkowa ż., Tomaszkowa ż., Tomusiowa ż., Tomaszewo n., Tomaszowo n., Tomaszów mrz., Tomaszówka ż., Tomaszowice nmos., tomaszowianin mos., tomaszowianka ż., tomasyna ż., Tomki nmos., Tomkowice nmos., Tomaszek mos., Tomek mos., Tomcio mos., Tomko mos.. Tomuś mos.

 przym. Tomaszowy, Tomaszkowy, Tomkowy, Tomeczkowy, Tomusiowy, Tomciowy, tomaszowski, tomaszewski, tomaszowicki, tomkowicki

 przysł. tomaszowsko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Tomasz; zdrobn. Tomaszek, Tomek, Tomcio, Tomko, Tomuś

Wiktionary


tomek

gatunek trawy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m. zdrobn. od: Tomasz

Wiktionary

Tomasz (aram. ‏ܬܐܘܡܐ‎, tôma – „bliźniak”) – imię męskie pochodzenia aramejskiego.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Tomek z łatwością adaptował się w nowej szkole.

 (1.1) Już nawet nie zliczę tych wszystkich rzeczy, które kazała Tomkowi podrzucić.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtɔ̃mɛk, AS: tõmek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Tomasz mos., Tomuś mos., Tomeczek mos., Tomcio mos., Tomaszek mos., Tomaszów mrz., Tomisław mos., Tomki nmos.

 przym. Tomaszowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zdrobn. Tomuś, Tomeczek, Tomcio, Tomaszek

Wiktionary


tomi

niewielka gazela z rodziny krętorogich; gazela Thomsona


SJP.pl

  • Tomi – do IV wieku nazwa miasta w rzymskiej prowincji Dacja, współczesnej Konstancy w Rumunii
  • Tōmi – miasto w Japonii w prefekturze Nagano
  • Tomi – japońskie imię żeńskie
  • gazela Thomsona (Gazella thomsonii) – przedstawiciel rodziny krętorogich

Wikipedia


tomiak

nazwisko


SJP.pl


tomice

nazwa kilku wsi w Polsce


SJP.pl

  • Tomice – wieś w województwie dolnośląskim, w powiecie wrocławskim, w gminie Jordanów Śląski
  • Tomice – wieś w województwie dolnośląskim, w powiecie ząbkowickim, w gminie Ciepłowody
  • Tomice – wieś w województwie małopolskim, w powiecie wadowickim, w gminie Tomice
  • Tomice – wieś w województwie mazowieckim, w powiecie piaseczyńskim, w gminie Góra Kalwaria
  • Tomice – wieś w województwie opolskim, w powiecie prudnickim, w gminie Głogówek
  • Tomice – wieś w województwie wielkopolskim, w powiecie pleszewskim, w gminie Gizałki
  • Tomice – wieś w województwie wielkopolskim, w powiecie poznańskim, w gminie Stęszew
  • Tomice – gmina wiejska w województwie małopolskim, w powiecie wadowickim

Wikipedia


tomicki

przymiotnik od: Tomice


SJP.pl

  • Grzegorz Tomicki (ur. 1965) – poeta
  • Jan Tomicki (ujednoznacznienie)
  • Marian Tomicki (1896-1946) – podpułkownik
  • Piotr Tomicki (1464-1535) – biskup, sekretarz królewski
  • Stefan Tomicki (1915-1943) – pilot

Wikipedia


tomiczek

nazwisko


SJP.pl

  • Antoni Tomiczek, pilot wojskowy i sportowy
  • Eugeniusz Tomiczek, filolog
  • Konstanty Tomiczek, działacz plebiscytowy

Wikipedia


tomik

zdrobnienie od: tom


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od tom

 (1.2) publikacja zawierająca zbiór wierszy

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) W 1997 r. ukazał się we Lwowie pierwszy tomik poezji noblistki Wisławy Szymborskiej.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tom m., tomisko n., tomiszcze n.

 przym. tomowy, tomikowy

 temsłow. -tomowy

Wiktionary


tomilar

zbiorowisko wiecznie zielonych półkrzewów ostrolistnych na zachodnim wybrzeżu Morza Śródziemnego; tomillar


SJP.pl


tomillar

zbiorowisko wiecznie zielonych półkrzewów ostrolistnych na zachodnim wybrzeżu Morza Śródziemnego; tomilar


SJP.pl


tomir

imię żeńskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;

Wiktionary

Tomir – męskie imię pochodzenia słowiańskiego, nienotowane w źródłach staropolskich, złożone z członów To- i -mir. Żeński odpowiednik: Tomira.

Tomir imieniny obchodzi 24 września.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ale rację masz w jednym, z Tomirem można rozmawiać, z Raciborem trudno.

Wiktionary


tomira

imię żeńskie


SJP.pl

Tomira – imię żeńskie o niepewnym pochodzeniu. Najprawdopodobniej powstało na gruncie języka serbsko-chorwackiego (w źródłach serbsko-chorwackich pojawia się od XV wieku) i stanowiło skróconą formę imienia Tomimira (czyli tomiti – „dręczyć, męczyć”, por. Tomisław, i -mira). Istnieje także możliwość, że Tomira powstała jako zdrobnienie innych imion, np. Świętomiry.

Męski odpowiednik: Tomir.

Tomira imieniny obchodzi 24 maja.

Wikipedia


tomirzyny

przymiotnik dzierżawczy - należący do Tomiry lub z nią związany


SJP.pl


tomisko

zgrubienie od: tom


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zgrub. od: tom

 (1.2) gruby, obszerny tom

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Bibliotekarka przyniosła mi cztery opasłe tomiska.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: tɔ̃ˈmʲiskɔ, AS: tõmʹisko

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tom mrz., tomiszcze n., tomik mrz.

Wiktionary


tomista

wyznawca teologiczno-filozoficznego systemu św. Tomasza z Akwinu


SJP.pl


tomistka

tomista


SJP.pl

Patrz:

tomista

tomistyczny

tomizm


SJP.pl

Patrz:

tomizm

tomiszcze

duży, gruby tom; tomisko


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) duży, gruby tom; ciężka, kilkusetstronicowa książka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tom mrz., tomik m., tomisko n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) tomisko, cegła

Wiktionary


tomiszewo

Tomiszewo – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie słupeckim, w gminie Ostrowite. Wieś jest położona nad jeziorem Naprusewskim/Kosewskim, powstaje tam wiele domków letniskowych.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa konińskiego.

Wikipedia


tomiszowice

Tomiszowice – wieś w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie myszkowskim, w gminie Niegowa.

Wikipedia


tomisław

imię męskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;

Wiktionary

  • Tomisław (imię) – polskie imię
  • Tomisław (województwo dolnośląskie) – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. bolesławieckim, w gminie Osiecznica
  • Tomisław (książę chorwacki)
  • Tomisław Tajner – skoczek narciarski

Wikipedia

Wymowa:

IPA: tɔ̃ˈmʲĩswaf, AS: tõmĩsu̯af

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: fż. Tomisława ż.

:: zdrobn. Tom, Tomcio, Tomek, Tomisławek, Tomuś, Sławek

Wiktionary


tomisława

imię żeńskie


SJP.pl

Tomisława – staropolskie imię żeńskie, złożone z członów Tomi- (tomiti – "dręczyć, męczyć") i -sław ("sława"). Mogło oznaczać "tę, którą dręczy potrzeba sławy". Męski odpowiednik: Tomisław. W źródłach polskich poświadczone od XIV wieku (1386 rok).

Tomisława imieniny obchodzi 10 lutego, 27 lipca i 21 grudnia.

Wikipedia


tomisławice

2 miejscowości w Polsce:

  • Tomisławice – wieś w woj. łódzkim, w pow. sieradzkim, w gminie Warta
  • Tomisławice – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. konińskim, w gminie Wierzbinek

Wikipedia


tomisławiny

przymiotnik dzierżawczy - należący do Tomisławy lub z nią związany


SJP.pl


tomisławostwo

Tomisław z małżonką; Tomisławowie


SJP.pl


tomisławowie

imię męskie


SJP.pl


tomisławowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Tomisława lub z nim związany


SJP.pl


tomizm

nurt teologiczno-filozoficzny Tomasza z Akwinu, rozwijany przez jego zwolenników i kontynuatorów


SJP.pl

Tomizm – system filozoficzny oparty na poglądach Tomasza z Akwinu. Tomizm wywodzi się z filozofii średniowiecznej, a jego różne nurty mają przedstawicieli także w XXI wieku.

Wikipedia


tomiłek

roślina zielna lub ozdobny półkrzew tropikalny; heliotrop


SJP.pl

Heliotrop (Heliotropium Tourn. ex L.) – rodzaj roślin w zależności od ujęcia systematycznego klasyfikowany do rodziny ogórecznikowatych Boraginaceae lub Heliotropiaceae. Obejmuje ok. 240 gatunków. Rodzaj jest niemal kosmopolityczny – jest szeroko rozprzestrzeniony na obszarach o tropikalnym i umiarkowanym klimacie. Brak jego przedstawicieli tylko w północnej Eurazji i północnej Ameryce Północnej. W Polsce tylko jako przejściowo zawlekany rośnie heliotrop zwyczajny H. europaeum.

Wikipedia


tomka

gatunek trawy


SJP.pl

  • Tomka – plemię indiańskie w Ameryce Północnej
  • tomka – rodzaj roślin z rodziny wiechlinowatych
  • Tomka – tajny ośrodek broni chemicznej, zorganizowany na terenie ZSRR przez Republikę Weimarską w latach 20 XX w.

Wikipedia


tomkiewicz

nazwisko


SJP.pl

Osoby o nazwisku Tomkiewicz:

  • Mieczysław Tomkiewicz – polski malarz i plakacista
  • Stanisław Tomkiewicz – polski dziennikarz i rolnik, poseł na Sejm
  • Tadeusz Tomkiewicz – polski oficer i harcerz
  • Władysław Tomkiewicz – polski historyk i historyk sztuki

Wikipedia


tomkod

1. tomkod pacyficzny - gatunek ryby z rodziny dorszowatych, występujący na północy Oceanu Spokojnego;
2. tomkod atlantycki - gatunek ryby z rodziny dorszowatych, występujący na północy Oceanu Atlantyckiego


SJP.pl


tomkowiak

nazwisko


SJP.pl


tomkowice

Tomkowice (niem. Thomaswaldau) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie świdnickim, w gminie Strzegom.

Wikipedia


tomkowicz

nazwisko


SJP.pl


tomkowie

zdrobnienie od: Tomasz, Tomisław (imiona męskie); Tomuś


SJP.pl


tomkowo

Tomkowo – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie rypińskim, w gminie Wąpielsk.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa toruńskiego. Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczyła 134 mieszkańców. Jest dziewiątą co do wielkości miejscowością gminy Wąpielsk.

Wikipedia


tomkowski

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Jan Tomkowski – polski historyk literatury polskiej
  • Wacław Tomkowski – polski dyplomata i działacz partyjny
  • Zbigniew Tomkowski – polski działacz sportowy

Wikipedia


tomkowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Tomka lub z nim związany


SJP.pl


tommy

  • Tommy – album muzyczny grupy The Who
  • Tommy – film oparty na albumie Tommy zespołu The Who
  • Tommy – potoczne określenie brytyjskich żołnierzy walczących w I wojnie światowej
  • Tommy – posąg w angielskim mieście Seaham

Wikipedia


tomnice

Tomnice – wieś w Polsce położona we wschodniej części województwa wielkopolskiego w powiecie krotoszyńskim, w gminie Krotoszyn. Przez Tomnice przebiega droga powiatowa relacji Krotoszyn- Baszyny (oraz do Janków Zaleśny). Do Tomnic linia kolejowa nr.14 wplata się na około 200 metrów po czym przekracza granicę z Gorzupią bądź Durzynem (w zależności od której strony się jedzie).

Wikipedia


tomofan

Celofan (pol. tomofan) – przezroczysta lub barwiona, szeleszcząca folia celulozowa, otrzymywana z regenerowanej wiskozy (którą otrzymuje się w reakcji celulozy z dwusiarczkiem węgla), przetłaczanej przez dyszę szczelinową do kąpieli koagulacyjnej.

Wikipedia


tomofanowy

przymiotnik od: tomofan


SJP.pl


tomograf

aparat rentgenowski do wykonywania zdjęć metodą tomografii


SJP.pl

Wikipedia


tomografia

Tomografia (gr. τομή, tomé, „przekrój”; γράφειν, gráfein, „zapisywać”) − technika obrazowania przekroju obiektu na podstawie pomiarów dokonywanych z zewnątrz. Tomografia znajduje zastosowanie w medycynie, kontroli procesów przemysłowych, radiologii, archeologii, biologii, naukach o atmosferze, geofizyce, oceanografii, fizyce plazmy, materiałoznawstwie, astrofizyce, informacji kwantowej i innych dziedzinach nauki. Urządzenie stosowane w tomografii nazywa się tomografem, a wytwarzany obraz to tomogram.

Wikipedia


tomograficzny

przymiotnik relacyjny

 (1.1) med. związany z tomografią, dotyczący tomografii; wykonany tomografem

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tomografia ż., tomograf mos.

Wiktionary


tomogram

Tomografia (gr. τομή, tomé, „przekrój”; γράφειν, gráfein, „zapisywać”) − technika obrazowania przekroju obiektu na podstawie pomiarów dokonywanych z zewnątrz. Tomografia znajduje zastosowanie w medycynie, kontroli procesów przemysłowych, radiologii, archeologii, biologii, naukach o atmosferze, geofizyce, oceanografii, fizyce plazmy, materiałoznawstwie, astrofizyce, informacji kwantowej i innych dziedzinach nauki. Urządzenie stosowane w tomografii nazywa się tomografem, a wytwarzany obraz to tomogram.

Wikipedia


tomogramowy

tomogram


SJP.pl

Patrz:

tomogram

tomowy

rzadkie: wydany w jednym tomie, mający objętość jednego tomu


SJP.pl


tompo

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) geogr. hydron. rzeka w Rosji, w Jakucji; prawy dopływ Ałdanu;

Wiktionary

Tompo – rzeka w Rosji, w Jakucji; prawy dopływ Ałdanu. Długość 570 km; powierzchnia dorzecza 42 700 km²; średni roczny przepływ przy ujściu 260 m³/s.

Źródła w górach Suntar-Chajata; płynie w kierunku południowo-zachodnim pomiędzy Górami Wierchojańskimi, a pasmami Sette-Daban i Ułachan-Bom, w dolnym biegu płynie rozgałęziona na kilka ramion; uchodzi do Ałdanu 30 km poniżej ujścia Amgi.

Zamarza od połowy października do połowy maja; zasilanie śniegowo-deszczowe.

Wikipedia


tomsk

miasto w Rosji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto obwodowe położone w syberyjskiej części Rosji, nad rzeką Tom;

Wiktionary

Tomsk (ros. Томск) – miasto w Rosji, położone na Nizinie Zachodniosyberyjskiej, nad rzeką Tom (70 km od jej ujścia do Obu), liczące 576,6 tys. mieszkańców (2020). Miasto jest ważnym ośrodkiem naukowym, w którym istnieje 7 szkół wyższych, w tym najstarsza uczelnia Syberii, Narodowy Badawczy Tomski Uniwersytet Państwowy założony w 1878 roku.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

 (1.1) kolokacje miejscowość|D=Tomska|Ms=Tomsku.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 przym. tomski

frazeologia.

etymologia.

 etym|ros|Томск . < etym|ros|Томь. → Tom (rzeka)

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) Tomsk

* baskijski: (1.1) Tomsk

* białoruski: (1.1) Томск

* bułgarski: (1.1) Томск

* czeski: (1.1) Tomsk

* duński: (1.1) Tomsk

* estoński: (1.1) Tomsk

* francuski: (1.1) Tomsk

* hiszpański: (1.1) Tomsk

* kataloński: (1.1) Tomsk

* litewski: (1.1) Tomska

* łotewski: (1.1) Tomskas

* macedoński: (1.1) Томск

* niderlandzki: (1.1) Tomsk

* niemiecki: (1.1) Tomsk

* nowogrecki: (1.1) Τομσκ м

* portugalski: (1.1) Tomsk

* rosyjski: (1.1) Томск

* rumuński: (1.1) Tomsk

* słowacki: (1.1) Tomsk m.

* słoweński: (1.1) Tomsk

* szwedzki: (1.1) Tomsk

* ukraiński: (1.1) Томськ

* węgierski: (1.1) Tomszk

* włoski: (1.1) Tomsk

źródła.

== Tomsk (język angielski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, nazwa własna

 (1.1) geogr. Tomsk

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. tomski

Wiktionary


tomski

przymiotnik od: Tomsk (miasto w Rosji)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący Tomska, związany z Tomskiem, pochodzący z Tomska

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtɔ̃msʲci, AS: tõmsʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Tomsk m.

Wiktionary


tomsonit

minerał z grupy zeolitów, uwodniony glinokrzemian sodu i wapnia


SJP.pl


tomuś

zdrobnienie od: Tomasz, Tomisław (imiona męskie); Tomek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m. zdrobn. od: Tomasz

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W sobotę dziadziuś weźmie Tomusia do zoo.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Tomisław mos., Tomasz mos., Tomaszowa ż., Tomaszówna ż., Tomaszostwo lm m., Tomkowa ż., Tomkówna ż., Tomeczkowa ż., Tomaszkowa ż., Tomusiowa ż., Tomaszewo n., Tomaszowo n., Tomaszów mrz., Tomaszówka ż., Tomaszowice nmos., tomaszowianin mos., tomaszowianka ż., tomasyna ż., Tomki nmos., Tomkowice nmos., Tomaszek mos., Tomek mos., Tomeczek mos., Tomcio mos., Tomko mos.

 przym. Tomaszowy, Tomaszkowy, Tomkowy, Tomeczkowy, Tomusiowy, Tomciowy, tomaszowski, tomaszewski, tomaszowicki, tomkowicki

 przysł. tomaszowsko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Tomasz; zdrobn. Tomaszek, Tomek, Tomeczek, Tomcio, Tomko

Wiktionary


tomzik

nazwisko


SJP.pl


ton

1. dźwięk wywołany przez drgania akustyczne o tej samej częstotliwości;
2. miara odległości pomiędzy dźwiękami skali;
3. dźwięk o określonej wysokości;
4. jakość (barwa) brzmienia głosu lub instrument;
5. sposób wypowiadania się;
6. zabarwienie stylistyczne, uczuciowe tekstu, wypowiedzi;
7. stopień nasycenia koloru; odcień;
8. zasady obowiązujące w sposobie zachowania; dobre wychowanie, etykieta, konwenans;
9. w językoznawstwie: akcent polegający na zmianie wysokości brzmienia sylaby;
10. w językoznawstwie: intonacja;
11. glinka kredowa, składnik farb klejowych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) względnie głęboka część jeziora, rzeki, morza

forma czasownika.

 (2.1) 2. os. lp. rozk. od: tonąć

Wiktionary

Belgia:

  • Ton – rzeka, dopływ Chiers
  • Ton-Sanson – walońska nazwa miejscowości Thon-Samson

Włochy:

  • Ton – miejscowość

Inne:

  • ton (ton prosty) – pojęcie w akustyce
    • DTMF (Dual Tone Multi Frequency) – tonowy tryb wybierania numeru telefonicznego
  • ton – sposób intonacji danej samogłoski w językach tonalnych
  • ton – w geologii, okres proterozoiku
  • ton barwny – pojęcie z teorii koloru

Wikipedia

Wymowa:

IPA: tɔ̃ɲ, AS: tõń

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. toniec mzw., tonięcie n., tonący m., tonąca ż.

 czas. tonąć, utonąć

Wiktionary


tona

jednostka masy, równa 1000 kg


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) jednostka masy równa 1000 kilogramów

 (1.2) przen. bardzo duża masa

Wiktionary

Tona – jednostka masy stosowana w technice i handlu. Przeważnie, szczególnie w Polsce, utożsamiana z toną metryczną.

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Ta szafa waży chyba tonę, nigdy jej nie podniesiemy!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtɔ̃na, AS: tõna

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tonaż

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) tonna, megagram, skrót t

Wiktionary


tonąć

1. ginąć przez brak możliwości wypłynięcia z wody i złapania oddechu; opadać na dno;
2. zapadać się w coś, zagłębiać się w czymś


SJP.pl

czasownik nieprzechodni niedokonany

 (1.1) o ludziach: zapadać się pod wodę, nie umiejąc pływać

 (1.2) zanurzać się pod wodę, znikając w niej

 (1.3) tracić życie w wodzie, topić się

 (1.4) przen. być otoczonym wielką ilością lub nadmiarem czegoś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ratownik uratował turystę, który tonął.

 (1.2) Drewno nie tonie w wodzie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtɔ̃nɔ̃ɲt͡ɕ, AS: tõnõńć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. toniec mzw., tonięcie n., toń ż.

 czas. utonąć dk., zatonąć dk.

Wiktionary


tonąca

1. ginąć przez brak możliwości wypłynięcia z wody i złapania oddechu; opadać na dno;
2. zapadać się w coś, zagłębiać się w czymś


SJP.pl

Patrz:

tonąć

tonacja

1. zestaw barw i odcieni nadający ogólny charakter obrazowi;
2. barwa, brzmienie głosu;
3. zabarwienie uczuciowe, stylistyczne, zwłaszcza utworu literackiego;
4. w muzyce:
a) cecha utworu, określająca lokalizację toniki i rodzaj tonalności (dur, moll);
b) związki harmoniczne i melodyczne zachodzące między dźwiękami określonej gamy w utworze muzycznym;
5. dawniej, w językoznawstwie: sposób wymawiania samogłosek; akcent


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) muz. konkretna gama durowa lub molowa, w której wykonywany jest dany utwór muzyczny

 (1.2) szt. dominująca barwa

 (1.3) jęz. zabarwienie uczuciowe wypowiedzi

Wiktionary

Tonacja – przynależność materiału dźwiękowego utworu muzycznego do konkretnej gamy durowej lub molowej, na której jest on oparty. Tonację utworu (lub jego fragmentu) określa się, biorąc pod uwagę znaki przykluczowe oraz akordy lub dźwięki zaczynające i kończące utwór.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) „Marsz turecki” Mozarta został skomponowany w tonacji a-moll.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: tɔ̃ˈnat͡sʲja, AS: tõnacʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ton m., tonowanie n.

 czas. tonować ndk.

 przym. tonowy, tonalny, tonacyjny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) kolorystyka

Wiktionary


tonący

1. ginąć przez brak możliwości wypłynięcia z wody i złapania oddechu; opadać na dno;
2. zapadać się w coś, zagłębiać się w czymś


SJP.pl

Patrz:

tonąć

tonacyjny

dotyczący tonacji


SJP.pl


tonadilla

gatunek funkcjonujący w hiszpańskim teatrze dworskim


SJP.pl

Wikipedia


tonalista

artysta będący przedstawicielem tonalizmu - kierunku w pejzażowym malarstwie amerykańskim z końca XIX w. i początków XX w.


SJP.pl


tonalistka

artystka będąca przedstawicielką tonalizmu - kierunku w pejzażowym malarstwie amerykańskim z końca XIX w. i początków XX w.


SJP.pl


tonalit

magmowa skała głębinowa podobna do granitu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) geol. kwaśna skała magmowa;

Wiktionary

Tonalit – kwaśna skała magmowa – głębinowa, średnio- lub grubokrystaliczna. Na diagramie klasyfikacyjnym QAPF tonalit zajmuje pole 5.

W skład tonalitu wchodzą: zasadowy plagioklaz, kwarc, biotyt i amfibole oraz w niewielkich ilościach akcesoryczne: apatyt, cyrkon, monacyt, turmalin, tytanit, rutyl, magnetyt, granat i inne.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ze względu na bogatą kolorystykę tonality wykorzystuje się w budownictwie.

Wiktionary


tonalizm

styl amerykańskiego malarstwa pejzażowego z przełomu XIX i XX w., preferującego ciemne, stonowane barwy


SJP.pl

Wikipedia


tonalność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest tonalne

Wiktionary

Tonalność – rodzaj systemu dźwiękowego zakładającego hierarchiczne relacje między dźwiękami oraz współbrzmieniami. Podstawowym założeniem tonalności jest istnienie dźwięku podstawowego, centrum tonalnego, do którego w procesie kontinuum muzycznego ciążą wszystkie inne dźwięki.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. tonalny

 przysł. tonalnie

Wiktionary


tonalny

w muzyce: oparty tylko na jednej tonacji (system)


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) muz. dotyczący tonacji

 (1.2) oparty na zasadzie tonalności

 (1.3) fot. szt. zróżnicowany pod względem barwy

Wiktionary

Przykłady

 (1.3) Najcharakterystyczniejszym dla fotografiki elementem kompozycji jest barwa, czyli wartości tonalne obrazu, zawarte w skali od tonu białego poprzez szary aż do czarnego.

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1) system tonalny

Wiktionary


tonaż

pojemność statku wyrażona w tonach


SJP.pl

Tonaż – pojęcie określające wielkość statku, okrętu, grupy statków lub całej floty w jednostkach objętościowych (pojemność), określanych jako tony rejestrowe. Pojęcie tonażu bywa także używane nieściśle na określenie nośności statków lub wyporności okrętów, wyrażonej w tonach jako jednostkach masy.

Tonaż nie jest pojęciem ściśle określonym i z tego względu operowanie tym pojęciem wymaga bardziej szczegółowego określenia, jakiego rodzaju wielkości ma dotyczyć.

Wikipedia


tondera

nazwisko


SJP.pl


tondo

obraz lub relief w kształcie koła


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) szt. obraz lub płaskorzeźba w kształcie koła;

Wiktionary

Wikipedia


toner

1. barwny proszek, używany w drukarkach i kserokopiarkach;
2. pojemnik z tym proszkiem


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) poligr. czarny lub barwny proszek tworzący obraz w technice druku laserowego;

 (1.2) pot. kaseta, pojemnik z tonerem (1.1)

Wiktionary

Toner – barwny proszek stosowany w kserografii do otrzymywania obrazu kopiowanego oryginału.

Toner zazwyczaj składa się z dwóch frakcji: większych kulek szklanych (średnica kilkadziesiąt µm) i bardzo drobnych odpowiednio zabarwionych kulek żywicy termoplastycznej (średnica ok. 0,1 µm). W niektórych typach kserokopiarek stosuje się ciekłe tonery. Toner wykorzystuje się głównie w drukarkach laserowych i kserokopiarkach.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Skończył się toner w drukarce i trzeba włożyć nowy kartridż.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtɔ̃nɛr, AS: tõner

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. ton m.

 przym. tonerowy, tonowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kartridż

Wiktionary


tonerowy

toner


SJP.pl

Patrz:

toner

tonfa

policyjna pałka; również broń używana w karate do samoobrony


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) sztywna pałka z poprzeczną rękojeścią używana w policji i walce wręcz;

Wiktionary

Tonfa (pałka wielofunkcyjna typu tonfa) – rodzaj broni obuchowej, pałki z poprzecznym uchwytem z boku, cechujący się dużą wszechstronnością i łatwością użycia, używany tradycyjnie we wschodnich sztukach walki, obecnie wprowadzony do wyposażenia jednostek policji i pracowników ochrony.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

 (1.1) PR-24

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 (1.1) etym|jap|トンファー.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) tonfa

* bułgarski: (1.1) тонфа

* czeski: (1.1) tonfa ż.

* francuski: (1.1) tonfa m.

* hiszpański: (1.1) tonfa ż.

* japoński: (1.1) トンファー

* niemiecki: (1.1) Tonfa m.

* rosyjski: (1.1) тонфа

źródła.

== tonfa (język angielski.) ==

thumb|tonfas (1.1)

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) tonfa

odmiana.

 (1.1) lp. tonfa; lm. tonfas

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtɔ̃nfa, AS: tõnfa

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) PR-24

Wiktionary


tonga

dwukołowy pojazd jednokonny używany w Indiach


SJP.pl

rzeczownik, nazwa własna

 (1.1) geogr. polit. jedno z państw w Oceanii;

 (1.2) geogr. lud mieszkający w Zambii

Wiktionary

Tonga, Królestwo Tonga (tongański Puleʻanga Tonga, ang. Kingdom of Tonga) – państwo leżące na archipelagu o tej samej nazwie, w Polinezji na południowym Pacyfiku, położone w jednej trzeciej drogi pomiędzy Nową Zelandią a Hawajami, na południe od Samoa, na zachód od Niue i na wschód od Fidżi. Jedno z nielicznych państw pozaeuropejskich, które nigdy nie utraciły suwerenności.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈtɔ̃ŋɡa, AS: tõŋga

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Tongijczyk m., Tongijka ż.

 przym. tongijski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Królestwo Tonga

Wiktionary


tongijczyk

obywatel Tonga


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) obywatel Tonga

Wiktionary

Wymowa:

IPA: tɔ̃ŋʲˈɟijt͡ʃɨk, AS: tõŋʹǵii ̯čyk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Tonga

:: fż. Tongijka ż.

 przym. tongijski

Wiktionary


tongijka

obywatelka Tonga


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) obywatelka Tonga

Wiktionary

Wymowa:

IPA: tɔ̃ŋʲˈɟijka, AS: tõŋʹǵii ̯ka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Tonga

:: fm. Tongijczyk

 przym. tongijski

Wiktionary


tongijski

przymiotnik od: Tonga


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) odnoszący się do państwa Tonga

 (1.2) odnoszący się do archipelagu Tonga

Wiktionary

Wymowa:

IPA: tɔ̃ŋʲˈɟijsʲci, AS: tõŋʹǵii ̯sʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Tongijka, Tongijczyk, Tonga

Wiktionary


toni

głębia wód; obszar wodny, gdzie woda jest głęboka


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. tani

forma rzeczownika.

 (2.1) D., C., Ms., W. lp. oraz D. lm. od toń

Wiktionary

Holandia:

  • Toni Kunchi – osada (buurt) w Willemstadzie, w kraju autonomicznym Curaçao

Osoby:

  • Toni – brazylijski piłkarz, ur. w 1992 r.
  • Toni – portugalski piłkarz, ur. w 1946 r.
  • Toni – portugalski piłkarz, ur. w 1972 r.
  • Luca Toni – włoski piłkarz

Wikipedia


tonia

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) poufała forma żeńskiego imienia Antonina

forma rzeczownika|rodzaj=męskoosobowy.

 (2.1) D. i B. lp. od: Tonio

Wiktionary

2 miejscowości w Polsce:

  • Tonia – wieś w woj. małopolskim, w pow. dąbrowskim, w gminie Bolesław
  • Tonia – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. ostrzeszowskim, w gminie Doruchów

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Nasza Tonia zakochała się w Damianie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtɔ̃ɲa, AS: tõńa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Antonina ż., Antosia ż., Tosia ż., Tośka ż., Antoni m., Antonin m.

:: fm. Tonio m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Antonina ż., Antosia ż., Tosia ż., Tośka ż., Nina ż.

Wiktionary


toniak

rodzaj chrząszczy wodnych z rodziny pływakowatych


SJP.pl

Toniak (Acilius) – rodzaj chrząszczy z rodziny pływakowatych. Obejmuje 13 opisanych gatunków. Zamieszkują Holarktykę. Bytują w różnych słodkich wodach stojących. W zapisie kopalnym znane są od oligocenu.

Wikipedia


toniczny

1. odnoszący się do sposobu akcentowania polegającego na zmianie intonacji;
2. odnoszący się do napięcia tkankowego


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) jęz. odnoszący się do akcentu polegającego na zmianie wysokości brzmienia sylaby lub do intonacji

 (1.2) biol. odnoszący się do napięcia tkanek

Wiktionary


toniec

pingwin toniec - południowoafrykański gatunek pingwina; pingwin przylądkowy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) ornit. nazwa systematyczna|Spheniscus demersus|Linnaeus|ref=tak., gatunek ptaka z rodziny pingwinów;

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Tońce żerują na morzu.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. toń ż.

 czas. tonąć ndk., utonąć dk., zatonąć dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pingwin toniec, pingwin przylądkowy

Wiktionary


tonięcie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|tonąć.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. tonąć

 rzecz. toń ż., zatonięcie n.

Wiktionary


tonik

1. rodzaj napoju chłodzącego, gazowanego o cierpkim posmaku;
2. kosmetyk do pielęgnacji skóry twarzy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) spoż. bezbarwny napój gazowany o gorzkawym smaku, przygotowywany z dodatkiem chininy;

 (1.2) kosmet. płynny kosmetyk do przemywania skóry (głównie twarzy), mający działanie wzmacniające

rzeczownik, rodzaj żeński

 (2.1) D. lm. zob. tonika.

Wiktionary

Tonik – bezalkoholowy napój gazowany, w skład którego wchodzi woda gazowana, chinina oraz soki owocowe. Posiada on charakterystyczny, gorzkawy smak.

Mieszanka wody gazowanej z chininą została wynaleziona we wczesnych latach XIX wieku przez kolonistów brytyjskich w Indiach. W 1858 roku pierwszy raz wprowadzono tonik do sprzedaży masowej. Tonik zyskał popularność ze względu na szerokie zastosowanie do koktajli. Najpopularniejszym drinkiem z dodatkiem toniku jest gin z tonikiem.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

 (1.1) dżin z tonikiem

 (1.2) tonik bezalkoholowy

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

 (1.1) napój gazowany

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 czas. tonizować

frazeologia.

etymologia. etym|ang|tonic.

uwagi.

 (1.1) zwykle w lp.

 (1.1) zobacz też: Indeks:Polski - Jedzenie

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) quinine water, tonic, tonic water

* baskijski: (1.1) tonika

* bośniacki: (1.1) tonik m.; (1.2) tonik m.

* chorwacki: (1.1) tonik m.; (1.2) tonik m.

* esperanto: (1.2) tonigilo

* francuski: (1.1) eau tonique

* hiszpański: (1.1) agua tónica, tónica

* portugalski: (1.1) água tónica, brazport|tônica.

* rosyjski: (1.1) тоник m.; (1.2) тоник m.

* słowacki: (1.1) tonik m.

* wilamowski: (1.1) tonik m.; (1.2) tonik m.

* włoski: (1.1) acqua tonica

źródła.

== tonik (język bośniacki.) ==

ortografie.

wymowa. IPA3|tonik.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) spoż. tonik

 (1.2) kosmet. tonik, środek tonizujący

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtɔ̃ɲik, AS: tõńik

Wiktionary

Powiązane:

 czas. tonizować

Wiktionary


tonika

podstawowy dźwięk skali diatonicznej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) muz. funkcja harmoniczna rozładowująca napięcie tonalne

 (1.2) muz. pierwszy stopień skali w systemie dur-moll

Wiktionary

Tonika, akord toniczny, centrum tonalne, ośrodek/punkt ciążenia tonalnego (fr. tonique; często oznaczana symbolem T) – z punktu widzenia harmonii jedna z trzech funkcji głównych systemu dur-moll (obok dominanty oraz subdominanty). Toniką bywa nazywany także pierwszy stopień skali durowej lub mollowej, będący prymą toniki w rozumieniu funkcyjnym.

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) akord toniczny, centrum tonalne, ośrodek ciążenia tonalnego, punkt ciążenia tonalnego, symbol. T

 (1.2) pryma (toniki)

Wiktionary


tonin

rodzaj waleni z rodziny delfinowatych


SJP.pl

Tonin – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie sępoleńskim, w gminie Sośno.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bydgoskiego. Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczyła 249 mieszkańców. Jest ósmą co do wielkości miejscowością gminy Sośno.

Wikipedia


toninek

Toninek – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie sępoleńskim, w gminie Sośno.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bydgoskiego. Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczyła 132 mieszkańców. Jest czternastą co do wielkości miejscowością gminy Sośno.

Wikipedia


tonio

zdrobnienie od: Antoni (imię męskie)


SJP.pl


toniszewo

Toniszewo – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie wągrowieckim, w gminie Wągrowiec.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa pilskiego.

Wikipedia


tonizacja

przywracanie skórze, cerze właściwego pH


SJP.pl


tonizm

struktura wiersza o powtarzających się rytmicznie członach


SJP.pl

Tonizm – system numeryczny wiersza, charakteryzujący się występowaniem tej samej liczby zestrojów akcentowych (sylab pod jednym akcentem) w jednym wersie. W wierszu tonicznym może występować przerzutnia, bardzo ważny jest rym w klauzuli. Tonizm może być łączony w wierszu z sylabizmem (tak pisał między innymi Broniewski). W tonizmie najczęściej występują wiersze sześcio- i trzyakcentowe.

Wikipedia


tonizująco

tonizujący


SJP.pl

Patrz:

tonizujący

tonka

1. fasolka tonka - gatunek rośliny z rodziny bobowatych, o wysokiej zawartości kumaryny; fasola tonkińska, bób tonka, tonkowiec wonny;
2. zdrobnienie od: tona


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki lub żeński

 (1.1) spoż. aromatyczne ziarno tonkowca wonnego używane jako przyprawa oraz dodatek aromatyzujący kosmetyki i tytoń

Wiktionary

  • DJ Tonka – niemiecki DJ i producent
  • Tonka – jezioro w Polsce w woj. warmińsko-mazurskim
  • tonka – nasiona rośliny tonkowiec wonny o przyjemnym zapachu, stosowane w przemyśle perfumeryjnym, cukierniczym, tytoniowym oraz jako dodatek aromatyzujący do piwa

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W USA zabroniono używania tonka, ze względu na zawartość kumaryny, która jest szkodliwa.

 (1.1) Choć wielu z nas nie zdaje sobie z tego sprawy, fasolę tonkę często czujemy na co dzień.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tonkowiec mrz.

 przym. tonkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) fasolka tonka

Wiktionary


tonkać

czasownik niedokonany

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk, Poznań. moczyć, zamaczać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tonkanie n.

Wiktionary


tonkanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|tonkać.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. tonkać ndk.

Wiktionary


tonkijski

kot tonkijski - rasa kota, krzyżówka kota syjamskiego z burmańskim


SJP.pl


tonkin

klejonka bambusowa do wyrobu wędek i kijków narciarskich


SJP.pl

Tonkin lub Bắc Bộ – kraina historyczna w północnym Wietnamie, obejmująca dorzecze Rzeki Czerwonej. Sąsiaduje od zachodu z Laosem, od północy z chińskimi prowincjami Yunnan i Guangxi, a od wschodu otacza go Zatoka Tonkińska.

W delcie Rzeki Czerwonej roztacza się urodzajny i gęsto zaludniony region rolniczy, uprawy ryżu, manioku, trzciny cukrowej, roślin oleistych, bawełny, juty, tytoniu i herbaty.

Wikipedia


tonkiński

przymiotnik od: Tonkin


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Tonkinem, dotyczący Tonkinu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Tonkin mrz.

Wiktionary


tonkowiec

tonkowiec wonny - gatunek rośliny z rodziny bobowatych, o dużej zawartości kumaryny; fasolka tonka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) dendr. nazwa systematyczna|Dipteryx|ref=tak., rodzaj roślin drzewiastych z rodziny bobowatych

 (1.2) dendr. drzewo z rodzaju tonkowiec (1.1)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tonka

 przym. tonkowy

Wiktionary


tonkowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z tonka, dotyczący tonka

 (1.2) wykonany z drewna tonkowca

przymiotnik jakościowy

 (2.1) taki, który posiada aromat tonka

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Tonkowe ziarna, albo tak zwany bób tonkowy, kładzione do tabaki dla zapachu przez niektórych jej lubowników, pochodzą z gujańskiego drzewa, zwanego naukowo Dipteris odorata Willr..

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tonkowiec m., tonka n./ż.

Wiktionary


tonna

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) miar. fiz. tona metryczna (1000 kg)

Wiktionary

Niemcy:

  • Tonna – rzeka
  • Tonna – gmina w kraju związkowym Turyngia, w powiecie Gotha

Osoby:

  • Charlotte Elizabeth Tonna – angielska pisarka
  • Eduardo Tonna – arcybiskup Izmiru

Inne:

  • Tonna (stągwica) – rodzaj ślimaków z rodziny Tonnidae

Zobacz też:

  • tona

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Rad bowiem należy do grupy pierwiastków ziem alkalicznych o wybitnie określonych własnościach, a jakkolwiek ilość jego w rudach uranu jest nader mała (najwyżej około 500 mgr. na tonnę), to jednak przy względnej długowieczności radu (okres półtrwania wynosi 1600 lat) ilość ta jest wystarczająca, aby można było wyodrębnić czyste sole radu, określić jego ciężar atomowy (226,0), a nawet otrzymać Ra w stanie metalu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtɔ̃nːa, AS: tõ•na

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) tona

Wiktionary


tonograf

samozapisujący tonometr (przyrząd do mierzenia ciśnienia w gałce ocznej)


SJP.pl


tonokilometr

jednostka obliczeniowa do obliczania kosztów przewozu towaru


SJP.pl

Tonokilometr (tkm; ang.: ton·km=ton·kilometre) – stosowana w transporcie towarowym jednostka miary pracy przewozowej wykonanej przez środek transportu towarowego, określająca przewiezienie jednej tony towarów naodległość jednego kilometra.

Wikipedia


tonometr

1. przyrząd do pomiaru ciśnienia w gałce ocznej;
2. przyrząd do pomiaru ciśnienia krwi


SJP.pl

Tonometr – przyrząd do mierzenia ciśnienia np. pary bądź w medycynie np. ciśnienia wewnątrzgałkowego (tonometr Goldmanna, tonometr Schiøtza) lub krwi.

Wikipedia


tonomila

jednostka obliczeniowa, wynikająca z pomnożenia przewożonego (w transporcie wodnym) ciężaru (w tonach) przez liczbę przebytych mil


SJP.pl


tonoplast

błona wakuoli w komórce roślinnej


SJP.pl

Tonoplast (błona wakuoli) – pojedyncza, półprzepuszczalna, białkowo-lipidowa błona biologiczna otaczająca wakuole w komórkach roślin i niektórych grzybów. Powstaje z błon retikulum endoplazmatycznego lub pęcherzyków aparatu Golgiego. Oddziela sok komórkowy od cytoplazmy oraz reguluje wymianę jonów i cząsteczek między nimi. Może posiadać rybosomy na zewnętrznej powierzchni.

Wikipedia


tonotron

radarowa lampa obrazowa


SJP.pl


tonowo

1. mający ciężar jednej tony, jednotonowy;
2. związany z tonem (miarą odległości pomiędzy dźwiękami), np. tonowe wybieranie numeru


SJP.pl

Tonowo – wieś w Polsce, położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie żnińskim, w gminie Janowiec Wielkopolski.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bydgoskiego. Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczyła 374 mieszkańców. Jest piątą co do wielkości miejscowością gminy Janowiec Wielkopolski.

Wikipedia


tonowy

1. mający ciężar jednej tony, jednotonowy;
2. związany z tonem (miarą odległości pomiędzy dźwiękami), np. tonowe wybieranie numeru


SJP.pl


tonsillektomia

chirurgiczne usunięcie migdałków podniebiennych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. zabieg wycięcia migdałków podniebiennych;

Wiktionary

Tonsillektomia – zabieg laryngologiczny polegający na usunięciu (wyłuszczeniu) migdałków podniebiennych. Najczęściej wykonywana u dorosłych w znieczuleniu nasiękowym, u dzieci w znieczuleniu ogólnym.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

 (1.1) zabieg

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 etym|łac|tonsillectomia. < etym|łac|tonsilla|-tomia. → migdałek + -tomia < etym|gr|τέμνω. → cięcie

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) tonsillectomy

* baskijski: (1.1) amigdalektomia

* czeski: (1.1) tonzilektomie ż.

* fiński: (1.1) tonsillektomia

* francuski: (1.1) tonsillectomie ż., amygdalectomie ż.

* hiszpański: (1.1) amigdalectomía ż.

* interlingua: (1.1) tonsillectomia

* kataloński: (1.1) amigdalectomia ż., amigdalotomia ż.

* łaciński: (1.1) tonsillectomia ż.

* macedoński: (1.1) тонзилектомија ż.

* niderlandzki: (1.1) tonsillectomie ż.

* niemiecki: (1.1) Tonsillektomie ż.

* norweski (bokmål): (1.1) tonsillektomi m.

* norweski (nynorsk): (1.1) tonsillektomi m.

* nowogrecki: (1.1) αμυγδαλεκτομή ż.

* portugalski: (1.1) amigdalectomia ż., tonsilectomia ż.

* rosyjski: (1.1) тонзиллэктомия ż.

* słowacki: (1.1) tonzilektómia ż.

* słoweński: (1.1) tonzilektomija ż.

* szwedzki: (1.1) tonsillektomi w.

* ukraiński: (1.1) тонзилектомія ż.

* włoski: (1.1) tonsillectomia ż.

źródła.

== tonsillektomia (język fiński.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) med. tonsillektomia

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

 (1.1) zabieg

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 etym|łac|tonsillectomia. < etym|łac|tonsilla|-tomia. → migdałek + -tomia < etym|gr|τέμνω. → cięcie

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) tonsillectomy

* baskijski: (1.1) amigdalektomia

* czeski: (1.1) tonzilektomie ż.

* fiński: (1.1) tonsillektomia

* francuski: (1.1) tonsillectomie ż., amygdalectomie ż.

* hiszpański: (1.1) amigdalectomía ż.

* interlingua: (1.1) tonsillectomia

* kataloński: (1.1) amigdalectomia ż., amigdalotomia ż.

* łaciński: (1.1) tonsillectomia ż.

* macedoński: (1.1) тонзилектомија ż.

* niderlandzki: (1.1) tonsillectomie ż.

* niemiecki: (1.1) Tonsillektomie ż.

* norweski (bokmål): (1.1) tonsillektomi m.

* norweski (nynorsk): (1.1) tonsillektomi m.

* nowogrecki: (1.1) αμυγδαλεκτομή ż.

* portugalski: (1.1) amigdalectomia ż., tonsilectomia ż.

* rosyjski: (1.1) тонзиллэктомия ż.

* słowacki: (1.1) tonzilektómia ż.

* słoweński: (1.1) tonzilektomija ż.

* szwedzki: (1.1) tonsillektomi w.

* ukraiński: (1.1) тонзилектомія ż.

* włoski: (1.1) tonsillectomia ż.

źródła.

== tonsillektomia (język fiński.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) med. tonsillektomia

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


tonsura

wygolone w kształcie kółka miejsce na wierzchu głowy duchownego katolickiego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) krąg skóry wygolony na ciemieniu, czasami tak duży, że pozostaje jedynie wąskie pasmo włosów wokół głowy;

 (1.2) przen. postrzyżyny podczas ceremonii przyjęcia do stanu duchownego

Wiktionary

Tonsura (łac. strzyżenie) – wygolony krążek obejmujący ciemię (w zakonach, jak np. dominikanie, franciszkanie, karmelici) lub całą głowę (jak np. u kamedułów); włosy okalające wygolone miejsce miały przypominać koronę cierniową.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Na głowie miał piuskę przykrywającą tonsurę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: tɔ̃w̃ˈsura, AS: tõũ̯sura

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) daw. plesz

Wiktionary


tontine

[czytaj: tąTIN] forma ubezpieczenia na życie łącząca elementy programu inwestycyjnego i loterii, popularna w XVIII i XIX wieku


SJP.pl


tonus

stałe napięcie czynnościowe mięśni szkieletowych


SJP.pl

Napięcie mięśniowe (tonus) − zdolność mięśni do przeciwdziałania skurczom biernym na rozciąganie. W warunkach stałego utrzymywania postawy i przy czynnościach codziennych liczne mięśnie są utrzymywane w stanie pewnego napięcia (tonus mięśniowy), tzw. posturalnego lub spoczynkowego, które zapewnia prawidłową postawę, charakteryzującą się symetrią i wyrównaniem posturalnym we wszystkich płaszczyznach.

Wikipedia


tony

jednostka masy, równa 1000 kg


SJP.pl

  • Tony – nagroda artystyczna
  • Tony – piłkarz rumuńskiej drużyny CFR 1907 Kluż
  • Tony – angielska wersja imienia Antoni
  • ton – cecha artykulacji samogłosek w językach tonalnych (zob. intonacja w językach tonalnych)
  • ton – pojęcie w akustyce
  • tona – jednostka masy
  • Tony Montana – postać fikcyjna z filmu Człowiek z blizną
  • Tony – wieś w USA

Wikipedia


toolbar

[czytaj: tulbar] z angielskiego: pasek narzędzi (element interfejsu programów)


SJP.pl

Pasek narzędzi, pasek narzędziowy – element okna w interfejsie graficznym. W jednym oknie może być kilka różnych pasków narzędzi.

Pasek narzędzi jest bardziej tradycyjnym niż standardowym elementem aplikacji interfejsu graficznego, choć jest jednym z najmłodszych. Najczęściej składa się z przycisków narzędzi, zawierających jedynie małe bitmapy z odpowiednimi obrazkami i przedstawiających zwykle operację do wykonania, oraz separatorów (podobnie jak w menu rozwijalnym).

Wikipedia


top

1. proces oraz produkt topienia metalu;
2. wierzchołek masztu lub innego pionowo ustawionego drzewca;
3. wysokie miejsce, szczyt popularności, powodzenie (zwykle w wyrażeniu "być na topie" - być na szczycie, być bardzo popularnym);
4. grupa ludzi odnoszących sukcesy, cieszących się dużą popularnością;
5. górna część ubrania, zwłaszcza kobiecego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) techn. czynność topienia metalu

 (1.2) techn. produkt topienia metalu

 (1.3) pot. szczyt popularności, sławy, wysokie miejsce w jakiejś hierarchii, czołowa pozycja

 (1.4) pot. grupa osób osiągających sukcesy w jakiejś dziedzinie, ciesząca się popularnością

 (1.5) żegl. wierzchołek drzewca ustawionego pionowo, np. masztu;

 (1.6) pot. krótka damska bluzka, nierozpinana, zwykle dopasowana, bez rękawów lub z krótkimi rękawkami i bez kołnierzyka

w użyciu przymiotnikowym

 (2.1) taki, który jest bardzo popularny, osiągnął duży sukces; także: najmodniejszy w danym momencie

Wiktionary

Top (ang. szczyt, wierzchołek) – wolny, górny koniec pionowych drzewc w omasztowaniu żaglowca, tj. masztów. Top masztu drewnianego zakończony jest jabłkiem.

Od topu biorą nazwy liny olinowania stałego, mocowane przy szczycie masztu (topwanta, topsztag), oraz podnoszone u szczytu masztu żagle (topsel, topsztaksel).

Wolne końce drzewc poziomych (np. bomu, bukszprytu, rei) noszą nazwę nok, zaś skośnych (gafla) – pik.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

 (2.1) top modelka

synonimy.

 (1.4) czołówka, elita

antonimy.

hiperonimy.

 (1.6) bluzka

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz.

:: zdrobn. topik (1.6)

 przym. topowy

frazeologia.

 być na topie

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.6) top

* baskijski: (1.6) top

* duński: (1.3) top w.; (1.6) top w.

* kaszubski: (1.6) top m.

* niemiecki: (1.6) Top n.

źródła.

== top (język albański.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) piłka

 (1.2) działo

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: tɔp, AS: top

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: zdrobn. topik (1.6)

 przym. topowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.4) czołówka, elita

Wiktionary


topaz

minerał, fluorokrzemian glinu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) geol. miner. minerał z grupy krzemianów;

 (1.2) jubil. kamień szlachetny z oszlifowanego topazu (1.1)

 (1.3) daw. miner. perydot, chryzolit

 (1.4) bot. ogrod. odmiana grochu

Wiktionary

Topaz – minerał z gromady krzemianów, krzemian wyspowy, chemicznie fluorokrzemian glinu rozpowszechniony w wielu rejonach świata.

Nazwa pochodzi od gr. τοπάζιος (topázios, topazos) oznaczającego poszukiwać i łacińskiego topasus, które są związane prawdopodobnie ze starą sanskrycką nazwą topas oznaczającą ogień, co nawiązuje do pomarańczowo-złotej barwy i blasku szlachetnych odmian tego minerału. Niektórzy wywodzą nazwę topaz od wyspy Topasios (obecnie należącej do Egiptu), położonej na Morzu Czerwonym.

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) We framugach i na kamiennych stołach leżały drogie kamienie wszystkich barw: rubiny, topazy, szmaragdy, szafiry, diamenty, wreszcie perły wielkości orzechów, a nawet ptasich jaj.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtɔpas, AS: topas

Wiktionary

Powiązane:

 przym. topazowy

Wiktionary


topazik

rodzaj ptaków z rodziny kolibrowatych


SJP.pl


topazowy

przymiotnik

 (1.1) dotyczący topazu, zrobiony z topazu

 (1.2) koloru topazu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. topaz mrz.

Wiktionary


topczewski

nazwisko


SJP.pl


topek

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. nocnik

Wiktionary


topenant

lina przy ożaglowaniu gaflowym, służąca do podtrzymywania noku bomu; topenanta; dirka


SJP.pl


topenanta

lina przy ożaglowaniu gaflowym, służąca do podtrzymywania noku bomu; topenant; dirka


SJP.pl

Topenanta (ang. topping lift) – lina podtrzymująca wolny koniec (nok) poziomych drzewc – bomu lub rei.

W ożaglowaniu bermudzkim

jest to lina olinowania ruchomego biegnąca od noku bomu do topu masztu, a stamtąd na pokład. Bywa zastępowana przez teleskopowy obciągacz bomu, który spełnia jednocześnie funkcję topenanty i obciągacza.

W ożaglowaniu rejowym

Wikipedia


topi

1. zanurzać coś w cieczy w sposób zapobiegający wynurzeniu;
2. uśmiercać istotę wykorzystującą do oddychania płuca poprzez uniemożliwienie jej wypłynięcia z wody i złapania powietrza;
3. zamieniać ciało stałe w płynne; rozpuszczać


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zool. nazwa systematyczna|Damaliscus lunatus|ref=tak., gatunek antylopy z rodziny krętorogich;

 (1.2) zool. zwierzę z gatunku topi (1.1)

 (1.3) tradycyjne, męskie nakrycia głowy w Indiach, Pakistanie, Bangladeszu i Afganistanie, występujące w różnych odmianach

Wiktionary

Biologia:

  • topi – ssak z rodziny wołowatych

Geografia:

  • Topi – miasto w Pakistanie

Osoby noszące to nazwisko:

  • Bamir Topi (ur. 1957) – albański polityk i biolog
  • Teuta Topi (ur. 1961) – albańska agronom

Wikipedia

Synonimy:

 (1.2) sassebi

Wiktionary


topiacz

wykwalifikowany robotnik pracujący w odlewni żelaza lub szkła; topiarz, giser


SJP.pl


topialnia

w technice: zakład przemysłowy lub jego część, w której przetapia się metal, tłuszcze itp.; wytapialnia


SJP.pl


topian

roślina z rodziny obrazkowatych, hodowana w akwariach jako roślina ozdobna


SJP.pl


topiar

roślina o kształcie uformowanym przez człowieka, hodowana w celach ozdobnych, np. żywopłot


SJP.pl


topiarka

przyrząd do topienia wosku


SJP.pl


topiarz

wykwalifikowany robotnik pracujący w odlewni żelaza lub szkła; topiacz, giser


SJP.pl


topić

1. zanurzać coś w cieczy w sposób zapobiegający wynurzeniu;
2. uśmiercać istotę wykorzystującą do oddychania płuca poprzez uniemożliwienie jej wypłynięcia z wody i złapania powietrza;
3. zamieniać ciało stałe w płynne; rozpuszczać


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. brak)

 (1.1) próbować pozbawić życia poprzez zanurzanie w czymś płynnym

 (1.2) zagłębiać coś w czymś

 (1.3) sprawiać, że coś przemieszcza się pod powierzchnię cieczy albo w głąb ciała

 (1.4) przemieniać ciało stałe w ciecz poprzez podgrzewanie

czasownik zwrotny niedokonany topić się (dk. brak)

 (2.1) tracić życie w płynie lub czymś grząskim

 (2.2) znikać pod wodą lub w innym środowisku płynnym

 (2.3) przybierać postać płynną

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. topielisko n., topiel ż., topielec mos., topielica ż., topienie n., topik mrz., topliwość ż., utopienie n., niezatapialność ż., zatapialność ż.

 czas. utopić, zatapiać

 przym. topliwy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.3) zanurzać, puszczać na dno

 (1.4) rozpuszczać, roztapiać, stapiać

 (2.1) tonąć

 (2.2) nurkować, zanurzać się

 (2.3) topnieć

Wiktionary


topiczny

przymiotnik od: topos


SJP.pl


topiel

głębina w rzece lub jeziorze; grząskie bagna; topielisko


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) książk. głębokie miejsce w otwartym zbiorniku wodnym

 (1.2) książk. miejsce wzburzenia się wody

 (1.3) książk. grząskie bagno

Wiktionary

Topiel – struga, lewobrzeżny dopływ Parsęty o długości 19,04 km, powierzchni zlewni 83,52 km² i średnim spadku 5.1‰.

Struga płynie na Pobrzeżu Południowobałtyckim. Przepływa w okolicach miejscowości Sińce, Stanomino, Kamosowo. Nazwę Topiel wprowadzono urzędowo w 1948 roku, zastępując poprzednią niemiecką nazwę strugi – Nonnen Bach.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Za to, że zamyślili wymordować dzieci świętych - / kiedy to jedno Dziecię porzucone zostało i uratowane - / za karę zabrałeś im mnóstwo ich dzieci / i wygubiłeś ich razem w burzliwej topieli.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. topielisko n., topielec mos./mzw., topielica ż., topienie n., utopienie n.

 czas. topić ndk., utopić dk.

 przym. topieliskowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) głębina, topielisko

 (1.2) topielisko

 (1.3) grzęzawisko, topielisko

Wiktionary


topielec

1. zwłoki człowieka, który się utopił;
2. w przekazach, legendach, podaniach ludowych: mieszkający w głębinach wód duch utopionego człowieka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) zwłoki osoby, która utopiła się

 (1.2) człowiek uratowany od utonięcia

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (2.1) etn. mit. w podaniach ludowych: pokutujący duch utopionego człowieka, który wciąga ludzi w głębiny wód

 (2.2) środ. ryb. martwa ryba

Wiktionary

  • Topielec lub utopiec – demon wodny
  • Topielec lub utopenec – potrawa kuchni czeskiej
Nazwy własne
  • Topielec – osada leśna w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie golubsko-dobrzyńskim, w gminie Ciechocin
Zobacz też
  • Utonięcie – zablokowanie dróg oddechowych płynem

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Na powierzchni rzeki unosił się wśród bzyku much wzdęty topielec.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: tɔˈpʲjɛlɛt͡s, AS: topʹi ̯elec

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. topiel ż., topielisko n., topienie n., utopienie n., zatapianie n., zatopienie n.

:: fż. topielica

 czas. topić ndk., utopić dk., zatapiać ndk., zatopić dk.

Wiktionary


topielica

1. ciało kobiety, która się utopiła;
2. wg baśni i podań: duch kobiety utopionej, demon zamieszkujący jeziora, wabiący śpiewem i pięknym ciałem kąpiących się mężczyzn, wciągający ich w głębiny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. zwłoki kobiety, która utopiła się, także kobieta uratowana od utonięcia

 (1.2) upiór, rzekomy duch utopionej kobiety

 (1.3) zool. nazwa systematyczna|Ranatra linearis|ref=tak., owad;

Wiktionary

  • topielica – demon z wierzeń słowiańskich
  • topielica (owad) (topielnica) – owad z rodziny płoszczycowatych
  • Topielica – ballada Tarasa Szewczenki
  • Topielica – powieść Raymond Chandlera, występująca także pod tytułem Tajemnica jeziora
  • Topielica – powieść Gai Grzegorzewskiej nagrodzona Nagrodą Wielkiego Kalibru

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Policjanci wyciągnęli spod mostu topielicę.

 (1.2) Tylko mgławice nad nurtem Narewu skłębiły się gęściej i ukryły w swej płachcie bladolice boginki, zielonookie rusałki-wodnice, topielice upiorne, unoszone wartem bieżnym, rogany-latawice, na pruską Szatrję dążące. sic.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌtɔpʲjɛˈlʲit͡sa, AS: topʹi ̯elʹica

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. topiel ż., topienie n., utopienie n., zatapianie n., zatopienie n., utopiec m.

:: fm. topielec m.

 czas. topić ndk., zatapiać ndk., utopić dk., zatopić dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1-2) wodnica

Wiktionary


topielisko

głębina w rzece lub jeziorze; grząskie bagna; topiel


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) książk. głębokie miejsce w otwartym zbiorniku wodnym

 (1.2) książk. miejsce wzburzenia się wody

 (1.3) książk. grząskie bagno

Wiktionary

Przykłady

 (1.3) Wyprowadza nas ona na błotnistą równinę z ukrytemi pośród wysokiej trawy topieliskami, do gęstych zarośli, na szczyty gór, na obszerne łąki i do gęstych lasów.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. topiel ż., topielec mos./mzw., topielica ż., topienie n., utopienie n.

 czas. topić ndk., utopić dk.

 przym. topieliskowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) głębina, topiel

 (1.2) topiel

 (1.3) grzęzawisko, topiel

Wiktionary


topielisty

będący topielą; obfitujący w topieliska


SJP.pl


topielnica

  • Topielica (owad)
  • Topielica (demon)

Wikipedia


topień

chrząszcz wodny z rodziny pływakowatych


SJP.pl

Topień (Cybister lateralimarginalis) – gatunek dość dużego chrząszcza wodnego z rodziny pływakowatych (Dytiscidae).

Wikipedia


topienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zanurzanie w wodzie lub innej substancji płynnej z zamiarem pozbawienia życia

 (1.2) zanurzanie czegoś w zbiorniku wody lub innej cieczy, aby to zniknęło, poszło na dno

 (1.3) fiz. przemienianie ciała stałego w ciekłe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. zatapiać, topić ndk.

 rzecz. topielec mzw./mos., topiel ż., zatapialność ż., wtopa ż., topielica ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.3) rozpuszczanie, roztapianie

Wiktionary


topik

odcinek przewodnika przepalający się przy przekroczeniu dopuszczalnego natężenia prądu, używany w bezpiecznikach


SJP.pl

  • topik (pająk)
  • Topik – postać z Muminków

Wikipedia


topika

kierunek literacki zajmujący się toposami


SJP.pl

Topika (stgr. τά τοπικά, łac. topica) – nauka zajmująca się wynajdywaniem, analizą, klasyfikacją i zastosowaniem toposów, czyli miejsc wspólnych (komunałów), używanych podczas argumentacji lub refutacji w wypowiedzi albo dyskusji. Uważa się ją za dyscyplinę z pogranicza retoryki i dialektyki, a niekiedy także teorii literatury, klasycznej logiki, semiologii i metodologii nauk.

Wikipedia


topikowate

rodzina stawonogów z rzędu pająków, niewielkich rozmiarów, zamieszkujących zbiorniki wodne


SJP.pl

Topikowate (Cybaeidae lub Argyronetidae) – rodzina pająków z nadrodziny Dictynoidea.

Takson ten tradycyjnie ujmowany był jako podrodzina lejkowcowatych. W 1967 roku Pekka Lehtinen przeniósł Cybaeinae do rodziny Dictynidae, a w 1970 Raymond Forster wyniósł je do rangi niezależnej rodziny. Argyronetidae zostały zsynonimizowane z Cybaeidae w 1994 przez K. Grothendiecka i O. Kraussa. Część autorów stosuje Argyronetidae jako właściwą nazwę, a Cybaeidae jako synonim, jednak Norman I. Platnick w swoim katalogu pozostaje przy Cybaeidae.

Wikipedia


topikowaty

o cechach topikowatych (rodzina pająków)


SJP.pl


topinambur

roślina wieloletnia z rodziny astrowatych; bulwa, słonecznik bulwiasty


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) bot. pot. słonecznik bulwiasty, nazwa systematyczna|Helianthus tuberosus|L.|ref=tak., gatunek rośliny z rodziny astrowatych;

 (1.2) kulin. jarzyna z bulw topinamburu (1.1)

Wiktionary

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌtɔpʲĩˈnãmbur, AS: topʹĩnãmbur

Wiktionary

Powiązane:

 przym. topinamburowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) słonecznik bulwiasty

Wiktionary


topinamburowy

przymiotnik od: topinambur


SJP.pl


topiony

1. zanurzać coś w cieczy w sposób zapobiegający wynurzeniu;
2. uśmiercać istotę wykorzystującą do oddychania płuca poprzez uniemożliwienie jej wypłynięcia z wody i złapania powietrza;
3. zamieniać ciało stałe w płynne; rozpuszczać


SJP.pl


topiłówka

wieś w Polsce


SJP.pl

  • Topiłówka – wieś w województwie podlaskim, w powiecie augustowskim, w gminie Augustów
  • Topiłówka – osada leśna w województwie podlaskim, w powiecie augustowskim, w gminie Augustów

Wikipedia


topka

1. potocznie:
a) wysokie miejsce w rankingu;
b) elita, czołówka;
2. dawniej: słupek soli w kształcie stożka ze ściętym wierzchołkiem, z oznaczoną dokładną wagą


SJP.pl


topkapi

zabytkowy pałac w Stambule


SJP.pl

  • Topkapi – pałac w Turcji
  • Topkapı – kompleks piłkarski w Turcji
  • Topkapi – amerykańska komedia kryminalna z 1964 roku

Wikipedia


topl

terenowa obrona przeciwlotnicza; TOPL


SJP.pl


toplać

czasownik niedokonany

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. moczyć

Wiktionary


toplayer

[czytaj: TOPlejer] reklama zasłaniająca treść strony internetowej


SJP.pl


toples

damski kostium plażowy nie zakrywający piersi; topless, monokini


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) zob. topless.

przymiotnik

 (2.1) zob. topless.

przysłówek

 (3.1) zob. topless.

Wiktionary

Toples – polska grupa muzyczna założona przez Marcina Siegieńczuka, grająca nowoczesną odmianę muzyki disco polo. Działała w Białymstoku w latach 1998-2010.

Ostatnim liderem i wokalistą grupy Toples był Błażej Lange, wraz z którym na scenie występowała grupa tancerzy.Autorem wielu utworów (m.in.: Sąsiadka, Kochaś, Hej hej dobry dj, Nie mydło nie granat, Tęsknię, Jak na imię ta dziewczyna ma) i wokalistą grupy do 2006 roku był Marcin Siegieńczuk.Od 2006 roku do 2014 roku grupa związana była kontraktem w firmie fonograficznej Green Star z Błażejem Lange. Kontrakt w 2006 roku został jednostronnie zerwany przez Siegieńczuka.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈtɔplɛs, AS: toples

Wiktionary


topless

damski kostium plażowy niezakrywający piersi; toples, monokini


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) rodzaj ubrania, najczęściej damski kostium plażowy lub kąpielowy bez górnej części zasłaniającej piersi

przymiotnik

 (2.1) taki, który nie okrywa piersi

przysłówek

 (3.1) nie okrywając piersi

Wiktionary

Topless (ang. top „górna część”, less „bez”) porównaj culotte seule (fr. culotte „majteczki”, seule „jedynie”: tylko majteczki) – określenie oznaczające odzież niezakrywającą piersi u dojrzałych płciowo kobiet. Jest używane jako nazwa kostiumu plażowego składającego się tylko z majtek lub pareo, a także w odniesieniu do lokali, w których damska obsługa pracuje z obnażonymi piersiami (bary topless, myjnie samochodowe topless, salony fryzjerskie topless itp.).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Większość dziewczyn plażowaćażowała w toplessach.

 (2.1) Większość dziewczyn na plażaaży była w kostiumach topless.

 (3.1) Większość dziewczyn na plażaaży opalała się topless.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtɔplɛs, AS: toples

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 (1.1) etym|ang|topless. → „bez góry” < etym|ang|top. → góra + etym|ang|less. → bez

uwagi. inna pisownia toples

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) topless

* esperanto: (2.1) nudmama

* rosyjski: (1.1) топлес

źródła.

== topless (język angielski.) ==

wymowa. audioUS|En-us-topless.ogg.

znaczenia.

przymiotnik

 (1.1) topless

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


toplin

Toplin – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie wieluńskim, w gminie Skomlin.

Wieś królewska (tenuta) w powiecie wieluńskim województwa sieradzkiego w końcu XVI wieku. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa sieradzkiego.

Wikipedia


topline

[czytaj: topLAJN] typ przestronnej kabiny samochodów ciężarowych, zwłaszcza Scanii


SJP.pl


topliwość

zdolność przechodzenia ze stanu stałego w ciekły


SJP.pl


topliwy

posiadający zdolność przechodzenia ze stanu stałego w ciekły


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) odznaczający się topliwością

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Artystka użyła jakiejś topliwej substancji, którą wypełniła puste przestrzenie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. topliwość ż.

 czas. topić ndk., stopić dk.

Wiktionary


topmodel

gwiazda wśród modeli; top model


SJP.pl


topmodelka

gwiazda wśród modelek; top modelka


SJP.pl


topnica

w górnictwie: przyrząd w rodzaju pieca, w którym topi się pak zmieszany z miałem węglowym


SJP.pl


topnieć

czasownik

 (1.1) przechodzić ze stanu stałego w stan ciekły pod wpływem działania podwyższonej temperatury

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W trzech niedużych salach unosiły się kłęby dymu z papierosów, na podłodze chlupał topniejący błotnisty śnieg.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtɔpʲɲɛ̇t͡ɕ, AS: topʹńėć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. topienie n., topnienie

Wiktionary


topnienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) proces przechodzenia ciała ze stanu stałego w stan ciekły pod wpływem działania podwyższonej temperatury;

Wiktionary

Topnienie – przemiana fazowa polegająca na przejściu substancji ze stanu stałego w stan ciekły.

Zjawisko topnienia ściśle wiąże się ze zjawiskiem krzepnięcia. Oznaczana eksperymentalnie temperatura topnienia nie zawsze jednak odpowiada ściśle temperaturze krzepnięcia. Wynika to m.in. z wpływu zanieczyszczeń, szybkości schładzania lub ogrzewania, tworzeniem zarodków krystalizacji oraz ze zjawisk powierzchniowych i międzyfazowych.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Uważa się, że topnienie lodowców spowoduje podniesienie się poziomu morza.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: tɔpʲˈɲɛ̇̃ɲɛ, AS: topʹńė̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. topnieć ndk.

Wiktionary


topnik

1. mineralny dodatek używany przy produkcji żużlu;
2. surowiec mineralny o niskiej temperaturze topnienia


SJP.pl

Topnik (odtleniacz) – substancja ułatwiająca lutowanie (miękkie i twarde) poprzez chemiczne oczyszczanie łączonych metali. Powszechnie stosowane topniki to chlorek amonu lub kalafonia do lutowania lutem cynowo-ołowiowym, kwas solny lub chlorek cynku do lutowania powłok ocynkowanych, boraks do lutowania twardego metali żelaznych.

Wikipedia


topnikowy

topnik


SJP.pl

Patrz:

topnik

topnisko

część pieca hutniczego


SJP.pl


topniskowy

przymiotnik od: topnisko


SJP.pl


topo-

temat słowotwórczy

 (1.1) pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy z miejscem, miejscowością, terenem

Wiktionary

Przykłady

składnia.

kolokacje.

 (1.1) topografia • topoklimat • topologia • topomineralogia • toponim • toponomastyka

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 etym|gr|τόπος. → miejsce

uwagi.

tłumaczenia.

* rosyjski: (1.1) топо-

* włoski: (1.1) topo-

źródła.

== topo- (język włoski.) ==

wymowa.

 IPA|ˈtɔpo.

 dzielenie|to|po-.

znaczenia.

temat słowotwórczy

 (1.1) topo-

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtɔpɔ, AS: topo

Wiktionary


topograf

specjalista w dziedzinie topografii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba zawodowo zajmująca się topografią, sporządzająca zdjęcia terenu

Wiktionary

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. topografia ż.

 przym. topograficzny

 przysł. topograficznie

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) topographer

* baskijski: (1.1) topografo

* bułgarski: (1.1) топограф m.

* duński: (1.1) topograf w.

* estoński: (1.1) topograaf

* francuski: (1.1) topographe

* hiszpański: (1.1) mężczyzna: topógrafo m., kobieta: topógrafa ż.

* norweski (bokmål): (1.1) topograf m.

* norweski (nynorsk): (1.1) topograf m.

* nowogrecki: (1.1) τοπογράφος m.

* portugalski: (1.1) mężczyzna: topógrafo m., kobieta: topógrafa ż.

* słowacki: (1.1) topograf m.

* szwedzki: (1.1) topograf w.

* włoski: (1.1) topografo m.

źródła.

== topograf (język słowacki.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj męski żywotny

 (1.1) topograf

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: tɔˈpɔɡraf, AS: topograf

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. topografia ż.

 przym. topograficzny

 przysł. topograficznie

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. topografia ż.

 przym. topograficzny

 przysł. topograficznie

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) topographer

* baskijski: (1.1) topografo

* bułgarski: (1.1) топограф m.

* duński: (1.1) topograf w.

* estoński: (1.1) topograaf

* francuski: (1.1) topographe

* hiszpański: (1.1) mężczyzna: topógrafo m., kobieta: topógrafa ż.

* norweski (bokmål): (1.1) topograf m.

* norweski (nynorsk): (1.1) topograf m.

* nowogrecki: (1.1) τοπογράφος m.

* portugalski: (1.1) mężczyzna: topógrafo m., kobieta: topógrafa ż.

* słowacki: (1.1) topograf m.

* szwedzki: (1.1) topograf w.

* włoski: (1.1) topografo m.

źródła.

== topograf (język słowacki.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj męski żywotny

 (1.1) topograf

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


topografia

1. dział geodezji dotyczący pomiarów terenu i wykonywania map na ich podstawie;
2. rzeźba terenu i rozmieszczenie szczegółów z nim związanych;
3. układ pomieszczeń wewnątrz budynku


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) dział geodezji zajmujący się pomiarami szczegółów sytuacyjnych i rzeźby terenu w celu sporządzenia map;

 (1.2) ukształtowanie terenu, zespół cech jakiegoś terenu;

Wiktionary

Topografia (łac. topographia, gr. topographein) – konfiguracja powierzchni uwzględniająca jej kształt (rzeźbę terenu) oraz obecność i wzajemne położenie obiektów i punktów charakterystycznych.

  • topografia (geografia) – nauka, sztuka opisywania terenu związana z kartografią
  • topografia powierzchni – ciała stałego
  • topografia układu scalonego

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Muszę kupić mapę z dobrze oznaczoną topografią tego terenu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌtɔpɔˈɡrafʲja, AS: topografʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. topograf m.

 przym. topograficzny

 przysł. topograficznie

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

 (1.2) układ

hiponimy.

holonimy.

 (1.1) geodezja

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. topograf m.

 przym. topograficzny

 przysł. topograficznie

frazeologia.

etymologia.

 etym|gr|τοπογράφος. (topografos) < etym|gr|τόπος|γράφω. (topos + grafo) → miejsce + pisać

uwagi.

tłumaczenia.

* afrykanerski: (1.1) topografie

* albański: (1.1) topografi

* angielski: (1.1) topography

* azerski: (1.1) topoqrafiya

* baskijski: (1.1) topografia

* białoruski: (1.1) тапаграфія ż. (tapahrafija)

* bośniacki: (1.1) topografija ż.

* bułgarski: (1.1) топография ż.; (1.2) топография ż.

* chiński standardowy: (1.1) 地形學/地形学

* chorwacki: (1.1) topografija ż.

* czeski: (1.1) topografie ż.

* duński: (1.1) topografi w.; (1.2) topografi w.

* esperanto: (1.1) topografio

* estoński: (1.1) topograafia

* fiński: (1.1) topografia

* francuski: (1.1) topographie ż.

* galicyjski: (1.1) topografía ż.

* hiszpański: (1.1) topografía ż.

* indonezyjski: (1.1) topografi

* irlandzki: (1.1) topagrafaíocht ż.

* kaszubski: (1.1) topògrafijô ż.

* kataloński: (1.1) topografia ż.

* litewski: (1.1) topografija ż.

* łotewski: (1.1) topogrāfija ż.

* macedoński: (1.1) топографија ż. (topografija)

* niderlandzki: (1.1) topografie ż.

* niemiecki: (1.1) Topografie ż.

* nowogrecki: (1.1) τοπογραφία ż. (topografía)

* ormiański: (1.1) տեղագրություն (teghagrut’yun)

* portugalski: (1.1) topografia ż.

* rosyjski: (1.1) топография ż.

* rumuński: (1.1) topografie ż.

* serbski: (1.1) топографија ż. (topografija)

* szwedzki: (1.1) topografi w.

* turecki: (1.1) topografya

* ukraiński: (1.1) топографія ż. (topohrafiya)

* uzbecki: (1.1) topografiya

* węgierski: (1.1) topográfia

* włoski: (1.1) topografia ż.; (1.2) topografia ż.

źródła.

== topografia (język baskijski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) topografia

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


topograficzny

przymiotnik od: topografia


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z topografią, dotyczący topografii

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jak wykazał badacz, w zebranym materiale nazewniczym występują bardzo liczne derywaty od nazw osobowych, topograficznych, a zwłaszcza związane z szatą roślinną i ukształtowaniem terenu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌtɔpɔɡraˈfʲit͡ʃnɨ, AS: topografʹičny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. topograf m., topografka ż., topografia ż.

 przysł. topograficznie

Wiktionary


topografka

topograf


SJP.pl

Patrz:

topograf

topol

nazwisko


SJP.pl

Topol może oznaczać:

  • RT-2PM Topol
  • RS-12M1 Topol-M

Ludzie o takim nazwisku:

  • Chaim Topol
  • Jáchym Topol
  • Josef Topol
  • Mirosław Topol
  • Siergiej Topol

Wikipedia


topola

drzewo z rodziny wierzbowatych (Populus), występujące w Eurazji, Afryce i Ameryce Północnej w wielu gatunkach i odmianach


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) dendr. nazwa systematyczna|Populus|L.|ref=tak., wysokie drzewo należące do rodziny wierzbowatych, mające sercowate liście i wiatropylne kwiaty;

 (1.2) techn. topolowe drewno

Wiktionary

Topola (Populus L.) – rodzaj drzew z rodziny wierzbowatych (Salicaceae). Wyróżnia się w jego obrębie zwykle ok. 30–40 gatunków, ale też czasem znacznie więcej (problemy taksonomiczne powoduje łatwość krzyżowania się tych roślin i ich duża zmienność). Zasięg rodzaju obejmuje wszystkie kontynenty półkuli północnej i obszar od Arktyki po południowy Meksyk, północną Afrykę, Bliski Wschód, południowe Chiny, Mjanmę i Wietnam oraz oddzielone dysjunkcją góry w Kenii (P. ilicifolia). Duże i słabo poznane zróżnicowanie rodzaju występuje w Chinach. W Ameryce Północnej obecnych jest 8 gatunków, a w Europie i Polsce występują trzy rodzime gatunki – topola czarna P. nigra, biała P. alba i osika P. tremula. Liczne gatunki i mieszańce z tego rodzaju obcego pochodzenia występują w Polsce w uprawie i jako dziczejące (czasem rozmnażając się tylko wegetatywnie).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Ze względu na dużą łamliwość, obecnie nie sadzi się już tak często topól wzdłuż ulic miejskich.

 (1.1) Starsze chłopaki, wśród nich i groźny Adam Hańko, startowali spod samej cerkwi; mknęli leżąc na sankach, z głowami w dół, prosto na wywijający się w lewo szpaler rosłych topól – jeśli brakowało im umiejętności lub szczęścia, rozbijali się na nieustępliwych, obojętnych pniach.

 (1.2) Nasza firma ma w asortymencie wysokiej jakości meble ogrodowe z topoli.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: tɔˈpɔla, AS: topola

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. topolówka ż., topolina ż., topolnik mrz.

:: zdrobn. topolka ż., topólka ż.

 przym. topolowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Poznań|topól.

 (1.2) topolina

Wiktionary


topólecki

przymiotnik od: Topólka


SJP.pl


topolewski

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Radosław Topolewski – polski lekkoatleta
  • Stanisław Topolewski – polski specjalista bezpieczeństwa i obronności państwa

Wikipedia


topoli

przymiotnik od: topola


SJP.pl

  • Topoli (bułg. Тополи) – wieś w Bułgarii, w obwodzie Warna
  • Topoli (ukr. Тополі) – wieś na Krymie
  • Topoli (ukr. Тополі) – osiedle na Ukrainie, w obwodzie charkowskim
  • Topoli (ukr. Тополі) – wieś na Ukrainie, w obwodzie charkowskim
  • Topoli (ukr. Тополі) – wieś na Ukrainie, w obwodzie czerkaskim
  • Topoli (ukr. Тополі) – wieś na Ukrainie, w obwodzie czernihowskim
  • Topoli (ukr. Тополі) – wieś na Ukrainie, w obwodzie kirowohradzkim
  • Topoli (ukr. Тополі) – wieś na Ukrainie, w obwodzie ługańskim

Wikipedia


topolice

2 miejscowości w Polsce:

  • Topolice – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. kłodzkim, w gminie Bystrzyca Kłodzka
  • Topolice – wieś w woj. łódzkim, w pow. opoczyńskim, w gminie Żarnów

Wikipedia


topolina

Topolina – wieś sołecka w Polsce, położona w województwie mazowieckim, w powiecie legionowskim, w gminie Wieliszew.

W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa warszawskiego.

W czasie II wojny światowej w Topolinie znajdowała się granica między Generalnym Gubernatorstwem a III Rzeszą (biegła od zachodu od Skierd przez Trzciany i Krubin, i dalej na wschód od Topoliny, wzdłuż rzeki Narwi).

Wikipedia


topolinek

2 miejscowości w Polsce:

  • Topolinek – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. świeckim, w gminie Świecie
  • Topolinek – wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. pyrzyckim, w gminie Przelewice

Wikipedia


topolka

mała topola; topólka


SJP.pl

Topolka – dawny zaścianek. Tereny na których był położony, leżą obecnie na Białorusi, w obwodzie witebskim, w rejonie brasławskim, w sielsowiecie Widze.

Wikipedia


topolnica

  • Topolnica – wieś w Polsce
  • Topolnica – wieś na Ukrainie w obwodzie lwowskim w rejonie mościskim
  • Topolnica – wieś na Ukrainie w obwodzie lwowskim w rejonie starosamborskim
  • Topolnica – wieś w Serbii, w okręgu borskim, w gminie Majdanpek

Wikipedia


topólno

Topólno – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie płockim, w gminie Gąbin.

W skład sołectwa Topólno wchodzi także wieś Konstantynów

Wieś królewska Topolno położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie gąbińskim ziemi gostynińskiej województwa rawskiego. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa płockiego.

Wikipedia


topolog

specjalista w zakresie topologii


SJP.pl

  • Topolog – wieś w Rumunii w okręgu Tulcza, w gminie o tej samej nazwie
  • Topolog – gmina w Rumunii w okręgu Tulcza
  • Topolog – rzeka w Rumunii, dopływ Aluty
  • Topolog – rzeka w Rumunii, uchodząca do jeziora Hazarlâc (dorzecze Dunaju)

Wikipedia


topologia

1. dział matematyki zajmujący się badaniem tych własności przestrzeni, które nie ulegają zmianie przy przekształceniach homeomorficznych;
2. rodzina podzbiorów otwartych, wyróżnionych w obrębie zbioru, spełniająca określone aksjomaty;
3. struktura układu elementów przyjmująca określony kształt, np. gwiaździsta lub szynowa topologia sieci komputerowej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mat. dział geometrii badający właściwości geometryczne, które nie zmieniają się przy przekształceniach takich jak rozciąganie, skręcanie albo obroty;

 (1.2) mat. przestrzeń topologiczna;

Wiktionary

Topologia (gr. τόπος (tópos), miejsce, okolica; λόγος (lógos), słowo, nauka) – dział matematyki wyższej zajmujący się badaniem przestrzeni topologicznych, czyli najogólniejszych przestrzeni, dla których można zdefiniować pojęcie przekształcenia ciągłego. Topologia bada zwłaszcza własności zachowywane przez homeomorfizmy – np. orientowalność powierzchni, genus („liczbę otworów”), istnienie (niepustego) brzegu i jego podstawowe cechy. Właściwości tego typu są nazywane niezmiennikami topologicznymi.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Teoria węzłów to dział topologii.

 (1.2) Topologia siedmiowymiarowych sfer okazała się mieć zaskakujące własności.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌtɔpɔˈlɔɟja, AS: topoloǵi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 przym. topologiczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) daw. geometria położenia / miejsca; daw. analiza położenia / miejsca

Wiktionary


topologiczny

przymiotnik

 (1.1) dotyczący topologii, związany z topologią

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. topologia ż.

Wiktionary


topolówka

  • topolówka (Chrysomela populi) – gatunek chrząszcza
  • Topolówka – popularna nazwa jednego z gdańskich liceów

Wikipedia


topolowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) składający się z topoli

 (1.2) wykonany z drewna lub innej części topoli

 (1.3) będący częścią topoli

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌtɔpɔˈlɔvɨ, AS: topolovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. topola ż., topólka ż.

Wiktionary


topolski

nazwisko


SJP.pl

Topolski, Topolska:

  • Adam Szczepan Topolski (ur. 1951), piłkarz polski, trener.
  • Antoni Józef Walenty Topolski (1793-1883), polski prawnik.
  • Barbara Maria Topolska(-Piechowiak) (ur. 1938), polski historyk nowożytny, doktorat.
  • David Topolski (ur. 1984), polski piłkarz grający zarówno na pozycji obrońcy, jak i pomocnika.
  • Feliks Topolski (1907–1989), polski malarz i rysownik.
  • Jerzy Topolski (1928–1998), polski historyk.
  • Maciej Topolski (1767–1812), polski malarz.
  • Maciej Topolski (ur. 1989), polski pisarz.
  • Walenty Topolski (1754-1834), polski szlachcic.

Wikipedia


toponim

1. w językoznawstwie: nazwa geograficzna, np. nazwa państwa, miasta, góry, lasu, ulicy itp.;
2. w biologii: nazwa gatunkowa lub rodzajowa pochodząca od nazwy geograficznej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) geogr. jęz. nazwa własna jakiegoś punktu lub obszaru geograficznego (miasta, państwa, rzeki itd.);

Wiktionary

Toponim (z gr. topos = „miejsce, okolica” i onymos = „imię”) – w ogólnym znaczeniu nazwa miejscowa, przykładowo Poznań czy Himalaje. Toponimami zajmuje się dział językoznawstwa zwany toponomastyką. Analiza toponimów może dostarczyć informacji na temat rozwoju danego języka, bądź historii jakiegoś obszaru geograficznego.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wyraz „Polska” jest toponimem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: tɔˈpɔ̃ɲĩm, AS: topõńĩm

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. toponimia ż.

 przym. toponimiczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) nazwa miejscowa

Wiktionary


toponimia

1. ogół toponimów jako przedmiot badań toponomastyki
2. dział onomastyki zajmujący się badaniem nazw miejscowych; toponomastyka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) jęz. nauka zajmująca się badaniem znaczenia i pochodzenia nazw geograficznych, dział onomastyki;

 (1.2) jęz. ogół toponimów będący przedmiotem badań toponimii (1.1)

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Profesor wydał książkę o zmianach morfemicznych w toponimii polskiej.

 (1.2) Należy zwrócić uwagę na bardzo ubogą toponimię pochodzącą od nazw Śląska i Łużyc na granicy obu terytoriów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌtɔpɔ̃ˈɲĩmʲja, AS: topõńĩmʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. toponim m.

 przym. toponimiczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) toponomastyka, toponomia, toponimika

Wiktionary


toponimiczny

toponimika; toponomastyczny


SJP.pl


toponimika

dział onomastyki zajmujący się badaniem nazw miejscowych; toponomastyka, toponimia


SJP.pl

Wikipedia


toponomasta

Wikipedia


toponomastyczny

toponomastyka; toponimiczny


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z toponomastyką, dotyczący toponomastyki, badania nazw miejscowych

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. toponomastyka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) toponimiczny

Wiktionary


toponomastyka

dział onomastyki zajmujący się badaniem nazw miejscowych; toponimika, toponimia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) jęz. nauka o nazwach miejscowych, zamieszkałych i niezamieszkałych

Wiktionary

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌtɔpɔ̃nɔ̃ˈmastɨka, AS: topõnõmastyka

Wiktionary

Powiązane:

 przym. toponomastyczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) toponimia, toponimika

Wiktionary


topor

Roland Topor (1938-97), rysownik i pisarz francuski pochodzenia polskiego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) narzędzie składające się z drewnianego trzonka i metalowego ostrza, służące np. do rąbania drewna lub mięsa, a dawniej także jako broń;

Wiktionary

Osoby o tym nazwisku:

  • Abram Topor − żydowski malarz
  • Nikolai Topor-Stanley − australijski piłkarz polskiego pochodzenia,
  • Roland Topor − francuski pisarz polskiego pochodzenia, dramaturg, rysownik, grafik, reżyser teatralny i filmowy, aktor, scenarzysta i scenograf

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Kat odrąbał skazańcowi głowę jednym uderzeniem topora.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtɔpur, AS: topur

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. toporność ż.

:: zdrobn. toporek m.

:: zgrub. toporzysko n.

 przym. toporny

 przysł. topornie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) siekiera

Wiktionary


toporek

mały topór


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) mały topór

Wiktionary

Miejscowości i ich części w Polsce

Wg TERYT jest ich 2, w tym 1 podstawowa
  • Toporek – część wsi Lesieniec w woj. małopolskim, w pow. krakowskim, w gminie Iwanowice
  • Toporek – osada leśna w woj. mazowieckim, w pow. ostrołęckim, w gminie Baranowo

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Pozbyliśmy się wiele gałęzi dzięki toporkowi.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. topór mrz.

Wiktionary


topornawy

nieco toporny


SJP.pl


topornica

1. rodzaj roślin z rodziny bobowatych;
2. topornica mała - gatunek słodkowodnej ryby z rodziny pstrążeniowatych; pstrążenica mała


SJP.pl

  • Topornica – część wsi Lipsko w woj. lubelskim
  • Topornica – rzeka w woj. lubelskim
  • Topornica (Securigera) – rodzaj roślin z rodziny bobowatych

Wikipedia


topornieć

1. stawać się niezgrabnym, nieforemnym, ociężałym;
2. stawać się prymitywnym, prostackim


SJP.pl


toporniej

stopień wyższy od przysłówka: topornie


SJP.pl


toporniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: toporny


SJP.pl


toporny

ciężki, z gruba ciosany, nieforemny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) pot. ociężały, bez polotu ani finezji, niestaranny

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Pośpiesznie załatałem mu spodnie topornym ściegiem.

 (1.1) W jego późniejszych obrazach zaobserwować można toporny schematyzm, jakby artysta zagubił wcześniejszy dar artystycznej fantazji w wyrażaniu swych uczuć.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. topór mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) niestaranny, (zrobiony) na odwal, byle jaki

Wiktionary


toporowice

Toporowice – wieś w Polsce, położona w województwie śląskim, w powiecie będzińskim, w gminie Mierzęcice.

W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa katowickiego.

Wieś biskupstwa krakowskiego w księstwie siewierskim w końcu XVI wieku.

Wikipedia


toporowski

nazwisko


SJP.pl


toporowy

przymiotnik od: topór


SJP.pl


toporzec

topór


SJP.pl


toporzysko

1. duży topór;
2. trzonek topora, siekiery lub młota


SJP.pl

  • toporzysko:

1. rękojeść topora, siekiery lub młota2. duży topór

Wikipedia


toporzyszczewo

Toporzyszczewo – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie aleksandrowskim, w gminie Bądkowo.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa włocławskiego.

Wieś sołecka – zobacz jednostki pomocnicze gminy Bądkowo w BIP.

Wikipedia


topos

top;
1. utarty motyw powtarzający się często w literaturze;
2. podstawa rozumowania, ogólnie przyjęty sąd, element jakiejś kultury


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) liter. powtarzający się motyw literacki

 (1.2) podstawa pojmowania, ogólnie przyjęte rozumowanie w danej kulturze

Wiktionary

Topos (stgr. τόπος κοινός) lub miejsce wspólne (łac. locus communis), w dawniejszych polskich pracach niekiedy komunał – twierdzenie przyjmowane w danej kulturze bez dowodu, będące podstawą argumentacji (według definicji dialektycznej); gotowy do użycia, powszechnie znany argument, o dużej sile perswazyjnej, który można zastosować do udowadniania dowolnej tezy podczas wypowiedzi (według definicji retorycznej); ponadczasowy konstant w literaturze, przejawiający się w tożsamych znakach, motywach i sformułowaniach (według definicji literackiej).

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

 (1.1) archetyp, motyw, wątek

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia. etym|gr|τόπος. (= miejsce)

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) topos

źródła.

== topos (język angielski.) ==

wymowa.

 IPA|ˈtɒpɒs.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) liter. topos

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) archetyp, motyw, wątek

Wiktionary


topotyp

odmiana w obrębie gatunku bakterii lub wirusa, wyłoniona przy pomocy metod topologicznych, wykazujących różnice w budowie antygenowej


SJP.pl


topowy

1. potocznie: najlepszy, najpopularniejszy;
2. w żeglarstwie: związany z wierzchołkiem masztu lub innego pionowo ustawionego drzewca, np. lampa topowa


SJP.pl


topper

[czytaj: toper] rodzaj dekoracji tortu, w postaci zatkniętego napisu, rysunku


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) element reklamowy umieszczany nad regałem sklepowym, stoiskiem lub inną reklamą (ekspozytorem)

 (1.2) cuk. ozdobny element z masy cukrowej umieszczany na szczycie tortu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. top m.

 przym. topowy

Wiktionary


topr

Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe, organizacja zrzeszająca ochotników, założona w roku 1909 celem niesienia pomocy osobom ulegającym wypadkom na terenie Tatr


SJP.pl

skrótowiec w funkcji rzeczownika rodzaju męskiego

 (1.1) = Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe;

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ratownicy TOPR dotarli w nocy do turysty, który wczoraj wieczorem spadł z progu skalnego w Buczynkowej Dolince.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: tɔpr̥, AS: topr̦

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. toprowiec m., toprówka ż.

 przym. toprowski

Wiktionary


topr-owiec

członek TOPR-u (Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego); toprowiec


SJP.pl


topr-owski

TOPR (Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe); toprowski


SJP.pl


toprowiec

członek TOPR-u (Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego); TOPR-owiec


SJP.pl


toprowski

TOPR (Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe); TOPR-owski


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z TOPR-em, dotyczący TOPR-u

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. TOPR m.

 skr. TOPR

Wiktionary


topsel

górny, skośny żagiel rozpinany między gaflem a górną częścią masztu statku żaglowego; topżagiel


SJP.pl

Wikipedia


topspin

zagranie piłki tenisowej z rotacją postępującą


SJP.pl

Top spin – rodzaj zagrania w niektórych sportach, używających piłki (tenis stołowy, tenis ziemny, golf, futbol), nadającym piłce górną (postępującą) rotację, dzięki czemu jej tor lotu jest bardziej zakrzywiony w dół niż w przypadku piłki bezrotacyjnej. Przeważnie jest zagraniem ofensywnym, nadającym piłce dużą szybkość. Istnieje kilka rodzajów topspinów:

  • zwykły topspin: duża rotacja górna,
  • kontratopspin,
  • sidespin: rotacja górno-boczna,
  • fastspin: zagranie polegające na nadaniu piłce jak największej szybkości, prawie bezrotacyjne.

Wikipedia


topspinowy

topspin


SJP.pl

Patrz:

topspin

topsztag

w żeglarstwie: stalowa lina biegnąca od wierzchołka masztu do dziobu


SJP.pl


topwanta

stalowa lina na statku zaczepiona u topu masztu, podtrzymująca maszt z boków zebezpieczając przed wygięciem lub złamaniem


SJP.pl

Wikipedia


topżagiel

górny, skośny żagiel rozpinany między gaflem a górną częścią masztu statku żaglowego; topsel


SJP.pl


tor

1. dwa równoległe ciągi szyn umożliwiające jazdę pociągom itp.;
2.
a) trasa, po której porusza się ciało fizyczne;
b) droga zakreślana przez ciało poruszające się w przestrzeni; trajektoria;
3. kierunek, w jakim coś się rozwija;
4. sport: trasa odpowiednia dla danej dyscypliny;
5. promieniotwórczy pierwiastek chemiczny o symbolu Th i liczbie atomowej 90


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. pierwiastek chemiczny o symbolu Th i liczbie atomowej 90;

 (1.2) trasa ruchu;

 (1.3) konstrukcja naziemna na stacji kolejowej, zbudowana z szyn, podkładów itp., umieszczona przy peronie, przeznaczona do ruchu pociągów oraz ich zatrzymywania się;

 (1.4) sport. wydzielona część bieżni, basenu itp. przeznaczona dla jednego zawodnika

 (1.5) sport. konstrukcja, budowla przeznaczona do rozgrywania określonych zawodów; wydzielona część terenu używana do zawodów

 (1.6) geol. samotna skała, skalica;

 (1.7) zob. tory.

 (1.8) fiz. dawna jednostka pomiaru ciśnienia;

Wiktionary

  • tor – pierwiastek chemiczny
  • tor – pozaukładowa jednostka ciśnienia
  • tor – samotna skała (skalica)
  • tor wyścigowy
  • tor kolejowy
  • tor wodny
  • tor ruchu
  • tor transmisyjny, tor telekomunikacyjny

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jakie właściwości chemiczne ma tor?

 (1.2) Znane planetaanety mają tory eliptyczne.

 (1.3) Pociąg do Wiednia odjeżdża z toru trzeciego.

 (1.4) Pływacy najbardziej lubią pływać na środkowych torach.

 (1.5) Michael Schumacher nie ukończył wyścigu na torze w Monako.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: tɔr, AS: tor

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1)

 rzecz. toryt m., toranit m.

 (1.2-5)

 rzecz. tory nmos., torowisko n., torowanie n., utorowanie n., podtorze n., torownica ż.

 czas. torować ndk., utorować dk.

 przym. torowy, przytorowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) symbol. Th

 (1.2) trasa, droga, trajektoria

Wiktionary


tora

egzemplarz lub zwój z tekstem Tory


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) rel. święta księga judaizmu składająca się z pięciu ksiąg;

 (1.2) rel. szerzej: cały Stary Testament

 (1.3) rel. całość nauk, które Bóg przekazał Mojżeszowi na górze Synaj

Wiktionary

Tora (również jid. ‏Tojre‎, hebr. ‏תורה‎ – wskazówka, pouczenie, wtórnie prawo) – pięć pierwszych ksiąg Biblii (stąd także Pięcioksiąg, Pentateuch), najważniejszy tekst objawiony judaizmu. Głównym tematem Tory jest Przymierze pomiędzy Bogiem a narodem Izraela za pośrednictwem Mojżesza zawarte podczas wędrówki z niewoli egipskiej do Ziemi Obiecanej. Opis kształtowania się narodu i kultu za czasów Mojżesza poprzedzony jest znajdującymi się w Księdze Rodzaju opowieściami o prapoczątkach ludzkości (od Stworzenia do Potopu i Wieży Babel) oraz pradziejach Izraela (dzieje Patriarchów: Abrahama, Izaaka oraz Jakuba i jego synów).

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

 (1.1) Tora pisana • Tora ustna

synonimy.

 (1.1) Pięcioksiąg, Pentateuch, księgi Mojżesza

 (1.2) Stary Testament

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. dintojra ż.

frazeologia.

etymologia.

 (1.1-3) etym|hebr|תורה. (tōrā) → nauka, prawo, proces według prawa (mojżeszowego)

uwagi.

tłumaczenia.

* afrykanerski: (1.1) Tora, Torah

* albański: (1.1) Tora

* angielski: (1.1) Torah

* arabski: (1.1) التوراة ż.

* azerski: (1.1) Tövrat, تؤورات

* baskijski: (1.1) Tora

* baszkirski: (1.1) Тәүрәт

* bawarski: (1.1) Tora ż.

* bośniacki: (1.1) Tora ż.

* bułgarski: (1.1) Тора ż.

* chorwacki: (1.1) Tora ż.

* czuwaski: (1.1) Тора

* dolnołużycki: (1.1) Tora ż.

* dolnoniemiecki: (1.1) Tora ż.

* farerski: (1.1) Tora

* fiński: (1.1) toora

* francuski: (1.1) Thora ż.

* górnołużycki: (1.1) Tora ż.

* gruziński: (1.1) თორა

* haitański: (1.1) Tora

* hebrajski: (1.1) תורה ż.

* hindi: (1.1) तोरा m., तौरात m.

* hiszpański: (1.1) Torá ż., Toráh ż.

* jakucki: (1.1) Тора

* jidysz: (1.1) תּורה ż.

* kazachski: (1.1) Таурат

* kirgiski: (1.1) Тоорат

* krymskotatarski: (1.1) Tevrat

* litewski: (1.1) Tora ż.

* luksemburski: (1.1) Tora ż.

* łaciński: (1.1) Tora ż.

* łotewski: (1.1) Tora ż.

* maltański: (1.1) Tora

* mongolski: (1.1) Тора

* niemiecki: (1.1) Tora ż., Thora ż., Torah ż.

* norweski (bokmål): (1.1) Tora

* nowogrecki: (1.1) Τορά ż.

* perski: (1.1) تورات

* rosyjski: (1.1) Тора ż.

* rumuński: (1.1) Tora

* slovio: (1.1) Tora, Тора

* słoweński: (1.1) Tora

* tagalski: (1.1) Tora

* tatarski: (1.1) Тәүрат

* turecki: (1.1) Tevrat

* turkmeński: (1.1) Tora

* ujgurski: (1.1) تەۋرات

* ukraiński: (1.1) Тора ż.

* uzbecki: (1.1) Tavrot

* węgierski: (1.1) Tóra

* żmudzki: (1.1) Tora

źródła.

== Tora (język afrykanerski.) ==

thumb|Tora (1.1)

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) rel. Tora

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtɔra, AS: tora

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. dintojra ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Pięcioksiąg, Pentateuch, księgi Mojżesza

 (1.2) Stary Testament

Wiktionary


torako-

temat słowotwórczy

 (1.1) pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy z klatką piersiową

Wiktionary

Wymowa:

IPA: tɔˈrakɔ, AS: torako

Wiktionary


torakocenteza

nakłucie jamy opłucnej


SJP.pl

Torakocenteza – nakłucie jamy opłucnowej wykonywane w celach diagnostycznych (pobranie płynu do badań) bądź leczniczych (doopłucnowe podanie leków).

Wykonywane jest w przypadku obecności płynu w jamie opłucnej.

Wikipedia


torakochirurg

specjalista w dziedzinie torakochirurgii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) med. lekarz specjalista zajmujący się operacjami klatki piersiowej;

rzeczownik, rodzaj żeński

 (2.1) med. lekarka - specjalistka w zakresie torakochirurgii

Wiktionary

Torakochirurgia, chirurgia klatki piersiowej – dziedzina chirurgii zajmująca się leczeniem operacyjnym chorób, wad wrodzonych oraz urazów narządów klatki piersiowej, z wyłączeniem serca. Leczenie torakochirurgiczne dotyczy chorób klatki piersiowej, w szczególności chorób nowotworowych, chorób łagodnych oraz chorób infekcyjnych płuc, śródpiersia, przełyku, przepony i ściany klatki piersiowej.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌtɔrakɔˈxʲirurk, AS: torakoχʹirurk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. torakochirurgia ż.

 przym. torakochirurgiczny

 przysł. torakochirurgicznie

Wiktionary


torakochirurgia

chirurgia klatki piersiowej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. chirurgia klatki piersiowej

Wiktionary

Torakochirurgia, chirurgia klatki piersiowej – dziedzina chirurgii zajmująca się leczeniem operacyjnym chorób, wad wrodzonych oraz urazów narządów klatki piersiowej, z wyłączeniem serca. Leczenie torakochirurgiczne dotyczy chorób klatki piersiowej, w szczególności chorób nowotworowych, chorób łagodnych oraz chorób infekcyjnych płuc, śródpiersia, przełyku, przepony i ściany klatki piersiowej.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. torakochirurg mos.

frazeologia.

etymologia. etymn|pol|torako-|chirurgia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) cardiothoracic surgery

* niemiecki: (1.1) Thoraxchirurgie ż.

* słowacki: (1.1) torakochirurgia ż.

źródła.

== torakochirurgia (język słowacki.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. torakochirurgia

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. torakochirurg mos.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. torakochirurg mos.

frazeologia.

etymologia. etymn|pol|torako-|chirurgia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) cardiothoracic surgery

* niemiecki: (1.1) Thoraxchirurgie ż.

* słowacki: (1.1) torakochirurgia ż.

źródła.

== torakochirurgia (język słowacki.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. torakochirurgia

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


torakoplastyczny

torakoplastyka


SJP.pl

Patrz:

torakoplastyka

torakoskop

niewielki przyrząd optyczny umożliwiający dokładne obejrzenie wnętrza klatki piersiowej i wykonywanie w niej zabiegów; wziernik opłucnowy


SJP.pl


torakoskopia

zabieg polegający na wprowadzeniu endoskopu do klatki piersiowej


SJP.pl

Wideotorakoskopia (ang. video-assisted thoracic surgery, VATS) – technika operacyjna lub inwazyjna technika diagnostyczna, polegająca na wprowadzeniu do jamy opłucnowej endoskopu umożliwiającego obejrzenie wnętrza klatki piersiowej, zaopatrzonego w źródło światła i podłączonego do kamery wideo przekazującej obraz na monitor ekranowy, wprowadzanego przez ścianę klatki piersiowej przy użyciu trokara, wraz z ewentualnym zabiegiem operacyjnym lub biopsją.

Wikipedia


torakoskopowy

torakoskop


SJP.pl

Patrz:

torakoskop

torakotomia

chirurgiczne otwarcie klatki piersiowej w celu przeprowadzenia diagnostyki lub wykonania zabiegu


SJP.pl

Torakotomia – procedura chirurgiczna, polegająca na otwarciu ściany klatki piersiowej, umożliwiająca dostęp do narządów zlokalizowanych wewnątrz klatki piersiowej, czyli płuc, serca, przełyku, tchawicy, przepony.

W zależności od miejsca, które ma być operowane, otwarcie klatki piersiowej wykonywane jest w różnych miejscach. Rozróżnia się:

  • sternotomia pośrodkowa – polegająca na przecięciu mostka w linii pośrodkowej ciała. Ten rodzaj torakotomii wykorzystywany jest najczęściej w kardiochirurgii;
  • torakotomia tylno-boczna – wykonywana najczęściej w V lub IV międzyżebrzu, wykonywana w przypadku operacji płuc, tylnego śródpiersia i przełyku, tętnic płucnych. Jest domeną torakochirurgów. Dodatkowo używa się sformułowań lewa i prawa na określenie strony wykonania zabiegu;
  • torakotomia przednio-boczna – wykonywana najczęściej w trybie pilnym lub u pacjentów w ciężkim stanie ogólnym, który jest przeciwwskazaniem do torakotomii tylno-bocznej. Ten rodzaj zabiegu zapewnia dobrą kontrolę dróg oddechowych i jest często wykonywane u pacjentów z urazami klatki piersiowej. Ten rodzaj torakotomii jest też wykonywany jako tak zwana emergency thoracotomy, nawet w leczeniu przedszpitalnym w przypadku penetrujących ran klatki piersiowej. Wykonuje się ją w V międzyżebrzu z przodu, wykonując cięcie od mostka w kierunku pachy. Umożliwia ona odbarczenie narastającej tamponady serca, czy bezpośredni masaż serca;
  • torakotomia pachowa – zapewnia ograniczony dostęp do górnej części klatki piersiowej i jest stosowana w przypadkach diagnostycznych lub w celu wykonania sympatektomii.

Wikipedia


torana

rodzaj bramy w indyjskiej architekturze sakralnej


SJP.pl

W architekturze buddyzmu torana to brama o konstrukcji słupowo-belkowej, jedna z czterech prowadzących do stupy.

Wikipedia


toranowy

przymiotnik od: torana


SJP.pl


torański

nazwisko


SJP.pl


torarz

pracownik zajmujący się układaniem i naprawą torów kolejowych


SJP.pl


torba

1. opakowanie różnych drobnych rzeczy; jego zawartość;
2. worek lub walizeczka do przenoszenia przedmiotów;
3. potocznie: nadmiernie rozciągnięta część stroju;
4. potocznie: zwisająca skóra;
5. fałd skórny u samic niektórych ssaków pełniący rolę kieszeni dla młodych osobników


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) opakowanie wykonane ze skóry lub tworzywa sztucznego, używane do przechowywania lub transportu przedmiotów, często wyposażone w uchwyty lub paski

 (1.2) zool. u samic niektórych ssaków fałd skórny w formie kieszeni, w którym przebywają i rozwijają się małe

Wiktionary

  • torba – papierowa na towary
  • torba – foliowa
  • torba – pojemnik, zazwyczaj używany do przechowywania, przenoszenia czegoś
  • Torba – miejscowość w Turcji
  • Torba – prowincja Republiki Vanuatu
  • Torba – skała w Dolinie Szklarki na Wyżynie Olkuskiej

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Mam nową torbę, którą dostałem na urodziny.

 (1.1) Na uczelni zawsze noszę laptopa w torbie.

 (1.1) Urwała mi się rączka od mojej ulubionej skórzanej torby.

 (1.1) Torba była za ciężka dla rachitycznego lokaja.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtɔrba, AS: torba

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. torbacz mzw., torbacze nmos.

:: zdrobn. torebka ż., torebeczka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|tasia, tasza.

Wiktionary


torbacki

nazwisko


SJP.pl


torbacz

lądowy ssak niższy rozwijający się w torbie na brzuchu matki; workowiec, torbowiec


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) zool. przedstawiciel ssaków, u których w wyniku ewolucji wykształciła się torba lęgowa

Wiktionary

Torbacze, workowce (Marsupialia) – infragromada lądowych ssaków z podgromady żyworodnych (Theria), do których zalicza się około 330 gatunków o różnorodnym wyglądzie i trybie życia, a także różnych preferencjach pokarmowych, zarówno drapieżnych, jak owadożernych, roślinożernych i wszystkożernych. Torbacze są drugą, obok łożyskowców (Placentalia), linią ewolucyjną ssaków (Mammalia). W zapisie kopalnym obecne są od okresu kredy, największe kopalne gatunki osiągały rozmiary nosorożca. Obecnie z niektórych gatunków pozyskuje się futra i mięso.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Podstawową cechą odróżniającą torbacze od ssaków łożyskowych jest sposób rozrodu i rozwoju zarodka.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. torebka ż., torba ż., torbacze lm nm.

Wiktionary


torbacze

nadrząd ssaków niższych, obejmujący około 330 gatunków, w tym kangury i dydelfy; workowce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) syst. zool. nazwa systematyczna|Marsupialia|Illiger|ref=tak., nadrząd ssaków z podgromady żyworodnych;

Wiktionary

Torbacze, workowce (Marsupialia) – infragromada lądowych ssaków z podgromady żyworodnych (Theria), do których zalicza się około 330 gatunków o różnorodnym wyglądzie i trybie życia, a także różnych preferencjach pokarmowych, zarówno drapieżnych, jak owadożernych, roślinożernych i wszystkożernych. Torbacze są drugą, obok łożyskowców (Placentalia), linią ewolucyjną ssaków (Mammalia). W zapisie kopalnym obecne są od okresu kredy, największe kopalne gatunki osiągały rozmiary nosorożca. Obecnie z niektórych gatunków pozyskuje się futra i mięso.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Współcześnie żyjące torbacze występują głównie w krainie australijskiej.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: tɔrˈbat͡ʃɛ

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. torba ż., torbacz mzw.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) war. workowce

Wiktionary


torbanit

łupek bitumiczny, który przy suchej destylacji dostarcza znaczne ilości oleju skalnego


SJP.pl


torbeczka

dawniej zdrobnienie od: torebka


SJP.pl


torbernit

minerał, uwodniony uranylofosforan miedzi, odznaczający się doskonałą łupliwością


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) miner. zielony promieniotwórczy minerał z grupy fosforanów; uwodniony fosforan uranylu i miedzi;

Wiktionary

Torbernit (chalkolit) – minerał z gromady fosforanów, a dokładniej fosforanów uranylu; łyszczyk uranowy. Jest to uwodniony fosforan uranylu i miedzi. Nazwa nadana na cześć szwedzkiego chemika i mineraloga Torberna Olafa Bergmana (1735–1784).

Wikipedia

Wymowa:

IPA: tɔrˈbɛrʲɲit, AS: torberʹńit

Wiktionary


torbiasty

mający kształt torby


SJP.pl


torbicki

nazwisko


SJP.pl


torbiel

patologiczny, woreczkowaty guz wypełniony najczęściej płynem, rzadziej - galaretowatą substancją, znajdujący się w narządach wewnętrznych organizmu; cysta


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. patologiczna przestrzeń w ciele wypełniona płynem, stanowiąca miękki guz w kształcie błoniastego woreczka;

Wiktionary

Torbiel, cysta (łac. cystis) − patologiczna przestrzeń w obrębie organizmu, składająca się z jednej lub większej liczby komór wypełnionych płynem albo treścią galaretowatą. Wyróżnia się:

  • torbiele prawdziwe − otoczone nabłonkiem;
  • torbiele rzekome − powstałe wskutek nagromadzenia treści płynnej w obrębie innej tkanki, nieposiadające torebki nabłonkowej;
  • torbiel krwotoczna − niepęknięty pęcherzyk Graafa, nie jest to poważna zmiana.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Duże torbiele mogą uciskać zdrowy miąższ wątroby, powodując okoliczny jego zanik i niekiedy kompensacyjny przerost.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. torebka ż., torbielowatość ż.

 przym. torbielowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) cysta

Wiktionary


torbielowaty

przypominający wyglądem torbiel, mający cechy torbieli; torbielowy


SJP.pl


torbielowy

przypominający wyglądem torbiel, mający cechy torbieli; torbielowaty


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z torbielą, dotyczący torbieli

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. torbiel ż.

Wiktionary


torbiszcze

zgrubienie od: torba


SJP.pl


torbowiec

lądowy ssak niższy rozwijający się w torbie na brzuchu matki; workowiec, torbacz


SJP.pl


torbowy

torba, np. kości torbowe


SJP.pl


torcedor

osoba ręcznie wyrabiająca cygara


SJP.pl

Torcedor (z hiszp. Torcer tzn. skręcać) – osoba lub wykwalifikowany pracownik fabryki cygar, która całkowicie ręcznie wyrabia cygara: począwszy od ułożenia wkładki (tripa) z całych liści tytoniowych, poprzez zwinięcie w zawijacz (capote) i założenie liścia okrywowego (capa).

Wikipedia


torcello

[czytaj: torczello] wyspa na Lagunie Weneckiej


SJP.pl

Torcello – wyspa położona na północny wschód od historycznego centrum Wenecji w Północnych Włoszech, sąsiaduje od południa z Burano i Mazzorbo.

Wyspa jest jednym z najstarszych ośrodków Laguny Weneckiej. Znaczenie jej spadło wraz z rozwojem sąsiedniej Wenecji oraz zmianami ambientalnymi. Obecnie na wyspie mieszka 18 osób. Ze względu na dziedzictwo archeologiczne, jakie się na niej znajduje, wciąż odwiedzają ją turyści.

Wikipedia


torcik

zdrobnienie od: tort


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od: tort

 (1.2) mały tort

 (1.3) porcja ciasta tortowego

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Proszę zapakować ten czekoladowy torcik za 40 złotych.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtɔrʲt͡ɕik, AS: torʹćik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tort mrz., tortownica ż.

 przym. tortowy

Wiktionary


torcikowy

torcik


SJP.pl

Patrz:

torcik

toreador

torreador, torrero, torero;
1. główny uczestnik korridy, zadający bykowi zabójczy cios szpadą; espada, matador;
2. każdy z uczestników korridy, np. matador, pikador


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) etn. każdy uczestnik korridy (pikador, matador, banderillero lub kapeador);

Wiktionary

Toreador (hiszp. torero, matador de toros) – każdy zapaśnik uczestniczący w korridzie.

Kapeador to toreador, który drażni byka za pomocą różowo-żółtej peleryny, pikador – jeździec, który kłuje zwierzę piką, banderillero wbija w byka krótkie włócznie ze wstążkami, matador (główny zapaśnik) najpierw walczy z bykiem, drażniąc go muletą i robiąc uniki, a na końcu zadaje bykowi śmiertelny cios szpadą.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Za występ toreadora nagrodzono oboma uszami byka[…].

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌtɔrɛˈadɔr, AS: toreador

Wiktionary

Powiązane:

 przym. toreadorski

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 przym. toreadorski

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

 inna pisownia: torreador

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) torero, toreador, bullfighter

* białoruski: (1.1) тарэадор m.

* bułgarski: (1.1) тореадор m., бикоборец m.

* esperanto: (1.1) toreadoro, toreisto, taŭristo

* hiszpański: (1.1) torero m., toreador m.

źródła.

== toreador (język angielski.) ==

wymowa.

 audio|LL-Q1860 (eng)-Neøn-toreador.wav.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) toreador

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

 (1.1) bullfighter

Wiktionary


toreadorka

toreador; torreadorka


SJP.pl


toreadorski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z toreadorem, dotyczący toreadora

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. toreador mos.

Wiktionary


torebeczka

zdrobnienie od: torebka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. zdrobn. od: torebka

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌtɔrɛˈbɛt͡ʃka, AS: torebečka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. torba ż., torebka ż.

 przym. torebkowy

Wiktionary


torebka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: torba

 (1.2) mała torba

 (1.3) zawartość torebki (1.2)

 (1.4) mniejsza torba do przechowywania osobistych drobiazgów wykonana z wytrzymałych materiałów noszona najczęściej przez kobiety na ramieniu lub w dłoni

 (1.5) bot. pękający owoc suchy podzielony w środku na komory

 (1.6) biol. anat. osłona występująca na powierzchni pęcherzyka jajnikowego złożona z komórek fibroblastycznych

 (1.7) anat. zob. torebka stawowa.

 (1.8) zob. torebka włosowa.

Wiktionary

  • torebka – mała torba służąca do przechowywania drobnych przedmiotów osobistych
  • torebka – w botanice, typ owocu pojedynczego
  • torebka – w embriologii, osłona występująca na powierzchni pęcherzyka jajnikowego

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) W sklepach nie będzie darmowych torebek foliowych – zapowiada „Gazeta Prawna”.

 (1.5) Przykładem rośliny posiadającej torebki jest mak (…).

 (1.7) Ogólny kształt torebki stawowej można porównać do cylindra „wtłoczonego” do środka jamy stawu od strony tylnej.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: tɔˈrɛpka, AS: torepka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. torba ż., torbacz m.; torebeczka ż., torbiel ż., otorbianie n., otorbienie n.

 czas. otorbiać ndk., otorbić dk.

 przym. torebkowy, torbiasty, torbelowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) torebeczka

 (1.4) gw-pl|Górny Śląsk|taszka.

Wiktionary


torebkarka

maszyna do wyrobu toreb


SJP.pl


torebkarski

przymiotnik od: torebka


SJP.pl


torebkowaty

przypominający kształtem torebkę, podobny do torebki


SJP.pl


torero

toreador, torreador, torrero; rzadko:
1. główny uczestnik korridy, zadający bykowi zabójczy cios szpadą; espada, matador;
2. każdy z uczestników korridy, np. matador, pikador


SJP.pl

Toreador (hiszp. torero, matador de toros) – każdy zapaśnik uczestniczący w korridzie.

Kapeador to toreador, który drażni byka za pomocą różowo-żółtej peleryny, pikador – jeździec, który kłuje zwierzę piką, banderillero wbija w byka krótkie włócznie ze wstążkami, matador (główny zapaśnik) najpierw walczy z bykiem, drażniąc go muletą i robiąc uniki, a na końcu zadaje bykowi śmiertelny cios szpadą.

Wikipedia


toreuta

artysta wyrabiający ozdobne przedmioty metalowe przy użyciu technik trybowania, cyzelowania i puncowania


SJP.pl


toreutyka

Toreutyka, metaloplastyka – sztuka artystycznej obróbki metalu (brązu, srebra, złota), głównie na zimno, przy użyciu techniki repusowania, puncowania, cyzelowania, grawerowania itp.

Od starożytności stosowano ją do dekorowania m.in. posągów, broni, naczyń, biżuterii. W starożytnej Grecji wytworami toreutów były przedmioty użytkowe, np. luksusowe zastawy stołowe, zwierciadła, ozdoby mebli, ale także statuetki i złote części posągów chryzelefantynowych. W IV wieku p.n.e. do najważniejszych ośrodków toreutyki należały Korynt (znany z jakości zwierciadeł), Ateny, Chalkis i Tarent. Rozkwit tej sztuki, zwłaszcza produkcja wyrobów z metali szlachetnych, nastąpił w okresie hellenistycznym (m.in. w Aleksandrii).

Wikipedia


torf

skała osadowa powstała z obumarłej roślinności bagiennej, używana m.in. jako nawóz i materiał opałowy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) geol. roln. organiczny materiał osadowy o kolorze od brunatnego po czarny, wykorzystywany m.in. do użyźniania gleb lub pozyskiwania paliw stałych;

 (1.2) roln. ogrod. ziemia pozyskana z wyrobiska torfowego

 (1.3) hand. roln. ogrod. ziemia pozyskana z wyrobiska torfowego lub wzbogacona o torf (1.1)

Wiktionary

Torf – skała osadowa powstała w wyniku zachodzących w szczególnych warunkach przemian obumarłych szczątków roślinnych.

Torf jest tworem będącym efektem niepełnego rozkładu szczątków roślinnych, zachodzącego w warunkach długotrwałego lub stałego zabagnienia wierzchniej warstwy gleby. Składa się z nierozłożonych szczątków roślin oraz amorficznej masy humusu. Jest w różnym stopniu nasycony substancjami mineralnymi. Najczęściej jest to piasek, czasami wytrącone związki żelaza, rzadko związki fosforu.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Pod torfem zaś był szczery, czysty, złoty piasek, taki sam jak w diunach przymorskich, tylko oczywiście starszy od tych wydm o kilkadziesiąt czy kilkaset stuleci.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: tɔrf, AS: torf

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. torfowiec mrz., torfowisko n., torfiarnia ż.

 przym. torfiasty, torfowy

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. torfowiec mrz., torfowisko n., torfiarnia ż.

 przym. torfiasty, torfowy

frazeologia.

etymologia. etym|niem|Torf.

uwagi.

 zoblistę|węgiel kamienny|węgiel brunatny|węgiel drzewny|węgiel lekarski|grafit.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) peat

* arabski: (1.1) خث m.

* baskijski: (1.1) zohikatz

* białoruski: (1.1) торф m.

* bułgarski: (1.1) торф m.

* chiński standardowy: (1.1) puprtrad|泥煤. (níméi)

* chorwacki: (1.1) treset m.

* czeski: (1.1) rašelina ż.

* duński: (1.1) tørv w.

* esperanto: (1.1) torfo

* estoński: (1.1) turvas

* fiński: (1.1) turve

* francuski: (1.1) tourbe ż.

* hebrajski: (1.1) כבול m. (kavul)

* hiszpański: (1.1) turba ż.

* indonezyjski: (1.1) gambut

* interlingua: (1.1) turfa

* japoński: (1.1) 泥炭 (でいたん, deitan)

* jidysz: (1.1) טאָרף m. (torf); (1.2) טאָרף m. (torf)

* kaszubski: (1.1) torf m.

* kataloński: (1.1) torba ż.

* koreański: (1.1) 토탄 (t’ot’an)

* litewski: (1.1) durpės ż. lm.

* łotewski: (1.1) kūdra ż.

* macedoński: (1.1) тресет m. (treset)

* niderlandzki: (1.1) turf m.

* niemiecki: (1.1) Torf m.

* norweski (bokmål): (1.1) torv m./ż.

* nowogrecki: (1.1) τύρφη ż.

* portugalski: (1.1) turfa ż.

* rosyjski: (1.1) торф m.

* rumuński: (1.1) turbă ż.

* serbski: (1.1) тресет (treset) m.

* słowacki: (1.1) rašelina ż.

* słoweński: (1.1) šota ż.

* szwedzki: (1.1) torv w.

* turecki: (1.1) turba

* ukraiński: (1.1) торф m.

* węgierski: (1.1) tőzeg

* wietnamski: (1.1) than bùn

* włoski: (1.1) torba ż.

źródła.

== torf (esperanto (morfem).) ==

wymowa.

znaczenia.

morfem|eo.

 (1.1) torf

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


torfiarnia

kopalnia torfu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kopalnia torfu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Stał tu wiatrak, była torfiarnia, funkcjonowały dwa sklepy kolonialne, pracowało dwóch kowali i dwóch stolarzy, działała straż pożarna.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. torf m.

 przym. torfiasty

Wiktionary


torfiarski

torfiarz


SJP.pl

Patrz:

torfiarz

torfiasty

zawierający torf; obfity w torf


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) obfitujący w torf

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na czubku cypla, w torfiastym błocie, stoi kilka drewnianych domów, przypominających saraje.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. torf mrz., torfowiec mrz., torfowisko n., torfiarnia ż.

 przym. torfowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) war. torfowy

Wiktionary


torfieć

zmieniać się w torf


SJP.pl


torfmistrz

pracownik nadzorujący wydobycie torfu w torfiarni


SJP.pl


torfniak

złoże torfu; obszar pokryty złożami torfu; torfowisko


SJP.pl


torfotwórczy

tworzący torf


SJP.pl


torfowcowate

rodzina mchów z rzędu torfowców, rosnących w miejscach wilgotnych lub bagiennych, budujących (dzięki ogromnej zdolności chłonięcia wody) specyficzne formacje roślinne, tzw. torfowiska wysokie


SJP.pl

Torfowcowate (Sphagnaceae Dumort.) – rodzina mchów z rzędu torfowców (Sphagnales), należącego do klasy torfowców (Sphagnopsida). Należy do niej ok. 350 gatunków z jedynego współczesnego rodzaju torfowiec (Sphagnum).

Wikipedia


torfowcowy

1. mleczaj torfowcowy - gatunek grzybów z rodziny gołąbkowatych;
2. ols torfowcowy - zespół leśny, w którym przeważa olsza czarna lub brzoza omszona;
3. żagnica torfowcowa - gatunek ważki


SJP.pl


torfowiec

gatunek mchu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy lub męskorzeczowy

 (1.1) bot. nazwa systematyczna|Sphagnum|L.|ref=tak., roślina z klasy torfowców;

Wiktionary

Torfowiec (Sphagnum L.) – rodzaj mchów z klasy torfowców (Sphagnopsida). Należy do niego ok. 380 gatunków. Są to rośliny szeroko rozpowszechnione na Ziemi, ale najbardziej zróżnicowane w wyższych szerokościach półkuli północnej. Tworzą charakterystyczne ekosystemy torfowiskowe. Odgrywają ogromną rolę w kształtowaniu warunków wodnych, tworzeniu biomasy oraz siedlisk dla innych roślin i zwierząt.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Pseudopodium torfowca stanowi część gametofitu.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. torf mrz., torfowisko n., torfowce nmos., torfowcowate nmos.

 przym. torfowy, torfiasty

Wiktionary


torfowisko

teren pokryty złożami torfu; złoże torfu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) teren podmokły, porośnięty roślinami, które stopniowo przekształcają się w torf;

Wiktionary

Torfowisko – jeden z typów mokradeł, siedlisk na tyle uwodnionych, że występuje tam specyficzna roślinność i zachodzą procesy akumulacji osadów organicznych. Jest to teren stale podmokły, o podłożu trudno przepuszczalnym, pokryty zbiorowiskami roślin bagiennych i bagienno-łąkowych. Od innych siedlisk hydrogenicznych odróżnia się słabym natlenieniem.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) […] poza wybrzeżnymi wydmami ciągnął się tam wąski pas torfowisk.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌtɔrfɔˈvʲiskɔ, AS: torfovʹisko

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. torf m., torfowiec m.

 czas. torfować, torfieć

 przym. torfowiskowy, torfowy, torfiasty

Wiktionary


torfowy

1. tworzący torf (organiczną skałę osadową), rosnący na torfie; torfowiskowy;
2. zrobiony z torfu, zawierający torf;
3. bagnica torfowa - gatunek rośliny z rodziny bagnicowatych; drążnica, błotnica sitowa


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) odnoszący się do torfu, zrobiony z torfu, zawierający torf, tworzący złoże torfu

Wiktionary

Wymowa:

IPA: tɔrˈfɔvɨ, AS: torfovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. torf m., torfowisko n., torfowiec m., torfienie n., torfiarz m.

 przym. torfiasty, torfowiskowy

 czas. torfieć ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) war. torfiasty

Wiktionary


torfoznawca

specjalista dziedzinie nauki o torfie, torfowiskach i glebach torfowych


SJP.pl


torfoznawczy

związany z nauką o torfie, torfowiskach i glebach torfowych


SJP.pl


torfoznawstwo

nauka o torfie, torfowiskach i glebach torfowych


SJP.pl

Torfoznawstwo – interdyscyplinarna dziedzina wiedzy, zajmująca się torfowiskami, torfem i osadami potorfowymi, roślinnością torfowisk, stratygrafią i genezą złóż, ich hydrologią, procesami akumulacji i decesji oraz różnorodnymi sposobami wykorzystania torfu.

Wikipedia


torianit

minerał z domieszkami metali ziem rzadkich, o zmiennym składzie, stosowany do otrzymywania toru i jego związków


SJP.pl


torii

brama nad drogą prowadzącą do świątyni sintoistycznej w Japonii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński lub nijaki

 (1.1) archit. brama wskazująca drogę do japońskiej świątyni sintoistycznej lub podobnego obiektu kultu;

Wiktionary

Wikipedia


torino

Turyn (wł. Torino) – miasto w północno-zachodnich Włoszech, przy ujściu rzeki Dora Riparia do rzeki Pad, na przedgórzu Alp Zachodnich. Jest stolicą regionu Piemont. Patronem miasta jest św. Jan Chrzciciel (jego święto obchodzone 24 czerwca).

Turyn jest najważniejszym po Mediolanie ośrodkiem gospodarczo-kulturalnym północnych Włoch.

Według danych na 2017 rok miasto zamieszkiwało 883 281 osób, 6785,6 os./km², aglomeracja liczy 2,2 mln mieszkańców.

Wikipedia


torka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. bot. nazwa systematyczna|Prunus spinosa|L.|ref=tak. tarnina

Wiktionary

Torka – wieś w Słowenii, w gminie Železniki. W 2018 roku liczyła 2 mieszkańców.

Wikipedia


torkat

Katowicki Tor Łyżwiarski; Torkat


SJP.pl

Torkat – sztuczne lodowisko, które mieściło się przy ul. Bankowej w Katowicach. Było pierwszym sztucznym lodowiskiem w Polsce (a 12 w Europie). 29 sierpnia 1973 uległo całkowitemu zniszczeniu.

Torkat został zbudowany w czasie 4 miesięcy przez Pierwszą Brneńską Fabrykę Maszyn. Posiadał chłodzoną taflę, odkryte trybuny i budynek klubowo-techniczny w centrum jednej z trybun. Zarówno projektant obiektu (inż. Kolda) jak i urządzenia zamrażające pochodziły z Czechosłowacji. Wybudowanie Torkatu było warunkiem przyznania Polsce organizacji Mistrzostw Świata w hokeju na lodzie w 1931 r. jako zabezpieczenie, gdyby warunki pogodowe nie pozwoliły rozegrać turnieju na lodowisku naturalnym w Krynicy.

Wikipedia


torkret

masa betonowa natryskiwana na powierzchnię konstrukcji budowlanej


SJP.pl

Torkret, torkretowanie – technika dynamicznego nakładania zaprawy lub betonu, polegająca na wtryskiwaniu lub „wstrzeliwaniu” w miejsce wbudowania. Nazwą tą określa się też wynik działania, czyli beton natryskowy. Metodę stosuje się przeważnie przy pracach naprawczych i renowacyjnych.

Wikipedia


torkretnica

maszyna do torkretowania


SJP.pl

Zaprawa – mieszanina wody i spoiwa z drobnym kruszywem lub innym wypełnieniem mająca na celu wiązanie, czyli przejście ze stanu płynnego, plastycznego w stan stały.

Zaprawy w budownictwie używane są przede wszystkim do:

  • łączenia elementów np. cegieł w murze, elementów licujących ścianę z murem itp. w jedną całość,
  • wypełnienia spoin, a przez to równomierne przenoszenie obciążeń i uszczelnienie elementów budowli,
  • ochrona elementów obiektów przed wpływami atmosferycznymi i nadanie im estetycznego wyglądu (np. tynki ścian, stropów),
  • produkcja wyrobów i elementów budowlanych (np. pustaków ściennych, stropowych, bloczków itp.).

Wikipedia


torkretować

natryskiwać pod ciśnieniem warstwę masy betonowej lub cementowej na powierzchnię konstrukcji budowlanej


SJP.pl


torkwes

okrągły, sztywny, zdobiony naszyjnik noszony w starożytności m.in. przez Celtów, Scytów i Persów; torques


SJP.pl

Torkwes (łac. torquēs, gr. στρεπτός) – w kulturach starożytnych kolisty, sztywny (nieelastyczny), otwarty naszyjnik bądź obręcz na szyję o pogrubionych zdobnych zakończeniach.

Najczęściej skręcany (tordowany) z metalowej wstęgi lub drutu (czasem odlewany), przeważnie wykonywany z brązu lub złota, rzadziej ze srebra, niekiedy żelazny. W epoce żelaza (1000 p.n.e.–300 n.e.) torkwesy nosili m.in. europejscy Celtowie, azjatyccy Scytowie i Persowie.

Wikipedia


torlen

tkanina mająca osnowę z włókien ciągłych poliestrowych


SJP.pl


tormes

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. hydron. rzeka w Hiszpanii, mająca źródło w pasmo górskim Gredos, w prowincji Ávila, uchodząca do rzeki Duero;

Wiktionary

Tormes – rzeka w Hiszpanii, mająca źródło w Prado Tormejón, w paśmie górskim Gredos, w Prowincji Ávila uchodząca do rzeki Duero. Okresowemu wysychaniu podczas lata, zapopiega zbudowana w 1960 r. zapora Santa Teresa o pojemności 496 mln m³.

Wikipedia


tornado

cyklon, trąba powietrzna towarzysząca burzy, występująca najczęściej nad Zatoką Meksykańską i na Kubie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) meteorol. trąba powietrzna;

Wiktionary

Tornado (z hiszp. tornar – kręcić się), trąba powietrzna – gwałtownie wirująca kolumna powietrza, będąca jednocześnie w kontakcie z powierzchnią ziemi i podstawą cumulonimbusa. Tornada osiągają różne rozmiary. Zwykle przyjmują postać widzialnego leja kondensacyjnego, węższym końcem dotykającego ziemi. Dolna część leja jest często otoczona chmurą odłamków i pyłu. Widoczna część zawirowania poniżej podstawy chmury burzowej stanowi ok. 10% całego procesu, który wówczas zachodzi.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Tornada są bardzo niebezpieczne.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: tɔrˈnadɔ, AS: tornado

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) trąba powietrzna

Wiktionary


tornaria

wolno pływająca larwa występująca u niektórych zwierząt morskich z gromady jelitodysznych, mająca dwa wieńce długich rzęsek, po jednym wokół otworu gębowego i odbytowego, a na przednim biegunie ciała zgrubienie ektodermy, tzw. płytkę ciemieniową, zaopatrzoną w pęczek rzęsek i parę oczek, które wraz z wiekiem zanikają


SJP.pl


tornister

torba do przyborów szkolnych; plecak


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) wojsk. czworokątna sztywna torba noszona na plecyecach;

 (1.2) eduk. rodzaj usztywnianego plecaka noszonego przez uczniów klas młodszych

Wiktionary

Tornister – rodzaj usztywnionego plecaka, dawniej popularnie stosowanego w wojsku. Użytkowany również w charakterze cywilnym przez uczniów i studentów do przenoszenia książek.


Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Pamiętasz te długie marsze na spiekocie, kiedy nieraz piliśmy wodę z kałuży; albo ten pochód przez bagno, w którym zamoczyliśmy ładunki; albo te noclegi w lasach i na polach, kiedy jeden drugiemu spychał głowę z tornistra i ukradkiem ściągał płaszcz służący za wspólną kołdrę?

 (1.2) Radek zgarnął swe książki i kajety do tornistra, zarzucił go na plecy i wyszedł, złożywszy ukłon gospodarzowi klasy, jakby się oddalał na pauzę.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: tɔrʲˈɲistɛr, AS: torʹńister

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1-2) plecak

Wiktionary


tornistrowy

przymiotnik od: tornister


SJP.pl


tornjak

najstarsza bałkańska rasa psów; bośniacko-chorwacki pies pasterski


SJP.pl

Tornjak (owczarek bośniacki, owczarek bośniacko, chorwacki) – rasa psa należąca do grupy molosów typu górskiego. Tornjaki to stróżujące psy pasterskie pochodzące z Chorwacji oraz Bośni i Hercegowiny. Pierwsze udokumentowane wzmianki o tej rasie pochodzą z XI i XIV wieku. Początkowo rasa ta była zarejestrowana pod nazwą Kanis Montanus, ale ostatecznie przyjęła się nazwa „tornjak” pochodząca od słowa „tor” oznaczającego zagrodę dla owiec.

Wikipedia


toroid

1. bryła geometryczna w kształcie pierścienia powstająca przez obrót figury geometrycznej dookoła osi leżącej poza tą figurą;
2. potocznie: transformator toroidalny (transformator o toroidalnym kształcie)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) geom. bryła w kształcie pierścienia, powstała poprzez obrót dowolnej figury wokół osi leżącej poza tą figurą;

Wiktionary

Toroid – bryła geometryczna w kształcie pierścienia. Powstaje poprzez obrót dowolnej figury geometrycznej (prostokąta, okręgu, trójkąta) dookoła osi leżącej poza tą figurą. Zarówno oś jak i obracana figura geometryczna muszą leżeć w tej samej płaszczyźnie.

Jeśli obracaną figurą jest okrąg, wówczas powstała bryła nosi nazwę torusa.

Podczas obrotu oś może ulegać zmianie co może spowodować utworzenie wielokrotnego toroidu.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. toroidalny

Wiktionary


toroidalny

mający kształt toroidu (bryły)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) geom. mający kształt toroidu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. toroid mrz.

Wiktionary


toromierz

miernik ciśnienia wyskalowany w torach (dawna jednostka ciśnienia)


SJP.pl


toromistrz

pracownik nadzorujący pracowników torowych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) kolej. pracownik kolei nadzorujący stan techniczny torów

 (1.2) osoba przygotowująca tor żużlowy do zawodów

Wiktionary

Toromistrz – pracownik kolei czuwający nad technicznym stanem rozjazdów oraz torów kolejowych w określonym rejonie.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. torowisko n.

Wiktionary


toron

naturalny izotop radonu, dawniej zwany emanacją torową


SJP.pl

Le Toron – średniowieczny zamek położony w Tibninie, w południowym Libanie. Twierdza stoi na wzgórzu w centrum miasta, a jego nazwa pochodzi od starofrancuskiego określenia oznaczającego „wysokie miejsce”.

Wikipedia


toroncki

Toronto; torontyjski


SJP.pl


toronto

miasto w Kanadzie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) geogr. największe miasto Kanady, stolica prowincji Ontario;

Wiktionary

Toronto – największe miasto w Kanadzie i stolica prowincji Ontario. Położone w południowej części Ontario, na północno-zachodnim brzegu jeziora Ontario. Miasto pełni funkcję ekonomicznej i kulturalnej stolicy Kanady. W samym Toronto mieszka 2 794 356 osób (2021), a w aglomeracji miejskiej Toronto (Greater Toronto AreaGTA) 6 202 225 ludzi (2021).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Kiedy ostatnio się spotkaliśmy, miał bazę w Toronto.

 (1.1) W 1858 roku na zachodnich obrzeżach Toronto powstała wiktoriańska gotycka rezydencja zbudowana przez Sir Kazimierza Gzowskiego.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: tɔˈrɔ̃ntɔ, AS: torõnto

Wiktionary

Powiązane:

 przym. torontoński

Wiktionary


torontoński

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Toronto, dotyczący Toronto

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Toronto n.

Wiktionary


torontyjczyk

mieszkaniec Toronto


SJP.pl


torontyjka

mieszkanka Toronto


SJP.pl


torontyjski

Toronto; toroncki


SJP.pl


toros

nagromadzona kra lodowa, spiętrzona przez wiatr i prądy morskie, osiągająca grubość do kilkunastu metrów; lód spiętrzony


SJP.pl

SM Tb 83 F – austro-węgierski torpedowiec z okresu I wojny światowej, typu Tb 82 F. Od 1920 roku do lat 50. służył w marynarce Rumunii pod nazwą Smeul, w latach 1944-1945 służył w marynarce ZSRR jako Toros.

Wikipedia


torować

usuwać przeszkody, robić przejscie, przejazd


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. utorować)

 (1.1) umożliwiać przejście lub przejazd poprzez usuwanie przeszkód

 (1.2) umożliwiać osiągnięcie wyznaczonego celu

 (1.3) przyczyniać się do rozwoju lub zaistnienia czegoś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Lodołamacze torują przejścia na kole podbiegunowym.

 (1.2) Drogę do urzędu torował mu wuj zatrudniony w ministerstwie.

 (1.3) Postęp w liturgii torowały również synody lokalne.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. torowisko n., tor mrz., torowanie n., tory lm nm.

 czas. utorować dk.

 przym. torowy

Wiktionary


torowiec

1. motocyklista biorący udział w wyścigach na torze;
2. robotnik pracujący przy układaniu torów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) sport. kolarz lub motocyklista, który ściga się na torze

 (1.2) środ. robotnik układający tory

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tor, torowisko

 przym. torowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kolarz torowy

Wiktionary


torowisko

1. nasyp z ułożonymi torami kolejowymi;
2. miejsce, gdzie przebiegają tory kolejowe lub tramwajowe


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) miejsce, w którym znajdują się tory

Wiktionary

Torowisko – górna powierzchnia podtorza kolejowego.

Torowisko powinno być przystosowane do:

  • zbudowania nawierzchni oraz innych obiektów związanych z prowadzeniem ruchu pojazdów kolejowych, a także do wykonywania czynności związanych z utrzymaniem drogi szynowej,
  • odprowadzenia wód opadowych z torowiska,
  • utrzymania na odpowiedniej głębokości poziomu wód gruntowych.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌtɔrɔˈvʲiskɔ, AS: torovʹisko

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tor m., torowanie n., utorowanie n., toromistrz m., tory nmos., torowiec mos.

 czas. torować, utorować

 przym. torowy

 przysł. torowo

Wiktionary


torowy

przymiotnik od: tor


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z torem (torowiskiem), dotyczący toru (torowiska)

 (1.2) związany z pierwiastkiem torem, dotyczący tego pierwiastka

 (1.3) związany z siecią Tor, dotyczący tej sieci

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1)

 rzecz. tor m., torowisko n., torowanie n., utorowanie n., podtorze n., torownica ż.

 czas. torować ndk., utorować dk.

 przym. przytorowy

 (1.2)

 rzecz. tor m., toryt m., toranit m.

 (1.3)

 rzecz. Tor m.

Wiktionary


torpeda

1. hamulec rowerowy umieszczony w tylnej piaście;
2. typ nadwozia samochodu osobowego o opływowym, wydłużonym kształcie;
3. samochód o takim nadwoziu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) wojsk. mar. podwodny pocisk z autonomicznym napędem stosowany zazwyczaj do rażenia podwodnej części kadłuba okrętu;

Wiktionary

Torpeda – dysponujący najczęściej własnym układem napędowym pocisk podwodny, samodzielny system broni podwodnej służącej do niszczenia jednostek pływających przeciwnika przez uszkadzanie ich poniżej poziomu linii wodnej. Służyły pierwotnie do zwalczania okrętów nawodnych, a od połowy XX wieku także zanurzonych okrętów podwodnych. Wystrzeliwane z wyrzutni torpedowych stanowią uzbrojenie okrętów podwodnych i nawodnych, są zrzucane z samolotów i śmigłowców, a także mogą stanowić ładunek bojowy rakiet (rakietotorpedy) lub min (minotorpedy). Były także wystrzeliwane z wyrzutni brzegowych.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Okręt podwodny namierzył pancernik i odpalił w jego kierunku serię torped.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: tɔrˈpɛda, AS: torpeda

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. torpedowiec m., torpedzista m., torpedowanie n., storpedowanie n.

 czas. torpedować ndk., storpedować dk.

 przym. torpedowy

Wiktionary


torpedo

1. hamulec rowerowy umieszczony w tylnej piaście;
2. typ nadwozia samochodu osobowego o opływowym, wydłużonym kształcie;
3. samochód o takim nadwoziu


SJP.pl

Pojęcia różne

  • Torpedo – typ nadwozia
  • Torpedo – rodzaj piasty rowerowej
  • Tucker Torpedo – samochód osobowy
  • Torpedo – seria komiksowa

Wikipedia


torpedować

czasownik przechodni niedokonany (dk. storpedować)

 (1.1) wojsk. mar. niszczyć, zatapiać okręt torpedą

 (1.2) przen. utrudniać, uniemożliwiać wykonanie czegoś

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. torpeda ż., torpedowiec m., torpedzista m., torpedowanie n., storpedowanie n.

 czas. storpedować dk.

 przym. torpedowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) szachować

Wiktionary


torpedowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) wojsk. mar. strzelanie do jakiegoś celu torpedą

 (1.2) przen. utrudnianie, uniemożliwianie wykonania czegoś

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. storpedowanie n., torpeda ż., torpedowiec m., torpedzista m.

 czas. torpedować ndk., storpedować dk.

 przym. torpedowy

Wiktionary


torpedowaty

o rybie: mający ciało bardziej wydłużone, lekko bocznie spłaszczone


SJP.pl


torpedowiec

Torpedowiec – klasa niewielkich lub średniej wielkości okrętów, przeznaczonych głównie do wykonywania ataków torpedowych na okręty nieprzyjaciela. Powstała pod koniec XIX wieku, kiedy to przypadł też szczyt popularności torpedowców. Zastąpione następnie przez inne klasy okrętów, były budowane i używane w mniejszych ilościach do okresu II wojny światowej.

Wikipedia


torpedówka

rodzaj ptaków z podrodziny kaczek


SJP.pl


torpedowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z torpedą, dotyczący torpedy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. torpeda ż., storpedowanie n., torpedowanie n.

 czas. torpedować

Wiktionary


torpedzista

osoba obsługująca wyrzutnie torpedowe


SJP.pl


torpet

imię męskie


SJP.pl


torpor

krótki stan kontrolowanego obniżenia temperatury ciała przez zwierzęta stałocieplne


SJP.pl

Odrętwienie dobowe (torpor) – stan kontrolowanego obniżenia metabolizmu ciała przez zwierzęta stałocieplne. Wraz z obniżeniem tempa metabolizmu ciała, spada temperatura, spowalniana jest praca serca oraz większość innych czynności fizjologicznych. Mianem torporu określa się zazwyczaj krótkotrwałe okresy obniżenia temperatury ciała, trwające do kilku godzin

Wikipedia


torquay

Torquay (wym. [tɔːˈkiː]) – miasto w południowo-zachodniej Anglii, w hrabstwie ceremonialnym Devon, w dystrykcie (unitary authority) Torbay. W 2001 roku liczyło około 63 tys. mieszkańców.

Wikipedia


torquemada

Tomás de Torquemada (1420-98), hiszpański inkwizytor, dominikanin


SJP.pl

Tomás de Torquemada (ur. 1420 w Valladolid, zm. 16 września 1498 w Ávila) – hiszpański duchowny, dominikanin, w latach 1452–1474 przeor klasztoru w Segowii, w latach 1483–1498 generalny inkwizytor Kastylii, Walencji i Aragonii, doradca i spowiednik Izabeli I Kastylijskiej oraz Ferdynanda II Aragońskiego.

Wikipedia


torques

[czytaj: torkwes] okrągły, sztywny, zdobiony naszyjnik noszony w starożytności m.in. przez Celtów, Scytów i Persów; torkwes


SJP.pl

Torkwes (łac. torquēs, gr. στρεπτός) – w kulturach starożytnych kolisty, sztywny (nieelastyczny), otwarty naszyjnik bądź obręcz na szyję o pogrubionych zdobnych zakończeniach.

Najczęściej skręcany (tordowany) z metalowej wstęgi lub drutu (czasem odlewany), przeważnie wykonywany z brązu lub złota, rzadziej ze srebra, niekiedy żelazny. W epoce żelaza (1000 p.n.e.–300 n.e.) torkwesy nosili m.in. europejscy Celtowie, azjatyccy Scytowie i Persowie.

Wikipedia


torqway

urządzenie do jazdy w pozycji stojącej, napędzane ruchem ramion


SJP.pl


torreador

toreador, torrero, torero;
1. główny uczestnik korridy, zadający bykowi zabójczy cios szpadą; espada, matador;
2. każdy z uczestników korridy, np. matador, pikador


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) inna pisownia wyrazu toreador

Wiktionary

Toreador (hiszp. torero, matador de toros) – każdy zapaśnik uczestniczący w korridzie.

Kapeador to toreador, który drażni byka za pomocą różowo-żółtej peleryny, pikador – jeździec, który kłuje zwierzę piką, banderillero wbija w byka krótkie włócznie ze wstążkami, matador (główny zapaśnik) najpierw walczy z bykiem, drażniąc go muletą i robiąc uniki, a na końcu zadaje bykowi śmiertelny cios szpadą.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Widownia z niepokojem oczekiwała, aby zobaczyć jak Michelito – słynny młody torreador z Meksyku – rozprawia się z bykiem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌtɔrːɛˈadɔr, AS: to•reador

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) toreador

Wiktionary


torreadorka

torreador; toreadorka


SJP.pl


torreja

drzewo z rodziny cisowatych


SJP.pl

Torreja, czwórczak (Torreya) – rodzaj drzew i krzewów z rodziny cisowatych. Obejmuje 6 gatunków. Rośliny te występują w naturze we wschodniej Azji (cztery gatunki) oraz w Ameryce Północnej (Torreya taxifolia na Florydzie i w Georgii oraz torreja kalifornijska w Kalifornii). Rośliny są zwykle dwupienne, rzadko jednopienne. Rosną w lasach, zwykle w wąwozach i wzdłuż strumieni.

Wikipedia


torrent

1. mały plik z danymi do pobrania właściwego pliku w sieci BitTorrent;
2. potocznie: plik ściągany nielegalnie z internetu


SJP.pl

  • Torrent – gmina w Hiszpanii, w prowincji Girona, w Katalonii
  • Torrent – gmina w Hiszpanii, w prowincji Walencja, w Walencji

Osoby o tym nazwisku:

  • Ana Torrent – aktorka hiszpańska
  • Carlos Torrent – hiszpański kolarz torowy i szosowy, olimpijczyk

Inne:

  • BitTorrent – protokół wymiany plików
  • Pontiac Torrent – samochód osobowy

Wikipedia


torrentowy

torrent


SJP.pl

Patrz:

torrent

torrero

toreador, torreador, torero; rzadko:
1. główny uczestnik korridy, zadający bykowi zabójczy cios szpadą; espada, matador;
2. każdy z uczestników korridy, np. matador, pikador


SJP.pl


torres

  • Torres – miasto i gmina w Brazylii, w stanie Rio Grande do Sul
  • Torres – gmina w Hiszpanii, w prowincji Jaén, w Andaluzji
  • Torres – nazwisko hiszpańskojęzyczne, pochodzące od rzeczownika "torre" – wieża


  • Abia de las Torres – gmina w Hiszpanii, w prowincji Palencia, w Kastylii i León
  • Blecua y Torres – gmina w Hiszpanii, w prowincji Huesca, w Aragonii
  • Horcajo de las Torres – gmina w Hiszpanii, w prowincji Ávila, w Kastylii i León
  • Torres de Albarracín – gmina w Hiszpanii, w prowincji Teruel, w Aragonii
  • Torres de Alcanadre – gmina w Hiszpanii, w prowincji Huesca, w Aragonii
  • Torres de la Alameda – miasto w Hiszpanii we wspólnocie autonomicznej Madryt, 41 km od Madrytu
  • Torres de Santa Cruz – bliźniacze wieżowiece w Santa Cruz de Tenerife na Wyspach Kanaryjskich
  • Torres de Segre – gmina w Hiszpanii, w prowincji Lleida, w Katalonii
  • Torres del Paine – masyw należący do grupy górskiej Cordillera del Paine leżący w Chile w Patagonii
  • Torres del Río – gmina w Hiszpanii, w prowincji Nawarra, w Nawarze
  • Torres Novas – miejscowość w Portugalii, leżąca w dystrykcie Santarém
  • Torres Peak – siódmy pod względem wysokości szczyt Nowej Zelandii
  • Torres Torres – gmina w Hiszpanii, w prowincji Walencja
  • Torres Vedras – miejscowość w Portugalii, leżąca w dystrykcie Lisboa
  • Valencia de las Torres – gmina w Hiszpanii, w prowincji Badajoz, w Estramadurze

Wikipedia


tors

1. górna część tułowia;
2. rzeźba przedstawiająca tułów bez rąk i nóg


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) anat. górna część tułowia u mężczyzny; klatka piersiowa

 (1.2) szt. rzeźba przestawiająca sam tułów

Wiktionary

  • tors – klatka piersiowa u mężczyzny
  • tors – rzeźba przedstawiająca sam tułów męski lub żeński (np. Wenus z Petřkovic)
  • Tors Belwederski – pochodząca z I wieku p.n.e. rzeźba grecka autorstwa Apolloniosa.
  • Tors (duń. Torso) – polski tytuł książki Halfdana Rassumsena, nagrodzonej w 1957 r. Złotymi Laurami.
  • TORS – paramilitarna formacja Obrona Terytorialna Republiki Słowenii (Teritorialna Obramba Republike Slovenije w skrócie TORS), powstała w roku 1968 jako uzupełnienie regularnej armii byłej Jugosławii na terytorium Słowenii, a której spadkobiercą są słoweńskie wojska lądowe.
  • Tors Cove – dawna nazwa wsi Toads Cove położonej na północ od Ferryland (Nowa Fundlandia i Labrador). Wieś ta liczyła 279 mieszkańców w 1951 r. i 289 w 1956 roku.
  • Tors męski I – terakotowe bozzetto wysokości 23 cm przypisywane Michałowi Aniołowi; model datowany na ok. rok 1513 znajduje się obecnie w zbiorach Casa Buonarroti we Florencji.
  • Tors męski II – terakotowe bozzetto wysokości 22,5 cm, którego autorstwo jest przypisywane Michałowi Aniołowi; datowane na rok 1513 znajduje się obecnie w zbiorach Casa Buonarroti we Florencji.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: tɔrs, AS: tors

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) klatka piersiowa, klatka, tułów

Wiktionary


torsada

przestarzale: sznur, plecionka, taśma służące do obszywania, ozdabiania ubrań, obić itp.


SJP.pl


torsja

1. skręcenie narządu o znaczej ruchomości (jelit, jąder, jajników) wokół jego osi, wymagające interwencji chirurgicznej;
2. w matematyce: skręcenie


SJP.pl

Torsja, z łac. „skręt”, „skręcenie” może oznaczać:

  • torsja krzywej – skręcenie lub druga krzywizna: parametr opisujący przebieg krzywej w przestrzeni
  • torsja – zjawisko zachodzące w rozwoju ślimaków
  • wymioty (tylko w liczbie mnogiej jako torsje)

Wikipedia


torsje

odruchy polegające na wyrzucaniu zawartości żołądka przez przełyk i jamę ustną; wymioty


SJP.pl

Wymioty (łac. vomitus, emesis) – gwałtowny wyrzut treści pokarmowej na zewnątrz z żołądka (bądź z żołądka i jelit) poprzez przełyk i jamę ustną, w wyniku silnych skurczów mięśni brzucha, przepony i klatki piersiowej. Wymioty (sprzyja im przepełnienie żołądka) często poprzedzają nudności lub im towarzyszą. Niekiedy odruchy wymiotne nie kończą się wymiotami.

Wikipedia


torsjograf

przyrząd służący do rejestrowania drgań skrętnych


SJP.pl


torsjometr

przyrząd do pomiaru momentu siły przenoszonego przez wał


SJP.pl

Torsjometr – jeden z rodzajów momentomierza, przyrząd służący do pomiaru momentu siły przenoszonego przez wał, na podstawie odkształceń kątowych tego odcinka wału, który moment przekazuje. Ze względu na sposób pomiaru kąta skręcenia rozróżnia się torsjometry: mechaniczne, optyczne, akustyczne i elektryczne.

Wikipedia


tort

rodzaj ciasta przekładanego słodką masą


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) cuk. wykwintne ciasto na specjalne okazje, zazwyczaj okrągłe, przekładane masą, ozdobione z wierzchu owocami, lukrem, masą, galaretką lub kremem;

 (1.2) środ. przestępcze chleb

Wiktionary

Tort – bogato zdobione ciasto deserowe, najczęściej biszkoptowe, przekładane masą.

Ojczyzną tortów najprawdopodobniej są Włochy. W Polsce pojawiły się po raz pierwszy na dworze królowej Bony.

W Polsce upowszechnił się zwyczaj pieczenia tortu na specjalne okazje, jak urodziny, wesele. Bardzo podobne ciasta np. w języku angielskim nie są nazywane tortami (torte), a ciastami (birthday cake, wedding cake).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Mama upiekła na urodziny Marty tort orzechowy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: tɔrt, AS: tort

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tortownica ż.

:: zdrobn. torcik m.

 przym. tortowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|dorta.

Wiktionary


tortellini

małe pierogi wypełnione farszem


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) kulin. małe pierożki nadziewane różnorodnym farszem (przeważnie mięsnym), zlepione rogami

Wiktionary

Tortellini – tradycyjne włoskie pierożki z nadzieniem mięsnym, grzybowym bądź serowym, podawane z sosem pomidorowym (można również korzystać z innych sosów, lecz nie jest to wówczas w całości włoska potrawa). Na koniec całość posypuje się tartym serem (najczęściej parmezanem).

Podobnym rodzajem są cappelletti, które różnią się sposobem wywinięcia końcówek ciasta.

Wikipedia


tortilla

[czytaj: tortilja] cienki placek kukurydziany, podawany na gorąco z sosem, popularny w kuchni krajów Ameryki Łacińskiej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kulin. w kuchni meksykańskiej: cienki, okrągły placek kukurydziany albo pszenny, podawany z mięsem lub serem i dodatkami z warzyw, polany sosem;

 (1.2) kulin. w kuchni hiszpańskiej: omlet bez lub z jakimkolwiek nadzieniem

Wiktionary

Tortilla (wym. torˈtiʎa) – w kuchni meksykańskiej, rodzaj płaskiego, okrągłego placka o średnicy od 6 do 30 cm, tradycyjnie z masy lub mąki kukurydzianej, obecnie także z mąki pszennej, stosowanego jako pieczywo i baza do innych potraw.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Zjadłem na rynku pyszną tortillę z sosem czosnkowym.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: tɔrˈtʲilːa, AS: tortʹi•la

Wiktionary


tortownica

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) okrągła forma ze zdejmowaną obręczą z zaciskiem, służąca do pieczenia tortów

Wiktionary

Tortownica – rodzaj formy do pieczenia ciast.

Tortownica jest formą okrągłą z ruchomą, oddzielną obręczą, na której umieszczony jest zacisk. Służy do pieczenia ciast, których nie odwraca się po upieczeniu, głównie tortów.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌtɔrtɔvʲˈɲit͡sa, AS: tortovʹńica

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tort, torcik

 przym. tortowy

Wiktionary


tortowy

tort


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z tortem, dotyczący tortu

Wiktionary

Patrz:

tort

Przykłady

 (1.1) Do upieczenia biszkopta na tort, potrzebujemy 6 jaj, 20 dag mąki tortowej, łyżeczkę proszku do pieczenia oraz trochę ekstraktu waniliowego.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: tɔrˈtɔvɨ, AS: tortovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tort m., torcik m., tortownica ż.

 przysł. tortowo

Wiktionary


tortuga

1. wyspa w Haiti;
2. wyspa w Wenezueli;
3. wyspa w archipelagu Galapagos


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. wyspa na Morzu Karaibskim u północnych wybrzeży Haiti;

Wiktionary

Tortuga (fr. Île de la Tortue) – wyspa na Morzu Karaibskim, u północnych wybrzeży Haiti, ok. 2 km od miasta Port-de-Paix.

Wyspa otrzymała nazwę Tortuga del Mar (z hiszp. „żółw morski”) ze względu na charakterystyczne ukształtowanie terenu, nasuwające skojarzenia ze skorupą żółwia.

Wikipedia


tortura

1. duże cierpienie fizyczne lub psychiczne;
2. wymuszanie zeznań na oskarżonym, stosowanie okrutnych metod do zadawania bólu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) świadome zadawanie komuś (więźniowi, jeńcowi) ogromnego bólu fizycznego za pomocą określonych metod i narzędzi, najczęściej po to, aby wymusić na nim zeznania bądź aby wydobyć z niego informacje;

 (1.2) przen. cierpienie, męczarnia, udręka, męka, duży dyskomfort

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Tortury były we Francji nielegalne od czasu Rewolucji Francuskiej 1789 roku, ale powszechnie je stosowano, szczególnie w stosunku do więźniów muzułmanów z Frontu Wyzwolenia Narodowego (FLN).

Wiktionary

Wymowa:

IPA: tɔrˈtura, AS: tortura

Wiktionary

Powiązane:

 czas. torturować ndk., zatorturować dk.

 rzecz. torturowanie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) katusza / katusze, kaźń

Wiktionary


torturować

czasownik

 (1.1) zadawać komuś tortury, świadomie zadawać komuś ogromny ból fizyczny za pomocą okrutnych metod, najczęściej w celu wymuszenia zeznań, informacji

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌtɔrtuˈrɔvat͡ɕ, AS: torturovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. torturowanie n., tortura ż., tortury nmos. lm.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dręczyć, znęcać się, maltretować, katować

Wiktionary


torturowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|torturować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. torturować ndk.

 rzecz. tortura ż.

Wiktionary


tortury

1. duże cierpienie fizyczne lub psychiczne;
2. wymuszanie zeznań na oskarżonym, stosowanie okrutnych metod do zadawania bólu


SJP.pl

Wikipedia


toruń

miasto w Polsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. miasto w północno-centralnej Polsce, położone nad Wisłą;

 (1.2) geogr. adm. wieś w województwie lubelskim, w powiecie chełmskim;

 (1.3) geogr. adm. wieś na Ukrainie, w rejonie miżhirskim obwodu zakarpackiego;

 (1.4) astr. planetoida o numerze katalogowym 12999;

Wiktionary

Toruń (niem. Thorn, łac. Thorunia, Torunium) – miasto na prawach powiatu w północnej Polsce, jedna z dwóch stolic województwa kujawsko-pomorskiego – siedziba marszałka, zarządu i sejmiku województwa oraz jednostek im podporządkowanych. Jest również siedzibą władz powiatu toruńskiego i stolicą rzymskokatolickiej diecezji toruńskiej, jednym z miast centralnych Bydgosko-Toruńskiego Obszaru Funkcjonalnego. Drugie co do wielkości miasto w województwie kujawsko-pomorskim. Położone jest nad Wisłą i Drwęcą. Jego prawobrzeżna część leży na ziemi chełmińskiej, zaś lewobrzeżna znajduje się na Kujawach.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Toruń słynie z Kopernika, sławnego polskiego astronoma.

 (1.2) W wypadku pod Toruniem zginęło sześć osób.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtɔrũɲ, AS: torũń

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. torunianin m., torunianka n., Toruńskie n.

 przym. toruński, podtoruński

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) peryfr. gród Kopernika

Wiktionary


toruńczyk

mieszkaniec Torunia; torunianin, toruniak (potocznie)


SJP.pl


toruniak

potocznie: torunianin (mieszkaniec Torunia)


SJP.pl

Toruniak – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie żuromińskim, w gminie Lubowidz. Ma status sołectwa.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa ciechanowskiego.

Wikipedia


torunianin

mieszkaniec Torunia; toruńczyk, toruniak (potocznie)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Torunia; osoba z tego miasta

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Toruń mrz.

:: fż. torunianka ż.

 przym. toruński

Wiktionary


torunianka

mieszkanka Torunia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Torunia; kobieta z tego miasta

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Toruń mrz.

:: fm. torunianin mos.

 przym. toruński

Wiktionary


toruński

przymiotnik od: Toruń


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Torunia, związany z Toruniem, pochodzący z Torunia

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zgłębimy tajniki wiedzy piernikarskiej i samodzielnie upieczemy piernik tak, jak to robili przed 500 laty toruńscy mistrzowie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: tɔˈrũj̃sʲci, AS: torũĩ ̯sʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Toruń m., torunianin mos., torunianka ż.

Wiktionary


toruńskie

przymiotnik od: Toruń


SJP.pl


toruńskość

toruński


SJP.pl

Patrz:

toruński

torus

1. powierzchnia obrotowa, otrzymywana w wyniku obrotu okręgu dookoła prostej leżącej w jego płaszczyźnie, ale nie przecinającej tego okręgu;
2. zatyczka występująca w jamkach cewek drewna


SJP.pl

  • torus (matematyka)
  • torus (architektura)
  • torus (botanika)

Wikipedia


torusowy

torus


SJP.pl

Patrz:

torus

torvalds

Linus Benedict Torvalds (ur. 28 grudnia 1969 w Helsinkach) – fiński programista, twórca jądra Linux oraz systemu kontroli wersji Git.

Wikipedia


torwar

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) sport. kompleks obiektów sportowych i widowiskowych w dzielnicy Śródmieście w Warszawie;

 (1.2) geogr. urb. osiedle mieszkaniowe w dzielnicy Śródmieście w Warszawie;

Wiktionary

Hala Torwar, hala widowiskowa Torwar, hala Torwar I, także hala COS Torwar – hala sportowo-widowiskowa, zlokalizowana przy ul. Łazienkowskiej 6a w Warszawie.

Obok, pod tym samym adresem, znajduje się hala COS Torwar Lodowisko (również Lodowisko Torwar II i Lodowisko Torwar), otwarta w 1997 roku. Zarządcą obu obiektów jest Centralny Ośrodek Sportu (COS).

Wikipedia


torx

Torx – typ nacięcia klucza lub wkrętaka o kształcie charakterystycznej sześcioramiennej gwiazdy. Występuje w rozmiarach od T1 do T100. Pozwalają na lepsze przenoszenie momentu obrotowego niż imbus.

Rozróżnia się widoczne na zdjęciu TORX H (TORX TR) z otworem w środku (dodatkowe zabezpieczenie przed nieautoryzowaną manipulacją wymagane dla niektórych sprzętów elektronicznych; gniazda wymagające takiego klucza określane są jako pin torx), TORX zwykły bez otworu oraz TORX MAX o innym zarysie gwiazdy (grubsze „ramiona”).

Wikipedia


tory

dawna jednostka ciśnienia o symbolu Tr, równa ciśnieniu słupa rtęci o wysokości 1 milimetra w temperaturze 0 stopni Celsjusza, przy normalnym przyspieszeniu ziemskim


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) tor kolejowy poza stacją; konstrukcja zbudowana z szyn, podkładów itd. dla ruchu pojazdów szynowych

forma rzeczownika.

 (2.1) M., B. i W. lm. od: tor

Wiktionary

Tor – dwie szyny podtrzymujące i prowadzące koła pojazdów szynowych, ułożone na podkładach lub zainstalowane w specjalnej płycie betonowej, w określonej odległości od siebie, służą jako droga kolejowa, droga tramwajowa lub metro. Tor ułożony jest na podtorzu.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Chodzenie po torach jest niebezpieczne.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtɔrɨ, AS: tory

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tor m., torowisko n., torowanie n., utorowanie n., podtorze n., torownica ż.

 czas. torować ndk., utorować dk.

 przym. torowy, przytorowy

Wiktionary


toryczny

soczewka toryczna - typ soczewki kontaktowej


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) geom. dotyczący torusa, związany z torusem, w kształcie torusa

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Wśród osób z astygmatyzmem jedynie 12 procent korzysta z odpowiednich szkieł kontaktowych, czyli soczewek torycznych.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. torus m.

Wiktionary


toryjka

toryjka łąkowa - gatunek owada z rodziny bzygowatych


SJP.pl


toryjski

koń toryjski - estońska rasa koni


SJP.pl


torys

członek angielskiego stronnictwa politycznego, które przekonane było o boskim pochodzeniu władzy królewskiej i nienaruszalności praw dziedziczenia tronu; rywal wiga


SJP.pl


torysi

angielskie stronnictwo polityczne, utworzone w końcu XVII wieku, zrzeszające właścicieli ziemskich i wyższe duchowieństwo, broniące przywilejów króla i Kościoła, w roku 1834 przekształcone w partię konserwatywna


SJP.pl

Torysi (ang. Tories, l. poj. Tory) – angielskie ugrupowanie polityczne powstałe w końcu XVII wieku. Wyraziciele interesów ziemiaństwa, dworu, Kościoła. W opozycji do wigów. Wywodzi się z niego brytyjska Partia Konserwatywna, której członków nadal określa się potocznie torysami.

Wikipedia


toryska

torys


SJP.pl

Torysky – słowacka wieś i gmina (obec) w powiecie Lewocza w kraju preszowskim.

Pierwsze wzmianki o wsi pochodzą z 1284 roku.

Centrum wsi leży na wysokości 810 m n.p.m. Gmina zajmuje powierzchnię 17,72 km². W 2016 roku zamieszkiwało ją 337 osób.

Wikipedia

Patrz:

torys

toryt

minerał promieniotwórczy


SJP.pl

Wikipedia


toryzm

program stronnictwa torysów


SJP.pl


torzewo

Torzewo – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie radziejowskim, w gminie Topólka.

Wikipedia


torzewski

nazwisko


SJP.pl


torżok

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. miasto w Rosji, w obwodzie twerskim, nad Twercą;

Wiktionary

Torżok (ros. Торжок) – miasto w Rosji, w obwodzie twerskim, nad Twercą (dopływ Wołgi). Około 49 tys. mieszkańców.

W mieście znajduje się prawosławny męski monaster Świętych Borysa i Gleba, trzeci klasztor założony na ziemiach ruskich (w 1038).

W mieście rozwinął się przemysł maszynowy, taboru kolejowego, skórzano-obuwniczy oraz chemiczny.

Wikipedia

Powiązane:

 przym. torski

Wiktionary


torzym

miasto w Polsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Polsce;

Wiktionary

Torzym (tuż po wojnie Toruń Lubuski, niem. Sternberg) – miasto w województwie lubuskim, w powiecie sulęcińskim, położone nad rzeką Ilanką i jeziorem Ilno. Siedziba gminy miejsko-wiejskiej Torzym. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. zielonogórskiego.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈtɔʒɨ̃m, AS: tožỹm

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. torzymianin m., torzymianka ż.

 przym. torzymski

Wiktionary


torzymianin

mieszkaniec Torzymia (miasta w Polsce)


SJP.pl


torzymianka

mieszkanka Torzymia (miasta w Polsce)


SJP.pl


torzymski

Torzym


SJP.pl

Patrz:

Torzym

torzyński

nazwisko


SJP.pl


torzyśniad

torzyśniad kasztanowiec - motyl z rodziny trociniarek, którego gąsienice żerują na jesionach i kasztanowcach


SJP.pl


tos

rasa psów z grupy molosów, wyhodowana w Japonii


SJP.pl

Tos (ukr. Тос, ros. Тос) – przystanek kolejowy przy fabryce pojemników metalowych BarwaPromtara, w pobliżu miejscowości Jamnica, w rejonie iwanofrankiwskim, w obwodzie iwanofrankiwskim, na Ukrainie. Położony jest na linii Lwów – Czerniowce.

Wikipedia


tos-owski

TOS


SJP.pl

Patrz:

TOS

tosa

rasa psów z grupy molosów, wyhodowana w Japonii


SJP.pl

  • Tosa – rasa psa.
  • Tosa – pancernik Japońskiej Cesarskiej Marynarki Wojennej.
  • Tosa – miasto położone w Japonii w prefekturze Kōchi.
  • Tosa – powiat w prefekturze Kōchi w Japonii.
  • Tosa – miasto położone w Japonii w prefekturze Kōchi i powiecie Tosa.
  • Tosa – zatoka u południowych wybrzeży japońskiej wyspy Sikoku, na południe od miasta Tosa.
  • Tosa – dawna domena feudalna w Japonii.
  • Tosa – japońska szkoła malarstwa.

Wikipedia


tosca

1. znana opera, której twórcą jest Giacomo Antonio Domenico Michele Secondo Maria Puccini;
2. Floria Tosca, tytułowa bohaterka opery, której autorem jest Giacomo Antonio Domenico Michele Secondo Maria Puccini


SJP.pl

Tosca – opera w trzech aktach Giacoma Pucciniego z 1900 roku na podstawie sztuki La Tosca Victorena Sardou. Autorami włoskiego libretta są Luigi Illica i Giuseppe Giacosa. Jest chronologicznie drugą z trzech najbardziej znanych oper Pucciniego. Po podpisaniu kontraktu na adaptację z dramatopisarzem nastąpiła wymiana listów, po której Puccini zerwał umowę. Po kilku latach kompozytor powrócił do prac nad adaptacją.

Wikipedia


tościk

zdrobnienie od: tost


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od tost

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To nie tost, lecz tylko mały tościk.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tost m.

Wiktionary


toshiba

[czytaj: tosziba] produkt marki Toshiba


SJP.pl

Toshiba Corporation (jap. 株式会社東芝 Kabushiki-gaisha Tōshiba) – japoński koncern produkujący sprzęt elektroniczny i elektrotechniczny, z siedzibą główną w Tokio. Spółka publiczna notowana na giełdzie tokijskiej.

Wikipedia


tosia

zdrobnienie od: Antonia, Antonina, Teofila (imiona żeńskie); Tośka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) poufała forma żeńskiego imienia Antonia

 (1.2) poufała forma żeńskiego imienia Antonina

 (1.3) poufała forma żeńskiego imienia Antonietta

 (1.4) poufała forma żeńskiego imienia Teofila

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Kupiłam Tosi komplet noży.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Antonina ż., Antonia ż., Tonia ż., Tośka ż., Antosia ż., Antonietta ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Tośka, Antosia

 (1.2) Tośka, Antosia, Tonia, Nina

 (1.3) Tośka, Tonia

 (1.4) Tośka

Wiktionary


tosiek

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m., zdrobn. od: Antoni

forma rzeczownika.

 (2.1) D. lm. od Tośka

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Polecieliśmy z Tośkiem do Rzymu.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Antoni mos., Tośka ż.

 przym. Tośkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Antek, Antoś

Wiktionary


tośka

zdrobnienie od: Antonia, Antonina, Teofila (imiona żeńskie); Tosia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) poufale zdrobn. imię|polski|ż. Antonia

 (1.2) poufale zdrobn. imię|polski|ż. Antonina

 (1.3) poufale zdrobn. imię|polski|ż. Antonietta

 (1.4) poufale zdrobn. imię|polski|ż. Teofila

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Tosiek mos., Antonina ż., Tonia ż., Tosia ż., Antosia ż., Antonietta ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Tosia, Antosia

 (1.2) Tosia, Antosia, Tonia, Nina

 (1.3) Tosia, Tonia

 (1.4) Tosia

Wiktionary


toskańczyk

mieszkaniec Toskanii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Toskanii

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Mój mąż jest rodowitym Toskańczykiem pochodzącym z Lukki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: tɔˈskãj̃n͇t͡ʃɨk, AS: toskãĩ ̯ṇčyk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Toskania ż.

:: fż. Toskanka ż.

 przym. toskański

Wiktionary


toskania

kraina historyczna we Włoszech, obecnie stanowiąca region autonomiczny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. kraina historyczna i region administracyjny w środkowych Włoszech;

Wiktionary

Toskania (wł. Toscana) – kraina historyczna i region administracyjny w środkowych Włoszech, położony w Apeninach Północnych (Apeniny Toskańskie) oraz nad morzami: Liguryjskim i Tyrreńskim. Od północy graniczy z Ligurią oraz Emilią-Romanią, na wschodzie z Marche i Umbrią, a na południu z Lacjum. Siedzibą władz regionu jest Florencja. W środkowej części Toskanii znajduje się kraina historyczna, a także region winiarski o nazwie Chianti.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Stolicą Toskanii jest Florencja.

 (1.1) Toskania dzieli się na dziesięć prowincji.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: tɔˈskãɲja, AS: toskãńi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Toskańczyk mos., Toskanka ż., toskański mrz.

 przym. toskański

Wiktionary


toskanka

mieszkanka Toskanii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Toskanii

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Malarz portretował zamożne Toskanki w czepcach.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Toskania ż.

:: fm. Toskańczyk mos.

 przym. toskański

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

 (1.1) Włoszka

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. Toskania ż.

:: fm. Toskańczyk mos.

 przym. toskański

frazeologia.

etymologia.

 etymn|pol|Toskania|-ka.

uwagi.

tłumaczenia.

 zobtłum rodz|Toskańczyk.

* chorwacki: (1.1) Toskanka ż.

* czeski: (1.1) Toskánka ż.

* francuski: (1.1) Toscane ż.

* kataloński: (1.1) toscana ż.

* niemiecki: (1.1) Toskanerin ż.

* rosyjski: (1.1) тосканка ż.

* słowacki: (1.1) Toskánka ż.

* słoweński: (1.1) Toskanka ż.

* włoski: (1.1) toscana ż.

źródła.

== Toskanka (język chorwacki.) ==

ortografie.

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) Toskanka

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


toskański

przymiotnik od: Toskania


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) charakterystyczny dla Toskanii, związany z Toskanią, wywodzący się z Toskanii

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przywieź jakiegoś dobrego toskańskiego wina!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: tɔˈskãj̃sʲci, AS: toskãĩ ̯sʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Toskania ż., Toskańczyk mos., Toskanka ż.

Wiktionary


toskańskość

toskański


SJP.pl

Patrz:

toskański

toskijski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Toskami, dotyczący Tosków

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) jęz. dialekt toskijski języka albańskiego

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Tosk mos.

Wiktionary


tośkowy

przymiotnik dzierżawczy

 (1.1) rzad. taki, który należy do Tośka

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Marlena wyjęła z Tośkowego tornistra ekierkę.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Tosiek mos.

Wiktionary


tosowski

dotyczący TOS-u; TOS-owski


SJP.pl


tost

podsuszony, przyrumieniony kawałek chleba; grzanka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy lub męskorzeczowy

 (1.1) spoż. kulin. podana na ciepło kromka pieczywa opieczona w specjalnym urządzeniu, np. tosterze;

Wiktionary

Tost (od ang. toast) – kromka pieczywa pszennego, podpieczona w tosterze; rodzaj grzanki. Gotowy tost powinien być lekko przyrumieniony i chrupiący. Tosty podaje się na ciepło – fachowo ujmując po wystygnięciu przestają być tostami.

Tosty mogą być podawane na słodko, np. z dżemem bądź miodem oraz wykwintnie – z kawiorem. Tost z masłem i dżemem jest składnikiem typowego angielskiego śniadania.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Tosty przyrządza się w elektrycznych maszynkach, przy stole konsumenta, w miarę potrzeby, ponieważ zimne przestają być tostami.

 (1.1) Na kolację zjadłem dwa tosty.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: tɔst, AS: tost

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. toster mrz.

:: zdrobn. tościk mrz.

 czas. tostować ndk.

 przym. tostowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) grzanka

Wiktionary


toster

przyrząd do opiekania kromek pieczywa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) urządzenie do pieczenia tostów

Wiktionary

Toster – przyrząd do opiekania kromek pieczywa, czyli do wytwarzania tostów. Powstał u schyłku XIX wieku. Jednak dopiero z upowszechnieniem się prądu elektrycznego, tostery nabrały powszechnego zastosowania w kuchni. Pierwsze modele wymagały bacznej uwagi, aby nie przypalić pieczywa. Ponadto grzały kromki chleba tylko z jednej strony, więc w stosownym momencie trzeba było kromki odwracać.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Upiekłem dwa tosty w tosterze.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtɔstɛr, AS: toster

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tost m.

Wiktionary


tosto

określenie wykonawcze: szybko, niezwłocznie


SJP.pl


tostować

w obróbce roślin oleistych: ogrzewać surowce spożywcze wilgotną parą w temperaturze 95-120 stopni Celsjusza w celu ograniczenia lub eliminacji szkodliwych substancji


SJP.pl


tostownica

urządzenie służące do podgrzewania lub zapiekania pieczywa, kanapek itp.


SJP.pl

Tostownica (opiekacz, opiekacz do kanapek; ang. sandwich toaster) – urządzenie elektryczne służące do obustronnego opiekania kanapek złożonych z dwóch kromek pieczywa tostowego, zazwyczaj dzielące je jednocześnie wzdłuż przekątnej na pół, nadając im w ten sposób kształt trójkątów.

W celu zapobiegania przywieraniu opiekanego pieczywa, stosowane są powłoki teflonowe lub ceramiczne.

Wikipedia


tostowy

tost


SJP.pl

Patrz:

tost

toszczanin

mieszkaniec Toszka (miasta w Polsce)


SJP.pl


toszczanka

mieszkanka Toszka (miasta w Polsce)


SJP.pl


toszecki

przymiotnik od: Toszek


SJP.pl


toszek

miasto w Polsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Polsce;

Wiktionary

Toszek (niem. Tost) – miasto w Polsce, w województwie śląskim, w powiecie gliwickim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Toszek.

Według danych z grudnia 2023 r. miasto Toszek zajmuje 577. miejsce na liście miast Polski według powierzchni oraz 675. miejsce na liście miast Polski według ludności.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈtɔʃɛk, AS: tošek

Wiktionary

Powiązane:

 przym. toszecki

Wiktionary


toszowice

Toszowice – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie lubińskim, w gminie Rudna.

Wikipedia


tot

w mitologii egipskiej: bóg księżyca i pan czasu; Thot


SJP.pl

Tot (Thoth) – egipski bóg Księżyca, patron mądrości. Zaliczano go do bogów-stwórców i uważano za wynalazcę egipskiego pisma – hieroglifów, kalendarza, a także arytmetyki, geometrii, muzyki, liczby i rysunków. W związku z tym był przede wszystkim opiekunem i patronem pisarzy oraz ludzi nauki i sztuki. Był głównym opiekunem miasta i regionu Hermopolis.

Wikipedia


total

środowiskowo: całość, klasyfikacja łączna


SJP.pl

TotalEnergies (do 2021 roku Total) – francuskie przedsiębiorstwo petrochemiczne, którego działalność obejmuje wydobycie i przeróbkę ropy naftowej i gazu ziemnego, a także ich transport, dystrybucję i marketing. Total jest także producentem wyrobów chemicznych. Jest jedną z pięciu największych prywatnych spółek naftowych na świecie obok ChevronTexaco, ExxonMobil, BP i Royal Dutch/Shell. Przychody firmy w 2006 r. wyniosły 153 mld euro.

Wikipedia


totalistka

totalista


SJP.pl

Patrz:

totalista

totalistyczny

totalizm; totalitarystyczny, totalitarny


SJP.pl


totalitarny

przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do totalitaryzmu, związany z totalitaryzmem; taki, w którym panuje totalitaryzm

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Stalinowski ZSRR był państwem totalitarnym.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌtɔtalʲiˈtarnɨ, AS: totalʹitarny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. totalniak mos., totalitaryzm, totalista, totalistka, totalitarysta, totalitarystka

 przym. totalitarystyczny, totalistyczny, totalny

 przysł. totalitarnie, totalitarystycznie

Wiktionary


totalitarysta

zwolennik totalitaryzmu


SJP.pl


totalitarystka

totalitarysta


SJP.pl

Patrz:

totalitarysta

totalitarystyczny

totalitaryzm; totalistyczny, totalitarny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) polit. związany, zgodny z totalitaryzmem, właściwy totalitaryzmowi

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Może nadal żylibyśmy w czasach totalitarystycznego komunizmu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌtɔtalʲitarɨˈstɨt͡ʃnɨ, AS: totalʹitarystyčny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. totalitaryzm m., totalista m., totalistka ż., totalitarysta m., totalitarystka ż.

 przym. totalitarny, totalistyczny

 przysł. totalitarnie, totalitarystycznie

Wiktionary


totalitaryzacja

wprowadzenie, wprowadzanie systemu politycznego opartego na kontroli wszystkich dziedzin życia przez jedną partię; totalizacja


SJP.pl


totalitaryzm

system polityczny, oparty na obowiązującej wszystkich ideologii i na absolutnej władzy jednej partii; totalizm


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) polit. system sprawowania władzy państwowej, polegający na dążeniu do pełnej kontroli wszelkich stosunków społecznych i całkowitego podporządkowania jednostki ludzkiej państwu;

Wiktionary

Totalitaryzm (dawniej też: totalizm, łac. totalis – cały, całkowity) – system polityczny, w którym jednostka jest całkowicie podporządkowana państwu, przeciwstawia jednostkę państwu i charakteryzuje się ekstremalną ingerencją w życie publiczne i prywatne. Państwo kontroluje wszystkie dziedziny życia społecznego, dążąc do całkowitego podporządkowania sobie obywateli. Jednostka, stanowiąca niejako własność państwa, zostaje pozbawiona swobody myśli i wolności wyboru.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Na tych terenach ścierały się ze sobą dwa największe totalitaryzmy XX wieku: III Rzesza Niemiecka i komunistyczny Związek Sowiecki.

 (1.1) Polska była wyspą względnej wolności wśród konsolidujących się totalitaryzmów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌtɔtalʲiˈtarɨsm̥, AS: totalʹitarysm̦

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. totalniak mos., totalista mos., totalistka ż., totalitarysta mos., totalitarystka ż.

 przym. totalitarny, totalitarystyczny, totalistyczny, totalny

 przysł. totalitarnie, totalitarystycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) totalizm, dżuma XX wieku

Wiktionary


totalizacja

wprowadzenie, wprowadzanie systemu politycznego opartego na kontroli wszystkich dziedzin życia przez jedną partię; totalitaryzacja


SJP.pl


totalizator

1. rodzaj liczbowej gry hazardowej; totolotek, lotek, totek;
2. miejsce, gdzie przyjmuje się zakłady do tej gry


SJP.pl


totalizm

system polityczny, oparty na obowiązującej wszystkich ideologii i na absolutnej władzy jednej partii; totalitaryzm


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) polit. war. totalitaryzm

Wiktionary

  • Totalizm – dawne określenie totalitaryzmu.
  • Totalizm (muzyka) – styl muzyczny.
  • Totalizm – zestaw poglądów na temat Boga i Wszechświata głoszonych przez Jana Pająka.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. totalność ż.

 przym. totalny

Wiktionary


totalniacki

totalniak


SJP.pl

Patrz:

totalniak

totalniactwo

potocznie:
1. grupa bezkompromisowych opozycjonistów;
2. bezkompromisowa opozycyjność


SJP.pl


totalniak

potocznie: totalitarysta - zwolennik totalitaryzmu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) środ. polit. totalitarysta, zwolennik totalitaryzmu, osoba o sympatiach totalitarnych

 (1.2) środ. pejor. polit. członek tzw. opozycji totalnej

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Te stare mięczaki dadzą się sterroryzować każdemu totalniakowi.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. totalitarysta m., totalitarystka ż., totalitaryzm m., totalność ż.

 przym. totalny, totalitarny, totalniacki

Wiktionary


totalnie

przysłówek

 (1.1) w sposób totalny

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) (…) w niektórych krajach, zwłaszcza katolickich, Amway przyrównywany jest do sekty religijnej, totalnie uzależniającej swoich członków.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: tɔˈtalʲɲɛ, AS: totalʹńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. totalność

 przym. totalny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kompletnie

Wiktionary


totalność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest totalne

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. totalniak mos., totalizm m., totalizacja ż.

 przym. totalny, totalistyczny

 przysł. totalnie

Wiktionary


totalny

1. całkowity, zupełny;
2. oparty na totalitaryzmie; totalitarny;
3. wojna totalna - wojna przy użyciu wszystkich dostępnych środków, zmierzająca do zniszczenia całego narodu


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) obejmujący wszystko

 (1.2) polit. dotyczący totalizmu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. totalniak mos., totalitaryzm mrz., totalizm mrz., totalność ż.

 przym. totalitarny

 przysł. totalnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) całkowity, doszczętny, kompletny, powszechny, zupełny

 (1.2) totalitarny

Wiktionary


totek

potocznie: totolotek (toto-lotek); lotek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) pot. gra liczbowa totolotek

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Kiedy ostatnio puszczałeś totka?

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. totolotek mrz., toto-lotek mrz.

 przym. totolotkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) totolotek, toto-lotek

Wiktionary


totem

1. u ludów pierwotnych: zwierzę, roślina lub przedmiot uważane za uosobienie przodków, otaczane czcią;
2. drewniana rzeźba lub rysunek tego zwierzęcia, rośliny lub przedmiotu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) rel. zwierzę, roślina lub przedmiot, który w kulturach pierwotnych służy za godło rodziny czy klanu, uważany często za przodka lub opiekuna i otaczany czcią;

 (1.2) psych. symbol pierwotnego, przedreligijnego systemu społecznego;

 (1.3) harc. kompozycja z drewna i naturalnych materiałów stawiana przez zastęp harcerski na obozie letnim na wzór indiańskich totemów (1.1) jako symbol zastępu

 (1.4) stosunkowo wysoki słup reklamowy z logo firmy, częsty przy stacjach benzynowych;

Wiktionary

  • Totem – odtwarzacz multimediów
  • Totem – polski zespół grający metal
  • totem – termin psychologiczny
  • totem – termin religijny
  • totem – termin z dziedziny reklamy
  • Totem – skały w Dolinie Będkowskiej na Wyżynie Olkuskiej
  • Totem – album zespołu muzycznego Soulfly

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈtɔtɛ̃m, AS: totẽm

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. totemizm m., totemista m.

:: zdrobn. totemik m.

 przym. totemiczny, totemistyczny

Wiktionary


totemik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od totem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To nie totem, lecz tylko mały totemik.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. totem m.

Wiktionary


totemistka

totemista


SJP.pl

Patrz:

totemista

totemistyczny

totemizm


SJP.pl

Patrz:

totemizm

totemizm

wierzenia religijne u ludów pierwotnych oparte na kulcie totemu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) rel. etn. zespół wierzeń religijnych u ludów pierwotnych opierający się na kulcie totemu

Wiktionary

Totem – termin określający zjawiska związane z relacjami człowieka z mitycznym przodkiem zwierzęcym lub roślinnym, czasem zjawiskiem przyrodniczym. Klany posiadają własny totem, nazwę, a jego członkowie połączeni są więzami pokrewieństwa. Totemy oznaczają mistyczne więzi między ludźmi a jedynie wtórnie odzwierciedlają stosunki społeczne.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Człowiek nie był oddzielony od świata przyrody. U podstaw totemizmu leżała wiara w tajemną więź między jednostką ludzką a określonym zwierzęciem lub rośliną.

 (1.1) Porównując totemizm ludów Bantu z faktami omawianymi poprzednio, widzimy, że strona religijna jest tu mniej rozwinięta, przynajmniej jeżeli chodzi o akty kultu religijnego, którego prawie całkiem nie ma.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. totem m., totemista m.

 przym. totemiczny, totemistyczny

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. totem m., totemista m.

 przym. totemiczny, totemistyczny

frazeologia.

etymologia.

 etymn|pol|totem|-izm.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) totemism

* arabski: (1.1) طوطمية ż. (ṭūṭamíyya)

* azerski: (1.1) totemizm

* baskijski: (1.1) totemismo

* bengalski: (1.1) টোটেমবাদ (ṭōṭēmabāda)

* białoruski: (1.1) татэмізм m.

* bułgarski: (1.1) тотемизъм m.

* chorwacki: (1.1) totemizam m.

* czeski: (1.1) totemismus m.

* esperanto: (1.1) totemismo

* estoński: (1.1) totemism

* fiński: (1.1) totemismi

* francuski: (1.1) totémisme m.

* gruziński: (1.1) ტოტემიზმი (t'ot'emizmi)

* hiszpański: (1.1) totemismo m.

* indonezyjski: (1.1) totemisme

* kataloński: (1.1) totemisme m.

* kirgiski: (1.1) тотемизм

* koreański: (1.1) 토테미즘 (t’ot’emijŭm)

* niemiecki: (1.1) Totemismus m.

* nowogrecki: (1.1) τοτεμισμός m.

* ormiański: (1.1) տոտեմիզմ (to'temizm)

* perski: (1.1) توتم‌پرستی

* portugalski: (1.1) totemismo m.

* rosyjski: (1.1) тотемизм m.

* słowacki: (1.1) totemizmus m.

* słoweński: (1.1) totemizem m.

* turecki: (1.1) totemizm, totemcilik

* ukraiński: (1.1) тотемізм m.

* włoski: (1.1) totemismo m.

źródła.

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


totemowy

totem


SJP.pl

Patrz:

totem

totenmeldunek

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gwara obozowa meldunek o śmierci, zgłoszenie zgonu

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌtɔtɛ̃nmɛlˈdũnɛk, AS: totẽnmeldũnek

Wiktionary


toteż

spójnik rozpoczynający zdania informujące o skutku, wyniku tego, o czym mowa w innym zdaniu; a więc


SJP.pl

spójnik

 (1.1) książk. …przyłączający wniosek z twierdzenia podanego w zdaniu przed nim

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Najsilniej broniło wolności osobistej i tradycyjnych swobód kozactwo dońskie i ukraińskie, toteż rząd carski różnymi sposobami starał się ograniczyć samorząd kozacki, jako potencjalny ośrodek buntu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtɔtɛʃ, AS: toteš

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) więc, a więc, zatem, a zatem

Wiktionary


totipotencja

Totipotencja, totipotencjalność, ekwipotencjalność rozwojowa, ekwipotencjalność, omnipotencjalność – zdolność komórek do różnicowania się w dowolny rodzaj komórek.

Do komórek totipotencjalnych należą:

  • zygota;
  • blastomery;
  • komórki interstycjalne;
  • komórki macierzyste.
  • każda żywa komórka roślinna (z wyjątkiem komórek członów rurek sitowych tracących jądro podczas dojrzewania)

Wikipedia


totkowicz

osoba grająca w toto-lotka; totolotkowicz


SJP.pl


totmes

imię królów egipskich


SJP.pl

Totmes – to imię czterech faraonów z XVIII dynastii.

  • Totmes I
  • Totmes II
  • Totmes III
  • Totmes IV

Imię Totmes znaczy „Zrodzony z Dżehutiego (Tota)”

Imię Totmes nosił także nadworny rzeźbiarz faraona Echnatona.

Wikipedia


toto

1. pogardliwie o kimś lub o czymś;
2. potocznie: totolotek; totek, lotek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) bezosobowo o kimś lub o czymś lekceważonym albo mało ważnym

 (1.2) pot. totalizator

Wiktionary

  • Toto – fikcyjny pies, bohater powieści Czarnoksiężnik z Krainy Oz;
  • Toto – grupa muzyczna;
    • Toto – debiutancki album grupy Toto;
  • TOTO – japoński producent urządzeń sanitarnych;
  • Totò (1898–1967) – włoski aktor, pisarz, kompozytor i autor tekstów


Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Sama tę wywłokę wynalazła; że też, cholera, najpierw nie sprawdziła, jak toto wygląda.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtɔtɔ, AS: toto

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

 (1.2) zobtłum|totalizator.

źródła.

== toto (język czeski.) ==

wymowa.

 audio|LL-Q9056 (ces)-Ghost4Man-toto.wav.

znaczenia.

zaimek

 (1.1) to

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


toto-lotek

totolotek;
1. gra liczbowa; totek, lotek;
2. przenośnie: sytuacja, w której niczego nie da się przewidzieć; loteria


SJP.pl

Lotto (do 1975 Toto-Lotek, do 2009 Duży Lotek) – najstarsza, a zarazem najpopularniejsza w Polsce gra liczbowa organizowana przez Totalizator Sportowy. Pierwsze losowanie odbyło się 27 stycznia 1957. Polega na wytypowaniu wyników losowania 6 liczb z zakresu od 1 do 49.

Wikipedia


totolotek

toto-lotek;
1. gra liczbowa; totek, lotek;
2. przenośnie: sytuacja, w której niczego nie da się przewidzieć; loteria


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gra liczbowa

 (1.2) pot. kolektura totalizatora

 (1.3) pot. kupon wypełniany przy totalizatorze

 (1.4) pot. postępowanie bazujące na przypadkowości

Wiktionary

  • Toto-Lotek – pierwotna (do 1975) nazwa gry liczbowej Lotto, często używana także obecnie
  • Totolotek SA – organizator zakładów wzajemnych, głównie zakładów bukmacherskich

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Grając w totolotka, można zyskać niezłą sumkę.

 (1.2) Kiedyś totolotek był obok poczty na Młyńskiej.

 (1.3) Pomożesz dziadkowi wypełnić totolotka.

 (1.4) Inwestowanie w jedwabniki okazało się być totolotkiem.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. totek mrz., totolotkowicz mos.

 przym. totolotkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pot. lotek, lotto, totek, toto

 (1.3) pot. lotto, totek

 (1.4) pot. loteria, ruleta, ruletka

Wiktionary


totolotkowicz

osoba grająca w toto-lotka; totkowicz


SJP.pl


totolotkowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z totolotkiem, dotyczący totolotka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. totek mrz., totolotek mrz., toto-lotek mrz.

Wiktionary


tottenham

Tottenham (wym. /ˈtɒtᵊnəm/) – dzielnica Londynu, położona w północnej części miasta, na terenie gminy Haringey. Dzielnica jest jednym z najbardziej zróżnicowanych etnicznie miejsc w Wielkiej Brytanii i charakteryzuje się wysokimi wskaźnikami bezrobocia i ubóstwa.

Wikipedia


tottori

Tottori (jap. 鳥取市 Tottori-shi) – miasto w Japonii, ośrodek administracyjny prefektury Tottori, w południowej części wyspy Honsiu (Honshū), nad Morzem Japońskim.

Wikipedia


totumfacka

dawniej: kobieta zaufana, służąca swoją pomocą, wykonująca polecenia


SJP.pl


totumfacki

przestarzałe: człowiek, który się podejmuje wszelkich usług, załatwia komuś różnorodne sprawy, zwłaszcza dla własnych korzyści; powiernik, zausznik


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) zaufana osoba, która posłusznie wypełnia wszystkie polecenia

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ten sam pan, nie najgorszy nawet człeczyna, tylko taki sobie totumfacki, który często na dworze królowej siostry przebywając i od szwagra pożyczek pieniężnych potrzebując, rad był choć facecjami wywdzięczać się dobrodziejom (…)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌtɔtũw̃ˈfat͡sʲci, AS: totũũ̯facʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. faktotum m.

:: fż. totumfacka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) faktotum

Wiktionary


totus

w grze w preferansa: wzięcie wszystkich lew


SJP.pl


touareg

samochód typu Volkswagen Touareg


SJP.pl

  • Volkswagen Touareg – samochód typu SUV niemieckiej marki Volkswagen
  • Touareg – francuski niszczyciel typu Arabe

Wikipedia


touch-screen

[czytaj: TACZskrin] ekran sensorowy reagujący na dotyk; touchscreen


SJP.pl


touche

[czytaj: tusz] w szermierce: dotknięcie przeciwnika bronią, dające punkt


SJP.pl

  • Touche – (z fr. toucher – dotykać) określenie w sporcie szermierczym
  • La Touche – miejscowość i gmina we Francji, w regionie Rodan-Alpy
  • Touche – francuski gimnastyk, olimpijczyk

Wikipedia


touchpad

[czytaj: taczpad] urządzenie wskazujące w postaci małej płytki reagującej na nacisk palca, używane głównie w komputerach przenośnych; gładzik, panel dotykowy, trackpad


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) inform. panel dotykowy, urządzenie wskazujące często spotykane w laptopach, zastępujące mysz;

Wiktionary

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) trackpad, pot. miziacz, gładzik

Wiktionary


touchscreen

[czytaj: TACZskrin] ekran sensorowy reagujący na dotyk; touch-screen


SJP.pl

Ekran dotykowy – wyświetlacz reagujący na dotyk, obsługiwany rysikiem lub palcem. Jego rozmiary sięgają rozmiarów zwykłych wyświetlaczy. Stosowany jest w laptopach, palmtopach, tabletach, smartfonach, smartwatchach i komputerach.

Wikipedia


toulouse-lautrec

[czytaj: tuLUZ-lotREK] nazwisko francuskie, m.in. Henri de Toulouse-Lautrec (1864-1901) - malarz francuski


SJP.pl

Henri Marie Raymond de Toulouse-Lautrec-Montfa /ɑ̃ʁi də tuluz loˈtʁɛk/ (ur. 24 listopada 1864 w Albi, zm. 9 września 1901 w Saint-André-du-Bois) – francuski malarz i grafik. Przedstawiciel postimpresjonizmu, swoimi litografiami wywarł wielki wpływ na rozwój nowoczesnego plakatu.

Wikipedia


tour

wyścig kolarski na długiej trasie, podzielonej na etapy


SJP.pl

Osoby:

  • Frances de la Tour – brytyjska aktorka

Inne:

  • Tour – niemieckie czasopismo rowerowe
  • tour – francuski taniec
  • Tour Ariane – wieżowiec w Paryżu
  • Tour D2 – wieżowiec w Paryżu
  • Tour de France – wyścig kolarski
  • Tour de Langkawi – wyścig kolarski
  • Tour de Picardie – wyścig kolarski
  • Tour de Pologne – wyścig kolarski
  • Tour de Vendée – wyścig kolarski
  • Tour de l’Avenir – wyścig kolarski
  • Tour de l’Eurométropole – wyścig kolarski
  • Tour EDF – wieżowiec w Paryżu
  • Tour First – wieżowiec w Paryżu
  • Tour Logica – wieżowiec w Paryżu
  • Tour Majunga – wieżowiec w Paryżu
  • Tour of Croatia – wyścig kolarski
  • Tour of Qatar – wyścig kolarski
  • Tour T1 – wieżowiec w Paryżu
  • trasa koncertowa
  • rajd

Wikipedia


touran

samochód typu Volkswagen Touran


SJP.pl


touré

[czytaj: turE] nazwisko, m.in. Ahmed Touré (1922-1984) - polityk gwinejski, prezydent


SJP.pl

  • Ibrahim Touré (ur. 1985) – piłkarz z Wybrzeża Kości Słoniowej
  • Kolo Touré (ur. 1981) – piłkarz z Wybrzeża Kości Słoniowej
  • Yaya Touré (ur. 1983) – piłkarz z Wybrzeża Kości Słoniowej

Wikipedia


tournedo

[czytaj: turneDO] mały filet z polędwicy wołowej, pieczony lub smażony na ruszcie


SJP.pl


tournedos

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) kulin. mały, okrągły befsztyk z polędwicy wołowej

Wiktionary


tournée

[czytaj: turNE] podróż artysty, orkiestry lub zespołu artystycznego mająca na celu występy w różnych miejscowościach (w kraju lub za granicą)


SJP.pl

Trasa koncertowa, także tournée – seria koncertów danego artysty lub zespołu muzycznego odgrywających się kolejno w różnych miastach. Wśród największych i najbardziej dochodowych tras znajdują się obecnie: trasa Eda Sheerana, U2, Guns N’ Roses, Taylor Swift, The Rolling Stones oraz Coldplay.

Wikipedia


touroperator

Touroperator tworzy i promuje swój własny produkt turystyczny w postaci gotowego pakietu usług.

Może to być zorganizowany pobyt turystyczny, wycieczka, pielgrzymka, wyjazd na szkolenie lub konferencję.

Touroperator łączy usługi różnych dostawców w celu sprzedaży ich swojemu klientowi. Standardowy pakiet turystyczny może obejmować przelot, przejazd z lotniska do hotelu, pobyt w hotelu, opiekę rezydenta i ubezpieczenie.

Wikipedia


touroperatorka

touroperator


SJP.pl

Patrz:

touroperator

touroperatorski

touroperator [czytaj: tur-operatorski]


SJP.pl


tourowy

tour [czytaj: turowy]


SJP.pl


tours

[czytaj: tu:r] miasto we Francji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. miasto w środkowej Francji, nad rzeką Loarą, w Turenii;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W 1266 roku w Tours Ludwik IX Święty zaczął wybijać grosze turońskie o wadze 4,2 grama i równe 12 denarom, które znalazły naśladowców w krajach sąsiednich i Europie Środkowej.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. turoński, turoneński

Wiktionary


toussaint

Toussaint – miejscowość i gmina we Francji, w regionie Normandia, w departamencie Sekwana Nadmorska.

Nazwa miejscowości oznacza z francuskiego dosłownie Wszyscy Święci i jest także nazwą święta obchodzonego przez chrześcijan 1 listopada.

Wikipedia


tow.

skrót od: towarzysz, towarzyszka


SJP.pl

skrót

 (1.1) = towarzysz

 (1.2) = towarzyszka

 (1.3) = towarzystwo

Wiktionary


towar

1. każde dobro będące przedmiotem wymiany; towary (rzadziej);
2. pospolicie: młoda, atrakcyjna kobieta (rzadziej mężczyzna); kociak, kicia, kizia, cizia;
3. środowiskowo: narkotyk przygotowany w porcjach na sprzedaż; działka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) coś, co może stanowić przedmiot transakcji handlowej;

 (1.2) łódź. tkanina

 (1.3) pot. narkotyki

Wiktionary

Towar – rzecz, zwierzę albo energia we wszelkiej postaci, mogąca stanowić przedmiot obrotu towarowego.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Kiosk był zamknięty z powodu dostawy towaru.

 (1.2) Na każde dziecko dostawało się dwa pęta kiełbasy, strucel, kawałek białego towaru.

 (1.3) Zaraz będę ziom, właśnie ogarniam towar.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtɔvar, AS: tovar

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. towarowiec mrz., towarniak mrz.

:: zdrobn. towarek m.

 przym. towarowy, towarny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) produkt, wyrób; stpol. kupia

Wiktionary


towarek

zdrobnienie od: towar


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Piotr Towarek – katolicki duchowny, prezbiter, muzykolog, liturgista, wykładowca
  • Rudolf Towarek – austriacki wojskowy, generał

Wikipedia


towarniak

środowiskowo: pociąg towarowy


SJP.pl


towarny

dawniej: towarowy


SJP.pl


towarowy

pociąg towarowy


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z towarem, dotyczący towaru

 (1.2) służący do przemieszczania lub transportu ciężkich rzeczy

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Nieśpieszne, rozklekotane, ciężko wyładowane wagony towarowe, stukające po szynach powoli, miarowo, monotonnie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. towar m., towarowiec m., zatowarowanie n.

 czas. zatowarować dk.

Wiktionary


towaroznawca

specjalista w dziedzinie nauki o użytkowych właściwościach towarów, ich wyrobie, transporcie oraz właściwym przechowywaniu


SJP.pl


towaroznawczy

związany z nauką o użytkowych właściwościach towarów, ich wyrobie, transporcie oraz właściwym przechowywaniu


SJP.pl


towaroznawczyni

specjalistka w dziedzinie nauki o użytkowych właściwościach towarów, ich wyrobie, transporcie oraz właściwym przechowywaniu


SJP.pl


towaroznawstwo

nauka o użytkowych właściwościach towarów, ich wyrobie, transporcie oraz właściwym przechowywaniu


SJP.pl

Towaroznawstwo – nauka zajmująca się badaniem i oceną właściwości użytkowych towarów oraz czynników wpływających na jakość. Szerzej to nauka o właściwościach towarów, metodach ich badania i oceny, czynnikach, zjawiskach i procesach rzutujących na jakość i wartość użytkową, o właściwym ukształtowaniu jakości wyrobów w sferach: przedprodukcyjnej, produkcyjnej i poprodukcyjnej.

Wikipedia


towary

1. każde dobro będące przedmiotem wymiany; towary (rzadziej);
2. pospolicie: młoda, atrakcyjna kobieta (rzadziej mężczyzna); kociak, kicia, kizia, cizia;
3. środowiskowo: narkotyk przygotowany w porcjach na sprzedaż; działka


SJP.pl


towarzycho

potocznie:
1. grupa przyjacielska, zgrane towarzystwo; ferajna;
2. grupa osób stanowiących czyjeś otoczenie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) pot. szereg osób w bliskim kontakcie

 (1.2) pot. czyjeś otoczenie

 (1.3) pot. przybyli na imprezę towarzyską

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Sprosiłam całe nasze towarzycho, musisz przyjść.

 (1.2) Stary, Nie znam twojego towarzycha i wcale nie mam zamiaru go poznawać.

 (1.3) Potem towarzycho tańcowało do samego rana.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. towarzyskość ż., towarzystwo n., towarzysz mos., towarzyszenie n., towarzyszka ż.

 czas. towarzyszyć ndk.

 przym. towarzyski

 przysł. towarzysko

Wiktionary


towarzyski

przymiotnik

 (1.1) dobrze czujący się w obecności innych osób

 (1.2) będący formą rozrywki grupy osób

 (1.3) związany z kontaktami seksualnymi często dla materialnej korzyści

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Mój wujek jest otwartą i towarzyską osobą.

 (1.2) Zapisałem się na kurs tańca towarzyskiego.

 (1.3) Nasz portal randkowy nie przyjmuje anonsów towarzyskich.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌtɔvaˈʒɨsʲci, AS: tovažysʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. towarzycho n., towarzystwo n., towarzysz m., towarzyszka ż., towarzyszenie n., towarzyskość ż.

 czas. towarzyszyć ndk.

 przysł. towarzysko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) koleżeński, otwarty, ekstrawertyczny, jowialny

Wiktionary


towarzyskość

towarzyski


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) bycie towarzyskim

Wiktionary

Patrz:

towarzyski

Powiązane:

 rzecz. towarzycho n., towarzysz m., towarzyszka ż.

 czas. towarzyszyć ndk.

 przym. towarzyski

Wiktionary


towarzystwo

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) obecność przy kimś

 (1.2) organizacja, grupa osób o wspólnych celach lub zainteresowaniach

 (1.3) grupa osób, znajomi

Wiktionary

  • towarzystwo
  1. «czyjaś obecność przy kimś»
  2. «grono osób zaprzyjaźnionych lub grupa osób (też: jedna osoba) stanowiąca czyjeś najbliższe otoczenie»
  3. «organizacja, stowarzyszenie, zgrupowanie ludzi mających wspólne cele; też: spółka handlowa, przemysłowa»

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Pozwól, że dotrzymam ci towarzystwa!

 (1.2) Założyliśmy z kolegami towarzystwo zajmujące się popularyzacją naszego regionu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌtɔvaˈʒɨstfɔ, AS: tovažystfo

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. towarzycho n., towarzyszenie n., stowarzyszenie n., towarzysz m., towarzyszka ż.

 czas. towarzyszyć ndk., potowarzyszyć

 przym. towarzyski, stowarzyszony, stowarzyszeniowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) związek, klub, spółka, stowarzyszenie

Wiktionary


towarzysz

1. osoba wspólnie spędzająca z kimś czas, np. podczas pracy, zabawy;
2. dawniej: honorowy tytuł członka partii komunistycznej; obecnie żartobliwe, lekceważące określenie osoby o lewicowych poglądach


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) ten, kto komuś towarzyszy, jest z kimś obecny, przebywa z kimś, spędza z kimś czas

 (1.2) polit. członek partii, organizacji robotniczej

forma czasownika.

 (2.1) 2. os. lp. rozk. od: towarzyszyć

Wiktionary

Towarzysz – słowo oznaczające kolegę, przyjaciela lub sojusznika. W dawnej Polsce wyraz ten posiadał szczególne znaczenie w kontekście wojskowym i oznaczał członka towarzystwa, żołnierza - szlachcica równego pod względem statusu społecznego innym żołnierzom o pochodzeniu szlacheckim oraz przełożonym - w tym także zamożnym magnatom. W miarę upływu czasu słowo zyskało nowe znaczenia związane z popularyzacją idei demokratycznych i egalitarnych oraz rozwojem masowych ruchów politycznych. Popularyzację w życiu publicznym wyrazów podkreślających zerwanie z przywilejami stanowymi i akcentujących równość wszystkich członków społeczeństwa należy wiązać z rewolucją francuską (1789–1799), gdy wszystkich ludzi tytułowano „obywatel” lub „obywatelka” (odpowiednio fr. citoyen lub citoyenne), zamiast zwyczajowego zwracania się z zachowaniem określenia statusu danej osoby. Wyraz towarzysz upowszechnił się wraz z powstaniem i szerzeniem się idei socjalizmu w XIX wieku, przyjął się jako egalitarny sposób zwracania się do siebie członków i sympatyków lewicy. Wraz z rewolucją październikową (1917) słowo „towarzysz” (ros. товарищ) zostało przyjęte powszechnie jako określenie komunisty. Od tej pory określenie to kojarzone jest głównie z komunizmem.

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) I nagle ujrzałaś, że ludzie, z którymi walczyłaś ramię w ramię, których uważałaś za towarzyszy, za wspaniałych i oddanych sprawie bojowników, nie zawsze są kryształowo czyści.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: tɔˈvaʒɨʃ, AS: tovažyš

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. towarzystwo n., towarzyszenie n., potowarzyszenie n.

:: fż. towarzyszka ż.

 czas. towarzyszyć ndk., potowarzyszyć dk.

 przym. towarzyski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kompan

Wiktionary


towarzyszący

książkowo:
1. być obecnym przy kimś (rzadziej przy czymś), przebywać w pobliżu kogoś; asystować;
2. występować, pojawiać się jednocześnie, razem z czymś;
3. w muzyce: grać, tańczyć lub śpiewać wspólnie z innym wykonawca; akompaniować


SJP.pl


towarzyszenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|towarzyszyć.

 (1.2) dotrzymywanie towarzystwa, asystowanie

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌtɔvaʒɨˈʃɛ̃ɲɛ, AS: tovažyšńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. towarzycho n., towarzystwo n., towarzysz m., towarzyszka ż.

 czas. towarzyszyć ndk.

 przym. towarzyski

Wiktionary


towarzyszka

towarzysz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) forma żeńska od: towarzysz

Wiktionary

Patrz:

towarzysz

Powiązane:

 rzecz. towarzystwo n., towarzyszenie n., potowarzyszenie n.

:: fm. towarzysz mos.

 czas. towarzyszyć ndk., potowarzyszyć dk.

 przym. towarzyski

Wiktionary


towarzyszyć

książkowo:
1. być obecnym przy kimś (rzadziej przy czymś), przebywać w pobliżu kogoś; asystować;
2. występować, pojawiać się jednocześnie, razem z czymś;
3. w muzyce: grać, tańczyć lub śpiewać wspólnie z innym wykonawca; akompaniować


SJP.pl

czasownik

 (1.1) być, pozostawać przy kimś, asystować komuś

 (1.2) występować razem z jakimś zjawiskiem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Psy od dziesiątek tysięcy lat towarzyszą i służą ludziom.

 (1.2) Przeziębieniu towarzyszy uczucie zatkanego nosa.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌtɔvaˈʒɨʃɨt͡ɕ, AS: tovažyšyć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. towarzyskość ż., towarzycho n., towarzysz m., towarzyszka ż., towarzystwo n., towarzyszenie n., stowarzyszenie

 czas. stowarzyszyć

 przym. towarzyski

 przysł. towarzysko

Wiktionary


tower

[czytaj: tałer] typ obudowy komputera; wieża


SJP.pl

  • Tower of London – twierdza w Londynie
  • Tower – polska grupa muzyczna
  • Tower – obudowa komputera

Miejscowości w USA:

  • Tower – miasto w stanie Minnesota, w hrabstwie St. Louis

Gminy w USA:

  • Tower (ang. Tower Township) – gmina w stanie Dakota Północna, w hrabstwie Cass

Zobacz też: The Tower

Wikipedia


towiańczyk

zwolennik towianizmu (poglądów religijno-filozoficznych Andrzeja Towiańskiego)


SJP.pl


towiański

Andrzej Towiański (1799-1878), ideolog, twórca sekty teozoficznej


SJP.pl


towiańszczyzna

z dezaprobatą o towianizmie


SJP.pl


towos

uniwersalny pojazd ze składanymi siedzeniami do przewozu zarazem osób i towarów w zalezności od potrzeb, /skrót od towarowo-osobowy/


SJP.pl

Towos – potoczne określenie pociągu towarowo-osobowego, czyli zbiorczego pociągu towarowego prowadzącego także wagony osobowe i obsługującego przystanki osobowe. Pociągi takie prowadzono na słabo wykorzystanych liniach kolejowych dla oszczędności kosztów obsługi, charakterystyczną ich cechą była niska prędkość handlowa.

Wikipedia


towot

smar maszynowy do łożysk ślizgowych i powierzchni ślizgowych pracujących w niezbyt wysokich temperaturach


SJP.pl

Smar maszynowy (smar Tovotte'a, towot, niepoprawnie tawot) – rodzaj smaru zawierający rafinowane oleje mineralne, zagęszczacze (mydła wapniowe) i wodę jako stabilizator. Stosowany do smarowania łożysk ślizgowych i powierzchni maszyn pracujących w niezbyt wysokiej temperaturze (od −10 do 60 °C). Odporny na wilgoć.

Wikipedia


towotniczka

zdrobnienie od: towotnica


SJP.pl


towpik

nazwisko


SJP.pl


toy

[czytaj: toj] rosyjski toy - rasa psów do towarzystwa


SJP.pl

Ludzie

Ludzie o nazwisku Toy

  • Barbara Toy (1908–2001) – australijsko-brytyjska pisarka podróżnicza, reżyserka teatralna, dramatopisarka i scenarzystka
  • Camden Toy – amerykański aktor i scenarzysta
  • Crawford Howell Toy (1836–1919) – amerykański uczony hebrajskiego
  • Frederick E. Toy (1860–1933) – żołnierz armii amerykańskiej i odznaczony Medalem Honoru
  • Harry S. Toy (1892–1955) – prokurator generalny stanu Michigan i sędzia Sądu Najwyższego stanu Michigan
  • Humphrey Toy (1537–1577) – brytyjski księgarz i wydawca
  • Jim Toy (ur. 1930) – amerykański działacz LGBT
  • Jim Toy (1858–1919) – indiański bejsbolista
  • Sam Toy (1923–2008) – amerykański przemysłowiec i prezes Ford Motor Company

Wikipedia


toynbee

Arnold Joseph Toynbee (ur. 14 kwietnia 1889 w Londynie, zm. 22 października 1975 w Yorku) – brytyjski historiozof, autor dwunastotomowego dzieła Studium historii.

Obok Oswalda Spenglera, Alfreda Webera, Pitirima Sorokina, Norberta Eliasa i Immanuela Wallersteina zaliczany do najbardziej wpływowych XX-wiecznych „teoretyków cywilizacji”.

Wikipedia


toyota

[czytaj: tojota] samochód marki Toyota


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) mot. marka samochodu

 (1.2) mot. japońska firma samochodowa;

Wiktionary

Toyota Motor Corporation (jap. トヨタ自動車株式会社) – japoński koncern motoryzacyjny utworzony w 1937 roku.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Strażacy wyciągnęli z rzeki samochód marki Toyota.

 (1.2) Japoński koncern samochodowy Toyota zamierza wprowadzić na rynek kilka tysięcy wyprodukowanych przez siebie samochodów, które będą w stanie porozumiewać się ze sobą.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. toyota ż.

Wiktionary


toz

[czytaj: toz] skrót od: Towarzystwo Opieki nad Zwierzętami


SJP.pl

partykuła

 (1.1) …która nawiązuje do jakiejś sytuacji lub do czyjejś wypowiedzi i wprowadzająca sąd polemiczny

zaimek

 (2.1) wzmocniona wersja partykuły „to” w znaczeniu: „zaimek wskazujący rodzaju nijakiego”

 (2.2) wzmocniona wersja partykuły „to” w znaczeniu: „zaimek oznaczający wynikanie lub przyzwolenie”

przysłówek

 (3.1) przest. a także, podobnie, tak samo

spójnik

 (4.1) daw. więc, tedy

forma zaimka.

 (5.1) M., B. i W. n. od: tenże

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Toż to mnóstwo pieniędzy!

 (2.1) Ona wiecznie robi toż samo.

 (2.2) Wspaniale! Toż się dopiero Basia uśmieje!

 (3.1) Hetman zsiadł z konia, toż uczyniły jego hufce.

 (4.1) Jest już w podeszłym wieku, toż nie miesza się już w sprawy polityczne.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przecież, wszak, wszakże

Wiktionary


tożby

wyraz "toby" wzmocniony partykułą


SJP.pl


tożsamość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) identyczność, brak różnic

 (1.2) świadomość samego siebie, zdawanie sobie sprawy z bycia sobą, z własnej osoby, osobowości i innych cech

 (1.3) cechy, właściwości, dane konkretnej osoby, pozwalające określić, stwierdzić, zidentyfikować tę osobę

 (1.4) poczucie jedności, więzi z grupą, przynależności do społeczności; identyfikowanie się z narodem

 (1.5) log. relacja, jaką każda rzecz posiada wyłącznie z samą sobą;

 (1.6) mat. równanie, które jest spełnione niezależnie od wartości podstawianych pod zmienne

Wiktionary

Matematyka
  • tożsamość algebraiczna
  • tożsamość trygonometryczna (zobacz też przekształcenie tożsamościowe)
Logika
  • tożsamość (logika)
Socjologia i psychologia
  • tożsamość (psychologia)
  • tożsamość społeczna
  • tożsamość osobowa
  • tożsamość osobista
  • tożsamość internetowa
  • tożsamość kulturowa
  • tożsamość regionalna
  • tożsamość narodowa
  • tożsamość obiektu

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Te dwa obiekty niczym się nie różnią, więc są tożsame.

 (1.2) Ostatnio zachowuję się inaczej, niż zwykle, więc chyba moja tożsamość ulega zmianie.

 (1.3) Aby założyć konto bankowe, potrzebne są dwa dokumenty tożsamości.

 (1.4) Nasza tożsamość narodowa, społeczna i grupowa świadczy o naszej kulturze.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: tɔʃˈsãmɔɕt͡ɕ, AS: tošsãmość

Wiktionary

Powiązane:

 czas. utożsamiać ndk., utożsamić dk.

 przym. tożsamościowy, tożsamy

Wiktionary

Synonimy:

identyczność, równość, jednokładność; identyczny, równy, jednokładny

Wiktionary


tożsamościowy

1. tożsamość;
2. media tożsamościowe - środki przekazu mające na celu umacnianie poglądów i wzmacnianie więzi określonych grup społecznych


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z tożsamością, dotyczący tożsamości

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tożsamość ż.

Wiktionary


tożsamy

jednakowy, taki sam; identyczny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) równoznaczny, równoważny

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W 1968 zobaczyłem, że w gruncie rzeczy - w jakimś najszerszym planie - komunizm i faszyzm są tożsame.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: tɔʃˈsãmɨ, AS: tošsãmy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tożsamość ż.

 czas. utożsamiać

Wiktionary


tożstronny

w medycynie: związany z tą samą stroną ciała; ipsilateralny


SJP.pl


tółmata

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. ogrod. kulin. pomidor

Wiktionary


tołp

koral madreporowy występujący w strefie międzyzwrotnikowej, tworzący atole i rafy koralowe


SJP.pl


tołpie

koral madreporowy występujący w strefie międzyzwrotnikowej, tworzący atole i rafy koralowe


SJP.pl


tołpyga

rodzaj słodkowodnych ryb z rodziny karpiowatych, podobnych do karpia


SJP.pl

  • tołpyga biała (Hypophthalmichthys molitrix)
  • tołpyga pstra (Aristichthys nobilis)

Wikipedia


tołstoj

nazwisko


SJP.pl

Osoby noszące nazwisko Tołstoj

  • Piotr Andriejewicz Tołstoj (1645–1729) – rosyjski urzędnik i dyplomata
  • Piotr Aleksandrowicz Tołstoj (1770–1844) – hrabia, feldmarszałek rosyjski
  • Aleksiej Konstantinowicz Tołstoj (1817–1875) – pisarz, poeta i dramaturg rosyjski
  • Aleksiej Nikołajewicz Tołstoj (1883–1945) – pisarz, dramaturg i publicysta rosyjski
  • Dmitrij Andriejewicz Tołstoj (1823–1899) – hrabia, rosyjski polityk
  • Lew Tołstoj (1828–1910) – pisarz rosyjski, klasyk literatury rosyjskiej i światowej
  • Sofija Tołstoj (1844–1919) – pisarka i biografka rosyjska, żona Lwa Tołstoja
  • Tatiana Tołstoj (ur. 1951) – pisarka rosyjska, wnuczka pisarza Aleksieja Nikołajewicza Tołstoja
  • Nikita Tołstoj (1923–1996) – językoznawca, slawista rosyjski
  • Aleksander Ostermann-Tołstoj (1772–1857) – oficer wojsk rosyjskich okresu wojen napoleońskich

Obiekty geograficzne

  • Tołstoj – przylądek w Rosji, nad Morzem Ochockim
  • Lew Tołstoj (obwód lipiecki)

Wikipedia


tołstojowski

przymiotnik dzierżawczy - należący do Tołstoja lub z nim związany


SJP.pl

przymiotnik dzierżawczy

 (1.1) należący do Tołstoja lub z nim związany

Wiktionary

Powiązane:

 przym. tołstojowski

Wiktionary


tołtynhala

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. prosektorium

Wiktionary


tołub

regionalnie: tułub (rodzaj futra)


SJP.pl


tołubek

zdrobnienie od: tołub (futro); tułubek


SJP.pl


tołumbas

bęben wielki, używany w orkiestrach wojskowych, symfonicznych i operowych


SJP.pl


tołwin

Tołwin – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie siemiatyckim, w gminie Siemiatycze.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa białostockiego.

Według Powszechnego Spisu Ludności z 1921 roku wieś zamieszkiwało 360 osób, wśród których 330 było wyznania rzymskokatolickiego, 8 prawosławnego a 22 mojżeszowego. Jednocześnie 331 mieszkańców zadeklarowało polską przynależność narodową, 7 białoruską a 22 żydowską. Było tu 55 budynków mieszkalnych.

Wikipedia


tołwiński

nazwisko


SJP.pl

  • Jan Tołwiński (1939–2016) – polski duchowny i publicysta ewangelikalny
  • Krzysztof Tołwiński (ur. 1968) – polski polityk, samorządowiec i rolnik, w 2007 wiceminister skarbu państwa, poseł na Sejm VI kadencji
  • Ludwik Tołwiński (1890–1938) – polski inżynier budownictwa
  • Mikołaj Tołwiński (1857–1924) – polski architekt
  • Stanisław Tołwiński (1895–1969) – polski działacz społeczny, polityk, w latach 1945–1950 prezydent m.st. Warszawy
  • Tadeusz Tołwiński (1887–1951) – polski urbanista i architekt
  • Tadeusz Tołwiński (ur. 1955) – polski duchowny protestancki, prezbiter naczelny Kościoła Ewangelicznych Chrześcijan w Polsce

Wikipedia


tołłoczko

  • Antoni Tołłoczko
  • Bolesław Tołłoczko
  • Julian Tołłoczko
  • Kazimierz Tołłoczko
  • Ludwik Tołłoczko
  • Stanisław Tołłoczko
  • Tadeusz Tołłoczko

Wikipedia


tp

skrót od:
1. Telekomunikacja Polska;
2. Telewizja Polska;
3. Towarzystwo Pedagogiczne


SJP.pl

skrótowiec

 (1.1) = hist. Telekomunikacja Polska

 (1.2) = hist. Telewizja Polska

Wiktionary

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

 (1.1) współcz. Orange Polska

 (1.2) współcz. TVP

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

źródła.

== TP (język niemiecki.) ==

wymowa.

znaczenia.

skrótowiec

 (1.1) = turyst. Tennisplatz → kort tenisowy

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) współcz. Orange Polska

 (1.2) współcz. TVP

Wiktionary


tpd

Towarzystwo Przyjaciół Dzieci


SJP.pl

skrótowiec

 (1.1) = społ. Towarzystwo Przyjaciół Dzieci;

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na jakie cele charytatywne? – drążyłem. – Na dzieci. – Skąd pani wie? – Działam w TPD. – Aha…

Wiktionary

Wymowa:

IPA: tɛ‿pɛ‿ˈdɛ, AS: te‿pe‿de

Wiktionary


tpd-owiec

członek TPD (Towarzystwa Przyjaciół Dzieci); tepedowiec


SJP.pl


tpd-owski

TPD (Towarzystwo Przyjaciół Dzieci); tepedowski


SJP.pl


tpi

skrót od: tracks per inch - miara gęstości zapisu na dyskietce


SJP.pl


tpn

skrót od: Tatrzański Park Narodowy


SJP.pl

skrótowiec

 (1.1) = Tatrzański Park Narodowy;

 (1.2) = Towarzystwo Przyjaciół Nauk;

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) TPN chce wprowadzić nowe ograniczenia w poruszaniu się po szlakach.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: tɛ‿pɛ‿ˈɛ̃n, AS: te‿pe‿n

Wiktionary


tpp

skrót od: Third Person Perspective, w informatyce: sposób przedstawiania świata polegający na ustawieniu kamery za plecami głównego bohatera, stosowany w grach komputerowych


SJP.pl

skrótowiec w funkcji rzeczownika rodzaju nijakiego

 (1.1) = rel. Toruńskie Przymierze Protestanckie;

Wiktionary

Wymowa:

IPA: tɛ‿pɛ‿ˈpɛ, AS: te‿pe‿pe

Wiktionary


tppr

skrót od: Towarzystwo Przyjaźni Polsko-Radzieckiej


SJP.pl

skrótowiec

 (1.1) = Towarzystwo Przyjaźni Polsko-Radzieckiej

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌtɛ‿pɛ‿pɛ‿ˈːr, AS: te‿pe‿p•‿er

Wiktionary


tr

symbol toru (dawnej jednostki ciśnienia)


SJP.pl

  • Tr – dwuznak występujący w języku wietnamskim i angielskim
  • Tr – symbol toru – jednostki fizycznej ciśnienia
  • TR – Texas Red – czerwony barwnik fluorescencyjny
  • TR – Tomb Raider – gra komputerowa
  • tr – uniksowe polecenie do zmiany i usuwania tekstu w ciągu znaków
  • tr – operator transliteracji w Perlu oraz pochodnych
  • <tr> </tr> – tag HTML oznaczający wiersz tabeli
  • TR Warszawa – alternatywna nazwa warszawskiego Teatru Rozmaitości

Wikipedia


trąba

1. instrument muzyczny dęty drewniany (róg) lub dęty blaszany;
2. wydłużony i umięśniony narząd chwytny, zakończony nozdrzami (np. u słonia);
3. przenośnie: niedorajda, fajtłapa, niezdara;
4. gwałtowny wir powietrza powstający w chmurze burzowej, porywający i niszczący wszystko, co spotka na drodze


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zgrub. od: trąbka

 (1.2) muz. pot. każdy duży dęty, blaszany instrument muzyczny, np. tuba lub waltornia

 (1.3) gwałtowny wir powietrza;

 (1.4) zool. wydłużony i umięśniony narząd chwytny u niektórych zwierząt (np. słonia);

 (1.5) żart. o człowieku nieenergicznym, niezaradnym

Wiktionary

  • trąba – instrument muzyczny
  • trąbka – instrument muzyczny
  • narząd powstały z połączenia górnej wargi i nosa, charakterystyczny dla trąbowców i tapirów
  • trąba powietrzna – zjawisko atmosferyczne
  • Trąby – herb szlachecki

1 miejscowość w Polsce:

  • Trąba – osada w woj. wielkopolskim, w pow. ostrowskim, w gminie Ostrów Wielkopolski

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Nie gram na żadnej trąbie od trzech lat.

 (1.3) Niedawno na tym obszarze pojawiła się trąba powietrzna.

 (1.4) Istnieje przekonanie, że figurka słonia z podniesioną trąbą przynosi szczęście.

 (1.5) Nie poderwałeś jej? Ale z ciebie trąba!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtrɔ̃mba, AS: trõmba

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. trębacz m., trębaczka ż.

:: zdrobn. trąbka ż.

 czas. wytrąbić, ndk. trąbić, dk. zatrąbić, odtrąbić

 przym. trąbkowy, trąbkowaty

Wiktionary

Synonimy:

 (1.3) tornado

 (1.5) gapa

Wiktionary


trąbalski

nazwisko


SJP.pl


trabancik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od trabant

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. trabant m., Trabant mzw.

Wiktionary


trabant

średniowieczny żołnierz straży przybocznej monarchy; drabant


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy, nazwa własna

 (1.1) mot. jedna z marek samochodów produkowanych w NRD;

Wiktionary

  • Trabant – samochód produkowany w Niemieckiej Republice Demokratycznej w latach 1957–1991
  • trabant – formacja wojskowa w I Rzeczypospolitej
  • trabant – końcowa część chromosomu

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈtrabãnt, AS: trabãnt

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. trabant m., trabancik m.

 przym. trabantowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) żart. Ford Karton

Wiktionary


trąbczyn

wieś w Polsce


SJP.pl

Trąbczyn – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie słupeckim, w gminie Zagórów, nad Czarną Strugą.

Wikipedia


trąbecki

Trąbki Wielkie; trąbkowski


SJP.pl


trąbeczka

zdrobnienie od: trąbka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. zdrobn. od: trąbka

Wiktionary

Wymowa:

IPA: trɔ̃mˈbɛt͡ʃka, AS: trõmbečka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. trąbka ż., trębacz mos.

Wiktionary


trąbiasty

mający kształt trąby, przypominający trąbę


SJP.pl


trąbić

1. grać na trąbce, trąbie;
2. o pojeździe: wydawać sygnał przy pomocy klaksonu; o kierowcy: powodować powstawanie tego dźwięku przez wciskanie klaksonu;
3. potocznie:
a) mówić głośno lub często o czymś;
b) rozgłaszać coś;
c) pić dużo, zwłaszcza alkoholu


SJP.pl

czasownik niedokonany

 (1.1) wydawać dźwięk trąbką lub trąbą

 (1.2) wydawać dźwięk podobny do dźwięku trąbki lub trąby

 (1.3) pot. rozpowiadać

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtrɔ̃mbʲit͡ɕ, AS: trõmbʹić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. trąba ż., trąbka ż., trąbienie n., trębacz m., trębaczka ż.

 czas. zatrąbić, wytrąbić

Wiktionary


trąbienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|trąbić.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: trɔ̃mˈbʲjɛ̇̃ɲɛ, AS: trõmbʹi ̯ė̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. trąbić

 rzecz. trąbka ż., trębacz mos.

Wiktionary


trąbik

ślimak przodoskrzelny zamieszkujący morza arktyczne oraz morza półkuli północnej w strefie umiarkowanej


SJP.pl

  • trąbik, trębacz (Stentor) – rodzaj orzęsków
  • trąbik (Salpingus) – rodzaj chrząszczy
  • trąbik (Buccinum) – rodzaj ślimaków morskich

Wikipedia


trąbinek

wieś w Polsce


SJP.pl

Trąbinek – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie śremskim, w gminie Dolsk.

Wieś Trambinko położona była w 1581 roku w powiecie kościańskim województwa poznańskiego. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa poznańskiego.

Wikipedia


trąbista

rzadko: trębacz


SJP.pl


trąbizupka

ruchoma kuchnia towarzystwa filantropijnego działająca w Warszawie w pierwszych dziesiątkach XX wieku


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) daw. gw-pl|Warszawa. zupa z ruchomej kuchni Towarzystwa Dobroczynności

 (1.2) daw. gw-pl|Warszawa. ruchoma kuchnia Towarzystwa Dobroczynności

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Rodzina korzystała z „trąbizupki”, zwanej tak od sygnału wygrywanego na trąbce

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zupa rumfordzka

Wiktionary


trąbka

instrument dęty blaszany


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: trąba

 (1.2) muz. bezstroikowy, dęty, blaszany instrument muzyczny lub sygnalizacyjny z ustnikiem;

 (1.3) przedmiot sygnalizacyjny przypominający dźwiękiem trąbkę (1.1)

 (1.4) anat. zob. trąbka słuchowa., trąbka Eustachiusza

 (1.5) ent. specjalny narząd, służący do przyjmowania pokarmu w postaci płynnej

 (1.6) geom. zob. trąbka Torricelliego.

 (1.7) dawny przyrząd wzmacniający dźwięki dla niedosłyszących

Wiktionary

Trąbka (wł. tromba, skrót: tr.) – Instrument dęty blaszany. Najpopularniejszy z tej grupy instrumentów, do których należą także: róg (waltornia), puzon, tuba i wiele innych. Słowo trąbka (zdrobnienie od trąba), pochodzi z włoskiego tromba.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

 (1.3) trąbka myśliwska / fanfarowa • trąbka hiszpańska • trąbka sygnałowa

synonimy.

 (1.5) ssawka

 (1.6) róg Gabriela

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. roztrąb mrz., trąba ż., trąbienie n., trębacz mos.

:: zdrobn. trąbeczka ż.

 czas. trąbić ndk.

 przym. trąbkowy

frazeologia.

etymologia. etymn|pol|trąba|-ka.

uwagi.

tłumaczenia.

 (1.4) zobtłum|trąbka słuchowa.

 (1.5) zobtłum|ssawka.

 (1.6) zobtłum|trąbka Torricelliego.

* afrykanerski: (1.2) trompet

* ajnoski: (1.2) ラッパ (rappa)

* albański: (1.2) bori m., trombë ż.

* angielski: (1.2) trumpet

* arabski: (1.2) بوق m. (būq)

* asturyjski: (1.2) trompeta ż.

* azerski: (1.2) truba

* baskijski: (1.2) tronpeta

* bengalski: (1.2) ভেরী (bhērī)

* białoruski: (1.2) труба ż. (truba)

* bośniacki: (1.2) truba ż.

* bułgarski: (1.2) тромпет m. (trompet)

* cebuano: (1.2) trumpeta

* chiński standardowy: (1.2) ptrad|小號. / pupr|小号. (xiǎohào), 喇叭 (lǎba/lǎbā)

* chorwacki: (1.2) truba ż.

* czeski: (1.2) trubka ż., trumpeta ż.

* duński: (1.2) trompet w.

* esperanto: (1.2) trumpeto; (1.5) rostro

* estoński: (1.2) trompet

* fiński: (1.2) trumpetti

* francuski: (1.2) trompette ż.

* fryzyjski: (1.2) trompet w.

* galicyjski: (1.2) trompeta ż.

* gocki: (1.2) 𐌸𐌿𐍄𐌷𐌰𐌿𐍂𐌽 n. (þuthaurn)

* grenlandzki: (1.2) qarlortaat

* gruziński: (1.2) საყვირი (saq’viri), ბუკი (buḳi)

* gudźarati: (1.2) ટ્રમ્પેટ (ṭrampēṭ)

* haitański: (1.2) tronpèt

* hebrajski: (1.2) חצוצרה ż. (khatsotsrá)

* hindi: (1.2) तुरही ż. (turhī)

* hiszpański: (1.2) trompeta ż.; (1.5) trompa ż.

* ido: (1.2) trumpeto

* igbo: (1.2) trompeti

* indonezyjski: (1.2) terompet

* interlingua: (1.2) trompetta

* irlandzki: (1.2) trumpa m.

* islandzki: (1.2) trompet m.

* japoński: (1.2) トランペット (toranpetto)

* jidysz: (1.2) טרומייט m. (trumeyt)

* karpatorusiński: (1.2) трубка ż. (trubka)

* kaszubski: (1.2) trąbka ż.; (1.3) trąbka ż.

* kataloński: (1.2) trompeta ż.

* kazachski: (1.2) труба (truba)

* koreański: (1.2) 트럼펫 (teureompet)

* kurmandżi: (1.2) trompêt

* litewski: (1.2) trimitas m.

* luksemburski: (1.2) Trompett ż.

* łaciński: (1.2) buccina ż.

* łotewski: (1.2) trompete ż.

* macedoński: (1.2) труба ż. (truba)

* malajski: (1.2) trompet

* malgaski: (1.2) trompetra

* maltański: (1.2) trumbetta ż.

* maoryski: (1.2) tētere

* marszalski: (1.2) robba

* mongolski: (1.2) бүрээ (büree)

* nawaho: (1.2) dilní heeneezgo náhineestsʼeeʼígíí

* nepalski: (1.2) तुरही (turahī)

* niderlandzki: (1.2) trompet ż./m.

* niemiecki: (1.2) Trompete ż.; (1.5) Saugrüssel m.

* normandzki: (1.2) trompette ż.

* norweski (bokmål): (1.2) trompet m.

* norweski (nynorsk): (1.2) trompet m.

* norweski (riksmål): (1.2) trompet w.

* nowogrecki: (1.2) τρομπέτα ż. (trompéta)

* ormiański: (1.2) շեփոր (shep’vor)

* papiamento: (1.2) trompet

* perski: (1.2) ترومپت

* portugalski: (1.2) trompete m., trombeta ż.

* północnolapoński: (1.2) trumpehta

* prowansalski: (1.2) trompeta ż.

* rosyjski: (1.2) труба ż.

* rumuński: (1.2) trompetă ż.

* sanskryt: (1.2) बकुर m. (bakura)

* serbski: (1.2) труба (truba) ż.

* słowacki: (1.2) trúbka ż.

* słoweński: (1.2) trobenta ż.

* staroangielski: (1.2) bieme ż.

* starofrancuski: (1.2) trompette ż.

* starogrecki: (1.2) σάλπιγξ ż. (sálpinx)

* suahili: (1.2) tarumbeta klasa 5/6

* sundajski: (1.2) tarompet

* sycylijski: (1.2) trumma ż.

* szwedzki: (1.2) trumpet w.

* tagalski: (1.2) trumpeta

* turecki: (1.2) trompet

* tuvalu: (1.2) pu

* ukraiński: (1.2) труба ż. (truba)

* uzbecki: (1.2) truba

* volapük: (1.2) topet

* võro: (1.2) trompõt

* walijski: (1.2) utgorn m., trwmped

* węgierski: (1.2) trombita

* wietnamski: (1.2) kèn trôm-pét

* wilamowski: (1.2) trumyt ż., trompyt ż.

* włoski: (1.2) tromba ż., trombetta ż.

* xhosa: (1.2) ixilongo klasa 5/6

* zulu: (1.2) icilongo / ixilongo klasa 5/6

źródła.

== trąbka (język kaszubski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) muz. trąbka

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtrɔ̃mpka, AS: trõmpka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. roztrąb mrz., trąba ż., trąbienie n., trębacz mos.

:: zdrobn. trąbeczka ż.

 czas. trąbić ndk.

 przym. trąbkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.5) ssawka

 (1.6) róg Gabriela

Wiktionary


trąbkarz

osoba zawodowo grająca na trąbce; trębacz


SJP.pl


trąbkowaty

przypominający trąbkę


SJP.pl


trąbkowski

Trąbki Wielkie; trąbecki


SJP.pl


trąbkowy

1. trąbka;
2. migdałek trąbkowy - jeden z migdałków układu chłonnego gardła;
3. narcyz trąbkowy - gatunek rośliny z rodziny amarylkowatych


SJP.pl


trąbonos

gatunek ryby z rodziny mrukowatych; mruk Petersa


SJP.pl

Mruk Petersa, trąbonos (Gnathonemus petersii) – gatunek ryby z rodziny mrukowatych (Mormyridae), znany wcześniej pod synonimicznymi nazwami Mormyrus petersii i Gnathonemus pictus. Nazwa gatunkowa petersii nawiązuje do nazwiska niemieckiego przyrodnika Wilhelma Petersa. Sprowadzony do Europy w 1950 do hodowli akwariowych.

Wikipedia


trąbowce

rząd dużych ssaków łożyskowych


SJP.pl

Trąbowce (Proboscidea) – rząd dużych ssaków z infragromady ssaków wyższych (Eutheria), ze słoniami, jako jedynymi żyjącymi przedstawicielami.

Wikipedia


trąbowiec

przedstawiciel jednego z rzędów ssaków łożyskowych reprezentowanego obecnie jedynie przez słonie


SJP.pl


trabzon

miasto w Turcji nad Morzem Czarnym (w starożytności Trapezunt)


SJP.pl

Trabzon (tur., gr. Τραπεζούντα, dawny Trapezunt, Trebizond, Trebizonda) – miasto w północno-wschodniej Turcji położone nad Morzem Czarnym, ośrodek prowincji Trabzon, historyczna stolica i główne miasto Pontu. Miasto liczy ponad 240 tys. mieszkańców, natomiast aglomeracja przekracza 400 tys.

Wikipedia


trabzoński

przymiotnik od: Trabzon (miasto we wschodniej Turcji)


SJP.pl


trącać

1. lekko uderzać;
2. trącać się:
a) lekko uderzać się nawzajem;
b) stukać się z kimś kieliszkiem, szklanką


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. trącić)

 (1.1) szturchać, lekko uderzać

czasownik zwrotny niedokonany trącać się (dk. trącić się)

 (2.1) lekko uderzać siebie nawzajem

 (2.2) pot. stukać kieliszkiem o kieliszek współbiesiadnika podczas picia alkoholu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Stanął za dziewczyną i lekko trącał ją w ramię, ale ona nic nie czuła.

 (2.2) – Niech mu pójdzie na zdrowie! – szepnął trącając się z najbliższymi.

 (2.2) Podziwiali tedy jego siłę, on zaś trącał się z nimi kielichem […]

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtrɔ̃nt͡sat͡ɕ, AS: trõncać

Wiktionary

Powiązane:

 aspekt dokonany trącić

 rzecz. trącanie n., trącenie n.

 czas. potrącać ndk., potrącić dk., strącać ndk., strącić dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kuksać, potrącać, szturchać; gw-pl|Śląsk Cieszyński|sturkać.

Wiktionary


trącanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|trącać.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: trɔ̃nˈt͡sãɲɛ, AS: trõncãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. trącać, trącić

Wiktionary


tracenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|trącić.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: trɔ̃nˈt͡sɛ̃ɲɛ, AS: trõncńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. trącić, trącać

 rzecz. potrącenie n.

Wiktionary


trach

słowo mające naśladować dźwięk powstający przy łamaniu się czegoś


SJP.pl

wykrzyknik

 (1.1) pot. naśladuje dźwięk powstający przy pękaniu lub łamaniu się

Wiktionary

Trach – herb szlachecki.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Trach! Pękło wiertło.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: trax, AS: traχ

Wiktionary


trachea

w anatomii, z łaciny: tchawica


SJP.pl


tracheida

(zwykle w liczbie mnogiej - tracheidy) martwa komórka przewodząca wodę i soki w roślinach; cewka


SJP.pl

Cewka (tracheida) – martwa komórka tkanki przewodzącej drewna. Cewki dominują w drewnie nagonasiennych i w najstarszych rodzinach okrytonasiennych (u magnoliowców).

Wikipedia


trachej

(zwykle w liczbie mnogiej) element drewna (tkanki roślinnej) przewodzący wodę i sole mineralne; tracheja, naczynie


SJP.pl

Naczynie (trachej) – element drewna składający się z ułożonych w szereg martwych komórek – tzw. członów naczyń.

Wikipedia


tracheja

(zwykle w liczbie mnogiej) element drewna (tkanki roślinnej) przewodzący wodę i sole mineralne; trachej, naczynie


SJP.pl


tracheo-

przedrostek

 (1.1) pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy z tchawicą

Wiktionary

Przykłady

składnia.

kolokacje.

 (1.1) tracheobronchoskopia • tracheomalacja • tracheotomia • tracheoskopia • tracheostomia

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 etym|łac|trachea. → tchawica

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) tracheo-

* włoski: (1.1) tracheo-

źródła.

== tracheo- (język włoski.) ==

wymowa.

znaczenia.

przedrostek

 (1.1) anat. tracheo-

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: traˈxɛɔ, AS: traχeo

Wiktionary


tracheole

Tracheola (łac. tracheola, l.mn. tracheolae) – najcieńsze, końcowe odgałęzienie tchawki, bez oskórka, mające błoniaste pozbawione tenidiów ściany. Wnika pomiędzy komórki, rzadziej do ich wnętrza. Kończy się komórkami oddechowymi (gwiaździstymi). Tracheole mają średnicę poniżej 1 μm, tak niewielką, że niemożliwa jest ich wentylacja, są więc wypełnione płynem, w którym rozpuszczają się gazy.

Wikipedia


tracheostomia

1. operacyjne nacięcie tchawicy w celu wprowadzenia rurki, powodującej udrożnienie górnych dróg oddechowych; tracheotomia;
2. otwór w tchawicy po zabiegu tracheostomii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. zabieg chirurgiczny polegający na połączeniu tchawicy ze światłem zewnętrznym;

Wiktionary

Tracheotomia – otolaryngologiczny zabieg otwarcia przedniej ściany tchawicy i wprowadzenie rurki do światła dróg oddechowych i tą drogą prowadzenie wentylacji płuc. W wyniku tracheotomii zapewnia się dopływ powietrza do płuc, z pominięciem nosa, gardła i krtani.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) tracheostomy

* hiszpański: (1.1) traqueostomía ż.

* nowogrecki: (1.1) τραχειοστομία ż.

* włoski: (1.1) tracheostomia ż.

źródła.

== tracheostomia (język włoski.) ==

wymowa.

 IPA|tra.ke.o.sto.ˈmi.a.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. tracheostomia

odmiana.

 (1.1) lp. tracheostomia; lm. tracheostomie

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌtraxɛɔˈstɔ̃mʲja, AS: traχeostõmʹi ̯a

Wiktionary


tracheotomia

operacyjne nacięcie tchawicy w celu wprowadzenia rurki, powodującej udrożnienie górnych dróg oddechowych; tracheostomia


SJP.pl

Tracheotomia – otolaryngologiczny zabieg otwarcia przedniej ściany tchawicy i wprowadzenie rurki do światła dróg oddechowych i tą drogą prowadzenie wentylacji płuc. W wyniku tracheotomii zapewnia się dopływ powietrza do płuc, z pominięciem nosa, gardła i krtani.

Wikipedia


trachit

magmowa skała wylewna


SJP.pl

Trachit, trachyt – obojętna skała wylewna, leżąca w grupie skał nasyconych krzemionką, w klasie sjenitu i trachitu.

Na diagramie klasyfikacyjnym QAPF trachit zajmuje pole 7.

W klasyfikacji TAS trachit wraz z alkaliczno-skaleniowym trachitem zajmuje pole T (trachity alkaliczne i trachity).

Wikipedia


trachoma

wirusowe zapalenie spojówek; jaglica


SJP.pl

Trachoma – rodzaj roślin z rodziny storczykowatych (Orchidaceae). Obejmuje 16 gatunków występujących w Azji Południowo-Wschodniej, Australii i Oceanii w takich krajach i regionach jak: Asam, Borneo, Wyspy Cooka, Fidżi, Jawa, Malezja Zachodnia, Moluki, Mariany, Mjanma, Nowa Kaledonia, Nowa Gwinea, Niue, Filipiny, Queensland, Wyspy Towarzystwa, Wyspy Salomona, Celebes, Sumatra, Tajlandia, Tybet, Îles Australes, Vanuatu, Wietnam.

Wikipedia


trachonicki

Trachonia


SJP.pl

Patrz:

Trachonia

trachykarpus

azjatyckie drzewo z rodziny arekowatych; palma chińska


SJP.pl


tracić

1. stawać się pozbawionym czegoś;
2. ponosić stratę materialną;
3. marnować, trwonić coś;
4. wydawać się gorszym;
5. wykonywać wyrok śmierci;
6. tracić się:
a) stawać się niewidocznym;
b) pot. nie wiedzieć, co robić


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. trącać)

 (1.1) zob. trącać.

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. brak)

 (2.1) wydzielać lekki zapach, raczej nieprzyjemny

czasownik zwrotny dokonany trącić się (ndk. trącać się)

 (3.1) zob. trącać się.

 (3.2) pot. zob. trącać się.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nie wiem, co mi strzeliło do głowy, ale widząc jakieś dwie porządnie ubrane kobiety, podszedłem do nich i zapytałem, czy nie wiedzą, gdzie można by tu przenocować. Jedna z nich z miejsca odpowiedziała, że u niej. Robert mnie trącił, ale postanowiłem brnąć dalej.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtrɔ̃ɲt͡ɕit͡ɕ, AS: trõńćić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. trącenie n., trącanie n.

 czas. trącać ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński|sturzić.

Wiktionary


tracja

kraina historyczna na Półwyspie Bałkańskim


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. hist. starożytna kraina położona między dolnym Dunajem, Morzem Czarnym, Morzem Egejskim i rzeką Strymon, obecnie podzielona między Grecję, Turcję i Bułgarię;

Wiktionary

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. Trak mos., trak mos., tracki mrz.

 przym. tracki

Wiktionary


track

indywidualna ścieżka dźwiękowa, składowa miksu


SJP.pl

  • track (krystalografia) – defekt sieci krystalicznej minerałów
  • Track (Olsztyn) – część Olsztyna
  • Track Records – wytwórnia płytowa

Wikipedia


trackball

[czytaj: trakbol] w informatyce: urządzenie służące do sterowania kursorem na ekranie, umieszczane w niektórych klawiaturach komputerowych; odwrócona mysz, manipulator kulkowy, kula, kulka, kot


SJP.pl

Trackball, manipulator kulowy – urządzenie wskazujące do komputera lub innego urządzenia (na przykład telefonu), służące do interakcji użytkownika z interfejsem graficznym. Bywa nazywane żartobliwie kotem (dla odróżnienia od myszy, z którą jest funkcjonalnie identyczny).

Wikipedia


tracker

[czytaj: traker] w informatyce:
1. program muzyczny z edytorem, w którym nuty zapisane są na ścieżce;
2. serwer przekazujący informacje (adresy IP) o innych użytkownikach pobierających dany plik w sieci BitTorrent


SJP.pl

  • Tracker – program muzyczny
  • Tracker – powłoka systemowa BeOS-a i Haiku
  • tracker – serwer w sieciach BitTorrent przekazujący informacje o innych użytkownikach pobierających dany plik
  • Tracker – album studyjny Marka Knopflera
  • Grumman S-2 Tracker – amerykański samolot do zwalczania okrętów podwodnych

Wikipedia


tracki

przymiotnik od: Tracja


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Tracją, dotyczący Tracji

 (1.2) hist. związany z Trakami, dotyczący Traków

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) jęz. język tracki;

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Tracja ż., Trak mos., Trakijka ż.

Wiktionary


tracking

[czytaj: traking]
1. w typografii: składanie tekstu;
2. śledzenie przesyłek


SJP.pl

Tracking, gęstość składu – równomierne odsuwanie lub przybliżanie do siebie znaków w tekście, możliwość regulowania odległości pomiędzy znakami globalnie w skali całego tekstu lub w jego wybranym fragmencie, funkcja dostępna w programach do składu i łamania publikacji, procesorach tekstu oraz innych programach pracujących z tekstem w trybie graficznym.

Wikipedia


trackingowy

tracking [czytaj: trakingowy]


SJP.pl


trackpoint

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) inform. miniaturowy dżojstik umieszczony w środkowej części klawiatury, zastępujący touchpad;

Wiktionary

Punkt dotykowy, manipulator punktowy (ang. trackpoint) – manipulator, jedno z urządzeń wejściowych komputera; służy do interakcji użytkownika z systemem operacyjnym i programami.

Nazywany w zależności od producenta: trackpoint (IBM, a później Lenovo), trackstick (Dell), pointstick (Hewlett-Packard Compaq), touchstick (Fujitsu Siemens Computers), finetrack (Acer), NX point (NEC), vectorpad (Atari) lub accupoint (Toshiba).

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) trackstick, pointstick, touchstick, finetrack, vectorpad, accupoint, NX point; środ. wulg. łechtaczka

Wiktionary


tracy

[czytaj: trejs-i] nazwisko, m.in. Spencer Tracy (1900-1967) - amerykański aktor filmowy


SJP.pl

  • Paul Tracy – kanadyjski kierowca wyścigowy
  • Samuel Mills Tracy – amerykański botanik

Miejscowości w USA:

  • Tracy – miasto w stanie Kalifornia, w hrabstwie San Joaquin
  • Tracy – miasto w stanie Minnesota, w hrabstwie Lyon
  • Tracy – miasto w stanie Missouri, w hrabstwie Platte

Inne:

  • Cyklon Tracy

Wikipedia


tracz

robotnik zajmujący się piłowaniem kłód drzewa za pomocą ręcznej piły


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) ornit. ptak z rodziny kaczkowatych, rodzaju nazwa systematyczna|Mergus|ref=tak.

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) robotnik pracujący na traku

Wiktionary

Ptaki

  • Tracze (Mergini) – plemię ptaków z podrodziny kaczek, rodziny kaczkowatych
    • Tracz nurogęś – gatunek dużego ptaka wodnego z rodziny kaczkowatych
    • Tracz auklandzki (Mergus australis) – gatunek wymarłego ptaka z rodziny kaczkowatych
    • Tracz brazylijski (Mergus octosetaceus) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny kaczkowatych
    • Tracz bielaczek, bielaczek eko (Mergellus albellus) – gatunek średniej wielkości wędrownego ptaka wodnego z rodziny kaczkowatych
    • Tracz długodzioby, szlachar, tracz długodzioby, długodziób (Mergus serrator) – gatunek średniego lub dużego ptaka wodnego z rodziny kaczkowatych

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Widzę nurkujące co chwilę tracze nurogęsi, tracze długodziobe i bielaczki.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. traczyk mzw., Tracz ż./mos., Traczyk ż./mos., Tracze nmos.

Wiktionary


traczewski

nazwisko


SJP.pl


traczka

1. gwarowo: żona tracza;
2. kobieta, która trze len;
3. zajęcie tracza; tarcie drzewa;
4. maszyna do przecinania kłód drzewnych na tarcicę; trak


SJP.pl


tracznica

maszyna do przecierania kłód drzewnych na tarcicę i elementy drewniane; gater; trak


SJP.pl


traczny

wykonywany z użyciem traku; odnoszący się do traku


SJP.pl


traczyk

traczyk lodowy - ptak z rodziny alk, o czarno-białym ubarwieniu, występujący na Grenlandii i sąsiadujących z nią od zachodu wyspach; alczyk


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) ornit. nazwa systematyczna|Alle alle|ref=tak., mały morski ptak z rodziny alk

 (1.2) zdrobn. od: tracz

Wiktionary

Osoby o tym nazwisku:

  • Bogdan Traczyk – polski inżynier i samorządowiec
  • Paweł Traczyk – polski matematyk
  • Jacek Traczyk – polski piłkarz
  • Jan Traczyk – polski aktor i autor tekstów
  • Zygmunt Traczyk – polski lekarz

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈtrat͡ʃɨk, AS: tračyk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tracz m., Tracze nmos.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) alczyk

Wiktionary


traczykowski

nazwisko


SJP.pl


traczynka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Tracji

Wiktionary


traczyński

nazwisko


SJP.pl


trąd

przewlekła, bakteryjna choroba zakaźna spowodowana przez prątki, powodująca zmiany w nerwach obwodowych oraz ubytki skórne z następczą, poważną utratą tkanek (palców, nosów, policzków); lepra; choroba Hansena


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) med. choroba zakaźna skóry i układu nerwowego;

 (1.2) przest. ent. pszcz. truteń

 (1.3) przest. przen. pejor. truteń

Wiktionary

Trąd, lepra, choroba Hansena (HD) – przewlekła choroba zakaźna występująca u ludzi i zwierząt, wywołana przez prątki Mycobacterium leprae, bakterię odkrytą w 1873 roku przez norweskiego naukowca Armauera Hansena oraz Mycobacterium lepromatosis odkrytą w 2008 roku. Występuje w dwóch postaciach: lepromatycznej (lepra lepromatosa tuberosa) i tuberkuloidowej (lepra tuberculoides). Odmiana lepromatyczna jest zaraźliwa, a jej objawy to guzowate krosty podobne do występujących w innych infekcjach i alergiach. Postać tuberkuloidowa jest mniej zaraźliwa, ale groźniejsza dla samego zarażonego: początkowo pojawiają się plamy na skórze, stopniowo utrata czucia, szczególnie w palcach nóg i rąk, nieleczona prowadzi do zwyrodnień i utraty tkanki.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Znany jest prawdopodobny scenariusz rozprzestrzeniania się trądu na ziemi.

 (1.2) Trąd nie leci na pole i nie nosi miodu [...]

 (1.2) Tu wszyscy spólnie robią: wierna strzeże rada, • Jeśli który daremnie trąd miodu nie zjada [...] sic.

 (1.3) Marnotrawcze, leniwco, trądzie nieobrotny, • Ucz się skromnie ubóstwa cierpieć chędogiego [...] sic.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: trɔ̃nt, AS: trõnt

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. trędowaty m., trędowata ż., trędowatość ż.

:: zdrobn. trądzik m.

 przym. trądowy, trędowaty, trądzikowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) choroba Hansena; przest. lepra

Wiktionary


trademark

[czytaj: trejdmark] zastrzeżony znak firmowy; marka, trade mark


SJP.pl

Znak towarowy (ang. trademark) – każde oznaczenie, które nadaje się do odróżnienia towarów jednego przedsiębiorcy od towarów innego przedsiębiorcy i jest możliwe do przedstawienia w rejestrze znaków towarowych w sposób pozwalający na ustalenie jednoznacznego i dokładnego przedmiotu udzielonej ochrony.

Wikipedia


trader

[czytaj: trejder] osoba zawierająca krótkoterminowe transakcje instrumentami finansowymi, np. akcjami, kontraktami terminowymi


SJP.pl

Trader – osoba, która zawiera krótkoterminowe transakcje instrumentami finansowymi, takimi jak np. krypowaluty, akcje, obligacje, kontrakty terminowe, kontrakty CFD czy opcje w celu osiągnięcia zysku w wyniku zmiany ich kursu. Krótki horyzont inwestycyjny jest czynnikiem, który odróżnia go od inwestora.

Wikipedia


traderka

trader [czytaj: trejderka]


SJP.pl


traderski

trader [czytaj: trejderski]


SJP.pl


tradeskancja

rodzaj roślin z rodziny komelinowatych, pochodzący z Ameryki, obejmujący około 70 gatunków występujących od południowej Kanady do północnej Argentyny, uprawianych w doniczkach jako kwiat ozdobny; trzykrotka


SJP.pl


trading

[czytaj: trejding] zawieranie krótkoterminowych transakcji instrumentami finansowymi, np. akcjami, kontraktami terminowymi


SJP.pl


tradingowy

trading [czytaj: trejdingowy]


SJP.pl


tradolce

określenie wykonawcze: bardzo słodko


SJP.pl


tradować

dawniej: zajmować mienie dłużnika


SJP.pl


trądowy

trąd


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) med. związany z trądem, dotyczący trądu

Wiktionary

Patrz:

trąd

Powiązane:

 rzecz. trąd mrz., trądzik mrz., trędowaty mos., trędowata ż., trędowatość ż.

 przym. trędowaty, trądzikowy

Wiktionary


trads

potocznie: wyznawca religii rzymskokatolickiej, kultywujący tradycje sprzed soboru watykańskiego II


SJP.pl


traducjanizm

pogląd św. Augustyna, zakładający przechodzenie duszy z rodziców na ich dzieci


SJP.pl


traduktor

dawniej: tłumacz


SJP.pl


tradycja

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przekazywanie z pokolenia na pokolenie zasad, obyczajów, poglądów;

 (1.2) rel. pisma teologów pierwszych wieków chrześcijaństwa oraz postanowienia papieży lub patriarchów i soborów, uznane za drugie obok Biblii źródło objawienia

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W tradycji islamskiej meczet nie jest rozumiany jako miejsce uświęcone, jak kościół w tradycji chrześcijańskiej.

 (1.1) Ta tradycja jest w naszej rodzinie od pokoleń.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: traˈdɨt͡sʲja, AS: tradycʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tradycjonalizm mrz., tradycjonalność ż., tradycjonalista mos., tradycjonalistka ż., tradycyjność ż.

 przym. tradycyjny, tradycjonalistyczny

 przysł. tradycyjnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) obyczajowość, obrzędy, zwyczaje

Wiktionary


tradycjonalista

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) zwolennik tradycjonalizmu, człowiek przywiązany do tradycji

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Twardogłowy tradycjonalista może nie być w stanie wznieść się ponad przeszkody, takie jak tatuaże czy kolczyki w języku, by nawiązać kontakt z drugą osobą.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tradycja ż., tradycjonalizm m., tradycyjność ż.

:: fż. tradycjonalistka ż.

 przym. tradycjonalistyczny, tradycyjny

 przysł. tradycjonalistycznie, tradycyjnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) konserwatysta, człowiek starej daty

Wiktionary


tradycjonalistka

tradycjonalista


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) fż. od tradycjonalista

Wiktionary

Patrz:

tradycjonalista

Wymowa:

IPA: ˌtradɨt͡sʲjɔ̃naˈlʲistka, AS: tradycʹi ̯õnalʹistka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tradycjonalizm m., tradycja ż.

:: fm. tradycjonalista m.

 przym. tradycyjny, tradycjonalistyczny

 przysł. tradycyjnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) konserwatystka

Wiktionary


tradycjonalistycznie

przysłówek

 (1.1) w sposób tradycjonalistyczny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tradycjonalność ż., tradycjonalista mos.

 przym. tradycjonalistyczny

Wiktionary



tradycjonalizm

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) przywiązanie do tradycji

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Arana, tak jak i wielu innych ideologów baskijskiego tradycjonalizmu, mitologizował historię Basków.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tradycjonalność ż., tradycja ż., tradycjonalista m., tradycjonalistka ż., tradycyjność ż.

 przym. tradycyjny, tradycjonalistyczny

 przysł. tradycyjnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) tradycjonalność, zachowawczość, konserwatyzm, konserwatywność

Wiktionary


tradycjonalność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przywiązanie do tradycji

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) (…) tradycjonalność jest zasadą organizującą ład społeczny typu „przedstawień zbiorowych".

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tradycjonalizm m., tradycja ż., tradycjonalista m., tradycjonalistka ż.

 przym. tradycyjny, tradycjonalistyczny

 przysł. tradycyjnie, tradycjonalistycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) tradycjonalizm, konserwatywność

Wiktionary


tradycjonalny

tradycyjny;
1. związany z tradycją;
2. znany bądź wykorzystywany od dawna;
3. strzegący tradycji, obyczajów


SJP.pl


tradycyjnie

przysłówek

 (1.1) zgodnie z tradycją

 (1.2) pot. zgodnie z przyzwyczajeniami, tak, jak zazwyczaj

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nie powinieneś jeść szynki, tradycyjnie mamy dzisiaj dzień postny.

 (1.2) To ja tradycyjnie poproszę kawę bez mleka.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌtradɨˈt͡sɨjɲɛ, AS: tradycyi ̯ńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tradycja ż., tradycyjność ż., tradycjonalizm m., tradycjonalista m., tradycjonalistka ż., tradycjonalność ż.

 przym. tradycyjny

Wiktionary


tradycyjniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: tradycyjny; bardziej tradycyjny


SJP.pl


tradycyjność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co tradycyjne; cecha tych, którzy są tradycyjni

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tradycja ż., tradycjonalizm m., tradycjonalista m., tradycjonalistka ż.

 przym. tradycyjny

 przysł. tradycyjnie

Wiktionary


tradycyjny

tradycjonalny;
1. związany z tradycją;
2. znany bądź wykorzystywany od dawna;
3. strzegący tradycji, obyczajów


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) wywodzący się z tradycji; stanowiący element tradycji, zwyczaju; wykonany w sposób nakazany tradycją

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Dzieci wystąpiły w tradycyjnych strojach ludowych.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌtradɨˈt͡sɨjnɨ, AS: tradycyi ̯ny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tradycja ż., tradycjonalista m., tradycjonalistka ż., tradycjonalizm m., tradycyjność ż., tradycjonalność ż.

 przysł. tradycyjnie

 przym. tradycjonalistyczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) zwyczajowy, ludowy, niezmienny, konwencjonalny

Wiktionary


tradytor

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) archit. wojsk. stały element fortyfikacji przeznaczony do prowadzenia ognia bocznego;

Wiktionary

Tradytor – stały element fortyfikacji przeznaczony do prowadzenia ognia bocznego. W twierdzy bastionowej był to schron bojowy dla dział do ostrzału rowu twierdzy, w forcie do ostrzału międzypól, przedpola lub dzieła pośredniego.

Występuje w postaci skazamatowanych baterii artyleryjskich lub stanowisk karabinów maszynowych. Tradytor jest tak umiejscowiony, aby był całkowicie niewidoczny od strony atakującego (od przedpola). Równia ogniowa jest tak poprowadzona, aby kryć ogniem przedpole sąsiedniego obiektu lub obiektów oraz międzypole, a tym samym zabezpieczać wzajemnie sąsiednie obiekty grupy. Tradytory sąsiadujące ze sobą tworzą system ognia krzyżowego na międzypolu. Były one również zwane milczącymi bateriami, gdyż ze względu na bardzo ograniczony kąt ostrzału otwierały ogień dopiero w momencie, gdy nieprzyjaciel znalazł się bezpośrednio przy osłanianych obiektach.

Wikipedia


trądzik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) med. schorzenie skóry wywołane przez łojotok

Wiktionary

  • trądzik chlorowy
  • trądzik młodzieńczy
  • trądzik niemowlęcy
  • trądzik różowaty

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Twarz Ani jest oszpecona przez trądzik.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtrɔ̃ɲd͡ʑik, AS: trõńʒ́ik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. trąd mrz.

 przym. trądzikowy, trądowy

Wiktionary


trądzikowy

przymiotnik

 (1.1) o skórze, cerze: mający trądzik lub skłonność do trądziku

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌtrɔ̃ɲd͡ʑiˈkɔvɨ, AS: trõńʒ́ikovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. trądzik m., trąd mrz.

 przym. trądowy

Wiktionary


traf

przypadek, zbieg okoliczności


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) przypadek, losowe wydarzenie

forma czasownika.

 (2.1) 2. os. rozk. od: trafić

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Co za traf! Poszedłem do osiedlowej księgarni i akurat była książka, której szukam od pół roku!

Wiktionary

Wymowa:

IPA: traf, AS: traf

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. trafienie n., trafianie n., trafność ż.

 czas. trafiać ndk., trafić dk.

 przym. trafny

 przysł. trafnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przypadek, zbieg okoliczności, reg. śl. cufal.

Wiktionary


trafak

środowiskowo: kawałek rudy trafiający się wśród ilastej skały płonnej


SJP.pl


trafalgar

przylądek na Półwyspie Iberyjskim


SJP.pl

  • Trafalgar Square – plac w centralnym Londynie
  • Trafalgar – przylądek w Hiszpanii
  • Trafalgar – miasto w Australii, w stanie Wiktoria
  • Trafalgar – miasto w USA, w stanie Indiana, w hrabstwie Johnson
  • Trafalgar – wieś w południowo-zachodniej Dominice
  • Trafalgar – album grupy muzycznej Bee Gees

Wikipedia


trafalgarski

przymiotnik od: Trafalgar (przylądek w Hiszpanii)


SJP.pl


trafaret

szablon malarski do powielania rysunku


SJP.pl


trafiać

czasownik niedokonany (dk. trafić)

 (1.1) niedokonany od|trafić.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtrafʲjät͡ɕ, AS: trafʹi ̯äć

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. trafienie n., trafianie n., trafność ż., traf m.

 czas. trafić dk.

 przym. trafny

 przysł. trafnie

Wiktionary


trafialność

trafialny


SJP.pl

Patrz:

trafialny

trafianie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) dosięganie celu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. trafienie n., trafność ż., traf m.

 czas. trafiać ndk., trafić dk.

 przym. trafny

 przysł. trafnie

Wiktionary


trafić

1. oddać celny rzut, strzał itp.
2. osiągnąć cel podróży
3. znaleźć się w jakimś miejscu
4. znaleźć się gdzieś w danym momencie
5. spotkać kogoś, zauważyć coś
6. trafić się:
a) zdarzyć się
b) pojawić się (ktoś)
c) wystąpić nieoczekiwanie


SJP.pl

czasownik przechodni dokonany (ndk. trafiać)

 (1.1) o człowieku: uderzyć czymś w jakiś cel

 (1.2) o pocisku, nożu, ręce, piłce, itp.: uderzyć w cel

 (1.3) znaleźć drogę i dotrzeć gdzieś

 (1.4) znaleźć się gdzieś (raczej niecałkowicie to kontrolując)

 (1.5) pot. przypadkiem spotkać kogoś lub coś

 (1.6) pot. przypadkiem zjawić się w jakimś szczególnym momencie

 (1.7) pot. przypadkiem dostać

 (1.8) pot. przypadkiem wybrać

 (1.9) pot. przekonać kogoś

 (1.10) trafiony pot. trafny

 (1.11) trafiony pot. pijany

czasownik zwrotny dokonany trafić się (ndk. trafiać się)

 (2.1) pot. zdarzyć się niespodziewanie

 (2.2) pot. niespodziewanie zjawić się

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Marek aż się zwinął, trafiony pięścią w brzuch.

 (1.1) Robin Hood potrafił trafić nie tylko idealnie w cel, ale i w poprzednią, tkwiącą w nim strzałę.

 (1.2) Chłopczyk rzucił piłką tak nieudolnie, że trafiła w okno sąsiada.

 (1.3) W końcu trafiłem do niego, ale bez mapy nie dałbym rady.

 (1.4) Trafiłem do aresztu za kradzież chleba z piekarni.

 (1.5) A wiesz, trafiłam ostatnio na ulicy na Bogdana, nic się nie zmienił.

 (1.6) Cześć Mietek, świetnie trafiłeś, właśnie oblewamy sesję!

 (1.7) Trafiłem na egzaminie na dobre pytania.

 (1.8) Trafiłam szóstkę w totka!

 (1.9) Trafił do niego dopiero argument finansowy.

 (1.10) Trzeba przyznać, to była trafiona inwestycja.

 (2.1) Trafił nam się ciężki przypadek.

 (2.2) Potrzebowałem skądś skołować trochę kasy, a tu trafił się ten frajer.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtrafʲit͡ɕ, AS: trafʹić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. trafienie n., trafianie n., trafność ż., traf m.

 czas. trafiać ndk.

 przym. trafny

 przysł. trafnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.3) przybyć, dojść, dotrzeć

Wiktionary


trafienie

1. oddać celny rzut, strzał itp.
2. osiągnąć cel podróży
3. znaleźć się w jakimś miejscu
4. znaleźć się gdzieś w danym momencie
5. spotkać kogoś, zauważyć coś
6. trafić się:
a) zdarzyć się
b) pojawić się (ktoś)
c) wystąpić nieoczekiwanie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) efekt celnego rzutu, ciosu lub strzału

 (1.2) dobre wytypowanie numerów w grze liczbowej

Wiktionary

Wymowa:

IPA: traˈfʲjɛ̇̃ɲɛ, AS: trafʹi ̯ė̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. trafianie n., trafność ż., traf m.

 czas. trafiać ndk., trafić dk.

 przym. trafny

 przysł. trafnie

Wiktionary


trafik

ruch telekomunikacyjny, wyrażający się np. liczbą połączeń dokonanych w centrali telefonicznej


SJP.pl


trafika

dawniej: sklep z wyrobami tytoniowymi


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przest. sklep z wyrobami tytoniowymi;

 (1.2) hand. gazetka sklepowa lub wkładka prasowa z reklamami

Wiktionary

Trafika (z niem. Trafik, wł. traffico – ruch, handel) – sklep zajmujący się handlem wyrobami tytoniowymi (papierosami, cygarami, melasą, tabaką) oraz akcesoriami służącymi do konsumpcji tych wyrobów, takimi jak fajki, fajki wodne i inne.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Facetka w trafice nie sprzedaje biletów.

 (1.2) Od zeszłego roku nasze trafiki wysyłamy wyłącznie do posiadaczy kart klienta.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtrafʲika, AS: trafʹika

Wiktionary


trafikant

przestarzałe: właściciel sklepiku z wyrobami tytoniowymi


SJP.pl


trafikantka

trafikant


SJP.pl

Patrz:

trafikant

trafiony

1. oddać celny rzut, strzał itp.
2. osiągnąć cel podróży
3. znaleźć się w jakimś miejscu
4. znaleźć się gdzieś w danym momencie
5. spotkać kogoś, zauważyć coś
6. trafić się:
a) zdarzyć się
b) pojawić się (ktoś)
c) wystąpić nieoczekiwanie


SJP.pl


trafnie

przysłówek

 (1.1) od: trafny

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtrafʲɲɛ, AS: trafʹńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. trafienie n., trafianie n., trafność ż., traf m.

 czas. trafiać ndk., trafić dk.

 przym. trafny

Wiktionary


trafniej

stopień wyższy od przysłówka: trafnie


SJP.pl


trafniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: trafny


SJP.pl


trafność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co trafne, odpowiadające rzeczywistości

 (1.2) cecha tego, co trafne, trafiające w cel, celne

Wiktionary

Trafność (ang. validity) nie ma jednej wspólnej definicji, ale zazwyczaj odnosi się do zakresu, w którym wyjaśnienie rzeczywiście odzwierciedla zjawisko, do którego się odwołuje (jest to definicja Rucha). Według Messicka, ocena trafności to stwierdzenie, w jakim stopniu teoria i dowody empiryczne uzasadniają stosowność testu w danym obszarze.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. traf m., trafianie n., trafienie n.

 czas. trafiać ndk., trafić dk.

 przym. trafny, trafiony

 przysł. trafnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) celność, słuszność

 (1.2) celność

Wiktionary


trafny

1. taki, który nie chybił, celny;
2. właściwy, odpowiedni, słuszny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) o najlepszym efekcie lub dopasowaniu, najbardziej oddający rzeczywistość

 (1.2) docierający do celu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Mówiono na Wschodzie, że takich trafnych odpowiedzi nikt z żyjących nigdy nie potrafił dawać, jakie on dawał.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. traf mrz., trafianie n., trafienie n., trafność ż.

 czas. trafiać ndk., trafić dk.,

 przysł. trafnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dogodny, istotny, odpowiedni, prawidłowy, słuszny, treściwy, właściwy, wnikliwy, zwięzły, w porę

 (1.2) celny

Wiktionary


trafo

potocznie: transformator


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) techn. pot. transformator, szczególnie jeśli duży – wysokiego napięcia lub dużej częstotliwości

Wiktionary

Transformator (z łac. transformare – przekształcać) – urządzenie elektryczne służące do przenoszenia energii elektrycznej prądu przemiennego drogą indukcji z jednego obwodu elektrycznego do drugiego, z zachowaniem pierwotnej częstotliwości. Zwykle zmieniane jest równocześnie napięcie elektryczne (wyjątek stanowi transformator separacyjny, w którym napięcie nie ulega zmianie).

Wikipedia


trafostacja

miejsce, w którym znajdują się transformatory elektryczne dużej mocy służące do zasilania linii tramwajowej, kolejowej, osiedla itp.


SJP.pl

Stacja transformatorowa (stacja trafo, trafostacja) – stacja elektroenergetyczna, w której następuje zmiana parametrów prądu elektrycznego przy różnych poziomach napięć. Są wyposażone w transformatory obniżające napięcie, podwyższające napięcie oraz stabilizujące napięcie elektryczne. Nie następuje tutaj przemiana na prąd stały.

Wikipedia


trafunek

dawniej: traf


SJP.pl


tragać

przenosić ciężkie przedmioty (np. bagaże)


SJP.pl


tragakant

naturalna żywica niektórych roślin motylkowatych, stosowana w kosmetyce; tragant, tragakanta


SJP.pl


tragakanta

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) żywica traganka gumodajnego;

Wiktionary

Wikipedia


traganek

roślina zielna lub krzew


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) bot. nazwa systematyczna|Astragalus|L.|ref=tak., roślina wieloletnia o motylkowych kwiatach z rodziny bobowatych;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W wianku z traganków będzie ci do twarzy.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. tragankowy

Wiktionary


tragant

naturalna żywica niektórych roślin motylkowatych, stosowana w kosmetyce; tragakant, tragakanta


SJP.pl


tragarka

kobieta zajmująca się przenoszeniem ciężkich przedmiotów


SJP.pl


tragarski

tragarz


SJP.pl

Patrz:

tragarz

tragarz

1. osoba zajmująca się przenoszeniem ciężkich przedmiotów;
2. w budownictwie drewnianym, zwłaszcza na Podhalu: gruba, zwykle zdobiona belka stropowa biegnąca wzdłuż całego pułapu dla podtrzymania go; sosrąb, sosręb, siestrzan, siostrzan


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba, której profesją jest noszenie lub ręczne przewożenie, np. towarów, ciężkiego ekwipunku, lektyki

 (1.2) turyst. uczestnik wyprawy wysokogórskiej lub podróżniczej wynajęty do noszenia ekwipunku

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) reg. bud. gruba belka stropowa biegnąca wzdłuż całej powały

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) stpol. dźwigoń

 (2.1) dźwigar, sosrąb, sosręb, siestrzan, siostrzan

Wiktionary


tragedia

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) liter. teatr. dramatyczny utwór literacki przedstawiający konflikt między dążeniami bohatera a siłami wyższymi;

 (1.2) ogromne nieszczęście budzące rozpacz

 (1.3) zła sytuacja dotycząca czegoś

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wszystkie działania bohatera tragedii prowadzą go do nieuchronnej klęski.

 (1.2) Spotkała go tragedia – w wypadku stracił nogę.

 (1.3) Kiedyś myślałem, że moje życie to tragedia.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: traˈɡɛdʲja, AS: tragedʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tragiczność ż., tragizm mrz., tragiczka ż., tragik mos.

 czas. tragizować ndk.

 przym. tragediowy, tragiczny

 przysł. tragicznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dramat

 (1.2) nieszczęście

Wiktionary


tragediopisarka

tragediopisarz


SJP.pl

Patrz:

tragediopisarz

tragediopisarski

dotyczący tragediopisarza, tragediopisarstwa


SJP.pl


tragediopisarstwo

sztuka pisania tragedii


SJP.pl


tragediopisarz

osoba pisząca tragedie; tragik


SJP.pl


tragediowość

zespół cech typowych dla tragedii


SJP.pl


tragediowy

przymiotnik odrzeczownikowy

 (1.1) dotyczący tragedii jako sztuki

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tragik mos., tragedia ż.

Wiktionary


tragelaphos

[czytaj: tragelafos] w literaturze: dzieło literackie charakteryzujące się niejednorodną budową, łączące różnorodne elementy, cechy wielu gatunków


SJP.pl


tragi

dawniej: nosze


SJP.pl


tragiczka

aktorka występująca w tragedii


SJP.pl


tragicznie

przysłówek

 (1.1) w sposób tragiczny

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Podczas zejścia ze Świnicy zginął tragicznie Józef Szaniawski.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. tragiczny

 rzecz. tragizm m., tragika ż., tragik m., tragiczka ż., tragiczność ż., tragedia ż.

 czas. tragizować

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dramatycznie

Wiktionary


tragiczniej

stopień wyższy od przysłówka: tragicznie


SJP.pl


tragiczniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: tragiczny


SJP.pl


tragiczność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co jest tragiczne

Wiktionary

Wymowa:

IPA: traˈɟit͡ʃnɔɕt͡ɕ, AS: traǵičność

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tragedia ż., tragik m., tragiczka ż., tragizm m., tragizowanie n.

 czas. tragizować ndk.

 przym. tragiczny

 przysł. tragicznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dramatyczność, beznadziejność

Wiktionary


tragiczny

1. dotyczący tragedii, grywający w tragediach, piszący tragedie;
2. budzący strach, uczucie grozy, wstrząsający


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) pełen smutku, nieszczęścia lub rozpaczy

 (1.2) liter. teatr. dotyczący tragedii (utworu)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: traˈɟit͡ʃnɨ, AS: traǵičny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tragiczność ż., tragedia ż., tragik mos.

 czas. tragizować ndk.

 przysł. tragicznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dramatyczny, infernalny, koszmarny, makabryczny, okropny, piekielny, porażający, potworny, przeokropny, przeraźliwy, przerażający, straszliwy, straszny, upiorny, wstrząsający, zatrważający

Wiktionary


tragifarsa

Tragifarsa – utwór dramatyczny łączący elementy tragiczne z farsowymi.

Ich autorami byli m.in. pisarz hiszpański Ramón María del Valle-Inclán (Dziwadła i makabrydy), rumuński – Eugène Ionesco (Krzesła), oraz pisarze polscy: Gabriela Zapolska (Moralność pani Dulskiej – tragifarsa kołtuńska, 1906) i Witold Gombrowicz (Iwona, księżniczka Burgunda, 1938).

Wikipedia


tragik

1. aktor występujący w tragedii;
2. osoba pisząca tragedie; tragediopisarz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) teatr. aktor grający role tragiczne

 (1.2) liter. teatr. osoba pisząca tragedie

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Bolesne oczarowanie, jakie daje nam odczytanie na nowo wielkich tragików, bierze się stąd, że ich bohaterowie, mogąc uniknąć straszliwego losu, przez słabość albo zaślepienie nie widzą, jakiemu przeznaczeniu wychodzą naprzeciw, i rzucają się w przepaść, którą wykopali własnymi rękami.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtraɟik, AS: traǵik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tragizm m., tragedia ż., tragiczność ż.

:: fż. tragiczka

 przym. tragediowy, tragiczny

 przysł. tragicznie

 czas. tragizować

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) tragediopisarz

Wiktionary


tragika

rzadko:
1. tragizm, tragiczność;
2. ogół utworów tragicznych


SJP.pl


tragikomedia

1. utwór dramatyczny lub film łączący cechy tragedii i komedii;
2. sytuacja lub wydarzenie tragiczne a jednocześnie zabawne


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) teatr. utwór teatralny lub filmowy mający cechy tragedii i komedii;

 (1.2) przen. sytuacja, w której współwystępują elementy tragiczne, smutne i komiczne, zabawne

Wiktionary

Tragikomedia – utwór łączący treści tragiczne i komediowe. Nazwa wprowadzona została przez rzymskiego komediopisarza Plauta. Do tego gatunku mieszanego nawiązywał także Eurypides; Arystoteles natomiast teoretyzował na jego temat.

Tragikomedia została rozpowszechniona w epoce renesansu we Włoszech, a rozwijała się w baroku (np. Mizantrop Moliera, napisany pod koniec XVII wieku) i romantyzmie (H. von Kleist, G. Büchner). Charakteryzowała się rozluźnieniem zasady trójjedności, skomplikowaną fabułą i intencją wywołania u odbiorcy innych emocji niż po lekturze utworu tragicznego.

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Moje życie to tragikomedia.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌtraɟikɔ̃ˈmɛdʲja, AS: traǵikõmedʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tragikomiczność ż.

 przym. tragikomiczny

 przysł. tragikomicznie

Wiktionary


tragikomediowość

zespół cech typowych dla tragikomedii; tragikomiczność


SJP.pl


tragikomediowy

tragikomiczny;
1. tragikomedia;
2. potocznie: jednocześnie smutny i zabawny


SJP.pl


tragikomiczniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: tragikomiczny


SJP.pl


tragikomiczność

1. zespół cech typowych dla tragikomedii; tragikomediowość;
2. cecha sytuacji tragicznej, a jednocześnie zabawnej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest tragikomiczne; cecha tych, którzy są tragikomiczni

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tragikomedia ż.

 przym. tragikomiczny

 przysł. tragikomicznie

Wiktionary


tragikomiczny

tragikomediowy;
1. tragikomedia;
2. jednocześnie smutny i zabawny


SJP.pl


tragizm

1. cecha sytuacji lub zdarzenia, które prowadzą do nieuchronnej klęski;
2. splot nieszczęśliwych okoliczności stwarzających sytuację bez wyjścia; dramatyzm


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) konflikt równorzędnych wartości moralnych

Wiktionary

Tragizm – kategoria estetyczna, oznaczająca konflikt równorzędnych wartości moralnych, w wyniku którego jednostka, działająca świadomie w imię wielkiego i szlachetnego celu, jest skazana na klęskę.Starcie równorzędnych racji moralnych (konflikt tragiczny) powoduje nieuchronną klęskę jednostki szlachetnej (zasadnicza cecha dramatu antycznego i klasycznego).

Wikipedia


tragizować

czasownik

 (1.1) robić z czegoś tragedię, zachowywać się jakby coś było tragedią, rzeczą tragiczną; rozpaczać

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌtraɟiˈzɔvat͡ɕ, AS: traǵizovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tragizowanie n., tragiczność ż., tragedia ż., tragik m.

 przym. tragiczny

 przysł. tragicznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dramatyzować, histeryzować

Wiktionary


tragizowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|tragizować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. tragizować ndk.

 rzecz. tragiczność ż.

Wiktionary


tragocz

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. techn. taczka

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk|kara, targocz.

Wiktionary


tragopan

rodzaj ptaków z podrodziny bażantów


SJP.pl

Tragopan – rodzaj ptaków z podrodziny bażantów (Phasianinae) w rodzinie kurowatych (Phasianidae).

Wikipedia


tragus

1. przekłucie w wypustce u wejścia kanału słuchowego;
2. kolczyk noszony w tym miejscu


SJP.pl


trailer

[czytaj: trejler]
1. fragmenty filmu, programu, gry komputerowej itp. emitowane jako zapowiedź; teaser, zwiastun;
2. przyczepa lub naczepa samochodowa


SJP.pl

Trailer (wym. trejler) może oznaczać:

  • Zwiastun – krótką zapowiedź filmu, programu TV lub gry komputerowej
  • Przyczepę (w motoryzacji)

Wikipedia


trainspotting

[czytaj: trejnspoting] hobby polegające na obserwowaniu i fotografowaniu pociągów


SJP.pl

  • Trainspotting – powieść Irvine'a Welsha (w Polsce z podtytułem Ślepe tory)
  • Trainspotting – film Danny'ego Boyle'a na podstawie powieści o tym samym tytule
  • Trainspotting – zajęcie polegające na wypatrywaniu pociągów

Wikipedia


trajan

cesarz rzymski (53-117)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) hist. imię|polski|m.

Wiktionary

Trajan, Marek Ulpiusz Trajan (Marcus Ulpius Traianus; ur. 18 września 53 w Italice, zm. 9 sierpnia 117 w Selinusie) – cesarz rzymski od 27 stycznia 98 do swojej śmierci. Drugi z tzw. pięciu dobrych cesarzy.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Głównym źródłem informacji o Bitynii są listy Pliniusza Młodszego do cesarza Trajana.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. Trajanowy

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 przym. Trajanowy

frazeologia.

etymologia.

 (1.1) etym|łac|Traianus.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) Trajan

* hebrajski: (1.1) טריאנוס m.

* łaciński: (1.1) Traianus m.

* niemiecki: (1.1) Trajan m.

* nowogrecki: (1.1) Τραϊανός m.

* węgierski: (1.1) Traianus

* włoski: (1.1) Traiano m.

źródła.

== Trajan (język angielski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, nazwa własna

 (1.1) Trajan

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


trajanowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Trajana lub z nim związany


SJP.pl

przymiotnik dzierżawczy

 (1.1) przest. gwara. taki, który należy do Trajana

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Trajan mos.

Wiktionary


trajdać

potocznie: trajdać się - jechać gdzieś powoli, znosząc niewygody; tłuc się, wlec się


SJP.pl


trajektoria

krzywa, którą zakreśla w przestrzeni poruszający się obiekt


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) fiz. linia lotu obiektu w przestrzeni

 (1.2) książk. przen. przebieg danego procesu

Wiktionary

Tor ruchu, trajektoria – krzywa zakreślana w przestrzeni przez wybrany punkt poruszającego się ciała.

W inercjalnym układzie odniesienia, jeżeli na poruszający punkt materialny działa niezrównoważona siła, której kierunek nie jest styczny do toru ruchu, wówczas tor ruchu jest krzywoliniowy.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 etym|łac|traiectus.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) trajectory

* bułgarski: (1.1) траектория ż.

* chiński standardowy: (1.1) 轨道 (guǐdào)

* chorwacki: (1.1) trajektorija ż.

* czeski: (1.1) trajektorie ż.

* duński: (1.1) bane w.

* estoński: (1.1) trajektoor

* fiński: (1.1) liikerata

* francuski: (1.1) trajectoire ż.

* hiszpański: (1.1) trayectoria ż.

* indonezyjski: (1.1) jalan, lintasan

* japoński: (1.1) 弾道

* kataloński: (1.1) trajectòria ż.

* koreański: (1.1) 탄도, 궤도

* litewski: (1.1) trajektorija ż.

* łotewski: (1.1) trajektorija ż.

* niderlandzki: (1.1) trajectorie ż.

* niemiecki: (1.1) Trajektorie ż.

* norweski (bokmål): (1.1) bane m.

* nowogrecki: (1.1) τροχιά ż.

* portugalski: (1.1) trajetória ż.

* rumuński: (1.1) traiectorie ż.

* słowacki: (1.1) trajektória ż.

* słoweński: (1.1) trajektorija ż.

* szwedzki: (1.1) trajektoria w.

* turecki: (1.1) yörünge

* ukraiński: (1.1) траєкторія ż.

* węgierski: (1.1) trajektória

* wietnamski: (1.1) quỹ đạo

* włoski: (1.1) traiettoria ż.

źródła.

== trajektoria (język szwedzki.) ==

wymowa. IPA|trajektoriːa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj wspólny

 (1.1) fiz. trajektoria

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 etym|łac|traiectus.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) trajectory

* bułgarski: (1.1) траектория ż.

* chiński standardowy: (1.1) 轨道 (guǐdào)

* chorwacki: (1.1) trajektorija ż.

* czeski: (1.1) trajektorie ż.

* duński: (1.1) bane w.

* estoński: (1.1) trajektoor

* fiński: (1.1) liikerata

* francuski: (1.1) trajectoire ż.

* hiszpański: (1.1) trayectoria ż.

* indonezyjski: (1.1) jalan, lintasan

* japoński: (1.1) 弾道

* kataloński: (1.1) trajectòria ż.

* koreański: (1.1) 탄도, 궤도

* litewski: (1.1) trajektorija ż.

* łotewski: (1.1) trajektorija ż.

* niderlandzki: (1.1) trajectorie ż.

* niemiecki: (1.1) Trajektorie ż.

* norweski (bokmål): (1.1) bane m.

* nowogrecki: (1.1) τροχιά ż.

* portugalski: (1.1) trajetória ż.

* rumuński: (1.1) traiectorie ż.

* słowacki: (1.1) trajektória ż.

* słoweński: (1.1) trajektorija ż.

* szwedzki: (1.1) trajektoria w.

* turecki: (1.1) yörünge

* ukraiński: (1.1) траєкторія ż.

* węgierski: (1.1) trajektória

* wietnamski: (1.1) quỹ đạo

* włoski: (1.1) traiettoria ż.

źródła.

== trajektoria (język szwedzki.) ==

wymowa. IPA|trajektoriːa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj wspólny

 (1.1) fiz. trajektoria

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


trajektoryjny

trajektoria


SJP.pl

Patrz:

trajektoria

trajka

pojazd trzykołowy, którego podstawę stanowi motocykl


SJP.pl

Trajka (ang. trike), traja, trójkołowiec, trzykołowiec – pojazd silnikowy na trzech kołach.

Trajka bywa połączeniem motocykla z samochodem. Przód pochodzi z motocykla, a tył z samochodu. Do budowy trajek wykorzystywane bywają zawieszenia i silniki pochodzące z VW Garbusa, ale też np. z Zaporożca czy Fiata 126, czyli generalnie samochodów z silnikiem usytuowanym z tyłu pojazdu.

Wikipedia


trajkot

potocznie:
1. szybkie, głośnie mówienie; paplanina;
2. odgłos, zwykle maszyny; terkot, stukot, grzechot


SJP.pl


trajkotanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|trajkotać.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. trajkotka ż.

 czas. trajkotać ndk.

Wiktionary


trajkotka

1. potocznie: kobieta mówiąca dużo i szybko, często bez sensu; klekotka, pleciuch, plociuch, pleciuga;
2. trajkotka czerwona - gatunek owada prostoskrzydłego z rodziny szarańczowatych, występujący na suchych terenach trawiastych w Europie i Azji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. szybko mówiąca, gadatliwa kobieta

 (1.2) ornit. zob. cyranka.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: trajˈkɔtka, AS: trai ̯kotka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. trajkotanie n., trajkot

 czas. trajkotać

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) klekotka

Wiktionary


trajkotliwy

trajkoczący, wydający trajkot


SJP.pl


trajler

trejler;
1. samochód przebudowany na wędrowny domek campingowy; karawaning, karawan, caravaning, caravan;
2. statek dostosowany do przewozu kontenerów; trejlerowiec, kontenerowiec


SJP.pl


trajluś

żartobliwie o trolejbusie; trajtek


SJP.pl


trajsel

trójkątny żagiel podnoszony w czasie sztormu, umocowany jedynie do masztu; grot sztormowy


SJP.pl

Trajsel – jeden z żagli sztormowych stosowanych na jachtach. Służy do zastępowania grota podczas bardzo silnego wiatru.

Jest to trójkątny żagiel przymasztowy (przylegający jedną ze swoich krawędzi do kolumny masztu), o powierzchni ok. 1/3 grota. Jego róg fałowy może sięgać co najwyżej do połowy wysokości masztu. Dolny lik (krawędź) trajsla jest wolny (nie zamocowany do żadnego drzewca i nie wisi na żadnej linie), jest krótszy niż długość bomu (o ok. 1/3 do 1/2), i biegnie od rogu szotowego w stronę masztu lekko pod górę (stąd inna nazwa trajsla to "skośnik").

Wikipedia


trajtek

żartobliwie o trolejbusie; trajluś


SJP.pl

Trolejbus – drogowy pojazd silnikowy (zazwyczaj pasażerski, niekiedy towarowy) z napędem elektrycznym, pobierający prąd elektryczny z zewnętrznego źródła zasilania (podstacji trakcyjnych) przez dwuprzewodową sieć trakcyjną za pośrednictwem pałąkowego odbieraka prądu. W odróżnieniu od tramwajów trolejbusy mają możliwość ominięcia przeszkody w ruchu drogowym.

Wikipedia


trak

maszyna do przecierania kłód drzewnych na tarcicę i elementy drewniane; gater; tracznica


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) hist. mieszkaniec Tracji

Wiktionary

Pilarka ramowa (trak ramowy, gater) – maszyna stosowana w tartakach w celu przecierania drewna okrągłego na tarcicę obrzynaną oraz nieobrzynaną. Przecieranie odbywa się za pomocą jednej lub wielu pił rozpiętych na ramie poruszającej się ruchem posuwisto-zwrotnym. W zależności od kierunku ruchu piły rozróżnia się pilarki ramowe pionowe i poziome.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Obok źródeł literackich mamy wiadomości o Trakach także ze źródeł epigraficznych i innych zabytków archeologicznych.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tracki mrz., Tracja ż.

 przym. tracki

Wiktionary


trakcik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od trakt

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To nie trakt, lecz tylko mały trakcik.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. trakt m.

Wiktionary


trakcja

1. trasa lub sieć tras przystosowana do ruchu pojazdów szynowych; też: szyny, kable i urządzenia zainstalowane na takiej trasie;
2. napęd pojazdów szynowych zależny od rodzaju silnika napędowego;
3. w kolejnictwie: dział dotyczący napędów kolejowych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kolej. trasa lub sieć tras przystosowana do ruchu pojazdów szynowych

 (1.3) kolej. napęd pojazdów szynowych zależny od rodzaju zainstalowanego silnika

 (1.4) kolej. dział kolejnictwa zajmujący się zastosowaniem napędów do celów przewozowych

Wiktionary

  • trakcja – rodzaj zasilania pojazdu szynowego.
    • także: niepoprawne określenie sieci trakcyjnej.
  • trakcja – sposób przemieszczania osadów przez rzeki.
  • trakcja – w terapii manualnej, słowo trakcja oznacza działanie, które w wyniku przyłożonej siły zewnętrznej (np. ręce terapeuty), prowadzi do oddalenia od siebie powierzchni stawowych, tworzących staw.
  • Trakcja SA – spółka giełdowa

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Dwudziestosiedmiolatek spod Warszawy popełnił samobójstwo rzucając się na trakcję elektryczną.

 (1.3) Rzadko zdarza się, że maszynista posiada uprawnienia do prowadzenia lokomotyw wszystkich trzech trakcji.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtrakt͡sʲja, AS: trakcʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 przym. trakcyjny

Wiktionary


trakcyjny

dotyczący trakcji


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) kolej. związany z trakcją, dotyczący trakcji

Wiktionary

Wymowa:

IPA: trakˈt͡sɨjnɨ, AS: trakcyi ̯ny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. trakcja ż.

Wiktionary


traken

niemiecka rasa konia; koń trakeński


SJP.pl

Koń trakeński – rasa konia pochodzenia staropruskiego.

Wikipedia


trakeński

koń trakeński - rasa koni pochodzenia staropruskiego; traken


SJP.pl


trakowie

zespół plemion indoeuropejskich zamieszkujących wschodnią część Półwyspu Bałkańskiego


SJP.pl

Trakowie (stgr. Θρᾷκες; łac. Thraci) – lud indoeuropejski w starożytności zamieszkujący wschodnią część Półwyspu Bałkańskiego: obszar ograniczony od zachodu rzekami Wielka Morawa i Wardar, od wschodu Morzem Czarnym, od północy Dunajem, na południu natomiast Morzem Egejskim. Bezpośrednio od strony zachodniej z Trakami sąsiadowały plemiona Dardanów, które nie były pochodzenia trackiego. Obecność Traków na tych ziemiach sięga co najmniej XIII wieku p.n.e., a ich kultura rozwijała się przez ponad tysiąc lat, pozostawiając po sobie dziedzictwo archeologiczne.

Wikipedia


trakowy

trak


SJP.pl

Patrz:

trak

trakt

1. droga, szlak;
2. w architekturze: szereg pomieszczeń w budynku umieszczonych na jednej linii;
3. dawniej: bieg, tok czegoś;
4. w trakcie czegoś - w ciągu, w czasie trwania czegoś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) książk. droga, szlak

Wiktionary

  • trakt – stara jednostka administracyjna w Księstwie Żmudzkim na Litwie, odpowiednik powiatów w pozostałej części I Rzeczypospolitej
  • trakt – gościniec, droga, szlak komunikacyjny
  • trakt w architekturze – ciąg pomieszczeń znajdujących się na jednej osi


Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Traktem jechała grupa jeźdźców.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: trakt, AS: trakt

Wiktionary

Powiązane:

 przym. traktowy

 rzecz. trakcik mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) droga, gościniec

Wiktionary


traktacik

zdrobnienie od: traktat


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od traktat

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To nie traktat, lecz tylko mały traktacik.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. traktat m.

 przym. traktatowy

Wiktionary


traktament

dawniej:
1. poczęstunek, uczta, biesiada;
2. płaca żołnierska, wikt żołnierski; żołd;
3. sposób postępowania z kimś, traktowania kogoś


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) daw. biesiada, uczta, poczęstunek

 (1.2) daw. postępowanie, traktowanie kogoś

 (1.3) daw. płaca, żołd

Wiktionary


traktarianizm

Anglokatolicyzm – prąd wewnątrz Kościoła anglikańskiego, zainicjowany przez L. Andrewsa. Skłania się on ku zmienianiu stosunków z Kościołem katolickim poprzez ponowne przyjęcie:

  • pewnych dogmatów;
  • nauczania teologicznego;
  • określonych, właściwych dla Kościoła katolickiego elementów liturgii.

Wikipedia


traktat

1. formalnie i uroczyście zawierana umowa międzynarodowa, głównie regulująca stosunki polityczne lub ekonomiczne między państwami;
2. rozprawa naukowa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) polit. praw. ważna umowa międzynarodowa uroczyście zawierana na piśmie między państwami i regulująca najistotniejsze kwestie polityczne, wojskowe, handlowe itp.

 (1.2) tekst naukowy w formie rozbudowanej rozprawy, zazwyczaj bardzo obszernej;

Wiktionary

  • traktat – rozbudowana rozprawa
  • traktat – umowa międzynarodowa

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Traktat lizboński zlikwidował system filarowy Unii Europejskiej.

 (1.2) Jego rozprawa habilitacyjna była traktatem filozoficzno-politycznym.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtraktat, AS: traktat

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. traktacik

 przym. traktatowy

 przysł. traktatowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) układ, umowa, pakt, porozumienie

 (1.2) rozprawa, dysertacja

Wiktionary


traktatowy

przymiotnik od: traktat


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) praw. związany z traktatem, zawieraniem traktatu, dotyczący traktatu lub jego postanowień

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. traktat mrz., traktacik mrz.

 przysł. traktatowo

Wiktionary


traktiernia

dawniej: podrzędna restauracja, jadłodajnia; garkuchnia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) daw. restauracja niższej klasy

Wiktionary

Karczma (również austeria, oberża, zajazd, gospoda, gościniec) – budynek służący jako miejsce spotkań i wyszynku oraz czasami jako dom zajezdny przeznaczony dla podróżnych.

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) jadłodajnia

Wiktionary


traktor

1. pojazd mechaniczny o dużej sile pociągowej, napędzany silnikiem spalinowym; ciągnik;
2. potocznie o butach na grubej, gumowej podeszwie mającej głębokie wręby


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) roln. pojazd przeznaczony do przemieszczania pojazdów, maszyn i urządzeń pozbawionych własnego silnika, do napędzania takich maszyn i urządzeń;

Wiktionary

Ciągnik (traktor) – pojazd mechaniczny przystosowany do holowania pojazdów bądź urządzeń nieposiadających własnego napędu (np. maszyn rolniczych, przyczep, naczep, dział) oraz do zawieszania na nim osprzętu do robót ziemnych (np. spycharkowego, zrywarkowego, ładowarkowego, koparkowego, chwytakowego, hakowego).

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

 (1.1) ciągnik rolniczy

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. traktorzysta m., traktorzystka ż.

:: zdrobn. traktorek m.

 przym. traktorowy

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) tractor, agrimotor

* arabski: (1.1) جرار m. (ǧarrār), جرارة ż. (ǧarrāra)

* baskijski: (1.1) traktore

* białoruski: (1.1) трактар m.

* bułgarski: (1.1) трактор m.

* chiński standardowy: (1.1) 拖拉机 (tuōlājī)

* chorwacki: (1.1) traktor m.

* czeski: (1.1) traktor m.

* duński: (1.1) traktor w.

* esperanto: (1.1) traktoro

* estoński: (1.1) traktor

* fiński: (1.1) traktori

* francuski: (1.1) tracteur m.

* galicyjski: (1.1) tractor m.

* hebrajski: (1.1) טרקטור m. (traktor)

* hiszpański: (1.1) tractor m.

* indonezyjski: (1.1) traktor

* islandzki: (1.1) traktor m.

* japoński: (1.1) トラクター (torakutā)

* kaszubski: (1.1) treker m.

* kataloński: (1.1) tractor m.

* koreański: (1.1) 트랙터 (t’ŭraekt’ŏ)

* litewski: (1.1) traktorius m.

* łotewski: (1.1) traktors m.

* macedoński: (1.1) трактор m.

* mongolski: (1.1) трактор

* niderlandzki: (1.1) tractor m., trekker m.

* niemiecki: (1.1) Traktor m.

* norweski (bokmål): (1.1) traktor m.

* norweski (nynorsk): (1.1) traktor m.

* norweski (riksmål): (1.1) traktor w.

* nowogrecki: (1.1) τρακτέρ n.

* portugalski: (1.1) trator m.

* rosyjski: (1.1) трактор m.

* rumuński: (1.1) tractor m.

* serbski: (1.1) трактор m.

* słowacki: (1.1) traktor m.

* słoweński: (1.1) traktor m.

* szwedzki: (1.1) traktor w.

* turecki: (1.1) traktör

* turkmeński: (1.1) traktor

* ukraiński: (1.1) трактор m.

* węgierski: (1.1) traktor

* wietnamski: (1.1) máy kéo

* wilamowski: (1.1) traktor m.

* włoski: (1.1) trattore m.

źródła.

== traktor (język chorwacki.) ==

thumb|traktor (1.1)

ortografie.

wymowa.

 IPA|traktor.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) roln. traktor

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtraktɔr, AS: traktor

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. traktorzysta m., traktorzystka ż.

:: zdrobn. traktorek m.

 przym. traktorowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ciągnik rolniczy

Wiktionary


traktorek

zdrobnienie od: traktor


SJP.pl


traktorowy

przymiotnik od: traktor


SJP.pl


traktorzysta

kierowca prowadzący traktor


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) kierowca traktora, ciągnika rolniczego

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌtraktɔˈʒɨsta, AS: traktožysta

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. traktor m., traktorek m.

:: fż. traktorzystka ż.

 przym. traktorowy

Wiktionary


traktorzystka

traktorzysta


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta kierująca traktorem, ciągnikiem rolniczym

Wiktionary

Patrz:

traktorzysta

Wymowa:

IPA: ˌtraktɔˈʒɨstka, AS: traktožystka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. traktor m., traktorek m.

:: fm. traktorzysta m.

 przym. traktorowy

Wiktionary


traktować

czasownik niedokonany

 (1.1) odnosić się do kogoś lub czegoś w określony sposób

 (1.2) omawiać coś

 (1.3) działać czymś na kogoś lub coś

 (1.4) daw. częstować, raczyć

czasownik zwrotny traktować się

 (2.1) odnosić się do siebie w określony sposób

 (2.2) daw. częstować się, raczyć się

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Mam ciągle wrażenie, że on traktuje mnie z wyższością.

 (1.1) Tak nie traktuje się ludzi, tak nie traktuje się koni.

 (1.2) Ten podręcznik traktuje o analizie skupień.

 (1.3) Lekarz traktował pacjenta antybiotykami.

 (1.4) Traktował ją samymi delicjami.

 (2.1) Traktują się nieco oschle.

 (2.2) Traktowali się winem z najlepszych roczników.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: trakˈtɔvat͡ɕ, AS: traktovać

Wiktionary

Powiązane:

 dk. potraktować

 rzecz. potraktowanie n., traktowanie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) odnosić się, postępować z

 (1.2) dotyczyć, omawiać, być na (jakiś) temat

 (1.3) oddziaływać, poddawać

 (1.4) częstować

Wiktionary


traktowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|traktować.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W mieście, w którym samorząd jest bardziej papieski niż papież, a portrety Jana Pawła II lub jego kremówki widać zza każdego węgła, sporo ludzi zorganizowało się w opozycji do sposobu traktowania osoby papieża przez władze samorządowe.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌtraktɔˈvãɲɛ, AS: traktovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. traktować

 rzecz. potraktowanie n.

Wiktionary


traktowy

przymiotnik od: trakt


SJP.pl


traktrysa

krzywa, której odcinek stycznej od punktu styczności do określonej prostej ma stałą długość


SJP.pl

Traktrysa, traktoria, wleczona – krzywa płaska, wzdłuż której porusza się mały obiekt wleczony przez ciągnącego po poziomej płaszczyźnie, przy pomocy nici o stałej długości. Ciągnący porusza się po linii prostej.

Wikipedia


traktura

mechanizm w instrumentach organowych przekładający ruch klawisza na wentyl otwierający dopływ powietrza do piszczałek


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) muz. mechanizm w organach przenoszący ruch klawiszy na wentyle otwierające dopływ powietrza do piszczałek;

Wiktionary

Traktura (także traktura właściwa) – w organach i pozytywach, mechanizm przenoszący ruch klawisza i pozostałych urządzeń sterujących na znajdujące się w wiatrownicy wentyle otwierające dopływ powietrza do piszczałek.

Zadaniami traktury są przekazywanie sygnału na odległość oraz wykonywanie pracy. Polecenia wydawane przez organistę za pośrednictwem elementów sterujących – klawiszy i przycisków, są przekazywane przez trakturę do odległych elementów wykonawczych w wiatrownicy – wentyli. Praca wykonywana przez trakturę zmniejsza wysiłek potrzebny do przezwyciężenia tarcia wewnątrz i między urządzeniami mechanicznymi wiatrownicy.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: trakˈtura, AS: traktura

Wiktionary


tralala

[czytaj: tralaLA]
1. wykrzyknienie wyrażające radość i podniecenie, rytmizujące tekst poetycki;
2. potocznie: szum, rozgłos


SJP.pl


tralewo

Miejscowości w Polsce
  • Tralewo – część wsi Benowo, w woj. pomorskim, w pow. kwidzyńskim, w gminie Ryjewo
  • Tralewo – wieś w woj. pomorskim, w pow. malborskim, w gminie Nowy Staw

Wikipedia


tralka

mała ozdobna kolumienka, element balustrady; balas; balaska


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) archit. pionowy element balustrady, który podtrzymuje poręcz, w formie profilowanego słupka z kamienia lub drewna

 (1.2) szt. profilowana nóżka, np. kielicha lub świecznika

Wiktionary

Balas (także balasek, balaska, tralka) – pionowy element balustrady schodów, balkonu, tarasu lub ustawiane nad gzymsem głównym, złożony na ogół z jednej lub dwóch kolumienek o gruszkowato wybrzuszonym trzonie, zwanych też lalkami, wsparty na bazie, zwieńczony zazwyczaj plintą, podpierający poręcz.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W środek podstawy wmontowany uchwyt w kształcie kolumny, na niej tralka zakończona liśćmi, pierścieniem, skrzydłami łabędzi i dwoma głowami wężów.

 (1.2) W muzeum w Łańcucie znajduje się kielich o wielobocznej tralce wydmuchanej w formie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtralka, AS: tralka

Wiktionary

Powiązane:

 przym. tralkowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) balas, balasa, balasek, balaska

Wiktionary


tralkować

rzadko: układać tralki w celu podtrzymania parapetu balustrady


SJP.pl


tralkowanie

rzadko: układać tralki w celu podtrzymania parapetu balustrady


SJP.pl


tralkowy

przymiotnik od: tralka


SJP.pl


tram

1. belka w wiązaniu dachowym;
2. przyrząd do ćwiczeń gimnastycznych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) etn. bud. daw. szeroka belka umieszczana w poprzek pod innymi belkami pułapu dla jego podtrzymania, przebiegająca przez środek izby; Gloger.

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Już trzeszczy belka, trzeszczy tram, • Zwątlałych wiązań domu, • Co spłonąć ma na stosie tam, • Jak sucha powięź łomu. (M. Konopnicka: Koniec wieku)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: trãm, AS: trãm

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) sosrąb, sosręb, przest. stragarz, przest. siestrzan, przest. siostrzan, daw. podciąg, daw. siestrzoń, daw. reg. siostrzeń, daw. reg. sostroń, daw. reg. sostruń, daw. reg. siostrzeniec, daw. reg. siestrzeniec, daw. reg. siostrzamb

Wiktionary


trama

przędza jedwabna używana jako osnowa tkanin


SJP.pl

  • trama – rodzaj przędzy
  • trama – struktury strzępkowe u grzybów

Wikipedia


tramadol

rodzaj opioidowego leku przeciwbólowego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. wielofunkcyjny organiczny związek chemiczny stosowany jako przeciwbólowy syntetyczny lek opioidowy;

Wiktionary

Tramadol – wielofunkcyjny organiczny związek chemiczny stosowany jako przeciwbólowy syntetyczny lek opioidowy.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Przyczyną śmierci rapera była mieszanka kokainy i tramadolu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: trãˈmadɔl, AS: trãmadol

Wiktionary


trambambula

piłkarzyki;
1. gra zręcznościowa rozgrywana przy użyciu figurek piłkarzy przymocowanych do rurek poruszanych rękoma, na stole przypominającym miniaturowe boisko do piłki nożnej, polegająca na zdobyciu ustalonej liczby bramek;
2. stół do tej gry


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) łódź. piłkarzyki

 (1.2) łódź. stół do piłkarzyków

Wiktionary

Piłkarzyki, futbol stołowy, piłka stołowa, trambambula (ang. Table football, niem. Tischfußball) – gra 2- lub 4-osobowa, imitująca prawdziwy mecz piłki nożnej.

Jest bardzo popularna w barach, szkołach. Występuje w wersji rekreacyjnej, jak i automatowej (przed rozpoczęciem gry trzeba włożyć monetę). Realizowana może być również jako sport.

Wikipedia


trambimba

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Poznań. tramwaj

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) gw-pl|Poznań|bimba.

Wiktionary


tramblampolka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) daw. choreogr. taniec wirowy, polka zbliżona do mazura

 (1.2) daw. muz. muzyka do tramblantki (1.1)

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) polka mazurka, tramblantka, tramblanka

Wiktionary


tramblanka

dawniej: odmiana polki podobna do mazura; tramblantka, polka mazurka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) daw. choreogr. taniec wirowy, polka zbliżona do mazura

 (1.2) daw. muz. muzyka do tramblanki (1.1)

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) polka mazurka; daw. tramblampolka, tramblantka

Wiktionary


tramblantka

dawniej: odmiana polki podobna do mazura; tramblanka, polka mazurka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) choreogr. taniec wirowy, polka zbliżona do mazura

 (1.2) muz. muzyka do tramblantki (1.1)

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) polka mazurka; daw. tramblampolka

Wiktionary


trambówka

specjalne narzędzie do ubijania, wyrównywania drogi, bruku


SJP.pl


trambuspas

pas ruchu dla tramwajów i autobusów


SJP.pl


tramik

zdrobnienie od: tram


SJP.pl


tramontana

zimny wiatr wiejący u północnych wybrzeży Korsyki


SJP.pl

Tramontana (z łac. transmontanus = 'mieszkający za górami’).

Jest to chłodny wiatr północny lub północno-wschodni, wiejący na zachodnim wybrzeżu Włoch i Korsyki. Powstaje w sytuacji, gdy nad Morzem Adriatyckim panuje niskie ciśnienie, a nad zachodnią częścią Morza Śródziemnego lub w Alpach – wysokie.

Wikipedia


tramp

człowiek lubiący się włóczyć; wagabunda, obieżyświat, włóczęga, włóczykij


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) wędrowiec, włóczykij, obieżyświat

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) mors. statek towarowy odbywający nieregularne rejsy do różnych portów

Wiktionary

Tramp, inaczej włóczęga, wędrowiec, pojęcie stosowane również jako, m.in.:

  • tramp – rodzaj statku uprawiającego „żeglugę trampową” (tramping)
  • tramp – charakterystyczna postać filmowa, w którą wcielał się Charlie Chaplin (m.in. „Światła wielkiego miasta”, „Gorączka złota”)
  • TRAMP – klub turystyczny na SGH

Wikipedia

Wymowa:

IPA: trãmp, AS: trãmp

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1)

:: przym. trampowski

 (2.1)

:: przym. trampowy

Wiktionary


tramparty

impreza w wynajętym tramwaju


SJP.pl


trąmpczyński

nazwisko


SJP.pl


trampek

płócienny but sportowy na gumowej podeszwie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) obuw. rodzaj buta sportowego; sznurowany, płócienny, na gumowej podeszwie

 (1.2) środ. mot. trabant

Wiktionary

Trampki – rodzaj sportowego, sznurowanego obuwia tekstylnego, na podeszwie z gumy. W odróżnieniu od pokrewnych im tenisówek, trampki posiadają cholewki do kostek oraz gumowane noski.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Chodził ciągle w starych trampkach i spranych dżinsach.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtrãmpɛk, AS: trãmpek

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tramp mos./mrz., trampkarz mos.

 przym. trampkowy, trampkarski, trampowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) mydelniczka, Ford Karton

Wiktionary


tramping

1. wędrówka turystyczna;
2. żegluga odbywająca się bez rozkładu rejsów


SJP.pl

Tramping (lub trempink) – ruch społeczny w Czechosłowacji, inspirowany Ligą Leśnej Mądrości, woodcraftem, skautingem oraz amerykańskim Dzikim Zachodem. Nazwa pochodzi od nowozelandzkiego odpowiednika angielskiego słowa hiking.

Czeska opinia błędnie kreuje pogląd, że trampowanie nie ma swojego odpowiednika w żadnym innym państwie poza Czechami i Słowacją. Niemniej jednak należy zauważyć, że czeski tramping miał zawsze swoją dość wyjątkową i często wyraźną specyfikę.

Wikipedia


trampingowiec

osoba uprawiająca tramping


SJP.pl


trampka

dawniej: lekki but sportowy z płótna i gumy; trampek


SJP.pl


trampkarka

trampkarz


SJP.pl

Patrz:

trampkarz

trampkarski

trampkarz


SJP.pl

Patrz:

trampkarz

trampkarz

młody piłkarz, młodzik


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) sport. młody piłkarz do piętnastego roku życia;

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtrãmpkaʃ, AS: trãmpkaš

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. trampek m., trampka ż.

 przym. trampkarski, trampkowy

Wiktionary


trampki

rodzaj obuwia


SJP.pl

Trampki – rodzaj sportowego, sznurowanego obuwia tekstylnego, na podeszwie z gumy. W odróżnieniu od pokrewnych im tenisówek, trampki posiadają cholewki do kostek oraz gumowane noski.

Wikipedia


trampkokorek

but piłkarski z gumowymi kołkami w podeszwie, zabezpieczającymi przed ślizganiem się po boisku; korkotrampek


SJP.pl


trampkowy

przymiotnik od: trampka, trampek


SJP.pl


trampolina

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) sport. sprężysta deska umożliwiająca wysokie wybicie się w górę przy skokach do wody

 (1.2) sport. pochyło ustawiona deska z podpórką, służąca do odbijania się przy skokach gimnastycznych

 (1.3) sport. przyrząd gimnastyczny w postaci sprężystej siatki rozpiętej na dużej ramie, służący do wykonywania ewolucji akrobatycznych w powietrzu;

 (1.4) wieża służąca skoczkom spadochronowym do wykonywania skoków

 (1.5) inform. kod umożliwiający funkcji zagnieżdżonej dostęp do lokalnych zmiennych bieżącej funkcji;

Wiktionary

  • trampolina (w informatyce)
  • trampolina (w skokach do wody)
  • trampolina (w akrobatyce sportowej)

Wikipedia

Powiązane:

 przym. trampolinowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.3) batut

Wiktionary


trampolinowy

trampolina


SJP.pl

Patrz:

trampolina

trampowski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z trampem, dotyczący trampa (tylko w znaczeniu: „wędrowiec, włóczykij, obieżyświat”)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tramp mos./mrz.

Wiktionary


trampowy

przymiotnik od: tramp


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z trampem, dotyczący trampa (tylko w znaczeniu: „statek towarowy odbywający nieregularne rejsy do różnych portów”)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tramp mos./mrz.

Wiktionary


tramwaik

zdrobnienie od: tramwaj


SJP.pl


tramwaj

pojazd szynowy służący do transportu miejskiego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) pojazd szynowy dostosowany do ruchu drogowego, przeznaczony do przewozu pasażerów;

Wiktionary

Tramwaj (z ang. tramway – linia tramwajowa, tram – tramwaj) – pasażerski pojazd drogowy o miejscach siedzących dla więcej niż dziewięciu osób (łącznie z motorniczym) i długości nie większej niż 65 metrów, podłączony do przewodów elektrycznych lub napędzany silnikiem spalinowym oraz poruszający się po szynach.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Przejechałem pół miasta tramwajem, żeby się z tobą spotkać.

 (1.1) Z powodu remontu wiaduktu tramwaje musiały jechać bardzo wolno.

 (1.1) Tramwaj jest najbardziej ekologicznym środkiem komunikacji miejskiej.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtrãw̃vaj, AS: trãũ̯vai ̯

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tramwajarz m., tramwajarka ż., tramwajarstwo n.

:: zdrobn. tramwaik m.

 przym. tramwajowy, tramwajarski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) reg. śl. banka.; reg. pozn. bimba, trambimba.

Wiktionary


tramwajarka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta prowadząca tramwaj

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tramwaj mrz., tramwajarz mzw./mos.

Wiktionary


tramwajarski

przymiotnik od: tramwajarz


SJP.pl


tramwajarz

maszynista tramwaju; motorniczy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pracownik przedsiębiorstwa tramwajowego

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (2.1) pot. ent. kowal bezskrzydły

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tramwaj m.

:: fż. tramwajarka ż.

 przym. tramwajowy

Wiktionary


tramwajka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kraków. tramwaj

Wiktionary


tramwajowy

przymiotnik od: tramwaj


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do tramwaju, związany z tramwajem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Na przystanku tramwajowym nie wolno parkować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌtrãw̃vaˈjɔvɨ, AS: trãũ̯vai ̯ovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tramwaj mrz., tramwaik mrz., tramwajarz mos., tramwajarka ż.

 przym. tramwajarski

Wiktionary


tran

tłuszcz otrzymywany z ryb i ssaków morskich


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. zool. płynny tłuszcz pozyskiwany z tkanki tłuszczowej zwierząt morskich;

Wiktionary

Tran – ciekły tłuszcz otrzymywany z wątroby ryb z rodziny dorszowatych (głównie dorsza atlantyckiego) oraz tkanki tłuszczowej niektórych ssaków morskich (np. wielorybów lub fok). Zawiera duże ilości nienasyconych kwasów tłuszczowych (głównie oleinowego, oleopalmitynowyego i gadoleinowego) oraz witamin (głównie A i D). Jest to oleista ciecz o jasnożółtej barwie. Ma rybny smak i zapach. W kontakcie z tlenem jełczeje, co powoduje rozpad zawartych w nim witamin.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Żelatynowe kapsułki z tranem nie kosztują zbyt dużo.

 (1.1) Podawanie tranu dzieciom wydaje się pomocne w redukcji objawów ADHD.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tranik mrz., traniarnia ż.

 przym. tranowy

Wiktionary


trance

[czytaj: trans] gatunek muzyki elektronicznej, odmiana techno


SJP.pl

Trance – gatunek elektronicznej muzyki tanecznej (klubowej) rozwinięty w latach 90. XX wieku w Niemczech. Czasami bywa traktowany w całości jako podgatunek muzyki dance.

Wikipedia


trance'owy

[czytaj: transowy] przymiotnik od: trance (styl muzyczny); transowy


SJP.pl


traneksamowy

kwas traneksamowy - organiczny związek chemiczny stosowany jako środek przeciwkrwotoczny


SJP.pl


trangiel

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. napiwek

Wiktionary


traniarnia

pomieszczenie z odpowiednimi urządzeniami, w którym wytapia się tran; tranownia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) miejsce wytapiania tranu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tran mrz.

 przym. tranowy

Wiktionary


tranik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od tran

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tran m.

Wiktionary


tranking

system połączeń radiotelefonicznych


SJP.pl


trankwice

Trankwice (niem. Trankwitz) – osada w Polsce w województwie pomorskim, w powiecie sztumskim, w gminie Stary Targ. Wieś wchodzi w skład sołectwa Bukowo.

Wikipedia


trankwilizacja

uspokajanie, wyciszanie chorego przy pomocy trankwilizatora


SJP.pl


trankwilizator

uspokajający środek leczniczy, działający na ośrodkowy układ nerwowy, stosowany w leczeniu nerwic, psychoz i stanów lękowych; trankwilizer, lek kojący


SJP.pl

  • małe trankwilizatory (trankwilizery) – leki przeciwlękowe
  • duże trankwilizatory (trankwilizery) – leki przeciwpsychotyczne

Wikipedia


trankwilizer

uspokajający środek leczniczy działający na ośrodkowy układ nerwowy, stosowany w leczeniu nerwic, psychoz i stanów lękowych; trankwilizator, lek kojący


SJP.pl


tranownia

pomieszczenie z odpowiednimi urządzeniami, w którym wytapia się tran; traniarnia


SJP.pl


tranowy

przymiotnik od: tran


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z tranem, dotyczący tranu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tran mrz., traniarnia ż.

Wiktionary


tranquillo

[czytaj: trankijo] określenie wykonawcze: spokojnie, z umiarem


SJP.pl


trans

1. stan o obniżonej świadomości i braku kontaktu ze światem zewnętrznym; może być wywołany przez hipnozę;
2. stan ekstazy, podniecenia, oszołomienia; zapał, uniesienie;
3. środowiskowo: transparent


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) stan obniżonej świadomości;

 (1.2) przen. pełne poświęcenie się danej czynności powodujące brak kontaktu z otoczeniem

 (1.3) środ. kib. transparent

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) środ. pot. osoba transpłciowa, nie identyfikująca się z płcią nadaną przy urodzeniu

przymiotnik

 (3.1) chem. izomer z podstawnikami po przeciwnej stronie płaszczyzny

 (3.2) środ. pot. transpłciowy

Wiktionary

Trans – jeden z rodzajów odmiennych stanów świadomości.Stan umysłu charakteryzujący się zmienioną świadomością, co oznacza również zmienioną wrażliwość na bodźce. Trans może wywoływać stan obniżonej lub podwyższonej świadomości. Osoby pogrążone w transie mogą wykonywać określone czynności podświadomie, w sposób niekontrolowany przez świadomość.

Wikipedia

Przykłady

 (1.3) Rozwieszono wielki trans na sektorze ultrasów.

 (2.1) Ostatnio znajomy zadał mi takie pytanie „czy trans po zmianie płci może przejść chrzest”? Nie jestem w stanie odpowiedzieć, bo nie wiem i dlatego liczę tu na Waszą pomoc.

 (3.1) Nienasycone kwasy tłuszczowe występują w dwóch formach izomerycznych: cis i trans.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: trãw̃s, AS: trãũ̯s

Wiktionary

Powiązane:

 przym. transowy

 rzecz. transik mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) transseksualista / transseksualistka

Wiktionary


transakcentacja

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) jęz. sztuczne przeniesienie akcentu w wyrazie, np. w celu uzyskania rytmu piosenki lub wiersza;

Wiktionary

Transakcentacja (niem. Akzentverschiebung, ang. displaced accent) – w literaturze zabieg polegający na przeniesieniu akcentu z sylaby prawidłowo akcentowanej na inną, zwykle z nią zrymowaną, mający na celu zwrócenie uwagi odbiorcy na dany wyraz lub sformułowanie. Ten typ przesunięcia akcentowego polega na zastąpieniu akcentowania wyrazowego sztucznym akcentowaniem przewidzianym przez wzorzec rytmiczny w tekstach wierszowanych (poetyckich). Poeta i odtwórca wiersza poddaje się rytmizacji silnej wiersza i łamie zasady akcentowania, aby nadać wierszom wygląd pełnej regularności, co wiąże się zazwyczaj z podkreśleniem niecodzienności tego efektu. Ten sposób podkreślania w tekście ważnych informacji szczególną popularność zdobył w XIX wieku.

Wikipedia


transakcja

1. operacja handlowa kupna lub sprzedaży;
2. umowa handlowa dotycząca kupna lub sprzedaży;
3. zawarcie takiej umowy; układ;
4. w informatyce: zbiór operacji na bazie danych, które mogą zostać sfinalizowane wyłącznie w przypadku zrealizowania wszystkich operacji tego zbioru


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) hand. operacja handlowa związana z kupnem lub sprzedażą towarów bądź usług

 (1.2) inform. grupa operacji, które razem wszystkie są wycofywane, np. jeśli choć jedna z nich zakończy się błędem

Wiktionary

  • transakcja (finanse)
  • transakcja (informatyka) – niepodzielna operacja w systemie bazodanowym
  • Transakcja sp. z o.o. – spółka nomenklaturowa działająca w latach 1988-1991

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Jeśli którakolwiek modyfikacja wchodząca w skład transakcji nie powiedzie się, dochodzi do unieważnienia również wszystkich innych modyfikacji.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: trãw̃ˈzakt͡sʲja, AS: trãũ̯zakcʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 przym. transakcyjny

Wiktionary


transakcyjny

transakcja


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z transakcją, dotyczący transakcji

Wiktionary

Patrz:

transakcja

Powiązane:

 rzecz. transakcja ż.

Wiktionary


transaktynowiec

pierwiastek promieniotwórczy o liczbie atomowej większej niż 102


SJP.pl


transalpejski

położony na północ od Alp


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) przebiegający przez Alpy

 (1.2) zaalpejski

Wiktionary


transaminacja

odwracalne przeniesienie grup aminowych z aminokwasu na ketokwas


SJP.pl

Transaminacja – reakcja chemiczna przeniesienia grupy aminowej z aminokwasu na jeden z 3 ketokwasów, w wyniku czego powstaje nowy aminokwas i nowy ketokwas. Proces ten katalizowany jest przez transaminazy (aminotransferazy).

Ketokwasy te, to:

  • pirogronian,
  • szczawiooctan,
  • α-ketoglutaran.

Wikipedia


transaminaza

enzym biorący udział w przemianie aminokwasów; aminotransferaza


SJP.pl

Aminotransferazy, transaminazy – enzymy zaliczane do grupy transferaz, uczestniczące w metabolizmie aminokwasów u zwierząt. Katalizują transaminację grup α-aminowych z α-aminokwasów na α-ketokwasy (α-ketoglutaran), umożliwiając tym samym syntetyzowanie aminokwasów z ketokwasów karboksylowych. Biorą również udział w usuwaniu nadmiaru azotu z organizmu.

Wikipedia


transanatolijski

przymiotnik

 (1.1) przebiegający przez Anatolię, kursujący przez Anatolię

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌtrãw̃sãnatɔˈlʲijsʲci, AS: trãũ̯sãnatolʹii ̯sʹḱi

Wiktionary


transarktyczny

przebiegający poprzez obszar Arktyki


SJP.pl


transatlantycki

1. położony po drugiej stronie Oceanu Atlantyckiego;
2. odbywający się poprzez Atlantyk


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) odbywający kursy przez Atlantyk, przechodzący przez Atlantyk

 (1.2) znajdujący się za Atlantykiem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zarząd linii zatwierdził plan lotów transatlantyckich.

 (1.1) Kabel transatlantycki był w tych dniach tematem niezliczonych kazań oraz równie ogromnej porcji okolicznościowych wierszy.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. transatlantyk m.

Wiktionary


transatlantyckość

transatlantycki


SJP.pl

Patrz:

transatlantycki

transatlantyk

statek pasażerski pływający przez Ocean Atlantycki


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) mar. duży transatlantycki statek pasażerski;

Wiktionary

Transatlantyk – statek pasażerski kursujący na ustalonych liniach żeglugowych, liniowiec. Nazwa pochodzi od statków obsługujących połączenia pomiędzy USA i Europą, przemierzających Ocean Atlantycki. Największe liniowe statki pasażerskie walczyły o Błękitną Wstęgę Atlantyku, a jej zdobycie oznaczało wzrost prestiżu i liczby pasażerów szukających jak najszybszych połączeń w żegludze z Europy do Stanów Zjednoczonych i Kanady.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Transatlantyk zderzył się z górą lodową.

 (1.1) Era transatlantyków trwała około 130 lat i minęła bezpowrotnie.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. transatlantycki

Wiktionary


transawangarda

ekspresjonistyczne malarstwo w latach 70. i 80. XX wieku, odrzucające eksperymentatorskie postawy w sztuce i korzystające z tradycji kulturowej; malarstwo pozaawangardowe


SJP.pl

Transawangarda (wł. la transavanguardia) – włoska odmiana tendencji ekspresjonistycznych w sztuce współczesnej schyłku lat 70. i 80., pojawiających się niemal równocześnie w wielu krajach. W szerszym znaczeniu ogół tych ruchów, bardzo zresztą niejednorodny, a często wręcz sprzecznych.

Wikipedia


transbłonowy

przebijający całą grubość błony biologicznej


SJP.pl


transcendencja

1. w filozofii: istnienie czegoś poza rzeczywistością, granicą ludzkiego poznania;
2. w teologii: byt niemożliwy do poznania ludzkimi zmysłami


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) filoz. istnienie poza czymś, w szczególności istnienie przedmiotu poznania poza umysłem poznającym

 (1.2) teol. istnienie Boga i świata duchowego poza światem uznanym za stworzony;

Wiktionary

  • transcendencja – termin filozoficzny
  • transcendencja – termin religijny
  • Transcendencja – film w reżyserii Wallego Pfistera
  • transcendentność
  • transcendentalność

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Lem zadawał pytania o rolę konieczności i przypadku w przyrodzie i w ludzkiej egzystencji, o przyszłe drogi rozwoju technologii i ich konsekwencje dla człowieka, o istnienie Boga i transcendencji, o możliwości komunikowania się z Obcymi z kosmosu itd.

 (1.2) Dzięki wcieleniu Syna Bożego stała się możliwa komunia między Bogiem i Jego stworzeniem, która wcześniej wydawała się sprzeczna z Boską transcendencją.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌtrãw̃st͡sɛ̃nˈdɛ̃nt͡sʲja, AS: trãũ̯scẽndncʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. transcendentalista m., transcendentalistka ż., transcendentalizm m., transcendentalność ż., transcendentność ż.

 przym. transcendentalistyczny, transcendentalny, transcendentny

Wiktionary


transcendent

w filozofii: coś wykraczającego poza granice ludzkiego poznania


SJP.pl


transcendentalia

powszechne właściwości tego, co realnie istnieje, podstawowe struktury poznawcze dotyczące sposobu istnienia bytów


SJP.pl

Transcendentalia (rzadziej w liczbie pojedynczej jako transcendentale) – ujęcia bytu wyprzedzające jego ujęcia kategorialne, w odróżnieniu od uniwersaliów odnoszące się do każdego bytu ze względu na to, że byt ten istnieje, nie ze względu na jego jakościową charakterystykę. Najczęstszym takim ujęciem jest sam byt (ens), inne to np. przedmiot (res), jedność (unum), substancja (aliquid). Za transcendentalia uznaje się też prawdę (verum), dobro (bonum) i piękno (pulchrum), w myśl panującego w klasycznej metafizyce chrześcijańskiej poglądu, że każdy byt jest niesprzeczny, poznawalny i umiejscowiony w strukturze rzeczywistości. Uznanie prawdy, dobra i piękna za transcendentalia ma źródło w chrześcijańskiej koncepcji rzeczywistości jako dzieła Boga. Koncepcję transcendentaliów rozwinął w pełni Tomasz z Akwinu.

Wikipedia


transcendentalistka

transcendentalista


SJP.pl

Patrz:

transcendentalista

transcendentalistyczny

transcendentalizm


SJP.pl

Patrz:

transcendentalizm

transcendentalizm

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) filoz. nurt filozofii amerykańskiej głoszący ideę równości, niezależności oraz samodzielności i podkreślający autonomiczność każdego człowieka w dochodzeniu do prawd moralnych, duchowych oraz społecznych;

Wiktionary

Transcendentalizm – nurt filozofii amerykańskiej zapoczątkowany między innymi przez R.W. Emersona i H.D. Thoreau. Głosi ideę równości, niezależności oraz samodzielności. Podkreśla autonomiczność każdego człowieka w dochodzeniu do prawd moralnych, duchowych oraz społecznych. Za pierwszy tekst traktujący o transcendentalizmie uważany jest Nature Emersona. Jego samego uważa się za prekursora ruchu.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Oparty na idealizmie monistycznym transcendentalizm głosił realność ducha i zasadzał się na epistemologicznej idei, że możliwe jest poznanie prawd absolutnych w sposób niezapośredniczony przez kulturowe konstrukty.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. transcendentalista m., transcendentalistka ż., transcendencja ż.

 przym. transcendentalny

Wiktionary


transcendentalność

Wikipedia


transcendentalny

w filozofii: będący warunkiem poznania, odnoszący się do apriorycznych form poznania


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) filoz. taki, który dotyczy apriorycznych form poznania (wykracza poza granice umysłu i odnosi się do przedmiotu poznania)

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Symbol, zwłaszcza sztuka symboliczna, odsłania w swych najwybitniejszych dziełach świat wartości transcendentalnych, „sacrum”.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌtrãw̃st͡sɛ̃ndɛ̃nˈtalnɨ, AS: trãũ̯scẽndẽntalny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. transcendentalizm m., transcendencja ż., transcendentalista m., transcendentalność ż.

Wiktionary


transcendentność

Wikipedia


transcendentny

1. wykraczający poza zasięg doświadczenia i poznania ludzkiego;
2. zewnętrzny wobec czegoś


SJP.pl

Wikipedia


transdermalny

przezskórny


SJP.pl


transducyna

Transducyna – białko przekaźnikowe błon cytoplazmatycznych komórek pręcikowych siatkówki oka. Jest to białko G wiążące GTP, które pośredniczy w sprzęganiu sygnału między rodopsyną a fosfodiesterazą cGMP, związaną z błoną zewnętrzną segmentów pręcików.

Wikipedia


transdukcja

przenoszenie materiału genetycznego z jednej komórki bakteryjnej (dawcy) do drugiej (biorcy) za pośrednictwem wirusów bakteryjnych (bakteriofagów)


SJP.pl

Transdukcja – proces wprowadzenia nowego genu do komórki przez bakteriofagi. Zjawisko to zostało odkryte w roku 1952 przez J. Lederberga i N. Zindera w procesie infekcji komórek bakteryjnych bakteriofagami.

Wikipedia


transdukcyjny

transdukcja


SJP.pl

Patrz:

transdukcja

transduktor

przyrząd mający zastosowanie w technice pomiarowej oraz w układach automatycznych


SJP.pl

Wzmacniacz magnetyczny – układ elektryczny wykorzystujący do wzmacniania zmniejszenie impedancji (indukcyjności) uzwojenia przez podmagnesowanie rdzenia z ferromagnetyka.Dla rdzenia nienasyconego impedancja jest duża, a dla nasyconego – mała.

Wikipedia


transduktorowy

przymiotnik od: transduktor


SJP.pl


transdyscyplinarność

transdyscyplinarny


SJP.pl

Patrz:

transdyscyplinarny

transenna

Transenna – płyta zamykająca okno, wykonana z cienko oszlifowanego, lub ażurowego marmuru, kamienia, alabastru, drewna.

Wikipedia


transept

nawa poprzeczna przecinająca nawę główną


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) archit. nawa poprzeczna w kościele, oddzielająca prezbiterium od reszty budynku;

Wiktionary

Transept, nawa poprzeczna, część kościoła, nawa prostopadła do osi kościoła, położona pomiędzy prezbiterium a resztą jego budynku. Transept może być jedno- lub wielonawowy.

W romańskich bazylikach dwuchórowych występują dwa transepty – wschodni (przy prezbiterium) i zachodni (związany z westwerkiem). Natomiast w gotyckich katedrach angielskich również mogą być dwa transepty (obydwa od wschodu). W dachu nad skrzyżowaniem transeptu i nawy głównej może występować niewielka wieża (tzw. sygnaturka).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Transept ułożony jest prostopadle do osi głównej kościoła.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtrãw̃sɛpt, AS: trãũ̯sept

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. pseudotransept m.

 przym. transeptowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) nawa poprzeczna, nawa krzyżowa

Wiktionary


transeptowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z transeptem, dotyczący transeptu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. transept m.

Wiktionary


transeufratea

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. hist. starożytny kraj na Bliskim Wschodzie, zależny od Babilonii

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) I królowie potężni panowali nad Jerozolimą i rządzili całą Transeufrateą, i odstawiano im podatek, daninę i cło.

 (1.1) W żadnym wypadku satrapa nie urzędował w Samarii, jakkolwiek Transeufratea w aramejskim dokumencie uchodzi za kraj należący do Samarii.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. transeufratejski

Wiktionary


transeufratejski

przymiotnik

 (1.1) odnoszący się do Transeufratei, związany z Transeufrateą

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Komendantowi Rechumowi, pisarzowi Szimszajowi i pozostałym ich towarzyszom, którzy mieszkają w Samarii i w pozostałych krainach transeufratejskich, pozdrowienie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Transeufratea

Wiktionary


transeuropejski

przymiotnik

 (1.1) wiodący przez znaczącą część Europy bądź kursujący przez nią

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌtrãw̃sɛwrɔˈpɛjsʲci, AS: trãũ̯seu̯ropei ̯sʹḱi

Wiktionary


transfekcja

w biologii: zainfekowanie komórki genem pochodzącym z wirusa lub bakteriofaga


SJP.pl

Transfekcja − proces wprowadzenia obcego DNA lub RNA do komórki eukariotycznej. W przypadku komórki prokariotycznej obowiązuje termin transformacja (jeśli materiał pochodzi z otoczenia) lub transdukcja (jeśli jest przenoszony za pośrednictwem bakteriofaga).

Wikipedia


transfer

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) ekon. hand. przekazanie środków

 (1.2) sport. przejście zawodnika do innego klubu

 (1.3) inform. przesłanie danych

 (1.4) psych. przeniesienie zdobytych doświadczeń lub umiejętności i użycie ich w odmiennej sytuacji;

 (1.5) praw. przekazanie praw do dokumentu imiennego

Wiktionary

  • transfer (informatyka)
  • transfer (psychologia)
  • transfer (sport)
  • transfer po BA (brydż)
  • Transfer – film z 2007 roku
  • transfer budżetowy

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jako student interesowałem się transferem energii na duże odległości.

 (1.2) Kwoty transferu nie ujawniono.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. transferowy

 czas. transferować ndk.

 rzecz. przetransferowanie n., transferowanie n., wytransferowanie n.

Wiktionary


transferaza

enzym katalizujący reakcję przenoszenia grup chemicznych z cząsteczki jednego związku (donora) na cząsteczkę innego związku (akceptor)


SJP.pl

Transferazy (EC 2) – klasa enzymów katalizujących reakcję przeniesienia grupy chemicznej (np. tiolowej (-SH), aminowej (-NH2), metylowej (-CH3) czy fosforanowej (-OPO3H2)) lub atomu z jednej cząsteczki (donora) na drugą (akceptora), co można zobrazować: AB + C → A + BC.

Wikipedia


transferkar

wagon samowyładowczy z własnym napędem, służący do przewożenia materiałów sypkich; stosowany głównie w hutach


SJP.pl


transferowalny

dający się transferować


SJP.pl


transferowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|transferować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. transfer m., wytransferowanie n., przetransferowanie n.

 czas. transferować ndk., wytransferować dk., przetransferować dk.

 przym. transferowy

Wiktionary


transferowość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest transferowe; cecha tych, którzy są transferowi

Wiktionary

Powiązane:

 przym. transferowy

 przysł. transferowo

Wiktionary


transferowy

transfer


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) ekon. związany z transferem, transferowaniem, dotyczący przekazu pieniędzy, usług, wiedzy

 (1.2) sport. związany z transferem, transferami

 (1.3) związany z transferem (przenoszeniem, przesyłaniem czegoś z miejsca na miejsce)

Wiktionary

Patrz:

transfer

Przykłady

 (1.2) Jak wiadomo, w lipcu rynek transferowy jest praktycznie zamknięty.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. wytransferowanie n., transfer mrz., przetransferowanie n., transferowanie n., transferowość ż., wytransferowanie n.

 czas. transferować ndk., przetransferować dk., wytransferować dk.

Wiktionary


transferyna

białko osocza krwi (glikoproteina) odpowiedzialne za transport żelaza; syderofilina


SJP.pl

Transferryna (od łac. trans, przez, i ferrum, żelazo), transferyna – białko (glikoproteina) regulujące stężenie jonów żelaza w osoczu krwi i transportujące je do tkanek.Ludzkim genem kodującym cząsteczkę transferryny jest gen TF.

Wikipedia


transfiguracja

przemiana postaci lub stanu ducha; przeobrażenie, przeistoczenie


SJP.pl

  • Transfiguracja – w elektrotechnice: przekształcenie fragmentu układu trójfazowego elementów połączonych w gwiazdę w równoważny układ elementów połączonych w trójkąt jak też na odwrót
  • Transfiguracja – w teologii: Przemienienie Pańskie (przemienienie Jezusa)
  • Transfiguracja – przybranie przez mistrzów duchowych (lub postrzeganie ich przez ich zwolenników) zmienionej formy np. na rodzaj boskiej światłości

Wikipedia


transfluencja

transfluencja lodowca – przelewanie się lodowca z jednej doliny do drugiej przez przełęcz lub płaski grzbiet


SJP.pl


transflutryna

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) chem. środek owadobójczy

Wiktionary

Transflutryna – szybko działający środek owadobójczy o wzorze sumarycznym C15H12Cl2F4O2.

Transflutrynę stosuje się wewnątrz pomieszczeń przeciw muchom, komarom i karaczanom. Jest substancją stosunkowo lotną (t. topn. 32 °C, t. wrz. 135 °C), działającą kontaktowo i przez inhalację.


Wikipedia


transfob

osoba przejawiająca niechęć lub agresję wobec osób transpłciowych


SJP.pl


transfobia

silna niechęć do osób transseksualnych, połączona z ich dyskryminacją


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) psych. społ. dyskryminacja objawiająca się niechęcią lub agresją wobec osób transpłciowych;

Wiktionary

Transfobia, rzadziej transuprzedzenie – negatywne uczucia i postawy, w tym działania, wobec transpłciowości. Transfobia może obejmować strach, niechęć, nienawiść, przemoc, gniew lub dyskomfort odczuwany, lub wyrażany wobec osób, które nie dostosowują się do społecznych norm dotyczących płci społeczno-kulturowej. Jest ona często wyrażana równolegle z poglądami homofobicznymi i z tego powodu jest często uważana za aspekt homofobii. Transfobia stanowi formę uprzedzenia i dyskryminacji, podobną do rasizmu i seksizmu.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

 (1.1) dyskryminacja, fobia specyficzna

hiponimy.

 (1.1) transuprzedzenie. transmizoginia, cisseksizm

holonimy.

meronimy.

 (1.1) misgendering

pokrewne.

 rzecz. transfob m., transfobiczność ż.

 przym. transfobiczny

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

 (1.1) por|seksizm|heteroseksizm|homofobia|lesbofobia|transfobia.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) transphobia

* baskijski: (1.1) transfobia

* białoruski: (1.1) трансфобія ż.

* chorwacki: (1.1) transfobija ż.

* czeski: (1.1) transfobie ż.

* duński: (1.1) transfobi w.

* esperanto: (1.1) transfobio

* estoński: (1.1) transfoobia

* fiński: (1.1) transfobia

* francuski: (1.1) transphobie ż.

* hebrajski: (1.1) טרנספוביה ż.

* hiszpański: (1.1) transfobia ż.

* interlingua: (1.1) transphobia

* kataloński: (1.1) transfòbia ż.

* niderlandzki: (1.1) transfobie ż.

* niemiecki: (1.1) Transphobie ż.

* nowogrecki: (1.1) τρανσφοβία ż.

* portugalski: (1.1) transfobia ż.

* rosyjski: (1.1) трансфобия ż.

* rumuński: (1.1) transfobie ż.

* szwedzki: (1.1) transfobi w.

* turecki: (1.1) transfobi

* ukraiński: (1.1) трансфобія ż.

* włoski: (1.1) transfobia ż.

źródła.

== transfobia (język baskijski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) transfobia

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. transfob m., transfobiczność ż.

 przym. transfobiczny

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

 (1.1) dyskryminacja, fobia specyficzna

hiponimy.

 (1.1) transuprzedzenie. transmizoginia, cisseksizm

holonimy.

meronimy.

 (1.1) misgendering

pokrewne.

 rzecz. transfob m., transfobiczność ż.

 przym. transfobiczny

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

 (1.1) por|seksizm|heteroseksizm|homofobia|lesbofobia|transfobia.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) transphobia

* baskijski: (1.1) transfobia

* białoruski: (1.1) трансфобія ż.

* chorwacki: (1.1) transfobija ż.

* czeski: (1.1) transfobie ż.

* duński: (1.1) transfobi w.

* esperanto: (1.1) transfobio

* estoński: (1.1) transfoobia

* fiński: (1.1) transfobia

* francuski: (1.1) transphobie ż.

* hebrajski: (1.1) טרנספוביה ż.

* hiszpański: (1.1) transfobia ż.

* interlingua: (1.1) transphobia

* kataloński: (1.1) transfòbia ż.

* niderlandzki: (1.1) transfobie ż.

* niemiecki: (1.1) Transphobie ż.

* nowogrecki: (1.1) τρανσφοβία ż.

* portugalski: (1.1) transfobia ż.

* rosyjski: (1.1) трансфобия ż.

* rumuński: (1.1) transfobie ż.

* szwedzki: (1.1) transfobi w.

* turecki: (1.1) transfobi

* ukraiński: (1.1) трансфобія ż.

* włoski: (1.1) transfobia ż.

źródła.

== transfobia (język baskijski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) transfobia

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


transfobiczność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co transfobiczne; cecha tych, którzy są transfobiczni

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. transfobia ż.

 przym. transfobiczny

 przysł. transfobicznie

Wiktionary


transfobiczny

związany z silną niechęcią do osób transseksualnych


SJP.pl


transfobka

transfob


SJP.pl

Patrz:

transfob

transfokacja

dynamiczny efekt w fotografii, sprawiający wrażenie ruchu przedmiotów statycznych, uzyskany za pomocą zmiany ogniskowej (zoom) podczas naświetlania błony


SJP.pl

Transfokacja – zabieg w fotografii oparty na zmianie ogniskowej (zoomu) podczas naświetlania błony fotograficznej. Polega na zmianie kąta widzenia w obiektywie, co powoduje wrażenie „spłaszczenia perspektywy” i mniejszej głębi ostrości. W rzeczywistości podczas jazdy kamery, czyli jej ruchu na wózku lub kranie, głębia ostrości ani perspektywa nie ulega zmianie, lecz zmienia się tło i elementy otoczenia.

Wikipedia


transfokator

urządzenie w kamerze albo aparacie fotograficznym zmieniające rozmiar obrazu poprzez zmianę ogniskowej obiektywu; zoom, obiektyw zmiennoogniskowy


SJP.pl

Transfokator (ang. focal – ogniskowy, od focus – ognisko planimetryczne, optyczne, akustyczne itd.; łac. trans – za, poza; łac. focus – ognisko) – szczególny rodzaj obiektywu zmiennoogniskowego posiadający właściwość parafokalności, tj. taki w którym ognisko nie przesuwa się podczas zmiany długości ogniskowej obiektywu. Transfokator jest nieodzowny w kamerach filmowych np. w celu zrobienia ujęcia, w którym występuje płynne zbliżenie z planu dalszego do bliższego. W aparatach fotograficznych transfokator nie jest wymagany, ponieważ w większości wypadków przed wykonaniem zdjęcia następuje ponowne ustawienie ostrości.

Wikipedia


transformacja

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przemiana, przekształcanie czegoś

 (1.2) jęz. przebudowa konstrukcji składniowej bez zmiany jej treści

Wiktionary

transformacja – inaczej: przemiana, przeobrażenie, przekształcenie

  • Transformacja w matematyce i fizyce
    • Funkcja (przekształcenie, transformacja)
    • Transformacja Fouriera
    • Transformacja Laplace'a
    • transformacja współrzędnych
    • Transformacja Galileusza
    • Transformacja Lorentza
    • Transformacja (transformata) Hilberta
    • Transformacja w geometrii wykreślnej

    Wikipedia

    Wymowa:

    IPA: ˌtrãw̃sfɔrˈmat͡sʲja, AS: trãũ̯sformacʹi ̯a

    Wiktionary

    Powiązane:

     czas. transformować

     przym. transformacyjny

     rzecz. transformowanie n., transformator mrz.

    Wiktionary


transformacjonista

zwolennik transformacjonizmu (w językoznawstwie)


SJP.pl


transformacjonizm

teoria tłumacząca przechodzenie czegoś z jednego stanu do innego


SJP.pl


transformacyjność

cecha czegoś związanego z transformacją


SJP.pl


transformacyjny

1. związany z przekształceniem, przemianą kogoś lub czegoś;
2. w językoznawstwie: związany z procedurą lingwistyczną polegającą na przekształceniu jednej struktury gramatycznej w inną


SJP.pl


transformata

funkcja będąca wynikiem transformacji całkowej danej funkcji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mat. wynik transformacji, wynik przekształcenia operandu pod wpływem działania operatora;

Wiktionary

Transformata – wynik przekształcenia operandu pod wpływem działania operatora. Innymi słowy, transformatą nazywa się wynik działania transformacji (zob. szybka transformacja Fouriera).

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

 (1.1) transformata Fouriera • transformata Laplace'a • transformata Z • transformata Hilberta • transformata Radona

synonimy.

 (1.1) funkcja przekształcona

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

 (1.1) Nie mylić z: transformacja

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) transform

* baskijski: (1.1) transformatu

* francuski: (1.1) transformée ż.

* interlingua: (1.1) transformata

* portugalski: (1.1) transformada ż.

źródła.

== transformata (interlingua.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) transformata, funkcja przekształcona

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌtrãw̃sfɔrˈmata, AS: trãũ̯sformata

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) funkcja przekształcona

Wiktionary


transformator

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) elektr. urządzenie do zmiany poziomu napięcia elektrycznego;

 (1.2) pot. budynek z transformatorem (1.1) wysokiego napięcia

Wiktionary

Transformator (z łac. transformare – przekształcać) – urządzenie elektryczne służące do przenoszenia energii elektrycznej prądu przemiennego drogą indukcji z jednego obwodu elektrycznego do drugiego, z zachowaniem pierwotnej częstotliwości. Zwykle zmieniane jest równocześnie napięcie elektryczne (wyjątek stanowi transformator separacyjny, w którym napięcie nie ulega zmianie).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Transformatory służą do zmiany poziomu napięcia.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌtrãw̃sfɔrˈmatɔr, AS: trãũ̯sformator

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. transformatornia ż., transformacja ż., transformowanie n.

 czas. transformować ndk.

 przym. transformatorowy, transformacyjny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) skrót trafo; przekładnik

Wiktionary


transformatorek

zdrobnienie od: transformator


SJP.pl


transformatornia

pomieszczenie, w którym znajdują się transformatory


SJP.pl


transformatorownia

pomieszczenie, gdzie znajdują się transformatory


SJP.pl


transformatorowy

przymiotnik od: transformator


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z transformatorem, dotyczący transformatora

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. transformator m.

Wiktionary


transformer

przedmiot, który łatwo można przekształcić w inny; transformers


SJP.pl

Transformer – drugi album Lou Reeda, wydany 8 grudnia 1972. Został on wyprodukowany przez Davida Bowiego i Micka Ronsona. Nagrań dokonano w sierpniu 1972 w londyńskim Trident Studios.

Zawiera najbardziej znane piosenki Reeda: "Perfect Day", "Satellite of Love" i jego największy przebój "Walk on the Wild Side". Płyta ma numer 194 na liście 500 najlepszych albumów magazynu Rolling Stone.

Wikipedia


transformers

przedmiot, który łatwo można przekształcić w inny; transformer


SJP.pl

Wikipedia


transformistka

transformista


SJP.pl

Patrz:

transformista

transformistyczny

transformizm


SJP.pl

Patrz:

transformizm

transformizm

teoria głosząca, że gatunki przekształcają się w inne w kolejnych epokach geologicznych


SJP.pl

Transformizm (łac. transformatio przekształcenie) – przeddarwinowski ewolucjonizm, przeciwstawiona kreacjonizmowi teoria biologiczna zakładająca, że organizmy nie powstały dzięki oddzielnym aktom stworzenia, ale tworzyły się jedne z drugich, zmieniając się w drodze stopniowych zmian i przekształceń, i dając początek nowym gatunkom. Ośrodkiem rozwoju tej teorii była Francja. Pojęcie tranformizm zostało wprowadzone w 1837 roku przez francuskiego zoologa Étienne'a Geoffroy Saint-Hilaire'a, ale pierwszą teorię transformistyczną sformułował Jean-Baptiste de Lamarck w dziele Filozofia zoologii (Philosophie zoologique) w 1809 roku. Lamarck twierdził, że:

Wikipedia


transformowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|transformować.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. transformator mrz., transformacja ż., transformer m.

 czas. transformować ndk.

 przym. transformacyjny

Wiktionary


transfuzja

zabieg leczniczy polegający na wprowadzeniu do krwiobiegu chorego (biorcy) krwi lub jej preparatów o odpowiedniej grupie, pobranej od dawcy; przetaczanie krwi


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. wprowadzanie do naczynia krwionośnego pacjenta krwi lub jej składników pochodzenia zewnętrznego

 (1.2) pot. med. podanie kroplówki

Wiktionary

Transfuzja krwi (przetoczenie krwi) – zabieg polegający na przetaczaniu pewnej ilości krwi lub składników krwi. Ma na celu substytucję utraconych składników.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Aby wykonać transfuzję krwi, musimy znać grupę krwi pacjenta.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przetaczanie, przetoczenie

 (1.2) infuzja, wlew

Wiktionary


transfuzjolog

specjalista w zakresie transfuzjologii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) med. lekarz specjalista zajmujący się całością problemów pobierania, konserwowania oraz stosowania krwi i preparatów krwiopochodnych

rzeczownik, rodzaj żeński

 (2.1) med. lekarka specjalistka transfuzjologii

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jako transfuzjolog i menedżer liczył na posadę dyrektora stacji krwiodawstwa.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌtrãw̃sfuˈzʲjɔlɔk, AS: trãũ̯sfuzʹi ̯olok

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. transfuzjologia ż.

 przym. transfuzjologiczny

 przysł. transfuzjologicznie

Wiktionary


transfuzjologia

dział medycyny zajmujący się całością problemów dotyczących pobierania, konserwowania oraz stosowania krwi i preparatów krwiopochodnych w lecznictwie


SJP.pl

Transfuzjologia – dział medycyny zajmujący się naukowymi podstawami dotyczącymi pobierania, konserwowania oraz stosowania krwi i preparatów krwiopochodnych w lecznictwie, a także przeprowadzaniem terapeutycznych zabiegów aferezy.

Z transfuzjologii jako dziedziny naukowej wyodrębnia się często transfuzjologię kliniczną, która stosuje ogólną wiedzę i zasady naukowe do zastosowań praktycznych w wielu innych specjalnościach medycznych, ze szczególnym uwzględnieniem:

  • chirurgii i traumatologii
  • kardiochirurgii
  • pediatrii i neonatologii
  • onkologii
  • położnictwa i ginekologii
  • hematologii
  • perfuzjonistyce
  • transplantologii

Wikipedia


transfuzjonistka

transfuzjonista


SJP.pl

Patrz:

transfuzjonista

transgender

[czytaj: transdżender] osoba z zaburzeniem tożsamości płciowej polegającym na rozbieżności między psychicznym poczuciem płci a biologiczną budową ciała; transseksualista, transgenderysta


SJP.pl

Transpłciowość (ang. transgender, od łac. trans- „przez, poza, poprzez” oraz ang. -gender „rodzaj, płeć”) – określenie zbiorcze na osoby, których tożsamość płciowa, ekspresja płciowa i/lub zachowania różnią się od tych kulturowo związanych z płcią, do której zostały przypisane w momencie urodzenia. Oprócz osób o tożsamości płciowej przeciwnej do przypisanej im płci (transmężczyźni i transkobiety), może ono obejmować osoby, które nie są wyłącznie męskie lub żeńskie (osoby niebinarne lub genderqueer, w tym osoby bigender, pangender, genderfluid lub agender). Inne definicje transpłciowości obejmują również osoby, które należą do trzeciej płci lub też definiują osoby transpłciowe jako trzecią płeć. Termin „transgender” sporadycznie definiowany jest bardzo szeroko, tak, że obejmuje również transwestytów.

Wikipedia


transgenderowy

[czytaj: transdżenderowy] taki, którego płeć biologiczna nie odpowiada jego odczuciom i zachowaniom; transgenderyczny, transpłciowy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z transgenderyzmem, wykazujący tendencje do odbiegania od tradycyjnej roli płciowej

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zdjęcia TranStories opowiadają historie osób transgenderowych, czyli znajdujących się pomiędzy płciami.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. transgenderysta m., transgenderystka ż., transgenderyzm m., transgender m.

 przym. transgender, transgenderyczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) transgenderyczny, transgender

Wiktionary


transgenderyczny

[czytaj: transdżenderyczny] taki, którego płeć biologiczna nie odpowiada jego odczuciom i zachowaniom; transgenderowy, transpłciowy


SJP.pl


transgenderysta

[czytaj: transdżenderysta] osoba z zaburzeniem tożsamości płciowej polegającym na rozbieżności między psychicznym poczuciem płci a biologiczną budową ciała; transseksualista, transgender


SJP.pl


transgenderyzm

zaburzenie identyfikacji i roli płciowej, pośrednie między transwestytyzmem i transseksualizmem, polegające na niechęci do operacji chirurgicznej i zgodzie na kurację hormonalną


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) forma tożsamości płciowej polegająca na psychicznej identyfikacji osoby z płcią biologicznie odmienną, połączona z dążeniem do zmiany płci zgodnie z tym poczuciem

Wiktionary

Transpłciowość (ang. transgender, od łac. trans- „przez, poza, poprzez” oraz ang. -gender „rodzaj, płeć”) – określenie zbiorcze na osoby, których tożsamość płciowa, ekspresja płciowa i/lub zachowania różnią się od tych kulturowo związanych z płcią, do której zostały przypisane w momencie urodzenia. Oprócz osób o tożsamości płciowej przeciwnej do przypisanej im płci (transmężczyźni i transkobiety), może ono obejmować osoby, które nie są wyłącznie męskie lub żeńskie (osoby niebinarne lub genderqueer, w tym osoby bigender, pangender, genderfluid lub agender). Inne definicje transpłciowości obejmują również osoby, które należą do trzeciej płci lub też definiują osoby transpłciowe jako trzecią płeć. Termin „transgender” sporadycznie definiowany jest bardzo szeroko, tak, że obejmuje również transwestytów.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Transwestytyzm i transgenderyzm stanowią integralną część kultury krajów Azji Południowo-Wschodniej.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. transgenderowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) transpłciowość, międzypłciowość

Wiktionary


transgeneza

wprowadzenie do komórki obcego DNA; transgenizacja, transformacja genetyczna


SJP.pl

Transformacja genetyczna, (transgeneza, transgenizacja) – wprowadzenie do komórki obcego materiału genetycznego (DNA), zwłaszcza niewielkiej jego porcji obejmującej jeden do kilku genów. Zmodyfikowana w ten sposób komórka, a także (w przypadku organizmów wielokomórkowych) zregenerowany z niej organizm, to tak zwany „transformant”.

Wikipedia


transgeniczność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest transgeniczne; cecha tych, którzy są transgeniczni

Wiktionary

Powiązane:

 przym. transgeniczny

 przysł. transgenicznie

Wiktionary


transgeniczny

przymiotnik

 (1.1) biol. określający organizm, którego genom zawiera gen wprowadzony od innego organizmu tego samego lub innego gatunku

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. transgeniczność ż.

Wiktionary


transgenizacja

wprowadzenie do komórki obcego DNA; transgeneza, transformacja genetyczna


SJP.pl

Transformacja genetyczna, (transgeneza, transgenizacja) – wprowadzenie do komórki obcego materiału genetycznego (DNA), zwłaszcza niewielkiej jego porcji obejmującej jeden do kilku genów. Zmodyfikowana w ten sposób komórka, a także (w przypadku organizmów wielokomórkowych) zregenerowany z niej organizm, to tak zwany „transformant”.

Wikipedia


transgraniczność

transgraniczny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest transgraniczne; cecha tych, którzy są transgraniczni

Wiktionary

Patrz:

transgraniczny

Powiązane:

 przym. transgraniczny

 przysł. transgranicznie

Wiktionary


transgraniczny

przekraczający granice państw, istniejący ponad granicami państw


SJP.pl


transgresja

1. wychodzenie poza standardy, przekroczenie granic, zwłaszcza norm moralnych;
2. zjawisko silniejszego rozwoju pewnej cechy u potomstwa niż w organizmach rodzicielskich;
3. zajmowanie nowego obszaru przez morze, lodowiec, pustynię itp. wskutek ruchów tektonicznych lub zmian klimatycznych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przekroczenie granic, norm

 (1.2) silniejszy rozwój określonej cechy u mieszańców niż u rodziców

Wiktionary

  • transgresja w geologii:
    • transgresja morza – stopniowe zalewanie powierzchni lądu przez morze
    • transgresja lodowca – przesuwanie się czoła lodowca ku przodowi
  • transgresja – pojęcie z zakresu genetyki
  • transgresja – pojęcie z zakresu psychologii i filozofii
  • Transgresja – polska grupa muzyczna


Wikipedia

Wymowa:

IPA: trãw̃zˈɡrɛsʲja, AS: trãũ̯zgresʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 przym. transgresywny

 rzecz. gradient m.

Wiktionary


transgresować

wychodzić poza standardy, przekraczać granice, zwłaszcza norm moralnych


SJP.pl


transgresyjny

transgresja


SJP.pl

Patrz:

transgresja

transgresywność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co transgresywne

Wiktionary

Powiązane:

 przym. transgresywny

Wiktionary


transgresywny

transgresja


SJP.pl

Patrz:

transgresja

transhimalaje

góry w Chinach


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna

 (1.1) geogr. góry w Chinach na południu Wyżyny Tybetańskiej;

Wiktionary

Transhimalaje (chiń. 冈底斯山脉; pinyin Gāngdǐsī Shānmài) – góry w Chinach na południu Wyżyny Tybetańskiej.

Długie na 1000 km, szerokie na 30-225 km. W tektonicznym obniżeniu dzielącym je od Himalajów płyną rzeki: Brahmaputra górna, Satledź, Indus. Główne pasma: Nganglong Kangri (wysokość do 6596 m), Nienczen Tangla (7182 m), Kajlas.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Północne stoki Transhimalajów porasta roślinność półpustynna.

Wiktionary


transhimalajski

Transhimalaje


SJP.pl

Patrz:

Transhimalaje

transhumancja

forma pasterstwa polegająca na przepędzaniu trzód ustalonymi szlakami z pastwisk górskich na nizinne


SJP.pl

Transhumancja (inaczej: pasterstwo transhumancyjne) – rodzaj pierwotnej, ekstensywnej formy pasterstwa, niesłusznie czasem zwanej koczownictwem. W odróżnieniu od klasycznego koczownictwa transhumancja polega na sezonowych, stałych przegonach stad między pastwiskami zimowymi (na równinach podgórskich, w dolinach itp.) i pastwiskami letnimi (górskimi), jednak jego ośrodkiem pozostaje stała osada – wieś, gdzie część ludności trudni się uprawą roli.

Wikipedia


transhumancyjny

transhumancja


SJP.pl

Patrz:

transhumancja

transhumanista

przedstawiciel ruchu postulującego potrzebę wykorzystania nauki i techniki, w szczególności neurotechnologii, biotechnologii i nanotechnologii, do przezwyciężenia ludzkich ograniczeń i poprawy kondycji ludzkiej


SJP.pl


transhumanistka

transhumanista


SJP.pl

Patrz:

transhumanista

transhumanistyczny

transhumanizm


SJP.pl

Patrz:

transhumanizm

transhumanizm

ruch postulujący potrzebę wykorzystania nauki i techniki, w szczególności neurotechnologii, biotechnologii i nanotechnologii, do przezwyciężenia ludzkich ograniczeń i poprawy kondycji ludzkiej


SJP.pl

Transhumanizm (czasem skracany do >H lub H+) – ruch intelektualny, kulturowy oraz polityczny postulujący możliwość i potrzebę (ale nie konieczność) wykorzystania nauki i techniki, w szczególności neurotechnologii, biotechnologii i nanotechnologii, do przezwyciężenia ludzkich ograniczeń i poprawy kondycji ludzkiej.

Wikipedia


transik

zdrobnienie od: trans


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od trans

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To nie trans, lecz tylko mały transik.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. trans m.

 przym. trans

Wiktionary


transit

[czytaj: tranz-it] samochód typu Ford Transit


SJP.pl

Transit, również NAVSAT, NNSS (ang. Navy Navigation Satellite System) – pierwszy działający system nawigacji satelitarnej. Używany początkowo przez Marynarkę Wojenną USA do określania pozycji przez okręty podwodne z pociskami balistycznymi typu Polaris, później również przez okręty nawodne, a w 1967 udostępniono go użytkownikom cywilnym. Wykorzystywano go m.in. w żegludze oraz do celów hydrograficznych i geodezyjnych.

Wikipedia


transitio

[czytaj: trans-itio] z łaciny: przejście, rodzaj figury retorycznej organizującej wypowiedź; tranzycja


SJP.pl


transjent

w fizyce: stan przejściowy wzbudzonego, wymuszonego drgania


SJP.pl

Transjent (akustyka)(ang. Transient – przemijający, chwilowy) – element fali dźwiękowej, będący integralną częścią sygnału akustycznego (również jako cały ten sygnał), charakteryzujący się wysoką amplitudą i krótkim czasem przemijania.

Wikipedia


transjordania

nazwa Jordanii od 1921 do 1949 roku


SJP.pl

Wikipedia


transjordański

Transjordania


SJP.pl

Patrz:

Transjordania

transka

osoba identyfikująca się z płcią żeńską, pomimo tego, że przy narodzinach stwierdzono u niej płeć męską na podstawie cech biologicznych


SJP.pl


transkei

Transkei – bantustan utworzony w 1963 dla ludów Khosa. Formalnie uzyskał niepodległość 26 października 1976. Stolicą bantustanu była Umtata. Transkei powróciło oficjalnie do RPA 27 kwietnia 1994; znajduje się w granicach współczesnej Prowincji Przylądkowej Wschodniej.

Z Transkei pochodzą Nelson Mandela i Thabo Mbeki.

Wikipedia


transkludowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|transkludować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. transkludować ndk.

Wiktionary


transkluzja

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) inform. sposób zaimportowania fragmentów innych dokumentów w systemie hipertekstowym;

Wiktionary

Transkluzja (dosł. przeniesienie i włączenie) – sposób włączenia w systemie hipertekstowym fragmentów innych dokumentów.

Przykładowo, artykuł o gospodarce jakiegoś kraju mógłby zawierać wykres czy akapit opisujący eksport produktów rolnych pochodzący z innego artykułu. Zamiast kopiować dane z dokumentu źródłowego do docelowego i utrzymywać w ten sposób dwie kopie, można dokonać transkluzji, czyli odwołania się w dokumencie docelowym do dokumentu źródłowego, które spowoduje wyświetlenie fragmentu dokumentu źródłowego w docelowym. Zaletą takiego rozwiązania jest również aktualność tego fragmentu, którego zawartość może się zmieniać, gdy jego autor dokona poprawek. Odwołanie to służy też jako wzajemny odsyłacz między oboma dokumentami.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wstawianie szablonów w systemie MediaWiki wykorzystuje metodę transkluzji.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: trãw̃sˈkluzʲja, AS: trãũ̯skluzʹi ̯a

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pot. zaciągnięcie

Wiktionary


transkobieta

kobieta, która dokonała korekty płci (urodziła się jako mężczyzna)


SJP.pl

Transkobieta (także trans-kobieta) – kobieta, której przypisano płeć męską przy urodzeniu, i która żyje w zgodzie z odczuwaną przez nią żeńską tożsamością płciową. Transkobiety to określenie na osoby transseksualne lub transpłciowe o typie M/K, czyli mężczyzna/kobieta (ang. MtF, male-to-female).

Wikipedia


transkodaż

przetwarzanie informacji wyrażonych w danym kodzie na znaki innego kodu; transkodowanie


SJP.pl


transkoder

układ przetwarzający jeden kod dwójkowy na inny kod dwójkowy


SJP.pl

Transkoder to układ cyfrowy o n wejściach oraz k wyjściach. Jego działanie polega na zamianie dowolnego kodu cyfrowego (poza kodem 1 z n) na inny, dowolny kod cyfrowy (również z wyjątkiem kodu 1 z n).

Typowym przykładem takiego układu jest układ zamieniający naturalny kod binarny na kod wyświetlacza siedmiosegmentowego (czasami mylnie nazywanym „dekoderem”).

Wikipedia


transkontynentalny

1. przebiegający przez cały kontynent;
2. przebiegający między kontynentami; interkontynentalny, międzykontynentalny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) przemierzający, przebiegający przez cały kontynent albo kursujący między kontynentami

Wiktionary


transkreacja

tłumaczenie tekstu oddające znaczenie, kontekst oraz emocje zawarte w oryginale


SJP.pl

Transkreacja – proces adaptacji przekazu, który niesie ze sobą tekst źródłowy do języka docelowego, przy zachowaniu jego intencji, emocji, stylu, wydźwięku i kontekstu. Treść poddana transkreacji powinna nieść te same konsekwencje w języku docelowym, co w języku źródłowym. Termin pochodzi z połączenia słów "translacja" (tłumaczenie) i "kreacja" (tworzenie), co wskazuje na proces twórczy, w którym wykonawca bierze pod uwagę także różnice kulturowe.

Wikipedia


transkrybować

czasownik

 (1.1) dokonywać transkrypcji

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. transkrypcja ż., transkrybowanie n., transkryptor mos., transkryptorka ż.

Wiktionary


transkrypcja

1. w muzyce:
a) opracowanie utworu muzycznego na inny instrument lub głos, niż na który był on pierwotnie skomponowany;
b) utwór powstały w ten sposób;
2. przepisanie informacji genetycznej z DNA na matrycowy RNA;
3. zapisanie tekstu mówionego w postaci umownych znaków lub zapisanie tekstu z użyciem innego systemu znaków niż ten, w którym był zapisany pierwotnie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zapisywanie tekstu w innym systemie pisma

 (1.2) jęz. zapisywanie mowy za pomocą znaków graficznych

 (1.3) muz. przekształcenie partytury napisanej dla pewnego instrumentu muzycznego lub głosu na inny instrument lub głos

 (1.4) biol. pierwszy etap procesu syntezy protein;

Wiktionary

  • transkrypcja (genetyka)
  • transkrypcja (językoznawstwo)
  • transkrypcja (muzyka)
  • transkrypcja (rejestracja stanu cywilnego)

Wikipedia

Wymowa:

IPA: trãw̃sˈkrɨpt͡sʲja, AS: trãũ̯skrypcʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 czas. transkrybować

 przym. transkrypcyjny

 rzecz. transkryptor mos., transkryptorka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.3) przeróbka, aranżacja

Wiktionary


transkrypcyjny

transkrypcja


SJP.pl

Patrz:

transkrypcja

transkrypt

1. odcinek RNA powstały w wyniku transkrypcji odcinka DNA;
2. tekstowy zapis nagrania rozmowy lub stenogramu;
3. odpis, wyciąg


SJP.pl

Transkrypcja – proces syntezy RNA na matrycy DNA przez różne polimerazy RNA, czyli przepisywanie informacji zawartej w DNA na RNA.

Matryca jest odczytywana w kierunku 3' → 5', a nowa cząsteczka RNA powstaje w kierunku 5' → 3'. Transkrypcji podlega odcinek DNA od promotora do terminatora, nazywany jednostką transkrypcji.

Podczas transkrypcji polimeraza RNA buduje cząsteczkę RNA, łącząc zgodnie z zasadą komplementarności pojedyncze rybonukleotydy według kodu matrycowej nici DNA.

Wikipedia


transkryptaza

  • transkryptaza RNA – polimeraza RNA zależna od DNA (EC 2.7.7.6)
  • odwrotna transkryptaza – polimeraza DNA zależna od RNA (EC 2.7.7.49)

Wikipedia


transkryptom

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) biol. ogół produktów transkrypcji informacji genetycznej z nici DNA na nić RNA w konkretnym organizmie;

forma rzeczownika.

 (2.1) C. plural|transkrypt.

Wiktionary

Transkryptom (z połączenia słów transkrypt i genom) jest to zestaw cząsteczek mRNA (lub ogólniej: transkryptów) obecny w określonym momencie w komórce, grupie komórek lub organizmie. Transkryptom w przeciwieństwie do genomu jest tworem bardzo dynamicznym. Komórki w odpowiedzi na różne czynniki uruchamiają i wyłączają transkrypcję genów, zmieniając w ten sposób swój transkryptom. Często już kilka minut po zadziałaniu jakiegoś czynnika (np. stresu) na komórki można obserwować powstawanie transkryptów genów reakcji na ten czynnik.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: trãw̃sˈkrɨptɔ̃m, AS: trãũ̯skryptõm

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. transkrypt mrz.

Wiktionary


transkryptor

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba zajmująca się przepisywaniem tekstów ze słuchu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. transkrypcja ż.

:: fż. transkryptorka ż.

 czas. transkrybować ndk.

 przym. transkrypcyjny

Wiktionary


transkryptorka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta zajmująca się przepisywaniem tekstów ze słuchu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Jestem Katarzyna i jestem profesjonalną transkryptorką.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. transkrypcja ż.

:: fż. transkryptor m.

 czas. transkrybować ndk.

 przym. transkrypcyjny

Wiktionary


transkulturowość

koncepcja filozoficzna Wolfganga Welscha, mówiąca o hybrydyzacji dzisiejszych kultur i utracie ich wcześniejszej jednorodności i odrębności


SJP.pl

Transkulturowość – koncepcja, która została stworzona przez filozofa Wolfganga Welscha. Mówi, że dzisiejsze kultury w dużej mierze charakteryzuje mieszanie, przenikanie i hybrydyzacja, a kultury nie mają już sugerowanej wcześniej formy jednorodności i odrębności. Pojęcie transkulturowości jako nowej koncepcji kultury powstało w odpowiedzi na brak satysfakcji z koncepcji takich jak wielokulturowość i interkulturowość.

Wikipedia


transkulturowy

związany z przenikaniem, mieszaniem się różnych kultur


SJP.pl


translacja

1. proces syntezy białka odbywający się w żywych komórkach
2. tłumaczenie z jednego języka na inny; przekład;
3. w geometrii: przekształcenie przestrzeni polegające na przesunięciu wszystkich jej punktów o ten sam wektor; przesunięcie równoległe


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) książk. tłumaczenie z jednego języka na drugi

 (1.2) książk. tekst powstały w wyniku translacji (1.1)

 (1.3) mat. przesunięcie figury geometrycznej na płaszczyźnie lub w przestrzeni o dany wektor;

 (1.4) biol. proces w biosyntezie białka polegający na utworzeniu łańcucha peptydowego na podstawie sekwencji aminokwasów powstałej w wyniku transkrypcji;

 (1.5) rel. przeniesienie relikwii świętego z miejsca pierwotnego pochówku do miejsca odpowiedniego do odprawiania mszy;

Wiktionary

  • translacja – w biosyntezie białka
  • translacja – w matematyce
  • ruch wysuwania żuchwy do przodu
  • translacja – w kulcie świętych
  • tłumaczenie z jednego języka na inny (program tłumaczący to translator)
  • etap pracy kompilatorów podczas którego język źródłowy jest tłumaczony na inny
  • retranslacja – przekazywanie sygnału (np. radiowego) przez automatyczną stację przekaźnikową

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jak zwykle nie obędzie się pewnie bez dyskusji związanej z translacją angielskich określeń.

 (1.2) Natomiast późniejsze translacje biblijne rezygnują z wprowadzania lutni jako ekwiwalentu łac. cithara.

 (1.4) Wiele przesłanek doświadczalnych wskazuje na udział cytokinin w regulacji procesu translacji.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. translator m., translatorka ż., translatorium n., translatoryka ż.

 przym. translacyjny

Wiktionary


translacyjny

translacja


SJP.pl

Patrz:

translacja

translatem

w translacji: jednostka składowa inwariantu przekładu


SJP.pl


translatio

Metafora (gr. μεταφορά metaphorá), inaczej przenośnia – językowy środek stylistyczny, w którym obce znaczeniowo wyrazy są ze sobą składniowo zestawione, tworząc związek frazeologiczny o innym znaczeniu niż dosłowny sens wyrazów, np. „od ust sobie odejmę”, „podzielę się z wami wiadomością” lub „złote serce”.

Wikipedia


translatologiczny

translatologia


SJP.pl

Patrz:

translatologia

translator

dawniej: tłumacz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) daw. osoba trudniąca się tłumaczeniem, tłumacz

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) techn. urządzenie dokonujące tłumaczeń w sposób automatyczny

 (2.2) inform. program wykonujący tłumaczenie (translację) kodu źródłowego na kod wynikowy

Wiktionary

Translator – program komputerowy dokonujący tłumaczenia (translacji) programu napisanego w określonym języku programowania, z postaci źródłowej do postaci wynikowej możliwej do wykonania przez maszynę (potocznie: „zrozumiałą dla maszyny”). Czasami zamiast kod wynikowy używa się równoważnego określenia kod obiektowy.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Chciałbym zaproponować ci rolę translatora języka francuskiego podczas naszego najbliższego sympozjum.

 (2.1) Chyba kupię ten mały, poręczny translator, działa szybko i daje zrozumiałe tłumaczenia.

 (2.2) Wśród translatorów można wyróżnić dwie główne grupy: kompilatory i asemblery.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: trãw̃sˈlatɔr, AS: trãũ̯slator

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. translacja ż.

 przym. translacyjny

Wiktionary


translatorka

tłumaczka


SJP.pl


translatoryczny

związany z dyscypliną naukową badającą podstawy teoretyczne i metodologiczne komunikacji międzyjęzykowej, realizowanej przy pomocy tłumacza; przekładoznawczy


SJP.pl


translatoryka

dyscyplina naukowa badająca podstawy teoretyczne i metodologiczne komunikacji międzyjęzykowej, realizowanej przy pomocy tłumacza; przekładoznawstwo


SJP.pl

Traduktologia, translatologia, translatoryka, przekładoznawstwo (ang. translation studies) – interdyscyplinarna nauka humanistyczna zajmująca się problemami tłumaczenia. Na temat przekładu wypowiadali się od wieków poeci, pisarze i uczeni wielu specjalności. Nowożytne studia nad przekładem również mają charakter interdyscyplinarny i oprócz językoznawstwa korzystają z dorobku takich dziedzin jak filologia, kulturoznawstwo, literaturoznawstwo, komparatystyka, filozofia, semiotyka, informatyka i wiele innych (np. w przypadku refleksji nad tłumaczeniem Biblii – biblistyka). Charakterystyczną cechą tej dziedziny jest wielość różnych ujęć tematu, a co za tym idzie wiele konkurujących ze sobą i uzupełniających się teorii tłumaczenia.

Wikipedia


transliteracja

zapis tekstu znakami innego alfabetu, niż pierwotny, bez tłumaczenia i uwzględniania wymowy, np. transliteracja łacińska tekstu w cyrylicy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) jęz. zapis tekstu z użyciem liter innego alfabetu niż alfabet właściwy dla danego języka;

Wiktionary

Transliteracja, w skrócie trl. – grafemiczny sposób konwersji pisma.

Transliteracja to metoda przepisywania (konwersji) tekstu zapisanego oryginalnie znakami (pot. „literami”) jednego pisma fonetycznego (głoskowego czyli alfabetu, spółgłoskowego czyli abdżadu, alfabetyczno-sylabicznego czyli abugidy lub sylabariusza), z użyciem znaków („liter”) innego pisma fonetycznego, oparta na zasadzie ścisłej odpowiedniości liter: jednemu grafemowi (literze lub literze z diakrytyką, lub stałej grupie dwóch lub więcej liter) danego systemu pisma odpowiada zawsze jeden i ten sam grafem (litera, litera ze znakiem diakrytycznym lub grupa liter) drugiego systemu. Transliteracja umożliwia odtworzenie oryginalnego zapisu (retransliterację), co przeważnie nie jest możliwe w przypadku transkrypcji fonetycznej. Stosowana jest w opracowaniach naukowych, katalogach papierowych i elektronicznych bibliotecznych, archiwalnych, w atlasach geograficznych oraz na niektórych mapach.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌtrãw̃slʲitɛˈrat͡sʲja, AS: trãũ̯slʹiteracʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. transliterowanie n.

 czas. transliterować

 przym. transliteracyjny

Wiktionary


transliteracyjny

dotyczący transliteracji


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z transliteracją, dotyczący transliteracji

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. transliteracja ż., transliterowanie n.

 czas. transliterować ndk.

Wiktionary


transliterować

czasownik przechodni niedokonany (dk. przetransliterować)

 (1.1) jęz. zapisywać tekst pisany w pewnym alfabecie przy użyciu liter innego alfabetu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Bardziej stosowne byłyby scalone wykazy uwzględniające obce nazwiska w formie transliterowanej i uzupełnione w nawiasie formą oryginalną lub w odwrotnej kolejności.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. transliteracja ż., transliterowanie n., przetransliterowanie n.

 czas. przetransliterować dk.

 przym. transliteracyjny

 przysł. transliteracyjnie

Wiktionary


translokacja

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przemieszczenie obiektu z pewnego miejsca do innego

 (1.2) med. biol. mutacja polegająca na przemieszczeniu fragmentu chromosomu;

Wiktionary

Translokacja (z łac. translocatio – przemieszczenie) – w genetyce, mutacja polegająca na przemieszczeniu fragmentu chromosomu w inne miejsce tego samego lub innego chromosomu.

Praktyczne znaczenie mają dwa rodzaje translokacji – wzajemna i robertsonowska (zwana także fuzją centryczną), obserwowane w patologii człowieka:

  • translokacja wzajemna – dwa chromosomy wymieniają między sobą odcinki. Całkowita liczba chromosomów pozostaje niezmieniona, a dwa spośród nich mają nieprawidłowe kształty
  • translokacja robertsonowska – łączą się całe lub prawie całe ramiona długie chromosomów. Miejscem połączenia jest rejon centromeru. Dochodzi do utraty ramion krótkich. W kariotypie stwierdza się brak chromosomu.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wkrótce okazała się bowiem konieczna translokacja ojca do dwóch pokojów na poddaszu, które służyły za rupieciarnie.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. translokować, translokowanie

 przysł. translokowalnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przemieszczenie

Wiktionary


translokacyjny

dotyczący translokacji


SJP.pl


translokować

przenosić (przenieść) w inne miejsce; przemieszczać (przemieścić)


SJP.pl


transmężczyzna

mężczyzna, który dokonał korekty płci (urodził się jako kobieta)


SJP.pl

Transmężczyzna (także trans-mężczyzna) – mężczyzna, któremu przypisano płeć żeńską przy urodzeniu, i który żyje w zgodzie z odczuwaną przez niego męską tożsamością płciową. Wielu transmężczyzn decyduje się na przeprowadzenie tranzycji chirurgicznej lub hormonalnej, lub na obie te metody (patrz terapia korekty płci), aby zmienić swój wygląd w sposób, który jest zgodny z ich tożsamością płciową lub który łagodzi dysforię płciową.

Wikipedia


transmigracja

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) rel. reinkarnacja, metempsychoza

Wiktionary

Reinkarnacja (również: metempsychoza, transmigracja; łac. re+in+caro, carnis „ponowne wcielenie”) – pogląd, według którego dusza (bądź świadomość) po śmierci ciała może wcielić się w nowy byt fizyczny. Np. dusza jednego człowieka może przejść w ciało nowo narodzonego dziecka lub zwierzęcia czy nawet według niektórych poglądów rośliny.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W kabalistycznej Sefer habahir pada stwierdzenie, że transmigracja może ciągnąć się nawet przez tysiąc pokoleń, jednak dominuje pogląd, że dusza wciela się w inne ciała tylko trzykrotnie.

Wiktionary


transmisja

przekazywanie obrazów na odległość za pośrednictwem fal elektromagnetycznych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) techn. przesyłanie sygnałów (obrazów, dźwięków) za pomocą fal elektromagnetycznych

 (1.2) korzystanie w audycji radiowej lub telewizyjnej z materiału przekazanego z zewnątrz studia

 (1.3) audycja, w której wykorzystano transmisję (1.2)

 (1.4) techn. podzespół rozdzielający moc silnika na oddzielne maszyny

Wiktionary

Wikipedia

Wymowa:

IPA: trãw̃sˈmʲisʲja, AS: trãũ̯smʹisʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. transmitowanie n., transmiter

 czas. transmitować

 przym. transmisyjny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przekaz

 (1.4) pędnia

Wiktionary


transmitancja

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) system. funkcja określająca zależność między sygnałem na wyjściu liniowego układu dynamicznego a sygnałem na jego wejściu;

 (1.2) fiz. stosunek natężenia światła przepuszczonego przez pewien ośrodek do natężenia światła nań padającego

Wiktionary

Transmitancja operatorowa (funkcja przejścia, G(s)) – stosunek transformaty Laplace’a sygnału wyjściowego do transformaty Laplace’a sygnału wejściowego układu przy zerowych warunkach początkowych:

G(s)={\frac {Y(s)}{U(s)}}.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Znajomość transmitancji układu liniowego pozwala wyznaczyć jego odpowiedź na dowolne wymuszenie.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. transmitancyjny

Wiktionary


transmitancyjny

transmitancja


SJP.pl

Patrz:

transmitancja

transmiter

związek chemiczny biorący udział w przekazywaniu impulsów nerwowych z komórek do innych komórek (zarówno nerwowych jak i nienerwowych, np. mięśniowych); neurotransmiter, neuroprzekaźnik, przekaźnik nerwowy, mediator, neuromediator


SJP.pl


transmitować

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) dokonywać transmisji, nadawać obrazy i dźwięki za pośrednictwem fal elektromagnetycznych

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W każde południe polskie radio transmituje hejnał z Krakowa.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. transmisja ż., transmitowanie n.

Wiktionary


transmitter

związek chemiczny biorący udział w przekazywaniu impulsów nerwowych z komórek do innych komórek (zarówno nerwowych jak i nienerwowych, np. mięśniowych); neurotransmitter, transmiter, neuroprzekaźnik, przekaźnik nerwowy


SJP.pl

Neuroprzekaźnik, neurotransmiter, neuromediator – związek chemiczny, którego cząsteczki przenoszą sygnały pomiędzy neuronami (komórkami nerwowymi) poprzez synapsy, a także z komórek nerwowych do mięśniowych lub gruczołowych. Najbardziej rozpowszechnionymi neuroprzekaźnikami są: glutaminian, GABA, acetylocholina, dopamina, noradrenalina, adrenalina, serotonina, histamina i insulina.

Wikipedia


transmutacja

1. przemiana pierwiastka chemicznego w inny pierwiastek;
2. w alchemii: przemiana metali nieszlachetnych w złoto lub w srebro za pomocą kamienia filozoficznego;
3. dawniej: przeobrażenie, przeistoczenie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) książk. przemiana, przekształcenie, przeobrażenie, transformacja

 (1.2) chem. przekształcenie jednego pierwiastka chemicznego w inny

 (1.3) hist. w alchemii: przemiana metalu nieszlachetnego w złoto lub w srebro, następująca pod wpływem kamienia filozoficznego

Wiktionary

Transmutacja pierwiastków (łac. transmutatio 'zamiana; przestawienie' od trans 'za, poza, z tamtej strony' i mutatio 'zmiana') – przemiana jednych pierwiastków chemicznych w inne. Sam termin transmutacja ma szersze znaczenie i oznacza dowolną przemianę. W biologii, w początkowym okresie rozwoju ewolucjonizmu, terminem tym określano naturalną przemianę jednych gatunków w inne.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌtrãw̃smuˈtat͡sʲja, AS: trãũ̯smutacʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. transmutowanie, transmutacjonizm

 czas. transmutować

 przym. transmutacyjny

Wiktionary


transmutacyjny

transmutacja


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) przym. od transmutacja

Wiktionary

Patrz:

transmutacja

Wymowa:

IPA: ˌtrãw̃smutaˈt͡sɨjnɨ, AS: trãũ̯smutacyi ̯ny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. transmutacja, transmutowanie, transmutacjonizm

 czas. transmutować

Wiktionary


transmutować

dawniej: przemieniać, przeistaczać, przeobrażać


SJP.pl


transnarodowy

dotyczący różnych narodów, reprezentantów różnych narodów


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący różnych narodów

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Globalny rynek to system z zasady promujący korporacje transnarodowe, które przejmują, niszczą albo inkorporują mały biznes i potencjalną konkurencję.

Wiktionary


transnieft

PAO „Transnieft” (ros. ПАО «Транснефть», ang. JSC “Transneft”) – rosyjskie przedsiębiorstwo państwowe odpowiedzialne za krajowe sieci ropociągów z siedzibą w Moskwie. Spółka została założona 14 sierpnia 1993 roku na podstawie przyjętej przez rząd uchwały i dekretu prezydenta Rosji nr 1403 z dnia 17 listopada 1992 roku i jest prawnym następcą państwowej spółki Gławtransnieft działającej w czasach ZSRR. Prezesem spółki jest Nikołaj Tokariew.

Wikipedia


transoceaniczny

przymiotnik

 (1.1) przemierzający, przepływający, wiodący przez ocean

 (1.2) znajdujący się na przeciwnym brzegu oceanu; zmierzający w kierunku tego brzegu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Tak powiedziała księżna, głosem tak ssąco–tłoczącym, jak pompa transoceanicznego parowca.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. oceaniczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) zamorski, zaoceaniczny

Wiktionary


transoptor

Transoptor, także optoizolator – półprzewodnikowy przyrząd optoelektroniczny składający się z co najmniej jednego fotoemitera i co najmniej jednego fotodetektora umieszczonych we wspólnej obudowie.

Sprzężenie optyczne może być stałe (w przypadku obudowy zamkniętej izolującej optycznie od otoczenia) lub zmienne, modulowane z zewnątrz poprzez zmianę współczynnika transmisji lub odbicia światła (w przypadku obudowy optycznie otwartej).

Wikipedia


transowość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest transowe; cecha tych, którzy są transowi

Wiktionary

Powiązane:

 przym. transowy

 przysł. transowo

Wiktionary


transowy

1. przymiotnik od: trans (stan podobny do niepełnego snu);
2. przymiotnik od: trans (stan braku kontaktu z otoczeniem);
3. przymiotnik od: trance (styl muzyczny); trance'owy


SJP.pl


transpacyficzny

przymiotnik relacyjny

 (1.1) odbywający kursy przez Pacyfik, przechodzący przez Pacyfik

 (1.2) znajdujący się za Pacyfikiem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Obecnie transpacyficzny szlak handlowy łączy dwa największe gospodarczo kraje świata i jest nadal filarem globalnej gospodarki.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Pacyfik mrz.

 przym. pacyficzny

Wiktionary


transparencik

zdrobnienie od: transparent


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od transparent

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To nie transparent, lecz tylko mały transparencik.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. transparent m.

Wiktionary


transparencja

1. przezroczystość;
2. dawniej: przezrocze


SJP.pl


transparent

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) duża płachta tkaniny, papieru lub tablica z napisem lub rysunkiem o treści propagandowej lub reklamowej

 (1.2) obraz na materiale transparentnym, oświetlany od tyłu

 (1.3) techn. tworzywo sztuczne używane na podeszwy

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 przym. transparentowy

 przysł. transparentowo

 rzecz. transparencik mrz.

frazeologia.

etymologia.

 etym|franc|transparent. → przezroczysty, przejrzysty

uwagi.

tłumaczenia.

* niemiecki: (1.1) Transparent n.; (1.2) Transparent n.

* włoski: (1.1) striscione m.

źródła.

== transparent (język albański.) ==

wymowa.

znaczenia.

przymiotnik

 (1.1) przezroczysty

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: trãw̃sˈparɛ̃nt, AS: trãũ̯sparẽnt

Wiktionary

Powiązane:

 przym. transparentowy

 przysł. transparentowo

 rzecz. transparencik mrz.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 przym. transparentowy

 przysł. transparentowo

 rzecz. transparencik mrz.

frazeologia.

etymologia.

 etym|franc|transparent. → przezroczysty, przejrzysty

uwagi.

tłumaczenia.

* niemiecki: (1.1) Transparent n.; (1.2) Transparent n.

* włoski: (1.1) striscione m.

źródła.

== transparent (język albański.) ==

wymowa.

znaczenia.

przymiotnik

 (1.1) przezroczysty

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


transparentność

transparentny; przejrzystość, przezroczystość


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest transparentne; cecha tych, którzy są transparentni

Wiktionary

Powiązane:

 przym. transparentny

 przysł. transparentnie

Wiktionary


transparentny

1. o działaniu: jawny
2. przezroczysty, przebijający
3. łatwy do rozpoznania lub przewidzenia


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) rzad. przezroczysty

 (1.2) przen. publ. jawny, nieukrywający niczego

 (1.3) łatwy do rozpoznania lub przewidzenia

 (1.4) kosmet. nadający cerze świetlistość

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Ustaw tło tej tabeli jako transparentne.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌtrãw̃spaˈrɛ̃ntnɨ, AS: trãũ̯sparntny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. transparentność ż.

 przysł. transparentnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przezroczysty, przejrzysty

 (1.2) przejrzysty, jawny

Wiktionary


transpersonalny

wykraczający poza ludzką świadomość


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) taki, który dotyczy stanów istniejących poza normalną ludzką świadomością

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. transpersonalność ż.

Wiktionary


transpiracja

1. parowanie wody z rośliny, oddawanie wody w postaci pary przez roślinę, odbywające się głównie poprzez aparaty szparkowe liści; wyparowywanie;
2. wydzielanie potu przez skórę; pocenie się


SJP.pl

Transpiracja – czynne parowanie wody z nadziemnych części roślin przez: aparaty szparkowe (transpiracja szparkowa), skórkę (transpiracja kutykularna) i przetchlinki (transpiracja przetchlinkowa).

Transpiracja szparkowa stanowi około 75-90% transpiracji ogólnej, natomiast kutykularna nie przekracza kilku procent, przy czym u drzew i roślin cieniolubnych udział transpiracji przez kutykulę jest większy niż u roślin światłolubnych. Aż 97% zaabsorbowanej przez roślinę wody tracona jest przez gutację i transpirację.

Wikipedia


transpiracyjny

dotyczący transpiracji


SJP.pl


transpirować

1. o roślinach: oddawać wodę w postaci pary wodnej; wyparowywać;
2. o skórze: wydzielać pot; pocić się


SJP.pl


transplanetarianin

rzadko: istota spoza Układu Słonecznego; kosmita, marsjanin, ufoludek


SJP.pl


transplant

organ nadający się do przeszczepu


SJP.pl


transplantacja

przeszczepienie narządów lub ich części z jednego organizmu do drugiego


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. przeszczepianie tkanki, organu lub części komórki

 (1.2) ogrod. szczepienie nowych odmian na starych drzewach

Wiktionary

Przeszczepianie narządów, transplantacja (z łac. transplantare, czyli „szczepić”, od trans „poza czymś” i plantare, „sadzić”) – przeszczepienie narządu w całości lub części, tkanki lub komórek z jednego ciała na inne (lub w obrębie jednego ciała). Przeszczepianiem zajmuje się dziedzina medycyny zwana transplantologią.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) We wrześniu otwarto nowoczesne centrum transplantacji.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. transplantat m., transplantowanie n.

 czas. transplantować ndk.

 przym. transplantacyjny

Wiktionary


transplantacyjny

1. transplantacja;
2. turystyka transplantacyjna - przyjazd zamożnego biorcy organów do krajów słabo rozwiniętych, w których prawo nie chroni życia i zdrowia dawców


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) med. związany z transplantacją, przeszczepami

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. transplantacja ż., transplantowanie n.

 czas. transplantować ndk.

Wiktionary


transplantolog

specjalista w zakresie transplantologii


SJP.pl

Przeszczepianie narządów, transplantacja (z łac. transplantare, czyli „szczepić”, od trans „poza czymś” i plantare, „sadzić”) – przeszczepienie narządu w całości lub części, tkanki lub komórek z jednego ciała na inne (lub w obrębie jednego ciała). Przeszczepianiem zajmuje się dziedzina medycyny zwana transplantologią.

Wikipedia


transplantologia

dział medycyny zajmujący się przeszczepami


SJP.pl

Przeszczepianie narządów, transplantacja (z łac. transplantare, czyli „szczepić”, od trans „poza czymś” i plantare, „sadzić”) – przeszczepienie narządu w całości lub części, tkanki lub komórek z jednego ciała na inne (lub w obrębie jednego ciała). Przeszczepianiem zajmuje się dziedzina medycyny zwana transplantologią.

Wikipedia


transplantolożka

transplantolog


SJP.pl

Patrz:

transplantolog

transplantować

1. w medycynie: dokonać, dokonywać transplantacji, zabiegu chirurgicznego polegającego na przeniesieniu komórek, tkanki lub narządu w miejsce ich ubytku, uszkodzenia; przeszczepić, przeszczepiać;
2. w ogrodnictwie: zastosować, stosować transplantację, szczepienie wartościowych odmian na starych, słabo owocujących drzewach dla wywołania konkretnych zmian w rozwoju tych drzew


SJP.pl


transpluton

hipotetyczna planeta Układu Słonecznego poza orbitą Plutona


SJP.pl


transplutonowce

pierwiastek promieniotwórczy z grupy o tej samej nazwie


SJP.pl


transplutonowiec

pierwiastek promieniotwórczy z grupy o tej samej nazwie


SJP.pl


transponder

urządzenie elektroniczne odbierające i nadające inny sygnał jako odpowiedź


SJP.pl

Transponder (XPDR, XPNDR lub TPDR) – bezprzewodowe urządzenie komunikacyjne, które automatycznie odbiera, moduluje, wzmacnia i odpowiada na sygnał przychodzący w czasie rzeczywistym. Termin pochodzi z połączenia słów (transmitter i responder).

Transpondery dzielą się na dwie główne kategorie różniące się sposobem zasilania: aktywne i pasywne.

Wikipedia


transponować

1. przenieść, przenosić z jednej dziedziny do innej;
2. dokonać, dokonywać transpozycji utworu muzycznego


SJP.pl


transporcik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od transport

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. transport m.

Wiktionary


transport

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) ogół działań związanych z przemieszczaniem towarów i/lub ludzi za pomocą środków lokomocji;

 (1.2) towar, który jest transportowany

 (1.3) geol. przenoszenie przez wodę, wiatr i lód produktów wietrzenia skał

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Transport publiczny w Wielkiej Brytanii jest na bardzo niskim poziomie.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtrãw̃spɔrt, AS: trãũ̯sport

Wiktionary

Powiązane:

 przym. transportowy

 czas. transportować, przetransportować

 rzecz. przetransportowanie n., transporcik mrz.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) komunikacja

Wiktionary


transporter

1. urządzenie mechaniczne do przemieszczania materiałów na niewielką odległość; przenośnik;
2. opancerzony pojazd kołowy lub gąsienicowy uzbrojony w ciężki karabin maszynowy albo działko małego kalibru, służący do przewozu osób i sprzętu w rejonie walk;
3. samochód typu Volkswagen Transporter


SJP.pl

  • W biologii: Białko błonowe przenoszące inne cząsteczki lub jony z jednej strony błony plazmatycznej na drugą. Białka transportowe biorą udział w dyfuzji ułatwionej i procesach transportu aktywnego
  • Określenie to jest często używane do nazywania pojazdów mechanicznych (przeważnie kołowych) służących do przewożenia rozmaitych ładunków, towarów; zwykle używane w terminologii militarnej
  • Transporter – amerykański film produkcji z 2002 roku w reżyserii Corey Yuena i Louisa Leterriera
  • Transporter – seria filmów
  • transporter – rodzaj kolejowego wąskotorowego wagonu towarowego do przewozu kompletnych wagonów normalnotorowych
  • Volkswagen Transporter – samochód dostawczy
  • Transporter – fikcyjne urządzenie, umożliwiające teleportacje znane główne z serii Star Trek
  • Transporter – album zespołu ΠR2

Wikipedia


transporterek

zdrobnienie od: transporter


SJP.pl


transporterka

zdrobnienie od: transporter


SJP.pl


transporterowy

przymiotnik od: transporter


SJP.pl


transportochłonność

Wikipedia


transportować

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) przewozić coś lub kogoś z jednego miejsca na drugie przy pomocy środków transportu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Gazociąg ma rocznie transportować przez Danię do Polski dziesięć miliardów metrów sześciennych gazu z norweskich pól gazowych na Morzu Północnym.

 (1.1) Dron transportujący narkotyki spadł na parkingu supermarketu w Meksyku.

 (1.1) Krew transportuje substancje odżywcze do komórek.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. transport m., transportowanie n., transporter m.

 czas. przetransportować dk., odtransportować dk.

 przym. transportowy

Wiktionary


transportowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|transportować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. transportować, przetransportować

Wiktionary


transportowiec

osoba zajmująca się transportem


SJP.pl

Transportowiec – pomocnicza jednostka pływająca marynarki wojennej, służąca do zaopatrywania okrętów lub transportu wojsk i uzbrojenia. Może to być statek noszący banderę handlową, doraźnie wcielony pod rozkazy marynarki wojennej, statek handlowy pod banderą wojenną albo okręt specjalnie zbudowany lub przystosowany do celów zaopatrzenia. Nazwą tą bywają określane także statki handlowe do przewozu ładunków.

Wikipedia


transportówka

potocznie: samochód do transportu


SJP.pl


transportowy

przymiotnik

 (1.1) dotyczący transportu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. transport mrz., transporter mrz., transportowiec mos./mrz.

 czas. transportować ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przewozowy

Wiktionary


transpozon

sekwencja DNA, która może samodzielnie przemieszczać się w obrębie genomu gospodarza w wyniku transpozycji


SJP.pl

Transpozon − sekwencja DNA, która może przemieszczać się na inną pozycję w genomie tej samej komórki w wyniku procesu zwanego transpozycją. Transpozycja często powoduje mutacje i może zmieniać ilość DNA w genomie. Transpozony są także nazywane "wędrującymi genami" lub "skaczącymi genami" (ang. jumping genes) oraz "mobilnymi elementami genetycznymi" (ang. mobile genetic elements). Za badania nad transpozonami u kukurydzy, powodującymi zmiany ubarwienia nasion, Barbara McClintock otrzymała Nagrodę Nobla w dziedzinie fizjologii i medycyny w roku 1983.

Wikipedia


transpozycja

1. przystosowanie czegoś do innego użytku niż poprzedni;
2. w muzyce: przeniesienie utworu lub jego części do innej tonacji;
3. w matematyce:
a) zamiana kolejności dwóch sąsiednich elementów ciągu;
b) operacja zamiany kolumn macierzy na jej wiersze i na odwrót;
4. dawniej: przekład z jednego języka na inny; tłumaczenie, translacja


SJP.pl

Transpozycja – termin oznaczający zamianę, zmianę położenia lub przebiegu jakiegoś procesu; w szczególności może oznaczać jedno z następujących pojęć:

  • transpozycja w szachach
  • transpozycja w genetyce
  • transpozycja w muzyce
  • transpozycja w prawie
  • transpozycja w logice
  • transpozycja w teorii macierzy i algebrze liniowej
  • transpozycja w teorii modułów i algebrze liniowej
  • transpozycja w analizie funkcjonalnej
  • transpozycja w kombinatoryce.

Wikipedia


transpozycyjny

dotyczący transpozycji


SJP.pl


transputer

wyspecjalizowany mikroprocesor do obliczeń numerycznych


SJP.pl

Transputer (ang. transistor + computer) – mikrokomputer w jednym układzie scalonym. Zaprojektowany specjalnie do obliczeń równoległych (szybka komunikacja i łatwość połączenia z innymi transputerami). Był odpowiedzią na potrzebę prostych, tanich i bardzo szybkich układów, które można by zastosować w superkomputerach – ówczesne procesory były zbyt wolne i trudne w tworzeniu konstrukcji wieloprocesorowych. Transputery mogły wewnętrznie pracować z częstotliwością wielokrotnie wyższą od procesorów z tamtego okresu, a zastosowane w nich koncepcje przetwarzania równoległego są wykorzystywane do dzisiaj w różnych rozwiązaniach procesorów i superkomputerów np. Blue Gene. Wraz z transputerem opracowany został język programowania równoległego occam.

Wikipedia


transpłciowość

zaburzenie tożsamości płciowej polegające na rozbieżności między psychicznym poczuciem płci a biologiczną budową ciała; transseksualność, transseksualizm, transgender


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odmienność tożsamości płciowej od płci ustalonej przy urodzeniu na podstawie cech biologicznych;

Wiktionary

Transpłciowość (ang. transgender, od łac. trans- „przez, poza, poprzez” oraz ang. -gender „rodzaj, płeć”) – określenie zbiorcze na osoby, których tożsamość płciowa, ekspresja płciowa i/lub zachowania różnią się od tych kulturowo związanych z płcią, do której zostały przypisane w momencie urodzenia. Oprócz osób o tożsamości płciowej przeciwnej do przypisanej im płci (transmężczyźni i transkobiety), może ono obejmować osoby, które nie są wyłącznie męskie lub żeńskie (osoby niebinarne lub genderqueer, w tym osoby bigender, pangender, genderfluid lub agender). Inne definicje transpłciowości obejmują również osoby, które należą do trzeciej płci lub też definiują osoby transpłciowe jako trzecią płeć. Termin „transgender” sporadycznie definiowany jest bardzo szeroko, tak, że obejmuje również transwestytów.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Odbywają się warsztaty, koncerty, udzielane są porady prawne i psychologiczne, a także pokazy filmów w temacie transpłciowości.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. transpłciowy

 przysł. transpłciowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) transseksualizm, transseksualność; rzad. transgenderyzm, transgenderyczność

Wiktionary


transpłciowy

taki, którego płeć biologiczna nie odpowiada jego odczuciom i zachowaniom; transgenderyczny, transgenderowy


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) taki, którego tożsamość płciowa jest inna niż płeć ustalona przy urodzeniu na podstawie cech biologicznych

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W uprzedzeniach wobec osób transpłciowych odbijają się społeczne stereotypy.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. transpłciowość ż.

 przysł. transpłciowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) transseksualny; rzad. transgenderyczny

Wiktionary


transseksualista

osoba odczuwająca rozbieżność między swoją płcią fizyczną a psychiczną


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) ktoś żyjący lub pragnący żyć, jako osoba płci przeciwnej

Wiktionary

Transseksualista, rzadziej transseksualistka (ang. tranny) – określenie na osobę transseksualną lub transpłciową, które bywa odbierane jako pejoratywne.

  • Transmężczyzna — osoba transseksualna lub transpłciowa, której płeć po urodzeniu została określona jako żeńska, a sama identyfikuje się jako mężczyzna.
  • Transkobieta — osoba transseksualna lub transpłciowa, której płeć po urodzeniu została określona jako męska, a sama identyfikuje się jako kobieta.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌtrãw̃sːɛksuwaˈlʲista, AS: trãũ̯•seksualʹista

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. transseksualizm m.

:: fż. transseksualistka ż.

 przym. transseksualny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) środ. LGBT trans

Wiktionary


transseksualistka

kobieta, u której psychiczne poczucie płci jest różne od biologicznej budowy ciała


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) osoba odczuwająca rozbieżność między płcią psychiczną a biologiczną, żyjąca jak kobieta

 (1.2) osoba (początkowo o cechach biologicznych płci męskiej), która przeszła sądowną zmianę płci i poddała się operacji chirurgicznej w celu zmiany zewnętrznych cech płciowych

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. transseksualizm m., transseksualność ż.

:: fm. transseksualista m.

 przym. transseksualny

 przysł. transseksualnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) transkobieta, M/K, M-F, MTF

Wiktionary


transseksualistyczny

transseksualizm


SJP.pl

Patrz:

transseksualizm

transseksualizm

zaburzenie tożsamości płciowej polegające na rozbieżności między psychicznym poczuciem płci a biologiczną budową ciała; transseksualność, transpłciowość, transgender


SJP.pl

Transseksualizm (łac. transire „przechodzić”; sexualis „płciowy”; sexus „płeć”) – medyczne określenie odnoszące się do osób, które przeszły jakąś formę medycznej lub chirurgicznej terapii korekty płci. Transseksualizm jest podzbiorem transpłciowości (inaczej transgenderyzmu), jednak niektóre osoby transseksualne nie chcą stosować określenia „osoba transpłciowa”.

Wikipedia


transseksualność

zaburzenie tożsamości płciowej polegające na rozbieżności między psychicznym poczuciem płci a biologiczną budową ciała; transseksualizm, transpłciowość, transgender


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co transseksualne; cecha tych, którzy są transseksualni

Wiktionary

Transseksualizm (łac. transire „przechodzić”; sexualis „płciowy”; sexus „płeć”) – medyczne określenie odnoszące się do osób, które przeszły jakąś formę medycznej lub chirurgicznej terapii korekty płci. Transseksualizm jest podzbiorem transpłciowości (inaczej transgenderyzmu), jednak niektóre osoby transseksualne nie chcą stosować określenia „osoba transpłciowa”.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. seks mrz., transseksualizm m., transseksualista m., transseksualistka ż.

 przym. transseksualny

Wiktionary


transseksualny

przymiotnik

 (1.1) związany z transseksualizmem, dotyczący transseksualizmu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Osoby transseksualne, oprócz pomocy medycznej, potrzebują wsparcia psychoterapeuty, gdyż nie potrafią na ogół poradzić sobie z bólem, jaki zadają im najbliżsi.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. seks mrz., transseksualizm m., transseksualista m., transseksualistka ż., transseksualność ż.

 przysł. transseksualnie

Wiktionary


transsoniczny

mający prędkość bliską prędkości dźwięku, np. przepływ transsoniczny; okołodźwiękowy


SJP.pl


transsubstancjacja

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przemiana pewnej substancji w inną

 (1.2) teol. w teologii katolickiej to przemiana substancji: chleba i wina w ciało i krew Chrystusa podczas eucharystii;

Wiktionary

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. transsubstancjonizm m.

 przym. transsubstancjalny

 przysł. transsubstancjalnie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) przeistoczenie

Wiktionary


transsudacja

proces przesiąkania surowicy krwi z naczyń krwionośnych do tkanek i jam ciała


SJP.pl


transsyberyjski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) przebiegający lub kursujący przez Syberię

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Kolej transsyberyjska prowadzi z Moskwy przez Irkuck do Władywostoku i liczy ponad dziewięć tysięcy kilometrów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌtrãw̃sːɨbɛˈrɨjsʲci, AS: trãũ̯•syberyi ̯sʹḱi

Wiktionary


transtekstualność

wszystko, co łączy dany tekst z innymi tekstami


SJP.pl


transtekstualny

łączący dany tekst z innymi tekstami


SJP.pl


transumpt

Transumpt (łac. transumptum) – uwierzytelniona kopia oryginalnego dokumentu, stanowiąca jego zastępstwo w czynnościach prawnych.

Wikipedia


transuran

każdy z pierwiastków chemicznych o masie atomowej większej od masy atomowej uranu (92); transuranowiec


SJP.pl


transuranowce

każdy z pierwiastków chemicznych o masie atomowej większej od masy atomowej uranu (92); transuran


SJP.pl

Transuranowce – pierwiastki promieniotwórcze położone w układzie okresowym pierwiastków za uranem, tj. o liczbach atomowych większych niż 92. Należą do nich:

  • aktynowce o liczbach atomowych od 93 do 103,
  • transaktynowce, o liczbach atomowych powyżej 103.

Wikipedia


transuranowiec

każdy z pierwiastków chemicznych o masie atomowej większej od masy atomowej uranu (92); transuran


SJP.pl


transuranowy

przymiotnik od: transuran; będący radioaktywnym pierwiastkiem chemicznym (np. aktynowiec transuranowy), mający cechy charakterystyczne dla takiego pierwiastka


SJP.pl


transurany

grupa pierwiastków promieniotwórczych o liczbach atomowych większych niż 92; transuranowce


SJP.pl

Transuranowce – pierwiastki promieniotwórcze położone w układzie okresowym pierwiastków za uranem, tj. o liczbach atomowych większych niż 92. Należą do nich:

  • aktynowce o liczbach atomowych od 93 do 103,
  • transaktynowce, o liczbach atomowych powyżej 103.

Wikipedia


transwal

prowincja w RPA


SJP.pl

Republika Południowoafrykańska (niderl. Zuid-Afrikaansche Republiek, ZAR), potocznie Transwal (Transvaal Republiek; dosłownie „Republika za rzeką Vaal”) – państwo burskie na terenie obecnej Republiki Południowej Afryki, istniejące z przerwami w latach 1852–1902.

Wikipedia


transwalczyk

mieszkaniec Transwalu (prowincji w RPA)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Transwalu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Transwal mrz.

:: fż. Transwalka ż.

 przym. transwalski

Wiktionary


transwalka

mieszkanka Transwalu (prowincji w RPA)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Transwalu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Transwal mrz.

:: fm. Transwalczyk mos.

 przym. transwalski

Wiktionary


transwalski

przymiotnik od: Transwal (prowincja w RPA)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Transwalem, dotyczący Transwalu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Transwal mrz., Transwalczyk mos., Transwalka ż.

Wiktionary


transwersala

zbiór powstały z wybrania po jednym elemencie ze zbiorów danej rodziny


SJP.pl

Transwersala – zbiór powstały z wybrania po jednym elemencie ze zbiorów danej rodziny (wymaga się zwykle, aby wybrane elementy były parami różne, wtedy moc transwersali jest równa mocy rodziny).

W użyciu są różne definicje tego terminu. Najczęściej jest on używany w matematyce dyskretnej w znaczeniach podanych poniżej, ale występuje też poza tą dziedziną matematyki w nieco odmiennych, choć pokrewnych znaczeniach.

Wikipedia


transwersalny

przebiegający poprzecznie; poprzeczny, ukośny


SJP.pl


transwestycki

transwestyta


SJP.pl

Patrz:

transwestyta

transwestyta

osoba mająca skłonność do noszenia ubiorów, przejmowania sposobu bycia, często i roli seksualnej płci odmiennej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) chłopak lub mężczyzna, ubierający się i zachowujący się jak dziewczyna albo kobieta

Wiktionary

Transwestytyzm (od łac. trans „za, poza, z tamtej strony” i vestitus „odziany”, inaczej eonizm, metatropizm) – praktyka przyjmowania ubioru, sposobu bycia, a niekiedy także roli płciowej zazwyczaj kojarzonych z płcią przeciwną, jako forma autoekspresji lub też dla psychologicznej gratyfikacji. W niektórych kulturach transwestytyzm jest praktykowany z powodów religijnych, tradycyjnych lub ceremonialnych. Termin ten jest rzadko stosowany w odniesieniu do kobiet.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. transwestytyzm mrz.

:: fż. transwestytka ż.

Wiktionary


transwestytka

transwestyta


SJP.pl

Patrz:

transwestyta

transwestytyzm

osiąganie satysfakcji emocjonalnej lub seksualnej w wyniku przebierania się w odzież osób płci odmiennej; eonizm


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) psych. upodabnianie się do osoby płci przeciwnej poprzez ubiór i zachowanie;

Wiktionary

Transwestytyzm (od łac. trans „za, poza, z tamtej strony” i vestitus „odziany”, inaczej eonizm, metatropizm) – praktyka przyjmowania ubioru, sposobu bycia, a niekiedy także roli płciowej zazwyczaj kojarzonych z płcią przeciwną, jako forma autoekspresji lub też dla psychologicznej gratyfikacji. W niektórych kulturach transwestytyzm jest praktykowany z powodów religijnych, tradycyjnych lub ceremonialnych. Termin ten jest rzadko stosowany w odniesieniu do kobiet.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. transwestyta mos.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) eonizm, metatropizm, crossdressing / cross-dressing

Wiktionary


transwielkopolski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) przebiegający lub kursujący przez Wielkopolskę

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przez Kalisz przebiega południowy odcinek Transwielkopolskiej Trasy Rowerowej.

Wiktionary


transylwańczyk

mieszkaniec Transylwanii (krainy historycznej w Rumunii); Siedmiogrodzianin


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Siedmiogrodu (Transylwanii)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Transylwania ż.

:: fż. Transylwanka ż.

 przym. transylwański

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Siedmiogrodzianin

Wiktionary


transylwania

kraina historyczna w środkowej Rumunii; Siedmiogród


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) hist. geogr. zob. Siedmiogród.

Wiktionary

Siedmiogród lub Transylwania (rum. Transilvania lub Ardeal, węg. Erdély, niem. Siebenbürgen) – kraina historyczna położona na Wyżynie Siedmiogrodzkiej w centralnej Rumunii. Głównymi miastami są Braszów, Kluż-Napoka, Sybin i Târgu Mureș. Większość ludności stanowią Rumuni, ale zamieszkują ten teren także bardzo liczne mniejszości narodowe, przede wszystkim węgierska, saska (niemiecka), seklerska i romska.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W konsekwencji sytuacja społeczna w Transylwanii podczas bardzo długiego okresu była chaotyczna.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌtrãw̃sɨlˈvãɲja, AS: trãũ̯sylvãńi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 przym. transylwański

 rzecz. Transylwańczyk mos., Transylwanka ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Siedmiogród

Wiktionary


transylwanka

mieszkanka Transylwanii (krainy historycznej w Rumunii); Siedmiogrodzianka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Siedmiogrodu (Transylwanii)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Transylwania ż.

:: fm. Transylwańczyk mos.

 przym. transylwański

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Siedmiogrodzianka

Wiktionary


transylwański

przymiotnik od: Transylwania


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Transylwanii (Siedmiogrodu)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Transylwańczyk mos., Transylwanka ż., Transylwania ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) siedmiogrodzki

Wiktionary


transza

1. partia towaru stanowiąca część większej całości;
2. część pożyczki państwowej lub kredytu bankowego puszczona w obieg


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) hand. partia towaru stanowiąca część większej całości

 (1.2) finans. część pożyczki państwowej lub kredytu bankowego, puszczona w obieg

Wiktionary

Powiązane:

 przym. transzowy

Wiktionary


transzeja

wojsk. rów łączący różne urządzenia obronne, łączący w jeden system okopy, schrony itp.


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) wojsk. odkryty, wąski rów wykopany wzdłuż linii frontu, łączący w jednolity system inne elementy fortyfikacji (okopy, schrony itp.), ułatwiający skryte manewry wzdłuż frontu;

Wiktionary

Transzeja – element fortyfikacji (zarówno obronnych, jak i oblężniczych) o narysie łamanym lub krzywoliniowym w postaci odkrytego, wąskiego, ale dostatecznie głębokiego rowu, służący głównie do przemieszczania się żołnierzy, a osłaniający całkowicie przed ogniem nieprzyjaciela prowadzonym na wprost, oraz radykalnie zmniejszający zasięg rażenia wielu innych broni (ostrzał artyleryjski, bombardowanie itp.). Transzeje łączą inne fortyfikacje ziemne oraz stanowią dojście do okopów, jednak zazwyczaj można z nich prowadzić również ogień oraz dokonywać obserwacji. Wyposażane były w środki bojowo-techniczne oraz sanitarno-gospodarcze.

Wikipedia


transzowy

transza


SJP.pl

Patrz:

transza

tranzakt

dawniej: akt umowy


SJP.pl


tranzelka

część rzędu jeździeckiego lub uprzęży nakładana na głowę zwierzęcia, pozwalająca na kierowanie nim; uzda, uździenica, ogłowie


SJP.pl

Ogłowie (inaczej: uzda, uździenica, dawniej: tręzla, tranzla, trenzla, trędzla, tręzelka, tranzelka) – główna część rzędu jeździeckiego lub uprzęży. Jest to, mówiąc ogólnie, uprząż rzemienna na głowę konia (rzadziej osła lub muła) z wędzidłem wkładanym do pyska zwierzęcia (lub bez – ogłowia bezwędzidłowe, np. hackamore, bosal). Głównym zadaniem ogłowia jest utrzymanie kiełzna (lub paska naciskającego na nos w wypadku ogłowi bezwędzidłowych) we właściwym miejscu w pysku konia.

Wikipedia


tranzycja

1. proces zmiany płci;
2. zmiana prawidłowych nukleotydów w DNA na inne w ramach jednej grupy zasad azotowych;
3. przejście, rodzaj figury retorycznej organizującej wypowiedź; transitio


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) biol. chem. zmiana prawidłowych nukleotydów w DNA na inne w ramach jednej grupy zasad azotowych

 (1.2) polit. okres przejściowy pomiędzy jednym ustrojem politycznym a drugim

 (1.3) rel. ustne przekazywanie tajemnic i prawd wiary pochodzących od ustnego nauczania Jezusa Chrystusa

 (1.4) med. proces korekty płci obejmujący zmianę roli społecznej i wizerunku, medyczną diagnostykę, terapię hormonalną zabiegi chirurgiczne oraz zmianę oznaczenia płci prawnej

Wiktionary

Tranzycja (od łac. transitio „przejście”) – proces lub okres przechodzenia od jednego stanu do drugiego.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: trãw̃ˈzɨt͡sʲja, AS: trãũ̯zycʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 przym. tranzycyjny

 rzecz. tranzyt mrz.

 czas. tranzycjonować

Wiktionary


tranzycjonować

czasownik niedokonany

 (1.1) med. psych. przechodzić tranzycję, podlegać tranzycji

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tranzycja ż.

Wiktionary


tranzycyjny

tranzycja


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z tranzycją, dotyczący tranzycji

Wiktionary

Patrz:

tranzycja

Powiązane:

 rzecz. tranzyt mrz., tranzycja ż.

Wiktionary


tranzystor

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) elektr. przyrząd półprzewodnikowy służący do wzmacniania sygnałów elektrycznych;

 (1.2) pot. mały, przenośny odbiornik radiowy

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) slang. obraź. osoba transpłciowa

Wiktionary

Tranzystor – trójelektrodowy (rzadko czteroelektrodowy) przyrząd półprzewodnikowy, mający zdolność wzmacniania sygnału elektrycznego. Nazwa urządzenia wywodzi się od słów (transrezystancja) (transresistance) z „półprzewodnikowym” przyrostkiem -stor jak w warystor (varistor).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) W tym wzmacniaczu uszkodził się tranzystor.

 (1.2) Tranzystory powodowały straszny hałas.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: trãw̃ˈzɨstɔr, AS: trãũ̯zystor

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: zdrobn. tranzystorek mrz.

 przym. tranzystorowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) radyjko

Wiktionary


tranzystorek

mały tranzystor


SJP.pl


tranzystorowy

przymiotnik od: tranzystor


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) elektr. związany z tranzystorem, dotyczący tranzystora, zawierający tranzystory, zbudowany z tranzystorów

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tranzystor mrz.

Wiktionary


tranzystoryzacja

wprowadzenie tranzystorów do konstrukcji urządzeń elektronicznych


SJP.pl


tranzyt

1. przejazd osób lub przewóz towarów przez terytorium trzeciego państwa w drodze z jednego do drugiego kraju;
2. w astronomii:
a) przejście jednego ciała niebieskiego przez tarczę drugiego ciała niebieskiego;
b) przejście ciała niebieskiego przez południk w połowie drogi między wschodem a zachodem, np. tranzyt Słońca ma miejsce w południe


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) przewóz, przesyłanie, przejazd osób lub rzeczy przez obszar jakiegoś państwa w drodze do innego państwa

 (1.2) pojazd służący do tranzytu (1.1)

 (1.3) telekom. przekazywanie połączeń telefonicznych albo udostępnianie zasobów Internetu za pośrednictwem sieci innych operatorów

 (1.4) astr. przejście ciała niebieskiego pomiędzy gwiazdą a daną planetaanetą

 (1.5) astrol. metoda przewidywania poprzez nałożenie aktualnych pozycji planetaanet na znaki zodiaku danego horoskopu

Wiktionary

  • tranzyt (astronomia)
  • tranzyt (transport)

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. tranzytowiec m., tranzytówka ż., tranzytowość ż., tranzycja ż.

 przym. tranzytowy, tranzycyjny

 przysł. tranzytowo, tranzytem

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) przejazd, przesyłanie, przewożenie, przewóz

Wiktionary


tranzytem

1. przejazd osób lub przewóz towarów przez terytorium trzeciego państwa w drodze z jednego do drugiego kraju;
2. w astronomii:
a) przejście jednego ciała niebieskiego przez tarczę drugiego ciała niebieskiego;
b) przejście ciała niebieskiego przez południk w połowie drogi między wschodem a zachodem, np. tranzyt Słońca ma miejsce w południe


SJP.pl


tranzytka

przestarzale, potocznie: pociąg przejeżdżający przez tereny różnych państw w drodze do jakiegoś kraju


SJP.pl


tranzytować

1. przewozić osoby lub towary przez teren jakiegoś państwa w drodze do innego państwa;
2. udostępniać zasoby internetowe lub przekazywać połączenia telefoniczne za pośrednictwem sieci innych operatorów;
3. o planetach:
a) w astronomii: przemieszczać się na tle gwiazdy i częściowo przysłaniać jej światło;
b) w astrologii: przechodzić przez znaki Zodiaku horoskopu


SJP.pl


tranzytowiec

potocznie: osoba przejeżdżająca przez obszar danego państwa w drodze do innego państwa


SJP.pl


tranzytowość

cecha czegoś związanego z przewożeniem osób lub towarów przez teren danego państwa w drodze do innego państwa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest tranzytowe

Wiktionary

Powiązane:

 przym. tranzytowy

 przysł. tranzytowo

 rzecz. tranzyt mrz.

Wiktionary


tranzytowy

tranzyt


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) przym. od tranzyt

Wiktionary

Patrz:

tranzyt

Przykłady

 (1.1) Polska stała się krajem tranzytowym, docelowym, a także państwem pochodzenia ofiar handlu ludźmi.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌtrãw̃zɨˈtɔvɨ, AS: trãũ̯zytovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tranzyt m., tranzytowiec m., tranzytka ż., tranzytowość ż.

Wiktionary


tranzytywność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co tranzytywne

 (1.2) gram. cecha czasownika tranzytywnego (przechodniego)

Wiktionary

Relacja przechodnia (tranzytywna) – relacja, która jeśli zachodzi dla pary (x,y) oraz pary (y,z), to zachodzi też dla pary (x,z).

Wikipedia


trap

1. pomost łączący statek z nabrzeżem lub innym statkiem;
2. zapadnia w teatrze;
3. konkurencja w strzelaniu do rzutków z myśliwskiej broni śrutowej;
4. rozległa pokrywa lawowa złożona z bazaltów lub skał pokrewnych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) żegl. przenośna kładka do wchodzenia na statek

 (1.2) zapadnia

 (1.3) konkurencja sportowa polega na strzelaniu z broni palnej do rzutków

 (1.4) muz. gatunek hip-hopu z mocnym basem, szybkimi hi-hatami i mrocznym klimatem;

Wiktionary

  • trap (żegluga)
  • trap (sport)
  • trap (geologia)
  • TRAP (ang. twin reversed arterial perfusion syndrome) – zespół odwróconej perfuzji tętniczej
  • trap (muzyka) – podgatunek muzyki (hip-hop)

Wikipedia

Wymowa:

IPA: trap, AS: trap

Wiktionary

Powiązane:

 przym. trapowy

Wiktionary


trapa

rodzaj rośliny z rodziny kotewkowatych, do którego zalicza się od kilku do kilkudziesięciu gatunków jednorocznych roślin wodnych; kotewka


SJP.pl

Wikipedia


traper

myśliwy zajmujący się polowaniem na zwierzęta futerkowe


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) łow. północnoamerykański myśliwy stosujący pułapki na zwierzęta futerkowe;

 (1.2) rzad. myśliwy

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) rodzaj zamkniętego skórzanego wiązanego buta turystycznego lub zimowego

Wiktionary

Traper (ang. trapper) – myśliwy, który za pomocą pułapek (ang. trap) poluje na zwierzęta futerkowe (lisy, norki, gronostaje itp.). Określenie to dotyczy zazwyczaj myśliwych z Ameryki Północnej (USA, Kanada), chociaż ludzi trudniących się traperstwem spotkać można w innych rejonach świata (np. na Syberii). Francuscy traperzy w Ameryce Północnej nosili miano coureur des bois. Na zachodzie Stanów Zjednoczonych traperów nazywano często ludźmi gór.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Na zachodzie Stanów Zjednoczonych traperów nazywano często ludźmi gór.

 (1.3) Ten przedwojenny polski traper przejechał Afrykę na rowerze.

 (2.1) Tomek pojedzie w traperach, nie cierpi adidasów.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. traperstwo n.

:: fż. traperka ż.

 przym. traperski

 przysł. trapersko

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) tropiciel, łowca

Wiktionary


traperka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) rodzaj zamkniętego wiązanego buta turystycznego lub zimowego na gumowej, rowkowanej podeszwie

 (1.2) podróżniczka stroniąca od cywilizacji

 (1.3) pot. traperstwo

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Będziesz ubierać w góry te wiązane traperki?

 (1.2) Ukrainka wspinała się jak doświadczona traperka, a obie Rosjanki przypominały niedźwiadki pełzające po oblodzonej skale, poruszały się niemal na czworakach.

 (1.3) W miesiącach letnich parał się traperką, zimę spędzał we wsi nad rzeką.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. traperstwo n., traper mos./mrz.

 przym. traperski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pionierka

 (1.3) traperstwo

Wiktionary


traperski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z traperstwem, dotyczący traperstwa

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Żołnierze zauważyli pod skałą szałas traperski oraz przywiązanego do drzewa konia.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. traper m., traperka ż., traperstwo n.

Wiktionary


traperstwo

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) łow. zajęcie trapera

Wiktionary

Traper (ang. trapper) – myśliwy, który za pomocą pułapek (ang. trap) poluje na zwierzęta futerkowe (lisy, norki, gronostaje itp.). Określenie to dotyczy zazwyczaj myśliwych z Ameryki Północnej (USA, Kanada), chociaż ludzi trudniących się traperstwem spotkać można w innych rejonach świata (np. na Syberii). Francuscy traperzy w Ameryce Północnej nosili miano coureur des bois. Na zachodzie Stanów Zjednoczonych traperów nazywano często ludźmi gór.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Indianie porzucali tradycyjny sposób życia, oddając się głównie traperstwu.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. traper m., traperka ż.

 przym. traperski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) traperka, łowiectwo, myślistwo

Wiktionary


trapery

rodzaj męskiego obuwia zrobionego ze skóry lub z zamszu


SJP.pl


trapez

1. figura geometryczna w matematyce
2. przyrząd gimnastyczny w postaci drążka na linach


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) geom. czworokąt, który posiada co najmniej jedną parę równoległych boków;

 (1.2) sport. przyrząd gimnastyczny w postaci drążka zawieszonego poziomo na linach;

Wiktionary

Trapez – czworokąt z przynajmniej jedną parą równoległych boków. Czasem zakłada się dokładnie jedną taką parę, przy takiej definicji równoległobok nie byłby trapezem.

Boki równoległe nazywa się podstawami, pozostałe ramionami, a odcinek łączący podstawy i prostopadły do nich – oraz jego długość, czyli odległość między podstawami – wysokością trapezu. Wszystkie trapezy są wypukłe.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Uczeń narysował okrąg zamiast trapezu.

 (1.2) Akrobata spadł z trapezu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtrapɛs, AS: trapes

Wiktionary

Powiązane:

 przym. trapezowy

Wiktionary


trapezik

zdrobnienie od: trapez


SJP.pl


trapezistka

trapezista


SJP.pl

Patrz:

trapezista

trapezoedr

1. trapezoedr tetragonalny - klasa symetrii w tetragonalnym układzie krystalograficznym;
2. wielościan mający ściany w kształcie trapezoidów


SJP.pl


trapezoid

czworokąt płaski o czterech parami nierównoległych i nierównych bokach


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) geom. czworokąt niebędący trapezem

 (1.2) geom. czworokąt wypukły niebędący trapezem

 (1.3) geom. czworokąt niebędący trapezem i niemający pary boków równych

Wiktionary

Trapezoid – rodzaj czworokąta definiowany dwojako, nierównoważnie:

  • w sensie szerokim jest to dowolny czworokąt niebędący trapezem, czyli trapezoid nie ma równoległych boków;
  • w sensie wąskim jest to czworokąt wypukły o powyższej własności.

Wikipedia


trapezowaty

przypominający kształtem trapez, podobny do trapezu


SJP.pl


trapezuncki

przymiotnik od: Trapezunt


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Trapezuntem, dotyczący Trapezuntu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Trapezunt mrz.

Wiktionary


trapezunt

dawniej: Trabzon (miasto w Turcji)


SJP.pl

Trabzon (tur., gr. Τραπεζούντα, dawny Trapezunt, Trebizond, Trebizonda) – miasto w północno-wschodniej Turcji położone nad Morzem Czarnym, ośrodek prowincji Trabzon, historyczna stolica i główne miasto Pontu. Miasto liczy ponad 240 tys. mieszkańców, natomiast aglomeracja przekracza 400 tys.

Wikipedia


trapić

1. być powodem czyjegoś złego samopoczucia, sprawiać przykrość; gnębić, nękać, martwić;
2. trapić się - martwić się, mieć obawy o coś


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. strapić)

 (1.1) przyprawiać o zmartwienie

 (1.2) czynnie przysparzać niepokojów

czasownik zwrotny niedokonany trapić się (dk. strapić się)

 (2.1) odczuwać przygnębienie, smutek, troskę z pewnego powodu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. utrapienie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) martwić, niepokoić

 (1.2) dokuczać, gnębić, nękać

 (2.1) martwić się, niepokoić się

Wiktionary


trapiści

członek zakonu katolickiego powstałego w roku 1664, obserwanckiego odłamu cystersów


SJP.pl

Trapiści, właściwie Zakon Cystersów Ściślejszej Obserwancji (OCSO, Ordo Cisterciensis Strictioris Observantiae) – zakon katolicki istniejący pod tą nazwą od 1903 roku, wywodzący swoje początki z opactwa cysterskiego Notre-Dame de la Trappe w miejscowości Soligny-la-Trappe we Francji (południowa Normandia).

Zakon swoją nazwę wziął od opactwa Notre-Dame de la Trappe.

Wikipedia


trapista

członek zakonu katolickiego powstałego w roku 1664, obserwanckiego odłamu cystersów


SJP.pl

Trapiści, właściwie Zakon Cystersów Ściślejszej Obserwancji (OCSO, Ordo Cisterciensis Strictioris Observantiae) – zakon katolicki istniejący pod tą nazwą od 1903 roku, wywodzący swoje początki z opactwa cysterskiego Notre-Dame de la Trappe w miejscowości Soligny-la-Trappe we Francji (południowa Normandia).

Zakon swoją nazwę wziął od opactwa Notre-Dame de la Trappe.

Wikipedia


trapistka

trapista


SJP.pl

Patrz:

trapista

trapowy

trap (ruchome schodzi lub część sceny)


SJP.pl


trapszo

nazwisko


SJP.pl


tras

odmiana tufu wulkanicznego, stosowana w budownictwie


SJP.pl


trasa

1. szlak transportowy, komunikacyjny; ważna droga, ulica; arteria;
2. droga przebywana lub do pokonania; wytyczona droga dla sportowców;
3. linia w terenie lub na mapie, wyznaczająca przebieg szlaku, kierunek linii łączności


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) szlak, droga, arteria

 (1.2) określona droga wyznaczona do przejechania

Wiktionary

  • trasa narciarska
  • trasa W-Z w Warszawie
  • trasa W-Z w Łodzi
  • trasa europejska
  • trasa Świętokrzyska
  • trasa Łazienkowska
  • trasa Kaszubska
  • trasa Salomea-Wolica
  • trasa azjatycka AH1
  • trasa im. Eugeniusza Kwiatkowskiego

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈtrasa, AS: trasa

Wiktionary

Powiązane:

 czas. trasować

 przym. trasowy

Wiktionary


trasant

osoba wystawiająca weksel, tratę


SJP.pl

Trasant – wystawca weksla trasowanego, będącego bezwarunkowym poleceniem skierowanym na piśmie do innej osoby (trasata) zapłaty określonej kwoty na rzecz osoby trzeciej (remitenta).

Trasant pozostaje głównym dłużnikiem wekslowym z weksla trasowanego do chwili przyjęcia (akceptacji) takiego weksla przez trasata.

Wikipedia


trasat

osoba wskazana przez wystawcę weksla lub czeku do wypłaty kwoty wskazanej na wekslu lub czeku


SJP.pl

Trasat – osoba, której wystawca weksla trasowanego (trasant) wydaje polecenie bezwarunkowej zapłaty określonej kwoty (sumy wekslowej) na rzecz osoby trzeciej (remitenta).

Z chwilą przyjęcia weksla trasowanego trasat staje się głównym dłużnikiem wekslowym (akceptantem) i odpowiada wobec remitenta za zapłatę.

Wikipedia


trascinando

określenie wykonawcze: rozwlekając, powstrzymując


SJP.pl


traseolog

specjalista w dziedzinie traseologii


SJP.pl


traseologia

dział techniki śledczej zajmujący się badaniem śladów pozostawionych na podłożu przez stopy, koła itp.; trasologia, tresologia


SJP.pl

Traseologia – technika śledcza zajmująca się w przypadku przestępstwa ustalaniem osoby, pojazdu (identyfikacja pośrednia) lub zwierzęcia na podstawie śladów przemieszczania się pozostawionych na miejscu zdarzenia.

Ślad obuwia w zależności od rodzaju podłoża:

  • Odciśnięty w miękkim, plastycznym podłożu: glebie, glinie, śniegu itp. – po zabezpieczeniu i sporządzeniu odlewu z gipsu budowlanego, lekarskiego, dentystycznego, specjalnych środków przygotowanych na potrzeby kryminalistyki (FT Print), siarki (ślady pozostawione w śniegu) lub z wykorzystaniem mas silikonowych aerozoli.
  • Odbity na podłożu sztywnym lub elastycznym (nie powodującym powstania trwałego wgłębienia) – po zabezpieczeniu na specjalne folie kryminalistyczne, ewentualnie poprzedzone przeniesieniem pyłowego nośnika na folię elektrostatyczną (metoda elektrostatyczna) lub wraz z fragmentem podłoża.
  • Umożliwia utrwalenie cech podeszwy (spodu obuwia) do dalszych czynności śledczych tzn. badań kryminalistycznych np.: budowa i rodzaj protektora podeszwy, wzór podeszwy, rodzaj obuwia, rozmiar, czasem producenta, płeć, wagę i wzrost podejrzanej osoby, cechy sprawności fizycznej (osoba starsza, człowiek wysportowany itp.). Ślad zabezpieczony na miejscu przestępstwa jako materiał dowodowy pozwala wytypować egzemplarz obuwia, od którego pochodzi, a dzięki temu z grona podejrzanych sprawcę, od którego obuwie zabezpieczono. Każdy spód obuwia może posiadać cechy indywidualizujące nabyte podczas użytkowania obuwia przez sprawcę oraz charakterystyczne i niepowtarzalne cechy indywidualne – np. nadepnięcie na odłamek szkła powoduje rysę w podeszwie, co jest jakby pieczęcią stale odciskającą się w podłożu podczas chodu. Cechy indywidualne pozwalają wskazać jednoznacznie konkretnego buta, który pozostawił ślad na miejscu zdarzenia.

Wikipedia


traser

pracownik stoczni, opracowujący szablony statków lub robotnik kreślący linie na półfabrykatach wyrobów, wzdłuż których ma być prowadzona ich obróbka


SJP.pl

  • traser – robotnik kreślący linie na prefabrykatach wyrobów, wzdłuż których ma być prowadzona ich obróbka, cięcie i wiercenie otworów na nity oraz nitowanie
  • traser – w przemyśle filmowym, pracownik studia animacji
  • traser – osoba zajmująca się układaniem tras (marszrut), którymi mają poruszać się środki transportu, kurierzy itp.
  • traser – marka zegarków

Wikipedia


trasernia

dział stoczni, w którym wykonuje się rysunki poszczególnych części budowanego statku w naturalnej wielkości oraz tworzy się szablony


SJP.pl

Trasernia – miejsce w stoczni, w którym przenosi się linie teoretyczne z projektu na naturalnej wielkości arkusze blachy (które idą dalej do sekcji prefabrykacji) oraz tworzy się szablony. Istnieją trzy typy traserni: ręczna, optyczna, sterowana komputerowo.

Do zadań traserów należy także tworzenie szablonów oraz rozwinięć powierzchni, jakie występują w poszyciu statku.

Wikipedia


trash

[czytaj: trasz] bardzo dynamiczna i agresywna odmiana heavy metalu z elementami muzyki punk; thrash, thrashmetal, trash metal, thrash metal


SJP.pl

  • Trash (gra komputerowa)
  • Trash (album Alice Cooper)
  • Trash (album Black River)

Wikipedia


trashmetalowy

[czytaj: traszmetalowy] charakterystyczny dla trash metalu (odmiany heavy metalu), związany z trash metalem; trashowy, thrashowy, thrashmetalowy


SJP.pl


trashowy

[czytaj: traszowy] charakterystyczny dla trashu (odmiany heavy metalu), związany z trashem; thrashowy, trashmetalowy, thrashmetalowy


SJP.pl


traska

zdrobnienie od: trasa


SJP.pl


trasologia

dział techniki śledczej zajmujący się badaniem śladów pozostawionych na podłożu przez stopy, koła itp.; traseologia, tresologia


SJP.pl


trasować

1. wyznaczać linię drogi, szlaku w terenie lub na mapie;
2. wyznaczać na przedmiocie linie, według których ma być dokonana jego obróbka;
3. trasować weksel - obciążać kogoś płatnością weksla;
4. środowiskowo: wyznaczać trasę dla pakietu danych w sieciach teleinformatycznych; routować


SJP.pl

czasownik

 (1.1) nanosić wymiary na element przeznaczony do obróbki, np. cięcia, wiercenia

 (1.2) wyznaczać drogę w terenie lub na mapie

 (1.3) inform. stanowić połączenie różnych sieci komputerowych i wyznaczać trasę przepływu pakietów w nich

Wiktionary

Wymowa:

IPA: traˈsɔvat͡ɕ, AS: trasovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. trasownik m., trasa ż., trasowanie n., wytrasowanie n.

Wiktionary


trasowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|trasować.

 (1.2) inform. wyznaczanie trasy dla pakietu danych w sieci komputerowej, a następnie wysłanie go tą trasą;

Wiktionary

Trasowanie – czynność polegająca na wyznaczaniu jakiejś drogi, linii, w terenie, na mapie lub w sieciach teleinformatycznych. Posiada m.in. następujące znaczenia:

  • Trasowanie – wyznaczanie trasy dla pakietu danych w sieci komputerowej, a następnie wysłanie go tą trasą
  • Trasowanie (układanie marszrut) – w transporcie układanie tras (marszrut), którymi mają poruszać się środki transportu.
  • Trasowanie – w technice – wyznaczanie na powierzchni przedmiotu linii i punktów, według których będzie dokonywana obróbka. Trasowania dokonuje się na podstawie rysunku technicznego lub warsztatowego docelowego obiektu.
  • Wektoryzacja (ang. tracing, stąd trasowanie) – w grafice komputerowej wyznaczanie granic obszarów barwnych lub przebiegu linii. W wyniku tej operacji na podstawie mapy bitowej uzyskuje się wektorowy opis krzywych i obszarów.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌtrasɔˈvãɲɛ, AS: trasovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. trasować

 rzecz. wytrasowanie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) routing

Wiktionary


trasówka

środowiskowo: fragment ciągu komunikacyjnego


SJP.pl

Trasówka − dokument ewidencyjny przedsiębiorstwa z informacjami o zaplanowanych wizytach i spotkaniach z podziałem na klientów i kontrahentów o określonym potencjale i wybranymi parametrami, którzy spełniają kryteria wyboru i należą do wybranego rejonu, czyli którzy mogą uczestniczyć w wybranym typie wizyt. Zawiera dzień wizyty lub spotkania, godzinę, nazwę partnera, adres, trasę przejazdu, przebyte kilometry, stan licznika pojazdu, ilość zatankowanego paliwa, miejsca postoju, zdarzenia, które chcemy planować np. kontakty, rozmowy, wizyty handlowe, aktywności jakie podjęliśmy i wyznaczone zadania do zrealizowania.

Wikipedia


trasowy

trasa


SJP.pl

Patrz:

trasa

traszka

płaz ogoniasty występujący w pobliżu wody


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) herp. wodnolądowy, oliwkowobrunatny, podłużny płaz;

Wiktionary

Traszki, trytony – płazy ogoniaste (Caudata) o wodno-lądowym trybie życia z rodziny salamandrowatych (Salamandridae).

Wszystkie krajowe gatunki płazów m.in. traszek są w Polsce objęte ochroną prawną (na mocy Rozporządzenia Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 6 stycznia 1995 r.)

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wszystkie cztery krajowe gatunki traszek są w Polsce objęte ochroną.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtraʃka, AS: traška

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) tryton

Wiktionary


trąt

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. truteń

Wiktionary


trata

weksel trasowany (ciągniony) - zapłaty wierzytelności dokonuje osoba wskazana przez wystawiającego weksel (dłużnik wystawiającego nie wpłaca mu pieniędzy, lecz reguluje jego zobowiązanie wobec osoby trzeciej - remitenta)


SJP.pl

Weksel (z niem. Wechsel ‘zmiana’) – papier wartościowy o określonej przez prawo wekslowe formie, charakteryzujący się tym, że złożenie na nim podpisu stanowi podstawę i przyczynę zobowiązania wekslowego podpisującego, nie zabezpieczającego żadnego roszczenia.

Wikipedia


tratata

tra ta ta;
1. wykrzyknik naśladujący dźwięk trąbki;
2. potoczny wykrzyknik wyrażający nieufny, lekceważący stosunek do czyichś słów; gadaj zdrów


SJP.pl


trątnowice

Trątnowice – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim, w gminie Słomniki.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krakowskiego.
Integralne części miejscowości: Kolonie Trątnowskie, Nadział, Stara Wieś.

Wikipedia


tratować

czasownik

 (1.1) niszczyć lub uszkadzać coś przez przebiegnięcie po czymś

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Byk stratował przechodniów.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: traˈtɔvat͡ɕ, AS: tratovać

Wiktionary

Powiązane:

 czas. aspekt dokonany stratować

 rzecz. tratowanie n.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) deptać, taranować

Wiktionary


tratowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|tratować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌtratɔˈvãɲɛ, AS: tratovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. tratować

Wiktionary


trattenuto

określenie wykonawcze: powstrzymując, wydłużając (wartości rytmiczne dźwięków)


SJP.pl


trattoria

szynk, jadłodajnia


SJP.pl

Trattoria (wł. trattoria) – rodzaj lokalu gastronomicznego we Włoszech, utrzymanego we włoskim stylu, skromniejszego niż restauracja, ale oferującego więcej niż austeria (osteria).

Jadłodajnia otwarta jest codziennie, nie ma karty dań, jedzenie jest skromne, ale obfite, bazujące głównie na regionalnych i lokalnych przepisach, wino sprzedawane jest na karafki, ceny są niskie, główny nacisk kładzie się na stałą klientelę, a nie na wykwintność kuchni. Bywa, że w trattoriach klienci zasiadają przy dużych, wspólnych stołach.

Wikipedia


tratwa

1. pnie drzew ułożone obok siebie i powiązane linami, spławiane z prądem rzeki;
2. konstrukcja z połączonych ze sobą belek, trzciny itp. służąca do transportu po wodzie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) rodzaj płaskiej, często prowizorycznej, konstrukcji służącej do transportu po wodzie;

 (1.2) napełniający się samoczynnie ponton ratunkowy

Wiktionary

Tratwa – jakakolwiek płaska konstrukcja służąca podróżowaniu na wodzie. Najczęściej wygląda jak prosta łódź pozbawiona kadłuba. Tradycyjne bądź prymitywne tratwy są konstruowane z drewna bądź trzciny. Nowoczesne tratwy ratunkowe używają wytrzymałych, wielowarstwowych, impregnowanych materiałów. W zależności od rozmiaru mogą posiadać maszt lub inne elementy.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Postanowili spłynąć drewnianą tratwą od źródeł do ujścia rzeki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtratfa, AS: tratfa

Wiktionary


trauda

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. Edeltrauda

Wiktionary


traugutt

[czytaj: trałgut] nazwisko, np. Romuald Traugutt (1826-64), generał polski


SJP.pl

Romuald Traugutt ps. „Michał Czarnecki” (ur. 16 stycznia 1826 w Szostakowie, zm. 5 sierpnia 1864 w Warszawie) – polski generał, dyktator powstania styczniowego, wcześniej naczelnik wojenny powiatu kobryńskiego.

Wikipedia


trauler

[czytaj: trałler] rodzaj statku rybackiego; trawler


SJP.pl


trauma

traumatyzm; uraz;
1. uszkodzenie organizmu (tkanek, narządów) spowodowane obrażeniem ciała czynnikami mechanicznymi, chemicznymi, elektrycznymi itp.;
2. wstrząsające, przykre zdarzenie powodujące trwałe zmiany w psychice; szok, wstrząs


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. uszkodzenie ciała lub organu wskutek obrażenia ciała

 (1.2) psych. zmiana w psychice powstała wskutek gwałtownego, ciężkiego przeżycia

Wiktionary

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈtrawma, AS: trau̯ma

Wiktionary

Powiązane:

 przym. traumatyczny

 przysł. traumatycznie

 rzecz. traumatyczność ż., traumatyzm

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) uraz

Wiktionary


traumatolog

specjalista w zakresie traumatologii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) med. specjalista zajmujący się leczeniem schorzeń narządów ruchu, stawów, wiązadeł, a czasami także mięśni, ścięgien oraz kości uszkodzonych w skutek urazu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. traumatologia ż.

 przym. traumatologiczny

Wiktionary


traumatologia

dział medycyny zajmujący się leczeniem schorzeń, obrażeń ciała powstałych w wyniku urazu; chirurgia urazowa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. dział medycyny zajmujący się operacyjnym leczeniem obrażeń ciała spowodowanych urazami;

Wiktionary

Chirurgia urazowa (traumatologia) – dziedzina medycyny (związana ściśle z ortopedią) zajmująca się leczeniem operacyjnym kości, stawów, więzadeł, a pośrednio także mięśni i ścięgien dotkniętych urazami. W szerszym rozumieniu traumatologia obejmuje narządy układu

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

 (1.1) chirurgia urazowa

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

 (1.1) medycyna

meronimy.

pokrewne.

 rzecz. traumatolog m.

 przym. traumatologiczny

frazeologia.

etymologia. etym|gr|τραῦμα|λόγος.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) traumatology

* baskijski: (1.1) traumatologia

* białoruski: (1.1) траўматалогія ż.

* bułgarski: (1.1) травматология ż.

* duński: (1.1) traumatologi w.

* esperanto: (1.1) traŭmatologio

* francuski: (1.1) traumatologie

* hiszpański: (1.1) traumatología ż.

* litewski: (1.1) traumatologija ż.

* niemiecki: (1.1) Traumatologie ż.

* nowogrecki: (1.1) τραυματολογία ż.

* rosyjski: (1.1) травматология ż.

* słowacki: (1.1) traumatológia ż.

* szwedzki: (1.1) traumatologi w.

* ukraiński: (1.1) травматологія ż.

* włoski: (1.1) traumatologia ż.

źródła.

== traumatologia (język baskijski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) med. traumatologia

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌtrawmatɔˈlɔɟja, AS: trau̯matoloǵi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. traumatolog m.

 przym. traumatologiczny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) chirurgia urazowa

Wiktionary


traumatologiczny

przymiotnik relacyjny

 (1.1) med. związany z traumatologią, dotyczący traumatologii

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. traumatologia ż., traumatolog mos. / ż.

Wiktionary


traumatolożka

traumatolog


SJP.pl

Patrz:

traumatolog

traumatyczność

cecha czegoś związanego z traumą


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest traumatyczne

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. trauma ż.

 przym. traumatyczny

 przysł. traumatycznie

Wiktionary



traumatyzacja

1. powodowanie trwałych zmian w psychice w wyniku oddziaływania silnych, negatywnych bodźców;
2. uszkadzanie lub ranienie tkanek ciała


SJP.pl


traumatyzm

trauma; uraz;
1. uszkodzenie organizmu (tkanek, narządów) spowodowane obrażeniem ciała czynnikami mechanicznymi, chemicznymi, elektrycznymi itp.;
2. wstrząsające, przykre zdarzenie powodujące trwałe zmiany w psychice; szok, wstrząs


SJP.pl


traumatyzować

powodować wstrząs psychiczny


SJP.pl


trautonium

Trautonium – instrument muzyczny z grupy elektrofonów elektronicznych skonstruowany w 1930 roku przez niemieckiego inżyniera Friedricha Trautweina we współpracy z kompozytorem Oskarem Salą. Jak większość instrumentów ówczesnej doby, opierał się on technice lampowych oscylatorów RLC. Także podobnie jak jemu współczesny Hellertion zamiast klawiatury posiadał pasek (lub paski w polifonicznej wersji) czuły na dotyk, spełniający rolę opornika o zmiennej oporności. W późniejszych modelach dołączono także listwę z metalowymi suwakami, którymi można była oznaczać wybrane tony i używać ich jako rodzaju klawiszy. Pozwalało to uzyskać dokładny mikrotonowy strój instrumentu. Domowa wersja instrumentu była wytwarzana przez firmę Telefunken.

Wikipedia


travel

Travel – dziesiąty minialbum południowokoreańskiej grupy Mamamoo, wydany 3 listopada 2020 roku przez wytwórnię RBW. Głównym singlem z płyty jest „Aya”. Przed premierą płyty, 20 października, miał swoją premierę utwór „Dingga” (kor. 딩가딩가 (Dingga)).

Wikipedia


travelator

ruchomy chodnik


SJP.pl

Ruchomy chodnik, travelator – urządzenie transportu poziomego funkcjonujące na podobnej zasadzie jak ruchome schody. Najczęściej stosowane w miejscach o dużym zagęszczeniu przepływu ruchu pieszego jak lotniska i dworce kolejowe. Służy ono również do transportu narciarzy na stoku o niewielkim stopniu nachylenia, zazwyczaj na odległość nieprzekraczającą kilkudziesięciu metrów.

Wikipedia


travelling

[czytaj: trawlin(g)] ujęcie filmowe charakteryzujące się zmianą pozycji kamery względem filmowanego obiektu oraz ruch samej kamery w takim ujęciu


SJP.pl

  • travelling – pojęcie z zakresu techniki filmowej
  • Travelling – album muzyczny zespołu Roxette

Wikipedia


travelogue

[czytaj: trawelog] paradokumentalny film podróżniczy; trawelog


SJP.pl

Travelogue – album zespołu The Human League wydany w 1980 roku.

Wikipedia


travelplanet

biuro podróży


SJP.pl


travis

Travis – szkocki zespół rockowy z Glasgow. Zespół należy do nurtu post brit-pop i stylu m.in. prezentowanego przez zespół Coldplay.

Wikipedia


travolta

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • John Travolta – amerykański aktor i producent filmowy, piosenkarz i artysta estradowy
  • Joey Travolta – amerykański aktor, scenarzysta, reżyser, producent filmowy

Wikipedia


trawa

1. nazwa niektórych gatunków roślin należących do rodziny o tej samej nazwie, charakteryzujących się długimi, wąskimi liśćmi, pustą wewnątrz łodygą, drobnymi kwiatami; liście tych roślin;
2. zbiorowo: rośliny rosnące na łące, w ogrodzie


SJP.pl

rzeczownik zbiorowy, rodzaj żeński

 (1.1) bot. roślina z rodziny wiechlinowatych, zwykle w kolorze zielonym, rozłogowa lub kępiasta, o długich, wąskich liściach;

 (1.2) pot. przen. marihuana

Wiktionary

Wiechlinowate, trawy (Poaceae (R. Br.) Barnh., Gramineae Juss.) – rodzina roślin należąca do rzędu wiechlinowców. Liczy ok. 11 tys. gatunków. Rośliny te stanowią główny komponent roślinności formacji trawiastych, łąk i pastwisk. Należą do niej również ważne rośliny uprawne, w tym zboża. W Polsce występuje ponad 150 gatunków traw.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Jutro muszę skosić trawę przed domem.

 (1.2) Nie palę trawy, bo śmierdzi.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtrava, AS: trava

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. trawnik m., trawniczek m., trawiarz m., trawniak m., trawianka ż., strawa ż., potrawa ż., potrawka ż., Trawniki nmos., Trawy nmos.

:: zdrobn. trawka ż.

:: zgrub. trawsko n.

 czas. trawić ndk., strawić dk., strawiać ndk.

 przym. trawiasty, trawny, trawnikowy, strawny, niestrawny, potrawowy, potrawkowy

 przysł. trawiasto

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) darń, murawa, trawnik; gw-pl|Górny Śląsk|trowa.

 (1.2) boba, cannabis, gandzia, grass, konopie indyjskie, maria konopnicka, marycha, maryśka, trawka, ziele, zielone, zioło, ziółko

Wiktionary


trawca

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) daw. osoba, która coś trawi, tzn. niszczy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. trawa ż.

 czas. trawić ndk.

Wiktionary


trawczyński

nazwisko


SJP.pl


traweczka

zdrobnienie od: trawka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. zdrobn. od: trawka

Wiktionary

Wymowa:

IPA: traˈvɛt͡ʃka, AS: travečka

Wiktionary


trawelebryta

celebryta zajmujący się podróżnictwem


SJP.pl

Trawelebryta – celebryta zajmujący się tematyką podróżniczą (sam wyraz trawelebryta powstał ze złożenia dwóch angielskich słów: travel – podróż + celebrity – osoba powszechnie znana).

W polskiej literaturze termin (w formie "travelebrity") po raz pierwszy został użyty w artykule "Multimedialne podróżopisarstwo czyli narodziny travelebrity" opublikowanym w 2009 roku w periodyku naukowym "Panoptikum".

Wikipedia


trawelog

paradokumentalny film podróżniczy; travelogue


SJP.pl


trawers

1. grobla chroniąca brzeg przed wylewem;
2. część trasy wysokogórskie w poprzek zbocza;
3. przejście odcinka szlaku w poprzek, na ukos;
4. zygzakowaty lot samolotu;
5. kierunek prostopadły do płaszczyzny symetrii statku;
6. element łączący dwie równoległe części


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) bud. belka poprzeczna, wiązar poprzeczny w konstrukcji

 (1.2) lotn. mar. kierunek prostopadły lub skośny do płaszczyzny symetrii statku lub samolotu

 (1.3) lotn. mar. poruszanie się statku lub samolotu w tym kierunku

 (1.4) geogr. szlak biegnący w poprzek lub w skos zbocza góry

 (1.5) geogr. pokonywanie zbocza góry w poprzek lub w skos

Wiktionary

  • trawers – ćwiczenie ujeżdżeniowe w jeździectwie
  • trawers – fragment drogi wspinaczkowej
  • trawers – kierunek w żegludze
  • trawers – ruch statku powietrznego
  • trawers – termin dotyczący gór
  • trawers – system informatyczny
  • trawers – gry komputerowe
  • trawers – poprzeczna belka w budownictwie
  • trawers – element fortyfikacji w postaci wału ziemnego.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈtravɛrs, AS: travers

Wiktionary

Powiązane:

 czas. trawersować ndk.

 przym. trawersowy

 rzecz. trawersik mrz.

Wiktionary


trawersem

1. grobla chroniąca brzeg przed wylewem;
2. część trasy wysokogórskie w poprzek zbocza;
3. przejście odcinka szlaku w poprzek, na ukos;
4. zygzakowaty lot samolotu;
5. kierunek prostopadły do płaszczyzny symetrii statku;
6. element łączący dwie równoległe części


SJP.pl


trawersik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od trawers

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To nie trawers, lecz tylko mały trawersik.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. trawers m.

Wiktionary


trawersować

1. w lotnictwie: lecieć wzdłuż kursu odchylonego od linii symetrii samolotu;
2. zjeżdżać na nartach w poprzek lub w skos ściany górskiej, stoku


SJP.pl

czasownik

 (1.1) pokonywać zbocze w poprzek

 (1.2) o szlaku: biec w poprzek zbocza

 (1.3) o samolocie, statku: poruszać się w nieco w bok

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌtravɛrˈsɔvat͡ɕ, AS: traversovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. trawersowanie n., trawers

Wiktionary


trawersowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|trawersować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. trawersować ndk.

Wiktionary


trawertyn

skała wapienna osadzana z wód źródlanych, wykorzystywana w budownictwie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) miner. porowata skała osadowa, odmiana aragonitu;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Oczy widziały znowu ukochaną glebę ogrodu, gdzie motyka, roztrącając bryły zeschniętego wapniaka, naloty piaskowe i grudy trawertynu, dźwięczała uderzając o ruiny pogańskie.

 (1.1) Do wystroju użyto różnokolorowych marmurów, porowatego trawertynu i betonu o zróżnicowanej fakturze, kawiarnię ozdobiła abstrakcyjna mozaika.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. trawertynowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) martwica wapienna, tuf wapienny, źródleniec

Wiktionary


trawertynowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) wykonany z trawertynu, zbudowany z trawertynu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W słońcu lśniła trawertynowa fasada bazyliki.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. trawertyn mrz.

Wiktionary


trawestacja

1. przeróbka, parafraza czyjejś wypowiedzi, utworu literackiego, muzycznego itp. dostosowująca go do innej sytuacji;
2. efekt takiej przeróbki


SJP.pl

  • trawestacja (literatura)
  • trawestacja (muzyka)

Wikipedia


trawestacyjny

dotyczący trawestacji


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) mający cechy trawestacji

Wiktionary

Powiązane:

 czas. trawestować

Wiktionary


trawestować

przerabiać, zmieniać czyjąś wypowiedź, dostosowując ją do innej sytuacji


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. strawestować)

 (1.1) liter. przerabiać poważny utwór literacki na komiczny, satyryczny; przerabiać czyjąś wypowiedź na żartobliwą, dopasowując ją do innej, zabawnej sytuacji

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌtravɛˈstɔvat͡ɕ, AS: travestovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. trawestowanie n., trawestacja

 przym. trawestacyjny

Wiktionary


trawestowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|trawestować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. trawestować ndk.

Wiktionary


trawiąco-chłonący

taki, który trawi i chłonie, np. jama trawiąco-chłonąca u jamochłonów; chłonąco-trawiący, chłonąco-trawienny (rzadko)


SJP.pl


trawialnia

oddział zakładu przemysłowego wyposażony w odpowiednie urządzenia, w którym odbywa się trawienie przedmiotów metalowych


SJP.pl


trawianka

gatunek ryby z rzędu okoniokształtnych


SJP.pl

Trawianka (Perccottus glenii) – gatunek ryby okoniokształtnej, jedyny przedstawiciel rodzaju Perccottus.

Wikipedia


trawiarnia

1. pomieszczenie, w którym trawi się klisze;
2. dział zakładu chemigraficznego, w którym wykonuje się klisze drukarskie techniką fotomechaniczną


SJP.pl


trawiastokształtny

przypominający kształtem trawę


SJP.pl


trawiastozielony

zielony o odcieniu trawy


SJP.pl


trawiasty

1. porośnięty trawą;
2. w kolorze trawy


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) taki, który jest porośnięty trawą

przymiotnik jakościowy

 (2.1) mający barwę soczystej zieleni, kolor trawy

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Mecze piłki nożnej rozgrywa się na boiskach trawiastych.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: traˈvʲjastɨ, AS: travʹi ̯asty

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. trawa ż., trawnik mrz., trawniczek mrz., trawka ż., trawiarz m.

 przym. trawny

Wiktionary

Synonimy:

 (2.1) trawiastozielony

Wiktionary


trawić

1. o organizmie, narządach: wchłaniać substancje pokarmowe; przetrawiać;
2. o substancjach trawiennych: rozkładać substancje pokarmowe;
3. niszczyć, osłabiać;
4. o czasie: poświęcać, zużywać;
5. usuwać, działając kwasami;
6. o uczuciach: opanowywać


SJP.pl

czasownik

 (1.1) rozkładać spożyty pokarm na prostsze części

 (1.2) daw. spędzać

 (1.3) pot. przen. tolerować, znosić

 (1.4) daw. zużyć, zniszczyć

 (1.5) daw. szczuć, zwłaszcza zwierzęciem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) U ssaków zadaniem gruczołów dwunastniczych jest produkcja i wydzielanie soku dwunastniczego, zawierającego enzymy trawiące węglowodany, białka oraz tłuszcze.

 (1.2) Czerwcowe i lipcowe noce trawił z rybakami na czółnie w odległości morza dla połowu wielkich storni i mniejszych gładys, bańtek.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtravʲit͡ɕ, AS: travʹić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. strawa ż., strawność ż., trawa ż., potrawa ż., trawienie n., strawienie n.

 czas. strawić dk., wytrawić dk.

 przym. strawny

Wiktionary


trawicki

nazwisko


SJP.pl


trawienie

1. o organizmie, narządach: wchłaniać substancje pokarmowe; przetrawiać;
2. o substancjach trawiennych: rozkładać substancje pokarmowe;
3. niszczyć, osłabiać;
4. o czasie: poświęcać, zużywać;
5. usuwać, działając kwasami;
6. o uczuciach: opanowywać


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) fizj. rozkładanie spożytego pokarmu na prostsze części, które mogą być łatwo pobrane przez układ pokarmowy;

Wiktionary

Trawienie – złożony proces enzymatycznej hydrolizy wielkocząsteczkowych związków chemicznych w prostsze, w celu ich wchłonięcia i przyswojenia przez organizm. W zdecydowanej większości trawienie jest charakterystyczne dla zwierząt (wyjątkiem są rośliny mięsożerne).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Rolą żołądka jest trawienie zawartych w pożywieniu białek.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: traˈvʲjɛ̇̃ɲɛ, AS: travʹi ̯ė̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. strawa ż.

 czas. trawić ndk., strawić dk.

 przym. niestrawiony, trawienny

Wiktionary


trawieniec

czwarta i ostatnia komora żołądka zwierząt przeżuwających, zawierająca gruczoły trawienne


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zool. anat. gruczołowa część żołądka przeżuwaczy, o gruszkowatym kształcie, tworząca czwarty przedział;

Wiktionary

Trawieniec, żołądek właściwy, żołądek gruczołowy (abomasum) – gruczołowa część żołądka przeżuwaczy, o gruszkowatym kształcie, tworząca czwarty przedział. U bydła domowego położony jest z tyłu od ksiąg i na prawo od żwacza. Z księgami łączy się ujściem księgowo-trawieńcowym, a przeciwległy koniec przechodzi w dwunastnicę. W trawieńcu zachodzi właściwy (główny) proces trawienia. Jego główną funkcją jest trawienie białek przy pomocy enzymów znajdujących się w soku żołądkowym.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Główną funkcją trawieńca jest trawienie białek.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: traˈvʲjɛ̇̃ɲɛt͡s, AS: travʹi ̯ė̃ńec

Wiktionary

Powiązane:

 czas. strawić

Wiktionary


trawienny

przymiotnik

 (1.1) fizj. związany z rozkładaniem pokarmu na związki prostsze i jego przyswajaniem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Aby uniknąć problemów trawiennych, zmiana diety powinna być powolna i stopniowa.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. trawić

 rzecz. trawienie n.

Wiktionary


trawina

nędzna trawa


SJP.pl


trawinka

pojedyncze źdźbło trawy


SJP.pl


trawiński

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Bogdan Trawiński – polski informatyk
  • Florentyn Trawiński – polski historyk sztuki, poliglota, tłumacz, muzealnik
  • Jacek Trawiński – polski dyplomata

Wikipedia


trawionka

podkładka trawiona chemicznie, naklejana na obciąg cylindra tłoczącego dla odpowiedniego wyrównania podczas druku nacisku poszczególnych partii formy drukarskiej zawierającej kliszę siatkową


SJP.pl


trawisko

zgrubienie od: trawa


SJP.pl


trawka

zdrobnienie od: trawa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: trawa

 (1.2) źdźbło trawy

 (1.3) pot. eufem. marihuana

 (1.4) uczn. niewydepilowane włosy

Wiktionary

Trawka (ang. Weeds) – amerykański serial, czarna komedia wyprodukowana przez telewizję Showtime. Akcja serialu rozgrywa się w Kalifornii na przedmieściach Los Angeles na osiedlu o fikcyjnej nazwie Agrestic. Później w Ren Mar (patrz Del Mar), a potem w lokacjach blisko Meksyku, których mieszkańcy kupują bądź rozprowadzają marihuanę (stąd tytuł).

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. trawa ż., trawnik m., trawiarz m., trawsko n.

 przym. trawiasty

Wiktionary


trawkowy

trawka


SJP.pl

Patrz:

trawka

trawl

rodzaj sieci rybackiej wleczonej za statkiem; trał


SJP.pl


trawler

[czytaj: trałler] rodzaj statku rybackiego; trauler


SJP.pl

Wikipedia


trawnicki

przymiotnik od: Trawniki


SJP.pl


trawniczanin

mieszkaniec Trawnik (wsi w Polsce)


SJP.pl


trawniczanka

mieszkanka Trawnik (wsi w Polsce)


SJP.pl


trawniczek

zdrobnienie od: trawnik


SJP.pl


trawnik

1. teren obsiany trawą, często również obsadzony drzewami, krzewami i kwiatami;
2. teren pokryty sztuczną wykładziną imitującą trawę, jak również taka wykładzina;
3. ptak z bekasowatych; brodziec leśny


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) poletko trawy o charakterze ozdobnym;

 (1.2) gw-pl|Mazury, Warmia. kosiarka

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (2.1) ornit. zob. łęczak.

Wiktionary

Trawnik – zespół powiązanych ze sobą systemem korzeniowym traw pospolitych, wykorzystywany w celach ozdobnych w parkach, ogrodach, przydomowych ogródkach itp., strzyżony systematycznie na niewielkiej wysokości w celu wytworzenia maksymalnej jednorodności i uniknięcia wytworzenia się kwiatostanów.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Nasi sąsiedzi dbają o swój trawnik.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtravʲɲik, AS: travʹńik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. trawa ż., trawka ż.

 przym. trawiasty, trawnikowy, trawny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) murawa, gazon

Wiktionary


trawniki

1. teren obsiany trawą, często również obsadzony drzewami, krzewami i kwiatami;
2. teren pokryty sztuczną wykładziną imitującą trawę, jak również taka wykładzina;
3. ptak z bekasowatych; brodziec leśny


SJP.pl

9 miejscowości w Polsce:

  • Trawniki – wieś w woj. lubelskim, w pow. świdnickim, w gminie Trawniki
  • Trawniki – wieś w woj. małopolskim, w pow. bocheńskim, w gminie Drwinia
  • Trawniki – część miasta Czchów w woj. małopolskim, w pow. brzeskim, w gminie Czchów
  • Trawniki – część wsi Tymbark w woj. małopolskim, w pow. limanowskim, w gminie Tymbark
  • Trawniki – wieś w woj. opolskim, w pow. kędzierzyńsko-kozielskim, w gminie Pawłowiczki
  • Trawniki – część wsi Nędza w woj. śląskim, w pow. raciborskim, w gminie Nędza
  • Trawniki – część wsi Lubomia w woj. śląskim, w pow. wodzisławskim, w gminie Lubomia
  • Trawniki – część wsi Nieboczowy w woj. śląskim, w pow. wodzisławskim, w gminie Lubomia
  • Trawniki – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. koneckim, w gminie Smyków

Wikipedia


trawnikowcowate

o cechach trawnikowcowatych (rodzina pająków)


SJP.pl

Trawnikowcowate (Miturgidae) – rodzina pająków z podrzędu Opisthothelae i infrarzędu Araneomorphae.

Pająki te mają odnóża kroczne zwieńczone są parą pazurków. Nogogłaszczki samca cechują się obecnością apofizy retrolateralnej, u większości gatunków wyposażonej w kanalik i część błoniastą. Cymbium zwykle zaopatrzone jest w rowek retrolateralny. Nasady skierowanej ku przodowi apofizy medialnej i osadzonego pośrodku tegulum embolusa stykają się ze sobą.

Wikipedia


trawnikowcowaty

o cechach trawnikowcowatych (rodzina pająków)


SJP.pl


trawnikowiec

gatunek pająka z rodziny trawnikowcowatych


SJP.pl

Trawnikowiec (Zora) – rodzaj pająka z rodziny trawnikowcowatych. Holarktyczny. Obejmuje 19 opisanych gatunków.

Wikipedia


trawnikowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z trawnikem, dotyczący trawnika

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. trawnik mrz., trawa ż.

Wiktionary


trawnikoza

zbyt powszechne występowanie trawników w przestrzeni publicznej


SJP.pl


trawny

1. trawa; trawowy;
2. żaba trawna - gatunek płaza z rodziny żabowatych, zamieszkujący północne i środkowe obszary Europy i Azji


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) zamieszkujący trawy

Wiktionary

Trawny – potok, prawy dopływ Wielkiego Rogoźnika.

Kilka cieków źródłowych potoku znajduje się w miejscowości Maruszyna w województwie małopolskim, w gminie Szaflary. Najwyższe ze źródeł znajdują się na wysokości około 740 m. Niektórych z nich mają wydajność: 70 l/godz., 80 l/godz. i 150 l/godz. Od wysokości około 635 m potok spływa jednym korytem. Na jego prawym zboczu wznosi się Rogoźnicka Skałka. Potok spływa od tego miejsca w kierunku północnym przez obszar miejscowości Rogoźnik i na wysokości ok. 612 m uchodzi do Wielkiego Rogoźnika.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. trawa ż., trawnik m.

 przym. trawiasty

Wiktionary


trawolistny

przymiotnik

 (1.1) mający liście jak trawa

Wiktionary


trawomat

automat do sprzedaży suszu konopi i innych produktów wytworzonych z konopi


SJP.pl


traworośle

wysoka trawa górska tworząca naturalne zbiorowisko roślinne


SJP.pl


trawowce

rząd roślin jednoliściennych; plewowce, wiechlinowce


SJP.pl

Wikipedia


trawowy

trawa; trawny


SJP.pl


trawożerność

odżywianie się zwierząt głównie trawą


SJP.pl


trawożerny

przymiotnik

 (1.1) zool. żywiący się trawą

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. trawożerca m., trawożerność ż.

Wiktionary


trawska

brzydka trawa, będąca zielskiem


SJP.pl


trawsko

brzydka trawa, będąca zielskiem


SJP.pl


trawy

1. nazwa niektórych gatunków roślin należących do rodziny o tej samej nazwie, charakteryzujących się długimi, wąskimi liśćmi, pustą wewnątrz łodygą, drobnymi kwiatami; liście tych roślin;
2. zbiorowo: rośliny rosnące na łące, w ogrodzie


SJP.pl

Wiechlinowate, trawy (Poaceae (R. Br.) Barnh., Gramineae Juss.) – rodzina roślin należąca do rzędu wiechlinowców. Liczy ok. 11 tys. gatunków. Rośliny te stanowią główny komponent roślinności formacji trawiastych, łąk i pastwisk. Należą do niej również ważne rośliny uprawne, w tym zboża. W Polsce występuje ponad 150 gatunków traw.

Wikipedia


tray

[czytaj: trej] element pudełka, na którym osadzony jest krążek płyty kompaktowej lub DVD


SJP.pl


trał

1. sieć rybacka; włok;
2. urządzenie przymocowywane do przodu czołgu służące do rozminowywania terenu;
3. urządzenie służące do wykrywania i niszczenia min morskich


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) ryb. sieć rybacka niczym duży worek, ciągniona za statkiem po dnie morza

 (1.2) wojsk. urządzenie do wykrywania i usuwania min

Wiktionary

  • Trał przeciwminowy – w wojskach lądowych urządzenie montowane na czołgu a przeznaczone do rozminowania terenu poprzez uderzanie, oranie lub wywieranie nacisku.
  • Trał morski – w marynarce wojennej urządzenie holowane za trałowcem służące do wykrywania lub niszczenia min
  • Trał – w rybołówstwie to sieć rybacka (włok) w kształcie worka, która zazwyczaj ciągnięta jest za statkiem na różnej głębokości.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. trałowanie n., trałowiec mrz.

 czas. trałować ndk.

 przym. trałowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) włok

Wiktionary


trałować

trawlować;
1. łowić ryby za pomocą trału;
2. wykrywać i niszczyć miny za pomocą trału


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. przetrałować)

 (1.1) ryb. łowić ryby za pomocą trału

 (1.2) wojsk. oczyszczać teren z min za pomocą trału

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Norweskie jednostki nocami trałowały miny w kanale i na redzie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. trał mrz., trałowanie n., trałowiec mrz.

 czas. przetrałować dk.

 przym. trałowy

Wiktionary


trałowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) ryb. łowienie ryb za pomocą trału

 (1.2) wojsk. oczyszczanie terenu z min za pomocą trału

Wiktionary

  • trałowanie w wojskowości (jednostka pływająca: trałowiec)
  • trałowanie w rybołówstwie (jednostka pływająca: trawler, zob. też: włok)

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Po serii trałowań sieci były do wymiany.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. trał mrz., trałowiec mrz.

 czas. przetrałować dk., trałować ndk.

 przym. trałowy

Wiktionary


trałowiec

okręt wojenny, którego głównym zadaniem jest niszczenie min


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) żegl. wojsk. okręt do stawiania i poławiania min;

Wiktionary

Trałowiec – okręt specjalnie przeznaczony do oczyszczania akwenów żeglownych z min za pomocą holowanych trałów, a także do stawiania min, stąd oboczna nazwa minowiec.

Z uwagi na wielkość i możliwości rozróżnia się: trałowce redowe (wyporność ok. 100–300 ton), trałowce bazowe (ok. 200–600 ton) i trałowce eskadrowe (ok. 600–1000 ton). Mniejsze jednostki klasyfikuje się jako kutry trałowe. Podział trałowców na powyższe podklasy ma jednak znaczenie głównie historyczne i obecnie jest rzadko używany, nie był też powszechnie przyjęty na świecie.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wyposażenie trałowe trałowców rzecznych zwykle obejmowało trał kontaktowy.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. trał mrz., trałowanie n.

 czas. trałować ndk.

 przym. trałowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) poławiacz min

Wiktionary


trałowy

przymiotnik od: trał


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z trałem, dotyczący trału

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W tym okresie brytyjskie siły trałowe były znacznie osłabione.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. trał mrz., trałowanie n., trałowiec mrz.

 czas. przetrałować dk., trałować ndk.

Wiktionary


treasurer

[czytaj: treżerer] środowiskowo: osoba, która zapewnia efektywną alokację kapitału i innych aktywów finansowych firmy, prawidłowość prowadzenia tej procedury, równowagę w przepływach finansowych firmy oraz doradza w zakresie oceny rentowności i ryzyka potencjalnych inwestycji


SJP.pl


treatment

[czytaj: tritment] środowiskowo: zarys scenariusza


SJP.pl


trębacki

przymiotnik od: trębacz


SJP.pl


trębacz

1. muzyk grający na trąbce;
2. ptak drapieżny z rodziny jastrzębiowatych, występuje w lasach Ameryki Południowej i Środkowej;
3. największy łabędź Ameryki Północnej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) muz. muzyk, który gra na trąbce

 (1.2) sygnalista, który wygrywa sygnały na trąbce

Wiktionary

  • muzyk grający na trąbce
  • trębacz (protista)
  • trębacze – ptaki z rodziny sokołowatych
    • trębacz chichotliwy (Herpetotheres cachinnans)
    • trębacz prążkowany (Micrastur ruficollis)
    • trębacz szarogardły (Micrastur plumbeus)
    • trębacz popielaty (Micrastur gilvicollis)
    • trębacz skryty (Micrastur mintoni)
    • trębacz białobrzuchy (Micrastur mirandollei)
    • trębacz zmienny (Micrastur semitorquatus)
    • trębacz obrożny (Micrastur buckleyi)

    Wikipedia

    Powiązane:

     rzecz. trąbka ż., trąba ż., trąbeczka ż., trąbienie n., zatrąbienie n.

     czas. trąbić ndk., zatrąbić dk.

     przym. trąbkowy

    Wiktionary


trębaczka

trębacz


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) muz. kobieta, która gra na trąbce

Wiktionary

Patrz:

trębacz

Przykłady

 (1.1) O każdej godzinie wychodzi trębacz lub trębaczka w fartuchu niebieskim na szczyt wieży, by otrąbić na cztery świata strony godzinę.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. trąba ż.

 czas. trąbić

Wiktionary


trębanów

Trębanów – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie ostrowieckim, w gminie Ćmielów.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa tarnobrzeskiego.

Wikipedia


trebicki

nazwisko


SJP.pl


trebień

wieś w Polsce


SJP.pl

Trebień – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie sokołowskim, w gminie Bielany. Ma status sołectwa.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa siedleckiego.

Wierni kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Trójcy Przenajświętszej w Rozbitym Kamieniu.

Wikipedia


trebilulka

rzeczownik, rodzaj żeński, męski

 (1.1) gw-pl|Kresy. szczypiorek

Wiktionary


treblinczanin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Treblinki

 (1.2) osoba pochodząca z Treblinki, urodzona w Treblince

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Halinka wyszła za treblinczanina z dziada pradziada.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Treblinka ż.

:: fż. treblinczanka ż.

 przym. treblinecki

Wiktionary


treblinczanka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Treblinki

 (1.2) kobieta pochodząca z Treblinki, urodzona w Treblince

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Babka Celina, treblinczanka z krwi i kości, dobrze znała historię parafii.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Treblinka ż.

:: fm. treblinczanin mos.

 przym. treblinecki

Wiktionary


treblinecki

Treblinka; trebliński


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do Treblinki, związany z Treblinką

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. treblinczanin mos., treblinczanka ż., Treblinka ż.

Wiktionary


treblinka

wieś w Polsce


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. wieś w Polsce, w województwie mazowieckim, w powiecie ostrowskim, w gminie Małkinia Górna;

 (1.2) hist. niemiecki obóz zagłady na terenie gminy Kosów;

Wiktionary

  • Treblinka – wieś położona w województwie mazowieckim, w powiecie ostrowskim, w gminie Małkinia Górna
  • Treblinka I – niemiecki obóz pracy w pobliżu stacji Treblinka
  • Treblinka II – niemiecki obóz zagłady koło wsi Wólka Okrąglik, w pobliżu stacji Treblinka
  • Treblinka (stacja kolejowa) – nieistniejąca stacja kolejowa w pobliżu niemieckiego obozu zagłady w Treblince
  • Muzeum Treblinka. Niemiecki nazistowski obóz zagłady i obóz pracy (1941–1944) – muzeum zorganizowane na terenie obozów Treblinka I i Treblinka II
  • Treblinka – poprzednia nazwa fińskiego heavymetalowego zespołu muzycznego Tiamat

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Pierwszy transport z getta warszawskiego odjechał z Warszawy do Treblinki 22 lipca, pierwszego dnia tzw. wielkiej akcji wysiedleńczej.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. treblinczanin mos., treblinczanka ż.

 przym. treblinecki

Wiktionary


trebliński

Treblinka; treblinecki


SJP.pl


trębski

nazwisko


SJP.pl


trebuchet

[czytaj: trebuszej] czcionka komputerowa


SJP.pl


trebusz

starożytna i średniowieczna broń miotająca, działająca na zasadzie dźwigni


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) hist. wojsk. barobalistyczna machina miotająca, wyrzucająca pociski stromotorowo;

Wiktionary

Trebusz – starożytna i średniowieczna broń artyleryjska; barobalistyczna machina miotająca, wykorzystująca zasadę dźwigni, miotająca pociski stromotorowo ze znaczną celnością. Trebusz był stosowany dość powszechnie i stąd ma w różnych językach różne miejscowe nazwy: trebuszet, trebuczet, trabutium, frondibola, perier, bleide, tribock, petraria itd. Dla przykładu francuską nazwę frondibola utworzono z połączenia francuskiego słowa fronde (proca) i greckiego bolis (pocisk).

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈtrɛbuʃ, AS: trebuš

Wiktionary


trecento

czternastowieczna sztuka włoska


SJP.pl

Trecento (wł. trecento ’trzysta’) – pojęcie odnoszące się do XIV wieku we włoskiej kulturze. Była to epoka uznawana za protorenesans.

Nazwa pochodzi od włoskiego słowa oznaczającego 300 i oznacza tutaj: lata [tysiąc] trzysetne (1300-1399). Użył jej Giorgio Vasari – włoski historiograf, który podzielił dzieje sztuki włoskiej od Cimabuego do Michała Anioła na trzy okresy: trecento, quattrocento, cinquecento.

Wikipedia


treder

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Franciszek Treder – kaszubski nauczyciel, działacz społeczny i twórca Muzeum Kaszubskiego
  • Jerzy Treder – polski językoznawca, dialektolog, badacz języka kaszubskiego

Wikipedia


trędnikowate

rodzina roślin z rzędu jasnotowców, głównie zielnych, także drzew, krzewów i pnączy, o kwiatach grzbiecistych, zebranych w kwiatostany, występujących głównie w strefie umiarkowanej; trędownikowate


SJP.pl


trędnikowaty

o cechach trędnikowatych (rodzina roślin); trędownikowaty


SJP.pl


trędnikowiec

przedstawiciel rzędu roślin zielnych (rzadziej krzewów i drzew) z klasy dwuliściennych; trędownikowiec


SJP.pl


trędowata

1. kobieta chora na trąd;
2. kobieta nietolerowana w jakimś środowisku, do którego należy


SJP.pl

Trędowata – dwutomowa powieść Heleny Mniszkówny wydana w Krakowie w 1909 roku. Mimo chłodnego przyjęcia przez krytykę, powieść odniosła sukces czytelniczy.

Wikipedia


trędowaty

chory na trąd; dotknięty trądem


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) med. chory na trąd

 (1.2) med. z objawami trądu na ciele

 (1.3) przen. nieakceptowany w danym środowisku

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) med. osoba chora na trąd

 (2.2) przen. osoba nieakceptowana w danym środowisku

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌtrɛ̃ndɔˈvatɨ, AS: trndovaty

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. trąd mrz.

 przym. trądowy

Wiktionary


trędownik

wieloletnia roślina (bylina lub półkrzew) z rodziny trędownikowatych, występująca na półkuli północnej w wielu gatunkach, mająca właściwości lecznicze i zarazem trujące; skrofularia


SJP.pl

Trędownik (Scrophularia L.) – rodzaj roślin z rodziny trędownikowatych. Należy do niego ok. 290 gatunków. Zasięg rodzaju obejmuje strefę umiarkowaną półkuli północnej. W Polsce rosną trzy gatunki rodzime z tego rodzaju i jeden przejściowo dziczejący.

Wikipedia


trędownikowate

rodzina roślin z rzędu jasnotowców, głównie zielnych, także drzew, krzewów i pnączy, o kwiatach grzbiecistych, zebranych w kwiatostany, występujących głównie w strefie umiarkowanej; trędnikowate


SJP.pl

Trędownikowate (Scrophulariaceae Juss.) – rodzina roślin należąca do rzędu jasnotowców (Lamiales). W dawniejszych systemach klasyfikacyjnych (np. w systemie Cronquista z 1981) do rodziny tej zaliczano 275 rodzajów liczących około 5 tysięcy gatunków roślin. Zastosowanie badań molekularnych w badaniach filogenetycznych spowodowało odkrycie polifiletyczności tak szeroko wydzielanej rodziny. Współcześnie systemy klasyfikacyjne roślin okrytonasiennych kompilowane przez Angiosperm Phylogeny Group (APG) wyróżniają w obrębie tej rodziny już tylko 58 rodzajów z około 1900 gatunkami. Pozostałe rodzaje dawniej tu klasyfikowane zaliczane są do babkowatych (Plantaginaceae), zarazowatych (Orobanchaceae) i kilku mniejszych rodzin.

Wikipedia


trędownikowaty

o cechach trędownikowatych (rodzina roślin); trędnikowaty


SJP.pl


trędownikowiec

przedstawiciel rzędu roślin zielnych (rzadziej krzewów i drzew) z klasy dwuliściennych; trędnikowiec


SJP.pl


tref

1. gatunki mięsa, których nie wolno jeść wyznawcom judaizmu;
2. przepis zabraniający wyznawcom judaizmu spożywania pewnych pokarmów


SJP.pl


trefelek

zdrobnienie od: trefl


SJP.pl


trefić

1. przestarzałe: układać włosy w loki; karbować, fryzować;
2. czynić trefnym - niezgodnym z przepisami Talmudu o zachowaniu obrzędowej czystości


SJP.pl

czasownik niedokonany

 (1.1) daw. układać włosy w loki

 (1.2) czynić coś trefnym, czyli nieczystym w myśl Talmudu

 (1.3) gw-pl|Górny Śląsk, Śląsk Cieszyński. trafić

 (1.4) gw-pl|Górny Śląsk. spotkać

czasownik zwrotny niedokonany trefić się

 (2.1) układać sobie włosy w loki

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtrɛfʲit͡ɕ, AS: trefʹić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. trefienie n.

Wiktionary


trefienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|trefić.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. trefić

Wiktionary


trefl

1. jeden z czterech kolorów w kartach oznaczany czarnym listkiem koniczyny;
2. karta do gry tego koloru


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) karc. kolor w kartach oznaczony czarną koniczynką; karta tego koloru

w użyciu przymiotnikowym

 (2.1) należący do trefli (1.1)

Wiktionary

Trefl (fr. trèfle – koniczyna) – jeden z czterech kolorów w kartach typu francuskiego, oznaczony czarną trójlistną koniczynką.

Odpowiednikiem trefli w talii niemieckiej i szwajcarskiej są żołędzie, zaś w talii włosko-hiszpańskiej kije.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Miałem w ręku pięć trefli.

 (2.1) Dołożyłem dwójkę trefl.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: trɛfl̥, AS: trefl̦

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. treflik mrz., trefelek

 przym. treflowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) żołądź, reg. śl. krojc.

 (2.1) treflowy, żołędny

Wiktionary


treflik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od trefl

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. trefl m.

Wiktionary


treflowy

o kartach do gry: mający kolor oznaczony czarnym listkiem koniczyny; trefl, żołądź


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) przym. od trefl

Wiktionary

Wymowa:

IPA: trɛfˈlɔvɨ, AS: treflovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. trefl, trefelek

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) żołędny

Wiktionary


trefniej

stopień wyższy od przysłówka: trefnie


SJP.pl


trefniś

na dawnych dworach: błazen, klaun, wesołek


SJP.pl

  • Błazen, inaczej: trefniś
  • Trefniś (serial animowany)

Wikipedia


trefność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest trefne; cecha tych, którzy są trefni

Wiktionary

Powiązane:

 przym. trefny

 przysł. trefnie

Wiktionary


trefny

1. niespełniający poleceń, przepisów Talmudu, dotyczących zachowania obrzędowej czystości; niekoszerny;
2. potocznie: mający podejrzane, nielegalne pochodzenie;
3. wzbudzający śmiech, dowcipny, zabawny


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) podejrzany, pochodzący z nielegalnego źródła

 (1.2) rel. niekoszerny, rytualnie nieczysty

 (1.3) stpol. dowcipny

 (1.4) gwara. więz. kradziony

 (1.5) wybrakowany, uszkodzony

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Sprzedawał trefny towar, dlatego zainteresowała się nim policja.

 (1.2) Nie tylko wieprzowina jest trefna.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtrɛfnɨ, AS: trefny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. trefność ż., trefnina

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) nielegalny

Wiktionary


trefta

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Mazury, Warmia. roln. trzoda

Wiktionary


tregginsy

[czytaj: treginsy] obcisłe spodnie z rozciągliwego materiału, imitujące spodnie tradycyjne


SJP.pl


tregnum

potrójna objętość butelki z winem, zawierającej najczęściej 2,25 litra wina


SJP.pl


tregra

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) metalowa lub gruba drewniana belka konstrukcyjna do budowy poziomego szkieletu budowli;

Wiktionary

Tregra (niem. traeger < tragen - 'nosić') – metalowe, lub grube drewniane, konstrukcyjne belki do budowy poziomego szkieletu, np. stosowane do konstrukcji stropu, płaskiego dachu, lub najniżej leżące poziomo belki konstrukcji drewnianego mostu. Tregier to także dodatkowe, nieseryjne wzmocnienie karoserii samochodu (montowane w egzemplarzach mających tendencję do nadmiernej "pracy" karoserii. Także belka tworząca wraz z blokiem rodzaj najprostszego dźwigu.

Wikipedia


trehaloza

dwucukier nieredukujący, występujący m.in. w drożdżach, pleśniach i grzybach


SJP.pl

Trehaloza, mykoza – organiczny związek chemiczny z grupy cukrów, disacharyd złożony z dwóch cząsteczek glukozy połączonych wiązaniem O-glikozydowym (α,D-glukopiranozylo-(1→1)-α,D-glukopiranozyd). Jest głównym cukrem hemolimfy owadów, znajduje się także w grzybach i drożdżach.

W organizmie ludzkim trawiona jest w jelicie cienkim przez enzym trehalazę, w wyniku czego powstają dwie cząsteczki α,D-glukozy.

Możliwa jest produkcja trehalozy ze skrobi na skalę przemysłową.

Wikipedia


trejaż

ażurowa, drewniana krata obrośnięta roślinami pnącymi, szczególnie charakterystyczna dla ogrodów barokowych i rokokowych; treliaż


SJP.pl

Trejaż, także: treliaż – budowla ogrodowa, składająca się z szeregu słupków, połączonych u góry poziomą belką (konstrukcyjnie można porównać ją do jednostronnego bardzo luźnego płotu z daleko rozstawionymi szczeblami lub pozbawionego szczebli). Na belce osadzone są zwykle symetryczne elementy poprzeczne w postaci krótkich grubych poprzeczek (nie jest to jednak element "obowiązkowy" i niektóre rodzaje trejaży ich nie zawierają). Konstrukcja ta służy do podtrzymywania roślin, najczęściej pnących. Ma zwykle lekką konstrukcję drewnianą. Można spotkać także trejaże wykonane z metalu lub bambusa.

Wikipedia


trejler

trajler;
1. samochód przebudowany na wędrowny domek campingowy; karawaning, karawan, caravaning, caravan;
2. statek dostosowany do przewozu kontenerów; trejlerowiec, kontenerowiec


SJP.pl


trejlerowiec

statek dostosowany do przewozu kontenerów; rorowiec, kontenerowiec


SJP.pl


trek

piesza wyprawa turystyczna w trudny i niedostępny region; trekking, treking, trekk


SJP.pl


treking

piesza wyprawa turystyczna w trudny i niedostępny region; trekking, trek, trekk


SJP.pl


trekingowy

treking; trekkingowy


SJP.pl


trekk

piesza wyprawa turystyczna w trudny i niedostępny region; trekking, treking, trek


SJP.pl


trekker

turysta uprawiający trekking; trekkingowiec


SJP.pl


trekkerka

turystka uprawiająca trekking


SJP.pl


trekkie

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pot. fan serii filmów „Star Trek” i ich uniwersum

Wiktionary

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

 (1.1) fan

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 etym|ang|Trekkie. < etym|ang|Trek|-ie.; przez skojarzenie ze słowem „groupie”

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) Trekkie, Trekker

* hiszpański: (1.1) trekkie m.

* niemiecki: (1.1) Trekkie m.

* nowogrecki: (1.1) τρεκάς m.

źródła.

== trekkie (język hiszpański.) ==

thumb|trekkie (1.1)

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) trekkie (fan)

odmiana.

przykłady.

Wiktionary


trekking

piesza wyprawa turystyczna w trudny i niedostępny region; treking, trek, trekk


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) forma turystyki (pieszej lub rowerowej) uprawiana w trudnych warunkach;

Wiktionary

Trekking – forma turystyki przygodowej lub kwalifikowanej, uprawiana w trudnych warunkach terenowych i klimatycznych.

Wyróżnia się kilka form trekkingu. Najpopularniejszą jest trekking klasyczny (górski), będący formą pośrednią między wspinaczką a hikingiem. Termin trekking pochodzi od słowa trek używanego na południu Afryki i oznaczającego wędrówkę Burów w czasie zdobywania kolejnych ziem. W turystyce trekking zaczął najpierw odnosić się do wędrówek pieszych w Himalajach nepalskich i indyjskich.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Rozpoczynam przygodę z trekkingiem, planowaćanuję weekendowe wycieczki, najpierw po Kaszubach, może gdzieś dalej, plus wakacje w górach. (z Internetu)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtrɛcĩŋk, AS: treḱĩŋk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. treking

 przym. trekkingowy, trekingowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) treking

Wiktionary


trekkingowiec

turysta uprawiający trekking; trekker


SJP.pl


trekkingowy

trekking; trekingowy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z trekkingiem

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Rowery trekkingowe stanowią kompromis pomiędzy komfortem klasycznego roweru miejskiego, szybkością roweru szosowego i dzielnością terenową roweru górskiego. (z Internetu)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌtrɛcĩŋˈɡɔvɨ, AS: treḱĩŋgovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. trekking m., treking m.

 przym. trekingowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) trekingowy

Wiktionary


trekowy

trek


SJP.pl

Patrz:

trek

trel

1. melodyjny śpiew niektórych ptaków
2. żart. śpiew ludzki o wysokiej tonacji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) wibrujący i śpiewny głos, najczęściej ptaka

Wiktionary


trela

nazwisko


SJP.pl


trele-morele

potocznie: bzdury, niedorzeczności, brednie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) pot. zmyślone, nieprawdziwe opowieści

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Opowiada trele-morele, tylko głupiec w nie uwierzy.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌtrɛlɛ‿mɔˈrɛlɛ, AS: trele‿morele

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) androny, banialuki, farmazony, brednie, niedorzeczności, bzdury

Wiktionary


treliaż

ażurowa, drewniana krata obrośnięta roślinami pnącymi, szczególnie charakterystyczna dla ogrodów barokowych i rokokowych; trejaż


SJP.pl

Trejaż, także: treliaż – budowla ogrodowa, składająca się z szeregu słupków, połączonych u góry poziomą belką (konstrukcyjnie można porównać ją do jednostronnego bardzo luźnego płotu z daleko rozstawionymi szczeblami lub pozbawionego szczebli). Na belce osadzone są zwykle symetryczne elementy poprzeczne w postaci krótkich grubych poprzeczek (nie jest to jednak element "obowiązkowy" i niektóre rodzaje trejaży ich nie zawierają). Konstrukcja ta służy do podtrzymywania roślin, najczęściej pnących. Ma zwykle lekką konstrukcję drewnianą. Można spotkać także trejaże wykonane z metalu lub bambusa.

Wikipedia


trelik

zdrobnienie od: trel


SJP.pl


treliński

nazwisko


SJP.pl


trelkówko

Trelkówko (niem. Klein Schöndamerau) – wieś w Polsce, w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie szczycieńskim, w gminie Szczytno. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.

Do 2023 miejscowość była częścią wsi Trelkowo.

Wikipedia


trelleborg

[czytaj: treleBORJ] miasto w Szwecji


SJP.pl

Trelleborg – miasto w południowej Szwecji. Siedziba władz administracyjnych gminy Trelleborg w regionie Skania, port nad Morzem Bałtyckim. Około 25 643 mieszkańców.

Trelleborg jest jednym z największych portów promowych, przewozów Ro-ro i przewozów intermodalnych w całej Skandynawii. Współczesna historia portu sięga 1902, gdy zawinął tam pierwszy statek ro-pax, kursujący na linii z Trelleborga do niemieckiego Sassnitz. Rocznie obsługuje ponad 2 miliony pasażerów oraz ponad pół miliona samochodów ciężarowych. Ponad 30 regularnych zawinięć promów powoduje, że tamtejszy port uznawany jest za główny węzeł komunikacyjny łączący Skandynawię z Centralną Europą. W mieście rozwinął się przemysł chemiczny oraz maszynowy.

Wikipedia


trelleborski

Trelleborg (miasto duńskie)


SJP.pl


trelować

1. o głuszcu: wykonywać drugą fazę pieśni;
2. o ptakach: wydawać charakterystyczne wysokie dźwięki;
3. przenośnie: śpiewać, podśpiewywać


SJP.pl


trema

zdenerwowanie, uczucie obawy przed jakimś występem, egzaminem lub innym ważnym wydarzeniem


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) psych. strach lub zdenerwowanie przed występem publicznym (scenicznym);

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (2.1) typogr. znak diakrytyczny w postaci dwóch kropek nad literą (zazwyczaj oznacza konieczność wymowy danej samogłoski w dyftongu);

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Był to mój pierwszy występ dyplomatyczny i miałem tremę.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. tremować

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) strach sceniczny, lęk sceniczny

 (2.1) tréma, diereza

Wiktionary


tremando

określenie wykonawcze: drżąco; tremanto


SJP.pl


tremanto

określenie wykonawcze: drżąco; tremando


SJP.pl


trematoda

Przywry (Trematoda) – gromada pasożytniczych płazińców, obejmująca ponad 6000 gatunków. Z reguły są to organizmy hermafrodytyczne, choć znanych jest kilka gatunków rozdzielnopłciowych.

Obecność przywr w drogach żółciowych, jelicie grubym lub pęcherzu moczowym jest znaczącą przyczyną zachorowań na nowotwory tych narządów.

Wikipedia


trembaczowski

nazwisko


SJP.pl


trembecki

nazwisko


SJP.pl

Osoby o tym nazwisku:

  • Adam Stefan Trembecki − polski inżynier i nauczyciel akademicki
  • Jakub Teodor Trembecki − polski poeta, kolekcjoner tekstów literackich
  • Jan Trembecki − polski szlachcic, urzędnik staropolski
  • Onufry Trembecki − polski lekarz, aptekarz, powstaniec listopadowy, burmistrz Nowego Sącza
  • Stanisław Trembecki − polski poeta okresu oświecenia

Wikipedia


trembita

ludowy dęty instrument muzyczny; trombita


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zob. trombita.

Wiktionary

Trombita, trąbita, trembita – ludowy instrument dęty w kształcie prostej lub zagiętej nieco na końcu rury, sięgającej do 4 metrów długości, używany jako pasterska trąba wydająca głęboki, niski dźwięk, oraz jako instrument sygnałowy, służący przede wszystkim do komunikowania się na odległość i zwoływania w określonych celach.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: trɛ̃mˈbʲita, AS: trẽmbʹita

Wiktionary


trembowelski

przymiotnik od: Trembowla (miasto na Ukrainie)


SJP.pl


trembowla

miasto na Ukrainie


SJP.pl

Trembowla (ukr. Теребовля, Terebowla) – miasto rejonowe na zachodniej Ukrainie w obwodzie tarnopolskim, nad rzeką Gniezna, dopływem Seretu.

Miasto królewskie położone było w XVI wieku w województwie ruskim.

Do 17 września 1939 miasto powiatowe w województwie tarnopolskim w Polsce.

W mieście rozwinął się przemysł mleczarski, obuwniczy i cegielniany.

Wikipedia


tremendo

określenie wykonawcze: groźnie


SJP.pl


tremendyzm

nurt stylistyczny w powojennej literaturze hiszpańskiej, ukazujący przerażające w naturze ludzkiej skłonności do okrucieństwa


SJP.pl

Tremendyzm (od hiszp. tremendo z łac. trĕmŏr – drżenie i pośrednio od trĕmendŭs – straszny, okropny) – nurt stylistyczny w powojennej literaturze hiszpańskiej zapoczątkowany powieścią Rodzina Pascala Duarte ("La familia de Pascual Duarte", 1942) Camilo José Celi. Do innych tworzących w tym stylu należeli Carmen Laforet, Rafael Garcia Serrano, Luis Landínez, Dario Fernández Flórez.

Wikipedia


tremo

1. duże, stojące lustro;
2. odcinek ściany między oknami;
3. lustro umieszczone w tym miejscu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) mebl. wysokie, wolno stojące lustro w ozdobnych ramach połączone z konsolką lub z szufladkowym stolikiem

forma rzeczownika.

 (2.1) W. lp. od: trema

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtrɛ̃mɔ, AS: trmo

Wiktionary


tremolando

(wł. drżąco) specyficzny rodzaj artykulacji muzycznej polegającej na szybkiej i wielokrotnej zamianie dwóch dźwięków lub współbrzmień różnej wysokości; tremolo


SJP.pl

Tremolo (z wł. drżenie) – określenie rodzaju artykulacji, która polega na szybkim wykonywaniu wielu dźwięków o tej samej wysokości lub szybkim przejściu między dwoma dźwiękami o różnej wysokości (tremolando).

Wikipedia


tremolit

minerał z grupy amfiboli, krzemian wapnia i magnezu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) miner. minerał z gromady krzemianów, z grupy amfiboli;

Wiktionary

Tremolit – minerał z gromady krzemianów, z grupy amfiboli. Minerał pospolity i szeroko rozpowszechniony.

Nazwa pochodzi od doliny Tremola w masywie St. Gotthard w Alpach Szwajcarskich, gdzie minerał ten występuje.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: trɛ̃ˈmɔlʲit, AS: trẽmolʹit

Wiktionary


tremolo

(wł. drżąco) specyficzny rodzaj artykulacji muzycznej polegającej na szybkiej i wielokrotnej zamianie dwóch dźwięków lub współbrzmień różnej wysokości; tremolando


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) muz. szybkie powtarzanie jednego lub kilku naprzemiennych dźwięków;

Wiktionary

Tremolo (z wł. drżenie) – określenie rodzaju artykulacji, która polega na szybkim wykonywaniu wielu dźwięków o tej samej wysokości lub szybkim przejściu między dwoma dźwiękami o różnej wysokości (tremolando).

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Lubię czysty, nienacechowany dźwięk, jak czysty dźwięk bez nadmiaru tremolo i nie nazbyt dużo basu. (Miles Davis)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: trɛ̃ˈmɔlɔ, AS: trẽmolo

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tremolowanie n., tremulant mrz.

 czas. tremolować ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) tremolando

Wiktionary


tremometr

przyrząd do mierzenia tremoru - mimowolnych, rytmicznych, drobnych ruchów całego ciała lub jego części


SJP.pl

Tremometr (ang. tremometer) – przyrząd pomiarowy w ergonomii służący do badania tremoru, czyli mimowolnych, rytmicznych, drobnych ruchów całego ciała lub jego części. Poprzez pomiary precyzji ruchów, ruchów dowolnych ręki i koordynacji wzrokowo-ruchowej pozwala na ocenę sprawności układu nerwowego. Badanie tremometrem jest jednym z badań zdolności psychomotorycznych człowieka.

Wikipedia


tremor

mimowolne, rytmiczne, drobne ruchy całego ciała lub jego części


SJP.pl

  • Tremor (grupa muzyczna)
  • drżenie
  • Wstrząsy (ang. Tremors) – film

Wikipedia


tremować

powodować u kogoś tremę


SJP.pl

czasownik niedokonany

 (1.1) wywoływać tremę

czasownik zwrotny tremować się

 (2.1) czuć tremę

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Występ przy szczególnej publiczności czasami bywa tremujący.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: trɛ̃ˈmɔvat͡ɕ, AS: trẽmovać

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tremowanie n., trema

Wiktionary


tremowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|tremować.

Wiktionary

Powiązane:

 czas. tremować ndk.

Wiktionary


tren

1. pieśń żałobna;
2. wydłużona część sukni, ciągnąca się z tyłu po ziemi


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) liter. gatunek liryczny o charakterze elegijnym, poświęcony zmarłej osobie, wychwalający jej zalety i zasługi oraz opłakujący jej śmierć;

 (1.2) książk. ogon, wydłużona część sukni lub płaszcza ciągnąca się z tyłu po ziemi; element ubioru uroczystego, ceremonialnego;

 (1.3) daw. tabor wojskowy

 (1.4) daw. oś wagonowa z kołami

Wiktionary

  • tren (literatura)
  • tren (moda)
  • tren – tabor wojskowy
  • tren – pawi ogon
  • Tren – wieś w Albanii, w okręgu Devoll, w gminie Qendër Bilisht

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Tren pojawił się w literaturze polskiej za sprawą Jana Kochanowskiego, który poświęcił im cały cykl.

 (1.2) Schodziła wolno, tren sukni ciągnął się za nią po szerokich marmurowych stopniach…

Wiktionary

Wymowa:

IPA: trɛ̃n, AS: trẽn

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1)

:: rzecz. daw. trena ż., daw. trenodja ż., stpol. trenienie n.

:: czas. stpol. trenić

 (1.2-4)

:: rzecz. daw. trena ż.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) daw. trena, daw. trenodja

 (1.2-4) daw. trena

Wiktionary


trena

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) liter. tren

 (1.2) tren (część ubioru)

 (1.3) daw. tren (tabor wojskowy)

 (1.4) daw. tren (oś wagonu z kołami)

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtrɛ̃na, AS: trna

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1) rzecz. tren m., daw. trenodja ż., stpol. trenienie n.

 czas. stpol. trenić

 (1.2-4) rzecz. tren m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) tren, daw. trenodja

 (1.2-4) tren

Wiktionary


trenaż

trenażer;
1. przyrząd służący do treningu sportowego lub rehabilitacji ruchowej, pozwalający ćwiczyć w warunkach podobnych do rzeczywistych;
2. urządzenie umożliwiające odtworzenie rzeczywistych sytuacji w warunkach sztucznych, stosowane np. do szkolenia pilotów, żeglarzy itp.; symulator


SJP.pl


trenażer

trenaż;
1. przyrząd służący do treningu sportowego lub rehabilitacji ruchowej, pozwalający ćwiczyć w warunkach podobnych do rzeczywistych;
2. urządzenie umożliwiające odtworzenie rzeczywistych sytuacji w warunkach sztucznych, stosowane np. do szkolenia pilotów, żeglarzy itp.; symulator


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) techn. urządzenie służące do trenowania w warunkach sztucznych jakiejś sprawności

Wiktionary

Trenażer – urządzenie, które w warunkach sztucznych umożliwia trening jakiejś sprawności. Używane do szkolenia indywidualnego lub zespołowego. Trenażer zwykle symuluje pewne cechy jakiegoś urządzenia lub warunków zewnętrznych. Jeśli jakość symulacji jest wystarczająco dokładna to trenażer jest także symulatorem.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: trɛ̃ˈnaʒɛr, AS: trẽnažer

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. trening m., trener m., trenerka ż., trenowanie n., wytrenowanie n., przetrenowanie n.

 czas. trenować ndk., wytrenować dk., przetrenować dk.

 przym. trenerski, treningowy

 przysł. treningowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) symulator

Wiktionary


trencz

płaszcz wzorowany na angielskim płaszczu wojskowym


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) luźny, dwurzędowy, ściągnięty szerokim paskiem płaszcz z patkami, gabardynowy lub nieprzemakalny, wzorowany na wojskowym płaszczu, noszonym w czasie I wojny światowej

Wiktionary

Trencz – rodzaj klasycznego płaszcza z zapięciem dwurzędowym i szerokim paskiem z klamrą. Najczęściej występuje w odcieniach beżu, z patkami na ramionach i pięcioma parami guzików. Niegdyś sięgał kostek, obecnie nie wykracza poniżej kolana.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: trɛ̃n͇t͡ʃ, AS: trẽṇč

Wiktionary


trenczowy

trencz


SJP.pl

Patrz:

trencz

trenczyn

miasto w zachodniej Słowacji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto na Słowacji;

Wiktionary

Trenczyn (słow. Trenčín, węg. Trencsén, niem. Trentschin, łac. Laugaricio, gr. Λευκάριστος) – miasto powiatowe w zachodniej Słowacji nad rzeką Wag, stolica kraju trenczyńskiego. Znany ze średniowiecznego zamku, położonego na górze nad miastem. Pod koniec 2019 roku, z liczbą mieszkańców wynoszącą ponad 55 tys., Trenczyn zajmował ósme miejsce wśród najludniejszych słowackich miast.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈtrɛ̃n͇t͡ʃɨ̃n, AS: trṇčỹn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. trenczynianin m., trenczynianka ż.

 przym. trenczyński

Wiktionary


trenczynianin

mieszkaniec Trenczyna


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Trenczyna; osoba z tego miasta

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Trenczyn mrz.

:: fż. trenczynianka ż.

 przym. trenczyński

Wiktionary


trenczynianka

mieszkanka Trenczyna


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Trenczyna; kobieta z tego miasta

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Trenczyn mrz.

:: fm. trenczynianin mos.

 przym. trenczyński

Wiktionary


trenczyński

przymiotnik od: Trenczyn


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Trenczynem, dotyczący Trenczyna

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Trenczyn mrz., trenczynianin mos., trenczynianka ż.

Wiktionary


trend

ogólny kierunek rozwoju, zmian


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) istniejący w danym momencie kierunek rozwoju w jakiejś dziedzinie;

 (1.2) stat. monotoniczny składnik w modelu zależności badanej cechy statystycznej od czasu;

 (1.3) finans. systematyczny wzrost lub spadek wartości instrumentu finansowego w czasie

Wiktionary

  • trend (statystyka)
  • trend (socjologia)
  • trend sekularny
  • „Trend” (tygodnik)

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Poznał najnowsze trendy we współczesnej homiletyce polskiej.

 (1.3) Akcje KGHM znajdują się w trendzie spadkowym.

 (1.3) Ropa tanieje, rubel w trendzie spadkowym, rosyjscy bogacze zyskują.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: trɛ̃nt, AS: trẽnt

Wiktionary

Powiązane:

 przym. trendowy, trendy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kierunek, tendencja, prąd, moda

 (1.2) tendencja rozwojowa

Wiktionary


trendforecaster

[czytaj: trendforkaster] specjalista przewidujący różne trendy na podstawie obserwacji i analizy


SJP.pl


trendować

potocznie: być modnym, często się pojawiać


SJP.pl


trendowy

trend


SJP.pl

Patrz:

trend

trendseter

osoba promująca i kreująca jakieś trendy, modne wyroby (np. odzież, telefon, kosmetyk); trendsetter, promotor marki


SJP.pl


trendsetter

[czytaj: trendseter] osoba promująca i kreująca jakieś trendy, modne wyroby (np. odzież, telefon, kosmetyk); trendseter, promotor marki


SJP.pl

Trendsetter – drugi solowy album niemieckiego rapera Flera wydany w 2006 roku w wytwórni Aggro Berlin. Płytę promowały utwory Papa ist zurück oraz Çüs Junge.

Wikipedia


trendsetterka

[czytaj: trendseterka] kobieta promująca i kreująca jakieś trendy, modne wyroby (np. odzież, telefon, kosmetyk); trendseterka, promotorka marki


SJP.pl


trendsetterski

trendsetter [czytaj: trendseterski]


SJP.pl


trendy

[czytaj: trendi] potocznie: prestiżowy, modny, na czasie


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) modny, na czasie

forma rzeczownika.

 (2.1) M., B., W. lm. od: trend

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Lubię być trendy, idę dzisiaj po jakiś nowy ciuch.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtrɛ̃ndɨ, AS: trndy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. trend m.

 przym. trendowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) cool, dżezi, en vogue, nowomodny

Wiktionary


trener

1. osoba przygotowująca zawodnika lub drużynę do zawodów, występów;
2. środowiskowo: osoba prowadząca szkolenie;
3. trener personalny - osobisty instruktor czuwający nad poprawnością wykonywania ćwiczeń; trener osobisty


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) sport. osoba zajmująca się przygotowaniami zawodnika lub drużyny do zawodów; rzadziej także osoba przekazująca podopiecznym umiejętności z innych dziedzin;

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) techn. urządzenie pozwalające na nabywanie i doskonalenie praktycznych umiejętności np. latania czy jazdy samochodem

Wiktionary

Trener – osoba zajmująca się przygotowaniem fizycznym i psychicznym swoich podopiecznych (najczęściej grupy) w wielu dziedzinach życia, m.in. sportu. Najczęściej wyspecjalizowany jest w jednej, konkretnej dyscyplinie (np. piłka nożna, koszykówka czy gimnastyka). Jego zadaniem jest umotywowywanie i wyszkolenie osób, z którymi pracuje.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Trener był niezadowolony z gry swojej drużyny.

 (1.1) Obecnie jest trenerem w zakresie PR, rzecznictwa i prawa prasowego, a także – ponownie – dziennikarzem telewizyjnym oraz realizatorem filmów reklamowych i promocyjnych.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtrɛ̃nɛr, AS: trner

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. trening m., trenowanie n., wytrenowanie n., przetrenowanie n.

:: fż. trenerka ż.

 czas. trenować ndk., wytrenować dk., przetrenować dk.

 przym. trenerski, treningowy

 przysł. treningowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) szkoleniowiec, coach, instruktor

 (2.1) trenażer, symulator

Wiktionary


trenerka

trener


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) forma żeńska od: trener

Wiktionary

Patrz:

trener

Przykłady

 (1.1) Trenerka nie była zadowolona z występu swojej zawodniczki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: trɛ̃ˈnɛrka, AS: trẽnerka

Wiktionary

Powiązane:

 czas. trenować ndk.

 rzecz. trenażer mrz., trener, trening, trenowanie

 przym. trenerski, treningowy

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 czas. trenować ndk.

 rzecz. trenażer mrz., trener, trening, trenowanie

 przym. trenerski, treningowy

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

 (1.1) zobtłum rodz|trener.

* francuski: (1.1) entraîneuse ż.

* hiszpański: (1.1) entrenadora ż.

* nowogrecki: (1.1) προπονήτρια ż.

* słoweński: (1.1) trenerka ż.

* włoski: (1.1) allenatrice ż.

źródła.

== trenerka (język słoweński.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) trenerka

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


trenerski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z trenerem, dotyczący trenera

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. trenażer mrz., trener mos., trenerka ż., trening m., trenowanie n., wytrenowanie n., przetrenowanie n.

 czas. trenować ndk., wytrenować dk., przetrenować dk.

 przym. treningowy

 przysł. treningowo

Wiktionary


trenić

czasownik nieprzechodni

 (1.1) stpol. żałośnie zawodzić, narzekać

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtrɛ̃ɲit͡ɕ, AS: trńić

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tren m., daw. trena ż., daw. trenodja ż., stpol. trenienie n.

Wiktionary


trenienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) stpol. odczasownikowy od|trenić.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: trɛ̃ˈɲɛ̇̃ɲɛ, AS: trẽńė̃ńe

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tren m., daw. trena ż., daw. trenodja ż.

 czas. trenić

Wiktionary


trenik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od tren

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tren m.

Wiktionary


trening

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) sport. proces poddawania organizmu rosnącym obciążeniom fizycznym w celu poprawienia cech motorycznych sportowca;

 (1.2) ćwiczenia z zakresu jakichś kompetencji, umiejętności

Wiktionary

Trening — czynność, proces lub metoda uczenia się umiejętności potrzebnych do wykonania określonej pracy lub aktywności, doprowadzania osoby do uzgodnionego standardu biegłości poprzez praktykę (ćwiczenie); przygotowanie mające na celu poprawę sprawności fizycznej lub intelektualnej..

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Optymalny moment na spożycie białka przypada bezpośrednio po treningu.

 (1.2) Grupa in statu nascendi jest głównym bohaterem opisywanych w tej książce treningów interpersonalnych.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtrɛ̃ɲĩŋk, AS: trńĩŋk

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. treningówka ż., trener m., trenerka ż., trenowanie n., przetrenowanie n., trenażer mrz.

 czas. trenować, potrenować, przetrenować się

 przym. treningowy, trenerski

Wiktionary


treningówka

1. potocznie: ubiór sportowy; dres;
2. walka treningowa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) sport. strój do treningu

 (1.2) sport. walka treningowa

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. trening

 przym. treningowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) strój treningowy/do treningu

Wiktionary


treningowy

1. trening;
2. mieszkanie treningowe - lokal mieszkalny zastępujący pobyt w domu pomocy społecznej lub przygotowujący do samodzielnego życia; mieszkanie chronione


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący treningu, stworzony do treningu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Spektakularne rezultaty crossfitu związane są m.in. z olbrzymim zróżnicowaniem treningowym, który bazuje na dużej liczbie powtórzeń oraz wykorzystywaniu ciężaru własnego ciała.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. treningówka ż., trening m., trener m., trenerka ż., trenażer m., trenowanie n., wytrenowanie n., przetrenowanie n.

 czas. trenować ndk., wytrenować dk., przetrenować dk.

 przym. trenerski

 przysł. treningowo

Wiktionary


trenkner

nazwisko


SJP.pl


trenodja

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) liter. daw. tren

Wiktionary

Wymowa:

IPA: trɛ̃ˈnɔdʲja, AS: trẽnodʹi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tren m., daw. trena ż., stpol. trenienie n.

 czas. stpol. trenić

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) tren m., daw. trena ż.

Wiktionary


trenologiczny

przymiotnik

 (1.1) liter. dotyczący trenu

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌtrɛ̃nɔlɔˈɟit͡ʃnɨ, AS: trnoloǵičny

Wiktionary


trenować

podnosić swoje umiejętności


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. wytrenować)

 (1.1) podnosić swoje umiejętności

 (1.2) podnosić czyjeś umiejętności

 (1.3) sport. ćwiczyć celem poprawienia swojej sprawności w danej dyscyplinie

 (1.4) sport. kierować rozwojem sprawności fizycznej sportowca

Wiktionary

Przykłady

 (1.3) Od przyszłego tygodnia będę trenował fechtunek.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. trening m., trener m., trenerka ż., trenowanie n., trenażer mrz.

 przym. treningowy, trenerski

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ćwiczyć, dokształcać się, nabywać wprawy, praktykować, szkolić się, uczyć się, wprawiać się, zaprawiać się

 (1.2) edukować, instruować, kształcić, nauczać, obznajamiać, podkształcać, poduczać, przeszkalać, przygotowywać, przysposabiać, przyuczać, sposobić, szkolić, uczyć, wdrażać, wyuczać, zapoznawać, zaznajamiać

 (1.3) ćwiczyć, gimnastykować się, szlifować formę

 (1.4) ćwiczyć, przygotowywać, sposobić, szkolić, tresować

Wiktionary


trenowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|trenować.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌtrɛ̃nɔˈvãɲɛ, AS: trnovãńe

Wiktionary

Powiązane:

 czas. trenować

 rzecz. trenażer mrz., trenerka ż., trener, trening

 przym. treningowy, trenerski

Wiktionary


trent

część kotwicy, miejsce rozgałęzienia trzonu w łapy


SJP.pl

Geografia

Rzeki

  • Trent – rzeka w Anglii
  • Trent – rzeka w Kanadzie, w prowincji Kolumbia Brytyjska, na wyspie Vancouver
  • Trent – rzeka w Kanadzie, w prowincji Ontario
  • Trent – rzeka w Nowej Zelandii, na Wyspie Południowej
  • Trent – rzeka w Stanach Zjednoczonych, w stanie Karolina Północna

Gminy i miejscowości

  • Trent – miejscowość w Anglii, w hrabstwie Dorset
  • Trent – gmina w Niemczech, w kraju związkowym Meklemburgia-Pomorze Przednie, w powiecie Vorpommern-Rügen

Wikipedia


trenton

Wikipedia


trentowski

nazwisko


SJP.pl


treonina

aminokwas z grupy niezbędnych, dostarczany z pożywieniem ze względu na brak jego syntezy przez organizm, występujący w większości białek


SJP.pl

Treonina, kwas α-amino-β-hydroksymasłowy, skr. Thr lub T – organiczny związek chemiczny z grupy aminokwasów. Stereoizomer L jest jednym z podstawowych aminokwasów białkowych. Należy do aminokwasów niezbędnych (nie może być syntetyzowany w organizmie człowieka i musi być dostarczany z pożywieniem). Produkty o dużej zawartości treoniny to twaróg, drób, ryby, mięso, soczewica, i ziarno sezamowe.

Wikipedia


treoza

cukier prosty o czterech atomach węgla


SJP.pl

Treoza – organiczny związek chemiczny z grupy węglowodanów. Jest to cukier prosty z grupy aldoz o czterech atomach węgla (tetroza). Treoza jest więc aldotetrozą. Występuje w dwóch formach enancjomerycznych (D i L).

Wikipedia


trep

1. rodzaj prymitywnego obuwia wykonanego ze słomy, skóry; chodak; łapeć; kapeć; krypeć;
2. wulgarnie o kimś nam nieprzychylnym


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) but mający drewnianą podeszwę

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) środ. wojsk. żołnierz zawodowy

Wiktionary

  • trep – but
  • trep (w górnictwie) – połowizna (belka) podkładana na miękkim spągu pod stojak
  • trep – deska z przybitymi listwami dla ułatwienia przechodzenia po pochyłościach, rodzaj drabiny

Wikipedia

Wymowa:

IPA: trɛp, AS: trep

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. zdrobn. trepek

Wiktionary


trepak

rosyjski i ukraiński taniec ludowy o szybkim tempie, z charakterystycznymi przytupami i drobnymi kroczkami


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) choreogr. lud. rosyjski i ukraiński taniec z przytupem

Wiktionary

Trepak – taniec ludowy popularny na Ukrainie i w Rosji. Ma bardzo szybkie tempo w metrum 2/4. Charakterystyczne dla trepaka są drobne kroczki i przytupy.

Jednym z najbardziej znanych trepaków jest trepak Piotra Czajkowskiego z baletu Dziadek do orzechów.

Wikipedia


trepan

narzędzie chirurgiczne do wiercenia otworów w kościach, np. czaszki


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) med. narzędzie chirurgiczne kształtu cylindrycznego, którego koniec ma kształt okrężnej piły, służące do wywiercania okrągłego otworu w kości lub w innej tkance przez ucisk z jednoczesnym obracaniem;

Wiktionary

Trepan (gr. trypanon) – narzędzie chirurgiczne kształtu cylindrycznego, którego koniec ma kształt okrężnej piły, służący do wywiercania okrągłego otworu w kości lub w innej tkance, np. w gałce ocznej, przez ucisk z jednoczesnym obracaniem. Za pomocą trepana wykonuje się np. trepanobiopsję szpiku, trepanację czaszki, lub pobiera się okrągły wycinek rogówki do przeszczepienia rogówki.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Za pomocą trepanu wykonuje się trepanację czaszki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtrɛpãn, AS: trepãn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. trepanacja ż., trepanator m.

 czas. trepanować ndk.

 przym. trepanacyjny

 przysł. trepanacyjnie

Wiktionary


trepanacja

trepanacja czaszki - operacja chirurgiczna polegajaca na wypiłowaniu otworu w czaszce w celu dotarcia do wnętrza jamy czaszkowej


SJP.pl

Wikipedia


trepanacyjny

dotyczący trepanacji


SJP.pl


trepanator

osoba dokonująca trepanacji


SJP.pl


trepang

zwierzę z rodziny strzykw, żyjące w morzach tropikalnych


SJP.pl

Trepang – nazwa zwierząt morskich z rodzajów Apostichopus i Parastichopus (dawniej Stichopus) zaliczanych do strzykw. Występują w wodach strefy tropikalnej i subtropikalnej. Są poławiane na skalę przemysłową w celach konsumpcyjnych, wykorzystywane w tradycyjnej medycynie chińskiej. Do najbardziej znanych gatunków należą trepang japoński (Apostichopus japonicus) i trepang królewski (Parastichopus regalis). Dawniej nazwą trepang określano wszystkie gatunki z rodzaju Stichopus, później ich klasyfikacja uległa zmianie.

Wikipedia


trepangowce

rząd szkarłupni z gromady strzykw


SJP.pl


trepangowiec

przedstawiciel rzędu szkarłupni z gromady strzykw


SJP.pl


trepanować

w medycynie: wywiercać, wywiercić otwór w kości


SJP.pl


trepczyk

nazwisko


SJP.pl


trepek

1. zdrobnienie od: trep;
2. lekki but, składający się zwykle z podeszwy i przyszwy, okrywającej palce stopy


SJP.pl


trepka

1. zdrobnienie od: trep;
2. lekki but, składający się zwykle z podeszwy i przyszwy, okrywającej palce stopy


SJP.pl


trepki

1. zdrobnienie od: trep;
2. lekki but, składający się zwykle z podeszwy i przyszwy, okrywającej palce stopy


SJP.pl

Trepki – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie brodnickim, w gminie Brzozie.

Wikipedia


treple

rodzaj okrągłego, marszczonego lub plisowanego kołnierza z cienkiej, białej tkaniny bądź koronki, usztywnionego krochmalem albo drucianym stelażem; kreza, kryza, krezka, fryza, fryzka, kruszka


SJP.pl


trepowy

trep


SJP.pl

Patrz:

trep

trepy

rodzaj prymitywnego obuwia wykonanego ze słomy, skóry; chodaki, łapcie, kapcie, krypcie


SJP.pl

Trepy (od czes. trepka) – buty posiadające drewniane podeszwy i skórzane wierzchy, utrzymujące je na przedniej części stopy.

Dawniej były to tanie buty dla biedoty, której nie było stać na zakup obuwia ze skóry. Ich wyrobem na polskich wsiach trudnili się trepiarze, a niekiedy także bednarze i stolarze. Trepy były noszone głównie jesienią i zimą. Służyły jako obuwie robocze dla gospodarzy i jako obuwie na wszystkie okazje dla wiejskich wyrobników.

Wikipedia


treron

rodzaj ptaków z rodziny gołębiowatych


SJP.pl

Treron – rodzaj ptaków z podrodziny treronów (Raphinae) w obrębie rodziny gołębiowatych (Columbidae).

Wikipedia


trerony

rodzaj ptaków z rodziny gołębiowatych


SJP.pl

Trerony, owocożery (Raphinae) – podrodzina ptaków z rodziny gołębiowatych (Columbidae).

Wikipedia


tresa

sztuczne lub prawdziwe włosy przypinane w celu uzupełnienia lub przyozdobienia fryzury; treska, dopinka


SJP.pl

Szwajcaria:

  • Tresa – gmina w kantonie Ticino, w okręgu Lugano
  • Tresa – rzeka, dopływ Lago Maggiore

Osoby:

  • Catherine Tresa – indyjska aktorka

Zobacz też:

  • Ponte Tresa

Wikipedia


treść

1. to, o czym mówi, co przekazuje odbiorcy dzieło sztuki;
2. to, co stanowi istotę, sens czegoś; treści;
3. substancja wypełniająca przewód pokarmowy; zawartość


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) to, co jest zawarte (wyrażane) przez jakiś środek przekazu – mowę, pismo lub jakąkolwiek inną formę sztuki

 (1.2) istota, sens zawartości książki; tematy zawarte w książce lub jakimś dokumencie

 (1.3) med. zawartość przewodu pokarmowego; głównie w połączeniu „treść pokarmowa/żołądkowa”

 (1.4) stpol. trzcina

Wiktionary

  • treść w estetyce – kategoria estetyczna przeciwstawiana formie, sens dzieła rozumiany np. jako jego wymowa lub jako ciąg zdarzeń przedstawiony w utworze.
  • treść charakterystyczna nazwy to zespół cech charakterystycznych przysługujących wszystkim desygnatom danej nazwy i tylko im (por. konotacja) – treściom charakterystycznym nazw odpowiada treść właściwych pojęć; treść to także zespół cech przypisywanych dowolnemu wyrażeniu, nie tylko treść charakterystyczna nazw, ale też np. treść pełna lub treść językowa dowolnych wyrażeń. Niekiedy „treść” w sensie logicznym utożsamia się z „konotacją” lub ze „znaczeniem”.
  • treść – w filozofii i psychologii przeciwstawiana ich aspektom formalnym zawartość procesów psychicznych, np. treść aktów poznawczych, treść świadomości.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Symbole te podnoszą rangę i znaczenie ceremonii, potęgują uczucia patriotyczne, wzbogacają treści wychowawcze i walory emocjonalne.

 (1.1) W mieście pojawiły się plakaty o treściach rasistowskich.

 (1.2) Nie znał treści lektury, bo jej nie przeczytał.

 (1.3) Mam problem z zaleganiem treści pokarmowej z żołądku.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: trɛɕt͡ɕ, AS: treść

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. streszczenie n., streszczanie n.

 czas. streszczać ndk., streścić dk.

 przym. treściowy, treściwy

 przysł. treściowo

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1-2) istota, fabuła, przedmiot, zawartość, temat, wiadomość, przekaz, tematyka, problematyka, myśl przewodnia

Wiktionary


treści

1. to, o czym mówi, co przekazuje odbiorcy dzieło sztuki;
2. to, co stanowi istotę, sens czegoś; treści;
3. substancja wypełniająca przewód pokarmowy; zawartość


SJP.pl


treściowy

mający związek z treścią (tematem czegoś), np. zakres treściowy przedmiotu, konkursu


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący treści

Wiktionary

Wymowa:

IPA: trɛɕˈt͡ɕɔvɨ, AS: treśćovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. treść ż.

 przym. treściwy

 przysł. treściowo

Wiktionary


treściwie

przysłówek

 (1.1) w sposób treściwy, w sposób zwarty

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. treściwość ż.

 przym. treściwy

Wiktionary


treściwiej

stopień wyższy od przysłówka: treściwie


SJP.pl


treściwość

1. zwięzłość, lakoniczność;
2. pożywność, sytność


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest treściwe

Wiktionary

Powiązane:

 przym. treściwy

 przysł. treściwie

Wiktionary


treściwszy

stopień wyższy od przymiotnika: treściwy


SJP.pl


treściwy

przymiotnik

 (1.1) pełen treści, bez zbędnych informacji

 (1.2) wysławiający się zwięźle

 (1.3) dostarczający niezbędnych składników odżywczych

Wiktionary

Przykłady

 (1.3) Ziarno zbóż służy jako produkt konsumpcyjny dla człowieka i jako znakomita pasza treściwa w chowie zwierząt gospodarskich.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: trɛɕˈt͡ɕivɨ, AS: treśćivy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. treść ż., treściwość ż.

 czas. streścić dk., streszczać ndk.

 przysł. treściwie

 przym. treściowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) nierozwlekły, skondensowany, esencjonalny, konkretny

 (1.2) zwięzły, zwarty, lakoniczny, lapidarny

 (1.3) kaloryczny, odżywczy, pełnowartościowy, posilny, pożywny

Wiktionary


treser

mężczyzna zajmujący się tresurą


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) książk. człowiek tresujący zwierzęta

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Treser wyciągnął rękę z krwistym mięsem, a lew chap i nie ma ani mięsa, ani ręki.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtrɛsɛr, AS: treser

Wiktionary

Powiązane:

 forma żeńska treserka

 czas. tresować

 rzecz. tresura ż., treserka ż., tresowanie n.

 przym. treserski, tresurowy

Wiktionary


treserka

treser


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) książk. kobieta tresująca zwierzęta

 (1.2) pot. zajęcie tresera

Wiktionary

Patrz:

treser

Wymowa:

IPA: trɛˈsɛrka, AS: treserka

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. treser m., tresura ż., tresowanie n.

 przym. treserski, tresurowy

 czas. tresować ndk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.2) tresowanie, tresura

Wiktionary


treska

sztuczne lub prawdziwe włosy przypinane w celu uzupełnienia lub przyozdobienia fryzury; tresa, dopinka


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kosmet. rodzaj peruki w postaci warkocza, loków lub koka, przypinanych dla uzupełnienia lub przyozdobienia fryzury

Wiktionary

Treska (maced. Треска) – rzeka w zachodniej Macedonii Północnej, prawy dopływ Wardaru w zlewisku Morza Egejskiego. Długość – 138 km, powierzchnia zlewni – 1880 km², średni przepływ – 23,34 m³/s.

Treska płynie przez góry zachodniej Macedonii Północnej, z początku na południe, potem przełamuje się w kierunku zachodnim przez góry Poreče i płynie na północ. W dolnym biegu tworzy sztuczny zbiornik Matka i uchodzi do Wardaru tuż na północ od Skopje. Nad górną Treską leży Kiczewo.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈtrɛska, AS: treska

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) tresa

Wiktionary


tresna

wieś w Polsce


SJP.pl

Tresna (staropol. Trześnia) – wieś w Polsce, położona w województwie śląskim, w powiecie żywieckim, w gminie Czernichów, położona w dolinie rzeki Soły, w Beskidzie Małym. Powierzchnia sołectwa wynosi 734 ha, a liczba ludności 762, co daje gęstość zaludnienia równą 103,8 os./km².

Siedziba Urzędu Gminy Czernichów, ośrodek wypoczynkowy i rekreacyjny.

Wikipedia


treśnieński

przymiotnik od: Tresna (wieś w województwie śląskim)


SJP.pl


tresologia

dział techniki śledczej zajmujący się badaniem śladów pozostawionych na podłożu przez stopy, koła itp.; traseologia, trasologia


SJP.pl


tresor

trezor; 1. skrytka w gmachu banku, do której kasjerzy wkładają utarg dzienny; dawniej: skarbiec bankowy;
2. urządzenie do przechowywania substancji promieniotwórczych


SJP.pl


tresować

czasownik przechodni niedokonany (dk. wytresować)

 (1.1) uczyć zwierzęta samodzielnego wykonywania konkretnych czynności

 (1.2) pot. uczyć kogoś metodą rygoru, nakazów, zakazów, kar

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. treser mos., treserka ż., tresowanie n., tresura ż., wytresowanie n.

 czas. wytresować dk.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) układać

 (1.2) musztrować

Wiktionary


trestno

Trestno (niem. Treschen) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie wrocławskim, w gminie Siechnice, nad rzeką Odrą.

Wikipedia


tresura

1. uczenie zwierząt wykonywania poleceń;
2. uczenie kogoś przy użyciu surowych kar, stosowania zakazów i nakazów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) uczenie zwierząt wykonywania poleceń

 (1.2) przen. uczenie kogoś przy użyciu surowych kar, stosowania zakazów i nakazów

Wiktionary

Tresura, tresowanie (niem. Dressur z fr. dresser) – zespół działań mających na celu przyzwyczajenie, wdrożenie (nauczenie) zwierząt do wykonywania określonych czynności przez wielokrotne ich powtarzanie w jednakowych okolicznościach, wyrabianie lub wytwarzanie przez człowieka odruchów warunkowych u zwierząt, czasem prostych nawyków poprzez stosowanie systemu nagród i kar.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: trɛˈsura, AS: tresura

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. treser m., treserka ż.

 czas. tresować, wytresować

 przym. treserski, tresurowy

Wiktionary


tresurowy

przymiotnik od: tresura


SJP.pl


tret

zabudowa centralnej części rynku; blok śródrynkowy


SJP.pl


trętwian

trętwian czterorożny - jednoroczna roślina warzywna z rodziny pryszczyrnicowatych; czteroróg rozłożysty, szpinak nowozelandzki


SJP.pl

Tetragonia, trętwian (Tetragonia L.) – rodzaj roślin z rodziny pryszczyrnicowatych (Aizoaceae). Obejmuje 51–57 gatunków. Najwięcej z nich występuje w południowej Afryce (ok. 40), gdzie rosną głównie na suchych siedliskach. Poza tym zasięg rodzaju obejmuje inne kontynenty i wyspy półkuli południowej oraz wschodnią Azję w strefie tropikalnej i umiarkowanej ciepłej. Liczne gatunki związane są z terenami piaszczystymi na brzegach mórz, ale są też i takie, które rosną na terenach skalistych. Niektóre gatunki, np. T. decumbens w południowej Afryce, odgrywają znaczącą rolę w tworzeniu wydm i stabilizacji wybrzeża wydmowego.

Wikipedia


trętwianowate

o cechach trętwianowatych (rodzina roślin)


SJP.pl

Wikipedia


trętwianowaty

o cechach trętwianowatych (rodzina roślin)


SJP.pl


trętwica

dawniej: brak czucia; drętwota


SJP.pl


tretynoina

kwas retinowy, środek złuszczający skórę


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) biochem. organiczny związek chemiczny, metabolit retinolu (witaminy A), wykazujący działanie złuszczające, hamuje rogowacenie naskórka i przemianę tkanki prawidłowej w tkankę zmienioną chorobowo;

Wiktionary

Tretynoina, kwas retinowy – organiczny związek chemiczny, metabolit retinolu (witaminy A). Wykazuje działanie złuszczające, hamuje rogowacenie naskórka oraz przemianę tkanki prawidłowej w tkankę zmienioną chorobowo. Zmniejsza wytwarzanie prostaglandyn E2, kolagenazy oraz łoju wskutek zahamowania wzrostu i czynności gruczołów łojowych. Pobudza prawidłową czynność mitotyczną skóry, zwiększa proliferację i rozluźnienie naskórka w obrębie czopów łojowych, doprowadzając w ten sposób do ich opróżnienia. Końcowym efektem jest powstanie nowego naskórka w miejscu zmian chorobowych.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Pojawiają się obiecujące badania nad kwasem retinowym (tretynoiną), wskazujące, że może on obniżać ryzyko zachorowania na raka piersi.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) kwas retinowy

Wiktionary


tretzler

dawniej: podskarbi zakonu krzyżackiego


SJP.pl


trevi

  • Trevi – miejscowość w Umbrii
  • Trevi – rione Rzymu
  • Trevi nel Lazio – miejscowość w Lacjum
  • TREVI – wewnętrzna grupa ds. bezpieczeństwa powstała w ramach Unii Europejskiej

Wikipedia


treviso

[czytaj: trewizo]
1. miasto i gmina we Włoszech;
2. miasto i gmina w Brazylii


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto i gmina we Włoszech, w regionie Wenecja Euganejska;

 (1.2) geogr. adm. włoska prowincja położona w regionie Wenecja Euganejska;

Wiktionary

Treviso ([treˈvizo], pol. uproszczona: trewizo) – miasto i gmina we Włoszech, w regionie Wenecja Euganejska, w prowincji Treviso na Nizinie Weneckiej. Treviso stanowi ośrodek administracyjny tejże prowincji.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Obserwacja meczetów w Mediolanie, Turynie i Treviso wykazała, że wierni przynajmniej raz w tygodniu odwiedzający meczet stanowią 3 procent.

Wiktionary

Powiązane:

 przym. trewizański

Wiktionary


trewal

gatunek australijskiej ryby morskiej z rodziny pompilowatych


SJP.pl


trewir

miasto w Niemczech


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto na prawach powiatu w zachodnich Niemczech, w kraju związkowym Nadrenia-Palatynat, port nad Mozelą;

Wiktionary

Trewir (niem. Trier; fr. Trèves; luks. Tréier; łac. Augusta Treverorum) – miasto na prawach powiatu w zachodnich Niemczech, w kraju związkowym Nadrenia-Palatynat, siedziba gminy związkowej Trier-Land, port nad Mozelą. Miasto uniwersyteckie.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Cesarz spotkał się z opatem Fibicjuszem w Trewirze.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. trewirczyk mos., trewirka ż.

 przym. trewirski

Wiktionary


trewirczyk

mieszkaniec Trewiru


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Trewiru

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Trewir mrz.

:: fż. trewirka ż.

 przym. trewirski

Wiktionary


trewirka

mieszkanka Trewiru


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Trewiru

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Trewir mrz.

:: fm. trewirczyk mos.

 przym. trewirski

Wiktionary


trewirski

przymiotnik od: Trewir (miasto w Niemczech)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Trewirem, dotyczący Trewiru

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Trewir mrz., trewirczyk mos., trewirka ż.

Wiktionary


trewizański

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Treviso, dotyczący Treviso

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Posagiem dla królewny miała być Marchia Trewizańska, o którą Austria biła się z Wenecją.

 (1.1) V. Scoti włączył również do swego zbioru cztery protokoły notariuszy miejskich, sporządzone prawdopodobnie do użytku prywatnego. (…) Protokoły te stanowią cenne źródło do badania rozwoju notariatu trewizańskiego w XIII w.

 (1.1) Uniwersytet Artystów dzielił się tylko na 7 nacji, mianowicie: toskańską, ultramontańską, ultramaryńską, lombardzką, trewizańską, romańską, i ankońską.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Treviso n.

Wiktionary


tręzla

uzda umożliwiająca jeźdźcowi kierowanie koniem


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) daw. uzda

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtrɛ̃w̃zla, AS: trũ̯zla

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tręzlowe

Wiktionary


trezor

1. skrytka w gmachu banku, do której kasjerzy wkładają utarg dzienny; dawniej: skarbiec bankowy;
2. urządzenie do przechowywania substancji promieniotwórczych


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zabezpieczona skrytka w gmachu banku, do której kasjerzy codziennie po zakończeniu pracy wkładają otrzymane od klientów pieniądze

 (1.2) skarbiec, zwłaszcza bankowy

 (1.3) stacjonarne urządzenie do przechowywania substancji promieniotwórczych

Wiktionary

Trezor (wrzutnia) – zabezpieczona skrytka w banku umożliwiająca całodobowe deponowanie pieniędzy.

Pieniądze do trezora wrzucane są najczęściej w specjalnych kopertach, po czym trafiają do odpowiednio zabezpieczonego miejsca, zazwyczaj jakiegoś rodzaju szafy pancernej, do której dostęp mają wyłącznie uprawnieni pracownicy. Następnego dnia pieniądze są przeliczane. Ze względów bezpieczeństwa banki przeprowadzają odpowiednią weryfikację klientów zanim przyznają im dostęp do trezora. Trezor może mieć formę prostej wrzutni mechanicznej, ale może być także wyposażony w rozwiązania elektroniczne: klawiaturę, wyświetlacz, drukarkę fiskalną, głośnik, a także czujniki i kamery.

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Dżentelmen czekał cierpliwie przy wejściu do trezoru, aż pracownica banku powoli wyciągnie z jednej ze skrzynek pudełko i postawi ostrożnie na stole. Otworzył je dopiero, gdy był już zupełnie sam.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtrɛzɔr, AS: trezor

Wiktionary


tri

chlorowa pochodna etenu, związek organiczny używany jako rozpuszczalnik; trichloroeten, trichloroetylen


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. handlowa nazwa trichloroetenu

Wiktionary

Tri może oznaczać:

  • Przedrostek liczebnikowy oznaczający "trzy-" lub "trój-", ewent. "mający trzy części, trójdzielny"; szczególnie w nazewnictwie chemicznym.
  • Trichloroeten, CHCl=CCl2 – związek organiczny, chlorowcopochodna etenu (etylenu) (nazwa handlowa: "tri").
  • Transporter Rozpoznania Inżynieryjnego (TRI) – polski opancerzony transporter rozpoznawczy

Zobacz też: Trii

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Tri jest dobrym rozpuszczalnikiem tłuszczu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: trʲi, AS: trʹi

Wiktionary

Powiązane:

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) tri, trichloroethylene, TCE, trichlor, Trike, Tricky

* niemiecki: (1.1) Tri, Trichlorethen, Trichlorethylen, Trichlor

* szwedzki: (1.1) tri, trikloretylen, trikloreten

* włoski: (1.1) trielina, tricloroetilene

źródła.

== tri (język albański.) ==

wymowa.

znaczenia.

liczebnik główny

 (1.1) trzy

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) trichloroeten, trichloroetylen, 1,1,2-trichloroeten, trójchloroetylen, CHCl=CCl2, C2HCl3

Wiktionary


tri-

przedrostek

 (1.1) pierwszy człon wyrazów złożonych oznaczających trzykrotne wystąpienie czegoś lub całość składającą się z trzech części

Wiktionary

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

 (1.1) trój-, try-

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

źródła.

== tri- (język angielski.) ==

wymowa.

 IPA|tɹaɪ.

 audio|LL-Q1860 (eng)-Flame, not lame-tri-.wav.

znaczenia.

przedrostek

 (1.1) trój-

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: trʲi, AS: trʹi

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) trój-, try-

Wiktionary


triabal

1. współczesny styl tańca łączącego różne motywy etniczne, głównie orientalne;
2. rodzaj wzoru graficznego, abstrakcyjnego lub stylizowanego na orientalny, zwykle w postaci tatuażu


SJP.pl


triada

1. grupa trzech elementów;
2. trzy główne akordy w każdej tonacji;
3. trójca bóstw;
4. dalekowschodnia mafia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zbiór trzech elementów pozostających w relacji między sobą

 (1.2) muz. grupa trzech akordów opartych na pierwszym, czwartym i piątym stopniu gamy;

Wiktionary

Triada (chin. trad.: 三合會, chin. upr.: 三合会, pinyin: Sānhéhuì) – chińskie organizacje podziemne, które powstały w XVII wieku w celu obalenia mandżurskiej dynastii Qing. W XIX wieku rozpoczęły działalność przestępczą (początkowo głównie przemyt opium). Obecnie są synonimem chińskich organizacji przestępczych – tak jak mafia we Włoszech czy yakuza w Japonii.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 przym. triadowy, triadyczny, troisty

 rzecz. troistość ż., trójca ż.

 czas. troić

 przysł. troiście

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

 (1.2) Nie należy mylić z trójdźwiękiem, który w innych językach europejskich brzmi podobnie do polskiej triady, np. ang. triad, wł. triade, franc. triade itp.

tłumaczenia.

* hiszpański: (1.1) tríada ż., tríade ż.

* nowogrecki: (1.1) τριάδα ż.

źródła.

== triada (interlingua.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) triada

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtrʲjada, AS: trʹi ̯ada

Wiktionary

Powiązane:

 przym. triadowy, triadyczny, troisty

 rzecz. troistość ż., trójca ż.

 czas. troić

 przysł. troiście

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 przym. triadowy, triadyczny, troisty

 rzecz. troistość ż., trójca ż.

 czas. troić

 przysł. troiście

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

 (1.2) Nie należy mylić z trójdźwiękiem, który w innych językach europejskich brzmi podobnie do polskiej triady, np. ang. triad, wł. triade, franc. triade itp.

tłumaczenia.

* hiszpański: (1.1) tríada ż., tríade ż.

* nowogrecki: (1.1) τριάδα ż.

źródła.

== triada (interlingua.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) triada

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


triadowy

triada; triadyczny


SJP.pl


triadyczny

triada; triadowy


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) dotyczący triady

 (1.2) składający się z trzech elementów

Wiktionary

Przykłady

 (1.2) Triadyczna teoria znaku (Ch. Peirce) narodziła się z inspiracji filozoficznych w obrębie pragmatyzmu. Znak jest relacją, która łączy trzy elementy: przedmiot, reprezentamen i interpretant.

 (1.2) Wśród przedstawień są posągi Buddy, bodhisattw oraz duże triadyczne stele, gdzie postaci Buddy, stojącemu na tle mandorli, po obu stronach towarzyszą bodhisattwy.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. triada ż.

Wiktionary


triage

[czytaj: triaż] środowiskowo: segregacja pacjentów przez personel medyczny w zależności od stopnia obrażeń oraz rokowania, umożliwiająca niesienie pomocy w pierwszej kolejności najbardziej poszkodowanym; triaż


SJP.pl

Triaż, segregacja, sortowanie triage (fr. triage „segregowanie, sortowanie“) – procedura medyczna stosowana w medycynie ratunkowej, umożliwiająca służbom medycznym segregację rannych w wypadku masowym w zależności od stopnia obrażeń oraz rokowania.

Wikipedia


triak

element półprzewodnikowy o działaniu zaworowym, rodzaj tyrystora


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) elektr. element elektroniczny trójwyprowadzeniowy (dwie anody i bramka), przewodzący lub zatrzymujący prąd elektryczny w obu kierunkach, zależnie od napięcia na bramce;

Wiktionary

Triak (symistor) – przyrząd półprzewodnikowy należący do rodziny tyrystorów. Ma pięciowarstwową strukturę n-p-n-p-n, pod względem funkcjonalnym jest odpowiednikiem dwóch tyrystorów połączonych antyrównolegle (przeciwsobnie i równolegle).

Triak ma trzy końcówki, 2 anody A1 i A2 (oznaczane też MT1 i MT2) oraz bramkę G. Triaki stosowane są w obwodach prądu przemiennego przewodzą prąd w obu kierunkach, triak włączany jest prądem bramki, wyłącza się gdy natężenie prądu jest równe zero. Używane są jako łączniki dwukierunkowe, przekaźniki oraz regulatory mocy. Triaki bardzo często są sterowane przez diaki.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: trʲjak, AS: trʹi ̯ak

Wiktionary

Powiązane:

 przym. triakowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) symistor

Wiktionary


triakowy

triak


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z triakiem, dotyczący triaka

Wiktionary

Patrz:

triak

Powiązane:

 rzecz. triak m.

Wiktionary


trial

[czytaj: trjal lub trajal]
1. jedna z konkurencji rowerowych lub motocyklowych, polegająca na bezbłędnym pokonaniu skomplikowanego toru w trudnym terenie z przeszkodami;
2. próbna wersja aplikacji udostępniana w celach reklamowych, działająca przez określony czas


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) sport. mot. obserwowany rajd terenowy, np. rowerowy, motocyklowy, samochodowy

Wiktionary

  • Trial rowerowy
  • Trial motocyklowy
  • Trial – rodzaj licencji
  • Trial – film z 1955

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) rajd obserwowany

Wiktionary


trialistyczny

trializm


SJP.pl

Patrz:

trializm

trializm

  • Trializm (Austro-Węgry)
  • Trializm (Niemcy)

Wikipedia


trialowiec

sportowiec uprawiający trial


SJP.pl


trialowy

trial


SJP.pl

Patrz:

trial

triangel

  • triangel – instrument muzyczny
  • triangel – jeden ze standardów hodowlanych gupika

Wikipedia


triangiel

instrument perkusyjny


SJP.pl


trianglistka

trianglista


SJP.pl

Patrz:

trianglista

triangulacja

1. w geodezji i astronomii: metoda wyznaczania w terenie współrzędnych punktów, wykorzystująca taką własność trójkąta, że znajomość jednego boku i dwóch kątów wystarczy do pomiaru całej figury;
2. w matematyce: podział figury geometrycznej na trójkąty lub czworościany w taki sposób, by wspólną częścią każdych dwóch trójkątów był co najwyżej bok, wierzchołek bądź zbiór pusty;
3. w socjologii: metoda stosowana w badaniach społecznych, mająca na celu zapewnić wyższą jakość prowadzonych badań i ograniczenie błędu, polegająca na zebraniu danych za pomocą dwóch lub większej liczby metod, a następnie porównaniu i połączeniu wyników;
4. w grafice komputerowej: technika polegająca na rozbiciu złożonych obiektów (każdej figury geometrycznej prócz koła) na trójkąty


SJP.pl

  • triangulacja (geodezja)
  • triangulacja (grafika komputerowa)
  • triangulacja (psychologia)
  • triangulacja (matematyka)
  • triangulacja (socjologia)
  • triangulacja (sensoryka)
  • Triangulacja Delone

Wikipedia


triangulacyjny

dotyczący triangulacji


SJP.pl


trianguł

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) muz. zob. trójkąt.

 (1.2) kośc. przyrząd liturgiczny pełniący funkcję piętnastoramiennego świecznika, używany podczas Triduum Paschalnego w rycie rzymskim;

 (1.3) kośc. przyrząd liturgiczny w formie trzech świec umieszczanych na długiej tyczce, który był używany podczas Wigilii Paschalnej w rycie rzymskim do zapalania paschału;

Wiktionary

  • trianguł – trójkątny świecznik liturgiczny z piętnastoma świecami, używany w czasie Ciemnych Jutrzni
  • trianguł – rodzaj świecznika liturgicznego, tyczka z trzema świecami, używana w czasie wigilii paschalnej
  • trianguł – inna nazwa trójkąta
  • trianguł – inna nazwa wieży triangulacyjnej

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) triangel, triangiel

Wiktionary


triarii

w wojsku rzymskim: ciężkozbrojna piechota w trzecim rzędzie szyku bitewnego


SJP.pl

Triarii (łac. dosł. „trzeciorzędowi”, lp triarius) – w rzymskim legionie republikańskim legioniści walczący w trzeciej linii manipułów.

Najstarsi (od ok. 30 do 46 lat) i najbardziej doświadczeni weterani stanowili linię rezerw, którą wprowadzano do walki na ogół w krytycznych momentach (stąd powiedzenie res ad triarios venit – „sprawa doszła do triariów”, „sprawa doszła do trzeciego szeregu”, będące synonimem trudnej sytuacji). Ich główne uzbrojenie różniło się od hastati i principes wyposażeniem w długą na ok. 3 m włócznię (hasta) zamiast dwóch oszczepów (pila), co zbliżało ich metody walki do greckich hoplitów. Oprócz niej wyposażeni byli w gladius (krótki miecz obosieczny) oraz tarczę, elementy charakterystyczne dla wszystkich typów legionistów. Na ich uzbrojenie ochronne składała się głównie kolczuga (lorica hamata), hełm typu Montefortino lub apulo-koryncki, i (z czasem coraz rzadziej używane) nagolenniki. W składzie legionu republikańskiego triarii zanikli pod koniec II wieku p.n.e., gdy uzbrojenie legionistów zostało ujednolicone.

Wikipedia


triariusz

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) hist. wojsk. doświadczony żołnierz służący w rzymskim legionie republikańskim, walczący w trzeciej i ostatniej linii manipułów;

Wiktionary


trias

pierwszy okres ery mezozoicznej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) geol. jeden z okresów geologicznych;

Wiktionary

Trias – najstarszy okres ery mezozoicznej. Trwał od 251,9 do 201,3 milionów lat temu. Dzieli się na późny, środkowy i wczesny.

Po wielkim wymieraniu permskim, we wczesnym triasie nastąpiła szybka radiacja ewolucyjna fauny i flory. Okres ten zakończyło mniejsze wymieranie triasowe, wciąż jednak zaliczane do pięciu największych masowych wymierań w fanerozoiku.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Trias jest najstarszym okresem mezozoiku.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: trʲjas, AS: trʹi ̯as

Wiktionary

Powiązane:

 przym. triasowy

Wiktionary


triasowy

przymiotnik

 (1.1) geol. dotyczący triasu, występujący, powstały w triasie

Wiktionary

Wymowa:

IPA: trʲjaˈsɔvɨ, AS: trʹi ̯asovy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. trias m.

Wiktionary


triathlon

[czytaj: triatlon] dyscyplina sportowa łącząca pływanie, kolarstwo i bieganie; triatlon


SJP.pl

Triathlon (ang. triathlon), triatlon (gr. trójbój) – wszechstronna dyscyplina sportowa będąca kombinacją pływania, kolarstwa i biegania. Zawodnik kolejno płynie, jedzie na rowerze i biegnie, a czas końcowy obejmuje również zmianę stroju i sprzętu sportowego.

Wikipedia


triathlonistka

triathlonista


SJP.pl

Patrz:

triathlonista

triathlonowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z triathlonem, dotyczący triathlonu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. triathlon m.

Wiktionary


triatlon

dyscyplina sportowa łącząca pływanie, kolarstwo i bieganie; triathlon


SJP.pl

Triathlon (ang. triathlon), triatlon (gr. trójbój) – wszechstronna dyscyplina sportowa będąca kombinacją pływania, kolarstwa i biegania. Zawodnik kolejno płynie, jedzie na rowerze i biegnie, a czas końcowy obejmuje również zmianę stroju i sprzętu sportowego.

Wikipedia


triatlonistka

triatlonista


SJP.pl

Patrz:

triatlonista

triatlonowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) sport. związany z triatlonem, dotyczący triatlonu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. triatlon mrz.

Wiktionary


triaż

środowiskowo: segregacja pacjentów przez personel medyczny w zależności od stopnia obrażeń oraz rokowania, umożliwiająca niesienie pomocy w pierwszej kolejności najbardziej poszkodowanym; triage


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) med. procedura oceny zdrowia i selekcji ofiar masowego wypadku;

Wiktionary

Triaż, segregacja, sortowanie triage (fr. triage „segregowanie, sortowanie“) – procedura medyczna stosowana w medycynie ratunkowej, umożliwiająca służbom medycznym segregację rannych w wypadku masowym w zależności od stopnia obrażeń oraz rokowania.

Wikipedia


triazotan

związek chemiczny, którego cząsteczka zawiera trzy jony azotanowe, np. triazotan glicerolu; trójazotan


SJP.pl


triażować

środowiskowo: segregować pacjentów w zależności od stopnia obrażeń oraz rokowania, umożliwiając niesienie pomocy w pierwszej kolejności najbardziej poszkodowanym


SJP.pl


triażowy

triaż, np. system triażowy


SJP.pl


triażysta

środowiskowo: pracownik medyczny dzielący pacjentów w zależności od stopnia obrażeń oraz rokowania, umożliwiający niesienie pomocy w pierwszej kolejności najbardziej poszkodowanym


SJP.pl


triażystka

środowiskowo: pracownica medyczna dzielący pacjentów w zależności od stopnia obrażeń oraz rokowania, umożliwiająca niesienie pomocy w pierwszej kolejności najbardziej poszkodowanym


SJP.pl


tribadyzm

aktywność seksualna pomiędzy dwiema kobietami, polegająca na ocieraniu się sromami; trybadyzm


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) seks. zob. trybadyzm.

Wiktionary


tribal

[czytaj: trajbal lub tribal]
1. styl tańca współczesnego wzorowany na flamenco, tańcu brzucha oraz tańcach północnoafrykańskich i indyjskich;
2. wzór tatuażu nawiązujący do sztuki plemiennej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) styl tańca współczesnego wzorowanego na etnicznych tańcach północnoafrykańskich i indyjskich, tańcu brzucha oraz flamenco;

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (2.1) abstrakcyjny lub symboliczny wzór tatuażu stylizowany na etniczny

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Moja dziewczyna pięknie tańczy tribal na niedzielnych pokazach.

 (2.1) Mój chłopak zrobił sobie efektownego tribala na przedramieniu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtrʲibal, AS: trʹibal

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. trybalizm m.

 przym. trybalistyczny

 przysł. trybalistycznie

Wiktionary


tribar

rzeczownik

 (1.1) jeden z rodzajów bloków betonowych służących do budowy falochronów narzutowych i w ochronie brzegu morskiego

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtrʲibar, AS: trʹibar

Wiktionary


tribolog

specjalista badający zjawiska tarcia i zużywania się powierzchni ruchomych elementów maszyn, np. łożysk, hamulców; trybolog


SJP.pl


tribologia

nauka zajmująca się zjawiskami zachodzącymi między powierzchniami trącymi elementów maszyn i urządzeń; trybologia


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mech. nauka badająca tarcie między ciałami stałymi;

Wiktionary

Tribologia, trybologia – nauka o procesach zachodzących w ruchomym styku ciał stałych. Zajmuje się opisem zjawisk tarcia, zużywania oraz smarowania. Tribologia jest ważna przy konstruowaniu i eksploatacji ruchowych węzłów maszyn (np.: łożyska, sprzęgła, hamulce itp.). Stosowanie tej wiedzy pozwala osiągnąć polepszenie sprawności, niezawodności i trwałości różnych urządzeń.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 przym. trybologiczny

frazeologia.

etymologia.

 etym|gr|τρίβω. (tríbō) → trzeć + etymn|-logia.

uwagi.

tłumaczenia.

* baskijski: (1.1) tribologia

* bułgarski: (1.1) трибология ż.

* francuski: (1.1) tribologie ż.

* hiszpański: (1.1) tribología ż.

* niemiecki: (1.1) Tribologie ż.

* rosyjski: (1.1) трибология ż.

* włoski: (1.1) tribologia ż.

źródła.

== tribologia (język baskijski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) mech. tribologia

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˌtrʲibɔˈlɔɟja, AS: trʹiboloǵi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 przym. trybologiczny

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

 przym. trybologiczny

frazeologia.

etymologia.

 etym|gr|τρίβω. (tríbō) → trzeć + etymn|-logia.

uwagi.

tłumaczenia.

* baskijski: (1.1) tribologia

* bułgarski: (1.1) трибология ż.

* francuski: (1.1) tribologie ż.

* hiszpański: (1.1) tribología ż.

* niemiecki: (1.1) Tribologie ż.

* rosyjski: (1.1) трибология ż.

* włoski: (1.1) tribologia ż.

źródła.

== tribologia (język baskijski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) mech. tribologia

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


tribulum

w starożytności: urzędzie do młocki


SJP.pl


tribus

jednostka podziału starożytnego państwa rzymskiego


SJP.pl

Tribus – jednostka administracyjno-terytorialna, odgrywająca bardzo ważną rolę w antycznym, republikańskim Rzymie. Według tribus wymierzano podatki (tributum), określano cenzus i dokonywano zaciągu do wojska.

Pierwotnie istniały trzy tribus o rodowodzie plemiennym: Ramnes, Tities i Luceres (identyfikowane tradycyjnie – to znaczy na podstawie tekstu Liwiusza – jako odpowiednio Latynowie, Sabinowie i Etruskowie, ale identyfikacja ta nastręcza trudności i przyjmowana jest w zasadzie tylko z braku czegokolwiek lepszego).

Wikipedia


triceps

mięsień trójgłowy ramienia


SJP.pl

Mięsień trójgłowy ramienia (łac. musculus triceps brachii) – w anatomii człowieka jedyny mięsień tylnej grupy mięśni ramienia, zajmujący całą jego powierzchnię tylną. Rozpięty jest między łopatką i kością ramienną a kością łokciową. Składa się z trzech głów – głowy przyśrodkowej (caput mediale), która przylega do kości ramiennej tworząc warstwę głęboką oraz głowy długiej (caput longum) i bocznej (caput laterale) leżącej na przyśrodkowej. Przyczep bliższy głowy długiej leży na guzku podpanewkowym łopatki. Przyczep bliższy głowy przyśrodkowej znajduje się na tylnej powierzchni kości ramiennej poniżej bruzdy nerwu promieniowego sięgając i częściowo wchodząc w torebkę stawu łokciowego, tworząc płaskie ścięgno. Przyczep bliższy głowy bocznej znajduje się na tylnej powierzchni kości ramiennej powyżej bruzdy nerwu promieniowego oraz na przegrodzie międzymięśniowej bocznej. Wszystkie trzy głowy kończą się wspólnym ścięgnem na tylnej powierzchni wyrostka łokciowego kości łokciowej.

Wikipedia


tricepsowy

triceps


SJP.pl

Patrz:

triceps

triceratops

rodzaj roślinożernego dinozaura z epoki kredy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) zool. paleont. nazwa systematyczna|Triceratops|ref=tak., rodzaj roślinożernego dinozaura żyjącego w epoce późnej kredy na terenie dzisiejszej Ameryki Północnej;

 (1.2) zool. zwierzę z rodzaju triceratops (1.1)

Wiktionary

Triceratops – rodzaj roślinożernego dinozaura rogatego z rodziny ceratopsów, żyjącego w mastrychcie (późnej kredziekreda), od 68 do 65,5 milionów lat temu, na terenach dzisiejszej Ameryki Północnej. Należy do ostatnich nieptasich dinozaurów, które pojawiły się przed wymieraniem kredowym. Nazwa rodzajowa pochodzi z greki i oznacza twarz o trzech rogach.

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Triceratops cechował się potężną budową ciała.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

 (1.1) takson

 (1.2) zwierzę

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 etym|łac|Triceratops. < etymn|starogrecki|τρί|κέρας|ὤψ. → trzy + róg + twarz

uwagi.

tłumaczenia.

* asturyjski: (1.1) triceratops m.; (1.2) triceratops m.

* bułgarski: (1.1) трицератопс m.; (1.2) трицератопс m.

* czeski: (1.1) triceratops m.; (1.2) triceratops m.

* czirokeski: (1.1) ᏦᏧᎵᎦᏔ; (1.2) ᏦᏧᎵᎦᏔ

* esperanto: (1.1) triceratopo; (1.2) triceratopo

* francuski: (1.1) tricératops m.; (1.2) tricératops m.

* hawajski: (1.1) terikeratopa; (1.2) terikeratopa

* hiszpański: (1.1) tricerátops m.; (1.2) tricerátops m.

* islandzki: (1.1) nashyrningseðla; (1.2) nashyrningseðla

* japoński: (1.2) トリケラトプス (torikeratopusu)

* niemiecki: (1.2) Triceratops m.; (1.2) Triceratops m.

* nowogrecki: (1.1) τρικεράτωψ m.,; (1.2) τρικεράτωψ m.

* rosyjski: (1.1) трицератопс m.; (1.2) трицератопс m.

* słowacki: (1.1) triceratops m.; (1.2) triceratops m.

* włoski: (1.1) triceratopo m.; (1.2) triceratopo m.

źródła.

== triceratops (język asturyjski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) zool. paleont. triceratops

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


trichlorek

związek chemiczny, którego cząsteczka zawiera trzy atomy chloru, np. trichlorek azotu; trójchlorek


SJP.pl


trichloroeten

chlorowa pochodna etenu, związek organiczny używany jako rozpuszczalnik; tri, trichloroetylen


SJP.pl

Trichloroeten, trichloroetylen – organiczny związek chemiczny, chlorowa pochodna etenu (etylenu).

Wikipedia


trichloroetylen

chlorowa pochodna etenu, związek organiczny używany jako rozpuszczalnik; trichloroeten, tri


SJP.pl

Trichloroeten, trichloroetylen – organiczny związek chemiczny, chlorowa pochodna etenu (etylenu).

Wikipedia


trichlorometan

organiczny związek chemiczny z grupy halogenków alkilu, chlorowa pochodna metanu, stosowany najczęściej jako rozpuszczalnik organiczny; substancja drażniąca, działająca szkodliwie przez drogi oddechowe i po połknięciu; w przypadku długotrwałego narażenia lub wysokiego stężenia stwarzająca poważne zagrożenia dla zdrowia; chloroform


SJP.pl

Chloroform (łac. chloroformium) – organiczny związek chemiczny z grupy halogenoalkanów, chlorowa pochodna metanu.

Wikipedia


trichobotrium

podłużny włosek czuciowy u pajęczaków, wijów i niektórych owadów, służący do rejestrowania ruchów powietrza


SJP.pl

Trichobotria (trichobothria) – unerwione włosy obecne u stawonogów, m.in. pająków, mechanoreceptory znajdujące się na odnóżach, na których zwykle sterczą prostopadle; są poruszane przez powietrze bądź fale dźwiękowe, przekazują one bodźce kierunkowe do centralnego układu nerwowego.

Łączna liczba trichobotriów u pająków może wahać się od kilkudziesięciu (np. u Larinioides cornutus) do około 950 (u Cupiennius salei).

Wikipedia


trichofagia

kompulsywny nawyk zjadania włosów


SJP.pl

Trichofagia – kompulsywny nawyk zjadania włosów. Zazwyczaj przeżuwane są wciąż jeszcze rosnące długie włosy, nie wyrwane, po czym są odgryzane i połykane. Włosy, zjadane w nadmiarze, gromadzą się w przewodzie pokarmowym, z czasem mogąc wywoływać objawy niestrawności i bóle. By pozbyć się skołtunionych, zbitych w kulę włosów (bezoar), podaje się środki przeczyszczające, ale czasami wymagana jest interwencja chirurgiczna.

Trichofagia towarzyszy czasem trichotillomanii.

Wikipedia


trichopterologia

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zool. nauka o chruścikach;

Wiktionary

Trichopterologia – dział entomologii, zajmujący się badaniem owadów z rzędu Trichoptera (chruściki). Obecnie na świecie jest ok. 300-400 aktywnych trichopterologów. Co trzy lata organizowane są międzynarodowe zjazdy w różnych częściach świata. Szósty zjazd zorganizowany został w Polsce w roku 1989. W roku 2006 odbył się 12. zjazd w Meksyku (18-22 czerwca 2006). Trichopterolodzy wyniki swoich badań publikują w materiałach pokonferencyjnych (Proceedings of the International Symposium on Trichoptera), specjalistycznych trichopterologicznych czasopismach: Braueria, Trichopteron, Nectopsyche oraz pismach entomologicznych, hydrobiologicznych, biologicznych.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌtrʲixɔptɛrɔˈlɔɟja, AS: trʹiχopteroloǵi ̯a

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. trichopterolog m.

 przym. trichopterologiczny

Wiktionary


trichotillomania

zaburzenie psychiczne objawiające się wyrywaniem sobie włosów


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) psych. zaburzenie polegające na niemożności powstrzymania się od wyrywania włosów;

Wiktionary

Trichotillomania, niepohamowane wyrywanie włosów – zaburzenie psychiczne objawiające się patologicznym, niekiedy niekontrolowanym, wyrywaniem sobie włosów przez chorego.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

 (1.1) cierpieć na trichotillomanię

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) trichotillomania, trichotillosis, hair pulling disorder

* arabski: (1.1) هوس نتف الشعر m.

* duński: (1.1) trikotillomani

* estoński: (1.1) juuste kitkumine

* fiński: (1.1) trikotillomania

* francuski: (1.1) trichotillomanie ż., trichomanie ż.

* hebrajski: (1.1) טריכוטילומניה

* hiszpański: (1.1) tricotilomanía ż.

* kataloński: (1.1) tricotil·lomania ż.

* macedoński: (1.1) трихотиломанија ż.

* niderlandzki: (1.1) trichotillomanie

* niemiecki: (1.1) Trichotillomanie ż.

* norweski (bokmål): (1.1) trikotillomani

* portugalski: (1.1) tricotilomania ż.

* rosyjski: (1.1) трихотилломания ż.

* szwedzki: (1.1) trikotillomani w.

* turecki: (1.1) trikotillomani

* włoski: (1.1) tricotillomania ż.

źródła.

== trichotillomania (język angielski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) psych. trichotillomania

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) trichotillomania, trichotillosis, hair pulling disorder

* arabski: (1.1) هوس نتف الشعر m.

* duński: (1.1) trikotillomani

* estoński: (1.1) juuste kitkumine

* fiński: (1.1) trikotillomania

* francuski: (1.1) trichotillomanie ż., trichomanie ż.

* hebrajski: (1.1) טריכוטילומניה

* hiszpański: (1.1) tricotilomanía ż.

* kataloński: (1.1) tricotil·lomania ż.

* macedoński: (1.1) трихотиломанија ż.

* niderlandzki: (1.1) trichotillomanie

* niemiecki: (1.1) Trichotillomanie ż.

* norweski (bokmål): (1.1) trikotillomani

* portugalski: (1.1) tricotilomania ż.

* rosyjski: (1.1) трихотилломания ż.

* szwedzki: (1.1) trikotillomani w.

* turecki: (1.1) trikotillomani

* włoski: (1.1) tricotillomania ż.

źródła.

== trichotillomania (język angielski.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) psych. trichotillomania

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

 (1.1) trichotillosis, hair pulling disorder

Wiktionary


trichroizm

zjawisko pleochroizmu zachodzące w kryształach dwuosiowych, w którym występują trzy barwy pleochroiczne


SJP.pl


trichter

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. lejek

Wiktionary


trick

[czytaj: trik] trik;
1. sztuczka, zabieg iluzjonistyczny stosowany często w filmie itp.;
2. podstęp, wybieg, fortel


SJP.pl

  • trik, trick – sportowa ewolucja akrobatyczna
  • Trick (Podryw) – amerykański film w reżyserii Jima Fall z 1999
  • Trick – polska komedia sensacyjna w reżyserii Jana Hryniaka z 2010

Wikipedia


trickowy

wynikający z tricku, polegający na tricku (np. efekt trickowy, zdjęcia trickowe); trikowy


SJP.pl


trickster

[czytaj: trikster] w religioznawstwie: bóg lub półbóg przeciwstawiający się ustalonym normom poprzez żarty, oszukiwanie, kradnięcie itp.


SJP.pl

Trickster (pol. szachraj, przechera) – w religioznawstwie nazwa archetypu boga-żartownisia, przechery, czasem również półboga lub śmiertelnika, który przeciwstawia się ustalonym normom, działa wbrew ustalonemu porządkowi. Słowem tym określa się również przez analogię typ postaci literackiej lub nawet, w świecie realnym, typ osoby, która pełni podobną rolę w danym środowisku.

Wikipedia


triclinium

[czytaj: triklinium] część dawnego ogrodu rzymskiego; triklinium


SJP.pl

Triclinium (triklinium) – jedno z ważniejszych pomieszczeń w rzymskim domu lub willi. Przeznaczone było na salę biesiadną, w której sofy (gr. kline, łac. lectus) ustawiano z trzech stron stołu. Zależnie od strony stołu sofy te nazywano lectus imus, lectus medius i lectus summus, co wiązało się z hierarchią biesiadników. W zamożnych domach były zazwyczaj dwa triclinia: letnie i zimowe.

Wikipedia


tricolor

[czytaj: trikolor] zestawienie trzech barw


SJP.pl

Tricolor – trójkolorowe umaszczenie występujące u psów i kotów.

U psów tricolor to określenie dla umaszczenia o barwie czarnej podpalanej z białymi znaczeniami. Rasy psów, u których umaszczenie tricolor jest typowe, to między innymi rasy górskich, szwajcarskich psów pasterskich takie jak: appenzeller, berneński pies pasterski, entlebucher, duży szwajcarski pies pasterski. Tricolor występuje także jako jedno z możliwych umaszczeń na przykład u takich ras jak: Welsh Corgi Cardigan czy Cavalier king charles spaniel.

Wikipedia


tricorne

[czytaj: trikorn] dawny męski kapelusz filcowy o niewielkiej główce


SJP.pl


tricykl

rower o dwóch dużych kołach tylnych i małym przednim


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) hist. rower z trzema kołami wynaleziony w 2. połowie XIX w.;

Wiktionary

Tricykl / Trycykl – rodzaj dawnego roweru trójkołowego o dwóch dużych kołach tylnych i małym przednim kole. Jest to jeden z welocypedów. Wynaleziono go w II połowie XIX wieku.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈtrʲit͡sɨkl̥, AS: trʹicykl̦

Wiktionary


triduum

okres trzech dni


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) trzy dni

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) W czasie triduum kancelaria parafialna będzie zamknięta.

Wiktionary


triebnik

prawosławna księga liturgiczna z formułami błogosławieństw i udzielania sakramentów oraz modlitwami


SJP.pl


triecja

w biologii: zjawisko występowania niektórych gatunków roślin w trzech formach, z kwiatami męskimi, żeńskimi i obupłciowymi; trójpienność


SJP.pl


triennale

[czytaj: trjennale] międzynarodowa wystawa sztuki współczesnej odbywająca się co trzy lata


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) szt. impreza artystyczna odbywająca się co trzy lata lub trwająca trzy lata

Wiktionary

Triennale – impreza artystyczna odbywająca się co trzy lata lub trwająca trzy lata. Termin został zapożyczony z języka włoskiego (dosłownie oznacza „trzyletni”).

Na triennale wystawiane mogą być dzieła z wybranej dyscypliny sztuki: np. triennale plakatu, triennale architektury, triennale tańca towarzyskiego lub kilku dyscyplin – triennale sztuki. Przy okazji triennale organizowane są często inne wydarzenia artystyczne, które z czasem bywają włączone do programu imprezy.

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia. etym|włoski|triennale. < etym|płac|triennalis.

uwagi.

tłumaczenia.

* włoski: (1.1) triennale ż.

źródła.

== triennale (interlingua.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) triennale

odmiana.

przykłady.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: trʲjɛ̃nˈːalɛ, AS: trʹi ̯ẽ•nale

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia. etym|włoski|triennale. < etym|płac|triennalis.

uwagi.

tłumaczenia.

* włoski: (1.1) triennale ż.

źródła.

== triennale (interlingua.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) triennale

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


triennium

okres trzyletni; trzylecie


SJP.pl


trier

maszyna do sortowania ziarna wg długości i grubości; tryjer


SJP.pl

Niemcy

  • Trier (pol. Trewir) – miasto na prawach powiatu w kraju związkowym Nadrenia-Palatynat

Osoby:

  • Eucharius von Trier – biskup
  • Joachim Trier – norweski reżyser
  • Karl Bessart von Trier – wielki mistrz zakonu krzyżackiego
  • Lars von Trier – duński reżyser

Inne:

  • Trier – księstwo (Kurtrier)

Zobacz też:

  • New Trier
  • Trier-Land
  • Trier-Saarburg

Wikipedia


triera

starogrecki okręt wojenny z trzema rzędami wioseł wzdłuż burt


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) hist. staroż. grecka galera o trzech rzędach wioseł, później wzbogacona o żagiel;

Wiktionary

Triera (gr. Τριήρεις triēreis) – trójrzędowiec, starogrecka galera z trzema rzędami wioseł, początkowo wiosłowa, a następnie żaglowo-wiosłowa, zwana triremą (łac. trireme) przez Rzymian, także przez część historyków współczesnych. Przyjmuje się, że triery zaczęły powstawać w połowie VII wieku p.n.e. Można wskazać chronologicznie i konstrukcyjnie, że grecka triera była poprzedniczką okrętów rzymskich. Była bardzo zwrotna. Triery mogły mieć 38–41 m długości i 3–5 m szerokości, zanurzenie do 1,9 m, wyporność 70-90 ton, prędkość: do 9 węzłów przy pomocy wioseł; 12 węzłów z pomocą żagli; 6 węzłów – prędkość podróżna, z podziałem załogi na dwie wachty. Dziób chroniony był przez ciężki, zazwyczaj okuty brązem taran, stanowiący główną broń triery.

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) tryrema, trirema, trójrzędowiec

Wiktionary


trierarcha

w starożytnej Grecji: dowódca okrętu trójrzędowego (triery)


SJP.pl


trierarchia

w starożytnej Grecji: stanowisko dowódcy okrętu trójrzędowego (triery)


SJP.pl


triest

miasto we Włoszech


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. portowe miasto w północno-wschodnich Włoszech, nad Morzem Adriatyckim, stolica regionu autonomicznego Friuli-Wenecja Julijska;

Wiktionary

Triest (wł. Trieste, słoweń. i chorw. Trst, niem. Triest) – portowe miasto w północno-wschodnich Włoszech, nad Morzem Adriatyckim. Jest stolicą regionu autonomicznego Friuli-Wenecja Julijska. Według danych na 2007 rok gminę zamieszkiwało 208 614 osób, 2469,1 os./km².

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Od Szczecina nad Bałtykiem po Triest nad Morzem Adriatyckim zapadła żelazna kurtyna, dzieląc kontynent.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. triesteńczyk mos., triestenka ż., triesteński mrz.

 przym. triesteński

Wiktionary


triesteńczyk

mieszkaniec Triestu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Triestu

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Autobiografie Piemontczyka Vittoria Dan Segrego, triesteńczyka Giorgia Voghery i autobiograficzna saga rodzinna rzymianki Clary Sereni stanowią różne przykłady sposobów, w jakie Żydzi włoscy poświadczali własne wybory polityczne (…)

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Triest mrz.

:: fż. triestenka ż.

 przym. triesteński

Wiktionary


triestenka

mieszkanka Triestu (miasta we Włoszech)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Triestu

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Triest mrz.

:: fm. triesteńczyk mos.

 przym. triesteński

Wiktionary


triesteński

przymiotnik od: Triest


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z Triestem, wywodzący się z Triestu

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) dialekt używany w Trieście

Wiktionary

Wymowa:

IPA: trʲjɛˈstɛ̃j̃sʲci, AS: trʹi ̯estĩ ̯sʹḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Triest mrz., triesteńczyk mos., triestenka ż.

Wiktionary


trifenylometan

węglowodór aromatyczny, bezbarwne ciało stałe; trytan, trójfenylometan


SJP.pl

Wikipedia


trifluorek

związek nieorganiczny z trzema atomami fluoru w cząsteczce, np. trifluorek chloru (bojowy środek duszący), trifluorek boru


SJP.pl


trifolium

1. w botanice: koniczyna;
2. krzywa matematyczna


SJP.pl

  • trifolium – krzywa matematyczna
  • koniczyna (Trifolium) – rodzaj roślin

Wikipedia


triforium

w budynkach romańskich i gotyckich: trójdzielne arkadowe okno lub przezrocze; tryforium


SJP.pl

Wikipedia


triforyjny

przymiotnik od: trifora


SJP.pl


trifosforan

sól lub ester kwasu trifosforowego; trójfosforan


SJP.pl


trigger

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) inform. procedura, która jest wykonywana automatycznie jako reakcja na pewne zdarzenie w tabeli bazy danych

 (1.2) psych. sytuacja uruchamiająca silną, niekontrolowaną reakcję emocjonalną

Wiktionary

Wyzwalacz (ang. trigger) – procedura wykonywana automatycznie jako reakcja na pewne zdarzenia w tabeli bazy danych. Wyzwalacze mogą ograniczać dostęp do pewnych danych, rejestrować zmiany danych lub nadzorować modyfikacje danych.

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) wyzwalacz

 (1.2) stresor, wyzwalacz

Wiktionary


triggerować

[czytaj: trigerować] środowiskowo: wywoływać złość, oburzenie; bulwersować


SJP.pl


trigliceryd

organiczny związek chemiczny, ester glicerolu i trzech kwasów tłuszczowych; trójgliceryd


SJP.pl

Triacyloglicerole (triacyloglicerydy, triglicerydy, trójglicerydy, TG) – organiczne związki chemiczne należące do lipidów (tłuszczów prostych). Są to estry gliceryny (glicerolu) i trzech kwasów tłuszczowych. Wraz z wolnymi kwasami tłuszczowymi są jednym z głównych materiałów energetycznych zużywanych na bieżące potrzeby organizmu lub są też magazynowane jako materiał zapasowy w postaci tkanki tłuszczowej.

Wikipedia


triglicerydowy

trigliceryd; trójglicerydowy


SJP.pl


trigonella

Kozieradka (Trigonella L.) – rodzaj roślin należący do rodziny bobowatych. Obejmuje ponad 100 gatunków występujących na wszystkich kontynentach Starego Świata sięgając po wyspy Oceanii. W Polsce jako przejściowo dziczejące (efemerofity) spotykane są dwa gatunki: kozieradka błękitna (T. caerulea) i pospolita (T. foenum-graecum).

Wikipedia


trijodometan

organiczny związek chemiczny, pochodna metanu zawierająca trzy atomy jodu w cząsteczce; jodoform


SJP.pl

Jodoform (łac. iodoformium), CHI
3
– organiczny związek chemiczny z grupy halogenków alkilu, jodowa pochodna metanu.

Wikipedia


trijodotyronina

hormon tarczycy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) biochem. organiczny związek chemiczny, jeden z hormonów tarczycy;

Wiktionary

Trijodotyronina (T3) – organiczny związek chemiczny, trijodowa pochodna tyroniny. Hormon tarczycy wytwarzany przez komórki pęcherzyków tego gruczołu, magazynowany w postaci tyreoglobuliny i wydzielany do krwiobiegu.

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) trójjodotyronina, T3, fT3

Wiktionary


trik

inaczej: trick -
1. sztuczka, zabieg iluzjonistyczny stosowany często w filmie itp.
2. podstęp, wybieg, fortel


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) sztuczka zastosowana w celu osiągnięcia jakiegoś szczególnego efektu

Wiktionary

  • trik – sposób, aby uzyskać efekt iluzjonistyczny
  • trik – sztuczka wykonywana na deskorolce, snowboardzie, rolkach lub rowerze

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Iluzjonista wykonał niezwykły trik.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: trʲik, AS: trʹik

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. trick m.

 przym. trikowy, trickowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) sztuczka, chwyt, szacher-macher

Wiktionary


trikke

[czytaj: trajk] trójkołowy pojazd do jazdy na dwóch nogach


SJP.pl

Trikke (wym. trajk) – trójkołowy pojazd poruszany siłą ludzkich mięśni. Jazda za pomocą trikke'a polega na poruszaniu się slalomem po drodze i przypomina poruszanie się przy jeździe na nartach.Po płaskiej nawierzchni za pomocą trikke'a można poruszać się z szybkością do 30 km/h.

Wikipedia


triklinium

część dawnego ogrodu rzymskiego; triclinium


SJP.pl


trikolor

zwierzę (np. pies) o trójkolorowej maści; tricolor


SJP.pl


trikonasana

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) jedna z asan; stanie w rozkroku z tułowiem przechylonym na jedną stronę i ramionami ułożonymi w linii prostej, prostopadle do podłogi

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) pozycja trójkąta, trójkąt

Wiktionary


trikowy

wynikający z triku, polegający na triku (np. efekt trikowy, zdjęcia trikowe); trickowy


SJP.pl


trilateracja

w geodezji: metoda wyznaczania współrzędnych punktów w terenie poprzez podział obszaru na trójkąty i pomiar długości wszystkich ich boków


SJP.pl


trilateralny

taki, w którym biorą udział przedstawiciele trzech podmiotów (państw, partii, ugrupowań); trójstronny


SJP.pl


trilon

nitrylotrójoctan trójsodowy


SJP.pl


trimaran

jednostka pływająca (statek, jacht) posiadający 3 kadłuby


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) żegl. mar. łódź żaglowa lub statek o trzech równoległych, połączonych ze sobą kadłubach;

Wiktionary

Trimaran, trzykadłubowiec – statek wodny posiadający trzy połączone sztywno kadłuby (jeden centralny i dwa boczne) umieszczone równolegle względem siebie. Trimarany mogą być zarówno jednostkami silnikowymi, jak i napędzanymi żaglami. Mogą należeć do grupy jachtów mieczowych, balastowych, jak i balastowo-mieczowych.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: trʲĩˈmarãn, AS: trʹĩmarãn

Wiktionary


trimer

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. oligomer zbudowany z trzech merów;

Wiktionary

  • trimery – jedne z najprostszych oligomerów
  • Trimer – miejscowość i gmina we Francji, w regionie Bretania, w departamencie Ille-et-Vilaine

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Trimery są efektem połączenia trzech cząsteczek monomeru.

Wiktionary

Synonimy:

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

 etymn|pol|tri-|mer.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) trimer

* włoski: (1.1) trimero m.

źródła.

== trimer (język angielski.) ==

wymowa.

 audio|LL-Q1860 (eng)-Flame, not lame-trimer.wav.

znaczenia.

rzeczownik

 (1.1) biochem. trimer

odmiana.

przykłady.

składnia.

kolokacje.

synonimy.

Wiktionary


trimetyloamina

amina trzeciorzędowa, związek chemiczny używany do produkcji choliny; trójmetyloamina


SJP.pl

Trimetyloamina, N(CH3)3 – organiczny związek chemiczny z grupy amin. Najprostsza amina trzeciorzędowa o właściwościach silnie higroskopijnych i zapachu zbliżonym do amoniaku w wyższych stężeniach. Dobrze rozpuszczalna w wodzie, jest stosunkowo silną zasadą (pKa 9,87), zgodnie z reakcją:

(CH3)3N + H2O ⇌ (CH3)3NH+ + OH

Wikipedia


trimix

rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) mieszanina tlenu, helu i azotu używana do nurkowania

Wiktionary

Trimix – mieszanina tlenu, azotu i helu używana do oddychania w czasie nurkowania, stanowiąca alternatywę dla powietrza.

Proporcje gazów dobierane są do konkretnego nurkowania. Mieszaninę tę, podobnie jak heliox, hydrox, neox i triox, stosuje się w nurkowaniach głębokich. Dzięki zastąpieniu części azotu helem zmniejsza się ryzyko wystąpienia narkozy azotowej, lecz zwiększa ryzyko choroby dekompresyjnej.

Wikipedia


trimurti

w hinduizmie trójca najważniejszych bogów: Brahma, Wisznu i Śiwa


SJP.pl

Trimurti (dewanagari त्रिमूर्ति, także: Trójca hinduistyczna) – w hinduizmie wyobrażenie trzech aspektów boga w formach Brahmy, Wisznu i Śiwy. Każda z postaci ma określoną rolę do spełnienia w cyklu życia wszechświata: Brahma go stwarza, Wisznu utrzymuje, a Śiwa unicestwia.

Trimurti w formie bóstwa przedstawiane jest jako postać ludzka z trzema twarzami. Według wyznawców Trimurti trzy aspekty bóstwa są różnymi objawieniami jednego Boga.

Wikipedia


trinia

roślina z rodziny baldaszkowatych (selerowatych), rosnąca na stokach i stepach południowo-wschodniej Europy i części Azji; trynia


SJP.pl

  • Trinia – miejscowość w Republice Cypryjskiej
  • Trinia – rodzaj roślin z rodziny selerowatych
  • trinia – rodzaj trylobita

Wikipedia


trinitrofenol

związek organiczny w postaci żółtych kryształów, otrzymywany przez działanie mieszaniny stężonego kwasu siarkowego i azotowego na fenol, używany do wyrobu materiałów wybuchowych; trójnitrofenol, kwas pikrynowy


SJP.pl

Kwas pikrynowy (gr. pikros – gorzki, ze względu na gorzkawy smak; 2,4,6-trinitrofenol) – organiczny związek chemiczny z grupy związków nitrowych i fenoli, hydroksylowa pochodna 1,3,5-trinitrobenzenu.

Wikipedia


trinitrotoluen

silny materiał wybuchowy; TNT, trójnitrotoluen


SJP.pl

Trotyl, 2,4,6-trinitrotoluen, TNT – organiczny związek chemiczny z grupy nitrozwiązków, stosowany jako kruszący materiał wybuchowy.

Trotyl topi się w temp. 80,2 °C, spala się wydzielając kopcący, czarny, toksyczny dym. Ulega wybuchowemu rozkładowi powyżej 240 °C. Praktycznie nierozpuszczalny w wodzie (stężenie maks. wynosi ok. 0,01%). Rozpuszcza się w rozpuszczalnikach organicznych.

Wikipedia


trintignant

Jean-Louis Trintignant (ur. 1930), francuski aktor filmowy


SJP.pl


trio

tercet;
1. zespół złożony z trzech osób lub rzeczy;
2. kompozycja na trzy różne instrumenty


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) muz. trzyosobowy zespół muzyczny: wokalny lub instrumentalny

 (1.2) przen. każda współpracująca, trzyosobowa grupa ludzi

Wiktionary

Trio – wieloznaczny termin muzyczny:

  1. utwór na trzy instrumenty;
  2. zespół instrumentalny trzech osób, np. trio fortepianowe lub smyczkowe;
  3. środkowy odcinek menueta lub scherza, ewentualnie innego tańca, kontrastujący charakterem i (często) obsadą; zwłaszcza w muzyce XVIII i XIX wieku.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈtrʲijɔ, AS: trʹii ̯o

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) tercet

Wiktionary


trioda

lampa elektronowa trójelektrodowa


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) elektron. lampa elektronowa posiadająca trzy elektrody;

Wiktionary

Trioda – najprostsza i najstarsza lampa wzmacniająca sygnały elektryczne. Ma trzy elektrody – anodę, katodę i siatkę. Trioda umożliwia sterowanie przepływem elektronów z katody do anody przez zmianę napięcia na siatce. Znalazła zastosowanie w licznych układach elektronicznych: wzmacniaczach, generatorach i innych.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈtrʲjɔda, AS: trʹi ̯oda

Wiktionary


triodowy

trioda


SJP.pl

Patrz:

trioda

triola

figura rytmiczna powstała z podziału dwudzielnej wartości rytmicznej na trzy równe części; triolka


SJP.pl

Triola – figura rytmiczna złożona z trzech wartości; występuje w podziale dwudzielnej wartości rytmicznej, dzieląc ją na trzy równe części. Jest to tzw. nieregularny podział wartości rytmicznych.

W nutach są różne sposoby zapisywania trioli, aczkolwiek najczęściej triola oznaczana jest cyfrą 3 umieszczaną nad lub pod grupą. W zależności od wartości rytmicznych, jakie wchodzą w skład trójki, występuje triola ćwierćnutowa, ósemkowa, szesnastkowa, itd.

Wikipedia


triolet

strofa ośmiowierszowa, w której pierwszy wers powtarza się jako czwarty i siódmy, a drugi - jako ósmy


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) liter. forma stroficzna wiersza, składająca się z ośmiu wersów i dwóch rymów;

Wiktionary

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Forma trioletu wywodzi się z poezji starofrancuskiej.

Wiktionary


trioletowy

triolet


SJP.pl

Patrz:

triolet

triolizm

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) seks. związek miłosny trzech osób

Wiktionary

Triolizm, potocznie nazywany „trójkątem” lub „trójkącikiem” – zachowanie seksualne, polegające na jednoczesnym współżyciu ze sobą trzech osób.

Triolizm heteroseksualny i biseksualny może polegać zarówno na współżyciu dwóch kobiet z jednym mężczyzną, jak i dwóch mężczyzn z jedną kobietą. Triolizmem będzie również homoseksualny kontakt trzech mężczyzn lub trzech kobiet.

Wikipedia


triolka

figura rytmiczna powstała z podziału dwudzielnej wartości rytmicznej na trzy równe części; triola


SJP.pl


trionfale

określenie wykonawcze: triumfalnie


SJP.pl


triowy

odnoszący się do tria, np. układ triowy


SJP.pl


trioza

cukier prosty zawierający w cząsteczce trzy atomy węgla


SJP.pl

Triozy, cukry trójwęglowe – grupa organicznych związków chemicznych o wzorze sumarycznym C
3
H
6
O
3
, powszechnie występujących w przyrodzie cukrów prostych zawierających trzy atomy węgla w cząsteczkach. Stanowią substancję wyjściową do produkcji glicerolu.

Wikipedia


trip

1. stan odurzenia po narkotykach;
2. film psychodeliczny popularny w amerykańskim kinie lat sześćdziesiątych


SJP.pl

Trip – debiutancki album studyjny polskiej piosenkarki Patricii Kazadi, wydany 14 maja 2013 przez wytwórnię EMI Music Poland. Album składa się z dwunastu kompozycji, z których większość napisała sama wykonawczyni. Płyta jest podzielona na część angielskojęzyczną, z tekstami Patricii Kazadi i polskojęzyczną, do której teksty napisali m.in. Andrzej Piaseczny i Karolina Kozak.

Wikipedia


trip-hop

gatunek muzyczny powstały w latach 90. XX wieku w Anglii, na brzmienie którego składa się głównie dub i rap; trip hop, Bristol sound


SJP.pl


trip-hopowiec

triphopowiec;
1. osoba tworząca muzykę triphopową;
2. osoba słuchająca muzyki triphopowej


SJP.pl


trip-hopowy

trip-hop; triphopowy


SJP.pl


tripeptyd

białko zbudowane z trzech aminokwasów


SJP.pl


triphopowiec

trip-hopowiec;
1. osoba tworząca muzykę triphopową;
2. osoba słuchająca muzyki triphopowej


SJP.pl


triphopowy

trip hop; trip-hopowy


SJP.pl


triplan

samolot posiadający trzy płaty nośne; trójpłatowiec, trójpłat


SJP.pl


triple-double

[czytaj: tripl dabl] z angielskiego, w koszykówce: uzyskanie przez zawodnika dwucyfrowej liczby trzech wskaźników skuteczności gry; triple double


SJP.pl


triplebar

[czytaj: triplbar] przeszkoda złożona z trzech stacjonat, gdzie każda kolejna jest wyższa o tę samą wysokość


SJP.pl


triplet

tryplet;
1. trzywersowe przysłowie lub zagadka;
2. trzy kolejne nukleotydy w łańcuchu DNA; kodon;
3. w myślistwie: trzy celne strzały, kładące trzy zwierzęta;
4. fotograficzny obiektyw anastygmatyczny złożony z trzech członków


SJP.pl

Kodon – sekwencja trzech nukleotydów (triplet) występująca w mRNA, stanowiąca jednostkę kodującą określony aminokwas podczas syntezy białka. Istnieją 64 kodony, z czego 61 to kodony określające 20 podstawowych aminokwasów białkowych, zaś 3 pozostałe odpowiadają za zakończenie translacji.

Wikipedia


triplex

hartowane szkło warstwowe


SJP.pl


triploid

organizm roślinny lub zwierzęcy mający w jądrach komórek somatycznych trzy zespoły chromosomów


SJP.pl

Wikipedia


triploidalność

posiadanie przez organizm dodatkowego zestawu chromosomów; triploidia


SJP.pl


triploidalny

triploid


SJP.pl

Patrz:

triploid

triploidia

posiadanie przez organizm dodatkowego zestawu chromosomów; triploidalność


SJP.pl

Triploidia (ang. triploidy, triploidy syndrome) – u człowieka, poliploidia polegająca na obecności w komórce dodatkowego zestawu chromosomów (zapis kariotypu 69,XXY, 69,XXX albo 69,XYY). Triploidia może dotyczyć wszystkich komórek organizmu albo tylko w części (mozaicyzm).

Wikipedia


tripod

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) wędk. zob. trójnóg.

 (1.2) fot. astr. zob. trójnóg, statyw.

 (1.3) rodzaj bloków betonowych służących do budowy falochronów narzutowych i w ochronie brzegu morskiego

Wiktionary

Alice in Chains – trzeci album studyjny amerykańskiego zespołu muzycznego Alice in Chains, wydany 7 listopada 1995 nakładem wytwórni Columbia. Procesem produkcji zajął się Toby Wright. Sesja nagraniowa trwała od kwietnia do sierpnia 1995 w Bad Animals Studio w Seattle. Płytę promowały trzy single – „Grind”, „Heaven Beside You” i „Again”, z czego pierwsza i ostatnia z kompozycji uzyskały nominacje do nagrody Grammy w kategorii Best Hard Rock Performance.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Stalowy tripod na trzy wędki przeznaczony dla wędkarzy łowiących profesjonalnie z gruntu. (z Internetu)

 (1.2) Nogi tripodu wykonane są z filipińskiego mahoniu. (z Internetu)

 (1.2) Kupiłem głowicę do mojego tripodu.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtrʲipɔt, AS: trʹipot

Wiktionary


tripoli

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Libii

 (1.2) geogr. miasto w Grecji, na Peloponezie;

 (1.3) geogr. miasto w Libanie

Wiktionary

  • Tripolis (Tripoli) – miasto w Grecji
  • Tripolis – planowane w latach międzywojennych miasto w Niemczech składające się z Gliwic, Zabrza i Bytomia

Wikipedia

Wymowa:

IPA: trʲiˈpɔlʲi, AS: trʹipolʹi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Trypolis m., Tripolis n., trypolitanka ż., trypolitańczyk mos.

 przym. trypolitański

Wiktionary


trirema

rodzaj starożytnej łodzi charakteryzujący się trzema rzędami wioseł; tryrema


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) hist. staroż. mar. rzymska galera trójrzędowa o napędzie żaglowo-wiosłowym

Wiktionary

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) triera, tryrema, trójrzędowiec

Wiktionary


trisacharyd

Trisacharydy (trójcukry) – węglowodany (sacharydy), należące do oligosacharydów, powstałe na skutek połączenia trzech monosacharydów wiązaniem glikozydowym. Występują przede wszystkim w roślinach wyższych. Na przykład rafinoza złożona jest z glukozy, fruktozy i galaktozy, znajduje się w dużych ilościach w burakach cukrowych.

Wikipedia


trisagion

hymn pochwalny na cześć Trójcy Świętej, odmawiany i śpiewany po prefacji


SJP.pl

Trisagion (gr. triságios, 'trzykroć święty') – hymn pochwalny na cześć Trójcy Świętej. Por. Sanctus.

Wikipedia


triskaidekafobia

lęk przed liczbą 13


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) obawa przed liczbą 13; wiara, że trzynastka przynosi pecha;

Wiktionary

Triskaidekafobia (stgr. τρεισκαίδεκα triskaídeka = trzynaście, stgr. φόϐος fobos = strach, lęk) – lęk przed liczbą trzynaście, irracjonalna wiara, że liczba ta przynosi pecha. Jako przesąd funkcjonujący w kulturze zachodniej powszechnie, uznawana jest za fobię jedynie, gdy znacznie utrudnia codzienne funkcjonowanie jednostki. Należy zatem odróżnić przesądność uwarunkowaną kulturowo od zaburzenia nerwicowego.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌtrʲiskajidɛkaˈfɔbʲja, AS: trʹiskai ̯idekafobʹi ̯a

Wiktionary


triskelion

motyw składający się z potrójnej spirali wykazującej obrotową symetrię


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) hist. szt. występujący w wielu wariantach, wielokulturowy symbol lub ornament złożony z trzech jednakowych elementów – ramion, spiral, meandrów itp.;

Wiktionary

Triskelion, triskeles (stgr. τρισκελής – „trójnóg”, „trójnożny”), także trykwetr – znak złożony z trzech jednakowych elementów: ramion, spiral, meandrów itp.) tworzących cykliczny wzór geometryczny w postaci grupy cyklicznej C3.

Wikipedia

Synonimy:

 (1.1) trykwetr

Wiktionary


trismegistos

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) przydomek znaczący dosłownie „po trzykroć wielki”, „trzykroćwielki”

Wiktionary

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. trismegistus m.

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) trismegistus (wersja zlatynizowana)

Wiktionary


trismus

kurczowe zwarcie szczęk; szczękościsk


SJP.pl

Szczękościsk (łac. trismus) – przemijające ograniczenie ruchomości rozwarcia szczęk spowodowane odruchowym przykurczem mięśni unoszących żuchwę (żwacz, mięśnie skrzydłowe lub skroniowe).

Wikipedia


trisomia

trisomia 21 - zespół Downa (wrodzony niedorozwój umysłowy, połączony z charakterystycznymi zmianami fizycznymi); mongolizm


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. obecność trzeciego chromosomu w danej parze homologicznej;

Wiktionary

Trisomia – obecność dodatkowego (trzeciego) chromosomu w danej parze homologicznej (aberracja chromosomowa genomowa).

Wikipedia


tristan

imię męskie


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) mitcelt. szt. liter. teatr. film. imię bohatera tragicznej, niespełnionej miłości;

 (1.2) imię|polski|m.;

Wiktionary

Tristan (łac./bretoński Drustanus, walijski Drystan), także Tristran, Tristram – główny bohater legendy „Tristan i Izolda”. Według niektórych utworów, na przykład Le Morte d’Arthur Thomasa Malory'go, był on także jednym z Rycerzy Okrągłego Stołu.

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) 28 listopada przypadają imieniny Tristana.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtrʲistãn, AS: trʹistãn

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz.

:: zdrobn. Tristanek mos.

 przym. przest. gwara. Tristanowy

Wiktionary


tristanowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Tristana lub z nim związany


SJP.pl


triste

określenie wykonawcze: smutno, żałośnie


SJP.pl


tristia

utwory poetyckie o charakterze elegijnym, wyrażające uczucia smutku po opuszczeniu kraju lub przyjaciół, zawierające opisy nowego miejsca pobytu


SJP.pl

Wikipedia


trisulfan

złożony lek syntetyczny z grupy sulfonamidów, o długotrwałym działaniu; stosowany głównie w anginie, zapaleniu oskrzeli i w bakteryjnym zapaleniu płuc


SJP.pl


tritanomalia

niedowidzenie niebieskiej barwy


SJP.pl

Tritanomalia – zaburzenie rozpoznawania barw. Jest to bardzo rzadkie schorzenie. Różni się od tritanopii obniżoną percepcją barwy niebieskiej. Tritanomalia to zaburzenie dotyczące w równym stopniu mężczyzn jak i kobiet, ze względu na to, że jej występowanie determinuje chromosom 7 (a nie jak w przypadku innych zaburzeń 23, chromosom X).

Wikipedia


tritanopia

nierozpoznawanie niebieskiej i żółtej barwy


SJP.pl

Tritanopia – wada wzroku polegająca na nierozpoznawaniu barw żółtej i niebieskiej. Wada dotyczy około 0,0015% (0,002% mężczyzn i 0,001% kobiet) populacji. Wada ta jest wynikiem braku czopków czułych na barwę niebieską.

Termin tritanopia pochodzi z greckiego "treis" oznaczającego "trzy”, i "opsis" oznaczającego „widzieć”. Nazwa może zostać zinterpretowana jako „niemożność zobaczenia trzeciego koloru podstawowego”.

Wikipedia


triteizm

pogląd kwestionujący jedność chrześcijańskiej Trójcy Świętej, uznający odrębność trzech Osób Boskich; tryteizm


SJP.pl


triterpenowy

triterpen


SJP.pl

Patrz:

triterpen

triterpeny

Triterpeny – związki organiczne będące podgrupą terpenów. Są heksamerami izoprenu.

Dotychczas opisano ponad 4000 triterpenów i triterpenoidów (ich pochodnych). Wśród triterpenów cyklicznych stwierdzono ponad 40 typów szkieletów węglowych. Większość roślinnych triterpenoidów pochodzi od eufolu i jego epimeru, tyrukalolu. Najbardziej znane triterpeny to: skwalen, lanosterol, cykloartenol i amiryny.

Wikipedia


triticale

[czytaj: tritikale] międzygatunkowa krzyżówka, hybryda żyta i pszenicy; pszenżyto


SJP.pl

Wikipedia


tritlen

Ozon (stgr. ὄζον [ódzōn] – pachnący), tritlen lub trójtlen (O3) – alotropowa odmiana tlenu składająca się z trójatomowych cząsteczek.

Posiada silne własności aseptyczne i toksyczne, w związku z czym stosowany jest przy dezynfekcji wody. Naturalnie gromadzi się w stratosferze tworząc warstwę ozonową, która pochłania część promieniowania z zakresu nadfioletu o długości fali między 200 nm a 300 nm dochodzącego ze Słońca do Ziemi.

Wikipedia


tritlenek

związek chemiczny, którego cząsteczka składa się z trzech atomów tlenu połączonych z jednym atomem lub z kilkoma atomami innego pierwiastka; trójtlenek


SJP.pl


triumf

tryumf;
1. zwycięstwo nad przeciwnikiem, wygrana; sukces, osiągnięcie;
2. duma z osiągniętego sukcesu;
3. w starożytnym Rzymie: uroczysty pochód zwycięskiego wodza; potem także uroczystość z racji sukcesu


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) wspaniałe zwycięstwo, sukces

 (1.2) radość ze zwycięstwa, sukcesu

 (1.3) zwycięstwo jednej idei nad drugą

 (1.4) hist. w starożytnym Rzymie: uroczysty wjazd zwycięskiego wodza do Rzymu;

 (1.5) przest. karc. atut

Wiktionary

Triumf (z łac. triumphus) – w antycznym Rzymie najwyższe wyróżnienie jakie otrzymywał wódz za swe zwycięstwa na polu walki. Początkowo miał charakter religijny, związany z oczyszczeniem żołnierzy biorących udział w walce. Z czasem ewoluował w kierunku okazałego widowiska mającego na celu uczczenie zwycięskiego wodza i jego żołnierzy.

Wikipedia

Przykłady

 (1.3) Triumf rozumu nad przesądem jeszcze nie doszedł do skutku.

 (1.4) Rzymianie odróżniali wielki triumf (triumphus curulis) i wyższą od niego owację (ovatio).

 (1.5) Stolik przepuścił blotkę, a wtedy W przebił triumfem.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: trʲjũw̃f, AS: trʹi ̯ũũ̯f

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. tryumf m. , triumfator m. / tryumfator m., triumfatorka ż. / tryumfatorka ż., triumfalizm m., tryumfalizm m.

 czas. triumfować ndk. / tryumfować ndk., zatriumfować dk.

 przym. triumfalny, tryumfalny, triumfalistyczny, tryumfalistyczny

 przysł. triumfalnie, tryumfalnie, triumfalistycznie, tryumfalistycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1,3) zwycięstwo

 (1.1-4) tryumf

Wiktionary


triumfalistyczny

triumfalizm; tryumfalistyczny


SJP.pl


triumfalniej

stopień wyższy od przysłówka: triumfalnie


SJP.pl


triumfalniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: triumfalniejszy; bardziej triumfalniejszy


SJP.pl


triumfalny

triumf; tryumfalny


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z triumfem, dotyczący triumfu, wyrażający triumf

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Zobaczyła go pod łukiem triumfalnym w samo południe.

 (1.1) Żołnierze wznieśli okrzyk triumfalny na cześć wodza.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. triumf m., tryumf m., triumfator m. / tryumfator m., triumfatorka ż. / tryumfatorka ż., triumfalizm m., tryumfalizm m.

 czas. triumfować ndk. / tryumfować ndk., zatriumfować dk.

 przym. tryumfalny, triumfalistyczny, tryumfalistyczny

 przysł. triumfalnie, tryumfalnie, triumfalistycznie, tryumfalistycznie

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) tryumfalny

Wiktionary


triumfator

człowiek, który odniósł zwycięstwo, sukces; tryumfator


SJP.pl


triumfatorka

kobieta, która odniosła zwycięstwo, sukces; tryumfatorka


SJP.pl


triumfatorski

triumfator; tryumfatorski


SJP.pl


triumfować

tryumfować
1. odnosić zwycięstwo nad przeciwnikiem; odnosić wielki sukces w jakiejś dziedzinie;
2. w starożytnym Rzymie: odprawiać tryumf przysługujący zwycięskiemu wodzowi


SJP.pl


triumfujący

wyniosły, dumny; tryumfujący


SJP.pl


triumwir

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) hist. członek triumwiratu

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtrʲjũw̃vʲir, AS: trʹi ̯ũũ̯vʹir

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. triumwirat m.

Wiktionary


triumwiracik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od triumwirat

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) To nie triumwirat, lecz tylko mały triumwiracik.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. triumwirat m.

Wiktionary


triumwirat

tryumwirat;
1. w starożytnym Rzymie:
a) porozumienie między trzema mężami stanu w celu sprawowania władzy;
b) mężowie stanu, którzy zawarli takie porozumienie;
2. przenośnie: trzy osoby podejmujące wspólne działania


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) trójka osób, które rządzą razem;

Wiktionary

Wikipedia

Wymowa:

IPA: trʲjũw̃ˈvʲirat, AS: trʹi ̯ũũ̯vʹirat

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. triumwir m.

:: zdrobn. triumwiracik m.

 przym. triumwiratowy

Wiktionary


triumwiratowy

triumwirat


SJP.pl

Patrz:

triumwirat

trivium

w średniowieczu: program nauczania oparty na trzech przedmiotach: gramatyce, dialektyce i retoryce; najniższa klasa w szkole, realizująca taki program; szkoła realizująca taki program; triwium; trywium


SJP.pl

Trivium (łac., „rozstaje, [potrójne] rozdroże”, od tri – trzy, via – droga; łac. trivialis, „będący na rozstajach”, stąd: „pospolity”), również trywium oraz triwium (l.mn. trivia, trywia, triwia):

  • trivium – trzy pierwsze, obok quadrivium, z siedmiu sztuk wyzwolonych,
  • Trivium – zespół
  • Trivium – szyfr

Wikipedia


triwandrum

miasto w Indiach


SJP.pl


triwialny

triwium (dawniej)


SJP.pl


triwium

w średniowieczu: program nauczania oparty na trzech przedmiotach: gramatyce, dialektyce i retoryce; najniższa klasa w szkole, realizująca taki program; szkoła realizująca taki program; trivium; trywium


SJP.pl

Trivium (łac., „rozstaje, [potrójne] rozdroże”, od tri – trzy, via – droga; łac. trivialis, „będący na rozstajach”, stąd: „pospolity”), również trywium oraz triwium (l.mn. trivia, trywia, triwia):

  • trivium – trzy pierwsze, obok quadrivium, z siedmiu sztuk wyzwolonych,
  • Trivium – zespół
  • Trivium – szyfr

Wikipedia


trjn

skrót od: Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej


SJP.pl


trkusów

Trkusów – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie ostrowskim, w gminie Nowe Skalmierzyce, ok. 5 km od Nowych Skalmierzyc, ok. 8 km od Kalisza.

Wikipedia


trl.

skrót

 (1.1) = transliteracja

Wiktionary

Transliteracja, w skrócie trl. – grafemiczny sposób konwersji pisma.

Transliteracja to metoda przepisywania (konwersji) tekstu zapisanego oryginalnie znakami (pot. „literami”) jednego pisma fonetycznego (głoskowego czyli alfabetu, spółgłoskowego czyli abdżadu, alfabetyczno-sylabicznego czyli abugidy lub sylabariusza), z użyciem znaków („liter”) innego pisma fonetycznego, oparta na zasadzie ścisłej odpowiedniości liter: jednemu grafemowi (literze lub literze z diakrytyką, lub stałej grupie dwóch lub więcej liter) danego systemu pisma odpowiada zawsze jeden i ten sam grafem (litera, litera ze znakiem diakrytycznym lub grupa liter) drugiego systemu. Transliteracja umożliwia odtworzenie oryginalnego zapisu (retransliterację), co przeważnie nie jest możliwe w przypadku transkrypcji fonetycznej. Stosowana jest w opracowaniach naukowych, katalogach papierowych i elektronicznych bibliotecznych, archiwalnych, w atlasach geograficznych oraz na niektórych mapach.

Wikipedia


trnava

Miejscowości

  • Trnava – gmina w Chorwacji
  • Trnava – wieś w żupanii brodzko-posawskiej, w Chorwacji
  • Trnava – wieś w żupanii osijecko-barańskiej, w Chorwacji
  • Trnava – wieś w gminie Čajetina, w Serbii
  • Trnava – wieś w gminie Čačak, w Serbii
  • Trnava – wieś w gminie Jagodina, w Serbii
  • Trnava – wieś w gminie Novi Pazar, w Serbii
  • Trnava – wieś w gminie Preševo, w Serbii
  • Trnava – wieś w gminie Raška, w Serbii
  • Trnava – wieś w gminie Užice, w Serbii
  • Trnava – wieś w Słowenii
  • Trnawa (Trnava) – miasto na Słowacji
  • Trnava Cabunska – wieś w Chorwacji

Wikipedia


trnawa

miasto na Słowacji


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto na Słowacji;

Wiktionary

Trnawa (słow. Trnava, węg. Nagyszombat, niem. Tyrnau) – miasto w zachodniej Słowacji, stolica kraju trnawskiego, siedziba powiatu Trnawa. Leży 45 km na wschód od Bratysławy. Pod koniec 2019 roku, z liczbą mieszkańców przekraczającą 65 tys., Trnawa zajmowała siódme miejsce wśród najludniejszych słowackich miast. W mieście rozwinął się przemysł maszynowy, samochodowy, szklarski, cukierniczy, młynarski, mięsny, cukrowniczy, drzewny oraz poligraficzny.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˈtr̥nava, AS: tr̦nava

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. trnawianin m., trnawianka ż.

 przym. trnawski

Wiktionary


trnawianin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Trnawy; osoba z tego miasta

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Trnawa ż.

:: fż. trnawianka ż.

 przym. trnawski

Wiktionary


trnawianka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Trnawy; kobieta z tego miasta

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Trnawa ż.

:: fm. trnawianin mos.

 przym. trnawski

Wiktionary


trnawski

Trnawa (miasto na Słowacji)


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Trnawą, dotyczący Trnawy

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Trnawa ż., trnawianin mos., trnawianka ż.

Wiktionary


troada

kraina historyczna w Azji Mniejszej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. hist. starożytna kraina w Azji Mniejszej, pomiędzy Morzem Egejskim a Hellespontem i rzeką Ajespos, obecnie jest to półwysep Biga;

Wiktionary

Troada (Troas) – starożytna kraina w Azji Mniejszej w północno-zachodniej Anatolii, pomiędzy Morzem Egejskim a Hellespontem i rzeką Ajespos (według Strabona). Od reszty Anatolli jest oddzielona masywem góry Ida (tur. Kazdağı). Obecnie region ten jest częścią tureckiej prowincji Çanakkale, gdzie znajduje się m.in. stanowisko archeologiczne z ruinami starożytnej Troi.

Główne miasta – Troja (Ilion) i Lampsakos, główna rzeka – Skamander.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Swym zasięgiem Myzja obejmowała krainy Frygię i Troadę.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Troja ż.

 przym. troadzki, trojański

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) Troas

Wiktionary


troadzki

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Troadą, dotyczący Troady

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Troada ż.

Wiktionary


troakar

ostro zakończone narzędzie chirurgiczne; trokar; trójgraniec


SJP.pl


trobriandczyk

mieszkaniec Trobriandów


SJP.pl


trobriandka

mieszkanka Trobriandów


SJP.pl


trobriandy

archipelag kilkunastu wysp i wysepek koralowych na Morzu Salomona, należący do państwa Papua-Nowa Gwinea; Wyspy Trobrianda, Wyspy Trobriandzkie


SJP.pl


trobriandzki

Trobriandy


SJP.pl

Patrz:

Trobriandy

troc

nazwisko


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) icht. wędrowna ryba, zob. pstrąg.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: trɔt͡ɕ, AS: troć

Wiktionary


trocha

dawniej: niewielka ilość czegoś, odrobina


SJP.pl

liczebnik nieokreślony

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. trochę

Wiktionary


trochę

ciut, ździebko, mało


SJP.pl

liczebnik nieokreślony

 (1.1) w niewielkiej ilości

przysłówek

 (2.1) bardzo mało, w niewielkim stopniu

 (2.2) niedługo

forma rzeczownika.

 (3.1) B. lp. od: trocha

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nasypałam trochę soli do zupy.

 (1.1) Boże mój jak łatwo jest żyć, trochę tlenu, trochę chleba i pić, i noc, którą tracić tak nam żal na sen.

 (2.1) Nasypałam trochę za dużo soli do zupy.

 (2.2) Chyba trochę się spóźniliśmy?

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtrɔxɛ, AS: troχe

Wiktionary

Powiązane:

 (1.1)

:: licz. zdrobn. troszkę, troszeczkę, troszeńkę

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) ciut, deczko, kapkę, krzynę, mało, nieco, niewiele, odrobinę, troszeczkę, troszkę; gw-pl|Górny Śląsk|cej, trocha.

Wiktionary


trocheiczny

trochej; choreiczny


SJP.pl


trochej

w wierszach: stopa metryczna z sylaby akcentowanej i nieakcentowanej; chorej


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) liter. stopa metryczna złożona z dwóch sylab: długiej i krótkiej;

Wiktionary

Trochej (łac. trochaeus, z gr. trochaíos) – pojęcie z metryki iloczasowej oznaczające stopę metryczną złożoną z dwóch sylab: długiej i krótkiej ().

Wikipedia

Przykłady

składnia.

kolokacje.

synonimy.

antonimy.

hiperonimy.

hiponimy.

holonimy.

meronimy.

pokrewne.

frazeologia.

etymologia.

uwagi.

tłumaczenia.

* angielski: (1.1) trochee

* słowacki: (1.1) trochej m.

źródła.

== trochej (język słowacki.) ==

wymowa.

znaczenia.

rzeczownik, rodzaj męski nieżywotny

 (1.1) liter. trochej

odmiana.

przykłady.

Wiktionary


trochimiuk

nazwisko


SJP.pl


trochodendronowce

przedstawiciel rzędu roślin okrytonasiennych; trochodendrowiec


SJP.pl

Wikipedia


trochodendronowiec

przedstawiciel rzędu roślin okrytonasiennych; trochodendrowiec


SJP.pl


trochodendrowiec

przedstawiciel rzędu roślin okrytonasiennych; trochodendronowiec


SJP.pl


trochofora

wolno pływająca, owalna larwa morskich wieloszczetów oraz niektórych mięczaków, posiadająca dwa wieńce rzęsek, za pomocą których się porusza; rzęsokrążek


SJP.pl

Trochofora (trochophora), rzęsokrążek – pelagiczna, zwykle wolno żyjąca larwa wielu pierwoustych, m.in. sikwiaków, szczetnic, wieloszczetów, części mięczaków i segmentowców. Charakteryzuje się obecnością układu wieńców rzęsek. Osiąga rozmiary od kilkudziesięciu do kilkuset μm.

Wikipedia


trochoida

krzywa zakreślana przez punkt leżący wewnątrz lub na zewnątrz okręgu toczącego się bez poślizgu po zewnętrznej lub wewnętrznej stronie innego okręgu


SJP.pl

Trochoida (gr. trochós – koło, eídos – kształt) – krzywa płaska zakreślona przez dowolnie obrany punkt P stale związany z kołem O toczącym się wzdłuż wewnętrznej lub zewnętrznej strony stałego (nie poruszającego się) okręgu bez poślizgu. Termin został wprowadzony do matematyki przez Gilles’a de Robervala.

Wikipedia


trochotron

lampa elektronowa przełącznikowa, w której dodatkowe pole magnetyczne kształtuje tor elektronów w postaci trochoidy


SJP.pl


trochus

rodzaj roślinożernego mięczaka z podgromady ślimaków przodoskrzelnych, obejmujący około 1000 gatunków; skręp


SJP.pl

Trochus (w języku polskim również skręp) – rodzaj morskich ślimaków z rodziny krępaczkowatych (Trochidae). Mają muszle w kształcie prawie regularnego stożka, posiadające wewnątrz grubą warstwę dekoracyjnej masy perłowej. Wysokość muszli 5–15 (20) cm. Wieczko konchiolinowe, koliste, cienkie. Epipodium dobrze rozwinięte, z czułkowatymi wyrostkami, służącymi jako organ dotyku. Mogą one być wciągane do rodzaju pochwy.

Wikipedia


tróchła

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. trumna

 (1.2) gw-pl|Śląsk Cieszyński. skrzynia

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) trówła

 (1.2) trówła

Wiktionary


trociczka

kadzidełko


SJP.pl


trociniak

piec, w którym pali się trocinami


SJP.pl

  • trociniak – rodzaj budynku
  • trociniak – rodzaj grzybów

Wikipedia


trociniarka

motyl nocny z rodziny trociniarek, szkodnik drzew liściastych


SJP.pl


trociniarkowate

rodzina dużych motyli nocnych, których larwy żerują głównie w pniach i korzeniach drzew i krzewów; trociniarki


SJP.pl

Trociniarkowate, trociniarki (Cossidae) - rodzina motyli, zaliczana do dużych motyli nocnych. Obejmuje ok. 670 gatunków. Cechą charakterystyczną dla rodziny jest uwsteczniony narząd gębowy. Czułki są krótkie, piłkowane, a czasem grzebieniaste. Skrzydła o rozpiętości od 2-10 cm, gęsto owłosione. Larwy żerują na drewnie drzew i krzewów.

Wikipedia


trociniarkowaty

o cechach trociniarkowatych (rodzina motyli)


SJP.pl


trocinnik

1. zbiornik do przechowywania trocin;
2. samochód ze specjalną naczepą do przewozu trocin


SJP.pl


trocinobeton

Trocinobeton – beton lekki na kruszywie organicznym, trocinach lub mączce drzewnej. Charakteryzuje się łatwą obróbką narzędziami stosowanymi do obróbki drewna, dostateczną mrozoodpornością, dobrymi cechami dźwiękochłonnymi i odpornością na butwienie. W związku z wykorzystaniem do jego produkcji odpadów obróbki drewna, beton ten jest uznawany za ekologiczny.

Wikipedia


trocinowiec

obiekt wykonany z płyt trocinowych


SJP.pl


trocinowy

zrobiony z trocin, mający związek z trocinami


SJP.pl


trociński

nazwisko


SJP.pl


trociny

drobne odpadki powstające podczas piłowania drewna


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) drobne odpady po obróbce drewna;

 (1.2) przen. pot. rzecz bezwartościowa

Wiktionary

Trociny – drobne wióry, powstające jako odpady obróbki drewna: cięcia, strugania, toczenia itp.

Trociny niegdyś były używane jako materiał konstrukcyjny (wypełniający) i izolacyjny np. w polepie.

Nadal są stosowane jako paliwo w instalacjach grzewczych.

  • Paliwo sypkie stosowane cyklicznie. Trocinami wypełnia się cały piec, tzw. trociniak. Proces spalania może trwać nawet kilkadziesiąt godzin, po czym należy wygasić palenisko i proces powtórzyć od początku.
  • Paliwo sypkie stosowane ciągle. Trociny dostarczane są poprzez zautomatyzowany podajnik w sposób ciągły do paleniska. Prędkość podawania jest kontrolowana, co umożliwia sterowanie ilością produkowanej energii cieplnej.
  • Paliwo w postaci brykietów lub pelletów. Trociny pod znacznym ciśnieniem są (bez dodatku lepiszcza) prasowane i używane podobnie jak drewno czy węgiel.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: trɔˈt͡ɕĩnɨ, AS: troćĩny

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. trocinkarz m., trociniak m., trocinowiec m.

 przym. trocinowy

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) troty

Wiktionary


trociowy

troć


SJP.pl

Patrz:

troć

trock

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. hist. Gatczyna (oficjalna nazwa w latach 1923-1929);

 (1.2) geogr. hist. Czapajewsk (oficjalna nazwa w latach 1919-1929);

Wiktionary


trocki

przymiotnik od: Troki


SJP.pl

przymiotnik

 (1.1) związany z Trokami, dotyczący Trok

Wiktionary

  • Lew Trocki (1879–1940) – rewolucjonista rosyjski, socjaldemokrata i komunista
  • Michał Trocki (ur. 1945) – polski ekonomista, profesor
  • Noj Trocki (1895–1940) – radziecki architekt
  • Trocki – odmiana ogórka siewnego

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Wzorem polskim wprowadzono na Litwie właściwej podział administracyjny, ustanawiając dwa województwa – wileńskie i trockie – oraz dwie takie same kasztelanie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Troki nmos., troczanin m., troczanka ż.

 przym. podtrocki

Wiktionary


trockista

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) polit. zwolennik trockizmu

Wiktionary

Trockizm – jeden z nurtów komunizmu oparty na poglądach Lwa Trockiego. Trockizm powstał w ZSRR w toku sporu o taktykę partii bolszewickiej i światowego ruchu komunistycznego po śmierci Włodzimierza Lenina.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) My, trockiści, walczyliśmy przeciw solidarnościowej kontrrewolucji i o proletariacką rewolucją polityczną w Polsce, która obaliłaby pasożytniczą biurokrację stalinowską i oparła się na bezpośrednich rządach rad robotniczych .

Wiktionary

Wymowa:

IPA: trɔt͡sʲˈcista, AS: trocʹḱista

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. trockizm m.

:: fż. trockistka ż.

 przym. trockistowski

Wiktionary


trockistka

trockista


SJP.pl

Patrz:

trockista

trockistowski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) polit. związany z trockizmem, dotyczący trockizmu lub trockistów

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. trockizm mrz., trockista mos., trockistka ż., Trocki mos.

Wiktionary


trockizm

forsowana przez L. Trockiego teoria, iż rewolucja komunistyczna nie może zwyciężyć, o ile nie rozszerzy się natychmiast na wszystkie państwa świata


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) polit. lewicowy ruch polityczny bazujący na ideach Lwa Trockiego, wiążą się z nim hasła takie jak: permanentna rewolucja, niemożliwość zbudowania socjalizmu tylko w jednym kraju oraz antystalinizm;

Wiktionary

Trockizm – jeden z nurtów komunizmu oparty na poglądach Lwa Trockiego. Trockizm powstał w ZSRR w toku sporu o taktykę partii bolszewickiej i światowego ruchu komunistycznego po śmierci Włodzimierza Lenina.

Wikipedia

Powiązane:

 rzecz. trockista mos., trockistka ż.

 przym. trockistowski

Wiktionary


trockizować

rzadko: głosić poglądy, postępować, działać według zasad doktryny Trockiego i jego zwolenników


SJP.pl


troczek

zdrobnienie od: trok; mały, krótki trok


SJP.pl


troczyć

przyczepiać; przymocowywać coś za pomocą troków


SJP.pl


troczyński

nazwisko


SJP.pl


trofalaksja

zjawisko wzajemnego przekazywania sobie pokarmu wśród osobników tego samego gatunku, będące jedną z cech zachowań społecznych u zwierząt; trofolaksja


SJP.pl

Wikipedia


trofalaktyczny

trofalaksja; trofolaktyczny


SJP.pl


trofeistyka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) hobby myśliwskie polegające na kolekcjonowaniu szczątków zabitych własnoręcznie zwierząt, przeważnie głów z wypchaną skórą lub samego kośćcca z tych głów

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. trofeum n.

 przym. trofealny, trofeistyczny, trofiejny

Wiktionary


trofeum

1. dowód odniesionego zwycięstwa;
2. dawniej: łup wojenny, np. w postaci zdobytej broni, zbroi


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zdobycz wojenna lub myśliwska, przedmiot dumy właściciela

 (1.2) nagroda w sporcie lub innej rywalizacji

 (1.3) przest. szt. motyw dekoracyjny przedstawiający zbroję, chorągwie itp.

Wiktionary

Trofeum, tropajon (gr. τρόπαιον tropaion, łac. tropaeum) – w kulturze hellenistycznej symbol wielkiego zwycięstwa, spełniający też rolę wotum składanego bogom w podziękowaniu za odniesione zwycięstwo.

Trofea umieszczano w pobliżu pola bitwy (w przypadku bitwy morskiej na najbliższym wybrzeżu). Najczęściej trofeum stanowiły elementy zdobycznej broni, zbroi i oznak bojowych pokonanych wojsk, zawieszone na wbitym w ziemię słupie lub na drzewie, w sposób imitujący sylwetkę uzbrojonego żołnierza. Rzadziej natomiast miało formę złożonej w stos zdobycznej broni i znaków bojowych (panoplium). W przypadku upamiętnienia bitwy morskiej, trofeum najczęściej w formie brązowych okuć dziobów, sterów i kotwic, układano na najbliższym brzegu. Obok zwykle umieszczano inskrypcję informującą o bitwie i zawierającą podziękowania dla boga, który dał zwycięstwo. Zniszczenie trofeum lub jego rozkradzenie było uważane za świętokradztwo. Najstarsze udokumentowane trofeum powstało w 520 p.n.e. w świątyni Afai na Eginie na pamiątkę zwycięstwa Eginetów nad mieszkańcami wyspy Samos.

Wikipedia

Wymowa:

IPA: trɔˈfɛwũm, AS: trofeũm

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. trofeistyka

 przym. trofealny

Wiktionary


troficzny

w biologii: dotyczący odżywiania; odżywczy


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) ekol. pokarmowy, związany z odżywianiem

Wiktionary


trofika

zespół procesów fizjologicznych zapewniających tkankom normalną czynność oraz zachowanie właściwości biologicznych i fizykochemicznych


SJP.pl


trofim

Trofim – imię męskie pochodzące od greckiego wyrazu tróphimos, oznaczające „żywiący, pożywny”. Żyło kilku świętych o tym imieniu. Dawniej było ono częściej nadawane na obszarze działania Kościoła wschodniego, niż Kościoła katolickiego.

Wikipedia


trofizm

1. stosunki pokarmowe między organizmami danej biocenozy, odmienne w różnych biotopach;
2. stan zasobów pokarmowych danego terenu, np. zbiornika wodnego


SJP.pl

Trofia (trofizm, żyzność) – zasobność ekosystemu w substancje odżywcze, zbiór warunków opisujących jego bazę pokarmową. W szczególności dotyczy zasobności substancji odżywczych dla roślin. W jednym z ujęć pojęcie trofizm jest również określane jako całość stosunków pokarmowych wewnątrz biocenozy. Pojęcie trofii szczególnie często jest stosowane w hydrobiologii, odnosząc się do zasobności wód w biogeny. Trofia decyduje o wielkości produkcji pierwotnej, a pośrednio o zawartości materii organicznej w wodzie i osadach.

Wikipedia


trofoblast

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) biol. zewnętrzna warstwa komórki błony płodowej z której póżniej powstaje łożysko

Wiktionary

Trofoblast (gr. trophḗ ‘pokarm’, blastós ‘zarodek’) – warstwa zewnętrznych komórek blastocysty ssaków, wyodrębniająca się po kompakcji z blastomerów zewnętrznych. Po jego wewnętrznej stronie znajduje się węzeł zarodkowy, powstający z blastomerów wewnętrznych.

Wikipedia


trofofil

liść wegetatywny


SJP.pl

Trofofil, liść asymilacyjny – (gr. trophé – pożywienie, phýllon – liść) – liść przeprowadzający fotosyntezę. Liście asymilacyjne to najczęstsza postać liści. Pojęcie stosowane głównie w opozycji do sporofili, czyli liści zarodnionośnych. Trofofile czasem dla zwiększenia wydajności fotosyntezy wykonują ruchy fotonastyczne, tak aby wykorzystać optymalny kąt padania światła. U młodych liści może to wynikać z nierównomiernego tempa wzrostu, u dojrzałych, ze zmian turgoru.

Wikipedia


trofolaksja

zjawisko wzajemnego przekazywania sobie pokarmu wśród osobników tego samego gatunku, będące jedną z cech zachowań społecznych u zwierząt; trofalaksja


SJP.pl


trofolaktyczny

trofolaksja; trofalaktyczny


SJP.pl


trofolityczny

strefa trofolityczna - strefa głębinowa jezior, dno i warstwa wód przydennych poniżej zasięgu przenikania promieni świetlnych; profundal


SJP.pl


trogir

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto portowe w Chorwacji;

Wiktionary

Trogir (włos. Traù, niem. i węg. Trau) – miasto w Chorwacji, w żupanii splicko-dalmatyńskiej, siedziba miasta Trogir. Jest miastem portowym położonym na wybrzeżu Morza Adriatyckiego, znajdującym się w środkowej Dalmacji. Jest połączony podnoszonym mostem z wyspą Čiovo. W 2011 roku liczył 10 923 mieszkańców.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Starówka Trogiru wpisana jest na listę zabytków UNESCO.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: ˈtrɔɟir, AS: troǵir

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. trogirczyk m., trogirka ż.

 przym. trogirski

Wiktionary


trogirski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Trogirem, dotyczący Trogiru

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. Trogir mrz.

Wiktionary


troglobiont

organizm żyjący wyłącznie w jaskiniach, jamach i w wodach podziemnych


SJP.pl

Troglobiont (gr. trogle=jaskinia + bíos=życie) – organizm przystosowany do życia wyłącznie w jaskiniach, jamach i łączących się z nimi wodach podziemnych. Wodne troglobionty nazywane są stygobiontami.

Wikipedia


troglodycki

przymiotnik od: troglodyta


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z troglodytą, dotyczący troglodyty

przymiotnik dzierżawczy

 (2.1) należący do troglodyty, będący jego własnością

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. troglodyta mos./mzw.

Wiktionary


troglodyta

1. człowiek pierwotny, zamieszkujący jaskinie; jaskiniowiec;
2. przenośnie: człowiek prymitywny, nieokrzesany; nieokrzesaniec, prymityw


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) człowiek uważany za gorszego w rozwoju kulturowym i osobistym; człowiek mało inteligentny

 (1.2) antrop. członek prymitywnego plemięemienia, zamieszkującego jaskinie;

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (2.1) ornit. nazwa systematyczna|Troglodytidae|ref=tak., zob. strzyżyk.

Wiktionary

Słowo troglodyta posiada kilka znaczeń:

  • troglodyta – jaskiniowiec (z greckiego troglodytai, od trogledziura i dyeinwchodzić)
  • Troglodyci – nazwa nadana przez Greków i Rzymian ludowi zamieszkującemu w starożytności wybrzeże Morza Czerwonego, na południe od Egiptu
  • dawniej troglodytą nazywany był gatunek goryla, obecnie to określenie jest uważane za niewłaściwe
  • troglodyta – człowiek nieokrzesany, prymitywny, nieumiejący się zachować

Wikipedia

Wymowa:

IPA: ˌtrɔɡlɔˈdɨta, AS: troglodyta

Wiktionary

Powiązane:

 przym. troglodycki

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) prostak, barbarzyńca

 (1.2) jaskiniowiec

Wiktionary


troglodytka

troglodyta


SJP.pl

Patrz:

troglodyta

troglofil

Troglofile, speleofile – gatunki organizmów stanowiące stały składnik bioty jaskiń i podobnych schronień podziemnych (np. sztolni i bunkrów), ale występujące też poza nimi, zwłaszcza w zacienionych i wilgotnych siedliskach np. w glebie, pod kamieniami i drewnem czy w szczelinach skalnych. Zaliczane są one do speleofauny w przypadku zwierząt i speleoflory w przypadku roślin i grzybów. Szczególnym przypadkiem troglofili są stygofile, czyli organizmy zasiedlające wody podziemne (stygal).

Wikipedia


trogloksen

organizm wykorzystujący jaskinie jako miejsce okresowego pobytu, należący np. do niektórych gatunków owadów lub nietoperzy


SJP.pl

Wikipedia


trogon

ptak z rzędu trogonów; pilik


SJP.pl

Trogon – rodzaj ptaków z rodziny trogonów (Trogonidae).

Wikipedia


trogony

ptak z rzędu trogonów; pilik


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) syst. ornit. nazwa systematyczna|Trogoniformes|A.O.U.|ref=tak., rząd ptaków z infragromady ptaków neognatycznych;

 (1.2) syst. ornit. nazwa systematyczna|Trogonidae|Lesson|ref=tak., rodzina ptaków z rzędu trogonów (1.1)

forma rzeczownika.

 (2.1) M., B. i W. lm. od: trogon

Wiktionary

Trogony – rząd (Trogoniformes) oraz rodzina (Trogonidae) ptaków z podgromady Neornithes.

Wikipedia

Przykłady

 (1.2) Ptaki z rodziny trogonów posiadają krótkie grube nogi.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. trogon mzw.

Wiktionary


tróhła

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. trumna

Wiktionary


troić

1. rzadko: zwiększać trzykrotnie; potrajać;
2. troić się:
a) powiększać się trzykrotnie;
b) ukazywać się, być widzianym w potrójnej postaci;
c) potocznie: starać się być wszędzie, w wielu miejscach; czworzyć się, uwijać się


SJP.pl

czasownik przechodni niedokonany (dk. potroić)

 (1.1) rzad. powiększać trzykrotnie

czasownik zwrotny niedokonany troić się (dk. potroić się)

 (2.1) powiększać się trzykrotnie

 (2.2) być w potrójnej postaci

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. trzy n., troistość ż., trojaczki nmos., trójka ż., trója ż., trójeczka ż., potrajanie n., trojenie n., trojaczek mrz., trójnik mrz., trójniak mzw./mrz., triada ż.

 czas. potrajać ndk., potroić dk.,

 przym. troisty, trójkowy

 przysł. troiście

 licz. trzy, troje, trzeci

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) potrajać

 (2.1) potrajać się

Wiktionary


troick

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. miasto w Rosji, w obwodzie czelabińskim, nad Ujem w dorzeczu Obu;

Wiktionary

2 miasta w Rosji:

  • Troick w obwodzie czelabińskim
  • Troick w Moskwie

Wikipedia

Powiązane:

 przym. troicki

Wiktionary


troilit

minerał, siarczek żelaza występujący głównie w chondrytach


SJP.pl

Troilit – niemagnetyczny siarczek żelaza FeS. Minerał występujący w meteorytach. Ziemskim odpowiednikiem troilitu jest magnetyczny pirotyn. Nazwę minerału wprowadził Gustaw Rose w miejsce starej nazwy dyslutytu. Troilit swą nazwą nawiązuje do Dominika Troili, odkrywcy minerału w meteorycie Albareto.

Wikipedia


troilus

tytułowy bohater romansu "Troilus i Kresyda" autorstwa Geoffreya Chaucera


SJP.pl

  • Troilus – postać mitologiczna
  • (1208) Troilus – planetoida
  • Troilus – rodzaj owadów z rodziny tarczówkowatych

Wikipedia


trois-quarts

[czytaj: truA kar] z francuskiego: trzy czwarte, zwykle o ujęciu postaci na portrecie skosem do patrzącego, w niepełnym profilu; trois quarts, en trois quarts


SJP.pl


troiście

przysłówek sposobu

 (1.1) na sposób troisty

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. trzy n., troistość ż., trojaczki nmos., trójka ż., trója ż., trójeczka ż., potrajanie n., trojenie n., trojaczek mrz., trójnik mrz., trójniak mzw./mrz., triada ż.

 czas. troić ndk., troić się ndk., potrajać ndk., potroić dk.,

 przym. troisty, trójkowy

 licz. trzy, troje, trzeci

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) trojako

Wiktionary


troistość

troisty charakter; trojakość, potrójność


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co troiste

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Przy zaistniałej troistości porządków prawnych podstawowym problemem było określenie wzajemnych stosunków między nimi oraz stosowanie prawa w praktyce.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. trzy n., trojaczki nmos., trójka ż., trója ż., trójeczka ż., potrajanie n., trojenie n., trojaczek mrz., trójnik mrz., trójniak mzw./mrz., triada ż.

 czas. troić ndk., troić się ndk., potrajać ndk., potroić dk.,

 przym. trójkowy, troisty

 przysł. troiście

 licz. trzy, trzeci

Wiktionary


troisty

dawniej: złożony z trzech części, potrójny, w trzech postaciach


SJP.pl

przymiotnik relacyjny

 (1.1) książk. odznaczający się troistością

Wiktionary

Przykłady

 (1.1) Nazwa tryptyk nawiązuje do troistej budowy oraz liturgicznej genezy oratoriów.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. trzy n., troistość ż., trojaczki nmos., trójka ż., trója ż., trójeczka ż., potrajanie n., trojenie n., trojaczek mrz., trójnik mrz., trójniak mzw./mrz., triada ż.

 czas. troić ndk., troić się ndk., potrajać ndk., potroić dk.,

 przym. trójkowy

 przysł. troiście

 licz. trzy, troje, trzeci

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) trójdzielny, trychotomiczny, potrójny, trojaki

Wiktionary


trój-

temat słowotwórczy

 (1.1) pierwszy człon wyrazów złożonych oznaczających trzykrotne wystąpienie czegoś lub całość składającą się z trzech części

Wiktionary

Wymowa:

IPA: truj, AS: trui ̯

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. trzeci mos./mrz., trzy n., trojak mrz., trójka ż., trójeczka ż., potrojenie n., potrajanie n., trojenie n.

 czas. troić się ndk.

 przym. potrójny, trzeci

 licz. trzy, troje, potrójny

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) tri-, try-

Wiktionary


troja

starożytne miasto położone na zachodnim wybrzeżu dzisiejszej Turcji, Ilion


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gwara. uczn. ocena dostateczna

Wiktionary

Troja, Ilion (gr. Τροία oraz Ἴλιον lub Ἴλιος Ilios, łac. Ilium) – starożytne miasto położone w Troadzie u zachodnich wybrzeży Azji Mniejszej nad rzeką Skamander. Współcześnie stanowisko archeologiczne w Turcji, na wzgórzu Hisarlık w pobliżu wsi Tevfikiye, w prowincji Çanakkale.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Z czego masz jeszcze tróję?

 (1.1) Kostrzewa, siadaj, trója!

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. troistość ż., trójca ż., trójka ż., trojaczki nmos., trójeczka ż.

 przym. troisty

 czas. troić

 przysł. troiście

Wiktionary

Synonimy:

 (1.1) dostateczny, ocena dostateczna, stopień dostateczny, trójka, symbol. 3, gwara. uczn. docha

Wiktionary


trojaczek

1. jedno z trojga dzieci urodzonych podczas jednego porodu;
2. zdrobnienie od: trojak


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) jedno z trojga dzieci urodzonych podczas tego samego porodu

 (1.2) zdrobn. od trojak (dawna polska moneta)

Wiktionary

2 miejscowości w Polsce:

  • Trojaczek – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. radziejowskim, w gminie Piotrków Kujawski
  • Trojaczek – osada w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. bartoszyckim, w gminie Górowo Iławeckie

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Statystycznie bliźnięta rodzą się raz na osiemdziesiąt ciąż, trojaczki przychodzą na świat jeszcze rzadziej: zdarzają się może raz na dwa lata.

 (1.1) Był tak uderzająco podobny do Duncana i Izadory, że nie mógł być nikim innym jak tylko ich brakującym trojaczkiem.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. trójkąt mrz., trójca ż., trzy n., trojak m., trojaczki nmos., trojaki nmos., troistość ż.

 przym. trojaki, troisty

 przysł. trojako, troiście

 licz. trojaki

 czas. troić

 liczgł. trzy

Wiktionary


trojaczka

1. jedno z trojga dzieci urodzonych podczas jednego porodu;
2. zdrobnienie od: trojak


SJP.pl

Trojaczka, Trojaki (846 m n.p.m.) lub Trojaki Wierch – mało wybitny szczyt w odległości około 570 m na wschód od Sołowego Wierchu. Ze stoku północno-zachodniego spływa źródłowy ciek Potoku Sołowego, krótki, południowo-wschodni grzbiecik opada w widły potoku Raztoka i jego dopływu – potoku Cerla. Od Trojaczki grzbiet biegnie na północny wschód do odległego o około 400 m i równie mało wybitnego wzniesienia Kiczorki, na którym ostro skręca na północny zachód. Szczyt znajduje się w Polsce, w odległości 300 m od granicy polsko-słowackiej i jego grzbietem biegnie granica między wsiami Jaworzynka i Istebna w województwie śląskim, w powiecie cieszyńskim.

Wikipedia


trojaczki

1. troje dzieci urodzonych podczas jednego porodu; troje zwierząt urodzonych w jednym miocie;
2. podręcznik napisany przez trzech autorów;
3. przestarzałe: małe trojaki (naczynie)


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) zdrobn. od trojaki (dawne gliniane naczynie)

 (1.2) środ. podręcznik napisany przez trzech autorów

forma rzeczownika.

 (2.1) M., B. i W. lm. od trojaczek

Wiktionary

Trojaczki (fr. Les Triplés, 2014) – francuski serial animowany wyprodukowany przez wytwórnię SND - M6 Group. Serial wykonany techniką trójwymiarową. Powstał na podstawie serii komiksów stworzonej przez Nicole Lambert w 1983 roku.

Premiera serialu odbyła się we Francji 18 października 2014 na francuskim kanale France 5. W Polsce serial zadebiutował 21 września 2015 na antenie MiniMini+.

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Planowanie menu domowego ułatwiało upowszechnienie się trojaczków — trzech piętrowo ułożonych garnków z drewnianym uchwytem.

 (1.2) Podręcznik odkąd się ukazał na rynku sic. zastąpił studentom historii "krakowskie trojaczki", ponieważ był od nich lepszy.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. trójniak mrz., trója ż., trojaczek m., trojak m., trojaki nmos., troistość ż.

 przym. trojaki, troisty

 przysł. trojako, troiście

 czas. troić

Wiktionary


trojaczkowice

Trojaczkowice (do 31 grudnia 2013 roku Trojaszkowice) – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie lubelskim, w gminie Niedrzwica Duża.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do ówczesnego województwa lubelskiego.

Wieś stanowi sołectwo gminy Niedrzwica Duża. Według Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2011 wieś liczyła 91 mieszkańców.

Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Miłosierdzia Bożego w Strzeszkowicach Dużych.

Wikipedia


trojak

1. dawna polska moneta zdawkowa; trzygroszówka;
2. śląski taniec ludowy tańczony przez trzy osoby; zagrodnik;
3. dawniej: dom na Podlasiu składający się z trzech izb, przeznaczony dla służby


SJP.pl

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) choreogr. etn. tradycyjny, ludowy taniec śląski tańczony przez mężczyznę i dwie kobiety;

 (1.2) bud. etn. typ podlaskiego trójizbowego domu mieszkalnego

 (1.3) numizm. dawna polska moneta zdawkowa;

 (1.4) gwara. zob. trojaki.

 (1.5) daw. zob. trojaczek.

 (1.6) górn. techn. typ rurowego łączenia o trzech odgałęzieniach

Wiktionary

  • Trojak – polska moneta wprowadzona przez Zygmunta Starego w 1528 r.
  • Trojak – śląski taniec ludowy
  • Trojak – szczyt w Górach Złotych, w Sudetach Wschodnich, w okolicach Lądka-Zdroju
  • Troják – szczyt w Wysokim Jesioniku, w Sudetach Wschodnich
  • Trojak – część wsi Adamów w woj. świętokrzyskim, w pow. starachowickim, w gminie Brody

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Kapela zaczęła podgrywać do trojaka i wszyscy ustawili się trójkami.

 (1.2) Babka Celina mieszkała w trojaku, który pamiętał czasy zaborów.

 (1.3) Prawdopodobnie trojaki bito w Tykocinie.

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. trzy n.

:: zdrobn. trojaczek mrz.

 przym. potrójny, trojaczy, trzeci

 licz. troje, trzeci, trzy, trojaki

 temsłow. trój-, trzecio-, trzy-

Wiktionary

Synonimy:

 (1.3) babka

Wiktionary


trojaki

występujący w trzech rodzajach, gatunkach, rzadziej jednostkach, zrobiony na trzy sposoby, np. trojakie zastosowanie czegoś


SJP.pl

liczebnik wieloraki

 (1.1) dotyczący trzech typów, rodzajów

Wiktionary

  • Trojaki – szczyt na Międzygórzu Jabłonkowsko-Koniakowskim
  • Trojaki – żleb w Dolinie Jarząbczej w polskich Tatrach Zachodnich

Wikipedia

Przykłady

 (1.1) Skutki eksplozji bomby termojądrowej są trojakie: generuje ona promieniowanie termiczne, wywołuje ciśnieniową falę uderzeniową powietrza oraz powoduje emisję intensywnego promieniowania jądrowego.

Wiktionary

Wymowa:

IPA: trɔˈjäci, AS: troi ̯äḱi

Wiktionary

Powiązane:

 rzecz. trojaczki nmos., trojak mrz., trzy n., trojaczek mrz.

 przysł. trojako

 licz. trzy

Wiktionary


trojako

przysłówek

 (1.1) odprzym. → trojaki

Wiktionary

Wymowa:

IPA: trɔˈjakɔ, AS: troi ̯ako

Wiktionary

Powiązane:

 przym. trojaki

 licz. trzy, trojaki

 rzecz. trzy n., trojaczek mrz., trojaczki nmos.

Wiktionary


trojakość

trojaki charakter; troistość, potrójność


SJP.pl


trójaktowy

o utworze scenicznym: mający trzy akty; trzyaktowy


SJP.pl


trojan

w informatyce, potocznie: złośliwe oprogramowanie o destruktywnym działaniu, instalujące się i działające w ukryciu; koń trojański


SJP.pl

  • Trojan – imię męskie

Wikipedia


trojańczyk

mieszkaniec Troi; Trojanin


SJP.pl


trojanek

bylina z rodziny jaskrowatych, z obszarów półkuli północnej, o niebieskofioletowych kwiatach i zimozielonych, skórzastych liściach zebranych w przyziemną rozetę, kwitnąca wczesną wiosną; przylaszczka pospolita


SJP.pl


trojanin

mieszkaniec Troi; Trojańczyk


SJP.pl


trojanka

bylina z rodziny jaskrowatych, z obszarów półkuli północnej, o niebieskofioletowych kwiatach i zimozielonych, skórzastych liściach zebranych w przyziemną rozetę, kwitnąca wczesną wiosną; przylaszczka pospolita


SJP.pl

  • Trojanka – rzeka, dopływ Warty
  • Trojanka – wieś w Polsce, w województwie wielkopolskim, w powiecie chodzieskim, w gminie Chodzież
  • Trojanka – wieś na Ukrainie, w rejonie hołowaniwskim
  • trojanka litewska – nalewka ziołowa produkowana w Kownie

Wikipedia


trojanów

w informatyce, potocznie: złośliwe oprogramowanie o destruktywnym działaniu, instalujące się i działające w ukryciu; koń trojański


SJP.pl

Miejscowości i ich części w Polsce

Wg TERYT jest ich 6, w tym 5 podstawowych
  • Trojanów – część miasta Sochaczew
  • Trojanów – wieś w woj. lubelskim, w pow. bialskim, w gminie Piszczac
  • Trojanów – wieś w woj. łódzkim, w pow. opoczyńskim, w gminie Sławno
  • Trojanów – wieś w woj. mazowieckim, w pow. garwolińskim, w gminie Trojanów
  • Trojanów – wieś w woj. mazowieckim, w pow. mińskim, w gminie Mrozy
  • Trojanów – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. kaliskim, w gminie Opatówek

Wikipedia


trojanowice

Miejscowości w Polsce

Wg TERYT jest ich 2
  • Trojanowice – wieś w woj. łódzkim, w pow. opoczyńskim, w gminie Żarnów
  • Trojanowice – wieś w woj. małopolskim, w pow. krakowskim, w gminie Zielonki

Zobacz też

  • Trojan, Trojanowo, Trojanów, Trojanówek, Trojanówka, Trojany

Wikipedia


trojanowicz

nazwisko


SJP.pl


trojanowo

Miejscowości w Bułgarii

  • Trojanowo – wieś w obwodzie Burgas
  • Trojanowo – wieś w obwodzie Stara Zagora

Miejscowości w Polsce

Wg TERYT jest ich 2
  • Trojanowo – wieś w woj. podlaskim, w pow. wysokomazowieckim, w gminie Klukowo
  • Trojanowo – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. poznańskim, w gminie Murowana Goślina

Wikipedia